2023年10月23日 俱舍論
俱舍論梵藏漢對照
多種電子數據合集(都有錄入錯誤)，方便對照查找。
可以根據特殊標記提取相應文本(要熟悉基本的正則替換 https://docs.qq.com/sheet/DQXprakJlSW1PelJD )。
梵本錄入來源標記[◤：AKBh_Shastri_1998.pdf][★◤：AKBh_Pradhan-1975.pdf][♂：AKBh_Pradhan-1967.pdf][0◤：會合]。其他如下列網頁。
③藏文對照方案 ①梵文拆詞 ： https://github.com/sebastian-nehrdich/sanstib/
㈠陳譯㈡唐譯㈢藏譯(㈢藏文無誤，可以依③做對照。③🈪的藏文要刪去)
STRUCTURE OF REFERENCES:
[nnn|nn] = page|line of Pradhan's edition
◤ABHIDHARMAKOŚA
◤*oṃ namo buddhāya*
㈠ No. 1559 [No. 1558; cf. Nos. 1560, 1561]
㈡No. 1558 [No. 1559; cf. Nos. 1560, 1561]
◤[00301-00311][AKBh_Shastri_1998.pdf]
★0◤@001 abhidharmakośabhāṣyam
◤abhidharmakośam [bhāṣyasahitam] [S003]
㈠阿毘達磨俱舍釋論 卷第一
㈡阿毘達磨俱舍論
㈢ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ།〖མཚན་བྱང་འདི་ཆོས་ཚན་འདིའི་མཚན་བོད་སྐད་དུ་སྨོས་པ་ལྟར་བཀོད་ཅིང་། PNལ་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་རང་འགྲེལ་བམ་པོ་སུམ་ཅུ་པ་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པ་བཞུགས། ཞེས་འཁོད།〗
①Abhi-dharma-kośa bhāṣya-sahita
㈢༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་བྷི་དྷརྨྨ་ཀོ་ཤ་བྷཱཥྱ།〖PNཥཱ༹མ་བྷ་ཥྱ་མ།〗
㈢བོད་སྐད་དུ། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ།
㈠婆藪盤豆造
㈠陳天竺三藏真諦譯
㈡尊者世親造
㈡唐三藏法師玄奘奉 詔譯
◤第一品
0◤prathamaṃ kośasthānam [S003]
①prathamam kośa-sthānam
★0◤[ 1b. 1B I ] oṃ namo buddhāya [001|03-][AKBh_Pradhan-1975.pdf]
①om namas buddhāya
㈢འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
④The Dhātus
④Oṃ. Homage to the Buddha.
◤(dhātunirdeśaḥ)[S003]
①dhātu-nirdeśa
㈠釋論中分別界品第一
㈡分別界品第一
㈢སྐབས་དང་པོ།
0◤ 【■yaḥ sarvathāsarvahatāndhakāraḥ 】
㈠【一切種智滅諸冥】
㈡【諸一切種諸冥滅】〖01_0_a〗
㈢གང་ཞིག་ཀུན་ལ་མུན་པ་གཏན་བཅོམ་ཞིང་། །
①yas sarvathā sarva hata-andhakāras
0◤【 saṃsārapaṅkāj jagad ujjahāra /】[001|05][S003]
㈠【拔出眾生生死泥】
㈡【拔眾生出生死泥】〖01_0_b〗
㈢འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་མཛད་པ། །
①saṃsāra-paṅkāt jagat ujjahāra ud-jahāra ud-dhṛ (√dhṛ/√hṛ)
④He has drawn out the world from the mire of transmigration:
0◤【 tasmai namaskṛtya yathārthaśāstre 】
㈠【頂禮大師如理教】
㈡【敬禮如是如理師】〖01_0_c〗
㈢{26a 2}དོན་བཞིན་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །
①tasmai namaskṛtya yathārtha-śāstre śāstṛ
④I fender homage to Him, to this teacher of truth,
0◤【 śāstraṃ pravakṣyāmy abhidharmakośam // VAkK_1.1 //】[001|07][S003]
㈠【對法俱舍我當說】
㈡【對法藏論我當說】〖01_0_d〗
㈢ཆོས་མངོན་མཛོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རབ་བཤད་བྱ། །
①śāstram pra-vakṣyāmi abhidharma-kośam
④before composing the treatise called the Abhidharmakośa.
0◤śāstraṃ praṇetukāmaḥ svasya śāstur māhātmyajñāpanārthaṃ guṇākhyānapūrvakaṃ tasmai namaskāram ārabhate [001|08][S003]
㈠釋曰：若人欲正造論，當令他知大師不共功德，故說眾德為先，後頂禮大師。
㈡論曰：今欲造論，為顯自師其體尊高超諸聖眾，故先讚德，方申敬禮。
① (śāstra praṇī netum-kāma) [ (sva śāstṛ māhātmya)-jñāpana-artham] guṇa-ākhyā-pūrvakam tad namaskāram ā-rabh
㈢བསྟན་བཅོས་བྱེད་པར་འདོད་པས་རང་གི་སྟོན་པའི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱག་འཚལ་བ་རྩོམ་〖PNབརྩོམ།〗མོ། །
④Desiring to compose a treatise, with the intention of making known the greatness of his master, the author undertakes to render him homage and to first present his qualities.
◤[S004]
0◤ya iti / buddhaṃ bhagavantam adhikṛtyāha [001|09]
㈠此偈但依佛世尊說。
㈡諸言所表，謂佛世尊。
㈢གང་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས〖PN+རྣམས།〗་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨྲས་པའོ། །
①yas iti (buddha bhagavat) adhikṛtya āha
④“He” refers to the Buddha, the Blessed One.
0◤hatam asyāndhakāram anena veti hatāndhakāraḥ / [001|09-][S004]
ⅰ㈡此能破闇，故稱冥滅。
㈢འདིའི་འམ་འདིས་〖Nའདིའི།〗མུན་པ་བཅོམ་པས་མུན་པ་བཅོམ་པའོ། །
①hatam asya andhakāram anena vā iti hata-andhakāras
④“He has destroyed all blindness,” that is to say, by him or through him
④1. He has, in an absolute manner, destroyed all blindness;
0◤sarveṇa prakāreṇa sarvasmin hatāndhakāraḥ 【sarvathāsarvahatāndhakāraḥ】 / [001|10][S004]
㈠〔偈曰〕：【一切種智滅諸暝】。釋曰：滅一切暝，由一切種智。
㈡言一切種諸冥滅者，謂滅諸境一切品冥。
㈢ཐམས་ཅད་ལ་མུན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཅོམ་པས་ཀུན་ལ་མུན་པ་གཏན་བཅོམ་པའོ། །
①(sarveṇa prakāreṇa) sarvasmin hata-andhakāras sarvathā sarva-hata-andhakāras
④blindness with respect to all things is destroyed.
●sarveṇa prakāreṇeti kliṣṭākliṣṭāndhakāravigamataḥ.
●sarvasmin jñeye dvādaśāyatanalakṣaṇe.
◤[S004]
◤[00402-00502]
0◤ajñānaṃ hi bhūtārthadarśanapratibandhād andhakāram / [001|10-][S004]
㈠於一切法無明者，能障見真實義，故稱為暝。
㈡以諸無知能覆實義及障真見，故說為冥。
㈢མི་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་མཐོང་བ་ལ་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མུན་པ་སྟེ།
①ajñānam hi bhūta-artha-darśana-pratibandhād andhakāram
④“Blindness” is ignorance, for ignorance hinders the seeing of things as they truly are.
◤[S005]
0◤tacca bhagavato buddhasya pratipakṣalābhenātyantaṃ sarvathā sarvatra jñeye punaranutpattidharmatvād dhatam / ato 'sau sarvathāsarvahatāndhakāraḥ / [001|11-][S005]
㈠此無明於佛世尊，由得究竟通對治故，一切種於一切法，永不生為法故，故稱為滅。
㈡唯佛世尊得永對治，於一切境一切種冥，證不生法，故稱為滅。
㈢དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས〖PN+རྣམས།〗་ཀྱིས་གཉེན་པོ་བརྙེས་ནས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གཏན་ནས་ཡེ་བཅོམ་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདིའི་〖PNའདི།〗ནི་ཀུན་ལ་མུན་པ་གཏན་བཅོམ་པའོ། །
①tad ca (bhagavat buddha) (pratipakṣa- lābha- atyanta) (sarvathā sarvatra jñeya [punar-an-utpatti-dharma-tva] hata) / atas asau sarvathā sarva-hata-andhakāra
④By this, the Buddha, the Blessed One(l) is sufficiently designated, for he alone, through the possession of the antidote to ignorance (v. 60), has definitely destroyed all ignorance with respect to all knowable things, so that it cannot rearise.
⑤1. The authors of the Vinayavibhāṣā say: (1) there is a Buddha who is not a Bhagavat, namely the Pratyekabuddha, because he is svayambhū, that is because he has obtained Bodhi by himself, because he has not fulfilled the task of dānapāramitā, etc (vii.34); (2) there is a Bhagavat who is not a Buddha, namely the Bodhisattva in his last existence; (3) there is a Buddha Bhagavat; and (4) there are persons who are neither Buddha, nor Bhagavat (Vydkhyd, 3.12). One can also say that the śrāvakas, or Disciples, are Buddhas (Aryadeva, Sataka, 270), for they have acquired Bodhi (vi.67).
0◤pratyekabuddhaśrāvakā api kāmaṃ sarvatra hatāndhakārāḥ / kliṣṭasaṃmohātyantavigamāt / [001|13][S005]
㈠獨覺及聲聞，於一切法雖除無明，由有染污無明極不生故，
㈡聲聞獨覺雖滅諸冥，以染無知畢竟斷故，
㈢དེ་〖PN-དེ།〗རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྨོངས་〖PNམོངས།〗པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ལ་མུན་པ་བཅོམ་པར་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི་
①(praty-eka-buddha-śrāvaka) api kāmam (sarvatra hata andhakāra) kliṣṭa-saṃmoha atyanta-vigama ,
④But the Pratyekabuddhas and the śrāvakas have also destroyed all blindness, for they are freed from all ignorance defiled by the defilements.
0◤na tu sarvathā / tathā hy eṣāṃ buddhadharmeṣvativiprakṛṣṭadeśakāleṣu artheṣu cānantaprabhedeṣu{1. Y. cārtheṣu anantaprabhedeṣu ca |} bhavatyevākliṣṭamajñānam / [001|14][S006]
㈠不由一切種。何以故。諸餘聖人，於如來不共法，及於餘境，最久遠時處無邊差別，有無染污無明。
㈡非一切種。所以者何。由於佛法極遠時處，及諸義類無邊差別，不染無知猶未斷故。
㈢གཏན་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟར་དེ་དག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་། ཡུལ་དང་། དུས་ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པ་དང་། དོན་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མི་〖N-མི།〗ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
①na tu sarvathā tathā hi eṣām(ayam) (buddha-dharma ati-viprakṛṣṭa-deśa-kāla ca artha ananta-pra-bheda ca) bhavati eva (akliṣṭa ajñāna)
④But they do not know the qualities proper to the Buddha (vii.28)(2), objects very distant in space or time (vii.55)(3), nor the infinite complex of things(4); therefore, they have not destroyed blindness in an absolute manner, for the ignorance freed from the defilements is active in them(5).
⑤2. śāriputra did not know the five pure skandhas (the precepts, etc.) of the Tathāgata.
⑤3. Maudgalyāyana did not see that his mother was reborn in Maricilokadhātu. śariputra did not discover the roots-of-good of a candidate for the state of Bhikṣu (see vii.30); but the Buddha declares: mokṣabījam aham hy asya susūkṣmam upakṣaye / dhātupāṣāṇavivare nilīnam iva kāñcanaṃ / / Compare Huber, Sūtrālaṃkāra, p. 286.
⑤4. As the stanza says: sarvākāraṃ kāraṇam ekasya mayūracandrakasyāpi nāsarvajñair jñeyaṃ sarvajñajñānabalaṃ hi tat.
⑤5. The Pratyekabuddhas and the śrāvakas have also abandoned (prahīṇa) non-defiled ignorance (akliṣṭam ajñānam), in exactly the same way as they have abandoned the organ of sight, etc, that is, by abandoning all desire (chandarāga) with respect to it. But this non-defiled ignorance remains active within them (samudācarati) even though it is abandoned, exactly like the organ of sight. Such is not the case for the Buddha: this is why the author says that he has destroyed (hata) obscurity in such a manner that it will not arise again.
◤[S007]
◤[00701-00801]
0◤ity ātmahitapratipattisaṃpadā saṃstutya punas tam eva bhagavantaṃ parahitapratipattisaṃpadā saṃstauti [001|15-][S007]
㈠顯自利行究竟，讚歎佛已。次以利他行圓滿，讚歎世尊。
㈡已讚世尊自利德滿，次當讚佛利他德圓。
㈢དེ་ལྟར་བདག་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཡང་དག་པར་བསྟོད་ནས། ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཉིད་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་〖Cབསྒྲུབ།〗པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཡང་དག་པར་བསྟོད་པ་ནི།
①iti (ātman-hita prati-patti sampad) saṃstu-tya punar (tam eva bhagavat) (para-hita-pratipatti-sampad) saṃ-stu
④Having thus praised the Blessed One from the point of view of qualities useful to himself, the author praises him from the point of view of qualities useful to others:
0◤【saṃsārapaṅkājjagadujjahāreti /】 [001|15-][S007]
㈠〔偈曰〕：【拔出眾生生死泥】。
㈡【拔眾生出生死泥】〖01_0_b〗者。
㈢འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་〖Pགྲངས།〗མཛད་པ། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
①saṃsṛ--paṅka jagat ud-dhṛ (√dhṛ/√hṛ) iti
④“He has drawn out the world from the mire of transmigration.”
0◤saṃsāro hi jagadāsaṅgasthānatvāt[S. ॰tvād] duruttaratvācca paṅkabhūtaḥ / [001|17][S007]
㈠釋曰：生死是世間沈著處故，難可度故，故以譬泥。
㈡由彼生死是諸眾生沈溺處故，難可出故，所以譬泥。
㈢འཁོར་བ་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་〖PNའཆགས།〗པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བརྒལ་〖PNརྒལ།〗བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་འདམ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ།
①saṃsāras hi (jagat āsaṅga sthāna-tvāt duruttara-tvāt ca) paṅka-bhūtas
④Transmigration is a mire, because the world is bound up in it, and because it is difficult to traverse.
0◤tatrāvamagnaṃ jagadatrāṇamanukampamāno bhagavān saddharmadeśanāhastapradānairyathābhavyamabhyuddhṛtavān iti [001|17-][S007]
㈠眾生於中沈著，無救接者。唯佛世尊欲憐愍度脫，授說正法手應理拔濟。
㈡眾生於中淪沒無救，世尊哀愍隨授所應正法教手，拔濟令出。
㈢འགྲོ་བ་དེར་བྱིང་བ་སྐྱབས་མེད་པ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐུགས་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པས་{26b}{27a}དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱག་བརྐྱང་བ་དག་གིས་སྐལ་པ་〖Pབསྐལ་པ།〗ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དྲངས་སོ། །
① (tatra ava-magna jagat a-trāṇa) (anukamp-a-māna bhagavat) (saddharma diś hasta) pradāna (yathā bhavya) (abhi uddhṛ-ta-vān) iti ud-dhṛ (√dhṛ/√hṛ)
①tatra avamagnam jagat atrāṇam anukampamānas bhagavān saddharma deśanā hasta pradānais yathā bhavyam abhyuddhṛtavān iti
④The Blessed One, having pity on the world which finds itself drowned without recourse in this mire, has pulled it out, as much as possible(6), by extending to each one the hands of the teaching of the Good Law(7).
⑤6. “As much as possible,” yathābhavyam. This holds for oneself, as when one says, “He gives food for the Brahmins to eat.”
⑤7. We have the plural because the persons to be saved are numerous.
0◤ya evamātmaparahitapratipattisaṃpadā yuktas 【tasmai{2. The reading seems to be tasme namaskṛtya yathārthaśāstre / namaskṛtyeti... |} nama[ 2a. 1A II ]skṛtyeti】 śirasā praṇipatya / [001|17-][S007]
㈠是人與自他利益行相應。〔偈曰〕：【頂禮大師如理教】。釋曰：頭面接足名頂禮。
㈡已讚佛德，次申敬禮。【敬禮如是如理師】〖01_0_c〗者。稽首接足，故稱敬禮；諸有具前自他利德，故云如是。
🈪2དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མགོས་བཏུད་ནས་སོ་
①yas evam (ātman-para-hita-prati-patti-saṃpad yuj) tad namaskṛ iti (śiras praṇipat )
①yas evam ātma para hita pratipatti saṃpadā yuktas tasmai namaskṛtya iti śirasā praṇipatya
④“I render homage,” by prostrating myself even to my head “to this teacher of truth:” (8)
⑤8. Expression of āryadeva, śataka, 265
◤[S008]
[00801]
◤yathārthamaviparītaṃ śāstīti yathārthaśāstā / [S008-010]
①(yathārtham a-viparīta) śāsti iti yathārtha-śāstṛ
㈠立教不虛稱大師。無倒稱如理得善離惡言稱教。
㈡如實無倒教授誡勗，名如理師。
★0◤yathārthamaviparītaṃ śāstīti yathārthaśāstā / [001|20]
①yathārtham aviparītam śāsti iti yathārtha śāstā
③འགྲོ་བ་དེར་བྱིང་བ་སྐྱབས་མེད་པ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐུགས་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པས་ ****[@27a]**** *་།། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱག་བརྐྱང་བ་དག་གིས་སྐལ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དྲངས་སོ་།། །། དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པས་ན་དོན་བཞིན་སྟོན་པའོ་།།
㈢དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པས་ན་དོན་བཞིན་སྟོན་པའོ། །
④“teacher of truth,” because he teaches in conformity with that which is, without error.
◤[S008-010]
◤[00901-00909]
◆9♂pattyupāyamasyāviṣkaroti☆Yathābhūtathāsanācchāstā
★0◤anena parahitapratipattyupāyamasyāviṣkaroti / [001|20-]
◤anena parahitapratipattyupāyamasyāviṣkaroti / [S008-010]
①ayam para-hita-pratipatti-upāya ayam āviṣkṛ
㈠說此如理教，為利他方便。
㈡如理師言顯利他德，能方便說
🈪འདིས་ནི་འདིའི་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་སྟོན་ཏེ།
①anena para hita pratipatti upāyam asya āviṣkaroti
③འདིས་ནི་འདིའི་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་སྟོན་ཏེ་།
㈢འདིས་ནི་འདིའི་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་〖Pབསྒྲུབ།〗པའི་ཐབས་སྟོན་ཏེ། དེ་ནི་སྟོན་པ་ན་〖PN-ན〗ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པས་འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་། དམ་པ་སྦྱིན་པའི་མཐུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
④By thus qualifying the Blessed One, the author indicates the manner in which the Blessed One is useful to others.
★◤yathābhūtaśāsanācchāstā bhavanntasau saṃsārapaṅkājjagadujjahāra na tvṛddhivarapradānaprabhāveṇeti / [001|21-]
♂yathābhūtaśāsanācchāstā bhavannasau saṃsārapaṅkājjagadujjahāra na tvaddhivarapradānaprabhāveṇeti{3. MS. prabhāveneti |} /
◤yathābhūtaśāsanācchāstā bhavannasau saṃsārapaṅkājjagadujjahāra [S008-010]
①yathā-bhūta-śāsanāt (śāstā bhavan asau) saṃsṛ-paṅka jagad ud-dhṛ (√dhṛ/√hṛ)
㈠由如理教，從生死泥拔濟眾生。
㈡如理正教，從生死泥拔眾生出。
🈪དེ་ནི་སྟོན་པ་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པས་འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་ཀྱི་
①yathābhūta śāsanāt śāstā bhavan= tasau saṃsāra paṅkāt jagat ujjahāra na tu ṛddhi vara pradāna prabhāveṇa iti
③དེ་ནི་སྟོན་པ་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པས་འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་། དམ་པ་སྦྱིན་པའི་མཐུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
④It is by the true teaching that the Blessed One, the teacher, has pulled the world out of the mire of transmigration,
◤na tvṛddhivarapradānaprabhāveṇeti / [S008-010]
①na tu ṛddhi--vara-pradāna--prabhāva iti.
㈠不由通慧施恩威德等。
㈡不由威力與願神通。
🈪རྫུ་འཕྲུལ་དང་། དམ་པ་སྦྱིན་པའི་མཐུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །〗
④not by his supernatural powers, nor by the granting of favors. (9)
⑤9. First explanation: through the power of ṛddhi (vii.48), like Viṣṇu; through the power of giving, like Maheśvara. Second explanation: through ṛddhi, through giving, and through its prabhāva (vii.34). It is true that the Buddhas perform miracles (ṛddhiprātihārya) in order to draw believers to themselves (āvarjanamātra); but it is through the miracle of the teaching (anuśāsanī) that they save the world by destroying its defilements (vii.47a-b).
★◤tasmai namaskṛtya kiṃ kariṣyāmī tyāha śāstraṃ pravakṣyāmi / [001|22-002|01]
♂tasmai namaskṛtya kiṃ kariṣyāmī{4. Y. kiṃ kariṣyatīti praśnaḥ |}tyāha @002 śāstraṃ pravakṣyāmi /
◤tasmai namaskṛtya kiṃ kariṣyāmī [kariṣyatīti (praśnaḥ)][S008-010]
① tad namaskṛ kim kṛ
㈠頂禮如理教師已，欲何所作。
㈡禮如理師，欲何所作。
🈪དོན་བཞིན་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན།
①tasmai namaskṛtya kim kariṣyāmī tyāha śāstram pravakṣyāmi
③དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མགོས་བཏུད་ནས་སོ་དོན་བཞིན་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་རབ་བཤད་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མགོས་བཏུད་ནས་སོ་དོན་བཞིན་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་རབ་བཤད་བྱ་ཞེས:བྱ་བ་སྨོས་ཏེ〖PNསྨོས་སོ།〗། སློབ་མ་འཆོས་པས་ན་བསྟན་བཅོས་སོ། །
④After having rendered homage to this teacher of truth, what will the author do?
◤tyāha 【śāstraṃ pravakṣyāmi /】[S008-010]
①iti āha-- śāstra pravac
㈠〔偈曰〕：【對法俱舍我當說】。
㈡【對法藏論我當說】〖01_0_d〗者。
🈪བསྟན་བཅོས་རབ་བཤད་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
④“I shall compose a treatise.”
◤śiṣyaśāsanācchāstram / [S008-010]
① śiṣya-śāsana śāstra
㈠釋曰：此法通名滅濟教。
㈡教誡學徒，故稱為論。
🈪སློབ་མ་འཆོས་པས་ན་བསྟན་བཅོས་སོ། །
★0◤śiṣyaśāsanācchāstram / [002|01]
①śiṣya śāsanāt śāstram
③སློབ་མ་འཆོས་པས་ན་བསྟན་བཅོས་སོ་།།
④A treatise is that which instructs disciples.
★◤katamac chāstram ity āha abhidharmakośam[002|01-]
♂katamac chāstramityāha abhidharmakośam /
◤katamac chāstram[kiṃ śāstram] ity āha 【abhidharmakośam】 [S008-010]
①ka katamat śāstra iti āha-- abhidharma-kośa
㈠別名云何。阿毘達磨俱舍。
㈡其論者何。謂對法藏。
🈪བསྟན་བཅོས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་མངོན་མཛོད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
①katamat śāstram iti āha abhidharma kośam
㈢བསྟན་བཅོས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
④Which treatise? The Abhidharmakośa.
★0◤ko 'yamabhidharmo nāma / [002|02]
◤ko 'yamabhidharmo nāma / [S008-010]
①kas ayam abhidharmas nāma
㈠何法名阿毘達磨。
㈡何謂對法。
🈪ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ཞེ་ན།
①kas yam abhidharmas nāma
③ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ཞེ་ན། ཆོས་མངོན་ཤེས་རབ་དྲི་མེད་རྗེས་འབྲང་བཅས། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །
④What is Abhidharma?
★◤ 【prajñā 'malā sānucarā 'bhidharmaḥ (1-2a)】[002|03]
①prajñā amalā sa anucarās abhidharmas
③ཆོས་མངོན་ཤེས་རབ་དྲི་མེད་རྗེས་འབྲང་བཅས་།། ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
◤【prajñāmalā sānucarābhidharmaḥ (1-2a)】[S008-010]
①prajña amala sa-anucara abhidharma
㈠〔偈曰〕：【淨智助伴名對法】。
㈡頌曰：【淨慧隨行名對法】〖02_0_a〗
🈪ཆོས་མངོན་ཤེས་རབ་དྲི་མེད་རྗེས་འབྲང་བཅས། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
④2a. Abhidharma is pure prajñā with its following.
◤tatra prajñā dharmapravicayaḥ / [S008-010]
㈠釋曰：智謂擇法。
㈡論曰：慧謂擇法。
🈪དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །
★◤tatra prajñā dharmapravicayaḥ/ amaleti anāsravā / sānucareti saparivārā / [002|04]
♂prajñā'malā sānucarā'bhidharmaḥ{1. MS. sānucarā abhidharmaḥ |} tatra prajñā dharmapravicayaḥ / ♂amaleti anāsravā / ♂sānucareti saparivārā /
①tatra prajñā dharma pravicayas
③དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ་།།
①amala iti anāsravā
㈢དྲི་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་པ་མེད་པའོ། །
①sa anucara iti sa parivārā
③རྗེས་འབྲང་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྟེ་།
㈢རྗེས་འབྲང་བཅས་〖Cཅེས།〗ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །
④Prajñā which will be defined below (ii.24, vii.l) is the discernment of the dharmas. (10)
⑤10. The dharmas are mixed, like flowers; one discerns them and places them in bouquets: these are pure, those are impure, etc. In this operation, a certain dharma associated with the mind (caitta, caitasika, ii.23), which is called prajñā, plays a primary role. As a consequence prajñā is defined as “discernment of the dharmas.”
◤amaleti anāsravā / [S008-010]
㈠淨謂無垢，即無流。
㈡淨謂無漏。
🈪དྲི་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་པ་མེད་པའོ། །
④Pure prajñā is undefiled prajñā. (11)
⑤11. mala, stain, is a synonym for āsrava, vice. We translate anāsrava by “pure.” The āsravas are defined v.35. See below i.4.
◤sānucareti saparivārā / [S008-010]
㈠智助伴謂因緣資糧。
㈡淨慧眷屬名曰隨行。
🈪རྗེས་འབྲང་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྟེ།
④The “following” of prajñā is its escort,
★0◤evamanāsravaḥ pañcaskandhako 'bhidharma ityuktaṃ bhavati / [002|04-]
◤evamanāsravaḥ pañcaskandhako 'bhidharma ityuktaṃ bhavati / [S008-010]
①evam anāsrava pañca-skandha-ka abhidharma iti uktam bhavati
㈠若爾則說無流五陰，名阿毘達磨。
㈡如是總說無漏五蘊，名為對法。
🈪དེ་ལྟར་ན་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །
④namely the five pure skandhas (i.7a) which coexists with prajñā. (12)
⑤12. The name “Abhidharma” signifies not only the pure consciousness which discerns the nature of things, but also all of the pure elements of the psychological moment in which this consciousness is produced: sensation, etc (i.l4c). One of these elements is material (rūpa) and is called “pure discipline” (anāsrava saṃvara, iv.l3c).
◤[S010]
◤[01001-01101]
★0◤eṣa tāvat pāramārthiko 'bhidharmaḥ / [002|05]
◤eṣa tāvat pāramārthiko 'bhidharmaḥ / [S010]
①eṣa tāvat pārama-arthika abhidharma
㈠此即真實阿毘達磨。
㈡此則勝義阿毘達磨。
🈪དེ་ཞིག་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པའོ། །
①evam anāsravas pañca skandhakas abhidharmas iti uktam bhavati eṣa tāvat pāramārthikas abhidharmas
③དེ་ལྟར་ན་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ་།། དེ་ཞིག་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པའོ་།།
㈢རེ་ཞིག་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པའོ། །
④Such is the absolute meaning (13) of Abhidharma.
⑤13. Vyākhyā: paramārtha eva pāramārthikah / paramārthe vā bhavaḥ pāramārthikaḥ /paramārthena vā dīvyati caratīti pāramārthikaḥ
◤sāṃketikas tu[S010]
★◤sāṃketikastu[002|06]
①sāṃketikas tu
③བརྡར་བཏགས་པ་ནི་།
㈢བརྡར་བཏགས་〖Pབརྟགས། 〗པ་ནི། དེ་ཐོབ་བྱའི་〖PNབྱ།〗ཕྱིར་གང་དང་བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་〖PN-བ།〗སྟེ། གང་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གང་〖PN-གང་།〗ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པའོ། །
★◤ 【tatprāptaye yāpi ca yacca śāstram / (1-2b)】[002|07]
♂sāṃketikastu tatprāptaye yāpi ca yacca śāstram /
◤【tatprāptaye yāpi ca yacca śāstram / (1-2b)】[S010]
①saṃ-cit saṃketa tu-- (tat prāpti) (yā api ca) (yad ca śāstram).
㈠若說假名阿毘達磨。〔偈曰〕：【能得此法諸智論】。
㈡若說世俗阿毘達磨，即能得此諸慧及論。【及能得此諸慧論】〖02_0_b〗
🈪བརྡར་བཏགས་པ་ནི། དེ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར་གང་དང་བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
①tad prāptaye yā api ca yat ca śāstram
③དེ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར་གང་དང་བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
④2b. It is also prajñā, and the Treatise which brings about the obtaining of pure prajñā.
★◤yāpi ca śrutacintābhāvanāmayī sāsravā prajñā upapattipratilambhikā ca sānucarā / [002|08-]
♂yāpi ca śrutacintābhāvanāmayī sāsravā prajñā upapattipratilambhikā ca sānucarā{2. Y. śrutamayī cintāmayī ca bhāvanāmayī ca prajñā sāsravā yā copapattipratilambhikā sānucarā |} /
◤yāpi ca śrutacintābhāvanāmayī sāsravā prajñā upapattipratilambhikā ca sānucarā /[śrutamayī cintāmayī ca bhāvanāmayī ca prajñā sāsravā yā copapattipratilambhikā sānucarā ][S010]
①yā api ca śruta-cintā-bhāvanā-maya sāsravā prajñā , upapatti-pratilambhikā ca sānucarā
㈠釋曰：即是有流思慧聞慧生得慧及助伴
㈡慧謂得此有漏修慧思聞生得慧及隨行。
🈪གང་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པའོ། །
①yā api ca śruta cintā bhāvanā mayī sa āsravā prajñā upapatti pratilambhikā ca sa anucarā
③གང་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པའོ་།།
④In common usage, the word Abhidharma also designates all prajñā which brings about the obtaining of Abhidharma in the absolute sense of the word; defiled prajñā whether it is innate or natural, or whether the result of an effort, the result of hearing, reflection, absorption (śrutacintābhdvanā-mayī, ii.71c), receives, along with its following, by convention, the name of Abhidharma.
◤yacca śāstramasyāḥ prāptyarthamanāsravāyāḥ prajñāyāḥ tadapi tatsaṃbhārabhāvādabhidharma ityucyate / [S010]
①yad ca śāstram (asyās prāpti-artham anāsravāyās prajñāyās), tad api tat-sambhāra-bhāvād abhidharmaḥ iti ucyate.
㈠論。謂能傳生無流智，是無流智資糧故，亦名阿毘達磨。
㈡論謂傳生無漏慧教。此諸慧論，是彼資糧，故亦得名阿毘達磨。
🈪བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པས་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤yacca śāstramasyāḥ prāptyarthamanāsravāyāḥ prajñāyāḥ tadapi tatsaṃbhārabhāvādabhidharma ityucyate / [002|09-]
④One also gives the name of Abhidharma to the Treatise,(14) for the Treatise also brings about the obtaining of pure prajñā: it is thus a factor in Abhidharma in the absolute sense of the word.
⑤14. The Treatise is (1) an Abhidharma śāstra or an Abhidharma Piṭaka. In either case, some think that it should not be understood as “The Treatise, with its attendant works, receives the name of Abhidharma,” for a book does not have any attendants; some believe that its attendants are made up of the lakṣaṇas (ii. 45c-d); (2) or the Jñānaprasthāna, considered as the body of the Abhidharma and having for its feet (and “attendants”) the six books, Prakaraṇapāda, Vijñānakāya, Dharmakāya, Prajñāptiśāstra, Dhātukāya, and Saṃgītiparyāya (Burnouf, Introduction, p. 448).
◤[S011]
◤[01101-01112]
★0◤nirvacanaṃ tu svalakṣaṇadhāraṇād dharmaḥ / [002|10]
◤nirvacanaṃ tu svalakṣaṇadhāraṇād dharmaḥ / [S011]
①[nir-ukta] nirvacana tu-- sva-lakṣaṇa-dhāraṇād dharmaḥ
㈠因何義立此名。能持自體相，故稱達磨。
㈡釋此名者能持自相，故名為法。
🈪ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཏེ།
①yat ca śāstram asyās prāpti artham anāsravāyās prajñāyās tat api tad saṃbhāra bhāvāt abhidharmas iti ucyate nirvacanam tu sva lakṣaṇa dhāraṇāt dharmas
③བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པས་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱའོ་།། ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཏེ་།
㈢བསྟན་བཅོས་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་〖PNཔ།〗ཤེས་རབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པས་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
④Dharma is that which bears (dhāraṇa) self-(or unique) characteristics.
◤tad ayaṃ paramārthadharmaṃ vā nirvāṇaṃ dharmalakṣaṇaṃ vā pratyabhimukho dharma ity abhidharmaḥ / [S011]
①tad ayam [(paramārtha-dharma vā nirvāṇa) (dharma-lakṣaṇa vā) pratyabhimukhas] dharmas ity abhidharmas
㈠或一切法中真實法涅槃為相，故稱達磨。此智對諸法於法現前故，稱阿毘達磨。
㈡若勝義法唯是涅槃，若法相法通四聖諦，此能對向或能對觀，故稱對法。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འམ། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པའོ།
★0◤tadayaṃ paramārthadharmaṃ vā nirvāṇaṃ dharmalakṣaṇaṃ vā pratyabhimukho dharma ityabhidharmaḥ / [002|10-]
①tat ayam parama artha dharmam vā nirvāṇam dharma lakṣaṇam vā pratyabhimukhas dharmas iti abhidharmas
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འམ། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པའོ་།།
㈢ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་〖Pཚིགས།〗རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་〖P-ཕྱིར།〗ཆོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའམ། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པའོ། །
④The Abhidharma is called abhi-dharma because it envisions (abhimukha) the dharma which is the object of supreme knowledge, or the supreme dharma, Nirvāṇa; or rather it is so-called because it envisions the characteristics of the dharmas, both their self-characteristics and their common (or general) characteristics.
★0◤ukto 'bhidharmaḥ{3. Y. hyabhidharmaḥ |} / [002|12]
◤ukto 'bhidharmaḥ / [ukto hyabhidharmaḥ][S011]
①uktas hi abhidharmas
㈢ཆོས་མངོན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
ⅰ㈡已釋對法。
🈪ཆོས་མངོན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0idaṃ tu śāstraṃ kathamabhidharmakośam / [002|12]
◤idaṃ tu śāstraṃ kathamabhidharmakośam / [S011]
①(idaṃ tu śāstraṃ) katham abhidharmakośam
㈠此論云何名阿毘達磨俱舍。
㈡何故此論名對法藏 。
①idam tu śāstram katham abhidharma kośam
㈢བསྟན་བཅོས་འདི་ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་{27b}ཡིན་ཞེ་ན།
④Why is the present work called the Abhidharmakośa?
★◤ 【tasyārthato 'smin samanupraveśāt[002|13-]
★◤ sa cāśrayo syetyabhidharmakośam (1-2c-2d) // VAkK_1.2 //】
♂tasyārthato 'smin samanupraveśāt sa cā{4. G. vā |} śrayo 'syetyabhidharmakośam{5. G. ...kośaḥ |} //2//
◤【tasyārthato 'smin samanupraveśāt】[S011]
◤【sa cāśrayo 'syetyabhidharmakośam (1-2c-2d) // VAkK_1.2 //】[vāśrayo…kośaḥ][S011]
①(tasya artha-tas) asmin sam-anu-pra-veśa sa ca (āśrayas asya) iti abhidharmakośam
㈠〔偈曰〕：【由義對法入此攝】。2復次〔偈曰〕：【論依對法名俱舍】。
㈡頌曰：【攝彼勝義依彼故_c 此立對法俱舍名】〖02_0_d〗。
㈢འདིར་དེ་དོན་དུ་ཡང་དག་ཆུད་ཕྱིར་རམ། འདི་ཡི་གནས་དེ་ཡིན་པས་ཆོས་མངོན་མཛོད་ཅེས:བྱ་བ་〖PN-བྱ་བ།〗སྨོས་ཏེ།
④2c-d. The present work is called the Abhidharmakośa because the Abhidharma enters into it through its meaning; or because the Abhidharma constitutes its foundation.
★0◤sa hi śāstrasaṃjñako 'bhidharma etasminnarthato yathāpradhānamantarbhūta ityetacchāstraṃ tasya kośasthānīyaṃ bhavati / [002|15-]
◤sa hi śāstrasaṃjñako 'bhidharma etasminn arthato yathāpradhānam antarbhūta ity etac chāstraṃ tasya kośasthānīyaṃ bhavati / [S011]
①(sa hi śāstra-saṃjñakas abhidharmas) etasmin (arthatas) [yathā pradhānam] antarbhūta ity (etad śāstram) (tasya kośa-sthānīyaṃ) bhavati.
㈠1釋曰：彼文句名阿毘達磨。由隨勝義入此論攝，是故此論於彼得稱為藏。
㈡論曰：由彼對法論中勝義入此攝故，此得藏名。
①sa hi śāstra saṃjñakas abhidharmas etasmin= arthatas yathāpradhānam antarbhūtas iti etat śāstram tasya kośa sthānīyam bhavati
㈢ཆོས་མངོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཇི་ལྟར་གཅེས་གཅེས་རྣམས་དོན་དུ་འདིར་ཆུད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི་དེའི་མཛོད་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
④The Treatise that bears the name of Abhidharma enters by its meaning into this work, which is thus the Abhidharmakośa, “the sheath of the Abhidharma.”
★★◤athavā so 'bhidharma etasyāśrayabhūtaḥ śāstrasya / [002|16]
♂athavā so 'bhidharma etasyā-[ 2b. 1B II ]śrayabhūtaḥ śāstrasya /
◤athavā so 'bhidharma etasyāśrayabhūtaḥ śāstrasya / [S011]
①atha-vā-- (sas abhidharmas) (etasya āśraya-bhūtas śāstrasya),
㈠釋曰：阿毘達磨是此論依止。
㈡或此依彼，
🈪2ཆོས་མངོན་པ་དེ་བསྟན་བཅོས་འདིའི་གནས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ།
①athavā sas abhidharmas etasya āśraya bhūtas śāstrasya tatas hi etat nirākṛṣṭam
㈢ཡང་ན་དེ་ལས་འདི་བྱུང་བས་ཆོས་མངོན་པ་དེ་བསྟན་བཅོས་འདིའི་གནས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ།
④Or rather as the Abhidharma is the point of support of this work,
0◤tato hy etannirākṛṣṭam / [002|17][S011]
①tatas hi etad nir-ākṛṣṭam
㈠何以故。從彼法中引生此論故。
㈡從彼引生，
🈪1ཡང་ན་དེ་ལས་འདི་ཕྱུང་བས་
①atas sas eva asya abhidharmas kośas iti etat śāstram abhidharvarma kośam
㈢དེའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་མཛོད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བསྟན་བཅོས:འདི་ནི་ཆོས་〖PN-འདི་ནི་ཆོས།〗མངོན་པའི་མཛོད་ཡིན་ནོ། །
④one can say that this work is drawn from out of the Abhidharma,
0◤ataḥ sa evāsyābhidharmaḥ kośa ityetacchāstramabhidharmakośam / [002|17-][S011]
①atas (sas) eva [asya] (abhidharmas kośas) ity (etad śāstram) abhidharmakośam.
㈠彼於此論亦受藏名，以是義故此論名為阿毘達磨俱舍。
㈡是彼所藏(此論以彼對法為藏)，故亦名藏。是故此論名對法藏。
🈪དེའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་མཛོད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཡིན་ནོ། །
④as from a sheath; it is thus called the Abhidharmakośa, “the work which has the Abhidharma for a sheath.”
★◤kimarthaṃ punarabhidharmopadeśaḥ [002|18-][S011]
◤kimarthaṃ punarabhidharmopadeśaḥ
①kim-artham punar abhidharma-upadeśa(upadiś-a)
㈠復次此法其用云何。
㈡何因說彼阿毘達磨。
🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་བསྟན།
④Why was the Abhidharma taught?
0◤kena cāyaṃ prathamata upadiṣṭo yata ācāryo 'bhidharmakośaṃ vaktumādriyata iti // āha// [002|18-][S011]
①kena ca (ayam) prathamatas (upadiṣṭas) yatas ācāryas abhidharmakośaṃ vaktum ā-dṛ ādriyate ? iti āha--
㈠何人先說此法。而法師恭敬欲解說之。〔偈曰〕：
㈡誰復先說阿毘達磨。而今造論恭敬解釋。頌曰：
🈪འདི་དང་པོ་ཉིད་དུ་སུས་བསྟན་ན། འདི་ལྟར་སློབ་དཔོན་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་འཆད་པར་གུས་ཤེ་ན།
①kimartham punar abhidharma upadeśas kena ca ayam prathamatas upadiṣṭas yaṭe ācāryas bhidharma kośam vaktum ādriyate iti āha
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་བསྟན། འདི་དང་པོ་ཉིད་དུ་སུས་〖PN-སུས།〗བསྟན་ན། འདི་ལྟར་སློབ་དཔོན་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་འཆད་པར་གུས་ཤེ་ན།
④By whom was the Abhidharma originally taught? The answer to these two questions will tell us why the author piously undertakes the writing of the Abhidharmakośa.
@@@@@@@@@@@@@@@@@@
◤[S012]
◤[01201-01207]
★0◤ 【■dharmāṇāṃ pravicayamantareṇa nāsti kleśānāṃ yata upaśāntaye 'bhyupāyaḥ /】[002|20-]
◤【dharmāṇāṃ pravicayamantareṇa nāsti kleśānāṃ yata upaśāntaye 'bhyupāyaḥ /】[S012]
①(dharmāṇām pravicayam antareṇa) na asti (kleśānām yatas upa-śāntaye) abhy-upāyaḥ.
㈠【離簡擇法更不有 為寂靜惑別方便】
㈡【若離擇法定無餘_a 能滅諸惑勝方便】〖03_0_b〗
🈪ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་རྣམས། གང་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །
④ 3. Apart from the discernment of the dharmas, there is no means to extinguish the defilements,
①dharmāṇām pravicayam antareṇa na asti kleśānām yatas upaśāntaye abhyupāyas
③ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་རྣམས། གང་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ་།།
㈢ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་རྣམས། གང་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །
0◤【 kleśaiś ca bhramati bhavārṇave 'tra lokastaddhetorata uditaḥ{6. MS. uḍitaḥ |} kilaiṣa śāstrā // VAkK_1.3 //】[S012]
④kleśais ca bhramati (bhava-arṇava atra) lokas , (tad-hetos atas) uditas kila (eṣa) {śāstrā}
㈠【世間由惑轉有海 為此傳佛說對法】。
㈡【由惑世間漂有海_c 因此傳佛說對法】〖03_0_d〗。
④ and it is by reason of the defilements that the world wanders in the ocean of existence. So it is with a view to this discernment that the Abhidharma has been, they say, spoken [by the Master].15
①kleśais ca bhramati bhava arṇave atra lokas tad hetos atas uditas kila eṣa śāstrā
㈢ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་སྲིད་མཚོ་འདིར་འཁྱམས་ཏེ། །དེ་བས་དེ་ཕྱིར་འདི་ནི་སྟོན་པས་གསུངས་སོ་ལོ། ། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
★◤yato na vinā dharmapravicayenāsti{7. S.Y. yato vinā dharmapravicayena nāsti |} kleśopaśamābhyupāyaḥ / [002|24]
④yatas (vinā dharma-pravicayena) na asti kleśa-upaśama-abhyupāyaḥ,
㈠釋曰：若離擇法覺分，無別方便能除滅諸惑。
㈡論曰：若離擇法，無勝方便能滅諸惑。
🈪གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །
①yatas na vinā dharma pravicayena asti kleśa upaśama abhyupāyas
③གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ་།།
㈢གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་〖PN-རྣམས〗རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །
④Apart from the discernment of dharmas, there does not exist any means for the extinguishing of the defilements (v.l), and these are the defilements which cause the world to wander in the great ocean of transmigration.
④This is why, say the Vaibhāṣikas,16 with a view to the discernment of the dharmas, the master, the Buddha, the Blessed One, spoke the Abhidharma.
④For, without the teaching of the Abhidharma, a disciple would be incapable of discerning the dharmas.
0◤kleśāśca lokaṃ bhramayanti saṃsāra-@003mahārṇave 'smin /[002|24-003|01][S012]
①kleśās ca lokam bhramayanti saṃsāra mahā rṇeve sminan
④kleśās ca lokam bhramayanti (saṃsāra-mahā-arṇava asmin),
㈠諸惑能輪轉世間於生死海。
㈡諸惑能令世間漂轉生死大海。
㈢ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་འདིར་ལ་འཁྱམ་པར་བྱེད་པ་
0◤atastaddhetostasya dharmapravicayasyārthe śāstrā kila buddhenābhidharma uktaḥ / [003|01-][S012]
④atas tad-hetos (tasya dharma-pravicayasya arthe) (śāstrā kila buddhena) abhidharmas uktas ;
㈠由此正因，欲令弟子得簡擇法，故大師佛世尊先說阿毘達磨。
㈡因此傳佛說彼對法，欲令世間得擇法故。
①atas tad hetos tasya dharma pravicayasya arthe śāstrā kila buddhena abhi dharmas uktas
㈢དེའི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་འདོད་པ་དེའི་དོན་དུ་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་མངོན་པ་གསུངས་སོ་ལོ། །
0◤nahi vinā'bhidharmopadeśena śiṣyaḥ śakto dharmān pravicetumiti / [003|02][S012]
①na-hi (vinā abhidharma-upadeśena) (śiṣya-s) śakta-s (dharmān pravice-tum) iti.
㈠若離此正諸說，弟子不能如理簡擇真法故。
㈡離說對法，弟子不能於諸法相如理簡擇。
🈪ཆོས་མངོན་པ་བསྟན་པ་མེད་པར་ནི་སློབ་མས་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་ནུས་སོ། །
①na hi vinā bhidharma upadeśena śiṣyas śaktas dharmān pravicetum iti
㈢ཆོས་མངོན་པ་བསྟན་པ་མེད་པར་ནི་སློབ་མས་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་〖PNདབྱེ་བར།〗མི་ནུས་སོ། །
◤[S013]
◤[01301-01307]
0◤sa tu prakīrṇa ukto bhagavatā bhadantakātyāyanīputraprabhṛtibhiḥ piṇḍīkṛtya sthāpito bhadanta{1. S.Y. sthavira |}dharmatrātodānavargīyakaraṇavad ity āhur vaibhāṣikāḥ / [003|03-]
①sa tu prakīrṇas uktas bhagavatā , bhadanta-kātyāyanī-putra-prabhṛti-bhis piṇḍī-kṛ-tya sthāpitas , sthavira-dharmatrāta-udāna -vargīya-karaṇa-vat iti āhur vaibhāṣikās . 3.
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སིལ་〖PNགསིལ།〗བུར་བཤད་ལ། བཙུན་པ:ཀཱ་ཏྱཱའི་〖PNཀ་ཧྱའི།〗བུ་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་ནས་བཞག་སྟེ། བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོང་ཀྱིས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ། སྡེ་ཚན་དུ་བྱས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈠大德迦旃延子等諸弟子撰集安置，猶如大德達磨多羅多撰集優陀那伽他部類。聞毘婆沙師傳說如此。
㈡大德迦多衍尼子等諸大聲聞結集安置，猶如大德法救所集無常品等鄔拕南頌。毘婆沙師傳說如此。
🈪བཙུན་པ་ཀཱ་ཏྱཱའི་བུ་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་ནས་བཞག་སྟེ། བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་ཀྱིས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ། སྡེ་ཚན་དུ་བྱས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
0◤katame punaste dharmā yeṣāṃ pravicayārthamabhidharmopadeśa ity āha [003|05]
㈠何者諸法是所簡擇，為令他簡擇彼法，佛世尊說阿毘達磨。
㈡何法名為彼所簡擇，因此傳佛說對法耶。
🈪གང་དག་ཆོས་མངོན་པ་བསྟན་པས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན།
①katame punas (te dharmās) [(yeṣām pravicaya)-artham abhidharma-upadeśaḥ] iti āha
③གང་དག་ཆོས་མངོན་པ་བསྟན་པས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢གང་དག་ཆོས་མངོན་པ་བསྟན་པས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་རྣམས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །
0◤ 【sāsravā'nāsravā dharmāḥ (1-4a)】[003|06]
①sāsrava-anāsrava ॰ās dharmās
③ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་རྣམས་།། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་།
㈠〔偈曰〕：【有流無流法】
㈡頌曰：【有漏無漏法】〖01_1_a〗
🈪ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་རྣམས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
◤eṣa sarvadharmāṇāṃ samāsanir(d)deśaḥ / [S013]
①eṣa [sarva-dharmāṇām] samāsa-nirdeśas
㈠釋曰：略說一切法，謂有流無流。
㈡論曰：說一切法略有二種，謂有漏無漏。
🈪འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །
★0◤eṣa sarvadharmāṇāṃ samāsanirddeśaḥ / [003|07]
①eṣa sarva dharmāṇām samāsa nirddeśas
③འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ་།།
◤tatra katame sāsravā dharmā ityāha[S013]
①tatra katame sāsrava °ās dharmās ? ity āha--
㈠此中何者有流。〔偈曰〕：
㈡有漏法云何。
🈪དེ་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན།
★◤tatra katame sāsravā dharmā ityāha[003|07-]
①tatra katame sa āsravās dharmās iti āha
③དེ་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ལམ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་{28a}རྣམས། །ཟག་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་〖PN-བ།〗སྟེ། ལམ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
★◤ 【saṃskṛtā mārgavarjitāḥ / sāsravāḥ (1-4b-4c1)】[003|08-]
♂tatra katame sāsravā dharmā ityāha saṃskṛtā mārgavarjitāḥ / sāsravāḥ
①saṃskṛtās mārga varjitās
③ལམ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་ ****[@28a]**** *་།། རྣམས་།།
①sa āsravās
③ཟག་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
◤【saṃskṛtā mārgavarjitāḥ /】[S013]
①saṃskṛta °ās mārga-varjita °ās
㈠【有為除聖道】。
㈡【除道餘有為】〖01_1_b〗
🈪ལམ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་རྣམས། །
◤[S014]
◤[01401-01408]
◤【sāsravāḥ (1-4b-4c1)】[S014]
㈠【有流】
㈡【故說名有漏】〖01_1_d〗
🈪ཟག་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
0◤mārgasatyaṃ {S. varja॰ }varjjayitvā'nye saṃskṛtā dharmāḥ{2. Y. sarve saṃskṛtāḥ |} sāsravāḥ / [S014]
①([mārga-satyam varj-ay-i-tvā] sarve saṃskṛta °ās) sāsrava °ās
㈠釋曰：除道聖諦，所餘有為法說，名有流。
㈡謂除道諦餘有為法。
🈪ལམ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ །
①mārga satyam varjayitvā anye saṃskṛtās dharmās sa āsravās
③ལམ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལ། །ཟག་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་〖PN-བ།〗སྟེ། འགོག་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗ཟག་པ་སྐྱེ་བར་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི། །དེ་གཉིས་ལ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བས་དེ་གཉིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བ་མེད་དོ། །
0◤kiṃ kāraṇam / [003|10][S014]
㈠何以故。
㈡所以者何。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
★◤ 【āsravāsteṣu yasmāt samanuśerate (1-4c2-4d) // VAkK_1.4 //】[003|11]
♂āsravāsteṣu yasmātsamanuśerate //4//
①āsravās teṣu yasmāt samanuśerate
③གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་།། ཟག་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་།།
◤【āsravāsteṣu yasmāt samanuśerate (1-4c2-4d) // VAkK_1.4 //】[S014]
① āsrava °ās teṣu {yasmāt} sam-anuśerate 1.4.
㈠〔偈曰〕：【於中流 由隨增眠故】。
㈡【於彼漏隨增】〖01_1_c〗，諸漏於中等隨增故。
🈪གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལ། །ཟག་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
●anuśerata iti puṣṭiṃ labhanta ity arthaḥ. pratiṣṭhāṃ labhanta ity artho vā.
★◤kāmaṃ nirodhamārgasatyālambanā api āsravā upajāyante na tinuśerate tatreti na tayoḥ sāsravatvaprasañgaḥ / [003|12-]
♂kāmaṃ nirodhamārgasatyālambanā api āsravā u[ 3a. IA. III ]pajāyante natvanuśerate tatreti na tayoḥ sāsravatvaprasaṅgaḥ /
◤kāmaṃ nirodhamārgasatyālambanā api āsravā upajāyante [S014]
①kāmam (nirodha-mārga-satya-ālambana °ās api āsrava °ās) upa-jāyante ,
㈠釋曰：若有如此義，諸流緣滅道二諦為境起。
㈡緣滅道諦諸漏雖生，
🈪འགོག་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་ཀྱང་ཟག་པ་སྐྱེ་བར་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི། །
①kāmam nirodha mārga satya ālambanās api āsravās upajāyante na tinuśerate tatra iti na tayos sa asrava tva prasañgas
③ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། འགོག་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་ཀྱང་ཟག་པ་སྐྱེ་བར་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི་།། དེ་གཉིས་ལ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བས་དེ་གཉིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བ་མེད་དོ་།།
★◤yathā 'tra nānuśerate tat paścādanuśayanirdeśa eva jñāpayiṣyāmaḥ / [003|13-]
♂yathā'tra{3. Y. tatra |}nānuśerate tat paścādanuśayanirdeśa eva jñāpayiṣyāmaḥ /
◤na tv anuśerate tatreti na tayoḥ sāsravatvaprasaṅgaḥ / [S014]
①na tu anu-śerate tatra iti na tayos sāsrava-tva-prasaṅgas
㈠於中不眠無隨增故，是故於中不可立有流為反質難。
㈡而不隨增故非有漏。
🈪དེ་གཉིས་ལ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བས་དེ་གཉིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བ་མེད་དོ། །
◤yathā (')tra[tatra] nānuśerate [S014]
①yathā atra na anuśerate,
㈠是不眠義，
㈡不隨增義，
🈪ཇི་ལྟར་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་
①yathā tra na anuśerate tat paścāt anuśaya nirdeśas eva jñāpayiṣyāmas
③ཇི་ལྟར་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་འོག་ནས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་དོ་།།
㈢ཇི་ལྟར་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་འོག་ནས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །
◤tat paścādanuśayanirdeśa eva jñāpayiṣyāmaḥ / [S014]
①tat (paścāt anuśaya-nirdeśe) (abhi◦ ko◦ 5.18) eva jñāpayiṣyāmas 4.
㈠後分別惑品中當廣說。
㈡隨眠品中，自當顯說。
🈪དེ་ནི་འོག་ནས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །
◤uktāḥ sāsravāḥ / [S014]
①ukta sāsrava
㈠說有流法已。
㈡已辯有漏
🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤uktāḥ sāsravāḥ / [003|14]
①uktās sa āsravās
③པར་བྱའོ་།། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S015]
◤[01501-01506]
◤anāsravāḥ katame / [S015]
㈠何者無流法。
㈡無漏云何。
🈪ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན།
★◤anasravāḥ katame / [003|15]
♂anāsravāḥ katame /
①anasravās katame
③ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །འདུས་མ་བྱས་རྣམ་གསུམ་ཡང་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བའོ〖PNབྱའོ།〗། །རྣམ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་གཉིས། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཟག་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
★◤ 【anāsravā mārgasatyaṃ trividhaṃ cāpyasaṃskṛtam / (1-5a-5b)】[003|16]
♂anāsravā mārgasatyaṃ trividhaṃ cāpyasaṃskṛtam /
①anāsravās mārga satyam trividham ca api asaṃskṛtam
③ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་།། འདུས་མ་བྱས་རྣམ་གསུམ་ཡང་སྟེ་།། ཞེས་བྱ་བའོ་།།
★◤katamattri vidham / [003|17]
♂{4. MS. ta seems to be struck off. }katamattri vidham /
◤【anāsravā mārgasatyaṃ trividhaṃ cāpyasaṃskṛtam / (1-5a-5b)】[S015]
①anāsrava °ās (mārga-satyam) (tri-vidham ca api asaṃskṛtam)
㈠〔偈曰〕：【無流法聖道 及三種無為】。
㈡【無漏謂道諦_a 及三種無為】〖02_1_b〗，謂道聖諦及三無為。
🈪ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །འདུས་མ་བྱས་རྣམ་གསུམ་ཡང་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བའོ། །
◤katamattrividham / [S015]
①katamat tri-vidham (asaṃskṛtam) ?
㈠釋曰：何者三無為。
㈡何等為三。
🈪རྣམ་གསུམ་གང་ཞེ་ན།
①katamattri vidham
③རྣམ་གསུམ་གང་ཞེ་ན་།
★◤ 【ākāśaṃ dvau nirodhau ca (1-5c)】[003|18]
♂ākāśaṃ dvau nirodhau ca katamau dvau /
①ākāśam dvau nirodhau ca
③ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་གཉིས་།། ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
◤【ākāśaṃ dvau nirodhau ca (1-5c)】[S015]
①ākāśam dva nirodha ca ;
㈠〔偈曰〕：【虛空及二滅】。
㈡【謂虛空二滅】〖02_1_c〗，虛空二滅。
🈪ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་གཉིས། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
◤katamau dvau / [S015]
㈠釋曰：何者二滅。
㈡二滅者何 。
🈪གཉིས་གང་ཞེ་ན།
★◤katamau dvau / pratisaṃkhyānirodho 'pratisaṃkhyānirodhaśca / [003|19]
♂pratisaṃkhyānirodho 'pratisaṃkhyānirodhaśca /
①katamau dvau
③གཉིས་གང་ཞེ་ན་།
①pratisaṃkhyā nirodhas pratisaṃkhyā nirodhas ca
③སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ་།
★◤ityetadākāśādi trividhamasaṃskṛtaṃ mārgasatyaṃ cānāsravā dharmāḥ / [003|19-]
♂ityetadākāśādi trividhamasaṃskṛtaṃ mārgasatyaṃ cānāsravāṃ dharmāḥ /
◤pratisaṃkhyānirodho 'pratisaṃkhyānirodhaś ca / [S015]
①prati-saṃkhyā-nirodhas aprati-saṃkhyā-nirodhas ca
㈠擇滅非擇滅。
㈡擇非擇滅。
🈪སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ།
◤ityetadākāśādi trividhamasaṃskṛtaṃ mārgasatyaṃ cānāsravā dharmāḥ / [S015]
①iti (etat ākāśa-ādi tri-vidham asaṃskṛtam) (mārga-satyam ca) (anāsrava °ās dharmās)
㈠如此空等三無為及聖道，說為無流法。
㈡此虛空等三種無為及道聖諦，名無漏法。
🈪དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ།
①iti etat ākāśa ādi trividham asaṃskṛtam mārga satyam ca anāsravās dharmās kim kāraṇam
③དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ་།
◤[S016]
◤[01601-01604]
★★◤kiṃ kāraṇam / nahi teṣvāsravā anuśerata iti / [003|20]
♂kiṃ kāraṇam / nahi teṣvāsravā anuśerrata iti /
◤kiṃ kāraṇam / [S016]
㈠何以故。
㈡所以者何。
①na hi teṣu āsravās anuśerate iti
③དེ་དག་ལ་ཟག་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།
★◤yadetat trividhamasaṃskṛtamuddiṣṭam[003|21]
♂yadetattrividhamasaṃskṛtamuddiṣṭam tatrākāśamanāvṛtiḥ //5//
◤nahi teṣvāsravā anuśerata iti / [S016]
①na hi teṣu āsrava °ās anu-śerate iti
㈠於中諸流，不能眠故。
㈡諸漏於中，不隨增故。
🈪དེ་དག་ལ་ཟག་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
◤yad etat trividham asaṃskṛtam uddiṣṭam[S016]
①yat etat tri-vidham asaṃskṛtam ud-diṣ-ṭam
㈠略說三無為中，
㈡於略所說，三無為中，
🈪འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་
◤【tatrākāśamanāvṛtiḥ (1-5d) // VAkK_1.5 //】[S016]
①tatra ākāśam an-āvṛttiḥ . 1.5.
㈠何者為空。〔偈曰〕：【此中空無礙】。
㈡【此中空無礙】〖02_1_d〗
🈪དེ་ལ་ནམ་མཁའ་མི་སྒྲིབ་པ།
★◤ 【tatrākāśamanāvṛtiḥ (1-5d) // VAkK_1.5 //】[003|22]
①yat etat trividham asaṃskṛtam uddiṣṭam tatra ākāśam anāvṛtis
③འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནམ་མཁའ་མི་སྒྲིབ་པ་།
㈢འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནམ་མཁའ་མི་སྒྲིབ་པ། ནམ་མཁའ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གང་ན་གཟུགས་ཀྱི་གོ་ཡོད་པའོ། །
★0◤anāvaraṇasvabhāvamākāśaṃ yatra rūpasya gatiḥ // [003|23]
◤anāvaraṇasvabhāvam ākāśam, yatra rūpasya gatiḥ. 5.[S016]
㈠釋曰：空以無障無礙為性故，色於中行。
㈡虛空但以無礙為性，由無障故色於中行。
🈪26ནམ་མཁའ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གང་ན་གཟུགས་ཀྱི་གོ་ཡོད་པའོ། །
①anāvaraṇa svabhāvam ākāśam yatra rūpasya gatis
③ནམ་མཁའ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གང་ན་གཟུགས་ཀྱི་གོ་ཡོད་པའོ་།།
◤[S017]
◤[01701-01710]
★◤ 【pratisaṃkhyānirodho yo visaṃyogaḥ (1-6a-6b1)】[003|24]
♂pratisaṃkhyānirodho yo visaṃyogaḥ @004 yaḥ sāsravairdharmairvisaṃyogaḥ sa pratisaṃkhyānirodhaḥ /
◤pratisaṅkhyānirodho yo visaṃyogaḥ,[S017]
①pratisaṃkhyānirodho yo visaṃyogaḥ,
㈠〔偈曰〕：【擇滅謂永離】。
㈡【擇滅謂離繫】〖03_1_a〗，擇滅即以離繫為性。
🈪27སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང(གང)་བྲལ་བའོ། །
①pratisaṃkhyā nirodhas yas visaṃyogas
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་〖PNགང་།〗བྲལ་བའོ། །
★◤yaḥ sāsravairdharmairvisaṃyogaḥ sa pratisaṃkhyānirodhaḥ / [004|01]
◤yaḥ sāsravair dharmair visaṃyogaḥ sa pratisaṅkhyānirodhaḥ.[S017]
①yaḥ sāsravair dharmair visaṃyogaḥ sa pratisaṃkhyānirodhaḥ.
㈠釋曰：與有流法永相離，說名擇滅。
㈡諸有漏法，遠離繫縛，證得解脫，名為擇滅。
🈪28གང་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་གང་?་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ། །
①yas sa āsravais dharmais visaṃyogas sa pratisaṃkhyā nirodhas
㈢གང་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་དེ་ནི་〖PN-ནི།〗སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ། །
★◤duḥkhādīnāmāryasatyānāṃ pratisaṃkhyānaṃ pratisaṃkhyā prajñāviśeṣastena prāpyo nirodhaḥ / [004|01-]
♂duḥkhādīnāmāryasatyānāṃ pratisaṃkhyānaṃ{1. Y. prati pratisaṃkhyānaṃ |} pratisaṃkhyā prajñāviśeṣastena prāpyo nirodhaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ /
◤duḥkhādīnām āryasatyānāṃ prati pratisaṅkhyānaṃ pratisaṅkhyā = prajñāviśeṣas[S017]
①duḥkhādīnām āryasatyānāṃ prati pratisaṃkhyānaṃ pratisaṃkhyā = prajñāviśeṣas
㈠各數簡擇，苦等聖諦，名擇，即智勝因。此所得己，利名為擇滅。
㈡擇謂簡擇，即慧差別。各別簡擇四聖諦故。
🈪29སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གོ །
①duḥkha ādīnām ārya satyānām pratisaṃkhyānam pratisaṃkhyā prajñā viśeṣas tena prāpyas nirodhas
㈢སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །
◤tena prāpyo nirodhaḥ pratisaṅkhyānirodhaḥ,[S017]
①tena prāpya nirodhaḥ pratisaṃkhyā-nirodhaḥ,
㈠此所得己利，名為擇滅。
㈡擇力所得滅，名為擇滅。
🈪དེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་འགོག་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ། །
★◤pratisaṃkhyānirodhaḥ / [004|02]
①pratisaṃkhyā nirodhas
③དེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་འགོག་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་།། བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱ་བ་སྟེ་།
㈢དེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་འགོག་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ། །
★◤madhyapadalopāt gorathavat / [004|02-]
♂madhyapadalopāt{2. Y. madhyapadalopaṃ kṛtvā |} gorathavat /
◤madhyapadalopaṃ kṛtvā, gorathavat.[S017]
①madhya-pada-lopaṃ kṛtvā, goratha-vat.
㈠具足應言，擇所得滅，以略說故，但稱擇滅。如車與牛相應，名為牛車。
㈡如牛所駕車，名曰牛車。略去中言，故作是說。
🈪བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་དག་དང་ལྡན་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
①madhya pada lopāt go ratha vat
③དཔེར་ན་བ་ལང་དག་དང་ལྡན་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་དག་དང་ལྡན་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
●tena prajñāviśeṣeṇa prāpyo nirodha iti pratisaṃkhyānirodhaḥ.
●madhyapadalopaṃ kṛtveti.
●“śākapārthivādīnām upasaṃkhyānam.
●śākapriyāḥ pārthivāḥ śākapārthivā”[Pā sū 2.1.60_Kāśikāvṛtti] itīṣṭyā madhyapadalopaḥ.
[śākapārthivaḥ ：śākapriyaḥ pārthivaḥ] 中词省略持业释 madhyama-pada-lopi-karmadhāraya
★0◤kiṃ punareka eva sarveṣāṃ sāsravāṇāṃ dharmāṇāṃ pratisaṃkhyānirodhaḥ / netyāha / [004|04]
◤kiṃ punar eka eva sarveṣāṃ sāsravāṇāṃ dharmāṇāṃ pratisaṅkhyānirodhaḥ? nêty āha. kiṃ tarhi?[S017]
①kiṃ punar eka eva sarveṣāṃ sāsravāṇāṃ dharmāṇāṃ pratisaṃkhyānirodhaḥ? nêty āha. kiṃ tarhi?
㈠一切有流為一擇滅為不一。不一。云何。
㈡一切有漏法，同一擇滅耶。不爾。云何。
🈪30ཅི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim punar ekas eva sarveṣām sa āsravāṇām dharmāṇām pratisaṃkhyā nirodhas
③ཅི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ་།།
◤pṛthak pṛthak.[S017]
㈠〔偈曰〕：【各各對諸結】。
㈡【隨繫事各別】〖03_1_b〗，隨繫事別，
🈪31འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སོ་སོ་སོ་སོ་ཡིན། ལྡན་པའི་?་རྫས་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་བྲལ་བའི་རྫས་རྣམས་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ། །
★0◤kiṃ tarhi / [004|05]
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་〖PN-བུ།〗ཞེ་ན། སོ་སོ་སོ་སོ་ཡིན། ལྡན་{28b}པའི་རྫས་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་བྲལ་བའི་རྫས་རྣམས་ཀྱང་དེ་སྙེད་〖PNརྙེད།〗དོ། །
★◤ 【pṛthak pṛthak / (1-6b2)】[004|06]
♂pṛthak pṛthak /
①pṛthak pṛthak
③སོ་སོ་སོ་སོ་ཡིན་།
★0◤yāvanti hi saṃyogadravyāṇi tāvanti visaṃyogadravyāṇi / [004|07]
◤yāvanti hi saṃyogadravyāṇi tāvanti visaṃyogadravyāṇi.[S017]
㈠釋曰：如結數量，擇滅亦爾。
㈡謂隨繫事量。離繫事亦爾。
①yāvanti hi saṃyoga dravyāṇi tāvanti visaṃyoga dravyāṇi
③ལྡན་ ****[@28b]**** ་པའི་རྫས་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་བྲལ་བའི་རྫས་རྣམས་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ་།།
★◤anyathā hi duḥkhadarśanaheyakleśanirodhasākṣātk karaṇāt sarvakleśanirodhasākṣātkriyā prasajyeta / [004|07-]
♂anyathā hi duḥkhadarśanaheyakleśa- nirodhasākṣātkaraṇāt sarvakleśanirodhasākṣātkriyā prasajyeta /
◤anyathā hi duḥkhadarśanaheyakleśanirodhasākṣātkaraṇāt sarvakleśanirodhasākṣātkriyā prasajyeta.[S017]
①anyathā hi duḥkhadarśanaheyakleśanirodhasākṣātkaraṇāt sarva-kleśa-nirodha-sākṣātkriyā prasajyeta.
㈠若不爾，由證見苦所，斷惑擇滅，則應一時俱證一切惑擇滅。
㈡若不爾者，於證見苦所斷煩惱滅時，應證一切所斷，諸煩惱滅。
🈪32དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འགོས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①anyathā hi duḥkha darśana heya kleśa nirodha sākṣātk karaṇāt sarva kleśa nirodha sākṣāt kriyā prasajyeta
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤sati caivaṃ śeṣapratipakṣabhāvanāvaiyarthyaṃ syāt / [004|08-]
♂sati caivaṃ śeṣapratipakṣa- bhāvanāvaiyarthyaṃ syāt /
◤sati caivaṃ śeṣapratipakṣabhāvanāvaiyarthyaṃ syāt.[S017]
㈠若爾修餘對治道則空無果。
㈡若如是者，修餘對治則為無用。
🈪33དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལྷག་མའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
①sati ca evam śeṣa pratipakṣa bhāva nā vaiyarthyam syāt
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལྷག་མའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤[S018]
◤[01801-01807]
◤yat tarhy uktam——“asabhāgo nirodhaḥ” iti, asya ko 'rthaḥ?[S018]
㈠佛經言“擇滅無同類”。此言何義。
㈡依何義說滅無同類。
🈪འོ་ན་འགོག་པ་ནི་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་འདིའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤yattarhyuktam “asabhāgonirodha” ityasya ko 'rthaḥ / [004|09-]
♂yattarhyuktam “asabhāgo [ 3b. 1B. III ] nirodha” ityasya ko 'rthaḥ /
①yat tarhi uktam asabhā gas nirodhas iti asya kas arthas
③འོ་ན་འགོག་པ་ནི་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་འདིའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་འགོག་པ་ནི་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་འདིའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཚིག་དེའི་དོན་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འདི་ཡང་གང་གི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས:བྱའོ། །〖PNབྱའི།〗
◤‘nâsya kaś cit sabhāgahetur asti nâsau kasya cit’ ity ayam asya vākyasyârthaḥ,[S018]
㈠擇滅無同類因，亦非他同類。因此是經義。
㈡依滅自無同類，因義亦不與他。故作是說。
🈪ཚིག་དེའི་དོན་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འདི་ཡང་གང་གི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤na tu nâsya kaś cit sabhāgo 'stîti.[S018]
㈠非無與其同類。
㈡非無同類。
🈪འདི་ལ་འདྲ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤nāsya kaścit sabhāgaheturasti nāsau kasyacidityayamasya vākyasyārtho na tu nāsya kaśicat sabhāgo 'stīti / [004|10-]
♂nāsya kaścit sabhāgaheturasti nāsau kasyacidityayamasya vākyasyārtho na tu nāsya kaścitsabhāgo 'stīti /
①na asya kaścid sa bhāga hetus asti na asau kasyacid iti ayamasya vākyasya arthas na tu na asya kaśicat sabhāgas sti iti
③ཚིག་དེའི་དོན་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འདི་ཡང་གང་གི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱའོ་།། འདི་ལ་འདྲ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདི་ལ་འདྲ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤uktaḥ pratisaṅkhyānirodhaḥ.[S018]
①uktaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ.
㈠說擇滅已。
㈡已說擇滅 。
★0◤uktaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ // [004|11]
①uktas pratisaṃkhyā nirodhas
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【utpādātyantavighno 'nyo nirodho 'pratisaṃkhyayā (1-6c-6d) // VAkK_1.6 //】[004|12]
♂utpādātyantavighno 'nyo nirodho 'pratisaṃkhyayā //6//
◤utpādātyantavighno 'nyo nirodho 'pratisaṅkhyayā.1.6.[S018]
①utpāda-atyanta-vighna anya nirodho apratisaṅkhyayā.1.6.
㈠〔偈曰〕：【恒遮欲生生 別有非擇滅】。
㈡【畢竟礙當生_c 別得非擇滅】〖03_1_d〗。永礙當生，得非擇滅。
🈪35ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གཏན་དུ་བགེགས་?་སུ་གྱུར་པ་བྲལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ།
①utpāda atyanta vighnas anyas nirodhas apratisaṃkhyayā
㈢སྐྱེ་ལ་གཏན་དུ:བགེགས་〖PNཏུ་གེགས།〗བྱེད་པ། འགོག་གཞན་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་པས། །
◤anāgatānāṃ dharmāṇām utpādasyâtyantaṃ vighnabhūto visaṃyogād yo 'nyo nirodhaḥ so 'pratisaṅkhyānirodhaḥ.[S018]
①anāgata dharma utpādasyâtyantaṃ vighnabhūto visaṃyogād yo 'nyo nirodhaḥ so 'pratisaṃkhyānirodhaḥ.
㈠釋曰：能永遮未來諸法生。異於擇滅有別滅，說名非擇滅。
㈡謂能永礙未來法生。得滅異前，名非擇滅。
★◤anāgatānāṃ dharmāṇāmutpādasyātyantaṃ vighnabhūto visaṃyogād yo 'nyo nirodhaḥ so 'pratisaṃkhyānirodhaḥ / [004|13-]
♂anāgatānāṃ dharmāṇāmutpādasyātyanta{3. Y. atyantaṃ |} vighnabhūto visaṃyogādyo 'nyo nirodhaḥ so 'pratisaṃkhyā- nirodhaḥ /
①anāgatānām dharmāṇām utpādasya atyantam vighna bhūtas visaṃyogāt yas anyas nirodhas sas apratisaṃkhyā nirodhas
③ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གཏན་དུ་བགེགས་སུ་གྱུར་པ་བྲལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ་།
㈢ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གཏན་དུ་བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་གྱུར་པ་བྲལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ། འདི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na hy asau pratisaṅkhyayā labhyate,[S018]
㈠不由簡擇得故。
㈡得不因擇。
🈪འདི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na hyasau pratisaṃkhyayā labhyate / kiṃ tarhi / pratyayavaikalyāt / [004|14]
♂nahyasau pratisaṃkhyayā labhyate / ♂kiṃ tarhi / ♂pratyayavaikalyāt /
①na hi asau pratisaṃkhyayā labhyate
③འདི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྐྱེན་མ་ཚང་བ་ལས་〖PNལ།〗ཐོབ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་དང་ཡིད་གཟུགས་གཅིག་ལ་གཡེངས་པའི་གཟུགས་གཞན་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་གང་ཡིན་པ་དག་ནི་འདས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཡང་སྐྱེ་བར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗མི་ནུས་ཏེ། དེ་དག་འདས་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①pratyaya vaikalyāt
③རྐྱེན་མ་ཚང་བ་ལས་ཐོབ་སྟེ་།
◤kiṃ tarhi?[S018]
㈠云何得。
◤pratyayavaikalyāt.[S018]
㈠因緣不具故。
㈡但由闕緣。
D0046 🈪འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྐྱེན་མ་ཚང་བ་ལས་〖PNལ།〗ཐོབ་སྟེ།
◤[S019]
◤[01901-01906]
◤yathaikarūpavyāsaktacakṣurmanaso yāni rūpāntarāṇi śabdagandharasaspraṣṭavyāni câtyayante tadālambanaiḥ pañcabhir vijñānakāyair na śakyam utpattum,[S019-021]
①yathā eka-rūpa-vyāsakta-cakṣur-manaso yāni rūpa antara śabda-gandha-rasa-spraṣṭavyāni ca aty-ayante tadālambanaiḥ pañcabhir vijñānakāyair na śakyam utpattum,
㈠譬如有人意識及眼根，緣一色塵起，是時餘色聲香味觸等，悉有即謝。五識聚不能緣彼為境界更生。
㈡如眼與意，專一色時，餘色聲香味觸等謝。緣彼境界，五識身等，住未來世，畢竟不生。
🈪དཔེར་ན་མིག་དང་ཡིད་གཟུགས་གཅིག་ལ་ཡེངས་པའི་གཟུགས་གཞན་པ་རྣམས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་གང་ཡིན་པ་དག་ནི་འདས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཡང་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ།
🈪དཔེར་ན་མིག་དང་ཡིད་གཟུགས་གཅིག་ལ་གཡེངས་པའི་གཟུགས་གཞན་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་གང་ཡིན་པ་དག་ནི་འདས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཡང་སྐྱེ་བར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗མི་ནུས་ཏེ།
★◤yathaikarūpavyāsaktacakṣurmanaso yāni rūpāṇi śabdagandharasaspraṣṭavyāni cātyayante tadālambanaiḥ pañcabhirvijñānakāyairna śakyaṃ punarutpattum / [004|14-]
♂yathaikarūpavyāsaktacakṣurmana- so yāni rūpāṇi{4. Y. rūpāntarāṇi |} śabdagandharasaspraṣṭavyāni cātyayante tadālambanaiḥ pañcabhirvijñānakāyairna śakyaṃ punarutpattum{5. Y. omits punaḥ |} /
①yathā eka rūpa vyāsakta cakṣus manasas yāni rūpāṇi śabda gandha rasa spraṣṭavyāni ca ātyayante tad ālambanais pañcabhis vijñāna kāyais na śakyam pun
③དཔེར་ན་མིག་དང་ཡིད་གཟུགས་གཅིག་ལ་ཡེངས་པའི་གཟུགས་གཞན་པ་རྣམས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་གང་ཡིན་པ་དག་ནི་འདས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཡང་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ་།
◤na hi te samarthā atītaṃ viṣayam ālambayitum iti.[S019-021]
㈠何以故。五識無有功，能緣過去塵為境。
㈡由彼不能緣過去境。
🈪དེ་དག་འདས་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D0047 🈪དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དེ་ནི་རྐྱེན་མ་ཚང་བས་འཐོབ་བོ། །
★◤na hi te satyā atītaṃ viṣayamālambayi tulmiti / [004|16-]
♂nahi te satyā{6. Y. samarthā |} atītaṃ viṣayamālambayitumiti /
①na hi te satyās atītam viṣayam ālambayi tulm iti
③དེ་དག་འདས་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ataḥ sa teṣāmapratisaṃkhyānirodhaḥ pratyayavaikalyāt prāpyate / [004|17]
◤ataḥ sa teṣām apratisaṃkhyānirodhaḥ pratyayavaikalyāt prāpyate. catuṣkoṭikaṃ câtra bhavati——[S019-021]
①atas sa teṣām apratisaṃkhyā nirodhas pratyaya vaikalyāt prāpyate
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དེ་ནི་རྐྱེན་མ་ཚང་བས་འཐོབ་བོ། །
◤㈠是故識等有非擇滅，由因緣不具故得。依二滅，立四句。[S019-021]
㈡緣不具故，得非擇滅。於法得滅，應作四句。
🈪37དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དེ་ནི་རྐྱེན་མཚང་བས་འཐོབ་བོ། །
★0◤catuṣkoṭikaṃ cātra bhavati / santi te dharmā yeṣāṃ pratisaṃkhyānirodha eva labhyate / [004|18]
①catuṣkoṭikam ca atra bhavati
③འདིར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འདིར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། གང་དག་གིས་〖PNགི།〗སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་འདས་པ་དང་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①santi te dharmās yeṣām pratisaṃkhyā nirodhas eva labhyate
③གང་དག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་ཕ་ཁོ་ན་འཐོབ་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།།
㈢གང་དག་གིས་〖PNགི།〗སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པའི་འདུས་བྱས་མི་〖Nཀྱི།〗སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤1. santi te dharmā yeṣāṃ pratisaṅkhyānirodha eva labhyate,[S019-021]
①1. santi te dharmā yeṣāṃ pratisaṃkhyānirodha eva labhyate,
★★◤tadyathā atitapratyutpannotpattidharmāṇāṃ sāsravāṇām / [004|19]
♂tadyathā atītapratyutpannotpattidharmāṇāṃ sāsravāṇām /
◤tadyathā atītapratyutpannotpattidharmāṇāṃ sāsravāṇām.[S019-021]
①tadyathā atīta-pratyutpanna-utpatti-dharmāṇāṃ sāsravāṇām.
㈠有諸法唯有擇滅，謂過去現在定生為法，皆是有流。
㈡或於諸法唯得擇滅，謂諸有漏過現生法。
🈪38འདིར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། གང་དག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་ཕ་ཁོ་ན་འཐོབ་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་འདས་པ་དང་དེ་?་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①tadyathā atita pratyutpanna utpatti dharmāṇām sa āsravāṇām
③འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
◤2. santi yeṣām apratisaṅkhyānirodha eva,[S019-021]
①2. santi yeṣām apratisaṃkhyānirodha eva,
★0◤santi yeṣāmapratisaṃkhyānirodha eva / [004|19-]
①santi yeṣām apratisaṃkhyā nirodhas eva
③གང་དག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་བུའོ་།།
㈢གང་དག་གིས་〖PNགི〗གཉི་ག་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ།
◤tadyathā anutpattidharmāṇām anāsravasaṃskṛtānām.[S019-021]
①tadyathā anutpatti-dharmāṇām anāsravasaṃskṛtānām.
㈠有諸法唯有非擇滅，謂不生為法，無流有為。
㈡或於諸法唯非擇滅，謂不生法無漏有為。
★★◤tadyathā 'nutpattidharmāṇāmanāsravasaṃskṛtānām / santi te yesāmubhayam / [004|20]
♂tadyathā'nutpattidharmāṇāmanāsravasaṃskṛtānām{7. Y quotes another reading “tadyathānutpattidharmāṇāmanāsravāṇām”} / ♂santi te{8. Y. omits te |} yeṣāmubhayam /
①tadyathā nutpatti dharmāṇām anāsrava saṃskṛtānām
③དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པའི་འདུས་བྱས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
①santi te yesām ubhayam
③གང་དག་གིས་གཉི་ག་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢{29a}གང་དག་གིས་〖PNགི〗གཉི་ག་མི་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤[S019-021]
◤[01906-02005]
◤3. santi yeśām ubhayam,[S019-021]
◆20♂tadyathā ☆āsravāṇām anutpattidharmāṇām
◤tadyathā sāsravāṇām anutpattidharmāṇām[S019-021]
①tadyathā sāsravāṇām anutpatti-dharmāṇām
㈠有諸法具有二滅，謂有流，定不生為法。
㈡或於諸法俱得二滅，謂彼不生諸有漏法。
★★◤tadyathā sāsravāṇām anutpasttidharmāṇām / santi yeṣāṃ nobhayam / [004|21]
♂tadyathā sāsravāṇām anutpattidharmāṇām / ♂santi yeṣāṃ nobhayam /
①tadyathā sa āsravāṇām anutpastti dharmāṇām
③འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།
㈢འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①santi yeṣām na ubhayam
③ ****[@29a]**** *་།། གང་དག་གིས་གཉི་ག་མི་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
◤4. santi yeṣāṃ nôbhayam,[S019-021]
★◤tadyathā atītapratyutpannotpattidharmāṇāmaṇāsravāṇāmiti / [004|21-]
♂tadyathā atītapratyutpannotpattidharmāṇāmanā- sravāṇāmiti /
◤tadyathā atītapratyutpannotpattidharmāṇām anāsravāṇām iti.6.[S019-021]
㈠有諸法無有二滅，謂過去現在定生為法，皆是無流。
㈡或於諸法不得二滅，謂諸無漏過現生法。
🈪39གང་དག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པའི་འདུས་བྱས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །གང་དག་གིས་གཉིས་ག་?་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། གང་དག་གིས་གཉི་ག་མི་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★0◤uktaṃ trividhamasaṃskṛtam // [004|22]
◤uktaṃ trividham asaṃskṛtam.[S019-021]
㈠說三無為已。
㈡如是已說三種無為。
①tadyathā atīta pratyutpanna utpatti dharmāṇām aṇa āsravāṇām iti uktam trividham asaṃskṛtam
③འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།། འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
◤yad uktam——“saṃskṛtā mārgavarjitāḥ sāsravāḥ” iti (abhi◦ ko◦ 1.4),[S019-021]
㈠前說“有為法，除聖道，名有流”。
㈡前說“除道餘有為法，是名有漏”。
◤katame te saṃskṛtāḥ?[S019-021]
㈠何者是有為。
㈡何謂有為。
🈪40འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
🈪41ལམ་མ་གཏོགས་?་པ་འདུས་བྱས་རྣམས། །ཟག་བཅས་ཞེས་གང་སྨྲས་པའི་འདུས་བྱས་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཆོས་རྣམས་དེ་དག་ཀྱང་། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ། །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
★★◤yattūktaṃ “saṃskṛtā mārgavarjitāḥ / [004|23]
♂yattūktaṃ{9. Y. yaduktaṃ |} “saṃskṛtā mārgavarjitāḥ /
◤[S021]
◤[02101-02106]
◤te punaḥ saṃskṛtā dharmā rūpādiskandhapañcakam.[S021]
㈠〔偈曰〕：【又諸有為法 謂色等五陰】。
㈡頌曰 ：【又諸有為法_a 謂色等五蘊】〖04_1_b〗。
★◤sāsravā” iti katame te saṃskṛtāḥ / [004|23-]
♂sāsravā” iti [ 4a. 1A. IV ] katame te saṃskṛtāḥ /
①yat tu uktam saṃskṛtās mārga varjitās sa āsravās iti katame te saṃskṛtās
㈢ལམ་མ་གཏོགས་པ་འདུས་བྱས་རྣམས། །ཟག་བཅས་ཞེས་གང་སྨྲས་པའི་འདུས་བྱས་དེ་དག་གང་ཞེ་ན།
★◤ 【te punaḥ saṃskṛtā dhārmā rūpādiskandhapañcakam / (1-7a-7b)】[004|25]
♂te punaḥ saṃskṛtā dharmā rūpādiskandhapañcakam /
①te punar saṃskṛtās dhārmā rūpa ādi skandha pañcakam
㈢འདུས་བྱས་ཆོས་རྣམས་དེ་དག་ཀྱང་། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ། །
0◤rūpaskandho vedanāskandhaḥ saṃjñāskandhaḥ saṃskāraskandho vijñānaskandhaś cêty ete saṃskṛtā dharmāḥ / [004|26][S021]
㈠釋曰：色陰受陰想陰行陰識陰。此五陰攝一切有為。
㈡論曰：色等五蘊，謂初色蘊乃至識蘊。如是五法，具攝有為。
①rūpa skandhas vedanā skandhas saṃskāra skandhas vijñāna skandhas ceti ete saṃskṛtās dharmās
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
0◤sametya saṃbhūya pratyayaiḥ kṛtā iti saṃskṛtāḥ{P75. kṛtāḥ} / [004|27][S021]
㈠已至聚集，因緣所作，故名有為。
㈡眾緣聚集，共所作故。
①sametya saṃbhūya pratyayais kṛtās iti saṃskṛtās
㈢རྐྱེན་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་ནས་བྱས་པ་དག་ན་འདུས་བྱས་རྣམས་ཏེ།
0◤na hy ekapratyayajanitaṃ kiṃcid astîti / tajjātīyatvā-@005d anāgateṣv avirodho dugdhendhanavat{1. S.Y. one of the reading is dugdhavat |} / [004|27-005|01][S021]
㈠何以故。無有法無緣，及一緣所生故。是彼種類故，於未來無妨，譬如獨陀。
㈡無有少法，一緣所生。是彼類故，未來無妨。如乳如薪。
①na hi eka pratyaya janitam kiñcid asti iti tad jātīya-tvāt anāgateṣu avirodhas dugdha indhana vat
㈢རྐྱེན་གཅིག་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། ། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་དག་ལ་〖Nལས།〗ཡང་མི་འགལ་ཏེ་འོ་མ:དང་ཤིང་〖PN-དང་ཤིང་།〗བཞིན་ནོ། །
★◤ 【ta evādhvā kathāvastu saniḥsārāḥ savastukāḥ (1-7c-7d) // VAkK_1.7 //】[005|02]
♂ta evādhvā kathāvastu saniḥsārāḥ savastukāḥ //7//
◤ta evâdhvā kathāvastu saniḥsārāḥ savastukāḥ.1.7.[S021]
①ta eva adhvā kathāvastu saniḥsārāḥ savastukāḥ.1.7.
㈠〔偈曰〕：【說世路言依 有離及有類】。
㈡【亦世路言依_c 有離有事等】〖04_1_d〗。
🈪དེ་དག་ཉིད་དུས་གཏམ་གཞི་དང་། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་གཞི་དང་བཅས། །དེ་དག་ཉིད་ནི་འདུས་བྱས་གྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
①te eva adhvā kathā vastu sa niḥsārās sa vastukās
㈢དེ་དག་ཉིད་དུས་གཏམ་གཞི་དང་། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་གཞི་〖Pབཅས་གཞི།Nབཅས་བཞི།〗དང་བཅས། །དེ་དག་ཉིད་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
★◤ta eva saṃskṛtā gatagacchadgamiṣyadbhāvādadhvānaḥ adyante 'nitayatyeti vā / [005|03]
♂ta eva saṃskṛtā gatagacchadgamiṣyadbhāvādadhvānaḥ{2. MS. gatagacchatgamiṣyatbhāvādadhvānaḥ |} adyante 'nityatayeti vā / ♂kathā vākyam /
◤ta eva saṃskṛtā gatagacchadgamiṣyadbhāvād adhvānaḥ,[S021]
①ta eva saṃskṛtā gata-gacchat-gamiṣyat bhāvād adhvānaḥ,
㈠釋曰：是諸有為法，有已正當行，故名世路。
㈡此有為法亦名世路。已行正行當行性故。
🈪43སོང་བ་དང་འགྲོ་བ་དང་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རམ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཟ་བའི་ཕྱིར་དུས་རྣམས་སོ། །
①te eva saṃskṛtās gata gacchat gamiṣyat bhāvāt adhvānas adyante nitayati eti vā
㈢སོང་བ་དང་འགྲོ་བ་དང་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རམ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཟ་བའི་ཕྱིར་དུས་རྣམས་སོ། །
◤adyante 'nityatayêti vā.[S021]
①adyante anityatayā iti vā.
㈠復次無常所食故。
㈡或為無常所吞食故。
◤[S022]
◤[02201-02205]
◤kathā = vākyam, tasyā vastu nāma.[S022]
㈠言謂方言。是言所應，義名言依。
㈡或名言依。言謂語言。
🈪44གཏམ་ནི་ངག་གོ །དེའི་གཞི་ནི་མིང་སྟེ། དོན་དང་བཅས་པའི་གཞི་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ན་འདུས་བྱས་ནི་གཏམ་གྱི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །
★◤kathā vāvāyam tasyā vastu nāma / [005|03-]
♂tasyā vastu nāma /
①kathā vā āvāyam tasyās vastu nāma
③གཏམ་ནི་ངག་གོ་།། དེའི་གཞི་ནི་མིང་སྟེ་།
㈢གཏམ་ནི་ངག་གོ།
◤sārthakavastugrahaṇāt tu saṃskṛtaṃ kathāvastûcyate.[S022]
①sārthaka-vastu-grahaṇāt tu saṃskṛtaṃ kathāvastu ucyate.
㈠由執有義言故，佛經說有為法名言依。
㈡此所依者，即名俱義。如是言依，具攝一切有為諸法。
★★◤sārthakavastugrahaṇāt tu saṃskṛntaṃ kathāvastūcyate / [005|04]
♂sārthakavastugrahaṇāttu saṃskṛtaṃ kathāvastūcyate /
①sārthaka vastu grahaṇāt tu saṃskṛntam kathā vastu ucyate
③དོན་དང་བཅས་པའི་གཞི་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ན་འདུས་བྱས་ནི་གཏམ་གྱི་གཞི་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤anyathā hi urakaraṇagrantho virudhyeta / [005|04-]
♂anyathā hi prakaraṇagrantho virudhyeta /
◤anyathā hi prakaraṇagrantho virudhyeta——[S022]
㈠若不爾，則違分別道理論。
㈡若不爾者，應違品類，足論所說。
①anyathā hi ura karaṇa granthas virudhyeta
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་།
㈢གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །
◤“kathāvastūny aṣṭādaśabhir dhātubhiḥ saṃgṛhītāni” ( ).[S022]
㈠彼論云言依入十八界攝。
㈡彼說言依十八界攝。
🈪45དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས། གཏམ་གྱི་གཞི་རྣམས་ནི་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤“kathāvastūnyaṣṭādaśabhirdhatubhiḥ saṃgṛhītāni /”[005|05]
①kathā vastūni aṣṭādaśabhis dhatubhis saṃgṛhītāni
③གཏམ་གྱི་གཞི་རྣམས་ནི་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་།། གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ་།
◤niḥsaraṇaṃ niḥsāraḥ = sarvasya saṃskṛtasya nirvāṇam,[S022]
㈠永出名離，所謂涅槃。一切有為，涅槃永出離故。
㈡或名有離。離謂永離，即是涅槃。
★◤niḥsaraṇaṃ niḥsāraḥ sarvasya saṃskṛtasya nirvāṇam / [005|05-]
♂“kathāvastūnyaṣṭādaśabhirdhātubhiḥ saṃgṛhītāni |” niḥsaraṇaṃ niḥsāraḥ sarvasya saṃskṛtasya nirvāṇam /
①niḥsaraṇam niḥsāras sarvasya saṃskṛtasya nirvāṇam
③འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་།།
◤tad eṣām astîti saniḥsārāḥ.[S022]
㈠有為法有離，涅槃無離，故有為法名有離。
㈡一切有為，有彼離故。
🈪46གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །
🈪47དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བཅས་དག་གོ །རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གཞི་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ། བྱེ་?་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཞི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྒྱུའི་ཚིག་ཡིན་ནོ།
★◤tadeṣāmastīti saniḥsārāḥ / [005|06]
♂tadeṣāmastīti saniḥsārāḥ{3. MS. niḥsārāḥ |} /
①tat eṣām asti iti sa niḥsārās
㈢དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བཅས་དག་གོ།
★0◤sahetukatvāt savastukāḥ / [005|06-]
◤sahetukatvāt savastukāḥ.[S022]
㈠有因故，名有類。
㈡或名有事，以有因故。
①sa hetuka tvāt sa vastukās
③རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གཞི་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ་།
㈢རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གཞི་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས:ན་རེ་〖PNནི།〗གཞི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྒྱུའི་ཚིག་ཡིན་ལོ〖Nནོ།〗།འབྱུང་བས་ན་སྲིད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དོན་དང་མཐུན་པ་དག་གོ། །
★★◤hetuvacanaḥ kila vastuśabda iti vaibhāṣicāḥ / [005|07]
♂hetuvacanaḥ kila{4. MS. kilārthaḥ |} vastuśabda iti vaibhāṣikāḥ /
◤hetuvacanaḥ kila vastuśabda iti Vaibhāṣikāḥ.[S022]
㈠類以因義。毘婆沙師作此說。
㈡事是因義。毘婆沙師傳說如此。
①hetu vacanas kila vastu śabdas iti vaibhāṣicās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཞི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྒྱུའི་ཚིག་ཡིན་ལོ་།
◤ity ete saṃskṛtadharmaparyāyāḥ.[S022]
㈠如是等是，有為別名。
㈡如是等類，是有為法，差別眾名。
🈪48་?་དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ityete saṃskṛtadharmauaryāyāḥ / [005|07-]
♂ityete saṃskṛtadharmaparyāyāḥ /
①iti ete saṃskṛta dharmauaryāyās
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ། །
◤[S023]
◤[02301-02309]
★◤ta eva puyaḥ saṃskṛtā dharamāḥ / [005|08]
♂ta eva punaḥ saṃskṛtā dharmāḥ ye sāsravā{5. MS. sāsravāḥ |} upādānaskandhāste ataḥ kiṃ siddham /
◤ta eva punaḥ saṃskṛtā dharmāḥ——[S023-025]
㈠復次是有為法。
㈡於此所說有為法中。
①te eva puyas saṃskṛtās dharamās
③ཡང་འདུས་བྱས་དེ་དག་ཉིད་།
㈢ཡང་འདུས་བྱས་དེ་དག་ཉིད། གང་དག་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་པའི། །ཕུང་པོའང་དེ་དག། འདིས་ཅི་ཞིག་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ཡང་ཡིན་ནོ〖PNན།〗། །ཕུང་པོ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་{29b}མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདུ་བྱེད་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །
◤ye sāsravā upādānaskandhās te,[S023-025]
㈠〔偈曰〕：【有流名取陰】。
㈡頌曰 ：【有漏名取蘊】〖05_1_a〗，
🈪49ཡང་འདུས་བྱས་དེ་དག་ཉིད། གང་དག་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་པའི། །ཕུང་པོ་འང་དེ་དག །འདིས་ཅི་ཞིག་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【ye sāsravā upādānaskandhāste (1-8a-8b1)】[005|09]
◤ataḥ kiṃ siddham?[S023-025]
㈠釋曰：此何所顯。
㈡論曰：此何所立。
★◤ataḥ kiṃ diddhaṃ / [005|10]
①ye sa āsravās upādāna skandhās te atas kim diddham
③གང་དག་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་པའི་།། ཕུང་པོའང་དེ་དག་།འདིས་ཅི་ཞིག་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
0◤ya upādānaskandhāḥ skandhā api te syuḥ skandhā eva nopādānaskandhāḥ / anāsravāḥ saṃskārā iti / [005|10-][S023-025]
㈠是有取可，說名陰有。但陰非取，謂無流有為。
㈡謂立取蘊，亦名為蘊。或有唯蘊，而非取蘊。謂無漏行。
①ye upādāna skandhās skandhās api te ,syus skandhā eva na upādāna skandhās, anāsravās saṃskārās iti
③ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། ཕུང་པོ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ ****[@29b]**** ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདུ་བྱེད་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ་།།
0◤tatra upādānāni kleśāḥ / [S023-025]
㈠此中以惑為取。
㈡煩惱名取。
🈪50ཕུང་པོ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདུ་བྱེད་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །
①tatra upādānāni kleśās
㈢དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །
★◤tatsaṃbhūtatvādupādānaskandhāḥ // [005|11-]
♂tatsaṃbhūtatvādupādānaskandhāḥ / ♂tṛṇatuṣāgnivat /
◤tatsambhūtatvād upādānaskandhāḥ,[S023-025]
㈠陰從取生，故名取陰。
㈡蘊從取生，故名取蘊。
①tad saṃbhūta tvāt upādāna skandhās
③དེ་དག་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ་།
㈢དེ་དག་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། དཔེར་ན་རྩྭ་དང་སོག་མའི་མེ་བཞིན་པའམ།དེ་དག་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་མི་བཞིན་ནོ། །
◤tṛṇatuṣāgnivat.[S023-025]
㈠譬如草木糠火。
㈡如草穅火。
★◤truṇatupāgnivat / taddhidheyatvādvā rājapurūpavat / [005|12]
♂tadvidheyatvādvā rājapuruṣavat /
①truṇa tupa agni vat
③དཔེར་ན་རྩྭ་དང་སོག་མའི་མེ་བཞིན་པ་འམ་།
①tat hidheya tvāt vā rāja puru upavat
③དེ་དག་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་མི་བཞིན་ནོ་།།
◤tadvidheyatvād vā, rājapuruṣavat.[S023-025]
㈠復次隨逐取故，譬如王人。
㈡或蘊屬取，故名取蘊。如帝王臣。
★◤upādānāni vā tebhyaḥ saṃbhavantīti upādānaskandhāḥ puṣpaphalavṛkṣavat / [005|12-]
♂upādānāni vā tebhyaḥ saṃbha-[ 4b. 1B. IV ] vantīti upādānaskandhāḥ puṣpaphalavṛkṣavat /
◤upādānāni vā tebhyaḥ sambhavantîti upādānaskandhāḥ puṣpaphalavṛkṣavat.[S023-025]
㈠復次諸取從彼生，故名取陰。譬如花樹果樹。
㈡或蘊生取，故名取蘊。如花果樹。
🈪51དེ་དག་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། དཔེར་ན་རྩྭ་དང་སོག་མའི་མེ་བཞིན་པ་འམ། དེ་དག་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་མི་བཞིན་ནོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ལས་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་འབྱུང་བས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཏེ། མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུའི་ཤིང་ལྗོན་པ་བཞིན་ནོ། །
①upādānāni vā tebhyas saṃbhavanti iti upādāna skandhās puṣpa phala vṛkṣa vat
㈢ཡང་ན་དེ་དག་ལས་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་འབྱུང་བས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཏེ། མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུའི་ཤིང་ལྗོན་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤ta eva sāsravā dharmā ucyante / [005|13-]
◤ta eva sāsravā dharmā ucyante——saraṇā api[S023-025]
㈠是有流諸法。〔偈曰〕：【或說有鬪爭】。
㈡此有漏法，亦名有諍。【亦說為有諍】〖05_1_b〗；
🈪52ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད། འཐབ་བཅས་ཀྱང་ཞེས་བྱའོ། །འཐབ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་འཐབ་བཅས་དག་སྟེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་བཞིན་ནོ། །
①te eva sa āsravās dharmās ucyante
③ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད། འཐབ་བཅས་ཀྱང་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【saraṇā api / (1-8b2)】[005|15]
♂saraṇā api /
①saraṇās api
③འཐབ་བཅས་ཀྱང་ཞེས་བྱའོ་།།
◤raṇā hi kleśāḥ; ātmaparavyābādhanāt.[S023-025]
㈠釋曰：諸惑名鬪爭。能動諸善法，及損害自他。
㈡煩惱名諍。觸動善品故，損害自他故。
★◤raṇsā hi kleśāḥ / ātmapāravyāvādhanāt / stadanuśayitatvāt saraṇāḥ / sāsravavat / punaḥ[005|16]
♂raṇā hi kleśāḥ / ♂ātmaparavyābādhanāt / ♂tadanuśayitatvāt saraṇāḥ / ♂sāsravavat /
①raṇsās hi kleśās
③འཐབ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢འཐབ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①ātma pāravyāvādhanāt
③བདག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①stad anuśayita tvāt saraṇās sa asrava vat punar
㈢དེ་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་འཐབ་བཅས་དག་སྟེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤tadanuśayitvāt saraṇāḥ, sāsravavat.[S023-025]
㈠故鬪爭所隨眠故，故說有鬪爭，譬如有流。
㈡諍隨增故，名為有諍。 猶如有漏。
◤[S023-025]
◤[02310-02411]
◤punaḥ——[S023-025]
◆24♂duḥkhaṃ samudayo
◤duḥkhaṃ samudayo loko dṛṣṭisthānaṃ bhavaś ca te.8.[S023-025]
㈠復次〔偈曰〕：【苦集諦世間】。
㈡【及苦集世間】〖05_1_c〗，
★◤ 【duḥkhaṃ samudayo loko dṛṣṭisthānaṃ bhavaśca te (1-8c-8d) // VAkK_1.8 //】[005|17]
♂punaḥ duḥkhaṃ samudayo loko dṛṣṭisthānaṃ bhavaśca te //8//
①duḥkham samudayas lokas dṛṣṭi sthānam bhavas ca te
③སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་།། ལྷ་གནས་སྲིད་པའང་དེ་དག་ཡིན་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་། །ལྷ་〖PNལྟ།〗གནས་སྲིད་པའང་དེ་དག་ཡིན། །འཕགས་པ་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །
🈪53སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་། །ལྷ་གནས་སྲིད་པའང་དེ་དག་ཡིན། །འཕགས་པ་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །
★0◤āryāṇāṃ pratikūlatvādduḥkham / samudetyasmād duḥkhamiti samudayaḥ / [005|18]
◤āryāṇāṃ pratikūlatvād duḥkham.[S023-025]
㈠釋曰：違聖人意，故名苦。
㈡亦名為苦。違聖心故。
①āryāṇām pratikūla tvāt duḥkham
③འཕགས་པ་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་།།
◤samudety asmād duḥkham iti samudayaḥ.[S023-025]
㈠苦從諸見生，故名集。
㈡亦名為集，能招苦故。
①samudeti asmāt duḥkham iti samudayas
㈢འདི་ལས་〖PNལ།〗སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བས་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །
★◤lakṣyata iti lokaḥ / [005|18-]
♂lakṣyata{6. Y. lujyata |}iti lokaḥ /
◤lujyata iti lokaḥ.[S023-025]
①lujyate iti lokaḥ.
㈠破壞故名世間。
㈡亦名世間，可毀壞故。
🈪55འཇིག་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ནོ། །འདི་ལ་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་སྒོ་ནས་གནས་པས་ན་ལྟ་བའི་གནས་སོ། །
①lakṣyate iti lokas
㈢འཇིག་པས་ན་〖PN-ན།〗འཇིག་རྟེན་ནོ། །
★0◤dṛṣṭirasmiṃstiṣṭhatyanuśayanāditi dṛṣṭisthānam / bhavatīti bhavaḥ / [005|19]
◤dṛṣṭir asmiṃs tiṣṭhaty anuśayanād iti dṛṣṭisthānam.[S023-025]
㈠有對治故。〔偈曰〕：【見處及三有】。釋曰：諸見依中住，由隨順增長故，故是見處。
㈡【見處三有等】〖05_1_d〗。 有對治故，亦名見處。見住其中，隨增眠故。
①dṛṣṭis asmin= tiṣṭhati anuśayanāt iti dṛṣṭi sthānam
㈢འདི་ལ་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་སྒོ་ནས་གནས་པས་ན་ལྟ་བའི་གནས་སོ།།
①bhavati iti bhavas
③འབྱུང་བས་ན་སྲིད་པ་སྟེ་།
㈢འབྱུང་བས་ན་སྲིད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དོན་དང་མཐུན་པ་དག་གོ། །
◤bhavatîti bhavaḥ.[S023-025]
①bhavati iti bhavaḥ.
㈠但有令有故名有。
㈡亦名三有，有因有依三有攝故。
🈪56འབྱུང་བས་ན་སྲིད་པ་སྟེ།
★★◤ity ete sāsravāṇasaṃ dharmāṇāmānvarthaparyāyāḥ[005|20]
♂ity ete sāsravāṇāṃ dharmāṇāmanvarthaparyāyāḥ /
◤ity ete sāsravāṇāṃ dharmāṇām anvarthaparyāyāḥ.8.[S023-025]
㈠如此說有流法，如義別名。
㈡如是等類，是有漏法，隨義別名。
🈪དེ་ལྟར་ན་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དོན་དང་མཐུན་པ་དག་གོ །
①iti ete sa asravāṇasam dharmāṇām ānvartha paryāyās
③དེ་ལྟར་ན་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དོན་དང་མཐུན་པ་དག་གོ་།།
★0◤pañca rūpādayaḥ skandhā ity uktam / tatra / [005|21]
◤“pañca rūpādayaḥ skandhāḥ ” ity uktam, tatra——[S023-025]
㈠已前已說，色等五陰。
㈡如上所言，色等五蘊名有為法。
①pañca rūpa ādayas skandhās iti uktam tatra
③གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་།། ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ།
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ། གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དང་དོན། །ལྔ་དང་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཉིད། །དབང་པོ་ལྔ་པོ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་དང་། དོན་ལྔ་པོ་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་གང་དག་ཡིན་པ་གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་སྙེད་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །
★◤ 【rūpaṃ pañcendriyāṇyarthāḥ pañcāvijñaptireva ca / (1-9a-9b) 】[005|22]
♂rūpaṃ pañcendriyāṇyarthāḥ pañcāvijñaptireva ca /
◤rūpaṃ pañcendriyāṇy arthāḥ pañcâvijñaptir eva ca.[S023-025]
㈠此中〔偈曰〕：【色陰謂五根 五塵及無教】。
㈡色蘊者何。頌曰：【色者唯五根_a 五境及無表】〖06_1_b〗。
①rūpam pañca indriyāṇi arthās pañca avijñaptis eva ca
③གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དང་དོན་།། ལྔ་དང་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཉིད་།།
★◤pañcendriyāṇi cakṣuḥśtrotragrhāṇajihvākāyendariyā ṇa / [005|23]
♂pañcendriyāṇi cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyendriyāṇi /
◤pañcendriyāṇi cakṣuḥ-śrotra-ghrāṇa-jihvā-kāyendriyāṇi ,[S023-025]
㈠釋曰：五根謂眼耳鼻舌身。
㈡論曰：言五根者，所謂眼耳鼻舌身根。
★0◤pañcārthās teṣāmeva cakṣurādīnāmindriyāṇāṃ yathāsvaṃ ye pañca viṣayāḥ rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyākhyāḥ / avijñaptiśceti / [005|23-]
◤pañcārthās teṣām eva cakṣurādīnām indriyāṇāṃ yathāsvaṃ ye pañca viṣayāḥ[S023-025]
◤rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyākhyāḥ, avijñaptiś ca——[S023-025]
①rūpa śabda gandha rasa-spraṣṭavya ākhyāḥ, avijñaptiś ca——
㈠五塵是眼等五根境，謂色聲香味觸及無教。
㈡言五境者，即是眼等五根境界，所謂色聲香味所觸。及無表者，謂無表色。
★0◤etāvān rūpaskandhaḥ / [005|25]
◤iti etāvān rūpaskandhaḥ.[S023-025]
㈠如此量名色陰。
㈡唯依此量立色蘊名。
①pañca indriyāṇi cakṣus śtrotra grhāṇa jihvā kāya indariyā ṇa pañcārthās teṣām eva cakṣus ādīnām indriyāṇām yathāsvam ye pañca viṣayās rūpa śabda gandha rasa spraṣṭavya ākhyās avijñaptis ca iti
③དབང་པོ་ལྔ་པོ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་།། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་དང་། དོན་ལྔ་པོ་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་གང་དག་ཡིན་པ་གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་སྙེད་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ་།།
★0◤tatra ya ete pañca rūpādayo 'rthā uktāḥ / [005|26]
◤tatra ya ete pañca rūpādayo 'rthā uktāḥ ,[S023-025]
㈠此中是前說色等五塵。
㈡此中先應說五根相。
①etāvān rūpa skandhas tatra ye ete pañca rūpa ādayas arthās uktās
③དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སྨོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་།
㈢དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སྨོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་〖N+རྣ།〗བ་རྣམས། །གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གཟུགས་དང་བའི་བདག་ཉིད་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་{30a}ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་དང་བའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ།
◤tadvijñānāśrayā rūpaprasādāś cakṣurādayaḥ.9.[S023-025]
㈠〔偈曰〕：【此識依淨色 說名眼等根】。
㈡頌曰 ：【彼識依淨色_c 名眼等五根】〖06_1_d〗。
🈪དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས། །
★◤ 【tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādayaḥ (1-9c-9d) // VAkK_1.9 //】[005|27]
♂tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādayaḥ //9//
①tad vijñāna āśrayās rūpa prasādās cakṣus ādayas
③དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན་།། མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས་།།
◤[S025]
◤[02501-02508]
★◤rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyavijñānānāmāśrayabhūtā ye pañca rūpātmakāḥ prasādāste yathākramaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyā veditavyāḥ / [006|01-]
♂@006 rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyavijñānānāmāśrayabhūtā ye pañca rūpātmakāḥ prasādāste yathākramaṃ cakṣuḥ- śrotraghrāṇajihvākāyā veditavyāḥ /
◤rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyavijñānānām āśrayabhūtā ye pañca rūpātmakāḥ prasādās te yathākramaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyā veditavyāḥ.[S025]
①rūpaśabdagandharasa spraṣṭavya vijñānānām āśrayabhūtā ye pañca rūpātmakāḥ prasādās te yathākramaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyā veditavyāḥ.
㈠釋曰：色聲香味觸識，所依止五種淨色類。次第應知，是眼耳鼻舌身根。
㈡論曰：彼謂前說色等五境。識即色聲香味觸識。彼識所依五種淨色。如其次第應知，即是眼等五根。
🈪གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གཟུགས་དང་བའི་བདག་ཉིད་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
①rūpa śabda gandha rasa spraṣṭavya vijñānānām āśraya bhūtās ye pañca rūpa ātmakās prasādās te yathākramam cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāyās veditavyā
③གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གཟུགས་དང་བའི་བདག་ཉིད་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ ****[@30a]**** *་།།
★◤yathoktaṃ bhagavatā “cakṣurbhikṣo ādhyātmikamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya” rūpa prasāda iti vistaraḥ / [006|02-]
♂yathoktaṃ bhagavatā “cakṣurbhikṣo ādhyātmikamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rūpaprasāda” iti vistaraḥ |{1. Y. adds athavā |} yānyetāni cakṣurādīnyuktāni tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādayaḥ /
◤yathôktaṃ bhagavatā——[S025]
㈠如佛世尊言：
㈡如世尊說：
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེ།
①yathā uktam bhagavatā cakṣus bhikṣas ādhyātmikam āyatanam catvāri mahābhūtāni upādāya rūpa prasādas iti vistaras
③ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་དང་བའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤“cakṣur bhikṣo ādhyātmikam āyatanaṃ catvāri mahābhūtāny upādāya rūpaprasādaḥ ” iti vistaraḥ.[S025]
㈠比丘眼是內入，合四大成，是淨色性類。如此廣說。
㈡苾芻當知，眼謂內處四大所造，淨色為性。如是廣說。
🈪འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་དང་བའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤atha vā——yāny etāni cakṣurādīny uktāni ,[S025]
㈠復次前已說眼等五根，
㈡或復彼者，謂前所說眼等五根，
◤tadvijñānāśrayā rūpaprasādāś cakṣurādayaḥ.[S025]
㈠此識依淨色說名眼等根。
㈡識即眼耳鼻舌身識。彼識所依五種淨色名眼等根。
★◤yānyetāni cakṣurādīnyuktani tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādayaḥ / [006|03-]
①yāni etāni cakṣus ādīni uktani tad vijñāna āśrayās rūpa prasādās cakṣus ādayas
③ཡང་ན་མིག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སྨོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན་།། མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས་།།
㈢ཡང་ན་མིག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སྨོས་པ་གང་དག་〖PN-དག〗ཡིན་པ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་ལྟར་བཤད་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས། །མིག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གཟུགས་དང་བོའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་ཡང་མཐུན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤cakṣurvijñānādyāśrayā ityarthaḥ / [006|04-]
◤cakṣurvijñānādyāśrayā ity arthaḥ.[S025]
㈠眼根等識依止，其義如此。
㈡是眼等識所依止義。
🈪59ཡང་ན་མིག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སྨོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ།
①cakṣus vijñāna ādi āśrayās iti arthas
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་།
★★◤evaṃ kṛtvā prakaraṇagraṇtho 'pyanuvṛtto bhavati / “cakṣuḥ katamat / [006|05]
♂evaṃ kṛtvā prakaraṇagrantho 'pyanuvṛtto bhavati / ♂“cakṣuḥ katamat /
◤evaṃ kṛtvā prakaraṇagrantho 'py anuvṛtto bhavati——[S025]
㈠若立此義，則順分別道理論。
㈡如是便順品類足論。
①evam kṛtvā prakaraṇa graṇtho api anuvṛttas bhavati
③དེ་ལྟར་བཤད་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་།།
①cakṣus katamat
③མིག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་།
◤“cakṣuḥ katamat ?[S025]
㈠彼論云：何者為眼根。
㈡如彼論說：云何眼根。
🈪དེ་ལྟར་བཤད་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས། །མིག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན།
★◤cakṣurvijñānāśrayo rūpaprasāda” iti vistaraḥ / [006|05-]
♂cakṣurvijñānāśrayo rūpa-[ 5a. 1A. V ] prasāda” iti vistaraḥ /
◤cakṣurvijñānāśrayo rūpaprasādaḥ”iti vistaraḥ.9.[S025]
㈠謂眼識依止清淨色。
㈡眼識所依淨色為性。如是廣說。
🈪མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གཟུགས་དང་པོའོ་?་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་ཡང་མཐུན་པར་འགྱུར་རོ། །
①cakṣus vijñāna āśrayas rūpa prasādas iti vistaras
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གཟུགས་དང་བའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་ཡང་མཐུན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤nirddiṣṭāni pañcendriyāṇi / [006|06]
◤nirddiṣṭāni pañcendriyāṇi.[S025]
㈠說五根已，
㈡已說五根，
🈪60དབང་པོ་ལྔ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①nirddiṣṭāni pañca indriyāṇi
㈢དབང་པོ་ལྔ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S026]
◤[02601-02614]
★◤arthāḥ pañcā nirddeśyāḥ / tatra tāvat [006|07]
♂arthāḥ pañca nirddeśyāḥ /
◤arthāḥ pañca nirddeśyāḥ , tatra tāvat——[S026-028]
㈠次應說五塵。
㈡次說五境。
🈪61དོན་ལྔ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག །གཟུགས་རྣམ་གཉིས་དང་། ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་སོ། །དེ་ལ་ཁ་དོག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །གཞན་དག་ནི་དེའི་བྱེ་བྲག་གོ །དབྱིབས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐུག་པའོ། །
①arthās pañcās nirddeśyās
③དོན་ལྔ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དོན་ལྔ་བཤད་པར་〖PNཔ།〗བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། གཟུགས་རྣམ་གཉིས་དང་། ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་སོ། །
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
◤rūpaṃ dvidhā ,[S026-028]
㈠此中〔偈曰〕：【色二】。
㈡頌曰：【色二或二十_a 聲唯有八種_b 味六香四種_c 觸十一為性】〖07_1_d〗。
★◤ 【rūpaṃ dvidhā】[006|08]
①rūpam dvidhā varṇas saṃsthānam ca
③གཟུགས་རྣམ་གཉིས་དང་། ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་སོ་།།
◤varṇaḥ , saṃsthānaṃ ca.[S026-028]
㈠釋曰：一顯色，二形色。
㈡論曰：言色二者，一顯二形。
★◤varṇaḥ saṃsthānaṃ ca / tatra varṇaścaturvidho nīlādiḥ / tadbhedā anye / [006|09]
♂tatra{2. MS. nirddeśyāstatra |} tāvat rūpaṃ dvidhā varṇaḥ saṃsthānaṃ ca / ♂tatra varṇaścaturvidho nīlādiḥ{3. MS. nīlādi |} / ♂tadbhedā anye /
①tatra varṇas caturvidhas nīla ādis
㈢དེ་ལ་ཁ་དོག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །
①tad bhedās anye
③གཞན་དག་ནི་དེའི་བྱེ་བྲག་གོ་།། དབྱིབས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ནི་དེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །
◤tatra varṇaś caturvidho nīlādiḥ.[S026-028]
㈠顯色有四種，謂青黃赤白。
㈡顯色有四，青黃赤白。
◤tadbhedā anye.[S026-028]
㈠餘色是此四色未異。
㈡餘顯是此四色差別。
◤saṃsthānam aṣṭavidhaṃ dīrghādi visātāntam.[S026-028]
㈠形色有八種。謂長等耶。
㈡形色有八，謂長為初，不正為後。
🈪62ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉིད། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། རིང་པོ་དང་། ཐུང་ངུ་དང་། ལྷམ་པ་དང་། ཟླུམ་པོ་དང་། མཐོན་པོ་དང་། དམའ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྤྲིན་དང་། དུ་བ་དང་། རྔུལ་དང་། ཁུག་རྣ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པའོ། །
★◤samsthānamaṣṭavidhaṃ dīrghadi visātāntam / [006|09-]
♂saṃsthānamaṣṭavidhaṃ dīrghādi visātāntam /
①samsthānam aṣṭavidham dīrghadi visāta antam
③རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐུག་པའོ་།།
㈢དབྱིབས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཕྱ་ལེ་བ་〖PN-བ།〗མ་ཡིན་པ་ལ་ཐུག་པའོ། །
◤tad eva rūpāyatanaṃ punar ucyate—— viṃśatidhā ,[S026-028]
㈠對是重說色入。〔偈曰〕：【或二十】。
㈡或二十者，即此色處復說二十。
★0◤tadeva rūpāyatanaṃ punarucyate / [006|10]
①tat eva rūpa āyatanam punar ucyate
③ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉིད་།
㈢ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉིད། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དཀར་〖PNདམར།〗པོ་དང་། དམར་〖PNདཀར།〗པོ་དང་། རིང་པོ་དང་། ཐུང་ངུ་དང་། ལྷམ་པ་དང་། ཟླུམ་པོ་དང་། མཐོན་པོ་དང་། དམའ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་〖PN-བ།〗མ་ཡིན་པ་དང་། སྤྲིན་དང་། དུ་བ་དང་། རྡུལ་དང་། ཁུག་རྣ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པའོ། །
★◤ 【vimśatidhā】[006|11]
①vimśatidhā
③རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
◤tadyathā——nīlam, pītam, lohitam, avadātam, dīrgham, hrasvam, vṛttam, parimaṇḍalam, unnatam, avanatam, sātam, visātam, abhram, dhūmaḥ, rajaḥ, mahikā, cchāyā, ātapaḥ, ālokaḥ, andhakāram iti.[S026-028]
㈠釋曰：謂青黃赤白長短方圓高下正邪雲烟塵霧影光明闇。
㈡謂青黃赤白長短方圓高下正不正雲煙塵霧影光明闇。
★◤tadyathā nīlaṃ pītaṃ lohitamavadātaṃ dīrghaṃ hrasvaṃ vṛttaṃ parimaṇḍalaṃ unnatamavanataṃ sātaṃ visātaṃ abhraṃ dhūmo rajo mahikā cchāyā ātapaḥ ālokaḥ andhakāramiti / [006|12-]
♂viṃśatidhā tadyathā nīlaṃ pītaṃ lohitamavadātaṃ dīrghaṃ hrasvaṃ vṛttaṃ parimaṇḍalaṃ unnatamavanataṃ sātaṃ visātaṃ abhraṃ dhūmo rajo mahikā cchāyā ātapaḥ ālokaḥ andhakāramiti /
①tadyathā nīlam pītam lohitam avadātam dīrgham hrasvam vṛttam parimaṇḍalam unnatam avanatam sātam visātam abhram dhūmas rajas mahikā cchāālokas andhakāram iti
③འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། རིང་པོ་དང་། ཐུང་ངུ་དང་། ལྷམ་པ་དང་། ཟླུམ་པོ་དང་། མཐོན་པོ་དང་། དམའ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་དང་། ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྤྲིན་དང་། དུ་བ་དང་། རྡུལ་དང་། ཁུག་རྣ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པའོ་།།
◤ke cit nabhaś caikavarṇam iti ekaviṃśatiṃ sampaṭhanti.[S026-028]
㈠有餘師說。空為一色故，有二十一色。
㈡有餘師說。空一顯色第二十一。
🈪63ཁ་ཅིག་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་ཁ་དོག་གཅིག་དང་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་འདོན་ཏོ། །
★0◤kecinnabhaścaikavarṇamiti ekaviṃśatiṃ saṃpaṭhanti / [006|13-]
①kecid nabhas ca eka varṇam iti ekaviṃśatim saṃpaṭhanti
㈢ཁ་ཅིག་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་〖PN-ལ།〗ཁ་དོག་གཅིག་དང་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་འདོན་ཏོ། །
★★◤tatra sātaṃ samasthānam / visātaṃ viṣama sthānaml mahikā nīhāraḥ / ātapaḥ sūryaprabhā / [006|14]
♂tatra sātaṃ samasthānam / visātaṃ viṣamasthānam / ♂mahikā nīhāraḥ / ♂ātapaḥ sūryaprabhā /
◤tatra sātam = samasthānam.[S026-028]
㈠此中形平等為正。
㈡此中正者，謂形平等。
🈪64དེ་ལ་ཕྱ་ལེ་བ་ནི་དབྱིབས་མཉམ་པའོ། །ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་དབྱིབས་མི་མཉམ་པའོ། །
①tatra sātam sama sthānam
㈢དེ་ལ་ཕྱ་ལེ་བ་ནི་དབྱིབས་མཉམ་〖PNསྙམ〗པའོ། །
①visātam viṣama sthānaml mahikā nīhāras
③ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་དབྱིབས་མི་མཉམ་པའོ་།། ཁུག་རྣ་ནི་ལྷོ་བུར་རོ་།།
㈢ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་དབྱིབས་མི་མཉམ་པའོ། །〖N།། །།〗
㈢ཁུག་རྣ་ནི་ལྷོ་བུར་རོ། །
①ātapas sūrya prabhā
㈢ཉི་མ་ནི་ཉི་མའི་འོད་དོ། །
◤visātam = viṣamasthānam.[S026-028]
㈠不平等名邪。
㈡形不平等，名為不正。
◤mahikā = nīhāraḥ.[S026-028]
㈠地氣名霧。
㈡地水氣騰，說之為霧。
🈪ཁུག་རྣ་ནི་ལྷོ་བུར་རོ། །
◤ātapaḥ = sūryaprabhā.[S026-028]
㈠日焰名光。
㈡日焰名光。
🈪ཉི་མ་ནི་ཉི་མའི་འོད་དོ། །
★◤ālokaḥ candratārakāgnyoṣadhimaṇīnaṃ prabhā / [006|14-]
♂ālokaḥ candratārakāgnyoṣadhimaṇīnāṃ prabhā /
◤ālokaḥ = candratārakāgnyoṣadhimaṇīnāṃ prabhā.[S026-028]
①ālokaḥ = candra-tārakā-agni-oṣadhi-maṇīnāṃ prabhā.
㈠月星火藥寶珠電焰名明。
㈡月星火藥寶珠電等諸焰名明。[或日月輪.星宮藥草.燈燭末尼.諸光明相，或大火聚燒…][藥草發光踰於火聚，星宿之光倍過藥草，滿月流光又過星耀]
🈪སྣང་བ་ནི་ཟླ་བ་དང་སྐར་མ་དང་མེ་དང་སྨན་དང་ནོར་བུ་རྣམས་ཀྱི་འོད་དག་གོ །
★0◤chāyā yatra rūpāṇāṃ darśanam / viparyayādandhakāram / [006|16]
◤chāyā = yatra rūpāṇāṃ darśanam.[S026-028]
㈠於中若色顯現名影。
㈡障光明生於中餘色可見名影。
🈪65གྲིབ་མ་ནི་གང་ན་གཟུགས་རྣམས་སྣང་བའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མུན་པའོ། །
①ālokas candra tāraka agni oṣadhimaṇīnam prabhā chāyā yatra rūpāṇām darśanam
③སྣང་བ་ནི་ཟླ་བ་དང་སྐར་མ་དང་མེ་དང་སྨན་དང་ནོར་བུ་རྣམས་ཀྱི་འོད་དག་གོ་།། གྲིབ་མ་ནི་གང་ན་གཟུགས་རྣམས་སྣང་བའོ་།།
㈢སྣང་བ་ནི་ཟླ་བ་དང་སྐར་མ་དང་མེ་དང་སྨན་དང་ནོར་བུ་རྣམས་ཀྱི་འོད་དག་གོ། །
①viparyayāt andhakāram
③དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མུན་པའོ་།།
㈢གྲིབ་མ་ནི་གང་ན་གཟུགས་རྣམས་སྣང་བའོ། །
◤viparyayād andhakāram.[S026-028]
㈢:དེ་ལས་〖PN-དེ་ལས། 〗བཟློག་པ་ནི་མུན་པའོ། །
㈠翻此名闇。
㈡翻此為闇。
★0◤śeṣaṃ sugamatvānna vipañcitam / [006|16-]
◤śeṣaṃ sugamatvān na vipañcitam.[S026-028]
㈠餘色易解故今不釋。
㈡餘色易了故今不釋。
🈪ལྷག་མ་ནི་བརྡ་ཕྲད་པར་སླ་བས་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་བའོ། །
①śeṣam sugama tvāt na vipañcitam
③ལྷག་མ་ནི་བརྡ་ཕྲད་པར་སླ་བས་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་བའོ་།།
㈢ལྷག་མ་ནི་བརྡ་ཕྲད་པར་སླ་བས་རྣམ་པར:མ་ཕྱེ་བའོ〖PNཕྱེའོ།〗། །གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁ་དོག་ཏུ་ཡོད་ལ་དབྱིབས་སུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པ་ཞེས་བྱའོ〖PNབྱ་བའོ།〗། །དབྱིབས་སུ་ཡོད་ལ་ཁ་དོག་{30b}ཏུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །
★0◤asti rūpāyatanaṃ varṇato vidyate na saṃsthānataḥ / [006|17]
◤asti rūpāyatanam——varṇato vidyate na saṃsthānataḥ,[S026-028]
㈠有色入有顯無形，
㈡或有色處有顯無形，
🈪66གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁ་དོག་ཏུ་ཡོད་ལ་དབྱིབས་སུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
①asti rūpa āyatanam varṇatas vidyate na saṃsthānatas
③གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁ་དོག་ཏུ་ཡོད་ལ་དབྱིབས་སུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
◇27♂Yātapālokānthakārākhyam;☆Asti sṃsthānato
◆27♂Yātapālokānthakārākhyam;asti sṃsthānato
◆27♂yātapālokāndhakārākhyam
★◤nīlapītalohitavadātacchāyātapālokāndhakārākhyam / [006|17-]
♂nīlapītalohitāvadātacchāyātapālokāndhakārākhyam /
◤nīlapītalohitāvadātacchāyātapālokāndhakārākhyam;[S026-028]
㈠謂青黃赤白影光明闇。
㈡謂青黃赤白影光明闇。
🈪སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①nīla pīta lohita vat ātad chāyā ātapa āloka andhakāra ākhyam
③སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་དང་། མུན་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤asti saṃsthānato na varṇataḥ / [006|18]
◤asti saṃsthānato na varṇataḥ,[S026-028]
㈠有色入有形無顯，
㈡或有色處有形無顯，①asti saṃsthāna-tas na varṇa-tas
①asti saṃsthānatas na varṇatas
③དབྱིབས་སུ་ཡོད་ལ་ཁ་དོག་ ****[@30b]**** ་ཏུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
◤dīrghādīnāṃ pradeśaḥ kāyavijñaptisvabhāvaḥ;[S026-028]
㈠謂有長等一分，即有教身業為相。
㈡謂長等一分身表業性。
🈪དབྱིབས་སུ་ཡོད་ལ་ཁ་དོག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །
★◤ghādīnāṃ pradeṣaḥ kāyavijñaptisvabhāvaḥ / [006|18-]
♂dīrghādīnāṃ pradeśaḥ kāyavijñaptisvabhāvaḥ /
①ghādīnām pradeṣas kāya vijñapti svabhāvas
③རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་།།
★0◤astyubhayathā / pariśiṣṭaṃ rūpāyatanam / [006|19]
◤asty ubhayathā, pariśiṣṭaṃ rūpāyatanam. ātāpālokāv eva varṇato vidyete ity apare;[S026-028]
㈠有色入有顯有形，謂所餘諸色。
㈡或有色處有顯有形，謂所餘色。
🈪གཉི་གར་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མའོ། །
①asti ubhayathā
③གཉི་གར་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གཉི་གར་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མའོ། །
★0◤ātapālokāveva varṇato vidyete ityapare / [006|19-]
①pariśiṣṭam rūpa āyatanam ātapa alokau= eva varṇatas vidyete iti apare
③གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མའོ་།།
◤dṛśyate hi nīlādīnāṃ dīrghādipariccheda iti.[S026-028]
㈠有餘師說。有色入無形無顯，謂無教色。有餘師說。唯光及明有顯無形。
㈡有餘師說。唯光明色有顯無形。現見世間青等色處有長等故。
★★◤“dṛśyate hi nīlādīnaṃ dīrghādipariccheda” iti / [006|20]
♂“dṛśyate hi nīlādīnāṃ dīrghādipariccheda” iti /
①dṛśyate hi nīla ādīnam dīrgha ādi paricchedas iti
㈢གཞན་དག་ན་རེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་〖PN-དང་།〗རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་ཆད་པར་〖PNཆར།〗སྣང་བས་ན་ཉི་མ་དང་། སྣང་བ་ཁོ་ན་ཁ་དོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kathaṃ punarekaṃ dravyamubhayathā vidyate / astyubhayasya tatra prajñānāt / [006|21]
◤kathaṃ punar ekaṃ dravyam ubhayathā vidyate ?[S026-028]
㈠何以故恒見青等諸色有長等差別。云何一物。
㈡如何一事。
🈪68ཇི་ལྟར་ན་རྫས་གཅིག་ལ་གཉི་གར་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་ལ་གཉི་ག་མངོན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
①katham punar ekam dravyam ubhayathā vidyate
③ཇི་ལྟར་ན་རྫས་གཅིག་ལ་གཉི་གར་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་རྫས་གཅིག་ལ་གཉི་གར་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་ལ་གཉི་ག་མངོན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡོད་པ་འདི་ནི་ཤེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡོད་པའི་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①asti ubhayasya tatra prajñānāt
③དེ་ལ་གཉི་ག་མངོན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
◤asty ubhayasya tatra prajñānāt.[S026-028]
㈠二知所緣，此二色於一塵中現故。
㈡具有顯形。由於此中俱可知故。
★0◤jñānārtho hyeṣa vidirna sattārthaḥ / [006|21-]
◤jñānārtho hy eṣa vidirna sattārthaḥ.[S026-028]
㈠是義不然。
㈡此中有者，是有智義非有境義。
🈪ཡོད་པ་འདི་ནི་ཤེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡོད་པའི་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①jñāna arthas hi eṣa vidis na satta arthas
③ཡོད་པ་འདི་ནི་ཤེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡོད་པའི་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤kāyavijñaptāv api tarhi prasaṅgaḥ.[S026-028]
㈠於有教身業，則成反質難故。
㈡若爾身表中，亦應有顯智。
🈪69འོ་ན་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤【kāyavijñaptāvapi tarhi prasaṅgaḥ /】[006|22]
♂kāyavijñaptāvapi tarhi prasaṅgaḥ /
①kāya vijñaptau= api tarhi prasaṅgas
㈢འོ་ན་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤uktaṃ rūpāyatanam.[S026-028]
㈠說色入已。
㈡已說色處，當說聲處。
🈪གཟུགས་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤【uktaṃ rūpāyatanaṃ //】
♂uktaṃ rūpāyatanam //
①uktam rūpa āyatanam
㈢གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤śabdas tv aṣṭavidhaḥ,[S026-028]
①ⅰⅱ
🈪70སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། །
★◤ 【śabdastvaṣṭavidhaḥ /】[006|23]
①śabdas tu aṣṭavidhas
③སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ་།།
㈢སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ〖PNདོ།།〗། །ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་〖Pའབྱུང་།〗བ་སེམས་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་སྟེ་རྣམ་པ་བཞིའོ། །
★◤upāttānupāttamahābhūtahetukaḥ sattvāsattvākhyaśceti caturvidhaḥ / [006|24]
♂[ 5b. 1B. V ] śabdastvaṣṭavidhaḥ upā{4. MS. drops pā |}ttānupāttamahābhūtahetukaḥ sattvāsattvākhyaśceti{5. Y. quotes another reading sattvāsattvasaṃkhyātaśca |} caturvidhaḥ /
◤upāttānupāttamahābhūtahetukaḥ sattvāsattvākhyaś cêti caturvidhaḥ[S026-028]
①upātta-anupātta-mahābhūta-hetukaḥ sattvāsattvākhyaś ca iti caturvidhaḥ
㈠〔偈曰〕：【聲塵有八種】。釋曰：有執依非執依四大為因，有眾生名.非眾生名，是名四聲。
㈡聲唯八種，謂有執受.或無執受大種為因，及有情名.非有情名，差別為四。
🈪ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་སྟེ་རྣམ་པ་བཞིའོ། །
①upātta anupātta mahābhūta hetukas sattva asattva ākhyas ca iti caturvidhas
③ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་སྟེ་རྣམ་པ་བཞིའོ་།།
◆28♂jñabhedād aṣṭavidho
◤sa punar manojñāmanojñabhedād aṣṭavidho bhavati.[S026-028]
㈠此聲由可愛非可愛差別，故成八種。
㈡此復可意及不可意，差別成八。
🈪དེ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ།།
★◤punarmanojñāmanojñabhedādaṣṭavidho bhavati / [006|24-]
♂sa punarmanojñāmanojñabhedādaṣṭavidho bhavati /
①punar manojñā manojña bhedāt aṣṭavidhas bhavati
㈢དེ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་〖P་གི།〗རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །
◤[S028]
◤[02801-02812]
◤tatrôpāttamahābhūtahetuko yathā——hastavākchabdaḥ,[S028]
①tatra upātta-mahābhūta-hetuko yathā——hasta-vāk-chabdaḥ,
㈠此中有執依為因者，謂言手等聲。
㈡執受大種為因聲者，謂言手等所發音聲。
🈪71དེ་ལ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལག་པ་དང་ངག་གི་སྒྲ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤tatropāttamahābhūtahetuko yathā hastavākchabdaḥ / [006|25-]
①tatra upātta mahābhūta hetukas yathā hasta vāc śabdas
㈢དེ་ལ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལག་པ་དང་ངག་གི་སྒྲ་ལྟ་བུའོ། །
★★◤anupāttamahābhutahetuko yathā vāyuvanaspatinadīśabdaḥ / [006|26]
♂anupāttamahābhūtahetuko yathā vāyuvanaspatinadīśabdaḥ /
◤anupāttamahābhūtahetuko yathā——vāyuvanaspatinadīśabdaḥ,[S028]
①anupātta-mahābhūta-hetuko yathā——vāyu-vanaspati-nadī-śabdaḥ,
㈠非執依為因者，謂風樹浪等聲。
㈡風林河等所發音聲，名無執受大種為因。
①anupātta mahā abhuta hetukas yathā vāyu vanaspati nadī śabdas
㈢མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རླུང་དང་། ནགས་ཚལ་དང་། ཆུའི་སྒྲ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤sattvākhyo vāgvijñaptiśabdaḥ / asattvākhyo 'nyaḥ / [006|26-]
♂asattvākhyo 'nyaḥ
◤sattvākhyo vāgvijñaptiśabdaḥ, asattvākhyo 'nyaḥ.[S028]
①sattvākhya vāg-vijñapti-śabdaḥ, asattvākhya anyaḥ.
㈠有眾生名者，謂有義言聲。異此為非眾生名。
㈡有情名聲，謂語表業。餘聲則是非有情名。
①sattva ākhyas vāc vijñaptiṣabdas
㈢སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ནི་〖Nན།〗ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྒྲའོ། །
①asattva ākhyas anyas
㈢གཞན་ནི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །
★★◤upāttānupāttamahābhūtahetuko 'pyasti śabda ityapare / [006|27]
♂upāttānupātta- mahābhūtahetuko 'pyasti śabda ityapare /
◤upāttānupāttamahābhūtahetuko 'py asti śabda ity apare,[S028]
①upāttānupātta-mahābhūta-hetuko apy asti śabda ity apare,
㈠有餘師說，有別聲有執依非執依四大為因。
㈡有說有聲，通有執受及無執受大種為因。
①upātta anupātta mahābhūta hetukas apyasti śabdas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཟིན་པ་དང་། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུས་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཟིན་པ་དང་། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུས་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ལག་པ་དང་རྫ་རྔ་ཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ〖PNརོ།།〗། དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་བཞི་ཚན་གཉིས་རྒྱུར་བྱས་པར་མི་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མི་འདོད་པར་བྱའོ། །
◤tadyathā——hastamṛdaṅgasaṃyogaja iti.[S028]
①tadyathā——hasta-mṛdaṅga-saṃyoga-ja iti.
㈠謂手鼓合生。
㈡如手鼓等合所生聲。
★0◤tadyathā hastamṛdaṅgasaṃyogaja iti / [006|28]
①tadyathā hasta mṛdaṅga saṃyoga jas iti
③དཔེར་ན་ལག་པ་དང་རྫ་རྔ་ཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
★◤sa tu yathaikau varṇaparamāṇurna bhūtacatuṣkadvayamupādāyeṣyate tathā naivaiṣṭavya iti / [006|28-007|01]
♂sa tu yathaiko @007 varṇaparamāṇurna bhūtacatuṣkadvayamupādāyeṣyate tathā naivaiṣṭavya{1. MS. naiveṣṭavya |} iti /
◤sa tu yathaiko varṇaparamāṇur na bhūtacatuṣkadvayam upādāya vartate, tathā naivaiṣṭavya iti.[S028]
①sa tu yatha ekas varṇa paramāṇur na bhūta catuṣka dvayam upādāya vartate tathā na eva eṣṭavyas iti.
㈠譬如一顯色隣虛不許依二四大生。此聲亦應爾。
㈡如不許一顯色極微二四大造。聲亦應爾。
🈪དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལས(ལ)་(འ)བྱུང་བ་བཞི་ཚན་གཉིས་རྒྱུར་བྱས་པར་མི་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མི་འདོད་པར་བྱའོ། །
★0◤uktaḥ śabdaḥ // [007|01]
◤uktaḥ śabdaḥ.[S028]
㈠說聲已
㈡已說聲處，當說味處。
🈪སྒྲ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤rasaḥ, ṣoḍhā,[S028]
★0◤ 【rasaḥ /】[007|02]
①sa tu yathā ekau varṇa paramāṇus na bhūta catuṣka dvayam upādāya iṣyate tathā na eva eṣṭavyas iti uktas śabdas rasas
③དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་བཞི་ཚན་གཉིས་རྒྱུར་བྱས་པར་མི་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མི་འདོད་པར་བྱའོ་།། སྒྲ་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢སྒྲ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【ṣoḍha】[007|03]
①ṣoḍha
③རོ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་།།
㈢རོ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག། །མངར་བ་དང་། སྐྱུར་བ་དང་། ལན་ཚ་དང་། ཚ་བ་དང་། ཁ་བ་དང་། བསྐ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །
★◤madhurāmlalavaṇakaṭukatittakaṣāyabhedāt / [007|04]
♂ṣoḍhā madhurāmlalavaṇakaṭukatiktakaṣāyabhedāt //
◤madhurāmlalavaṇakaṭukatiktakaṣāyabhedāt.[S028]
①madhur āmla lavaṇa kaṭuka tikta kaṣāya bhedāt.
㈠〔偈曰〕：【味六】。釋曰：謂甜酢醎辛苦淡差別故。
㈡味有六種，甘醋醎辛苦淡別故。
🈪74རོ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག །མངར་བ་དང་། སྐྱུར་བ་དང་། ལན་ཚྭ་དང་། ཚ་བ་དང་། ཁ་བ་དང་། བསྐ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །
①madhura amla lavaṇa kaṭuka titta kaṣāya bhedāt
③མངར་བ་དང་། སྐྱུར་བ་དང་། ལན་ཚྭ་དང་། ཚ་བ་དང་། ཁ་བ་དང་། བསྐ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ་།།
◤caturvidho gandhaḥ,[S028]
㈠〔偈曰〕：【香有四】。
㈡已說味處，當說香處。 香有四種。
🈪དྲི་རྣམ་བཞི། །
★◤ 【caturvidho gandhaḥ】[007|05]
①caturvidhas gandhas
③དྲི་རྣམ་བཞི་།།
㈢དྲི་རྣམ་བཞི། །དྲི་ཞིམ་པ་དང་། དྲི་ང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། དྲི་མཉམ་པ་དང་། མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤sugandhadurgandhayoḥ samaviṣamagandhatvāt / trividhastu śāstre / [007|06]
♂caturvidho gandhaḥ sugandhadurgandhayoḥ samaviṣamagandhatvāt / ♂trividhastu śāstre /
◤sugandhadurgandhayoḥ samaviṣamagandhatvāt.[S028]
①sugandha-durgandhayos sama-viṣama-gandha-tvāt.
㈠釋曰：謂香臭，平等不平等差別故。
㈡好香惡香，等不等香有差別故。
🈪དྲི་ཞིམ་པ་དང་། དྲི་ང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། དྲི་མཉམ་པ་དང་། མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sugandha durgandhayos sama viṣama gandha tvāt
③དྲི་ཞིམ་པ་དང་། དྲི་ང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། དྲི་མཉམ་པ་དང་། མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤“sugandho durgandhaḥ samagandha” iti / [007|06-]
①trividhas tu śāstre sugandhas durgandhas sama gandhas iti
㈢བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་དྲི་ཞིམ་པ་དང་། དྲི་ང་བ་དང་། དྲི་མཉམ་པའོ་ཞེས་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་ངོ་། །
◤trividhas tu śāstre——sugandhaḥ, durgandhaḥ, samagandha iti[S028]
㈠阿毘達磨中說香有三種，謂香臭平等。
㈡本論中說，香有三種。好香惡香及平等香。
🈪བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་དྲི་ཞིམ་པ་དང་། དྲི་ང་བ་དང་། དྲི་མཉམ་པའོ་ཞེས་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་ངོ་། །
◤[S029]
◤[02901-02914]
◤spṛśyam ekādaśātmakam.10.[S029]
㈠〔偈曰〕：【觸塵十一種】。
㈡已說香處，當說觸處。觸有十一。
🈪75རེག་བྱ་བཅུ་གཅིག་བདག་ཉིད་དོ། །
★◤ 【spṛśyamekādaśātmadkam // VAkK_1.10 //】[007|08]
♂spṛśyamekādaśātmakam //10//
①spṛśyam ekādaśa ātmadkam
㈢རེག་བྱ་བཅུ་གཅིག་བདག་ཉིད་དོ། །
★0◤spraṣṭavyamekādaśadravyasvabhāvam / [007|09]
◤spraṣṭavyam ekādaśadravyasvabhāvam——catvāri mahābhūtāni, ślakṣṇatvam, karkaśatvam, gurutvam, laghutvam, śītam, jighatsā, pipāsā cêti.[S029]
㈠釋曰：觸有十一種應知，謂四大滑澁重輕冷飢渴。
㈡謂四大種，滑性澁性重性輕性及冷飢渴。
🈪རེག་བྱ་རྫས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་བཅུ་གཅིག་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་། རྩུབ་པ་ཉིད་དང་། ལྕི་བ་ཉིད་དང་། ཡང་བ་ཉིད་དང་། གྲང་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པའོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①spraṣṭavyam ekādaśa dravya svabhāvam
③རེག་བྱ་རྫས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་བཅུ་གཅིག་སྟེ་།
㈢རེག་བྱ་〖PNབྱའི།〗རྫས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་བཅུ་གཅིག་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་།{31a}རྩུབ་པ་ཉིད་དང་། ལྕི་བ་ཉིད་དང་། ཡང་བ་ཉིད་དང་། གྲང་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པའོ། །
★0◤catvāri mahābhūtāni ślakṣṇatvaṃ karkaśatvaṃ gurutvaṃ laghutvaṃ śītaṃ jighatsā pipāsā ceti / [007|09-]
①catvāri mahābhūtāni ślakṣṇa tvam karkaśa tvam guru tvam laghu tvam śītam jighatsā pipāsā ca iti
③འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་། ****[@31a]**** *་།། རྩུབ་པ་ཉིད་དང་། ལྕི་བ་ཉིད་དང་། ཡང་བ་ཉིད་དང་། གྲང་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པའོ་།།
★◤tatra bhūtāni paścādvakṣyāmḥ / [007|10]
♂tatra bhūtāni paścādvakṣyāmaḥ /
◤tatra bhūtāni paścād vakṣyāmaḥ.[S029]
㈠此中四大後當說。
㈡此中大種後當廣說。
①tatra bhūtāni paścāt vakṣyāms
㈢དེ་ལ་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★0◤ślakṣṇatvaṃ mṛdutā / [007|10-]
◤ślakṣṇatvam = mṛdutā.[S029]
㈠柔軟名滑。
㈡柔軟名滑。
①ślakṣṇa tvam mṛdu tā
㈢འཇམ་པ་ཉིད་ནི་མཉེན་པའོ། །
★0◤karkaśatvaṃ paruṣatā / gurutvaṃ yena bhāvāstulyante / laghutvaṃ viparyayāt / [007|11]
◤karkaśatvam = paruṣatā.[S029]
㈠麁燥為澁。
㈡麁強為澁。
🈪76འཇམ་པ་ཉིད་ནི་མཉེན་པའོ། །རྩུབ་པ་ཉིད་ནི་རུད་རུད་པའོ། །ལྕི་བ་ཉིད་ནི་གང་གིས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་འཇལ་བར་བྱེད་པའོ། །
①karkaśa tvam paruṣa tā
③རྩུབ་པ་ཉིད་ནི་རུད་རུད་པའོ་།།
㈢རྩུབ་པ་ཉིད་ནི་རུད་རུད་〖PNཧྲུད་ཧྲུད།〗པའོ། །
①guru tvam yena bhāvās tulyante laghu tvam viparyayāt
③ལྕི་བ་ཉིད་ནི་གང་གིས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་འཇལ་བར་བྱེད་པའོ་;། བཟློག་པ་ནི་ཡང་བ་ཉིད་དོ་།།
㈢ལྕི་བ་ཉིད་ནི་གང་གིས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་འཇལ་བར་བྱེད་པའོ། །
◤gurutvam = yena bhāvās tulyante.[S029]
㈢བཟློག་པ་ནི་ཡང་བ་ཉིད་དོ། །
㈠可稱名重。
㈡可稱名重。
★0◤śītamuṣṇābhilāṣakṛt / [007|11-]
①śītam uṣṇa abhilāṣa kṛt
㈢གྲང་བ་ནི་དྲོ་བར་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །
◤laghutvaṃ viparyayāt.[S029]
㈠翻此為輕。
㈡翻此為輕。
◤śītam = uṣṇābhilāṣakṛt.[S029]
㈠熱愛為冷。
㈡煖欲名冷。
★◤jighatsā bhojanābhilāṣakṛt / kāraṇe kāryopacārāt / yathā[007|12]
♂jighatsā bhojanābhilāṣakṛt / kāraṇe kāryopacārāt /
◤jighatsā = bhojanābhilāṣakṛt.[S029]
㈠食愛為飢。飲愛為渴。
㈡食欲名飢。飲欲名渴。
①jighatsā bhojana abhilāṣa kṛt
③བཀྲེས་པ་ནི་ཟད་འདོད་པར་བྱེད་པའོ་།། སྐོམ་པ་ནི་སྐོམ་འདོད་པར་བྱེད་པའོ་།།
㈢བཀྲེས་པ་ནི་ཟད་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །
①kāraṇe kārya upacārāt yathā
③རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དཔེར་ན་།
㈢སྐོམ་པ་ནི་སྐོམ་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །
◤kāraṇe kāryopacārāt.[S029]
㈠於因立果名，故說如此。
㈡此三於因立果名故，作如是說。
🈪77བཟློག་པ་ནི་ཡང་བ་ཉིད་དོ། །གྲང་བ་ནི་དྲོ་བར་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ཟད་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །སྐོམ་པ་ནི་སྐོམ་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །
🈪78རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དཔེར་ན། སངས་རྒྱས་རྣམས་ན་འབྱུང་བ་བདེ། །ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་བདེ་པའོ། །དགེ་འདུན་མཐུན་པ་བདེ་བ་ཡིན། །མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་བདེ། །ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā——[S029]
㈠如佛伽陀中說：
㈡如有頌言 ：
◤“ buddhānāṃ sukha utpādaḥ sukhā dharmasya deśanā.[S029]
㈠諸佛生現樂，說正法亦樂。
㈡諸佛出現樂，演說正法樂。
◤sukhā saṅghasya sāmagrī samagrāṇāṃ tapaḥ sukham ”.iti.[S029]
㈠大眾和合樂，聚集出家樂。
㈡僧眾和合樂，同修勇進樂 。
★◤“buddhānāṃ sukha utpādaḥ sukhā dharmasya deśanā / sukhā saṅghasya sāmagrī samagrāṇāṃ tapaḥ sukhaṃ” // iti / [007|13-]
♂yathā “buddhānāṃ sukha utpādaḥ sukhā dharmmasya deśanā / ♂sukhā saṃghasya sāmagrī samagrāṇāṃ tapaḥ sukham” // ♂iti //
①buddhānām sukhas utpādas sukhās dharmasya deśanā
③སངས་རྒྱས་རྣམས་ན་འབྱུང་བ་བདེ་།། ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་བདེ་པའོ་།། དགེ་འདུན་མཐུན་པ་བདེ་བ་ཡིན་།།
㈢རྒྱུ་ལ་〖PNལས།〗འབྲས་བུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དཔེར་ན། སངས་རྒྱས་རྣམས་ན་འབྱུང་བ་བདེ། །ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་བདེ་པའོ། །
①sukhā saṅghasya sāmagrī samagrāṇām tapas sukham iti
③མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་བདེ་།།
㈢དགེ་འདུན་མཐུན་པ་བདེ་བ་ཡིན། །མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་བདེ། །ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤tatra rūpadhātau jighatsāpipāse na staḥ / śeṣamasti / [007|15]
㈠於色界中，無飢渴觸。有所餘諸觸。
㈡於色界中，無飢渴觸，有所餘觸。
🈪79དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་མེད་དོ། །ལྷག་མ་ནི་ཡོད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ནི་གོས་རེ་རེ་ནས་མི་འཇལ་ཡང་བསགས་པ་དག་ནི་འཇལ་ལོ། །གནོད་པར་བྱེད་པའི་གྲང་བ་མེད་ཀྱི་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡོད་དོ་ལོ། །
①tatra rūpa dhātau jighatsā pipāse na stas
③ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།། དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་མེད་དོ་།།
㈢དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་མེད་དོ། །
①śeṣam asti
㈢ལྷག་མ་ནི་ཡོད་དོ། །
★◤yadyapi tatra vastrāṇyekaśo na tulyante sañcitāni punastulyante / [007|15-]
♂yadyapi tatra vastrāṇyeka-[ 6a. 1A. VI ] śo{2. MS. vastrānyekaśo |} na tulyante saṃcitāni punastulyante /
◤yady api vastrāṇy ekaśo na tulyante, sañcitāni punas tulyante.[S029]
㈠於中彼衣，若不可各稱。四大聚集所造故，亦可得稱。
㈡彼界衣服，別不可稱，聚則可稱。
①yadi api tatra vastrāṇi ekaśas na tulyante sañcitāni punar tulyante
㈢གལ་ཏེ་དེ་ནི་གོས་རེ་རེ་ནས་མི་འཇལ་ཡང་བསགས་པ་དག་ནི་འཇལ་ལོ། །
★0◤śītamupaghātakaṃ nāsti / [007|16]
◤śītam upaghātakaṃ nâsti, anugrāhakaṃ kilâsti.[S029]
㈠於彼無能損冷觸，有能益冷觸。
㈡冷煖於彼，雖無能損，而有能益。
①śītam upaghātakam na asti
㈢གནོད་པར་བྱེད་པའི་གྲང་བ་མེད་ཀྱི་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡོད་དོ་ལོ། །
◤yad etad bahuvidhaṃ rūpam uktam,[S029]
㈠他說如此。前已說色有多種。
㈡傳說如此。此中已說多種色處。
🈪གང་འདི་གཟུགས་རྣམ་བ་མང་པོ་བཤད་པ་
◤tatra kadā cid ekena dravyeṇa cakṣurvijñānam utpadyate yadā tatprakāravyavacchedo bhavati.[S029]
①tatra kadā cid ekena dravyeṇa cakṣurvijñānam utpadyate yadā tat prakāra vyavaccheda bhavati.
㈠此中有時，由一物眼識得生。若是時中，分別一類。
㈡有時眼識緣一事生，謂於爾時各別了別。
🈪དེ་ལ་རེས་འགའ་ནི་རྫས་གཅིག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་དེ། གང་གི་ཚེ་དེའི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཅོད་པར་འགྱུར་བ་ནའོ། །
★0◤anugrāhakaṃ kilāsti / [007|16-]
★0◤yadetadbahuvidhaṃ rūpamuktaṃ tatra kadācidekena dravyeṇa cakṣurvijñānamutpadyate yadā tatprakāravyavacchedo bhavati / [007|18-]
①anugrāhakam kila asti yat etat bahuvidham rūpam uktam tatra kadācid ekena dravyeṇa cakṣus vijñānam utpadyate yadā tad prakāra vyavacchedas bhavati
③གང་འདི་གཟུགས་རྣམ་བ་མང་པོ་བཤད་པ་དེ་ལ་རེས་འགའ་ནི་རྫས་གཅིག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་དེ་།
㈢གང་འདི་གཟུགས་རྣམ་པ་མང་པོ་བཤད་པ་དེ་ལ་རེས་འགའ་ནི་རྫས་གཅིག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་དེ། གང་གི་ཚེ་དེའི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཅོད་པར་འགྱུར་བ་ནའོ། །
★★◤kadācid bahubhiryadā na vyavacchedaḥ / [007|19]
♂kadācidbahubhiryadā na vyavacchedaḥ /
◤kadā cid bahubhir yadā na vyavacchedaḥ tadyathā ——[S029]
㈠有時由多物眼識得生，若是時中，無所分別。
㈡有時眼識緣多事生，謂於爾時不別了別。
🈪80རེས་འགའ་ནི་མང་པོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་མི་གཅོད་པ་ན་སྟེ།
①kadācid bahubhis yadā na vyavacchedas
③གང་གི་ཚེ་དེའི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཅོད་པར་འགྱུར་བ་ནའོ་།། རེས་འགའ་ནི་མང་པོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་མི་གཅོད་པ་ན་སྟེ་;་དཔེར་ན་ཐག་རིང་པོ་ནས་དམག་བཤམས་པ་འམ་།
◤senāvyūham anekavarṇasaṃsthānaṃ[S029]
★0◤tadyathā senāvyūhamanekavarṇasaṃsthānaṃ maṇisamūhaṃ ca dūrāt paśyataḥ / [007|19-]
①tadyathā senā vyūham aneka varṇa saṃsthānam maṇi samūham ca dūrāt paśyatas
③ནོར་བུའི་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དུ་མ་ལ་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་མང་པོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་མི་གཅོད་པ་ན་སྟེ། དཔེར་ན་ཐག་རིང་པོ་ནས་དམག་བཤམས་པའམ། ནོར་བུའི་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དུ་མ:ལ་ལྟ་བ་〖PNལ་ལྟ་བའི།C་ལྟ་བ།〗ལྟ་བུའོ། །
◤maṇisamūhaṃ ca dūrāt paśyataḥ.[S029]
㈠譬如軍眾，有無量顯形色，及遠見眾寶。
㈡如遠觀察，軍眾山林無量顯形珠寶聚等。
🈪དཔེར་ན་ཐག་རིང་པོ་ནས་དམག་བཤམས་པ་འམ། ནོར་བུའི་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དུ་མ་ལ་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤evaṃ śrotrādivijñānaṃ veditavyaṃ / [007|20]
♂evaṃ śrotrādivijñānaṃ veditavyam /
◤evaṃ śrotrādivijñānaṃ veditavyam.[S029]
㈠應知耳等識亦爾。
㈡應知耳等諸識亦爾。
🈪81རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①evam śrotra ādi vijñānam veditavyam
㈢རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤[S030]
◤[03001-03009]
★0◤kāyavijñānaṃ tu paraṃ pañcabhiḥ spraṣṭavyairutpadyata ityeke / [007|21]
◤kāyavijñānaṃ tu paraṃ pañcabhiḥ spraṣṭavyair utpadyata ity eke.[S030]
㈠身識若極多，由五觸生。謂四大觸。諸觸中滑等隨一。
㈡有餘師說。身識極多，緣五觸起。謂四大種滑等隨一。
🈪82ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིན་ཏུ་མང་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་དང་རེག་བྱ་ལྔས་སྐྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤caturbhirmahābhūtairekena ca ślakṣṇatvādinā / [007|21-]
◤caturbhir mahābhūtair ekena ca ślakṣṇatvādinā sarvair ekādaśabhir ity apare.[S030]
㈠有師作如此執。復有餘師說。具足十一觸生身識。
㈡有說極多總緣一切十一觸起。
🈪83གཞན་དག་ན་རེ་བཅུ་གཅིག་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་སྐྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kāya vijñānam tu param pañcabhis spraṣṭavyais utpadyate iti eke caturbhis mahābhūtais ekena ca ślakṣṇa tva ādinā
㈢ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིན་ཏུ་མང་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་དང་རེག་བྱ་ལྔས་སྐྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤sarvairekādaśabhirityapare / [007|22]
①sarvais ekādaśabhis iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བཅུ་གཅིག་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nanu caivaṃ samastālambanatvāt sāmānyaviṣayāḥ pañca vijñānakāyāḥ prāpnuvanti na svalakṣaṇaviṣayāḥ / [007|22-]
♂nanu caivaṃ samastālambanatvātsāmānyaviṣayāḥ pañca vijñānakāyāḥ prāpnuvanti na svalakṣaṇaviṣayāḥ /
◤nanu caivaṃ samastālambanatvāt sāmānyaviṣayāḥ pañca vijñānakāyāḥ prāpnuvanti,[S030]
㈠若爾則總緣塵，通境為塵。五識應成。
㈡若爾五識，總緣境故，應五識身，取共相境。
🈪84དེ་ལྟ་ན་སྤྱི་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་སྤྱིའི་ཡུལ་ཅན་དུ་འགྱུར་གྱི།
①nanu ca evam samasta ālambana tvāt sāmānya viṣayās pañca vijñāna kāyās prāpnuvanti na sva lakṣaṇa viṣayās
③དེ་ལྟ་ན་སྤྱི་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་སྤྱིའི་ཡུལ་ཅན་དུ་འགྱུར་གྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་ན་སྤྱི་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་སྤྱིའི་ཡུལ་ཅན་དུ་འགྱུར་གྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་ནམ་〖PN-ནམ།〗ཞེ་ན། འདི་དག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་འདོད་ཀྱི། རྫས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
◤na svalakṣaṇaviṣayāḥ ?[S030]
㈠不但緣別境。
㈡非自相境。
🈪རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
◤āyatanasvalakṣaṇaṃ praty ete svalakṣaṇaviṣayā iṣyante, na dravyasvalakṣaṇam ity adoṣaḥ.[S030]
①āyatanasvalakṣaṇaṃ praty ete svalakṣaṇa-viṣayā iṣyante, na dravya-svalakṣaṇam ity adoṣaḥ.
㈠五識對入，別相為境故。許彼以別相為境，非對物別相。斯有何失。
㈡約處自相，許五識身，取自相境，非事自相。斯有何失。
🈪འདི་དག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་འདོད་ཀྱི། རྫས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★0◤āyatanasvalakṣaṇaṃ pratyete svalakṣaṇaviṣayā iṣyante na dravyasvalakṣaṇamityadoṣaḥ / [007|23-]
①āyatana sva lakṣaṇam pratyete sva lakṣaṇa viṣayās iṣyante na dravya sva lakṣaṇam iti adoṣas
③འདི་དག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་འདོད་ཀྱི། རྫས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
★0◤idaṃ vicāryate / [007|25]
◤idaṃ vicāryate——kāyajihvendriyayor yugapad viṣayaprāptau satyāṃ katarad vijñānaṃ pūrvam [S030]
①idam vicāryate
③འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་ཡུལ་དང་ཕྲད་ན་རྣམ་པར་{31b}ཤེས་པ་གང་སྔར་སྐྱེ་ཞེ་ན། གང་གི་ཡུལ་ཤས་〖Nཤེས།〗ཆེ་བའོ། །
ⅰⅱ
🈪85འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་ཡུལ་དང་ཕྲད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་སྔར་སྐྱེ་ཞེ་ན།
★◤kāyajihvendriyayoryugapad viṣayaprāptau satyāṃ katarad vijñānaṃ pūrvamutpadyate / [007|25-]
♂kāyajihvendriyayoryugapadviṣayaprāptau satyāṃ kataradvijñānaṃ pūrvamutpadyate /
①kāya jihvā indriyayos yugapad viṣaya prāptau satyām katarat vijñānam pūrvam utpadyate
③ལུས་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་ཡུལ་དང་ཕྲད་ན་རྣམ་པར་ ****[@31b]**** ་ཤེས་པ་གང་སྔར་སྐྱེ་ཞེ་ན་།
◤utpadyate ?[S030]
㈠應思此義。身舌二根，一時塵至。何識先生。
㈡今應思擇。身舌二根，兩境俱至。何識先起。
★0◤yasya viṣayaḥ paṭīyān / [007|26]
◤yasya viṣayaḥ paṭīyān.[S030]
㈠隨強塵先發識。
㈡隨境強盛，彼識先生。
🈪གང་གི་ཡུལ་ཤས་ཆེ་བའོ། །
①yasya viṣayas paṭīyān
③གང་གི་ཡུལ་ཤས་ཆེ་བའོ་།།
★◤samaprāpte tu viṣaye jihvāvijñānaṃ pūrvamutpadyate / [007|26-]
♂sama{3. Y. one reading is same |}prāpte tu viṣaye jihvāvijñānaṃ pūrvamutpadyate /
◤samaprāpte tu viṣaye jihvāvijñānaṃ pūrvam utpadyate;[S030]
①sama prāpte tu viṣaye jihvā vijñānam pūrvam utpadyate
③ཡུལ་མཉམ་པ་དང་ཕྲད་ན་ནི་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔར་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢ཡུལ་མཉམ་པ་དང་ཕྲད་ན་ནི་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔར་སྐྱེ་སྟེ། ཟ་བར་འདོད་པས་རྒྱུད་གཏད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤bhoktukāmatāvarjitatvātsasntateḥ / [007|27]
♂bhoktukāmatā- varjitatvātsantateḥ /
◤bhoktukāmatāvarjitatvāt santateḥ.10.[S030]
㈠若平等塵至，舌識先生。食欲所引相續故。
㈡境若均平，舌識先起。食飲引身，令相續故。
🈪ཡུལ་མཉམ་པ་དང་ཕྲད་ན་ནི་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔར་སྐྱེ་སྟེ། ཟ་བར་འདོད་པས་རྒྱུད་གཏད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhoktu kāma tā varjita tvāt sasntates
③ཟ་བར་འདོད་པས་རྒྱུད་གཏད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤uktāḥ pañācendriyārthāḥ yathā ca teṣāṃ grahaṇaṃ / [007|27-]
♂uktāḥ pañcendriyārthāḥ yathā ca teṣāṃ grahaṇam /
◤uktāḥ pañcendriyārthāḥ, yathā ca teṣāṃ grahaṇam.[S030]
㈠如此說五根五塵及如取塵已，
㈡已說根境及取境相，
🈪86དབང་པོ་ལྔ་དང་། དོན་ལྔ་དང་། དེ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktās pañāca indriya arthās yathā ca teṣām grahaṇam
㈢དབང་པོ་ལྔ་དང་། དོན་ལྔ་དང་། དེ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S031]
◤[03101-03110]
★◤avijñaptiridānīṃ vaktavyā / seyamucyate[007|29]
♂avijñaptiridānīṃ vaktavyā /
◤avijñaptir idānīṃ vaktavyā.[S031]
㈠今當說無教色。
㈡無表色相今次當說。
①avijñaptis idānīm vaktavyā sā iyam ucyate
③ད་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བསྙད་པར་བྱ་བ་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བསྙད་པར་བྱ་བ་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གཡེངས་དང་སེམས་མེད་པ་ཡི་ཡང་། །དགེ་དང་མི་དགེའི་〖PNདགེ།〗རྗེས་འབྲེལ་གང་། །འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་〖PNམི།〗བརྗོད། །སེམས་གཡེངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【■vikṣiptācittakasyāpi yo 'nubaṇdhaḥ śubhāśubhaḥ /】[008|01-]
♂seyamucyate @008 vikṣiptācittakasyāpi yo 'nubandhaḥ śubhāśubhaḥ /
①vikṣipta acittakasya api yas anubaṇdhas śubha aśubhas
③གཡེངས་དང་སེམས་མེད་པ་ཡི་ཡང་།། དགེ་དང་མི་དགེའི་རྗེས་འབྲེལ་གང་།།
◤sêyam ucyate——[S031]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰 ：
★◤【 mahābhūtānyupādāya sa hyavijñaptirucyate // VAkK_1.11 //】
♂mahābhūtānyupādāya sa hyavijñaptirucyate //11//
①mahābhūtāni upādāya sa hi avijñaptis ucyate
③འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་།། དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་བརྗོད་།།
◤vikṣiptācittakasyāpi yo 'nubandhaḥ śubhāśubhaḥ.[S031]
①vikṣipta-acittakasya api yo 'nubandhaḥ śubhāśubhaḥ.
㈠【亂心無心耶 隨流淨不淨】。
㈡【亂心無心等_a 隨流淨不淨】〖08_1_b〗。
🈪148 ད་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བསྙད་པར་བྱ་བ་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གཡེངས་དང་སེམས་མེད་པ་ཡི་ཡང་། །དགེ་དང་མི་དགེའི་རྗེས་འབྲེལ་གང་། །འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་བརྗོད། །
◤mahābhūtāny upādāya sa hy avijñaptir ucyate.11.[S031]
㈠【依止於四大 何無教色說】。
㈡【大種所造性_c 由此說無表】〖08_1_d〗。
★★◤vikṣiptacittakasyeti tadanyacittasyāpi // [008|03]
♂vikṣiptacittakasyeti{1. Y. quotes two futher readings as ‘vikṣiptācitakasya and vikṣiptasya |} tadanyacittasyāpi /
◤vikṣiptacittakasyêti {Y. quotes two futher readings as ‘vikṣiptācitakasya and vikṣiptasya / } tadanyacittasyâpi.[S031]
①vikṣipta-cittakasyêti tadanyacittasyâpi.
㈠釋曰：異緣名亂心。
㈡論曰：亂心者，謂此餘心。
🈪སེམས་གཡེངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པའོ། །
①vikṣipta cittakasya iti tad anya cittasya api
③སེམས་གཡེངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པའོ་།།
★◤acittakasyāpītyasaṃjñinirodhasamāpattisamāpannasyāpi / [008|03-]
♂acittakasyāpītyasaṃjñinirodhasamāpattisamā- [ 6b. 1B. VI ] pannasyāpi /
◤acittakasyâpîty asaṃjñinirodhasamāpattisamāpannasyâpi.[S031]
㈠入無想定及滅心定，名無心。
㈡無心者，謂入無想及滅盡定。
🈪149 སེམས་མེད་པའི་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡང་ཡིན་པའོ། །
①acittakasya api iti asaṃjñi nirodha samāpatti samāpannasya api
㈢སེམས་མེད་པའི་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡང་ཡིན་པའོ། །
★◤apiśabdenāvikṣiptasacittasyāpīti vijñāyate / [008|04]
♂apiśabdenāvikṣiptasucittasyāpīti{2. Y. sacitakasyāpīti |} vijñāyate / ♂yo 'nubandha iti yaḥ pravāhaḥ /
◤apiśabdenâvikṣiptasacittakasyâpîti vijñāyate.[S031]
①api-śabdena avikṣipta-sacittakasya api iti vijñāyate.
㈠顯非亂心及有心故言耶。
㈡等言顯示，不亂有心。
🈪150 ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་མ་གཡེངས་པ་སེམས་དང་བཅས་པའི་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མངོན་ནོ། །
①api śabdena avikṣipta sa cittasya api iti vijñāyate yas nu bandhas iti yas pravāhas
㈢ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་མ་གཡེངས་པ་སེམས་དང་བཅས་པའི་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མངོན་ནོ། །
◤yo 'nubandha iti.yaḥ pravāhaḥ.[S031]
①yo anubandha iti.yaḥ pravāhaḥ.
㈠是似相續，或俱或後，故名隨流。
㈡相似相續，說名隨流。
★◤yo 'nu bandha iti yaḥ pravāhaḥ / śubhāśubha iti kuśalākuśalaḥ / [008|05]
♂śubhāśubha iti kuśalākuśalaḥ /
①śubha aśubhas iti kuśala akuśalas
③དགེ་དང་མི་དགེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་ལེགས་དང་དགེ་ལེགས་མ་ཡིན་བའོ་;། རྗེས་འབྲེལ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་ཏོ་།།
㈢དགེ་དང་མི་དགེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་ལེགས་དང་དགེ་ལེགས་མ་ཡིན་པའོ། །
◤śubhāśubha iti kuśalākuśalaḥ.[S031]
㈢རྗེས་འབྲེལ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་ཏོ། །
㈠善名淨，惡名不淨。
㈡善與不善，名淨不淨。
🈪151 དགེ་དང་མི་དགེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་ལེགས་དང་དགེ་ལེགས་མ་ཡིན་བའོ༑ །རྗེས་འབྲེལ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་ཏོ། །
★◤kuśalākuśale prāptivāho 'pyastīdṛśa iti tadviśeṣaṇārthamucyate mahābhūtānyupādāyeti / [008|05-]
♂kuśalākuśale prāptipravāho 'pyastīdṛśa iti tadviśeṣaṇārthamucyate mahābhūtānyupādāyeti /
◤kuśalākuśale prāptipravāho 'py astîdṛśa iti tadviśeṣaṇārtham ucyate——[S031]
①kuśala akuśale prāptivāhas apyasti īdṛśas iti tad viśeṣaṇa artham ucyate mahābhūtāni upādāya iti
③ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར། འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་།།
㈢ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར། འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ། །
◤mahābhūtāny upādāyêti.[S031]
㈠至得相續亦爾。為簡此異彼故，說依止於四大。
㈡為簡諸得相似相續，是故復言大種所造。
🈪89ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར། འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ། །
★0◤hetvartha upādāyārtha iti vaibhāṣikāḥ / jananādihetubhāvāt / [008|07]
◤hetvartha upādāyārtha iti Vaibhāṣikāḥ;[S031]
㈠毘婆沙師說：依止以因為義。
㈡毘婆沙說：造是因義。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་དོན་ནི་རྒྱུའི་དོན་ཏོ། །
①hetu arthas upādāya arthas iti vaibhāṣikās
③ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་དོན་ནི་རྒྱུའི་དོན་ཏོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་དོན་ནི་རྒྱུའི་དོན:ཏོ། །〖PNཏེ།〗
①janana ādi hetu bhāvāt
㈢སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤jananādihetubhāvāt.[S031]
★0◤sa hyavijñaptiriti hiśabdastannāmakaraṇavijñāpanārthaḥ / [008|07-]
◤sa hy avijñaptir iti.[S031]
㈠四大為無教，生等五因故。
㈡謂作生等五種因故 。
①sa hi avijñaptis iti hi śabdas tad nāma karaṇa vijñāpana arthas
③དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེའི་མིང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེའི་མིང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་དང་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའོ། །
◤hiśabdas tannāmakaraṇavijñāpanārthaḥ.[S031]
㈠欲顯立名，因故言何。
㈡顯立名因，故言由此。
🈪90སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེའི་མིང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
★◤rūpakriyāsvabhāvāpi satī vijñaptivat paraṃ na vijñāpayatītyavijñaptiḥ / [008|08-]
♂rūpakriyā- svabhāvā'pi satī vijñaptivat paraṃ na vijña{3. Y. vijñā. |}payatītyavijñaptiḥ /
◤rūpakriyāsvabhāvâpi satī vijñaptivat paraṃ vijñāpayatîty avijñaptiḥ.[S031]
①rūpa-kriyā-svabhāva api satī vijñaptivat paraṃ vijñāpayatîty avijñaptiḥ.
㈠此法雖以有色業為性，不如有教色可令他知，故名無教。
㈡無表雖以色業為性，如有表業，而非表示，令他了知，故名無表。
🈪གཟུགས་དང་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའོ། །
①rūpa kriyāsvabhāvā api satī vijñapti vat param na vijñāpayati iti avijñaptis
③གཟུགས་དང་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའོ་།།
★0◤ucyata iti ācāryavacanaṃ darśayati / [008|09-]
◤ucyata iti ācāryavacanaṃ darśayati.[S031]
㈠顯是餘師說故言說。
㈡說者顯此是師宗言。
🈪91བརྗེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་ཚིག་ཡིན་པར་སྟོན་པའོ། །
①ucyate iti ācārya vacanam darśayati
③བརྗེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་ཚིག་ཡིན་པར་སྟོན་པའོ་།།
㈢བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་ཚིག་ཡིན་པར་སྟོན་པའོ། །
◤[S032]
[03201]
★◤samāsatastu vijñaptisamādhisaṃbhūtaṃ kuśalākuśalaṃ rūpamavijñaptiḥ / [008|09-]
♂samāsatastu vijñaptisamādhisaṃbhūtaṃ kuśalākuśala{4. Y. ...kuśalaṃ |}rūpamavijñaptiḥ /
◤samāsatas tu vijñaptisamādhisambhūtaṃ kuśalākuśalaṃ rūpam avijñaptiḥ.11.[S031-034]
㈠若略說有教色，三摩提所生善惡性，色名無教。
㈡略說表業及定所生，善不善色名為無表。
🈪མདོར་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའོ། །
①samāsatas tu vijñapti samādhi saṃbhūtam kuśala akuśalam rūpam avijñaptis
㈢མདོར་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའོ། །
◤[S033] 空
◤[S034]
◤[03401-03407]
★0◤mahābhūtānyupādāyetyuktāni katamāni bhūtāni / [008|11]
◤mahābhūtāny upādāyêty uktāni katamāni bhūtāni ?[S034]
㈠前說依止四大，何者四大。
㈡既言無表大種所造，大種云何。
①mahābhūtāni upādāya iti uktāni katamāni bhūtāni
③འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་།། ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་།
㈢འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་དག་ནི་སའི་ཁམས་དང་། ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་〖PN-གི།〗ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དག་གོ།
◤bhūtāni pṛthivīdhātur aptejovāyudhātavaḥ.[S034]
㈠〔偈曰〕：【諸大謂地界及水火風界】。
㈡頌曰 ：【大種謂四界_a 即地水火風_b 能成持等業_c 堅濕煖動性】〖09_1_d〗。
🈪92འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་དག་ནི་སའི་ཁམས་དང་། ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
★★◤ 【bhūtāni pṛthivīdhāturaptejovāyudhātavaḥ 】[008|12]
♂bhūtāni pṛthivīdhāturaptejovāyudhātavaḥ /
①bhūtāni pṛthivī dhātus ap tejas vāyu dhātavas
③འབྱུང་བ་དག་ནི་སའི་ཁམས་དང་;་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
㈢འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་དག་གཟུགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཉིད་དུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །
★◤ityete catvāraḥ svalakṣaṇopādāyarūpadhāraṇād dhātavaścatvāri mahābhūtāny ucyante / [008|13]
㈢{32a}ཡང་ན་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཕུང་པོ་དེ་དག་བྱ་བ་ལ་ཤས་〖Nཤེས། 〗ཆེ་བ་དེ་དག་ལ་དེ་རྣམས་ཆེན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
♂ityete catvāraḥ svalakṣaṇopādāyarūpadhāraṇād{5. Y. adds vā or ca |} dhātavaścatvāri mahābhūtānyucyante /
◤ity ete catvāraḥ svalakṣaṇopādāyarūpadhāraṇād dhātavaś catvāri mahābhūtāny ucyante.[S034]
①ity ete catvāraḥ svalakṣaṇa upādāya rūpa dhāraṇa dhātavaś catvāri mahābhūtāny ucyante.
㈠釋曰：如此四大，能持自相及所造色，故名界。
㈡論曰：地水火風，能持自相及所造色，故名為界。
🈪བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དག་གོ །
①iti ete catvāras sva lakṣaṇa upādāya rūpa dhāraṇāt dhātavas catvāri mahābhūtāni ucyante
③བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དག་གོ་།འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི
㈢ཡང་ཁམས་དེ་དག་གི་ལས་ནི་〖PN-ནི〗གང་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ། རང་བཞིན་ནི་ཅི་ཞེ་ན། འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལས་སུ་གྲུབ། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་〖PNདུ།〗འཛིན་པ་དང་སྡུད་པ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ལས་དག་ཏུ་གྲུབ་བོ། །
●kāṭhinyādi svalakṣaṇaṃ cakṣurādy upādāyarūpaṃ ca dadhātīti dhātavaḥ.
◥རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣག་གི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་མིག་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤mahattvameṣāṃ sarvānyarūpāśrayatvenaudārikatvāt / [008|14]
♂mahattvameṣāṃ sarvānyarūpāśrayatvenau{6. MS no |}dārikatvāt /
◤mahattvam eṣāṃ sarvānyarūpāśrayatvenaudārikatvāt.[S034]
㈠云何四界名大。一切餘色依止故，於彼成麁故，故名為大。
㈡如是四界，亦名大種。一切餘色所依性故。體寬廣故。
🈪འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་དག་གཟུགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཉིད་དུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །
①mahat tvam eṣām sarva anya rūpa āśraya tvena audārika tvāt
③འདི་དག་གཟུགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཉིད་དུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ་།།
★◤atha vā tadudbhūtavṛttiṣu pṛthivyaptejovāyuskandheṣveṣāṃ mahāsṇniveśatvāt / [008|14-]
♂athavā tadudbhūtavṛttiṣu pṛthivyaptejovāyuskandheṣveṣāṃ mahāsaṃniveśatvāt /
◤atha vā——tadudbhūtavṛttiṣu pṛthivyaptejovāyuskandheṣv eṣāṃ mahāsanniveśatvāt.[S034]
㈠復次極遍滿起，地水火風聚中形量大故。復次能增廣一切有色物生，及於世間能作大事，故名大。
㈡或於地等增盛聚中，形相大故。或起種種大事用故。
🈪93ཡང་ན་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཕུང་པོ་དེ་དག་བྱ་བ་ལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་དག་ལ་དེ་རྣམས་ཆེན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཁམས་དེ་དག་གི་ལས་ནི་གང་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ།
①te puna hete dhātavas kasmin karmaṇi saṃsidhās kiṃsvabhāvās ca iti āha
★◤te punahete dhātavaḥ kasmin karmaṇi saṃsidhāḥ kiṃsvabhāvāścetyāha[008|15-]
♂te punarete dhātavaḥ kasmin karmaṇi saṃsiddhāḥ kiṃsvabhāvāścetyāha
◤te punar ete dhātavaḥ kasmin karmaṇi saṃsiddhāḥ, kiṃ svabhāvāś ca? ity āha——[S034]
㈠復次此地等界，於何業中成。何為自性。
㈡此四大種，能成何業。
🈪རང་བཞིན་ནི་ཅི་ཞེ་ན། འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལས་སུ་གྲུབ། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
①atha vā tad udbhūta vṛttiṣu pṛthivī ap tejas vāyu skandheṣu eṣām mahāsṇniveśa tvāt
③ ****[@32a]**** *་།། ཡང་ན་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཕུང་པོ་དེ་དག་བྱ་བ་ལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་དག་ལ་དེ་རྣམས་ཆེན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཡང་ཁམས་དེ་དག་གི་ལས་ནི་གང་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ། རང་བཞིན་ནི་ཅི་ཞེ་ན་།
0◤【dhṛtyādikarmasaṃsiddhāḥ】[008|17][S034]
㈠〔偈曰〕：【於持等業成】。
①dhṛti ādi karma saṃsiddhās
③འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལས་སུ་གྲུབ་།།
◤[S035]
◤[03501-03518]
◤dhṛtisaṃgrahapaktivyūhanakarmasv ete yathākramaṃ saṃsiddhāḥ pṛthivyaptejovāyudhātavaḥ.[S035]
①dhṛtisaṃgrahapaktivyūhanakarmasv ete yathākramaṃ saṃsiddhāḥ pṛthivyaptejovāyudhātavaḥ.
★0◤dhṛtisaṃgrahapaktivyūhanakarmasvete yathākramaṃ saṃsiddhāḥ pṛthivyaptejovāyudhātavaḥ / [008|18]
①dhṛti saṃgraha pakti vyūhana karmasu ete yathākramam saṃsiddhās pṛthivī ap tejas vāyu dhātavas
③ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང་སྡུད་པ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ལས་དག་ཏུ་གྲུབ་བོ་།།
★◤vyūhanaṃ punarvṛddhiḥ prasarpaṇaṃ ca veditavyam / [008|18-]
♂vyūhanaṃ punarvṛddhiḥ prasarpaṇaṃ ca{7. Y. one reading is vā |} veditavyam /
◤vyūhanaṃ punaḥ vṛddhiḥ prasarpaṇaṃ ca veditavyam.[S035]
①vyūhanaṃ punaḥ vṛddhiḥ prasarpaṇaṃ ca veditavyam.
㈠釋曰：勝持和攝，成熟引長，於四業中。次第成就地水火風界。轉移增益，故名引長。
㈡如其次第，能成持攝熟長四業。地界能持，水界能攝，火界能熟，風界能長。長謂增盛，或復流引。
🈪ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང་སྡུད་པ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ལས་དག་ཏུ་གྲུབ་བོ། །རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་ལས་ཡིན་ནོ། །
①vyūhanam punar vṛddhis prasarpaṇam ca veditavyam
③རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་ལས་ཡིན་ནོ། །
★◤idameṣāṃ karma / svabhāvastu yathākramaṃ[008|19]
♂idameṣāṃ karma / svabhāvastu yathākramaṃ kharasnehoṣṇateraṇāḥ //12//
◤idam eṣāṃ karma.[S035]
㈠是名四大業。
㈡業用既爾，
①idam eṣām karma
③འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་ལས་ཡིན་ནོ་།།
①svabhāvas tu yathākramam
③རང་བཞིན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
㈢རང་བཞིན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། སྲ་གཤེར་དྲོ་ཉིད་གཡོ་བ་རྣམས་ཏེ། སྲ་བ་ནི་སའི་ཁམས་སོ། །
◤svabhāvas tu yathākramaṃ kharasnehoṣṇateraṇāḥ.12.[S035]
㈠自性者次第。〔偈曰〕：【堅濕熱動性】。
㈡自性云何。如其次第，即用堅濕煖動為性。
🈪95རང་བཞིན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། སྲ་གཤེར་དྲོ་ཉིད་གཡོ་བ་རྣམས་ཏེ། སྲ་བ་ནི་སའི་ཁམས་སོ། །གཤེར་བ་ནི་ཆུའི་ཁམས་སོ། །དྲོ་བ་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །གཡོ་བ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་སོ། །
★◤ 【kharasnehosṇateraṇāḥ // VAkK_1.12 //】[008|20]
♂kharaḥ pṛthi[ 7a. 1A VII ]vīdhātuḥ /
①khara sneha ūsṇata īraṇās
③སྲ་གཤེར་དྲོ་ཉིད་གཡོ་བ་རྣམས་ཏེ་།
㈢གཤེར་བ་ནི་ཆུའི་ཁམས་སོ། །
◤kharaḥ pṛthivīdhātuḥ.[S035]
㈠釋曰：地界以堅為性，
㈡地界堅性，
★◤kharaḥ pṛthivīdhātuḥ / sneho 'bdhātuḥ / uṣṇatā tejodhātuḥ / [008|21]
♂sneho 'bdhātuḥ / ♂uṣṇatā tejodhātuḥ /
①kharas pṛthivī dhātus snehas abdhātus
③སྲ་བ་ནི་སའི་ཁམས་སོ་།། གཤེར་བ་ནི་ཆུའི་ཁམས་སོ་།།
①uṣṇa tā tejas dhātus
㈢དྲོ་བ་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །
◤sneho 'bdhātuḥ.[S035]
㈠水界以濕為性，
㈡水界濕性，
◤uṣṇatā tejodhātuḥ.[S035]
㈠火界以熱為性，
㈡火界煖性，
★0◤īraṇā vāyudhātuḥ / īryate 'nayā bhūtasroto deśāntarotpādanāt pradīperaṇavaditīraṇā / [008|22]
◤īraṇā vāyudhātuḥ.[S035]
㈠風界以動為性。
㈡風界動性。
①īraṇās vāyudhātus
㈢གཡོ་བ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་སོ། །
①īryate nayā bhūta srotas deśa antara utpādanāt pradīpa īraṇa vat iti īraṇā
㈢འདིས་འབྱུང་བའི་རྒྱུན་ཡུལ་གཞན་དུ་སྐྱེད་〖PN་བསྐྱེད།〗པའི་ཕྱིར་གཡོ་བར་བྱེད་དེ། སྒྲོན་མེ་〖PNམ།〗གཡོ་བ་བཞིན་དུ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤īryate 'nayā bhūtasroto deśāntarotpādanāt pradīperaṇavad itîraṇā.[S035]
㈠引諸大相續令生異處，如吹燈光名動。
㈡由此能引大種造色，令其相續生至餘方。如吹燈光，故名為動。
🈪96འདིས་འབྱུང་བའི་རྒྱུན་ཡུལ་གཞན་དུ་སྐྱེད་བའི་ཕྱིར་གཡོ་བར་བྱེད་དེ། སྒྲོན་མ་གཡོ་བ་བཞིན་དུ་གཡོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤“vāyudhātuḥ katamo laghusamudīraṇatvam” iti prakāraṇeṣu nirdiṣṭaṃ sūtre ca / [008|23]
♂“vāyudhātuḥ katamo laghusamudīraṇatva”miti prakaraṇeṣu nirddiṣṭaṃ sūtre ca /
◤“vāyudhātuḥ katamaḥ ? laghusamudīraṇatvam” iti prakaraṇeṣu nirdiṣṭaṃ sūtre ca.[S035]
①“vāyudhātuḥ katamaḥ ? laghu-samudīraṇa-tvam” iti prakaraṇeṣu nirdiṣṭaṃ sūtre ca.
㈠分別道理論云：何者風界。所謂輕觸。經說亦爾。
㈡品類足論，及契經言。云何名風界。謂輕等動性。[與輕相似.故言輕等]
🈪རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་དང་མདོ་སྡེ་ལས་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཡང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས་ལ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས།
①vāyudhātus katamas laghu samudīraṇa tvam iti prakāraṇeṣu nirdiṣṭam sūtre ca
③རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་དང་མདོ་སྡེ་ལས་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཡང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས་ལ་།
㈢རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་དང་མདོ་སྡེ་ལས་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཡང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས་ལ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས། ཡང་བ་ཉིད་དེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཞེས་ཀྱང་བཤད་དོ། །
◤tat tu laghutvam upādāya rūpam apy uktaṃ prakaraṇeṣu.[S035]
㈠或說輕觸為所造色。
㈡復說輕性為所造色。
🈪ཡང་པ་ཉིད་དེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཞེས་ཀྱང་བཤད་དོ། །
★◤tattu laghutvamupādāya rūpamapyuktaṃ prakaraṇeṣu / [008|23-]
♂tattu laghutvamupādāya rūpamapyuktaṃ prakaraṇeṣu{8. MS. drops ṇe. |} /
①tat tu laghu tvam upādāya rūpam api uktam prakaraṇeṣu
③རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས། ཡང་བ་ཉིད་དེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཞེས་ཀྱང་བཤད་དོ་།།
★◤ato ya īraṇāsvabhāvo dharmaḥ sa vāyuriti karṃaṇā 'sya svabhāvo 'bhivyaktaḥ / [008|24-]
♂ato ya īraṇāsvabhāvo dharmaḥ sa vāyuriti karmaṇā'sya svabhāvo 'bhivyaktaḥ /
◤ato ya īraṇāsvabhāvo dharmaḥ sa vāyur iti karmaṇâsya svabhāvo 'bhivyaktaḥ.12.[S035]
①ato ya īraṇāsvabhāvo dharmaḥ sa vāyur iti karmaṇā asya svabhāvo 'bhivyaktaḥ.12.
㈠此法以動為定性故，說動為風界。即以業顯風自性。
㈡故應風界動為自性。 舉業顯體故亦言輕。
🈪97དེའི་ཕྱིར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་ཤེས་པ་སྟེ། འདིའི་རང་བཞིན་ལས་ཀྱིས་གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །
①atas yas īraṇā svabhāvas dharmas sa vāyus iti karṃaṇā sya svabhāvas abhivyaktas
③དེའི་ཕྱིར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་ཤེས་པ་སྟེ། འདིའི་རང་བཞིན་ལས་ཀྱིས་གསལ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེའི་ཕྱིར་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་ཤེས་པ་སྟེ། འདིའི་རང་བཞིན་ལས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kaḥ punaḥ pṛthivyādināṃ pṛthivīdhātvādīnāṃ ca viśeṣaḥ / [008|26]
◤kaḥ punaḥ pṛthivyādināṃ pṛthivīdhātvādīnāṃ ca viśesaḥ ?[S035]
㈠復次地等及地界等，異義云何。
㈡云何地等地等界別。
①kas punar pṛthivī ādinām pṛthivī dhātu ādīnām ca viśeṣas
③ས་ལ་སོགས་པ་དང་། སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ས་ལ་སོགས་པ་དང་། སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་ཐ་སྙད་དོ། །〖PNདུ།〗
★◤ 【pṛthivī varṇasaṃsthānamucyate lokasaṃjñayā /】[009|01]
♂@009 pṛthivī varṇasaṃsthānamucyate lokasaṃjñayā /
◤pṛthivī varṇasaṃsthānam ucyate lokasaṃjñayā.[S035]
①pṛthivī varṇa-saṃsthānam ucyate lokasaṃjñayā.
㈠〔偈曰〕：【說地顯形色 由世立名想 水火亦復然】。
㈡頌曰 ：【地謂顯形色_a 隨世想立名_b 水火亦復然_c 風即界亦爾】〖10_1_d〗。
🈪99ཁ་དོག་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད། །འདི་ལྟར་ས་སྟོན་པ་ན་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཆུ་མེ་ཡང་ངོ་། །
①pṛthivī varṇa saṃsthānam ucyate loka saṃjñayā
③འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་ཐ་སྙད་དོ་།། ཁ་དོག་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད་།།
㈢ཁ་དོག་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད། །འདི་ལྟར་ས་སྟོན་པ་ན་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tathā hi pṛthivīṃ darśayanto varṇaṃ saṃsthānaṃ ca darśayanti / yathā pṛthivī evaṃ[009|02]
♂tathāhi pṛthivīṃ darśayanto varṇaṃ saṃsthānaṃ ca darśayanti /
◤tathā hi——pṛthivīṃ darśayanto varṇaṃ saṃsthānaṃ ca darśayanti.[S035]
㈠釋曰：若世人示現他地大，但示顯形色。
㈡論曰：地謂顯形，色處為體。 隨世間想，假立此名。
🈪འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཉིད་ལ་བརྗོད་དོ། །①tathā hi——pṛthivīṃ darśayanto varṇaṃ saṃsthāna ca darśayanti.
①tathā hi pṛthivīm darśayantas varṇam saṃsthānam ca darśayanti yathā pṛthivī evam
③འདི་ལྟར་ས་སྟོན་པ་ན་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་;། ས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་།
㈢ས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཆུ་མེ་ཡང་ངོ་། །
◤yathā pṛthivī, evam āpas tejaś ca,[S035]
㈠如示現地大，示現水火大亦爾。
㈡由諸世間相示地者，以顯形色，而相示故，水火亦然。【水火亦復然】〖10_1_c〗
★◤ 【āpastejaśca】[009|03]
①āpas tejas ca
③ཆུ་མེ་ཡང་ངོ་།།
◤varṇasaṃsthānam evôcyate lokasaṃjñayā.[S035]
㈠但示顯形色，故依世假名想。
★◤varṇasaṃsthānamevocyate lokasaṃjñayā / [009|04]
♂yathā pṛthivī evam āpastejaśca varṇasaṃsthānamevocyate lokasaṃjñayā /
①varṇa saṃsthānam eva ucyate loka saṃjñayā
㈢འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཉིད་ལ་བརྗོད་དོ། །
◤vāyus tu dhātur eva,[S035]
㈠說色入為地等三大。〔偈曰〕：【唯風界】。
㈡風即風界。
🈪རླུང་ཚོགས་ཁམས་ཉིད་ཡིན། རླུང་གི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་འཇིག་རྟེན་ན་རླུང་ཞེས་འདོགས་སོ། །
★◤ 【vāyustu dhātureva】[009|05]
①vāyus tu dhātus eva
③རླུང་ཚོགས་ཁམས་ཉིད་ཡིན་།
㈢རླུང་ཚོགས་ཁམས་ཉིད་ཡིན། རླུང་གི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་འཇིག་རྟེན་ན་རླུང་ཞེས་འདོགས་སོ། །
◤ya eva tu vāyudhātuḥ sa eva loke vāyur ity ucyate.[S035]
㈠釋曰：是風界世人說為風。
㈡世間於動立風名，故或如地等隨世想名。
★◤ya eva tu vāyudhātuḥ sa eva loke vāyuarityucyate / [009|06]
♂vāyustu dhātureva ya eva tu vāyudhātuḥ sa eva loke vāyurityucyate /
①yas eva tu vāyudhātus sas eva loke vāyuariti ucyate
③རླུང་གི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་འཇིག་རྟེན་ན་རླུང་ཞེས་འདོགས་སོ་།།
◤tathâpi ca.13.[S035]
㈠〔偈曰〕：【亦爾】。
㈡風亦顯形，故言亦爾。
🈪100དེ་དང་འདྲ་བའང་ཡིན།
★◤ 【tathapi ca // VAkK_1.13 //】[009|07]
♂tathāpi ca //13//
①tathapi ca
③དེ་དང་འདྲ་བའང་ཡིན་།
㈢དེ་དང་འདྲ་བའང་ཡིན། ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རླུང་ལ་ཡང་རླུང་སྔོན་པོ་རླུང་ཟླུམ་པོའོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤[S036]
◤[03601-03613]
0◤yathā pṛthivī varṇasaṃsthānam ucyate lokasaṃjñayā tathā vāyur api / nīlikā vātyā maṇḍalikā vātyeti / [009|08]
㈠釋曰：如世人假說顯形色為地，說風亦爾。或說黑風，或說團風。
㈡如世間說，黑風團風。 此用顯形，表示風故。
🈪ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙེད་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རླུང་ལ་ཡང་རླུང་སྔོན་པོ་རླུང་ཟླུམ་པོའོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①yathā pṛthivī varṇa saṃsthānam ucyate loka saṃjñayā, tatha vāyuar api—— nīlikā vātyā, maṇḍalikā vātyā iti
③ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རླུང་ལ་ཡང་རླུང་སྔོན་པོ་རླུང་ཟླུམ་པོའོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
★★◤kasmāt punarayamavijñaptiparyanto rūpaskandha ityucyate / raupaṇāt / [009|10]
♂kasmāt punarayamavijñaptiparyanto rūpaskandha ityucyate / rūpaṇāt /
◤kasmāt punar ayam avijñaptiparyantaḥ ‘rūpaskandhaḥ’ ity ucyate ? rūpaṇāt.[S036]
㈠云何說無教為後，此陰名色。顯現變壞故。
㈡何故此蘊，無表為後，說為色耶。由變壞故。
🈪101ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བའི་པར་འདི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གཟུགས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
①kasmāt punar ayam avijñapti paryantas rūpa skandhas iti ucyate raupaṇāt
③ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བའི་པར་འདི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བརྗོད་དོ་།། ཞེ་ན། གཟུགས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་བར་འདི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གཟུགས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ〖PN-གཟུགས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།〗། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཅིང་{32b}གཟུགས་སུ་རུང་བས། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤uktaṃ bhagavatā “rūpyate rupyata iti bhikṣavastasmādrūpopādānasdandha ityucyate // [009|10-]
♂uktaṃ bhagavatā “rūpyate rūpyata iti bhikṣavastasmādrū popādānaskandha ityucyate /
◤uktaṃ bhagavatā——[S036]
㈠佛世尊說：
㈡如世尊說 ：
①uktam bhagavatā rūpyate rupyate iti bhikṣavas tasmāt rūpa upādāna sdandhas iti ucyate
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཅིང་ ****[@32b]**** ་གཟུགས་སུ་རུང་བས། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤“rūpyate rūpyata iti bhikṣavaḥ, tasmād rūpopādānaskandha ity ucyate.[S036]
㈠比丘，由此法變壞，變壞故.說色取陰。
㈡苾芻當知，由變壞故，名色取蘊。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཅིང་གཟུགས་སུ་རུང་བས། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤kena rupyate / [009|11-]
♂kena rūpyate /
◤kena rūpyate ? pāṇisparśenâpi spṛṣṭo rūpyate” iti vistaraḥ.[S036]
①kena rūpyate ? pāṇi-sparśa api spṛṣṭa rūpyate” iti vistaraḥ.
㈠何法能變壞。由手等觸故變壞。廣說如經。
㈡誰能變壞。謂手觸故，即便變壞。乃至廣說。
🈪102ཅིས་གཟུགས་སུ་རུང་ཞེ་ན། ལག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་ན་རེག་ན་ཡང་གཟུགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①kena rupyate
③ཅིས་གཟུགས་སུ་རུང་ཞེ་ན་།
㈢ཅིས་〖PNཅི〗གཟུགས་སུ་རུང་ཞེ་ན། ལག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་ན་རེག་ན་〖PN-ན།〗ཡང་གཟུགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤rūpyate bādhyata ity arthaḥ.[S036]
㈠有對礙故可變壞。
㈡變壞即是，可惱壞義。
🈪103གཟུགས་སུ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་བྱར་རུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་
★★◤pāṇisparśenāpi spṛṣṭo rūpyata” iti vistaraḥ / rūpyate bādhyata ityarthaḥ / [009|12]
♂pāṇisparśenāpi spṛṣṭo rūpyata” iti vistaraḥ /
①pāṇi sparśena api spṛṣṭas rūpyate iti vistaras
③ལག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་ན་རེག་ན་ཡང་གཟུགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤tathā hy arthavargīyeṣûktam——[S036]
㈠復次義部經中說：
㈡故義品中作如是說：
🈪འདི་ལྟར་དོན་གྱི་སྡེ་ཚན་དག་ལས།
★◤tathā hyarthavargīyeṣūktam[009|13]
♂rūpyate bādhyata ityarthaḥ /
①rūpyate bādhyate iti arthas tathā hi artha vargīyeṣu uktam
③གཟུགས་སུ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་བྱར་རུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་འདི་ལྟར་དོན་གྱི་སྡེ་ཚན་དག་ལས། གལ་ཏེ་འདོད་པ་ཚོལ་བྱེད་ཅིང་།།
㈢གཟུགས་སུ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་བྱར་རུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་འདི་ལྟར་དོན་གྱི་སྡེ་ཚན་དག་ལས། གལ་ཏེ་འདོད་པ་ཚོལ་བྱེད་ཅིང་། །འདུན་པ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཅན་ཏེ། འདོད་པ་དེ་དག་མ་འབྱོར་ན། །ཟུག་རྔུས་ཟུག་བཞིན་གནོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤“tasya cet kāmayamānasya cchandajātasya dehinaḥ.[S036]
★◤【 “tasya cet kāmayānasya cchandajātasya dehinaḥ /】[009|14-]
♂tathāhyarthavargīyeṣūktam “tasya cetkāmayānasya cchandajātasya dehinaḥ /
①tasya ced kāmayānasya cchanda jātasya dehinas
③འདུན་པ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཅན་ཏེ་།
◤te kāmā na samṛdhyante śalyaviddha iva rūpyate”.[S036]
㈠求得欲塵人，愛渴所染著，若所求不遂，喜彼[婁波]如被刺。
㈡趣求諸欲人，常起於希望，諸欲若不遂，惱壞如箭中。
🈪གལ་ཏེ་འདོད་པ་ཚོལ་བྱེད་ཅིང་། །འདུན་བ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཅན་ཏེ། འདོད་པ་དེ་དག་མ་འབྱོར་ན། །ཟུག་རྡུས་ཟུག་བཞིན་གནོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤【 te kāmā na samṛdhyanti śalyaviddha iva rūpyate //”】
♂te kāmā na samṛdhyanti{1. Y. samṛṣyante |} śalyaviddha iva rūpyate //” rūpasya punaḥ kā vā[ 7b. 1B. VII ]dhanā /
①te kāmās na samṛdhyanti śalya viddhas iva rūpyate
③འདོད་པ་དེ་དག་མ་འབྱོར་ན་།། ཟུག་རྔུས་ཟུག་བཞིན་གནོད་པར་འགྱུར་།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★◤rūpasya punaḥ kā badhanā / vipariṇāmotpādanā / [009|16]
♂vipariṇāmotpādanā /
◤rūpasya punaḥ kā bādhanā? vipariṇāmotpādanā.[S036]
①rūpasya punaḥ kā bādhanā? vipariṇāma-utpādanā.
㈠復次餘師說：此色欲界變壞生。[???]
㈡色復云何，欲所惱壞。欲所擾惱，變壞生故。
🈪གཟུགས་ཀྱི་གནོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྐྱེད་པའོ། །
①rūpasya punar kā badhanā
③གཟུགས་ཀྱི་གནོད་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་གནོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྐྱེད་པའོ། །
◤pratighāto rūpeṇêty[Ejima: rūpaṇety] apare.[S036]
①pratighātas(√han) rūpaṇa iti apare.
㈠對礙故名色。
㈡有說：變礙故名為色。
🈪104གཞན་དག་ན་རེ་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ནི་ཐོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤pratighāto rūpeṇetyapare / [009|16-]
①vipariṇāma utpādanā pratighātas rūpeṇa iti apare
③ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྐྱེད་པའོ་;། གཞན་དག་ན་རེ་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ནི་ཐོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ནི་ཐོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
●aghaṃ kila citasthaṃ rūpam iti. citasthaṃ saṃghātasthaṃ. atyarthaṃ hanti hanyate ceti aghaṃ nairuktena vidhinā. atyarthaśabdasya akārādeśaḥ kṛto hanteś ca ghādeśaḥ.
★0◤paramāṇurūpaṃ tarhi rūpaṃ na prāpnotyarūpaṇāt / [009|17]
◤paramāṇurūpaṃ tarhi rūpaṃ na prāpnoti, arūpaṇāt? na vai paramāṇurūpam ekaṃ pṛthag bhūtam [S036]
①paramāṇu rūpam tarhi rūpam na prāpnoti arūpaṇāt
㈢འོ་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰⅱ
🈪105རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གཟུགས་གཅིག་པུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
◤asti.[S036]
㈠若爾隣虛色應不成色。不可變壞故。此言非難。隣虛色無獨住，不和合故。
㈡若爾極微，應不名色。無變礙故。此難不然。無一極微各處而住。
🈪འདུས་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་དོ། །འོ་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤na vai paramāṇurūpamekaṃ pṛthag bhūtamasti / [009|17-]
♂na vai paramāṇurūpamekaṃ pṛthag{2. MS. pṛthak |}bhūtamasti /
①na vai paramāṇu rūpam ekam pṛthak bhūtam asti
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གཟུགས་གཅིག་པུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
◤saṅghātasthaṃ tu tad rūpyata eva.[S036]
①saṅghātasthaṃ tu tad rūpyate eva.[འཛུགས་པ།〔ཐ་དད་པ〕 བཙུགས་པ། གཟུགས་པ། ཚུགས།།]
㈠若和合住則可變壞。
㈡眾微聚集變礙義成。
★◤sañghātasthaṃ tu tad rūpyata eva / [009|18]
♂saṃghātasthaṃ tu{3. Y. omits tu |} tadrūpyata eva /
①sañghāta stham tu tat rūpyatas eva
㈢འདུས་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་དོ། །
★0◤atītānāgataṃ tarhi rūpaṃ na prāpnoti / [009|18-]
◤atītānāgataṃ tarhi rūpaṃ na prāpnoti?[S036]
㈠若爾過去未來色不應成色。
㈡過去未來應不名色。
🈪106འོ་ན་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་བ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①atīta anāgatam tarhi rūpam na prāpnoti
㈢འོ་ན་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤tad api rūpitaṃ rūpayiṣyamāṇaṃ tajjātīyaṃ cêti rūpam, indhanavat.[S036]
㈠此亦已變壞應變壞。變壞性類故。如所燒薪。
㈡此亦曾當有變礙故。及彼類故。如所燒薪。
🈪དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཟིན་པ་དང་། གཟུགས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཡིན་ཏེ་བུད་ཤིང་བཞིན་ནོ། །
★0◤tadapi rūpitaṃ rūpayiṣyamāṇaṃ tajjātīyaṃ ceti rūpamindhanavat / [009|19]
①tat api rūpitam rūpayiṣyamāṇam tat jātīyam ca iti rūpam indhana vat
㈢དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཟིན་པ་དང་། གཟུགས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཡིན་ཏེ་བུད་ཤིང་བཞིན་ནོ། །
◤[S037]
◤[03701-03709]
★◤avijñaptistarhi na prāpnoti / [009|19-]
♂avijñaptistarhi na{4. Y. adds rūpam |} prāpnoti /
◤avijñaptis tarhi na rūpaṃ prāpnoti?[S037]
㈠若爾無教不應成色。
㈡諸無表色應不名色。
🈪107འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་གཟུགས་སུ་ལོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་ལྗོན་པ་གཡོས་བས་གྲིབ་མ་གཡོ་བ་བཞིན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལོག་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་ལྗོན་པ་མེད་ན་གྲིབ་མ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །
①avijñaptis tarhi na prāpnoti
㈢འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤sâpi vijñaptirūpaṇād rūpitā bhavati,[S037]
㈠此亦由有教變壞故。
㈡有釋。表色有變礙故。無表隨彼亦受色名。
★★◤sāpi vijñaptirūpaṇād rūpitā bhavati / [009|20]
♂sāpi vijñaptirūpaṇādrūpitā bhavati /
①sā api vijñapti rūpaṇāt rūpitā bhavati
③དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་གཟུགས་སུ་ལོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་ལྗོན་པ་གཡོས་པས་གྲིབ་མ་གཡོ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤vṛkṣapracalane cchāyāpracalanavat / [009|20-]
◤vṛkṣapracalane cchāyāpracalanavat, nâvikārāt.[S037]
㈠其同變壞，如樹動影動。是義不然，無教無變壞故。
㈡譬如樹動影亦隨動。此釋不然，無變礙故。
①vṛkṣa pracalane cchāyā pracalana vat
③ཤིང་ལྗོན་པ་གཡོས་བས་གྲིབ་མ་གཡོ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤nāvikārāt / [009|21]
①na avikārāt
③འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལོག་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་ལྗོན་པ་མེད་ན་གྲིབ་མ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །
◤vijñaptinivṛttau câvijñaptinivṛttiḥ syād, vṛkṣābhāve cchāyā'bhāvavat.[S037]
①vijñaptinivṛttau câvijñaptinivṛttiḥ syād, vṛkṣābhāve cchāyā 'bhāvavat.
㈠若爾有教謝滅，無教亦應謝滅。如樹滅影滅。
㈡又表滅時，無表應滅。如樹滅時，影必隨滅。
★◤vijñaptinivṛttau cāvijñaptinivṛttiḥ syād vṛkṣābhāve cchāyā 'bhāvavat / [009|21-]
♂vijñapti- nivṛttau cā{5. Y. one reading is vā |} vijñaptinivṛttiḥ syādvṛkṣābhāve cchāyā'bhāvavat /
①vijñapti nivṛttau ca avijñapti nivṛttis syāt vṛkṣa abhāve cchāyā bhāva vat
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལོག་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་ལྗོན་པ་མེད་ན་གྲིབ་མ་མེད་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤āśrayabhūtarūpaṇādityapare evaṃ tarhi cakṣurvijñānādīnāmapyāśrayarūpaṇāt rūpatvaprasaṅgaḥ / [009|22-]
◤āśrayabhūtarūpaṇād ity apare.[S037]
㈠復有餘師說：依止變壞故，無教亦變壞。是義不然。
㈡有釋：所依大種變礙故。無表業亦得色名。
🈪108གཞན་དག་ན་རེ་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ལ་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྟེན་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཉེ་བར་བཀོད་པ་འདི་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བ་འདི་ནི་ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་གྲིབ་མ་ཉིད་དང་། ནོར་བུ་ལ་འོད་ཉིད་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གོ །
🈪109མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པ་མ་ཡན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་པས་སོ། །ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲིབ་མ་དང་། མར་མེ་ལ་བརྟེན་ནས་འོད་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རེ་ཞིག་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གྲིབ་མ་ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་སོ་སོ་རང་གི་འབྱུང་བ་བཞི་ཚན་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①āśraya bhūta rūpaṇāditya pare evam tarhi cakṣus vijñāna ādīnām api āśraya rūpaṇāt rūpa tva prasaṅgas
③གཞན་དག་ན་རེ་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ལ་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྟེན་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ལ་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤evaṃ tarhi cakṣurvijñānādīnām apy āśrayarūpaṇāt rūpatvaprasaṅgaḥ?[S037]
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྟེན་གཟུགས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①evaṃ tarhi cakṣur-vijñānādīnām apy āśraya-rūpaṇāt rūpa-tva-prasaṅgaḥ?
㈠若爾眼識等，由依止變壞，亦應成色。
㈡若爾所依有變礙故，眼識等五應亦名色。
★0◤viṣamo 'yamupanyāsaḥ / [009|23]
◤viṣamo 'yam upanyāsaḥ;[S037]
㈠是故汝執不平。雖然有異。何以故。
㈡此難不齊。
①viṣamas yam upanyāsas
③ཉེ་བར་བཀོད་པ་འདི་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཉེ་བར་བཀོད་པ་འདི་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་གྲིབ་མ་ཉིད་དང་། ནོར་བུ་ལ་འོད་ཉིད་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག:གོ། །〖PNགི།〗
★◤avijñaptirhi cchāyeva vṛkṣaṃ prabheva maṇiṃ bhūtānyāśrtya varttate / [009|23-]
♂avijñaptirhi cchāyeva vṛkṣaṃ prabheva maṇiṃ bhūtānyāśritya varttate /
◤avijñaptir iha cchāyêva vṛkṣaṃ prabhêva maṇiṃ bhūtāny āśritya varttate,[S037]
㈠無教依四大生。如影依樹生，光依寶生。
㈡無表依止大種轉時。如影依樹光依珠寶。
①avijñaptis hi cchāyā iva vṛkṣam prabhā iva maṇim bhūtāni āśrtya varttate
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བ་འདི་ནི་ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་གྲིབ་མ་ཉིད་དང་། ནོར་བུ་ལ་འོད་ཉིད་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གོ་།།
◤na tv evaṃ cakṣurādīny āśritya varttante cakṣurvijñānādīni.[S037]
㈠眼等識不爾，依眼等根生。
㈡眼等五識，依眼等時，則不如是。
★◤na tvevaṃ cakṣurādīnyāśritya varttante cakṣurvijñānādīni kevalaṃ tūtpattinimiktamātraṃ tāni teṣāṃ bhavantīti / [009|24-]
♂natvevaṃ{6. MS. natveva |} cakṣurādīnyāśritya varttante cakṣurvijñānādīni kevalaṃ tūtpattinimittamātraṃ tāni teṣāṃ bhavantīti /
①na tu evam cakṣus ādīni āśritya varttante cakṣus vijñāna ādīni kevalam tu utpatti nimikta mātram tāni teṣām bhavanti iti
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་ ****[@33a]**** *་།། པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་{33a}པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན:ཙམ་ཡིན་པ་〖PN-ཙམ་ཡིན་པ།〗འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་པས་སོ། །
◤kevalaṃ tûtpattinimittamātraṃ tāni teṣāṃ bhavantîti.[S037]
㈠諸根一向，唯為眼等識作生因。
㈡唯能為作助生緣故。
★0◤idaṃ tāvadavaibhāṣikīyaṃ vṛkṣamāśritya cchāyā varttate maṇiṃ cāśritya prabheti / [009|25-]
◤idaṃ tāvad avaibhāṣikīyam——[S037]
①idam tāvat avaibhāṣikī iyam vṛkṣam āśritya cchāyā varttate maṇim ca āśritya prabhā iti
③དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་པས་སོ་།། ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲིབ་མ་དང་། མར་མེ་ལ་བརྟེན་ནས་འོད་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རེ་ཞིག་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཤིང་ལྗོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲིབ་མ་དང་། མར་མེ་ལ་བརྟེན་ནས་འོད་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རེ་ཞིག་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གྲིབ་མ་ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་སོ་སོ་རང་གི་འབྱུང་བ་བཞི་ཚན་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vṛkṣam āśritya cchāyā varttate, maṇiṃ câśritya prabhêti.[S037]
㈠此執非毘婆沙義。謂依樹影生，依寶光生。
㈡此影依樹光依寶言。且非符順毘婆沙義。
◤[S038]
◤[03801-03812]
◤chāyādivarṇaparamāṇūnāṃ pratyekam,[S038]
★◤cchāyādivarṇaparamāṇūnāṃ pratyekaṃ svabhūtacatuṣkāśritatvābhyupagamāt / [009|26-010|01]
♂cchāyādivarṇaparamāṇūnāṃ pratyekaṃ svabhūtacatuṣkāśritatvābhyu- @010 pagamāt /
①cchāyā ādi varṇa paramāṇūnām pratyekam sva bhūta catuṣka āśrita tva abhyupagamāt
③གྲིབ་མ་ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་སོ་སོ་རང་གི་འབྱུང་བ་བཞི་ཚན་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤svabhūtacatuṣkāśritatvābhyupagamāt.[S038]
㈠彼師說：影等顯色隣虛，各各依止自四大故。
㈡彼宗影等顯色極微。各自依止四大種故。
★★◤satyapi ca tadāśritatve cchāyāprabhayornāvijñaptistathaivāśritā / yujyate / [010|01]
♂satyapi ca tadāśritatve cchāyāprabhayornāvijñaptistathaivāśritā yujyate /
◤saty api ca tadāśritatve cchāyāprabhayor nâvijñaptis tathaivâśritā yujyati.[S038]
㈠若實如此，影光依樹寶生，無教不應同此依止。
㈡設許影光依止樹寶。而無表色不同彼依。
★★◤niruddheṣvapi avijña ptyāśayeṣu mahābhūteṣu tasyā anirodho 'bhyupagamyate / [010|02]
♂niruddheṣvapi avijñaptyāśrayeṣu mahābhūteṣu tasyā anirodho{1. MS. anirodhā... Y. anirodhābhyupagamāt |} / ♂'bhyupagamyate /
◤niruddheṣv api avijñaptyāśrayeṣu mahābhūteṣu tasyā anirodhābhyupagamāt.[S038]
㈠何以故。無教所依止，四大已謝。彼師不許無教隨滅。
㈡彼許所依，大種雖滅，而無表色不隨滅故。
①sati api ca tad āśrita tve cchāyā prabhayos na avijñaptis tathā eva āśritā yujyate niruddheṣu api avijña pti āśayeṣu mahābhūteṣu tasyās anirodhas bhyupagamyate
㈢གྲིབ་མ་དང་འོད་དེ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་〖PNཔ།〗མ་ཡིན་པའི་རྟེན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་འགགས་ཀྱང་〖PN+དེ་མི།〗འགག་པར་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལྟར་བརྟེན་པར་མི་རུང་ངོ་། །
◤tasmāt na bhavaty eṣa parihāraḥ.[S038]
㈠是故此執不成救義。
㈡是故所言未為釋難。
🈪110གྲིབ་མ་དང་འོད་དེ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རྟེན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་འགགས་ཀྱང་འགག་པར་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལྟར་བརྟེན་པར་མི་རུང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ལན་དུ་མི་རུང་ངོ་། །
★◤ato na bhavatyeṣa parihāraḥ / [010|02-]
♂ato na{2. Y. tasmānna |} bhavatyeṣa parihāraḥ / ♂anye punaratra parihāramā[ 8a. 1A VIII ]huḥ /
①atas na bhavati eṣa parihāras
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ལན་དུ་མི་རུང་ངོ་། །
◤anye punar atra parihāram āhuḥ——[S038]
㈠復有餘師別立救義言：
㈡復有別釋彼所難言 ：
★◤anye punaratra parihāramāhuḥ cakṣurvijñānādīnāmāśrayo bhedaṃ gataḥ / [010|03-]
♂cakṣurvijñānādīnāmāśrayo bhedaṃ gataḥ /
①anye punar atra parihāram āhus cakṣus vijñāna ādīnām āśrayas bhedam gatas
③གཞན་དག་ནི་འདི་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ནི་ཐ་དད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ནི་འདི་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ནི་ཐ་དད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་སྟེ་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །
◤cakṣurvijñānādīnām āśrayo bhedaṃ gataḥ.[S038]
㈠眼等諸識依止，各有差別。
㈡眼識等五所依不定。
🈪111གཞན་དག་ནི་འདི་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ནི་ཐ་དད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་སྟེ་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །ལ་ལ་ནི་གཟུགས་སུ་མི་རུང་བ་སྟེ་ཡིད་དོ། །རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདྲ་བར་ཐལ་བ་མེད་དོ། །
★◤kaṣcidrūpyate cakṣurādiḥ kaścinna rūpyate yathā manaḥ / [010|04]
♂kaścidrūpyate cakṣurādiḥ kaścinna rūpyate yathā{3. Y. omits yathā |} manaḥ /
①kaṣcit rūpyate cakṣus ādis kaścid na rūpyate yathā manas
③ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་སྟེ་མིག་ལ་སོགས་པའོ་།། ལ་ལ་ནི་གཟུགས་སུ་མི་རུང་བ་སྟེ་ཡིད་དོ་།།
㈢ལ་ལ་ནི་གཟུགས་སུ་མི་རུང་བ་སྟེ་ཡིད་དོ། །
◤kaś cid rūpyate cakṣurādiḥ, kaś cin na rūpyate; yathā——manaḥ.[S038]
㈠有依止變壞如眼等，有依止不變壞如意識等。
㈡或有變礙，謂眼等根。或無變礙，謂無間意。
★◤na tvevamavijñaptiḥ / [010|05]
♂na tvevamavijñaptiḥ |{4. MS. ... vijñaptistasmā... |} tasmādasamānaḥ prasaṅgaḥ ityata upapannametadāśraya{5. Y. seems to omits āśraya |}rūpaṇādrūpamiti //
◤na tv evam avijñaptiḥ.[S038]
㈠無教依止既不爾，
㈡無表所依則不如是。
①na tu evam avijñaptis
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདྲ་བར་ཐལ་བ་མེད་དོ། །
◤tasmād asamānaḥ prasaṅga iti.[S038]
㈠此難則不平。
㈡故前所難定為不齊。
🈪112དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་སུ་ཡོད་པས་ན་གཟུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ། །
★◤tasmādasamānaḥ prasaṅgaḥ ityata upapannametadāśraya rūpaṇādrūpamiti / [010|05-]
♂ya eva rūpaskandhasvabhāvā uktāḥ indriyārthāsta eveṣṭā daśāyatanadhātavaḥ /
①tasmāt asamānas prasaṅgas iti atas upapannam etat āśraya rūpaṇāt rūpam iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདྲ་བར་ཐལ་བ་མེད་དོ་།། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་སུ་ཡོད་པས་ན་གཟུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ་།།
㈢དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗གཟུགས་སུ་ཡོད་པས་ན་གཟུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ། །
◤ata upapannam etad——rūpaṇād rūpam iti.13.[S038]
㈠是故此義應然，由可變壞故名色陰。
㈡變礙名色，理得成就。
◤ya eva rūpaskandhasvabhāvā uktāḥ,[S038]
㈠是法前已說，色陰為性。
㈡1論曰：此前所說，色蘊性中。
★◤ya eva rūpaskandhasvabhāvā uktāḥ[010|07]
①yas eva rūpa skandha svabhāvās uktās
③གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དབང་དོན་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་།།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དབང་དོན་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ། །སྐྱེ་མཆེད་དང་ནི་ཁམས་བཅུར་འདོད། །སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར:གཞག་པ་〖PNབཞག་པར།〗ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་སྟེ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནས། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
◤indriyārthās ta evêṣṭā daśāyatanadhātavaḥ.[S038]
①indriyārthās ta eva iṣṭa daśa-āyatana-dhātavaḥ.
㈠〔偈曰〕：【此根塵復說 十入及十界】。
㈡2頌曰 ：【此中根與境_a 許即十處界】〖11_1_b〗。3許即根境為十處界。
🈪གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དབང་དོན་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ། །སྐྱེ་མཆེད་དང་ནི་ཁམས་བཅུར་འདོད། །
★◤ 【indriyārthasta eveṣṭā aśāyatanadhātavaḥ /】[010|08]
①indriya arthas te eva iṣṭā aśāyatana dhātavas
③སྐྱེ་མཆེད་དང་ནི་ཁམས་བཅུར་འདོད་།།
★0◤āyatanavyavasthāyāṃ daśāyatanāni / [010|09]
◤āyatanavyavasthāyāṃ daśāyatanāni——[S038]
㈠釋曰：若安立入門屬十八[入]。
㈡謂於處門立為十處。
🈪སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་སྟེ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནས། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
①āyatana vyavasthāyām daśa āyatanāni
③སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་སྟེ་།
★0◤cakṣurāyatanaṃ rūpāyatanaṃ yāvat kāyāyatanaṃ spraṣṭavyāyatanamiti / [010|09-]
◤cakṣurāyatanam,[S038]
①cakṣus āyatanam rūpa āyatanam yāvat kāya āyatanam spraṣṭavya āyatanam iti
③མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནས། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ཡིན་ནོ་།།
◤rūpāyatanam, yāvat kāyāyatanam, spraṣṭavyāyatanam iti.[S038]
①rūpāyatanam, yāvat kāyāyatanam, spraṣṭavya āyatanam iti.
㈠謂眼入色入，乃至身入觸入。
㈡眼處色處，廣說乃至身處觸處。
★◤dhātuvyavasthāyāṃ ta eva daśadhātavaścakṣurchātū rūpadhāturyāvat kāyadhātuḥ spraṣṭavyadhāturiti / [010|10-]
♂dhātuvyavasthāyāṃ ta eva daśadhātavaścakṣurdhātū rūpadhāturyāvat kāyadhātuḥ spraṣṭavyadhāturiti /
◤dhātuvyavasthāyāṃ ta eva daśa dhātavaś cakṣurdhātū rūpadhātur yāvat kāyadhātuḥ, spraṣṭavyadhātur iti.[S038]
①dhātuvyavasthāyāṃ ta eva daśa dhātavaś cakṣurdhātū rūpadhātur yāvat kāyadhātuḥ, spraṣṭavya dhātur iti.
㈠若安立界門屬十界，謂眼界色界，乃至身界觸界。
㈡若於界門立為十界，眼界色界廣說，乃至身界觸界。
🈪ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཁམས་བཅུ་སྟེ། མིག་གི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས། ལུས་ཀྱི་ཁམས་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
①dhātu vyavasthāyām te eva daśa dhātavas cakṣus chātus rūpa dhātus yāvat kāyadhātus spraṣṭavya dhātus iti
㈢ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཁམས་བཅུ་སྟེ། མིག་གི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས། ལུས་ཀྱི་ཁམས་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
★0◤ukto rūpaskandhastasya cāyatanavyavasthānam / [010|11]
◤ukto rūpaskandhaḥ, tasya câyatanavyavasthānam.[S038]
㈠說色陰及安立入界已。
㈡已說色蘊并立處界。
🈪113གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། དེའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktas rūpa skandhas tasya ca āyatana vyavasthānam
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། དེའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S039]
◤[03901-03909]
★◤vedanādayo vaktavyaḥ / [010|12]
♂vedanādayo vaktavyāḥ /
◤vedanādayo vaktavyāḥ.[S039]
㈠次當說受等諸陰。
㈡當說受等三蘊處界。
①vedanā ādayas vaktavyas
③ཚོར་བ་ལ་ལོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཚོར་བ་ལ་ལོགས་〖PNསོགས།〗པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཚོར་བ་མྱོང་བ། མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་སྟེ། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །
◤tatra——[S039]
㈠此中〔偈曰〕：
㈡頌曰：
★◤tatra[010|12]
◤vedanā'nubhavaḥ[S039]
①vedanā anubhavaḥ
㈠【受陰領隨觸】。
㈡【受領納隨觸_c】 【想取像為體〖11_1_d〗 四餘名行蘊_a】，【如是受等三_b】，【及無表無為_c 名法處法界】〖12_1_d〗。
★◤ 【vedanā 'nubhavaḥ 】[010|13]
①tatra vedanā anubhavas
③དེ་ལ་ཚོར་བ་མྱོང་བ་།
◤trividho 'nubhavo vedanāskandhaḥ——sukhaḥ, duḥkhaḥ, aduḥkhāsukhaś ca.[S039]
㈠釋曰：有三種領隨觸，說名受陰。何者為三。謂能領隨樂苦不樂不苦觸，是名三受。
㈡論曰：受蘊謂三，領納隨觸。即樂及苦不苦不樂。
🈪114ཚོར་བ་ལ་ལོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཚོར་བ་མྱོང་བ། མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་སྟེ། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །
★◤trividho 'nubhavo vedanāskandhaḥ / sukho duḥkho , duḥkhāsukhaśca / [010|14]
♂tatra vedanā'nubhavaḥ trividho 'nubhavo vedanāskandhaḥ / ♂sukho duḥkho 'duḥkhāsukhaśca /
①trividhas anubhavas vedanā skandhas
③མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་སྟེ་།
①sukhas duḥkhas duḥkha asukhas ca
③བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ་།།
------稱友sparśānubhava “anur lakṣaṇe” sparśa-cihnaḥ. sparśanimittānubhava ity arthaḥ. ཉམས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་རེག་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །རེག་པའི་མཚན་མ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། 顯宗.謂受是觸隣近果故，此隨觸聲為顯因義，能順受故。如隨相言，相謂表彰，即能顯示，因能顯果.故立相名。此隨相言.是順因義。受能領納.能順觸因，是故說受領納隨觸。 [五蘊論廣釋 vedanānubhavaḥ sparśasyety ācāryasaṅghabhadraḥ | རེག་པ་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བ་ཞེས་སློབ་དཔོན་འདུས་བཟང་གསུངས་ཏེ། ]
★◤sa punarbhidyamānaḥ ṣaḍ vedanākāyāḥ cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā yāvamvanaḥsaṃsparśajā vedaneti / [010|14-]
♂sa punarbhidyimānaḥ ṣaḍ vedanā- kāyāḥ cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā yāvanmanaḥsaṃsparśajā vedaneti /
◤sa punar bhidyamānaḥ ṣaḍ vedanākāyāḥ cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā yāvan manaḥsaṃsparśajā vedanêti.[S039]
①sa punar bhidyamānaḥ ṣaḍ vedanākāyāḥ cakṣuḥ-saṃsparśajā vedanā yāvan manaḥ-saṃsparśajā vedanêti.
㈠復次若分別此受，則成六受聚。謂眼觸所生受。乃至意觸所生受。
㈡此復分別成六受身。謂眼觸所生受乃至意觸所生受。
🈪དེ་ཡང་དབྱེ་ན་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནས། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་བར་རོ། །འདུ་ཤེས་ནི། མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །
①sa punar bhidyamānas ṣaṭ vedanā kāyās cakṣus saṃsparśa jās vedanā yāvam vanas saṃsparśa jās vedanā iti
③དེ་ཡང་དབྱེ་ན་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནས། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་ ****[@33b]**** ་བར་རོ་;་།འདུ་ཤེས་ནི་།
㈢དེ་ཡང་དབྱེ་ན་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནས། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་{33b}བར་རོ། །
★◤ 【saṃjñā nimittodgrahaṇātmikā // VAkK_1.14 //】[010|16]
♂saṃjñā nimittodgrahaṇātmikā //14//
◤saṃjñā nimittôdgrahaṇātmikā.14.[S039]
①saṃjñā nimitta-udgrahaṇa-ātmikā.14.
㈠〔偈曰〕：【想陰別執相】。
㈡想蘊謂能取像為體。
🈪115གང་སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། རིང་པོ་དང་། ཐུང་དུ་དང་། ཕོ་དང་། མོ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། མཛའ་བཤེས་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་མཚན་མར་འཛིན་བ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །
①saṃjñā nimitta udgrahaṇa ātmikā
③མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་།།
㈢འདུ་ཤེས་ནི། མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །
◤yāvan nīlapītadīrghahrasvastrīpuruṣamitrāmitrasukhaduḥkhādinimittodgrahaṇam asau saṃjñāskandha.[S039]
①yāvan nīla-pīta-dīrgha-hrasva-strī-puruṣa-mitra-amitra-sukha-duḥkhādi-nimitta-udgrahaṇam asau saṃjñāskandha.
㈠釋曰：青黃長短男女親怨樂苦等相差別執，是名想陰。
㈡即能執取青黃長短男女怨親苦樂等相。
★◤yāvannīlapītadīrghahrasvastripuruṣamitramitrasukhaduḥkhādinimittodgrahaṇamasau saṃjñāskandhaḥ / [010|17-]
♂yāvannīlapītadīrghahrasvastrīpuruṣamitrāmitrasukhaduḥkhādinimittodgrahaṇamasau saṃjñāskandhaḥ /
①yāvat nīla pīta dīrgha hrasvas tripuruṣa mitra mitra sukha duḥkha ādi nimitta udgrahaṇam asau saṃjñā skandhas
㈢གང་སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། རིང་པོ་དང་། ཐུང་ངུ་དང་། ཕོ་དང་། མོ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། མཛའ་བཤེས་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་〖PN-བ།〗སོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །
★★◤sa punarbhidyamānaḥ ṣaṭsaṃjñākāyā vedanāvat // [010|18]
♂sa punarbhidyamānaḥ ṣaṭ saṃjñākāyā vedanāvat //
◤sa punar bhidyamānaḥ ṣaṭ saṃjñākāyā vedanāvat.14.[S039]
㈠復次若分別此想，有六如受。
㈡此復分別成六想身，應如受說。
🈪116དེ་ཡང་དབྱེ་ན་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ།
①sa punar bhidyamānas ṣaṣ saṃjñākāyās vedanā vat
㈢དེ་ཡང་དབྱེ་ན་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། ཚོར་བ་བཞིན་ནོ། །
◤caturbhyo 'nye tu saṃskāraskandhaḥ[S039]
㈠〔偈曰〕：【異四名行陰】。
★◤ 【caturbhyo 'nye tu saṃskāraskandhaḥ 】[010|19]
①caturbhyas anye tu saṃskāra skandhas
③འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན་།།
㈢འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན〖Pབཞག།〗། །གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །
◤rūpa-vedanā-saṃjñā-vijñānebhyaś caturbhyo 'nye tu saṃskārāḥ saṃskāraskandhaḥ.[S039]
㈠釋曰：除色受想識四陰，餘有為法名行陰。
㈡除前及後色受想識，餘一切行名為行蘊。
🈪ཚོར་བ་བཞིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན། །གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཕུང་པོ་བཞ་ལས་གཞན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །
★◤rūpavedanāsaṃjñāvijñānebhyaścatubbryo 'nye tu saṃskārāḥ saṃskāraskandhaḥ/ [010|20]
♂caturbhyo 'nye tu saṃskāraskandhaḥ rūpavedanāsaṃjñāvijñānebhyaścaturbhyo 'nye tu saṃskārāḥ saṃskāraskandhaḥ /
①rūpa vedanā saṃjñā vijñānebhyas catubbryas anye tu saṃskārās saṃskāra skandhas
③གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའོ་;། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་།
◤[S040]
◤[04001-04008]
★0◤bhagavatā tu sūtre ṣaṭ cetanākāyā ityuktaṃ prādhānyāt / [010|20-]
◤bhagavatā tu sūtre “ṣaṭ cetanākāyāḥ ” ity uktam; pradhānyāt.[S040]
㈠經中佛世尊說：六故意聚，名行取陰。此說由勝故。
㈡然薄伽梵於契經中說：六思身為行蘊者。由最勝故。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས། སེམས་པ་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
①bhagavatā tu sūtre ṣaṭ cetanākāyās iti uktam prādhānyāt
③སེམས་པ་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤sā hi karmasvarūpatvādabhisaṃskaraṇe pradhānā / [010|21-]
◤sā hi karmasvarūpatvād abhisaṃskaraṇe pradhānā.[S040]
㈠此故意聚，是業性故。於造作中最勝故。
㈡所以者何。行名造作。思是業性，造作義強，故為最勝。
①sā hi karma svarūpa tvāt abhisaṃskaraṇe pradhānā
③དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས། སེམས་པ་〖PNཔའི།〗ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
★◤ata evoktaṃ bhagavatā “saṃskṛtamabhisaṃskaroti / [010|22-]
♂ata [ 8b. 1B. VIII ] evoktaṃ bhagavatā “saṃskṛtamabhisaṃskaroti /
◤ata evôktaṃ bhagavatā——[S040]
㈠佛世尊說：
㈡是故佛說 ：
◤“saṃskṛtam abhisaṃskaroti tasmāt saṃskārā upādānaskandha ity ucyate ” iti.[S040]
㈠能作功用起有為法故，說此為有行取陰。
㈡若能造作，有漏有為，名行取蘊。
🈪117དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ལྡན་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཕུང་པོར་འདུས་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་སྤང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤tasmāt saṃskārā upādānaskandha ity ucyata” iti[010|23]
♂tasmāt saṃskārā{6. MS. saṃskāropādāna |} upādānaskandha ityucyata” iti /
①atas eva uktam bhagavatā saṃskṛtam abhisaṃskaroti tasmāt saṃskārās upādāna skandhas iti ucyate iti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ་;་དེ་ལྟ་བས་ན་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་〖PN+བྱའོ།།ཞེས།〗གསུངས་སོ། །
◤anyathā hi śeṣāṇāṃ caitasikānāṃ viprayuktānāṃ ca saṃskārāṇāṃ skandhāsaṃgrahād duḥkhasamudayasatyatvaṃ na syād iti parijñāparihāṇe na syātām.[S040]
①anyathā hi śeṣāṇāṃ caitasikānāṃ viprayukta ca saṃskārāṇāṃ skandhāsaṃgrahād duḥkhasamudayasatyatvaṃ na syād iti parijñāparihāṇe na syātām.
㈠若不爾，所餘心法及不相應法非陰攝，則不可立為苦諦集諦，於彼亦不可立為應知應離。
㈡若不爾者，餘心所法及不相應，非蘊攝故，應非苦集，則不可為應知應斷。
★◤anyathā hi śeṣāṇāṃ caitasikānāṃ viprayuktānāṃ ca saṃskārāṇāṃ skandhāsaṃgrahādduḥkhasamudayasatyatvaṃ na syāditi parijñāparihāṇe api na syātām/ [010|23-]
♂anyathā hi śeṣāṇāṃ caitasikānāṃ viprayuktānāṃ ca saṃskārāṇāṃ skandhāsaṃgrahā- dduḥkhasamudayasatyatvaṃ na syāditi parijñāparihāṇe{7. Y. prahāṇe |} api{8. Y. omits api |} na syātām /
①anyathā hi śeṣāṇām caitasikānām viprayuktānām ca saṃskārāṇām skandha asaṃgrahāt duḥkha samudaya satya tvam na syāt iti parijñā parihāṇe api
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ལྡན་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཕུང་པོར་འདུས་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་སྤང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཕུང་པོར་〖PN+མ།〗འདུས་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་སྤང་བར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗མི་འགྱུར་རོ། །
★◤uktaṃ ca bhagavatā “nāhamekadharmamapi anabhijñāyāparijñāya duḥkhasyāntakriyāṃ vadāmīti / [010|25-]
♂uktaṃ ca bhagavatā “nāhamekadharmamapi anabhijñāyāparijñāya duḥkhasyāntakriyāṃ vadāmīti /
◤uktaṃ ca bhagavatā——[S040]
㈠佛世尊說：
㈡如世尊說 ：
◤“ nâham ekadharmam api anabhijñāyâparijñāya duḥkhasyântakriyāṃ vadāmi ” iti.[S040]
㈠我不說未見未通一法，決定至苦後際。
㈡若於一法未達未知，我說不能作苦邊際。
🈪118བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི། ཆོས་གཅིག་མངོན་པར་མ་ཤེས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་བྱེད་པར་ང་མི་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་སྤངས་པར་ཡང་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་དག་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོར་བསྡུས་པར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །
★★◤evamaprahāye” tyuktam / [010|26]
♂evamaprahāye”tyuktam /
◤evam “aprahāya” ity uktam.[S040]
㈠未除未滅亦爾。
㈡未斷未滅，說亦如是。
①uktam ca bhagavatā na aham eka dharmam api anabhijñāya aparijñāya duḥkhasya anta kriyām vadāmi iti evam aprahāye tyuktam
③ཆོས་གཅིག་མངོན་པར་མ་ཤེས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་བྱེད་པར་ང་མི་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་སྤངས་པར་ཡང་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
◤tasmād avaśyam eṣāṃ saṃskāraskandhasaṃgraho 'bhyupagantavyaḥ.[S040]
㈠是故諸有為法入行陰攝。應信此義。
㈡是故定應許除四蘊，餘有為行皆行蘊攝。
★◤tasmādavaśyameṣāṃ saṃskāraskandhasaṃgraho 'bhyupagantavyaḥ / [011|01]
♂@011 tasmādavaśyameṣāṃ saṃskāraskandhasaṃgraho 'bhyupagantavyaḥ /
①tasmāt avaśyam eṣām saṃskāra skandha saṃgrahas abhyupagantavyas
③དེ་ལྟ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་དག་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོར་བསྡུས་པར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི། ཆོས་གཅིག་མངོན་པར་མ་ཤེས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་བྱེད་པར་ང་མི་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་སྤངས་པར་ཡང་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་〖PN-ན།〗གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་དག་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོར་བསྡུས་པར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །
◤[S040]
◤[04009-04011]
★0◤ 【ete punastrayaḥ /】[011|02]
①ete punar trayas
③དེ་གསུམ་།
㈢དེ་གསུམ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་དང་། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་བཅས་པ་ནི། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་ལྟར་ན་རྫས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །
◤ete punas trayaḥ.[S040]
★◤vedanāsaṃjñāsaṃskāraskandhāḥ āyatanadhātuvyavasthāyāṃ[011|03]
♂vedanāsaṃjñāsaṃskāraskandhāḥ āyatanadhātuvyavasthāyāṃ dharmāyatanadhātvākhyāḥ sahāvijñaptyasaṃskṛtaiḥ //15//
◤vedanā-saṃjñā-saṃskāraskandhāḥ āyatanadhātuvyavasthāyām——[S040]
㈠〔偈曰〕：【是受等三陰】。釋曰：謂受想行三陰，若安立為入及界。
㈡即此所說受想行蘊，及無表色，三種無為。
🈪119དེ་གསུམ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་དང་། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་བཅས་པ་ནི། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་ཞེས་བྱ། །
①vedanā saṃjñā saṃskāra skandhās āyatana dhātu vyavasthāyām
③ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་།
◤dharmāyatanadhātvākhyāḥ sahāvijñaptyasaṃskṛtaiḥ..15..[S040]
㈠〔偈曰〕：【或名法入界 并無教無為】。
★◤ 【dharmāyatanadhātvākhyāḥ sahāvijñaptyasaṃskṛtaiḥ // VAkK_1.15 //】[011|04]
◤[S041]
◤[04101-04201]
◤ity etāni sapta dravyāṇi dharmāyatanaṃ dharmadhātuś cêty ākhyāyante..15..[S041]
㈠釋曰：此七種法，說名法入及法界。
㈡如是七法，於處門中立為法處，於界門中立為法界。
🈪དེ་ལྟར་ན་རྫས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤ityetāni sapta dravyāṇi dharmāyatanaṃ dharmadhātuścetyākhyāyante / [011|05]
①dharma āyatana dhātu ākhyās saha avijñapti asaṃskṛtais iti etāni sapta dravyāṇi dharma āyatanam dharmadhātus ca iti ākhyāyante
③རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་དང་། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་བཅས་པ་ནི་།། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་ཞེས་བྱ་;། དེ་ལྟར་ན་རྫས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ་།།
◤vijñānaṃ prati vijñaptiḥ,[S041]
㈠〔偈曰〕：【識陰對對視】。
㈡已說受等三蘊處界，當說識蘊并立處界。頌曰 ：【識謂各了別_a 此即名意處_b 及七界應知_c 六識轉為意】〖13_1_d〗。ⅱ
🈪120རྣམ་ཤེས་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། །
★◤ 【vijñānaṃ prativijñaptiḥ 】[011|06]
①vijñānam prativijñaptis
③རྣམ་ཤེས་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ་།།
㈢རྣམ་ཤེས་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། །ཡུལ་དང་ཡུལ་ལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་ཅིང་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤viṣayaṃ viṣayaṃ prati vijñaptir upalabdhir vijñānaskandha ity ucyate.[S041]
㈠釋曰：對對諸塵，意識心是名識陰。
㈡論曰：各各了別.彼彼境界，總取境相，故名識蘊。
🈪121ཡུལ་དང་ཡུལ་ལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་ཅིང་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤viṣayaṃ viṣayaṃ prati vijñaptirupalabdhirvijñāna skandha ityucyate / [011|07]
♂vijñānaṃ prativijñaptiḥ viṣayaṃ viṣayaṃ prati vijñaptirupalabdhirvijñāna{1. MS. ... labdhijñāna... |}skandha ityucyate /
①viṣayam viṣayam prati vijñaptis upalabdhis vijñāna skandhas iti ucyate
③ཡུལ་དང་ཡུལ་ལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་ཅིང་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ་།། དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ ****[@34a]**** *་།།
★0◤sa punaḥ ṣaḍ vijñānakāyāḥ cakṣurvijñānaṃ yāvanmanovijñānamiti / [011|07-]
◤sa punaḥ ṣaḍ vijñānakāyāḥ cakṣurvijñānaṃ yāvan manovijñānam iti.[S041]
㈠復次若分別此識則成六識聚，謂眼識乃至意識。
㈡此復差別有六識身，謂眼識身至意識身。
🈪122དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་རོ། །
①sa punar ṣaṭ vijñāna kāyās cakṣus vijñānam yāvat manas vijñānam iti
③ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་རོ་།།
★◤ya eṣa vijñānaskandha ukta āyatanavyavasthāyāṃ[011|08-]
♂ya eṣa vijñānaskandha ukta āyatanavyavasthāyāṃ mana-āyatanaṃ ca tat /
◤ya eṣa vijñānaskandha ukta āyatanavyavasthāyām,[S041]
㈠是所說識陰，若安立入。
㈡應知如是所說識蘊。於處門中立為意處，於界門中立為七界。
①yas eṣa vijñāna skandhas uktas āyatana vyavasthāyām
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་།
㈢དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་{34a}ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་རོ། །
◤mana-āyatanaṃ ca tat.[S041]
㈠〔偈曰〕：【或說為意入】。
★◤ 【mana āyatanaṃ ca tat /】[011|10]
①manas āyatanam ca tat
③ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་།
★◤dhātuvyavasthāyāṃ sa eva[011|11]
♂dhātuvyavasthāyāṃ sa eva dhātavaḥ sapta ca matāḥ katame sapta /
◤dhātuvyavasthāyāṃ sa eva——[S041]
㈠釋曰：若安立界。
🈪123རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་དེ་དག་ཉིད། ཁམས་བདུན་དག་ཏུའང་འདོད་པ་སྟེ། བདུན་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ཡིད། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་པར་རོ། །
①dhātu vyavasthāyām sas eva
③ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་།
◤dhātavaḥ sapta ca matāḥ,[S041]
㈠〔偈曰〕：【或說為七界】。
★◤ 【dhātavaḥ saspta ca matāḥ 】[011|12]
①dhātavas saspta ca matās
③ཁམས་བདུན་དག་ཏུའང་འདོད་པ་སྟེ་།
◤katame sapta?[S041]
㈠釋曰：何者為七。
★◤katame sapta / [011|13]
①katame sapta
③བདུན་གང་ཞེ་ན་།
◤ṣaḍ vijñānāny atho manaḥ..16..[S041]
㈠〔偈曰〕：【謂六識意根】。
★◤ 【ṣaḍ vijñānānyatho manaḥ // VAkK_1.16 //】[011|14]
♂ṣaḍ vi{2. MS. looks like yadvi |}jñānānyatho manaḥ //16//
★★◤cakṣurvijñānadhāturyāvanmanovijñānadhātumanodhātuśca / [011|15]
♂cakṣurvijñānadhāturyāvanmanovijñānadhāturmanodhātuśca /
◤cakṣurvijñānadhātur yāvan manovijñānadhātur manodhātuś ca.[S041]
㈠釋曰：眼識界乃至意識界及意界。
㈡謂眼識界至意識界，即此六識轉為意界。
①ṣaṭ vijñānāni atho manas cakṣus vijñāna dhātus yāvat manas vijñāna dhātu manas dhātus ca
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ཡིད་།། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་རོ་།།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་〖PN-པ།〗དེ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་པ་〖Pཔར།〗ནི། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན། ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་དེ་དག་ཉིད། ཁམས་བདུན་དག་ཏུའང་འདོད་པ་སྟེ། བདུན་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ཡིད། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་རོ། །
★◤evamatra pañca skandhā dvādaśāyatanāni aṣṭādaśa dhātavo nirddiṣṭā bhavaṇti / [011|15-]
♂evamatra pañca skandhā dvādaśāyatanāni aṣṭādaśa dhātavo nirddiṣṭā bhavanti /
◤evam atra pañca skandhāḥ, dvādaśāyatanāni, aṣṭādaśa dhātavo nirdiṣṭā bhavanti.[S041]
㈠此中五陰，已說為十二入及十八界。
㈡如是此中所說五蘊，即十二處并十八界。
🈪124དེ་ལྟར་ན་འདིར་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བསྟན་པར་འགྱུར་ཏེ།
①evam atra pañca skandhās dvādaśa āyatanāni aṣṭādaśa dhātavas nirddiṣṭā bhavaṇti
③དེ་ལྟར་ན་འདིར་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བསྟན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་འདིར་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བསྟན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་། ཁམས་བཅུ་དག་གོ།
★◤avijñaptivarjyo rūpaskandho daśāyatanāni daśa dhatavaḥ / [011|16-]
♂avijñaptivarjyo rūpaskandho daśāyatanāni daśa dhātavaḥ /
◤avijñaptivarjyo rūpaskandho daśāyatanāni daśa dhātavaḥ.[S041]
㈠除無教色，是色陰立為十入十界。
㈡謂除無表，諸餘色蘊，即名十處，亦名十界。
🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་། ཁམས་བཅུ་དག་གོ །ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གསུམ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། འདུས་མ་བྱས་དག་ནི་ཆོས་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
①avijñapti varjyas rūpa skandhas daśa āyatanāni daśa dhatavas
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་། ཁམས་བཅུ་དག་གོ་།།
★◤vedanā dayaḥ skandhāstrayo 'vijñaptirasaṃskṛtāni ca dharmāyatanaṃ dharmadhātuśca vijñānaskandho mana āyatanaṃ ṣaḍ vijñānadhātavo manodhātuśceti // [011|17-]
♂vedanā[ 9a. 1A1 I ]dayaḥ skandhāstrayo 'vijñaptirasaṃskṛtāni ca dharmāyatanaṃ dharmadhātuśca vijñānaskandho mana-āyatanaṃ ṣaḍ vijñānadhātavo manodhātuśceti //
◤vedanādayaḥ skandhās trayo 'vijñaptir asaṃskṛtāni ca dharmāyatanaṃ dharmadhātuś ca.[S041]
㈠受想行陰，無教無為，立為法入法界。
㈡受想行蘊，無表無為，總名法處，亦名法界。
①vedanā dayas skandhās trayas avijñaptis asaṃskṛtāni ca dharma āyatanam dharmadhātus ca avijñāna skandhas manas āyatanam ṣaṭ avijñāna dhātavas manodh
③ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གསུམ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། འདུས་མ་བྱས་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ་།། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སོ་།།
㈢ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གསུམ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། འདུས་མ་བྱས་དག་ནི་ཆོས་གྱི་〖N-ཀྱི།〗སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
◤vijñānaskandho mana-āyatanaṃ ṣaḍ vijñānadhātavo manodhātuś cêti..16..[S041]
㈠是識陰即是意入及六識界并意界。
㈡應知識蘊即名意處，亦名七界，謂六識界及與意界。
★0◤nanu ca ṣaḍ vijñānakāyā vijñānaskandha ityuktam / [011|19]
◤nanu ca ṣaḍ vijñānakāyā vijñānaskandha ity uktam.[S041]
㈠為不如此耶。前說唯六識為識陰。
㈡豈不識蘊唯六識身 。
①nanu ca ṣaṭ vijñāna kāyās vijñāna skandhas iti uktam
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
★◤atha ko “yaṃ punastebhyo ”nyo manodhātuḥ na khalu kaścidanyaḥ / [011|19-]
♂atha ko 'yaṃ punastebhyo 'nyo manodhātuḥ / ♂na khalu kaścidanyaḥ /
◤atha ko 'yaṃ punas tebhyo 'nyo manodhātuḥ ?[S041]
㈠若爾異此六識，何法名意界。
㈡異此說何復為意界。
①atha kas yam punar tebhyas anyas manas dhātus na khalu kaścid anyas
③ཡང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དེ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ་།།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཡང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དེ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ། །
◤na khalu kaś cid anyaḥ,[S041]
㈠無別意界異六識。
㈡更無異法。
★◤kiṃ narhi / teṣāmeva[011|20]
♂kiṃ tarhi /
◤kiṃ tarhi ? teṣām eva[S041]
㈠雖然是諸識中。
㈡即於此中頌曰 ：
①kim narhi teṣām eva
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དྲུག་པོ་དེ་དག། ཉིད་ལས་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི། །རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡོད་〖Nཡིད།〗དོ། །
◤ṣaṇṇām anantarātītaṃ vijñānaṃ yad dhi tan manaḥ.[S041]
㈠〔偈曰〕：【六中無間謝 說識名意根】。
㈡【由即六識身_a 無間滅為意】〖14_1_b〗。
★◤ 【ṣaṇṇāmanantarātītaṃ vijñānaṃ yaddhi tanmanaḥ /】[011|21]
♂teṣāmeva ṣaṇṇāmanantarātītaṃ vijñānaṃ yaddhi tanmanaḥ /
①ṣaṇṇām anantara atītam vijñānam yat hi tat manas
③དྲུག་པོ་དེ་དག། ཉིད་ལས་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི་།། རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡོད་དོ་།།
◤yad yat samanantaraniruddhaṃ vijñānaṃ tan manodhātur ity ucyeta.[S041]
㈠釋曰：六識中隨一無間滅。此識說名意界。
㈡論曰：即六識身無間滅已，能生後識故名意界。
★0◤yadyatsamanantaraniruddhaṃ vijñānaṃ tanmanodhāturityucyeta / [011|22]
◤tadyathā sa eva putro 'nyasya pitrākhyāṃ labhate,[S041]
㈠譬如一人先為子後為父。
㈡謂如此子即名餘父。
🈪125རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
🈪126རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཡང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དེ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ། །
🈪127འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དྲུག་པོ་དེ་དག །ཉིད་ལས་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི། །རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དང་གང་འགགས་མ་ཐག་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་བུ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་ཕར་འགྱུར་བ་དང་། འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་ས་བོན་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
🈪128དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་གཅིག་འདུས་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ན་ཁམས་བཅུ་བདུན་ནམ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། དེ་ལྟའང་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་། དྲུག་པའི་རྟེན་ནི་རབ་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འདོད། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་གི་རྟེན་ལྔ་ནི་མིག་གི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན་དྲུག་པོ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་གཞན་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེའི་རྟེན་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་བསྟན་ཏོ། །
🈪129དེ་ལྟར་ན་རྟེན་པ་དང་དམིགས་པ་དྲུག་ཚན་རྣམ་པར་གཞག་པས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
★◤tadyathā sa eva putro 'nyasya pitā bhavati tadeva phalamanyasya bījamiti / [011|22-]
♂tadyathā sa eva putro 'nyasya pitā bhavati tadeva phalamanyasya bījamiti /
①yat yat samanantara niruddham vijñānam tat manas dhātus iti ucyeta tadyathā sas eva putras anyasya pitā bhavati tat eva phalam anyasya bījam iti
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དང་གང་འགགས་མ་ཐག་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་བུ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་ཕར་འགྱུར་བ་དང་། འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་ས་བོན་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤[S042]
◤[04201-04208]
◤tad eva phalam anyasya bījākhyām,[S042]
㈠又如先為果後成種子。
㈡又如此果即名餘種。
◤tathêhâpi sa eva manodhātvākhyāṃ labhate.[S042]
㈠識亦如是。先為六識後成意界。
★◤evaṃ tarhi dravyataḥ saptadaśa dhātavo bhavanti dvādaśa vā ṣaḍvijñānadhātumanodhātūnāmitaretarāntarbhāvāditi kasmādaṣṭādāśa vyavasthāpyante / [011|23-]
♂evaṃ tarhi dravyataḥ saptadaśa dhātavo bhavanti dvādaśa vā ṣaḍvijñāna- dhātumanodhātūnāmitaretarāntarbhāvāditi kasmādaṣṭādaśa vyavasthāpyante /
◤evaṃ tarhi dravyataḥ saptadaśa dhātavo bhavanti, dvādaśa vā;[S042]
㈠若爾實物唯十七界或十二界。
㈡若爾實界應唯十七或唯十二。
①evam tarhi dravyatas saptadaśa dhātavas bhavanti dvādaśa vā ṣaṣ vijñāna dhātu manas dhātūnām itaretara antarbhāvāt iti kasmāt aṣṭādāśa vyavasthā
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་གཅིག་འདུས་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ན་ཁམས་བཅུ་བདུན་ནམ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་〖Nལྟར།〗ན་འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་གཅིག་འདུས་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ན་ཁམས་བཅུ་བདུན་ནམ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།
◤ṣaḍvijñānadhātumanodhātūnām itaretarāntarbhāvād iti kasmād aṣṭādaśa vyavasthāpyante? yady apy evam; tathâpi[S042]
㈠何以故。六識界及意界互相攝故。若爾云何安立為十八界。雖然〔偈曰〕：
㈡六識與意更相攝故。何緣得立十八界耶。頌曰 ：
★◤yadyapyevaṃ tathāpi[011|25]
①yadi api evam tathā api
㈢དེ་ལྟའང་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་།
◤ṣaṣṭhāśrayaprasiddhyarthaṃ dhātavo 'ṣṭādaśa smṛtāḥ..17..[S042]
㈠【為成第六依 故界成十八】。
㈡【成第六依故_c 十八界應知】〖14_1_d〗。
★◤ 【ṣaṣṭhāśrayaprasiddhyartha dhātavo 'ṣādaś smṛtāḥ // VAkK_1.17 //】[011|26]
♂yadyapyevaṃ tathāpi ṣaṣṭhāśrayaprasiddhyarthaṃ dhātavo 'ṣṭādaśa smṛtāḥ //17//
①ṣaṣṭha āśraya prasiddhi artha dhātavas ṣādas smṛtās
㈢དྲུག་པའི་རྟེན་ནི་རབ་བསྒྲུབ་〖PNསྒྲུབ།〗ཕྱིར། །ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འདོད། །
★★◤pañcānāṃ vijñānadhātūnāṃ cakṣurdhātvāyatanādayaḥ pañcāśrayāḥ / [011|27]
♂pañcānāṃ vijñānadhātūnāṃ cakṣurdhātvāyatanādayaḥ{3. MS. ...tanadayaḥ |} pañcāśrayāḥ /
◤pañcānāṃ vijñānadhātūnāṃ cakṣurdhātvāyatanādayaḥ pañcāśrayāḥ.[S042]
㈠釋曰：是五種識界，以眼等五界為依。
㈡論曰：如五識界，別有眼等五界為依。
★0◤ṣaṣṭhasya manovijñānadhātorāśrayo 'nyo nāsti / [011|28]
◤ṣaṣṭhasya manovijñānadhātor āśrayo 'nyo nâsti.[S042]
㈠第六意識界無有別依。
㈡第六意識無別所依。
①pañcānām vijñāna dhātūnām cakṣus dhātu āyatana ādayas pañca āśrayās ṣaṣṭhasya manas vijñāna dhātos āśrayas anyas na asti
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་གི་རྟེན་ལྔ་ནི་མིག་གི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན་དྲུག་པོ་〖PNཔ།〗ཡིད་ཀྱི་རྣམ་{34b}པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་གཞན་མེད་དེ〖PNདོ།〗།
★◤atastadāśrayaprasiddhacyartha manodhāturūpadiṣṭaḥ / [011|28-]
♂atastadāśrayaprasiddhyarthaṃ manodhāturupadiṣṭaḥ /
◤atas tadāśrayaprasiddhyarthaṃ manodhātur upadiṣṭaḥ.[S042]
㈠為成立此依故說意界。
㈡為成此依故說意界。
①atas tad āśraya prasiddha cyartha manas dhātu rūpa diṣṭas
㈢དེའི་ཕྱིར་དེའི་རྟེན་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་བསྟན་ཏོ། །
★◤evamāśrayāśritālambanaṣṭkavyavasathānādaṣṭādaśa dhātavo bhavantīti / [011|29-012|01]
♂evamāśrayāśritālambanaṣaṭka{4. MS. ... lambanaka |} vyavasthā- @012 nādaṣṭādaśa dhātavo bhavantīti /
◤evam āśrayāśritālambanaṣaṭkavyavasthānenâṣṭādaśadhātavo bhavantîti.[S042]
㈠由如此安立依.能依.境界三六故，界成十八。
㈡如是所依.能依.境界，應知各六，界成十八。
①evam āśraya āśrita ālamba naṣṭkavya vasathānāt aṣṭādaśa dhātavas bhavanti iti
㈢དེ་ལྟར་ན་རྟེན་པ་དང་བརྟེན་པ་དང་དམིགས་པ་དྲུག་ཚན་རྣམ་པར་གཞག་པས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
◤[S043]
◤[04301-04305]
★★◤arhatastarhi caramaṃ cittam na mano bhaviṣyati / [012|01]
♂arhatastarhi caramaṃ cittaṃ na mano bhaviṣyati /
◤arhatas tarhi caramaṃ cittaṃ na mano bhaviṣyati,[S043]
㈠若爾阿羅漢最後心，應非意界。
㈡若爾無學，最後念心，應非意界。
🈪130འོ་ན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་ཐ་མ་ཡིད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏ། དེ་གང་གིས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་འདས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་གཞན་མཚང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་མི་སྐྱེ་བར་ཟད་དོ། །
①arhatas tarhi caramam cittam na manas bhaviṣyati
③འོ་ན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་ཐ་མ་ཡིད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏ་།
㈢འོ་ན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་ཐ་མ་ཡིད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་གང་གིས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་འདས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་གཞན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་མི་སྐྱེ་བར་ཟད་དོ། །
◤na hi tad asti yasya tat samantarātītaṃ syād iti? na;[S043]
㈠無識在後生。為此無間滅故成意界。是義不然。
㈡此無間滅後識不生。非意界故。 不爾。
★★◤nahi tadasti yasya tatsasmanantarātītaṃ syāditi / na / [012|02]
♂nahi tadasti yasya tatsamanantarātītaṃ syāditi / ♂na /
①na hi tat asti yasya tad sasmanantara atītam syāt iti
③དེ་གང་གིས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་འདས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེ་ན་།
★0◤tasyāpi manobhāvenāvasthitatvāt / [012|02-]
◤tasyâpi manobhāvenâvasthitatvāt.[S043]
㈠何以故。此已住意性中故。
㈡此已住意性故。
①na tasya api manobhāvena avasthita tvāt
③དེ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤anyakāraṇavaikalyāttu nottaravijñānasaṃbhūtiḥ // [012|03]
◤anyakāraṇavaikalyāt tu nôttaravijñānasambhūtiḥ..17..[S043]
㈠因緣不具故，後識不生。
㈡闕餘緣故，後識不生。
①anya kāraṇa vaikalyāt tu na uttara vijñāna saṃbhūtis
③རྒྱུ་གཞན་མཚང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་མི་སྐྱེ་བར་ཟད་དོ་།།
★0◤tatra skandhaiḥ sarvasaṃskṛtasaṃgrahaḥ / [012|04]
◤tatra skandhaiḥ sarvasaṃskṛtasaṃgrahaḥ——[S043]
㈠此中由陰攝一切有為。
㈡此中蘊攝一切有為。
★◤upādānaskandhaiḥ sarvasāsravāṇāmā yatanadhātubhiḥ sarvadharmāṇām / [012|04-]
♂upādānaskandhaiḥ sarvasāsravāṇāmā[ 9B. 1B1. I ] yatanadhātubhiḥ sarvadharmāṇām /
◤upādānaskandhaiḥ sarvasāsravāṇām, āyatanadhātubhiḥ sarvadharmāṇām.[S043]
㈠由取陰攝一切有流，由入由界攝一切法盡。
㈡取蘊唯攝一切有漏，處界總攝一切法盡。
①tatra skandhais sarva saṃskṛta saṃgrahas upādāna skandhais sarva sāsrava aṇāmā yatana dhātubhis sarva dharmāṇām
③དེ་ལ་ཕུང་པོ་དག་གིས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ་;། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ་།། སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ་།།
㈢དེ་ལ་ཕུང་པོ་དག་གིས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །
㈢ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་གིས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །
◤[S044]
㈢སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །
◤[04401-04416]
★★◤samāsatastu jñātavyaḥ[012|05]
♂samāsatastu jñātavyaḥ sarvasaṃgraha ekena skandhenāyatanena{1. MS. skandhena āyatanena |} ca dhātunā ca rūpaskandhena mana-āyatanena dharmadhātunā ca sarvadharmāṇāṃ saṃgraho boddhavyaḥ /
◤samāsatas tu jñātavyaḥ ——[S044]
㈠應知一切諸法復有略攝。
㈡別攝如是，總攝云何 。
🈪131དེ་ལ་ཕུང་པོ་དག་གིས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །
◤sarvasaṃgraha ekena skandhenâyatanena ca.[S044]
★◤ 【sarvasaṃgraha ekena skandehnāyatanena ca[012|06-]
①samāsatas tu jñātavyas sarva saṃgrahas ekena skandehna āyatanena ca
③མདོར་བསྡུ་ན་ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢མདོར་བསྡུ་ན་ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས:ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་〖Pཀྱིས་ཆོས།Nཀྱི་ཆོས།〗ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
ⅰⅱ
🈪132མདོར་བསྡུན་ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ dhātunā ca 】
◤dhātunā ca,[S044]
㈠〔偈曰〕：【略攝一切法 由一陰入界】。
㈡頌曰：【總攝一切法_a 由一蘊處界_b】。【攝自性非餘_c 以離他性故】〖15_1_d〗。
◤rūpaskandhena mana-āyatanena dharmadhātunā ca sarvadharmāṇāṃ saṃgraho boddhavyaḥ.[S044]
㈠釋曰：陰中以色陰，入中以意入，界中以法界。應知攝一切法盡。
㈡論曰：由一色蘊意處法界。應知總攝一切法盡。
★◤rūpaskandhena mana āyatanena dharmadhātunā ca sarvadharmāṇāṃ saṃgraho boddhavyaḥ / [012|08]
①dhātunā ca rūpa skandhena manas āyatanena dharmadhātunā ca sarva dharmāṇām saṃgrahas boddhavyas
③གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤sa khalveṣa saṃgraho yatra kvaciducyamāno veditavyaḥ / [012|08-]
◤sa khalv eṣa saṃgraho yatra kva cid ucyamāno veditavyaḥ——[S044]
㈠如來處處說攝。其義應知如此。
㈡謂於諸處，就勝義說。
①sa khalu eṣa saṃgrahas yatra kvacid ucyamānas veditavyas
㈢བསྡུ་བ་དེ་ནི་གང་དང་གང་ནས་འབྱུང་ཡང་རུང་།
◤svabhāvena,[S044]
㈠〔偈曰〕：【同自性類故】。
㈡唯攝自性。
★★◤ 【svabhāvena】[012|10]
♂svabhāvena na parabhāvena /
①svabhāvena
③རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ་།
㈢རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ།
◤na parabhāvena.[S044]
㈠釋曰：此攝由同性類相應故，不由異性故。
㈡不攝他性。
★◤na parabhāvena / kim kāraṇam / [012|11]
♂kiṃ kāraṇam parabhāvaviyogataḥ //18//
①na para bhāvena
③གཞན་གྱི་དངོས་པོས་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
㈢གཞན་གྱི་དངོས་པོས་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
◤kiṃ kāraṇam?[S044]
㈠何以故。
㈡所以者何。
🈪133བསྡུ་བ་དེ་ནི་གང་དང་གང་ནས་འབྱུང་ཡང་རུང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། གཞན་གྱི་དངོས་པོས་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【parabhāvaviyogataḥ // VAkK_1.18 //】[012|12]
♂viyukto hi parabhāvena dharmaḥ /
①para bhāva viyogatas
③གཞན་གྱི་དངོས་དང་མི་ལྡན་ཕྱིར་།།
㈢གཞན་གྱི་དངོས་དང་མི་ལྡན་ཕྱིར། །
◤parabhāvaviyogataḥ..18..[S044]
㈠〔偈曰〕：【離餘法性類】。ⅱ
🈪134ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཞན་གྱི་དངོས་དང་མི་ལྡན་ཕྱིར། །ཆོས་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
◤viyukto hi parabhāvena dharmaḥ.[S044]
㈠釋曰：諸法與他性相離。
㈡法與他性恒相離故。
★◤viyukto hi parabhavena dharmaḥ / tasmānna yena viyuktastenaiva saṃgṛhīto yujyate / [012|13]
♂tasmānna yena viyuktastenaiva saṃgṛhīto yujyate /
①viyuktas hi para bhavena dharmas
㈢ཆོས་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
①tasmāt na yena viyuktas tena eva saṃgṛhītas yujyate
③དེ་ལྟ་བས་ན་གང་དང་མི་ལྡན་བདེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པར་ནི་མི་རུང་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གང་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པར་ནི་མི་རུང་སྟེ།
◤tasmān na yena viyuktas tenaiva saṃgṛhīto yujyate.[S044]
㈠則此性與彼不相應。是故不由此性得攝他。
㈡此離於彼，而言攝者，其理不然。
🈪135དེ་ལྟ་བས་ན་གང་དང་མི་ལྡན་བདེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པར་ནི་མི་རུང་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་དབང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དག་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tadyathā cakṣurindriyaṃ rūpaskandhena cakṣurāyatanadhātubhyāṃ ca duḥkhasamudayasatyābhyāṃ ca saṃgṛhītam / [012|13-]
♂tadyathā cakṣurindriyaṃ rūpaskandhena cakṣurāyatanadhātubhyāṃ ca duḥkhasamudayasaṃtyābhyāṃ ca saṃgṛhītam / ♂tatsvabhāva- tvāt /
◤tadyathā ——cakṣurindriyaṃ rūpaskandhe cakṣurāyatanadhātubhyāṃ duḥkhasamudayasatyābhyāṃ ca saṃgṛhītam; tatsvabhāvatvāt.[S044]
㈠譬如眼根，由色陰.由眼入眼界.苦集二諦等攝，以同性故。
㈡且如眼根，唯攝色蘊眼處眼界苦集諦等，是彼性故。
①tadyathā cakṣus indriyam rūpa skandhena cakṣus āyatana dhātubhyām ca duḥkha samudaya satyābhyām ca saṃgṛhītam
③དཔེར་ན་མིག་གི་དབང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དག་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ་།
㈢དཔེར་ན་མིག་གི་དབང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དག་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ།
◤nânyaiḥ skandhādibhiḥ; tadbhāvaviyuktatvāt.[S044]
㈠不由餘陰等，彼性不相應故。
㈡不攝餘蘊餘處界等，離彼性故。
🈪136དེ་དག་གི་ངོ་བོ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yas tv anyenânyasya saṃgraha ucyate,[S044]
㈠若爾有處說，由他攝他。
㈡若於諸處就世俗說，應知亦以餘法攝餘。
◤yathā saṃgrahavastubhiḥ parṣadām;[S044]
㈠譬如由四攝類攝一切眾生。
㈡如四攝事攝徒眾等。
🈪དཔེར་ན་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་པོ་དག་གིས་འཁོར་རྣམས་བསྡུས་པ་ལྟ་བུ་གཞན་གྱིས་གཞན་བསྡུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་བ་དེ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྡར་བཏགས་པ་ཡིན་པར་བྱའོ། །
★◤tatsvabhāvatvāt / nānyaiḥ skandhādibhistadbhāva viyuktatvāt / [012|15]
♂nānyaiḥ{2. MS. tatsvabhāvatvānnānyaiḥ |} skandhādibhistadbhāva{3. MS. statbhāva |} viyuktatvāt /
①tad svabhāva tvāt
㈢དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na anyais skandha ādibhis tat bhāva viyukta tvāt
㈢དེ་དག་གི་ངོ་བོ་དང་〖PNགིས།〗མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤sa hi kādācitkaḥ sāṅketiko veditavyaḥ..18..[S044]
㈠此攝不恒，應知是假名。
★0◤yastvanyenānyasya saṃgraha ucyate yathā saṃgrahavastubhiḥ parṣadāṃ sa hi kādācitkatvāt sāṃketiko veditavyaḥ / [012|15-]
①yas tu anyena anyasya saṃgrahas ucyate yathā saṃgraha vastubhis parṣadām sa hi kādācid ka tvāt sāṃketikas veditavyas
㈢དཔེར་ན་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་པོ་དག་གིས་འཁོར་རྣམས་བསྡུས་པ་ལྟ་བུ་གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗གཞན་བསྡུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྡར་བཏགས་པ་ཡིན་པར་བྱའོ། །
★0◤nanu caikaviṃśatyā dhātubhirbhavitavyam / cakṣuṣo dvitvāt śrotraghrāṇayośca / [012|17]
◤nanu caikaviṃśatyā dhātubhir bhavitavyam, cakṣuṣo dvitvāt śrotraghrāṇayoś ca?[S044]
ⅰⅱ
★◤na bhavitavyam / yasmāt / [012|18]
♂na bhavitavyam /
◤na bhavitavyam. yasmāt——[S044]
㈠何故不成二十一界。何以故。眼耳鼻各有二故。不應爾。何以故。〔偈曰〕：
㈡眼耳鼻三處各有二。何緣界體非二十一。此難非理。所以者何。頌曰：
🈪137མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དག་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཁམས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར།
①nanu ca ekaviṃśatyā dhātubhis bhavitavyam cakṣuṣas dvi tvāt śrotra ghrāṇayos ca na bhavitavyam
③མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དག་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཁམས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དག་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཁམས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར། མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་མོད་ཀྱི། །རིགས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་{35a}རྣམ་པར་ཤེས། །འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་ཁམས་གཅིག་ཉིད། །དེ་ལ་རིགས་འདྲ་བ་ནི་གཉི་ག་མིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yasmāt
③འདི་ལྟར། མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་མོད་ཀྱི་།།
◤jātigocaravijñānasāmānyād ekadhātutā .[S044]
①jāti gocara vijñāna sāmānya ekadhātutā .
★◤ 【jātigocaravijñānasāmānyādekadhātutā[012|19-]
♂yasmāt jātigocaravijñānasāmānyādekadhātutā /
①jāti gocara vijñāna sāmānyāt eka dhātu tā
③རིགས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ ****[@35a]**** *་།། རྣམ་པར་ཤེས་།། འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་ཁམས་གཅིག་ཉིད་།།
★◤ dvitve 'pi cakṣuradīnaṃ 】
◤dvitve 'pi cakṣurādīnām,[S044]
㈠【類境識同故 雖二成一界】。
㈡【類境識同故_a 雖二界體一】〖16_1_b〗。
🈪མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་མོད་ཀྱི། །རིགས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་ཤེས། །
◤[S045]
◤[04501-04508]
★◤tra jātisāmānyamubhayoścakṣuḥsvabhāvatvāt / [012|21]
♂dvitve 'pi cakṣurādīnāṃ tatra jātisāmānyamubhayoścakṣuḥsvabhāvatvāt /
◤tatra jātisāmānyam ubhayoś cakṣuḥsvabhāvatvāt.[S045]
①tatra jātisāmānya ubhayoś cakṣuḥsvabhāvatvāt.
㈠釋曰：此中同類者，此二同眼性類故。
㈡論曰：類同者，謂二處同是眼自性故。
🈪འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་ཁམས་གཅིག་ཉིད། །དེ་ལ་རིགས་འདྲ་བ་ནི་གཉི་ག་མིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①dvi tve api cakṣus adīnam tra jāti sāmānyam ubhayos cakṣus svabhāva tvāt
③དེ་ལ་རིགས་འདྲ་བ་ནི་གཉི་ག་མིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤gocarasāmānyamubhayo rūpaviṣayatvāt / [012|21-]
◤gocarasāmānyam ubhayoḥ rūpaviṣayatvāt.[S045]
㈠同境者，此二同緣色故。
㈡境同者，謂二處同用色為境故。
🈪138སྤྱོད་ཡུལ་འདྲ་བ་ནི་གཉི་གའི་ཡུལ་གཟུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདྲ་བ་ནི་གཉི་ག་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རྟེན་ཡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མིག་གི་ཁམས་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །
①gocara sāmānyam ubhayos rūpa viṣaya tvāt
㈢སྤྱོད་ཡུལ་འདྲ་བ་ནི་གཉི་གའི་ཡུལ་〖PN-ཡུལ།〗གཟུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vijñānasāmānyamubhayorekacakṣurvijñānāśrayatvāt / tasmadeka eva cakṣurdhātuḥ / [012|22]
♂vijñānasāmānyamubhayorekacakṣurvijñānāśrayatvāt /
◤vijñānasāmānyam ubhayor ekacakṣurvijñānāśrayatvāt.[S045]
㈠同識者，此二共為一眼識依止故。
㈡識同者，謂二處同為眼識依故。
①vijñāna sāmānyam ubhayos eka cakṣus vijñāna āśraya tvāt tasmat ekas eva cakṣus dhātus
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདྲ་བ་ནི་གཉི་ག་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མིག་གི་ཁམས་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །
◤tasmād eka eva cakṣurdhātuḥ.[S045]
㈠是故眼根雖二共成一界。
㈡由此眼界雖二而一。
◤evaṃ śrotraghrāṇayor api yojyam.[S045]
㈠於耳鼻應知亦爾。
㈡耳鼻亦應如是安立。
🈪དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་པར་བྱའོ། །
★◤evaṃ śrotraghrāṇayorapi yojyam / [012|23]
♂tasmādeka eva cakṣurdhātuḥ |{4. MS. dhāturevaṃ |} evaṃ śrotraghrāṇayo- rapi yojyam /
①evam śrotra ghrāṇayos api yojyam
③དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་པར་བྱའོ། །
◤śobhārthaṃ tu dvayodbhavaḥ..19..[S045]
㈠〔偈曰〕：【若爾云何二 為莊嚴生二】。
㈡若爾何緣生依二處。頌曰：【然為令端嚴_c 眼等各生二】〖16_1_d〗。
🈪མཛེས་བྱའི་ཕྱིར་ན་གཉིས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【śobhārthaṃ tu dvayodbhavaḥ // VAkK_1.19 //】[012|24]
♂śobhārthaṃ{5. MS. śrotrārthaṃ |} tu dvayodbhavaḥ //19//
①śobhā artham tu dvaya udbhavas
㈢མཛེས་བྱའི་ཕྱིར་ན་གཉིས་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤ekadhātutve 'pi tu cakṣurādīnaṃ dvayoḥ saṃbhava āśrayasya śobhārtham / [012|25]
♂ekadhātutve 'pi tu cakṣurādīnāṃ dvayoḥ saṃbhava āśrayasya śobhārtham /
◤ekadhātutve 'pi tu cakṣurādīnāṃ dvayoḥ sambhavaḥ,[S045]
㈠釋曰：若實如此，眼等一界云何生二。
㈡論曰：2界體雖一而兩處生，
①eka dhātu tve api tu cakṣus ādīnam dvayos saṃbhavas āśrayasya śobhā artham
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་ཁམས་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་རྟེན་མཛེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉིས་འབྱུང་ངོ་། །
◤āśrayasya śobhārtham.[S045]
①āśrayasya śobha-artham.
㈠為莊嚴依止故。
㈡1為所依身相端嚴故。
🈪139མིག་ལ་སོགས་པ་ཁམས་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་རྟེན་མཛེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉིས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤anya thā hyekacakṣuḥśrotrādhiṣṭhānaikanāsikāvilasaṃbhavāt mahad vairupyaṃ syāditi / [012|25-013|01]
♂anya [ 10a. 1A1. II ]thā @013 hyekacakṣuḥśrotrādhiṣṭhānaikanāsikāvilasaṃbhavāt mahad vairūpyaṃ syāditi /
◤anyathā hi ekacakṣuḥśrotrādhiṣṭhānaikanāsikābilasambhavāt mahad vairūpyaṃ syād iti..19..[S045]
①anyathā hi eka-cakṣuḥ-śrotra-adhiṣṭhāna eka-nāsikā-bila-sambhavāt mahat vairūpyaṃ syād iti..19..
㈠若不爾，一眼耳一依處生，一鼻一孔生。此身則大醜陋。
㈡若眼耳根處唯生一，鼻無二穴身不端嚴。
🈪དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བའི་རྟེན་གཅིག་དང་། །སྣའི་བུ་ག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཤིན་ཏུ་མི་མཛེས་པར་འགྱུར་རོ། །
①anyas thās hi eka cakṣus śrotra adhiṣṭhāna eka nāsikā āvila saṃbhavāt mahat vairupyam syāt iti
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བའི་རྟེན་གཅིག་དང་། །སྣའི་བུ་ག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཤིན་ཏུ་མི་མཛེས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤【梵】{nanu coṣṭramārjārolūkaprabhṛtīnāṃ cakṣurādidvayodbhave 'pi na bhavaty āśrayaśobhā ?}【S 27. 】[S045]
㈠是義不然。若本來如此，及猫狸鴝鵒等，生二眼耳鼻有何莊嚴。
㈡此釋不然。 若本來爾，誰言醜陋。又猫鵄等雖生二處，有何端嚴。
🈪【བོད】{རྔ་མོ་དང་བྱི་ལ་དང་འུག་པ་ལ་སོགས་པའི་མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་འབྱུང་ཡང་རྟེན་མི་མཛེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།}〖D 4092. 〗
◤【梵】{jātyantarāpekṣayā na teṣām āśrayaśobhā, svajātyapekṣayā tu yasya cakṣurādidvayam asti tasya tasyāṃ svajātāv āśrayaśobhā, yasya nāsti tasya vairūpyam iti adūṣyam etat / }【S 27. 】[S045]
【བོད】{རིགས་གཞན་ལ་ལྟོས་ན་ནི་དེ་དག་རྟེན་མཛེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་རིགས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་གང་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཡོད་པ་དེའི་རྟེན་རང་གི་རིགས་དེའི་ནང་ན་མཛེས་པ་ཡིན་གྱི་གང་ལ་མེད་པ་དེ་ནི་མི་སྡུག་པ་ཡིན་པས་སུན་འབྱིན་པ་དེ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །}〖D 4092. 〗
【梵】{ācāryaSaṅghabhadras tv asya sūtrasyārthaṃ vivavre | “śobhārtham ity ādhipatyārtham ity arthaḥ | ādhipatyasampanno hi loke śobhata ity apadiśyate | yeṣāṃ cendriyāṇāṃ amūny adhiṣṭhānāni teṣāṃ pariśuddha-darśana-śravaṇa-ghrāṇāyâdhipatyam syāt | na hi yathā dvābhyāṃ cakṣurbhyāṃ pariśuddhaṃ darśanaṃ bhavati tathaikena | evam itareyor api | evaṃ caiṣām indriyatvaṃ hīyeta tad-artham etad uktam syāt” iti | sphuṭopalabdhy-artham ity arthaḥ | ihāpi śakyam evaṃ vaktum | “ekam eva parisphuṭopalabdhy-āśraya-bhūtaṃ vistīrṇaṃ karmaṇotpādyatāṃ | kim āśraya-vicchedene“ti | }〖S 27. 〗
【བོད】{སློབ་དཔོན་འདུས་བཟང་མདོ་འདིའི་དོན་འགྲེལ་པ་ནི། མཛེས་བྱའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་པོའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ན་དབང་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་མཛེས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དབང་པོ་གང་དག་རྟེན་མ་ཚང་བ་དེ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་སྣོམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པས་བདག་པོ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་མིག་གཉིས་ཀྱིས་མཐོང་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་ལྟར་གཅིག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གཉིས་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་འདི་དག་གི་དབང་པོ་ཉིད་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་དོན་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཏེ། གསལ་བར་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདི་ལ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་“ལས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་དམིགས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་ཞིག་སྐྱེད་འདོད་ཅིག །རྟེན་རྣམ་པར་ཆད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་”ཞེས་བརྗོད་པར་ནི་ནུས་སོ།། །།}〖D 4092. 〗
㈠若爾生二何為。為助成識故。如人閉一眼開一眼。或開一眼半閉一眼，見色皆不明了。為莊嚴識令成就故，三根各須二處。
㈡若爾三根何緣生二。為所發識明了端嚴，現見世間。閉一目等，了別色等，便不分明。是故三根各生二處。
[正理：現見世間.於諸作用增上圓滿.亦說端嚴。若眼等根各闕一處.見聞嗅用皆不明了.各具二者明了用生，是故此言為端嚴者.正是為令用增上義。]
★0◤uktāḥ skandhāyatanadhātavaḥ / [013|02]
◤uktāḥ skandhāyatanadhātavaḥ..[S045]
㈠說陰入界已。
㈡已說諸蘊及處界攝。
🈪140ཕུང་པོ་དང་། ཁམས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktās skandha āyatana dhātavas
㈢ཕུང་པོ་དང་། ཁམས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S046]
◤[04601-04609]
★0◤idaṃ tu vaktavyaṃ kaḥ skandhāyatanadhātvartha iti / [013|03]
◤idaṃ tu vaktavyam kaḥ skandhāyatanadhātvartha iti[S046]
㈠應說此義。陰入界其義云何。
㈡當說其義。此蘊處界別義云何。
🈪ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྤུངས་དང་སྐྱེ་དགུ་རིགས་ཀྱི་དོན། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཡིན། །མདོ་ལས། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་འདས་པ་འམ། མ་འོངས་པ་འམ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་འམ། ནང་གི་འམ། ཕྱིའི་འམ། རགས་པ་འམ། ཕྲ་བའམ། ངན་པ་འམ། གྱ་ནོམ་པ་འམ། ཐག་རིང་བ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་བ་འམ། ཉེ་བ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
①idam tu vaktavyam kas skandha āyatana dhātu arthas iti
③ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྤུངས་དང་སྐྱེ་དགུ་〖PNསྒོ།〗རིགས་ཀྱི་དོན། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཡིན། །མདོ་ལས། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་འདས་པ་འམ། མ་འོངས་པ་འམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གིའམ། ཕྱིའི་འམ། རགས་པ་འམ། ཕྲ་བའམ། ངན་པའམ། གྱ་ནོམ་པའམ། ཐག་རིང་བ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པའམ། ཉེ་བ་ན་ཡོད་པ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ།〗དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ།།
★0◤ 【rāśyāyadvāragotrārthāḥ skandhāyatanadhātavaḥ /】[013|04]
◤rāśyāyadvāragotrārthāḥ skandhāyatanadhātavaḥ.[S046]
①rāśy-āyadvāra-gotra-arthāḥ skandhāyatanadhātavaḥ.
㈠〔偈曰〕：【聚來門性義 陰入界三名】。
㈡頌曰 ：【聚生門種族_a 是蘊處界義】〖17_1_b〗。
①rāśi āya dvāra gotra arthās skandha āyatana dhātavas
③སྤུངས་དང་སྐྱེ་དགུ་རིགས་ཀྱི་དོན་།། ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཡིན་།། མདོ་ལས། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་འདས་པ་འམ། མ་འོངས་པ་འམ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་འམ་།
★◤'yat kiñcidrūpamatītānāgatapratyutpannamādhyātmibāhyam
♂“yat kiṃcidrūpamatītānāgatapratyutpannamādhyātmikabāhyam
◤“yat kiñcid rūpam atītānāgatapratyutpannam ādhyātmikabāhyam,[S046]
㈠釋曰：隨所有色，若過去未來現在，若內若外，
㈡論曰：諸有為法和合聚義是蘊義，如契經言。 諸所有色，若過去若未來若現在，若內若外，
★★◤audārikaṃ vā sūkṣmaṃ vā hīnaṃ vā praṇītaṃ vā yadvā dūre antike
♂audārikaṃ vā sūkṣmaṃ vā hīnaṃ vā praṇītaṃ vā yadvā dūre yadvā antike
◤audārikaṃ vā sūkṣmaṃ vā hīnaṃ vā praṇītaṃ vā yad vā dūre yad vā antike,[S046]
㈠若麁若細，若鄙若美，若遠若近。
㈡若麁若細，若劣若勝，若遠若近。
★◤tatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipya rūpaskandha iti saṃkhyāṃ gacchatī ti vacanāt sūtre rāśyarthaḥ skandhārtha iti siddham / [013|05-]
♂tatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipya rūpaskandha iti saṃkhyāṃ gacchatī”ti vacanāt sūtre{1. Y. sūtre vacanāt sūtre |} rāśyarthaḥ skandhārtha iti siddham /
◤tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya rūpaskandha iti saṃkhyāṃ gacchati ”(vibh°1.1.1.2)[S046]
㈠此一切色攝聚一處，說名色陰。
㈡如是一切略為一聚，說名色蘊。
①yat kiñcid rūpam atīta anāgata pratyutpannam ādhyātmi bāhyam audārikam vā sūkṣmam vā hīnam
③ནང་གི་འམ། ཕྱིའི་འམ། རགས་པ་འམ། ཕྲ་བའམ། ངན་པ་འམ་།
①vā praṇītam vā yat vā dūre antike tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya rūpa skandhas iti
③གྱ་ནོམ་པ་འམ། ཐག་རིང་བ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་བ་འམ་།
①saṃkhyām gacchatī ti vacanāt sūtre rāśi arthas skandha arthas iti siddham
③ཉེ་བ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ་།།
◤iti sūtre vacanāt sūtre rāśyarthaḥ skandhārtha iti siddham.[S046]
㈠由此經言，陰以聚義，此義得成。
㈡由此聚義，蘊義得成，於此經中。
★0◤tatrātītaṃ rūpamanityatāniruddham / [013|07-]
◤tatrâtītaṃ rūpam anityatāniruddham.[S046]
㈠此中過去色者，由無常已滅。
㈡無常已滅名過去。
①tatra atītam rūpam anitya tā niruddham
㈢དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཟུགས་འདས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགགས་པའོ། །
★◤anāgatamanutpannam / pratyutpannamutpannāniruddham / [013|08]
♂anāgatamanutpannam / pratyutpannamutpannāniruddham{2. MS. drops m |} /
◤anāgatam anutpannam.[S046]
㈠未來未生。
㈡若未已生名未來。
①anāgatam anutpannam
㈢མ་འོངས་པ་ནི་མ་བྱུང་བའོ། །
①pratyutpannam utpanna aniruddham
③ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མ་འགགས་པའོ་།།
㈢ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་བྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་མ་འགགས་པའོ། །
◤pratyutpannam utpannāniruddham.[S046]
㈠現在已生未滅。
㈡已生未謝名現在。
🈪141དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཟུགས་འདས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགགས་པའོ། །མ་འོངས་པ་ནི་མ་བྱུང་བའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མ་འགགས་པའོ། །
★★◤ādhyātmikaṃ svāsāntānikaṃ bāhyamanyadāyatanato vā[013|09]
♂ādhyātmikaṃ svāsāntānikaṃ{3. MS. ...nikambāhya |} bāhyamanyadāyatanato vā /
◤ādhyātmikaṃ svāsāntānikam bāhyam anyad āyatanato vā.[S046]
㈠於自相續為內，異此名外。或由入判內外。
㈡自身名內，所餘名外。 或約處辯。
①ādhyātmikam svāsa antānikam bāhyam anyat āyatanatas vā
㈢ནང་གི་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའོ། ། གཞན་ནི་ཕྱིའི་འོ། ། ཡང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སོ། །
★0◤audārikaṃ sapratighaṃ sūkṣmam apratigham āpekṣikaṃ vā / [013|09-]
◤audārikaṃ sapratighaṃ sūkṣmam apratigham āpekṣikaṃ vā.[S046]
㈠有礙為麁，無礙為細。或由相待判麁細。
㈡有對名麁，無對名細。或相待立。
①audārikam sa pratigham sūkṣmam apratigham āpekṣikam vā
㈢རགས་པ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། ། ཕྲ་བ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། ། ཡང་ན་ལྟོས་པ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤āpekṣikatvādasiddhamiti cet / na / apekṣābhedāt / [013|10]
◤āpekṣikatvād asiddham iti cet na apekṣābhedāt.[S046]
㈠若汝言，或由相待則麁細不成。是義不然，由待異故。
㈡若言相待，麁細不成。此難不然，所待異故。
①āpekṣika tvāt asiddham iti ced na apekṣā bhedāt
㈢གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལྟོས་〖PNབལྟོས། (ཆོས་ཚན་ནང་དུ་ལྟོས་ཞེས་པ་རྣམས་པེ་ནར་ལ་བལྟོས་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།)〗པས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤yad evâpekṣyaudārikaṃ na jātu tad apekṣya sūkṣmam, pitṛputravat.[S046]
㈠若此待彼成麁，無方便待彼成細。譬如父子。
㈡待彼為麁未嘗為細，待彼為細未嘗為麁。猶如父子 。
★◤yadapekṣyau dārikaṃ na jātu tadapekṣya sūkṣmaṃ pitāputravat / hīnaṃ kliṣṭam / [013|11]
♂yadapekṣyau{4. MS. yadapekṣau |} dārikaṃ na jātu tadapekṣya sūkṣmaṃ pitāputravat{5. Y. pitṛputravat |} /
①yat apekṣyau dārikam na jātu tat apekṣya sūkṣmam pitāputra vat
㈢གང་ལ་ལྟོས་ཏེ་རགས་པ་ཡིན་པ་ནི་ནམ་དུ་ཡང་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕ་དང་བུ་བཞིན་ནོ། །
①hīnam kliṣṭam
㈢ངན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤[S047]
◤[04701-04704]
◤hīnam kliṣṭam.[S047]
㈠有染污為鄙。
㈡苦集諦等染污名劣。
◤praṇītam akliṣṭam.[S047]
㈠無染污為美。
㈡不染名勝。
🈪144ངན་?་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །རིང་བ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའོ། །ཉེ་བ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུའང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤praṇitamakliṣṭam / dūramatītānāgatam / antikaṃ pratyutpannam / [013|12]
♂hīnaṃ kliṣṭam / ♂praṇītamakliṣṭam / ♂dūramatītā- nāgatam / ♂antikaṃ pratyutpannam /
①praṇitama kliṣṭam
③གྱ་ནོམ་པ་ནི་ ****[@35b]**** ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་།།
㈢གྱ་ནོམ་པ་ནི་{35b}ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
①dūram atīta anāgatam
㈢རིང་བ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའོ། །
①antikam pratyutpannam
③ཉེ་བ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྟེ་།
㈢ཉེ་བ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུའང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤dūram atītānāgatam.[S047]
㈠過去未來為遠。
㈡去來名遠。
◤antikam pratyutpannam.[S047]
㈠現在為近。
㈡現在名近。
★0◤evaṃ yāvat vijñānam / [013|12-]
◤evaṃ yāvad vijñānam.[S047]
㈠乃至識陰亦爾。
㈡乃至識蘊應知亦然。
①evam yāvat vijñānam
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུའང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★★◤ayaṃ tu viśaṣaḥ / audārikaṃ pañcendriyāśrayam sūkṣmaṃ mānasam / [013|13]
♂ayaṃ tu viśeṣaḥ / ♂audārikaṃ pañcendriyā- śrayam sūkṣmaṃ mānasam /
◤ayaṃ tu viśeṣaḥ[S047]
㈠復有差別。
㈡而有差別。
🈪98ས་ལ་སོགས་པ་དང་། སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་?་ཡོད་ཅེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་ཐ་སྙད་དོ། །
①ayam tu viśaṣas
③འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ། རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ལ་བརྟན་པའོ། །
①audārikam pañca indriya āśrayam sūkṣmam mānasam
③རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ལ་བརྟན་པའོ་།། ཕྲ་བ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བའོ་།།
㈢ཕྲ་བ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བའོ། །
◤audārikaṃ pañcendriyāśrayaṃ sūkṣmaṃ mānasam.[S047]
㈠五根依止為麁，心依止為細。
㈡謂依五根名麁。唯依意根名細。
🈪145འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ། རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ལ་བརྟན་པའོ། །ཕྲ་བ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བའོ། །ཡང་ན་ས་ལས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་སོ། །
★0◤bhūmito veti vaibhāṣikāḥ / [013|13-]
◤bhūmito vêti vaibhāṣikāḥ.[S047]
㈠毘婆沙師依地判麁細。
㈡或約地辯，毘婆沙師所說如是。
①bhūmitas vā iti vaibhāṣikās
㈢ཡང་ན་ས་ལས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་སོ། །
0◤bhadanta āha [013|14][S047]
㈠有大德說：
㈡大德法救復作是言 ：
🈪146བཙུན་པ་ན་རེ་ནི་གཟུགས་རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔས་གཟུང་བར་བྱ་བའོ། །གཞན་ནི་ཕྲ་བའོ། །ངན་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །རིང་བ་ནི་ཡུལ་མི་སྣང་བ་ཅན་ནོ། །ཉེ་བ་ནི་ཡུལ་སྣང་བ་ཅན་ནོ། །
①bhadantas āha audārika rūpam pañaca indriya grāhyam sūkṣmam anyat
③བཙུན་པ་ན་རེ་ནི་གཟུགས་རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔས་གཟུང་བར་བྱ་བའོ་།། གཞན་ནི་ཕྲ་བའོ་།། ངན་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ་།།
㈢བཙུན་པ་ན་རེ་ནི་གཟུགས་རགས་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔས་གཟུང་བར་བྱ་བའོ། །
★★◤“audārikarūpaṃ pañacendriyagrāhyam sūkṣmamanyat / [013|14]
♂“audārikarūpaṃ pañcendriya-grāhyam / ♂sūkṣmamanyat /
◤“audārikarūpaṃ pañcendriyagrāhyam.[S047]
㈢གཞན་ནི་ཕྲ་བའོ། །
㈠五根所緣為麁。
㈢ངན་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །
㈡五根所取名麁色。
◤sūkṣmam anyat.[S047]
㈠異此名細。
㈡所餘名細色。
◤[S048]
◤[04801-04816]
★0◤hīnamamanāpaṃ praṇītaṃ manāpam / dūramadṛśyadeśam / antikaṃ dṛśyadeśam / [013|15]
◤hīnam amanāpam.[S048]
㈠非可愛名鄙。
㈡非可意者名劣色。
①hīnam amanāpam praṇītam manāpam
㈢གྱ་ནོམ་པ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །
①dūram adṛśya deśam
㈢རིང་བ་ནི་ཡུལ་མི་སྣང་བ་ཅན་ནོ། །
①antikam dṛśya deśam
㈢ཉེ་བ་ནི་ཡུལ་སྣང་བ་ཅན་ནོ། །
◤praṇītaṃ manāpam.[S048]
㈠可愛名美。
㈡所餘名勝色。
◤dūram adṛśyadeśam.[S048]
㈠不可見處為遠。
㈡不可見處名遠色。
◤antikaṃ dṛśyadeśam[S048]
㈠可見處為近。
㈡在可見處名近色。
★◤atītādīnāṃ svaśabdenābhi hitatvāt / [013|15-]
♂atītādīnāṃ svaśabdenābhi[ 10b. 1B1. II ]hitatvāt /
◤atītādīnāṃ svaśabdenâbhihitatvāt.[S048]
㈠過去等自名所顯。不須別釋。
㈡過去等色，如自名顯 。
🈪147འདས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་གིས་རིང་བ་དང་ཉེ་བ་ཉིད་ནི་དེ་རྟེན་གྱི་དབང་གིས་སོ། །རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་སྒོའི་དོན་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་ཏེ། ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་མཆེད་པར་བྱེད་བས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ། རྒྱས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རིགས་ཀྱི་དོན་ནི་ཁམས་ཀྱི་དོན་ཏེ། དཔེར་ན་རི་འགའ་ཞིག་ལ་ལྕགས་དང་ཟངས་དང་དངུལ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་རིགས་མང་པོ་དག་ཡོད་པ་ལ་ཁམས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྟེན་དང་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རིགས་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཡོད་པ་ལ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ། །
①atīta ādīnām sva śabdena abhi hita tvāt
③འདས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢འདས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤evam vedanādayo 'pi veditavyāḥ / [013|16]
♂evaṃ vedanādayo 'pi veditavyāḥ /
◤evaṃ vedanādayo 'pi veditavyāḥ.[S048]
㈠應知受等亦爾。
㈡受等亦然。
①evam vedanā ādayas api veditavyās
③ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★◤dūrāntikatvaṃ tu teṣāmāśrayavaśāt / [013|17]
♂dūrāntikatvaṃ tu teṣāmāśrayavaśāt /
◤dūrāntikatvaṃ tu teṣām āśrayavaśāt.[S048]
㈠由隨依止，故有遠近。
㈡隨所依力，應知遠近 。
①dūra antika tvam tu teṣām āśraya vaśāt
㈢དེ་དག་གིས་རིང་བ་དང་ཉེ་བ་ཉིད་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗རྟེན་གྱི་དབང་གིས་སོ། །
★◤audārikasūkṣmatvaṃ tu pūarvavad” iti //
♂audārikasūkṣmatvaṃ tu pūrvavaditi //
◤audārikasūkṣmatvaṃ pūrvavad”( )iti.[S048]
㈠麁細義如前。
㈡麁細同前。
①audārika sūkṣma tvam tu pūarva vat iti
㈢རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤cittacaittāyadvārārtha āyatanārthaḥ / [013|18]
◤cittacaittāyadvārārtha āyatanārthaḥ.[S048]
㈠入者心及心法來門義。
㈡心心所法生長門義是處義。
①citta-caitta-āya-dvāra-arthas āyatana-arthas
★0◤nirvacanaṃ tu cittacaittānām āyaṃ tanvantīti āyatanāni / vistṛṇvantīty arthaḥ / [013|18-]
◤nirvacanaṃ tu cittacaittānām āyaṃ tanvantîti āyatanāni. vistṛṇvantîty arthaḥ. [S048]
㈠或說來增義，能增長心及心法來。
㈡訓釋詞者，謂能生長心心所法，故名為處。是能生長彼作用義[增譯]。
①nirvacanam tu citta-caittānām āyam tanvanti iti āyatanāni vistṛṇvanti iti arthas
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་〖PN-ལས།〗བྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་སྒོའི་དོན་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་ཏེ། ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་མཆེད་པར་བྱེད་པས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ། རྒྱས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།
★0◤gotrārtho dhātvarthaḥ / [013|19]
◤gotrārtho dhātvarthaḥ.[S048]
㈠界者別義。
㈡法種族義是界義。
①gotra arthas dhātu arthas
㈢རིགས་ཀྱི་དོན་ནི་ཁམས་ཀྱི་དོན་ཏེ།
★◤yathaikasmin parvate bahūnyayastāmrarūpyasuvarṇādigotrāni dhātava ucyante evam ekasminnāśraye santāne vā aṣṭādaśa gotrāṇi aṣṭādaśa dhātava ucyante / [013|19-]
♂yathaikasmin parvate bahūnyayastāmrarūpyasuvarṇādigotrāṇi dhātava ucyante evamekasminnāśraye santāne vā aṣṭādaśa gotrāṇi aṣṭādaśa dhātava ucyante /
◤yathaikasmin parvate bahūny ayastāmrarūpyasuvarṇādigotrāṇi dhātava ucyante[S048]
㈠如一山處，多有鐵銅金銀等差別，故說名界。
㈡如一山中，有多銅鐵金銀等族，說名多界。
①yathā ekasmin parvate bahūni ayas tāmra rūpya suvarṇa ādi gotrāni dhātavas ucyante evam ekasmin= āśraye santāne vai aṣṭādaśa gotrāṇi aṣṭādaśa
㈢དཔེར་ན་རི་〖PN-རི།〗འགའ་ཞིག་ལ་ལྕགས་དང་ཟངས་དང་དངུལ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་རིགས་མང་པོ་དག་ཡོད་པ་ལ་ཁམས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྟེན་དང་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རིགས་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཡོད་པ་ལ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ། །
◤evam ekasminn āśraye santāne vā aṣṭādaśa gotrāṇi aṣṭādaśa dhātava ucyante.[S048]
㈠如此於一依止中，或相續中，有十八種差別，說名十八界。
㈡如是一身，或一相續，有十八類，諸法種族，名十八界。
★★◤ākarāstatra gotrāṇyuacyante / [013|21]
♂ākarā{6. MS. ākārāḥ |}statra gotrāṇyucyante /
◤ākarās tatra gotrāṇy ucyante.[S048]
㈠此中別以本義。
㈡此中種族是生本義。
①ākarās tatra gotrāṇi uacyante
㈢དེ་ལ་འབྱུང་གནས་དག་ནི་རིགས་ཞེས་བྱ:བ་ནི་〖PNན།〗
0◤ta ime cakṣurādayaḥ kasyākarāḥ / svasyā jāteḥ / sabhāgahetutvāt / [013|21-][S048]
㈠本謂同類因。此十八法，同類相續。為同類因，故說名別。
㈡如是眼等，誰之生本。謂自種類，同類因故。
①te ime cakṣus-ādayas kasya ākarās svasyās jātes sa bhāga hetu tvāt
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་གི་འབྱུང་གནས་ཡིན་ཞེ་ན། རང་གི་རིགས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། :སྐལ་བ་〖N་བསྐལ་པ།〗མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤asaṃskṛtaṃ tarhi na dhātuḥ syāt / [013|22-]
♂asaṃskṛtaṃ tarhi{7. Y. omits tarhi |} na dhātuḥ syāt /
◤asaṃskṛtaṃ na dhātuḥ syāt.[S048]
㈠若爾，無為則非界。
㈡若爾，無為應不名界。
①asaṃskṛtam tarhi na dhātus syāt
㈢འདུས་མ་བྱས་ཁམས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
0◤cittacaittānāṃ tarhi
㈠是義不然。此是心及心法。同類因故。
㈡心心所法，生之本故。
㈢འོ་ན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་〖PN+ཀྱི།〗ཡིན་ནོ། །
0◤jātivācako 'yaṃ dhātuśabda ity apare / [013|23][S048]
㈠復有餘師說，界以種類義。
㈡有說：界聲表種類義。
①citta caittānām tarhi
①jāti-vācakas yam dhātu-śabdas iti apare
★◤aṣṭādaśdharmāṇāṃ jātayaḥ svabhāvā aṣṭādaśa dhātava iti / [013|23-]
♂aṣṭādaśadharmāṇāṃ jātayaḥ svabhāvā aṣṭādaśa dhātava iti /
◤aṣṭādaśadharmāṇāṃ jātayaḥ svabhāvā aṣṭādaśa dhātava iti.[S048]
㈠諸法種類有十八，謂自性故說名界。
㈡謂十八法，種類自性，各別不同，名十八界。
①aṣṭādaśdharmāṇām jātayas svabhāvās aṣṭādaśa dhātavas iti
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་〖PN+ གི།〗རིགས་ཀྱི་རང་བཞིན:ནོ་ཞེ་ན〖PN་ནི།〗།
㈢ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བས་ཁམས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་འདི་ནི་རིགས་ཀྱི་ཚིག་ཡིན་〖PN+ནོ〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤1. yadi rāśyarthaḥ skandhārthaḥ[S048]
㈠若陰以聚義，
㈡若言聚義是蘊義者，
★0◤yadi rāśyarthaḥ skandhārthaḥ prajñaptisantaḥ skandhāḥ prāpnuvanti / [013|24-]
◤prajñaptisantaḥ skandhāḥ prāpnuvanti,[S048]
㈠陰應是假名。
㈡蘊應假有。
★◤anekadravyasamūhatvāt rāśipudgalavat / na / [013|25]
♂anekadravyasamūhatvāt rāśipudgalavat / na / ekasyāpi dravyaparamāṇoḥ skandha- tvāt /
◤anekadravyasamūhatvāt rāśipudgalavat ? na;[S048]
㈠有多物聚集故，譬如聚及人。是義不然。
㈡多實積集，共所成故，如聚如我。此難不然。
🈪151གལ་ཏེ་སྤུངས་པའི་དོན་ཕུང་པོའི་དོན་ཡིན་ན་ཕུང་པོ་རྣམས་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྫས་སུམ་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤུངས་པ་དང་གང་ཟག་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་པུ་ཡང་ཕུང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yadi rāśi arthas skandha arthas prajñaptisantas skandhās prāpnuvanti aneka dravya samūha tvāt rāśi pudgala vat
③གལ་ཏེ་སྤུངས་པའི་དོན་ཕུང་པོའི་དོན་ཡིན་ན་ཕུང་པོ་རྣམས་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ་།། ། རྫས་སུམ་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤུངས་པ་དང་གང་ཟག་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་སྤུངས་པའི་དོན་ཕུང་པོའི་དོན་ཡིན་ན་〖PNནོ།〗ཕུང་པོ་རྣམས་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྫས་སུ་〖PNབརྟགས།》〗མ་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤུངས་པ་དང་གང་ཟག་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་པུ་ཡང་{36a}ཕུང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na
③མ་ཡིན་ཏེ་།
◤ekasyâpi dravyaparamāṇoḥ skandhatvāt.[S048]
㈠一物隣虛，得陰名故。
㈡一實極微，亦名蘊故。
★◤ekasyāpi dravyaparamāṇoḥ skandhatvāt / na tarhi rāśyarthaḥ skandhārtha iti vaktavyam / [013|26]
♂na tarhi rāśyarthaḥ skandhārtha iti vaktavyam /
①ekasya api dravya paramāṇos skandha tvāt
③རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་པུ་ཡང་ ****[@36a]**** *་།། ཕུང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤2. na tarhi ‘rāśyarthaḥ skandhārthaḥ’ iti vaktavyam[S048]
㈠若爾不應說陰以聚義。
㈡若爾不應言聚義是蘊義。
🈪152དེ་ལྟ་ན་གཅིག་པུ་ལ་སྤུངས་པ་ཉིད་མེད་པས་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །
★★◤na hyekasyāsti rāśitvamiti / kāryab hārodvahanārthaḥ skandhārtha ityapare / [013|27]
♂na hyekasyāsti rāśitvamiti / kāryabhārodvahanārthaḥ skandhārtha ityapare /
◤na hy ekasyâsti rāśitvam iti? kāryabhārodvahanārthaḥ skandhārtha ity apare.[S048]
㈠何以故。一物無聚義故。復有餘師說，能荷負事是陰義。
㈡非一實物有聚義故。有說，能荷重擔義是蘊義。 由此世間說肩名蘊。物所聚故。
🈪153གཞན་དག་ན་རེ། བྱ་བའི་ཁུར་ཁྱེར་བའི་དོན་ནམ། ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏེ། འདི་ལྟར་སྨྲ་བ་པོ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕུང་པོ་གསུམ་དག་ཏུ་དབུལ་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ནི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
①na tarhi rāśi arthas skandha arthas iti vaktavyam na hi ekasya asti rāśi tvam iti
㈢དེ་ལྟ་ན་གཅིག་པུ་ལ་སྤུངས་པ་ཉིད་མེད་པས་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །
①kāryab hāra udvahana arthas skandha arthas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ། བྱ་བའི་ཁུར་ཁྱེར་བའི་དོན་ནམ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ། བྱ་བའི་ཁུར་ཁྱེར་བའི་དོན་ནམ། ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏེ། འདི་ལྟར་སྨྲ་བ་པོ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕུང་པོ་གསུམ་དག་ཏུ་དབུལ་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ནི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
★0◤pracchedārtho vā / [013|27-]
◤pracchedārtho vā.[S048]
㈠復有師說，分分是陰義。
㈡或有說者，可分段義是蘊義。
①praccheda arthas vā
③ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏེ་།
★0◤tathāhi vaktāro bhavanti tribhiḥ skandhakairdeyaṃ dāsyāma iti / tadetadutsūtram / [013|28]
◤tathā hi vaktāro bhavanti[S048]
㈠何以故。如有諸說：
㈡故世有言：
①tathā hi vaktāras bhavanti tribhis skandhakais deyam dāsyāmas iti
③འདི་ལྟར་སྨྲ་བ་པོ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕུང་པོ་གསུམ་དག་ཏུ་དབུལ་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
①tat etat utsūtram
③དེ་ནི་མདོ་དང་འགལ་ལོ་།།
◤tribhiḥ skandhakair deyaṃ dāsyāmaḥ iti.[S048]
㈠我應轉三陰物。
㈡汝三蘊還我當與汝。
◤[S049]
◤[04901-05001]
◤tad etad utsūtram.[S049]
㈠此執與經不相應。
㈡此釋越經。
★★◤sūtraṃ hi rāśyarthameva bravīti “yatkiñcidrūpamatītānāgatapratyutpannami”ti vistaraḥ[013|29]
♂sūtraṃ{8. MS. drops sūtraṃ |} hi rāśyarthameva vravīti “yatkiṃcidrūpamatītānāgatapratyutpannami”ti vistaraḥ /
◤sūtraṃ hi rāśyartham eva bravîti[S049]
㈠何以故。經但說聚是陰義。
㈡經說聚義是蘊義故。
①sūtram hi rāśi artham eva bravīti yat kiñcit rūpam atīta anāgata pratyutpannam iti vistaras
㈢མདོ་ལས་ནི་སྤུངས་པའི་དོན་ཁོ་ནར་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
◤yat kiñcid rūpam atītānāgatapratyutpannam iti.[S049]
㈠如經言：隨所有色，若過去未來現在等。
㈡如契經言：諸所有色，若過去等。
◤vistaraḥ[S049]
㈠廣說如經。
㈡廣說如前。
🈪154མདོ་ལས་ནི་སྤུངས་པའི་དོན་ཁོ་ནར་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །དེར་ནི་གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་ཕུང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ། གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་རེ་རེ་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ནི་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་ནི་སྤུངས་པ་བཞིན་དུ་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pratyekamatītādirūpasya skandhatvaṃ tatra vijñāpyate / [013|30]
◤pratyekam atītādirūpasya skandhatvaṃ tatra vijñāpyate[S049]
㈠若汝言，隨一過去，等色陰義，於經中應知。
㈡若謂此經，顯過去等，一一色等，各別名蘊。
①pratyekam atīta ādi rūpasya skandha tvam tatra vijñāpyate
③དེར་ནི་གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་ཕུང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ་།
㈢དེར་ནི་གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་〖PN-པ།〗སོ་སོར་ཕུང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ། གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་རེ་རེ་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ནི་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤sarvametadatītādi rūpamekaśo rūpaskandha iti / [013|30-014|01]
♂sarvametadatītādi rūpamekaśo @014 rūpaskandha iti /
◤sarvam etad atītādirūpam ekaśo rūpaskandha iti[S049]
㈠是故一切過去等色，一一皆名色陰。
㈡是故一切過去色等，一一實物各各名蘊。
★★◤na śakyamevaṃ vijñātum / [014|01]
♂na śakyamevaṃ vi[ 11a. 1A1. III ]jñātum /
◤na śakyam evaṃ vijñātum[S049]
㈠不應作如此執。
㈡此執非理。
①sarvam etat atīta ādi rūpam ekaśas rūpa skandhas iti na śakyam evam vijñātum
③གཟུགས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་རེ་རེ་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ནི་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཏེ་།
◤tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya iti vacanātirekāt.[S049]
㈠是一切色，攝聚一處，說名為陰。
㈡故彼經言：如是一切，略為一聚，說名蘊故。
🈪155དེ་ལྟ་ན་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མང་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྒོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་ཚོགས་པ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་རྒྱུའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡུལ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤“tatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipye”ti vacanāt / tasmādrāśivadeva skandhāḥ prajñaptisantaḥ[014|01-]
♂“tatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipye”ti vacanāt{1. Y. vacanātirekāt |} / ♂tasmādrāśivadeva skandhāḥ prajñaptisantaḥ /
①tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya iti vacanāt
③དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tasmād rāśivad eva skandhāḥ prajñaptisantaḥ.[S049]
㈠由此說故，是故諸陰假名有如聚。
㈡是故如聚，蘊定假有。
◤rūpīṇy api tarhy āyatanāni prajñaptisanti prāpnuvanti[S049]
㈠若爾有色諸入，於汝應成假名有。
㈡若爾應許，諸有色處，亦是假有。
★◤rūpoīnyapi tarhyāyatanāni prajñaptisanti prāpnuvanti / [014|02-]
♂rūpīṇyapi{2. MS. looks like rūpāṇyapi |} tarhyāyatanāni prajñaptisanti prāpnuvanti /
①tasmāt rāśi vat eva skandhās prajñaptisantas rūpoīni api tarhi āyatanāni prajñaptisanti prāpnuvanti
③དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་ནི་སྤུངས་པ་བཞིན་དུ་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟ་ན་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་ནི་སྤུངས་པ་བཞིན་དུ་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤bahūnāṃ cakṣurādiparamāṇūnāmāyadvāra bhāvāt / [014|03-]
♂bahūnāṃ cakṣurādiparamāṇūnāmāyadvāra{3. MS. dvārā and ..| (ākāra) of rā seems to be struck off. .}bhāvāt /
◤bahūnāṃ cakṣurādiparamāṇūnām āyadvārabhāvāt na[S049]
㈠何以故。多眼等隣虛成來門故。是義不然。
㈡眼等極微，要多積聚，成生門故。此難非理。
①bahunām cakṣus ādi paramāṇūnāmāya dvāra bhāvāt na
③མིག་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མང་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྒོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན་།
★0◤na / [014|04]
★0◤ekaśaḥ samagrāṇāṃ kāraṇabhāvāt viṣayasahakāritvādvā nendriyaṃ pṛthagāyatanaṃ syāt / [014|04-]
◤ekaśaḥ samagrāṇāṃ kāraṇabhāvāt viṣayasahakāritvād vā nêndriyaṃ pṛthagāyatanaṃ syāt.[S049]
㈠聚集中一一成因故。復次與塵共作故。根亦非十二入。
㈡多積聚中一一極微，有因用故。若不爾者，根境相助共生識等，應非別處。是則應無十二處別。
①ekaśas samagrāṇām kāraṇa bhāvāt viṣaya sahakāri tvāt vā na indriyam pṛthak āyatanam syāt
③མ་ཡིན་ཏེ་ཚོགས་པ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་རྒྱུའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡུལ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ཆེན་པོ་ལས་ནི་།
㈢དེ་ལྟ་ན་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མང་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྒོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་ཚོགས་པ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་རྒྱུའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡུལ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལས་〖PN-ལས།〗ལོགས་ཤིག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
◤[S050]
◤[05001-05006]
★★◤vibhāṣāyāṃ tūcyate “yadyābhidharmikaḥ skandhaprajñaptimapekṣate /
♂vibhāṣāyāṃ tūcyate “yadyābhidharmikaḥ skandhaprajñaptimapekṣate /
◤vibhāṣāyāṃ tûcyate[S050]
㈠故毘婆沙中說：
㈡然毘婆沙作如是說 ：
◤“yady ābhidharmikaḥ skandhaprajñaptim apekṣate[S050]
㈠阿毘達磨師，若觀假名陰說。
㈡對法諸師，若觀假蘊。
★0◤sa āha paramāṇurekasya dhātorekasyāyatanasyaikasya skandhasya pradeśaḥ / [014|06]
◤sa āha[S050]
㈠則說如此：
㈡彼說 ：
①vibhāṣāyām tu ucyate yadi ābhidharmikas skandha prajñaptim apekṣate sas āha paramāṇus ekasya dhātos ekasya āyatanasya ekasya skandhasya pradeśas
③གལ་ཏེ་ཆོས་མངོན་པ་བ་ཞིག་ཕུང་པོ་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་ལྟ་ན་ནི་དེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཁམས་གཅིག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང་། ཕུང་པོ་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ:ཆེན་པོ་〖PN-ཆེན་པོ།〗ལས་ནི། གལ་ཏེ་ཆོས་མངོན་པ་བ་ཞིག་ཕུང་པོ་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་ལྟ་ན་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཁམས་གཅིག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང་། ཕུང་པོ་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །
◤paramāṇur ekasya dhātor ekasyâyatanasyaikasya skandhasya pradeśaḥ[S050]
㈠隣虛者一界一入一陰一分。
㈡極微一界一處一蘊少分。
🈪156བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ཆེན་པོ་ལས་ནི། གལ་ཏེ་ཆོས་མངོན་པ་བ་?་ཞིག་ཕུང་པོ་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་ལྟ་ན་ནི་དེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཁམས་གཅིག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང་། ཕུང་པོ་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །
★◤atha nāpekṣate / [014|06-]
♂atha nāpekṣate{4. MS. nāpekṣyate |} /
◤atha nâpekṣate[S050]
㈠有不觀說。
㈡若不觀者。
★★◤sa āha / paramāṇureko dhāturekamāyatanamekaḥ skandha” iti / [014|07]
♂sa āha / paramāṇureko dhāturekamāyatanamekaḥ skandha” iti /
◤sa āha[S050]
㈠則說如此：
㈡彼說：
①atha na apekṣate sas āha paramāṇus ekas dhātus ekam āyatanam ekas skandhas iti
㈢འོ་ན་ཏེ་མི་ལྟ་ན་ནི་དེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཁམས་གཅིག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང་། ཕུང་པོ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤paramāṇur eko dhātur ekam āyatanam ekaḥ skandhaḥ iti.[S050]
㈠隣虛者一界一入一陰。
㈡極微即是一界一處一蘊。
🈪157འོ་ན་ཏེ་མི་ལྟ་ན་ནི་དེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཁམས་གཅིག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང་། ཕུང་པོ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤bhavati hi pradeśe 'pi pradeśivadupacāro yathā paṭṭaiakadeśe dagdhe paṭo dagdha iti / [014|07-]
♂bhavati hi pradeśe 'pi pradeśivadupacāro yathā paṭaikadeśe dagdhe paṭo dagdha iti /
◤bhavati hi pradeśe 'pi pradeśivad upacāraḥ[S050]
㈠此中於一分，假說具分。
㈡此應於分，假謂有分。
①bhavati hi pradeśe api pradeśi vat upacāras yathā paṭṭaiaka deśe dagdhe paṭas dagdhas iti
③ཕྱོགས་ཡིན་ཡང་ཕྱོགས་ཅན་ཡིན་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་རས་ཡུག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ཚིག་པ་ལ་རས་ཡུག་ཚིག་གི་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
㈢ཕྱོགས་ཡིན་ཡང་ཕྱོགས་ཅན་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗བཞིན་དུ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་རས་ཡུག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ཚིག་པ་ལ་རས་ཡུག་ཚིག་གི་〖Pགོ།Nག།〗ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā paṭaikadeśe dagdhe paṭo dagdha iti.[S050]
㈠譬如衣一分被燒，說衣被燒。
㈡如燒少衣，亦說燒衣。
🈪158ཕྱོགས་ཡིན་ཡང་ཕྱོགས་ཅན་ཡིན་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་རས་ཡུག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ཚིག་པ་ལ་རས་ཡུག་ཚིག་གི་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
🈪159ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གདུལ་བ་རྣམས་ཀྱི། །རྨོངས་དབང་འདོད་རྣམས་གསུམ་གྱི་ཕྱིར། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །
★◤kirthaṃ bhagavān skandhādimudhena trividhāṃ deśanāmārabhate / āha / vineyānāṃ[014|09]
♂kimarthaṃ bhagavān skandhādimukhena trividhāṃ deśanāmārabhate / ♂āha /
①kirtham bhagavān skandha ādi mudhena trividhām deśanām ārabhate
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་པར་མཛད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PN-ཀྱིས།〗ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གདུལ་བ་རྣམས་ཀྱི། །རྨོངས་དབང་འདོད་རྣམས་གསུམ་གྱི་ཕྱིར། །{36b}ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །
①āha
③སྨྲས་པ་།
①vineyānām
③གདུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་།།
◤kim arthaṃ bhagavān skandhādimukhena trividhāṃ deśanām ārabhate[S050]
★◤ 【mohendriyarucitraidhāttisraḥ skandhādideśanāḥ // VAkK_1.20 //】[014|10]
♂vineyānāṃ mohendriyarucitraidhāttisraḥ skandhādideśanāḥ //20//
①moha indriya ruci traidhāt tisras skandha ādi deśanās
③རྨོངས་དབང་འདོད་རྣམས་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་།། ****[@36b]**** ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གསུམ་བསྟན་ཏོ་།།
◤āha vineyānām[S050]
㈠復次云何世尊由陰等門作三種。正說弟子眾。
㈡何故世尊於所知境，由蘊等門作三種說。
◤mohendriyarucitraidhāt tisraḥ skandhādideśanāḥ..20..[S050]
㈠〔偈曰〕：【癡根樂三故 故說陰入界】。
㈡頌曰：【愚根樂三故_c 說蘊處界三】〖17_1_d〗。
🈪160རྣམ་པ་གསུམ་ནི་རྣམ་གསུམ་མོ། །
◤[S051]
◤[05101-05109]
★0◤trayaḥ prakārāstraidham / triprakāraḥ kila sattvānāṃ mohaḥ / [014|11]
◤trayaḥ prakārās traidham.[S051]
①trayas prakārās traidham
㈢རྣམ་པ་གསུམ་ནི་རྣམ་གསུམ་མོ། །
①tri prakāras kila sattvānām mohas
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྨོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྨོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་རིལ་པོའི་བདག་ཉིད་དུ་འཛིན་པས་རྨོངས་སོ། །
ⅰ㈡論曰：所化有情，有三品故，世尊為說蘊等三門。
🈪161སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྨོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་རིལ་པོའི་བདག་ཉིད་དུ་འཛིན་པས་རྨོངས་སོ། །
◤triprakāraḥ kila sattvānāṃ mohaḥ[S051]
㈠釋曰：阿毘達磨師說如此，眾生癡有三種。
㈡傳說：有情愚有三種。
◤ke cic caitteṣu sammūḍhāḥ piṇḍātmagrahaṇataḥ,[S051]
㈠有諸眾生，於心法不明，執聚為我故。
㈡或愚心所，總執為我。
🈪162ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཁོན་?་ལའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་དང་སེམས་དག་ལའོ། །དབང་པོ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང་། འབྲིང་དང་། རྟུལ་པོའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཚིག་བསྡུས་པ་དང་། བར་མ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དང་གསུམ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ །
★0◤keciccaitteṣu saṃmūḍhāḥ piṇḍātmagrahaṇataḥ / [014|11-]
①kecid caitteṣu saṃmūḍhās piṇḍa ātma grahaṇatas
③ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་རིལ་པོའི་བདག་ཉིད་དུ་འཛིན་པས་རྨོངས་སོ་།།
◤ke cid rūpa eva,[S051]
㈠有諸眾生於色不明。
㈡或唯愚色。
★0◤kecidrūpa eva / kecidrūpacittayoḥ / indriyāṇyapi trividhāni / [014|12]
①kecid rūpas eva
③ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཁོ་ན་ལའོ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཁོ་ན:ལའོ། །〖PNལ།〗
①kecid rūpa cittayos
㈢ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་དང་སེམས་དག་ལའོ། །
①indriyāṇi api trividhāni
③དབང་པོ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢དབང་པོ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང་། འབྲིང་དང་། རྟུལ་པོའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ke cid rūpacittayoḥ.[S051]
㈠有諸眾生於色心不明。
㈡或愚色心。
◤indriyāṇy api trividhāni[S051]
㈠根亦有三：
㈡根亦有三：
★★◤tīkṣṇamadhyamṛdvindriyatvāt / rūcirapi trividhā / [014|13]
♂tīkṣṇamadhyamṛdvindriyatvāt / rucirapi trividhā /
◤tīkṣṇamadhyamṛdvindriyatvāt.[S051]
㈠謂利中鈍。
㈡謂利中鈍。
①tīkṣṇa madhya mṛd u indriya tvāt
③དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང་། འབྲིང་དང་། རྟུལ་པོའི་ཕྱིར་རོ་།།
①rūcis api trividhā
③འདོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢འདོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཚིག་བསྡུས་པ་དང་། བར་མ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དང་གསུམ་བསྟན་ཏོ་〖N་ཏེ།〗ཞེས་གྲག་གོ།
◤rucir api trividhā[S051]
㈠樂亦有三：
㈡樂亦三種：
★0◤saṃkṣiptamadhyavistaragrantharucitvāt / [014|13-]
◤saṃkṣiptamadhyavistaragrantharucitvāt.[S051]
㈠謂樂略中。廣文為此。
㈡謂樂略中。及廣文故。
①saṃkṣipta madhya vistara grantha ruci tvāt
③ཚིག་བསྡུས་པ་དང་། བར་མ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★★◤teṣāṃ yathākramaṃ tisraḥ skandhāyatanadhātudeśanā iti // [014|14]
♂teṣāṃ yathākramaṃ tisraḥ skandhāyatana- dhātudeśanā hati //
◤teṣāṃ yathākramaṃ tisraḥ skandhāyatanadhātudeśanā iti..20..[S051]
㈠三人次第說三，謂陰入界。
㈡如其次第，世尊為【說蘊處界三】〖17_1_d〗。
①teṣām yathākramam tisras skandha āyatana dhātu deśanā iti
③དེ་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དང་གསུམ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ་།
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ caitasikā ekatra saṃskāraskandhanikṣiptāḥ[S051]
㈠復有何因，一切所餘心法，佛世尊安置一行陰中。
㈡何緣世尊，說餘心所總置行蘊 。
🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དག་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་ཤེན།
★◤kim punaḥ kāraṇaṃ caitasikā ekatra saṃskāraskandhanikṣiptā vedanāsaṃjñe tu pṛthak skandhīkṛte ityāha[014|15-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇaṃ caitasikā ekatra saṃskāraskandhanikṣiptā vedanāsaṃjñe tu pṛthak skandhī [ 11b. 1B1. III ]kṛte ityāha vivādamūlasaṃsārahetutvāt kramakāraṇāt caittebhyo vedanāsaṃjñe pṛthakskandhau niveśitau //21//
①kim punar kāraṇam caitasikās ekatra saṃskāra skandha nikṣiptā vedanā saṃjñe tu pṛthak skandhīkṛte iti āha
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དག་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ།
◤vedanāsaṃjñe tu pṛthak skandhīkṛte ?[S051]
㈠分受想二法，別立為陰。
㈡別分受想為二蘊耶。
★◤ 【■vivādamūlasaṃsārahetutvāt kramakāraṇāt /】[014|17-]
①vivāda mūla saṃsāra hetu tvāt krama kāraṇāt
㈢རྩོད་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པ་དང་། །འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཕྱིར་རིམ་རྒྱུའི་ཕྱིར། །
◤ity āha[S051]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰 ：
🈪སྨྲས་པ། རྩོད་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པ་དང་། །འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཕྱིར་རིམ་རྒྱུའི་ཕྱིར། །སེམས་བྱུང་རྣམས་ལས་ཚོར་བ་དང་། །འདུ་ཤེས་ལོགས་ཤིག་ཕུང་པོར་བཞག །
★◤【 caittebhyo vedanāsaṃjñe pṛthakaskndhau niveśitau // VAkK_1.21 //】
①caittebhyas vedanā saṃjñe pṛthaka skndhau niveśitau
㈢སེམས་བྱུང་རྣམས་ལས་ཚོར་བ་དང་། །འདུ་ཤེས་ལོགས་ཤིག་ཕུང་པོར་བཞག།
◤vivādamūlasaṃsārahetutvāt kramakāraṇāt.[S051]
㈠【爭根生死因 立次第因故】。
㈡【諍根生死因_a 及次第因故】〖18_1_b〗。
◤caittebhyo vedanāsaṃjñe pṛthakskandhau niveśitau..21..[S051]
㈠【心法中受想 分立為別陰 】
㈡【於諸心所法_c 受想別為蘊】〖18_1_d〗。
◤[S052]
◤[05201-05209]
★◤dve vivādamūle / kāmādhyavasānaṃ dṛṣṭyadhyavasānaṃ ca / [014|19]
♂dve vivādamūle / kāmādhyavasānaṃ dṛṣṭyadhyavasānaṃ ca /
◤dve vivādamūle ——kāmādhyavasānam, dṛṣṭyadhyavasānaṃ ca .[S052]
㈠釋曰：爭根有二。一貪著欲塵，二貪著諸見。
㈡論曰：諍根有二。謂著諸欲及著諸見。
①dve vivāda mūle kāma adhyavasānam dṛṣṭi adhyavasānam ca
㈢རྩོད་པའི་རྩ་བ་དག་ནི་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་དང་། ལྟ་བ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའོ། །
★0◤tayor vedanāsaṃjñe yathākramaṃ pradhānahetū / [014|19-]
◤tayor vedanāsaṃjñe yathākramaṃ pradhānahetū.[S052]
㈠受想二法，次第為此二爭勝因。
㈡此二受想，如其次第為最勝因。
①tayos vedanā saṃjñe yathākramam pradhāna hetū
㈢དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དག་སྟེ།
●tayor vivādamūlayor adhyavasānayor vedanāsaṃjñe yathākramaṃ pradhānahetur iti.
◥རྩོད་པའི་རྩ་བ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཙོ་བོ་སྨོས་པས་དོན་གྱིས་ན་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vedanāsvādavaśāddhi kāmān abhiṣvajante [014|20-]
◤vedanāsvādavaśād dhi kāmān abhiṣvajante,[S052]
㈠由眾生著受味，是故執著欲塵。
㈡味受力故，貪著諸欲。
①vedanā svāda vaśāt hi kāmān abhiṣvajante viparīta saṃjñā vaśāt ca dṛṣṭīs iti
㈢ཚོར་བ་རོ་མྱང་བའི་དབང་གིས་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་མངོན་པར་ཞེན་ལ།
★0◤viparītasaṃjñāvaśāc ca dṛṣṭīriti / [014|20-]
◤viparītasaṃjñāvaśāc ca dṛṣṭir iti.[S052]
①viparīta-saṃjñā-vaśāt ca dṛṣṭir iti.
㈠由隨顛倒想，起執著諸見。
㈡倒想力故，貪著諸見。
㈢འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་ནི་ལྟ་བ་རྣམས་ལའོ། །
★★◤saṃsārasyāpi te pradhānahetū / [014|21]
♂saṃsārasyāpi te pradhānahetū /
◤saṃsārasyâpi te pradhānahetū.[S052]
㈠受想二法，是生死勝因。
㈡又生死法，以受及想為最勝因。
①saṃsārasya api te pradhāna hetū
㈢དེ་དག་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡང་ཡིན་ཏེ།
★★◤vedanāsvādagṛddho hi viṣaryastasaṃjñaḥ saṃsarati / [014|21]
♂vedanāsvādagṛddho{5. Y. omits svāda |} hi viparyastasaṃjñaḥ saṃsarati /
◤vedanāgṛddho hi viparyastasaṃjñaḥ saṃsarati.[S052]
①vedanā-gṛddha hi viparyasta-saṃjña saṃsarati.
㈠.何以故。眾生貪著受，起倒想，輪轉生死。
㈡由耽著受，起倒想故，生死輪迴。
①vedanā svāda gṛddhas hi viṣaryasta saṃjñas saṃsarati
㈢ཚོར་བ་ལ་ཞེན་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་འཁོར་རོ། །
◤yac ca skandhakrame kāraṇam upadekṣyamāṇam,[S052]
㈠復有因為立次第。後文當說。
㈡由此二因，及後當說，次第因故。
🈪165གང་ཡང་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་སྟོན་པར་འགྱུར་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་གཉིས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་ཉིད་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །
★0◤yacca skandhakrame kāraṇamupadekṣyamāṇaṃ tato 'pi kramakāraṇādanayoḥ pṛthakskandhīkaraṇaṃ veditavyam / [014|22-]
①yat ca skandha krame kāraṇam upadekṣyamāṇam tatas api krama kāraṇāt anayos pṛthak skandhīkaraṇam veditavyam
③གང་ཡང་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་སྟོན་པར་འགྱུར་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་གཉིས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢གང་ཡང་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་〖PNརྒྱུའི།〗སྟོན་པར་འགྱུར་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་གཉིས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་ཉིད་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །
◤tato 'pi kramakāraṇād anayoḥ pṛthak skandhīkaraṇaṃ veditavyam.[S052]
㈠此中由此次第因，分受想二法，別立為陰，應知如此。
㈡應知別立受想為蘊，其次第因。
★★◤etacca tredho papādayiṣyāmaḥ / [014|23]
♂etacca tredho{6. MS. traidho |}papādayiṣyāmaḥ /
◤etac ca tredhôpapādayiṣyāmaḥ..21..[S052]
㈠此因立次第中當說。
㈡隣次當辯。
①etat ca tredhas papādayiṣyāmas
③དེ་ནི་དེ་ཉིད་དུ་བཤད་པར་བྱའོ་།། འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་དག་ཏུ་ནི་འདུས་མ་བྱས་བཤད་ལ་།
㈢འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་དག་ཏུ་ནི་འདུས་མ་བྱས་བཤད་ལ།
♂atha kasmādasaṃskṛtaṃ dhātuṣvāyataneṣu coktaṃ natu skandheṣu /
◤atha kasmād asaṃskṛtaṃ dhātuṣv āyataneṣu côktam, na tu skandheṣu ?[S052]
㈠復次云何於界入中說無為，陰中不說。
㈡何故無為說在處界，非蘊攝耶 。
★◤ 【skandheṣva saṃskṛtaṃ noktamarthāyogāt 】[014|24]
♂skandheṣva{7. MS. looks like ṣu |}saṃskṛtaṃ noktamarthāyogāt taddhi skandheṣūcyamānaṃ na tāvadeteṣvevāntarṇetuṃ{8. Y ...ntarnetuṃ |} śakyate /
◤skandheṣv asaṃskṛtaṃ nôktam; arthāyogāt[S052]
①skandheṣva saṃskṛtam na uktam artha ayogāt
㈢ཕུང་པོ་དག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དག་ཏུ་འདུས་མ་བྱས། །དོན་དུ་མི་རུང་ཕྱིར་མ་བཤད། །
㈠〔偈曰〕：【陰中除無為 義不相應故】。
㈡頌曰：【蘊不攝無為_a，義不相應故】〖19_1_b〗。
◤tad dhi skandheṣôcyamānaṃ na tāvad eteṣv evântarṇetuṃ śakyate;[S052]
㈠釋曰：若於五陰中說三無為，不可安立令與陰相符。
㈡論曰：三無為法不可說在色等蘊中。
🈪167ཕུང་པོ་དྲུག་པར་བརྗོད་པར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྤུངས་པའི་དོན་དུ་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བཤད་ན། འདུས་མ་བྱས་ན་གཟུགས་བཞིན་དུ་འདི་ལྟར་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤taddhi skandheṣūcyamānaṃ na tāvadeteṣvevāntarṇetuṃ śakyate[014|25]
0◤arthāyogāt / [S052]
㈠何以故。義不相應故.
㈡與色等義不相應故。
◤na hi tad rūpam, nâpi yāvad vijñānam iti,[S052]
㈠云何不相應。此無為安色中，非色乃至非識。
㈡謂體非色，乃至非識。
★◤nahi tadrūpaṃ nāpi yāvadvijñānamiti / [014|25-015|01]
♂nahi tadrūpaṃ nāpi @015 yāvadvijñānamiti /
①tat hi skandheṣu ucyamānam na tāvat eteṣu eva antarṇetum śakyate artha ayogāt na hi tad rūpam na api yāvat vijñānam iti
㈢དེ་ནི་ཕུང་པོ་དག་གི་ནང་དུ་བརྗོད་ན་དེ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ཞིང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དོན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རེ་ཞིག་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་བསྡུ་བར་ནི་མི་ནུས་སོ། །
◤na câpi ṣaṣṭhaskandho vaktuṃ śakyate,[S052]
㈠不可說為第六陰。
㈡亦不可說為第六蘊。
★★◤nacāpi ṣaṣṭhaḥ skandho vaktuṃ śakyate / kutaḥ / arthāyogāt / [015|01]
♂nacāpi ṣaṣṭhaḥ{1. Y. omitsḥ |} skandho vaktuṃ śakyate / ♂kutaḥ arthāyogāt /
①naca api ṣaṣṭhas skandhas vaktum śakyate
㈢ཕུང་པོ་དྲུག་པར་བརྗོད་པར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །
①kutas
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
①artha ayogāt
㈢དོན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
◤kutaḥ ? arthāyogāt.[S052]
㈠何以故。不應陰義故。
㈡彼與蘊義不相應故。
◤[S053]
◤[05301-05315]
◤“rāśyartho hi skandhārthaḥ” ity uktam.[S053]
㈠陰是聚義，前已說。
㈡聚義是蘊，如前具說。
★★◤“rāśyartho hi skandhārtha” ityuktam / [015|02]
♂“rāśyartho hi skandhārtha “ityuktam /
①rāśi arthas hi skandha arthas iti uktam
㈢སྤུངས་པའི་{37a}དོན་དུ་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བཤད་ན།
◤na câsaṃskṛtam atītādibhedabhinnaṃ rūpādivad,[S053]
㈠無為無過去未來現在等異，如色等。
㈡謂無為法，非如色等有過去等品類差別。
★◤nacāsaṃskṛtamatītādibhedabhinnaṃ rūpādivadyatastatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipyāsaṃskṛtaskandha iti saṃkhyāṃ gacchet / [015|02-]
♂nacāsaṃskṛtamatītādibhedabhinnaṃ rūpādivadyatastatsarvamaikadhyamabhisaṃkṣipyā- saṃskṛtaskandha iti saṃkhyāṃ gacchet /
①nacāsaṃskṛtam atīta ādi bheda bhinnam rūpa ādi vat yatas tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya asaṃskṛta skandhas iti saṃkhyām gacchet
㈢འདུས་མ་བྱས་ན་〖PNནི།〗གཟུགས་བཞིན་དུ་འདི་ལྟར་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་〖PNགི།〗ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yatas tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya ‘asaṃskṛtaskandhaḥ’ iti saṅkhyāṃ gacchet.[S053]
①yatas tat sarvam aikadhyam abhisaṃkṣipya ‘asaṃskṛtaskandhaḥ’ iti saṃkhyāṃ gacchet.
㈠由此異一切，攝聚一處，可立名無為陰。
㈡可略一聚，名無為蘊。
★◤saṃkleśavastujñāpanārthaṃ khalūpādānaskandhavacanaṃ saṃkleśavyavadānavastujñāpanārthaṃ skandhavacanaṃ / [015|03-]
♂saṃkleśavastujñāpanārthaṃ khalūpādānaskandhavacanaṃ saṃkleśavyavadānavastu- jñāpanārtha skandhavacanam /
◤saṃkleśavastujñāpanārthaṃ khalûpādānaskandhavacanam,[S053]
㈠為顯染污依止故，說取陰。
㈡又言取蘊，為顯染依。
①saṃkleśa vastu jñāpana artham khalu upādāna-skandha-vacanam, saṃkleśa vyavadāna vastu jñāpana artham skandha vacanam
㈢ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གཞི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ན།
◤saṃkleśavyavadānavastujñāpanārthaṃ skandhavacanam;[S053]
㈠為顯染污清淨依止故，說陰。
㈡染淨二依，蘊言所顯。
★◤nacobhayathā 'pyasaṃskṛtamityarthāyogānna teśu vyavasthāpitam / [015|04-]
♂nacobhayathā'pyasaṃskṛtamityarthāyogānna teṣu vyavasthāpitam /
◤na côbhayathā'py asaṃskṛtam ity arthāyogān na teṣu vyavasthāpitam.[S053]
①na ca ubhayathā 'py asaṃskṛtam ity arthāyogān na teṣu vyavasthāpitam.
㈠此二義於無為中無由義，不相應故。於陰中不立無為。
㈡無為於此二義都無，義不相應，故不立蘊。
①na ca ubhayathā pyasaṃskṛtam iti artha ayogāt na teśu vyavasthāpitam
㈢འདུས་མ་བྱས་ནི་དོན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་〖PN+མ།〗གཞག་གོ།
★◤yathā ghaṭoparamo na ghaṭa evaṃ skandhoparamo na skandho bhavitumarhatītyapare / [015|05-]
♂yathā ghaṭoparamo na ghaṭa evaṃ skandhoparamo na skandho bha-[12a. 1A1. IV ]vitumarhatītyapare /
◤yathā ghaṭoparamo na ghaṭaḥ,[S053]
㈠如瓶破壞，非瓶。
㈡有說：如瓶破非瓶。
①yathā ghaṭa uparamas na ghaṭas evam skandha uparamas na skandhas bhavitum arhati iti apare
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཇི་ལྟར་བུམ་པ་ཆག་པ་བུམ་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ཡང་ཕུང་པོ་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
◤evaṃ skandhoparamo na skandho bhavitum arhatîty apare.[S053]
①evaṃ skandha uparamo na skandho bhavitum arhati iti apare.
㈠如此，陰滅壞不可立為陰。
㈡如是蘊息應非蘊。
★0◤teṣāṃ dhātvāyataneṣvapyeṣa prasaṅgaḥ / [015|06-]
◤teṣāṃ dhātvāyataneṣv apy eṣa prasaṅgaḥ.[S053]
㈠餘師說如此：若作此執，於界入中成反質難。
㈡彼於處界，例應成失。
①teṣām dhātu āyataneṣu api eṣa prasaṅgas
㈢དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དག་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤uktaḥ skandhānāmanyaḥ prakāraḥ // [015|07]
◤uktaḥ skandhānām anyaḥ prakāraḥ..[S053]
㈠說諸陰別義已。
㈡如是已說，諸蘊廢立。
🈪169ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤kramaḥ punaḥ.[S053]
★0◤ 【kramaḥ punaḥ /】[015|08]
①uktas skandhānām anyas prakāras kramas punar
㈢ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
ⅰ㈡當說次第。
★◤ 【yathaudārikasaṃkleśabhājanādyarthadhātutaḥ // VAkK_1.22 //】[015|09]
♂yathaudārikasaṃkleśabhājanādyarthadhātutaḥ //22//
①yathā audārika saṃkleśa bhājana ādi artha dhātutas
㈢རིམ་ནི་རགས་དང་ཀུན་ཉོན་མོངས། །སྣོད་སོགས་〖PNརྩོག།〗དོན་ཁམས་ཇི་བཞིན་ནོ། །
◤yathaudārikasaṃkleśabhājanādyarthadhātutaḥ..22..[S053]
㈠〔偈曰〕：【復次第如麁 染器等義界】。
㈡頌曰：【隨麁染器等_c 界別次第立】〖19_1_d〗。
🈪170རིམ་ནི་རགས་དང་ཀུན་ཉོན་མོངས།། སྣོད་སོགས་དོན་ཁམས་ཇི་བཞིན་ནོ། །
◤1. rūpaṃ hi sapratighatvāt sarvaudārikam.[S053]
㈠釋曰：色者有礙，一切中最麁。
㈡論曰：色有對故，諸蘊中麁。
🈪171གཟུགས་ནི་ཐོགས་པ་དང་བ་ཅས་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་པས་རགས་སོ། །
◤arūpiṇāṃ vedanā pracāraudārikatayā.[S053]
㈠無色中受行相麁故。
㈡無色中麁，唯受行相。
🈪གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་ཚོར་བ་ནི་རྒྱུ་བ་རགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
★★◤rūpaṃ hi sapratighatvātsarvaudārikam / arupiṇāṃ vedanā pracāraudārikatayā / [015|10]
♂rūpaṃ hi sapratighatvātsarvaudārikam / arūpiṇāṃ vedanā pracāraudārikatayā /
①rūpam hi sa pratigha tvāt sarva audārikam
㈢གཟུགས་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་པས་རགས་སོ། །
①arupiṇām vedanā pracāra audārika tayā
③གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་ཚོར་བ་ནི་རྒྱུ་བ་རགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་ཚོར་བ་ནི་རྒྱུ་བ་རགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངའི་ལག་པ་ལ་ཚོར་རོ། །
★0◤tathā hi vyapadiśanti haste me vedanā pāde me vedaneti / [015|10-]
◤tathā hi vyapadiśanti ——[S053]
㈠世間有說，
㈡故世說，
①tathā hi vyapadiśanti haste me vedanā pāde me vedanā iti
③འདི་ལྟར་ངའི་ལག་པ་ལ་ཚོར་རོ་།། ངའི་རྐང་པ་ལ་ཚོར་རོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་སོ་།།
㈢ངའི་རྐང་པ་ལ་ཚོར་རོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་སོ། །
◤haste me vedanā, pāde me vedaneti.[S053]
㈠我手痛我脚痛。
㈡我手等痛言。
🈪འདི་ལྟར་པའི་ལག་པ་ལ་ཚོར་རོ། །172ངའི་རྐང་པ་ལ་ཚོར་རོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་སོ། །
★★◤dvābhyāṃ cau dārikatarā saṃjñā / [015|11]
♂dvābhyāṃ cau{2. Y. omits ca |}dārikatarā saṃjñā /
◤dvābhyām audārikī saṃjñā.[S053]
㈠想麁於二。男女等差別，易分別故。
㈡待二想麁。男女等想，易了知故。
🈪འདུ་ཤེས་ནི་གཉིས་པས་ཆེས་རགས་སོ། །
①dvābhyām cau dārikatarā saṃjñā
㈢འདུ་ཤེས་ནི་གཉིས་པས་ཆེས་རགས་སོ། །
★◤vijñānātsaṃskārā ityato yadaudārikataraṃ tatpūrvamuktam / [015|11-]
♂vijñānātsaṃskārā ityato yadaudārikataraṃ{3. Y. yathaudārikaṃ |} tatpūrvamuktam /
◤vijñānāt saṃskāra iti.[S053]
㈠於識行麁，欲瞋等相易分別故。於中識最細。由自性難分別故。
㈡行麁過識，貪瞋等行易了知故。識最為細。總取境相難分別故。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་པ་བས་ནི་འདུ་བྱེད་དེ།
①vijñānāt saṃskārās iti atas yat ā audārikataram tat pūrvam uktam
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་བས་ནི་འདུ་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གང་ཆེས་རགས་པ་དེ་སྔར་བཤད་དོ། །
◤ato yathaudārikataraṃ tat pūrvam uktam.[S053]
㈠是故最麁於前說。
㈡由此隨麁立蘊次第。
🈪དེའི་ཕྱིར་གང་ཆེས་རགས་པ་དེ་སྔར་བཤད་དོ། །
◤2. atha vā ——[S053]
㈠復次
㈡或
🈪ཡང་ན་
◤anādimati saṃsāre strīpuruṣā anyonyaṃ rūpābhirāmāḥ,[S053]
㈠無始生死男女，於色互相愛樂。
㈡從無始生死已來，男女於色更相愛樂。
🈪ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་འཁོར་བ་ན་ཕོ་དང་མོ་དག་ཕན་ཚུན་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ།
★0◤athavā anādimati saṃsāre strīpuruṣā anyonyaṃ rūpābhirāmāste ca vedanāsvādagarddhāt / [015|12-]
①athavā anādimati saṃsāre strī puruṣās anyonyam rūpa abhirāmās te ca vedanā āsvāda garddhāt
③ཡང་ན་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་འཁོར་བ་ན་ཕོ་དང་མོ་དག་ཕན་ཚུན་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ་;། དེ་ལ་ཆགས་པ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཡང་ན་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་འཁོར་བ་ན་ཕོ་དང་མོ་དག་ཕན་ཚུན་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢དེ་ལ་ཆགས་པ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤te ca vedanāsvādagarddhāt,[S053]
㈠由貪著愛味。
㈡此由耽著樂受味故。
🈪དེ་དག་ཀྱང་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤tadgarddhaḥ saṃjñāviparyāsāt / [015|13]
♂tadgarddhaḥ{4. MS. tatgarddhaḥ |} saṃjñāviparyāsāt /
◤tadgarddhaḥ saṃjñāviparyāsāt,[S053]
㈠此貪由想顛倒。
㈡耽受復因倒想生故。
🈪173དེ་ལ་ཆགས་པ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tat garddhas saṃjñā viparyāsāt
㈢ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་སོ། །
★★◤tadviparyāsaḥ kleśaiścittaṃ aca tatsaṃkliṣṭamiti yathāsaṃkleśaṃ ca kramaḥ / [015|14]
♂tadviparyāsaḥ kleśaiścittaṃ ca tatsaṃkliṣṭamiti yathāsaṃkleśaṃ ca {5. Y. omits ca |} kramaḥ /
◤tadviparyāsaḥ kleśaiḥ,[S053]
㈠此顛倒由煩惱。
㈡此倒想生，由煩惱故。
🈪ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་སོ། །
①tad viparyāsas kleśais cittam aca tad saṃkliṣṭam iti yathāsaṃkleśam ca kramas
㈢སེམས་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་བྱས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤cittaṃ ca tatsaṃkliṣṭam iti yathāsaṃkleśaṃ ca kramaḥ.[S053]
①cittaṃ ca tat-saṃkliṣṭam iti yathā-saṃkleśaṃ ca kramaḥ.
㈠此煩惱從染污心生{+錯譯}。如此如染立次第。[雜心：依意故起煩惱…淨穢之生以心為本]
㈡如是煩惱依識而生{+}。此及前三皆染污識。由此隨染立蘊次第。[婆沙(新).一切煩惱依識而生.染污諸識]
🈪སེམས་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་བྱས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤bhājanādyarthena vā / [015|14-]
①bhājana ādi arthena vā
③ཡང་ན་སྣོད་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱིས་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗སྣོད་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་སྣོད་དང་ཟས་དང་ཚོད་མ་དང་བྱན་པོ་དང་ཟ་བ་པོ་ལྟ་བུའོ། །
◤[S054]
◤[05401-05412]
◤3. bhājanādyarthena vā.[S054]
㈠復次由器等義立次第。
㈡或色如器，
🈪ཡང་ན་སྣོད་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་སྣོད་དང་ཟས་དང་ཚོད་མ་དང་བྱན་པོ་དང་ཟ་བ་པོ་ལྟ་བུའོ། །
◤bhājanabhojanavyañjanakartṛbhoktṛbhūtā hi rūpādayaḥ skandhāḥ.[S054]
㈠如器食餚厨人噉者，色等五陰亦爾。
㈡受類飲食，想同助味，行似厨人，識喻食者。故隨器等立蘊次第。
★◤bhajanabhojanavyañjanakarttṛ bhoktṛbhūtā hi rūpādayaḥ skandhāḥ / dhātuto vā / [015|15]
♂bhājanabhojanavyañjanakarttṛ{6. Y. one reading is paktṛ |} bhoktṛbhūtā hi rūpādayaḥ skandhāḥ / ♂dhātuto vā /
①bhajana bhojana vyañjana karttṛ bhoktṛ bhūtās hi rūpa ādayas skandhās dhātutas vā
③གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་སྣོད་དང་ཟས་དང་ཚོད་མ་དང་བྱན་པོ་དང་ཟ་བ་པོ་ལྟ་བུའོ་།།
◤dhātuto vā.[S054]
㈠復次或由界立次第。
㈡或隨界別立蘊次第。
★0◤kāmaguṇarūpaprabhāvito hi kāmadhātuḥ / vedanāprabhāvitāni dhyānāni / [015|16]
◤kāmaguṇarūpaprabhāvito hi kāmadhātuḥ,[S054]
㈠欲界欲塵色所顯。
㈡謂欲界中有諸妙欲，色相顯了。
🈪174ཡང་ན་ཁམས་ཀྱིས་ཏེ་འདོད་བའི་ཡོན་ཏན་གཟུགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སོ། །ཚོར་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་སོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་མོ། །འདུ་བྱེད་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་སྟེ། འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་སོ་ཞེས་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཞིང་དང་ས་བོན་གྱི་གོ་རིམས་ལྟ་བུར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kāma guṇa rūpa prabhāvitas hi kāmadhātus
③ཡང་ན་ཁམས་ཀྱིས་ཏེ་འདོད་བའི་ཡོན་ཏན་གཟུགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདོད་ལྟ་བུའོ་།། པའི་ཁམས་སོ་།།
㈢ཡང་ན་ཁམས་ཀྱིས་ཏེ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་གཟུགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སོ། །
①vedanā prabhāvitāni dhyānāni
㈢ཚོར་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་སོ། །
◤vedanāprabhāvitāni dhyānāni,[S054]
㈠諸定受所顯。
㈡色界靜慮有勝喜等，受相顯了。
★◤saṃjñāprabhāvitāḥ trayaḥ ārūpyāḥ / [015|16-]
♂saṃjñāprabhāvitāḥ trayaḥ{7. MS ... prabhāvitatrayaḥ |} ārūpyāḥ /
◤saṃjñāprabhāvitāḥ traya ārūpyāḥ,[S054]
㈠三無色界想所顯。
㈡三無色中取空等相，想相顯了。
①saṃjñā prabhāvitās trayas ārūpyās
③འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ ****[@37b]**** ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་མོ་།།
㈢འདུ་ཤེས་ཀྱིས་{37b}རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་མོ། །
★0◤saṃskāramātraprabhāvitaṃ bhavāgram / [015|17]
◤saṃskāramātraprabhāvitaṃ bhavāgram——[S054]
㈠有頂唯行所顯。
㈡第一有中，思最為勝，行相顯了。
①saṃskāra mātra prabhāvitam bhava agram
③འདུ་བྱེད་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་སྟེ་།
㈢འདུ་བྱེད་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་སྟེ། འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་སོ་ཞེས་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཞིང་དང་ས་བོན་གྱི་གོ་རིམས་ལྟ་བུར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤etā eva vijñānasthitayaḥ tāsu ca pratiṣṭhitaṃ vijñānamiti kṣetrabijasaṃdarśanārthaḥ skandhānukramaḥ / [015|17-]
♂etā eva{8. Y. omits eva |} vijñānasthitayaḥ tāsuḥ ca pratiṣṭhitaṃ vijñānamiti kṣetravījasaṃdarśanārthaḥ skandhānukramaḥ /
◤etā vijñānasthitayaḥ,[S054]
㈠此四即是識住。
㈡此即識住。
①etās eva vijñāna sthitayas tāsu ca pratiṣṭhitam vijñānam iti kṣetra bija saṃdarśana arthas skandha anukramas
③འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་སོ་ཞེས་ཕུང་པོའི་གོ་རིམས་ཞིང་དང་ས་བོན་གྱི་གོ་རིམས་ལྟ་བུར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tāsu catasṛṣu pratiṣṭhitaṃ vijñānam ity evaṃ kṣetrabījasandarśanārthaḥ skandhānukramaḥ.[S054]
㈠於四中識能依住，此陰次第。為顯田種子次第義。
㈡識住其中，顯似世間田種次第。是故諸蘊次第如是。
★◤ata eva pañcaskandhā nālpīyāṃso na bhūyāṃsaḥ / [015|18-]
♂ata eva pañca skandhā nālpīyāṃso{9. MS. nālpīyānso |} na bhūyāṃsaḥ{10. MS. bhūyānsaḥ |} /
◤ata eva ca pañca skandhāḥ,[S054]
㈠是故唯立五陰。
㈡由此五蘊 。
①atas eva pañca skandhās na alpīyāṃsas na bhūyāṃsas
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ལྔ་སྟེ་མི་ཉུང་མི་མང་ངོ་། །
◤nâlpīyāṃsaḥ, na bhūyāṃsaḥ.[S054]
㈠不多不少。
㈡無增減過。
★◤ata eva ca kramakāraṇādvedanāsaṃjñe saṃskārebhyaḥ pṛthaka skandhīkṛte / [015|19-]
♂ata eva ca kramakāraṇādvedanāsaṃjñe saṃskārebhyaḥ{11. Y. omits saṃskārebhyaḥ |} pṛthak skandhīkṛte /
◤ata eva ca kramakāraṇād vedanāsaṃjñe saṃskārebhyaḥ pṛthak skandhīkṛte,[S054]
㈠由此立次第因。於行中分受及想，別立為陰。
㈡即由如是，諸次第因。離行別立受想二蘊，謂受與想。
🈪175དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ལྔ་སྟེ་མི་ཉུང་མི་མང་ངོ་། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་ཆེས་རགས་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་ཟས་དང་ཚོད་མ་ལྟ་བུ་དང་། དེ་དག་གི་ཁམས་གཉིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་སོ། །
★0◤yata ete audārikatare saṃkleśānukramahetū bhājanavyañjanabhūte tatprabhāvitaṃ ca dhātudvayamiti // [015|20-]
◤yata ete audārikatare saṃkleśānukramahetū bhājanavyañjanabhūte,[S054]
㈠由此受想最麁。染污次第因。受想似食餚。
㈡於諸行中，相麁生染。類食同助。
①atas eva ca krama kāraṇāt vedanā saṃjñe saṃskārebhyas pṛthaka skandhīkṛte yatas ete audārikatare saṃkleśa anukrama hetū bhājana vyañjana bhūte tad prabhāvitam ca dhātu dvayam iti
㈢གང་གི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་ཆེས་རགས་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་ཟས་དང་ཚོད་མ་ལྟ་བུ་དང་། དེ་དག་གི་〖PNགིས〗ཁམས་གཉིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་སོ། །
◤tatprabhāvitaṃ ca dhātudvayam iti..22..[S054]
㈠能顯二界故，別立為陰。
㈡二界中強，故別立蘊。
★★◤āyatanadhātūnāṃ ṣaṇṇāṃ cakṣurādīnāmanukramo vaktavyaḥ / [015|22]
♂āyatanadhātūnāṃ ṣaṇṇāṃ cakṣurādī-[ 12b. 1B1. IV ]nāmanukramo vaktavyaḥ /
◤āyatanadhātūnāṃ ṣaṇṇāṃ cakṣurādīnām anukramo vaktavyaḥ.[S054]
㈠入界中，眼等六，應說次第。
㈡處界門中，應先辨說，六根次第。
①āyatana dhātūnām ṣaṇṇām cakṣus ādīnām anukramas vaktavyas
③མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་གེ་རིམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་གོ་རིམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ན་དེའི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་སུ་འགྱུར་རོ། །
★◤tadvaśenaiva hi tadviṣayavijñānānāṃ kramaḥ / teṣāṃ ca punaḥ ṣaṇṇāṃ / [015|23]
♂tadvaśenaiva hi tadviṣayavijñānānāṃ kramaḥ /
◤tadvaśenaiva hi tadviṣayavijñānānāṃ kramaḥ.[S054]
㈠何以故。由隨此塵，及識次第易知故。
㈡由斯境識，次第可知。
🈪176མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་གེ་རིམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེའི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་སུ་འགྱུར་རོ། །དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། ད་ལྟའི་དོན་ཕྱིར་དང་པོར་ལྔ། །མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་སོ། །
🈪177ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་མ་ངེས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པ་ནས། ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་པར་ཡིན་ནོ། །
①tad vaśena eva hi tad viṣaya vijñānānām kramas
③དེའི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེའི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་སུ་འགྱུར་རོ་།།
①teṣām ca punar ṣaṇṇām
③དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་།
㈢དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། ད་ལྟའི་དོན་ཕྱིར་དང་པོར་ལྔ། །མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་སོ། །
◤teṣāṃ ca punaḥ ṣaṇṇām[S054]
㈠此眼等六。
★◤ 【prāk pañca vārttamārthyāt】[015|24]
◤prāk pañca vārttamānārthyāt,[S054]
㈠〔偈曰〕：【前五現塵故】。
㈡頌曰：【前五境唯現_a 四境唯所造_b】。【餘用遠速明_c 或隨處次第】〖20_1_d〗。
◤cakṣurādīni pañca varttamānaviṣayatvāt pūrvam uktāni.[S054]
㈠釋曰：眼等五根，緣現在塵。是故先說。
㈡論曰：於六根中，眼等前五唯取現境。是故先說。
★◤cakṣurādīni pañca varttamānaviṣayatvāt pūrvamuktāni / manastvaniyataviṣayam[015|25]
♂teṣāṃ ca punaḥ ṣaṇṇāṃ prāk pañca vārttamānārthyāt cakṣurādīni pañca varttamānaviṣayatvāt pūrvamuktāni / ♂manastvaniyataviṣayam /
①prāk pañca vārttam ārthyāt cakṣus ādīni pañca varttamāna viṣaya tvāt pūrvam uktāni
③ད་ལྟའི་དོན་ཕྱིར་དང་པོར་ལྔ་;། མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་སོ་།།
①manas tu aniyata viṣayam
③ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་མ་ངེས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་མ་ངེས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པ་ནས། ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་པར་ཡིན་ནོ། །
◤manas tv aniyataviṣayam——[S054]
㈠意根境界不定。
㈡意境不定，三世無為。
◤kiñcid varttamānaviṣayam,[S054]
㈠有意根緣現在塵。
㈡或唯取一。
◤kiñcid yāvat tryadhvānadhvaviṣayam.[S054]
㈠有緣三世及非三世塵。
㈡或二三四。
◤[S055]
◤[05501-05512]
◤bhautikārthyāccatuṣṭayam.[S055]
㈠〔偈曰〕：【四所造塵故】。
㈡所言【四境唯所造】〖20_1_b〗者，
★◤kiñcidvarttamānaviṣayaṃ kiñcit vyadhvānadhraviṣayam / [015|25-016|01]
♂kiṃcidvarttamānaviṣayaṃ @016 kiṃcit{1. Y. adds yāvat |} tryadhvānadhvaviṣayam /
①kiñcid vartta māna viṣayam kiñcid vyadhva anadhra viṣayam
③ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་པ་ནས། ཁ་ཅིག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་པར་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【bhautikārthyāccatuṣṭayam /】[016|02]
♂bhautikārthyāccatuṣṭayam / ♂pragiti varttate /
①bhautika arthyāt catuṣṭayam
③འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་དོན་ཕྱིར་བཞི་།།
㈢འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་དོན་ཕྱིར་བཞི། །དང་པོར་ཞེས་བྱ་བར་སྙེགས་སོ། །
◤prāg iti varttate.[S055]
㈠釋曰：前言流至此。
㈡前流至此。
★◤prāgiti varttate / pañcānāṃ punaśctvāri pūrvamuktāni / bhautikaviṣayatvāt / [016|03]
♂pañcānāṃ punaścatvāri pūrvamuktāni / ♂bhautikaviṣayatvāt /
①prāk iti varttate
③དང་པོར་ཞེས་བྱ་བར་སྙེགས་སོ་།།
①pañcānām punar ctvāri pūrvam uktāni bhautika viṣaya tvāt
㈢ལྔ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བཞིར་〖PNབཞི།〗སྔར་སྨོས་པ་ནི་ཡུལ་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤pañcānāṃ punaś catvāri pūrvam uktāni; bhautikaviṣayatvāt.[S055]
㈠五中四在前說，所造色為塵故。
㈡五中前四境唯所造，是故先說。
🈪178འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་དོན་ཕྱིར་བཞི། །དང་པོར་ཞེས་བྱ་བར་སྙེགས་སོ། །ལྔ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བཞིར་སྔར་སྨོས་པ་ནི་ཡུལ་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་དག་ཡིན་ལ། རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
0◤kāyasya tv aniyato viṣayaḥ / [016|03-][S055]
㈠身塵不定。
㈡身境不定。
①kāyasya tu aniyatas viṣayas
③ལུས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་མ་ངེས་ཏེ་།
㈢ལུས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་དག་ཡིན་ལ། རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤kadācid bhūtāni kadācid bhautikam kadācidubhayam / [016|04]
♂kadācid bhūtāni kadācid bhautikaṃ kadācidubhayam /
◤kadā cid bhūtāni,[S055]
㈠或身緣四大。
㈡或取大種。
①kadācid bhūtāni kadācid bhautikam kadācid ubhayam
③རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་དག་ཡིན་ལ། རེས་འགའ་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། རེས་འགའ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
◤kadā cid bhautikam,[S055]
㈠或緣所造。
㈡或取造色。
★◤ 【dūrāśutaravṛttyā 'nyat】[016|05]
①dūra aśutara vṛttyā anyat
③གཞན་ནི་ཆེས་རིང་མྱུར་འཇུག་ཕྱིར་།།
㈢གཞན་ནི་ཆེས་རིང་མྱུར་འཇུག་ཕྱིར། །ལྷག་མ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཆེས་རྒྱང་རིང་བ་དང་མྱུར་བར་འཇུག་པས་གཞན་པས་སྔར་སྨོས་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བའི་ཡུལ་རྒྱང་རིང་བའི་ཕྱིར་གཉིས་པས་དེ་དག་སྔར་སྨོས་སོ། །
◤kadā cid ubhayam.[S055]
㈠或復俱緣。
㈡或二俱取。
◤dūrāśutaravṛttyā'nyat,[S055]
①dūrāśutaravṛttyā 'nyat,
㈠〔偈曰〕：【餘遠急明事】。【餘用遠速明】〖20_1_c〗。
◤śeṣa punar itarasmād yathāyogaṃ dūrāśutaravṛttyā pūrvam uktam.[S055]
㈠釋曰：餘者謂前四根。此次第前說。由遠急明事故。
㈡餘謂前四，如其所應，用遠速明，是故先說。
★◤śeṣaṃ punaritasmād yathāyogaṃ dūrāśutaravṛttyā pūrvamuktam / cakṣuḥśrotraṃ hi dūraviṣayam / [016|06]
♂dūrāśutaravṛttyā'nyat śeṣaṃ punaritarasmād yathāyogaṃ dūrāśutaravṛttyā pūrvamuktam / ♂cakṣuḥśrotraṃ hi dūraviṣayam /
①śeṣam punar itasmāt yathāyogam dūra aśutara vṛttyā pūrvam uktam cakṣus śrotram hi dūra viṣayam tat pūrvam uktam dvayāt
③ལྷག་མ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཆེས་རྒྱང་རིང་བ་དང་མྱུར་བར་འཇུག་པས་གཞན་བས་སྔར་སྨོས་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བའི་ཡུལ་རྒྱང་རིང་བའི་ཕྱིར་གཉིས་པས་དེ་དག་སྔར་སྨོས་སོ་།།
◤cakṣuḥśrotraṃ hi dūraviṣayam,[S055]
㈠眼耳緣遠境。
㈡謂眼耳根取遠境故。
★0◤tat pūrvamuktaṃ dvayāt / tayorapi cakṣuṣo dūratare vṛttiḥ / [016|07]
◤tat pūrvam uktaṃ dvayāt.[S055]
㈠於後二前說。
㈡在二先說。
🈪179རེས་འགའ་ནི་གཉིག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ནི་ཆེས་རིང་མྱུར་འཇུག་ཕྱིར། །ལྷག་མ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཆེས་རྒྱང་རིང་བ་དང་མྱུར་བར་འཇུག་པས་གཞན་བས་སྔར་སྨོས་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བའི་ཡུལ་རྒྱང་རིང་བའི་ཕྱིར་གཉིས་པས་དེ་དག་སྔར་སྨོས་སོ། །དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་མིག་ནི་ཆེས་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་སྟེ། ཆུ་ཀླུང་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ཡང་དེའི་སྒྲ་མི་ཐོས་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་སྔར་སྨོས་སོ། །
①tayos api cakṣuṣas dūratare vṛttis
③དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་མིག་ནི་ཆེས་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་སྟེ་།
㈢དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་མིག་ནི་ཆེས་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་སྟེ། 〖PNརླུང་〗ཆུ་ཀླུང་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ཡང་དེའི་སྒྲ་མི་ཐོས་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་སྔར་སྨོས་སོ། །
◤tayor api cakṣuṣo dūratare vṛttiḥ,[S055]
㈠於前二中，眼事最遠。
㈡二中眼用遠故先說。
🈪180སྣ་དང་ལྕེ་ནི་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་པ་མེད་མོད་ཀྱི། དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་སྣ་ནི་ཆེས་མྱུར་བར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་ཏེ། ཟས་ལྕེ་དང་མ་ཕྲད་པ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཇི་ལྟར་གནས་བཞིན་རིམ། །ཡང་ན་ལུས་འདི་ལ་མིག་གི་རྟེན་ནི་དང་པོ་ན་གནས་སོ། །དེའི་འོག་ན་ནི་རྣ་བའི་འོ། །དེའི་འོག་ན་ནི་སྣའི་འོ། །དེའི་འོག་ན་ནི་ལྕེའི་འོ། །ལུས་ཀྱི་ནི་ཕལ་ཆེར་དེའི་འོ་ནའོ། །
★◤paśyato 'pi dūrānnadīṃ tacchabdāśravaṇādatastat pūrvamuktam / [016|07-]
♂paśyato 'pi dūrānnadīṃ tacchabdāśravaṇādatastata pūrvamuktam /
◤paśyato 'pi dūrān nadīṃ tacchabdāśravaṇāt,[S055]
㈠遠見江河，不聞聲故。
㈡遠見山河，不聞聲故。
①paśyatas api dūrāt nadīm tad śabda aśravaṇāt atas tat pūrvam uktam
③ཆུ་ཀླུང་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ཡང་དེའི་སྒྲ་མི་ཐོས་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་སྔར་སྨོས་སོ་།།
◤atas tat pūrvam uktam.[S055]
㈠故眼在前，後有急緩事。如先見人擊鼓後方聞聲。
㈡又眼用速。先遠見人撞擊鍾鼓，後聞聲故。
★0◤ghrāṇasya tu nāsti dūre vṛttiḥ / jihvāyāśca / [016|08]
◤ghrāṇasya tu nâsti dūre vṛttiḥ, jihvāyāś ca[S055]
㈠鼻舌無遠事。
㈡鼻舌兩根用俱非遠。
①ghrāṇasya tu na asti dūre vṛttis jihvāyās ca
③སྣ་དང་ལྕེ་ནི་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་པ་མེད་མོད་ཀྱི་།
㈢སྣ་དང་ལྕེ་ནི་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་འཇུག་པ་མེད་མོད་ཀྱི། དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་སྣ་ནི་ཆེས་མྱུར་བར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་ཏེ། ཟས་ལྕེ་དང་མ་ཕྲད་པ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tayor āśutaravṛttitvāt ghrāṇaṃ pūrvam uktam;[S055]
①tayor āśutara-vṛttitvāt ghrāṇaṃ pūrvam uktam;
㈠鼻事急故前說。
㈡先說鼻者。由速明故。
◤aprāptasyaiva jihvāṃ bhojyasya gandhagrahaṇāt.[S055]
㈠如飲食未到舌，鼻已知香故。又鼻事明了，能緣味細香故。舌則不爾。
㈡如對香美諸飲食時，鼻先嗅香舌後甞味。
◤yathāsthānaṃ kramo 'tha vā..23..[S055]
㈠〔偈曰〕：【復隨處次第】。【或隨處次第】〖20_1_d〗。
★★◤tayorāśutaravṛttitvāt ghrāṇaṃ pūrvamuktamaprāptasyaiva jihvā bhojyasya gandhagrahaṇāt / [016|09]
♂tayorāśutaravṛttitvāt ghrāṇaṃ pūrvamuktamaprāptasyaiva jihvā{2. Y. reads jihvāṃ |} bhojyasya gandhagrahaṇāt /
①tayos āśutara vṛtti tvāt ghrāṇam pūrvam uktam aprāptasya eva jihvā bhojyasya gandha grahaṇāt
③དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་སྣ་ནི་ཆེས་མྱུར་བར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྔར་སྨོས་ཏེ། ཟས་ལྕེ་དང་མ་ཕྲད་པ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【yathāsthānaṃ kramo 'thavā // VAkK_1.23 //】[016|10]
♂yathāsthānaṃ kramo 'thavā //23//
①yathāsthānam kramas athavā
③ཡང་ན་ཇི་ལྟར་གནས་བཞིན་ ****[@38a]**** *་།།
㈢ཡང་ན་ཇི་ལྟར་གནས་བཞིན་{38a}། །རིམ། །ཡང་ན་ལུས་འདི་ལ་མིག་གི་རྟེན་ནི་དང་པོ་ན་གནས་སོ། །
★0◤athavā asmin śarīre cakṣuṣo 'dhiṣṭhānamupariṣṭāt niviṣṭam / [016|11]
◤atha vā asmin śarīre cakṣuṣo 'dhiṣṭhānamupariṣṭāt niviṣṭam,[S055]
㈠釋曰：復次於身中，眼根依止在上。
㈡或於身中，隨所依處，上下差別，說根次第。 謂眼所依，最居其上。
①athavā asmin śarīre cakṣuṣas adhiṣṭhānam upāriṣṭāt niviṣṭam
③རིམ་;། ཡང་ན་ལུས་འདི་ལ་མིག་གི་རྟེན་ནི་དང་པོ་ན་གནས་སོ་།།
①tasmāt adhas śrotrasya
㈢དེའི་འོག་ན་ནི་རྣ་བའི་འོ། །
0◤tasmād adhaḥ śrotrasya / tasmādadho ghrāṇasya / tasmāt jihvāyāḥ / [016|12][S055]
㈠耳根次下。鼻又下耳。舌又下鼻。
㈡次耳鼻舌身多居下。
①tasmāt adhas ghrāṇasya
③དེའི་འོག་ན་ནི་སྣའི་འོ་།།
㈢དེའི་འོག་ན་ནི་སྣའི་འོ། །〖PN-དེའི་འོག་ན་ནི་སྣའིའོ།〗
①tasmāt jihvāyās
㈢དེའི་འོག་ན་ནི་ལྕེའི་འོ། །
★0◤tasyāḥ kāyasya{3. MS. tasmāt kāyasya |} bāhulyena /
◤tasyāḥ kāyasya bāhulyena.[S055]
㈠身多下舌。
①tasyās kāyasya bahulyena
③ལུས་ཀྱི་ནི་ཕལ་ཆེར་དེའི་འོག་ནའོ་།།
㈢ལུས་ཀྱི་ནི་ཕལ་ཆེར་དེའི་འོ་ནའོ། །
★◤manaḥ punastānyeva niśritamadeśasthaṃ ceti yathāsthānameṣāṃ kramaḥ syāt / [016|12-]
♂manaḥ punastānyeva{4. MS. punaḥ sthānyeva...pu is not clear in photo } niśritamadeśasthaṃ ceti yathāsthānameṣāṃ kramaḥ{5. MS. drops ma |} syāt /
◤manaḥ punas tāny eva niśritam adeśasthaṃ ceti yathāsthānam eṣāṃ kramaḥ syāt..23..[S055]
㈠意根依止其中，無有的處。故如處所，立彼次第。
㈡意無方處，有即依止諸根生者，故最後說。
🈪181ཡིད་ནི་དེ་དག་ལ་བརྟེན་པ་དང་ཡུལ་ན་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ནི་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ།
①manas punar tāni eva niśritam adeśa stham ca iti yathāsthānam eṣām kramas syāt
㈢ཡིད་ནི་དེ་དག་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་དང་ཡུལ་ན་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ནི་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ།
◤[S056]
◤[05601-05614]
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ daśasvāyataneṣu rūpaskandhasaṃgṛhīteṣvekaṃ rūpāyatanamucyate / [016|14]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ daśasv āyataneṣu rūpaskandhasaṃgṛhīteṣv ekaṃ rūpāyatanam ucyate,[S056]
㈠復次何因，十入皆色陰所攝，於中唯一入名色入。
㈡何緣十處皆色蘊攝，唯於一種立色處名。
🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ལས་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བརྗོད་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་གཅིག་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྱེ་བྲག་དོན་དང་གཙོ་པོའི་ཕྱིར། །ཆོས་མད་?་བ་དང་མཆོག་བསྡུས་ཕྱིར། །གཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། །གཅིག་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད། །བྱེ་བྲག་གི་དོན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཅི་ནས་ཀྱང་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་སྒོ་ནས་བཅུ་པོ་འདི་དག་གི་སོ་སོར་སྐྱེ་མཆེད་ཉིད་ཡིན་གྱི་སྤྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། མིག་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱས་པ་དག་གིས་ནི་གང་མིག་ལ་སོགས་པར་ནི་མིང་མ་བཏགས་ལ་གཟུགས་ནི་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་འདིའི་མིང་གཞན་མ་བརྗོད་དོ། །
①kim punar kāraṇam daśasu āyataneṣu rūpa skandha saṃgṛhīteṣu ekam rūpa āyatanam ucyate
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ལས་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བརྗོད་ལ་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ལས་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བརྗོད་ལ།
★◤sarveṣu ca dharmasvabhaveṣvekaṃ dharmāyatanamityāha[016|14-]
♂sarveṣu ca dharmasvabhāve{6. Three letters (svabhāve) are not clear in photo. }ṣvekaṃ [ 13a. 1A1. V ] dharmāyatanamityāha viśeṣaṇārthaṃ prādhānyādbahudharmāgrasaṃgrahāt{7. MS. dharmāgrahāt |} ekamāyatanaṃ rūpamekaṃ dharmākhyamucyate //24//
◤sarveṣu ca dharmasvabhāveṣv ekaṃ dharmāyatanam ?[S056]
㈠一切入皆法為自性，於中唯一入名法入。
㈡又十二處體皆是法，唯於一種立法處名。
①sarveṣu ca dharma svabhaveṣu ekam dharma āyatanam iti āha
③ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་གཅིག་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་དུ་བརྗོད་ལ། ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་གཅིག་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།
★◤ 【■viśeṣaṇārthaṃ prādhānyādbahudharmāgrasaṃgrahāt /】[016|16-]
①viśeṣaṇa artham prādhānyāt bahu dharma agra saṃgrahāt
③བྱེ་བྲག་དོན་དང་གཙོ་པོའི་ཕྱིར་།། ཆོས་མང་བ་དང་མཆོག་བསྡུས་ཕྱིར་།།
㈢བྱེ་བྲག་དོན་དང་གཙོ་པོའི་ཕྱིར། །ཆོས་མང་བ་དང་མཆོག་བསྡུས་ཕྱིར། །
◤ity āha——[S056]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰 ：
★◤【 ekamāyatanaṃ rūpamekaṃ dharmākhyamucyate // VAkK_1.24 //】
①ekam āyatanam rūpam ekam dharma ākhyam ucyate
③གཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་།། གཅིག་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་།།
㈢གཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། །གཅིག་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད། །
◤viśeṣaṇārthaṃ prādhānyād bahudharmāgrasaṃgrahāt.[S056]
㈠【為簡別勝故 攝多勝法故】。
㈡【為差別最勝_a 攝多增上法】〖21_1_b〗。
◤ekam āyatanaṃ rūpam ekaṃ dharmākhyam ucyate..24..[S056]
㈠【唯一入名色 及一入名法】。
㈡【故一處名色_c 一名為法處】〖21_1_d〗。
★0◤kathaṃ viśeṣaṇārtham / [016|18]
◤katham viśeṣaṇārtham ?[S056]
㈠釋曰：云何為簡別。
㈡論曰：為差別者，
①katham viśeṣaṇa artham
㈢བྱེ་བྲག་གི་དོན་ཅི་〖PNཇི།〗ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
★◤yathā gamyeta pratyekameṣāṃ daśānām āyatanatvaṃ viṣayaviṣayitvena vyavasthānaṃ na samastānāmiti / [016|18-]
♂yathā gamyeta pratyekameṣāṃ daśānām āyatanatvaṃ viṣayaviṣayitvena{8. Y. seems to be viṣayiviṣayatvena |} vyavasthānaṃ na samastānām iti /
◤yathā gamyeta pratyekam eṣāṃ daśānām āyatanatvaṃ viṣayaviṣayitvena vyavasthānaṃ{Y: viṣayiviṣayatvena vyavasthānāt(n)} na samastānām iti.[S056]
㈠欲令知如此十法，各得入名，由成立為根塵故，不須聚集。
㈡為令了知，境有境性種種差別，故於色蘊.就差別相.建立十處，不總為一。
①yathā gamyeta pratyekam eṣām daśānām āyatana-tvam viṣaya-viṣayi-tvena vyavasthānam na samastānām iti
㈢ཅི་ནས་ཀྱང་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་སྒོ་ནས་བཅུ་པོ་འདི་དག་གི་〖PN-གི།〗སོ་སོར་སྐྱེ་མཆེད་ཉིད་ཡིན་གྱི་སྤྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ།
★◤cakṣurādibhiśca viśeṣitairyanna cakṣurādisaṃjñakaṃ rūpaṃ ca tadrūpakayātanaṃ jñāsyata ityasya punarnāmāntaraṃ nocyate / [016|19-]
♂cakṣurādibhiśca viśeṣitairyanna cakṣurādisaṃjñakaṃ rūpaṃ ca tadrūpāyatanaṃ jñāsyata ityasya punarnāmāntaraṃ nocyate /
◤cakṣurādibhiś ca viśeṣitair yan na cakṣurādisaṃjñakaṃ rūpaṃ ca tad rūpāyatanaṃ jñāsyata ity asya nāmāntaraṃ nôcyate.[S056]
㈠更由眼等差別.是色不得眼等名，亦是色性。應知是色入故，不立此別名。
㈡若無眼等差別想名，而體是色，立名色處。 此為眼等名所簡別，雖標總稱而即別名。
①cakṣus ādibhis ca viśeṣitais yat na cakṣus ādi saṃjñakam rūpam ca tad rūpaka yātanam jñāsyate iti asya punar nāma antaram na ucyate
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱས་པ་དག་གིས་ནི་གང་མིག་ལ་སོགས་པར་ནི་མིང་མ་བཏགས་ལ་གཟུགས་ནི་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་འདིའི་མིང་གཞན་མ་བརྗོད་དོ། །
★0◤athavā rūpāyatanasya prādhānyāt / [016|20-]
◤atha vā rūpāyatanasya prādhānyāt.[S056]
㈠復次色入於中勝故。
㈡又諸色中色處最勝，故立通名。
①athavā rūpa āyatanasya prādhānyāt
㈢ཡང་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
★0◤taddhi sapratighatvācca / pāṇyādisaṃsparśaiḥ spṛṣṭaṃ rūpyate / [016|21]
◤tad dhi sapratighatvāc ca pāṇyādisaṃsparśaiḥ spṛṣṭaṃ rūpyate.[S056]
㈠何以故。有礙強故。若手等物觸，即便變壞。
㈡由有對故。手等觸時，即便變壞。
①tat hi sa pratigha tvāt ca pāṇi ādi saṃsparśais spṛṣṭam rūpyate
㈢དེ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་རེག་ན་གཟུགས་སུ་རུང་པ་དང་།
0◤sanidarśanatvāc ca / [016|22][S056]
㈠復次體相顯現。
㈡及有見故，
①sa-nidarśana-tvāt ca——
㈢བསྟན་དུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
0◤idam ihāmutreti{9. MS. ... mutre nirūpaṇāt S.Y. ...mutreti deśanidarśanarūpaṇāt |} nirūpaṇāt [016|22-][S056]
㈠於此彼處，易指示故，有似影故。
㈡可示在此在彼差別。
㈢འདི་ནི་འདི་ནའོ། ། ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ་ཞེས་བརྟག་ཏུ་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①‘idam iha, amutra’ iti deśa-nidarśana-rūpaṇāt. nirūpaṇāt
①idam iha amutra iti nirūpaṇāt loke api ca tad rūpam iti pratītam na anyāni
★0◤loke 'pi ca tadrūpamiti pratītaṃ nānyāni / [016|22-]
◤loke 'pi ca tadrūpam iti pratītam,[S056]
㈠復次世間同知說此入為色。
㈡又諸世間，唯於此處，同說為色。
㈢འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དེ་གཟུགས་སོ་ཞེས་གྲགས་ཀྱི་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nânyāni.[S056]
㈠非知餘入。
㈡非於眼等。
0◤viśeṣaṇārthameva caikaṃ{10. Y. one reading is ... maikekaṃ and another mevaikaṃ |} dharmāyatanam uktaṃ na sarvāṇi / [016|23][S056]
㈠為簡別故，說一入名法入。不說餘入。
㈡又為差別，立一法處。非於一切。 如色應知。
①viśeṣaṇa artham eva ca ekam dharma āyatanam uktam, na sarvāṇi
㈢བྱེ་བྲག་གི་དོན་ཉིད་ཀྱིས་གཅིག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཤད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཐམས་ཅད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
0◤api cātra @017 bahūnāṃ dharmāṇāṃ saṃgraho vedanādīnām / [016|23-017|01][S056]
㈠復次於法入中，攝受等多法。
㈡又於此中，攝受想等 。
①api ca atra bahūnām dharmāṇām saṃgrahas vedanā ādīnām
㈢གཞན་ཡང་འདིར་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་མང་པོ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ།
0◤ataḥ sāmānyenābhidhānaṃ kriyate dharmaśabdena / [017|01][S056]
㈠為說多法，故立通名。
㈡眾多法故，應立通名。
①atas sāmānyena abhidhānam kriyate dharma śabdena
㈢དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྒྲར་སྤྱིར་རྗོད་〖Nབརྗོད།〗པར་བྱེད་དོ། །
◤agrasya ca nirvāṇadharmasyātra saṃgrahaḥ,[S056]
①agrasya ca nirvāṇadharmasya atra saṃgrahaḥ,
㈠又涅槃是最勝法，入此中攝。
㈡又增上法，所謂涅槃。此中攝故 。
🈪ཆོས་ཀྱི་མཆོག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡང་དེར་བསྡུས་ཏེ་གཞན་དག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤agrasya ca nirvāṇadharmasyātra saṃgraho nānyeṣviti / [017|02]
①agrasya ca nirvāṇa dharmasya atra saṃgrahas na anyeṣu iti
◤nânyeṣv iti.[S056]
㈠非於餘入，故偏受法名。
㈡獨立為法。
0◤viṃśatiprakāratvenaudārikatvān māṃsa{1. MS. mānsa |} divyāryaprajñācakṣustraya{S. ॰cakṣuṣṭraya॰}gocaratvāc caikaṃ rūpāyatanam ity apare // [017|02-][S056]
㈠復有餘師說：二十種品類，多餘色故，肉天聖慧三眼境故。
㈡有餘師說：色處中有二十種色.最麁顯故，肉天聖慧三眼境故，獨立色名。法處中有諸法名故，諸法智故，獨立法名[16梵藏陳-]。
🈪186གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུའི་རིག་པའི་ཕྱིར་དང་། ཤའི་དང་ལྷའི་དང་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་མིག་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①viṃśati-prakāra-tvena audārika-tvāt māṃsa-divya-ārya-prajñā-cakṣuṣ-ṭraya-gocara-tvāt ca ekam rūpa-āyatanam iti apare
③ཆོས་ཀྱི་མཆོག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡང་དེར་བསྡུས་ཏེ་གཞན་དག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུའི་རིག་པའི་ཕྱིར་དང་། ཤའི་དང་ལྷའི་དང་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་མིག་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་ ****[@38b]**** ་མཆེད་དུ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢ཆོས་ཀྱི་མཆོག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ:དེ་ཡང་དེར་〖Pཡང་དེར།Nཡང་དེ།〗བསྡུས་ཏེ་གཞན:དག་ཏུ་〖PNདུ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པ་ཉི:ཤུའི་རིག་〖PNཤུས་རགས།〗པའི་ཕྱིར་དང་། :ཤའི་དང་ལྷའི་〖PNཤ་དང་ལྷ།〗དང་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་མིག་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་{38b}མཆེད་དུ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S057]
◤[05701-05710]
★0◤anyānyapi skandhāyatanadhātusaṃśabditānyupalabhyante sūtreṣu [017|04-]
◤anyāny api skandhāyatanadhātusaṃśabditāny upalabhyante sūtreṣu,[S057-059]
㈠復有餘法.陰入界同名，於餘經中已顯。
㈡諸契經中，有餘種種蘊及處界，名想可得。
①anyāni api skandha-āyatana-dhātu saṃśabditāni upalabhyante sūtreṣu
③མདོ་དག་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་དམིགས་ན། ཅི་དེ་རྣམས་འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་དག་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་དམིགས་ན། ཅི་དེ་རྣམས་འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན།
★0◤teṣāṃ kim ebhir eva saṃgraho veditavya āhosvidvyatirekaḥ / [017|04-]
◤teṣāṃ kim ebhir eva saṃgraho veditavyaḥ, āhosvid vyatirekaḥ ?[S057-059]
㈠由此三門攝，彼皆盡為不盡。
㈡為即此攝，為離此耶。
①teṣām kiṃebhis eva saṃgrahas veditavyas āhosvit vyatirekas
★◤ebhireva saṃgraho na vyatirekaḥ / tatra tāvat[017|05]
♂ebhireva saṃgraho na vyatirekaḥ / tatra tāvat
◤ebhir eva saṃgraho na vyatirekaḥ.[S057-059]
㈠由此攝盡無餘。
㈡彼皆此攝，如應當知。
①ebhis eva saṃgrahas na vyatirekas tatra tāvat
③འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་ནི་མེད་དེ་དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
㈢འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་ནི་མེད་དེ་དེ་ལ་རེ་ཞིག།
◤tatra tāvat——[S057-059]
㈠此中〔偈曰〕：
㈡且辯攝餘諸蘊名想。頌曰：
★◤ 【■dharmaskandhasahasrāṇi yānyaśītiṃ jagau muniḥ /】[017|06-]
♂dharmaskandhasahasrāṇi yānyaśītiṃ{2. MS. yānyasīti |} jagau muniḥ /
◤dharmaskandhasahasrāṇi yānyaśītiṃ jagau muniḥ.[S057-059]
㈠【如來說法陰 其數八十千】。
㈡【牟尼說法蘊_a 數有八十千】〖22_1_b〗。
①dharma skandha sahasrāṇi yāni aśītim jagau munis
㈢ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་དག། གང་རྣམས་ཐུབ་པས་གསུངས་དེ་དག།
★◤【 tāni vāṅnāma vetyeṣāṃ rūpasaṃskārasaṃgrahaḥ // VAkK_1.25 //】
♂tāni vāṅnāma vetyeṣāṃ rūpasaṃskārasaṃgrahaḥ //25//
◤tāni vāṅnāma vêty eṣāṃ rūpasaṃskārasaṃgrahaḥ..25..[S057-059]
㈠【此但言及名 色行陰所攝】。
㈡【彼體語或名_c 此色行蘊攝】〖22_1_d〗。
①tāni vāc nāma vā iti eṣām rūpa saṃskāra saṃgrahas
㈢ཚིག་གམ་མིང་ཡིན་དེ་དག་ནི། །གཟུགས་དང་འདུ་བྱེད་དག་ཏུ་འདུས། །
★★◤yeṣāṃ vāksvabhāvaṃ buddhavacanaṃ teṣāṃ tāni rūpaskandhasaṃgṛhītāni / [017|08]
♂yeṣāṃ vāk-[ 13b. 1B1. V ]svabhāvaṃ buddhavacanaṃ teṣāṃ tāni rūpaskandhasaṃgṛhītāni /
◤yeṣāṃ vāk-svabhāvaṃ buddhavacanam,[S057-059]
㈠釋曰：有諸師執，佛正教言，音為性。
㈡論曰：諸說佛教，語為體者，
①yeṣām vāc svabhāvam buddha vacanam teṣām tāni rūpa skandha saṃgṛhītāni
㈢གང་དག་གི་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཚིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །
◤teṣāṃ tāni rūpaskandhasaṃgṛhītāni.[S057-059]
㈠於彼師入色陰攝。
㈡彼說法蘊皆色蘊攝。
★0◤yeṣāṃ nāmasvabhāvaṃ teṣāṃ saṃskāraskandhena // [017|09]
◤yeṣāṃ nāmasvabhāvam,[S057-059]
㈠復有諸師執，文句為性。
㈡諸說佛教，名為體者，
①yeṣām nāma svabhāvam teṣām saṃskāra skandhena
㈢གང་དག་གི་ལྟར་ན་མིང་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །
◤teṣāṃ saṃskāraskandhena saṃgṛhītāni..25..[S057-059]
㈠於彼師入行陰攝。
㈡彼說法蘊皆行蘊攝。
★0◤kiṃ punardharmaskandhasya pramāṇam / [017|10]
◤kiṃ punar dharmaskandhasya pramāṇam ?[S057-059]
㈠此法陰數量云何。
㈡此諸法蘊，其量云何 。
①kim punar dharma skandhasya pramāṇam
㈢ཡང་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན།
★◤ 【śāstrapramāṇa ityeke 】[017|11]
①śāstra pramāṇas iti eke
㈢ཁ་ཅིག་བསྟན་བཅོས་ཚད་ཅེས་ཟེར། །
◤eke tāvat āhuḥ——[S057-059]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰：
★◤eke tāvat āhurdharmaskandhasaṃjñakasyaivābhidharmaśāstrasyāsya opramaṇamiti / [017|12]
♂śāstrapramāṇa ityeke eke tāvat āhurdharmaskandhasaṃjñakasyaivābhidharmaśāstrasyāsya pramāṇamiti /
①eke tāvat āhus dharma skandha saṃjñakasya eva abhidharma śāstrasya asya opramaṇam iti
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་བཅོས་མངོན་པའི་ཚད་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
◤dharmaskandhasaṃjñakasyaivābhidharmaśāstrasyāsya pramāṇam iti.[S057-059]
㈠【說如法陰量】。
㈡【有言諸法蘊_a 量如彼論說】〖23_1_b〗。
★0◤tacca ṣaṭsahasrāṇi / [017|12-]
◤tacca ṣaṭsahasrāṇi.[S057-059]
㈠釋曰：有諸師說，有一分阿毘達磨名法陰。其量有六千偈。八十千中一一法陰，其量皆爾。
㈡論曰：有諸師言，八萬法蘊，一一量等，法蘊足論。謂彼一一有六千頌。如對法中，法蘊足說。
①tat ca ṣaṣ sahasrāṇi
㈢དེ་ནི་ཤོ་ལོ་ཀ་དྲུག་སྟོང་ངོ་། །
◤apare——[S057-059]
㈠復有諸師說。
㈡或說。
★◤apare punarāhuḥ[017|13]
①apare punar āhus
㈢ཡང་གཞན་དག་ན་རེ།
◤skandhādīnāṃ kathaikaśaḥ.[S057-059]
㈠〔偈曰〕：【陰等一一教】。
㈡法蘊隨蘊等言，一一差別數有八萬。【或隨蘊等言】〖23_1_c〗
★◤ 【skandhādīnaṃ kathaikaśaḥ /】[017|14]
♂apare punarāhuḥ{3. Y. omits punaḥ and further says it is vākyādhyāhāra |} skandhādīnāṃ kathaikaśaḥ /
①skandha ādīnam kathā ekaśas
㈢ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གཏམ་རེ་ཡིན། །
◆58♂yatanakṛtsnāyatanabodhipākṣikābhijñāprati
★◤skandhāyatanadhātupratītyasamutpādasatyāhāradhyānāpramāṇārūpyavimokṣābhibhvāyatanakṛtsnāyatanabodhipākṣikābhijñāpratisaṃvitpraṇidhijñānāraṇādīnāṃ kathā prātyekaṃ dharmaskandha iti / [017|15-]
♂skandhāyatanadhātupratītyasamutpādasatyāhāradhyānāpramāṇārūpyavibhokṣābhibhvāyatanakṛtsnāyatanabodhipākṣikābhijñāpratisaṃvitpraṇidhijñānāraṇādīnāṃ kathā pratyekaṃ dharmaskandha iti{4. MS. pratyekandha iti |} /
◤skandhāyatanadhātupratītyasamutpādasatyāhāradhyānāpramāṇarūpyavimokṣābhibhvāyatanakṛtsnāyatanabodhipākṣikābhijñāpratisaṃvitpraṇidhijñānāraṇādīnāṃ kathā pratyekaṃ dharmaskandha iti.[S057-059]
①skandhāyatanadhātupratītyasamutpādasatyāhāradhyānāpramāṇarūpyavimokṣābhibhvāyatanakṛtsnāyatanabodhipākṣika-abhijñāpratisaṃvitpraṇidhijñānāraṇādīnāṃ kathā pratyekaṃ dharmaskandha iti.
㈠釋曰：陰、入、界、緣生、諦、食、定、無量、無色、解脫、制入、遍入、覺助、通解、願智、無爭，等正教隨，一一皆名法陰。
㈡謂蘊、處、界、緣起、諦、食、靜慮、無量、無色 、解脫、勝處、遍處、覺品、神通、無諍、願智，無礙解等，一一教門，名一法蘊。
①skandha āyatana dhātu pratītya samutpāda satya āhāra dhyāna apramāṇa ārūpya vimokṣa abhibhvāyatana kṛtsnā āyatana bodhi pākṣikā abhijñā pratisaṃvid praṇidhi jñān kathā prātyekam dharma skandhas iti
㈢ཞེས་ཟེར་ཏེ། ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་། བདེན་པ་དང་། ཟས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཚད་མེད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཟིལ་གྱིས་གནོན་〖P་གྱི་མནོན〗པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་རེ་རེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ་〖PNཔོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤caritapratipakṣas tu dharmaskandho 'nuvarṇitaḥ..26..[S057-059]
㈠〔偈曰〕：【實判行對治 隨釋法陰爾】。
㈡【如實行對治】〖23_1_d〗。
①carita pratipakṣa tu dharmaskandho 'nuvarṇitaḥ..26..
★◤ 【caritapratipakṣastu dharmaskandho 'nuvarṇitaḥ // VAkK_1.26 //】[017|18]
♂caritapratipakṣastu dharmaskandho 'nuvarṇitaḥ //26//
①carita pratipakṣas tu dharma skandhas anuvarṇitas
㈢སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐུན་པར་གསུངས། །
★★◤evaṃ tu varṇayantyaśītiścaritasahasraṇi sattvānām / rāgadveṣamohamānādicaritabhedena / [017|19]
♂evaṃ tu varṇayantyaśītiścaritasahasrāṇi satvānām / ♂rāgadveṣamohamānādicaritabhedena /
◤evaṃ tu varṇayanti——[S057-059]
㈠釋曰：諸師實判如此。
㈡如實說者。
①evam tu varṇayanti aśītis carita sahasraṇi sattvānām rāga dveṣa moha māna ādi carita bhedena
㈢འདི་སྐད་དུ།
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པ་ཐ་དད་པ་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་དེ།
◤aśītiś caritasahastrāṇi sattvānām rāgadveṣamohamānādicaritabhedena,[S057-059]
①aśītiś caritasahastrāṇi sattvānām rāga-dveṣa-moha-māna-ādi-caritabhedena,
㈠眾生有八萬煩惱行類，謂欲瞋癡慢等差別故。
㈡所化有情，有貪瞋等八萬行別。
★★◤teṣāṃ pratipakṣeṇa bhagavatā 'śītirdharmaskandhasahasrāṇyuktāni / [017|20]
♂teṣāṃ pratipakṣeṇa bhagavatā'śītirdharmaskandhasahasrāṇyuktāni /
◤teṣāṃ pratipakṣeṇa bhagavatā'śītirdharmaskandhasahasrāṇyuktāni..26..[S057-059]
㈠為對治此行，世尊正說八萬法陰。
㈡為對治彼八萬行故，世尊宣說八萬法蘊。
★◤yathaitānyaśītirdharmaskandhasahasrāṇyeṣveva pañcaskandheṣu opratipāditāni / [017|20-]
♂yathaitānyaśītirdharmaskandhasahasrāṇye- ṣeva pañcaskandheṣu pratipāditāni tathā'nye 'pi yathāyogaṃ skandhāyatanadhātavaḥ /
◤yathaitāny aśītir dharmaskandhasahasrāṇy eṣv eva pañcaskandheṣu pratipāditāni,[S057-059]
①yathaitāny aśīti dharmaskandha sahasrāṇi eṣu eva pañcaskandha pratipādita prati-pāditāni,
㈠如八萬法陰，於五陰中入色行二陰攝。
㈡如彼所說，八萬法蘊，皆此五中二蘊所攝。如是餘處，諸蘊處界類亦應然。
①teṣām pratipakṣeṇa bhagavatā śītis dharma skandha sahasrāṇi uktāni yathā etāni aśītis dharma skandha sahasrāṇi eṣu eva pañca skandheṣu opratipāditāni
③དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།། ཇི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་འདི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཉིད་དུ་བསྡུས་པ་།། ། དེ་བཞིན་གཞན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་།།
★◤ 【■tathā 'nye 'pi yathāyogaṃ skandhāyatanadhātavaḥ /】[017|22-]
①tathā anye api yathāyogam skandha āyatana dhātavas
③ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ནི་།།
㈢དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤tathānye 'pi yathāyogaṃ skandhāyatanadhātavaḥ.[S057-059]
㈠〔偈曰〕：【如此餘應理 陰入及界等】。
㈡頌曰：【如是餘蘊等_a 各隨其所應】〖24_1_b〗。
★◤【 pratipādyā yathokteṣu saṃpradhārya svalakṣaṇam // VAkK_1.27 //】
♂pratipādyā yathokteṣu saṃpradhārya svalakṣaṇam //27//
①pratipādyās yathā ukteṣu saṃpradhārya sva lakṣaṇam
③རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་དཔྱད་དེ་།། ****[@39a]**** *་།། ཇི་སྐད་བཤད་པར་བསྡུ་པར་བྱ་།།
◤pratipādyā yathokteṣu sampradhārya svalakṣaṇam..27..[S057-059]
㈠【於前說中攝 熟思彼性類】。
㈡【攝在前說中_c 應審觀自相】〖24_1_d〗。
★◤ye 'pyanye skandhāyatanadhātavaḥ sūtrāntareṣūktāste 'pyeṣveva yathokteṣu skandhādiṣu pratiopādyāḥ svaṃ svaṃ lakṣaṇameṣāṃ yathāvihitamasmiṃacchāstre saṃpradharya / [017|24-]
♂ye 'pyanye skandhāyatanadhātavaḥ sūtrāntareṣūktāste 'pyeṣveva yathokteṣu skandhādiṣu pratipādyāḥ svaṃ svaṃ lakṣaṇa{5. Y. svabhāvaṃ |}meṣāṃ yathāvihita{6. Y. vyavasthāpitaṃ, but 5...6 seems to be explanation. }masmiṃcchāstre saṃpradhārya /
◤ye 'py enye skandhāyatanadhātavaḥ sūtrāntareṣûktāḥ,[S057-059]
㈠釋曰：若有餘陰入界等，於餘經中說。
㈡論曰：餘契經中，諸蘊處界。
①ye apyanye skandha āyatana dhātavas sūtrāntareṣu uktās te apyeṣu eva yathā ukteṣu skandha ādiṣu pratiopādyās svam svam lakṣaṇam eṣām yathā vihitam asaṃpradharya
③མདོ་གཞན་དག་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་གཞན་གང་དག་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས། ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དེ་དག་གི་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་པར་དཔྱད་ནས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདི་དག་ཉིད་དུ་བསྡུ་བར་བྱ་སྟེ་།
◤te 'py eṣv eva yathokteṣu skandhādiṣu pratipādyāḥ svaṃ svaṃ svabhāvam eṣāṃ yathāvyavasthāpitam asmiṃc chāstre vimṛśya.[S057-059]
㈠是彼如前所說，陰入界中隨彼性類，此論中所說，應善簡擇攝入其中。
㈡隨應攝在前所說中。如此論中所說蘊等，應審觀彼一一自相 。
★◤tatra tāvat pañcānāṃ śīlasamādhiprajñāvimuktijñānadarśanaskandhānāṃ śīlaskandho rūpaskandhena saṃgṛhītaḥ / [017|26-018|02]
♂tatra tāvat pañcānāṃ śīlasamādhi- @018 prajñāvimuktijñānadarśanaskandhānāṃ śīlaskandho rūpaska[ 14a. 1A1. VI ]ndhena saṃgṛhītaḥ /
◤tatra tāvat pañcānāṃ śīlasamādhiprajñāvimuktijñānadarśanaskandhānāṃ śīlaskandho [S057-059]
①tatra tāvat pañcānām śīla samādhi prajñā vimukti jñāna darśana skandhānām śīla skandhas rūpa skandhena saṃgṛhītas
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་དག་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ་།།
㈢ཇི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་〖PN+བོ།〗འདི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་〖PN-པོ།〗འདི་དག་ཉིད་དུ་བསྡུས་པ། དེ་བཞིན་གཞན་ཡང་ཅི་རིགས་པར། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ནི། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་དཔྱད་དེ། །{39a}། །ཇི་སྐད་བཤད་པར་བསྡུ་པར་བྱ། །མདོ་གཞན་དག་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་གཞན་གང་དག་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས། ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དེ་དག་གི་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་པར་དཔྱད་ནས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདི་དག་ཉིད་དུ་བསྡུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་དག་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །
ⅰⅱ
🈪192མདོ་གཞན་དག་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་གཞན་གང་དག་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས། ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དེ་དག་གི་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་པར་དཔྱད་ནས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདི་དག་ཉིད་དུ་བསྡུ་བར་བྱ་སྟེ།
◤rūpaskandhena saṃgṛhītaḥ,[S057-059]
㈠此中有別五陰。謂戒陰、定、慧、解脫、解脫知見陰。界陰入色陰攝。
㈡且諸經中說餘五蘊。謂戒、定、慧、解脫、解脫智見五蘊 。彼中戒蘊，此色蘊攝。
🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་དག་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །
★0◤śeṣāḥ saṃskāraskandhena / [018|02-017|02]
◤śeṣāḥ saṃskāraskandhena.[S057-059]
㈠餘四入行陰攝。
㈡彼餘四蘊，此行蘊攝。
①śeṣās saṃskāra skandhena
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །
★0◤daśānāṃ kṛtsnāyatanānāmaṣṭāvalobhasvabhāvatvāddharmāyatanena / [018|02-]
◤daśānāṃ kṛtsnāyatanānām aṣṭāv alobhasvabhāvatvād dharmāyatanena.[S057-059]
㈠復有十遍入，前八遍入。無貪為自性故，法入所攝。
㈡又諸經說十遍處等，前八遍處。無貪性故，此法處攝。
🈪193ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་སོ། །ཐད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ལས་བརྒྱད་ནི་མཆགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །འཁོར་རྣམས་དང་བཅས་ན་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཟད་པར་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དག་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་དག་ནི་ཕུང་པོ་བཞིའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །
①daśānām kṛtsnā āyatanānām aṣṭa avalobha svabhāva tvāt dharma āyatanena
㈢ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ལས་བརྒྱད་ནི་མ་ཆགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་〖PN་ཀྱི།〗བསྡུས་སོ། །
★0◤saparivārāṇi tu pañcaskandhasvabhāvatvānmanodharmāyatanābhyām / [018|03]
◤saparivārāṇi tu pañcaskandhasvabhāvatvāt manodharmāyatanābhyām.[S057-059]
㈠若共伴類，五陰為性故，意法二入所攝。
㈡若兼助伴，五蘊性故，即此意處、法處所攝。
①sa parivārāṇi tu pañca skandha svabhāva tvāt manas dharma āyatanābhyām
③འཁོར་རྣམས་དང་བཅས་ན་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ་།
㈢འཁོར་རྣམས་དང་བཅས་ན་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་ཏེ། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
★★◤tathā 'bhibhvāyatanāni / [018|04]
♂tathā'bhibhvāyatanāni /
◤tathābhibhvāyatanāni.[S057-059]
㈠制入亦爾。
㈡攝八勝處，應知亦爾。
①tathā bhibhva āyatanāni
③ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
◤[S059]
◤[05901-05903]
★◤ākāśavijñānānantyāyatanakṛtsne catvāri cākāśānantyāyatanādīni catuḥskandhasvabhāvatvāt manodharmāyatanābhyām / [018|04-]
♂ākāśavijñānānantyā- yatanakṛtsne{1. MS. kṛtsnā |} catvāri cākāśānantyāyatanādīni catuḥskandhasvabhāvatvāt manodharmāyatanābhyām /
◤ākāśavijñānāntyāyatanakṛtsne catvāri cākāśānantyāyatanādīni catuḥskandhasvabhāvatvāt manodharmāyatanābhyām.[S059-061]
㈠空遍入、識遍入、及空等四無邊入。四陰為性故，意法二入所攝。
㈡空識遍處，空無邊等。四無色處，四蘊性故。即此意處法處所攝。
①ākāśa vijñāna ānanti āyatana kṛtsne catvāri ca ākāśānantya āyatana ādīni catur skandha svabhāva tvāt manas dharma āyatanābhyām
㈢ཟད་པར་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་〖PNཔར་ཤེས་པ།〗མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དག་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་དག་ནི་ཕུང་པོ་བཞིའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །
★0◤pañca vimuktyāyatanāni prajñāsvabhāvatvāddharmāyatanena / [018|05-]
◤pañca vimuktyāyatanāni prajñāsvabhāvatvād dharmāyatanena.[S059-061]
㈠復有五解脫入。智慧為性故，法入所攝。
㈡五解脫處，慧為性故，此法處攝。
🈪194རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །འཁོར་རྣམས་དང་བཅས་ན་ནི་སྒྲ་དང་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །
🈪195སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་ལས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་དྲི་དང་རོའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །
①pañca vimukti āyatanāni prajñā svabhāva tvāt dharma āyatanena
㈢རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །
◤[S059-061]
◤[05903-06002]
★★◤saparivārāṇi tu śabdo manodharmāyatanaiḥ / [018|06]
♂saparivārāṇi tu{2. S.Y. omits tu } śabdo{3. S.śabda- Y. śabda-śabda seems to be correct. } manodharmāyatanaiḥ /
◆60♂dharmāyatanaiḥ / dvayor āyatanayor
◤saparivārāṇi śabdamanodharmāyatanaiḥ.[S059-061]
㈠若共伴類，聲意法三入所攝。
㈡若兼助伴，即此聲意法處所攝。
①sa parivārāṇi tu śabdas-manas-dharma-āyatanais
㈢འཁོར་རྣམས་དང་བཅས་ན་ནི་སྒྲ་དང་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །
★★◤dvayorāyatanayorasaṃjñisattvā daśabhir āyatanair gandharsāyatanābhāvāt / [018|07]
♂dvayorāyatanayorasaṃjñisattvā daśabhir āyatanair gandharasāyatanābhāvāt /
◤dvayor āyatanayor asaṃjñisattvā daśabhir āyatanaiḥ;[S059-061]
㈠復有二入，謂無想入2第一入即無想天。十入所攝。
㈡復有二處，謂無想有情天處，及非想非非想處。 初處即此十處所攝。
◤gandharasāyatanayor evābhāvāt.[S059-061]
㈠3除香味入故。
㈡無香味故。
①dvayos āya tanayos asaṃjñi sattvās daśabhis āyatanais gandharsa āyatana abhāvāt
㈢སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་ལས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་དྲི་དང་རོའི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་བཞི་〖PN-བཞི།〗པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །
★0◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanopagā manodharmāyatanābhyām / [018|07-]
◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanopagā manodharmāyatanābhyām.[S059-061]
㈠1非想非非想入。4第二入意法二入所攝。
㈡後處即此意法處攝。 四蘊性故。
①na eva saṃjñāna asaṃjñāyatana upagās manas dharma āyatanābhyām
㈢འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་〖PN-གྱི།〗སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །
◤[S061]
◤[06101-06102]
★0◤evaṃ bahudhātuke 'pi dvāṣaṣṭirdhātavo deśitāḥ / [018|08]
◤evaṃ bahudhātuke 'pi dvāṣaṣṭir dhātavo deśitāḥ.[S061]
㈠如此於多界經中，佛說有六十二界。
㈡又多界經說界差別，有六十二。
★0◤teṣāṃ yathāyogaṃ saṃgraho veditavyaḥ // [018|08-]
◤teṣāṃ yathāyogaṃ saṃgraho veditavyaḥ..27..[S061]
㈠此等諸界，如理應知。入十八界中攝。
㈡隨其所應，當知皆此十八界攝。
①evam bahu dhātuke api dvāṣaṣṭis dhātavas deśitās teṣām yathāyogam saṃgrahas veditavyas
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཁམས་མང་པོ་ལ་ལས་ཁམས་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་བསྟན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བསྡུ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤[S062]
◤[06201-06212]
◤ya ime tatra ṣaḍ dhātavaḥ uktāḥ——[S062]
㈠彼中所說六界。
㈡且彼經中所說六界。
◤pṛthivīdhātuḥ, abdhātuḥ, tejodhātuḥ, vāyudhātuḥ, ākāśadhātuḥ, vijñānadhātur iti,[S062]
㈠謂地界水火風空識界。
㈡地水火風四界已說。
㈢དེར་གང་དག་སའི་ཁམས་དང་། ཆུའི་ཁམས་དང་། མེའི་ཁམས་དང་། རླུང་གི་ཁམས་དང་། ནམ་མཁའི་ཁམས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་བསྟན་པ་ལ།
◤eteṣāṃ dvayor lakṣaṇam anuktam.[S062]
㈠六中二界未說其相。
㈡空識二界未說其相。
★◤ya ime tatra ṣaḍ dhātavaḥ uktāḥ pṛthivīdhāturabdhātustejodhāturvāyudhāturākāśadhāturvijñānadhāturityeṣāṃ dvayorlakṣaṇamanuktam / [018|10-]
♂ya ime tatra ṣaḍ dhātavaḥ uktāḥ pṛthivīdhāturabdhātustejodhāturvāyudhāturākāśadhāturvijñānadhātu- rityeṣāṃ dvayorlakṣaṇamanuktam /
①yas ime tatra ṣaṭ dhātavas uktās pṛthivī dhātus ap dhātus tejas dhātus vāyu dhātus a ākāśa dhātus vijñāna dhātus iti eṣām dvayos lakṣaṇam anuktam
㈢དེ་དག་ལས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་བཤད་ན།
★◤tat kimākāśamevākāśadhāturveditavyaḥ sarvaṃ aca vijñānaṃ vijñānadhātuḥ/ [018|11-]
♂tat kimākāśamevākāśadhāturveditavyaḥ sarvaṃ ca vijñānaṃ vijñānadhātuḥ /
◤tat kim ākāśam evākāśadhātur veditavyaḥ;[S062]
㈠此無為空，為應知即是空界耶。
㈡為即虛空，名為空界。 ,
①tat kim ākāśam eva ākāśa dhātus veditavyas sarvam aca vijñānam vijñāna dhātus na iti āha
㈢དེ་ཅི་ནམ་མཁའ་ཉིད་{39b}ནམ་མཁའི་ཁམས་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་འམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤sarvaṃ ca vijñānaṃ vijñānadhātuḥ ? nety āha.[S062]
㈠一切識為應知即是識界耶。彼說非。
㈡為一切識名識界耶。不爾 。
◤kiṃ tarhi ?[S062]
㈠云何非。
㈡云何。
♂netyāha{4. MS. dhāturnetyāha |} / ♂kiṃ tarhi /
★◤netyāha / kiṃ tarhi / dvāravātāyanamukhanāsikādiṣu[018|12]
♂dvāravātāyanamukhanāsikādiṣu
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན།
①dvāra vātāyana mukha nāsikā ādiṣu
◤dvāravātāyanamukhanāsikādiṣu——[S062]
㈠門風竅鼻口內等。
★◤ 【chidramākāśadhātvākhyam 】[018|13]
♂chidramākāśadhātvākhyam
①chidram ākāśa dhātu ākhyam
◤chidram ākāśadhātvākhyam,[S062]
①chidram ākāśa-dhātv-ākhyam,
㈠〔偈曰〕：【竅穴名空界】。
㈡頌曰：【空界謂竅隙】〖25_1_a〗，
◤ⅰ[S062]
㈡【識界有漏識_c 有情生所依】〖25_1_d〗。
㈢སྒོ་དང་སྐར་ཁུང་དང་ཁ་དང་སྣ་ལ་སོགས་པའི་བུ་ག་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱ།
★◤chidramityucyamānaṃ kiṃ veditavyam / [018|14]
♂chidramityacyamānaṃ kiṃ veditavyam /
◤chidram ity ucyamānaṃ ki veditavyam ?[S062]
㈠釋曰：若說竅穴，應知是何法。
㈡論曰：諸有門窓及口鼻等，內外竅隙名為空界。如是竅隙云何應知。
①chidram iti ucyamānam kim veditavyam
㈢བུ་ག་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ།
★0◤ 【ālokatamasī kila /】[018|15]
◤ālokatamasī kila.[S062]
㈠〔偈曰〕：【彼言謂光闇】。
㈡【傳說是明闇】〖25_1_b〗，傳說：竅隙即是明闇。
①āloka-tamasī kila
㈢སྣང་དང་མུན་པ་དག་ཡིན་ལོ། །
★★◤nahi chidram ālokatamobhyāmanyad gṛhyate / [018|16]
♂nahi chidram ālokatamobhyāmanyat gṛhyate /
◤na hi chidram ālokatamobhyām anyad gṛhyate.[S062]
㈠釋曰：何以故。無有竅穴離光闇可見故。
㈡非離明闇竅隙可取。
①na hi chidram āloka tamobhyām anyat gṛhyate
㈢བུ་ག་ནི་སྣང་བ་དང་མུན་པ་དག་ལས་གཞན་དུ་གཟུང་དུ་མེད་དོ། །
0◤tasmāt kilākāśadhātur ālokatamaḥsvabhāvo rātriṃdivasvabhāvo vedita-[ 14b. 1B1. VI ]vyaḥ / [018|16-][S062]
㈠是故彼言空界，唯光闇為性，晝夜為位。
㈡故說空界，明闇為體，應知此體不離晝夜。
①tasmāt kila ākāśa-dhātur āloka-tamas-svabhāvas rātrim-diva-svabhāvas veditavyas
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་སྣང་བ་དང་མུན་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོའི་རང་བཞིན་དུ:ཡིན་པར་〖PN-ཡིན་པར།〗རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤sa eva cāghasāmantakaṃ rūpam ity ucyate / [018|17-]
◤sa eva cāghasāmantakaṃ rūpam ity ucyate.[S062]
㈠此空界說名隣礙色。
㈡即此說名隣阿伽色。
①sas eva ca agha-sāmantakam rūpam iti ucyate
㈢དེ་ཉིད་ཐོགས་པའི་ཉེ་བའི་འཁོར་གྱི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ།
0◤aghaṃ kila citasthaṃ rūpam / atyarthaṃ ghātāt / tasya tat sāmantakam iti / [018|18][S062]
㈠彼說礙色者，謂聚集中色，最易變壞故。光闇與礙色相隣故，名隣礙色。
㈡傳說：阿伽謂積集色，極能為礙故名阿伽。此空界色，與彼相隣。是故說名隣阿伽色。
①agham kila citastham rūpam atyartham ghātāt tasya tad sāmantakam iti
㈢ཐོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་གནོད་པར་བྱར་〖PNབྱ།〗རུང་བའི་ཕྱིར་བསགས་པར་གནས་པའི་གཟུགས་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་འཁོར་རོ་ལོ། །
★0◤aghaṃ ca tadanyasya rūpasya tatrāpratighātāt sāmantakaṃ cānyasya rūpasyetyapare / [018|19]
◤aghaṃ ca tad, anyasya rūpasya tatrāpratighātāt,[S062]
①aghaṃ ca tad, anyasya rūpasya tatra apratighātāt,
㈠復有餘師釋：此亦是礙他{？增}。於此無礙故，
㈡有說：阿伽即空界色。此中無礙故名阿伽，
🈪199གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ལ་གཞན་མི་ཐོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་ཐོགས་མེད་ཀྱང་ཡིན་ལ་
①agham ca tad anyasya rūpasya tatra apratighātāt sāmantakam ca anyasya rūpasya iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ལ་གཞན་མི་ཐོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་ཐོགས་མེད་ཀྱང་ཡིན་ལ་གཟུགས་གཞན་གྱི་ཉེ་འཁོར་ཡང་ཡིན་པས་ཐོགས་མེད་ཉེ་འཁོར་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤sāmantakaṃ cānyasya rūpasyety apare.[S062]
①sāmantakaṃ ca anyasya rūpasya iti apare.
㈠與餘色相隣。
㈡即阿伽色餘礙相隣，是故說名隣阿伽色。
🈪གཟུགས་གཞན་གྱི་ཉེ་འཁོར་ཡང་ཡིན་པས་ཐོགས་མེད་ཉེ་འཁོར་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤vijñānadhātur vijñānaṃ sāsravaṃ,[S062]
㈠〔偈曰〕：【識界即是識 有流】。
㈡諸有漏識名為識界。
🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་ཡིན།
★◤ 【vijñānadhāturvijñānaṃ sāsravaṃ 】[018|20]
♂vijñānadhāturvijñānaṃ sāsravaṃ
①vijñāna dhātus vijñānam sa āsravam
③ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་ཡིན་།
㈢ཟག་པ་〖PN-པ〗དང་བཅས་པའི་〖Nཔས། 〗རྣམ་ཤེས་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་ཡིན།
◤[S063]
◤[06301-06305]
★◤kasmādanāsravaṃ nocyate / yasmādime ṣaḍ dhātava iṣṭāḥ / [018|21]
♂kasmādanāsravaṃ nocyate / yasmādime ṣaḍ dhātava iṣṭāḥ /
◤kasmād anāsravaṃ nôcyate ? yasmād ime ṣaḍ dhātava iṣṭāḥ [S063]
㈠釋曰：云何不說無流。由佛許六界。
㈡云何不說諸無漏識為識界耶 。由許六界。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་མི་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཁམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི། སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡིན་པར་འདོད་དེ།
①kasmāt anāsravam na ucyate
③ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་མི་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་མི་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཁམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི།
①yasmāt ime ṣaṭ dhātavas iṣṭās
③འདི་ལྟར་ཁམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་།
★◤ 【janmaniśrayāḥ // VAkK_1.28 //】[018|22]
♂janmaniśriyāḥ //28//
◤janmaniśrayāḥ..28..[S063]
㈠〔偈曰〕：【生所依】。
㈡是諸【有情生所依】〖25_1_d〗故。
①janma niśrayās
③སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡིན་པར་འདོད་དེ་།
㈢སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡིན་པར་འདོད་དེ།
★0◤ete hi janmanaḥ pratisandhicittādyāvat cyuticittasādhāraṇabhūtāḥ / [018|23]
◤ete hi janmanaḥ pratisandhicittād yāvat cyuticittasādhāraṇabhūtāḥ.[S063]
㈠釋曰：此六界從初託生心，乃至死墮心，生所依止。
㈡如是諸界從續生心，至命終心恒持生故。
①ete hi janmanas pratisandhi cittāt yāvat cyuti citta sādhāraṇa bhūtās
㈢དེ་དག་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སེམས་ནས་〖PN-ནས།〗འཆི་བའི་སེམས་ཀྱི་བར་དུ་སྐྱེ་བའི་གཞིར་གྱུར་པ་སྟེ།
★0◤anāsravāstu dharmā naivamiti / [018|23-]
◤anāsravās tu dharmā naivam iti.[S063]
㈠若無流法不得如此。
㈡諸無漏法則不如是。
①anāsravās tu dharmās na evam iti
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tadevaṃ satyeṣāṃ catvāro dhātavaḥ spraṣṭavyadhātāvantarbhūtāḥ [018|24-]
◤tad evaṃ satyeṣāṃ catvāro dhātavaḥ spraṣṭavyadhātāv antarbhūtāḥ,[S063]
①tad evaṃ satyeṣāṃ catvāro dhātavaḥ spraṣṭavya dhātāv antarbhūtāḥ,
㈠如此六界中，前四觸界攝。
㈡彼六界中，前四即此觸界所攝。
①tat evam sati eṣām catvāras dhātavas spraṣṭavya dhātau= antarbhūtās
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལས་ཁམས་བཞི་ནི་རེག་བྱའི་ཁམས་ཀྱི་ནང་དུ་འདུས་སོ། །
★0◤pañcamo rūpadhātau ṣaṣṭhaḥ saptasu vijñānadhātuṣviti / [018|24-]
◤pañcamo rūpadhātau, ṣaṣṭhaḥ saptasu vijñānadhātuṣv iti..28..[S063]
㈠第五色界攝。第六七識界攝。
㈡第五即此色界所攝。第六即此七心界攝。
①pañcamas rūpa dhātau ṣaṣṭhas saptasu vijñāna dhātuṣu iti
㈢ལྔ་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ནང་དུ་འདུས་སོ། ། དྲུག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་བདུན་པོ་དག་ཏུ་འདུས་སོ། །
◤[S063]
◤[06306-06310]
★0◤ye punarime aṣṭādaśa dhātava uktās teṣāṃ [018|26]
◤ye punar ime aṣṭādaśa dhātava uktās teṣāṃ[S063]
㈠說攝義已，是前所說十八界。
㈡彼經餘界如其所應，皆即此中十八界攝 。【卷第一(終)】
①ye punar ime aṣṭādaśa dhātavas uktās teṣām
★0◤kati sanidarśanāḥ katyanidarśanāḥ / [018|26]
◤kati sanidarśanāḥ, katy anidarśanāḥ ?[S063]
㈠於中幾有顯幾無顯。
㈡復次於前所說十八界中，幾有見幾無見。 幾有對幾無對。幾善幾不善幾無記 。
①kati sa nidarśanās kati anidarśanās
㈢གང་དག་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་བསྟན་〖PN-བསྟན།〗པ་དེ་དག་ལས་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་དུ། བསྟན་དུ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
★◤ 【sanidarśana eko 'tra rūpaṃ 】[019|01]
◤sanidarśana eko 'tra rūpam;[S063]
㈠〔偈曰〕：【於中一有顯 謂色】。
㈡頌曰：【一有見謂色_a 十有色有對_b 此除色聲八_c 無記餘三種】〖26_1_d〗。
①sa nidarśanas ekas atra rūpam
㈢བསྟན་ཡོད་འདིར་ནི་གཟུགས་གཅིག་ཏུ།།〖PNཔུ〗
★◤【sa hi śakyate nidarśayitumidamihāmutreti /】[019|02]
♂@019 sanidarśana{1. G. sanidarśanam |} eko 'tra rūpaṃ sa hi śakyate nidarśayitumidamihāmutreti /
◤sa hi śakyate nidarśayitum—idam iha, amutreti.[S063]
①sa hi śakyate nidarśayitum—“idam iha, amutra” iti.
㈠釋曰：此色易可顯，如言此色彼色。
㈡論曰：十八界中色界有見，以可示現此彼差別。
㈢དེ་ནི་འདི་ནི་འདི་ནའོ། །
🈪202བསྟན་ཡོད་འདིར་ནི་གཟུགས་གཅིག་ཏུ། །དེ་ནི་འདི་ནི་འདི་ན་འོ། །ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ་ཞེས་བསྟན་པར་ནུས་སོ། །
①sa hi śakyate nidarśayitum idam iha amutra iti
③དེ་ནི་འདི་ནི་འདི་ན་འོ་།། ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ་ཞེས་བསྟན་པར་ནུས་སོ་།།
㈢:ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ་〖PN-ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ།〗ཞེས་བསྟན་པར་ནུས་སོ། །
◤uktaṃ bhavati—anidarśanāḥ śeṣā iti..[S063]
㈠由此言故，應知義至所餘非顯。
㈡由此義准說餘無見。如是已說有見無見 。
🈪ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤【uktaṃ bhavati anidarśanāḥ śeṣā iti //】
♂uktaṃ bhavati anidarśanāḥ śeṣā iti //
①uktam bhavati anidarśanās śeṣās iti
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kati sapratighāḥ katyapratighāḥ / [019|03]
◤kati sapratighāḥ, katy apratighāḥ ?[S063]
㈠幾是有礙，幾是無礙。
①kati sa pratighās kati apratighās
ⅱ㈢ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
㈢ཐོགས་དང་བཅས་པ་གཟུགས་ཅན་བཅུ། །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་ཁམས་བཅུ་གང་དག་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་〖PN-དང་བཅས་པ།〗ཡིན་ཏེ། ཐོགས་པ་{40a}ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྡུགས་པའོ། །
★◤ 【saparatighā daśa /】[019|04]
♂sapratighā daśa /
◤[S064]
◤[06401-06417]
★◤ 【rūpiṇaḥ /】[019|05]
①sa paratighās daśa rūpiṇas
③ཐོགས་དང་བཅས་པ་གཟུགས་ཅན་བཅུ་།།
◤sapratighā daśa. rūpiṇaḥ,[S064]
㈠〔偈曰〕：【十有礙有色】。
◤ya ete rūpaskandhasaṃgṛhītā daśa dhātava uktās te sapratighāḥ.[S064]
㈠釋曰：此十界色陰所攝是有礙。
㈡唯色蘊攝十界有對。
★◤ya ete rūpaskandhasaṃgṛhītā daśa dhātava uktāste sapratighāḥ / [019|06]
♂rūpiṇaḥ ya ete rūpaskandhasaṃgṛhītā daśa dhātava uktāste sapratighāḥ /
①ye ete rūpa skandha saṃgṛhītās daśa dhātavas uktās te sa pratighās
③གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་ཁམས་བཅུ་གང་དག་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐོགས་པ་ ****[@40a]**** *་།། ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྡུགས་པའོ་།།
★◤pratigho nāma pratighātaḥ sa ca trividhaḥ / [019|06-]
♂pratigho nāma pratighātaḥ / ♂sa ca trividhaḥ /
◤pratigho nāma pratighātaḥ.[S064]
㈠礙是何法。相障故名礙。
㈡對是礙義。
①pratighas nāma pratighātas sa ca trividhas
③དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་དང་ཡུལ་དང་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པའོ། །
◤sa ca trividhaḥ ——[S064]
㈠此礙有三種。
㈡此復三種。
🈪205དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་དང་ཡུལ་དང་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པའོ། །དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་རང་གི་ཡུལ་དུ་གཞན་སྐྱེ་བའི་གེགས་བྱེད་པ་སྟེ།
★0◤āvaraṇaviṣayālambanapratighātaḥ / [019|07]
◤āvaraṇa-viṣaya-ālambanapratighātaḥ.[S064]
㈠一障礙，二塵礙，三緣緣礙。
㈡障礙境界所緣異故。
①āvaraṇa viṣaya ālambana pratighātas
③སྒྲིབ་པ་དང་ཡུལ་དང་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པའོ་།།
◤1.tatrāvaraṇapratighātaḥ = svadeśe parasyotpattipratibandhaḥ.[S064]
㈠此中障礙者，於自處對障他生。
㈡障礙有對，謂十色界。自於他處被礙不生。
★◤tatrāvaraṇapratighātaḥ svadeśe parasyotpattiporativandhaḥ / [019|07-]
♂tatrāvaraṇapratighātaḥ svadeśe parasyotpatti- pratibandhaḥ /
①tatra āvaraṇa pratighātas sva deśe parasya utpatti porativandhas
③དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་རང་གི་ཡུལ་དུ་གཞན་སྐྱེ་བའི་གེགས་བྱེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ལག་པ་འམ་།
㈢དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་རང་གི་ཡུལ་དུ་གཞན་སྐྱེ་བའི་གེགས་བྱེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ལག་པ་འམ། རྡོ་བ་ལ་ལག་པ་རྡུགས་ཤིག་〖PNཤིང་།〗ཐོགས་པའམ། རྡོ་བ་ཡང་དེ་གཉིས་ལ་ཐོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★★◤yathā hasto haste pratihanyate upale vā / upalo 'pi tayoḥ / [019|08]
♂yathā hasto haste{2. Y. (Datta) hastenāhataḥ ( Wogihara ). hastebhyāhataḥ D. hastena |} pratihanyate upale vā / ♂upalo 'pi tayoḥ /
◤yathā hasto hastenāhataḥ upale vā. upalo 'pi tayoḥ.[S064]
㈠如手於手自相對障。石於石亦爾。
㈡如手礙手，或石礙石，或二相礙。
🈪དཔེར་ན་ལག་པ་འམ། རྡོ་བལ་ལག་པ་རྡུགས་ཤིག་ཐོགས་པའམ། རྡོ་བ་ཡང་དེ་གཉིས་ལ་ཐོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①yathā hastas haste pratihanyate upale vā
③རྡོ་བ་ལ་ལག་པ་རྡུགས་ཤིག་ཐོགས་པའམ་།
①upalas api tayos
③རྡོ་བ་ཡང་དེ་གཉིས་ལ་ཐོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤2.viṣayapratighātaś cakṣurādīnāṃ viṣayiṇāṃ rūpādiṣu viṣayeṣu.[S064]
㈠塵礙者，眼等諸根，於色等塵。
㈡境界有對，謂十二界法界一分。諸有境法，於色等境。
🈪ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅན་རྣམས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་སྟེ། བཏགས་པ་ལས་ཇི་སྐད་དུ། ཆུ་ལ་ཐོགས་པ་ལ་སྐམ་ལམ་ཡིན་པའི་མིག་ཀྱང་ཡོད་དེ།
★◤viṣayapratighātaścakṣurādīnāṃ viṣayiṇāṃ rūpādiṣu viṣayeṣu / [019|09]
♂viṣayapratighāta- ścakṣurādīnāṃ viṣayiṇāṃ rūpādiṣu{3. D. adds sveṣu |} viṣayeṣu{4. D. adds pratighātaḥ |} /
①viṣaya pratighātas cakṣus ādīnām viṣayiṇām rūpa ādiṣu viṣayeṣu
③ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅན་རྣམས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་སྟེ། བཏགས་པ་ལས་ཇི་སྐད་དུ་།
㈢ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ:ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅན་རྣམས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་སྟེ། བཏགས་པ་ལས་ཇི་སྐད་དུ། ཆུ་ལ་ཐོགས་པ་ལ་སྐམ་ལ་མ་ཡིན་པའི་མིག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཉ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★◤yathoktaṃ prajñaptā“vasti cakṣurjale pratihanyate na sthale / [019|09-]
♂yathoktaṃ prajñaptā “vasti cakṣurjale pratihanyate na sthale /
◤yathoktaṃ prajñaptau——[S064]
㈠如假名論說。
㈡故施設論作如是言。
①yathā uktam prajñaptau= asti cakṣus jale pratihanyate na sthale
③ཆུ་ལ་ཐོགས་པ་ལ་སྐམ་ལམ་ཡིན་པའི་མིག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
◤“ asti cakṣurjale pratihanyate na sthale,[S064]
㈠有眼於水有礙，非於陸地。
㈡有眼於水有礙，非陸。
★◤yathā matsyānām / [019|10]
♂yathā matsyānām{5. MS. matsānāmasti |} /
◤yathā matsyānām;[S064]
㈠如魚等眼。
㈡如魚等眼。
🈪དཔེར་ན་ཉ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①yathā matsyānām
③དཔེར་ན་ཉ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
★◤asti sthale na jale / [019|10-]
♂asti [ 15a. 1A1. VII ] sthale na jale /
◤asti sthale na jale;[S064]
㈠有眼於陸地有礙，非於水中。
㈡有眼於陸有礙，非水。
🈪206སྐམ་ཐོགས་ལ་ཆུ་ལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མི་ཕལ་ཆེ་བའི་ལྟ་བུའོ། །
①asti sthale na jale
③སྐམ་ཐོགས་ལ་ཆུ་ལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢སྐམ་ལ་ཐོགས་ལ་ཆུ་ལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མི་ཕལ:ཆེ་བའི་〖PNཆེའི།〗ལྟ་བུའོ། །
★0◤prāyeṇa manuṣyāṇām / astyubhayatra / [019|11]
◤prāyeṇa manuṣyāṇām;[S064]
㈠從多如人等眼。
㈡從多分說，如人等眼。
①prāyeṇa manuṣyāṇām
③མི་ཕལ་ཆེ་བའི་ལྟ་བུའོ་།།
①asti ubhayatra
③གཉི་གར་ཐོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གཉི་གར་ཐོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཆུ་སྲིན་བྱིས་པ་གསོད་པ:དང་〖Pདང་།Nཔ།〗། སྦལ་པ་དང་། ཤ་ཟ་བ་〖PN-བ།〗དང་། ཉ་པ་〖PN-པ།〗ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤astyubhayatra,[S064]
㈠有眼二處有礙。謂於水陸。
㈡有眼俱礙。
🈪གཉི་གར་ཐོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
★0◤śiśumāramaṇḍūkapiśācakaivarttādīnām / [019|11-]
◤śiśumāra-maṇḍūka-piśāca-kaivarttādīnām;[S064]
㈠如龜鼉蝦蟆鬼捕魚人等眼。
㈡如畢舍遮室獸摩羅及捕魚人蝦蟇等眼。
🈪ཆུ་སྲིན་བྱིས་པ་གསོད་པ་དང་། སྦལ་པ་དང་། ཤ་ཟ་བ་དང་། ཉ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①śiśumāra maṇḍūka piśāca ka eva ṛtta ādīnām
③ཆུ་སྲིན་བྱིས་པ་གསོད་པ་དང་། སྦལ་པ་དང་། ཤ་ཟ་བ་དང་། ཉ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤asti nobhayatra / etānākārān sthāpayitvā / [019|12]
◤asti nobhayatra,[S064]
㈠有眼二處無礙。
㈡有俱非礙。
🈪207གཉི་གར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
①asti na ubhayatra
③གཉི་གར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གཉི་གར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
①etān ākārān sthāpayitvā
③རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།།
◤etān ākārān sthāpayitvā.[S064]
㈠除前三句。
㈡謂除前相。
★0◤asti cakṣuryadrātrau pratihanyate na divā / [019|12-]
◤asti cakṣur yad rātrau pratihanyate na divā,[S064]
㈠有眼於夜有礙，非於晝時。
㈡有眼於夜有礙非晝。
①asti cakṣus yat rātrau pratihanyate na divā
③མིག་གང་མཚན་མོ་ཐོགས་ལ་ཉིན་པར་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དེ་།
㈢མིག་གང་མཚན་མོ་ཐོགས་ལ་ཉིན་པར་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དེ། ཕ་ཝང་དང་། འུག་པ་ལ་སོགས་པ་〖N-པ།〗རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★★◤tadyathā titīlolūkādīnām / divā na rātrau / [019|13]
♂tadyathā titīlolūkā- dīnām / ♂divā na rātrau /
◤tadyathā titīlolūkādīnām;[S064]
㈠如蝙蝠鴝鵒等眼。
㈡如諸蝙蝠鵂鶹等眼。
🈪208མིག་གང་མཚན་མོ་ཐོགས་ལ་ཉིན་པར་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དེ། ཕ་ཝང་དང་། འུག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①tadyathā titīla ulūka ādīnām
③ཕ་ཝང་དང་། འུག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
◤divā na rātrau,[S064]
㈠有眼於晝有礙，非於夜時。
㈡有眼於晝有礙，非夜。
🈪ཉིན་པར་ཐོགས་ལ་མཚན་མོ་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་ཕལ་ཆེའི་ལྟ་བུའོ། །
★0◤prāyeṇa manuṣyāṇām / [019|13-]
◤prāyeṇa manuṣyāṇām;[S064]
㈠從多如人等眼。
㈡從多分說，如人等眼。
①divā na rātrau prāyeṇa manuṣyāṇām
㈢ཉིན་པར་ཐོགས་ལ་མཚན་མོ་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་ཕལ་ཆེའི་ལྟ་བུའོ། །
★◤rātrau divā ca / śvaśṛgālaturagadvīpimārjārādīnām / nobhayatra / [019|14]
♂rātrau divā ca / śvaśṛgālaturagadvīpi- mārjārādīnām / ♂nobhayatra{6. MS. ṇobhayatra |} /
◤rātrau divā ca ,[S064]
㈠有眼於晝夜有礙。
㈡有眼俱礙。
🈪209མཚན་མོ་དང་ཉིན་པར་ཐོགས་བ་ནི་ཁྱི་དང་། ཝ་དང་། རྟ་དང་། གུང་དང་། བྱི་ལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
①rātrau divā ca śva śṛgāla turaga dvīpi mārjāra ādīnām
㈢མཚན་མོ་དང་ཉིན་པར་ཐོགས་པ་ནི་ཁྱི་དང་། ཝ་དང་། རྟ་དང་། གུང་དང་། བྱི་ལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤śva-śṛgāla-turaga-dvīpi-mārjārādīnām;[S064]
㈠如狗野干馬豹猫狸等眼。
㈡如狗野干馬豹豺狼猫狸等眼。
◤nôbhayatra,[S064]
㈠有眼於二時無礙。
㈡有俱非礙。
🈪གཉི་གར་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།
★◤etānākārān sthāpayitve”tyayaṃ viśayapratighātaḥ / [019|14-]
♂etānākārān sthāpayitve”tyayaṃ viṣayapratighātaḥ /
◤etānākārān sthāpayitvā ”[S064]
㈠除前三句。
㈡謂除前相。
①na ubhayatra etān ākārān sthāpayitvā iti ayam viśaya pratighātas
㈢གཉི་གར་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པའོ། །
◤ityayaṃ viṣayapratighātaḥ.[S064]
㈠塵礙相如此。
㈡此等名為境界有對。
🈪འདི་ནི་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པའོ། །
◤3.ālambanapratighātaś cittacaittānāṃ sveṣv ālambaneṣu.[S064]
㈠緣緣礙者，心及心法。於自緣緣境有礙。
㈡所緣有對，謂心心所於自所緣。
🈪དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་རང་གི་དམིགས་པ་དག་ལ་ཐོགས་པའོ། །
★◤ālambanapratighātaścittacaittānāṃ sveṣbālamvaneṣu / [019|15-]
♂ālambana- pratighātaścittacaittānāṃ sveṣvālambaneṣu{7. D. add pratighātaḥ |} /
①ālambana pratighātas citta caittānām sveṣbālam vaneṣu
㈢དམིགས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཐོགས་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་རང་གི་དམིགས་པ་དག་ལ་ཐོགས་པའོ། །
★0◤kaḥ punarviṣayālambanayorviśeṣaḥ / [019|16]
◤kaḥ punar viṣayālambanayor viśeṣaḥ ?[S064]
㈠塵礙與緣緣礙，異相云何。
㈡境界所緣，復有何別。
🈪210ཡུལ་དང་དམིགས་པ་དག་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།
①kas punar viṣaya ālambanayos viśeṣas
③ཡུལ་དང་དམིགས་པ་དག་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡུལ་དང་དམིགས་པ་དག་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། གང་ལ་གང་ཞིག་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཡུལ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yasmin yasya kāritraṃ sa tasya viṣayaḥ / [019|16-]
◤yasmin yasya kāritraṃ sa tasya viṣayaḥ.[S064]
㈠此法於礙處有功能，說是處為此法塵。名為塵礙。
㈡若於彼法此有功能，即說彼為此法境界。
🈪གང་ལ་གང་ཞིག་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཡུལ་ཡིན་ལ།
①yasmin yasya kāritram sa tasya viṣayas
③གང་ལ་གང་ཞིག་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཡུལ་ཡིན་ལ་།
◤yac cittacaittair gṛhyate tad ālambanam.[S064]
㈠心及心法所取之塵，名緣緣礙。
㈡心心所法，執彼而起，彼於心等，名為所緣。
🈪གང་ཞིག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yaccittacaittairgṛhyate tadālambanam / [019|17]
①yat citta caittais gṛhyate tad ālambanam
③གང་ཞིག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤kutaḥ punaḥ svasmin viṣaye pravarttamānam ālambane vā pratihanyata ity ucyate ?[S064]
㈠云何此根於自境相續生，及識於緣緣生，說名有礙。
㈡云何眼等，於自境界.所緣轉時，說名有礙 。
🈪211ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རང་གི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ལ་ཐོགས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kaḥ punaḥ svasminviṣaye pravarttamānamālamvane vā pratihanyata ityucyate / [019|17-]
♂kaḥ{8. It seems to be kutaḥ or ko hetuḥ |} punaḥ svasminviṣaye pravarttamānamālambane vā pratihanyata ityucyate /
★0◤tasmāt pareṇāpravṛtteḥ / [019|18]
◤tasmāt pareṇāpravṛtteḥ.[S064]
㈠過此於彼不生故。
㈡越彼於餘此不轉故。
①kas punar svasmin viṣaye pravarttamānam ālam vane vā pratihanyate iti ucyate tasmāt pareṇa apravṛttes
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རང་གི་ཡུལ་ལ་〖PN+མ།〗དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ལ་ཐོགས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S065]
◤[06501-06513]
★◤nipāto vā 'tra pratighāto yā svaviṣaye pravṛttiḥ[019|18-]
♂nipāto vā'tra pratighāto yā svaviṣaye pravṛttiḥ /
◤nipāto vā'tra pratighāto yā svaviṣaye pravṛttiḥ.[S065]
①nipāta vā atra pratighāta yā sva-viṣaye pravṛttiḥ.
㈠復次此中礙者，以到義，謂於自境生。
㈡或復礙者是和會義。謂眼等法，於自境界及自所緣，和會轉故。
🈪ཡང་ན་འདི་ལ་གཏོད་པ་ནི་ཐོགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①nipātas vā tra pratighātas yā sva viṣaye pravṛttis
㈢ཡང་ན་འདི་ལ་གཏོད་པ་ནི་ཐོགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤tad ihāvaraṇapratighātena daśānāṃ sapratighatvaṃ veditavyamanyonyāvaraṇāt / [019|19-]
◤tad ihāvaraṇapratighātena daśānāṃ sapratighatvaṃ veditavyam; anyonyāvaraṇāt.[S065]
㈠此中由障礙，應知十界有礙。互相障故。
㈡應知此中，唯就障礙，有對而說。故但言【十有色有對】〖26_1_b〗。更相障故。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་བཅུ་པོ་དག་ནི་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕན་ཚུན་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tat iha āvaraṇa pratighātena daśānām sa pratigha tvam veditavyam anyonya āvaraṇāt
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་བཅུ་པོ་དག་ནི་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕན་ཚུན་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ye dharmā viṣayapratighātena sapratighā āvaraṇapratighātenāpi ta iti catuṣkoṭikaḥ / [019|20-]
◤ye dharmā viṣayapratighātena sapratighā āvaraṇapratighātenāpi ta iti catuḥkoṭikaḥ.[S065]
㈠若法由塵礙有礙，亦由障礙有礙不。有四句。
㈡由此義准，說餘無對。若法境界有對，亦障礙有對耶。應作四句。
🈪212ཆོས་གང་དག་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་སྒྲིབ་པ་ལ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ།
①ye dharmās viṣaya pratighātena sa pratighā āvaraṇa pratighātena api te iti catuṣkoṭikas
③ཆོས་གང་དག་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་སྒྲིབ་པ་ལ་ ****[@40b]**** ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ་།
㈢ཆོས་གང་དག་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་སྒྲིབ་པ་ལ་{40b}ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤prathamā koṭiḥ sapta cittadhātavo dharmadhātupradeśaśca yaḥ saṃprayuktaḥ / [019|21]
♂prathamā koṭiḥ sapta cittadhātavo dharmadhātupradeśaśca yaḥ saṃprayuktaḥ{9. D. saṃprayuktakaḥ |} /
◤prathamā koṭiḥ——sapta cittadhātavo dharmadhātupradeśaś ca yaḥ samprayuktaḥ.[S065]
㈠第一句謂七心界及法界一分相應心法。
㈡謂七心界法界一分諸相應法是第一句。
🈪མུ་དང་པོ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①prathamā koṭis sapta citta dhātavas dharmadhātu pradeśas ca yas saṃprayuktas
③མུ་དང་པོ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
★0◤dvitīyā pañca viṣayāḥ / tṛtīyā pañcendriyāṇi / [019|22]
◤dvitīyā——pañca viṣayāḥ.[S065]
㈠第二句謂五塵。
㈡色等五境是第二句。
🈪གཉིས་པ་ནི་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་གོ །གསུམ་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དག་གོ །
①dvitīyā pañca viṣayās
㈢གཉིས་པ་ནི་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་གོ། །
①tṛtīyā pañca indriyāṇi
㈢གསུམ་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དག་གོ། །
◤tṛtīyā——pañcendriyāṇi.[S065]
㈠第三句謂五根。
㈡眼等五根是第三句。
★0◤caturthī dharmadhātupradeśaḥ saṃprayuktakavarjyaḥ / [019|22-]
◤caturthī ——dharmadhātupradeśaḥ samprayuktakavarjyaḥ.[S065]
㈠第四句謂法界一分心不相應法。
㈡法界一分非相應法是第四句。
🈪བཞི་པ་ནི་མཚུངས་བར་ལྡན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །
①caturthī dharmadhātu pradeśas saṃprayuktaka varjyas
㈢བཞི་པ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་གཏོགས་པ་〖PN-ལ།〗ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །
★◤ye dharmā viśayapratighātena sapratighā ālambana pratighātenāpi ta iti / [019|23-]
♂ye dharmā{10. MS. dharma. D. omits dharmāḥ |} viṣaya pratighātena sapratighā ālambana{11. MS. sapratighālambana |} prati- ghātenāpi ta iti /
◤ye dharmā viṣayapratighātena sapratighā ālambanapratighātenāpi ta iti paścātpādakaḥ.[S065]
㈠若法由塵礙有礙，亦由緣緣礙有礙不。除後二句。
㈡若法境界有對，亦所緣有對耶。應順後句。
🈪213གང་དག་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་ཉིད་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་བས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ།
①ye dharmās viśaya pratighātena sa pratighā ālambana pratighātena api te iti
③གང་དག་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་ཉིད་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་བས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ་།
㈢གང་དག་ཡུལ་ལ་〖PNཔའི།〗ཐོགས་པས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་ཉིད་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པ་〖PNཔས།〗གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
◤ye tāvadālambanapratighātenāpi te syur viṣayapratighātenaiva,[S065]
㈠若法由緣緣礙有礙，必由塵礙有礙。
㈡謂若所緣有對，定是境界有對。
🈪རེ་ཞིག་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★★◤paścātpādakaḥ / ye tāvadālambanapratighātenāpi viṣayapratighātenāpi te / [019|24]
♂paścātpādakaḥ / ye tāvadālambanapratighātena viṣayapratighātenāpi te /
①paścāt pādakas ye tāvat ālambana pratighātena api viṣaya pratighātena api te
③རེ་ཞིག་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཀྱང་ཡིན་ནོ་།།
◤nālambanapratighātena;[S065]
㈠有法由塵礙有礙，不由緣緣礙有礙。
㈡有雖境界有對，而非所緣有對。
🈪ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཡིན་ལ་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་
★◤syurviṣayapratighatenaiva nālambanapratighātena / [019|25-010|25]
♂syurvi-[ 11b. 1B1. VII ]ṣayapratighātenaiva nālambanapratighātena /
★0◤pañcendriyāṇi / [019|25]
◤pañcendriyāṇi.[S065]
㈠如五根。
㈡謂眼等五根。
🈪དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་སོ། །
①syus viṣaya pratighatena eva na ālambana pratighātena pañca indriyāṇi
㈢ཡུལ་ལ་ཐོགས་པས་ཡིན་ལ་དམིགས་པ་ལ་ཐོགས་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་སོ། །
◤“yatrotpitsor manasaḥ pratighātaḥ śakyate 'nyaiḥ kartum.[S065]
★◤ “yatrotpitsormanasaḥ pratighataḥ śakyate paraiḥ karttum / tatsapratighaṃ jñeyaṃ viparyayādapratighamiṣṭami”ti[020|01-]
♂@020 “yatrotpitsormanasaḥ pratighātaḥ śakyate paraiḥ{1. Y. one reading is anyaiḥ |} karttum / ♂tatsapratighaṃ{2. Y. tadeva sapratighaṃ |} jñeyaṃ viparyayādapratighamiṣṭami”ti bhadantakumāralātaḥ{3. D. kumāralābhaḥ |} /
◤tat sapratighaṃ jñeyam, viparyayād apratigham iṣṭam ”..[S065]
★◤【bhadantakumāralātaḥ /】[020|03]
①yatra utpitsos manasas pratighatas śakyate parais karttum tat sa pratigham jñeyam viparyayāt apratigham iṣṭam iti bhadanta kumāra lātas
③བཙུན་པ་གཞོན་ནུ་ལན་ན་རེ་ནི་གང་ལ་ཡིད་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལ་གཞན་དག་གིས་ཐོགས་པར་བྱེད་ནུས་པ་དེ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ་།
㈢བཙུན་པ་གཞོན་ནུ་ལན་〖PNལེན།〗ན་རེ་ནི་གང་ལ་ཡིད་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལ་གཞན་དག་གིས་ཐོགས་པར་བྱེད་〖PNབྱ།〗ནུས་པ་དེ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བཟློག་པ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་འདོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤iti bhadantakumāralātaḥ.[S065]
①“yatrotpitsor manasaḥ pratighātaḥ śakyate'nyaiḥ kartum.
①tat sapratighaṃ jñeyam, viparyayād apratigham iṣṭam ”..
㈠大德鳩摩羅羅多說：是處心欲生，他礙令不起，應知是有礙，異此非有礙。
㈡此中大德鳩摩邏多作如是說：是處心欲生，他礙令不起，應知是有對，無對此相違。
🈪214བཙུན་པ་གཞོན་ནུ་ལན་ན་རེ་ནི་གང་ལ་ཡིད་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལ་གཞན་དག་གིས་ཐོགས་པར་བྱེད་ནུས་པ་དེ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བཟློག་པ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་འདོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤uktāḥ sapratighāḥ, apratighāś ca..[S065]
㈠說有礙已。
㈡此是所許。如是已說有對無對。
🈪ཐོགས་བ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤【uktāḥ sapratighā apratighāśca //】
♂uktāḥ sapratighā apratighāśca{4. D. omits apratighāśca |} //
①uktās sa pratighās apratighās ca
③བཟློག་པ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་འདོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཐོགས་བ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
★◤eṣāmaṣṭādaśadhātūnāṃ kati kuśalāḥ katyakuśalāḥ katyavyākṛtā / [020|04]
♂eṣāmaṣṭādaśadhātūnāṃ kati kuśalāḥ katyakuśalāḥ katyavyākṛtāḥ /
◤eṣām aṣṭādaśadhātūnāṃ kati kuśalāḥ? katy akuśalāḥ? katy avyākṛtāḥ?[S065]
①eṣām aṣṭādaśa-dhātūnāṃ kati kuśalāḥ? katy akuśalāḥ? katy avyākṛtāḥ?
㈠十八界中幾善幾惡幾無記。
㈡於此所說十有對中，
🈪215ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། ཡི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
①eṣām aṣṭādaśa dhātūnām kati kuśalās kati akuśalās kati avyākṛtā
③ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། ཡི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
★★◤ 【avyākṛtā aṣṭau】[020|05]
♂avyākṛtā aṣṭau katame aṣṭau /
①avyākṛtās aṣṭau
③ལུང་མ་བསྟན་བརྒྱད་།
◤[S066]
◤[06601-06615]
◤avyākṛtā aṣṭau,[S066]
㈠〔偈曰〕：【八無記】。
㈡除色及聲，餘八無記。
🈪ལུང་མ་བསྟན་བརྒྱད། བརྒྱད་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་བཅུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་ཉིད། གཟུགས་སྒྲ་མ་གཏོགས་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་དང་། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་རྣམས་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ངོ་བོར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ །
◤katame aṣṭau?[S066]
㈠釋曰：何者為八。
★◤katame aṣṭau / ya ete sapratighā daśoktāḥ / [020|06]
♂ya ete sapratighā daśoktāḥ /
①katame aṣṭau
③བརྒྱད་པོ་དག་གང་ཞེ་ན་།
①ye ete sa pratighās daśa uktās
③ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་བཅུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་ཉིད་།
㈢ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤ya ete sapratighā daśoktāḥ,[S066]
㈠前所說十種有礙中。
★◤ 【ta evārūpaśabdakāḥ // VAkK_1.29 //】[020|07]
♂ta evārūpaśabdakāḥ //29//
◤ta evârūpaśabdakāḥ..1.29..[S066]
㈠〔偈曰〕：【是諸除色聲】。
★0◤pañcendriyāṇi gandharasaspraṣṭavyā dhātavaśca / [020|08]
◤pañcendriyāṇi gandharasaspraṣṭavyā dhātavaś ca ——[S066]
㈠釋曰：五根香味觸界。
㈡謂五色根，香味觸境。
★0◤ete 'ṣṭau kuśalākuśalabhāvenāvyākaraṇādavyākṛtāḥ / [020|08-]
◤ete 'ṣṭau kuśalākuśalabhāvenâvyākaraṇād avyākṛtāḥ.[S066]
㈠是八由善惡差別不可記故，故說無記。
㈡不可記為善不善性，故名無記。
①te eva arūpa śabdakās pañca indriyāṇi gandha rasa spraṣṭavyās dhātavas ca ete aṣṭau kuśala akuśala bhāvena avyākaraṇāt avyākṛtās
③གཟུགས་སྒྲ་མ་གཏོགས་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་དང་། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་རྣམས་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ངོ་བོར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ་།།
㈢ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། མི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དུ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། ལུང་མ་བསྟན་བརྒྱད། བརྒྱད་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་བཅུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་ཉིད། གཟུགས་སྒྲ་མ་གཏོགས་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་དང་། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་རྣམས་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ངོ་བོར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ། །
◤vipākaṃ praty avyākaraṇād ity apare.[S066]
㈠有餘師說：約果報不可記，故名無記。
㈡有說：不能記異熟果，故名無記。
🈪216གཞན་དག་ན་རེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་རྣམ་གསུམ། གཞན་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་དག་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤【vipākaṃ pratyavyākaraṇādityapare /】[020|09]
♂vipākaṃ pratyavyākaraṇādityapare /
①vipākam pratyavyākaraṇāt iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་〖PN-ར་ནི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར:ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་〖PN-རོ།〗ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ན་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤evam anāsrave 'pi prasaṅgaḥ..29..[S066]
㈠若爾於無流則成反質難。
㈡若爾無漏應唯無記。
★◤【evamanāsrave 'pi prasaṅgaḥ //】
♂evamanāsrave 'pi prasaṅgaḥ //
①evam anāsrave api prasaṅgas
③དེ་ལྟར་ན་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤tridhā'nye,[S066]
①tridhā 'nye,
㈠〔偈曰〕：【餘三性】。
★◤ 【tridhā 'nye 】[020|10]
①tridhā anye
③གཞན་རྣམ་གསུམ་།
㈢གཞན་རྣམ་གསུམ། གཞན་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་〖PN-མི་དགེ་བདང་།〗དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤anye daśa dhātavaḥ kuśalākuśalāvyākṛtāḥ.[S066]
㈠釋曰：餘十種界具善惡無記性。
㈡其餘十界，通善等三。
★◤anye daśa dhātavaḥ kuśalākuśalāvyākṛtāḥ / [020|11]
♂tridhā'nye anye daśa dhātavaḥ kuśalākuśalāvyākṛtāḥ /
①anye daśa dhātavas kuśala akuśala avyākṛtās
③གཞན་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
★◤tatra sapta dhātavo 'lobhādisaṃprayuktā kuśalāḥ / [020|11-]
♂tatra sapta dhātavo 'lobhādisaṃprayuktāḥ kuśalāḥ /
◤tatra sapta dhātavo 'lobhādisamprayuktāḥ kuśalāḥ,[S066]
㈠此中七識界，與無貪等相應，是善性。
㈡謂七心界，與無貪等相應，名善。
🈪217ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་བསླང་བ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་དགེ་བའོ། །ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་བར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་བསླང་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །
①tatra sapta dhātavas alobha ādi saṃprayuktā kuśalās
③དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་དག་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤lobhādisaṃprayuktā akuśalāḥ / anye avyākṛtāḥ / [020|12]
♂lobhādisaṃprayuktā akuśalāḥ /
◤lobhādisamprayuktā akuśalāḥ,[S066]
㈠若與貪等相應，是惡性。
㈡貪等相應，名為不善。
①lobha ādi saṃprayuktās akuśalās
㈢ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤anye avyākṛtāḥ.[S066]
㈢གཞན་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
㈠所餘是無記性。
㈡餘名無記。
🈪218གཞན་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪219གཟུགས་དང་སྒྲའི་ཁམས་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①anye avyākṛtāḥ
③གཞན་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་བ་ཡིན་ནོ་།།
♂anye avyākṛtāḥ /
◤dharmadhātur alobhādisvabhāvasamprayuktasamutthaḥ pratisaṅkhyānirodhaś ca kuśalaḥ,[S066]
①dharmadhātur alobhādisvabhāvasamprayuktasamutthaḥ pratisaṃkhyānirodhaś ca kuśalaḥ,
㈠法界與無貪等善相應，及發起擇滅，皆是善性。
㈡法界若是無貪等性相應，等起擇滅，名善。
★0◤dharmadhāturalobhādisvabhāvasaṃprayuktasamutthaḥ pratisaṃkhyānirodhaśca kuśalaḥ / [020|12-]
①dharmadhā ātura lobha ādi svabhāva saṃprayukta samutthas pratisaṃkhyā nirodhas ca kuśalas
㈢ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་བསླང་བ་དང་། སོ་སོར་{41a}། །བརྟགས་〖Pབརྟག། 〗པས་འགོག་པ་ནི་དགེ་བའོ། །
★0◤lobhādisvabhāvasaṃprayuktasamuttho 'kuśalaḥ / [020|13-]
◤lobhādisvabhāvasamprayuktasamuttho 'kuśalaḥ,[S066]
㈠與貪等惡相應，及發起，是惡性。
㈡若貪等性相應，等起，名為不善。
①lobha ādi svabhāva saṃprayukta samutthas akuśalas
㈢ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་བསླང་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །
★0◤anyo 'vyākṛtaḥ / [020|14]
◤anyo 'vyākṛtaḥ.[S066]
㈠所餘是無記性。
㈡餘名無記。
①anyas avyākṛtas
③གཞན་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན:ནི་ལུང་དུ་〖PNདུ་ལུང་།〗མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤rūpaśabdadhātū kuśalākuśalacittasamuṭthau kuśalākuśalau kāyavāgvijñaptisaṃgṛhītau / [020|14-]
♂rūpaśabdadhātu kuśalākuśalacittasamutthau kuśalākuśalau kāyavāgvijñaptisaṃgṛhītau /
◤rūpaśabdadhātū kuśalākuśalacittasamutthau kuśalākuśalau kāyavāgvijñaptisaṃgṛhītau,[S066]
㈠色界聲界，善惡心發起，是善惡性。身口業所攝故。
㈡色界聲界，若善不善，心力等起，身語表攝。是善不善。
①rūpa śabda dhātū kuśala akuśala citta samuṭthau kuśala akuśalau kāya vāc vijñapti saṃgṛhītau
㈢གཟུགས་དང་སྒྲའི་ཁམས་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tadanyāvyākṛtau / uktaḥ kuśalādibhāvaḥ / [020|15]
♂tadanyāvavyākṛtau / ♂uktaḥ kuśalādibhāvaḥ /
◤tadanyāvyākṛtau.[S066]
㈠若異此是無記性。
㈡餘是無記。
①tad anya avyākṛtau
㈢དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①uktas kuśala ādi bhāvas
㈢དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤uktaḥ kuśalādibhāvaḥ..[S066]
㈠說諸界善等性已。
㈡已說善等。
◤[S067]
◤[06701-06716]
◤eṣām aṣṭādaśadhātūnāṃ kati kāmadhātvāptāḥ ?[S067]
㈠十八界中，幾於欲界相應。
㈡十八界中，幾欲界繫 。
◤kati rūpadhātvāptāḥ ?[S067]
㈠幾於色界無色界相應。
㈡幾色界繫。幾無色界繫。
◤kāmadhātvāptāḥ sarve, [S067]
㈠〔偈曰〕：【欲界 一切有】。
㈡頌曰 ：【欲界繫十八_a 色界繫十四_b 除香味二識_c 無色繫後三】〖27_1_d〗。
🈪220ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། འདོད་ཁམས་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །
★0◤eṣāmaṣṭādaśadhātūnāṃ kati kāmadhātvāptāḥ kati rūpadhātvāptāḥ / [020|16]
①eṣām aṣṭādaśa dhātūnām kati kāmadhātu āptās kati rūpa dhātu āptās
③ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། འདོད་ཁམས་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །
★◤ 【kāmadhātvāptāḥ sarve】[020|17]
①kāmadhātu āptās sarve
③འདོད་ཁམས་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ་།། གཏོགས་པ་ནི་མ་བྲལ་བ་སྟེ་།
㈢གཏོགས་པ་ནི་མ་བྲལ་བ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◤āptā aviyuktāḥ.[S067]
㈠釋曰：相應是有義，不相離義。
㈡論曰：繫謂繫屬，即被縛義。
🈪221གཏོགས་པ་ནི་མ་བྲལ་བ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། །
★◤āptā aviyuktāḥ kāmadhātupratisaṃyuktā ityarthaḥ / [020|18]
♂kāmadhātvāptāḥ sarve āptā aviyuktāḥ kāmadhātupratisaṃyuktā i[ 16. 1A1. VIII ]tyarthaḥ /
①āptās aviyuktās kāmadhātu pratisaṃyuktās iti arthas
③འདོད་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
◤kāmadhātupratisaṃyuktā ity arthaḥ.[S067]
㈠於欲界中，具足十八。
㈡欲界所繫，具足十八。
★◤ 【rupe caturdaśa /】[020|19]
♂rūpe caturdaśa /
①rupe caturdaśa
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་〖PN་ན།〗བཅུ་བཞིའོ། །
◤rūpe caturdaśa.[S067]
㈠〔偈曰〕：【色界十四】。
★0◤rūpadhātau caturdaśa dhātavaḥ / [020|20]
◤rūpadhātau caturdaśa dhātavaḥ.[S067]
㈠釋曰：於色界中不具，但有十四。
㈡色界所繫唯十四種。
🈪གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཅུ་བཞིའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་ཁམས་བཅུ་བཞི་སྟེ། དྲི་དང་རོ་དང་སྣ་དང་ནི། །ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་ཁམས་མ་གཏོགས། །དེ་ན་དྲི་དང་རོ་དག་མེད། །དེ་གཉིས་ནི་ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①rūpa dhātau caturdaśa dhātavas
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་ཁམས་བཅུ་བཞི་སྟེ་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་ཁམས་བཅུ་བཞི་སྟེ། དྲི་དང་རོ་དང་སྣ་དང་ནི། །ལྕེའི་རྣམ་པར་〖PN-པར།〗ཤེས་ཁམས་མ་གཏོགས། །དེ་ན་དྲི་དང་རོ་དག་མེད་དོ〖PN-དེ།〗། །དེ་གཉིས་ནི་ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vinā gandharasaghrāṇajihvāvijñānadhātubhiḥ..30..[S067]
㈠何者十四。〔偈曰〕：【除香味及鼻舌識故】。
㈡除香味境及鼻舌識。
★◤ 【vinā gandharasaghrāṇajihvāvijñānadhātubhiḥ // VAkK_1.30 //】[020|21]
♂vinā gandharasaghrāṇajihvāvijñānadhātubhiḥ //30//
①vinā gandha rasa ghrāṇa jihvā vijñāna dhātubhis
③དྲི་དང་རོ་དང་སྣ་དང་ནི་།། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་ཁམས་མ་གཏོགས་།།
★0◤tatra hi gandharasau na staḥ / [020|22]
◤tatra hi gandharasau na staḥ;[S067]
㈠釋曰：於色界中無香味，
㈡除香味者，
①tatra hi gandharasau na stas
③དེ་ན་དྲི་དང་རོ་དག་མེད་།།
★◤tayoḥ kavaḍīkārāhāratvāttaddvītarāgāṇāṃ ca tatropapatteḥ / [020|22-]
♂tayoḥ kavaḍī{5. Y. kavalī |}kārāhāratvāttadvītarāgāṇāṃ ca tatropapatteḥ /
◤tayoḥ kavalīkārāhāratvāt,[S067]
㈠此二是段食類故。
㈡段食性故。
①tayos kavaḍīkāra āhāra tvāt tad dvīta rāgāṇām ca tatra upapattes
③དེ་གཉིས་ནི་ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tadvītarāgāṇāṃ ca tatropapatteḥ.[S067]
㈠由離欲段食，於彼受生故。
㈡離段食欲，方得生彼。
★0◤tato ghrāṇajihvāvijñāne api na staḥ / [020|23]
◤tato ghrāṇajihvāvijñāne api na staḥ;[S067]
㈠由無此塵，鼻舌二識亦不得生。
㈡除鼻舌識。
★0◤ālambanābhāvāt / [020|23-]
◤ālambanābhāvāt.[S067]
㈠無緣緣故。
㈡無所緣故 。
🈪222དེ་ལྟ་བས་ན་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྣ་དང་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཀྱང་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་དེ་ནི་རེག་བྱའི་ཁམས་ཀྱང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤evaṃ tarhi spraṣṭavyadhātorapi tatrabhāvaprasaṅgaḥ / kavaḍīkārāhāratvāt / [020|24]
♂evaṃ tarhi spraṣṭavyadhātorapi tatrābhāvaprasaṅgaḥ / kavaḍīkārāhāratvāt /
◤evaṃ tarhi spraṣṭavyadhātor api tatrābhāvaprasaṅgaḥ ?[S067]
㈠若爾，於彼不應立有觸界。
㈡若爾，觸界於彼應無。
D0365 🈪ཟས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་〖PNཔའི།〗གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་ན་〖Nནི།〗ཡོད་དོ། །
①tatas ghrāṇa jihvā vijñāne api na stas ālambana abhāvāt evam tarhi spraṣṭavya dhātos api tatrabhāva prasaṅgas
㈢དེ་ལྟ་〖PN-ལྟ།〗བས་ན་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྣ་དང་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཀྱང་མེད་དོ། །
①kavaḍīkāra āhāra tvāt
㈢དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་ནི་འོ་ན་དེ་ནི་རིག་བྱའི་ཁམས་ཀྱང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁམས་ཀྱི་〖PNཁམ་གྱི།〗ཟས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kavalīkārāhāratvāt.[S067]
㈠觸亦是段食類故。
㈡如香味境段食性故。
★◤yo nāhārasvabhāvaḥ sa tatrāsti / gandharasayorapyeṣa prasaṅgaḥ / [020|25]
♂yo nāhārasvabhāvaḥ sa tatrāsti /
◤yo nāhārasvabhāvaḥ sa tatrāsti.[S067]
㈠實爾。若觸非段食類，於彼可有。
㈡彼所有觸非段食性。
①yas na āhāra svabhāvas sa tatra asti
③ཟས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་ན་ཡོད་དོ་།།
㈢ཟས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་〖PNཔའི།〗གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་ན་〖Nནི།〗ཡོད་དོ། །
◤gandharasayor apy eṣa prasaṅgaḥ ?[S067]
㈢དྲི་དང་རོ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
㈠若爾香味亦應然。
㈡若爾香味類亦應然。
D0366 🈪དྲི་དང་རོ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①gandha rasayos api eṣa prasaṅgaḥ
③དྲི་དང་རོ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
♂gandharasayorapyeṣa prasaṅgaḥ /
★◤nāsti vinā 'bhyavahāreṇa gandharasayoḥ paribhogaḥ / [020|25-]
♂nāsti vinā'bhyavahāreṇa gandharasayoḥ paribhogaḥ /
◤nāsti vinā'bhyavahāreṇa gandharasayoḥ paribhogaḥ.[S067]
㈠是義不然。何以故。離食無別用香味如觸。
㈡香味離食無別受用。
★◤asti tu spraṣṭavyasyendriyāśrayādhāraprāvaraṇabhāvena / [020|26-021|01]
♂asti tu spraṣṭavyasyendriyāśrayā- @021 dhāraprāvaraṇabhāvena /
◤asti tu spraṣṭavyasyendriyāśrayādhāraprāvaraṇabhāvena.[S067]
㈠觸有別用。謂能成根，能為依持，及成衣服等故。
㈡觸有別用，持根衣等。
①na asti vinā bhyavahāreṇa gandha rasayos paribhogas asti tu spraṣṭavyasya indriya āśraya ādhāra prāvaraṇa bhāvena
㈢རེག་བྱ་དབང་པོའི་རྟེན་དང་གཞི་དང་བགོ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཟས་མིད་པ་མེད་པར་དྲི་དང་རོ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མེད་དེ།
★0◤tasmād abhyavahāravītarāgāṇāṃ gandharasau tatra niṣprayojanau na tu spraṣṭavyam / [021|01-]
◤tasmād abhyavahāravītarāgāṇāṃ gandharasau tatra niṣprayojanau,[S067]
㈠彼處眾生離欲段食，是故香味無用。
㈡彼離食欲，香味無用。
◤na tu spraṣṭavyam.[S067]
㈠觸則不爾。
㈡有根衣等，故觸非無。
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ན་ཟས་མིད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་དྲི་དང་རོ་དག་དགོས་པ་མེད་ཀྱི་རེག་བྱ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tasmāt abhyavahāra vīta rāgāṇām gandharasau tatra niṣprayojanau na tu spraṣṭavyam
★0◤anye punarāhuḥ / [021|02]
◤anye punar āhuḥ——[S067]
㈠有餘師說：
㈡有餘師說 ：
★0◤dhyānasamāpattisaniśrayeṇeha rūpāṇi saṃdṛśyante śabdāśca śrūyante / [021|02-]
◤dhyānasamāpattisaniśrayeṇeha rūpāṇi sandṛśyante, śabdāś ca śrūyante.[S067]
㈠依止定及三摩跋提.或見色聞聲，
㈡住此依彼靜慮等至.見色聞聲，
①anye punar āhus dhyāna-samāpatti-saniśrayeṇa iha rūpāṇi saṃdṛśyante śabdās ca śrūyante
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་འདིར་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་ཞིང་སྒྲ་རྣམས་ཀྱང་ཐོས་ལ་
★★◤prasrabdhisahagatena spraṣṭavya viśeṣeṇa ca kāyo 'nugṛhyate / [021|03]
♂prasrabdhi- sahagatena spraṣṭavya{1. MS. drops vya |} viśeṣeṇa ca kāyo 'nugṛhyate /
◤prasrabdhisahagatena spraṣṭavyaviśeṣeṇa ca kāyo 'nugṛhyate.[S067]
①prasrabdhisahagatena spraṣṭavya viśeṣeṇa ca kāyo'nugṛhyate.
㈠與輕安相應.有觸勝類.能益彼身。
㈡輕安俱起.有殊勝觸.攝益於身。
①prasrabdhi saha gatena spraṣṭavya viśeṣeṇa ca kāyas anugṛhyate
㈢ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པའི་རེག་བྱའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ལ་ཕན་འདོགས་པས།
★0◤ata eṣāmeva trayāṇāṃ dhyānopapattau saṃbhavo na gandharasayoriti / [021|03-]
◤ata eṣām eva trayāṇāṃ dhyānopapattau sambhavaḥ, na gandharasayor iti.[S067]
㈠是故此三，於定生處，得相隨生。香味不爾。
㈡是故此三，生彼靜慮，猶相隨逐。香味不爾。 故在彼無。
㈢དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་ན་གསུམ་པོ་དེ་དག་སྲིད་ཀྱི། དྲི་དང་རོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་{41b}ཟེར་རོ། །
①atas eṣām eva trayāṇām dhyāna-upapattau saṃbhavas na gandha rasayos iti
◤[S068]
◤[06801-06810]
★0◤evaṃ tarhi ghrāṇajihvendriyayorabhāvaprasaṅgo niṣprayojanatvāt / [021|04]
◤evaṃ tarhi ghrāṇajihvendriyorabhāvaprasaṅgaḥ;[S068]
㈠若爾，於彼不應有鼻舌二根。
㈡若爾，鼻舌彼應非有。
①evam tarhi ghrāṇa jihvā indriyayos abhāva prasaṅgas niṣprayojana tvāt
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་ཀྱང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤niṣprayojanatvāt?[S068]
㈠是義不然。何以故。
㈡如香味境，彼無用故。
D0370 🈪དགོས་པ་ཡོད་དེ། དེ་དག་མེད་པར་ནི་རྟེན་མཛེས་པ་ཉིད་དང་། མངོན་པར་བརྗོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤asti prayojanam / [021|05]
◤asti prayojanam,[S068]
㈠此二有用。
㈡不爾。二根於彼有用。
①asti prayojanam
◤tābhyāṃ hi vinā'śrayaśobhaiva na syāditi vyavahāraś ca ?[S068]
①tābhyāṃ hi vinā 'śrayaśobhaiva na syāditi vyavahāraś ca ?
㈠若離此二身，則醜陋。無二根故。又言說不成。
㈡謂起言說及莊嚴身。
★◤tābhyāṃ hi vinā'; śrayaśobhaiva na syāditi vyavahārśca / [021|05-]
♂tābhyāṃ{2. MS. prayojanantābhyāṃ |} hi vinā'śraya{3. Y. śarīra |}śobhaiva na syāditi vyavahāraśca /
①tābhyām hi vinā śrayaśas bhā eva na syāt iti vyavahārs ca
㈢དགོས་པ་ཡོད་དེ། དེ་དག་མེད་པར་ནི་རྟེན་མཛེས་པ་ཉིད་དང་། མངོན་པར་བརྗོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadyetat prayojanamadhiṣṭhānamevāstu śobhārthaṃ vacanārthaṃ ca mā bhūdindriyam / [021|06-]
◤yadyetat prayojanam, adhiṣṭhānam evāstu śobhārthaṃ vacanārthaṃ ca,[S068]
㈠若用如此，但須鼻舌依止。為莊嚴身，及以言說。
㈡若為嚴身及起說用，但須依處。
①yadi etat prayojanam adhiṣṭhānam eva astu śobhā artham vacana artham ca mā bhūt indriyam
㈢གལ་ཏེ་དགོས་པ་དེར་ཟད་ན་མཛེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དང་། ཚིག་གི་དོན་དུ་རྟེན་ཁོ་ནས་ཆོག་གི་དབང་པོ་ནི་དགོས་པ་མེད་དོ〖Nདེ།〗། །
◤mā bhūd indriyam.[S068]
①mā bhūt indriyam.
㈠不須鼻舌二根。是義不然。
㈡何用二根 。
★0◤nānindriyamadhiṣṭhānaṃ saṃbhavati / puruṣendriyādhiṣṭhānavat / [021|07]
◤nānindriyam adhiṣṭhānaṃ sambhavati, puruṣendriyādhiṣṭhānavat ?[S068]
①nānindriyam adhiṣṭhānaṃ sambhavati, puruṣa-indriya-adhiṣṭhāna-vat ?
㈠無但依止非根。如男根依止於彼。
㈡如無男根亦無依處。 二根無者依處亦無。
①na anindriyam adhiṣṭhānam saṃbhavati puruṣa indriya adhiṣṭhāna vat
㈢དབང་པོ་མེད་པའི་རྟེན་ནི་མི་སྲིད་དེ། ཕོའི་དབང་པོའི་རྟེན་བཞིན་ནོ། །
★0◤yuktastadasaṃbhavo niṣprayojanatvāt / [021|07-]
◤yuktastadasambhavaḥ;[S068]
㈠此不生可然。
㈡於彼可無男根依處。
◤niṣprayojanatvāt.[S068]
㈠以無用故。
㈡彼無用故。
◤ghrāṇajihvādhiṣṭhānaṃ tu saprayojanam.[S068]
①ghrāṇajihvā adhiṣṭhānaṃ tu saprayojanam.
㈠鼻舌依止，於彼有用。
㈡鼻舌依處，彼有用故。
★◤ghrāṇajihvādhiṣṭhānaṃ tu saprayojanam[021|08-]
♂ghrāṇa [ 16b. 1B1. VIII ] jihvā{4. Y. adds indriya |}dhiṣṭhānaṃ tu saprayojanam /
①yuktas tad asaṃbhavas niṣprayojana tvāt ghrāṇa jihvā adhiṣṭhānam tu sa prayojanam
㈢དེ་ནི་དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་སྲིད་པར་རིགས་ཀྱི་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོའི་རྟེན་ནི་དགོས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས།
◤ato 'sya vinā'pîndriyeṇa yuktaḥ sambhavaḥ.[S068]
①ato 'sya vinā 'pîndriyeṇa yuktaḥ sambhavaḥ.
㈠是故若離根，於彼此生則應理。
㈡離根應有。
★★◤ato 'sya vinā 'pīndriyeṇa yuktaḥ saṃbhavaḥ / [021|09]
♂ato 'sya vinā'pīndriyeṇa yuktaḥ saṃbhavaḥ /
①atas sya vinā pīndriyeṇa yuktas saṃbhavas
㈢དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་མེད་པར་ཡང་སྲིད་པར་རིགས་སོ། །
◤niṣprayojanāpīndriyābhirnivṛttirbhavati,[S068]
㈠若有諸根，無用亦生。
㈡有雖無用，而有根生。
D0373 🈪དགོས་པ་མེད་པར་ཡང་དབང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མངལ་དུ་ངེས་པར་འཆི་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★◤niḥprayojanā 'pīndriyābhinirvṛttirbhavati / [021|09-]
♂niḥprayojanā'pīndriyābhinirvṛ- ttirbhavati /
①niḥprayojanā pīndriya abhinirvṛttis bhavati
③དགོས་པ་མེད་པར་ཡང་དབང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དགོས་པ་མེད་པར་ཡང་དབང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མངལ་དུ་ངེས་པར་འཆི་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★0◤yathā garbhe niyatamṛtyūnām / syānnāma niḥprayojanā na tu nirhetukā / [021|10]
◤yathā garbhe niyatamṛtyūnām.[S068]
㈠如於胎中，定死眾生。
㈡如處胞胎，定當死者。
①yathā garbhe niyata mṛtyūnām
③དཔེར་ན་མངལ་དུ་ངེས་པར་འཆི་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
①syāt nāma niḥprayojanā na tu nirhetukā
㈢དགོས་པ་མེད་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kaśca heturindriyotpatteḥ / indariyasatṛṣṇasya karmaviśeṣaḥ / [021|11]
♂kaśca heturindriyotpatteḥ / indriyasatṛṣṇasya karmaviśeṣaḥ /
①kas ca hetus indriya utpattes
③དབང་པོ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན་།
㈢དབང་པོ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། དབང་པོ་ལ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རོ། །
①indariyasa tṛṣṇasya karma viśeṣas
③དབང་པོ་ལ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རོ་།།
◤syān nāma niḥprayojanā,[S068]
㈠無用可生。
㈡有雖無用。
D0374 🈪དགོས་པ་མེད་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yaśca viṣayādvitṛṣṇaḥ sa niyatamindriyādapīti / [021|11-]
★0◤na tadviṣayavītarāgāṇāṃ ghrāṇajihvendriye saṃbhavitumarhataḥ / [021|12]
◤na tu nirhetukā.[S068]
㈠非無因可生。
㈡而非無因。
①yas ca viṣayāt vitṛṣṇas sa niyatam indriyāt api iti na tad viṣaya vīta rāgāṇām ghrāṇa jihvā indriye saṃbhavitum arhatas
㈢གང་ཡང་ཡུལ་ལ་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་ལས་ཀྱང་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་ཡུལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་འབྱུང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kaś ca heturindriyotpatteḥ ?[S068]
㈠此諸根從何因生。
㈡彼從何因，得有根起 。
◤indriyasatṛṣṇasya karmaviśeṣaḥ.[S068]
①indriya-sa-tṛṣṇa karma-viśeṣaḥ.
㈠於根有愛，所有勝業。
㈡於根有愛，發殊勝業。
🈪229དབང་པོ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། དབང་པོ་ལ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རོ། །གང་ཡང་ཡུལ་ལ་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་ལས་ཀྱང་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་ཡུལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་འབྱུང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪230ཡང་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཅི་སྟེ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར། མི་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོམས་ཀྱི་སྤ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་མཛེས་པར་འགྱུར། དགོས་པའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྒྱུའི་དབང་གིས་འབྱུང་བས་རྒྱུ་ཡོད་ན་མི་མཛེས་པར་བྱེད་བཞིན་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །
◤yaś ca viṣayād vitṛṣṇaḥ,[S068]
㈠若人離欲，於塵於根決定離欲。
㈡若離境愛，於根定然。
◤sa niyatamindriyādapīti na tadviṣayavītarāgāṇāṃ ghrāṇajihvendriye sambhavitum arhataḥ.[S068]
㈠彼人若已離欲香味二塵，鼻舌二根於彼不應得生。
㈡彼離境貪，應無鼻舌。
◤[S069]
◤[06901-06908]
★★◤puruṣendraiyamapi vā kiṃ na nivarttate / aśobhākaratvāt / [021|13]
♂puruṣendriyamapi vā kiṃ na nivarttate{5. Y. nirvarttate |} / ♂aśobhākaratvāt /
◤puruṣendriyam api vā kiṃ na nirvarttate ?[S069]
㈠若生鼻舌二根，男根云何不生。
㈡或應許彼，男根亦生。
①puruṣa indraiyam api vā kim na nivarttate
③ཡང་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཅི་སྟེ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་།
㈢ཡང་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཅི་སྟེ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར། མི་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①aśobhā akara tvāt
③མི་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤aśobhākaratvāt.[S069]
㈠由生醜陋故。
㈡若謂不生，由醜陋者。
★◤kośagatavastiguhyānāṃ kiṃ na śobheta / [021|13-]
♂kośagatavastiguhyānāṃ kiṃ na śobheta{6. Y. śobhate |} /
◤kośagatavastiguhyānāṃ kiṃ na śobhate.[S069]
㈠若根藏如象王陰，云何醜陋。
㈡陰藏隱密，何容醜陋 。
①kośa gata vasti guhyānām kim na śobheta
③མདོམས་ཀྱི་སྤ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་མཛེས་པར་འགྱུར་།
㈢མདོམས་ཀྱི་སྦ〖PལྦNབྷ།〗་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་མཛེས་པར་འགྱུར། དགོས་པའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤na ca prayojanavaśādutpattiḥ / kiṃ tarhi / [021|14]
◤na ca prayojanavaśādutpattiḥ,[S069]
㈠不必由有用故生。
㈡又諸根生非由有用。
①na ca prayojana vaśāt utpattis
③དགོས་པའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྒྱུའི་དབང་གིས་འབྱུང་བས་རྒྱུ་ཡོད་ན་མི་མཛེས་པར་བྱེད་བཞིན་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །
◤kiṃ tarhi ?[S069]
㈠云何生。
◤svakāraṇotpadyatvād.[S069]
㈠必由因故生。
㈡若有因力，無用亦生。
◤ityaśobhākarasyāpi syādeva sati hetāvutpattiḥ.[S069]
㈠雖復醜陋，若有因必應生。
㈡男根於彼，雖為醜陋，設許有因，於彼應起。
★0◤kāraṇavaśādityaśobhākarasyāpi syādeva sati hetāvutpattiḥ / [021|14-]
①kāraṇa vaśa āditya śobhā ākarasya api syāt eva sati hetau= utpattis
③རྒྱུའི་དབང་གིས་འབྱུང་བས་རྒྱུ་ཡོད་ན་མི་མཛེས་པར་བྱེད་བཞིན་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་།།
★0◤sūtraṃ tarhi virudhyate / [021|15]
◤sūtraṃ tarhi virudhyate ——[S069]
㈠因既無此不生，彼云何生，是義不然。與經相違故。
㈡男根非有，鼻舌應無。若爾便違契經所說。
🈪231འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་དབང་པོ་རྣམས་མཚང་བ་མེད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ན་དབང་པོ་གང་དག་སྲིད་པ་དེ་དག་གིས་དབང་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་བས་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤“avikalā ahīnendriyāḥ” iti ?[S069]
㈠經言彼人具足，根無闕少。
㈡彼無支缺，不減諸根。
★◤“avikalā ahīnendariyā” iti / [021|15-]
♂“avikalā{7. Y. omits avikalā |} ahīnendriyā” iti /
①sūtram tarhi virudhyate avikalās ahīnendariyās iti
③འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་དབང་པོ་རྣམས་མཚང་བ་མེད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་དབང་པོ་རྣམས་མ་ཚང་བ་མེད་〖PNམིད།〗ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ན་〖PNནས།〗དབང་པོ་གང་〖PNགང་།〗དག་སྲིད་པ་དེ་དག་གིས་དབང་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yāni tatrendriyāṇi tairavikalā ahīnendriyā iti ko 'tra virodhaḥ / [021|16]
◤yāni tatrendriyāṇi tairavikalā ahīnendriyā iti ko 'tra virodhaḥ.[S069]
㈠是義不然。隨彼所有根，說無闕少。有何相違。
㈡隨彼諸根，應可有者，說為不減。何所相違 。
①yāni tatra indriyāṇi tais avikalās ahīna indriyās iti kas atra virodhas
③དེ་ན་དབང་པོ་གང་དག་སྲིད་པ་དེ་དག་གིས་དབང་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་བས་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
★◤itarathā hi puruśendriyasyāpi syāt prasaṅgaḥ / [021|16-]
♂itarathā hi puruṣendriyasyāpi syāt prasaṅgaḥ /
◤itarathā hi puruṣendriyasyāpi syāt prasaṅgaḥ.[S069]
㈠若不爾，於彼亦應有男根。
㈡若不許然，男根應有。
🈪232འདི་སྐད་དུ་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་སྲེད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་བས་དེ་ན་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་དང་རོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཕོའི་དབང་པོ་ནི་འཁྲིག་པ་རེག་པའི་སྒོ་ནས་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཁམས་བཅུ་བཞིའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གྲུབ་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①itarathās hi puruśa indriyasya api syāt prasaṅgas
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★★◤evaṃ tuvarṇayanti / [021|17]
♂evaṃ tu varṇayanti /
◤evaṃ tu varṇayanti ——[S069]
㈠彼說如此。
㈡如是說者 。
★◤sta eva tatra ghrāṇajivhendriye na tu gandharasau / [021|17-]
♂sta eva tatra ghrāṇajihvendriye na tu gandharasau /
◤sta eva tatra ghrāṇajihvendriye,[S069]
㈠於彼有鼻舌二根。
㈡鼻舌二根於彼非無。
◤na tu gandharasau.[S069]
㈠但無香味。
㈡但無香味。
◤[S070]
◤[07001-07016]
★0◤ātmabhāvamukhena hi ṣaḍāyatane tṛṣṇāsamudācāro na viṣayamukhena / [021|18]
◤ātmabhāvamukhena hi ṣaḍāyatane tṛṣṇāsamudācāraḥ,[S070]
㈠彼由內依門，於六根生貪愛。
㈡以六根愛，依內身生。
①evam tuvarṇayanti stas eva tatra ghrāṇa jivha indriye na tu gandharasau ātma bhāva mukhena hi ṣaṣ āyatane tṛṣṇā samudācāras na viṣaya mukhena
㈢འདི་སྐད་དུ་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་སྲེད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེ་ན་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་དང་རོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na viṣayamukhena.[S070]
㈠不由外塵門。
㈡非依境界而得現起。
★★◤puruṣendriye tu maithunasparśamukheneti / tasmātsiddhametadrūpadhātvāptāścaturdaśa dhātava iti / [021|19]
♂puruṣendriye{8. MS. strīpuruṣendriye |} tu maithunasparśamukheneti / ♂tasmātsidvametadrūpadhātvāptāścaturdaśa dhātava iti /
◤puruṣendriye tu maithunasparśamukheneti.[S070]
㈠於男根生愛，必由婬觸門起。
㈡其男根愛，依婬觸生。
①puruṣa indriye tu maithuna sparśa mukhena iti
③ཕོའི་དབང་པོ་ནི་འཁྲིག་ ****[@42a]**** *་།།
㈢ཕོའི་དབང་པོ་ནི་འཁྲིག་{42a}པ་རེག་པའི་སྒོ་ནས་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཁམས་བཅུ་བཞིའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གྲུབ་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①tasmāt siddham etat rūpa dhātu āptās caturdaśa dhātavas iti
③པ་རེག་པའི་སྒོ་ནས་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཁམས་བཅུ་བཞིའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གྲུབ་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
◤tasmāt siddham etad ——rūpadhātvāptāś caturdaśadhātava iti..30..[S070]
㈠是故此義得成。故於色界有十四界。
㈡婬觸彼無，男根非有。故於色界十八界中，唯十四種理得成立。
★0◤ 【ārūpyāptā manodharmamanovijñānadhātavaḥ /】[021|20]
①ārūpya āptās manas dharma manas vijñāna dhātavas
③གཟུགས་མེད་གཏོགས་པ་ཡིད་དང་ནི་།། ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་།།
㈢གཟུགས་མེད་གཏོགས་པ་ཡིད་དང་ནི། །ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་〖PN-པར།〗ཤེས། །ཁམས་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་པ་རྣམས་དེར་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཁམས་བཅུ་དང་དེ་དག་ལ་རྟེན་〖PN-བརྟེན།〗པ་དང་དམིགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡང་མེད་དོ། །
◤70中间[S070]
◤ārūpyāptā manodharmamanovijñānadhātavaḥ.[S070]
㈠〔偈曰〕：【無色界相應 意法意識界】。
㈡無色界繫唯有後三，所謂意法及意識界。
🈪233གཟུགས་མེད་གཏོགས་པ་ཡིད་དང་ནི། །ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས། །ཁམས་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་པ་རྣམས་དེར་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཁམས་བཅུ་དང་དེ་དག་ལ་རྟེན་པ་དང་དམིགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡང་མེད་དོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་གང་དག་བཤད་པ། དེ་གསུམ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད། །གང་དག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤rūpavītarāgāṇāṃ tatropapattirato 'tra daśa rūpasvabhāvā dhātavastadāśrrayālambanāśca pañca vijñānadhātāvo na saṃabhavanti // [021|21-]
♂rūpavītarāgāṇāṃ tatropapatti-[ 17a. 2A. I ]rato 'tra{9. Y. omits atra |}daśa rūpasvabhāvā dhātavastadāśrayālambanāśca pañca vijñānadhātavo na saṃbhavanti{10. Y. santi |} //
◤rūpavītarāgāṇaṃ tatropapattiḥ,[S070]
㈠釋曰：已離欲色界，於彼受生。
㈡要離色欲，於彼得生。
①rūpa vīta rāgāṇām tatra upapatti s atas tra daśa rūpa svabhāvās dhātavas tad āśrraya ālambanās ca pañca vijñāna dhātāvas na saṃabhavanti
③ཁམས་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དེར་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཁམས་བཅུ་དང་དེ་དག་ལ་རྟེན་པ་དང་དམིགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡང་མེད་དོ་།།
◤ato 'tra daśa rūpasvabhāvā dhātavas tadāśrayālambanāś ca pañca vijñānadhātavo na sambhavanti..[S070]
㈠十界色為性。及五識界用彼為依境。是故於無色界不得有。
㈡故無色中，無十色界。依緣無故，五識亦無。故唯後三無色界繫。
◤kati sāsravāḥ ? ya ete manodharmamanovijñānadhātava uktāḥ[S070]
㈠幾界有流，幾界無流。意法識三界，前所說。
㈡已說界繫。十八界中幾有漏幾無漏 。
🈪234གཞན་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་བཅས་སོ། །ལྷག་མ་ཁམས་བཅོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤kati sāsravāḥ katyanāsravāḥ / ya ete manodharmamanovijñānadhātava uktāḥ[021|23]
①kati sa āsravās kati anāsravās
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་གང་དག་བཤད་པ། དེ་གསུམ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད། །གང་དག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①ye ete manas dharma manas vijñāna dhātavas uktās
③ཡིད་དང་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་གང་དག་བཤད་པ་།
◤sāsravānāsravā ete trayaḥ;[S070]
㈠〔偈曰〕：【諸有流無流 是三】。
㈡頌曰：【意法意識通_a 所餘唯有漏】〖28_1_b〗。
★◤ 【sāsravānāsravā ete trayaḥ 】[021|24]
♂kati sāsravāḥ katyanāsravāḥ /
①sa āsrava anāsravās ete trayas
③དེ་གསུམ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་།།
◤ye mārgasatyāsaṃskṛtasaṃgṛhītās te 'nāsravāḥ,[S070]
㈠釋曰：若是三界中，道諦無為所攝是無流。
㈡論曰：意及意識道諦攝者，名為無漏。
★◤ye mārgasatyāsaṃskṛtasaṃghṛhītāste 'nāsravā anye sāsravāḥ / [021|25]
♂ya ete manodharmamanovijñānadhāteva uktāḥ sāsravānāsravā{11. MS. sāstravā anāsravā |} ete trayaḥ ye mārgasatyāsaṃskṛtasaṃgṛhītāste 'nāsravā anye sāsravāḥ /
①ye mārga satya asaṃskṛta saṃghṛ hītās te anāsravās anye sa āsravās
③གང་དག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།། གཞན་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤anye sāsravāḥ.[S070]
㈠異此是有流。
㈡餘名有漏。
★◤ 【śeṣāstu sāsravāḥ // VAkK_1.31 //】[021|26]
♂śeṣāstu sāsravāḥ //31//
①śeṣās tu sa āsravās
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་བཅས་སོ། །
◤śeṣās tu sāsravāḥ..31..[S070]
㈠〔偈曰〕：【餘有流】。
㈡法界若是道諦無為，名為無漏。餘名有漏。
◤pañcadaśa dhātavaḥ śeṣās tv ekāntasāsravāḥ..31..[S070]
㈠釋曰：所餘十五界，一向定有流。
㈡餘十五界，唯名有漏。
★◤pañcadaśa dhātavaḥ śeṣāstvekāntasāsravāḥ // [022|01]
♂@022 pañcadaśa dhātavaḥ śeṣāstvekāntasāsravāḥ //
①pañcadaśa dhātavas śeṣās tu ekāntasa āsravās
㈢ལྷག་མ་ཁམས་བཅོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kati savitarkāḥ savicārāḥ katyavitarkā vicāramātrāḥ katyavitarkā avicārāḥ / [022|02]
◤kati savitarkāḥ savicārāḥ ?[S070]
㈠幾界有覺有觀。
㈡如是已說有漏無漏。十八界中，幾有尋有伺 。
🈪རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ།
①kati sa vitarkās sa vicārās kati avitarkās vicāra mātrās kati avitarkās avicārās
③རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ནི་དུ། རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ནི་དུ། རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་ནི། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡིན། །འདི་དག་ནི་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཁ་ཕྱི་རོལ་དུ་བལྟས་པའི་ཕྱིར་རྩིང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤katy avitarkā vicāramātrāḥ ?[S070]
㈠幾界無覺有觀。
㈡幾無尋唯伺。
🈪རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ནི་དུ།
◤katy avitarkā avicārāḥ ?[S070]
㈠幾界無覺無觀。
㈡幾無尋無伺 。
🈪235རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
★0◤ 【savitarkavicārā hi pañca vijñānadhātavaḥ /】[022|03]
◤savitarkavicārā hi pañca vijñānadhātavaḥ.[S070]
①sa-vitarka-vicāra hi pañca vijñāna-dhātu
㈠〔偈曰〕：【有覺亦有觀 定是五識界】。
㈡頌曰：【五識唯尋伺】〖28_1_c〗
①sa vitarka vicārās hi pañca vijñāna dhātavas
🈪རྟོག་དང་དབྱོད་དང་བཅས་པ་ནི། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡིན། །
★◤nityamete vitarkavicārābhyāṃ saṃprayuktāḥ / [022|04]
♂nityamete vitarkavicārābhyāṃ saṃprayuktāḥ /
◤nityam ete vitarkavicārābhyāṃ saṃyuktāḥ.__[S070]
①nitya ete vitarka-vicārābhyāṃ saṃyukta
㈠釋曰：是五識界，恒與覺觀相應故。__
㈡論曰：眼等五識，有尋有伺。由與尋伺，恒共相應。++以行相麁，外門轉故。
🈪འདི་དག་ནི་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ++འདི་ལྟར་ཁ་ཕྱི་རོལ་དུ་བལྟས་པའི་ཕྱིར་རྩིང་བ་ཡིན་ནོ། །
①nityam ete vitarka vicārābhyām saṃprayuktās
③རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་ནི་།། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡིན་;་།འདི་དག་ནི་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཁ་ཕྱི་རོལ་དུ་བལྟས་པའི་ཕྱིར་རྩིང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤avadhāraṇārtho hiśabdaḥ / [022|04]
♂avadhāraṇārtho hiśabdaḥ /
◤avadhāraṇārtho hi-śabdaḥ.[S070]
①avadhāraṇa-artha hi-śabda
㈠言定，為簡異餘界故。
㈡顯義決定，故說唯言。
①avadhāraṇa arthas hi śabdas
㈢ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་བཟུང་བའི་དོན་ཏོ〖PNགཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ།〗། །
★◤ 【antyāstrayastriprakārāḥ 】[022|05]
♂antyāstrayastriprakārāḥ
◤antyās trayas triprakārāḥ,[S070]
㈠〔偈曰〕：【後三有三義】。
㈡【後三三餘無】〖28_1_d〗
①antyās trayas tri prakārās
㈢ཐ་མ་གསུམ་ནི་རྣམ་གསུམ་མོ། །
★◤manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuścāntyāḥ[022|06]
♂manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuścāntyāḥ /
①manas dhātus dharmadhātus manas vijñāna dhātus ca antyās
㈢ཐ་མ་དག་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཏེ།
◤[S071]
◤[07101-07113]
◤manodhātuḥ, dharmadhātuḥ, manovijānadhātuś cāntyāḥ.[S071]
㈠釋曰：意界法界意識界。是十八中最後故言後。
㈡後三謂是意法意識。根境識中，各居後故。
★0◤ete trayastriprakārāḥ /
◤ete trayas triprakārāḥ.[S071]
㈠此具三品。
㈡此後三界，皆通三品。
①ete trayas tri prakārās
㈢གསུམ་པོད་ད་དག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ།
★◤tatra manodhāturmanovijñānadhātuḥ saṃprayuktaśca dharamadhāturanyatra vitarkavicārābhyāṃ kāmadhātau prathame ca dhyāne savitarkāḥ savicārāḥ / [022|06-]
♂tatra manodhāturmano- vijñānadhātuḥ saṃprayuktaśca dharmadhāturanyatra vitarkavicārābhyāṃ kāmadhātau prathame ca dhyāne savitarkāḥ savicārāḥ /
◤tatra manodhātuḥ, manovijñānadhātuḥ, samprayuktaś ca dharmadhātur anyatra vitarkavicārābhyāṃ kāmadhātau prathame ca dhyāne savitarkāḥ savicārāḥ.[S071]
㈠意界意識界，與心相應法界，除覺觀。於欲界及初定，有覺有觀。
㈡意界意識界，及相應法界，除尋與伺。若在欲界初靜慮中，有尋有伺。
①tatra manas dhātus manas vijñāna dhātus saṃprayuktas ca dharama dhātus anyatra vitarka vicārābhyām kāmadhātau prathame ca dhyāne sa vitarkās sa vicā
㈢དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། རྟོག་〖Pརྟོགས།〗པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ལས་གཞན་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་དང་〖PN-དང་།〗འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
㈢བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་〖Nན།〗ནི་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤dhyānāntare 'vitarkā vicāramātrāḥ / [022|08]
◤dhyānāntare 'vitarkā vicāramātrāḥ.[S071]
㈠於中間定，無覺唯有觀。
㈡靜慮中間，無尋唯伺。
★0◤dvitīyāddhyānāt prabhṛtyābhavāgrādavitarkā avicārāḥ / [022|08-]
◤dvitīyād dhyānāt prabhṛty ābhavāgrād avitarkā avicārāḥ.[S071]
㈠從第二定以上，乃至有頂，無覺無觀。
㈡第二靜慮以上諸地，乃至有頂，無尋無伺。
★◤sarvaścāsaṃprayukto dharmadhāturdhyānātare aca vicāraḥ / [022|09-]
♂sarvaścāsaṃprayukto dharmadhāturdhyānāntare ca vicāraḥ /
◤sarvaś cāsamprayukto dharmadhātur dhyānāntare ca vicāraḥ.[S071]
㈠一切心不相應法界，及中間定觀。
㈡法界所攝，非相應法。靜慮中間，伺亦如是。
①dhyāna antare vitarkās vicāra mātrās dvitīyāt dhyānāt prabhṛtyā abhava agrādavitarkās avicārās sarvas ca asaṃprayuktas dharmadhātus dhyānātare aca vicāras
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་གྱི་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་དང་། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་{42b}གྱི་〖Nགྱིས།〗དཔྱོད་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤vitarkastū nityamaviatarko vicāramātro dvitīyavitarkābhāvāt vicārasaṃprayogācca / [022|10-]
♂vitarkastu nityamavitarko vicāramātro dvitīyavitarkābhāvāt vicārasaṃprayogācca /
◤vitarkas tu nityam avitarko vicāramātraḥ;[S071]
㈠是覺恒無覺，唯有觀。
㈡尋一切時，無尋唯伺。
①vitarkas tū nityam aviatarkas vicāra mātras dvitīya vitarka abhāvāt vicāra saṃprayogāt ca
㈢རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་གཉིས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དཔྱོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །
◤dvitīyavitarkābhāvāt, vicārasamprayogāc ca.[S071]
㈠無第二覺故。唯與觀相應故。
㈡無第二尋故。但伺相應故。
★0◤kāmadhātau prathame dhyāne vicāra eṣu triprakāreṣu nāntarbhavati / [022|11]
◤kāmadhātau prathame dhyāne vicāra eṣu triprakāreṣu nāntarbhavati,[S071]
㈠於欲界及初定觀，不入三品中。
㈡伺在欲界、初靜慮中，三品不收。
★0◤sa kathaṃ vaktavyaḥ / [022|11-]
◤sa kathaṃ vaktavyaḥ ?[S071]
㈠說其名應云何。
㈡應名何等 。
★★◤avicāro vitarkamātaraḥ / dvitīyavicārābhāvāt vitarkasaṃprayogācca / [022|12]
♂avicāro vitarkamātraḥ / ♂dvitīyavicārābhāvāt vitarkasaṃprayogācca /
◤avicāro vitarkamātraḥ;[S071]
㈠無觀唯有覺。
㈡此應名曰無伺唯尋。
①kāmadhātau prathame dhyāne vicāras eṣu tri prakāreṣu na antarbhavati sa katham vaktavyas avicāras vitarka mātaras
㈢འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དཔྱོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་གི་ནང་དུ་མི་འདུ་ན་དེ་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། དཔྱོད་པ་གཉིས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྟོག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔྱོད་པ་མེད་ཅིང་རྟོག་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །
◤dvitīyavicārābhāvāt,[S071]
㈠無第二觀故。
㈡無第二伺故。
◤vitarkasamprayogāc ca.[S071]
㈠與覺相應故。
㈡但尋相應故。
◤ata evôcyate ——[S071]
①ata eva ucyate ——
㈠故說如此。
㈡由此故言 。
★★◤ata evocyate “syuḥ savitarkasavicārāyāṃ bhūmau dharmāścatuḥprakārāḥ / [022|13]
♂ata evocya-[ 17b. 2B. I ]te “syuḥ savitarka- savicārāyāṃ bhūmau dharmāścatuḥprakārāḥ /
①dvitīya vicāra abhāvāt vitarka saṃprayogāt ca atas eva ucyate syus sa vitarka sa vicārāyām bhūmau dharmās catur prakārās
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ན་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ན་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་བ་མ་རྟོགས་〖PNགཏོགས།〗པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་སོ། །
◤“syuḥ savitarkasavicārāyāṃ bhūmau dharmāś catuḥprakārāḥ——[S071]
㈠有覺觀地，有四品法。
㈡有尋伺地，有四品法。
★0◤savitarkāḥ savicārā vicāravitarkavarjyāḥ saṃprayuktāḥ / [022|14]
◤savitarkāḥ savicārā vicāravitarkavarjyāḥ samprayuktāḥ,[S071]
㈠一有覺有觀。謂除覺觀，所餘心相應法。
㈡一有尋有伺。謂除尋伺，餘相應法。
①sa vitarkās sa vicārās vicāra vitarka varjyās saṃprayuktās
③རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་མ་རྟོགས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་སོ་།།
★0◤avitarko vicāramātro vitarkaḥ / [022|14-]
◤avitarko vicāramātro vitarkaḥ;[S071]
㈠二無覺有觀。謂唯是覺。
㈡二無尋唯伺。謂即是尋。
🈪240དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ན་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་བ་མ་རྟོགས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་སོ། །རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ནི་རྟོག་པའོ། །རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །དཔྱོད་པ་མེད་ཅིང་རྟོག་པ་?་ཙམ་ནི་དཔྱོད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉིག་སྤངས། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①avitarkas vicāra mātras vitarkas
㈢རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་དག་ནི་རྟོག་པའོ། །
★★◤avitarkā avicārā asaṃprayuktāḥ / avicāro vitarkamātro vicāra” iti / [022|15]
♂avitarkā avicārā asaṃprayuktāḥ / avicāro vitarkamātro vicāra” iti /
◤avitarkā avicārā asamprayuktāḥ,[S071]
㈠三無覺無觀。謂心不相應法。
㈡三無尋無伺。 謂即一切非相應法。
①avitarkās avicārās asaṃprayuktās avicāras vitarka mātras vicāras iti
㈢རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །
㈢དཔྱོད་པ་མེད་ཅིང་རྟོག་པ་ཙམ་ནི་དཔྱོད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤avicāro vitarkamātro vicāraḥ”iti.[S071]
㈠四無觀有覺。謂唯是觀。
㈡四無伺唯尋。謂即是伺。
★◤ 【śeṣā ubhayavarjitāḥ // VAkK_1.32 //】[022|16]
♂śeṣā ubhayavarjitāḥ //32//
①śeṣās ubhaya varjitās
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉི་ག་སྤངས་།།
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉི་ག་སྤངས། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤śeṣā ubhayavarjitāḥ..32..[S071]
㈠〔偈曰〕：【餘界二所離】。
★★◤daśa rupiṇo dhātavaḥ śeṣā nityamavitarkā avicārā asaṃprayogitvāt // [022|17]
♂daśa rūpiṇo dhātavaḥ śeṣā nityamavitarkā avicārā asaṃprayogitvāt //
◤daśa rūpiṇo dhātavaḥ śeṣā nityam avitarkā avicārāḥ;[S071]
㈠釋曰：十有色界名餘。此十界恒無覺觀。
㈡餘十色界，尋伺俱無。
①daśa rupiṇas dhātavas śeṣās nityam avitarkās avicārās asaṃprayogi tvāt
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤asamprayogitvāt..32..[S071]
㈠與心不相應故。
㈡常與尋伺不相應故。
◤[S072]
◤[07201-07212]
★0◤yadi pañca vijñānakāyāḥ savitarkāḥ savicārāḥ kathamavikalpakā ityucyante / [022|18]
◤yadi pañca vijñānakāyāḥ savitarkāḥ savicārāḥ,[S072]
㈠若五識聚有覺觀。
㈡若五識身有尋有伺。
①yadi pañca vijñāna kāyās sa vitarkās sa vicārās katham avikalpakās iti ucyante
③གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བ་ལྔ་པོ་རྣམས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་པ་ལྔ་པོ་རྣམས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན།
◤katham avikalpakā ity ucyante ?[S072]
㈠云何說無分別。
㈡如何得說無分別耶 。
🈪241གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བ་ལྔ་པོ་རྣམས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། ངེས་པར་རྟོག་དང་རྗེས་དྲན་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་མི་རྟོག །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་མོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ངེས་པར་རྟོག་པ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །
★0◤ 【nirūpaṇānusmaraṇavikalpenāvikalpakāḥ /】[022|19]
①nirūpaṇa anusmaraṇa vikalpena avikalpakās
㈢ངེས་པར་རྟོག་དང་རྗེས་〖N+སུ།〗དྲན་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་〖PNརྣམ།〗མི་རྟོག〖N+པ།〗།
◤nirūpaṇānusmaraṇavikalpenāvikalpakāḥ.[S072]
㈠〔偈曰〕：【顯示及憶念 由二無分別】。
㈡頌曰：【說五無分別_a 由計度隨念】〖29_1_b〗，
★◤trividhaḥ kila vikalpaḥ / svabhāvābhinirūpaṇānusmaraṇavikalpaḥ / [022|20]
♂trividhaḥ kila vikalpaḥ / svabhāvābhinirūpaṇānusmaraṇavikalpaḥ / tadeṣāṃ /
◤trividhaḥ kila vikalpaḥ ——[S072]
㈠釋曰：彼說分別有三。
㈡論曰：傳說分別略有三種。
①trividhas kila vikalpas svabhāva abhinirūpaṇa anusmaraṇa vikalpas
㈢རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་མོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ངེས་པར་རྟོག་པ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །
◤svabhāva-abhinirūpaṇa-anusmaraṇavikalpaḥ.[S072]
㈠一自性分別，二顯示分別，三憶念分別。
㈡一自性分別，二計度分別，三隨念分別。
◤tad eṣāṃ svabhāvavikalpo 'sti,[S072]
㈠五識唯有，自性分別。
㈡由五識身，雖有自性 。
★◤tadeṣāṃ svabhāvavikalpo 'sti / [022|20-]
♂svabhāvavikalpo 'sti /
①tat eṣām svabhāva vikalpas sti na itarau
③དེ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་〖N+ནི་མ།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་〖PN-ན།〗རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རྟ་རྐང་གཅིག་པ་ལ་རྐང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤netarau / tasmādavikalpakā ityucyante / [022|21]
♂netarau / tasmādavikalpakā ityucyante{1. Y. ...kalpā ucyante |} /
◤netarau.[S072]
㈠無餘二分別。
㈡而無餘二。
①tasmāt avikalpakās iti ucyante
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་སྟེ་།
◤tasmād avikalpakā ity ucyante.[S072]
㈠故說無分別。
㈡說無分別。
★0◤yathā ekapādako 'śvo 'pādaka iti / [022|21-]
◤yathā —— ekapādako 'śvo 'pādaka iti.[S072]
㈠如馬一足，說言無足。
㈡如一足馬，名為無足。
🈪242དེ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཅེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རྟ་རྐང་གཅིག་པ་ལ་རྐང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①yathā ekapādakas śvas apādakas iti
③དཔེར་ན་རྟ་རྐང་གཅིག་པ་ལ་རྐང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤tatra svabhāvavikalpo vitarkaḥ / sa caitteṣu paścānnirdekṣyate / [022|22]
♂tatra svabhāvavikalpo vitarkaḥ / sa caitteṣu paścānnirdekṣyate{2. MS. paścānirdekṣyate |} /
◤tatra svabhāvavikalpo vitarkaḥ.[S072]
①tatra svabhāva-vikalpa vitarka
㈠此中自性分別，即是覺觀。
㈡自性分別，體唯是尋。
D0402 🈪དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ།
①tatra svabhāva vikalpas vitarkas
③དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འོག་ནས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གི་ནང་ནས་སྟོན་ཏོ། །
①sa caitteṣu paścāt nirdekṣyate
③དེ་ནི་འོག་ནས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གི་ནང་ནས་སྟོན་ཏོ་།།
◤sa caitteṣu paścān nirdekṣyate.[S072]
㈠此後明心法中當說。
㈡後心所中，自當辯釋。
🈪དེ་ནི་འོག་ནས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གི་ནང་ནས་སྟོན་ཏོ། །
★0◤itarau punaḥ kiṃsvabhāvau / [022|22-]
◤itarau punaḥ kiṃ svabhāvau ? yathākramam ——[S072]
㈠後二分別，其相云何次第。
㈡餘二分別，如其次第。
①itarau punar kiṃsvabhāvau
③གཞན་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། རིམ་བཞིན་དུ། དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཡེང་། །ཡིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཉིད། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ། །
◤tau prajñā mānasī vyagrā smṛtiḥ sarvaiva mānasī..33..[S072]
㈠〔偈曰〕：【二是散心智 諸念唯心地】。
㈡【以意地散慧_c 意諸念為體】〖29_1_d〗。
🈪གཞན་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། རིམ་བཞིན་དུ། དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཡེང་། །ཡིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཉིད། །
★◤yathākramaṃ[022|23]
①yathākramam
③རིམ་བཞིན་དུ་།
★◤ 【tau prajñā mānasī vyagrā smṛtiḥ sarvaiva mānasī // VAkK_1.33 //】[022|24]
♂yathākramaṃ tau prajñā mānasī vyagrā smṛtiḥ sarvaiva mānasī //33//
①tau prajñā mānasī vyagrā smṛtis sarvā eva mānasī
③དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཡེང་;། ཡིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཉིད་།།
★0◤manovijñānasaṃprayuktā prajñā mānasītyucyate / asamāhitā vyagretyucyate / [022|25]
◤manovijñānasamprayuktā prajñā mānasīty ucyate.[S072]
㈠釋曰：此智與意識相應，故名心智。
㈡意地散慧，諸念為體。
🈪ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ། །
①manas vijñāna saṃprayuktā prajñā mānasī iti ucyate
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ་།།
①asamāhitā vyagrā iti ucyate
③མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཡེང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཡེང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །
◤asamāhitā vyagrety ucyate.[S072]
㈠非寂定故名散。
㈡散謂非定。
🈪244མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་བ་ནི་གཡེང་བཞེས་བྱ་སྟེ།
★◤sā hyabhinirūpaṇāvikalpaḥ / [022|25-]
♂sā hyabhinirūpaṇā- vikalpaḥ /
◤sā hy abhinirūpaṇāvikalpaḥ.[S072]
㈠此智即是顯示分別。
㈡意識相應散慧，名為計度分別。
🈪དེ་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཡིད་ཀྱི་དྲན་བ་ཉིད་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་བ་?་ཐམས་ཅད་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རྣམ་པར་?་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །
①sā hi abhinirūpaṇa avikalpas
③དེ་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་།།
★0◤mānasyeva sarvā smṛtiḥ samāhitā cāsamāhitā cānusmaraṇavikalpaḥ / [022|26]
◤mānasy eva sarvā smṛtiḥ ——samāhitā cāsamāhitā ca anusmaraṇavikalpaḥ..33..[S072]
㈠一切憶念，與意識相應。若定若散，名憶念分別。
㈡若定若散，意識相應諸念，名為隨念分別。
①mānasyā iva sarvā smṛtis samāhitā ca asamāhitā ca anusmaraṇa vikalpas
㈢ཡིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཉིད:མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་〖PN-མཇམ་པར་བཞག་པ་དང་།〗མཉམ་པར་གཞག་པ་{43a}མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kati sālambanāḥ katyanālambanāḥ / [022|27]
◤kati sālambanāḥ, katy anālambanāḥ ?[S072]
㈠幾界有緣緣，幾界無緣緣。
㈡如是已說有尋伺等。十八界中幾有所緣幾無所緣。幾有執受幾無執受 。
🈪245དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། དམིགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
①kati sa ālambanās kati anālambanās
③དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། དམིགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། དམིགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། དམིགས་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་ནོ། །
◤sapta sālambanāś cittadhātavaḥ,[S072]
㈠〔偈曰〕：【七識有緣緣】。
㈡頌曰：【七心法界半_a 有所緣餘無】〖30_1_b〗，
🈪དམིགས་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་ནོ། །
★◤ 【sapta sālambanāścittadhātavaḥ】[023|01]
①sapta sa ālambanās citta dhātavas
③དམིགས་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་ནོ་།།
◤[S073]
◤[07301-07317]
◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyamanovijñānadhātavaḥ, manodhātuś ca ——[S073]
①cakṣuḥ śrotra ghrāṇa jihvā kāya mano vijñāna dhātavaḥ, manodhātuś ca ——
㈠釋曰：謂眼耳鼻舌身識意根意識。
㈡論曰：六識意界，及法界攝諸心所法。
★◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyamanovijñānadhātavo manodhātuśca ete sapta cittadhātavaḥ sālambanā viṣayagrahaṇāt / [023|02-]
♂@023 sapta sālambanāścittadhātavaḥ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyamanovijñānadhātavo manodhātuśca ete sapta cittadhātavaḥ sālamba-[ 18a. 2A. II ]nā viṣayagrahaṇāt /
◤ete sapta cittadhātavaḥ sālambanāḥ ;[S073]
㈠此七識界有緣緣。
㈡名有所緣。
★0◤ 【ardhaṃ ca dharmataḥ /】[023|04-021|04]
①cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāya manas vijñāna dhātavas manas dhātus ca ete sapta citta dhātavas sa ālambanās viṣaya grahaṇāt ardham ca dharmatas
③མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་ལྕེ་དང་། ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ་།། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་།
㈢མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་ལྕེ་དང་། ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
◤viṣayagrahaṇāt.[S073]
㈠能取塵故。
㈡能取境故。
🈪246མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་ལྕེ་དང་། ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པའོ། །
◤ardhaṃ ca dharmataḥ.[S073]
㈠〔偈曰〕：【法界中有半】。
㈡【法界半】
★★◤sālambanaṃ yaccaitasikasvabhāvam / [023|05]
♂sālambanaṃ yaccaitasika{1. MS. caitasikaṃ |} svabhāvam /
◤sālambanaṃ yac caitasikasvabhāvam.[S073]
㈠釋曰：此亦有緣緣，以心法為體故。
①sa ālambanam yat caitasika svabhāvam
③དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པའོ་།།
㈢ཆོས་ཀྱི:སྐྱེ་མཆེད་〖PNཕྱེད།〗ཀྱང་། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤śeṣā daśa rūpiṇo dhātavo dharmadhātupradeśaścāsaṃprayuktako 'nālambanā it isiddham / [023|05-]
♂śeṣā daśa rūpiṇo dhātavo dharmadhātupradeśaścāsaṃprayuktako{2. Y. ...saṃprayukto, ...saṃyukto |}'nā- lambanā iti siddham /
◤śeṣā daśa rūpiṇo dhātavo dharmadhātupradeśaś cāsamprayuktako 'nālambanā iti siddham.[S073]
㈠餘十有色界，及法界一分，與心不相應法，應知無緣緣。
㈡餘十色界，及法界，攝不相應法，名無所緣。義准成故。如是已說有所緣等。
🈪247ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
①śeṣās daśa rūpiṇas dhātavas dharmadhātu pradeśas ca asaṃprayuktakas na ālambanās id isiddham
③ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ་།། ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་།
㈢ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་བཅུ་པོ་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
◤katy upāttāḥ ? katy anupāttāḥ ?[S073]
㈠幾有執幾無執。
🈪ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ། མ་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། མ་ཟིན་དགུ ། དགུ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་བདུན་བརྒྱད་པའི་ཕྱེད་དང་བཅས་ཏེ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ།
◤navānupāttāḥ,[S073]
㈠〔偈曰〕：【九界非所執】。
㈡【前八界及聲_c 無執受餘二】〖30_1_d〗。
★0◤katyupāttāḥ katyanupāttāḥ / [023|07]
①kati upāttās kati anupāttās
③མ་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ། མ་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། མ་ཟིན་〖N+པ།〗དགུ། དགུ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་བདུན་བརྒྱད་པའི་ཕྱེད་དང་བཅས་ཏེ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། བརྒྱད་པོ་དེ་དག་རྣམས་དང་སྒྲ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། སྒྲའི་ཁམས་དང་། ཁམས་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ།
★◤ 【navānupāttāḥ /】[023|08]
♂navānupāttāḥ katame nava /
①nava anupāttās
③མ་ཟིན་དགུ་།
◤katame nava ?[S073]
㈠釋曰：何者為九。
★◤katame nava / ye sapta sālambanā uktāḥ aṣṭamaṣyārdhena sārdham / [023|09]
♂ye sapta sālambanā uktāḥ aṣṭamasyārdhena sārdhaṃ te cāṣṭau śabdaśca ime te navānupāttāḥ /
①katame nava
③དགུ་གང་ཞེ་ན་།
①ye sapta sa ālambanās uktās aṣṭa maṣya ardhena sārdham
③དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་བདུན་བརྒྱད་པའི་ཕྱེད་དང་བཅས་ཏེ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་།
◤ye sapta sālambanā uktāḥ aṣṭamasyardhena sārdham.[S073]
㈠七有緣緣界，并第八中半。
㈡十八界中九無執受。 前七心界及法界全。
★◤ 【te cāṣṭau śabdaśca】[023|10]
①te ca aṣṭau śabdas ca
③བརྒྱད་པོ་དེ་དག་རྣམས་དང་སྒྲ་།།
◤te cāṣṭau śabdaś ca,[S073]
㈠〔偈曰〕：【八聲】。
㈡此八及聲皆無執受。
🈪བརྒྱད་པོ་དེ་དག་རྣམས་དང་སྒྲ། །
◤ime te navānupāttāḥ ——[S073]
㈠釋曰：此九是非所執。
🈪དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། སྒྲའི་ཁམས་དང་། ཁམས་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ་།དགུ་པོ་གཞན་ན་རྣམ་པ་གཉིས། །ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན། མ་ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ime te navānupāttāḥ / sapta cittadhātavo dharmadhātuḥ śabdadhātuśca / [023|11]
♂sapta cittadhātavo dharmadhātuḥ śabdadhātuśca /
①ime te nava anupāttās sapta citta dhātavas dharmadhātus śabdadhātus ca
③དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། སྒྲའི་ཁམས་དང་། ཁམས་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤sapta cittadhātavaḥ, dharmadhātuḥ, śabdadhātuś ca.[S073]
㈠謂七識界法界聲界。
★◤ 【anye nava dvidhā // VAkK_1.34 //】[023|12]
♂anye nava dvidhā //34//
①anye nava dvidhā
③དགུ་པོ་གཞན་ན་རྣམ་པ་གཉིས་།།
㈢དགུ་པོ་གཞན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས〖PN+དང་།〗། །ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན། མ་ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་〖PN-དང་།〗ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤anye nava dvidhā..34..[S073]
㈠〔偈曰〕：【餘有二】。
㈡所餘九界各通二門。
★0◤upāttā anupāttāśca / [023|13-013|13]
◤upāttāḥ, anupāttāś ca.[S073]
㈠釋曰：餘有二，謂或有執或無執。
㈡謂有執受、無執受故。
①upāttās anupāttās ca
③ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན། མ་ཟིན་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tatra cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyāḥ pratyutpannā upāttāḥ / [023|13]
◤tatra cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyāḥ pratyutpannāḥ upāttāḥ;[S073]
㈠此中眼耳鼻舌身，若現在則有執。
㈡眼等五根，住現在世，名有執受。
🈪248འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དབང་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྩ་བ་མ་གཏོགས་པའི་སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། སེན་མོ་དང་། སོ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིས་དང་། གཅིན་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་དང་། ཁྲག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ། །
①tatra cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāyās pratyutpannās upāttās
③དེ་ལ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤atītānāgatā anupāttāḥ / [023|14]
◤atītānāgatāḥ anupāttāḥ.[S073]
①atīta anāgatās anupāttās
㈢འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །
ⅰ㈡過去未來名無執受。
★0◤rūpagandharasaspraṣṭavyadhātavaḥ pratyutpannā indriyāvinirbhāgiṇa upāttāḥ / [023|14-]
◤rūpagandharasaspraṣṭavyadhātavaḥ pratyutpannā indriyāvinirbhāgiṇaḥ upāttāḥ;[S073]
㈠色香味觸，現在若與根不相離，亦有執。
㈡色香味觸，住現在世，不離五根，名有執受。
①rūpa gandha rasa spraṣṭavya dhātavas pratyutpannās indriya avinirbhāgiṇas upāttās
③གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དབང་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ་།། གཞན་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དབང་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པ་རྣམས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤anye 'nupāttāstadyathā mūlavarjeṣu keśaromanakhadanteṣu viṇmūtrakheṭasiṃghāṇakaśeṇitādiṣu bhūmyudakādiṣu ca / [023|15-]
♂anye 'nupāttā- stadyathā mūlavarjeṣu keśaromanakhadanteṣu viṇmūtrakheṭasiṃghāṇakaśoṇitādiṣu bhūmyudakādiṣu ca{3. MS. copāttamiti |} /
◤anye 'nupāttāḥ.[S073]
㈠所餘則無執。
㈡若住現在，非不離根過去未來，名無執受。
①anye anupāttās tadyathā mūla varjeṣu keśa roma nakha danteṣu viṣ mūtra kheṭa siṃghāṇaka śeṇita ādiṣu bhūmi udaka ādiṣu ca
③འདི་ལྟ་སྟེ་རྩ་བ་མ་གཏོགས་པའི་སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། སེན་མོ་དང་། སོ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིས་དང་། གཅིན་དང་། མཆིལ་མ་དང་;་སྣབས་དང་། ཁྲག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢གཞན་དག་ནི་མ་ཟིན་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྩ་བ་མ་གཏོགས་པའི་སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། སེན་མོ་དང་། སོ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ས་དང་། གཅིན་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་དང་། ཁྲག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་དང་། ས་དང་〖PNདག།〗ཆུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤tadyathā——mūlavarjeṣu keśaromanakhadanteṣu viṇmūtrakheṭasiṅghāṇakaśoṇitādiṣu bhūmyudakādiṣu ca.[S073]
①tadyathā——mūla-varja keśa-roma-nakha-danta viṇmūtrakheṭasiṅghāṇakaśoṇitādi bhūmyudakādi ca.
㈠如除根髮，毛爪齒屎尿涕唾血等中，及於地水等中。
㈡如在身內除與根合，髮毛爪齒大小便利洟唾血等，及在身外地水等中，色香味觸雖在現世，而無執受。
★0◤upāttamiti ko 'rthaḥ / [023|16]
◤upāttam iti ko 'rthaḥ ?[S073]
㈠有執無執，此言何義。
㈡有執受者，此言何義。
🈪249ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གཟུང་བ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ན་སེམས་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①upāttam iti kas arthas
③ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གཟུང་བ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ན་སེམས་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤yac cittacaittair adhiṣṭhānabhāvenopagṛhītam;[S073]
①yac cittacaittair adhiṣṭhāna-bhāvena upagṛhītam;
㈠心及心法，攝彼為自依止。
㈡心心所法，共所執持，攝為依處，名有執受。
★◤yaccittacaittairadhiṣṭhānabhāvenopiagṛhītamanugrahopaghātābhyāmanyonyānuvidhānāt / [023|16-]
♂yaccittacaittairadhiṣṭhānabhāvenopagṛhītamanugrahopaghātābhyāmanyonyānuvidhānāt /
①yad citta caittais adhiṣṭhāna bhāvena upia gṛhītam anugraha upaghātābhyām anyonya anuvidhānāt
③ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གཟུང་བ་སྟེ་།
◤anugrahopaghātābhyām anyonyānuvidhānāt.[S073]
㈠由彼損益，互相隨故。
㈡損益展轉，更相隨故。
◤yal loke ‘sacetanam’ ity ucyate..34..[S073]
①yad loke ‘sa-cetanam’ ity ucyate..34..
㈠是世間說有覺，此名有執故。執以覺義，所餘名無執。
㈡即諸世間說有覺觸，眾緣所觸覺樂等故。與此相違名無執受。
★0◤yalloke sacetanamityucyate / [023|17]
①yat loke sa cetanam iti ucyate
③འཇིག་རྟེན་གྱི་ན་སེམས་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤[S074]
◤[07401-07417]
◤kati dhātavo bhūtasvabhāvāḥ ? kati bhautikāḥ ?[S074]
①kati dhātavo bhūta-svabhāvāḥ ? kati bhautika
㈠幾界四大為性，幾界四大所造為性。
㈡如是已說有執受等。十八界中幾大種性幾所造性 。幾可積集幾非積集 。
🈪ཁམས་ང་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན། དུ་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
★0◤kati dhātavo bhūtasvabhāvāḥ kati bhautikāḥ / [023|18]
①kati dhātavas bhūta svabhāvās kati bhautikās
③ཁམས་ང་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན། དུ་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཁམས་དུ་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན། དུ་དག་གཅིག་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རེག་བྱ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་དག་དང་། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའོ། །
◤spraṣṭavyaṃ dvividhaṃ,[S074]
㈠〔偈曰〕：【觸界有二種】。
㈡頌曰：【觸界中有二】〖31_1_a〗，
🈪རེག་བྱ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ།
★◤ 【spraṣṭavyaṃ dvividhaṃ 】[023|19]
♂spraṣṭavyaṃ dvividhaṃ bhūtāni bhautikaṃ ca / ♂tatra bhūtāni catvāri /
①spraṣṭavyam dvividham
③རེག་བྱ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ་།
◤bhūtāni, bhautikaṃ ca .[S074]
㈠釋曰：觸有四大及四大所造。
㈡論曰：觸界通二，謂大種及所造。
🈪འབྱུང་བ་དག་དང་། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའོ། །
★◤bhūtāni bhautikaṃ ca / tatra bhūtāni catvāri / bhautikaṃ ślakṣṇatvādi saptavidham / [023|20]
♂bhautikaṃ ślakṣṇatvādi saptavidham /
①bhūtāni bhautikam ca
③འབྱུང་བ་དག་དང་། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའོ་།།
①tatra bhūtāni catvāri
㈢དེ་ལ་འབྱུང་བ་དག་ནི་བཞིའོ། །
①bhautikam ślakṣṇa tva ādi saptavidham
③འབྱུང་བ་ ****[@43b]**** ་ལས་གྱུར་པ་ནི་འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ་།
㈢འབྱུང་བ་{43b}ལས་གྱུར་པ་ནི་འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འབྱུང་བ་དག་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tatra bhūtāni catvāri.[S074]
㈠堅等四觸，是四大。
㈡大種有四，謂堅性等。
🈪250དེ་ལ་འབྱུང་བ་དག་ནི་བཞིའོ། །འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ནི་འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཏ།
◤bhautikaṃ ślakṣṇatvādi saptavidham;[S074]
㈠軟滑等七觸，是四大所造。
㈡所造有七，謂滑性等。
★0◤bhūteṣu bhavatvāt / [023|21]
◤bhūteṣu bhavatvāt.[S074]
㈠依四大生，故名所造。
㈡依大種生，故名所造。
🈪འབྱུང་བ་དག་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhūteṣu bhavatvāt
③འབྱུང་བ་དག་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤śeṣā rūpiṇo nava bhautikāḥ.[S074]
㈠〔偈曰〕：【九有色所造】。
㈡【餘九色所造】〖31_1_b〗，餘九色界，唯是所造。
🈪ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་དགུ་པོ་ནི། །འབྱུང་གྱུར། དབང་པོ་ལྔའི་ཁམས་དག་དང་ཡུལ་བཞི་སྟེ། ཁམས་དགུ་པོ་དེ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཁོ་ནའོ། །
★0◤ 【śeṣā rūpiṇo nava bhautikāḥ /】[023|22]
①śeṣās rūpiṇas nava bhautikās
③ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་དགུ་པོ་ནི་།།
㈢ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་དགུ་པོ་ནི། །འབྱུང་གྱུར〖PNའགྱུར།〗། དབང་པོ་ལྔའི་ཁམས་དག་དང་ཡུལ་བཞི་སྟེ། ཁམས་དགུ་པོ་དེ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཁོ་ནའོ། །
★◤pañcendriyadhātavaśca catvāro viṣayāḥ / ete nava dhātavo bhautikā eva / [023|23]
♂pañcendriyadhātavaśca catvāro viṣayāḥ /
◤pañcendriyadhātavaś ca, catvāro viṣayāḥ ——[S074]
㈠釋曰：五根界四塵界。
㈡謂五色根、色等四境。
①pañca indriya dhātavas ca catvāras viṣayās
③འབྱུང་གྱུར། དབང་པོ་ལྔའི་ཁམས་དག་དང་ཡུལ་བཞི་སྟེ་།
①ete nava dhātavas bhautikās eva
③ཁམས་དགུ་པོ་དེ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དག་ཁོ་ནའོ་།།
◤ete nava dhātavo bhautikā eva.[S074]
㈠此九但是所造。
★◤ 【dharmadhātvekadeśaśca】[023|24]
♂ete nava dhātavo bhautikā eva /
①dharmadhātu eka deśas ca
㈢ཆོས་ཁམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་།
◤dharmadhātvekadeśaś ca[S074]
㈠〔偈曰〕：【及法界一分】。
㈡【法一分亦然_c 十色可積集】〖31_1_d〗。
🈪251ཆོས་ཁམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་གཉིས་ག་མ་ཡིན་པའོ། །
◤avijñaptisaṃjñako bhautikaḥ,[S074]
㈠釋曰：法界中無教色，彼說亦是所造。
㈡法界一分無表業色，亦唯所造。
★◤avijñaptisaṃjñako bhautikaḥ / [023|25]
♂dharmadhātvekadeśaśca avijñaptisaṃjñako bhautikaḥ /
①avijñapti saṃjñakas bhautikas
㈢འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤śeṣāḥ cittadhātavo dharmadhātuścāvijñaptivarjyo nobhayathā / [023|25-024|01]
♂śeṣāḥ sapta cittadhātavo dharmadhātuścāvijñapti-[ 18b. 2B. II ] @024 varjyo nobhayathā /
◤śeṣāḥ sapta cittadhātavo dharmadhātuś cāvijñaptivarjyo nobhayathā.[S074]
㈠所餘七識界、法界中，除無教，非二種。
㈡餘七心界、法界一分，除無表色，俱非二種。
①śeṣās citta dhātavas dharmadhātus ca avijñapti varjyas na ubhayathā
③ལྷག་མ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་གཉིས་ག་མ་ཡིན་པའོ་།།
㈢ལྷག་མ་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའོ། །
★◤“bhūtamātraṃ daśāyatanānī”ti bhadantbduddhadevaḥ / [024|01-023|01]
♂“bhūtamātraṃ daśāyatanānī”ti bhadantabuddhadevaḥ /
◤“bhūtamātraṃ daśāyatanāni” iti bhadantabuddhadevaḥ.[S074]
㈠佛陀提婆說：十入唯四大。
㈡尊者覺天作如是說：十種色處，唯大種性。
🈪252བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་ལྷ་ན་རེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ནི་འབྱུང་བ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①bhūtamātram daśa āyatanāni iti bhadantbduddhadevas
㈢བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་ལྷ་ན་རེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་ནི་འབྱུང་བ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tacca naivaṃ bhūtānāṃ catuṣṭva khakkhaṭādilakṣaṇāvadhāraṇāt sūtre / [024|01-]
♂tacca naivaṃ bhūtānāṃ catuṣṭva{1. Y. one reading is catuṣka |} khakkhaṭādilakṣaṇāvadhāraṇāt sūtre /
◤tacca naivam;[S074]
㈠此執不然。
㈡彼說不然。
①tat ca na evam bhūtānām catuṣṭva khakkhaṭa ādi lakṣaṇa avadhāraṇāt sūtre
③དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཞི་ཉིད་དང་། སྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ལ་།
㈢དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཞི་ཉིད་དང་། སྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་ཀྱང་རེག་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤bhūtānāṃ catuṣkakhakkhaṭādilakṣaṇāvadhāraṇāt sūtre teṣāṃ spraṣṭavyatvāt.[S074]
㈠於經中由決了說四大及堅等四相故。此四大唯是觸故。
㈡契經唯說，堅等四相，為大種故。此四大種唯觸攝故。
🈪253དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཞི་ཉིད་དང་། སྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་ཀྱང་རེག་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་འཛིན་ལ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ལས་ཀྱང་དགེ་སློང་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་དང་བ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །
★★◤teṣāṃ spraṣṭavyatvāt / [024|02]
♂teṣāṃ{2. Y. adds ca |} spraṣṭavyatvāt /
①teṣām spraṣṭavya tvāt
③དེ་དག་ཀྱང་རེག་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤na hi kāṭhinyādīni cakṣurādibhir gṛhyante,[S074]
㈠此堅等四相，非眼等所見。
㈡非堅濕等，眼等所取。
★◤na hi kāṭhinyādīni cakṣurādibhirgṛhyante nāpi varṇādayaḥ kāyendriyeṇa / [024|02-]
♂nahi kāṭhinyādīni cakṣurādi- bhirgṛhyante nāpi varṇādayaḥ kāyendriyeṇa /
①na hi kāṭhinya ādīni cakṣus ādibhis gṛhyante na api varṇa ādayas kāya indriyeṇa
㈢མིག་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་འཛིན་ལ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nāpi varṇādayaḥ kāyendriyeṇa.[S074]
㈠色等四塵，非身根所覺。
㈡非色聲等，身根所覺。
★◤uktaṃ ca sūtre “cakṣurbhikṣo ādhyātmikamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rūpaprasādo arupyanidarśanaṃ saprataighaṃ evaṃ yāvat kāyaḥ[024|03-]
♂uktaṃ ca sūtre “cakṣurbhikṣo ādhyātmika{3. MS. ātmikaṃ... |}māyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rūpaprasādo rūpyanidarśanaṃ sapratighaṃ evaṃ yāvat kāyaḥ /
◤uktaṃ ca sūtre “cakṣur bhikṣo ādhyātmikam āyatanaṃ catvāri mahābhūtāny upādāya rūpaprasādo rūpy anidarśanaṃ sapratigham.[S074]
㈠是故此執不如經中。佛世尊說：比丘，眼根者是內入，依四大，是四大所造淨色。有色無顯有礙。
㈡是故彼說，理定不然。又契經說：苾芻當知，眼謂內處，四大種所造淨色。有色無見有對。
①uktam ca sūtre cakṣus bhikṣas ādhyātmikam āyatanam catvāri mahābhūtāni upādāya rūpa prasādas arupya nidarśanam sa prataigham evam yāvat kāya
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་དགེ་སློང་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་〖PN-དག〗རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་དང་བ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །
◤evaṃ yāvat kāyaḥ.[S074]
㈠乃至身根亦爾。
㈡乃至身處，廣說亦爾。
🈪254དགེ་སློང་གཟུགས་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་སྒྲ་ནི་བྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། དྲི་དང་རོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དགེ་སློང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ་?་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གསལ་བར་ཀུན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤rūpāṇi bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāyarupi sanidarśanaṃ sapratigham / [024|05-]
♂rūpāṇi bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rūpi sanidarśanaṃ sapratigham{4. MS. drops ti |} /
◤rūpāṇi, bhikṣo, bāhyam āyatanaṃ catvāri mahābhūtāny upādāya rūpi sanidarśanaṃ sapratigham.[S074]
㈠比丘，色者是外入，依四大，是四大所造。有色有顯有礙。
㈡苾芻當知，色謂外處，四大種所造。有色有見有對。
①rūpāṇi bhikṣas bāhyam āyatanam catvāri mahābhūtāni upādāyarupi sa nidarśanam sa pratigham
㈢དགེ་སློང་གཟུགས་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ།
★◤śabdo bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rupyanidarśanaṃ sapratigham / [024|06-]
♂śabdo bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtānyupādāya rūpyanidarśanaṃ sapratigham /
◤śabdo, bhikṣo, bāhyam āyatanaṃ catvāri mahābhūtāny upādāya rūpy anidarśanaṃ sapratigham.[S074]
㈠比丘，聲者是外入，依四大，是四大所造。有色無顯有礙。
㈡聲謂外處，四大種所造。有色無見有對。
①śabdas bhikṣas bāhyam āyatanam catvāri mahābhūtāni upādāya rupya nidarśanam sa pratigham
③དགེ་སློང་སྒྲ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་།
㈢དགེ་སློང་སྒྲ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། དྲི་དང་རོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །
★0◤evaṃ gandharasāḥ / [024|07]
◤evaṃ gandharasāḥ.[S074]
㈠乃至味亦爾。
㈡香味二處，廣說亦爾。
①evam gandha rasās
③དྲི་དང་རོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ་།།
★◤spraṣṭavyāni bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtāni catvāri mahābhūtānyupādāya rūpyanidarśanaṃ sapratighami”ti / [024|07-]
♂spraṣṭavyāni bhikṣo bāhyamāyatanaṃ catvāri mahābhūtāni catvāri mahābhūtānyupādāya rūpyanidarśanaṃ sapratighami”ti /
◤spraṣṭavyāni, bhikṣo, bāhyam āyatanaṃ catvāri mahābhūtāni catvāri mahābhūtāny upādāya rūpy anidarśanaṃ sapratigham ” iti.[S074]
㈠比丘，觸者是外入，是四大，或依四大，是四大所造。有色無顯有礙。
㈡觸謂外處，是四大種，及四大種所造。有色無見有對。
①spraṣṭavyāni bhikṣas bāhyam āyatanam catvāri mahābhūtāni catvāri mahābhūtāni upādāya rūpya nidarśanam sa pratigham iti
③དགེ་སློང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢དགེ་སློང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གསལ་བར་ཀུན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤spraṣṭrvyāyatanikadeśenaiva bhūtānāṃ saṃgrahāccheṣaṃ na bhūtānīti spaṣṭamādarśitam / [024|09]
♂spraṣṭavyāyatanaikadeśenaiva bhūtānāṃ saṃgrahāccheṣaṃ na bhūtānīti spaṣṭamādarśitam /
◤spraṣṭavyāyatanaikadeśenaiva bhūtānāṃ saṃgrahāc cheṣaṃ na bhūtānīti spaṣṭam ādarśitam.[S074]
㈠如此經中，由觸一分，攝四大皆盡。所餘非四大。此義明了可知。
㈡如是經中，唯說觸處，攝四大種。分明顯示，餘有色處，皆非大種。
①spraṣṭs vyāyatanika deśena eva bhūtānām saṃgrahāt śeṣam na bhūtāni iti spaṣṭam ādarśitam
③རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གསལ་བར་ཀུན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
◤[S075]
◤[07501-07505]
◤yat tarhi sūtre uktam ——[S075-077]
㈠復次經中說：
㈡若爾何故契經中言 ：
🈪255འོ་ན་མདོ་ལས། གང་མིག་གི་ཤའི་གོང་བུ་ལ་སྲ་བ་མཁྲང་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་དང་ཐ་མི་དད་པར་འཇུག་པའི་ཤའི་གོང་བུ་ལ་དེ་སྐད་དུ་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལས། དགེ་སོང་འདི་ནི་ཁམས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤yattarhi sūtre uktaṃ “yaccakṣuṣi maṃsapiṇḍe khakkhaṭaṃ kharagatami”ti[024|09-]
♂yattarhi sūtre uktaṃ “yaccakṣuṣi māṃsa{5. MS. mānsa |}piṇḍe khakkhaṭaṃ kharagatami”ti /
①yat tarhi sūtre uktam yat cakṣuṣi maṃsa piṇḍe khakkhaṭam khara gatam iti
③།། འོ་ན་མདོ་ལས། གང་མིག་གི་ཤའི་གོང་བུ་ལ་སྲ་བ་མཁྲང་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་གསུངས་སོ་།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས། གང་མིག་གི་ཤའི་〖Nཤིའི།〗གོང་བུ་ལ་སྲ་བ་མཁྲང་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་གསུངས་སོ།
◤“yac cakṣuṣi māṃsapiṇḍe khakkhaṭaṃ kharagatam” iti ?[S075-077]
㈠眼謂肉丸，於中是堅，是堅類。
㈡謂於眼肉團中，若內各別，堅性堅類。 乃至廣說。
★◤tenāvinirbhadivarttino maṃsapiṇḍsyaiṣa upadeśaḥ / [024|10-]
♂tenāvinirbhāgavarttino māṃsapiṇḍasyaiṣa upadeśaḥ{6. MS. ...syaiṣopadeśa |} /
◤tenāvinirbhāgavarttino māṃsapiṇḍasyaiṣa upadeśaḥ.[S075-077]
㈠如此等經，但說肉丸與眼根不相離。不說眼根，
㈡彼說不離眼根，肉團有堅性等。 無相違過，
①tena avinirbhadivarttinas maṃsa piṇḍsya eṣas upadeśas
㈢དེ་དང་ཐ་མི་དད་པར་འཇུག་པའི་ཤའི་〖PN་ཤིའི།〗གོང་བུ་ལ་དེ་སྐད་དུ་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །
★◤ṣaḍdhāturayaṃ bhikṣo puruṣa”iti garbhavakrāntau maulasattvadravyasaṃdarśanārtham / [024|11-]
♂“ṣaḍdhāturayaṃ bhikṣo puruṣa” iti garbhāvakrāntau maulasattvadravya- saṃdarśanārtham /
◤“ṣaḍdhātur ayaṃ bhikṣo puruṣaḥ” iti garbhāvakrāntau maulasattvadravyasaṃdarśanārtham;[S075-077]
①“ṣaḍdhātur ayaṃ bhikṣo puruṣaḥ” iti garbhāvakrāntau maulasattvadravya-saṃdarśanārtham;
㈠於入胎經中說。比丘，入者謂唯六界。此說為顯，成就眾生根本。
㈡入胎經中。 唯說六界為士夫者，為顯能成士夫本事。
🈪256སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡང་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཉིད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པར་རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པའི་ཆོས་འདི་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཉིད་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
①ṣaṣ dhātus ayam bhikṣas puruṣa eti garbha vakrāntau maula sattva dravya saṃdarśana artham
③མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལས། དགེ་སོང་འདི་ནི་ཁམས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།། སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལས། དགེ་སློང་〖PN+མི།〗འདི་ནི་ཁམས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★★◤punaḥ ṣaṭsparśyatanavacanāccaittābhāvaprasaṅgācca / [024|12]
♂punaḥ ṣaṭsparśāyatanavacanāccaittābhāvaprasaṅgācca /
◤punaḥ ṣaṭsparśāyatanavacanāt.[S075-077]
㈠復於此經，由佛說六種觸入故。
㈡非唯爾所，彼經復說六觸處故。
①punar ṣaṣ sparśyatana vacanāt caittābhāva prasaṅgāt ca
③ཡང་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་གསུངས་པའི་ ****[@44a]**** *་།། ཕྱིར་དང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡང་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་གསུངས་པའི་{44a}། །ཕྱིར་དང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤caittābhāvaprasaṅgāc ca.[S075-077]
㈠若不爾，於汝亦應無受等心法。
㈡又諸心所應非有故 。
◤na ca yuktam ——‘cittam eva caittāḥ’ ity abhyupapattum;[S075-077]
㈠若汝言心法即是心，是義不然。
㈡亦不應執心所即心。
★◤na ca yuktaṃ cittameva caittā ityabhyupetum / [024|12-]
♂naca yuktaṃ cittameva caittā ityabhyupetum{7. Y. bhyupapattum, bhyutpattum, pratipattum, bhyupagantum |} /
①na ca yuktam cittam eva caittās iti abhyupetum
③སེམས་ཉིད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པར་རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སེམས་ཉིད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པར་རིགས་〖Nརིག།〗པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པའི་ཆོས་འདི་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་〖Pབའི།〗སེམས་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S075-077]
◤[07505-07611]
◆76♂eṣa dharmaś cittānvayāccittaniśritaḥ
◤“saṃjñā ca vedanā ca caitasika eṣa dharmaś cittānvayāccittaniśritaḥ”iti sūtravacanāt,[S075-077]
㈠想受是心法，依心生。由此經言，及說心為本故。
㈡以契經言，想受等心所法，依止心故。
★0◤“saṃjñā ca vedanā ca caitasika eṣa dharmaścittānvayāccitta{8. MS. ...nvayaccita / Y. omits cittānvayāt |}niśrita” iti sūtre vacanāt [024|13-]
①saṃjñā ca vedanā ca caitasikas eṣa dharmas citta anvayāt citta niśrita iti sūtre vacanāt sa rāga citta ādi vacanāt ca
③མདོ་ལས་;་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པའི་ཆོས་འདི་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
0◤sarāgacittādi{9. MS. sarāgaścittādi / Y. sarāgādicitta |}vaca-[ 19a. 2A. III ]nāc ca / [024|13-][S075-077]
㈠故此執不如由說心與欲相應。
㈡又亦說有貪心等故。
★★◤tasmācyathoktaṃ dhātūnaṃ bhūtabhautikatvam / [024|15]
♂tasmādya{10. MS. tadyasmā |} thoktaṃ dhātūnāṃ bhūtabhautikatvam /
◤tasmād yathoktaṃ dhātūnāṃ bhūtabhautikatvam..[S075-077]
㈠是故如前說，諸界有四大及四大所造。是義得成。
㈡由此如前所說，諸界大種所造。差別義成。
①tasmāt yathā uktam dhātūnam bhūta bhautika tvam
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཉིད་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་〖PNཉིད། 〗ཡིན་ནོ། །
★0◤kati saṃcitāḥ katyasaṃcitāḥ / [024|16]
◤kati sañcitāḥ ? katyasañcitāḥ ?[S075-077]
㈠幾界微聚成，幾界非微聚成。
①kati saṃcitās kati asaṃcitās
③བསགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢བསགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསགས་པའོ། །
◤sañcitā daśa rūpiṇaḥ..35..[S075-077]
㈠〔偈曰〕：【十有色微聚】。
★◤ 【saṃcitā daśa rūpiṇaḥ // VAkK_1.35 //】[024|17]
♂saṃcitā daśa rūpiṇaḥ //35//
①saṃcitās daśa rūpiṇas
③གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསགས་པའོ་།།
★0◤pañcendriyadhātavaḥ pañca viṣayāḥ saṃcitāḥ / [024|18]
◤pañcendriyadhātavaḥ, pañca viṣayāḥ —— sañcitāḥ.[S075-077]
㈠釋曰：是五根界及五塵界，微聚所成。
㈡如是已說大種性等。十八界中，五根五境十有色界，是可積集。極微聚故。
🈪257བསགས་པ་རྣམས་ནི་དུ། བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསགས་པའོ། །
★◤paramāṇusaṃghātatvāt śeṣā na saṃcitā iti siddhaṃ bhavati // [024|18-]
♂paramāṇusaṃghātatvāt / ♂śeṣā na saṃcitā iti siddhaṃ bhavati //
◤paramāṇusaṅghātatvāt.[S075-077]
㈠隣虛眾所成故。【論卷第一(終)】
①pañca indriya dhātavas pañca viṣayās saṃcitās paramāṇu saṃghāta tvāt śeṣās na saṃcitās iti siddham bhavati
㈢དབང་པོའི་ཁམས་ལྔ་དང་〖PN-དང་།〗ཡུལ་ལྔ་དག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསགས་པ་དག་གོ། །
◤śeṣā na sañcitā iti siddhaṃ bhavati..35..[S075-077]
ⅰ㈡義准餘八非可積集。非極微故。
D0431 🈪དབང་པོའི་ཁམས་ལྔ་དང་〖PN-དང་།〗ཡུལ་ལྔ་དག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསགས་པ་དག་གོ། །
★◤aṣṭādaśānaṃ dhātūnāṃ kaśchīnatti kaśiciādyate ko dahati ko dahyate kastulayati kastulyate / [024|20-]
♂aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ kaśchinatti kaśchidyate ko dahati ko dahyate kastulayati kastulyate /
◤aṣṭāda ś ānāṃ dhātūnāṃ kaś chinatti, kaś chidyate,[S075-077]
㈠於十八界中，何法能斫。何法所斫。
㈡如是已說可積集等。十八界中，幾能斫幾所斫 。
🈪ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གཅད་〖PNབཅད།〗པར་བྱ་བ་ནི་གང་། སྲེག་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་། བསྲེག་〖PNབསྲེགས།〗པར་བྱ་བ་ནི་གང་། འཇལ་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་། གཞལ་བར་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་ཁམས་བཞི་ཡིན། །གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དགྲ་སྟ་དང་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
①aṣṭādaśānam dhātūnām kas chīnatti kaśiciā dyate kas dahati kas dahyate kas tulayati kas tulyate
③ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གཅད་པར་བྱ་བ་ནི་གང་གོ་།། ། སྲེག་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་། བསྲེག་པར་བྱ་བ་ནི་གང་། འཇལ་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་། གཞལ་བར་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གཅད་〖PNབཅད།〗པར་བྱ་བ་ནི་གང་། སྲེག་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་། བསྲེག་〖PNབསྲེགས།〗པར་བྱ་བ་ནི་གང་། འཇལ་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་། གཞལ་བར་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་ཁམས་བཞི་ཡིན། །གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དགྲ་སྟ་དང་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
◤ko dahati, ko dahyate,[S075-077]
㈠何法能燒，何法所燒。
㈡幾能燒幾所燒。
★★◤ 【chinatti cchidyate caiva bāhyaṃ dhātue catuṣṭayam /】[024|22]
♂chinatti cchidyate caiva bāhyaṃ dhātu{11. MS. vāhyaṃndhātu... |} catuṣṭayam /
①chinatti cchidyate ca eva bāhyam dhātue catuṣṭayam
③གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད་།། ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་ཁམས་བཞི་ཡིན་།།
◤kastulayati, kastulyate ?[S075-077]
㈠何法能稱，何法所稱。
㈡幾能稱幾所稱 。
◤chinatti cchidyate caiva bāhyaṃ dhātucaṭuṣṭayam.[S075-077]
㈠〔偈曰〕：【能斫及所斫 謂是外四界】。
㈡頌曰：【謂唯外四界_a 能斫及所斫_b 亦所燒能稱_c 能燒所稱諍】〖32_1_d〗。
★★◤rūpagandharasaspraṣṭavyākhyaṃ paraśudārvādisaṃjñakam / chedo nāma ka eṣa dharmaḥ / [024|23]
♂rūpagandharasaspraṣṭavyākhyaṃ paraśudārvādisaṃjñakam / chedo{12. MS. cchedo |} nāma ka eṣa dharmaḥ /
◤rūpagandharasaspraṣṭavyākhyaṃ paraśudārvādisaṃjñakam.[S075-077]
㈠釋曰：色香味觸，名斧名薪。即是能斫所斫。
㈡論曰：色香味觸，成斧薪等。此即名為能斫所斫。
①rūpa gandha rasa spraṣṭavya ākhyam paraśu dāru ādi saṃjñakam
③གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དགྲ་སྟ་དང་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ་།།
①chedas nāma kas eṣa dharmas
③གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞེ་ན། འདུས་པའི་རྒྱུན་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཅན་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྐྱེད་པའོ། །
◤chedo nāma ka eṣa dharmaḥ ?[S075-077]
㈠何法名斫。
㈡何法名斫。
D0432 🈪གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞེ་ན། འདུས་པའི་རྒྱུན་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཅན་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྐྱེད་པའོ། །
◤sambandhotpādinaḥ saṅghātasrotaso vibhaktotpādanam.[S075-077]
㈠聚流相應生，斷隔其生，起名斫。
㈡薪等色聚，相逼續生，斧等分隔，令各續起，此法名斫。
★◤saṃbandhotpādinaḥ saṃghātasrotaso vibhaktotpādanam / [024|23-]
♂sambandhotpādinaḥ saṃghātasrotaso{13. MS. śrotaso |} vibhaktotpādanam /
①saṃbandha utpādinas saṃghāta srotasas vibhakta utpādanam
③འདུས་པའི་རྒྱུན་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཅན་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྐྱེད་པའོ་།།
◤[S077]
◤[07701-07708]
★0◤na kāyendriyādīni cchidyante / [024|24]
◤na kāyendriyādīni chidyante;[S077]
㈠身根等非所斫。
㈡身等色根，不名所斫。
D0433 🈪ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་མ་ལུས་པར་བཅད་ན་དེ་དག་ལ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na kāya indriya ādīni cchidyante
③ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་མ་ལུས་པར་བཅད་ན་དེ་དག་ལ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤niravaśeṣāṅgacchede tadadvaidhīkaraṇāt / [024|24-]
◤niravaśeṣāṅgacchede tadadvaidhīkaraṇāt.[S077]
㈠若斫則無餘，不可令二故。
㈡非可全斷，令成二故。
①niravaśeṣa aṅga= chede tad ad vaidhīkaraṇāt
③ཡན་ལག་མ་ལུས་པར་བཅད་ན་དེ་དག་ལ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤na hīndriyāṇi dvidhā bhavanti;[S077]
★◤na hīndriyāṇi dvidhā bhavanti / [024|25]
♂nahīndriyāṇi dvidhā bhavanti /
①na hi indriyāṇi dvidhā bhavanti
③དབང་པོ་རྣམས་ལ་ནི་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ་།
㈢དབང་པོ་རྣམས་ལ་ནི་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། གཅད་པའི་〖PNབཅས།〗ཡན་ལག་ལ་དབང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰ㈡非身根等，可成二分。
★0◤chinnasyāṅgasya nirindriyatvāt / [024|25-]
◤chinnasyāṅgasya nirindriyatvāt.[S077]
㈠何以故。諸根若分為多，則不成根。所斫諸分非根故。
㈡支分離身，則無根故。
D0434 🈪དབང་པོ་རྣམས་ལ་ནི་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། གཅད་པའི་〖PNབཅས།〗ཡན་ལག་ལ་དབང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①chinnasya aṅgasya nirindriya tvāt
③གཅད་པའི་ཡན་ལག་ལ་དབང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤na cāpi cchindanti / maṇiprabhāvadandhatvāt / [024|26]
♂na cāpi cchindanti / maṇiprabhāvadandhatvāt{14. Y. ..dacchatvāt |} /
◤na cāpi cchindanti;[S077]
㈠亦非能斫。
㈡又身根等，亦非能斫。
①na ca api cchindanti
③གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ནོར་བུའི་འོད་བཞིན་དུ་དང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①maṇi prabhāvat andha tvāt
③ནོར་བུའི་འོད་བཞིན་དུ་དང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤maṇiprabhāvad andhatvāt. { Y. acchatvāt / }[S077]
①maṇiprabhā-vad andha-tvāt. accha
㈠如寶光清淨故。
㈡以淨妙故，如珠寶光。
D0435 🈪གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ནོར་བུའི་འོད་བཞིན་དུ་དང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yathā cchinattī cchiyate caiva bāhyaṃ dhātucatuṣṭayam / [024|26-]
♂yathā cchinatti cchidyate caiva bāhyaṃ dhātucatuṣṭayam
◤yathā cchinatti cchidyate caiva bāhyaṃ dhātucatuṣṭayam,[S077]
㈠如能斫所斫，唯外四界。
㈡如能斫所斫，體唯外四界。
㈠〔偈曰〕：【所燒所稱爾】。
㈡所燒能稱其體亦爾。
D0436 🈪ཇི་ལྟར་གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁམས་བཞི་ཡིན་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་བསྲེག་བྱ་འཇལ་བར་〖PN-བར།〗བྱེད་པའོ། །
D0437 🈪དེ་དག་ཉིད་བསྲེག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཉིད་འཇལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【dahyate tulayatyevaṃ】[025|01]
♂@025 dahyate tulayatyevaṃ
◤dahyate tulayatyevaṃ,[S077]
①yathā cchinattī cchiyate ca eva bāhyam dhātu catuṣṭayam dahyate tulayati evam
㈢ཇི་ལྟར་གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁམས་བཞི་ཡིན་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་བསྲེག་བྱ་འཇལ་བར་〖PN-བར།〗བྱེད་པའོ། །
★★◤tadeva dahyate tadeva tulayati / nendriyāṇyacchatvānmaṇiprabhāvat / na śabda ucheditvāt / [025|02]
♂tadeva dahyate tadeva tulayati / ♂nendriyāṇyacchatyānmaṇiprabhāvat / ♂na śabda ucchedityāt /
◤tadeva dahyate, tadeva tulayati.[S077]
㈠釋曰：唯外四界，是所燒是所稱。
㈡【謂唯外四界】〖32_1_a〗，名所燒能稱。
①tat eva dahyate tat eva tulayati
㈢དེ་དག་ཉིད་བསྲེག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཉིད་འཇལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①na indriyāṇi acchatvāt maṇi prabhāvat
③དབང་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དང་བའི་ཕྱིར་འོད་བཞིན་ནོ་།།
㈢དབང་བོ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དང་བའི་ཕྱིར་འོད་བཞིན་ནོ། །
①na śabdas uchedi tvāt
㈢སྒྲ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤nendriyāṇi;[S077]
㈠非諸根。
㈡身等色根，亦非二事。
D0438 🈪དབང་བོ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དང་བའི་ཕྱིར་འོད་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【vivādo dagdhṛtulyayoḥ // VAkK_1.36 //】[025|03]
♂vivādo dagdhṛtulyayoḥ //36//
①vivādas dagdhṛ tulyayos
③སྲེག་དང་གཞལ་ལ་མི་མཐུན་སྨྲ་།།
㈢སྲེག་དང་གཞལ་ལ་མི་མཐུན་སྨྲ། །ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་ཁམས་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གཞལ་བར་བྱ་བ་འང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤acchatvāt, maṇiprabhāvat.[S077]
①accha-tvāt, maṇiprabhā-vat.
㈠何以故。微細清淨故。猶如光明。
㈡以淨妙故，如珠寶光。
◤na śabdaḥ;[S077]
㈠聲亦爾。
㈡聲界總非。
D0439 🈪སྒྲ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤uccheditvāt.[S077]
㈠自性斷故。
㈡不相續故。
◤vivādo dagdhṛtulyayoḥ..36..[S077]
㈠〔偈曰〕：【爭能燒所稱】。
㈡能燒所稱，有異諍論。
D0440 🈪སྲེག་དང་གཞལ་ལ་མི་མཐུན་སྨྲ། །ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་ཁམས་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གཞལ་བར་བྱ་བ་འང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
D0441 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་མེའི་ཁམས་ཁོ་ན་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ལྕི་བ་ཉིད་ཁོ་ན་གཞལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤[S078]
◤[07801-07812]
★★◤kecidāhuḥ tadeva dhātucatuṣṭayaṃ dāhakaṃ tulyaṃ ca[025|04]
♂kecidāhuḥ tadeya dhātucatuṣṭayaṃ dāhakaṃ tulyaṃ ca /
◤kecidāhuḥ —— tadeva dhātucatuṣṭayaṃ dāhakaṃ tulyaṃ ca.[S078]
㈠釋曰：有諸師說，外四界是能燒，是所稱。
㈡謂或有說：能燒所稱，體亦如前，唯外四界。
①kecid āhus tat eva dhātu catuṣṭayam dāhakam tulyam ca
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་ཁམས་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གཞལ་བར་བྱ་བ་འང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་མེའི་ཁམས་ཁོ་ན་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ལྕི་བ་ཉིད་ཁོ་ན་གཞལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★0◤kecidāhus tejodhātureva dagdhā gurutvameva ca tulyamiti / [025|04-]
◤kecidāhuḥ —— tejodhātureva dagdhā gurutvameva ca tulyamiti..36..[S078]
㈠有諸師說：於中唯火大能燒，唯重觸是所稱。
㈡或復有說：唯有火界，可名能燒，所稱唯重。
①kecid āhus tejas dhātus eva dagdhā guru tvam eva ca tulyam iti
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་མེའི་ཁམས་ཁོ་ན་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ལྕི་བ་ཉིད་ཁོ་ན་གཞལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
★◤kati vipākajāḥ dhātavaḥ katyaupacayikāḥ kati naihṣyandikāḥ kati dravayuktāḥ kati kṣaṇikāḥ / [025|06-]
♂kati vipākajāḥ dhātavaḥ katyaupacayikāḥ kati naiḥṣyandikā kati dravayuktāḥ kati kṣaṇikāḥ /
◤kati vipākajāḥ dhātavaḥ ?[S078]
㈠幾界從果報生。
㈡如是已說能所斫等。十八界中，幾異熟生 。
D0442 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ།〖N-རྒྱས་བ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ།〗 རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ། རྫས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་དུ། སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། །རྒྱས་ལས་བྱུང་བ་ནང་གི་ལྔ། །རེ་ཞིག་མིག་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①kati vipāka jās dhātavas kati aupacayikās kati naihṣyandikās kati drava yuktās kati kṣaṇikās
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་ ****[@44b]**** ་དུ་;་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ། རྫས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་དུ། སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་{44b}དུ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ།〖N-རྒྱས་བ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ།〗 རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དུ། རྫས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་དུ། སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། །རྒྱས་ལས་བྱུང་བ་ནང་གི་ལྔ། །རེ་ཞིག་མིག་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤katyaupacayikāḥ ?[S078]
①katy aupacayikāḥ ?
㈠幾界從增長生。
㈡幾所長養 。
🈪264ཟས་དང་། ལེགས་པར་བྱ་བ་དང་། གཉིད་ལོག་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ ། །གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེས་ནི་མི་གནོད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་རྒྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kati naiḥṣyandikāḥ ?[S078]
㈠幾界從等流生。
㈡幾等流性 。
◤kati dravayuktāḥ ?[S078]
①kati dravyayukta
㈠幾界有實物?
㈡幾有實事 ?
◤kati kṣaṇikāḥ ?[S078]
㈠幾界唯一剎那生。
㈡幾一剎那 。
◤āha——[S078]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰 ：
★0◤āha / [025|07]
①āha
③སྨྲས་པ་།
◤vipākajaupacayikāḥ pañcādhyātmam,[S078]
㈠【果報增長生 五內】。
㈡【內五有熟養_a 聲無異熟生_b 八無礙等流_c 亦異熟生性〖33_1_d〗 餘三實唯法_a 剎那唯後三】〖34_1_b〗。
★◤ 【vipākajaupacayikāḥ pañcādhyātmaṃ /】[025|08]
①vipāka ja aupacayikās pañca adhyātmam
③རྣམ་པར་སྨིན་ལས་སྐྱེས་པ་དང་།། རྒྱས་ལས་བྱུང་བ་ནང་གི་ལྔ་།།
◤adhyātmaṃ tāvat pañca dhātavaḥ cakṣurādayo vipākajāś caupacayikāś ca.[S078]
㈠釋曰：五內界，謂眼等五根，從果報及增長生。
㈡論曰：內五即是眼等五界，有異熟生及所長養 。
★◤adhyātmaṃ tāvat pañca dhātavaḥ cakṣurādayo vipākajāścaupacayikāśca / [025|09-]
♂vipākajaupacayikāḥ pañcādhyātmaṃ adhyātmaṃ tāvat pañca dhātavaḥ cakṣurādayo vi-[ 19b. 2B. III ]pākajāścaupacayikāśca /
①adhyātmam tāvat pañca dhātavas cakṣus ādayas vipāka jās ca aupacayikās ca
③རེ་ཞིག་མིག་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་;་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
★0◤naiḥṣyandikā na santi / tadvyatiriktaniṣyandābhāvāt / [025|10]
◤naiḥṣyandikā na santi;[S078]
㈠不從等流生。
㈡無等流者。
D0443 🈪རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ།
①naiḥṣyandikās na santi
③རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ་།
㈢རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ། དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tad vyatirikta niṣyanda abhāvāt
③དེ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tadvyatiriktaniṣyandābhāvāt.[S078]
①tadvyatirikta-niṣyanda-abhāvāt.
㈠離果報增長，無別等流故。
㈡離異熟生及所長養，無別性故。
🈪དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tatra vipākahetorjātāḥ vipākajāḥ.[S078]
①tatra vipāka-hetor jātāḥ vipāka-jāḥ.
㈠此中從果報因生，名果報生。
㈡異熟因所生，名異熟生。
D0444 🈪དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ།
★0◤tatra vipākahetorjātāḥ vipākajāḥ / [025|10-]
①tatra vipāka hetos jātās vipāka jās
③དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ་།
㈢དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤madhyapadalopāt gorathavat.[S078]
①madhyapadalopāt goratha-vat.
★0◤madhyapadalopāt gorathavat / [025|11]
①madhya pada lopāt go ratha vat
③བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
◤㈠除中間因名故。譬如牛車。[S078]
㈡如牛所駕車名曰牛車。略去中言，故作是說。
🈪བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་བ་ལང་གི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤phalakālaprāptaṃ vā karma vipāka ityucyate / [025|11-]
◤phalakālaprāptaṃ vā karma vipāka ityucyate,[S078]
㈠復次是業至果報熟時，說名果報。
㈡或所造業，至得果時，變而能熟，故名異熟。
D0445 🈪ཡང་ན་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
①phala kāla prāptam vā karma vipākas iti ucyate
③ཡང་ན་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢ཡང་ན་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤vipacyata iti kṛtvā / tasmājjātā vipākajāḥ / [025|12]
◤vipacyata iti kṛtvā,[S078]
㈠正能熟故。
🈪རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①vipacyate iti kṛtvā
③རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①tasmāt jātās vipāka jās
㈢དེ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་སོ། །
◤tasmājjātā vipākajāḥ.[S078]
㈠從此生故，說果報生。
㈡果從彼生，名異熟生。
D0446 🈪དེ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་སོ། །
★0◤phalaṃ tu vipaktireveti vipākaḥ / [025|12-]
◤phalaṃ tu vipaktir eveti vipākaḥ.[S078]
㈠果者名熟。
㈡彼所得果，與因別類。而是所熟，故名異熟。
D0447 🈪འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
①phalam tu vipaktis eva iti vipākas
㈢འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
★★◤bhavatu phalahetau phalopacāro yathā phale hetūpacāraḥ / [025|13]
♂bhavatu{1. Y. adds vā and omits phala |} phalahetau phalopacāro yathā phale{2. MS. phala |} hetūpacāraḥ /
◤bhavatu vā hetau phalopacāraḥ,[S078]
㈠復次於因，可立果名。
㈡或於因上，假立果名。
D0448 🈪ཡང་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་ཡིན་ཏེ།
①bhavatu phala hetau phala upacāras yathā phale hetu upacāras
③ཡང་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤yathā phale hetūpacāraḥ ——[S078]
㈠如果中立因名。
㈡如於果上，假立因名。
🈪དཔེར་ན་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་
★◤“ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ karma veditavyam”iti / [025|13-]
♂“ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ karma veditavyami”ti /
◤“ ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ karma veditavyam” iti.[S078]
㈠如經言：此六種觸入，應知是宿業。
㈡如契經說：今六觸處，應知即是昔所造業。
🈪རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤āhārasaṃskārasvapnasamādhiviśeṣairupacitā aupacayikāḥ / [025|14-]
♂āhārasaṃskāra- svapnasamādhiviśeṣairupacitā aupacayikāḥ / ♂brahmacaryeṇa cetyeke /
◤āhārasaṃskārasvapnasamādhiviśeṣair upacitā aupacayikāḥ.[S078]
①āhāra-saṃskāra-svapna-samādhi-viśeṣair upacitā aupacayikāḥ.
㈠飲食將養寢臥，三摩提等勝緣所資益，名增長生。
㈡飲食資助，眠睡等持，勝緣所益，名所長養。
D0449 🈪ཟས་དང་། ལེགས་པར་བྱ་བ་དང་། གཉིད་ལོག་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ། །
①ṣaṭ imāni sparśa āyatanāni paurāṇam karma veditavyam iti āhāra saṃskāra svapna samādhi viśeṣais upacitās aupacayikās
③དཔེར་ན་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་བ་ལྟ་བུའོ་།། ཟས་དང་། ལེགས་པར་བྱ་བ་དང་། གཉིད་ལོག་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ་།།
㈢ཟས་དང་། ལེགས་པར་བྱ་བ་དང་། གཉིད་ལོག་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ། །
◤[S079]
◤[07901-07912]
◤brahmacaryeṇa cetyeke.[S079]
㈠有餘師說：由梵行故增長。
㈡有說梵行亦能長養。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་ནི་〖PN-ནི།〗ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེས་ནི་མི་གནོད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་རྒྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤brahṃacaryeṇa cetyeke / anupaghātamātraṃ tu tena syānnopacayaḥ / [025|15]
♂anupaghātamātraṃ tu tena syānnopacayaḥ /
①brahṃacaryeṇa ca iti eke
③གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་〖PN-ནི།〗ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེས་ནི་མི་གནོད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་རྒྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①anupaghāta mātram tu tena syāt na upacayas
③དེས་ནི་མི་གནོད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་རྒྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤anupaghātamātraṃ tu tena syāt, nopacayaḥ.[S079]
㈠此言不然。何以故。梵行但不為損，無有益義。
㈡此唯無損，非別有益。
★0◤vipākasantānasyopacayasantānaḥ pratiprākāra ivārakṣā / [025|15-]
◤vipākasantānasyopacayasantānaḥ pratiprākāra ivārakṣā.[S079]
㈠於果報相續，增長相續，能為護持。猶如外城防守內城。
㈡長養相續，常能護持，異熟相續。 猶如外郭防援內城。
D0450 🈪རྒྱས་པའི་རྒྱུད་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུད་ལ་ཕྱིར་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་ངོ་། །
🈪265རྒྱས་པའི་རྒྱུད་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུད་ལ་ཕྱིར་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་ངོ་། །སྒྲ་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་ཀྱི། སྒྲ་ནི་རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་མིན། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདོད་དགུར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་གང་བསྟན་བཅོས་བཏགས་པ་ལས། ཚིག་རྩུབ་པོ་སྤོང་བ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཉིད་འགྲུབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①vipāka santānasya upacaya santānas pratiprākāras iva ārakṣā
㈢རྒྱས་པའི་རྒྱུད་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུད་ལ་ཕྱིར་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་ངོ་། །
★0◤śabda aupacayiko naiḥṣyandikaścāsti / [025|16-]
◤śabda aupacayiko naiḥṣyandikaś cāsti.[S079]
㈠聲界或增長生，或等流生。
㈡聲有等流，及所長養，無異熟生。
◤vipākajaḥ. na śabdaḥ,[S079]
㈠〔偈曰〕：【聲非報】。
★◤ 【vipākajaḥ /】[025|18]
①śabdas aupacayikas naiḥṣyandikas ca asti vipāka jas
③སྒྲ་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་ཀྱི་།
㈢སྒྲ་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་ཀྱི། སྒྲ་ནི་རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་མིན། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདོད་དགུར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【na śabdaḥ 】[025|19]
♂vipākajaḥ{3. MS. vipākajo na |}| na śabdaḥ kiṃ kāraṇam /
①na śabdas
③སྒྲ་ནི་རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་མིན་།།
◤kiṃ kāraṇam ?[S079]
①D0451 🈪སྒྲ་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་ཀྱི། སྒྲ་ནི་རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་མིན། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
㈠釋曰：云何不從果報生。
㈡所以者何。
★◤kiṃ kāraṇam / īhātaḥ pravṛtteḥ / [025|20]
♂īhātaḥ{4. Y. icchātaḥ |} / ♂pravṛtteḥ /
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
①īhātas pravṛttes
③འདོད་དགུར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤icchātaḥ pravṛtteḥ.[S079]
㈠隨欲生故。
㈡隨欲轉故。
🈪འདོད་དགུར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yattarhi prajñaptiśāstre uktaṃ “pāruṣyavirateḥ subhāvitatvād brahmasvaratā mahāpuruṣalakṣaṇaṃ nirvartta iti / [025|20-]
♂yattarhi prajñaptiśāstre uktaṃ “pāruṣyavirateḥ subhāvitatvādbra- hmasvaratā mahāpuruṣalakṣaṇaṃ nirvarttata” iti /
◤yattarhi prajñaptiśāstre uktam ——[S079]
①yat tarhi prajñapti śāstre uktam pāruṣya virates su bhāvita tvāt brahma svaratā mahāpuruṣa lakṣaṇam nirvarttas iti
㈢འོ་ན་གང་བསྟན་བཅོས་བཏགས་པ་ལས། ཚིག་རྩུབ་པོ་སྤོང་བ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་〖PNབསྒོམས།〗པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཉིད་འགྲུབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤“pāruṣyavirateḥ subhāvitatvād brahmasvaratā mahāpuruṣalakṣaṇaṃ nirvarttate” iti ?[S079]
㈠若爾於假名論中，云何說由永離惡口。善修不惡口戒故。得梵音大人相生。
㈡若爾不應施設論說，善修遠離麁惡語故。 感得大士梵音聲相。
🈪266ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དག་ལས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D0452 🈪འོ་ན་གང་བསྟན་བཅོས་བཏགས་པ་ལས། ཚིག་རྩུབ་པོ་སྤོང་བ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་〖PNབསྒོམས།〗པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཉིད་འགྲུབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★★◤tṛtīyā 'sau paraṃparetyeke / [025|21]
♂tṛtīyā'sau{5. MS. tṛtīyānsau |} paraṃparetyeke /
◤tṛtīyā'sau paramparetyeke ——karmabhyo hi bhūtāni, bhūtebhyaḥ śabda iti.[S079]
①tṛtīyā 'sau paramparetyeke ——karmabhyo hi bhūtāni, bhūtebhyaḥ śabda iti.
㈠餘師說：聲屬第三傳。從業生霜佉四大。從霜佉四大生聲。[śaṅkha]
㈡有說：聲屬第三傳故。雖由彼生而非異熟。謂從彼業生諸大種。 從諸大種緣擊發聲。
D0453 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་〖PN-ནི།〗བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དག་ལས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ།
①tṛtīyā sau paraṃparā iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་〖PN-ནི།〗བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དག་ལས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤pañcamyasau paramparetyapare——karmabhyo vipākajāni bhūtāni,[S079]
㈠復有餘師說：聲屬第五傳。從業生果報四大。
㈡有說：聲屬第五傳故。雖由彼生，而非異熟。謂彼業生，異熟大種。
D0454 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་ལྔ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དག་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ་བོ། །
★0◤karmabhyo hi bhūtāni bhūtebhyaḥ śabdaḥ iti / pañcamyasau paraṃparetyapare / [025|22]
①karmabhyas hi bhūtāni bhūtebhyas śabdas iti
③ལས་དག་ལས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་ལྔ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དག་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ་བོ། །
①pañcamī asau paraṃparā iti apare
③འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ་;། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བརྒྱུད་པ་འདི་ནི་ལྔ་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤tebhyaś caupacayikāni, tebhyo naiḥṣyandikāni, tebhyaḥ śabda iti.[S079]
㈠從果報四大生增長四大。從增長四大生等流四大。從等流四大生聲。
㈡從此傳生長養大種。此復傳生等流大種。此乃生聲。
★◤karmabhyo hi vipākajāni mahābhūtāni tebhyaścaupacayikāni tebhyo naiḥṣyandikāni tebhyaḥ śabda iti / [025|22-]
♂karmabhyo hi{6. Y. omits hi |} vipākajāni mahābhūtāni{7. Y. omits mahā |} tebhyaścau{8. Y. omits ca |}pacayikāni tebhyo naiḥṣyandikāni tebhyaḥ śabda iti /
①karmabhyas hi vipāka jāni mahābhūtāni tebhyas ca aupacayikāni tebhyas naiḥṣyandikāni tebhyas śabdas iti
③ལས་དག་ལས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ། དེ་དག་ལས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ་བོ་།། དེ་དག་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་དག་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤evaṃ tarhi śārīrikyapi vedanā karmajabhūtasambhūtatvān na vipākajā prāpnoti.[S079]
㈠若爾身受，從業所生四大生。不應成果報。
㈡若爾身受，從業所生，大種生故。應非異熟。
★◤evam tarhi śāhī hikyapi vedanā karmajabhūtasaṃbhūtatvānna vipākaḥ prapnoti / [025|24-]
♂evaṃ tarhi śārīrikyapi vedanā karmajabhūtasaṃbhūtatvānna vipākaḥ{9. Y. vipākajā |} prāpnoti /
①evam tarhi śāhī hikī api vedanā karma ja bhūta saṃbhūta tvāt na vipākas prapnoti
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་ལུས་ཀྱི་{45a}ཚོར་བ་ཡང་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤yadi śabdavad yuktivirodhaḥ syāt / [025|25]
♂yadi śabdavadyuktivirodhaḥ syāt /
◤yadi śabdavad yuktivirodhaḥ syāt.[S079]
㈠若受如聲，則違道理。
㈡若受如聲，便違正理。
D0455 🈪དེ་དག་ལས་ནི་སྒྲ་འགྲུབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D0456 🈪དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཡང་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
D0457 🈪གལ་ཏེ་སྒྲ་བཞིན་དུ་རིགས་པ་དང་འགལ་བར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①yadi śabda vat yukti virodhas syāt
㈢གལ་ཏེ་སྒྲ་བཞིན་དུ་རིགས་པ་དང་འགལ་བར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【apratighā aṣṭau naiḥṣyandikavipoākajāḥ // VAkK_1.37 //】[025|26]
♂apratighā aṣṭau naiḥṣyandi-[ 20a 2A. IV ]ka{10. G. naiṣyandika |} vipākajāḥ //37// ♂katame 'ṣṭau / ♂sapta cittadhātavo dharmadhātuśca /
①apratighās aṣṭau naiḥṣyandika vipoāka jās
③རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་།། ཐོགས་པ་མེད་པ་བརྒྱད་།
㈢རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །ཐོགས་པ་མེད་པ་བརྒྱད། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ།
◤[S080]
◤[08001-08013]
◤apratighā aṣṭau naiḥṣyandikavipākajāḥ..37..[S080]
㈠〔偈曰〕：【八種無礙界 流生果報生】。
D0458 🈪རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །ཐོགས་པ་མེད་པ་བརྒྱད། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་གོ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤katame 'ṣṭau ?[S080]
㈠釋曰：何者為八。
★◤katame 'ṣṭau / sapta cittadhātavo dharmadhātuśca / naiḥṣyandikāḥ sabhāgasarvatragahetujanitāḥ / [025|27]
♂naiḥṣyandikāḥ sabhāgasarvatragahetujanitāḥ / ♂@026 vipākajā vipākahetujanitāḥ /
①katame ṣṭau
③བརྒྱད་གང་ཞེ་ན་།
①sapta citta dhātavas dharmadhātus ca naiḥṣyandikās sa bhāga sarva traga hetu janitās
③སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དག་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་བ་དང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་བ་ལས་བྱུང་བ་དག་གོ་།།
◤sapta cittadhātavaḥ, dharmadhātuś ca.[S080]
㈠七識界及法界。
㈡八無礙者，七心法界。
◤naiḥṣyandikāḥ sabhāgasarvatragahetujanitāḥ.[S080]
①naiḥṣyandikāḥ sabhāga-sarvatraga-hetu-janitāḥ.
㈠是等流所生。從同類因及遍行因所生故。
㈡此有等流，異熟生性。同類遍行因所生者，是等流性。
◤vipākajā vipākahetujanitāḥ.[S080]
㈠果報生者，謂從果報因生。
㈡若異熟因所引生者，名異熟生。
★◤vipākajā vipākahetujanitāḥ / aupacayikā na santyapratighānāṃ sañābhāvāt / [026|01]
♂aupacayikā na santyapratighānāṃ cayābhāvāt{1. Y. nahi ta aupacayikāḥ saṃcayābhāvāt |} /
①vipāka jās vipāka hetu janitās
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་གོ།
①aupacayikā na santi apratighānām sañā bhāvāt
③རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་;། གཞན་རྣམ་གསུམ་།
㈢རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དེ། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤nahi te aupacayikāḥ, sañcayabhāvāt..37..[S080]
㈠此八界無增長生，無礙法無增長故。
㈡諸無礙法，無積集故，非所長養。
★◤ 【tridhā 'nye】[026|02]
◤tridhā'nye,[S080]
①tridhā 'nye,
㈠〔偈曰〕：【餘三】。
D0459 🈪གཞན་རྣམ་གསུམ། གཞན་ནི་ལྷག་མ་བཞི་པོ་གཟུགས་དང་།:སྒྲ་དང་〖PN-སྒྲ་དང་།〗། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
◤anye catvāraḥ śeṣā rūparasagandhaspraṣṭavyadhātavaḥ.[S080]
㈠釋曰：餘四界謂色香味觸。
㈡餘謂餘四，色香味觸，皆通三種。
★◤anye catvāraḥ śeṣā rūparasagandhaspraṣṭavyadhātavaḥ / [026|03]
♂tridhā'nye anye catvāraḥ śeṣā rūparasagandhaspraṣṭavyadhātavaḥ /
①tridhā anye anye catvāras śeṣās rūpa rasa gandha spraṣṭavya dhātavas
③གཞན་ནི་ལྷག་མ་བཞི་པོ་གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་དག་སྟེ་།
㈢གཞན་རྣམ་གསུམ། གཞན་ནི་ལྷག་མ་བཞི་པོ་གཟུགས་དང་།:སྒྲ་དང་〖PN-སྒྲ་དང་།〗། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★◤te vipākajā apyaupacayikā api naiḥṣyandrikā api / [026|03-]
♂te vipākajā apyaupacayikā api naiḥpyandikā api /
◤te vipākajā api,[S080]
㈠或果報生。
㈡有異熟生。
①te vipāka jās api aupacayikā api naiḥṣyandrikās api
③དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ་།།
◤aupacayikā api,[S080]
㈠或增長生。
㈡有所長養。
★◤ 【dravyavānekaḥ】[026|05]
♂dravyavānekaḥ asaṃskṛtaṃ hi sāratvād dravyam /
①dravyavān ekas asaṃskṛtam hi sāra tvāt dravyam
③རྫས་དང་ལྷན་ཅིག་།འདུས་མ་བྱས་ནི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་རྫས་སོ་།།
㈢རྫས་དང་ལྷན་ཅིག། འདུས་མ་བྱས་ནི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་རྫས་སོ། །
◤naiḥṣyandikā api.[S080]
㈠或等流生。
㈡有等流性。
◤dravyavān ekaḥ,[S080]
①dravyavat eka 【實唯法】有實事dravyavat/dravyayukta
◤㈠〔偈曰〕：【一有物】。[S080]
◤asaṃskṛtaṃ hi sāratvād dravyam.[S080]
㈠釋曰：是無為法，有貞實故成物。
㈡實唯法者，實謂無為。以堅實故。
🈪རྫས་དང་ལྷན་ཅིག །འདུས་མ་བྱས་ནི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་རྫས་སོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ལ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་གཅིག་པུ་རྫས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤asaṃskṛtaṃ hi sāratvād dravyam / tacca dharmadhātāvastyato dharmadhātureko dravyayuktaḥ / [026|06]
♂tacca dharmadhātāvastyato dharmadhātureko dravyayuktaḥ /
①tat ca dharmadhātā vas tyatas dharma dhātus ekas dravya yuktas
㈢དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ལ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་གཅིག་པུ་〖PNཏུ།〗རྫས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tacca dharmadhātāvasti,[S080]
㈠此於法界中有故。
㈡此法界攝故。
★0◤ 【kṣaṇikāḥ paścimāstrayaḥ /】[026|07]
①kṣaṇikās paścimās trayas
③ཐ་མ་གསུམ་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ་།
㈢ཐ་མ་གསུམ་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནི་འདོན་པའི་རིམ་པས་ཐ་མ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི:བཟོད་པའི་〖PN-བཟོད་པའི །〗དང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཚོགས་ལ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ〖PN-ཏེ།〗། དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
◤ato dharmadhātureko dravyayuktaḥ.[S080]
①ato dharmadhātureko dravyayukta
㈠唯一法界有物。
㈡唯法界獨名有實。
◤kṣaṇikāḥ paścimāstrayaḥ.[S080]
㈠〔偈曰〕：【後三一剎那】。ⅱ
🈪271ཐ་མ་གསུམ་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནི་འདོན་པའི་རིམ་པས་ཐ་མ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་བཟོད་པའི་དང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཚོགས་ལ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །འདུས་བྱས་གཞན་ནི་རྒྱུ་མཐུན་བ་ལས་མ་བྱུང་བ་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
★★◤manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuśca pāṭhakrameṇa paścimāḥ / [026|08]
♂manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuśca{2. MS. manodhāturmanovijñānadhātuśca |} pāṭhakrameṇa paścimāḥ /
◤manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuś ca pāṭhakrameṇa paścimāḥ.[S080]
㈠釋曰：意界法界意識界，由文句次第，故言後三。
㈡意法意識名為後三。於六三中最後說故。 唯此三界有一剎那。
①manas dhātus dharmadhātus manas vijñāna dhātus ca pāṭha krameṇa paścimās
③ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ནི་འདོན་པའི་རིམ་པས་ཐ་མ་དག་ཡིན་ཏེ་།
★◤te prathamānāsrave duḥkhe dharmajñānakṣāntikalāpe kṣaṇamekamanaiḥṣyandikā bhavantyataḥ kṣaṇikā ityucyante / [026|08-]
♂te prathamānāsrave duḥkhe dharmajñāna- kṣāntikalāpe kṣaṇamekamanaiḥṣyandikā bhavantyataḥ kṣaṇikā ityucyante /
◤te prathamānāsrave duḥkhe dharmajñānakṣāntikalāpe kṣaṇamekamanaiḥṣyandikā bhavanti,[S080]
㈠此三於初無流苦法忍一剎那中，非等流生故。
㈡謂初無漏苦法忍品，非等流故。
①te prathamānāsrave duḥkhe dharma jñāna kṣānti kalāpe kṣaṇam ekam anaiḥṣyandikās bhavanti atas kṣaṇikās iti ucyante
③དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་བཟོད་པའི་དང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཚོགས་ལ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་།།
◤ataḥ kṣaṇikā ityucyante.[S080]
㈠言一剎那。
㈡名一剎那。
◤[S081]
◤[08101-08109]
★0◤anyasaṃbhūtasaṃskṛto nāsti kaścidanaiḥṣyandikaḥ / [026|09-]
◤anyasambhūtasaṃskṛto nāsti kaś cidanaiḥṣyandikaḥ.[S081]
①anya saṃbhūta saṃskṛtas na asti kaścid anaiḥṣyandikas
㈢འདུས་བྱས་གཞན་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་མ་བྱུང་བ་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །
ⅰ㈡此說究竟非等流者。餘有為法，無非等流。
★◤tatra duḥkhe dharmajñānakṣāntisaṃprayuktaṃ cittaṃ manodhāturmanovijñānadhātuśca / [026|10-]
♂tatra duḥkhe{3. Y. one reading is duḥkhadharma... |} dharmajñānakṣāntisaṃprayuktaṃ cittaṃ manodhāturmanovijñānadhātuśca /
◤tatra duḥkhe dharmajñānakṣāntisamprayuktaṃ cittaṃ manodhātuḥ, manovijñānadhātuś ca.[S081]
㈠此中苦法忍相應心，謂意界意識界。
㈡苦法忍相應心，名意界意識界。
①tatra duḥkhe dharma jñāna kṣānti saṃprayuktam cittam manas dhātus manas vijñāna dhātus ca
㈢དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའིསེམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
★0◤śeṣāstatsahabhuvo dharmadhātuḥ // [026|11]
◤śeṣāstatsahabhuvo dharmadhātuḥ..[S081]
㈠與彼共生相應法。
㈡餘俱起法名為法界。
①śeṣās tad sahabhuvas dharmadhātus
㈢ལྷག་མ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
★0◤idaṃ vicāryate / [026|12-025|12]
◤idaṃ vicāryate ——[S081]
㈠應簡擇此義。
㈡如是已說異熟生等。今應思擇。
①idam vicāryate
③འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གིས་〖P-གིས།〗མིག་གི་ཁམས་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ལྡན་པ་འཐོབ་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ནམ། གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡིན་པ་དེ་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་དག་སོ་སོ་དང་། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་འཐོབ་པ་ཡོད། །རེ་ཞིག་སོ་སོ་ནི་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་{45b}པའི་ཁམས་ན་རིམ་གྱིས་མིག་གི་དབང་པོ་འཐོབ་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
★◤yaścakṣurdhātunā 'samanvāgataḥ samanvāgamaṃ pratilabhate cakṣurvijñānadhātunā 'pi saḥ / [026|12-]
♂yaścakṣurdhātunā'samanvāgataḥ samanvāgamaṃ pratilabhate cakṣurvijñānadhātunā'pi saḥ yo vā cakṣurvijñānadhātunā cakṣurdhātunā'pi saḥ /
◤yaś cakṣurdhātunā'samanvāgataḥ samanvāgamaṃ pratilabhate cakṣurvijñānadhātunâpi saḥ ?[S081]
①yaś cakṣurdhātunā 'samanvāgataḥ samanvāgamaṃ pratilabhate cakṣurvijñānadhātunâpi saḥ ?
㈠若人不與眼界相應，後至得相應。為與眼識界相應不。
㈡若有眼界，先不成就，今得成就，亦眼識耶 。
🈪272ལྷག་མ་ད་?་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གིས་མིག་གི་ཁམས་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ལྡན་པ་འཐོབ་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་?་ཡང་ཡིན་ནམ། གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡིན་པ་དེ་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
①yas cakṣus dhātunā samanvāgatas samanvāgamam pratilabhate cakṣus vijñāna dhātunā api sas
③གང་གིས་མིག་གི་ཁམས་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ལྡན་པ་འཐོབ་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ནམ་།
◤yo vā cakṣurvijñānadhātunā cakṣurdhātunâpi saḥ ?[S081]
㈠若人與眼識界相應，為與眼界相應不。
㈡若眼識界，先不成就，今得成就，亦眼界耶。
★◤yo vā cakṣurvijñānadhātunā cakṣurdhātunā 'pi saḥ / āha / [026|13]
♂āha /
①yas vā cakṣus vijñāna dhātunā cakṣus dhātunā api sas āha
③གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡིན་པ་དེ་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
◤āha——[S081]
㈠〔偈曰〕：
㈡如是等問，今應略答。頌曰 ：
★◤ 【cakṣurvijñānadhātvoḥ syāt pṛthak lābhaḥ sahāpi ca // VAkK_1.38 //】[026|14]
♂cakṣurvijñānadhātvoḥ syāt pṛthak lābhaḥ sahāpi ca //38//
①cakṣus vijñāna dhātvos syāt pṛthak lābhas saha api ca
③མིག་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་དག་སོ་སོ་དང་།། ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་འཐོབ་པ་ཡོད་།།
◤cakṣurvijñānadhātvoḥ syāt pṛthag lābhaḥ sahâpi ca..38..[S081]
㈠【眼根與識界 獨俱得復有】。
㈡【眼與眼識界_c 獨俱得非等】〖34_1_d〗。
🈪སྨྲས་པ། མིག་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་ཁམས་དག་སོ་སོ་དང་། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་འཐོབ་པ་ཡོད། །རེ་ཞིག་སོ་སོ་ནི་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་རིམ་གྱིས་མིག་གི་དབང་པོ་འཐོབ་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
★0◤pṛthak tāvat syāccakṣurdhātunā na cakṣurvijñānadhātunā / [026|15]
◤pṛthak tāvat syāc cakṣurdhātunā, na cakṣurvijñānadhātunā.[S081]
㈠釋曰：獨得者，有與眼界相應，不與眼識相應。
㈡論曰：獨得者，謂或有眼界先不成就今得成就，非眼識。
①pṛthak tāvat syāt cakṣus dhātunā na cakṣus vijñāna dhātunā
③རེ་ཞིག་སོ་སོ་ནི་མིག་གི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★0◤kāmadhātau krameṇa cakṣurindriyaṃ pratilabhamānaḥ / [026|15-]
◤kāmadhātau krameṇa cakṣurindriyaṃ pratilabhamānaḥ..[S081]
㈠如人於欲界中，次第至得眼根。
㈡謂生欲界漸得眼根。
◤ārūpyadhātucyutaś ca dvitīyādiṣu dhyāneṣūpapadyamānaḥ.[S081]
㈠或從無色界墮，於第二定等中生。
㈡及無色沒，生二三四靜慮地時。
★◤ārūpyadhātucyutaśca dvitīyādiṣu dhyāneṣūpapadyamānaḥ / [026|16]
♂ārūpyadhātucyutaśca dvitīyādiṣu dhyāneṣūpapadyamānaḥ /
①kāmadhātau krameṇa cakṣus indriyam pratilabhamānas ārūpya dhātu cyutas ca dvitīya ādiṣu dhyāneṣu upapadyamānas
③འདོད་ ****[@45b]**** ་པའི་ཁམས་ན་རིམ་གྱིས་མིག་གི་དབང་པོ་འཐོབ་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བ་ནའོ་།།
★◤syāccakṣurvijñānadhātunā na cakṣurdhātunā / [026|16-]
♂syāccakṣurvijñānadhātunā na cakṣurdhā-[ 20b. 2B. IV ]tunā /
◤syāc cakṣurvijñānadhātunā, na cakṣurdhātunā.[S081]
㈠有與眼識相應，不與眼界相應。
㈡或有眼識先不成就，今得成就，非眼界。
🈪273མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
★◤dvitīyādidhyānopapannaścakṣurvijñāna saṃmukhīkurvāṇastatpracyutaścādhastādupapadyamānaḥ / [026|17-]
♂dvitīyādidhyānopapannaścakṣurvijñānasaṃmukhī{4. Y. vijñānaṃ saṃmukhī..., D. vijñānamasaṃmukhī..|} kurvāṇa- statpracyutaścādhastādupapadyamānaḥ /
◤dvitīyādidhyānopapannaś cakṣurvijñānaṃ sammukhīkurvāṇas tatpracyutaś câdhastād upapadyamānaḥ.[S081]
㈠如人已生第二定已，引眼識現前，從彼退於下界生。
㈡謂生二三四靜慮地，眼識現起，及從彼沒，生下地時。
🈪བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་། དེ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འོག་མར་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
①syāt cakṣus vijñāna dhātunā na cakṣus dhātunā dvitīya ādi dhyāna upapannas cakṣus vijñāna saṃmukhīkurvāṇas tat pracyutas ca adhastāt upapadyamānas
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ། དང་། དེ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འོག་མར་སྐྱེ་བ་ནའོ་།།
㈢མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་། དེ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འོག་〖PNཐོག།〗མར་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
◤[S082]
◤[08201-08209]
◤sahâpi syād ubhayena samanvāgamaṃ pratilabhate.[S082]
㈠或俱得者。
㈡俱得者。
★0◤sahāpi syādubhayena samanvāgamaṃ pratilabhate / [026|18-]
①saha api syāt ubhayena samanvāgamam pratilabhate
③ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ནི་གཉི་ག་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ནི་གཉི་ག་དང་ལྡན་པ་〖PN+ཐོབ་པ། 〗ཡང་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
★0◤ārūpyadhātucyutaḥ kāmadhātau brahmaloke copapadyamānaḥ / nobhayena / [026|19]
◤ārūpyadhātucyutaḥ kāmadhātau brahmaloke côpapadyamānaḥ.[S082]
㈠有與眼界眼識界一時相應，如人從無色界墮生欲界。
㈡謂或有二界先不成就今得成就，謂無色沒生於欲界及梵世時。
①ārūpya dhātu cyutas kāmadhātau brahma loke ca upapadyamānas na ubhayena etān ākārān sthāpayitvā
③གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བ་ནའོ་།། གཉི་ག་དང་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།།
㈢གཉི་ག་དང་〖PN-དང་།〗མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤nôbhayena etān ākārān sthāpayitvā.[S082]
㈠或生初定，或俱不得者，除前三句。
㈡非者俱非，謂除前相。
★★◤etānākārān sthāpayitvā / yaścakṣurdhātunā samanvāgataścakṣurvijñānadhātunā 'pi saḥ / [026|20]
♂etānākārān sthāpayitvā / yaścakṣurdhātunā samanvāgataścakṣurvijñānadhātunā'pi saḥ /
①yas cakṣus dhātunā samanvāgatas cakṣus vijñāna dhātunā api sas
③གང་མིག་གི་ཁམས་དང་ལྡན་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢གང་མིག་གི་ཁམས་དང་ལྡན་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་ནའོ། །
◤yaś ca cakṣurdhātunā samanvāgataś cakṣurvijñānadhātunā'pi saḥ.[S082]
①yaś ca cakṣurdhātunā samanvāgataś cakṣurvijñānadhātunā 'pi saḥ.
㈠若人與眼界相應，為與眼識界相應不。
㈡等謂.若有成就眼界.亦眼識耶。
★◤catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭirdvitīyādiṣu dhyāneṣūpapannaścakṣurvijñānāsaṃmukhīkurvāṇaḥ / [026|21]
♂catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭirdvitīyādiṣu dhyāneṣūpapanna- ścakṣurvijñānāsaṃmukhīkurvāṇaḥ{5. D. ... vijñānamasaṃmukhīkurvāṇaḥ |} /
◤catuṣkoṭikaḥ.[S082]
㈠有四句。
㈡應作四句。
🈪274ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ནི་གཉི་ག་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བ་ནའོ། །གཉི་ག་དང་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །གང་མིག་གི་ཁམས་དང་ལྡན་པ་དེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་ནའོ། །
①catuṣkoṭikas
③མུ་བཞི་སྟེ་།
①prathamā koṭis dvitīya ādiṣu dhyāneṣu upapannas cakṣus vijñāna asaṃmukhīkurvāṇas
③མུ་དང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་ནའོ་།།
◤prathamā koṭirdvitīyādiṣu dhyāneṣūpapannaś cakṣurvijñānāsammukhīkurvāṇaḥ.[S082]
㈠第一句者，若人於第二定等中，已受生，不引眼識令現前。
㈡第一句者，謂生二三四靜慮地，眼識不起。
★★◤dvitīyā kāmadhātāvalabdhavihīna cakṣuḥ / [026|22]
♂dvitīyā kāmadhātāvalabdhavihīna{6. D. vihīnaṃ |} cakṣuḥ /
◤dvitīyā kāmadhātāv alabdhavihīnacakṣuḥ.[S082]
㈠第二句者，若人於欲界未得眼根，及已失眼根。
㈡第二句者，謂生欲界，未得眼根，及得已失。
🈪275གཉིས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མིག་མ་ཐོབ་བ་དང་ཉམས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མིག་གི་ཐོབ་པ་དང་མ་ཉམས་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་དང་། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུའོ། །བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
①dvitīyā kāmadhātā avalabdha vihīna cakṣus
㈢གཉིས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མིག་མ་ཐོབ་བ་དང་ཉམས་པའོ། །
★0◤tṛtīyā kāmadhātau labdhāvihīnacakṣuḥ prathamadhyānopapanno dvitīyādidhyānopapannaśca paśyan / [026|22-]
◤tṛtīyā kāmadhātau labdhāvihīnacakṣuḥ prathamadhyānopapannaś ca dvitīyādidhyānopapannaś ca paśyan.[S082]
㈠第三句者，若人於欲界，已得眼根不失，或生初定二定等中，正見色。
㈡第三句者，謂生欲界，得眼不失，及生梵世，若生二三四靜慮地，正見色時。
◤caturthy etān ākārān sthāpayitvā.[S082]
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā.
㈠第四句者，除前三句。
㈡第四句者，謂除前相。
★◤catuṛthyetānākārān sthāpayitvā / [026|23-]
♂caturthyetānākārān sthāpayitvā /
①tṛtīyā kāmadhātau labdha avihīna cakṣus prathama dhyāna upapannas dvitīya ādi dhyāna upapannas ca paśyan catuṛthi eta anākārān sthāpayitvā
③གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མིག་གི་ཐོབ་པ་དང་མ་ཉམས་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་དང་། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུའོ་།། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།།
㈢གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི་〖PN-ཁམས་དང་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།.......གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི།〗ཁམས་ན་མིག་གི་〖PN-གི།〗ཐོབ་པ་དང་མ་ཉམས་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་དང་། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་〖PN+ལྟ་བ།〗ལྟ་བུའོ། །
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤[S083]
◤[08301-08308]
★◤evaṃ cakṣurdhāturūpadhātvoścakṣurvijñānarūpadhātvośca pratilambhasamanvāgamau yathāyogamabhyūhitavyau / [026|24-]
♂evaṃ cakṣurdhāturūpadhātvoścakṣurvijñānarūpadhātvośca pratilambhasamanvāgamau yathāyoga- mabhyūhitavyau /
◤evaṃ cakṣurdhāturūpadhātvoś cakṣurvijñānarūpadhātvoś ca pratilambhasamanvāgamau yathāyogamabhyūhitavyau.[S083]
㈠眼界與色界，眼識界與色界，至得句義，應如此思量。
㈡如是眼界與色界，眼識與色界，得成就等，如理應思。
①evam cakṣus dhātu rūpa dhātvos cakṣus vijñāna rūpa dhātvos ca pratilambha samanvāgamau yathāyogam abhyūhitavyau
㈢དེ་བཞིན་དུ་མིག་གི་ཁམས་དང་གཟུགས་དག་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། གཟུགས་དག་འཐོབ་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བརྟག་པར་བྱའོ། །
★0◤etasya prasaṅgasya samuccayārthaścaśabdaḥ sahāpi ca iti / [026|25]
◤etasya prasaṅgasya samuccayārthaś ca śabdaḥ sahāpi ca iti..38..[S083]
㈠為引如此思量，故言復。
㈡為攝如是所未說義，是故頌中總復言等。
🈪276དེ་བཞིན་དུ་མིག་གི་ཁམས་དང་གཟུགས་དག་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། གཟུགས་དག་འཐོབ་པ་དང་ལྡན་བ་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བརྟག་པར་བྱའོ། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཡང་གི་སྒྲ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པ་འདི་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །
①etasya prasaṅgasya samuccaya arthas caśabdas saha api ca iti
③ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཡང་གི་སྒྲ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པ་འདི་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ་།། ཁམས་དུ་དག་གཅིག་ནི་ནང་གི་ཡིན་།
㈢ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཡང་གི་སྒྲ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པ་འདི་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །
◤katy ādhyātmikā dhātavaḥ ? kati bāhyāḥ ?[S083]
㈠有幾界為我依，幾界為我依外。
㈡如是已說得成就等 。十八界中幾內幾外 。
◤dvādaśādhyātmikāḥ,[S083]
㈠〔偈曰〕：【十二界我依】。
㈡頌曰 ： 【內十二眼等_a】，【色等六為外】〖35_1_b〗。
🈪277ཁམས་དུ་དག་གཅིག་ནི་ནང་གི་ཡིན། དུ་དག་གཅིག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན། ནང་གི་བཅུ་གཉིས། བཅུ་གཉིས་གང་དག་ཅེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་། རྟེན་དྲུག་སྟེ། ཁམས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ནང་གི་ཡིན་ནོ། །
★◤katyādhyātmikā dhātavaḥ kati bāhyāḥ / [027|01]
♂@027 katyādhyātmikā dhātavaḥ kati bāhyāḥ /
①kati ādhyātmikās dhātavas kati bāhyās
③དུ་དག་གཅིག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཁམས་དུ་དག་གཅིག་ནི་〖PN-ནི།〗ནང་གི་ཡིན། དུ་དག་གཅིག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན། ནང་གི་བཅུ་གཉིས། བཅུ་གཉིས་གང་དག་ཅེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་། རྟེན་དྲུག་སྟེ། ཁམས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ནང་གི་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【dvādaśādhyātmikāḥ 】[027|02]
♂dvādaśādhyātmikāḥ katame dvādaśa /
①dvādaśa ādhyātmikās
③ནང་གི་བཅུ་གཉིས་།
◤katame dvādaśa ?[S083]
㈠釋曰：何者十二。
★◤katame dvādaśa / [027|03]
ⅱ🈪278གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གྱི་ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ནོ། །བདག་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་འམ། ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ནི་ངར་འཛིན་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཅེས་ཉེ་བར་འདོགས་ཏེ། མཁས་པས་བདག་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ནི། །དུལ་བས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་ལས། སེམས་དུལ་བ་ནི་ལེགས་པ་སྟེ། སེམས་དུལ་བས་ནི་བདེ་བ་འདྲེན། །ཞེས་སེམས་དུལ་བ་ཡན་པར་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་བདག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ནང་གི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【hitvā rūpādan 】[027|04]
①katame dvādaśa hitvā rūpādan
③བཅུ་གཉིས་གང་དག་ཅེ་ན་།
◤hitvārūpādīn,[S083]
㈠〔偈曰〕：【除色等】。
◤ṣaḍ vijñānāni ṣaḍāśrayāḥ ——ityete dvādaśa dhātava ādhyātmikāḥ.[S083]
㈠釋曰：六識六根，此十二界名我依。
㈡論曰 ： 六根六識，十二名內。
★◤ṣaḍ vijñānāni ṣaḍāśrayā ityete dvādaśa dhātava ādhyātmakāḥ / [027|05]
♂hitvā rūpādīn ṣaḍ vijñānāni ṣaḍāśrayā ityete dvādaśa dhātava ādhyātmikāḥ /
①ṣaṭ vijñānāni ṣaṣ āśrayās iti ete dvādaśa dhātavas ādhyātmakās
③གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་། རྟེན་དྲུག་སྟེ། ཁམས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ནང་གི་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གྱི་ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ནོ། །
★0◤rūpādayastu ṣaḍ viṣayadhātavo bāhyāḥ / [027|05-]
◤rūpādayastu ṣaḍ viṣayadhātavo bāhyāḥ.[S083]
㈠色等六塵界名外。
㈡外謂所餘色等六境。
①rūpa ādayas tu ṣaṭ viṣaya dhātavas bāhyās
③གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གྱི་ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཕྱིའི་ཡིན་ནོ་།།
◤[S084]
◤[08401-08413]
★★◤ātmanyasati kathamādhyātmikaṃ bāhyaṃ vā / [027|06]
♂ātmanyasati kathamādhyātmikaṃ{1. MS. ... kathamadhyātmikaṃ |} bāhyaṃ vā /
◤ātmanyasati kathamādhyātmikam ? bāhyaṃ vā ?[S084]
㈠我既是無，云何說我依及我依外。
㈡我依名內，外謂此餘。我體既無，內外何有 。
①ātmani asati katham ādhyātmikam bāhyam vā
③བདག་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་འམ། ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢བདག་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་འམ། ཕྱིའི་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ནི་ངར་འཛིན་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཅེས་ཉེ་བར་འདོགས་ཏེ། མཁས་པས་བདག་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ནི། །དུལ་བས་མཐོ་རིས་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་ལས། སེམས་དུལ་བ་ནི་ལེགས་པ་སྟེ། སེམས་དུལ་བས་ནི་བདེ་བ་འདྲེན། །ཞེས་སེམས་དུལ་བ་ཡན་པར་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་བདག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གྱུར་{46a}། །པའི་ཕྱིར་ནང་གི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤ahaṅkārasanniśrayatvāccittam ‘ātmā’ ity upacaryate.[S084]
㈠我慢依止故，假說心為我。
㈡我執依止故，假說心為我。
★◤ahaṅkārasanniśrayatvāccittamātmetyupacaryate / [027|06-]
♂ahaṃkārasanniśrayatvāccittamātmetyupacaryate /
①ahaṅkāra sanniśraya tvāt cittam ātmā iti upacaryate
③སེམས་ནི་ངར་འཛིན་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཅེས་ཉེ་བར་འདོགས་ཏེ་།
★◤ “ātmanā hi sudāntena svargaṃ prāpnoti paṇḍitaḥ”[027|08]
♂“ātmanā hi sudāntena svarga prāpnoti paṇḍita” ityuktam /
①ātmanā hi su dāntena svargam prāpnoti paṇḍitas
③མཁས་པས་བདག་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ནི་;། དུལ་བས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་།།
◤“ātmanā hi sudāntena svargaṃ prāpnoti paṇḍitaḥ” ity uktam.[S084]
㈠如偈言：我是我善依，異此何勝依，若我好調伏，智人得解脫。
㈡故契經說：由善調伏我，智者得生天。
★◤ityuktam / [027|09-026|09]
①iti uktam
③ཞེས་གསུངས་ལ་།
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★0◤cittasya cānyatra damanamuktaṃ bhagavatā / [027|09]
◤cittasya cānyatra damanamuktaṃ bhagavatā——[S084]
㈠有餘處佛世尊說，唯調伏心。
㈡世尊餘處，說調伏心。
①cittasya ca anyatra damanam uktam bhagavatā
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་ལས་།
◤“cittasya damanaṃ sādhu cittaṃ dāntaṃ sukhāvaham” iti.[S084]
㈠如偈言：調伏心最勝，心調引樂故。
㈡如契經言 ：應善調伏心，心調能引樂。
★★◤“cittasya damanaṃ sādhu cittaṃ dāntaṃ sukhāvaham” iti / [027|10]
♂“cittasya damanaṃ sādhu cittaṃ dāntaṃ sukhāva-[ 21a 2A V ]ham” iti /
①cittasya damanam sādhu cittam dāntam sukha āvaham iti
③སེམས་དུལ་བ་ནི་ལེགས་པ་སྟེ། སེམས་དུལ་བས་ནི་བདེ་བ་འདྲེན་།།
★0◤ata ātmabhūtasya cittasyāśrayabhāvena pratyāsannatvāt / [027|11]
◤ata ātmabhūtasya cittasyāśrayabhāvena pratyāsannatvāt cakṣurādīnāmādhyātmikatvam,[S084]
㈠是心世間說為我，眼等為此依止，及親近故。是故說眼等名我。
㈡故但於心，假說為我。眼等為此，所依親近。 故說名內。
①atas ātma bhūtasya cittasya āśraya bhāvena pratyāsanna tvāt
③ཞེས་སེམས་དུལ་བ་ཡན་པར་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་བདག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གྱུར་ ****[@46a]**** *་།།
◤rūpādīnāṃ viṣayabhāvād bāhyatvam.[S084]
㈠依色等為境界，故稱外。
㈡色等為此，所緣踈遠，故說名外。
🈪279གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
🈪280དེ་ལྟ་ན། འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ནང་གི་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། གང་གི་ཆོ་ཡིན་བ་དེའི་ཚེ་ན་ཡང་དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་ཡིན་ཏེ་མཚན་ཉིད་ལས་ནི་མི་འདའོ། །
★◤cakṣurādīnāmādhyātmikatvaṃ rūpādīnāṃ viṣayabhāvād bāhyatvam / [027|11-]
♂cakṣurādīnāmādhyātmikatvaṃ rūpādīnāṃ viṣayabhāvādvāhyatvam /
①cakṣus ādīnām ādhyātmika tvam rūpa ādīnām viṣaya bhāvāt bāhya tvam
③པའི་ཕྱིར་ནང་གི་ཉིད་ཡིན་ནོ་།། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
◤evaṃ tarhi ṣaḍ vijñānadhātava ādhyātmikā na prāpnuvanti,[S084]
㈠若爾六識界，應不成我依。
㈡若爾六識，應不名內。
★◤evam tarhi ṣaḍ vijñānadhātava ādhyātmikā na prāpnuvanti / [027|12-]
♂evaṃ tarhi ṣaḍ vijñānadhātava ādhyātmikā na prāpnuvanti /
①evam tarhi ṣaṭ vijñāna dhātavas ādhyātmikās na prāpnuvanti
③དེ་ལྟ་ན། འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ནང་གི་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་ན། འོ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ནང་གི་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ།
◤na hyete manodhātutvam aprāptāś cittasyāśrayībhavanti ?[S084]
㈠何以故。六識未至意界位，不得為心依。
㈡未至意位，非心依故。
★◤na hyete manodhātutvamaprāptāścittasyāśrayībhavanti / [027|13]
♂nahyete manodhātutvamaprāptāścittasyāśrayībhavanti /
★◤yadā tadā ta eva te bhavantīti lakṣaṇaṃ nātibarttante / [027|13-]
♂yadā tadā ta eva te bhavantīti lakṣaṇaṃ nātivarttante /
◤yadā tadā ta eva te bhavantīti lakṣaṇaṃ nātivarttante.[S084]
㈠是時若作意界，即六識作非餘故。六識不離意界體。
㈡至意位時，不失六識界。未至意位，亦非越意相。
①na hi ete manas dhātu tvam aprāptās cittasya āśrayībhavanti
①yadā tadā te eva te bhavanti iti lakṣaṇam na ati-vartante
㈢དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ན་ཡང་དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་ཡིན་ཏེ་མཚན་ཉིད་ལས་ནི་མི་འདའོ། །
★0◤anyathā hi manodhāturatīta eva syānnānāgatapratyutpannaḥ / [027|14-]
◤anyathā hi manodhāturatīta eva syānnānāgatapratyutpannaḥ.[S084]
㈠若不爾，意界唯過去，非未來現在。
㈡若異此者，意界唯應在過去世，六識唯在現在未來。
★0◤iṣyante cāṣṭādaśa dhātavastraiyadhvikāḥ / [027|15]
◤iṣyante cāṣṭādaśa dhātavastraiyadhvikāḥ.[S084]
㈠彼部許十八界有三世故。
㈡便違自宗許十八界皆通三世。
①anyathā hi manas dhātus atītas eva syāt na anāgata pratyutpannas iṣyante ca aṣṭādaśa dhātavas traiyadhvikās
㈢དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗མ་ཡིན་ན་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ནི་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་པར་ཡང་འདོད་དོ། །
★◤yadi cā{2. Y. vā |}nāgatapratyutpannasya vijñānasya manodhātulakṣaṇaṃ na syāt atīte 'py adhvani manodhāturna vyavasthāpyeta / [027|15-]
♂yadi cā{2. Y. vā |}nāgatapratyutpannasya vijñānasya manodhātulakṣaṇaṃ na syāt atīte 'py adhvani manodhāturna vyavasthāpyeta /
◤yadi vānāgatapratyutpannasya vijñānasya manodhātulakṣaṇaṃ na syāt,[S084]
㈠若未來現在識，無意界體相。
㈡又若未來現在，六識無意界相。
①yadi ca anāgata pratyutpannasya vijñānasya manas dhātu lakṣaṇam na syāt atīte apyadhvani manas dhātus na vyavasthāpya ita
◤atīte 'py adhvani manodhāturna vyavasthāpyeta.[S084]
㈠於過去中，亦不可立為意界。
㈡過去意界亦應不立。
㈢གལ་ཏེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིད་ཀྱི:ཁམས་ཀྱི་〖PN-ཁམས་ཀྱི།〗མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་འདས་པའི་དུས་ན་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ།
★0◤nahi lakṣaṇasyādhvasu vyabhicāro 'stīti // [027|17]
◤nahi lakṣaṇasyādhvasu vyabhicāro 'stīti..[S084]
①na hi lakṣaṇasya adhvasu vyabhicāras sti iti
㈢མཚན་ཉིད་ནི་དུས་རྣམས་སུ་འཁྲུལ་པ་མེད་དོ། །
◤㈠何以故。相於三世，無不定義故。[S084]
㈡相於三世，無改易故。
◤[S085]
◤[08501-08514]
★◤kati dhātavaḥ sabhāgāḥ kati tatsabhāgāḥ / ekāntena tāvat[027|18]
♂kati dhātavaḥ sabhāgāḥ kati tatsabhāgāḥ /
◤kati dhātavaḥ sabhāgāḥ ? kati tatsabhāgāḥ ?[S085-087]
㈠幾界有等分，幾界非等分。
㈡已說內外。十八界中幾是同分，幾彼同分 。
①kati dhātavas sa bhāgās kati tad sa bhāgās
③བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
◤ekāntena tāvat——[S085-087]
①ekāntena tāvat
③རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་།
㈠若一向有等分。
★◤ 【dharmasaṃjñakaḥ /】[027|19]
♂ekāntena tāvat dharmasaṃjñakaḥ /
①dharma saṃjñakas
③ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་།
◤dharmasaṃjñakaḥ. sabhāgaḥ,[S085-087]
㈠〔偈曰〕：【法界等分】。
㈡頌曰 ：【法同分餘二_c 作不作自業】〖35_1_d〗。論曰：法同分者，謂一法界唯是同分。
🈪283བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ། ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བརྟེན་པ་དང་བཅས། གང་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་ཡུལ་དུ་ངེས་ལ་གལ་ཏེ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་སྐྱེས་པ་འམ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཡུལ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་ལ།
★◤ 【sabhāgaḥ 】[027|20]
①sa bhāgas
③བརྟེན་པ་དང་བཅས་།
㈢བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་དུ། དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ། ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བརྟེན་〖PNབསྟེན།〗པ་དང་བཅས། གང་〖Nརེ།〗ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་ཡུལ་དུ་ངེས་ལ་གལ་ཏེ་དེ་ལ་〖PNལས〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་སྐྱེས་པ་འམ:སྐྱེས་པའི་〖PNསྐྱེ་བའི〗ཆོས་ཅན་གྱི་ཡུལ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། གང་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པ་མ་སྐྱེས་པའམ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ། འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་〖PN+ལ།〗ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་〖PN-ལ།〗བདག་མེད་དོ་སྙམ་པའི་སེམས་འདི་སྐྱེའོ། །
◤yo hi viṣayo yasya vijñānasya niyataḥ,[S085-087]
㈠釋曰：是塵於識定為境。
㈡若境與識，定為所緣。
★◤yo hi viṣayo yasya vijñānasya niyato yadi tatra tadvijñānamutpantaṃ bhavatyutpattidharmi vā evaṃ sa viṣayaḥ sabhāga ityucyate / [027|21-]
♂sabhāgaḥ yo hi viṣayo yasya vijñānasya niyato yadi tatra tadvijñānamutpannaṃ bhavatyutpattidharmi vā evaṃ{3. Y. omits evaṃ |} sa viṣayaḥ sabhāga ityucyate /
◤yadi tatra tadvijñānamutpannaṃ bhavatyutpattidharmi vā,[S085-087]
㈠若識於中已生，及定生為法。
㈡識於其中，已生生法。
◤evaṃ sa viṣayaḥ sabhāga ityucyate.[S085-087]
㈠是塵說名等分。
㈡此所緣境，說名同分。
★◤na ca so 'sti kaściddharmadhāturyatra nānantaṃ manovijñānamutpannamutpatsyate vā / [027|22-]
♂naca so 'sti kaściddharmadhāturyatra nānantaṃ manovijñānamutpannamutpatsyate vā /
◤na ca so 'sti kaś ciddharmadhāturyatra nānantaṃ manovijñānam utpannam, utpatsyate vā.[S085-087]
①na ca so 'sti kaś ciddharmadhāturyatra na anantaṃ manovijñānam utpannam, utpatsyate vā.
㈠無一法界，此中無邊意識，非已生非應生。
㈡無一法界，不於其中，已正當生無邊意識。
🈪གང་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པ་མ་སྐྱེས་པའམ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ།
①yas hi viṣayas yasya vijñānasya niyatas yadi tatra tat vijñānam utpantam bhavati utpatti dharmi vai evam sa viṣayas sabhāgas iti ucyate na ca sas sti kaścid dharmadhātus yatra na anantam manas vijñānam utpannam utpatsyate vā
③གང་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་ཡུལ་དུ་ངེས་ལ་གལ་ཏེ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་སྐྱེས་པ་འམ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཡུལ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། གང་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པ་མ་སྐྱེས་པའམ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་། མེད་དེ་།
★◤tathā hi sarvāryapudgalānāmidaṃ cittamavaśyamutpadyate “sarvadharmā anātmāna” iti / [027|23-]
♂tathāhi sarvāryapudgalānāmidaṃ cittamavaśyamutpadyate “sarvadharmā anātmāna”{4. MS. sarvadharmmānātmāna |} iti /
◤tathā hi sarvāryapudgalānāmidaṃ cittamavaśyamutpadyate ——[S085-087]
㈠何以故。一切聖人心緣法界，必如此生。
㈡由諸聖者，決定生心。
①tathā hi sarva ārya pudgalānām idam cittam avaśyam utpadyate sarva dharmās anātmānas iti
③འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་དོ་སྙམ་པའི་སེམས་འདི་སྐྱེའོ་།།
◤“sarvadharmā anātmānaḥ” iti.[S085-087]
㈠謂一切法無我。
㈡觀一切法，皆為無我。
🈪འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་དོ་སྙམ་པའི་སེམས་འདི་སྐྱེའོ། །
★0◤tasya ca svabhāvasahabhūnirmuktāḥ sarvadharmā ālambanam / [027|14-]
◤tasya ca svabhāvasahabhūnirmuktāḥ sarvadharmā ālambanam,[S085-087]
㈠此心離自性，及共有法。
㈡彼除自體，及俱有法。
🈪284དེའི་དམིགས་པ་ཡང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །
①tasya ca svabhāva saha bhū nirmuktās sarva dharmās ālambanam
㈢དེའི་དམིགས་པ་ཡང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །
★◤sa punaścittakṣaṇo 'nyasya cittakṣaṇasyālambanamiti dvayoḥ kṣaṇayoḥ sarvadharmā hyālambanaṃ bhavanti / [027|25-]
♂sa punaścittakṣaṇo 'nyasya cittakṣaṇasyālambanamiti dvayoḥ kṣaṇayoḥ sarvadharmā hyālambanaṃ{5. Y. omits hi |} bhavanti /
◤sa punaś cittakṣaṇo 'nyasya cittakṣaṇasyālambanam——[S085-087]
㈠餘一切法悉為境界。此剎那心。
㈡餘一切法，皆為所緣。
①sa punar cit takṣaṇas anyasya cit ta kṣaṇasya ālambanam iti dvayos kṣaṇayos sarva dharmās hi ālambanam bhavanti
③སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་གྱི་དམིགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྱུར་ཏེ་།
㈢སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་གྱི་དམིགས་པ་མ་〖PN-མ〗ཡིན་པས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་〖PN-ལྟ།〗བས་ན་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་རྟག་ཏུ་བརྟེན་〖PNབསྟེན།〗པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤iti dvayoḥ kṣaṇayoḥ sarvadharmā hyālambanaṃ bhavanti.[S085-087]
㈠於第二剎那心，皆成境界。於二剎那中，一切法皆成境界。
㈡如是所除，亦第二念心所緣境。此二念心，緣一切境，無不周遍。
★★◤tasmād dharmadhātuarnityaṃ sabhāgaḥ / [027|26]
♂tasmād dharmadhāturnityaṃ sabhāgaḥ /
◤tasmād dharmadhāturnityaṃ sabhāgaḥ.[S085-087]
㈠是故法界恒是等分。
㈡是故法界恒名同分。
🈪285སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་གྱི་དམིགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་རྟག་ཏུ་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
①tasmāt dharmadhātuarnityam sa bhāgas
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་རྟག་ཏུ་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤tatsabhāgāś ca śeṣāḥ,[S085-087]
㈠〔偈曰〕：【非等分餘】。
★◤ 【tatsabhāgāśca śeṣāḥ】[027|27]
①tad sa bhāgās ca śeṣās
③ལྷག་མ་ནི། དེ་དང་མཚུངས་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་།
ⅱ㈢ལྷག་མ་ནི། དེ་དང་མཚུངས་པ་དག་ཀྱང་ཡིན།
◤sabhāgaś ceti caśabdaḥ.[S085-087]
㈠釋曰：除法界所餘界，非等分亦有等分。
㈡餘二者，謂餘十七界，皆有同分，及彼同分。
★◤sabhāgaśceti caśabdaḥ / ko 'yaṃ tatsabhāgo nāma / [027|28]
♂tatsabhāgāśca śeṣāḥ sabhāgaśceti caśabdaḥ / ♂ko 'yaṃ tatsabhāgo nāma /
①sa bhāgas ca iti caśabdas
㈢ཀྱང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་པའོ། །
①kas yam tat sabhāgas nāma
③དེ་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢དེ་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། གང་ཞིག་རང་གི་ལས་མི་བྱེད། །གང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ko 'yaṃ tatsabhāgo nāma?[S085-087]
㈠何法名非等分。
㈡何名同分彼同分耶。
🈪དེ་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན།
★◤ 【yo na svakarmakṛt // VAkK_1.39 //】[028|01]
♂@028 yo na svakarmakṛt //39//
①yas na sva karma kṛt
③གང་ཞིག་རང་གི་ལས་མི་བྱེད་།།
◤yo na svakarmakṛt..39..[S085-087]
㈠〔偈曰〕：【不作自事】。
㈡謂作自業，不作自業。
◤uktaṃ bhavati —— yaḥ svakarmakṛt sa sabhāga iti.[S085-087]
㈠釋曰：義至已說。若作自事，名有等分。
㈡若作自業，名為同分。不作自業，名彼同分。
🈪གང་ཞིག་རང་གི་ལས་མི་བྱེད། །གང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤uktaṃ bhavati yaḥ svakarmakṛt sa sabhāga iti / [028|02]
♂[ 21b. 2B. V ] uktaṃ bhavati yaḥ svakarmakṛtsa{1. MS. ..kṛtsva |} sabhāga iti /
①uktam bhavati yas sva karma kṛt sa sabhāgas iti
③གང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤[S085-087]
◤[08514-08615]
◆86♂paśyati drakṣyati vā
★◤tatra yena cakṣuṣā rūpāṇyapaśyat paśyati drakṣyati vā taducyate sabhāgaṃ acakṣuḥ / [028|02-]
♂tatra yena cakṣuṣā rūpāṇyapaśyat paśyati drakṣyati vā taducyate sabhāgaṃ cakṣuḥ /
◤tatra yena cakṣuṣā rūpāṇyapaśyat paśyati drakṣyati vā taducyate —— sabhāgaṃ cakṣuḥ.[S085-087]
㈠若眼界已見色、正見色、當見色，說名有等分。
㈡此中眼界，於有見色，已正當見，名同分眼。
①tatra yena cakṣuṣā rūpāṇi apaśyat paśyati drakṣyati vā tat ucyate sa bhāgam acakṣus
③དེ་ལ་མིག་གང་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་དང་། ལྟ་བ་འམ་ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་མིག་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ལ་མིག་གང་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་དང་། ལྟ་བའམ་ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་མིག་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་{46b}ལ་ཡང་རང་རང་〖PN-རང་།〗གི་ཡུལ་ལ་བྱེད་པས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤evaṃ yāvanmanaḥ svena viṣayakāritreṇa vaktavyam / [028|03-]
◤evaṃ yāvanmanaḥ svena viṣayakāritreṇa vaktavyam.[S085-087]
㈠乃至意界亦爾。由於塵自功能，立名等分。
㈡如是廣說，乃至意界。各於自境，應說自用。
🈪287དེ་ལ་མིག་གང་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་དང་། ལྟ་བ་འམ་ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་མིག་དེ་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ཡུལ་ལ་བྱེད་པས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པའི་མིག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་རྣམས་མ་མཐོང་བར་འགགས་པ་དང་། འགག་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་བའོ། །
①evam yāvat manas svena viṣaya kāritreṇa vaktavyam
③དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་ ****[@46b]**** ་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ཡུལ་ལ་བྱེད་པས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
★0◤tatsabhāgaṃ cakṣuḥ kāśmīrāṇāṃ caturvidham / [028|04]
◤tatsabhāgaṃ cakṣuḥ kāśmīrāṇāṃ caturvidham ——[S085-087]
㈠罽賓國師說：非等分眼有四種。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師說：彼同分眼，但有四種。
①tad sa bhāgam cakṣus kāśmīrāṇām caturvidham
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པའི་མིག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པའི་མིག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་རྣམས་མ་མཐོང་བར་འགགས་པ་དང་། འགག་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤yad dṛṣṭvā rūpāṇi niaruddhaṃ nirudhyate nirotsyate vā yaccānutpattidharmi / [028|04-]
♂yad dṛṣṭvā rūpāṇi niruddhaṃ nirudhyate nirotsyate vā yaccānutpattidharmi /
◤yad dṛṣṭvā rūpāṇi niruddham, nirudhyate, nirotsyate vā, yaccānutpattidharmi.[S085-087]
㈠若眼根不見色，已滅正滅當滅，無生為法。
㈡謂不見色，已正當滅，及不生法。
①yat dṛṣṭvā rūpāṇi niaruddham nirudhyate nirotsyate vā yat ca anutpatti dharmi
③གཟུགས་རྣམས་མ་མཐོང་བར་འགགས་པ་དང་། འགག་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་བའོ་།།
★0◤pāścāttyānāṃ punaḥ pañcavidham / [028|05-]
◤pāścāttyānāṃ punaḥ pañcavidham ——[S085-087]
㈠西方諸師說：有五種無生為法。
㈡西方諸師，說有五種。
★★◤tadevānutpattidharmi dvidhā kṛtvā vijñānasamāyuktaṃ cāsamāyusktaṃ ca / [028|06]
♂tadevānutpattidharmi dvidhā kṛtvā vijñānasamāyuktaṃ {2. Y. omits ca |}cāsamāyuktaṃ ca /
◤tadevānutpattidharmi dvidhā kṛtvā vijñānasamāyuktaṃ ca, asamāyuktaṃ ca.[S085-087]
㈠分為二分：一與識相應，一與識不相應。
㈡謂不生法復開為二：一有識屬，二無識屬。
🈪288ནུབ་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
①pāścāttyānām punar pañcavidham tat eva anutpatti dharmi dvidhā kṛtvā vijñāna samāyuktam ca asamāyusktam ca
③ནུབ་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་;་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ནུབ་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤evaṃ yāvat kāyo veditavyaḥ / manastvanutpattidharmakameva tatsabhāgam / [028|07]
◤evaṃ yāvat kāyo veditavyaḥ.[S085-087]
㈠乃至身亦爾。
㈡乃至身界，應知亦然。
🈪ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①evam yāvat kāyas veditavyas
③ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
①manas tu anutpatti dharmakam eva tad sabhāgam
㈢ཡིད་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་དེ་〖PN+དང་།〗འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤manas tv anutpattidharmakameva tatsabhāgam.[S085-087]
①manas tv anutpatti-dharmakam eva tat-sabhāgam.
㈠意根但無生為法，名非等分。
㈡意彼同分，唯不生法。
🈪ཡིད་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་དེ་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་གང་དག་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། མཐོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །
◤rūpāṇi ca yāni cakṣuṣā'paśyat, paśyati, drakṣyati vā, tāni sabhāgāni.[S085-087]
①rūpāṇi ca yāni cakṣuṣā 'paśyat, paśyati, drakṣyati vā, tāni sabhāgāni.
㈠色者若已見正見當見，名有等分。
㈡色界為眼已正當見，名同分色。
★◤rūpāṇi ca yāni cakṣuṣā 'paśāyat paśyati drakṣyati vā tāni sabhāgāni / [028|07-]
♂rūpāṇi ca yāni cakṣuṣā'paśyat paśyati drakṣyati vā tāni sabhāgāni /
①rūpāṇi ca yāni cakṣuṣā paśāyat paśyati drakṣyati vā tāni sabhāgāni
㈢གཟུགས་གང་དག་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། མཐོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་བརྟེན་〖PNསྟེན།〗པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །
★0◤tatsabhāgāni caturvidhāni / [028|08]
◤tatsabhāgāni caturvidhāni ——[S085-087]
㈠非等分有四種。
㈡彼同分色，亦有四種。
🈪དེ་དང་འདྲ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གང་དག་མ་མཐོང་བ་ཉིད་དུ་འགགས་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། གང་དག་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ།
①tad sa bhāgāni caturvidhāni
③དེ་དང་འདྲ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢དེ་དང་འདྲ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གང་དག་མ་མཐོང་བ་ཉིད་དུ་འགགས་པ་དང་།:འགག་པ་དང་།〖Nའགག་པ་དང་།〗 འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། གང་དག་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་རེག་བྱའི་བར་དག་ལ་ཡང་རང་གི་དབང་པོའི་བྱེད་པས་དེ་དང་འདྲ་བ་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★★◤yānyadṛṣṭānyeva niruddhāni nirudhyante nirutsyante vā yāni cānutpattidharmīṇi / [028|09]
♂yānyadṛṣṭānyeva niruddhāni nirudhyante nirotsyante vā yāni cānutpattidharmīṇi /
◤yānyadṛṣṭānyeva niruddhāni, nirudhyante, nirotsyante vā, yāni cānutpattidharmīṇi.[S085-087]
㈠若色非所見，已滅正滅當滅，無生為法。名非等分。
㈡謂非眼見，已正當滅，及不生法。
①yāni adṛṣṭāni eva niruddhāni nirudhyante nirutsyante vā yāni ca anutpatti dharmīṇi
③གང་དག་མ་མཐོང་བ་ཉིད་དུ་འགགས་པ་དང་། འགག་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། གང་དག་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ་།
㈢གཅིག་གི་མིག་བརྟེན་〖PNསྟེན།〗པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ yāvat spraṣṭavyāni / [028|09-]
◤evaṃ yāvat spraṣṭavyāni.[S085-087]
㈠乃至觸亦爾。
㈡廣說乃至觸界亦爾。
★0◤svendriyakāritreṇa sabhāgatatsabhāgāni veditavyāni / [028|10]
◤svendriyakāritreṇa sabhāgatatsabhāgāni veditavyāni.[S085-087]
㈠由自根功能，應知色等.有等分非等分義。
㈡各對自根.應說自用，應知同分及彼同分。
🈪དེ་བཞིན་དུ་རེག་བྱའི་བར་དག་ལ་ཡང་རང་གི་དབང་པོའི་བྱེད་པས་དེ་དང་འདྲ་བ་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤yadekasya cakṣuḥ sabhāgaṃ tatsarveṣām / [028|10-]
◤yadekasya cakṣuḥ sabhāgaṃ tat sarveṣām.[S085-087]
㈠是一人等分眼，於一切人非等分。
㈡眼若於一是同分，於餘一切亦同分。
🈪289གཅིག་གི་མིག་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
①evam yāvat spraṣṭavyāni sva indriya kāritreṇa sabhāga tat sa bhāgāni veditavyāni yat ekasya cakṣus sa bhāgam tat sarveṣām
③དེ་བཞིན་དུ་རེག་བྱའི་བར་དག་ལ་ཡང་རང་གི་དབང་པོའི་བྱེད་པས་དེ་དང་འདྲ་བ་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ་;། གཅིག་གི་མིག་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།།
★0◤evaṃ tatsabhāgamapi / [028|11]
◤evaṃ tatsabhāgamapi.[S085-087]
①evam tat sabhāgam api
③དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ་།
㈢དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
ⅰ㈡彼【同分亦如是】〖49_2_a〗。
🈪དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ།
★◤tatha yāvanmanaḥ / [028|10-028|11]
♂tathā yāvanmanaḥ /
◤tathā yāvanmanaḥ.[S085-087]
㈠乃至意亦爾。
㈡廣說乃至意界亦爾。
🈪ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཟུགས་ནི་གང་ཞིག་ལྟ་བ་དེའི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ་གང་མི་ལྟ་བ་དེའི་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་གང་ལ་གཅིག་ལྟ་བ་དེ་ལ་མང་པོ་ཡང་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཟླ་བ་དང་བྲོ་གར་དང་གྱད་དག་ལ་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ། །
①tatha yāvat manas
③ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤rūpaṃ tu yaḥ paśyati tasya sabhāgaṃ yo na paśyati tasya tatsabhāgam / [028|11-]
◤rūpaṃ tu yaḥ paśyati tasya sabhāgaṃ yo na paśyati tasya tatsabhāgam.[S085-087]
㈠色則不爾。隨能見者，於此人則成等分。若不能見，於此人則非等分。
㈡色即不然，於見者是同分，於不見者是彼同分。
①rūpam tu yas paśyati tasya sa bhāgam yas na paśyati tasya tat sabhāgam
㈢གཟུགས་ནི་གང་ཞིག་ལྟ་བ་དེའི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ་གང་མི་ལྟ་བ་དེའི་ནི་དེ་〖PNདེའི།〗དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ kāraṇam / [028|12]
◤kiṃ kāraṇam ?[S085-087]
㈠何以故。
㈡所以者何 。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་གང་ལ་གཅིག་ལྟ་བ་དེ་ལ་མང་པོ་ཡང་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཟླ་བ་དང་བྲོ་གར་དང་གྱད་དག་ལ་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤asti hi saṃbhavo yadrūpamekaḥ paśyati taddhavo 'pi paśyeyuryathā candranaṭmallaprekṣāsu / [028|12-]
♂asti hi saṃbhavo yadrūpamekaḥ paśyati tadbahavo 'pi paśyeyuryathā candranaṭamallaprekṣāsu /
◤asti hi sambhavo yad rūpamekaḥ paśyati tadbahavo 'pi paśyeyuḥ,[S085-087]
㈠有如此義。此色是一人所見，亦可得為多人所見。
㈡色有是事。謂一所見，亦多所見。
①asti hi saṃbhavas yat rūpam ekas paśyati tat havas api paśyeyus yathā candra naṭmalla prekṣāsu
③གཟུགས་གང་ལ་གཅིག་ལྟ་བ་དེ་ལ་མང་པོ་ཡང་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཟླ་བ་དང་བྲོ་གར་དང་གྱད་དག་ལ་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
◤yathā —— candranaṭamallaprekṣāsu.[S085-087]
㈠如觀看時，中見月舞，相攢等色。[(攢＝㩌【三】【宮】)]
㈡如觀月舞，相撲等色。
★0◤natu saṃbhavo 'sti yadekena cakṣuṣā dvau paśyetām / [028|13-]
◤natu sambhavo 'sti yadekena cakṣuṣā dvau paśyetām.[S085-087]
㈠無如此義。由一眼根，二人見色。
㈡眼無是事。謂一眼根，二能見色。
①na tu saṃbhavas sti yat ekena cakṣuṣā dvau paśyetām
③གང་གཉིས་མིག་གཅིག་གིས་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དེ་།
㈢གང་གཉིས་མིག་གཅིག་གིས་ལྟ་〖PNབལྟ།〗བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་གཅིག་གི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★0◤ato 'syāsādhāraṇatvādekasantānavaśena vyavasthānam / [028|14]
◤ato 'syāsādhāraṇatvādekasantānavaśena vyavasthānam.[S085-087]
㈠是故諸根，不共得故。就一相續，分別等分非等分。
㈡眼不共故，依一相續，建立同分，及彼同分。
🈪290གང་གཉིས་མིག་གཅིག་གིས་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་གཅིག་གི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ །གཟུགས་ནི་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་མའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ །གཟུགས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་དག་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །
①atas syāsā dhāraṇa tvāt eka santāna vaśena vyavasthānam
③དེའི་ཕྱིར་འདི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་གཅིག་གི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ་།།
★0◤rūpasya tu sādhāraṇatvāt anekasantānavaśena / [028|15]
◤rūpasya tu sādhāraṇatvād anekasantānavaśena.[S085-087]
㈠色由共得故，不就一相續立等分非等分。
㈡色是共故，依多相續，建立同分。及彼同分。
①rūpasya tu sādhāraṇa tvāt aneka santāna vaśena
③གཟུགས་ནི་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་མའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ་།
㈢གཟུགས་ནི་〖PN-ནི〗ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་〖PN+དུ།〗མའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ།
★◤yathā raupamevaṃ śabdagandharasaspraṣṭavyadhātavo veditavyāḥ / [028|15-]
♂yathā rūpamevaṃ śabdagandharasaspraṣṭavyadhātavo veditavyāḥ /
◤yathā rūpam, evaṃ śabdagandharasaspraṣṭavyadhātavo veditavyāḥ.[S085-087]
㈠如色聲香味觸界，應知如此。
㈡如說色界聲香味觸，應知亦爾。
◤[S087]
◤[08701-08709]
★★◤bhavatu śabda evam / [028|16]
♂bhavatu śa-[ 22a. 2A. VI ]bda evam /
◤bhavatu śabda evam,[S087]
㈠聲界可許如此。
㈡聲可如色。
①yathā raupam evam śabda gandha rasa spraṣṭavya dhātavas veditavyās bhavatu śabdas evam
㈢གཟུགས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་དག་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤gandhādayastu ya ekena gṛhyante na te 'nyena prāptagṛhaṇādityasādhāraṇatvādeṣāṃ cakṣurādivadatideśo nyāyyaḥ / [028|16-]
♂gandhādayastu ya ekena gṛhyante na te 'nyena prāptagrahaṇādityasādhāraṇatvādeṣāṃ cakṣurādivadatideśo{3. MS. ...ditideśo |} nyāyyaḥ /
◤gandhādayas tu ya ekena gṛhyante na te 'nyena prāptagrahaṇād ity asādhāraṇatvād eṣāṃ [S087]
①gandha ādayas tu yas ekena gṛhyante na te anyena prāpta gṛhaṇa āditya sādhāraṇa tvāt eṣām cakṣus ādi vat ati deśas nyāyyas
③སྒྲ་ནི་དེ་ལྟ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་དག་གཅིག་གིས་འཛིན་པ་དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་འཛིན་ཏེ། ཕྲད་ནས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཀྱང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བསྒྲེ་བའི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་།
㈢སྒྲ་ནི་དེ་ལྟ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་དག་གཅིག་གིས་འཛིན་པ་དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་འཛིན་ཏེ། ཕྲད་ནས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰⅱ
🈪291སྒྲ་ནི་དེ་ལྟ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་དག་གཅིག་གིས་འཛིན་པ་དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་འཛིན་ཏེ། ཕྲད་ནས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཀྱང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བསྒྲེ་བའི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་ཡང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཐུན་མོང་བ་ཉིད་དེ། གཅིག་གིས་སྣ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བའི་དྲི་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་གི་ཡང་ཡིན་པ་སྲིད་པ་དེ་ནི་ཡོད་ཀྱི་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤cakṣurādivadatideśo nyāyyaḥ ?[S087]
㈠香等三界，隨一一人所得，餘人不得。何以故。此三皆至到根，故不共得。別立似眼等。應是道理。
㈡香味觸三，至根方取。是不共故，一取非餘。理應如眼等。
★★◤astyetadevamapi tveśāmapi saṃbhavaṃ prati sādhāraṇatvam / [028|18]
♂astyetadevamapi tveṣāmapi saṃbhavaṃ prati sādhāraṇatvam /
◤astyetadevam, api tveṣāmapi sambhavaṃ prati sādhāraṇatvam.[S087]
㈠雖不共得，有如此道理可立共得。
㈡不應如色說，雖有是理，而容有共。
★0◤asti hyeṣa saṃbhavo ya eva gandhādaya ekasya ghrāṇādivijñānamutpādayeyusta evānyeṣāmapi / [028|18-]
◤asti hyeṣa sambhavo ya eva gandhādaya ekasya ghrāṇādivijñānamutpādayeyusta evānyeṣāmapi,[S087]
㈠何以故有如此義。是香等能生一人鼻等識，亦可得生餘人鼻等識。
㈡所以者何。香等三界，於一及餘，皆有可生，鼻等識義。
①asti etat evam api tu ā īśām api saṃbhavam prati sādhāraṇa tvam asti hi eṣa saṃbhavas yas eva gandha ādayas ekasya ghrāṇa ādi vijñānam utpādayeyus te eva anyeṣām api na tu evam cakṣus ādayas
③དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་ཡང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཐུན་མོང་བ་ཉིད་དེ། གཅིག་གིས་སྣ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བའི་དྲི་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་གི་ཡང་ཡིན་པ་སྲིད་པ་དེ་ནི་ཡོད་ཀྱི་མིག་ལ། ****[@47a]**** *་།། སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཀྱང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བསྒྲེ་བའི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་ཡང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཐུན་མོང་བ་ཉིད་དེ། གཅིག་གིས་〖PNགི།〗སྣ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་〖Nསྐྱེད།〗པར་འགྱུར་བའི་དྲི་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་གི་ཡང་ཡིན་པ་སྲིད་པ་དེ་ནི་ཡོད་ཀྱི་མིག་ལ་{47a}།སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤na tvevaṃ cakṣurādayaḥ / tasmāndeṣāṃ rūpādivadatideśaḥ / [028|20]
♂na tvevaṃ cakṣurādayaḥ / tasmādeṣāṃ rūpādivadatideśaḥ /
◤na tvevaṃ cakṣurādayaḥ.[S087]
㈠眼等則不爾。
㈡眼等不然。
①tasmāt deṣām rūpa ādi vat ati deśas
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་གཟུགས་བཞིན་དུ་བསྒྲེའོ། །
◤tasmādeṣāṃ rūpādivadatideśaḥ.[S087]
㈠是故香等如色，可得例說。
㈡故如色說。
◤cakṣurvijñānādīnāṃ sabhāgatatsabhāgatvam utpattyanutpattidharmitvād,[S087]
①cakṣurvijñānādīnāṃ sabhāga-tat-sabhāga-tvam utpatty-anutpatti-dharmi-tvād,
㈠眼等諸識，等分非等分義，由定生定不生故。
㈡眼等六識，同分彼同分生不生法故。
★0◤cakṣurvijñānādīnāṃ sabhāgatatsabhāgatvamutpattyanutpattidharmitvādyathā manodhātoḥ / [028|20-]
◤yathā manodhātoḥ.[S087]
㈠猶如意界。
㈡如意界說。
🈪292དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་གཟུགས་བཞིན་དུ་བསྒྲེའོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤sabhāga iti ko 'rthaḥ / [028|22]
◤sabhāga iti ko 'rthaḥ ?[S087]
㈠等分者有何義。
㈡云何同分彼同分義。
①cakṣus vijñāna ādīnām sabhāga tad sabhāga tvam utpatti anutpatti dharmi tvāt yathā manas dhātos sa bhāgas iti kas arthas
㈢མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤indriyaviṣayavijñānānāmanyonyabhajanam.[S087]
①indriya viṣaya vijñānānām anyonya bhajanam.
㈠根塵及識，更互相應。
㈡根境識三，更相交涉，故名為分。
🈪293བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་འམ།
★0◤indriyaviṣayavijñānānāmanyonyabhajanaṃ kāritrabhajanaṃ vā bhāgaḥ / [028|22-]
①indriya viṣaya vijñānānām anyonya bhajanam kāritra bhajanam vā bhāgas
㈢བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་འམ། བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་བརྟེན་པའོ། །
★0◤sa eṣāmastīti sabhāgaḥ / sparśasamānakāryatvādvā / [028|23]
◤kāritrabhajanaṃ vā bhāgaḥ,[S087]
①kāritra bhajanam vā bhāga ,
㈠又共作一切能。
㈡或復分者，是己作用。[བརྟེན་པ習近]
🈪བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་བརྟེན་པའོ། ། དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སམ།
①sas eṣām asti iti sa bhāgas
③དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སམ་།
㈢དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སམ། འབྲས་བུ་རེག་པ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་བརྟེན་པ་མཚུངས་པའོ། །
①sparśa samāna kārya tvāt vā
③འབྲས་བུ་རེག་པ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་བརྟེན་པ་མཚུངས་པའོ་།།
◤ sa eṣāmastīti sabhāgāḥ. sparśasabhāgakāryatvād vā. sparśasamānakāryatvādvā[S087]
① sa eṣām astīti sabhāgāḥ. sparśa samāna[sabhāga] kāryatva vā.
㈠又同以一觸為事故。
㈡或復分者，是所生觸。同有此分，故名同分。
🈪འབྲས་བུ་རེག་པ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་བརྟེན་པ་མཚུངས་པའོ། །
★◤ye punarasabhāgāste teṣā sabhāgānāṃ jātisāmānyena sabhāgatvāt tatsabhāgāḥ / [028|23-]
♂ye punarasabhāgāste teṣāṃ sabhāgānāṃ jātisāmānyena sabhāgatvāt tatsabhāgāḥ /
◤ye punar asabhāgāḥ, teṣāṃ sabhāgānāṃ jātisāmānyena sabhāgatvāt tatsabhāgāḥ..39..[S087]
㈠非等分者。是等分同類。雖似彼非彼，故名非等分。
㈡與此相違，名彼同分。 由非同分，與彼同分，種類分同，名彼同分。
🈪གང་དག་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་དང་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་དག་གོ །
①ye punar asa bhāgās te teṣā sa bhāgānām jāti sāmānyena sa bhāga tvāt tad sa bhāgās
㈢གང་དག་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བརྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་དང་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་དག་གོ། །
◤[S087]
◤[08710-08712]
★◤kati dhātavo darśanaheyāḥ kati bhāvanāheyāḥ katyaheyāḥ / rūpiṇastāvat[028|25]
♂kati dhātavo darśanaheyāḥ kati bhāvanāheyāḥ katyaheyāḥ{4. MS. katyaheyā |} /
◤kati dhātavo darśanaheyāḥ?[S087]
①kati dhātavas darśana heyās kati bhāvanā heyās katyaheyās
③མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་དུ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན་།
㈢མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། བསྒོམས་〖PNCབསྒོམ།〗པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་དུ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསྒོམས་〖PNCབསྒོམ།〗པས་སྤང་བྱ་ཡིན། ལྔ་ཡང་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་གོ།
◤㈠幾界見諦所滅。[S087]
㈡已說同分及彼同分。十八界中，幾見所斷 。
★◤ 【daśa bhāvanayā heyāḥ pañca ca 】[028|26]
♂rūpiṇastāvat daśa bhāvanayā heyāḥ{5. MS. bhāvanāheyāḥ |} pañca ca vijñānadhātavaḥ /
①rūpiṇas tāvat daśa bhāvanayā heyās pañca ca
③རེ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བྱ་ཡིན་།
◤㈠幾界修道所滅。[S087]
㈡幾修所斷 。
🈪294མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དུ། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་དུ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། ལྔ་ཡང་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་གོ །
◤katy aheyāḥ? rūpiṇas tāvat——[S087]
㈠幾界非所滅。
㈡幾非所斷 。
◤daśa bhāvanayā heyāḥ, pañca ca,[S087]
㈠〔偈曰〕：【十界修道滅 五亦】。
㈡頌曰：【十五唯修斷】〖36_1_a〗，
◤vijñānadhātavaḥ.[S087]
㈠釋曰：色等十界，并五識界，一向修道所滅。
㈡論曰：十五界者，謂十色界及五識界。唯修斷者，此十五界唯修所斷。
★◤vijñānadhātavaḥ / [028|27]
①vijñāna dhātavas
③ལྔ་ཡང་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་དག་གོ་།
★0◤ 【antyāstrayastridhā /】[028|28]
①antyās trayas tridhā
③ཐ་མའི་གསུམ་རྣམ་གསུམ་།
㈢ཐ་མའི་〖PNམ།〗གསུམ་རྣམ་གསུམ། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཁམས་གསུམ་པོ་〖Nཔ།〗འདི་དག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ:འདི་དག་〖PN-པོ་འདི་དག〗སྟེ། ཕྲ་རྒྱས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དང་། །དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤[S088]
◤[08801-08810]
★★◤manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuśca / ete trayo dhātavaḥ pāṭhānupūrvyā 'ntyāstriprakārāḥ / [028|29]
♂manodhāturdharmadhāturmanovijñānadhātuśca / ete trayo dhātavaḥ pāṭhānupūrvyā'ntyāstriprakārāḥ /
①manas dhātus dharmadhātus manas vijñāna dhātus ca ete trayas dhātavas pāṭha ānupūrvyā ntyās tri prakārās
③ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྟེ་།
◤antyās trayas tridhā.[S088]
㈠〔偈曰〕：【後三三】。
㈡【後三界通三】〖36_1_b〗，
🈪ཐ་མའི་གསུམ་རྣམ་གསུམ། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྟེ།
◤manodhātuḥ, dharmadhātuḥ, manovijñānadhātuś ca ——[S088]
㈠釋曰：意界法界意識界。
㈡後三界者，意界法界及意識界。
◤ete trayo dhātavaḥ pāṭhānupūrvyā'ntyāstriprakārāḥ.[S088]
①ete trayo dhātavaḥ pāṭhānupūrvyā 'ntyāstriprakārāḥ.
㈠此三各有三種。
㈡通三者，謂此後三界各通三種。
★◤aṣṭāśītyanuśayāḥ tatsahabhuvastatpraptayaśāca sānucarā daṛśanaheyāḥ / [029|01]
♂@029 aṣṭāśītyanuśayāḥ tatsahabhuvastatprāptayaśca sānucarā darśanaheyāḥ /
◤aṣṭāśītyanuśayāḥ tatsahabhuvastatprāptayaś ca sānucarā darśanaheyāḥ.[S088]
①aṣṭāśīti anuśaya tat sahabhuva tat prāptayas ca sa anucarā darśanaheyāḥ.
㈠八十八隨眠，或與彼共有法，是彼至得，共彼伴類。皆見諦滅。
㈡八十八隨眠，及彼俱有法，并隨行得。皆見所斷。
🈪ཕྲ་རྒྱས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དང་། །དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①aṣṭāśīti anuśayās tad sahabhuvas tad praptayaśāca sa anucarās daṛśana heyās
③ཕྲ་རྒྱས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དང་།། དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤śeṣāḥ sāsravā bhāvanāheyāḥ / [029|01-]
◤śeṣāḥ sāsravā bhāvanāheyāḥ.[S088]
㈠所餘有流皆修道滅。
㈡諸餘有漏，皆修所斷。
🈪295ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གོ །
①śeṣās sa āsravās bhāvanā heyās
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་དག་ཡིན་ནོ་།། ཡིན་ནོ་།།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྒོམས་〖PNབསྒོམ།〗པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤anāsravā aheyāḥ / [029|02]
♂anāsravā apraheyāḥ{1. Y. aheyāḥ |} /
◤anāsravā aheyāḥ.[S088]
㈠無流非所滅。
㈡一切無漏，皆非所斷。
①anāsravās aheyās
③ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། ཡིན་ནོ་།། དག་གོ་།།
㈢ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གོ། །
★◤nanu cānyadapi darśanaprahātavyamasti pṛthagjanatvamāpāyikaṃ ca kāyavākkarma / [029|02-]
♂nanu cānyadapi darśanaprahātavyamasti pṛthagjanatvamāpāyikaṃ{2. Y. apāyasaṃvarttanīyaṃ |} ca kāyavākkarma |{3. MS. vākkarmmārya |} āryamārgavirodhi-[ 22b. 2B. VI ]tvāt na tad darśanaprahātavyam |{4. MS. ...tavyameṣa |} eṣa hi saṃkṣepaḥ /
◤nanu cânyad api darśanaprahātavyam asti[S088]
◤pṛthagjanatvam âpāyikaṃ ca kāyavākkarma?[S088]
㈠更有別法，是見諦所滅為。不爾。何者別法。凡夫性能感惡道。
㈡豈不更有，見所斷法 。謂異生性，及招惡趣，身語業等。
🈪296སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དང་། ངན་སོང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱང་འཕགས་པའི་ལམ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཞན་ཡང་ཡོད་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོར་བསྡུ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །
◤kati bhāvanāheyāḥ?[S088]
◤āryamārgavirodhitvāt na tad darśanaprahātavyam.[S088]
㈠身口二業與聖道相違故。此非見諦滅。
㈡此與聖道，極相違故。 雖爾此法非見所斷。
★◤āryamārgavirodhitvāt na tad daṛśanaprahātavyam / [029|03-]
①nanu ca anyat api darśana prahātavyam asti pṛthagjana tvam āpāyikam ca kāya vāc karma ārya mārga virodhi tvāt na tat daṛśana prahātavyam
③སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དང་། ངན་སོང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱང་འཕགས་པའི་ལམ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཞན་ཡང་ཡོད་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དང་། ངན་སོང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱང་འཕགས་པའི་ལམ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཞན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོར་བསྡུ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །
◤eṣa hi saṃkṣepaḥ.[S088]
㈠此中略說見諦滅相。
㈡略說彼相。
★◤eṣa hi saṃkṣepaḥ / [029|04]
♂na dṛṣṭiheyamakliṣṭaṃ na rūpaṃ nāsti kiṃcidakliṣṭaṃ darśanaprahātavyaṃ nāpi rūpam |{5. MS. rūpamakliṣṭā .. |} akliṣṭāvyākṛtaṃ ca pṛthag{6. MS. pṛthak |}janatvam /
①eṣa hi saṃkṣepas
③མདོར་བསྡུ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་།།
◤na dṛṣṭiheyam akliṣṭaṃ na rūpaṃ nâpy aṣaṣṭhajam. 1.40.[S088]
㈠〔偈曰〕：【非污非見滅 非色非六生】。
㈡【不染非六生_c 色定非見斷】〖36_1_d〗。
🈪297ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་མཐོང་སྤང་མིན། །གཟུགས་མིན་དྲུག་པ་མིན་སྐྱེས་མིན། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ལ་གཟུགས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ།།
★◤ 【na dṛṣṭiheyamakliṣṭaṃ na rūpaṃ nāpyaḍaḍtḥajaṃ】[029|05]
①na dṛṣṭi heyam akliṣṭam na rūpam na api aḍaḍtḥa jam
③ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་མཐོང་སྤང་མིན་།། གཟུགས་མིན་དྲུག་པ་མིན་སྐྱེས་མིན་།།
㈢ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་མཐོང་སྤང་མིན། །གཟུགས་མིན་དྲུག་པ་མིན་སྐྱེས་མིན། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ལ་གཟུགས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nâsti kiñcid akliṣṭaṃ darśanaprahātavyam, nâpi rūpam.[S088]
㈠釋曰：見諦所滅隨一法，無非染污。色亦非見諦滅。
㈡謂不染法，非六生色，定非見斷。
★◤nāsti kiñcidakliṣṭaṃ darśanaprahātavyaṃ nāpi rūpam / [029|06]
①na asti kiñcid akliṣṭam darśana prahātavyam na api rūpam
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ལ་གཟུགས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ།།
◤akliṣṭāvyākṛtaṃ ca pṛthagjanatvam;[S088]
㈠凡夫性，是無記無染污。
㈡其異生性，是不染污，無記性攝。
🈪སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤akliṣṭavyākṛtaṃ ca pṛthagjanatvam / [029|06-]
①akliṣṭa vyākṛtam ca pṛthagjana tvam
③སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤samucchinnakuśalamūlavītarāgāṇāmapi tatsamanvāmat rūpaṃ kāyavākkarma / [029|07]
♂samucchinnakuśalamūlavītarāgāṇāmapi tatsamanvāgata{7. Y. samanvāgamāt |}rūpaṃ{8. MS. rūpa |} kāyavākkarma /
◤samucchinnakuśalamūlavītarāgāṇām api tatsamanvāgamād.[S088]
㈠斷善根凡夫，及離欲人，與此相應故。
㈡已離欲者，斷善根者，猶成就故。
①samucchinna kuśala mūla vīta rāgāṇām api tat samanvāmat rūpam kāya vāc karma
③དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་གཟུགས་ཡིན་ནོ་།།
㈢ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་གཟུགས་ཡིན་ནོ། །
◤rūpaṃ kāyavākkarma.[S088]
㈠身口二業是色故。
㈡2｛色謂一切身語業等，
🈪298ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་གཟུགས་ཡིན་ནོ། །
◤[S089]
◤[08901-08904]
★0◤tasmānna darśanaprahātavyam / [029|08]
◤tasmān na darśanaprahātavyam.[S089]
㈠是故非見諦滅。
㈡前及此色，定非見斷。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ།
①tasmāt na darśana prahātavyam
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་པ་དག་ལ་ལོག་པར་{47b}མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
◤kiṃ punaḥ kāraṇam?[S089]
㈠何以故。
㈡所以者何。
★◤satyeṣva vipratipatterduḥkhe dharmajñānakṣāntau prthagjanatvaprasaṅgācca / [029|08-]
♂satyeṣva{9. MS. satyeṣvapi viprati...|} vipratipatterduḥkhe dharmajñānakṣāntau pṛthag{10. MS. pṛthak |} janatvaprasaṅgācca /
◤satyeṣv avipratipatteḥ, anālambakatvāc ca.[S089]
㈠不能違四諦理故。
㈡非迷諦理親發起故。｝
🈪བདེན་པ་དག་ལ་ལོག་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་།
①satyeṣva vipratipattes duḥkhe dharma jñāna kṣāntau prthagjana tva prasaṅgāt ca
③བདེན་པ་དག་ལ་ལོག་པར་ ****[@47b]**** ་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ་།།
◤duḥkhe dharmajñānakṣāntau pṛthagjanatvaprasaṅgāc ca.[S089]
㈠若爾苦法忍生時，凡夫性應在，則成違許難。
㈡1｛此異生性，若見所斷。苦法忍位，應是異生。
🈪སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【nāpyaṣaṣṭajam // VAkK_1.40 //】[029|10]
♂nāpyaṣaṣṭhajam //40//
①na api aṣaṣṭa jam
③དྲུག་པ་ལས་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དྲུག་པ་ལས་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །
★★◤ṣaṣṭhamucyate mana āyatanam / [029|11]
♂ṣaṣṭhamucyate mana-āyatanam /
◤ṣaṣṭham ucyate mana-āyatanam,[S089]
㈠六謂意入。
㈡六謂意處 。
🈪299དྲུག་པ་ལས་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །
①ṣaṣṭham ucyate manas āyatanam
③དྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ་།།
★◤tasmādanyatra jātamaṣaṣṭhajaṃ pañcendriyajaṃ ca yattadapi nāsti darśnaprahātavyam // [029|11-]
♂tasmādanyatra jātamaṣaṣṭhajaṃ pañcendriyajaṃ ca yattadapi nāsti darśanaprahātavyam //
◤tasmād anyatra jātam aṣaṣṭhajaṃ pañcendriyajaṃ ca yat tad api nâsti darśanaprahātavyam .40.[S089]
㈠若離此於餘處生，名非六生，謂從五根生。此法亦非見諦滅。
㈡異此而生，名非六生。是從眼等五根生義，即五識等。｝
🈪དེ་ལས་གཞན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་དྲུག་པ་ལས་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དབང་པོ་ལྔ་ལས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ། །
①tasmāt anyatra jātam aṣaṣṭha jam pañca indriya jam ca yat tat api na asti darśna prahātavyam
㈢དེ་ལས་གཞན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་དྲུག་པ་ལས་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དབང་པོ་ལྔ་ལས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ། །
●aṣaṣṭhajaṃ paṃcendriyajaṃ paṃcavijñānaṃ tad arūpaṃ kliṣṭam api san na darśanaheyaṃ.
●ato 'nyat tu darśanaheyaṃ saṃbhavati yathoktam.
◥དྲུག་པ་མིན་སྐྱེས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཡང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◥འདི་ལས་གཞན་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལྟ་བུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S090]
◤[09001-09014]
★0◤aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ kati dṛṣṭiḥ kati na dṛṣṭiḥ / [029|13]
◤aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ kati dṛṣṭiḥ? kati na dṛṣṭiḥ?[S090]
㈠十八界中，幾界是見、幾界非見。
㈡如是已說見所斷等。十八界中，幾是見、幾非見 。
①aṣṭādaśānām dhātūnām kati dṛṣṭis kati na dṛṣṭis
㈢ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་ལྟ་བ་ནི་དུ། ལྟ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་དུ་ཞེ་ན།
★◤ 【cakṣuśca dharmadhātośca pradeśu dṛṣṭiḥ 】[029|14]
♂cakṣuśca dharmadhātośca pradeśo dṛṣṭiḥ katamaḥ sa ityāha aṣṭadhā /
①cakṣus ca dharmadhātos ca pradeśu dṛṣṭis
㈢མིག་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཕྱོགས་ནི། ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ།
◤cakṣuś ca dharmadhātoś ca pradeśo dṛṣṭiḥ,[S090]
①cakṣuś ca dharma-dhātoś ca pradeśo dṛṣṭiḥ,
㈠〔偈曰〕：【眼法界一分名見】。
㈡頌曰 ：【眼法界一分_a】【八種說名見_b】【五識俱生慧_c 非見不度故】〖37_1_d〗【眼見色同分_a 非彼能依識_b】【傳說不能觀_c [彼]被障諸色故】〖38_1_d〗。
◤katamaḥ saḥ?[S090]
㈠釋曰：何者為一分。
★◤katamaḥ sa ityāha[029|15]
①katamas sas iti āha
㈢དེ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།
★◤ 【aṣṭadhā /】[029|16]
①aṣṭadhā
㈢རྣམ་པ་བརྒྱད།
◤ityāha —— aṣṭadhā .[S090]
◤㈠〔偈曰〕：【有八種】。[S090]
㈡論曰：眼全是見。法界一分，八種是見，餘皆非見。【八種說名見】〖37_1_b〗
★◤pañca satkāyadṛṣṭyādikā dṛṣṭayaḥ laukikī samyag dṛṣṭiḥ śaiṅkṣī dṛṣṭiraśaikṣī dṛṣṭirityayamaṣṭaprakāro dharmadhāturdṛṣṭi ravraśiṣṭo na dṛṣṭiḥ / tatra satkāyadṛṣṭyādīnāmanuśāyanirdeśe nirddeśaḥ prāptakālo bhaviṣyati / [029|17-]
♂pañca satkāyadṛṣṭyādikā dṛṣṭayaḥ laukikī samyag{11. MS. samyak |} dṛṣṭiḥ śaikṣī dṛṣṭiraśaikṣī dṛṣṭirityayamaṣṭaprakāro dharmadhāturdṛṣṭi{12. MS. dhātudṛṣṭi...|}ravaśiṣṭo na dṛṣṭiḥ / ♂tatra satkāyadṛṣṭyādīnāmanuśayanirddeśe nirddeśaḥ prāptakālo bhaviṣyati /
◤pañca satkāyadṛṣṭyādikā dṛṣṭaḥ,[S090]
㈠釋曰：身見等五見。
㈡何等為八。謂身見等五染污見。
①pañca sat-kāya-dṛṣṭi ādikā dṛṣṭayas laukikī samyak dṛṣṭis śaiṅkṣī dṛṣṭis aśaikṣī dṛṣṭis iti ayam aṣṭa prakāras dharmadhātus dṛṣṭi ravra śiṣṭas na dṛṣṭi
㈢འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ལྟ་བ་ལྔ་དག་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། སློབ་པའི་ལྟ་བ་དང་། མི་སློབ་པའི་ལྟ་བ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །
①tatra sat-kāya-dṛṣṭi ādīnām anuśāya nirdeśe nirddeśas prāpta kālas bhaviṣyati
㈢ལྷག་མ་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
㈢དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པར་སྟོན་པའི་དུས་ལ་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤laukikī punaḥ samyagdṛṣṭirmanovijñānasaṃprayuktā kuśalasāsravā prajñā / [029|19-]
◤laukikī samyagdṛṣṭiḥ,[S090]
㈠世間正見。
㈡世間正見。
①laukikī punar samyak dṛṣṭis manas vijñāna saṃprayuktā kuśala sa āsravā prajñā
㈢འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའོ། །
◤śaikṣī dṛṣṭiḥ,[S090]
㈠有學正見。
㈡有學正見。
◤aśaikṣī dṛṣṭiḥ——[S090]
㈠無學正見。
㈡無學正見。
◤ityayamaṣṭaprakāro dharmadhāturdṛṣṭiḥ,[S090]
㈠此八是法界一分名見。
㈡於法界中，此八是見。
◤avaśiṣṭo na dṛṣṭiḥ.[S090]
㈠所餘法界非見。
㈡所餘非見。
🈪301ལྷག་མ་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tatra satkāyadṛṣṭyādīnāmanuśayanirdeśe nirdeśaḥ prāptakālo bhaviṣyati.[S090]
㈠此中身見等五見，分別惑品中，時至當廣說。
㈡身見等五，隨眠品中，時至當說。
🈪དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པར་སྟོན་པའི་དུས་ལ་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའོ། །
◤laukikī punaḥ samyagdṛṣṭirmanovijñānasamprayuktā kuśalasāsravā prajñā.[S090]
㈠世間正見者，意識相應，善有流慧。
㈡世間正見，謂意識相應，善有漏慧。
★◤śaikṣasyanāsravā dṛṣṭiḥ ṣaikṣī aśaikṣasya akśaikṣī / [029|20-]
♂śaikṣasyānāsravā dṛṣṭiḥ śaikṣī aśaikṣasya aśaikṣī /
◤śaikṣasyānāsravā dṛṣṭi śaikṣī,[S090]
㈠有學正見者，謂有學無流慧。
㈡有學正見，謂有學身中諸無漏見。
🈪སློབ་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལྟ་བ་ནི་སློབ་པའི་འོ། །མི་སློབ་པ་ནི་མི་སློབ་པའི་འོ། །
①śaikṣasyanāsravā dṛṣṭis ṣaikṣī aśaikṣasya akśaikṣī
③སློབ་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལྟ་བ་ནི་སློབ་པའི་འོ་པར་འགྱུར་རོ་།། དང་བཅས་པའོ་།། །། མི་སློབ་པ་ནི་མི་སློབ་པའི་འོ་།།
㈢སློབ་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལྟ་བ་ནི་སློབ་པའི་འོ། །
㈢མི་སློབ་པ་〖PNཔའི།〗ནི་མི་སློབ་པའི་འོ། །
◤aśaikṣasya aśaikṣī.[S090]
㈠無學亦爾。
㈡無學正見，謂無學身中諸無漏見。
★◤sameghāmegharatrindivarūpadarśanavat kliṣṭākliṣṭalaukikīśaikṣyaśaikṣībhirdṛṣṭibhirdharmadarśanam / [029|21-]
♂sameghāmegharātriṃdivarūpadarśanavat kliṣṭākliṣṭalaukikīśaikṣyaśaikṣī- bhirdṛṣṭibhirdharmadarśanam /
◤sameghāmegharātrindivarūpadarśanavat kliṣṭākliṣṭalaukikīśaikṣībhirdṛṣṭibhirdharmadarśanam.[S090]
㈠此四如有雲無雲，夜晝見色，有染污無染污。世間有學無學見，觀諸法亦爾。
㈡譬如夜分晝分，有雲無雲，覩眾色像，明昧有異。如是世間諸見，有染無染，學無學見，觀察法相，明昧不同。
🈪སྤྲིན་དང་བཅས་པ་དང་སྤྲིན་མེད་པའི་མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོ་གཟུགས་ལ་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལྟ་བ་དག་གིས་ཆོས་ལ་ལྟ་བའོ། །
①sa megha amegha ratrindiva rūpa darśana vat kliṣṭa akliṣṭa laukikī śaikṣya śaikṣībhis dṛṣṭibhis dharma darśanam
③སྤྲིན་དང་བཅས་པ་དང་སྤྲིན་མེད་པའི་མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོ་གཟུགས་ལ་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལྟ་བ་དག་གིས་ཆོས་ལ་ལྟ་བའོ་།།
㈢སྤྲིན་དང་བཅས་པ་དང་སྤྲིན་མེད་པའི་མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོ་གཟུགས་ལ་ལྟ་བ་〖PN་པོ་གཟུགས་ལྟ་བུ།〗བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལྟ་བ་དག་གིས་ཆོས་ལ་ལྟ་བའོ〖PNལྟ་བུའོ།〗། །ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་〖PN-ཡིད་ཀྱི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར། རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་མཚུངས་སྐྱེས་བློ། །
★★◤atha kasmāllaudikī samyagdṛṣṭirmanovijñānasaṃprayuktaivocyate / [029|22]
♂atha kasmāllaukikī samyagdṛṣṭirmanovijñānasaṃprayuktaivocyate /
◤atha kasmāllaukikī samyagdṛṣṭirmanovijñānasamprayuktaivocyate?[S090]
㈠云何說世間正見唯與意識相應。
㈡何故世間正見唯意識相應 。
①atha kasmāt laudikī samyak dṛṣṭis manas vijñāna saṃprayuktā eva ucyate
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
◤yasmāt——pañcavijñānasahajā dhīr na dṛṣṭir atīraṇāt.41.[S090]
①yasmāt——pañca-vijñāna-sahajā dhīr na dṛṣṭir atīraṇāt.41.
㈠由此義。〔偈曰〕：【五識共生智 非見不度故】。
㈡以五識俱生慧_c，不能決度故。【五識俱生慧_c 非見不度故】〖37_1_d〗
🈪303ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར། རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་མཚུངས་སྐྱེས་བློ། །ངེས་རྟོག་མེད་ཕྱིར་ལྟ་མ་ཡིན། །
★◤yasmāt / [029|23]
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
★◤ 【pañcavijñānasahajā dhīrna dṛṣṭiratīraṇāt // VAkK_1.41 //】[029|24]
♂yasmāt [ 23a. 2A. VII ] pañcavijñānasahajā dhīrna dṛṣṭiratīraṇāt //41//
①pañca vijñāna sahajā dhīs na dṛṣṭis atīraṇāt
③རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་མཚུངས་སྐྱེས་བློ་།། ངེས་རྟོག་མེད་ཕྱིར་ལྟ་མ་ཡིན་།། རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤santīrikā hi dṛṣṭirupadhyānapravṛttattvāt / na caivaṃ pañcavijñānasahājā prajñā / [029|25]
♂santīrikā hi dṛṣṭirupadhyāna{13. Y. seems to be upanidhyāna |}pravṛttatvāt / ♂nacaivaṃ{14. MS. nacaiva |} pañcavijñānasahajā prajñā / ♂tasmādasau na @030 dṛṣṭiḥ /
◤santīrikā hi dṛṣṭiḥ, upadhyānapravṛttatvāt.[S090]
①saṃtīrikā hi dṛṣṭis , upadhyāna-pravṛtta-tvāt.
㈠釋曰：見者度決為體，能起簡擇是非故。
㈡審慮為先，決度名見。
🈪རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དག་ལྟ་བ་ཡིན་ན་
①santīrikā hi dṛṣṭis upadhyāna pravṛt tattvāt na ca evam pañca vijñāna sahājā prajñā tasmāt sau na dṛṣṭis
③ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དག་ལྟ་བ་ཡིན་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ངེས་རྟོག་མེད་ཕྱིར་ལྟ་མ་ཡིན། །རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དག་ལྟ་བ་ཡིན་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na caivaṃ pañcavijñānasahajā prajñā;[S090]
㈠五識相應智則不爾。
㈡五識俱慧，無如是能。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤tasmādsau na dṛṣṭiḥ / ata eva cānyā 'pi kliṣṭā 'kliṣṭā vā prājñā na dṛṣṭiḥ / [030|01]
♂ata eva cānyā'pi kliṣṭā'kliṣṭā vā prajñā na dṛṣṭiḥ /
◤tasmādasau na dṛṣṭiḥ.[S090]
①tasmād asau na dṛṣṭiḥ.
㈠無分別故，是故非見。
㈡以無分別，是故非見。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
①atas eva ca anyā api kliṣṭā kliṣṭā vā prājñās na dṛṣṭis
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཡང་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ata eva cānyāpi kliṣṭā'kliṣṭā vā prajñā na dṛṣṭiḥ.[S090]
①ata eva cānyāpi kliṣṭā 'kliṣṭā vā prajñā na dṛṣṭiḥ.
㈠若彼有染污無染污，悉非見。
㈡准此所餘，染無染慧，及諸餘法，非見應知。
🈪304དེ་ཉིད་ཀྱི་པྱིར་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཡང་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S091]
◤[09101-09117]
★◤cakṣuridānīmasantīrakatve kathaṃ dṛṣṭiḥ / rūpālocanārthena / yasmāt[030|02]
♂cakṣuridānīmasantīrakatve kathaṃ dṛṣṭiḥ /
◤cakṣur idānīm asantīrakatve kathaṃ dṛṣṭiḥ?[S091]
①cakṣur idānīm asaṃtīrakatve kathaṃ dṛṣṭiḥ?
㈠若爾眼根，亦無決度，何故名見。
㈡若爾眼根，不能決度，云何名見 。
🈪འོ་ན་ནི་མིག་ཀྱང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་མེད་ན། ཇི་ལྟར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤rūpālocanārthena.[S091]
①rūpa ālocana artha.
㈠由能觀視色故。
㈡以能明利.觀照諸色，故亦名見。
🈪གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར།
①cakṣus idānīm asantīraka tve katham dṛṣṭis
③འོ་ན་ནི་མིག་ཀྱང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་མེད་ན། ཇི་ལྟར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་མིག་ཀྱང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་མེད་ན། ཇི་ལྟར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་། གལ་ཏེ་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་དང་ལྡན་པས་ཀྱང་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། །མིག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་〖PNམི།C་ཀྱི〗མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །
①rūpa ālocana arthena
③གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ་།
①yasmāt
③གང་གི་ཕྱིར་།
◤yasmāt——cakṣuḥ paśyati rūpāṇi,[S091]
㈠云何知。〔偈曰〕：【眼見色】。【眼見色】
🈪མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་།
★◤ 【cakṣuḥ paśyati rūpāṇi】[030|03]
♂rūpālocanārthena /
①cakṣus paśyati rūpāṇi
③མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་།
◤yadi cakṣuḥ paṣyed,[S091]
㈠釋曰：若眼見色，
㈡若眼見者，
🈪གལ་ཏེ་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་ན།
★◤yadi cakṣuḥ paśyedanyavijñānasamaṅgino 'pi paśyet / na vai sarvaṃ cakṣuḥ paśyati / kiṃ tarhi / [030|04]
♂yasmāt cakṣuḥ paśyati rūpāṇi yadi cakṣuḥ paśyedanyavijñānasamaṅgino 'pi paśyet /
①yadi cakṣus paśyet anya vijñāna samaṅginas api paśyet
③གལ་ཏེ་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་དང་ལྡན་པས་ཀྱང་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།།
①na vai sarvam cakṣus paśyati
③མིག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བརྟེན་〖PNསྟེན།〗བཅས། གང་གི་ཚེ་རྣམ་{48a}པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དེའི་ཚེ་མཐོང་གི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sabhāgaṃ】[030|05]
♂na vai sarvaṃ cakṣuḥ paśyati /
◤anyavijñānasamaṅgino 'pi paśyet.[S091]
①anyavijñāna-samaṅgino 'pi paśyet.
㈠與餘識相應人，應得見色。
㈡餘識行時，亦應名見。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་དང་ལྡན་པས་ཀྱང་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། །མིག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །
①sabhāgam
③བརྟེན་བཅས་།
◤na vai sarvaṃ cakṣuḥ paśyati,[S091]
㈠若非一切眼見色，
㈡非一切眼，皆能現見，
◤kiṃ tarhi?[S091]
㈠何者能見。
㈡誰能現見。
◤sabhāgaṃ,[S091]
㈠〔偈曰〕：【等分】。【同分】ⅱ
🈪305འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བརྟེན་བཅས། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དེའི་ཆོ་མཐོང་གི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤savijñānakaṃ yadā bhavati tadā paśyati, anyadā neti.[S091]
㈠釋曰：是時此眼有識，是時能見，異此則不能見。
㈡謂同分眼，與識合位，能見非餘。
★◤savijñānakaṃ yadā bhavati tadā paśyatyanyadā neti / [030|06]
♂kiṃ tarhi sabhāgaṃ savijñānakaṃ yadā bhavati tadā paśyatyanyadā neti /
①sa vijñānakam yadā bhavati tadā paśyati anyadā na iti
③གང་གི་ཚེ་རྣམ་ ****[@48a]**** *་།། པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དེའི་ཆོ་མཐོང་གི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤evaṃ tarhi ‘tadeva cakṣurāśritaṃ vijñānaṃ paśyati’ ityastu?[S091]
㈠若爾應許，依眼根識能見。
㈡若爾則應彼，能依識見色。
🈪དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
★◤evam tarhi tadeva cakṣurāśritam vijñānaṃ paśyatītyastu / [030|06-]
♂evaṃ tarhi tadeva cakṣurāśritaṃ vijñānaṃ paśyatītyastu /
①evam tarhi tat eva cakṣus āśritam vijñānam paśyati iti astu
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་མིག་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་〖N-རོ།〗ཞེ་ན། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱ་བར་ནུས་པ་ནི་མིན་〖PNམ་ཡིན།〗ནོ། །
◤na tad āśritam. vijñānaṃ,[S091]
㈠〔偈曰〕：【非能依眼識】。
㈡【非彼能依識】〖38_1_b〗
★0◤ 【na tadāśritam /】[030|08]
★◤ 【vijñānaṃ】[030|09]
★◤paśyatīti śasyamavijñātum / kiṃ kāraṇam / [030|10]
♂vijñānaṃ paśyatīti śakyamavijñātum / ♂kiṃ kāraṇam /
◤paśyatīti śakyamavijñātum.[S091]
①paśyatīti śakyam avijñātum. avasātum/〖Ms:=avaśātuṃ. PR:avijñātum(!)〗
㈠釋曰：不可立眼識能見。
㈡非眼不爾，眼識定非能見。
🈪དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱ་བར་ནུས་པ་ནི་མིན་ནོ། །
①na tad āśritam vijñānam paśyati iti śasyam avijñātum
③དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱ་བར་ནུས་པ་ནི་མིན་ནོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡི། །གཟུགས་ནི་མཐོང་བ་མིན་ཕྱིར་ལོ། །
★◤ 【dṛśyate rūpaṃ na kilāntaritaṃ yataḥ // VAkK_1.42 //】[030|11]
♂dṛśyate rūpaṃ na kilāntaritaṃ yataḥ //42//
◤kiṃ kāraṇam?[S091]
①kiṃ kāraṇam
㈠何以故。
㈡所以者何。
🈪306ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡི། །གཟུགས་ནི་མཐོང་བ་མིན་ཕྱིར་ལོ། །
①dṛśyate rūpam na kila antaritam yatas
③གང་ཕྱིར་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡི་།། གཟུགས་ནི་མཐོང་བ་མིན་ཕྱིར་ལོ་།།
◤dṛśyate rūpaṃ na kilāntaritaṃ yataḥ.42.[S091]
㈠〔偈曰〕：【由色非可見 被障彼執爾】。
㈡傳說：不能觀障色故。【傳說不能觀_c [彼]被障諸色故】〖38_1_d〗
★0◤yasmāt kila rūpaṃ kuḍyādivyavahitaṃ na dṛśyate / [030|12]
◤yasmāt kila rūpaṃ kuḍyādivyavahitaṃ na dṛśyate.[S091]
㈠釋曰：是色壁等所障，則不可見。
㈡現見壁等，所障諸色，則不能觀。
🈪གང་གི་ཕྱིར་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པས་བར་དུ་ཆོད་པའི་གཟུགས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ །
①yasmāt kila rūpam kuḍya ādi vyavahitam na dṛśyate
㈢གང་གི་ཕྱིར་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པས:བར་དུ་〖PN-བར་དུ།〗ཆོད་པའི་གཟུགས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤yadi hi vijñānaṃ paśyettassyāpratighatvāt kuḍyādiṣu pratighāto nāsti ityvāṛtamapi rūpaṃ paśyet / [030|12-]
♂yadi hi vijñānaṃ paśyettasyāpratighatvāt{1. MS. ...pratipatvāt |} kuḍyādiṣu pratighāto{2. MS. pratighāte |} nāsti ityāvṛtamapi rūpaṃ paśyet /
◤yadi hi vijñānaṃ paśyet,[S091]
㈠若識能見，
㈡若識見者，
🈪307གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་བར་གྱུར་ན་དེ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པས་གཟུགས་བསྒྲིབས་པ་ལ་ཡང་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །
①yadi hi vijñānam paśyet tassya apratigha tvāt kuḍya ādiṣu pratighātas na asti iti vāṛtam api rūpam paśyet
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་བར་གྱུར་ན་དེ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པས་གཟུགས་བསྒྲིབས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤tasyāpratighatvāt kuḍyādiṣu pratighāto nāsti ityāvṛttamapi rūpaṃ paśyet.[S091]
㈠識無礙故。於壁等障，則不為妨。是故應見被障之色。
㈡識無對故。壁等不礙，應見障色。
★◤naiva hāvṛte cakṣurvijñānamutpadyata ityanutpannaṃ kathaṃ drakṣyati / [030|13-]
♂naiva hyāvṛte cakṣurvijñānamutpadyata ityanutpannaṃ kathaṃ drakṣyati /
◤naiva hyāvṛte cakṣurvijñānamutpadyata ityanutpannaṃ kathaṃ drakṣyati.[S091]
㈠於被障色，識既不生，云何能見。
㈡於被障色，眼識不生。識既不生，如何當見。
🈪308བསྒྲིབས་པ་ལ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་མ་སྐྱེས་པས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་མི་སྐྱེ། གང་གི་ལྟར་ན་མིག་གིས་མཐོང་བ་དེའི་ལྟར་ན་ནི་མིག་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡུལ་གཅིག་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ་། །
①na eva ha āvṛte cakṣus vijñānam utpadyate iti anutpannam katham drakṣyati
③བསྒྲིབས་པ་ལ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་མ་སྐྱེས་པས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་འགྱུར་།
㈢བསྒྲིབས་པ་ལ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་མ་སྐྱེས་པས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་མི་སྐྱེ། གང་གི་ལྟར་ན་མིག་གིས་མཐོང་བ་དེའི་ལྟར་ན་ནི་མིག་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗བསྒྲིབས་པ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖Nཔར།〗ཡང་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡུལ་གཅིག་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ་། །
★0◤kiṃ khalu notpadyate / [030|14]
◤kiṃ khalu notpadyate?[S091]
㈠云何不生。
㈡眼識於彼，何故不生。
①kim khalu na utpadyate
③ཅི་སྟེ་མི་སྐྱེ་།
★◤yasya tu cakṣuḥ paśyati tasya cakṣuṣaḥ saparatighatvādvyayavahite vṛttyabhāva iti vijñānasyānutpatti rāśrayeṇaika viṣayapravṛttatvāt yujyate / [030|14-]
♂yasya tu cakṣuḥ paśyati tasya cakṣuṣaḥ sapratighatvādvyavahite vṛttyabhāva{3. MS. vṛtyabhāva |} iti vijñānasyānutpatti{4. Y. vijñānasyāpyanutpatti |}rāśrayeṇaika{5. Y. āśrayeṇa sahaika |} viṣayapravṛttatvāt yujyate /
◤yasya tu cakṣuḥ paśyati tasya cakṣuṣaḥ sapratighatvād vyavahite vṛttyabhāva iti [S091]
①yasya tu cakṣus paśyati tasya cakṣuṣas sa paratigha tvāt vyayavahite vṛtti abhāvas iti vijñānasya anutpatti rāśrayeṇa eka viṣaya pravṛtta tv
③གང་གི་ལྟར་ན་མིག་གིས་མཐོང་བ་དེའི་ལྟར་ན་ནི་མིག་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡུལ་གཅིག་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ་།།
◤vijñānasyāpy anutpattir āśrayeṇa sahaikaviṣayapravṛttatvāt yujyate.[S091]
①vijñānasyāpy anutpattir āśrayeṇa sahaika-viṣaya-pravṛttatvāt yujyate.
㈠若人執唯眼見色，於此人由眼有礙。於所障色，無有功能。識不得生，與依共一境起故。此義應然。
㈡許眼見者，眼有對故。於彼障色，無見功能。 識與所依，一境轉故。 可言於彼，眼識不生。許識見者，何緣不起 。
◤[S092]
◤[09201-09210]
★0◤kiṃ nu vai cakṣuḥ prāptaviṣayaṃ kāyendriyavat yata āvṛtaṃ na paśyet / [030|16-]
◤kiṃ nu vai cakṣuḥ prāptaviṣayaṃ kāyendriyanut yata āvṛtaṃ na paśyet? sapratighatvāt.[S092]
㈠若爾云何眼不至境，猶如身根。由不見被障色。以有礙故。
㈡眼豈如身根，境合方取，而言有對故，不見彼耶 。
①kim nu vai cakṣus prāpta viṣayam kāya indriya vat yatas āvṛtam na paśyet
㈢མིག་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་བཞིན་དུ་ཡུལ་དེ་ཕྲད་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཅི་ན།
★◤sapratighatvāt / [030|17]
◤kācābhrapaṭalasphaṭikāmbubhiś cāntaritaṃ kathaṃ dṛśyate?[S092]
㈠若爾雲母琉璃水精淨水所障，色云何得見。
㈡又頗胝迦瑠璃雲母水等所障，云何得見 。
★◤kācābhrapaṭalasphaṭikāmbubhiścāntaritaṃ kathaṃ dṛśyate / [030|17-]
♂sapratighatvāt |{6. MS. ...ghatvātkācābha |} kācābhra- paṭalasphaṭikāmbubhiścāntaritaṃ kathaṃ dṛśyate /
①sa pratigha tvāt kāca abhra paṭala sphaṭika ambubhis ca antaritam katham dṛśyate
㈢འདི་ལྟར་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་མི་མཐོང་མཆིང་བུ་དང་། ལྷང་ཚེར་དང་ཤེལ་དང་ཆུ་དག་གིས་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ།
◤tasmānna sapratighatvāccakṣuṣa āvṛtasya rūpasyādarśanam,[S092]
㈠是故不由有礙被障，諸色眼不能見。
㈡是故不由眼有對故，於彼障色，無見功能。
★◤sapratighatvāccakṣuṣa āvṛtasya rūpasyādarśanam / [030|18]
♂tasmānna sapratighatvāccakṣuṣa āvṛtasya rūpasyādarśanam /
①sa pratigha tvāt cakṣuṣas āvṛtasya rūpasya adarśanam
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མིག་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་བསྒྲིབས་པ་མི་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi?[S092]
㈠若爾何故不見。
㈡若爾所執，眼識云何。
★◤kiṃ tarhi / [030|19]
♂[ 23b. 2B. VII ] kiṃ tarhi /
①kim tarhi
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན།
★◤yatrālokasyāpratibandha āvṛte 'pi rupe tatropapadyata eva cakṣurvijñānam / [030|19-]
♂yatrālokasyāpratibandha āvṛte 'pi{7. Y. omits api |} rūpe tatropapadyata eva cakṣurvijñānam /
◤yatrālokasyāpratibandha āvṛte rūpaṃ,[S092]
㈠是處光明，相通無隔。
㈡若於是處，光明無隔。
①yatra ālokasya apratibandhe āvṛte api rupe tatra upapadyate eva cakṣus vijñānam
㈢གང་ལ་སྣང་བ་ལ་གེགས་མེད་ན་གཟུགས་བསྒྲིབས་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ལ།
◤tatropapadyata eva cakṣurvijñānam.[S092]
㈠於被障色，眼識得生。
㈡於被障色，眼識亦生。
★◤yatra tu pratibandhastatra notpadyata ityanutpannatvādāvṛtaṃ nekṣyate / [030|20-]
♂yatra tu pratibandhastatra notpadyat ityanutpannatvādāvṛtaṃ nekṣate{8. Y. nekṣyate |} /
◤yatra tu pratibandhastatra notpadyata ityanutpannatvādāvṛtaṃ nekṣyate.[S092]
㈠若是處光明被隔不通，於中眼識不生。由不生故，不能見被障色。
㈡若於是處，光明有隔，於被障色，眼識不生。 識既不生，故不能見。
①yatra tu pratibandhas tatra na utpadyate iti anutpanna tvāt āvṛtam na īkṣyate
㈢གང་ལ་གེགས་〖PNབགེགས།〗ཡོད་པ་དེ་ནི་མི་སྐྱེ་བས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་མི་མཐོང་ངོ་། །
★0◤yattarhi sūtra uktaṃ “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭve”ti / [030|21]
◤yattarhi sūtra uktam ——[S092]
㈠若爾云何經中說：
㈡然經說：
①yat tarhi sūtras uktam cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā iti
㈢འོ་ན་གང་མདོ་ལས། གང་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤“cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā ” iti?[S092]
㈠由眼見色。
㈡眼能見色者。
★◤tenāśrayeṇetyayamatrābhisandhiryathā “manasā dharmān vijñāye” tyāha / [030|21-]
♂tenāśrayeṇetyayamatrābhisandhiryathā “manasā dharmān vijñāye”- tyāha /
◤tenāśrayeṇetyayamatrābhisandhiḥ.[S092]
㈠此中明由依止得見。是此經意。
㈡是見所依，故說能見。
①tena āśrayeṇa iti ayam atra abhisandhis yathā manasā dharmān vijñāye tyāha
㈢དེར་ནི་དགོངས་པ་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤yathā “ manasā dharmān vijñāya” ityāha,[S092]
㈠如說由意根識法。
㈡如彼經言，意能識法。
◤na hi mano dharmān vijānāti;[S092]
㈠意不能識法。
㈡非意能識。
★◤na ca mano dharmān vijānāti / [030|22-]
♂na ca{9. Y. hi |} mano dharmān vijānāti /
★0◤atītatvāt / kiṃ tarhi / manovijñānam / [030|23]
◤atītatvāt.[S092]
㈠以過去故。
㈡以過去故。
①na ca manas dharmān vijānāti atīta tvāt
㈢ཡིད་ནི་འདས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ། །
①kim tarhi
①manas vijñānam
㈢འོ་ན་ཅི་ལྟར་〖PN-ལྟར།〗ཞེ་ན། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །
◤kiṃ tarhi?[S092]
㈠何者能識。
㈡何者能識。
◤manovijñānam.[S092]
㈠唯是意識。經說由眼見亦爾。
㈡謂是意識。 意是識依，故說能識。
★0◤āśritakarma vā āśrayasyopacaryate / [030|23-]
◤āśritakarma vā āśrayasyopacaryate,[S092]
㈠復次於所依中，說能依事。
㈡或就所依，說能依業。
①āśrita karma vā āśrayasya upacaryate
㈢ཡང་ན་བརྟེན་པའི་ལས་བརྟེན་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ།
★0◤yathā mañcāḥ krośantīti / [030|24]
◤yathā ‘mañcāḥ krośanti’ iti.[S092]
㈠譬如樓叫。
㈡如世間說床座言聲。
①yathā mañcās krośanti iti
㈢དཔེར་ན་ཁྲིའུ་〖PNཁྲེའུ།〗དག་འབོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤yathā ca sūtra uktaṃ “cakṣurvijñeyāni rūpāṇīṣṭāni kāntāni”ti / [030|24-]
♂yathā ca sūtra uktaṃ “cakṣurjñeyāni rūpāṇīṣṭāni{10. Y. omits iṣṭāni |} kāntānī”ti /
◤yathā ca sūtre uktam ——[S092]
㈠復次如餘經說：
㈡又如經言 ：
①yathā ca sūtras uktam cakṣus vijñeyāni rūpāṇi iṣṭāni kāntān iti
㈢ཇི་ལྟར་མདོ་ལས། མིག་གི་རྣམ་པར:ཤེས་པས་〖PN-ཤེས་པས།〗ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྡུག་པ་རྣམས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།
◤“cakṣurvijñeyāni rūpāṇi kāntāni ” iti.[S092]
㈠眼所識諸色，可愛可欲悅心。
㈡眼所識色，可愛可樂。
★0◤na ca tāni cakṣuṣā vijñāyante / [030|25]
◤na ca tāni cakṣuṣā vijñāyante.[S092]
㈠此色非眼所識。
㈡然實非此可愛樂色是眼所識。
①na ca tāni cakṣuṣā vijñāyante
㈢དེ་དག་མིག་གིས་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ།
◤[S093]
◤[09301-09311]
★◤uktaṃ ca sūtre “cakṣurbrāhmaṇa dvāraṃ yāvadeva rūpāṇāṃ darśanāya” ityato gamyate cakṣuṣā dvāreṇa vijñānaṃ paśyatīti / ś[030|25-]
♂uktaṃ ca sūtre “cakṣurbrāhmaṇa dvāraṃ yāvadeva rūpāṇāṃ darśanāya” ityato gamyate cakṣuṣā dvāreṇa vijñānaṃ paśyatīti / darśane tatra dvārākhyā / ♂nahyetadyujyate /
◤uktaṃ ca sūtre ——[S093]
㈠復次有餘經說：
㈡又如經說 ：
①uktam ca sūtre cakṣus brāhmaṇa dvāram yāvat eva rūpāṇām darśanāya iti atas gamyate cakṣuṣā dvāreṇa vijñānam paśyati iti
㈢མདོ་ལས། བྲམ་ཟེ་{48b}མིག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བར་བྱ་བ་ལ་སྒོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མིག་གི་སྒོ་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །
◤“cakṣur brāhmaṇa, dvāraṃ yāvad eva rūpāṇāṃ darśanāya ” iti,[S093]
㈠婆羅門，眼者唯門，為見眾色。
㈡梵志當知，以眼為門，唯為見色。
◤ato gamyate —— tena cakṣuṣā dvāreṇa vijñānaṃ paśyatîti.[S093]
㈠由此等證故，知藉眼為門，以識見色。此義是證所顯。
㈡故知眼識，依眼門見。
🈪314དེར་ནི་ལྟ་བ་ལ་སྒོ་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་དོ། །མིག་ནི་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བར་བྱ་བ་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
◤darśane tatra dvārākhyā.[S093]
㈠於能見眼則成門。
㈡亦不應言門即是見。
★◤darśane tatra dvārākhyā / nahyetadyujyate / cakṣurdārśanaṃ arūpāṇāṃ darśnāyeti / [030|27]
♂cakṣurdarśanaṃ{11. Y. omits cakṣura |} rūpāṇāṃ darśanāyeti /
①darśane tatra dvāra ākhyā
㈢དེར་ནི་ལྟ་བ་ལ་སྒོ་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་དོ། །
①na hi etat yujyate cakṣus dārśanam arūpāṇām darśnāya iti
㈢མིག་ནི་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བར་བྱ་བ་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
◤na hy etad yujyate —— darśanaṃ rūpāṇāṃ darśanāyêti.[S093]
㈠何以故。若眼成見為見諸色，是義不然。
㈡豈容經說：以眼為見，唯為見色 。
🈪315གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ན་གང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གང་གིས་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདི་མི་མཐོང་མོད། དཔེར་ན་ཤེས་རབ་འགའ་ཞིག་ལ་མཐོང་ཞས་ཀྱང་བྱ། རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགའ་ཞིག་ལ་མཐོང་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
◤yadi vijñānaṃ paśyati ko vijānāti?[S093]
㈠若識能見，何法能識。
㈡若識能見，誰復了別 。
★◤yadi vijñānaṃ kpaśyati ko vijānāti kaścānayorviśeṣaḥ / [031|01]
♂@031 yadi vijñānaṃ paśyati ko vijānāti kaścānayorviśeṣaḥ /
①yadi vijñānam kpaśyati kas vijānāti kas ca anayos viśeṣas
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ན་གང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ།
◤kaś cânayor viśeṣaḥ?[S093]
㈠此二何異。
㈡見與了別，二用何異。
◤yad eva hi rūpasya vijñānaṃ tad evâsya darśanam iti.[S093]
㈠何以故。是色識即是色見。
㈡以即見色，名了色故。
★◤yadeva hi rūpasya vijñānaṃ tadevāsya darśnamiti / [031|01-]
♂yadeva hi rūpasya vijñānaṃ tadevāsya darśanamiti /
①yat eva hi rūpasya vijñānam tat eva asya darśnam iti
㈢གང་གིས་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདི་མི་མཐོང་མོད།
★◤tadyathā kācit prajñā paśyatītyapyucyate prajānātītyapyevaṃ kiñcidvijñānaṃ paśyatītyapyucyāte vijānātītyapi / [031|02-]
♂tadyathā kācitprajñā paśyatītyapyucyate prajānātītyapyevaṃ kiṃcidvijñānaṃ paśyatītyapyucyate vijānātītyapi /
◤tadyathā kā cit prajñā paśyaty apy ucyate, prajānātîty api.[S093]
㈠譬如有解脫，名見或名智。
㈡譬如少分慧，名能見亦能簡擇。
①tadyathā kācid prajñā paśyati iti api ucyate prajā anāti iti api evam kiñcid vijñānam paśyati iti api ucyāte vijānāti iti api
㈢དཔེར་ན་ཤེས་རབ་འགའ་ཞིག་ལ་མཐོང་ཞེས་ཀྱང་བྱ། རབ་ཏུ་ཤེས་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགའ་ཞིག་ལ་〖PNལ་མ།〗མཐོང་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ〖PN-སྟེ།〗། རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
◤evaṃ kiñcid vijñānaṃ paśyatîty apy ucyate,vijānātîty api.[S093]
㈠如此有識，或名見或名識。
㈡如是少分識，名能見亦能了別。
★0◤anye punarāhuḥ / [031|03]
◤anye punar āhuḥ ——[S093]
㈠復有餘師說：
㈡有餘難言 ：
◤“yadi cakṣuḥ paśyati kartṛbhūtasya cakṣuṣaḥ kā'nyā dṛśikriyā iti vaktavyam”?[S093]
①“yadi cakṣuḥ paśyati kartṛbhūtasya cakṣuṣaḥ kā 'nyā dṛśikriyā iti vaktavyam”?
㈠若眼能見，眼則成作者，何法為別見事。
㈡若眼能見，眼是見者，誰是見用。
★◤“yadi cakṣuḥ paśyati kartṛbhūtasya cakṣuṣaḥ kā 'nyā dṛśikriye”ti vaktavyam / [031|03-]
♂“yadi cakṣuḥ paśyati kartṛbhūtasya cakṣuṣaḥ kā'nyā dṛśikriye”ti vaktavyam /
①anye punar āhus yadi cakṣus paśyati kartṛ bhūtasya cakṣuṣas kā nyā dṛśikriyā iti vaktavyam
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་གལ་ཏེ་མིག་གིས་མཐོང་ན་མིག་བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་ལྟ་བའི་བྱ་བ་གཞན་གང་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་དགོས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤tad etad acodyam;[S093]
㈠有如此過失，此言非難。
㈡此言非難。
★0◤tadetadacodyam / [031|04]
①tat etat acodyam
㈢དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་སྟེ།
★◤yadi hi vijñānaṃ vijānātītīṣyate / [031|04-]
♂yadi hi{1. Y. omits hi |} vijñānaṃ vijānātītīṣyate{2. MS. drops nā |} /
◤yadi ‘vijñānaṃ vijānāti’ itîṣyate, na ca tatra kartṛkriyābhedaḥ,[S093]
★★◤na ca tatra kartṛkriyābhedaḥ / evamatrāpi / [031|05]
♂na ca tatra kartṛkriyābhedaḥ / ♂evamatrāpi /
①yadi ‘vijñānaṃ vijānāti’ itîṣyate, na ca tatra kartṛ-kriyā-bhedaḥ,
㈠如汝許識能識，於中不立作者及事差別。
㈡如共許識是能了別，然無了者了用不同。
①yadi hi vijñānam vijānāti iti iṣyate na ca tatra kartṛ-kriyā bhedas
㈢ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ལ། དེ་ལ་བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་རུང་བར་འགྱུར་རོ།
◤evam atrâpi.[S093]
㈠眼能見色亦爾。
㈡見亦應爾。
①evam atra api
★0◤apare punarbruvate / [031|05-]
◤apare punar bruvate ——[S093]
㈠復有餘師說：
㈡有餘復言 ：
①apare punar bruvate
★◤“cakṣurvijñānaṃ darśanaṃ tasyāśrayabhāvāccakṣuḥ paśyatītyucyate / [031|06-]
♂“cakṣurvijñānaṃ darśanaṃ tasyāśrayabhāvācca- [ 24a. 2A. VIII ]kṣuḥ paśyatītyucyate /
◤“ cakṣurvijñānaṃ darśanam, tasyâśrayabhāvāt ‘cakṣuḥ paśyati’ ity ucyate.[S093]
㈠眼識名見。見依止故。說眼能見。
㈡眼識能見。是見所依故。眼亦名能見。
①cakṣus vijñānam darśanam tasya āśraya bhāvāt cakṣus paśyati iti ucyate
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་མཐོང་བ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ནི་དེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
★★◤yathā nādasyāśrayabhāvāt ghaṇṭā nadatītyucyate” iti / [031|07]
♂yathā nādasyāśrayabhāvāt ghaṇṭā nadatītyucyata” iti /
◤yathā nādasyâśrayabhāvāt ‘ghaṇṭā nadati’ ity ucyate” iti.[S093]
㈠譬如打依止故，說鍾作聲。
㈡如鳴所依故，亦說鍾能鳴。
㈢དཔེར་ན་སྒྲོགས་བའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དྲིལ་སྒྲོགས་ས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S094]
◤[09401-09414]
★◤nanu caīvaṃ vijñānasyāśrayabhāvācakṣurvijānātīti prāpnoti / [031|07-]
♂nanu caivaṃ vijñānasyāśrayabhāvāccakṣurvijānātīti prāpnoti /
◤nanu caivaṃ vijñānasyâśrayabhāvāc cakṣur vijānātîti prāpnoti?[S094]
㈠若爾，識依止故，義至應言眼能識。
㈡若爾，眼根識所依故，應名能識。
①yathā nādasya āśraya bhāvāt ghaṇṭā nadatī iti ucyate iti nanu caīvam vijñānasya āśraya bhāvācakṣus vijānāti iti prāpnoti
㈢དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
★0◤na prāpnoti / [031|08]
◤na prāpnoti;[S094]
㈠不應至。
㈡無如是失。
㈢མི་འགྱུར་ཏེ།
★◤tadvijñānaṃ darśanamiti ruḍhaṃ loke / [031|08-]
♂tadvijñānaṃ darśanamiti rūḍhaṃ loke /
◤tadvijñānaṃ darśanam iti rūḍhaṃ loke.[S094]
㈠何以故。此眼識於世間成立名見。
㈡世間同許，眼識是見。
①na prāpnoti tat vijñānam darśanam iti ruḍham loke
㈢འཇིག་རྟེན་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ་ཞེས་གྲགས་ཏེ།
★★◤tathā hi tasminnutpanne rūpaṃ dṛṣṭamityucyate na vijñātam / [031|09]
♂tathāhi tasminnutpanne rūpaṃ dṛṣṭimityucyate na vijñātam /
◤tathā hi tasminn utpanne ‘rūpaṃ dṛṣṭam’ ity ucyate,[S094]
㈠云何知。此識生時，說色是所見，
㈡由彼生時，說能見色，
①tathā hi tasmin= utpanne rūpam dṛṣṭam iti ucyate na vijñātam
㈢འདི་ལྟར་དེ་སྐྱེས་ན་གཟུགས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་〖PNའཛེར།〗གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
◤na vijñātam.[S094]
㈠不說是所識。
㈡不言識色。
★◤vibhāṣāyāmapyuktaṃ “cakṣuḥ saṃpraptaṃ cakṣurvijñānānubhūtaṃ dṛṣṭamityucyata” iti / [031|09-]
♂vibhāṣāyā- mapyuktaṃ “cakṣuḥ saṃprāptaṃ cakṣurvijñānānubhūtaṃ dṛṣṭamityucyata” iti /
◤vibhāṣāyām apy ucyate ——[S094]
㈠毘婆沙中，自說如此。
㈡毘婆沙中，亦作是說。
①vibhāṣāyām api uktam cakṣus saṃpraptam cakṣus vijñāna anubhūtam dṛṣṭam iti ucyate iti
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་། མིག་དང་ཕྲད་ཅིང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ལ་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བའོ་〖PNབྱའོ།〗ཞེས:འབྱུང་སྟེ།
◤“cakṣuḥ samprāptaṃ cakṣurvijñānānubhūtaṃ dṛṣṭam ity ucyate iti.[S094]
㈠若眼所至，眼識所受，乃說所見。
㈡若眼所得，眼識所受，說名所見。
★0◤tasmāccakṣuḥ paśyatītyevocyate na vijānātīti / [030|10-031|11]
①tasmāt cakṣus paśyati iti eva ucyate na vijānāti iti
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མིག་གིས་མཐོང་བ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་〖PNཤེས〗ནི་མི་བྱའོ། །
◤tasmāc cakṣuḥ paśyatîty evôcyate,[S094]
㈠故說眼見。
㈡是故但說眼名能見。
◤na vijānātîti.[S094]
㈠不說眼識。
㈡不名能識。
★0◤vijñānaṃ tu sānnidhyamātreṇa rūpaṃ vijānātītyucyate / [031|11]
◤vijñānaṃ tu sānnidhyamātreṇa rūpaṃ vijānātîty ucyate.[S094]
㈠但由識在，故名能識。
㈡唯識現前，說能識色。
①vijñānam tu sānnidhya mātreṇa rūpam vijānāti iti ucyate
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པས་〖PN-པས།〗སོ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
★0◤yathā sūryo divasakara iti / atra sautrāntikā āhuḥ / kimidamākāśaṃ khādyate / [031|12]
◤yathā —— sūryo divasakaraḥ ” iti.[S094]
㈠譬如說日作晝。
㈡譬如說日，名能作晝。
①yathā sūryas divasakaras iti
㈢དཔེར་ན་ཉི་མས་ཉིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤atra sautrāntikā āhuḥ ——[S094]
㈠經部說：
㈡經部諸師，有作是說：
①atra sautra antikās āhus kim idam ākāśam khādyate
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྡན་〖PNལྡད།〗པ་འདིས་ཅི་དགོས། །
◤kim idam ākāśaṃ khādyate?[S094]
㈠何故共聚破空。
㈡如何共聚，楂掣虛空 。
★0◤cakṣurhi pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānam / tatra kaḥ paśyati ko vā dṛśyate / [031|13]
◤cakṣur hi pratītya rūpāṇi côtpadyate cakṣurvijñānam.[S094]
㈠何以故。依眼緣色，眼識得生。
㈡眼色等緣，生於眼識。
①cakṣus hi pratītya rūpāṇi ca utpadyate cakṣus vijñānam
㈢མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་ལྟ་བ་ནི་སུ་ཞིག་ཡིན།
◤tatra kaḥ paśyati ko vā dṛśyate.[S094]
㈠此中何法能見，何法所見。
㈡此等於見，孰為能所 。
①tatra kas paśyati kas vā dṛśyate
㈢ལྟ་བ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།
◤nirvyāpāraṃ hîdaṃ dharmamātram, hetuphalamātraṃ ca.[S094]
①nir-vyāpāraṃ hi idaṃ dharmamātram, hetuphalamātraṃ ca.
㈠一切無事，但唯有法。謂因及果。
㈡唯法因果，實無作用。
★◤nivryāpāraṃ hīdaṃ dharmamātraṃ hetuphalamātraṃ ca / [031|14]
♂nirvyāpāraṃ hīdaṃ dharmamātraṃ hetuphalamātraṃ ca /
①nivryāpāram hi idam dharma mātram hetu phala mātram ca
㈢འདི་ནི་བྱེད་པ་མེད་པ་དང་ཆོས་ཙམ་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཙམ་དུ་ཟད་ལ།
◤tatra vyavahārārtha{3. Y. omits vyavahārātha / Ejima:vyavahāra-arthaṃ chandata} cchandata upacārāḥ kriyante ——[S094]
①tatra vyavahārārtha cchsandata upacārāḥ kriyante ——
㈠此中為互相解，隨意假說。
㈡為順世情，假興言說。
★◤tatra vyavahārārthaṃ cchandata upacārāḥ kriyante / [031|14-]
♂tatra vyavahārārtha{3. Y. omits vyavahārātha |} cchandata upacārāḥ kriyante /
①tatra vyavahāra artham cchandatas upacārās kriyante
㈢དེ་ལ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་〖PN-དུ།〗གདགས་པའི་དོན་དུ་འདུན་པའི་སྒོ་ནས་མིག་གིས་མཐོང་ངོ་། །
★0◤cakṣuḥ paśyati vijñānaṃ vijānātīti nātrābhiniveṣṭavyam / [031|15]
◤cakṣuḥ paśyati, vijñānaṃ vijānātîti,[S094]
㈠如說眼能見，識能識。
㈡眼名能見，識名能了。
①cakṣus paśyati vijñānam vijānāti iti na atra abhiniveṣṭavyam
㈢རྣམ་{49a}། །པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་པས་འདི་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱའོ། །
◤nâtrâbhiniveṣṭavyam.[S094]
㈠於中不應執著。
㈡智者於中不應封著。
★◤uktaṃ hi bhagavatā “janapadaniruktiṃ nābhiniviśeta saṃjñāṃ ca lokasya nābhidhāvedi”ti / [031|15-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “janapadaniruktiṃ nābhiniviśeta saṃjñāṃ{4. MS. saṃjñā |} ca lokasya nābhidhāvedi”ti /
◤uktaṃ hi bhagavatā ——[S094]
㈠佛世尊說：
㈡如世尊說：
◤“janapadaniruktiṃ nâbhiniviśeta saṃjñāṃ ca lokasya nâbhidhāved ” iti.[S094]
㈠汝等莫執著方言，莫隨逐世間所立名字。
㈡方域言詞不應堅執，世俗名想不應固求。
★0◤eṣa tu kāśmīravaibhāṣikāṇāṃ siddhāntaḥ / [031|16-]
◤eṣa tu kāśmīravaibhāṣikāṇāṃ siddhāntaḥ ——[S094]
①eṣa tu kāśmīra-vaibhāṣikāṇāṃ siddhāntaḥ ——
㈠罽賓國毘婆沙師，悉檀判如此：
㈡然迦濕彌羅國毘婆沙宗說：
①uktam hi bhagavatā janapada niruktim na abhiniviśeta saṃjñām ca lokasya na abhidhāvet iti eṣa tu kāśmīra vaibhāṣikāṇām siddhāntas
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྗོངས་ཀྱི་མིའི་ཚིག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱའོ། །
★0◤cakṣuḥ paśyati śrotraṃ śṛṇoti ghrāṇaṃ jighrati jihvā āsvādayati kāyaḥ spṛśati mano vijānātīti / [031|17-]
㈢འཇིག་རྟེན་གྱི་མིང་ལ་མངོན་པར་བརྒྱུག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤cakṣuḥ paśyati,[S094]
㈢མིག་གིས་མཐོང་ངོ་། །
㈠眼能見。
㈡眼能見 。
①cakṣus paśyati śrotram śṛṇoti ghrāṇam jighrati jihvā āsvādayati kāyas spṛśati manas vijānāti iti
㈢རྣ་བས་ཐོས་སོ།
◤śrotraṃ śṛṇoti,[S094]
㈢སྣས་ཚོར་རོ། །
㈠耳能聞。
㈢ལྕེས་མྱོང་ངོ་། །
㈡耳能聞 。
◤ghrāṇaṃ jighrati,[S094]
㈠鼻能嗅。
㈡鼻能嗅。
◤jihvā āsvādayati,[S094]
㈠舌能嘗。
㈡舌能嘗 。
◤kāyaḥ spṛśati,[S094]
㈠身能觸。
㈡身能覺 。
◤mano vijānātîti.42.[S094]
㈠意能識。
㈡意能了。
㈢ལུས་ཀྱིས་རེག་གོ།
㈢ཡིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadyadi cakṣuḥ paśyati kimekena cakṣuṣā rūpāṇi paśyaty āhosvidubhābhyām / [031|19]
♂tadyadi cakṣuḥ paśyati kimekena cakṣuṣā rūpāṇi paśyaty āhosvidubhābhyām{5. K. paśyati āhosvi... |} /
◤tad yadi cakṣuḥ paśyati, kim ekena cakṣuṣā rūpāṇi paśyati?[S094]
㈠為用一眼見色。為用二眼見色。
㈡於見色時，為一眼見。為二眼見 。
◤āhosvid ubhābhyām?[S094]
①tat yadi cakṣus paśyati kim ekena cakṣuṣā rūpāṇi paśyati āhosvit ubhābhyām
㈢ཅི་མིག་གཅིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ངམ། འོན་ཏེ་〖PN+གཉི།〗གཉི་གས་ཤེ་ན།
★0◤nātra niyamaḥ / [031|20]
◤nâtra niyamaḥ.[S094]
㈠此中無定。
㈡此無定准。
①na atra niyamas
㈢འདི་ལ་ངེས་པ་མེད་དོ། །
◤[S095]
◤[09501-09511]
★★◤ 【ubhābhyām api cakṣubhuyāṃ paśyati vyaktadarśanāt /】[031|21]
♂ubhābhyām api cakṣurbhyāṃ paśyati vyaktadarśanāt /
◤ubhābhyām api cakṣurbhyāṃ paśyati vyaktadarśanāt.[S095-097]
①ubhābhyām api cakṣubhuyām paśyati vyakta darśanāt
㈠〔偈曰〕：【或由二眼見 分明見色故】。
㈢མིག་ནི་〖PNདེ།〗གཉི་ག་དག་གིས་ཀྱང་། །མཐོང་སྟེ་གསལ་བར་མཐོང་ཕྱིར་རོ། །
㈡頌曰：【或二眼俱時_a 見色分明故】〖39_1_b〗。
★★◤ubhābhyāmapi cakṣurbhyāṃ paśyatītyābhidhārmikāḥ / [031|22]
♂ubhābhyāmapi cakṣurbhyā [ 24b. 2B. VIII ] paśyatītyābhidhārmikāḥ /
◤ubhābhyām api cakṣurbhyāṃ paśyatîty ābhidhārmikāḥ.[S095-097]
㈠釋曰：亦由二眼根見色。阿毘達磨師說如此。
㈡論曰：阿毘達磨諸大論師咸言，或時二眼俱見。
①ubhābhyām api cakṣurbhyām paśyati iti ābhidhārmikās
㈢ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ་མིག་གཉི་གས་ཀྱང་མཐོང་སྟེ། འདི་ལྟར་གཉི་ག་ཕྱེ་ན་གསལ་བར་〖PN-བར།〗རབ་ཏུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤tathā hi dvayorvivṛtayoḥ paraiśāuddhataraṃ darāśanaṃ bhavati / [031|22-]
♂tathāhi dvayorvivṛtayoḥ pariśuddhataraṃ darśanaṃ bhavati{6. K. darśanambhavati |} /
◤tathā hi —— dvayor vivṛtayoḥ pariśuddhataraṃ darśanaṃ bhavati.[S095-097]
㈠何以故。若開二眼，見最明了。
㈡以開二眼，見色分明。開一眼時不分明故。
★◤ekasmiṃścīnmīlite cakṣuṣi dvitīye cārdhanimīlite dvicandrādigrahaṇaṃ bhavati / [031|23-]
♂ekasmiṃśconmīlite {7. K. omits cakṣaṣi... nimīlite |}cakṣuṣi dvitīye cārddhanimīlite{7. K. omits cakṣaṣi... nimīlite |} dvicandrādigrahaṇaṃ bhavati /
◤ekasmiṃś cônmīlite cakṣuṣi dvitīye cârdhanimīlite dvicandrādigrahaṇaṃ bhavati;[S095-097]
①ekasmiṃś cônmīlite cakṣuṣi dvitīye ca ardhanimīlite dvi-candrādi-grahaṇaṃ bhavati;
㈠若開一眼，半閉一眼，則見二月。
㈡又開一眼、觸一眼時，便於現前見二月等。
★0◤naikatarānyathībhāvāt / [031|24]
◤naikatarānyathībhāvāt.[S095-097]
㈠由隨一變異，見則不明。
㈡閉一觸一，此事則無。是故或時，二眼俱見。
①tathā hi dvayos vivṛtayos para aiśāuddhataram dara aśanam bhavati ekasmin= cīt mīlite cakṣuṣi dvitīye ca ardha nimīlite dvi candra ādi grahaṇam bhavati na ekatarān i athībhāvāt
㈢མིག་གཅིག་ཕྱེ་ལ་གཉིས་པ་ཕྱེད་ཕྱེ་ན་ཟླབ་གཉིས་སུ་འཛིན་གྱི་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གཞན་དུ་གྱུར་ན་ནིམ་ཡིན་ནོ། །
★◤na cāśrayavicchedād vicchedaparasaṅgo vijñānasya deśāpratiṣṭhitatvād raupavaditi / [031|24-]
♂nacāśrayavicchedād{8. K. cchedādviccheda |} vicchedaprasaṅgo vijñānasya deśāpratiṣṭhitatvād rūpavaditi /
◤na câśrayavicchedād vicchedaprasaṅgaḥ;[S095-097]
㈠不可由依止處別，分識為二。
㈡非所依別，識成二分。
①na ca āśraya vicchedāt viccheda para saṅgas vijñānasya deśa apratiṣṭhita tvāt raupa vat iti
㈢རྟེན་རྣམ་པར་ཆད་པར་ཐལ་བར་ཡང་མེད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཟུགས་བཞིན་དུ་ཡུལ་ན་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤vijñānasya deśāpratiṣṭhitatvād rūpavad iti.[S095-097]
㈠識無住處故，不同於色。
㈡住無方故，不同礙色。
★◤yadi cakṣuḥ paśyati śrotraṃ śṛṇoti yāvanmano vijānāti kimeṣāṃ prāpto viṣaya āhosvidaprāptaḥ / [031|26-]
♂yadi cakṣuḥ paśyati śrotraṃ śṛṇoti yāvanmano vijānāti kimeṣāṃ prāpto viṣaya{9. K. kimeṣāmprāptaviṣaya |} āhosvidaprāptaḥ /
◤yadi cakṣuḥ paśyati śṛṇoti yāvan mano vijānāti,[S095-097]
㈠若眼能見，耳能聞，乃至意能識。
㈡若此宗說，眼見耳聞，乃至意了。
①yadi cakṣus paśyati śrotram śṛṇoti yāvat manas vijānāti kim eṣām prāptas viṣayas āhosvit aprāptas
㈢གལ་ཏེ་མིག་གིས་མཐོང་བ་དང་རྣ་བས་ཐོས་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ན་ཅི་འདི་དག་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་མ་ཕྲད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན།
◤kim eṣāṃ prāpto viṣayaḥ? āhosvid aprāptaḥ?[S095-097]
㈠彼塵為至為不至耶。
㈡彼所取境，根正取時，為至不至 。
★◤ 【cakṣuḥśrotramano 'prāptaviṣayaṃ 】[032|01]
①cakṣus śrotra manas aprāpta viṣayam
㈢མིག་དང་ཡིད་དང་རྣ་བ་ནི། ཡུལ་དང་མ་ཕྲད།
◤cakṣuḥśrotramano 'prāptaviṣayaṃ,[S095-097]
㈠〔偈曰〕：【眼耳及意根 不至塵】。
㈡頌曰：【眼耳意根境〖39_1_c〗 不至】
◤tathā hi —— dūrād rūpaṃ paśyati,[S095-097]
㈠釋曰：云何如此，眼能見遠色。
㈡論曰：眼耳意根取非至境，謂眼能見遠處諸色。
★◤tathā hi dūrādrūpaṃ paśyatyakṣisthamañjanaṃ na paśyati / dūrācchabdaṃ śṛṇoti / [032|02]
♂@032 cakṣuḥśrotramano 'prāptaviṣayaṃ tathāhi dūrādrūpaṃ paśyatyakṣisthamañjanaṃ{1. K. paśyati akṣi... |} na paśyati / ♂dūrācchabdaṃ śṛṇoti /
①tathā hi dūrāt rūpam paśyati akṣi stham añjanam na paśyati
①dūrāt śabdam śṛṇoti
㈢འདི་ལྟར་གཟུགས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ཞིང་མིག་ལ་ཡོད་པའི་མིག་སྨན་མི་མཐོང་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་ཐོས་སོ། །
◤akṣistham añjanaṃ na paśyati.[S095-097]
㈠若以藥塗眼，則不能見。
㈡眼中藥等，則不能觀。
◤dūrāc chabdaṃ śṛṇoti,[S095-097]
㈠耳能聞遠聲。
㈡耳亦能聞，遠處聲響。 逼耳根者，則不能聞。
★◤sati ca prāptaviṣayatve divyaṃ cakṣuḥśrotramiha dhyāyināṃ nopajāyeta / [032|02-]
♂sati ca prāptaviṣayatve divyaṃ{2. K. veditavyaṃ |} cakṣuḥśrotramiha{3. Y. adds manuṣyeṣu |} dhyāyināṃ{4. K. dhyāyinānno.. |} nopajāyeta /
◤sati ca[S095-097]
①sati ca prāpta viṣaya tve divyam cakṣus śrotram iha dhyāyinām na upajāyeta
㈢ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ན་ནི་འདི་ན་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ལ་ལྷའི་མིག་དང་། རྣ་བ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ།
ⅰⅱ
◤prāptaviṣayatve divyaṃ cakṣuḥśrotram iha manuṣyeṣu dhyāyināṃ nôpajāyeta,[S095-097]
㈠若眼耳緣至塵，修觀行人，天眼天耳，不得應成。
㈡若眼耳根，唯取至境。 則修定者，應不修生天眼耳根。
★0◤ghrāṇādivat / [032|03]
◤ghrāṇādivat.[S095-097]
㈠猶如鼻等。
㈡如鼻根等。
①ghrāṇa ādi vat
㈢སྣ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤yadyaprāptaviṣayaṃ cakṣuḥ kasmānna sarvamaprāptaṃ paśyati dūraṃ tiraskṛtaṃ ca / [032|03-]
♂yadyaprāptaviṣayaṃ cakṣuḥ{5. K. viṣayañcakṣuḥ |} kasmānna sarvamaprāptaṃ{6. K. kasmāt sarvvamaprāptanna |} paśyati dūraṃ tiraskṛtaṃ ca{7. K. tiraskṛtañca |} /
◤yady aprāptaviṣayaṃ cakṣuḥ, kasmān na sarvam aprāptaṃ paśyati dūraṃ tiraskṛtaṃ ca .[S095-097]
㈠若爾云何不能見一切不至塵及最遠塵，并所障塵。
㈡若眼能見，不至色者，何故不能普見一切，遠有障等不至諸色。
①yadi aprāpta viṣayam cakṣus kasmāt na sarvam aprāptam paśyati dūram tiraskṛtam ca
㈢གལ་ཏེ་མིག་ཡུལ་དང་མ་ཕྲད་པ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཐག་རིང་བ་དང་བར་དུ་ཆོད་པ་མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་ཞེ་ན།
◤[S095-097]
◤[09511-09614]
◆96♂tāvad ayaskānto na sarvam
★◤kathaṃ tāvad ayskānto na sarvamaprāptamayaḥ karṣati / [032|04-]
♂kathaṃ tāvad ayaskānto na sarvamaprāptamayaḥ karṣati /
◤kathaṃ tāvad ayaskānto na sarvam aprāptam ayaḥ karṣati.[S095-097]
㈠若爾云何磁石不吸一切不至之鐵。
㈡如何磁石吸不至鐵，非吸一切不至鐵耶 。
①katham tāvad ayskāntas na sarvam aprāpta mayas karṣati
㈢རེ་ཞིག་ཁབ་ལོང་གིས་ཀྱང་ལྕགས་མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་མི་འདྲེན།
★0◤prāptaviṣayatve 'pi caitatsamānam / [032|05]
◤prāptaviṣayatve 'pi caitat samānam.[S095-097]
㈠若能緣至塵，此難則齊。
㈡執見至境，亦同此難。
★◤kasmānna sarvaṃ prāptaṃ paśyatyañjanaṃ śalākāṃ vā / [032|05-]
♂kasmānna{8. K. kasmāt na |} sarvaṃ prāptaṃ paśyatyañjanaṃ{9. K. paśyati añjanaṃ |} śalākāṃ vā /
◤kasmān na sarvaṃ prāptaṃ paśyaty añjanaṃ śalākāṃ vā.[S095-097]
㈠云何不能見一切至塵。謂眼藥及籌等。
㈡何故不能普見一切。眼藥籌等至眼諸色。
①prāpta viṣaya tve api ca etat samānam kasmāt na sarvam prāptam paśyati añjanam śalākām vā
㈢ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ན་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མིག་སྨན་ནམ་ཐུར་མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་སྟེ་དེ་ནི་མཚུངས་སོ། །
★◤yathā ca ghrāṇādīnaṃ prāpto viṣayo na tu sarvaḥ / [032|06-]
♂yathā ca ghrāṇādīnāṃ prāpto viṣayo natu sarvaḥ /
◤yathā ca ghrāṇādīnāṃ hi prāpto viṣayo na tu sarvaḥ,[S095-097]
㈠如鼻等緣至塵，不緣一切至。
㈡又如鼻等，能取至境，然不能取一切。
★◤sahabhūgandhādyagrahaṇāt / [032|06-032|07]
♂sahabhūgandhādyagrahaṇāt |{10. K. grahaṇādevaṃ |} evaṃ cakṣuṣo 'pyaprāptaḥ{11. K. ...pyaprāptatvaṃ |}- syānna tu sarvaḥ /
◤sahabhūgandhādyagrahaṇāt;[S095-097]
㈠不能取香等共有故。
㈡與根俱有香等。
①yathā ca ghrāṇa ādīnam prāptas viṣayas na tu sarvas saha bhūgandhā ādya grahaṇāt
㈢ཇི་ལྟར་ཡང་སྣ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཡིན་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དྲི་ལ་སོགས་པ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ།
◤evaṃ cakṣuṣo 'py aprāptaḥ syāt,[S095-097]
㈠如此眼塵不至，
㈡如是眼根雖見不至，
★◤evaṃ cakṣuṣo 'pyaprāptaḥ syānna tu sarvaḥ / [032|07]
①evam cakṣuṣas apyaprāptas syāt na tu sarvas
㈢མིག་ཀྱང་མ་ཕྲད་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na tu sarvaḥ.[S095-097]
㈠非一切不至。皆是眼塵。
㈡而非一切。 耳根亦爾。
★◤manastvarūpitvāt prāptumevāśaktam / [032|07-]
♂manastvarūpitvāt prāptu{12. K. prāpta |} mevāśaktam /
◤manas tv arūpitvāt prāptum evâśaktam.[S095-097]
㈠意無色故，無有至能。故不緣至塵。
㈡意無色故，非能有至。
①manas tu arūpi tvāt prāptum eva aśaktam
㈢ཡིད་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྲད་པ་ཉིད་དུ་མི་ནུས་སོ། །
◤ke cit punaḥ śrotraṃ prāptāprāptaviṣayaṃ manyante;[S095-097]
㈠有餘師說：耳緣至不至塵。
㈡有執：耳根通取至境及不至境。
★◤kecit punaḥ śrotraṃ praptāprāptaviṣayaṃ manyayante / [032|08]
♂kecit punaḥ śrotraṃ prāptāprāptaviṣayaṃ manyante / ♂karṇābhyantare 'pi śabdaśravaṇāt /
①kecid punar śrotram prapta aprāpta viṣayam manyayante karṇabhyantare api śabda śravaṇāt
㈢ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་རྣ་བའི་ནང་དུ་ཡང་སྒྲ་ཐོས་པའི་ཕྱིར། རྣ་བ་{49b}ནི་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་དང་མ་ཕྲད་པ་ཡང་ཡིན་པར་སེམས་སོ། །
◤karṇābhyantare 'pi śabda śravanāt.[S095-097]
㈠由聞耳內聲故。
㈡自耳中聲亦能聞故。
★◤karṇabhyantare 'pi śabdaśravaṇāt / śeṣaṃ tu ghrāṇajihvākāyākhyam / [032|09]
♂śeṣaṃ tu ghrāṇajihvākāyākhyam /
①śeṣam tu ghrāṇajihvā kāya ākhyam
㈢ལྷག་མ་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཞེས་བྱ་བ།
◤śeṣaṃ tu ghrāṇajihvākāyākhyam.[S095-097]
㈠所餘鼻舌身。
㈡所餘鼻等
★◤ 【trayamanyathā // VAkK_1.43 //】[032|10]
♂trayamanyathā //43//
①trayam anyathā
㈢གསུམ་གཞན་དུ།
◤trayam anyathā. 1.43.[S095-097]
㈠〔偈曰〕：【三異】。
㈡【三相違】〚39_1_d〛三有色根。
★0◤prāptaviṣayamityarthaḥ / ghrāṇaṃ kathaṃ prāptaviṣayam / nirucchvāsasya gandhāgrahaṇāt / [032|11]
◤prāptaviṣayam ity arthaḥ.[S095-097]
㈠釋曰：以至到為塵。
㈡與上相違，唯取至境。
①prāpta viṣayam iti arthas
㈢ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།
◤ghrāṇaṃ kathaṃ prāptaviṣayam?[S095-097]
㈠云何知鼻緣至塵。
㈡如何知鼻唯取至香 。
①ghrāṇam katham prāpta viṣayam
㈢སྣ་ཇི་ལྟར་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤nirucchvāsasya gandhāgrahaṇāt.[S095-097]
㈠若斷息則不聞香。
㈡由斷息時不嗅香故。
①nirucchvāsasya gandha agrahaṇāt
㈢དབུགས་མ་བརྔུབས་པར་དྲི་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kêyaṃ prāptir nāma? nirantarotpattiḥ.[S095-097]
㈠至是何法生無間為至。
㈡云何名至 。謂無間生。
★◤keyaṃ prāptirnāma / nirantarotpattiḥ / [032|12]
♂keyaṃ prāptirnāma / nirantarotpattiḥ{13. MS. ...tpatti |} /
①kā iyam prāptis nāma
㈢ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན།
①nirantara utpattis
㈢འདབ་ཆགས་པར་འབྱུང་བའོ། །
◤kiṃ punaḥ paramāṇavaḥ spṛśanty anyonyam? āhosvin na?[S095-097]
㈠隣虛為互相觸，為不相觸。
㈡又諸極微，為相觸不。
★◤kiṃ punaḥ paramāṇavaḥ spṛśantyanyonyamāhosvinna / [032|12-]
♂[ 25a. 2A1. I ] kiṃ punaḥ{14. K. kimpunaḥ |} paramāṇavaḥ spṛśantyanyonyamāhosvinna /
①kim punar paramāṇavas spṛśanti anyonyam āhosvin na
㈢ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཕན་ཚུན་རེག་གམ་འོན་ཏེ་མི་རེག་ཅེ་ན།
★◤na spṛśantīti kāśmīrakāḥ / [032|13-031|13]
♂na spṛśantīti kāśmīrakāḥ{15. K. kāśmīrāḥ |} /
◤na spṛśantîti kāśmīrakāḥ.[S095-097]
㈠罽賓國師說：不相觸。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師說：不相觸。
①na spṛśanti iti kāśmīrakās
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་མི་རེག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kiṃ kāraṇam / [032|13]
◤kiṃ kāraṇam?[S095-097]
㈠何以故。
㈡所以者何。
①kim kāraṇam
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
★◤yadi tāvat sarvānmanā spṛśeyurmiśrībhaveyurdravyāṇi / [032|13-]
♂yadi tāvat sarvātmanā spṛśeyurmiśrībhaveyurdravyāṇi /
◤yadi tāvat sarvātmanā spṛśeyur miśrībhaveyur dravyāṇi.[S095-097]
㈠若由一切體相觸，諸物則應相雜。
㈡若諸極微，遍體相觸。 即有實物，體相雜過。
㈢རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རེག་པར་འགྱུར་ན་ནི་རྫས་རྣམས་འདྲེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤athaikadeśena sāvayavāḥ prasajyeran / [032|14]
◤athaikadeśena,[S095-097]
㈠若由體一分相觸，
㈡若觸一分，
①yadi tāvat sarvān manā spṛśeyus miśrībhaveyus dravyāṇi atha eka deśena sa avayavās prasajyeran niravayavās ca paramāṇavas
㈢འོན་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་རེག་ན་ནི་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པ་དག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་ཆ་ཤས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sāvayavāḥ prasajyeran.[S095-097]
㈠隣虛則有方分。
㈡成有分失。
★★◤niravayavāśca paramāṇavaḥ / kathaṃ śabdābhiniśpattirbhavati / [032|15]
♂niravayavāśca paramāṇavaḥ / kathaṃ tarhi{16. Y. omits tarhi |} śabdābhiniṣpatti- rbhavati /
◤niravayavāś ca paramāṇavaḥ.[S095-097]
㈠諸隣虛無方分故。
㈡然諸極微，更無細分。
①katham śabda abhiniśpattis bhavati
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟར་སྒྲ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།
◤kathaṃ śabdābhiniṣpattir bhavati?[S095-097]
㈠若爾云何發聲。由無間故。
㈡若爾何故相擊發聲 。但由極微無間生故。
★◤ata eva yadi hi spṛśeyurhasto haste 'bhyāhataḥ sajyeto palaścopale / [032|15-]
♂ata eva yadi hi spṛśeyurhasto{17. MS. haste |} haste 'bhyāhataḥ sajyeto{18. MS. sajyetāpana..., Y. sajjeta, K. sādhyata |}palaścopale /
◤ata eva yadi hi spṛśeyur hasto haste 'bhyāhataḥ sajyeta, upalaś côpale.[S095-097]
㈠若言相觸，二手相榼則應相著。石投石亦爾。
㈡若許相觸，擊石拊手，體應相糅。
①atas eva yadi hi spṛśeyus hastas haste abhyāhatas sajyeto palas ca upale
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་རེག་པར་གྱུར་ན་ལག་པས་ལག་པ་ལ་བསྣུན་ན་འབྱིང་བར་འགྱུར་ལ། རྡོ་བས་རྡོ་བ་ལ་བསྣུན་ན་ཡང་འབྱིང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤[S097]
◤[09701-09715]
★◤kathaṃ citaṃ pratyāhataṃ na viśīryate / [032|16-032|17]
♂kathaṃ citaṃ{19. MS. cittaṃ |} pratyāhataṃ na viśīryate /
◤kathaṃ citaṃ pratyāhataṃ na viśīryate?[S097]
㈠若爾微聚相榼，云何不散。
㈡不相觸者，聚色相擊，云何不散 。
★0◤vāyudhātusaṃdhāritatvāt / [032|17]
◤vāyudhātusandhāritatvāt.[S097]
㈠風界所持故。
㈡風界攝持，故令不散。
①katham citam pratyāhatam na viśīryate vāyu dhātu saṃdhārita tvāt
㈢ཇི་ལྟར་བསགས་པ་ལ་བརྒྱབ་ན་ཞིགས་〖PNཞིག〗པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། རླུང་གི་ཁམས་ཀྱིས་བཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kaś cidvāyudhāturvikiraṇāya pravṛttaḥ,[S097]
㈠何以故。有風界能破散。
㈡或有風界，能有壞散。
★◤kaścidvāyudhāturvikiraṇāya pravṛtto yathā saṃvarttanyāṃ kaścit saṃdhāraṇāya yathā vivarttanyāmiti / [032|17-]
♂kaścidvāyu{20. K. kaściddhi vāyu |} dhāturvikiraṇāya pravṛtto yathā saṃvarttanyāṃ kaścitsaṃdhāraṇāya yathā vivarttanyāmiti /
①kaścid vāyu dhātus vikiraṇāya pravṛttas yathā saṃvarttanyām kaścid saṃdhāraṇāya yathā vivarttanyām iti
㈢རླུང་གི་ཁམས་ཁ་ཅིག་ནི་འཇིག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ་དཔེར་ན་འཇིག་པའི་ཚེ་〖PNཚེའི།〗ལྟ་བུའོ། །
◤yathā saṃvartanyām,[S097]
①yathā saṃvartanī
㈠如劫末時。
㈡如劫壞時。
◤kaś cit sandhāraṇāya,[S097]
㈠有風界能合持。
㈡或有風界，能有成攝。
◤yathā vivarttanyāmiti.[S097]
㈠如劫成時。
㈡如劫成時。
㈢ཁ་ཅིག་ནི་འཛིན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ་དཔེར་ན་ཆགས་པའི་ཚེ་〖PNཚེའི།〗ལྟ་བུའོ། །
★◤kathamidānīṃ nirantara prāptyā prāptaviṣayaṃ trayamucyate / [032|18-]
♂kathamidānīṃ niruttara{21. K. ...nnirantara |} prāptyā prāptaviṣayaṃ trayamucyate /
◤kathamidānīṃ nirantaraprāptyā prāptaviṣayaṃ trayamucyate?[S097]
①kathamidānīṃ nirantara-prāpti prāpta-viṣayaṃ trayamucyate?
㈠云何今說，三根塵由無間至，緣於至塵。
㈡云何三根，由無間至，名取至境 。
①katham idānīm nirantara prāptyā prāpta viṣayam trayam ucyate (འདབས་ཆགས་པ།)
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་〖PN+ན།〗འདབ་ཆགས་པར་ཕྲད་པས་གསུམ་པོ་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།
★◤tadevaiṣāṃ niruttaratvaṃ yanmadhye nāsti kiñcit / [032|19]
♂tadevaiṣāṃ niruttaratvaṃ{22. Y. K. nirantaratvaṃ |} yanmadhye nāsti kiṃcit |{23. K. kiñcidapi |}
◤tadevaiṣā nirantaratvaṃ yanmadhye nāsti kiñcit.[S097]
㈠是彼無間義，說名為至。謂於中間，無有別物。
㈡即由無間，名取至境。謂於中間，都無片物。
①tat eva eṣām niruttara tvam yad madhye na asti kiñcid
㈢དེ་དག་གི་དབུས་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་འདབ་ཆགས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤apikhlu saṃghātāḥ sāvayavatvāt spṛśantītyadvīṣaḥ / [032|20]
♂api khalu saṃghātāḥ sāvayavatvāt spṛśantītyadoṣaḥ /
◤api khalu saṅghātāḥ sāvayavatvāt spṛśantītyadoṣaḥ.[S097]
㈠復次微聚物有方分故，若相觸則無失。
㈡又和合色，許有分故，相觸無失。
①apikhlu saṃghātās sāvayava tvāt spṛśanti iti advīṣas
㈢ཡང་འདུས་པ་རྣམས་ནི་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རེག་པར་འགྱུར་བས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★◤evaṃ ca kṛtvā 'yamapi grantha upapanno bhavati vibhāṣāyām / [032|20-]
♂evaṃ ca{24. K. omits ca |} kṛtvā'yamapi grantha upapanno bhavati vibhāṣāyām /
◤evaṃ ca kṛtvā ayamapi grantha upapanno bhavati vibhāṣāyām ——[S097]
㈠若作如此執，毘婆沙中此文句得成。
㈡由許此理，毘婆沙文義善成立。
①evam ca kṛtvā yam api granthas upapannas bhavati vibhāṣāyām
㈢དེ་ལྟར་བྱས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལས།
◤“kiṃ nu spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭamutpadyate, āhosvidaspṛṣṭahetukam ” iti praśrayitvā[S097]
㈠是觸為以觸為因生，為非觸為因生。作如此問。
㈡故彼問言 ：諸是觸物，為是觸為因故生，為非觸為因故生 。
★◤kiṃ nu spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭamutpadyate āhosvidaspṛṣṭahetukamiti praśnayitvāha“kāraṇaṃ prati / [032|21-]
♂kiṃ nu{25. K. kinnu |} spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭamutpadyate āhosvidaspṛṣṭahetukamiti praśnayitvāha “kāraṇaṃ prati{26. K. praśnayitvā āha kāraṇamprati |} /
①kim nu spṛṣṭa hetukam spṛṣṭam utpadyate āhosvit aspṛṣṭa hetukam iti praśnayitvā aha kāraṇam prati
㈢ཅི་རེག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རེག་པ་ཞིག་སྐྱེས་པ་འམ། འོན་ཏེ་མ་རེག་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཞིག་སྐྱེ་ཞེས་དྲིས་ནས་སྨྲས་པ།
◤āha ——“kāraṇaṃ prati.[S097]
㈠約因為答：
㈡諸非觸物為問亦爾。 彼就此理，為不定答。
★◤kadācit spṛṣṭahetukamaspṛṣṭamutpadhate yadā viśīryate / [032|22-]
♂kadācit spṛṣṭahetukamaspṛṣṭamutpadyate yadā viśīryate /
◤kadācit spṛṣṭahetukamaspṛṣṭamutpadyate,[S097]
㈠有時以觸為因，非觸得生。
㈡有時是觸為因，生於非觸。
①kadācid spṛṣṭa hetukam aspṛṣṭam utpadhate yadā viśīryate
㈢རྒྱུའི་ཕྱིར་རེས་འགའ་ནི་རེག་པའི་རྒྱུ་ཆན་གྱི་མ་རེག་པ་སྐྱེ་སྟེ། གང་གི་ཆོ་རྣམ་པར་ཞིགས་པ་ནའོ། །
◤yadā viśīryate.[S097]
㈠若物分散。
㈡謂和合物正離散時。
★0◤kadācidaspṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭaṃ yadā cayaṃ gacchati / [032|23]
◤kadācidaspṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭam,[S097]
㈠有時以非觸為因，觸得生。
㈡有時非觸為因，生於是觸。
①kadācid aspṛṣṭa hetukam spṛṣṭam yadā cayam gacchati
㈢རེས་འགའ་ནི་མ་རེག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རེག་པ་སྐྱེ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བསགས་པར་འགྱུར་བ་ནའོ། །
◤yadā cayaṃ gacchati.[S097]
㈠若物增長。
㈡謂離散物正和合時。
◤kadācit spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭam,[S097]
㈠有時以觸為因，觸得生。
㈡有時是觸為因，生於是觸。
★◤kadācit spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭaṃ yadā cayavatāṃ cayaḥ / [033|01]
♂@033 kadācit spṛṣṭahetukaṃ spṛṣṭaṃ yadā cayavatāṃ cayaḥ /
①kadācid spṛṣṭa hetukam spṛṣṭam yadā cayavatām cayas
㈢རེས་འགའ་ནི་རེག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རེག་པ་སྐྱེ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བསགས་པ་དང་ལྡན་པ་བསགས་པ་ཁོ་ནའོ། །
◤yadā cayavatāṃ cayaḥ.[S097]
㈠若聚與聚共合。
㈡謂和合物復和合時。
★◤kadācidaspṛṣṭahetukamaspṛṣṭaṃ yadā vātāyanaraja” iti / [033|01-]
♂kadācidaspṛṣṭahetukamaspṛṣṭaṃ yadā vātāyatanaraja” iti /
◤kadācidaspṛṣṭahetukamaspṛṣṭam,[S097]
㈠有時以非觸為因，非觸得生。
㈡有時非觸為因，生於非觸。
①kadācid aspṛṣṭa hetukam aspṛṣṭam yadā vātāyana rajas iti
㈢རེས་འགའ་ནི་མ་རེག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་མ་རེག་པ་སྐྱེ་སྟེ་དཔེར་ན་ཉི་ཟེར་གྱི་རྡུལ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་གཞུང་འདི་ཡང་འཐད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yadā vātāyanarajaḥ ” iti.[S097]
㈠如隙中微塵。
㈡謂向遊塵同類相續。
★0◤yadi paramāṇavaḥ spṛśeyuruttarakṣaṇāvasthānaṃ syāditi bhadantavasumitraḥ / [033|02]
◤yadi paramāṇavaḥ spṛśeyuruttarakṣaṇāvasthānaṃ syāditi bhadantavasumitraḥ.[S097]
㈠大德婆須蜜多羅說：若隣虛相觸，應得住至後剎那。
㈡尊者世友說：諸極微相觸，即應住至後念。
①yadi paramāṇavas spṛśeyus utta rakṣaṇa avasthānam syāt iti bhadantava sumitras
㈢བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ན་རེ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རེག་པར་གྱུར་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མར་གནས་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤na spṛśanti / nirantare tu spṛṣṭasaṃjñeti bhadantaḥ / bhadantamataṃ caiṣṭavyam / [033|03]
♂na spṛśanti [ 25b. 2B1. I ] nirantare tu spṛṣṭasaṃjñeti bhadantaḥ / ♂bhadantamataṃ caiṣṭavyam /
◤na spṛśanti, nirantare tu spṛṣṭasaṃjñeti bhadantaḥ.[S097]
①na spṛś , nirantara tu spṛṣṭa saṃjñeti bhadantaḥ.
㈠大德說：隣虛不相觸，於無間中，世間假立觸名。
㈡然大德說：一切極微，實不相觸，但由無間，假立觸名。
①na spṛśanti nirantare tu spṛṣṭa saṃjñā iti bhadantas
㈢བཙུན་པ་ན་རེ་ནི་{50a}རེག་པ་ནི་མེད་ཀྱི་འདབ་ཆགས་པ་ལ་〖N+རེག་པ་ལ།〗རེག་གོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
◤bhadantamataṃ caiṣṭavyam.[S097]
㈠大德意可受。
㈡此大德意，應可愛樂。
①bhadanta matam ca eṣṭavyam
㈢བཙུན་པའི་ལུགས་འདོད་པར་བྱའོ། །
★★◤anyathā hi sāntarāṇāṃ paramāṇūnāṃ śūnyeṣvantareṣu gatiḥ kena pratibadhyeta / [033|04]
♂anyathā hi sāntarāṇāṃ paramāṇūnāṃ śūnyeṣvantareṣu gatiḥ kena pratibādhyeta /
◤anyathā hi sāntarāṇāṃ paramāṇūnāṃ śūnyeṣvantareṣu gatiḥ kena pratibadhyeta,[S097]
◤㈠若不如此，隣虛則有間。中間既空，何法能斷其行。[S097]
㈡若異此者，是諸極微應有間隙。中間既空，誰障其行 。
★0◤yataḥ sapratighā iṣyante / [033|04-]
◤yataḥ sapratighā iṣyante.[S097]
㈠說其有礙。
㈡許為有對。
①anyathā hi sāntarāṇām paramāṇūnām śūnyeṣu antareṣu gatis kena pratibadhyeta yatas sa pratighās iṣyante
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ནི་〖PN-ནི།〗རྡུལ་ཕྲ་རབ་བར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗བར་སྟོང་པ་དག་ཏུ་འགྲོ་བ་ལ་སུ་ཞིག་འགོག་ན་འདི་ལྟར་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཏུ་འདོད།
★◤naca paramāṇubhyo 'nye saṃghātā iti / [033|05]
♂naca paramāṇubhyo 'nye saṃghātā iti / ♂
◤naca paramāṇubhyo 'nye saṅghātā iti.[S097]
㈠是聚不異隣虛，
㈡又離極微，無和合色，
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བསགས་པ་དག་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་
◤ta eva te saṅghātāḥ paramāṇavaḥ spṛśyante yathā rūpyante.[S097]
㈠若聚相觸，即是隣虛相觸，如可變壞。
㈡和合相觸，即觸極微。如可變礙，此亦應爾。
★◤ta eva te saṃghātāḥ paramāṇavaḥ spṛśyante yathā rūpyante / [033|05-]
♂ ta eva te saṃghātāḥ{1. Y. another reading is saṃghāte / Y. adds paramāṇavaḥ |} spṛśyante yathā rūpyante /
①na ca paramāṇubhyas anye saṃghātās iti te eva te saṃghātās paramāṇavas spṛśyante yathā rūpyante
㈢དེ་དག་ཁོ་ན་བསགས་པ་ལ་རེག་པ་ཡིན་ཏེ་དཔེར་ན་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤[S098]
◤[09801-09816]
◤yadi ca paramāṇordigbhāgabhedaḥ kalpyeta,[S098]
①yadi ca paramāṇos digbhāga-bhedaḥ kalpyeta,
㈠若汝言隣虛有方分，
㈡又許極微若有方分，
★◤yadi ca paramāṇordigbhāgabhedaḥ kalpyate spṛṣṭasyāspṛṣṭasya vā sāvayavatvaprasaṅgaḥ / [033|06-]
♂yadi ca paramāṇordigbhāgabhedaḥ kalpyate{2. Y. kalpyeta |} spṛṣṭasyāspṛṣṭasya vā sāvayavatvaprasaṅgaḥ /
①yadi ca paramāṇos diś bhāga bhedas kalpyate spṛṣṭasya aspṛṣṭasya vā sāvayava tva prasaṅgas
㈢གལ་ཏེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པར་རྟོག་〖PNརྟོགས།〗ན་ནི་རེག་གམ་མ་རེག་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཆ་ཤས་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་〖PN+མི།〗འགྱུར་རོ། །
◤spṛṣṭasyāspṛṣṭasya vā sāvayavatvaprasaṅgaḥ.[S098]
㈠若觸非觸，皆成有分過失。
㈡觸與不觸，皆應有分。
◤na cet,[S098]
㈠若無方分，
㈡若無方分，
★◤no cet spṛṣṭasyāpyaprasaṅgaḥ // [033|07]
♂no{3. Y. na |}cet spṛṣṭasyāpyaprasaṅgaḥ //
①no ced spṛṣṭasya api aprasaṅgas
㈢:གལ་ཏེ་མ་ཡིན་ན་ནི། རེག་ཀྱང་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །〖PN-གལ་ཏེ་མ་ཡིན་ན་ནི།རེག་ཀྱང་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ།〗
◤spṛṣṭasyāpy aprasaṅgaḥ.43.[S098]
㈠於汝不可許之。為色若有觸，可立此難。
㈡設許相觸，亦無斯過。
★◤kiṃ punarebhiścakṣurādibhirātmaparimāṇatulyasyārthasya grahaṇaṃ bhavatyāśuvṛttyā ca parvatādīnāmalātakrādivadāhosvittulyātulyasya / [033|08-]
♂kiṃ punarebhiścakṣurādibhirātmaparimāṇatulyasyārthasya grahaṇaṃ bhavatyāśuvṛttyā ca parvatādīnāmalāta- cakrādivadāhosvittulyātulyasya /
◤kiṃ punarebhiś cakṣurādibhirātmaparimāṇatulyasyārthasya grahaṇaṃ bhavati,[S098]
㈠眼等諸根取塵，為稱其自量。
㈡又眼等根，為於自境，唯取等量 。
①kim punar ebhis cakṣus ādibhis ātma parimāṇa tulyasya arthasya grahaṇam bhavati āśu vṛttyā ca parvata ādīnām alā takra ādi vat āhosvid tulya atulyasya
㈢ཡང་ཅིའི་〖PNཅི།〗མིག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་དོན་ལ་མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་〖PNལོའི།〗ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མྱུར་དུ་འཇུག་པས་རི་ལ་སོགས་པ་འཛིན་ཏམ།
㈢འོན་ཏེ་མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་ཞིག་ལ་འཛིན་ཅེ་ན།
◤āśuvṛttyā ca parvatādīnām alātacakrādivad?[S098]
①āśuvṛttyā ca parvatādīnām alāta-cakrādi-vad?
㈠由事速疾故，猶如旋火，乃至遍見大山等。
㈡速疾轉故，如旋火輪，見大山等。
◤āhosvit tulyātulyasya?[S098]
㈠色為能取，等不等量塵。
㈡為於自境通取，等量不等量耶 。
★◤yāni tāvadetāni prāptaviṣayāṇyuktānyebhiḥ / [033|09-]
♂yāni tāvadretāni prāptaviṣayāṇyuktānyebhiḥ tribhirghrāṇādibhistulyaviṣayagrahaṇaṃ matam /
◤yāni tāvadetāni prāptaviṣayāṇyuktāni,[S098]
㈠是前所說，緣至到塵。
①yāni tāvat etāni prāpta viṣayāṇi ukta ani ebhis
㈢རེ་ཞིག་གང་དག་ཡུལ་དང་ཕྲད་པར་བཤད་པ།
◤ebhiḥ: tribhirghrāṇādibhistulyaviṣayagrahaṇaṃ matam.[S098]
㈠〔偈曰〕：【三根謂鼻等 許取如量塵】。
㈡頌曰：【應知鼻等三_a 唯取等量境】〖40_1_b〗。前說至境鼻等三根，應知唯能取等量境。
★◤ 【tribhirghrāṇādibhistulyaviṣayagrahaṇaṃ matam /】[033|11]
①tribhis ghrāṇa ādibhis tulya viṣaya grahaṇam matam
㈢སྣ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་ནི། ཡུལ་ནི་མཉམ་པར་འཛིན་པར་འདོད། །
★0◤yāvanto hīndriyaparamāṇavastāvanto hi viṣayaparamāṇavaḥ sametya vijñānaṃ janayanti / [033|12]
◤yāvanto hīndriyaparamāṇavastāvanto hi viṣayaparamāṇavaḥ sametya vijñānaṃ janayanti.[S098]
㈠釋曰：如根量隣虛，塵隣虛亦爾，共合生鼻等識。
㈡論曰：如根微量，境微亦然，相稱合生鼻等識故。
①yāvantas hi indriya paramāṇavas tāvantas hi viṣaya paramāṇavas sametya vijñānam janayanti
㈢དབང་པོའི་〖PNཔོ།〗རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་〖PNཇི།〗ཡུལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་དང་ཕྲད་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་དོ། །
★★◤cakṣuḥśrotrābhyāṃ tvaniyamaḥ / kadācidalpīyāṃso yadā vālāgraṃ paśyati / [033|13]
♂cakṣuḥśrotrābhyāṃ tvaniyamaḥ / kadācidalpīyāṃso{4. MS. ...lpīyānso |} yadā vālāgraṃ paśyati /
◤cakṣuḥśrotrābhyāṃ tvaniyamaḥ.[S098]
㈠眼耳則無定。
㈡眼耳不定。
①cakṣus śrotrābhyām tu aniyamas
㈢མིག་དང་རྣ་བ་དག་གིས་ནི་མ་ངེས་ཏེ།
①kadācid alpīyāṃsas yadā vāla agram paśyati
㈢རེས་འགའ་ནི་ཆུང་སྟེ་གང་གི་ཚེ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་མཐོང་བ་ནའོ། །
★◤kadācit samā yadā drākṣāphataṃ paśyati / [033|13-]
♂kadācitsamā yadā drākṣā{5. MS. drakṣā |}phalaṃ paśyati /
◤kadācidalpīyāṃso yadā vālāgraṃ paśyati,[S098]
㈠有時取最小塵，若見毛端。
㈡謂眼於色，有時取小，如見毛端。
◤kadācit samā yadā drākṣāphalaṃ paśyati,[S098]
㈠有時取等量塵，若見蒲桃子。
㈡有時取大，如暫開目，見大山等。
①kadācid samās yadā drākṣā phatam paśyati
㈢རེས་འགའ་ནི་མཉམ་སྟེ་གང་གི་ཚེ་རྒུན་འབྲུམ་〖PNའབྲུ།〗མཐོང་བ་ནའོ། །
★◤kadācit bhūyāṃso yadā mahāntaṃ parvataṃ paśyatyunmiṣitamātreṇa / [033|14-]
♂kadācit bhūyāṃso{6. MS. bhūyānso |} yadā mahāntaṃ parvataṃ paśyatyunmiṣitamātreṇa /
◤kadācit bhūyāṃso yadā mahāntaṃ parvataṃ paśyatyunmiṣitamātreṇa.[S098]
㈠有時取最大塵，若見大山。
㈡有時取等，如見蒲桃。
①kadācid bhūyāṃsas yadā mahāntam parvatam paśyati unmiṣita mātreṇa
㈢རེས་འགའ་ནི་ཆེ་སྟེ་གང་གི་ཚེ་མིག་ཕྱེ་བ་ཙམ་གྱིས་རི་ཆེན་པོ་མཐོང་བ་ནའོ། །
★◤evam śrotreṇa maśakameghādiśabdaśravaṇe ghoṣam / [033|15]
♂evaṃ śrotreṇa maśaka-{7. MS. samaka |} meghādiśabdaśravaṇe ghoṣam /
◤evaṃ śrotreṇa maśakameghādiśabdaśravaṇe ghoṣam.[S098]
㈠即於聞時，耳亦如此。或聞蚊聲，或聞雷聲。
㈡如是耳根，聽蚊雷等，所發種種，小大音聲。 隨其所應，小大等量。
①evaṃ śrotreṇa maśaka-meghādi-śabda-śravaṇe ghoṣam.
①evam śrotreṇa maśaka megha ādi śabda śravaṇe ghoṣam
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བས་སྦྲང་བུ་དང་འབྲུག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཐོས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★0◤manastvamūrttivadeveti nāsya parimāṇaparicchedaḥ saṃpradhāryate / [033|15-]
◤manastvamūrttivadeveti parimāṇaparicchedaḥ sampradhāryate.[S098]
㈠意既無體，不可說其形量。
㈡意無質礙，不可辯其形量差別。
①manas tu amūrtti vat eva iti na asya parimāṇa paricchedas saṃpradhāryate
㈢ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་བས་འདིའི་ཚད་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ནི་མི་སྤྱད་〖PNདཔྱད།〗དོ། །
◤kathaṃ punareṣāṃ cakṣurādīndriyaparamāṇūnāṃ sanniveśaḥ?[S098]
㈠眼等諸根，隣虛形相，云何可知。
㈡云何眼等諸根，極微安布差別 。
★◤katahaṃ punareṣāṃ cakṣurādīndriyaparamāṇūnāṃ saṃniveśaḥ / [033|16]
♂kathaṃ punareṣāṃ cakṣurādīndriyaparamāṇūnāṃ saṃniveśaḥ /
①kataham punar eṣām cakṣus ādi indriya paramāṇūnām saṃniveśas
㈢ཡང་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་ཤེ་ན།
◤cakṣurindriyaparamāṇavastāvadakṣitārakāyāmajājīpuṣpavadavasthitāḥ.[S098]
①cakṣur-indriya-paramāṇavas tāvad akṣi-tārakā ajājī-puṣpa-vad avasthitāḥ/
㈠眼根隣虛，於眼童子中住。如時羅花。
㈡眼根極微，在眼星上傍布而住。如香荾花。
★0◤cakṣurindriyaparamāṇavastāvadakṣitārakāyāmajājīpuṣpavadavasthitāḥ / [033|17]
①cakṣus indriya paramāṇavas tāvat akṣitārakāyām ajājī puṣpa vat avasthitās
㈢རེ་ཞིག་མིག་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་མིག་གི་འབྲས་བུ་ལ། གོ་སྙོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ།
★◤acchacarmāvacchāditāstu na vikīryante / [033|17-]
♂acchacarmāva-[ 26a. 2A1. II ]cchāditāstu na vikīryante /
◤acchacarmāvacchaditāstu na vikīryante.[S098]
①accha- carma- ava-cchāditās tu na vikīryante/
㈠青色所覆，是故不散。
㈡清澈映(膜)覆，令無分散。
①accha carma avacchāditās tu na vikīryante
㈢ཁ་དོག་དང་བཅས་〖PNབས།〗བཀབ་པས་〖PN+ན།〗གྱེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤adharauttaryeṇa piṇḍavadavasthitā ityapare / [033|18-]
◤adharaurttayeṇa piṇḍavadavasthitā ityapare.[S098]
㈠有餘部說：如聚重累住。
㈡有說：重累如丸而住。
◤na cānyo 'nyamāvṛṇvanti; sphaṭikavadacchatvāt.[S098]
㈠互不相障。清徹如頗梨柯寶。
㈡體清澈故，如頗胝迦，不相障礙。
★◤na cānyo 'nyamāvṛṇvanti sphaṭikavadacchatvāt / [033|19]
♂nacānyo 'nyamāvṛṇvanti sphaṭikavadacchatvāt /
①adharauttaryeṇa piṇḍa vat avasthitās iti apare na ca anyas anyam āvṛṇvanti sphaṭika vat acchatvāt
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གོང་བུ་བཞིན་དུ་བླ་འོག་ན་གནས་ཏེ། ཤེལ་བཞིན་དུ་དང་བའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མི་སྒྲིབ་པོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤śrotrendriyaparamāṇavo bhūrjābhyantarāvasthitāḥ / [033|19-]
♂śrotrendiyaparamāṇavo bhūrjābhyantarā- vasthitāḥ /
◤śrotrendriyaparamāṇavo bhūrjābhyantarāvasthitāḥ.[S098]
㈠耳根隣虛，於耳中住。如浮休闍皮。
㈡耳根極微，居耳穴內，旋環而住。 如卷樺皮。
①śrotra indriya paramāṇavas bhūrja abhyantara avasthitās
㈢རྣ་བའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྣ་བའི:བུ་གའི་〖PNའབྲུག་གི།〗ནང་ན་གནས་སོ། །
◤[S099]
◤[09901-09921]
★★◤ghrāṇendriyaparamāṇavo ghaṭābhyantareṇa śalākāvat / [033|20]
♂ghrāṇendriyaparamāṇavo ghaṭābhyantareṇa{8. Y. ghaṭābhyantare |} śalākāvat /
◤ghrāṇendriyaparamāṇavo ghāṭābhyantare śalākāvat.[S099-101]
㈠鼻根隣虛，於鼻頞中住。
㈡鼻根極微，居鼻頞內，背上面下。 如雙爪甲。
①ghrāṇa indriya paramāṇavas ghaṭa abhyantareṇa śalākā vat
㈢སྣའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་མཚུལ་པའི་ནང་ན་གནས་ཏེ།
★0◤ādyāni trīṇīndriyāṇi mālāvadavasthitāni / [033|20-]
◤ādyāni trīṇīndriyāṇi mālāvatavasthitāni.[S099-101]
㈠前三根橫作行度。無有高下。
㈡此初三根，橫作行度，處無高下。 如冠花鬘。
①ādyāni trīṇi indriyāṇi mālā vat avasthitāni
㈢དབང་པོ་དང་པོ་གསུམ་ནི་ཕྲེང་བ་བཞིན་དུ་གནས་སོ།
★★◤jihvendriyaparamāṇvo 'rdhacandravat / [033|21]
♂jihvendriyaparamāṇavo 'rdhacandravat /
◤jihvendriyaparamāṇavo 'rdhacandravat.[S099-101]
㈠舌根隣虛，如半月。
㈡舌根極微，布在舌上。形如半月。
①jihvā indriya paramāṇvas ardhacandra vat
㈢ལྕེའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་ཟླ་བ་ཁམ་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ།
★◤vālāgramātraṃ kila madhyajivhāyāṃ jihvendriyaparamāṇubhirasphuṭam / [033|21-]
♂vālāgramātraṃ kila madhyajihvāyāṃ jihvendriyaparamāṇubhirasphuṭam /
◤vālāgramātraṃ kila madhyajihvāyāṃ jihvendriyaparamāṇubhirasphuṭam.[S099-101]
①vālāgramātraṃ kila madhyajihvāyāṃ jihvendriyaparamāṇubhir asphuṭam.
㈠彼說於舌中央，如髮端量。非舌根隣虛所覆。
㈡傳說舌中如毛端量，非為舌根極微所遍。
①vāla agra mātram kila madhya jivhāyām jihvā indriya paramāṇubhis asphuṭam
㈢ལྕེའི་དབུས་ན་{50b}སྐྲའི་རྩེ་མོའི་ཁྱོན་ཙམ་ཞེག་ལྕེའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་གིས་མ་ཁེབས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤kāyendriyaparamāṇavaḥ kāyavadavasthitāḥ / [033|22-]
◤kāyendriyaparamāṇavaḥ kāyavadavasthitāḥ.[S099-101]
㈠身根隣虛，如身相。
㈡身根極微遍住身分。 如身形量。
①kāya indriya paramāṇavas kāyavat avasthitās
㈢ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་ལུས་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །
★0◤strīndriyaparamāṇavo bherīkaṭāhavat / puruṣendriyaparamāṇavo 'ṅguṣṭhavat / [033|23]
◤strīndriyaparamāṇavo bherīkaṭāhavat.[S099-101]
㈠女根隣虛，如鼓顙。
㈡女根極微，形如鼓𣞙。
①strī indriya paramāṇavas bherī kaṭāha vat
㈢མོའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྔའི་སྦུབས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①puruṣa indriya paramāṇavas ṅguṣṭha vat
㈢ཕོའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་མཐེ་བོང་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤puruṣendriyaparamāṇavo 'ṅguṣṭhavat.[S099-101]
①puruṣendriyaparamāṇavo aṅguṣṭhavat.
㈠男根隣虛，如大指。
㈡男根極微形如指𩎽。
★0◤tatra cakṣurindriyaparamāṇavaḥ kadācit sarve sabhāgā bhavanti kadācittatsabhāgāḥ / [033|24]
◤tatra cakṣurindriyaparamāṇavaḥ kadācit sarve sabhāgā bhavanti,[S099-101]
㈠此中眼根隣虛，或時一切等分。
㈡眼根極微，有時一切皆是同分。
①tatra cakṣus indriya paramāṇavas kadācid sarve sabhāgās bhavanti kadācid tad sa bhāgās
㈢དེ་ལ་མིག་གི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རེས་འགའ་ནི:ཐམས་ཅད་〖PN-ཐམས་ཅད།〗བསྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
㈢རེས་འགའ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་བདག་ཡིན་ནོ། །
★0◤kadācideke sabhāgāḥ eke tatsabhāgāḥ / [033|24-]
◤kadācideke sabhāgāḥ,[S099-101]
㈠或時一切非等分。
㈡有時一切皆彼同分。
①kadācid eke sabhāgās eke tad sa bhāgās
㈢རེས་འགའ་ནི་ཁ་ཅིག་བསྟེན་པ་དང་བཅས་པ་དག་〖PN-དག〗ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ།
◤eke tatsabhāgāḥ.[S099-101]
㈠或時有等分有非等分。
㈡有時一分是彼同分，餘是同分。
◤evaṃ yāvajjihvendriyaparamāṇavaḥ.[S099-101]
㈠乃至舌根隣虛亦爾。
㈡乃至舌根極微亦爾。
★◤evam yāvajjihvendriyaparamāṇavaḥ / [033|25]
♂evaṃ yāvajjihvendriya- paramāṇavaḥ /
①evam yāvat jihvā indriya paramāṇavas
㈢ལྕེའི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤kāyendriyaparamāṇavastu sarve sabhāgā na bhavanti / [033|25-]
◤kāyendriyaparamāṇavastu sarve sabhāgā na bhavanti.[S099-101]
㈠身根隣虛，無一切等分。
㈡身根極微，定無一切皆是同分。
①kāya indriya paramāṇavas tu sarve sabhāgās na bhavanti
㈢ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རིལ་གྱིས་བསྟེན་པ་དང་བཅས་པ་ནི་མེད་ད། (དེ)
★0◤pradīptanarakābhyantarāvaruddhānāmapi hyaparimāṇāḥ kāyendriyaparamāṇavastatsabhāgā bhavanti / [033|26-]
◤pradīptanarakābhyantarāvaruddhānāmapi hyaparimāṇāḥ kāyendriyaparamāṇavastatsabhāgā bhavanti.[S099-101]
㈠若然焰地獄中，所執駐眾生，有無量身隣虛。亦非一切等分。
㈡乃至極熱捺落迦中，猛焰纏身，猶有無量身根極微。是彼同分。
◤sa kila vijñānotpattāvāśrayo viśīryeta.[S099-101]
㈠何以故。若一切皆發身識，則身散壞。
㈡傳說：身根設遍發識，身應散壞。
★◤sarvaiḥ kila vijñānotpattāvāśrayo viśīryeta / [033|27-034|01]
♂sarvaiḥ kila{9. Y. sa kila |} vijñānotpattāvāśrayo @034 viśīryeta /
①pradīpta naraka abhyantara avaruddhānām api hi aparimāṇās kāya indriya paramāṇavas tad sa bhāgās bhavanti sarvais kila vijñāna utpattau= āśrayas viśīryeta
㈢རབ་ཏུ་འབར་བའི་དམྱལ་བའི་ནང་ན་འཁོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཚད་མེད་པ་ཞིག་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་ན་ནི་ལུས་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ་ལོ། །
◤na caika indriyaparamāṇurviṣayaparamāṇurvā vijñānaṃ janayati;[S099-101]
㈠無唯一隣虛根，一隣虛塵，能生識。
㈡以無根境，各一極微，為所依緣，能發身識。
★◤na caika indriyaparamāṇurviṣayaparamāṇurvā vijñānaṃ janayati / [034|01]
♂nacaika indriyaparamāṇurviṣayaparamāṇurvā vijñānaṃ janayati /
①na ca ekas indriya paramāṇus viṣaya paramāṇus vā vijñānam janayati
㈢དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བམ་ཡུལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པ་ནི་མེད་དེ།
◤sañcitāśrayālambanatvāt pañcānāṃ vijñānakāyānām.[S099-101]
㈠五識以微聚為根塵故。
㈡五識決定積集多微，方成所依所緣性故。
★0◤saṃcitāśrayālambanatvāt pañcānāṃ vijñānakāyānām / [034|01-]
①saṃcita āśraya ālambana tvāt pañcānām vijñāna kāyānām
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་རྟེན་དང་དམིགས་པ་ནི་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ata evānidarśanaḥ paramāṇuradṛśyatvāt // [034|02]
◤ata evānidarśanaḥ paramāṇuḥ;[S099-101]
㈠是故隣虛無顯。
㈡即由此理，亦說極微名無見體。
①atas eva anidarśanas paramāṇus adṛśya tvāt
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤adṛśyatvāt.[S099-101]
㈠不可見故。
㈡不可見故。
★◤ya ime ṣaḍvijñānadhātava uktāścakṣurvijñānaṃ yavanmanovijñānaṃ kimeṣāṃ yatha viṣayo varttamānaḥ pañcānāṃ caramasya trikāla evamāśrayo 'pi / [034|03-]
♂ya ime ṣaḍvijñānadhātava uktāścakṣurvijñānaṃ yāvanmanovijñānaṃ kimeṣāṃ yathā viṣa-[ 26b. 2B1. II ]yo varttamānaḥ pañcānāṃ caramasya trikāla{1. MS. vikāla |} evamāśrayo 'pi /
◤ya ime ṣaḍvijñānadhātava uktāś cakṣurvijñānaṃ yāvanmanovijñānam,[S099-101]
㈠是六識界如前所說，謂眼識乃至意識。
㈡如前所說，識有六種，謂眼識界乃至意識。
①ye ime ṣaṣ vijñāna dhātavas uktās cakṣus vijñānam yavat manas vijñānam kim eṣām yatha viṣayas varttamānas pañcānām caramasya tri kālas evam āś
㈢ཅི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གྱི་ཁམས་དྲུག་པོ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་འདི་དག་ཇི་ལྟར་ལྔ་རྣམ་ཀྱི་ཡུལ་ད་ལྟར་ཡིན་ལ། ཐ་མའི་དུས་གསུམ་ཡིན་པ་ལྟར་རྟེན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
◤kimeṣāṃ yathā viṣayo varttamānaḥ pañcānāṃ caramasya trikālaḥ,[S099-101]
㈠於中五識塵唯現世，最後識塵三世。
㈡為如五識，唯緣現在，意識通緣，三世非世 。
◤evamāśrayo 'pi,[S099-101]
㈠彼依為如此不。
㈡如是諸識依亦爾耶 。
★0◤nety āha / [034|05]
◤nety āha.[S099-101]
㈠說不爾。
㈡不爾 。
①na iti āha
㈢སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ tarhi / [034|05-034|-5]
◤kiṃ tarhi?[S099-101]
㈠云何不爾。
㈡云何 。
①kim tarhi
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན།
◤caramasyāśrayo 'tītaḥ pañcānāṃ sahajaś ca taiḥ. 44 .[S099-101]
㈠〔偈曰〕：【後界依過去】。
㈡頌曰：【後依唯過去_c 五識依或俱】〖40_1_d〗。
★◤ 【caramasyāśrayo 'tītaḥ】[034|06]
①caramasya āśrayas atītas
㈢ཐ་མའི་རྟེན་འདས།
◤manovijñānadhātoḥ samanantaraniruddhaṃ mana āśrayaḥ.[S099-101]
㈠釋曰：意識界無間滅識為依。
㈡論曰：意識唯依無間滅意。
★◤manovijñānadhātoḥ samanantaraniruddhaṃ mana āśrayaḥ / [034|07]
♂caramasyāśrayo 'tītaḥ manovijñānadhātoḥ samanantaraniruddhaṃ mana āśrayaḥ /
①manas vijñāna dhātos samanantara niruddham manas āśrayas
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་འགགས་〖PNའགག〗མ་ཐག་པའི་ཡིད་དོ། །
★◤ 【pañcānāṃ sahajaśca taiḥ // VAkK_1.44 //】[034|08-]
♂pañcānāṃ sahajaśca taiḥ //44//
①pañcānām sahajas ca tais
㈢ལྔ་རྣམས་ཀྱི། དེ་དག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའང་ཡིན།
★0◤atītaśceti caśabdaḥ / [034|09]
◤atītaś ceti caśabdaḥ.[S099-101]
㈠〔偈曰〕：【五界依亦共】。釋曰：亦言顯過去。
㈡眼等五識所依或俱。或言表此，亦依過去。
🈪342ལྔ་རྣམས་ཀྱི། དེ་དག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའང་ཡིན། འང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་འདས་པ་ཡང་ཡིན་པའོ། །
①atītas ca iti caśabdas
㈢འང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་འདས་པ་ཡང་ཡིན་པའོ། །
★◤tatra cakṣurvijñānasya cakṣuḥ sahaja āśārayo yāvat kāyavijñānasya kāyaḥ / [034|09-]
♂tatra cakṣurvijñānasya cakṣuḥ sahaja āśrayo yāvat kāyavijñānasya kāyaḥ /
◤tatra cakṣurvijñānasya cakṣuḥ sahaja āśrayo yāvat kāyavijñānasya kāyaḥ.[S099-101]
㈠此中眼識依，共有同一世故。乃至身識亦爾。
㈡眼是眼識俱生所依。 如是乃至身是身識俱生所依。 同現世故。
①tatra cakṣus vijñānasya cakṣus sahajas āśārayas yāvat kāya vijñānasya kāyas
㈢དེ་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རྟེན་ནི་མིག་ཡིན་པ་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་ལུས་ཡིན་ལ།
★★◤atītaḥ punareṣāmāśrayo mana ityapyete pañca vijñānakāyā indriyadvayāśrayāḥ / [034|10]
♂atītaḥ punareṣāmāśrayo mana ityapyete pañca vijñānakāyā indriyadvyāśrayāḥ /
◤atītaḥ punare ṣ āmāśrayo mana ityapyete pañca vijñānakāyā indriyadvayāśrayāḥ.[S099-101]
㈠彼過去依，謂意根。如此五識聚，依二根生。
㈡無間滅意是過去依。此五識身所依各二。謂眼等五是別所依，意根為五通所依性。
①atītas punar eṣām āśrayas manas iti api ete pañca vijñāna kāyās indriya dvaya āśrayās
㈢དེ་དག་གི་འདས་པའི་རྟེན་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་གཉིས་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
★0◤ata evocyate “yaścakṣurvijñānasyāśrayabhāvena samanantarapratyayabhāvenāpi sa tasye”ti / [034|11]
◤ata evocyate——[S099-101]
㈠故說如此：
㈡故如是說 ：
①atas eva ucyate yas cakṣus vijñānasya āśraya bhāvena samanantara pratyaya bhāvena api sa tasya iti
㈢དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་པ་དེ་དེའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་〖PNགྱི།〗དངོས་པོར་ཡང་ཡིན་〖PN+ནམ།〗ཞེ་ན།
◤“yaś cakṣurvijñānasyāśrayabhāvena samanantarapratyayabhāvenāpi sa tasya”[S099-101]
㈠若法能為眼識依，為能作彼次第緣不。
㈡若是眼識所依性者，即是眼識等無間緣耶。設是眼識等無間緣者，復是眼識所依性耶 。
🈪343དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་པ་དེ་དེའི་མཚངས་པ་དེ་མཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དངོས་པོར་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན།
★★◤catuṣkotikaḥ / prathamā kotiścakṣuḥ / dvitīyā samanantarātītaścaitasiko dharmadhātuḥ / [034|12]
♂catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭiścakṣuḥ / dvitīyā samanantarātītaścaitasiko{2. MS. ścetasiko |} dharmadhātuḥ /
①catuṣkotikas
①prathamā kotis cakṣus
㈢མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་མིག་ཡིན་ནོ། །
①dvitīyā samanantara atītas caitasikas dharmadhātus
㈢གཉིས་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སེམས་{51a}། །ལས་བྱུང་བ་འདས་མ་ཐག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤iti catuṣkoṭikaḥ.[S099-101]
㈠此中有四句。
㈡應作四句。
◤[S099-101]
◤[09921-10010]
◤prathamā koṭiś cakṣuḥ,[S099-101]
㈠第一句謂眼根。
㈡第一句謂俱生眼根。
◆100♂dharmadhātuḥ, tṛtīyā
◤dvitīyā samanantarātītaś caitasiko dharmadhātuḥ,[S099-101]
㈠第二句謂次第已滅，心法法界。
㈡第二句謂無間滅心所法界。
🈪མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་མིག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་བཞི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སེམ་ལས་བྱུང་བ་འདས་མ་ཐག་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི་བཤད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་དབང་པོ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤tṛtīyā samanantarātītaṃ manaḥ / caturthī koṭiruktanirmuktā dharmāḥ / [034|13]
◤tṛtīyā samantarātītaṃ manaḥ,[S099-101]
㈠第三句謂次第已滅心。
㈡第三句謂過去意根。
①tṛtīyā samanantara atītam manas
㈢གསུམ་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །
①caturthī koṭis ukta nirmuktās dharmās
㈢བཞི་པ་ནི་བཤད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ཏེ།
◤caturthī uktanirmuktā dharmāḥ.[S099-101]
㈠第四句除前三句。
㈡第四句謂除所說法。
★0◤evaṃ yāvat kāyavijñānasya svamindriyaṃ vaktavyam / [034|13-]
◤evaṃ tāvat kāyavijñānasya svamindriyaṃ vaktavyam.[S099-101]
㈠乃至身識自根，亦應如此說。
㈡乃至身識亦爾，各各應說自根。
①evam yāvat kāya vijñānasya svam indriyam vaktavyam
㈢ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་དབང་པོ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤manovijñānasya pūrvapādakaḥ / [034|14]
◤manovijñānasya pūrvapādakaḥ ——[S099-101]
㈠於意識但無初句。
㈡意識應作順前句答。
★0◤yastāvadāśrayabhāvena samanantarapratyayabhāvenāpi saḥ / [034|14-]
◤yastāvadāśrayabhāvena samanantarapratyayabhāvenāpi saḥ.[S099-101]
㈠若法為依，必為次第緣故。
㈡謂是意識所依性者，定是意識等無間緣。
🈪344ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནི་ཚིག་སྔ་མ་དང་སྦྱོར་?་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་གང་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①manas vijñānasya pūrvapādakas yas tāvat āśraya bhāvena samanantara pratyaya bhāvena api sas
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནི་ཚིག་སྔ་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་གང་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★★◤syātsamanantarapratyayabhāvena nāśrayabhāvena / [034|15]
♂syātsamanantara- pratyayabhāvena nāśrayabhāvena /
◤syāt samanantarapratyayabhāvena nāśrayabhāvena.[S099-101]
㈠若有法為次第緣非依。
㈡有是意識等無間緣，非與意識為所依性。
①syāt samanantara pratyaya bhāvena na āśraya bhāvena
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་ལ་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
★◤samanantarābhyatītaścetasiko dharmadhāturiti / [034|15-]
♂samanantarābhyatīta{3. Y. samanantarātīta |}ścaitasiko dharmadhāturiti /
◤samanantarātītaś caitasiko dharmadhāturiti.44.[S099-101]
㈠謂無間滅心法法界。
㈡謂無間滅心所法界。
🈪345མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡིན་ལ་རྟེན་གྱི་དངོས་པོར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདས་མ་ཐག་པའོ།
①samanantara abhyatītas cetasikas dharmadhātus iti
㈢ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སེམས་〖PN-སེམས།〗ལས་བྱུང་བ་འདས་མ་ཐག་པའོ། །
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamubhayādhīnāyāṃ vijñānotpattau cakṣurādayaḥ evāśrayā ucyante na rūpādayaḥ / [034|17-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇamubhayādhīnāyāṃ vijñānotpattau cakṣurādayaḥ evāśrayā ucyante, na rūpādayaḥ?[S099-101]
㈠識生隨屬二緣，復有何因。但說眼等為彼依，不說色等。
㈡何因識起俱託二緣。得所依名在根非境。
①kim punar kāraṇam ubhaya adhīnāyām vijñāna utpattau cakṣus ādayas eva āśrayās ucyante na rūpa ādayas
㈢ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་རག་ལུས་ཏེ་སྐྱེ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ལ་རྟེན་〖PNབརྟེན།〗ཞེས་བྱའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤tadvikāravikāritvādāśrayāś cakṣurādayaḥ.[S099-101]
㈠〔偈曰〕：【隨根異識異 故眼等成依】。
㈡頌曰：【隨根變識異_a 故眼等名依】〖41_1_b〗。
★0◤ 【tadvikāravikāritvādāśrayāścakṣurādayaḥ /】[034|19]
①tad vikāra vikāri tvāt āśrayās cakṣus ādayas
㈢དེ་དག་གྱུར་པས་འགྱུར་ཉིད་ཕྱིར། །རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིན། །
★0◤dhātava ityadhikāraḥ / [034|20]
◤dhātava ityadhikāraḥ.[S099-101]
①dhātavas iti adhikāras
㈢ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
ⅰ㈡論曰：眼等即是眼等六界。
★◤cakṣurādīnāṃ hi vikāreṇa tadvijñānānāṃ vikāro bhavatyanugrahopaghātapaṭumandatānuvidhānāt na tu rūpādīnāṃ vikāreṇa tadvikāraḥ / [034|20-]
♂cakṣurādīnāṃ hi vikāreṇa tadvijñānānāṃ vikāro bha-[ 27a. 2A1. III ]va- tyanugrahopaghātapaṭumandatānuvidhānāt natu rūpādīnāṃ vikāreṇa tadvikāraḥ /
◤cakṣurādīnāṃ hi vikāreṇa tadvijñānānāṃ vikāro bhavati;[S099-101]
㈠釋曰：由眼等根有差別故，諸識亦有差別。
㈡由眼等根有轉變故，諸識轉異。
①cakṣus ādīnām hi vikāreṇa tad vijñānānām vikāras bhavati anugraha upaghāta paṭu mandatā anuvidhānāt na tu rūpa ādīnām vikāreṇa tad vikāras
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གྱུར་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དང་། གསལ་བ་དང་མི་གནོད་པ་དང་〖PN-མི་གནོད་པ་དང་།〗མི་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤anugrahopaghātapaṭumandatānuvidhānāt,[S099-101]
㈠眼等根若有增損，諸識隨之則有明昧。
㈡隨根增損，識明昧故。
◤na tu rūpādīnāṃ vikāreṇa tadvikāraḥ.[S099-101]
㈠不由色等差別，諸識變異。
㈡非色等變，令識有異。
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གྱུར་པས་ནི་དེ་དག་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཏེ།
★★◤tasmāt sādhīyastadadhīnatvat ta evāśrayā na rūpādayaḥ / [034|22]
♂tasmāstādhīyastada- dhīnatvātta evāśrayā na rūpādayaḥ /
◤tasmāt sādhīyaḥ —— tadadhīnatvāt ta evāśrayāḥ, na rūpādayaḥ.[S099-101]
㈠於識二緣中眼等勝故，立為識依。不說色等，色等是識所識。
㈡以識隨根，不隨境故，依名唯在，眼等非餘。
①tasmāt sādhīyas tad adhīna tvat te eva āśrayās na rūpa ādayas
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཉིད་རྟེན་ཡིན་ནོ། །
㈢ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡིན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S101]
◤[10101-10115]
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ rūpādayaśca tairvijñāyante cakṣurvijñānaṃ cocyate yāvanmanovijñānam / [034|23-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇam —— rūpādayaś ca tairvijñāyante cakṣurvijñānaṃ cocyate yāvanmanovijñānam,[S101-103]
㈠復有何因：說為眼識乃至意識。
㈡何緣色等正是所識，而名眼識乃至意識 。
①kim punar kāraṇam rūpa ādayas ca tais vijñāyante cakṣus vijñānam ca ucyate yāvat manas vijñānam
㈢ཡང་དེ་དག་གིས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས།
★0◤na punā rūpavijñānaṃ yāvaddharmavijñānamiti / [034|24]
◤na punā rūpavijñānaṃ yāvaddharmavijñānamiti?[S101-103]
㈠不說為色識乃至法識。
㈡不名色識乃至法識。
①na punā rūpa vijñānam yāvat dharma vijñānam iti
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤ya ete cakṣurādaya āśrayā eṣām / [034|24-]
♂ya ete cakṣurādaya āśrayā eṣām ato 'sādhāraṇatvāddhi vijñānaṃ{4. MS. drops vi / G. ...sādhārakṣatvācca |} tairnirucyate //45//
◤ya ete cakṣurādaya āśrayāḥ, eṣām——[S101-103]
㈠由眼等是彼依故，約根說識。
①yas ete cakṣus ādayas āśrayās eṣām
㈢གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན〖PNཔ།〗།
★◤ 【ato 'sādhāraṇatvāddhi vijñānaṃ tairnirucyate // VAkK_1.45 //】[034|26]
◤ato 'sādhāraṇatvāddhi vijñānaṃ tair nirucyate.45.[S101-103]
㈠復次〔偈曰〕：【由彼不共因 故約根說識】。
㈡頌曰：【彼及不共因_c 故隨根說識】〖41_1_d〗。
①atas sādhāraṇa tvāt hi vijñānam tais nirucyate
㈢དེའི་ཕྱིར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ཕྱིར། །དེ་དག་གིས་ནི་རྣམ་ཤེས་བསྟན། །
★★◤kathamasādhāraṇatvam / na hi cakṣuranyasya vijñānasyāśrayībhavitumutsahate / [034|27]
♂kathamasādhāraṇatvam / nahi cakṣuranyasya vijñānasyāśrayībhavitumutsahate /
◤kathamasādhāraṇatvam?[S101-103]
㈠釋曰：云何不共因。
①katham asādhāraṇa tvam
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན།
①na hi cakṣus anyasya vijñānasya āśrayī bhavitum utsahate
㈢མིག་ནི་〖PNགི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་རྟེན་དུ་འགྱུར་བར་མི་ནུས་ལ།
◤na hi cakṣuranyasya vijñānasyāśrayībhavitumutsahate.[S101-103]
㈠此眼根不得為餘識，依色可得。
㈡論曰：彼謂前說，眼等名依，根是依故，隨根說識。 及不共者，謂眼唯自眼識所依。
★◤rūpaṃ tu manovijñānasyālambanībhavatyanyacakṣurvijñānasyāpīti / [034|27-]
♂rūpaṃ tu manovijñāna- syālambanībhavatyanyacakṣurvijñānasyāpīti /
◤rūpaṃ tu manovijñānasyālambanībhavatyanyacakṣurvijñānasyāpīti.[S101-103]
㈠為意識緣緣，及為他眼識境。
㈡色亦通為他身眼識及通自他意識所取。
①rūpam tu manas vijñānasya ālambanībhavati anya cakṣus vijñānasya api iti
㈢གཟུགས་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་དམིགས་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ།
★0◤evaṃ yāvat kāyo veditavyaḥ / [034|28]
◤evaṃ yāvat kāyo veditavyaḥ.[S101-103]
㈠乃至身亦爾。
㈡乃至身觸，應知亦爾。
①evam yāvat kāyas veditavyas
㈢ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
★★◤tasmādāśrayabhāvādasādhāraṇatvācca vijñānaṃ tenaiva nirdiśyate na rūpādibhiḥ / [034|29]
♂tasmādāśrayabhāvādasā- dhāraṇatvācca vijñānaṃ tenaiva{5. Y. taireva |} nirdiśyate na rūpādibhiḥ /
◤tasmādāśrayabhāvādasādhāraṇatvācca vijñānaṃ taireva nirdiśyate, na rūpādibhiḥ.[S101-103]
㈠由識依止，及由不共因，是故約根說識。不約色等。
㈡由所依勝，及不共因，故識得名 。隨根非境。
①tasmāt āśraya bhāvāt asādhāraṇa tvāt ca vijñānam tena eva nirdiśyate na rūpa ādibhis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ནས་〖PNན།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྟན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★0◤yathā bherīśabdo yavāṅkura iti / [034|29-]
◤yathā bherīśabdo yavāṅkura iti.[S101-103]
㈠譬如鼓聲麥芽。
㈡如名鼓聲及麥牙等。
①yathā bherī śabdas yava aṅkuras iti
㈢དཔེར་ན་རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་{51b}དང་། ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་བཞིན་ནོ། །
★◤atha yatra kāye sthitaścakṣuṣā rūpāṇi paśyati kiṃ tāni kāyacakṣūrūpavijñānānyekabhūmikānyeva bhavantyāhosvidanyabhūmikānyapi / [035|01-]
♂@035 atha yatra kāye sthitaścakṣuṣā rūpāṇi paśyati kiṃ tāni kāyacakṣūrūpavijñānānyekabhūmikānyeva bhavantyāhosvidanyabhūmikānyapi /
◤atha yatra kāye sthitaś cakṣuṣā rūpāṇi paśyati,[S101-103]
㈠若人在此身中，由眼見色。
㈡隨身所住，眼見色時。
①atha yatra kāye sthitas cakṣuṣā rūpāṇi paśyati kim tāni kāya cakṣu ūrūpa vijñānāni eka bhūmikāni eva bhavanti āhosvit anya bhūmikāni api
㈢ཡང་ལུས་དག་〖PNགང་།〗ལ་གནས་ཏེ་མིག་གིས་〖PNགི།〗གཟུགས་རྣམས་ལ་〖PN-ལ།〗ལྟ་བ་ནས〖PNན།〗། ཅི་ལུས་དང་མིག་དང་གཟུགས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་ས་〖PN-ས།〗གཅིག་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་གཞན་གྱི་ས་པ་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན།
◤kiṃ tāni kāyacakṣūrūpavijñānānyekabhūmikānyeva bhavanti? āhosvidanyabhūmikānyapi?[S101-103]
㈠是身眼色識，為是一地，為是別地。
㈡身眼色識，地為同不。
★0◤āha / sarveṣāṃ bhedaḥ / [035|02]
◤āha —— sarveṣāṃ bhedaḥ.[S101-103]
㈠一切皆異。
㈡應言此四或異或同。
①āha sarveṣām bhedas
㈢སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ལ་བྱེ་བྲག་ཡོད་དེ།
★★◤kāmadhātūpapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ sarvaṃ svabhūmikam bhavati / [035|03]
♂kāmadhātūpapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ sarvaṃ sva{1. MS. sarvva svaṃ |}bhūmikaṃ bhavati /
◤kāmadhātūpapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ sarvaṃ svabhūmikaṃ bhavati.[S101-103]
㈠若人生欲界，由自地眼見自地色。此四種同在自地。
㈡謂生欲界，若以自地眼見自地色，四皆自地。
①kāmadhātu upapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyatas sarvam sva bhūmikam bhavati
㈢འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རང་གི་མིག་གིས་རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ནི་〖PNན།〗ཐམས་ཅད་རང་གིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasyaiva svāni rūpāṇi prathamadhyānabhūmīni paśyano rūpāṇi trīṇapi tadbhūmikāni / [035|04-]
♂tasyaiva svāni rūpāṇi prathamadhyānacakṣuṣā paśyataḥ kāyarūpe svabhūmike vijñānacakṣuṣi tadbhūmike |{2. MS. tat bhūmike |} prathamadhyānabhūmīni paśyato rūpāṇi trīṇyapi{3. MS. rūpāṇyapi |} tadbhūmikāni{4. MS. tat bhūmi ...similarly in the following cases of yat and tat |} /
◤tasyaiva svāni rūpāṇi prathamadhyānacakṣuṣā paśyataḥ kāyarūpe svabhūmike vijñānacakṣuṣi tadbhūmike.[S101-103]
㈠若此人由初定眼見自地色，身及色俱在自地，眼及識屬初定。
㈡若以初靜慮眼見欲界色，身色欲界眼識初定。
①tasya eva svāni rūpāṇi prathama dhyāna bhūmīni paśyanas rūpāṇi trīṇ api tad bhūmikāni
㈢དེ་ཉིད་རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་མིག་གིས་ལྟ་བ་ན་ལུས་དང་གཟུགས་དག་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིག་དག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤prathamadhyānabhūmīni paśyato rūpāṇi trīṇyapi tadbhūmikāni.[S101-103]
㈠若見初定色，則三種屬初定。
㈡見初定色，身屬欲界，三屬初定。
㈢བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དག་ལ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤dvitīyadhyānacakṣuṣā svāni rūpoāṇi paśyataḥ kāyarūpe svabhūmike cakṣustadbhūmikaṃ vijñānaṃ prathamadhyāna bhūmikam / [035|06-]
♂dvitīyadhyānacakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ kāyarūpe svabhūmike cakṣustadbhūmikaṃ vijñānaṃ prathamadhyāna bhū-[ 27b. 2B1. III ]mikam /
◤dvitīyadhyānacakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ kāyarūpe svabhūmike cakṣustadbhūmikaṃ vijñānaṃ prathamadhyānabhūmikam.[S101-103]
㈠若由二定眼見自地色，身及色在自地，眼屬二定，識屬初定。
㈡若以二靜慮眼見欲界色，身色欲界，眼屬二定，識屬初定。
①dvitīya dhyāna cakṣuṣā svāni rūpoāṇi paśyatas kāya rūpe sva bhūmike cakṣus tad bhūmikam vijñānam pratha madhyāna bhūmikam
㈢རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་〖PNལ།〗བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བ་ན་ལུས་དང་གཟུགས་དག་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་〖PNཔ།〗ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤prathamadhyānabhūmīni paśyato vijñānarupe tadbhūmike kāyaḥ kāmāvacaraścakṣurdvitīyadyānabhūmikam / [035|07-035|06]
♂prathamadhyānabhūmīni paśyato vijñānarūpe tadbhūmike kāyaḥ kāmāva- cāraścakṣurdvitīyadhyānabhūmikam /
◆102♂tadbhūmike kāyaḥ
◤prathamadhyānabhūmīni paśyato vijñānarūpe tadbhūmike kāyaḥ kāmāvacarā[S101-103]
①prathama dhyāna bhūmīni paśyatas vijñāna rupe tad bhūmike kāyas kāmāvacaras cakṣus dvitīya dyāna bhūmikam
㈢བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དག་ལ་ལྟ་བ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གཟུགས་དག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢མིག་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བ་ན་ལུས་དང་གཟུགས་དག་ནི་རང་གིས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་ནི་བསམ་གཏན་དང་ཕོའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དག་ལ་ལྟ་བ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གཟུགས་དག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
◊མིག་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་དག་ལ་ལྟ་བ་ན་མིག་དང་གཟུགས་དག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
◊རྣམ་པར་ཤས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་༈ དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པའི་མིག་གིས་དེ་དག་གིས་༈ པ་དང་། ས་འོག་མ་པའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◊བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྐྱེས་པ་རང་གི་མིག་གིས་རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་ཐམས་ཅད་རང་གིས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊འོག་མ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ནི་གསུམ་རང་གིས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བ་ན་གསུམ་ནི་རང་གིས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་ལུས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ན་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་རྣམས་ནི་འོག་མ་པ་ཡིན་ནོ། །
◊མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
◊བསམ་གཏན་གཉིས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་མིག་དང་གཟུགས་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་ནི་རང་གིས་༈ པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བའི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
◊བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་རང་དང་གཞན་གྱི་མིག་དག་གིས་རང་དང་གཞན་གྱིས་༈ པའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◤ⅰⅱ[S101-103]
◤ś cakṣurdvitīyadhyānabhūmikam.[S101-103]
㈠若見初定色，色及識屬初定，身在自地，眼屬二定。
㈡見初定色，身屬欲界，眼屬二定，色識初定。
★◤dvitīyadhyānabhūmīni paśyataścakṣūarūpe tadbhūmike kāyaḥ kāmāvacaro vijñānaṃ prathamabhūmīkam / [035|08-]
♂dvitīyadhyānabhūmīni paśyataścakṣūrūpe tadbhūmike kāyaḥ kāmāvacaro vijñānaṃ prathamadhyānabhūmikam /
◤dvitīyadhyānabhūmīni paśyataś cakṣūrūpe tadbhūmike kāyaḥ kāmāvacaro vijñānaṃ prathamabhūmikam.[S101-103]
㈠若見二定色，眼及色屬二定，身在自地，識屬初定。
㈡見二定色，身屬欲界，眼色二定，識屬初定。
①dvitīya dhyāna bhūmīni paśyatas cakṣūa rūpe tad bhūmike kāyas kāma avacaras vijñānam prathama bhūmīkam
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་དག་ལ་ལྟ་བ་ན་〖PNནི།〗མིག་དང་གཟུགས་དག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ〖PN-ལ།〗། ལུས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤evaṃ tṛtīyacaturthadhyānabhūmikena cakṣuṣā tadbhūmikādharabhumikāni rūpāṇi paśyato yojayitavyam / [035|10-]
♂evaṃ tṛtīyacaturthadhyānabhūmikena{5. MS. ...bhūmike |} cakṣuṣā tadbhūmikādharabhūmikāni rūpāṇi paśyato yojayitavyam /
◤evaṃ tṛtīyacaturthadhyānabhūmikena cakṣuṣā tadbhūmikādharabhūmikāni rūpāṇi paśyato yojayitavyam.[S101-103]
㈠如此由三定四定眼，若見自地及下地色，應如理推合。
㈡如是若以三四靜慮地眼，見下地色或自地色，如理應思。
①evam tṛtīya caturtha dhyāna bhūmikena cakṣuṣā tad bhūmikā dhara bhumikāni rūpāṇi paśyatas yojayitavyam
㈢:དེ་ལྟར་〖PN-དེ་ལྟར།〗བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པའི་མིག་གིས་དེ་དག་གིས་པ་དང་། ས་འོག་མ་པའི་གཟུགས་རྣམས་〖PNརྣམས།〗ལ་ལྟ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◤[S101-103]
◤[10115-10219]
★◤prathmadhyānopapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ sarvaṃ svabhūmikamadharāṇi paśyataḥ trayaṃ svabhūmikaṃ / [035|11-]
♂prathamadhyānopapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyataḥ sarvaṃ svabhūmikadharāṇi paśyataḥ trayaṃ svabhūmikam{6. D. adds. rūpāṇi kamāvacarāṇi |} /
◤prathamadhyānopapannasya svena cakṣuṣā svāni rupāṇi paśyataḥ sarvaṃ svabhūmikamadharāṇi paśyataḥ trayaṃ svabhūmikam.[S101-103]
㈠若人生在初定地，由自地眼見自地色，此四皆屬自地。若見下地色，則三種在自地。
㈡生初靜慮，若以自地眼見自地色，四皆同地。見欲界色，三屬初定，色屬欲界。
①prathma dhyāna upapannasya svena cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyatas sarvam sva bhūmikam adharāṇi paśyatas trayam sva bhūmikam
㈢བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྐྱེས་པ་རང་གི་མིག་གིས་རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་ཐམས་ཅད་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢འོག་མ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་〖PNན།〗ནི་གསུམ་རང་གིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤dvitīyadhyānacakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyatastrayaṃ svabhūmikaṃ cakṣustadbhūmikam / [035|12-]
◤dvitīyadhyānacakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyatastrayaṃ svabhūmikaṃ cakṣustadbhūmikam.[S101-103]
㈠若由二定眼見自地色，則三種在自地。
㈡若以二靜慮眼，見初定色，三屬初定，眼屬二定。
①dvitīya dhyāna cakṣuṣā svāni rūpāṇi paśyatas trayam sva bhūmikam cakṣus tad bhūmikam
㈢རང་གི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མིག་གིས་〖PNགི།〗ལྟ་བ་ན་གསུམ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kāmāvacarāṇi paśyataḥ kāyavijñāne svabhūmike rūpāṇyadharāṇi cakṣustadbhūmikam / [035|13-]
◤kāmāvacarāṇi paśyataḥ kāyavijñāne svabhūmike rūpāṇyadharāṇi cakṣustadbhūmikam.[S101-103]
㈠若見欲界色，身及識在自地，色在下界，眼屬二定。
㈡見欲界色，身識初定，色屬欲界，眼屬二定。
①kāma avacarāṇi paśyatas kāya vijñāne sva bhūmike rūpāṇi adharāṇi cakṣus tad bhūmikam
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་ལུས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་རྣམས་ནི་འོག་མ་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢མིག་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤dvitīyadhyānabhūmīni paśyataścakṣūrūpe tadbhūmike śeṣaṃ svabhūmikam / [035|14-]
◤dvitīyadhyānabhūmīni paśyataś cakṣūrūpe tadbhūmike. śeṣaṃ svabhūmikam.[S101-103]
㈠若見二定色，眼及色屬二定。餘二在自地。
㈡見二定色，身識初定，眼色二定。
①dvitīya dhyāna bhūmīni paśyatas cakṣū rūpe tad bhūmike śeṣam sva bhūmikam
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་མིག་དང་གཟུགས་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ཏེ།
★★◤evaṃ tṛtīyadhyānacakṣuṣā yojyam / [035|15]
♂evaṃ tṛtīya{7. Y. tṛtīyādi |}dhyānacakṣuṣā yojyam /
◤evaṃ tṛtīyādidhyānacakṣuṣā yojyam.[S101-103]
㈠由三定等眼，亦應如理推合。
㈡如是若以三四靜慮地眼，見自地色或下上色，如理應思。
🈪356བསམ་གཏན་གཉིས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ན་མིག་དང་གཟུགས་ནི་དེའི་ས་པ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་ནི་རང་གིས་?་པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བའི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
①evam tṛtīya dhyāna cakṣuṣā yojyam
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བའི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
★0◤dvitīyādidhyānopapannasya svaparacakṣurbhyāṃ svaparabhūmikāni rūpāṇi paśyato yathāyogaṃ yojayitavyam / [035|16-]
◤dvitīyādidhyānopapannasya svaparacakṣubhyāṃ svaparabhūmikāni rūpāṇi paśyato yathāyogaṃ yojayitavyam.45.[S101-103]
㈠若生二定等地，由自地眼若見自他地色，亦應如理推合。
㈡如是生二三四靜慮，以自他地眼，見自他地色，如理應思。 餘界亦應如是分別。
①dvitīya ādi dhyāna upapannasya sva para cakṣurbhyām sva para bhūmikāni rūpāṇi paśyatas yathāyogam yojayitavyam
㈢བསམ་{52a}གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་རང་དང་གཞན་གྱི་མིག་དག་གིས་རང་དང་གཞན་གྱི་ས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★0◤ayaṃ tu niyamaḥ / [035|17]
◤ayaṃ tu niyamaḥ ——[S101-103]
㈠此中是決判。
㈡今當略辯此決定相。
①ayam tu niyamas
㈢འདི་ནི་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ།
★0◤ 【na kāyasyādharaṃ cakṣuḥ /】[035|18]
①na kāyasya adharam cakṣus
◤na kāyasyādharaṃ cakṣuḥ,[S101-103]
㈠〔偈曰〕：【眼無下身義】。
㈡頌曰：【眼不下於身】〖42_1_a〗，
㈢ལུས་ལ་འོག་མའི་མིག་མ་ཡིན།
★◤pañcabhūmikāni hi kāyacakṣūrūpāṇi kāmāvacarāṇi yāvaccaturthadhyānabhūmikāni / [035|19]
♂pañcabhūmikāni hi kāyacakṣūrūpāṇi kāmāvacarāṇi yāvaccaturthadhyānabhūmikāni /
◤pañcabhūmikāni hi kāyacakṣūrūpāṇi kāmāvacarāṇi yāvaccaturthadhyānabhūmikāni.[S101-103]
㈠釋曰：身眼色有五地。謂欲界地乃至第四定地。
㈡論曰：身眼色三，皆通五地。謂在欲界、四靜慮中。
①pañcabhūmikāni hi kāya cakṣū rūpāṇi kāma avacarāṇi yāvat caturtha dhyāna bhūmikāni
㈢ལུས་དང་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་ས་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤dvibhūmikaṃ cakṣurvijñānaṃ kāmāvacaraṃ prathamadhyānabhūmikaṃ ca / [035|20]
◤dvibhūmikaṃ cakṣurvijñānam —— kāmāvacaram, prathamadhyānabhūmikaṃ ca.[S101-103]
㈠眼識有二地。謂欲界及初定。
㈡眼識唯在欲界初定。
①dvi bhūmikam cakṣus vijñānam kāma avacaram prathama dhyāna bhūmikam ca
㈢མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དང་། ས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra yadbhūmikaḥ kāyastadbhūmikaṃ cakṣurūrdhvabhūmikaṃ vā cakṣurbhavati na tvadharabhūmikam / [035|20-]
♂tatra yadbhūmikaḥ kāyastadbhūmikaṃ cakṣurūrdhva- bhūmikaṃ vā cakṣurbhavati na tvadharabhūmikam /
◤tatra yadbhūmikaḥ kāyastadbhūmikaṃ cakṣuḥ, ūrdhvabhūmikaṃ vā cakṣurbhavati na tvadharabhūmikam.[S101-103]
㈠此中隨身地，眼根或等地或上地，定無下地。
㈡此中眼根，望身生地。 或等或上，終不居下。
①tatra yat bhūmikas kāyas tat bhūmikam cakṣus ūrdhva bhūmikam vā cakṣus bhavati na tu adhara bhūmikam
㈢དེ་ལ་ས་གང་བའི་ལུས་ཡིན་པ་ས་དེ་པའམ། ས་གོང་མ་པའི་མིག་〖PN+གི།〗ཡིན་གྱི་ས་འོག་མ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadbhūmikaṃ cakṣustadbhūmikamadharabhūmikaṃ vā rūpaṃ viṣayo bhavati / [035|21-]
♂yadbhūmikaṃ cakṣu stadbhūmikamadharabhūmikaṃ vā rūpaṃ [ 28a. 2A1. IV ]viṣayo bhavati /
◤yadbhūmikaṃ cakṣustadbhūmikam, adharabhūmikaṃ vā rūpaṃ viṣayo bhavati.[S101-103]
㈠隨眼根地，色或等地或下地，是眼境界。
㈡色識望眼，等下非上。
①yat bhūmikam cakṣus tad bhūmikam adhara bhūmikam vā rūpam viṣayas bhavati
㈢འདིའི་མིག་གི་ཡུལ་ནི་དེའི་ས་པ་འམ། ས་འོག་མ་པའི་གཟུགས་ཡིན་གྱི།
◤ūrdhvaṃ rūpaṃ na cakṣuṣaḥ.[S101-103]
㈠〔偈曰〕：【上色非下境】。
㈡【色識非上眼】〖42_1_b〗，
★◤ 【ūdhrvaṃ rūpaṃ na cakṣuṣaḥ /】[035|23]
♂ūrdhvaṃ rūpaṃ na cakṣuṣaḥ /
①ūdhrvam rūpam na cakṣuṣas
㈢མིག་གི་གོང་མའི་གཟུགས་མ་ཡིན།
◤na hi kadācidūrdhvabhūmikaṃ rūpamadhobhūmikena cakṣuṣā draṣṭuṃ śakyate.[S101-103]
㈠釋曰：未曾有上地色，下地眼能見。
㈡下眼不能見上色故。
★◤na hi kadācidūrdhrvabhūmikaṃ rūpamadhobhūmikena cakṣuṣā draṣṭuṃ śakyate / [035|24]
♂nahi kadācidūrdhvabhūmikaṃ rūpamadhobhūmikena cakṣuṣā draṣṭuṃ śakyate /
①na hi kadācid ūrdhrva bhūmikam rūpam adhas bhūmikena cakṣuṣā draṣṭum śakyate
㈢ས་གོང་མ་པའི་གཟུགས་ས་འོག་མ་པའི་མིག་གིས་མཐོང་བར་ནི་ནམ་ཡང་མི་ནུས་སོ། །
◤vijñānaṃ ca,[S101-103]
㈠〔偈曰〕：【識】。
㈡【色於識一切】〖42_1_c〗，
★◤vijñānaṃ ca[035|25]
①vijñānam ca
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའང་།
◤[S103]
◤[10301-10309]
◤ūrdhvaṃ na cakṣuṣo rūpavat.[S103]
㈠釋曰：識不得在眼上。譬如色。
㈡上識不依下地眼故。
★◤ūrdhva na cakṣuṣo rūpavat / [035|26]
♂vijñānaṃ ca ūrdhvaṃ na cakṣuṣo rūpavat /
①ūrdhva na cakṣuṣas rūpavat
㈢གོང་མ་ནི་མིག་གི་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་བཞིན་ནོ། །
◤asya rūpaṃ tu kāyasyobhe ca sarvataḥ.46.[S103]
㈠〔偈曰〕：【於此色遍於身二一切】。
㈡【二於身亦然】〖42_1_d〗，
★◤ 【asya rūpaṃ tu kāyasyobhe ca sarvataḥ // VAkK_1.46 //】[036|01]
♂@036 asya rūpaṃ tu kāyasyobhe ca sarvataḥ //46//
①asya rūpam tu kāyasya ubhe ca sarvatas
㈢དེ་ཡི་གཟུགས། ལུས་ཀྱི་འང་གཉི་ག་ཐམས་ཅད་དུ།
◤asyety anantaroktasya cakṣurvijñānasya rūpaṃ sarvato viṣayaḥ —— ūrdhvam, adhaḥ svabhūmau ca .[S103]
①asya ity anantara-uktasya cakṣurvijñānasya rūpaṃ sarvato viṣayaḥ —— ūrdhvam, adhaḥ svabhūmau ca .
㈠釋曰：於此謂於前所說眼識，一切色是其境界。或上或下或等。
㈡色望於識，通等上下。
★0◤asyetyanantaroktasya cakṣurvijñānasya rūpaṃ sarvato viṣayaḥ ūrdhvamadhaḥ svabhūmau ca / [036|02]
①asya iti anantara uktasya cakṣus vijñānasya rūpam sarvatas viṣayas ūrdhvam adhas sva bhūmau ca
㈢དེའི་ཞེས་བྱ་བ་བཤད་མ་ཐག་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ནི་གོང་མ་དང་འོག་མ་དང་རང་གི་ས་བའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡིན་ལ།
★◤kāyasya cobhe rūpavijñāne sarvato bhavataḥ / yathā cecaṃ cakṣuruttaṃ vistareṇa veditavyam[036|03]
♂kāyasyobhe rūpavijñāne sarvato bhavataḥ / ♂yathā cedaṃ cakṣu ruktaṃ vistareṇa veditavyam tathā śrotraṃ “na kāyasyādharaṃ śrotramūrdhva śabdo na ca śruteḥ /
◤kāyasya cobhe rūpavijñāne sarvato bhavataḥ.46.[S103]
㈠二謂識及色，於身此二一切有。
㈡色識於身，如色於識。
🈪361ཇི་ལྟར་མིག་འདི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལྟར། རྣ་བའང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་ལ་འོག་མའི་རྣ་བ་ཡིན། །རྣ་བའི་གོང་མའི་སྒྲ་མ་ཡིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པའང་དེའི་སྒྲ། །ལུས་ཀྱིའང་གཉིག་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①kāyasya ca ubhe rūpa vijñāne sarvatas bhavatas
㈢ལུས་ཀྱི་འང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཐམས་ཅད་དུ་ཡིན་ནོ། །
①yathā cecam cakṣus uttam vistareṇa veditavyam
㈢ཇི་ལྟར་མིག་འདི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལྟར།
◤yathā cedaṃ cakṣuruktaṃ visteraṇa veditavyam,[S103]
㈠如廣說眼根，應知如此。
㈡廣說耳界，應知如眼。
★◤ 【tathā śrotraṃ 】[036|04]
①tathā śrotram
㈢རྣ་བའང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
◤tathā śrotraṃ[S103]
㈠〔偈曰〕：【耳亦爾】。
㈡【如眼耳亦然】〖43_1_a〗
★◤【 “na kāyasyādharaṃ śrotramūrdhvaṃ śabdo na ca śruteḥ /】[036|05-]
◤“na kāyasyādharaṃ śrotramūrdhvaṃ śabdo na ca śruteḥ.[S103]
㈠釋曰：耳無下身義。上聲非下境。
㈡謂耳不下於身，聲識非上耳。
①na kāyasya adharam śrotram ūrdhvam śabdas na ca śrutes
㈢ལུས་ལ་འོག་མའི:རྣ་བ་〖PNསྣ་མ།〗ཡིན། །རྣ་བའི་གོང་མའི་སྒྲ་མ་ཡིན། །
0◤【 vijñānaṃ cāsya śabdastu kāyasyobhe ca sarvataḥ //”】[S103]
㈠識於此聲，遍於身二一切。
㈡聲於識一切，二於身亦然。
0◤iti vistareṇa yojyam / [036|07][S103]
㈠如理廣說，應知如眼。
㈡隨其所應，廣如眼釋。
①vijñānam ca asya śabdas tu kāyasya ubhe ca sarvatas iti vistareṇa yojyam
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའང་དེའི་སྒྲ། །ལུས་ཀྱིའང་གཉི་ག་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◤[S104]
◤[10401-10414]
0◤ 【trayāṇāṃ tu sarvam eva svabhūmikam /】[036|08]
㈠〔偈曰〕：【餘三一切屬自地】。
㈡【次三皆自地】〖43_1_b〗，
🈪གསུམ་དག་ནི། ཐམས་ཅད་རང་གིས་པ་ཉིད། །
①trayāṇām tu sarvam eva sva bhūmikam
㈢གསུམ་དག་ནི། ཐམས་ཅད་རང་གི་ས་པ་ཉིད། །
0◤ghrāṇajihvākāyadhātūnāṃ kāyaviṣayavijñānāni svabhūmikāny eva / [036|09]
㈠釋曰：鼻舌身界，身自塵及識，皆屬自地。
㈡鼻舌身三，總皆自地。
①ghrāṇa jihvā kāya dhātūnām kāya viṣaya vijñānāni sva bhūmikāni eva
㈢སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང་རང་གི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་རང་གི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
0◤ity utsargaviśeṣeṇa kṛtvā punar viśeṣaṇārtham apavāda ārabhyate / [036|09-]
㈠如此已通立無差別，後為簡別，更立別言。
㈡於中別者，
①iti utsarga viśeṣeṇa kṛtvā punar viśeṣaṇa artham apavādas ārabhyate
㈢དེ་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་མ་ཕྱེ་བར་སྤྱིར་བསྟན་ནས། ཡང་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་དམིགས་ཀྱིས་བསལ་བ་རྩོམ་སྟེ།
◤kāyavijñānam adharasvabhūmi,[S104]
㈠〔偈曰〕：【身識下自地】。
㈡【身識自下地】〖43_1_c〗，
★◤ 【kāyavijñānamadharasvabhūmi 】[036|11]
①kāya vijñānam adhara sva bhūmi
㈢ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འོག་དང་ནི། །རང་གི་ས།
★◤kāyaḥ kāyadhātuḥ spraṣṭavyaṃ ca svabhūmikānyeva nityaṃ bhavanti / [036|12]
♂kāyavijñānamadharasvabhūmi kāyaḥ kāyadhātuḥ spraṣṭavyaṃ ca svabhūmikānyeva nityaṃ bhavanti /
◤kāyaḥ, kāyadhātuḥ, spraṣṭavyaṃ ca svabhūmikāny eva nityaṃ bhavanti.[S104]
㈠釋曰：身在欲界，觸亦爾。此三恒在自地。
㈡謂身與觸，其地必同。
①kāyas kāyadhātus spraṣṭavyam ca sva bhūmikāni eva nityam bhavanti
㈢ལུས་དང་ལུས་ཀྱི་ཁམས་དང་རེག་བྱ་ནི་རྟག་ཏུ་རང་གིས་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤kāyavijñānaṃ tu keṣāñcit svabhūmikaṃ yathākāmadhātuprathamadhyānopapannāṃ / [036|12-]
♂kāyavijñānaṃ tu keṣāṃcit svabhūmikaṃ yathākāmadhātuprathamadhyānopapannānām /
◤kāyavijñānaṃ tu keṣāñ cit, svabhūmikam, yathā kāmadhātuprathamadhyānopapannānām. keṣāñ cid adharabhūmikam, yathā dvitīyādidhyānopapannānām iti.[S104]
㈠身識有處屬自地，如人生欲界及初定。有處屬下地，如人生二定。
㈡識望觸身，或自或下。自謂若生欲界初定，生上三定謂之為下。
①kāya vijñānam tu keṣāñcid sva bhūmikam yathākāma dhātu prathama dhyāna upapannām
㈢ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གི་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤aniyataṃ manaḥ.47.[S104]
㈠〔偈曰〕：【意根地不定】。
㈡【意不定應知】〖43_1_d〗。
★◤keṣāñcidadharabhūmikaṃ yathā dvitīyādidhyānopapannānāmiti / [036|13-]
♂keṣāṃcidadharabhūmikaṃ yathā dvitīyādidhyāno- papannānāmiti /
①keṣāñcid adhara bhūmikam yathā dvitīya ādi dhyāna upapannānām iti
㈢ཁ་ཅིག་གི་〖PN-གི〗ནི་ས་འོག་མ:ཡིན་པས་〖PNC-གི〗ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤kadā cit kāyamanovijñānadharmaiḥ samānabhūmikaṃ mano bhavati,[S104]
㈠釋曰：有時意根與身意識法同在一地。
㈡應知意界四事不定。謂意有時與身識法四皆同地。
★◤ 【aniyataṃ manaḥ // VAkK_1.47 //】[036|15]
♂aniyataṃ manaḥ //47//
①aniyatam manas
㈢ཡིད་མ་ངེས་ཏེ།
★0◤kadācit kāyamanovijñānadharmaiḥ samānabhūmikaṃ mano bhavati kadācidūrdhvādhobhūmikam / [036|16-]
◤kadā cid ūrdhvādhobhūmikam.[S104]
㈠有時上下為地。
㈡有時上下。
①kadācid kāya manas vijñāna dharmais samāna bhūmikam manas bhavati kadācid ūrdhva adhas bhūmikam
㈢རེས་འགའ་ནི་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཆོས་དག་དང་མཚུངས་པའི་ས་པའི་ཡིད་{52b}ཡིན་ལ། རེས་འགའ་ནི་ས་གོང་མ་དང་འོག་མ་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤pañcabhūmike 'pi hi kāye sarvabhūmikāni mana-ādīni bhavanti samāpattyupapattikāle yathāyogamiti vistareṇa samāpattinirdeśe kośasthāna etadākhyāyiṣyate / [036|17-]
♂pañcabhūmike 'pi hi{1. Y. omits hi |} kāye sarvabhūmikāni mana-ādīni bhavanti samāpattyupapattikāle{2. Y. seems to be upapattisamāpattikāle |} yathāyoga- miti vistareṇa samāpattini-[ 28b. 2B1. IV ]rdeśe koṣasthāna etadākhyāyiṣyate /
◤pañcabhūmike 'pi kāye sarvabhūmikāni mana-ādīni bhavanti upapattikāle samāpattikāle yathāyogam iti visteraṇa samāpattinirdeśe kośasthāna etad ākhyāyiṣyate.[S104]
㈠於五地身意等屬一切地。謂入觀時，及受生時，如此道理於分別三摩跋提品中當廣說。
㈡身唯五地，三通一切。 於遊等至，及受生時，隨其所應或同或異，如後定品當廣分別。
①pañcabhūmike api hi kāye sarva bhūmikāni manas ādīni bhavanti samāpatti upapatti kāle yathāyogam iti vistareṇa samāpatti nirdeśe kośa sthāna
㈢:དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་〖PNདེ་ཇིད་ཀྱི་ཕྱིར།〗ས་ལྔ་པའི་ལུས་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་ཚེ་ཡིད་ལ་སོགས་པ་ཅི་རིགས་པར་ས་ཐམས་ཅད་པ་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་རྒྱས་པར་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྟན་པའི་མཛོད་ཀྱི་གནས་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤atibahugrandhabhāraparihārārthaṃ tu nêdānīṃ punar ākhyāyate,[S104]
㈠為離繁重言故，不於此品中說。
㈡為捨繁文，故今未辯。
★◤atihahugranthabhāraparihārārthaṃ tu nedānīṃ punarākhyāyate / [036|19-]
♂atibahugranthabhāraparihārārthaṃ tu nedānīṃ punarākhyāyate /
①ati hahu grantha bhāra parihāra artham tu na idānīm punar ākhyāyate
㈢ཚིག་གི་ཁུར་ཧ་ཅང་མངས་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ད་ནི་མི་〖Nམ།〗བཤད་དེ།
★★◤alpaṃ ca prayojanaṃ mahāṃśca śrama iti samāpta ānuṣaṅgikaḥ prasaṅgaḥ / [036|20]
♂alpaṃ ca prayojanaṃ mahāṃśca śrama iti samāpta ānuṣaṅgika{3. Y. ānuṣaṅgikaḥ |}prasaṅgaḥ /
◤alpaṃ ca prayojanam, mahāṃś ca śrama iti.47.[S104]
㈠何以故。功多用少故。
㈡前後再述，用少功多。
①alpam ca prayojanam mahān= ca śramas iti samāptas ānuṣaṅgikas prasaṅgas
㈢དགོས་པ་ཆུང་ལ་ངལ་བ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ།
㈢ཞར་ལ་འོངས་པའི་སྐབས་རྫོགས་སོ།། །།
◤samāpta ānuṣaṅgikaḥ prasaṅgaḥ.[S104]
㈠前來往復，與隨所欲說相關竟。
㈡傍論已周，應辯正論。
◤[S105]
◤[10501-10518]
★0◤idamidānīṃ vicāryate / [036|21]
◤idam idānīṃ vicāryate ——[S105]
㈠今應思量此義。
㈡今當思擇。
①idam idānīm vicāryate
㈢ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤aṣṭādaśānāṃ cdātūnāṃ ṣaṇṇāṃ ca vijñānānāṃ kaḥ kena vijñeyaḥ / [036|21-]
♂aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ ṣaṇṇāṃ ca vijñānānāṃ kaḥ kena vijñeyaḥ /
◤aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ ṣaṇṇāṃ ca vijñānānāṃ kaḥ kena vijñeyaḥ?[S105]
㈠於十八界及六識界，何界所知。何識能知。
㈡十八界中，誰六識內幾識所識 。幾常幾無常。幾根幾非根。
★0◤āha / [036|22]
◤āha ——[S105]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰 ：
◤pañca bāhyā dvivijñeyāḥ,[S105]
㈠【五外二所知】。
㈡【五外二所識】〖44_1_a〗，
★◤ 【pañca bāhyā dvivijñeyāḥ】[036|23]
①aṣṭādaśānām cdātūnām ṣaṇṇām ca vijñānānām kas kena vijñeyas āha pañca bāhyās dvi vijñeyās
㈢ཁམས་བཅྭ〖PNབཅོ།〗་བརྒྱད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་གང་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyadhātavo yathāsaṅkhyaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyavijñānair anubhūtā manovijñānena vijñāyante.[S105]
㈠釋曰：色聲香味觸界，如其次第。眼耳鼻舌身識所識，復為意識所知。
㈡論曰：十八界中，色等五界，如其次第。眼等五識，各一所識。又總皆是意識所識。
★◤rūpaśabagandharasaspraṣṭavyadhātavo yathāsaṃkhyaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyavijñānairanubhūtā manovijñānena vijñāyante / [036|24-]
♂pañca bāhyā dvivijñeyāḥ{4. MS. dvijñeyāḥ |} rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyadhātavo yathāsaṃkhyaṃ cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyavijñānairanubhūtā manovijñānena vijñāyante /
①rūpa śaba gandha rasa spraṣṭavya dhātavas yathāsaṃkhyam cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāya vijñānais anubhūtās manas vijñānena vijñāyante
㈢སྨྲས་པ། གཉིས་ཀྱིས་རྣམ:པར་ཤེས་ཕྱིར་ལྔ〖PNཤེས་ཕྱིས་ཡི།〗། །གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་གྲངས་བཞིན་དུ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གིས་〖PNགི།〗ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་ཏེ།
★0◤evamete pratyekaṃ dvābhyāṃ vijñānābhyāṃ vijñeyā bhavanti / [036|25]
◤evam ete pratyekaṃ dvābhyāṃ vijñānābhyāṃ vijñeyā bhavanti.[S105]
㈠此外塵隨一二識所知。
㈡如是五界，各六識中，二識所識。 由此准知。
①evam ete pratyekam dvābhyām vijñānābhyām vijñeyās bhavanti
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་རེ་རེ་ཞིང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤śeṣāstrayodaśa dhātavaḥ pañcānāṃ vijñānakāyānāmaviṣayatvādekena manovijñānena vijñeyā ityākhyātaṃ bhavati / [036|26-]
◤śeṣās trayodaśa dhātavaḥ pañcānāṃ vijñānakāyānām aviṣayatvād ekena manovijñānena vijñeyā ity ākhyātaṃ bhavati.[S105]
㈠餘十三界非五識境故，唯一意識界所知。此是義至所顯。
㈡餘十三界，一切唯是意識所識。非五識身，所緣境故。
①śeṣās trayodaśa dhātavas pañcānām vijñāna kāyānām aviṣaya tvāt ekena manas vijñānena vijñeyās iti ākhyātam bhavati
㈢ཁམས་ལྷག་མ་བཅུ་གསུམ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་〖N-ནོ།〗ཞེས་རྣམ་པར་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤eṣām aṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ madhye kati nityāḥ? katy anityāḥ?[S105]
㈠十八界中，幾界常住，幾界無常。
★◤eṣāmaṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ madhye kati nityāḥ katyanityāḥ / [037|01]
♂@037 eṣāmaṣṭādaśānāṃ dhātūnāṃ madhye kati nityāḥ katyanityāḥ /
★◤na kaśct sakalo 'sti nityo dhāturapi tu[037|01-]
♂na kaścitsakalo 'sti nityo dhāturapi tu nityā dharmā asaṃskṛtāḥ /
◤na kaś cit sakalo 'sti nityo dhātuḥ,[S105]
㈠無一界具足常住。
㈡十八界中，無有一界全是常者。
①eṣām aṣṭādaśānām dhātūnām madhye kati nityās kati anityās na kaśct sakalas sti nityas dhātus api tu
㈢རྟག་པ་རྣམས་ནི་དུ། མི་རྟག་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
㈢ཁམས་གཅིག་རིལ་པོར་རྟག་པ་ནི་མེད་མོད་ཀྱི།
◤api tu ——[S105]
㈢འོན་ཀྱང་།
㈠雖爾〔偈曰〕：
★◤ 【nityā dharmā asaṃskṛtāḥ /】[037|03]
①nityās dharmās asaṃskṛtās
㈢འདུས་མ་བྱས་ཆོས་རྟག་པའོ། །
◤nityā dharmā asaṃskṛtāḥ.[S105]
㈠【常住法無為】。
㈡【常法界無為】〖44_1_b〗，
★★◤tena dhārmadhātvekadeśo nityaḥ śeṣā anityāḥ / [037|04]
♂tena dharmadhātvekadeśo nityaḥ śeṣā anityāḥ /
◤tena dharmadhātvekadeśo nityaḥ,[S105]
㈠釋曰：無為是法界一分，即是常住。
㈡唯法一分，無為是常。
①tena dhārmadhātu eka deśas nityas śeṣās anityās
㈢དེས་ན་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་རྟག་ལ། ལྷག་མ་〖P《སྣར-མ། 》〗རྣམས་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤śeṣā anityāḥ.[S105]
㈠餘界皆是無常。
㈡義准無常，法餘餘界。
◤katîndriyam, kati nêndriyam?[S105]
㈠幾界是根，幾界非根。
★0◤katīndriyaṃ kati nendriyam / [037|05]
①kati indriyam kati na indriyam
㈢དབང་པོ་རྣམས་ནི་དུ། དབང་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེ་ན།
★◤ 【dharmārdhamindriyaṃ ye ca dvādaśādhyātmikāḥ smṛtāḥ // VAkK_1.48 //】[037|06]
♂dharmārdhamindriyaṃ ye ca dvādaśādhyātmikāḥ smṛtāḥ //48//
◤dharmārdha indriyaṃ ye ca dvādaśādhyātmikāḥ smṛtāḥ.1.48.[S105]
㈠〔偈曰〕：【法界半名根 及十二我依】。
㈡【法一分是根_c 并內界十二】〖44_1_d〗。
㈢ཆོས་ཀྱི་ཕྱེད་དང་གང་དག་ནི། །བཅུ་གཉིས་ནང་གིར་བཤད་དབང་པོ། །
★★◤dvāviṃśatirindriyāṇyuktāni sūtre / [037|07]
♂dvāviṃśatirindriyā{1. Y. one reading is dvāviṃśatīndriyā... |}ṇyuktāni sūtre /
◤dvāviṃśatir indriyāṇy uktāni sūtre ——[S105]
㈠釋曰：於經中說，根有二十二。
㈡又經中說二十二根。
①dharma ardham indriyam ye ca dvādaśa ādhyātmikās smṛtās dvāviṃśatis indriyāṇi uktāni sūtre
★◤cakṣurindriyaṃ śrotrendriyaṃ ghrāṇendriyaṃ jihvendriyaṃ kāyendriyaṃ mana-indriyaṃ strīndriyaṃ puruṣendriyaṃ jīvitendriyaṃ sukhendriyaṃ duḥkhendriyaṃ saumanasyendriyaṃ daurmanasyendraiyaṃ upekṣendriyaṃ śraddhendriyaṃ vīryendriyaṃ smṛtīndriyaṃ smādhīndriyaṃ prajñendariyaṃ anājñātamājñāsyāmīndariyam ājñendriyaṃ ājñātāvīndriyamiti / [037|07-]
♂cakṣurindriyaṃ śrotrendriyaṃ ghrāṇendriyaṃ jihvendriyaṃ kāyendriyaṃ mana-indriyaṃ strīndriyaṃ puruṣendriyaṃ jīvitendriyaṃ sukhendriyaṃ duḥkhendriyaṃ saumanasyendriyaṃ daurmanasyendriyaṃ upekṣe-[ 29b. 2B1. V ]ndriyaṃ śraddhendriyaṃ vīryendriyaṃ smṛtīndriyaṃ samādhīndriyaṃ prajñendriyaṃ anājñātamājñāsyāmīndriyaṃ ājñendriyaṃ ājñātāvīndriyamiti /
◤cakṣurindriyam, śrotrendriyam, ghrāṇendriyam, jihvendriyam, kāyendriyam, mana-indriyam, strīndriyam, puruṣendriyam, jīvitendriyam, sukhendriyam, duḥkhendriyam, saumanasyendriyam, daurmanasyendriyam, upekṣendriyam, śraddhendriyam, vīryendriyam, smṛtīndriyam, samādhīndriyam, prajñendriyam, anājñātamājñāsyāmīndriyam, ājñendriyam, ājñātāvīndriyamiti.[S105]
①cakṣurindriyam, śrotrendriyam, ghrāṇendriyam, jihvendriyam, kāyendriyam, mana-indriyam, strīndriyam, puruṣendriyam, 命jīvitendriyam, sukhendriyam, duḥkhendriyam, 喜saumanasya indriyam, daurmanasya indriyam, upekṣendriyam, śraddhendriyam, vīryendriyam, smṛtīndriyam, samādhīndriyam, prajñendriyam, anājñātamājñāsyāmīndriyam, ājñendriyam, ājñātāvīndriyamiti.
㈠何者是耶。眼根耳根鼻根舌根身根意根，女根男根，命根，樂根苦根，喜根憂根，捨根，信根，精進根，念根，定根，慧根，未知欲知根，知根，知已根。
㈡謂眼根耳根鼻根舌根身根意根，女根男根，命根，樂根苦根，喜根憂根，捨根，信根，勤根，念根，定根，慧根，未知當知根，已知根，具知根。
①cakṣus indriyam śrotra indriyam ghrāṇa indriyam jihvā indriyam kāya indriyam mana-indriyam strī indriyam puruṣa indriyam jīvita indriyam sukha indriyam duḥkha indriyam saumanasya indriyam daurmanasya indraiyam upekṣa indriyam śraddhā indriyam vīrya indriyam smṛti indriyam smādhi indriyam prajñā indar iyam anājñātam ājñāsyāmīn dariyam ājña indriyam ājñāta avi indriyam iti
㈢མདོ་ལས། མིག་གི་དབང་པོ་དང་། རྣ་བའི་དབང་པོ་དང་། སྣའི་དབང་པོ་དང་། ལྕེའི་དབང་པོ་དང་། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། མོའི་དབང་པོ་དང་། ཕོའི་དབང་པོ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་། ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། དད་པའི་དབང་པོ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། དྲན་པའི་དབང་པོ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་། ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་།{53a}། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་།
◤[S106]
◤[10601-10607]
★0◤ābhidhārmikāstu ṣaḍāyatanavyavasthānamādṛtya jīvitendriyānantaraṃ mana-indriyaṃ paṭhanti / [037|11-]
◤Ābhidhārmikās tu ṣaḍāyatanavyavasthānam ādṛtya jīvitendriyānantaraṃ mana-indriyaṃ paṭhanti;[S106]
㈠阿毘達磨師，破安立六內入次第，次命根後說意根。
㈡阿毘達磨諸大論師，皆越經中六處次第，於命根後，方說意根。
①ābhidhārmikās tu ṣaṣ āyatana vyavasthānam ādṛtya jīvita indriya anantaram mana-indriyam paṭhanti
㈢དབང་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་གསུངས་པ་ལ་ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་གོ་རིམས་〖PN-གི་གོ་རིམས།〗རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་མ་གུས་པས་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་སྲོག་གི་དབང་པོའི་མཇུག་〖PN་འཇུག〗ཐོགས་སུ་འདོན་ཏེ།
★0◤sālambanatvāt / [037|12]
◤sālambanatvāt.[S106]
㈠能緣境故。
㈡有所緣故。
①sa ālambana tvāt
㈢དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tatra dharmārdhaṃ jīvitendriyādīnyekādaśendriyāṇi trayāṇāṃ ca bhāgo dharmadhātupradeśatvāt / [037|12-]
♂tatra dharmārdhaṃ{2. MS. looks like dharmmārtha |} jīvitendriyādīnyekādaśendriyāṇi trayāṇāṃ ca bhāgo dharmadhātupradeśatvāt /
◤tatra dharmārdha jīvitendriyādīny ekādaśendriyāṇi trayāṇāṃ ca bhāgaḥ; dharmadhātupradeśatvāt.[S106]
㈠此中法界半者，命等十一根，是三根分法界一分故。
㈡如是所說二十二根，十八界中內十二界，法一分攝。 法一分者，命等十一，後三一分，法界攝故。
①tatra dharma ardham jīvita indriya ādīni ekādaśa indriyāṇi trayāṇām ca bhāgas dharmadhātu pradeśa tvāt
㈢དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཕྱེད་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། གསུམ་པོ་དག་གི་ཆ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤dvādaśānāmādhyātmikānāṃ cakṣurādayaḥ pañca svanāmoktāḥ / [037|13-]
◤dvādaśānām ādhyātmikānāṃ cakṣurādayaḥ pañca svanāmoktāḥ,[S106]
㈠十二我依者，眼等五根，如自名所說。
㈡內十二者，眼等五根，如自名攝。
㈢ནང་གི་བཅུ་གཉིས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་རང་གི་མིང་གིས་སྨོས་པ་ལྔ་དང་།
★◤sapta cittadhātavo mana-indriyaṃ stripuruṣendriye kāyadhātupradeś iti paścād vakṣyati / [037|14-]
♂sapta cittadhātavo mana-indriyaṃ{3. MS. manaḥ / indriyaṃ |} strīpuruṣendriye kāyadhātupradeśa iti paścādvakṣyati /
◤sapta cittadhātavo mana-indriyaṃ strīpuruṣendriyaṃ kāyadhātupradeśa iti paścād vakṣyati.[S106]
㈠七心界名意根。女根男根，是身界一分，後當說。
㈡意根通是七心界攝。後三一分意意識攝。女根男根，即是身界一分所攝，如後當辯。
①dvādaśānām ādhyātmikānām cakṣus ādayas pañca sva nāma uktās sapta citta dhātavas mana-indriyam stripuruṣa indriye kāya dhātu prades iti paścāt vakṣyati
㈢ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་ནོ། །
㈢ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དོ། །
★0◤śeṣāḥ pañca dhātavo dharmadhātupradeśaśca nendriyamiti siddham // [037|15-]
◤śeṣāḥ pañca dhātavo dharmadhātupradeśaś ca nêndriyam iti siddham.[S106]
㈠所餘五界，并法界一分，成立非根
㈡義准所餘色等五界，法界一分，皆體非根 。
①śeṣās pañca dhātavas dharmadhātu pradeśas ca na indriyam iti siddham
㈢ལྷག་མ་ཁམས་ལྔ་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནི་དབང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ:བ་འགྲུབ་བོ〖PNབར་གྲུབ་པོ།།〗།།
㈡[＊]說一切有部俱舍論[＊]卷第二
㈡阿毘達磨俱舍論卷第三
㈡尊者世親造
㈡[＊]三藏法師玄奘奉 詔譯
◤abhidharmakośabhāṣye dhātunirdeśo nāma[S106]
★◤abhidharmakośabhāṣye dhātunirdeśo nāma[037|17]
①abhidharma kośa bhāṣye dhātunirdeśas nāma
◤prathamaṃ kośasthānaṃ samāptam iti.[S106]
★◤prathamaṃ kośasthānaṃ samāptam iti / [037|18]
♂abhidharmakośabhāṣye dhātunirdeśo nāma prathamaṃ kośasthānaṃ samāptamiti /
①prathamam kośa sthānam samāptam iti
㈢ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ལས་ཁམས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་མཛོད་ཀྱི་གནས་དང་པོའོ།། །།
★◤【ye dharmā hetuprabhavā hetuṃ teṣāṃ tathāgato hyavadat /】[037|19-]
①ye dharmās hetu prabhavās hetum teṣām tathāgatas hi avadat teṣām ca yas nirhodhas evaṃvādīu mahā āśramaṇas
★◤【teṣāṃ ca yo nirhodha evaṃvādīu mahāśramaṇaḥ //】
♂ye dharmā hetuprabhavā hetusteṣāṃ tathāgato hyavadat{4. MS. ... vadatteṣāṃ |} teṣāṃ ca yo nirodha evaṃvādī mahāśramaṇaḥ //
★0◤likhāpitamidaṃ śrīlāmāvākeneti / [037|22]
①likhāpitam idam śrī lāmāvākena iti
◤ABHIDHARMAKOŚA
◆107♂
◤*oṃ namo buddhāya*
0◤@038 dvitīyaṃ kośasthānam
★0◤ [ 1b. 2B1. VI ] oṃ namo buddhāya / [038|02]
①dvitīyam kośa sthānam om namas buddhāya
◤(indriyanirdeśaḥ)
㈠俱舍釋論中分別根品第二之一
㈡分別根品第二之一
㈢སྐབས་གཉིས་པ།
0◤uktānīndriyāṇi / kaḥ punar indriyārthaḥ / [038|03]
㈠說二十二根已。根義云何。
㈡如是因界已列諸根。即於此中，根是何義。
①uktāni indriyāṇi kas punar indriya arthas
①idi parama aiśvarye
㈢དབང་པོ་རྣམས་བཤད་པ་ལ་དབང་པོའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན།
0◤“idi paramaiśvarye” / tasya indantīti{1. Y. one reading is indati |} indriyāṇi / [038|03]
㈠最勝自在為義。
㈡最勝自在，光顯名根。
①tasya indanti iti indriyāṇi
㈢དབང་ནི་དབང་ཕྱུག་དམ་པའོ། ། དེ་དབང་བྱེད་པས་ན་〖PN-ན།〗དབང་པོ་རྣམས་ཏེ།
①“idi parama aiśvarya īśvara-ya ”, tasya indanti iti indriya (√ind to be most powerful，supremacy)[-ra n. brightness , splendour (used in explaining an etymology) ]【i/di/ṁ parama-aiśvarye】 【{ñi}i/ndhī\ṁ dīptau】
★◤ata ādhipatyārtha indriyārthaḥ / [038|04]
♂ata ādhipatyārtha indriyārthaḥ /
◤ata ādhipatyārtha indriyārthaḥ /
① ata ādhipatya artha indriyārthaḥ|
㈠於自事用中，增上自在故。復以光飾為義，於身中最明顯故，是故以最勝自在光飾為義。
㈡由此總成根增上義。
①atas ādhipatya arthas indriya arthas
㈢དེའི་ཕྱིར་དབང་བྱེད་པའི་དོན་ནི་དབང་པོའི་དོན་ཏོ། །
①kasya ca eṣām kva ādhipatyam
③འདི་དག་ལས་གང་ཞིག་གང་ལ་དབང་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་དག་ལས་གང་ཞིག་གང་ལ་དབང་བྱེད་ཅེ་ན།
★◤kasya caiṣāṃ kvādhipatyam / [038|04]
♂kasya caiṣāṃ kvādhipatyam /
◤kasya caiṣāṃ kvādhipatyam?
㈠於中何根何處自在。
㈡此增上義，誰望於誰。
★◤ 【caturṣvartheṣu pañcānāmādhipatyaṃ 】[038|05]
♂caturṣvartheṣu pañcānāmādhipatyaṃ
◤caturṣvartheṣu pañcānāmādhipatyaṃ,
㈠〔偈曰〕：【於四義五根增上】。
㈡頌曰：【傳說五於四_a】【四根於二種_b】【五八染淨中_c 各別為增上】〖01_2_d〗。
①caturṣu artheṣu pañcānām ādhipatyam
㈢ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་དོན་བཞི་ལ་དབང་བྱེད།
★◤cakṣuḥśrotrayostāvat pratyekaṃ caturṣvarthevādhipatyam / [038|06]
♂cakṣuḥśrotrayostāvat pratyekaṃ caturṣvartheṣvādhipatyam /
◤cakṣuḥ śrotrayostāvat pratyekaṃ caturṣvartheṣvādhipatyam;
㈠釋曰：眼耳二根隨一，於四義中增上。
㈡論曰：眼等五根，各於四事，能為增上。一莊嚴身。二導養身。三生識等。四不共事。
①cakṣus śrotrayos tāvat pratyekam caturṣu arthā iva ādhipatyam
㈢རེ་ཞིག་མིག་དང་། རྣ་བ་དག་རེ་རེ་ཞིང་དོན་བཞི་ལ་〖PN-ལ།〗དབང་བྱེད་པ་ནི་
★◤ātmabhāvaśobhāyāmandhabadhirayorakāntarūpatvāt / [038|06-]
♂ātmabhāvaśobhāyāmandhabadhirayorakānta- rūpatvāt /
◤ātmabhāvaśobhāyām andhabadhirayor akāntarūpatvāt /
①ātmabhāva- śobhāyām andha- badhirayos a-kānta- rūpatvāt|
㈠一於光飾自身增上。若人盲聾，形相則醜陋故。
㈡且眼耳根莊嚴身者，謂若盲聾身醜陋故。
①ātma bhāva śobhāyām andha badhirayos akānta rūpa tvāt
㈢ལོང་བ་དང་འོན་པ་དག་ནི་མི་མཛེས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་མཛེས་པར་བྱ་བ་དང་།
★0◤ātmabhāvaparikarṣaṇe dṛṣṭvā śrutvā ca viṣamaparivarjanāt / [038|07]
◤ātmabhāvaparikarṣaṇe dṛṣṭvā śrutvā ca viṣamaparivarjanāt /
㈠二於引護自身增上。若見若聞，能離不安吉處故。
㈡導養身者，謂因見聞避險難故。
①ātma bhāva parikarṣaṇe dṛṣṭvā śrutvā ca viṣama parivarjanāt
🈪མཐོང་བ་དང་། ཐོས་ནས་ཡང་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་དང་།
㈢མཐོང་བ་དང་། ཐོས་ནས་ཡང་〖PNསྤང་།〗བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་དང་།
★★◤cakṣuḥśrotravijñānayoḥ sasaṃprayogayorutpattau / [038|08]
♂cakṣuḥśrotravijñānayoḥ sasaṃprayogayo rutpattau /
◤cakṣuḥśrotravijñānayoḥ sasamprayogayor upattau /
①cakṣuḥ-śrotra-vijñānayoḥ sasamprayogayor upattau|
㈠三於生眼耳識，及共相應法中增上。由識及相應法隨其增損，有明昧故。[增譯]
㈡生識等者，謂發二識及相應故。
①cakṣus śrotra vijñānayos sa saṃprayogayos utpattau
㈢མིག་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྐྱེད་པ་དང་།
★◤rūpadarśanaśabdaśāravaṇayoścāsādhāraṇakāraṇatve / [038|08-]
♂rūpadarśanaśabdaśravaṇayoścāsādhāraṇakāraṇatve /
◤rūpadarśanaśabdaśravaṇayoś cāsādhāraṇakāraṇatve /
①rūpa-darśana-śabda-śravaṇayos ca asādhāraṇa-kāraṇa-tve|
㈠四於見色聞聲不共因增上，非意識他識因故。
㈡不共事者，謂能見色聞聲別故。
①rūpa darśana śabda śāravaṇayos ca asādhāraṇa kāraṇa tve
㈢གཟུགས་བལྟ་བ་དང་སྒྲ་མཉན་པ་དག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ལ་དབང་བྱེད་པའོ། །
★★◤ghrāṇajihvākāyānāmātmabhāvaśobhāyāṃ pūrvavat / [038|09]
♂ghrāṇajihvākāyānāmātma- bhāvaśobhāyāṃ pūrvavat /
◤ghrāṇajihvākāyānāmātmabhāvaśobhāyāṃ pūrvavat;
①ghrāṇa-jihvā-kāyānām ātmabhāva-śobhāyāṃ pūrva-vat;
㈠鼻舌身根，光飾自身，如前二根。
㈡鼻舌身根，莊嚴身者，如眼耳說。
①ghrāṇa jihvā kāyānām ātma bhāva śobhāyām pūrvavat
㈢སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མཛེས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པ་དང་།
◆108♂kārāhāraparibhogāt /
★◤ātmabhāvaparikarṣaṇe taiḥ kavaḍīkārāhāraparibhogāt / [038|09-]
♂ātmabhāvaparikarṣaṇe taiḥ kabaḍīkārāhāraparibhogāt /
◤ātmabhāvaparikarṣaṇe taiḥ kavalīkārāhāraparibhogāt /
㈠二於引護自身增上，由此三能用段食故。
㈡導養身者，謂於段食能受用故。
①ātma bhāva parikarṣaṇe tais kavaḍīkāra āhāra paribhogāt
㈢དེ་དག་གི་ཁམ་གྱི་ཟས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ལ་དབང་བྱེད་པ་དང་།
★★◤ghrāṇādivijñānānāṃ sasaṃprayogāṇāmutpattau / [038|10]
♂ghrāṇādivijñānānāṃ sasaṃprayogāṇā{2. MS. ... gānā... |}mutpattau /
◤ghrāṇādivijñānānāṃ sasamprayogāṇām utpattau /
①ghrāṇādi-vijñānānāṃ sasamprayogāṇām utpattau|
㈠三於生鼻等三識，及共相應法中增上。
㈡生識等者，謂發三識及相應故。
①ghrāṇa ādi vijñānānām sa saṃprayogāṇām utpattau
㈢སྣ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པ་དང་།
★★◤gandhaghrāṇarasāsvādanaspraṣṭavyaspaṛśanānāṃ cāsādhāraṇakāraṇatva iti / [038|11]
♂gandhaghrāṇarasāsvādanaspraṣṭavyasparśanānāṃ cāsādhāraṇakāraṇatva iti /
◤gandhaghrāṇarasāsvādanaspraṣṭavyasparśanānāṃ cāsādhāraṇakāraṇatva iti /
①gandha-ghrāṇa-rasā-svādana-spraṣṭavya-sparśanānāṃ cāsādhāraṇakāraṇatva iti|
㈠四於嗅香嘗味覺觸，不共因增上。
㈡不共事者，謂嗅甞覺香味觸故。
①gandha ghrāṇa rasa āsvādanaspraṣṭavya spaṛśanānām ca asādhāraṇa kāraṇatvas iti
㈢དྲི་བསྣམས་〖PNབསྣམ།〗པ་དང་རོ་མྱང་པ་དང་། རེག་བྱ་རེག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ལ་དབང་བྱེད་པའོ། །
0◤ 【dvayoḥ kila /】[038|12]
0◤ 【caturṇṇāṃ 】[038|13]
㈠〔偈曰〕：【於二二四根】。
㈡【四根於二種】〖01_2_b〗
①dvayos kila caturṇām
㈢བཞི་རྣམས་གཉིས་ལ་ལོ། །
★◤strīpuruṣajīvitamana-indriyāṇāṃ / dvayorarthayoḥ pratyekamādhipatyam / [038|14]
♂strīpuruṣajīvitamana-indriyāṇāṃ dvayorarthayoḥ pratyekamādhipatyam /
◤strīpuruṣajīvitamana-indriyāṇāṃ dvayor arthayoḥ pratyekam ādhipatyam /
①strī-puruṣa-jīvita-mana-indriyāṇāṃ dvayor arthayoḥ pratyekam ādhipatyam|
㈠釋曰：女根男根命根意根，於二於二隨一增上。
㈡女男命意，各於二事，能為增上。
①strī puruṣa jīvita mana-indriyāṇām dvayos arthayos pratyekam ādhipatyam
㈢ཕོ་དང་མོ་དང་སྲོག་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་རེ་རེ་ཞིང་དོན་གཉིས་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
★◤strī puruśendriyayyostāvatsattvabhedavikalpayoḥ / [038|14-]
♂strīpuruṣendriyayostāvatsattvabheda- vikalpayoḥ /
◤strīpuruṣendriyayos tāvat sattvabhedavikalpayoḥ /
①strī-puruṣa-indriyayos tāvat sattvabheda-vikalpayos
㈠女根男根，於眾生差別，及相貌不同增上。
㈡且女男根二增上者，一有情異，二分別異。
㈢རེ་ཞིག་ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་ནི་{53b}སེམས་ཅན་གྱི་བྱེ་བྲག་དང་། ཁྱད་པར་དག་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
★★◤tatra sattvabhedaḥ stri puruṣa iti / [038|15]
♂tatra sattvabhedaḥ strīpuruṣa iti /
◤tatra sattvabhedaḥ ——strī, puruṣa iti /
㈠差別謂分別。男女相貌不同。
㈡有情異者，由此二根令諸有情女男類別。
①tatra sattva bhedas stri puruṣas iti
㈢དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་བྲེ་བྲག་ནི་ཕོའོ་མོའོ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤sattvavikalpaḥ stanādisaṃsthānasvarācārānyathātvam / [038|15-]
◤sattvavikalpaḥ stanādisaṃsthānasvarācārānyathātvam /
①sattvavikalpaḥ stana-ādi-saṃsthāna-svara-ācāra-anyathā-tvam
㈠謂乳等形狀，音聲威儀各異。
㈡分別異者，由此二根形相言音乳房等別。
①sattva vikalpas stana ādi saṃsthāna svara ācārān yathātvam
㈢སེམས་ཅན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་ནུ་མ་ལ་སོགས་པ་དབྱིབས་དང་ང་རོ་དང་སྤྱོད་པ་གཞན་པ་ཉིད་དོ། །
★◤saṃsleśavyavadānayorityapare / [038|16]
♂saṃkleśavyavadānayorityapare /
◤saṃkleśavyavadānayor ity apare /
①saṃkleśa-vyavadānayor ity apare|
㈠復有餘師說：於染污清淨增上。
㈡有說：此於染淨增上故言於二。
①saṃsleśa vyavadānayos iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དག་ལ་ཉིད་དོ་།། དབང་བྱེད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དག་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
㈢འདི་ལྟར་
◤tathā hi ——
㈠何以故爾。
㈡所以者何。
🈪འདི་ལྟར་
◆109♂bhayavyañjanānām asaṃvarānantaryakuśalamūlasamucchedā
◤tadviprayuktavikalpānāṃ[Y:vikalānām] ṣaṇḍhapaṇḍakobhayavyañjanānām asaṃvarānantaryakuśalamūlasamucchedā na bhavanti,
①tad-viprayukta-vikalānāṃ ṣaṇḍha-paṇḍaka-ubhaya-vyañjanānām asaṃvara-anantarya-kuśalamūlasamucchedā na bhavanti,
㈠自性黃門，故作黃門，及二根人。不護無間業，斷善根等不有。
㈡本性損壞.扇搋半擇，及二形人。無不律儀，無間斷善，諸雜染法。
㈢དེ་དག་དང་མི་ལྡན་པ་དང་། ཉམས་པ་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་དང་། མཚན་གཉིས་པ་རྣམས་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། མཚམས་〖PNམཚན།〗མེད་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་དང་།
◤saṃvaraphalaprāptivairāgyāṇi ceti /
㈠守護至果離欲亦不有。此二但於男女有。
㈡亦無律儀得果，離染諸清淨法。
㈢སྡོམ་པ་དང་། འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tathā hi tadviprayuktavikalpānāṃ ṣaṇḍha paṇḍakobhayavyañjanānāmasaṃvarānantaryakuāśalamulasamucchedā na bhavanti saṃvaraphalaprāptivairāgyāṇi ceti / [038|17-]
♂tathā hi tadviprayuktavikalpānāṃ{3. Y. vikalānāṃ |} ṣaṇḍha{4. Y. śaṇṭha |}paṇḍakobhayavyañjanānāmasaṃvarā- nantaryakuśalamūlasamucchedā na bhavanti saṃvaraphalaprāptivai-[ 2a. 2A1. VII ]rāgyāṇi ceti /
①tathā hi tad viprayukta vikalpānām ṣaṇḍha paṇḍaka ubhaya vyañjanānām asaṃvara anantārya kuāśa la mula samucchedās na bhavanti saṃvara phala prāpti vaica iti
0◤jīvitendriyasya nikāyasabhāgasaṃbandhasādhāraṇayoḥ / [038|19]
①jīvitendriyasya nikāya-sabhāga-sambandha-sādhāraṇa-yoḥ|
㈠命根於聚同分相應，及執持中增上。
㈡命根二者，謂於眾同分，能續及能持。
①jīvita indriyasya nikāya sa bhāga saṃbandha sādhāraṇayos
㈢སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་རིས་མཐུན་པར་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དག་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
0◤mana-indriyasya punarbhavasaṃbandhavaśibhāvānuvarttanayoḥ{5. Y. not Compound. } / [038|19-]
①mana-indriyasya punarbhava-sambandha-vaśibhāvānuvarttanayoḥ|
㈠意根於託後有相應，及隨從自在中增上。
㈡意根二者，謂能續後有，及自在隨行。
①mana-indriyasya punarbhava saṃbandha vaśi bhāva anuvarttanayos
㈢ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་ཡང་སྲིད་པར་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། དབང་གི་ངོ་བོ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དག་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་ལ་ཡང་སྲིད་པར་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ།
0◤tatra punarbhavasaṃbandhe yathoktaṃ
㈠此中後有相應者，如經言：
㈡能續後有者，如契經言：
①tatra punrbhava-saṃbandhe yathoktam
0◤“gandharvasya tasmin samaye dvayoś cittayoranyatarānyataracittaṃ saṃmukhībhūtaṃ bhavaty
㈠是時乾闥婆，於二意中隨一現前。
㈡時健達縛，於二心內，隨一現前。
①gandharvasya tasmin samaye dvayos cittayos anyatara anyatara cittam saṃmukhībhūtam bhavati
㈢དེའི་ཚེ་དྲི་ཟའི་སེམས་གཉིས་པོ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་འམ།
0◤anunayasahagataṃ vā pratighasahagataṃ ve”ti / [038|20-]
㈠或與欲相應。或與瞋相應。
㈡謂或愛俱。或恚俱等。
①anunaya-sahagataṃ vā pratigha-sahagatam vā iti
㈢ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མངོན་དུ་གྱུར་ན་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤vaśibhāvānuvarttane yathoktam ——
①vaśibhāva anuvarttane yathoktam ——
㈠隨從者，如偈言：
㈡自在隨行者，如契經言：
🈪384དབང་གི་ངོ་བོ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ།
★0◤vaśibhāvānuvarttane yathoktaṃ “cittenāyaṃ loko nīyata” iti vistaraḥ / [038|22]
①vaśi bhāva anuvarttane yathoktam cittena ayam lokas nīyate iti vistaras
㈢དབང་གི་ངོ་བོ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ། འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་སེམས་ཀྱིས་ཁྲིད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤“cittenāyaṃ loko nīyate ” iti vistaraḥ /
㈠意引將世間，意轉令變異，是意根一法，一切法隨行。
㈡心能導世間，心能遍攝受，如是心一法，皆自在隨行。
🈪འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་སེམས་ཀྱིས་ཁྲིད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤yat punaḥ sukhādīndriyapañcakaṃ yāni cāṣṭau śraddhādīni teṣāṃ[038|22-]
♂yat punaḥ sukhādīndriyapañcakaṃ yāni cāṣṭau śraddhādīni teṣāṃ pañcakāṣṭānāṃ saṃkleśavyavadānayoḥ //1//
◤yat punaḥ sukhādīndriyapañcakam,
㈠樂受等五根。
㈡樂等五受。
🈪བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་གང་ཡིན་པ་དང་།
①yat punar sukha ādi indriya pañcakam yāni ca aṣṭau śraddhā ādīni teṣām
③བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་གང་ཡིན་པ་དང་པ་ལྟ་བུའོ་།། དུ། བུའོ་།། ། དད་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་།
㈢བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་གང་ཡིན་པ་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ། ལྔ་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ནི། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་རྣམ་〖Nརྣམས།〗བྱང་ལ། །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དབང་བྱེད་དེ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ:ཉིད་ཀྱི་〖PNབའི།〗ཕྱིར་རོ། །
◤yāni cāṣṭau śraddhādīni,
㈠及信等八根。
㈡信等八根。
🈪དད་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ། ལྔ་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ནི། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་རྣམ་བྱང་ལ། །
★◤ 【pañcakāṣṭānaṃ saṃkleśavyavadānayoḥ // VAkK_2.1 //】[038|24]
①pañcakāṣṭānam saṃkleśa vyavadānayos
③ལྔ་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ནི་།། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་རྣམ་བྱང་ལ་།།
གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དབང་བྱེད་དེ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
◤teṣāṃ pañcakāṣṭānāṃ saṃkleśavyavadānayoḥ / 1 //
㈠增上云何。〔偈曰〕：【五及八 於染污清淨】。
㈡【五八染淨中_c 各別為增上】〖01_2_d〗
★0◤ādhipatyaṃ yathākramaṃ pañcānāṃ sukhādīnāṃ saṃkleśe / rāgādīnāṃ tadanuśāyitvāt / [038|25]
◤ādhipatyaṃ yathākramaṃ pañcānāṃ sukhādīnāṃ saṃkleśe;
㈠釋曰：次第應知彼增上。樂受等五根，於染污增上。
㈡於染淨中，如次增上。樂等五受，染增上者，
①ādhipatyam yathākramam pañcānām sukha ādīnām saṃkleśe
③གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དབང་བྱེད་དེ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།
①rāga ādīnām tad anuśāyitvāt
③དེ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་།།
◤rāgādīnāṃ tadanuśāyitvāt /
㈠欲等諸惑，於彼隨眼故。
㈡貪等隨眠，所隨增故。
◆110♂
★◤śraddhādīnāṃ vyavadāne / [038|25-039|01]
♂śraddhādīnāṃ @039 vyavadāne / ♂tai{1. Y. adds hi |}rvyavadāyate /
◤śraddhādīnāṃ vyavadāne /
㈠信等八根，於清淨增上。
㈡信等八根，淨增上者，
①śraddhā ādīnām vyavadāne
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དོ། །
★◤tai rvyavadāyate / vyavadāne 'pi sukhādīnāmādhipatyamityapare / [039|01]
♂vyavadāne 'pi sukhādīnāmādhipatyamityapare /
◤tair (hi) vyavadāyate /
①tair (hi) vyava-dāyate|
㈠何以故。一切清淨，皆由彼成故。
㈡諸清淨法，隨生長故。
🈪385དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དོ། །
①tais rvyavadāyate
③དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དོ་།།
◤vyavadāne 'pi sukhādīnāmādhipapatyamityapare /
㈠有餘師說：樂受等於清淨亦有增上。
㈡有餘師說：樂等於淨，亦為增上。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་ཡང་དབང་བྱེད་དེ།
★◤“yasmāt sukhitasya cittaṃ samādhīyate” / [039|01-]
♂“yasmāt sukhitasya cittaṃ samādhīyate”{2. Y. adds ityuktaṃ sūtre |} /
◤“yasmāt sukhitasya cittaṃ samādhīyate” {Y. adds ity uktaṃ sūtre / }
①“yasmāt sukhitasya cittaṃ samādhīyate”
㈠由安樂故，心則得定。
㈡如契經說：樂故心定。
🈪འདི་ལྟར་བདེ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་།
★◤duḥdhupaniṣacchraddhāṣaṇnaiṣkramyāśritāḥ saumanasyādaya iti vaibhāṣikāḥ / [039|02-]
♂duḥkhopaniṣacchraddhāṣaṇnaiṣkramyāśritāḥ saumanasyādaya iti vaibhāṣikāḥ /
◤duḥkhopaniṣac chradhā, ṣaṇ naiṣkramyāśritāḥ saumanasyādaya iti vaibhāṣikāḥ /
①duḥkha upaniṣat śradhā, ṣaṇ naiṣkramyāśritāḥ saumanasyādaya iti vaibhāṣikāḥ|
㈠佛說信以苦為資糧。復次有六喜等受，是出離所依。毘婆沙師作如此說。
㈡苦為信依，(六)亦出離依，喜及憂捨。毘婆沙師傳說如此。
🈪སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་རྟེན་པ་དྲུག་ཅེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①vyavadāne api sukha ādīnām ādhipatyam iti apare yasmāt sukhitasya cittam samādhīyate duḥdhupaniṣad śrat dhāṣaṣ naiṣkramya āśritās saumanasya ādayas iti vaibhāṣikās
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་ཡང་དབང་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་བདེ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་རྟེན་〖PNབརྟེན།〗པ་དྲུག་ཅེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤apare punarāhuḥ / [039|03]
◤apare punar āhuḥ ——
㈠復有餘師說：
㈡有餘師說：
🈪386གཞན་དག་ན་རེ་
● 『apare punar āhur』 iti sautrāntikāḥ.
★◤naiva cakṣuḥśrītrābhyāmātmabhāvaparikaṛṣaṇaṃ vijñāya viṣamaparihārāt / [039|03-]
♂naiva cakṣuḥśrotrābhyāmātmabhāvaparikarṣaṇaṃ vijñāya viṣamaparihārāt /
①apare punar āhus na eva cakṣus śrītrābhyām ātma bhāva parikaṛṣaṇam vijñāya viṣama parihārāt
③གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པར་ཤེས་ནས་ཡང་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་མིག་དང་རྣ་བ་དག་གིས་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ནི་ ཟེར་རོ་།། མ་ ****[@54a]**** *་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པར་ཤེས་ནས་ཡང་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་མིག་དང་རྣ་བ་དག་གིས་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ནི་མ་{54a}ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་དེ་གཉིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་དོ། །
◥གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤vijñāne tu tayorādhipatyam / [039|04]
①vijñāne tu tayos ādhipatyam
③ཡིན་བ་ཉིད་ཀྱི་དེ་གཉིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་དབང་ཟེར་རོ་།། མ་ ****[@54a]**** *་།། བྱེད་དོ་།།
TD4421 བློ་གྲོས་བརྟན་པ། གཞན་དག་ན་རེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔེ་སྟོན་པ་རྣམས་སོ། །
TD4093 གང་བ་སྤེལ། གཞན་དག་ན་རེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་པ་དག་ན་རེའོ། །
◤naivam;cakṣuḥśrotrābhyāmātmabhāvaparikarṣaṇaṃ vijñāya viṣamaparihārāt / vijñāne tu tayorādhipatyam /
㈠不由眼耳二根引護自身，由先已知得離不安吉處故。此二但於識是增上。
㈡能導養身，非眼等用。是識增上。識了方能避於險難。受段食故。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་ནས་ཡང་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་མིག་དང་རྣ་བ་དག་གིས་ལུས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ནི་མ་ཡིན་བ་?་ཉིད་ཀྱི་དེ་གཉིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་དབང་བྱེད་པར་རུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་མཐོང་བ་འམ་སྐྲ་ཐོས་པ་ཡང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟ་བུར་ནི་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nāpi vijñānād anyad rūpadarśanaṃ śabdaśravaṇaṃ vā'sti;
①nāpi vijñānād anyad rūpadarśanaṃ śabdaśravaṇaṃ vā 'sti;
㈠無有見色聞聲異於識。
㈡見色等用，亦非異識。
★◤nāpi vijñānādanyadrūpadarśanaṃ śabdaśravaṇaṃ vā 'sti / [039|04-]
♂nāpi vijñānādanyadrū{3. MS. vijñānādūpa... |}padarśanaṃ śabdaśravaṇaṃ vā'sti /
★★◤yatastayorasādhāraṇakāraṇatve pṛthagādhipatyaṃ yujyeta / [039|05]
♂yatastayora- sādhāraṇakāraṇatve pṛthagādhipatyaṃ yujyeta /
◤yatas tayor asādhāraṇakāraṇatve pṛthag ādhipatyaṃ yujyeta /
㈠是故眼耳二根，於不共因中，不應更立增上。
㈡故不共事於眼等根，不可立為別增上用。
★◤tasmānnaivameṣāmindriyatvam / [039|05-]
♂tasmānaivameṣāmindriyatvam /
◤tasmān naivam eṣām indriyatvam // 1 //
㈠是故眼等不應有如此增上。
㈡故非由此眼等成根。
①na api vijñānāt anyat rūpa darśanam śabda śravaṇam vā sti yatas tayorasādhāraṇa kāraṇa tve pṛthak ādhipatyam yujyeta tasmāt na evam eṣām indriya tvam
③གང་གི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་དབང་བྱེད་པར་རུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་མཐོང་བ་འམ་སྐྲ་ཐོས་པ་ཡང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟ་བུར་ནི་དབང་པོ་ཉིད་ཟེར་རོ་།། མ་ ****[@54a]**** *་།། བྱེད་དོ་།།
㈢གང་གི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་དབང་བྱེད་པར་རུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་མཐོང་བ་འམ་སྐྲ་ཐོས་པ་ཡང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟ་བུར་ནི་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ tarhi / [039|06]
◤kathaṃ tarhi ?
㈠若爾彼增上云何。
㈡若爾云何。
①katham tarhi
③མ་ཡིན་ནོ་;་།འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཟེར་རོ་།། མ་ ****[@54a]**** *་།། བྱེད་དོ་།།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། རང་གི་དོན་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །དམིགས་པར་དབང་བྱེད་〖PN+པའི།〗ཕྱིར་དབང་དྲུག། མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རང་རང་གི་དོན་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
★0◤ 【svārthopalabdhyādhipatyāt sarvasya ca ṣaḍindriyam /】[039|07]
◤svārthopalabdhyādhipatyāt sarvasya ca ṣaḍindriyam /
①svārtha-upalabdhi-ādhipatyāt sarvasya ca ṣaḍindriyam|
㈠〔偈曰〕：【得自塵增上 得一切六根】。
㈡頌曰：【了自境增上_a 總立於六根_b 從身立二根_c 女男性增上】〖02_2_d〗 【於同住雜染_a 清淨增上故_b 應知命五受_c 信等立為根】〖03_2_d〗 【未當知已知_a 具知根亦爾_b 於得後後道_c 涅槃等增上】〖04_2_d〗。
🈪387འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། རང་གི་དོན་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །དམིགས་པར་དབང་བྱེད་ཕྱིར་དབང་དྲུག །
①sva artha upalabdhi ādhipatyāt sarvasya ca ṣaṣ indriyam
③མ་ཡིན་ནོ་;་ཞེ་ན། རང་གི་དོན་དང་ཐམས་ཅད་ལ་།། དམིགས་པར་དབང་བྱེད་ཕྱིར་དབང་དྲུག་།
★★◤cakṣurādīnāṃpañcānāṃ svasyasvasyārthasyopalabdhādhipatyam / [039|08]
♂cakṣurādīnāṃ pañcānāṃ svasya svasyārthasyopalabdhāvādhipa-[ 2b. 2B1. VII ]tyam /
◤cakṣurādīnāṃ pañcānāṃ svasya svasyārthasyopalabdhāvādhipatyam /
①cakṣurādīnāṃ pañcānāṃ svasya svasyārthasya upalabdhāv ādhipatyam|
㈠釋曰：眼等五根於得自塵中增上。
㈡論曰：了自境者，謂六識身。眼等五根，於能了別，各別境識，有增上用。
🈪མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རང་རང་གི་དོན་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
①cakṣus ādīnāṃpañcānām svasya svasya arthasya upalabdha ādhipatyam
③མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རང་རང་གི་དོན་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ་།།
◆111♂sarvārthopalabdhāvādhipatyam
★0◤manasaḥ punaḥ sarvārthopalabdhāvādhipatyam / [039|08-]
◤manasaḥ punaḥ sarvārthopalabdhāvādhipatyam /
㈠意根於得一切塵中增上。
㈡第六意根，於能了別，一切境識，有增上用。
🈪ཡིད་ནི་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
①manasas punar sarva artha upalabdhau= ādhipatyam
③ཡིད་ནི་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།
㈢ཡིད་ནི་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ata etāni ṣaṭ pratyekamindriyam / [039|09]
◤ata etāni ṣaṭ pratyekamindriyam /
㈠是故此六，一一皆立為根。
㈡故眼等六各立為根。
🈪དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nanu cārthānāmapyatrādhipatyam / [039|09-]
◤nanu cārthānāmapyatrādhipatyam ?
㈠若爾諸塵於此中有增上，云何不立為根。
㈡豈不色等，於能了識，亦有增上，應立為根。
🈪འདི་ལ་དོན་རྣམས་ཀྱང་དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
①atas etāni ṣaṣ pratyekam indriyam nanu ca arthānām api atra ādhipatyam
③དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་;་།འདི་ལ་དོན་རྣམས་ཀྱང་དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
★0◤nādhipatyam / adhikaṃ hi prabhutvamādhipatyam / [039|10]
◤nādhipatyam /
㈠無增上。
㈡境於識中，無增上用。
🈪དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
①na ādhipatyam
③དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
①adhikam hi prabhu tvam ādhipatyam
③ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ལ་།
◤adhikaṃ hi prabhutvaṃ = ādhipatyam /
㈠何以故。為最勝主故名增上。
㈡夫增上用，謂勝自在。
🈪ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ལ།
★◤cakṣuṣaścakṣūrūpopalabdhāvadhikamaiśvaryam / [039|10-]
♂cakṣuṣaścakṣūrūpopalabdhā- vadhikamaiśvaryam /
◤cakṣuṣaś cakṣūrūpopalabdhāvadhikamaiśvaryam;
㈠眼於得色中，為主最勝。
㈡眼於所發，了色識中，最勝自在，故名增上。
★◤sarvarūpopalabdhau sāmānyakāraṇatvāttatpaṭumandatādyanuvidhānāccopalabdheḥ / [039|11-]
♂sarvarūpopalabdhau sāmānyakāraṇatvāttatpaṭumandatādyanuvidhānāccopalabdheḥ |{4. MS. ... labdherna |} na rūpasya / ♂tadviparyayāt /
◤sarvarūpopalabdhau sāmānyakāraṇatvāt tatpaṭumandatādyanuvidhānāccopalabdheḥ /
㈠是得一切色通因故。由其增損，識隨明昧故。
㈡於了眾色，為通因故。識隨眼根，有明昧故。
🈪མིག་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། དམིགས་པ་དེ་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི།
①cakṣuṣas cakṣū rūpa upalabdhau= adhikam aiśvaryam sarva rūpa upalabdhau sāmānya kāraṇa tvāt tad paṭu manda tā ādi anuvidhānāt ca upalabdhes
③མིག་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། དམིགས་པ་དེ་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་།
◤na rūpasya;
㈠色則不爾。
㈡色則不然。
🈪དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤na rūpasya / tadvi paryayāt / evaṃ yāvat manaso dharmeṣu yojyam / [039|12]
♂evaṃ yāvat manaso dharmeṣu yojyam /
①na rūpasya tat vi paryayāt
③དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
①evam yāvat manasas dharmeṣu yojyam
③ཡིད་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ་།།
㈢འདི་ལ་དོན་རྣམས་ཀྱང་དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དབང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། མིག་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། དམིགས་པ་དེ་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ལྷག་པར་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
◤tadviparyayāt /
㈠反此二義故。
㈡二相違故。
★◤ 【srītva puṃstvādhipatyāttu kāyāt strīpuruṣendriye // VAkK_2.2 //】[039|13]
♂strītva{5. MS. drops tva |}puṃstvādhipatyāttu kāyāt strīpuruṣendriye //2//
①srītva puṃstva ādhipatyāt tu kāyāt strī puruṣa indriye
③མོ་ཉིད་ཕོ་ཉིད་ལས་དབང་ཕྱིར་།། ལུས་ལས་མོ་དང་པོའི་དབང་དག་།
㈢མོ་ཉིད་ཕོ་ཉིད་ལས་དབང་ཕྱིར། །ལུས་ལས་མོ་དང་པོའི་དབང་དག། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ལས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་དག་ནི་མེད་ཀྱི:ལུས་ཀྱི་〖PN-ལུས་ཀྱི།〗དབང་པོའི་ཆ་འགའ་སྟེ། མདོམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོའི་མིང་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིམ་〖PNརིམས།〗བཞིན་དུ་མོ་ཉིད་དང་ཕོ་ཉིད་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
◤evaṃ yāvat manaso dharmeṣu yojyam /
㈠如此乃至意根及法，應知亦爾。
㈡乃至意根於法亦爾。
🈪ཡིད་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
◤strītvapuṃstvādhipatyatāttu kāyāt strīpuruṣendriye // 2 //
㈠〔偈曰〕：【女男性增上 從身立二根】。
㈡【從身立二根_c 女男性增上】〖02_2_d〗
🈪388མོ་ཉིད་ཕོ་ཉིད་ལས་དབང་ཕྱིར། །ལུས་ལས་མོ་དང་པོའི་དབང་དག །
★★◤kāyendriyādeva strīpuruṣendriye pṛthak vyavasthāpyete / nārthantarabhūte / [039|14]
♂kāyendriyādeva strīpuruṣendriye pṛthak vyavasthāpyete / nārthāntārabhūte /
◤kāyendriyād eva strīpuruṣendriye pṛthak vyavasthāpyete; nārthāntarabhūte /
㈠釋曰：復從身根更立女男二根，此二與身根不異。
㈡從身復立女男根者，女男性中有增上故。女男根體，不離身根。
🈪ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ལས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་དག་ནི་མེད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་ཆ་འགའ་སྟེ།
①kāya indriyāt eva strī puruṣa indriye pṛthak vyavasthā apyete
③ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ལས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་དག་ནི་མེད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་ཆ་འགའ་སྟེ་།
◤kaś cid asau kāyendriyabhāga upasthapradeśo yaḥ strīpuruṣendriyākhyāṃ pratilabhate; yathākramaṃ strītvapuṃstvayorādhipatyāt /
㈠是身根中有一分，於下門處次第得女男根名，於女男性為增上故。
㈡身一分中立此名故。如其次第，女男性中，此女男根有增上用。此處少異餘處身根，故從身根別立為二。
🈪མདོམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོའི་མིང་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་མོ་ཉིད་དང་ཕོ་ཉིད་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
★◤kaścidasau kāyendriyabhāga upastha pradeśo yaḥ strīpuruṣendriyākhyāṃ paratilabhate / [039|14-]
♂kaścidasau kāyendriyabhāga upasthapradeśo yaḥ strīpuruṣendriyākhyāṃ pratilabhate /
★◤yathākramaṃ strītvapuṃstvayyorādhipatyāt / [039|15-]
♂yathākramaṃ strītvapuṃstvayorādhipatyāt /
①na arthantara bhūte kaścid asau kāya indriya bhāgas upastha pradeśas yas strī puruṣa indriya ākhyām paratilabhate yathākramam strī tva puṃstvayyos ādhipatyāt
③མདོམས་ཀྱི་ཕྱོགས་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོའི་མིང་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་མོ་ཉིད་དང་ཕོ་ཉིད་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།
★◤tatra strībhāvaḥ striyākṛtiḥ svaraceṣṭā abhiprāyāḥ / [039|16]
♂tatra strībhāvaḥ stryākṛtiḥ svaraceṣṭā abhiprāyāḥ{6. Y. stryākṛtisvaraceṣṭābhiprāyāḥ |} /
◤tatra strībhāvaḥ —— stryākṛtisvaceṣṭābhiprāyāḥ,
㈠女男性謂：女相聲行欲樂。
㈡女身形類，音聲作業，志樂差別。
🈪389དེ་ལ་མོའི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་བ་དག་སྟེ། དེ་ནི་མོའི་མོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
①tatra strī bhāvas striyā ākṛtis svara ceṣṭās abhiprāyās
③དེ་ལ་མོའི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་བ་དག་སྟེ་རོ་།
㈢དེ་ལ་མོའི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་མོའི་མོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★0◤etaddhi striyā strītvam / [039|16-]
◤etaddhi striyāḥ strītvam /
㈠是名女性。
㈡名為女性。
①etat hi striyā strī tvam
③། དེ་ནི་མོའི་མོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
★◤puṃbhāvaḥ puruṣākṛtiḥ svaraceṣṭā abhiprāyāḥ / etaddhi puṃsaḥ puṃstvam / [039|17]
♂puṃbhāvaḥ puruṣākṛtiḥ svaraceṣṭā abhiprāyāḥ /
◤puṃbhāvaḥ —— puruṣākṛtiḥ svaraceṣṭā abhiprāyāḥ,
㈠男相聲行欲樂。
㈡男身形類，音聲作業，志樂不同。
🈪ཕོའི་ངོ་པོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་པ་དག་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ཕོའི་ཕོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
①puṃbhāvas puruṣa ākṛtis svara ceṣṭās abhiprāyās
③ཕོའི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་པ་དག་པ་དག་སྟེ་།
㈢ཕོའི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་ང་རོ་དང་གཡོ་བ་དང་བསམ་པ་དག་པ་〖PN-དག་པ།〗དག་སྟེ། དེ་ནི་ཕོའི་ཕོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤etaddhi puṃsaḥ puṃstvam /
㈠是名男性。
㈡名為男性。
①etat hi puṃsas puṃstvam
③དེ་ནི་ཕོའི་ཕོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
♂etaddhi puṃsaḥ puṃstvam /
◤㈠由此身分，二性得成就，及可了別。於此二性是增上，故立為根。
㈡二性差別，由女男根。故說女男根，於二性增上。
◤nikāyasthitisaṃkleśavyavadānādhipatyataḥ /
㈠〔偈曰〕：【住同分染污 於清淨增上】。
★◤ 【■nikāyasthitisaṃkleśavyavadānādhipatyataḥ /】[039|18-]
♂nikāyasthitisaṃkleśavyavadānādhipatyataḥ /
①nikāya sthiti saṃkleśa vyavadāna ādhipatyatas
③རིགས་གནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་།། རྣམ་པར་བྱང་ལ་དབང་བྱེད་ཕྱིར་།།
㈢རིགས་གནས་〖PNནས།〗ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །རྣམ་པར་བྱང་ལ་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །སྲོག་དང་ཚོར་བ་རྣམས་དང་ནི། །དད་སོགས་དབང་པོ་ལྔར་འདོད་དོ། །
◤jīvitaṃ vedanāḥ pañca śraddhādyāś cendriyaṃ matāḥ // 3 //
㈠【壽命及五受 信等立為根】。
㈡【於同住雜染_a 清淨增上故_b 應知命五受_c 信等立為根】〖03_2_d〗
🈪390རིགས་གནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །རྣམ་པར་བྱང་ལ་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །སྲོག་དང་ཚོར་བ་རྣམས་དང་ནི། །དད་སོགས་དབང་པོ་ལྔར་འདོད་དོ། །
★◤【 jīvitaṃ vedanāḥ pañca śraddhādyāścendriyaṃ matāḥ // VAkK_2.3 //】
♂jīvitaṃvedanāḥ pañca śraddhādyāścendriyaṃ matāḥ //3//
①jīvitam vedanās pañca śraddhā ādyās ca indriyam matās
③སྲོག་དང་ཚོར་བ་རྣམས་དང་ནི་།། དད་སོགས་དབང་པོ་ལྔར་འདོད་དོ་།།
★0◤nikāyasabhāgasthitau jīvitendriyasyādhipatyaṃ saṃkleśe vedanānām / [039|20]
◤nikāyasabhāgasthitau jīvitendriyasyādhipatyaṃ saṃkleśe vedanānām /
㈠釋曰：住聚同分中，壽命為增上。於染污五受為增上。
㈡於眾同分住中，命根有增上用。於雜染中，樂等五受，有增上用。
🈪སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་རིས་མཐུན་པར་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །ཚོར་བ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བ་བ་?་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
①nikāya sa bhāga sthitau jīvita indriyasya ādhipatyam saṃkleśe vedanānām
③སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་རིས་མཐུན་པར་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ་།། ཚོར་བ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།
㈢སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་རིས་〖PNརིགས།〗མཐུན་པར་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
★0◤tathāhi sukhāyāṃ vedanāyāṃ rāgo 'nuśete duḥkhāyāṃ pratigho 'duḥkhāsukhāyāmavidyetyuktaṃ sūtre / [039|20-]
◤tathā hi ——
㈠云何如此。
㈡所以者何。
①tathā hi sukhāyām vedanāyām rāgas anuśete aduḥkhāyām pratighas aduḥkha asukhāyām avidyā iti uktam sūtre
③འདི་ལྟར་མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་རྒྱས་པར་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་།།
㈢ཚོར་བ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་རྒྱས་པར་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ། །སྡུག་བསྔལ་{54b}ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤“sukhāyāṃ vedanāyāṃ rāgo 'nuśete, duḥkhāyāṃ pratighaḥ,
◤aduḥkhāsukhāyāmavidyā” ityuktaṃ sūtre /
㈠於樂受欲隨眠，於苦受瞋，於不樂不苦受無明。經中說如此。
㈡由契經說：於樂受貪隨增，於苦受瞋隨增，於不苦不樂受無明隨增故。
🈪འདི་ལྟར་མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་རྒྱས་པར་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤vyavadāne śraddhādīnāṃ pañcānām / [039|21-]
♂vyavadāne śraddhādīnāṃ pañcānām |{7. MS. pañcānāntathā |} tathāhi taiḥ kleśāśca viṣkabhyante{8. Y. viskabhyante |} mārgaścāvāhyate{9. MS. looks like ... ścācākṣyate |} /
◤vyavadāne śraddhādīnāṃ pañcānām /
㈠於清淨信等五為增上。
㈡於清淨中，信等五根，有增上用。
🈪391དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ།
◤tathā hi taiḥ kleśāś ca viṣkambhyante, mārgaś cāvāhyate /
㈠云何如此。諸惑是彼所伏，不能上起。聖道由彼引生。
㈡所以者何。由此勢力，伏諸煩惱，引聖道故。ā√vah
🈪འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གནོན་ལ་ལམ་ཡང་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tathāhi taiḥ kleśāśca viṣkabhyante mārgaścāvāhyate / [039|22]
①vyavadāne śraddhā ādīnām pañcānām tathā hi tais kleśās ca viṣkabhyante mārgas ca āvāhyate
③སྡུག་བསྔལ་ ****[@54b]**** ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ་།། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།། ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གནོན་ལ་ལམ་ཡང་འདྲེན་པར་།། ། བྱེད་དོ་།།
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱ་〖PN-བར་བྱ།〗བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གནོན་ལ་ལམ་ཡང་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤ata ete 'pi pratyekamindriyamiṣṭāḥ / [039|23]
◤ata ete 'pi pratyekamindriyamiṣṭāḥ // 3 //
㈠是故許立彼一一為根。
㈡言應知者，勸許一一，各能為根。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །མྱ་ངན་འདས་སོགས་གོང་ནས་གོང་། །འཐོབ་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །ཀུན་ཤེས་བྱེད་དང་ཀུན་ཤེས་དང་། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཤེས་ལྡན་དབང་པོ། །
①atas ete api pratyekam indriyam iṣṭās
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་པར་འདོད་དོ་།། ། བྱེད་དོ་།། ;། མྱ་ངན་འདས་སོགས་གོང་ནས་གོང་།།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །
◆112♂
◤ājñāsyāmyākhyam ājñākhyam ājñātāvīndriyaṃ tathā /
①ājñāsyāmi-ākhyam ājñā-ākhyam ājñātāvīndriyaṃ tathā|
㈠〔偈曰〕：【未知欲知知 知已立根爾】。
★◤ 【ājñāsyāmyākhyamājñākhyamājñātāvīndriyaṃ tathā /】[040|01]
♂@040 ājñāsyā [ 3a. 2A1. VIII ] myākhyamājñākhyamājñātāvīndriyaṃ tathā /
◤uttarottarasamprāptinirvāṇādyādhipatyataḥ // 4 //
㈠【至得後後道 涅槃等增上】。
㈡【未當知已知_a 具知根亦爾_b 於得後後道_c 涅槃等增上】〖04_2_d〗
★◤ 【uttarottarasaṃprāptinirvāṇādyādhipatyataḥ // VAkK_2.4 //】[040|02]
♂uttarottarasaṃprāptinirvāṇādyādhipatyataḥ //4//
①ājñāsyā myākhyam ājñā ākhyam ājñāta avi indriyam tathā uttarottara saṃprāpti nirvāṇa ādi ādhipatyatas
③འཐོབ་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་ཕྱིར་།། ཀུན་ཤེས་བྱེད་དང་ཀུན་ཤེས་དང་།། དེ་བཞིན་ཀུན་ཤེས་ལྡན་དབང་པོ་།།
㈢མྱ་ངན་འདས་སོགས་གོང་ནས་གོང་། །འཐོབ་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །ཀུན་ཤེས་བྱེད་དང་ཀུན་ཤེས་དང་། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཤེས་ལྡན་དབང་པོ། །
★★◤pratyekamindrimityupadarśanārthaṃ tathāśabdaḥ / [040|03]
♂pratyekamindriyamityupadarśanārthaṃ tathāśabdaḥ /
◤pratyekamindriyamityupadarśanārthaṃ tathāśabdaḥ /
㈠釋曰：三中一一，應立為根。為顯此義故言爾。
㈡三無漏根，於得後後道涅槃等，有增上用。言亦爾者，類顯一一各能為根。
🈪392དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། སེམས་རྣམས་པར་མ་གྲོལ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①pratyekam indrim iti upadarśana artham tathā śabdas
㈢དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་སོ་སོར་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤tatrājñāsyāmīndriyasyājñendriyasya prāptāvādhipatyam / [040|03-]
◤tatrājñāsyāmīndriyasyājñendriyasya prāptāvādhipatyam /
㈠未知欲知，於至得知中增上，故立為根。
㈡謂未知當知根，於得已知根道，有增上用。
①tatra ājñāsyāmi indriyasya ājña indriyasya prāptau= ādhipatyam
㈢དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
★★◤ājñendraiyasyājñātāvīndriyaprāptau ājñātāvīndriyasya parinirvāṇe / [040|04]
♂ājñendriyasyājñātāvīndriyaprāptau ājñātāvīndriyasya parinirvāṇe /
◤ājñendriyasyājñātāvīndriyaprāptau, ājñātāvīndriyasya parinirvāṇe /
㈠知於至得知已中增上，知已於至得涅槃增上，故立為根。
㈡已知根於得具知根道，有增上用。具知根於得涅槃，有增上用。
①ājña indraiyasya ajñāta avi indriya prāptau ājñāta avi indriyasya parinirvāṇe
③ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ་།། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ་།
㈢ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
◤nahyavimuktacittasyāsti parinirvāṇam iti /
①nahy avimukta-cittasya asti parinirvāṇam iti|
㈠何以故。若人心未解脫，無得涅槃義。
㈡非心未解脫，能般涅槃故。
★★◤nahyavimuktacittasyāsti parinirvāṇamiti / ādiśabdo 'nyaparyāyadyotanārthaḥ / [040|05]
♂nahyavimuktacittasyāsti parinirvāṇamiti / ādiśabdo 'nyaparyāyadyotanārthaḥ / ♂katamo 'nyaḥ paryāyaḥ /
①na hi avimukta cittasya asti parinirvāṇam iti
③སེམས་རྣམས་པར་མ་གྲོལ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱེད་དེ། རོ་།།
㈢ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། སེམས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①ādi śabdas nyaparyāyat yotana arthas
③སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱེད་དེ། རོ་།། ཏེ་།
㈢སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་གྲངས་གཞན་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
◤ādiśabdo 'nyaparyāyadyotanārthaḥ /
㈠等言為顯別類義。
㈡等言為顯，復有異門。
🈪393སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་གྲངས་གཞན་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
◤katamo 'nyaḥ paryāyaḥ ?
㈠何者別義。
㈡云何異門。
★◤katamo 'nyaḥ pāryāyaḥ / darśnaheyakleśaparihāṇam pratyājñāsyāmīndriyasyādhipatyam / [040|06]
♂darśana- heyakleśaparihāṇaṃ pratyājñāsyāmīndriyasyādhipatyam / ♂bhāvanāheyakleśaprahāṇaṃ pratyājñendriyasya /
①katamas anyas pāryāyas
③རྣམ་གྲངས་གཞན་གང་ཞེ་ན་།
①darśna heya kleśa parihāṇam pratyājñāsyāmi indriyasya ādhipatyam
③ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ་།།
◤darśanaheyakleśaparihāṇaṃ pratyājñāsyāmīndriyasyādhipatyam /
㈠於見諦應除惑滅中，未知欲知根為增上。
㈡謂見所斷煩惱滅中，未知當知根有增上用。
◤bhāvanāheyakleśaprahāṇaṃ pratyājñendriyasya /
㈠於修道應除惑滅中，知根為增上。
㈡於修所斷煩惱滅中，已知根有增上用。
★◤bhāvanāheyakleāśaprahāṇaṃ pratyājñendriyasya / dṛṣṭadharmasukhavihāraṃ pratyājñātāvīndriyasya / [040|07]
♂dṛṣṭadharmasukhavihāraṃ pratyājñātāvīndriyasya /
①bhāvanā heya kleāśa prahāṇam pratyājñā indriyasya
㈢ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི་བསྒོམས་〖PNབསྒོམ།〗པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །
①dṛṣṭa dharma sukha vihāram pratyājñāta avīndriyasya
③ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དབང་བྱེད་དེ་།
㈢ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དབང་བྱེད་དེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤dṛṣṭadharmasukhavihāraṃ pratyājñātāvīndriyasya;
㈠於現世安樂住中，知已為增上。
㈡於現法樂住中，具知根有增上用。
★0◤vimuktiprītisukhasaṃvedanāditi / [040|08]
◤vimuktiprītisukhapratisaṃvedanāditi //
㈠能證受解脫喜樂故。
㈡由此能領受解脫喜樂故。
🈪394ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དབང་བྱེད་དེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①vimukti prīti sukha saṃvedanāt iti
③རྣམ་པར་གྲོལ་བས་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བའི་ཕྱིར་དེ། རོ་།།
★◤ādhipātyādindriyatve 'vidyādīnāmupasaṃkhyānaṃ karttavyam / [040|08-]
♂ādhipatyādindriyatve '- vidyādīnāmupasaṃkhyānaṃ karttavyam /
◤ādhipatyādindriyatve 'vidyādīnāmupasaṅkhyānaṃ karttavyam ?
①ādhipatyādindriyatve 'vidyādīnāmupasaṃkhyānaṃ karttavyam ?
㈠若由增上義立根，無明等惑，亦應立為根。
㈡若增上故立為根者，無明等性，應立為根。
🈪395དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་ན། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་ཁ་བསྐང་དགོས་ཏེ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱ་ལ། དག་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུབ་དང་། མདོམས་རྣམས་ཀྱང་ཚིག་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། རྟུག་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱའོ་ཞེ་ན།
①ādhipātyāt indriya tve vidyā ādīnām upasaṃkhyānam karttavyam
③དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་ན། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་ཁ་བསྐང་དགོས་ཏེ་།
㈢དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་ན། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་ཁ་བསྐང་དགོས་ཏེ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱ་〖PN+པ།〗ལ། ངག་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུབ་དང་། མདོམས་〖PNའདོམས།〗རྣམས་ཀྱང་ཚིག་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། རྟུག་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱའོ་ཞེ་〖PNཞེས།〗ན།ཁ་བསྐང་བར་མི་བྱ་སྟེ་འདི་ལྟར་འདིར་ནི། སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང་དེའི་བྱེ་བྲག། གནས་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཉིད། །ཚོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཇི་སྙེད་པ། །དབང་པོ་དག་ཀྱང་དེ་སྙེད་དུ། །འདོད་དེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་དག་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་{55a}། །དྲུག་པོ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ནོ། །
★◤avidyādīnāmapi hi saṃskārādiṣvādhipatyamata eṣāmapīndriyatvamupasaṃkhyātavyam / [040|09-]
♂avidyādīnāmapi hi saṃskārādiṣvādhipatyamata eṣāmapī- ndriyatvamupasaṃkhyātavyam /
◤avidyādīnāmapi hi saṃskārādiṣvādhipatyam,
㈠何以故。無明等諸分，於行等中亦有增上。
㈡無明等因，於行等果，各各別有增上用故。
①avidyā ādīnām api hi saṃskāra ādiṣu ādhipatyam atas eṣām api indriya tvam upasaṃkhyātavyam
③མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱ་ལ་།
◤ata eṣāmapīndriyatvamupasaṅkhyātavyam?
①ata eṣāmapīndriyatvamupasaṃkhyātavyam?
㈠是故應立無明等為根。
★★◤vāgādīnāṃ ca / vākyāṇipādapāyūpasthānāmapi cendriyatvamupasaṃkhyātavyam / [040|10]
♂vāgādīnāṃ ca / vākyāṇipādapāyūpasthānāmapi cendriyatvamupasaṃkhyā- tavyam /
◤vāgādīnāṃ ca;
㈠能言等亦爾。
㈡又語具等應立為根。
◤vākpāṇipādapāyūpasthānāmapi cendriyatvamupasaṅkhyātavyam;
①vākpāṇipādapāyūpasthānāmapi cendriyatvamupasaṃkhyātavyam;
㈠謂舌手脚穀道男女陰，皆應立為根。
㈡語具手足大小便處。
★0◤vacanādānaviharaṇotsargānandeṣvādhipatyāt / na khalūpasaṃkhyātavyam / [040|11]
◤vacanādānaviharaṇotsargānandeṣvādhipatyāt ?
㈠於言說執捉離向棄捨戲樂中增上。是故應立為根。
㈡於語執行棄樂事中，如其次第有增上故。
①vāc ādīnām ca vākya aṇi pāda pāyu upasthānām api ca indriya tvam upasaṃkhyātavyam vacana ādāna viharaṇa utsarga ānandeṣu ādhipatyāt
③ངག་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུབ་དང་། མདོམས་རྣམས་ཀྱང་ཚིག་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། རྟུག་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཁ་བསྐང་བར་བྱའོ་ཞེ་ན་།
◤na khalūpasaṅkhyātavyam;
①na khalūpasaṃkhyātavyam;
㈠不可立為根。
㈡如是等事，不應立根。
①na kha lu upasaṃkhyātavyam yasmāt iha iṣṭam
③ཁ་བསྐང་བར་མི་བྱ་སྟེ་འདི་ལྟར་འདིར་ནི་།
0◤yasmādiheṣṭam——
㈠何以故。由根用如此。
㈡由所許根有如是相。
🈪ཁ་བསྐང་བར་མི་བྱ་སྟེ་འདི་ལྟར་འདིར་ནི།
♂cittāśrayastadvikalpaḥ sthitiḥ saṃkleśa eva ca /
★◤【■cittāśrayastadvikalpaḥ sthitiḥ saṃkleśa eva ca /】[040|12-]
◤cittāśrayastadvikalpaḥ sthitiḥ saṃkleśa eva ca /
①citta āśrayas tad vikalpas sthitis saṃkleśas eva ca
③སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང་དེའི་བྱེ་བྲག། གནས་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཉིད་།།
①cittāśrayas tad vikalpaḥ sthitiḥ saṃkleśa eva ca |
㈠〔偈曰〕：【心依此差別 其住及染污】。
㈡頌曰：【心所依此別_a 此住此雜染】〖05_2_b〗。
🈪སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང་དེའི་བྱེ་བྲག །གནས་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཉིད། །
★◤【 saṃbhāro vyavadānaṃ ca yāvatā tāvadindriyam // VAkK_2.5 //】
♂saṃbhāro vyavadānaṃ ca yāvatā tāvadindriyam //5//
◤sambhāro vyavadānaṃ ca yāvatā, tāvadindriyam // 5 //
①saṃbhāras vyavadānam ca yāvatā tāvat indriyam
③ཚོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཇི་སྙེད་པ་།། དབང་པོ་དག་ཀྱང་དེ་སྙེད་དུ་།།
㈠【資糧并清淨 如此量立根】。
㈡【此資糧此淨_c 由此量立根】〖05_2_d〗。
🈪ཚོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཇི་སྙེད་པ། །དབང་པོ་དག་ཀྱང་དེ་སྙེད་དུ། །
◆113♂
★★◤tatra cittāśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi / etacca ṣaḍāyatanaṃ maulaṃ saṭtvadravyam / [040|14]
♂tatra cittāśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi / etacca ṣaḍāyatanaṃ maulaṃ sattvadravyam /
◤tatra cittāśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi /
㈠釋曰：此中心依，謂眼等六根。
㈡論曰：心所依者，眼等六根。
🈪འདོད་དེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་དག་ཡིན་ཏེ།
①tatra citta āśrayas ṣaṣ indriyāṇi
③འདོད་དེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་དག་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་ ****[@55a]**** *་།།
◤etacca ṣaḍāyatanaṃ maulaṃ sattvadravyam /
①etat ca ṣaḍ-āyatanaṃ maulaṃ sattvadravyam|
㈠眾生類以六入為根本故。
㈡此內六處是有情本。
🈪སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ནོ། །
①etat ca ṣaṣ āyatanam maulam saṭtva dravyam
③དྲུག་པོ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ནོ་།།
★◤tasya strīpuruṣavikalpaḥ strīpuruṣendraiyābhyāṃ sthitirjīvitendriyeṇa saṃkleśo vedanā bhiḥ / [040|14-]
♂tasya strīpuruṣavikalpaḥ strīpuruṣendriyābhyāṃ sthitirjīvitendriyeṇa saṃkleśo vedanā[ 3b. 2B1. VIII ]bhiḥ /
◤tasya strīpuruṣavikalpaḥ strīpuruṣendriyābhyāṃ sthitirjīvitendriyeṇa,
①tasya strīpuruṣa-vikalpaḥ strīpuruṣendriyābhyāṃ sthitir jīvitendriyeṇa,
㈠此六種依差別，由女男二根。此一期住由命根。
㈡此相差別由女男根，復由命根此一期住。
🈪396མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་གིས་ནི་དེ་མོ་དང་པོར་བྱེ་བྲག་ཏུ་འབྱེད་དོ། །སྲོག་གི་དབང་པོས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
①tasya strī puruṣa vikalpas strī puruṣa indraiyābhyām sthitis jīvita indriyeṇa saṃkleśas vedanā bhis
③མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་གིས་ནི་དེ་མོ་དང་པོར་བྱེ་བྲག་ཏུ་འབྱེད་དོ་།། སྲོག་གི་དབང་པོས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ་།། ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དག་གིས་ནི་དེ་མོ་དང་པོར་བྱེ་བྲག་ཏུ་འབྱེད་དོ། །
◤saṃkleśo vedanābhiḥ /
㈢སྲོག་གི་དབང་པོས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
①saṃkleśas vedanābhiḥ|
㈢ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་དོ། །
㈠此染污由五受根。
㈡此成雜染，由五受根。
🈪397ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་དོ། །
★★◤vyavadānasaṃbharaṇaṃ pañcabhirvyavadānaṃ tribhiḥ / [040|16]
♂vyavadānasaṃbharaṇaṃ{1. MS. sabharaṇaṃ |} pañcabhirvyavadānaṃ tribhiḥ /
◤vyavadānasambharaṇaṃ pañcabhiḥ,
①vyavadāna-sambharaṇaṃ pañcabhiḥ,
㈠清淨資糧，由信等五根。
㈡此淨資糧，由信等五。
🈪དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚོགས་སོགས་པར་བྱེད་དོ། །
①vyavadāna saṃbharaṇam pañcabhis vyavadānam tribhis
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚོགས་སོགས་པར་བྱེད་དོ་།། གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དེ་།
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚོགས་སོགས་པར་བྱེད་དོ། །
◤vyavadānaṃ tribhiḥ /
①vyavadāna tribhiḥ|
㈠實清淨由三無流根。
㈡此成清淨，由後三根。由此立根，事皆究竟。
🈪གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དེ།
★0◤ato nāvidyādīnāmindriyatvamiṣṭam / [040|16-]
◤ato nāvidyādīnāmindriyatvamiṣṭam /
㈠是故不許立無明等為根。
㈡是故不應許無明等及語具等亦立為根。彼無此中增上用故。
🈪དེའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དབང་པོ་ཉིད་དུ་མི་འདོད། །
①atas na avidyā ādīnām indriya tvam iṣṭam
③དེའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དབང་པོ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་དོ་།།
㈢གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དབང་པོ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་དོ། །
◤pravṛtter āśrayotpattisthitipratyupabhogataḥ /
㈠〔偈曰〕：【復有生依生 生住生受用】。
㈡復有餘師別說根相。頌曰：【或流轉所依_a 及生住受用】〖06_2_b〗。
🈪ཡང་ན་འཇུག་པའི་རྟེན་དང་ནི། །སྐྱེ་དང་གནས་དང་ཉེར་སྤྱོད་ལས། །བཅུ་བཞི་དེ་བཞིན་ལྡོག་པ་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་གཞུང་ལུགས་ཐ་དད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དག་ན་རེ་འཇུག་པའི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■pravṛtterāśrayotpattisthitipratyupabhogataḥ /】[040|18-]
♂pravṛtterāśrayotpattisthitipratyupabhogataḥ /
①pravṛttes āśraya utpatti sthiti pratyupabhogatas
③ཡང་ན་འཇུག་པའི་རྟེན་དང་ནི་།། སྐྱེ་དང་གནས་དང་ཉེར་སྤྱོད་ལས་།།
㈢ཡང་ན་འཇུག་པའི་རྟེན་དང་ནི། །སྐྱེ་དང་གནས་དང་ཉེར་སྤྱོད་ལས། །བཅུ་བཞི་དེ་བཞིན་ལྡོག་པ་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ། །
◤caturdaśa tathānyāni nivṛtterindriyāṇi vā // 6 //
㈠【立十四後八 約解脫立根】。
㈡【建立前十四_c 還滅後亦然】〖06_2_d〗。
★◤【 caturdaśa tathā 'nyāni nivṛtterindriyāṇi vā // VAkK_2.6 //】
♂caturdaśa tathā'nyāni nivṛtterindriyāṇi vā //6// ♂matavikalpārtho vāśabdaḥ / ♂apare punarāhuḥ /
①caturdaśa tathā nyāni nivṛttes indriyāṇi vā
③བཅུ་བཞི་དེ་བཞིན་ལྡོག་པ་ལ་།། དབང་པོ་རྣམས་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ་།།
◤matavikalpārtho vāśabdaḥ /
㈠釋曰：復言為顯諸部別執。
★◤matavikalpārtho vāśabdaḥ / apare punarāhuḥ / pravṛtteraśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi / [040|20]
♂pravṛtterāśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi /
①mata vikalpa arthas vā śabdas
③ཡང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་གཞུང་ལུགས་ཐ་དད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་གཞུང་ལུགས་ཐ་དད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དག་ན་རེ་འཇུག་པའི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །
①apare punar āhus pravṛttes aśrayas ṣaṣ indriyāṇi
③གཞན་དག་ན་རེ་འཇུག་པའི་རྟེན་ནི་དབང་པོ་དྲུག་ཡིན་ནོ་།།
◤apare punarāhuḥ ——
㈠餘部說：
㈡論曰：或言顯此是餘師意。
◤pravṛtterāśrayaḥ ṣaḍindriyāṇi /
㈠生死依者，所謂六根。
㈡約流轉還滅立二十二根。流轉所依，謂眼等六。
◤utpattiḥ strīpuruṣendriye; tata utpatteḥ /
①utpattiḥ strīpuruṣendriye; tatas utpatteḥ|
㈠此依生由何法。由女男二根。
㈡生由女男，從彼生故。
🈪398སྐྱེ་བ་ནི་མོ་དང་པོའི་དབང་པོ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེས་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤utpattiḥ strīpuruṣendriye / [040|20-]
①utpattis strī puruṣa indriye
③སྐྱེ་བ་ནི་མོ་དང་པོའི་དབང་པོ་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྐྱེ་བ་ནི་མོ་དང་པོའི་དབང་པོ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sthitirjīvitendriyam; tenāvasthānāt /
①sthitirjīvitendriyam; tena avasthānāt|
㈠此住由命根，隨命根相續故。
㈡住由命根，仗彼住故。
★0◤tata utpatteḥ / sthitirjīvitendriyam / tenāvasthānāt / [040|21]
①tatas utpattes
③དེ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①sthitis jīvita indriyam
③གནས་པ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གནས་པ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེས་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tena avasthānāt
③དེས་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤upabhogo vedanādibhiḥ /
①upabhogas vedanādibhiḥ|
㈠受用由五受。
㈡受用由五受，因彼領納故。
★0◤upabhogo vedanābhiḥ / [040|21-]
①upabhogas vedanābhis
㈢ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ།
★0◤ata etāni caturdaśendriyāṇi / tenaiva prakāreṇa nivṛtteranyāni / [040|22]
◤ata etāni caturdaśendriyāṇi /
㈠為顯此義故。立十四根。
㈡約此建立前十四根。
①atas etāni caturdaśa indriyāṇi
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་དབང་པོ་བཅུ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
①tena eva prakāreṇa nivṛttes anyāni
㈢རྣམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དག་ནི་ལྡོག་པ་ཡིན་ཏེ།
◤tenaiva prakāreṇa nivṛtteranyāni /
㈠依此四義，約解脫所餘，亦立為根。
㈡還滅位中，即約此四義類別，故立後八根。
★◤śraddhadīni hi nivṛtterāśrayāḥ / [040|22-]
♂śraddhādīni{2. Y. śraddhādayo |} hi nivṛtterāśrayāḥ /
◤śraddhādayo hi nivṛtterāśrayāḥ /
㈠信等五是解脫依。
㈡還滅所依，謂信等五。
①śraddhadīni hi nivṛttes āśrayās
㈢ལྡོག་པའི་རྟེན་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ājñāsyāmīndriyaṃ prabhavaḥ sthitirājñendriyam upabhoga ājñātāvīndriyeṇetyata etāvantyevendriyāṇi / [040|23-]
♂ājñāsyāmīndriyaṃ prabhavaḥ sthitirājñendriyaṃ upabhoga ājñātāvīndriyeṇetyata etāva{3. MS. eva tāva.. but va seems to be struck off. |}ntyevendriyāṇi /
◤ājñāsyāmīndriyaṃ prabhavaḥ,
㈠未知欲知是生。
㈡於三無漏由初故生。
㈢སྐྱེ་བ་ནི་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
①ājñāsyāmi indriyam prabhavas sthiti rājña indriyam upabhogas ājñāta avi indriyeṇa iti atas etāvanti eva indriyāṇi
③གནས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་།། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོས་ནི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་དག་ནི་དེ་སྙེད་ཅིག་ཡིན་ལ་།
㈢གནས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤sthitirājñendriyam,
㈠知是住。
㈡由次故住。
🈪400གནས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོས་ནི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་དག་ནི་དེ་སྙེད་ཅིག་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །
◤upabhoga ājñātāvīndriyaṃ,
㈠知已是受用。
㈡由後受用。
◤etāvantyevendriyāṇi /
㈠是故根量如此，不增不減。
㈡根量由此，無減無增。
★★◤ata eva caīṣāmeṣo 'nukramaḥ / [040|24]
♂ata eva caiṣāmeṣo 'nukramaḥ /
◤ata eva caiṣāmeṣo 'nukramaḥ /
㈠是故次第亦爾。不可顛倒。
㈡即由此緣，經立次第。
①atas eva caīṣām eṣas anukramas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོས་ནི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་དག་ནི་དེ་སྙེད་ཅིག་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །
★★◤vācastu nendriyatvaṃ vacane śikṣāviśeṣāpekṣatvāt / [040|25]
♂vācastu nendriyatvaṃ vacane{4. MS. vacanena |} śikṣāviśeṣāpekṣatvāt /
◤vācas tu nendriyatvam;
㈠舌不可於言說中立為根。
㈡不應語具於語為根。
①vācas tu na indriya tvam vacane śikṣā viśeṣa apekṣa tvāt
㈢ངག་གི་ཚིག་སྨྲ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། སློབ་པའི་ཁྱད་པར་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vacane śikṣāviśeṣāpekṣatvāt /
㈠何以故。觀學勝能故。
㈡待學差別，語方成故。
★0◤pāṇipādasya cādānaviharaṇādananyatvāt / [040|25-]
◤pāṇipādasya cādānaviharaṇādananyatvāt /
㈠手脚不應於執捉及離向中立為根，無異故。
㈡手足不應，於執行事，各立為根。無異性故。
🈪401ངག་གི་ཚིག་སྨྲ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། སློབ་པའི་ཁྱད་པར་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་ཡིན་ཏེ། གཞན་དང་གཞན་དུ་འབྱུང་བ་ལ་ལེན་པ་དང་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
①pāṇi pādasya ca ādāna viharaṇāt ananya tvāt
③ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། འགྲོ་བ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་ཡིན་ཏེ། གཞན་དང་〖PNདག〗གཞན་དུ་འབྱུང་བ་ལ་ལེན་པ་དང་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤tadeva hi tadanyathā 'nyatra cotpannamādānaṃ viharaṇaṃ cocyate / [040|26-]
♂tadeva hi tadanyathā'nyatra cotpannamādānaṃ viharaṇaṃ cocyate /
◤tadeva hi tadanyathā anyatra cotpannamādānaṃ viharaṇaṃ cocyate
①tat eva hi tat anyathā nyatra ca utpannam ādānam viharaṇam ca ucyate
③གཞན་དང་གཞན་དུ་འབྱུང་བ་ལ་ལེན་པ་དང་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ་།།
★★◤vināpi ca pāṇipādenādānaviharaṇāduragaprabhṛtīṇām / [040|27]
♂vināpi ca pāṇipādenādānaviharaṇāduragaprabhṛtīnām /
◤vināpi ca pāṇipādenādānaviharaṇāduragaprabhṛtīnām /
㈠此物由異相於餘處生。說名執捉及離向離手離脚。蛇等亦能執捉能離向故。
㈡謂即手足異處異相差別生時，名執行故。又離手足，亦有執行，如腹行類。
①vinā api ca pāṇi pādena ādāna viharaṇāt uraga prabhṛtīṇām
③སྦྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལག་པ་དང་། རྐང་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡང་ལེན་ཞིང་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སྦྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ལག་པ་དང་། རྐང་པ་མེད་པ་〖PN-པ།〗བཞིན་དུ་ཡང་ལེན་ཞིང་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◆114♂
★0◤pāyorapi nendriyatvamutsarge gurudravyasyākāśe sarvatra patanāt / [040|27-]
◤pāyorapi nendriyatvam;
㈠手脚於此二不可立為根，穀道不可於棄捨立為根。
㈡是故手足不可於彼建立為根，出大便處於能棄事不應立根。
🈪402སྦྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལག་པ་དང་། རྐང་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡང་ལེན་ཞིང་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྐུབ་ཀྱང་རྟུག་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། ནམ་མཁའ་ལ་གནས་པའི་རྫས་ལྕི་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ལྟུང་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་རླུང་གིས་ཀྱང་བྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་མོ་དང་པོའི་དབང་པོས་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤utsarge gurudravyasyākāśe sarvatra patanāt /
㈠重物在空中一切處落。
㈡重物於空遍墮落故。
★0◤vāyunā ca tatpreraṇāt / [040|28]
◤vāyunā ca tatpreraṇāt /
㈠又由風引故出。
㈡又由風力引令出故。
①pāyos api na indriya tvam utsarge guru dravyasya ākāśe sarvatra patanāt vāyunā ca tad preraṇāt
㈢རྐུབ་ཀྱང་རྟུག་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། ནམ་མཁའ་ལ་གནས་པའི་རྫས་ལྕི་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ལྟུང་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་རླུང་གིས་ཀྱང་བྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤upasthasyāpi nendriyatvam;
㈠女男陰不可於戲樂中立為根。
㈡出小便處於生樂事不應立根。
◤ānande strīpuruṣendriyakṛtaṃ hi tat saukhyamiti /
㈠女男戲樂不由自陰成。互相發起故。
㈡即女男根起此樂故。
★◤upasthasyāpi nendriyatvamānande strīpuruṣendriyakṛtaṃ hi tat saukhyamiti / [041|01]
♂@041 upasthasyāpi nendriyatvamānande strīpuruṣendriyakṛtaṃ hi tat saukhyamiti /
①upasthasya api na indriya tvam ānande strī puruṣa indriya kṛtam hi tat saukhyam iti
③མདོམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་མོ་དང་པོའི་དབང་པོས་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢མདོམས་〖PNའདོམས།〗ཀྱང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོས་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kaṇṭhadantākṣivartmaparvaṇāmapi cābhyavaharaṇacarvaṇonmeṣanimeṣākuñcanavikāśana kriyāsvindriyatvaṃ prasajyeta / [041|01-]
♂kaṇṭhadantākṣivartmaparva{1. Y. vartmāṅguliparva..|}ṇā- mapi cābhyavaharaṇacarvaṇonmeṣanimeṣākuñcanavikā-[ 4a. 3A. I ]śana{2. Y. seems to be saṃkocavikāśa |}kriyāsvindriyatvaṃ prasajyeta /
◤kaṇṭhadantākṣivartmaparvaṇām{Y. vartmāṅguliparva.. / } api cābhyavaharaṇacarvaṇonmeṣanimeṣākuñcanavikāśakriyāsvindriyatvaṃ prasajyeta,
①kaṇṭha-danta-akṣivartman-aṅguli-parvaṇām api cābhyavaharaṇacarvaṇonmeṣanimeṣākuñcanavikāśakriyāsvindriyatvaṃ prasajyeta,
㈠喉齒眼臉節解，於吞嚼開閉屈伸事中增上故，應立為根。
㈡又諸喉齒眼瞼支節，應立為根。於能吞嚼開閉屈申有力用故。
🈪403ལྐོག་མ་དང་། སོ་དང་། མིག་གི་ལམ་དང་ཚིགས་རྣམས་ཀྱང་མིད་པ་དང་། བཅའ་བ་དང་། འབྱེད་པ་དང་། འཛུམ་པ་དང་། བསྐུམས་པ་དང་། བརྐྱང་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པ་འམ། རྒྱུར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་ངག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་བསྙན་ཟིན་ཏོ། །
①kaṇṭha danta akṣi vartma parvaṇām api ca abhyavaharaṇa carvaṇa unmeṣa nimeṣa ākuñcana vikāśana kriyāsu indriya tvam prasajyeta
③ལྐོག་མ་དང་། སོ་དང་། མིག་གི་ལམ་དང་ཚིགས་རྣམས་ཀྱང་མིད་པ་དང་། བཅའ་བ་དང་། འབྱེད་པ་དང་། ****[@55b]**** ་འཛུམ་པ་དང་། བསྐུམས་པ་དང་། བརྐྱང་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པ་འམ་།
㈢ལྐོག་མ་དང་། སོ་དང་། མིག་གི་ལམ་དང་ཚིགས་རྣམས་ཀྱང་མིད་པ་དང་། བཅའ་བ་དང་། འབྱེད་པ་དང་།{55b}འཛུམས་པ་དང་། བསྐུམས་〖PNབསྐུམ།〗པ་དང་། བརྐྱང་བའི་བྱ་བ་དག་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པ་འམ། རྒྱུར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་ངག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤sarvasya vā kāraṇabhūtasya svasyāṃ kariyāyāmityayukataṃ vāgādīnāmindriyatvam // [041|03-]
♂sarvasya vā kāraṇabhūtasya svasyāṃ kriyāyāmityayuktaṃ vāgādīnāmindriyatvam //
◤sarvasya vā kāraṇabhūtasya svasyāṃ kriyāyām /
㈠一切因緣，於其自事增上，皆應立為根。
㈡或一切因於自所作有力用故，皆應立根。
①sarvasya vā kāraṇa bhūtasya svasyām kariyāyām iti a yukatam vāc ādīnām indriya tvam
③རྒྱུར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་བྱ་བ་ལ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་ངག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤ityayuktaṃ vāgādīnāmindriyatvam // 6 //
㈠若不許如此舌等根義，此亦不成。
㈡彼雖有用非增上故不立根者，此語具等亦非增上不應立根。
★0◤tatra cakṣurādīnāṃ puruṣendriyaparyantānāṃ kṛto nirdeśaḥ / [041|05]
◤tatra cakṣurādīnāṃ puruṣendriyaparyantānāṃ kṛto nirdeśaḥ /
㈠此中眼根為初，男根為後，前已廣釋。
㈡此中眼等乃至男根如前已說。
①tatra cakṣus ādīnām puruṣa indriya paryantānām kṛtas nirdeśas
③དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་བསྟན་ཟིན་མ་ཡིན་ནོ་།། ཏོ་།།
㈢དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །
★◤jīvitendriyasya viprayuktatvādviprayukteṣveva karisyate nirdeśaḥ / [041|05-]
♂jīvitendriyasya viprayuktatvādvipra- yukteṣveva kariṣyate nirdeśaḥ /
◤jīvitendriyasya viprayuktatvād viprayukteṣveva kariṣyate /
㈠命根是不相應行，於不相應法中當廣釋。信等五根於心法中當廣釋。
㈡命根體是不相應故，不相應中自當廣辯。信等體是心所法故，心所法中亦當廣辯。
🈪404སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་ནང་ཁོ་ན་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གི་ནང་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་དེ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①jīvita indriyasya viprayukta tvāt viprayukteṣu eva karisyate nirdeśas
㈢སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་ནང་ཁོ་ན་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤śraddhādīnāṃ caitteṣu kariṣyate / [041|06]
①śraddhā ādīnām caitteṣu kariṣyate
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གི་ནང་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sukhādīnāmājñāsyāmīndriyādīnāṃ ca karttavyaḥ / [041|06-]
◤sukhādīnāmājñāsyāmīndriyādīnāṃ ca kartavyaḥ /
㈠樂受等未知欲知等，今當釋之。即如次第釋。
㈡樂等五受三無漏根，更無辯處故，今應釋。
★◤so 'yaṃ kriyate / [041|07]
♂so 'yaṃ kriyate / ♂duḥkhendriyamaśātā{3. Y. uses sātā and asātā but this MS. śātā and aśātā |} yā kāyikī vedanā aśātetyupaghātikā duḥkhetyarthaḥ / ♂sukham /
◤so 'yaṃ kriyate ——
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰：
①sukha ādīnām ājñā asyāmi indriya ādīnām ca karttavyas sas yam kriyate
㈢བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་དེ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◆115♂
◤duḥkhendriyam aśātā yā kāyikī vedanā,
㈠【苦根非所愛 身受】。
㈡【身不悅名苦_a 即此悅名樂_b】。【及三定心悅_c 餘處此名喜】〖07_2_d〗。【心不悅名憂_a 中捨二無別_b】。【見修無學道_c 依九立三根】〖08_2_d〗。
🈪405ལུས་ཚོར་སིམ་པ་མ་ཡིན་གང་། །སྡུག་བསྔལ་དབང་པོའོ། །སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སིམ་པ་ནི་བདེ་བའོ། །ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོའོ། །སིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་སྟེ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན། སེམས་ཀྱི་དེ་ནི་བདེ་དབང་པོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【duḥkhendriyamaśātā yā kāyikī vedanā 】[041|08]
♂śātā sukhendriyaṃ kāyikī śātā vedanā /
①duḥkha indriyam aśātā yā kāyikī vedanā
③ལུས་ཚོར་སིམ་པ་མ་ཡིན་གང་།། སྡུག་བསྔལ་དབང་པོའོ་།།
㈢ལུས་ཚོར་སིམ་པ་མ་ཡིན་གང་། །སྡུག་བསྔལ་དབང་པོའོ། །
◤asātetyupaghātikā, duḥkhetyarthaḥ /
㈠釋曰：非所愛。謂能損惱由苦故。
㈡論曰：身謂身受，依身起故，即五識相應受。言不悅是損惱義。於身受內能損惱者名為苦根.
★◤aśātetyupadhātikā duḥkhetyarthaḥ / [041|09]
♂śātetyanugrāhikā sukhetyarthaḥ /
①aśātā iti upadhātikā duḥkha iti arthas
㈢སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་〖PNཔ།〗བྱེད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◤sukham /
㈠〔偈曰〕：【樂根者】。
★◤ 【sukham /】[041|10]
①sukham
㈢སིམ་པ་ནི་བདེ་བའོ། །
◤sātā,
㈠【所愛】。
★◤ 【śātā 】[041|11]
◤sukhendriyaṃ kāyikī sātā vedanā /
㈠釋曰：樂根謂所愛身受。
★◤sukhendriyaṃ kāyikī śāta vedanā / śātetyanugrāhikā sukhetyarthaḥ / [041|12]
①śātā sukha indriyam kāyikī śāta vedanā
㈢ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོའོ། །
◤sātetyanugrāhikā,
㈢སིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་སྟེ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
㈠。
㈡所言悅者是攝益義。
①śātā iti anugrāhikā sukha iti arthaḥ
③སིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་སྟེ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
◤sukhetyarthaḥ /
㈠能為利益故。
㈡即身受內能攝益者名為樂根。
◤dhyāne tṛtīye tu caitasī sā sukhendriyam // 7 //
㈠〔偈曰〕：【第三定 心受名樂根】。
★◤ 【dhyāne tṛtīye tu caitasī sā sukhendriyam // VAkK_2.7 //】[041|13]
♂dhyāne tṛtīye tu caitasī sā sukhendriyam //7//
①dhyāne tṛtīye tu caitasī sā sukha indriyam
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན། སེམས་ཀྱི་དེ་ནི་བདེ་དབང་པོ། །
★0◤tṛtīye tu dhyāne saiva śātā vedanā caitasī sukhendriyam / [041|14]
◤tṛtīye tu dhyāne saiva sātā vedanā caitasī sukhendriyam /
㈠釋曰：於第三定是可愛受。依心地起名樂根。
㈡及第三定，心相應受，能攝益者，亦名樂根。
★◤nahi tatra kāyikī vedanā 'sti / [041|14-]
♂nahi tatra kāyikī vedanā'sti /
◤nahi tatra kāyikī vedanāsti;
㈠何以故。於第三定中無有身受。
㈡第三定中無有身受。
★0◤pañcavijñānakāyābhāvāt / [041|15]
◤pañcavijñānakāyābhāvāt // 7 //
㈠以無五識故。
㈡五識無故，心悅名樂。
①tṛtīye tu dhyāne sā eva śātā vedanā caitasī sukha indriyam nahi tatra kāyikī vedanā sti pañca vijñāna kāya abhāvāt
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ནི་མེད་དོ། །
◤anyatra sā saumanasyaṃ,
㈠〔偈曰〕：【此樂於餘處 喜根】。
㈡【餘處此名喜】〖07_2_d〗
🈪406གཞན་ན་དེ་ཡིས་བདེ་བ་ཡིན། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལས་གཞན་པ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ་ན་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་?་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཡིད་བདེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【anyatra sā saumanasyaṃ 】[041|16]
◤tṛtīyād dhyānādanyatra kāmadhātau prathame dvitīye ca dhyāne sā caitasikī sātā vedanā saumanasyendriyam /
㈠釋曰：除第三定於餘處，謂欲界及初定二定中。若在心地，立名喜根。
㈡即此心悅除第三定，於下三地名為喜根。
★◤tṛtīyāddhyānādanyatra kāmadhātau prathame dvitīye ca dhyāne sā caiatasikī śātā vedanā saumanasyendriyam / [041|17-]
♂anyatra sā saumanasyaṃ{4. MS. drops na |} tṛtīyāddhyānādanyatra kāmadhātau prathame dvitīye ca dhyāne sā caitasikī śātā vedanā saumanasyendriyam /
①anyatra sā saumanasyam tṛtīyāt dhyānāt anyatra kāmadhātau prathame dvitīye ca dhyāne sā caiatasikī śātā vedanā saumanasya indriyam
㈢གཞན་ན་དེ་ཡིས་བདེ་བ་ཡིན། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལས་གཞན་པ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ་ན་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སིམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tṛtīye tu dhyāne prītivītarāgatvāt sukhendriyameva sā na saumanasyendriyam / [041|18-]
◤tṛtīye tu dhyāne prītivītarāgatvāt sukhendriyameva sā,
㈠於第三定由離欲喜故，但成樂根。
㈡第三靜慮，心悅安靜，離喜貪故，唯名樂根。
①tṛtīye tu dhyāne prīti vīta rāga tvāt sukha indriyam eva sā na saumanasya indriyam
③བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཡིད་བདེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཏེ་།
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་〖PN-ན།〗ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཡིད་བདེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤na saumanasyendriyam /
㈠不成喜根。
★0◤prītirhi saumanasyam / [041|19]
◤prītirhi saumanasyam /
㈠何以故。喜麁濁故，但得喜根名。
㈡下三地中，心悅麁動，有喜貪故，唯名喜根。
①prītis hi saumanasyam
③དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
◆116♂
◤asātā caitasī punaḥ /
㈠〔偈曰〕：【心地苦】。
★◤ 【aśātā caitasī punaḥ /】[041|20]
♂aśātā caitasī punaḥ |{5. MS. punardaurmanasyaṃ / upekṣā |}
①aśātā caitasī punar
③སེམས་ཀྱི་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་།
㈢སེམས་ཀྱི་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ། ཡིད་མི་བདེ་བའོ་བཏང་སྙོམས་ནི་བར་མའོ། །
◤daurmanasyam,
㈠【憂根】。釋曰：非所愛受，若在心地名憂根。
㈡意識相應能損惱受。是心不悅，名曰憂根。【心不悅名憂】〖08_2_a〗
◤upekṣā tu madhyā,
㈠〔偈曰〕：【捨根者 中】。
㈡【中捨二無別】〖08_2_b〗
🈪407སེམས་ཀྱི་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ། ཡིད་མི་བདེ་བའོ་བཏང་སྙོམས་ནི་བར་མའོ། །སིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཅི་ལུས་ཀྱི་འམ། སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གའི་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【daurmanasyamupekṣā tu madhyā 】[041|21]
①daurmanasyam upekṣā tu madhyā
③ཡིད་མི་བདེ་བའོ་བཏང་སྙོམས་ནི་བར་མའོ་།།
◤naivaśātānāśātā aduḥkhasukhā vedanā madhyetyucyate / sopekṣendriyam /
①na eva sātā na asātā aduḥkhasukhā vedanā madhyetyucyate|
㈠釋曰：非所愛非非所愛，謂非樂非苦受，故名中立。為捨根。
㈡中謂非悅非不悅，即是不苦不樂受。此處中受。名為捨根。
★★◤naivaśātānāśātā aduḥkhāsukhā vedanā madhyetyucyate / sopekṣendriyam / [041|22]
♂naivaśātānāśātā aduḥkhāsukhā vedanā madhyetyucyate / ♂sopekṣendriyam /
①na eva śātānāśātā aduḥkha asukhā vedanā madhya iti ucyate
③སིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢སིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
①sa upekṣa indriyam
③དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ kāyikī caitasikītyāha / [041|22-]
◤kiṃ kāyikī caitasikī ?
㈠此為是身受，為是心受。
㈡如是捨根，為是身受，為是心受。
①kim kāyikī ca etasikī iti āha
③ཅི་ལུས་ཀྱི་འམ། སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཅི་ལུས་ཀྱི་འམ། སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གའི་ཡིན་ནོ། །
◤ityāha ——
㈠〔偈曰〕：
㈡應言
◤ubhayī,
㈠【二】。
㈡通二。
★◤ 【ubhayī 】[041|24]
①ubhayī
③གཉི་གའི་ཡིན་ནོ་།།
◤kiṃ punaḥ kāraṇam——iyamabhisamasyaikamindriyaṃ kriyate ?
㈠釋曰：或身受或心受，何因為合此二受立為一根。
㈡何因此二總立一根。
🈪408ཅིའི་ཕྱིར་འདི་བསྡུས་ནས་དབང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤེ་ན། མི་རྟག་ཕྱིར། སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕལ་ཆེར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྐྱེའི་ལུས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་གྱི་དབང་གིས་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བས། ?་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཐ་དད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ནར་རང་གི་དད་གིས་སྐྱེ་བས་དབང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་སོ། །
★◤kiṃ punaḥ kāraṇamiyamabhisamasyai kamindriyaṃ kriyate / [041|25]
♂ubhayī kiṃ punaḥ kāraṇamiyamabhisamasyaikamindriyaṃ kriyate /
①kim punar kāraṇam iyam abhisamasyai kam indriyam kriyate
③ཅིའི་ཕྱིར་འདི་བསྡུས་ནས་དབང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདི་བསྡུས་ནས་དབང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས:ཤེ་ན། མི་རྟག་〖PNཞེས་ནས། མི་རྟོག།〗ཕྱིར། སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕལ་ཆེར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྐྱེའི་ལུས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤avikalpanāt // 8 //
㈠〔偈曰〕：【無別故】。
㈡此受在身心，同無分別故。
★◤ 【avikalpanāt // VAkK_2.8 //】[042|01]
♂[ 4b. 3B. I ] @042 avikalpanāt //8//
①avikalpanāt
③མི་རྟག་ཕྱིར་།
★0◤caitasikaṃ hi sukhaduḥkhaṃ prāyeṇa vikalpanādutpadyate na tu kāyikam / [042|02]
◤caitasikaṃ hi sukhaduḥkhaṃ prāyeṇa vikalpanādutpadyate,
㈠釋曰：心地苦樂，多從分別生。
㈡在心苦樂，多分別生。
①caitasikam hi sukha duḥkham prāyeṇa vikalpanāt utpadyate na tu kāyikam
③སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕལ་ཆེར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྐྱེའི་ལུས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tu kāyikam;
㈠身受則不爾。
㈡在身不然。
★0◤viṣayavaśādarhatāmapyutpatteḥ / [042|02-041|03]
◤viṣayavaśādarhatāmapyutpatteḥ /
㈠但隨塵生。於阿羅漢生亦如此。
㈡隨境力故。阿羅漢等亦如是生。
①viṣaya vaśāt arhatām api utpattes
③ཡུལ་གྱི་དབང་གིས་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བས་།
㈢ཡུལ་གྱི་དབང་གིས་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བས།{56a}དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཐ་དད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ནར་རང་གི་ངང་གིས་སྐྱེ་བས:དབང་པོ་〖PN-དབང་པོ།〗གཅིག་ཏུ་བྱས་སོ། །
★0◤atastayorindriyatvena bhedaḥ / [042|03]
◤atastayorindriyatvena bhedaḥ /
㈠是故此二為根有差別。
㈡故此立根身心各別。
★◤upekṣā tu svarasenāvikalpayata evotpadyate kāyikī caitasikī ce tyekamindriyam kriyate / [042|03-]
♂upekṣā tu svarasenāvikalpayata evotpadyate kāyikī caitasikī ce{1. Y. vā |}tyekamindriyaṃ kriyate /
◤upekṣā tu svarasenaivāvikalpayata evotpadyate kāyikī caitasikī vetyekamindriyaṃ kriyate /
㈠捨受者，若人不分別，由自性生。或在身或在心地，故合二為一根。
㈡捨無分別，任運而生。是故立根，身心合一。
①atas tayos indriya tvena bhedas upekṣā tu svara sena avikalpayatas eva utpadyate kāyikī caitasikī ce ti ekam indriyam kriyate
③ ****[@56a]**** *་།། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཐ་དད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ནར་རང་གི་ངང་གིས་སྐྱེ་བས་དབང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་སོ་།།
★◤anyathā ca kāyikam sukhamanugṛhṇātyanyathā caitasikam / [042|04-]
♂anyathā{2. Y. seems to be anena |} ca kāyikaṃ sukhamanugṛhṇātyanyathā caitasikam /
◤anyathā ca kāyikaṃ sukhamanugṛhṇāti, anyathā caitasikam /
㈠身樂利益有異。心樂亦爾。
①anyathā ca kāyikam sukham anugṛhṇāti anyathā caitasikam
ⅱ㈢ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་གཞན་དུ་ཕན་འདོགས་ལ། སེམས་ཀྱི་ཡང་གཞན་དུ་ཕན་འདོགས་སོ། །
◤evaṃ duḥkhamanyathā kāyikamupahantyanyathā caitasikam /
㈠苦亦如此。身苦損害有異，心苦亦爾。
㈡又苦樂受，在身在心，為損為益。其相各異，故別立根。
★◤evam duḥkhamanyathā kāyikamupahantyanyathā caitasikam / [042|05]
♂evaṃ duḥkhamanyathā kāyikamupahantyanyathā caitasikam /
①evam duḥkham anyathā kāyikam upahanti anyathā caitasikam
㈢དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་གཞན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་ལ། སེམས་ཀྱི་ཡང་གཞན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་དོ། །
◤upekṣāyāṃ naiṣa vikalpo 'sti,
㈠此分別於捨受中無對捨。無此分別故。
㈡捨在身心，同無分別。
◤ata upekṣaṇaṃ pratyavikalpanādabhedaḥ /
㈠是故不分為二根。
㈡非損非益其相無異，故總立根。
★0◤upekṣāyāṃ tveṣa vikalpo nāstyata upekṣaṇaṃ pratyavikalpanādabhedaḥ / [042|05-]
①upekṣāyām tu eṣa vikalpas na asti atas upekṣaṇam pratyavikalpa nāda bhedas
㈢བཏང་སྙོམས་ལ་ནི་བྱེ་བྲག་དེ་མེད་དེ། དེ་བས་ན། བཏང་སྙོམས་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པས་ཐ་དད་པ་མེད་དོ། །
◤dṛgbhāvanāśaikṣapathe nava trīṇi,
㈠〔偈曰〕：【見修無學道 九三】。
㈡【見修無學道_c 依九立三根】〖08_2_d〗。
🈪410མཐོང་བསྒོམ་མི་སློབ་ལམ་ལ་དགུ །གསུམ་ཡིན།
★◤ 【dṛgbhāvanā 'saikṣapathe nava trīṇi 】[042|07]
★◤manaḥ sukhasaumanasyopekṣāḥ sraddhādīni ca pañca / [042|08]
♂dṛgbhāvanā'śaikṣapathe nava trīṇi manaḥsukhasaumanasyopekṣāḥ śraddhādīni ca pañca /
①dṛś bhāvanā saikṣapathe nava trīṇi
①manas sukha saumanasya upekṣās sraddha ādīni ca pañca
③མཐོང་བསྒོམ་མི་སློབ་ལམ་ལ་དགུ་།།
㈢མཐོང་བསྒོམ་མི་སློབ་ལམ་ལ་དགུ། །གསུམ་ཡིན། ཡིད་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་དབང་པོ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ལམ་གསུམ་དག་ཏུ་དབང་པོ་གསུམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤manaḥsukhasaumanasyopekṣāḥ, śraddhādīni ca pañca ——
㈠釋曰：意樂喜捨信等五。
㈡意樂喜捨信等五根。
🈪ཡིད་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་དབང་པོ་
★◤tāni navendriyāṇi triṣu mārgeṣu trīṇīndriyāṇyucyante / [042|08-]
♂tāni navendriyāṇi triṣu mārgeṣu trīṇīndriyā- ṇyucyante /
◤tāni navendriyāṇi triṣu mārgeṣu trīṇīndriyāṇyucyante ——
㈠是九根於三道中說名三根。
㈡如是九根，在於三道。如次建立，三無漏根。
🈪དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ལམ་གསུམ་དག་ཏུ་དབང་པོ་གསུམ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
①tāni nava indriyāṇi triṣu mārgeṣu trīṇi indriyāṇi ucyante
③གསུམ་ཡིན། ཡིད་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་དབང་པོ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ལམ་གསུམ་དག་ཏུ་དབང་པོ་གསུམ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤darśanamārge anājñātamājñāsyāmīndriyam,
①darśanamārge anājñātam-ājñāsyāmi-indriyam,
㈠於見道中，名未知欲知根。
㈡謂在見道，依意等九，立未知當知根。
🈪མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤darśanamārge anājñātamājñāsyāmīndriyaṃ bhāvanāmārge ājñendriyam aśaikṣamārge ājñātāvīndriyamiti / [042|09-]
①darśana mārge anājñātam ājñā asyāmi indriyam bhāvanā mārge ājña indriyam aśaikṣa mārge ājñāta avi indriyam iti
③མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ་།། བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ་།། མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤bhāvanāmārge ājñendriyam,
①bhāvanā-mārga ājñā-indriyam,
㈠於修道中名知根。
㈡若在修道，即依此九，立已知根。
🈪བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤aśaikṣamārge ājñātāvīndriyamiti /
㈠於無學道中名知已根。
㈡在無學道，亦依此九，立具知根。
🈪411མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◆117♂
★0◤kiṃ kāraṇam / [042|10]
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠云何如此。
㈡如是三名，因何而立。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤darśanamārge hyanājñātamājñātuṃ pravṛttaḥ /
①darśana-mārga hi anājñātam ājñātum pravṛttaḥ|
㈠於見道中，為知所未曾知實境，是故修行。
㈡謂在見道，有未曾知，當知行轉故，說彼名未知當知。
🈪མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤darśanamārge hyanājñātamājñātuṃ pravṛttaḥ / [042|10-]
①darśana mārge hi anājñātam ājñātum pravṛttas
③མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤bhāvanāmārge nāstyapūrvamājñeyaṃ tadeva tvājānāti śeṣānuśaya-prahāṇārtham /
①(bhāvanā-mārga na asti apūrva ājñeya) tad eva tv ājānāti (śeṣa anuśaya prahāṇa artham)
㈠於修道中，無境先未曾知，即方應知。是前所知，今重知之，為除所餘煩惱故。
㈡若在修道，無未曾知。但為斷除餘隨眠故。即於彼境復數了知。是故說彼名為已知。
🈪བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་སྔོན་མ་མཐོང་བ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི་མེད་ཀྱི། ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤bhāvanāmārge nāstyapūrvamājñeyaṃ tadeva tvājānāti śeṣānuśayaprahāṇārtham / [042|11-]
①bhāvanā mārge na asti apūrvam ājñeyam tat eva tvā ajānāti śeṣa anuśaya prahāṇa artham
㈢བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་སྔོན་མ་མཐོང་བ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི་མེད་ཀྱི། ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤aśaikṣamārge tvājñātmityavagama ājñātāvaḥ / [042|12]
♂aśaikṣamārge tvājñātamityavagama ājñātāvaḥ |{3. MS. ājñātābhāvaḥ |} so 'syāstīti ājñātāvī /
◤aśaikṣamārge tv ājñātam ity avagama ājñātāvaḥ, { MS. ājñātābhāvaḥ / } {Y: arthakathanamātram etat /}
①aśaikṣa-mārga tu ājñātam iti avagama ājñāta-ava (稱友：這只是釋義，拆詞應如是：[ājñātam ity āva] ājñātāvaḥ. avateḥ [ghañi rūpam] etad āva iti.)
㈠於無學道中，已知如此知。
㈡在無學道，知己已知，故名為知。
🈪412མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་སོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་སྟེ།
①aśaikṣa mārge tu ājñātm iti avagamas ājñātāvas
③མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་སོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་སམ་།
㈢མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་སོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་སམ། འདི་ཀུན་ཤེས་པ་སྲུང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་ན་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །
◤so 'syāstīti ājñātāvī /
①sas asya asti iti ājñāta-āva-in
㈠復次能護已知故，說已知護。
㈡有此知者，名為具知。
🈪དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་སམ།
★◤so 'syāstīti ājñātāvī / [042|12-]
①sas syā asti iti ājñātāvī
③འདི་ཀུན་ཤེས་པ་སྲུང་བའི་དང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་ན་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའོ་།།
★★◤ājñātamavituṃ śīlamasyeti vā / kṣayānutpādijñānalābhāt / [042|13]
♂ājñātamavituṃ{4. MS. looks like ...macitaṃ...|} śīlamasyeti vā / ♂kṣayānutpādi- jñānalābhāt /
◤ājñātam avituṃ[°macitaṃ] śīlamasyeti vā;
①ājñāta av-itum śīlam-asya iti vā;
㈡或習此知已成性者，名為具知。āva/av
🈪འདི་ཀུན་ཤེས་པ་སྲུང་བའི་དང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་ན་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །
◤kṣayānutpādijñānalābhāt /
①kṣaya anutpādi-jñāna lābhāt
㈠何以故。由已得盡智無生智故。
㈡謂得盡智無生智故，如實自知。
🈪ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་
◤“dukhaṃ me parijñātaṃ na punaḥ parijñātavyam” iti
㈠苦我已離，不應更離。
㈡「我遍知苦，不復遍知。」乃至廣說。
🈪བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱར་མེད་དོ་སྙམ་པ་སྟེ།
★★◤“duḥkhaṃ me parijñātaṃ na punaḥ parijñātavyamiti” tathābhūtasyenriyamājñātāvīnriyam / [042|14]
♂“duḥkhaṃ me parijñātaṃ na punaḥ parijñātavyamiti” tathābhūtasyendriyamājñātāvīndriyam /
①ājñātam avitum śīlam asya iti vā kṣaya anutpādi jñāna lābhāt duḥkham me parijñātam na punar parijñātavyam iti tathābhūtasyenriyam ājñāta āvīnriyam
㈢ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱར་མེད་དོ་སྙམ་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་དབང་པོ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤tathā bhūtasyendriyamājñātāvīndriyam //
①tathā bhūtasya indriyam ājñātāvīndriyam||
㈠若人在此位所得根，或名已知知根，或名已知護根。
㈡彼所有根，名為未知當知根等。
🈪དེ་ལྟ་བུའི་དབང་པོ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤svabhāvanirdeśaṃ kṛtvā prakārabhedo vaktavyaḥ ——
㈠釋體性已，根類差別今當說。
㈡如是已釋根體不同，當辯諸門義類差別。
🈪རང་གི་ངོ་བོ་བསྟན་ནས་
◤kati sāsravāṇi, katyanāsravāṇi indriyāṇītyevamādi /
㈠幾根有流，幾根無流。如是等。
㈡此二十二根中，幾有漏幾無漏。
🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤svabhāvanirdeśāṃ kṛtvā prakārabhedo vaktavya kati sāsravāṇi katyanāsravāṇi inriyāṇityevamādi / [042|15-]
♂svabhāvanirdeśaṃ kṛtvā prakārabhedo vaktavyaḥ kati [ 5a. 3A.II ] sāsravāṇi katyanāsravāṇi indriyāṇītyevamādi /
①svabhāva nirdeśām kṛtvā prakāra bhedas vaktavya kati sa āsravāṇi kati anāsravāṇi inriyāṇiti evamādi
③རང་གི་ངོ་བོ་བསྟན་ནས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢རང་གི་ངོ་བོ་བསྟན་ནས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་དུ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དུ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཤད་མ་ཐག་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ། གསུམ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ〖PN-པ།〗། ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དྲི་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tatra tāvadyadetadanantaroktamājñāsyāmīnriyādikametat / [042|16-]
♂tatra tāvadyadetadanantaroktamājñāsyāmīndriyādikametat amalaṃ trayam /
◤tatra tāvad yadetadanantaroktamājñāsyāmīndriyādikam,
㈠此中是根，無間已說。謂未知欲知等是根。
①tatra tāvat yat etat anantara uktam ājñāsyāmī nriyā ādikam etat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཤད་མ་ཐག་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་།
ⅱ🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཤད་མ་ཐག་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ། གསུམ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ། ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དྲི་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤etat ——
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰：
◤amalaṃ trayam /
㈠【無垢三】。
㈡【唯無漏後三_a 有色命憂苦_b 當知唯有漏_c 通二餘九根】〖09_2_d〗。
★◤ 【amalaṃ trayam /】[042|18]
①amalam trayam
③གསུམ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་།
◤anāsravamityarthaḥ /
㈠釋曰：無流是無垢義。
㈡論曰：次前所說，最後三根，體唯無漏，是無垢義。
◤malānāmāsravaparyāyatvāt /
㈠垢者是流別名故。
㈡垢之與漏名異體同。
★0◤anāsravamityarthaḥ / malānāmāsravaparyāyatvāt / [042|19]
①anāsravam iti arthas
③ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་།
①malānām āsrava paryāya tvāt
③དྲི་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤rūpīṇi jīvitaṃ duḥkhe sāsravāṇi,
㈠〔偈曰〕：【有色命二苦 有流】。
★◤ 【rūpīṇi jīvitaṃ duḥkhe sāsravāṇi】[042|20]
①rūpīṇi jīvitam duḥkhe sa āsravāṇi
③གཟུགས་ཅན་སྲོག་དང་སྡུག་བསྔལ་དག། ཟག་དང་བཅས་པ་།
ⅱ㈢གཟུགས་ཅན་སྲོག་དང་སྡུག་བསྔལ་དག། ཟག་དང་བཅས་པ།
㈢དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་བདུན་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟག་{56b}པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤rūpīṇi saptendriyāṇi jīvitendriyaṃ dukhaḥdaurmanasyendriye caikāntasāsravāṇi / [042|21]
♂rūpīṇi jīvitaṃ duḥkhe sāsravāṇi rūpāṇi saptendriyāṇi jīvitendriyaṃ duḥkhadaurmanasyendriye caikāntasāsravāṇi /
◤rūpīṇi saptendriyāṇi jīvitendriyaṃ duḥkhadaurmanasyendriye caikāntasāsravāṇi /
㈠釋曰：有色七根，命根苦根憂根，一向有流。
㈡七有色根，及命憂苦，一向有漏。
◤rūpīṇi punaḥ sapta cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyastrīpuruṣendriyāṇi rūpaskandhasaṃgrahāt /
㈠何以故。眼等有色七根，色陰攝故，故是有流。
㈡七有色者，眼等五根及女男根。色蘊攝故。
★◤rūpīṇi punaḥ sapta cakṣuḥ[042|22]
①rūpīṇi sapta indriyāṇi jīvita indriyam dukhas daurmanasya indriye ca ekānta sāsravāṇi rūpīṇi punar sapta cakṣus
③དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་བདུན་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟག་ ****[@56b]**** ་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤śrotraghrāṇajihvākāyastripuruṣendriyāṇi rūpaskandhasaṃgrahāt /
♂rūpīṇi punaḥ sapta cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyastrīpuruṣendriyāṇi rūpaskandhasaṃgrahāt /
①śrotra ghrāṇa jihvā kāyas tripuruṣa indriyāṇi rūpa skandha saṃgrahāt
㈢གཟུགས་ཅན་བདུན་ནི་མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། མོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【dvidhā nava // VAkK_2.9 //】[042|23]
♂dvidhā nava //9//
◤dvidhā nava // 9 //
㈠〔偈曰〕：【九二種】。
①dvidhā nava
③དགུ་རྣམ་གཉི་སེ་།
㈢དགུ་རྣམ་གཉིས། ཡིད་དང་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◆118♂
★0◤manaḥsukhasaumanasyopekṣāḥ śraddhādīni ca pañca etāni navendriyāṇi sāsravāṇyanāsravāṇyapi / [042|24-]
◤manaḥsukhasaumanasyāpekṣāḥ śraddhādīni ca pañca etāni navendriyāṇi sāsravāṇi, anāsravāṇyapi /
㈠釋曰：意樂喜捨根及信等五根，此九根，或有流或無流。
㈡意樂喜捨信等五根，此九皆通有漏無漏。
①manas sukha saumanasya upekṣās śraddhā ādīni ca pañca etāni nava indriyāṇi sa āsravāṇi anāsravāṇi api
③ཡིད་དང་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
★0◤anāsravāṇyeva śraddhādīnītyeke / [042|25]
◤anāsravāṇyeva śraddhādīni —— ityeke /
㈠有餘師說：信等一向無流。
㈡有餘師說：信等五根，亦唯無漏。
🈪414ཁ་ཅིག་ན་རེ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་ནས་གང་ལ་དབང་པོ་འདི་དག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①anāsravāṇi eva śraddhā ādīni iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་དད་པ་ལ་སོགས་〖Nསོ།〗པ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤uktaṃ hi bhagavatā ——
㈠何以故。佛世尊說：
㈡故世尊說：
◤“yasyemāni pañcendriyāṇi sarveṇa sarvaṃ{ Y. sarvāṇi} na santi tamahaṃ bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmi ” iti /
①“yasyemāni pañcendriyāṇi sarveṇa sarvāṇi na santi tamahaṃ bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmi ” iti|
㈠若人一切種，無有信等五根。我說此人在正法外。住凡夫眾類中。
㈡若全無此信等五根，我說彼住外異生品。
★◤uktaṃ hi bhagavatā “yasyemāni pañcendriyāṇi sarveṇa srvaṃ na santi tamahaṃ bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmī”ti / [042|25-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “yasyemāni pañcendriyāṇi sarveṇa sarvaṃ{5. Y. sarvāṇi |} na santi tamahaṃ bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmī”ti /
①uktam hi bhagavatā yasya imāni pañca indriyāṇi sarveṇa srvam na santi tam aham bāhyam pṛthagjana pakṣa avasthitam vadāmi iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤nedaṃ jñāpakam;
㈠此經不足為證。
㈡此非誠證。
◤teṣāmanāsravatvamadhikṛtya vacanāt /
㈠依無流說。
㈡依無漏根，說此言故。
★★◤nedaṃ jñāpakamanāsravāṇyadhikṛtya vacanāt / [042|27]
♂nedaṃ jñāpakamanāsravāṇyadhikṛtya{6. Y. ...sravatvamadhikṛtya |} vacanāt /
①na idam jñāpakam ana āsravāṇi adhikṛtya vacanāt
㈢དེ་ནི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤tathā hyāryapudgalavyavasthānaṃ kṛtvā yasyemānītyāha / [042|27-]
◤tathā hyāryapudgalavyavasthānaṃ kṛtvā ‘yasyenāni’ ity āha /
㈠此經云何知。佛世尊安立聖人已，方說此經。若人一切種，無信等五根，廣說如經。
㈡云何知然。先依無漏信等五根，建立諸聖位差別已，說此言故。
①tathā hi ārya pudgala vyavasthānam kṛtvā yasya imāni iti āha
③འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་ནས་གང་ལ་དབང་པོ་འདི་དག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢:འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་ནས་གང་ལ་དབང་པོ་འདི་དག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ〖PN-འདི་ལྟར་འཕགས་པའི........ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།〗། །ཡང་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་པའོ། །
★0◤pṛthagjano vā dvividhaḥ / [042|28]
◤pṛthagjano vā dvividhaḥ ——
㈠凡夫有二種。
㈡或諸異生，略有二種。一內二外。
①pṛthagjanas vā dvividhas
③ཡང་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་།
㈢ནང་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་མ་ཆད་པའོ། །
◤ābhyantarakaś cāsamucchinnakuśalamūlaḥ,
㈠一在正法內不斷善根。
㈡內謂不斷善根。
🈪415ཡང་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་པའོ། །ནང་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་མ་ཆད་པའོ། །ཕྱི་རོལ་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་དུ་རྒས་པ་རྣམས་ལ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས། དབང་པོ་འབྲིང་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དག་ཀྱང་མཆི་ས་སོ་ཞེས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མ་བསྐོར་བ་ཁོ་ནའི་ཚེ་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
★◤ābhyantarakaścāsamucchinna kuśalamūlo bāhyakaśca samucchinnakuśalamūlaḥ / [043|01]
♂@043 ābhyantarakaścāsamucchinna{1. MS. ābhyantarakathāsamucchinna... D. ābhyantaraśrāsamucchinna |}kuśalamūlo bāhyakaśca{2. D. bāhyaśca |} samucchinnakuśalamūlaḥ /
①ābhyantarakas ca asamucchid na kuśalamūlas bāhyakas ca samucchinna kuśala mūlas
③ནང་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་པའོ་།། ནང་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་མ་ཆད་པའོ་།། ཕྱི་རོལ་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ་།
㈢ཕྱི་རོལ་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤bāhyakaś ca samucchinnakuśalamūlaḥ /
㈠二在正法外斷善根。
㈡外謂善根已斷。
◤tamadhikṛtyāha ——
㈠佛依此人故說此言：
㈡依外異生，作如是說：
◤“bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmi” iti /
㈠謂我說此人在正法外，住凡夫眾類中。
㈡若全無此信等五根，我說彼住外異生品。
★★◤tamadhikāṛtyāha “bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmī”ti / [043|02]
♂tamadhikṛtyāha{3. D. uktaṃ |} “bāhyaṃ pṛthagjanapakṣāvasthitaṃ vadāmī”ti /
①tam adhika āṛtya āha bāhyam pṛthagjana pakṣa avasthitam vadāmi iti
③དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཕྱི་རོལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤uktaṃ ca sūtre ——
㈠於經中佛說：
㈡又契經說：
◆119♂madhyendriyā api mṛdvindriyā
◤“santi ca sattvā loke jātā loke vṛddhāstīkṣṇendriyā api madhyendriyā api mṛdvindriyā api ityapravarttita eva dharmacakre ” /
㈠有諸眾生，生於世間，長於世間。若利根中根軟根，未轉無上法輪時。
㈡有諸有情，處在世間，或生或長，有上中下諸根差別。是佛猶未轉法輪時。
★◤uktaṃ ca sūtre “santi ca sattvā loke jātā loke vṛddhāstīkṣṇendriyā api madhyendriyā api mṛdvindriyā apī” tyapravarttita eva dharmacakre / [043|02-032|04]
♂uktaṃ ca sūtre “santi ca{4. D. omits ca |} sattvā loke jātā loke vṛddhāstīkṣṇendriyā api madhyendriyā api mṛdvindriyā apī”tyapravarttita eva dharmacakre /
①uktam ca sūtre santi ca sattvās loke jātās loke vṛddhās tīkṣṇa indriyās api madhya indriyās api mṛdu indriyās apī tyapravarttitas eva dharma ca
③མདོ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་དུ་རྒས་པ་རྣམས་ལ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས་;་དབང་པོ་འབྲིང་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དག་ཀྱང་མཆི་ས་སོ་ཞེས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མ་བསྐོར་བ་ཁོ་ནའི་ཚེ་གསུངས་ཏེ་།
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་དུ་རྒས་པ་རྣམས་ལ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས། དབང་པོ་འབྲིང་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དག་ཀྱང་མཆིས་སོ་ཞེས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མ་བསྐོར་བ་ཁོ་ནའི་ཚེ་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དད་པ་〖PN-པ།〗ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤tasmātsantyeva sāsravāṇi śraddhādīni / [043|04]
◤tasmāt santyeva sāsravāṇi śraddhādīni /
㈠是故知有有流信等五根。
㈡故知信等亦通有漏。
①tasmāt santi eva sa āsravāṇi śraddhā ādīni
③དེའི་ཕྱིར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་གསུངས་ཏེ། དོ་།། ཡང་ངས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་གསུངས་ཏེ། དོ་།། དང་།
◤punaś coktam ——
㈠佛復於經中說：
㈡又世尊說：
◤“yāvaccāhameṣāṃ pañcānāmindriyāṇāṃ samudayaṃ cāstagamaṃ ca svādaṃ cādīnavaṃ ca nissaraṇaṃ ca yathābhūtaṃ nādhyajñāsiṣaṃ na tāvadahasmāt sadevakāllokād ” iti vistaraḥ /
①“yāvaccāhameṣāṃ pañcānām indriyāṇāṃ samudaya ca astagama astaṅgama ca svāda ādīnava niḥsaraṇa ca yathābhūtaṃ nādhyajñāsiṣaṃ na tāvadahasmāt sadevakāllokād ” iti vistaraḥ|
㈠乃至我未如實知，信等五根，集生及滅滋味，過失及出離。我未能從此世間有天有梵。廣說如經。
㈡我若於此信等五根，未如實知是集沒味過患出離，未能超此天人世間及魔梵等。乃至未能證得無上正等菩提。乃至廣說。
★◤punaścoktaṃ “yāvacchāhameṣāṃ pañcānāmindriyāṇāṃ samudayaṃ cāstagamaṃ ca svādaṃ cādīnavaṃ ca niḥsaraṇaṃ ca yathābhūtaṃ nādhyajñāsiṣaṃ na tāvadahamasmātsadevakāllokādi”ti vistaraḥ / [043|05-]
♂punaścoktaṃ “yāvaccāhameṣāṃ [ 5b. 2B. II ] pañcānā- mindriyāṇāṃ samudayaṃ cāstagamaṃ ca svādaṃ{5. D. cāravādaṃ |} cādīnavaṃ ca niḥsaraṇaṃ ca yathābhūtaṃ nādhyajñāsiṣaṃ{6. D. nāpyajñāsiṣaṃ |} na tāvadahamasmātsadevakāllokādi”ti vistaraḥ /
①punar ca uktam yāvat chāham eṣām pañcānām indriyāṇām samudayam ca asta gamam ca svādam ca ādīnavam ca niḥsaraṇam ca yathābhūtam na adhyajñā siṣamvistaras
③མི་སྣང་བ་དང་། རོ་མྱོང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་བཅས་པ་འདི་ལས་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ་།
㈢ཡང་ངས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། མི་སྣང་བ་དང་། རོ་མྱོང་〖PNམྱང་།〗བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་བཅས་པ་འདི་ལས་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པའི་རྣམ་པ་འདི་མེད་དོ། །
★★◤na cānāsravāṇāṃ dharmāṇāmeṣa parīkṣāprakāraḥ // [043|07]
♂na cānāsravāṇāṃ dharmāṇāmeṣa{7. Y. omits dharmmāṇām |} parīkṣāprakāraḥ //
◤na cānāsravāṇāmeṣa parīkṣāprakāraḥ // 9 //
㈠若諸法無流，無如此簡擇品類。
㈡非無漏法，可作如是品類觀察故。信等五根通有漏無漏。
D0745 🈪ཡང་ངས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། མི་སྣང་བ་དང་། རོ་མྱོང་〖PNམྱང་།〗བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་བཅས་པ་འདི་ལས་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པའི་རྣམ་པ་འདི་མེད་དོ། །
①na ca anāsravāṇām dharmāṇām eṣa parīkṣā prakāras
③ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པའི་རྣམ་པ་འདི་མེད་དོ་།།
★◤katīndriyāṇi vipākaḥ kati na vipākaḥ / ekāntena tāvat[043|08]
♂katīndriyāṇi vipākaḥ kati na vipākaḥ /
◤katīndriyāṇi vipākaḥ ? kati na vipākaḥ ?
㈠幾根是果報，幾根非果報。
㈡如是已說有漏無漏。二十二根中，幾是異熟，幾非異熟。
D0746 🈪དབང་པོ་དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན།
①kati indriyāṇi vipākas kati na vipākas
③དབང་པོ་དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དབང་པོ་དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན།
◤ekāntena tāvat ——
㈠一向是果報者，〔偈曰〕：
㈡頌曰：
◤vipāko jīvitaṃ
㈠【命果報】。
㈡【命唯是異熟_a 憂及後八非_b 色意餘四受_c 一一皆通二】〖10_2_d〗。
🈪རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་སྲོག་ནི་རྣམ་སྨིན།
★◤ 【vipāko jīvitaṃ 】[043|09]
①ekāntena tāvat vipākas jīvitam
③རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་སྲོག་ནི་རྣམ་སྨིན་།
㈢རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་སྲོག་ནི་རྣམ་སྨིན།
◤atha yad arhan bhikṣur āyuḥsaṃskārān sthāpayati taj jīvitendriyaṃ kasya vipākaḥ ?
㈠釋曰：若爾阿羅漢比丘引命行，令住此命行，亦是命根。是何法果報。
㈡論曰：唯一命根定是異熟。若如是者，諸阿羅漢留多壽行此即命根。如是命根，誰之異熟。
🈪འོ་ན་དགེ་སློང་དག་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེ་ན།
★◤atha yadarhan bhikṣurāyuḥsaṃskārān sthāpayati tajjīvitendriyaṃ kasya vipākaḥ / [043|10]
♂ekāntena tāvat vipāko jīvitaṃ atha yadarhan bhikṣurāyuḥsaṃskārān sthāpayati tajjīvitendriyaṃ kasya vipākaḥ /
①atha yat arhan bhikṣus āyus saṃskārān sthāpayati tat jīvita indriyam kasya vipākas
③འོ་ན་དགེ་སློང་དག་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་དགེ་སློང་དག་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེ་ན།
◤śāstre uktam ——
㈠於阿毘達磨藏中說：
㈡如本論說：
◤“kathamāyuḥsaṃskārān sthāpayati ?
㈠云何引命行。
㈡云何苾芻留多壽行。
🈪བསྟན་བཅོས་ལས། ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འཇོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན།
㈢བསྟན་བཅོས་ལས། ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འཇོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན།
★★◤śāstra ukthaṃ “kathamāyuḥsaṃskārān sthāpayati / [043|11]
♂śāstra uktaṃ “kathamāyuḥsaṃskārān sthāpayati /
①śāstre uktham katham āyus saṃskārān sthāpayati
③བསྟན་བཅོས་ལས། ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
◆120♂vā śrāmaṇakaṃ jīvitapariṣkāraṃ
★◤arhan bhikṣuḥ ṛddhimāṃścetovaśitvaṃ prāptaḥ saṃghāya vā pudgalāya vā pātraḥ vā cīvaraṃ vā anyatamānyatamaṃ vā śrāmaṇakaṃ jīvitapariṣkāraṃ vā dattvā tat praṇidhāya prantakoṭikam caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate / [043|11-]
♂arhan bhikṣuḥ ṛddhimāṃścetovaśitvaṃ prāptaḥ saṃghāya vā pudgalāya vā pātraṃ vā cīvaraṃ vā anyatamānyatamaṃ vā śrāmaṇakaṃ jīvitapariṣkāraṃ vā dattvā tat praṇidhāya prāntakoṭikaṃ caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate /
◤arhan bhikṣuḥ ṛddhimāṃś cetovaśitvaṃ prāptaḥ saṅghāya vā pudgalāya vā pātraṃ vā cīvaraṃ vā anyatamānyatamaṃ vā śrāmaṇakaṃ jīvitapariṣkāraṃ vā dattvā tat praṇidhāya prāntakoṭikaṃ caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate /
㈠令住阿羅漢比丘，有聖如意成通慧，至得心自在位。或於大眾，或於一人，捨施若鉢若袈裟。或隨一沙門命資糧，因此發願。入第四定遠際三摩提觀。
㈡謂阿羅漢，成就神通，得心自在。若於僧眾，若於別人，以諸命緣，衣鉢等物，隨分布施。施已發願，即入第四邊際靜慮。
①arhan bhikṣus ṛddhimān= cetas vaśi tvam prāptas saṃghāya va pudgalāya vā pātras vā cīvaram
㈢དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་རྫུ་{57a}འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པས་དགེ་འདུན་ནམ་གང་ཟག་ལ་ལྷུང་བཟེད་དམ་ཆོས་གོས་སམ།
①vā anyatama anyatamam vā śrāmaṇakam jīvita pariṣkāram vā dattvā tat praṇidhāya prantakoṭikam
㈢དགེ་སྦྱོང་གི་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་གང་ཡང་རུང་བ་ཕུལ་ནས།
①caturtham dhyānam samāpadyate
㈢དེ་བསམས་ཏེ་རབ་ཀྱི་མཐའ་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་
★0◤sa tasmāt vyutthāya cittamutpādayati vācaṃ ca bhāṣate yanme bhogavipākaṃ tadāyurvipākaṃ bhavatviti / [043|14-]
◤sa tasmāt vyutthāya cittamutpādayati vācaṃ ca bhāṣate ——
㈠從此定起，作如是心，說如是言：
㈡從定起已，心念口言：
㈢དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས།
◤‘yan me bhogavipākaṃ karma tad āyurvipākaṃ bhavatu’ iti
①‘yat me bhogavipākaṃ karma tad āyurvipākaṃ bhavatu’ iti
㈠凡是我業應熟感富樂，願此業熟生我壽命。
㈡諸我能感富異熟業，願皆轉招壽異熟果。
①sa tasmāt vyutthāya cittam utpādayati vācam ca bhāṣate yat me bhoga vipākam tat āyus vipākam bhavatu iti
㈢བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ:དེ། ཚེའི་〖PNདེའི་ཚེ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ།
◤tasya yat[yad] bhogavipākaṃ tad āyurvipākaṃ bhavati / ”
①tasya yat bhogavipākaṃ tad āyurvipākaṃ bhavati|
㈠是時此阿羅漢業，應感富樂，轉生壽命。
㈡時彼能感富異熟業，則皆轉招壽異熟果。
🈪དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤tasya yat bhogavipākaṃ tadāyurvipākaṃ bhavati / [043|15]
★0◤yeṣāṃ punarayamabhiprāyo vipākoccheṣaṃ vipacyata iti / [043|15-]
◤yeṣāṃ punar ayam abhiprāyaḥ ——vipākoccheṣaṃ vipacyata iti /
㈠復有餘師執殘業果報轉熟，
㈡復有欲令引取宿業殘異熟果，
D0747 🈪གང་དག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལྷག་མ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་
①tasya yat bhoga vipākam tat āyus vipākam bhavati yeṣām punar ayam abhiprāyas vipāka uccheṣam vipacyate iti
㈢དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤ta āhuḥ ——
㈠彼說：
㈡彼說：
🈪དེ་དག་ན་རེ་ནི་དེས་ཚེ་རབས་སྔ་མ་ལ་ལས་བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་ནས་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤“pūrvajātikṛtasya karmaṇo vipākoccheṣam /
㈠宿生所作業，有殘果報，
㈡前生曾所受業，有殘異熟，
★◤ta āhuḥ pūrvajātikṛtasya karmaṇo vipākoccheṣaṃ / [043|16-]
♂ta āhuḥ pūrvajātikṛtasya karmaṇo vipākoccheṣam /
★★◤sa bhāvanābalenākṛṣya pratisaṃvedayata” iti / [043|17]
♂sa bhāvanābalenākṛṣya pratisaṃvedayata” iti /
◤sa bhāvanābalenākṛṣya pratisaṃvedayate ” iti /
㈠由修習力，引取受用。
㈡由今所修，邊際定力，引取受用。
①te āhus pūrva jāti kṛtasya karmaṇas vipāka uccheṣam sa bhāvanā balena ākṛṣya pratisaṃvedayate iti
㈢གང་དག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལྷག་མ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དག་ན་རེ་ནི་དེས་ཚེ་རབས་སྔ་མ་ལ་ལས་བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་ནས་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kathamāyuḥsaṃskārā nutsṛjati / [043|17-]
♂kathamāyuḥsaṃskārā- nutsṛjati /
◤kathamāyuḥsaṃskārānutsṛjati ?
㈠云何棄捨命行。
㈡云何苾芻捨多壽行。
①katham āyus saṃskārā nutsṛjati
③དེའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན་།
㈢དེའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་བསམས་ཏེ་རབ་ཀྱི་མཐའ་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས་བདག་གི་ཚེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་བྱེད་ཅིང་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། དེའི་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །
★★◤tathaīva dānaṃ dattvā praṇidhāya prantakoṭikaṃ caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate/ [043|18]
♂tathaiva dānaṃ dattvā praṇidhāya prāntakoṭikaṃ caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate /
◤tathaiva dānaṃ dattvā praṇidhāya prāntakoṭikaṃ caturthaṃ dhyānaṃ samāpadyate ——
㈠如此捨施發願，入第四定遠際三摩提觀。從此定起，作如是心，說如是言：
㈡謂阿羅漢，成就神通，得心自在。於僧眾等，如前布施。施已發願，即入第四邊際靜慮。從定起已，心念口言：
◤‘yanme āyurvipākaṃ tad bhogavipākaṃ bhavatu’ iti /
㈠凡是我業應熟感壽命，願此業熟生我富樂。
㈡諸我能感壽異熟業，願皆轉招富異熟果。
D0748 🈪དེའི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་བསམས་ཏེ་རབ་ཀྱི་མཐའ་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས་བདག་གི་ཚེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་བྱེད་ཅིང་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། དེའི་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །
★★◤yanme āyurvipākaṃ tat bhogavipākaṃ bhavatviti tasya tathā bhavati / [043|19]
♂yanme āyurvipākaṃ tat bhogavipākaṃ bhavatviti ta-[ 6a. 3A. III ]sya tathā bhavati /
◤tasya tathā bhavati /
㈠如彼欲樂，如此轉熟。
㈡時彼能感壽異熟業，則皆轉招富異熟果。
★0◤bhadantaghoṣakastvāha / [043|20]
◤bhadantaghoṣakastvāha——
㈠大德瞿沙說：
㈡尊者妙音作如是說：
D0749 🈪བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་ནི་དེས་ལུས་དེ་ཉིད་ལ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཚེ་དང་མཐུན་པའམ་འགལ་བ་དག་བསམ་གཏན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །
①tathaī iva dānam dattvā praṇidhāya prantakoṭikam caturtham dhyānam samāpadyate yat me āyus vipākam tat bhoga vipākam bhavatu iti tasya tathā bhavati bhadantaghoṣakas tu āha
③དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་བསམས་ཏེ་རབ་ཀྱི་མཐའ་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས་བདག་གི་ཚེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་བདེ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། དེའི་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ་།།
◤“tasminneva āśraye rūpāvacarāṇi mahābhūtāni dhyānabalena sammukhīkarotyāyuṣo 'nukūlāni vairodhikāni ca /
㈠於自依止中，由定力引色界四大令現前。能隨順壽命，或相違四大。
㈡彼起第四邊際定力，引色界大種令身中現前。而彼大種，或順壽行，或違壽行。
D0750 🈪དེ་ལྟར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལྟར་གཏོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D0751 🈪འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་སྔོན་གྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་〖PNཔའི།〗དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་དུས་འཕེན་པ་ནི་ཟློག་〖PNབཟློག〗པར་བྱེད་ལ། སྔོན་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་འཕེན་〖PNའཕེན།〗པ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
D0752 🈪དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་ཏམ། བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཚེ་ཟད་པར་མཐོང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་ནུས་པ་ཡང་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasminneva āśraye rūpāvacarāṇi mahābhūtāni dhyānabalena saṃmudhakarotyāyuṣo 'nukūlāni vaihodhikāni ca / [043|20-]
♂tasminneva āśraye rūpāvacarāṇi mahābhūtāni dhyānavalena saṃmukhīkarotyā- yuṣo 'nukūlāni vairodhikāni ca /
①tasmin= eva āśraye rūpāvacarāṇi mahābhūtāni dhyāna balena saṃmudha karoti āyuṣas anukūlāni vaihodhikāni ca
㈢བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་ནི་དེས་ལུས་དེ་ཉིད་ལ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཚེ་དང་མཐུན་པའམ་འགལ་བ་དག་བསམ་གཏན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །
★0◤evamāyuḥsaṃskārān sthāpayatyevamutsṛjatīti / [043|21-]
◤evamāyuḥsaṃskārān sthāpayati, evamutsṛjati ”iti /
㈠由如此方便，引命行令住，及以棄捨。
㈡由此因緣，或留壽行，或捨壽行。
①evam āyus saṃskārān sthāpayati evam utsṛjati iti
③དེ་ལྟར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལྟར་གཏོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལྟར་གཏོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤evaṃ tu bhavitavyam / [043|22]
◤evaṃ tu bhavitavyam——
㈠應如此成。
㈡應如是說。
🈪421འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་སྔོན་གྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་དུས་འཕེན་པ་ནི་ཟློག་པར་བྱེད་ལ། སྔོན་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་འཕེན་པ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
①evam tu bhavitavyam
③དེ་དག་གི་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་།
★◤samādhiprabhāva eva sa teṣāṃ tadṛśo yena pūrvakarmajaṃ ca sthitikālāvedhamindriyamahābhūtānāṃ vyāvrttayantyapūrvaṃ ca samādhijamāvedhamākṣipanti / [043|22-]
♂samādhiprabhāva eva sa teṣāṃ tādṛśo yena pūrvakarmajaṃ ca sthitikālāvedhamindriya- mahābhūtānāṃ vyāvarttayantyapūrvaṃ ca samādhijamāvedhamākṣipanti{8. Y. omits āvedham |} /
◤samādhiprabhāva eva sa teṣāṃ tādṛśo yena pūrvakarmajaṃ sthitikālāvedham indriyamahābhūtānāṃ vyāvarttayanti,
㈠諸阿羅漢，有如此定自在力。由此力宿業所生，諸根四大，引住時量，皆悉迴轉。
㈡彼阿羅漢，由此自在三摩地力，轉去曾得宿業，所生諸根，大種住時勢分。
①samādhi prabhāvas eva sa teṣām tad ṛśas yena pūrva karma jam ca sthiti kāla āvedham indriya mahābhūtānām vyāvrttayanti apūrvam ca samādhi jam āvedha
③ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་སྔོན་གྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་དུས་འཕེན་པ་ནི་ཟློག་པར་བྱེད་ལ། སྔོན་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་འཕེན་པ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་དེ་།
◤apūrvaṃ ca samādhijamāvedhamākṣipanti /
㈠先未曾有三摩提引住時量，今則引接。
㈡引取未曾定力所起諸根大種住時勢分。
★0◤tasmānna tajjīvitendriyaṃ vipākaṃ tato 'nyattu vipākaḥ / [043|24]
◤tasmānna taj jīvitendriyaṃ vipākam,
㈠是故如此壽命非果報。
㈡故此命根，非是異熟。
①tasmāt na tat jīvita indriyam vipākam tatas anyat tu vipākas
③དེ་ལྟ་བས་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་སྔོན་གྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་〖PNཔའི།〗དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་དུས་འཕེན་པ་ནི་ཟློག་〖PNབཟློག〗པར་བྱེད་ལ། སྔོན་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་འཕེན་〖PNའཕེན།〗པ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tato 'nyat tu vipākaḥ /
㈠異此名果報。
㈡所餘一切，皆是異熟。
◤praśnāt praśnāntaram upajāyate ——
①praśnāt praśna-antaram utpadyate——
㈠從問更起別問。
㈡因論生論。
◤kimarthamāyuḥsaṃskārānadhitiṣṭhanti?
㈠阿羅漢人，何因發願引命行令住。
㈡彼阿羅漢，有何因緣，留多壽行。
🈪422དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བྱིན་གིས་རློབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་ཏམ། བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཚེ་ཟད་པར་མཐོང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་ནུས་པ་ཡང་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་གཏོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། གསོན་ན་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཆུང་བ་དང་། ལུས་ནད་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཚངས་སྦྱོད་འདི་ལ་ལེགས་སྤྱད་ཅིང་། །ལམ་ལའང་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་ན་ནི། །ཚེ་ཟད་པ་ལ་དགའ་འགྱུར་ཏེ། །དཔེར་ན་ནད་དང་བྲལ་བ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤praśnāt praśnāntaramupajāyate / kimarthamāyuḥsaṃskārānadhitiṣṭhanti / [043|25]
①praśnāt praśna antaram upajāyate
③དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་ཏམ། བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཚེ་ཟད་པར་མཐོང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་ནུས་པ་ཡང་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །
①kim artham āyus saṃskārān adhitiṣṭhanti
③ཅིའི་ཕྱིར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
◤parahitārtham,
㈠或為利益他。
㈡謂為利益安樂他故。
◤śāsanasthityarthaṃ ca /
㈠或為令正法久住。
㈡或為聖教久住世故。
★◤parahitārthaṃ śāsansthityarthaṃ vā / [043|25-]
♂parahitārthaṃ śāsanasthityarthaṃ vā{9. Y. ca |} /
①para hita artham śāsan sthiti artham vā
③གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་ཏམ། བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ་།
★0◤te hyātmanaḥ kṣīṇamāyuḥ paśyanti / [043|26]
◤te hyātmanaḥ kṣīṇamāyuḥ paśyanti,
㈠是諸阿羅漢，已見自身壽命將盡。
㈡觀知自身，壽行將盡。
★0◤na ca tatrānyaṃ śaktaṃ paśyanti / atha kimarthamutsṛjanti / [043|27]
◤na ca tatrānyaṃ śaktaṃ paśyanti /
㈠於此二中，不見他有此能。
㈡觀他無此二種堪能。
①te hi ātmanas kṣīṇam āyus paśyanti na ca tatra anyam śaktam paśyanti
③དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཚེ་ཟད་པར་མཐོང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་ནུས་པ་ཡང་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ་།།
①atha kim artham utsṛjanti
③འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་གཏོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་གཏོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། གསོན་ན་གཞན་{57b}ལ་ཕན་པ་ཆུང་བ་དང་། ལུས་ནད་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། :ཇི་སྐད་དུ།〖PN-ཇི་སྐད་དུ།〗 ཚངས་སྤྱོད་འདི་ལ་ལེགས་སྤྱད་ཅིང་། །ལམ་ལའང་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་ན་ནི། །ཚེ་ཟད་པ་ལ་དགའ་འགྱུར་ཏེ། །དཔེར་ན་ནད་དང་བྲལ་བ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◆121♂
◤atha kimarthamutsṛjanti?
㈠復以何因，棄捨壽命。
㈡復何因緣，捨多壽行。
◤alpaṃ ca parahitaṃ jīvite paśyanti rogābhibhūtaṃ{Y: rogādibhūtaṃ} cātmabhavam /
①alpaṃ ca parahitaṃ jīvite paśyanti rogādibhūtaṃ ca ātmabhavam|
㈠於有命時，見利益他事少，自身疾苦所逼。
㈡彼阿羅漢，自觀住世，於他利益安樂事少。或為病等苦逼自身。
★◤alpaṃ ca parahitaṃ jīvite paśyanti rogābhibhūtaṃ cātmabhāvam / yathoktaṃ[044|01]
♂@044 alpaṃ ca parahitaṃ jīvite paśyanti rogābhibhūtaṃ{1. Y. one reading is rogādibhūtaṃ |} cātmabhāvam /
①alpam ca para hitam jīvite paśyanti roga abhibhūtam ca ātma bhāvam
③གསོན་ན་གཞན་ ****[@57b]**** ་ལ་ཕན་པ་ཆུང་བ་དང་། ལུས་ནད་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ་།
①yathā uktam
③ཇི་སྐད་དུ་།
◤yathoktam ——
㈠如偈言：
㈡如有頌言：
◤“sucīrṇe brahmacarye 'smin mārge caiva subhāvite /
㈠修梵行已竟，聖道已善修。
㈡梵行妙成立，聖道已善修。
★◤【 “sucīrṇe brahmacarye 'smin mārge caiva subhāvite /】[044|02-]
♂yathoktaṃ “sucīrṇe brahmacarye 'smin mārge caiva subhāvite /
①sucīrṇe brahmacarye smin mārge ca eva su bhāvite
③ཚངས་སྤྱོད་འདི་ལ་ལེགས་སྤྱད་ཅིང་།། ལམ་ལའང་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་ན་ནི་།།
◤tuṣṭa āyuḥkṣayāt bhavati rogasyāpagame yathā // ”iti /
㈠由捨命歡喜，如人病得差。
㈡壽盡時歡喜，猶如捨眾病
★◤【 tuṣṭa āyuḥkṣayāt bhavati rogasyāpagame yathā //”】
♂tuṣṭa āyuḥkṣayāt bhavati rogasyāpagame yathā //” iti{2. MS. yatheti |} /
①tuṣṭas āyus kṣayāt bhavati rogasya apagame yathā
③ཚེ་ཟད་པ་ལ་དགའ་འགྱུར་ཏེ་།། དཔེར་ན་ནད་དང་བྲལ་བ་བཞིན་།།
★◤iti / athaitadāyuḥ saṃskārāṇāṃ sthāpanārthamutsarjanaṃ vā kva kasya vā veditavyam / [044|04]
♂athaitadāyuḥsaṃskārāṇāṃ sthāpanārthamutsarjanaṃ vā kva kasya vā{3. Y. ca. |} veditavyam /
◤athaitadāyuḥsaṃskārāṇāṃ sthāpanārtham utsarjanaṃ vā kva kasya vā{ Y. ca. / } veditavyam ?
①athaitadāyuḥsaṃskārāṇāṃ sthāpanārtham utsarjanaṃ vā kva kasya ca veditavyam ?
㈠若爾，此引壽行命住及棄捨。應知何處何人，能為此事。
㈡此中應知，依何處所，誰能如是，留捨壽行。
🈪423འོ་ན་གང་དུའམ། གང་ཞིག་གི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པའམ། གཏོང་བ་དེ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། མིའི་ནང་ཁོ་ན་དག་ཏུ་སྟེ་གླིང་གསུམ་པོ་དག་ཏུའོ། །གང་ཞིག་གི་ཞེ་ན། དགྲ་བཅོམ་པ་ཕོ་མོ་རབ་ཀྱི་མཐའི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་བར་གྲོལ་བ་སྟེ། དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དབང་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་ཀྱང་རྒྱུ་ཉེ་བར་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①iti
③ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
①atha etat āyus saṃskārāṇām sthāpana artham utsarjanam vā kva kasya vā veditavyam
③འོ་ན་གང་དུའམ། གང་ཞིག་གི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པའམ། གཏོང་བ་དེ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་དུའམ། གང་ཞིག་〖PNཞིག〗གི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་འཇོག་པའམ། གཏོང་བ་དེ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། མིའི་ནང་ཁོ་ན་དག་ཏུ་སྟེ་གླིང་གསུམ་པོ་དག་ཏུའོ། །
★◤manuṣyeṣvevatriṣu dvīpeṣu strīpuruṣayorasamayavimuktasyārhataḥ prāntakoṭikadhyānalābhinaḥ / [044|05]
♂manuṣyeṣveva triṣu dvīpeṣu strīpuruṣayorasamayavimuktasyārhataḥ prāntakoṭikadhyānalābhinaḥ / ♂tasya hi samādhau{4. Y. adds ca |} vaśitvam /
◤manuṣyeṣveva triṣu dvīpeṣu strīpuruṣayorasamayavimuktasyārhataḥ prāntakoṭikadhyānalābhinaḥ /
㈠於人道中，於三洲，於男女，非時解脫阿羅漢，俱解脫人。得遠際三摩提.
㈡謂三洲人女男相續，不時解脫，得邊際定，諸阿羅漢。
①manuṣyeṣu eva triṣu dvīpeṣu strī puruṣayos asamaya vimuktasya arhatas prānta koṭika dhyāna lābhinas
③མིའི་ནང་ཁོ་ན་དག་ཏུ་སྟེ་གླིང་གསུམ་པོ་དག་ཏུའོ་།། གང་ཞིག་གི་ཞེ་ན། དགྲ་བཅོམ་པ་ཕོ་མོ་རབ་ཀྱི་མཐའི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་བར་གྲོལ་བ་སྟེ་།
㈢གང་ཞིག་གི་ཞེ་ན། དགྲ་བཅོམ་པ་ཕོ་མོ་རབ་ཀྱི་མཐའི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་〖PNབའི།〗སྟེ།
◤tasya hi samādhau ca vaśitvam /
㈠何以故。此人於諸定有自在。
㈡由彼身中，有自在定。
◤kleśaiś cānupastabdhā santatiḥ /
㈠其相續非惑所熏。
㈡無煩惱故。
★◤tasya hi samādhau vaśitvam / kleśaiścānupastabdhā santatiḥ / [044|06]
♂kleśaiścānupastabdhā santatiḥ /
①tasya hi samādhau vaśitvam kleśais ca anupastabdhā santatis
㈢དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དབང་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་ཀྱང་རྒྱུ་〖PNརྒྱུད།〗ཉེ་བར་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤sūtra uktam “bhagavān jīvitasaṃskārān adhiṣṭhāy{Y: adhiṣṭhāya āyuḥ…}āyuḥsaṃskārān ustsṛṣṭavān” / [044|06-044|07]
♂sūtra uktam “bhagavān jīvitasaṃskārān adhiṣṭhāy{Y: adhiṣṭhāya āyuḥ…}āyuḥsaṃskārān utsṛṣṭavān” /
◤sūtra uktam “ bhagavān jīvitasaṃskārān adhiṣṭhāy{Y: adhiṣṭhāya āyuḥ…}āyuḥsaṃskārān utsṛṣṭavān / ”
①“ bhagavān jīvita-saṃskārān adhiṣṭhāya āyuḥ-saṃskārān utsṛṣṭavān| ”
㈠經中說：世尊願留諸命行，捨諸壽行。
㈡經說：世尊留多命行，捨多壽行。
★◤teṣāṃ ko viśeṣaḥ / [044|07-]
♂teṣāṃ ko [ 6b. 3B. III ] viśeṣaḥ /
◤teṣāṃ ko viśeṣaḥ ?
㈠命壽二行，差別云何。
㈡命壽何別。
①sūtras uktam bhagavān jīvita saṃskārān adhiṣṭhāya āyus saṃskāra anustsṛṣṭavān teṣām kas viśeṣas
㈢མདོ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། སྲོག་གི་འདུ་བྱེད་དག་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བཏང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
★★◤na kaścidityeke / tathā hyuktam “jīvitendriyaṃ katamat / [044|08]
♂na kaścidityeke / tathā hyuktam “jīvitendriyaṃ katamat /
◤na kaś cidityeke /
㈠餘師說：無有差別。
㈡有言：無別。
①na kaścid iti eke
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ།
◤tathā hyuktam ——
㈠云何知。經中說：
㈡如本論言：
◤“ jīvitendriyaṃ katamat ?
㈠何者為命根。
㈡云何命根。
★◤traidhātukamāyuri”ti / [044|08-]
♂traidhātukamāyuri”ti /
◤traidhātukamāyuḥ iti /
㈠謂三界壽。
㈡謂三界壽。
①tathā hi uktam jīvita indriyam katamat traidhātukam āyus iti
㈢འདི་ལྟར་སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་ཚེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤pūrvakarmaphalamāyuḥsaṃskārāḥ pratyutpannakarmaphalaṃ jīvitasaṃskārā ityapare / [044|09]
◤pūrvakarmaphalamāyusaṃskārāḥ, pratyutpannakarmaphalaṃ jīvitasaṃskārā ityapare /
㈠復有餘師說：宿業果報名壽行，現世業果名命行。
㈡有餘師說：先世業果名為壽行，現在業果名為命行。
①pūrva karma phalam āyus saṃskārās pratyutpanna karma phalam jīvita saṃskārās iti apare
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་སྲོག་གི་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
★0◤yairvā nikāyasabhāgasthitista āyuḥsaṃskārāḥ / [044|10]
◤yairvā nikāyasabhāgasthitista āyuḥsaṃskārāḥ /
㈠復有師說：若由此得住聚同分中，名壽行。
㈡有說：由此眾同分住，名為壽行。
①yais vā nikāya sa bhāga sthitis te āyus saṃskārās
㈢གང་དག་གིས་རིས་མཐུན་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་〖PNགྱུར་པ།〗ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ལ།
★0◤yaistu kālāntaraṃ jīvati te jīvitasaṃskārā iti / [044|10-]
◤yaistu kālāntaraṃ jīvati te jīvitasaṃskārā iti /
㈠若由此得暫時住名命行。
㈡由此暫住名為命行。
◤bahuvacanaṃ bahūnāmāyurjīvitasaṃskārakṣaṇānām{Y. jīvitasaṃskārāṇām / } utsarjanādhiṣṭhāt /
①bahuvacanaṃ bahūnāmāyurjīvitasaṃskārakṣaṇānām utsarjanādhiṣṭhāt|
㈠諸言者，由願留多壽命行生起故。
㈡多言為顯留捨，多念命行壽行。
★◤bahuvacanaṃ bahūnāmāyurjīvitasaṃskārakṣaṇānāmutsarjanā dhiṣṭhānāt / [044|11-]
♂bahuvacanaṃ bahūnāmāyurjīvitasaṃskārakṣaṇānā- mu{5. Y. jīvitasaṃskārāṇām |}tsarjanādhiṣṭhānāt /
①yais tu kāla antaram jīvati te jīvita saṃskārās iti bahuvacanam bahūnām āyus jīvita saṃskāra kṣaṇānām utsarjanā dhiṣṭhānāt
㈢གང་དག་གིས་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་འཚོ་བ་དེ་དག་ནི་སྲོག་གི་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ནོ། །
㈢མང་པོའི་ཚིག་ནི་ཚེ་དང་སྲོག་གི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམ་པ་〖PN-རྣམ་པ།〗མང་པོ་རྣམས་ལ་གཏོང་ཞིང་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
★◤nahyekasya kṣaṇasyotsarjanamadhiṣṭhanaṃ cāsti / [044|12]
♂nahyekasya kṣaṇasyotsarjanamadhiṣṭhānaṃ cāsti{6. Y. utsarjane 'dhiṣṭhāne vā prāyojanamasti |} /
◤na hyekasya kṣaṇasyotsarjanamadhiṣṭhānaṃ cāsti /
①na hyekasya kṣaṇasya utsarjanam adhiṣṭhānaṃ cāsti|
㈠何以故。於一剎那生起無願留能故。
㈡非一剎那命行壽行有留捨故。
㈢སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ནི་གཏོང་བའམ་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་མེད་དོ། །
①na hi ekasya kṣaṇasya utsarjanam adhiṣṭhanam ca asti
★◤na ca kālāntarasthāvaramekamāyurdravyamiti dyotanārthamityeke / [044|12-]
♂na ca kālāntarasthāvarameka- māyurdravyamiti dyotanārthamityeke /
◤na ca kālāntarasthāvaramekamāyurdravyaṃ na bhavatīti dyotanārthamityeke /
㈠復有餘師說：無有一物名壽命得暫時住，為顯此義故有諸言。
㈡有說：此言為遮有一命壽實體經多時住。
①na ca kāla antara sthāvaram ekam āyus dravyam iti dyotana artham iti eke
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་འདུག་〖PNའཇུག〗པ་ཚེའི་རྫས་གཅིག་པུ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤bahuṣv eva saṃskāreṣv āyurākhyā nāstyekamāyurdravyam / (naikam āyurnāma dravyamasti;)
①bahuṣv eva saṃskāreṣv āyurākhyā na asty ekam āyur dravyam |
㈠復有餘師說：於多行中，假立壽命名。無別一物名壽命。
㈡有說：此言為顯無一實命壽體，但於多行假立如是命壽二名。
★◤bahuśveva saṃskāreṣvāyurākhyā nāstyekamāyurdravyam / [044|13-]
♂bahuṣveva saṃskāreṣvāyurākhyā nāstyekamāyurdravyam /
①bahu śvā iva saṃskāreṣu āyus ākhyā na asti ekam āyus dravyam
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་འདུ་བྱེད་མང་པོ་རྣམས་ལ་ཚེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚེའི་རྫས་གཅིག་པུ་ནི་མེད་དོ། །
★★◤anyathā naiva saṃskāragrahaṇamakariṣyadityapare / [044|14]
♂anyathā{7. Y. adds hi |} naiva saṃskāragrahaṇamakariṣyadityapare /
◤anyathā hi naiva saṃskāragrahaṇamakariṣyadityapare /
㈠若不爾，佛不應說行問。
㈡若謂不然，不應言行。
①anyathā na eva saṃskāra grahaṇam akariṣyat iti apare
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདུ་བྱེད་སྨོས་པ་མི་མཛད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◆122♂
★◤kimarthaṃ punarbhagavatā āyuhsaṃskārā utsṛṣṭāścādhiṣṭitāśca / [044|14-]
♂kimarthaṃ punarbhagavatā āyuḥsaṃskārā utsṛṣṭāścā- dhiṣṭhitāśca /
◤kimarthaṃ punarbhagavatā āyuḥsaṃskārā utsṛṣṭāś ca,
㈠云何世尊捨棄壽行，
㈡世尊何故捨多壽行，
①kimartham punar bhagavatā āyuh saṃskārās utsṛṣṭās ca adhiṣṭitās ca
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བཏང་ཞིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དག་བཏང་ཞིང་བྱིན་གྱིསབརླབས་ཤེ་ན།
◤adhiṣṭhitāś ca ?
㈠願留命行。
㈡留多命行。
◤maraṇavaśitvajñāpanārtham utsṛṣṭāḥ,
①maraṇavaśitva-jñāpanārtham utsṛṣṭāḥ,
㈠為顯於死有自在故棄捨。
㈡為顯於死得自在故，捨多壽行。
★◤maraṇavaśitvajñāpanārthamutsṛṣṭājīvitavaśitvajñāpanārthamadhiṣṭitāḥ / [044|15-]
♂maraṇavaśitvajñāpanārthamutsṛṣṭā jīvitavaśitvajñāpanārthamadhiṣṭhitāḥ /
①maraṇa vaśi tva jñāpana artham utsṛṣṭā jīvita vaśi tva jñāpana artham adhiṣṭitās
③འཆི་བ་ལ་མངའ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ནི་བཏང་ལ། ཚེ་ལ་མངའ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ནི་ཟླ་བ་གསུམ་ཁོ་ན་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་།
㈢འཆི་བ་ལ་མངའ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ནི་བཏང་ལ། ཚེ་ལ་མངའ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ནི་ཟླ་བ་གསུམ་ཁོ་ན་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། ཕྱིན་ཆད་ནི་གདུལ་བའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ། །
◤jīvitavaśitvajñāpanārtham adhiṣṭhitāḥ ——
①jīvitavaśitva-jñāpanārtham adhiṣṭhitāḥ ——
㈠為顯於壽命有自在故願留。
㈡為顯於活得自在故留多命行。
★★◤traimāsyameva nodhrvam vineyakāryābhāvāt / [044|16]
♂traimāsyameva nordhvam / ♂vineyakāryābhāvāt /
◤traimāsyameva nordhvam;
㈠云何但三月不過?
㈡唯留三月不增減者。
①traimāsyam eva na udhrvam vineya kārya abhāvāt
③ཕྱིན་ཆད་ནི་གདུལ་བའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤vineyakāryābhāvāt /
㈠受化弟子利益事畢竟故。
㈡越此更無所化事故，減此利生不究竟故。
◤yaccāpi tat pratijñātam ——
㈠復次世尊建立義言：
㈡又為成立，先自稱言：
◤“evambhāvitairahaṃ caturbhirṛddhipādairākāṃkṣan kalpamapitiṣṭheyam, kalpāvaśeṣamapi”iti,
★◤yaccāpi tat pratijñātam “evaṃbhāvitairahaṃ caturbhirṛddhi pādairākāṅkṣankalpamapi tiṣṭheyaṃ kalpāvaśeṣamapī”ti / [044|17-]
♂yaccāpi tat pratijñātam “evaṃbhāvitairahaṃ caturbhirṛddhi-{8. MS. caturbhī ṛddhi... |}- pādairākāṅkṣan kalpamapi tiṣṭheyaṃ kalpāvaśeṣamapī”ti /
①yat ca api tat pratijñātam evaṃbhāvitais aham caturbhis ṛddhi pādais ākāṅkṣan kalpam api tiṣṭheyam kalpa avaśeṣam api iti
③གང་ཡང་ངས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་པོ་དེ་ལྟར་བསྒོམས་པ་དག་གིས་འདོད་ན་བསྐལ་པའམ་བསྐལ་ ****[@58a]**** *་།།
㈢གང་ཡང་ངས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་པོ་དེ་ལྟར་བསྒོམས་པ་དག་གིས་འདོད་ན་བསྐལ་པའམ་བསྐལ་{58a}པ་བས་ལྷག་པར་བཞུགས་པར་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅས་པ་དེ་ཡང་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰⅱ
🈪427གང་ཡང་ངས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་པོ་དེ་ལྟར་བསྒོམས་པ་དག་གིས་འདོད་ན་བསྐལ་པའམ་བསྐལ་བབས་ལྷག་པར་བཞུགས་པར་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅས་པ་དེ་ཡང་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་པ་རྣམས་ན་རེ་ནི་ཕུང་པོ་དང་འཆི་བདག་གི་བདུད་དག་ལས་རྒྱལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྷའི་བུའི་བདུད་དག་ལས་རྒྱལ་ལོ། །
㈠若比丘修習數行四如意足，若欲住可得一劫，或過一劫。
㈡我善修行四神足故，欲住一劫，或一劫餘。如心所期，則便能住。
★0◤tasyāpi saṃpādanārtham / [044|18]
◤tasyāpi sampādanārtham /
㈠為顯所建立義故，留捨命壽。
①tasya api saṃpādana artham
③བ་བས་ལྷག་པར་བཞུགས་པར་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅས་པ་དེ་ཡང་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བསྐལ་ ****[@58a]**** *་།། རོ་།།
★◤skandhamaraṇamārayornirjayārthamiti vaibhaṣikāḥ / [044|18-]
♂skandhamaraṇa- mārayornirjayārthamiti vaibhāṣikāḥ /
◤skandhamaraṇamārayor nirjayārtham iti vaibhāṣikāḥ /
㈠毘婆沙師說：於五陰及死，為顯自勝能故。
㈡毘婆沙師作如是說：顯今能伏蘊死二魔。
①skandha maraṇam ārayos nirjaya artham iti vaibhaṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ནི་ཕུང་པོ་དང་འཆི་བདག་གི་བདུད་དག་ལས་རྒྱལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་བསྐལ་ ****[@58a]**** *་།། རོ་།། ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་པ་རྣམས་ན་རེ་ནི་ཕུང་པོ་དང་འཆི་བདག་གི་བདུད་དག་〖PN-དག〗ལས་རྒྱལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྷའི་བུའི་བདུད་དག་ལས་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤bodhimūle kleśadevaputramārau nirjitāviti / [044|19]
◤bodhimūle kleśadevaputramārau nirjitāviti /
㈠先於菩提樹下，已破煩惱魔及天魔得勝能。
㈡世尊先於菩提樹下，已伏天魔煩惱魔故。
①bodhi mūle kleśa deva putra m ārau nirjitau= iti
③བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྷའི་བུའི་བདུད་དག་ལས་རྒྱལ་ལོ་།།
★0◤niṣṭhitamānuṣaṅgikam // [044|19-]
◤niṣṭhitamānuṣaṅgikam //
㈠隨應論且止。
㈡傍論已竟。
①niṣṭhitam ānuṣaṅgikam
㈢ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་སོ། །
★0◤prakṛtamevārabhyate / [044|21]
◤prakṛtamevārabhyate ——
㈠所依本義今應說：
㈡正論應辯：
🈪428ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་སོ།། །།དཀྱུས་མ་ཉིད་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་གཉིས་གཉིས། བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཐམ་བརྒྱད་དང་ཡིད་མི་བདེ། །མ་གཏོགས་པ་སྟེ། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་མ་བརྒྱད་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལས་གཞན་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①prakṛtam eva ārabhyate
③།། ། དཀྱུས་མ་ཉིད་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢། །དཀྱུས་མ་ཉིད་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་གཉིས་གཉིས། བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཐ་མ་བརྒྱད་དང་ཡིད་མི་བདེ། །མ་གཏོགས་པ་སྟེ། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་མ་བརྒྱད་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལས་གཞན་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤dvedhā dvādaśa,
㈠〔偈曰〕：【十二二種】。
★◤ 【dvedhā dvādaśa】[044|22]
①dvedhā dvādaśa
③བཅུ་གཉིས་གཉིས་།
◤katamāni dvādaśa ?
㈠釋曰：何者為十二。
★◤katamāni dvādaśa / [044|23]
♂dvedhā dvādaśa katamāni dvādaśa /
①katamāni dvādaśa
③བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཐ་མ་བརྒྱད་དང་ཡིད་མི་བདེ་།།
◤antyāṣṭakād ṛte /
㈠〔偈曰〕：【除後八】。
★0◤ 【antyāṣṭakādṛte /】[044|24]
①antya aṣṭakāt ṛte
③མ་གཏོགས་པ་སྟེ་།
◤daurmanasyācca,
㈠【及憂根】。
★◤ 【daurmanasyācca 】[044|25]
◤antyamaṣṭakaṃ śraddhādīni daurmanasyaṃ ca varjayitvā /
★◤antyamaṣṭakaṃ śraddhādīni daurmanasyaṃ ca varjayitvā / [044|26]
♂[ 7a. 3A. IV ] daurmanasyācca antyamaṣṭakaṃ śraddhādīni daurmanasyaṃ ca varjayitvā /
ⅰ㈡憂根及後信等八根皆非異熟，是有記故。
◆123♂
★◤jīvitendriyādanyāni dvādaśa dvividhāni vipākaścāvipākaśca / [044|27-045|01]
♂jīvitendriyādanyāni dvādaśa dvividhāni{9. Y. adds indriyāṇi |} @045 vipākaścāvipākaśca /
◤jīvitendriyādanyāni dvādaśa dvividhāni indriyāṇi——
㈠釋曰：又除命根，所餘十二有二種。
㈡餘皆通二，義准已成。謂七色意根除憂餘四受十二，一一皆通二類。
①daurmanasyāt ca antyam aṣṭakam śraddhā ādīni daurmanasyam ca varjayitvā jīvita indriyāt anyāni dvādaśa dvividhāni vipākas ca avipākas ca
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་མ་བརྒྱད་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལས་གཞན་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་བདུན་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤vipākaś cāvipākaś ca /
㈠有是果報。有非果報。
★0◤tatra cakṣurādīni saptaupacayikāni avipākaḥ / śeṣāṇi vipākaḥ / [045|01]
◤tatra cakṣurādīni saptaupacayikāni avipākaḥ,
㈠此中眼等七根，若是增長果，非果報。
㈡七有色根，若所長養，則非異熟。
🈪429དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་བདུན་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
①tatra cakṣus ādīni sapta aupacayikāni avipākas
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་བདུན་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①śeṣāṇi vipākas
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤śeṣāṇi vipākaḥ /
㈠所餘皆是果報。
㈡餘皆異熟。
0◤manoduḥkhasukhasaumanasyopekṣendriyāṇi kuśalakliṣṭāny{1. S.Y. one reading adds tāni |} avipākaḥ / [045|02]
㈠意苦樂喜捨根，若善若染污，非果報。
㈡意及四受，若善染污，
①manas duḥkha sukha saumanasya upekṣa indriyāṇi kuśala kliṣṭānya, tāni vipākas
0◤airyāpathikaśailpasthānikanairmāṇikāni ca yathāyogam / [045|02-]
㈠若威儀工巧變化相應，亦非果報。
㈡若威儀路及工巧處，并能變化，隨其所應，亦非異熟。
①airyāpathika śāilpa sthānika nairmāṇikāni ca yathāyogam
㈢ཡིད་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་〖PNརིག 〗པར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
0◤śeṣāṇi vipākaḥ / [045|03]
㈠所餘是果報。
㈡餘皆異熟。
①śeṣāṇi vipākas
㈢ལྷག་མ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤jīvitendriyaṃ cakṣurādīni dvādaśa hitvā śeṣāṇyavipāka iti siddham / [045|03-]
◤jīvitendriyaṃ cakṣurādīni dvādaśa hitvā śeṣāṇyavipāka iti siddham /
㈠除命根及眼等十二根，所餘非果報。此義至得成。
①jīvita indriyam cakṣus ādīni dvādaśa hitvā śeṣāṇi avipākas iti siddham
㈢སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
★◤yadi dauarmanasyendriyaṃ na vipāka iti sūtraṃ kathaṃ nīyate “trīṇi kāryāṇi / [045|04-]
♂yadi daurmanasyendriyaṃ na vipāka iti sūtraṃ kathaṃ nīyate “trīṇi kāryāṇi /
◤yadi daurmanasyendriyaṃ na vipāka iti,
㈠若憂根非果報，
㈡若說憂根非異熟者，
①yadi dauarmanasya indriyam na vipākas iti sūtram katham nīyate trīṇi kāryāṇi
③གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ན་ལས་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ན་ལས་ནི་གསུམ་སྟེ།
◤sūtraṃ kathaṃ nīyate ——
㈠此經云何。
㈡此經所說，當云何通。
★◤saumanasyavedanīyaṃ karma daurmanasyavedanīyaṃ karma upekṣā vedanīyaṃ karme”ti saṃprayogavedanīyatāmadhikṛtyoktam / [045|05-]
♂saumanasyavedanīyaṃ karma daurmanasyavedanīyaṃ karma upekṣāvedanīyaṃ karme”ti saṃprayogavedanīyatāmadhikṛtyoktam /
①saumanasya vedanīyam karma daurmanasya vedanīyam karma upekṣā vedanīyam karma iti saṃprayoga vedanīya tām adhikṛtya uktam
③ཡིད་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡིད་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ།
◤“trīṇi kāryāṇi ——
㈠將經言：
㈡如契經言：有三種業。
◤saumanasyavedanīyaṃ karma,
㈠有業於喜受好。
㈡順喜受業。
◤daurmanasyavedanīyaṃ karma,
㈠有業於憂受好。
㈡順憂受業。
◤upekṣāvedanīyaṃ karma ” iti ?
㈠有業於捨受好。
㈡順捨受業。
◤samprayogavedanīyatām adhikṛtyoktam /
㈠依相應好，故說此言。
㈡依受相應，言順無過。
★◤daurmasyena saṃprayuktaṃ karma daurmanasyavedanīyam / [045|06-]
♂daurmanasyena saṃprayuktaṃ karma daurmanasyavedanīyam /
◤daurmanasyena samprayuktaṃ karma daurmanasyavedanīyam,
㈠若業與憂受相應，名於憂受好。
㈡謂業與憂相應，故名順憂受業。
🈪430སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ན་ལས་ནི་གསུམ་སྟེ། ཡིད་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ལས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā——
㈠譬如
㈡如
◤sukhasamprayuktaḥ sparśaḥ sukhavedanīyaḥ /
㈠觸與樂受相應，說觸於樂受好。
㈡觸與樂相應，說名順樂受觸。
★★◤yathā sukhasaṃparayuktaḥ sparśaḥ sukhavedanīyaḥ / [045|07]
♂yathā sukhasaṃprayuktaḥ sparśaḥ sukhavedanīyaḥ /
①daurmasyena saṃprayuktam karma daurmanasya vedanīyam yathā sukha saṃpara yuktas sparśas sukha vedanīyas
㈢ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ལས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་〖PNབའི།〗ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤saumanasyopekṣāvedanīye api tarhi karmaṇī evaṃ bhaviṣyataḥ / [045|07-]
◤saumanasyopekṣāvedanīye api tarhi karmaṇī evaṃ bhaviṣyataḥ ?
㈠若爾業於喜受捨受好，亦應成如此。
㈡若爾順喜順捨受業，亦應如是。
①saumanasya upekṣā vedanīye api tarhi karmaṇī evam bhaviṣyatas
③འོ་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ་རེག་སྟེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★★◤yathecchasi tathā 'stu / [045|08]
♂yathecchasi tathā'stu /
◤yathecchasi tathāstu /
㈠如汝所欲，我亦許之。
㈡一經說故[加文]，隨汝所欲，於我無違。
①yathā icchasi tathā stu
③ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ་རག་སྟེ་།
◤samprayoge 'pi na doṣaḥ, vipāke 'pi na dosaḥ /
㈠於相應無失，於果報亦無失。
㈡異熟相應，理皆無失。
🈪431འོ་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ་རག་སྟེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གོ་སྐབས་མེད་པས་ན་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཤེས་སོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་དག་གིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟམ་ཡིན་ནོ། །
★0◤saṃprayoge 'pi na doṣaḥ vipāke 'pi na doṣaḥ / [045|08-]
①saṃprayoge api na doṣas vipāke api na doṣas
③མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
★0◤agatyā hyetadevaṃ gamyeta / [045|09]
◤agatyā hyetadevaṃ gamyeta /
㈠若爾由無能故，皆許如此。
㈡無逃難處。
①agatyās hi etat evam gamyeta
㈢གོ་སྐབས་མེད་པས་ན་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཤེས་སོ། །
◤kā punaratra yuktiḥ ——
㈠有何別道理，
㈡作此通經，理實何因，
◤daurmanasyaṃ na vipāka iti ?
㈠能立憂非果報。
㈡憂非異熟。
★◤kā punratra yuktirdaurmanasyaṃ na vipāka iti / [045|09-]
♂kā punaratra yuktirdaurmanasyaṃ na vipāka iti /
①kā punratra yuktis daurmanasyam na vipākas iti
③ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་ ****[@58b]**** ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་{58b}སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་〖PNརིག〗པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་དག་གིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་:ཡིན་གྱི་〖PNཅིང་།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤daurmanasyaṃ hi parikalpaviśeṣairutpādyate ca vyupaśāmyate ca / [045|10]
♂daurmanasyaṃ hi parikalpaviśeṣairutpādyate{2. Y. vyutpādyate |} ca vyupaśāmyate ca /
◤daurmanasyaṃ hi parikalpaviśeṣairutpādyate ca,
㈠憂受由分別差別所生。
㈡以憂分別差別所生。
①daurmanasyam hi parikalpa viśeṣais utpādyate ca vyupaśāmyate ca
③ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་དག་གིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟམ་ཡིན་ནོ་།།
◤vyutpādyate ca, vyupaśāmyate ca /
㈠及分別所息。
㈡止息亦然。
★◤nacaivam vipākaḥ / [045|10-]
♂na caivaṃ vipākaḥ /
◤na caivaṃ vipākaḥ /
㈠果報則不然。
㈡異熟不爾。
🈪432ཡིད་བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ན་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བསྐྱེད་པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཡིད་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེད་པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◆124♂syād vipākaḥ /
★0◤saumanasyamapyevaṃ na syādvipākaḥ / [045|11]
◤saumanasyam apy evaṃ na syād vipākaḥ /
㈠若爾於喜受亦應然。不應立喜為果報。
㈡若爾喜根應非異熟。亦由分別生及止息故。
①na ca evam vipākas saumanasyam api evam na syāt vipākas
㈢ཡིད་བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yadi tarhi daurmanasyaṃ vipākaḥ syād,
㈠若憂是果報，
㈡若許憂根是異熟者，
◤ānantaryakāriṇāṃ tannimittaṃ daurmanasyotpādāttatkarma vipākaṃ syāt /
㈠作無間業人，因無間業生憂受故，此業應熟。
㈡造無間業已，因即生憂。此業爾時應名果已熟。
🈪433འོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ཡིད་བདེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ། ཡིད་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་ཇི་སྲིད་དུ་ཟིན་ཀྱང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བས་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་ཅེས་ཟེར་རོ། །
★◤yadi tarhi daumanasyaṃ vipākaḥ syādānantaryakāriṇāṃ tannimittaṃ daurmanasyotpādāttatkarma vipakvaṃ syāt / [045|11-]
♂yadi tarhi daurmanasyaṃ vi-[7b. 2B. IV ]pākaḥ syādānantaryakāriṇāṃ tannimittaṃ{3. MS. tanni |} daurmanasyotpādāttatkarma vipakvaṃ syāt /
①yadi tarhi daumanasyam vipākas syāt ānantarya kāriṇām tad nimittam daurmanasya utpādāt tat karma vipakvam syāt
③འོ་ན་གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ན་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བསྐྱེད་པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གལ་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་〖PN+པ་ཡིན།〗པར་གྱུར་ན་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བསྐྱེད་པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་མི་〖PN-མི།〗བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཡིད་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེད་〖P《སྣརབསྐྱེད》〗པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤saumanasyamapyevam / [045|13]
◤saumanasyam apy evaṃ /
㈠喜亦應爾。
㈡亦應如是徵難喜根。
①saumanasyam api evam
③ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་།
◤yadi saumanasyaṃ vipākaḥ syāt,
㈠若喜是果報，
㈡若許喜根是異熟者，
◤puṇyakāriṇāṃ tannimittaṃ saumanasyotpādāt tatkarma vipakvaṃ syāt /
㈠作福業人，因福業生喜受故，是福業應熟。
㈡造勝福業已，因即生喜。此業爾時應名果已熟。
★0◤yadi saumanasyaṃ vipākaḥ syāt puṇyakāriṇāṃ tannimittaṃ saumanasyotpādāttatkarma vipakvaṃ syāt / [045|13-]
①yadi saumanasyam vipākas syāt puṇya kāriṇām tad nimittam saumanasya utpādāt tat karma vipakvam syāt
③གལ་ཏེ་ཡིད་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེད་པས་ལས་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★★◤vītarāgāṇāṃ tarhi daurmanasyāsaṃbhavāt / [045|14]
♂vītarāgāṇāṃ{4. Y. vītarāgādīnāṃ |} tarhi daurmanasyāsaṃbhavāt /
◤vītarāgādīnāṃ tarhi daurmanasyāsambhavāt /
㈠是義不然，復有別證：諸離欲人無憂受故。
㈡毘婆沙師咸作是說：已離欲者無憂根故。
①vīta rāgāṇām tarhi daurmanasya asaṃbhavāt
③འོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་རོ་།།
㈢འོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་〖PN+བ།〗མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ཡིད་བདེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ། ཡིད་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་ཇི་〖PNཔ།〗སྲིད་དུ་ཟིན་ཀྱང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བས་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་ཅེས་ཟེར་རོ། །
★0◤na caivaṃ vipākaḥ / [045|14-]
◤na caivaṃ vipākaḥ /
㈠果報則不爾。
㈡異熟不然，故非異熟。
①na ca evam vipākas
③། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
★★◤saumanasyamapyeṣāmavyākṛtaṃ kodṛśaṃ vipākaḥ syāt / yādṛśaṃ tādṛśamastu / [045|15]
♂saumanasyamapyeṣāmavyākṛtaṃ kīdṛśaṃ vipākaḥ syāt / ♂yādṛśaṃ tādṛśamastu /
◤saumanasyam apy eṣām avyākṛtaṃ kīdṛśaṃ vipākaḥ syāt?
㈠諸離欲人亦無無記喜根。若爾果報有何相。
㈡若爾應說，離欲有情，異熟喜根，何相知有。
①saumanasyam api eṣām avyākṛtam kodṛśam vipākas syāt
③དེ་དག་གི་ཡིད་བདེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་།
①yādṛśam tādṛśam astu
③ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ་།
◤yādṛśaṃ tādṛśamastu /
㈠隨其相，若有宿業應位。
㈡隨彼有相，此相亦然。
★★◤sati tu saṃbhave saumanasyasyāsti vipākāvakāśī na dauarmanasyasya / [045|16]
♂sati tu saṃbhave saumanasyasyāsti vipākāvakāśo na daurmanasyasya /
◤sati tu sambhave saumanasyasyāsti vipākāvakāśaḥ,
㈠雖復如此，喜根可有殘果報。
㈡謂善喜根，此位容有。
◤na daurmanasyasya /
㈠憂根則無。
㈡無記異熟，應類非無。
◤sarvathā'pyasamudācārāditi nāstyevaṃ daurmanasyaṃ vipāka iti vaibhāṣikāḥ /
①sarvathā 'pyasamudācārāditi nāstyevaṃ daurmanasyaṃ vipāka iti vaibhāṣikāḥ|
㈠餘一切種不行起故。故毘婆沙師說：憂非果報。
㈡於此位中，憂一切種，無容有故，定非異熟。
★◤sarvathā 'samudācārāditi nāstyevaṃ daurmanasyaṃ vipāka iti vaibhāṣikāḥ / [045|16-]
♂sarvathā'samudācārāditi nāstyevaṃ daurmanasyaṃ vipāka iti vaibhāṣikāḥ /
①sati tu saṃbhave saumanasyasya asti vipāka avakāśī na dauarmanasyasya sarvathā samudācārāt iti na asti evam daurmanasyam vipākas iti vaibhāṣikās
③ཡིད་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་ཇི་སྲིད་དུ་ཟིན་ཀྱང་;་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བས་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་ཅེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤tatra jīvitendriyāṣṭamāni sugatau kuśalasya vipāko durgatāvakuśalasya / [045|17-]
◤tatra jīvitendriyāṣṭamāni sugatau kuśalasya vipākaḥ,
㈠以命根為第八，於善道中善業果報。
㈡眼等八根，若在善趣是善異熟。
①tatra jīvita indriya aṣṭamāni sugatau kuśalasya vipākas durgatau= akuśalasya
㈢དེ་ལ་བརྒྱད་པ་སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། གཞན་རྣམས་བདེ་འགྲོ་ན་ནི་བདེ་བ་〖PNབའི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ། ངན་འགྲོ་བ་〖PNན།〗ནི་མི་བདེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤durgatāvakuśalasya /
㈠於惡道中惡業果報。
㈡若在惡趣是惡異熟。
🈪434དེ་ལ་བརྒྱད་པ་སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། གཞན་རྣམས་བདེ་འགྲོ་ན་ནི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ། ངན་འགྲོ་བ་ནི་མི་བདེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་གཉིས་ཀར་གཉི་གའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤mana-indriyamubhayorubhayasya / [045|18]
◤mana-indriyamubhayorubhayasya /
㈠意根於二道二業果報，
㈡意根隨在善趣惡趣，是俱異熟。
①mana-indriyam ubhayos ubhayasya
③ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་གཉིས་ཀར་གཉི་གའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི:གཉིས་ཀར་〖N-གཉིས་ཀར།〗གཉི་གའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sukhasaumanasyopekṣendriyāṇi kuśalasya / [045|18-]
◤sukhasaumanasyopekṣendriyāṇi kuśalasya /
㈠樂喜捨三根，是善業果報。
㈡喜樂捨根，隨在何趣，是善異熟。
①sukha saumanasya upekṣa indriyāṇi kuśalasya
㈢བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤duḥkhendriyamakuśalasya / [045|19]
◤duḥkhendriyamakuśalasya /
㈠苦根是惡業果報。
㈡苦根隨在善趣惡趣，是惡異熟。
①duḥkha indriyam akuśalasya
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤sugatābubhayavyañjanasyākuśalenatatsthānapratilambhaḥ / [045|19-]
♂sugatāvubhayavyañjanasyākuśalena tatsthānapratilambhaḥ /
◤sugatāvubhayavyañjanasyākuśalena tatsthānapratilambhaḥ /
㈠於善道二根，人由惡業得，如此位此論已說。
㈡於善趣中，有二形者，唯根處所，不善業招。善趣色根，善業引故。
[Y: sthānam asya bhraṣṭam / ato 'syākuśalena pratilaṃbho viprayukto dharmaḥ / 得：不相應行 ]
★0◤natvindriyasya kuśalākṣepāt / gatametad / [045|20]
◤na tvindriyasya kuśalākṣepāt /
㈠。
①sugata abu bhaya vyañjanasya akuśalena tad sthāna pratilambhas natu indriyasya kuśala ākṣepāt
㈢བདེ་འགྲོ་ན་མི་དགེ་བས་མཚན་གཉིས་པོ་དེའི་གནས་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་དབང་པོ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བས་འཕངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①gatam etat
㈢དེ་ནི་རྫོགས་སོ། །
◤gatametad //
◤idaṃ nu[75 tu] vaktavyam ——
①idaṃ nu vaktavyam ——
㈠所餘應說。
㈡如是已說是異熟等。
🈪435བདེ་འགྲོ་ན་མི་དགེ་བས་མཚན་གཉིས་པོ་དེའི་གནས་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་དབང་པོ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བས་འཕངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་རྫོགས་སོ།། །།འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
◤katīndriyāṇi savipākāni ?
㈠幾根有果報。
㈡二十二根中，幾有異熟。
🈪དབང་པོ་དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན།
★0◤idaṃ nu vaktavyam / katīndriyāṇi savipākāni katyavipākāni / [045|21]
①idam nu vaktavyam
③།། །འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢། །འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དབང་པོ་དུ་ནི་〖PNནི་དུ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་འདི་ཡིད་མི་བདེ་བ་བཤད་མ་ཐག་པ། དེ་གཅིག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་བཅས་དེ་གཅིག་པུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①kati indriyāṇi sa vipākāni kati avipākāni
③དབང་པོ་དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤katyavipākāni?
㈠幾根無果報。
㈡幾無異熟。
★◤yadetat daurmanasyamanantaroktaṃ[045|21-]
♂yadetat daurmanasyamanantaroktaṃ tattvekaṃ savipākaṃ tadekaṃ savipākameva /
◤yadetat daurmanasyamanantaroktam
㈠此中憂根，於前無間已說。
①yat etat daurmanasyam anantara uktam
③གང་འདི་ཡིད་མི་བདེ་བ་བཤད་མ་ཐག་པ་།
ⅱ🈪གང་འདི་ཡིད་མི་བདེ་བ་བཤད་མ་ཐག་པ། དེ་གཅིག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་བཅས་དེ་གཅིག་པུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◆125♂
◤tattvekaṃ savipākaṃ,
㈠〔偈曰〕：【一定有報】。
㈡頌曰：【憂定有異熟_a 前八後三無_b】。【意餘受信等_c 一一皆通二】〖11_2_d〗。
★◤ 【tattvekaṃ savipākaṃ /】[045|23]
①tat tu ekam sa vipākam tat ekam sa vipākam eva
③དེ་གཅིག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་བཅས་དེ་གཅིག་པུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤tadekaṃ savipākameva /
㈠釋曰：此一憂根有果報。
㈡論曰：如前所諍憂根。當知定有異熟。
★◤tadekaṃ savipākameva / tuśabda evakārārtho bhinnakramaśca veditavyaḥ / [045|24]
♂tuśabda evakārārtho bhinnakramaśca veditavyaḥ /
◤tuśabda evakārārtho bhinnakramaś ca veditavyaḥ /
①tu-śabda evakārārtha bhinnakrama ca veditavyaḥ|
㈠定言為決憂根異於餘法。[錯譯]
㈡依唯越義，頌說定聲。謂顯憂根，唯有異熟，兼具二義，故越次說。
🈪436ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་དང་རིམ་པ་གཞན་དུ་སྦྱར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
①tuśabdas eva kāra arthas bhinnakramas ca veditavyas
③ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་དང་རིམ་པ་གཞན་དུ་སྦྱར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་དང་རིམ་པ་གཞན་དུ་སྦྱར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མེད་ལ། མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་{59a}། །ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na hi tadavyākṛtamasti,
㈠此根無無記。
㈡具二義者，憂非無記，強思起故。
🈪དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མེད་ལ།
◤nāpyanāsravam;asamāhitatvāt /
㈠亦無無流，在散動地故。
㈡亦非無漏，唯散地故。
🈪མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དེ།
★0◤nahi tadavyākṛtamasti nāpyanāsravamasamāhitatvāt / [045|24-]
①na hi tat avyākṛtam asti na api anāsravam asamāhita tvāt
③དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མེད་ལ། མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དེ་།
★0◤ato nāstyavipākaṃ daurmanasyam / [045|25]
◤ato nāstyavipākaṃ daurmanasyam //
㈠是故憂根無無果報。
㈡由此越次，先說憂根，定有異熟。
🈪དེའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①atas na asti avipākam daurmanasyam
③དེའི་ཕྱིར་ ****[@59a]**** *་།། ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤daśa dvidhā // 10 //
㈠〔偈曰〕：【十二種】。
★◤ 【daśa dvidhā // VAkK_2.10 //】[045|26]
♂daśa dvidhā{5. MS. daśavidhā |} //10//
①daśa dvidhā
ⅱ㈢བཅུ་རྣམ་གཉིས།
★◤savipākānyavipākāni ca / katamāni daśa / [045|27]
♂savipākānyavipākāni ca /
◤savipākāni, avipākāni ca /
㈠釋曰：二種，謂有報無報。
㈡眼等前八及最後三定無異熟。八無記故，三無漏故，餘皆通二，義准已成。
①sa vipākāni avipākāni ca
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཡིན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
①katamāni daśa
③བཅུ་གང་ཞེ་ན་།
㈢བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་དད་ལ་སོགས། །ཚོར་བ་〖PN-བ།〗གཞན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་པས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བ་གཟུང་〖Nགཟུང་།〗ངོ་། །དད་ལ་སོགས་ནི་དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་པོ། །
◤katamāni daśa ?
㈠何者為十。
◤mano 'nyavittiśraddhādīni,
㈠〔偈曰〕：【意餘受信等】。
㈡【意餘受信等】〖11_2_c〗
★◤ 【mano 'nyavittiśraddhādīni 】[046|01]
♂katamāni daśa /
①manas nyavitti śraddhā ādīni
③ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་དད་ལ་སོགས་།།
ⅱ🈪438བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་དད་ལ་སོགས། །ཚོར་བ་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་པས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བ་གཟུང་ངོ་། །དད་ལ་སོགས་ནི་དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་པོ། །དེ་ལ་ཡིད་དང་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མི་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤anyavittigrahaṇāt daurmanasyādanyat veditaṃ gṛhyate /
㈠釋曰：餘受者，應知異憂根。
㈡謂意根餘四受。
★◤anyavittigrahaṇāt daurmanasyādanyat veditaṃ gṛhyate / [046|02]
♂@046 [ 8a. 3A. V ] mano 'nyavittiśraddhādīni anyavittigrahaṇāt daurmanasyādanyat veditaṃ{1. MS. ...danyatveditaṃ |} gṛhyate /
★◤śraddhādīni śraddhāvīryasmṛtisamāchiprajñāḥ / [046|02-]
♂śraddhādīni śraddhāvīryasmṛtisamādhiprajñāḥ /
◤śraddhādīni śraddhāvīryasmṛtisamādhiprajñāḥ /
㈠信精進念定慧根。
㈡信等言等取精進等四根，此十一一皆通二類。
①anya vitti grahaṇāt daurmanasyāt anyat veditam gṛhyate śraddhā ādīni śraddhā vīrya smṛti samāchi prajñās
③ཚོར་བ་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་པས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བ་གཟུང་ངོ་།། དད་ལ་སོགས་ནི་དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་།། པོ་།།
★◤tatra manaḥsukhasaumanasyopekṣā akuāśalāḥ kuśalāḥ sāsravāśca savipākāḥ / [046|03-]
♂tatra manaḥsukhasaumanasyopekṣā akuśalāḥ kuśalāḥ sāsravāśca savipākāḥ /
◤tatra manaḥsukhasaumanasyopekṣā akuśalāḥ kuśalāḥ sāsravāś ca savipākāḥ /
㈠此中意樂喜捨，若是惡若善，有流則有果報。
㈡意樂喜捨，若不善善，有漏有異熟。
①tatra manas sukha saumanasya upekṣās akuāśalās kuśalās sa āsravās ca sa vipākās
㈢དེ་ལ་ཡིད་དང་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མི་〖PN+དགེ་བ་དང་།〗དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤anāsravā avyākṛtāś cāvipākāḥ / [046|04]
①anāsravās avyākṛtās ca avipākās
㈢ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
ⅰ㈡若無記無漏無異熟。
★◤duḥkhendriyaṃ kuśalākuāśalaṃ savipākamavyākṛtamavipākam / [046|04-]
♂duḥkhendriyaṃ kuśalākuśalaṃ savipākamavyākṛtamavipākam / ♂śraddhādīni sāsravāṇi /
◤duḥkhendriyaṃ kuśalākuśalaṃ savipākam /
㈠苦根若善若惡有果報。
㈡苦根若善不善有異熟。
①duḥkha indriyam kuśala akuāśalam sa vipākam avyākṛtam avipākam
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤avyākṛtamavipākam /
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
㈠若無記無果報。
㈡若無記無異熟。
◤śraddhādīni sāsravāṇi savipākāni /
㈠信等五根，若有流有果報。
㈡信等五根，若有漏有異熟。
★◤śraddhādīni sasravāṇi savipākānyanāsravāṇyavipākāni / [046|05]
♂savipākānyanāsravāṇyavipākāni /
①śraddhā ādīni sa sravāṇi sa vipākāni anāsravāṇi avipākāni
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤anāsravāṇyavipākāni /
㈢ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
㈠無流無果報。
㈡若無漏，無異熟。
★0◤anyadavipākamiti siddham / [046|06]
◤anyadavipākamiti siddham //
㈠所餘無果報義至自成。
①anyat avipākam iti siddham
ⅱ㈢གཞན་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
◤kati kuśalāni ?
㈠幾根是善。
㈡如是已說有異熟等。二十二根中，幾善。
◤katyakuśalāni ?
㈠幾根是惡。
㈡幾不善。
◤katyavyākṛtāni ?
㈠幾根無記。
㈡幾無記。
🈪440དུ་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་བརྒྱད། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་གཉིས། དགེ་བ་ཡང་ཡིན་མི་དགེ་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་ནི། རྣམ་གསུམ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ །
◤ekāntena tāvat ——
㈠此中若一向善。
★◤kati kuśalāni katyakuśalāni katyavyākṛtāni / ekāntena tāvat / [046|07]
♂kati kuśalāni katyakuśalāni katyavyākṛtāni /
①kati kuśalāni kati akuśalāni kati avyākṛtāni
③དུ་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དུ་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་བརྒྱད། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མོ། །
◤aṣṭaka kuśalaṃ,
㈠〔偈曰〕：【八根善】。
㈡頌曰：【唯善後八根_a 憂通善不善_b】。【意餘受三種_c 前八唯無記】〖12_2_d〗。
★◤ 【aṣṭakaṃ kuśalaṃ 】[046|08]
①ekāntena tāvat aṣṭakam kuśalam
③རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་བརྒྱད་།།
◤pañca śraddhādīni,
㈠釋曰：信等五。
◤trīṇi cājñāsyāmīndriyādīni /
㈠未知欲知等三。
㈡論曰：信等八根，一向是善。數次雖居後，乘前故先說。
★◤pañcaśraddhādīni trīṇi cājñāsyāmīndriyādīni / [046|09]
♂ekāntena tāvat aṣṭakaṃ kuśalaṃ pañca śraddhādīni trīṇi cājñāsyāmīndriyādīni /
①pañca śraddhā ādīni trīṇi ca ājñāsyāmi indriya ādīni
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མོ་།།
★0◤ 【dvidhā /】[046|10]
◤dvidhā / daurmanasyaṃ
㈠〔偈曰〕：【二種憂】。
★◤ 【daurmanasyaṃ /】[046|11]
◤kuśalaṃ ca, akuśalaṃ ca /
㈠釋曰：或善或惡。
㈡憂根唯通，善不善性。
★◤kuśalaṃ cākuśalaṃ ca / [046|12]
♂daurmanasyaṃ kuśalaṃ cākuśalaṃ ca /
①dvidhā daurmanasyam kuśalam ca akuśalam ca
㈢ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་གཉིས། དགེ་བ་ཡང་ཡིན་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤mano 'nyā ca vittistredhā,
㈠〔偈曰〕：【意及餘受 三種】。
★◤ 【mano 'nyā ca vittistredhā 】[046|13]
①manas anyā ca vittis tredhā
③ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་ནི། རྣམ་གསུམ་།
㈢ཡིད་དང་ཚོར་〖PN+བ།〗གཞན་ནི། རྣམ་གསུམ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ། །
◤kuśalākuśalāvyākṛtāni /
㈠釋曰：此五根有三種。善惡無記。
㈡意及餘受，一一通三。
★◤kuśalākuśalāvyākṛtāni / [046|14]
♂mano 'nyā ca vittistredhā kuśalākuśalāvyākṛtāni /
①kuśala akuśala avyākṛtāni
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ་།།
◤anyadekadhā // 11 //
㈠〔偈曰〕：【餘一種】。
★◤ 【anyadekadhā // VAkK_2.11 //】[046|15]
♂anyadekadhā //11//
①anyat ekadhā
③གཞན་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་།
ⅱ㈢གཞན་ནི་རྣམ་པ་གཅིག།
◤kiñcidanyat /
㈠釋曰：何者為餘。
★◤【kiñcidanyat /】[046|16]
♂kiṃcidanyat /
①kiñcid anyat
㈢གཞན་དེ་ཡང་〖PN+གང་།〗ཞེ་ན།
③གཞན་དེ་ཡང་ཞེ་ན་།
◤jīvitāṣṭamaṃ / cachurādi /
㈠眼根為第一。命根為第八。
㈡眼等八根，
★◤【jīvitāṣṭamaṃ cakṣurādi /】
♂jīvitāṣṭamaṃ cakṣurādi /
①jīvita aṣṭamam cakṣus ādi
③མིག་ལ་སོགས་པ་དང་། བརྒྱད་པ་སྲོག་སྟེ་།
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་དང་། བརྒྱད་པ་སྲོག་སྟེ། དེ་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤etadavyākṛtameva //
㈠此八一向無記。
㈡唯無記性。
★◤【etadavyākṛtameva //】
♂etadavyākṛtameva //
①etat avyākṛtam eva
③དེ་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★0◤katamadindriyaṃ katamadhātvāptameṣāmindriyāṇām / [046|17]
◤katamadindriyaṃ katamadhātvāptameṣāmindriyāṇām ?
㈠何根何界相應，於二十二根中。
㈡如是已說善不善等。二十二根中，幾欲界繫，幾色界繫，幾無色界繫。
🈪888 དབང་པོ་འདི་རྣམས་ལས་དབང་པོ་གང་ཞིག་ཁམས་གང་དུ་གཏོགས་ཤེ་ན། དྲི་མེད་མ་གཏོགས་འདོད་པར་གཏོགས། །རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①katamat indriyam katama dhātu āptam eṣām indriyāṇām
③དབང་པོ་འདི་རྣམས་ལས་དབང་པོ་གང་ཞིག་ཁམས་གང་དུ་གཏོགས་ཤེ་ན་།
㈢དབང་པོ་འདི་རྣམས་ལས་དབང་པོ་གང་ཞིག་ཁམས་གང་དུ་གཏོགས་ཤེ་ན། དྲི་མེད་མ་གཏོགས་འདོད་པར་གཏོགས། །རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤kāmāptam amalaṃ hitvā,
㈠〔偈曰〕：【欲界有除淨】。
㈡頌曰：【欲色無色繫_a[界] 如次除後三_b】。【兼女男憂苦〖13_2_c〗 并餘[除]色喜樂】。
🈪889 ཕོ་མོའི་དབང་དང་སྡུག་བསྔལ་དག །མ་གཏོགས་གཟུགས་གཏོགས། དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གོ། །
★◤ 【kāmāptamamalaṃ hitvā /】[046|18]
①kāma āptam amalam hitvā
③དྲི་མེད་མ་གཏོགས་འདོད་པར་གཏོགས་།།
◤kāmapratisaṃyuktaṃ tāvadindriyaṃ veditavyam /
㈠釋曰：於欲界相應相，應知。
★◤kāmapratisaṃyuktaṃ tāvadindriyaṃ veditavyam / [046|19]
♂kāmāptamamalaṃ hitvā kāmapratisaṃyuktaṃ tāvadindriyaṃ veditavyam /
★0◤ekāntānāsravamājñāsyāmīndriyāditrayaṃ hitvā / [046|19-]
◤ekāntānāsravamājñāsyāmīndriyāditrayaṃ hitvā /
㈠除一向無流，未知欲知等三根。
㈡論曰：欲界除後三無漏根。
①kāma pratisaṃyuktam tāvat indriyam veditavyam ekāntān āsravam ājñāsyāmi indriya ādi trayam hitvā
③རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤taddhyapratisaṃyuktameva / [046|20]
◤tad dhy apratisaṃyuktameva /
㈠何以故。此三決定非三界相應故。
㈡由彼三根，唯不繫故。
①tat hi apratisaṃyuktam eva
③དེ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤rūpāptaṃ strīpumindriye /
㈠〔偈曰〕：【色有除女男】。
㈡【兼女男憂苦〖13_2_c〗 并餘[除]色喜樂】
★0◤ 【rūpāptaṃ strīpumindriye /】[046|21]
◤duḥkhe ca hitvā,
㈠【二苦】。
★◤ 【duḥkhe ca hitvā 】[046|22]
♂duḥkhe ca hitvā amalaṃ ceti varttate /
①rūpāptam strī pum indriye duḥkhe ca hitvā
③ཕོ་མོའི་དབང་དང་སྡུག་བསྔལ་དག། མ་གཏོགས་གཟུགས་གཏོགས་།
㈢ཕོ་མོའི་དབང་དང་སྡུག་བསྔལ་དག། མ་གཏོགས་གཟུགས་གཏོགས། དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གོ། །
◤‘amalaṃ ca’ hitvā varttate /
㈠釋曰：如前除無流。
㈡准知欲界繫，唯有十九根，色界如前。
🈪890 གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ན་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌།
◤duḥkhe iti duḥkhadaurmanasye /
㈠二苦謂苦憂二根。
㈡除三無漏，兼除男女，憂苦四根。准知十五根，亦通色界繫。
★◤amalaṃ ceti varttate / duḥkhe iti duḥkhadaurmanasye / [046|23]
♂duḥkhe iti duḥkhadaurmanasye /
①amalam ca iti varttate
③དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①duḥkhe iti duḥkha daurmanasye
③སྡུག་བསྔལ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གོ་།།
★0◤tatra maithunadharmavairāgyādaśobhākaratvācca rūpadhātau strīpuruṣendriye na staḥ / [046|23-]
◤tatra maithunadharmavairāgyādaśobhākaratvācca rūpadhātau strīpuruṣendriye na staḥ /
㈠於色界人離欲婬欲法，故又令依止非可愛故，是故彼無女男二根。
㈡除女男者，色界已離婬欲法故，由女男根身醜陋故。
🈪891 མི་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་པོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་མེད་དོ། །
①tatra maithuna dharma vairāgyādaśobhākara tvāt ca rūpa dhātau strī puruṣa indriye na stas
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ན་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང་།{59b}མི་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་མེད་དོ། །
★0◤kathamidānīṃ puruṣāsta ucyante / [046|24]
◤kathamidānīṃ puruṣāsta ucyante ?
㈠若爾云何說彼為丈夫。
㈡若爾何故說彼為男。
🈪892 ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་ཕོ་ཞེས་བྱ། ག་ལས་འབྱུང༌། མོ་ཚངས་པ་ཉིད་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་སྐབས་མེད་དེ་གནས་མེད་དོ། །
①katham idānīm puruṣās te ucyante
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་ཕོ་ཞེས་བྱ་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་པོ་ཞེས་བྱ། ག་ལས་འབྱུང་། མོ་ཚངས་པ་ཉིད་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་སྐབས་མེད:དེ་གནས་མེད་དོ།།〖PN-གནས་མེད་དོ།〗
◤kvocyante ?
㈠何處說。
㈡於何處說。
★◤kvocyante / sūtre / [046|25]
♂[ 8b. 3B. V ] kvocyante / ♂sūtre /
①kvocyante sūtre
③ག་ལས་འབྱུང་།
◤sūtre ——
㈠如經言：
㈡契經中說，如契經言：
◤“asthānamanavakāśo yat strī brahmatvaṃ kārayiṣyati /
㈠無處無理，女人作梵。
㈡無處無容，女身為梵。
★◤“asthānamanavakāśo yat strī brahmatvaṃ kārayiṣyati / [046|25-]
♂“asthānamanavakāśo yat strī brahmatvaṃ kārayiṣyati /
①asthānam anavakāśas yat strī brahma tvam kārayiṣyati na idam sthānam vidyate
③མོ་ཚངས་པ་ཉིད་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་སྐབས་མེད་དེ་གནས་མེད་དོ་།།
★★◤nedaṃ sthānaṃ vidyate / sthānametat vidyate yat puruṣa” iti / [046|26]
♂nedaṃ sthānaṃ vidyate / sthānametat vidyate yat puruṣa” iti /
◤nedaṃ sthānaṃ vidyate yat puruṣa” iti /
㈠有處有理，丈夫作梵。
㈡有處有容，男身為梵。
🈪893 ཕོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །
①sthānam etat vidyate yat puruṣas iti
③ཕོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ་།། ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢ཕོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །
★◤anyaḥ puruṣabhāvo yaḥ kāmachātau puruṣāṇāṃ bhavati / [046|26-]
♂anyaḥ puruṣabhāvo{2. Y. adds asti |} yaḥ kāmadhātau puruṣāṇāṃ bhavati /
◤anyaḥ puruṣabhāvo 'sti yaḥ kāmadhātau puruṣāṇāṃ bhavati /
㈠於彼別有丈夫相。於欲界但是丈夫所得。
㈡別有男相。謂欲界中男身所有。
🈪894 ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཕོའི་ངོ་བོར་གཞན་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཕོ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །
①anyas puruṣa bhāvas yas kāma chātau puruṣāṇām bhavati
③ཕོའི་ངོ་བོར་གཞན་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཕོ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་དོ་།།
㈢ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཕོའི་ངོ་བོར་〖PNབོ།〗གཞན་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཕོ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །
★◤duḥkhendriyaṃ nāstyāśrayasyācchatvādakuśalā bhāvāccha / [046|27-]
♂duḥkhendriyaṃ nāstyāśrayasyācchatvādakuśalābhāvācca /
◤duḥkhendriyaṃ nāsti āśrayasyācchatvād,
㈠於彼無苦根，依止淨妙故。
㈡無苦根者，身淨妙故。
🈪895 ལུས་དང་བའི་ཕྱིར་དང༌། མི་དགེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་མེད་དོ། །
①duḥkha indriyam na asti āśrayasya accha tvāt akuśalās bhāvāccha
㈢ལུས་དང་བའི་ཕྱིར་དང་། མི་དགེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་མེད་དོ། །
◤akuśalābhāvācca /
㈠又無惡業故。
㈡又彼無有不善法故。
★★◤daurmanasyendriyaṃ nāsti śamathasnigdhasantānatvādāghātavastvabhāvācca / [046|28]
♂daurmanasyendriyaṃ nāsti śamatha- snigdhasantānatvādāghātavastvabhāvācca /
◤daurmanasyendriyaṃ nāsti,
㈠亦無憂根，
㈡無憂根者，
◤śamathasnigdhasantānatvād āghātavastvabhāvācca /
①śamatha-snigdha-saṃtāna-tvāt āghāta-vastu-abhāvāt ca|
㈠奢摩他軟滑相續故，又無限類境界故。
㈡由奢摩他潤相續故，又彼定無惱害事故。
🈪896 རྒྱུ་ཞི་གནས་ཀྱིས་བརླན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་གཞི་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་མེད་དོ། །
①daurmanasya indriyam na asti śamatha snigdha santāna tvāt āghātavas tu abhāvāt ca
㈢རྒྱུ་ཞི་གནས་ཀྱིས་བརླན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་གཞི་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་མེད་དོ། །
◤ārūpyāptaṃ sukhe cāpohya rūpi ca // 12 //
㈠〔偈曰〕：【無色有 除二樂及色】。
🈪897 གཟུགས་ཅན་དང༌། བདེ་བའམ་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་གཏོགས། །ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་དང༌། བདེ་བ་དག་དང་དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
★◤ 【ārūpyāptaṃ sukhe cāpohya rūpi ca // VAkK_2.12 //】[047|01-]
♂@047 ārūpyāptaṃ sukhe cāpohya rūpi ca //12//
①ārūpya āptam sukhe ca apohya rūpi ca
③གཟུགས་ཅན་དང་། བདེ་བའམ་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་གཏོགས་།།
㈢གཟུགས་ཅན་དང་། བདེ་བའམ་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་གཏོགས། །ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་དང་། བདེ་བ་དག་དང་དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
◤‘strīpumindriye duḥkhe cāmalaṃ ca hitvā’ iti varttate /
㈠釋曰：除女男二根，除二苦根，及無流根。
㈡無色如前。除三無漏女男憂苦，并除五色及喜樂根。
★★◤strīpuruṣendriye duḥkhe cāmalaṃ hitveti varttate / kimavaśāiṣyate / [047|02]
♂strīpuruṣendriye{1. Y. strīpumindriye |} duḥkhe cāmalaṃ{2. Y. adds ca |} hitveti varttate / ♂kimavaśiṣyate /
①strī puruṣa indriye duḥkhe ca amalam hitvā iti varttate
③ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དག་དང་། བདེ་བ་དག་དང་དྲི་མ་མེད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ་།།
①kim avaśāiṣyate
③ཅི་ཞིག་ལུས་ཤེ་ན་།
㈢ཅི་ཞིག་ལུས་ཤེ་ན། ཡིད་དང་སྲོག་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འདོད་〖PNཡོད།〗དོ། །
◤kimavaśiṣyate ?
㈠所餘幾根。
🈪898 ཅི་ཞིག་ལུས་ཤེ་ན། ཡིད་དང་སྲོག་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འདོད་དོ། །
★0◤manojīvitopekṣendriyāṇi śraddhādīni ca pañca / [047|02-]
◤manojīvitopekṣendriyāṇi śraddhādīni ca pañca /
㈠意命捨信等五根。
㈡准知餘八根通無色界繫。謂意命捨信等五根。
★0◤etānyārūpyapratisaṃyuktāni santi nānyāni / [047|03]
◤etānyārūpyapratisaṃyuktāni santi,
㈠如此多根，應知於無色界相應。
①manas jīvita upekṣa indriyāṇi śraddhā ādīni ca pañca etāni ārūpya pratisaṃyuktāni santi na anyāni
③ཡིད་དང་སྲོག་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འདོད་དོ་།། གཞན་དག་ནི་མེད་དོ་།།
㈢གཞན་དག་ནི་མེད་དོ། །
◤nānyāni // 12 //
㈠無餘根。
🈪899 གཞན་དག་ནི་མེད་དོ། །
★0◤katīndriyāṇi darśanaprahātavyāni kati bhāvanāprahātavyāni katyaprahātavyāni / [047|04]
◤katīndriyāṇi darśanaprahātavyāni ?
㈠幾根見諦滅。
㈡如是已說欲界繫等。二十二根中，幾見所斷。
🈪444དབང་པོ་དུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་ཡིན་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཚོར་བ་གསུམ་རྣམ་གསུམ། །ཚོར་བ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་སོ། །
①kati indriyāṇi darśana prahātavyāni kati bhāvanā prahātavyāni kati a prahātavyāni
③དབང་པོ་དུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དབང་པོ་དུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་〖PN-གི།〗ཡིན་ཞེ་ན། ཡིད་དང་ཚོར་བ་གསུམ་རྣམ་གསུམ། །ཚོར་བ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་སོ། །
◤kati bhāvanāprahātavyāni ?
㈠幾根修道滅。
㈡幾修所斷。
◤katyaprahātavyāni ?
㈠幾根非所滅。
㈡幾非所斷。
◤mano vittitrayaṃ tredhā,
㈠〔偈曰〕：【意三受三種】。
㈡頌曰：【意三受通三_a 憂見修所斷_b】。【九唯修所斷_c 五修非三非】〖14_2_d〗。
★◤ 【manovittitrayaṃ tredhā 】[047|05]
♂manovittitrayaṃ tredhā katamad vittitrayam /
①manas vitti trayam tredhā
③ཡིད་དང་ཚོར་བ་གསུམ་རྣམ་གསུམ་།།
◤katamad vittitrayam?
㈠釋曰：何者三受。
◤sukhasaumanasyopakṣāḥ /
㈠樂喜捨根。
㈡論曰：意喜樂捨，一一通三。皆通見修非所斷故。
★◤katamad vittitrayam / sukhasaumanasyopekṣāḥ / [047|06]
♂sukhasaumanasyopekṣāḥ /
①katamat vitti trayam
③ཚོར་བ་གསུམ་གང་ཞེ་ན་།
㈢གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་ཡིད་མི་བདེ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤dviheyā durmanaskatā /
㈠〔偈曰〕：【見修滅憂根】。
㈡【憂見修所斷】〖14_2_b〗。
★0◤ 【dviheyā durmanaskatā /】[047|07]
①sukha saumanasya upekṣās dvi heyā durmanaska tā
③བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་རྣམས་སོ་།། གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་ཡིད་མི་བདེ་།།
◤daurmanasyaṃ dvābhyāṃ praheyaṃ darśanabhāvanābhyām /
㈠釋曰：憂根二道滅。見道修道所滅故。
㈡憂根唯通見修所斷。非無漏故。
🈪445གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་ཡིད་མི་བདེ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དགུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་ཡིན་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པ་དང་། བརྒྱད་པ་སྲོག་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པོ་ནི། སྤང་བར་བྱ་མིན་ཡང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ལ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤dauarmanasyaṃ dvābhyāṃ praheyaṃ darśanabhāvanābhyām / [047|08]
♂daurmanasyaṃ dvābhyāṃ praheyaṃ darśanabhāvanābhyām /
①dauarma nasyam dvābhyām praheyam darśana bhāvanābhyām
③ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་གཉིས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤nava bhāvanayā,
㈠〔偈曰〕：【九修道滅】。
㈡【九唯修所斷】〖14_2_c〗。
★◤ 【nava bhāvanayā /】[047|09]
♂nava bhāvanayā heyānītyadhikāraḥ /
①nava bhāvanayā
㈢དགུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤heyānīty adhikāraḥ /
①‘heyāni’ ity adhikāraḥ|
★◤heyānītyadhikāraḥ / jīvitāṣṭamāni cakṣurādīni duḥkhendriyaṃ ca bhāvanāheyānyeva / [047|10]
♂jīvitāṣṭamāni cakṣurādīni duḥkhendriyaṃ ca bhāvanāheyānyeva /
◤jīvitāṣṭamāni cakṣurādīni duḥkhendriyaṃ ca bhāvanāheyāny eva /
㈠釋曰：眼根為第一，命根為第八。及苦根由修道滅。
㈡七色命苦唯修所斷。不染污故，非六生故，皆有漏故。
①heyāni iti adhikāras
③ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་ཡིན་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པ་དང་། བརྒྱད་པ་སྲོག་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་བསྒོམས་〖PNབསྒོམ།〗པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①jīvita aṣṭamāni cakṣus ādīni duḥkha indriyam ca bhāvanā āheyāni eva
③མིག་ལ་སོགས་པ་དང་། བརྒྱད་པ་སྲོག་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤pañca tvaheyāny api,
㈠〔偈曰〕：【五或非滅】。
㈡【五修非三非】〖14_2_d〗。
★◤ 【pañca tvaheyānyapi 】[047|11]
①pañca tu aheyāni api
③ལྔ་པོ་ནི། སྤང་བར་བྱ་མིན་ཡང་།
㈢ལྔ་པོ་ནི། སྤང་བར་བྱ་〖PN+བ།〗མིན་ཡང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྒོམས་〖PNབསྒོམ། 〗པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ལ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
◤śraddhādīni pañca bhāvanāheyānyapi,
㈠釋曰：信等五根，或修道滅。
㈡信等五根，或修所斷。
★◤śraddhādīni pañca bhāvanāheyānyapyaheyānyapi / sāsravānāsravatvāt / [047|12]
♂pañca tvaheyānyapi śraddhādīni pañca bhāvanāheyānyapyaheyānyapi / ♂sāsravānāsravatvāt /
①śraddhā ādīni pañca bhāvanā āheyāni api aheyāni api sa āsravānāsrava tvāt
③དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ལ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤aheyānyapi;
㈠或非所滅。
㈡或非所斷。
★◤ 【na trayam // VAkK_2.13 //】[047|13]
♂na trayam //13//
①na trayam
③གསུམ་མིན་།
㈢གསུམ་མིན། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ། ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སྤང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤sāsravānāsravatvād /
㈠有有流無流故。
㈡非染污故。皆通有漏及無漏故。
◤na trayam // 13 //
㈠〔偈曰〕：【三非】。ⅱ
🈪446གསུམ་མིན། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ། ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སྤང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤trayaṃ naiva praheyamājñāsyāmīndriyādikamanāsravatvāt / nahi nirdoṣaṃ prahāṇārham / [047|14]
◤trayaṃ naiva praheyamājñāsyāmīndriyādikam;
㈠釋曰：未知欲知等三根，非見道修道所滅。
㈡最後三根，唯非所斷。
①trayam na eva praheyam ājñāsyāmi indriya ādi kam ana āsrava tvāt
③ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ་།
①na hi nirdoṣam prahāṇa arham
③ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སྤང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤anāsravatvāt /
㈠以無流故。
㈡皆無漏故。
◤nahi nirdoṣaṃ prahāṇārham // 13 //
㈠無過失法，不可除故。
㈡非無過法，是所斷故。
★0◤uktaḥ prakārabhedaḥ / [047|15]
◤uktaḥ prakārabhedaḥ //
㈠說諸根品類差別已。
㈡已說諸門義類差別。
🈪རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktas prakāra bhedas
㈢རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤lābha idānīṃ vaktavyaḥ / [047|16]
◤lābha idānīṃ vaktavyaḥ ——
㈠諸根至得今當說。
①lābhas idānīm vaktavyas
ⅱ㈢ད་ནི་རྙེད་པ་〖PNཔར།〗དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤katīndriyāṇi kasmindhātau vipākaḥ prathamato labhyante / [047|16-]
♂katīndriyāṇi ka-[ 9a. 3A. VI ]smindhātau vipākaḥ prathamato labhyante /
◤katīndriyāṇi kasmin dhātau vipākaḥ prathamato labhyante?
㈠幾根於何界果報先所得。
㈡何界初得，幾異熟根。
①kati indriyāṇi kasmin dhātau vipākas prathamatas labhyante
③ཁམས་གང་དུ་དང་པོ་ཉིད་དུ་དབང་པོ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དུ་ཞིག་རྙེད་ཅེ་ན། འདོད་པར་ ****[@60a]**** *་།།
㈢ཁམས་གང་དུ་དང་པོ་ཉིད་དུ་དབང་པོ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དུ་ཞིག་རྙེད་ཅེ་ན། འདོད་པར་{60a}དང་པོར་རྣམ་སྨིན་གཉིས། རྙེད་དེ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོའོ། །
◤kāmeṣvādau vipākau dve labhyete,
㈠〔偈曰〕：【欲中初得二 果報】。
㈡頌曰：【欲胎卵濕生_a 初得二異熟_b】。【化生六七八_c 色六上唯命】〖15_2_d〗。
🈪འདོད་པར་དང་པོར་རྣམ་སྨིན་གཉིས། རྙེད་ད། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་འོ། །
★◤ 【kāmeṣvādau vipāko dve labhyate 】[047|18]
①kāmeṣu ādau vipākas dve labhyate
③དང་པོར་རྣམ་སྨིན་གཉིས་།
◤kāyendriyam, jīvitendriyaṃ ca /
㈠釋曰：身根命根是果報故。正託胎時先得此二。
㈡論曰：欲胎卵濕生.初受生位。唯得身與命二異熟根。由此三生根漸起故。
★◤kāyendriyaṃ jīvitendriyaṃ ca / te punaḥ[047|19]
♂kāmeṣvādau vipāko{3. Y. G. vipākau |} dve labhyate{4. Y. G. labhyete |} kāyendriyaṃ jīvitendriyaṃ ca /
①kāya indriyam jīvita indriyam ca
③རྙེད་དེ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་འོ་།།
①te punar
③དེ་དག་ཀྱང་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་།
◤te punaḥ —— nopapādukaiḥ /
㈠〔偈曰〕：【非化生】。
㈡【化生六七八】〖15_2_c〗。
★◤ 【nopapādukaiḥ /】[047|20]
♂te punaḥ nopapādukaiḥ /
①na upapādukais
③རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བས་མིན་།
㈢རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བས་མིན།
ⅱ🈪447དེ་དག་ཀྱང་། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བས་མིན། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་བཀག་པས་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང་། མངལ་ལས་སྐྱེ་བ་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དག་གིས་རྙེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་དབང་པོ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་གཉིས་ནི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེག་དོན་མི་ཟ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དག་གིས་དུ་ཞིག་འཐོབ་ཅེ་ན། དེ་ཡིས་དྲུག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་མ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ། འདི་ལྟར་བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
★★◤upapādukapratiṣedhādaṇḍajajarāyujasaṃsvedajaīriti veditavyam / kasmānna mana-upekṣendriye / [047|21]
♂upapādukapratiṣedhādaṇḍajajarāyujasaṃsvedajairiti veditavyam / ♂kasmānna mana-upekṣendriye /
◤upapādukapratiṣedhādaṇḍaja-jarāyuja-saṃsvedajairiti veditavyam /
㈠釋曰：四生中由除化生，胎卵濕三生。應知已許。
①upapāduka pratiṣedhāt aṇḍa ja jarāyuja saṃsveda jaīs iti veditavyam
㈢རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་བཀག་པས་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང་། མངལ་ལས་〖PNནས།〗སྐྱེ་བ་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དག་གིས་རྙེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①kasmāt na mana-upekṣa indriye
③ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་དབང་པོ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི། །〗དབང་པོ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤kasmānna mana-upekṣendriye ?
㈠云何不說意捨二根。
㈡彼何不得意捨二根。
★◤pratisandhikāle tayoravaśyaṃ kliṣṭatvāt / athopapādukaiḥ kati labhyante / [047|22]
♂pratisandhikāle{5. MS. kāla |} tayoravaśyaṃ kliṣṭatvāt /
◤pratisandhikāle tayoravaśyaṃ kliṣṭatvāt /
㈠正受生時，此二根必是染污故。
㈡此續生時，定染污故。
①pratisandhi kāle tayos avaśyam kliṣṭa tvāt atha upapādukais kati labhyante
㈢དེ་གཉིས་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེག་དོན་མི་ཟ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢ཡང་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དག་གིས་དུ་ཞིག་འཐོབ་ཅེ་ན།
◤athopapādukaiḥ kati labhyante ?
㈠若化生初得，果報有幾根。
◤taiḥ ṣaḍ vā,
㈠〔偈曰〕：【彼得六】。
★◤ 【taiḥ ṣaḍa vā 】[047|23]
♂athopapādukaiḥ kati labhyante /
◤yady avyañjanā bhavanti,
㈠釋曰：若彼無女男根。
㈡化生初位得六七八。謂無形者初得六根。
★◤yadyavyañjanā bhavanti / yathā prāthamakalpikāḥ / katamāni ṣaṭ / [047|24]
♂taiḥ ṣaḍ vā yadyavyañjanā bhavanti /
①tais ṣaḍa vā yadi avyañjanās bhavanti
③དེ་ཡིས་དྲུག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་མ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ་།
㈢དེ་ཡིས་དྲུག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་མ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ〖PNཏེ། 〗།
◤yathā prāthamakalpikāḥ /
㈠如劫初生。
㈡如劫初時。
①yathā prāthama kalpikāḥ
㈢འདི་ལྟར་བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
①katamāni ṣaḍ
㈢དྲུག་གང་ཞེ་ན།
♂yathā prāthamakalpikāḥ / ♂katamāni ṣaṭ /
◤katamāni ṣaṭ ?
㈠何者為六。
㈡何等為六。
★◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyajīvitendriyāṇi / [047|24-]
♂cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāya- jīvitendriyāṇi /
◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyajīvitendriyāṇi /
㈠眼耳鼻舌身命根。
㈡所謂眼耳鼻舌身命。
🈪448དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་སྲོག་གི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །བདུན་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་གཅིག་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དག་ནའོ། །བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའོ། །ཅི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡང་མཚན་གཉིས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ངན་སོང་དག་ན་ཡོད་དོ། རེ་ཞིག་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāya jīvita indriyāṇi
㈢མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་སྲོག་གི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །
◤sapta vā,
㈠〔偈曰〕：【七】。
★◤ 【sapta vā 】[048|01]
◤yadyekavyañjanā bhavanti,
㈠釋曰：若彼生一根，
㈡若一形者，初得七根。
★◤yadyekavyañjanā bhavanti / [048|02]
♂@048 sapta vā yadyekabyañjanā bhavanti /
①sapta vā yadi eka vyañjanās bhavanti
③བདུན་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་གཅིག་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ་།
㈢བདུན་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་གཅིག་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དག་ནའོ། །
★0◤yathā devādiṣu / [048|02-]
◤yathā devādiṣu /
㈠如於天等生。
㈡如諸天等。
①yathā deva ādiṣu
③འདི་ལྟར་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དག་ནའོ་།།
◤aṣṭau vā,
㈠〔偈曰〕：【八】。
★◤ 【aṣṭau vā 】[048|03]
♂aṣṭau vā yadyubhayavyañjanā bhavanti /
①aṣṭau vā yadi ubhaya vyañjanās bhavanti
㈢བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་མཚན་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའོ། །
◤yadyubhayavyañjanā bhavanti /
㈠釋曰：若彼生二根。
㈡若二形者，初得八根。
◤kiṃ punarubhayavyañjanā apyupapādukā bhavanti ?
㈠化生人可有二根耶。
㈡豈有二形受化生者。
★◤yadyubhayavyañjanā bhavanti / kiṃ punarubhayavyañjanā apyupapādukā bhavanti / [048|04]
♂kiṃ punarubhayavyañjanā apyupapādukā bhavanti / ♂bhavantyapāyeṣu{1. MS. bhavatyapāyeṣu |} /
①kim punar ubhaya vyañjanās api upapādukās bhavanti
③ཅི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡང་མཚན་གཉིས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡང་མཚན་གཉིས་པ་〖PN-པ་ཞིག་ཡིན་ནའོ། །ཅི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡང་མཚན་གཉིས་པ།〗ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ངན་སོང་དག་ན་ཡོད་དོ།
◤bhavantyapāyeṣu /
㈠若於惡道可有。
㈡惡趣容有，二形化生。
★◤bhavantyapāyeṣu[048|04-]
①bhavanti apāyeṣu
③ངན་སོང་དག་ན་ཡོད་དོ་།
◤evaṃ tāvat kāmadhātau /
㈠於欲界初得如此。
㈡說欲界中初得根已。
◤atha rūpadhātāvārūpyadhātau ca katham ?
㈠於色界無色界云何。
㈡今次當說色無色界。
★0◤evaṃ tāvat kāmadhātau / atha rūpadhātāvārūpyadhātau ca katham ity āha / [048|05]
①evam tāvat kāmadhātau
㈢རེ་ཞིག་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①atha rūpa dhātau= ārūpya dhātau ca katham iti āha
㈢འོ་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན།
◤ityāha ——
㈠〔偈曰〕：ⅱ
◤ṣaḍ rūpeṣu,
★◤ 【ṣaḍ rūpeṣu 】[048|06]
㈠【色中六】。
㈡【色六】。
①ṣaṭ rūpeṣu
㈢གཟུགས་ན་དྲུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
◤kāmapradhānatvāt kāmadhātuḥ ‘kāmāḥ'iti nirdiśyate /
★◤kāmapradhānatvāt kāmadhātuḥ kāmā iti nirdiśyate / [048|07]
♂ṣaḍrūpeṣu kāmapradhānatvāt kāmadhātuḥ kāmā iti nirdiśyate /
㈠釋曰：由欲勝故名欲界。或但名欲。
㈡欲界欲勝故但言欲。
①kāma pradhāna tvāt kāmadhātus kāmās iti nirdiśyate
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ནི་འདོད་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་རྣམ་〖PNརྣམས།〗ཞེས་བསྟན་ལ།
★◤rūpapradhānatvād rūpadhātū rūpāṇīti{2. S. Y. rūpāṇīti rūpadhātuḥ (S. + nirdiśyate)|} / [048|07-][S129]
㈠由色勝故名色界。或但名色。
㈡色界色勝故但言色。
①rūpa pradhāna tvāt rūpa dhātus rūpāṇi iti
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་གཟུགས་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་རྣམས་ཞེས་བསྟན་ཏེ།
0◤sūtre 'py uktaṃ “ye 'pi te bhikṣavaḥ{3. S. Y. omits bhikṣavaḥ |} śāntā vimokṣā atikramya rūpāṇyārūpyā” iti / [048|08-]
㈠經中說：是寂靜解脫，過於色非色。
㈡契經亦言：寂靜解脫.過色無色。(無色解脫最為寂靜，超諸色故)
①sūtre apy uktam—— ye api te bhikṣavas śāntās vimokṣās atikramya rūpāṇi ārūpyās iti
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་། གང་ཡང་གཟུགས་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཞི་བ་གང་དག་གཟུགས་རྣམས་ལས་འདས་ཏེ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
0◤tatra rūpadhātau ṣaḍindriyāṇi vipākaḥ prathamato labhyante / [048|09]
㈠於色界中初所得果報有六根。
㈡色界初得，六異熟根。
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ན་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་དབང་པོ་དྲུག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འཐོབ་སྟེ།
①tatra rūpa dhātau ṣaṣ ḍindriyāṇi vipākas paratham atas labhyante
★◤yānyeva kāmadhātāvavyañjanaiarupapādukaiḥ[048|09-]
♂yānyeva kāmadhātāvavyañjanairupapādukaiḥ ekamuttare //14//
◤yānyeva kāmadhātāvavyañjanairupapādukaiḥ /
㈠彼根同欲界，無二根化生所得。
㈡如欲化生，無形者說。
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་མཚན་མ〖PN-མ།〗་མེད་པ་དག་གིས་རྙེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་དོ། །
①yāni eva kāmadhātau= a vyañjana earupa pādukais
◤ekam uttare // 14 //
㈠〔偈曰〕：【餘一】。
㈡【上唯命】。
🈪450གོང་མར་གཅིག །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་པས་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རིང་བའི་ཕྱིར་དང་། སྐྱེ་བས་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་མ་སྟེ། དེར་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྲོག་གི་དབང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཐོབ་སྟེ། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྙེད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【ekamuttare // VAkK_2.14 //】[048|11][S129]
①ekam uttare
③གོང་མར་གཅིག་།
㈢གོང་མར་གཅིག། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་པས་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་〖PNཔར།〗སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རིང་བའི་〖PNརིག་པའི།〗ཕྱིར་དང་། སྐྱེ་བས་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་མ་སྟེ། དེར་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྲོག་གི་དབང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཐོབ་སྟེ། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤rūpadhātorārūpyadhāturuttaraḥ / samāpattitaśca paratvādupapattitaśca pradhānataratvāt / [048|12]
◤rūpadhātorārūpyadhāturuttaraḥ /
㈠釋曰：無色界異色界故名餘。
㈡上唯命者，謂無色界，
①rūpa dhātos ārūpya dhātus uttaras samāpattitas ca para tvāt upapattitas ca pradhānatara tvāt
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་པས་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རིང་བའི་ཕྱིར་དང་།
◤samāpattitaś ca paratvād,
㈠由三摩跋提異故。
㈡定勝，
◤upapattitaś ca pradhānataratvāt /
㈠由生勝故。
㈡生勝，故說上言。
★★◤tasmin ekameva jīvitendriyaṃ vipākaḥ prathamato labhyate nānyat / [048|13]
♂tasmin ekameva jīvitendriyaṃ vipākaḥ prathamato labhyate nā-[ 9b.3B. VI ]nyat /
◤tasmin ekameva jīvitendriyaṃ vipākaḥ prathamato labhyate,
㈠此中初得果報，但有一命根。
㈡無色界中，最初所得，異熟根者，唯命。
①tasmin ekam eva jīvita indriyam vipākas prathamatas labhyate na anyat
③སྐྱེ་བས་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་མ་སྟེ་;་དེར་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྲོག་གི་དབང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཐོབ་སྟེ། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤nānyat //
㈠餘根則非。
㈡非餘。
★0◤ukto lābhaḥ / [048|14]
◤ukto lābhaḥ //
㈠說至得已。
㈡說異熟根最初得已。
①uktas lābhas
㈢རྙེད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤tyāga idānīṃ vaktavyaḥ / kasmindhātau mriyamāṇaḥ katīndriyāṇi nirodhayatīti [048|15]
◤tyāga idānīṃ vaktavyaḥ ——
㈠棄捨今當說。
🈪ད་ནི་གཏོང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
◤kasmin dhātau mriyamāṇaḥ katīndriyāṇi nirodhayatīti ?
㈠於何界正死。棄捨幾根。
㈡何界死位。幾根後滅。
🈪ཁམས་གང་དུ་འཆི་བ་ན་དབང་པོ་ཞིག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་གཏོང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་དག་ཏུ་འཆི་བ་ནི། །སྲོག་དང་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཉིད། །འགག་པར་འགྱུར་རོ་གཟུགས་ན་བརྒྱད། །
①tyāgas idānīm vaktavyas
③ད་ནི་གཏོང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་གཏོང་〖PNསྟོང་།〗བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་གང་དུ་འཆི་བ་ན་དབང་པོ་〖PN+དུ།〗ཞིག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་གཏོང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་དག་ཏུ་འཆི་བ་ནི། །སྲོག་དང་{60b}ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཉིད། །འགག་པར་འགྱུར་རོ་གཟུགས་ན་བརྒྱད། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་ཕུང་པོ་དེ་དག་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་བརྒྱད་འགག་སྟེ། བརྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཚང་བར་སྐྱེ་ཞིང་འཆིའོ། །
①kasmin dhātau mriyamāṇas kati indriyāṇi nirodhayati iti
③ཁམས་གང་དུ་འཆི་བ་ན་དབང་པོ་ཞིག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་གཏོང་ཞེ་ན་།
★◤ 【nirodhayatyuparamānnārūpye jīvitam manaḥ /】[048|16]
★◤ 【upekṣāṃ caiva rūpe 'ṣṭau】[048|17]
♂nirodhayaty uparamānn{Y: uparamann}ārūpye jīvitaṃ manaḥ / upekṣāṃ caiva rūpe 'ṣṭau
◤nirodhayaty uparamānn{Y: uparamann} ārūpye jīvitaṃ manaḥ / upekṣā caiva rūpe 'ṣṭau,
①nirodhayaty uparaman ārūpye jīvitaṃ manaḥ| upekṣā caiva rūpe 'ṣṭau,
㈠〔偈曰〕：【正死人棄捨 於無色命意 捨根】。釋曰：若人在無色界正死，於最後心棄捨命意捨三根。
㈡頌曰：【正死滅諸根_a 無色三色八_b】。【欲頓十九八_c 漸四善增五】〖16_2_d〗。論曰：在無色界將命終時，命意捨三於最後滅。
①nirodhayati uparamānna ārūpye jīvitam manas
③གཟུགས་མེད་དག་ཏུ་འཆི་བ་ནི་།། སྲོག་དང་ ****[@60b]**** ་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཉིད་།།
①upekṣām ca eva rūpe aṣṭau
③འགག་པར་འགྱུར་རོ་གཟུགས་ན་བརྒྱད་།།
♂rūpadhātau mriyamāṇo 'ṣṭau nirodhayati / ♂tāni ca trīṇi cakṣurādīni pañca /
★◤rūpadhātau mriyalmāṇo 'ṣṭau nirodhayati / tāni ca trīṇi cakṣurādīni pañca / [048|18]
◤rūpadhātau mriyamāṇo 'ṣṭau nirodhayati ——
㈠〔偈曰〕：【於色八】。釋曰：若人在色界正死，於最後心棄捨八根。
㈡若在色界將命終時，
🈪གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་
①rūpa dhātau mriyalmāṇas aṣṭau nirodhayati tāni ca trīṇi cakṣus ādīni pañca
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་ཕུང་པོ་དེ་དག་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་བརྒྱད་འགག་སྟེ་།
◤tāni ca trīṇi,
㈠三如前。
㈡即前三根，
🈪ཕུང་པོ་དེ་དག་དང་།
◤cakṣurādīni pañca /
㈠又眼等五根。
㈡及眼等五。如是八種，於最後滅。
🈪མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་བརྒྱད་འགག་སྟེ། བརྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཚང་བར་སྐྱེ་ཞིང་འཆིའོ། །
★0◤sarve hyupapādukāḥ samagrendriyā upapadyante mriyante ca / [048|18-]
◤sarve hyupapādukāḥ samagrendriyā upapadyante, mriyante ca /
㈠何以故。一切化生眾生，具根受生，具根死墮故。
㈡一切化生，必具諸根，而生死故。
①sarve hi upapādukās samagra indriyās upapadyante mriyante ca
③བརྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཚང་བར་སྐྱེ་ཞིང་འཆིའོ་།།
◤kāme daśa navāṣṭa vā // 15 //
㈠〔偈曰〕：【欲界十九八】。
★◤ 【kāme daśa navāṣṭau vā // VAkK_2.15 //】[048|20]
♂kāme daśa navāṣṭa vā //15//
★★◤kāmadhātau mriyamāṇa ubhayavyañjanī daśendriyāṇi nirodhayati / [048|21]
♂kāmadhātau mriyamāṇa ubhayavyañjano daśendriyāṇi nirodhayati /
◤kāmadhātau mriyamāṇa ubhayavyañjano daśendriyāṇi nirodhayati ——
㈠釋曰：若人在欲界正死，於最後心，若具二根人，棄捨十根。
㈡若在欲界頓命終時，十九八根於最後滅。謂二形者，後滅十根。
★◤tāni cāṣṭau strī puruṣendriye ca / [048|21-]
♂tāni cāṣṭau strīpuruṣendriye ca / ♂ekavyañjano nava / ♂avyañjano 'ṣṭau /
◤tāni cāṣṭau, strīpuruṣendriye ca /
㈠八如前，又女男根。
㈡即女男根，并前八種。
①kāme daśa nava aṣṭau vā kāmadhātau mriyamāṇas ubhaya vyañjanī daśa indriyāṇi nirodhayati tāni ca aṣṭau strī puruṣa indriye ca
③འདོད་པར་བཅུའམ་དགུ་འམ་བརྒྱད་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་མཚན་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་། ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཅུ་འགག་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢འདོད་པར་བརྫུའམ་དགུ་འམ་བརྒྱད་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་མཚན་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་། ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཅུ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ekavyañjano nava /
㈠若一根人，則棄捨九根。
㈡若一形者，後滅九根。於女男中，隨除一種。
◤avyañjano 'ṣṭau /
㈠若無根人，但捨八根。
㈡若無形者，後滅八根。謂無女男，唯有前八。
◤sakṛnmaraṇa eṣa nyāyaḥ // 15 //
㈠若一時死，道理則然。
㈡如是所說，依頓命終。
🈪451འདོད་པར་བཅུའམ་དགུ་འམ་བརྒྱད་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་འཆི་ན་མཚན་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་། པོ་དང་མོའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཅུ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །མཚན་གཅིག་པ་ཞིག་ན་ནི་དགུའོ། །མཚན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བརྒྱད་དེ། ཅིག་ཅར་འཆི་བ་ལ་ནི་ཚུ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤ekavyañjano nava / avyañjano 'ṣṭau / sakṛnmaraṇa eṣa nyāyaḥ / [048|22]
♂sakṛnmaraṇa eṣa nyāyaḥ /
①eka vyañjanas nava
㈢མཚན་གཅིག་པ་ཞིག་ན་ནི་དགུའོ། །
①avyañjanas ṣṭau
③མཚན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢མཚན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ན་ནི་བརྒྱད་དེ། ཅིག་ཅར་འཆི་བ་ལ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①sakṛt maraṇas eṣa nyāyas
③ཅིག་ཅར་འཆི་བ་ལ་ནི་ཚུ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
◤kramamṛtyostu catvāri,
㈠〔偈曰〕：【次第死捨四】。
★◤ 【kramamṛtyau tu catvāri /】[048|23]
①krama mṛtyau tu catvāri
③རིམ་གྱིས་འཆི་བ་དག་ལ་བཞི་།
ⅱ㈢རིམ་གྱིས་འཆི་བ་དག་ལ་བཞི།
★◤krameṇa tu mriyamāṇaścatvārīndriyāṇi nirodhayati / kāyajīvitamana-upekṣendriyāṇi / [048|24]
♂kramamṛtyau{4. Y. ... mṛtyostu |} tu catvāri krameṇa tu mriyamāṇaścatvārīndriyāṇi nirodhayati / ♂kāyajīvitamana-upekṣendriyāṇi /
◤krameṇa tu mriyamāṇaś catvārīndriyāṇi nirodhayati ——
㈠釋曰：若人次第死，於最後心一時棄捨四根。
㈡若漸命終，後唯捨四。
①krameṇa tu mriyamāṇas catvāri indriyāṇi nirodhayati kāya jīvitam anaupekṣa indriyāṇi
㈢རིམ་གྱིས་འཆི་ན་ལུས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་དབང་པོ་བཞི་འགག་སྟེ། དེ་རྣམས་ལ་ནི་སོ་སོར་འགག་པ་མེད་དོ། །
③རིམ་གྱིས་འཆི་ན་ལུས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་དབང་པོ་བཞི་འགག་སྟེ་།
◤kāyajīvitamana-upekṣendriyāṇi /
㈠謂身命意捨根。
㈡謂在欲界漸命終時，身命意捨於最後滅。
◤na hyeṣāṃ pṛthagnirodhaḥ /
㈠何以故。此四無相離盡故。
㈡此四必無前後滅義。
◤eṣa ca nyāyaḥ kliṣṭāvyākṛtacittasya maraṇe veditavyaḥ /
㈠若染污心，及無記心死。應知道理如此。
㈡如是所說。應知但依染無記心而命終者。
🈪453ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཆི་བ་ལ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་བ་དེའི་ཚེ་ནི། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དག་ཏུ་ལྔ། དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་ན་ཐམས་ཅད་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་དབང་པོ་རྣམས་དང་། ལྷག་པར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་འགག་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་མེད་པ་ན་ནི་བརྒྱད་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤nahyeṣāṃ pṛthagnirodhaḥ / eṣa ca nyāyaḥ kliṣṭāvyākṛtacittasya maraṇe veditavyaḥ / [048|25]
①na hi eṣām pṛthak nirodhas
③དེ་རྣམས་ལ་ནི་སོ་སོར་འགག་པ་མེད་དོ་།།
①eṣa ca nyāyas kliṣṭa avyākṛta cittasya maraṇe veditavyas
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཆི་བ་ལ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤yadā tu kuśale cetasi sthito mriyate tadā[048|26]
♂yadā tu kuśale cetasi sthito mriyate tadā @049 śubhe sarvatra pañca ca /
◤yadā tu kuśale cetasi sthito mriyate, tadā ——
㈠若人於善心死，是時〔偈曰〕：
㈡若在三界善心死時，
①yadā tu kuśale cetasi sthitas mriyate tadā
③གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་བ་དེའི་ཚེ་ནི་།
㈢གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་བ་དེའི་ཚེ་ནི། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དག་ཏུ་ལྔ། དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་ན་ཐམས་ཅད་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་དབང་པོ་རྣམས་དང་། ལྷག་པར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་འགག་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་དོ། །
◤śubhe sarvatra pañca ca /
㈠【於善諸處五】。
㈡信等五根，必皆具有。
★◤ 【ṣubhe sarvatra pañca ca /】[049|01]
①ṣubhe sarvatra pañca ca
③དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དག་ཏུ་ལྔ་།
★0◤kuśale cetasi mriyamāṇaḥ sarvatra yathoktamindriyāṇi nirodhayati / [049|02]
◤kuśale cetasi mriyamāṇaḥ sarvatra yathoktamindriyāṇi nirodhayati ——
㈠釋曰：若人於善心死，一切處如前說。若棄捨根。
㈡故於前說一切位中，
★0◤śraddhādīni ca pañcādhikāni / [049|02-]
◤śraddhādīni ca pañcādhikāni /
㈠復捨信等五根。
㈡其數皆應加信等五。
①kuśale cetasi mriyamāṇas sarvatra yathoktam indriyāṇi nirodhayati śraddhā ādīni ca pañca adhikāni
③དགེ་བའི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་ན་ཐམས་ཅད་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་དབང་པོ་རྣམས་དང་། ལྷག་པར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་འགག་སྟེ་།
★0◤eṣāṃ kuśale cetasyavaśyaṃbhāvaḥ / [049|03]
◤eṣāṃ hi kuśale cetasyavaśyambhāvaḥ /
㈠何以故。此信等五根，於善心必具足生。
①eṣām kuśale cetasi a vaśyaṃbhāvas
③དེ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་དོ་།།
★◤evamārūpyeṣvaṣṭau nirodhayati rūpeṣu trayodaśāeti vistareṇa gaṇanīyam / [049|03-]
♂evamārūpyeṣvaṣṭau nirodhayati rūpeṣu trayodaśeti vistareṇa gaṇanīyam /
◤evamārūpyeṣvaṣṭau nirodhayati,
㈠如此於無色界棄捨八根。
㈡謂於無色，增至八根。
①evam ārūpyeṣu aṣṭau nirodhayati rūpeṣu trayodaśāa iti vistareṇa gaṇanīyam
③དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་མེད་པ་ན་ནི་བརྒྱད་འགག་པར་འགྱུར་རོ་།། གཟུགས་ན་ནི་བཅུ་གསུམ་མོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བརྩི་བར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་མེད་པ་ན་ནི་བརྒྱད་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །
◤rūpeṣu trayodaśa ——
㈢གཟུགས་ན་ནི་བཅུ་གསུམ་མོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བརྩི་བར་བྱའོ། །
㈠於色界棄捨十三根。
㈡乃至欲界，漸終至九。
◤iti vistareṇa gaṇanīyam //
㈠如此依前次第，應更廣數。
㈡中間多少，如理應知。
🈪454གཟུགས་ན་ནི་བཅུ་གསུམ་མོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བརྩི་བར་བྱའོ། །
★0◤indriyaprakaraṇe sarva indriyadharmā vicāryante / [049|05]
◤indriyaprakaṇe sarva indriyadharmā vicāryante ——
㈠於根伽蘭他中，簡擇一切根法。應如此知。
㈡分別根中，一切根法，皆應思擇。
🈪དབང་པོའི་སྐབས་སུ་དབང་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེ་ན། འབྲས་བུ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་བོ། །ཡང་ཐ་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །བར་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའོ།
①indriya prakaraṇe sarve indriya dharmās vicāryante
③དབང་པོའི་སྐབས་སུ་དབང་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དབང་པོའི་སྐབས་སུ་དབང་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེ་ན།〖PN+འབྲུས་བུ་མཐའ་མ་གཉིས་དགུས་འཐོབ།〗 འབྲས་བུ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་བོ། །
★0◤atha katamacchrāmaṇyaphalaṃ katibhirindriyaiḥ prāpyate / [049|05-]
◤atha katamacchrāmaṇyaphalaṃ katibhirindriyaiḥ prāpyate ?
①atha katamat śrāmaṇya phalam katibhis indriyais prāpyate
③དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཐ་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །
◤㈠復次何沙門若果，由幾根能得。
㈡二十二根，幾能證得，何沙門果。
◤navāptirantyaphalayoḥ,
㈠〔偈曰〕：【九得邊二果】。
㈡頌曰：【九得邊二果_a 七八九中二_b】。【十一阿羅漢_c 依一容有說】〖17_2_d〗。
🈪455དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་། ཡིད་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་དགུས་འཐོབ་སྟེ། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །གཉིས་ཀྱང་དེ་འཐོབ་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བྲལ་བའི་འཐོབ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【navāptirantya phalayoḥ 】[049|07]
◤navabhirindriyaiḥ prāptirantyaphalayoḥ /
㈠釋曰：由九根至得前後際沙門。
★◤navabhirindriyaiḥ praptirantyaphalayoḥ / ke punarantye / srota-āpattiphalamarhattvaṃ ca / [049|08]
♂navāptirantya[ 10A. 3A. VII ] phalayoḥ navabhirindriyaiḥ prāptirantyaphalayoḥ /
①navāptis antya phalayos navabhis indriyais praptis antya phalayos
③འབྲས་བུ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་བོ་།།
◤ke punarantye ?
㈠若果何者為邊。
①ke punar antye
③ཡང་ཐ་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
①srotas āpatti phalam arhat tvam ca
③རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ་།།
♂ke punarantye / ♂srota{1. MS. here and later on śrota |} āpattiphalamarhattvaṃ ca /
◤srota-āpattiphalam, arhattvaṃ ca /
㈠須陀洹果，及阿羅漢果。前後際所得故。
㈡論曰：邊謂預流阿羅漢果。於沙門果居初後故。
🈪456དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་དགུས་འཐོབ་བོ། །གཉིས་ནི་བདུན་དང་བརྒྱད་དང་དགུས། །ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དག་ནི་རེ་རེ་ཞིང་དབང་པོ་བདུན་ནམ་བརྒྱད་དམ་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བདུན་དག་གིས་འཐོབ་བོ། །
◤ke madhye ?
㈠幾果在中際。
◤sakṛdāgāmiphalam, anāgāmiphalaṃ ca /
㈠斯陀含果，阿那含果。
㈡中謂一來及不還果。此觀初後在中間故。
★0◤ke madhye / sakṛdāgāmiphalamanāgāmiphalaṃ ca / [049|09]
①ke madhye sakṛdāgāmi phalam anāgāmi phalam ca
③བར་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའོ་།
㈢བར་མ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའོ〖PNབུ་དང་།〗། དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་། ཡིད་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་དགུས་འཐོབ་སྟེ།〖PN-ཀུན་ཤེས་པ.......འཐོབ་སྟེ།〗 ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤tatra srota-āpattiphalasya śraddhādibhirājñātāvīndriyavarjyairmana-upekṣendriyābhyāṃ ceti navabhiḥ / [049|09-]
♂tatra srota-āpattiphalasya śraddhādibhirājñātāvīndriya- varjyairmana-upekṣendriyābhyāṃ ceti navabhiḥ /
◤tatra srota-āpattiphalasya śraddhādibhirājñātāvīndriyavarjyairmana upekṣendriyābhyāṃ ceti navabhiḥ /
㈠此中須陀洹果信等，除知已根并意根捨根，由此九根得前際果。
㈡初預流果由九根得。謂意及捨信等五根，未知當知已知，為九。
①tatra srotas āpatti phalasya śraddhā ādibhis ājñāta avi indriya varjyais mana-upekṣa indriyābhyām ca iti navabhis
③དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་། ཡིད་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་དགུས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤ājñāsyāmīndriyamānantaryamārge veditavyamājñendriyaṃ ca vimuktimārge / [049|10-]
◤ājñāsyāmīndriyamānantaryamārge veditavyam,
㈠未知欲知根在次第道。
㈡未知根在無間道。
①ājñāsyāmi indriyam ānantarya mārge veditavyam ājñā indriyam ca vimukti mārge
③ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ་།། ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ་།། གཉིས་ཀྱང་དེ་འཐོབ་སྟེ་།
㈢གཉི་གས་ཀྱང་དེ་འཐོབ་སྟེ། གོ་{61a}རིམས་བཞིན་དུ་བྲལ་བའི་འཐོབ་〖PN-དུ་བྲལ་བའི་འཐོབ།〗པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ājñendriyaṃ ca vimuktimārge /
㈠知根在解脫道。
㈡已知根在解脫道。
◤ubhābhyāṃ hi tasya prāptirvisaṃyogaprāpterāvāhakasanniśrayatvādvā yathākramam /
①ubhābhyāṃ hi tasya prāptir visaṃyoga-prāpter āvāhaka-saṃniśraya-tvād vā yathākramam|
㈠由此二根得須陀洹果。次第能引擇滅至得，及能作彼依止故。
㈡此二相資得最初果。如其次第，於離繫得，能為引因，依因性故。
★◤ubhābhyāṃ hi tasya prāptirvisaṃyogaprāpterāvāhakasanniśrayatvādyathākramam / [049|11-]
♂ubhābhyāṃ hi tasya prāptirvisaṃyogaprāpterāvāhakasanniśrayatvādyathākramam /
①ubhābhyām hi tasya prāptis visaṃyoga prāptes āvāhaka sanniśraya tvāt yathākramam
③གོ་ ****[@61a]**** *་།། རིམས་བཞིན་དུ་བྲལ་བའི་འཐོབ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤arhattvamasya punaḥ śraddhādibhirājñāsyāmīndriyavarjyairmana-indriyeṇa sukhasaumanasyopekṣendriyāṇāṃ cānyatameneti navabhiḥ / [049|12-]
◤arhattvamasya punaḥ —— śraddhādibhiḥ,
㈠復有阿羅漢果信等。
㈡阿羅漢果亦九根得。
①arhat tvam asya punar śraddhā ādibhis ājñāsyāmi indriya varjyais manā aindriyeṇa sukha saumanasya upekṣa indriyāṇām ca anyatamena iti navabhis
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་དགུས་འཐོབ་བོ། །
◤ājñāsyāmīndriyavarjyairmana-indriyeṇa,
㈠除未知欲知根意根，
㈡謂意信等五，已知具知，
◤sukhasaumanasyopekṣendriyāṇāṃ cānyatameneti navabhiḥ /
㈠樂喜捨根中隨一。由此九根得後際果。
㈡及喜樂捨中，隨一為九。已知根在無間道，具知根在解脫道，此二相資得最後果。如其次第，於離繫得能為引因依因性故。
◤saptāṣṭanavabhirdvayoḥ // 16 //
㈠〔偈曰〕：【七八九中二】。
㈡【七八九中二】〖17_2_b〗
★◤ 【saptāṣṭnavabhirdvayoḥ // VAkK_2.16 //】[049|14]
♂saptāṣṭanavabhirdvayoḥ //16//
①sapta aṣṭnavabhis dvayos
③གཉིས་ནི་བདུན་དང་བརྒྱད་དང་དགུས་།།
㈢གཉིས་ནི་བདུན་དང་བརྒྱད་དང་དགུས། །ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དག་ནི་རེ་རེ་ཞིང་དབང་པོ་བདུན་ནམ་〖PNརྣམ།〗བརྒྱད་དམ་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བདུན་དག་གིས་འཐོབ་བོ། །
★★◤sakṛdāgāmyanāgāmiphalayoḥ pratyekaṃ saptabhiraṣṭabhirnavabhiṣcendriyaiḥ prāptiḥ / [049|15]
♂sakṛdāgāmyanāgāmiphalayoḥ pratyekaṃ saptabhiraṣṭabhirnavabhiścendriyaiḥ prāptiḥ /
◤sakṛdāgāmyanāgāmiphalayoḥ pratyekaṃ saptabhiraṣṭabhirnavabhiś cendriyaiḥ prāptiḥ /
㈠釋曰：斯陀含果，阿那含果，觀前後故名中。此二果一一至得，由七八九根。
㈡中間二果，隨其所應，各為七八九根所得。
①sakṛdāgāmi anāgāmi phalayos pratyekam saptabhis aṣṭabhis navabhis ca indriyais prāptis
③ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དག་ནི་རེ་རེ་ཞིང་དབང་པོ་བདུན་ནམ་བརྒྱད་དམ་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་སྟེ་།
★0◤kathaṃ kṛtvā / [049|15-]
◤kathaṃ kṛtvā ?
㈠云何如此。
㈡所以者何。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
★◤sakṛdāgāmiphalaṃ tāvadyadyānupūrvikaḥ prāpnoti sa ca laukikena mārgeṇa tasya saptabhirindriyaiḥ prāptiḥ / [049|16-]
♂sakṛdāgāmiphalaṃ tāvadyadyānupūrvikaḥ{2. MS. tāvadyānupūrvikaḥ |} prāpnoti sa ca laukikena mārgeṇa tasya saptabhirindriyaiḥ prāptiḥ /
◤sakṛdāgāmiphalaṃ tāvad yadyānupūrvīkaḥ prāpnoti,
㈠斯陀含果，若人次第修方得。
㈡且一來果次第證者，
①sakṛdāgāmi phalam tāvat yat yānupūrvikas prāpnoti sa ca laukikena mārgeṇa tasya saptabhis indriyais prāptis
③རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་།
◤sa ca laukikena mārgeṇa,
㈠若依世間道，
㈡依世間道，
◤tasya saptabhirindriyaiḥ prāptiḥ——
㈠此果由七根得。
㈡由七根得。
★0◤pañcabhiḥ śraddhādibhirupekṣāmana-indriyābhyāṃ ceti / [049|17]
◤pañcabhiḥ śraddhādibhiḥ, upekṣāmana-indriyābhyāṃ ceti /
㈠信等五根，并捨意二根。
㈡謂意及捨信等五根。
①pañcabhis śraddhā ādibhis upekṣā mana-indriyābhyām ca iti
③བཏང་སྙོམས་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བདུན་དག་གིས་འཐོབ་བོ་།།
◤atha lokottareṇa mārgeṇa,
㈠若依出世道，
㈡依出世道，
◤tasyāṣṭābhirindriyaiḥ prāptiḥ /
㈠此果由八根得。
㈡由八根得。
★◤atha lokottareṇa mārgeṇa tasyāṣṭabhirindriyai praptiḥ / [049|17-]
♂atha lokottareṇa mārgeṇa tasyāṣṭabhirindriyaiḥ prāptiḥ /
★0◤ājñendriyamaṣṭamaṃ bhavati / [049|18]
◤ājñendriyamaṣṭamaṃ bhavati /
㈠七如前，知根為第八。
㈡謂即前七根，已知根第八。
🈪457འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེས་དབང་པོ་བརྒྱད་དག་གིས་འཐོབ་སྟེ། བརྒྱད་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཕལ་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། གང་དག་ཁོ་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
🈪458གལ་ཏེ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་བདུན་གྱིས་འཐོབ་སྟེ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་འཐོབ་སྟེ། དེ་དང་འདྲའོ། །ཅི་སྟེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
🈪459འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ། རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་འདི་མཐར་གྱིས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །
①atha lokottareṇa mārgeṇa tasya aṣṭabhis indriyai praptis ājña indriyam aṣṭamam bhavati
㈢འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེས་〖PNདེ།〗དབང་པོ་བརྒྱད་དག་གིས་འཐོབ་སྟེ། བརྒྱད་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤atha bhūyovītarāgaḥ prāpnoti,
㈠若先多離欲人，方得此果。
㈡倍離欲貪，超越證者，
◤tasya navabhiḥ,
㈠由九根得。
㈡如預流果，由九根得。
◤yenaiva srota-āpattiphalasya /
㈠如得須陀洹果，
◤anāgāmiphalaṃ yadyānupūrvīkaḥ prāpnoti;
㈠阿那含果，若人次第修方得。
㈡若不還果次第證者，
★◤atha bhūyovītarāgaḥ prāpnoti tasya navabhiryeneva srota-āpattiphalasya / [049|18-]
♂atha bhūyovītarāgaḥ prāpnoti tasya navabhiryeneva{3. Y. yenaiva D. yaireva |} srota-āpattiphalasya /
①atha bhūyovīta rāgas prāpnoti tasya navabhis yena iva srotas āpatti phalasya
③ཅི་སྟེ་ཕལ་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢ཅི་སྟེ་ཕལ་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། གང་དག་ཁོ་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤sa ca laukikena mārgeṇa,
㈠若依世間道，
㈡依世間道，
★0◤anāgāmiphalaṃ yadyānupūrvikaḥ prāpnoti sa ca laukikena mārgeṇa tasya saptabhirindriyaiḥ prāptiḥ / [049|19-]
①anāgāmi phalam yat yānupūrvikas prāpnoti sa ca laukikena mārgeṇa tasya saptabhis indriyais prāptis
③གང་དག་ཁོ་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། གལ་ཏེ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་བདུན་གྱིས་འཐོབ་སྟེ་།
◤tasya saptabhirindriyaiḥ prāptiḥ,
㈠此果由七根得。
㈡由七根得。
🈪460བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ནི་གཉི་གས་ཀྱང་འཐོབ་བོ། །འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་འཇུག་ན་ནད་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། དགུ་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yathā sakṛdāgāmiphalasya / [049|21]
♂yathā sakṛ-[ 10b. 3B. VII ]dāgāmiphalasya /
◤yathā —— sakṛdāgāmiphalasya /
㈠如前所說，得斯陀含果。
①yathā sakṛdāgāmi phalasya
③ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་།།
㈢གལ་ཏེ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མཐར་གྱིས་འཐོབ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ:དབང་པོ་བདུན་གྱིས་འཐོབ་སྟེ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤atha lokottareṇa mārgeṇa tasyāṣṭabhistathaiva / [049|21-]
◤atha lokottareṇa mārgeṇa,
㈠若依出世道，
㈡依出世道，
①atha lokottareṇa mārgeṇa tasya aṣṭabhis tathā eva
③འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་〖PN-དབང་པོ།〗བརྒྱད་ཀྱིས་འཐོབ་སྟེ། དེ་དང་འདྲའོ། །
◤tasyāṣṭābhistathaiva /
㈠此果由八根得，亦如前所說，得斯陀含果。
㈡由八根得。如前次第，得一來果。
★0◤atha vītarāgaḥ prāpnoti tasya navabhiḥ / [049|22]
◤atha vītarāgaḥ prāpnoti,
㈠若先已離欲人，方得此果。
㈡全離欲貪，超越證者，
①atha vīta rāgas prāpnoti tasya navabhis
③དེ་དང་འདྲའོ་།། ཅི་སྟེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢ཅི་སྟེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་གིས་འཐོབ་ན་ནི་དེ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤tasya navabhiḥ prāptiḥ;
㈠由九根得。
㈡由九根得。
★◤yathā srota-āpattiphalasya / [049|22-]
♂yathā srota-āpattiphalasya /
◤yathā —— srota-āpattiphalasya /
㈠亦如前所說，得斯陀含果。
㈡如前超越，得一來果。
①yathā srotas āpatti phalasya
③རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤[049|22-049|23]
★0◤ayaṃ tu viśeṣaḥ /
◤ayaṃ tu viśeṣaḥ ——
㈠此果與前果有異。
㈡總說雖然，而有差別。
①ayam tu viśeṣas
③འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ། རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །
★◤sukhasaumanasyopekṣendriyāṇāmanyatamaṃ bhavati / [049|23-]
♂sukhasaumanasyopekṣendriyāṇāmanyatamaṃ{4. D. anyatamad |} bhavati /
◤sukhasaumanasyopekṣendriyāṇāmanyatamaṃ bhavati; niśrayaviśeṣāt /
㈠謂樂喜捨隨一根相應，由依止差別故。
㈡謂此依地有差別故，樂喜捨中可隨取一。前果超越，唯一捨根。
★0◤niśrayaviśeṣāt / [049|24]
①sukha saumanasya upekṣa indriyāṇām anyatamam bhavati niśraya viśeṣāt
③རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་ནོ་།།
★◤yadāpyayamānupūrviko navame vimūktimārge tīkṣṇenriyatvā ddhyānaṃ praviśāti laukikena mārgeṇa tadāpyaṣṭābhirindriyairanāgāmiphalaṃ prāpnoti / [049|24-]
♂yadāpyayamānupūrviko navame vimuktimārge tīkṣṇendriyatvā{5. D. omits tīkṣṇendriyatvāt |}ddhyānaṃ praviśati laukikena mārgeṇa tadāpyaṣṭābhirindriyairanāgāmiphalaṃ prāpnoti /
◤yadāpyayamānupūrvīko navame vimuktimārge tīkṣṇendriyatvād dhyānaṃ praviśati laukikena mārgeṇa,
㈠若次第修人，於第九解脫道，若入根本定，依世間道，
㈡又次第證不還果者，若於第九解脫道中，入根本地，依世間道，
①yadā api aya mānupūrvikas navame vimūkti mārge tīkṣṇenriyatvā ddhyānam praviśāti laukikena mārgeṇa tadā api aṣṭābhis indriyais anāgāmi phalam pr
③གང་གི་ཚེ་འདི་མཐར་གྱིས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་སྟེ་།
㈢གང་གི་ཚེ་འདི་མཐར་གྱིས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tadāpyaṣṭābhirindriyairanāgāmiphalaṃ prāpnoti /
㈠是時由八根得阿那含果。
㈡由八根得。
◤tatra hi navame vimuktimārge saumanasyendriyamaṣṭamaṃ bhavati /
㈠何以故。於第九解脫道中，喜根為第八。
★◤tatrahi navame vimuktimārge saumanasyendriyamaṣṭamaṃ / [049|26]
①tatra hi navame vimukti mārge saumanasya indriyam aṣṭamam
③དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་པ་ལ་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤ānantaryamārge tūpekṣendriyameva,
㈠於次第道則用捨根定。
㈡彼無間道捨受相應。解脫道中復有喜受。
◤nityamubhābhyāṃ ca tasya prāptaḥ /
㈠由此二根得阿那含果。
㈡此二相資，得第三果。於離繫得二因如前。
★◤bhavatyānantaryamārge tūpekṣendriyameva nityamubhābhyāṃ ca tasya prāptiḥ / [049|26-]
♂tatra{6. D. tasya |} hi navame vimuktimārge saumanasyendriyamaṣṭamaṃ bhavatyānantaryamārge tūpekṣendriyameva nityamubhābhyāṃ ca tasya prāptiḥ /
①bhavati ānantarya mārge tu upekṣa indriyam eva nityam ubhābhyām ca tasya prāptis
③བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ནི་ ****[@61b]**** ་གཉི་གས་ཀྱང་འཐོབ་བོ་།།
㈢བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ནི་{61b}གཉི་གས་ཀྱང་འཐོབ་བོ། །
◤atha lokottareṇa praviśati,
㈠若人依出世道，入第九解脫道。
㈡依出世道，
◤tasya navabhirindriyaiḥ prāptiḥ /
㈠是人則由九根得阿那含果。
㈡由九根得。
★◤atha lokottareṇa praviśāti tasya navabhirindriyaiḥ prāptiḥ / [049|27-]
♂atha lokottareṇa praviśati tasya navabhirindriyaiḥ prāptiḥ /
①atha loka uttareṇa praviśāti tasya navabhis indriyais prāptis
③འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་འཇུག་ན་ནད་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་འཇུག་ན་ནི་དེ་དབང་པོ་དགུས་འཐོབ་སྟེ། དགུ་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ājñenriyaṃ navamaṃ bhavati / [049|28]
♂ājñendriyaṃ navamaṃ bhavati /
◤ājñendriyaṃ navamaṃ bhavati // 16 //
㈠此中知根為第九。
㈡八根如前，已知第九。無間解脫，此俱有故。
①ājñenriyam navamam bhavati
③དགུ་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
◤yattarhi abhidharma uktam ——
㈠若爾阿毘達磨藏中，云何說如此。
㈡豈不根本，阿毘達磨。
◤“katibhirindriyairarhattvaṃ prāpnotītyāha——ekādaśabhiḥ ” iti,
㈠彼藏中說：由幾根能得阿羅漢果。彼中答由十一根。
㈡問由幾根得阿羅漢，答十一根。
🈪461འོ་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་དབང་པོ་དུ་ཞིག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གིས་འཐོབ་པོ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེས་བཤད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དགུ་ཁོ་ནས་འཐོབ་སྟེ། བཅུ་གཅིག་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་ཉིད། །འགའ་ཞིག་སྲིད་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན། །གང་ཟག་གཅིག་འགའ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པ་སྲིད་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་བཅུ་གཅིག་གིས་ཞེས་བཤད་ཀྱི། །བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དོ། །
★◤yattarhyabhidharma uktaṃ “katibhirindriyairarhattvaṃ prapnotītyāha ekādaśbhhiriti” / [049|28-050|01]
♂yattarhyabhidharma @050 uktaṃ “katibhirindriyairarhattvaṃ prāpnotītyāha ekādaśabhiriti” /
①yat tarhi abhidharmas uktam katibhis indriyais arhat tvam prapnoti iti āha ekādaśbhhis iti
③འོ་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་དབང་པོ་དུ་ཞིག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢འོ་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་དབང་པོ་དུ་ཞིག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གིས་འཐོབ་པོ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེས་བཤད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དགུ་ཁོ་ནས་འཐོབ་སྟེ། བཅུ་གཅིག་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་ཉིད། །འགའ་ཞིག་སྲིད་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན། །གང་ཟག་གཅིག་〖PN+ཏུ།〗འགའ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་〖PN-དང་།〗བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པ་སྲིད་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་བཅུ་གཅིག་གིས་ཞེས་བཤད་ཀྱི། །བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དོ། །
★0◤tat kathaṃ navabhirityucyate / [050|01-]
◤tat kathaṃ navabhirityucyate ?
㈠云何此中說由九根得。
㈡云何乃言由九根得。
①tat katham navabhis iti ucyate
③བཅུ་གཅིག་གིས་འཐོབ་པོ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དགུ་དག་གིས་འཐོབ་ཅེས་བཤད་ཅེ་ན་།
★0◤navabhireva tat prāpnoti / [050|02]
◤navabhireva tat prāpnoti /
㈠定由九根。
㈡實得第四，但由九根。
①navabhis eva tat prāpnoti
③དེ་ནི་དགུ་ཁོ་ནས་འཐོབ་སྟེ་།
◤ekādaśabhirarhattvamuktaṃ tv ekasya sambhavāt /
㈠〔偈曰〕：【十一得羅漢 說依一人成】。
㈡而本論言十一根者，依一身中容有故說。
★★◤ 【ekādaśabhirarhattavamuktaṃ tvekasya saṃbhavāt /】[050|03]
♂ekādaśabhirarhattvamuktaṃ tvekasya saṃbhavāt /
①ekādaśabhis arhattavam uktam tu ekasya saṃbhavāt
③བཅུ་གཅིག་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་།། འགའ་ཞིག་སྲིད་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན་།།
★◤asti saṃbhavo yadekaḥ pudgalaḥ parihāya parihāya sukhasaumanasyīpekṣābhirarhattvaṃ prāpnuyādata ekādaśabhirityuktam / [050|04-]
♂asti saṃbhavo yadekaḥ pudgalaḥ parihāya parihāya sukhasaumanasyopekṣābhirarhattvaṃ prāpnuyādata ekādaśa- bhirityuktam /
◤asti sambhavo yadekaḥ pudgalaḥ parihāya parihāya sukhasaumanasyopekṣābhirarhattvaṃ prāpnuyād,
㈠釋曰：有如此道理。是一人已退，已退由樂喜捨根，更得阿羅漢果。
㈡謂容有一補特伽羅，從無學位數數退已，由樂喜捨隨一現前，數復證得阿羅漢果。
①asti saṃbhavas yat ekas pudgalas parihāya parihāya sukha saumanasyīpekṣābhis arhat tvam prāpnuyāt atas ekādaśabhis iti uktam
③གང་ཟག་གཅིག་འགའ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པ་སྲིད་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་བཅུ་གཅིག་གིས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་།།
◤ata ekādaśabhirityuktam /
㈠是故說由十一根。
㈡由斯本論，說十一根。
◤na tu khalu sambhavo 'sti sukhādīnām ekasmin kāle /
㈠無有是處。樂受等三根，於一時中俱得生。
㈡然無一時，三受俱起。是故今說定由九根。
★0◤natu khalu saṃbhavo 'sti sukhādīnāmekasmin kāle / [050|05-]
①na tu khalu saṃbhavas sti sukha ādīnām ekasmin kāle
③བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྲིད་པ་ནི་མེད་དོ་།།
★★◤kathamanāgābhino 'pyeṣa prasaṅgo na bhavati / [050|06]
♂kathamanāgāmino 'pyeṣa prasaṅgo na bhavati /
◤kathamanāgāmino 'pyeṣa prasaṅgo na bhavati ?
㈠云何於阿那含人，不論如此義。
㈡於不還果中，何不如是說。
🈪462འདི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཕན་ཆད་ནམ་ཡང་བདེ་བའི་དབང་པོས་འཐོབ་པ་མེད་དོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ། དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ལམ་གཉིས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①katham anāgābhino apyeṣa prasaṅgas na bhavati
③འདི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཕན་ཆད་ནམ་ཡང་བདེ་བའི་དབང་པོས་འཐོབ་པ་མེད་དོ། །
◤na hyasau parihīṇaḥ kadācit sukhendriyeṇa prāpnoti /
㈠此阿那含，不得如此。何以故。無先已退後時，由樂根更證本果故。
㈡以無樂根證不還果，而於後時得有退義，亦無退已。
★◤nahyasau parihīṇaḥ kadācitsukhendriyeṇa prāpnnoti na ca vītarāgapūrvī parihīyate / [050|06-]
♂nahyasau parihīṇaḥ kadācitsukhendriyeṇa prāpnoti na ca vītarāgapūrvī parihīyate /
◤na ca vītarāgapūrvī parihīyate;
㈠復次若先離欲人，無退墮義。
㈡由樂復得，非先離欲，超證第三，有還退義。
★◤tadvairāgyasya dvimārgaprāpaṇāt / [050|07-]
♂tadvairāgyasya [ 11a. 3A. VIII ]dvimārgaprāpaṇāt / ♂idaṃ vicāryate /
◤tadvairāgyasya dvimārgaprāpaṇāt //
㈠此人離欲，二道所證故。
㈡此離欲果，二道所得，極堅牢故。
①na hi asau parihīṇas kadācid sukha indriyeṇa prāpnnoti na ca vīta rāga pūrvī parihīyate tad vairāgyasya dvi mārga prāpaṇāt
③འདི་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཕན་ཆད་ནམ་ཡང་བདེ་བའི་དབང་པོས་འཐོབ་པ་མེད་དོ་;་།འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ། དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ལམ་གཉིས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ། དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ལམ་གཉིས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤idaṃ vicāryate ——
㈠此義應當思量。
㈡今應思擇。
◤katamenendriyeṇa samanvāgataḥ katibhiravaśyaṃ samanvāgato bhavati ?
㈠與何根共相應。有幾根必定共相應。
㈡成就何根。彼諸根中幾定成就。
🈪463དབང་པོ་གང་ཞིག་དང་ལྡན་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་དག་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་དང་ནི་སྲོག་དང་ནི། །ཡིད་དང་ལྡན་ལ་ངེས་གསུམ་ལྡན། །གང་ཞིག་བཏང་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་ལྡན་བ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་དང་ངོ་། །
★◤idaṃ vicāryate/ katamenendriyeṇa samanvāgataḥ katibhiḥ avaśyaṃ samanvāgato bhavati / [050|09]
♂katamenendriyeṇa samanvāgataḥ katibhiḥ avaśyaṃ samanvāgato bhavati /
◤tatra ——
㈠此中〔偈曰〕：
㈡頌曰：
★◤tatra[050|10]
①idam vicāryate katamena indriyeṇa samanvāgatas katibhis avaśyam samanvāgatas bhavati tatra
③དབང་པོ་གང་ཞིག་དང་ལྡན་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་དག་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དབང་པོ་གང་ཞིག་དང་ལྡན་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་〖PN+དུ།〗དག་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་དང་ནི་སྲོག་དང་ནི། །ཡིད་དང་ལྡན་ལ་ངེས་གསུམ་ལྡན། །གང་ཞིག་བཏང་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་〖PNདང་།〗ཉིད་དང་ངོ་། །
◤upekṣājīvitamanoyukto 'vaśyaṃ trayānvitaḥ // 17 //
㈠【捨命意相應 必與三相應】。
㈡【成就命意捨_a 各定成就三_b】。【若成就樂身_c 各定成就四】〖18_2_d〗。 【成眼等及喜_a 各定成五根_b】。【若成就苦根_c 彼定成就七】〖19_2_d〗。【若成女男憂_a 信等各成八_b】。【二無漏十一_c 初無漏十三】〖20_2_d〗。
★◤ 【upekṣājīvitamanoyukto 'vaśyaṃ trayānvitaḥ // VAkK_2.17 //】[050|11]
♂tatra upekṣājīvitamanoyukto 'vaśyaṃ trayānvitaḥ //17//
①upekṣā jīvita manas yuktas avaśyam traya anvitas
③དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་དང་ནི་སྲོག་དང་ནི་།། ཡིད་དང་ལྡན་ལ་ངེས་གསུམ་ལྡན་།།
◤ya eṣāmupekṣādīnāmanyatamena samanvāgataḥ,
㈠釋曰：若人與捨等根，隨一相應，
㈡論曰：命意捨中，隨成就一，
◤so 'vaśyaṃ tribhirindriyaiḥ samanvāgato bhavatyebhireva /
㈠此人必與三根相應。三根者，謂捨命意。
㈡彼定成就，如是三根。
★0◤ya eṣāmupekṣādīnāmanyatamena samanvāgataḥ so 'vaśyaṃ tribhirindriyaiḥ samanvāgato bhavatyebhireva / [050|12-]
①yas eṣām upekṣa ādīnām anyatamena samanvāgatas sas avaśyam tribhis indriyais samanvāgatas bhavati ebhis eva
③གང་ཞིག་བཏང་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་ལྡན་བ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་དང་ངོ་།།
◤na hy eṣām anyo 'nyena vinā samanvāgamaḥ /
㈠何以故。此三更互無離相應故。
㈡非此三中隨有所闕，可有成就所餘根者。
🈪464འདི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མེད་ན་མི་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ནི་མ་ངེས་ཏེ། ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་རྣམ་པར་ཉམས་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★★◤nahyeṣāmanyo 'ynena vinā samanvāgamaḥ / śeṣaistvaniyamaḥ / [050|13]
♂nahyeṣāmanyo 'nyena vinā samanvāgamaḥ{1. D. samanvāgataḥ |} / ♂śeṣaistvaniyamaḥ /
◤śeṣaistvaniyamaḥ ——
㈠與餘根相應則不定。
㈡除此三根，餘皆不定。
★0◤syātsamanvāgataḥ syādasamanvāgataḥ / [050|13-]
◤syāt samanvāgataḥ,
㈠或相應，
㈡謂或成就，
🈪465ལུས་ཀྱི་དབང་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །མོའི་དབང་པོ་དང་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་། རྣམ་པར་ཉམས་པ་དང་མི་ལྡན་ཏེ། ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ན་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
🈪466སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་མི་ལྡན་ནོ། །ཡིད་མེ་བདེ་བ་དང་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མི་ལྡན་ནོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པར་མི་ལྡན་ནོ། །ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། མཐོང་བ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་མི་ལྡན་ནོ། །
①na hi eṣām anyas ynena vinā samanvāgamas śeṣais tu a niyamas syāt samanvāgatas syāt asamanvāgatas
㈢འདི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མེད་ན་མི་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ནི་མ་ངེས་ཏེ། ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
◤syādasamanvāgataḥ /
㈠或不相應。
㈡或不成就。
★◤tatra tāvaccakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyai rārūpyopapanno na samanvāgataḥ / [050|14-]
♂tatra tāvaccakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyai{2. D. cakṣurādibhiḥ saptabhiḥ |}rārūpyopapanno{3. Y. ārūpyadhātūpapanno |} na samanvāgataḥ /
◤tatra tāvaccakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyairārūpyadhātūpapanno na samanvāgataḥ /
㈠此中生無色界人，與眼耳鼻舌根不相應。
㈡此中眼耳鼻舌四根，生無色界，定不成就。
①tatra tāvat cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā indriyais rārūpya upapannas na samanvāgatas
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་〖PN+དང་།〗ནི་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★◤kāmadhātau ca yenāpratilabdhavihīnāni / [050|15]
♂kāmadhātau ca yenāpratilabdha- vihīnāni / ♂{4. D. omits kāyendriyeṇā... evaṃ puruṣendriyeṇa |} kāyendriyeṇārūpyopapanno na samanvāgataḥ /
◤kāmadhātau ca yenāpratilabdhavihīnāni /
㈠於欲界亦爾，謂若人未得及已失。
㈡若生欲界，未得已失，亦不成就。
◤kāyendriyeṇārūpyopapanno na samanvāgataḥ /
㈠生無色界人，與身根不相應。
㈡身根唯有，生無色界，定不成就。
★◤kāyendriyeṇārūpyopapanno na samanvāgataḥ / [050|15-]
①kāmadhātau ca yena apratilabdha vihīnāni kāya indriyeṇa arūpya upapannas na samanvāgatas
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་རྣམ་པར་ཉམས་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ་།། ལུས་ཀྱི་དབང་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ་།།
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་རྣམ་པར་ཉམས་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★◤strīndriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ / kāmadhatau yenāpratilabdhavihīnam / [050|16]
㈢ལུས་ཀྱི་དབང་པོ〖PN+དང་།〗་ནི་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
♂strīndriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ / kāmadhātau yenāpratilabdhavihīnam /
◤strīndriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ /
㈠生色無色界人，與女根不相應。
㈡女男二根，生上二界，定不成就。
①strī indriyeṇa rūpa ārūpya upapannas
㈢མོའི་དབང་པོ་དང་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
◤kāmadhātau yenāpratilabdhavihīnam /
㈠於欲界亦爾，謂若未得及已失。
㈡若生欲界，未得已失，亦不成就。
①kāmadhatau yena apratilabdha vihīnam
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་། རྣམ་པར་ཉམས་པ་དང་མི་ལྡན་ཏེ་།
♂evaṃ puruṣendriyeṇa{4. D. omits kāyendriyeṇā... evaṃ puruṣendriyeṇa |} /
◤evaṃ puruṣendriyeṇa /
㈠與男根亦爾。
★◤evaṃ puruṣendriyeṇa / [050|16-]
♂sukhendriyeṇa caturdhyānārūpyopapannaḥ{5. D. caturthadhyānādyupapannaḥ |} pṛthagjano{6. Y. pṛthagjanāḥ |} na samanvāgataḥ{7. Y. samanvāgatāḥ |} /
①evam puruṣa indriyeṇa
③ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ་།།
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དང་། རྣམ་པར་ཉམས་པ་དང་མི་ལྡན་ཏེ། ཕོའི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །
◤sukhendriyeṇa caturdhyānārūpyopapannāḥ pṛthagjanā na samanvāgatāḥ /
㈠若凡夫人，生第四定，第二定處，及無色界，與樂根不相應。
㈡樂根異生，生第四定，及無色界，定不成就。
★◤sukhendriyeṇa caturdhyānārūpyopapannaḥ pṛthagjano na samanvāgataḥ / [050|17]
①sukha indriyeṇa catur dhyāna ārūpya upapannas pṛthagjanas na samanvāgatas
㈢བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་གཟུགས་མེད་པར་{62a}སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★★◤saumanasyendriyeṇa tṛtīyacaturthadhyānārūpyopapannaḥ pṛthagjana eva / [050|18]
♂saumanasyendriyeṇa tṛtīyacaturthadhyānārūpyopapannaḥ{8. Y. D. ...pannāḥ |} pṛthagjana{9. D. pṛthagjanāḥ |} eva /
◤saumanasyendriyeṇa tṛtīyacaturthadhyānārūpyopapannāḥ pṛthagjanā eva /
㈠若凡夫生第三定第四定，及無色界，與喜根不相應。
㈡喜根異生，生三四定，及無色界，定不成就。
①saumanasya indriyeṇa tṛtīya caturtha dhyāna ārūpya upapannas pṛthagjanas eva
㈢ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ནི་བསམ་གཏན་〖PN+བསམ་གཏན།〗གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ན་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★◤duḥkhendriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ / [050|18-]
♂duḥkhendriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ{10. D. ...pannāḥ |} /
◤duḥkhendriyeṇa rūpārūpyopapannaḥ /
㈠若凡夫生色無色界，與苦根不相應。
㈡苦根若生，色無色界，定不成就。
★0◤daurmanasyena kāmavītarāgaḥ / [050|19]
◤daurmanasyena kāmavītarāgaḥ /
㈠若離欲人，與憂根不相應。
㈡憂根一切離欲貪者，定不成就。
①duḥkha indriyeṇa rūpārūpya upapannas daurmanasyena kāma vīta rāgas
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་མི་ལྡན་ནོ་།། ཡིད་མ་བདེ་བ་དང་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མི་ལྡན་ནོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་མི་ལྡན་ནོ། །
★0◤śraddhādibhiḥ samucchinnakuśalamūlaḥ / [050|19-]
㈢ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ནི:འདོད་པའི་〖PN-འདོད་པའི།〗འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མི་ལྡན་ནོ། །
◤śraddhādibhiḥ samucchinnakuśalamūlaḥ /
㈠若斷善根人，與信等根不相應。
㈡信等五根，善根斷者，定不成就。
①śraddhā ādibhis samucchinna kuśala mūlas
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པར་〖PNཔ།〗མི་ལྡན་ནོ། །
★★◤ājñāsyāmīndriyeṇa pṛthagjanaphalathānasamanvāgatāḥ / [050|20]
♂ājñāsyāmīndriyeṇa pṛthagjanaphalasthānasamanvāgatāḥ /
◤ājñāsyāmīndriyeṇa pṛthagjanaphalasthā na samanvāgatāḥ /
㈠凡夫及至得果人，與未知欲知根不相應。
㈡初無漏根，一切異生，及已住果，定不成就。
①ājñāsyāmi indriyeṇa pṛthagjana phala thāna samanvāgatās
㈢ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དག་དང་〖PN-དང་།〗མི་ལྡན་ནོ། །
★0◤ājñendriyeṇa pṛthagjanadarśanāśaikṣamārgasthāḥ / [050|20-]
◤ājñendriyeṇa pṛthagjanadarśanāśaikṣamārgasthāḥ /
㈠凡夫及見道人無學道人，與知根不相應。
㈡次無漏根，一切異生，見道無學，定不成就。
①ājña indriyeṇa pṛthagjana darśana aśaikṣa mārga sthās
㈢ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། མཐོང་བ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་〖PN-ནི།〗མི་ལྡན་ནོ། །
★★◤ājñātāvīndriyeṇa pṛthagjanaśaikṣaikṣyā asamanvāgatāḥ / [050|21]
♂ājñātāvīndriyeṇa pṛthagjanaśaikṣyā asamanvāgatāḥ /
◤ājñātāvīndriyeṇa pṛthagjanaśaikṣyā asamanvāgatāḥ /
㈠凡夫及有學人，與知已根不相應。
㈡後無漏根，一切異生，及有學位，定不成就。
🈪467ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་སློབ་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ། །མ་བཀག་པའི་གནས་སྐབས་དག་ཏུ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བདེ་ལུས་ལྡན་ལ་བཞི་དག་དང་། །གང་ཞིག་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་བདེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་བོ་དེ་དག་དང་། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཞི་དང་ལྡན་ལ། གང་ཞིག་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་ལྡན་བ་དེ་ཡང་གསུམ་པོ་དེ་དག་དང་། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །
①ājñāta avi indriyeṇa pṛthagjana śaikṣaikṣyās asamanvāgatās
③ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་སློབ་པ་དག་དང་མི་ལྡན་ནོ་།།
㈢ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ནི་〖PN-ནི། 〗སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་སློབ་པ་དག་དང་〖PN-དང་། 〗མི་ལྡན་ནོ། །
★★◤apratipiddhāsvavasthāsu yathoktasamanvāgato veditavyaḥ / [050|22]
♂apratiṣiddhāsvavasthāsu yathoktasamanvāgato veditavyaḥ /
◤apratiṣiddhāsvavasthāsu yathoktasamanvāgato veditavyaḥ // 17 //
㈠於非遮位中，如前所說，應知與餘根相應。
㈡於非遮位，應知如前所說，諸根皆定成就。
①apratipiddhāsu avasthāsu yathā ukta samanvāgatas veditavyas
㈢མ་བཀག་པའི་གནས་སྐབས་དག་ཏུ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
0◤ 【caturbhiḥ sukha[ 11b. 3B. VII ]kāyābhyāṃ 】[050|23]
㈠〔偈曰〕：【與四有樂身】。
①caturbhis sukha-kāyābhyām
★0◤yaḥ sukhendriyeṇa samanvāgataḥ so 'vaśyaṃ caturbhirindriyais
◤yaḥ sukhendriyeṇa samanvāgataḥ, so 'vaśyaṃ caturbhirindriyaiḥ ——
㈠釋曰：若人與樂根相應，此人必與四根相應。
㈡若成樂根，定成就四。
①yas sukha indriyeṇa samanvāgatas sas avaśyam caturbhis indriyais
★0◤taiśca tribhirupekṣādibhiḥ sukhendriyeṇa ca / [050|24-]
◤taiś ca tribhirupekṣādibhiḥ, sukhendriyeṇa ca /
㈠謂捨等三根，及樂根。
㈡謂命意捨，及此樂根。
①tais ca tribhis upekṣa ādibhis sukha indriyeṇa ca
㈢བདེ་ལུས་ལྡན་ལ་བཞི་དག་དང་། །གང་ཞིག་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་དང་། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཞི་དང་ལྡན་ལ།
★0◤yaḥ kāyendriyeṇa so 'pi caturbhistaiśca tribhiḥ kāyendriyeṇa ca / [050|25]
◤yaḥ kāyendriyeṇa, so 'pi caturbhiḥ ——
㈠若人與身根相應，此人必與四根相應。
㈡若成身根，亦定成四。
◤taiś ca tribhiḥ, kāyendriyeṇa ca /
㈠三如前，并身根。
㈡謂命意捨，及此身根。
㈢གང་ཞིག་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་གསུམ་པོ་དེ་དག་དང་། ལུས་ཀྱི་〖PN+དབང་པོ་དང་། 〗དབང་པོ་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【pañcabhiścakṣurādimān /】[051|01]
♂@051 pañcabhiścakṣurādimān /
◤pañcabhiś cakṣurādimān,
㈠〔偈曰〕：【與五有眼等】。
①yas kāya indriyeṇa sas api caturbhis tais ca tribhis kāya indriyeṇa ca pañcabhis cakṣus ādimān
ⅱ㈢མིག་སོགས་ལྡན་ལ་ལྔ་དང་ལྡན། །
◤yaś cakṣurindriyeṇa,
㈠釋曰：若人與眼根相應，
㈡若成眼根，
◤so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥkāyendriyaiḥ, tena ca /
㈠此人必與五根相應。謂捨命意身及眼根。
㈡定成就五。謂命意捨身根眼根。
★★◤yaścakṣurindriyeṇa so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥ kāyendriyaistena ca/ [051|02]
♂yaścakṣurindriyeṇa so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥkāyendriyaistena ca /
①yas cakṣus indriyeṇa sas avaśyam pañcabhis upekṣā jīvita manas kāya indriyais tena ca
㈢གང་ཞིག་མིག་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་བ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་། དེ་དང་དབང་པོ་ལྔ་དང་ལྡན་ཏེ།
★◤evaṃ śrotraghrāṇajihvendriyairveditavyam / [051|02-]
♂evaṃ śrotraghrāṇajihvendriyai- rveditavyam /
◤evaṃ śrotraghrāṇajihvendriyairveditavyam /
㈠與耳鼻舌相應，應知亦爾。
㈡耳鼻舌根，應知亦五，前四如眼，第五自根。
①evam śrotra ghrāṇa jihvā indriyais veditavyam
㈢རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེའི་དབང་པོ་དག་དང་ལྡན་བ་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤saumanasyī ca,
㈠〔偈曰〕：【有喜亦】。
★◤ 【saumanasyī ca 】[051|04]
㈢ཡིད་བདེ་ལྡན་ཡང་།
◤yaś cāpi saumanasyendriyeṇa,
㈠釋曰：若人與喜根相應，
㈡若成喜根，
◤so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥsukhasaumanasyaiḥ /
㈠此人必與五根相應。謂捨命意樂及喜根。
㈡亦定成五。謂命意捨樂根喜根。
★◤yaścāpi saumanasyendriyeṇa so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥsukhasaumanasyaiḥ / [051|05]
♂saumanasyī ca yaścāpi saumanasyendriyeṇa so 'vaśyaṃ pañcabhirupekṣājīvitamanaḥsukhasaumanasyaiḥ /
①sauma nasyī ca yas ca api saumanasya indriyeṇa sas avaśyam pañcabhis upekṣā jīvita manas sukha saumanasyais
㈢གང་ཞིག་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་དབང་པོ་ལྔ་དང་ལྡན་ནོ། །
★★◤dvitīyadhyānajastṛtīyadhyānālābhī katamena sukhendriyeṇa samanvāgato bhavati / [051|06]
♂dvitīyadhyānaja- stṛtīyadhyānālābhī katamena sukhendriyeṇa samanvāgato bhavati /
◤dvitīyadhyānajastṛtīyālābhī katamena sukhendriyeṇa samanvāgato bhavati ?
㈠若人生第二定，未得第三定。與何樂根相應。
㈡第二靜慮地生，未得第三靜慮。捨下未得上，此成何樂根。
🈪469བསམ་གཏན་གཉིས་པར་སྐྱེས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མ་ཐོབ་པ་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལྡན་ནོ།
①dvitīya dhyāna jas tṛtīya dhyāna alābhī katamena sukha indriyeṇa samanvāgatas bhavati
③བསམ་གཏན་གཉིས་པར་སྐྱེས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མ་ཐོབ་པ་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་པར་སྐྱེས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མ་〖PNལ། 〗ཐོབ་པ་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་དག་〖PN-དག། 〗དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལྡན་ནོ།
★0◤kliṣṭena tṛtīyadhyānabhūmikena / [051|07]
◤kliṣṭena tṛtīyadhyānabhūmikena /
㈠與第三定染污樂根相應。
㈡當言成就第三靜慮染污樂根。餘未得故。
①kliṣṭena tṛtīya dhyāna bhūmikena
③བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལྡན་ནོ་།
◤duḥkhī tu saptabhiḥ,
㈠〔偈曰〕：【有苦 與七】。
🈪སྡུག་བསྔལ་ལྡན། བདུན་དང་། གང་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ལྡན་བདེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལུས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དག་དང་ཚོར་བའི་དབང་པོ་བཞི་དང་བདུན་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【duḥkhī tu saptabhiḥ /】[051|08]
◤yo duḥkhendriyeṇa,
㈠釋曰：若人與苦根相應，
㈡若成苦根，
◤so 'vaśyaṃ saptabhiḥ kāyajīvitamanobhiś catubhirvedanendriyaiḥ /
㈠此人必與七根相應。謂身命意及餘四受相應。
㈡定成就七。謂身命意四受，除憂。
★◤yo duḥkhendriyeṇa so 'vaśyaṃ saptabhiḥ kāyajīvitamanobhiścaturbhirvedanendriyaiḥ / [051|09]
♂duḥkhī tu saptabhiḥ yo duḥkhendriyeṇa so 'vaśyaṃ saptabhiḥ kāyajīvitamanobhiścaturbhirvedanendriyaiḥ /
①duḥkhī tu saptabhis yas duḥkha indriyeṇa sas avaśyam saptabhis kāya jīvita manobhis caturbhis vedanā indriyais
㈢སྡུག་བསྔལ་ལྡན། བདུན་དང་། གང་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལུས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དག་དང་ཚོར་བའི་དབང་པོ་བཞི་དང་བདུན་དང་ལྡན་ནོ། །
◤strīndriyādimān // 18 // aṣṭābhiḥ,
㈠〔偈曰〕：【有女等 與八】。
🈪མོའི་དབང་སོགས་ལྡན། བརྒྱད་དང་། གང་ཞིག་མོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བདུན་པོ་དེ་དག་དང་མོའི་དབང་པ་དང་བརྒྱད་དང་ལྡན་ན། །སོགས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་སྟེ། དེ་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། བདུན་པོ་དེ་དག་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【strīndriyādimān // VAkK_2.18 //】[051|10]
①strī indriya ādimān
③མོའི་དབང་སོགས་ལྡན་།
㈢མོའི་དབང་སོགས་ལྡན། བརྒྱད་དང་། གང་ཞིག་མོའི〖PN+དབང་པོ།〗་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བདུན་པོ་དེ་དག་དང་མོའི་{62b}དབང་པོ་དང་བརྒྱད་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་ནོ། །
★◤ 【aṣṭābhiḥ】[051|11]
♂strīndriyādimān{1. MS. ....mānaṣṭābhiḥ|} //18//
◤yaḥ strīndriyeṇa samanvāgataḥ so 'vaśyamaṣṭābhiḥ ——
㈠釋曰：若人與女根相應，此人必與八根相應。
㈡若成女根，定成就八。
★◤yaḥ strīndriyeṇa samanvāgataḥ so 'vaśyamaṣṭabhiḥ taiśca saptabhiḥ strīndriyeṇaca / [051|12]
♂aṣṭābhiḥ yaḥ strīndriyeṇa samanvāgataḥ so 'vaśyamaṣṭabhiḥ taiśca saptabhiḥ strīndriyeṇa ca /
①aṣṭābhis yas strī indriyeṇa samanvāgatas sas avaśyam aṣṭabhis tais ca saptabhis strī indriyeṇa ca
③བརྒྱད་དང་། གང་ཞིག་མོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བདུན་པོ་དེ་དག་དང་མོའི་ ****[@62b]**** ་དབང་པོ་དང་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ་།།
◤taiś ca saptabhiḥ,
㈠七如前。
㈡七如苦說。
◤strīndriyeṇa ca /
㈠及女根等。
㈡第八女根。
★★◤ādiśabdena puruṣendriyadaurmanasyaśaraddhādīnāṃ saṃgrahaḥ / [051|13]
♂ādiśabdena puruṣendriyadaurmanasyaśraddhādīnāṃ saṃgrahaḥ /
◤ādiśabdena puruṣendriyadaurmanasyaśraddhādīnāṃ saṃgrahaḥ /
㈠言七者攝男根。憂根及信等根。
㈡若成男根，
①ādi śabdena puruṣa indriya daurma nasya śaraddhā ādīnām saṃgrahas
③སོགས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་སྟེ་།
㈢སོགས་〖PN+པ།〗ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་〖Nབཟུང་།〗སྟེ། དེ་དག་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་པ་ནི་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། བདུན་པོ་དེ་དག་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
★0◤tadvānapi pratyekamaṣṭābhiḥ samanvāgato bhavati / [051|13-]
◤tadvānapi pratyekamaṣṭābhiḥ samanvāgato bhavati ——
㈠若人得如此根，隨一一皆與八根相應。
㈡亦定成八。
①tat vān api pratyekam aṣṭābhis samanvāgatas bhavati
③དེ་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤taiśca saptabhiraṣṭamena ca puruṣendriyeṇa / evaṃ daurmanasyendriyeṇa / [051|14]
◤taiś ca saptabhiḥ,
㈠七如前。
㈡七如苦說。
①tais ca saptabhis aṣṭamena ca puruṣa indriyeṇa
③བདུན་པོ་དེ་དག་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ་།།
①evam daurmanasya indriyeṇa
㈢ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་〖PN-པོ།〗ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤aṣṭamena ca puruṣendriyeṇa /
㈠男根為第八。
㈡第八男根。
◤evaṃ daurmanasyendriyeṇa /
㈠若人與憂根相應，七如前，憂根為第八。
㈡若成憂根亦定成八。七如苦說。第八憂根。
🈪470ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ལྔ་པོ་དེ་དག་དང་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དག་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤śraddhādimāṃstu taiśca pañcabhirupekṣājīvitamanobhiśca / [051|14-]
♂śraddhādimāṃstu taiśca pañcabhi- rupekṣājīvitamanobhiśca /
◤śraddhādimāṃstu taiś ca pañcabhiḥ,
㈠若人與信等根相應，
㈡若成信等亦各成八。
①śraddhā ādimān= tu tais ca pañcabhis upekṣā jīvitamanobhis ca
㈢དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ལྔ་པོ་〖PNདབང་།〗དེ་དག་དང་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤upekṣājīvitamanobhiś ca /
㈠此人必與信等五根，及與捨命意根相應。
㈡謂命意捨信等五根。
★★◤ 【ekādaśabhistvājñājñātendriyānvitaḥ /】[051|16]
♂ekādaśabhistvājñājñāte{2. MS. ...stvājñāte...|}ndriyānvitaḥ /
◤ekādaśabhistvājñājñātendriyānvitaḥ /
㈠〔偈曰〕：【與十一 有知知已根】。
🈪ཀུན་ཤེས་ལྡན་པའི། དབང་པོ་ལྡན་ལ་བཅུ་གཅིག་ལྡན། །
①ekādaśabhis tu ājñā jñāta indriya anvitas
③ཀུན་ཤེས་ལྡན་པའི། དབང་པོ་ལྡན་ལ་བཅུ་གཅིག་ལྡན་།།
㈢ཀུན་ཤེས་ལྡན་པའི། དབང་པོ་ལྡན་ལ་བཅུ་གཅིག་ལྡན། །ཀུན་ཤེས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་ཀུན:ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའོ། །
★★◤ājñāta indriyamājñātendriyam / [051|17]
♂ājñāta{3. MS. ajñātendriyaṃ |} indriyamājñātendriyam /
◤ājñāta indriyam ājñātendriyam /
①ājñātas indriyam ājñāta indriyam
③ཀུན་ཤེས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའོ་།།
ⅰⅱ
🈪ཀུན་ཤེས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའོ། །
★◤ya ājñātendriyeṇa samanvāgataḥ so 'vaśyamekādaśabhiḥ sukhasaumanasyopekṣājīvitamanaśraddhādibahirājñendriyeṇa ca / [051|17-]
♂ya āśatendriyeṇa sa-[ 12a. 3A1. I ]manvāgataḥ{4. MS. seems to omit samanvā gataḥ |} so 'vaśyamekādaśabhiḥ sukhasaumanasyopekṣājīvitamanaḥśraddhādibhirājñendriyeṇa ca / ♂evamājñā{5. MS. drops jñā |} tāvī- ndriyeṇāpi /
①yas ājñāta indriyeṇa samanvāgatas sas avaśyam ekādaśabhis sukha saumanasya upekṣā jīvita mana śraddhā ādi bahirājña indriyeṇa ca evam ājñā tauvi indriyeṇa api
㈢གང་ཞིག་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤evamājñā tāvīndriyeṇāpi / taireva daśabhirājñātāvīndriyeṇa ca / [051|19]
♂taireva daśabhirājñātāvīndriyeṇa ca /
◤ya ājñātendriyeṇa{Y: ājñendriyeṇa} samanvāgataḥ,
①ya ājñendriyeṇa samanvāgataḥ,
㈠釋曰：若人與知根相應，
㈡若成具知根，
🈪གང་ཞིག་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་
①tais eva daśabhis ājñāta avi indriyeṇa ca
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡང་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤so 'vaśyamekādaśabhiḥ ——
㈠此人必與十一根相應。
㈡定成就十一。
🈪དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་ཡིད་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤sukhasaumanasyopekṣāpejīvitamanaḥśraddhādibhiḥ,
㈠謂樂喜捨命意五根，又信等五根。
㈡謂命與意樂喜捨根，信等五根。
◤ājñendriyeṇa ca /
㈠知根為第十一。
㈡及具知根。
◤tair eva daśabhiḥ,
㈠與知已根相應亦爾。十根如前。
㈡若成已知根，亦定成十一。十根如上。
🈪དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་བ་ཡང་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤ājñātāvīndriyeṇa ca /
㈠知已根為第十一。
㈡及已知根。
★◤ 【ājñāsyāmīndriyopetastrayodaśabhiranvitaḥ // VAkK_2.19 //】[051|20]
♂ājñāsyāmīndriyopetastrayodaśabhiranvitaḥ //19//
◤ājñāsyāmīndriyopetastrayodaśabhiranvitaḥ // 19 //
㈠〔偈曰〕：【未知欲知根 與十三相應】。
①ājñāsyāmi indriya upetas trayodaśabhis anvitas
③ཀུན་ཤེས་བྱེད་པའི་དབང་ལྡན་ལ་།། བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་བ་ཡིན་།།
㈢ཀུན་ཤེས་བྱེད་པའི་དབང་ལྡན་ལ། །བཅུ་གསུམ་〖PN+གང་།〗དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། །ཡིད་དང་སྲོག་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་། ཚོར་བའི་དབང་པོ་བཞི་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤katamaistrayodaśabhiḥ ?
①katamais trayodaśabhiḥ
㈠釋曰：何者為十三。
★0◤katamaistrayodaśabhiḥ / [051|21]
①katamais trayodaśabhis
③བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།།
◤manojīvitakāyendriyaiḥ,
①mano-jīvita-kāyendriyaiḥ,
㈠謂意命身根，女男根隨一。
㈡若成未知根，定成就十三。謂身命意，
🈪ཀུན་ཤེས་བྱེད་པའི་དབང་ལྡན་ལ། །བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་བ་ཡིན། །བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། །ཡིད་དང་སྲོག་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་།
◤catasṛbhirvedanābhiḥ śraddhādibhirājñāsyāmīndriyeṇa ca // 19 //
①catasṛbhir vedanābhiḥ śraddha ādibhir ājñāsyāmīndriyeṇa ca ||19||
㈠及三受根，信等五根。未知欲知根為第十三。
㈡苦樂喜捨，信等五根及未知根。
🈪ཚོར་བའི་དབང་པོ་བཞི་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
★0◤manojīvitakāyendriyaiḥ catasṛbhirvedanābhiḥ śraddhādibhirājñāsyāmīndriyeṇa ca // [051|21-]
①manas jīvita kāya indriyais catasṛbhis vedanābhis śraddhā ādibhis ājñāsyāmi indriyeṇa ca
③ཡིད་དང་སྲོག་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དག་དང་། ཚོར་བའི་དབང་པོ་བཞི་དག་དང་། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་། ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ་།།
★★◤atha yaḥ srvālpaiḥ samanvāgataḥ sa kiyadbhirindriyaiḥ / [051|23]
♂atha yaḥ sarvālpaiḥ samanvāgataḥ sa kiyadbhirindriyaiḥ /
◤atha yaḥ sarvālpaiḥ samanvāgataḥ sa kiyadbhirindriyaiḥ ?
㈠復次若人與極少根相應，與幾根相應。
㈡諸極少者，成就幾根。
🈪ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་བ་དེ་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན།
①atha yas srva alpais samanvāgatas sa kiyadbhis indriyais
③ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་བ་དེ་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། དགེ་མེད་ནང་ན་ཉུང་ལྡན་པ་།།
㈢ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་པ་དེ་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། དགེ་མེད་ནང་ན་ཉུང་ལྡན་པ། །ལུས་ཚོར་སྲོག་ཡིད་བརྒྱད་དང་ལྡན། །དགེ་མེད་ནེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ། དེ་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་ན་ཚོར་བ་ལྔ་དག་དང་། ལུས་དང་ཡིད་དང་སྲོག་དག་དང་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ།
◤sarvālpairniḥśubho 'ṣṭābhirvinmanaḥkāyajīvitaiḥ / yuktaḥ,
㈠〔偈曰〕：【極少無善八 受意身命應】。
㈡頌曰：【極少八無善_a 成受身命意_b 愚生無色界_c 成善命意捨】〖21_2_d〗。
🈪དགེ་མེད་ནང་ན་ཉུང་ལྡན་པ། །ལུས་ཚོར་སྲོག་ཡིད་བརྒྱད་དང་ལྡན། །དགེ་མེད་ནེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ། དེ་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་ན་ཚོར་བ་ལྔ་དག་དང་། ལུས་དང་ཡིད་དང་སྲོག་དག་དང་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ།
★◤ 【sarvālpairniḥśubho 'ṣṭābhirvinmanaḥkāyajīvitaiḥ /】[051|24]
♂sarvālpairniḥśubho 'ṣṭābhirvinmanaḥkāyajīvitaiḥ{6. MS. jīvitairyaktaḥ |} /
①sarva alpais niḥśubho aṣṭābhis vinmanas kāya jīvitais
③ལུས་ཚོར་སྲོག་ཡིད་བརྒྱད་དང་ལྡན་།།
◤samucchinnakuśalamūlo niḥśubhaḥ /
㈠釋曰：若人斷善根，說名無善。
㈡論曰：已斷善根，名為無善。
★◤ 【yuktaḥ 】[051|25]
♂yuktaḥ samucchinnakuśalamūlo niḥśubhaḥ /
◤sa sarvālpairaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgataḥ ——
㈠極少與八根相應。
㈡彼若極少，成就八根。
🈪472ཚོར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཚོར་བ་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤samucchinnakuśamūlo niḥśubhaḥ / sa sarvālpairaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgataḥ / [051|26]
♂sa sarvālpairaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgataḥ /
①yuktas samucchinna kuśa mūlas niḥśubhas
③དགེ་མེད་ནེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་སྟེ་།
◤pañcabhirvedanādibhiḥ,
㈠謂五受根。
㈡謂五受根。
◤kāyamanojīvitaiś ca /
㈠及身意命根。
㈡及身命意。
★◤pañcabhirvedanādibhiḥ kāyamanojīvitaiśca / [051|26-052|01]
♂pañcabhirvedanādibhiḥ @052 kāyamanojīvitaiśca /
①sa sarva alpais aṣṭābhis indriyais samanvāgatas pañcabhis vedanā ādibhis kāya manas jīvitais ca
③དེ་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་ན་ཚོར་བ་ལྔ་དག་དང་། ལུས་དང་ཡིད་དང་སྲོག་དག་དང་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ་།
0◤vedanā hi vit vedayata iti kṛtvā / [052|01]
ⅰ㈡受謂能受，能領納故；
①vedanā hi vid, vedayate iti kṛtvā,
㈢ཚོར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤vedanaṃ vā vit / yathā saṃpadanaṃ saṃpat / [052|01]
ⅰ㈡或是受性，故名為受。如圓滿性，立圓滿名。
㈢ཡང་ན་ཚོར་བ་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①vedanam vā vid yathā saṃpadanam saṃpad
★◤yathā ca niḥśāubhaḥ sarvālpairaṣṭābhirindriyairyuktaḥ[052|02]
♂yathā ca niḥśubhaḥ sarvālpairaṣṭābhirindriyairyuktaḥ
◤yathā ca niḥśubhaḥ sarvālpairaṣṭābhirindriyairyuktaḥ,
㈠如斷善根人，與極少根相應。
㈡如斷善根，極少成八。
①yathā ca niḥśāubhas sarva alpais aṣṭābhis indriyais yuktas
③ཇི་ལྟར་དགེ་བ་མེད་པ་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་ན་དབང་པོ་བརྒྱད་དག་དང་ལྡན་པ་ལྟར་གཟུགས་མེད་བྱིས་པའང་དེ་བཞིན་ཏེ་།
★◤ 【bālastathārūpye 】[052|03]
♂bālastathārūpye
◤bālastathārūpye,
㈠〔偈曰〕：【凡夫無色爾】。
①bālas tathā ārūpye
ⅱ㈢ཇི་ལྟར་དགེ་བ་མེད་པ་ནང་ན་ཉུང་བ་དག་དང་ལྡན་ན་དབང་པོ་བརྒྱད་དག་དང་ལྡན་པ་ལྟར་གཟུགས་མེད་བྱིས་པའང་དེ་བཞིན་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་མིང་ངོ་། །
◤bāla iti pṛthagjanasyākhyā /
㈠釋曰：若凡夫生無色界，與八根相應。
㈡愚生無色，亦成八根。愚謂異生，未見諦故。
★◤bāla iti pṛthagjanasyākhyā / katamairaṣṭābhiḥ / [052|04]
♂bāla iti pṛthagjanasyākhyā / katamairaṣṭābhiḥ /
①bālas iti pṛthagjanasya ākhyā
③བྱིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་མིང་ངོ་།།
①katamais aṣṭābhis
③བརྒྱད་གང་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢བརྒྱད་གང་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། བཏང་སྙོམས་སྲོག་ཡིད་དགེ་རྣམས་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་། ཡིད་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤katamairaṣṭābhiḥ ?
ⅰ㈡何等為八。
🈪བརྒྱད་གང་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། བཏང་སྙོམས་སྲོག་ཡིད་དགེ་རྣམས་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་། ཡིད་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤upekṣāyurmanaḥśubhaiḥ // 20 //
㈠〔偈曰〕：【捨命意信等】。
★◤ 【upekṣāyurmanaḥśubhaiḥ // VAkK_2.20 //】[052|05]
♂upekṣāyurmanaḥśubhaiḥ //20//
★0◤upekṣājīvitamanobhiḥ śraddhādibhiśca / [052|06]
◤upekṣājīvitamanobhiḥ, śraddhādibhiś ca /
㈠釋曰：捨命意三根，及信等五根。
㈡謂信等五，命意捨根。
🈪473དགེ་བ་སྨོས་པ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྡུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱད་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བྱིས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①upekṣā āyus manas śubhais upekṣā jīvita manobhis śraddhā ādibhis ca
③བཏང་སྙོམས་སྲོག་ཡིད་དགེ་རྣམས་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་སྲོག་དང་། ཡིད་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ནོ་།།
★0◤ekāntakuśalatvāt śraddhādīni śubhagrahaṇena gṛhyante / [052|06-]
◤ekāntakuśalatvāt śraddhādīni śubhagrahaṇena gṛhyante /
㈠信等一向善故，除斷善根人，一切處皆通。
㈡信等五根，一向善故，總名為善。
①ekānta kuśala tvāt śraddhā ādīni śubha grahaṇena gṛhyante
③དགེ་བ་སྨོས་པ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཀུན་ ****[@63a]**** *་།།
㈢དགེ་བ་སྨོས་པ་〖PNཔས།〗ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ājñāsyāmīndriyādīnāmapi grahaṇaprasaṅgaḥ / na / [052|07]
㈢ཀུན་{63a}ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྡུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱད་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བྱིས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ājñāsyāmīndriyādīnāmapi grahaṇaprasaṅgaḥ ?
㈠若爾未知欲知等根，於彼亦應立。
㈡若爾應攝三無漏根。
🈪ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་དབང་པོ་མང་པོ་དག་དང་ལྡན་བ་དེ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། མང་པོར་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་སྟེ། །དྲི་མ་མེད་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ། །ཟག་པ་མེད་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་སོ། །
①ājñāsyāmi indriya ādīnām api grahaṇa prasaṅgas na
③ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྡུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤na;
㈠此難不然。
㈡不爾。
★◤aṣṭādhikārād dvālādhikārācca // [052|07-]
♂aṣṭādhikārādbālādhikārācca //
◤aṣṭādhikārād,
㈠由立八根故。
㈡此中依八根故。
🈪གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། འཕགས་པ་ཆགས་བཅས་ཏེ། སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ནང་ན་མང་པོ་དང་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ཏེ། མཚན་གཅིག་དྲི་མེད་གཉིས་མ་གཏོགས། །མཚན་གཅིག་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་། གཉིས་པོ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་གཏོགས་སོ། །
🈪ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཞར་ལ་འོངས་བ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①aṣṭa adhikārāt dvāla adhikārāt ca
③བརྒྱད་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བྱིས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤bālādhikārācca // 20 //
㈠依凡夫故。
㈡又說愚生，無色界故。
★0◤atha yaḥ sarvabahubhirindriyaiḥ samanvāgataḥ sa kiyadbhiḥ / [052|09]
◤atha yaḥ sarvabahubhirindriyaiḥ samanvāgataḥ,
㈠若人極多，
㈡諸極多者，
①atha yas sarva bahubhis indriyais samanvāgatas sa kiyadbhis
③ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་དབང་པོ་མང་པོ་དག་དང་ལྡན་བ་དེ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་གང་ཞིག་ནང་ན་དབང་པོ་མང་པོ་དག་དང་ལྡན་པ་དེ་ཇི་སྙེད་ཅིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། མང་པོར་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་སྟེ། །དྲི་མ་མེད་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ། །
◤sa kiyadbhiḥ ?
㈠與幾根相應。
㈡成就幾根。
★★◤ 【bahubhiryukta ekānnaviṃāśatyā 'malavarjitaiḥ /】[052|10]
♂bahubhiryukta ekānnaviṃśatyā'malavarjitaiḥ /
◤bahubhiryukta ekānnaviṃśatyā'malavarjitaiḥ /
①bahubhiryukta ekānnaviṃśatyā 'malavarjitaiḥ|
㈠〔偈曰〕：【極多與十九 離三無流根 二根】。
㈡頌曰：【極多成十九_a 二形除三淨_b 聖者未離欲_c 除二淨一形】〖22_2_d〗。
🈪474དེ་ཡང་མཚན་གཉིས། མཚན་གཉིས་པ་དབང་པོ་ཚང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ནོ། །
①bahubhis yuktas ekāt na viṃāśatyās mala varjitais
③མང་པོར་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་སྟེ་།། དྲི་མ་མེད་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤anāsravāṇi trīṇi varjayitvā /
㈠釋曰：除三無流根。
㈡論曰：諸二形者具眼等根。除三無漏，
★◤anā sravaṇi trīṇi varjayitvā / sa punaḥ / [052|11]
♂anā-[ 12b. 3B1. I ] sravāṇi trīṇi varjayitvā /
①anā sravaṇi trīṇi varjayitvā
㈢ཟག་པ་མེད་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤sa punaḥ —— dviliṅgaḥ,
㈠若人具女男根，
★◤ 【dviliṅgaḥ 】[052|12]
①sa punar dvi liṅgas
③དེ་ཡང་མཚན་གཉིས་།
㈢དེ་ཡང་མཚན་གཉིས། མཚན་གཉིས་པ་དབང་པོ་ཚང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤dvivyañjano yaḥ samagrendriyaḥ ekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ /
㈠及具餘根，則與十九根相應。
㈡成餘十九。無漏名淨，離二縛故。二形必是欲界異生，未離欲貪故有十九。
★◤dvivyañjano yaḥ samagrendriyaḥ ekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ / kaścāparaḥ / [052|13]
♂sa punaḥ{1. MS. punardviliṃgaḥ |} dviliṅgaḥ dvivyañjano yaḥ samagrendriyaḥ ekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ /
①dvi vyañjanas yas samagra indriyas ekānna viṃśatyā samanvāgatas
③མཚན་གཉིས་པ་དབང་པོ་ཚང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ནོ་།།
①kas ca aparas
③གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། འཕགས་པ་ཆགས་བཅས་ཏེ། སློབ་པ་འདོད་〖PN-འདོད།〗ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ནང་ན་མང་པོ་〖Nམེད།〗དང་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ཏེ། མཚན་གཅིག་དྲི་མེད་གཉིས་མ་གཏོགས། །མཚན་གཅིག་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་། གཉིས་པོ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་གཏོགས་སོ། །
◤kaś cāparaḥ ?
㈠復有何別人，與極多根相應。
㈡唯此具十九，為更有耶。
◤āryo rāgī,
㈠〔偈曰〕：【有欲聖】。
★◤āryo rāgī[052|14]
♂kaścāparaḥ /
①āryas rāgī
③འཕགས་པ་ཆགས་བཅས་ཏེ་།
◤avītarāgo 'pi śaikṣaḥ sarvabahubhirekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ /
㈠釋曰：若未離欲，有學聖人，若與極多根相應，亦與十九根相應。
㈡【聖者未離欲】〖22_2_c〗，亦具十九。謂聖有學，未離欲貪，成就極多，亦具十九。
★◤avītarāgo 'pi śaikṣaḥ sarvabahubhirekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ / [052|15]
♂āryo rāgī{2. G. āryarāgo |} avītarāgo 'pi śaikṣaḥ sarvabahubhirekānnaviṃśatyā samanvāgataḥ /
①avīta rāgas api śaikṣas sarva bahubhis ekānna viṃśatyā samanvāgatas
③སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ནང་ན་མང་པོ་དང་ལྡན་ན་བཅུ་དགུ་དང་ལྡན་ཏེ་།
◤ekaliṅgadvyamalavarjitaiḥ // 21 //
㈠〔偈曰〕：【一根除二淨】。
★◤ 【ekaliṅgadvayamalavarjitaiḥ // VAkK_2.21 //】[052|16]
♂ekaliṅgadvyamalavarjitaiḥ //21//
①eka liṅga dvaya mala varjitais
③མཚན་གཅིག་དྲི་མེད་གཉིས་མ་གཏོགས་།།
★★◤ekaṃ vyañjanaṃ dve cānāsrave varjayitvā / ājñātāvīndriyaṃ dvayośācānyatarat / [052|17]
♂ekaṃ vyañjanaṃ dve cānāsrave varjayitvā / ājñātāvīndriyaṃ{3. MS. ajñātā...|} dvayoścānyatarat /
◤ekaṃ vyañjanaṃ dve cānāsravaṃ varjayitvā /
㈠釋曰：除一根及除二無流根。
㈡除二無漏，及除一形。
①ekam vyañjanam dve ca anāsrave varjayitvā
③མཚན་གཅིག་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གཉིས་ཏེ་།
①ājñāta avi indriyam dvayośāca anyatarat
③ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་། གཉིས་པོ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤ājñātāvīndriyaṃ dvayoś cānyatarat // 21 //
㈠謂除知已根，前二隨除一根。
㈡若住見道，除已知根及具知根。若住修道，除未知根及具知根。女男二根隨除一種，以諸聖者無二形故。
★0◤ukta indriyāṇāṃ dhātuprabhedaprasaṅgenāgatānāṃ vistareṇa prabhedaḥ / [052|17-]
◤ukta indriyāṇāṃ dhātuprabhedaprasaṅgenāgatānāṃ vistareṇa prabhedaḥ //
①ukta indriyāṇāṃ dhātu-prabheda-prasaṅgenāgatānāṃ vistareṇa prabhedaḥ||
㈠諸根由分別界差別義所引來，依廣分別義已說。【論卷第二(終)】
㈡因分別界根，非根差別，乘茲廣辯二十二根竟。【卷第三(終)】
①uktas indriyāṇām dhātu prabheda prasaṅgena āgatānām vistareṇa prabhedas
㈢ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཞར་ལ་འོངས་བ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
0◤idamidānīṃ vicāryate / [052|19]
㈠復次。此義應當思量。
㈡今應思擇。
①idam idānīm vicāryate
㈢ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
0◤kim ete saṃskṛtā dharmā yathā bhinnalakṣaṇā evaṃ bhinnotpādā utāho niyatasahotpādā api kecit santi / [052|19-]
㈠是諸有為法，如彼自相.更互不同，為如此彼生亦不同，為有諸法決定俱生。
㈡一切有為，如相不同.生亦各異，為有諸法決定俱生。
①kim ete saṃskṛtās dharmās yathā bhinna lakṣaṇās, evam bhinna utpādās, uta aho niyata-saha-utpādās api kecid santi
㈢ཅི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་འདི་དག་ཅི་〖PNཇི།〗ལྟར་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐ་དད་པར་སྐྱེ་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཁ་ཅིག་ངེས་པར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བའང་ཡོད་ཅེ་ན།
★0◤santītyāha / [052|20]
◤santītyāha /
㈠亦有。
㈡有定俱生。
㈢སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་དང་སེམས་དང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་དང་། སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་དང་། འདུས་མ་བྱས་དང་ལྔར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sarva ime dharmāḥ pañca bhavanti / [052|20-]
◤sarva ime dharmāḥ pañca bhavanti ——
㈠何以故。一切法有五品。
㈡謂一切法略有五品。
★◤rūpaṃ cittaṃ caitasikāścttaviprayuktāḥ saṃskārā asaṃskṛtaṃ ca / [052|21]
♂rūpaṃ cittaṃ caitasikāścittaviprayuktāḥ saṃskārā asaṃskṛtaṃ ca / ♂tatrāsaṃskṛtaṃ naivotpadyate{4. D. nodeti na ca vyeti |} /
◤rūpam, cittam, caitasikāḥ, cittaviprayuktāḥ saṃskārāḥ, asaṃskṛtaṃ ca /
㈠一色二心三心法四不相應五無為。
㈡一色二心三心所四心不相應行五無為。
①santi iti āha sarve ime dharmās pañca bhavanti rūpam cittam caitasikās ctta vi prayuktās saṃskārās asaṃskṛtam ca
③ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་དང་སེམས་དང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་དང་། སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་དང་། འདུས་མ་བྱས་དང་ལྔར་འགྱུར་རོ་།།
◤tatrāsaṃskṛtaṃ naivotpadyate /
㈠此中無為法無生。
㈡無為無生，此中不說。
🈪དེ་ལ་འདུས་མ་བྱས་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
◤rūpiṇāṃ tu dharmāṇāmayaṃ niyamaḥ ——
㈠有色諸法，今當決判。
㈡今先辯色，決定俱生。
🈪ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ།
★◤tatrāsaṃskṛtaṃ naivotpadyate / rūpiṇāṃ tu dharmāṇāmayaṃ niyamaḥ / [052|22]
♂rūpiṇāṃ tu dharmāṇāmayaṃ niyamaḥ /
①tatra asaṃskṛtam na eva utpadyate
㈢དེ་ལ་འདུས་མ་བྱས་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
①rūpiṇām tu dharmāṇām ayam niyamas
③ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདོད་ན་དབང་པོ་མེད་པ་དང་། སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད། །ཐམས་ཅད་ལས་ཕྲ་བའི་གཟུགས་ནི་བསགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་ཆེས་ཆུང་བ་ནི་མི་མངོན་ནོ། །
★0◤ 【kāme 'ṣṭadravyako 'śabdaḥ paramāṇuranindriyaḥ /】[052|23]
◤kāme 'ṣṭadravyako 'śabdaḥ paramāṇur anindriyaḥ /
①kāme aṣṭa-dravyako aśabdaḥ paramāṇur anindriyaḥ|
㈠〔偈曰〕：【於欲界八物 無聲根隣虛】。
㈡頌曰：【欲微聚無聲_a 無根有八事_b 有身根九事_c 十事有餘根】〖23_2_d〗。
🈪འདོད་ན་དབང་པོ་མེད་པ་དང་། སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད། །
①kāme ṣṭa dravyakas aśabdas paramāṇus anindriyas
③འདོད་ན་དབང་པོ་མེད་པ་དང་། སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད་།།
◤sarvasūkṣmo hi rūpasaṅghātaḥ paramāṇur ity ucyate;
①sarva-sūkṣma hi rūpa-saṅghātaḥ paramāṇu ity ucyate;
㈠釋曰：極細色聚，說名隣虛。
㈡論曰：色聚極細，立微聚名。
🈪ཐམས་ཅད་ལས་ཕྲ་བའི་གཟུགས་ནི་བསགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། ①sarva sūkṣmas sūkṣma hi rūpa saṅghātas saṃghāta paramāṇus parama aṇus iti ucyate ;
◤yato nānyataro vijñāyeta /
㈠欲令知無餘物細於彼者，
㈡為顯更無細於此者，
🈪དེ་ལས་ཆེས་ཆུང་བ་ནི་མི་མངོན་ནོ། །
★★◤sarvasūkṣmo hi rūpasaṃghātaḥ paramāṇur ity ucyāte / yato nānyataro vijñāyeta / [052|24]
♂sarvasūkṣmo hi rūpa{5. MS. rūpaṃ |}saṃghātaḥ paramāṇurityucyate / ♂yato nānyataro vijñāyeta /
①sarva sūkṣmas hi rūpa saṃghātas paramāṇus iti ucyāte
③ཐམས་ཅད་ལས་ཕྲ་བའི་གཟུགས་ནི་བསགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་སྟེ་།
①yatas na anyataras vijñāyeta
③དེ་ལས་ཆེས་ཆུང་བ་ནི་མི་མངོན་ནོ་།།
◣sarvasūkṣmo rūpasaṅghātaḥ paramāṇuriti ;
◣saṅghāta-paramāṇur na dravya-paramāṇuḥ ;
◣yatra hi pūrvāpara-bhāgo nāsti tat sarvarūpāpacitaṃ dravyaṃ dravya-paramāṇur itīṣyate;
◣tasmād vi-śinaṣṭi ----saṃghātaḥ paramāṇur iti;
◣ཐམས་ཅད་པས་ཕྲ་བའི་གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་ཡིན་པའོ། །
◣གང་ལ་ཤར་དང་ནུབ་ཀྱི་ཆ་མེད་པ་གཟུགས་ཐམས་ཅད་པས་ཆུང་བ་དེ་ནི་རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །
◣དེ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།་།བསྩགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
★◤sa kāma ghātāvaśabdako 'nindriyaścāṣṭadravyaka utpadyate nānyatamena hīnaḥ/ [052|24-]
♂sa kāmadhātā- vaśabdako 'nindriyaścāṣṭadravyaka utpadyate nānyatamena hīnaḥ /
◤sa kāmadhātāvaśabdako 'nindriyaś cāṣṭadravyaka utpadyate,
㈠此隣虛若在欲界，離聲亦非根。則八物俱生。
㈡此在欲界，無聲無根。八事俱生。
①sa kāma ghāta avaśabdakas anindriyas ca aṣṭa dravyakas utpadyate na anyatamena hīnas
③དེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྒྲ་ཡང་མེད་དབང་པོ་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢དེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྒྲ་ཡང་མེད་དབང་པོ་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ། གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nānyatamena hīnaḥ /
㈠隨一不減。
㈡隨一不減。
🈪476དེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྒྲ་ཡང་མེད་དབང་པོ་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ། གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤aṣṭau dravyāṇi —— catvāri mahābhūtāni,
㈠八物謂地等四大，
㈡云何八事。謂四大種，
◤catvāri copādāyarūpāṇi rūpagandharasaspraṣṭavyāni /
㈠及四大所造，色香味觸。
㈡及四所造，色香味觸。
🈪477རྫས་བརྒྱད་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་བཞི་སྟེ། གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་སོ།
★0◤aṣṭo dravyāṇi catvāri @053 mahābhūtāni catvāri copādāyarūpāṇi rūpagandharasaspraṣṭavyāni / [052|25-053|01]
①aṣṭas dravya aṇi catvāri mahābhūtāni catvāri ca upādāya rūpāṇi rūpa gandha rasa spraṣṭavyāni
③གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་;། རྫས་བརྒྱད་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་བཞི་སྟེ། གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་སོ་།
㈢རྫས་བརྒྱད་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་བཞི་སྟེ། གཟུགས་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་སོ།
★0◤sendriyastu paramāṇuraśabdako navadravyaka utpadyate daśadravyako [ 13a. 3A1. II ] vā / [053|01-]
◤sendriyastu paramāṇuraśabdako navadravyaka utpadyate,
①sendriyas tu paramāṇus aśabdaka navan nava-dravyaka utpadyate,
㈠若有根隣虛無聲，則九物俱生。
㈡無聲有根，諸極微聚，此俱生事，或九，
🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོ་དང་བཅས་ལ་སྒྲ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་དགུ་འམ།
①sa indriyas tu paramāṇura śabdakas nava dravyakas utpadyate daśa dravyakas vā
③རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོ་དང་བཅས་ལ་སྒྲ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་དགུ་འམ། རྫས་བཅུ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོ་དང་བཅས་ལ་སྒྲ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྫས་དགུ་འམ། རྫས་བཅུ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། ལུས་དབང་ལྡན་{63b}ལ་རྫས་དགུའོ། །
◤daśadravyako vā /
㈠或十物俱生。
㈡或十。
🈪རྫས་བཅུ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག །
★◤tatra tāvat[053|02]
◤tatra tāvat ——
㈠此中〔偈曰〕：
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【kāyendriyī navadravyaḥ 】[053|03]
◤kāyendriyī navadravyaḥ,
㈠【有身根九物】。
①kāya indriyī nava dravyas
③ལུས་དབང་ལྡན་ ****[@63b]**** ་ལ་རྫས་དགུའོ་།།
ⅱ🈪ལུས་དབང་ལྡན་ལ་རྫས་དགུའོ། །
◤kāyendriyamatrāstīti so 'yaṃ kāyendriyī /
㈠釋曰：若身根隣虛，
㈡有身根聚，
🈪འདི་ལ་ལུས་གྱི་དབང་པོ་ཡོད་པས་ན་འདི་ནི་ལུས་དབང་ལྡན་ནོ། །
◤tatra nava dravyāṇi ——
㈠此中有九物。
㈡九事俱生。
🈪དེ་ལ་རྫས་དགུ་ནི་བརྒྱད་པོ་དག་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའོ། །
◤tāni cāṣṭau,
㈠八如前。
㈡八事如前。
◤kāyendriyaṃ ca /
㈠身根為第九。
㈡身為第九。
★◤kāyendriyamatrāstīti so 'yaṃ kāyendriyī / tatra navadravyāṇi / tāni cāṣṭau kāyendriyaṃ ca / [053|04]
♂tatra tāvat kāyendriyī navadravyaḥ kāyendriyamatrāstīti so 'yaṃ kāyendriyī / ♂tatra nava dravyāṇi / ♂tāni cāṣṭau kāyendriyaṃ ca /
①kāya indriyam atra asti iti sas yam kāya indriyī
㈢འདི་ལ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡོད་པས་ན་འདི་ནི་ལུས་དབང་ལྡན་ནོ། །
①tatra nava dravyāṇi tāni ca aṣṭau kāya indriyam ca
㈢དེ་ལ་རྫས་དགུ་ནི་བརྒྱད་པོ་དག་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའོ། །
◤daśadravyo 'parendriyaḥ // 22 //
㈠〔偈曰〕：【十物有餘根】。
★◤ 【daśadravyo 'parendriyaḥ // VAkK_2.22 //】[053|05]
♂daśadravyo 'parendriyaḥ //22//
①daśa dravyas para indriyas
ⅱ㈢དབང་པོ་གཞན་〖PN+ལྡན།〗རྫས་བཅུའོ། །
★0◤aparamindriyaṃ yatra paramāṇau tatra daśa dravyāṇi / [053|06]
◤aparamindriyaṃ yatra paramāṇau tatra daśa dravyāṇi ——
㈠釋曰：此隣虛中若有餘根，則有十物。
㈡有餘根聚，十事俱生。
🈪478དབང་པོ་གཞན་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྫས་བཅུ་སྟེ། དགུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེའི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བཞིག་གོ །
①aparam indriyam yatra paramāṇau tatra daśa dravyāṇi
③དབང་པོ་གཞན་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྫས་བཅུ་སྟེ་།
㈢དབང་པོ་གཞན་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྫས་བཅུ་སྟེ། དགུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེའི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གོ། །
◤tānyeva nava,
㈠九如前。
㈡九事如前。
◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyāṇāṃ cānyatamam /
㈠眼等五根中，隨一為第十。
㈡加眼等一。眼耳鼻舌必不離身，展轉相望處各別故。
★◤tānyeva nava cakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyāṇāṃ cānyatamam / [053|06-]
♂tānyeva nava cakṣuḥśrotraghrāṇajihvendriyāṇāṃ cānyatamam{1. MS. ...tamat |} /
①tāni eva nava cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā indriyāṇām ca anyatamam
③དགུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེའི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གོ་།།
★◤saśabdā punarete paramāṇava utpadyamānā yathākramaṃ navadaśaikādaśa dravyakā utpadyante / [053|07-]
♂saśabdāḥ punarete paramāṇava utpadyamānā yathākramaṃ navadaśaikādaśa{2. MS. ...daśa ekādaśa |} dravyakā utpadyante /
◤saśabdāḥ punarete paramāṇava utpadyamānā yathākramaṃ navadaśaikādaśadravyakā utpadyante /
㈠此隣虛若有聲俱生，如次第九物十物十一物俱生。
㈡於前諸聚，若有聲生，如次數增，九十十一。
🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་དག་སྒྲ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་ན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྫས་དགུ་དང་། བཅུ་དང་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་བར་སྐྱེ་བ་ན་སྐྱེའོ། །དབང་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པའི་སྒྲ་ཡང་ཡོད་དེ། ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
①sa śabdā punar ete paramāṇavas utpadyamānās yathākramam nava daśa ekādaśa dravyakās utpadyante
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་དག་སྒྲ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་ན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྫས་དགུ་དང་། བཅུ་དང་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་བར་སྐྱེ་བ་ན་སྐྱེའོ། །
★◤asti hīndriyāvinirbhāgī śabdo 'pi ya upāttamahābhūtahetukaḥ / [053|08-]
♂asti hīndriyāvinirbhāgī{3. Y. one reading was avinirbhogī |} śabdo 'pi ya upāttamahābhūtahetukaḥ /
◤asti hīndriyāvinirbhāgī śabdo 'pi ya upāttamahābhūtahetukaḥ /
㈠何以故。有聲與根不相離，謂執依四大為因聲。
㈡以有聲處，不離根生，謂有執受，大種因起。
🈪479ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་ཐ་མི་དད་པ་ལས་འདི་ན་འདུས་པ་ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་སྲ་བར་དམིགས། ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་གཤེར་བའམ་དྲོ་བའམ་གཡོ་བར་དམིགས་ཤེ་ན། གང་ཞིག་གང་ན་ཆེས་གསལ་ཞིང་མཐུའི་སྒོ་ནས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་དེ་ན་དམིགས་ཏེ།
①asti hi indriyā vinirbhāgī śabdas api yas upātta mahābhūta hetukas
㈢དབང་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པའི་སྒྲ་ཡང་ཡོད་དེ། ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤kathamihāvinirbhāge bhūtānāṃ kaścideva saṃghātaḥ kaṭhina utpadyate kaścideva drava uṣṇo vā samudīraṇo vā / [053|09-]
♂kathamihāvinirbhāge{4. Y. omits iha |} bhūtānāṃ kaścideva saṃghātaḥ kaṭhina utpadyate kaścideva drava uṣṇo vā samudīraṇo vā /
◤kathamavinirbhāge bhūtānāṃ kaś cideva saṅghātaḥ kaṭhina utpadyate,
㈠若四大不相離，云何有聚。或見唯堅實，
㈡若四大種不相離生，於諸聚中，堅，
①katham iha avinirbhāge bhūtānām kaścid eva saṃghātas kaṭhinas utpadyate kaścid eva dravas uṣṇas vā samudīraṇas vā
③ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་ཐ་མི་དད་པ་ལས་འདི་ན་འདུས་པ་ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་སྲ་བར་དམིགས། ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་གཤེར་བའམ་དྲོ་བའམ་གཡོ་བར་དམིགས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་ཐ་མི་དད་པ་ལས་འདི་ན་འདུས་པ་ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་སྲ་བར་དམིགས། ཁ་ཅིག་ཁོ་ན་ནི་གཤེར་བའམ་དྲོ་བའམ་གཡོ་བར་དམིགས་ཤེ་ན། གང་ཞིག་གང་ན་ཆེས་གསལ་ཞིང་མཐུའི་སྒོ་ནས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་དེ་ན་དམིགས་ཏེ། དཔེར་ན་ཁབ་དང་སྡོང་བུའི་ཚོགས་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཕྱེ་དང་ལན་ཚྭའི་ཕྱེ་མའི་རོ་བཞིན་ནོ། །
◤kaś cideva drava uṣṇo vā,
㈠或見唯流濕，或見唯暖熱，
㈡濕，煖，
◤samudīraṇo vā ?
㈠或見唯輕動。
㈡動，云何隨一，可得非餘。
★0◤yadyatra paṭutamaṃ prabhāvata udbhūtaṃ tasya tatropalabdhiḥ / [053|10-]
◤yadyatra paṭutamaṃ prabhāvata udbhūtaṃ tasya tatropalabdhiḥ;
㈠此聚中隨一偏多，或功力最勝故，見一明了。
㈡於彼聚中，勢用增者，明了可得，餘體非無。
①yadi atra paṭutamam prabhāvatas udbhūtam tasya tatra upalabdhis
③གང་ཞིག་གང་ན་ཆེས་གསལ་ཞིང་མཐུའི་སྒོ་ནས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་དེ་ན་དམིགས་ཏེ་།
◤sūcītūlīkalāpasparśavat,
㈠譬如針鋒及綿觸。
㈡如覺針鋒，與籌合觸。
🈪དཔེར་ན་ཁབ་དང་སྡོང་བུའི་ཚོགས་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཕྱེ་དང་ལན་ཚྭའི་ཕྱེ་མའི་རོ་བཞིན་ནོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་དེ་དག་ན་ལྷག་མ་རྣམས་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།
◤saktulavaṇacūrṇarasavacca /
㈠又如麨鹽末味。
㈡如甞鹽味，與麨合味。
★★◤sūcītūnī kalāpasparśavat saktulavaṇacūrṇarasavacca / [053|11]
♂sūcītūnī{5. Y. tulī |}kalāpasparśavat saktulavaṇacūrṇarasavacca /
①sūcītūnī kalāpa sparśa vat saktu lavaṇa cūrṇa rasavat ca
③དཔེར་ན་ཁབ་དང་སྡོང་བུའི་ཚོགས་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཕྱེ་དང་ལན་ཚྭའི་ཕྱེ་མའི་རོ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤kathaṃ punasteṣu śeṣāstitvaṃ gamyate / [053|11-]
◤kathaṃ punasteṣu śeṣāstitvaṃ gamyate ?
㈠若爾云何，於彼應知所餘亦有。
㈡云何於彼，知亦有餘。
①katham punar teṣu śeṣa astitvam gamyate
③ཡང་ཇི་ལྟར་དེ་དག་ན་ལྷག་མ་རྣམས་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་དེ་དག་ན་ལྷག་མ་རྣམས་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན། ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཏེ། སྡུད་པ་དང་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པ་དང་། གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤karmataḥ saṃgrahaghṛtipaktivyūhanāt / [053|12]
♂karmataḥ saṃgrahadhṛtipaktivyūhanāt /
◤karmataḥ saṃgrahadhṛtipaktivyūhanāt /
㈠由事故可知，事謂持攝熟引。
㈡由有攝熟長持業故。
🈪ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཏེ། སྡུད་པ་དང་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པ་དང་། གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①karmatas saṃgraha ghṛti pakti vyūhanāt
③ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཏེ། སྡུད་པ་དང་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པ་དང་། གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤pratyayalābhe ca sati kaṭhinādīnāṃ{6. MS. kaṭhināṃ / Y. one reading adds dravadravyāṇāṃ ca |} dravaṇā{7. MS. dravāṇā |}dibhāvāt apsu śaityātiśayādauṣṇyaṃ gamyata ityapare / [053|12-]
◤pratyayalābhe ca sati kaṭhinādīnāṃ dravaṇādibhāvāt apsu śaityātiśayādauṣṇyaṃ gamyata ityapare /
㈠復次餘師說：若得別緣，堅等成軟濕等故。於水中由極冷故，或得熱觸。
㈡有說：遇緣堅等，便有流等相故。如水聚中，由極冷故，有煖相起。
🈪480རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དག་ན་རེ་ཆུ་དག་ལ་གྲང་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྒོ་ནས་དྲོ་བ་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །མ་འདྲེས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྒྲ་དང་ཚོར་བའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ། །
①pratyaya lābhe ca sati kaṭhina ādīnām dravaṇās dibhāvāt apsu śaitya atiśayāt auṣṇyam gamyate iti apare
③རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་ཆུ་དག་ལ་གྲང་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྒོ་ནས་དྲོ་བ་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤avyati bhede 'pi tu syācchaityātiśayaḥ / [053|13-]
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆུ་དག་ལ་གྲང་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྒོ་ནས་དྲོ་བ་ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
♂avyatibhede 'pi tu syācchaityātiśayaḥ /
◤avyatibhede 'pi tu syācchaityātiśayaḥ,
㈠雖不相離，有冷勝別德。
㈡雖不相離，而冷用增。
①avyati bhede api tu syāt śaitya atiśayas
③མ་འདྲེས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢མ་འདྲེས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྒྲ་དང་ཚོར་བའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ། །
★0◤śabdavedanātiśayavat / [053|14]
◤śabdavedanātiśayavat /
㈠如聲及受有勝別德。
㈡如受及聲用有勝劣。
①śabda vedanā atiśaya vat
③སྒྲ་དང་ཚོར་བའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ་།།
◤bījatasteṣu teṣāṃ bhāvo na svarūpata ityapare;
㈠復有餘師說：於聚中，由種子彼有，不由自體相。
㈡有餘師說：於此聚中，餘有種子，未有體相故。
🈪481གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ལས་དེ་དག་ས་བོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤bījatas teṣu teṣāṃ bhāvo na svarūpata ityapare / [053|14-]
♂vījatasteṣu teṣāṃ bhāvo na svarūpata ityapare /
①bījatas teṣu teṣām bhāvas na svarūpatas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ལས་དེ་དག་ས་བོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ལས་དེ་དག་ས་བོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཤིང་གི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་〖PNལས།〗ཁམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་〖PN+རོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤“santyasmin dāruskandhe vividhā dhātava”iti vacanāt / [053|15]
♂“santyasmin dāruskandhe vividhā dhātava” iti vacanāt /
◤“santyasmin dāruskandhe vividhā dhātavaḥ ” iti vacanāt /
㈠如經言：於木聚中，有種種諸界。由此言故知，由種子故有。
㈡契經說：於木聚中，有種種界。界謂種子。
🈪ཤིང་གི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་ཁམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kathaṃ vāyau varṇasadbhāvaḥ / [053|15-]
◤kathaṃ vāyau varṇasadbhāvaḥ ?
㈠若爾云何，於風知有顯色。
㈡如何風中，知有顯色。
🈪482རླུང་ལ་ཁ་དོག་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། དོན་འདི་ནི་དད་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་འདྲེས་པར་དྲི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཁ་དོག་འཁྲུལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་དྲི་དང་རོ་དག་མེད་པར་བཤད་པས་དེས་ན་ཡོད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྫས་དྲུག་དང་། བདུན་དང་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བཤད་ཟིན་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་མི་བཤད་དོ། །
①santi asmin dāru skandhe vividhās dhātava eti vacanāt katham vāyau varṇa sadbhāvas
③ཤིང་གི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་ཁམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ་།། རླུང་ལ་ཁ་དོག་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢རླུང་ལ་ཁ་དོག་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། དོན་འདི་ནི་དད་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤śraddhānīya eṣo 'rtho nānumānīyaḥ / [053|16]
♂śraddhānīya eṣo 'rtho nānumānīyaḥ /
◤śraddhānīya eṣo 'rthaḥ,
㈠此義但可信，
㈡此義可信，
①śraddhā ānīyas eṣas rthas na anumānīyas
③དོན་འདི་ནི་དད་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤nānumānīyaḥ;
㈠不可比。
㈡不可比知。
◤saṃsargato gandhagrahaṇāt tasya varṇāvyabhicārāt /
㈠何以故。由相雜能持香故，於風四塵不定故。
㈡或所合香，現可取故。香與顯色，不相離故。
★◤saṃspandato gandhagrahaṇāt tasya varṇāvyabhicārāt / [053|16-]
♂saṃspandato{8. MS. saṃpandato / Y. saṃsargato |} gandhagrahaṇāt tasya varṇāvyabhicārāt /
①saṃspandatas gandha grahaṇāt tasya varṇa avyabhicārāt
㈢ཡང་ན་འདྲེས་པར་དྲི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཁ་དོག་འཁྲུལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤rūpadhātau gandharasayorabhāva uktaḥ,
㈠色界香味不有，此義於前已說。
㈡前說色界，香味並無故，
◤tena tatratyāḥ paramāṇavaḥ paṭsaptāṣṭadravyakā ityuktarūpatvāt na punarucyante //
㈠是故由此說，於色界有別隣虛。復有由此說隣虛，有六物七物八物，此義已顯，不須更說。
㈡彼無聲有六七八，有聲有七八九俱生，此可准知，故不別說。
★◤rūpadhātau gandharasayorabhāva uktastena tatratyāḥ paramāṇavaḥ ṣaṭsaptāṣṭadravyakā ityuktarūpatvāt na punarucyante / [053|17-]
♂[ 13b. 3B1. II ] rūpadhātau gandharasayorabhāva uktastena tatratyāḥ paramāṇavaḥ ṣaṭsaptāṣṭadravyakā ityuktarūpatvāt na punarucyante /
①rūpa dhātau gandha rasayos abhāvas uktas tena tatratyās paramāṇavas ṣaṣ sapta aṣṭa dravyakās iti ukta rūpa tvāt na punar ucyante
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་དྲི་དང་རོ་དག་མེད་པར་བཤད་པས་དེས་ན་ཡོད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྫས་དྲུག་དང་། བདུན་དང་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བཤད་ཟིན་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་མི་བཤད་དོ། །
★★◤kiṃ punaratra dravyameva dravyaṃ gṛhyate āhosvidāyatanam / kiṃ cātaḥ / [053|19]
♂kiṃ punaratraṃ dravyameva dravyaṃ gṛhyate āhosvidāyatanam / ♂kiṃ cātaḥ /
◤kiṃ punaratra dravyameva dravyaṃ gṛhyate ?
㈠此中為約物說物。
㈡此中言事，為依體說。
🈪483ཡང་ཅི་འདིར་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་དམ། འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྫས་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་།
①kim punar atra dravyam eva dravyam gṛhyate āhosvit āyatanam
③ཡང་ཅི་འདིར་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་ངམ། འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྫས་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་།
㈢ཡང་ཅི་འདིར་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗ངམ། འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྫས་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང〗།{64a}། །དེས་ན་〖་PN-ན།〗ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་〖Nབཟུང་།〗ནས་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་དང་རྫས་དགུ་དང་བཅུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་ཉུངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་པར་དེ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
①kim ca atas
③ ****[@64a]**** *་།། དེས་ན་ཅིར་འགྱུར་།
◤āhosvidāyatanam ?
㈠為約入說物。
㈡為依處說。
◤kiṃ cātaḥ ?
㈠若爾何為。
㈡若爾何過。二俱有過。
🈪དེས་ན་ཅིར་འགྱུར།
◤yadi dravyameva dravyaṃ gṛhyate,
㈠若約物說物，
㈡若依體說，
🈪གལ་ཏེ་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་ནས་ནི་
◤atyalpamidamucyate ——aṣṭadravyakaḥ, navadaśadravyaka iti /
㈠此說則少，謂八物九物十物。
㈡八九十等便為太少。
🈪རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་དང་རྫས་དགུ་དང་བཅུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་ཉུངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤yadi dravyameva dravyaṃ gṛhyate atyalpamidamucyate aṣṭadravyako navadaśādravyaka iti / [053|19-]
♂yadi dravyameva dravyaṃ gṛhyate atyalpamidamucyate aṣṭadravyako navadaśadravyaka iti /
①yadi dravyam eva dravyam gṛhyate atyalpam idam ucyate aṣṭa dravyakas nava daśā dravyakas iti
③གལ་ཏེ་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་ནས་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་དང་རྫས་དགུ་དང་བཅུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་ཉུངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལྕི་བ་ཉིད་དང་ཡང་བ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་རྩུབ་པ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
★◤avaśyaṃ hi taddravyasaṃsthānenāpi bhavitavyam / [053|20-]
♂avaśyaṃ hi taddavyasaṃsthānenāpi bhavitavyam /
◤avaśyaṃ hi taddravyasaṃsthānenāpi bhavitavyam;
㈠何以故。此中必有形色。
㈡由諸微聚，必有形色。
🈪དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་པར་དེ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
★0◤tasyāpi paramāṇusaṃcitatvāt / [053|21]
◤tasyāpi paramāṇusañcitatvāt,
㈠是隣虛滋長故。
㈡有多極微，共積集故。
◤gurutvalaghutvayoś cānyatareṇa,
㈠輕重觸隨一，
㈡重性輕性，定隨有一。
🈪ལྕི་བ་ཉིད་དང་ཡང་བ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་རྩུབ་པ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
◤ślakṣṇatvakarkaśatvayoś ca, śītenāpi,
㈠滑澁觸隨一。
㈡滑性澁性，隨一亦然。
★0◤gurutvalaghutvayoścānyatareṇa ślakṣṇatvakarkaśatvayośca / [053|21-]
①avaśyam hi tad dravya saṃsthānena api bhavitavyam tasya api paramāṇu saṃcita tvāt guru tva laghu tvayos ca anyatareṇa ślakṣṇa tva karkaśa tvayos ca
③དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་པར་དེ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཡོད་དོ་།། ལྕི་བ་ཉིད་དང་ཡང་བ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་། འཇམ་པ་ཉིད་དང་རྩུབ་པ་ཉིད་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་དོ་།།
◤kvacit jighatsayā pipāsayā ca ?
㈠有處有冷觸，有處有飢渴觸。
㈡或處有冷，有飢有渴。是則所言有太少過。
🈪484ཁ་ཅིག་ལ་ནི་གྲང་བ་ཡང་ཡོད་ལ། བཀྲེས་བ་དང་སྐོམ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
★0◤śītenāpi kvacit jighatsayā pipāsayā ca / [053|22-]
①śītena api kvacid jighatsayā pipāsayā ca
㈢ཁ་ཅིག་ལ་ནི་གྲང་〖Nདྲང་།〗བ་ཡང་ཡོད་ལ། བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
◤athāpyāyatanadravyaṃ gṛhyate,
①athāpy āyatana dravyaṃ gṛhyate,
㈠若約入說物，
㈡若依處說，
🈪འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་ན་ནི་
◤ayi bahvidamucyate —— aṣṭadravyaka iti ?
㈠此說則多，謂八物等。
㈡八九十等，便為太多。
🈪རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་མངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཀྱང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ནོ། །
★★◤athāpyāyatanadravyaṃ gṛhyate ayivahṇidamucyate aṣṭadravyaka iti / [053|23]
♂athāpyāyatanadravyaṃ gṛhyate ayivahvidamucyate aṣṭadravyaka iti /
①atha api āyatana dravyam gṛhyate ayivahṇi dam ucyate aṣṭa dravyakas iti
③འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་ན་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་མངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོན་ཏེ་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་〖Nབཟུང་།〗ན་ནི་རྫས་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཧ་ཅང་མངས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཞེས:བྱ་བ་〖PN-བྱ་བ།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཀྱང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ནོ། །
★0◤caturdravyako hi vaktavyo yāvatā bhūtānyapi spraṣṭavyāyatanam / [053|23-]
◤caturdravyako hi vaktavyaḥ ——yāvatā bhūtānyapi spraṣṭavyāyatanam /
㈠何以故。應但說四物。四大亦是觸入。是義不然。
㈡由四大種，觸處攝故，應說四等。是則所言有太多失。二俱無過。
①catur dravyakas hi vaktavyas yāvatā bhūtāni api spraṣṭavya āyatanam
③རྫས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཀྱང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ནོ་།།
◤kiñcidatra dravyameva dravyaṃ gṛhyate yadāśrayabhūtam,
㈠此中有處約物說物，謂所依止物。
㈡應知此中所言事者。一分依體說，謂所依大種。
🈪འདིར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་སྟེ། རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདིར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྫས་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་སྟེ་རྟེན་ཅན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤kiñcidatra dravyameva dravyaṃ gṛhyate yadāśrayabhūtaṃ kiñcidatrāyatanaṃ dravyaṃ gṛhyate yadāśritabhūtam / [053|24-]
♂kiṃcidatra dravyameva dravyaṃ gṛhyate yadāśrayabhūtaṃ kiṃcidatrāyatanaṃ dravyaṃ gṛhyate yadāśritabhūtam /
①kiñcid atra dravyam eva dravyam gṛhyate yat āśraya bhūtam kiñcid atra āyatanam dravyam gṛhyate yat āśrita bhūtam
㈢འདིར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་རྫས་ཁོ་ན་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་སྟེ། རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། ། འདིར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྫས་ལ་རྫས་སུ་གཟུང་སྟེ་རྟེན་ཅན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤kiñcidatrāyatanaṃ dravyaṃ gṛhyate yadāśritabhūtam /
㈠有處約入說物，謂能依止物。
㈡一分依處說，謂能依造色。
◤evamapi bhūyāṃsi bhūtadravyāṇi bhavanti?
㈠雖復如此，四大物轉成多。
㈡若爾大種，事應成多。
🈪485དེ་ལྟ་ན་ཡང་འབྱུང་བའི་རྫས་རྣམས་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་རེ་རེ་ཞིང་འབྱུང་བ་བཞི་ཚན་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ནི་རིགས་ལ་རྗེས་སུ་གཟུང་སྟེ། འབྱུང་བ་བཞི་པོ་གཞན་དག་ཀྱང་རིགས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འབད་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ཅི་དགོས། ཆིག་ནི་འདུན་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ཡིན་པས་དོན་ལ་བརྟག་པར་བྱའོ། །གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་ལྟན་ཅིག་སྐྱེ་བ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤upādāyarūpāṇāṃ pratyekaṃ bhūtacatuṣkāśritatvāt /
㈠能依止物隨一依具四大故。
㈡造色各別依一四大種故。
★◤evamapi bhūyāṃsi bhūtadravyāṇi bhavantyupādāyarūpāṇāṃ pratyekaṃ bhūtacatuṣkāśritatvāt / [053|25-]
♂evamapi bhūyāṃsi{9. MS. bhūyānsi |} bhūtadravyāṇi bhavantyupādāyarūpāṇāṃ pratyekaṃ bhūtacatuṣkāśritatvāt /
①evam api bhūyāṃsi bhūta dravyāṇi bhavanti upādāya rūpāṇām pratyekam bhūta catuṣka āśrita tvāt
㈢དེ་ལྟ་ན་ཡང་འབྱུང་བའི་རྫས་རྣམས་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་རེ་རེ་ཞིང་འབྱུང་བ་བཞི་ཚན་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tatra punarjātidravyaṃ gṛhyate;
㈠此中復有執取物類為物。
㈡應知此中，依體類說。
◤bhūtacatuṣkāntarāṇāṃ svajātyanatikramāt /
㈠雖別類四大，不過自性故。
㈡諸四大種，類無別故。
★◤atra punarjātidravyaṃ gṛhyate / bhūtacatuṣkāntarāṇāṃ svajātyanatikramāt / [054|01]
♂@054 atra{1. Y. tatra |} punarjātidravyaṃ gṛhyate / bhūtacatuṣkāntarāṇāṃ svajātyanatikramāt /
①atra punar jāti dravyam gṛhyate
③འདིར་ནི་རིགས་ལ་རྗེས་སུ་གཟུང་སྟེ་།
㈢འདིར་ནི་རིགས་ལ་རྗེས་སུ་གཟུང་སྟེ། འབྱུང་བ་བཞི་པོ་གཞན་དག་ཀྱང་རིགས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhūta catuṣka antarāṇām sva jāti anatikramāt
③འབྱུང་བ་བཞི་པོ་གཞན་དག་ཀྱང་རིགས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤kaḥ punaryatsa evaṃ vikalpena vaktum / [054|01-]
◤kaḥ punaryat sa evaṃ vikalpena vaktum /
㈠何須作此功用，為分別說。
㈡何用分別，如是語為。
①kas punar yat sas evam vikalpena vaktum
③དེ་ལྟར་འབད་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ཅི་དགོས་།
㈢དེ་ལྟར་འབད་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ཅི་དགོས། ཚིག་ནི་འདུན་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ཡིན་པས་དོན་ལ་བརྟག་པར་བྱའོ། །
★★◤cchandato 'pi hi vācāṃ pravṛttirarthastu parīkṣyaḥ / [054|02]
♂cchandato 'pi{2. Y. omits api |} hi vācāṃ pravṛttirarthastu parīkṣyaḥ /
◤cchando hi vācāṃ pravṛttirarthastu parīkṣyaḥ /
㈠如此義語言，如意生起。唯義應思量。
㈡語隨欲生。義應思擇。
①cchandatas api hi vācām pravṛttis arthas tu parīkṣyas
③ཚིག་ནི་འདུན་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ཡིན་པས་དོན་ལ་བརྟག་པར་བྱའོ་།།
★◤ukto rūpiṇāṃ sahotpādaniyamaḥ / śeṣāṇāṃ vaktavyastatra tāvat / [054|03]
♂ukto rūpiṇāṃ sahotpādaniyamaḥ /
◤ukto rūpiṇāṃ sahotpādaniyamaḥ //
㈠說色決定俱起已。
㈡如是已辯色定俱生。
①uktas rūpiṇām saha utpāda niyamas
㈢གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①śeṣāṇām vaktavyas tatra tāvat
③ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ངེས་ལྷན་ཅིག། །འདི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མེད་ན་འབྱུང་བར་མི་ནུས་སོ། །
◤śeṣāṇāṃ vaktavyaḥ /
㈠所餘品生，起今當說。
㈡餘定俱生，今次當辯。
🈪486ལག་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
◤tatra tāvat——
㈠此中〔偈曰〕：
㈡頌曰：
◤cittacaittāḥ sahāvaśyaṃ
㈠【心心法必俱】。
㈡【心心所必俱_a 諸行相或得】〖24_2_b〗。
🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ངེས་ལྷན་ཅིག །
★◤ 【cittaṃ caittāḥ sahavaśyaṃ /】[054|04]
♂śeṣāṇāṃ vaktavyastatra tāvat cittaṃ{3. G. citta |} caittāḥ sahāvaśyaṃ nahyete vinā'nyonyaṃ bhavitumutsahante /
◤na hyete vinā'nyonyaṃ bhavitum utsahante /
①na hyete vinā anyonyaṃ bhavitum ut-sahante|
㈠釋曰：何以故。此心及心法，更互相離，則不得生。
㈡論曰：心與心所，必定俱生。隨闕一時，餘則不起。
🈪འདི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མེད་ན་འབྱུང་བར་མི་ནུས་སོ། །
★◤nahyete vinā 'nyonyaṃ bhavitumutsahante / [054|05]
①cittam caittās saha vaśyam na hi ete vinā anyonyam bhavitum utsahante
③སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ངེས་ལྷན་ཅིག་;་།འདི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མེད་ན་འབྱུང་བར་མི་ནུས་སོ་།།
◤sarvaṃ saṃskṛtalakṣaṇaiḥ /
①sarvaṃ saṃskṛta-lakṣaṇaiḥ|
㈠〔偈曰〕：【一切共行相】。
🈪ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་མཆན་ཉིད་དང་། །
★0◤ 【sarvaṃ saṃskṛtalakṣaṇaiḥ /】[054|06]
◤sahāvaśyamiti varttate /
①saha avaśyam iti varttate|
㈠釋曰：必言流。
㈡諸行即是一切有為。
🈪ངེས་པར་ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་པར་སྦྱར་ཏེ།
★0◤sahāvaśyamiti varttate / [054|07]
①sarvam saṃskṛta lakṣaṇais saha avaśyam iti varttate
③ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་མཆན་ཉིད་དང་།། ངེས་པར་ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་པར་སྦྱར་ཏེ། གཟུགས་སམ། སེམས་སམ་།
㈢ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་དང་། །ངེས་པར་ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གཟུགས་སམ། སེམས་སམ། སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གམ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་རུང་། གང་ཅུང་ཟད་སྐྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེའོ། །
◤yat kiñcid utpadyate ——
㈠不但心及心法必定俱起，一切有為中，若有應生，
★◤yatkiṃ cidutpadyate rūpaṃ cittaṃ caitasikā viprayuktā vā sarvaṃ saṃskṛtalakṣaṇaiḥ sārdhamutpadyate / [054|07-]
♂yatkiṃ-[ 14a.3A1. III ] cidutpadyate rūpaṃ cittaṃ caitasikā {4. Y. adds citta |}viprayuktā vā{5. Y. ca |} sarvaṃ saṃskṛtalakṣaṇaiḥ sārdhamutpadyate /
①yat kim cit utpadyate rūpam cittam caitasikā viprayuktā vā sarvam saṃskṛta lakṣaṇais sārdham utpadyate
③སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གམ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་རུང་། གང་ཅུང་ཟད་སྐྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེའོ་།།
◤rūpam, cittam, caitasikāḥ, cittaviprayuktāś ca ——
㈠或色、心及心法等，
㈡謂色、心、心所，心不相應行。
🈪གཟུགས་སམ། སེམས་སམ། སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་གམ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་རུང་། གང་ཅུང་ཟད་སྐྱེ་བ་དེ་
◤sarvaṃ saṃskṛtalakṣaṇaiḥ sārdham utpadyate /
①sarvaṃ saṃskṛta-lakṣaṇaiḥ sārdham utpadyate|
㈠是名一切。若起，必共有為相俱起。
㈡前必俱言流至於此。謂色心等諸行生時，必與有為四相俱起。
🈪ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེའོ། །
◤prāptyā vā,
㈠〔偈曰〕：【與得】。
★◤ 【prāptyā vā /】[054|09]
①prāptyā vā
③འཐོབ་པའམ་།
ⅱ㈢འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པའམ། ཐོབ་པ་དང་ནི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེའི་གཞན་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤prāptyā saha satvākhyamevotpadyate nānyaditi vikalpārtho vāśabdaḥ / [054|10-]
♂prāptyā vā prāptyā saha sattvākhyamevotpadyate nānyaditi vikalpārtho vāśabdaḥ /
◤prāptyā saha satvākhyamevotpadyate,
㈠釋曰：若眾生名是法，必與至得俱起。
㈡言或得者，謂諸行內，唯有情法，與得俱生。
①prāptyā saha satva ākhyam eva utpadyate na anyat iti vikalpa arthas vā śabdas
③ཐོབ་པ་དང་ནི་སེམས་ཅན་དུ་སྙོན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེའི་གཞན་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཞེས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ་ཞེས་བྱ་པའི་སྒྲ་སྨོས་སོ་།།
㈢ཞེས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ་ཞེས་བྱ་པའི་སྒྲ་སྨོས་སོ། །
◤nānyad ——
㈠餘法不爾。
㈡餘法不然。
◤iti vikalpārtho vāśabdaḥ /
㈠是故別立是法，
㈡是故言或，
★0◤caittā ityucyante / ka ime caittāḥ / [054|11]
◤caittā ityucyante,
㈠所說名心法。
㈡向言心所。
🈪སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཞེས་བརྗོད་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན།
①caittās iti ucyante kas ime caittās
③སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཞེས་བརྗོད་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་གང་ ****[@64b]**** ་ཞེ་ན་།
㈢སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཞེས་བརྗོད་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་གང་{64b}ཞེ་ན། སེམས་བྱུང་རྣམ་ལྔ་སྟེ། ས་མང་ལ་སོགས་ཐ་དད་ཕྱིར། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ས་མང་པོ་དག་དང་། དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་〖PNཔའི།〗ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་སོ། །
◤ka ime caittāḥ?
㈠何者是耶。
㈡何者是耶。
◤pañcadhā caittā mahābhūmyādibhedataḥ // 23 //
㈠〔偈曰〕：【心法五 大地等別故】。
㈡頌曰：【心所且有五_c 大地法等異】〖24_2_d〗。
🈪སེམས་བྱུང་རྣམ་ལྔ་སྟེ། ས་མང་ལ་སོགས་ཐ་དད་ཕྱིར། །
★◤ 【pañcadhā caittā mahābhūmyādibhedataḥ // VAkK_2.23 //】[054|12]
♂pañcadhā caittā mahābhūmyādibhedataḥ //23//
①pañcadhā caittās mahā bhūmi ādi bhedatas
③སེམས་བྱུང་རྣམ་ལྔ་སྟེ། ས་མང་ལ་སོགས་ཐ་དད་ཕྱིར་།། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་།
㈢ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཏེ། གང་ཞིག་གང་གི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤pañca prakārāścaittā mahābhūmikāḥ kuśalamahābhūmikāḥ kleśamahābhūmikāḥ akuśalamahābhūmikāḥ parīttakleśamahābhūmikāśca / [054|13-]
◤pañca prakārāś caittāḥ ——
㈠釋曰：心法有五品。
㈡論曰：諸心所法，且有五品。何等為五。
🈪སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ས་མང་པོ་དག་དང་། དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་།
◤mahābhūmikāḥ,
㈠一大地。
㈡一大地法。
◤kuśalamahābhūmikāḥ,
㈠二善大地。
㈡二大善地法。
🈪མི་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་།
◤kleśamahābhūmikāḥ,
㈠三惑大地。
㈡三大煩惱地法。
◤akuśalamahābhūmikāḥ,
㈠四惡大地。
㈡四大不善地法。
◤parīttakleśamahābhūmikāś ca /
㈠五小分惑地。
㈡五小煩惱地法。
🈪ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་སོ། །
★★◤bhūmirnāma gativiśayaḥ / [054|14]
♂bhūmirnāma gativiṣayaḥ /
◤bhūmirnāma gativiṣayaḥ /
㈠何法名地。是所行處。
㈡地謂行處。
🈪488ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཏེ། གང་ཞིག་གང་གི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །
①pañca prakārās caittās mahā bhūmikās kuśala mahā bhūmikās kleśa mahā bhūmikās akuśala mahā bhūmikās parītta kleśa mahā bhūmikās ca bhūmis nāma gati viśayas
③ས་མང་པོ་དག་དང་། དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། མི་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་སོ་།། ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཏེ་།
★◤yo hi yasya gativiśayaḥ sa tasya bhūmirityucyate / [054|14-]
♂yo hi yasya gativiṣayaḥ sa tasya bhūmirityucyate /
◤yo hi yasya gativiṣayaḥ sa tasya ‘bhūmiḥ’ ity ucyate // 23 //
㈠若法此法行處，是法說為此法地。
㈡若此是彼所行處，即說此為彼法地。
①yas hi yasya gati viśayas sa tasya bhūmis iti ucyate
③གང་ཞིག་གང་གི་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ས་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤tatra mahatī bhūmireśāmiti mahābhūmikāḥ ye sarvatra cetasi bhavanti / [054|15-]
♂tatra mahatī bhūmireṣāmiti mahābhūmikāḥ ye sarvatra cetasi bhavanti /
◤tatra mahatī bhūmireṣāmiti mahābhūmikāḥ,
㈠此中諸法，地大，故名大地。
㈡大法地故，名為大地。此中若法大地，所有名大地法。
①tatra mahatī bhūmis eśām iti mahā bhūmikās ye sarvatra cetasi bhavanti
㈢དེ་ལ་འདི་དག་ལ་ས་མང་པོ་པ་ཡོད་པས་ནས་མང་པོ་པ་རྣམས་ཏེ། གང་དག་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བའོ། །
◤ye sarvatra cetasi bhavanti /
㈠若法於一切心有，
㈡謂法恒於一切心有，
🈪དེ་ལ་འདི་དག་ལ་ས་མང་པོ་པ་ཡོད་པས་ནས་མང་པོ་པ་རྣམས་ཏེ། གང་དག་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བའོ། །
★◤ke punaḥ sarvatra cetasi / [054|16]
♂ke punaḥ sarvatra cetasi bhavanti /
◤ke punaḥ sarvatra cetasi bhavanti ?
㈠何法於一切心有。
㈡彼法是何。
🈪གང་དག་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན།
①ke punar sarvatra cetasi
③གང་དག་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢གང་དག་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗གང་ཞེ་ན། ཚོར་དང་སེམས་པ་འདུ་ཤེས་དང་། །འདུན་དང་རེག་དང་བློ་གྲོས་དྲན། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མོས་པ་དང་། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ། །ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚོགས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ་ལོ〖PN-ལོ།〗། །དེ་ལ་ཚོར་བ་ནི་མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་བའོ། །
◤vedanā cetanā saṃjñā cchandaḥ sparśo matiḥ smṛtiḥ /
㈠〔偈曰〕：【受作意想欲 觸慧念思惟】。
㈡頌曰：【受想思觸欲_a 慧念與作意】〖25_2_b〗。
🈪ཚོར་དང་སེམས་བ་འདུ་ཤེས་དང་། །འདུན་དང་རེག་དང་བློ་གྲོས་དྲན། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མོས་པ་དང་། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ། །
★◤ 【■vedanā cetanā saṃjñā cchandaḥ sparśo matiḥ smṛtiḥ /】[054|17-]
♂vedanā cetanā saṃjñā cchandaḥ sparśo matiḥ smṛtiḥ /
①vedanā cetanā saṃjñā cchandas sparśas matis smṛtis
③ཚོར་དང་སེམས་པ་འདུ་ཤེས་དང་།། འདུན་དང་རེག་དང་བློ་གྲོས་དྲན་།།
◤manaskāro 'dhimokṣaś ca samādhiḥ sarvacetasi // 24 //
①manaskāra adhimokṣaś ca samādhiḥ sarvacetasi||24||
㈠【相了定十法 遍於一切心】。
㈡【勝解三摩地_c 遍於一切心】〖25_2_d〗。
★◤【 manaskāro 'dhimokṣaśca samādhiḥ sarvacetasi // VAkK_2.24 //】
♂manaskāro 'dhimokṣaśca samādhiḥ sarvacetasi //24//
①manaskāras adhimokṣas ca samādhis sarva cetasi
③ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མོས་པ་དང་།། ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་།།
★◤ime kila daśa dharmāḥ sarvatra cittakṣaṇe samagrā bhavanti / tatra vedanā trividho 'nubhavaḥ / [054|19]
♂ime kila daśa dharmāḥ sarvatra cittakṣaṇe samagrā bhavanti / tatra vedanā trividho 'nubhavaḥ / ♂sukho duḥkho 'duḥkhā{6. MS. ... duḥkha|}sukhaśca /
◤ime kila daśa dharmāḥ sarvatra cittakṣaṇe samagrā bhavanti /
㈠釋曰：彼說此十法，於一切心，剎那皆聚集生。
㈡論曰：傳說如是所列十法，諸心剎那和合遍有。
🈪ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚོགས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ་ལོ། །
①ime kila daśa dharmās sarvatra cit takṣaṇe samagrās bhavanti
③ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚོགས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ་ལོ་།།
①tatra vedanā trividhas nubhavas
③དེ་ལ་ཚོར་བ་ནི་མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
◤tatra vedanā trividho 'nubhavaḥ ——
㈠此中受謂三種。
㈡此中受謂三種。
🈪489དེ་ལ་ཚོར་བ་ནི་མྱོང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བའོ། །
◤sukhaḥ, duḥkhaḥ, aduḥkhāsukhaś ca /
㈠隨領樂苦非樂非苦。
㈡領納苦樂俱非，有差別故。
◤cetanā cittābhisaṃskāro manaskarma /
①cetanā cittābhisaṃskāra manaskarman|
㈠作意謂心故為事。
★◤sukho duḥkho 'duḥkhā sukhaśca / cetanā cittābhisaṃskāro manaskarma / [054|20]
♂cetanā cittābhisaṃskāro{7. MS. ...saṃskārā |} manaskarma /
①sukhas duḥkhas duḥkhā sukhas ca
③བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ་།།
①cetanā citta abhisaṃskāras manaskarma
ⅱ㈢སེམས་པ་ནི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །
★◤saṃjñā saṃjñānaṃ viṣayanimittodrūha / [054|20-]
♂saṃjñā saṃjñānaṃ viṣaya- nimittodgrahaḥ{8. MS. nimitotgrahaḥ| Y. nimittagrāhaḥ|} /
◤saṃjñā saṃjñānaṃ viṣayanimittodgrahaḥ /
㈠想謂心執境差別相。
㈡想謂於境取差別相。
🈪འདུ་ཤེས་ནི་འདུས་ནས་ཤེས་པ་སྟེ། ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །
①saṃjñā saṃjñānam viṣaya nimitta udrūha
㈢འདུ་ཤེས་ནི་འདུས་ནས་ཤེས་པ་སྟེ། ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །
◤chandaḥ kartṛkāmatā /
㈠欲謂求作。
㈡思謂能令心有造作。
🈪འདུན་པ་ནི་བྱེད་འདོད་པའོ། །
★0◤cchandaḥ karttṛkāmatā / [054|21]
①cchandas karttṛ kāma tā
㈢འདུན་པ་ནི་བྱེད་འདོད་པའོ། །
◤sparśa indriyaviṣayavijñānasannipātajā spṛṣṭiḥ /
①sparśa indriya-viṣaya-vijñāna-saṃ-ni-pāta-jā spṛṣṭiḥ|
㈠觸謂根塵識和合所生異法。
㈡觸謂根境識和合生，能有觸對。欲謂希求所作事業。
🈪རེག་པ་ནི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རེག་པའོ། །
★0◤sparśa indriyaviṣayavijñānasannipātajā spṛṣṭiḥ / [054|21-054|22]
①sparśas indriya viṣaya vijñāna sannipāta jā spṛṣṭis
③རེག་པ་ནི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རེག་པའོ་།།
㈢རེག་པ་ནི་〖PNམི།〗ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རེག་པའོ། །
★0◤matiḥ prajñā dharmapravicayaḥ / [054|22]
◤matiḥ prajñā dharmapravicayaḥ /
㈠慧謂般若，即是擇法。
㈡慧謂於法能有簡擇。
🈪བློ་གྲོས་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །
①matis prajñā dharma pravicayas
㈢བློ་གྲོས་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །
★◤smṛtirālambanāsaṃpramoṣaḥ / [054|22-]
♂smṛtirālambanāsapramoṣaḥ /
◤smṛtirālambanāsampramoṣaḥ /
㈠念謂不忘所緣境。
㈡念謂於緣明記不忘。
🈪དྲན་བ་ནི་དམིགས་པ་མི་བརྗེད་པའོ། །
①smṛtis ālambanā asaṃpramoṣas
③དྲན་བ་ནི་དམིགས་པ་མི་བརྗེད་པའོ་།།
㈢དྲན་པ་ནི་དམིགས་པ་མི་བརྗེད་པའོ། །
★0◤manaskāraścetasa ābhogaḥ / adhimokṣo 'dhimuktiḥ / [054|23]
◤manaskāraś cetasa ābhogaḥ /
㈠思惟謂心迴向。
㈡作意謂能令心警覺。
①manaskāras cetasas ābhogas
㈢ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པའོ། །
◤adhimokṣo 'dhimuktiḥ /
㈠相了謂於所緣相有法，能令心明了。
㈡勝解謂能於境印可。
①adhimokṣas dhimuktis
㈢མོས་པ་ནི་འདོད་པའོ། །
★0◤samādhiścittasyaikāgratā / [054|23-]
◤samādhiś cittasyaikāgratā /
㈠定謂心一心。
㈡三摩地謂心一境性。
🈪ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །སེམས་དད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཕྲ་བས་དེ་ནི་རེ་ཞིག་རྒྱུན་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་དཀའ་ན་སྐད་ཅིག་མ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།
①samādhis cittasya ekāgra tā
㈢ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤sūkṣmo hi cittacaittānāṃ viśeṣaḥ / [054|24]
◤sūkṣmo hi cittacaittānāṃ viśeṣaḥ /
㈠心法差別最細，難可分別。
㈡諸心心所，異相微細。
★◤sa eva duḥparicchedaḥ pravāheṣvapi tāvat kiṃ punaḥ kṣaṇeṣu / [054|24-]
♂sa eva{9. Y. eṣa |} duḥparicchedaḥ pra-[ 14b. 3B1. III ]bāheṣvapi{10. Y. prabandheṣvapi |} tāvat kiṃ punaḥ kṣaṇeṣu /
◤sa eṣa duḥparicchedaḥ prabandheṣvapi tāvat,
㈠於相續尚難知，
㈡一一相續，分別尚難。
①sūkṣmas hi citta caittānām viśeṣas sas eva duḥparicchedas pravāheṣu api tāvat kim punar kṣaṇeṣu
③སེམས་དད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཕྲ་བས་དེ་ནི་རེ་ཞིག་རྒྱུན་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་དཀའ་ན་སྐད་ཅིག་མ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཕྲ་བས་དེ་ནི་རེ་ཞིག་རྒྱུན་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་དཀའ་ན་སྐད་ཅིག་མ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། རེ་ཞིག་སྨན་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་རོ་མང་པོ་ཁ་ཅིག་གི་རོའི་ཁྱད་པར་དབང་པོས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ངེས་པར་གཟུང་བར་དཀའ་ན། ཆོས་གང་དག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཞིང་བློས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། འདི་དག་ལ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་ཡོད་པས་འདི་དག་ནི་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ཏེ། གང་དག་དགེ་པའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་པའོ། །
◤kiṃ punaḥ kṣaṇeṣu /
㈠何況剎那中。
㈡況一剎那，俱時而有。
★◤rūpiṇīnāmapi tāvadoṣadhīnāṃ bahurasānāṃ kāsaṃcidindriyagrāhyā rasaviśeṣā duravadhārā bhavanti kiṃ punarye dharmā arūpiṇo buddhigrāhyāḥ / [054|25-055|02]
♂rūpiṇīnāmapi @055 tāvadoṣadhīnāṃ{1. Y.omits tāvat |} bahurasānāṃ kāsāṃcidindriyagrāhyā rasaviśeṣā duravadhārā bhavanti kiṃ punarye dharmā arūpiṇo buddhigrāhyāḥ /
◤rūpiṇīnāmapi tāvadoṣadhīnāṃ bahurasānāṃ kāsāñcid indriyagrāhyā rasaviśeṣā duravadhārā bhavanti,
㈠有色藥草，有多種味，於中有藥，其味差別，可以根證，亦難分別。
㈡有色諸藥，色根所取，其味差別，尚難了知。
🈪རེ་ཞིག་སྨན་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་རོ་མང་པོ་ཁ་ཅིག་གི་རོའི་ཁྱད་པར་དབང་པོས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ངེས་པར་གཟུང་བར་དཀའ་ན། ཆོས་གང་དག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཞིང་བློས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། འདི་དག་ལ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་ཡོད་པས་འདི་དག་ནི་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ཏེ། གང་དག་དགེ་པའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་པའོ། །
①rūpiṇīnām api tāvat oṣadhīnām bahu rasānām kāsaṃcid indriya grāhyās rasa viśeṣās duravadhārās bhavanti kim punar ye dharmās arūpiṇas buddhi grāhy
③རེ་ཞིག་སྨན་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་རོ་མང་པོ་ཁ་ཅིག་གི་རོའི་ཁྱད་པར་དབང་པོས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ངེས་པར་གཟུང་བར་དཀའ་ན་;་ཆོས་གང་དག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཞིང་བློས་གཟུང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་བར་དཀའ་ན་;་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
◤kiṃ punarye dharmā arūpiṇo buddhigrāhyāḥ // 24 //
㈠何況此法無色，智慧所了。
㈡況無色法，唯覺慧取。
★◤kuśalā mahābhūmireṣāṃ ta ime kuśala mahābhūmikā ye sarvadā kuśale cetasibhavanti / [055|02-]
♂kuśalā mahābhūmireṣāṃ ta ime kuśala{2. MS. kuśalā |}mahābhūmikā ye sarvadā kuśale cetasi bhavanti /
◤kuśalā mahābhūmireṣāṃ ta ime kuśalamahābhūmikā ye sarvadā kuśale cetasi bhavanti /
㈠是諸法善為大地，說名善大地。若諸法恒於善心中起，
㈡如是已說十大地法。大善法地，名大善地。此中若法大善地，所有名大善地法。謂法恒於諸善心有，
①kuśalās mahā bhūmis eṣām te ime kuśala mahā bhūmikās ye sarvadā kuśale cetasibhavanti
③འདི་དག་ལ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་ཡོད་པས་འདི་དག་ནི་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ཏེ་བར་དཀའ་ན་;་ཀྱང་ཅི་དགོས། ། གང་དག་དགེ་པའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བའོ་།།
★0◤ke punasta iti / [055|03]
◤ke punasta iti ?
㈠何者為諸法。
㈡彼法是何。
①ke punar te iti
③དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། དད་དང་བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་{65a}། །སྦྱངས། །བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །རྩ་བ་གཉིས་རྣམ་མི་འཚེ་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་རྟག་ཏུ་དགེ་ལས་འབྱུང་། །ཆོས་འདི་དག་ནི་དགེ་པའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །
◤śraddhā'pramādaḥ praśrabdhirupekṣā hrīrapatrapā /
①śraddhā 'pramādaḥ praśrabdhirupekṣā hrīrapatrapā|
㈠〔偈曰〕：【信不放逸安 捨羞及慚愧】。
㈡頌曰：【信及不放逸_a 輕安捨慚愧】〖26_2_b〗。
★◤ 【■śraddhā 'pramādaḥ praśrabdhirupekṣā hrīrapatrapā /】[055|04-]
♂śraddhā'pramādaḥ praśrabdhirupekṣā hrīrapatrapā /
①śraddhā pramādas praśrabdhis upekṣā hrīs apatrapā
③དད་དང་བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་ ****[@65a]**** *་།། སྦྱངས་;། བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད་།།
◤mūladvayamahisā ca vīryaṃ ca kuśale sadā // 25 //
㈠【二根非逼惱 精進恒於善】。
㈡【二根及不害_c 勤唯遍善心】〖26_2_d〗。
🈪491དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། དད་དང་བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །རྩ་བ་གཉིས་རྣམ་མི་འཚེ་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་རྟག་ཏུ་དགེ་ལས་འབྱུང་། །ཆོས་འདི་དག་ནི་དགེ་པའི་?་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །
★◤【 mūladvayamahiṃsā ca vīryaṃ ca kuśale sadā // VAkK_2.25 //】
♂mūladvayamahiṃsā{3. MS. ...hinsā |} ca vīryaṃ ca kuśale sadā //25//
①mūla dvayam ahiṃsā ca vīryam ca kuśale sadā
③རྩ་བ་གཉིས་རྣམ་མི་འཚེ་དང་།། བརྩོན་འགྲུས་རྟག་ཏུ་དགེ་ལས་འབྱུང་།།
★★◤ime daśa dharmā kuśale cetasi nityaṃ bhavanti / tatra śraddhā cetasaḥ prasādaḥ / [055|06]
♂ime daśa dharmāḥ kuśale cetasi nityaṃ bhavanti / ♂tatra śraddhā cetasaḥ prasādaḥ /
◤ime daśa dharmāḥ kuśale cetasi nityaṃ bhavanti /
㈠釋曰：如是等法，恒於善心中起。
㈡論曰：如是諸法，唯遍善心。
①ime daśa dharmā kuśale cetasi nityam bhavanti
③ཆོས་འདི་དག་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་།།
①tatra śraddhā cetasas prasādas
㈢དེ་ལ་དད་པ་ནི་སེམས་དང་བའོ། །
◤tatra śraddhā cetasaḥ prasādaḥ /
㈠此中信謂心澄淨。
㈡此中信者，令心澄淨。
🈪དེ་ལ་དད་པ་ནི་སེམས་དང་བའོ། །
★◤satyaratna karmaphalābhisaṃpratyaya ityapare / [055|06-]
♂satyaratnakarma – phalābhisaṃpratyaya ityapare /
◤satyaratnakarmaphalābhisampratyaya ityapare /
①satya ratna karmaphala abhisampratyaya(མངོན་པར་རྟོགས་པ་abhisaṃpratipattiḥ) iti apare|
㈠有餘師說：於諦實[寶]業果中，心決了故，名信。
㈡有說：於諦寶業果中，現前忍許，故名為信。
🈪གཞན་དག་ན་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་དང་ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་མངོན་བར་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①satya ratna karma phala abhisaṃpratyayas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་དང་ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་མངོན་བར་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤apramādaḥ duśalānāṃ dharmāṇāṃ bhāvanāḥ / [055|07]
♂apramādaḥ kuśalānāṃ dharmāṇāṃ bhāvanā /
◤apramādaḥ kuśalānāṃ dharmāṇāṃ bhāvanā /
㈠不放逸謂修習善法。
㈡不放逸者，修諸善法。
🈪བག་ཡོད་པ་ནི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པའོ། །
①apramādas duśalānām dharmāṇām bhāvanās
㈢བག་ཡོད་པ་ནི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་〖PNསྒོམ།〗པའོ། །
★◤kā punaste bhyo 'nyā bhāvanā / [055|07-]
♂kā punastebhyo 'nyā bhāvanā /
◤kā punastebhyo 'nyā bhāvanā ?
㈠有何修習，異於善法。
㈡離諸善法.復何名修。
🈪དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བསྒོམ་པ་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ལ་གཅེས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །
①kā punar te bhyas anyā bhāvanā
③དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བསྒོམ་པ་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག:ལས་གཞན་པ་བསྒོམ་པ་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ལ་〖PNགཉིས་ལ་སེམས།〗གཅེས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤yā teṣvavahitatā / [055|08]
♂yā teṣvavahitatā{4. MS. bhāvanā yā smai teṣvavahitātā |} /
◤yā teṣvavahitatā /
㈠恒在善法，名不放逸。
㈡謂此於善，專注為性。
①yā teṣu avahita tā
③དེ་དག་ཉིད་ལ་གཅེས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ་།།
★0◤cetasa ārakṣeti nikāyāntarītāḥ sūtre paṭhanti / [055|08-]
◤cetasa ārakṣeti nikāyāntarīyāḥ sūtre paṭhanti /
㈠於餘部經中，說是心護名不放逸。
㈡餘部經中.有如是釋：能守護心，名不放逸。
🈪492སྡེ་པ་གཞན་དག་གི་མདོ་ལས་ནི་སེམས་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བའོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་དོ། །
①cetasas ārakṣa iti nikāya antarītās sūtre paṭhanti
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་གི་མདོ་ལས་ནི་སེམས་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བའོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །
◤praśrabdhiḥ cittakarmaṇyatā /
㈠安謂心於事有能。此義可不如此。
㈡輕安者，謂心堪任性。
◤nanu ca sūtre kāyapraśrabdhir apy uktā ?
㈠於餘經說：身於事有能名安。
㈡豈無經亦說有身輕安耶。
🈪མདོ་ལས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
★★◤praśrabdhiścittakarmaṇyatā / nanu ca sūtre kāyapraśrabdhirapyuktā / [055|09]
♂praśrabdhiścitta- karmaṇyatā / ♂nanu ca sūtre kāyapraśrabdhirapyuktā /
①praśrabdhis citta karmaṇya tā
㈢ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་དོ། །
①nanu ca sūtre kāya praśrabdhis api uktā
③མདོ་ལས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་ལས་ལུས་〖PN-ལུས།〗ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་གསུངས་པ་〖PNན།〗ནི་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤na khalu noktā / sā tu yathā kāyikī vedanā, tathā veditavyā /
①na khalu na uktā| sā tu yathā kāyikī vedanā, tathā veditavyā|
㈠非不說，如身受，應知此亦爾。
㈡雖非無說，此如身受，應知亦爾。
🈪མ་གསུངས་པ་ནི་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤na khalu noktā / [055|09-]
★0◤sā tu yathā kāyikī vedanā tathā veditavyā / [055|10]
①na khalu na uktā sā tu yathā kāyikī vedanā tathā veditavyā
③མ་གསུངས་པ་ནི་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤kathaṃ sā bodhyaṅgeṣu yokṣyate / [055|10-]
◤kathaṃ sā bodhyaṅgeṣu yokṣyate ?
㈠若爾，云何於助覺立為分。
㈡如何可立此為覺支。
🈪དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་རུང་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①katham sā bodhi aṅgeṣu yokṣyate
③དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་རུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་རུང་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འོ་ན་དེར་ནི་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཁོ་ན་ལ་〖PN-ལ།〗ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤tatra tarhi kāyakarmaṇyataiva kāyikī praśrabdhirveditavyā / [055|11]
◤tatra tarhi kāyakarmaṇyataiva kāyikī praśrabdhir veditavyā /
㈠何以故。於中是身於事有能，說名身安應知。
㈡應知此中身輕安者身堪任性。
🈪འོ་ན་དེར་ནི་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཁོ་ན་ལ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①tatra tarhi kāya karmaṇyatā eva kāyikī praśrabdhis veditavyā
③འོ་ན་དེར་ནི་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཁོ་ན་ལ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★◤kathaṃ sā bodhyaṅgamitayucyate / [055|11-]
♂kathaṃ sā bodhyaṅgamityucyate /
◤kathaṃ sā bodhyaṅgamityucyate ?
㈠若爾云何說此為覺分。
㈡復如何說此為覺支。
①katham sā bodhi aṅga m itayucyate
③ད་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དག་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་དེ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤bodhyaṅgānukūlyāt / [055|12]
◤bodhyaṅgānukūlyāt /
㈠由隨順覺分故，得覺分名。
㈡能順覺支，故無有失。
🈪ད་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དག་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
①bodhi aṅga ānukūlyāt
③བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དག་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤sā hi kāyakarmaṇyatā cittakarmaṇyatā bodhyaṅgamāvahati / [055|12-]
◤sā hi kāyakarmaṇyatā cittakarmaṇyatā bodhyaṅgamāvahati /
㈠何以故。此身安能引心安覺分令生故。
㈡以身輕安，能引覺支，心輕安故。
🈪ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་དེ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
①sā hi kāya karmaṇya tā citta karmaṇya tā bodhi aṅgam āvahati
③ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་དེ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ་།།
★★◤asti punaḥ svacit anyatrāpyevaṃ dṛśyate / astītyāha / [055|13]
♂asti punaḥ kvacit anyatrāpyevaṃ{5. MS. atrāpyevaṃ |} dṛśyate / ♂astītyāha /
◤asti punaḥ kvacit anyatrāpyevaṃ dṛśyate ?
㈠於餘處曾見有。
㈡於餘亦見有是說耶。
🈪493དེ་ལྟ་བུ་གཞན་ལ་ལར་སྣང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ།
①asti punar sva cid anyatra api evam dṛśyate
③དེ་ལྟ་བུ་གཞན་ལ་ལར་སྣང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་བུ་གཞན་ལ་ལར་སྣང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགའ་བ་དང་དགའ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གནོད་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོར་གསུངས་པ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེའི་སྒྲ་འཐོབ་བོ། །
①asti iti āha
③སྨྲས་པ་ཡོད་དེ་།
◤astītyāha /
㈠如此說不曾有。
◤tadyathā ——
㈠猶如經言：
㈡有如經說：
◤prītiḥ prītisthānīyāś ca dharmāḥ prītisambodhyaṅgamuktaṃ bhagavatā /
㈠喜及助喜法，世尊說名喜覺分。
㈡喜及順喜法，名喜覺支。
🈪དཔེར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགའ་བ་དང་དགའ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གནོད་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོར་གསུངས་པ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེའི་སྒྲ་འཐོབ་བོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤tadyathā prītiḥ prītisthānīyāśca dharmāḥ prītisaṃbodhyaṅgamuktaṃ bhagavatā / [055|13-]
♂tadyathā prītiḥ prītisthānīyāśca dharmāḥ prītisaṃbodhyaṅga{6. D. prītibodhyaṃga |}muktaṃ bhagavatā /
◤pratighaḥ pratighanimittaṃ ca vyāpādanīvaraṇamuktam /
㈠復有別說：瞋及瞋因名害蓋。
㈡瞋及瞋因緣，名瞋恚蓋。
①tadyathā prītis prīti sthānīyās ca dharmās prīti saṃbodhi aṅgam uktam bhagavatā
★◤pratighaḥ pratighanimittaṃ ca vyāpādanivaraṇamuktam / [055|14-]
♂{7. D. omits pratigha....nivaraṇamuktam |}pratighaḥ pratigha- [ 15a. 3A1. IV ] nimittaṃ ca vyāpādanivaraṇamuktam{7. D. omits pratigha....nivaraṇamuktam |} /
①pratighas pratigha nimittam ca vyāpāda nivaraṇam uktam
◤samyagdṛṣṭisaṅkalpavyāyāmāś ca prajñāskandha uktāḥ /
①samyagdṛṣṭi-saṅkalpa-vyāyāmāś ca prajñāskandha uktāḥ|
㈠復有正見正思惟正精進，此三說名般若分。
㈡正見正思惟正勤，名慧蘊。
★◤samyakdṛṣṭisaṃkalpavyāyāmāśca prajñāskandha uktāḥ / [055|15-]
♂samyakdṛṣṭisaṃkalpavyāyāmāśca{8. D. adds prajñānukūlyāt |} prajñāskandha uktāḥ /
①samyak dṛṣṭi saṃkalpa vyāyāmās ca prajñā skandhas uktās
③དཔེར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགའ་བ་དང་དགའ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གནོད་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོར་གསུངས་པ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ་།
◤na ca saṅkalpavyāyāmau prajñāsvabhāvau tasyāstvanuguṅāviti tācchabdyaṃ labhete /
㈠此資糧由隨順，故得彼名。
㈡思惟及勤，雖非慧性，隨順慧故，亦得慧名。
★◤naca saṃkalpavyāyāmau prajñāsvabhāvau tasyāstvanuguṇāviti tāsyātvanuguṇāviti tācchaydyaṃ labhete / [055|16-]
♂naca saṃkalpavyāyāmau prajñāsvabhāvau tasyāstvanuguṇāviti tācchabdyaṃ labhete /
①na ca saṃkalpa vyāyāmau prajñā svabhāvau tasyās tu anuguṇau= iti tāsyātu anuguṇau= iti tācchaydyam labhete
③རྟོག་པ་དང་རྩོལ་བ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེའི་སྒྲ་འཐོབ་བོ་།།
★◤evaṃ kāyapraśrabdhirapi bodhyaṅgānuguṇyādvodhyaṅgaśabdaṃ labhate / [055|17-]
♂evaṃ kāyapraśrabdhirapi bodhyaṅgānuguṇyādbodhyaṅgaśabdaṃ labhate /
◤evaṃ kāyapraśrabdhirapi bodhyaṅgānuguṇyād,
㈠如此身安隨順心安覺分，
㈡故身輕安順覺支故，
①evam kāya praśrabdhis api bodhi aṅga anuguṇyāt vodhi aṅga śabdam labhate
㈢དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པར་འགྱུར་རོ། །
◤bodhyaṅgaśabdaṃ labhate /
㈠故得彼名。
㈡得名無失。
★★◤upekṣā cittasamatā cittānābhogatā / kathamidānīmetadyokṣyate / [055|18]
♂upekṣā cittasamatā cittānā- bhogatā / ♂kathamidānīmetadyokṣyate /
◤upekṣā cittasamatā cittānābhogatā /
㈠捨謂心平等，無所偏對。
㈡心平等性，無警覺性，說名為捨。
🈪494བཏང་སྙོམས་?་ནི་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང་། སེམས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་རྩོལ་པའི་བདག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་འབྱུང་། རྩོལ་བ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་བཏང་སྙོམས་ཀྱང་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་འདི་རུང་པར་འགྱུར་ཞ་ན། འདི་དག་གི་བྱེ་བྲག་ནི་ཤེས་པར་དཀའོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
①upekṣā citta samatā citta anābhoga tā
㈢བཏང་སྙོམས་ནི་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང་། སེམས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །
◤kathamidānīmetadyokṣyate ——
㈠今此言云何相應。
㈡如何可說，於一心中，有警覺性無警覺性。作意與捨二相應起。
◤tatraiva cite ābhogātmako manaskāro 'nābhogātmikā copekṣā iti ?
㈠何者前說，思惟於心，迴向為體。
㈡豈不前說，諸心心所，其相微細，難可了知。
★◤“tatraiva citte ābhogātmako manaskāro 'nābhogātmikā copekṣe”ti / [055|18-]
♂“tatraiva citte ābhogātmako manaskāro 'nābhogātmikā copekṣe”ti /
①katham idānīm etat yokṣyate tatra eva citte ābhoga ātmakas manaskāras anābhoga ātmikā ca upekṣa iti
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་རྩོལ་པའི་བདག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་འབྱུང་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་རྩོལ་པའི་བདག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་འབྱུང་།
★0◤nanu coktaṃ “durjñāna eṣāṃ viśeṣa” iti / [055|19-]
◤nanu coktam ——“durjñāna eṣāṃ viśeṣaḥ”iti ?
㈠今說捨於心無迴向為體。此言云何相應。為前不說耶。
①nanu ca uktam durjñānas eṣām viśeṣas iti
③རྩོལ་བ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་བཏང་སྙོམས་ཀྱང་འབྱུང་ ****[@65b]**** ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་རུང་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་དག་གི་བྱེ་བྲག་ནི་ཤེས་པར་དཀའོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢རྩོལ་བ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་བཏང་སྙོམས་ཀྱང་འབྱུང་{65b}ཞེས་བྱ་བ་འདི་རུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་དག་གི་བྱེ་བྲག་ནི་ཤེས་པར་དཀའོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
★0◤asti hi nāma durjñānamapi jñāyate / [055|20]
◤asti hi nāma durjñānamapi jñāyate /
㈠謂心法義理難知。
㈡有雖難了，由審推度，而復可知。
🈪ཤེས་པར་དཀའ་བ་ཡང་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ཀྱི། གང་འགལ་བཞིན་དུ་ཡང་མི་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཤེས་པར་དཀའོ། །
①asti hi nāma durjñānam api jñāyate
③ཤེས་པར་དཀའ་བ་ཡང་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ཀྱི་།
㈢ཤེས་པར་དཀའ་བ་ཡང་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ཀྱི།
◤idaṃ tu khalvatidurjñānaṃ yad virodhe 'py avirodha iti /
①idaṃ tu khalvatidurjñānaṃ yad virodhe apy avirodha iti|
㈠有難知後方可知.此最難可知，謂於相違立不相違。
㈡此最難知，謂相違背而不乖反。
★◤idam tu khalvatidurjñānaṃ yadvirodhe 'pyavirodha iti / [055|20-]
♂idaṃ tu khalvatidurjñānaṃ yadvirodhe 'pyavirodha iti /
①idam tu khalu ati durjñānam yat virodhe apyavirodhas iti
③གང་འགལ་བཞིན་དུ་ཡང་མི་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཤེས་པར་དཀའོ་།། རྩོལ་བ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ལ་།
㈢གང་འགལ་བཞིན་དུ་ཡང་མི་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཤེས་པར་དཀའོ། །
㈢རྩོལ་བ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ལ།
◤anyatrābhogaḥ,
㈠有餘處迴向。
㈡此有警覺。
◤anyatrānābhogaḥ ——
㈠有餘處不迴向。
㈡於餘則無。
🈪495རྩོལ་བ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ལ། རྩོལ་བ་མེད་པ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།
◤iti ko 'tra virodhaḥ ?
㈠此中有何相違。
㈡二既懸殊有何乖反。
★0◤anyatrābhogo 'nyatrānābhoga iti ko 'tra virodhaḥ / [055|21]
◤na tarhīdānīmekālambanāḥ sarve samprayuktāḥ prāpnuvanti /
①na tarhi idānīm ekālambanāḥ sarve samprayuktāḥ prāpnuvanti|
㈠若爾一切相應法，不應共緣一境。
㈡若爾不應同緣一境，或應一切皆互相應。
🈪འོ་ན་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤na tarhīdānīmekālambanāḥ sarve saṃprayuktāḥ prāpnuvanti / [055|21-]
①anyatra ābhogas nyatra anābhogas iti kas tra virodhas na tarhi idānīm eka ālambanās sarve saṃprayuktās prāpnuvanti
③རྩོལ་བ་མེད་པ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། འོ་ན་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ་།།
㈢རྩོལ་བ་མེད་པ་ཡང་གཞན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། འོ་ན་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ〖N-རོ།〗། །
★◤evañjātīyakamatrānyadapyāyāsyatīti yastasya nayaḥ so 'syāpi veditavyaḥ / [055|22-]
♂evaṃjātīya- kamatrānyadapyāyāsyatīti yastasya nayaḥ so 'syāpi veditavyaḥ /
◤evañjātīyakamatrānyadapyāyāsyatīti yastasya nayaḥ so 'syāpi veditavyaḥ /
①evam jātīyakam atra anyat apy ā-yāsyati iti yastasya nayaḥ so asya api veditavyaḥ|
㈠如此種類所餘諸法，此中應來。此法道理，汝等必應須知。
㈡如是種類所餘諸法，此中應來。如彼理趣，今於此中，應知亦爾。
①evan jātīyakam atra anyat apyāyāsyati iti yas tasya nayas sas sya api veditavyas
㈢འདི་ལས་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་གཞན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ངང་〖PNདེའི།〗ཚུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདི་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤hrīrapatrāpyaṃ ca paścādvakṣyate / [055|23]
◤hrīrapatrāpyaṃ ca paścād vakṣyate /
㈠羞及慚愧後當釋。
㈡慚愧二種，如後當釋。
🈪ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ནི་འོག་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
①hrīs apatrāpyam ca paścāt vakṣyate
㈢ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ནི་འོག་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤mūladvayaṃ dve kuśalamūle alobhādveṣau / [055|23-]
◤mūladvayaṃ dve kuśalamūle alobhādveṣau /
㈠二根謂無貪無瞋二種善根。
㈡二根者，謂無貪無瞋，
🈪496རྩ་བ་གཉིས་ནི་དགེ་པའི་རྩ་བ་གཉིས་པོ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། གཏི་མུག་མེད་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ལ། ཤེས་རབ་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པས་འདི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་བའོ། །དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ས་མང་པོ་ནི་ས་མང་བ་ཡིན་ནོ། །
①mūla dvayam dve kuśala mūle alobhāt veṣau
㈢རྩ་བ་གཉིས་ནི་དགེ་པའི་རྩ་བ་གཉིས་པོ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ།
◤amoho 'pyasti,
㈠無癡亦是善根。
㈡無癡。
◤sa tu prajñātmakaḥ /
㈠此善根以智慧為體。
㈡善根慧為性故。
★0◤amoho 'pyasti sa tu prajñātmakaḥ / [055|24]
①amohas api asti sa tu prajñā ātmakas
③གཏི་མུག་མེད་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ལ་།
㈢གཏི་མུག་མེད་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ལ། ཤེས་རབ་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པས་འདི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
★0◤prajñā ca mahābhūmiketi nāsau kuśalamahābhūmika evocyate / [055|24-]
◤prajñā ca mahābhūmiketi nāsau kuśalamahābhūmika evocyate /
㈠前已立為大地故，於善大地中不復重說。
㈡前已說在大地法中，不重說為大善地法。
①prajñā ca mahā bhūmikā iti na asau kuśala mahā bhūmikas eva ucyate
③ཤེས་རབ་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པས་འདི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ནི་མི་བརྗོད་དོ་།།
◤avihiṃsā aviheṭhanā /
㈠非逼惱謂，不欲違損他。
㈡言不害者，謂無損惱。
◤vīryaṃ cetaso 'bhyutsāhaḥ // 25 //
㈠精進謂勇猛。
㈡勤謂令心勇悍為性。
★★◤avihiṃsā aviheṭhanā / vīryaṃ cetaso 'bhyutsāhaḥ / [055|25]
♂avihiṃsā aviheṭhanā vīryaṃ cetaso 'bhyutsāhaḥ /
①avihiṃsā aviheṭhanā
③རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པའོ་།།
㈢རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ:མི་འཚམས་〖Pམི་འཚམ།Nམ་འཚམ།〗པའོ། །
①vīryam cetasas bhyutsāhas
㈢བརྩོན་འགྲུས་ནི་སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་བའོ། །
◤uktāḥ kuśalamahābhūmikāḥ //
㈠說十善大地已。
㈡如是已說大善地法。
★◤uktāḥ kuśalā mahābhūmikāḥ / [056|01]
♂@056 uktāḥ kuśala{1. MS. kuśalā |}mahābhūmikāḥ /
①uktās kuśalās mahā bhūmikās
㈢དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤mahatī bhūmirmahābhūmiḥ / [056|02]
◤mahatī bhūmirmahābhūmiḥ /
㈠是地大故名大地。
㈡大煩惱法地，名大煩惱地。
🈪497འདི་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་ཡོད་པས། འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ཏེ། ཆོས་གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན།
①mahatī bhūmis mahā bhūmis
㈢ས་མང་པོ་ནི་ས་མང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kleśā mahābhūmireṣāṃ ta ime kleśamahābhūmikā ye dharmāḥ sadaiva kliṣṭe cetasi bhavanti / [056|02-]
◤kleśā mahābhūmireṣāṃ ta ime kleśamahābhūmikā ye dharmāḥ sadaiva kliṣṭe cetasi bhavanti /
㈠惑是彼大地故，說彼為惑大地。是諸法恒於染污心起。
㈡此中若法大煩惱地，所有名大煩惱地法。謂法恒於染污心有。
①kleśās mahā bhūmis eṣām te ime kleśa mahā bhūmikās ye dharmās sadā eva kliṣṭe cetasi bhavanti
㈢འདི་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་ཡོད་པས། འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ཏེ། ཆོས་གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ke punaste sadaiva kliṣṭe cetasi bhavanti / [056|03]
◤ke punaste sadaiva kliṣṭe cetasi bhavanti ?
㈠何者為諸法。
㈡彼法是何。
①ke punar te sadā eva kliṣṭe cetasi bhavanti
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། རྨོངས་དང་བག་མེད་ལེ་ལོ་དང་། །མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་རྒོད། །ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་དང་མི་གསལ་བའོ། །
◤mohaḥ pramādaḥ kauśīdyamāśraddhyaṃ styānamuddhavaḥ /
㈠〔偈曰〕：【癡放逸懈怠 無信無安掉】。
㈡頌曰：【癡逸怠不信】〖27_2_a〗 【惛掉】
🈪རྨོངས་དང་བག་མེད་ལེ་ལོ་དང་། །མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་རྒོད། །ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་། །
★★◤ 【mohaḥ pramādaḥ kauśīdyamā śraddhyaṃ styānmuddhavaḥ /】[056|04]
♂mohaḥ pramādaḥ kauśīdyamā[ 15b. 3B1. IV ]śraddhyaṃ styānamuddhavaḥ /
①mohas pramādas kauśīdyamā śraddhyam styāt muddhavas
③རྨོངས་དང་བག་མེད་ལེ་ལོ་དང་།། མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་རྒོད་།།
◤kliṣṭe sadeva,
㈠【恒在染】。
㈡【恒唯染】
★◤ 【kliṣṭe sadaiva 】[056|05]
①kliṣṭe sadā eva
③ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་།།
◤tatra moho nāmāvidyā,
㈠釋曰：此中癡謂無明。
㈡論曰：此中癡者，所謂愚癡。
🈪དེ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་སྟེ།
★◤tatra moho nāmāvidyā 'jñānamasaṃprakhyānam / [056|06]
♂kliṣṭe sadaiva tatra moho nāmāvidyā'jñānamasaṃprakhyānam /
◤ajñānam asamprakhyānam /
①a-jñāna a-samprakhyāna
㈠無智無顯。
㈡即是無明無智無顯。
🈪མི་ཤེས་པ་དང་མི་གསལ་བའོ། །
①tatra mohas nāma avidyā jñānam asaṃprakhyānam
③དེ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་དང་མི་གསལ་བའོ་།།
★◤pramādaḥ kuśalānāṃ dharmāṇāmabhāvanā 'pramāda vipakṣo dharmaḥ / [056|06-]
♂pramādaḥ kuśalānāṃ dharmāṇāmabhāvanā'pramāda{2. Y. adds bhāvanā |}vipakṣo{3. D. bhāvanāvipakṣabhūto |} dharmaḥ /
◤pramādaḥ kuśalānāṃ dharmāṇām abhāvanā apramādabhāvanāvipakṣo dharmaḥ /
①pramāda kuśalānāṃ dharmāṇām abhāvanā apramāda-bhāvanā-vipakṣo dharmaḥ|
㈠放逸謂不修習善法。此是修習善法對治。
㈡逸謂放逸，不修諸善。是修諸善，所對治法。
🈪བག་མེད་པ་ནི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་བསྒོམ་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སོ། །
①pramādas kuśalānām dharmāṇām abhāvanā pramāda vipakṣas dharmas
③བག་མེད་པ་ནི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་བསྒོམ་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སོ་།།
㈢བག་མེད་པ་ནི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་བསྒོམ་〖PNསྒོམ།〗པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་〖PN-པའི།〗ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སོ། །
★★◤kauśīdyaṃ cetaso nābhyutsāhho vīryavipakṣaḥ / [056|07]
♂kauśīdyaṃ cetaso nābhyutsāho vīryavipakṣaḥ /
◤kauśīdyaṃ cetaso nābhyutsāho vīryavipakṣaḥ /
㈠懈怠謂心無勝能。
㈡怠謂懈怠心不勇悍。是前所說勤所對治。
🈪498ལེ་ལོ་ནི་སེམས་མངོན་པར་མི་སྤྲོ་བ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
①kauśīdyam cetasas na abhyutsāhhas vīrya vipakṣas
㈢ལེ་ལོ་ནི་སེམས་མངོན་པར་མི་སྤྲོ་བ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
★0◤āśraddhyaṃ cetaso 'prasādaḥ śraddhāvipakṣaḥ / [056|07-]
◤āśraddhyaṃ cetaso 'prasādaḥ śraddhāvipakṣaḥ /
㈠無信謂心無澄淨。此是信對治法。
㈡不信者謂心不澄淨。是前所說信所對治。
🈪མ་དད་པ་ནི་སེམས་མ་དད་པ་སྟེ། དད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །རྨུགས་པ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་། །སེམས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་། ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་དང་། སེམས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་མངོན་པ་ལས་ལུས་ཀྱི་རྨུགས་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྨུགས་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་ཞེན། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟབ་བཞིན་ནོ། །རྒོད་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
🈪499ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་མ་ཡིན་ནམ།
①āśraddhyam cetasas aprasādas śraddhā vipakṣas
③མ་དད་པ་ནི་སེམས་མ་དད་པ་སྟེ། དད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ་;། རྨུགས་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢མ་དད་པ་ནི་སེམས་མ་དད་པ་སྟེ། དད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
★0◤styānaṃ katamat / [056|08]
◤styānaṃ katamat ?
㈠無安謂：
㈡惛謂惛沈，對法中說。云何惛沈。
★0◤yā kāyagurutā cittagurutā kāyākarmaṇyatā cittākarmaṇyatā / [056|08-]
◤yā kāyagurutā, cittagurutā, kāyākarmaṇyatā, cittākarmaṇyatā /
㈠身重心重，身心於事無能。
㈡謂身重性心重性。身無堪任性，心無堪任性。
①styānam katamat yā kāya guru tā citta guru tā kāya akarmaṇya tā cittākarmaṇya tā
③ལུས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་།། སེམས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་། ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་དང་། སེམས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ་།།
㈢རྨུགས་པ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་། །སེམས་ལྕི་བ་ཉིད་དང་〖PNདེ།〗། ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་དང་། སེམས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །
◤“kāyikaṃ styānaṃ caitasikaṃ styānam ” ityuktamabhidharme /
㈠阿毘達磨藏中說：無安有二種，謂身無安心無安。
㈡身惛沈性，心惛沈性，是名惛沈。
★★◤kāyikaṃ satyānaṃ caitasikaṃ styānamityuktamabhidharme / [056|09]
♂kāyikaṃ styānaṃ caitasikaṃ styānamityuktamabhidharme /
★0◤kathaṃ caitasiko dharmaḥ kāyika ityucyate / yathā kāyikī vedanā / [056|10]
◤kathaṃ caitasiko dharmaḥ kāyika ityucyate ?
㈠云何心法，說名身法。
㈡此是心所，如何名身。
①kāyikam satyānam caitasikam styānam iti uktam abhidharme katham caitasikas dharmas kāyikas iti ucyate
③ཆོས་མངོན་པ་ལས་ལུས་ཀྱི་རྨུགས་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྨུགས་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུས་ཀྱི་ ****[@66a]**** *་།།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ལས་ལུས་ཀྱི་རྨུགས་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྨུགས་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུས་ཀྱི་{66a}། །ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
①yathā kāyikī vedanā
③ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟབ་བཞིན་ནོ་།།
◤yathā kāyikī vedanā /
㈠如說受為身受。
㈡如身受言，故亦無失。
★0◤auddhatyaṃ punaścetaso 'vyupaśamaḥ / [056|10-]
◤auddhatyaṃ cetaso 'vyupaśamaḥ /
㈠掉謂心不靜。
㈡掉謂掉舉，令心不靜。
①auddhatyam punar cetasas avyupaśamas
③རྒོད་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་སྟེ་།
㈢རྒོད་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤itīme ṣaṭ kleśamahābhūmikāḥ / [056|11]
◤itīme ṣaṭ kleśamahābhūmikāḥ //
㈠如此六法，是名染污大地。
㈡唯有如是六種，名大煩惱地法。
①iti ime ṣaṭ kleśa mahā bhūmikās
③དེ་ལྟར་ན་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤nanu cābhidharme daśa kleśamahābhūmikāḥ paṭhyante / [056|11-]
◤nanu cābhidharme daśa kleśamahābhūmikāḥ paṭhyante ——
㈠於阿毘達磨藏中，不說十法為惑大地耶。彼中亦不說無安。
㈡豈不根本，阿毘達磨中說，有十種大煩惱地法。又於彼論不說惛沈。
①nanu ca abhidharme daśa kleśa mahā bhūmikās paṭhyante
③ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་བཅུ:པོ་འདི་དག་〖PNའདོན་པ།〗མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལས་རྨུགས་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མ་དད་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། བརྗེད་ངས་པ་དང་། སེམས་རྣམ་པར་་བ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། འགྱུར་བ་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི། འདོད་པ་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤“āśraddhyaṃ kauśīdyaṃ muṣitasmṛtitā cetaso vikṣepaḥ avidyā asaṃprajanyamayoniśomanaskāro mithyādhimokṣa auddhatyaṃ pramādaśce” ti / [056|12-]
♂“āśraddhyaṃ kauśīdyaṃ muṣitasmṛtitā cetaso vikṣepaḥ avidyā asaṃprajanyamayoniśomanaskāro{4. D. manasikāro |} mithyādhimokṣa auddhatyaṃ pramādaśce”ti /
①āśraddhyam kauśīdyam muṣita smṛti tā cetasas vikṣepas avidyā asaṃprajanyam ayoni śoma naskāras mithyā adhimokṣas auddhatyam pramādas ce ti
③དེ་ལས་རྨུགས་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མ་དད་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། བརྗེད་ངས་པ་དང་། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། འགྱུར་བ་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི་།
◤“āśraddhyaṃ kauśīdyaṃ muṣitasmṛtitā cetaso vikṣepaḥ avidyā
★◤praptijño devānāṃ priyo na tviṣṭijñaḥ / kā punaratreṣṭiḥ / [056|14]
♂prāptijño devānāṃ priyo na tviṣṭijñaḥ / ♂kā punaratreṣṭiḥ /
①prapti jñas devānām priyas na tu iṣṭi jñas
③འདོད་པ་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kā punar atra iṣṭis
③འདི་ལ་འདོད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ལ་འདོད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བརྗེད་ངས་པ་དང་། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་རྣམས་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །དཔེར་ན་གཏི་མུག་མེད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པར་ངེས་པར་མ་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗བ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ངེས་པར་མི་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗སྟེ། དྲན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་བརྗེད་ངས་པ་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
ⅰⅱ
🈪500དེ་ལས་རྨུགས་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མ་དད་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། བརྗེད་ངས་པ་དང་། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་?་ཞེ་ན།
◤asamprajanyamayonisomanaskāro mithyādhimokṣa auddhatyaṃ pramādaś ca”iti ?
㈠何者為十。無信，懈怠，忘念，心亂，無明，不了別，不正思惟，邪相了，掉，放逸。
㈡何者十。謂不信懈怠失念心亂無明不正知非理作意邪勝解掉舉放逸。
◤prāptijño devānāṃ priyaḥ,
㈠天愛汝，知至，
㈡天愛汝，今但知言至。
◤na tviṣṭijñaḥ /
㈠不知術。
㈡不閑意旨。
🈪501འགྱུར་བ་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི། འདོད་པ་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪502འདི་ལ་འདོད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བརྗེད་ངས་པ་དང་། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་རྣམས་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །
◤kā punaratreṣṭiḥ ?
㈠此中何者，為術忘念。
㈡意旨者何。
◤muṣitasmṛtivikṣepāsamprajanyāyoniśomanasikāramithyādhimokṣā mahābhūmikatvāt na kleśamahābhūmikā evāvadhāryante /
①muṣitasmṛtivikṣepāsamprajanyā-yoniśas-manasikāramithyādhimokṣā mahābhūmikatvāt na kleśamahābhūmikā evāvadhāryante|
㈠心亂，不了別，不正思惟，邪相了。此法已屬大地，不可重安立為惑大地。
㈡謂失念心亂不正知非理作意邪勝解。已說彼在大地法中，不應重立為大煩惱地法。
★0◤muṣitasmṛtivikṣepāsaṃprajanyāyoniśomanasikāramithyādhimokṣā mahābhūmikatvāt na kleśamahābhūmikā evāvadhāryante / [056|14-]
①muṣita smṛti vikṣepa asaṃprajanya ayas niśomana sikāra mithyā adhimokṣās mahā bhūmika tvāt na kleśa mahā bhūmikās eva avadhāryante
③བརྗེད་ངས་པ་དང་། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་མོས་པ་རྣམས་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་།།
◤tathaivāmohaḥ kuśalamahābhūmiko nāvadhāryate,
㈠如無癡於善大地。
㈡如無癡善根，慧為體故，非大善地法。
★◤yathivāmohaḥ kuśalamahābhūmiko nāvadhāryate prajñāsvabhāvatvāt / [056|16]
♂yathaivāmohaḥ kuśalamahābhūmiko nāvadhāryate prajñāsvabhāvatvāt /
①yathivāmohas kuśala mahā bhūmikas na avadhāryate prajñā svabhāva tvāt
③དཔེར་ན་གཏི་མུག་མེད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པར་ངེས་པར་མ་བཟུང་བ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཁོན་ཡིན་པར་ངེས་པར་མི་བཟུང་སྟེ་།
◤prajñāsvabhāvatvāt /
㈠彼亦如此。
㈡彼亦應爾。
★0◤smṛtireva hi kliṣṭā muṣitasmṛtitā / samādhireva kliṣṭo vikṣepa ityevamādi / [056|17]
◤smṛtireva hi kliṣṭā muṣitasmṛtitā /
㈠若念彼染污，說為忘念。
㈡即染污念，名為失念。
🈪503དཔེར་ན་གཏི་མུག་མེད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པར་ངེས་པར་མ་བཟུང་བ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཁོན་ཡིན་པར་ངེས་པར་མི་བཟུང་སྟེ། དྲན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་བརྗེད་ངས་པ་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①smṛtis eva hi kliṣṭā muṣita smṛti tā
③དྲན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་བརྗེད་ངས་པ་ཡིན་ལ་།
①samādhis eva kliṣṭas vikṣepas iti evamādi
③ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤samādhireva kliṣṭo vikṣepa ityevamādi /
㈠定被染污，說為心亂。所餘亦爾。
㈡染污等持，名為心亂。諸染污慧，名不正知。染污作意，勝解名為。非理作意，及邪勝解。
◤ata evocyate ——
㈠是故作如此說：
㈡故說：
◤“ye mahābhūmikāḥ kleśamahābhūmikā api te” iti /
㈠是大地法可即立為惑大地不。
㈡若是大地法亦大煩惱地法耶。
★◤ata evocyate “ye mahābhūmikāḥ kleśamahābhūmikā api ta” iti / [056|18-]
♂ata evocyate “ye mahā-[ 16a. 3A1. V ]bhūmikāḥ kleśamahābhūmikā api ta” iti /
①atas eva ucyate ye mahā bhūmikās kleśa mahā bhūmikās api te iti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་བ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་དང་། འདུན་པ་དང་། རེག་པའོ། །
◤catuṣkoṭikaḥ /
㈠此中有四句。
㈡應作四句。
🈪504དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་བ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་དང་། འདུན་པ་དང་། རེག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་མ་དང་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། ག་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་དྲན་པ་ལ་སོགས་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལྔ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །
◤prathamā koṭiḥ ——
㈠第一句謂：
㈡第一句謂：
◤vedanā cetanā saṃjñācchandaḥ sparśaś ca /
㈠受想作意欲觸。
㈡受想思觸欲。
★0◤catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭirvedanā cetanā saṃjñā cchandaḥ sparśaśca / [056|19]
①catuṣkoṭikas
③མུ་བཞི་སྟེ་།
①prathamā koṭis vedanā cetanā saṃjñā cchandas sparśas ca
③མུ་དང་པོ་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་དང་། འདུན་པ་དང་། རེག་པའོ་།།
◤dvitīyā ——
㈠第二句謂：
㈡第二句謂：
◤aśrāddhyaṃ kauśīdyamavidyā auddhatyaṃ pramādaś ca /
㈠無信懈怠無明掉放逸。
㈡不信懈怠無明掉舉放逸。
★◤dvitīyā 'śrāddhyaṃ kauśīdyamavidyā auddhatyaṃ pramādaśca / [056|19-]
♂dvitīyā'śrāddhyaṃ kauśīdyamavidyā auddhatyaṃ pramādaśca /
①dvitīyā śrāddhyam kauśīdyam avidyā auddhatyam pramādas ca
㈢གཉིས་པ་ནི་མ་དང་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ། །
◤tṛtīyā ——
㈠第三句謂：
㈡第三句謂：
◤smṛtyādayaḥ pañca kliṣṭā yathoktāḥ /
㈠念等五法。
㈡如前說念等五法。
★◤tṛtīyā muṣitasmṛtyādayaḥ pañca kliṣṭā yaṭhoktāḥ / [056|20-]
♂tṛtīyā muṣitasmṛtyādayaḥ{5. Y. omits muṣita |} pañca kliṣṭā yathoktāḥ /
①tṛtīyās muṣita smṛti ādayas pañca kliṣṭās yaṭhā uktās
㈢གསུམ་པ་ནི་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལྔ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །
◤caturthy etān ākārān sthāpayitveti /
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā iti|
㈠第四句謂除前三句，所餘諸法。
㈡第四句謂除前相。
🈪བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤caturthyetānākārān sthāpayitveti / [056|21]
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā iti
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤kecittu mithyāsamādheranyacetaso vikṣepamicchanti / [056|21-]
◤kecittu —— mithyāsamādheranyacetaso vikṣepamicchanti /
㈠復有諸師，欲心亂異邪定。
㈡有執邪等，持非即是心亂。
🈪ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་གཞན་དུ་འདོད་དེ། དེ་དག་གི་མུ་བཞི་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
①kecid tu mithyā samādhes anya cetasas vikṣepam icchanti
③ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་གཞན་དུ་འདོད་དེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་〖N-ངེ།〗འཛིན་ལས་གཞན་དུ་འདོད་དེ། དེ་དག་གི་མུ་བཞི་པ་〖PN-ལ།〗ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤teṣāmanyathā catuṣkoṭikaḥ / [056|22]
◤teṣāmanyathā catuṣkoṭikaḥ /
㈠於彼所說，四句異此。
㈡彼作四句，與此不同。
①teṣām anyathā catuṣkoṭikas
③དེ་དག་གི་མུ་བཞི་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤styānaṃ punariṣyate sarvakleśasaṃprayogīti kleśamahābhūmikeṣu tasyāpāṭhe kasyāparādhaḥ / [056|22-]
◤styānaṃ punariṣyate sarvakleśasamprayogīti kleśamahābhūmikeṣu tasyāpāṭhe kasyāparādhaḥ /
㈠有餘師執無，安與一切惑相應。於惑大地中不說，於誰有失。
㈡又許惛沈通與一切煩惱相應。不說在大煩惱地法，於誰有過。
🈪505རྨུགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་བ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་བར་ལྡན་པར་འདོད་པ་དེ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཏུ་མ་བཏོན་བ་སུ་ཞིག་གིས་ཉེས།
①styānam punar iṣyate sarva kleśa saṃprayogī iti kleśa mahā bhūmikeṣu tasya apāṭhe kasya aparādhas
③རྨུགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་བ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་བར་ལྡན་པར་འདོད་པ་དེ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཏུ་མ་བཏོན་བ་སུ་ཞིག་གིས་ཉེས་།
㈢རྨུགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་བ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་འདོད་པ་དེ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དག་ཏུ་མ་བཏོན་པ་སུ་ཞིག་གིས་ཉེས། འདི་སྐད་དུ་གདོན་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མ་བཏོན་ཏེ〖PNདེ།〗། རྨུགས་པ་སྤྱོད་〖PNདཔྱོད།〗པ་{66b}ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་དུ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་གྱི་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤evaṃ tvāhuḥ ——
㈠彼答應說：
㈡有作是言，
🈪འདི་སྐད་དུ་གདོན་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མ་བཏོན་ཏེ།
◤paṭhitavyaṃ bhavet,
ⅰ㈡應說在此。
◤samādhyanuguṇatvāt tu na paṭhitam /
㈠由隨順定故，是故不說。
㈡而不說者，順等持故。
★0◤evaṃ tvāhuḥ paṭhitavyaṃ bhavetsamādhyanuguṇatvāttu na paṭhitam / [056|23-]
①evam tu āhus paṭhitavyam bhavet samādhi anuguṇa tvāt tu na paṭhitam
③འདི་སྐད་དུ་གདོན་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མ་བཏོན་ཏེ་།
★0◤kṣiprataraṃ kila styānacaritaḥ samādhimutpādayennauddhatyacarita iti / [056|24-]
◤kṣiprataraṃ kila styānacaritaḥ samādhimutpādayet,
㈠何以故。若人無安為行，修觀速能得定。
㈡彼謂諸有，惛沈行者，速發等持。
🈪རྨུགས་པ་སྤྱོད་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་དུ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་གྱི་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ ། །
①kṣiprataram kila styāna caritas samādhim utpādayet na auddhatya caritas iti
③རྨུགས་པ་སྤྱོད་པ་ ****[@66b]**** ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་དུ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་གྱི་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤nauddhatyacarita iti /
㈠掉行人不爾。以無安為行，非掉為行。
㈡非掉舉行。
★◤kaḥ punaḥ styānacarito yo nauddhatyacaritaḥ ko vā auddhatyacarito yo na styānacaritaḥ / [056|25-]
♂kaḥ punastyānacarito yo nauddhatyacaritaḥ ko vā auddhatyacarito yo na styānacaritaḥ /
◤kaḥ punaḥ styānacarito yo nauddhatyacaritaḥ,
㈠此人何相，以掉為行，非無安為行。
㈡誰惛沈行，非掉舉行。
①kas punar styāna caritas yas na auddhatya caritas kas vā auddhatya caritas yas na styāna caritas
③གང་ཞིག་རྒོད་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྨུགས་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད། ཡང་ན་གང་ཞིག་རྨུགས་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད་དེ་།
㈢གང་ཞིག་རྒོད་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྨུགས་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད། ཡང་ན་གང་ཞིག་རྨུགས་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད་དེ། འདི་དག་ནི་ནམ་དུ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཉིད་འདོར་པར་མི་འགྱུར་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གང་ཞིག་〖P《སྣར གཞན། 》〗གང་ལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་ཆེན་པོ་པ་ནི་དྲུག་པོ་ཁོ་ནར་འགྲུབ་བོ། །
◤ko vā auddhatyacarito yo na styānacaritaḥ;
㈠此人何相。何以故。
㈡誰掉舉行，非惛沈行。
🈪གང་ཞིག་རྒོད་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྨུགས་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད། ཡང་ན་གང་ཞིག་རྨུགས་པ་མི་སྤྱོད་ལ་རྒོད་པ་སྤྱོད་པ་ཡང་སུ་ཞིག་ཡོད་དེ། འདི་དག་ནི་ནམ་དུ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཉིད་འདོར་པར་མི་འགྱུར་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གང་ཞིག་གང་ལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་ཆེན་པོ་པ་ནི་དྲུག་པོ་ཁོ་ནར་འགྲུབ་བོ། །
◤na hyete jātu sahacariṣṇutāṃ jahītaḥ ?
㈠此二法隨便不捨，共生事故。
㈡此二未嘗不俱行故。
★◤nahyete jātu sahacariṣṇutāṃ jahītaḥ / [056|26]
♂nhyete jātu sahacariṣṇutāṃ{6. MS. sahacariṣṇutā |} jahītaḥ /
①na hi ete jātu saha cariṣṇu tām jahītas
③འདི་དག་ནི་ནམ་དུ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཉིད་འདོར་བར་མི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་།
★0◤tathāpi yadyasyādhimātraṃ sa taccarito jñātavyaḥ / [056|26-]
◤tathāpi yad yasyādhimātraṃ sa taccarito jñātavyaḥ /
㈠雖然此二法，於人隨重成此人行。
㈡雖爾應知，隨增說行。雖知說行，隨用偏增。而依有體，建立地法。
①tathā api yat i asya adhimātram sa tad caritas jñātavyas
③འོན་ཀྱང་གང་ཞིག་གང་ལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤ataḥ ṣaḍeva kleśamahābhūmikāḥ siddhyanti / [056|27]
◤ataḥ ṣaḍeva kleśamahābhūmikāḥ sidhyanti /
㈠是故立六法為惑大地。
㈡故此地法唯六義成。
①atas ṣaṭ eva kleśa mahā bhūmikās siddhyanti
③དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་ས་ཆེན་པོ་པ་ནི་དྲུག་པོ་ཁོ་ནར་འགྲུབ་བོ་།།
★★◤ete hi sadā kleṣṭa eva cetasi bhavanti nānyatra // [056|28]
♂ete hi sadā kliṣṭa eva cetasi bhavanti nānyatra //
◤ete hi sadā kliṣṭa eva cetasi bhavanti,
㈠何以故。此六法恒於染污心起。
㈡此唯遍染心俱起。
①ete hi sadā kleṣṭas eva cetasi bhavanti na anyatra
㈢དེ་དག་ཀྱང་རྟག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་〖PNགྱིས།〗སེམས་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་གི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nānyatra //
㈠餘處則不起。
㈡非餘故。
◤akuśale tvāhrīkyamanapatrapā // 26 //
㈠〔偈曰〕：【若惡 及無羞無慚】。
㈡如是已說大煩惱地法。大不善法地，名大不善地。此中若法大不善地，所有名大不善地法。謂法恒於不善心有。彼法是何。頌曰：【唯遍不善心_c 無慚及無愧】〖27_2_d〗。
🈪506དེ་དག་ཀྱང་རྟག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་གི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མི་དགེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་མེད་དང་། །ངོ་ཚ་མེད་པའོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བས་ཆོས་འདི་ཉིད་ནི་མི་དགེ་བའི་ས་ཆེན་པོ་པ་དག་ཅེས་བྱའོ། །
★◤ 【akuśale tvāhrīkyamanapatrapā // VAkK_2.26 //】[057|01]
♂@057 akuśale tvāhrīkyamanapatrapā //26//
★0◤akuśale tu cetasyāhrīkyamanapatrāpyaṃ ca nityaṃ bhavata ityetau dvau dharmāvakuśalamahābhūmikāvucyete / [057|02-]
◤akuśale tu cetasyāhrīkyamanapatrāpyaṃ ca nityaṃ bhavata iti etau dvau dharmāvakuśalamahābhūmikāvucyate /
㈠釋曰：於一切惡心，無羞及無慚。恒生起故。立此二法為惡大地。
㈡論曰：唯二心所，但與一切不善心俱。謂無慚愧。故唯二種，名此地法。
①akuśale tu ā ahrīkyam anapatrapā akuśale tu cetasya ahrīkyam anapatrāpyam ca nityam bhavatas iti etau dvau dharma avakuśala mahā bhūmikauvucyete
③མི་དགེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་མེད་དང་།། ངོ་ཚ་མེད་པའོ་;། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བས་ཆོས་འདི་ཉིད་ནི་མི་དགེ་བའི་ས་ཆེན་པོ་པ་དག་ཅེས་བྱའོ་།།
㈢མི་དགེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་མེད་དང་། །ངོ་ཚ་མེད་པའོ། །
★0◤tayośca paścāllakṣaṇaṃ vakṣyate / [057|03]
◤tayoś ca paścāllakṣaṇaṃ vakṣyate // 26 //
㈢ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་〖PN-ནི།〗མི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བས་ཆོས་འདི་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ནི་མི་དགེ་བའི་ས་ཆེན་པོ་པ་དག་ཅེས་བྱའོ། །
㈠此二法相後當說。
㈡此二法相，如後當辯。如是已說大不善地法，小煩惱法地名小煩惱地。此中若法小煩惱地，所有名小煩惱地法。謂法少分染污心俱。彼法是何。
①tayos ca paścāt lakṣaṇam vakṣyate
㈢དེ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འོག་ནས་འཆད་དོ། །
★◤ 【■krodhopanāhaśāṭhyerṣyāpradāsamrakṣamatsarāḥ /】[057|04-]
♂krodhopanāhaśāṭhyerṣyāpradāsamrakṣamatsarāḥ /
◤krodhopanāhaśāṭhyerṣyāpradāsamrakṣamatsarāḥ /
①krodha忿 upanāha恨 śāṭhya諂 īrṣyā嫉 pradāsa惱 mrakṣa覆 matsara慳
㈠〔偈曰〕：【嫌恨諂嫉妬 佷覆及慳悋】。
㈡頌曰：【忿覆慳嫉惱_a 害恨諂誑憍】〖28_2_b〗。
🈪ཁྲོ་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་དང་གཡོ་དང་ནི། །ཕྲག་དོག་འཚིག་འཆབ་སེར་སྣ་དང་། །
①krodha upanāha śāṭhya īrṣyā pradāsamrakṣa matsarās
③ཁྲོ་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་དང་གཡོ་དང་ནི་།། ཕྲག་དོག་འཚིག་འཆབ་སེར་སྣ་དང་།། སྒྱུ་དང་རྒྱགས་དང་རྣམ་འཚེ་ནི་།།
㈢ཁྲོ་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་དང་གཡོ་དང་ནི། །ཕྲག་དོག་འཚིག་འཆབ་སེར་སྣ་དང་། །སྒྱུ་དང་རྒྱགས་དང་རྣམ་འཚེ་ནི། །ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས། །〖PNསོ།།〗འདི་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་ཡོད་པས་འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་ཏེ། མ་རིག་པ་ཙམ་དང་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤【 māyāmada vihiṃsāśca parīttakleśbhūmikāḥ // VAkK_2.27 //】
♂māyāmada{1. MS. dama |}vihiṃsāśca parittakle–[ 16b. 3B1. V ] śabhūmikāḥ //27//
◤māyāmadavihiṃsāś ca parīttakleśabhūmikāḥ // 27 //
①māyā誑 mada憍 vihiṃsa害 ca parītta-kleśa-bhūmikāḥ||27||
㈠【誑醉并逼惱 是十小惑地】。
㈡【如是類名為_c 小煩惱地法】〖28_2_d〗。
🈪སྒྱུ་དང་རྒྱགས་དང་རྣམ་འཚེ་ནི། །ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ས་བ་རྣམས། །
①māyā mada vihiṃsās ca parītta kleśbhūmikās
③ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་།།
★◤parīttakleśā bhūmireṣāṃ ta ime parīttakleśabhūmikā avidyāmātreṇa bhāvanāheyena manobhūmikenaiva ca saṃprayogāt / [057|06-057|07]
♂parīttakleśā{2. MS. ...kleśa |} bhūmireṣāṃ ta ime parittakleśabhūmikā avidyāmātreṇa bhāvanāheyena manobhūmikenaiva ca saṃprayogāt /
◤parīttakleśā bhūmir eṣāṃ ta ime parīttakleśabhūmikā avidyāmātreṇa bhāvanāheyena manobhūmikenaiva ca samprayogāt /
①parītta-kleśā bhūmir eṣāṃ ta ime parītta-kleśa-bhūmikā avidyā-mātreṇa bhāvanā-heyena manobhūmikena eva ca samprayogāt|
㈠釋曰：以小惑為彼地故，說彼為小惑地。唯與修道所滅，依心地所起，無明相應故。
㈡論曰：如是類法，唯修所斷，意識地起，無明相應，各別現行[加文]，故名為小煩惱地法。
🈪འདི་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་ཡོད་པས་འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་ཏེ། མ་རིག་པ་ཙམ་དང་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①parītta kleśās bhūmis eṣām te ime parītta kleśa bhūmikā avidyā mātreṇa bhāvanā āheyena manas bhūmikena eva ca saṃprayogāt
③འདི་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་ཡོད་པས་འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས་ཏེ། མ་རིག་པ་ཙམ་དང་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★★◤eṣāṃ tu nirdekśa upakleśeṣu kariṣyate / [057|07]
♂eṣāṃ tu nirddeśa upakleśeṣu kariṣyate /
◤eṣāṃ tu nirdeśa upakleśeṣu kariṣyate // 27 //
㈠此十惑於小分煩惱中當釋。
㈡此法如後，隨煩惱中，當廣分別。
①eṣām tu nirdekśas upakleśeṣu kariṣyate
㈢འདི་དག་ནི་ཉེ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་གི་ནང་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤uktā ime pañcaprakārāścaittāḥ / [057|08]
◤uktā ime pañcaprakārāś caittāḥ //
㈠說五品心法已。
㈡如是已說五品心所。
🈪508འདི་དག་ནི་ཉེ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་གི་ནང་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktās ime pañca prakārās caittās
㈢སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤anye 'pi cāniyatāḥ santi vitarkavicārakaukṛtyamiddhādayaḥ / [057|08-]
◤anye 'pi cāniyatāḥ santi vitarkavicārakaukṛtyamiddhādayaḥ /
㈠有餘心法不定。謂覺觀惡作睡等。
㈡復有此餘不定心所。惡作睡眠尋伺等法。
🈪509རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་ལ་སོགས་པ་མ་ངེས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས། དེ་ལ་སེམས་གང་ཞིག་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བདུ་ཞིག་གདོན་མི་ཟ་པར་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འདྲེས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
①anye api ca aniyatās santi vitarka vicāra kaukṛtyam iddha ādayas
③རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་ལ་སོགས་པ་མ་ངེས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས་།
㈢རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་〖PNསྤྱོད།〗པ་དང་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་ལ་སོགས་པ་མ་ངེས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས། དེ་ལ་སེམས་གང་ཞིག་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བདུ་ཞིག་གདོན་མི་ཟ་པར་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འདྲེས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་པ་〖PN-པ།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
◤tatra vaktavyam ——
㈠於中應說。
㈡此中應說。
◤kasmiṃś citte kati caittā avaśyaṃ bhavantīti ?
㈠何處心，幾心法，必定俱起。
㈡於何心品，有幾心所，決定俱生。
🈪510དེ་ལ་རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ། འདོད་པའི་དགེ་པའི་སེམས་ལ་ནི། །རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །གདོན་མི་ཟ་པར་འབྱུང་སྟེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །
★0◤tatra vaktavyaṃ kasmiṃścitte kati caittā avaśyaṃ bhavantīti / [057|09]
①tatra vaktavyam kasmiṃścitte kati caittās avaśyam bhavanti iti
③དེ་ལ་སེམས་གང་ཞིག་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དུ་ཞིག་གདོན་མི་ཟ་པར་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤kāmāvacaraṃ tāvat pañcavidhaṃ cittam / kuśalamakuśalam / [057|10]
♂kāmāvacaraṃ tāvat pañcavidhaṃ{3. D. pañcaprakāraṃ |} cittam / kuśalamakuśalam{4. D. omits akuśalam |} /
◤kāmāvacaraṃ tāvat pañcavidhaṃ cittam /
㈠於欲界中有五種心。
㈡頌曰：【欲有尋伺故_a 於善心品中_b 二十二心所_c 有時增惡作】〖29_2_d〗。【於不善不共_a 見俱唯二十_b 四煩惱忿等_c 惡作二十一】〖30_2_d〗。【有覆有十八_a 無覆許十二_b 睡眠遍不違_c 若有皆增一】〖31_2_d〗。論曰：且欲界中，心品有五。
①kāma avacaram tāvat pañcavidham cittam
③རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་།
①kuśalam akuśalam
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་།
◤kuśalamakuśalam /
㈠善心有一。
㈡謂善唯一。
◤tatrākuśalaṃ dvividham ——
㈠惡心有二。
㈡不善有二。
◤āveṇikam, anyakleśasamprayuktaṃ ca /
㈠謂獨行及與餘惑相應。
㈡謂不共無明相應，及餘煩惱等相應。
★◤tatrākuśalaṃ dvividhamāveṇikamanyakleśasaṃprayuktaṃ ca / [057|10-]
♂tatrākuśalaṃ{5. D. omits tatra |} dvividhamāveṇikamanyakleśasaṃprayuktaṃ ca /
◤avyākṛtamapi dvividham ——
㈠無記心有二。
㈡無記有二。
◤nivṛtāvyākṛtam, anivṛtāvyākṛtaṃ ca /
㈠謂有覆無覆。
㈡謂有覆無記及無覆無記。
★◤avyākṛtaṃ dvividhaṃ nivṛtāvyākṛtam anivṛtāvyākṛtaṃ ca / [057|11-]
♂avyākṛtaṃ{6. Y. adds api |} dvividhaṃ nivṛtāvyākṛtam anivṛtāvyākṛtaṃ ca /
①tatra akuśalam dvividham āveṇikam anya kleśa saṃprayuktam ca avyākṛtam dvividham nivṛta avyākṛtam anivṛta avyākṛtam ca
③མ་འདྲེས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་།།
★◤tatra tāvat kāmāvacaracittamavaśyaṃ savitarkaṃ savicāram / ato 'tra[057|12]
♂tatra tāvat kāmāvacaracittamavaśyaṃ savitarkaṃ savicāram /
◤tatra tāvat kāmāvacaracittamavaśyaṃ savitarkaṃ savicāram /
㈠此中欲界心，必有覺有觀。
㈡然欲界心定有尋伺故，
①tatra tāvat kāma avacara cittam avaśyam sa vitarkam sa vicāram atas tra
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ།
◤ato 'tra ——
㈠是故於中，
◤savitarkavicāratvāt kuśale kāmacetasi /
㈠〔偈曰〕：【有覺有觀故 於欲界善心】。
㈡【欲有尋伺故_a 於善心品中_b 二十二心所】〖29_2_c〗
★◤ 【savitarkavicāratvāt kuśale kāmacetasi /】[057|13]
♂ato 'tra savitarkavicāratvāt kuśale kāmacetasi /
①sa vitarka vicāra tvāt kuśale kāma cetasi
㈢འདོད་པའི་དགེ་པའི་སེམས་ལ་ནི། །རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། །
◤dvāviṃśatiś caitasikāḥ,
㈠【二十二心法】。
★◤ 【dvāviṃśatiścaitasikāḥ 】[057|14]
♂dvāviṃśatiścaitasikāḥ avaśyaṃ bhavanti /
①dvāviṃśatis caitasikās avaśyam bhavanti
㈢སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །
◤avaśyaṃ bhavanti /
㈠釋曰：必定俱起。何者二十二。
㈡善心品必二十二心所俱生。
★◤avaśyaṃ bhavanti / daśa mahābhūmikā daśa kuśalamahābhūmikā vitarko vicāraśca / [057|15]
♂daśa mahābhūmikā daśa kuśalamahābhūmikā vitarko vicāraśca /
①daśa mahā bhūmikās daśa kuśala mahā bhūmikā vitarkas vicāras ca
㈢གདོན་མི་ཟ་པར[*བར?]་འབྱུང་སྟེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། དགེ་བའི་ས་མང་{67a}། །པོ་པ་བཅུ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །
◤daśa mahābhūmikāḥ,
㈠十大地。
㈡謂十大地法。
◤daśa kuśalamahābhūmikāḥ,
㈠十善大地。
㈡十大善地法。
◤vitarkaḥ, vicāraś ca /
㈠并覺觀。
㈡及不定二，謂尋與伺。
◤kaukṛtyamadhikaṃ kvacit // 28 //
①kaukṛtyam adhikaṃ kvacit||28||
㈠〔偈曰〕：【或處長惡作】。
㈡【有時增惡作】〖29_2_d〗。
★◤ 【kaukṛtyamadhikaṃ kvacit // VAkK_2.28 //】[057|16]
♂kaukṛtyamadhikaṃ kvacit //28//
①kaukṛtyam adhikam kvacid
③ལ་ལ་དག་ཏུ་འགྱོད་པ་བསྣན་།།
㈢ལ་ལ་དག་ཏུ་འགྱོད་པ་བསྣན། །དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པས་གང་ལ་ཡོད་པ་དེར་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གླགས་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་འབྱུང་ངོ་། །
◤na hi sarvatra kuśale cetasi kaukṛtyamasti /
㈠釋曰：非於一切善心皆有惡作。
㈡非諸善心皆有惡作。
★0◤nahi sarvatra kuśale cetasi kaukṛtyamasti / [057|17]
★0◤yatra tvasti tatra tadevādhikaṃ kṛtvā trayoviṃśatiścaittā bhavanti / [057|17-]
◤yatra tvasti tatra tadevādhikaṃ kṛtvā trayoviṃśatiś caittā bhavanti /
㈠是處若有，於中為長，則心法成二十三。
㈡有時增數至二十三。
🈪511ལ་ལ་དག་ཏུ་འགྱོད་པ་བསྣན། །དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པས་གང་ལ་ཡོད་པ་དེར་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གླགས་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་འབྱུང་ངོ་། །
①na hi sarvatra kuśale cetasi kaukṛtyam asti yatra tu asti tatra tat eva adhikam kṛtvā trayoviṃśatis caittās bhavanti
③དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པས་གང་ལ་ཡོད་པ་དེར་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གླགས་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་འབྱུང་ངོ་།།
◤kimidaṃ kaukṛtyaṃ nāma ?
①kimida kaukṛtya nāma ?
㈠何法名惡作。
㈡惡作者何。
🈪འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན།
◤kukṛtasyabhāvaḥ kaukṛtyam /
①(瑜伽：鄙惡所作ཉེས་པ་བྱས་པ)kukṛta, bhāvaḥ kaukṛtya, འགྱོད་པ, ཉེས་བྱས། kukṛtaསྨད་པར་བྱ་བ་ kutsanīya 安慧《唯識三十論》等皆依此釋。(中村元广说佛教语：俱舍宗读あくさ，唯识宗读おさ)[日本国語大辞典【悪作（読み）あくさ】
① (duṣ-kṛta の意訳。突吉羅と音訳する) ② かつて行なった行為に対する後悔。悔(け)。おさ。〔倶舎論‐四〕 ]
㈠於所作惡，心生後燋。
㈡惡所作體，名為惡作。
🈪ངན་པར་བྱས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འགྱོད་པའོ། །
●kukṛtabhāvaḥ kaukṛtyam iti. arthasya kukṛtasya dharmaḥ. sa tu caitasika iti na saṃbadhyate.
★★◤kimidaṃ kaukṛtyaṃ nāma / kukṛtasya bhāvaḥ kaukṛtyam / [057|18]
♂kimidaṃ kaukṛtyaṃ nāma / kukṛtasya bhāvaḥ{7. Y. kukṛtabhāvaḥ |} kaukṛtyam /
①kim idam kaukṛtyam nāma
③འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། ངན་པར་བྱས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ནི་འགྱོད་པའོ། །
①kukṛtasya bhāvas kaukṛtyam
③ངན་པར་བྱས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འགྱོད་པའོ་།།
◥ངན་པར་བྱས་པའི་ངོ་བོ་ནི་འགྱོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངན་པར་བྱས་པའི་དོན་གྱི་ཆོས་དེ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་སྦྱར་རོ། །
◤iha tu punaḥ kaukṛtyālambano dharmaḥ kaukṛtyamucyate ——
㈠此心法緣惡作起，故名惡作。
㈡應知此中，緣惡作法，說名惡作。
🈪འདི་ནི་འགྱོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ལ་འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
◤cetaso vipratisāraḥ /
㈠此法即是後燋。
㈡謂緣惡作心追悔性。
★0◤iha tu punaḥ kaukṛtyālambano dharmaḥ kaukṛtyamucyate cetaso vipratisāraḥ / [057|19]
①iha tu punar kaukṛtya ālambanas dharmas kaukṛtyam ucyate cetasas vipratisāras
③འདི་ནི་འགྱོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ལ་འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢འདི་〖PNའདིར〗ནི་འགྱོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ལ་འགྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མི་སྡུག་པ་ལ་དམིགས་པའི་མ་ཆགས་པ་ལ་མི་སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤tadyathā ——
㈠譬如：
㈡如：
◤śūnyatālambanavimokṣamukhaṃ,
㈠緣空為境解脫門。
㈡緣空解脫門，
🈪དཔེར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མི་སྡུག་པ་ལ་དམིགས་པའི་མ་ཆགས་པ་ལ་མི་སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤śūnyatetyucyate,
㈠說名空解脫門。
㈡說名為空。
◤aśubhālambanaś ca alobho 'śubha iti /
㈠又如無貪觀緣不淨相，起說名不淨觀。
㈡緣不淨無貪，說為不淨。
★◤tadyathā śūnyatālalmvanaṃ vimokṣamukhṃ śūnyatetyucyate aśubhālambanaścālobho 'śubha iti / [057|19-]
♂tadyathā śūnyatālambanaṃ vimokṣamukhaṃ śūnyatetyucyate aśu-[ 17a. 3A1. VI ]bhālambanaścā{8. Y. omits ca |} lobho 'śubha iti{9. MS. ...śubheti |} /
①tadyathā śūnya tālalmvanam vimokṣa mukhm śūnyatā iti ucyate aśubha ālambanas ca alobhas aśubhas iti
③དཔེར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མི་སྡུག་པ་ལ་དམིགས་པའི་མ་ཆགས་པ་ལ་མི་སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།། འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་གྲོང་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ་།།
㈢འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་གྲོང་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ། །
★0◤loke 'pi ca dṛṣṭaḥ sthānena sthānināmatideśaḥ sarvo grāma āgataḥ sarvo deśa āgata iti / [057|21-]
◤loke 'pi ca dṛṣṭaḥ sthānena sthānināmatideśaḥ ——
㈠於世間亦曾見此事，由處說有處。
㈡又見世間，約所依處，說能依事。
🈪512འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་གྲོང་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ། །ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ་ཞེས་གནས་པ་སྟོན་པ་མཐོང་ལ། འགྱོད་པ་ཡང་ཡིད་ལ་གཅགས་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །
①loke api ca dṛṣṭas sthānena sthāninām atideśas sarvas grāmas āgatas sarvas deśas āgatas iti
③ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ་ཞེས་གནས་པ་སྟོན་པ་མཐོང་ལ་།
㈢ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལྷགས་སོ་ཞེས་〖PN+གནས་ཀྱིས།〗གནས་པ་སྟོན་པ་〖PN+ཡང་།〗མཐོང་ལ། འགྱོད་པ་ཡང་ཡིད་ལ་གཅགས་〖PN་བཅགས།〗པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sarvo grāma āgataḥ, sarvo deśa āgata iti /
㈠如言一切縣郡來，一切土地來。
㈡如言一切村邑國土皆來集會。
★★◤sthānabhūtaṃ ca kaukṛtyaṃ vipratisārasya / [057|22]
♂sthānabhūtaṃ ca kaukṛtyaṃ viprati- sārasya /
◤sthānabhūtaṃ ca kaukṛtyaṃ vipratisārasya /
㈠此惡作是後燋處。
㈡惡作即是追悔所依，故約所依說為惡作。
①sthāna bhūtam ca kaukṛtyam vipratisārasya
③འགྱོད་པ་ཡང་ཡིད་ལ་གཅགས་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤phale vā hetūpacāro 'yam / [057|22-]
◤phale vā hetūpacāro 'yam /
㈠或於果假立因名。
㈡又於果體假立因名。
①phale vā hetu upacāras yam
③ཡང་ན་འདི་ནི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་འདི་ནི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤yathoktaṃ “ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ karma veditavyami”ti / [057|23-]
♂yathoktaṃ “ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ{10. MS. pauraṇaṃ |} karma veditavyami”ti /
◤yathā —— “ṣaḍimāni sparśāyatanāni paurāṇaṃ karma veditavyam” iti /
㈠如說六種觸入名宿業。
㈡如說此六觸處應知名宿作業。
D0984 🈪ཡང་ན་འདི་ནི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①yathā uktam ṣaṭ imāni sparśa āyatanāni paurāṇam karma veditavyam iti
③དཔེར་ན་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★★◤yattarhi akṛtālambanaṃ tat kathaṃ kaukṛtyam / akṛte 'pi kṛtākhyā bhavati / [057|24]
♂yattarhi akṛtālambanaṃ tat kathaṃ kaukṛtyam |{11. MS. kaukṛtyamakṛte 'pi |} akṛte 'pi kṛtākhyā bhavati /
◤yattarhi akṛtālambanaṃ tat kathaṃ kaukṛtyam ?
㈠若爾此後燋，若緣所未作事。云何名惡作。
㈡若緣未作事，云何名惡作。
D0985 🈪འོ་ན་གང་མ་བྱས་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འགྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
①yat tarhi akṛta ālambanam tat katham kaukṛtyam
③འོ་ན་གང་མ་བྱས་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འགྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་མ་བྱས་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འགྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་བྱས་པ་ལ་〖PN+ཡང་།〗བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། བདག་གིས་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་ལེགས་པ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
①akṛte api kṛta ākhyā bhavati
③མ་བྱས་པ་ལ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ་།
◤akṛte 'pi kṛtākhyā bhavati ——
㈠於未作假立作名。
㈡於未作事，亦立作名。
🈪མ་བྱས་པ་ལ་〖PN+ཡང་།〗བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ།
◤na mayā sādhu kṛtaṃ yan na kṛtam iti / yanna{1. Y. yattanna / }
①na mayā sādhu kṛtaṃ yat na kṛtam iti|
★◤na mayā sādhu kṛtaṃ yanna kṛtamiti / katamat kaukṛtyaṃ kuśalam / [058|01]
♂@058 na mayā sādhu kṛtaṃ yanna{1. Y. yattanna |} kṛtamiti / ♂katamat kaukṛtyaṃ kuśalam /
①na mayā sādhu kṛtam yat na kṛtam iti
③བདག་གིས་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་ལེགས་པ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
①katamat kaukṛtyam kuśalam
③འགྱོད་པ་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢འགྱོད་པ་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་མ་བྱས་པ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་〖PN-པ།〗ནས་གདུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
●na sādhu mayā kṛtam yat, tan na kṛtam iti.
㈠如經言：若我不作，非我好作。
㈡如追悔言，我先不作，如是事業，是我惡作。
🈪བདག་གིས་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་ལེགས་པ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤katamat kaukṛtyaṃ kuśalam ?
㈠何者後燋名善。
㈡何等惡作，說名為善。
★◤yatkuśalamakṛtvātapyate akuśalaṃ ca kṛtvā / [058|01-]
♂yatkuśalamakṛtvā tapyate akuśalaṃ ca kṛtvā /
①yat kuśalam akṛtvā ātapyate akuśalam ca kṛtvā
③དགེ་བ་མ་བྱས་པ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ནས་གདུང་བ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤yat kuśalam akṛtvā tapyate,
㈠由不作善，
㈡謂於善惡不作，
🈪515འགྱོད་པ་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་མ་བྱས་པ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ནས་གདུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བཟློག་པ་ནི་འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིག་ཡང་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། མི་དགེ་བ་ནི་མ་འདྲེས་དང་། །ལྟ་དང་ལྡན་ལའང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་། །མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱང་བ་ཉི་ཤུ་འབྱུང་སྟེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དྲུག་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་པའི་ས་མང་པོ་པ་གཉིས་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །
◤akuśalaṃ ca kṛtvā /
㈠及已作惡，故後生燋。
㈡作中心追悔性。
★0◤viparyayādakuśalaṃ kaukṛtyam / [058|02]
◤viparyayād akuśalaṃ kaukṛtyam /
㈠是善後燋，翻此名惡後燋。
㈡與此相違名為不善。
①viparyayāt akuśalam kaukṛtyam
③བཟློག་པ་ནི་འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བཟློག་པ་ནི་འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་〖PNབརྟེན།〗པ་ཡིན་ནོ།
◤tadetadubhayamapyubhayādhiṣṭhānaṃ bhavati // 28 //
①tadetadubhayamapyubhayā adhiṣṭhānaṃ bhavati||28||
㈠此二各緣二境起。
㈡此二各依二處而起。
★◤tadetadubhayamapyubhayādhiṣṭānam / [058|02-]
♂tadetadubhayamapyubhayādhiṣṭhānam /
①tat etat ubhayam api ubhaya ādhiṣṭānam
③དེ་གཉི་ག་ཡང་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ་།
◤āveṇike tv akuśale dṛṣṭiyukte ca viṃśatiḥ /
①āveṇike tv akuśale dṛṣṭi-yukte ca viṃśatiḥ|
㈠〔偈曰〕：【於獨行惡心 見相應二十】。
㈡【於不善不共_a 見俱唯二十】〖30_2_b〗
★★◤ 【āveṇike tvakuśale dṛṣṭiyukte ca viṃśātiḥ /】[058|04]
♂āveṇike tvakuśale dṛṣṭiyukte ca viṃśatiḥ /
①āveṇike tu akuśale dṛṣṭi yukte ca viṃśātis
③མི་དགེ་བ་ནི་མ་འདྲེས་དང་།། ལྟ་དང་ལྡན་ལའང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་།།
㈢མི་དགེ་བ་ནི་མ་འདྲེས་དང་། །ལྟ་དང་ལྡན་ལའང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་། །མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་འབྱུང་སྟེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དྲུག་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་པའི་ས་མང་པོ་པ་གཉིས་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །
◤yad akuśalaṃ cittam āveṇikaṃ tatra viṃśatiś caittāḥ ——
㈠釋曰：於獨行欲界惡心，有二十心法俱起。
㈡若於不善不共心品，必有二十心所俱生。
★★◤yadakuśalaṃ cittamāveṇikaṃ tatra viṃśatiścaittāḥ / [058|05]
♂yadakuśalaṃ cittamāveṇikaṃ tatra viśatiścaittāḥ /
①yat akuśalam cittam āveṇikam tatra viṃśatis caittās
③མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱང་བ་ཉི་ཤུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་གང་ལ་མ་རིག་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-ཉོན་མོངས་པ།〗གཞན་མེད་པའོ། །
★◤daśa mahābhūmikāḥ ṣaṭ kleāśamahābhūmikā dvāvakuśalamahābhūmikau vitarkovicāraśca / [058|05-]
♂daśa mahābhūmikāḥ ṣaṭ kleśamahābhūmikā dvāvakuśalamahābhūmikau{2. MS. dvāvakuśalabhūmiko |} vitarko vicāraśca /
◤daśa mahābhūmikāḥ,
㈠謂十大地。
㈡謂十大地法。
①daśa mahā bhūmikās ṣaṭ kleāśa mahā bhūmikās dvau= akuśala mahā bhūmikau vitarkas vicāras ca
③ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དྲུག་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་པའི་ས་མང་པོ་པ་གཉིས་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ་།། མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་།
◤ṣaṭ kleśamahābhūmikāḥ,
①ṣaṭ kleśa-mahābhūmi-kāḥ,
㈠六惑大地。
㈡六大煩惱地法。
◤dvāv akuśalamahābhūmikau,
①dvāv akuśala-mahābhūmi-kau,
㈠二惡大地。
㈡二大不善地法。
◤vitarkaḥ, vicāraś ca /
㈠并覺觀。
㈡并二不定，謂尋與伺。
★0◤āveṇikaṃ nāma cittaṃ yatrāvidyaiva kevalā nānyaḥ kleśo 'sti rāgādiḥ / [058|06-]
◤āveṇikaṃ nāma cittaṃ yatrāvidyaiva kevalā,
㈠獨行心者，此中唯一獨行無明。
㈡何等名為不共心品。謂此心品唯有無明。
①āveṇikam nāma cittam yatra avidyā eva kevalās na anyas kleśas sti rāga ādis
③སེམས་གང་ལ་མ་རིག་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་མེད་པའོ་།།
◤nānyaḥ kleśo 'sti rāgādiḥ /
㈠無有欲等餘惑。
㈡無有所餘貪煩惱等。
🈪516མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་གང་ལ་མ་རིག་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་མེད་པའོ། །མི་དགེ་བའི་སེམས་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་སྟེ། མ་འདྲེས་པ་ལ་གང་དག་འབྱུང་བ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤dṛṣṭiyukte 'pyakuśale viṃśatirya evāveṇike / [058|07-]
◤dṛṣṭiyukte 'pyakuśale viṃśatirya evāveṇike /
㈠不但獨行惡心，若與見相應惡心中，亦有二十心法。
㈡於不善見相應心品，亦有二十心所俱生。
🈪517ལྟ་བ་ལྷག་པའི་?་ཕྱིར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མི་དགེ་བ་ལྟ་བ་དང་ལྡན་བ་ནི་གང་ལ་ལོག་པར་ལྟ་བའམ། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡོད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཞི་དང་ཁྲོ་སོགས་དང་། །འགྱོད་པ་དང་ནི་ཉི་ཤུ་གཅིག །མི་དགེ་པའི་སེམས་འདོད་ཆགས་ཀྱང་རུང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་རུང་། ང་རྒྱལ་ཡང་རུང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་རུང་། ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་མ་འདྲེས་པར་བཤད་པ་ཉི་ཤུའོ། །
①dṛṣṭi yukte apyakuśale viṃśatiryas eva āveṇike
㈢མི་དགེ་བའི་སེམས་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་སྟེ། མ་འདྲེས་པ་ལ་གང་དག་འབྱུང་བ་ཁོ་ནའོ། །
★★◤nanu ca dṛṣṭyadhikatvādeka viṃśatirbhavanti / na bhavanti / [058|08]
♂nanu ca dṛṣṭyadhikatvādeka{3. MS. ...deva |}- viṃśatirbhavanti / ♂na bhavanti /
◤nanu ca dṛṣṭyadhikatvādekaviṃśatirbhavanti /
㈠如獨行惡心中諸法，若爾由長見故，云何不立二十一。
㈡名即如前不共品說。非見增故，有二十一。
①nanu ca dṛṣṭi adhika tvāt eka viṃśatis bhavanti
③ལྟ་བ་ལྷག་པའི་ཕྱིར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ལྟ་བ་ལྷག་པའི་ཕྱིར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
①na bhavanti
③མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་མི་དགེ་བ་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་གང་ལ་ལོག་{67b}པར་ལྟ་བའམ། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡོད་པའོ། །
◤na bhavanti; /
㈠不然。
★0◤yasmānmahābhūmika eva kaścit prajñāviśeṣo dṛṣṭirityucyate / [058|08-]
◤yasmānmahābhūmika eva kaś cit prajñāviśeṣo dṛṣṭirityucyate /
㈠是大地所攝，智慧差別，說名見故。
㈡以即於十大地法中，慧用差別，說為見故。
①yasmāt mahā bhūmikas eva kaścid prajñā viśeṣas dṛṣṭis iti ucyate
③འདི་ལྟར་ས་མང་པོ་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ་།། དེ་ལ་མི་དགེ་བ་ལྟ་བ་དང་ལྡན་བ་ནི་གང་ལ་ལོག་ ****[@67b]**** ་པར་ལྟ་བའམ་།
◤tatrākuśalaṃ dṛṣṭiyuktam,
㈠此中與見相應惡心。
㈡言不善見相應心者。
◤yatra mithyādṛṣṭiś ca dṛṣṭiparāmarśo vā śīlavrataparāmarśo vā /
㈠於此心中，若有邪見見取戒執取。
㈡謂此心中，或有邪見，或有見取，或戒禁取。
★◤tatrākuśalaṃ dṛṣṭiyuktaṃ yatra mithyādṛṣṭirvā dṛṣṭiparāmarśo vā śīlavrataparāmarśo vā / [058|09-]
♂tatrākuśalaṃ dṛṣṭiyuktaṃ yatra mithyādṛṣṭirvā{4. Y reads ca|} dṛṣṭiparāmarśo vā śīlavrataparāmarśo vā /
①tatra akuśalam dṛṣṭi yuktam yatra mithyā dṛṣṭis vā dṛṣṭi parāmarśas vā śīla vrata parāmarśas vā
③ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡོད་པའོ་།།
◤kleśaiś caturbhiḥ krodhādyaiḥ kaukṛtyenaikaviṃśatiḥ // 29 //
㈠〔偈曰〕：【與四惑嫌等 惡作二十一】。
㈡【四煩惱忿等_c 惡作二十一】〖30_2_d〗。
🈪518ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །འགྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། འགྱོད་པ་དེ་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །
🈪519བསྒྲིབས་ལ་བཅོ་བརྒྱད། འདོད་པའི་ཁམས་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཅོ་བརྒྱད་འབྱུང་སྟེ། ས་དང་པོ་པ་བཅུ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དྲུག་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །ལྟ་བ་ནི་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དེ་ལྷག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལུང་མ་བསྟན་པ་གཞན་ལ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་འདོད། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་གཞན་བ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
★◤ 【kleśaiścaturbhiḥ krodhādyaiḥ kaukṛtyenaikaviṃśatiḥ // VAkK_2.29 //】[058|11]
♂kleśaiścaturbhiḥ krodhādyaiḥ kaukṛtyenaikaviṃśatiḥ //29//
①kleśais caturbhis krodha ādyais kaukṛtyena ekaviṃśatis
③ཉོན་མོངས་པ་ཞི་དང་ཁྲོ་སོགས་དང་།། འགྱོད་པ་དང་ནི་ཉི་ཤུ་གཅིག། མི་དགེ་བའི་སེམས་འདོད་ཆགས་ཀྱང་རུང་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་ཁྲོ་སོགས་དང་། །འགྱོད་པ་དང་ནི་ཉི་ཤུ་གཅིག། མི་དགེ་བའི་སེམས་འདོད་ཆགས་ཀྱང་རུང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་རུང་། ང་རྒྱལ་ཡང་རུང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་རུང་། ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་མ་འདྲེས་པར་བཤད་པ་ཉི་ཤུའོ། །
★◤yatra punaścaturbhiḥ kleśaiḥ saṃprayuktamakuśalaṃ cittaṃ rāgeṇa va pratighena vā mānena vā vicikitsayā vā tatraikaviṃśatirbhavanti / [058|12-]
♂yatra punaścaturbhiḥ kleśaiḥ saṃprayuktamakuśalaṃ cittaṃ [ 17b. 3B1. VI ] rāgeṇa vā pratighena vā mānena vā vicikitsayā vā tatraikaviṃśatirbhavanti /
◤yatra punaś caturbhiḥ kleśaiḥ samprayuktamakuśalaṃ cittaṃ rāgeṇa vā pratighena vā mānena vā vicikitsayā vā,
㈠釋曰：此惡心與四惑相應，謂欲瞋慢疑。
㈡於四不善，貪瞋慢疑煩惱心品。
①yatra punar caturbhis kleśais saṃprayuktam akuśalam cittam rāgeṇa va pratighena vā mānena vā vicikitsayā vā tatra ekaviṃśatis bhavanti
③ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་རུང་། ང་རྒྱལ་ཡང་རུང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་རུང་;་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ་།
◤tatraikaviṃśatirbhavanti——
㈠此心中有二十一心法。
㈡有二十一心所俱生。
★0◤sa ca kleśaḥ āveṇikoktāśca viṃśatiḥ / [058|13-]
◤sa ca kleśaḥ āveṇikoktāś ca viṃśatiḥ /
㈠此惑隨一，并獨行惡心中所說二十。
㈡二十如不共，加貪等隨一。
①sa ca kleśas āveṇikā uktās ca viṃśatis
③ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་མ་འདྲེས་པར་བཤད་པ་ཉི་ཤུའོ་།།
◤krodhādibhir apy upakleśair yathoktaiḥ samprayukte citte ete ca viṃśatiḥ sa copakleśa ity ekaviṃśatir bhavanti /
①krodhādibhir apy upakleśair yathoktaiḥ samprayukte citte ete ca viṃśatiḥ sa ca upakleśa ity ekaviṃśatir bhavanti|
㈠若與嫌等小分惑相應心中，亦有二十一心法。小惑隨一并前二十。
㈡於前所說，忿等相應隨煩惱品，亦二十一心所俱生。二十如不共，加忿等隨一。
★0◤krodhādibhirapyupakleśairyathoktaiḥ saṃprayukte citte ete ca viṃśatiḥ sa copakleśa ityekaviṃśatirbhavanti / [058|14-]
①krodha ādibhis api upakleśais yathā uktais saṃprayukte citte ete ca viṃśatis sa ca upakleśas iti ekaviṃśatis bhavanti
㈢ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤kaukṛtyenāpyekaviṃśatiḥ / [058|15]
①kaukṛtyena api ekaviṃśatis
③འགྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ་།
㈢འགྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། འགྱོད་པ་དེ་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kaukṛtyenāpy ekaviṃśatiḥ / tad eva kaukṛtyam ekaviṃśatitamaṃ bhavati /
㈠若與惡作相應心中，亦有二十一心法。惡作為一，并前二十。
㈡不善惡作，相應心品，亦二十一心所俱生。謂即惡作第二十一。
★◤tadeva kaukṛtyamekaviṃśatitamaṃ bhavati / [058|15-]
♂tadeva kaukṛtyamekaviṃśatitamaṃ bhavati{5. MS. bhavanti |} /
①tat eva kaukṛtyam ekaviṃśatitamam bhavati
③འགྱོད་པ་དེ་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤samāsata āveṇike cetasyakuśale dṛṣṭiyukte ca viṃśatiḥ / [058|16]
♂samāsata āveṇike cetasyakuśale{6. MS. cittasya kuśale |} dṛṣṭiyukte{7. Y. dṛṣṭi saṃprayukte |} ca viṃśatiḥ /
◤samāsata āveṇike cetasyakuśale dṛṣṭisamprayukte ca viṃśatiḥ /
㈠若略說於獨行惡心及與見相應惡心，但有二十。
㈡略說不善，不共及見相應品中唯有二十。
①samāsatas āveṇike cetasya kuśale dṛṣṭi yukte ca viṃśatis
③མདོར་ན་མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་ལ་།
㈢མདོར་ན་མི་དགེ་བའི་སེམས་མ་འདྲེས་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །
◤anyakleśopakleśasamprayukte tvekaviṃśatiḥ // 29 //
①anyakleśa upakleśa samprayukte tvekaviṃśatiḥ||29||
㈠若與餘惑及小分惑相應，有二十一。
㈡餘四煩惱，及隨煩惱，相應品中，有二十一。
★0◤anyakleśopakleśasaṃprayukte tvekaviṃśatiḥ / [058|16-]
①anya kleśa upakleśa saṃprayukte tu ekaviṃśatis
③ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་།།
◤nivṛte 'ṣṭādaśa,
㈠〔偈曰〕：【有覆心十八】。
㈡【有覆有十八】〖31_2_a〗
★◤ 【nivṛte 'ṣṭadaśa 】[058|18]
①nivṛte aṣṭadaśa
③བསྒྲིབས་ལ་བཅོ་བརྒྱད་།
㈢བསྒྲིབས་ལ་བཅོ་བརྒྱད། འདོད་པའི་ཁམས་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
◤satkāyāntagrāhadṛṣṭisamprayuktaṃ cittaṃ kāmadhātau nivṛtāvyākṛtam /
㈠釋曰：於欲界與身見邊見相應，名有覆無記。
㈡若於無記有覆心品，
★◤satkāyāntagrāhadṛṣṭisaṃprayuktaṃ cittaṃ kāmadhātau nivṛtāvyākṛtam / [058|19-]
♂nivṛte 'ṣṭādaśa{8. MS. ...daśaḥ |} satkāyāntagrāhadṛṣṭisaṃprayuktaṃ cittaṃ kāmadhātau nivṛtāvyākṛtam /
①satkāya anta grāha dṛṣṭi saṃprayuktam cittam kāmadhātau nivṛta avyākṛtam
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་།།
★0◤tatrāṣṭādaśa caittāḥ / [058|19-]
◤tatrāṣṭādaśa caittāḥ ——
㈠此中有十八心法。
㈡唯有十八心所俱生。
★0◤daśa mahābhūmikāḥ ṣaṭ kleśamahābhūmikāḥ vitarkavicārau ca / [058|20]
◤daśa mahābhūmikāḥ,
㈠大地十。
㈡謂十大地法。
①tatra aṣṭādaśa caittās daśa mahā bhūmikās ṣaṭ kleśa mahā bhūmikās vitarka vicārau ca
㈢དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཅོ་བརྒྱད་འབྱུང་སྟེ། ས་དང་〖PNམང་།〗པོ་པ་བཅུ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་དྲུག་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའོ། །
◤ṣaṭ kleśamahābhūmikāḥ,
㈠惑大地六。
㈡六大煩惱地法。
◤vitarkavicārau /
㈠并覺觀。
㈡并二不定，謂尋與伺。
★◤dṛṣṭiḥ pūrvavadeva nādhikā bhavati / [058|20-]
♂dṛṣṭiḥ{9. MS. dṛṣṭi |} pūrvavadeva nādhikā bhavati /
◤dṛṣṭiḥ pūrvavadeva nādhikā bhavati /
㈠此二見如前所釋故無長。
㈡欲界無記有覆心者，謂與薩迦耶見及邊執見相應。此中見不增，應知如前釋。
①dṛṣṭis pūrvavat eva na adhikā bhavati
㈢ལྟ་བ་ནི་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དེ་ལྷག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤anyatra dvādaśāvyākṛte matāḥ /
㈠〔偈曰〕：【餘無記十二】。
㈡【無覆許十二】〖31_2_b〗
★◤ 【aynatra dvādaśāvyākṛte matāḥ /】[058|22]
♂anyatra dvādaśāvyākṛte matāḥ /
①aynatra dvādaśa avyākṛte matās
③ལུང་མ་བསྟན་པ་གཞན་ལ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་འདོད་།
㈢ལུང་མ་བསྟན་པ་〖PN-པ།〗གཞན་ལ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་འདོད། བསྒྲིབས་〖PNསྒྲིབས།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་གཞན་པ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
★★◤nivṛtādanyadavyākṛtamanivṛtāvyākṛtam / tatra dvādaśa caittā iṣṭāḥ / [058|23]
♂nivṛtādanyadavyākṛtamanivṛtāvyākṛtam |{10. MS. ...vyākṛtantatra |} tatra dvādaśa caittā iṣṭāḥ /
◤nivṛtādanyadavyākṛtamanivṛtāvyākṛtam /
㈠釋曰：與有覆無記異，即是無覆無記。
㈡於餘無記，無覆心品。
①nivṛtāt anyat avyākṛtam anivṛta avyākṛtam tatra dvādaśa caittās iṣṭās
③བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་གཞན་བ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་;། དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་བར་འདོད་དེ་།
㈢དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་བར་འདོད་དེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གོ། །
◤tatra dvādaśa caittā iṣṭāḥ ——
㈠此中有十二心法。
㈡許唯十二心所俱生。
★0◤daśa mahābhūmikā vitarkavicārau ca / [058|23-]
◤daśa mahābhūmikāḥ,
㈠大地十。
㈡謂十大地法。
🈪520དེ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་བར་འདོད་དེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གོ ། །
①daśa mahā bhūmikā vitarka vicārau ca
③ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གོ་།།
◤vitarkavicārau ca /
㈠并覺觀。
㈡并不定尋伺。
◤bahirdeśakā avyākṛtamapi kaukṛtyamicchanti /
①bahirdeśakā avyākṛtam api kaukṛtyamicchanti|
㈠罽賓國外諸師欲惡作無記。
㈡外方諸師，欲令惡作，亦通無記。
🈪ཉི་འོག་པ་དག་ནི་འགྱོད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་འདོད་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ཡིད་བདེ་བ་དང་འདྲ་བར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་འདོད་དེ།
★0◤bahirdeśakā avyākṛtamapi kaukṛtyamicchanti / [058|24]
①bahis deśakās avyākṛtam api kaukṛtyam icchanti
③ཉི་འོག་པ་དག་ནི་འགྱོད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་འདོད་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ཡིད་བདེ་བ་དང་འདྲ་བར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་འདོད་དེ་།
㈢ཉི་འོག་པ་དག་ནི་འགྱོད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་འདོད་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ཡིད་བདེ་བ་དང་འདྲ་བར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗འདོད་དེ། དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་བཅུ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤teṣāṃ tatsaṃprayukte cetasi trayodaśa bhavanti / [058|24-]
◤teṣāṃ tatsamprayukte cetasi trayodaśa bhavanti /
㈠於此諸師，若心與惡作相應，有十三心法。
㈡此相應品，便有十二心所俱起。
🈪དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་བཅུ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
①teṣām tad saṃprayukte cetasi trayodaśa bhavanti
③དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་བཅུ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤middhaṃ sarvāvirodhitvād yatra syādadhikaṃ hi tat // 30 //
㈠〔偈曰〕：【睡遍不違故 若有唯此長】。
㈡【睡眠遍不違_c 若有皆增一】〖31_2_d〗
★◤ 【middhaṃ sarvāvirodhitvādyatra syādadhikam hi tat // VAkK_2.30 //】[058|26]
♂middhaṃ sarvāvirodhitvādyatra syādadhikaṃ hi tat //30//
①middham sarva avirodhi tvāt yatra syāt adhikam hi tat
◤savairebhiryathoktaiś caittairmiddhamaviruddham;
㈠釋曰：睡與如前所說一切心法不相違。
㈡應知睡眠，與前所說，一切心品皆不相違。
🈪གཉིད་ནི་ཀུན་ལ་མི་འགལ་ཕྱིར། །གང་ལ་ཡོད་པ་དེས་བསྣན་ནོ། །གཉིད་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་མི་འགལ་བས། དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་དེ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེས་བསྣན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་འབྱུང་བ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་མོ། །
★★◤sarvairebhiryathoktai ścaitairmiddhamaviruddhaṃ kuśalākuśalāvyākṛtatvāt / [058|27]
♂sarvairebhiryathoktaiścaittairmiddhamaviruddhaṃ kuśalākuśalāvyākṛtatvāt /
◤kuśalākuśalāvyākṛtatvāt /
㈠由是善惡無記性故。
㈡通善不善無記性故。
★◤ato tatra tatsyāt tatrādhikaṃ tadveditavyam / [058|27-059|01]
♂ato yatra tatsyāt tatrādhikaṃ @059 tadveditavyam /
◤ato yatra tat syāt tatrādhikaṃ tad veditavyam ——
㈠於五品心中，隨若有此，應知為長。
㈡隨何品有，即說此增。
㈢གཉིད་ནི་ཀུན་ལ་མི་འགལ་ཕྱིར། །གང་ལ་ཡོད་པ་དེས་བསྣན་ནོ། །
①sarvais ebhis yathā uktai śca etais middhama viruddham kuśala akuśala avya akṛta tvāt atas tatra tat syāt tatra adhikam tat veditavyam
㈢གཉིད་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན:པ་དང་ཡིན་〖PN-པ་དང་ཡིན།〗པའི་ཕྱིར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་མི་འགལ་བས།{68a}དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་དེ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེས་བསྣན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★◤yatra dvāviṃśatistatra trayoviṃśatiryatra trayoviṃśatistatra caturviṃśatirityevamādi / [059|01-]
♂yatra dvāviṃśatistatra trayoviṃśatiryatra trayoviṃśatistatra caturviṃśatiri- [ 18a. 3A1. VII ]tyevamādi /
◤yatra dvāviṃśatistatra trayoviṃśatiḥ,
㈠若二十二，并睡成二十三。
㈡謂二十二，至二十三。
◤yatra trayoviṃśatistatra caturviṃśatirityevamādi // 30 //
㈠若二十三，并睡成二十四。
㈡若二十三，至二十四。
🈪521གང་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་འབྱུང་བ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ངེས་པར་བཤད་པ། དེ་ལས་འགྱོད་གཉིད་མི་དགེ་རྣམས། །
①yatra dvāviṃśatis tatra trayoviṃśatis yatra trayoviṃśatis tatra caturviṃśatis iti evamādi
㈢གང་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་འབྱུང་བ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ:མོ།།〖PN-མོ།〗 གང་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་འབྱུང་བ་དེ་ལ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའོ་〖PNབཞི།〗ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤ya eva kāmadhātau caittānāṃ niyama uktaḥ[059|02]
♂ya eva kāmadhātau caittānāṃ niyama uktaḥ kaukṛtyamiddhākuśalānyādye dhyāne na santyataḥ /
◤ya eva kāmadhātau caittānāṃ niyama uktaḥ,
㈠如此等於欲界中，是所說心法定量。
㈡不善無記，如例應知。已說欲界，心所俱生。諸品定量，當說上界。
①yas eva kāmadhātau caittānām niyamas uktas
③གང་དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ངེས་པར་བཤད་པ་།
㈢གང་དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ངེས་པར་བཤད་པ། དེ་ལས་འགྱོད་གཉིད་མི་དགེ་རྣམས། །བསམ་གཏན་དང་པོ་དག་ན་མེད། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་ལས་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་དང་། གང་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་དགེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་དག་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ། གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤ 【kaukṛtyamiddhākuśalānyādye dhyāne na santyataḥ /】[059|03]
◤kaukṛtyamiddhākuśalānyādye dhyāne na santyataḥ /
㈠〔偈曰〕：【惡作睡諸惡 於初定皆無】。
㈡頌曰：【初定除不善_a 及惡作睡眠_b 中定又除尋_c 上兼除伺等】〖32_2_d〗。
🈪བསམ་གཏན་དང་པོ་དག་ན་མེད། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་ལས་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་དང་། གང་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་དགེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་ཆ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་དག་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ། གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །
①kaukṛtyam iddhā kuśalāni ādye dhyāne na santi atas
③དེ་ལས་འགྱོད་གཉིད་མི་དགེ་རྣམས་།། བསམ་གཏན་དང་པོ་དག་ན་མེད་།།
★★◤ato yathoktāt kaukṛtyaṃ middhaṃ ca sarvathā nāsti prathame dhyāne yat kiñcidakuśalam / [059|04]
♂ato yathoktāt kaukṛtyaṃ middhaṃ ca sarvathā nāsti prathame dhyāne yat kiṃcidakuśalam /
◤ato yathoktāt kaukṛtyaṃ middhaṃ ca sarvathā nāsti prathame dhyāne yat kiñcidakuśalam /
㈠釋曰：於如前所說中，惡作及睡，初定一向無諸惡隨一。
㈡論曰：初靜慮中，於前所說，諸心所法，除唯不善惡作睡眠。餘皆具有。
①atas yathā uktāt kaukṛtyam middham ca sarvathā na asti prathame dhyāne yat kiñcid akuśalam
③བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་ལས་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་དང་། གང་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་དགེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་དང་། རྟོག་པའང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ན་མེད་དེ། ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤pratighaḥ śāṭhyamadamāyāvarjyāśca krodhādaya āhrīkyānapatrāpye ca / anyatsarva tathaiva / [059|05]
♂pratighaḥ śāṭhyamadamāyāvarjyāśca krodhādaya āhrīkyānapatrāpye ca /
◤pratighaḥ śāṭhyamadamāyāvarjyāś ca krodhādaya āhrīkyānapatrāpye ca /
㈠譬如瞋離諂醉誑，謂嫌等及無慚無羞。
㈡唯不善者，謂瞋煩惱除諂誑憍所餘忿等及無慚愧。
①pratighas śāṭhya mada māyā varjyās ca krodha ādayas āhrīkya anapatrāpye ca
③གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་ཆ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་དག་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ་།
①anyat sarva tathā eva
③གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་དང་འདྲའོ་།།
♂anyatsarvaṃ tathaiva /
◤anyat sarvaṃ tathaiva /
㈠悉無所餘一切皆有此諸法。
㈡餘皆有者，如欲界說。
★◤ya eva prathame dhyāne na santi ta eva[059|06]
♂ya eva prathame dhyāne na santi ta eva dhyānāntare vitarkaśca nāsti /
◤ya eva prathame dhyāne na santi,
㈠於初定不有。
★◤ 【dhyānāntare vitarkaśca 】[059|07]
◤ta eva —— dhyānāntare vitarkaś ca,
㈠〔偈曰〕：【於中定無覺】。
①yas eva prathame dhyāne na santi te eva dhyāna antare vitarkas ca na asti
③བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་དང་། རྟོག་པའང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ན་མེད་དེ་།
◤nāsti /
㈠釋曰：此法及覺，於中間定，亦如此無。
㈡中間靜慮除前所除，又更除尋。
🈪522བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་དང་། རྟོག་པའང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ན་མེད་དེ། ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཡི་གོང་ན་དཔྱོད་པ་ཡང་། །
◤śeṣaṃ tathaiva /
㈠所餘亦如此有。
㈡餘皆具有。
★◤nāsti / śeṣaṃ tathaiva / [059|08]
♂śeṣaṃ tathaiva /
①śeṣam tathā eva
③ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ་།།
◤vicāraś cāpyataḥ param // 31 //
㈠〔偈曰〕：【過此又無觀】。
★◤ 【vicāraścāpyataḥ param // VAkK_2.31 //】[059|09]
♂vicāraścāpyataḥ param //31//
①vicāras ca api atas param
③དེ་ཡི་གོང་ན་དཔྱོད་པ་ཡང་།།
㈢དེ་ཡི་གོང་ན་དཔྱོད་〖PNསྤྱོད།〗པ་ཡང་། །བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ལས་གོང་མ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་ཇི་སྐད་རྟོག་〖PNབཀག〗པ་དང་། དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་དོ། །
★0◤dhyānāntarāt pareṇa dvitīyādiṣu dhyāneṣvārūpyeṣu ca yathāpratiṣiddhaṃ nāsti vicāraśca / [059|10-]
◤dhyānāntarāt pareṇa dvitīyādiṣu dhyāneṣvārūpyeṣu ca yathāpratiṣiddhaṃ nāsti vicāraś ca /
㈠釋曰：度中間定以上，於第二定等乃至無色界，如所遮皆無觀。
㈡第二靜慮以上，乃至無色界中，除前所除。
🈪བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ལས་གོང་མ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་ཇི་སྐད་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་དོ། །
①dhyāna antarāt pareṇa dvitīya ādiṣu dhyāneṣu ārūpyeṣu ca yathāpratiṣiddham na asti vicāras ca
③བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ལས་གོང་མ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་ཇི་སྐད་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་དོ་།།
★0◤māyā śāṭhyaṃ cetyapiśabdāt / śeṣaṃ tathaiva / [059|11]
◤māyā śāṭhyaṃ cetyapiśabdāt /
㈠及諂誑亦無。
㈡又除伺等等者，顯除諂誑。
🈪ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཡོ་དང་སྒྱུ་ཡང་མེད་དེ།
①māyā śāṭhyam ca iti api śabdāt
③ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཡོ་དང་སྒྱུ་ཡང་མེད་དེ་།
㈢ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཡོ་དང་སྒྱུ་ཡང་མེད་དེ། ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །
①śeṣam tathā eva
③ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ་།།
◤śeṣaṃ tathaiva /
㈠所餘皆有。何以故。此諂曲。
㈡餘皆如前具有。
🈪ལྷག་མ་ནི་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤brahmaṇo hi yāvacchāṭhyaṃ paṭhyate parṣatsambandhatvānnordhvam / [059|11-]
♂brahmaṇo hi yāvacchāṭhyaṃ paṭhyate parṣatsambandhatvā{1. Y. D. saṃbandhāt |} nnordhvam{2. D. omits nordhvam |} /
◤brahmaṇo hi yāvacchāṭhyaṃ parṣatsambandhāt,
㈠佛說乃至極大梵處，與梵眾相應故。
㈡經說：諂誑極至梵天，眾相依故。
🈪ཚངས་པའི་བར་དུ་སྒྱུ་ཡོད་པར་འབྱུང་གི་འཁོར་?་དང་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་ན་ནི་མེད་དེ།
①brahmaṇas hi yāvat śāṭhyam paṭhyate parṣad sambandha tvāt na ūrdhvam
③ཚངས་པའི་བར་དུ་སྒྱུ་ཡོད་པར་འབྱུང་གི་།འཁོར་དང་འབྲེལ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་ན་ནི་མེད་དེ་།
㈢ཚངས་པའི་བར་དུ་སྒྱུ་ཡོད་པར་འབྱུང་གི། འཁོར་དང་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་ན་ནི་མེད་དེ། དེ་ནི་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་དགེ་སློང་རྟ་ཐུལ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཡོངས་སུ་མ་ལུས་པར་གང་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་དྲི་བ་དྲིས་པ་དང་། མི་ཤེས་པས་ཁོ་བོ་ནི་ཚངས་པའོ། །
◤nordhvam /
㈠上去則無。
㈡上地無有。
★◤sa hi svasyāṃ parṣadyaśvajitā bhikṣuṇā praśnaṃ pṛṣṭaḥ “kutremāni brahman catavāri mahābhūtānyapariśeṣaṃ nirudhyante” iti / [059|12-]
♂sa hi svasyāṃ parṣadyaśvajitā bhikṣuṇā praśnaṃ pṛṣṭaḥ “kutremāni brahman catvāri{3. D. tāni catvāri |} mahābhūtānyapariśeṣaṃ nirudhyante” iti |{4. MS. ityaprajānan |} aprajānan kṣepamakārṣīt /
◤sa hi svasyāṃ parṣadi niṣaṇṇaḥ aśvajitā bhikṣuṇā praśnaṃ pṛṣṭaḥ ——
㈠此梵王於自大集中，阿輸實比丘問：
㈡以大梵王，處自梵眾。忽被馬勝苾芻問言：
🈪དེ་ནི་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་དགེ་སློང་རྟ་ཐུལ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཡོངས་སུ་མ་ལུས་པར་གང་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་དྲི་བ་དྲིས་པ་དང་།
◤“kutremāni, brahman, catvāri mahābhūtānyapariśeṣaṃ nirudhyante” iti ?
㈠是四大何處滅無餘。
㈡此四大種，當於何位，盡滅無餘。
◤aprajānan kṣepamakārṣīt ——
㈠梵王不解，作詭言答：
㈡梵王不知無餘滅位，便矯亂答：
🈪མི་ཤེས་པས་
㈢ཚངས་པ་ཆེན་པོའོ། །
★◤aprajānan kṣepamakārṣīt / [059|13-]
㈢དབང་ཕྱུག་གོ། །
①sa hi svasyām parṣadyaśva jitā bhikṣuṇā praśnam pṛṣṭas kutra imāni brahman catavāri mahābhūtāni apariśeṣam nirudhyante iti aprajānan kṣepam akārṣīt
③དེ་ནི་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་དགེ་སློང་རྟ་ཐུལ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཡོངས་སུ་མ་ལུས་པར་གང་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་དྲི་བ་དྲིས་པ་དང་། མི་ཤེས་པས་ཁོ་བོ་ནི་ཚངས་པའོ་།། ཚངས་པ་ཆེན་པོའོ་།། དབང་ཕྱུག་གོ་།། བྱེད་པ་པོའོ་;། སྤྲུལ་པ་པོའོ་།།
㈢བྱེད་པ་པོའོ། །
◤“aham asmin brahmā īśvaraḥ kartā nirmātā sraṣṭā sṛjaḥ pitṛbhūto bhāvānām ” // 31 //
㈢སྤྲུལ་པ་པོའོ། །
㈠我是大梵，自在，作者化者起者，一切所有.我為本因。
㈡我於此梵眾，是大梵，自在，作者.化者.生者.養者，是一切父。
🈪ཁོ་བོ་ནི་ཚངས་པའོ། །ཚངས་པ་ཆེན་པོའོ། །དབང་ཕྱུག་གོ ། །བྱེད་པ་པོའོ། །སྤྲུལ་པ་པོའོ། །འབྱིན་པར་བྱེད་པ་པོའོ། །འབྱིན་པ་པོའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཏམ་རླུང་ལ་བསྐུར་རོ། །
★◤“ahamasmin brahmā īśvaraḥ kartā nirmātā sraṣṭā sṛjaḥ pitṛbhūto bhūtānāmi”ti / [059|14-]
♂“ahamasmin{5. Y. D. ahamasmi |} brahmā{6. Y.D. add mahābrahmā |} īśvaraḥ karttā nirmātā sraṣṭā sṛjaḥ pitṛbhūto bhūtānāmi” ti{7. Y. D. bhāvānāmiti |} /
①aham asmin brahmā īśvaras kartā nirmātā sraṣṭā sṛjas pitṛ bhūtas bhūtānām iti
③འབྱིན་པར་བྱེད་པ་པོའོ་།། འབྱིན་པ་པོའོ་།། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཏམ་རླུང་ལ་བསྐུར་རོ་།།
㈢འབྱིན་པར་བྱེད་པ་པོའོ། །
◤uktam etad yasyāṃ bhūmau yatra citte yāvantaś caittāḥ //
㈢འབྱིན་པ་པོའོ། །
①uktam etad yasyāṃ bhūmau yatra citte yāvantaś caitta
㈢དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་〖N-ནོ།〗ཞེས་གཏམ་རླུང་ལ་བསྐུར་རོ། །
㈠說隨地如心法數量義已，如毘婆沙中所立。
㈡作是語已，引出眾外諂言愧謝，令還問佛。如是已說，於諸界地，諸心品中，心所數量。
🈪ས་གང་ན་སེམས་གང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤uktametadyasyāṃ bhūmau yatra citte yāvantaścaittāḥ // [059|15]
★★◤idānīṃ keṣāñcideva caittānāṃ tantravihitaṃ nānākāraṇaṃ vakṣyate / [059|16]
♂idānīṃ keṣāṃcideva caittānāṃ tantravihitaṃ{8. Y. quotes one more reading tatra vihitam |} nānākāraṇaṃ vakṣyate /
◤idānīṃ keṣāñcideva caittānāṃ tantravihitaṃ nānākāraṇaṃ vakṣyate /
㈠心法及異相今當說。
㈡今次當說，於前所辯，諸心所中，少分差別。
🈪ད་ནི་གཞུང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཁ་ཅིག་གི་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
①uktam etat yasyām bhūmau yatra citte yāvantas caittās idānīm keṣāñcid eva caittānām tantra vihitam nānā kāraṇam vakṣyate
③ས་གང་ན་སེམས་གང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། ད་ནི་གཞུང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཁ་ཅིག་གི་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་འབྱུང་བ་བརྗོད་།། པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ས་གང་ན་སེམས་གང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤āhrīkyasyānapatrāpyasya ca kiṃ nānākāraṇam / [059|16-]
◤āhrīkyasyānapatrāpyasya ca kiṃ nānākāraṇam ?
㈠無羞與無慚異相云何。
㈡無慚無愧，愛之與敬，差別云何。
①āhrīkyasya anapatrāpi asya ca kim nānā kāraṇam
③ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
◤ahrīragurutā,
㈠〔偈曰〕：【無羞不重德】。
㈡頌曰：【無慚愧不重_a 於罪不見怖_b 愛敬謂信慚_c 唯於欲色有】〖33_2_d〗。
🈪མ་གུས་ངོ་ཚ་མེད།
★◤ 【ahrīragurutā 】[059|18]
①ahrīr aguru tā
③མ་གུས་ངོ་ཚ་མེད་།
㈢ད་ནི་གཞུང་ལ་〖PNལས།〗སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཁ་ཅིག་གི་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། མ་གུས་ངོ་ཚ་མེད། ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་མ་གུས་པ་ཉིད་དེ། བཀུར་བ་མེད་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་མི་སྒྱུར་〖PNབསྒྱུར།〗བ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཉིད་དེ་གུས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་〖PNཆོས།〗{68b}སོ། །
★◤guṇeṣu guṇavatsu cāgauravatā apratīśatā abhayamavaśavartitā āhrīkyaṃ gauravapratidvandvo dharmaḥ // [059|19-]
♂ahrīragurutā guṇeṣu guṇavatsu cāgauravatā apratīśatā abhayamavaśavartitā{9. Y. abhayavaśavarttitā |} āhrīkyaṃ gauravapratidvandvo dharmaḥ //
◤guṇeṣu guṇavatsu cāgauravatā apratīśatā abhayavaśavartitā āhrīkyaṃ gauravapratidvandvo dharmaḥ //
①guṇeṣu guṇavatsu ca agaurava-tā apratīśa-tā abhaya-vaśavartitā āhrīkyaṃ gauravapratidvandvo dharmaḥ||
㈠釋曰：於功德及有德人，不尊重於他，無自在心，無敬畏心，無隨屬他心，說名無羞。此心對治尊重。
㈡論曰：此中無慚無愧，別者於諸功德及有德者。無敬無崇，無所忌難，無所隨屬，說名無慚。即是恭敬所敵對法。
🈪ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་མ་གུས་པ་ཉིད་དེ། བཀུར་བ་མེད་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་མི་སྒྱུར་བ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཉིད་དེ་གུས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
①guṇeṣu guṇavatsu ca agaurava tā apratīśatās abhayam avaśavarti tās āhrīkyam gaurava pratidvandvas dharmas
③ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་མ་གུས་པ་ཉིད་དེ། བཀུར་བ་མེད་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་མི་སྒྱུར་བ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཉིད་དེ་གུས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ ****[@68b]**** ་སོ་;། ཁྲེལ་མེད་།
◤avadye bhayādarśitvam atrapā /
①avadye bhaya-adarśitvam atrapā|
㈠〔偈曰〕：【非讚不見怖 無慚】。
★★◤ 【avadye bhayādarśitvamatrapā /】[059|21]
♂avadye bhayādarśitva-[ 18b. 3B1. VII ] matrapā /
①avadye bhaya ādarśi tvam atrapā
③ཁ་ན་མ་ཐོ་འཇིགས་མི་ལྟ་།།
★★◤avadyaṃ nāma yadvigarhitaṃ sadbhiḥ / tatrābhayadarśitā 'napatrāpyam / [059|22]
♂avadyaṃ nāma yadvigarhitaṃ sadbhiḥ / tatrābhayadarśitā'napatrāpyam /
◤avadyaṃ nāma yad garhitaṃ sadbhiḥ /
㈠釋曰：非讚謂若事善人所訶，是名非讚。
㈡為諸善士，所訶厭法，說名為罪。
◤tatrābhayadarśitā anapatrāpyam /
①tatra a-bhaya-darśita an-apatrāpya
㈠於中不見怖，是名無慚。
㈡於此罪中，不見怖畏，說名無愧。
🈪524ཁྲེལ་མེད། ཁ་ན་མ་ཐོ་འཇིགས་མི་ལྟ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པའོ། །
①avadyam nāma yat vigarhitam sadbhis
③ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པ་སྟེ་།
①tatra abhaya darśitā napatrāpyam
③དེ་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པའོ་།།
㈢ཁྲེལ་མེད། ཁ་ན་མ་ཐོ་འཇིགས་མི་ལྟ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པའོ། །
◤bhayamatrāniṣṭaṃ phalam ——
㈠此中怖謂非所愛果。
㈡此中怖言，顯非愛果。
◤bhīyate 'smād iti /
㈠能生怖畏故。
㈡能生怖故。
🈪འདིར་འཇིགས་པ་ནི་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། འདི་ལས་འཇིགས་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤bhayamatrāniṣṭaṃ phalaṃ bhīyate 'smāditi / [059|22-]
♂bhayamatrāniṣṭaṃ phalaṃ bhīyate '- smāditi /
①bhayam atra aniṣṭam phalam bhīyate smāt iti
③འདིར་འཇིགས་པ་ནི་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། འདི་ལས་འཇིགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འདིར་འཇིགས་པ་ནི་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། འདི་ལས་འཇིགས་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kathamidaṃ vijñātavyam ——
㈠云何得知。
㈡不見怖言，欲顯何義。
◤abhayasya darśanam abhayadarśitā,
㈠如此，為不見怖，名不見怖，
㈡為見而不怖，名不見怖，
★◤kathamidaṃ vijñātavyam abhayasya darśanamabhayadarśitā āhosvit bhayasyādarśanam / [059|23-]
♂kathamidaṃ vijñātavyam abhayasya darśanabhayadarśitā āhosvit bhayasyādarśanam /
◤āhosvit bhayasyādarśanam ?
①āhosvit bhayasya adarśanam ?
㈠為見不怖名不見怖。
㈡為不見彼怖，名不見怖。
🈪འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①katham idam vijñātavyam abhayasya darśanam abhaya darśitā āhosvit bhayasya adarśanam
③འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན་།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་〖N+འཇིགས་པར་ལྟ་བ།〗ཉིད་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར:ཞེ་ན〖PN-ཞེ་ན།〗། གལ་ཏེ་མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ cātaḥ / [059|24]
◤kiṃ cātaḥ ?
㈠若爾何為。
㈡若爾何失。二俱有過。
①kim ca atas
③དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★0◤abhayasya darśanaṃ cet prajñā vijñāsyate bhayasyādarśanaṃ cedavidyā vijñāsyate / [059|24-]
◤abhayasya darśane cet,
㈠若不見怖應，
㈡若見而不怖，
🈪གལ་ཏེ་མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །
①abhayasya darśanam ced prajñā vijñāsyate bhayasya adarśanam ced avidyā vijñāsyate
③གལ་ཏེ་མི་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་།། གལ་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་མ་རིག་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་མ་རིག་〖PN+ཡིན།〗པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤prajñā vijñāsyate;
㈠成無明。
㈡應顯智慧。
◤bhayasyādarśanaṃ ced,
㈠若見不怖，
㈡若不見彼怖，
🈪525གལ་ཏེ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི་མ་རིག་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བ་ཡང་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡང་མི་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤avidyā vijñāsyate ?
㈠應成智慧。
㈡應顯無明。
★0◤naiva hi darśanaṃ darśitā nāpyadarśanamadarśitā / kiṃ tarhi / [059|25]
◤naiva darśanaṃ darśitā, nāpyadarśanamadarśitā,
㈠不見怖者，我不說不見，亦不說見。
㈡此言不顯，見與不見。
①na eva hi darśanam darśitā na api adarśanam adarśitā kim tarhi
③ལྟ་བ་ཡང་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡང་མི་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་།། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ལྟ་བ་ཡང་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡང་མི་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi ?
㈠何者為是。
㈡何所顯耶。
◤yastayornimittamupakleśaḥ /
①yastayornimittam upakleśaḥ|
㈠有小惑為此二因。
㈡此顯有法，是隨煩惱。為彼二因。
★0◤yastayornimittamupakleśastaccānapatrāpyamiti / [059|25-]
①yas tayos nimittam upakleśas tat ca anapatrāpyam iti
③དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་〖N-ནི།〗ཁྲེལ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤taccānapatrāpyamiti /
㈠說名無慚。
㈡說名無愧。
🈪526གཞན་དག་ན་རེ་ནི་བདག་ལ་ལྟོས་ནས་ཉེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤anye punarāhuḥ / [059|26]
◤anye punarāhuḥ ——
㈠有餘師說：
㈡有餘師說：
◤ātmāpekṣayā dauṣairalajjanamāhrīkyam,
①ātmāpekṣayā dauṣairalaj janam āhrīkyam,
㈠觀自身由過失不恥，名無羞。
㈡於所造罪，自觀無恥，名曰無慚。
★◤ātmāpekṣayā doṣairalajjana māhrīkyaṃ parāpekṣayā 'napatrāpyamiti / [059|26-060|01]
♂ātmāpekṣayā doṣairalajjana{10. MS. ....rasajjana |} māhrīkyaṃ parāpekṣayā'napatrāpyamiti /
①anye punar āhus ātma apekṣayā doṣais alajjana mā ahrīkyam para apekṣayā napatrāpyam iti
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ནི་བདག་ལ་ལྟོས་ནས་ཉེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ〖PNལ།〗། གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤parāpekṣayā'napatrāpyam iti /
①parāpekṣayā an-apatrāpyam iti|
㈠觀他名無慚。
㈡觀他無恥，說名無愧。
★★◤evamapi dve apekṣe yugapat kathaṃ setsyataḥ / [060|01]
♂evamapi @060 dve apekṣe yugapat kathaṃ setsyataḥ /
◤evamapi dve apekṣe yugapat kathaṃ setsyataḥ ?
㈠若爾，二觀一時云何得成。
㈡若爾此二所觀不同，云何俱起。
🈪527དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལྟོས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཅིག་ཅར་རོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །འོན་ཀྱང་མི་འཛེམ་པ་ཁ་ཅིག་བདག་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་འཇུག་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་འཇུག་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①evam api dve apekṣe yugapad katham setsyatas
③དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལྟོས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་ཡང་ལྟོས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཅིག་ཅར་རོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
◤na khalūcyate ——
㈠不說如此：
㈡不說：
◤‘yugapadātmānaṃ paraṃ cāpekṣate 'iti ,
㈠一時觀自觀他。
㈡此二一時俱起，別觀自他。
◤api tvastyasau kadācidalajjā yā ātmānamapekṣamāṇasyāpi pravartate sā āhrīkyam /
㈠何者有非恥類。若觀自身生起，說名無羞。有非恥類。
㈡然有無恥，觀自時勝，說名無慚。
★0◤na khalūcyate yugapadātmānaṃ paraṃ cāpekṣata ityapi tvastyasau kadācidalajjā yā ātmānamapekṣamāṇasyāpi pravartate sā āhrīkyam / [060|01-]
①na khalu ucyate yugapad ātmānam param ca apekṣate iti api tvasti asau kadācid alajjā yā ātmānam apekṣamāṇasya api pravartate sā āhrīkyam
③བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཅིག་ཅར་རོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ་།། འོན་ཀྱང་མི་འཛེམ་པ་ཁ་ཅིག་བདག་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་འཇུག་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འོན་ཀྱང་མི་འཛེམ་པ་ཁ་ཅིག་བདག་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་འཇུག་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤asti yā paramapekṣamāṇasya pravarttate sā'napatrāpyam /
①asti yā paramapekṣamāṇasya pravarttate sā 'napatrāpyam|
㈠若觀他生起，說名無慚。
㈡復有無恥，觀他時增，說為無愧。
★◤asti yā paramapekṣamāṇasya pravarttate sā 'napatrāpyam / [060|03-]
♂asti yā paramapekṣamāṇasya pravarttate sā'napatrāpyam /
①asti yā param apekṣamāṇasya pravarttate sā napatrāpyam
㈢གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་འཇུག་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྲེལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤viparyayeṇa hrīrapatrāpyaṃ ca veditavyam /
①viparyayeṇa hrīr apatrāpyaṃ ca veditavyam|
㈠翻此名慚羞。
㈡慚愧差別，翻此應知。
🈪528བཟློག་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་རྟོག་པ་དང་པོ་ལྟར་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དེ། བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་སྒྱུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཉིད་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་གཉིས་པ་ལྟར་ན་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་བ་དག་ལས་འཛེམ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དགའ་བ་དང་གུས་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དགའ་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
★0◤viparyayeṇa hrīrapatrāpyaṃ ca veditavyam / [060|04]
①viparyayeṇa hrīs apatrāpyam ca veditavyam
③བཟློག་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་རྟོག་པ་དང་པོ་ལྟར་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དེ་།
㈢བཟློག་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་རྟོག་པ་དང་པོ་ལྟར་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དེ། བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་སྒྱུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཉིད་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤pratahamena tāvat kalpena sagauravatā sapratīśatā na bhayavaśavrtitā hrīḥ / [060|04-]
♂prathamena tāvat kalpena sagauravatā sapratīśatā na bhayavaśavartitā{1. Y. abhayavaśavarttitā |} hrīḥ /
◤prathamena tāvat kalpena sagauravatā sapratīśatā,
㈠由第一解，顯有尊重，有自在，有敬畏，有隨屬，名有羞。
㈡謂翻初釋，有敬有崇，有所忌難，有所隨屬，說名為慚。
◤na bhayavaśavartitā hrīḥ /
㈠於非讚見有怖，名有慚。
㈡於罪見怖，說名為愧。
★★◤avadyeṣvabhayadarśitā 'patrāpyam / [060|05]
♂avadyeṣvabhayadarśitā'patrāpyam /
◤avadyeṣvabhayadarśitā apatrāpyam /
①pratahamena tāvat kalpena sa gaurava tā sa pratīśatās na bhaya vaśa vrtitās hrīs avadyeṣu abhaya darśitā apatrāpyam
③བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང་། འཇིགས་པས་དབང་སྒྱུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ལ་;་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཉིད་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤dvitīyena kalpenātmaparāpekṣābhyāṃ lajjane / [060|06]
◤dvitīyena kalpenātmaparāpekṣābhyāṃ lajjane //
㈠由第二解，顯觀自他，生起恥心，說名慚羞。
㈡翻第二釋，於所造罪，自觀有恥，說名為慚。觀他有恥，說名為愧。
★◤premṇo gauravasya ca kiṃ nānākāraṇam / [060|07]
♂premṇo{2. MS. premṇā |} gauravasya ca kiṃ nānākāraṇam{3. MS. ...karaṇam |} /
◤premṇo gauravasya ca kiṃ nānākāraṇam ?
㈠愛樂及信，此二異相云何。
①dvitīyena kalpena ātma para apekṣābhyām lajjane premṇas gauravasya ca kim nānā kāraṇam
③རྟོག་པ་གཉིས་པ་ལྟར་ན་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་བ་དག་ལས་འཛེམ་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། དགའ་བ་དང་གུས་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢རྟོག་པ་གཉིས་པ་ལྟར་ན་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དག་ལས་འཛེམ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤prema śraddhā,
㈠〔偈曰〕：【樂名信】。
㈡【愛敬謂信慚】〖33_2_c〗
★◤ 【prema śraddhā /】[060|08]
①prema śraddhā
③དགའ་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་།
◤dvividhaṃ hi prema ——
㈠釋曰：愛樂有二種。
㈡已說無慚無愧差別。愛敬別者，愛謂愛樂，體即是信。然愛有二。
★◤dvividhaṃ hi prema kliṣāṭamakliṣṭaṃ ca / tatra kliṣṭaṃ tṛṣṇā yathā putradārādiṣu / [060|09]
♂prema śraddhā dvividhaṃ hi prema kliṣṭamakliṣṭaṃ ca / ♂tatra kliṣṭaṃ tṛṣṇā yathā putradārādiṣu /
①dvividham hi prema kliṣāṭam akliṣṭam ca
③དགའ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་།།
㈢དགའ་བ་དང་གུས་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དགའ་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉོན་མོངས་པ:ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
①tatra kliṣṭam tṛṣṇā yathā putra dāra ādiṣu
㈢དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནི་སྲིད་〖PNནི་སྲེད།〗པ་སྟེ། དཔེར་ན་བུ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤kliṣṭaṃ, akliṣṭaṃ ca;
㈠一有染污，一無染污。
㈡一有染污，二無染污。
◤tatra kliṣṭaṃ tṛṣṇā,
㈠此中若有染污，名愛樂。
㈡有染謂貪。
◤yathāputradārādiṣu /
㈠如於妻子等。
㈡如愛妻子等。
🈪529དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནི་སྲིད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བུ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤akliṣṭaṃ śraddhā śāstṛguruguṇā-[ 19a. 3A1. VIII ]nviteṣu / [060|09-]
㈠若無染污，名信。如於自師尊長及有德人處。
㈡無染謂信。如愛師長等。
①akliṣṭam śraddhā śāstṛ guru guṇa anviteṣu
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་དད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོན་པ་དང་བླ་མ་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །
0◤syācchraddhā na prema / duḥkhasamudayālambanā śraddhā / [060|10]
㈠有信非愛樂。是信緣苦集起。
㈡有信非愛。謂緣苦集信。
①syāt śraddhā na prema duḥdhasam udaya ālambanā śraddhā
㈢དད་པ་ཡིན་ལ་དགའ་བ་{69a}། །མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་ལྟ་བུའོ། །
①
0◤syāt prema na śraddhā / kliṣṭaṃ prema / [060|11]
㈠有愛樂非信。謂有染污愛樂。
㈡有愛非信。謂諸染污愛。
①syāt prema na śraddhā kliṣṭam prema
㈢དགའ་བ་ཡིན་ལ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དགའ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལྟ་བུའོ། །
0◤ubhayaṃ nirodhamārgālambanā śraddhā / [060|11-][S160]
㈠有具二。謂緣滅道生信。
㈡有通信愛，謂緣滅道信。
①ubhayam nirodha mārga ālambanā śraddhā
㈢གཉི་ག་ཡིན་པ་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤nobhayametānākārān sthāpayitvā / [060|12]
◤nobhayam etānākārān sthāpayitvā /
①na ubhayam etān ākārān sthāpayitvā
㈢གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
ⅰⅱ
🈪530གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤㈠有非二。謂除前三句。
㈡有非信愛，謂除前三相。
🈪གང་ཟག་དག་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་དགའ་བ་ཡིན་ལ་གུས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བུ་དང་ཆུང་མ་དང་། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་དང་། ཉེ་གནས་དག་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །གུས་པ་ཡིན་ལ་དགའ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་བླ་མ་གཞན་དག་ལ་གུས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉི་ག་ཡིན་པ་ནི་རང་གི་བླ་མ་དག་ལ་གུས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★◤pudgaleṣu tu prema na gauravaṃ putradārasārdhaṃ vihāryantevāsiṣu / [060|12-]
♂pudgaleṣu tu prema na gauravaṃ putradārasārddhavihāryantevāsiṣu /
◤pudgaleṣu tu prema na gauravam —— putradārasārdhavihāryantevāsiṣu /
㈠有餘師說：信謂於德決期。以此為先後則生愛。故信非愛。
㈡有說：信者忍許有德。由此為先，方生愛樂。故愛非信。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དགའ་བ་ནི་དགའ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གུས་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས། གུས་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
①pudgaleṣu tu prema na gauravam putra dāra sārdham vihāryantevāsiṣu
③གང་ཟག་དག་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་དགའ་བ་ཡིན་ལ་གུས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བུ་དང་ཆུང་མ་དང་། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་དང་། ཉེ་གནས་དག་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢གང་ཟག་དག་ལ:ལྟོས་ནས་〖PN-ལྟོས་ནས།〗ནི་དགའ་བ་ཡིན་ལ་གུས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བུ་དང་ཆུང་མ་དང་། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་དང་། ཉེ་གནས་དག་ལ་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤ⅰ
㈡敬謂敬重，體即是慚。如前解慚，謂有敬等。有慚非敬，謂緣苦集慚。有通慚敬，謂緣滅道慚。
◤ⅰ
㈡有說：敬者有所崇重。由此為先，方生慚恥。故敬非慚。
◤ⅰ
㈡望所緣境，補特伽羅。愛敬有無，應作四句。有愛無敬。謂於妻子共住門人等。
★0◤gauravaṃ na prema anyaguruṣu / ubhayaṃ svaguruṣu / [060|13]
◤gauravaṃ na prema —— anyaguruṣu /
①gauravam na prema anya guruṣu
㈢གུས་པ་ཡིན་ལ་དགའ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་བླ་མ་གཞན་དག་ལ་གུས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①ubhayam sva guruṣu
㈢གཉི་ག་ཡིན་པ་ནི་རང་གི་བླ་མ་དག་ལ་གུས་པ་ལྟ་བུའོ། །
ⅰ㈡有敬無愛。謂於他師有德貴人等。
◤ⅰ
㈡有愛有敬。謂於自師父母伯叔等。
★0◤nobhayam etānākārān sthāpayitvā / [060|13-]
◤nobhayam —— etānākārān sthāpayitvā /
①na ubhayam etān ākārān sthāpayitvā
㈢དེ་〖PN-དེ།〗གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
ⅰ㈡無愛無敬。謂除前三相。
★0◤śraddhā hi nāma guṇasaṃbhāvanā / tatpūrvikā ca priyatā prema / [060|14]
◤śraddhā hi nāma guṇasambhāvanā /
①śraddhā hi nāma guṇa saṃbhāvanā
③གཞན་དག་ན་རེ་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ལ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དགའ་བ་ནི་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་དགའ་བ་〖PN+མ།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tad pūrvikā ca priya tā prema
③དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དགའ་བ་ནི་དགའ་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤tatpūrvikā ca priyatā prema /
★0◤tasmānna saiva premetyapare / [060|15]
◤tasmānna saiva premetyapare /
㈠復有餘師說：
①tasmāt na sā eva prema iti apare
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
ⅱ🈪531གཞན་དག་ན་རེ་གུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གུས་པ་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤gurutvaṃ hrīḥ,
㈠〔偈曰〕：【重羞】。
★◤ 【gurutvaṃ hrīḥ /】[060|16]
①gurutvam hrīs
③གུས་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས་;་གུས་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གུས་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས། གུས་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤gauravaṃ hi nāma sapratīśatā /
㈠釋曰：如前說，以重為羞，此何相。
★◤gauravaṃ hi nāma sapratīśatā / tatpūrvikā ca lajjā hrīḥ / [060|17]
♂gurutvaṃ hrīḥ gauravaṃ hi nāma sapratīśatā / ♂tatpūrvikā ca lajjā hrīḥ /
①gauravam hi nāma sa pratīśatā
③གཞན་དག་ན་རེ་གུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཡིན་ལ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གུས་པ་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tad pūrvikā ca lajjā hrīs
③དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤tatpūrvikā ca lajjā hrīḥ /
㈠不即重名羞，於他起自在心名重。以此為先後，則生恥說恥為羞。
★◤ato na gauravam eva hlīr ity apare / [060|17-]
♂ato na gauravam eva hrīr ity apare /
◤ato na gauravam eva hrīr ity apare /
㈠是故尊重異羞。
①atas na gauravam eva hlīs iti apare
③དེའི་ཕྱིར་གུས་པ་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤te punaḥ kāmarūpayoḥ // 32 //
㈠〔偈曰〕：【欲色有】。
㈡【唯於欲色有】〖33_2_d〗
★◤ 【te punaḥ kāmarūpayoḥ // VAkK_2.32 //】[060|19]
♂te punaḥ kāmarūpayoḥ //32//
ⅱ🈪དེ་གཉིས་འདོད་དང་གཟུགས་དག་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་དག་མེད་དོ། །དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་དག་དང་གང་ཟག་ལ་དད་པ་ཡིན་ལ། བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤ubhayam —— svaguruṣu /
★0◤ārūpyadhātau premagaurave na staḥ / [060|20]
◤ārūpyadhātau premagaurave na staḥ /
㈠釋曰：於無色界，無愛樂及尊重。
㈡如是愛敬，欲色界有，無色界無。
①te punar kāmarūpayos ārūpya dhātau prema gaurave na stas
㈢དེ་གཉིས་འདོད་དང་གཟུགས་དག་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་དག་མེད་དོ། །
◤nanu ca śraddhā hrīś ca kuśalamahābhūmikatvāt /
㈠此義云何。信及羞是善大地故。
㈡豈不信慚，大善地法，
◤tatrāpi vidyete /
㈠於彼既有前二，云何無羞。
㈡無色亦有。
★0◤nanu ca śraddhā hrīśca kuśalamahābhūmikatvāttatrāpi vidyete / [060|20-]
①nanu ca śraddhā hrīs ca kuśala mahā bhūmika tvāt tatra api vidyete
③དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་།
㈢དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དགེ་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་དག་དང་གང་ཟག་ལ་དད་པ་ཡིན་ལ། བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤dvividhā hi śraddhā ——
㈠信有二種。
㈡愛敬有二。
◤dharmeṣu pudgaleṣu ca /
㈠一信法。二信人。
㈡謂緣於法，補特伽羅。
◤evaṃ sapratīśatā'pi /
①evaṃ sapratīśatā 'pi|
㈠尊重亦爾。
㈡緣法愛敬，通三界有。
★★◤dvividhā hi śraddhā dharmeṣu pudgaleṣu ca / evaṃ sapratīśatā 'pi / [060|21]
♂dvividhā hi śraddhā dharmeṣu pudgaleṣu ca / evaṃ sapratīśatā'pi /
①dvividhās hi śraddhā dharmeṣu pudgaleṣu ca
③ཆོས་དག་དང་གང་ཟག་ལ་དད་པ་ཡིན་ལ་།
①evam sa pratīśatā pi
③བཀུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤tatra ye pudgalālambane śraddhāhriyau te tatra na staḥ / [060|21-]
◤tatra ye pudgalālambane śraddhāhriyau te tatra na staḥ /
㈠信及羞，若緣人起，彼處則無。
㈡此中意說，緣補特伽羅者。故欲色有，無色界無。
①tatra ye pudgala ālambane śraddhā hriyau te tatra na stas
③དེ་ལ་གང་དག་གང་ཟག་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དེ་དག་དེ་ན་མེད་དེ་།
㈢དེ་ལ་གང་དག་གང་ཟག་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དེ་དག་དེ་ན་མེད་དེ། འདིར་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་དེ་དག་ལ་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤te ceha premagaurave abhiprete / [060|22]
◤te ceha premagaurave abhiprete // 32 //
㈠此二名愛及重。
㈡如是已說愛敬差別。
①te ca iha prema gaurave abhiprete
③འདིར་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་དེ་དག་ལ་བསམས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤vitarkavicārayoḥ kiṃ nānākāraṇam / [060|23]
♂vitarkavicārayoḥ kiṃ nānākāraṇam{4. MS. karaṇam |} /
◤vitarkavicārayoḥ kiṃ nānākāraṇam ?
㈠覺與觀，異相云何。
㈡尋伺慢憍，差別云何。
①vitarka vicārayos kim nānā kāraṇam
③རྟོགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་〖PN-ཞིག〗ཡོད་ཅེ་ན། རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་ཞིབ་ཉིད། །གང་གི་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱིའོ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དེ། རྟོག་པ་ནི་སེམས་རྩིང་བའོ། །
◤vitarkacārāvaudāryasūkṣmate,
㈠〔偈曰〕：【覺觀謂麁細】。
㈡頌曰：【尋伺心麁細_a 慢對他心舉_b 憍由染自法_c 心高無所顧】〖34_2_d〗。
🈪532དེ་ལ་གང་དག་གང་ཟག་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དེ་དག་དེ་ན་མེད་དེ། འདིར་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་དེ་དག་ལ་བསམས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟོགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་ཞིབ་ཉིད། །གང་གི་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱིའོ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དེ། རྟོག་པ་ནི་སེམས་རྩིང་བའོ། །དཔྱོད་པ་ནི་སེམས་ཞིབ་པའོ། །
★◤ 【vitarkacārā vaudāryasūkṣmate /】[060|24]
♂vitarkacārā{5. MS. vitarkavicārā, but changed to vitarkacārā... for the sake of metre. } vaudāyasūkṣmate kasya /
①vitarka cārās vaudārya sūkṣmate
③རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་ཞིབ་ཉིད་།།
◤kasya ?
㈠釋曰：麁細屬何法。
★◤kasya / cetasa iti paścādvakṣyati / cittaudārikatā vitarkaḥ / cittasūkṣmatā vicāraḥ / [060|25]
♂cetasa iti paścādvakṣyati / cittaudārikatā vitarkaḥ / cittasūkṣmatā vicāraḥ /
①kasya
③གང་གི་ཞེ་ན་།
①cetasas iti paścāt vakṣyati
③སེམས་ཀྱིའོ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དེ་།
①citta audārika tā vitarkas
③རྟོག་པ་ནི་སེམས་རྩིང་བའོ་།།
①citta sūkṣma tā vicāras
㈢དཔྱོད་པ་ནི་སེམས་ཞིབ་པའོ། །
◤cetasa iti paścād vakṣyati /
㈠謂心麁細。
㈡論曰：尋伺別者，謂心麁細。
◤cittaudārikatā vitarkaḥ /
㈠心麁名覺。
㈡心之麁性名尋。
◤cittasūkṣmatā vicāraḥ /
㈠心細名觀。
㈡心之細性名伺。
★0◤kathaṃ punaḥ anayorekatra citte yogaḥ / [060|25-]
◤kathaṃ punaḥ anayorekatra citte yogaḥ ?
㈠此二於一心云何俱起。
㈡云何此二，一心相應。
🈪སེམས་གཅིག་ལ་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ལྡན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་དཔེར་ན་མར་སར་ཆུ་དག་གི་ནང་དུ་བོར་བ་སྟེང་ནས་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དག་གིས་རེག་ན་ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཁྱག་ལ། ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཇུ་བདེ་བཞིན་དུ།
★0◤kecidāhuḥ / [060|26]
◤kecidāhūḥ ——
㈠此中有餘師說：
㈡有作是釋：
①katham punar anayos ekatra citte yogas kecid āhus
③སེམས་གཅིག་ལ་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢སེམས་གཅིག་ལ་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ལྡན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་དཔེར་ན་མར་སར་ཆུ་དག་གི་ནང་དུ་བོར་བ་སྟེང་ནས་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དག་གིས་རེག་ན་ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཁྱག་ལ། ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཇུ་{69b}བདེ་བཞིན་དུ། སེམས་ཀྱང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཞིབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཧ་ཅང་རྩིང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་གཉི་གའི་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yathā'psu niṣṭhyūtaṃ sarpiḥ sūryaraśmibhirupariṣṭāt spṛṣṭaṃ nātiśyāyate nātivilīyate,
①yathā 'psu niṣṭhyūtaṃ sarpiḥ sūryaraśmibhirupariṣṭāt spṛṣṭaṃ nātiśyāyate nātivilīyate,
㈠譬如酥浮水上，於上為日光所觸，非凝非釋。
㈡如冷水上，浮以熟酥，上烈日光之所照觸。酥因水日，非釋非凝。。
★◤yathā 'pyasuniṣṭhyūtaṃ sarpiḥ sūryaraśmibhirūpariṣṭātspṛṣṭaṃ nātiśyāyate nātivilīyate evaṃvitarkavicārayogāccittaṃ nātisūkṣmaṃ bhavati nātyodārika mityubhayorapi tatrāsti vyāpāraḥ / [060|26-061|01]
♂{6. D. sarpirthathāpsu niṣṭhyūtaṃ nātiśyāyate |}yathā'psu niṣṭhyūtaṃ sarpiḥ sūryaraśmibhirupariṣṭāt spṛṣṭaṃ nātiśyāyate{6. D. sarpirthathāpsu niṣṭhyūtaṃ nātiśyāyate |} nātivilīyate{7. MS. .... vinīyate |} evaṃ vitarkavi-[ 19b. 3B1. VIII ] cārayogāccittaṃ @061 nātisūkṣmaṃ bhavati nātyaudārika{1. D. nātyudāram |}mityubhayorapi tatrāsti{2. D. omits asti |} vyāpāraḥ /
①yathā pyasu niṣṭhyūtam sarpis sūrya raśmibhirūpariṣṭāt spṛṣṭam na atiśyāyate na ati vilīyate
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་དཔེར་ན་མར་སར་ཆུ་དག་གི་ནང་དུ་བོར་བ་སྟེང་ནས་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དག་གིས་རེག་ན་ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཁྱག་ལ། ཧ་ཅང་ཡང་མི་འཇུ་ ****[@69b]**** ་བ་དེ་བཞིན་དུ་།
①evaṃvitarka vicāra yogāt cittam na ati sūkṣmam bhavati na atya udārika miti ubhayos api tatra asti vyāpāras
③སེམས་ཀྱང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཞིབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཧ་ཅང་རྩིང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་གཉི་གའི་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤evaṃ vitarkavicārayogāccittaṃ nātisūkṣmaṃ bhavati, nātyaudārikamiti,
㈠如此由覺觀相應故，心不過細，亦不過麁。
㈡如是一心，有尋有伺。心由尋伺，不遍細麁。
🈪སེམས་ཀྱང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཞིབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཧ་ཅང་རྩིང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ།
◤ubhayorapi tatrāsti vyāpāraḥ /
㈠是故此二，於一心中，俱有事用。
㈡故於一心，俱有作用。
🈪དེ་ལ་གཉི་གའི་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤evaṃ tarhi nimittabhūtau vitarkavicārāv audārikasūkṣmatayoḥ prāpnutaḥ,[？？這一段梵文要重新校對]
①evaṃ tarhi nimitta-bhūtau vitarka-vicārau audārika-sūkṣmatayos prāpnutaḥ,
㈠若爾此覺觀，但是麁細因。
㈡若爾尋伺，是麁細因。
🈪533དེ་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ཉི་མ་དང་ཆུ་མར་སར་འཁྱག་པ་ཉིད་དང་འཇུ་བ་ཉིད་དག་གི་རྒྱུ་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི་
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ཉི་མ་དང་ཆུ་མར་སར་འཁྱག་པ་ཉིད་དང་འཇུ་བ་ཉིད་དག་གི་〖PNགིས།〗རྒྱུ་མཚན་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་གྱི་
◤yathā payaś cātapaśca sarpiṣaḥ śyānatvavilīnatvayor na tu punas tatsvabhāvau /
①yathā paya ca ātapa ca sarpis śyānatva-vilīnatva-yor na tu punas tat-svabhāvau|
㈠非自麁細，譬如水及日光。是酥凝釋因，非自凝釋。
㈡非麁細體。如水日光，是凝釋因，體非凝釋。
★◤evaṃ tarhi nimiṭtabhūtau vitarkavicārāvaudārika sūkṣmatayoḥ prāpnuto yathā payaścā tapaścasarpiṣaḥ śyānatva vilīnatvayornatu punastatsvabhāvau / [061|01-]
♂evaṃ tarhi nimittabhūtau vitarkavicārāvaudārika{3. D. audārya |} sūkṣmatayoḥ prāpnuto yathā payaścā{4. MS. yathāpaścā and ya is written on the top margin, D yathāpaścā.. |} tapaśca sarpiṣaḥ śyānatva{5. MS. śyānaṃ |} vilīnatvayornatu{6. D. omits tu |} punastatsvabhāvau /
①evam tarhi nimiṭta bhūtau vitarka vicārau= audārika sūkṣmatayos prāpnutas yathā payas cā tapas ca sarpiṣas śyāna tva vilīna tvayos na tu punar t
ⅱ㈢དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ཀྱང་རྩིང་བ་དང་ཞིབ་པ་ཉིད་དག་གི་རྒྱུ་མཚན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ།
◤āpekṣikī caudārikasūkṣmatā bhūmiprakārabhedādityābhavāgrād vitarkavicārau syātām /
㈠麁細由觀他成。由地品類差別故，乃至有頂應有覺觀。復次同類生以麁細為差別，此義不應成。
㈡又麁細性，相待而立。界地品別，上下相形。乃至有頂應有尋伺。又麁細性，無別體類。
🈪རྩིང་བ་དང་ཞིབ་པས་དང་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྟོས་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་པས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པ་དག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །རྩིང་བ་དང་ཞིབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་ཐ་དད་པར་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤āpekṣikī caudārikasūkṣmatā bhūmiprakārabhedādityābhavāgrādvitarkavicārau syātām / [061|03-]
♂{7. D. omits āpekṣikī .... yuktaḥ |}āpekṣikī caudārikasūkṣmatā bhūmiprakārabhedā- dityābhavāgrādvitarkavicārau{8. Y adds audārikasūkṣmate |} syātām /
①āpekṣikī ca audārika sūkṣma tā bhūmi prakāra bheda āditya abhava agrāt vitarka vicārau syātām
㈢རྩིང་བ་དང་ཞིབ་པས་དང་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྟོས་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་པས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པ་དག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤na caudārikasūkṣmatayā jātibhedo yuktaḥ /
㈠是故不可由麁細分別覺觀性異。
㈡不可依之以別尋伺。
★◤nacaudārikasūkṣmātayā jātibhedo yukataḥ // [061|04-]
♂nacaudārikasūkṣmatayā jātibhedo{9. MS jatibhedo |} yuktaḥ{7. D. omits āpekṣikī....yuktaḥ |} //
①naca audārika sūkṣma ātayā jāti bhedas yukatas
㈢རྩིང་བ་དང་ཞིབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་ཐ་དད་པར་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤anye punarāhuḥ / [061|05]
◤anye punarāhuḥ ——
㈠有餘師說：
㈡復有釋言：
★◤vāksaṃskārā vitrkavicārāḥ sūtra uktāḥ / [061|05-]
♂vāksaṃskārā vitarkavicārāḥ sūtra uktāḥ{10. D. abhihitāḥ |} /
◤vāksaṃskārā vitarkavicārāḥ sūtra uktāḥ ——
㈠言語行名覺觀。如經言：
㈡尋伺二法是語言行。故契經言：
🈪534གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་ལས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ནི་ངག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ།
①anye punar āhus vāc saṃskārās vitrka vicārās sūtras uktās
③གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་ལས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ནི་ངག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་ལས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ནི་དག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ནས་ཚིག་ཏུ་སྨྲའི་མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤“vitarkya vicārya vācaṃ bhāṣate, nāvicārya” iti /
㈠已覺已觀，方有言說，非未覺未觀。
㈡要有尋伺，方有語言。非無尋伺，此語言行。
🈪བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ནས་ཚིག་ཏུ་སྨྲའི་མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལ་རྩིང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤“vitarkya vicārya vācaṃ bhāṣate nāvitasryāvicārye”ti / [061|06]
♂“vitarkya vicārya vācaṃ bhāṣate nāvitarkyāvicārye”ti /
①vitarkya vicārya vācam bhāṣate nāvita sryā avicārya iti
③བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ནས་ཚིག་ཏུ་སྨྲའི་མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་པར་གསུངས་ཏེ། ཞེས་འབྱུང་ངོ་།། དེ་ལ་རྩིང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྟོག་པར་གསུངས་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་རྩིང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra ye audārikāste vitarkāḥ ye sūkṣmāste vicārāḥ / [061|06-]
♂tatra ye audārikāste{11. D. audāryāste |} vitarkāḥ ye{12. Y. evaṃ |} sūkṣmāste vicārāḥ /
◤tatra ye audārikāste vitarkāḥ,
㈠此中若麁名覺。
㈡麁者名尋。
①tatra ye audārikās te vitarkās ye sūkṣmās te vicārās
③ཞེས་འབྱུང་ངོ་།། པ་ཡིན་ནོ་།། ཞིབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ན་དཔྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེར་ཟེར་རོ་།།
㈢ཞིབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ན་དཔྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེར་ཟེར་རོ། །
◤ye sūkṣmāste vicārāḥ /
㈠若細名觀。
㈡細者名伺。
D1051 🈪ཞིབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ན་དཔྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེར་ཟེར་རོ། །
★0◤yadi caikatra citte 'nyo dharma audāriko 'nyaḥ sūkṣmaḥ ko 'tra virodha iti / [061|07-]
◤yadi caikatra citte 'nyo dharma audārikaḥ,
㈠若於一心中，有別法名麁。
㈡於一心內，別法是麁。
①yadi ca ekatra citte anyas dharmas audārikas anyas sūkṣmas kas atra virodhas iti
③གལ་ཏེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ལ་རྩིང་བ་ཡང་ཆོས་གཞན་ཡིན། ཞིབ་པ་ཡང་ཆོས་གཞན་ཡིན་ན་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢གལ་ཏེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ལ་རྩིང་བ་ཡང་ཆོས་གཞན་ཡིན། ཞིབ་པ་ཡང་ཆོས་〖PN-ཆོས།〗གཞན་ཡིན་ན་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་བཞིན་དུ་རིགས་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འགལ་བ་མེད་དོ། །
◤anyaḥ sūkṣmaḥ ——
㈠有別法名細。
㈡別法是細。
D1052 🈪གལ་ཏེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ལ་རྩིང་བ་ཡང་ཆོས་གཞན་ཡིན།
◤ko 'tra virodha iti ?
㈠此有何妨無妨。
㈡於理何違。
🈪ཞིབ་པ་ཡང་ཆོས་〖PN-ཆོས།〗གཞན་ཡིན་ན་འདི་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།
★◤na syādvirodho yadi jātibhedaḥ syādvedanāsaṃjñāvat / [061|08-]
♂na syādvirodho{13. D. omits syāt |} yadi jātibhedaḥ syādvedanāsaṃjñāvat{14. D. omits vedanāsaṃjñāvat |} /
◤na syādvirodho yadi jātibhedaḥ syād, vedanāsaṃjñāvat /
㈠若有種類差別於一生類中，下上二品不得俱起。
㈡若有別體類，理實無違。然無別體類，故成違理。一體類中，無容上下俱時起故。
🈪གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་བཞིན་དུ་རིགས་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འགལ་བ་མེད་དོ། །
D1053 🈪རིགས་གཅིག་པ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བ་མི་སྲིད་དོ། །
①na syāt virodhas yadi jāti bhedas syāt vedanā saṃjñāvat
③གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་བཞིན་དུ་རིགས་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འགལ་བ་མེད་དོ་།།
★◤ekasyāṃ jātau mṛdvadhimātratā yugapanna saṃbhavati / [061|09]
♂ekasyāṃ{15. D. adds tu |} jātau mṛdvadhimātratā yugapanna saṃbhavati / ♂jātibhedo 'pyasti / ♂sa tarhi vaktavyaḥ /
◤ekasyāṃ tu jātau mṛdvadhimātratā yugapanna sambhavati /
㈠種類亦有異。
㈡若言體類，亦有差別。
🈪རིགས་ཐ་དད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
①ekasyām jātau mṛdu adhimātra tā yugapad na saṃbhavati
㈢རིགས་གཅིག་པ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བ་མི་སྲིད་དོ། །
◤jātibhedo 'pyasti /
㈠若爾，
㈡應說體類。
★◤jātibhedo /pyasti / sa tarhi vaktavyaḥ / durvaco hyasāvato mṛdvadhimātratayā vyajyate / [061|10]
♂durvaco hyasāvato mṛdvadhimātratayā vyajyate /
①jāti bhedas pyasti
㈢རིགས་ཐ་དད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
①sa tarhi vaktavyas
③འོ་ན་ནི་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ་།། དེ་བརྗོད་པར་ནི་དཀའ་སྟེ་།
㈢འོ་ན་ནི་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
①durvacas hi asau= atas mṛdu adhimātra tayā vyajyate
③དེའི་ཕྱིར་ཆུང་དུ་དང་ཆེན་པོའི་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་བརྗོད་པར་ནི་〖PN-ནི།〗དཀའ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོའི་〖PNཔོ།〗ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤sa tarhi vaktavyaḥ ?
㈠汝今應說。
㈡別相云何。
◤durvaco hyasau,
㈠此不可說。
㈡此二體類，別相難說。
◤ato mṛdvadhimātratayā vyajyate /
㈠是故由上下品種類異，則可顯示。
㈡但由上下，顯其別相。
🈪འོ་ན་ནི་དེ་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །དེ་བརྗོད་པར་ནི་དཀའ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཆུང་དུ་དང་ཆེན་པོའི་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤naivaṃ vyakto bhavati;
㈠若爾則不可顯示。
㈡非由上下，能顯別相。
🈪དེ་ལྟ་ན་ནི་གསལ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ།
◤pratyekaṃ jātīnāṃ mṛdvadhimātratvāt /
㈠各各自種類有上下故。
㈡一一類中有上下故。
🈪རིགས་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆུང་དུ་དང་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་གཅིག་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤naivaṃ vyakto bhavati / pratyekaṃ jātīnāṃ mṛdvadhimātratavāt / [061|11]
♂naivaṃ vyakto bhavati / pratyekaṃ jātīnāṃ mṛdvadhimātratvāt /
①na evam vyaktas bhavati pratyekam jātīnām mṛdu adhimātra tavāt
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་གསལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ〖PNརོ་སྟེ།〗། རིགས་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤naiva hi vitarkavicārāvekatra citte bhavata ityapare / [061|11-]
◤naiva hi vitarkavicārāvekatra citte bhavata ityapare /
㈠有餘師說：覺觀於一心不並起。
㈡由是應知：尋伺二法，定不可執，一心相應。
①na eva hi vitarka vicārau= ekatra citte bhavatas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་གཅིག་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kathamidānīṃ prathamaṃ dhyānaṃ pañcāṅgayuktam / [061|12]
♂kathamidānīṃ prathamaṃ dhyānaṃ pañcāṅgayuktam{16. Y. pañcāṅgamuktam |} /
◤kathamidānīṃ prathamaṃ dhyānaṃ pañcāṅgamuktam?
㈠若爾云何，初定說具五分。
㈡若爾云何，契經中說，於初靜慮，具足五支。
🈪536ད་ནི་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡན་ལག་ལ་པར་བཤད་ཅེ་ན། ས་ལས་དེ་ཡན་ལག་ལྔ་པར་བཤད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①katham idānīm prathamam dhyānam pañcāṅga yuktam
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡན་ལག་ལ་པར་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡན་ལག་ལྔ་པར་བཤད་ཅེ་ན། ས་ལས་དེ་ཡན་ལག་ལྔ་པར་བཤད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤bhūmitastat pañcāṅgayukataṃ na kṣaṇataḥ // [061|13]
♂bhūmitastat pañcāṅgayuktaṃ na kṣaṇataḥ //
◤bhūmitastat pañcāṅgamuktam,
㈠約地說五分。
㈡具五支言，就一地說。
①bhūmitas tat pañcāṅga yukatam na kṣaṇatas
③ས་ལས་དེ་ཡན་ལག་ལྔ་པར་བཤད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na kṣaṇataḥ //
㈠不由剎那。
㈡非一剎那。故無有過。
★★◤mānamadayoḥ kiṃ nānākāraṇam / [061|14]
♂mānamadayoḥ kiṃ nānā-[ 20a. 4A. I ]kāraṇam /
◤mānamadayoḥ kiṃ nānākāraṇam ?
㈠慢與醉，異相云何。
🈪ང་རྒྱལ་དང་རྒྱགས་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་རྒྱགས་པ་ནི། །རང་གི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་ཡི། །སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའོ། །ཕ་རོལ་པོ་ལས་གང་ཡང་རུང་པའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་སེམས་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །རྒྱགས་པ་ནི་རང་གི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①māna madayos kim nānā kāraṇam
③ང་རྒྱལ་དང་རྒྱགས་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ང་རྒྱལ་དང་རྒྱགས་པ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་རྒྱགས་པ་ནི། །རང་གི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་ཡི། །སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའོ། །
◤māna unnatiḥ /
㈠〔偈曰〕：【心高說為慢】。
★◤ 【■māna unnatiḥ /】[061|15-]
♂māna unnatiḥ /
①mānas unnatis
③ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་རྒྱགས་པ་ནི་།།
◤madaḥ svadharme raktasya paryādānaṃ tu cetasaḥ // 33 //
㈠【醉愛著自法 心起變異亂】。
★◤【 madaḥ svadharme raktasya paryādānaṃ tu cetasaḥ // VAkK_2.33 //】
♂madaḥ svadharme raktasya paryādānaṃ tu cetasaḥ //33//
①madas svadharme raktasya paryādānam tu cetasas
③རང་གི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་ཡི་།། སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའོ་།།
★◤yena kenacit parato viśeṣaparikalpena cetasa unnatiḥ mānaḥ / [061|17]
♂yena kenacit parato viśeṣaparikalpena cetasa unnatiḥ{17. MS. unnati |} mānaḥ{18. MS. mānaṃ |} /
◤yena kenacit parato viśeṣaparikalpena cetasa unnatiḥ mānaḥ /
㈠釋曰：由隨類所，分別勝德。心高於他，說名慢。
㈡如是已說，尋伺差別。慢憍別者，慢謂對他心自舉性。稱量自他德類差別，心自舉恃𣣋蔑於他，故名為慢。
①yena kenacid paratas viśeṣa parikalpena cetasas unnatis mānas
㈢ཕ་རོལ་པོ་ལས་གང་ཡང་རུང་པའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་སེམས་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤madastu svadharmeṣveva raktasya yaccetasaḥ paryādānam / [061|17-]
◤madastu svadharmeṣveva raktasya yaccetasaḥ paryādānam /
㈠醉者此人於自法起愛著，其心亂味。
㈡憍謂染著自法，為先令心傲逸無所顧性。
★0◤yathā madyaja evaṃ rāgajaḥ / [061|18]
◤yathā madyaja evaṃ rāgajaḥ /
㈠如飲酒惛迷。
㈡有餘師說：如因酒生，欣舉差別，說名為醉。
◤sampraharṣaṇaviśeṣo mada ityapare // 33 //
㈠心歡喜差別，從貪欲生說名醉。餘師說如此。
㈡如是貪生，欣舉差別，說名為憍。是謂慢憍差別之相。
🈪537གཞན་དག་ན་རེ་ཆང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བདེ་བཞིན་དུ་རྒྱགས་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་ནོ་ཞས་ཟེར་རོ། །
★◤saṃprahaṛśaṇaviśeṣo mada ityapare / [061|18-]
♂saṃpraharṣaṇaviśeṣo mada ityapare /
①madas tu svadharmeṣu eva raktasya yat cetasas paryādānam yathā madyajas evam rāgajas saṃprahaṛ śaṇa viśeṣas madas iti apare
③ ****[@70a]**** *་།།རྒྱགས་པ་ནི་རང་གི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་ཆང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བདེ་བཞིན་དུ་རྒྱགས་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་ནོ་།། ཞས་ཟེར་རོ་།།
㈢{70a}། །རྒྱགས་པ་ནི་རང་གི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤uktāḥ saha cittena caittāḥ prakāreṇa //
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱགས་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈠說心法與心共別異已。
㈡如是已說，諸心心所，品類不同，俱生異相。
🈪སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སེམས་དང་བཅས་ཏེ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤teṣāṃ punarimāḥ saṃjñāḥ paribhāṣyante,
㈠如是等法，佛世尊假立眾名。
㈡然心心所，於契經中，隨義建立種種名想。
★★◤uktāḥ saha cittena caittāḥ prakāraśa steṣāṃ punarimāḥ saṃjñāḥ paribhāṣyante / [061|20]
♂uktāḥ saha cittena caittāḥ prakāraśa{19. Y. prakāreṇa |} steṣāṃ punarimāḥ saṃjñāḥ paribhāṣyante /
①uktās saha cittena caittās prakāraśa steṣām punar imās saṃjñās paribhāṣyante
③སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སེམས་དང་བཅས་ཏེ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་བཤད་།། ཞས་ཟེར་རོ་།། ཟིན་ཏོ་།།
㈢སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སེམས་དང་བཅས་ཏེ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤pravacana etābhiḥ sadvyavahārāt / [061|21]
◤pravacana etābhiḥ sadvyavahārāt /
㈠於正法中，由此說教故。
①pravacanas etābhis sat vyavahārāt
ⅱ㈢གསུང་རབ་ལས་འདི་དག་གིས་ཐ་སྙད་དུ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་མིང་འདི་དག་བརྗོད་དེ།
◤cittaṃ mano 'tha vijñānamekārthaṃ,
㈠云何釋異。〔偈曰〕：【心意識一義】。
㈡今當辯此名義差別。頌曰：【心意識體一_a 心心所有依_b 有緣有行相_c 相應義有五】〖35_2_d〗。
㈢སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་ཤེས་ནི་དོན་གཅིག་
★◤ 【cittaṃ mano 'tha vijñānamekārthaṃ 】[061|22]
♂cittaṃ mano 'tha vijñānamekārthaṃ cinotīti cittam /
◤cinotīti cittam /
①cinoti iti cittam|
㈠釋曰：心以增長為義。
㈡論曰：集起故名心。
㈢འབྱེད་པས་ན་སེམས་སོ། །
◤manuta iti manaḥ /
①manute iti manas
㈠能解故名意。
㈡思量故名意。
★◤cinotīti cittam / manuta iti manaḥ / vijānātīti vijñānam / [061|23]
♂manuta iti manaḥ / ♂vijānātīti vijñānam /
①cittam manas tha vijñānam ekārtham cinoti iti cittam
③སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་ཤེས་ནི་དོན་གཅིག་འབྱེད་པས་ན་སེམས་སོ་།།
①manutas iti manas
③ཤེས་པས་ན་ཡིད་དོ་།།
㈢ཤེས:པས་ན་〖PNཔ་ནས།〗ཡིད་དོ། །
◥ངེས་པའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འབྱེད་པས་ན་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་འབྱེད་པས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ངེས་པའི་ཚིག་གི་ཚུལ་གྱིས་ན་དེ་ལྟར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
●manuta iti manaḥ.
●mana jñāna ity asya auṇādikapratyayāt tasyaitad rūpaṃ mana iti.
◤ⅰⅱ
🈪ཤེས་པས་ན་ཡིད་དོ། །
●🈪mana jñāna ity asyas auṇādika uṇādi pratyaya tasyai tad rūpa mana iti.
◥ཤེས་པས་ནི་ཡིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཅེས་པའི་སྐད་ཀྱི་བྱིངས་འདི་ནི་ཤེས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
◤vijānītīti vijñānam /
㈠能別故名識。
㈡了別故名識。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །
◥དམིགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །
★◤cittaṃ śubhāśubhairdhātubhiriti cittam / [061|23-062|01]
♂citaṃ śubhāśubhairdhātubhiriti @062 cittam / ♂tadevāśrayabhūtaṃ manaḥ /
◤citaṃ śubhāśubhairdhātubhiriti cittam /
①citaṃ śubha aśubhair dhātubhir iti cittam|
㈠善惡諸界所增長故，名心。或能增長彼故名心。
㈡復有釋言：淨不淨界，種種差別，故名為心。
🈪538ཁ་ཅིག་ན་རེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དག་གིས་བསགས་པས་ན་སེམས་སོ།
①vijānāti iti vijñānam cittam śubha aśubhais dhātubhis iti cittam
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་;། ཁ་ཅིག་ན་རེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དག་གིས་བསགས་པས་ན་སེམས་སོ་།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །
●citaṃ śubhāśubhair dhātubhir iti cittaṃ.
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དག་གིས་བསགས་པས་ན་སེམས་སོ།
●bhāvanāsaṃniveśayogena sautrāntikamatena yogācāramatena vā.
●🈪bhāvanā saṃniveśa yogena sautrāntika matena man yogācāra matena vā.
◥དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དག་གིས་བསགས་པས་ན་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱིས་ནི་བག་ཆགས་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ན་སེམས་ཡིན་ནོ། །
★◤tadevāśrayabhutaṃ manaḥ / āśritabhūtaṃ vijñānamityapare / [062|01]
♂āśritabhūtaṃ vijñānamityapare /
◤tad evāśrayabhūtaṃ manaḥ / āśritabhūtaṃ vijñānam ity apare /
①tad eva āśraya-bhūtaṃ manaḥ| āśritabhūtaṃ vijñānam ity apare|
㈠此心為他作依止說名意。若能依止說名識。
㈡即此為他作所依止，故名為意。作能依止，故名為識。
🈪དེ་ཉིད་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡིད་དོ། །རྟེན་པར་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tat eva āśraya bhutam manas
㈢དེ་ཉིད་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡིད་〖PNཡོད།〗དོ། །
①āśrita bhūtam vijñānam iti apare
㈢རྟེན་པར་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
●āśrayabhūtaṃ manaḥ āśritabhūtaṃ vijñānam iti āśrayabhāvāpekṣaṃ manaḥ.
◥རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡིད་དོ། །བརྟེན་པར་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ནི་ཡིད་ཡིན་ཏེ།
●ṣaṇṇām anantarātītaṃ vijñānaṃ yad dhi tan mana ity arthaparigrahāt.
དྲུག་པོ་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི། །རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡིད་དོ། །ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
●āśritabhāvāpekṣaṃ vijñānaṃ. dvayaṃ pratītya vijñānasyotpattir iti vacanāt.
◥བརྟེན་པའི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
●cittacaitasāḥ sāśrayālambanākārāḥ saṃprayuktāś ceti.
★◤yathā cittaṃ mano vijñānamityeko 'rthaḥ / [062|01-]
♂yathā cittaṃ mano vijñāna- mityeko 'rthaḥ /
◤yathā cittaṃ mano vijñānamityeko 'rthaḥ,
㈠如心意識，三名一義。
㈡故心意識，三名所詮。義雖有異而體是一。
🈪ཇི་ལྟར་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དོན་གཅིག་པ་
◤evaṃ
㈠如此。
★◤evaṃ / [062|02]
ⅱ🈪དེ་བཞིན་དུ་
㈢ཇི་ལྟར་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དོན་གཅིག་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་དང། །རྟེན་དང་དམིགས་དང་རྣམ་བཅས་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའང་། དོན་གཅིག་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ཉིད་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་རྟེན་དང་བཅས་པ་དག་ཅེས་བྱའོ། །
◤cittacaitasāḥ /
㈠〔偈曰〕：【心及餘心法】。【心心所有依_b 有緣有行相_c 相應】〖35_2_d〗。
★◤ 【cittacaitasāḥ /】[062|03]
♂evaṃ cittacaitasāḥ /
ⅱ🈪སེམས་དང་སེམས་བྱུང་དང་། །
◤sāśrayālambanākārāḥ samprayuktāś ca,
㈠【有依境界相 相應】。
ⅱ🈪རྟེན་དང་དམིགས་དང་རྣམ་བཅས་དང་། མཆུངས་པར་ལྡན་བའང་།
★◤ 【sāśrayā lambanākārāḥ saṃparayuktāśca /】[062|04]
♂sāśrayā{1. MS. sāsravā.. (not clear) .}lambanākārāḥ saṃprayuktāśca{2. MS. saprayuktāśca |} eko 'rthaḥ /
①yathā cittam manas vijñānam iti ekas arthas evam citta caitasās sa āśrayās lambana ākārās saṃpara yuktās ca
◤eko 'rthaḥ /
㈠釋曰：此四種名亦通一義。
㈡如心意識，三名所詮，義異體一。諸心心所，名有所依，所緣行相，相應亦爾。名義雖殊，而體是一。
◤ta eva hi cittacaittāḥ sāśrayā ucyante;
㈠此心及心法，或說有依。
㈡謂心心所，皆名有所依託。
🈪དོན་གཅིག་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ཉིད་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རྟེན་དང་བཅས་པ་དག་ཅེས་བྱའོ། །
★◤eko 'rthaḥ / ta eva hi cittacaittāḥ sāśrayā ucyante indriyāśritatvāt / [062|05]
♂ta eva hi cittacaittāḥ sāśrayā ucyante indriyāśritatvāt /
①ekas rthas te eva hi citta caittās sa āśrayās ucyante indriya āśrita tvāt
◤indriyāśritatvāt /
㈠由依根起故。
㈡所依根故。
◤sālambanāḥ;
㈠或說有境。
㈡或名有所緣取。
◤viṣayagrahaṇāt /
㈠皆能取境故。
㈡所緣境故。
🈪539ཡུལ་ལ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ ། །
★0◤sālambanā viṣayagrahaṇāt / [062|05-]
①sa ālambanā viṣaya grahaṇāt
㈢ཡུལ་ལ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
★★◤sākārāstasyaivālambanasya prakāraśa ākaraṇāt / [062|06]
♂sākārāstasyaivālambanasya prakāraśa{3. Y. prakāreṇa |} ākaraṇāt /
◤sākārāḥ;
㈠或說有相。
㈡或名有行相。
◤tasyaivālambanasya prakāreṇa ākaraṇāt / prakāraśa{3. Y. prakāreṇa / }
①tasya eva ālambanasya prakāra ākaraṇa (grahaṇa執)(ākṛ 引向，召喚，使顯現)
㈠是所緣境，隨類差別，能分別故。[彼於緣作行.故說有行][等於所緣品類相中有能取義]
㈡即於所緣，品類差別，等起行相故。[於所緣以差別相生起。][諸心心所.取境類別]
🈪540དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ །
①sa ākārās tasya eva ālambanasya prakāraśas ākaraṇāt
㈢དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ།
●yena te sālambanāḥ tasyaivālaṃbanasya prakāreṇa grahaṇāt.
◥གང་གིས་ན་དེ་དག་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དེ་ལ་རྣམ་པ་རེ་རེ་ནས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
●kathaṃ. vijñānaṃ hi nīlaṃ pītaṃ vā vastu vijānāti upalabhata ity arthaḥ.
◥ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོའམ་སེར་པོའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་ཏེ། དམིགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
●tad eva tathālambanaṃ vastu vedanānubhavati.
◥དེ་ལྟར་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ནི་ཚོར་བས་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་། །
●saṃjñā paricchinatti.
◥འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་གཅོད་དོ། །
●cetanābhisaṃskarotīty evamādi.
◥སེམས་པས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
●atha vā tasyaivālambanasya vijñānaṃ sāmānyarūpeṇa upalabhyatārūpaṃ gṛhṇāti.
●viśeṣarūpeṇa tu vedanānubhavanīyatārūpaṃ gṛhṇāti.
◥ཡང་ན་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྤྱིའི་ངོ་བོར་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཚུལ་དུ་འཛིན་ལ། བྱེ་བྲག་གི་ངོ་བོ་ནི་ཚོར་བས་ནི་མྱོང་བར་བྱ་བའི་ཚུལ་དུ་འཛིན་ཏོ། །
●saṃjñā paricchedyatārūpaṃ gṛhṇātīty evamādi.
◥འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཚུལ་དུ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤samprayuktāḥ samaṃ prayuktatvāt / [062|06-]
♂saṃprayuktāḥ samaṃ prayuktatvāt /
◤samprayuktāḥ; samaṃ prayuktatvāt /
㈠或說相應。平等聚集故。
㈡或名相應。等和合故。
①samprayuktās samam prayukta tvāt
㈢མཉམ་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་གོ། །
★◤kena prakāreṇa samaṃ parayuktā ityāha[062|07]
♂kena prakāreṇa samaṃ prayuktā ityāha pañcadhā //34//
◤kena prakāreṇa samaṃ prayuktāḥ ? ityāha ——
㈠云何平等聚集名相應。〔偈曰〕：
㈡依何義故，名等和合。
㈢རྣམ་པ་གང་དག་གིས་མཚུངས་པར་ལྡན་ཞེ་ན།
①kena prakāreṇa samam para yuktās iti āha
0◤ 【pañcadhā // VAkK_2.34 //】[062|08]
㈠【義有五】。【相應義有五】〖35_2_d〗。
㈢རྣམ་པ་ལྔས〖PNལྔ།〗།
0◤pañcabhiḥ samatāprakārair āśrayālambanākārakāladravyasamatābhiḥ / [062|09]
㈠釋曰：有五種平等類為相應義。謂依止境界取相時物平等等。
㈡有五義故。謂心心所，五義平等，故說相應。所依所緣行相時事，皆平等故。
㈢མཚུངས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་རྟེན་དང་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་དང་དུས་དང་རྫས་མཚུངས་པ་དག་གིས་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
①pañcabhis samatā-prākārais āśraya-ālambana-ākāra-kāla-dravya-samatābhis
0◤keyaṃ samatā / [062|09-]
㈠何法為物平等。
㈡事平等者，
㈢རྫས་མཚུངས་པ་གང་ཞེ་ན།
①kā iyam samatā
0◤yathaiva hy ekaṃ cittam evaṃ caittā apy ekaikā iti / [062|09-]
㈠如心一物。如此心法亦各各一物。
㈡一相應中，如心體一。諸心所法，各各亦爾。
㈢ཇི་ལྟར་སེམས་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་རེ་རེ་ཡིན་པའོ། །
①yathā eva hi ekam cittam, evam caittās api ekaikā iti
0◤nirdiṣṭāś cittacaittāḥ savistaraprabhedāḥ / [062|10]
㈠說心及心法，廣義及差別義已。
㈡已說心心所廣分別義。心不相應行，何者是耶。
①nirdiṣṭās citta caittās sa vistara prabhedās
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྒྱས་པ་དང་། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པ་དག་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །
0◤ 【■viprayu-[ 20b. 4B. I ]ktāstu saṃskārāḥ prāpty aprāptī sabhāgatā /】[062|11-]
㈠〔偈曰〕：【不相應諸行 至非至同分】。
㈡頌曰：【心不相應行_a 得非得同分】〖36_2_b〗。
0◤【 āsaṃjñikaṃ{4. MS. āsaṃgikaṃ |} samāpattī jīvitaṃ lakṣaṇāni{5. MS. lakṣaṇāṇi |} ca // VAkK_2.35 //】
㈠【無想處二定 壽命及諸相】。
㈡【無想二定命】〖36_2_c〗，
①viprayuktās tu saṃskārās prāpti aprāptī sabhā gatā āsaṃjñikam samāpattī jīvitam lakṣaṇāni ca
㈢མི་ལྡན་པ་ཡི་འདུ་བྱེད་རྣམས། །ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་སྐལ་མཉམ་དང་། །འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག་དག་དང་། སྲོག་དང་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ནི། །མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་། །
0◤ 【nāmakāyādayaś ceti 】[062|13]
㈠【名聚等】。
㈡【相名身等類】〖36_2_d〗。
①nāmakāya ādayas ca iti
0◤ime saṃskārā na cittena saṃprayuktā na ca rūpasvabhāvā iti cittaviprayuktā ucyante / [062|14]
㈠釋曰：如此等有為法，與心不相應。非是色性，說名不相應行。
㈡論曰：如是諸法，心不相應。非色等性，行蘊所攝。是故名心不相應行。於中且辯得非得相。
①ime saṃskārās na cittena saṃprayuktās, na ca rūpa svabhāvās iti citta viprayuktāucyante
㈢འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་པས་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་{70b}ཅེས་བྱའོ། །
0◤tatra tāvat [062|15]
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰：
0◤ 【prāptir lābhaḥ{6. MS. prāptilābhaḥ |} samanvayaḥ /】[062|16]
㈠【於中 至得及同隨】。
㈡【得謂獲成就_a 非得此相違_b 得非得唯於_c 自相續二滅】〖37_2_d〗。
①praptis lābhas samanvayas
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཐོབ་པ་རྙེད་དང་ལྡན་པའོ། །
0◤dvividhā hi prāptir
㈠釋曰：得有二種。
㈡論曰：得有二種。
0◤aprāptavihīnasya ca lābhaḥ{S.Y. pratilambhaḥ 7. Y. pratilābhaḥ |} pratilabdhena ca samanvāgamaḥ / [062|17]
㈠謂未至得、已失得。與正得同隨。
㈡一者未得，已失今獲。二者得已，不失成就。
①dvividhā hi prāptis a-prāpta-vihīnasya ca lābhas, pratilabdhena ca samanvāgamas
㈢ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་ཐོབ་པ་དང་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལས་རྙེད་པ་དང་། ཐོབ་ནས་ལྡན་པའོ། །
◤viparyayādaprāptiriti siddham /
㈠翻此名非至。義至自成。
㈡應知非得，與此相違。
🈪བཟློག་པ་ནི་མཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
◤kasya punarime prāptyaprāptī ?
㈠此至非至屬何法。
㈡於何法中，有得非得。
🈪ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན། ཐོབ་དང་མཐོབ་དང་རྒྱུད་དུ། །གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་དག་དང་ནི་འགལ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དོ། །རྒྱུད་དུ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བ་དག་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མད་དོ། །འདི་ནི་རེ་ཞིག་འདུས་མ་བྱས་དག་གི་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤viparyayādaprāptiriti siddham / kasya punarime prāptyaprāptī / [062|18]
♂viparyayādaprāptiriti siddham /
①viparyayāt aprāptis iti siddham
③བཟློག་པ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ་།།
㈢བཟློག་པ་ནི་མཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
①kasya punar ime prāpti aprāptī
③ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན། ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་རང་རྒྱུད་དུ། །གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །
◤prāptyaprāptī svasantānapatitānāṃ,
㈠〔偈曰〕：【至非至屬帶 自相續】。【非得此相違_b 得非得唯於_c 自相續二滅】〖37_2_d〗。
★◤ 【prāptyaprāptī svasaṃtāna patitānāṃ 】[062|19]
♂kasya punarime prāptyaprāptī / ♂prāptyaprāptī svasaṃtāna{8. MS. svasaṃtānāna...|} patitānāṃ na parasaṃtānapatitānām /
①prāpti aprāptī sva saṃtāna patitānām
③ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་དང་རྒྱུད་དུ་།། གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ་།།
◤na parasantānapatitānām /
㈠釋曰：若法墮他相續，無至非至。
㈡於自相續，及二滅中。謂有為法，若有墮在自相續中，有得非得。非他相續。
◤nahi parakīyaiḥ kaś cit samanvāgataḥ /
㈠何以故。無眾生與他法相應。
㈡無有成就他身法故。
◤nāpyasantatipatitānām /
㈠及與非墮相續法相應。
㈡非非相續。
★◤na parasaṃtānapatitānām / nahi parakīryaiḥ kaścitsamanvāgataḥ nāpyasaṃtatipatitānām / [062|20]
♂nahi parakīyaiḥ kaścitsamanvāgataḥ nāpyasaṃtatipatitānām /
①na para saṃtāna patitānām
③གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་དག:དང་ནི་འགལ་〖PNནི་འགའ།〗ཡང་ལྡན་པ་མེད་དོ། །
①na hi para kīryais kaścid samanvāgatas na api asaṃtati patitānām
③གཞན་གྱི་དག་དང་ནི་འགལ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དོ་།། རྒྱུད་དུ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྒྱུད་དུ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བ་དག་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དོ། །
◤na hyasattvasaṅkhyātaiḥ kaś cit samanvāgataḥ /
①na hyasattvasaṃkhyātaiḥ kaś cit samanvāgataḥ|
㈠何以故。無有眾生，與非眾生數法相應故。
㈡無有成就非情法故。
★★◤na hyasatatvasaṃkhyātaiḥ kaścitsamanvāgataḥ / eṣa tāvat saṃskṛteṣu niyamaḥ / [062|21]
♂na hyasattvasaṃkhyātaiḥ kaścitsamanvāgataḥ / ♂eṣa tāvat saṃskṛteṣu niyamaḥ /
①na hi asata tva saṃkhyātais kaścid samanvāgatas
③སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བ་དག་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དོ་།།
①eṣa tāvat saṃskṛteṣu niyamas
③འདི་ནི་རེ་ཞིག་འདུས་མ་བྱས་དག་གི་ངེས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢:འདི་ནི་〖PN-འདི་ནི།〗རེ་ཞིག་འདུས་མ་〖PN-མ།〗བྱས་དག་གི་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤eṣa tāvat saṃskṛteṣu niyamaḥ /
㈠於有為法如此決定。
㈡且有為法決定如是。
★◤asaṃskṛteṣu punaḥ prāptyaprāptī[062|21-]
♂asaṃskṛteṣu punaḥ prāptyaprāptī nirodhayoḥ //36//
◤asaṃskṛteṣu punaḥ prāptyaprāptī ——
㈠若於無為法，至非至云何。
㈡無為法中，唯於二滅，有得非得。
🈪544འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དང་མཐོབ་པ་དག་ནི།
①asaṃskṛteṣu punar prāpti aprāptī
③འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་དག་ནི་།
㈢འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་དག་ནི། འགོག་གཉིས་ཀྱི། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་ནོ། །
◤nirodhayoḥ // 36 //
㈠〔偈曰〕：【二滅】。〖37_2_d〗。
★◤ 【nirodhayoḥ // VAkK_2.36 //】[062|23]
①nirodhayos
③འགོག་གཉིས་ཀྱི་།
ⅱ🈪འགོག་གཉིས་ཀྱི།
★0◤sarvasattvā apratisaṃkhyānirodhena samanvāgatāḥ / [062|24]
◤sarvasattvā apratisaṅkyānirodhena samanvāgatāḥ /
㈠釋曰：一切眾生，皆與非擇滅得及同隨相應是。
㈡一切有情，無不成就，非擇滅者。
🈪སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
①sarva sattvās apratisaṃkhyā nirodhena samanvāgatās
③སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ་།།
◤ata eva hi coktamabhidharme ——
㈠故於阿毘達磨藏說如此言：
㈡故對法中傳說：
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་ཞེན། སྨྲས་པ།
◤“anāsravairdharmaiḥ kaḥ samanvāgataḥ ?
㈠何者與無流法相應。
㈡如是誰成無漏法。
★◤ata eva hi cottamabhidharme “anāsravairdharmaḥ kaḥ samanvāgataḥ / [062|24-]
♂ata eva hi coktamabhidharme “anāsravaidharmaiḥ kaḥ samanvāgataḥ /
①atas eva hi ca uttama bhidharme anāsravais dharmas kas samanvāgatas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་མངོན་པ་ལས། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤āha / [062|25]
◤āha —— sarvasattvāḥ” iti /
㈠答一切眾生。
㈡謂一切有情。
🈪སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ །སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་ནི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་གནས་པ་མ་གཏོགས་པ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁ་ཅིག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★◤sarvasattvā” iti / [062|25-]
♂sarvasattvā” iti /
①āha sarva sattvās iti
③སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤pratisaṃkhyānirodhena sakalabandhanādikṣaṇasthavarjyāḥ sarva āryāḥ pṛthagjanāśca kecitsamanvāgatāḥ / [062|26-063|01]
♂pratisaṃkhyānirodhena sakalabandhanādikṣaṇasthavarjyāḥ @063 sarva āryāḥ pṛthagjanāśca kecitsamanvāgatāḥ /
◤pratisaṇkhyānirodhena sakalabandhanādikṣaṇasthavarjyāḥ sarva āryāḥ pṛthagjanāś ca kecit samanvāgatāḥ /
㈠亦與擇滅相應。除具縛及住初剎那人，所餘一切聖人，及所餘凡夫，皆與擇滅相應。
㈡除初剎那具縛，聖者及餘一切具縛異生，諸餘有情皆成擇滅。
①pratisaṃkhyā nirodhena sakala bandhana ādi kṣaṇa stha varjyās sarve āryās pṛthagjanās ca kecid samanvāgatās
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང་ནི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་གནས་པ་མ་གཏོགས་པ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁ་ཅིག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★0◤ākāśena tu nāsti kaścitsamanvāgataḥ / [063|01-]
◤ākāśena tu nāsti kaś cit samanvāgataḥ /
㈠無眾生與虛空相應。
㈡決定無有，成就虛空。
D1082 🈪ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་འདི་ལ་ཐོབ་པ་མེད་དེ། གང་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པ་དེ་ལ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །
①ākāśena tu na asti kaścid samanvāgatas
③ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་བ་མེད་དེ་།
㈢ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་འདི་ལ་ཐོབ་པ་མེད་དེ། གང་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པ་དེ་ལ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasmādasya nāsati prāptiḥ / [063|02]
♂tasmādasya nāsti prāptiḥ /
◤tasmādasya nāsti prāptiḥ /
㈠於虛空何故無非至。
㈡故於虛空，不言有得。
①tasmāt asya na asati prāptis
③དེ་བས་ན་འདི་ལ་ཐོབ་པ་མེད་དེ་།
★◤yasya ca nāsti prāptistastasyāprāptirapi nāstīti siddhāntaḥ / [063|02-]
♂yasya ca nāsti prāptistasyāprāptirapi nāstīti siddhāntaḥ /
◤yasya ca nāsti prāptistasyāprāptirapi nāstīti siddhāntaḥ /
㈠若法無至，非至亦無。
㈡以得無故，非得亦無。
①yasya ca na asti prāptis tas tasya aprāptis api na asti iti siddhāntas
③གང་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པ་དེ་ལ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤prāptirnāmāsti kiñcit bhāvāntarmiti / kuta etat / [063|03]
♂prāptirnāmāsti kiṃcit bhāvāntaramiti / ♂kuta etat /
◤prāptirnāmāsti kiñcit bhāvāntaramiti /
㈠所謂別法，有別法名至非至。
㈡宗明得非得相，翻而立故。諸有得者，亦有非得。義准可知，故不別釋。
①prāptis nāma asti kiñcid bhāva antarm iti kutas etat
③ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་གཞན་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ལས་།
㈢ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་གཞན་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་〖PNག〗ལས། སྨྲས་པ་མདོ་ལས་ཏེ། མདོ་ལས་དེ་མི་སློབ་པའི་ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་བསྐྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཐོབ་པ:ལས་〖PNལ།〗ཀུན་ཏུ་ལྡན་པས་ན་ཡན་ལག་ལྔ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་འཕགས་པར་གྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
◤kuta etat ?
㈠此執從何生。
㈡何緣知有別物名得。
★0◤āha sūtrāt / [063|04]
◤āha —— sūtrāt /
㈠從經生。
㈡契經說故。
①āha sūtrāt
③སྨྲས་པ་མདོ་ལས་ཏེ་།
◤sūtre hy uktaṃ
㈠何以故。於經中說：
㈡如契經言：
0◤“sa eṣāṃ daśānāmaśaikṣā-[ 21a. 4A. II ]ṇāṃ dharmāṇām utpādāt pratilambhāt samanvāgamādāryo bhavati pañcāṅgaviprahīṇa” iti vistaraḥ / [063|04-]
㈠是十種無學法，由生由得由同隨，是聖人與五分相離。
㈡聖者於彼，十無學法，以生以得，以成就故，已斷五支。乃至廣說。
🈪547དེར་ནི་དབང་བ་དྡེ་ཉིད་ལ་ལྡན་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཏེ། དེ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དྡག་ལ་དབང་ཉིད་དགའ་དགུར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
①sūtre hi uktam sas eṣām daśānām aśaikṣāṇām dharmaṇām utpādāt pratilambhāt samanvāgama ādaryas bhavati pañcāṅga viprahīṇas iti vistaras
③མདོ་ལས་དེ་མི་སློབ་པའི་ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་བསྐྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཐོབ་པ་ལས་ཀུན་ཏུ་ལྡན་པས་ན་ཡན་ལག་ལྔ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་འཕགས་པར་གྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་།།
★0◤tena tarhi asattvākhyairapi samanvāgamaḥ prāpnoti parasattvaiśca / [063|06]
◤tena tarhi asattvākhyair api samanvāgamaḥ prāpnoti, parasattvaiś ca /
㈠若爾與非眾生數法，至得亦應成。
㈡若爾非情，及他相續，亦應成就。
①tena tarhi asattva ākhyais api samanvāgamas prāpnoti para sattvais ca
㈢འོ་ན་ནི་དེས་ནི་སེམས་ཅན་དུ་མི་སྟེན་〖PNསྟོན།〗པ་དག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ།
0◤kiṃ kāraṇam /
㈠何以故。
㈡所以者何。
0◤sūtra{1. Y. sūtre |} vacanāt / “rājā bhikṣavaścakravartī saptabhī ratnaiḥ samanvāgata” iti vistaraḥ / [063|07]
①sūtra vacanāt rājā bhikṣavas cakravarti saptabhis ratnais samanvāgatas iti vistaras
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མདོ་ལས་དགེ་སློང་དག་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠由經言：比丘，轉輪王與七寶相應，謂得同隨。
㈡契經說故。如契經說：苾芻當知。有轉輪王，成就七寶。乃至廣說。
0◤vaśitvamatra samanvāgamaśabdenoktam /
㈠此經中說自在名得同隨。
㈡此中自在，說名成就。
①vaśi tvam atra samanvāgama śabdena uktam
㈢དེར་ནི་དབང་བ་དེ་〖PN-དེ།〗ཉིད་ལ་ལྡན་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཏེ།
0◤tasya teṣu ratneṣu vaśitvaṃ kāmacāra iti / [063|08]
㈠何以故。是王於寶有自在。謂如意作。
㈡謂轉輪王，於彼七寶，有自在力，隨樂轉故。
①tasya teṣu ratneṣu vaśitvam kāma cāras iti
㈢དེ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དག་ལ་དབང་ཉིད་དགའ་དགུར་〖PNམགུར།〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།
0◤atra{2. S.Y. tatra |} vaśitvaṃ samanvāgamo[S: ॰aḥ]
㈠於轉輪王經，汝執自在，名得同隨。
㈡此既自在，說名成就。
①atra vaśitvam samanvāgamas anyatra punar dravya antaram iti
㈢ལྡན་པ་དེར་ནི་དབང་བ་ཉིད་ཡིན་ལ〖PN-ལ།〗། གཞན་དུ་ནི་རྫས་གཞན་ཡིན་ནོ། །
★★◤'nyatra punardravyāntaramiti / kuta etat kaḥ punar evam ayogaḥ / [063|09]
♂'nyatra punardravyāntaramiti / ♂kuta etat kaḥ punar evam ayogaḥ /
①kutas etat kas punar evam ayogas
◤anyatra punardravyāntaramiti /
㈠於彼經汝執別物名得同隨。
㈡餘復何因，知有別物。
㈢ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག〖PNག〗་ལས། དེ་ལྟ་{71a}། །ན་ཡང་མི་རུང་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། མི་རུང་བ་འདི་དག་〖PN-དག།〗ཡོད་དེ།
◤kuta etat kaḥ punarevamayogaḥ?
㈠此執何證得成。此中何執非道理。
㈡許有別物，有何非理。
◤ayamayogaḥ——
㈠是非道理。
㈡如是非理。
◤yadasyā naiva svabhāvaḥ prajñāyate rūpaśabdādivad,
㈠此至非至，自性不可知，譬如色聲等。
㈡謂所執得，無體可知。如色聲等。
㈢གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རམ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ལྟར་འདིའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་མི་སྣང་ལ།
★0◤ayam ayogaḥ yad asyā naiva svabhāvaḥ{3. MS. svabhāva |} prajñāyate rūpaśabdādivad rāgadveṣādivad vā na cāpi kṛtyaṃ cakṣuḥśrotrādivat / [063|10-]
①ayam ayogas yat asyās na eva svabhāvas prajñāyate rūpa śabda ādi vat rāga dveṣa ādi vat vā na ca api kṛtyam cakṣus śrotra ādi vat
③མི་རུང་བ་འདི་དག་ཡོད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རམ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ལྟར་འདིའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་མི་སྣང་ལ་།
🈪མི་རུང་བ་འདི་དག་〖PN-དག།〗ཡོད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རམ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ལྟར་འདིའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་མི་སྣང་ལ།
◤rāgadveṣādivad vā;
①rāga-dveṣa-ādi-vad vā;
㈠又如欲瞋等，其事亦不可知。
㈡或貪瞋等。
◤na cāpi kṛtyaṃ cakṣuḥśrotrādivat /
㈠譬如眼耳等。
㈡無用可知，如眼耳等。
㈢མིག་དང་རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་བྱ་བ་ཡང་མི་སྣང་བ་དེའི་ཕྱིར་རྫས་ཀྱི་ཆོས་མི་སྲིད་པས་མི་རུང:ངོ་།།〖Nངོ།〗
★◤tasmāt dravyadharmāsaṃbhavādayogaḥ / [063|11]
♂tasmāt dravyadharmāsaṃbhavādayogaḥ{4. MS. looks like ...darogaḥ |} /
◤tasmād dravyadharmāsambhavādayogaḥ /
㈠離實物法故，立此法為有，則非道理。
㈡故無容有別物名得。執有別物，是為非理。
①tasmāt dravya dharma asaṃbhavāt ayogas
★0◤utpattiheturdharmāṇāṃ prāptiriti cet / [063|11-]
◤utpattiheturdharmāṇāṃ prāptiriti cet ?
㈠若汝執此至是諸法生因，
㈡若謂此得，亦有作用。謂作所得，諸法生因。
🈪གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལ་ཐོབ་པའོ་〖PNཔ།〗ཞེས་བྱའོ་ཞེ་ན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①utpatti hetus dharmāṇām prāptis iti ced
★0◤asaṃskṛtasya na syāt / [063|12]
◤asaṃskṛtasya na syāt /
㈠於無為此法應無。
㈡是則無為，應無有得。
①asaṃskṛtasya na syāt
㈢གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལ་ཐོབ་པའོ་〖PNཔ།〗ཞེས་བྱའོ་ཞེ་ན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ye ca dharmā aprāptā ye ca tyaktā bhūmisaṃcāravairāgyatasteṣāṃ kathamutpattiḥ syāt / [063|12-]
♂ye ca dharmā aprāptā ye ca tyaktā bhūmisaṃcāravairāgyatasteṣāṃ kathamutpattiḥ syāt /
◤ye ca dharmā aprāptā ye ca tyaktā bhūmisañcāravairāgyataḥ,
㈠若法未至及已捨，由易地及離欲。
㈡又所得法未，得已捨界，地轉易及離染故，彼現無得。
①ye ca dharmās aprāptās ye ca tyaktās bhūmi saṃcāra vairāgyatas teṣām katham utpattis syāt
③ཆོས་གང་དག་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་། གང་དག་ས་འཕོས་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཏང་སྙོམས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཆོས་གང་དག་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་། གང་དག་ས་འཕོས་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཏང:སྙོམས་པ་〖PNབ།〗དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ〖Nརོ།〗། །འོན་ཏེ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་〖PNཅན།〗ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བའམ། སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ཅི་ཞིག་བྱེད་པར་འགྱུར། འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཐོབ་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤teṣāṃ kathamutpattiḥ syāt /
㈠此法云何更生。
㈡當云何生。
★0◤sahajaprāptihetukā cet / [063|13]
◤sahajaprāptihetukā cet ?
㈠若汝說共有至得為生因，今立生相。
㈡若俱生得，為生因者。
①sahaja prāpti hetukā ced
③འོན་ཏེ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
★◤jātiridānīṃ kiṅkarī jātijātirvā / [063|13-]
♂jātiridānīṃ kiṃkarī jātijātirvāṃ /
◤jātiridānīṃ kiñkarī,
㈠復何所作及生生。
㈡生與生生，復何所作。
①jātis idānīm kiṅkarī jāti jātis vā
③དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བའམ། སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ཅི་ཞིག་བྱེད་པར་འགྱུར་།
◤jātijātirvā /
㈠若此即是生因，
㈡又非情法，應定不生。
★◤sakalabandhanānāṃ khalvapi mṛdumadhyādhimātrakleśotpattibhedo na syāt prāptyabhedāt / [063|14-]
♂sakalabandhanānāṃ khalvapi mṛdumadhyādhimātrakleśotpatti{5. Y. adds prakāra |} bhedo na syāt prāptyabhedāt /
◤sakalabandhanānāṃ khalvapi mṛdumadhyādhimātrakleśotpattiprakārabhedo na syāt;
㈠具縛眾生下中上惑生差別，不應有至。
㈡又具縛者，下中上品，煩惱現起，差別應無。
①sakala bandhanānām khalu api mṛdu madhya adhimātra kleśa utpatti bhedas na syāt prāpti abhedāt
③འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཐོབ་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤prāptyabhedāt /
㈠無差別故。
㈡得無別故。
★0◤yato vā sa bhedastata evāstu tadutpattiḥ / [063|15]
◤yato vā sa bhedastata evāstu tadutpattiḥ /
㈠若由此法餘法，有差別生可從其起。
㈡若由餘因，有差別者，即應由彼，諸法得生。
①yatas vā sa bhedas tatas eva astu tad utpattis
㈢འོན་ཏེ་དེ་ལས་དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཁོ་ན་ལས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasmānnotpattihetuḥ prāptiḥ / [063|15-]
♂tasmānnotpattihetuḥ{6. MS. ...nnotpattiḥ |} prāptiḥ /
◤tasmānnotpattihetuḥ prāptiḥ /
㈠是故至非生因。
㈡得復何用。故彼所言，得有作用。謂作所得，諸法生因，理不成立。
①tasmāt na utpatti hetus prāptis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་ཐོབ་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ།
◤kaś caivamāha ——utpattihetuḥ prāptiriti ?
㈠有何人說此言：謂至為生因。
㈡誰言此得，作法生因。
🈪550དེ་ལྟ་བས་ན་ཐོབ་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། ཐོབ་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་སུ་ཟེར། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།
★0◤kaścaivamāhotpattihetuḥ prāptiriti / kiṃ tarhi / [063|16]
①kas ca evam āha utpatti hetus prāptis iti
③ཐོབ་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་སུ་ཟེར་།
㈢ཐོབ་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་〖PN-དུ།〗སུ་ཟེར། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ཐོབ་པ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་འདི་དག་ནི་འཕགས་པའོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འདི་དག་ནི་སོ་སོའི་〖PNསོ།〗སྐྱེ་བོའོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤kiṃ tarhi ? vyavasthāhetuḥ prāptiḥ /
㈠汝說云何，成立差別因。
㈡若爾此得，有何作用。謂於差別，為建立因。
★◤vyavasthā hetuḥ / [063|16-]
♂vyavasthāhetuḥ /
①vyavasthās hetus
③རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
★◤asatyāṃ hi prāptau laukikamānasānāmāryapṛthagjanānāmāryā ime pṛthagjanā ima iti na syād vyavasthānam / [063|17-]
♂asatyāṃ hi prāptau laukikamānasānāmāryapṛthagjanānāmāryā ime pṛthagjanā [ 21b. 4B. II ] ima iti na syād vyavasthānam /
◤asatyāṃ hi prāptau laukikamānasānāmāryapṛthagjanānām ‘āryā ime ', ‘pṛthagjanā ime’ iti na syād vyavasthānam /
㈠何以故。此至若無，聖人及凡夫，若同起世心。此人是聖，此人是凡。此差別不可成立。
㈡所以者何。若無有得，異生聖者，起世俗心。應無異生，及諸聖者，建立差別。
🈪551ཐོབ་པ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་འདི་དག་ནི་འཕགས་པའོ། །འདི་དག་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ངོ་ཤེས་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①asatyām hi prāptau laukika māna sānām ārya pṛthagjanānām āryās ime pṛthagjanās ime iti na syāt vyavasthānam
③ཐོབ་པ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་འདི་དག་ནི་འཕགས་པའོ་།། འདི་དག་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ངོ་ཤེས་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤prahīṇāprahīṇa kleśatāviśeṣādetat bhavitumarhati / [063|18-]
♂prahīṇāprahīṇa{7. MS. prahīnāprahīna |} kleśatāviśeṣādetat bhavitumarhati /
◤prahīṇāprahīṇakleśatāviśeṣādetad bhavitumarhati /
㈠已滅未滅，惑有差別故。聖凡差別自成。
㈡豈不煩惱，已斷未斷，有差別故。應有差別，若執無得。
🈪552དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྱུར་བར་འོས་སོ། །འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའོ། །འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ཐོབ་པ་ཡོད་ན་ནི་དེ་དང་བྲལ་མ་དྲལ་?་ལས་འདི་ཡང་འགྲུབ་བོ། །
🈪553འདི་ནི་རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་དེ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡང་འབྱུང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྟེན་འབྲུ་མེས་ཚིག་?་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དུ་མ་གྱུར་པའམ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་བྱས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། བཟློག་པ་ནི་མ་སྤངས་པ་མ་ཡིན་པས་གང་མ་སྤངས་པ་དེ་དང་མི་ལྡན། གང་སྤངས་པ་དེ་དང་ནི་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གདགས་སེ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འབད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམས་དང་། འབད་དེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། གང་དག་སྐྱེ་བས་ཐོབ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །
①prahīṇa aprahīṇa kleśa tā viśeṣāt etat bhavitum arhati
③དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྱུར་བར་འོས་སོ་།། འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའོ་།།
㈢དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྱུར་བར་འོས་སོ། །
★0◤etaccaiva kathaṃ bhaviṣyatyeṣāṃ prahīṇaḥ kleśa eṣāmaprahīṇa iti / [063|19-]
◤etaccaiva kathaṃ bhaviṣyati ——
㈠是義不然，何以故，此差別云何成。
㈡如何可說，煩惱已斷及與未斷，許有得者斷未斷成。
①etat ca eva katham bhaviṣyati eṣām prahīṇas kleśas eṣām aprahīṇas iti
③འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་།
㈢འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའོ། །
◤eṣāṃ prahīṇaḥ kleśaḥ,
㈠此人惑已滅。
㈡由煩惱得離。
◤eṣāmaprahīṇa iti;
㈠此人惑未滅。
㈡未離故。
★◤praptau satyāmetatsidhyati tadvigamāvigamāt / āśrayaviśeṣādetatsidhyati / [063|20]
♂prāptau satyāmetatsidhyati tadvigamāvigamāt / ♂āśrayaviśeṣādetatsidhyati /
◤prāptāu satyāmetat sidhyati tadvigamāvigamāt ? āśrayaviśeṣādetat sidhyati /
㈠若信有至，如此等事則成。由至非至永滅離故。此事由依止差別故成。
㈡此由所依，有差別故，煩惱已斷未斷義成。
①praptau satyām etat sidhyati tad vigama avigamāt
③ཐོབ་པ་ཡོད་ན་ནི་དེ་དང་བྲལ་མ་བྲལ་ལས་འདི་ཡང་འགྲུབ་བོ་།།
㈢འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ཐོབ་པ་ཡོད་ན་ནི་དེ་དང་བྲལ་མ་བྲལ་ལས་འདི་ཡང་འགྲུབ་བོ། །
①āśraya viśeṣāt etat sidhyati
③འདི་ནི་རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་རྟེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་དེ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡང་འབྱུང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྟེན་འབྲུ་མེས་ཚིག་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དུ་མ་གྱུར་པའམ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་བྱས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། བཟློག་པ་ནི་མ་སྤངས་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་པས་གང་མ་སྤངས་པ་དེ་དང:མི་ལྡན〖Pནིལྡན།Nནི་ལམ།〗། གང་སྤངས་{71b}པ་དེ་དང་ནི་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གདགས་སོ། །
★◤āśrayo hi sa āryāṇāṃ darśanabhāvanāmārgasāmarthyāttathā parāvṛtto bhavati yathā na punastatpraheyāṇāṃ kleśānāṃ prarohasamartho bhavati / [063|21-]
♂āśrayo hi sa āryāṇāṃ darśanabhāvanāmārgasāmarthyāttathā |parāvṛtto bhavati yathā na punastatpraheyāṇāṃ{8. MS. praheyānāṃ |} kleśānāṃ prarohasamartho bhavati /
◤āśrayo hi sa āryāṇāṃ darśanabhāvanāmārgasāmarthyāt tathā parāvṛtto bhavati yathā na punastatpraheyāṇāṃ kleśānāṃ prarohasamartho bhavati /
㈠諸聖人依止，由見道修道勝力故，如此迴轉。如不應更生二道，所滅諸惑。
㈡謂諸聖者，見修道力，令所依身，轉變異本。於彼二道，所斷惑中，無復功能，令其現起。
★◤ato 'gnidagdhavrīhivadavījībhūte āśraye kleśānāṃ prahīṇakleśa ityucyate / [063|22-]
♂ato 'gnidagdhabrīhivadavījībhūte āśraye{9. Y. avojībhūta āśrayaḥ |} kleśānāṃ prahīṇakleśa ityucyate /
◤ato 'gnidagdhabrīhivadabījībhūta āśrayaḥ kleśānāṃ prahīṇakleśa ityucyate /
㈠譬如火所燋種子，依止亦爾。不更為惑種子，故說惑已滅。
㈡猶如種子，火所焚燒，轉變異前，無能生用。如是聖者，所依身中，無生惑，能名煩惱斷。
①āśrayas hi sas āryāṇām darśana bhāvanā mārga sāmarthyāt tathā parāvṛttas bhavati yathā na punar tad praheyāṇām kleśānām praroha samarthas bhavati atas gni dagdha vrīhi vat avījībhūte āśraye kleśānām prahīṇa kleśas iti ucyate
③འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་དེ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡང་འབྱུང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྟེན་འབྲུ་མེས་ཚིག་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དུ་མ་གྱུར། པའམ་།
★★◤upahatavījabhāve vā laukikena mārgeṇa / [063|23]
♂upahatabījabhāve vā laukikena mārgeṇa /
◤upahatabījabhāve vā laukikena mārgeṇa /
㈠惑由世間道。損壞惑種子相續中，說惑已滅。
㈡或世間道，損所依中，煩惱種子，亦名為斷。
①upahata vīja bhāve vā laukikena mārgeṇa
③འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་བྱས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་ལ་།
★0◤viparyayādaprahīṇakleśaḥ / [063|24]
◤viparyayādaprahīṇakleśaḥ /
㈠翻此名未滅，若法未滅。
㈡與上相違，名為未斷。
①viparyayāt aprahīṇa kleśas
③བཟློག་པ་ནི་མ་སྤངས་པ་མ་ཡིན་པས་གང་མ་སྤངས་པ་དེ་དང་མི་ལྡན་།
◤yaś cāprahīṇastena samanvāgataḥ,
㈠與此法至得相應。
㈡諸未斷者，說名成就。
🈪554དེ་ལ་མ་འབད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམས་དང་ནི་རྟན་དེ་དག་གི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ལྡན་ལ། ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་གྱི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་གཏན་དུ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
◤yaś ca prahīṇastenāsamanvāgata iti prajñapyate /
㈠若此法已滅，則無至得相應。此言唯是假說。
㈡諸已斷者，名不成就。如是二種，但假非實。
★◤yaścāprahīṇastena samanvāgato yaḥ prahīṇastenā samanvāgata iti prajñapyate / [063|24-]
♂yaścāprahīṇastena{10. MS. ..sthena |} samanvāgato yaḥ prahīṇastenā{11. MS. ..sthenā..|} samanvāgata iti prajñapyate /
①yas ca aprahīṇas tena samanvāgatas yas prahīṇas tenā samanvāgatas iti prajñapyate
③གང་སྤངས་ ****[@71b]**** ་པ་དེ་དང་ནི་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གདགས་སོ་།།
★◤kuśalā api dharmā dviprakārā ayatnabhāvino yatnabhāvinaśca ye ta ucyante utpattipratilambhikāḥ prāyogikāśceti / [063|25-]
♂kuśalā api dharmā{12. Y. omits dharmmā |} dviprakārā ayatnabhāvino yatnabhāvinaśca ye ta ucyante utpattipratilambhikāḥ prāyogikāśceti /
◤kuśalā api dviprakārāḥ ——
㈠善法有二種。
㈡善法有二。
①kuśalās api dharmās dvi prakārās ayatna bhāvinas yatna bhāvinas ca ye te ucyante utpatti pratilambhikās prāyogikās ca iti
㈢དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འབད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམས་དང་། འབད་དེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། གང་དག་སྐྱེ་བས་ཐོབ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤ayatnabhāvinaḥ,
㈠有不由功力生起，
㈡一者不由功力修得，
◤yatnabhāvinaś ca;
㈠有由功力生起。
㈡二者要由功力修得。
◤ye ta ucyante —— utpattipratilambhikāḥ,
㈠是法說名生得及修得。
㈡即名生得，及加行得。
◤prāyogikāś ceti /
㈠此中不由功力所生起善。
㈡不由功力而修得者。
★◤tatrāyatnabhāvibhirāśrayasya tadvījabhāvānupaghātāt samanvāgata upaghātādasamanvāgata ucyate samucchinnakuāśalamūlaḥ / [063|26-]
♂tatrāyatnabhāvibhirāśrayasya tadvījabhāvānupaghātāt samanvāgata upaghātādasamanvāgata ucyate samucchinnakuśalamūlaḥ /
◤tatrāyatnabhāvibhirāśrayasya tadbījabhāvānupaghātāt samanvāgataḥ,
㈠於依止中，善種子不破壞故。說與至得相應。
㈡若所依中，種未被損，名為成就。
①tatra āyatna bhāvibhis āśrayasya tad vīja bhāva anupaghātāt samanvāgatas upaghātāt asamanvāgatas ucyate samucchinna kuāśala mūlas
③དེ་ལ་མ་འབད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམས་དང་ནི་རྟེན་དེ་དག་གི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ལྡན་ལ། ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་མ་〖N-མ།〗འབད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམས་དང་ནི་རྟེན་〖PN+ལ།〗དེ་དག་གི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ལྡན་ལ། ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤upaghātādasamanvāgata ucyate samucchinnakuśalamūlaḥ /
㈠由種子破壞故，說無至得相應。如斷善根人。
㈡若所依中，種已被損，名不成就。謂斷善者。
★◤tasya tūpaghāto mithyādṛṣṭyā veditavyaḥ / [063|27-064|01]
♂tasya @064 tūpaghāto mithyādṛṣṭyā veditavyaḥ /
◤tasya tūpaghāto mithyādṛṣṭyā veditavyaḥ /
㈠此人相續中，由邪見應知。
㈡由邪見力，損所依中，善根種子，應知名斷。
①tasya tu upaghātas mithyā dṛṣṭyā veditavyas
③དེ་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཡིན་པར་རིག་པར:བྱའོ། །
★◤na tu khalu kuśalānāṃ dharmāṇāṃ vījabhāvasyātyantaṃ santatau samudghātaḥ / [064|01-]
♂na tu khalu kuśalānāṃ dharmāṇāṃ vījabhāvasyātyantaṃ santatau samuddhātaḥ /
◤na tu khalu kuśalānāṃ dharmāṇāṃ bījabhāvasyātyantaṃ santatau samudghātaḥ /
㈠善種子已破壞，於彼相續中。善法種子，非永除滅。
㈡非所依中，善根種子，畢竟被害，說名為斷。
①na tu khalu kuśalānām dharmāṇām vīja bhāvasya atyantam santatau samudghātas
㈢རྒྱུ་〖PNབྱའིརྒྱུད།〗ལ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི:ས་བོན་གྱི་〖PN-ས་བོན་གྱི།〗དངོས་པོ་གཏན་〖PNགཏམ།〗དུ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
◤ye punaryatnabhāvinastairutpannaistadutpattau vaśitvāvighātāt santateḥ samanvāgama ucyate /
㈠若善法由功力所生起，由彼正生故，於彼生中相續自在無礙故，說與彼相應。
㈡要由功力而修得者，若所依中，彼法已起，生彼功力，自在無損，說名成就。與此相違，名不成就。如是二種，亦假非實。
★◤yepunaryatnabhāvinastairutpannaistadutpattirvaśitvā vighātātsantateḥ samanvāgata ucyate / [064|02-]
♂ye punaryatnabhāvinastairutpannaistadutpattirvaśitvāvighātātsantateḥ samanvāgata{1. Y. samanvāgama |} ucyate /
①yepunar yatna bhāvinas tais utpannais tad utpattis vaśitvā vighātāt santates samanvāgatas ucyate
㈢གང་དག་འབད་〖Nའབྲང་།〗དེ་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེས་པ་དེ་དག་དང་རྒྱུད་ལ་དེ་དག་སྐྱེ་བའི་དབང་ཉིད་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤tasmādvījamevātrānapoddhṛtamanupahatam paripṛṣṭaṃ ca vāśitvakāle samanvāgamākhyāṃ tabhate nānyad dravyam / [064|03-]
♂tasmādbījamevātrānapoddhṛtamanupahataṃ{2. MS. ...hata |} [ 22a. 4A. III ] paripṛṣṭaṃ ca vaśitvakāle samanvāgamākhyāṃ labhate nānyad dravyam /
◤tasmād bījamevātrānapoddhṛtamanupahataṃ paripuṣṭaṃ ca vaśitvakāle samanvāgamākhyāṃ labhate,
㈠是故此種子，未拔除非破壞，增長自在時，此種子得至得名。
㈡故所依中，唯有種子，未拔未損，增長自在。於如是位，立成就名。
①tasmāt vījam eva atra anapa uddhṛtam anupahatam paripṛṣṭam ca vāśitva kāle samanvāgama ākhyām tabhate na anyat dravyam
㈢དེའི་ཕྱིར་འདིར་ས་བོན་ཁོ་ན་རྩ་ནས་མ་བཏོན་པ་དང་། ཉམས་པར་མ་བྱས་པ་དང་། དབང་ཉིད་ཀྱི་དུས་ན་རྒྱས་པར་གྱུར་པ་ནི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
◤nānyad dravyam //
㈠無別物。
㈡無有別物。
🈪555གང་དག་འབད་དེ་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེས་པ་དེ་དག་དང་རྒྱུད་ལ་དེ་དག་སྐྱེ་བའི་དབང་ཉིད་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིར་ས་བོན་ཁོ་ན་རྩ་ནས་མ་བཏོན་པ་དང་། ཉམས་པར་མ་བྱས་པ་དང་། དབང་ཉིད་ཀྱི་དུས་ན་རྒྱས་པར་གྱུར་པ་ནི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
★0◤kiṃ punaridaṃ bījaṃ nāma / [064|05]
◤kiṃ punaridaṃ bījaṃ nāma?
㈠何法名種子。
㈡此中何法，名為種子。
①kim punar idam bījam nāma
③ས་བོན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་།
㈢ས་བོན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་རྒྱུད་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་གི་མངོན་སུམ་མམ་བརྒྱུད་པས་ནུས་པའི་མིང་དང་གཟུགས་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤yannāmarūpaṃ phalotpattau samartha sākṣāt pāraṃparyeṇa vā / [064|05-]
♂yannāmarūpaṃ phalotpattau samarthaṃ sākṣāt pāraṃparyeṇa vā /
◤yannāmarūpaṃ phalotpattau samarthaṃ sākṣāt pāramparyeṇa vā;
㈠是名色於生果有能，或現時或當時。
㈡謂名與色，於生自果。所有展轉，隣近功能。
①yad nāma rūpam phala utpattau samartha sākṣāt pāraṃparyeṇa vā
③འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་རྒྱུད་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་གི་མངོན་སུམ་མམ་བརྒྱུད་པས་ནུས་པའི་མིང་དང་གཟུགས་གང་ཡིན་པའོ་།།
★0◤santatipariṇāmaviśeṣāt / ko 'yaṃ pariṇāmo nāma / [064|06]
◤santatipariṇāmaviśeṣāt /
㈠由相續轉異類勝故。
㈡此由相續，轉變差別。
🈪556ས་བོན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་རྒྱུད་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་གི་མངོན་སུམ་མམ་བརྒྱུད་པས་ནུས་པའི་མིང་དང་གཟུགས་གང་ཡིན་པའོ། །
①santati pariṇāma viśeṣāt kas yam pariṇāmas nāma
③འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་།
㈢འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། རྒྱུད་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །
◤ko 'yaṃ pariṇāmo nāma ?
①ko ayaṃ pariṇāmo nāma ?
㈠何法名轉異。
㈡何名轉變。
★0◤santateranyathātvam / kā ceyaṃ santatiḥ / [064|06-]
◤santateranyathātvam /
㈠是相續差別，謂前後不同。
㈡謂相續中，前後異性。
◤kā ceyaṃ santatiḥ ?
①kā ca iyaṃ santatiḥ ?
㈠何法名相續。
㈡何名相續。
①santates anyathātvam
③རྒྱུད་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ་།།
①kā ca iyam santatis
③རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་།
㈢རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་ཅི་ཞིག་〖PN-ཞིག〗ཡིན། འདུ་བྱེད་དུས་གསུམ་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །
★◤hetuphalabhūtastraiyadhvikāḥ saṃskārāḥ / [064|07]
♂{3. MS. tirhetu |} hetuphalabhūtāstraiyadhvikāḥ saṃskārāḥ /
◤hetuphalabhūtāstraiyadhvikāḥ saṃskārāḥ /
㈠生成因果，三世有為法。
㈡謂因果性，三世諸行。
🈪557འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། རྒྱུད་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་ཅི་ཞེག་ཡིན། འདུ་བྱེད་དུས་གསུམ་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གང་ལས་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གཞི་པོ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ནི་ལྡན་པ་ཆགས་པ་དང་དུ་ལེན་བའམ་མི་སེལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་དེ་དང་དུ་ལེན་བའམ་མི་སེལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ལྡན་པ་འདི་དང་དེ་འགོག་པ་མི་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཏགས་པའི་ཆོས་ཡིན་གྱི་རྫས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①hetu phala bhūtas traiyadhvikās saṃskārās
③འདུ་བྱེད་དུས་གསུམ་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ་།།
★◤yat tūkta “lobhena samanvāgato 'bhavyaścatvāri smṛtyupasthānāni bhāvayitumi”ti / [064|07-]
♂yat tūktaṃ “lobhena samanvāgato 'bhavya- ścatvāri / smṛtyupasthānāni bhāvayitumi”ti{4. Y. utpādayitum |} /
◤yatra tūktam ——
㈠何者為勝類，與果無間，有生果能。有處說如此：
㈡何名差別。謂有無間，生果功能。然有處說：
◤“lobhena samanvāgato 'bhavyaś catvāri smṛtyapasthānāni utpādayitum ” iti ?
㈠若人與貪欲同隨，則無復能修習四念處。
㈡若成就貪，便不能修，四念住者。
★◤tatrādhivāsanaṃ lobhasyāvinodanaṃ vā samanvāgamaḥ / [064|08-]
♂{5. MS. lobhasyāsamanvāgamaḥ |}tatrādhivāsanaṃ lobhasyāvinodanaṃ vā samanvāgamaḥ{5. MS. lobhasyāsamanvāgamaḥ |} /
◤tatrādhivāsanaṃ lobhasyāvinodanaṃ vā samanvāgamaḥ /
①tatrādhivāsanaṃ lobhasya avinodana(√nud) vā samanvāgamaḥ|
㈠此經中安受貪愛，說名同隨。
㈡彼說耽著貪煩惱者，不能厭捨，故名成就。
①yat tu ukta lobhena samanvāgatas bhavyas catvāri smṛti upasthānāni bhāvayitum iti tatra adhivāsanam lobhasya avinodanam vā samanvāgamas
③གང་ལས་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གཞི་པོ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ནི་ལྡན་པ་ཆགས་པ་དང་དུ་ལེན་བའམ་མི་སེལ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ལས་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ནི་ལྡན་པ་ཆགས་པ་དང་དུ་ལེན་བའམ་མི་སེལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་དེ་དང་དུ་ལེན་པའམ་མི་སེལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
★0◤yāvaddhi tasyādhivāsako 'vinodako bhavati tāvat bhavyastāni bhāvayitum / [064|09-]
◤yāvaddhi tasyādhivāsako 'vinodako bhavati tāvad bhavyastāni bhāvayitum /
㈠何以故。此人隨安受貪愛時量，無有功能修習四念處。
㈡由隨耽著，貪愛時分，於四念住，必不能修。
①yāvat hi tasya adhivāsakas avinodakas bhavati tāvat bhavyas tāni bhāvayitum
③ཇི་སྲིད་དུ་དེ་དང་དུ་ལེན་བའམ་མི་སེལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ་།།
★◤evamayaṃ samanvāgamaḥ sarvāthā prajñaptidharmo na tu dravyadharmaḥ / [064|10-]
♂evamayaṃ samanvāgamaḥ sarvathā prajñaptidharmo na tu{6. Y. omits tu |} dravyadharmaḥ /
◤evamayaṃ samanvāgamaḥ sarvathā prajñaptidharmaḥ,
㈠如此至得同隨，一切種皆是假名法。
㈡如是成就，遍一切種，唯假。
◤na tu dravyadharmaḥ /
㈠非實有物。
㈡非實。
★0◤tasya ca pratiṣedho 'samanvāgama iti / [064|11]
◤tasya ca pratiṣedho 'samanvāgama iti /
㈠翻此名非至得同隨。
㈡唯遮於此，名不成就。亦假非實。
①evam ayam samanvāgamas sarva athā prajñapti dharmas na tu dravya dharmas tasya ca pratiṣedhas samanvāgamas iti
㈢དེ་ལྟར་ན་ལྡན་པ་འདི་དང་དེ་འགོག་པ་མི་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཏགས་པའི་ཆོས་ཡིན་གྱི་རྫས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤dravyameva tu vaibhāṣikāḥ ubhayaṃ varṇayanti / [064|11-]
◤dravyameva tu vaibhāṣikā ubhayaṃ varṇayanti /
㈠毘婆沙師說此：至非至實是有物。
㈡毘婆沙師說：此二種皆有別物，實而非假。如是二途，皆為善說。
①dravyam eva tu vaibhāṣikās ubhayam varṇayanti
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཉི་ག་རྫས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་ནོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ:གཉི་ག་〖PNནི་གཉིས་ཀ།〗རྫས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤kiṃ kāraṇam / eṣa hi naḥ siddhānta iti / sā kilaiṣā praptiḥ[064|12]
♂kiṃ kāraṇam |{7. MS. kāraṇameṣa |} eṣa hi naḥ siddhānta iti /
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
①kim kāraṇam
③།། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①eṣa hi nas siddhānte iti
③འདི་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①sā kila eṣā praptis
③ཐོབ་པ་དེ་ནི་།
㈢ཐོབ་པ་དེ་ནི། དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ཆོས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་འདས་པ་ཡང་ཡོད། མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་{72a}། །གསུམ་མོ། །
◤eṣa hi naḥ siddhānta iti // 36 //
㈠我等悉檀說如此。
㈡不違理故，我所宗故。已辯自性，差別云何。
◤sā kilaiṣā prāptiḥ
㈠彼說此至。
㈡且應辯得。
🈪558བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གཉི་ག་རྫས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤traiyadhvikānāṃ trividhā,
㈠〔偈曰〕：【於三世三種】。
㈡頌曰：【三世法各三_a 善等唯善等_b】。【有繫自界得_c 無繫得通四】〖38_2_d〗。【非學無學三_a 非所斷二種】〖39_2_b〗。
★◤ 【traiyadhvikānāṃ trividhā 】[064|13]
①traiyadhvikānām trividhā
③དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་གྲག་སྟེ་།
◤atītānāṃ dharmāṇāmatītāpi prāptirasti ,
㈠釋曰：過去諸法，有過去至。
㈡論曰：三世法得，各有三種。謂過去法，有過去得，
🈪ཐོབ་པ་དེ་ནི། དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ཆོས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་འདས་པ་ཡང་ཡོད། མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །དགེ་ལ་སོགས་ཀྱི་དགེ་ལ་སོགས། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤atītānāṃ dharmāṇāmatītā 'pi prāptirastyanāgatyā 'pi pratyutpannā 'pi / [064|14]
♂sā kilaiṣā prāptiḥ traiyadhvikānāṃ trividhā atītānāṃ dharmāṇāmatītā'pi prāptiraratyanāgatā'pi pratyutpannā'pi /
①atītānām dharmāṇām atītā api prāptis asti anāgatyā api pratyutpannā pi
③ཆོས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་འདས་པ་ཡང་ཡོད། མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་ལ་།
◤anāgatāpi ,
㈠有未來至。
㈡有未來得，
◤pratyutpannāpi /
㈠有現在至。
㈡有現在得。
★◤evamanāgataparatyutpannānāṃ pratyekaṃ trividhā / [064|14-]
♂evamanāgatapratyutpannānāṃ pratyekaṃ trividhā /
◤evamanāgataḥ--pratyutpannānāṃ pratyekaṃ trividhā /
㈠如是未來現在諸法，各有三至。
㈡如是未來，及現在法，各有三得。
①evam anāgata parati utpannānām pratyekam trividhā
③དེ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་ ****[@72a]**** *་།། གསུམ་མོ་།།
◤śubhādīnāṃ śubhādikā /
㈠〔偈曰〕：【於善等善等】。
🈪559དེར་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རང་ཁམས་པ། །ཆོས་གང་དག་ཁམས་གང་དུ་གཏོགས་པ་དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་ནི་རང་གི་ཁམས་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །མ་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཞི། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོང་པ་ནི་མདོང་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པའི་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【ṣubhādīnāṃ ṣubhādikā /】[064|16]
♂śubhādīnāṃ śubhādikā /
①ṣubha ādīnām ṣubha ādikā
③དགེ་ལ་སོགས་ཀྱི་དགེ་ལ་སོགས་།།
㈢དགེ་ལ་སོགས་ཀྱི་དགེ་ལ་སོགས། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ:ཁོ་ན་〖PN-ཁོ་ན།〗ཡིན་ནོ། །
★★◤kuśalākuśalāvyākṛtānāṃ kuāśalākuśalāvyākṛtaiva yathākramaṃ prāptiḥ / [064|17]
♂kuśalākuśalāvyākṛtānāṃ kuśalākuśalāvyākṛtaiva yathākramaṃ prāptiḥ /
◤kuśalākuśalāvyākṛtānāṃ kuśalākuśalāvyākṛtaiva yathākramaṃ prāptiḥ /
㈠釋曰：若法善惡無記性，至亦次第，隨法同善惡無記性。
㈡又善等法，得唯善等。謂善不善，及無記法。如其次第，有善不善，無記三得。
①kuśala akuśala avya akṛtānām kuāśala akuśala avya akṛtā eva yathākramam prāptis
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤svadhātukā tadāptānāṃ /
㈠〔偈曰〕：【隨法界同界】。
㈡【有繫自界得_c 無繫得通四】〖38_2_d〗。
★◤svadhātukā tadāptānāṃ[064|18]
①sva dhātukā tad ā āptānām
㈢དེར་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རང་ཁམས་པ། །
◤ye dharmāstaddhātvāptāsteṣāṃ svadhātukā prāptiḥ /
㈠釋曰：若法隨與界相應，至得與法同界。
㈡又有繫法，得唯自界。
★◤ye dharmāstaddhātvāptāsteṣāṃ svadhātukā prāptiḥ / [064|19]
♂svadhātukā tadāptānāṃ ye dharmāstaddhātvāptāsteṣāṃ svadhātukā prāptiḥ /
★0◤kāmarūpārūpyāvacarāṇāṃ kāmarūpārūpyāvacarī yathākramam / [064|19-]
◤kāmarūpārūpyāvacarāṇāṃ kāmarūpārūpyāvacarī yathākramam /
㈠若法在欲色無色界，彼至得亦同，在欲色無色界。
㈡謂欲色界無色界法，如其次第，唯有欲色無色三得。
★◤ 【anāptā nāṃ caturvidhā // VAkK_2.37 //】[064|21]
♂anāptā-[ 22b. 4B. III ]nāṃ caturvidhā //37//
◤anāptānāṃ caturvidhā // 37 //
㈠〔偈曰〕：【離三界四種】。
①ye dharmās tad dhātu āptās teṣām sva dhātukā prāptis kāmarūpā rūpya avacarāṇām kāmarūpā rūpya avacarī yathākramam anāptā nām caturvidhā
㈢ཆོས་གང་དག་ཁམས་གང་དུ་གཏོགས་པ་དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་ནི་རང་གི་ཁམས་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་〖PNན།〗རིམ་པ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤{S. adhātvāptānām+}anāsravāṇāṃ{8. Y. seems to be anāsravādhātvāptānāṃ |} dharmāṇāṃ caturvidhā prāptiḥ / samāsena traidhātukī cānāsravā ca / [064|22]
㈠釋曰：離三界法，謂一切無流法。此無流法至得，若略攝有四種。謂三界相應，及無流界相應。
㈡若無繫法，得通四種。謂無漏法，總而言之得有四種。即三界得，及無漏得。
①anāsravāṇām dharmāṇām caturvidhā praptis samāsena traidhātukī ca anāsravā ca
㈢མ་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཞི། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །
◤tatrāpratisaṅkhyānirodhasya traidhātukī,
①tatrāpratisaṃkhyānirodhasya traidhātukī,
㈠此中非擇滅，至得有三界。
㈡別分別者，非擇滅得，通三界繫。
★◤tatrāpraptiṃsaṃṅkhyānirodhasya traidhātukī pratisaṃkhyānirodhasya rūpārūpyāvacarī cānāsravā ca / [064|23-]
♂tatrāpratisaṃkhyā- nirodhasya traidhātukī pratisaṃkhyānirodhasya rūpārūpyāvacarī cānāsravā ca /
◤pratisaṅkhyānirodhasya rūpārūpyāvacarī ca, anāsravā ca /
①pratisaṃkhyānirodhasya rūpārūpyāvacarī ca, anāsravā ca |
㈠擇滅至得，或在色無色界及無流界。
㈡若擇滅得，色無色繫，及與無漏。
①tatra apraptiṃsaṃṅkhyā nirodhasya traidhātukī pratisaṃkhyā nirodhasya rūpārūpya avacarī ca anāsravā ca
㈢དེ་ལ་〖PNལས།〗སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པའི་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
0◤mārgasatyasyānāsravaiva / [064|24]
㈠道諦至得，唯是無流故。
㈡道諦得唯無漏故。
①mārga satyasya anāsrava eva
③ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་;། ལམ་གྱི་བདེན་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་།།
㈢ལམ་གྱི་བདེན་པའི་〖PN+ནི།〗ཟག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
0◤seyaṃ samasya caturvidhā bhavati / [064|24]
㈠此至得若略攝，成有四種。
㈡無繫法得有四種。
①sā iyam samasya caturvidhā bhavati
㈢དེ་ནི་མདོར་བསྡུས་ཏེ་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
0◤śaikṣāṇāṃ dharmāṇāṃ śaikṣaiva prāptiḥ, aśaikṣāṇām aśaikṣaiva, naivaśaikṣānāśaikṣāṇāṃ tu bhedaḥ / [064|25]
㈠有學法至得是有學。無學法至得是無學。非學非無學法，至得有差別。
㈡又有學法得唯有學。若無學法得唯無學。非學非無學，得有差別。
①śaikṣāṇām dharmāṇām śaikṣā eva prāptis, aśaikṣānāṇām aśaikṣā eva, naivaśaikṣa-anāśaikṣāṇāṃ tu bhedaḥ,
★◤sa nirdiśyate[065|01]
♂sa nirdiśyate @065 tridhā naśaikṣā'śaikṣāṇāṃ{1. MS. naśaikṣāaśaikṣāṇāṃ |} naivaśaikṣānāśaikṣā dharmā ucyante sāsravā dharmā asaṃskṛtaṃ ca /
◤sa nirdiśyate ——
㈠〔偈曰〕：
㈢སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མི་སློབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པས་དེ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ།
◤tridhā naśaikṣā'śaikṣāṇāṃ,
①tridhā naśaikṣā 'śaikṣāṇāṃ,
㈠【非學無學三】。
㈡【非學無學三_a 非所斷二種】〖39_2_b〗。
★◤ 【tridhā naśaikṣā 'śaikṣāṇāṃ 】[065|02]
①tridhā na aśaikṣā aśaikṣāṇām
㈢སློབ་དང་མི་སློབ་མིན་གྱི་གསུམ། །
🈪561དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རེ་ཞིག་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཐོབ་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ནི་སློབ་པའོ། །མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ནི་མི་སློབ་པའོ། །མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་བས་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པས་དེ་བསྟན་པར་བྱ་བ་སྟེ། སང་བྱ་མིན་པའི་རྣམ་གཉིས་འདོད། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལས་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཐོབ་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱའོ། །
◤naivaśaikṣānāśaikṣā dharmā ucyante ——
①naivaśaikṣa-anāśaikṣā dharmā ucyante ——
㈠釋曰：非學非無學法。
㈡謂此法得，總說有三，別分別者。
★◤naivaśaikṣānāśaikṣā dharmā ucyante sāsravā dharmā asaṃskāṛtaṃ ca / [065|03]
①na eva śaikṣān āśaikṣās dharmās ucyante sa āsravās dharmās asaṃskāṛtam ca
㈢སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་། འདུས་མ་བྱས་སོ། །
◤sāsravā dharmāḥ,
㈠謂有流。
㈡一切有漏。
◤asaṃskṛtaṃ ca /
㈠及無為。
㈡及三無為。
★0◤teṣāṃ śaikṣādibhedena trividhā prāptiḥ / [065|03-]
◤teṣāṃ śaikṣādibhedena trividhā prāptiḥ /
㈠由有學等差別，此法至得成三種。
㈡皆名非學非無學法。
🈪562དེ་ཉིད་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ལུང་བསྟན་མིན་ཐོབ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ། །མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། སྔར་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ། །དེས་ན་དེ་དག་གི་ནི་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①teṣām śaikṣa ādi bhedena trividhā prāptis
③དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢དེ་དག་གི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རེ་ཞིག་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་〖PNཔའིཆོས།〗རྣམས་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཐོབ་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ཡང:མ་ཡིན་〖PN-མ་ཡིན།〗མི་སློབ་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤sāsravāṇāṃ tāvat naivaśaikṣānāśaikṣī prāptiḥ /
①sāsravāṇāṃ tāvat naivaśaikṣa-anāśaikṣī prāptiḥ|
㈠有流至得，謂非學非無學法。
㈡且有漏法，唯有非學非無學得。
★0◤sāsravāṇāṃ tāvat naivaśaikṣānāśaikṣī prāptiḥ / [065|04]
◤apratisaṅkhyānirodhasya ca pratisaṅkhyānirodhasya cānāryeṇa prāptasya /
①apratisaṃkhyānirodhasya ca pratisaṃkhyānirodhasya cānāryeṇa prāptasya|
㈠及非聖人所得，非擇滅擇滅至得。
㈡非擇滅得，及非聖道所引擇滅得，亦如是。
★◤apratisaṃkhyānirodhasya ca pratisaṃkhyānirodhasya cānāryeṇa praptasya / [065|04-]
♂apratisaṃkhyānirodhasya ca pratisaṃkhyā nirodhasya cānāryeṇa prāptasya /
①sa āsravāṇām tāvat na eva śaikṣān āśaikṣī prāptis apratisaṃkhyā nirodhasya ca pratisaṃkhyā nirodhasya ca anāryeṇa praptasya
③རེ་ཞིག་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཐོབ་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tasyaiva śaikṣeṇa mārgeṇa praptasya śaikṣī aśaikṣeṇāśaikṣī / [065|05-]
♂tasyaiva śaikṣeṇa mārgeṇa prāptasya śaikṣī aśaikṣeṇāśaikṣī /
◤tasyaiva śaikṣeṇa mārgeṇa prāptasya śaikṣī,
①tasya eva śaikṣeṇa mārgeṇa praptasya śaikṣī aśaikṣeṇa āśaikṣī
③དེ་ཉིད་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ནི་སློབ་པའོ་།། མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ས་ཐོབ་པའི་ནི་མི་སློབ་པའོ་།།
㈢དེ་ཉིད་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ནི་སློབ་པའོ། །
ⅰ㈡若有學道所引擇滅，得即有學。
㈢མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ས་ཐོབ་པའི་ནི་མི་སློབ་པའོ། །
◤aśaikṣeṇāśaikṣī /
①aśaikṣeṇa aśaikṣī|
㈠是擇滅學無學道所得，此至得亦是學無學。
㈡若無學道所引擇滅，得即無學。
★◤darśanabhāvanāheyānāṃ yathākramaṃ darāśanabhāvanāheyaiva parāptiḥ / [065|06-]
♂darśanabhāvanā- heyānāṃ yathākramaṃ darśanabhāvanāheyaiva prāptiḥ /
◤darśanabhāvanāheyānāṃ yathākramaṃ darśanabhāvanāheyaiva prāptiḥ //
㈠見修二道所應滅惑。至得次第應為見修二道所破。
㈡又見修所斷法，如其次第，有見修所斷得。
①darśana bhāvanā heyānām yathākramam dara aśana bhāvanā āheya eva para āptis
㈢མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་〖PN+ཡང་།〗སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་〖PNཀྱི།〗ཐོབ་པ་ནི་རིམ་པ་〖N-པ།〗བཞིན་དུ་མཐོང་བས་〖PNབ།〗དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤aheyānāṃ tu bhedaḥ / sa nirdiśyate[065|07]
♂aheyānāṃ tu bhedaḥ /
◤aheyānāṃ tu bhedaḥ /
㈠若非二道所滅法至得，則有差別。
㈡非所斷法，得有差別。
①aheyānām tu bhedas sa nirdiśyate
③སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པས་དེ་བསྟན་པར་བྱ་ནོ་།། བ་སྟེ་།
㈢སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པས་དེ་བསྟན་པར་བྱ་བ་〖PN-བ།〗སྟེ། སྤང་བྱ་མིན་པའི་རྣམ་གཉིས་འདོད། །སྤང་བར་བྱ་བ་{72b}མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལས་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས:ཐོབ་པ་〖PN-ཐོབ་པ།〗སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱའོ། །
◤sa nirdiśyate ——
㈠今當說。
◤aheyānāṃ dvidhā matā /
㈠〔偈曰〕：【非所滅二種】。
★◤ 【aheyānāṃ dvidhā matā /】[065|08]
①aheyānām dvidhā matā
③སང་བྱ་མིན་པའི་རྣམ་གཉིས་འདོད་།།
◤apraheyā dharmā anāsravāḥ /
㈠釋曰：非所滅法，謂無流法。
㈡謂此法得，總說有二，別分別者。諸無漏法，名非所斷。
★◤apraheyādharmā anāsravāḥ / teṣāmapratisaṃkhyānirodhasya bhāvanāheyā prāptiḥ anāryaprāptasya ca pratisaṃkhyānirodhasya / [065|09-]
♂sa nirdiśyate aheyānāṃ dvidhā matā apraheyā dharmā anāsravāḥ /
①apraheya adharmās anāsravās
③སྤང་བར་བྱ་བ་ ****[@72b]**** ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ་།
①teṣām apratisaṃkhyā nirodhasya bhāvanā heyā prāptis anārya prāptasya ca pratisaṃkhyā nirodhasya
③དེ་དག་ལས་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཐོབ་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའི་ཐོབ་པ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱའོ་།།
◤teṣāmapratisaṅkhyānirodhasya bhāvanāheyā prāptiḥ,
①teṣāmapratisaṃkhyānirodhasya bhāvanāheyā prāptiḥ,
㈠此中非擇滅至得，唯修道所斷。
㈡非擇滅得，唯修所斷。
◤anāryaprāptasya ca pratisaṅkhyānirodhasya /
①anāryaprāptasya ca pratisaṃkhyānirodhasya |
㈠及非聖人所得，擇滅至得。
㈡若非聖道所引擇滅，得亦如是。
◤tasyaivāryamārgapraptasyānāsravā aheyā, mārgasatyasya ca /
㈠聖人所得擇滅至得。唯是無流故非所滅。道諦至得亦如此。
㈡聖道所引擇滅之得，及道諦得，皆非所斷。
★◤tasyaivāryamārgaprāptasyānāsravā 'heyā mārgasatyasya ca / [065|10-]
♂teṣāmapratisaṃkhyānirodhasya bhāvanāheyā prāptiḥ anāryaprāptasya ca pratisaṃkhyānirodhasya /
①tasya eva ārya mārga prāptasya anāsravās heyās mārga satyasya ca
㈢དེ་ཉིད་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་〖PNཔའི།〗ནི་ཟག་པ་མེད་པ་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །
◤yaduktam ——“traiyadhvikānāṃ trividhā ” iti,
㈠前說於三世三種。
㈡前雖總說，【三世法各三】〖38_2_a〗。
★◤yaduktaṃ “traiyadhvikānāṃ trividhe” ti tasyotsargasyāyamapavādaḥ[065|12]
♂tasyaivāryamārgaprāptasyānāsravā'heyā mārgasatyasya ca /
①yat uktam traiyadhvikānām trividhe ti tasya utsargasya ayam apavādas
③དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་།
㈢དུས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ལུང་བསྟན་མིན་ཐོབ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ། །མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། སྔར་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
◤tasyotsargasyāyamapavādaḥ ——
㈠此是總說。為簡別此總說故，說此偈。
㈡今應簡別其中差別相。
◤avyākṛtāptiḥ sahajā,
㈠〔偈曰〕：【無記至俱起】。
㈡頌曰：【無記得俱起_c 除二通變化〖39_2_d〗 有覆色亦俱_a 欲色無前起】〖40_2_b〗。
★◤ 【avyākṛtāptiḥ sahajā】[065|13]
①avyākṛta āptis sahajā
③ལུང་བསྟན་མིན་ཐོབ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་།།
◤anivṛtāvyākṛtānāṃ sahajaiva prāptiḥ,
㈠釋曰：若無覆無記法至得，但有現在。
㈡論曰：無覆無記，得唯俱起。
★◤anivṛtāvyākṛtānāṃ sahajaiva prāptirnāgrajā na paścātkālajā / durbalatvāt / [065|14]
♂yaduktaṃ “traiyadhvikānāṃ trividhe” ti tasyotsargasyāyamapavādaḥ avyākṛtā-[ 23a. 4A. IV ]ptiḥ sahajā anivṛtāvyākṛtānāṃ sahajaiva prāptirnāgrajā na paścātkālajā / ♂durbalatvāt /
①anivṛta avyākṛtānām sahajā eva prāptis na agrajā na paścāt kāla jā durbala tvāt
③མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། སྔར་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ་།།
◤nāgrajā, na paścātkālajā;
㈠無過去未來。
㈡無前後生。
◤durbalatvāt /
㈠此法力弱故。
㈡勢力劣故。
◤tena teṣāmatītānāmatītaiva,
㈠此法若過去，至得則過去。
㈡法若過去，得亦過去。
◤yāvat pratyutpannānāṃ pratyutpannaiva /
㈠此法若現在，至得則現在。
㈡法若未來，得亦未來。法若現在，得亦現在。
🈪563ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་འདྲའམ་ཞེ་ན། མངོན་ཤེས་སྤྲུལ་བ་མ་གཏོགས་པ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་མི་འདྲ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གཉིས་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་མ་གཏོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགྲུབ་པས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྔར་དང་ཕྱིས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །བཟོའི་གནས་པ་ཁ་ཅིག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་ཡང་འདོད་དོ། །ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ནའི་ཐོབ་པ་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསྒྲིབས་པའི་གཟུགས་ཀྱིའང་། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཐོབ་པ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། ཆེན་པོས་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མི་སློབ་པས་སྟོབས་ཆུང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tenateṣāmatītānāmatītaiva yāvat pratyutpannānāṃ pratyutpannaiva / [065|14-]
♂tena teṣāmatītā- nāmatītaiva yāvat pratyutpannānāṃ pratyutpannaiva /
①tena teṣām atītānām atīta eva yāvat pratyutpannānām pratyutpannā eva
㈢དེས་ན་དེ་དག་གི་ནི་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ sarvasyaivānivṛtāvyākṛtasya / [065|15-]
◤kiṃ sarvasyaivānivṛtāvyākṛtasya ?
㈠一切無覆無記至得，皆如此耶。
㈡一切無覆無記法得，皆如是耶。
①kim sarvasya eva anivṛta avyākṛtasya
③ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་འདྲའམ་ཞེ་ན། མངོན་ཤེས་སྤྲུལ་པ་མ་གཏོགས་པ་།།
㈢ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་འདྲའམ་ཞེ་ན། མངོན་ཤེས་སྤྲུལ་པ་མ་གཏོགས་པ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་མི་〖PN-མི།〗འདྲ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གཉིས་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་མ་གཏོགས་པའོ། །
★0◤na sarvasya / [065|16]
◤na sarvasya /
①na sarvasya
③ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་དང་མི་འདྲ་སྟེ་།
ⅰ㈡不爾。
◤abhijñānairmāṇikādṛte // 38 //
㈠〔偈曰〕：【除二通變化】。
㈡【除二通變化】〖39_2_d〗。
🈪564ཇི་ལྟར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པའི་བྱེ་བྲག་འདི་ཡིན་པ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འདོད་པ་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྔར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྔར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་ཡོད་དོ། །ཅི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཐོབ་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ། སྨྲས་པ་མེད་དོ།
★◤ 【abhijñānairmāṇikādṛte // VAkK_2.38 //】[065|17]
♂abhijñānairmāṇikādṛte //38//
★0◤dve abhijñe avyākṛte nirmāṇacittaṃ ca varjayitvā / [065|18]
◤dve abhijñe avyākṛte nirmāṇacittaṃ ca varjayitvā /
㈠釋曰：二通慧是無記，變化亦爾。除此三所餘悉同。
㈡云何除眼耳通，及能變化。
①abhijñānais māṇikāt ṛte dve abhijñe avyākṛte nirmāṇa cittam ca varjayitvā
③མངོན་པར་ཤེས་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གཉིས་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་མ་གཏོགས་པའོ་།།
★◤teṣāṃ hi balavattvāt prayogaviśeṣaniṣpatteḥ pūrva paścāt sahajā prāptiḥ / [065|18-]
♂teṣāṃ hi balavattvāt prayogaviśeṣaniṣpatteḥ pūrvaṃ paścāt sahajā prāptiḥ /
◤teṣāṃ hi balavattvāt prayogaviśeṣaniṣpatteḥ pūrvaṃ paścāt sahajā prāptiḥ /
㈠此三勢力強故。由加行勝類成就故。故此至得通三世。
㈡謂眼耳通慧，及能變化心，勢力強故。加行差別，所成辦故。雖是無覆無記性收，而有前後及俱起得。
①teṣām hi balavat tvāt prayoga viśeṣa niṣpattes pūrva paścāt sahajā prāptis
③དེ་དག་ནི་སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགྲུབ་པས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྔར་དང་ཕྱིས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ་།།
㈢དེ་དག་ནི་〖PN-ནི།〗སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགྲུབ་པས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྔར་དང་ཕྱིས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་〖Nཏུ།〗སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །
★◤śailpasthānikasyāpi kasyacidīryāpathikasyā[065|19-]
♂śailyasthānikasyāpi kasyacidīryāpathikasyā{2. Y. airyāpathikasya ca |}tyarthamabhyastasyecchanti /
◤śailpasthānikasyāpi kasyacidairyāpathikasya cātyarthamabhyastasyecchanti // 38 //
㈠工巧處無記，及別威儀無記，極所數習。有餘師欲此至得同三世。
㈡若工巧處，及威儀路，極數習者，得亦許爾。
①śailpa sthānikasya api kasyacid īryāpathikasya a tyartham abhyastasya icchanti
③བཟོའི་གནས་པ་ཁ་ཅིག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་ཡང་འདོད་དོ་།།
㈢བཟོའི་གནས་པ་ཁ་ཅིག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ:ཡང་འདོད་〖PNཔའི་ཡང་ཡོད།〗དོ། །
★◤tyarthamabhyastasyecchanti /
◤kimanivṛtāpavyākṛtasyaiva sahajaprāptiḥ ?
㈠唯無覆無記，至得但現在耶。
㈡唯有無覆無記法得，但俱起耶。
★◤kimanivṛtāvyākṛtasyaiva sahajā praptirityāha[065|21]
①kim anivṛta avyākṛtasya eva sahajā praptis iti āha
③ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ནའི་ཐོབ་པ་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཅི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་〖PN-མ།〗བསྟན་པ་ཁོ་ནའི་ཐོབ་པ་ལ་〖PN-ལ〗ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསྒྲིབས་པའི་གཟུགས་ཀྱིའང་། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཐོབ་པ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། ཆེན་པོས་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མི:སློབ་པས་〖PNསློང་བས།〗སྟོབས་ཆུང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།།〖PN+ཅི།〗
◤ityāha ——
㈠〔偈曰〕：
◤nivṛtasya ca rūpasya,
㈠【又覆無記色】。
㈡【有覆色亦俱_a 欲色無前起】〖40_2_b〗。
★◤ 【nivṛtasya ca rūpasya 】[065|22]
①nivṛtasya ca rūpasya
③བསྒྲིབས་པའི་གཟུགས་ཀྱིའང་།
◤nivṛtāvyākṛtasyāpi vijñaptirūpasya sahajaiva prāptiḥ;
㈠釋曰：有覆無記有教色。至得但現在。
㈡不爾云何。有覆無記，色得亦爾。謂諸有覆無記表色，得亦如前，但有俱起。
★◤nivṛtāvyākṛtasyāpi vijñaptirūpasya saharjaiva prāptiradhimātreṇāpyavijñaptyanutthāpanādaurbalyasiddheḥ / [065|23-]
♂kimanivṛtāvyākṛtasyaiva sahajā{3. MS. sahaja |} prāptirityāha nivṛtasya ca rūpasya nivṛtāvyākṛtasyāpi vijñaptirūpasya sahajaiva prāptiradhimātreṇāpyavijñaptyanutthāpanādaurbalyasiddheḥ /
①nivṛta avyākṛtasya api vijñapti rūpasya sa harjā eva prāptis adhimātreṇa api avijñapti anutthāpanā daurbalya siddhes
③གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཐོབ་པ་ཡང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། ཆེན་པོས་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མི་སློབ་པས་སྟོབས་ཆུང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤adhimātreṇāpyavijñaptyanutthāpanādaurbalyasiddheḥ /
㈠何以故。若最上品不能起長無教色故，是故力弱。
㈡雖有上品，而亦不能發無表故，勢力微劣。由此定無法前後得。
★◤yathā 'vyākṛtānāṃ dharmāṇāmayaṃ praptibhedaḥ kimevaṃ kuśalākuśalānāmapikaścit prāptibhedo 'sti / [065|25-]
♂yathā'vyākṛtānāṃ dharmāṇāmayaṃ prāptibhedaḥ kimevaṃ kuśalākuśalānāmapi kaścit prāptibhedo 'sti /
◤yathā avyākṛtānāṃ dharmāṇāmayaṃ prāptibhedaḥ,
㈠如無記法至得有差別。
㈡如無記法，得有別異。
①yathā vyākṛtānām dharmāṇām ayam prapti bhedas kim evam kuśala akuśalānām apikas cid prāpti bhedas sti
③ཇི་ལྟར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པའི་བྱེ་བྲག་འདི་ཡིན་པ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པའི་བྱེ་བྲག་འདི་ཡིན་པ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འདོད་པ་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྔར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྔར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ〖PN-དོ།〗། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་ཡོད་དོ། །
◤kimevaṃ kuśalākuśalānāmapi kaś cit prāptibhedo 'sti ?
㈠善惡法至得，為有如此差別不。
㈡善不善得，亦有異耶。
★0◤astītyāha / [065|26]
◤astītyāha /
㈠答有。
㈡亦有云何。
①asti iti āha
③སྨྲས་པ། ཡོད་དེ་;་འདོད་པ་ན་།
◤kāmarūpasya nāgrajā /
㈠〔偈曰〕：【欲界色無前】。
★★◤ 【kāme rūpasya nāgrajā /】[065|27]
♂kāme rūpasya{4. Y. one reading is kāmarūpasya |} nāgrajā /
①kāme rūpasya na agrajā
③གཟུགས་ཀྱི་སྔར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་།
★★◤kāmāvacarasya vijñaptyavijñaptirūpasyāgrajā praptiḥ sarvathā nāsti / [065|28]
♂kāmāvacarasya vijñaptyavijñaptirūpasyāgrajā prāptiḥ sarvathā nāsti /
◤kāmāvacarasya vijñaptyavijñaptirūpasyāgrajā prāptiḥ sarvathā nāsti,
㈠釋曰：於欲界色，過去一向無至得。
㈡謂欲界繫，善不善色，得無前起。
★0◤sahajā cāsti paścātkālajā ca / [065|28-]
◤sahajā cāsti, paścātkālajā ca /
㈠現在及未來皆有至得。
㈡唯有俱生，及後起得。
①kāmāvacarasya vijñapti avijñapti rūpasya agrajā praptis sarvathā na asti sahajā ca asti paścāt kāla jā ca
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྔར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་།། ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་ཡོད་དོ་།།
★◤kimaprāpterapi prāptivatprakārabhedaḥ / netyāha / kiṃ tarhi / [065|30]
♂kimaprāpterapi{5. MS. ...prāptirapi |} prāptivatprakārabhedaḥ /
◤kimaprāpterapi prāptivat prakārabhedaḥ ?
㈠如至得非至得，亦有如此差別不。
㈡非得如得，亦有如上品類別耶。
①kim aprāptes api prāpti vat prakāra bhedas
③ཅི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཐོབ་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་།
㈢ཅི་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཐོབ་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ། སྨྲས་པ་མེད་དོ།
①na iti āha
③སྨྲས་པ་མེད་དོ་།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་ ****[@73a]**** *་།།
㈢འོ་ན་ཅི:ལྟ་བུ་〖PN-ལྟ་བུ།〗ཞེ་ན་{73a}མ་ཐོབ་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །མ་ཐོབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤netyāha /
㈠答無。
㈡不爾。
◤kiṃ tarhi ?
㈠何者。
㈡云何。
◤akliṣṭāvyākṛtā'prāptiḥ,
①akliṣṭāvyākṛtā 'prāptiḥ,
㈠〔偈曰〕：【非至無污記】。
㈡頌曰：【非得淨無記_c 去來世各三〖40_2_d〗 三界不繫三_a 許聖道非得_b 說名異生性_c 得法易地捨】〖41_2_d〗。
★◤ 【akliṣṭāvyākṛtā 'prāptiḥ 】[066|01]
♂netyāha / ♂kiṃ tarhi /
①akliṣṭa avyākṛtā prāptis
③མ་ཐོབ་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་།།
◤aprāptiranivṛtāvyākṛtaiva sarvāḥ /
㈠釋曰：一切非至，唯無覆無記。
㈡論曰：性差別者，一切非得，皆唯無覆無記性攝。
🈪565འོ་ན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་མ་ཐོབ་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །མ་ཐོབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི། འདས་མ་སྐྱེས་ཀྱི་དེ་རྣམ་གསུམ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མ་ཐོབ་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་གི་ནི་དུས་གསུམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདོད་སོགས་གཏོགས་དང་དྲི་མེད་ཀྱིའང་། །རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་དང་། མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤aprāptiranivṛtāvyākṛtaiva sarvā / adhvabhedena punaḥ[066|02]
♂@066 akliṣṭāvyākṛtā'prāptiḥ aprāptiranivṛtāvyākṛtaiva sarvā /
①aprāptis anivṛta avyākṛtā eva sarvā
③མ་ཐོབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤adhvabhedena punaḥ
㈠約世差別。云何。
㈡世差別者，過去未來各有三種。
①adhva bhedena punar
③དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི་།
◤sā'tītājātayos tridhā // 39 //
①sā 'tītājātayos tridhā||39||
㈠〔偈曰〕：【去來世三種】。
★◤ 【sā 'tītājātayostridhā // VAkK_2.39 //】[066|03]
♂adhvabhedena punaḥ sā'tītājātayostridhā //39//
①sā tīta ajātayos tridhā
③འདས་མ་སྐྱེས་ཀྱི་དེ་རྣམ་གསུམ་།།
★0◤pratyutpannasya nāratyaprāptiḥ pratyutpannā / [066|04]
◤pratyutpannasya nāsty aprāptiḥ pratyutpannā /
㈠釋曰：現世法非至得，但現世[但無現在]。
㈡謂現在法.決定無有現在非得。
①pratyutpannasya nāratya prāptis pratyutpannā
③ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མ་ཐོབ་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ་།།
㈢དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི། འདས་མ་སྐྱེས་ཀྱི་དེ་རྣམ་〖PNརྣམས།〗གསུམ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མ་ཐོབ་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
★◤atītānāgatayostu traiyadhvikī / [066|04-]
♂atītānāgata-[ 23b. 4B. IV ]yostu traiyadhvikī /
◤atītānāgatayostu traiyadhvikī // 39 //
㈠若過去未來法非至得，各有三世。
㈡唯有過去未來非得。過去未來，一一各有，三世非得。
①atīta anāgatayos tu traiyadhvikī
㈢འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་གི་ནི་དུས་གསུམ་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
◤kāmādyāptāmalānāṃ ca,
㈠〔偈曰〕：【欲等無垢有】。
★◤ 【kāmādyāptāmalānāṃ ca 】[066|06]
♂kāmādyāptāmalānāṃ ca trividheti varttate /
①kāma ādi āpta amalānām ca
③འདོད་སོགས་གཏོགས་དང་དྲི་མེད་ཀྱིའང་།།
㈢འདོད་སོགས་གཏོགས་དང་དྲི་མེད་ཀྱིའང་། །རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་〖PNནི།〗སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་〖PNཔའི།〗རྣམས་དང་། མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤‘trividhā’ iti varttate /
㈠釋曰：亦有三種非至。
㈡界差別者，三界繫法，及不繫法，各三非得。
◤kāmāptānāṃ kāmarūpārūpyāvacarī /
㈠欲界法非至得。或在欲界，或在色無色界。
㈡謂欲界繫法，有三界非得。
★◤trividheti varttate / kāmāptānāṃ kāmarūpārūpyāvacarī / [066|07]
♂kāmāptānāṃ kāmarūpārūpyāvacarī /
①trividhā iti varttate
③རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①kāma āptānām kāmarūpā rūpya avacarī
③འདོད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་རྣམས་དང་། མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤evaṃ rūpārūpyāptānāmanāsravāṇāṃ ca nāstyanāsravā kācidaprāptiḥ / [066|07-]
◤evaṃ rūpārūpyāptānāmanāsravāṇāṃ ca nāstyanāsravā kācidaprāptiḥ /
㈠如此色界無色界無流界，非至得亦爾。無有非至得是無流。
㈡色無色界，繫及不繫，亦爾。定無非得，是無漏者。
①evam rūpā rūpya āptānām anāsravāṇām ca na asti anāsravā kācid aprāptis
③མ་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ་།
㈢མ་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ། འདི་ལྟར། ལམ་མ་ཐོབ་པ་སོ་སོ་ཡི། །སྐྱེ་བོར་འདོད་དོ། །
★0◤tathāhi / [066|08]
◤tathā hi ——
㈠何故如此。
㈡所以者何。
①tathā hi
③འདི་ལྟར་།
◤mārgasyāprāptiriṣyate /
㈠〔偈曰〕：【許聖道非至】。
★0◤ 【mārgasyāprāptiriṣyate /】[066|09]
①mārgasya aprāptis iṣyate
③ལམ་མ་ཐོབ་པ་སོ་སོ་ཡི་།། སྐྱེ་བོར་འདོད་དོ་།། བསྟན་བཅོས་ལས་།
◤pṛthagjanatvam,
㈠【凡夫性】。
㈡由許聖道，非得說名，異生性故。
★◤ 【pṛthagjanatvam 】[066|10]
♂{1. MS. pṛthagjanatvaṃ katamat |}pṛthagjanatvam “pṛthagjanatvaṃ katamat{1. MS. pṛthagjanatvaṃ katamat |} /
①pṛthagjana tvam pṛthagjana tvam katamat
③སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན་།
㈢བསྟན་བཅོས་ལས། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མ་རྙེད་པའོ་ཞེས་འདོན་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ། །
◤“pṛthagjanatvaṃ katamat ?
㈠釋曰：如發慧阿毘達磨藏說，何法名凡夫性。
㈡如本論言，云何異生性。
◤āryadharmāṇāmalābhaḥ” iti śāstrapāṭhaḥ /
㈠非至得聖法。
㈡謂不獲聖法。
🈪566མ་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ། འདི་ལྟར། ལམ་མ་ཐོབ་པ་སོ་སོ་ཡི། །སྐྱེ་བོར་འདོད་དོ། །བསྟན་བཅོས་ལས། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མ་རྙེད་པའོ་ཞེས་འདོན་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ། །འཕགས་པའི་ཆོས་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་མ་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ད་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤“pṛthagjanatvaṃ katamat / āryadharmāṇāmalābha” iti śāstrapāṭhaḥ / [066|11]
♂āryadharmāṇāmalābha” iti śāstrapāṭhaḥ /
①ārya dharmāṇām alābhas iti śāstra pāṭhas
③འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མ་རྙེད་པའོ་ཞེས་འདོན་ཏེ་།
㈢འཕགས་པའི་ཆོས་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤alābhaśca nāmāprāptiḥ / [066|11-]
◤alābhaś ca nāmāprāptiḥ /
㈠非至得即是非至。
㈡不獲即是非得異名。
◤na ca pṛthagjanatvamanāsravaṃ bhavitumarhati /
㈠若非至聖法，是凡夫性。凡夫性不應成無流。
㈡非說異生性是無漏應理。
★◤naca pṛthagjanatvamanāsravaṃ bhavitumarhati / [066|12]
♂na ca pṛthagjanatvamanāsravaṃ bhavitumarhati /
①alābhas ca nāma aprāptis na ca pṛthagjana tvam anāsravam bhavitum arhati
③གལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ་།།
★0◤katameṣāmāryadharmāṇāmalābhaḥ / [066|12-]
◤katameṣāmāryadharmāṇāmalābhaḥ ?
㈠不得何聖法。
㈡不獲何聖法名異生性。
①katameṣām ārya dharmāṇām alābhas
③འཕགས་པའི་ཆོས་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤sarveṣām;
㈠一切聖法。
㈡謂不獲一切。
◤aviśeṣavacanāt /
㈠不別說故。
㈡不別說故。
◤sa tu yo vinā lābhenālābhaḥ /
㈠非至得者，離實有得。
㈡此不獲言，表離於獲。
★0◤sarveṣāmaviśeṣavacanāt / sa tu yo vinā lābhenālābhaḥ / [066|13]
①sarveṣām aviśeṣa vacanāt
③ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①sa tu yas vinā lābhena alābhas
③དེ་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་མ་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་མ་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་།〗འཕགས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤anyathā hi cuddho 'pi śrāvakapratyekabuddhagotrakai rasamanvāgamādanāryaḥ syāt / [066|13-]
♂anyathā hi buddho 'pi śrāvakapratyekabuddhagotrakai{2. Y. saṃtānikaiḥ |} rasamanvāgamādanāryaḥ syāt /
◤anyathā hi buddho 'pi śrāvakapratyekabuddhasāntānikairasamanvāgamād anāryaḥ syāt /
㈠若不爾，佛世尊與聲聞獨覺性不相應故，應不成聖。
㈡若異此者，諸佛世尊，亦不成就聲聞獨覺種性聖法。應名異生。
①anyathā hi cuddhas api śrāvaka pratyekabuddha gotrakais rasam anvāgamāt anāryas syāt
③ད་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤evaśabdastarhi paṭhitavyaḥ / [066|14-]
◤evaśabdastarhi paṭhitavyaḥ ?
㈠若爾應作決定說，定非至得聖法。
㈡若爾彼論應說純言。
🈪567འོ་ན་ནི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདོན་དགོས་སོ། །གདོན་མི་དགོས་ཏེ། ཚིག་གཅིག་པུ་དག་ཀྱང་ངེས་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཆུ་འཐུང་བའོ། །རླུང་ཟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །གཞན་དག་ན་རེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་དེ་དག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་དག་བཏང་བས་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གི་མ་རྙེད་པ་གཏན་དུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་རིགས་གསུམ་པ་ཡིན་ན་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
①eva śabdas tarhi paṭhitavyas
㈢འོ་ན་ནི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདོན་〖PNགདོན།〗དགོས་སོ། །
◤na paṭhitavyaḥ /
㈠不應說定言。
㈡不要須說。
◤ekapadānyapi hyavadhāraṇāni bhavanti ,
㈠何以故。是直文句能為決定。
㈡此一句中含純義故。
★0◤na paṭhitavyaḥ / ekapadānyapi hyavadhāraṇāni bhavanti / [066|15]
①na paṭhitavyas
③གདོན་མི་དགོས་ཏེ་།
㈢གདོན་མི་དགོས་ཏེ། ཚིག་གཅིག་པུ་དག་ཀྱང་ངེས་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཆུ་འཐུང་བའོ། །
①eka padāni api hi avadhāraṇāni bhavanti
③ཚིག་གཅིག་པུ་དག་ཀྱང་ངེས་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tadyathā abbhakṣo vāyubhakṣa iti / [066|15-]
◤tadyathā —— abbhakṣaḥ , vāyubhakṣa iti /
㈠譬如說人食水食風。
㈡如說此類食水食風。
①tadyathā abbhakṣas vāyubhakṣas iti
③དཔེར་ན་ཆུ་འཐུང་བའོ་།། རླུང་ཟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
㈢རླུང་ཟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤duḥkhe dharmajñānakṣāntitatsahabhuvāmalābha ityapare / [066|16]
♂duḥkhe dharmajñānakṣāntitatsahabhuvāmalābha ityapare{3. MS. ...malābhamityapare / Y. omits alābhaḥ |} /
◤duḥkhe dharmajñānakṣāntitatsahabhuvāmalābha ityapare /
㈠有餘師說：不得苦法智忍及俱起法，名凡夫性。
㈡有說：不獲苦法智忍及俱生法，名異生性。
①duḥkhe dharma jñāna kṣānti tad sahabhuvām alābhas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་དེ་དག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤na ca tadyogā danāryatvaprasaṅgaḥ / [066|16-]
♂na ca tadyogā{4. Y. tattyāgād |}danāryatvaprasaṅgaḥ /
◤na ca tattyāgādanāryatvaprasaṅgaḥ ?
㈠亦不可說由捨此還成凡夫，何以故。
㈡不可難言，道類智時，捨此法故，應成非聖。
①na ca tad yogās dana ārya tva prasaṅgas
③དེ་དག་བཏང་བས་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་དག་བཏང་བས་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ〖PNརོ།〗། དེ་དག་གི་མ་རྙེད་པ་གཏན་དུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tadalābhasyātyantaṃ hatatvāt /
㈠此苦法智忍，及俱起法，非至得永滅除故。
㈡前已永害，彼非得故。
★◤tadalābhasyātyantaṃ hatatvāt / [066|17]
♂{5. MS. ....prasaṃgastada |} tadalābhasyātyantaṃ hatatvāt /
①tad alābhasya atyantam hata tvāt
③དེ་དག་གི་མ་རྙེད་པ་གཏན་དུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤te tarhi trigotrā iti katameṣāmalābhaḥ / [066|17-]
◤te tarhi trigotrā iti katameṣāmalābhaḥ ?
㈠若爾苦法智忍，及俱起法，亦有三性。非至得何法。
㈡若爾此性，既通三乘，不獲何等，名異生性。
①te tarhi trigotrās iti katameṣām ala ābhas
③འོ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་རིགས་གསུམ་པ་ཡིན་ན་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན་།
㈢འོ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་རིགས་གསུམ་པ་ཡིན་ན་གང་དག་གི་མ་རྙེད་པ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★★◤sarveṣām / evaṃ tarhi sa eva doṣaḥ / punaḥ sa eva parihāraḥ / [066|18]
♂sarveṣām{6. MS. sarvveṣāmevaṃ} / ♂evaṃ tarhi sa eva doṣaḥ / ♂punaḥ sa eva parihāraḥ /
◤sarveṣām /
㈠一切。
㈡此亦應言，不獲一切。
🈪568འོ་ན་ནི་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ལན་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ནི་འབད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུད་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཡང་མ་ཐོབ་པ་འདི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཆོས་གང་གི་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ཐོབ་དང་། ས་འཕོས་ནས་ནི་རྣམ་ཉམས་འགྱུར། །རེ་ཞིག་འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མ་རྙེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་དེ་རྙེད་པ་དང་ས་འཕོས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དག་གི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①sarveṣām
③ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།།
①evam tarhi sas eva doṣas
㈢འོ་ན་ནི་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །
①punar sas eva parihāras
㈢ལན་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤evaṃ tarhi sa eva parihāraḥ /
㈠若爾，如前難過失更至，亦如前救。
㈡若爾，此應同前有難。此難復應如前通釋。
★0◤yatnastarhi vyarthaḥ / [066|18-]
◤yatnastarhi vyarthaḥ ?
㈠若爾立文句之功，此復何用。
㈡若爾重說，唐捐其功。
★0◤evaṃ tu sādhu yathā sautrāntikānām / kathaṃ ca sautrāntikānām / [066|19]
◤evaṃ tu sādhu yathā sautrāntikānām /
㈠若立如此，則為最勝。如經部師所說。
㈡如經部師，所說為善。
①yatnas tarhi vyarthas evam tu sādhu yathā sautra antikānām
㈢འོ་ན་ནི་འབད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①katham ca sautra antikānām
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། འཕགས་པའི་ཆོས་{73b}རྣམས་མ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུད་〖PN+དེ།〗ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །
◤kathaṃ ca sautrāntikānām ?
㈠經部執云何。
㈡經部所說，其義云何。
★0◤“anutpannāryadharmasantatiḥ pṛthagjanatvami”ti / [066|20]
◤“anutpannāryadharmā santatiḥ pṛthagjanatvam” iti /
㈠若未曾起聖法相續，名凡夫性。
㈡謂曾未生，聖法相續，分位差別，名異生性。
★◤atheyamaprāptiḥ kathaṃ vihīyate / yasya yā dharmasya prāptirasau[066|21]
♂atheyamaprāptiḥ kathaṃ vihīyate /
◤atheyamaprāptiḥ kathaṃ vihīyate ?
㈠復次此非至云何滅。
㈡如是非得，何時當捨。
①anutpanna ārya dharma santatis pṛthagjana tvam iti atha iyam aprāptis katham vihīyate
③འཕགས་པའི་ཆོས་ ****[@73b]**** ་རྣམས་མ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུད་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ་།། ཡང་མ་ཐོབ་པ་འདི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
①yasya yā dharmasya prāptis asau
③ཆོས་གང་གི་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་།
◤yasya yā dharmasya prāptirasau
㈠是法是非至得。
㈡此法非得，得此法時，或轉易地，捨此非得。
◤tatprāptibhūsañcārād vihīyate // 40 //
㈠〔偈曰〕：【由至度餘地則捨】。
★◤ 【tatprāptibhusaṃcārād vihīyate // VAkK_2.40 //】[066|22]
♂yasya yā dharmasya prāptirasau tatprāptibhūsaṃcārād vihīyate //40//
①tad prāpti bhusaṃcārāt vihīyate
③དེ་ཐོབ་དང་། ས་འཕོས་ནས་ནི་རྣམ་ཉམས་འགྱུར་།།
㈢ཡང་མ་ཐོབ་པ་འདི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཆོས་གང་གི་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ཐོབ་དང་། ས་འཕོས་ནས་ནི་རྣམ་〖Nརྣམས།〗ཉམས་འགྱུར། །རེ་ཞིག་འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མ་རྙེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་དེ་རྙེད་པ་དང་ས་འཕོས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དག་གི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◤yathā tāvadāryamārgasyālābhaḥ pṛthagjanatvam,
㈠釋曰：如非至得聖道名凡夫性。
㈡如聖道非得，【說名異生性】〖41_2_c〗。
★◤yathā tāvadāryamārgasyālābhaḥ pṛthagjanatvaṃ tasya lābhāttadvihīyate bhūmisaṃcārācca / [066|23-]
♂[ 24a. 4A. V ] yathā tāvadāryamārgasyālābhaḥ pṛthagjanatvaṃ tasya lābhāttadvihīyate bhūmisaṃcārācca /
①yathā tāvat ārya mārgasya alābhas pṛthagjana tvam tasya lābhāt tat vihīyate bhūmi saṃcārāt ca
③རེ་ཞིག་འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མ་རྙེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་དེ་རྙེད་པ་དང་ས་འཕོས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤tasya lābhāt tadvihīyate,
㈠由至得聖道，即捨凡夫性。
㈡得此聖道時。
◤bhūmisañcārācca /
㈠或由度餘地。
㈡或易地便捨。
★0◤evamanyeṣāmapi yojyam / [066|24]
◤evamanyeṣāmapi yojyam / ‘vihīyate’ iti /
㈠所餘諸法非至，應如此思。
㈡餘法非得，類此應思。
①evam anyeṣām api yojyam
③གཞན་དག་གི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
◤tasyā aprāpteraprāptirutpadyate, prāptiś chidyate /
㈠非至非至若生起。非至至若斷。
㈡若非得得斷，非得非得生。
★0◤vihīyata iti tasyā aprāpteraprāptirutpadyate prāptiśchidyate / [066|24-]
①vihīyate iti tasyās aprāptes aprāptis utpadyate prāptis chidyate
㈢རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཐོབ་པ་དེ〖PNདེའི།〗་མ་ཐོབ་པ་སྐྱེ་ཞིང་ཐོབ་པ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ punaraprāptiprāptyorapi prāptyaprāptī bhavataḥ / [066|25-]
◤kiṃ punaraprāptiprāptyorapi prāptyaprāptī bhavataḥ ?
㈠說捨非至，非至及至，為更有至非至不。
㈡如是名為，捨於非得，得與非得。豈復有餘得與非得。
①kim punar aprāpti prāptyos api prāpti aprāptī bhavatas
③ཅི་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པ་དག་གི་ཡང་ཐོབ་པ་དང་། མ་ཐོབ་པ་ཡོད་དམ། སྨྲས་པ་།
㈢ཅི་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པ་དག་གི་ཡང་ཐོབ་པ་དང་། མ་ཐོབ་པ་ཡོད་དམ། སྨྲས་པ། གཉི་གའི་ཡང་གཉི་ག་ཡོད་དོ། །
★★◤ubhayorapyubhayaṃ bhavtītyāhuḥ / [066|26]
♂ubhayorapyubhayaṃ bhavatītyāhuḥ /
◤ubhayorapyubhayaṃ bhavatītyāhuḥ /
㈠此二各各有二。
㈡應言此二，各復有餘，得及非得。
🈪569རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཐོབ་པ་དེ་མ་ཐོབ་པ་སྐྱེ་ཞིང་ཐོབ་པ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཅི་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པ་དག་གི་ཡང་ཐོབ་པ་དང་། མ་ཐོབ་པ་ཡོད་དམ། སྨྲས་པ། གཉི་གའི་ཡང་གཉི་ག་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པ་གསུམ་སྐྱེ་སྟེ། ཆོས་དེ་དང་། དེའི་ཐོབ་པ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཆོས་དེ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①ubhayos api ubhayam bhavti iti āhus
③གཉི་གའི་ཡང་གཉི་ག་ཡོད་དོ་།།
★◤nanu caivamanavasthā prasaṅgaḥ praptīnām / [066|26-]
♂nanu caivamanavasthāprasaṅgaḥ prāptīnām /
◤nanu caivamanavasthāprasaṅgaḥ prāptīnām ?
㈠若爾於至非至，有無窮過失。
㈡若爾豈不有無窮過。
①nanu ca evam anavasthā prasaṅgas praptīnām
③དེ་ལྟ་ན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐུག་〖PNཐུགས།〗པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་〖Nབ།〗མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤nānavasthāprasaṅgaḥ / parasparasamanvāgamāt / [066|27]
♂nānavasthāprasaṅgaḥ{7. MS. nānā ...|} / ♂parasparasamanvāgamāt /
◤nānavasthāprasaṅgaḥ;
㈠無無窮過失。
㈡無無窮過。
①na anavasthā prasaṅgas paraspara samanvāgamāt
③ཕན་ཚུན་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།།
◤parasparasamanvāgamāt /
㈠更互相應故。
㈡許得展轉，更相成故。
★◤ātmanā tṛtīyo hi dharma utpadyate / [066|27-067|01]
♂ātmanā @067 tṛtīyo hi dharma utpadyate /
◤ātmanā tṛtīyo hi dharma utpadyate /
㈠法若生，以自體為第三生。
㈡以法生時，并其自體，三法俱起。
①ātmanā tṛtīyas hi dharmas utpadyate
③ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པ་གསུམ་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པ་གསུམ་སྐྱེ་སྟེ། ཆོས་དེ་དང་། དེའི་ཐོབ་པ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པའོ། །
★0◤sa ca dharmastasya prāptiḥ prāptiprāptiśca / [067|01]
◤sa ca dharmaḥ,
㈠第一本法。
㈡第一本法。
①sa ca dharmas tasya prāptis prāpti prāptis ca
③ཆོས་དེ་དང་། དེའི་ཐོབ་པ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པའོ་།།
◤tasya prāptiḥ,
㈠第二本法至得。
㈡第二法得。
◤prāptiprāptiś ca /
㈠第三至得至得。
㈡第三得得。
★0◤tatra prāptyutpādāttena dharmeṇa samanvāgato bhavati prāptiprāptyā ca / [067|01-]
◤tatra prāptyutpādāt tena dharmeṇa samanvāgato bhavati, prāptiprāptyā ca /
㈠此中由至得生相續，與本法相應。及與至得至得相應。
㈡謂相續中，法得起故，成就本法。及與得得。
①tatra prāpti utpādāt tena dharmeṇa samanvāgatas bhavati prāpti prāptyā ca
③དེ་ལ་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཆོས་དེ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལ་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཆོས་དེ་དང་། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ། ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤prāptiprāptyutpādāt punaḥ prāptyaiva samanvāgato bhavatyato nānavsthā / [067|02-]
♂prāptiprāptyutpādāt{1. Y. ..tpatteḥ |} punaḥ prāptyaiva{2. MS. prāptaiva |} samanvāgato bhavatyato nānavasthā /
◤prāptiprāptyutpatteḥ punaḥ prāptyaiva samanvāgato bhavati, ato nānavasthā /
㈠由至得至得生相續，但與至得相應。
㈡得得起故，成就法得。是故此中無無窮過。
①prāpti prāpti utpādāt punar prāptyā eva samanvāgatas bhavati atas nānavsthā
③ཐོབ་པའི་ཐོབ་པ་སྐྱེས་པས་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤evaṃ ca kṛtva ātmanā tṛtīyasya dharmasya kuśalasya kliṣṭasya kliṣṭasya vā dvitīye kṣaṇe tisraḥ prāptayo jāyante / [067|03-]
♂evaṃ ca kṛtvā ātmanā tṛtīyasya dharmasya kuśalasya kliṣṭasya vā{3. Y. ca |} dvitīye kṣaṇe tisraḥ prāptayo jāyante /
◤evaṃ ca kṛtvā ātmanā tṛtīyasya dharmasya kuśalasya kliṣṭasya ca dvitīye kṣaṇe tisraḥ prāptayo jāyante,
㈠若作如此，是本法以自體為第三。若善若染污。於第二剎那有三至得生。
㈡如是若善，若染污法，一一自體，初生起時，并其自體，三法俱起。
①evam ca kṛtvas ātmanā tṛtīyasya dharmasya kuśalasya kliṣṭasya kliṣṭasya vā dvitīye kṣaṇe tisras prāptayas jāyante
③དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་དགེ་བའང་རུང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་རུང་ཆོས་བདག་གཉིད་གཏོགས་པར་གསུམ་གྱི་ཐོབ་པ་གསུམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་དགེ་བའང་རུང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་རུང་ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པར་གསུམ་གྱི་ཐོབ་པ་གསུམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗རྗེས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཡང་གསུམ་ཡིན་པས་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
★◤tāsāṃ ca punastisro 'nuprāptaya iti ṣaḍ bhavanti / [067|04-]
♂tāsāṃ ca punastisro 'nuprāptaya{4. Y. adds udbhavanti |} iti ṣaḍ bhavanti /
◤tāsāṃ ca punastisro 'nuprāptaya udbhavanti iti ṣaḍ bhavanti /
㈠復有三同隨至得俱生，合成六。
㈡第二剎那，六法俱起。謂三法得，及三得得。
🈪570དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་དགེ་བའང་རུང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་རུང་ཆོས་བདག་གཉིད་གཏོགས་པར་གསུམ་གྱི་ཐོབ་པ་གསུམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་གི་རྗེས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཡང་གསུམ་ཡིན་པས་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ལ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སྐྱེས་པའི་རྫས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དགུ་པོ་རྗེས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དང་བཅས་པས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཐོབ་པ་རྣམས་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་འགྲེས་ཀྱིས་བསྐྱེད་ན་སྲོག་ཆགས་གཅིག་ལ་ཡང་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་དགེ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་མཚུངས་པར་ལན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བར་བཅས་པ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའ་ཡས་པ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་རྒྱུད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་རྫས་མཐའ་ཡས་པ་ཅན་དག་འབྱུང་ངོ་། །
①tāsām ca punar tisras nu prāptayas iti ṣaṭ bhavanti
③དེ་དག་གི་རྗེས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཡང་གསུམ་ཡིན་པས་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ་།།
★◤tṛtīye kṣaṇe prathamadvitīyakṣaṇotpannānāṃ dravyāṇāṃ nava prāptayaḥ sārdhamanuprāptibhirityaṣṭādāśa bhavanti / [067|05-]
♂tṛtīye kṣaṇe prathamadvitīyakṣaṇotpannānāṃ dravyāṇāṃ nava prāptayaḥ sārdhamanuprāptibhirityaṣṭādaśa bhavanti /
◤tṛtīye kṣaṇe prathamadvitīyakṣaṇotpannānāṃ dravyāṇāṃ nava prāptayaḥ sārdhamanuprāptibhiraṣṭādaśa bhavanti /
㈠於第三剎那第一第二剎那所生諸法，有九大至得。共同隨至得，成十八物。
㈡第三剎那，十八俱起。謂於第一第二剎那所生諸法，有九法得，及九得得。
①tṛtīye kṣaṇe prathama dvitīya kṣaṇa utpannānām dravyāṇām nava prāptayas sārdham anuprāptibhis iti aṣṭādāśa bhavanti
㈢སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ལ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་〖PN-མ།〗དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སྐྱེས་པའི་རྫས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དགུ་པོ་རྗེས་ཀྱི་ཐོབ་པ་དང་བཅས་པས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །
★◤evamuttarottaravāṛddhiprasaṇṅgenaitāḥ praptayo visarpantyaḥ sarveṣāmatītānāgatānāṃ kleśopakleśakṣaṇānāmupapattilābhikānāṃ ca kuśalakṣaṇānāṃ saṃprayoga sahabhuvāmanādyantasaṃsāraparyāpannānāmanantā ekasya prāṇinaḥ kṣaṇe kṣaṇe upajāyante ityanantadravyāḥ pratisantānamātmabhāvakṣaṇāḥ sattvānāṃ bhavanti / [067|06-]
♂evamuttarottaravṛddhiprasaṅgenaitāḥ prāptayo visarpantyaḥ sarveṣāmatītānāgatānāṃ kleśopakleśakṣaṇānāmupapatti- lābhikānāṃ ca kuśalakṣaṇānāṃ saṃprayoga{5. Y. sasaṃprayoga |}sahabhuvāmanādyantasaṃsāraparyāpannānāmanantā ekasya prāṇinaḥ kṣaṇe kṣaṇe upajāyante i-[ 24b. 4B.V ]tyanantadravyāḥ pratisantānamātmabhāvakṣaṇāḥ sattvānāṃ bhavanti /
◤evamuttarottaravṛddhiprasaṅgenaitāḥ prāptayo visarpantyaḥ sarveṣāmatītānāgatānāṃ kleśopakleśakṣaṇānāmupapattilābhikānāṃ ca kuśalakṣaṇānāṃ sasamprayogasahabhuvāmanādyantasaṃsāraparyāpannānāmanantā ekasya prāṇinaḥ kṣaṇe kṣaṇe upajāyante ity anantadravyāḥ pratisantānamātmabhāvakṣaṇāḥ sattvānāṃ bhavanti /
①evamuttarottaravṛddhiprasaṅgenaitāḥ prāptayo visarpantyaḥ sarveṣāmatītānāgatānāṃ kleśa upakleśa kṣaṇānāmupapattilābhikānāṃ ca kuśalakṣaṇānāṃ sasamprayogasahabhuvām an-ādy-anta-saṃsāraparyāpannānāmanantā ekasya prāṇinaḥ kṣaṇe kṣaṇe upajāyante ity anantadravyāḥ pratisantānamātmabhāvakṣaṇāḥ sattvānāṃ bhavanti |
㈠如此後後增長生故。諸至得流，一切過去未來，大惑小惑剎那，一切生得善剎那，共相應及俱生法至得。無始無終輪轉生死眾生中，隨一眾生。剎那剎那，起成無邊物，隨一一諸眾生身。
㈡如是諸得，後後轉增。一切過去未來煩惱，及隨煩惱并生，得善剎那，剎那相應，俱有無始無終生死輪轉，有無邊得。且一有情，生死相續，剎那剎那，起無邊得。如是一切，有情相續，一一各別。
🈪571ཀྱེ་མ་འདི་ནི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཐོགས་པ་མེད་པས་འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་རྙེད་ཀྱི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྲོག་ཆགས་གཉིས་པའི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་གོ་སྐབས་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①evam uttarottara vāṛddhi prasaṇṅgena etās praptayas visarpantyas sarveṣām atīta anāgatānām kleśa upakleśa kṣaṇānām upapatti lābhikānām ca kuśa lakṣaṇānām saṃprayoga saha bhuvām anādi anta saṃsāra paryāpannānām anantā ekasya prāṇinas kṣaṇe kṣaṇe upajāyante iti ananta dravyās pratisantānam ātma bhā va kṣaṇās sattvānām bhavanti
㈢དེ་ལྟར་ཐོབ་པ་རྣམས་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་འགྲེས་ཀྱིས་བསྐྱེད་ན་སྲོག་ཆགས་གཅིག་ལ་ཡང་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་དགེ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བར་བཅས་པ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའ་ཡས་པ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་རྒྱུད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་རྫས་མཐའ་ཡས་པ་ཅན་དག་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤atyutsavo vatāyaṃ prāptīnāṃ varttate / [067|10]
♂atyutsavo batāyaṃ prāptīnāṃ varttate /
◤atyutsavo batāyaṃ prāptīnāṃ varttate /
㈠相續剎那亦如此。今諸至得，最大集會，希有生起。
㈡剎那剎那，無量無邊，諸得俱起。如是諸得，極多集會。
①ati utsavas vata ayam prāptīnām varttate
③ཀྱེ་མ་འདི་ནི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་ ****[@74a]**** *་།།
㈢ཀྱེ་མ་འདི་ནི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་{74a}། །ཞིག་སྟེ། དེ་〖PNསྟེས་ཏེ།〗ཐོགས་པ་མེད་པས་འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་རྙེད་ཀྱི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྲོག་ཆགས་གཉིས་པའི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་གོ་སྐབས་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤kevalaṃ tu apratighātinyo yato 'vakāśamākāśe labhante / [067|11]
♂kevalaṃ tu apratighātinyo{6. Y. kevalaṃ na pratighātinyo |} yato 'vakāśamākāśe{7. Y. omits ākāśe |} labhante /
◤kevalaṃ na pratighātinyaḥ;
㈠唯有一德，謂不相礙。
㈡無對礙故。
①kevalam tu apratighātinyas yatas avakāśam ākāśe labhante
③ཞིག་སྟེ་;་དེ་ཐོགས་པ་མེད་པས་འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་རྙེད་ཀྱི་།
◤yato 'vakāśaṃ labhante /
㈠故得處所。
㈡互相容受。
★◤itarathā hyākāśe 'pyava kāśo na syāt dvitīyasya prāṇinaḥ // [067|11-]
♂itarathā hyākāśe 'pyavakāśo na syāt dvitīyasya prāṇinaḥ //
◤itarathā hyākāśe 'pyavakāśo na syād dvitīyasya prāṇinaḥ // 40 //
㈠若不爾，於一人虛空亦非其器，何況第二。
㈡若不爾者，一有情得，虛空不容。況第二等。【卷第四(終)】如是已辯得非得相.
◤atha keyaṃ sabhāgatā ?
①atha kā iyaṃ sabhāgatā ?
㈠何法名同分。
㈡同分者何.
🈪572ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན།
★0◤atha keyaṃ sabhāgatā / [067|13]
①itarathās hi ākāśe pyava kāśas na syāt dvitīyasya prāṇinas atha kā iyam sabhā gatā
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྲོག་ཆགས་གཉིས་པའི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་གོ་སྐབས་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་།། ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། སྐལ་མཉམ་སེམས་ཅན་འདྲ་བའོ། །
◤sabhāgatā sattvasāmyam,
㈠〔偈曰〕：【同分眾生等】。
㈡頌曰。【同分有情等】〖42_2_a〗
🈪སྐལ་མཉམ་སེམས་ཅན་འདྲ་བའོ། །
★◤ 【sabhāgatā sattvasāmyaṃ 】[067|14]
♂sabhāgatā sattvasāmyaṃ sabhāgatā nāma dravyam /
①sabhā gatā sattva sāmyam
③སྐལ་མཉམ་སེམས་ཅན་འདྲ་བའོ་།།
◤sabhāgatā nāma dravyam,
㈠釋曰：有物名同分。
㈡論曰：有別實物，名為同分。
🈪སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་རྫས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ།
★◤sabhāgatā nāma dravyam / sattvānāṃ sākṛśyaṃ nikāyasa bhāga ityasyāḥ śāstre saṃjñā / [067|15]
♂sattvānāṃ sādṛśyaṃ nikāyasabhāga ityasyāḥ śāstre saṃjñā{8. D. ityasya śāstrasaṃjñā |} /
①sabhā gatā nāma dravyam
③སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་རྫས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་རྫས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་འདིའི་མིང་རིས་མཐུན་པ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
①sattvānām sa akṛśyam nikāyasa bhāgas iti asyās śāstre saṃjñā
③བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་འདིའི་མིང་རིས་མཐུན་པ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
◤sattvānāṃ sādṛśyam /
㈠謂眾生等類。
㈡謂諸有情，展轉類等。
◤‘nikāyasabhāgaḥ’ ity asyāḥ śāstre saṃjñā /
㈠於阿毘達磨藏說此：名謂聚同分。
㈡本論說此，名眾同分。
🈪བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་འདིའི་མིང་རིས་མཐུན་པ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤sā punarabhinnā bhinnā ca / abhinnā sarvasattvānāṃ sattvasabhāgatā / [067|16]
♂sā punarabhinnā bhinnā ca / abhinnā sarvasattvānāṃ{9. D. sarvasattvasattvānāṃ |} sattvasabhāgatā /
◤sā punar abhinnā bhinnā ca /
㈠此有不異異。
㈡此復二種：一無差別，二有差別。
🈪573དེ་ཡང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཐ་དད་པ་སྟེ།
◤abhinnā sarvasatttvānāṃ sattvasabhāgatā;
①abhinnā sarva-satttvānāṃ sattva-sabhāgatā;
㈠不異，謂一切眾生與眾生同分，隨一眾生同分。
㈡無差別者，謂諸有情，有情同分。
🈪ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ།
①sā punar abhinnā bhinnā ca
③དེ་ཡང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཐ་དད་པ་སྟེ་།
㈢དེ་ཡང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཐ་དད་པ་སྟེ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①abhinnā sarva sattvānām sattva sabhā gatā
③ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་།
◤pratisattvaṃ sarveṣu bhāvāt /
①prati-sattvaṃ sarveṣu bhāvāt|
㈠於一切眾生悉有故。
㈡一切有情，各等有故。
🈪ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤pratisattvaṃ sarveṣu bhāvāt / [067|16-]
①pratisattvam sarveṣu bhāvāt
③ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
0◤bhinnā punasteṣāmeva sattvānāṃ dhātubhūmigatiyonijātistrīpuruṣopāsakabhikṣuśaikṣā-{10. MS. śekṣā |}śaikṣyā{ S. śaikṣā |}dibhedena pratiniyatā [067|17-]
㈠異謂是一切眾生同分。由界地道，雜生男女，優婆塞比丘，有學無學等差別。各不相應故。
㈡有差別者，謂諸有情，界地趣生，種姓男女，近事苾芻，學無學等，各別同分。一類有情，各等有故，
①bhinnā punar teṣām eva sattvānām dhātu -bhūmi -gati -yoni -jāti -strī -puruṣa -upāsaka -bhikṣu -śaikṣa -aśaikṣa-ādi-bhedena pratiniyatā dharma-sabhāgatā
㈢ཐ་དད་པ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ཁམས་དང་ས་དང་འགྲོ་བ་དང་། སྐྱེ་གནས་དང་། རིགས་དང་། ཕོ་དང་། མོ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་སློང་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ་སོར་ངེས་པའོ། །
0◤dharmasabhāgatā / punaḥ skandhāyatanadhātutaḥ /
㈠亦有法同分。由陰入界等故，不異如前。
㈡復有法同分。謂隨蘊處界。
㈢ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སོ། །
◤yadi sattvasabhāgatā dravyamaviśiṣṭaṃ na syāt,
㈠若無聚同分，非別有實物。
㈡若無實物，無差別相，名同分者。
🈪གལ་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཞིག་མེད་ན་ཕན་ཚུན་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་བློ་འཇུག་པ་དང་། འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་བློ་དང་འདོགས་པ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །
◤anyonyaviśeṣabhinneṣu ‘sattvaḥ sattvaḥ’ ityabhedena buddhirna syāt, prajñaptiś ca /
㈠於眾生由種種別類，更互不同。此亦眾生，彼亦眾生。如此同智，及同言說，不應得成。
㈡展轉差別，諸有情中。有情有情，等無差別。覺及施設，不應得有。
★◤yadi satvasabhāgatā dravyamaviśiṣtaṃ na syāt anyonyaviśeṣabhinneṣu sattveṣu sattvasttva ityabhedena buddhirna syāt prajñaptiśca / [067|18-]
♂yadi sattvasabhāgatā{11. Y. sattvabhāgatā |} dravyamaviśiṣṭaṃ na syāt anyonyaviśeṣabhinneṣu sattveṣu sattvasattva ityabhedena buddhirna syāt prajñaptiśca /
①punar skndha āyatana dhātutas yadi satva sabhā gatā dravyam aviśiṣtam na syāt anyonya viśeṣa bhinneṣu sattveṣu sattva s ttvas iti abhedena buddhiprajñaptis ca
③གལ་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཞིག་མེད་ན་ཕན་ཚུན་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་བློ་འཇུག་པ་དང་། འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་།
★◤evaṃ skandhādi buddhiprajñaptayyo 'pi yojyāḥ / [067|20-]
♂evaṃ skandhādi{12. Y. one reading was dhātvādi |} buddhiprajñaptayo 'pi yojyāḥ /
◤evaṃ skandhādibuddhiprajñaptayo 'pi yojyāḥ /
㈠陰等同智，及同言說亦爾。
㈡如是蘊等，等無差別，覺及施設，如理應知。
①evam skandha ādi buddhi prajñaptayyas api yojyās
③ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་བློ་དང་འདོགས་པ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱའོ་།།
㈢གལ་ཏེ་སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཞིག་མེད་ན་ཕན་ཚུན་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སེམས་ཅན་〖PN+སེམས་ཅན།〗ཞེས་བྱ་བའི་བློ་འཇུག་པ་དང་། འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་བློ་དང་འདོགས་པ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བར་བྱའོ། །
◤syāccyaveta, upapadyeta,
㈠有退亦生。
㈡頗有死生。
◤na ca sattvasabhāgatāṃ vijahyāt, na ca pratilabheta ——
㈠不捨聚同分。不得同分。
㈡不捨不得，有情同分。
★★◤syāccyavetopapadyeta na ca sattvasabhāgatāṃ vijahyānna ca pratilabheteti / [067|21]
♂syāccyavetopapadyeta na ca sattvasabhāgatāṃ{13. D. sattvasvabhāgatāṃ |} vijahyānna ca pratilabheteti /
①syāt cyaveta upapadyeta na ca sattva sabhā gatām vijahyāt na ca pratilabheta iti
③འཆི་འཕོ་བར་ཡང་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བར་ཡང་འགྱུར་ལ། སེམས་ཅན་གྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་འདོར་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཐོབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢འཆི་འཕོ་བར་ཡང་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བར་ཡང་འགྱུར་ལ། སེམས་ཅན་གྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་འདོར་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཐོབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་གང་ནས་འཆི་འཕོ་བ་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ནའོ། །
◤iti catuṣkoṭikaḥ /
㈠不立此，成四句。
㈡應作四句。
◤prathamā koṭiḥ —— yataś cyavate tatraivopapadyamānaḥ /
㈠第一句者，從此退於中更受生。
㈡第一句者，謂是處死，還生是處。
★◤catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭiḥ yataścyavate tatraivopapadyamānaḥ / [067|22]
♂catuṣkoṭikaḥ / prathamā koṭiḥ yataścyavate tatraivopapadyamānaḥ{14. MS. ...māṇaḥ |} /
①catuṣkoṭikas
③མུ་བཞི་སྟེ་།
①prathamā koṭis yatas cyavate tatra eva upapadyamānas
③མུ་དང་པོ་ནི་གང་ནས་འཆི་འཕོ་བ་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ནའོ་།།
◤dvitīyā —— niyāmamavakrāman sa hi pṛthagjanasabhāgatāṃ vijahyād{Y. vijahāti / }
①dvitīyā —— niyāmamavakrāman sa hi pṛthagjanasabhāgatāṃ vijihāti,
㈠第二句者，入正定聚。何以故。此人捨凡夫聚同分。
㈡第二句者，謂入正性離生位時。捨異生同分。
◤āryasabhāgatāṃ pratilabhate /
㈠得聖人聚同分。
㈡得聖者同分。
★◤dvitīyā niyāmamavkrāman / [067|22-]
♂dvitīyā niyāmamavakrāman /
①dvitīyā niyāmam avkrāman
㈢གཉིས་པ་ནི་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པ་ན་སྟེ།
★★◤sa hi pṛthagjanasabhāgatāṃ vijahyād āryasabhāgatāṃ pratilabhate / [067|23]
♂sa hi pṛthagjanasabhāgatāṃ vijahyād{15. Y. vijahāti |} āryasabhāgatāṃ pratilabhate /
①sa hi pṛthagjana sabhā gatām vijahyāt āri asabhā ga tām pratilabhate
㈢དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་འདོར་ཞིང་། འཕགས་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་འཐོབ་བོ། །
0◤tṛtīyā gatisaṃcārāt /
①tṛtīyā —— gati-saṃcārāt
㈠第三句者，由度餘道。
㈡第三句者，謂是趣死生餘趣等。
㈢གསུམ་པ་ནི་འགྲོ་བ་〖PNབའི།〗འཕོ་བ་ལས་སོ། །
★0◤caturthyetānākārān sthāpayitvā / [067|24]
◤caturthy —— etān ākārān sthāpayitvā /
①caturthī —— etān ākārān sthāpayitvā|
㈠第四句者，除前三句。
㈡第四句者，謂除前相。
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★★◤yadi pṛthagjanasabhāgatā nāma dravyamasti kiṃ punaḥ pṛthagjanatvena / [067|25]
♂yadi pṛ.-[ 25a 4A. VI ]thagjanasabhāgatā nāma dravyamasti kiṃ punaḥ pṛthagjanatvena /
◤yadi pṛthagjanasabhāgatā nāma dravyamasti,
㈠若有實物，名凡夫同分。
㈡若別有實物，名異生同分。
①yadi pṛthagjana sabhā gatā nāma dravyam asti kim punar pṛthagjana tvena
㈢གལ་ཏེ་སོ་སོའི་〖PNསོ།〗སྐྱེ་བོའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་རྫས་ཤིག་ཡོད་ན་གོ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ།
◤kiṃ punaḥ pṛthagjanatvena /
㈠何用別立凡夫性。
㈡何用別立異生性耶。
★★◤nahi manuṣyasabhāgatāyā anyanmanuṣyatvaṃ kalpyete / [067|26]
♂nahi manuṣyasabhāgatāyā anyanmanuṣyatvaṃ kalpyate /
◤nahi manuṣyasabhāgatāyā anyat manuṣyatvaṃ kalpyate /
㈠何以故。若離人同分，無別人性可分別。
㈡非異人同分別，有人性故。
①na hi manuṣya sabhā gatāyās anyat manuṣya tvam kalpyete
㈢མིའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ལས་ནི་མི་ཉིད་གུད་ན་བརྟག་ཏུ་མེད་དོ། །
◤naiva ca lokaḥ sabhāgatāṃ paśyati;
㈠復次世間，亦不曾見有人同分法。
㈡又非世間，現見同分。
🈪575འཇིག་རྟེན་གྱིས་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་མཐོང་པ་ཉིད་ལ། འདི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་མོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཐ་མི་དད་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །
◤arūpiṇītvāt /
㈠以無色故。
㈡以非色故。
◤nacaināṃ prajñayā paricchinatti,
㈠智慧亦不能分別。
㈡亦非覺慧所能了別。
🈪དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱེད། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དེ། །
◤pratipadyate ca sattvānāṃ jātyabhedamiti satyā api tasyāḥ kathaṃ tatra vyāpāraḥ /
㈠眾生生類不異，但許如此，眾生同分。若實有，於中何所能作。
㈡無別用故。世雖不了，有情同分。而於有情，謂無差別。故設有體，亦何所用。
★◤naiva ca lokaḥ sabhāgatāṃ paśyatyarūpiṇītvāt nacaināṃ prajñayā paricchinatti pratipadyate ca satvānāṃ jātyabhedamiti satyā api tasyāḥ kathaṃ tatra vyāpāraḥ / [067|26-068|02]
♂naiva ca lokaḥ sabhāgatāṃ paśyatyarūpiṇītvāt @068 nacaināṃ prajñayā paricchinatti pratipadyate ca sattvānāṃ jātyabhedamiti satyā api tasyāḥ kathaṃ tatra vyāpāraḥ /
①na eva ca lokas sabhā gatām paśyati arūpiṇī tvāt naca enām prajñayā paricchinatti pratipadyate ca satvānām jātyabhedam iti satyās api tasyās tatra vyāpāras
③འཇིག་རྟེན་གྱིས་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་མཐོང་བ་ཉིད་ལ། འདི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་མོད་ཀྱི། ****[@74b]**** ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཐ་མི་དད་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་།། དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱེད་།
㈢འཇིག་རྟེན་གྱིས་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་མཐོང་པ་ཉིད་ལ། འདི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་མོད་ཀྱི།{74b}སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཐ་མི་དད་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །
◤api ca —— asattvasabhāgatāpi kiṃ neṣyate /
㈠復次云何，不許非眾生有同分。
㈡又何因，不許有無情同分。
★★◤apicāsattvasabhāgatā 'pi kiṃ neṣyate / [068|02]
♂apicāsattvasabhāgatā'pi{1. MS. prabhāgatāpi |} kiṃ neṣyate /
①apicā sattva sabhā gatā api kim na iṣyate
③གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དེ་།།
◤sāliyavamudgamāṣāmrapanasalohakāñcanādīnāṃ svajātisādṛśyāt,
①sāli yava mudga māṣa amra panasa loha kāñcana ādīnām svajātisādṛśyāt,
㈠如舍利穀麥豆.波那婆.菴羅.鐵金等，自性類等故。
㈡諸穀麥豆.金鐵.菴羅.半娜娑[婆]等，亦有自類互相似故。
🈪སཱ་ལུ་དང་། ནས་དང་། མོན་སྲན་སྡེའུ་དང་། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང་། ཨ་མྲ་དང་། ཤིང་པ་ནས་དང་། ལྕགས་དང་། གསེར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་གི་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tāsāṃ ca sabhāgatānāmanyonyabhinnānāṃ kathamabhedena sabhāgatā prajñaptiḥ kriyate,
㈠如此等同分，更互有異。云何可說不異同分。
㈡又諸同分，展轉差別。如何於彼，更無同分，而起無別覺施設耶。
🈪576སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད། དེ་ལྟ་ན་ནི་བྱེ་བྲག་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་པ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་སྤྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡོད་དེ།
★◤śāliyavamudgamāsāmrapanasalohakāñcanādīnāṃ svajātisādṛśyāt tāsāṃ ca sabhāgatānāmanyonyabhinnānāṃ kathamabhedena sabhāgatā prajñaptiḥ kriyate / [068|03-]
♂śāliyavamudgamāṣāmrapanasalohakāñcanādīnāṃ svajātisādṛśyāt tāsāṃ ca sabhāgatānāmanyonyabhinnānāṃ kathamabhedena sabhāgatā prajñaptiḥ kriyate /
①śāli yavam udgama asa āmra panasa loha kāñcana ādīnām sva jāti sādṛśyāt tāsām ca sabhā gatānām anyonya bhinnānām katham abhedena sabhā gatā prajñaptis
③སཱ་ལུ་དང་། ནས་དང་། མོན་སྲན་སྡེའུ་དང་། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང་། ཨ་མྲ་དང་། ཤིང་པ་ནས་དང་། ལྕགས་དང་། གསེར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་གི་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད་།
㈢དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱེད། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དེ། །སཱ་〖PNས།〗ལུ་དང་། ནས་དང་། མོན་སྲན་སྡེའུ་དང་། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང་། ཨ་མྲ་དང་། ཤིང་པ་ནས་དང་། ལྕགས་དང་། གསེར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་གི་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤vaiśeṣikāścaivaṃ dyotitā bhavanti / [068|04-]
◤vaiśeṣikāś caivaṃ dyotitā bhavanti /
㈠若爾，鞞世師外道，由此執得顯成。
㈡又應顯成，勝論所執。
★0◤teṣāmapi hyeṣa siddhāntaḥ / [068|05]
◤teṣāmapi hyeṣa siddhāntaḥ ——
㈠何以故。此執即是鞞世師悉檀。
㈡彼宗執有，總同句義。於一切法，總同言智，由此發生。
①vaiśeṣikās ca evam dyotitās bhavanti teṣām api hi eṣa siddhāntas
③དེ་ལྟ་ན་ནི་བྱེ་བྲག་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་པ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ་;་དེ་དག་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་སྤྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡོད་དེ་།
◤‘sāmānyapadārtho nāmāsti,
㈠彼立六句義中，此執是同異句義。
㈡彼復執有，同異句義。
◤yataḥ samānapratyayotpattiratulyaprakāreṣvapi’ iti /
㈠由此法於不同物中生起同智，說名同異。毘婆沙師說。
㈡於異品類，同異言智，由此發生。毘婆沙師作如是說。
🈪དེས་ན་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་པ་མཚུངས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གཅིག་ཡིན་ཡང་དུ་མ་ལ་འཇུག་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །
★0◤sāmānyapadārtho nāmāsti yataḥ samānapratyayotpattiratulyaprakāreṣvapīti / [068|05-]
①sāmānya padārthas nāma asti yatas samāna pratyaya utpattis atulya prakāreṣu api iti
③དེས་ན་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་པ་མཚུངས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྐལ་པ་མཉམ་པ་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད། དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་ནི་བྱེ་བྲག་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་སྤྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེས་ན་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་པ་མཚུངས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★0◤ayaṃ tu teṣāṃ viśeṣaḥ / [068|06]
◤ayaṃ tu teṣāṃ viśeṣaḥ ——
㈠彼執有異。
㈡彼執與此義類不同。
★0◤sa eko 'pyanekasmin varttate yadi dyotitā yadi na dyotitā / [068|06-]
◤sa eko 'pyanekasmin varttate yadi dyotitāḥ, yadi na dyotitāḥ /
㈠彼謂同異，唯是一物遍在多物。眾生同分，則不爾。若顯成，若不顯成。
㈡以說一物，於多轉故。又縱於彼，若顯不顯。
🈪577བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེག་གལ་ཏེ་གསལ་བར་བྱས་ཀྱང་རུང་། གལ་ཏེ་གསལ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ།
①ayam tu teṣām viśeṣas sas ekas apyanekasmin varttate yadi dyotitā yadi na dyotitā
㈢དེ་དག་གཅིག་ཡིན་ཡང་དུ་མ་ལ་འཇུག་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །
◤astyeṣā tu sabhāgatā;
㈠實有同分。
㈡然此同分，必有實物。
◤sūtre vacanād —— iti vaibhāṣikāḥ /
㈠由經所證。
㈡契經說故。
🈪མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྒྱ་ལ་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་འོང་ན་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤astyeṣā tu sabhāgatā sūtre vacanāditi vaibhāṣikāḥ / [068|07-]
♂astyeṣā{2. MS. drops ṣā |} tu sabhāgatā sūtre vacanāditi vaibhāṣikāḥ /
①asti eṣā tu sabhā gatā sūtre vacanāt iti vaibhāṣikās
③ནོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གལ་ཏེ་གསལ་བར་བྱས་ཀྱང་རུང་། གལ་ཏེ་གསལ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གལ་ཏེ་གསལ་བར་བྱས་ཀྱང་རུང་། གལ་ཏེ་གསལ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྒྱ་ལ་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་འོང་ན་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤uktaṃ hi bhagavatā ——
㈠佛世尊說。
㈡如世尊言。
◤“sa ceditthantvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatām” iti /
㈠若此人還成此類，謂於人聚，同分實有。
㈡若還來此，得人同分，乃至廣說。
★◤ustaṃ hi bhagavatā “sa ceditthantvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāmi”ti / [068|08-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “sa ceditthaṃtvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāmi”ti /
①ustam hi bhagavatā sa ced itthantvam āgacchati manuṣyāṇām sabhā gatām iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྒྱ་ལ་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་འོང་ན་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤uktametat,
㈠如此說。
㈡雖有是說。
◤na tūktaṃ dravyāntaramiti ?
㈠非說別有物。
㈡而不說言，別有實物，名為同分。
★0◤uktametannatūktaṃ dravyāntaramiti / kā tarhi sā / [068|09]
①uktam etat natu uktam dravya antaram iti
㈢དེ་སྐད་གསུངས་མོད་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་སོ། །
①kā tarhi sā
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། གང་དག་ལ་མི་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་འདུ་བྱེད་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། སཱ་〖PNས།〗ལུ་ལ་སོགས་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་འདྲའོ། །
◤kā tarhi sā ?
㈠若爾此經所顯同分是何法。
㈡若爾所說，同分是何。
★0◤ta eva hi tathābhūtāḥ saṃskārā yeṣu manuṣyādiprajñaptiḥ śālyādiṣu sabhāgatāvat / [068|09-]
◤ta eva hi tathābhūtāḥ saṃskārā yeṣu manuṣyādiprajñaptiḥ śalyādiṣu sabhāgatāvat /
㈠是有為法。如此生起，於中假說人天等。如說舍利穀等同分。
㈡即如是類，諸行生時。於中假立人同分等。如諸穀麥豆等同分。
①te eva hi tathābhūtās saṃskārās yeṣu manuṣya ādi prajñaptis śāli ādiṣu sabhā gatāvat
③གང་དག་ལ་མི་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་འདུ་བྱེད་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། སཱ་ལུ་ལ་སོགས་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤tattvetanna varṇayanti / [068|10-]
◤tattvetanna varṇayanti //
㈠如此義非毘婆沙師所讚許。
㈡此非善說，違我宗故。
🈪578དེ་སྐད་གསུངས་མོད་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་སོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། གང་དག་ལ་མི་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་འདུ་བྱེད་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། སཱ་ལུ་ལ་སོགས་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
①tat tu etat na varṇayanti
㈢དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
★0◤atha kimidamāsaṃjñikaṃ nāma / [068|12]
◤atha kimidamāsaṃjñikaṃ nāma ?
㈠何法名無想有。
㈡已辯同分，無想者何。
🈪ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན།
①atha kim idam āsaṃjñikam nāma
③ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་འདུ་ཤེས། །མེད་པར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །འགོག་པའོ། །
◤āsaṃjñikamasaṃjñiṣu /
㈠〔偈曰〕：【無想於彼天】。
㈡頌曰：【無想無想中】〖42_2_b〗，
🈪འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་འདུ་ཤེས། །མེད་པར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །འགོག་པའོ། །
★0◤ 【āsaṃjñikamasaṃjñiṣu /】[068|13]
①āsaṃjñikam asaṃjñiṣu
③འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་འདུ་ཤེས་།།
㈢འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ:སྐྱེ་བ་〖PNསྐྱེས་པ།〗དག་གི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ཀླུང་〖PNརླུང་།〗གི་ཆུ་འགོག་པ་བཞིན་དུ་འགོག་ཅིང་སྐྱེར་མི་སྟེར་བའོ། །
◤nirodhaś cittacaittānāṃ,
㈠【能滅心心法】。
㈡【心心所法滅_c 異熟居廣果】〖42_2_d〗。
★◤nirodhaścittacaittānāṃ[068|14]
①nirodhas citta caittānām
③མེད་པར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་།། འགོག་པའོ་།།
◤asaṃjñisattveṣu deveṣūpapannānāṃ yaś cittacaittānāṃ nirodhastadāsaṃjñikaṃ nāma dravyam /
㈠釋曰：於無想眾生，天中受生。有法能遮滅彼心及心法。此說名無想有。
㈡論曰：若生無想，有情天中，有法能令，心心所滅，名為無想。是實有物。
🈪འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་དག་གི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཡིན་ཏེ།
★◤asaṃjñisattveṣu devepūpapannānāṃ yaścittacaittānāṃ nirodhastadāsaṃjñikaṃnāma dravyaṃ yena cittacaittā anāgate 'dhvani kālāntaraṃ saṃnirudhyante notpattuṃ labhante / [068|15-]
♂nirodhaścittacaittānāṃ asaṃjñisattveṣu deveṣūpapannā-[ 25b. 4B. VI ]nāṃ yaścittacaittānāṃ nirodhastadāsaṃjñikaṃ nāma dravyaṃ yena cittacaittā anāgate 'dhvani kālāntaraṃ saṃnirudhyante notpattuṃ labhante /
◤yena cittacaittā anāgate 'dhvani kālāntaraṃ sannirudhyante,
㈠由此法心及心法，於未來中暫時不起。
㈡能遮未來，心心所法，令暫不起。
🈪གང་གིས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ཀླུང་གི་ཆུ་འགོག་པ་བཞིན་དུ་འགོག་ཅིང་སྐྱེར་མི་སྟེར་པའོ། །
◤notpattuṃ labhante;
㈠於生無有功能。
★◤nadītoyasaṃnirodhavat / [068|17-068|17]
♂nadītoya- saṃnirodhavat /
◤nadītoyasannirodhavat /
㈠如堰遏江水。此法一向。
㈡如堰江河。此法一向。
①asaṃjñi sattveṣu devepu upapannānām yas citta caittānām nirodhas tadā asaṃjñikaṃ nāma dravyam yena citta caittās anāgate dhvani kāla antaram saṃna utpattum labhante nadī toya saṃnirodha vat
③འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་དག་གི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྫས་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ཀླུང་གི་ཆུ་འགོག་པ་བཞིན་དུ་འགོག་ཅིང་སྐྱེར་མི་སྟེར་བའོ་།།
★◤tat punarekāntena[068|17]
♂tat punarekāntena vipākaḥ kasya vipākaḥ /
◤vipākaḥ,
㈠〔偈曰〕：【果報】。
★◤ 【vipākaḥ 】[068|18]
♂asaṃjñisamāpatteḥ /
①tat punar ekāntena vipākas
③དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་།།
㈢དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་〖PN-པར།〗སྨིན། །གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིན་ནོ། །
◤kasya vipākaḥ?
㈠釋曰：此是何業果報。
㈡是異熟果。誰之異熟。
◤asaṃjñisamāpatteḥ //
㈠無想定業。
㈡謂無想定。
◤katame te sattvā yeṣvasaṃjñisattvāḥ ?
㈠於何處眾生有此無想天。
㈡無想有情，居在何處。
🈪579དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན། །གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། དེ་འབྲས་ཆེའང་། གང་དག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཁ་ཅིག་འཁོད་པའི་ལྷ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་བཞིན་ནོ། །
★◤kasya vipākaḥ / asaṃjñisamāpatteḥ / katame te sattvā yeṣvasaṃjñisattvāḥ / [068|19]
♂katame te sattvā yeṣvasaṃjñisattvāḥ /
①kasya vipākas
③གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
①asaṃjñi samāpattes
③འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིན་ནོ་།། གང་དག་ན་འདུ་ཤེས་ ****[@75a]**** *་།།
①katame te sattvās yeṣu asaṃjñi sattvās
③མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་།
◤te bṛhatphalāḥ // 41 //
㈠〔偈曰〕：【諸廣果】。
★◤ 【te bṛhatphalāḥ // VAkK_2.41 //】[068|20]
♂te bṛhatphalāḥ //41//
①te bṛhat phalās
③དེ་འབྲས་ཆེའང་།
★◤bṛhatphalā nāma devā yeṣāṃ kecidasaṃjñisattvāḥ pradeśe bhavanti dhyānāntarikāvat / [068|21]
♂bṛhatphalā nāma devā yeṣāṃ kecidasaṃjñisattvāḥ{3. MS. ...sattvaḥ |} pradeśe bhavanti dhyānāntarikāvat / ♂kiṃ punastenaiva kadācit saṃjñino bhavanti /
◤bṛhatphalā nāma devā yeṣāṃ kecidasaṃjñisattvāḥ pradeśe bhavanti dhyānantarikāvat /
㈠釋曰：有諸天名廣果。於彼一處，有眾生名無想天。如初定中間。
㈡居在廣果。謂廣果天中，有高勝處，如中間靜慮，名無想天。
①bṛhatphalās nāma devās yeṣām kecid asaṃjñi sattvās pradeśe bhavanti dhyāna antarikā vat
③གང་དག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཁ་ཅིག་འཁོད་པའི་ལྷ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་བཞིན་ནོ་།།
㈢གང་དག་ན་འདུ་ཤེས་{75a}མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། དེ་འབྲས་ཆེའང་〖PNཆེ།〗། གང་དག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཁ་ཅིག་འཁོད་པའི་ལྷ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ〖PN-བ།〗་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་བཞིན་ནོ། །
◤kiṃ punastenaiva kadācit saṃjñino bhavanti ?
㈠彼眾生為一向無想，為或暫一時有想，故名無想。
㈡彼為恒無想，為亦有想耶。
🈪ཅི་དེ་དག་ནམ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
★◤kiṃ punastenaiva kadāciat saṃśino bhavanti / bhavantyupapattikāle cyutikāle ca / [068|22]
♂bhavantyupapattikāle{4. D. bhavantyutpattikāle |} cyutikāle ca /
①kim punar tena eva kadāciat saṃśinas bhavanti
③ཅི་དེ་དག་ནམ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་དེ་དག་ནམ་ཡང་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་དུས་དང་འཆི:འཕོས་པའི་〖PNའཕོ་བའི།〗དུས་ན་འགྱུར་ཏེ། མདོ་ལས། སེམས་ཅན་དེ་དག་དུས་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་འདུག་〖PN+འདུག〗སྟེ། འདུ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤bhavantyupapattikāle cyutikāle ca /
㈠有時有想，謂受生時退墮時。
㈡生死位中，多時有想。
🈪སྐྱེ་བའི་དུས་དང་འཆི་འཕོས་པའི་དུས་ན་འགྱུར་ཏེ།
★◤“prakṛṣṭamapi kālaṃ sthitvā saha saṃjñotpādātteṣāṃ sattvānāṃ tatsthānāt cyutirbhavatī”ti sūtre pāthaḥ / [068|23-]
♂“prakṛṣṭamapi kālaṃ sthitvā saha saṃjñotpādātteṣāṃ sattvānāṃ tatsthānāt{5. D. tasmāt sthānāt |} cyutirbhavatī” ti sūtre pāṭhaḥ{6. D. sūtrapāṭhaḥ|} /
◤“prakṛṣṭam api kālaṃ sthitvā saha saṃjñotpādāt teṣāṃ sattvānāṃ tatsthānāc cyutir bhavati” iti sūtre pāṭhaḥ /
①“prakṛṣṭam api kālaṃ sthitvā saha saṃjñotpādāt teṣāṃ sattvānāṃ tatsthānāt cyutir bhavati” iti sūtre pāṭhaḥ|
㈠於長時，起想故，彼眾生從此處方退墮。經言如此。
㈡言無想者，由彼有情，中間長時，想不起故。如契經說。彼諸有情，由想起故，從彼處沒。
🈪མདོ་ལས། སེམས་ཅན་དེ་དག་དུས་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། འདུ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
①bhavanti upapatti kāle cyuti kāle ca prakṛṣṭam api kālam sthitvā saha saṃjñā utpādāt teṣām sattvānām tad sthānāt cyutis bhavati iti sūtre pāthas
③སྐྱེ་བའི་དུས་དང་འཆི་འཕོས་པའི་དུས་ན་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤te ca tato dīrghasvapnavyutthitā iva cyutvā kāmadhātāvupapadyante nānyatra / [068|24-]
◤te ca tato dīrghasvapnavyutthitā iva cyutā kāmadhātāvupapadyante,
㈠於彼眾生，如久時熟眠覺起，即便退墮，必欲界受生。
㈡然彼有情，如久睡覺，還起於想。從彼沒已，必生欲界。
🈪580དེ་དག་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པ་ལས་སངས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་སྔོན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྔོན་མེད་པ་མ་བསགས་པའི་ཕྱིར་མདའ་འཕངས་པ་ཤུགས་ཟད་པ་དག་ས་ལ་ལྟུང་བ་བཞིན་དུ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①te ca tatas dīrgha svapna vyutthitās iva cyutvā kāmadhātau= upapadyante na anyatra
③མདོ་ལས། སེམས་ཅན་དེ་དག་དུས་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། འདུ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
◤nānyatra /
㈠更無餘處。
㈡非餘處所。
★0◤pūrvasamāpattisaṃskāraparikṣayāt apūrvānupacayācca kṣiptā iva kṣīṇavegā iṣavaḥ pṛthivīṃ patanti / [068|25-]
◤pūrvasamāpattisaṃskāraparikṣayāt apūrvānupacayācca kṣiptā iva kṣīṇavegā iṣavaḥ pṛthivīṃ patanti /
㈠由宿世定業功能盡故，不能生長未曾有業故。譬如放箭速疾勢盡故，即便墮地。
㈡先修定行勢力盡故，於彼不能更修定故。如箭射空力盡便墮。
①pūrva samāpatti saṃskāra parikṣayāt apūrvān upacayāt ca kṣiptās iva kṣīṇa vegās iṣavas pṛthivīm patanti
㈢དེ་དག་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་གཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ལོག་པ་ལས་སངས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་སྔོན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྔོན་མེད་པ་མ་བསགས་པའི་ཕྱིར་མདའ་འཕངས་པ་ཤུགས་ཟད་པ་དག་ས་ལ་ལྟུང་བ་བཞིན་དུ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yena ca tatropapattavyam,
㈠若眾生必應生彼天。
㈡若諸有情，應生彼處。
🈪གང་ཞིག་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་
◤tasyāvaśyaṃ kāmāvacaraṃ karmāparaparyāyavedanīyaṃ bhavati /
㈠此眾生定有欲界後報業。
㈡必有欲界，順後受業。
🈪དེ་ལ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་དེ།
★◤yena ca tatropapattavyaṃ tasyāvaśyaṃ kāmāvacaraṃ karmāparaparyāyavedanīyaṃbhavati / [068|26-]
♂yena ca tatropapattavyaṃ tasyāvaśyaṃ kāmāvacaraṃ karmāparaparyāyavedanīyaṃ bhavati /
★★◤yathottarakauravāṇāṃ devopapāttivedanīyam / [068|27]
♂yathottarakauravāṇāṃ devopapattivedanīyam /
◤yathā yathā uttarakauravāṇāṃ devopapattivedanīyam // 41 //
㈠譬如北鳩婁必有生天後報業。
㈡如應生彼北俱盧洲，必定應有生天之業。
🈪དཔེར་ན་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། ཡང་། སྙོམས་འཇུག་དག་ཅེས་གང་བཤད་པ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །
①yena ca tatra upapattavyam tasya avaśyam kāma avacaram karma apara paryāya vedanīyaṃbhavati yathottara kauravāṇām deva upapātti vedanīyam
③གང་ཞིག་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། ། ཡང་།
㈢གང་ཞིག་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ།
★0◤atha samāpattī iti yaduktaṃ katame te samāpattī / [068|28]
◤atha ‘samāpattī’ iti yaduktam,
㈠阿毘達磨藏說。
㈡已辯無想。
①atha samāpattī iti yat uktam katame te samāpattī
③སྙོམས་འཇུག་དག་ཅེས་གང་བཤད་པ་།། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་། སྙོམས་འཇུག་དག་ཅེས་གང་བཤད་པ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །
◤katame te samāpattī ?
㈠何者為二三摩跋提。
㈡二定者何。
◤asaṃjñisamāpattiḥ,
㈠無想定，
㈡謂無想定，
🈪581འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ཅི་ཞེ་ན།
◤nirodhasamāpattiś ca /
㈠及滅想受定。
㈡及滅盡定。
★0◤asaṃjñisamāpattirnirodhasamāpattiśca / [068|28-]
①asaṃjñi samāpattis nirodha samāpattis ca
③འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ་།།
㈢འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་བཤད་པ། དེ་བཞིན་འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག། འདུ་ཤེས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའམ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཅན་〖N+ཀྱི།〗ཡིན་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤keyamasaṃjñisamāpattiḥ / [068|29]
◤keyamasaṃjñisamāpattiḥ ?
㈠何法名無想定。
㈡初無想定，其相云何。
🈪ཇི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་བཤད་པ།
①kā iyam asaṃjñi samāpattis
③འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
◤yathaivāsaṃjñikamuktam ——
㈠如前所說：
◤“nirodhaś cittacaittānām” iti /
㈠無想有能滅心心法。
★◤yathaivāsaṃjñikamuktaṃ “niarodhaścittacaittānāmi”ti / [068|29-]
♂yathaivāsaṃjñikamuktaṃ “nirodhaścittacaittānāmi”ti /
①yathā eva asaṃjñikam uktam niarodhas citta caittānām iti
③ཇི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་བཤད་པ་།
★◤ 【tathā 'saṃjñisamāpattiḥ 】[069|01]
◤tathā'saṃjñisamāpattiḥ,
①tathā 'saṃjñisamāpattiḥ,
㈠〔偈曰〕：【如此無想定】。
㈡頌曰：【如是無想定_a 後靜慮求脫_b 善唯順生受_c 非聖得一世】〖43_2_d〗。論曰：如前所說，有法能令，心心所滅，名為無想。如是復有別法，能令心心所滅，名無想定。
🈪དེ་བཞིན་འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག །
★◤asaṃjñināṃ samāpattir asaṃjñā ve tyasaṃjñisamāpattiḥ / [069|02]
♂@069 tathā'saṃjñisamāpattiḥ asaṃjñināṃ [ 26a. 4A. VII ] samāpattirasaṃjñā ve{1. Y. adds samāpattiḥ |}tyasaṃjñisamāpattiḥ /
◤asaṃjñināṃ samāpattir
① [Y: asaṃjñinā sattvānāṃ samāpattir]
㈠釋曰：無想觀行人，定名無想定。
㈡無想者定名無想定。
🈪འདུ་ཤེས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའམ་
◤asaṃjñā ve{Y. adds samāpattiḥ / }ty asaṃjñisamāpattiḥ /
①asaṃjñā vā samāpattir ity asaṃjñisamāpattiḥ|
㈠又此定無想，名無想定。
㈡或定無想，名無想定。
🈪འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཅན་ཡིན་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ།
①tathā saṃjñi samāpattis asaṃjñinām samāpattis asaṃjñā ve tyasaṃjñi samāpattis
③དེ་བཞིན་འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག་།འདུ་ཤེས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའམ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཅན་ཡིན་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ་།
◤sāpi cittacaittānāṃ nirodhaḥ /
㈠此定能遮滅心及心法。
🈪དེ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤sā 'pi cittacaittānāṃ nirodhaḥ / [069|02-]
♂sā'pi cittacaittānāṃ nirodhaḥ /
①sā api citta caittānām nirodhas
③དེ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤etāvattathāśabdenānvākṛṣyate / sā tu samāpattiḥ / [069|03]
♂etāvattathāśabdenānvākṛṣyate /
◤etāvat tathāśabdenānvākṛṣyate /
㈠是如此言所引。
㈡說如是聲。
🈪582དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་དེ་ཙམ་ཞིག་མཐུན་པར་འདོན་ཏོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཐ་མར། བསམ་གཏན་ཐ་མ་ནི་བཞི་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེར་གཏོགས་པ་ཡིན་གྱིས་གཞན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འབྱུང་འདོད་པས། འདི་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་སེམས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐར་པར་འདོད་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ ། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །འདི་ནི་དགེ་བའོ། །
◤sā tu samāpattiḥ
★◤ 【dhyāne 'ntye 】[069|04]
◤dhyāne 'ntye,
㈠此定在何處。〔偈曰〕：【後定】。
㈡唯顯此定，滅心心所，與無想同。此在何地。謂後靜慮。
①etāvat tathā śabdena anvākṛṣyate sā tu samāpattis dhyāne antye
③དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་དེ་ཙམ་ཞིག་མཐུན་པར་འདོན་ཏོ་;། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཐ་མར་།
㈢དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་དེ་ཙམ་ཞིག་མཐུན་པར་འདོན་〖PNའདྲེན།〗ཏོ། །
◤antyadhyānaṃ caturtham,
㈠釋曰：最後定。謂第四定最上品。
㈡即在第四靜慮。
★◤antyadhyānaṃ caturthaṃ tatparyāpannā 'sau nānyabhumikā / kimarthamenāṃ samāpadyante / [069|05]
♂sā tu samāpattiḥ dhyāne 'ntye antya{2. MS. anya |}dhyānaṃ caturthaṃ tatparyāpannā'sau nānyabhūmikā / ♂kimarthamenāṃ samāpadyante /
①antyadhyānam caturtham tad paryāpannā sau na anya bhumikā
③བསམ་གཏན་ཐ་མ་ནི་བཞི་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེར་གཏོགས་པ་ཡིན་གྱིས་གཞན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཐ་མར། བསམ་གཏན་ཐ་མ་ནི་བཞི་པ་སྟེ། དེ་〖〗ནི་དེར་གཏོགས་པ་ཡིན་གྱིས་གཞན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
①kim artham enām samāpadyante
③ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འབྱུང་འདོད་པས། འདི་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་སེམས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐར་པར་འདོད་{75b}པས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །
◤tatparyāpannā'sau,
①tatparyāpannā 'sau,
㈠此定於中相應。
◤nānyabhūmikā /
㈠非於餘地。
㈡非餘。
◤kimarthamenāṃ samāpadyante ?
㈠何用修此定。
㈡修無想定，為何所求。
◤niḥsṛtīcchayā /
㈠〔偈曰〕：【欲解脫】。
★0◤ 【niḥsṛtīcchayā /】[069|06]
①niḥsṛti icchayā
③འབྱུང་འདོད་པས་།
◤niḥsaraṇameṣāṃ manyante /
㈠釋曰：諸外觀行人，執此定為決定出離。
㈡謂求解脫。彼執無想，是真解脫。
◤ato mokṣakāmatayā samāpadyante /
㈠是故由求解脫故，修習此定。
㈡為求證彼，修無想定。
★0◤niḥsaraṇameṣāṃ manyante / ato mokṣakāmatayā samāpadyante / [069|07]
①niḥsaraṇam eṣām manyante
③འདི་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་སེམས་ཏེ་།
①atas mokṣa kāma tayā samāpadyante
③དེའི་ཕྱིར་ཐར་པར་འདོད་ ****[@75b]**** ་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་།།
★0◤āsaṃjñikaṃ vipākatvāt avyākṛtamiti siddham / [069|07-]
◤āsaṃjñikaṃ vipākatvāt avyākṛtamiti siddhaṃ /
㈠無想有是果報故，成無記法。
㈡前說無想，是異熟故，無記性攝。不說自成。
①āsaṃjñikam vipāka tvāt avyākṛtam iti siddham
③འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ་།། འདི་ནི་དགེ་བའོ་།།
㈢འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ〖P-པ།〗་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
★◤iyaṃ tu[069|08]
㈢འདི་ནི་དགེ་བའོ། །
♂iyaṃ tu śubhā kuśalaivāsaṃjñisamāpattiḥ /
◤iyaṃ tu
◤ śubhā,
㈠此定。〔偈曰〕：【善】。
★◤ 【śubhā 】[069|09]
①iyam tu śubhā kuśala eva asaṃjñi samāpattis
㈢འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤kuśalaivāsaṃjñisamāpattiḥ /
㈠釋曰：此無想定一向是善。
㈡今無想定，一向是善。
◤tasyā asaṃjñisattveṣu pañcaskandhako vipākaḥ /
㈠此定於無想天五陰為果報。
㈡此是善故，能招無想有情天中五蘊異熟。
🈪583འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་འགྲུབ་པའོ། །
★◤kuśalaivāsaṃjñisamāpattiḥ / tasyā asaṃjñisattveṣu pañcaskandhako vipākaḥ / kuśalā satī[069|10]
♂tasyā asaṃjñisattveṣu pañcaskandhako vipākaḥ /
①tasyās asaṃjñi sattveṣu pañca skandhakas vipākas
③དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་འགྲུབ་པའོ་།།
㈢དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་འགྲུབ་པའོ〖PNཔོ།〗། །དེ་དགེ་བ་ཡིན་ཡང་། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ཉིད། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མཐོང་བའི་ཆོས་དང་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང:མ་ཡིན་ལ་མ་ངེས་པ་ཡང་〖PN-མ་ཡིན་ལ་མ་ངེས་པ་ཡང་།〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤kuśalā satī
①kuśalā satī
③དེ་དགེ་བ་ཡིན་ཡང་།
♂kuśalā satī upapadyavedyaiva{3. MS. vaidyaiva |} upapadyavedanīyaiva /
◤ upapadyavedyaiva,
㈠若善於三報位中是何位。〔偈曰〕：【必有生報】。
㈡既是善性，為順何受。
★◤ 【upapadyavedyaiva 】[069|11]
①upapadi avedyā eva
③སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ཉིད་།
◤upapadyavedanīyaiva /
㈠釋曰：此定唯生報。
㈡唯順生受。
◤na dṛṣṭadharmaparyāyavedanīyā,
㈠非現報及後報。
㈡非順現後。
★◤upapadyavedanīyaiva / na dṛṣṭadharmaparyāyavedanīyā nāpi aniyatā / [069|12]
♂na dṛṣṭadharmaparyāyavedanīyā nāpi aniyatā /
①upapadya vedanīyā eva na dṛṣṭa dharma paryāya vedanīyā na api aniyatā
③སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མཐོང་བའི་ཆོས་དང་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤nāpi aniyatā /
㈠亦非不定報。
㈡及不定受。
🈪དེ་དགེ་བ་ཡིན་ཡང་། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ཉིད། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མཐོང་བའི་ཆོས་དང་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yo 'pyenāmutpādya parihīyate,
㈠若人已生起此定，後更退失。
㈡若起此定，後雖退失。
🈪གང་ཞིག་གིས་འདི་བསྐྱེད་ནས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་
◤so 'pi kilāvaśyaṃ punar utpādyāsaṃjñisattveṣūpapadyata iti /
㈠彼說此人必還更得，受無想天生。
㈡傳說現身，必還能起，當生無想有情天中。
🈪དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་བསྐྱེད་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གྲག་གོ ། །
★0◤yo 'pyenāmutpādya parihīyate so 'pi kilāvaśyaṃ punarutpādyāsaṃjñisattveṣūpapadyata iti / [069|12-]
①yas apyenām utpādya parihīyate sas api kila avaśyam punar utpādya asaṃjñi sattveṣu upapadyate iti
③གང་ཞིག་གིས་འདི་བསྐྱེད་ནས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་བསྐྱེད་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།། ཞེས་གྲག་གོ་།།
㈢གང་ཞིག་གིས་འདི་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗ནས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་བསྐྱེད་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤tata eva tallābhī niyāmaṃ nāvakrāmati /
㈢ཞེས་གྲག་གོ། །
㈠是故若人得此定，必不得入正定聚。
㈡故得此定，必不能入，正性離生。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་པ་ནི་ངེས་པ་ལ་མི་འཇུག་གོ ། །དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནའི་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི།
★◤ata eva tallābhī niyāmaṃ nāvakrāmati / [069|13-]
♂ata{4. Y. tataḥ |} eva tallābhī niyāmaṃ nāvakrāmati /
①atas eva tad lābhī niyāmam na avakrāmati
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་པ་ནི་ངེས་པ་ལ་མི་འཇུག་གོ། །
◤seyaṃ pṛthagjanasyaiveṣyate,
①sā iyaṃ pṛthagjanasyaiveṣyate,
㈠此定但凡夫所得。
㈡又許此定，唯異生得。
★★◤seyaṃ pṛthagjanasyaiveṣyate / [069|14]
♂seyaṃ{5. MS. saiyaṃ |} pṛthagjanasyaiveṣyate /
①sā iyam pṛthagjanasya eva iṣyate
③དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནའི་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི་།
㈢དེ་ཡང་སོ་སོའི་〖PNསོ།〗སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནའི་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི། འཕགས་པའི་མ་ཡིན། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལ་རྣམ་པར་ལྟུང་བའི་གནས་ལྟ་བུར་གཟིགས་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དག་ནི་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །
◤nāryasya,
㈠〔偈曰〕：【非聖】。
★◤ 【nāryasya】[069|15]
①nāryasya
③འཕགས་པའི་མ་ཡིན་།
◤na hyāryā asaṃjñisamāpattiṃ samāpadyante, vinipātasthānamivaināṃ paśyanti /
㈠釋曰：聖人不得修習此定。彼見此定如見深坑。
㈡非諸聖者。以諸聖者，於無想定如見深坑，不樂入故。
🈪འཕགས་པའི་མ་ཡིན། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལ་རྣམ་པར་ལྟུང་བའི་གནས་ལྟ་བུར་གཟིགས་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དག་ནི་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ ། །ཡང་ཅི་འཕགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་ནས་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་འདི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ཀྱང་འཐོབ་བམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་མི་འཐོབ་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་འདྲིས་པ་ཡིན་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤nahyāryāṃ asaṃjñisamāpattiṃ samāpadyante vinipātasthānamivaitāṃ paśyantaḥ/ [069|16]
♂nāryasya nahyāryā asaṃjñisamāpattiṃ samāpadyante vinipātasthānamivetāṃ paśyantaḥ{6. Y... bhirvaināṃ paśyanti |} /
★0◤niḥsaraṇasaṃjñino hi tāṃ samāpadyante / [069|16-]
◤niḥsaraṇasaṃjñino hi tāṃ samāpadyante,
㈠何以故。若人於此定起解脫心，乃修此定。聖人於生死，不起解脫心。
㈡要執無想，為真解脫。起出離想，而修此定。一切聖者，不執有漏，為真解脫，及真出離故。於此定必不修行。
①na hi āryām asaṃjñi samāpattim samāpadyante vinipāta sthānam iva etām paśyantas niḥsaraṇa saṃjñinas hi tām samāpadyante
③འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལ་རྣམ་པར་ལྟུང་བའི་གནས་ལྟ་བུར་གཟིགས་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དག་ནི་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་།།
★0◤atha kimenāmāryāścaturthadhyānalābhādatītānāgatāṃ pratilabhante dhyānavat / [069|17-]
◤atha kimenāmāryāś caturthadhyānalābhādatītānāgatāṃ pratilabhante dhyānavat?
㈠聖人若已得第四定，為於過去未來得此定不。猶如諸定。
㈡若諸聖者，修得第四靜慮定時，為如靜慮，亦得去來，無想定不。
①atha kim enām āryās caturtha dhyāna lābhāt atīta anāgatām pratilabhante dhyāna vat
③ཡང་ཅི་འཕགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་ནས་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་འདི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ཀྱང་འཐོབ་བམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་འཕགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་ནས་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་འདི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ཀྱང་འཐོབ་བམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་མི་འཐོབ་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་འདྲིས་〖Nའདྲས།〗པ་ཡིན་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤anye 'pi atāvanna pratilabhante / kiṃ kāraṇam / [069|18]
♂anye 'pi tāvanna pratilabhante / ♂kiṃ kāraṇam /
◤anye 'pi tāvanna pratilabhante /
㈠非聖亦不得。
㈡餘亦不得。
①anye api atāvat na pratilabhante kim kāraṇam
③རེ་ཞིག་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་མི་འཐོབ་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
★◤eṣā hyucitā 'pi satī mahābhisaṃskārasādhyatvādacittakatvācca / [069|18-]
♂eṣā hyucitā'pi satī mahābhisaṃskāra- sādhyatvādacittakatvācca{7. MS. ...davittakattvācca |} /
◤eṣā hyucitāpi satī mahābhisaṃskārasādhyatvād, acittakatvācca /
㈠此定若已曾數數所習，大功用所成故。又無心故。
㈡彼雖曾習，以無心故。要大加行方便修得。
◤ekādhvikā'pyate // 42 //
①ekādhvikā 'pyate||42||
㈠〔偈曰〕：【一世得】。
★◤ 【ekādhvikāpyate // VAkK_2.42 //】[069|20]
♂ekādhvikāpyate / ♂ //42//
①eṣā hi ucitā api satī mahā abhisaṃskāra sādhya tvāt acittaka tvāt ca ekādhvikā āpyate
③འདི་ནི་འདྲིས་པ་ཡིན་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ekakāliketyarthaḥ / varttamānakālikaiva labhyate / [069|21]
◤ekakāliketyarthaḥ / varttamānakālikaiva labhyate /
㈠釋曰：但一時得。
㈡故初得時，唯得一世。
㈠謂現在得。
㈡謂得現在。
①ekakālikā iti arthas
③དུས་གཅིག་འཐོབ་དུས་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་།
㈢དུས་གཅིག་འཐོབ་དུས་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པོ། །
★◤yathā prātimokṣasaṃvaraḥ / [069|21-]
♂yathā prātimokṣa-[ 26b. 4B. VII ]saṃvaraḥ /
◤yathā prātimokṣasaṃvaraḥ /
㈠如波羅提木叉戒。
㈡如初受得別解脫戒。
①yathā prātimokṣa saṃvaras
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པོ་།། སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་ནི་ཇི་སྲིད་མི་གཏོང་བདེ་སྲིད་དུ་ཐོབ་པ་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་ནི་ཇི་སྲིད་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོབ་པ་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤labdhayā tu dvitīyādiṣu kṣaṇeṣvatītayā'pi samanvāgato bhavati yāvanna tyajati /
①labdhayā tu dvitīyādiṣu kṣaṇeṣvatītayā 'pi samanvāgato bhavati yāvanna tyajati|
㈠得此定於第二剎那，有過去至得。乃至未捨此定。
㈡得此定已，第二念等，乃至未捨，亦成過去。
🈪དེ་ཡང་སོ་སོའི་〖PNསོ།〗སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནའི་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི། འཕགས་པའི་མ་ཡིན། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལ་རྣམ་པར་ལྟུང་བའི་གནས་ལྟ་བུར་གཟིགས་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དག་ནི་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །
🈪ཡང་ཅི་འཕགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་ནས་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་འདི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ཀྱང་འཐོབ་བམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་མི་འཐོབ་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་འདྲིས་〖Nའདྲས།〗པ་ཡིན་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤labdhayā tu dvitaīyādiṣu kṣaṇeṣvatītayā 'pi samanvāgato bhavati yāvanna tyajati / [069|22-]
♂labdhayā tu dvitīyādiṣu kṣaṇeṣvatītayā'pi samanvāgato bhavati yāvanna tyajati /
◤acaittakatvānnānāgatā bhāvyate // 42 //
㈠無心故於未來無修。
㈡以無心故，無未來修。
①labdhayā tu dvitaīya ādiṣu kṣaṇeṣu atītayā api samanvāgatas bhavati yāvat na tyajati
🈪584དུས་གཅིག་འཐོབ་དུས་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པོ། །སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་ནི་ཇི་སྲིད་མི་གཏོང་བདེ་སྲིད་དུ་ཐོབ་པ་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་ནི་མི་འཐོབ་པོ། །ད་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུར། འགོག་པ་ཞེས་པའང་དེ་བཞིན་ཉིད། །དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་རྣམ་པ་གང་ཞིག་གཟུང་ཞེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གཟུང་ངོ་།།
★★◤acittaka tvānnānāgatā bhāvyate / [069|23]
♂acittaka{8. Y. (w) acaittika |}tvānnā- nāgatā bhāvyate /
①acittaka tvā anna anāgatās bhāvyate
㈢སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་ནི་མི་འཐོབ་པོ། །
D1190 🈪དུས་གཅིག་འཐོབ་དུས་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་པ་ཁོ་ན་འཐོབ་པོ། །
🈪སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་ནི་ཇི་སྲིད་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོབ་པ་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
D1191 🈪སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་ནི་མི་འཐོབ་པོ། །
★★◤nirodhasamāpattiridāniṃ katamā / [069|24]
♂nirodhasamāpattiridānīṃ katamā /
◤nirodhasamāpattiridānīṃ katamā ?
㈠今滅心定，其相云何。
㈡次滅盡定，其相云何。
①nirodha samāpattis idānim katamā
③ད་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུར། འགོག་པ་ཞེས་པའང་དེ་བཞིན་ཉིད། །དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་རྣམ་པ་གང་ཞིག་གཟུང་ཞེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གཟུང་ངོ་། །
🈪ད་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན།
◤nirodhākhyā tathaiveyaṃ,
㈠〔偈曰〕：【滅定亦如此】。
㈡頌曰：【滅盡定亦然_a 為靜住有頂_b 善二受不定_c 聖由加行得〖44_2_d〗 成佛得非前_a 三十四念故】〖45_2_b〗。
★◤ 【nirodhākhyā tathaiveyaṃ 】[070|01]
◤yathaivāsaṃjñisamāpattiḥ /
㈠釋曰：如無想定。無心定亦如此。
㈡論曰：如無想定，滅定亦然。
★◤yathaivāsaṃjñimāpatthiḥ / tathāśabdena kaḥ prakāro gṛhyate / “nirodhaścittacaittānāmi”ti / [070|02]
♂@070 nirodhākhyā tathaiveyaṃ yathaivāsaṃjñisamāpattiḥ /
①nirodha ākhyā tathā eva iyam yathā eva asaṃjñimāpatthis
③འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུར། འགོག་པ་ཞེས་པའང་དེ་བཞིན་ཉིད་།།
🈪འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུར། འགོག་པ་ཞེས་པའང་དེ་བཞིན་ཉིད། །དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་རྣམ་པ་གང་ཞིག་གཟུང་ཞེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གཟུང་ངོ་། །
◤tathāśabdena kaḥ prakāro gṛhyate ?
㈠如此言引何義。
㈡此亦然聲，為例何義。
①tathā śabdena kas prakāras gṛhyate
③དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་རྣམ་པ་གང་ཞིག་གཟུང་ཞེ་ན་།
①nirodhas citta caittānām iti
③སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གཟུང་ངོ།།
♂tathāśabdena kaḥ prakāro gṛhyate / ♂“nirodhaścittacaittānāmi”ti /
◤“nirodhaś cittacaittānām” iti /
㈠能滅心及心法。
㈡例無想定，心心所滅。
★◤ayaṃ tvasyā viśeṣaḥ / iyaṃ[070|03]
♂ayaṃ tvasyā viśeṣaḥ /
◤ayaṃ tvasyā viśeṣaḥ —— iyaṃ
㈠此二定異相云何。此定。
㈡如說復有別法，能令心心所滅，名無想定。如是復有別法，能令心心所滅，名滅盡定。如是二定差別相者。
D1192 🈪འདིའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་གནས་དོན་དུ། ཞི་བར་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གི། དེ་ལ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བས་སོ། །
D1193 🈪ཡང་དེ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི། སྲིད་རྩེ་སྐྱེས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་〖PN+གྱི།〗སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
D1194 🈪འདི་ནི་དགེ་བའོ། །
①ayam tu asyās viśeṣas iyam
③ ****[@76a]**** *་།། འདིའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་།
㈢{76a}། །འདིའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་གནས་དོན་དུ། ཞི་བར་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གི། དེ་ལ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བས་སོ། །
◤vihārārthaṃ,
㈠〔偈曰〕：【為靜住】。【為靜住有頂】〖44_2_b〗
★◤ 【vihārārthaṃ 】[070|04]
①vihāra artham
③འདི་གནས་དོན་དུ་།
◤śāntavihārasaṃjñāpūrvakeṇa manasikāreṇa enāṃ samāpadyante /
①śāntavihārasaṃjñāpūrvakeṇa manasikāra enāṃ samāpadyante|
㈠釋曰：寂靜住想為思惟先故，聖人修此定。
★◤śāntavihārasaṃjñāpūarvakeṇa manasikāreṇa enāṃ samāpadyante / [070|05]
♂iyaṃ vihārārthaṃ śāntavihārasaṃjñāpūrvakeṇa manasikāreṇa enāṃ samāpadyante /
◤tāṃ tu niḥsaraṇasaṃjñāpūrvakeṇa /
①tām tu niḥsaraṇasaṃjñā pūrvaka |
㈠彼定解脫想為思惟先。
㈡前無想定，為求解脫。以出離想，作意為先。
★◤tāṃ tu niḥsaraṇasaṃjñā pūrvakeṇa / [070|05-]
♂tāṃ tu niḥsaraṇasaṃjñāpūrvakeṇa /
①śānta vihāra saṃjñā pūarvakeṇa manasikāreṇa enām samāpadyante tām tu niḥsaraṇa saṃjñā pūrvakeṇa
③ཞི་བར་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གི། དེ་ལ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བས་སོ་།།
★◤sā khalvapi caturthadhyānabhūmikā / iyaṃ tu[070|06]
♂sā khalvapi caturthadhyānabhūmikā /
◤sā khalvapi caturthadhyānabhūmikā /
㈠彼與第四定同地。
㈡此滅盡定，為求靜住。
◤iyaṃ tu
◤bhavāgrajā /
㈠此定。〔偈曰〕：【有頂】。
★◤ 【bhavāgrajā /】[070|07]
♂iyaṃ tu bhavāgrajā /
①sā khalu api caturtha dhyāna bhūmikā iyam tu bhava agrajā
③ཡང་དེ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་;་སྲིད་རྩེ་སྐྱེས་།
㈢ཡང་དེ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི། སྲིད་རྩེ་སྐྱེས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་〖PN+གྱི།〗སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanabhūmikaiva / sā ceyaṃ[070|08]
♂naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanabhūmikaiva /
◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanabhūmikaiva /
㈠釋曰：此定以非想非非想為地。
㈡以止息想，作意為先。前無想定，在後靜慮。此滅盡定唯在有頂。即是非想非非想處。
①na eva saṃjñāna asaṃjñā yatana bhūmikā eva sā ca iyam
③འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། འདི་ནི་དགེ་བའོ་།།
㈢འདི་ནི་དགེ་བའོ། །
◤sā ceyam ——
㈠此定。
◤śubhā,
㈠〔偈曰〕：【善】。
★◤ 【śubhā 】[070|09]
①śubhā
③དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ〖PNགྱི།〗། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
D1195 🈪དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ〖PNགྱི།〗། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kuśalaiva,
㈠釋曰：此定必是善。
㈡此同前定，性唯是善。
◤na kliṣṭā nāvyākṛtā /
㈠無染污故，非無記。
㈡非無記染。
★◤kuśalaiva na klilṣṭā nāvyākāṛtā / kuśalā satī[070|10]
♂sā ceyaṃ śubhā kuśalaiva na kliṣṭā nāvyākṛtā /
①kuśalā eva na klilṣṭā na avyākāṛtā
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kuśalā satī
③དགེ་བ་ཡིན་ཡང་།
㈢དགེ་བ་ཡིན་ཡང་།
◤kuśalā satī
◤ dvivedayā'niyatā ca,
① dvi-vedayā aniyatā ca,
㈠雖復是善。〔偈曰〕：【二報不定】。【善二受不定】〖44_2_c〗
★◤dvivedyā 'niyatā ca / [070|11]
①dvi vedyā aniyatā ca
③གཉིས་སུ་མྱོང་འགྱུར་དང་མ་ངེས་།།
㈢གཉིས་སུ་མྱོང་འགྱུར་དང་མ་ངེས། །
ⅱ🈪དགེ་བ་ཡིན་ཡང་། གཉིས་སུ་མྱོང་འགྱུར་དང་མ་ངེས། །
D1196 🈪དགེ་བ་ཡིན་ཡང་། གཉིས་སུ་མྱོང་འགྱུར་དང་མ་ངེས། །
★◤dvayoḥ kālayorvedyā upapadyavedanīyā cāparaparyāyavedanīyā ca / [070|12]
♂kuśalā satī dvivedyā'niyatā ca dvayoḥ kālayorvedyā upapadyavedanīyā cāparaparyāyavedanīyā ca /
◤dvayoḥ kālayor vedyā upapadyavedanīyā ca,
①dvayoḥ kālayor vedyā upapadya-vedanīya (-īya) ca,
㈠釋曰：此定由二因有二報。或生報。
㈡善等起故。前無想定，唯順生受。此滅盡定，通順生後，及不定受。謂約異熟有順生受。
🈪སྐྱེ་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ〖PNའགྱུར་ཏེ།〗། དུས་གཉིས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་།
◤aparaparyāyavedanīyā ca /
①apara-paryāya-vedanīyā ca|
㈠或後報。
㈡或順後受。
◤aniyatā ca vipākaṃ prati kadācin na vipacyate / yadīha parinirvāyāt /
①aniyatā ca [vipākaṃ prati]約異熟 kadā cid na vipacyate| yadi iha parinirvāyāt|
㈠有時於果報不定，有時無果報，若得定人般涅槃。
㈡或不定受，或全不受，謂若於下得般涅槃。
🈪རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་འདིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་ན་ནམ་ཡང་རྣམ་པར་མི་སྨིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
🈪རྣམ་པར་〖PN+མི།〗སྨིན་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་འདིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་ན་ནམ་ཡང་རྣམ་པར་མི་སྨིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
★0◤aniyatā ca vipākaṃ prati kadācinna vipacyate / [070|12-]
①dvayos kālayos vedyā upapadya vedanīyā ca apara paryāya vedanīyā ca aniyatā ca vipākam prati kadācid na vipacyate
③སྐྱེ་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དུས་གཉིས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྐྱེ་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ〖PNའགྱུར་ཏེ།〗། དུས་གཉིས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། རྣམ་པར་〖PN+མི།〗སྨིན་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ།
●yas tv iha parinirvāyāt. tasyāniyateti.
◥གང་ཞིག་འདིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ནི་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tasyā hi bhavāgre catuḥskandhako vipākaḥ /
㈠此定於有頂以四陰為果報。
㈡此定所招，何地幾蘊。唯招有頂，四蘊異熟。
🈪དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཕུང་པོ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
D1197 🈪དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཕུང་པོ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
★◤yadīha pariniarvāyāt tasyā hi bhavāgre catuḥskandhako vipākaḥ / [070|13-]
♂yadīha parinirvāyāt tasyā hi bhavāgre catuḥskandhako vipākaḥ /
◤sā ceyamekāntena
★◤sā ceyamekāntena[070|14]
◤ āryasya,
㈠此定一向。〔偈曰〕：【唯聖】。【聖由加行得】〖44_2_d〗
★◤ 【āryasya 】[070|15]
①yadi iha pariniarvāyāt tasyās hi bhava agre catur skandhakas vipākas sā ca iyam ekāntena āryasya
㈢གལ་ཏེ་འདིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་ན་ནམ་ཡང་རྣམ་པར་མི་སྨིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
㈢དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཕུང་པོ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
◤na hi pṛthagjanā nirodhasamāpattimutpādayituṃ śaknuvanti;
㈠釋曰：但聖人能得此，定非凡夫。何以故。凡夫不能得修此定。
㈡前無想定，唯異生得。此滅盡定，唯聖者得。非異生能起。
🈪587དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་འཕགས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེད་མི་ནུས་ཏེ།
★◤nahi pṛthagjanā nirodhasamāpattimutpādayituṃ śaknuvantyucchedabhīrutvādāryamārgabalena cotpādanāddṛṣṭadharmanirvāṇasya tadadhimuktitaḥ / [070|16-]
♂sā ceyamekāntena āryasya nahi pṛthagjanā nirodhasamāpattimutpādayituṃ śaknuvantyucchedabhīrutvādāryamārgavalena cotpādanāddṛṣṭadharma- nirvāṇasya tadadhimuktitaḥ /
①na hi pṛthagjanās nirodha samāpattim utpādayitum śaknuvanti uccheda bhīru tvāt ārya mārga balena ca utpādanāt dṛṣṭa dharma nirvāṇasya tad adhimuktita
③དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་འཕགས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེད་མི་ནུས་ཏེ། ཆད་པས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ་།། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ:འཕགས་པའི་〖PN+འཕགས་པའི།〗སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་〖Pཀྱི།〗ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེད་མི་ནུས་ཏེ། ཆད་པས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
D1198 🈪དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ:འཕགས་པའི་〖PN+འཕགས་པའི།〗སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་〖Pཀྱི།〗ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེད་མི་ནུས་ཏེ། ཆད་པས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
㈢མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ucchedabhīrutvād,
㈠怖畏斷絕故。
㈡怖畏斷滅故。
🈪ཆད་པས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་དང་།
◤āryamārgabalena cotpādanād,
㈠又由聖道力所生起故。
㈡唯聖道力.所能起故。
🈪འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
◤dṛṣṭadharmanirvāṇasya tadadhimuktitaḥ /
①dṛṣṭa-dharma-nirvāṇasya tad-adhimuktitaḥ|
㈠云何如此。於中生現世涅槃願樂故。
㈡現法涅槃.勝解入故。
🈪མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D1199 🈪མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤āryasyāpi ceyaṃ na vairāgyalabhyā /
①āryasyāpi ca iyaṃ na vairāgyalabhyā |
㈠此定雖是聖人所得，非離欲所得。
㈡此亦如前，非離染得。
🈪588འཕགས་པའི་ཡང་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ།
D1200 🈪འཕགས་པའི་ཡང་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་〖PN-དང་།〗བྲལ་བས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྦྱོར་བས་འཐོབ། འདི་ནི་སྦྱོར་བས་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས། འདས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤āryasyāpi ceyaṃ na vairāgyalabhyā / [070|17]
①āryasya api ca iyam na vairāgya labhyā
③འཕགས་པའི་ཡང་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འཕགས་པའི་ཡང་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་〖PN-དང་།〗བྲལ་བས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྦྱོར་བས་འཐོབ། འདི་ནི་སྦྱོར་བས་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས། འདས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kiṃ tarhi / [070|18]
◤kiṃ tarhi ?
㈠云何得。
㈡由何而得。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
D1201 🈪ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
◤āpyā prayogataḥ // 43 //
㈠〔偈曰〕：【由修得】。
★0◤ 【āpyā prayogataḥ // VAkK_2.43 //】[070|19]
①āpyā prayogatas
③སྦྱོར་བས་འཐོབ་།
ⅱ🈪589འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྦྱོར་བས་འཐོབ།
D1202 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཐུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཐོབ་བྱ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདི་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བརྙེས་〖Nབརྙས།〗སོ། །
★0◤prayogalabhyaiveyam / na cātītā labhyate nāpyanāgatā bhāvyate / [070|20]
◤prayogalabhyaiveyam /
㈠釋曰：此定由修習力得。
㈡由加行得，要由加行，方證得故。
◤na cātītā labhyate,
㈠非過去得。
㈡又初得時，唯得現在。不得過去。
◤nāpyanāgatā bhāvyate;
㈠未來不可修。
㈡不修未來。
①prayoga labhyā eva iyam
③འདི་ནི་སྦྱོར་བས་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་།
①na ca atītā labhyate na api anāgata bhāvyate
③འདས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་སྟེ་།
★◤cittabalena tadbhāvanāt / [070|20-]
♂cittabalena tad-[ 27a. 4A. VII ]bhāvanāt /
◤cittabalena tadbhāvanāt // 43 //
㈠由心力強故成。
㈡要由心力，方能修故。
🈪590འདི་ནི་སྦྱོར་བས་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས། འདས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①citta balena tad bhāvanāt
③དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤kiṃ bhagavato 'pi parāyogikī / netyāha / [070|21]
♂kiṃ bhagavato 'pi prāyogikī /
◤kiṃ bhagavato 'pi prāyogikī ?
㈠若爾於佛世尊，亦由修習得耶。
㈡第二念等，乃至未捨，亦成過去。世尊亦以加行得耶。
①kim bhagavatas api parāyogikī
③ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ་;་མ་ཡིན་ནོ་།། འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
◤netyāha /
㈠不。
㈡不爾。
D1203 🈪སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་འབྱོར་བ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་ལ་རག་ལུས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཐམས་ཅད་ནི། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བརྙེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤bodhilabhyā muneḥ,
㈠云何。〔偈曰〕：【菩提得】。【成佛得非前】〖45_2_a〗
㈡云何。成佛時得。
★◤ 【bodhilabhyā muneḥ 】[070|22]
♂netyāha /
①bodhilabhyās munes
③ཐུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཐོབ་བྱ་།།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཐུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཐོབ་བྱ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདི་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བརྙེས་〖Nབརྙས།〗སོ། །
◤kṣayajñānasamakālaṃ buddhā bhagavanta etāṃ pratilabhante /
㈠釋曰：諸佛世尊，與盡智同時得此定。
㈡謂佛世尊，盡智時得。
★◤kṣayajñānasamanaṃ kālaṃ buddhā bhagavanta enāṃ labhante nāsti kiñcidbuddhānāṃ prāyogikaṃ nāma / [070|23-]
♂bodhilabhyā muneḥ kṣayajñānasamānaṃ kālaṃ{1. Y. samakālaṃ |} buddhā bhagavanta enāṃ{2. Y. etāṃ / MS. enānna (?)} labhante {3. Y. pratilabhante |} nāsti kiñcidbuddhānāṃ prāyogikaṃ nāma /
①kṣaya jñāna samanam kālam buddhās bhagavantas enām labhante na asti kiñcid buddhānām prāyogikam nāma
③སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདི་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བརྙེས་སོ་།། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ་།
㈢སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ།
◤nāsti kiñcid buddhānāṃ prāyogikaṃ nāma /
㈠何以故。諸佛無有一德由功用得。
㈡佛無一德，由加行得。
★★◤icchāmātrapratibaddho hi teṣāṃ sarvaguṇasaṃpātsaṃmukhībhāvaḥ / [070|24]
♂icchāmātrapratibaddho hi teṣāṃ sarvaguṇasaṃpatsaṃmukhībhāvaḥ /
◤icchāmātrapratibaddho hi teṣāṃ sarvaguṇasampatsammukhībhāvaḥ /
㈠由一切圓德現前，皆隨佛欲成故。
㈡暫起欲樂，現在前時，一切圓德，隨樂而起故。
★0◤tasmādeṣāṃ sarvavairāgyalābhikam / [070|25]
◤tasmādeṣāṃ sarvavairāgyalābhikam /
㈠是故一切功德，於佛悉是離欲所得。
㈡佛眾德皆離染得。
①icchā mātra pratibaddhas hi teṣām sarva guṇa saṃpād saṃmukhībhāvas tasmāt eṣām sarva vairāgya lābhikam
③དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་འབྱོར་བ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་ལ་རག་ལུས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཐམས་ཅད་ནི་།
㈢དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་འབྱོར་བ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་ལ་རག་ལུས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཐམས་ཅད་ནི།
★◤kathaṃ khalvi dānīmanutpāditāyāṃ nirodhasamāpattau kṣayajñānakāle bhagavānubhayotobhāgavimuktaḥ sidhyati / [070|25-]
♂kathaṃ khalvi{4. Y. kathaṃ punaḥ |} {5. Y. omits idānī....kāle |}dānīmanutpāditāyāṃ nirodhasamāpattau kṣayajñānakāle{5. Y. omits idānī...kāle |} bhagavānubhayatobhāgavimuktaḥ sidhyati /
◤kathaṃ khalvidānīmanutpāditāyāṃ nirodhasamāpattau kṣayajñānakāle bhagavānubhayatobhāgavimuktaḥ sidhyati ?
㈠若爾先未生滅心定於盡智時，佛世尊云何成俱解脫人。
㈡世尊曾未，起滅盡定，得盡智時，云何得成，俱分解脫。
D1204 🈪ད་ནི་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་བསྐྱེད་ན་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་དུས་སུ་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན།
①katham khalvi dānīm anutpāditāyām nirodha samāpattau kṣaya jñāna kāle bhagavān ubhayotas bhāga vimuktas sidhyati
③འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བརྙེས་པ་ཡིན་ནོ་།། ད་ནི་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ ****[@76b]**** ་ཀྱིས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་བསྐྱེད་ན་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་དུས་སུ་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། འགྲུབ་སྟེ་།
㈢འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བརྙེས་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢ད་ནི་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་{76b}ཀྱིས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་བསྐྱེད་ན་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་དུས་སུ་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། འགྲུབ་སྟེ།
★◤sidhyaty utpāditāyām iva tasyāṃ vaśitvāt prāgeva tāṃ bodhisattvaḥ śaikṣyāvasthāyāmutpādayatīti pāścattyāḥ / [070|27-071|01]
♂sidhyaty utpāditāyām iva tasyāṃ vaśitvāt{6. MS. tasyāmbiśitvāt |} prāgeva tāṃ bodhisattvaḥ śaikṣyāvasthāyā- @071 mutpādayatīti pāścāttyāḥ /
◤sidhyati; utpāditāyāmiva tasyāṃ vaśitvalābhāt
①sidhyati utpāditāyām iva tasyām vaśi tvāt prāk eva tām bodhisattvas śaikṣya avasthāyām utpādayati iti pāścattyās
③བསྐྱེད་ཟིན་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། ནུབ་ཕྱོགས་པ་དག་ན་རེ་དེ་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢བསྐྱེད་ཟིན་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢ནུབ་ཕྱོགས་པ་དག་ན་རེ་དེ་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sidhyati; utpāditāyām iva tasyāṃ vaśitva-lābhāt
㈠得成，如於已生，此中得自在故。
㈡於起滅定，得自在故，如已起者，成俱解脫。
🈪འགྲུབ་སྟེ། བསྐྱེད་ཟིན་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤prāgeva tāṃ bodhisattvaḥ śaikṣāvasthāyāmutpādayatīti pāścāttyāḥ /
㈠西國諸師說：菩薩在有學位，先已生此定，後方得菩提。
㈡西方師說：菩薩學位，先起此定，後得菩提。
D1205 🈪ནུབ་ཕྱོགས་པ་དག་ན་རེ་དེ་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤atha kasmādevaṃ neṣyate / [071|01]
◤atha kasmādevaṃ neṣyate,
㈠云何不許如此。
㈡云何此中，不許彼說。
D1206 🈪ཡང་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་ཅེ་ན། དེ་〖PNདེའི།〗ལྟར་ན་གནས་བརྟན་ཉེ་བསྲུངས་ཀྱི་ལུགས་〖Nལུས།〗ཀྱི་ཚིག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་སྐྱེད་〖Nབསྐྱེད།〗པར་མཛད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①atha kasmāt evam na iṣyate
③ཡང་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་ཅེ་ན།
★0◤evaṃ ca sthaviropaguptasyāpīdaṃ netrīpadaṃ prāmāṇikaṃ bhaviṣyati / [071|01-]
◤evaṃ ca sthaviropaguptasyāpīdaṃ netrīpadaṃ prāmāṇikaṃ bhaviṣyati ——
㈠若爾與大德優波掘多所造道理足論，彼順成證。
㈡若許彼說，便順尊者鄔波毱多理目足論。
★◤“nirodhasamāpattimutpādya kṣayajñānamutpādayatīti vaktavyaṃ tathāgata”iti / [071|02-]
♂“nirodhasamāpattimutpādya kṣayajñānamutpādayatīti vaktavyaṃ tathāgata” iti /
◤“nirodhasamāpattimutpādya kṣayajñānamutpādayatīti vaktavyaṃ tathāgataḥ” iti?
㈠彼論說：先已起滅想受定，後方得盡智，應說如來如此。
㈡如彼論說：當言如來，先起滅定，後生盡智。
①evam ca sthavira upaguptasya api idam netrī padam prāmāṇikam bhaviṣyati nirodha samāpattim utpādya kṣaya jñānam utpādayati iti vaktavyam tathāgata eti
③དེ་ལྟར་ན་གནས་བརྟན་ཉེ་བསྲུངས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་ཚིག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་སྐྱེད་པར་མཛད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།། ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང་བ་འདི་ཚད་མར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་〖PNདེའི།〗ལྟར་ན་གནས་བརྟན་ཉེ་བསྲུངས་ཀྱི་ལུགས་〖Nལུས།〗ཀྱི་ཚིག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་སྐྱེད་〖Nབསྐྱེད།〗པར་མཛད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
㈢ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང་བ་འདི་ཚད་མར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤na prāk,
㈠〔偈曰〕：【非前】。
★◤ 【na prāk 】[071|04]
①na prāk
③དང་པོར་མ་ཡིན་།
㈢དང་པོར་མ་ཡིན།
◤na hi pūrvaṃ tasyā utpādanaṃ yujyata iti kāśmīrakāḥ /
㈠釋曰：罽賓國毘婆沙師說，先入無心定後得盡智。是義不然。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師說：非前起滅定，後方生盡智。
★◤nahi pūrvaṃ tasyā utapādanaṃ yujyata iti kāśmīrakāḥ / kiṃ kāraṇam / [071|05]
♂na prāk nahi pūrvaṃ tasyā utpādanaṃ yujyata iti kāśmīrakāḥ / ♂kiṃ kāraṇam /
①na hi pūrvam tasyās uta pādanam yujyate iti kāśmīrakās
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ལྟར་བསྐྱེད་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ལྟར་བསྐྱེད་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
◤kiṃ kāraṇaṃ ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
🈪593ཡང་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་ཅེ་ན། དེ་ལྟར་ན་གནས་བརྟན་ཉེ་བསྲུངས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་ཚིག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་སྐྱེད་པར་མཛད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང་བ་འདི་ཚད་མར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪594དང་པོར་མ་ཡིན། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ལྟར་བསྐྱེད་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
◤catustriṃśatkṣaṇāptitaḥ /
㈠〔偈曰〕：【三十四念得故】。【三十四念故】〖45_2_b〗
★0◤ 【catustriṃśatkṣaṇāptitaḥ /】[071|06]
①catustriṃśat kṣaṇa āptitas
ⅱ㈢སྐད་ཅིག་མ། སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིས་འཐོབ་〖PN+པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
★★◤catusriṃśatā kila cittakṣaṇairbodhisattvo bodhimanuprāptaḥ / [071|07]
♂catustriṃśatā kila cittakṣaṇairbodhisattvo bodhimanuprāptaḥ /
◤catustriṃśatā kila cittakṣaṇairbodhisattvo bodhimanuprāptaḥ /
㈠釋曰：彼說三十四心剎那中，菩薩得無上菩提。
㈡傳說菩薩三十四念得菩提故。
🈪བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིས་བྱང་ཆུབ་རྗེས་སུ་འཐོབ་པ་སྟེ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ན་བཅུ་དྲུག་དང་།
①catusriṃśatā kila cit takṣaṇais bodhisattvas bodhim anuprāptas
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིས་བྱང་ཆུབ་རྗེས་སུ་འཐོབ་པ་སྟེ་།
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིས་བྱང་ཆུབ་རྗེས་སུ་འཐོབ་〖PN-པ།〗པ་སྟེ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ན་བཅུ་དྲུག་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འདོད་ཆགས་དང་〖PN-དང་།〗བྲལ་བ་ན་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ན་བར་ཆད་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་དགུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བཅོ་བརྒྱད་དེ། དེ་དག་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིར་འགྱུར་རོ། །
◤satyābhisamaye ṣoḍaśabhiḥ,
㈠在四諦觀有十六心剎那。
㈡諦現觀中，有十六念。
◤bhavāgravairāgye cāṣṭādaśabhirnavaprakārāṇāṃ kleśānāṃ prahāṇāya;
㈠於離欲有頂有十八心剎那，為除有頂九分惑。
㈡離有頂貪，有十八念，謂斷有頂，九品煩惱。
🈪སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ན་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ན་བར་ཆད་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་དགུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བཅོ་བརྒྱད་དེ། དེ་དག་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིར་འགྱུར་རོ། །
★◤satyābhisamaye ṣoḍaśabhirbhavāgravairāgye cāṣṭādaśabhirnavaprakārāṇāṃ kleśānāṃ prahāṇāya navānantaryavimuktimārgotpādanāt / [071|07-]
♂satyābhisamaye{1. MS. samayo |} ṣoḍaśabhirbhavāgravairāgye cāṣṭādaśabhirnavaprakārāṇāṃ kleśānāṃ prahāṇāya navānantaryavimuktimārgotpādanāt /
①satya abhisamaye ṣoḍaśabhis bhava agra vairāgye ca aṣṭādaśabhis nava prakārāṇām kleśānām prahāṇāya nava ānantarya vimukti mārga utpādanāt
③བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ན་བཅུ་དྲུག་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ན་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ན་བར་ཆད་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དགུ་དགུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བཅོ་བརྒྱད་དེ་།
◤navānantaryavimuktimārgotpādanāt /
㈠由修九品次第道、九品解脫道故。
㈡起九無間，九解脫道。
★◤ta ete catustriṃśat bhavanti / [071|09]
♂ta ete catustriṃśat bhavantiṃ /
◤ta ete catustriṃśat bhavanti /
㈠合此心足三十四剎那。
㈡如是十八，足前十六，成三十四。
①te ete catustriṃśat bhavanti
③དེ་དག་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིར་འགྱུར་རོ་།།
★◤ākiñcanyāyatanavītarāgasyāsyaniyāmāvakramaṇādadhobhūmikā na punaḥḥ praheyā bhavanti / [071|09-]
♂ākiñcanyāyatanavītarāgasyāsya niyāmāvakramaṇādadhobhūmikā na punaḥ praheyā bhavanti /
◤ākiñcanyāyatanavītarāgasyāsya niyāmāvakramaṇādadhobhūmikā na punaḥ praheyā bhavanti /
㈠菩薩先已離欲無所有處，後方入正定聚。下地諸惑，不復更除滅。
㈡一切菩薩，決定先於無所有處，已得離貪，方入見道。不復須斷，下地煩惱。
🈪595ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཡང་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བར་སྐབས་འདིར་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མི་སྲིད་པས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཞེས་གྲག་གོ ། །
①ākiñcani āyatana vīta rāgasya āsya niyāma avakramaṇāt adhas bhūmikā na punaḥs praheyās bhavanti
㈢ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཡང་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ata etasminnantare visabhāgacittā sambhavānnirodhasamāpatterayoga iti /
㈠是故於此中間，不同類心，不生起故。無道理得入滅心定。
㈡於此中間，無容得起，不同類心。故諸菩薩，學位不應起滅盡定，外國諸師作如是說。
★◤ata etasminnantare visabhāgacittāsaṃbhavānnirodhasamāpatterayoga iti / [071|10-]
♂ata etasminnantare visabhāgacittā-[ 27b. 4B. VIII ]saṃbhavānnirodhasamāpatterayoga iti /
①atas etasmin= antare visabhāga citta asaṃbhavān nirodha samāpattes ayogas iti
③དེའི་ཕྱིར་བར་སྐབས་འདིར་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མི་སྲིད་པས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེའི་ཕྱིར་བར་སྐབས་འདིར་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མི་སྲིད་པས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་རུང་ངོ:ཞེས་ཟེར་རོ།།〖PN-ཞེས་ཟེར་རོ།〗ཞེས་གྲག་གོ། །
◤kiṃ punaḥ syād ——
㈠此何所為。
★◤kiṃ punaḥ syādyadi visabhāgacittamantarā saṃmukhīkkuryāt / [071|11-]
♂kiṃ punaḥ syādyadi visabhāgacittamantarā saṃmukhīkuryāt /
◤yadi visabhāgacittamantarā sammukhīkuryāt ?
①yadi visabhāga-cittam antarā sammukhīkuryāt ?
㈠若於中間不同類心生起現前，
㈡若中間起不同類心，斯有何過。
🈪གལ་ཏེ་བར་སྐབས་སུ་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མངོན་དུ་བྱས་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①kim punar syāt yadi visabhāga cittam antarā saṃmukhīkkuryāt
③ཞེས་གྲག་གོ་།། གལ་ཏེ་བར་སྐབས་སུ་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མངོན་དུ་བྱས་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་བར་སྐབས་སུ་མི་འདྲ་བའི་སེམས་མངོན་དུ་བྱས་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། བསམ་པ་ལྡང་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བསམ་པ་མི་ལྡང་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
◤vyutthānāśayaḥ syād,
㈠有更起心。
㈡若爾便有越期心過。
🈪བསམ་བ་ལྡང་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བསམ་བ་མི་ལྡང་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
◤avyutthānāśayāś ca bodhisattvāḥ ?
㈠諸菩薩無更起心。
㈡然諸菩薩不越期心。
★◤vyutthānāśayaḥ syādavyutthānāśayāśca bodhisattvāḥ / [071|12-]
♂vyutthānāśayaḥ{2. MS. vyutthānāśraya, but later on āśayasyāvyutthānāt / Y. vyutthānāśayaḥ |} syādavyutthānāśayāśca{2. MS. vyutthānāśraya, but later on āśayasyāvyutthānāt / Y. vyutthānāśayaḥ|} bodhisattvāḥ /
①vyutthāna āśayas syāt avyutthāna āśayās ca bodhisattvās
③བསམ་བ་ལྡང་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བསམ་བ་མི་ལྡང་བ་ཅན་ཡིན་ནོ་།།
◤satyamavyutthānāśayāḥ;
㈠實如此無更起心。
㈡理實菩薩不越期心。
🈪596ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་བསམ་པ་མི་ལྡང་བ་ཅན་ཡིན་བ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na tu āsravamārgāvyutthānāt /
㈠不由無流道不更起。
㈡然非不越無漏聖道。
★★◤satyamavyutthānāśayā natu āsrava mārgāvyutthānāt / [071|13]
♂satyamavyutthānāśayā{2. MS. vyutthānāśraya, but later on āśayasyāvyutthānāt / Y. vyutthānāśayaḥ|} natu āsrava{3. MS. āśraya |}mārgāvyutthānāt /
①satyam avyutthāna āśayās na tu āsrava mārga avi utthānāt
③ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་བསམ་པ་མི་ལྡང་བ་ཅན་ཡིན་བ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་བསམ་པ་མི་ལྡང་བ་〖PN-བ།〗ཅན་ཡིན་བ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཟག་〖Nཟད།〗པ་མེད་པའི་ལམ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kathaṃ tarhi “na tāvat bhetsyāmi paryaṅkamaprāpte āsravakṣaya” iti / [071|13-]
♂kathaṃ tarhi “na tāvat bhetsyāmi paryaṅkamaprāpte āsravakṣaya” iti |{4. MS. ityasyā...|}
◤kathaṃ tarhi —— “na tāvat bhetsyāmi paryaṅkamaprāpte āsravakṣaye” iti ?
㈠若爾立不更起，云何佛說：我未壞金剛座，乃至未得諸流盡。
㈡若爾期心，如何不越。謂我未得諸漏永盡，終不解斯結加趺坐。
🈪597འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཟག་པ་ཟད་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རེ་ཞིག་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་མི་གཞིག་གོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་འདི་མི་ལྡང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
★◤asyāśayasyāvyutthānā dekāyana eva sarvārthaparisamāpteriti bahirdeśakāḥ / [071|14-]
♂asyāśayasyāvyutthānādekāyana eva sarvārtha- parisamāpteriti bahirdeśakāḥ /
◤asyāśayasyāvyutthānādekāyana eva sarvārthaparisamāpteriti bahirdeśakāḥ /
㈠如此意無改故，是故說無更起。於一坐時一切事究竟故。
㈡決定不越如是期心。唯於一坐時，諸事究竟故。ཉི་འོག་པ་རྣམས
🈪སྟན་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་དོན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །སྔ་མཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ། །
①katham tarhi na tāvat bhetsyāmi paryaṅkam aprāpte āsrava kṣayas iti asya āśayasya avyutthānā dekāyanas eva sarva artha parisamāptes iti bahis deśakās
③ཟག་པ་ཟད་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རེ་ཞིག་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་མི་གཞིག་གོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་འདི་མི་ལྡང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྟན་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་དོན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཟག་པ་ཟད་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རེ་ཞིག་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་མི་གཞིག་〖PNགཤིག〗གོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་འདི་མི་ལྡང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྟན་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་དོན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤pūrvameva tu varṇayanti kāśmīrāḥ / [071|15-]
◤pūrvameva tu varṇayanti kāśmīrāḥ /
㈠此義如前，是外國諸師所說。
㈡前說為善，我所宗故。
①pūrvam eva tu varṇayanti kāśmīrās
㈢སྔ་མ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ། །
★★◤yadyapyanayoḥ samāpattyorbahuprakāro viśeṣaḥ / [071|16]
♂yadyapyanayoḥ samāpattyo{5. Y. omits samāpattyoḥ |} rbahu- prakāro viśeṣaḥ /
◤yadyapyanayorbahuprakāro viśeṣaḥ /
㈠若此二定，多種別異相。
㈡雖已說二定，有多同異相，而於其中，復有同異。
①yadi api anayos samāpattyos bahu prakāras viśeṣas
③སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་བའི་བྱེ་བྲག་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་།
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པ་〖PNཔར〗འདི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག:མ་ཡིན་〖PNམང་།〗མོད་ཀྱི། གཉི་ག་འདོད་དང་གཟུགས་{77a}རྟེན་ཅན། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེད་དོ། །
◤kāmarūpāśraye tūbhe,
㈠〔偈曰〕：【二依欲色】。
㈡頌曰：【二定依欲色_c 滅定初人中】〖45_2_d〗。
★◤ 【kāmarūpāśraye bhūte 】[071|17]
♂kāmarūpāśraye bhūte{6. Y. one reading is tūbhe / G. tūbhe |}
①kāmarūpa āśraye bhūte
③གཉི་ག་འདོད་དང་གཟུགས་ ****[@77a]**** *་།།
◤ubhe api tvete asaṃjñinirodhasamāpattī kāmadhātau rūpadhātau cotpatsyete /
㈠釋曰：此二定，謂無想定無心定，依欲色二界修得。
㈡論曰：言二定者，謂無想定及滅盡定。此二俱依欲色二界，而得現起。
🈪598སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་བའི་བྱེ་བྲག་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། གཉི་ག་འདོད་དང་གཟུགས་རྟེན་ཅན། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེད་དོ། །
★◤ubhe api tvete asaṃjñinirodhasamāpattī kāmadhātau rūpadhātau cotpatsyete / [071|18]
♂ubhe api tvete asaṃjñinirodhasamāpattī kāmadhātau rūpadhātau cotpatsyete{7. MS. utpakṣyete |} ye tvasaṃjñi{8. MS. ye tvāsaṃjñi ....|}samāpattiṃ rūpadhātau necchanti teṣāmayaṃ grantho virudhyate /
①ubhe api tu ete asaṃjñi nirodha samāpattī kāmadhātau rūpa dhātau ca utpatsyete
③རྟེན་ཅན་།། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེད་དོ་།།
◤ye tvasaṃjñisamāpattiṃ rūpadhātau necchanti ,
㈠若人不許，於色界修得無色定，
㈡若有不許，亦依色界，起無想定。
★◤ye tvasaṃjñisamāpattiṃ rūpadhātau necchanti teṣāmayaṃ grantho virudhyate / [071|18-]
①ye tu asaṃjñi samāpattim rūpa dhātau na icchanti teṣām ayam granthas virudhyate
③གང་དག་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མི་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པའི་གཞུང་གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡིན་ལ་།
㈢གང་དག་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མི་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པའི་གཞུང་གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡིན་ལ། སྲིད་པ་དེ:རྣམས་དང་〖PNརྣམ་པར།〗འདྲིད་པ་ཅན་སྔ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་འདུ་ཤེས་ཅན་སེམས་མི་འདྲ་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། ལྷ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་དང་འགལ་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤teṣāmayaṃ grantho virudhyate——
㈠是伽蘭他於此人相違。
㈡便違此文。謂本論言：
🈪599གང་དག་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མི་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པའི་གཞུང་
◤“syādrūpabhavo na cāsau bhavaḥ pañcavyavacāraḥ /
㈠或時色有不成有，此中有五種判。
㈡或有是色，有此有非五行。
🈪600གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡིན་ལ། སྲིད་པ་དེ་རྣམས་དང་འདྲིད་པ་ཅན་སྔ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ།
★◤syādrūpabhavo na cāsau bhavaḥ pañcavyavacāraḥ / [071|19-]
♂“syādrūpabhavo na cāsau bhavaḥ pañcavyavacāraḥ /
①syāt rūpa bhavas na ca asau bhavas pañca vyavacāras
③སྲིད་པ་དེ་རྣམས་དང་འདྲིད་པ་ཅན་སྔ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
★◤syādrūpāvacarāṇāṃ sattvānāṃ saṃjñināṃ devānāṃ visabhāge citte sthitānāmasaṃjñisamāpattiṃ nirodhasamāparttiṃ ca samāpannānāmasaṃjñināṃ ca devānāmāsaṃjñike pratilabdhe yo bhava” iti / [071|20-]
♂syādrūpāvacarāṇāṃ sattvānāṃ{9. Y.omits sattvānāṃ |} saṃjñināṃ devānāṃ visabhāge citte sthitānāmasaṃjñisamāpattiṃ nirodha- samāpattiṃ ca samāpannānāmasaṃjñināṃ ca devānāmāsaṃjñike{10. MS. ...masaṃjñike |} pratilabdhe yo bhava” iti /
◤syādrūpāvacarāṇāṃ saṃjñināṃ devānāṃ visabhāge citte sthitānāma saṃjñisamāpattiṃ nirodhasamāpattiṃ ca samāpannānāmasaṃjñināṃ ca devānāmāsaṃjñike pratilabdhe yo bhavaḥ ” iti /
①syāt rūpāvacarāṇām sattvānām saṃjñinām devānām visabhāge citte sthitānām asaṃjñi samāpattim nirodha sama aparttim ca samāpannānām asaṃjñinām ca devānām āsaṃjñike pratilabdhe yas bhavas iti
③ཡོད་དེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་འདུ་ཤེས་ཅན་སེམས་མི་འདྲ་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། ལྷ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་དང་འགལ་ཏེ་།
ⅰⅱ
🈪604འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་།
㈠一色界眾生，二有想諸天，住於不同分心。三入無想定，四入無心定，五無想諸天。已得無想天生，各是彼有。
㈡謂色纏有情，或生有想天，住不同類心。若入無想定，若入滅盡定，或生無想天，已得入無想。是謂是色有此有非五行。
🈪605ལྷ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་དང་འགལ་ཏེ།
◤atha ubhe apyete kāmarūpāśraye /
㈠由此文句，是故此二定，決定依止欲色二界。
㈡由此證知，如是二定，俱依欲色，而得現起。是名同相。
🈪606དེའི་ཕྱིར་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤ata ubhe apyete kāmarūpāśraye / [071|22]
①atas ubhe api ete kāmarūpa āśraye
③དེའི་ཕྱིར་འདི་གཉི་ག་ཡང་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tatrāpi tvayaṃ viśeṣaḥ / [071|22-]
◤tatrāpi tvayaṃ viśeṣaḥ——
㈠此中是二定差別。
㈡言異相者。
①tatra api tu ayam viśeṣas
③དེ་ལ་ཡང་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡོད་དོ་།།
㈢དེ་ལ་ཡང་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
◤nirodhākhyādito nṛṣu // 44 //
㈠〔偈曰〕：【滅定初人道】。
★◤ 【nirodhākhyādito nṛṣu // VAkK_2.44 //】[071|24]
♂nirodhākhyādito nṛpu //44//
①nirodha ākhyāditas nṛṣu
③འགོག་པ་དང་པོར་མིའི་ནང་དུ་;་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་མི་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེད་དོ་།།
ⅱ㈢འགོག་པ་དང་པོར་མིའི་ནང་དུ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་མི་དག་གི་〖PPགིས།〗ནང་དུ་སྐྱེད་དོ། །
🈪607དེ་ལ་ཡང་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡོད་དོ། །འགོག་པ་དང་པོར་མིའི་ནང་དུ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་མི་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེད་དོ། །ཕྱིས་ནི་སྔར་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དག་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་ཡང་སྐྱེད་དོ། །
★★◤nirodhasamāpattiḥ prathamato manuṣyepūtpādyate paścādrūpadhātau parihīṇapūrvaiḥ / [071|25]
♂nirodhasamāpattiḥ{11. MS. samāpattiṃ |} prathamato manuṣyeṣūtpādyate paścādrūpadhātau parihīṇapūrvaiḥ /
◤nirodhasamāpattiḥ prathamato manuṣyeṣūtpādyate,
㈠釋曰：此滅心定，初於人道中修得已。
㈡謂無想定，欲色二界，皆得初起。滅定初起，唯在人中。
①nirodha samāpattis prathamatas manuṣya īpu utpādyate paścāt rūpa dhātau parihīṇa pūrvais
㈢ཕྱིས་ནི་སྔར་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དག་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་ཡང་སྐྱེད་དོ། །
◤paścād rūpadhātau parihīṇapūrvaiḥ /
㈠昔經退人，後方於色界修得。
㈡此在人中，初修起已，由退為先，方生色界。依色界身，後復修起。
★★◤kimato 'pyasti parihāṇiḥ / astītyāha / [071|26]
♂kimato{12. Y. omits ato |}'pyasti parihāṇiḥ / ♂astītyāha /
◤kimapyasti parihāṇiḥ ?
㈠於滅心定為退不。
㈡此滅盡定，亦有退耶。
①kim atas pyasti parihāṇis
③ཅི་འདི་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འདི་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དོ། །
①asti iti āha
③སྨྲས་པ་ཡོད་དོ་།།
◤astītyāha /
㈠說有。
㈡應言亦有。
🈪608ཅི་འདི་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འཆར་བྱེད་ཀྱི་མདོ་ལས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག་འདི་ན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན། ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་བའི་གནས་དེ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །
★◤anyathā hi ndāyi sūtraṃ virudhyeta / [071|26-072|01]
♂anyathā hi udāyi [ 28a. 4A1. I ] sūtraṃ virudhyeta /
◤anyathā hi udāyisūtraṃ virudhyeta ——
㈠若不爾，則與大德優陀夷經相違。經言：
㈡若不爾者，即便違害，鄔陀夷經。經言：
★0◤“ihāyuṣmanto @072 bhikṣuḥ śīlasaṃpannaśca bhavati samādhisaṃpannaśca prajñāsaṃpannaśca / [072|01-]
◤“ihāyuṣmanto bhikṣuḥ śīlasampannaś ca bhavati, samādhisampannaś ca, prajñāsampannaś ca /
㈠淨命有諸比丘，在正法內，具清淨戒。具清淨定。具清淨慧。
㈡具壽有諸苾芻，先於此處，具淨尸羅。具三摩地。具般羅若。
①anyathā hi ndāyi sūtram virudhyeta iha āyuṣmantas bhikṣus śīla saṃpannas ca bhavati samādhi saṃpannas ca prajñā saṃpannas ca
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འཆར་བྱེད་ཀྱི་མདོ་ལས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག་འདི་ན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འཆར་བྱེད་ཀྱི་མདོ་ལས་〖PN-ལས།〗ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག་འདི་ན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན། ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་བའི་གནས་དེ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །
0◤so 'bhīkṣṇaṃ saṃjñāvedayita{1. S.Y. vedita|}nirodhaṃ samāpadyate ca vyuttiṣṭhate cāsti caitat{2. MS. cetat |} sthānam iti yathābhūtaṃ prajānāti [072|02-]
㈠是人數數入觀，修滅想受定，數數出觀。則有是處，應如實知。
㈡能數入出，滅受想定。斯有是處，應如實知。
①sas abhīkṣṇam saṃjñā-vedayita-nirodham samāpadyate ca vyuttiṣṭhate ca, asti ca etat sthānam iti yathābhūtam prajānāti
③ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་བའི་གནས་དེ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་།།
★0◤sa na haiva dṛṣṭa eva dharme pratipattye{3. Y. one reading is pratipadye |} vājñāmārāgayati nāpi maraṇakālasamaye bhedācca
◤sa na haiva dṛṣṭa eva dharme pratipadyevājñāmārāgayati / nāpi maraṇakālasamaye bhedācca /
㈠此人於現法，先若不得知已根。及於臨死時，由身破滅故。
㈡彼於現法，或臨終位。不能勤修，令解滿足。從此身壞。
①sa na ha eva dṛṣṭas eva dharme pratipattye vā ājñām ārāgayati na api maraṇa kāla samaye bhedāt ca
③དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་ཀུན་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བའི་ལྷ་ལས་འདས་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་ཀུན་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བའི་ལྷ་ལས་འདས་ཏེ། ཡིད་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་ལུས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kāyasyātikramya devān kavaḍīkārāhāra{4. MS. kavaḍīkāhāra / Y kavaḍīkāra |} bhakṣānanyatarasmin divye manomaye kāya upapadyate / [072|02-]
◤kāyasyātikramya devān kavalīkārabhakṣānanyatarasmin divye manomaye kāya upapadyate /
㈠過段食諸天，隨一意生諸天中，或於中受生。
㈡超段食天，隨受一處，意成天身。
①kāyasya atikramya devān kavaḍīkāra āhāra bhakṣān anyatarasmin divye manas maye kāyas upapadyate
③ཡིད་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་ལུས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ལས་འདས་ཏེ་།
★◤sa tatropapanno 'bhīkṣṇaṃ saṃjñāveditanirodhaṃ samāpadyate ca vyuttiṣṭahate cāsti caitat sthānamiti yathābhūtaṃ prajānātī”ti / [072|05-]
♂sa tatropapanno 'bhīkṣṇaṃ saṃjñāveditanirodhaṃ samāpadyate ca vyuttiṣṭhate cāsti caitat sthānamiti yathābhūtaṃ prajānātī”ti /
◤sa tatropapanno 'bhīkṣṇaṃ saṃjñāveditanirodhaṃ samāpadyate ca vyuttiṣṭhate ca,
㈠此人於中生已，數數入無心定觀，不更出此定。
㈡於彼生已，復數入出，滅受想定。
①sa tatra upapannas abhīkṣṇam saṃjñā vedita nirodham samāpadyate ca vyuttiṣṭa hate ca asti ca etat sthānam iti yathābhūtam prajānāti iti
㈢དེ་དེར་སྐྱེས་ནས་ཡང་དང་ཡང་དུ་〖PN-དུ།〗འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་པའི་གནས་དེ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ལོ། །
◤asti caitat sthānam iti yathābhūtaṃ prajānāti ” iti /
①asti ca etat sthānam iti yathābhūtaṃ prajānāti ” iti|
㈠無有是處，應如實知。
㈡亦有是處，應如實知。
★0◤atra hi divyo manomayaḥ kāyo rūpāvacara ukto bhagavatā / [072|06-]
◤atra hi divyo manomayaḥ kāyo rūpāvacara ukto bhagavatā /
㈠此中意生天者，世尊說是色界。
㈡此意成天身，佛說是色界。
①atra hi divyas manas mayas kāyas rūpāvacaras uktas bhagavatā
③དེར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡིད་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཅན་གྱི་ལྷ་ནི་གཟུགས་ན་ ****[@77b]**** ་སྤྱོད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ལ་།
㈢དེར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡིད་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཅན་གྱི་ལྷ་ནི་གཟུགས་ན་{77b}སྤྱོད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་དེ་ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། སྡེ་པ་གཞན་དག་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡང་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་འདི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མེད་〖N+པ།〗བཞིན་དུ་ཡང་འགྲུབ་པ་འདྲ་མོད་ཀྱི། འདི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མི་འགྲུབ་བོ། །
★0◤iyaṃ ca samāpattirbhāvāgrikī / [072|07]
◤iyaṃ ca samāpattirbhāvāgrikī /
㈠是定與有頂相應。
㈡滅受想定，唯在有頂。
◤tat kathamaparihīṇasya tallābhino rūpadhātau syādupapattiḥ ?
㈠若人得此定不退，云何得於色界受生。
㈡若得此定，必無退者。如何得往色界受生。
★0◤tatkathamaparihīṇasya tallābhino rūpadhātau syādupapattiḥ / [072|08]
①iyam ca samāpattis bhāvāgrikī tat katham aparihīṇasya tad lābhinas rūpa dhātau syāt upapattis
③སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་དེ་ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མདོ་ལས་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤caturthadhyānabhūmikāmapi nirodhasabhāpatiṃ nikāyāntarīyā icchanti / [072|08-]
♂caturthadhyānabhūmikāmapi nirodhasamāpattiṃ nikāyāntarīyā icchanti /
◤caturthadhyānabhūmikāmapi nirodhasamāpattiṃ nikāyāntarīyā icchanti /
㈠有餘部執：此滅心定，以第四定為地。
㈡有餘部執：第四靜慮，亦有滅定。
★0◤teṣāṃ vināpi parihāṇyā sidhyatyetat / [072|09]
◤teṣāṃ vināpi parihāṇyā sidhyatyetat /
㈠於此部若離退墮，是義亦成。
㈡依彼所執，滅定無退，此義亦成。
★◤etadeva tu na sidhyati / caturthadhyānabhūmikā 'pyasāvastīti / kiṃ kāraṇam / [072|10]
♂etadeva{5. MS. etedeva |} tu na sidhyati / ♂caturthadhyānabhūmikā'- pyasāvastīti /
◤etadeva tu na sidhyati —— caturthadhyānabhūmikāpyasāvastīti /
㈠是義不得成，謂無心定以第四定為地。
㈡第四靜慮，有滅盡定，義必不成。
①caturtha dhyāna bhūmikām api nirodha sabhā patim nikāya antarīyās icchanti teṣām vinā api parihāṇyā sidhyati etat etat eva tu na sidhyati
③སྡེ་པ་གཞན་དག་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡང་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་འདི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་འགྲུབ་པ་འདྲ་འགྱུར་།
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
①caturtha dhyāna bhūmikā pyasau= asti iti
③མོད་ཀྱི་། འདི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་འགྱུར་། མོད་ཀྱི་། མི་འགྲུབ་བོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
♂kiṃ kāraṇam /
★0◤“navānupūrvasamāpattaya” iti sūtre vacanāt / [072|11]
◤“navānupūrvasamāpattayaḥ ” iti sūtre vacanāt /
㈠由經言故：經說有九種次第定。
㈡九次第定，契經說故。
🈪610ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མདོ་ལས་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ངེས་པ་ཡན་ན་ཇི་ལྟར་ཐོད་རྒལ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྩོམ་པ་དང་པོ་པ་ལས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། དགའ་མགུའི་དབང་ཐོབ་པ་དག་ཡིན་ན་ནི་རྣམ་པར་རྒལ་ཏེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ ། །དེ་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉིས་ནི་ས་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱོར་བ་ལས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪611རྒྱུད་ལས་ཀྱང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུ་ལས་ཀྱང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ཀྱང་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དང་པོ་སྐྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གཉིས་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འགོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་དང་མི་མཐུན་པས་དེ་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཤེས་མོད་ཀྱི་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①nava anupūrva samāpattayas iti sūtre vacanāt
③མདོ་ལས་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤yadyeṣa niyamaḥ,
㈠若有如此決定，
㈡此若必然，
◤kathaṃ vyutkrāntasamāpattayo bhavanti ?
㈠超越定云何得成此定次第決定。
㈡如何得有超越定義。
★0◤yadyeṣa niyamaḥ kathaṃ vyutkrāntasamāpattayo bhavanti / [072|11-]
★0◤prāthamakalpikaṃ pratyeṣa niyamaḥ / [072|12]
◤prāthamakalpikaṃ pratyeṣa niyamaḥ /
㈠約初學人，若觀行人。
㈡此定次第，依初學說。
①yadi eṣa niyamas katham vyutkrānta samāpattayas bhavanti prāthama kalpikam pratyeṣa niyamas
③གལ་ཏེ་དེ་ངེས་པ་ཡན་ན་ཇི་ལྟར་ཐོད་རྒལ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྩོམ་པ་དང་པོ་པ་ལས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་དེ་ངེས་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ཐོད་རྒལ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྩོམ་པ་དང་པོ་པ་ལས་〖PNལ།〗ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། དགའ་མགུའི་དབང་ཐོབ་པ་དག་ཡིན་ན་ནི་རྣམ་པར་རྒལ་ཏེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །
◤prāptaprakāmavaśitvāt tu santo vilaṅghyāpi samāpadyante /
㈠已至定自在位，超越亦得。
㈡得自在時，隨樂超入。
★◤praptaprakāmavāśitvāstu santo vilaṅghyāpi samāpadyante / [072|12-]
♂prāptaprakāmavaśitvāstu santo vilaṅghyāpi samāpadyante /
①prapta prakāma vāśitvās tu santas vilaṅghya api samāpadyante
③དགའ་མགུའི་དབང་ཐོབ་པ་དག་ཡིན་ན་ནི་རྣམ་པར་རྒལ་ཏེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་།།
★0◤evamanayoḥ samāpattyorbhūmito 'pi viśeṣaḥ / [072|13]
◤evamanayoḥ samāpattyorbhūmito 'pi viśeṣaḥ;
㈠修如此二定，約地有差別。
㈡如是二定，有多種異。謂地有異。
①evam anayos samāpattyos bhūmitas api viśeṣas
③དེ་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉིས་ནི་ས་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་གཉིས་ནི་ས་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤caturthadhyānatayā'grabhūmikatvāt /
①caturthadhyānatayā 'grabhūmika-tvāt|
㈠一以第四定為地。一以有頂為地。
㈡第四靜慮，有頂地故。
★◤caturthadhyānatayā 'grābhūmikatvāt / [072|14]
♂[ 28b 4B1. I ] caturthadhyānatayā'grabhūmikatvāt /
①caturtha dhyāna tayā grābhūmika tvāt
③བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤prayogato 'pi,
㈠復由加行有異。
㈡加行有異。
◤niḥsaraṇavihārasaṃjñāpūrvakamanasikāraprayogāt /
㈠謂解脫靜住想，為思惟先所修習故。
㈡出離止息想作，意為先故。
★0◤prayogato 'pi niḥsaraṇavihārasaṃjñāpūrvakamanasikāraprayogāt / [072|14-]
①prayogatas api niḥsaraṇa vihāra saṃjñā pūrvaka manasikāra prayogāt
㈢སྦྱོར་བ་ལས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤santānato 'pi ,
㈠復由相續有異。
㈡相續有異。
◤pṛthagjanārthasantānatvāt /
㈠謂生在凡夫聖人相續中故。
㈡異生聖者，相續起故。
★0◤saṃtānato 'pi pṛthagjanāryasaṃtānatvāt / [072|15]
①saṃtānatas api pṛthagjana ārya saṃtāna tvāt
㈢རྒྱུད་ལས་ཀྱང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤phalato 'pi ,
㈠復由果有異。
㈡異熟有異。
◤āsaṃjñikabhavāgraphalatvāt /
㈠謂無想有及有頂為果故。
㈡無想有頂，異熟果故。
★0◤phalato 'pyāsaṃjñikabhavāgraphalatvāt / [072|15-]
◤vedanīyato 'pi,
㈠復由受報有異。
㈡順受有異。
◤niyatobhayathāvedanīyatvāt /
㈠謂定受報不定受報，及二受報故。
㈡順定不定，生二受故。
★◤vedanīyato 'pi niyatāniyatopapadyobhayathāvedanīyatvāt / [072|16-]
♂vedanīyato 'pi niyatāniyatopapadyobhayathāvedanīyatvāt{6. Y. niyatobhayathāvedanīyatvāt |} /
◤prathamotpādanato 'pi,
㈠復由初生有異。
㈡初起有異。
◤dvidhātumanuṣyotpādanāt /
㈠謂於二界，及於人道初生故。
㈡二界人中，最初起故。
★0◤prathamotpādanato 'pi dvidhātumanuṣyotpādanāt / [072|17]
①phalatas pyāsaṃjñika bhava agra phala tvāt vedanīyatas api niyata aniyata upapadyas bhayathā vedanīya tvāt prathama utpādanatas api dvi dhātu manuṣya utpādanāt
③འབྲས་བུ་ལས་ཀྱང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ཀྱང་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། །། དང་པོ་སྐྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གཉིས་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འབྲས་བུ་ལས་ཀྱང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kasmāt punarete cittacaittanirodhasvabhāve satyāsaṃjñisamāpattiḥ,
㈢མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ཀྱང་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠云何此二定，同滅離心及心法為自性，說第一為無想定。
㈢དང་པོ་སྐྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གཉིས་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈡二定總以，心心所滅，為其自性。何緣但說名為無想。
◤saṃjñāveditanirodhasamāpattiś cocyete ?
㈠說第二為滅想受定。
㈡滅受想耶。
★◤kasmāt punarete cittatacaittanirodhasvabhāve satyāvasaṃjñisamāpattiḥ saṃjñāveditanirodhasamāpattiścocyate / [072|17-]
♂kasmāt punarete cittacaittanirodhasvabhāve satyāvasaṃjñisamāpattiḥ saṃjñāveditanirodhasamāpattiścocyate /
①kasmāt punar ete citta ta caitta nirodha svabhāve satyau= asaṃjñi samāpattis saṃjñā vedita nirodha samāpattis ca ucyate
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འགོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འགོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་དང་མི་མཐུན་པས་དེ་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཤེས་མོད་ཀྱི་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤tatprātikūlyena tatsamāpattiprayogāt / [072|18-]
◤tatprātikūlyena tatsamāpattiprayogāt vedanādijñāne 'pi paracittajñānavacanavat /
㈠由違逆想，違逆想受故。此二修觀得成。譬如於他心通中亦知他受等，但說名知他心通。
㈡二定加行中，唯厭逆此故。如亦知受等，唯名他心智。
①tad prātikūlyena tad samāpatti prayogāt
③དེ་དག་དང་མི་མཐུན་པས་དེ་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤vedanādijñāne 'pi paracittajñānavacanavat / [072|19]
①vedanā ādi jñāne api para citta jñāna vacana vat
③ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཤེས་མོད་ཀྱི་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤kathamidānīṃ bahukālaṃ niruddhāccittāt punarapi cittaṃ jāyate / [072|19-]
♂kathamidānīṃ bahukālaṃ{7. Y. bahukālaniruddhā |} niruddhāccittāt punarapi cittaṃ jāyate /
◤kathamidānīṃ bahukālaniruddhāccittāt punarapi cittaṃ jāyate ?
㈠今云何從久久時滅心後更生心。
㈡今二定中心久時斷，如何於後心復得生。
🈪612ད་ནི་ཇི་ལྟར་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པའི་སེམས་ལས་ཡང་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདས་པ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་དེ། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ན་རེ་ནི་རེ་ཞིག་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་ན་ཡང་གཟུགས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་གཟུགས་ལས་ནི་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་འདི་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་སེམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་དང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་ས་བོན་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤atītasyāpyastitvāt iṣyate vaibhāṣikaiḥ samanantarapratyayatvam / [072|20-]
◤atītasyāpyastitvād iṣyate vaibhāṣikaiḥ samanantarapratyayatvam /
㈠毘婆沙師說：雖復過去，以是有故，是故前滅成後次第緣。
㈡毘婆沙師，許過去有，前心為後，等無間緣。
①katham idānīm bahu kālam niruddhāt cittāt punar api cittam jāyate atītasya api astitvāt iṣyate vaibhāṣikais samanantara pratyaya tvam
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པའི་སེམས་ལས་ཡང་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདས་པ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་དེ་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པའི་སེམས་ལས་ཡང་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདས་པ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་དེ〖PNདོ།〗། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ན་རེ་ནི་རེ་ཞིག་གཟུགས་{78a}མེད་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་ན་ཡང་གཟུགས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི〖PNསྐྱེ་བའི།།〗་གཟུགས་ལས་ནི་མ་ཡིན〖PN+པ།〗། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་འདི་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་〖PNསྐྱེ་བའི།〗སེམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་དང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་ས་བོན་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤apare punarāhuḥ / [072|21]
◤apare punarāhuḥ ——
㈠有餘師說：
㈡有餘師言：
①apare punar āhus
③སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ན་རེ་ནི་རེ་ཞིག་གཟུགས་ ****[@78a]**** *་།།
★◤kathaṃ tāvad rūpopapannānāṃ ciraniruddhe 'pi rūpe punarapi rūpaṃ jāyate / [072|21-]
♂kathaṃ tāvadārūpyopapannānāṃ ciraniruddhe 'pi rūpe punarapi rūpaṃ jāyate /
◤kathaṃ tāvadārūpyopapannānāṃ ciraniruddhe 'pi rūpe punarapi rūpaṃ jāyate ?
㈠云何於無色界生眾生，色久久時斷盡後時更生色。
㈡如生無色，色久時斷，如何於後，色復得生。
★★◤cittād eva hi taj jāyate na rūpāt / [072|22]
♂cittādeva hi tajjāyate na rūpāt /
◤cittādeva hi tajjāyate,
㈠此色定從心生。
㈡彼生定應由心。
①katham tāvat rūpa upapannānām cira niruddhe api rūpe punar api rūpam jāyate cittāt eva hi tat jāyate na rūpāt
③མེད་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་ན་ཡང་གཟུགས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་གཟུགས་ལས་ནི་མ་ཡིན་།
◤na rūpāt /
㈠不從色生。
㈡非色。
★◤evaṃ cittam apy asmād eva sendriyāt kāyāj jāyate na cittāt / [072|22-]
♂evaṃ cittamapyasmādeva sendriyātkāyā- jāyate na cittāt /
◤evaṃ cittamapyasmādeva sendriyāt kāyāt jāyate,
㈠若爾心亦從此有，根身更生。
㈡如是出定，心亦應然。由有根身。
①evam cittam api asmāt eva sa indriyāt kāyāt jāyate na cittāt
③དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་འདི་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་སེམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ:དྲིས་པ་〖PNདྲི་བ།〗ལས། འདི་ནི་གང་གི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་མེད་པ་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་པ་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁོ་བོ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤na cittāt /
㈠不從心生。
㈡非由心起。
★◤anyonyabījakaṃ hy etadubhayaṃ yaduta cittaṃ ca sendriyaśca kāya iti pūrvācāryāḥ / [072|23-]
♂anyonyabījakaṃ hyetadubhayaṃ yaduta cittaṃ ca sendriyaśca kāya iti pūrvācāryāḥ /
◤anyonyabījakaṃ hyetadubhayaṃ yaduta cittaṃ ca sendriyaś ca kāya iti pūrvācāryāḥ /
①anyonya-bījakaṃ hy etad ubhayaṃ yad-uta cittaṃ ca sendriyaś ca kāya iti pūrvācāryāḥ|
㈠何以故。此二更互為種子，謂心及有根身。宿舊諸師皆說如此。
㈡故彼先代諸軌範師咸言：二法互為種子。二法者，謂心有根身。
🈪613བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་དྲིས་པ་ལས། འདི་ནི་གང་གི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པ་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁོ་བོ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་ན་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①anyonya bījakam hi etat ubhayam yat uta cittam ca sa indriyas ca kāyas iti pūrva ācāryās
③འདི་ལྟ་སྟེ་;་སེམས་དང་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་ས་བོན་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་དྲིས་པ་ལས་།
★◤bhadantavasumitrastvāha paripṛcchāyāṃ “yasyācittikā nirodhasamāpattistasyaiṣa doṣo mama tu sacittikā samāpattiri”ti / [072|24-]
♂bhadantavasumitrastvāha paripṛcchāyāṃ “yasyācittikā{8. MS. ...cittekā |} nirodhasamāpattistasyaiṣa doṣo mama tu sacittikā samāpattiri”ti /
◤bhadantavasumitrastvāha paripṛcchāyām ——
㈠大德婆須蜜多羅，於問中說：
㈡尊者世友問論中說：
①bhadantavasumitras tu āha paripṛcchāyām yasya ācittikā nirodha samāpattis tasya eṣa doṣas mama tu sa cittikā samāpattis iti ti
③འདི་ནི་གང་གི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་པ་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁོ་བོ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤“yasyācittikā nirodhasamāpattistasyaiṣa doṣaḥ,
㈠若人執滅心定無心，此人則有如此失。
㈡若執滅定，全無有心，可有此過。
◤mama tu sacittikā samāpattiḥ” iti /
㈠我今執滅心定有心。
㈡我說滅定，猶有細心，故無此失。
◤bhadantaghoṣaka āha ——
㈠大德瞿沙說：
㈡尊者妙音說：
◤tadidaṃ nopapadyate;
㈠此執不然。
㈡此非理。
★◤ti / bhadantaghoṣaka āha tadidaṃ nopapadyate / [072|26]
♂bhadantaghoṣaka āha tadidaṃ nopapadyate /
①bhadantaghoṣakas āha tat idam na upapadyate
③བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་དེ་ནི་མི་འཐད་དེ་།
㈢བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་ན་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤“sati hi vijñāne trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ / [072|26-]
♂“sati hi vijñāne [ 29a. 4A1. II ] trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ /
①sati hi vijñāne trayāṇām saṃnipātas sparśas
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་ན་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་།
★◤sparśapratyayā ca vedanā saṃjñā cetan''etyuktaṃ bhagavatā / [072|27-]
♂sparśapratyayā ca vedanā saṃjñā cetanetyuktaṃ bhagavatā /
◤“sati hi vijñāne trayāṇāṃ sannipātaḥ, sparśapratyayā ca vedanā saṃjñā cetanā ” ityuktaṃ bhagavatā /
①“sati hi vijñāne trayāṇāṃ sannipātaḥ, sparśa-pratyayā ca vedanā saṃjñā cetanā ” ityuktaṃ bhagavatā|
㈠若識有從三和合有觸。佛世尊說。依觸生受想作意等。
㈡所以者何。若此定中，猶有識者，三和合故，必應有觸。由觸為緣，應有受想。如世尊說。意及法為緣生於意識，三和合觸俱起受想思。
🈪614འོན་ཏེ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་གསུངས་མོད་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཚོར་བ་ཡོད་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་མི་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལས་སོགས་པ་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། ཚོར་བ་སྐྱེས་པ་ལ་རེག་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་མ་བྱས་པས་འདི་ནི་མི་འདྲའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sparśa pratyayā ca vedanā saṃjñā cetanā iti uktam bhagavatā
③རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
★0◤ataḥ saṃjñāvedanayorapyatra nirodho na syāt / athāpi syāt / [072|28]
◤ataḥ saṃjñāvedanayorapyatra nirodho na syāt /
㈠是故於此定中，想受等法不應滅。
㈡則此定中，受想等法，亦應不滅。
🈪615ཇི་ལྟར་ན་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཅི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་དག་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་བཏགས་པར་ཡོད་ཅེ་ན། སེམས་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །མ་ཡིན་ཏེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①atas saṃjñā vedanayos api atra nirodhas na syāt
③དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
◤athāpi syāt ?
◤yathā “ vedanāpratyayā tṛṣṇā ” ityuktam /
㈠若汝言佛世尊說緣受生愛。
㈡若謂如經說，受緣愛。
★◤yathā vedanāpratyayā tṛṣṇe”tyuktam / [073|01]
♂@073 yathā vedanāpratyayā tṛṣṇe”tyuktam /
★◤satyāmapi tu vedanāyāmarhato na tṛṣṇotpattirevaṃ satyapi sparśe vedannādayo na syuriti / [073|01-]
♂satyāmapi tu vedanāyāmarhato na tṛṣṇotpattirevaṃ satyapi sparśe vedanādayo{1. MS. vedayo |} na syuriti /
◤satyāmapi tu vedanāyāmarhato na tṛṣṇotpattiḥ,
㈠今有受於阿羅漢，愛不生。
㈡然阿羅漢，雖有諸受，而不生愛。
①atha api syāt yathā vedanā pratyayā tṛṣṇā iti uktam satyām api tu vedanāyām arhatas na tṛṣṇā utpattis evam sati api sparśe vedan= ādayas na syus iti
③འོན་ཏེ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་གསུངས་མོད་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཚོར་བ་ཡོད་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་མི་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལས་སོགས་པ་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་གསུངས་མོད་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཚོར་བ་ཡོད་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་མི་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། ཚོར་བ:སྐྱེས་པ་〖PNསྐྱེ་བ།〗ལ་རེག་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་མ་བྱས་པས་འདི་ནི་མི་འདྲའོ། །
◤evaṃ satyapi sparśe vedanādayo na syuriti?
㈠如此於無心定，雖復有觸，受想等不生。是義不然。
㈡觸亦應爾。非一切觸，皆受等緣，此例不然。
★0◤tasyāviśeṣitatvāt / [073|02]
◤tasyāviśeṣitvāt /
㈠有簡別故。
㈡有差別故。
①tasya aviśeṣita tvāt
③ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤“avidyāsaṃsparśajaṃ hi veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇā” ityuktam,
㈠緣無明觸所生受，則貪愛生起。
㈡經自簡言：若無明觸所生，諸受為緣生愛。
★0◤avidyāsaṃsparśajaṃ hi veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇetyuktaṃ natu vedanotpattau sparśo viśeṣita ityasamānametat / [073|02-]
①avidyā saṃsparśa jam hi veditam pratītya utpannā tṛṣṇā iti uktam na tu vedanā utpattau sparśas viśeṣitas iti asamānam etat
③མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། ཚོར་བ་སྐྱེས་པ་ལ་རེག་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་མ་བྱས་པས་འདི་ནི་མི་གསུངས་ཀྱི། འདྲའོ་།།
◤na tu vedanotpattau sparśo viśeṣita ityasamānametat /
㈠於生受中不簡別觸，是故此義不平。
㈡曾無有處，簡觸生受，故有差別。
★0◤tasmādacittikā nirodhasamāpattiriti vaibhāṣikāḥ / [073|04]
◤tasmādacittikā nirodhasamāpattiriti vaibhāṣikāḥ /
㈠是故毘婆沙師說：滅想受三摩跋提，必定無心。
㈡由此道理，毘婆沙師說：滅定中諸心皆滅。
①tasmāt acittikā nirodha samāpattis iti vaibhāṣikās
③དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། འདྲའོ་།། ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སེམས་མེད་པ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kathamacittikāyāḥ samāpattitvam / [073|04-]
◤kathamacittikāyāḥ samāpattitvam ?
㈠若無心，云何成三摩跋提。
㈡若都無心，如何名定。
①katham acittikāyās samāpatti tvam
③ཇི་ལྟར་ན་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་གསུངས་ཀྱི། འདྲའོ་།། ཟེར་རོ་།།
㈢ཇི་ལྟར་ན་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤mahābhūtasamatāpādanāt /
㈠由成立四大平等義。
㈡此令大種，平等行故，說名為定。
★0◤mahābhūtasamatāpādanāt / [073|05]
①mahābhūta-samatā-pādanāt
③ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་གསུངས་ཀྱི། འདྲའོ་།། ཟེར་རོ་།། ཞེ་ན། པའི་ཕྱིར་རམ་།
★0◤samāpatticittena ca tāṃ samāpadyante samāgacchantīti samāpattiḥ / [073|05-]
◤samāpatticittena ca tāṃ samāpadyante = samāgacchantīti samāpattiḥ /
㈠復由三摩跋提心故至此定。
㈡或由心力平等至此，故名為定。
①samāpatti-cittena ca tām samāpadyante samāgacchanti iti samāpattis
③ཡང་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་གསུངས་ཀྱི། འདྲའོ་།། ཟེར་རོ་།། ཞེ་ན། པའི་ཕྱིར་རམ་།
㈢ཡང་ཅི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་དག་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་བཏགས་པར་ཡོད་ཅེ་ན། སེམས་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kiṃ punarete samāpattī dravyataḥ sta utāho prajñaptitaḥ / [073|06]
◤kiṃ punarete samāpattī dravyataḥ staḥ ?
㈠此二定為由實物有。
㈡如是二定，為是實有。
◤utāho prajñaptitaḥ ?
㈠為由假名有。
㈡為是假有。
◤dravyata ityāha /
㈠彼說實有物。
㈡應言實有。
◤cittotpattipratibandhanāt ?
㈠由能遮礙心相續生故。
㈡能遮礙心，令不生故。
◤na;
㈠是義不然。
㈡有說此證理不應然。
◤samāpatticittenaiva tatpratibandhanāt /
㈠由三摩跋提心，此心相續斷故。
㈡由前定心能遮礙故。
◤samāpatticittameva hi taccittāntaraviruddhamutpadyate,
㈠三摩跋提心與餘心相違生起，由此心生起。
㈡謂前定心與所餘心相違而起，由此起故。
★◤dravyata ityāha / cittotpattipratibandhanāt / na / samāpatticittenaiva tatpratibandhanāt / [073|07]
♂dravyata ityāha /
①kim punar ete samāpattī dravyatas stas uta aho prajñaptitas dravyate iti āha
③།། ཡང་ཅི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་དག་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་བཏགས་པར་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢མ་ཡིན་ཏེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①citta utpatti pratibandhanāt na
③སེམས་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། མ་ཡིན་ཏེ་།
①samāpatti cittena eva tad pratibandhanāt
③སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
♂cittotpattipratibandhanāt / ♂na / ♂samāpatticittenaiva tatpratibandhanāt /
◤yena kālāntaraṃ cittasyāpravṛttimātraṃ bhavati;
㈠於中間時，唯餘心不生起為相故，無有別物。
㈡唯令餘心，暫時不轉。
★◤samāpatticittameva hi taccittāntaraviruddhamutpadyate yena kālāntaraṃ cittasyā pravṛttimātraṃ bhavati / [073|08-]
♂samāpatticittameva hi taccittāntaraviruddhamutpadyate yena kālāntaraṃ{2. D. kālāntaramanyasya |} cittasyāpravṛttimātraṃ bhavati /
★◤tadviruddhāśrayāpādanāt / [073|09]
♂tadviruddhāśrayāpādanāt{3. MS. tat |} /
◤tadviruddhāśrayāpādanāt /
㈠此定能引與餘識相違，相續為依止故。
㈡此能引發，違心所依，令相續故。
①samāpatti cittam eva hi tad citta antara viruddham utpadyate yena kāla antaram cittasyā pravṛtti mātram bhavati tad viruddha āśraya āpādanāt
③སྙོམས་ ****[@78b]**** ་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་དང་འགལ་བའི་རྟེན་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་ན་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་སེམས་མི་འཇུག་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དང་འགལ་བར་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢སྙོམས་{78b}པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་དང་འགལ་བའི་རྟེན་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་ན་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་སེམས་མི་འཇུག་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དང་འགལ་བར་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་གདགས་སོ། །
◤yāsau samāpattiriti prajñapyate,
㈢མི་འཇུག་པ་ཙམ་སྟེ་〖PNདེ།〗ཡང་སྔོན་མ་བྱུང་བ་དང་ཕྱིས་ལངས་པ་ལ་མེད་པ་ཡིན་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་འདུས་བྱས་སུ་བཏགས་སོ། །
㈠名三摩跋提。
㈡唯不轉位，假立為定。無別實體。
◤taccāpravṛttimātraṃ na pūrvamāsīt, na paścād bhavati vyutthitasyeti saṃskṛtāsau samāpattiḥ prajñapyate /
㈠此定唯心心法不起，為相若觀行人出定。此定先無後無故，此定假說名有為。
㈡此唯不轉，分位假定。入前出後，兩位皆無。故假說此是有為攝。
★◤yā 'sau samāpattiriti prajñapyate taccāpravṛttimātraṃ na pūrvamāsīnna paścāt bhavati vyutthitasyeti saṃskṛtā 'sau samāpattiḥ prajñapyate / [073|09-]
♂yā'sau samāpattiriti prajñapyate taccāpravṛttimātraṃ na pūrvamāsīnna paścāt bhavati vyutthitasyeti saṃskṛtā'sau samāpattiḥ prajñapyate /
★0◤athavā āśrayasyaiva tathā samāpādanaṃ samāpattiḥ / [073|11]
◤atha vā —— āśrayasyaiva tatā samāpādanaṃ samāpattiḥ /
㈠復次此定，唯能令依止如此平等故，名三摩跋提。
㈡或即所依，由定心引，令如是起，假立為定。
①yā sau samāpattis iti prajñapyate tat ca apravṛtti mātram na pūrvam āsīt na paścāt bhavati vyutthitasya iti saṃskṛtā sau samāpattis prajñapy athavā āśrayasya eva tathā samāpādanam samāpattis
③དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་གདགས་སོ་།། མི་འཇུག་པ་ཙམ་སྟེ་ཡང་སྔོན་མ་བྱུང་བ་དང་ཕྱིས་ལངས་པ་ལ་མེད་པ་ཡིན་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་འདུས་བྱས་སུ་བཏགས་སོ་།། ཡང་ན་རྟེན་ཉིད་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་བསྒྲུབས་པས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ན་རྟེན་ཉིད་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་བསྒྲུབས་〖PNསྒྲུབ།〗པས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤evamāsaṃjñikamapi draṣṭavyam / [073|11-]
◤evamāsaṃjñikamapi draṣṭavyam /
㈠應知無想有亦如此。
㈡應知無想，亦復如是。
🈪616སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཁོ་ན་དེ་དང་འགལ་བའི་རྟེན་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་ན་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་སེམས་མི་འཇུག་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དང་འགལ་བར་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་གདགས་སོ། །མི་འཇུག་པ་ཙམ་སྟེ་ཡང་སྔོན་མ་བྱུང་བ་དང་ཕྱིས་ལངས་པ་ལ་མེད་པ་ཡིན་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་འདུས་བྱས་སུ་བཏགས་སོ། །ཡང་ན་རྟེན་ཉིད་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་བསྒྲུབས་པས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།
①evam āsaṃjñikam api draṣṭavyam
③འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིས་དེས་〖PNདེར།〗སེམས་ཁོ་ན་སེམས་འཇུག་པ་དང་འགལ་བ་ཐོབ་སྟེ། མི་འཇུག་པ་ཙམ་དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་གདགས་སོ། །
◤cittamevāsau tatra cittapravṛttiviruddhaṃ labhate,
㈠此定但心於此位中，與心生起相違。
㈡謂由前心，與所餘心，相違而起。
◤taccāpravṛttimātramāsaṃjñikaṃ prajñapyata iti tadetanna varṇayanti // 44 //
★◤cittamevāsau tatra cittapravṛttiviruddhaṃ labhate taccāpravṛttimātramāsaṃjñikaṃ prajñapyata iti tadetanna varṇayanti / [073|12-]
♂citta-[ 29b. 4B1. II ]mevāsau tatra cittapravṛttiviruddhaṃ labhate taccāpravṛttimātramāsaṃjñikaṃ prajñapyata iti tadetanna varṇayanti /
①cittam eva asau tatra citta pravṛtti viruddham labhate tat ca apravṛtti mātram āsaṃjñikam prajñapyate iti tat etat na varṇayanti
③འདིས་དེས་སེམས་ཁོ་ན་སེམས་འཇུག་པ་དང་འགལ་བ་ཐོབ་སྟེ། མི་འཇུག་པ་ཙམ་དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་གདགས་སོ་།། དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ་།།
㈢དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
ⅰⅱ
🈪617འདིས་དེས་སེམས་ཁོ་ན་སེམས་འཇུག་པ་དང་འགལ་བ་ཐོབ་སྟེ། མི་འཇུག་པ་ཙམ་དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པར་གདགས་སོ། །
㈠此心唯不起，假說為無想。有毘婆沙師不說如此。彼執實有物。【論卷第三(終)】
㈡由此起故，唯令餘心暫時不轉。唯不轉位，假立無想。餘說如前。此非善說，違我宗故。
★◤vyākhyāte samāpattī // [073|13]
♂vyākhyāte samāpattau //
◤vyākhyāte samāpattī //
㈠說二定已。
㈡已辯二定。
①vyākhyāte samāpattī
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤jīvitaṃ katamat / [073|14]
◤jīvitaṃ katamat ?
㈠何法為命。
㈡命根者何。
①jīvitam katamat
③སྲོག་གང་ཞེ་ན་།
㈢སྲོག་གང་ཞེ་ན། སྲོག་ནི་ཚེ་ཡིན། ཆོས་མངོན་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་ཚེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤āyurjīvitam,
㈠〔偈曰〕：【壽即命】。
㈡頌曰：【命根體即壽_a 能持煖及識】〖46_2_b〗。
🈪619སྲོག་གང་ཞེ་ན། སྲོག་ནི་ཚེ་ཡིན། ཆོས་མངོན་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་ཚེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【āyurjīvitam 】[073|15]
①āyus jīvitam
③སྲོག་ནི་ཚེ་ཡིན་།
◤evaṃ hyuktamabhidharme ——
㈠釋曰：云何如此。阿毘達磨藏中說：
㈡論曰：命體即壽。故對法言：
★◤evaṃ hyuktamabhidharme 'jīvitenriyaṃ katamat / traidhātukamāyuri”ti / [073|16]
♂āyurjīvitam evaṃ hyuktamabhidharme “jīvitendriyaṃ katamat / ♂traidhātukamāyuri”ti /
①evam hi uktam abhidharme jīvitenriyam katamat
③ཆོས་མངོན་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་།
①traidhātukam āyus iti
③ཁམས་གསུམ་པའི་ཚེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
◤“jīvitendriyaṃ katamat?
㈠何者為命根。
㈡云何命根。
◤traidhātukamāyuḥ ” iti /
㈠謂三界壽。
㈡謂三界壽。
🈪620ཚེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་ཤེས་པས། དྲོད་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། །ཚེ་དང་དྲོད་དང་རྣམ་ཤེས་འདིས། །གང་ཚེ་ལུས་ནི་འདོར་བྱེད་ཅིང་། །བོར་ནས་དེ་ཚེ་འདུག་པ་ནི། །སེམས་མེད་ཇི་ལྟར་ཤིང་བཞིན་ནོ། །
◤etaccaiva na jñāyate——
㈠此非可知：
㈡此復未了：
◤āyurnāma ka eṣa dharma iti?
㈠此壽是何法。
㈡何法名壽。
★0◤etaccaiva na jñāyate āyurnāma ka eṣa dharma iti / [073|16-]
①etat ca eva na jñāyate āyus nāma kas eṣa dharmas iti
③ཚེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་ཤེས་པས་།
㈢ཚེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་〖PN-དེ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་ཤེས་པས། དྲོད་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ། །
◤ādhāra ūṣmavijñānayorhi yaḥ /
㈠〔偈曰〕：【能持身暖及意識】。
★0◤ 【ādhāra ūṣmavijñānayorhi yaḥ /】[073|18]
①ādhāras ūṣma vijñānayos hi yas
③དྲོད་དང་ནི། རྣམ་ཤེས་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤idamuktaṃ bhagavatā ——
㈠釋曰：此偈是佛世尊所說。
㈡謂有別法，能持煖識，說名為壽。故世尊言：
★◤idamuktaṃ bhagavatā[073|19]
①idam uktam bhagavatā
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། །ཚེ་དང་དྲོད་དང་རྣམ་ཤེས་འདིས། །གང་ཚེ་ལུས་ནི་འདོར་བྱེད་ཅིང་། །བོར་ནས་དེ་ཚེ་འདུག་པ་ནི། །སེམས་མེད་ཇི་ལྟར་ཤིང་བཞིན་ནོ། །
◤“āyurūṣmātha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī /
㈠壽暖及意識，此三捨身時。
㈡壽煖及與識，三法捨身時。
★◤【 “āyurūṣmātha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī /】[073|20-]
♂idamuktaṃ bhagavatā “āyurūṣmā'tha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī /
①āyus ūṣmā atha vijñānam yadā kāyam jahati amī
③ཚེ་དང་དྲོད་དང་རྣམ་ཤེས་འདིས་།། གང་ཚེ་ལུས་ནི་འདོར་བྱེད་ཅིང་།།
★◤【 apaviddhastadā śete yathā kāṣṭhamacetana” iti //】
♂apaviddhastadā śete yathā kāṣṭhamacetana{4. MS. ....macetanam |}” iti /
◤apaviddhastadā śete yathā kāṣṭhamacetanaḥ” // iti /
㈠所捨身即眠，如枯木無意。
㈡所捨身僵仆，如木無思覺。
①apaviddhas tadā śete yathā kāṣṭham acetanas iti
③བོར་ནས་དེ་ཚེ་འདུག་པ་ནི་;། སེམས་མེད་ཇི་ལྟར་ཤིང་བཞིན་ནོ་།།
★0◤tad ya ūṣmaṇo vijñānasya cādhārabhūto dharmaḥ sthitihetustadāyuḥ / [073|22]
◤tad ya ūṣmaṇo vijñānasya cādhārabhūto dharmaḥ sthitihetuḥ,
㈠是故此法能持暖及識，為相續住因。
㈡故有別法，能持煖識，相續住因。
◤tad ‘āyuḥ' /
㈠說名為壽。
㈡說名為壽。
①tat yas ūṣmaṇas vijñānasya ca ādhāra bhūtas dharmas sthiti hetus tat āyus
㈢ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཆོས་གནས་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasyedānīmāyuṣaḥ ka ādhārabhūtaḥ / [073|22-]
◤tasyedānīmāyuṣaḥ ka ādhārabhūtaḥ ?
㈠若爾有何別法，能持此壽。
㈡若爾此壽，何法能持。
🈪621ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཆོས་གནས་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་ཚེ་དེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། །དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
①tasya idānīm āyuṣas kas ādhāra bhūtas
③ད་ནི་ཚེ་དེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།། དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
㈢ད་〖Nདེ།〗ནི་ཚེ་དེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། །དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤te evoṣmavijñāne /
㈠此暖及識，還持此壽。
㈡即煖及識，還持此壽。
◤evaṃ tarhi parasparāpekṣyavṛttitvād eṣāṃ kaḥ pūrvaṃ nivarttiṣyate,
①evaṃ tarhi parasparāpekṣya-vṛttitvād eṣāṃ kaḥ pūrvaṃ nivarttiṣyate,
㈠若爾此三法，互相持起故。於中何法先謝。
㈡若爾三法，更互相持，相續轉故。何法先滅。
★◤evaṃ tarhi parasparāpekṣyavṛttitvādeṣāṃ kaḥ pūrvaṃ nivartiṣyate / [073|23-]
♂te eyoṣmavijñāne / ♂evaṃ tarhi parasparāpekṣyavṛttitvādeṣāṃ kaḥ pūrvaṃ nivarttiṣyate /
①evam tarhi paraspara apekṣya vṛtti tvāt eṣām kas pūrvam nivartiṣyate
③འོ་ན་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ལས་གང་གི་དབང་གིས་ན་གཞན་དག་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་སྔར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འོ་ན་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ལས་གང་གི་〖PNགིས།〗དབང་གིས་ན་གཞན་དག་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་སྔར་〖PNལྔ།〗ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་ཏུ་ལྡོག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadvaśādibhavau vivarttiṣyete iti nityānivṛttiprasaṅgaḥ / [073|24]
◤yadvaśādādibhavau nivarttiṣyete iti nityānivṛttiprasaṅgaḥ?
㈠由此法謝餘法後謝。若執如此，應立三法恒起無謝。是義不然。
㈡由此滅故，餘二隨滅。是則此三，應常無謝。
🈪622འོ་ན་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ལས་གང་གི་དབང་གིས་ན་གཞན་དག་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་སྔར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་ཏུ་ལྡོག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①yad vaśa ādi bhavau vivarttiṣyete iti nitya anivṛtti prasaṅgas
③རྟག་ཏུ་ལྡོག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤āyuṣastarhi karmādhārabhūtaṃ yāvadākṣiptaṃ karmaṇā tāvadanuvarttanāt / [073|25]
◤āyuṣastarhi karmādhārabhūtaṃ yāvadākṣiptam,
㈠此壽以業為持，如業所引。
㈡既爾此壽，應業能持，隨業所引。
①āyuṣas tarhi karma ādhāra bhūtam yāvat ākṣiptam karmaṇā tāvat anuvarttanāt
③འོ་ན་ནི་ཚེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་ཚེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་〖PNའཕགས།〗པ་དེ་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡང་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དོ〖PN-དོ།〗། །མ:ཤི་བའི་〖PNཤིའི།།〗བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་། །
◤karmaṇā tāvadanuvarttanāt /
㈠相續隨生住故。
㈡相續轉故。
🈪623འོ་ན་ནི་ཚེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡང་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དོ། །མ་ཤི་བའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་། །འོ་ན་ནི་དྲོད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། དྲོད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤ūṣmavijñānayorapi kimarthaṃ karmaivādhārabhūtaṃ neṣyate / [073|25-]
◤ūṣmavijñānayorapi kimarthaṃ karmaivādhārabhūtaṃ neṣyate ?
㈠若爾是暖及識，何故不許以業為持。
㈡若爾何緣，不許唯業，能持煖識，而須壽耶。
①ūṣma vijñānayos api kim artham karma eva ādhāra bhūtam na iṣyate
③དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡང་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་དོ་།།
★★◤mā bhūt sarvaṃ vijñānamāmaraṇādvipāka iti / [073|26]
♂mā bhūta sarvaṃ vijñānamāmaraṇādvipāka iti /
◤mā bhūt sarvaṃ vijñānamāmaraṇād vipāka iti /
㈠勿執諸識，從始至終，皆是果報。
㈡理不應然。勿一切識，從始至終，恒異熟故。
①mā bhūt sarvam vijñānam āmaraṇāt vipākas iti
③མ་ཤི་བའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་མི་འདོད་དོ་།། དུ་འོང་ངོ་།།
★★◤ūṣmaṇastarhi karmādhārbhūtaṃ bhaviṣyati ūṣmā ca vijñānasya / [073|27]
♂ūṣmaṇastarhi karmādhārabhūtaṃ bhaviṣyati ūṣmā ca vijñānasya /
◤ūṣmaṇastarhi karmādhārabhūtaṃ bhaviṣyati,
①ūṣmaṇas tarhi karma ādhārbhūtam bhaviṣyati ūṣmā ca vijñānasya
③འོ་ན་ནི་དྲོད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་པར་མི་འདོད་དོ་།། དུ་འོང་ངོ་།། འགྱུར་ལ་།
㈢འོ་ན་ནི་དྲོད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། དྲོད་ཀྱང་རྣམ་པར་{79a}། །ཤེས་པའི་རྟེན:དུ་གྱུར་པ་〖PN-དུ་གྱུར་པ།།〗ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤㈠若爾，此暖應以業為持。
㈡既爾應言，業能持煖。
◤ūṣmā ca vijñānasya?
㈠此識應以暖為持。
㈡煖復持識。何須此壽。
★0◤evamapyārūpyeṣvanādhāraṃ vijñānaṃ syādūṣmābhāvāt / [073|27-]
◤evamapyārūpyeṣvanādhāraṃ vijñānaṃ syād;
㈠如此於無色界，識應無持。
㈡如是識在無色界中，應無能持。
①evam api ārūpyeṣu anādhāram vijñānam syāt ūṣmābhāvāt
③དྲོད་ཀྱང་རྣམ་པར་ ****[@79a]**** *་།། ཤེས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།། དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་དྲོད་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟེན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་དྲོད་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟེན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ūṣmābhāvāt /
㈠以暖觸無故。
㈡彼無煖故。
🈪624དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་དྲོད་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟེན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་རྟེན་ནི་ལས་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ལ་ལར་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དྲོད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །ལ་ལར་ནི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་དགུ་མི་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན། མ་ཤི་བའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཚེ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤tasya punaḥ karmādhāro bhaviṣyati / [073|28]
◤tasya punaḥ karmādhāro bhaviṣyati ?
㈠此識於彼以業為持。
㈡應言彼識，業為能持。
①tasya punar karma ādhāras bhaviṣyati
㈢དེའི་རྟེན་ནི་ལས་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤na vai labhyate kāmacāro yat kvacidevoṣmā vijñānasyādhāro bhaviṣyati kvacideva karmeti / [073|28-074|01]
♂na vai labhyate @074 kāmacāro yat kvacidevoṣmā vijñānasyādhāro bhaviṣyati kvacideva karmeti /
◤na vai labhyate kāmacāro yat kvacidevoṣmā vijñānasyādhāro bhaviṣyati,
㈠君不可隨意作。或說暖為識持。
㈡豈得隨情，數為轉計。或說此識，唯煖能持。
◤kvacideva karmeti /
㈠或說業為識持。
㈡或復說言，唯業持識。
◤uktaṃ cātra /
㈠汝前已許。
㈡又前已說。
★◤uktaṃ cātra / kimuktam / [074|02]
♂[ 30a. 4A1. III ] uktaṃ cātra / ♂kimuktam /
①na vai labhyate kāma cāras yat kvacid eva ūṣmā vijñānasya ādhāras bhaviṣyati kvacid eva karma iti uktam ca atra
③གང་ལ་ལར་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དྲོད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།། ལ་ལར་ནི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་དགུ་མི་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ་།།
㈢གང་ལ་ལར་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དྲོད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim uktam
㈢ལ་ལར་ནི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་དགུ་མི་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ། །
③ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན། མ:ཤི་བའི་〖PNཤིའི།〗བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤kimuktam ?
㈠何所許。
㈡前說者何。
★0◤“mā bhūtsarvaṃ vijñānamāmaraṇādvipāka” iti / [074|02-]
◤“mā bhūt sarvaṃ vijñānamāmaraṇād vipākaḥ” iti /
㈠勿執諸識，從始至終，皆是果報。
㈡謂前說言：勿一切識，從始至終，皆是異熟。
①mā bhūt sarvam vijñānam āmaraṇāt vipākas iti
③མ་ཤི་བའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་བཤད་དོ་།།
★★◤tasmādastyeva tayorādhārabhūtamāyuḥ / [074|03]
♂tasmādastyeva tayorādhāra- bhūtamāyuḥ /
◤tasmādastyeva tayorādhārabhūtamāyuḥ /
㈠若爾是故，唯有壽於二為持。
㈡是故定應，許有別法。能持煖識，說名為壽。
①tasmāt asti eva tayos ādhāra bhūtam āyus
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཚེ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་བཤད་དོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཚེ་〖PNརྩེ།〗ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
◤na hi nāstīti brūmaḥ,
㈠我亦說此不無。
㈡今亦不言，全無壽體。
★0◤nahi nāstīti brūmo natu dravyāntaram / [074|03-]
①na hi na asti iti brūmas na tu dravya antaram
③།། མེད་དོ་ཞེས་ནི་མི་སྨྲ་མོད་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནི་མེད་དོ་།།
㈢མེད་དོ་ཞེས་ནི་མི་སྨྲ་མོད་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
◤na tu dravyāntaram /
㈠但非別實物。
㈡但說壽體，非別實物。
🈪625མེད་དོ་ཞེས་ནི་མི་སྨྲ་མོད་ཀྱི་རྫས་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
◤kiṃ tarhi ?
㈠若爾汝立壽是何法。
㈡若爾何法說名壽體。
◤traidhātukena karmaṇā nikāyasabhāgasya sthitikālāvedhaḥ /
㈠是三界業，所引聚同分住時。
㈡謂三界業，所引同分，住時勢分，說為壽體。
🈪འོ་ན་དེ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་ལས་ཀྱིས་རིས་མཐུན་པ་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་ཡིན་ཏེ།
★0◤kiṃ tarhi / traidhātukena karmaṇā nikāyasabhāgasya sthitikālāvedhaḥ / [074|04]
①kim tarhi
③འོ་ན་དེ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་དེ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་ལས་ཀྱིས་རིས་མཐུན་པ་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗འཕེན་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་འདི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་ཇི་སྲིད་དུ་ལས་ཀྱི་རིས་མཐུན་པ་འཕངས་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་གནས་པ་དེ་ལ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲུ་རྣམས་ཀྱི་སྨིན་པའི་དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗འཕེན་པ་ལྟ་བུ་དང་། མདའ་འཕངས་པ་དག་གི་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་〖PN-ཀྱི།〗འཕེན་པ་བཞིན་ནོ། །
①traidhātukena karmaṇā nikāya sa bhāgasya sthiti kāla āvedhas
③ཁམས་གསུམ་པའི་ལས་ཀྱིས་རིས་མཐུན་པ་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤yāvaddhi karmaṇā nikāyasabhāgasyāvedhaḥ kṛto bhavati ——
㈠何以故。此聚同分，速疾隨宿業所作。
㈡由三界業，所引同分，住時勢分，
🈪དུས་འདི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་
◤‘etāvantaṃ kālamavasthātavyam’ iti,
㈠謂應住如量時，
㈡相續決定，隨應住時，爾所時住，
◤tāvat so 'vatiṣṭhate,
㈠是聚同分，得如此時住，
㈡故此勢分，
◤tad ‘āyuḥ’ ityucyate /
㈠說名為壽。
㈡說為壽體。
🈪ཇི་སྲིད་དུ་ལས་ཀྱི་རིས་མཐུན་པ་འཕངས་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་གནས་པ་དེ་ལ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
★◤yāvaddhi karmaṇā nikāyasabhāgasyāvedhaḥ kṛto bhavatyetāvantaṃ kālamavasthātavyamiti tāvat so 'vatiṣṭhate tadāyurityucyate / [074|05-]
♂yāvaddhi karmaṇā nikāyasabhāgasyāvedhaḥ kṛto bhavatyetāvantaṃ kālamavasthātavya- miti tāvat so 'vatiṣṭhate tadāyurityucyate /
①yāvat hi karmaṇā nikāya sa bhāgasya āvedhas kṛtas bhavati etāvantam kālam avasthātavyam iti tāvat sas avatiṣṭhate tat ā āyus iti ucyate
③དུས་འདི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་ཇི་སྲིད་དུ་ལས་ཀྱི་རིས་མཐུན་པ་འཕངས་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་གནས་པ་དེ་ལ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
◤sasyānāṃ pākakālāvedhavat,
㈠譬如稻等，所引熟時。
㈡如穀種等，所引乃至，熟時勢分。
🈪འབྲུ་རྣམས་ཀྱི་སྨིན་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་ལྟ་བུ་དང་། མདའ་འཕངས་པ་དག་གི་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤kṣipteṣusthitikālāvedhavacca /
㈠又如放箭，所引住時。
㈡又如放箭，所引乃至，住時勢分。
★0◤sasyānāṃ pākakālāvedhavat kṣipteṣusthitikālāvedhavacca / [074|06-]
①sasyānām pāka kāla āvedha vat kṣipta iṣu sthiti kāla āvedha vat ca
③འབྲུ་རྣམས་ཀྱི་སྨིན་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་ལྟ་བུ་དང་། མདའ་འཕངས་པ་དག་གི་གནས་པའི་དུས་ཀྱིས་འཕེན་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤yastu manyate ——
㈠若有人執，
㈡有謂。
◤saṃskāro nāma kaś cid guṇaviśeṣa iṣau jāyate,
㈠有別德名速疾，生在箭上。
㈡有行是德差別，依箭等生。
★◤yastu manyate saṃskāro nāma kaścin guṇaviśeṣa iṣau jāyate yadvaśādgamanamāpatanād bhavatīti / [074|07-]
♂yastu manyate saṃskāro nāma kaścid guṇaviśeṣa iṣau jāyate yadvaśādgamanamāpatanād bhavatīti /
①yas tu manyate saṃskāras nāma kaścid guṇa viśeṣas iṣau jāyate yad vaśāt gamanam āpatanāt bhavati iti
③གང་ཞིག་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་མདའ་ལ་སྐྱེ་སྟེ་།།
㈢གང་ཞིག་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་མདའ་ལ་སྐྱེ་སྟེ། །དེའི་དབང་གིས་ན་མ་ལྟུང་གི་བར་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་དེ་ནི་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གེགས་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་མགྱོགས་པ་དང་ཆེས་དང་ཤིན་ཏུ་ཆེས་མགྱོགས་པར་ཕྱིན་པའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མི་འཐད་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །
◤yadvaśād gamanamiṣorāpatanād bhavatīti?
㈠由隨此德故，箭行乃至墮時。
㈡由彼力故，乃至未墮，恒行不息。
🈪626གང་ཞིག་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་མདའ་ལ་སྐྱེ་སྟེ། །དེའི་དབང་གིས་ནམ་ལྟུང་གི་བར་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་
★◤tasya tadekatvāt pratipannābhāvācca deśāntaraiḥ śīghra taratamaprāptikālabhedā nupapattiḥ patanānupapattiśca / [074|08-]
♂tasya tadekatvāt pratipannābhāvācca{1. Y. pratibandhābhāvācca |} deśāntaraiḥ śīghrataratamaprāptikālabhedā{2. MS. ...tadā...|}nupapattiḥ patanānu- papattiśca /
◤tasya tadekatvāt pratibandhābhāvācca deśāntaraiḥ śīghrataratamaprāptikālabhedānupapattiḥ, patanānupapattiś ca /
①tasya tadekatvāt pratibandhābhāvācca deśāntaraiḥ śīghra-tara-tama-prāptikāla-bheda-an-upapattiḥ, patana-an-upapattiś ca|
㈠於此人(vaiśeṣikasya)，是德由唯一故，及無礙故。於餘處急緩至時差別不應成。
㈡彼體一故，無障礙故。往趣餘方，急緩至時分位差別，應不得有。又應畢竟無墮落時。
🈪དེའི་དེ་ནི་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གེགས་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་མགྱོགས་པ་དང་ཆེས་དང་ཤིན་ཏུ་ཆེས་མགྱོགས་པར་ཕྱིན་པའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མི་འཐད་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །
①tasya tat eka tvāt pratipanna abhāvāt ca deśa antarais śīghra taratama prāpti kāla bhedā nupapattis patana anupapattis ca
③དེའི་དབང་གིས་ན་མ་ལྟུང་གི་བར་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་དེ་ནི་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གེགས་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་མགྱོགས་པ་དང་ཆེས་དང་ཤིན་ཏུ་ཆེས་མགྱོགས་པར་ཕྱིན་པའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མི་འཐད་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་མི་འཐད་དོ་།།
★0◤vāyunā tatpratibandha iti cet / [074|09-]
◤vāyunā tatpratibandha iti cet ?
㈠若汝說，由風此德有礙。
㈡若謂由風所障礙故。
🈪གལ་ཏེ་རླུང་གིས་དེ་ལ་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། །
①vāyunā tad pratibandhas iti ced
③གལ་ཏེ་རླུང་གིས་དེ་ལ་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེ་ན་།།
㈢གལ་ཏེ་རླུང་གིས་〖N-གིས།〗དེ་ལ་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། །རླུང་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་དྲུང་དུ་ལྟུང་བའམ་ཡང་ན་གཞར་ཡང་མི་ལྟུང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤arvākpatanaprasaṅgo na vā kadācidvāyoraviśeṣāt / [074|10]
◤arvākpatanaprasaṅgo na vā kadācid vāyoraviśeṣāt /
㈠是義不然。放時即應墮，或無墮時，風不異故。
㈡應初即墮，或無墮時。能障礙風，無差別故。
🈪རླུང་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་དྲུང་དུ་ལྟུང་བའམ་ཡང་ན་གཞར་ཡང་མི་ལྟུང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①arvāk patana prasaṅgas na vā kadācid vāyos aviśeṣāt
③རླུང་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་དྲུང་དུ་ལྟུང་བའམ་ཡང་ན་གཞར་ཡང་མི་ལྟུང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤evaṃ tu varṇayanti dravyāntaramevāyurastīti / [074|10-]
◤evaṃ tu varṇayanti ——dravyāntaramevāyurastīti /
㈠毘婆沙師強說如此。此壽有實別物。
㈡有別實物，能持煖識，名為壽體。是說為善。
🈪618དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①evam tu varṇayanti dravya antaram eva āyus asti iti
㈢འདི་སྐད་དུ་ཚེ་རྫས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ། །
★0◤atha kimāyuḥkṣayādeva maraṇaṃ bhavatyāhosvidanyathāpi / [074|12]
◤atha kimāyuḥkṣayādeva maraṇaṃ bhavati ?
㈠今為但由壽盡死。
㈡為壽盡故死。
①atha kim āyus kṣayāt eva maraṇam bhavati āha ūsvit anyathā api
③ཡང་ཅི་ཚེ་ཟད་པ་ཁོ་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དུ་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན། བཏགས་པ་ལས་།
㈢ཡང་ཅི་〖Nཆི།〗ཚེ་ཟད་པ་ཁོ་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དུ་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན། བཏགས་པ་ལས། ཚེ་ཟད་པར་འཆི་བར་འགྱུར་ལ་བསོད་ནམས་ཟད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་〖PNགཞི།〗གསུངས་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཚེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ལས་སོ། །
◤āhosvidanyathāpi ?
㈠為別由餘法死。
㈡為更有餘因。
🈪627འདི་སྐད་དུ་ཚེ་རྫས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ། །ཡང་ཅི་ཚེ་ཟད་པ་ཁོ་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དུ་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན། བཏགས་པ་ལས། ཚེ་ཟད་པར་འཆི་བར་འགྱུར་ལ་བསོད་ནམས་ཟད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་གསུངས་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཚེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ལས་སོ། །
★◤prajñaptāvuktam “āyuḥkṣayānmaraṇaṃ na puṇyakṣayādi”ti / [074|12-]
♂prajñaptāvuktam “āyuḥkṣayānmaraṇaṃ{3. MS. ...kṣayātmaraṇaṃ D. astyāyuḥ...|} na puṇyakṣayādi”ti{4. D. kṣayādibhiḥ |} /
◤prajñaptāv uktam ——
㈠於假名論中說。
㈡施設論說。
◤“āyuḥkṣayānmaraṇam,
㈠有死由壽盡，
㈡有壽盡故死。
◤na puṇyakṣayāt ” iti /
㈠死由福盡。
㈡非福盡故死。
★0◤catuṣkoṭiḥ / [074|13]
◤catuṣkoṭiḥ /
㈠此義有四句。
㈡廣作四句。
①prajñaptau= uktam āyus kṣayāt maraṇam na puṇya kṣayāt iti catuṣkoṭis
③ཚེ་ཟད་པར་འཆི་བར་འགྱུར་ལ་བསོད་ནམས་ཟད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་གསུངས་ཏེ་།
◤prathamā koṭiḥ ——
㈠第一句者。
㈡第一句者。
◤āyurvipākasya karmaṇaḥ paryādānāt /
㈠感壽命報業盡故。
㈡感壽異熟，業力盡故。
★0◤prathamā koṭirāyurvipākasya karmaṇaḥ paryādānāt / [074|13-]
①prathamā koṭis āyus vipākasya karmaṇas paryādānāt
③མུ་དང་པོ་ནི་ཚེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་བཞི་གསུངས་ཏེ། ལས་སོ་།།
★★◤dvitīyā bhogavipākasya / tṛtīyobhayoḥ / [074|14]
♂dvitīyā bhoga- vipākasya / ♂tṛtīyobhayoḥ /
◤dvitīyā —— bhogavipākasya /
㈠第二句者。感富樂報業盡故。
㈡第二句者。感富樂果，業力盡故。
🈪628གཉིས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ལས་སོ། །གསུམ་པ་ནི་གཉི་གའོ། །བཞི་པ་ནི་ཡ་ང་བ་?་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་སོ། །ཚེ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཚེ་ཟད་ན་བསོད་ནམས་ཟད་པ་འཆི་བར་བྱ་བ་ལ་ནུས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་ག་ཟད་ན་གཉི་ག་ཟད་པ་ལས་འཆི་བར་བཤད་དོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཚེ་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་ཏེ་འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའམ། ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། སྨྲས་པ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་ཏེ། འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①dvitīyā bhoga vipākasya
㈢གཉིས་པ་ནི་〖PN-ནི།།〗ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ལས་སོ། །
①tṛtīya ubhayos
㈢གསུམ་པ་ནི་གཉི་གའོ། །
◤tṛtīyā —— ubhayoḥ
㈠第三句者。二業俱盡故。
㈡第三句者。能感二種，業俱盡故。
★0◤caturthī viṣamāparihāreṇa / [074|14-]
◤caturthī —— viṣamāparihāreṇa /
㈠第四句者。由不離不平等事故。
㈡第四句者。不能避脫，[枉]抂橫緣故。
①caturthī viṣama aparihāreṇa
③བཞི་པ་ནི་ཡ་ང་བ་ཡོངས་སུ་ ****[@79b]**** ་མ་སྤངས་སོ་།།
㈢བཞི་པ་ནི་ཡང་བ་ཡོངས་སུ་{79b}མ་སྤངས་〖PN+པས།〗སོ། །
★★◤āyurutsargācceti vaktavyakm / na vaktavyam / āyuḥkṣayādeva tanmaraṇam / [074|15]
♂āyurutsargācceti vaktavyam / ♂na vaktavyam / ♂āyuḥkṣayādeva tanmaraṇam /
◤āyurutsargācceti vaktavyam ? na vaktavyam /
㈠若壽命已盡福業盡，於死有何能。
㈡又亦應言，捨壽行故。
🈪629སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཤད་པ་འདིའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ལ་ལུས་ལ་གནས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
①āyus utsargāt ca iti vaktavyakm na vaktavyam
㈢ཚེ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤āyuḥkṣayādeva tanmaraṇam; prathamakoṭyantargamāt /
★★◤prathamakoṭyantargamāt / [074|16]
♂prathamakoṭyantarga-[ 30b. B1. III ]māt /
ⅰ㈡壽盡位中。
★0◤kṣīṇe tvāyuṣi puṇyakṣayasya maraṇe nāsti sāmarthyam / [074|16-]
◤kṣīṇe tvāyupi puṇyakṣayasya maraṇe nāsti sāmarthyam /
㈠於福業盡死中，壽命盡亦爾。
㈡福盡於死，無復功能。
①āyus kṣayāt eva tad maraṇam prathama koṭī antar gamāt kṣīṇe tu āyuṣi puṇya kṣayasya maraṇe na asti sāmarthyam
㈢ཚེ་ཟད་ན་བསོད་ནམས་ཟད་པ་འཆི་བར་བྱ་བ་ལ་ནུས་པ་མེད་དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤tasmādubhayakṣaye sati maraṇamāyuḥkṣayādityuktam / [074|17]
◤tasmād ‘ubhayakṣaye sati maraṇamāyuḥkṣayād’ ityuktam /
㈠是故於二盡死，是名俱盡死。
㈡故俱盡時，有死說為，俱盡故死。
①tasmāt ubhaya kṣaye sati maraṇam āyus kṣayāt iti uktam
③དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་ག་ཟད་ན་གཉི་ག་ཟད་པ་ལས་འཆི་བར་བཤད་དོ་།། ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་ག་ཟད་ན་གཉི་ག་ཟད་པ་ལས་འཆི་བར་བཤད་དོ། །
◤jñānaprasthāne 'pyuktam ——
㈠又於發慧論中說。
㈡發智論說。
◤“āyuḥ santatyupanibaddhaṃ varttata iti vaktavyam /
㈠為應說壽，隨相續起。
㈡此壽當言，隨相續轉。
★◤jñānaprasthāne 'pyuktam “āyuḥ santatyupanibaddhaṃ vartata iti vaktavyam / [074|17-]
♂jñānaprasthāne 'pyuktam “āyuḥ santatyupanibaddhaṃ{5. MS. santati upanibaddhaṃ |} varttata iti vaktavyam /
①jñāna prasthāne apyuktam āyus santati upanibaddham vartate iti vaktavyam
③ཚེ་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་ཏེ་འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའམ་།
㈢ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཚེ་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་ཏེ་འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའམ། ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། སྨྲས་པ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱུད་ལ་〖PNལས།〗རག་ལུས་ཏེ། འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★★◤sakṛdutpannaṃ tiṣṭhanīti vaktavyam / [074|18]
♂sakṛdutpannaṃ tiṣṭhatīti vaktavyam /
◤sakṛdutpannaṃ tiṣṭhatīti vaktavyam ?
㈠為一起便住。
㈡為復當言，一起便住。
①sakṛt utpannam tiṣṭhani iti vaktavyam
③ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་།
★0◤āha / [074|19]
◤āha ——
㈠彼答：
★◤kāmāvacarāṇāṃ sattvānāmasaṃjñisamāparttiṃ nirodhasamāparttiṃ ca samāpannānāṃ santatyupanibaddhaṃ varttata iti vaktavyam / [074|19-]
♂kāmāvacarāṇāṃ{6. MS. kāmavacarāṇāṃ...|} sattvānāmasaṃjñisamāpattiṃ nirodhasamāpattiṃ ca{7. D. vā |} samāpannānāṃ santatyupanibaddhaṃ varttata iti vaktavyam /
◤kāmāvacarāṇāṃ sattvānāmasaṃjñisamāpattiṃ nirodhasamāpattiṃ ca samāpannānāṃ santatyupanibaddhaṃ varttata iti vaktavyam /
㈠欲界眾生，不入無想定，無心定觀。應說壽隨相續起。
㈡欲纏有情，不入無想定，不入滅盡定。當言此壽，隨相續轉。
①āha kāma avacarāṇām sattvānām asaṃjñi sama aparttim nirodha sama aparttim ca samāpannānām santati upanibaddham varttate iti vaktavyam
③སྨྲས་པ་;་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་ཏེ། འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
★◤samāpannānāṃ rūpārūpyāvacarāṇāṃ ca sattvānāṃ sakrdutpannaṃ tiṣṭhatīti vaktavyam” / [074|20-]
♂samāpannānāṃ rūpārūpyāvacarāṇāṃ ca sattvānāṃ sakṛdutpannaṃ tiṣṭhatīti vaktavyam” /
◤samāpannānāṃ rūpārūpavacarāṇāṃ ca sattvānāṃ sakṛdutpannaṃ tiṣṭhatīti vaktavyam” /
㈠若入二定觀，及色無色界眾生，應說壽一起便住。
㈡若入無想定，若入滅盡定，及色無色，纏一切有情。當言此壽一起便住。
🈪601གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་
🈪602ལྷ་འདུ་ཤེས་ཅན་སེམས་མི་འདྲ་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་དང་།
🈪603འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་།
★★◤ko 'sya bhāṣitasyārthaḥ / [074|21]
♂ko 'sya{8. D. kaḥ punarasya |} bhāṣitasyārthaḥ /
◤ko 'sya bhāṣitasyārthaḥ ?
㈠此答顯何義。
㈡彼言何義。
①samāpannānām rūpa ārūpya avacarāṇām ca sattvānām sakrt utpannam tiṣṭhati iti vaktavyam kas sya bhāṣitasya arthas
③སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཤད་པ་འདིའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཤད་པ་འདིའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ལ་ལུས་ལ་གནས་〖PNགནོད།〗པས་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yasyāśrayopaghātādupāghatastatsantatyadhīnatvāt prathamam / [074|21-]
◤yasyāśrayopaghātād upaghātastatsantatyadhīnatvāt prathamam /
㈠若由依止傷害，壽亦被傷害。此壽隨相續起，此是第一句義。
㈡若所依身，可損害故，壽隨損害。是名第一，隨相續轉。
①yasya āśraya upaghātāt upāghatas tad santati adhīna tvāt prathamam
③གང་ལ་ལུས་ལ་གནས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yasya tvāśrayopaghāta eva nāsti tadyatho tpannāvasthānāt dvitīyam / [074|22-]
♂yasya tvāśrayopaghāta eva nāsti tadyathotpannāvasthānāt dvitīyam /
◤yasya tvāśrayopaghāta eva nāsti tadyathotpannāvasthānād dvitīyam /
㈠若壽依止不可傷害，如起便住。此是第二句義。
㈡若所依身，不可損害，如起而住。是名第二，一起便住。
①yasya tu āśraya upaghātas eva na asti tat yatho tpanna avasthānāt dvitīyam
㈢གང་གི་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ་〖PN-དུ།〗གནས་པའི་ཕྱིར་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sāntarāyaṃ prathamaṃ nirantarāyaṃ dvitīyamiti kāśmīrāḥ / [074|23-]
◤sāntarāyaṃ prathamam, nirantarāyaṃ dvitīyamiti kāśmīrāḥ /
㈠第一句顯有障礙。第二句顯無障礙。罽賓國師判義如此。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師言。初顯有障。後顯無障。
🈪630གང་གི་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪631ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་གློ་བུར་དང་བཅས་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །གློ་བུར་མེད་པ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་ནི་ཡོད་དོ། མདོ་ལས་ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བཞི་སྟེ། ལུས་ཐོབ་པ་གང་ལ་བདག་ཉིད་འཆི་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་གྱིས་གསོད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་གསུངས་པ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ལྷ་རྩེད་མོས་མྱོས་པ་རྣམས་དང་། ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་རྣམས་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་དག་གི་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sa antarāyam prathamam nirantarāyam dvitīyam iti kāśmīrās
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་གློ་བུར་དང་བཅས་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།། གློ་བུར་མེད་པ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་གློ་བུར་དང་བཅས་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasmādastyakālamṛtyuḥ / [074|24]
◤tasmādastyakālamṛtyuḥ /
㈠是故有夭抂死。
㈡由此決定，有非時死。
①tasmāt asti akāla mṛtyus
③དེ་ལྟ་བས་ན་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་ནི་ཡོད་དོ་།
㈢གློ་བུར་མེད་པ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་ནི་ཡོད་དོ།
◤sūtre 'pyuktam ——
㈠於經中說。
㈡故契經說。
◤“catvāra ātmabhāvapratilambhāḥ /
㈠眾生所得身有四種。
㈡有四得自體。
★◤sūtra uktam “catvāra ātmabhāvapratilambhāḥ / [074|24-]
♂sūtra{9. Y. sūtre 'pyuktam |} uktam “catvāra ātmabhāvapratilambhāḥ /
①sūtre uktam catvāras ātma bhāva pratilambhās
③མདོ་ལས་ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བཞི་སྟེ་།
㈢མདོ་ལས་ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བཞི་སྟེ། ལུས་ཐོབ་〖Nའཐོབ།〗པ་གང་ལ་བདག་ཉིད་འཆི་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗གསོད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་〖PNགཞིར།〗གསུངས་པ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ལྷ་རྩེད་མོས་མྱོས་པ་རྣམས་དང་། ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་རྣམས་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་དག་གི་〖PNགིས།〗གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤astyātmabhāvapratilambho yatrātmasaṃcetanā kramate na parasaṃcetane”ti / [074|25]
♂astyātmabhāvapratilambho yatrātmasaṃcetanā kramate{10. D. krāmati |} na parasaṃcetane”ti /
◤astyātmabhāvapratilambho yatrātmasañcetanā kramate;
㈠一有眾生。身於中自害得行。
㈡謂有得自體。唯可自害。
◤na parasañcetanā ” iti /
㈠他害不得行。
㈡非可他害。
★0◤catuṣkoṭikaḥ / [074|26]
◤catuṣkoṭikaḥ ——
㈠此義有四句。
㈡廣作四句。
①asti ātma bhāva pratilambhas yatra ātma saṃcetanā kramate na para saṃcetana iti catuṣkoṭikas
③ལུས་ཐོབ་པ་གང་ལ་བདག་ཉིད་འཆི་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་གྱིས་གསོད་པས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་གསུངས་པ་།
◤1. ātmasañcetanaiva kramate kāmadhātau krīḍāpramoṣakāṇāṃ devānām,
㈠唯自害得行者。於欲界中，如戲忘諸天。
㈡唯可自害，非他害者。謂生欲界，戲忘念天。
★◤ātmasaṃcetanaiva kramate kāmadhātau krīḍāpramoṣkāṇāṃ devānāṃ manaḥpradūṣakāṇāṃ ca / [074|26-]
♂ātma saṃcetanaiva kramate{11. D. saṃcetanāmavakrāmati |} kāmadhātau krīḍāpramoṣakāṇāṃ{12. MS. D. pramoṣakānāṃ |} devānāṃ manaḥpradūṣakāṇāṃ{13. Y. D. pradoṣakāṇāṃ |} ca{14. D. adds devānām |} /
①ātma saṃcetanā eva kramate kāmadhātau krīḍā pramoṣkāṇām devānām manas pradūṣakāṇām ca
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ལྷ་རྩེད་མོས་མྱོས་པ་རྣམས་དང་། ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་རྣམས་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ་།
◤manaḥpradūṣakāṇāṃ ca /
㈠恨污諸天。
㈡意憤恚天。
0◤teṣāṃ hi praharṣamanaḥpradoṣābhyāṃ tasmāt sthānāccyutirbhavati nānyathā/ [074|27-]
㈠此二天由重喜恨，從此處退墮。
㈡彼由發起，增上喜怒。是故於彼殞沒。
①teṣām hi praharṣa-manaḥpradoṣābhyām tasmāt sthānāt cyutis bhavati, na anyathā
③དེ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་དག་གི་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤
㈠不由餘緣。
㈡非餘。
★0◤buddhānāṃ ceti vaktavyam / [074|28]
◤buddhānāṃ ceti vaktavyam;
㈠說諸佛亦爾。
㈡又應說諸佛。
①buddhānām ca iti vaktavyam
③སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་འགྲོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤svayammṛtyutvāt /
㈠由自死故。
㈡自般涅槃故。
🈪632སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་འགྲོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤2. parasañcetanaiva kramate garbhāṇḍagatānām /
㈠唯他害得行者，如在胎卵中身。
㈡唯可他害，非自害者。謂處胎卵，諸有情類。
🈪མངལ་དང་སྒོ་ད་ན་འདུག་པ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤svayaṃmṛtyutvāt / parasaṃcetanaiva kramate garbhāṇḍagatānām / [075|01]
♂@075 svayaṃmṛtyutvāt / ♂parasaṃcetanaiva kramate{1. D. krāmati |} garbhāṇḍagatānām{2. D. garbhāṇḍāgatānām |} /
①svayaṃmṛtyu tvāt
③བདག་ཉིད་འགྲོངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①para saṃcetana eva kramate garbha aṇḍa gatānām
③མངལ་དང་སྒོ་ད་ན་འདུག་པ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མངལ་དང་སྒོ་ང་ན་འདུག་པ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
◤3. ubhayamapyeṣāṃ kāmāvacarāṇāṃ prāyeṇa /
㈠二俱害者，於欲界多。
㈡俱可害者，謂餘多分，欲界有情。
🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་གཞན་དག་ཕལ་ཆེར་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པ་བར་མ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟ་དམྱལ་པ་བ་རྣམས་དང་།
★0◤ubhayamapyeṣāṃ kāmāvacarāṇāṃ prāyeṇa / [075|01-]
①ubhayam api eṣām kāmāvacarāṇām prāyeṇa
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་གཞན་དག་ཕལ་ཆེར་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
◤4. nobhayaṃ sarveṣāmantarābhavikāṇāṃ rūpārūpyāvacarāṇāmekajātīyānāṃ kāmāvacarāṇām,
㈠非二害者，一切中陰眾生。色界無色界欲界隨一。
㈡俱非害者，謂在中有，色無色界，一切有情，及在欲界，一分有情。
★◤nobhayaṃ sarveṣā mantarābhavikāṇāṃ rūpārūpyāvacarāṇāmanekajātīyānāṃ kāmāvacarāṇāṃ tadyathā nārakāṇā muttarakauravāṇāṃ darśanamārgamaitrīnirodhāsaṃjñi samāpattisamāpannānāṃ rājarṣijinadūtajinādiṣṭa dharmilo ttaragaṅgila śreṣṭhiputrayaśaḥ dumārajīvakādīnāṃ sarveṣā caramabhavikānāṃvodhisattva mātustadgarbhāyāḥ cakravarttinaścakravarttimātuśca tadgarbhāyāḥ/ [075|02-]
♂nobhayaṃ sarveṣā{3. MS. sarvveṣāṃ / antarā |}mantarābhavi-[ 31a. 4A1. IV ]kāṇāṃ rūpārūpyāvacarāṇāmekajātīyānāṃ kāmāvacarāṇāṃ tadyathā nārakāṇā{4. MS. nārakānā |} muttarakauravāṇāṃ{5. MS. koravāṇāṃ / D. omits uttarakauravāṇāṃ and adds ca |} darśanamārgamaitrīnirodhāsaṃjñi{6. D. omits asaṃjñI |} samāpattisamā- pannānāṃ rājarṣijinadūtajinādiṣṭa{7. D. prabhṛtīnāṃ in place of dharmmilo ...jīvakādīnāṃ |} dharmilo{8. MS. dharmmilokottara Y. (N) dhamila |} ttaragaṃgila{9. MS. may be read as gaṃgina also |} śreṣṭhiputrayaśaḥkumārajīvakādīnāṃ sarveṣāṃ caramabhavikānāṃ bodhisattva{10. D. bodhisattvānāṃ |} mātustadgarbhāyāḥ{11. MS. ...statgarbhāyāḥ |} / ♂cakravarttinaścakravarttimātuśca tadgarbhāyāḥ {12. MS. tat garbhāyaḥ |} /
①na ubhayam sarveṣā mantarābhavikāṇām rūpa ārūpya avacarāṇām aneka jātīyānām kāma avacarāṇām
③སྲིད་པ་བར་མ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟ་དམྱལ་པ་བ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། མཐོང་ ****[@80a]**** *་།།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟེ་དམྱལ་པ་བ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། མཐོང་{80a}། །བའི་ལམ་དང་། བྱམས་པ་དང་འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མིན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། རྒྱལ་པོའི་དྲང་སྲོང་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་ཉ་དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་〖PN-དང་།〗། ཆོས་ལེན་པ་〖PN-པ།〗དང་། མཆོག་ཅན་དང་། གང:ལ་ལེན་པ་〖Pག་ལེན།Nག་ལན།〗དང་། ཚོང་དཔོན་གྱི་བུ་གྲགས་པ་གཞོན་ནུ་དང་། འཚོ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། སྲིད་པ་ཐ:མ་པའི་〖PNམའི།〗བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་དེ་ལྷུམས་ན་གནས་པ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་〖Nབསྒྱུར།〗བའི་མ་དེ་མངལ་ན་གནས་པ་〖PN+ཉིད།〗གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །
①tadyathā nārakāṇās muttara kauravāṇām darśana mārga maitrī nirodha asaṃjñi samāpatti samāpannānām rājaṛṣi jina dūta jina ādiṣṭa dharmilas ttaragaṅgila śreṣṭhi putra yaśas dumārajīvaka ādīnām sarveṣā carama bhavikāna aṃvodhisattva mātur tad garbhāyās cakravarttinas cakravartti mātur ca tad garbhāyās
③བའི་ལམ་དང་། བྱམས་པ་དང་འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་། རྒྱལ་པོའི་དྲང་སྲོང་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་ཉ་དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་། ཆོས་ལེན་པ་དང་། མཆོག་ཅན་དང་། གང་ལ་ལེན་པ་དང་། ཚོང་དཔོན་གྱི་བུ་གྲགས་པ་གཞོན་ནུ་དང་། འཚོ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་དེ་ལྷུམས་ན་གནས་པ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མ་དེ་མངལ་ན་གནས་པ་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤tadyathā nārakāṇāmuttarakauravāṇāṃ darśanamārgamaitrīnirodhāsaṃjñisamāpattisamāpannānāṃ
㈠如地獄，比鳩婁。在見諦道，慈悲滅心定無想定觀。
㈡如那落迦，北俱盧洲，正住見道，慈定滅定，及無想定。
🈪བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བྱམས་པ་དང་འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མིད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་།
◤rājarṣijinadūtajinādiṣṭa– dharmilottaragaṅgilaśreṣṭhiputrayaśaḥ–kumārajīvakādīnāṃ sarveṣāṃ caramabhavikānām,
①rājarṣi–jinadūta–jinādiṣṭa– dharmilottaragaṅgilaśreṣṭhiputrayaśaḥ–kumārajīvakādīnāṃ sarveṣāṃ carama-bhavika ,
㈠王仙佛便佛所記，達寐羅欝多羅強耆羅長者，兒耶舍俱摩羅時婆等人。一切後生。
㈡王仙佛使，佛所記別，達弭羅嗢怛羅，殑耆羅長者子，耶舍鳩磨羅時婆。最後身菩薩。
🈪རྒྱལ་པོའི་དྲང་སྲོང་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་ཉ་དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་། ཆོས་ལེན་པ་དང་། མཆོག་ཅན་དང་། གང་ལ་ལེན་པ་དང་། ཚོང་དཔོན་གྱི་བུ་གྲགས་པ་གཞོན་ནུ་དང་། འཚོ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་།
◤bodhisattvamātustadgarbhāyāḥ,
①bodhisattva mātur tadgarbhāyāḥ,
㈠菩薩母菩薩在胎時。
㈡及此菩薩母，懷菩薩胎時。
🈪བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་དེ་ལྷུམས་ན་གནས་པ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མ་དེ་མངལ་ན་གནས་པ་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །
◤cakravarttimātuś ca tadgarbhāyāḥ /
①cakravartti mātur ca tadgarbhāyāḥ|
㈠轉輪王，轉輪王母王在胎時。於此中俱非二害。
㈡一切轉輪王，及此輪王母懷輪王胎時。
★◤atha kasmātsūtra uktaṃ katame te bhadanta sattvā yeṣāṃ nātmasaṃcetanā kramate na parasaṃacetanā / [075|06-]
♂atha kasmātsūtra uktaṃ katame te bhadanta sattvā yeṣāṃ nātmasaṃcetanā kramate na parasaṃcetanā /
◤atha kasmāt sūtra uktam ——“katame te bhadanta sattvā yeṣāṃ nātmasañcetanā kramate,
㈠復次於經中云何說此言：婆檀多於何眾生，自害不行，
㈡若爾何故契經中言：大德，何等有情，所得自體，非可自害，
🈪633ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། བཙུན་པ་གང་དག་བདག་ཉིད་འགུམ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་མ་ལགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ལགས། ཤཱ་རིའི་བུ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་གཞན་དག་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡིན་ལ། གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ནི་ས་གོང་མའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིན་གྱི། དེ་ན་ནི་གཉི་ག་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ །དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་དེ་ན་ཡང་གཞན་གྱི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་གཞན་གྱིས་གསོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འོ་ན་ནི་མཐར་སྨོས་པས་དེ་ལ་སོགས་པ་གོའོ། །
①atha kasmāt sūtras uktam katame te bhadanta sattvās yeṣām na ātma saṃcetanā kramate na para saṃacetanā
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། བཙུན་པ་གང་དག་བདག་ཉིད་འགུམ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་མ་ལགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ལགས་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། བཙུན་པ་གང་དག་བདག་ཉིད་འགུམ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་〖PN-ལ།〗གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་མ་ལགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ལགས། ཤཱ་རིའི་བུ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་〖PN-གྱི།〗སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་གཞན་དག་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡིན་ལ། གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ནི་ས་གོང་མའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིན་གྱི། དེ་ན་ནི་གཉི་ག་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤na parasañcetanā?
㈠他害亦不行。
㈡非可他害。
◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanopagāḥ śāriputra ” iti ?
㈠舍利弗，非想非非想，受生眾生。諸師解。
㈡舍利子，謂在非想，非非想處，受生有情。
★◤naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanopagāḥ śāriputre”ti / [075|07-]
①na eva saṃjñāna asaṃjñāyatana upagās śāriputra iti
③ཤཱ་རིའི་བུ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན་;་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་གཞན་དག་ནི་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡིན་ལ་།
◤anyeṣu kila dhyānārūpyeṣvātmasañcetanā svabhūmika āryamārgaḥ,
㈠於餘定及餘無色處，自害謂依自地聖道。
㈡傳說。所餘無色，靜慮所得自體，可為自地聖道所害。
★◤anyeṣu kila dhyānarūpyedhvātmasaṃcetanāsvabhūmika āryamārgaḥ parasaṃcetanā uttarabhūmisāmantakastatra cobhayaṃ nāstīti / [075|08-]
♂naivasaṃjñānā- saṃjñāyatanopagāḥ śāriputre”ti |{13. MS. śāririputreti |} anyeṣu kila dhyānārūpyeṣvātmasaṃcetanāsvabhūmika āryamārgaḥ parasaṃcetanā uttarabhūmisāmantakastatra cobhayaṃ nāstīti /
①anyeṣu kila dhyāna rūpya idhvātma saṃcetana asvabhūmikas ārya mārgas para saṃcetanā uttarabhūmi sāmantakas tatra ca ubhayam na asti iti
③གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ནི་ས་གོང་མའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིན་གྱི། དེ་ན་ནི་གཉི་ག་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤parasañcetanā uttarabhūmisāmantakaḥ,
①para-sañcetanā uttara-bhūmi-sāmantakaḥ,
㈠他害謂依上地近分定。
㈡亦上他地近分所害。
◤tatra cobhayaṃ nāstīti /
㈠於中無此二。
㈡有頂自上二害俱無。
★0◤nanu caivaṃ tatrāpi parabhūmika āryamārgaḥ parasaṃcetanā prāpnoti / [075|09-]
◤nanu caivaṃ tatrāpi parabhūmika āryamārgaḥ parasañcetanā prāpnoti?
㈠若爾依餘地聖道，於彼應成他害。若不爾其義云何。
㈡是故說為，俱非可害。豈不有頂，亦為他地，聖道所害，應名他害。
①nanu ca evam tatra api para bhūmikas ārya mārgas para saṃcetanā prāpnoti
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་དེ་ན་ཡང་གཞན་གྱི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་གཞན་གྱིས་གསོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་དེ་ན་ཡང་གཞན་གྱི་ས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་གཞན་གྱིས་གསོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འོ་ན་ནི་མཐར་སྨོས་པས་དེ་ལ་སོགས་པ་གོའོ། །
★0◤paryantagrahaṇāttarhi tadādisaṃpratyayaḥ / [075|10]
◤paryantagrahaṇāt tarhi tadādisampratyayaḥ /
㈠或由取後兼顯前。
㈡如是應說，舉後顯初。
①paryanta grahaṇāt tarhi tad ādi saṃpratyayas
③འོ་ན་ནི་མཐར་སྨོས་པས་དེ་ལ་སོགས་པ་གོའོ་།།
★★◤kvacidādisaṃpratyayaḥ kvacidādinā paryanto 'pi pratīyate / yadāha / [075|11]
♂kvacidādisaṃpratyayaḥ kvacidādinā paryanto 'pi pratīyate / ♂yadāha /
◤kvacidādisampratyayaḥ ,
㈠或由取前兼顯後。
㈡如或有處，舉初顯後。
◤kvacidādinā paryanto 'pi pratīyate,
㈠取前兼顯後者。
㈡或復有處舉後顯初。云何有處舉初顯後。
①kvacid ādi saṃpratyayas kvacid ādinā paryantas api pratīyate
③ལ་ལར་ནི་མཐའ་ཡང་དང་པོས་གོ་སྟེ་།
㈢ལ་ལར་ནི་མཐའ་ཡང་དང་པོས་གོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤yadāha ——
㈠如經言。
㈡如契經說。
◤“tadyathā devā brahmakāyikāḥ /
㈠如梵眾天，
㈡如梵眾天，
🈪634ལ་ལར་ནི་མཐའ་ཡང་དང་པོས་གོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་དང་པོ་ཡང་མཐས་གོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འོད་གསལ་བའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །འདིར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་ན་བརྗོད་པ་ཡིན་པས་འདི་ལས་ལྷག་མ་གོ་བར་ཡང་རིགས་ཏེ། དཔེའི་ཆོས་ནི་གང་གཅིག་ཡིན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★◤“tadyathā devā brahmakāyikāḥ / [075|11-]
♂“tadyathā devā brahmakāyikāḥ / ♂iyaṃ prathamā sukhopapattiriri /
①yat āha tadyathā devās brahmakāyikās
③འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་ལྟ་བུ་སྟེ་།
◤iyaṃ prathamā sukhopapattiḥ ” iti /
㈠是第一樂生天。
㈡是名第一樂生天。
◤kvacit paryantenādirapi pratīyate,
㈠取後兼顯前者。
㈡云何有處，舉後顯初。
★◤iyaṃ prathamā sukhopapattiriti / kvacit paryantenādirapi pratīyate / [075|12]
♂kvacit paryantenādirapi pratīyate / ♂yadāha / ♂tadyathā devā ābhāsvarāḥ /
①iyam prathamā sukha upapattis iti
③འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ་།།
①kvacid paryantena ādis api pratīyate
③ལ་ལར་ནི་དང་པོ་ཡང་མཐས་གོ་སྟེ་།
㈢ལ་ལར་ནི་དང་པོ་ཡང་མཐས་〖Pམཐའ།Nམཐུ།〗གོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འོད་གསལ་བའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤yadāha ——
㈠如經言。
㈡如契經說。
◤“tadyathā devā ābhāsvarāḥ /
㈠如光曜天。
㈡如極光淨天，
◤iyaṃ dvitīyā sukhopapattiḥ ” iti /
㈠是第二樂生天。
㈡是名第二樂生天。
★◤yadāha / tadyathā devā ābhāsvarāḥ / iyaṃ dvitīyā sukhopapattiri”ti[075|13]
♂iyaṃ dvitīyā sukhopapattiri”ti /
①yat āha tadyathā devās ābhāsvarās
③འདི་ལྟ་སྟེ། འོད་གསལ་བའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ་།
①iyam dvitīyā sukha upapattis iti
③འདི་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★◤ayamatra tadyathāśabdo dṛṣṭāntavācaka iti yukta etasmāccheṣasaṃ pratyayaḥ / [075|13-]
♂ayamatra tadyathāśabdo dṛṣṭāntavācaka iti yukta etasmāccheṣasaṃpratyayaḥ /
◤ayamatra ‘tadyathā’ śabdo dṛṣṭāntavācaka iti yukta etasmāccheṣasampratyayaḥ /
㈠於彼經如言顯譬喻義，是故於彼經此義可然。謂取前兼後，取後兼前。
㈡彼經如聲，顯譬喻義。可作是說，舉一顯餘。
🈪635འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དེ་ཡང་འདིན་མེད་པས་འདི་ནི་ཉེ་བར་སྦྱར་དུ་མི་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་བརྗོད་པ་ཡིན་ན་ནི་སེམས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་དོན་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
①ayam atra tadyathā śabdas dṛṣṭānta vācakas iti yuktas etasmāt śeṣasam pratyayas
③འདིར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་ན་བརྗོད་པ་ཡིན་པས་འདི་ལས་ལྷག་མ་གོ་བར་ཡང་རིགས་ཏེ་།
㈢འདིར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་ན་〖PN-ན།〗བརྗོད་པ་ཡིན་པས་འདི་ལས་ལྷག་མ་གོ་བར་ཡང:་རིགས་ཏེ〖PNརིག་སྟེ།〗། དཔེའི་ཆོས་ནི་གང་གཅིག་ཡིན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★0◤eṣa hi dṛṣṭāntadharmo yadekamapi tajjātīyakaṃ dṛśyate / [075|14-074|15]
◤eṣa hi dṛṣṭāntadharmo yadekamapi tajjātīyakaṃ dṛśyate /
㈠何以故。是譬喻法。由顯一類，所餘類例可知。
㈡喻法舉一，顯同類故。
①eṣa hi dṛṣṭānta dharmas yat ekam api tad jātīyakam dṛśyate
③དཔེའི་ཆོས་ནི་གང་གཅིག་ཡིན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ནོ་།།
★◤sa ceha tadyathāśabdo nāstītyanupasaṃhāra eṣaḥ / [075|15-]
♂sa ceha[ 31b. 4B1. IV ] tadyathāśabdo nāstītyanupasaṃhāra eṣaḥ /
◤sa ceha tadyathāśabdo nāstītyanupasaṃhāra eṣaḥ /
㈠此舍利弗問中，無有如言。是故不可引彼經為此經證。
㈡此無如聲，不可例彼。
①sa ca iha tadyathā śabdas na asti iti anupasaṃhāras eṣas
㈢འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དེ་ཡང་འདིན་མེད་པས་འདི་ནི་ཉེ་བར་སྦྱར་དུ་མི་རུང་ངོ་། །
★0◤yadyayaṃ tadyathāśabdo dṛṣṭāntavācakaḥ syādiha na prāpnuyāt / [075|16]
◤yadyayaṃ tadyathāśabdo dṛṣṭāntavācakaḥ syād,
㈠若汝執顯譬喻，是如言義。
㈡若顯喻義，方得有如聲。
①yadi ayam tadyathā śabdas dṛṣṭānta vācakas syāt iha na prāpnuyāt
③གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་བརྗོད་པ་ཡིན་ན་ནི་སེམས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་དཔེར་བརྗོད་པ་ཡིན་ན་ནི་སེམས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་〖PN-པ་དག〗ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་{80b}ཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་དོན་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
◤iha na prāpnuyāt ——
㈠則此經中，不應有如言。經言：
㈡是則如聲，餘經應不有。如餘經說：
★◤santi sattvā nānātvakāyā nānātvasaṃjñinastadyathā manuṣyastadekatyāścadevā iti / [075|16-]
♂santi sattvā nānātvakāyā nānātvasaṃjñina- stadyathā manuṣyastadekatyāśca devā iti /
◤santi sattvā nānātvakāyā nānātvasaṃjñinaḥ,
㈠有諸眾生，身有別異，想有別異。
㈡有色有情，身異想異。
◤tadyathā manuṣyāstadekatyāś ca devā iti?
㈠如人及隨一諸天。
㈡如人一分天，是第一識住。
★0◤tasmādupadarśanārtha evāyaṃ draṣṭavya ityalamatiprasaṅgena / [075|17-]
◤tasmādupadarśanārtha evāyaṃ draṣṭavya ityalamatiprasaṅgena //
㈠是故應知，如言唯為顯不為譬，勿過多言。
㈡故知非喻，亦有如聲。傍論且止。
🈪636ཧ་ཅང་ཐལ་བས་ཆོག་གོ ། །སྲོག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①santi sattvās nānā tva kāyās nānātva saṃjñinas tadyathā manuṣyas tad ekatyās cadevās iti tasmāt upadarśana arthas eva ayam draṣṭavyas iti alam ati prasaṅgena
③འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ ****[@80b]**** ་ཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་དོན་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ་།། ཧ་ཅང་ཐལ་བས་ཆོག་གོ་།།
㈢ཧ་ཅང་ཐལ་བས་ཆོག་གོ། །
★0◤uktaṃ jīvitam // [075|18]
◤uktaṃ jīvitam //
㈠說壽命已。
㈡已辯命根。
①uktam jīvitam
㈢སྲོག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤lakṣaṇāni punarjātirjarā sthitiranityatā // 45 //
㈠〔偈曰〕：【復有有為相 生老住無常】。
㈡諸相者何。頌曰：【相謂諸有為_c 生住異滅性】〖46_2_d〗。
🈪མཚན་ཉིད་དག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། །རྒ་དང་གནས་དང་མི་རྟག་ཉིད། །བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ཏེ། གང་ལ་འདི་དག་ཡོད་པའི་ཆོས་དེ་ནི་འདུས་བྱས་སུ་མངོན་ནོ། །བཟློག་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །
★◤ 【lakṣaṇāni punarjātirjarā sthitiranityatā // VAkK_2.45 //】[075|19]
♂lakṣaṇāni punarjātirjarā{14. MS. rjjārā |} sthitiranityatā //45//
①lakṣaṇāni punar jātis jarā sthitis anitya tā
③མཚན་ཉིད་དག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་།། རྒ་དང་གནས་དང་མི་རྟག་ཉིད་།།
㈢མཚན་ཉིད་དག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། །རྒ་དང་གནས་དང་མི་རྟག་ཉིད། །བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ཏེ། གང་ལ་འདི་དག་ཡོད་པའི་ཆོས་དེ་ནི་འདུས་བྱས་སུ་མངོན་ནོ། །
★0◤etāni hi saṃskṛtasya catvāri lakṣaṇāni / [075|20]
◤etāni hi saṃskṛtasya catvāri lakṣaṇāni /
㈠釋曰：有為法唯此四相。
㈡論曰：由此四種，是有為相法。
①etāni hi saṃskṛtasya catvāri lakṣaṇāni
③བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ཏེ་།
★0◤yatraitāni bhavanti sa dharmaḥ saṃskṛto lakṣyate / [075|20-]
◤yatraitāni bhavanti sa dharmaḥ saṃskṛto lakṣyate /
㈠若於法中有此四相，應知此法是有為。
㈡若有此應是有為。
①yatra etāni bhavanti sa dharmas saṃskṛtas lakṣyate
③གང་ལ་འདི་དག་ཡོད་པའི་ཆོས་དེ་ནི་འདུས་བྱས་སུ་མངོན་ནོ་།།
★0◤viparyayādasaṃskṛtaḥ / [075|21]
◤viparyayādasaṃskṛtaḥ /
㈠與前相翻則是無為。
㈡與此相違，是無為法。
D1286 🈪བཟློག་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །
①viparyayāt asaṃskṛtas
㈢བཟློག་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །
★◤tatra jātistaṃ dharmaṃ janayati sthitiḥ sthapayati jarā jarayati anityatā vināśayati / [075|21-]
♂tatra jātistaṃ dharmaṃ janayati sthitiḥ sthāpayati jarā jarayati anityatā vināśayati /
◤tatra jātistaṃ dharmaṃ janayati ,
㈠此中生者，能生此法。
㈡此於諸法，能起名生。
D1287 🈪དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་ཆོས་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ〖PNཔར་རོ།〗། །གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
①tatra jātis tam dharmam janayati sthitis sthapayati jarā jarayati anitya tā vināśayati
③དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་ཆོས་དེ་སྐྱེད་པར་བྱད་དོ་།། གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ་།། རྒ་བས་ནི་རྙིངས་པར་བྱེད་དོ་།། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་ཆོས་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ〖PNཔར་རོ།〗། །གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
◤sthitiḥ sthāpayati ,
㈢རྒ་བས་ནི་རྙིངས་པར་བྱེད་དོ། །
㈠住者能安立此法。
㈢མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །
㈡能安名住。
◤jarā jarayati,
㈠老者能變異此法。
㈡能衰名異。
D1288 🈪རྒ་བས་ནི་རྙིངས་པར་བྱེད་དོ། །
D1289 🈪མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །
◤anityatā vināśayati /
㈠無常者能滅此法。
㈡能壞名滅。性是體義。
★◤nanu “trīṇimāni saṃskṛta lakṣaṇānī”ti sūtra uktam / [075|22-]
♂nanu{15. Y. adds ca |} “trīṇīmāni saṃskṛta{16. Y. saṃskṛtasya |} lakṣaṇānī”ti sūtra uktam /
◤nanu “trīṇīmāni saṃskṛtalakṣaṇāni” iti sūtra uktam,
㈠為不如此耶。如經言：有三種有為法有為相。
㈡豈不經說：有三有為之有為相。
D1290 🈪མདོ་ལས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་〖PNའདུས་བྱས་ཀྱིས〗མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེར་བཞི་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤caturthamapyatra vaktavyaṃ syāt / kiṃ cātra noktam / āha / [075|23]
◤caturthamapyatra vaktavyaṃ syāt,
㈠若具言，於經中應說第四相。
㈡於此經中，應說有四。
①nanu trīṇimāni saṃskṛta lakṣaṇāni iti sūtre uktam caturtham api atra vaktavyam syāt
㈢མདོ་ལས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་〖PNའདུས་བྱས་ཀྱིས〗མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེར་བཞི་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim ca atra na uktam
③དེར་གང་ཞིག་མ་གསུངས་།
㈢དེར་གང་ཞིག་མ་གསུངས། སྨྲས་པ། གནས་པའོ། །
①āha
③སྨྲས་པ། གནས་པའོ་།།
◤kiṃ cātra noktam ?
㈠此經中不說何相。
㈡不說者何。
D1291 🈪དེར་གང་ཞིག་མ་གསུངས། སྨྲས་པ། གནས་པའོ། །
◤āha —— sthitiḥ /
㈠謂住。
㈡所謂住相。
◤yat tarhi “ idaṃ sthityanyathātvam” iti ?
㈠若爾此經中說：何法為住異。
㈡然經說住異。
D1292 🈪འོ་ན་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★0◤sthitiḥ / yattarhi “idaṃ sthityanyathātvami”ti / [075|24]
①sthitis yat tarhi idam sthiti anyathātvam iti
㈢འོ་ན་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★0◤jarāyā eṣa paryāyastadyathā jāterutpāda ityanityatāyāśca vyaya iti / [075|24-]
◤jarāyā eṣa paryāyaḥ;
㈠此住異是老別名。
㈡是此異別名。
D1293 🈪འདི་ནི་རྒ་བའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཏེ།
①jarāyās eṣa paryāyas tadyathā jātes utpādas iti anitya tāyās ca vyayas iti
㈢འདི་ནི་རྒ་བའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྐྱེ་བའི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤tadyathā jāterutpāda iti ,
㈠譬如起是生別名。
㈡如生名起。
◤anityatāyāś ca vyaya iti /
㈠滅是無常別名。住異亦爾，是老別名。
㈡滅名為盡。如是應知，異名住異。
🈪དཔེར་ན་སྐྱེ་བའི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤ye hi dharmāḥ saṃskārāṇām adhvasaṃcārāya pravṛttāsta eva sūtre lakṣaṇānyuktānyudvejanārtham / [075|25-076|01]
♂ye hi dharmāḥ saṃskārā- @076 ṇām adhvasaṃcārāya pravṛttāsta eva sūtre lakṣaṇānyuktānyudvejanārtham /
◤ye hi dharmāḥ saṃskārāṇām adhvasañcārāya pravṛttāḥ,
㈠若諸法能起，唯為有為法行於世。
㈡若法令行，三世遷流。
①ye hi dharmās saṃskārāṇām adhva saṃcārāya pravṛttās te eva sūtre lakṣaṇāni uktāni udvejana artham
㈢མདོ་ལས་ནི་ཡིད་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་དག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དུས་འཕོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ཉིད་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་ཏེ།
◤ta eva sūtre lakṣaṇāny uktāny udvejanārtham /
㈠此法於經中說是有為相。
㈡此經說為.有為之相。
㈢སྐྱེ་བས་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤jātirhi yā saṃskārānanāgatādadhvanaḥ pratyutpannamadhvānaṃ saṃcārayati / [076|01-]
◤jātirhi yā saṃskārānanāgatādadhvanaḥ pratyutpannamadhvānaṃ sañcārayati /
㈠為起他厭怖心。何以故生者。從未來世，能引有為法令入現在世。
㈡令諸有情，生厭畏故。謂彼諸行，生力所遷。令從未來，流入現在。
D1294 🈪མདོ་ལས་ནི་ཡིད་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་དག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དུས་འཕོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ཉིད་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་བས་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །
①jātis hi yā saṃskārān anāgatāt adhvanas pratyutpannam adhvānam saṃcārayati
③སྐྱེ་བས་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤jarā 'nityate punaḥ pratyutpannādatītaṃ durbalīkṛtya pratighātāt / [076|02-]
♂jarā'nityate punaḥ pratyutpannādatītaṃ durbalīkṛtya pratighātāt /
◤jarā'nityate punaḥ pratyutpannādatītaṃ durbalīkṛtya vighātāt /
①jarā 'nityate punaḥ pratyutpannādatītaṃ durbalīkṛtya vighātāt |
㈠老及無常，能損其力。從現在世，遣入過去世。
㈡異及滅相，力所遷迫。令從現在，流入過去。令其衰異，及壞滅故。
D1295 🈪རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་གིས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་འདས་པར་ཏེ། ཉམ་〖PNཉམས།〗ཆུང་ངུར་བྱས་ཏེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་
①jarā nityate punar pratyutpannāt atītam durbalīkṛtya pratighātāt
③རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་གིས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་འདས་པར་ཏེ་།
㈢རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་གིས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་འདས་པར་ཏེ། ཉམ་〖PNཉམས།〗ཆུང་ངུར་བྱས་ཏེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔེར་ན་ཐིབས་པོར་ཞུགས་པའི་མི་ཞིག་ལ་དགྲ་གསུམ་ཡོད་དེ། དེ་ལས་གཅིག་གིས་ནི་〖PN+དེ།〗ཐིབས་པོ་ནས་འབྱིན་པར་བྱེད། གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤tadyathā kila gahanapraviṣṭasya puruṣasya trayaḥ śatravaḥ / [076|03]
◤tadyathā kila gahanapraviṣṭasya puruṣasya trayaḥ śatravaḥ ——
㈠譬如有人，在棘稠林中。有三怨家。
㈡傳說如有人處稠林，有三怨敵，欲為損害。
🈪དཔེར་ན་ཐིབས་པོར་ཞུགས་པའི་མི་ཞིག་ལ་དགྲ་གསུམ་ཡོད་དེ། དེ་ལས་གཅིག་གིས་ནི་〖PN+དེ།〗ཐིབས་པོ་ནས་འབྱིན་པར་བྱེད།
①tadyathā kila gahana praviṣṭasya puruṣasya trayas śatravas
③ཉམ་ཆུང་ངུར་བྱས་ཏེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔེར་ན་ཐིབས་པོར་ཞུགས་པའི་མི་ཞིག་ལ་དགྲ་གསུམ་ཡོད་དེ་།
★◤tata eka enaṃ gahanādākarṣet dvau punarjīvitādvacyaparopayetāṃ tadvaditi / [076|03-]
♂tata eka enaṃ gahanādākarṣet dvau punarjīvitādvya- paropayetāṃ tadvaditi /
◤tata eka enaṃ gahanādākarṣet,
㈠一能於稠林中牽令出外。
㈡一從稠林，牽之令出。
①tatas ekas enam gahanāt ākarṣet dvau punar jīvitāt vacī aparopayetām tadvat iti
③དེ་ལས་གཅིག་གིས་ནི་ཐིབས་པོ་ནས་འབྱིན་པར་བྱེད། གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤dvau punarjīvitād vyaparopayetām,
㈠二能損其力。三能斷其命。
㈡一衰其力，一壞命根。
🈪གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤tadvad iti /
㈠三相於有為亦爾。
㈡三相於行，應知亦爾。
★◤sthitistu tān saṃskārānupaguhya tiṣṭhatyaviyogamivecchantī / [076|04-]
♂sthitistu tān saṃskārā-[ 32a. 4A1. V ]nupaguhya tiṣṭhatyaviyoga- mivecchantī /
◤sthitis tu tān saṃskārān upaguhya tiṣṭhaty aviyogam ivecchantī /
①sthitis tu tān saṃskārān upaguhya tiṣṭhati, aviyogam iva icchantī|
㈠住者攝持有為法，如欲不相離。
㈡住於彼行.攝受安立，常樂與彼.不相捨離。
🈪གནས་པ་ནི་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དེ་〖PN-དེ།〗བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་དེ་དག་འཁྱུད་ནས་གནས་སོ〖PN-སོ།〗། །
①sthitis tu tān saṃskārān upaguhya tiṣṭhati aviyogam iva icchantī
③གནས་པ་ནི་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་དེ་དག་འཁྱུད་ནས་གནས་སོ་།།
㈢གནས་པ་ནི་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དེ་〖PN-དེ།〗བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་དེ་དག་འཁྱུད་ནས་གནས་སོ〖PN-སོ།〗། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་མ་བཞག་གོ། །
★0◤ato 'sau saṃskṛtalakṣaṇaṃ na vyavasthāpitā / [076|05-]
◤ato 'sau saṃskṛtalakṣaṇaṃ na vyavasthāpitā /
㈠是故不立此住為有為相。
㈡故不立在.有為相中。
🈪དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་མ་བཞག་གོ། །
①atas sau saṃskṛta lakṣaṇam na vyavasthāpitā
③དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་མ་བཞག་གོ་།།
★★◤asaṃskṛtasyāpi ca svalakṣaṇe sthitibhāvāt / [076|06]
♂asaṃskṛtasyāpi ca svalakṣaṇe{1. Y. svalakṣaṇa |} sthitibhāvāt /
◤asaṃskṛtasyāpi ca svalakṣaṇasthitibhāvāt /
①asaṃskṛtasya api ca svalakṣaṇa-sthiti-bhāvāt|
㈠復有無為法，於自相住故。住相相濫[4梵藏-]。
㈡又無為法，有自相住。住相濫彼，故經不說[8梵藏-]。
🈪འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་གནས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①asaṃskṛtasya api ca sva lakṣaṇe sthiti bhāvāt
㈢འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་གནས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤anye punaḥ kalpayanti ——
㈠有餘師執。
㈡有謂。
◤sthitiṃ jarāṃ cābhisamasya sthityanyathātvamityekaṃ lakṣaṇamuktaṃ sūtre /
①sthitiṃ jarāṃ ca abhisamasya sthity-anyathātvam ity ekaṃ lakṣaṇam uktaṃ sūtre |
㈠此經中住與老合為一故，說三相。
㈡此經說住與異總合為一，名住異相。
D1296 🈪གཞན་དག་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་མདོ་ལས་གནས་པ་དང་རྒ་བ་བསྡུས་ཏེ། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཅེས་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་གསུངས་སོ། །
★0◤anye punaḥ kalpayanti sthitiṃ jarāṃ cābhisamasya sthityanyathātvamityekaṃ lakṣaṇamuktaṃ sūtre / [076|06-]
①anye punar kalpayanti sthitim jarām ca abhisamasya sthiti anyathātvam iti ekam lakṣaṇam uktam sūtre
㈢གཞན་དག་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་མདོ་ལས་གནས་པ་དང་རྒ་བ་བསྡུས་ཏེ། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཅེས་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་གསུངས་སོ། །
★0◤kiṃ prayojanam / [076|07]
◤kiṃ prayojanam ?
㈠何用如此。
㈡何用如是，總合說為。
🈪ཅི་དགོས་ཤེ་ན།
①kim prayojanam
③ཅི་དགོས་ཤེ་ན། འདི་དག་གི་ནང་ན་འདི་ནི་ཆགས་པའི་གཞི་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ ****[@81a]**** *་།།
★◤eṣā hyeṣu saṅgāspadamataḥ śriyamivaināṃ kālakarṇīsahitāṃ darśayāmāsa tasyāmanāsaṅgārthamiti / [076|08-]
♂eṣā hyeṣu saṅgāspadamataḥ śriyamivaināṃ kālakarṇīsahitāṃ darśayāmāsa tasyāmanāsaṅgārthamiti{2. Y. asaṅgārtham |} /
◤eṣā hy eṣu saṅgāspadam, ataḥ śriyamivaināṃ kālakarṇīsahitāṃ darśayāmāsa tasyām anāsaṅgārtham iti /
①eṣā hy eṣu saṅga-āspadam, ataḥ śriyam iva enām kālakarṇī-sahitāṃ dṛś darśayām āsa迂回完成时 tasyām an-āsaṅga-artham iti
㈠此住於有為是愛著依止故。佛顯此住。如吉祥王位與災橫相應。為令他於中不生愛著。
㈡住是有情，所愛著處。為令厭捨，與異合說。如示黑耳與吉祥俱。
🈪འདི་དག་གི་ནང་ན་འདི་ནི་ཆགས་པའི་གཞི་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་མ་ཆགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་དེ་ནི་དཔལ་དང་འདྲ་བ་འདི་དང་རྣ་ནག་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསྟན་ཏེ།
①eṣā hi eṣu saṅga āspadam atas śriyam iva enām kālakarṇī sahitām darśayāmāsa tasya āmanā saṅga artham iti
③དེ་ལ་མ་ཆགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་དེ་ནི་དཔལ་དང་འདྲ་བ་འདི་དང་རྣ་ནག་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསྟན་ཏེ་།
★★◤ataścatvāryeva saṃskṛta lakṣaṇāni / [076|09]
♂ataścatvāryeva saṃskṛta{3. MS. saṃskṛtā |} lakṣaṇāni /
◤ataś catvāryeva saṃskṛtalakṣaṇāni // 45 //
㈠是故有為，定有四相。
㈡是故定有四有為相。
🈪དེའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཞི་ཁོ་ནའོ་སྙམ་མོ། །
①atas catvāri eva saṃskṛta lakṣaṇāni
③དེའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཞི་ཁོ་ནའོ་སྙམ་མོ་།།
㈢ཅི་〖PNཅིར།〗དགོས་ཤེ་ན། འདི་དག་གི་ནང་ན་འདི་ནི་ཆགས་པའི་གཞི་ཡིན་པས་〖PNཔ།〗དེའི་ཕྱིར་{81a}དེ་ལ་མ་ཆགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་དེ་ནི་དཔལ་དང:འདྲ་བ་〖PN-འདྲ་བ།〗འདི་དང་རྣ་〖PNསྣ།〗ནག་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཞི་ཁོ་ནའོ་སྙམ་མོ། །
★◤teṣāmapi nāma jātyādīnāṃ saṃskṛtatvādanyairjātyādibhirbhavitavyam / [076|09-]
♂teṣāmapi nāmajātyādīnāṃ saṃskṛtatvādanyairjātyādibhirbhavitavyam /
◤teṣām api nāmajātyādīnāṃ saṃskṛtatvād anyair jātyādibhir bhavitavyam ?
㈠復有生等四相，有為故，更有別生等四相不。
㈡此生等相，既是有為。應更別有，生等四相。若更有相，便致無窮。彼復有餘生等相故。
🈪641སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
①teṣām api nāma jāti ādīnām saṃskṛta tvāt anyais jāti ādibhis bhavitavyam
③སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་〖PNབ།〗ལ་སོགས། །དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བའི་རྒ་བ་དང་། གནས་པའི་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བཞི་ཡོད་དོ། །
★0◤bhavantyeva / [076|10]
◤bhavantyeva /
㈠說有。
㈡應言更有。然非無窮。
🈪ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ།
①bhavanti eva
③ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ་།
◤jātijātyādayas teṣāṃ
㈠〔偈曰〕：【生生等彼相】。
㈡所以者何。頌曰：【此有生生等_a 於八一有能】〖47_2_b〗。
🈪དེ་དག་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་ལ་སོགས། །
★◤ 【jātijātyādayasteṣāṃ 】[076|11]
①jāti jāti ādayas teṣām
③དེ་དག་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་ལ་སོགས་།།
◤teṣām api catvāryanulakṣaṇāni bhavanti ——
㈠釋曰：彼言顯四本相。由諸法有本相，故成有為。本相亦爾，由隨相故，成有為。故立本相，更有四隨相。
㈡論曰：此謂前說四種本相。生生等者，謂四隨相。
★◤teṣāmapi catvāryanulakṣaṇāni bhavanti / [076|12]
♂jātijātyādayasteṣāṃ teṣāmapi catvāryanulakṣaṇāni bhavanti /
★◤jātijātiḥ sthitisthitiḥ jarājarā anityatā 'nityatā iti / [076|12-]
♂jātijātiḥ sthitisthitiḥ jarājarā anityatā'nityatā iti /
◤jātijātiḥ, sthitisthitiḥ, jarājarā , anityatā'nityatā iti /
①jātijātiḥ, sthitisthitiḥ, jarājarā , anityatā 'nityatā iti|
㈠謂生生，住住，老老，無常無常。
㈡生生，住住，異異，滅滅。諸行有為，由四本相。本相有為，由四隨相。
🈪དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བའི་རྒ་བ་དང་། གནས་པའི་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བཞི་ཡོད་དོ། །
①teṣām api catvāri anulakṣaṇāni bhavanti jāti jātis sthiti sthitis jarā jarās anitya tā nityatā iti
③དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བའི་རྒ་བ་དང་། གནས་པའི་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བཞི་ཡོད་དོ་།།
㈢དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་དང་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར། དེ་ཆོས་བརྒྱད་དང་གཅིག་ལ་འཇུག། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་འཇུག་གོ། །
★★◤nanu caikasyaikasya caturlakṣaṇī prāpnoti aparyavasānadoṣaśca / [076|13]
♂nanu caikasyaikasya{4. Y. ekaikasya |} caturlakṣaṇī prāpnoti aparyavasānadoṣaśca /
◤nanu caikaikasya caturlakṣaṇī prāpnoti,
㈠若爾，隨一一相應，更有四相。
㈡豈不本相，如所相法，一一應有，四種隨相。此復各四，展轉無窮。
🈪དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་དང་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
◤aparyavasānadoṣaś ca ,
㈠則有無窮過失。
㈡無斯過失。
🈪མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར། དེ་ཆོས་བརྒྱད་དང་གཅིག་ལ་འཇུག །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་འཇུག་གོ ། །འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། བྱེད་པ་སྟེ་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ལོ། །
🈪642སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་གཅིག་ལ་འཇུག་གོ ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པར་མཚན་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དགུ་སྐྱེ་ལ། དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གཞན་བརྒྱད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་དེ་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དཔེར་ན་ཁྱིམ་བྱ་མོ་ལ་ལ་ལས་ནི་ཕྲུ་གུ་མང་དུ་འབྲང་ལ། ལ་ལས་ནི་ཉུང་དུ་འབྲང་བ་དེ་དང་འདྲའོ། །
🈪643གནས་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གཞན་བརྒྱད་གནས་པར་བྱེད་ལ། གནས་པའི་གནས་པས་ནི་གནས་པ་དེ་ཁོ་ན་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ ། །མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འདྲལ་བར་བསྐྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལྟར་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚད་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཚད་མ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མངོན་སུམ་པ་འམ། རྗེས་སུ་དཔག་པ་འམ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ།།
★◤teṣāṃ punaranyajātyādiprasaṅgāt / na prāpnoti / yasmāt / [076|14]
♂teṣāṃ punaranyajātyādi- prasaṅgāt / ♂na prāpnoti /
◤teṣāṃ punaranyajātyādiprasaṅgāt ?
㈠此隨相更立別相故。
㈡四本四隨，於八於一，功能別故。何謂功能。謂法作用，或謂士用。
①nanu ca ekasya ekasya catur lakṣaṇī prāpnoti aparyavasāna doṣas ca teṣām punar anya jāti ādi prasaṅgāt
③དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་དང་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་དོ་།།
①na prāpnoti
③། མི་འགྱུར་ཏེ་།
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
◤na prāpnoti;
㈠無有無窮過失。
◤yasmāt
◤te 'ṣṭadharmaikavṛttayaḥ /
㈠何以故。〔偈曰〕：【諸八一法事】。
★◤ 【te 'ṣṭadharmaikavṛttayaḥ /】[076|15]
♂yasmāt te 'ṣṭadharmaikavṛttayaḥ /
①te ṣṭa dharma eka vṛttayas
③དེ་ཆོས་བརྒྱད་དང་གཅིག་ལ་འཇུག་།
★0◤teṣāṃ jātyādīnāmaṣṭāsu dharmeṣu vṛttiḥ / kimidaṃ vṛttiriti / kāritraṃ puruṣakāraḥ / [076|16]
◤teṣāṃ jātyādīnāmaṣṭasu dharmeṣu vṛttiḥ /
㈠釋曰：如此諸相，於八法有事。
㈡四種本相，一一皆於八法有用。四種隨相，一一皆於一法有用。
①teṣām jāti ādīnām aṣṭāsu dharmeṣu vṛttis
③སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་འཇུག་གོ་།།
①kim idam vṛttis iti
③འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། བྱེད་པ་སྟེ་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ལོ། །
①kāritram puruṣakāras
③བྱེད་པ་སྟེ་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ལོ་།།
◤kimidaṃ vṛttiriti ?
㈠何法名事。
㈡其義云何。
◤kāritraṃ puruṣakāraḥ /
㈠功能人功。
★★◤jātijātyādīnāṃ caikatra dharme kathaṃ kṛtvā ātmanā navamo hi dharma utpadyate / [076|17]
♂jātijātyādīnāṃ caikatra dharme{5. Y. ekadharme |} kathaṃ kṛtvā ātmanā navamo{6. Y. ātmanavamo |} hi dharma utpadyate /
◤jātijātyādīnāṃ caikatra dharme kathaṃ kṛtvā ātmanā navamo hi dharma utpadyate ?
㈠生生等諸相，唯於一法有事。云何如此。一切有為法，若生取自體為第九。
㈡謂法生時，并其自體，九法俱起。
①jāti jāti ādīnām ca ekatra dharme katham kṛtvā ātmanā navamas hi dharmas utpadyate
③སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་གཅིག་ལ་འཇུག་གོ་།། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་གཅིག་ལ་འཇུག་གོ། །
★0◤sārdhaṃ lakṣaṇānulakṣaṇairaṣṭābhiḥ / [076|18]
◤sārdhaṃ lakṣaṇānulakṣaṇairaṣṭābhiḥ /
㈠共本相及隨相八。
㈡自體為一，相隨相八。
①sārdham lakṣaṇa anulakṣaṇais aṣṭābhis
③ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པར་མཚན་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དགུ་སྐྱེ་ལ་།
★0◤tatra jātirātmānaṃ virahayyānyānaṣṭau dharmān janayati / [076|18-]
◤tatra jātirātmānaṃ virahayyānyānaṣṭau dharmān janayati /
㈠此中生者，離自體能生八法。
㈡本相中生，除其自性，生餘八法。
①tatra jātis ātmānam virahayya anyān aṣṭau dharmān janayati
③དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གཞན་བརྒྱད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་སྐྱེ་ལ་།
㈢ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཆོས་བདག་ཉིད་གཏོགས་པར་མཚན་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དགུ་སྐྱེ་ལ། དེ་ལ་སྐྱེ་བས་ནི་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པའི་〖PNཔ།〗ཆོས་གཞན་བརྒྱད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ །
★★◤jātijātiḥ puna stāmeva jātim / [076|19]
♂jātijātiḥ puna{7. Y. tu |}stāmeva jātim /
◤jātijātistu tāmeva jātim /
㈠生生者唯生本生。
㈡隨相生生，於九法內，唯生本生。
①jāti jātis puna stām eva jātim
③;། སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་དེ་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་དེ་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །
◤tadyathā kila kācit kukkuṭī bahūnyapatyāni prajāyate,
㈠譬如雌雞，有生多子。
㈡謂如雌雞，有生多子。
★◤tadyathā kila kācit kukkuṭī bahūnya patyāni prajāyate kācidalpāni / [076|19-]
①tadyathā kila kācid kukkuṭī bahūnya patyāni prajāyate kācid alpāni
③དཔེར་ན་ཁྱིམ་བྱ་མོ་ལ་ལ་ལས་ནི་ཕྲུ་གུ་མང་དུ་འབྲང་ལ། ལ་ལས་ནི་ཉུང་དུ་འབྲང་བ་དེ་དང་འདྲའོ་།།
㈢དཔེར་ན་〖PNནི།〗ཁྱིམ་བྱ་མོ་ལ་〖PN-ལ།〗ལ་ལས་ནི་ཕྲུ་གུ་མང་དུ་འབྲང་ལ། ལ་ལས་ནི་ཉུང་ངུ་འབྲང་བ་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤kācidalpāni;
㈠有生一子。二生亦爾。
㈡有唯生一。生與生生，生八生一，其力亦爾。
◤tadvat sthitirapyātmānaṃ varjayitvā'nyānaṣṭau dharmān sthāpayati,
①tadvat sthitirapyātmānaṃ varjayitvā 'nyānaṣṭau dharmān sthāpayati,
㈠住者離自體，能安立八法。
㈡本相中住，亦除自性，住餘八法。
★◤tadvat sthitirapyātmānaṃ varjayitvā 'nyānaṣṭau dharmān sthāpayati sthitisthitistu tāmeva sthitim / [076|20-]
♂tadyathā kila kācit kukkuṭī bahūnyapatyāni prajāyate kācidalpāni |[ 32b. 4B1. V ] tadvat sthitirapyātmānaṃ varjayitvā'nyānaṣṭau{8. MS. ṣṭo |} dharmān sthāpayati sthitisthitistu tāmeva sthitim /
①tadvat sthitis api ātmānam varjayitvā nyān aṣṭau dharmān sthāpayati sthiti sthitis tu tām eva sthitim
㈢གནས་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པའི་〖PNཔ།〗ཆོས་གཞན་བརྒྱད་གནས་པར་བྱེད་ལ། གནས་པའི་གནས་པས་ནི་གནས་པ་དེ་ཁོ་ན་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
◤sthitisthitistu tāmeva sthitim /
㈠住住者唯安立本住。
㈡隨相住住，於九法中，唯住本住。
◤evaṃ jarā'nityate api yathāyogyaṃ yojye /
①evaṃ jarā 'nityate api yathāyogyaṃ yojye|
㈠如此老及無常，如前義應合之。
㈡異及滅相，隨應亦爾。
★◤evaṃ jarā 'nityate api yathāyogyaṃ yajye / [076|21-]
♂evaṃ jarā'nityate api yathāyogyaṃ yojye /
★★◤tasmānā bhavatyanavasthāprasaṅgaḥ / [076|22]
♂tasmānna bhavatyanavasthāprasaṅgaḥ /
◤tasmānna bhavatyanavasthāprasaṅgaḥ /
㈠是故無有無窮過失。
㈡是故生等，相復有相。隨相唯四，無無窮失。
①evam jarā nityate api yathāyogyam yajye tasmānā bhavati anavasthā prasaṅgas
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་〖PN+ལྟ།〗བས་ན་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤tadetadākāśaṃ pāṭyata iti sautrāntikāḥ / [076|22-]
◤tadetadākāśaṃ pāṭyata iti sautrāntikāḥ /
㈠經部師說：此執即是破虛空事。
㈡經部師說：何緣如是，分析虛空。
①tat etat ākāśam pāṭyate iti sautra antikās
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འདྲལ་བར་བསྐྱོད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འདྲལ་བར་བསྐྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་〖PN-ཅན།〗དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལྟར་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na hyete jātyādayo dharmā dravyataḥ saṃvidyante yathā vibhajyante /
㈠何以故。生等諸法，非實有物故。如汝所分。
㈡非生等相，有實法體，如所分別。
★◤nahyete jātyādayo dharmā dravyataḥ saṃvidyante yathā 'bhivyajyante / [076|23-]
♂nahyete jātyādayo dharmā dravyataḥ saṃvidyante yathā'bhivyajyante |{9. Y. vijbhayante |} /
①na hi ete jāti ādayas dharmās dravyatas saṃvidyante yathā bhivyajyante
③སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལྟར་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠云何得知，非實有物。
㈡所以者何。
◤pramāṇābhāvāt /
㈠無量證故。
㈡無定量故。
★0◤kiṃ kāraṇam / pramāṇābhāvāt / [076|24]
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚད་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཚད་མ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མངོན་སུམ་པ་འམ〖PNམམ།〗། རྗེས་སུ་དཔག་པ་འམ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །
①pramāṇa abhāvāt
㈢{81b}འོ་ན་གང་མདོ་སྡེ་〖PN-སྡེ།〗ལས། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ། །
③ཚད་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢འཇིག་པར་ཡང་མངོན་ནོ། །
◤na hyeṣāṃ dravyato 'stitve kiñcidapi pramāṇamasti —— pratyakṣamanumānamāptāgamo vā, yathā rūpādīnāṃ dharmāṇāmiti /
㈠於四相實有物中，無隨一量。謂證量比量聖言量。譬如於色等諸法。
㈡謂此諸相，非如色等，有定現比，或至教量，證體實有。
★◤nahyeṣāṃ dravyato 'stitve kiñcidapi pramāṇamasti pratyakṣamanumānamāptāgamo vā yathā rūpādīnāṃ dharmāṇāmiti / [076|24-]
♂nahyeṣāṃ dravyato 'stitve kiṃcidapi pramāṇamasti pratyakṣamanu- mānamāptāgamo vā yathā rūpādīnāṃ dharmāṇāmiti /
①na hi eṣām dravyatas stitve kiñcid api pramāṇam asti pratyakṣam anumānam āpta āgamas vā yathā rūpa ādīnām dharmāṇām iti
③དེ་དག་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཚད་མ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མངོན་སུམ་པ་འམ། རྗེས་སུ་དཔག་པ་འམ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ།། ****[@81b]**** ་འོན་གང་མདོ་སྡེ་ལས་།
★◤yattarhi sūtra uktaṃ “saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyate vyayo 'pi sthityanyathātvamapī” ti / [076|26-]
♂yattarhi sūtra uktaṃ “saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyate vyayo 'pi sthityanyathātvamapī”ti /
◤yattarhi sūtra uktam ——
㈠若爾經中云何說，
㈡若爾何故契經中言，
①yat tarhi sūtras uktam saṃskṛtasya utpādas api prajñāyate vyayas api sthiti anyathātvam apī ti
③འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ་།། འཇིག་པར་ཡང་མངོན་ནོ་།། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན་།
◤“saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyate,
㈠有為法者，若生可知，
㈡有為之起，亦可了知，
◤vyayo 'pi, sthityanyathātvamapi” iti ?
㈠及滅住異可知。
㈡盡及住異，亦可了知。
🈪644འོན་གང་མདོ་སྡེ་ལས། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ། །འཇིག་པར་ཡང་མངོན་ནོ། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན།
★★◤granthajño devānāṃ priyo natvarthajñaḥ / arthaśca pratiśaraṇa muktaṃ bhagavatā / [076|27]
♂granthajño devānāṃ priyo natvarthajñaḥ / arthaśca pratiśaraṇa{10. Y. pratisaraṇa |} muktaṃ bhagavatā /
◤granthajño devānāmpriyo na tvarthajñaḥ /
㈠天愛汝，今能誦伽蘭他，不解伽蘭他義。
㈡天愛汝等，執文迷義。
🈪645ཚིག་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི་དོན་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་དོན་ལ་བརྟེན་པར་གསུངས་སོ། །
①grantha jñas devānām priyas na tu artha jñas
③ཚིག་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི་དོན་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། ཚིག་ཤེས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་ཡིན་གྱི་དོན་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①arthas ca pratiśaraṇa muktam bhagavatā
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་དོན་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན། །〗པར་གསུངས་སོ། །
◤arthaś ca pratisaraṇamuktaṃ bhagavatā /
㈠佛世尊說：義是量非文句。
㈡薄伽梵說：義是所依。
★0◤kaḥ punarasyārthaḥ / [076|28]
◤kaḥ punarasyārthaḥ ?
㈠何者為義。
㈡何謂此經，所說實義。
🈪འདིའི་དོན་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པས་ལྡོངས་?་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་མོས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པས་མོས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་དེ་འདུས་བྱས་ཉིད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①kas punar asya arthas
③འདིའི་དོན་གང་ཞེ་ན་།
㈢འདིའི་དོན་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པས་ལྡོངས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་མོས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པས་མོས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་དེ་འདུས་བྱས་ཉིད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བཞེད་〖PNགཞེད།〗ནས། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཡང་〖PNཡང་།〗སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤avidyāndhā hi bālāḥ saṃskārapravāhamātmāta ātmīyataścādhimuktā abhiṣvajante / [076|28-]
♂avidyāndhā hi bālāḥ saṃskārapravāhamātmata ātmīyataścādhimuktā{11. Y. adds kṛtarucayaḥ |} abhiṣvajante /
◤avidyāndhā hi bālāḥ saṃskāraprabandhamātmata ātmīyataś cādhimuktāḥ kṛtarucayo 'bhiṣvajante /
㈠無明所盲，凡夫眾生，有為法相續。執為我及我所，於中生愛著。
㈡謂愚夫類，無明所盲。於行相續，執我我所。長夜於中，而生耽著。
①avidyā andhās hi bālās saṃskāra pravāham ātmātas ātmīyatas ca adhimuktās abhiṣvajante
③མ་རིག་པས་ལྡོངས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་མོས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པས་མོས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་།
◤tasya mithyādhimokṣasya vyāvarttanārthaṃ bhagavāṃstasya saṃskārapravāhasya saṃskṛtatvaṃ pratītyasamutpannatvaṃ dyotayitukāma idamāha ——
㈠世尊為除彼愛著心，欲顯行法相續，是有為相及緣生相。故說此經。
㈡世尊為斷彼執著故，顯行相續體，是有為及緣生性。故作是說。
◤“ trīṇīmāni saṃskṛtasya saṃskṛtalakṣaṇāni ” /
㈠經言有三種有為法有為相。
㈡有三有為之有為相。
★◤tasya mithyādhimokṣasya vyāvarttanārthaṃ bhagavāṃstasya saṃskārapravāhasyasaṃskṛtatvaṃ pratītyasamutpannatāṃ dyotayitukāma idamāha “triṇīmāni saṃskṛtasya saṃskṛtalakṣaṇāni” / [076|29-077|02]
♂tasya mithyādhimokṣasya vyāvarttanārthaṃ bhagavāṃstasya @077 saṃskārapravāhasya saṃskṛtatvaṃ pratītyasamutpannatāṃ{1. Y. ..tpannatvaṃ |} dyotayitukāma idamāha “trīṇīmāni saṃskṛtasya saṃskṛtalakṣaṇāni” /
①tasya mithyā adhimokṣasya vyāvarttana artham bhagavān= tasya saṃskāra pravāhasyasaṃskṛta tvam pratītyasamutpanna tām dyotayitu kāmas idam āhasaṃskṛtasya saṃskṛta lakṣaṇāni
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་དེ་འདུས་བྱས་ཉིད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tu kṣaṇasya /
㈠非為顯一剎那，
㈡非顯諸行，一剎那中，具有三相。
🈪646སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་མངོན་ནོ། །མི་མངོན་པ་དེ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་དེ་ལས། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤na hi kṣaṇasyotpādādayaḥ prajñāyante /
㈠有為四相是實有物。
㈡由一剎那，起等三相，不可知故。
★0◤na tu kṣaṇasya / nahi kṣaṇasyotpādādayaḥ prajñāyante / [077|02]
①na tu kṣaṇasya na hi kṣaṇasya utpāda ādayas prajñāyante
㈢སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་མངོན་ནོ། །
◤na cāprajñāyamānā ete lakṣaṇaṃ bhavitumarhanti /
㈠若法不可知，不堪立為相。
㈡非不可知應立為相。
★0◤nacāprajñāyamānā ete lakṣaṇaṃ bhavitumarhanti / [077|03]
①naca aprajñāyamānās ete lakṣaṇam bhavitum arhanti
③མི་མངོན་པ་དེ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མི་མངོན་པ་དེ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་དེ་ལས། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤ata evātra sūtre ——
㈠是故此經中說。
㈡故彼契經，復作是說。
◤“saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyate” ityuktam /
㈠有為法若生可知等。
㈡有為之起，亦可了知。盡及住異，亦可了知。
★◤atha evātra sūtre “saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyata” ityuktam / [077|03-]
♂ata evātra sūtre “saṃskṛtasyotpādo 'pi prajñāyata” ityuktam /
①atha eva atra sūtre saṃskṛtasya utpādas api prajñāyate iti uktam
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་དེ་ལས། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བར་ཡང་མངོན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
★◤punaḥ saṃskṛtagrahaṇaṃ saṃskṛtatve lakṣaṇānīti yathā vijñāye ta / [077|04-]
♂punaḥ saṃskṛtagrahaṇaṃ saṃskṛtatve lakṣaṇānīti yathā vijñāye –[ 33a. 4A1. VI ]ta /
◤punaḥ saṃskṛtagrahaṇaṃ saṃskṛtatve lakṣaṇānīti yathā vijñāyeta ?
㈠經說重有為名。為令他知，此相顯有為性。
㈡然經重說，有為言者，令知此相，表是有為。
🈪647ཡང་འདུས་བྱས་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཆུ་སྐྱར་ལྟར་རམ།
①punar saṃskṛta grahaṇam saṃskṛta tve lakṣaṇāni iti yathā vijñāye ta
③ཡང་འདུས་བྱས་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཆུ་སྐྱར་ལྟར་རམ་།
㈢ཡང་འདུས་བྱས་ཞེས་སྨོས་པ་〖PNཔས།〗ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར:བྱ་བའི་〖PNབྱའི།〗ཆུ་དང་ཆུ་སྐྱར་ལྟར་རམ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཀྱི་བུ་མོའི་མཚན་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ནི་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤maivaṃ vijñāyi;
①mā evaṃ vijñāyi ajñāyi ;
㈠勿如此為顯有為法類。
㈡勿謂此相，表有為有。
◤saṃskṛtasya vastuno 'stitve lakṣaṇāni jalabalākāvat,
㈠是有故立四相，譬如於水白鷺。
㈡如居白鷺，表水非無。
★◤maivaṃ vijñāyi saṃskṛtasya vastuno 'stitve lakṣaṇāni jalavalākāvat sādhvasādutve vā kanyālakṣaṇavaditi / [077|05-]
♂maivaṃ vijñāyi saṃskṛtasya vastuno 'stitve lakṣaṇāni jalavalākāvat sādhvasādhutve vā kanyālakṣaṇavaditi /
①mā evam vijñāyi saṃskṛtasya vastunas stitve lakṣaṇāni jalavalākā vat sādhvasāt u tve vā kanyā lakṣaṇa vat iti
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཀྱི་བུ་མོའི་མཚན་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ནི་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤sādhvasādhutve vā kanyālakṣaṇavad iti /
㈠及於好惡童女相。
㈡亦勿謂表有為善惡，如童女相表善非善。
🈪དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཀྱི་བུ་མོའི་མཚན་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ནི་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatra pravāhasyādirutpādo nivṛttirvyayaḥ / [077|06-]
◤tatra pravāhasyādirutpādaḥ,
㈠此中相續。初起名生。
㈡諸行相續。初起名生。
🈪648དེ་ལ་རྒྱུན་གྱི་དབང་པོ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ལྡོག་པ་ནི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུན་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་པས་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོའི་ཚོར་བ་ནི་རིག་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ། །རིག་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །རིག་བཞིན་དུ་ནུབ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①tatra pravāhasya ādis utpādas nivṛttis vyayas
③དེ་ལ་རྒྱུན་གྱི་དབང་པོ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།། ལྡོག་པ་ནི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་རྒྱུན་གྱི་དབང་〖PNདང་།〗པོ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤nivṛttirvyayaḥ,
㈢ལྡོག་པ་ནི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
㈠終謝名滅。
㈡終盡位中，說名為滅。
★0◤sa eva pravāho 'nuvarttamānaḥ sthitiḥ / [077|07]
◤sa eva pravāho 'nuvarttamānaḥ sthitiḥ,
㈠此相續流名住。
㈡中間相續，隨轉名住。
①sas eva pravāhas anuvarttamānas sthitis
㈢རྒྱུན་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasya pūrvāparaviśeṣaḥ sthityanyathātvam / [077|07-]
♂tasya{2. Y. tasyāḥ |} pūrvāparaviśeṣaḥ sthityanyathātvam |{3. MS. ...thātvamevaṃ / }
◤tasyāḥ pūrvāparaviśeṣaḥ sthityanyathātvam /
㈠前後差別名住異。
㈡此前後別，名為住異。
①tasya pūrva apara viśeṣas sthiti anyathātvam
③དེའི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟ་ཡིན་པས་ན་།
㈢དེའི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ ca kṛtvoktaṃ
◤evaṃ ca kṛtvoktam ——
㈢དེ་ལྟ་ཡིན་པས་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོའི་ཚོར་བ་ནི་རིག་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ། །
㈠佛世尊顯示此義，故約難陀說：
㈡世尊依此，說難陀言：
★0◤“viditā eva{4. Y. (N.) corrects eva into iva |} nandasya kulaputrasya vedanā utpadyante
①evam ca kṛtvā uktam viditās eva nandasya kula putrasya vedanās utpadyante
③རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོའི་ཚོར་བ་ནི་རིག་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ་།། རིག་བཞིན་དུ་གནས་སོ་།། རིག་བཞིན་དུ་ནུབ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢རིག་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །
◤“viditā eva nandasya kulaputrasya vedanā utpadyante,
㈢རིག་〖Pརིགས།〗བཞིན་དུ་ནུབ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
㈠難陀，善男子。善知受生。
㈡是善男子，善知受生。
★0◤viditā ava{5. Y (N.) corrects ava into iva / } tiṣṭhante
◤viditā iva tiṣṭhanti,
㈠善知受住。
㈡善知受住。
①viditās ava tiṣṭhante
★0◤viditā{6. Y. (N) adds iva|} astaṃ parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchantī”ti / [077|08-]
◤viditā iva astaṃ parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchanti ” iti /
㈠預善知受謝滅盡。
㈡及善知受衰異壞滅。
①viditās astam parikṣayam paryādānam gac
◤āha cātra ——
㈠此中說偈：
㈡故說頌言：
★◤āha cātra[077|10]
♂āha cātra
①āha ca atra
③འདིར་སྨྲས་པ་།
㈢འདིར་སྨྲས་པ། རྒྱུན་གྱི་དང་པོ་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ཆད་པ་འཇིག་པ་གནས་པ་སྟེ། །དེ་ཉིད་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད། །ཡང་འདིར་སྨྲས་པ། སྔོན་མེད་ལས་བྱུང་སྐྱེ་བ་སྟེ། །རྒྱུན་གནས་དེ་ཆད་འཇིག་པ་ཡིན། །རྒྱུན་གྱི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་འདོད། །སྐད་ཅིག་མ་ཡི་ཆོས་ལ་ནི། །གནས་པ་མེད་ན་འཇིག་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་འཇིག་འགྱུར་དེ་{82a}ཡི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་དེར་རྟོགས་〖PNརྟོག〗དོན་མེད་དོ། །
◤“jātirādiḥ pravāhasya vyayaś chedaḥ sthitistu saḥ /
㈠生謂相續初，斷名滅續住。
㈡相續初名生，滅謂終盡位。
★◤【 “jātirādiḥ pravāhasya vyayaśchedaḥ sthitistu saḥ /】[077|11-]
♂“jātirādiḥ pravāhasya vyayaśchedaḥ sthitistu saḥ /
①jātis ādis pravāhasya vyayas chedas sthitis tu sas
③རྒྱུན་གྱི་དང་པོ་སྐྱེ་བ་ཡིན་།། ཆད་པ་འཇིག་པ་གནས་པ་སྟེ་།།
◤sthityanyathātvaṃ tasyaiva pūrvāparaviśiṣṭatā //
㈠住異此相續，是前後差別。
㈡中隨轉名住，住異前後別。
🈪649འདིར་སྨྲས་པ། རྒྱུན་གྱི་དང་པོ་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ཆད་པ་འཇིག་པ་གནས་པ་སྟེ། །དེ་ཉིད་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད། །ཡང་འདིར་སྨྲས་པ། སྔོན་མེད་ལས་བྱུང་སྐྱེ་བ་སྟེ། །རྒྱུན་གནས་དེ་ཆད་འཇིག་པ་ཡིན། །རྒྱུན་གྱི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་འདོད། །སྐད་ཅིག་མ་ཡི་ཆོས་ལ་ནི། །གནས་པ་མེད་ན་འཇིག་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་འཇིག་འགྱུར་དེ་ཡི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་དེར་རྟོགས་དོན་མེད་དོ། །
★◤【 sthityanyathātvaṃ tasyaiva pūrvāparaviśiṣṭatā //”】
①sthiti anyathātvam tasya eva pūrva apara viśiṣṭa tā
③དེ་ཉིད་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི་;། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་།། ཡང་འདིར་སྨྲས་པ་།
◤“jātirapūrvo bhāvaḥ sthitiḥ prabandho vyayastaducchedaḥ /
㈠復次偈曰：非曾有名生，住相續無常。
㈡復有頌言：本無今有生，相續隨轉住。
🈪650དེ་ལྟ་བས་ན་གནས་པ་ནི་རྒྱུན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བཤད་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བ་རྣམས་མི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པ་འདི་ཡང་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས། སེམས་གཅིག་ལ་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བའོ། །འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན། འཆི་བའོ། །གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྒ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་རིས་མཐུན་པའི་སེམས་ལ་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤【 “jātirapūrvo bhāvaṃ sthitiḥ prabandho vyayastaducchedaḥ /】[077|13-]
♂sthityanyathātvaṃ tasyaiva pūrvāparaviśiṣṭatā //” “jātirapūrvo bhāvaḥ sthitiḥ prabandho vyayastaducchedaḥ /
①jātis apūrvas bhāvam sthitis prabandhas vyayas tad ucchedas
③སྔོན་མེད་ལས་བྱུང་སྐྱེ་བ་སྟེ་།། རྒྱུན་གནས་དེ་ཆད་འཇིག་པ་ཡིན་།།
◤sthityanyathātvamiṣṭaṃ prabandhapūrvāparaviśeṣa // iti //
㈠相續斷住異，相續前後異。
㈡前後別住異，相續斷名滅。
★◤【 sthityanyathātvamiṣṭaṃ prabandhapūrvāparaviśeṣa” iti //】
♂sthityanyathātvamiṣṭaṃ prabandhapūrvāparaviśeṣa” iti /
①sthiti anyathātvam iṣṭam prabandha pūrva apara viśeṣas iti
③རྒྱུན་གྱི་སྔ་ཕྱིའི་བྱེ་བྲག་ནི་།། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་འདོད་།།
◤“ kṣaṇikasya hi dharmasya vinā sthityā vyayo bhavet /
㈠復次偈言：若法剎那滅，離住即便滅。
㈡又有頌言：由諸法剎那，無住而有滅。
★◤【 “kṣaṇikasya hi dharmasya vinā sthityā vyayo bhavet /】[077|15-]
♂“kṣaṇikasya hi dharmasya vinā sthityā vyayo bhavet /
①kṣaṇikasya hi dharmasya vinā sthityā vyayas bhavet
③སྐད་ཅིག་མ་ཡི་ཆོས་ལ་ནི་།། གནས་པ་མེད་ན་འཇིག་པར་འགྱུར་།།
◤na ca vyetyeva tenāsya vṛthā tatparikalpanā // ”
㈠此常滅是故，分別住非理。
㈡彼自然滅故，執有住非理。
★◤【 na ca vyetyeva tenāsya vṛthā tatparikalpanā //”】
♂na ca{7. Y. sa ca |} vyetyeva tenāsya vṛthā tatparikalpanā //” tasmāt pravāha eva sthitiḥ /
①na ca vyeti eva tena asya vṛthā tad parikalpanā
③དེ་ཡང་འཇིག་འགྱུར་དེ་ ****[@82a]**** *་།། ཡི་ཕྱིར་།། དེ་ཡི་དེར་རྟོགས་དོན་མེད་དོ་།།
◤tasmāt pravāha eva sthitiḥ /
㈠是故定以相續為住。
㈡是故唯於相續說住。
◤evaṃ ca kṛtvāyamapyabhidharmanirdeśa upapanno bhavati ——
㈠若執如此義，是阿毘達磨藏釋言。則與道理相應。阿毘達磨藏云：
㈡由斯對法，所說理成。故彼論言：
★◤tasmāt pravāha eva sthitiḥ / evaṃ ca kṛtvā 'yamapyabhidharmanirdeśa upapannno bhavati / [077|17]
♂evaṃ ca kṛtvā'yamapyabhidharmanirdeśa{8. MS. nirdeśopapanno |} upapanno bhavati / ♂“sthitiḥ katamā /
①tasmāt pravāhas eva sthitis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གནས་པ་ནི་རྒྱུན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤“sthitiḥ katamā ?
㈠何者為住。
㈡云何名住。
◤utpannānāṃ saṃskārāṇāmavināśaḥ ” iti /
㈠已生有為法不滅。
㈡謂一切行，已生未滅。
★◤“sthitiḥ katamā / utpannānāṃ saṃskārāṇāmavināśa” iti / [077|18]
♂utpannānāṃ saṃskārāṇāmavināśa” iti /
①evam ca kṛtvā yam api abhidharma nirdeśas upapannnas bhavati sthitis katamā
③དེ་ལྟར་བཤད་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་གནས་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟར་བཤད་ན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་སྐྱེ་བ་རྣམས་མི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པ་འདི་ཡང་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་〖PN+མི།〗འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①utpannānām saṃskārāṇām avināśas iti
③འདུས་བྱས་སྐྱེ་བ་རྣམས་མི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པ་འདི་ཡང་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤na hi kṣaṇasyotpannasyāvināśo 'stīti //
㈠此義云何，何以故。剎那滅法，已生無不滅。
㈡非生已不滅，名剎那法性。
★0◤nahi kṣaṇasyotpannasyāvināśo 'stīti / [077|18-]
①na hi kṣaṇasya utpannasya avināśas sti iti
③སྐྱེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ནི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤yadapi ca jñānaprasthāna uktam “ekasmiṃścitte ka utpādaḥ / [077|19]
♂yadapi ca jñānaprasthāna uktam “ekasmiṃścitte ka utpādaḥ / ♂āha| jātiḥ / ♂ko vyayo maraṇam /
◤yadapi ca jñānaprasthāna uktam ——
㈠發慧論中說。
㈡雖發智論作如是說。
①yat api ca jñāna prasthānas uktam ekasmin= citte kas utpādas
③གང་ཡང་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས། སེམས་གཅིག་ལ་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢གང་ཡང་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས། སེམས་གཅིག་ལ་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བའོ། །
◤“ekasmiṃś citte ka utpādaḥ?
㈠於一心中何法名生。
㈡於一心中，誰起。
◤āha —— jātiḥ /
㈠謂初起。
㈡謂生。
◤ko vyayaḥ ?
㈠何法名滅。
㈡誰盡。
◤maraṇam /
㈠謂死。
㈡謂死。
◤kiṃ sthityanyathātvam?
㈠何法名住異。
㈡誰住異。
◤jarā ” iti /
㈠謂老。
㈡謂老。
★◤āha / jātiḥ / ko vyayo maraṇam / kiṃ sthityanyathātvaṃ jare”ti / [077|20]
♂kiṃ sthityanyathātvaṃ jare”ti /
①āha jātis
③སྨྲས་པ། སྐྱེ་བའོ་།།
①kas vyayas maraṇam
③འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན། འཆི་བའོ། །
①kim sthiti anyathātvam jarā iti
③འཆི་བའོ་།། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་གང་ཞེ་ན་།
★0◤tatrāpi nikāyasabhāgacittaṃ yujyate / [077|20-]
◤tatrāpi nikāyasabhāgacittaṃ yujyate /
㈠此論文中，但是聚同分一心。於此心中是如前。
㈡而彼論文，依眾同分，相續心說。非一剎那。
🈪651སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་རྟོགས་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དེ་དག་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །བྱུང་ནས་མེད་པ་ནི་འཇིག་པའོ། །སྔ་མ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ནི་གནས་པའོ། །
①tatra api nikāya sa bhāga cittam yujyate
③རྒ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་རིས་མཐུན་པའི་སེམས་ལ་རུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗གང་ཞེ་ན། རྒ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་རིས་མཐུན་པའི་སེམས་ལ་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤pratikṣaṇaṃ cāpi saṃskṛtasyaitāni lakṣaṇāni yujyante vinā 'pi dravyāntarakalpanayā / [077|21-]
♂pratikṣaṇaṃ cāpi saṃskṛtasyaitāni lakṣaṇā-[ 3b 4B1. VI ]ni yujyante vinā'pi dravyāntarakalpanayā /
◤pratikṣaṇaṃ cāpi saṃskṛtasyaitāni lakṣaṇāni yujyante,
㈠復有別釋。於剎那剎那有為法中，此義亦成。
㈡又一一剎那，諸有為法。
①pratikṣaṇam ca api saṃskṛtasya etāni lakṣaṇāni yujyante vinā api dravya antara kalpanayā
③སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་རྟོགས་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དེ་དག་རུང་སྟེ་།
㈢སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་རྟོགས་〖PNརྟོག〗པ་མེད་པ་〖PN-པ།〗བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དེ་དག་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །
◤vināpi dravyāntarakalpanayā /
㈠離分別有別物。
㈡離執實有物，四相亦成。
★0◤kathamiti / [077|22]
◤kathamiti ?
㈠云何成。
㈡云何得成。
①katham iti
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢བྱུང་ནས་མེད་པ་ནི་འཇིག་པའོ། །
★★◤pratikṣaṇamabhūtvābhāva utpādaḥ / bhūtvā 'bhāvo vyayaḥ / [077|23]
♂pratikṣaṇamabhūtvābhāva utpādaḥ /
◤pratikṣaṇamabhūtvābhāva utpādaḥ,
㈠隨一一剎那。未有有名生。
㈡謂一一念，本無今有名生。
①pratikṣaṇam abhūtvā abhāvas utpādas
③སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ་།།
◤bhūtvā'bhāvo vyayaḥ,
①bhūtvā 'bhāvo vyayaḥ,
㈠有已不有名滅。
㈡有已還無名滅。
🈪652དེའི་མི་འདྲ་བ་ཉིད་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །འོ་ན་གང་གི་ཚེ་འདྲ་བར་ཡང་སྐྱེའོ་ཞེ་ན། དེ་དག་ཁྱད་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པ་འཕངས་པ་དང་མ་འཕངས་པ་དང་། སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་། སྟོབས་ཆུང་ངུས་འཕངས་པ་བུལ་བ་དང་མྱུར་བ་དང་། ཆེས་ངལ་བ་དང་། ཆེས་མྱུར་བར་ལྟུང་བའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་དེའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhūtvā bhāvas vyayaḥ
③བྱུང་ནས་མེད་པ་ནི་འཇིག་པའོ་།།
♂bhūtvā'bhāvo vyayaḥ /
◤pūrvasya pūrvasyottarottarakṣaṇānubandha sthitiḥ,
㈠前前後後剎那相應名住。
㈡後後剎那，嗣前前起，名為住。
★◤pūrvasya pūrvasyottarakṣaṇānuvandhaḥ sthitiḥ / [077|23-]
①pūrvasya pūrvasya uttarakṣaṇa anuvandhas sthitis
㈢སྔ་མ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ནི་གནས་པའོ། །
◤tasyā visadṛśatvaṃ sthityanyathātvam iti /
①tasyās visadṛśa-tvaṃ sthity-anyathā-tvam iti|
㈠此彼不相，似名住異。
㈡即彼前後，有差別故，名住異。
★◤tasyāvisdṛśatvaṃ sthityanyathātvamiti / yadā tarhi sadṛśā utpadyante / [077|24]
♂pūrvasya pūrvasyottarakṣaṇānubandhaḥ sthitiḥ |tasyāvisadṛśatvaṃ sthityanyathātvamiti / ♂yadā tarhi sadṛśā utpadyante /
①tasya avisdṛśa tvam sthiti anyathātvam iti
㈢དེའི་མི་འདྲ་བ་ཉིད་ནི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །
①yadā tarhi sadṛśās utpadyante
③འོ་ན་གང་གི་ཚེ་འདྲ་བར་ཡང་སྐྱེའོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་གི་ཚེ་འདྲ་བར་ཡང་སྐྱེའོ་ཞེ་ན། དེ་དག་ཁྱད་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yadā tarhi sadṛśā utpadyante,
㈠若爾有法生不異，此義云何。
㈡於前後念，相似生時。
★0◤na te nirviśeṣā bhavanti / [077|24-]
◤na te nirviśeṣā bhavanti /
㈠雖復如此，不無別異。
㈡前後相望，非無差別。
①na te nirviśeṣās bhavanti
③དེ་དག་ཁྱད་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kathamidaṃ jñāyate / [077|25]
◤kathamidaṃ jñāyate ?
㈠云何得知。
㈡彼差別相，云何應知。
①katham idam jñāyate
③འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན་།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པ་འཕངས་པ་དང་མ་འཕངས་པ་དང་། སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་། སྟོབས་ཆུང་ངུས་འཕངས་པ་བུལ་བ་དང་མྱུར་བ་དང་། ཆེས་ངལ་བ་དང་། ཆེས་མྱུར་བར་ལྟུང་བའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་དེའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kṣiptākṣiptabalidurbalakṣiptasya vajrādeścirāśutarapātakālabhedāttanmahābhūtānāṃ pariṇāmaviśeṣasiddheḥ / [077|25-]
♂kṣiptākṣiptabalidurbalakṣiptasya vajrādeścirāśutarapātakālabhedāttanma- hābhūtānāṃ{9. Y. tadbhūtānāṃ |} pariṇāmaviśeṣasiddheḥ /
◤kṣiptākṣiptabalidurbalakṣiptasya vajrādeś cirāśutarapātakālabhedāt tanmahābhūtānāṃ pariṇāmaviśeṣasiddheḥ /
㈠擲不擲，強力擲弱力擲，金剛等物，久速落時有差別故。是彼四大變異，差別則成。
㈡謂金剛等，有擲未擲，及強力擲與弱力擲，速遲墮落，時差別故。大種轉變，差別義成。
①kṣipta ākṣipta bali durbala kṣiptasya vajra ādes cira aśutara pāta kāla bhedāt tat mahābhūtānām pariṇāma viśeṣa siddhes
③རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པ་འཕངས་པ་དང་མ་འཕངས་པ་དང་། སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་། སྟོབས་ཆུང་ངུས་འཕངས་པ་བུལ་བ་དང་མྱུར་བ་དང་། ཆེས་དལ་བ་དང་། ཆེས་མྱུར་བར་ལྟུང་བའི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་དེའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤nātivahuviśeṣabhinnāstu saṃskārāḥ satyapyanyathātve sadṛśā eva dṛśyante / [077|26-]
♂nātibahuviśeṣabhinnāstu saṃskārāḥ satyapyanyathātve sadṛśā eva dṛśyante /
◤nātibahuviśeṣabhinnāstu saṃskārāḥ satyapyanyathātve sadṛśā eva dṛśyante /
㈠諸有為法，不由大差別異。雖復別異，顯現相似。
㈡諸行相似，相續生時。前後相望，無多差別。故雖有異，而見相似。
🈪653འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་བྱེ་བྲག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མཚར་ཅིག་མེད་པས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདྲ་བ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ་། །
★◤antimasya tarhi śabdārciḥkṣaṇasya parinirvāṇakāle ca ṣaḍāyatanasyottarakṣaṇābhāvāt sthityahnyanyathātvaṃ nāstītyavyāpinī lakṣaṇavyavasthā prāpnoti / [077|27-]
♂antimasya tarhi śabdārciḥkṣaṇasya parinirvāṇakāle ca ṣaḍāyatanasyottarakṣaṇābhāvāt sthityanyathātvaṃ nāstītyavyāpinī lakṣaṇavyavasthā prāpnoti /
◤antimasya tarhi śabdārciḥkṣaṇasya parinirvāṇakāle ca ṣaḍāyatanasyottarakṣaṇābhāvāt
①na ati vahu viśeṣa bhinnās tu saṃskārās sati api anyathātve sadṛśās eva dṛśyante antimasya tarhi śabda arcis kṣaṇasya parinirvāṇa kāle ca ṣaṣ āyatanasya uttarakṣaṇa abhāvāt sthiti ahni anyathātvam na asti iti avyāpinī lakṣaṇavy
③འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་བྱེ་བྲག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མཚར་ཅིག་མེད་པས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདྲ་བ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ་།། འོ་ན་ནི་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེའི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མ་དང་། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་མ་ཁྱབ་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་བྱེ་བྲག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མཚར་ཅིག་མེད་པས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡོད་དུ་〖PN-ཡོད།〗ཟིན་ཀྱང་འདྲ་བ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ་། །
ⅰⅱ
㈢འོ་ན་ནི་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེའི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མ་དང་། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་〖PNབས།〗མེད་པས་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་མ་ཁྱབ་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །
🈪654འོ་ན་ནི་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེའི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མ་དང་། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་མ་ཁྱབ་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །
◤sthityanyathātvaṃ nāstītyavyāpinī lakṣaṇavyavasthā prāpnoti ?
㈠若爾，是最後聲及光明剎那，於涅槃時.是最後六入，後剎那無故。無有住異相，是故立此為相不遍有為。
㈡若爾，最後聲光剎那.及涅槃時最後六處，無後念故，應無住異。是則所立相應不遍有為。
◤na vai saṃskṛtasya sthitir evocyate lakṣaṇam, api tu sthityanyathātvam /
①na vai saṃskṛtasya sthitir eva ucyate lakṣaṇam, api tu sthity-anyathātvam|
㈠若不說住為有為相，何者。謂住異。
㈡此不說住為有為相，其義云何。謂住之異故。
🈪འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་ གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★0◤na vai saṃskṛtasya sthitirevocyate / [077|29]
◤ato yasyāsti sthitistasyāvaśyamanyathātvaṃ bhavatīti nāsti lakṣaṇavyavasthābhedaḥ /
㈠若法有住，此法必有住異。是故立無不遍。
㈡若有住亦必有異。由此立相，無不遍失。
🈪དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་གནས་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉམས་པ་མེད་དོ། །
◤samāsatastvatra sūtre saṃskṛtasyedaṃ lakṣaṇamiti dyotitaṃ bhagavatā ——
㈠於此經中若略說。此經中世尊所顯有為法相，必如此。
㈡然此經中世尊所說。有為之相，略顯示者。
🈪མདོར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་མདོ་འདི་ལས་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། བྱུང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་བ་འདི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་ལ། འདིའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། འདིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ།
◤“saṃskṛtaṃ nāma yadabhūtvā bhavati,
㈠經云：有為何相。若先未有今有。
㈡謂有為法，本無今有。
★◤lakṣaṇamapi tu sthityanyathātvam / [078|01]
♂@078 lakṣaṇamapi tu sthityanyathātvam /
①na vai saṃskṛtasya sthitis eva ucyate lakṣaṇam api tu sthiti anyathātvam
㈢འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
◤bhūtvā ca punarna bhavati ,
㈠有已更不有。
㈡有已還無。
◤yaś cāsya sthitisaṃjñakaḥ prabandhaḥ so 'nyathā cānyathā ca bhavati ” iti /
㈠此法相續名住。此相續前後不同名住異。
㈡及相續住。即此前後。相望別異。
★0◤ato yasyāsti sthitistasyāvaśyamanyathātvaṃ bhavatīti nāsti lakṣaṇavyavasthābhedaḥ / [078|01-]
①atas yasya asti sthitis tasya avaśyam anyathātvam bhavati iti na asti lakṣaṇa vyavasthā bhedas
③དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་གནས་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉམས་པ་མེད་དོ་།། མདོར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་མདོ་འདི་ལས་འདུས་ ****[@82b]**** ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་།
㈢དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་གནས་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉམས་པ་མེད་དོ། །
◤kimatra dravyāntarairjātyādibhiḥ /
㈠於中何用立生等物。
㈡此中何用，生等別物。
★◤samāsatastvatra sūtre saṃskṛtasyedaṃ lakṣaṇamiti dyotitaṃ bhagavatā “saṃskṛtaṃ nāma yadbhūtavā bhavati bhūtvā ca punarna bhavati yaścāsya sthitisaṃjñakaḥ prabandhaḥ so 'nyathā cānyathā ca bhavatī”ti / [078|02-]
♂samāsatastvatra sūtre saṃskṛtasyedaṃ lakṣaṇamiti dyotitaṃ bhagavatāṃ “saṃskṛtaṃ nāma yadbhūtvā bhavati bhūtvā ca punarna bhavati yaścāsya sthitisaṃjñakaḥ prabandhaḥ so 'nyathā cānyathā ca bhavatī”ti /
①samāsatas tu atra sūtre saṃskṛtasya idam lakṣaṇam iti dyotitam bhagavatā saṃskṛtam nāma yat bhūtavā bhavati bhūtvā ca punar na bhavati yas ca asya sthiti saṃjñakas prabandhas
③གང་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། བྱུང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་བ་འདི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་ལ་།
◤kathamidānīṃ sa eva dharmo lakṣyastasyaiva ca lakṣaṇaṃ yokṣyate ?
㈠云何此法是所相即立為能相。
㈡云何所相法，即立為能相。
🈪དེ་?་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞིའི་ཆོས་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན།
★◤kim atra dravyāntarair jātyādibhiḥ katham idānīṃ sa eva dharmo lakṣyas tasyaiva lakṣaṇaṃ yokṣyate / [078|04-]
♂kimatra dravyāntarairjātyādibhiḥ kathamidānīṃ sa eva dharmo lakṣyastasyaiva{1. Y. adds ca |} lakṣaṇaṃ yokṣyate /
①sas nyathā ca anyathā ca bhavati iti kim atra dravya antarais jāti ādibhis katham idānīm sas eva dharmas lakṣyas tasya eva lakṣaṇam yokṣyate
③འདིའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། འདིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞིའི་ཆོས་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢མདོར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་མདོ་འདི་ལས་〖PNལ།〗འདུས་{82b}བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། བྱུང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་བ་འདི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་ལ། འདིའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། འདིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ། ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞིའི་ཆོས་〖PN+དེ་ཉིད།〗དེ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་〖PNཔོའི།〗ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན། བ་ལང་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལྐོག་ཤལ་དང་། མཇུག་མ་དང་། ནོག་དང་། རྨིག་པ་དང་། རྭ་རྣམས་ཀྱང་བ་ལང་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན། སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་གྱེན་དུ་འགྲོ་བ་ལས་ནི་〖N+མི།〗ཐག་རིང་པོ་ནས་དུ་བ་ལ་དུ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་མོད་ཀྱི། དེ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་མི་གཞན་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤kathaṃ tāvan mahāpuruṣalakṣaṇāni mahāpuruṣān nānyāni sāsnā-lāṅgūla-kakuda-śapha-viṣāṇādīni ca gotvalakṣaṇāni gor nānyāni kāṭhinyādīni ca pṛthivīdhātvādīnāṃ lakṣaṇāni tebhyo nānyāni / [078|05-]
♂kathaṃ tāvanmahā-[ 34a. 4A1. VII ] puruṣalakṣaṇāni mahāpuruṣānnānyāni sāsnālāṅgūlakakudaśaphaviṣāṇādīni ca gotvalakṣaṇāni gornānyāni kāṭhinyādīni ca pṛthivī- dhātvādīnāṃ lakṣaṇāni tebhyo nānyāni /
◤kathaṃ tāvanmahāpuruṣalakṣaṇāni mahāpuruṣānnānyāni,
㈠大人相與大人不異。
㈡如何大士相，非異於大士。
🈪རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན།
①katham tāvat mahāpuruṣa lakṣaṇāni mahāpuruṣāt na anyāni sāsnā lāṅgūla kakudaśa pha viṣāṇa ādīni
③རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ལས་མི་གཞན་ན། པ་ཡིན། བ་ལང་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལྐོག་ཤལ་དང་། མཇུག་མ་དང་། ནོག་དང་། རྨིག་པ་དང་། རྭ་རྣམས་ཀྱང་བ་ལང་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན་།
①ca go tva lakṣaṇāni gos na anyāni kāṭhinya ādīni ca pṛthivī dhātu ādīnām lakṣaṇāni tebhyas na anyāni
③སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན་།
◤sāsnālāṅgūlakakudaśaphaviṣāṇādīni ca gotvalakṣaṇāni gornānyāni?
①sāsnā-lāṅgūla-kakuda-śapha(khura)-viṣāṇa-ādīni ca gotvalakṣaṇāni gornānyāni?
㈠云何立為相，[(壺＝𩑶【三】【宮】)]壺尾領蹄角於牛成相，與牛不異。
㈡角犎𩑶蹄尾，牛相非異牛。
🈪བ་ལང་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལྐོག་ཤལ་དང་། མཇུག་མ་དང་། ནོག་དང་། རྨིག་པ་དང་། རྭ་རྣམས་ཀྱང་བ་ལང་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན།
◤kāṭhinyādīni ca pṛthivīdhātvādīnāṃ lakṣaṇāni tebhyo nānyāni ,
㈠復云何立為相，譬如堅實等，是地等大相，與地不異。
㈡又如堅等地等界相，非異地等。
🈪སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་མི་གཞན་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་གྱེན་དུ་འགྲོ་བ་ལས་ནི་ཐག་རིང་པོ་ནས་དུ་བ་ལ་དུ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་མོད་ཀྱི། དེ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་མི་གཞན་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤yathā codhrvagamanena dūrāddhūmasya dhūmatvaṃ lakṣyate naca tattasmādanyat / [078|08-]
♂yathā cordhvagamanena dūrāddhūmasya dhūmatvaṃ lakṣyate naca tattasmādanyat /
◤yathā cordhvagamanena dūrād dhūmasya dhūmatvaṃ lakṣyate,
㈠又如上昇為烟相。由此相故，遠處知烟。
㈡遠見上升，知是煙相。
🈪655འདུས་བྱས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་བཟུང་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྔ་ན་མེད་པ་དང་ཕྱིས་མེད་པ་དང་རྒྱུན་གྱི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་འདུས་བྱས་ཉིད་དུ་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་མཚོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཡང་ཅི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གཅིག་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་གནས་པ་དང་རྒས་པ་དང་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །མ་ཡིན་ཏེ། བྱ་བའི་དུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yathā ca udhrvagam anena dūrāt dhūmasya dhūma tvam lakṣyate na ca tat tasmāt anyat
③གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་གྱེན་དུ་འགྲོ་བ་ལས་ནི་ཐག་རིང་པོ་ནས་དུ་བ་ལ་དུ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་མོད་ཀྱི་།
◤na ca tat tasmādanyat,
㈠此相與烟不異。
㈡非異煙體。
★0◤sa evātra nyāyaḥ syāt / [078|09]
◤sa evātra nyāyaḥ syāt /
㈠於有為相道理亦爾。
㈡此有為相，理亦應然。
①sas eva atra nyāyas syāt
③དེ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་མི་གཞན་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
◤na ca saṃskṛtānāṃ rūpādīnāṃ tāvat saṃskṛtatvaṃ lakṣyate,
㈠色等有為法，不由有故。有為相可相。
★0◤naca saṃskṛtānāṃ rūpādīnāṃ tāvat saṃskṛtatvaṃ lakṣyate / [078|09-]
◤gṛhṇatāpi svabhāvam,
㈠若人已了別自性。
㈡雖了有為色等自性。
◤yāvat prāgabhāvo na jñāyate paścācca santateś ca viśeṣaḥ /
㈠乃至未解先無後有，相續差別相。
㈡乃至未了先無後無，相續差別。
★0◤gṛhṇatāpi svabhāvaṃ yāvat prāgabhāvo na jñāyate paścācca santateśca viśeṣaḥ / [078|10-]
①na ca saṃskṛtānām rūpa ādīnām tāvat saṃskṛta tvam lakṣyate gṛhṇatā api svabhāvam yāvat prāgabhāvas na jñāyate paścāt ca santates ca viśeṣas
③འདུས་བྱས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་བཟུང་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྔ་ན་མེད་པ་དང་ཕྱིས་མེད་པ་དང་རྒྱུན་གྱི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་འདུས་བྱས་ཉིད་དུ་མི་ཤེས་ཏེ་།
㈢འདུས་བྱས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་བཟུང་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྔ་ན་མེད་པ་དང་ཕྱིས་མེད་པ་དང་རྒྱུན་གྱི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་འདུས་བྱས་ཉིད་དུ་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་མཚོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tasmānna tenaiva tallakṣitaṃ bhavati /
㈠是故由此相，不可相有為性。
㈡仍未知彼體是有為故，非彼性即有為相。
◤na ca tebhyo dravyāntarāṇyeva jātyādīni vidyante /
㈠復次諸相，於有為法非別有實物。
㈡然非離彼性，有生等實物。
★0◤tasmānna tenaiva tallakṣitaṃ bhavati naca tebhyo dravyāntarāṇyeva jātyādīni vidyante / [078|11-]
①tasmāt na tena eva tat lakṣitam bhavati na ca tebhyas dravya antarāṇi eva jāti ādīni vidyante
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་མཚོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤athāpi nāma dravyāntarāṇyeva jātyādīni bhaveyuḥ / [078|12]
◤athāpi nāma dravyāntarāṇyeva jātyādīni bhaveyuḥ ?
㈠若強執生等，諸相別有實物。
㈡若離有為色等自性，有生等物。
★0◤kimayuktaṃ syāt / [078|12-]
◤kimayuktaṃ syāt ?
㈠更何非理義而應劇此。
㈡復何非理。
①atha api nāma dravya antarāṇi eva jāti ādīni bhaveyus kim ayuktam syāt
③འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཡང་ཅི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་གཞན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཡང:ཅི་ལྟར་〖PNཅིར།〗འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གཅིག་དུས་གཅིག་ཏུ:སྐྱེས་པ་〖《སྣར སྐྱེ་བ། 》〗དང་གནས་པ་དང་རྒས་པ་དང་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤eko dharmaḥ ekasminneva kāle jātaḥ sthito jīrṇo naṣṭaḥ syādeṣāṃ sahabhūtvāt / [078|13-]
♂eko dharmaḥ ekasminneva kāle jātaḥ sthito jīrṇo naṣṭaḥ syādeṣāṃ sahabhūtvāt{2. Y. sahabhūtatvāt |} / ♂na /
◤eko dharmaḥ ekasminneva kāle jātaḥ sthito jīrṇo naṣṭaḥ syādeṣāṃ sahabhūtatvāt ?
㈠何以故。是一法於一時正生正住正老正滅。云何為正。諸相共起故。
㈡一法一時，應即生住衰異壞滅許俱有故。
①ekas dharmas ekasmin= eva kāle jātas sthitas jīrṇas naṣṭas syāt eṣām saha bhū tvā at
③དེ་དག་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གཅིག་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་གནས་པ་དང་རྒས་པ་དང་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ་།། མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མ་ཡིན་ཏེ། བྱ་བའི་དུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤na;
㈠是義不然。
㈡此難不然。
◤kāritrakālabhedāt /
㈠由功能差別故。
㈡用時別故。
◤anāgatā hi jātiḥ kāritraṃ karoti /
㈠生者正在未來世，得作功能。
㈡謂生作用在於未來。
🈪656སྐྱེ་བ་མ་འོངས་པ་ནི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་དོ། །བསྐྱེད་ཟིན་པའི་ཆོས་ལ་ནི་ད་ལྟར་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བ་བྱེད་པས་གང་གི་ཚེ་སྐྱེ་བ་དེ་ཚེ་གནས་པའམ། རྒ་བ་འམ། འཇིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་འདིར་ཅི་མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱིས་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kāritrakālabhedāt / anāgatā hi jātiḥ kāritraṃ hi karoti / [078|14]
①kāritra kāla bhedāt
③བྱ་བའི་དུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①anāgatā hi jātis kāritram hi karoti
③སྐྱེ་བ་མ་འོངས་པ་ནི་བྱ་བ་བྱེད་དེ་།
㈢སྐྱེ་བ་མ་འོངས་པ་〖PNཔའི།〗ནི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་དོ། །
◤yasmānna jātaṃ janyate /
㈠云何知。由法已生，不可生故。
㈡現在已生，不更生故。
◤janite tu dharme varttamānāḥ kṣityādayaḥ kāritraṃ kurvantīti na yadā jāyate tadā tiṣṭhati, vinaśyati vā /
㈠若法生所生已，住等正在現世。得起功能，是時法生。非是時中住老無常。
㈡諸法生已，正現在時。住等三相，作用方起。非生用時，有餘三用。故雖俱有而不相違。
★◤yasmānna jātaṃ janyate janite tu dharme varttamānāḥ kṣityādayaḥ kāritraṃ kurvantīti na yadā jāyate tadā tiṣṭati jīryati vinaśyati vā / [078|14-]
♂yasmānna jātaṃ janyate janite tu dharme varttamānāḥ kṣityādayaḥ kāritraṃ kurvantīti na yadā jāyate tadā tiṣṭhati jīryati vinaśyati vā /
①yasmāt na jātam janyate janite tu dharme varttamānās kṣiti ādayas kāritram kurvanti iti na yadā jāyate tadā tiṣṭati jīryati vinaśyat
③འདི་ལྟར་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་དོ་།། བསྐྱེད་ཟིན་པའི་ཆོས་ལ་ནི་ད་ལྟར་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བ་བྱེད་པས་གང་གི་ཚེ་སྐྱེ་བ་དེ་ཚེ་གནས་པའམ། རྒ་བ་འམ། འཇིག་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
㈢བསྐྱེད་ཟིན་པའི་ཆོས་ལ་ནི་ད་ལྟར་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བ་བྱེད་པས་གང་གི་ཚེ་སྐྱེ་བ་དེ་〖PNདེའི།〗ཚེ་གནས་པའམ། རྒ་བ་འམ། འཇིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤idaṃ tāvadiha saṃpradhāryaṃ bhavet / [078|16]
◤idaṃ tāvadiha sampradhāryaṃ bhavet ——
㈠此義應共思量。
㈡且應思擇。
★0◤kimanāgataṃ dravyato 'sti nāstīti paścājjanayati vā naveti sidhyet / [078|16-]
◤kimanāgataṃ dravyato 'sti nāstīti paścājjanayati vā na veti sidhyet /
㈠未來法為有為無。後能生不能生。此義應成。
㈡未來法體，為有為無。然後可成，生於彼位，有用無用。
①idam tāvat iha saṃpradhāryam bhavet kim anāgatam dravyatas sti na asti iti paścāt janayati vā nava iti sidhyet
㈢རེ་ཞིག་འདིར་ཅི་མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱིས་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤satyapi tu tasmin jātiḥ kāritaraṃ kurvatī kathamanāgatā sidhyatītyanāgata lakṣaṇaṃ vaktavyam / [078|17-]
♂satyapi tu tasmin jātiḥ kāritraṃ kurvatī kathamanāgatā sidhyatītyanāgata{3. MS. ...nāgatā |} lakṣaṇaṃ vaktavyam /
◤satyapi tu tasmin jātiḥ kāritraṃ kurvatī kathamanāgatā sidhyatītyanāgatalakṣaṇaṃ vaktavyam /
㈠若此法有於中生作功能。此法云何成未來。應說此法未來相。
㈡設許未來生有作用，如何成未來。應說未來相。
🈪657དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང་སྐྱེ་བ་བྱ་བ་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་མ་འོངས་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①sati api tu tasmin jātis kāritaram kurvatī katham anāgatā sidhyati iti anāgata lakṣaṇam vaktavyam
③དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང་སྐྱེ་བ་བྱ་བ་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་མ་འོངས་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ་།། བྱུང་བ་ཡང་བྱ་བ་ཞིག་པ་ཡིན་ན་ ****[@83a]**** *་།།
㈢དེ་ཡོད་དུ་ཆུག་〖PNབཅུག〗ན་ཡང་སྐྱེ་བ་བྱ་བ་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་མ་འོངས་པར་〖PNཔ།〗འགྲུབ་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤uparatakāritrā cotpannā kathaṃ varttamānā sidhyatīti varttamānalakṣāṇaṃ vaktavyam / [078|18-]
♂uparatakāritrā [ 34b. 4B1. VII ] cotpannā kathaṃ varttamānā sidhyatīti varttamānalakṣaṇaṃ vaktavyam /
◤uparatakāritrā cotpannā kathaṃ varttamānā sidhyatīti vartamānalakṣaṇaṃ vaktavyam /
㈠功能已謝體已生。云何成現在。亦應說現在相。
㈡法現在時，生用已謝。如何成現在。應說現在相。
🈪658བྱུང་བ་ཡང་བྱ་བ་ཞིག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ན་ད་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟ་བས་ན་ད་ལྟའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①uparata kāritrā ca utpannā katham varttamānā sidhyati iti varttamāna lakṣāṇam vaktavyam
③ཇི་ལྟར་ན་ད་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་།།
㈢བྱུང་བ་ཡང་བྱ་བ་ཞིག་པ་ཡིན་ན་{83a}། །ཇི་ལྟར་ན་ད་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟ་བས་ན་ད་ལྟའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤sthityādayo 'pi ca yugapat kāritre varttamānā ekakṣaṇa eva dharmasya sthitajīrṇavinaṣṭatāṃ prasañjeyuḥ / [078|20-]
◤sthityādayo 'pi ca yugapat kāritre varttamānā ekakṣaṇa eva dharmasya sthitajīrṇavinaṣṭatāṃ prasañjeyuḥ /
㈠住等俱在功能中，於一剎那此法住老滅相俱成。
㈡又住等三用俱現在，應一法體一剎那中，即有安住衰異壞滅。
🈪659གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཆོས་གནས་པ་དང་རྒ་བ་དང་འཇིག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་གང་གི་ཚེ་གནས་པས་གནས་པར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་རྒ་བས་རྒ་བར་བྱེད་ཅིང་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ཅི་དུས་དེར་གནས་སམ། འོན་ཏེ་རྒ་བ་འམ། འོན་ཏེ་འཇིག་པར་འགྱུར། གང་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་བྱ་བ་རིམ་གྱིས་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ལྟར་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །
①sthiti ādayas api ca yugapad kāritre varttamānās eka kṣaṇas eva dharmasya sthita jīrṇa vinaṣṭa tām prasañjeyus
③དེ་ལྟ་བས་ན་ད་ལྟའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ་།། གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཆོས་གནས་པ་དང་རྒ་བ་དང་འཇིག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཆོས་གནས་པ་དང་རྒ་བ་དང་འཇིག་པར་〖PNཔ།〗ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་གང་གི་ཚེ:གནས་པས་〖PN-གནས་པས།〗གནས་པར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་རྒ་བས་རྒ་བར་བྱེད་ཅིང་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ཅི་དུས་དེར་གནས་སམ། འོན་ཏེ་རྒ་བ་འམ〖PNའམ།〗། འོན་ཏེ་འཇིག་པར་འགྱུར། གང་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་བྱ་བ་རིམ་གྱིས་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ལྟར་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤yadaiva hyenaṃ sthitiḥ sthāpayati tadaiva jrā jarayati anityatā vināśayatīti / [078|21-]
♂yadaiva{4. Y. yadaivaṃ |} hyenaṃ sthitiḥ sthāpayati tadaiva jarā jarayati anityatā vināśayatīti /
◤yadaiva hyenaṃ sthitiḥ sthāpayati tadaiva jarā jarayati anityatā vināśayatīti /
㈠何以故。是時住正安立此法。是時老變異此法。是時無常滅此法。
㈡若時住相能住此法，即時異滅能衰壞者。
🈪660འོན་ཏེ་ཇི་སྐད་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་གི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཇི་ཙམ་གྱིས་འདི་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་འགྱུར་བདེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ལས་རེ་ཞིག་གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་ཀྱི་རྒ་བས་ཀྱང་རྒས་པར་མི་བྱེད་ལ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་?་ལས། གནས་པ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪661ཕྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གང་གི་ཕྱིར་ན་འདི་ཆོས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇོམས། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པས་ཡང་མི་ནུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །སྐྱེ་བས་ནི་མི་ནུས་པར་རིགས་ཏེ། སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཁྱེར་ཏེ་འོངས་ནས་ཡང་བཀུར་བར་ནི་མི་ནུས་སོ། །གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱ་བ་ཡི་?་གནས་པར་བྱ་བར་ཡང་ནུས་སོ། །
①yadā eva hi enam sthitis sthāpayati tadā eva jrā jarayati anitya tā vināśayati iti
③འདི་གང་གི་ཚེ་གནས་པས་གནས་པར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་རྒ་བས་རྒ་བར་བྱེད་ཅིང་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ཅི་དུས་དེར་གནས་སམ། འོན་ཏེ་རྒ་བ་འམ། འོན་ཏེ་འཇིག་པར་འགྱུར་།
㈢འོན་ཏེ་ཇི་སྐད་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་གི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཇི་ཙམ་གྱིས་འདི་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ལས་རེ་ཞིག་གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་ཀྱི་རྒ་བས་ཀྱང་རྒས་པར་མི་བྱེད་ལ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ལས། གནས་པ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kimayaṃ tatra kāle tiṣṭatvāhosvijjīryatu vinaśyatu vā yo 'pi hi brūyāt sthityādīnāmapi kāritraṃ krameṇeti tasya kṣaṇikatvaṃ bādhyate / [078|22-]
♂kimayaṃ tatra kāle tiṣṭhatvāhosvijjīryatu vinaśyatu vā yo 'pi hi brūyāt sthityādīnāmapi kāritraṃ krameṇeti tasya kṣaṇikatvaṃ bādhyate /
◤kimayaṃ tatra kāle tiṣṭhatu, āhosvijjīryatu vinaśyatu vā /
㈠於一時此法為是住，為是老，為是滅。
㈡爾時此法為名安住，為名衰異，為名壞滅。
◤yo 'pi hi brūyāt ——
㈠有餘人說。
㈡諸說。
◤sthityādīnāmapi kāritraṃ krameṇeti?
㈠住等諸相功能次第不俱。
㈡住等用不同時。
◤tasya kṣaṇikatvaṃ bādhyate /
㈠於此人則失剎那滅義。
㈡彼說便違剎那滅義。
◤athāpyevaṃ brūyāt——
㈠若汝說。
㈡若言。
◤eṣa eva hi naḥ kṣaṇo yāvataitat sarvaṃ samāpyata iti ?
㈠我立剎那，如此四相功能成名一剎那。
㈡我說一法諸相用，皆究竟名一剎那。
★◤athāpyevaṃ brūyāt eṣa eva hi naḥ kṣaṇo yāvataitat sarvaṃ samāpyata iti / [078|24]
①kim ayam tatra kāle tiṣṭa tva āhosvit jīryatu vinaśyatu vā yas api hi brūyāt sthiti ādīnām api kāritram krameṇa iti tasya kṣaṇika tvam bādhya atha api evam brūyāt eṣas eva hi nas kṣaṇas yāvata etat sarvam samāpyate iti
③གང་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་བྱ་བ་རིམ་གྱིས་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ལྟར་ན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ་།། འོན་ཏེ་ཇི་སྐད་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་གི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཇི་ཙམ་གྱིས་འདི་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་འགྱུར་བདེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་།
◤evamapi tābhyāṃ sahotpannā sthitistāvat sthāpayati ,
㈠若爾住與餘二俱起，先暫安立法。
㈡汝今應說。何緣住相與二俱生，而住先能住所住法。
★◤evamapoi tābhyāṃ sahotpannā sthitistāvat sthāpayati na jrā jarayati anityatā vā vināśyatīti / [078|25-]
♂athāpyevaṃ brūyāt eṣa eva hi naḥ kṣaṇo yāvataitat sarvaṃ samāpyata iti |{5. MS. ityevamapi |} evamapi tābhyāṃ sahotpannā sthitistāvat sthāpayati na jarā jarayati anityatā vā vināśayatīti / ♂kuta etat / ♂sthiterbalīyastvāt /
①evam apoi tābhyām saha utpannā sthitis tāvat sthāpayati na jrā jarayati anitya tā vā vināśyati iti kutas etat
③དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ལས་རེ་ཞིག་གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱེད་ཀྱི་རྒ་བས་ཀྱང་རྒས་པར་མི་བྱེད་ལ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་།
◤na tu jarā jarayati,
㈠老不變異。
㈡非異。
◤anityatā vā vināśayatīti /
㈠無常不滅。
㈡非滅。
◤kuta etat ?
㈠此義云何成。
◤sthiterbalīyastvāt /
㈠由作力強故。
㈡若住力強能先用者。
◤punaḥ kenābalīyastvam ?
㈠云何住有強力。
㈡後何成劣而并本法。
★◤kuta etat / sthiterbalīyastvāt / punaḥ kenāvalīyastvam / [078|26]
♂punaḥ kenābalīyastvam /
①sthites balīyas tvāt
③གནས་པ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①punar kena āvalīyas tvam
③ཕྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་།
㈢ཕྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གང་གི་ཕྱིར་ན་འདི་ཆོས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇོམས། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པས་ཡང་མི་ནུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤yadenāṃ saha dharmeṇānityatā nihanti /
㈠猶無常滅。
㈡俱遭異滅所衰壞耶。
★◤yadaināṃ saha dharmeṇānityatā hanti / [078|26-]
♂yadaināṃ{6. Y. yadenāṃ |} saha dharmeṇānityatā hanti{7. Y. nihanti |} /
①yadā enām saha dharmeṇa anitya tā hanti
③གང་གི་ཕྱིར་ན་འདི་ཆོས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇོམས་།
★0◤kṛtakṛtyā punaḥ karttuṃ notsahate jātivat / [078|27]
◤kṛtakṛtyā punaḥ kartuṃ notsahate jātivat / sthāturyuktamanutsoḍhum /
㈠住并本法，住已起功能，不能更起。
㈡若言住相已起作用，不應更起，猶如生者。生應可然。
①kṛtakṛtyā punar karttum na utsahate jāti vat
③བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པས་ཡང་མི་ནུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤sthaturyuktamanutsoḍhum / [078|28]
♂sthātu{8. MS. jātu |}ryuktamanutsoḍhum /
◤na hi śakyaṃ jātyādijanyaṃ varttamānatāmānītaṃ punarānetum /
㈠猶如生生不更起功能。此義應理。何以故。應生法生已引至現在。無更引義，是義可然。
㈡夫生用者，謂引所生，令入現在，已入不應復引入故。
★◤nahi śakyaṃ jātyādijanyaṃ vartamānatāmānītaṃ punarānetum / [078|28-]
♂nahi{9. MS. nahina |} śakyaṃ jātyādijanyaṃ varttamānatāmānītaṃ punarānetum /
①sthatus yuktam anutsoḍhum na hi śakyam jāti ādi janyam vartamāna tām ānītam punar ānetum
③སྐྱེ་བས་ནི་མི་ནུས་པར་རིགས་ཏེ་;་སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཁྱེར་ཏེ་འོངས་ནས་ཡང་བཀུར་བར་ནི་མི་ནུས་སོ་།།
㈢སྐྱེ་བས་ནི་མི་ནུས་པར་རིགས་ཏེ། སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཁྱེར་ཏེ་འོངས་ནས་ཡང་བཀུར་བར་ནི་〖PN-ནི།〗མི་ནུས་སོ། །
★0◤śakyaṃ tu khalu sthityā sthāpyamatyantamapi sthāpayitum / [078|29]
◤śakyaṃ tu khalu sthityā sthāpyamatyantaṃ sthāpayitum /
㈠此法住所安立，可永安立。
㈡住不應爾。夫住用者，謂安所住，令不衰滅。已住可令永安住故。
①śakyam tu khalu sthityā sthāpyam atyantam api sthāpayitum
③གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱ་བ་ཡེ་གནས་པར་བྱ་བར་ཡང་ནུས་སོ་།།
㈢གནས་པས་ནི་གནས་པར་བྱ་བ་ཡི་གནས་པར་བྱ་བར་ཡང་〖PNཡང་།〗ནུས་སོ། །
★◤ato na yuktaṃ yannotsahate / [078|29-079|01]
♂ato @079 na yuktaṃ yannotsahate /
◤ato na yuktaṃ yannotsahate /
㈠若不能安立，則非道理。
㈡由斯住相，用應常起，不可例生，令無再用。
①atas na yuktam yat na utsahate
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གང་མི་ནུས་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ko vā'tra pratibandhaḥ ?
①ko vā 'tra pratibandhaḥ ?
㈠何法為礙。
㈡又誰障住，用令暫有還無。
★★◤ko vā 'tra pratibandhaḥ / te eva jarā 'nityate / [079|01]
♂ko vā'tra pratibandhaḥ / ♂te eva jarā'nityate /
①kas vā tra pratibandhas
③ཡང་ན་འདི་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་འདི་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ〖PN-ཏེ།〗། རྒ་བ་དང་མི་〖PN-མི།〗རྟག་པ་ཉིད་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①te eva jarā nityate
③རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤te eva jarā'nityate /
①te eva jarā 'nityate|
㈠老無常是礙。
㈡若言異滅能為障者。
★0◤yadi hi te balīyasyau syātāṃ pūrvameva syātām / [079|01-]
◤yadi hi te balīyasyau syātām,
㈠若此二有力。
㈡異滅力應強。
①yadi hi te balīyasyau syātām pūrvam eva syātām
㈢གལ་ཏེ་དེ་དག་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྔོན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤pūrvameva syātām /
㈠應在前成。
㈡何不於先用。
★◤nivṛttakāritrāyāṃ khalvapi sthitau ta cāpi na tiṣṭataḥ sa cāpi dharma iti kathaṃ kutra vā kāritraṃ karttumutsahiṣyete kiṃ vā punastābhyāṃ karttavyam / [079|02-078|04]
♂nivṛttakāritrāyāṃ khalvapi sthitau te cāpi na tiṣṭhataḥ sa cāpi dharma iti kathaṃ kutra vā kāritraṃ karttumutsahiṣyete kiṃ vā [ 35a. 4A1. VIII ] punastābhyāṃ karttavyam /
◤nivṛttakāritrāyāṃ khalvapi sthitau te api na tiṣṭhataḥ, sa cāpi dharma iti,
㈠若住功能已謝，此二亦不住。本法亦爾。
㈡又住用息，異滅本法，自然不住。
①nivṛtta kāritrāyām khalu api sthitau ta ca api na tiṣṭatas sa ca api dharmas iti katham kutra vā kāritram karttum utsahiṣyete kim vā punar tā
③གནས་པའི་བྱ་བ་ལོག་ན་ཡང་དེ་དག་ཀྱང་མི་གནས་ལ་ཆོས་དེ་ཡང་མི་གནས་ན་ཇི་ལྟར་གང་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པ་ནུས་པར་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་།
㈢གནས་པའི་བྱ་བ་ལོག་ན་ཡང་དེ་དག་ཀྱང་མི་གནས་ལ་ཆོས་དེ་ཡང་མི་གནས་ན་ཇི་ལྟར་〖PN+ རམ།〗གང་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པ་〖PN-པ།〗ནུས་པར་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། གནས་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྐྱེས་པ་ཙམ་དེ་མ་ཞིག:པར་གྱུར་〖PN-པར་གྱུར།〗པ་ཡིན་ལ། :དེས་དེ་〖PNདེ་དེས།〗ཡལ་བར་བཏང་ན་ནི་ངེས་པར་མི་གནས་པས་འདི་ཉིད་འདིའི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kathaṃ kutra vā kāritraṃ karttumutsahiṣyete,
㈠云何作功能，何處作功能。
㈡異滅二相，何處如何，而起作用。
◤kiṃ vā punastābhyāṃ karttavyam ?
㈠此二更有何別事可作，何以故。
㈡復有何事須二用耶。
🈪662དེ་ལྟ་བས་ན་གང་མི་ནུས་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་འདི་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ། རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྔོན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །གནས་པའི་བྱ་བ་ལོག་ན་ཡང་དེ་དག་ཀྱང་མི་གནས་ལ་ཆོས་དེ་ཡང་མི་གནས་ན་ཇི་ལྟར་གང་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པ་ནུས་པར་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། གནས་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྐྱེས་པ་ཙམ་དེ་མ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེས་དེ་ཡལ་བར་བཏང་ན་ནི་ངེས་པར་མི་གནས་པས་འདི་ཉིད་འདིའི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sthitiparigrahāddhi sa dharma utpannamātro na vyanaśyat / [079|04-]
◤sthitiparigrahāddhi sa dharma utpannamātro na vyanaśyat /
㈠由住所攝故。法唯生則不滅。
㈡由住攝持，諸法生已，暫時不滅。
①sthiti parigrahāt hi sa dharmas utpanna mātras na vyanaśyat
③གནས་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྐྱེས་པ་ཙམ་དེ་མ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ་།
◤sa tu tayā'py upekṣyamāṇo niyataṃ na sthāsyati ——
①sa tu tayā apy upekṣyamāṇo niyataṃ na sthāsyati ——
㈠若住所捨必定不住。
㈡住用既捨，法定不住。
★◤sa tu tayā vyupekṣyamāṇo niyataṃ na sthāsyatyayamevāsya vināśaḥ / [079|05-]
♂sa tu tayā vyupekṣyamāṇo{1. Y. pyupekṣyamāṇo |} niyataṃ na sthāsyatyayamevāsya vināśaḥ /
①sa tu tayā vyupekṣyamāṇas niyatam na sthāsyati ayam eva asya vināśas
③དེས་དེ་ཡལ་བར་བཏང་ན་ནི་ངེས་པར་མི་གནས་པས་འདི་ཉིད་འདིའི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤ayamevāsya vināśaḥ /
㈠即是此法滅。是故此二無事可作，此義假設可然。
㈡即自然滅。故異滅用更無所為。
★◤syācca tāvadekasya dharmasyotpannasyāvināśaḥ sthitiḥ vināśo 'nityatā / [079|06]
♂syācca tāvadekasya dharmasyotpannasyāvināśaḥ sthitiḥ vināśo 'nityatā /
◤syācca tāvadekasya dharmasyotpannasyāvināśaḥ sthitiḥ,
㈠是一法已生未滅立名住。
㈡又應一法生已未壞，名住。
①syāt ca tāvat ekasya dharmasya utpannasya avināśas sthitis vināśas anityatā
③རེ་ཞིག་ཆོས་སྐྱེས་པ་གཅིག་ལ་མི་འཇིག་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། གཅིག་ལ་རྒ་བ་ནི་རྣམ་པ་ ****[@83b]**** ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་དེ་།
㈢རེ་ཞིག་ཆོས་སྐྱེས་པ་གཅིག་ལ་མི་འཇིག་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། གཅིག་ལ་རྒ་〖PNདགའ།〗བ་ནི་རྣམ་པ་{83b}ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་དེ། རྒ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན་དེ་ཉིད་ལས་དེའི་རྣམ་པ་གཞན་ཉིད་དུ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤vināśo 'nityatā /
㈠滅名無常。
㈡住已壞時，名滅。
◤jarā tu khalu sarvathātvena tathā;
㈠老於一法中一切種不可成。
㈡理且可然。異於一法，進退推徵，理不應有。
◤pūrvāparaviśeṣāt, vipariṇāmācca /
㈠何以故。老謂前後不同及變異。
㈡所以者何。異謂前後性相轉變。
★◤jarā tu khalu sarvathātvena na tathā / pūrvāparaviśeṣāt vipariṇāmācca / [079|07]
♂ jarā tu khalu sarvathātvena na tathā / ♂pūrvāparaviśeṣāt vipariṇāmācca / {2. jarā tu .... nāmopapadyate is tentatively reconstructed from Chinese with the help of dīpavṛtti / MS. reads likeḥ- jarāstu khalu sarvathātve 'nya eva saḥ / tasmānnaikasya bhāvasya jarā nāmopapadyate |}
★0◤atastadanyathātve 'nya eva / [079|07-]
◤atastadanyathātve 'nya eva /
㈠從此法此法異類不應成。
㈡非即此法，可言異此。
①jarā tu khalu sarvathā tvena na tathā pūrva apara viśeṣāt vipariṇāmāt ca atas tat anyathātve anyas eva
③རྒ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན་དེ་ཉིད་ལས་དེའི་རྣམ་པ་གཞན་ཉིད་དུ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤uktaṃ hi[079|08]
♂uktaṃ hi “tathātvena jarā'siddhiranyathātve 'nya eva saḥ /
◤uktaṃ hi ——
㈠此中說偈：
㈡故說頌言：
①uktam hi
③འདིར་སྨྲས་པ་།
㈢འདིར་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ན་ནི་རྒ་མི་འགྱུར། །གཞན་དུ་འགྱུར་ན་དེ་གཞན་ཉིད། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་གཅིག་ལ། །རྒ་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད་དོ། །
◤“tathātvena jarā'siddhiranyathātve 'nya eva saḥ /
①“tathātvena jarā 'siddhiranyathātve 'nya eva saḥ|
㈠若如前無老，若異非前法。
㈡即前異不成，異前非一法。
◤tasmānnaikasya bhāvasya jarā nāmopapadyate” /
㈠是故於一法，老相不得成。
㈡是故於一法，立異終不成。
🈪663རེ་ཞིག་ཆོས་སྐྱེས་པ་གཅིག་ལ་མི་འཇིག་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། གཅིག་ལ་རྒ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་དེ། རྒ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན་དེ་ཉིད་ལས་དེའི་རྣམ་པ་གཞན་ཉིད་དུ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ན་ནི་རྒ་མི་འགྱུར། །གཞན་དུ་འགྱུར་ན་དེ་གཞན་ཉིད། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་གཅིག་ལ། །རྒ་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད་དོ། །
🈪664གང་ཡང་སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་དང་ཕྲད་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ནི་འཁྲུ་བ་དང་ཕྲད་ནས་ལྷས་འཁྲུ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་པའི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་ན་དེ་བརྟགས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པས་དེ་དག་གིས་མི་རྟག་པ་ཉིད་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་དུས་ཐ་མི་དད་པར་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བས་ཅིག་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤yo 'pyāha nikāyāntarīyaḥ——
㈠有餘部說。
㈡雖餘部說。
◤“vināśakāraṇaṃ prāpyānityatā vināśayati” iti?
㈠至滅因緣無常能滅本法。
㈡遇滅因緣，滅相方能，滅所滅法。
◤tasya ‘harītakīṃ prāpya devatā virecayati’ ityāpannaṃ bhavati ,
㈠於彼部此義應至。謂服下藥天來令利。
㈡而彼所說：應如有言，服瀉藥時，天來令利。即滅因緣，應滅所滅。
🈪665དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུན་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདི་དག་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་མདོ་དེ་ལེགས་པར་དྲངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ “tathātvena jarā 'siddhiranyathātve 'nya eva saḥ / tasmānaikasya bhāvasya jarā nāmopapadyate”// [079|09-]
♂tasmānnaikasya bhāvastha jarā nāmopapadyate”{2. jarā tu .... nāmopapadyate is tentatively reconstructed from Chinese with the help of dīpavṛtti / ♂ MS. reads likeḥ- jarāstu khalu sarvathātve 'nya eva saḥ / ♂tasmānnaikasya bhāvasya jarā nāmopapadyate |} /
①tathā tvena jarā siddhis anyathātve anyas eva sas
③དེ་བཞིན་ན་ནི་རྒ་མི་འགྱུར་།། གཞན་དུ་འགྱུར་ན་དེ་གཞན་ཉིད་།། དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་གཅིག་ལ་།།
①tasmānaikasya bhāvasya jarā nāma upapadyate
③རྒ་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད་དོ་།།
◤kiṃ punastāṃ kalpayitvā /
㈠何用分別無常。
㈡何須別執，有滅相為。
★◤yo 'pyāha nikāyāntarīyo “vināśa{3. MS. vināśaḥ |}kāraṇaṃ prāpyānityatā vināśāyatī”ti tasya harītakīṃ prāpya devatā virecayatītyāpannaṃ bhavati kiṃ punastāṃ kalpayitvā / [079|11-]
♂yo 'pyāha nikāyāntarīyo “vināśa{3. MS. vināśaḥ |}kāraṇaṃ prāpyānityatā vināśayatī” ti tasya harītakīṃ prāpya devatā virecayatītyāpannaṃ bhavati kiṃ punastāṃ kalpayitvā /
①yas apyāha nikāya antarīyas vināśa kāraṇam prāpya anitya tā vināśāyati iti tasya harītakīm prāpya devatā virecayati iti āpannam bhavati kim p
㈢གང་ཡང་སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་〖PNརྒྱུད།〗དང་ཕྲད་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ནི་འཁྲུ་བ་དང་〖PN-དང་།〗ཕྲད་ནས་ལྷས་འཁྲུ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་པའི་རྒྱུ་〖PNརྒྱུད།〗དེ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་ན་དེ་བརྟགས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།
◤tata evāstu vināśakāraṇād vināśaḥ,
㈠從此滅因自足立滅。
◤cittacaittānāṃ ca kṣaṇikatvābhyupagamāt tadanityatāyā vināśakāraṇāpekṣatvāt sthityanityate kāritramabhinnakālaṃ kuryātāmityekasyaikatra kāle sthitivinaṣṭatā samprasajyate /
㈠心及心法由信剎那滅，此心及心法無常相，不觀滅因緣故。住及無常非於別時俱作功能故。一法於一時中，應立住滅俱成。
㈡又心心所，許剎那滅。更不須待，餘滅因緣。應滅與住，用無先後。是則一法，於一時中，亦住亦滅，不應正理。
★◤tat evāstu vināśakāraṇādvināśaḥ cittacaittānāṃ ca kṣaṇikatvābhyupagamāttadanityatāyā vināśakāraṇānapekṣatvāt sthityanityate kāritramabhinnakālaṃ kuryātāmityekasyaikatra kāle sthita vinaṣṭatā saṃprasajyeta / [079|12-]
♂tata evāstu vināśakāraṇādvināśaḥ cittacaittānāṃ ca kṣaṇikatvābhyupagamāttadanityatāyā vināśakāraṇānapekṣatvāt sthityanityate{4. MS. sthityanityanityate |} kāritramabhinnakālaṃ kuryātāmityekasyaikatra kāle sthita{5. Y. sthiti |} vinaṣṭatā{6. MS. vinaṣṭatāṃ |} saṃprasajyeta{7. Y. saṃprasajyate |} /
①tat eva astu vināśa kāraṇāt vināśas citta caittānām ca kṣaṇika tva abhyupagamāt tad anitya tāyā vināśa kāraṇa anapekṣa tvāt sthiti anityate kāritram abhinna kālam kuryātām iti ekasya ekatra kāle sthita vinaṣṭa tā saṃprasajyeta
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པས་དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗མི་རྟག་པ་ཉིད་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་དུས་ཐ་མི་〖PN-མི།〗དད་པར་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བས་ཅིག་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤tasmāt pravāhaṃ pratyetāni saṃskṛtalakṣaṇānyuktānītyevametatsūtraṃ sūnītaṃ bhavati / [079|15-070|16]
♂tasmāt pravāhaṃ pratyetāni saṃskṛtalakṣaṇānyuktānītyevametatsūtraṃ sunītaṃ bhavati /
◤tasmāt pravāhaṃ pratyetāni saṃskṛtalakṣaṇānyuktānīti,
㈠是故約相續。世尊說有為法相若依此義。
㈡故依相續，說有為相。
①tasmāt pravāham pratyetāni saṃskṛta lakṣaṇāni uktāni iti evam etat sūtram sūnītam bhavati
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུན་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདི་དག་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་མདོ་དེ་ལེགས་པར་དྲངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤evametat sūtraṃ sunītaṃ bhavati /
㈠彼經善立。
㈡不違正理，善順契經。
0◤api ca yadyanāgatā jātirjanyasya janikā kimarthaṃ sarvamanāgataṃ yugapannotpadyate / yasmāt[079|17]
㈠復次。若生在未來，能生應生法。云何一切未來法，不一時俱起。
㈡若生在未來.生所生法，未來一切法何不俱生。
🈪666གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་མ་?་འོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བསྐྱེད། འདི་ལྟར། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི། །སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①api ca yadi anāgatā jātis janyasya janikā, kimartham sarvam anāgatam yugapad na utpadyate
③གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་འོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བསྐྱེད་།
㈢གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་〖Nསྐྱེད།〗པར་བྱ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་མ་འོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བསྐྱེད།〖Pསྐྱེད།〗 འདི་ལྟར། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི། །སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
★◤ 【janyasya janikā jātirna hetupratyayairvenā // VAkK_2.46 //】[079|18]
♂yasmāt janyasya janikā jātirna hetupratyayairvinā //46//
◤ janyasya janikā jātirna hetupratyayairvinā // 46 //
㈠由此義。〔偈曰〕：【生能生應生 不離因及緣】。
㈡頌曰：【生能生所生_c 非離因緣合】〖47_2_d〗。
①janyasya janikā jātis na hetu pratyayais venā
③རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི་།། སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན་།།
◤na hi vinā hetupratyayasāmagrayā jātirjanikā bhavati //
㈠釋曰：若離因緣和合，生不能生故。未來法不俱起。
㈡論曰：非離所餘，因緣和合，唯生相力，能生所生，故諸未來，非皆頓起。
★★◤nahi vinā hetupratyayasāmagrayā jātirjanikā bhavati / [079|19]
♂nahi vinā hetupratyayasāmagryā jātirjanikā bhavati /
①na hi vinā hetu pratyaya sāmagrayā jātis janikā bhavati
③རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤hetupratyayānāmeva tarhi sāmarthyaṃ paśyāmaḥ / [079|19-]
◤hetupratyayānāmeva tarhi sāmarthyaṃ paśyāmaḥ;
㈠若爾我等見此是因緣功能。
㈡若爾我等，唯見因緣，有生功能，無別生相。
◤sati sāmagraye bhāvād ,
㈠若有和合生有故。
㈡有因緣合，諸法即生。
◤asati cābhāvāt /
㈠若無不有故。
㈡無即不生。何勞生相。
◤na jāteriti hetupratyayā eva janakāḥ santaḥ /
㈠則生不能生應生法，是故應許，唯因緣能生。
㈡故知唯有因緣力起。
🈪667འོན་ནི་ཚོགས་པ་ཡོད་ན་ནི་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ནི་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ནའི་མཐུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤sati sāmargya bhāvādasati cābhāvānna jāteriti hetupratyayā eva jana kāḥsantaḥ / [079|20-]
♂sati sāmagrye bhāvādasati cābhāvānna jāteriti hetupratyayā eva jana-[ 35b. 4B1. VIII ] kāḥ santaḥ /
★0◤kiṃ ca bhoḥ sarvaṃ vidyamānamupalabhyate / [079|21]
◤kiṃ ca bhoḥ sarvaṃ vidyamānamupalabhyate,
㈠若一切有，云何可知。
㈡豈諸有法，皆汝所知。
★★◤sūkṣmā api dharmaprakṛtayaḥ saṃvidyante / [079|22]
♂sūkṣmā api{8. Y. adds hi |} dharmaprakṛtayaḥ saṃvidyante /
◤sūkṣmā api hi dharmaprakṛtayaḥ saṃvidyante /
㈠謂此法已生，此智不應有。
㈡法性幽微，甚難知故。雖現有體，而不可知。
🈪668ཀྱེ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་སམ་ཅི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཕྲ་མོ་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །
①hetu pratyayānām eva tarhi sāmarthyam paśyāmas sati sāmargya bhāvāt asati ca abhāvāt na jātes iti hetu pratyayās eva jana kāḥsantas kim ca bhos sarvam vidyamānam upalabhyate sūkṣmās api dharma prakṛtayas saṃvidyante
③འོ་ན་ནི་ཚོགས་པ་ཡོད་ན་ནི་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ནི་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ནའི་མཐུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཀྱེ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་སམ་ཅི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཕྲ་མོ་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་།། མི་དམིགས་སོ་།།
㈢འོ་ན་ནི་ཚོགས་པ་ཡོད་ན་ནི་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ནི་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ནའི་མཐུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའི་〖PNབྱ་བའི།〗སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤jātamityeva tu na syādasatyāṃ jātau ṣaṣṭhivacanaṃ ca rūpasyotpādaḥ iti yathā rūpasya rūpamiti / [079|22-]
㈢ཀྱེ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་སམ་ཅི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཕྲ་མོ་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །
♂jātamityeva tu na syādasatyāṃ jātau ṣaṣṭhīvacanaṃ ca rūpasyotpādaḥ iti yathā rūpasya rūpamiti /
◤jātamityeva tu na syād,
㈠若生實無。
㈡生相若無，應無生覺。
①jātam iti eva tu na syāt asatyām jātau ṣaṣṭhi vacanam ca rūpasya utpādas iti yathā rūpasya rūpam iti
㈢སྐྱེ་བ་ཞིག་མེད་ན་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ཉིད་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དྲུག་པའི་ཚིག་ཏུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་དཔེར་ན་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་མི་བྱ་བ་བཞིན་ནོ།
◤asatyāṃ jātau ṣaṣṭhīvacanaṃ ca ——
㈠復次相應言，亦不應成。
㈡又第六轉，言不應成。
◤rūpasyotpādaḥ iti,
㈠謂色家生。
㈡謂色之生，受之生等。
🈪669སྐྱེ་བ་ཞིག་མེད་ན་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ཉིད་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དྲུག་པའི་ཚིག་ཏུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་དཔེར་ན་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་མི་བྱ་བ་བཞིན་ནོ།
◤yathā —— rūpasya rūpamiti /
㈠若如汝所執，應說色家色。
㈡如不應說，色之色言。
★0◤evaṃ yāvadanityatā yathāyogaṃ vaktavyā / [079|23-]
◤evaṃ yāvadanityatā yathāyogaṃ vaktavyā /
㈠乃至老死如理應次第說。
㈡如責無生，乃至無滅。皆如是責，隨其所應。
🈪670དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
🈪671འོ་ན་ནི་དེས་ན་བདག་མེད་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཅིག་ཀྱང་འདོད་པར་བྱས་ལ། །གཅིག་དང་། གཉིས་དང་། ཆེན་པོ་དང་། ཆུ་ངུ་དང་། ཐ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་། གཞན་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། དྲུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་གྲངས་དང་། ཚད་དང་། ཐ་དད་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་། གཞན་ཉིད་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ། །
①evam yāvat anitya tā yathāyogam vaktavyā
㈢དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★★◤tena tarhy anātmatvam apy eṣṭavyam anātmabuddhi-siddhyartham / [079|24]
♂tena tarhyanātmatvamapyeṣṭavyamanātmabuddhisiddhyartham /
◤tena tarhyanātmatvamapyeṣṭavyamanātmabuddhisiddhyartham /
㈠若爾，是故汝應許，無我義亦爾。
㈡若爾，為成空無，我覺法外，應執空無我性。
①tena tarhi anātma tvam api eṣṭavyam anātma buddhi siddhi artham
③འོ་ན་ནི་དེས་ན་བདག་མེད་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཅིག་ཀྱང་འདོད་པར་བྱས་ལ་།། གཅིག་དང་། གཉིས་དང་། ཆེན་པོ་དང་། ཆུང་ངུ་དང་། ཐ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་། གཞན་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ ****[@84a]**** *་།།
㈢འོ་ན་ནི་དེས་ན་བདག་མེད་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཅིག་ཀྱང་འདོད་པར་བྱས་〖PNབྱ་བ།〗ལ། །གཅིག་དང་། གཉིས་དང་། ཆེན་པོ་དང་། ཆུང་ངུ་དང་། ཐ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་། གཞན་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་བློ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་{84a}། །ཕྱིར་དང་། དྲུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཡོངས་སུ་བརྟག་〖PNབརྟགས།〗པ་གྲངས་དང་། ཚད་དང་། ཐ་དད་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་། གཞན་ཉིད་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ལྡན་པ་〖ཅོ+པ།〗ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ། །
◤saṅkhyāparimāṇapṛthaktvasaṃyogavibhāgaparatvāparatvasattādayo 'pi tīrthakaraparikalpitā abhyupagantavyā ekadvimahadaṇupṛthaksaṃyuktavibhaktaparāparasadādibuddhisiddhyartham /
①saṃkhyāparimāṇapṛthaktvasaṃyogavibhāgaparatvāparatvasattādayo 'pi tīrthakaraparikalpitā abhyupagantavyā ekadvimahadaṇupṛthaksaṃyuktavibhaktaparāparasadādibuddhisiddhyartham|
㈠數量各合，離此彼有性。如此等事外道所立，言實有物。汝等亦應信受。何以故。為成一大小，別聚散自他有物等智故。
㈡為成一二，大小各別，合離彼此，有性等覺，應如外道，法外執有，數量各別，合離彼此，有等別性。
★◤saṃkhyā-parimāṇa-pṛthaktva-saṃyoga-vibhāga-paratva-aparatva-sattādayo 'pi tīrthakara-parikalpitā abhyupagantavyā eka-dvi-mahadaṇu-pṛthak-saṃyukta-viyukta-parāpara-sadādi-buddhi-siddhyartham / [079|24-]
♂saṃkhyāparimāṇapṛthaktvasaṃyogavibhāgaparatvāparatvasattādayo 'pi tīrthakaraparikalpitā abhyupagantavyā ekadvimahadaṇupṛthaksaṃyuktaviyukta{9. Y. vibhakta |} parāparasadādibuddhisiddhyartham /
★◤ṣaṣṭīvidhānārthaṃ ca rūpasya saṃyoga iti / [079|26-]
♂ṣaṣṭhīvidhānārthaṃ ca rūpasya saṃyoga iti /
◤ṣaṣṭhīvidhānārthaṃ ca ——
㈠又成就相應言故。
㈡又為成立，第六轉言。
①saṃkhyā parimāṇa pṛthaktva saṃyoga vibhāga paratva paratva sattā ādayas api tīrthakara parikalpitā abhyupagantavyās eka dvi mahat aṇu pṛthak saṃyukta viyukta para apara sat ādi buddhi siddhi artham ṣaṣṭī vidhāna artham ca rūpasya saṃyogas iti
③ཕྱིར་དང་། དྲུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་གྲངས་དང་། ཚད་དང་། ཐ་དད་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་། གཞན་ཉིད་དང་། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང་། ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ་།།
◤rūpasya saṃyoga iti /
㈠如說色聚。
㈡應執別有，色之聚性。
🈪672གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དྲུག་པ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་བརྟག །དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་བརྟགས་པ་ཙམ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བདེ་ཡང་རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་པས་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བཞེས་དྲུག་པར་མཛད་དེ། ཅི་ནས་ཀྱང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་ཤེས་པར་བྱའི་གཞན་དུ་ནི་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ལ་སོགས་པ་དང་། མཆི་གུའི་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★★◤eṣā ca ṣaṣṭo kathaṃ kalpyate / [079|27]
♂eṣā ca ṣaṣṭhī kathaṃ kalpyate /
◤eṣā ca ṣaṣṭhī kathaṃ kalpyate ——rūpasya svabhāva iti /
㈠此相應言，云何成是色自性。
㈡又如說言，色之自性。此第六轉，言何得成。
★0◤rūpasya svabhāva iti / [079|27-]
①eṣā ca ṣaṣṭas katham kalpyate rūpasya svabhāvas iti
③གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དྲུག་པ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་བརྟག་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དྲུག་པ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་བརྟག〖PNབརྟགས།〗། དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་བརྟགས་〖PNབཏགས།〗པ་ཙམ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasmāt prajñaptimātramevaitadabhūtvābhāvajñāpanārthaṃ kriyate jātamiti / [079|28]
♂tasmāt prajñaptimātramevaitada- @080 bhūtvābhāvajñāpanārthaṃ kriyate jātamiti /
◤tasmāt prajñaptimātramevaitadabhūtvābhāvajñāpanārthaṃ kriyate jātamiti /
㈠是故此生等唯假名立。為顯未有有義故，假說名生。
㈡是故生等，唯假建立，無別實物。為了諸行，本無今有，假立為生。
①tasmāt prajñapti mātram eva etat abhūtvā abhāva jñāpana artham kriyate jātam iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་བརྟགས་པ་ཙམ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤sa cābhūtvābhāvalakṣāṇa utpādo bahuvikalpaḥ / [079|28-080|01]
♂sa cābhūtvābhāvalakṣaṇa utpādo bahuvikalpaḥ /
◤sa cābhūtvābhāvalakṣaṇa utpādo bahuvikalpaḥ /
㈠此生先未有，今有為相。有多種類。
㈡如是本無，今有生相。依色等法，種類眾多。
①sa ca abhūtvā abhāva lakṣāṇas utpādas bahu vikalpas
③མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བདེ་ཡང་རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་པས་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བཞེས་དྲུག་པར་མཛད་དེ་།
㈢མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བདེ་ཡང་རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་པས་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཞེས་དྲུག་པར་མཛད་དེ། ཅི་ནས་ཀྱང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་ཤེས་པར་བྱའི་〖PNབྱ་བའི།〗གཞན་དུ་ནི་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་བར་〖PNབ།〗བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ལ་སོགས་པ་དང་། མཆི་〖PNམཆིག〗གུའི་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤tasya viśeṣaṇārthaṃ rūpasyotpāda iti ṣaṣṭīṃ kurvanti yathā rupasaṃjñaka evotpādaḥ pratīyeta mā 'nyaḥ pratyāyīti / [080|01-]
♂tasya viśeṣaṇārthaṃ rūpasyotpāda iti ṣaṣṭhīṃ kurvanti yathā rūpasaṃjñaka evotpādaḥ pratīyeta mā'nyaḥ{1. Y.MS. nānyaḥ |}- pratyāyīti /
◤tasya viśeṣaṇārthaṃ rūpasyotpāda iti ṣaṣṭhīṃ kurvanti ——
㈠為簡別種類異故，約色說生作相應言。
㈡為簡所餘，說第六轉，言色之生，受之生等。
①tasya viśeṣaṇa artham rūpasya utpādas iti ṣaṣṭīm kurvanti yathā rupa saṃjñakas eva utpādas pratīyeta mā anyas pratyāyi iti
③ཅི་ནས་ཀྱང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་ཤེས་པར་བྱའི་གཞན་དུ་ནི་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་པར་མཛད་དེ་།
◤yathā rūpasaṃjñaka evotpādaḥ pratīyeta,
①yathā rūpasaṃjñaka evotpādaḥ prati-īyeta,
㈠謂色生為令知此生但色。
㈡為令他知，此生唯色。
◤mā'nyaḥ pratyāyīti /
①mā anyas praty-a-āyi iti|
㈠非餘。
㈡非餘受等。餘例亦然。
★0◤tadyathā candanasya gandhādayaḥ śilāputrakasya śarīramiti / [080|02-]
◤tadyathā —— candanasya gandhādayaḥ,
㈠如說旃檀香等。
㈡如世間說，栴檀之香。
①tadyathā candanasya gandha ādayas śilāputrakasya śarīram iti
③། དཔེར་ན་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ལ་སོགས་པ་དང་། མཆི་གུའི་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
◤śilāputrakasya śarīramiti /
㈠又如石子體。如前所論。
㈡石子之體。此亦應爾。
★0◤evaṃ sthityādayo 'pi yathāyogaṃ veditavyāḥ / [080|03-]
◤evaṃ sthityādayo 'pi yathāyogaṃ veditavyāḥ /
㈠生住等如理應知亦爾。
㈡如是住等，隨應當知。
①evam sthiti ādayas api yathāyogam veditavyās
③དེ་བཞིན་དུ་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་ཅི་རིགས་པར་〖PN+རིག་པར།〗བྱའོ། །
◤yadi jātyā vinā jāyate,
㈠若法離生相得生。
㈡若行離生相，而得生者。
🈪673དེ་བཞིན་དུ་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་འདུས་མ་བྱས་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པར་མི་འདོད་པ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །
◤kasmādasaṃskṛtamapyākāśādikaṃ na jāyate ?
㈠云何空等無為法不生。
㈡虛空無為等，何故不生。
★0◤yadi jātyā vinā jāyate kasmādasaṃskṛtamapyākāśādikaṃ na jāyate / [080|04]
①yadi jātyā vinā jāyate kasmāt asaṃskṛtam api ākāśa ādikam na jāyate
③གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་འདུས་མ་བྱས་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེའོ། །
◤jāyata ityabhūtvā bhavati /
㈠汝解不生者，未有有是名生。
㈡諸行名生，由本無今有。
◤asaṃskṛtaṃ ca nityamastīti na jāyate /
㈠無為恒有，云何得生。
㈡無為體常有，何得言生。
★★◤jāyat ityabhūtvā bhavati / asaṃskṛtaṃ ca nityamastīti na jāyate / [080|05]
♂jāyata ityabhūtvā bhavati / ♂asaṃskṛtaṃ ca nityamastīti na jāyate /
①jāyat iti abhūtvā bhavati asaṃskṛtam ca nityam asti iti na jāyate
③སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་འདུས་མ་བྱས་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེའོ་།།
★◤yathā ca dharmatayā na sarvaṃ jātimadiṣyate tathā na sarvaṃ jāyata ityeṣṭavyam / [080|05-]
♂yathā ca dharmatayā na sarvaṃ jātimadiṣyate [ 36a. 5A. I ] tathā{2. Y. adds dharmatayā |} na sarvaṃ jāyata ityeṣṭavyam /
◤yathā ca dharmatayā na sarvaṃ jātimadiṣyate,
㈠若由法爾，汝許一切法無生。
㈡又如法爾，不說一切皆有生。
①yathā ca dharma tayā na sarvam jātimat iṣyate tathā na sarvam jāyate iti eṣṭavyam
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པར་མི་འདོད་པ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །
◤tathā na sarvaṃ jāyata ityeṣṭavyam /
㈠如此則一切不生。
㈡如是應許，非一切法皆可生。
★0◤yathā ca tulye jātimattve tadanye pratyayāstadanyasyotpādane na samarthā bhavantyevamevāsaṃskṛtasyotpādane sarve 'pyasamarthāḥ syuḥ / [080|06-]
◤yathā ca tulye jātimattve tadanye pratyayāstadanyasyotpādane na samarthā bhavanti,
㈠云何不執如此。如一切有為同有生，有餘因緣為生。別法無有功能。
㈡又如有為，同有生相，而許因緣，望有為法。或有功能，或無功能。
①yathā ca tulye jātimat tve tad anye pratyayās tad anyasya utpādane na samarthās bhavanti evam eva asaṃskṛtasya utpādane sarve apyasamarthās syus
㈢ཡང་ན་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པར་མཚུངས་པ་ལས་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་〖PN-པ།〗བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤evamevāsaṃskṛtasyotpādane sarve 'pyasamarthāḥ syuḥ /
㈠如此一切因緣為生，無為無有功能。由於生不同。
㈡如是應許，一切有為，及無為法，同無生相。而諸因緣，望彼二法，一有生用，一無生用。
🈪674ཡང་ན་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པར་མཚུངས་པ་ལས་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤siddhā eva tu dravyabhāvena jātyādaya iti vaibhāṣikāḥ / [080|08]
◤siddhā eva tu dravyabhāvena jātyādaya iti vaibhāṣikāḥ /
㈠是故毘婆沙師說：生等四相，實有別物。
㈡毘婆沙師說：生等相，別有實物，其理應成。
🈪675བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རི་དྱྒས་?་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ནས་མི་རྨོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་སྦྲང་བུ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེལ་དུ་མི་བཟའ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་སུན་འབྱིན་པ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ལུང་དོར་དུ་མི་རུང་བས་དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱོན་རྣམས་ལ་ཡང་ལན་གདབ་པར་བྱ་ལ། གྲུབ་པའི་མཐའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་ཡང་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །མཚན་ཉིད་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①siddhās eva tu dravya bhāvena jāti ādayas iti vaibhāṣikās
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །
◤na hi dūṣakāḥ santītyāgamā apāsyante,
㈠何以故。不可由有難者故棄背諸阿含。
㈡所以者何。豈容多有設難者，故便棄所宗。
◤na hi mṛgāḥ santīti yavā nopyante,
㈠如為有鹿故而不種麥。
㈡非恐有鹿，而不種麥。
◤na hi makṣikāḥ patantīti modakā na bhakṣyante /
㈠又如為多蠅附故而不噉果。
㈡懼多蠅附，不食美團。
★◤nahi dūṣakāḥ santītyāgamā apāsyante nahi mṛgāḥ santīti yavā noṣyante nahi makṣikāḥ patantīti modakā na bhakṣyante / [080|09-]
♂nahi dūṣakāḥ santītyāgamā apāsyante nahi mṛgāḥ santīti yavā nopyante nahi{3. Y. omits hi |} makṣikāḥ patantīti{4. MS. drops ti |} modakā na bhakṣyante /
◤tasmāddoṣeṣu pratividhātavyam,
㈠是故於過失中應起對治。
㈡故於過難，應懃通釋。
◤siddhāntaś cānusartavyaḥ // 46 //
㈠如本悉檀，隨順修行。
㈡於本宗義，應順修行。
★◤tasmāddoṣeṣu pratividhātavyaṃ siddhāntaścānuvarttitavyaḥ / [080|10-]
♂tasmāddoṣeṣu pratividhātavyaṃ siddhāntaścānuvarttitavyaḥ{5. Y. nusartavyaḥ |} /
①na hi dūṣakās santi iti āgamās apāsyante na hi mṛgās santi iti yavās na uṣyante na hi makṣikās patanti iti modakās na bhakṣyante tasmāt doṣeṣu pratividhātavyam siddhāntas ca anuvarttitavyas
③རི་དགས་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ནས་མི་རྨོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་སྦྲང་བུ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེལ་དུ་མི་བཟའ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་སུན་འབྱིན་པ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ལུང་དོར་དུ་མི་རུང་བས་དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱོན་རྣམས་ལ་ཡང་ལན་གདབ་པར་བྱ་ལ་;་གྲུབ་པའི་མཐའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་ཡང་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢རི་དྭགས་〖PN-དྭགས〗དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ནས་མི་རྨོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་སྦྲང་བུ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ:ལ་དུ་〖PNལག་ཏུ།〗མི་བཟའ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་སུན་འབྱིན་པ་དག་ཡོད་ཅེས་ཏེ་ལུང་དོར་དུ་མི་རུང་བས་〖PN+ན〗དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱོན་རྣམས་ལ་ཡང་ལན་གདབ་པར་བྱ་〖P+བ〗ལ། གྲུབ་པའི་མཐའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་ཡང་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤uktāni lakṣaṇāni // [080|11]
◤uktāni lakṣaṇāni //
㈠說八相已。
㈡如是已辯，諸有為相。
①uktāni lakṣaṇāni
㈢མཚན་ཉིད་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤nāmakāyādayaḥ katame / [080|12]
◤nāmakāyādayaḥ katame ?
㈠何者為名聚等。
㈡名身等類，其義云何。
🈪མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཞེ་ན།
①nāmakāya ādayas katame
③མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཞེ་ན། མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི། །མིང་དང་ངག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས། །སོགས་པ་སྨོས་པས་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་གཟུང་〖Pབཟུང་།〗ངོ་། །དེ་ལ་{84b}མིང་བྱེད་པ་ནི་མིང་སྟེ། དཔེར་ན་གཟུགས་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤ 【nāmakāyādayaḥ saṃjñāvākyākṣarasamuktayaḥ /】[080|13]
♂nāmakāyādayaḥ saṃjñāvākyākṣarasamuktayaḥ{6. MS. samuktāyaḥ |} /
◤nāmakāyādayaḥ saṃjñāvākyākṣarasamuktayaḥ /
①nāmakāya ādayas ādi saṃjñā vākya akṣara samuktayaḥ samukti
㈠〔偈曰〕：【名句及字聚】【號言文總集】。
㈡頌曰：【名身等所謂_a】【想章字總說】〖48_2_b〗，
🈪མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི། །མིང་དང་ངག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས། །
①nāmakāya ādayas saṃjñā vākya akṣara samuktayas
③མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་།། མིང་དང་ངག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་།།
㈢ངག་ནི་ཚིག་སྟེ། དཔེར་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག། ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ཙམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། གང་གིས་བྱ་བ་དང་ཡོན་ཏན་དང་དུས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ādigrahaṇena padavyañjanakāyagrahaṇam /
①ādi-grahaṇa pada vyañjana kāya grahaṇam|
★0◤ādigrahaṇena padavyañjanakāyagrahaṇam / tatra saṃjñākaraṇaṃ nāma / [080|14]
①ādi grahaṇena pada vyañjana kāya grahaṇam
③སོགས་པ་སྨོས་པས་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་གཟུང་ངོ་།།
①tatra saṃjñā karaṇam nāma
③དེ་ལ་ ****[@84b]**** ་མིང་བྱེད་པ་ནི་མིང་སྟེ་།
ⅰ㈡論曰：等者，等取句身文身。
🈪སོགས་པ་སྨོས་པས་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་གཟུང་ངོ་། །
◤tatra saṃjñākaraṇaṃ nāma,
①tatra saṃjñā-karaṇa nāma,
㈠釋曰：此中名謂所立號。
㈡應知此中，名謂作想。
🈪676དེ་ལ་མིང་བྱེད་པ་ནི་མིང་སྟེ།
◤tadyathā —— rūpam, śabda ityevamādiḥ /
①tadyathā —— rūpam, śabda ity-evam-ādiḥ|
㈠如色聲等。
㈡如說色聲香味等想。
🈪དཔེར་ན་གཟུགས་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤tadyathā rūpaṃ śabda ityevamādiḥ / [080|14-]
①tadyathā rūpam śabdas iti evamādis
③དཔེར་ན་གཟུགས་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།། ངག་ནི་ཚིག་སྟེ། དཔེར་ན་།
★◤vākyaṃ padaṃ yāvatā 'rthaparisamāptistadyathā “anityā vata saṃskārā” ityevamādi yena kriyāguṇakālasaṃbandhaviśeṣā gamyante / [080|15-]
♂vākyaṃ padaṃ yāvatā'rthaparisamāptistadyathā “anityā{7. MS. anitya |} bata saṃskārā” ityevamādi yena kriyāguṇakālasaṃbandhaviśeṣā gamyante /
◤vākyaṃ padam,
㈠句謂所立言。
㈡句者謂章。
🈪དག་ནི་ཚིག་སྟེ། དཔེར་ན།
①vākyam padam yāvatā rtha parisamāptis tadyathā anityās vata saṃskārās iti evamādi yena kriyā guṇa kāla saṃbandha viśeṣās gamyante
③ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག། ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ཙམ་གྱིས་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། གང་གིས་བྱ་བ་དང་ཡོན་ཏན་དང་དུས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤yāvatā 'rthaparisamāptiḥ,
①yāvatā artha-pari-samāptiḥ,
㈠隨量能成就所欲說義。
㈡詮義究竟。
◤tadyathā ——“anityā bata saṃskārāḥ ” ity evamādi,
㈠如有為皆無常。如是等。
㈡如說諸行無常等章。
🈪ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག །ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ཙམ་གྱིས་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ།
◤yena kriyāguṇakālasambandhaviśeṣā gamyante /
①yena kriyā guṇa kāla sambandha viśeṣā gamyante|
㈠若由此言.事得時相應差別顯現，此言稱句。如偈言善友一時遇。
㈡或能辯了，業用德時相應差別，此章稱句。
🈪གང་གིས་བྱ་བ་དང་ཡོན་ཏན་དང་དུས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤vyañjanamakṣaraṃ tadyathā a ā ityevamādi / [080|16-]
①vyañjanam akṣaram tadyathā a ā iti evamādi
㈢ཡི་གེ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དཔེར་ན་ཨ་ཨའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤vyañjanam = akṣaram,
㈠字謂無義文。
㈡文者謂字。
🈪ཡི་གེ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དཔེར་ན་ཨ་ཨཱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤tadyathā —— a, ā ityevamādi,
①tadyathā —— a, ā ity-evam-ādi,
㈠如阿阿伊伊等。
㈡如說𧙃阿壹伊等字。
★0◤nanu cākṣarāṇyapi lipyavayavānāṃ nāmāni / [080|17]
◤nanu cākṣarāṇyapi lipyavayavānāṃ nāmāni ?
㈠為不如此耶。字者書類分名。
㈡豈不此字亦書分名。
🈪677ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱང་ཡི་གེ་འབྲུའི་ཡན་ལག་དག་གི་མིང་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
①nanu ca akṣarāṇi api lipī a vayavānām nāmāni
③ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱང་ཡི་གེ་འབྲུའི་ཡན་ལག་དག་གི་མིང་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱང:ཡི་གེ་〖PNཡིག〗འབྲུའི་ཡན་ལག་དག་གི་མིང་དག་མ་ཡིན་ནམ་〖N-ནམ།〗ཞེ་ན། :ཡི་གེ་〖PNཡིག〗འབྲུའི་ཡན་ལག་རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡི་གེ་རྣམས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཇི་ལྟར་ན་མིང་ཐོས་པ་བྲིས་པས་གོ་བར་འགྱུར་ཞེས་ཡི་གེ་〖PNཡིག〗རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི:ཡི་གེའི་འབྲུ་རྣམས་བྱས་པ་ཡིན་པས། ཡི་གེ་རྣམས་ནི་དེ་དག་གི་མིང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na vai lipyavayavānāṃ pratyāyanārthamakṣarāṇi praṇītāni,
㈠君不為顯書類分故造立字。
㈡非為顯書分製造諸字。
🈪ཡི་གེ་འབྲུའི་ཡན་ལག་རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡི་གེ་རྣམས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི།
◤akṣarāṇāmeva tu pratyāyanārthaṃ lipyavayavāḥ praṇītāḥ /
㈠為顯字故造立書類分。
㈡但為顯諸字製造書分。
★◤na vai lipyavayavānāṃ pratyāyanārthamakṣārāṇi praṇītānyakṣarāṇāmeva tu pratyāyanārthaṃ lipyavayavāḥ praṇītāḥ / [080|17-]
♂na vai lipyavayavānāṃ pratyāyanārthamakṣarāṇi praṇītānyakṣarāṇāmeva tu pratyāyanārthaṃ lipyavayavāḥ praṇītāḥ /
◤kathamaśrūyamāṇāni lekhyena pratīyeranniti
①katham a śrūyamāṇāni lekhya pratīyeran pratī iti
㈠若不聞說字，此字由書方便，云何應知。
㈡云何當令，雖不聞說，而亦得解。
🈪ཇི་ལྟར་ན་མིང་ཐོས་པ་བྲིས་པས་གོ་བར་འགྱུར་ཞེས་ཡི་གེ་རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་
★0◤kathamaśrūyamāṇāni lekhyena pratīyeranniti nākṣarāṇyeṣāṃ nāmāni / [080|19]
①na vai lipya vayavānām pratyāyana artham akṣārāṇi praṇītāni akṣarāṇām eva tu pratyāyana artham lipī avayavās praṇītās katham aśrūyamāṇāni lekhyena pratīyeran= iti na akṣarāṇi eṣām nāmāni
③ཡི་གེ་འབྲུའི་ཡན་ལག་རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡི་གེ་རྣམས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཇི་ལྟར་ན་མིང་ཐོས་པ་བྲིས་པས་གོ་བར་འགྱུར་ཞེས་ཡི་གེ་རྣམས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་ཡི་གེའི་འབྲུ་རྣམས་བྱས་པ་ཡིན་པས། ། ཡི་གེ་རྣམས་ནི་དེ་དག་གི་མིང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤nākṣarāṇyeṣāṃ nāmāni /
①na akṣarā aṇyeṣāṃ nāmāni|
㈠為令知故立書類分。是故字非非書類分名。
㈡故造書分。是故諸字非書分名。
🈪ཡི་གེའི་འབྲུ་རྣམས་བྱས་པ་ཡིན་པས། ཡི་གེ་རྣམས་ནི་དེ་དག་གི་མིང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤eṣāṃ ca saṃjñādīnāṃ samuktayo nāmādikāyāḥ /
①eṣāṃ ca saṃjñā-ādīnāṃ samuktayo nāmādikāyāḥ|
㈠是名等三，各總集稱聚。
㈡云何名等身。謂想等總說。
🈪678མིང་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་ཚོགས་ནི་མིང་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དག་ཡིན་ཏེ། མང་པོའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤eṣāṃ ca saṃjñādīnāṃ samuktayo nāmādikāyāḥ / [080|19-]
◤“uca samavāye ” paṭhanti, tasya ‘samuktiḥ’ ityetad rūpaṃ bhavati / yo 'rthaḥ samavāya iti, so 'rthaḥ samuktir iti /
①“uca samavāye ” paṭhanti, tasya ‘samuktis’ iti etad rūpaṃ bhavati| yo arthaḥ samavāya iti, so arthaḥ samukti iti|
㈡言總說者，是合集義。於合集義中說嗢遮界故。
★0◤uca samavāye paṭhanti / tasya samuktirityetad rūpaṃ bhavati / [080|20]
①eṣām ca saṃjñā ādīnām samuktayas nāma ādikāyās uca samavāye paṭhanti tasya sa muktis iti etat rūpam bhavati
③མིང་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་ཚོགས་ནི་མིང་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢མིང་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་ཚོགས་ནི་མིང་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དག་ཡིན་ཏེ། མང་པོའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ། །
◤tatra nāmakāyastadyathā ——
㈠此中名聚者如：
㈡此中名身者。
🈪དེ་ལ་མིང་གི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★★◤yo 'rthaḥ samavāya iti so 'rthaḥ samuktiriti / [080|21]
♂yo 'rthaḥ sa-[ 36b. 5B. I ]mavāya iti so 'rthaḥ samuktiriti /
①yas arthas samavāyas iti sas arthas sa muktis iti
③མང་པོའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyānītyevamādi /
㈠色聲香味觸等。
㈡謂色聲香等。
★0◤tatra nāmakāyastadyathā rūpaśabdagandharasaspraṣṭavyānītyevamādi / [080|21-]
①tatra nāma kāyas tadyathā rūpa śabda gandha rasa spraṣṭavyāni iti evamādi
㈢དེ་ལ་མིང་གི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤padakāyaḥ tadyathā “sarvasaṃskārā anityāḥ sarvadharma anātmānaḥ śāntaṃ nirvāṇami” tyevamādi / [080|22-]
♂padakāyaḥ tadyathā “sarvasaṃskārā anityāḥ sarvadharmā anātmānaḥ śāntaṃ nirvāṇami”tyevamādi /
◤padakāyastadyathā ——
㈠句聚者如：
㈡句身者。
🈪ཚིག་གི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་
①pada kāyas tadyathā sarva saṃskārās anityās sarva dharma anātmānas śāntam nirvāṇami ti evamādi
③ཚིག་གི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དག་གོ་།། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།།
㈢ཚིག་གི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དག་གོ། །
◤“sarve saṃskārā anityāḥ”,
㈢མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
㈠一切有為無常。
㈡謂諸行無常。
🈪འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དག་གོ །།
◤“sarve dharmā anātmānaḥ”,
㈠一切法無我。
㈡一切法無我。
◤“śāntaṃ nirvāṇam”,
㈠涅槃寂靜。
㈡涅槃寂靜等。
🈪མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
◤ityevamādi /
㈠如是等。
🈪དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤vyañjanakāyastadyathā ka kha ga gha ñetyevamādi / [080|23-]
♂vyañjanakāyastadyathā ka kha ga gha ṅetyevamādi /
◤vyañjanakāyas tadyathā ——
㈠字聚者如：
㈡文身者。
🈪ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①vyañjana kāyas tadyathā kas kha ga gha ñā iti evamādi
③ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
㈢ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི་དཔེར་ན་ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
◤ka, kha, ga, gha, ṅetyevamādi /
㈠迦佉伽伽餓等。
㈡謂迦佉伽等。
★◤nanu caite vāksvabhāvatvācchabdātmakā iti rūpasvabhāvā bhavanti / [080|24-]
♂nanu caite{8. Y. ca te |} vāksvabhāvatvācchabdātmakā iti rūpasvabhāvā bhavanti /
◤nanu ca te vāksvabhāvatvācchabdātmakā iti rūpasvabhāvā bhavanti,
㈠為不如此耶。此名聚等，言說為體。即是音聲性屬色自性。
㈡豈不此三語為性故，用聲為體，色自性攝。
🈪679དེ་དག་ཀྱང་ངག་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྒྲའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།
★★◤kasmāccittaviprayuktā ityucyante / naite vāksvabhāvāḥ / [080|25]
♂kasmāccitta- viprayuktā ityucyante / ♂naite vāksvabhāvāḥ /
◤kasmāccittaviprayuktā ityucyante ?
㈠云何說是心不相應法。
㈡如何乃說為心不相應行。
①nanu ca ete vāc svabhāva tvāt śabda ātmakās iti rūpa svabhāvās bhavanti kasmāt citta viprayuktās iti ucyante
③དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།། དེ་དག་ཀྱང་ངག་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྒྲའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
①na ete vāc svabhāvās
③དེ་དག་ནི་ངག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་ངག་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྒྲའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ངག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། ངག་གི་〖PNནི།〗སྒྲ་ཡིན་ན་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་ནི་དོན་གང་དག་གོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤naite vāksvabhāvāḥ /
㈠此法不以言說為性。
㈡此三非以語為自性。
🈪དེ་དག་ནི་ངག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ།
◤ghoṣo hi vāk,
㈠何以故。音聲即是言說。
㈡語是音聲。
🈪ངག་གི་སྒྲ་ཡིན་ན་
◤na ca ghoṣamātreṇārthāḥ pratīyante /
㈠不由唯音聲諸義可解。
㈡非唯音聲，即令了義。
🈪སྒྲ་ཙམ་གྱིས་ནི་དོན་གང་དག་གོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤ghoṣo hi vāk naca ghoṣāmātrenārthāḥ pratīyante / [080|25-]
♂ghoṣo hi vāk naca ghoṣamātreṇārthāḥ pratīyante /
①ghoṣas hi vāc na ca ghoṣā mātrena arthās pratīyante
③ངག་གི་སྒྲ་ཡིན་ན་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་ནི་དོན་གང་དག་གོ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★0◤kiṃ tarhi / [080|26]
◤kiṃ tarhi ?
㈠云何可解。
㈡云何令了。
🈪680འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ངག་ནི་མིང་ལ་འཇུག་ལ་མིང་གིས་ནི་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །
◤vāṅ nāmni pravarttate,
㈠音聲起於名。
㈡謂語發名。
🈪ངག་ནི་མིང་ལ་འཇུག་ལ་
★◤vāṅnāmni pravrttate nāmārthaṃ dyotayati naiva ghoṣamātraṃ vāg yena tu ghoṣeṇārthaḥ pratīyate sa ghoṣo vāk / [080|26-]
♂vāṅnāmni pravarttate nāmārthaṃ{9. Y. arthatvaṃ |} dyotayati naiva{10. Y. na vai |} ghoṣamātraṃ vāgyena tu ghoṣeṇārthaḥ pratīyate sa ghoṣo vāk /
①vāc nāmni pravrttate nāma artham dyotayati na eva ghoṣa mātram vāc yena tu ghoṣeṇa arthas pratīyate sa ghoṣas vāc
③ངག་ནི་མིང་ལ་འཇུག་ལ་མིང་གིས་ནི་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་དོ་།། སྒྲ་ཙམ་ཁོ་ན་ནི་ངག་མ་ཡིན་གྱི་སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་དེ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྒྲ་ཙམ་ཁོ་ན་ནི་ངག་མ་ཡིན་གྱི་སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤nāma arthaṃ dyotayati //
㈠名能顯示義。
㈡名能顯義，乃能令了。
🈪མིང་གིས་ནི་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །
◤na vai ghoṣamātraṃ vāk,
㈠君不唯音聲稱言。
㈡非但音聲皆稱為語。
🈪སྒྲ་ཙམ་ཁོ་ན་ནི་ངག་མ་ཡིན་གྱི་སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤yena tu ghoṣeṇārthaḥ pratīyate sa ghoṣo vāk /
㈠若由此音聲義可了知。此音聲則稱言。
㈡要由此故，義可了知。如是音聲，方稱語故。
★0◤kena punarghoṣeṇārthaḥ pratīyate / [080|28]
◤kena punarghoṣeṇārthaḥ pratīyate ?
㈠由何音聲而義可解。
㈡何等音聲，令義可了。
🈪ཡང་སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①kena punar ghoṣeṇa arthas pratīyate
③ཡང་སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་〖P-ཡང་།〗སྒྲ་གང་གིས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་གིས་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་གཽ་〖Pགོ།〗ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤yo 'rtheṣu kṛtāvadhirvaktṛbhistadyathāgaurityeṣa śabdo navasvartheṣu kṛtāvadhiḥ / [080|28-081|01]
♂yo 'rtheṣu kṛtāvadhirvaktṛbhistadyathā @081 gaurityeṣa śabdo navasvartheṣu kṛtāvadhiḥ /
◤yo 'rtheṣu kṛtāvadhirvaktṛbhiḥ,
㈠若說者於義中已共立定法。
㈡謂能說者，於諸義中，已共立為能詮定量。
🈪གང་གིས་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་སྟེ།
◤tadyathā —— gaur ity eṣa śabdo navasv artheṣu kṛtāvadhiḥ ——
①tad-yathā —— gaur ity eṣa śabdo navasv artheṣu kṛtāvadhiḥ ——
㈠譬如瞿音聲，於九義已立定法。
㈡且如古者，於九義中，共立一瞿聲，為能詮定量。
🈪དཔེར་ན་གཽ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །སྒྲ་དེ་ནི་དོན་དགུ་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ།
①yas artheṣu kṛta avadhis vaktṛbhis tat yathāgaus iti eṣa śabdas navasu artheṣu kṛta avadhis
③གང་གིས་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་གཽ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།། སྒྲ་དེ་ནི་དོན་དགུ་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྒྲ་དེ་ནི་དོན་དགུ་དག་ལ་མཚམས་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ངག་ཕྱོགས་པ་〖PNས།〗དང་འོད་ཟེར་དང་། །ཕྱུགས་དང་མིག་དང་རྡོ་རྗེ་དང་། །མཐོ་རིས་ཆུ་དང་དོན་དགུ་ལ། །མཁས་པས་གཽ་〖PNགོ།〗སྒྲ་དེས་གཟུང་བྱ། ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤“vāgdigbhūraśmivajreṣu paśvakṣisvargavāriṣu /
①vāg-dig-bhū-raśmi-vajreṣu paśv-akṣi-svarga-vāriṣu|
㈠如尼六多論偈說：言方地光牛，金剛眼天水。
㈡故有頌言：方獸地光言，金剛眼天水。
★◤【 “vāgdigbhūraśmivajreṣu paśvakṣisvargavāriṣu /】[081|02-]
♂“vāgdigbhūraśmivajreṣu paśvakṣisvargavāriṣu /
①vāc digbhū raśmi vajreṣu paśu akṣi svarga vāriṣu
③ངག་ཕྱོགས་པ་དང་འོད་ཟེར་དང་།། ཕྱུགས་དང་མིག་དང་རྡོ་རྗེ་དང་།། མཐོ་རིས་ཆུ་དང་དོན་དགུ་ལ་།།
★◤【 navasvartheṣu medhāvī gośabdamupadhārayedi”ti //】
♂navasvartheṣu medhāvī gośabdamupadhārayedi”ti /
◤navasvartheṣu medhāvī gośabdamupadhārayet” // iti /
①navasv artheṣu medhāvī go-śabdam upadhārayet”||iti|
㈠於此九種義，智人說瞿名。
㈡於斯九種義，智者立瞿聲。
🈪ངག་ཕྱོགས་པ་དང་འོད་ཟེར་དང་། །ཕྱུགས་དང་མིག་དང་རྡོ་རྗེ་དང་། །མཐོ་རིས་ཆུ་དང་དོན་དགུ་ལ། །མཁས་པས་གཽ་སྒྲ་དེས་གཟུང་བྱ། ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
①navasu artheṣu medhāvī go śabdam upadhārayet iti
③མཁས་པས་གཽ་སྒྲ་དེས་གཟུང་བྱ་།
◤yo 'pi hi manyate ——nāmārthaṃ dyotayatīti ?
㈠若人作如此執，謂名能顯義。
㈡諸有執名能顯義者。
◤tenāpyetadavaśyamabhyupagantavyaṃ yadi pratītapadārthakaṃ bhavatīti /
㈠此人亦應信受此義。若名於義已定顯立。
㈡亦定應許，如是義名。謂共立為能詮定量。
★◤yo 'pi hi manyate nāmārthaṃ dyotayatīti tenāpyetadavaśyamabhyupagantavyaṃ yadi pratīpadārthakaṃ bhavatīti / [081|04-]
♂yo 'pi hi manyate nāmārthaṃ dyotayatīti tenāpyetadavaśyamabhyupagantavyaṃ yadi pratītapadārthakaṃ bhavatīti /
①yas api hi manyate nāma artham dyotayati iti tena api etat avaśyam abhyupagantavyam yadi pratīpadārthakam bhavati iti
③ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།། གང་ཡང་མིང་གིས་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་གལ་ཏེ་དོན་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་ ****[@85a]**** *་།། བྱ་བ་འདི་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་།
㈢གང་ཡང་མིང་གིས་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་གལ་ཏེ་དོན་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་〖PN+ན།〗ཞེས་{85a}། །བྱ་བ་འདི་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ།
★◤taccaita cchabdamātrādeva pratītapadārthakāt sidhyatīti kimartharaṃ nāma kalpayitvā / [081|05-]
♂taccaita{1. MS. tacceta... |} cchabdamātrādeva{2. Y. omits eva |} pratītapadārthakāt sidhyatīti kimarthāntaraṃ nāma kalpayitvā /
◤taccaitacchabdamātrād pratītapadārthakāt sidhyatīti kimarthāntaraṃ nāma kalpayitvā /
㈠若以名顯義，由唯音聲於義定立，此用得成。何用立名實有別法。
㈡若此句義，由名能顯。但由音聲，顯用已辦。何須橫計，別有實名。
①tat ca eta cśabda mātrāt eva pratīta padārthakāt sidhyati iti kimartharam nāma kalpayitvā
㈢དེ་ནི་དོན་གོ་བར་བྱེད་པའི་སྒྲ་ཙམ་ཁོ་ནས་འགྲུབ་ན་དོན་གཞན་རྫས་མིང་བ་ཏགས་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ།
◤idaṃ cāpi na jñāyate ——
㈠此義不可知。
㈡又未了此。
◤kathaṃ vāṅ nāmni varttata iti,
㈠云何音聲起於名。
㈡名如何由語發。
★0◤idaṃ cāpi na jñāyate kathaṃ vāṅnāmni pravarttata iti / [081|06]
①idam ca api na jñāyate katham vāc nāmni pravarttate iti
㈢ཇི་ལྟར་ན་ངག་མིང་ལ་འཇུག་པ་འདི་ཡང་མི་ཤེས་སོ། །
★0◤kiṃ tāvadutpādayatyāhosvit prakāśayati / [081|06-]
◤kiṃ tāvadutpādayati ?
㈠為音聲生名說起。
㈡為由語顯。
①kim tāvat utpādayati āhosvit prakāśayati
㈢ཅི་རེ་ཞིག་སྐྱེད་པར་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་གསལ་བར་བྱེད།
◤āhosvit prakāśayati ?
㈠為顯名說起。
㈡為由語生。
★★◤yadyutpāda yati / [081|07]
♂yadyutpāda-[ 37a. 5A. II ]yati /
◤yadyutpādayati,
㈠若生者，
㈡若由語生。
★◤ghoṣasvavatvādvācaḥ sarvaṃ ghoṣamātraṃ nāmotpādayiṣyati yādṛśo vā ghoṣaviāśeṣa iṣyate nāmna utpādakaḥ sa evārthasya dyotako bhaviṣyati / [081|07-]
♂ghoṣasvabhāvatvādvācaḥ sarvaṃ ghoṣamātraṃ nāmotpādayiṣyati yādṛśo vā ghoṣaviśeṣa iṣyate nāmna utpādakaḥ sa evārthasya dyotako bhaviṣyati /
◤ghoṣasvabhāvatvād vācaḥ sarvaṃ ghoṣamātraṃ nāmotpādayiṣyati /
㈠言語以音聲為自性故。應生一切名。唯音聲為體。
㈡語聲性故。聲應一切，皆能生名。
◤yādṛśo vā ghoṣaviśeṣa iṣyate nāmna utpādakaḥ,
㈠復次是音聲差別，如汝所許，能生起名。
㈡若謂生名，聲有差別。
◤sa evārthasya dyotako bhaviṣyati /
㈠唯應此能顯義。
㈡此足顯義，何待別名。
★0◤atha prakāśayati / [081|09]
◤atha prakāśayati,
㈠若顯者，
㈡若由語顯。
①yadi utpāda yati ghoṣa svava tvāt vācas sarvam ghoṣa mātram nāma utpādayiṣyati yādṛśas vā ghoṣa viāśeṣas iṣyate nāmnas utpādakas sas eva arthasya dyotakas bhaviṣya atha prakāśayati
㈢གལ་ཏེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ནི་ངག་ནི་སྒྲའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མིང་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ghoṣasvabhāvatvādvācaḥ sarvaṃ ghoṣamātraṃ nāma prakaśayiṣyati yādṛśo vā ghoṣaviśeṣa iṣyate nāmnaḥ parakāśakaḥ sa evārthasya dyotako bhaviṣyati / [081|09-]
♂ghoṣasvabhāvatvādvācaḥ sarvaṃ ghoṣamātraṃ nāma prakāśayiṣyati yādṛśo vā ghoṣaviśeṣa- iṣyate nāmnaḥ prakāśakaḥ sa evārthasya dyotako bhaviṣyati /
◤ghoṣasvabhāvatvād vācaḥ sarva ghoṣamātraṃ nāma prakāśayiṣyati /
㈠言語以音聲為自性故。應顯一切名，唯音聲為體。
㈡語聲性故。聲應一切，皆能顯名。
①ghoṣa svabhāva tvāt vācas sarvam ghoṣa mātram nāma prakaśayiṣyati yādṛśas vā ghoṣa viśeṣas iṣyate nāmnas para kāśakas sas eva arthasya dyotakas
㈢འོན་ཏེ་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིང་སྐྱེད་〖Nསྐྱེས།〗པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འདོད་ན་ནི་〖PN-ནི།〗དེ་ཉིད་དོན་རྗོད་〖PNབརྗོད།〗པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
㈢འོན་〖PNགལ།〗ཏེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ངག་གི་〖PNནི།〗སྒྲའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗མིང་གསལ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །
㈢འོན་ཏེ་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་〖PN+མིང་།〗གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འདོད་ན་ནི་དེ་ཉིད་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yādṛśo vā ghoṣaviśeṣa iṣyate nāmnaḥ prakāśakaḥ,
㈠復次是音聲差別，如汝所許，能顯了名。
㈡若謂顯名，聲有差別。
◤sa evārthasya dyotako bhaviṣyati /
㈠唯應此能顯義。
㈡此足顯義。
★★◤na khalvapi śabdānāṃ sāmargyamasti kṣaṇaikamilanam / [081|11]
♂na khalvapi śabdānāṃ sāmagryamasti{3. MS. samagryamasti |} kṣaṇaikamilanam /
◤na khalvapi śabdānāṃ sāmagryamasti kṣaṇaikamilanam /
㈠何用執名有別法。
㈡何待別名。
①na khalu api śabdānām sāmargyam asti kṣaṇa eka milanam
③ཡང་སྒྲ་རྣམས་ནི་ཚོགས་པ་མེད་ལ་ཆོས་གཅིག་ལ་ཆ་ཤས་ཀྱི་སྐྱེད་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ལ་།། འགྱུར་རོ་།། པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཡང་སྒྲ་རྣམས་ནི་ཚོགས་པ་མེད་ལ་ཆོས་གཅིག་ལ་ཆ་ཤས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗སྐྱེད་པ་ཡང་རིགས་པ་〖PN-པ།〗མ་ཡིན་ལ།
★★◤na caikasya bhāgaśa utpādo yukta iti kathamutpādayantī vāṅnāmotpādayet / [081|12]
♂na caikasya bhāgaśa{4. MS. looks like bhāgagata |} utpādo yukta iti kathamutpādayantī vāṅnāmotpādayet /
◤na caikasya bhāgaśa utpādo yukta iti kathamutpādayantī vāṅ nāmotpādayet /
㈠復次諸聲無有聚集，一法分分生。是義不然。若執言語能生名，云何能生名。
㈡又諸念聲，不可聚集。亦無一法，分分漸生。如何名生，可由語發。
①na ca ekasya bhāgaśas utpādas yuktas iti katham utpādayantī vāc nāma utpādayet
③། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་དག་གིས་མིང་སྐྱེད་།། འགྱུར་རོ་།། པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་ངག་གིས་མིང་སྐྱེད་པར་བྱེད། རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་འདས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་སྒྲ་ཐ་མ་ཁོ་ནས་མིང་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་དེ་གཅིག་ཁོ་ན་〖PNནས།〗ཐོས་པ་དེས་ཀྱང་དོན་གོ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kathaṃ tāvadatītāpekṣaḥ paścimo vijñaptikṣaṇa utpādayatyavijñaptim / [081|12-]
◤kathaṃ tāvadatītāpekṣaḥ paścimo vijñaptikṣaṇa utpādayatyavijñaptim ?
㈠云何觀過去教色剎那。最後教色剎那能生無教色。
㈡云何待過去，諸表剎那。最後表剎那，能生無表。
①katham tāvat atīta apekṣas paścimas vijñaptikṣaṇas utpādayati avijñaptim
③། པར་བྱེད། རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་འདས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེད་།། འགྱུར་རོ་།། པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤evaṃ tarhi paścima eva de nāmna utpādādyo 'pi tamevaikam śṛṇoti so 'pyarthaṃ pratipadyeta / [081|13-]
♂evaṃ tarhi paścima eva śabde{5. Y. paścimaśabda eva |} nāmna utpādādyo 'pi{6. MS. utpādyo 'pi |} tamevaikaṃ śṛṇoti so 'pyarthaṃ pratipadyeta /
◤evaṃ tarhi paścime śabde eva nāmna utpādādayo 'pi tamevaikaṃ śṛṇoti so 'pyarthaṃ pratipadyeta /
㈠若爾於最後聲名生故。若人但聞最後一聲，是人便應能了知此義。
㈡若爾最後位，聲乃生名。但聞最後聲，應能了義。
①evam tarhi paścimas eva de nāmnas utpāda ādyas api tam eva ekam śṛṇoti sas apyartham pratipadyeta
③། པར་བྱེད། པར་བྱེད། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་སྒྲ་ཐ་མ་ཁོ་ནས་མིང་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་དེ་གཅིག་ཁོ་ན་ཐོས་པ་དེས་ཀྱང་དོན་གོ་ངར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤athāpyevaṃ kalpyeta vāgvyañjanaṃ janayati vyañjanaṃ tu nāmeti / [081|14-]
◤athāpyevaṃ kalpyeta ——
㈠若汝執如此，
㈡若作是執，
①atha api evam kalpyeta vāc vyañjanam janayati vyañjanam tu nāma iti
③འོན་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་ངག་གིས་ནི་ཡི་གེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། ཡི་གེས་ནི་མིང་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན་།
㈢འོན་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་ངག་གིས་ནི་〖PN-ནི།〗ཡི་གེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། ཡི་གེས་ནི་མིང་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། འདི་ལ་ཡང་སྐྱོན་དེ་ཉིད་ཡོད་དེ། ཡི་གེ་རྣམས་ཚོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vāg vyañjanaṃ janayati,
㈠音聲生字，
㈡語能生文，
◤vyañjanaṃ tu nāmeti ?
㈠以字生名。
㈡文復生名，名方顯義。
◤atrāpi sa eva prasaṅgaḥ;
㈠此中同前立難。
㈡此中過難，應同前說。
◤vyañjanānāṃ sāmagryābhāvāt /
㈠字無聚集故。
㈡以諸念文，不可集故。
★◤atrāpi sa eva prasaṅgo vyañjanāṃ sāmargyābhāvāt / [081|15-]
♂atrāpi sa eva prasaṅgo vyañjanānāṃ sāmagryābhāvāt /
①atra api sas eva prasaṅgas vyañjanām sa amargya abhāvāt
③འདི་ལ་ཡང་སྐྱོན་དེ་ཉིད་ཡོད་དེ། ཡི་གེ་རྣམས་ཚོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★★◤eṣa eva ca prasaṅgo nāmnaḥ prakāśakatve vācaḥ / [081|16]
♂eṣa eva ca{7. Y. tu |} prasaṅgo nāmnaḥ prakāśakatve vācaḥ /
◤eṣa e tu prasaṅgo nāmnaḥ prakāśakatve vācaḥ /
㈠若說音聲顯字。
㈡語顯名過，應例如生。
①eṣas eva ca prasaṅgas nāmnas prakāśaka tve vācas
㈢ངག་མིང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཡང་སྐྱོན་དེ་ཉིད་ཡོད་དོ〖PNདེ།〗། །
★◤vyañjanāṃ pi vāgviśiṣṭaprajñā apyavahitacetaskā lakṣaṇataḥ paricchettum notsahanta iti vyañjayāpi vāk naivotpādikā na prakāśikā yujyate / [081|16-]
♂vyañjanaṃ cāpi vāgviśiṣṭaprājñā apyavahitacetaskā lakṣaṇataḥ paricchettuṃ notsahanta iti vyañjanasyāpi vāk naivotpādikā na prakāśikā yujyate /
◤vyañjanaṃ cāpi vāgviśiṣṭaprājñā apyavahitacetaskā lakṣaṇataḥ paricchettuṃ notsahanta iti vyañjanasyāpi vāṅ naivotpādikā,
㈠此中亦同前立難。是字異音聲。聰慧人安靜心約異相亦不能分別。是故不可執音聲能生。
㈡又異語文。諸明慧者，注心思擇，莫辯其相。又文由語，若顯若生。
①vyañjanām api vāc viśiṣṭa prajñās api avahita cetaskā lakṣaṇatas paricchettum na utsahantas iti vyañjayā api vāc na eva utpādikā na prakāśikā y
㈢ཡི་གེ་ཡང་ངག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་〖PN-དུ།〗ཡོད་པར་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པར་ཡིད་བརྟན་པས་ཀྱང་མཚན་ཉིད་གྱི[*ཀྱི?]་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་མི་ནུས་པས་ངག་ནི་ཡི་གེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་ལ། གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། །
㈢འོན་ཏེ་མིང་དོན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།
◤na prakāśikā yujyate /
㈠及能顯字。
㈡准語於名，皆不應理。
★◤athāpyarthasahajaṃ nāma jātyādivadiṣyate / [081|18-]
♂athāpyarthasahajaṃ nāma jātyādivadiṣyate{8. Y. iṣyeta |} /
◤athāpyarthasahajaṃ nāma jātyādivadiṣyeta ?
㈠復次若汝許名，與義必俱相應，猶如生等。
㈡又若有執，名如生等，與義俱生。
★◤evaṃ satyatītānāgatasyārthasya varttamānaṃ nāma na syād / [081|19]
♂evaṃ satyatītānāgatasyārthasya varttamānaṃ nāma na syād{9. syādapatyānāṃ |} /
◤evaṃ satyatītānāgatasyārthasya varttamānaṃ nāma na syād /
㈠此中過去未來義現世名，不應有。
㈡現在世名，目去來義，不應得有。
🈪685འོན་ཏེ་མང་དོན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་དོན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་མིང་ད་ལྟ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①atha api arthasahajam nāma jātyāt i vat iṣyate evam sati atīta anāgatasya arthasya varttamānam nāma na syāt
㈢སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་དོན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་མིང་ད་ལྟ་བ་〖PN-བ།〗ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤apatyānāṃ pitṛbhiryatheṣṭaṃ nāmāni kalpyanta [ 37b. 5B. II ] iti katamannāma tatsahajaṃ syāt
◤apatyānāṃ pitṛbhiryatheṣṭaṃ nāmāni kalpyanta iti katamannāma tat sahajaṃ syāt /
㈠云何父隨意立子名。云何名與無為法俱起。
㈡又父母等，隨意所欲，立子等名。云何可言，名如生等，與義俱起。
①apatyānām pitṛbhis yatheṣṭam nāmāni kalpyante iti katamat nāma tad sahajam syāt asaṃskṛtānām ca dharmāṇām kena sahajam nāma syāt iti an
㈢ཕ་རྣམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗བུ་དག་གི་〖PNགིས།〗མིང་དགའ་མགུར་འདོགས་ན་མིང་གང་ཞིག་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར། ཆོས་འདུས་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་མིང་ཡང་གང་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་〖PN+མ།〗ཡིན་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་{85b}ཉིད་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤asaṃskṛtānāṃ ca dharmāṇāṃ kena sahajaṃ nāma{10. Y. adds na |} syādityaniṣṭireveyam / [081|19-]
◤asaṃskṛtānāṃ ca dharmāṇāṃ kena sahajaṃ nāma na syāt ityaniṣṭireveyam /
㈠是故此執不成正術。
㈡又無為法，應無有名。無生義故，而不應許。
0◤yadapyuktaṃ bhagavatā [081|21-]
㈠佛世尊所說。
㈡然世尊說。
①yat api uktam bhagavatā
③གང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།། ཚིགས་བཅད་མིང་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ་།།
㈢གང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །ཚིགས་བཅད་མིང་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། །ཚིགས་བཅད་བཞི་ནི་སྙན་དངགས་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་དོན་རྣམས་ལ་མཚམས་བཅད་པའི་སྒྲ་ནི་མིང་ཡིན་ལ། མིང་རྣམས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་པས་མིང་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤ “nāmasaṃniśritā gāthā gāthānāṃ kavirāśrayaḥ” iti[081|23]
㈠依名伽他成，工製造伽他。
㈡頌依於名，及文生者。
🈪687གང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །ཚིགས་བཅད་མིང་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། །ཚིགས་བཅད་བཞི་ནི་སྙན་དངགས་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་དོན་རྣམས་ལ་མཚམས་བཅད་པའི་ས་ནི་མིང་ཡིན་ལ། མིང་རྣམས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་པས་མིང་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །
①nāma saṃniśāritās gāthās gāthānām kavis āśrayas iti
③ཚིགས་བཅད་བཞི་ནི་སྙན་དངགས་མཁན་།།
㈢བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་མི་འཐད་དེ་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུ་དང་སེམས་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་ནོ། །
0◤atrārtheṣu{11. S.Y. tatrārtheṣu |} kṛtāvadhiḥ śabdo nāma
㈠此中於義所立定法，音聲稱名。
㈡此於諸義，共立分量。聲即是名。
①atra artheṣu kṛta avadhis śabdas nāma
★◤nāmnā ca racanāviśeṣo gātheti nāmasaṃnitābhavati racanāviśeṣāśca dravyāntaraṃ nopapadyate / [081|24-]
♂nāmnā{12. Y. nāmnāṃ |} ca racanāviśeṣo gātheti nāmasaṃniśritā bhavati racanāviśeṣaśca dravyāntaraṃ nopapadyate /
◤nāmnāṃ ca racanāviśeṣo gātheti nāmasanniśritā bhavati /
㈠別莊飾諸名稱伽他。此莊飾即依名莊飾。
㈡此名安布，差別為頌。由如是義，說頌依名。
🈪688བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་མི་འཐད་དེ་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུ་དང་སེམས་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་ནོ། །
🈪689ཡི་གེ་ཙམ་ཞིག་རྫས་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེའི་ཚོགས་ཁོ་ན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེ་དག་ཏུ་རྟོག་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①nāmnā ca racanā viśeṣas gāthā iti nāma saṃnitā abhavati racanā viśeṣās ca dravya antaram na upapadyate
③ཞེས་གསུངས་པ་དེར་ཡང་དོན་རྣམས་ལ་མཚམས་བཅད་པའི་ས་ནི་མིང་ཡིན་ལ། མིང་རྣམས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་པས་མིང་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ་།། བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་རྫས་གཞན་དུ་མི་འཐད་དེ་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུ་དང་སེམས་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤racanāviśeṣaś ca dravyāntaraṃ nopapadyate,
㈠是製置差別，無有別物。
㈡此頌是名，安布差別。執有實物，不應正理。
◤paṃktivat,
㈠譬如物行。
㈡如樹等行。
◤cittānupūrvyavacca /
㈠及心次第。
㈡及心次第。
★0◤paṅktivaccittānupūrvyavacca / [081|25]
★★◤astu vā vyañjanamātrasya dravyāntarabhāvaparikalpanā / [081|26]
♂astu vā vyañjanamātrasya dravyāntara- bhāvaparikalpanā /
◤astu vā vyañjanamātrasya dravyāntarabhāvaparikalpanā /
㈠復次唯於字中，分別有別物。
㈡或唯應執，別有文體。
★◤tatsamūhā eva nāmakāyādayo bhaviṣyantītyapārthikā tatprajñaptiḥ / [081|26-]
♂tatsamūhā eva nāmakāyādayo bhaviṣyantītyapārthikā tatprajñaptiḥ{13. Y. praklṛptiḥ |} /
◤tatsamūhā eva nāmakāyādayo bhaviṣyantītyapārthikā tatpraklṛptiḥ /
㈠是字等總集，說為名聚句聚字聚。此但假說無有正用。
㈡即總集此，為名等身。更執有餘，便為無用。
①paṅkti vat citta ānupūrvyavat ca astu vā vyañjana mātrasya dravya antara bhāva parikalpanā tad samūhās eva nāmakāya ādayas bhaviṣyanti iti apārthikā tad prajñaptis
③ཡི་གེ་ཙམ་ཞིག་རྫས་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེའི་ཚོགས་ཁོ་ན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེ་དག་ཏུ་རྟོག་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡི་གེ་ཙམ་ཞིག་རྫས་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཡིན་〖PNཡོད།〗དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེའི་ཚོགས་ཁོ་ན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེ་དག་ཏུ་རྟོག་པ་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤santyeva tu viprayuktasaṃskārabhāvanā nāmakāyā dravyata iti vaibhāṣikāḥ / [081|27-]
♂santyeva tu viprayuktasaṃskārabhāvanā nāmakāyādayo dravyata iti vaibhāṣikāḥ /
◤santyeva tu viprayuktasaṃskārabhāvanā nāmakāyādayo dravyata iti vaibhāṣikāḥ /
㈠毘婆沙師說：實有不相應行為性。謂名句字聚。
㈡毘婆沙師說：有別物為名等身。心不相應，行蘊所攝，實而非假。
◤na hi sarve dharmāstarkagamyā bhavantīti /
㈠何以故。非一切法，皆是覺觀思惟所能通達。
㈡所以者何。非一切法，皆是尋思所能了故。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤nahi sarva dharmāstarkagamyā bhavantīti / [081|28]
♂nahi sarva{14. Y. sarve |} dharmāstarkagamyā bhavantīti /
①santi eva tu viprayukta saṃskāra bhāvanā nāmakāyās dravyate iti vaibhāṣikās na hi sarve dharmās tarka gamyās bhavanti iti
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཡང་ཅི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལྡན་པ་འམ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་འམ་;་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པ་འམ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤atha kiṃpratisaṃyuktā ete nāmakāyādayaḥ sattvākhyāsattvākhyā vipākajā aupacayikā naiḥṣyandikāḥ kuśalā akuśalā avyākṛtā iti vaktavyam ?
㈠名聚等不相應行，於何界中相應。為是眾生名.為非眾生名。為果報生.為增長生.為等流生。為善.為惡.為無記。此問應答。
㈡此名身等，何界所繫。為是有情數.為非有情數。為是異熟生.為是所長養.為是等流性。為善.為不善.為無記。此皆應辯。
🈪690ཡང་ཅི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལྡན་པ་འམ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་འམ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པ་འམ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་འམ། རྒྱས་པ་ལས་འབྱུང་བ་འམ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འམ། དགེ་བ་འམ། མི་དགེ་བ་འམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན།
★◤atha kiṃpratisaṃyuktā ete nāmakāyādayaḥ sattvākhyā asattvākhyā vipākajā aupacayikā naiḥṣyandikāḥ kuśalā akuśalā avyākṛtā iti vaktavyam / [082|01-]
♂@082 atha kiṃpratisaṃyuktā ete nāmakāyādayaḥ sattvākhyā asattvākhyā{1. Y. sattvākhyāsattvākhyā |}vipākajā aupacayikā naiḥṣyandikāḥ kuśalā akuśalā avyākṛtā iti vaktavyam /
①atha kiṃpratisaṃyuktās ete nāmakāya ādayas sattva ākhyā asattva ākhyās vipāka jās aupacayikās naiḥṣyandikās kuśalās akuśalās avyākṛtās iti vaktavy
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་འམ། རྒྱས་པ་ལས་འབྱུང་བ་འམ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འམ། དགེ་བ་འམ། མི་དགེ་བ་འམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
◤āha ——
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰：
🈪སྨྲས་པ།
★◤āha[082|02]
①āha
③སྨྲས་པ་།
◤kāmarūpāptasattvākhyā niḥṣyandāvyākṛtāḥ
㈠【欲色眾生數 等流無記爾】。
㈡【欲色有情攝_c 等流無記性】〖48_2_d〗。
🈪འདོད་དང་གཟུགས་གཏོགས་སེམས་ཅན་སྟོན། །རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་ལུང་བསྟན་མིན། །
★◤ 【kāmarūpāptasattvākhyā niḥṣyandāvyākṛtāḥ /】[082|03]
♂āha kāmarūpāptasattvākhyā niḥṣyandāvyākṛtāḥ kāmāptā rūpāptāśceti /
①kāmarūpa āpta sattva ākhyās niḥṣyanda avyākṛtās
③འདོད་དང་གཟུགས་གཏོགས་སེམས་ཅན་སྟོན་;། རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་ལུང་བསྟན་མིན་།།
◤kāmāptāḥ, rūpāptāś ceti /
㈠釋曰：名等有欲界相應，有色界相應。
㈡論曰：此名身等，唯是欲色二界所繫。
🈪འདི་དག་ནི་འདོད་པར་གཏོགས་པ་དང་། གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤kāmāptā rūpāptāśceti / ārūpyāptā api santi te tvanabhilāpyā ityapare / [082|04]
♂ārūpyāptā api santi te tvanabhilāpyā ityapare / ♂sattvākhyā ete{2. D. hyete |} /
①kāma āptās rūpa āptās ca iti
③འདི་དག་ནི་འདོད་པར་གཏོགས་པ་དང་། གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ཅི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལྡན་པ་འམ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་འམ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པ་འམ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་འམ། རྒྱས་པ་ལས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་འམ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འམ། དགེ་བ་འམ། མི་དགེ་བ་འམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་དང་གཟུགས་གཏོགས་སེམས་ཅན་སྟོན། །རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་ལུང་བསྟན་མིན། །འདི་དག་ནི་འདོད་པར་གཏོགས་པ་དང་། གཟུགས་སུ་གཏོགས་〖Pབཏགས།Nབཏོགས།〗པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①ārūpya āptās api santi te tu anabhilāpyās iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་དག་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤ārūpyāptā api santi,
㈠亦有說於無色界相應。
㈡有說亦通無色界繫。
🈪691གཞན་དག་ན་རེ་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་བ་ཡང་ཡོད་
◤te tv anabhilāpyā ity apare /
①te tv an-abhi-lāpyās ity apare|
㈠此不可言說，但思惟依止。
㈡然不可說。
🈪མོད་ཀྱི་དེ་དག་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤sattvākhyā ete /
㈠此名等即眾生名。
㈡又名身等，有情數攝。
🈪692དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yaś ca dyotayati sa taiḥ samanvāgataḥ,
㈠若人能顯此，此人與其相應。
㈡能說者成，
🈪གང་ཞིག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་དང་ལྡན་གྱི་
★◤sattvākhyā ete / yaśca dyotayati sa taiḥ samanvāgato na yo dyotyate / [082|05]
♂yaśca dyotayati sa taiḥ samanvāgato na yo dyotyate /
①sattva ākhyās ete
㈢དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །
①yas ca dyotayati sa tais samanvāgatas na yas dyotyate
㈢གང་ཞིག་རྗོད་〖PNབརྗོད།〗པར་བྱེད་པ་དེ་དག་དང་ལྡན་གྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na yo dyotyate /
㈠非所顯義。
㈡非所顯義。
🈪བརྗོད་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāśca / [082|05-]
◤naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāś ca /
㈠此名但等流果，是無覆無記。
㈡又名身等，唯是等流。又唯無覆無記性攝。
🈪རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①naiḥṣyandikās anivṛta avyākṛtās ca
㈢རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤yathā caite nāmakāyādayaḥ sattvākhyā naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāśca / [082|06-]
♂yathā caite nāmakāyādayaḥ sattvākhyā naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāśca tathā //47//
◤yathā caite nāmakāyādayaḥ sattvākhyā naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāś ca, tathā // 47 //
①yathā ca ete nāmakāyādayaḥ sattvākhyā naiḥṣyandikā anivṛtāvyākṛtāś ca, tathā||47||
㈠爾言者，如名聚等眾生名.等流果.無覆無記，如此同分亦爾。
㈡如上所說，餘不相應，所未說義，今當略辯。
🈪693ཇི་ལྟར་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་བ་དེ་བཞིན་
★◤ 【tathā // VAkK_2.47 //】[082|08]
♂sa-[ 38a. 5A. III ]bhāgatā sā tu punarvipāko 'pi{3. G. reads sabhāgatā vipāko 'pi traidhātu- kyāptayo dvidhā |} na kevalaṃ naiḥṣyandikī kāmarūpārūpyāvacarī āptayo dvidhā /
◤sabhāgatā sā tu punarvipākāpi
★◤ 【sabhāgatā sā tu punarvipāko 'pi 】[082|09]
㈠〔偈曰〕：【同分亦果報 三界有】。釋曰：又此亦是果報果。
㈡頌曰：【同分亦如是_a 并無色異熟_b】。【得相通三類_c 非得定等流】〖49_2_d〗。
🈪སྐལ་མཉམ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འང་ཡིན། ཁམས་གསུམ་པ་སྟེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་བ་ཡིན་ནོ། །
①yathā ca ete nāmakāya ādayas sattva ākhyās naiḥṣyandikās anivṛta avyākṛtās ca tathā sabhā gatā sā tu punar vipākas pi
③ཇི་ལྟར་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་བ་དེ་བཞིན་སྐལ་མཉམ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འང་ཡིན། ཁམས་གསུམ་པ་སྟེ་།
㈢ཇི་ལྟར་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་སྐལ་མཉམ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་སྨིན:པ་འང་〖PNཔ་ལས།〗ཡིན། ཁམས་གསུམ་པ་སྟེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤na kevalaṃ naiḥṣyandikī kāmarūpārūpyāvacarī / [082|10]
◤na kevalaṃ naiḥṣyandikī kāmarūpārūpyāvacarī,
㈠不但等流果，此通三界有。或欲界或色界或無色界有。
㈡論曰：亦如是言。為顯同分，如名身等，通於欲色，有情等流，無覆無記。并無色言，顯非唯欲色。言并異熟，顯非唯等流。是界通三，類通二義。
①na kevalam naiḥṣyandikī kāmarūpā rūpya avacarī
③འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【āptayo dvidhā /】[082|11]
◤āptayo dvidhā /
㈠〔偈曰〕：【至二】。
㈡【得相通三類_c 非得定等流】〖49_2_d〗。
🈪694ཐབ་རྣམ་གཉིས།
①āptayas dvidhā
③ཐབ་རྣམ་གཉིས་།
㈢ཐོབ་རྣམ་གཉིས། ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་{86a}དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤prāptayo naiḥṣyandikyo vipākajāśca / [082|12]
◤prāptayo naiḥṣyandikyaḥ,vipākajāś ca /
㈠釋曰：至得有二種，或等流果，或果報果。
㈡得及諸相，類并通三。謂有剎那，等流，異熟。
🈪ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①prāptayas naiḥṣyan dikyas vipāka jās ca
③ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ ****[@86a]**** *་།། དང་;་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤lakṣaṇāni ca,
㈠〔偈曰〕：【諸相亦】。
🈪695མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་། རྣམ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་ཐོབ་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【lakṣaṇāni ca /】[082|13]
①lakṣaṇāni ca
㈢མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་།
◤dvidheti varttate,
㈠釋曰：生等諸相，亦有二種。
★◤dvidheti varttate prāptivat / [082|14]
♂lakṣaṇāni ca dvidheti varttate prāptivat /
①dvidhā iti varttate prāpti vat
㈢རྣམ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་ཐོབ་པ་བཞིན་ནོ། །
◤prāptivat /
㈠如至得。
◤niḥṣyandāḥ samāpattyasamanvayāḥ // 48 //
㈠〔偈曰〕：【二定非至亦等流】。
🈪སྙོམས་འཇུག་དང་། མི་ལྡན་པ་དག་རྒྱུ་མཐུན་པ། སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་བར་འཇུག་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【niḥṣyandāḥ samāpattya samanvayāḥ // VAkK_2.48 //】[082|15]
♂niḥṣyandāḥ samāpattya{4. MS. samāpattye |} samanvayāḥ //48//
①niḥṣyandās samāpattya samanvayās
③སྙོམས་འཇུག་དང་། མི་ལྡན་པ་དག་རྒྱུ་མཐུན་པ་།
㈢སྙོམས་འཇུག་དང་། མི་ལྡན་པ་དག་རྒྱུ་མཐུན་པ། སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་〖PN+འཇུག་པ།〗འཇུག་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤dve acittasamāpattī asamanvāgamaśca naiḥṣyandikā eva / śeṣameṣāṃ vaktavyamuktam / [082|16]
♂dve acittasamāpattī asamanvāgamaśca naiḥṣyandikā eva /
◤dve acittasamāpattī asamanvāgamaś ca naiḥṣyandikā eva /
㈠釋曰：謂無想定無心定及非至得，此三一向是等流果。
㈡非得二定，唯是等流。唯言為明，非異熟等。
①dve acitta samāpattī asamanvāgamas ca naiḥṣyandikās eva
③སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་བར་འཇུག་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★◤śeṣayoścāsaṃjñikajīvitayorato na punarbrumaḥ / kathaṃ prāptyādīnāṃ sattvākhyatoktā samanvāgamavacanāt / [082|17]
♂śeṣameṣāṃ vaktavyamuktam{5. MS. śeṣameṣāmvaktamuktaṃ |} / ♂śeṣayoścāsaṃjñika- jīvitayorato na punarbrūmaḥ / ♂kathaṃ prāptyādīnāṃ sattvākhyatoktā / ♂samanvāgamavacanāt /
◤śeṣameṣāṃ vaktavyamuktam /
㈠於中有所餘，應說所餘。
㈡已說如是，所未說義。
①śeṣam eṣām vaktavyam uktam śeṣayos ca asaṃjñika jīvitayos atas na punar brumas
㈢འདི་དག་གི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལྷག་མ་དང་། ལྷག་མ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དག་གིས་〖PNགི།〗ནི་བཤད་ཟིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །
①katham prāpti ādīnām sattva ākhyatā uktā samanvāgama vacanāt
㈢ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཉིད་བཤད་ཟིན་ཅེ་ན། ལྡན་པ་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤śeṣayoś cāsaṃjñikajīvitayoḥ,
㈠謂無想有及壽命。
㈡無想命根，如前已辯。
🈪696འདི་དག་གི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལྷག་མ་དང་། ལྷག་མ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དག་གིས་ནི་བཤད་ཟིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །
◤ato na punarbrūmaḥ /
㈠於前已明，故不重說。
◤kathaṃ prāptyādīnāṃ sattvākhyatoktā ?
㈠云何說至得為眾生名。
㈡何緣不說得等唯是有情數攝。
🈪ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཉིད་བཤད་ཟིན་ཅེ་ན། ལྡན་པ་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤samanvāgamavacanāt /
㈠由說是眾生相應故。
㈡已說有情，所成等故。
◤kathaṃ lakṣaṇānāṃ sattvāsattvākhyatoktā ?
㈠云何說諸相有是眾生名，有非眾生名。
㈡何緣不說相通有情非有情數。
🈪ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་རྣམས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པར་བཤད་ཅེ་ན། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤【kathaṃ lakṣaṇānāṃ sattvāsattvākhyatoktā /】[082|18]
♂kathaṃ lakṣaṇānāṃ sattvāsattvākhyatoktā /
①katham lakṣaṇānām sattva asattva ākhyatā uktā
③ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་རྣམས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པར་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་རྣམས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པར་བཤད་ཅེ་ན། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sarvasaṃskṛtasahabhūtvāt // 48 //
㈠與一切有為法俱起故。
㈡已說一切有為俱故。餘所未說，隨應准知。【卷第五(終)】
★◤【sarvasaṃskṛṭasahabhūtvāt //】
♂sarvasaṃskṛtasahabhūtvāt /
①sarva saṃskṛṭa saha bhū tvāt
③འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤uktā viprayuktāḥ //
◤uktā viprayuktāḥ //
㈠說一切非相應法已。
㈡如是已說，不相應行。
D1410 🈪ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktās viprayuktās
③ལྡན་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི་།།
㈢ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤yattūktam ——
㈠於前已說偈。
㈡前言。
◤“ janyasya janikā jātirna hetupratyayairvinā ” iti ,
㈠謂生能生應生，不離因及緣。
㈡生相生所生時，非離所餘因緣和合。
🈪རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི། །སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན། །ཞེས་གང་བཤད་པ〖Nཔར།〗། རྒྱུ་རྣམས་ནི་གང་། རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞེ་ན།
★◤yaktūktaṃ “janyasya janikā jātirna hetupratyayairvinā” iti ka ime hetavaḥ keca pratyayāḥ / [082|19-]
♂yattūktaṃ “janyasya janikā jātirna hetupratyayairvinā” iti ka ime hetavaḥ ke ca pratyayāḥ /
①yaktu uktam janyasya janikās jātis na hetu pratyayais vinā iti kas ime hetavas keca pratyayās
③སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན་།། ཞེས་གང་བཤད་པ། རྒྱུ་རྣམས་ནི་གང་;་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞེ་ན་།
◤ka ime hetavaḥ? ke ca pratyayāḥ?
㈠此中何法名因。何法名緣。
㈡此中何法說為因緣。且因六種，何等為六。
◤kāraṇaṃ sahabhūś caiva sabhāgaḥ samprayuktakaḥ /
㈠〔偈曰〕：【隨造及俱有 同類并相應】。
㈡頌曰：【能作及俱有_a 同類與相應】〖50_2_b〗。
🈪བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང་། །རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །རྒྱུ་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་སྟེ། །
★◤ 【■kāraṇaṃ sahabhūścaiva sabhāgaḥ saṃprayuktakaḥ /】[082|21-]
♂kāraṇaṃ sahabhūścaiva sabhāgaḥ saṃprayuktakaḥ /
★◤【 sarvatrago vipākākhyaḥ ṣaḍvidho heturiṣyate // VAkK_2.49 //】
♂sarvatrago vipākākhyaḥ ṣaḍvidho heturisyate //49//
◤sarvatrago vipākākhyaḥ ṣaḍvidho heturiṣyate // 49 //
㈠【遍行與果報 立因有六種】。
㈡【遍行并異熟_c 許因唯六種】〖50_2_d〗。
①kāraṇam sahabhūs ca eva sa bhāgas saṃprayuktakas sarvatragas vipāka ākhyas ṣaḍvidhas hetus iṣyate
③བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་།། སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་།། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང་།། རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད་།།
㈢རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི། །སྐྱེ་བ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན། །ཞེས་གང་བཤད་པ〖Nཔར།〗། རྒྱུ་རྣམས་ནི་གང་། རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞེ་ན། བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང་། །རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །རྒྱུ་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་སྟེ། །བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུའོ། །
★0◤ṣaḍime hetavaḥ / [082|23]
◤ṣaḍime hetavaḥ ——
㈠釋曰：因有六種。
㈡論曰：因有六種。
①ṣaṭ ime hetavas
③རྒྱུ་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་སྟེ་།།
★◤kāraṇahetuḥ sahabhūhetuḥ sabhāgahetuḥ saṃprayuktakahetuḥ sarvatragahetuḥ vipākaheturiti / [082|23-]
♂kāraṇahetuḥ sahabhūhetuḥ sabhāgahetuḥ saṃprayuktakahetuḥ sarvatragahetuḥ vipākaheturiti{6. MS. drops he |} /
◤kāraṇahetuḥ,
㈠一隨造因。
㈡一能作因。
🈪བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུའོ། །
◤sahabhūhetuḥ,
㈠二俱有因。
㈡二俱有因。
◤sabhāgahetuḥ,
㈠三同類因。
㈡三同類因。
◤samprayuktakahetuḥ,
㈠四相應因。
㈡四相應因。
◤sarvatragahetuḥ,
㈠五遍行因。
㈡五遍行因。
◤vipākaheturiti /
㈠六果報因。
㈡六異熟因。
◤tatra ——
㈠此中隨造因相云何。
㈡對法諸師許因唯有如是六種。且初能作因相云何。
★◤tatra[082|24]
①kāraṇa hetus saha bhūhetus sa bhāga hetus saṃprayuktaka hetus sarvatraga hetus vipāka hetus iti tatra
③བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུའོ་།། དེ་ལ་རང་ལས་གཞན་པ་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་།།
◤svato 'nye kāraṇaṃ hetuḥ,
㈠〔偈曰〕：【除自餘隨造】。
㈡頌曰：【除自餘能作】〖51_2_a〗。
D1411 🈪དེ་ལ་རང་ལས་གཞན་པ་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ། །རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【svato 'nye kāraṇaṃ hetuḥ 】[082|25]
◤saṃskṛtasya hi dharmasya svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ kāraṇahetuḥ;
㈠釋曰：所生有為法，離自體，以一切法為隨造因。
㈡論曰：一切有為，唯除自體，以一切法為能作因。
D1412 🈪ཟག་པ་གང་དག་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཤེས་པ་དེ་ལ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་ཤེས་པ་གེགས་བྱེད་ལ། སྐར་མ་རྣམས་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཉི་མའི་འོད་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ:བགེགས་〖PNགེགས།〗མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་〖PNབོ།〗གནས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
★◤saṃskṛtasya hi dharmasya svabhāvavrjyāḥ sarvadharmāḥ kāraṇaheturutpādayati / [082|26]
♂tatra svato 'nye kāraṇaṃ hetuḥ saṃskṛtasya hi dharmasya svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ kāraṇaheturutpādayati{7. Y. utpādaṃ prati |} /
◤utpādaṃ prati avighnabhāvāvasthānāt /
㈠對彼生住不為障礙故。
㈡由彼生時，無障住故。
★0◤avighnabhāvāvasthānāt / [082|27]
①svatas anye kāraṇam hetus saṃskṛtasya hi dharmasya svabhāva vrjyās sarva dharmās kāraṇa hetus utpādayati avighna bhāva avasthānāt
③རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ལ་རང་ལས་གཞན་པ་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ། །རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤nanu ca ye 'syājānata udapatsyantāsravā jānato 'sya te notpadyanta iti jñānameṣāṃ vighnamutpattau karoti,
㈠為不如此耶。若人不解諸惑，當來應生。由已知故，此惑不得生。此智於彼生中，能作障礙。
㈡雖餘因性，亦能作因。然能作因，更無別稱。如色處等，總即別名。豈不未知，諸漏當起。由已知故，諸漏不生。智於漏生，能為障礙。
◤sūryaprabhā ca jyotiṣāṃ darśanasyeti kathaṃ svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ saṃskṛtasya kāraṇaheturbhavanti ?
㈠日光於見星能作障礙。云何一切法離自體，於有為法立為隨造因。
㈡日光能障現覩眾星。如何有為，唯除自體，以一切法為能作因。
★◤nanu ca ye 'syājānata udapatsyantāsravā jānato 'sya te notpadyanta iti jñānameṣāṃ vighnamuatpattau karoti sūryaprabhāvajjyotiṣāṃ darśanasyeti kathaṃ svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ saṃskṛtasya kāraṇaheturbhavanti / [082|27-083|02]
♂nanu ca ye 'syājānata udapatsyantāsravā jānato 'sya te notpadyanta iti jñānameṣāṃ vighnamutpattau karoti @083 sūryaprabhāvajjyotiṣāṃ{1. Y. ....prabhā ca jyotiṣāṃ |} darśanasyeti kathaṃ svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ saṃskṛtasya kāraṇahe- [ 38b. 5B. III ]turbhavanti /
①nanu ca ye syājānatas udapatsyanta āsravā jānatas sya te na utpadyante iti jñānam eṣām
③ཟག་པ་གང་དག་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཤེས་པ་དེ་ལ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་ཤེས་པ་གེགས་བྱེད་ལ་།
㈢ཟག་པ་གང་དག་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཤེས་པ་དེ་ལ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་ཤེས་པ་གེགས་བྱེད་ལ། སྐར་མ་རྣམས་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཉི་མའི་འོད་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ:བགེགས་〖PNགེགས།〗མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་〖PNབོ།〗གནས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
①vighnamuatpattau karoti sūrya prabhāvat jyotiṣām darśanasya iti katham svabhāva varjyās
③སྐར་མ་རྣམས་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཉི་མའི་འོད་བགེགས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་གེགས་བྱེད་ལ་།
①sarva dharmās saṃskṛtasya kāraṇa hetus bhavanti
③། ཇི་ལྟར་ན་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★★◤utpadyamānasyāvidhnabhāvenāvasthānāditi jñātavyam / [083|02]
♂utpadyamānasyāvighnabhāvenāvasthānāditi{2. Y. utpādaṃ pratyavighnabhāvāvasthānāditi |} jñātavyam /
◤utpadyamānasyāvighnabhāvenāvasthānāditi jñātavyam /
㈠此中應知，正欲起法，不能礙生故。立為隨造因。
㈡應知此生時，彼皆無障住。故彼於此，是能作因。
①utpadyamānasya āvidhna bhāvena avasthānāt iti jñātavyam
③སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པར་བྱའོ་།།
★★◤bhavettāvadutpattau vidhnakāraṇe samarthānāmavighnakāraṇāddhetutvam / [083|03]
♂bhavettāvadu- tpattau vighnakāraṇe samarthānāmavighnakāraṇāddhetutvam /
◤bhavet tāvad utpattau vighnakāraṇe samarthānāmavighnakāraṇāddhetutvam /
㈠於他生中，諸法有能為礙。而不礙故，立為隨造因。此亦可然。
㈡若於此生，彼能為障。而不為障，可立為因。
D1413 🈪རེ་ཞིག་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་ནུས་པ་རྣམས་ནི་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ།
①bhavet tāvat utpattau vidhna kāraṇe samarthānām avighna kāraṇāt hetu tvam
③རེ་ཞིག་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་ནུས་པ་རྣམས་ནི་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ་།
㈢རེ་ཞིག་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་ནུས་པ་རྣམས་ནི་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་〖PNཔ །〗མི་འཚེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་〖PN-ནས།〗གྲོང་མི་རྣམས་བདག་ཅག་ནི་རྗེ་བོས་བདེ་བར་བྱས་སོ་ཞེས་འཛེར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན〖Nནོ།〗། གང་{86b}ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པར་མི་ནུས་པ་དཔེར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ལྟ་བུ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་དམྱལ་བ་〖PN+པ།〗ལ་སོགས་པ་དག་ལྟ་བུ་དེ་གོ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཡིན། དེ་དག་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྤྱོད་〖Nསྤྱད།〗པར་བྱེད་པར་མི་ནུས་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་སྐད་དུ་འཛེར་བ་ཡོད་པས་འདིར་དཔེ་ནི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤tadyathā anupadrotāraṃ bhojakamadhikṛtya grāmīṇā bhavanti vaktāraḥ ——
㈠譬如土主有強力，不為逼損土人，說言：
㈡譬如國人，以其國主不為損害。，咸作是言：
🈪དཔེར་ན་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་〖PNཔ །〗མི་འཚེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་〖PN-ནས།〗གྲོང་མི་རྣམས་བདག་ཅག་ནི་རྗེ་བོས་བདེ་བར་བྱས་སོ་ཞེས་འཛེར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན〖Nནོ།〗། གང་ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པར་མི་ནུས་པ་དཔེར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་།
◤‘svāminā smaḥ sukhitāḥ’ iti /
㈠我等由此主故得安樂。
㈡我因國主而得安樂。
★0◤tadyathā anupadrotāraṃ bhojakamadhikṛtya grāmīṇā bhavanti vaktāraḥ svāminā smaḥ sukhitā iti / [083|03-]
①tadyathā anupadrotāram bhojakam adhikṛtya grāmīṇās bhavanti vaktāras svāminā smas sukhitās iti
③དཔེར་ན་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་མི་འཚེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གྲོང་མི་རྣམས་བདག་ཅག་ནི་རྗེ་བོས་བདེ་བར་བྱས་སོ་ཞེས་འཛེར་བལྟ་བུ་ཡིན་ན་།
㈢འདི་ནི་སྤྱིར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་ནུས་པ:ཡོད་དེ་〖PNཡིན་ཏེ།〗དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། ལུས་ལ་ཟས་དང་། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤yasya punarnāstyeva śaktirvighnayitum,
㈠若土主無力為礙，
㈡若於此生彼無障用，
◤tasya kathaṃ hetubhāvaḥ,
㈠云何成隨造因。
㈡設不為障，何得為因。
◤tadyathā nirvāṇasyānutpattidharmāṇāṃ ca sarvotpattau,
㈠又如涅槃及定無生法，於一切法生中，
㈡且如涅槃，及不生法，普於一切有為生中，
🈪མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ལྟ་བུ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་དམྱལ་བ་〖PN+པ།〗ལ་སོགས་པ་དག་ལྟ་བུ་དེ་གོ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཡིན།
◤nārakādīnāṃ cārūpyaskandhotpattau ?
㈠及地獄等陰，於無色界陰生中，
㈡那落迦等，有情相續於無色界諸蘊生中，
★◤yasya punarnāstyeva śaktirvighnayituṃ tasya kathaṃ hetubhāvastadyathā nirvāṇasyānutpattidharmakāṇāṃ ca sarvotpattau nārakādīnāṃ carūpyasattva skandhotpattau / [083|04-]
♂yasya punarnāstyeva śaktirvighnayituṃ tasya kathaṃ hetubhāvastadyathā nirvāṇasyānutpattidharmakāṇāṃ{3. Y. dharmāṇāṃ |} ca sarvotpattau nārakādīnāṃ cārūpya- sattva{4. Y. omits sattva / MS. sattva |} skandhotpattau /
①yasya punar na asti eva śaktis vighnayitum tasya katham hetu bhāvas tadyathā nirvāṇasya anutpatti dharmakāṇām ca sarva utpattau nāraka ādīnām carūpskandha utpattau
③གང་ ****[@86b]**** ་ཞིག་བགེགས་བྱེད་པར་མི་ནུས་པ་དཔེར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ལྟ་བུ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ལྟ་བུ་དེ་གོ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཡིན་།
★◤asanto 'pi hyete tathaiva vidhnaṃ karttumasamarthaḥ syuḥ / [083|06-]
♂asanto 'pi hyete tathaiva vighnaṃ karttumasamarthāḥ syuḥ /
◤asanto 'pi hyete tathaiva vighnaṃ karttumasamarthāḥ syuḥ /
㈠皆無力為礙。云何成隨造因，何以故。若彼非有如有，不能為障礙事。
㈡有如非有，無能障用。雖無障用，而亦為因。
🈪དེ་དག་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྤྱོད་〖Nསྤྱད།〗པར་བྱེད་པར་མི་ནུས་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་སྐད་དུ་འཛེར་བ་ཡོད་པས་འདིར་དཔེ་ནི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
①asantas api hi ete tathā eva vidhnam karttum asamarthas syus
③དེ་དག་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བགེགས་བྱེད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤asamarthe 'pi hi bhojake tathā vaktāro bhavantīti sa evātra dṛṣṭāntaḥ, sāmānyenaiva nirdeśaḥ /
㈠若土主無力，亦有如前說。此中是譬，此是通說。
㈡如無力國王，亦得如前說。此即通說，諸能作因。
★◤asamarthe 'pi hi bhojake tathā vaktāro bhavantīti sa evātra dṛṣṭāntaḥ sāmānyenaiva nirdeśaḥ / [083|07-]
①asamarthe api hi bhojake tathā vaktāras bhavanti iti sas eva atra dṛṣṭāntas sāmānyena eva nirdeśas
③སྤྱོད་པར་བྱེད་པར་མི་ནུས་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་སྐད་དུ་འཛེར་བ་ཡོད་པས་འདིར་དཔེ་ནི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།། འདི་ནི་སྤྱིར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་།
◤yastu pradhānaḥ kāraṇahetuḥ,
㈠若勝隨造因，非但不遮。
㈡就勝為言。
D1414 🈪འདི་ནི་སྤྱིར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་ནུས་པ:ཡོད་དེ་〖PNཡིན་ཏེ།〗དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། ལུས་ལ་ཟས་དང་། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
D1415 🈪གང་ཞིག་འདི་སྐད་དུ་གལ་ཏེ་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་དག་ཡིན:ནོ།།〖PNན།〗
◤sa utpādane 'pi samarthaḥ,
㈠亦有能生力。
㈡非無生力。
◤yathā cakṣūrūpe cakṣurvijñānasya,
㈠如眼根及色於眼識生中。
㈡如眼色等，於眼識等生。
◤āhāraḥ śarīrasya ,
㈠飲食於身。
㈡飲食於身。
◤bījādayo 'ṅkurādīnāmiti /
㈠田等於芽。
㈡種等於牙等。
★◤yastu pradhānaḥ kāraṇahetuḥ sa utpādane 'pi samartho yathā cakṣūrūpe cakṣurvijñānasya āhāraḥ śarīrasya vījādayo 'ṅkurādīnāmiti / [083|08-]
♂asamarthe 'pi hi bhojake tathā vaktāro bhavantīti sa evātra dṛṣṭāntaḥ sāmānyenaiva nirdeśaḥ |{5. MS. nirddeśo yastu |} yastu pradhānaḥ kāraṇahetuḥ sa utpādane 'pi samartho yathā cakṣūrūpe cakṣurvijñānasya āhāraḥ śarīrasya bījādayo 'ṅku rādīnāmiti /
①yas tu pradhānas kāraṇa hetus sas utpādane api samarthas yathā cakṣū rūpe cakṣus vijñānasya āhāras śarīrasya vīja ādayas ṅkura ādīnām iti
③བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་ནུས། ཡོད་དེ་དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། ལུས་ལ་ཟས་དང་། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤yastvevaṃ codayati ——
㈠若有人作如此難。
㈡有作是難。
◤anāvaraṇabhāvena cet sarve dharmahetavo bhavanti,
㈠一切法由不能礙故，於他成因。
㈡若一切法，無障住故，皆能作因。
◤kasmānna sarvasyotpādo yugapadbhavati,
㈠云何一切法生不俱有。
㈡何緣諸法非皆頓起。
◤prāṇātipātena ca ghātakavat sarve tadbhājo bhavantīti?
㈠於殺生中如殺者，云何一切不共得同罪。
㈡一殺生時，何緣一切，非如殺者，皆成殺業。
★◤yastvevaṃ codayati anāvaraṇabhāvena cetsarva dharmahetavo bhavanti kasmānā sarvasyotpādo yugapadbhavati prāṇātipātena ca ghātakavat sarve tadbhājo bhavantīti / [083|10-]
♂yastvevaṃ codayati anāvaraṇabhāvena cetsarvaṃ dharmahetavo bhavanti kasmānna sarvasyotpādo yugapadbhavati prāṇātipātena ca ghātakavat sarve tadbhājo{6. MS. bhājo |} bhavantīti /
★◤tasyedamacodyam / [083|11-]
♂tasyedamacodyam{7. MS. tasyaida... |} /
◤tasyedamacodyam;
㈠此不成難。
㈡此難不然。
①yas tu evam codayati anāvaraṇa bhāvena ced sarva dharma hetavas bhavanti kasmānā sarvasya utpādas yugapad bhavati prāṇa atipātena ca ghātaka vatbhavanti iti tasya idam acodyam
③གང་ཞིག་འདི་སྐད་དུ་གལ་ཏེ་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་པོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་དག་ཡིན་ནོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་གཤེད་མ་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དེ་བསྟེན་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་སྟེ་།
㈢གང་ཞིག་འདི་སྐད་དུ་གལ་ཏེ་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་དག་ཡིན:ནོ།།〖PNན།〗
★0◤yasmādanāvaraṇabhāvena sarvadharmāḥ hetuḥ pratijñāyante na kārakabhāveneti / [083|12]
◤yasmādanāvaraṇabhāvena sarvadharmāḥ hetuḥ pratijñāyante,
㈠何以故。由立一切法不能遮餘法生故，名隨造因。
㈡但由無障，許一切法，為能作因。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར:རོ།།〖PN-རོ།།〗 སྲོག་གཅོད་པ་ལ:སོགས་པ་ལ་〖PN-སོགས་པ་ལ།〗ཡང་གཤེད་མ་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དེ་བསྟེན་〖PNསྟེན།〗པར་མི་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་འཆའི། བྱེད་པ་པོའི་ངོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yasmāt anāvaraṇa bhāvena sarva dharmās hetus pratijñāyante na kāraka bhāvena iti
③འདི་ལྟར་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་འཆའི། བྱེད་པ་པོའི་ངོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར:རོ།།〖PN-རོ།།〗
◤na kārakabhāveneti /
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ལ:སོགས་པ་ལ་〖PN-སོགས་པ་ལ།〗ཡང་གཤེད་མ་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དེ་བསྟེན་〖PNསྟེན།〗པར་མི་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་འཆའི། བྱེད་པ་པོའི་ངོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠不由能作，故立隨造因。
㈡非由於生，有親作力。
★0◤sarvasyaiva kāraṇahetoḥ sarvotpattau sāmarthyamityapare / [083|13]
◤sarvasyaiva kāraṇahetoḥ sarvotpattau sāmarthyamityapare /
㈠有餘師說：一切隨造因，於一切法有功力。
㈡有餘師說：諸能作因，皆於果生，有能作力。
D1416 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད:སྐྱེས་པ་〖PNསྐྱེ་བ།〗ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནུས་པ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནུས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sarvasya eva kāraṇa hetos sarva utpattau sāmarthyam iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེས་པ་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནུས་པ་ཡོད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད:སྐྱེས་པ་〖PNསྐྱེ་བ།〗ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནུས་པ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནུས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tadyathā nirvāṇasyāpi cakṣurvijñānam / [083|13-]
♂tadyathā nirvāṇasyāpi cakṣurvi-[ 39a. 5A. IV ]jñānam /
◤tadyathā —— nirvāṇasyāpi cakṣurvijñānam /
㈠譬如涅槃於眼識。
㈡且涅槃等，於眼識生。
D1417 🈪ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དམིགས་པ་དེས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་སྐྱེ་ལ། དེས་རིམ་གྱིས་ཕྱིས་〖PN-ཕྱིས།〗མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་རྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ཡང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ནུས་པ་ཡོད་དོ། །
①tadyathā nirvāṇasya api cakṣus vijñānam
③འདི་ལྟ་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནུས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤kathaṃ kṛtvā / [083|14]
◤kathaṃ kṛtvā ?
㈠云何有功力。
㈡云何名為有能作力。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དམིགས་པ་དེས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་སྐྱེ་ལ། དེས་རིམ་གྱིས་ཕྱིས་〖PN-ཕྱིས།〗མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་རྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ཡང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ནུས་པ་ཡོད་དོ། །
◤tena hyālambanāt manovijñānamutpadyate kuśalākuśalam;
㈠以涅槃為境界，意識得生，或善或惡。
㈡意識緣彼為境而生，或善或惡。
◤yataḥ krameṇa paścāccakṣurvijñānamiti kāraṇaparamparayā tasyāpi pratyayī bhāvādasti sāmarthyam /
㈠因此次第方生眼識。由因緣傳傳，涅槃於眼識亦有因緣分，故有功力。
㈡因此意識，後時眼識，次第得生。展轉因故。彼涅槃等，於眼識生，有能作力。
D1418 🈪དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
★◤tena hyālambanāt manovijñānamutpadyate kuśalākuśālaṃ yataḥ krameṇa paścāccakṣurvijñānamiti kāraṇaparaparayā tasyāpi pratyayībhāvādasti sāmarthyam / [083|14-]
♂tena hyālambanāt manovijñānamutpadyate kuśalākuśalaṃ yataḥ krameṇa paścāccakṣurvijñānamiti kāraṇaparaṃparayā tasyāpi pratyayībhāvādasti sāmarthyam /
①tena hi ālambanāt manas vijñānam utpadyate kuśala akuśālam yatas krameṇa paścāt cakṣus vijñānam iti kāraṇa para parayā tasya api pratyayībhāv
③དམིགས་པ་དེས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་སྐྱེ་ལ། དེས་རིམ་གྱིས་ཕྱིར་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་རྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ཡང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ནུས་པ་ཡོད་དོ་།།
★0◤evamanyasyāpi pratipattavyam / eṣā hi dik / [083|16]
◤evamanyasyāpi pratipattavyam /
㈠於餘法亦應如此知。
㈡如是餘法，由此方隅，展轉應知，有能生力。
🈪དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ།
①evam anyasya api pratipattavyam
③དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
①eṣā hi diś
③འདི་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་།།
◤eṣā hi dik /
㈠此是其方。ⅱ
🈪འདི་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
★0◤uktaḥ kāraṇahetuḥ / [083|16-]
◤uktaḥ kāraṇahetuḥ //
㈠說隨造因已。
㈡如是已說，能作因相。
D1419 🈪བྱེད་པའི་རྒྱུ་〖PN-པའི།〗བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktas kāraṇa hetus
㈢བྱེད་པའི་རྒྱུ་〖PN-པའི།〗བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤sahabhūrye mithaḥphalāḥ /
㈠俱有因相云何。〔偈曰〕：【俱有互為果】。
㈡第二俱有因相云何。頌曰：【俱有互為果_b 如大相所相_c 心於心隨轉】〖51_2_d〗 。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་གང་ཕན་ཚུན་འབྲས། །ཕན་ཚུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་སྟེ། ཆོས་གང་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུའོ། །
★0◤ 【sahabhūrye mithaḥphalāḥ /】[083|18]
①saha bhūs ye mithas phalās
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་གང་ཕན་ཚུན་འབྲས་།། ཕན་ཚུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་སྟེ་།
㈢ལྷན་ཅིག་འབྱུང་གང་ཕན་ཚུན་འབྲས། །ཕན་ཚུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་སྟེ། ཆོས་གང་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུའོ། །
★0◤mithaḥ pāraṃparyeṇa ye dharmāḥ parasparaphalāste parasparaḥ sahabhūheturyathā / katham / [083|19]
◤mithaḥ pāramparyeṇa ye dharmāḥ parasparaphalāste parasparaḥ sahabhūheturyathākatham /
㈠釋曰：若法此彼互為果，此法遆為俱有因。其譬類云何。
㈡論曰：若法更互為士用果，彼法更互為俱有因。其相云何。
①mithas pāraṃparyeṇa ye dharmās paraspara phalās te parasparas saha bhūhetus yathā katham
③ཆོས་གང་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུའོ་།། དཔེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢དཔེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འབྱུང་བཞིན་སེམས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དང་། །སེམས་དང་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་〖Nབཞི།〗བཞིན། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【bhūtavaccittacittānuvartilakṣaṇalakṣyavat // VAkK_2.50 //】[083|20]
♂bhūtavaccittacittānuvartilakṣaṇalakṣyavat //50//
◤bhūtavaccittacittānuvartilakṣaṇalakṣyavat // 50 //
㈠〔偈曰〕：【如大心心法 隨心相所相】。
㈡【如大相所相_c 心於心隨轉】〖51_2_d〗 。
①bhūta-vat citta-citta-anuvarti-lakṣaṇa-lakṣya-vat
③འབྱུང་བཞིན་སེམས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དང་།། སེམས་དང་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་བཞིན་།།
0◤catvāri mahābhūtānyanyonyaṃ sahabhūhetuḥ / [083|21]
㈠釋曰：譬如地等四大，此彼更互為因。
㈡如四大種，更互相望，為俱有因。
D1420 🈪དཔེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འབྱུང་བཞིན་སེམས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དང་། །སེམས་དང་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་〖Nབཞི།〗བཞིན། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
①catvāri mahābhūtāni anyonyam saha bhūhetus
③འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་ནི་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།།
0◤cittaṃ cittānuvarttināṃ dharmāṇāṃ te 'pi tasya / [083|21]
㈠心於隨心法。隨心法於心。
㈡如是諸相，與所相法。心與心隨轉，亦更互為因。
①cittam citta anuvartinām dharmāṇām, te api tasya
㈢སེམས་ནི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཆོས་{87a}རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ལ་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
0◤saṃskṛtalakṣaṇāni lakṣyasya so 'pi teṣām / [083|22]
㈠有為相於有為法。有為法於有為相。
㈡是則俱有因，由互為果。
①saṃskṛta lakṣaṇāni lakṣyasya, sas api taṣām
㈢འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ནི་མཚན་གཞིའི་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་དེ་དག་གི་ཡིན་ཏེ།
0◤evaṃ ca kṛtvā sarvameva saṃskṛtaṃ{8. MS. saṃskṛta |} sahabhūheturyathāyogam / [083|22-]
㈠若立如此義，一切有為如理皆成俱有因。
㈡遍攝有為法，如其所應。
①evam ca kṛtvā sarvam eva saṃskṛtam saha bhū hetus yathāyogam
㈢དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་ཅི་རིགས་པར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
0◤vināpi cānyonyaphalatvena dharmo 'nulakṣaṇānāṃ sahabhūhetur
㈠若離更互為果，謂法於隨相為俱有因。
㈡法與隨相，非互為果。然法與隨相，為俱有因。
①vinā api ca anyonya phala tvena dharmas anulakṣaṇānām saha bhūhetus na tāni tasya iti upasaṃkhyātavyam
㈢ཕན་ཚུན་འབྲས་བུ་ཉིད་མེད་བཞིན་དུ་ཆོས་ནི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་དེ་དག་ནི་དེའི་མ་ཡིན་པས་ཁ་བསྐང་བར་བྱའོ། །
0◤na tāni tasyetyupasaṃkhyātavyam // [083|23-]
㈠隨相於法則非，應攝如此義。
㈡非隨相於法，此中應辯。
0◤ke punarete cittānuvarttino dharmāḥ / [083|25]
㈠何法名隨心。
㈡何等名為心隨轉法。
①ke punar ete citta anuvarttinas dharmās
㈢སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན།
0◤ 【caittā dvau saṃvarau teṣāṃ cetaso lakṣaṇāni ca /】[083|26]
㈠〔偈曰〕：【心法及二護 彼法心諸相】。
㈡頌曰：【心所二律儀_a 彼及心諸相】〖52_2_b〗。
★◤ 【cittānuvarttinaḥ 】[083|27]
♂cittānuvarttinaḥ
◤cittānuvarttinaḥ,
㈠【是名隨心法】。
㈡【是心隨轉法】〖52_2_c〗。
①caittās dvau saṃvarau teṣām cetasas lakṣaṇāni ca citta anuvarttinas
㈢སེམས་ལས་བྱུང་དང་སྡོམ་གཉིས་དང་། །སེམས་དང་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད། །སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་〖PN-པ།〗དང་། །
0◤sarve cittasaṃprayuktāḥ / dhyānasaṃvaro 'nāsravasaṃvaras teṣāṃ ca ye jātyādayaś cittasya ca / [083|28]
㈠釋曰：隨心法者，一切與心相應法。定戒及無流戒。如是等法生等相。此法心家法。
㈡論曰：一切所有，心相應法。靜慮無漏，二種律儀。彼法及心之生等相。
㈢སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་། དེ་དག་དང་སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པའི་ཆོས་
①sarve citta-saṃprayuktās, dhyāna-saṃvaras, anāsrava-saṃvaras, teṣām ca ye jāti-ādayas, cittasya ca
0◤ete @084 dharmāś cittānuvarttina ucyante / [083|28-084|01]
㈠故說隨心法。
㈡如是皆謂心隨轉法。
㈢དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་〖PN+སེམས།〗རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ།།〖PN+ང་།〗
①ete dharmās citta anuvarttinas ucyante
★◤kathamete cittamanuparivarttante / [084|01]
♂kathamete cittamanuparivarttante{1. MS. ...varttate |} /
◤kathamete cittamanuparivarttante ?
㈠云何此法隨心生。
㈡如何此法，名心隨轉。
①katham ete cittam anuparivarttante
㈢དེ་དག་ཇི་ལྟར་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅེ་ན།
①samāsatas
0◤samāsataḥ [084|01]
★◤ 【kālaphalādiśubhatādibhiḥ // VAkK_2.51 //】[084|02]
♂kālaphalādiśubhatādibhiḥ //51//
◤kālaphalādiśubhatādibhiḥ // 51 //
①samāsataḥ kāla phalādi śubhatādi
㈠若略說〔偈曰〕：【時果善等故】。
㈡頌曰：【由時果善等】〖52_2_d〗。
①kāla phala ādi śubha tā ādibhis
㈢མདོར་བསྡུ་〖PNསྡུ།〗ན། དུས་དང་ནི། འབྲས་སོགས་དགེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །
★◤kālastāvaccittenaikotpādasthitinirodhatayā ekādhvapatitatvena ca / [084|03]
♂kālastāvaccittenaikotpādasthitinirodhatayā ekādhvapatitatvena ca {2. Y. caturthena |} /
◤kālas tāvac cittenaikotpādasthitinirodhatayā ekādhvapatitatvena caturthena /
①kālas tāvat cittena eka-utpāda-sthiti-nirodha-tā eka-adhva-patita-tvena caturthena|D1425 🈪རེ་ཞིག་དུས་ལས་ནི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགག་པ་གཅིག་པ་ཉིད་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །
㈠釋曰：約時有四種。謂與心俱生俱住俱滅，及於三世中隨同一世故。
㈡論曰：略說由時果等善等，故說此法名心隨轉。且由時者，謂此與心，一生住滅，及墮一世。
①kālas tāvat citena eka utpāda sthiti nirodha tayā eka adhva patita tvena ca
㈢རེ་ཞིག་དུས་ལས་ནི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགག་པ་གཅིག་པ་ཉིད་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །
★◤phalādibhirekaphalavipākaniḥṣyandatayā / [084|03-]
♂phalādibhirekaphalavipākaniḥ- [ 39b. 5B. IV ]ṣyandatayā /
◤phalādibhir ekaphalavipākaniḥṣyandatayā /
①phalādibhir eka-phala-vipāka-niḥṣyanda-tā |
㈠隨果者，謂同功力果，果報果，等流果故。
㈡由果等者，謂此與心，一果異熟，及一等流。
①phala ādibhis eka phala vipāka niḥṣyanda tayā
㈢འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པས་ནི་འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་གཅིག་པ་〖N-པ།〗ཉིད་ཀྱིས་ཏེ།
★0◤pūrvakastvekaśabdaḥ sahārthe veditavyaḥ / [084|04]
◤pūrvakastvekaśabdaḥ sahārthe veditavyaḥ //
①pūrvakas tu eka śabdas saha arthe veditavyas
㈢གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ:སྔ་མ་ནི་〖PNལྔ་བཅུ།〗ལྷན་ཅིག་པའི་དོན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
ⅰ㈡應知此中，前一後一，顯俱顯共，其義不同。
★◤śubhatādibhiḥ kuśalākuśalāvyākṛtacitte kuśalākuśalāvyākṛtatayā / [084|05]
♂śubhatādibhiḥ kuśalākuśalāvyākṛtacitte kuśalākuśalāvyākṛtatayā{3. MS. ...vyākṛtayā |} /
◤śubhatādibhiḥ kuśalākuśalāvyākṛtacitte kuśalākuśalāvyākṛtatayā /
①śubhatādi kuśala akuśala avyākṛta citte kuśala akuśala avyākṛta-tā|
㈠隨善等者，若心是善惡無記，心法等隨心亦是善惡無記。
㈡由善等者，謂此與心，同善不善，無記性故。
①śubha tā ādibhis kuśala akuśala avyākṛta citte kuśala akuśala avyākṛta tayā
③དགེ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ལ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ་།
㈢དགེ་བ་ལ་སོགས་པས་〖PNཔ།〗ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན:པའི་སེམས་ལ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་〖PN-པའི་སེམས་ལ་……ལུང་དུ་མ་བསྟན།〗ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་བཅུས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤evaṃ daśabhiḥ kāraṇaiścittānuparivarttina ucyante / [084|05-]
◤evaṃ daśabhiḥ kāraṇaiś cittānuparivarttina ucyante /
㈠如此由十種因，說名隨心法。
㈡由此十因，名心隨轉。
🈪དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་བཅུས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ནང་ན་ཉུང་བ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།
①evam daśabhis kāraṇais cittān uparivarttinas ucyante
③དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་བཅུས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤tatra sarvālpa cittamaṣṭapañcāśato dharmāṇāṃ sahabhūhetuḥ / [084|06-]
♂tatra sarvālpa{4. Y. sarvālyaṃ |}cittamaṣṭapañcāśato dharmāṇāṃ sahabhūhetuḥ /
◤tatra sarvālpaṃ cittamaṣṭapañcāśato dharmāṇāṃ sahabhūhetuḥ /
㈠此中若心極少，於五十八法為俱有因。
㈡此中心王極少，猶與五十八法，為俱有因。
①tatra sarva alpa cittam aṣṭapañcāśatas dharmāṇām saha bhūhetus
③དེ་ལ་སེམས་ནང་ན་ཉུང་བ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་སེམས་ནང་ན་ཉུང་བ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་བཞི་བཅུ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་〖PN-དང་།〗མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ནོ〖N-ནོ།〗། །དེའི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བཞི་སྟེ། རང་གི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
★◤daśānāṃ mahābhūmikānāṃ cattvāriṃśatastallakṣaṇānāmaṣṭānāṃ ca svalakṣaṇānulakṣāṇānām / [084|07-]
♂daśānāṃ mahābhūmikānāṃ catvāriṃśatastallakṣaṇānāmaṣṭānāṃ ca svalakṣaṇānulakṣaṇānām{5. MS. drops nāṃ |} /
◤daśānāṃ mahābhūmikānāṃ catvāriśatastallakṣaṇānām,
㈠五十八者，十大地四十本相。
㈡謂十大地法，彼四十本相。
🈪ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་བཞི་བཅུ་དང་།
①daśānām mahā bhūmikānām cattva ariṃśatas tad lakṣaṇānām aṣṭānām ca sva lakṣaṇa anulakṣāṇānām
③ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་བཞི་བཅུ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།།
◤aṣṭānāṃ ca svalakṣaṇānulakṣaṇānām /
㈠自本相隨相八。
㈡心八本隨相。名五十八法。
🈪རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasya punaścatuḥpañcāśaddharmāḥ sahabhūhetuḥ / [084|08]
◤tasya punaś catuḥpañcāśad dharmāḥ sahabhūhetuḥ, svānyanulakṣaṇāni sthāpayitvā /
㈠於此心五十四法為俱有因。除四隨相。
㈡五十八中，除心四隨相。餘五十四，為心俱有因。
🈪དེའི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བཞི་སྟེ། རང་གི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
①tasya punar catur pañcāśat dharmās saha bhūhetus
③དེའི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ལྔ་བཅུ་རྩ་བཞི་སྟེ་།
◤caturdaśetyapare /
㈠餘師說：但有十四。
㈡有說：為心因唯十四法。
★0◤svānyanulakṣaṇāni sthāpayitvā / [084|08-]
①svāni anulakṣaṇāni sthāpayitvā
③རང་གི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ་།།
◤daśa mahābhūmikāḥ svānyeva ca lakṣaṇānīti /
㈠十大地法，自本四相。
㈡謂十大地法，并心本相。
🈪711གཞན་དག་ན་རེ་བཅུ་བཞི་ཡིན་ཏེ། ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་དག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དེ། །དེ་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེམ་པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
★★◤caturdaśetyapare / daśa mahabhūmikāḥ svānyeva ca lakṣaṇānīti / [084|09]
♂caturdaśetyapare / daśa mahābhūmikāḥ svānyeva ca lakṣaṇānīti /
①caturdaśa iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་བཅུ་བཞི་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བཅུ་བཞི་ཡིན་ཏེ། ས་མང་པོ་པ་〖PNལ།〗བཅུ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་དག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①daśa maha bhūmikās svāni eva ca lakṣaṇāni iti
③ས་མང་པོ་པ་བཅུ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་དག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤tadetanna varṇayanti / [084|09-]
◤tadetanna varṇayanti /
㈠毘婆沙師不立此義。
㈡此說非善。
①tat etat na varṇayanti
③དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དེ་།།
㈢དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དེ། །དེ་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་{87b}པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་མི་རྟག་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤prakaraṇagrantho hyevaṃ virudhyeta / [084|10]
◤prakaraṇagrantho hyevaṃ virudhyate ——
㈠若立如此，則違分別道理論。
㈡所以者何。違品類足論所說故。
①prakaraṇa granthas hi evam virudhyeta
③དེ་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་།
◤“syād duḥkhasatyaṃ satkāyadṛṣṭihetukam,
㈠論云：有法以身見為因。
㈡如彼論言：或有苦諦，以有身見為因。
🈪འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་མི་རྟག་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་པ་ནི་མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤“syādduḥkhasatyaṃ satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerhetuḥ / [084|10-]
♂“syādduḥkhasatyaṃ satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭe{6. MS. dṛṣṭi |}rhetuḥ /
①syāt duḥkha satyam sat-kāya-dṛṣṭi hetukam na satkāya dṛṣṭes hetus
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་ ****[@87b]**** ་པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
◤na satkāyadṛṣṭir hetuḥ /
㈠不為身見因。
㈡非與有身見為因。
0◤satkāyadṛṣṭes tatsaṃprayuktānāṃ ca dharmāṇāṃ jātiṃ jarāṃ sthitim anityatāṃ ca sthāpayitvā yat tadanyat kliṣṭaṃ duḥkhasatyaṃ satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭe{7. MS. dṛṣṭi |}r hetuḥ /{8. Y. omits na satkāyadṛṣṭerhetuḥ |} [084|11-]
㈠除身見及身見相應法.生老住滅，若有所餘染污苦諦，以身見為因。
㈡除未來有身見及彼相應法.生老住非常，諸餘染污苦諦，
①satkāya-dṛṣṭes tad-saṃprayuktānām ca dharmāṇām jātim jarām sthitim anityatām ca sthāpayitvā, yat tat-anyat kliṣṭam duḥkha-satyam satkāya-dṛṣṭi-hetukaṃ, na satkāya-dṛṣṭes hetus
③འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་མི་རྟག་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ་;་།འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན
㈢འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡང་ཡིན་〖Nམིན།〗ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་པ་ནི་མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤satkāyadṛṣṭeś ca hetuḥ,
①satkāya-dṛṣṭes ca hetuḥ,
㈠亦作身見因。
㈡或有苦諦，以有身見為因，亦與有身見為因。
◤yadetat sthāpitam ” iti
㈠是所除法。
㈡即所除法。
★★◤satkāyadṛṣṭekśca heturyadetat sthāpitami” ti / [084|13]
♂satkāyadṛṣṭeśca{9. MS. dṛṣṭiśca |} hetu- ryadetat{10. MS. hetuyadetat |} sthāpitami”ti /
①sat kāya dṛṣṭek= ca hetus yat etat sthāpitami ti
③ཡང་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་པ་ནི་མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤ye tarhi “ tatsamprayuktānām ” ityatanna paṭhanti——
㈠有餘師除此文句，謂與身見相應法生等相。
㈡有餘師不誦及彼相應法。
◤arthato vaivaṃ boddhavyamiti kāśmīrāḥ /
㈠罽賓國師說：彼師必應讀此文句，或由義應憶此文句。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師言：彼文必應作如是誦，或應准義知說有餘。
🈪712ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེའོ་ན་ནི་གང་དག་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་གདོན་པར་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་དེ་ལྟར་གོ་བར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ye tarhi “tatsaṃprayuktānāṃ ca dharmāṇā mi” tyetanna pathanti tairapyetat pathitavyam arthato vaivaṃ boddhavyamiti kāśmīrāḥ / [084|13-]
♂ye tarhi “tatsaṃprayuktānāṃ ca dharmāṇā{11. Y. omits ca dharmāṇām |}mi”tyetanna paṭhanti tairapyetat paṭhitavyam arthato vaivaṃ boddhavyamiti kāśmīrāḥ /
①ye tarhi tad saṃprayuktānām ca dharmāṇās mi ti etat na pathanti tais api etat pathitavyam arthatas vā evam boddhavyam iti kāśmīrās
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེའོ་ན་ནི་གང་དག་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་གདོན་པར་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་དེ་ལྟར་གོ་བར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་འོ་ན་ནི་གང་དག་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་གདོན་〖PNའདོན།〗པར་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་དེ་ལྟར་གོ་བར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yattāvat sahabhūhetunā hetuḥ,
㈠若法由俱有因故。
㈡諸由俱有因故成因。
◤sahabhvapi tat /
㈠因此法必俱有。
㈡彼必俱有。
🈪རེ་ཞིག་གང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤yaktāvat sahabhūhetunā hetuḥ sahabhvapi tat / [084|15]
♂yattāvatsahabhūhetunā hetuḥ sahabhvapi tat /
★◤syāttu sahābhūrna sahabhūhetunā hetuḥ / [084|15-]
♂syāttu sahabhūrna sahabhūhetunā hetuḥ /
◤syāt tu sahabhūr na sahabhūhetunā hetuḥ dharmasyānulakṣaṇāni,
㈠若法俱有，此法或非俱有因。謂於法中隨相。
㈡或有俱有，非由俱有因故成因。謂諸隨相，各於本法。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཆོས་ཀྱི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་།
①yaktāvat saha bhū hetunā hetus saha bhu api tat syāt tu saha abhūs na saha bhū hetunā hetus
③རེ་ཞིག་གང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢རེ་ཞིག་གང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤tāni cānyonyam /
㈢ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཆོས་ཀྱི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཉིད་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཕན་ཚུན་དང་། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཅུང་ཟད་དང་། ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་དག་དང་ལྟ་བུའོ། །
㈠此隨相於同類。
㈡此諸隨相，各互相對。
🈪དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་།
★0◤dharmasyānulakṣaṇāni / tāni cānyonyam / [084|16]
◤cittānuparivarttyanulakṣaṇāni caivaṃ cittasya, tāni cānyonyaṃ
㈠隨心法隨相於心。此隨相於同類。
㈡隨心轉法，隨相於心。此諸隨相，展轉相對。
🈪སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཉིད་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་།
★◤anuparivarttyanulakṣanāni caivaṃ cittasya tāni cānyonyaṃ sapratighaṃ copādāyarūpamanyonyamapratighaṃ ca kiñcit sarvaṃ ca bhūtaiḥ prāptayaśca sahajāḥ prāptimataḥ sahabhuvo na sahabhūheturanekaphalavipāka niṣyandatvāt / [084|16-]
♂{12. Y. cittānu... |}anuparivarttyanulakṣaṇāni caivaṃ{13. Y. seems to read eva |} cittasya tā-[ 40a. 5A. V ]ni cānyonyaṃ sapratighaṃ copādāyarūpamanyonyamapratighaṃ ca kiṃcit sarvaṃ ca bhūtaiḥ prāptayaśca sahajāḥ prāptimataḥ sahabhuvo na sahabhūheturanekaphalavipāka{14. MS. ...vipākaḥ |}niṣyandatvāt /
①dharmasya anulakṣaṇāni tāni ca anyonyam anuparivartti anulakṣanāni ca evam cittasya tāni ca anyonyam sa pratigham ca upādāya rūpam anyonyam apratigham
③ཆོས་ཀྱི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཉིད་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དང་། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཕན་ཚུན་དང་། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཅུང་ཟད་དང་། ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་དག་དང་ལྟ་བུའོ་།།
㈢ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཐོབ་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ:གཅིག་པ་〖PN-གཅིག་པ།〗མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①ca kiñcid sarvam ca bhūtais prāptayas ca sahajās prāptimatas sahabhuvas na saha bhū hetus aneka phala vipāka niṣyanda tvāt
③ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཐོབ་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་། འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ་གཅིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤na caitāḥ sahacariṣṇavaḥ pūrvamapyutpatteḥ paścādapīti / [084|19-]
♂na caitāḥ{15. Y. caittāḥ |} sahacariṣṇavaḥ pūrvamapyutpatteḥ paścādapīti /
◤sapratighaṃ copādāyarūpam anyonyam, apratighaṃ ca kiñcit, sarvaṃ ca bhūtaiḥ,
①sapratighaṃ ca upādāyarūpam anyonyam, apratighaṃ ca kiñcit, sarvaṃ ca bhūtaiḥ,
㈠所造有礙色於同類。所造色於四大。
㈡一切俱生有對，造色展轉相對。少分俱生無對造色展轉相對。一切俱生造色，大種展轉相對。
🈪རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཕན་ཚུན་དང་། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཅུང་ཟད་དང་། ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་དག་དང་ལྟ་བུའོ། །
①na ca etās sahacariṣṇavas pūrvam api utpattes paścāt api iti
㈢དེ་དག་ནི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་སྔར་ཡང་སྐྱེ་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤prāptayaś ca sahajāḥ prāptimataḥ
㈠至得俱起於有至得，俱起於有至得。
㈡一切俱生得與所得展轉相對。
🈪713ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཐོབ་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་
◤sahabhuvo na sahabhūhetuḥ;
㈠如是等法，雖復俱起，非俱有因。
㈡如是等諸法，雖名俱有，而非由俱有因故成因。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ་གཅིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ནི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་དང་ཚུལ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་སྔར་ཡང་སྐྱེ་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་སྐྱེ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤anekaphalavipākaniṣyandatvāt /
①anekaphala-vipāka-niṣyanda-tvāt|
㈠何以故。非一果一報一流故。
㈡非一果異熟及一等流故。
◤na caittāḥ sahacariṣṇavaḥ;
㈠此至得與有得法或不俱起。
㈡得與所得，非定俱行。
◤pūrvamapyutpatteḥ paścādapīti /
㈠謂或在前生，或在後生故。
㈡或前或後，或俱生故。
★0◤sarvamapyetat syāt / [084|20]
◤sarvamapyetat syāt;
㈠如此一切，今且許之。
㈡如是一切，理且可然。
🈪714དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རུང་མོད་ཀྱི་
◤prasiddhahetuphalabhāvānāṃ bījādīnāmeṣa nyāyo na dṛṣṭa iti vaktavyametat ——
①prasiddhahetuphalabhāvānāṃ bījādīnāmeṣa nyāyas na dṛṣṭa iti vaktavyametat ——
㈠雖然種子等餘法，於因果中悉明了，未曾見如此道理。此義應說。
㈡而諸世間，種等芽等，極成因果，相生事中，未見如斯同時因果故。今應說。
🈪715འོན་ཀྱང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲགས་པ་རྣམས་ལ་ཚུལ་འདི་མི་སྣང་བས་
★0◤kiṃ tu prasiddhahetuphalabhāvānāṃ bījādīnāmeṣa nyāyo na dṛṣṭa iti vaktavyametat kathaṃ sahotpannānāṃ dharmāṇāṃ hetuphalabhāva iti / [084|20-]
①sarvam api etat syāt kim tu prasiddha hetu phala bhāvānām bīja ādīnām eṣa nyāyas na dṛṣṭas iti vaktavyam etat katham saha utpannānām dharmāṇām hetu phala bhāvas iti
㈢དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རུང་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲགས་པ་རྣམས་ལ་ཚུལ་འདི་མི་སྣང་བས་ཇི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དེ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤kathaṃ sahotpannānāṃ dharmāṇāṃ hetuphalabhāva iti ?
㈠云何俱起諸法，共一時互為因果。不無此理。
㈡云何俱起諸法聚中，有因果義，豈不現見。
🈪716ཇི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དེ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★★◤tadyathā pradīpaprabhayoraṅkuracchāyayośca / [084|22]
♂tadyathā pradīpaprabhayoraṅkura- cchāyayośca /
◤tadyathā pradīpaprabhayoraṅkuracchāyayoś ca /
①tadyathā pradīpa-prabhayor aṅkura-cchāyayos ca|
㈠譬如燈與光互與影。
㈡燈焰燈明芽影，同時亦為因果。
🈪717དཔེར་ན་མར་མེ་དང་འོད་དག་དང་མྱུ་གུ་དང་གྲིབ་མ་དག་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①tadyathā pradīpa prabhayos aṅkura= chāyayos ca
㈢དཔེར་ན་མར་མེ་དང་འོད་དག་དང་མྱུ་གུ་དང་གྲིབ་མ་དག་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤sampradhāryaṃ tāvadetat——
㈠此義應共詳辯。
㈡此應詳辯。
◤kiṃ prabhāyāḥ pradīpo hetuḥ,
㈠為燈是光因。
㈡為即燈焰與明為因。
◤āhosvit pūrvotpannaiva sāmagrī saprabhasya pradīpasya sacchāyasyāṅkurasyotpattau heturiti ?
㈠為先有聚集於燈，共光生中成因。此義未可然，何以故。
㈡為由前生，因緣和合，焰明俱起。餘物障光明，而有影現。如何說此影用芽為因。
🈪718རེ་ཞིག་ཅི་མར་མེ་འོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཚོགས་པ་སྔར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་མར་མེ་འོད་དང་བཅས་པ་སྐྱེ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
★◤saṃpradhāryaṃ tāvadetatkiṃ prabhāyāḥ pradīpo heturāhosvit pūrvotpannaiva sāmagrī saprabhasya pradīpasya sacchāyasyāṅdurasyotpattau heturiti / [084|22-]
♂saṃpradhārya tāvadetatkiṃ prabhāyāḥ pradīpo heturāhosvit pūrvotpannaiva sāmagrī saprabhasya pradīpasya sacchāyasyāṅkurasyotpattau heturiti /
①saṃpradhāryam tāvat etat kim prabhāyās pradīpas hetus āhosvit pūrva utpannā eva sāmagrī sa prabhasya pradīpasya sa= chāyasya aṅdurasya utpattau he
㈢རེ་ཞིག་ཅི་མར་མེ་འོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཚོགས་པ་སྔར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་མར་མེ་འོད་དང་བཅས་པ་སྐྱེ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
★0◤itastarhi bhāvābhāvayostadvattvāt / [084|24]
◤itastarhi bhāvābhāvayostadvattvāt /
㈠由此道理，斯義自現。隨有無故。
㈡理不應然。隨有無故。
🈪719འོ་ན་ནི་ཡོད་དམ་མེད་ན་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་དེའི་ཕྱིར་
★◤etaddhi hetuhetumato lakṣaṇamācakṣater hetukāḥ / [084|24-]
♂etaddhi hetuhetumato lakṣaṇamācakṣate haitukāḥ /
◤etaddhi hetuhetumato lakṣaṇamācakṣate haitukāḥ ——
㈠了別因果人，說此因果相。
㈡善因明者，說因果相。言：
🈪720རྒྱུ་སྨྲ་བ་རྣམས་རྒྱུ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་ན་གང་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་དམ་མེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་ཅིག་ཤོས་ནི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ།
①itas tarhi bhāva abhāvayos tadvat tvāt etat hi hetu hetum atas lakṣaṇam ācakṣates hetukās
㈢འོ་ན་ནི་ཡོད་དམ་མེད་ན་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་〖PNལྡན་པ།〗དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་སྨྲ་བ་རྣམས་རྒྱུ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུའི་〖PNརྒྱུ།〗མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤yasya bhāvābhāvayoḥ yasya bhāvābhāvau niyamataḥ sa heturitaro hetumāniti / [084|25-]
◤yasya bhāvābhāvayoḥ yasya bhāvābhāvau niyamataḥ,
㈠若此法有無，彼法隨有無。
㈡若此有無，彼隨有無者。
①yasya bhāva abhāvayos yasya bhāva abhāvau niyamatas sa hetus itaras hetumān iti
③གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་ན་གང་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་དམ་མེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་ཅིག་ཤོས་ནི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཟེར་རོ་།།
㈢གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་ན་གང་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་དམ་མེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་ཅིག་ཤོས་ནི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་{88a}། །ཀྱང་གཅིག་ཡོད་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ་〖PNཔ།〗གཅིག་མེད་ན་ཐམས་ཅད་མེད་པས་རྒྱུ་དེ་〖PN-དེ།〗དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sa hetuḥ,
㈠此法定是因。
㈡此定為因。
◤itaro hetumāniti /
㈠彼法定是果。
㈡彼定為果。
★◤sahabhuvām ca dharmāṇāmekasya bhāve sarveṣāṃ bhāva ekasyābhāve sarveṣāmabhāva iti yukto hetuphalabhāvaḥ / [084|26-085|01]
♂sahabhuvāṃ ca dharmāṇāmekasya bhāve sarveṣāṃ bhāva ekasyābhāve @085 sarveṣāmabhāva iti yukto hetuphalabhāvaḥ /
◤sahabhuvā ca dharmāṇāmekasya bhāve sarveṣāṃ bhāvaḥ, ekasyābhāve sarveṣāmabhāva iti yukto hetuphalabhāvaḥ /
㈠俱有諸法中，隨一無，所餘皆無。隨一有，所餘皆有故。因果義成。
㈡俱有法中，一有一切有。一無一切無。理成因果。
🈪721ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གཅིག་ཡོད་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ་གཅིག་མེད་ན་ཐམས་ཅད་མེད་པས་རྒྱུ་དེ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①sahabhuvām ca dharmāṇām ekasya bhāve sarveṣām bhāvas ekasya abhāve sarveṣām abhāvas iti yuktas hetu phala bhāvas
③ལ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་ ****[@88a]**** *་།། ཀྱང་གཅིག་ཡོད་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ་གཅིག་མེད་ན་ཐམས་ཅད་མེད་པས་རྒྱུ་དེ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤syāttāvatsahotpannānāṃ parasparaṃ tu katham / [085|01]
◤syāttāvat sahotpannānām,
㈠俱起因果此義可然。
㈡俱起因果，理且可然。
①syāt tāvat saha utpannānām parasparam tu katham
㈢རེ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་རུང་ན་ཕན་ཚུན་དུ་གོ་ཇི་ལྟར་རུང་།
◤parasparaṃ tu katham ?
㈠互為因果，此義云何。
㈡如何可言互為因果。
🈪722རེ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་རུང་ན་ཕན་ཚུན་དུ་གོ་ཇི་ལྟར་རུང་།
★◤atha evāha evaṃ tarhyavinirbhāviṇo 'pyupādāyarūpasyānyonyameṣa prasaṅgaḥ bhūtaiśca sārdhaṃ cittānulakṣaṇādīnāṃ ce cittādibhiḥ / [085|02-]
♂ata evāha evaṃ tarhyavinirbhāviṇo{1. MS. vinirbhāvino, Y. avinābhāvino |}'pyupādāyarūpasyānyonyameṣa prasaṅgaḥ{2. MS. prasaṃga |} bhūtaiśca sārdhaṃ cittānulakṣaṇādīnāṃ ca cittādibhiḥ /
①atha eva āha evam tarhi avinirbhāviṇas pyupādāya rūpasya anyonyam eṣa prasaṅgas bhūtais ca sārdham citta anulakṣaṇa ādīnām ce citta ādibhis
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ཕན་ཚུན་དང་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་དེར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། སེམས་ཀྱི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗སེམས་ལ་སོགས་པ་དང་དེར་〖PNདེར།〗ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤ata eva kāraṇāt /
㈠由此義。
㈡即由前說，此亦無違。
◤evaṃ tarhyavinābhāvino 'pyupādāyarūpasyānyonyameṣa prasaṅgaḥ,
①ⅰⅱ
🈪724དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ཕན་ཚུན་དང་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་དེར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། སེམས་ཀྱི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་ལ་སོགས་པ་དང་ངེར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
㈠若爾所造有礙色定不相離。於同類更互義亦然。
㈡若爾如前所說，造色互不相離，應互為因。如
◤bhūtaiś ca sārdhaṃ cittānulakṣaṇādīnāṃ ca cittādibhiḥ ?
㈠與四大義此又應同。心隨相等，於心等亦爾。
㈡是造色與諸大種心隨相等，與心等法，皆不相離，應互為因。
🈪723དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tridaṇḍānyonyabalāvasthānavattarhi sahabhuvāṃ hetuphalabhāvaḥ sidhyati / [085|03-]
♂tridaṇḍānyonyabalāvasthānavattarhi sahabhuvāṃ hetupha-[ 40b. 5B. V ]labhāvaḥ sidhyati /
◤tridaṇḍānyonyabalāvasthānavat tarhi sahabhuvāṃ hetuphalabhāvaḥ sidhyati /
㈠如三杖互有相持力故住，俱起諸法因果義成亦爾。
㈡若謂如三杖，互相依住，如是俱有法因果義成。
★0◤mīmāṃsyaṃ tāvadetat / [085|04]
◤mīmāṃsyaṃ tāvadetat ——
㈠此執須更思量。
㈡此應思惟。
①tridaṇḍa anyonya bala avasthāna vat tarhi sahabhuvām hetu phala bhāvas sidhyati mīmāṃsyam tāvat etat
③འོ་ན་ནི་མྱུ་གུ་གསུམ་ཕན་ཚུན་སྟོབས་ཀྱིས་གནས་པ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་འགྲུབ་བོ། རོ་།།
㈢འོ་ན་ནི་མྱུ་〖PNདབྱུག།〗གུ་གསུམ་ཕན་ཚུན་སྟོབས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གནས་པ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་〖PNརྣམས།〗རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་འགྲུབ་བོ། །
★◤kimeṣāṃ sahotpannabalenāvasthānamāhosvit pūrvasāmagrīvaśāttathaivotpāda iti annyadapi ca tatra kiñcidbhavati sūtrakaṃ śaṅkuko vā pṛthivī vā dhārikā / [085|04-]
♂kimeṣāṃ sahotpannabalenāvasthānamāhosvit pūrvasāmagrīvaśātta- thaivotpāda iti anyadapi ca tatra kiṃcidbhavati{3. MS. kiṃced |} sūtrakaṃ śaṅkuko vā pṛthivī vā dhārikā /
◤kimeṣāṃ sahotpannabalenāvasthānam,
㈠此三杖為由俱起力故住。
㈡如是三杖，為由俱起，相依力住。
①kim eṣām saha utpanna balena avasthānam āhosvit pūrva sāmagrī vaśāt tathā eva utpādas iti annyat api ca tatra kiñcid bhavati sūtrakam śaṅkukas vā pṛdhārikā
③།། རེ་ཞིག་ཅི་འདི་དག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནས་སམ། འོན་ཏེ་ཚོགས་པ་སྔ་མའི་དབང་གིས་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱའོ་།། དེ་ལ་གཞན་ཡང་སྲད་བུ་འམ་གཟེར་བུ་འམ་རྟེན་པར་བྱེད་པས་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་དོ་།།
㈢རེ་ཞིག་ཅི་འདི་དག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གནས་སམ། འོན་ཏེ་ཚོགས་པ་སྔ་མའི་དབང་གིས་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
◤āhosvit pūrvasāmagrīvaśāt tathaivotpāda iti?
㈢དེ་ལ་གཞན་ཡང:སྲད་བུ་འམ་〖PNསྲས་བུའི།〗གཟེར་བུ་འམ་རྟེན་པར་བྱེད་པ་ས་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་དོ། །
㈠為由先聚集力故住。
㈡為由前生，因緣合力，令彼三杖，俱起住耶。
◤anyadapi ca tatra kiñcidbhavati ——
㈠此中亦有別物。
㈡又於彼中，亦有別物。
◤sūtrakam, śaṅkuko vā, pṛthivī vā dhārikā /
㈠謂繩釘地能持。
㈡繩鉤地等，連持令住。
★0◤eṣāmapi nāmānye 'pi sabhāgahetutvādayo bhavantīti siddhaḥ sahabhūhetuḥ / [085|06-]
◤eṣāmapi nāmānye 'pi sabhāgahetutvādayo bhavantīti siddhaḥ sahabhūhetuḥ // 51 //
㈠此等有餘因，謂同類因等故。俱有因成。
㈡此亦有餘，同類因等。是故俱有因義得成。
🈪725འོ་ན་ནི་མྱུ་གུ་གསུམ་ཕན་ཚུན་སྟོབས་ཀྱིས་གནས་པ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་འགྲུབ་བོ། །རེ་ཞིག་ཅི་འདི་དག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནས་སམ། འོན་ཏེ་ཚོགས་པ་སྔ་མའི་དབང་གིས་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞན་ཡང་སྲད་བུ་འམ་གཟེར་བུ་འམ་རྟེན་པར་བྱེད་པས་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་དོ། །
①eṣām api nāma anye api sa bhāga hetu tva ādayas bhavanti iti siddhas saha bhūhetus
③དེ་ལ་ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉིད་གྲུབ་བོ་།།
㈢དེ་ལ་ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི:རྒྱུ་ཉིད་〖PརྒྱུNརྒྱ།〗གྲུབ་བོ། །
★0◤sabhāgahetuḥ katamaḥ / [085|08]
◤sabhāgahetuḥ katamaḥ ?
㈠同類因相云何。
㈡如是已說俱有因相。第三同類因相云何。
🈪726དེ་ལ་ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་པས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉིད་གྲུབ་བོ། །སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན།
①sa bhāga hetus katamas
③སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན་།
㈢སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སྐལ་མཉམ་རྒྱུ་ནི་འདྲ་བའོ། །
◤sabhāgahetuḥ sadṛśāḥ,
㈠〔偈曰〕：【同類因相似】。
㈡頌曰：【同類因相似_a 自部地前生_b】。【道展轉九地_c 唯等勝為果】〖53_2_d〗。【加行生亦然_a 聞思所成等】〖54_2_b〗。
🈪སྐལ་མཉམ་རྒྱུ་ནི་འདྲ་བའོ། །ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sabhāgahetuḥ sadṛśāḥ 】[085|09]
①sa bhāga hetus sadṛśās
③སྐལ་མཉམ་རྒྱུ་ནི་འདྲ་བའོ་།། ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
◤sadṛśā dharmāḥ sadṛśānāṃ dharmāṇāṃ sabhāgahetuḥ,
㈠釋曰：是同類法，於同類法為同類因。
㈡論曰：同類因者，謂相似法，與相似法，為同類因。
★◤sadṛśā dharmāḥ sadṛśānāṃ dharmāṇāṃ sabhāgahetustadyathā kuśalāḥ pañca skandhāḥ kuśalānāmanyoyyaṃ kliṣṭāḥ kliṣṭānāmavyākṛtā avyākṛtānāṃ rūpamavyākṛtaṃ pañcānām / [085|10-]
♂sabhāgahetuḥ sadṛśāḥ sadṛśā dharmāḥ sadṛśānāṃ dharmāṇāṃ sabhāgahetustadyathā kuśalāḥ pañca skandhāḥ kuśalānāṃ{4. MS. drops nā |}manyonyaṃ kliṣṭāḥ kliṣṭānāmavyākṛtā avyākṛtānāṃ rūpamavyākṛtaṃ pañcānām /
①sadṛśās dharmās sadṛśānām dharmāṇām sa bhāga hetus tadyathā kuśalās pañca skandhās kuśalānām anyoyyam kliṣṭās kliṣṭānām avyākṛtās avyākṛtānpañcānām
③དགེ་བའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་གཟུགས་ནི་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡིན་ལ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
◤tadyathā —— kuśalāḥ pañcaskandhāḥ kuśalānāmanyonyaṃ kliṣṭāḥ kliṣṭānām,
㈠如善五陰，於善五陰為同類因。有染污於染污。
㈡謂善五蘊，與善五蘊，展轉相望，為同類因。染污與染污。
◤avyākṛtāḥ avyākṛtānām,
㈠有無記於無記亦爾。
㈡無記與無記。
◤rūpamavyākṛtaṃ pañcānām /
㈠色是無記。於五陰中，
㈡五蘊相望，應知亦爾。
★0◤catvārastu na rūpasyetyapare / nyūnatvāt / [085|12]
◤catvārastu na rūpasyetyapare,
㈠四陰非色同類因。餘師說如此。
㈡有餘師說：淨無記蘊，五是色果。四非色因。
①catvāras tu na rūpasya iti apare
③བཞི་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
①nyūna tvāt
③དམན་པ་དང་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་གཟུགས་ནི་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡིན་ལ། བཞི་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། དམན་པ་དང་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤nyūnatvāt /
ⅰ㈡有餘師說：五是四果，色非四因。有餘師說：色與四蘊，相望展轉，皆不為因。
🈪727ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ན་རེ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་གཟུགས་ནི་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡིན་ལ། བཞི་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། དམན་པ་དང་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪728ནུར་ནུར་པོ་ནི་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་དག་གི་ཡིན་ནོ། །མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ལ་རེ་རེ་ཕྲི་ནས་མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་མཐུན་པ་གཞན་དག་ཏུ་ནི་གནས་སྐབས་བཅུ་ཆར་ཡང་བཅུ་པོ་དག་གི་ཡིན་ནོ། །ཕྱིའི་དག་ལ་ཡང་ནས་ནི་ནས་ཀྱི་ཡིན་ལ། སཱ་ལུ་ནི་སཱ་ལུའི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
🈪729གང་དག་གཟུགས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གཟུགས་ཡིན་པར་མི་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་འདོད་པ་ལ་གནོད་པར་གནས་སོ། །ཅི་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད་འང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རང་རིས་ས་པའོ། །འདི་དག་ལ་རང་གི་རིས་དང་ས་ཡོད་པས་འདི་དག་ནི་རང་གི་རིས་དང་ས་པ་དག་གོ །
◤kalalaṃ kalalādīnāṃ daśānāmavasthānam,
㈠柯羅邏於柯羅邏等十位，是同類因。
㈡又一身中，羯剌藍位，能與十位為同類因。
◤arbudādayo 'rbudādīnāmekaikāpahrāsenaikasmin nikāyasabhāge /
㈠頞浮陀於頞浮陀等。如此離前，一一於一聚同分中為同類因。
㈡頞部曇等九位，一一皆除前位，與餘為因。
★◤kalalaṃ kalalādīnāṃ daśānāmavasthānām arvudāyo 'rvudādīnāmekaikāparhāsenaikasminnikāyasabhāge / [085|12-]
♂kalalaṃ kalalādīnāṃ daśānāmavasthānām arvudāyo 'rvudādīnāmekaikāpahrāsenaikasminni- kāyasabhāge{5. MS. hrāso...|} /
①kalalam kalala ādīnām daśānām avasthānām arvudāyas arvudādīnām ekaika aparhāsena ekasmin nikāya sa bhāge
③ནུར་ནུར་པོ་ནི་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་དག་གི་ཡིན་ནོ་།། མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ལ་རེ་རེ་ཕྲི་ནས་མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཡིན་ནོ་།།
㈢ནུར་ནུར་པོ་ནི་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
★◤anyeṣu tu samānajātīyeṣu daśāpyavasthā daśānām / [085|13-]
㈢མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ལ་རེ་རེ་ཕྲི་ནས་མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཡིན་ནོ། །
♂anyeṣu tu{6. Y. omits tu |} samānajātīyeṣu daśāpyavasthā daśānām /
◤anyeṣu tu samānajātīyeṣu daśāpyavasthā daśānām /
㈠於所餘同類中，是十位於十位亦爾。
㈡若對餘身，同類十位，一一皆與十位為因。
①anyeṣu tu samāna jātīyeṣu daśā api avasthā daśānām
㈢རྣམ་པ་མཐུན་པ་གཞན་དག་ཏུ་ནི་གནས་སྐབས་བཅུ་ཆར་ཡང་བཅུ་པོ་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
★0◤bāhyeṣvapi yavo yavasya śāliḥ śāleriti vistareṇa yojyam / [085|14-]
◤bāhyeṣvapi yavo yavasya , śāliḥ śāleriti vistareṇa yojyam /
㈠於外物類亦爾。如麥於麥，舍利穀於舍利穀。如此等應廣思量。
㈡由此方隅外，麥稻等自類自類。應廣思擇。
①bāhyeṣu api yavas yavasya śālis śāles iti vistareṇa yojyam
㈢ཕྱིའི་དག་ལ་ཡང་ནས་ནི་ནས་ཀྱི་ཡིན་ལ། :སཱ་ལུ་ནི་སཱ་〖PNས་ལུ་ནི་ས།〗ལུའི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤ye tu rūpaṃ rūpasya necchanti sabhāgahetuṃ teṣāmeṣa granthaḥ icchāvighātāyasaṃpravarttate “atītāni mahābhūtānyanāgatānāṃ mahābhūtānāṃ heturadhipati” riti / [085|15-]
♂ye tu rūpaṃ rūpasya necchanti sabhāgahetuṃ teṣāmeṣa granthaḥ icchāvighātāya saṃpravarttate “atītāni mahābhūtānyanāgatānāṃ mahābhūtānāṃ heturadhipati” riti /
◤ye tu rūpaṃ rūpasya necchanti sabhāgahetum,
㈠若有人不許色為色同類因。
㈡若不許色為色同類因。
①ye tu rūpam rūpasya na icchanti sa bhāga hetum teṣām eṣa granthas icchā vighātāyasaṃpravarttate atītāni mahābhūtāni anāgatānām mahābhūtānām hriti
㈢གང་དག་གཟུགས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གཟུགས་ཡིན་པར་མི་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་འབྱུང་{88b}བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་འདོད་པ་ལ་གནོད་པར་གནས་སོ། །
◤teṣāmeṣa grantha icchāvighātāya sampravarttate ——
㈠此文句即違彼人所許意。
㈡彼執便違本論文所說故。本論說：
◤“atītāni mahābhūtānyanāgatānāṃ mahābhūtānāṃ heturadhipatiḥ” iti /
㈠謂前四大是後四大因，亦是增上緣。
㈡過去大種，未來大種因增上等。
★◤kiṃ punaḥ sarve sadṛśānāṃ sabhāgahetaḥ / netyāha / kiṃ tarhi / [085|17]
♂kiṃ punaḥ sarve sadṛśāḥ sadṛśānāṃ sabhāgahetuḥ /
◤kiṃ punaḥ sarve sadṛśāḥ sabhāgahetuḥ?
㈠一切相似法，於相似中悉為同類因不。
㈡為諸相似，於相似法，皆可得說為同類因。
①kim punar sarve sadṛśānām sabhāga hetas
③ཅི་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད་འང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རང་རིས་ས་པའོ། །
◤netyāha /
㈠說非。
㈡不爾。
◤kiṃ tarhi ?
㈠何為。
㈡云何。
◤svanikāyabhuvaḥ,
㈠〔偈曰〕：【自部地】。
㈡【自部地】
★◤ 【svanikāyabhuvaḥ /】[085|18]
♂netyāha / ♂kiṃ tarhi /
①sva nikāya bhuvas
③རང་རིས་ས་པའོ་།།
◤svo nikāyo bhūś caiṣāṃ ta ime svanikāyabhuvaḥ /
★◤svo nikāyo bhūścaiṣāṃ ta ime svanikāyabhuvaḥ / [085|19]
♂svanikāyabhuvaḥ svo nikāyo bhūścaiṣāṃ ta ime svanikāyabhuvaḥ /
①svas nikāyas bhūs ca eṣām te ime sva nikāya bhuvas
㈢འདི་དག་ལ་རང་གི་རིས་དང་ས་ཡོད་པས་འདི་དག་ནི་རང་གི་རིས་དང་ས་པ་དག་གོ། །
ⅰ㈡自部自地，唯與自部自地為因。是故說言自部自地。
◤pañca nikāyāḥ ——
㈠釋曰：自部有五種。
㈡部謂五部。
◤duḥkhadarśanaprahātavyo yāvat bhāvanāprahātavyaḥ /
㈠見苦所滅，乃至修道所滅。
㈡即見苦所斷，乃至修所斷。
🈪730རིས་ནི་ལྔ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནས་བསྒོམ་པས་སྤང་པར་བྱ་པའི་བར་རོ། །ས་ནི་དགུ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤར་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་གི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★◤pañca nikāyāḥ duḥkhadarśanaprahātavyo yāvat bhāvanāprahātavyaḥ / [085|19-]
♂pañca nikāyāḥ duḥkha-[ 41a. 5A. VI ]darśana- prahātavyo yāvat bhāvanāprahātavyaḥ /
①pañca nikāyās duḥkha darśana prahātavyas yāvat bhāvanā prahātavyas
③རིས་ནི་ལྔ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནས་བསྒོམ་པས་སྤང་པར་བྱ་པའི་བར་རོ་།།
㈢རིས་ནི་ལྔ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་རོ། །
★0◤nava bhūmayaḥ / [085|20]
◤nava bhūmayaḥ ——
㈠地有九種。
㈡地謂九地。
①nava bhūmayas
③ས་ནི་དགུ་སྟེ་།
㈢ས་ནི་དགུ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་དོ། །
★0◤kāmadhāturaṣṭau ca dhyānārūpyāḥ / [085|20-]
◤kāmadhāturaṣṭau ca hānārūpyāḥ /
㈠欲界一四定四無色。
㈡即欲界為一靜慮無色八。
①kāmadhātus aṣṭau ca dhyāna ārūpyās
③འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་དོ་།།
★★◤tatra duḥkhadarśanaheyāḥ duḥkhadarśanaheyānāṃ sabhāgaheturnānyeṣām / [085|21]
♂tatra duḥkhadarśanaheyā duḥkhadarśanaheyānāṃ sabhāgaheturnānyeṣām /
◤tatra duḥkhadarśanaheyā duḥkhadarśanaheyānāṃ sabhāgahetuḥ,
㈠此中見苦所滅法。於見苦所滅法中，為同類因。
㈡此中見苦所斷法，還與見苦所斷為同類因。
①tatra duḥkha darśana heyās duḥkha darśana heyānām sa bhāga hetus na anyeṣām
㈢དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་〖PNབ།〗སྤང་པར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་གི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nānyeṣām /
㈠非於餘法。
㈡非餘。
★0◤evaṃ yāvat bhāvanāheyā bhāvanāheyānām / [085|21-]
◤evaṃ yāvad bhāvanāheyā bhāvanāheyānām /
㈠乃至修道所滅法亦爾。
㈡如是乃至修所斷，還與修所斷法為同類因。非餘。
①evam yāvat bhāvanā heyās bhāvanā heyānām
㈢དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་〖PN-བར།〗དུ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★◤te 'pi kāmāvacarāḥ kāmāvacarāṇāṃ prathamadhyānabhūmikāḥ prathamadhyānabhūmikānāṃ yāvat bhavāgrabhūmikāstadbhūmikānāmevaṇānyaṣām / [085|22-]
♂te 'pi kāmāvacārāḥ kāmāvacarāṇāṃ prathamadhyānabhūmikāḥ prathamadhyānabhūmikānāṃ yāvat bhavāgrabhūmikāstadbhūmikānāmeva{7. MS. ...statbhūmi..|} nānyeṣām /
◤te 'pi kāmāvacarāḥ kāmāvacarāṇāṃ prathamadhyānabhūmikāḥ prathamadhyānabhūmikānāṃ yāvad bhavāgrabhūmikāstadbhūmikānāmeva nānyeṣām /
㈠若彼欲界法，於欲界法為同類因。初定地於初定地。乃至第四定地於第四定地。於所餘地亦爾。
㈡於中一一，若欲界地還與欲界為同類因，初靜慮地與初靜慮為同類因，乃至有頂與有頂地為同類因。異地相望，皆無因義。
①te api kāmāvacarās kāma avacarāṇām prathama dhyāna bhūmikās prathama dhyāna bhūmikānām yāvat bhava agra bhūmikās tad bhūmikānām evaṇānyaṣām
㈢དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཡང་〖PN-ཡང་།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་ཡིན་པ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པའི་པར་དག་ཀྱང་དེའི་ས་པའི་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་གྱི་〖PNགྱིས།〗གཞན་དག་གི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤te 'pi na sarve / kiṃ tarhi / [085|24]
♂te 'pi na sarve / ♂kiṃ tarhi /
◤te 'pi na sarve,
㈠此同類因，非一切法。
㈡又此非一切。
①te api na sarve
㈢དེ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi ?
㈠何者。
㈡何者。
★0◤agrajāḥ / [085|25]
◤agrajāḥ /
㈠〔偈曰〕：【前生】。
㈡【前生】。
🈪731དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་ཡིན་པ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པའི་པར་དག་ཀྱང་དེའི་ས་པའི་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་གི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤pūrvotpannāḥ paścimānāmutpannānutpannānāṃ sabhāgahetuḥ /
㈠釋曰：若同類法前已生，於後法已生及未生，是同類因。
㈡謂前生唯諸前生，與後相似生，未生法為同類因。
◤anāgatā naiva sabhāgahetuḥ /
㈠若未來定，非同類因。
★◤pūrvotpannāḥ paścimānāmutpannānutpannānāṃ sabhāgahetuḥ / anāgatā naiva sabhāgahetuḥ / [085|26]
♂pūrvotpannāḥ paścimānāmutpannānutpannānāṃ sabhāgahetuḥ / anāgatā naiva sabhāgahetuḥ / evamatīte / ♂kuta etat / ♂āha /
①agrajās pūrva utpannās paścimānām utpanna an utpannānām sa bhāga hetus
③སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།།
◤evamatīte /
◤kuta etat ?
㈠此義從何來。
㈡云何知然。
◤āha —— śāstrāt /
㈠從阿毘達磨藏來。
㈡本論說故。
◤“sabhāgahetuḥ katamaḥ ?
㈠彼藏云何者為同類因。
㈡如發智論說：云何同類因。
★◤evamatīte kuta etat āha / śāstrāt / “sabhāgahetuḥ katamaḥ / [085|27]
♂śāstrāt |{8. MS. śāstrātsabhā...|} “sabhāgahetuḥ katamaḥ /
①anāgatās na eva sa bhāga hetus evam atīte kutas etat āha
③མ་འོངས་པ་ཁོན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ཡིན་ནོ་།། ལས་སྨྲས་པ་།
㈢མ་འོངས་པ་ཁོ་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ལས་སྨྲས་པ། བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། དགེ་པའི་རྩ་བ་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རང་གི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
①śāstrāt
③བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ་།
①sa bhāga hetus katamas
③སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན་།
◤pūrvotpannāni kuśalamūlāni paścādutpannānāṃ kuśalamūlānāṃ tatsamprayuktānāṃ ca dharmānāṃ svadhātau sabhāgahetunā hetuḥ /
①pūrva-utpannāni kuśalamūlāni paścād-utpannānāṃ kuśalamūlānāṃ tat-samprayuktānāṃ ca dharmānāṃ sva-dhātau sabhāga-hetunā hetuḥ|
㈠前已生善根，於後生善根及與彼相應法，於自部自界，由同類因成因。
㈡謂前生善根，與後生自界善根，及彼相應法，為同類因。
★◤pūrvotpannāni kuśalamūlānipaścādutpannānāṃ kuśalamūlānāṃ tatsaṃprayuktānāṃ ca dharmāṇāṃ svadhātau sabhāgahetunā hetuḥ / [085|27-086|02]
♂pūrvotpannāni kuśalamūlāni paścādutpannānāṃ @086 kuśalamūlānāṃ tatsaṃprayuktānāṃ ca dharmāṇāṃ svadhātau sabhāgahetunā hetuḥ /
①pūrva utpannāni kuśala mūlā nipaścāt utpannānām kuśala mūlānām tad saṃprayuktānām ca dharmāṇām sva dhātau sa bhāga hetunā hetus
③དགེ་བའི་རྩ་བ་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རང་གི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་རྣམས་དང་།
㈢དེ་ལྟར་ན་འདས་པ་〖PN+རྣམས་ནི་འདས་པ།〗དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★★◤evamatītānyatītapratyutpannānām / [086|02]
♂evamatītānyatīta- pratyutpannānām /
◤evamatītāni atītapratyutpannānām /
㈠如此若過去，於過去現在。
㈡如是過去與餘二世，過去現在，
①evam atītāni atīta pratyutpannānām
③ནོ་།། དེ་ལྟར་ན་འདས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།།
★◤atītapratyutpannānyanāgatānāmiti vaktavyam” / [086|02-]
♂atītapratyutpannānyanāgatānāmiti vaktavyam” /
◤atītapratyutpannānyanāgatānāmiti vaktavyam” /
㈠若過去現在於未來。應說如此。
㈡與未來等，皆應廣說。
🈪732མ་འོངས་པ་ཁོན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ལས་སྨྲས་པ། བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། དགེ་པའི་རྩ་བ་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རང་གི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུས་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་འདས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
①atīta pratyutpannāni anāgatānām iti vaktavyam
㈢འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤idamapi śāstram ——
㈠此亦是阿毘達磨藏文句。彼藏云：
㈡然即彼論，作是問言。
◤“yo dharmo yasya dharmasya hetuḥ kadācit sa dharmastasya dharmasya na hetuḥ ?
㈠若法於此法成因，或時是法於此法不成因不。
㈡若法與彼法為因，或時此法與彼非因耶。
★◤idapi śāstraṃ “yo dharmo yasya dharmasya hetuḥ kadācitsa dharmastasya na hetuḥ / [086|03-]
♂idapi śāstraṃ “yo dharmo yasya dharmasya hetuḥ kadācitsa dharmastasya dharmasya na hetuḥ /
①id api śāstram yas dharmas yasya dharmasya hetus kadācid sa dharmas tasya na hetus
㈢ཆོས་གང་ཆོས་གང་གི་རྒྱུའི་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་རེས་འགའ་ཞིག་ཆོས་དེའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ནམ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་ཡང་བསྟན་བཅོས་ཡིན་ནོ། །
★0◤āha / [086|04]
◤āha —— kadācid ” iti ?
㈠彼答：無時非因。
㈡彼即答言：無時非因者。
🈪733འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །ཆོས་གང་ཆོས་གང་གི་རྒྱུའི་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་རེས་འགའ་ཞིག་ཆོས་དེའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ནམ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་ཡང་བསྟན་བཅོས་ཡིན་ནོ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
◤sahabhūsamprayuktakavipākahetvabhisandhivacanādadoṣa eṣaḥ /
㈠約俱有因、相應因、果報因，故有此言。與前文句不相違。
㈡此依俱有相應異熟三因密說，故無有過。
★◤na kadāciditi sahabhūsaṃprayuktakavipākahetvabhisandhivacanādadoṣaḥ eṣaḥ / [086|04-]
♂na kadācidi”ti / ♂sahabhūsaṃprayuktakavipākahetvabhisandhivacanādadoṣaḥ eṣaḥ /
①āha na kadācid iti saha bhū saṃprayuktaka vi pāka hetu abhisandhi vacanāt adoṣas eṣas
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་ ****[@89a]**** *་།།
㈢ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་{89a}དོ། །
◤yastu manyate ——
㈠若人執如此。
㈡有謂：
◤anāgato 'pi sa dharma utpadyamānāvasthāyāṃ sabhāgahetutve niyatībhūto bhavati,
㈠未來諸法，於正生位中，定成同類因。
㈡未來正生位法，定能與彼為同類因。
★0◤yastu manyate anāgato 'pi sa dharma utpadyamānāvasthāyāṃ sabhāgahetutve niyatībhūto bhavatyatastāṃ caramāvasthāmabhisaṃdhāyoktaṃ “na kadācinna heturi”ti / [086|05-]
①yas tu manyate anāgatas api sa dharmas utpadyamāna avasthāyām sabhāga hetu tve niyatībhūtas bhavati atas tām carama avasthām abhisaṃdhāya uktam na kadāhetus iti
㈢གང་ཞིག་ཆོས་མ་འོངས་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་པའི་ཚེའི་གནས་སྐབས་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
㈢དེའི་ཕྱིར་ཐ་མའི་གནས་སྐབས་དེ་ལས་〖PNལ།〗དགོངས་ནས་ནམ་ཡང་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི་དེའི་ལན་དུ་མི་རུང་སྟེ།
◤atastāṃ caramāvasthāmabhisandhāyoktam ——
㈠是故約最後位說此言。
㈡是故彼文依最後位，密作是答。
◤“kadācinna hetuḥ” iti ?
㈠謂無時非因。
㈡無時非因。
◤tasyāmaparihāraḥ;
㈠於此人前執不成救義。
㈡彼於所難，非為善釋。
◤yasmāt sa dharma utpadyamānāvasthāyāḥ pūrvaṃ sabhāgaheturabhūtvā paścād bhavati /
㈠由此法於正生位，前未作同類因，後方成因。
㈡以未來法，正生位前，非同類因，後方成故。
★◤tasyā yamaparihāro yasmātsa dharma utpadyamānāvasthāyāḥ pūrvaṃ sabhāgaheturabhūtvā paścāt bhavati / [086|06-]
♂tasyāyamaparihāro yasmātsa dharma utpadya-[ 41b. 5B. VI ]mānāvasthāyāḥ pūrvaṃ sabhāgaheturabhūtvā paścāt bhavati /
①tasyās yama parihāras yasmāt sa dharmas utpadyamāna avasthāyās pūrvam sa bhāga hetus abhūtvā paścāt bhavati
㈢འདི་ལྟར་ཆོས་དེ་སྐྱེ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྔོན་རོལ་ནས་〖PNན།〗སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་ཕྱིས་ཡིན་པས་སོ། །
0◤ihāpi ca praśne yo dharmo yasya dharmasya samanantaraḥ kadācit sa dharmas tasya dharmasya{S. omits dharmasya} na samanantara iti śakyamanayā kalpanayā vaktuṃ syān na kadācid iti / [086|08-][S233]
㈠此問中說：是法若於此法成次第緣，有時是法於此法非次第緣。不由前分別可得說如此。無時非緣。
㈡又若爾者，彼復問言：若法與彼法為等無間，或時此法與彼非等無間耶。彼即答言：若時此法，未至已生。若如彼釋，應亦答言。無時非緣。
①ihapi ca praśne——yas dharmas yasya dharmasya samanantaras kadācid sa dharmas tasya dharmasya na samanantaras iti śakyam anayā kalpanayā vaktuṃ syāt ——na kadācid iti
㈢ཆོས་གང་ཞིག:ཆོས་གང་གི་མཚུངས་པ་〖Pགང་མཚུངས་པ།Nགང་མཚུངས་པར།〗དེ་མ་ཐག་པ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་རེས་འགའ་ཞིག་ཆོས་དེའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་མ་〖PN+ཡིན་པ།〗ཡིན་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་འདྲི་བ་འདི་ཡང་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་འདིས་རེས་འགའ་ཡང:མ་〖PNམ་ཡིན་པ།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་སྐད་དུ་གལ་ཏེ་ཆོས་དེ་མ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་གསུངས།
★0◤kasmādevamāha / [086|10]
◤kasmādevamāha ?
㈠云何說如此。
㈡如何乃答。
★0◤yadi sa dharmo notpanno bhavatīti dvimukhasaṃdarśanārthaṃ yathā tatra tathehāpi karttavyam / [086|10-]
◤yadi sa dharmo notpanno bhavatīti dvimukhasandarśanārtham ——
㈠若此法不生，為顯二門故說此言。
㈡若時此法，未至已生。然彼復釋，為現二門。
①kasmāt evam āha
①yadi sa dharmas na utpannas bhavati iti dvi mukha saṃdarśana artham yathā tatra tathā iha api karttavyam
★◤yathā ceha tathā tatreti / [086|11]
♂yathā ceha tathā tatreti{1. MS. tathātreti |} /
◤yathā tatra tathehāpi karttavyam,
㈠如於彼，於此亦爾。
㈡如彼處說，此亦應爾。
◤yathā ceha tathā tatreti /
㈠如於此，於彼亦爾。
㈡如此處說，彼亦應爾。
①yathā ca iha tathā tatra iti
㈢དེར་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་འདིར་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། འདིར་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དེར་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་སྒོ་གཉིས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་བར་རོ། །
★◤evaṃ sati ko guṇo labhyata ityakauśala mevātra śāstrakārasyaiva saṃbhāvyeta / [086|11-]
♂evaṃ sati ko guṇo labhyata ityakauśala{2. MS. kośala |}mevātra śāstrakārasyaiva saṃbhāvyeta{3. Y. .. syaivaṃ saṃbhāvyate |} /
◤evaṃ sati ko guṇo labhyata ityakauśalamevātra śāstrakārasyaivaṃ sambhāvyate /
㈠若爾得何功德。若爾此文顯法主非聰慧人。
㈡如是作文，獲何功德。唯顯論主，非善於文。
①evam sati kas guṇas labhyate iti akauśala meva atra śāstra kārasya eva saṃbhāvyeta
㈢དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་འདིར་〖PNའདི།〗བསྟན་བཅོས་བྱེད་པ་མི་〖Nནི།〗མཁས་པ་ཁོ་ནར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤tasmāt pūrvaka evātra parihāraḥ sādhuḥ / [086|12-]
♂tasmāt pūrvaka evātra{4. Y. evaiṣa |} parihāraḥ sādhuḥ /
◤tasmāt pūrvaka evaiṣa parihāraḥ sādhuḥ /
㈠是則此中於前救義為勝。
㈡是故應知，前釋為善。
①tasmāt pūrvakas eva atra parihāras sādhus
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་ལན་སྔ་མ་ཁོ་ན་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yat tarhīdamuktam ——
㈠復次若爾，云何說此文。
㈡若爾，何故品類足說。
◤“anāgatānāṃ satkāyadṛṣṭiṃ tatsamprayuktaṃ ca duḥkhasatyaṃ sthāpayitvā yat tadanyat kliṣṭaṃ duḥkhasatyaṃ tat satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerhetuḥ,
㈠除未來身見及身見相應苦諦，所餘染污苦諦，此以身見為因，非身見因。
㈡或有苦諦，以有身見為因，非與有身見為因。除未來有身見，及彼相應苦諦，諸餘染污苦諦。
★◤yattarhīdamuktam “anāgatānāṃ satkāyadṛṣṭiṃ tatsaṃprayuktaṃ ca duḥkhasatyaṃ sthāpayitvā yattadanyat kliṣṭaṃ duḥkhasatyaṃ tatsatkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerheturyattu sthāpitaṃ tatsatkāyadṛṣṭihetukaṃ satkāyadṛṣṭeśca heturi”ti / [086|13-]
♂yattarhīdamuktam “anāgatānāṃ satkāyadṛṣṭiṃ tatsaṃprayuktaṃ ca duḥkhasatyaṃ sthāpayitvā yattadanyat kliṣṭaṃ{5. MS. kliṣṭa |} duḥkhasatyaṃ tatsatkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerheturyattu sthāpitaṃ tatsatkāyadṛṣṭihetukaṃ satkāyadṛṣṭeśca heturi”ti /
①yat tarhi idamuktam anāgatānām satkāya dṛṣṭim tad saṃprayuktam ca duḥkha satyam sthāpayitvā yat tat anyat kliṣṭam duḥkha satyam tat satkāya dṛṣṭi hetukam na satkāya dṛṣṭes hetus yat tu
㈢འོ་ན་གང་འདི་སྐད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་འོངས་པ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཡིན་ལ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sthāpitam tat satkāya dṛṣṭi hetukam satkāya dṛṣṭes ca hetus iti
③མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན་།
㈢མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་འོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་ན་དེ་ལྟར་གོ་བར་བྱའོ། །
◤yattu sthāpitaṃ tatsatkāyadṛṣṭihetukaṃ satkāyadṛṣṭeś ca hetuḥ” iti ?
㈠是所除此以身見為因，亦是身見因。
㈡或有苦諦，以有身見為因，亦與有身見為因。即所除法。
🈪735དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་འདིར་བསྟན་བཅོས་བྱེད་པ་མི་མཁས་པ་ཁོ་ནར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་ལན་སྔ་མ་ཁོ་ན་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་གང་འདི་སྐད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་འོངས་པ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་བར་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཡིན་ལ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤anāgatasatkāyadṛṣṭisaṃprayuktaṃ duḥkhasatyaṃ sthāpayitvetyevametat karttavyamarthato 'pi caivaṃ boddhavyamiti / [086|15-]
♂anāgatasatkāyadṛṣṭi- saṃprayuktaṃ duḥkhasatyaṃ sthāpayitvetyevametat karttavyamarthato 'pi caivaṃ{6. Y. omits api and reads vaivaṃ |} boddhavyamiti /
◤anāgatasatkāyadṛṣṭisamprayuktaṃ duḥkhasatyaṃ sthāpayitvetyevametat karttavyam,
㈠除未來身見及身見相應苦諦，應作如此文句。
㈡彼文應說，除未來有身見相應苦諦。
①anāgata sat-kāya-dṛṣṭi saṃprayuktam duḥkha satyam sthāpayitvā iti evam etat karttavyam arthatas api ca evam boddhavyam iti
③དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་འོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་ན་དེ་ལྟར་གོ་པར་བྱའོ་།།
◤arthato vaivaṃ boddhavyamiti /
㈠若不作，由義應憶知如此文句。
㈡設有如彼說，由義應知非。
🈪736མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་འོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། ཡང་ན་དོན་གྱིས་ན་དེ་ལྟར་གོ་པར་བྱའོ། །
★◤idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate “sarvadharmāścatuṣke niyatā hetauphale āśraye ālamvane niyatā” iti / [086|16-]
♂idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate “sarvadharmāścatuṣke niyatā hetau phale āśraye ālambane niyatā” iti /
◤idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate ——
㈠若爾，此假名論文句云何。將彼論云。
㈡復云何通施設足論。
①idam tarhi prajñapti bhāṣyam katham nīyate sarva dharmās catuṣke niyatās hetauphale āśraye ālamvane niyatās iti
③འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བཞི་ཆེན་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བཞི་ཚན་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། རྟེན་དང་དམིགས་པར:ངེས་སོ་〖Pངེས་སུ།Nངས་སུ།〗ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དང་〖PNདྲང་།〗། འདིར་རྒྱུ་ནི་མཚུངས་པར:ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་〖PN-ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་།〗ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤“sarvadharmāś catuṣke niyatāḥ ——
㈠一切法於四義中定四義。
㈡彼說諸法，四事決定。
◤hetau phale āśraye ālambane niyatāḥ ” iti?
㈠謂因果依境。
㈡所謂因果，所依所緣。
🈪737འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བཞི་ཆེན་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། རྟེན་དང་དམིགས་པར་ངེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དང་། འདིར་རྒྱུ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤heturatra saṃprayuktakahetuḥ sahabhūhetuśca / [086|18]
◤heturatra samprayuktakahetuḥ, sahabhūhetuś ca /
㈠此中因謂相應因。
㈡應知彼文，因者謂能作俱有相應異熟因。
🈪738འབྲས་བུ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། གནས་སྐབས་ནི་འདོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་རྫས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོགས་པ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་གྱི། རྫས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅེན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①hetus atra saṃprayuktaka hetus saha bhūhetus ca
③རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། རྟེན་དང་དམིགས་པར་ངེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དང་། འདིར་རྒྱུ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤phalaṃ puruṣakāraphalamadhipatiphalaṃ ca / [086|18-]
◤phalam —— puruṣakāraphalam, adhipatiphalaṃ ca /
㈠果謂功力果。及增上果。
㈡果者，謂增上士用，異熟果。
①phalam puruṣakāra phalam adhipati phalam ca
㈢འབྲས་བུ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང་། བདག་{89b}པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤āśrayaścakṣurādirālambanaṃ rūpādikamiti draṣṭavyam / [086|19]
◤āśrayaś cakṣurādirālambanaṃ rūpādikamiti draṣṭavyam /
㈠依謂眼等相，境謂色等塵。
㈡所依者謂眼等六根。所緣者謂色等六境。
①āśrayas cakṣus ādis ālambanam rūpa ādikam iti draṣṭavyam
③རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ་།། དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ་།།
㈢རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤nanu caivaṃ sati sabhāga heturabhūtvā heturbhavatīti prāptam / [086|19-]
♂nanu caivaṃ sati sabhāgaheturabhūtvā he-[ 42a. 5A. VII ]turbhavatīti prāptam /
◤nanu caivaṃ sati sabhāgaheturabhūtvā heturbhavatīti prāptam?
㈠若爾，同類因先未成因，後方成因。
㈡若爾，同類因應本無而有。
★0◤iṣyata evāvasthāṃ prati na dravyam / [086|20-]
◤iṣyata evāvasthāṃ prati na dravyam /
㈠此義自至，約位許如此，非是約物。
㈡許故無過，約位非體。
①nanu ca evam sati sabhāga hetus abhūtvā hetus bhavati iti prāptam iṣyate eva avasthām prati na dravyam
③དེ་ལྟ་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། གནས་སྐབས་ནི་འདོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་རྫས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
★★◤avasthāphalalṃ hi sāmargyaṃ na dravyaphalam / [086|21]
♂avasthāphalaṃ hi sāmagryaṃ na dravyaphalam /
◤avasthāphalaṃ hi sāmagryam,
㈠何以故。聚集者是位果。
㈡由和合作用，位果。
①avasthā phalalm hi sāmargyam na dravya phalam
③ཚོགས་པ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་གྱི་།
㈢དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
◤na dravyaphalam /
㈠非物果。
㈡非體果。
★0◤kiṃ punaḥ syādyadi vipākahetuvadanāgato 'pi sabhāgahetuḥ syāt / [086|21-]
◤kiṃ punaḥ syād ——yadi vipākahetuvadanāgato 'pi sabhāgahetuḥ syād ?
㈠若同類因，於未來世成因，如果報因。何所有。
㈡若同類因，未來世有，如異熟因。當有何過。
①kim punar syāt yadi vipāka hetu vat anāgatas api sa bhāga hetus syāt
③རྫས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢:དེ་ལྟ་〖Pདེ་ལྟར།Nད་ལྟར།〗ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། གནས་སྐབས་ནི་འདོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་རྫས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོགས་པ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་གྱི། རྫས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅེན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤śāstre tasya grahaṇaṃ syāt / [086|22]
◤śāstre tasya grahaṇaṃ syāt /
㈠於發慧阿毘達磨中，此因應顯現。此執未可然。
㈡未來若有，本論應說。
🈪739གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་ལས་དེ་སྨོས་པར་འགྱུར་རོ། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་དང་འཛིན་པར་བྱེད་ནུས་པ་གང་ཡིན་བ་དེ་ཁོ་ན་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་མ་འོངས་པ་ལ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①śāstre tasya grahaṇam syāt
③བསྟན་བཅོས་ལས་དེ་སྨོས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་ལས་དེ་སྨོས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ya eva hi phaladānagrahaṇakriyāsamarthastasyaiva grahamṇādadoṣaḥ ?
㈠何以故。是同類因，有功能能，取果與果。此因於阿毘達磨中，顯現非餘。
㈡本論唯說，能取與果，諸同類因，故無有失。
★◤sa eva hi phaladānagrahaṇakriyāsamarthastasyaiva grahaṇādadoṣaḥ / [086|22-]
♂sa{7. Y. ya |} eva hi phaladānagrahaṇakriyāsamarthastasyaiva grahaṇādadoṣaḥ /
①sas eva hi phala dāna grahaṇa kriyā samarthas tasya eva grahaṇāt adoṣas
③འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་དང་འཛིན་པར་བྱེད་ནུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན་།
㈢འབྲས་བུ་འབྱིན་〖PNསྨིན།〗པ་དང་འཛིན་པར་བྱེད་ནུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་མ་འོངས་པ་ལ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤naitadasti / [086|23]
◤naitadasti;
㈠無如此義。
㈡無如是義。
①na etat asti
③དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤niṣyandaphalena hi saphalaḥ sabhāgahetuḥ /
①niṣyanda-phalena hi saphalaḥ sabhāgahetuḥ|
㈠何以故。此同類因，由等流果說有聚此果。
㈡以同類因，引等流果。
★0◤niḥṣyandaphalena hi saphalaḥ sabhāgahetuḥ / [086|23-]
◤taccānāgatasyāyuktam;
㈠若未來不相似。
㈡此未來有，理必不然。
◤pūrvapaścimatābhāvāt /
①pūrva-paścimatābhāvāt|
㈠無前後故。
㈡無前後故。
★★◤taccānāgatasyāyuktaṃ pūrvapaścimatā 'bhāvāt / [086|24]
♂taccānāgatasyāyuktaṃ pūrvapaścimatā'bhāvāt /
①niḥṣyanda phalena hi saphalas sa bhāga hetus tat ca anāgatasya ayuktam pūrva paścimatā bhāvāt
③སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་མ་འོངས་པ་ལ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤na cotpannamanāgatasya niṣyando yujyate / [086|24-]
♂na cotpannamanāgatasya niḥṣyando yujyate / ♂yathā'tītaṃ varttamānasya /
◤na cotpannamanāgatasya niṣyando yujyate,
㈠若已生於未生，不應成等流。
㈡不應已生法為未生等流。
🈪740བྱུང་ཟིན་པ་ཡང་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པར་མི་རུང་སྟེ། དཔེར་ན་ད་ལྟའི་འདས་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་སྔན་མི་རུང་བས་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་རྣམས་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྔ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ལ། མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་ཡང་སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདྲ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འདྲ་བ་ཡིན་བས་ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ནི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪741རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་ལྟར་ཕུན་ཚུན་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་གནས་སྐབས་ལས་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་མཚན་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་པས་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་བཟློག་གོ །
①na ca utpannam anāgatasya niṣyandas yujyate
③བྱུང་ཟིན་པ་ཡང་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པར་མི་རུང་སྟེ་།
㈢བྱུང་ཟིན་པ་ཡང་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པར་མི་རུང་སྟེ། དཔེར་ན་ད་ལྟའི་འདས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā —— varttamānasya /
㈠如過去於現世。
㈡如過去法非現在果。
◤mā bhūd dhetoḥ pūrvaṃ phalamiti,
①mā bhūt hetoḥ pūrvaṃ phalamiti,
㈠勿以果前因後故。
㈡勿有果先因後過失故。
★◤yathā 'tītaṃ varttamānasya / mā bhūddhetoḥ pūrvaṃ phalamiti / [086|25]
♂mā bhūddhetoḥ pūrvaṃ phalamiti /
①yathā tītam varttamānasya
③དཔེར་ན་ད་ལྟའི་འདས་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤nāstyanāgataḥ sabhāgahetuḥ;
㈠無未來同類因。
㈡未來世無同類因。
◤vipākaheturapi evamanāgato na prāpnoti,
㈠若爾果報因，於未來亦不成因。
㈡若爾異熟因，應未來非有。
★★◤nāstyanāgataḥ sabhāgahetuḥ / vipākaheturapi evamanāgato na prapnoti / [086|26]
♂nāstyanāgataḥ sabhāgahetuḥ / vipākaheturapi evamanāgato na prāpnoti /
①mā bhūt hetos pūrvam phalam iti na asti anāgatas sa bhāga hetus vipāka hetus api evam anāgatas na prapnoti
③རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་ང་ན་མི་རུང་བས་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ་།། དེ་ལྟ་ན་རྣམས་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་སྔ་ན་མི་རུང་བས་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ། །
◤vipākaphalasya pūrvaṃ saha cāyogādanāgate cādhvani pūrvapaścimatā'bhāvāt ?
①vipākaphalasya pūrvaṃ saha cāyogādanāgate cādhvani pūrva-paścimatā 'bhāvāt ?
㈠何以故。是果報果。若在因前，或與因俱，非道理故。於未來中，無前後故。
㈡不應異熟果，因前及俱故。未來世法無前後故。
★◤vīpākaphalasya pūrvaṃ saha cāyogādanāgate cādhvati pūrvapaścimatā 'bhāvāt / [086|26-]
♂vipākaphalasya pūrvaṃ saha cāyogādanāgate cādhvani pūrvapaścimatā'bhāvāt /
①vīpāka phalasya pūrvam saha ca ayogāt anāgate ca ādhvati pūrva paścimatā bhāvāt
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྔ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ལ། མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་ཡང་སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན་།
★0◤naitadasti / [086|27]
◤naitadasti;
㈠是義不然。
㈡無如是失。
①na etat asti
③དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་འོངས་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྔ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ལ། མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་ཡང་སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདྲ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འདྲ་བ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་〖PN-རྒྱུ།〗མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཉིད་དུ:ནི་〖PNདང་།〗རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sabhāgahetorvinā paurvāparyeṇa sadṛśaḥ sadṛśasya sabhāgaheturityanyonyahetutvādanyonyaniḥṣyandatā saṃprasajyeta / [086|28-]
◤sabhāgahetorvinā paurvāparyeṇa sadṛśaḥ sadṛśasya sabhāgaheturityanyonyahetutvādanyonyaniḥṣyandatā samprasajyeta /
㈠何以故。同類因若無前後，此法相似。於相似法成同類因，更互為因故。更互等流。此執應成更互等流義。
㈡不相似故。謂同類因，與果相似。若無前後，應互為因。既互為因，應互為果。
①sa bhāga hetos vinā paurvāparyeṇa sadṛśas sadṛśasya sa bhāga hetus iti anyonya hetu tvāt anyonya niḥṣyanda tā saṃprasajyeta
③སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདྲ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འདྲ་བ་ཡིན་བས་ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
◤na cānyonyaniḥṣyandatā yuktimatīti /
㈠此不應道理。
㈡互為因果，與理相違。
★0◤nacānyonyaniḥṣyandatā yuktimatīti / [086|29]
①naca anyonya niḥṣyanda tā yuktimatī iti
③ཕན་ཚུན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ནི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tvevaṃ vipākahetuḥ,
㈠果報因不爾。
㈡非異熟因，與果相似。
◤vinā paurvāparyeṇānyonyahetuphalatā samprasajyate;
㈠若離前後，亦不可立為更互因果。
㈡雖離前後，而無上過。
★◤natveva vipākahetorvinā paurvāparyeṇānyonyahetuphalatā saṃprasajyate / [087|01]
♂@087 natveva{1. Y. one reading is tvevaṃ |} vipākahetorvinā{2. Y. ...heturvinā |} paurvāparyeṇānyonyahetuphalatā saṃprasajyate {3. Y. one reading is saṃprayujyate |} /
①na tu ā iva vipāka hetos vinā paurvāparyeṇa anyonya hetu phala tā saṃprasajyate
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་ལྟར་ཕུན་ཚུན་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ།
★0◤bhinnalakṣaṇātvāddhetuphalayoḥ / [087|01-]
◤bhinnalakṣaṇatvāddhetuphalayoḥ /
㈠因果相異故。
①bhinna lakṣaṇātvāt hetu phalayos
㈢རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དོ[*རོ?]། །
★◤tasmādavasthāvyavsthitaṃ eva sabhāgaheturlakṣaṇavyavasthitastupākaheturityanāgato 'pi na vāryate / [087|02-]
♂tasmādavasthāvyavasthita eva sabhāgaheturlakṣaṇavyavasthitastu vipākaheturityanāgato 'pi na vāryate /
◤tasmādavasthāvyavasthita eva sabhāgahetuḥ, lakṣaṇavyavasthitastu vipākaheturityanāgato 'pi na vāryate /
㈠是故同類因位所成。果報因相所成。是故若於未來不可遮於前。
㈡故同類因，就位建立，未來非有。若異熟因，就相建立，未來非無。
①tasmāt avasthā vyavsthitam eva sa bhāga hetus lakṣaṇa vyavasthitas tu pāka hetus iti anāgatas api na vāryate
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་གནས་སྐབས་ལས་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་མཚན་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་པས་མ་འོངས་པ་ཡང་མི་བཟློག་གོ། །
◆237♂
◤yaduktam ——
㈠已說同類。
㈡言同類因。
◤‘svabhūmikaḥ sabhāgaheturbhavati iti, kimeṣa niyamaḥ sarvasya sāsravasyaiva niyamaḥ?
㈠謂於自地，依何法有此決。但約有流作此決，若無流云何。
㈡唯自地者，定依何說。定依有漏。
🈪742སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་ཅི་དེ་ལྟར་ངེས་སམ་ཞེ་ན། དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་ངེས་སོ། །ས་དགུའི་ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ། །སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བར་སྐབས་དང་སྦྱར་ཏེ། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་དང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་དག་གི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yaduktaṃ svabhūmikaḥ sabhāgaheturbhavatīti kimeṣa niyamaḥ sarvasya sāsravasyaiṣa niyamaḥ / [087|04]
①yat uktam sva bhūmikas sa bhāga hetus bhavati iti kim eṣa niyamas sarvasya sa āsravasya eṣa niyamas
㈢སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་ཅི་དེ་ལྟར་ངེས་སམ་ཞེ་ན། དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་ངེས་སོ། །
◤anyonyaṃ navabhūmistu mārgaḥ,
㈠〔偈曰〕：【更互有九地道】。
㈡【道展轉九地】〖53_2_c〗
★◤ 【anyo 'nyaṃ navabhūmistu mārgaḥ 】[087|05]
①anyas nyam nava bhūmis tu mārgas
③ས་དགུའི་ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་།།
㈢ས་དགུའི་ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ། །སྐལ་བ་མཉམ་{90a}པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤‘sabhāgahetuḥ’ ityadhikāraḥ /
㈠釋曰：同類因義流。
㈡若無漏道，展轉相望，一一皆與九地為因。
★◤sabhāgaheturityadhikāraḥ / [087|06]
♂anyo 'nyaṃ navabhūmistu mārgaḥ sabhāgahetu-[ 42b. 5B. VII ]rityadhikāraḥ /
①sa bhāga hetus iti adhikāras
③སྐལ་བ་མཉམ་ ****[@90a]**** *་།། པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།། ཞེས་བྱ་བར་སྐབས་དང་སྦྱར་ཏེ་།
㈢ཞེས་བྱ་བར་སྐབས་དང་སྦྱར་ཏེ། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་དང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་དག་གི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★◤anāgamye dhyānāntarikāyāṃ caturṣuraneṣu triṣu cārūpyeṣu mārgasatyamanyo 'nyaṃ sabhāgahetuḥ / [087|06-]
♂anāgamye dhyānāntarikāyāṃ caturṣu dhyāneṣu triṣu cārūpyeṣu mārgasatyamanyo 'nyaṃ sabhāgahetuḥ /
◤anāgamye dhyānāntarikāyāṃ caturṣu dhyāneṣu triṣu cārūpyeṣu mārgasatyamanyonyaṃ sabhāgahetuḥ /
㈠於非至地，於中間定，四色定，三無色定，於此九地道諦，更互為同類因。
㈡謂未至定，靜慮中間，四本靜慮，三本無色，九地道諦，皆互為因。
①anāgamye dhyāna antarikāyām caturṣu raneṣu triṣu ca arūpyeṣu mārga satyam anyas nyam sa bhāga hetus
③མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་དང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་དག་གི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / [087|07]
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་ས་དེ་དག་ཏུ་གློ་བུར་དུ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། ས་དེ:པ་དག་གིས་〖PNཔའི་སྲིད་པ་དག་གི།〗བདག་གིར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དེ་དག་ཏུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ས་གཞན་པའི་རིགས་མཐུན་པའི་〖PN-པའི།〗སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤āgantuko hyasau tāsu bhūmiṣu na taddhātupatitastadbhami kābhistṛṣṇābhirasvīkṛtatvāt / [087|07-]
♂āgantuko hyasau tāsu bhūmiṣu na taddhātupatitastadbhūmi{4. MS. .. stat bhūmi |}kābhistṛṣṇābhirasvīkṛtatvāt /
◤āgantuko hyasau tāsu bhūmiṣu na taddhātupatitaḥ;
㈠此道於九地為客故，不屬彼界。
㈡此於諸地，皆如客住，不墮界攝。
◤tadbhūmikābhistṛṣṇābhirasvīkṛtatvāt /
㈠彼地貪愛，不能取此為自境。
㈡非諸地愛，執為己有。
🈪743ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནིས་དེ་དག་ཏུ་གློ་བུར་དུ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། ས་དེ་པ་དག་གིས་བདག་གིར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དེ་དག་ཏུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ས་གཞན་པའི་རིགས་མཐུན་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤ataḥ mānajātīyasyānyabhūmikasyāpi sabhāgaheturbhavati / [087|08-]
♂ataḥ samānajātīyasyānyabhūmi- kasyāpi sabhāgaheturbhavati /
◤ataḥ samānajātīyasyānyabhūmikasyāpi sabhāgaheturbhavati /
㈠是故若法同類，雖不同地，得作同類因。此同類因生何品果。
㈡是故九地道，雖地不同，而展轉為因。由同類故。
①āgantukas hi asau tāsu bhūmiṣu na tad dhātu patitas tat bhami kābhis tṛṣṇābhis asvīkṛta tvāt atas māna jātīyasya anya bhūmikasya api sa bhāga hetus bhavati
③འདི་ནི་ས་དེ་དག་ཏུ་གློ་བུར་དུ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། ས་དེ་པ་དག་གིས་བདག་གིར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཁམས་དེ་དག་ཏུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ས་གཞན་པའི་རིགས་མཐུན་པའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
◤sa punaḥ —— samaviśiṣṭayoḥ // 52 //
①sa punaḥ —— sama-viśiṣṭa-yos ||52||
㈠〔偈曰〕：【於等勝果】。
㈡【唯等勝為果】〖53_2_d〗。
★◤sa punaḥ / [087|09]
①sa punar
③དེ་ཡང་།
㈢དེ་ཡང་། མཉམ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཡིན། །ཆུང་ངུའི་〖Nངུས།〗རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི་དེ་ཉིད་མ་འོངས་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【samaviśiṣṭayoḥ // VAkK_2.52 //】[087|10]
♂sa punaḥ samaviśiṣṭayoḥ //52//
①sama viśiṣṭayos
③མཉམ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཡིན་།།
◤na nyūnasya hetur bhavati /
㈠釋曰：此為等品上品果因，非下品果因。
㈡然唯得與等勝為因。非為劣因。加行生故。
★◤nyūnasya heturbhavati / [087|11]
♂na nyūnasya heturbhavati /
①nyūnasya hetus bhavati
③ཆུང་ངུའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།།
◤tadyathā —— duḥkhe dharmajñānakṣāntir asyā evānāgatāyāḥ sabhāgahetur viśiṣṭasya ca
①tadyathā —— duḥkhe dharma-jñāna-kṣāntir asyā eva anāgatāyāḥ sabhāgahetur viśiṣṭasya ca
★◤tadyathā duḥkhe dharmajñānakṣāntistasyā evānāgatāyāḥ sabhāgahetuviśiṣṭasyaca yāvadanutpādajñānasya / [087|11-]
♂tadyathā duḥkhe dharmajñānakṣāntistasyā evānāgatāyāḥ sabhāgaheturviśiṣṭasya ca yāvadanutpādajñānasya /
①tadyathā duḥkhe dharma jñāna kṣāntis tasyās eva anāgatāyās sa bhāga hetu viśiṣṭasya ca yāvat anutpāda jñānasya
③འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི་དེ་ཉིད་མ་འོངས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
ⅰⅱ
🈪744དེ་ཡང་། མཉམ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཡིན། །ཆུང་དུའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི་དེ་ཉིད་མའོངས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ། །མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
◤yāvad anutpād ajñānasya /
㈠如苦法智忍，為未來苦法智忍同類因。或為上品道，乃至無生智同類因。
㈡且如已生苦法智忍，還與未來苦法智忍為同類因，是名為等。又即此忍，復能與後從苦法智至無生智為同類因，是名為勝。如是廣說。乃至已生。
★◤anutpādajñānamanutpādajñānasyaivānyaviśiṣṭabhāvāt / [087|12-]
♂anutpādajñānamanutpādajñānasyaivānyaviśiṣṭasyābhāvāt /
◤anutpādajñānamanutpādajñānasyaiva;
㈠若無生智，但為無生智因。
㈡諸無生智，唯與等類為同類因。
①anutpāda jñānam anutpāda jñānasya eva anya viśiṣṭa bhāvāt
㈢མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ། །
◤anyaviśiṣṭasyābhāvāt /
㈠無餘上品故。
㈡更無勝故。
◤darśanabhāvanā'śaikṣyamārgāstridvyekeṣām /
①darśanabhāvanā 'śaikṣyamārgāstridvyekeṣām|
㈠見修無學道，為三二一同類因。
㈡又諸已生見道修道及無學道，隨其次第與三二一為同類因。
★★◤darśanabhāvanā 'śaikṣyamārgāstridhyekeṣām / [087|13]
♂darśanabhāvanā{5. MS. bhāvanā |}'sai kṣyamārgāstridveyakeṣām /
①darśana bhāvanā śaikṣya mārgās tridhyekeṣām
㈢མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
◇◆238♂mārgasya hetuḥ
★0◤tatrāpi mṛdvindriyamārgo mṛdutīkṣṇendriyamārgasya hetuḥ / [087|13-]
◤tatrāpi mṛdvindriyamārgo mṛdutīkṣṇendriyamārgasya hetuḥ /
㈠此中鈍根道，亦為鈍根道利根道因。
㈡又於此中，諸鈍根道與鈍及利為同類因。
🈪745དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང་རྣོན་པོའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་དད་པས་མོས་པ་དང་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་རྣམས་ནི་དྲུག་དང་བཞི་དང་གཉིས་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
①tatra api mṛdu indriya mārgas mṛdu tīkṣṇa indriya mārgasya hetus
③དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང་རྣོན་པོའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང་〖PN-དང་།〗རྣོན་པོའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ཁོ་ན་〖PNནའི།〗ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་དད་པས་མོས་པ་དང་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་རྣམས་ནི་དྲུག་དང་བཞི་དང་གཉིས་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
◤tīkṣṇendriyamārgas tīkṣṇendriyamārgasyaiva /
①tīkṣṇa-indriya-mārgas tīkṣṇa-indriya-mārgasya eva |
㈠利根道但為利根道因。
㈡若利根道，唯利道因。
★★◤tīkṣṇendriyamārgastīkṣṇendriyamārgasyaiva / [087|14]
♂tīkṣṇendriyamārga- stīkṣṇendriyamārgasyaiva /
①tīkṣṇa indriya mārgas tīkṣṇa indriya mārgasya eva
③དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ནི་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
◤tadyathā——śraddhānusāriśraddhādhimuktasamayavimuktamārgāḥ ṣaṇṇāṃ caturṇāṃ dvayoś ca /
①tadyathā——śraddhānusāri śraddhādhimukta samayavimukta mārgāḥ ṣaṇṇāṃ caturṇāṃ dvayoś ca |
㈠如信行信解脫時解脫道，或為六四二因。
㈡如隨信行及信勝解時解脫道，隨其次第與六四二為同類因。
★◤tadyathā śraddhānusāriśraddhādhimuktasamayavimukttamārgāḥ ṣaṇṇāṃ caturṇāṃ dvayośca / [087|14-]
♂tadyathā śraddhānusāriśraddhādhimuktasamayavimuktamārgāḥ ṣaṇṇāṃ caturṇāṃ dvayośca /
①tadyathā śraddhā anusāri śraddhā adhimukta samaya vimuktta mārgās ṣaṇṇām caturṇām dvayos ca
③འདི་ལྟ་སྟེ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་དད་པས་མོས་པ་དང་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་རྣམས་ནི་དྲུག་དང་བཞི་དང་གཉིས་དག་གི་ཡིན་ནོ་།།
★◤dharmānusāriṣṭaprāptāsamayavimuktamārgāḥ trayāṇāṃ dvayorekasya / [087|15-]
♂dharmānusāridṛṣṭiprāptāsamayavimuktamārgāḥ{6. MS. mārgatrayāṇāṃ |} trayāṇāṃ dvayorekasya /
◤dharmānusāridṛṣṭiprāptāsamayavimuktamārgāḥ trayāṇāṃ dvayorekasya /
①dharmānusāridṛṣṭiprāptā asamayavimuktamārgāḥ trayāṇāṃ dvayorekasya|
㈠法行見至非時解脫道，或為三二一因。
㈡若隨法行，及見至非時解脫道，隨其次第與三二一為同類因。
🈪746ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་དང་། དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་གི་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ས་གོང་མ་པས་འོག་མ་པའི་ལམ་དང་མཉམ་བའམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དབང་པོ་དང་རྒྱུས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཏེ།
★◤kathaṃ punarūrdhvaṃbhūmikasyādhobhūmmikomārgaḥ samo vā bhavati viśiṣṭo vā / [087|16-]
♂kathaṃ punarūrdhvabhūmika- syādhobhūmiko mārgaḥ samo vā bhavati viśiṣṭo vā /
◤kathaṃ punarūrdhvabhūmikasyādhobhūmiko mārgaḥ samo vā bhavati ?
㈠云何下地道於上地道，或等。
㈡諸上地道為下地因，云何名為，或等。
①dharma anusa ariṣṭa prāpta asamaya vimukta mārgās trayāṇām dvayos ekasya katham punar ūrdhvaṃbhūmikasya adhas bhūmmikas mārgas samas vā bhavati viśiṣṭas vā
③ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་དང་། དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་གི་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ཇི་ལྟར་ས་གོང་མ་པས་འོག་མ་པའི་ལམ་དང་མཉམ་བའམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ཞེ་།། ན་།
㈢ཆོས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་དང་། དུས་དང་མི་སྦྱོར་བར་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་གི་ཡིན་ནོ། །
◤viśiṣṭo vā ?
㈠或勝。
㈡或勝。
★0◤indriyato hetūpacayataśca / [087|17]
◤indriyataḥ, hetūpacayataś ca /
㈠一由根。二由因增長。
㈡由因增長，及由根故。
①indriyatas hetu upacayatas ca
③དབང་པོ་དང་རྒྱུས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཏེ་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ས་〖PNན།〗གོང་མ་པས་〖PN-པས།〗འོག་མ་པའི་ལམ་དང་མཉམ་པའམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དབང་པོ་དང་རྒྱུས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཏེ། དེ་ལ་རྒྱུས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱས་པ་ནི་མཐོང་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུའོ། །
◆239♂tatra darśanādimārgāṇāṃ
★◤tatra darśanādimārgāṇāṃ mṛdumṛdvādīnāṃ cottarottara hetūpacitatarāḥ / [087|17-]
♂tatra darśanādimārgāṇāṃ mṛdumṛdvādīnāṃ cottarottara{7. Y. cottarottare |}hetūpacitatarāḥ /
◤tatra darśanādimārgāṇāṃ mṛdumṛdvādīnāṃ cottarottare hetūpacitatarāḥ /
①tatra darśanādi-mārgāṇāṃ mṛdu-mṛdv-ādīnāṃ ca uttarottare hetūpacitatarāḥ|
㈠此中見道等，下下品等，於後後由因增長勝。
㈡謂見道等，下下品等，後後位中，因轉增長。
🈪དེ་ལ་རྒྱུས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱས་པ་ནི་མཐོང་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུའོ། །
①tatra darśana ādi mārgāṇām mṛdu mṛdu ādīnām ca uttarottara hetu upacitatarās
③དེ་ལ་རྒྱུས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱས་པ་ནི་མཐོང་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུའོ་།།
★◤yadyapyekasantāne śraddhārnusārimārgayorasaṃbhavaḥ utpannastvanāgatasya hetuḥ / [087|18-]
♂yadyapyekasantāne śraddhādharmānusāri- mārgayorasaṃbhavaḥ utpannastvanāgatasya hetuḥ /
◤yadyapyekasantāne śraddhādharmānusāriṇārgayorasambhavaḥ;
㈠若於一相續中，信行法行道不得俱有。
㈡雖一相續中，無容可得，隨信隨法行二道現起。
🈪747རྒྱུད་གཅིག་ལ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལམ་དག་མི་སྲིད་མོད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ཅི་ལམ་ཁོ་ན་མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དག་ཀྱང་། སྦྱོར་བྱུང་དེ་གཉིས་ཁོ་ནའི་ཡིན། །མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པའི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yadi api eka santāne śraddhārnu sāri mārgayos asaṃbhavas utpannas tu anāgatasya hetus
㈢རྒྱུད་གཅིག་ལ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལམ་དག་མི་སྲིད་མོད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤utpannastvanāgatasya hetuḥ // 52 //
㈠若已生於未生為因。
㈡而已生者，為未來因。
◆240♂
◤kiṃ punaḥ mārga eva samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavati ? netyāha /
㈠為唯道於等勝果作同類因。
㈡為唯聖道，但與等勝為同類因。不爾云何。
★◤kiṃ punaḥ mārga eva samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavati / netyāha / [087|20]
♂[ 43a. 5A. VIII ] kiṃ punaḥ mārga eva samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavati /
①kim punar mārgas eva sama viśiṣṭayos sabhāga hetus bhavati na iti āha
③ཅི་ལམ་ཁོ་ན་མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཅི་ལམ་ཁོ་ན་མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དག་ཀྱང་། སྦྱོར་བྱུང་དེ་གཉིས་〖PNཉིད།〗ཁོ་ནའི་ཡིན། །མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པའི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤laukikā api hi ——
㈠為更有餘法世間法亦爾。
㈡餘世間法。
★◤laukikā api hi[087|20-]
♂netyāha /
①laukikās api hi
③འཇིག་རྟེན་པ་དག་ཀྱང་།
◤prayogajāstayoreva,
㈠〔偈曰〕：【學得於二爾】。
㈡【加行生亦然】〖54_2_a〗
★◤ 【prayogajāstayoreva 】[087|22]
①prayoga jās tayos eva
③སྦྱོར་བྱུང་དེ་གཉིས་ཁོ་ནའི་ཡིན་།།
◤samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavanti,
㈠釋曰：不但無流法為等勝果同類因，學得有流法於二果亦爾。或為等果同類因，或為勝果同類因。
㈡加行生者，亦與等勝為因。
★◤samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavanti na nyūnasya / yathā katame ityāha[087|23]
♂laukikā api hi prayogajāstayoreva samaviśiṣṭayoḥ sabhāgaheturbhavanti na nyūnasya /
①sama viśiṣṭayos sa bhāga hetus bhavanti na nyūnasya
③མཉམ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པའི་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①yathā katame iti āha
③དཔེར་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ་།
㈢དཔེར་〖PNདཔེ།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ཐོས་དང་བསམས་〖PNབསམ།〗བྱུང་ལ་སོགས་པའང་〖PNཔ།〗{90b}ཐོས་པ་དང་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་སྦྱོར་བ་ལས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཀྱང་ཉམས་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
◤na nyūnasya /
㈠非下類因。
㈡非劣。
◤yathā katame ?
㈠此學得是何法。
㈡加行生法，其體云何。
◤ityāha ——
㈠〔偈曰〕：
◤śrutacintāmayādikāḥ /
㈠【聞思等諸法】。
㈡【聞思所成等】〖54_2_b〗。
🈪748དཔེར་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ཐོས་དང་བསམས་བྱུང་ལ་སོགས་པའང་། །ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་སྦྱོར་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཀྱང་ཉམས་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །བསམ་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【śrutacintāmayādikāḥ /】[087|24]
♂yathā katame ityāha śrutacintāmayādikāḥ /
★◤ete hi prāyogikāḥ śrutacintābhāvanāmayā guṇāḥ samaviśiṣṭayoreva heturnanyūnānām / [087|25-]
♂ete hi prāyogikāḥ śrutacintābhāvanāmayā guṇāḥ samaviśiṣṭayoreva heturna nyūnānām /
◤ete hi prāyogikāḥ śrutacintābhāvanāmayā guṇāḥ samaviśiṣṭayoreva hetuḥ ,
㈠釋曰：此法加行所得。謂聞德思德修德，為等品勝品果因。
㈡謂聞所成，思所成等。等者等取，修所成等。因聞思修所生功德，名彼所成。加行生故，唯與等勝為因。
①śruta cintā āmaya ādikās ete hi prāyogikās śruta cintā bhāva nā mayās guṇās sama viśiṣṭayos eva hetus nanyūnānām
③ཐོས་དང་བསམས་བྱུང་ལ་སོགས་ ****[@90b]**** ་པའང་;། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་སྦྱོར་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཀྱང་ཉམས་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་དག་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བསམས〖PNབསམ།〗པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤na nyūnānām /
㈠非下品因。
㈡非劣。
★◤tadyathā kāmāvacarāḥ śrutamayāḥ śrutacintāmayānāṃ cintāmayācintāmayānām / [087|26-]
♂tadyathā kāmāvacarāḥ śrutamayāḥ śrutacintāmayānāṃ cintāmayā{8. Y. adds ca |}ścintāmayānām /
◤tadyathā —— kāmāvacarāḥ śrutamayāḥ śrutacintāmayānām,
㈠如欲界聞慧，為欲界聞思慧因。
㈡如欲界繫聞所成法，能與自界聞思所成為同類因。非修所成因，欲界無故。
①tadyathā kāmāvacarās śruta mayās śruta cintā mayānām cintā āmaya acinta āmayānām
③འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།། བསམ་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ་།
◤cintāmayāś cintāmayānām;
㈠若思慧但為思慧因。
㈡思所成法，與思所成為同類因。非聞所成因。
★0◤bhāvanāmayābhāvāt / [087|27]
◤bhāvanāmayābhāvāt /
㈠無修慧故。
㈡以彼劣故。
①bhāvanā āmaya abhāvāt
③བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤rūpāvacarāḥ śrutamayāḥ;
㈠色界聞慧。
㈡若色界繫聞所成法。
◤śrutabhāvanāmayānāṃ cintāmayābhāvāt /
㈠為聞慧修慧因。無思慧故。
㈡能與自界聞修所成為同類因。非思所成因，色界無故。
🈪749གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་དགུ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ལ། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་པོ་དག་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ལུགས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །
★◤rūpāvacarāḥ śrutamayāḥ śrutabhāvanāmayānāṃ cintāmayābhāvāt / [087|27-]
♂rūpāvacarāḥ śrutamayāḥ{9. Y. MS. ..mayā |} śrutabhāvanāmayānāṃ cintāmayābhāvāt /
①rūpāvacarās śruta mayās śruta bhāvanā mayānām cintā āmaya abhāvāt
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤bhāvanāmayā bhāvanāmayānāmeva / [087|28]
◤bhāvanāmayā bhāvanāmayānāmeva /
㈠若修慧但為修慧因。
㈡修所成法，唯與自界修所成法為同類因。非聞所成因，以彼劣故。
★◤ārūpyāvacarābhāvanāmayā bhāvanāmayānāmeva / [087|28-]
♂ārūpyāvacarā bhāvanāmayā bhāvanāmayānāmeva /
◤ārūpyāvacarā bhāvanāmayā bhāvanāmayānāmeva /
①bhāvanā mayā bhāvanā mayānām eva ārūpya avacara abhāva nā mayās bhāvanā mayānām eva
③བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ་།།
㈢བསྒོམས་〖PNབསྒོམ།〗པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ། །
ⅰ㈡無色界繫修所成法，唯與自界修所成法為同類因。非聞思所成因，以無故劣故。
★◤teṣāmapi navaprakārabhedāt mṛdumṛdavaḥ sarveṣāṃ mṛdumadhyā aṣṭānāmityeṣānītiḥ / [087|29-088|01]
♂teṣāmapi navaprakārabhedāt mṛdumṛdavaḥ sarveṣāṃ @088 mṛdumadhyā aṣṭānāmityeṣā nītiḥ /
◤teṣāmapi navaprakārabhedāt mṛdumṛdavaḥ sarveṣāṃ mṛdumadhyā aṣṭānām ——
㈠如此等有九品差別故，最下下品，為一切下中等八品因。
㈡如是諸法，復有九品。若下下品，為九品因，下中八因。乃至上上唯上上因。除前劣故。
①teṣām api nava prakāra bhedāt mṛdu mṛdavas sarveṣām mṛdu madhyā aṣṭānām iti eṣānītis
③དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་དགུ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ལ། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་པོ་དག་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ལུགས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་དགུ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ལ། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་པོ་དག་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ལུགས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ〖PNལྟའོ།〗། །སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཅན་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པ་དགུ་པོ་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤ityeṣā nītiḥ /
㈠道理如此。
◆241♂
★◤upapattipratilambhikāstu kuśalā dharmāḥ sarve navaprakārāḥ paraspara sabhāgahetuḥ / [088|01-]
♂upapattipratilambhikāstu kuśalā dharmāḥ sarve navaprakārāḥ paraspara{1. Y. parasparaṃ |} sabhāgahetuḥ /
◤upapattipratilambhikāstu kuśalā dharmāḥ sarve navaprakārāḥ parasparaṃ sabhāgahetuḥ /
㈠生得善法，一切皆有九品。前為後同類因。
㈡生得善法，九品相望，展轉為因。
🈪750སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཅན་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་དགུ་པོ་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་འམ། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཞི་དང་། གསུམ་དང་། གཉིས་དང་། གཅིག་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
①upapatti pratilambhikās tu kuśalās dharmās sarve nava prakārās paraspara sa bhāga hetus
③སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཅན་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་དགུ་པོ་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་དུ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤kliṣṭā apyevam / [088|02]
◤kliṣṭā apyevam /
㈠染污法亦爾。
㈡染污亦爾。
①kliṣṭās api evam
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤anivṛtāvyākṛtāstu caturvidhāḥ / [088|02-]
◤anivṛtāvyākṛtāstu caturvidhāḥ ——
㈠若無覆無記有四種。
㈡無覆無記，總有四種。
①anivṛta avyākṛtās tu caturvidhās
③མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ:པ་འམ〖PNཔ་དང་།〗། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཞི་དང་། གསུམ་དང་། གཉིས་དང་། གཅིག་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★★◤vipākajā airyapathikāḥ śailpasthānikāḥ nirmāṇacittasahajāśca / [088|03]
♂vipākajā airyāpathikāḥ śailpasthānikāḥ nirmāṇacittasahajāśca /
◤vipākajā āiryāpathikāḥ śailpasthānikāḥ nirmāṇacittasahajāś ca /
㈠謂果報生，威儀相應，工巧處，變化心。共有此四種。
㈡謂異熟生，威儀路工，巧處化心俱品。
①vipāka jās airya pathikās śailpa sthānikās nirmāṇa citta sahajās ca
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་འམ། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢སྤྲུལ་པའི་སེམས་བསམ་གཏན་བཞིའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་〖PNཔའི།〗པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བསམ་གཏན་གོང་མའི་འབྲས་བུ་ནི་བསམ་གཏན་འོག་མའི་འབྲས་བུ:ནི་མ་〖PNབུའི།〗ཡིན་ནོ། །
★◤te yathākramaṃ catustrīdvekeṣāṃ sabhāgahetuḥ nirmāṇacittamapoi kāmāvacara caturdhyanaphalam / [088|03-]
♂te yathākramaṃ catustridveyakeṣāṃ sabhāgahetuḥ nirmāṇacittamapi kāmāvacara{2. Y. kāmāvacaraṃ |}caturdhyānaphalam /
◤te yathākramaṃ catustridvyekeṣāṃ sabhāgahetuḥ /
㈠次第為四三二一同類因。
㈡隨其次第，能與四三二一為因。
①te yathākramam catustrī dvekeṣām sa bhāga hetus nirmāṇa cittam apoi kāma avacara caturdhyana phalam
③དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཞི་དང་། གསུམ་དང་། གཉིས་དང་། གཅིག་དག་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།། སྤྲུལ་པའི་སེམས་བསམ་གཏན་བཞིའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
◤nirmāṇacittam api kāmāvacaraṃ caturdhyānaphalam /
㈠於欲界變化心，是四定果。
㈡又欲界化心，有四靜慮果。
🈪751སྤྲུལ་པའི་སེམས་བསམ་གཏན་བཞིའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ།
★0◤tatra nottaradhyānaphalamadharadhyānaphalasya / [088|05]
◤tatra nottaradhyānaphalamadharadhyānaphalasya /
㈠此中是上地定果，非下地定果同類因。
㈡非上靜慮果下靜慮果因。
🈪དེ་ལ་བསམ་གཏན་གོང་མའི་འབྲས་བུ་ནི་བསམ་གཏན་འོག་མའི་འབྲས་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tatra na uttara dhyāna phalam adhara dhyāna phalasya
③དེ་ལ་བསམ་གཏན་གོང་མའི་འབྲས་བུ་ནི་བསམ་གཏན་འོག་མའི་འབྲས་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na hyābhisaṃskārikasya sabhāgahetorhīyamānaṃ phalaṃ bhavati /
㈠何以故。功力所造同類因，無道理以下類為果。
㈡非加行因得下劣果。
🈪འབད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དམན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སཱ་ལུ་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བུའོ། །
★◤nahyābhisaṃskārikasya sabhāgahetorhīyamānaṃ phalaṃ bhavati / [088|05-]
♂nahyābhisaṃskārikasya sabhāgaheto-[ 43b. 5B. VIII ]rhīyamānaṃ phalaṃ bhavati /
①nahyābhisaṃskārikasya sa bhāga hetos hīyamānam phalam bhavati
③འབད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དམན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢:འབད་པ་〖PN-འབད་པ།〗འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དམན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སཱ་〖PNས།〗ལུ་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བུའོ། །
◤tadyathā —— śālir yavādīnām,
①tadyathā —— śālir yava-ādīnām,
㈠譬如舍利穀麥等。
㈡如勤功力，種稻麥等。
◤mā bhūn niṣphalaḥ prayatna iti /
①mā bhūt niṣphalaḥ prayatna iti|
㈠勿作功力無果。
㈡勿設劬勞，而無所獲。
★0◤tadyathā śāliryavādīnāṃ mā bhūnniṣphalaḥ prayatna iti / [088|06-]
①tadyathā śālis yava ādīnām mā bhūt niṣphalas prayatnas iti
③དཔེར་ན་སཱ་ལུ་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བུའོ་།།
◤ata evāhuḥ ——
㈠是故諸師說如此言。
㈡因如是義故。有問言。
◤syādutpanno 'nāsravo 'nutpannasyāsravasya na hetuḥ syād,
㈠若無流已生，可得非未生無流因不有。
㈡頗有已生諸無漏法，非未生位無漏法因。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་སྐྱེས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་མ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་ཐམས་ཅད་དམན་པའི་ལྟ་བུའོ། །
★◤ata eva cāhuḥ syādutpanno 'nāsravo 'nutpannasyāsravasya na hetuḥ syāttadyathā duḥkhe dharmajñānamutpanāmanutpannānāṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntīnām/ [088|07-]
♂ata eva cāhuḥ{3. Y. omits ca |} syādutpanno 'nāsravo{4. MS. ...śravo |}'nutpannasyāsravasya{5. MS. ...śravasya |} na hetuḥ syāttadyathā duḥkhe dharmajñānamutpannamanutpannnānāṃ{6. Y. anutpattidharmāṇāṃ |} duḥkhe dharmajñānakṣāntīnām /
◤tadyathā —— duḥkhe dharmajñānam utpannam anutpattidharmāṇāṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntīnām /
㈠如已生苦法智，於未生苦法智忍。
㈡有謂已生苦法智品，於未生位苦法忍品。
①atas eva ca āhus syāt utpannas anāsravas nutpannasya āsravasya na hetus syāt tadyathā duḥkhe dharma jñānam utpanāma nutpannānām duḥkhe dharma jñān
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་སྐྱེས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་མ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་〖PN+སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ།〗སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་ཐམས་ཅད་དམན་པའི་ལྟ་བུའོ། །
◆242♂
★0◤sarvaṃ ca viśiṣṭaṃ nyūnasya na hetuḥ / [088|08-]
◤sarvaṃ ca viśiṣṭaṃ nyūnasya na hetuḥ /
㈠一切勝於劣非同類因。
㈡又一切勝於一切劣。
①sarvam ca viśiṣṭam nyūnasya na hetus
★◤syādekasantānaniyataḥ pūrvapratilabdho 'nāsravo dharmaḥ paścādutpannasya nahetuḥ / [088|09-]
♂syādekasantānaniyataḥ pūrvapratilabdho 'nāsravo{7. MS. nāśravo |} dharmaḥ paścādutpannasya na{8. MS. ne |} hetuḥ /
◤syādekasantānaniyataḥ pūrvapratilabdho 'nāsravo dharmaḥ paścādutpannasya na hetuḥ /
㈠先所得無流法，定在一相續中，於後生無流，可非因不有。
㈡頗有一身，諸無漏法，前所定得，非後生因。
🈪752རྒྱུ་གཅིག་ལ་ངེས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་སྔོན་ཐོབ་པ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་མ་འོངས་པ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ལྟ་བུའོ། །འདི་ལྟར་འབྲས་བུ་སྔ་མ་འམ། སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཕྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། ཆེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ལྟ་བུ་སྟེ།
①syāt eka santāna niyatas pūrva pratilabdhas anāsravas dharmas paścāt utpannasya na hetus
③རྒྱུ་གཅིག་ལ་ངེས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ ****[@91a]**** *་།། ཆོས་སྔོན་ཐོབ་པ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢རྒྱུ་གཅིག་ལ་ངེས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་{91a}ཆོས་སྔོན་ཐོབ་པ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་མ་འོངས་པ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ལྟ:བུའོ〖PNབུ་སྟེ།〗། །འདི་ལྟར་འབྲས་བུ:སྔ་མ་འམ〖PNལྔ་པའམ།〗། སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ། །
★◤syādanāgatāḥ duḥkhe dharmajñānakṣāntayo duḥkhe dharmajñānasyayasmānna pūrvataraṃ phalamastyanāgato vā sabhāgahetuḥ / [088|10-]
♂syādanāgatāḥ duḥkhe dharmajñānakṣāntayo duḥkhe dharmajñānasya yasmānna pūrvataraṃ phalamastyanāgato vā sabhāgahetuḥ /
◤syādanāgatāḥ duḥkhe dharmajñānakṣāntayo duḥkhe dharmajñānasya,
㈠謂未來苦法智忍於苦法智。
㈡有謂未來苦法忍品，於後已生苦法智品。
①syāt anāgatās duḥkhe dharma jñāna kṣāntayas duḥkhe dharma jñānasyayasmāt na pūrvataram phalam asti anāgatas vā sa bhāga hetus
③ཡོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་མ་འོངས་པ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ལྟ་བུའོ་།། འདི་ལྟར་འབྲས་བུ་སྔ་མ་འམ། སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་དོ་།།
◤yasmānna pūrvataraṃ phalamasti,
㈠何以故。果非前故。
㈡以果必無在因前故。
◤anāgato vā sabhāgahetuḥ /
㈠又未來無同類因故。
㈡或同類因，未來無故。
★◤syāt pūrvotpanno 'nāsravo dharmaḥ paścādutpannasyānāsravasya na hetuḥ / [088|11-]
♂syāt pūrvotpanno 'nāsravo{9. MS. ...nāśravo |} dharmaḥ paścādutpannasyānāsravasya{10. MS. ...syanāśravasya |} na hetuḥ /
◤syāt pūrvotpanno 'nāsravo dharmaḥ paścādutpannasyānāsravasya na hetuḥ /
㈠前已生無流法，於後已生無流法，可非因不有。
㈡頗有前生，諸無漏法，非後已起無漏法因。
①syāt pūrva utpannas anāsravas dharmas paścāt utpannasya anāsravasya na hetus
③ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཕྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ་།
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཕྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། ཆེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་བུ་གོང་མ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་འབྲས་བུ་འོག་མ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ཐོབ་〖PNབཟོད།〗པ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ། དམན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★★◤syādavimātro nyūnasya / [088|12]
♂syādadhimātro nyūnasya /
◤syādadhimātro nyūnasya /
㈠謂勝於下類。
㈡有謂前生，勝無漏法，於後已起，劣無漏法。
①syāt avimātras nyūnasya
③ཆེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ལྟ་བུ་སྟེ་།
◤tadyathā——uttaraphalaparihīṇasyādharaphalasammukhībhāve duḥkhe dharmajñānaprāptiś ca;
㈠如已退上果，現證下果。復次苦法智至得。
㈡如退上果，下果現前。又前已生，苦法智得。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་བུ་གོར་མ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་འབྲས་བུ་འོག་མ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ཐོབ་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ། དམན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤uttrottarakṣaṇasahotpannānāṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntiprāptīnāṃ nyūnatvāditi /
㈠於後後剎那入觀人所得，苦法智忍至得下類故。
㈡於後已生，苦法忍得，非同類因。以彼劣故。
★◤tadyathottaraphalaparihīṇasyāvara phalasaṃmukhībhāve duḥkhe dharmajñānaprāptiścottarottara kṣaṇa sahotpannānāṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntiprāptīnāṃ nyūnatvāditi / [088|12-]
♂tadyathottaraphalaparihīṇasyāvara{11. Y. adhara |} phalasaṃmukhībhāve duḥkhe dharmajñānaprāptiścottarottara{12. Y. omits one uttara |} kṣaṇa{13. MS. lakṣaṇa |}sahotpannānāṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntiprāptīnāṃ nyūnatvāditi /
①tadyathā uttara phala parihīṇasya avara phala saṃmukhībhāve duḥkhe dharma jñāna prāptis ca uttarottara kṣaṇa saha utpannānām duḥkhe dharma jñāna kṣānti pnyūna tvāt iti
③འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་བུ་གོར་མ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་འབྲས་བུ་འོག་མ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ཐོབ་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ། དམན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
★0◤uktaḥ sabhāgahetuḥ / [088|14]
◤uktaḥ sabhāgahetuḥ //
㈠說同類因已。
㈡如是已說，同類因相。第四相應因相云何。
🈪753སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །མཚུངས་ལྡན་རྒྱུ་ནི་སེམས་དག་དང་། །སེམས་བྱུང་། དེ་ལྟ་ན་ནི་དུས་དང་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་ནི་རྣམ་པ་དང་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་ནི་དུས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བའི་ལྟ་བུར་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྟེན་མཚུངས་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །
①uktas sa bhāga hetus
㈢སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◆243♂
◤samprayuktahetustu cittacaitāḥ,
㈠〔偈曰〕：【相應因何相 心心法】。
㈡頌曰：【相應因決定_c 心心所同依】〖54_2_d〗。
★◤ 【saṃprayuktakahetustu cittacaittāḥ /】[088|15]
①saṃprayuktaka hetus tu citta caittās
③མཚུངས་ལྡན་རྒྱུ་ནི་སེམས་དག་དང་།། སེམས་བྱུང་།
㈢མཚུངས་ལྡན་རྒྱུ་ནི་སེམས་དག་དང་། །སེམས་བྱུང་། དེ་ལྟ་ན་ནི་དུས་དང་〖N་དག།〗རྒྱུད་ཐ་དད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤evaṃ sati bhinnakālasantānajānāmapyantonyasamprayuktakahetutvaprasaṅgaḥ /
㈠釋曰：一切心及心法共聚，名相應因。若爾有別相續生心心法，更互應成相應因。
㈡論曰：唯心心所，是相應因。若爾所緣，行相別者，亦應更互為相應因。
★◤evaṃ sati bhinnakālasantānajānāma pyanyonyasaṃprayuktakahetutvaprasaṅgaḥ / [088|16]
♂saṃprayuktakahetustu cittacaittāḥ evaṃ sati bhinnakālasantānajānāma{14. MS. ...jānāṃ apya |} pyanyonyasaṃprayuktakahetutvaprasaṅgaḥ /
①evam sati bhinna kāla santāna jānāma api anyonya saṃprayuktaka hetu tva prasaṅgas
③དེ་ལྟ་ན་ནི་དུས་དང་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤ekākārālambanāstarhi ? evamapi sa eva prasaṅgaḥ /
㈠是義不然。若一相一境，得成相應因。
㈡不爾。所緣行相同者，乃可得說為相應故。若爾異時所緣行相同者，應說為相應因。
◤ekakālāstarhi ?
㈠若爾則同前過失。
㈡不爾。要須所緣行相及時同者，乃相應故。
★◤ekākārā lambanāstarhi / [088|16-]
♂ekākārā{15. MS. kāra |}lambanāstarhi /
①eka ākārās lambanās tarhi
③འོ་ན་ནི་རྣམ་པ་དང་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་དག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འོ་ན་ནི་རྣམ་པ་དང་དམིགས་པ་གཅིག་ལ:དག་པ་〖PNཔ་དག།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤evamapi sa eva prasaṅgaḥ / ekakālāstarhi / [088|17]
①evam api sas eva prasaṅgas
㈢དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①eka kālās tarhi
㈢འོ་ན་ནི་དུས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ tarhi sati bhinnasantānajānāmapi prasaṅgo navacandrādīni paśyatām / [088|17-]
♂evaṃ tarhi sati bhinnasantānajānāmapi prasaṅgo navacandrādīni{16. Y. adds hi |} paśyatām /
◤evaṃ tarhi sati bhinnasantānajānāmapi prasaṅgo navacandrādīni hi paśyatām /
㈠若同一時成相應因.若爾於別相續生心心法，應成相應因。如眾人共見新月等。
㈡若爾異身所緣行相，及時同者，應說相應。如眾同觀初月等事，為以一言，總遮如是，眾多妨難。
🈪754གང་དག་ལ་རྟེན་མཚུངས་པ་ཡོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་མི་དད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་མིག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①evam tarhi sati bhinna santāna jānām api prasaṅgas nava candra ādīni paśyatām
㈢དེ་ལྟ་ན་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བའི་ལྟ་བུར་〖PNབུའི།〗རྒྱུད་ཐ་དད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྟེན་མཚུངས་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །
◤tasmāt tarhi —— samāśrayāḥ // 53 //
㈠是故〔偈曰〕：【同依】。
㈡故說同依。
◤samāna āśrayo yeṣāṃ te cittacaittā anyonyaṃ samprayuktakahetuḥ /
㈠釋曰：若彼互同依止，得名相應因。
㈡謂要同依，心心所法，方得更互為相應因。
◤samāna ityabhinnaḥ /
㈠同者謂不異。
㈡此中同言，顯所依一。
★◤tasmāttarhi[088|18]
♂[ 44a. 5A1. I ] tasmāttarhi samāśrayāḥ //53//
★◤ 【samāśrayāḥ // VAkK_2.53 //】[088|19]
◤tadyathā —— ya eva cakṣurindriyakṣaṇaś cakṣurvijñānasyāśrayaḥ,
㈠如眼根剎那能作眼識依。
㈡謂若眼識，用此剎那，眼根為依。
★0◤samāna āśrayo yeṣāṃ te cittacaittāḥ anyonyaṃ saṃprayuktakahetuḥ / [088|20]
①tasmāt tarhi samāśrayās samānas āśrayas yeṣām te citta caittās anyonyam saṃprayuktaka hetus
㈢གང་དག་ལ་རྟེན་མཚུངས་པ་ཡོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤sa eva tatsamprayuktānāṃ vedanādīnāmeva,
㈠亦作眼識相應受等心法依。
㈡相應受等，亦即用此眼根為依。
★◤samāna ityabhinnastatadyathā ya eva cakṣurindriyakṣaṇaścakṣurvijñānasyāśrayaḥ sa eva tatsaṃprayuktānāṃ vedanādīnāmeva yāvanmanaḥ / [088|20-]
♂samāna ityabhinnastadyathā ya eva cakṣurindriyakṣaṇaścakṣurvijñānasyāśrayaḥ sa eva tatsaṃprayuktānāṃ vedanādīnāmeva yāvanmanaḥ /
①samānas iti abhinnas tatadyathā yas eva cakṣus indriya kṣaṇas cakṣus vijñānasya āśrayas sas eva tad saṃprayuktānām vedanā ādīnām eva yāvat manas
③མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་མི་དད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་མིག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
㈢མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་མི་དད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་〖PN-རྟེན།〗མིག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤yāvanmanaḥ /
㈠乃至意根。
㈡乃至意識。
★★◤indriyakṣaṇo manovijñānatsaṃprayukṭānāṃ veditavyaḥ / [088|22]
♂indriyakṣaṇo manovijñānatatsaṃprayuktānāṃ veditavyaḥ /
◤indriyakṣaṇo manovijñānatatsamprayuktānāṃ veditavyaḥ /
㈠剎那於意識及意識相應法依，義亦爾。
㈡及相應法，同依意根。應知亦爾。
①indri yakṣaṇas manas vijñānat saṃprayukṭānām veditavyas
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤yaḥ saṃprayuktakahetuḥ sahabhūheturapi saḥ / [088|22-]
◤yaḥ samprayuktahetuḥ sahabhūheturapi saḥ /
㈠相應因即是俱有因。
㈡相應因體，即俱有因。
①yas saṃprayuktaka hetus saha bhūhetus api sas
③མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ་བྱའོ་།།
㈢མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★0◤atha kenārthena sahabhūhetuḥ kena saṃprayuktakahetuḥ / [088|23]
◤atha kenārthena sahabhūhetuḥ ? kena samprayuktakahetuḥ ?
㈠何義立為俱有因。何義立為相應因。
㈡如是二因，義何差別。
🈪755ཡང་དོན་གང་གིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན། གང་གིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་འབྲས་བུའི་དོན་གྱིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདྲོན་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །མཚུངས་པ་ལྔས་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དོན་གྱིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདྲོན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཟས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བྱ་བ་ལ་འདྲ་བར་སྦྱོར་བ་བཞིན་ནོ། །
①atha kena arthena saha bhūhetus kena saṃprayuktaka hetus
③།། ཡང་དོན་གང་གིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན། གང་གིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་དོན་གང་གིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན། གང་གིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་འབྲས་བུའི་དོན་གྱིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།{91b}འདྲོན་〖PNའདྲེན།〗པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ལྷན་ཅིག་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
◆244♂sahasārthikānyonyabalmārgaprayāṇat
★★◤anyonyaphalārthena sahabhūhetuḥ / sahasārthikānyonyabalamārgaprayāṇavat / [088|24]
♂anyonyaphalārthena sahabhūhetuḥ / sahasārthikā{17. MS. sahanasārthikā |} nyonyabala- mārgaprayāṇavat /
◤anyonyaphalārthena sahabhūhetuḥ; sahasārthikānyonyabalamārgaprayāṇavat /
㈠譬如同宗互相於有力故得行路，俱有因亦爾。
㈡由互為果義，立俱有因。如商侶相依，共遊險道。
①anyonya phala arthena saha bhūhetus
③ཕན་ཚུན་འབྲས་བུའི་དོན་གྱིས་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
①saha sā arthika anyonya bala mārga prayāṇa vat
③ ****[@91b]**** ་འདྲོན་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤pañcabhiḥ samatābhiḥ saṃprayogārthena saṃprayuktakahetuḥ / [088|24-]
◤pañcabhiḥ samatābhiḥ samprayogārthena samprayuktahetuḥ /
㈠由五種平等，共同所作故，立相應因。
㈡由五平等，共相應義，立相應因。
①pañcabhis sa matābhis saṃprayoga arthena saṃprayuktaka hetus
③མཚུངས་པ་ལྔས་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དོན་གྱིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མཚུངས་པ་ལྔས་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དོན་གྱིས་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདྲོན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཟས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བྱ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗འདྲ་བར་སྦྱོར་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤teṣāmeva sārthikānāṃ samānānnapānādiparibhogakriyāprayogavat / [088|25-]
♂teṣāmeva sārthikānāṃ samānānnapānā{18. Y. snānaśayana |} diparibhogakriyāprayogavat /
◤teṣāmeva sārthikānāṃ snānaśayanādiparibhogakriyāprayogavat /
㈠譬如同宗，共同食飲資用事，是故得行。
㈡即如商侶，同受同作食等事業。
①teṣām eva sārthikānām samāna anna pāna ādi paribhoga kriyā prayoga vat
③འདྲོན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཟས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བྱ་བ་ལ་འདྲ་བར་སྦྱོར་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤ekenāpi hi vinā sarveṇa na saṃprayujyanta ityayameṣāṃ hetubhāvaḥ / [088|26-]
♂ekenāpi hi vinā sarveṇa{19. Y. sarve |} na saṃprayujyanta ityayameṣāṃ hetubhāvaḥ /
◤ekenāpi hi vinā na sarve samprayujyanta ityayameṣāṃ hetubhāvaḥ // 53 //
㈠於中若離一，則一切不相應。是故此二因其勢有異。
㈡其中闕一，皆不相應。是故極成，互為因義。
★0◤uktaḥ saṃprayuktakahetuḥ / [088|27]
◤uktaḥ samprayuktakahetuḥ //
㈠說相應因已。
㈡如是已說，相應因相。
①ekena api hi vinā sarveṇa na saṃprayujyante iti ayam eṣām hetu bhāvas uktas saṃprayuktaka hetus
㈢གཅིག་མེད་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པས་འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤sarvatragahetuḥ katamaḥ?
㈠遍行因相云何。
㈡第五遍行因相云何。
★◤sarvatragahetuḥ katamaḥ / [089|01]
♂@089 sarvatragahetuḥ katamaḥ /
①sarvatraga hetus katamas
③ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་འགྲོ་ཞེས་བྱ་ཉོན་མོངས་ཅན། །རྣམས་ཀྱི་རང་སར་〖PNས།〗ཀུན་འགྲོ་ལྔ། །རང་གི་ས་པའི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས། ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
◤sarvatragākhyaḥ kliṣṭānāṃ svabhūmau pūrvasarvagāḥ /
㈠〔偈曰〕：【遍行染污因 自地前遍行】。
㈡頌曰：【遍行謂前遍_a 為同地染因】〖55_2_b〗。
🈪756གཅིག་མེད་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པས་འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་འགྲོ་ཞེས་བྱ་ཉོན་མོངས་ཅན། །རྣམས་ཀྱི་རང་སར་ཀུན་འགྲོ་ལྔ། །རང་གིས་པའི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས། ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【sarvatragākhyaḥ klilṣṭānāṃ svabhūmau pūrvasarvagāḥ /】[089|02]
♂sarvatragākhyaḥ kliṣṭānāṃ svabhūmau pūrvasarvagāḥ /
①sarvatragākhyas klilṣṭānām sva bhūmau pūrva sarvagās
③ཀུན་འགྲོ་ཞེས་བྱ་ཉོན་མོངས་ཅན་།། རྣམས་ཀྱི་རང་སར་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་།།
★0◤svabhūmikāḥ pūrvotpannāḥ sarvatragā dharmāḥ paścimānāṃ kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ sarvatragahetuḥ / [089|03]
◤svabhūmikāḥ pūrvotpannāḥ sarvatragā dharmāḥ paścimānāṃ kliṣṭānāṃ dharmānāṃ sarvatragahetuḥ /
㈠釋曰：於自地先有諸法，若遍處能行於後生染污法，立為遍行因。
㈡論曰：遍行因者，謂前已生遍行諸法，與後同地染污諸法為遍行因。
①sva bhūmikās pūrva utpannās sarvatragās dharmās paścimānām kliṣṭānām dharmāṇām sarvatraga hetus
③རང་གིས་པའི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས། ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་།།
◤tān punaḥ paścād anuśayanirdeśakośasthāna eva vyākhyāsyāmaḥ /
①tān punaḥ paścād anuśaya-nirdeśa-kośasthāna eva vyākhyāsyāmaḥ|
㈠此遍行法，後分別惑品中當說。
㈡遍行諸法，隨眠品中，遍行義處，當廣分別。
🈪དེ་དག་ཀྱང་འོག་ནས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པའི་མཛོད་ཀྱི་གནས་ཉིད་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★0◤tān punaḥ paścādanuśayanirdeśakośasthāna eva vyākhyāsyāmaḥ / [089|04]
①tān punar paścāt anuśaya nirdeśa kośa sthānas eva vyākhyāsyāmas
㈢དེ་དག་ཀྱང་འོག་ནས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པའི་མཛོད་ཀྱི་གནས་ཉིད་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★0◤kliṣṭadharmasāmānyakāraṇatvenāyaṃ sabhāgahetoḥ pṛthak vyavasthāpyate / [089|04-]
◤kliṣṭadharmasāmānyakāraṇatvenāyaṃ sabhāgahetoḥ pṛthag vyavasthāpyate;
㈠由為一切染污法通因故。離同類因，別立此因。
㈡此與染法為通因故。同類因外，更別建立。
🈪757འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་བས་ན་སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞན་གོ །རིས་གཞན་དག་གི་ཡང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་མཐུས་ནི་རིས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམས་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཆོས་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kliṣṭa dharma sāmānya kāraṇa tvena ayam sabhāga hetos pṛthak vyavasthāpyate
③འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་བས་ན་སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞན་གོ་།། རིས་གཞན་དག་གི་ཡང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་སྐལ་པ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
◤nikāyāntarīyāṇāmapi hetutvāt /
㈠能為餘部染污因故。
㈡亦為餘部染法因故。
◤eṣāṃ hi prabhāveṇānyanaikāyikā api kleśā upajāyante /
㈠由彼威力，別部諸惑，亦得增長。
㈡由此勢力，餘部煩惱，及彼眷屬，亦生長故。
★◤nikāyāntarīyāṇāmapi hetutvādeṣāṃ hi prabhāveṇānyanaikāyikā api kleśā upajāyante / [089|05-]
♂nikāyāntarīyāṇāmapi hetutvā-[ 44b. 5B1. I ] deṣāṃ hi prabhāveṇānyanaikāyikā api kleśā upajāyante /
①nikāya antarīyāṇām api hetu tvāt eṣām hi prabhāveṇa anya naikāyikās api kleśās upajāyante
③དེ་དག་གི་མཐུས་ནི་རིས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢རིས་གཞན་དག་གི་ཡང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་མཐུས་ནི་རིས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kimāryapudgalasyāpi kliṣṭā dharmāḥ sarvatragahetukāḥ / [089|06-]
◤kimāryapudgalasyāpi kliṣṭā dharmāḥ sarvatragahetukāḥ?
㈠聖人染污法，亦以遍行為因不。
㈡聖者身中，諸染污法，豈亦用此為遍行因。
①kim ārya pudgalasya api kliṣṭās dharmās sarvatraga hetukās
③ཅི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་〖PNགང་།〗ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམས་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་པ་〖PNལ།〗འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་〖PNདོ།〗ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཆོས་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་〖PN-དག〗མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ〖N-རོ།〗། །འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཅན་ཁོ་{92a}། །ན་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། :ཡོད་དེ〖PN-ཡོད་དེ།〗། འཕགས་པའི་གང་ཟག་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དེ་ལས་དང་པོར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང:ཞེ་ན〖PN-ཞེ་ན།〗། དེ་ནི་རྒྱུ་མ་སྤངས་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི་དེའི་རྒྱུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་མ་གསུངས་སོ། །
★0◤sarva eva kliṣṭā dharmā darśanaprahātavyahetukā iti kāśmīrāḥ / [089|07-]
◤sarva eva kliṣṭā dharmā darśanaprahātavyahetukā iti kāśmīrāḥ /
㈠罽賓國師說：一切染污法，見諦所滅惑為因。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師說：一切染污法，見所斷為因。
①sarve eva kliṣṭās dharmās darśana prahātavya hetukās iti kāśmīrās
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ཏེ་།
◤tathā prakaraṇeṣūktam——
㈠何以故。於分別道理論說。
㈡故品類足說如是言。
◆245♂
◤“darśanaprahātavyahetukā dharmāḥ katame?
㈠何法以見諦所滅惑為因。
㈡云何見所斷為因法。
★◤tathā prakāraṇeṣūktaṃ “darśanaprahātavyahetukāḥ dharmāḥ katame / [089|08-]
♂tathā prakaraṇeṣūktaṃ “darśana- prahātavyahetukāḥ dharmāḥ katame /
①tathā prakāraṇeṣu uktam darśana prahātavya hetukās dharmās katame
③འདི་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
◤kliṣṭā dharmāḥ,
㈠諸染污法。
㈡謂諸染污法。
◤yaś ca darśanaprahātavyānāṃ dharmānāṃ vipāka iti /
㈠及見諦所滅法果報。
㈡及見所斷法，所感異熟。
★0◤kliṣṭā dharmāḥ yaśca darśanaprahātavyānāṃ dharmāṇāṃ vipāka iti / [089|09]
◤avyākṛtahetukā dharmāḥ katame?
㈠何法以無記為因。
㈡云何無記為因法。
★◤avyākṛtahetukā dharmāḥ katame / [089|09-]
①kliṣṭās dharmās yas ca darśana prahātavyānām dharmāṇām vipākas iti avyākṛta hetukās dharmās katame
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
★★◤avyākṛtāḥ saṃskṛtā dharmā akuśalāśceti / [089|10]
♂avyākṛtahetukā dharmāḥ katame |{1. MS. katame 'vyā...|} avyākṛtāḥ saṃskṛtā dharmā akuśalāśceti /
◤avyākṛtāḥ saṃskṛtā dharmā akuśalāś ceti /
㈠一切無記有為法，及諸惡。
㈡謂諸無記，有為法及不善法。
◤duḥkhasatyaṃ syāt satkāyadṛṣṭerheturiti vistaro yāvanna satkāyadṛṣteḥ /
㈠有法以苦為因，以身見為因。非身見因不，廣說如彼論。
㈡或有苦諦，以有身見為因。非與有身見為因。廣說乃至。
◤teṣāṃ ca dharmānāṃ jātiṃ jarāṃ sthitimanityatāṃ ca sthāpayitvā yattadanyat kliṣṭaṃ duḥkhasatyam”iti /
㈠乃至云除身見及諸餘法，生老住滅所有別染污苦諦。
㈡除未來有身見，及彼相應法，生老住無常，諸餘染污苦諦。
★◤duḥkhasatyaṃ syāt satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerheturiti vistaro yāvanna satkāyadṛṣṭeḥ teṣāṃ ca dharmāṇāṃ jātiṃ jarāṃ sthitimanityatāṃ ca sthāpayitvā yattadanyat kliṣṭam duḥkhasatya”miti / [089|10-]
♂duḥkhasatyaṃ syāt satkāyadṛṣṭihetukaṃ na satkāyadṛṣṭerheturiti vistaro yāvanna satkāyadṛṣṭeḥ teṣāṃ ca dharmāṇāṃ jātiṃ jarāṃ sthitimanityatāṃ ca sthāpayitvā yattadanyat kliṣṭaṃ duḥkhasatya”miti /
①avyākṛtās saṃskṛtās dharmās akuśalās ca iti duḥkha satyam syāt sat-kāya-dṛṣṭi hetukam na satkāya dṛṣṭes hetus iti vistaras yāvat na satkāya dṛṣṭes teṣām ca dharmāṇām jātim jarām sthitim anitya tām ca sthāpayitvā yat tat anyat kliṣṭam duḥkha satyam iti
③ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམས་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཆོས་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་གནས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate “syāddharmo 'kuśalo 'kuśalahetuka eva / [089|13]
♂idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate “syāddharmo 'kuśalo 'kuśalahetuka eva /
◤idaṃ tarhi prajñaptibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate——
㈠若爾云何會釋假名論文。彼論云：
㈡若爾云何通施設足論說。如彼論說：
🈪758འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དེ་ལས་དང་པོར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྒྱུ་མ་སྤངས་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི་དེའི་རྒྱུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་མ་གསུངས་སོ། །
①idam tarhi prajñapti bhāṣyam katham nīyate syāt dharmas akuśalas akuśala hetukas eva
③འོ་ན་བཏགས་པའི་བཤད་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཅན་ཁོ་ ****[@92a]**** *་།། ན་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
◤“syāddharmo 'kuśalahetuka eva /
㈠有法不善，唯不善為因。
㈡頗有法，是不善唯不善為因耶。
◤syādāryapudgalaḥ kāmavairāgyāt parihīyamāṇo yaḥ tatprathamataḥ
★◤syādāryapudgalaḥ kāmavairāgyāt parihīyamāṇo yāṃ tatprathamataḥ klilṣṭāñcetanāṃ saṃmukhīkarotī”ti / [089|14-]
♂syādāryapudgalaḥ kāmavairāgyāt parihīyamāṇo yāṃ{2. Y. yaḥ / ♂ One reading is yā tatra prathamataḥ / } tatprathamataḥ kliṣṭāṃ cetanāṃ saṃmukhīkarotī”ti{3. MS. looks like yammukhī...|} /
①syāt ārya pudgalas kāma vairāgyāt parihīyamāṇas yām tat prathamatas klilṣṭān cetanām saṃmukhīkaroti iti
③ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དེ་ལས་དང་པོར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན་།
◤kliṣṭāṃ cetanāṃ sammukhīkaroti” iti?
①kliṣṭāṃ cetanām sammukhīkaroti” iti?
㈠不有若聖人，退離欲欲界。染污作意，初起現前。
㈡有謂聖人離欲，退最初已起染污思。
★0◤aprahīṇahetumetat saṃdhāyoktam / [089|15]
◤aprahīṇahetumetat sandhāyoktam /
㈠約未滅因，說此言。
㈡依未斷因，密作是說。
★0◤darśanaprahātavyo hi tasyā hetuḥ prahīṇatvānnoktaḥ / [089|15-]
◤darśanaprahātavyo hi tasyā hetuḥ prahīṇatvānnoktaḥ /
㈠何以故。見諦或是此因已滅，是故不說。
㈡見所斷法，雖是此因，而由已斷，故廢不說。
①aprahīṇa hetum etat saṃdhāya uktam darśana prahātavyas hi tasyās hetus prahīṇa tvāt na uktas
③དེ་ནི་རྒྱུ་མ་སྤངས་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི་དེའི་རྒྱུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་དྲང་ཞེ་ན། མ་གསུངས་སོ་།།
★★◤uktaḥ sarvadagahetuḥ / [089|16]
♂uktaḥ sarvatragahetuḥ /
◤uktaḥ sarvatragahetuḥ //
㈠說遍行因已。
㈡如是已說遍行因相。
①uktas sarva daga hetus
③ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་བཤང་ཟིན་ཏོ་།།
㈢ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤vipākahetuḥ katamaḥ / [089|17]
◤vipākahetuḥ katamaḥ?
㈠果報因相云何。
㈡第六異熟因相云何。
①vipāka hetus katamas
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་ནི་མི་དགེ་དང་། །དགེ་བ་ཟག་བཅས་རྣམས་ཁོ་ན། །མི་དགེ་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vipākaheturaśubhāḥ kuśalāś caiva sāsravāḥ // 54 //
㈠〔偈曰〕：【果報因非善 及以有流善】。
㈡頌曰：【異熟因不善_c 及善唯有漏】〖55_2_d〗。
🈪759ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་བཤང་ཟིན་ཏོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་ནི་མི་དགེ་དང་། །དགེ་བ་ཟག་བཅས་རྣམས་ཁོ་ན། །མི་དགེ་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།
★◤ 【vipākaheturaśubhāḥ kuśalāścaiva sāsravāḥ // VAkK_2.54 //】[089|18]
♂vipākaheturaśubhāḥ kuśalāścaiva sāsravāḥ //54//
①vipāka hetus aśubhās kuśalās ca eva sa āsravās
③རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་ནི་མི་དགེ་དང་།། དགེ་བ་ཟག་བཅས་རྣམས་ཁོ་ན་།།
★0◤akuśalāḥ kuśalasāsravāśca dharmā vipākahetuḥ / vipākadharmatvāt / [089|19]
◤akuśalāḥ kuśalasāsravāś ca dharmā vipākahetuḥ;
㈠釋曰：一切惡及有流善法，是果報因。
㈡論曰：唯諸不善，及善有漏，是異熟因。
①akuśalās kuśala sa āsravās ca dharmās vipāka hetus
③མི་དགེ་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།
①vipāka dharma tvāt
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤vipākadharmatvāt /
①vipāka-dharma-tvāt|
㈠果報為法故。
㈡異熟法故。
🈪རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
●vipākadharmatvād iti. vipaktiprakṛtitvād ity arthaḥ.
◆246♂
★◤kasmādavyākṛtā dharmāḥ vipākaṃ na nirvarttayanti / [089|19-]
♂kasmādavyākṛtā dharmāḥ vipākaṃ na nirvarttayanti{4. MS. nivarttayanti |} /
◤kasmādavyākṛtā dharmāḥ vipākaṃ na nirvarttayanti?
㈠是故無記不能造果報。
㈡何緣無記不招異熟。
①kasmāt avyākṛtās dharmās vipākam na nirvarttayanti
③ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འགྲུབ་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འགྲུབ་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ས་བོན་རུལ་པ་བཞིན་ནོ། །
★★◤durbalatvāt / pūti bījavat / [089|20]
♂durbalatvāt / pūti{5. MS. prati |} bī-[ 45a. 5A1. II ]javat /
①durbala tvāt pūti bīja vat
③སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ས་བོན་རུལ་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤durbalatvāt,
㈠由無功力故。
㈡由力劣故。
◤pūtibījavat /
㈠譬如陳朽種子。
㈡如朽敗種。
★★◤kasmānnānāsravāḥ / tṛṣṇānabhiṣyanditatvāt / anabhiṣyanditasārabījavat / [089|21]
♂kasmānnānāsravāḥ |{6. MS. sravāstṛṣṇā...|} tṛṣṇānabhiṣyanditatvāt / ♂anabhiṣyanditasārabījavat /
◤kasmānnānāsravāḥ?
㈠若爾云何無流不生果報。
㈡何緣無漏不招異熟。
①kasmāt na anāsravās
③ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྲེད་པས་མངོན་པར་མ་བརླན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མངོན་པར་མ་བརླན་པའི་ས་བོན་གྲུང་པོ་བཞིན་ནོ། །
◤tṛṣṇānabhiṣyanditatvāt,
㈠非貪愛所潤故。
㈡無愛潤故。
①tṛṣṇā anabhiṣyandita tvāt
③སྲེད་པས་མངོན་པར་མ་བརླན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
◤anabhiṣyanditasārabījavat /
㈠譬如貞實種子無濕潤故。
㈡如貞實種無水潤沃。
①anabhiṣyandita sāra bīja vat
③མངོན་པར་མ་བརླན་པའི་ས་བོན་གྲུང་པོ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤apratisaṃyuktā hi kiṃpratisaṃyuktaṃ vipākamabhinirvarttayeyuḥ / [089|21-]
◤apratisaṃyuktā hi kimpratisayuktaṃ vipākamabhinirvarttayeyuḥ /
㈠此無流法不繫屬三界。云何能生屬三界果報。
㈡又非繫地。如何能招繫地異熟。
🈪760ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གང་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར།
🈪761ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ་ས་བོན་གྲུང་པོ་མངོན་པར་བརླན་པ་བཞིན་ཏེ། འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོ་ན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན། དེས་ན་ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །
①apratisaṃyuktās hi kiṃpratisaṃyuktam vipākam abhinirvarttayeyus
③ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གང་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་།
㈢ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གང་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ་ས་བོན་གྲུང་པོ་མངོན་པར་བརླན་པ་བཞིན་ཏེ། འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོ་ན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན། དེས་ན་ཅིར་འགྱུར〖PN+ཏེ།〗། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤śeṣāstūbhayavidhatvānnirvarttayanti / [089|22]
♂śeṣāstūbhayavidha{7. MS. ...vidhi |}tvānnirvarttayanti /
◤śeṣāstūbhayavidhitvānnirvarttayanti vipākam,
㈠所餘諸法有二種故，能生果報。
㈡餘法具二，是故能招。
★★◤sārābhiṣyanditabījavat / [089|23]
♂sārābhiṣyandita- bījavat /
◤sārābhiṣyandibījavat /
㈠譬如貞實種子有潤濕。
㈡如貞實種水所沃潤。
①śeṣās tu ubhayavidha tvāt nirvarttayanti sāra abhiṣyandita bīja vat
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ་ས་བོན་གྲུང་པོ་མངོན་པར་བརླན་པ་བཞིན་ཏེ་།
★0◤kathamidaṃ vijñātavyaṃ vipākasya heturvipākaheturāhosvidvipāka eva heturvipākahetuḥ / [089|23-]
◤kathamidaṃ vijñātavyam——
㈠此名云何可知。
㈡異熟因義，如何可了。
①katham idam vijñātavyam vipākasya hetus vipāka hetus āhosvit vipākas eva hetus vipāka hetus
③འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ལ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vipākasya heturvipākahetuḥ?
㈠為是果報家因。
㈡為異熟之因名異熟因。
🈪762ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ལ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤āhosvid vipāka eva heturvipākahetuḥ?
㈠為以果報為因。
㈡為異熟即因名異熟因。
★0◤kiṃ cātaḥ / [089|24]
◤kiṃ cātaḥ?
㈠若爾何有。
㈡義兼兩釋，斯有何過。
①kim ca atas
③དེས་ན་ཅིར་འགྱུར་།
◤yadi vipākasya heturvipākahetuḥ,
㈠若執果報家因，故說果報因。
㈡若異熟之因，名異熟因。
◤‘vipākajaṃ cakṣuḥ’ iti etanna prāpnoti /
㈠果報生眼，此文不應成。
㈡聖教不應言異熟生眼。
★◤yadi vipākasya heturvipākahetuḥ “vīpākajaṃ cakṣuri”ti etanna prāpnoti / [089|24-]
♂yadi vipākasya heturvipākahetuḥ “vipākajaṃ cakṣuri”ti etanna prāpnoti /
①yadi vipākasya hetus vipāka hetus vīpāka jam cakṣus iti etat na prāpnoti
③གལ་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ལ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤atha vipāka eva heturvipākahetuḥ “karmaṇo vipāka” ityetanna prāpnoti / [089|25-]
◤naiṣa doṣaḥ,
㈠若執果報為因，是業果報。此文亦不成。
㈡若異熟即因，名異熟因。聖教不應言業之異熟。
★◤【naiṣa doṣaḥ /】[089|26]
♂naiṣa doṣaḥ /
①atha vipākas eva hetus vipāka hetus karmaṇas vipākas iti etat na prāpnoti na eṣa doṣas
③འོན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འོན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤“ubhayathāpi yogaḥ” ityuktaṃ prāk /
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠此二悉得成。已如前說。
㈡兩釋俱通。已如前辯。
🈪763གཉི་ག་ལྟར་ཡང་རུང་ངོ་ཞེས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤【“ubhayathāpi yoga” ityuktaṃ prāk //】
♂“ubhayathāpi yoga” ityuktaṃ prāk /
①ubhayathā api yogas iti uktam prāk
㈢གཉི་ག་ལྟར་ཡང་རུང་ངོ་ཞེས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◆247♂
★0◤atha vipāka iti ko 'rthaḥ / [089|26-]
◤atha vipāka iti ko 'rthaḥ ?
㈠復次果報是何義。
㈡所言異熟，其義云何。
🈪ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན།
①atha vipākas iti kas arthas
③ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། མི་འདྲ་བར་{92b}སྨིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
◤visadṛśaḥ pāko vipākaḥ /
㈠熟不似故名報。
㈡毘婆沙師作如是釋：異類而熟，是異熟義。
🈪མི་འདྲ་བར་སྨིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
◤anyeṣāṃ tu hetūnāṃ sadṛśaḥ pākaḥ /
★★◤visadṛśaḥ pāko vipākaḥ / anyeṣāṃ tu hetūnāṃ sadṛśaḥ pākaḥ / [089|27]
♂visadṛśaḥ pāko vipākaḥ / anyeṣāṃ tu @090 hetūnāṃ sadṛśaḥ pākaḥ /
ⅰ㈡謂異熟因唯異類熟，俱有等因唯同類熟。
★0◤ekasyobhayatheti vaibhāṣikāḥ / [089|27-090|01]
◤ekasyobhayatheti vaibhāṣikāḥ /
ⅰ㈡能作一因兼同異熟故，唯此一名異熟因。
★0◤naiva tu teṣāṃ pāko yuktaḥ / [090|01]
◤naiva tu teṣāṃ pāko yuktaḥ /
ⅰ㈡熟果不應餘因所得。果具二義方得熟名。
★0◤pāko hi nāma santatipariṇāmaviśeṣajaḥ phalaparyantaḥ / [090|01-]
◤pāko hi nāma santatipariṇāmaviśeṣajaḥ phalaparyantaḥ /
ⅰ㈡一由相續轉變差別，其體得生。二由隨因勢力勝劣，時有分限。
★◤na ca sahābhūsaṃprayuktahetvoḥ santatipariṇāmaviśeṣajaṃ phalamasti / [090|02-]
♂na ca sahabhūsaṃprayuktahetvoḥ santatipariṇāmaviśeṣajaṃ phalamasti /
◤na ca sahabhūsamprayuktahetvoḥ santatipariṇāmaviśeṣajaṃ phalamasti /
①visadṛśas pākas vipākas anyeṣām tu hetūnām sadṛśas pākas ekasya ubhayathā iti vaibhāṣikās na eva tu teṣām pākas yuktas pākas hi nāma santati pariṇāma viśeṣa jas phala paryantas na ca saha abhū saṃprayukta hetvos santati pariṇāma viśeṣa jam phalam asti
③མི་འདྲ་བར་ ****[@92b]**** ་སྨིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ་།།
ⅰ㈡非彼俱有相應二因所生果體，要由相續轉變差別方乃得生。由取果時即與果故。
★0◤na cāpi sabhāgahetvādīnāṃ phalaparyanto 'sti / [090|03]
◤na cāpi sabhāgahetvādīnāṃ phalaparyanto 'sti;
ⅰ㈡又非能作同類遍行三因之果，亦由隨因勢力勝劣時有分限。
★0◤punaḥ punaḥ kuśalādyāsaṃsāraphalatvāt / [090|03-]
◤punaḥ punaḥ kuśalādyāsaṃsāraphalatvāt /
ⅰ㈡由善惡等窮生死邊果數數生時無限故。由此但應作如是釋：變異而熟，是異熟義。不應但異簡別餘因。
★0◤kāmadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ pratyayastajjātyādayaśca / [090|04]
◤kāmadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ pratyayaḥ, tajjātyādayaś ca /
㈠何以故。於欲界有時一陰果報因一果，謂至得生等。
㈡於欲界中，有時一蘊為異熟因，共感一果。謂有記得及彼生等。
🈪འདོད་པའི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕུང་པོ་གཉིས་པ་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
①na ca api sa bhāga hetu ādīnām phala paryantas sti punar punar kuśala ādya asaṃsāra phala tvāt kāmadhātau= eka skandhakas vipāka hetus eka phalas pratyayas tad jāti ādayas ca
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤dviskandhaka ekaphalaḥ kāyavākkarma tajjātyādayaśca / [090|05]
◤dviskandhaka ekaphalaḥ kāyavākkarma, tajjātyādayaś ca /
㈠有二陰一果，謂身口業生等。
㈡有時二蘊為異熟因，共感一果。謂善不善身業語業，及彼生等。
①dvi skandhakas ekaphalas kāya vāc karma tad jāti ādayas ca
㈢ཕུང་པོ་གཉིས་པ་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤catuskandhaka ekaphalaḥ kuśalākuśalāścittacaittāḥ saha jātyādibhiḥ // [090|05-]
◤catuḥskandhaka ekaphalaḥ kuśalākuśalāś cittacaittāḥ saha jātyādibhiḥ //
㈠有四陰一果，謂善惡心心法生等。
㈡有時四蘊為異熟因，共感一果。謂善不善心心所法，及彼生等。
🈪764ཕུང་པོ་བཞི་ལས་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །ཕུང་པོ་གཉིས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །
①catuskandhakas ekaphalas kuśala akuśalās citta caittās saha jāti ādibhis
㈢ཕུང་པོ་བཞི་ལས་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་〖PN-སྐྱེ་བ།〗ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
★◤rūpadhātāvekaskandhako vīpākaheturekaphalaḥ prāptir asaṃjñisamāpattiśca saha jātyādibhiḥ / [090|06-]
♂rūpa-[ 45b. 5B1. II ]dhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ prāptir asaṃjñisamāpattiśca saha jātyādibhiḥ /
①rūpa dhātau= eka skandhakas vīpāka hetus eka phalas prāptis asaṃjñi samāpattis ca saha jāti ādibhis
◤rūpadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ prāptiḥ,
㈠於色界有一陰果報因一果，謂至得。
㈡於色界中，有時一蘊為異熟因，共感一果。謂有記得。
◆248♂jātyādibhiḥ / dviskandhaka
◤asaṃjñisamāpattiś ca saha jātyādibhiḥ /
㈠及無想定生等。
㈡無想等至，及彼生等。
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །
🈪765ཕུང་པོ་བཞི་པ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ནའོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པ་ནི་མཉམ་པར་བཞག་པ་ནའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུས་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །ཕུང་པོ་བཞི་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤dviskandhaka ekaphalaḥ prathame dhyāne vijñaptiḥ saha jātyādibhiḥ / [090|07-]
◤dviskandhaka ekaphalaḥ prathame dhyāne vijñapti saha jātyādibhiḥ /
㈠有二陰一果，謂初定教色生等。
㈡有時二蘊為異熟因，共感一果。謂初靜慮善有表業，及彼生等。
①dvi skandhakas ekaphalas prathame dhyāne vijñaptis saha jāti ādibhis
㈢ཕུང་པོ་གཉིས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★0◤catuskandhaka ekaphalaḥ kuśale cetasyasamāhite / [090|08-]
◤catuḥskandhaka ekaphalaḥ kuśale cetasyasamāhite /
㈠有四陰一果，謂散善心生等。
㈡有時四蘊為異熟因，共感一果。謂非等引善心心所及彼生等。
①catuskandhakas ekaphalas kuśale cetasya samāhite
㈢ཕུང་པོ་བཞི་པ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ནའོ། །
★0◤pañcaskandhaka ekaphalaḥ samāhite // [090|09]
◤pañcaskandhaka ekaphalaḥ samāhite //
㈠有五陰一果，謂在定心生等。
㈡有時五蘊為異熟因，共感一果。謂是等引心心所法并隨轉色及彼生等。
①pañca skandhakas ekaphalas samāhite
㈢ཕུང་པོ་ལྔ་པ་ནི་མཉམ་པར་བཞག་པ་ནའོ། །
★◤ārūpyadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ prāptirnirodhasamāpatiśca saha jātyādibhiḥ / [090|09-]
♂ārūpyadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ prāptirnirodhasamāpattiśca saha jātyādibhiḥ /
◤ārūpyadhātāvekaskandhako vipākaheturekaphalaḥ prāptiḥ,
㈠於無色界有一陰果報因一果，謂至得。
㈡無色界中，有時一蘊為異熟因，共感一果。謂有記得。
①ārūpya dhātau= eka skandhakas vipāka hetus eka phalas prāptis nirodha samāpatis ca saha jāti ādibhis
㈢གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་〖PNནི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུས་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ་འབྲས་བུ་གཅིག་པ་ཅན་ནི་ཐོབ་པ་དང་འགོག་པའི་〖Nཔར།〗སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །
◤nirodhasamāpattiś ca saha jātyādibhiḥ /
㈠滅心定生等。
㈡滅盡等至，及彼生等。
★0◤catuskandhakaḥ kuśalāścittacaittāḥ tajjātyādayaśca / [090|10-]
◤catuḥskandhakaḥ kuśalāś cittacaittāḥ tajjātyādayaś ca /
㈠有四陰一果，謂善心心法生等。
㈡有時四蘊為異熟因，共感一果。謂一切善心心所法及彼生等。
①catuskandhakas kuśalās citta caittās tad jāti ādayas ca
㈢ཕུང་པོ་བཞི་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤asti karma yasyaikameva dharmāyatanaṃ vīpāko vipacyate jīvitendriyam / [090|11-]
♂asti karma yasyaikameva dharmāyatanaṃ vipāko vipacyate yasya jīvitendriyam /
◤asti karma yasyaikam eva dharmāyatanaṃ vipāko vipacyate yasya jīvitendriyam /
①asti karma yasya ekam eva dharmāyatanaṃ vipāko vipacyate yasya jīvitendriyam |
㈠復次有業，此業唯一法入為果報。謂壽命為果報。
㈡有業唯感一處異熟。謂感法處，即命根等。
🈪766གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་ཁོ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དེ། གང་གི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་པའོ། །གང་གི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གོ ། །གང་གི་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གང་གི་ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ལུས་དང་རེག་བྱ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གོ །གང་གི་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོའི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①asti karma yasya ekam eva dharma āyatanam vīpākas vipacyate jīvita indriyam
㈢གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་ཁོ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དེ། གང་གི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་པའོ། །
★★◤yasya mana āyatanaṃ tasya dve manodharmāyatane / [090|12]
♂yasya mana-āyatanaṃ tasya dve manodharmāyatane /
◤yasya mana-āyatanaṃ tasya dve manodharmāyatane /
㈠若業感意入果報，此業生二入為果報。謂意入法入。
㈡若感意處定感二處，謂意與法。
①yasya manas āyatanam tasya dve manas dharma āyatane
㈢གང་གི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གོ། །
★◤evaṃ yasya spraṣṭavyāyatanaṃ yasya kāyāyatanaṃ tasya trīṇi kāyaspraṣṭavyadharmāyatanāni / [090|12-]
♂evaṃ yasya spraṣṭavyāyatanaṃ yasya kāyāyatanaṃ tasya trīṇi kāya{1. MS. kāyā |}spraṣṭavyadharmāyatanāni /
◤evaṃ yasya spraṣṭavyāyatanaṃ tasya trīṇi kāyaspraṣṭavyadharmāyatanāni /
㈠如此若業感觸入，果報亦爾。若業感身入果報，此業生三入為果報，謂身觸及法入。
㈡若感觸處應知亦爾。若感身處定感三處，謂身觸法。
①evam yasya spraṣṭavya āyatanam yasya kāya āyatanam tasya trīṇi kāya spraṣṭavya dharma āyatanāni
③གང་གི་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།། གང་གི་ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ལུས་དང་རེག་བྱ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གོ་།།
㈢གང་གི་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤evaṃ yasya rūpagandharasāyatanāni / [090|13-]
㈢གང་གི་ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ལུས་དང་རེག་བྱ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་གོ། །
◤evaṃ yasya rūpagandharasāyatanāni /
㈠如此色香味亦爾。
㈡感色香味，應知亦爾。
①evam yasya rūpa gandha rasa āyatanāni
㈢གང་གི་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོའི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤yasya cakṣurāyatanaṃ tasya catvāri cakṣuḥkāyaspraṣṭavyadharmāyatanāni / [090|14]
◤yasya cakṣurāyatanaṃ tasya catvāri cakṣuḥkāyaspraṣṭavyadharmāyatananāni /
㈠若業感眼根果報，此業生四入為果報。謂眼身觸法入。
㈡若感眼處定感四處，謂感眼處及身觸法。
🈪767གང་གི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་བཞི་སྟེ། མིག་དང་ལུས་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །གང་གི་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལྔ་དང་། དྲུག་དང་། བདུན་དང་། བརྒྱད་དང་། དགུ་དང་། བཅུ་དང་། བཅུ་གཅིག་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་དེ་ཡང་ཡོད་དེ། ལས་ཀྱི་འདྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་དང་། སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིའི་ས་བོན་བཞིན་ནོ། །དཔེར་ན་ཕྱིའི་ས་བོན་རྣམས་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་པདྨ་དང་། བལ་པོ་སེའུ་དང་། ཤིང་ན-ཡ་གྲོ་དྷ་?་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །
①yasya cakṣus āyatanam tasya catvāri cakṣus kāya spraṣṭavya dharma āyatanāni
㈢གང་གི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པ་དེའི་ནི་བཞི་སྟེ། མིག་དང་ལུས་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །
★★◤evaṃ yasya śrotragrāṇajihvāyatanāni / [090|15]
♂evaṃ yasya śrotraghrāṇajihvāyatanāni /
◤evaṃ yasya śrotraghrāṇajihvāyatanāni /
㈠如此耳鼻舌亦爾。
㈡感耳鼻舌應知亦爾。
①evam yasya śrotra grāṇa jihvā āyatanāni
③གང་གི་རྣ་བ་དང་;་སྣ་དང་། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
㈢གང་གི་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤asti tat karma yasya pañca ṣaṭ saptāṣṭau nava daśaikādaśāyatanāni vipāko vipacyate / [090|15-]
◤asti tat karma yasya pañca ṣaḍ saptāṣṭau nava daśaikādaśāyatanāni vipāko vipacyate /
㈠有業感五六七八九十十一入果報。
㈡有業能感，或五或六，或七或八，或九或十，或十一處。
①asti tat karma yasya pañca ṣaṭ sapta aṣṭau nava daśa ekādaśa āyatanāni vipākas vipacyate
③གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལྔ་དང་། དྲུག་དང་། བདུན་དང་། བརྒྱད་དང་། དགུ་དང་། བཅུ་དང་། བཅུ་གཅིག་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་དེ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལྔ་དང་། དྲུག་དང་། བདུན་དང་། བརྒྱད་དང་། དགུ་དང་། བཅུ་དང་། བཅུ་གཅིག་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་དེ་ཡང་ཡོད་དེ། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་དང་། སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིའི་ས་བོན་{93a}། །བཞིན་ནོ། །
◆250♂
★0◤vicitrāvicitraphalatvāt karmaṇo bāhyabījavat / [090|16-]
◤vicitrāvicitraphalatvāt karmaṇo bāhyabījavat /
㈠何以故。業有二種。有多業一果報，有一業多果報故。
㈡業或少果，或多果故。
🈪768ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནས་དང་གྲོ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །
🈪◦0001
①vicitra avicitra phala tvāt karmaṇas bāhya bīja vat
③ལས་ཀྱི་འདྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་དང་། སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིའི་ས་བོན་ ****[@93a]**** *་།། བཞིན་ནོ་།།
◤tadyathā —— bāhyāni bījāni kānicid vicitraphalāni bhavanti /
①tadyathā —— bāhya bīja kāni cid vicitra phalāni bhavanti |
㈠譬如外種子，有多種果，有一種果。
㈡如外種果，或少或多。
★★◤tadyathā bāhyāni vījāni kānicidvicitraphalāni bhavanti / [090|17]
♂tadyathā bāhyāni bījāni kānicidvicitraphalāni bhavanti /
◤tadyathā —— padmadāḍimanyagrodhādīnām / kānicidavicitraphalani / tadyathā —— yavagodhūmādīnām /
①tadyathā —— padma dāḍima nyagrodha ādīnām| kāni cid avicitra phalani| tadyathā —— yava-godhūma-ādīnām|
㈠多種果者，譬如蓮石榴匿瞿陀等。一種果者，譬如穀麥等。
㈡種果少者，如穀麥等。種果多者，如蓮石榴諾瞿陀等。
★0◤tadyathā padmadāḍimanyagrodhādīnām / [090|17-]
①tadyathā bāhyāni vījāni kānicid vicitra phalāni bhavanti tadyathā padma dāḍima nyagrodha ādīnām
③དཔེར་ན་ཕྱིའི་ས་བོན་རྣམས་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དཔེར་ན་ཕྱིའི་ས་བོན་རྣམས་ལ་〖PNལས།〗ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་པདྨ་དང་། བལ་པོ་སེའུ་དང་། ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །
★★◤kānicidavicitraphālāni tadyathā yavagodūmādīnām / [090|18]
♂kānicidavicitraphalāni / ♂tadyathā yavagodhūmādīnām /
①kānicid avicitra phālāni tadyathā yava godūma ādīnām
③འདི་ལྟ་སྟེ་པདྨ་དང་། བལ་པོ་སེའུ་དང་། ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ་།། ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནས་དང་གྲོ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །
◤ekādhvikasya karmaṇas traiyadhviko vipāko vipacyate /
㈠一世業，三世果報熟，有是處。
㈡有一世業，三世異熟。
🈪769ལས་དུས་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དུས་གསུམ་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མི་འགྱུར་གྱི་ལས་དུས་གཉིས་པའི་ཡང་དུས་གཅིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་ཧ་ཅང་ཉུང་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦0002
★◤ekādhvikasya karmaṇastraiyadhviko vipāko vipacyate / [090|19]
♂ekā-[ 46a. 5A1. III ]dhvikasya karmaṇastraiyadhviko vipāko vipacyate /
◤na tu dvaiyadhvikasyāpyekādhvikaḥ,
㈠三世業，一世果報熟，無是處。
㈡無三世業，一世異熟。
◤mā bhūd atinyūnaṃ hetoḥ phalamiti /
①mā bhūt atinyūnaṃ hetoḥ phalamiti|
㈠勿果減因。
㈡勿設劬勞，果減因故。
★◤na tu dvaiyadhvikasyāpyekādhviko mā bhūdatinyūnaṃ hetoḥ phalamiti / [090|19-]
♂na tu dvaiyadhvikasyāpyekādhviko mā bhūdatinyūnaṃ hetoḥ phalamiti{2. MS. mā bhūditi nyūnahetoḥ phalamiti |} /
①ekādhvikasya karmaṇas traiyadhvikas vipākas vipacyate na tu dvaiyadhvikasya api ekādhvikas mā bhūt ati nyūnam hetos phalam iti
③ནས་དང་གྲོ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ལྟ་བུའོ་;། ལས་དུས་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དུས་གསུམ་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མི་འགྱུར་གྱི་ལས་དུས་གཉིས་པའི་ཡང་དུས་གཅིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་ཧ་ཅང་ཉུང་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ལས་དུས་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན:པ་དུས་གསུམ་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མི་〖PNཔར་ནི།〗འགྱུར་གྱི་ལས་དུས་གཉིས་པའི་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དུས་གཅིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བས་འབྲས་བུ་ཧ་ཅང་ཉུང་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ekamekakṣaṇikasya bahukṣaṇikaḥ;
㈠如此一剎那業，多剎那果報。
㈡有一念業，多念異熟。
🈪◦0003དེ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དུ་མ་བ་ནི་ཡིན་གྱི་བཟློག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na tu viparyayāt /
㈠此義不可倒。
㈡無多念業，一念異熟。此中所以，如上應知。
🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཇུག་ཐོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤na ca karmaṇā saha vipāko vipacyate;
㈠不得與業同時果報熟。
㈡然異熟果，無與業俱。
★◤ekamekakṣanikasya bahukṣāṇiko nanu viparyayāt / [090|20-]
♂ekamekakṣaṇikasya bahukṣaṇiko natu viparyayāt /
①ekam eka kṣanikasya bahu kṣāṇikas nanu viparyayāt
㈢དེ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དུ་མ་པ་ནི་ཡིན་གྱི་བཟློག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nāpyanantaram;
①na apy anantaram;
㈠亦無無間次第熟。
㈡非造業時即受果故，亦非無間。
🈪◦0004རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ།
◤samanantarapratyayākṛṣṭatvāt samanantarakṣaṇasya /
①samanantara-pratyaya-ākṛṣṭa-tvāt samanantara-kṣaṇasya |
㈠何以故。次第剎那，次第緣所引故。
㈡由次剎那，等無間緣力所引故。
🈪མཇུག་ཐོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤na ca karmaṇā saha vipāko vipacyate nāpyanantaraṃ samanantarapratyayākṛṣṭatvāt samanantarakṣaṇasya / [090|21-]
①na ca karmaṇā saha vipākas vipacyate na api anantaram samanantara pratyaya ākṛṣṭa tvāt samananta rakṣaṇasya
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་〖Nཔར།〗ཡང་མ་ཡིན་ལ་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཇུག་ཐོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤pravāhāpekṣo hi vipākahetuḥ // 54 //
①pravāha apekṣa hi vipākahetuḥ||54||
㈠果報因觀次第剎那相續終方熟。
㈡又異熟因感異類果，必待相續方能辦故。
🈪◦0005རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་ནི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pravāhāpekṣo hi vipākahetuḥ / [090|22]
①pravāha apekṣas hi vipāka hetus
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་ནི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤atha ka eṣāṃ hetūnāmadhvaniyamaḥ / [090|23]
◤atha ka eṣāṃ hetūnāmadhvaniyamaḥ ?
㈠復次此六因，定在何世。
㈡如是六因，定居何世。
🈪◦0006ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན།
①atha kas eṣām hetūnām adhva niyamas
③ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པར་〖PNཔ།〗དོན་གྱིས་ནི་བཤད་མོད་ཀྱི་མདོར་བྱས་ནས་མ་བཤད་པས། དེའི་ཕྱིར་མདོར་བྱས་ཏེ། ཀུན་འགྲོ་སྐལ་མཉམ་དུས་གཉིས་པ་དང་། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་དོ། །
★◤ukta eṣāmarthato 'dhvaniyamaḥ natu sūtrita ityataḥ sūtryate / [090|23-]
♂ukta{3. Y. uktam |} eṣāmarthato 'dhvaniyamaḥ natu sūtrita ityataḥ sūtryate sarvatragaḥ sabhāgaśca dvyadhvagau atītapratyutpannāveva anāgatau na staḥ /
◤uktameṣāmarthato 'dhvaniyamaḥ,
㈠彼定世由義已顯。
㈡因居世定，義雖已說。
①uktas eṣām arthatas adhvani yamas na tu sūtritas iti atas sūtryate
③འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པར་དོན་གྱིས་ནི་བཤད་མོད་ཀྱི་མདོར་བྱས་ནས་མ་བཤད་པས། དེའི་ཕྱིར་མདོར་བྱས་ཏེ་།
◤na tu sūtrita ityataḥ sūtryate ——
㈠未以文說，是故應更立言釋。
㈡而未頌攝，故應重辯。
D1556 🈪ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན།
🈪འདི་དག་གི་དུས་ངེས་པར་〖PNཔ།〗དོན་གྱིས་ནི་བཤད་མོད་ཀྱི་མདོར་བྱས་ནས་མ་བཤད་པས། དེའི་ཕྱིར་མདོར་བྱས་ཏེ།
◤sarvatragaḥ sabhāgaś ca dvyadhvagau,
㈠〔偈曰〕：【遍行及同類 二世】。
㈡頌曰：【遍行與同類_a 二世三世三】〖56_2_b〗。
🈪ཀུན་འགྲོ་སྐལ་མཉམ་དུས་གཉིས་པ་དང་། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་དོ། །
★◤sarvatragaḥ sabhāgaśca dvayadhvagau[090|25]
◤atītapratyutpannāveva anāgatau na staḥ /
㈠釋曰：此二因若在過去現世則成因，若未來不成因。
㈡論曰：遍行同類，唯居過現，未來世無。
★◤atītapratyutpannāveva anāgatau na staḥ / uktaṃ cātra kāraṇam / [090|26]
♂uktaṃ cātra kāraṇam tryadhvagā{4. Y. tryadhvakā |} strayaḥ /
①sarvatragas sa bhāgas ca dvayadhva gau atīta pratyutpannau= eva anāgatau na stas
③ཀུན་འགྲོ་སྐལ་མཉམ་དུས་གཉིས་པ་དང་། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་དོ་།།
①uktam ca atra kāraṇam
㈢འདིར་གཏན་ཚིགས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤uktaṃ cātra kāraṇam /
㈠能證此義道理，於前已說。
㈡理如前說。
🈪◦0007འདིར་གཏན་ཚིགས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
D1557 🈪འདིར་གཏན་ཚིགས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤tryadhvagāstrayaḥ /
㈠〔偈曰〕：【三世三】。
★◤ 【tryadhvagā strayaḥ /】[090|27]
①tri adhva gā strayas
③གསུམ་པོ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ་།།
㈢གསུམ་པོ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་〖Nམིན།〗ནོ། །
◆251♂
★◤sahabhūsaṃprayuktakavipākahetava strikālāḥ / kāraṇahetustu kālaniyamānupadarśanāt / [090|28]
♂sahabhūsaṃprayuktakavipākahetava{5. MS. drops va |} strikālāḥ / ♂kāraṇahetustu kālaniyamānupadarśanāt / ♂sarvādhvaka{6. Y. one reading is sarvādhvaga |} /
◤sahabhū–samprayukta–vipākahetavastrikālāḥ /
㈠釋曰：俱有因，相應因，果報因。此三因各有三世。
㈡相應、俱有、異熟三因，於三世中，皆悉遍有。
🈪གསུམ་པོ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་〖Nམིན།〗ནོ། །
①saha bhū saṃprayuktaka vipāka hetava stri kālās
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤kāraṇahetustu kālaniyamānupadarśanāt /
㈠隨造因不說定世故。
㈡頌既不說，能作因所居。
D1558 🈪བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་དུས་ངེས་པ་མ་བསྟན་པས་དུས་ཐམས་ཅད་པ་དང་། དུས་དང་བྲལ་བར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །
◤sarvādhvakaś cādhvavinirmuktaś ca veditavyaḥ /
㈠是故應知通三世及無世。
㈡義准應知，通三世非世。
★◤sarvādhvaka ścādhvaviprayuktaśca veditavyaḥ / uktā hetavaḥ / [090|29]
♂ścādhva- viprayuktaśca{7. Y. vinirmuktaśca |} veditavyaḥ / ♂uktā hetavaḥ //
①kāraṇa hetus tu kāla niyamān upadarśanāt sarva adhvaka śca adhva viprayuktas ca veditavyas
㈢བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་དུས་ངེས་པ་མ་བསྟན་པས་དུས་ཐམས་ཅད་པ་དང་། དུས་དང་བྲལ་བར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །
①uktās hetavas
㈢རྒྱུ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤uktā hetavaḥ //
㈠說六因已。
㈡已說六因，相別世定。
🈪◦0010རྒྱུ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤kiṃ punastatphalaṃ yasyaite hetavaḥ / [090|30]
♂kiṃ punastatphalaṃ yasyaite{8. MS. yasyete / Y. yasyaitad |} hetavaḥ /
◤kiṃ punastatphalaṃ yasyaite hetavaḥ ?
㈠何法為彼果，約此彼成因。
㈡何等為果對彼成因。
D1559 🈪རྒྱུ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །རྒྱུ་དེ་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་〖PNབསམ།〗འབྲས་བུ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་བྲལ་བཅས་འབྲས་བུ་ཡིན། །བསྟན་བཅོས་ལས། འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་〖PNཔ།〗ཞེས་འབྱུང་བའོ། །
①kim punar tad phalam yasya ete hetavas
③རྒྱུ་དེ་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་འབྲས་བུ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་།
㈢རྒྱུ་དེ་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་〖PNབསམ།〗འབྲས་བུ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་བྲལ་བཅས་འབྲས་བུ་ཡིན། །བསྟན་བཅོས་ལས། འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་〖PNཔ།〗ཞེས་འབྱུང་བའོ། །
◤saṃskṛtaṃ savisaṃyogaṃ phalaṃ,
㈠〔偈曰〕：【有為擇滅果】。
㈡頌曰：【果有為離繫_c 無為無因果】〖56_2_d〗。
D1560 🈪དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འདུས་མ་བྱས་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གང་གི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་རྒྱུར་ཡང་འགྱུར་ལ། རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་འབྲས་བུར་ཡང་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【saṃskṛtaṃ savisaṃyoga phalaṃ 】[091|01]
♂@091 saṃskṛtaṃ savisaṃyoga{1. Y. G. savisaṃyogaṃ |} phalaṃ phalaṃ dharmāḥ / ♂katame /
①saṃskṛtam sa visaṃyoga phalam
③འདུས་བྱས་བྲལ་བཅས་འབྲས་བུ་ཡིན་།། བསྟན་བཅོས་ལས་།
◤phalaṃ dharmāḥ / katame ?
㈠釋曰：何者為果法。
㈡論曰：如本論說，果法云何。
◤“saṃskṛtā dharmāḥ pratisaṅkhyānirodhaś ca” iti śāstram /
①“saṃskṛtā dharmāḥ pratisaṃkhyānirodhaś ca” iti śāstram|
㈠一切有為法及擇滅。阿毘達磨藏文如此。
㈡謂諸有為，及與擇滅。
★◤phalaṃ dharmāḥ / katame / “saṃskṛtā dharmāḥ pratisaṃkhyānirodhaśce”ti śāstram / [091|02]
♂“saṃskṛtā dharmāḥ pratisaṃkhyānirodhaśce”ti śāstram /
①phalam dharmās katame
③འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
①saṃskṛtās dharmās pratisaṃkhyā nirodhas ca iti śāstram
③འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བའོ་།།
★0◤evaṃ tarhi phalatvādasaṃskṛtasya hetunā bhavitavyaṃ yasya tat phalaṃ hetutvācca phalena bhavitavyaṃ yasya taddhetuḥ / [091|02-]
◤evaṃ tarhi phalatvādasaṃskṛtasya hetunā bhavitavyam,
㈠若爾無為法由果故，應有因。
㈡若爾無為，許是果故，則應有因。
①evam tarhi phala tvāt asaṃskṛtasya hetunā bhavitavyam yasya tat phalam hetu tvāt ca phalena bhavitavyam yasya tad hetus
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འདུས་མ་བྱས་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གང་གི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་རྒྱུར་ཡང་འགྱུར་ལ། རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་འབྲས་བུར་ཡང་འགྱུར་རོ། །
◤yasya tat phalam;
㈠若法以此為果。
㈡要對彼因，乃可得說此為果故。
◤hetutvācca phalena bhavitavyam,
㈠此法成因故，則應感果。
㈡又此無為，許是因故，亦應有果。
◤yasya taddhetuḥ ?
ⅰ㈡要對彼果，乃可得說此為因故。
★0◤saṃskṛtasyaiva dharmasya hetuphale bhavataḥ / [091|04]
◤saṃskṛtasyaiva dharmasya hetuphale bhavataḥ,
㈠若法有為，可立因果。
㈡唯有為法，有因有果。非諸無為。
①saṃskṛtasya eva dharmasya hetu-phale bhavatas
㈢འདུས་བྱས་ཁོ་ན་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་ཡོད་ཀྱི།
◤nāsaṃskṛtasya te{MS. looks like tau / } // 55 //
★◤ 【nāsaṃskṛtasya te // VAkK_2.55 //】[091|05]
♂nāsaṃskṛtasya te{2. MS. looks like tau |} //55//
㈠〔偈曰〕：【無為非因果】。釋曰：無為法不可立為因果。【無為無因果】〖56_2_d〗
①na asaṃskṛtasya te
㈢འདུས་མ་བྱས་ལ་དེ་དག་མེད། །
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠何以故。
㈡所以者何。
◤ṣaḍvidhahetvasambhavāt,
①ṣaḍvidhahetv-asambhavāt,
㈠非六因故。
㈡無六因故。
◤pañcavidhaphalāsambhavācca /
①pañcavidhaphala-asambhavācca|
㈠非五果故。
㈡無五果故。
★0◤kiṃ kāraṇam / ṣaḍvidhahetvasaṃbhavāt pañcavidhaphalāsaṃbhavācca / [091|06]
①kim kāraṇam
①ṣaḍvidha hetu asaṃbhavāt pañcavidha phala asaṃbhavāt ca
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་དྲུག་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡི་སྲིད་{93b}པའི་ཕྱིར་རོ། །
◆252♂
★◤kasmāt mārgo visaṃyogasya kāraṇaheturneṣyate / [091|06-]
♂kasmāt mārgo{3. MS. kasmātmārgo |} visaṃyogasya kāraṇahe-[ 46b. 5B1. III ]turneṣyate /
◤kasmāt mārgo visaṃyogasya kāraṇaheturneṣyate ?
㈠云何不許聖道為擇滅隨造因。
㈡何緣不許，諸無間道，與離繫果，為能作因。
①kasmāt mārgas visaṃyogasya kāraṇa hetus na iṣyate
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལམ་འབྲལ་བའི་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུར་མི་འདོད་ཅེ་ན།
◤yasmāt sa utpādāvighnabhāvena vyavasthāpitaḥ,
㈠由不能遮應起法生故，立此為隨造因。
㈡於生不障，立能作因。
★◤yāsmāt sa utpādāvighnabhāvena vyavasthāpito na cāsaṃskṛtamutpattimat / [091|07-]
♂yasmāt sa utpādāvighnabhāvena vyavasthāpito na cāsaṃskṛtamutpattimat /
①yā asmāt sas utpāda avighna bhāvena vyavasthāpitas na ca asaṃskṛtam utpattimat
㈢འདི་ལྟར་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས〗མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ན་འདུས་མ་བྱས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na cāsaṃskṛtamutpattimat /
㈠無為無生，是故於無為不成因。
㈡無為無生，道何所作。
◤kasyedānīṃ tatphalam ?
㈠若爾是何法果。
㈡若爾誰果。
🈪◦0014ཅིའི་ཕྱིར་ལམ་འབྲལ་བའི་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུར་མི་འདོད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ན་འདུས་མ་བྱས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0015ད་ནི་དེ་གང་གི་འམ་ཇི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ། དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦0016འོ་ན་ནི་དེ་དེ་ཁོ་ན་ལ་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་གྱི་བྲལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kathaṃ vā mārgasya phalam ?
㈠云何為果是道果。
㈡果義如何，謂是道果。
★0◤kasyedānīṃ tatphalaṃ kathaṃ vā mārgasya phalam / [091|08]
①kasya idānīm tad phalam katham vā mārgasya phalam
③ད་ནི་དེ་གང་གི་འམ་ཇི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ད་ནི་དེ་གང་གི་འམ་ཇི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ། དེའི་སྟོབས:ཀྱིས་འཐོབ་〖PNཀྱི་ཐོབ།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tadvalena prāpteḥ /
㈠由道力至得故。
㈡道力得故。
◤prāptireva tarhi mārgasya phalaṃ prāpnoti ?
㈠若爾但至得是道果。
㈡若爾道果，應唯是得。
★◤tadbalena prāpteḥ / prāptireva tarhi mārgasya phalaṃ prāpnoti / [091|09]
♂tadbalena prāpteḥ / prāptireva tarhi mārgasya phalaṃ prāpnoti / tasyāmeva tasya sāmarthyānna visaṃyogaḥ{4. Y. seems to quote a pratīka here as tatrāsāmarthyāt |} /
①tad balena prāptes
③དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tasyāmeva sāmarthyānna visaṃyogaḥ /
㈠於至得道有功能故，擇滅則非。
㈡道於得有能，非於擇滅故。
🈪◦0017ཐོབ་པ་ལ་ཡང་དེའི་ནུས་པ་གཞན་ལ། བྲལ་བ་ལ་ཡང་གཞན་ཏེ། ཐོབ་པ་ལ་དེ་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tasyāmeva tasya sāmarthyānna visaṃyogaḥ / [091|09-]
♂anyathā hyasya prāptau sāmarthyamanyathā visaṃyoge /
①prāptis eva tarhi mārgasya phalam prāpnoti tasyām eva tasya sāmarthyāt na visaṃyogas
㈢འོ་ན་ནི་དེ་དེ་ཁོ་ན་ལ་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་གྱི་བྲལ་བ་ནི་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
◤anyathā hyasya prāptau sāmarthyamanyathā visaṃyoge /
㈠有別義聖道，於至得有功能。有別義道，於擇滅有功能。
㈡不爾，於得於擇滅中，道之功能，有差別故。
★◤anyathā hysya prāptau sāmarthyamanyathā visaṃyoge / [091|10]
♂kathamasya prāptau sāmarthyam |{5. MS. ...rthyamutpādanāt |} utpādanāt /
①anyathā hi sya prāptau sāmarthyam anyathā visaṃyoge
③ཐོབ་པ་ལ་ཡང་དེའི་ནུས་པ་གཞན་ལ། བྲལ་བ་ལ་ཡང་གཞན་ཏེ་།
㈢ཐོབ་པ་ལ་ཡང་དེའི་ནུས་པ་གཞན་ལ། བྲལ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་གཞན་ཏེ། ཐོབ་པ་ལ་དེ་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kathamasya prāptau sāmarthyam ?
㈠於至得功能云何。
㈡云何於得，道有功能。
★◤kathamasya prāptau sāmarthyam / [091|10-]
◤utpādanāt /
㈠能令生。
㈡謂能生故。
◤kathaṃ visaṃyoge ?
㈠於擇滅功能云何。
㈡云何於滅，道有功能。
🈪◦0018བྲལ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦0019དེ་ལྟ་བས་ན་རེ་ཞིག་ལམ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་འདིའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་གྱི་བྲལ་བ་ནི་འདིའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤utpādanāt / kathaṃ visaṃyoge / prapaṇāt / [091|11]
♂kathaṃ visaṃyoge / ♂prāpaṇāt /
①katham asya prāptau sāmarthyam utpādanāt
③ཐོབ་པ་ལ་དེ་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①katham visaṃyoge
㈢བྲལ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་〖Pལྟ།〗ཞེ་ན། ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤prāpaṇāt /
㈠能令至。
㈡謂能證故。
★◤tasmānna tāvadasya mārgaḥ kathañcidapi hetuḥ / [091|11-]
♂tasmānna{6. Y. adds ca |} tāvadasya mārgaḥ kathaṃcidapi hetuḥ /
◤tasmānna tāvadasya kathañcidapi hetuḥ /
㈠是故聖道於擇滅非一向因。
㈡由此理故，道雖非滅因。
★0◤phalaṃ cāsya visaṃyogaḥ / [091|12]
◤phalaṃ cāsya visaṃyogaḥ /
㈠擇滅於聖道非一向果。
㈡而可得說，擇滅為道果。
①prapaṇāt tasmāt na tāvat asya mārgas kathañcid api hetus phalam ca asya visaṃyogas
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རེ་ཞིག་ལམ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་འདིའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་གྱི་བྲལ་བ་ནི་འདིའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
◆253♂
★◤athāsatyadhipatiphale kathamasaṃskṛtaṃ kāraṇahetuḥ / [091|12-]
♂athāsatyadhi- patiphale kathamasaṃskṛtaṃ kāraṇahetuḥ |{7. MS. ..heturutpa..|} utpattyanāvaraṇabhāvena kāraṇahetuḥ /
◤athāsatyadhipatiphale kathamasaṃskṛtaṃ kāraṇahetuḥ ?
㈠可是增上果。云何無為成隨造因。
㈡既諸無為，無增上果。如何可說，為能作因。
🈪◦0020ཡང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་ན་གོ་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་མ་བྱས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་འདི་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་ལས་གྲོལ་བ་ལ་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦0021མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་གསུངས་ཀྱི། རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །
🈪◦0022ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། གཟུགས་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མི་རྟག་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་གཟུགས་ལྟ་རྟག་པར་ག་ལ་འགྱུར། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①atha asati adhipati phale katham asaṃskṛtam kāraṇa hetus
③ཡང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་ན་གོ་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་མ་བྱས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་ན་གོ་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་མ་བྱས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་འདི་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་ལས་གྲོལ་བ་ལ་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤utpattyanāvaraṇabhāvena kāraṇahetuḥ /
①utpatty-anāvaraṇa-bhāvena kāraṇahetuḥ|
㈠不遮他生故，成隨造因。
㈡以諸無為，於他生位，不為障故，立能作因。
★◤utpattyanāvaraṇabhāvena kāraṇahetuḥ / [091|13]
①utpatti anāvaraṇa bhāvena kāraṇa hetus
③སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་འདི་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤na cāsya phalamasti;
㈠此法無果。
㈡然無果者。
◤adhvavinirmuktasya phalapratigrahaṇadānāsamarthatvāt /
㈠解脫法無取果與果時，由無功能故。
㈡由離世法，無能取果與果用故。
★0◤na cāsya phalamastyadhvavinirmuktasya phalapratigrahaṇadānāsamarthatvāt / [091|13-]
①na ca asya phalam asti adhva vinirmuktasya phala pratigrahaṇa dāna asamartha tvāt
③དུས་ལས་གྲོལ་བ་ལ་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་། སྨིན་པའི་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤naiva hi kvacidasaṃskṛtaṃ bhagavatā heturityuktam / [091|14]
◤naiva hi kvacidasaṃskṛtaṃ bhagavatā heturityuktam /
㈠何以故。佛世尊不曾說無為為因。
㈡經部師說，無為非因。無經說因，是無為故。
🈪◦0023དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
🈪◦0024སྐྱེས་པའི་ཞེས་དཀར་བའི་ཕྱིར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་ནི་མི་གསུངས་སོ། །
🈪◦0025རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ཁོ་ན་མི་རྟག་གོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་གྱིས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་མི་དགག་པ་ཡིན་ནམ། མདོ་ལས་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་གསུངས་ཀྱི་མི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་མ་གསུངས་པས། མདོ་ལས་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུའི་དངོས་པོ་མི་འགྲུབ་བོ། །
①na eva hi kvacid asaṃskṛtam bhagavatā hetus iti uktam
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་གསུངས་ཀྱི་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ལས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་གསུངས་ཀྱི། རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས〖《པེ 》N+ནི།〗་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་གསུངས་སོ〖N-སོ། 〗། །ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། གཟུགས་སྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མི་རྟག་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་གཟུགས་ལྟ་རྟག་པར་ག་ལ་འགྱུར། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤uktaṃ tu paryāyeṇa heturiti sautrāntikāḥ / kathamuktam / [091|15]
♂uktaṃ tu paryāyeṇa{8. MS. paryāyeṇā |} heturiti sautrāntikāḥ / ♂kathamuktam /
◤uktaṃ tu paryāyeṇa heturiti sautrāntikāḥ /
㈠由別義亦說為因。經部師說如此。
㈡有經說因，唯有為故。
①uktam tu paryāyeṇa hetus iti sautra antikās
③རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་གསུངས་སོ་།།
①katham uktam
③ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན་།
◤“kathamuktam? ye hetavo ye pratyayā rūpasyotpādāya te 'pyanityāḥ /
㈠云何說，是因是緣能令色生皆是無常。
㈡何處經說。如有經說，諸因諸緣，能生色者，皆是無常。
★★◤ “ye hetavo ye pratyayā rūpasyotpādāya te 'pyanityāḥ / [091|16]
♂“ye hetavo ye pratyayā rūpasyotpādāya te 'pyanityāḥ /
◤anityānkhulu hetupratyayānpratītyotpannaṃ rūpa kuto nityaṃ bhaviṣyati” evaṃ yāvaddhi vijñānamiti /
㈠若色依無常因緣生，此色云何得常住。乃至識亦爾。
㈡無常因緣，所生諸色，如何是常。廣說乃至識亦如是。
★◤ anityān khalu hetupratyayān pratītyotpannaṃ rūpaṃ kuto nityam bhaviṣyati”[091|17]
♂anityān khalu hetupratyayān pratītyotpannaṃ rūpaṃ kuto nityaṃ bhaviṣyati” evaṃ yāvaddhi vijñānamiti /
①ye hetavas ye pratyayās rūpasya utpādāya te pyanityās anityān khalu hetu pratyayān pratītya utpannam rūpam kutas nityam bhaviṣyati
③གཟུགས་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མི་རྟག་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་གཟུགས་ལྟ་རྟག་པར་ག་ལ་འགྱུར་།
★◤evaṃ yāvaddhi vijñānamiti / [091|18]
①evam yāvat hi vijñānam iti
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤evaṃ tarhi vijñānasyālamabanapratyayo 'pyasaṃskṛtaṃ na prāpnoti / [091|18-]
♂evaṃ tarhi vijñānasyālambanapratyayo 'pyasaṃskṛtaṃ na prāpnoti /
◤evaṃ tarhi vijñānasyālambanapratyayo 'pyasaṃskṛtaṃ na prāpnoti?
㈠若爾無為法不應成識所緣境。
㈡若爾無為，亦應不與，能緣識等，作所緣緣。
①evam tarhi vijñānasya alam abana pratyayas apyasaṃskṛtam na prāpnoti
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤utpādāyetyavadhāraṇāt / prāpnoti / [091|19]
♂utpādāyetyavadhāraṇāt /
◤utpādāyetyavadhāraṇāt / prānoti ?
㈠由決能生皆是無常。此義自至。
㈡唯說能生故，得作所緣緣。
①utpādāya iti avadhāraṇāt
③སྐྱེས་པའི་ཞེས་དཀར་བའི་ཕྱིར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢སྐྱེས་〖PNསྐྱེད།〗པའི་ཞེས་དཀར་〖PNབཀར།〗བའི་ཕྱིར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ:〖PN-དང་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ།〗དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་〖PNཔར།〗དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་ནི་མི་〖PNམ།〗གསུངས་སོ། །
◤“ye hetavo ye pratyayā vijñānasyotpādāya te 'pyanityāḥ” ityuktam,
㈠是因是緣能令識生皆是無常。由此定說，是識所緣亦是無常。
㈡謂經唯說，諸因諸緣，能生識者，皆是無常。
★◤ “ye hetavo ye pratyayā vijñānasyotpādāya te 'pyanityā”[091|20]
♂prāpnoti /
◤na tūktam ——
㈠不說如此，
㈡不說，
🈪◦0026མ་གསུངས་མོད་ཀྱི་བཀག་པ་ནི་མེད་དོ། །
◤“ye vijñānasya pratyayāḥ te 'pyanityāḥ” iti /
㈠是故識所緣，有常無常，此義自至。【論卷第四(終)】
㈡一切為識緣者，皆是無常，故不成難。
🈪◦0027མདོ་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ནུབ་ནམ་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་ཡང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི། སྔར་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དེའི་ཚེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བཤད། ད་ནི་བྲལ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་ཞེས་བཤད་པས་ཕན་ཚུན་རྟེན་པའི་བཤད་པ་འདི་ནི་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤ityuktaṃ natūktaṃ ye vijñānasya pratyayāḥ tepyanityā iti / [091|21]
♂“ye hetavo ye pratyayā vijñānasyotpādāya te 'pyanityā” ityuktaṃ natūktaṃ ye vijñānasya pratyayāḥ te-[ 47a. 5A1. IV ]pyanityā iti /
①prāpnoti ye hetavas ye pratyayās vijñānasya utpādāya te apyanityā iti uktam natu uktam ye vijñānasya pratyayās tepya nityās iti
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་ན་ཞེས་ནི་མི་གསུངས་སོ་།།
★0◤nanu ca hetavo 'pi ya utpādāya ta evānityā iti vacanādasaṃskṛtasyānāvaraṇabhāvamātreṇa kāraṇahetutvāpratiṣedhaḥ / [091|21-]
◤nanu ca ‘hetavo 'pi utpādāya ta evānityāḥ’ iti vacanādasaṃskṛtasyānāvaraṇabhāvamātreṇa kāraṇahetutvāpratiṣedha ukta ālambanapratyayaḥ sūtre,
㈠為不如此耶。是因於他生有分皆是無常。由此言此無為法，唯不遮為能故立為因。此義已撥。於餘經中，說所緣境，
㈡豈不亦說，唯能生因，是無常故，不撥無為，唯不障故，為能作因。有契經中說，無為法為所緣緣。
◤na tvanāvaraṇaheturiti, na sūtre sidhyatyasaṃskṛtasya hetubhāvaḥ?
㈠不說不能遮為因。於經中無為法因義不成。
㈡無契經中說，無為法為能作因故。不應立為唯不障因性。
★0◤ukta ālambanapratyayaḥ sūtre na tvanāvaraṇaheturiti na sūtre sidhyatyasaṃskṛtasya hetubhāvaḥ / [091|23-]
①nanu ca hetavas api yas utpādāya te eva anityās iti vacanāt asaṃskṛtasya anāvaraṇa bhāva mātreṇa kāraṇa hetutva apratiṣedhas uktas ālambana pratyayas sūtre na tu anāvaraṇa hetus iti na sūtre sidhyati asaṃskṛtasya hetu bhāvas
③རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ཁོ་ན་མི་རྟག་གོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་གྱིས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་མི་དགག་པ་ཡིན་ནམ། མདོ་ལས་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་གསུངས་ཀྱི་མི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་མ་གསུངས་པས། ། མདོ་ལས་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུའི་དངོས་པོ་མི་ ****[@94a]**** *་།། འགྲུབ་བོ་།།
㈢རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ཁོ་ན་མི་རྟག་གོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་〖Nརྒྱུའི།〗འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་གྱིས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་མི་དགག་པ་〖PNམ།〗ཡིན་ནམ། མདོ་ལས་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་གསུངས་ཀྱི་མི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་མ་གསུངས་པས། མདོ་ལས་འདུས་མ་བྱས་རྒྱུའི་དངོས་པོ་〖PNཔོར།〗མི་{94a}། །འགྲུབ་བོ། །
◆254♂
◤yadyapi noktaḥ,
㈠以不說故。
㈡雖無經說。
◤na tu pratiṣiddhaḥ /
㈠雖復不說，亦不正撥。
㈡亦無處遮。
★0◤yadyapi nokto natu pratiṣiddhaḥ / [091|24]
①yadi api na uktas na tu pratiṣiddhas
㈢མ་གསུངས་མོད་ཀྱི་བཀག་པ་ནི་མེད་དོ། །
★◤sūtrāṇi ca bahūnyantarhitānīti kathametannirdhāryate nokta iti / [091|24-]
♂sūtrāṇi ca bahūnyantārhitānīti kathametannirdhāryate nokta iti / ♂atha ko 'yaṃ visaṃyogo nāma /
◤sūtrāṇi ca bahūnyantarhitānīti kathametannirdhāryate——nokta iti /
㈠無量餘經，能顯此義，皆已磨滅。云何決執此義非經所說。
㈡又無量經，今已隱沒。云何定判無經說耶。
①sūtrāṇi ca bahūni antarhitāni iti katham etat nirdhāryate na uktas iti
③མདོ་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ནུབ་ནམ་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་ཡང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་།
㈢མདོ་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ནུབ་ནམ་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ:བ་འདི་〖PNབར།〗ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་ཡང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི〖Cནི།〗། སྔར་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དེའི་ཚེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བཤད། ད་ནི་བྲལ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་ཞེས་བཤད་པས་ཕན་ཚུན་རྟེན་པའི་བཤད་པ་འདི་ནི་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤atha ko 'yaṃ visaṃyogo nāma ?
㈠若爾何法名離滅。
㈡若爾何法名為離繫。
◤nanu coktaṃ prāk——“pratisaṅkhyānirodhaḥ” iti ?
①nanu coktaṃ prāk——“pratisaṃkhyānirodhaḥ” iti ?
㈠為於前不已說耶。擇滅謂永離，各各對諸結。
㈡即本論中所說擇滅。
★◤atha ko 'yaṃ visaṃyogo nāma / nanu coktaṃ prāk “pratisaṃkhyānirodha” iti / [091|26]
♂nanu coktaṃ prāk “pratisaṃkhyānirodha” iti /
①atha kas yam visaṃyogas nāma nanu ca uktam prāk pratisaṃkhyā nirodhas iti
③སྔར་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ་།
◤tadānīṃ “pratisaṅkhyānirodhaḥ katamaḥ? yo visaṃyogaḥ” ityuktam,
①tadānīṃ “pratisaṃkhyānirodhaḥ katamaḥ? yo visaṃyogaḥ” ityuktam,
㈠於前問何法為擇滅。答是離滅。
㈡豈不先問何謂擇滅。答是離繫。
★◤tadānīṃ “pratisaṃkhyānirodhaḥ katamo yo visaṃyoga” ityuktamidānīṃ isaṃyogaḥkathamaḥ / [091|27-092|01]
♂tadānīṃ “pratisaṃkhyānirodhaḥ katamo yo visaṃyoga” ityuktamidānīṃ {9. MS. drops vi |}visaṃyogaḥ katamaḥ /
①tadānīm pratisaṃkhyā nirodhas katamas yas visaṃyogas iti uktam idānīm isaṃyogas kathamas
③དེའི་ཚེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བཤད། ད་ནི་བྲལ་བ་གང་ཞེ་ན་།
◤idānīṃ “visaṃyogaḥ katamaḥ? yaḥ pratisaṅkhyānirodhaḥ” ityucyate,
①idānīṃ “visaṃyogaḥ katamaḥ? yaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ” ityucyate,
㈠今問何法為離滅。答是擇滅。
㈡今問何法名為離繫。答是擇滅。
★◤yaḥ pratisaṃkhyānirodha ityucyate / [092|01]
♂yaḥ @092 pratisaṃkhyānirodha ityucyate /
★0◤tadidamitaretarāśrayaṃ vyākhyānamasamarthaṃ tatsvabhāvadyotane / [092|01-]
◤tadidamitaretarāśrayaṃ vyākhyānasamarthaṃ tatsvabhāvadyotane,
㈠此釋更互相依，終不能顯自性。
㈡如是二答，更互相依。於此自性，竟不能顯。
①yas pratisaṃkhyā nirodhas iti ucyate tat idam itaretara āśrayam vyākhyānam asamartham tad svabhāva dyotane
③གང་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ་ཞེས་བཤད་པས་ཕན་ཚུན་རྟེན་པའི་བཤད་པ་འདི་ནི་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
★★◤tasmādanyathā tatsvabhāvo yaktavyaḥ / [092|02]
♂tasmādanyathā tatsvabhāvo vaktavyaḥ /
◤tasmādanyathā tatsvabhāvo vaktavyaḥ?
㈠是故應引別義顯其體性。
㈡故應別門開顯自性。此法自性，實有離言。
①tasmāt anyathā tad svabhāvas yaktavyas
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
★0◤āryaireva tatsvabhāvaḥ pratyātmavedyaḥ / [092|02-]
◤āryaireva tatsvabhāvaḥ pratyātmavedyaḥ /
㈠諸聖人能自證此法體性。
㈡唯諸聖者，各別內證。
🈪◦0028དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་བརྟགས་པ་དང་དགེ་བའི་རྫས་གཞན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་ནི་བརྗོད་པར་ནུས་སོ། །
🈪◦0029མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་མ་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྫས་སུ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྫས་གཞན་དུ་ནི་མེད་དོ། །
①āryais eva tad svabhāvas pratyātma vedyas
③དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་བརྟགས་〖PNརྟག〗པ་དང་དགེ་བའི་རྫས་གཞན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་ནི་བརྗོད་པར་ནུས་སོ〖N-སོ།〗། །མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་མ་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྫས་སུ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྫས་གཞན་དུ་ནི་མེད་དོ། །
◤etāvat tu śakyate vaktum ——
㈠若欲說如此等相，亦可得說。
㈡但可方便，總相說言。
◤nityaṃ kuśalaṃ cāsti dravyāntaram /
㈠謂常住善有別物。
㈡是善是常，別有實物。
★★◤etāvaktu śakyate vaktum nityaṃ kuśalaṃ cāsti dravyāntaram / [092|03]
♂etāvattu śakyate vaktuṃ nityaṃ{1. MS. vaktuṃnnityaṃ |} kuśalaṃ cāsti dravyāntaram /
◤tadvisaṃyogaś cocyate pratisaṅkhyānirodhaś ceti sarvamevāsaṃskṛtamadravyamiti /
①tadvisaṃyogaś cocyate pratisaṃkhyānirodhaś ceti sarvamevāsaṃskṛtamadravyamiti|
㈠若思量即是離滅擇滅。經部師說：一切無為法皆是無物。
㈡名為擇滅，亦名離繫。經部師說：一切無為皆非實有。
★0◤tadvisaṃyogaścocyate pratisaṃkhyānirodhaśceti / [092|03-]
①etāvac tu śakyate vaktum nityam kuśalam ca asti dravya antaram tad visaṃyogas ca ucyate pratisaṃkhyā nirodhas ca iti
③བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་བརྟགས་པ་དང་དགེ་བའི་རྫས་གཞན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་ནི་བརྗོད་པར་ནུས་སོ་།།
◤sautrāntikāḥ ——
◤na hi tad rūpavedanādivat bhāvāntaramasti,
㈠何以故。此法不如色受等有別體物。
㈡如色受等，別有實物。此所無故。
★★◤sarvamevāsaṃskṛtamadravyamiti sautrāntikāḥ / [092|04]
♂sarvamevāsaṃskṛta- madravyamiti sautrāntikāḥ /
①sarvam eva asaṃskṛtam adravyam iti sautra antikās
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་མ་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྫས་སུ་མེད་པ་པར་ནུས་སོ་།། ཁོ་ན་སྟེ་།
◤kiṃ tarhi ?
㈠云何無別物。
㈡若爾何故名虛空等。
🈪◦0030འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རེག་བྱ་མེད་པ་ཙམ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་མུན་པའི་ནང་དག་ན་ཐོགས་པ་མ་རྙེད་ན་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟེར་ཏོ།
🈪◦0031ཕྲ་རྒྱས་དང་སྐྱེ་བ་སྐྱེས་པ་འགགས་ནས◎S་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གཞན་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0032སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་རྐྱེན་མ་ཚང་བས་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ་དཔེར་ན་བར་མ་དོར་འཆི་བའི་རིས་མཐུན་པ་ལྷག་མ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪◦0033སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་དོ། །
🈪◦0034དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤nahi tadrūpavedanādiyat bhāvāntaramasti / kiṃ tarhi / spraṣṭavyābhāvamātramākāśam / [092|05]
♂nahi tadrūpavedanādivat bhāvāntaramasti / ♂kiṃ tarhi / ♂spraṣṭavyābhāva- mātramākāśam /
①na hi tad rūpa vedanādiyat bhāva antaram asti
③དེ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྫས་གཞན་དུ་ནི་མེད་དོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རེག་བྱ་མེད་པ་ཙམ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་མུན་པའི་ནང་དག་ན་ཐོགས་པ་མ་རྙེད་ན་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟེར་〖PNའཛེར།〗ཏོ།
①spraṣṭavya abhāva mātram ākāśam
③རེག་བྱ་མེད་པ་ཙམ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡིན་ཏེ་།
◤spraṣṭavyābhāvamātramākāśam /
①spraṣṭavya abhāva-mātramākāśam|
㈠唯無有觸，說名虛空。
㈡唯無所觸，說名虛空。
★★◤tadyathā hyandhakāre pratidhātamavindanta ākāśamityāhuḥ / [092|06]
♂tadyathā hyandhakāre pratighātamavindanta ākāśamityāhuḥ /
◤tadyathā hyandhakāre pratighātamavindanta ākāśamityāhuḥ /
㈠何故如此。於闇中彼人不得礙，逆說為虛空。由簡擇力。
㈡謂於闇中無所觸對，便作是說，此是虛空。
①tadyathā hi andhakāre pratidhātam avindante ākāśam iti āhus
③འདི་ལྟར་མུན་པའི་ནང་དག་ན་ཐོགས་པ་མ་རྙེད་ན་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟེར་ཏོ་།
◤utpannānuśayajanmanirodhe pratisaṅkhyābalenānyasyānutpādaḥ pratisaṅkhyānirodhaḥ /
①utpannānuśayajanmanirodhe pratisaṃkhyābalenānyasyānutpādaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ|
㈠現在隨眠惑及生離滅，後餘集苦不更生，說名擇滅。
㈡已起隨眠，生種滅位，由簡擇力。餘不更生，說名擇滅。
★◤utpannānuśayajanmanirodhaḥ pratisaṃkhyāvalenānyasyānutpādaḥ pratisaṃkhyānirodhaḥ / [092|06-]
♂utpannānuśaya- janmanirodhaḥ{2. Y. nirodhe |} pratisaṃkhyābalenānyasyānutpādaḥ pratisaṃkhyāniro-[ 47b. 5B1. IV ]dhaḥ /
①utpanna anuśaya janma nirodhas pratisaṃkhyā valena anyasya anutpādas pratisaṃkhyā nirodhas
㈢ཕྲ་རྒྱས་དང་སྐྱེ་བ་སྐྱེས་པ་འགགས་〖PNའགག〗ནས་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གཞན་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤vinaiva pratisaṅkhyayā pratyayavaikalyādanutpādo yaḥ so 'pratisaṅkhyānirodhaḥ /
①vinaiva pratisaṅkhyayā pratyayavaikalyādanutpādo yaḥ so 'pratisaṃkhyānirodhaḥ|
㈠離此簡擇，由緣不具故，諸法不更生。說名非擇滅。
㈡離簡擇力，由闕緣故，餘不更生，名非擇滅。
★◤vinaiva pratisaṃkhyayā pratyayavaikalayādanutpādo yaḥ so /pratisaṃkhyānirodhaḥ / [092|07-]
♂vinaiva pratisaṃkhyayā{3. MS. pratisaṃkhyā |} pratyayavaikalyādanutpādo yaḥ so 'pratisaṃkhyānirodhaḥ /
★◤tadyathā nikāyasabhāgaśeṣasyāntarāmaraṇe / [092|08-]
♂tadyathā nikāya- sabhāgaśeṣasyāntarāmaraṇe /
◤tadyathā nikāyasabhāgaśeṣasyāntarāmaraṇe /
㈠譬如聚同分殘於中間死不更生。
㈡如殘眾同分，中夭者餘蘊。
🈪◦0035སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཕྲ་རྒྱས་མེད་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་དེ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་པས་མི་འགྲུབ་པས་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0036གཞན་དག་ན་རེ་སྔར་སྐྱེས་པ་ཕྱིས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རང་གི་དང་གིས་འགག་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། རྟོགས་པ་དེ་ལ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་མི་རྟག་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། མ་ཞིག་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①vinā eva pratisaṃkhyayā pratyaya vaikalayāt anutpādas yas sas pratisaṃkhyā nirodhas tadyathā nikāya sa bhāga śeṣasya antarā maraṇe
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་རྐྱེན་མ་ཚང་བས་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་〖PN+ན།〗མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་སྟེ་དཔེར་ན་བར་མ་དོར་འཆི་བའི་རིས་མཐུན་པ་ལྷག་མ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤nikāyāntarīyāḥ punarāhuḥ / [092|09]
◤nikāyāntarīyāḥ punarāhuḥ——
㈠餘部師說。
㈡餘部師說。
★◤anuśayānāmutpattau prajñāyāḥ sāmarthyamato 'sau pratisaṃkhyānirodhaḥ / [092|09-]
♂anuśayānāmutpattau prajñāyāḥ sāmarthyama– to 'sau pratisaṃkhyānirodhaḥ /
◤anuśayānāmutpattau prajñāyāḥ sāmarthyam,
㈠於隨眠惑不更生中，般若有功能。
㈡由慧功能，隨眠不生。
①nikāya antarīyās punar āhus anuśayānām utpattau prajñāyās sāmarthyam atas sau pratisaṃkhyā nirodhas
③སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་དོ་།།
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་དོ〖PNདེ།〗། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ato 'sau pratisaṅkhyānirodhaḥ /
①ato 'sau pratisaṃkhyānirodhaḥ|
㈠唯此名擇滅。
㈡名為擇滅。
★◤yastu punaḥ duḥkhasyānutpādaḥ saḥ utpādakāraṇānuśayavaikalyādeveti na tasminprajñāyāḥ sāmarthyamastyato 'sāvapratisaṃkhyānirodha iti / [092|10-]
♂yastu punaḥ duḥkhasyānutpādaḥ sa utpādakāraṇānuśayavaikalyādeveti na tasminprajñāyāḥ sāmarthyamastyato 'sāvapratisaṃkhyānirodha iti /
◤yastu punaḥ duḥkhasyānutpādaḥ sa utpādakāraṇanuśayavaikalyādeveti na tasmin prajñāyāḥ sāmarthyamasti,
㈠此中後苦不更生。由隨眠惑滅壞生緣不具故，此法得成。於中般若無功能。
㈡隨眠緣闕，後苦不生，不由慧能。
①yas tu punar duḥkhasya anutpādas sas utpāda kāraṇa anuśaya vaikalyāt eva iti na tasmin prajñāyās sāmarthyam asti atas sauvapratisaṃkhyā nirodhas iti
③དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་།། སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཕྲ་རྒྱས་མེད་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཕྲ་རྒྱས་མེད་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་དེ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་པས་མི་འགྲུབ་པས་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤ato 'sāvapratisaṅkhyānirodha iti ?
①ato 'sāvapratisaṃkhyānirodha iti ?
㈠說此滅名非擇滅。
㈡名非擇滅。
◤so 'pi tu nāntareṇa pratisaṅkhyāṃ sidhyatīti pratisaṅkhyānirodha evāsau /
①so 'pi tu nāntareṇa pratisaṃkhyāṃ sidhyatīti pratisaṃkhyānirodha evāsau|
㈠此法若離簡擇，則不得成。是故此滅即是擇滅。
㈡離簡擇力，此滅不成。故此不生，即擇滅攝。
★★◤so 'pi tu nāntareṇa pratisaṃkhyāṃ sidhyatīti pratisamkhyānirodha evāsau / [092|12]
♂so 'pi tu nāntareṇa pratisaṃkhyāṃ sidhyatīti pratisaṃkhyānirodha evāsau /
①sas api tu na antareṇa pratisaṃkhyām sidhyati iti pratisamkhyā nirodhas eva asau
③དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་དེ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་པས་མི་འགྲུབ་པས་དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤ya evotpannasya paścādabhāvaḥ sa eva svarasaṃ nirodhādapratisaṅkhyānirodha ityapare /
①ya evotpannasya paścādabhāvaḥ sa eva svarasaṃ nirodhādapratisaṃkhyānirodha ityapare|
㈠有餘師說：若法先已生後滅，是自味滅。說名非擇滅。
㈡有說：諸法生已後無，自然滅故，名非擇滅。
🈪◦0037སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཡིན་ལ་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0038འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་དག་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་སྔ་ནས་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0039ཆོས་གང་དག་སོ་སོར་བརྟགས་བ་མེད་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྐྱེས་ན་ཡང་མི་སྐྱེའོ། །
🈪◦0040འདི་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མཐུ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གེགས་མ་བྱས་པ་རྐྱེན་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ། །
★◤ya evotpannasya paścādabhāvaḥ sa eva svarasa nirodhādapratisaṃkhyānirodha ityapare / [092|12-]
♂ya evotpannasya paścādabhāvaḥ sa eva svarasa{4. Y. svarasaṃ |} nirodhāda- pratisaṃkhyānirodha ityapare /
①yas eva utpannasya paścāt abhāvas sas eva svarasa nirodhāt apratisaṃkhyā nirodhas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་སྔར་སྐྱེས་པ་ཕྱིས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རང་གི་དང་གིས་འགག་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ ****[@94b]**** ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྔར་〖PN-སྔར།〗སྐྱེས་པ་ཕྱིས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རང་གི་ངང་གི་ས་འགག་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་{94b}ཞེས་ཟེར་ཏེ〖PNཏོ།〗། རྟོག་པ་དེ་ལ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་མི་རྟག་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། མ་ཞིག་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤asyāṃ tu kalpanāyāmanityo 'pratisaṅkhyānirodhaḥ prāpnoti;
①asyāṃ tu kalpanāyāmanityo 'pratisaṃkhyānirodhaḥ prāpnoti;
㈠於此執中，非擇滅應成無常。
㈡如是所執，非擇滅體，應是無常。
★◤asyāṃ tu kalpanāyāmanityo 'pratisaṃkhyānirodhaḥ prāpnotyavinaṣṭe tadabhāvāt / [092|13-]
♂asyāṃ tu kalpanāyāmanityo{5. MS. ...nāyāṃ / anityo|}'pratisaṃkhyānirodhaḥ prāpnotyavinaṣṭe tadabhāvāt /
①asyām tu kalpanāyām anityas pratisaṃkhyā nirodhas prāpnoti avinaṣṭe tad abhāvāt
③རྟོགས་པ་དེ་ལ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་མི་རྟག་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། མ་ཞིག་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤avinaṣṭe tadabhāvāt /
㈠若法未滅，未有非擇滅故。
㈡未滅無故。
◤nanu ca pratisaṅkhyānirodho 'pyanityaḥ prāpnoti; pratisaṅkhyāpūrvakatvāt /
①nanu ca pratisaṃkhyānirodho 'pyanityaḥ prāpnoti; pratisaṃkhyāpūrvakatvāt|
㈠為不如此耶。是汝擇滅同前難不異。以簡擇為先故。
㈡豈不擇滅擇為先故。先無後有，應亦無常。
★0◤nanu ca pratisaṃkhyānirodho 'pyanityaḥ prāpnoti / [092|14-]
◤na vai sa pratisaṅkhyāpūrvakaḥ,
①na vai sa pratisaṃkhyāpūrvakaḥ,
㈠若我等不執擇滅在簡擇後。
㈡非擇為先，方有擇滅。
★0◤pratisaṃkhyāpūrvakatvāt / [092|15]
①nanu ca pratisaṃkhyā nirodhas pyanityas prāpnoti pratisaṃkhyā pūrvaka tvāt
③སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔར་〖PN-སྔར།〗སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཡིན་ལ་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na hi pūrvaṃ pratisaṅkhyā paścādanutpannānāmanutpādaḥ /
①na hi pūrvaṃ pratisaṃkhyā paścādanutpannānāmanutpādaḥ|
㈠何以故。非先簡擇，後方未生諸法不得生。
㈡如何擇滅亦是無常，所以者何。非先有擇，後未生法，方有不生。
★◤na vai sa pratisaṃkhyāpūrvako nahi poūrvaṃ pratisaṃkhyā paścādanutpannānāmanutpādaḥ / [092|15-]
♂na vai sa pratisaṃkhyāpūrvako nahi pūrvaṃ pratisaṃkhyā paścādanutpannānāmanutpādaḥ /
①na vai sa pratisaṃkhyā pūrvakas na hi poūrvam pratisaṃkhyā paścāt anutpannānām anutpādas
③དེ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཡིན་ལ་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ tarhi / [092|16]
◤kiṃ tarhi ?
㈠所執云何。
㈡何者。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་དག་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་སྔ་ནས་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན:ནོ〖PNན།〗། །ཆོས་གང་དག་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མེད་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྐྱེས་ན་ཡང་མི་སྐྱེའོ། །
★0◤pūrvameva sa teṣāmanutpādo 'sti / [092|16-]
◤pūrvameva sa teṣāmanutpādo 'sti /
㈠先時已有諸法無生。
㈡不生本來自有。
①pūrvam eva sa teṣām anutpādas sti
③དེ་དག་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་སྔ་ནས་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤vinā tu pratisaṅkhyayā ye dharmā utpatsyante tadutpannāyāṃ pratisaṅkhyāyāṃ punarnopapadyanta iti /
①vinā tu pratisaṅkhyayā ye dharmā utpatsyante tadutpannāyāṃ pratisaṃkhyāyāṃ punarnopapadyanta iti|
㈠若離簡擇，是法應生。簡擇起時，後永不生。
㈡若無簡擇，諸法應生。簡擇生時，法永不起。
★◤vinā tu pratisaṃkhyayā ye dharmā utpatsyante tadutpannāyāṃ pratisaṃkhyāyāṃ punarnopapadyanta iti / [092|17-]
♂vinā tu pratisaṃkhyayā ye dharmā utpatsyante{6. MS. utpatsyanta |} tadutpannāyāṃ pratisaṃkhyāyāṃ punarnopapadyanta iti |{7. MS. ityeta...|} etadatra pratisaṃkhyāyāḥ sāmarthyaṃ yadutākṛtotpattipratibandhānāmutpatti- pratibandhabhāvaḥ /
①vinā tu pratisaṃkhyayā ye dharmās utpatsyante tad utpannāyām pratisaṃkhyāyām punar na upapadyante iti
③ཆོས་གང་དག་སོ་སོར་བརྟགས་བ་མེད་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སོ་སོར་བརྟགས་པ་སྐྱེས་ན་ཡང་མི་སྐྱེའོ་།།
◤etadatra pratisaṅkhyāyāḥ sāmarthyaṃ yaduta akṛtotpattipratibandhānāmutpattipratibandhabhāvaḥ /
①etadatra pratisaṃkhyāyāḥ sāmarthyaṃ yaduta akṛtotpattipratibandhānāmutpattipratibandhabhāvaḥ|
㈠於此中是簡擇功能。謂先未有生障，今為生障。
㈡於此不起，擇有功能。謂於先時，未有生障。今為生障，非造不生。
★◤etadatra pratisaṃkhyāyā samarthyaṃ yadutākṛtotpattipratibandhānāmutpattipratibandhabhāvaḥ / [092|18-]
①etat atra pratisaṃkhyāyā samarthyam yat uta akṛta utpatti pratibandhānām utpatti pratibandha bhāvas
㈢འདི་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མཐུ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གེགས་མ་བྱས:པ་རྐྱེན་〖Pཔ་ཅན།Nལ་ཅན།〗རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤yadi tarhi anutpāda eva nirvāṇam,
㈠若汝執唯不生為涅槃。
㈡若唯不生，是涅槃者。
🈪◦0041གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན་འོ་ན་མདོའི་ཚིག་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཀུན་ཏུ་བསྟེན། གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་། སྤངས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0042མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤idaṃ sūtrapadaṃ kathaṃ nīyate ——
㈠云何會釋此經文句。
㈡此經文句，當云何通。
◤“pañcemānīndriyāṇi āsevitāni bahulīkṛtāni atītānāgatapratyutpannasya duḥkhasya prahāṇāya saṃvarttante ” iti?
㈠經言若信等五根，被事被修被數習，為離滅過去未來現世眾苦故生起。
㈡經言：五根若修若習若多修習，能令過去未來現在眾苦永斷。
★◤yadi narhi anutpāda eva nirvāṇamidaṃ sūtrapadaṃ kathaṃ nīyate “pañcemānīndriyāṇi āsevitāni bhāvitāni bahulīkṛtānyatītānāgatapratyūtpannasya duḥkhasya prahāṇāya saṃvarttanta” iti / [092|19-]
♂yadi tarhi anutpāda eva nirvāṇamidaṃ sūtrapadaṃ[ 48a. 5A1. V ] kathaṃ nīyate “pañcemānīndriyāṇi āsevitāni bhāvitāni bahulīkṛtānyatītānāgatapratyutpannasya duḥkhasya prahāṇāya saṃvarttanta” iti /
①yadi narhi anutpādas eva nirvāṇam idam sūtra padam katham nīyate pañca imāni indriyāṇi āsevitāni bhāvitāni bahulīkṛtāni atīta anāgata pratyūduḥkhasya prahāṇāya saṃvarttante iti
③གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན་འོ་ན་མདོའི་ཚིག་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཀུན་ཏུ་བསྟེན། གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་།
㈢གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན་འོ་ན་མདོའི་ཚིག་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཀུན་ཏུ་བསྟེན〖PNརྟེན།〗། གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་། སྤངས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤prahāṇaṃ hi nirvāṇam,
㈠離滅即是涅槃。
㈡此永斷體，即是涅槃。
◤anāgatasyaiva cānutpādaḥ,
㈠不生但約未來。
㈡唯於未來，有不生義。
◤nātītapratyutpannasyeti ?
㈠於過去現世無不生義。
㈡非於過現，豈不相違。
★◤prahāṇaṃ hi nirvāṇamanāgatasyaiva cānutpādo nātītapratyutpannasyete / [092|21-]
♂prahāṇaṃ hi nirvāṇamanāgatasyaiva cānutpādo nātītapratyutpannasyeti /
①prahāṇam hi nirvāṇam anāgatasya eva ca anutpādas na atīta pratyutpannasyete
③སྤངས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ་།། མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤astyetadevam / [092|22]
◤astyetadevam;
㈠實有如此。
㈡雖有此文，而不違義。
①asti etat evam
㈢དེ་སྐད་དུ་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་།
◤kintu tadālambanakleśaṃprahāṇāt duḥkhasya prahāṇamuktaṃ bhagavatā ——
㈠雖然能緣三世惑滅故，世尊說名苦滅。
㈡此經意說：緣過現苦，煩惱斷故，名眾苦斷。如世尊言。
D1586 🈪དེ་སྐད་དུ་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ།
◤“ yo rūpe cchandarāgastaṃ prajahīta /
㈠云何判如此。如別經言：於色貪愛，汝等應除滅。
㈡汝等於色，應斷貪欲。
★◤kiṃ tu tadālambanakleśaprahāṇāt duḥkhasya prahāṇamuktaṃ bhagavatā “yo rūpe cchandarāgastaṃ prajahīta / [092|22-]
♂kiṃ tu tadālambanakleśaprahāṇāt duḥkhasya prahāṇamuktaṃ bhagavatā “yo rūpe cchandarāgastaṃ prajahīta /
①kim tu tad ālambana kleśa prahāṇāt duḥkhasya prahāṇam uktam bhagavatā yas rūpe cchanda rāgas tam prajahīta
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དི་སྤོངས་ཤིག་།འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དི་སྤོངས་ཤིག།
◤cchandarāge prahīṇe evaṃ vastad rūpaṃ prahīṇaṃ bhaviṣyati parijñātam,
㈠若貪愛已滅，此色於汝等則滅則離。
㈡貪欲斷時，便名色斷，及色遍智。
🈪གཟུགས་ལ་འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དི་སྤོངས་ཤིག། འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་སྤངས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གཟུགས་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་སྤངས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ།
◤yāvad vijñām” iti /
㈠廣說如經，乃至識亦爾。
㈡廣說乃至識亦如是。
★◤cchandarāge prahīṇe evaṃ vastadrūpaṃ prahīṇaṃ bhaviṣyati pārijñātaṃ vistareṇa yāvad vijñānami”ti / [092|24-]
♂cchandarāge prahīṇe evaṃ vastadrūpaṃ prahīṇaṃ bhaviṣyati parijñātaṃ vistareṇa yāvad vijñānami”ti |{8. MS. ...mityevaṃ |} evaṃ traiyadhvikasyāpi duḥkhasya prahāṇaṃ yujyate /
①cchanda rāge prahīṇe evam vas tad rūpam prahīṇam bhaviṣyati pārijñātam vistareṇa yāvat vijñānam iti
㈢འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་སྤངས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གཟུགས་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་སྤངས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ།
◤evaṃ traiyadhvikasyāpi duḥkhasya prahāṇaṃ yujyate /
㈠若爾於三世苦離滅亦爾。
㈡過現苦斷義亦應然。
★◤evaṃ traiyadhvikasyāpi duḥkhasya prahāṇaṃ yujyate / [092|25]
①evam traiyadhvikasya api duḥkhasya prahāṇam yujyate
㈢དེ་ལྟར་ན་དུས་གསུམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་པར་རུང་ངོ་། །
◤athāpyatītānāgatapratyutpannasya kleśasya prahāṇāyetyucyeta?
㈠若有如此執，為除過去未來現世惑故說此經。
㈡設有餘經言，斷過去未來現在諸煩惱者。
◤atrāpyeṣa nayaḥ /
㈠解釋道理悉應如此。
㈡准前理釋，義亦無違。
D1587 🈪ཅི་སྟེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན། དེར་ཡང་ཚུལ་ནི་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★★◤athāpyatītānāgatapratyutpannasya kleśasya prahāṇāyetyucyeta / atrāpyeṣa nayaḥ / [092|26]
♂athāpyatītānāgata– pratyutpannasya kleśasya prahāṇāyetyucyeta / ♂atrāpyeṣa nayaḥ /
①atha api atīta anāgata pratyutpannasya kleśasya prahāṇāya iti ucyeta
③ཅི་སྟེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་།
㈢ཅི་སྟེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན། དེར་ཡང་ཚུལ་ནི་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①atra api eṣa nayas
③དེར་ཡང་ཚུལ་ནི་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤atha vāyamabhiprāyaḥ ?
㈠若有如此執。
㈡或此經中，別有意趣。
◤bhavedatītaḥ kleśaḥ paurvajanmikaḥ,
㈠過去惑在過去生。
㈡過去煩惱，謂過去生所起煩惱。
D1588 🈪ཡང་ན་དགོངས་པ་ནི་འདས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་〖PN-ཚེ།〗རབས་སྔ་མ་པ་ཡིན་ལ།
◤pratyutpannaḥ kleśa aihajanmiko yathā tṛṣṇāvicariteṣvaṣṭādaśa tṛṣṇāvicaritānyatītamadhvānamupādāyetyatītaṃ janmādhikṛtyoktam,
㈠現世惑在現世生。譬如貪愛行中說十八貪愛行，約過去世謂約過去生。
㈡現在煩惱，謂現在生所起煩惱。如愛行中十八愛行，過去世起者依過去生說。
🈪ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་འདི་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་དག་ལ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་བཅྭ་〖PNབཅོ།〗བརྒྱད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདས་པའི་ཚེ་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་དང་།
★◤athavā 'yamabhiprāyo bhavedatītaḥ kleśaḥ paurvajanmikaḥ pratyutpannaḥ kleśa aihajanmiko yathā tṛṣṇā vicariteṣvaṣṭādaśa tṛṣṇāvicaritānyatītamadhvānamupādāyetyatītaṃ janmādhikṛtyoktamevaṃ yāvat pratyutpannam / [092|27-]
♂athavā'yamabhiprāyo bhavedatītaḥ kleśaḥ paurvajanmikaḥ pratyutpannaḥ kleśa aihajanmiko yathā tṛṣṇā{9. MS. looks like dṛṣṭā |}vicariteṣvaṣṭādaśa tṛṣṇāvicaritānyatītamadhvāna- mupādāyetyatītaṃ janmādhikṛtyoktamevaṃ yāvat pratyutpannam /
①athavā yam abhiprāyas bhavet atītas kleśas paurvajanmikas pratyutpannas kleśas aiha janmiko
③ཡང་ན་དགོངས་པ་ནི་འདས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་རབས་སྔ་མ་པ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་འདི་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་དགོངས་པ་ནི་འདས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་〖PN-ཚེ།〗རབས་སྔ་མ་པ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཚེ་འདི་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་དག་ལ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་བཅྭ་〖PNབཅོ།〗བརྒྱད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདས་པའི་ཚེ་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་དང་།{95a}ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལྟ་བུའོ། །
①yathā tṛṣṇā vicariteṣu aṣṭādaśa tṛṣṇā vicaritāni atītam adhvānam upādāya iti atītam janma adhikṛtya uktam evam yāvat pratyutpannam
③དཔེར་ན་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་དག་ལ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་བྕྭ་བརྒྱད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བ་འདས་པའི་ཚེ་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་དང་། ****[@95a]**** *་།། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
◤evaṃ yāvat pratyutpannam /
㈠乃至現世亦爾。
㈡未來現在，應知亦爾。
🈪ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤tena ca kleśadvayenāsyāṃ santatau bījabhāva āhito 'nāgate 'syotpattaye /
㈠由此二世惑，於今相續中，已安立種子。為生未來惑。
㈡如是二世，所起煩惱，為生未來，諸煩惱故。於現相續，引起種子。
★◤tenā ca kleśadvayenāsyāṃ santatau bījabhāva āhito 'nāgatasyotpattaye / [092|29-093|01]
♂tena ca kleśadvayenāsyāṃ santatau bījabhāva @093 āhito 'nāgatasyotpattaye{1. Y. ...nāgate 'syotpattaye |} /
★0◤tasya prahāṇāttadapi prahīṇaṃ bhavati / [093|01]
◤tasya prahāṇāt tadapi prahīṇaṃ bhavati,
㈠由種子滅故，說彼亦滅。
㈡此種斷故，彼亦名斷。
①tenā ca kleśa dvayena asyām santatau bīja bhāvas āhitas anāgatasya utpattaye tasya prahāṇāt tat api prahīṇam bhavati
③ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་པོ་འདིས་ཀྱང་རྒྱུད་འདི་ལ་མ་འོངས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་བཞག་པ་དེ་སྤངས་པས་དེ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་པོ་འདིས་ཀྱང་རྒྱུད་འདི་ལ་མ་འོངས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་བཞག་པ་དེ་སྤངས་པས་དེ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཟད་པ་ལས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ།
★◤yathā vipākakṣayātkarmaṃ kṣīṇaṃ bhavati / [093|01-]
♂yathā vipākakṣayātkarma kṣīṇaṃ bhavati /
◤yathā vipākakṣayāt karma kṣīṇaṃ bhavati /
㈠譬如由果報盡故，亦說業盡。
㈡如異熟盡時，亦說名業盡。
①yathā vipāka kṣayāt karmam kṣīṇam bhavati
③དཔེར་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཟད་པ་ལས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ་།
★0◤anāgatasya punarduḥkhasya kleśasya vā bījābhāvāt atyantamanutpādaḥ prahāṇam / [093|02-]
◤anāgatasya punarduḥkhasya kleśasya vā bījābhāvāt atyantamanutpādaḥ prahāṇam;
㈠是未來苦，及未來惑。無種子故，永不更生。說名離滅。
㈡未來眾苦，及諸煩惱。由無種故，畢竟不生。說名為斷。
①anāgatasya punar duḥkhasya kleśasya vā bīja abhāvāt atyantam anutpādas prahāṇam
㈢མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་མི་སྐྱེ་བ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤anyathā hyatītapratyutpannasya kiṃ prahātavyam / [093|03-]
♂anyathā hyatītapratyutpannasya kiṃ prahā-[ 48b. 5B1. V ]tavyam /
◤anyathā hyatītapratyutpannasya kiṃ prahātavyam?
㈠若執異此，過去及現世，有何可滅。
㈡若異此者，過去現在，何緣須斷。
①anyathā hi atīta pratyutpannasya kim prahātavyam
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་ལ་ཅི་ཞིག་སྤང་དུ་ཡོད་དེ་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་ལ་ཅི་ཞིག་སྤང་དུ་ཡོད་དེ། འགགས་ཟིན་པ་དང་། འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ལ་ནི་འབད་པ་དོན་དང་བཅས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་འདི་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤na hi niruddhe nirodhābhimukhe ca yatnaḥ sārthako bhavatīti /
㈠於已滅及定向滅，是滅功用復有何果。
㈡非於已滅及正滅時，須設劬勞為令其滅。
🈪◦0046ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་པོ་འདིས་ཀྱང་རྒྱུད་འདི་ལ་མ་འོངས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་བཞག་པ་དེ་སྤངས་པས་དེ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཟད་པ་ལས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ།
🈪◦0047མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་མི་སྐྱེ་བ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0048དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་ལ་ཅི་ཞིག་སྤང་དུ་ཡོད་དེ། འགགས་ཟིན་པ་དང་། འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ལ་ནི་འབད་པ་དོན་དང་བཅས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་འདི་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤nahi niruddhe nirodhābhimukhe ca yatnaḥ sārthako bhavatīti / [093|04]
①na hi niruddhe nirodha abhimukhe ca yatnas sārthakas bhavati iti
③འགགས་ཟིན་པ་དང་། འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ལ་ནི་འབད་པ་དོན་དང་བཅས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་འདི་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤yadyasaṃskṛṭaṃ nāstyeva, yaduktaṃ bhagavatā “ye keciddharmāḥ saṃskṛtā vā 'saṃskṛtā vā virāgasteṣāmagra ākhyāyate” iti kathamasatāmasannagro bhavitumarhati / [093|04-]
♂yadyasaṃskṛtaṃ nāstyeva, yaduktaṃ bhagavatā “ye keciddharmāḥ saṃskṛtā vā{2. MS. cā |}'saṃskṛtā vā virāgasteṣāmagra ākhyāyate” iti kathamasatāmasannagro bhavitumarhati /
◤yadyasaṃskṛtaṃ nāstyeva yaduktaṃ bhagavatā ——
㈠若無為實無有物。是佛世尊所說經云。
㈡若無為法，其體都無。何故經說，
🈪◦0049གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ས་?་ཆོས་གང་དག་འདུས་བྱས་ཀྱང་རུང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་དེ་དག་གི་མཆོག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པར་བཤད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་ན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པར་འོས། འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཀྱང་མི་སྨྲའི་དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①yadi asaṃskṛṭam na asti eva
③གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་།
㈢གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་དག་འདུས་བྱས་ཀྱང་རུང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་དེ་དག་གི་མཆོག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པར་བཤད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་ན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་〖PN+མེད་པ།〗ཡིན་པར་འོས། འདུས་མ་བྱས་〖PN+པ།〗མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཀྱང་མི་སྨྲའི་དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①yat uktam bhagavatā ye kecid dharmās saṃskṛtās vā saṃskṛtās vā virāgas teṣām agre ākhyāyate iti katham asatām asan= agras bhavitum arhati
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་དག་འདུས་བྱས་ཀྱང་རུང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་དེ་དག་གི་མཆོག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པར་བཤད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་ན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པར་འོས་།
◤“keciddharmāḥ saṃskṛtāś cāsaṃskṛtā vā,
㈠所有諸法，謂有為無為。
㈡所有諸法，若諸有為，若諸無為。
◤virāgasteṣāmagra ākhyāyate ” iti ,
㈠於中說離欲法無等。
㈡於中離染，最為第一。
◤kathamasatāmasannagro bhavitumarhati ?
㈠云何於無中無法說無等。
㈡如何無法，可於無中，立為第一。
★0◤na vai nāstyevāsaṃskṛtamiti brūmaḥ / [093|06-]
◤na vai nāstyevāsaṃskṛtamiti brūmaḥ /
㈠若我等不說無為無。
㈡我亦不說，諸無為法，其體都無。
◤etattu tadīdṛśaṃ yathā'smābhiruktam /
①etattu tadīdṛśaṃ yathā 'smābhiruktam|
㈠我說如此有，如我所說。
㈡但應如我所說而有。
★★◤etattu tadīdṛśaṃ yathā 'smābhiruktam / [093|07]
♂etattu tadīdṛśaṃ yathā'smābhiruktam /
①na vai na asti eva asaṃskṛtam iti brūmas etat tu tat īdṛśam yathā sma abhis uktam
③འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཀྱང་མི་སྨྲའི་དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
◤tadyathā——‘asti śabdasya prāgabhāvaḥ',‘asti paścādabhāvaḥ’ ityucyate /
㈠如說聲有先不有，有後不有。
㈡如說此聲有先非有，有後非有。
🈪◦0050དཔེར་ན་སྒྲ་ལ་སྔ་ན་མེད་པ་ཡང་ཡོད། ཕྱིས་མེད་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་མེད་པ་ནི་ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་པ་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
🈪◦0051མེད་པ་ཡང་ཁ་ཅིག་ཤིན་ཏུ་བསྔགས་པ་ཡོད་དེ། གང་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་འདུལ་བ་རྣམས་དེ་ལ་འདུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་གི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྔགས་པ་འཐོབ་པར་འོས་སོ། །
🈪◦0052གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦0053རེ་ཞིག་འགོག་པའི་བདེན་པའི་དོན་འདི་གང་ཡིན། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནམ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤tadyathā asti śabdasya prāgabhāvo 'sti paścādabhāva ityucyate / [093|07-]
①tadyathā asti śabdasya prāgabhāvas sti paścāt abhāvas iti ucyate
③དཔེར་ན་སྒྲ་ལ་སྔ་ན་མེད་པ་ཡང་ཡོད་།
㈢དཔེར་ན་སྒྲ་ལ་སྔ་ན་མེད་པ་ཡང་ཡོད། ཕྱིས་མེད་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་མེད་པ་ནི་ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་པ་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
★0◤atha ca punarnābhāvo bhāvaḥ sidhyati / [093|08]
◤atha ca punarnābhāvo bhāvaḥ sidhyati /
㈠雖有有言非有物，終不成有。
㈡不可非有說為有故，有義得成。
★0◤evamasaṃskṛtamapi draṣṭavyam / [093|08-]
◤evamasaṃskṛtamapi draṣṭavyam /
㈠應知無為法亦爾。
㈡說有無為，應知亦爾。
①atha ca punar na abhāvas bhāvas sidhyati evam asaṃskṛtam api draṣṭavyam
③ཕྱིས་མེད་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་མེད་པ་ནི་ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་པ་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་།། མེད་པ་ཡང་ཁ་ཅིག་ཤིན་ཏུ་བསྔགས་པ་ཡོད་དེ་།
★◤abhāvo 'pi ca kaścit praśasyatamo bhavati yaḥ sakalasyopadravasyātyantamabhāva ityanyeṣāṃ so 'gra iti praśaṃsāṃ labdhumarhati / [093|09-]
♂abhāvo 'pi ca{3. Y omits ca |}kaścit praśasyatamo bhavati yaḥ sakalasyopadravasyātyantamabhāva ityanyeṣāṃ so 'gra iti praśaṃsāṃ labdhumarhati /
◤abhāvo 'pi kaś cit praśasyatamo bhavati yaḥ sakalasyopadravasyātyantamabhāva ityanyeṣāṃ so 'gra iti praśaṃsāṃ labdhumarhati,
㈠有無所有，最可稱歎。謂一切災橫永不復有。此不有於餘，不有最勝無等，故可稱歎。
㈡有雖非有，而可稱歎。故諸災橫，畢竟非有，名為離染。此於一切，有非有中，最為殊勝。
★0◤vineyānāṃ tasminnupacchandanārtham / [093|10]
◤vineyānāṃ tasminnupacchandanārtham /
㈠為令應受化弟子樂求此法。
㈡為令所化，深生欣樂，故應稱歎，此為第一。
①abhāvas api ca kaścid praśasyatamas bhavati yas sakalasya upadravasya atyantam abhāvas iti anyeṣām sas gras iti praśaṃsām labdhum arhati vineyānām tasmin= upacchandana artham
③གང་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་འདུལ་བ་རྣམས་དེ་ལ་འདུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་གི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྔགས་པ་འཐོབ་པར་འོས་སོ་།།
㈢མེད་པ་ཡང་ཁ་ཅིག་ཤིན་ཏུ་བསྔགས་པ་ཡོད་དེ། གང་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་འདུལ་〖PNགདུལ།〗བ་རྣམས་དེ་ལ་འདུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་གི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྔགས་པ་འཐོབ་པར་འོས་སོ། །
◤yadyapyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syāt,
㈠若無為唯無所有。
㈡若無為法，唯非有者。
◤nirodha āryasatyaṃ na syāt / na hi tat kiñcidastīti?
㈠滅離則非聖諦。何以故。此無所有故。
㈡無故不應名滅聖諦。
★★◤yadyapyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syānnirodha āryasatyaṃ na syāt / nahi tatu kiñcidastīti / [093|11]
♂yadyapyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syānnirodha āryasatyaṃ na syāt / nahi tat kiṃcidastīti /
①yadi api asaṃskṛtam abhāva mātram syāt nirodhas ārya satyam na syāt
③གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na hi tatu kiñcid asti iti
③དེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kastāvadayaṃ satyārthaḥ?
㈠若爾諦有何義。
㈡且言聖諦，其義云何。
◤nanu cāviparītārthaḥ /
㈠為不如此耶。無倒為義。
㈡豈不此言，屬無倒義。
◤ubhayamapi caitadaviparītaṃ dṛṣṭamāryairyaduta duḥkhaṃ ca duḥkhameveti,
㈠此二亦無倒，如聖人所見苦如苦。
㈡聖見有無，皆無顛倒。謂聖於苦見唯是苦。
🈪◦0054སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་འདི་གཉིག་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གཟིགས་ན་འདི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཇི་ལྟར་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུམ་པ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར། ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
🈪◦0055གཉིས་པའི་འོག་ཏུ་མཐོང་བ་དང་བསྟན་པས་ན་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦0056གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཡིན་ན་ནམ་མཁའ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤duḥkhābhāvaś cābhāva eveti ko 'syāryasatyatve virodhaḥ /
㈠苦無所有，如無所有。若爾於聖諦有何相違。
㈡於苦非有，見唯非有。此於聖諦，義有何違。
◤kathamabhāvaś ca nāma tṛtīyaṃ cāryasatyaṃ syāt ?
㈠君云何無所有，成第三聖諦，成聖諦義。
㈡如何非有，而可立為第三聖諦。
★★◤kastāvadayaṃ satyārthaḥ / nanu cāviparītārthaḥ / [093|12]
♂kastāvadayaṃ satyārthaḥ |{4. MS. satyārtho nanu |} nanu cāviparītārthaḥ /
①kas tāvat ayam satya arthas
③རེ་ཞིག་འགོག་པའི་བདེན་པའི་དོན་འདི་གང་ཡིན་།
㈢རེ་ཞིག་འགོག་པའི་བདེན་པའི་དོན་འདི་གང་ཡིན། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནམ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའོ། །
①nanu ca aviparīta arthas
③ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནམ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ་།
★0◤ubhayamapi caitadaviparītaṃ dṛṣṭamāryairyaduta duḥkhaṃ ca duḥkhameveti duḥkhābhāvaścābhāva eveti ko 'syāryasatyatve virodhaḥ kathamabhāvaśca nāma tṛtīyaṃ cāryasatyaṃ syāt / [093|12-]
①ubhayam api ca etat aviparītam dṛṣṭam āryais yat uta duḥkham ca duḥkham eva iti duḥkha abhāvas ca abhāvas eva iti kas sya ārya satya tve virodhas katham abhāvas cnāma tṛtīyam cārya satyam syāt
③སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའོ་།། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་འདི་གཉི་ག་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གཟིགས་ན་འདི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཇི་ལྟར་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུམ་པ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར་།
㈢སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་འདི་གཉི་ག་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གཟིགས་ན་འདི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཇི་ལྟར་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུམ་པ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར། ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤uktaṃ yathāryasatyaṃ dvitīyasya cānantaraṃ dṛṣṭamuddiṣṭaṃ ceti tṛtīyaṃ bhavati /
㈠已說第二次無間聖所見所說，故成第三。
㈡第二無間，聖見及說，故成第三。
★◤ustaṃ yathāryasatyaṃ dvitīyasyānantaraṃ dṛṣṭamuddṛṣṭaṃ ceti tṛtīyaṃ bhavati / [093|14-]
♂uktaṃ yathāryasatyaṃ dvitīyasyānantaraṃ{5. Y. cānantaraṃ |} dṛṣṭamuddaṣṭaṃ{6. Y. uddiṣṭaṃ / MS. muddiṣṭi in the lower margin |} ceti tṛtīyaṃ bhavati /
①ustam yathā ārya satyam dvitīyasya anantaram dṛṣṭam uddṛṣṭam ca iti tṛtīyam bhavati
③ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། གཉིས་པའི་འོག་ཏུ་མཐོང་བ་དང་བསྟན་པས་ན་ ****[@95b]**** ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཉིས་པའི་འོག་ཏུ་མཐོང་བ་དང་བསྟན་པས་ན་{95b}གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yadyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syād,
㈠君若無為唯無所有。
㈡若無為法，其體唯無。
◤ākāśanirvāṇālambanavijñānamasadālambanaṃ syāt /
㈠緣虛空涅槃為境識，應成無境界。
㈡空涅槃識，應緣無境。
★◤yadyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syādākāśanirvāṇālambanavijñānamasadālambanaṃ syāt / [093|15-]
♂yadyasaṃskṛtamabhāvamātraṃ syādākāśanirvāṇā- lambanavijñānamasadālambanaṃ syāt /
①yadi asaṃskṛtam abhāva mātram syāt ākāśa nirvāṇa ālambana vijñānam asat ālambanam syāt
㈢གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཡིན་ན་ནམ་མཁའ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗དམིགས་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤etadatītānāgatasyāstitvacintāyāṃ cintayiṣyāmaḥ / [093|16-]
◤etadatītānāgatasyāstitvacintāyāṃ cintayiṣyāmaḥ /
㈠此義於過去未來，實有思量中當決判。
㈡此緣無境，亦無有過。辯去來中，當應思擇。
①etad atīta anāgatasya astitva cintāyām cintayiṣyāmas
㈢འདི་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་བསམ་པར་བྱའོ། །
◤yadi punardravyamevāsaṃskṛtamiṣyeta,
㈠君若許無為法實有別物。
㈡若許無為，別有實體。
🈪◦0057འདི་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་བསམ་པར་བྱའོ། །
★◤yadi punardravyamevāsaṃskṛtamiṣyeta kiṃ syāt / [093|17]
♂ya-[ 49a. 5A1. VI ]di punardravyamevāsaṃskṛtamiṣyeta kiṃ syāt /
①yadi punar dravyam eva asaṃskṛtam iṣyeta kim syāt
③གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་རྫས་ཁོ་ནར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཅིར་འགྱུར་།
㈢གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་རྫས་ཁོ་ནར་འདོད་པར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ན་ཅིར་འགྱུར། ཅི་ཞིག་ཏུ་ཡང་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ:སྨྲས་པའི་ཕྱོགས་བསྐྱབ་〖PNསྨྲ་བའི་ཕྱོགས་སྐྱབས།〗པར་འགྱུར་རོ། །
◤kiṃ syāt /
㈠有何所有。
㈡當有何失。
🈪◦0058གལ་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་རྫས་ཁོ་ནར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཅིར་འགྱུར། ཅི་ཞིག་ཏུ་ཡང་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲས་པའི་ཕྱོགས་བསྐྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ ca punaḥ syāt / [093|17-]
◤kiṃ ca punaḥ syāt ?
㈠復何所有。
㈡復有何德。
①kim ca punar syāt
③ཅི་ཞིག་ཏུ་ཡང་འགྱུར་།
★0◤vaibhāṣikapakṣaḥ pālitaḥ syāt / [093|18]
◤vaibhāṣikapakṣaḥ pālitaḥ syāt /
㈠毘婆沙本義，則便被護。
㈡許便擁護，毘婆沙宗，是名為德。
①vaibhāṣika pakṣas pālitas syāt
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲས་པའི་ཕྱོགས་བསྐྱབ་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤devatā enaṃ pālayiṣyanti pālanīyaṃ cet maṃsyate / [093|18-]
♂devatā enaṃ pālayiṣyanti pālanīyaṃ cet{7. MS. cetmaṃsyate |}maṃsyate /
◤devatā enaṃ pālayiṣyanti pālanīyaṃ cet maṃsyate /
㈠諸天應護。若彼知此，必應可護。
㈡若有可護，天神定知，自當擁護。
🈪◦0059གལ་ཏེ་འདི་བསྐྱབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པར་སེམས་ན་ལྷ་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་གྲང་།
①devatās enam pālayiṣyanti pālanīyam ced maṃsyate
㈢གལ་ཏེ་འདི་བསྐྱབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པར་སེམས་ན་ལྷ་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་གྲང་།
★0◤abhūtaṃ tu parikalpitaṃ syāt / kiṃ kāraṇam / [093|19]
◤abhūtaṃ tu parikalpitaṃ syāt /
㈠此執非真實。
㈡然許實有，明虛妄計，是名為失。
①abhūtam tu parikalpitam syāt
㈢ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
◤kiṃ kāraṇam ?
㈠云何非真實。
㈡所以者何。
◤na hi tasya rūpavedanādivat svabhāva upalabhyate,
㈠此無為不如色受等自性可證。
㈡此非有體，可得如色受等。
🈪◦0061དངོས་པོ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་འགོག་པ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་བརྟགས་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་འགའ་ཡང་མེད་ཀྱི་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་མེད་པའོ་ཞེས་འགག་པ་ཙམ་དུ་རུང་ངོ་། །
★0◤nahi tasya rūpavedanādivat svabhāva upalabhyate nacāpi cakṣurādivatkarma / [093|19-]
①na hi tasya rūpa vedanā ādi vat svabhāvas upalabhyate na ca api cakṣus ādi vat karma
㈢གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་མི་〖PNམ།〗དམིགས་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །
◤na cāpi cakṣurādivat karma /
㈠不如眼根等可以事證。
㈡亦非有用，可得如眼耳等。
◤‘amuṣya ca vastuno 'yaṃ nirodhaḥ’ iti ṣaṣṭhīvyavasthā kathaṃ prakalpyate,
㈠此離滅是惑苦離滅。如此安立，云何可成。
㈡又若別有，如何可立，彼事之滅，第六轉聲。
★◤amuṣya ca vastuno 'yaṃ nirogha iti ṣaṣṭhīvyavasthā kathaṃ prakalpyate / [093|20-]
♂amuṣya ca vastuno 'yaṃ nirodha iti ṣaṣṭhīvyavasthā kathaṃ prakalpyate /
①amuṣya ca vastunas yam niroghas iti ṣaṣṭhī vyavasthā katham prakalpyate
③དངོས་པོ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་འགོག་པ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་བརྟགས་ཏེ་།
㈢དངོས་པོ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་འགོག་པ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ:བརྟགས་ཏེ〖PNབརྟག་སྟེ།〗།
★◤nahi tasya tena sārdhaṃ kaścitsaṃbandho hetuphalādibhāvāsaṃbhavāt / [093|21-]
♂nahi tasya tena sārdhaṃ kaścitsaṃbandho{8. MS. ...tsandho |} hetuphalādibhāvāsaṃbhavāt /
◤nahi tasya tena sārdhaṃ kaś cit sambandhaḥ,
㈠何以故。此離滅與惑等不相關。
㈡由滅與事，非互相屬。
◤hetuphalādibhāvāsambhavād;
㈠因果等義不有故。
㈡此彼相望，非因果故。
★0◤pratiṣedhamātraṃ tu yujyate amuṣyābhāva iti / [093|22]
◤pratiṣedhamātraṃ tu yujyate——
㈠唯遮撥彼，是義可然。
㈡唯遮彼事，第六可成。
①na hi tasya tena sārdham kaścid saṃbandhas hetu phala ādi bhāva asaṃbhavāt pratiṣedha mātram tu yujyate amuṣya abhāvas iti
㈢རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་འགའ་ཡང་མེད་ཀྱི་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་མེད་པའོ་ཞེས་འགག་པ་ཙམ་དུ་〖PN+མི།〗རུང་ངོ་། །
◤amuṣyābhāva iti ?
㈠謂某甲某甲不有。
㈡彼事之無，名為滅故。
★◤bhāvāntaratve 'pi yasya kleśasya prāptivicchedāydyo nirodhaḥ prāpyate sa tasyeti vyavadiśyate / [093|22-]
♂bhāvāntaratve 'pi yasya kleśasya prāptivicchedādyo nirodhaḥ prāpyate sa tasyeti vyavadiśyate /
◤bhāvāntaratve 'pi yasya kleśasya prāptivicchedād yo nirodhaḥ prāpyate sa tasyeti vyapadiśyate /
㈠若執實有別物，由惑至得斷.至得此離滅，故說此是惑離滅。
㈡滅雖別有，而由彼事.惑得斷時.方得此滅，可言此滅.屬於彼事。
🈪◦0062དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་གང་གི་ཐོབ་པ་ཆད་ནས་འགོག་པ་གང་ཐོབ་པ་དེ་དེའི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་སོ། །
★★◤tasya tarhi prāptiniyame ko hetuḥ / [093|24]
♂tasya tarhi{9. Y. tasyaitarhi |} prāptiniyame ko hetuḥ /
◤tasyaitarhi prāptiniyame ko hetuḥ ?
㈠復有何因，能決定此法至得。
㈡何因此滅定屬此得。
🈪◦0063འོ་ན་དེ་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་རྒྱུ་གང་ཞིག་ཡིན། མདོ་ལས་མཐོང་པའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པའི་དགེ་སློང་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པ་ཐོབ་པར་རུང་། གཉེན་པོ་ཐོབ་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཡང་སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་རྟེན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
🈪◦0064ལུང་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མཛད་དེ། འདི་སྐད་དུ་སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ། ངེས་པར་སྤངས་པ། བྱང་བར་འགྱུར་བ། ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། རྣམ་པར་ཞི་བ། ནུབ་པ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་དང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོང་བ་མེད་པ། ལེན་པ་མེད་པ། འབྱུང་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་སྤངས་པ། སྲེད་པ་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་ཞི་པའོ། །
🈪◦0065འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①bhāva antara tve api yasya kleśasya prāpti vicchedāyt yas nirodhas prāpyate sa tasya iti vyavadiśyate tasya tarhi prāpti niyame kas hetus
㈢དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་གང་གི་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ཆད་ནས་འགོག་པ་གང་ཐོབ་པ་དེ་དེའི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་〖PNའདོགས།〗སོ། །
㈢འོ་ན་དེ་ཐོབ་པར་འདོད་〖PNངེས།〗པའི་རྒྱུ་གང་ཞིག་ཡིན།
★0◤“dṛṣṭadharmanirvāṇaprāpto bhikṣuri”tyuktaṃ sūtre / [093|24-]
◤“dṛṣṭadharmanirvāṇaprāpto bhikṣuḥ” ityuktaṃ sūtre /
㈠經中說：比丘已至得現法涅槃。
㈡如契經言：苾蒭獲得，現法涅槃。
★0◤tatra kathamabhāvasya prāptiḥ syāt / [093|25]
◤tatra kathamabhāvasya prāptiḥ syāt ?
㈠若無所有，云何至得。
㈡如何非有，可言獲得。
①dṛṣṭa dharma nirvāṇa prāptas bhikṣus iti uktam sūtre tatra katham abhāvasya prāptis syāt
㈢མདོ་ལས་མཐོང་པའི་ཆོས་ལ་〖PNལས།〗མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པའི་དགེ་སློང་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པ་ཐོབ་པར་རུང་།
★◤pratipakṣalābhena kleśapunarbhavotpādātyantaviruddhāśraya lābhāt prāptaṃ nirvāṇamityucyate / [093|25-]
♂pratipakṣalābhena kleśapunarbhavotpādātyantaviruddhāśraya{10. MS. looks like ṣraya |} lābhāt prāptaṃ nirvāṇa- mityucyate /
◤pratipakṣalābhena kleśapunarbhavotpādātyantaniruddhāśrayalābhāt prāptaṃ nirvāṇamityucyate /
㈠由至得對治故，至得煩惱及後生永相違依止故，故說至得涅槃。
㈡由得對治，便獲永違煩惱。後有所依身故，名得涅槃。
①pratipakṣa lābhena kleśa punarbhava utpāda atyanta viruddha āśraya lābhāt prāptam nirvāṇam iti ucyate
③གཉེན་པོ་ཐོབ་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཡང་སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་རྟེན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ་།། ལུང་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མཛད་དེ། འདི་སྐད་དུ་སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ། ངེས་པར་སྤངས་པ་།
㈢གཉེན་པོ་ཐོབ་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཡང་སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་རྟེན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤āgamaścāpyabhāvamātraṃ dyotayati / [093|26-]
♂āgamaścāpyabhāvamātraṃ dyotayati |{11. MS. ...yatyevaṃ |} evaṃ hyāha /
◤āgamaś cāpyabhāvamātraṃ dyotayati /
㈠諸阿含顯此法，唯無所有為義。
㈡復有聖教，能顯涅槃，唯以非有為其自性。
◤evaṃ hyāha ——
㈠阿含云。
㈡謂契經言。
★◤evaṃ hyāha / [093|27]
①āgamas ca api abhāva mātram dyotayati evam hi āha
③བྱང་བར་འགྱུར་བ། ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། རྣམ་པར་ཞི་བ། ནུབ་པ་།
◤“yat svalpasya duḥkhasyāśeṣaprahāṇaṃ pratiniḥsargo vyantībhāvaḥ kṣayo virāgo nirodho vyupaśamo 'staṅgamaḥ anyasya ca duḥkhasyāpratisandhiranutpādo 'prādurbhāvaḥ /
①“yat svalpasya duḥkhasya aśeṣa-prahāṇaṃ pratiniḥsargo vyantībhāvaḥ kṣayo virāgo nirodho vyupaśamo 'staṅgamaḥ anyasya ca duḥkhasyāpratisandhiranutpādo 'prādurbhāvaḥ|
㈠是眾苦無餘滅，棄捨無際。盡離欲離滅，寂靜斷沒。不續餘苦不取不生，
㈡所有眾苦，皆無餘斷。各別捨棄，盡離染滅，靜息永沒。餘苦不續，不取不生。
★◤“yat svalpasya duḥkhasyāśeṣaprahāṇaṃ pratiniḥsargo vyantībhāvaḥ kṣayo virāgo nirodho vyupakṣamo 'staṅgamaḥ anyasya ca duḥkhasyāprati sandhiranutpādo 'prādurbhāvaḥ / [093|27-094|01]
♂“yat svalpasya duḥkhasyāśeṣaprahāṇaṃ pratiniḥsargo vyantībhāvaḥ kṣayo virāgo nirodho vyupaśamo 'staṃgamaḥ anyasya ca duḥkhasyāprati- @094 sandhiranutpādo 'prādurbhāvaḥ /
①yat su alpasya duḥkhasya aśeṣa prahāṇam pratiniḥsargas vyantībhāvas kṣayas virāgas nirodhas vyupakṣamas staṅgamas anyasya ca duḥkhasya apratiprādurbhāvas
③སྡུག་བསྔལ་གཞན་དང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོང་བ་མེད་པ། ལེན་པ་མེད་པ། འབྱུང་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་སྤངས་པ། སྲེད་པ་ཟད་པ་།
㈢ལུང་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མཛད་དེ། འདི་སྐད་དུ་སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས:པ། ངེས་པར་སྤངས་པ〖PNཔར།〗། བྱང་བར་འགྱུར་བ། ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། རྣམ་པར་ཞི་བ། ནུབ་〖Nནུས།〗པ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་དང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོང་བ་མེད་པ། ལེན་པ་མེད་པ། འབྱུང་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་སྤངས་པ། སྲེད་པ་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ〖PN+དང་།〗། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་ཞི་བའོ། །
◤etat kāntam etat praṇītaṃ yaduta sarvopādhipratiniḥsargas tṛṣṇākṣayo virāgo nirodho nirvāṇam” iti /
①etat kāntam etat praṇītaṃ yaduta sarva-upādhi-pratiniḥsargas tṛṣṇā-kṣayo virāgo nirodho nirvāṇam” iti|
㈠是法寂靜美妙。謂捨一切餘愛，盡離欲離滅名涅槃。
㈡此極寂靜，此極美妙。謂捨諸依，及一切愛盡離染滅，名為涅槃。
★◤etatkāntametatpraṇītaṃ yaduta srvopādhipraniniḥ sargastṛṣṇākṣayo virāgo nirodho nirvāṇa” miti / [094|01-]
♂etatkāntametatpraṇītaṃ yaduta sarvopādhipratiniḥsargastṛṣṇākṣayo virāgo nirodho nirvāṇa” miti /
①etat kāntam etat praṇītam yat uta srva upādhi praninis sargas tṛṣṇā kṣayas virāgas nirodhas nirvāṇa miti
③འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་ཞི་བའོ་།། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤kimevaṃ neṣyate ——
㈠云何不許如此，
㈡云何不許，
◤nāsmin prādurbhāva ityato 'prādurbhāva iti ?
㈠於彼不生故名無生。
㈡言不生者，依此無生，故言不生。
★◤kimevaṃ neṣyate nāsmin prādurbhavbatītyato 'prādurbhāva iti / [094|02-]
♂kimevaṃ neṣyate [ 49b. 5B1. VI ] nāsmin prādurbhavatītyato{1. Y. prādurbhāva ityato |}'prādurbhāva iti /
①kim evam na iṣyate na asmin prādurbhavbati iti atas prādurbhāvas iti
③འདིར་ཡིན་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཅི་སྟེ་མི་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢འདིར་ཡིན་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་མེད་པ་〖PNཔའོ།〗ཞེས་བྱ་བ་〖PN-བ།〗དེ་ལྟར་ཅི་སྟེ་མི་འདོད་ཅེ་ན། བདུན་པ་འདི་ནི་ནུས་{96a}། །པ་མེད་པར་ལྟའོ། །
★0◤asamarthāmetāṃ saptamīṃ paśyāmaḥ / kimuktaṃ bhavati / [094|03]
◤asamarthāmetāṃ saptamīṃ paśyāmaḥ /
㈠我等見此義與理不相應。
㈡我等見此，第七轉聲，於證滅有，都無功力。
①asamarthām etām saptamīm paśyāmas
③བདུན་པ་འདི་ནི་ནུས་ ****[@96a]**** *་།། པ་མེད་པར་ལྟའོ་།།
①kim uktam bhavati
③འདིར་ཡིན་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ཡིན་།
㈢འདིར་ཡིན་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ན་ནི་〖PN-ནི།〗མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མི་〖PN-མི།〗རྟག་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཁོ་ནར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤kimuktaṃ bhavati ?
㈠此文何所顯。
㈡何意故說，依此無生。
★0◤nāsminprādurbhavatīti yadi satītyabhisaṃbadhyate nityamevāprādurbhāvaprasaṅgo nirvāṇasya nityatvāt / [094|04-]
◤nāsmin prādurbhavatīti yadi satītyabhisambadhyate, nityamevāprādurbhāvaprasaṅgaḥ;
㈠若與已有相應，本來應無生。
㈡若依此言，屬已有義，應本不生。
①na asmin prādurbhavati iti yadi sati iti abhisaṃbadhyate nityam eva aprādurbhāva prasaṅgas nirvāṇasya nitya tvāt
③གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ན་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཁོ་ནར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤nirvāṇasya nityatvāt /
㈠涅槃常住故。
㈡涅槃常故。
◤atha prāpta ityabhisambadhyate;
㈠若與已至得相應。
㈡若依此言，屬已得義。
◤yata eva tatprāptiḥ parikalpyate tasminneva sammukhībhūte prāpte vā duḥkhasyeṣyatāmaprādurbhāvaḥ /
㈠從此至得，可分別此法已有惑已得。汝應許若不生。
㈡是則應許，依道之得。故唯依道，或依道得，令苦不生。汝應信受。
★0◤atha prāpta ityabhisaṃbadhyate yata eva tatprāptiḥ parikalpyate tasminneva saṃmukhībhūte prāpte vā duḥkhasyeṣyatāmaprādurbhāvaḥ / [094|05-]
①atha prāptas iti abhisaṃbadhyate yatas eva tad prāptis parikalpyate tasmin= eva saṃmukhībhūte prāpte vā duḥkhasya iṣyatām aprādurbhāvas
③འོན་ཏེ་ཐོབ་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ན་ནི་གང་ཁོ་ནས་དེ་འཐོབ་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཉིད་ཡོད་དམ་ཐོབ་ན་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག། དེ་ལྟར་རོ་།། ན། མར་མེ་ཤི་བར་གྱུར་པ་ལྟར་།། དེ་ཡི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་།།
㈢འོན་ཏེ་ཐོབ་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ན་ནི་གང་ཁོ་ནས་དེ་འཐོབ་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཉིད་ཡོད་དམ་ཐོབ་ན་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག་དེ་ལྟར་ན། མར་མེ་ཤི་བར་གྱུར་པ་ལྟར། །དེ་ཡི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར། །
★0◤ayaṃ ca dṛṣṭānta evaṃ sūpanīto bhavati / [094|06-]
◤ayaṃ ca dṛṣṭānta eva sūpanīto bhavati ——
㈠是譬喻最與理相應。
㈡由此善釋，經說喻言。
◤“pradyotasyeva nirvāṇaṃ vimokṣastasya cetasaḥ” iti /
㈠譬如光涅槃，心解脫亦爾。
㈡如燈焰涅槃，心解脫亦爾。此經意說。
★0◤ “pradyotasyeva nirvāṇaṃ vimokṣastasya cetasa” iti / [094|08]
①ayam ca dṛṣṭāntas evam sūpanītas bhavati pradyotasya iva nirvāṇam vimokṣas tasya cetasas iti
㈢ཞེས་གསུངས་པའི་དཔེ་འདི་ཡང་ལེགས་པར་དྲངས་པ་ཡིན་ཏེ།
◤yathā pradyotasya nirvāṇamabhāvaḥ,
㈠如光涅槃非有物。
㈡如燈涅槃，唯燈焰謝，無別有物。
◤evaṃ bhagavato 'pi cetaso vimokṣa iti /
①evaṃ bhagavato 'pi cetasas vimokṣas iti|
㈢ཇི་ལྟར་མར་མེ་ཤི་བ་〖PNབར།〗མེད་པ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
㈠世尊心解脫亦爾。
㈡如是世尊，心得解脫。唯諸蘊滅，更無所有。
★0◤yathā pradyotasya nirvāṇamabhāva evaṃ bhagavato 'pi cetaso vimokṣa iti / [094|09]
①yathā pradyotasya nirvāṇam abhāvas evam bhagavatas api cetasas vimokṣas iti
◤abhidharme 'pi coktam ——
㈠阿毘達磨藏亦說如此。
㈡阿毘達磨亦作是言。
◤“avastukā dharmāḥ katame ?
㈠彼藏云何者無類法。
㈡無事法云何。
★◤abhidharme 'pi coktam “avastukā dharmāḥ katame / [094|09-]
♂abhidharbhe 'pi coktam “avastukā dharmāḥ katame /
①abhidharme api ca uktam avastukās dharmās katame
③ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ལུས་མེད་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་ནི་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤asaṃskṛtā dharmā” iti / [094|10]
♂asaṃskṛtā dharmāḥ iti /
◤asaṃskṛtā dharmāḥ” iti /
㈠答無為法。
㈡謂諸無為法。
①asaṃskṛtās dharmās iti
③འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
★0◤avastukā aśarīrā asvabhāvā ityuktaṃ bhavati / [094|10-]
◤avastukāḥ = aśarīrāḥ , asvabhāvā ityuktaṃ bhavati /
㈠無類謂無體，此言顯無自性。
㈡言無事者，謂無體性。
①avastukās aśarīrās asvabhāvās iti uktam bhavati
③དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ལུས་མེད་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་ནི་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤nāsyāyamarthaḥ / [094|11]
◤nāsyāyamarthaḥ /
㈠毘婆沙師說：文句義不如此。
㈡毘婆沙師不許此釋。
①na asya ayam arthas
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདིའི་དོན་ནི་འདི་〖PNའདིའི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kastarhi / [094|11]
◤kastarhi ?
㈠若爾何義。
㈡若爾彼釋事義云何。
①kas tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་དེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤pañcavidhavastu / [094|11]
◤pañcavidhavastu /
㈠類有五種。
㈡彼言事者，略有五種。
①pañcavidha vastu
③དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་།
◤1.svabhāvavastu,
㈠一自性類。
㈡一自性事。
◤yathoktam ——
㈠如經言。
㈡如有處言。
◤“yadvastu pratilabdhaṃ samanvāgataḥ sa tena vastunā” iti /
㈠若已得此類，是人必與其相應。
㈡若已得此事，彼成就此事。
★0◤svabhāvavastu yathoktaṃ “yadvastu pratilabdhaṃ samanvāgataḥ sa tena vastune”ti / [094|11-]
①svabhāva vastu yathoktam yat vastu pratilabdham samanvāgatas sa tena vastunā iti
③རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་དེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤2.ālambanavastu,
㈠二境類。
㈡二所緣事。
★0◤ālambanavastu / [094|12]
◤yathoktam ——
㈠如經言。
㈡如有處言。
◤“sarvadharmajñeyā jñānena yathāvastu” iti /
㈠一切法如類智慧所知。
㈡一切法智所知隨其事。
★◤yathoktaṃ “sarvadharmajñeyā jñānena yathāvastve”ti / [094|12-]
♂yathoktaṃ “sarvadharmajñeyā jñānena yathāvastvi”ti /
◤3.saṃyogavastu,
㈠三結類。
㈡三繫縛事。
★0◤saṃyogavastu / [094|13]
①ālambana vastu yathā uktam sarva dharma jñeyās jñānena yathāvastvā iti saṃyoga vastu
㈢དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤yathoktam ——
㈠如經言。
㈡如有處言。
◤“yasmin vastuni anunayaḥ saṃyojanena samprayuktaḥ pratighasaṃyojanenāpi tasmin ” iti /
㈠若於此類中，與欲結相應，即與瞋結相應不。
㈡若於此事，愛結所繫。彼於此事，恚結繫耶。
★0◤yathoktaṃ “yasmin vastuni anunayaḥ saṃyojanena saṃprayuktaḥ pratighasaṃyojanenāpi tasminni”ti / [094|13-]
①yathoktam yasmin vastuni anunayas saṃyojanena saṃprayuktas pratigha saṃyojanena api tasmin= iti
③ལྡན་པའི་དངོས་པོ་ཇི་སྐད་དུ་དངོས་པོ་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་བཀྲིས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་བུའོ་།། ལྟ་བུའོ་།།
㈢ལྡན་པའི་དངོས་པོ་〖PN+ནི།〗ཇི་སྐད་དུ་དངོས་པོ་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཡང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་བཀྲིས་〖Nདཀྲིས།〗པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤4.hetuvastu,
㈠四因類。
㈡四所因事。
◤yathoktam——
㈠如經言。
㈡如有處言。
◤“savastukā dharmāḥ katame ?
㈠何者有類法。
㈡有事法云何。
★◤hetuvastu yathoktaṃ “savastukā dharmāḥ katame / [094|14-]
♂hetuvastu yathoktaṃ “savastukā dharmāḥ katame /
①hetuvas tu yathoktam sa vastukās dharmās katame
③རྒྱུའི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་དངོས་པོ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་བུའོ་།།
㈢རྒྱུའི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་〖PN-ཇི།〗སྐད་དུ་དངོས་པོ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★★◤saṃskṛtā dharmā” iti // [094|15]
♂saṃskṛtā dharmā” iti /
◤saṃskṛtā dharmāḥ”iti /
㈠一切有為法。
㈡謂諸有為法。
①saṃskṛtās dharmās iti
③ལྟ་བུའོ་།། ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤5.parigrahavastu,
㈠五攝類。
㈡五所攝事。
★0◤parigrahavastu /
◤yathoktam ——
㈠如經言。
㈡如有處言。
◤“kṣetravastu gṛhavastu” iti /
㈠田類宅類等。
㈡田事宅事妻子等事。
★◤yathoktaṃ “kṣatravastu gṛhavastvi”ti / [094|15-]
♂yathoktaṃ “kṣetravastu gṛhavastvi”ti /
①parigraha vastu yathā uktam kṣatra vastu gṛha vastu iti
③ཡོངས་སུ་གཟང་བའི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང་། ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
㈢ཡོངས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བའི་དངོས་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང་། ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལ་འདིར་ནི་རྒྱུའི་དངོས་པོའི་〖PNཔོར།〗སྒྲར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདུས་མ་བྱས་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་〖PN-ལ།〗དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤tadatra heturvastu śabdenoktaḥ /
㈠此文中是因以類名顯之。
㈡今於此中，說因名事。顯無為法，都無有因。
◤tasmādastyevāsaṃskṛtaṃ dravyata iti vaibhāṣikāḥ /
㈠是故一切無為，實有別物。毘婆沙師說如此。
㈡是故無為，雖實有物。
★◤tadatra heturvastuśabdenoktastasmādastyevāsaṃskṛtaṃ dravyata iti vaibhāṣikāḥ / [094|16-]
♂tadatra heturvastuśabdenoktastasmā-[ 50a. 5A.1. VII ]dastyevā- saṃskṛtaṃ dravyata iti vaibhāṣikāḥ /
★0◤tasya tu hetuphale na vidyete iti / gataṃ tāvadetat / [094|17]
◤tasya tu hetuphale na vidyete iti /
㈠無為法無因無果。
㈡常無用故，無因無果。
①tat atra hetus vastu śabdena uktas tasmāt asti eva asaṃskṛtam dravyate iti vaibhāṣikās tasya tu hetu phale na vidyete iti
③དེ་ལ་འདིར་ནི་རྒྱུའི་དངོས་པོའི་སྒྲར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདུས་མ་བྱས་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①gatam tāvat etat
③རེ་ཞིག་དེ་ནི་རྫོགས་སོ་།
㈢རེ་ཞིག་དེ་ནི་རྫོགས་སོ:། །།།〖PN།།〗 ཡང་འབྲས་བུ་འདི་དག་ལས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་རྒྱུ་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ཐ་མའི་ཡིན། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཐ་མར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཐ་མ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་{96b}པའི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་〖Nདེའི།〗ཡིན་ནོ། །
◤gataṃ tāvadetat // 55 //
㈠說三無為已，果有五種。
㈡總論已竟。
★0◤athaiṣāṃ phalānāṃ katamat phalaṃ kasya hetoḥ / [094|18]
◤athaiṣāṃ phalānāṃ katamat phalaṃ kasya hetoḥ ?
㈠於中此果何因，此因何果。
㈡於諸果中，應說何果何因所得。
①atha eṣām phalānām katamat phalam kasya hetos
③།། ། ཡང་འབྲས་བུ་འདི་དག་ལས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་རྒྱ་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤vipākaphalamantyasya,
㈠〔偈曰〕：【後因果報果】。
㈡頌曰：【後因果異熟_a 前因增上果_b】。【同類遍等流_c 俱相應士用】〖57_2_d〗。
★◤ 【vipākaphalamantyasya 】[094|19]
①vipāka phalam antyasya
③རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ཐ་མའི་ཡིན་།།
㈢བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་པོའི་ཡིན། །བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་དང་པོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་སྟེ་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་དེའི་ཡིན་ནོ། །
★◤vipākaheturantye 'bhihitatvāt antyaḥ / tasya vipākaphalam / [094|20]
♂vipākaphalamantyasya vipākaheturantye{2. Y. ante |}'bhihitatvāt antyaḥ /
◤vipākaheturante 'bhihitatvāt antyaḥ,
㈠釋曰：果報因最後說，故稱後。
㈡論曰：言後因者，謂異熟因。於六因中，最後說故。
①vipāka hetus antye bhihita tvāt antyas
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཐ་མར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཐ་མ་སྟེ་།
①tasya vipāka phalam
③རྣམ་པར་སྨིན་ ****[@96b]**** ་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
◤tasya vipākaphalam /
㈠此因以果報果為果。
㈡初異熟果，此因所得。
◤pūrvasyādhipajaṃ phalam /
①pūrvasya adhipajaṃ phalam|
㈠〔偈曰〕：【前因增上果】。
㈡【前因增上果】〖57_2_b〗
★◤ 【pūrvasyādhipataṃ phalam /】[094|21]
♂tasya vipākaphalam / ♂pūrvasyādhipataṃ{3. Y, dhipajaṃ, but he notices one reading as ādhipataṃ / tasyādhipajaṃ in the Bhasya |} phalam /
①pūrvasya adhipatam phalam
③བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་པོའི་ཡིན་།།
㈢བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་བདག་པོ་〖PNཔོའི།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤kāraṇahetuḥ pūrvamuktatvāt pūrvaḥ / tasyādhipajaṃ phalam / [094|22]
◤kāraṇahetuḥ pūrvamuktatvāt pūrvaḥ,
㈠釋曰：隨造因最初說，故稱前。
㈡言前因者，謂能作因。於六因中，最初說故。
①kāraṇa hetus pūrvam ukta tvāt pūrvas tasya adhipa jam phalam
③བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་དང་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་སྟེ་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་དེའི་ཡིན་ནོ་།། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་།།
◤tasyādhipajaṃ phalam /
①tasya adhipajaṃ phalam|
㈠此因以增上果為果。
㈡後增上果，此因所得。增上之果，名增上果。
★0◤anāvaraṇabhāvamātreṇāvasthitasya kimādhipatyam / [094|22-]
◤anāvaraṇabhāvamātreṇāvasthitasya kimādhipatyam?
㈠此因唯不能遮為性。有何增上。
㈡唯無障住，有何增上。
①anāvaraṇa bhāva mātreṇa avasthitasya kim ādhipatyam
③མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་གནས་པ་གོ་ཅི་ཞིག་དབང་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢མི་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་གནས་པ་གོ་ཅི་ཞིག་དབང་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ཉིད་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤etadevādhipatyam /
㈠即此是增上。
㈡即由無障，得增上名。
◤aṅgībhāvo 'pi vāsti kāraṇahetoḥ,
㈠隨造因復有助功能。
㈡或能作因，亦有勝力。
◤tadyathā—— “pañcasu vijñānakāyeṣu daśānām āyatanānāṃ bhājanaloke ca karmaṇām /
①tadyathā—— “pañcasu vijñāna-kāyeṣu daśānām āyatanānāṃ bhājana-loke ca karmaṇām|
㈠譬如於五識十入有功德，又於器世界諸業有功能。
㈡如十處界於五識身，諸有情業於器世界。
★◤etadeva aṅgībhāvo 'pi cāsti kāraṇahetostadyathā “pañcasu vijñānakāyeṣudaśānāmāyatanānāṃ bhājanaloke ca karmaṇām / [094|23-]
♂etadeva{4. Y. adds ādhipatyaṃ |} / ♂aṅgībhāvo 'pi {5. Y. vā}cāsti kāraṇahetostadyathā “pañcasu vijñānakāyeṣu daśānāmāyatanānāṃ bhājanaloke ca karmaṇām /
①etat eva aṅgībhāvas api ca asti kāraṇa hetos tadyathā pañcasu vijñāna kāya iṣu daśānām āyatanānām bhājana loke ca karmaṇām
③དེ་ཉིད་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་;། བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ལ་སྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་ལྟ་བུ་དང་། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་ལས་རྣམས་ལྟ་བུའོ་།།
㈢བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ལ་སྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་ལྟ་བུ་དང་། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་ལས་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
★◤śrotrādīnāmapyasti cakṣurvijñānotpattau pāraṃparyeṇādhipatyam / [094|24-]
♂śrotrādīnāmapyasti cakṣurvijñāno{6. Y. ..vijñānasya |}tpattau pāraṃparyeṇādhipatyam /
◤śrotrādīnāmapyasti cakṣurvijñānasyotpattau pāramparyeṇādhipatyam;
㈠耳等諸根，於眼識生中，傳傳有增上。
㈡耳等對於眼識生等，亦有展轉增上生力。
①śrotra ādīnām api asti cakṣus vijñāna utpattau pāraṃparyeṇa ādhipatyam
③རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་བརྒྱུད་པས་དབང་བྱེད་པ་ཡོད་དེ་།
㈢རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ:བསྐྱེད་པ་ལ་བརྒྱུད་〖PNསྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུད།〗པས་དབང་པྱེད་པ་ཡོད་དེ། ཐོས་ནས་ལྟ་བར་འདོད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤śrutvā draṣṭukāmatotpatte” rityevamādi yojyam / [094|25-]
♂śrutvā draṣṭukāmatotpatte”rityevamādi yojyam /
◤śrutvā draṣṭukāmatotpatteḥ” ityevamādi yojyam /
㈠由聞欲見生故。如此等應思。
㈡聞已便生欣見欲故。此等增上，如應當思。
①śrutvā draṣṭu kāmatā utpatte riti evamādi yojyam
③ཐོས་ནས་ལྟ་བར་འདོད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
◤sabhāgasarvatragayor niṣyandaḥ,
①sabhāga-sarvatra-gayor niṣyandaḥ,
㈠〔偈曰〕：【同類及遍行 等流】。
㈡【同類遍等流_c 俱相應士用】〖57_2_d〗。
★◤ 【sabhāga sarvatragayorniṣyandaḥ 】[094|27]
①sabhāga sarvatragayos niṣyandas
㈢རྒྱུ་མཐུན་སྐལ་མཉམ་ཀུན་འགྲོ་བའི། །
◤sadṛśaphalatvādanayorniḥṣyandaphalam /
㈠釋曰：此二因果皆似因故，悉以等流果為果。
㈡同類遍行，得等流果。此二因果，皆似因故。
★◤sadṛśaphalatvādanayorniḥṣyandaphalam / [094|28]
♂sabhāga{7. MS. sabhāgaḥ |}sarvatragayorniṣyandaḥ sadṛśaphalatvādanayorniḥṣyandaphalam /
①sadṛśa phala tvāt anayos niḥṣyanda phalam
㈢འདི་གཉིས་དང་འདྲ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤pauruṣaṃ dvayoḥ // 56 //
㈠〔偈曰〕：【二功力】。
★◤ 【pauruṣaṃ dvayoḥ // VAkK_2.56 //】[095|01]
♂@095 pauruṣaṃ dvayoḥ //56//
①pauruṣam dvayos saha bhū saṃprayuktaka hetvos puruṣakāra phalam
㈢སྐྱེས་བུ་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་ཡིན། །སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་གི་ཡིན་ནོ། །
◤sahabhūsamprayuktakahetvoḥ puruṣakāraphalam /
㈠釋曰：二謂俱有因相應因，同以功力果為果。
㈡俱有相應，得士用果。
◤puruṣabhāvāvyatirekāt purukāraḥ puruṣa eva ,
㈠不過丈夫能故名功力。
㈡非越士體，有別士用。
★◤sahabhūsaṃprayuktakahetvoḥ puruṣakāraphalam / puruṣabhāvavyatirekāt puruṣakāraḥ puruṣaṃ eva / [095|02]
♂sahabhūsaṃprayuktakahetvoḥ puruṣakāraphalam /
◤tasya phalaṃ pauruṣam /
㈠此功力即是其果。
㈡即此所得，名士用果。
🈪1816 དེའི་འབྲས་བུ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཡིན་པའོ། །
①puruṣa bhāva vyatirekāt puruṣakāras puruṣam eva
㈢སྐྱེས་བུའི་ངོ་བོ་ལས་མི་གཞན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤ko 'yaṃ puruṣakāro nāma?
㈠何法名功力。
㈡此士用名，為目何法。
★◤tasya phalaṃ pauruṣam / ko 'yaṃ puruṣakāro nāma / yasya dharmasya yat kāritram / [095|03]
①tasya phalam pauruṣam
㈢དེའི་འབྲས་བུ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗པའོ། །
①kas yam puruṣakāras nāma
㈢སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན།
◤yasya dharmasya yat kāritram /
㈠此法於餘法所有功能。
㈡即目諸法所有作用。
★◤puruṣakāra iva hi puruṣakāraḥ / tadyathā kākajaṅghā oṣadhirmattahastī manuṣya iti / [095|04]
♂puruṣabhāvāvyatirekāt puruṣakāraḥ puruṣa eṣa / ♂tasya phalaṃ pauruṣam /
◤puruṣakāra iva hi puruṣakāraḥ /
㈠此功力如丈夫能，故名功力。
㈡如士用故，得士用名。
①yasya dharmasya yat kāritram puruṣakāras iva hi puruṣakāras
㈢ཆོས་གང་གི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་སྟེ།
◤tadyathā——kākajaṅghā oṣadhiḥ, mattahastī manuṣya iti /
①tadyathā—— kāka-jaṅghās[ms1] oṣadhis, matta-hastin manuṣyas iti|
㈠如世間言，鴉足草藥，醉象將軍。
㈡如世間說，鴉足藥草，醉象將軍。
①tadyathā kākajaṅghā oṣadhis matta hastī manuṣyas iti
㈢དཔེར་ན་སྨན་བྱ་རོག་རྐང་〖PNསྐང་།〗དང་། མི་གླང་པོ་ཆེ་མྱོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤kimanyeṣāmapyasti puruṣakāraphāmutāho dvayoreva / [095|05]
♂ko 'yaṃ puruṣakāro nāma /
◤kim anyeṣām apy asti puruṣakāraphalamutāho dvayoreva / {MS. dvayorevānye / }
①kim anyeṣām apy asti puruṣakāraphalamutāho dvayoreva |
㈠為餘因亦有功力果。為唯此二餘因亦有。
㈡為唯此二.有士用果，為餘亦然。
①kim anyeṣām api asti puruṣakārapha amuta aho dvayos eva
③ཅི་གཞན་དག་ལ་ཡང་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་གཉིས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་གཞན་དག་ལ་ཡང་སྐྱེས་བུ:བྱེད་〖PN-བུ་བྱེད།〗པའི་འབྲས་བུ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་གཉིས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ཞེ་ན།
◤anyeṣāmapyastyanyatra vipākahetoḥ;
㈠餘果報因由功力果。
㈡有說。餘因亦有此果，唯除異熟。
🈪འོན་ཏེ་གཉིས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཡོད་དེ།
★◤anyeṣāmapyastyanyatra vipākahetoḥ / [095|05-]
♂yasya dharmasya yat kāritram / ♂puruṣakāra iva hi puruṣakāraḥ / ♂tadyathā kākajaṅghā oṣadhirmattahastī manuṣya iti / ♂kimanyeṣāmapyasti puruṣakāra- phalamutāho dvayoreva |{1. MS. ...revānye |} anyeṣāmapyastyanyatra vipākahetoḥ /
①anyeṣām api asti anyatra vipāka hetos
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཡོད་དེ།
★◤yasmātsahotpannaṃ vā samanantarotpannaṃ vā puruṣakāraphalaṃ bhavati / [095|06-]
♂yasmātsahotpa-[ 50b. 5B1. VII ]nnaṃ vā{2. Y. omits vā |} samanantarotpannaṃ vā puruṣakāraphalaṃ bhavati / ♂na caivaṃ{3. Y. na caiva |} vipākaḥ /
◤yasmāt sahotpannaṃ samanantarotpannaṃ vā puruṣakāraphalaṃ bhavati /
㈠或俱生，或無間生。
㈡由士用果，與因俱生，或無間生。
①yasmāt saha utpannam vā samanantara utpannam vā puruṣakāra phalam bhavati na ca evam vipākas
㈢འདི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na caiva vipākaḥ /
㈠果報果不爾。
㈡異熟不爾。
🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tasyāpyasti viprakṛṣṭapuruṣakāraphalam /
㈠此果報因，亦有遠功力果。
㈡有餘師說。此異熟因，亦有隔越，遠士用果。
🈪1819 གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ལ་ཡང་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་འབྲས་བུའི་སྐལ་བ་ནི་ཡོད་དོ། །
★◤na caivaṃ vipākaḥ / tasyāpyasti viprakṛṣṭapuruṣakāraphalam / [095|07]
♂tasyāpyasti viprakṛṣṭapuruṣakāra- phalam /
①tasya api asti viprakṛṣṭa puruṣakāra phalam
③གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ལ་ཡང་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་འབྲས་བུའི་སྐལ་བ་ནི་ཡོད་ཡིན་ནོ་།། དོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ལ་ཡང་སྐྱེས་བུའི་〖PNབུ།〗བྱེད་པའི་འབྲས་བུའི་〖Nབུ།〗སྐལ་བ་ནི་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤yathā karṣakāṇāṃ sasyamityapare / [095|07-]
◤yathā karṣakāṇāṃ sasyamityapare // 56 //
㈠譬如農夫所應得稻。
㈡譬如農夫所收果實。
🈪1820 དཔེར་ན་ཞིང་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yathā karṣakāṇām sasyam iti apare
㈢དཔེར་ན་ཞིང་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kiṃ punaridaṃ vipākaphalaṃ nāma kiṃ yāvadadhipatiphalam / [095|09]
◤kiṃ punaridaṃ vipākaphalaṃ nāma kiṃ yāvad adhipatiphalam ?
㈠何法名果報果，乃至何法名增上果。
㈡異熟等果，其相云何。
①kim punar idam vipāka phalam nāma kim yāvat adhipati phalam
③ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཅི་ཡིན། བདག་པོའི་འབྲས་བུའི་བར་དུ་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་〖PN-ནི།〗ཅི་ཡིན། བདག་པོའི་འབྲས་བུའི་བར་དུ་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་སྨིན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་ཆོས། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མ་བསྒྲིབས་〖PNསྒྲིབས།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །
◤vipāko 'vyākṛto dharmaḥ,
㈠〔偈曰〕：【果報無記法】。
㈡頌曰：【異熟無記法_a 有情有記生_b】。【等流似自因_c 離繫由慧盡】〖58_2_d〗。【若因彼力生_a 是果名士用_b】。【除前有為法_c 有為增上果】〖59_2_d〗。
★0◤ 【vipāko 'vyākṛto dharmaḥ /】[095|10]
①vipākas avyākṛtas dharmas
③རྣམ་སྨིན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་ཆོས་།།
★◤anivṛtāvyākṛto hi dharmaḥ vipākaḥ / asattvākhyo 'pi syādata āha / [095|11]
♂anivṛtāvyākṛto hi dharmaḥ vipākaḥ /
◤anivṛtāvyākṛto hi dharmo vipākaḥ /
㈠釋曰：是無覆無記法。
㈡論曰：唯於無覆無記法中，有異熟果。
①anivṛta avyākṛtas hi dharmas vipākas
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཡིན་ནོ་།།
①asattva ākhyas api syāt atas āha
③སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་བ་ཡང་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་།
㈢སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་བ་ཡང་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
◤asattvākhyo 'pi syād /
㈠此果報為非眾生名耶。
㈡為此亦通，非有情數。
◤atha āha ——
㈠〔偈曰〕：
◤sattvākhyaḥ,
㈠【眾生】。
★◤ 【sattvākhyaḥ 】[095|12]
♂asattvākhyo 'pi syādata āha sattvākhyaḥ aupacayiko 'pi syāt naiḥṣyandiko 'pyata āha vyākṛtodbhavaḥ /
①sattva ākhyas
③སེམས་ཅན་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།།
◤aupacayiko 'pi syāt,
㈠釋曰：此法唯屬內。非共得故，稱眾生名。
㈡唯局有情。
★◤aupacayiko 'pi syāt naiḥṣyandiko 'pyat āha / [095|13]
①aupacayikas api syāt naiḥṣyandikas apyat āha
③རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་ ****[@97a]**** *་།། བ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་།
㈢རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་{97a}བ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར། ལུང་བསྟན་ཕྱིས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར:ལུང་དུ་བསྟན་པས་〖PN-ལུང་དུ་བསྟན་པས།〗ལུང་དུ་བསྟན་པའོ། །
◤naiḥṣyandiko 'pi?
㈠此法為增長為等流。
㈡為通等流，及所長養。
◤ata āha ——
㈠〔偈曰〕：
◤vyākṛtodbhavaḥ //
㈠【有記生】。
★◤ 【vyākṛtodbhavaḥ /】[095|14]
①vyākṛta udbhavas
③ལུང་བསྟན་ཕྱིས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་།
★0◤kuśalākuśalaṃ hi vipākaṃ prati vyākaraṇādvyākṛtam / [095|15]
◤kuśalākuśalaṃ hi vipākaṃ prati vyākaraṇād vyākṛtam /
㈠釋曰：善惡二法，於果報可記故說有記。
㈡應知唯是，有記所生。一切不善及善有漏，能記異熟故，名有記。
★◤tasmādya utarakālaṃ bhavati na saha nāntaraṃ sa vipākaḥ / [095|15-]
♂tasmādya uttarakālaṃ bhavati na saha{4. Y. yugapad |} nāntaraṃ sa vipākaḥ| etadvipākasya lakṣaṇam /
◤tasmādya uttarakālaṃ bhavati na yugapad nāpyantaraṃ sa vipākaḥ /
㈠從此後時生，非無間生，是名果報。
㈡從彼後時，異熟方起。非俱無間，名有記生。
①kuśala akuśalam hi vipākam prati vyākaraṇāt vyākṛtam tasmāt ya utara kālam bhavati na saha na antaram sa vipākas
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་བསྟན་པས་ལུང་དུ་བསྟན་པའོ་།། གང་ཞིག་དེ་ལས་དུས་ཕྱི་མ་ལ་འབྱུང་ཞིང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་།
㈢གང་ཞིག་དེ་ལས་དུས:ཕྱི་མ་ལ་འབྱུང་〖Pཕྱིས་མ་བྱུང་།Nཕྱིས་མ་གྱུ།〗ཞིང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤etad vipākasya lakṣaṇam /
㈠果報相如此。
㈡如是名為異熟果相。
★◤etadvipākasya lakṣaṇam / [095|16]
①etat vipākasya lakṣaṇam
③འདི་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kasmādasattvākhyo 'rthaḥ karmajo na vipākaḥ / [095|16-]
◤kasmādasattvākhyo 'rtha karmajo na vipākaḥ?
㈠非眾生名法，亦從業生。云何不名果報。
㈡非有情數，亦從業生。何非異熟。
①kasmāt asattva ākhyas arthas karma jas na vipākas
③ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་ལས་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནམ་〖PN-ནམ།〗ཞེ་ན། ཐུན་མོང:བའི་〖PNམོངས་པའི།〗ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་གྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་〖PN-དུ།〗ཡོངས་སུ་སྤྱད་པར་ནུས་སོ། །
◤sādhāraṇatvāt /
㈠共所得故。
㈡以共有故。
◤anyo 'pi hi tat tathaiva paribhoktuṃ samarthaḥ /
㈠此法餘人亦能如此共用。
㈡謂餘亦能如是受用。
★0◤sādhāraṇatvāt / anyo 'pi hi tattathaiva paribhoktuṃ samarthaḥ / [095|17]
①sādhāraṇa tvāt
③ཐུན་མོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
①anyas api hi tat tathā eva paribhoktum samarthas
③དེ་ནི་གཞན་གྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པར་ནུས་སོ་།།
◤asādhāraṇastu vipākaḥ /
㈠果報無共得。
㈡夫異熟果，必無有餘共受用義。
◤na hyanyakṛtasya karmaṇo 'nyo vipākaṃ pratisaṃvedayate /
㈠何以故。是彼所作業果報，此得共用，無有是處。
㈡非餘造業，餘可因斯，受異熟果。
★0◤asādhāraṇastu vipākaḥ / nahyanyakṛtasya karmaṇo 'nyo vipākaṃ pratisaṃvedayate / [095|18]
①asādhāraṇas tu vipākas
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཐུན་མོང་〖PNམོངས།〗མ་ཡིན་པའི་སྟེ། གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་ནི་མེད་དོ། །
①na hi anya kṛtasya karmaṇas anyas vipākam pratisaṃvedayate
③གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་ནི་མེད་དོ་།།
★0◤adhipatiphalaṃ kasmāt pratisaṃvedayate / [095|18-]
◤adhipatiphalaṃ kasmāt pratisaṃvedayate /
㈠增上果亦是業所生。云何共用。
㈡其增上果，亦業所生。何得共受。
①adhipati phalam kasmāt pratisaṃvedayate
③བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཅིའི་ཕྱིར་མྱོང་ཞེ་ན་།
㈢བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཅིའི་ཕྱིར་མྱོང་ཞེ་ན། ཐུན་མོང་གི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sādhāraṇakarmasaṃbhūtatvāt / [095|19]
◤sādhāraṇakarmabhūtatvāt /
㈠從共業生故。
㈡共業生故。
①sādhāraṇa karma saṃbhūta tvāt
③ཐུན་མོང་གི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤niḥṣyando hetusadṛśaḥ,
㈠〔偈曰〕：【等流似自因】。
㈡【等流似自因】〖58_2_c〗
★◤ 【niḥṣyando hetusadṛśaḥ /】[095|20]
①niḥṣyandas hetu sadṛśas
㈢རྒྱུ་མཐུན་རྒྱུ་དང་འདྲ་བའོ། །
◤hetoryaḥ sadṛśo dharmaḥ sa niṣyandaphalam,
㈠釋曰：若果與因相似，是名等流果。
㈡似自因法，名等流果。
★◤hetoryaḥ sadṛśo dharmaḥ sa niṣyandaphalam / tadyathā sabhāgasarvatragahetvoḥ / [095|21]
♂niḥṣyando hetusadṛśaḥ hetoryaḥ sadṛśo dharmaḥ sa niṣyandaphalam /
①hetos yas sadṛśas dharmas sa niṣyanda phalam
③རྒྱུ་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་།
㈢རྒྱུ་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །
①tadyathā sa bhāga sarva traga hetvos
③འདི་ལྟ་སྟེ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གི་ལྟ་བུའོ་།།
◤tadyathā ——sabhāgasarvatragahetvoḥ /
㈠如同類遍行因果。
㈡謂似同類遍行二因。
◤yadi sarvatragahetorapi samānaṃ phalam,
㈠若同類遍行因果皆同類。
㈡若遍行因，亦得等流果。
★◤yadi sarvatragahetorapi samānaṃ phalaṃ kasmānna sabhāgahetoreveṣyate / [095|21-]
♂tadyathā sabhāgasarvatragahetvoḥ |{5. MS. hetvoryadi |} yadi sarvatragahetorapi samānaṃ phalaṃ kasmānna sabhāgahetoreveṣyate /
①yadi sarvatraga hetos api samānam phalam kasmāt na sa bhāga hetos eva iṣyate
③གལ་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུའི་འབྲས་བུ་ཡང་འདྲ་བ་ཡིན་ན་གོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཁོ་ནར་མི་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི:རྒྱུའི་འབྲས་〖PNརྒྱུ་ལྟ་བུས།〗བུ་ཡང་འདྲ་བ་ཡིན་ན་གོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཁོ་ནར་མི་འདོད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ས་དང་〖PN+པ།〗ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལས་འདྲ་བ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་ལས་ཀྱང་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kasmānna sabhāgahetoreveṣyate?
㈠云何不許皆是同類因。
㈡何不許此，即名同類因。
★◤yasmāt bhūmitaḥ kliṣṭatayā cāsya sādṛśyaṃ natu prakārataḥ / [095|22-]
♂yasmāt bhūmitaḥ kliṣṭatayā cāsya sādṛśyaṃ{6. MS. sādṛśya |} natu prakārataḥ /
◤yasmād bhūmitaḥ kliṣṭatayā cāsya sādṛśyam,
㈠由此果約地約染污同本因。
㈡此果但由地等染故，與因相似。
①yasmāt bhūmitas kliṣṭa tayā ca asya sādṛśyam na tu prakāratas
③འདི་ལྟར་དེ་ནི་ས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལས་འདྲ་བ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་ལས་ཀྱང་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tu prakārataḥ /
㈠不由一切類。
㈡不由種類。
★◤yasya tu prakārato 'pi sādṛśyaṃ so 'bhyupagamyata eva sabhāgahetuḥ / [095|23-]
♂yasya tu prakārato 'pi sādṛ[ 51a. 5A1. VIII ]śyaṃ{7. MS. sādṛśya |} so 'bhyupagamyata eva sabhāgahetuḥ /
◤yasya tu prakārato 'pi sādṛśyaṃ so 'bhyupagamyata eva sabhāgahetuḥ /
㈠若法由一切類與果相似故，許此法是同類因。為此義故立四句。
㈡若由種類，果亦似因。此果所因，乃名同類。
①yasya tu prakāratas api sādṛśyam sas abhyupagamyate eva sa bhāga hetus
㈢གང་ཞིག་རྣམ་པ་ལས་ཀྱང་འདྲ་བ:དེ་ནི་〖PNདེའི།〗སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་པ་ཉིད་དོ། །
◤ata eva yo yasya sabhāgahetuḥ sarvatragaheturapi sa tasyeti catuṣkoṭiḥ kriyate /
㈠若法於此法是同類因，於此法亦是遍行因不。有四句。
㈡故作是問。若是同類因，亦遍行因耶。應作四句。
★◤atha eva yo yasya sabhāgahetuḥ sarvatragaheturapi sa tasyeti catuṣkoṭikaḥ kriyate / [095|24-]
♂ata eva yo yasya sabhāgahetuḥ sarvatragaheturapi sa tasyeti catuṣkoṭikaḥ kriyate /
①atha eva yas yasya sa bhāga hetus sarvatraga hetus api sa tasya iti catuṣkoṭikas kriyate
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཞིག་གང་གི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཞིག་གང་གི་〖Pགང་གིས།Nགིས།〗སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །
◤prathamā koṭiḥ ——
㈠第一句者。
㈡第一句者。
◤asarvatragaḥ sabhāgahetuḥ,
㈠非遍行因，但是同類因。
㈡非遍行法，為同類因。
★0◤prathamā koṭirasarvatragaḥ sabhāgahetuḥ / [095|25]
①prathamā koṭis asarvatragas sa bhāga hetus
③མུ་དང་པོ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའོ་།།
◤dvitīyā ——
㈠第二句者。
㈡第二句者。
◤anyanaikāyikaḥ sarvatragahetuḥ,
㈠別部遍行因。
㈡他部遍法，為遍行因。
★◤dvitīyā 'nyanaikāyikaḥ sarvatragahetuḥ / [095|25-]
♂dvitīyā'nyanaikāyikaḥ sarvatragahetuḥ /
①dvitīyā nyanaikāyikas sarvatraga hetus
㈢གཉིས་པ་ནི་རིས་གཞན་པའི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུའོ། །
◤tṛtīyā ——
㈠第三句者。
㈡第三句者。
◤ekanaikāyikaḥ sarvatragahetuḥ,
㈠一部遍行因。
㈡自部遍法，為遍行因。
★0◤tṛtīyaikanaikāyikaḥ sarvatragahetuḥ / [095|26]
①tṛtīya eka naikāyikas sarvatraga hetus
㈢གསུམ་པ་ནི་རིས་གཅིག་པའི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུའོ། །
◤caturthī——
㈠第四句者。
㈡第四句者。
◤etānākārān sthāpayitveti /
㈠除前三句。
㈡除前諸相。
★◤caturthyatānākārānsthāpayitveti / [095|26-]
♂caturthyetānākārān sthāpayitveti /
①caturthyatānākārān sthāpayitvā iti
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤visaṃyogaḥ kṣayo dhiyā // 57 //
㈠〔偈曰〕：【離滅由智盡】。
㈡【離繫由慧盡】〖58_2_d〗
★◤ 【visaṃyogaḥ kṣayo dhiyā // VAkK_2.57 //】[096|01]
♂@096 visaṃyogaḥ kṣayo dhiyā //57// ♂kṣayo nirodhaḥ / ♂dhīḥ prajñā /
①visaṃyogas kṣayas dhiyā
㈢བྲལ་བ་བློ་ཡིས་ཟད་པའོ། །
◤kṣayaḥ = nirodhaḥ /
㈠釋曰：盡謂永離滅。
㈡由慧盡法，名離繫果。滅故名盡。
◤dhīḥ = prajñā /
㈠智謂三道中三根。
㈡擇故名慧。
🈪1839 ཟད་པ་ནི་འགོག་པའོ། །
◤tena tena pratisaṅkhyānirodho visaṃyogaphalamityuktaṃ bhavati // 57 //
①tena tena pratisaṃkhyānirodho visaṃyogaphalamityuktaṃ bhavati||57||
㈠因此智苦集次第盡故，名永離滅，即是擇滅，說名離滅果。
㈡即說擇滅，名離繫果。
★◤kṣayo nirodhaḥ / dhīḥ prajñā / tenā pratisaṃkhyā nirodho visaṃyogaphalamityuktaṃ bhavati / [096|02]
♂tena pratisaṃkhyā{1. MS. pratikhyā |} nirodho visaṃyogaphalamityuktaṃ bhavati /
①kṣayas nirodhas
㈢ཟད་པ་ནི་འགོག་པའོ། །
①dhīs prajñā
③བློ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ་།
㈢བློ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེས་ན་སོ་སོར་བརྟགས་〖PNབཏགས།〗པས་འགོག་པ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
①tenā pratisaṃkhyā nirodhas visaṃyoga phalam iti uktam bhavati
③དེས་ན་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ་།། གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གང་སྐྱེ་བའི་།།
◤yadbalājjāyate yattat phalaṃ puruṣakārajam /
㈠〔偈曰〕：【若由法力生 是果名功力】。
㈡【若因彼力生_a 是果名士用】〖59_2_b〗。
🈪1840 བློ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེས་ན་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【yadvalājjāyate yattatphalaṃ puruṣakārajam /】[096|03]
♂yadbalājjāyate yattatphalaṃ puruṣakārajam /
①yad valāt jāyate yat tat phalam puruṣakāra jam
③འབྲས་དེ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས་།།
㈢གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གང་སྐྱེ་བའི། །འབྲས་〖PN+བུ།〗དེ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས། །དཔེར་ན་ས་འོག་མ་པའི་སྦྱོར་བའི་〖Nབདེ།〗སེམས་ཀྱིས་གོང:མ་པའི་〖PNམའི།〗ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་སེམས་ཀྱི་{97b}སྤྲུལ་〖Nསྦུ་བ།〗པའི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤tadyathā adharabhūmikasya prayogacittasyoparibhūmikaḥ samādhiḥ sāsravasyānāsravo dhyānacittasya nirmāṇacittamityevamādi / [096|04-]
♂tadyathā adharabhūmikasya prayogacittasyoparibhūmikaḥ samādhiḥ sāsravasyānāsravo dhyānaciṃttasya nirmāṇacittamityevamādi /
◤tadyathā adharabhūmikasya prayogacittasyoparibhūmikaḥ samādhiḥ; sāsravasyānāsravo; dhyānacittasya nirmāṇacittamityevamādi /
①tadyathā adhara-bhūmikasya prayoga-cittasya uparibhūmikaḥ samādhiḥ; sāsravasya anāsravaḥ dhyānacittasya nirmāṇacittamityevamādi|
㈠釋曰：若由此法功能彼法生，彼法是此法功力果。如下地加行心上地三摩提，有流無流,定心變化心。如是等。
㈡若法因彼勢力所生，即說此法名士用果。如因下地加行心力.上地，有漏.無漏定生，及因清淨靜慮心力.變化心生。如是等類。
🈪1841 གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གང་སྐྱེ་བའི། །འབྲས་དེ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས། །དཔེར་ན་ས་འོག་མ་པའི་སྦྱོར་བའི་སེམས་ཀྱིས་གོང་མ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①tadyathā adhara bhūmikasya prayoga cittasya upari bhūmikas samādhis sa āsravasya anāsravas dhyāna cittasya nirmāṇa cittam iti evamādi
③དཔེར་ན་ས་འོག་མ་པའི་སྦྱོར་བའི་སེམས་ཀྱིས་གོང་མ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ ****[@97b]**** ་སྤྲུལ་པའི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།།
★◤pratisaṃkhyānirodhastu yadvalāt prāpyata iti vaktavyam / [096|05-]
♂pratisaṃkhyānirodhastu yadbalāt prāpyata iti vaktavyam /
◤pratisaṅkhyānirodhastu yadbalāt prāpyata iti vaktavyam /
①pratisaṃkhyānirodhastu yadbalāt prāpyata iti vaktavyam|
㈠擇滅者，由道功能，應但說至得。
㈡擇滅應言，由道力得。
🈪1842 སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①pratisaṃkhyā nirodhas tu yat valāt prāpyate iti vaktavyam
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤ 【apūrvaḥ saṃskṛtasyaiva saṃskṛto 'dhipateḥ phalam // VAkK_2.58 //】[096|07-095|607]
♂apūrvaḥ saṃskṛtasyaiva saṃskṛto 'dhipateḥ phalam //58//
◤apūrvaḥ saṃskṛtasyaiva saṃskṛtas ‘dhipateḥ phalam // 58 //
①apūrvas saṃskṛtasya eva saṃskṛtas adhipates phalam||58||
㈠〔偈曰〕：【先未有有為 有為增上果】。
㈡【除前有為法_c 有為增上果】〖59_2_d〗
🈪1843 སྔོན་བྱུང་མ་ཡིན་འདུས་བྱས་ནི། །འདུས་བྱས་ཁོ་ནའི་བདག་པོའི་འབྲས། །
①apūrvas saṃskṛtasya eva saṃskṛtas adhipates phalam
③སྔོན་བྱུང་མ་ཡིན་འདུས་བྱས་ནི་།། འདུས་བྱས་ཁོ་ནའི་བདག་པོའི་འབྲས་།།
㈢སྔོན་བྱུང་མ་ཡིན་འདུས་བྱས་ནི། །འདུས་བྱས་ཁོ་ནའི་བདག་པོའི་འབྲས། །སྔར་བྱུང་བ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ〖N-ནོ།〗། །སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་〖PN-པ།〗པོའི་ཡིན་ནོ། །
◤pūrvotpannādanyaḥ saṃskṛto dharmaḥ saṃskṛtasyaiva sarvasyādhipatiphalam /
①pūrvotpannād anyaḥ saṃskṛto dharmaḥ saṃskṛtasya eva sarvasya adhipati-phalam|
㈠釋曰：從先已生有為法，別生有為法，名增上果。
㈡諸有為法.除前已生，是餘有為之增上果。
🈪སྔར་བྱུང་བ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pūrvotpannādanyaḥ saṃskṛto dharmaḥ saṃskṛtasyaiva sarvasyādhipatiphalam / [096|08]
①pūrva utpannāt anyas saṃskṛtas dharmas saṃskṛtasya eva sarvasya adhipati phalam
③སྔར་བྱུང་བ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤puruṣādhipatiphalayoḥ kiṃ nānā kāraṇam / [096|08-]
◤puruṣādhipatiphalayoḥ kiṃ nānā kāraṇam ?
㈠功力果與增上果，其異云何。
㈡士用增上，二果何殊。
🈪1844 སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
①puruṣa adhipati phalayos kim nānā kāraṇam
③སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
★0◤kartuḥ puruṣakāraphalam / akarturapyadhipatiphalam / [096|09]
◤kartuḥ puruṣakāraphalam /
㈠能作所得果，名功力果。
㈡士用果名，唯對作者。
🈪སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་ཡིན་ནོ། །
①kartus puruṣakāra phalam
③སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་ཡིན་ནོ་།།
①akartus api adhipati phalam
③བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཡང་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བཟོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་བཟོ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ལ་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤akartur apy adhipatiphalam eva,
①akartur apy adhipati-phalam eva,
㈠非能作所得果，名增上果。
㈡增上果稱，通對此餘。
🈪1845 བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཡང་ཡིན་ཏེ།
★★◤tadyathā śilpini śilpaṃ puruṣakāraphalamadhipatiphalaṃ ca / anyeṣāmadhipatiphalameva / [096|10]
♂tadyathā śilpini{2. MS. śilpinī |} śilpaṃ puruṣakāraphalamadhipatiphalaṃ ca / ♂anyeṣāmadhipatiphalameva /
◤tadyathā ——śilpini śilpaṃ puruṣakāraphalam adhipatiphalaṃ ca /
㈠如工巧師所得，名功力果亦增上果。
㈡如匠所成，對能成匠，具得士用增上果名。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། བཟོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་བཟོ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ལ་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①tadyathā śilpini śilpam puruṣakāra phalam adhipati phalam ca
③འདི་ལྟ་སྟེ། བཟོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་བཟོ་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ལ་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
①anyeṣām adhipati phalam eva
㈢གཞན་དག་གི་ནི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤anyeṣām adhipatiphalam eva // 58 //
㈠若餘所得但是增上果。
㈡對餘非匠，唯增上果。
🈪1846 གཞན་དག་གི་ནི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★★◤athaiṣāṃ hetūnāṃ katammo hetuḥ kasminkāle phalaṃ pratigṛhṇāti dadāti vā / [096|11]
♂athaiṣāṃ hetūnāṃ katamo hetuḥ kasminkāle phalaṃ pratigṛhṇāti dadāti vā /
◤athaiṣāṃ hetūnāṃ katamo hetuḥ kasmin kāle phalaṃ pratigṛhṇāti? dadāti vā ?
㈠復次如此六因中，何因何時能取果，及能與果。
㈡於上所說六種因中，何位何因，取果與果。
🈪1847 ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་ལས་རྒྱུ་གང་ཞིག་དུས་གང་དུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ཏམ་འབྱིན་ཅེ་ན།
①atha eṣām hetūnām katammas hetus kasmin kāle phalam pratigṛhṇāti dadāti vā
③ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་ལས་རྒྱུ་གང་ཞིག་དུས་གང་དུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ཏམ་འབྱིན་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་ལས་རྒྱུ་གང་ཞིག་དུས་གང་དུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ཏམ་འབྱིན་ཅེ་ན། ལྔ་པོ་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འཛིན། །ཡོངས་སུ་བཟུང་ཟིན་པའི་ཕྱིར་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤varttamānāḥ phalaṃ pañca gṛhṇānti,
㈠〔偈曰〕：【五現世取果】。
㈡頌曰：【五取果唯現_a 二與果亦然_b】。【過現與二因_c 一與唯過去】〖60_2_d〗。
🈪ལྔ་པོ་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འཛིན། །
★◤ 【vartamānāḥ phalaṃ pañca gṛhṇanti 】[096|12]
①vartamānās phalam pañca gṛhṇanti
③ལྔ་པོ་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འཛིན་།།
◤nātītāḥ,
㈠釋曰：離隨造因，所餘五因，在現世能取自果。非過去果。
㈡論曰：五因取果，唯於現在。定非過去。
🈪ཡོངས་སུ་བཟུང་ཟིན་པའི་ཕྱིར་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤nātītāḥḥ pratigṛhītatvānnāpyanāgatā niṣpuruṣakāratvāt / kāraṇaheturapyevam / [096|13]
♂vartta-[ 51b. 5B1. VIII ]mānāḥ phalaṃ pañca gṛhṇanti nātītāḥ pratigṛhītatvānnāpyanāgatā niṣpuruṣakāratvāt / ♂kāraṇaheturapyevam /
①na atītāḥs pratigṛhīta tvāt na api anāgatā niṣpuruṣa kāra tvāt
③ཡོངས་སུ་བཟུང་ཟིན་པའི་ཕྱིར་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤pratigṛhītatvāt /
㈠已取故。
㈡彼已取故。
◤nāpyanāgatāḥ, niṣpuruṣakāratvāt /
㈠亦非未來。無功力故。
㈡亦非未來。彼無用故。
◤kāraṇahetur apy evam / sa tu nāvaśyaṃ saphala ita nocyate /
㈠隨造亦爾。此因不定有果，是故不說。
㈡亦應如是說。能作因非定有果，故此不說。
🈪1848 བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་མ་ངེས་པས་མ་བརྗོད་དོ། །
★0◤sa tu nāvaśyaṃ saphala iti nocyate / [096|13-]
①kāraṇa hetus api evam sa tu na avaśyam saphalas iti na ucyate
㈢བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་མ་ངེས་པས་〖PNཔར །〗མ་བརྗོད་དོ། །
◤dvau prayacchataḥ /
㈠〔偈曰〕：【二是時與果】。
㈡【二與果亦然】〖60_2_b〗
🈪1849 གཉིས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད། །
★◤ 【dvau prayacchataḥ /】[096|15]
①dvau prayacchatas
③གཉིས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་།།
㈢གཉིས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་གཉིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་འབྱིན་པ་ནི་དུས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤sahabhūsamprayuktakahetū varttamānāveva phalaṃ prayacchataḥ /
㈠釋曰：俱有相應二因，亦在現世能與果。
㈡俱有相應，與果亦爾。唯於現在。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ།
★◤sahabhūsaṃprayuktakahetū varttamānau phalaṃ prayacchataḥ / [096|16]
♂dvau prayacchataḥ{3. MS. prayaṃcayataḥ |}| sahabhūsaṃprayuktakahetū varttamānau phalaṃ prayacchataḥ /
★0◤samānakālameva hyanayeḥ phaladānagrahaṇam / [096|16-]
◤samānakālameva hyanayoḥ phaladānagrahaṇam /
㈠何以故。此二因取果與果同在一時故。
㈡由此二因，取果與果，必俱時故。
🈪འདི་གཉིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་འབྱིན་པ་ནི་དུས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①saha bhū saṃprayuktaka hetū varttamānau phalam prayacchatas samāna kālam eva hi anayes phala dāna grahaṇam
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་ནི་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་གཉིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང་འབྱིན་པ་ནི་དུས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤varttamānābhyatītau dvau,
㈠〔偈曰〕：【二現世過去】。
㈡【過現與二因】〖60_2_c〗
🈪1850 ད་ལྟར་གྱི་དང་འདས་པ་དག །འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གོ། །
★◤ 【varttamānābhyatītau dvau 】[096|18]
①varttamāna abhyatītau dvau
③ད་ལྟར་གྱི་དང་འདས་པ་དག་།འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ་།
㈢ད་ལྟར་གྱི་དང་འདས་པ་དག། འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གོ། །
◤phalaṃ prayacchataḥ sabhāgasarvatragahetū /
㈠釋曰：與果同類遍行二因。
㈡同類遍行，二因與果，通於過現。
★◤phalaṃ prayacchataḥ sabhāgasarvatragahetū / yuktaṃ tāvadyadatītāviti / [096|19]
♂varttamānābhyatītau dvau phalaṃ prayacchataḥ sabhāgasarvatragahetū / ♂yuktaṃ tāvadyadatītāviti /
①phalam prayacchatas sa bhāga sarva traga hetū
③སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གོ་།།
①yuktam tāvat yat atītau= iti
㈢རེ་ཞིག་གང་འདས་པ་དག་ནི་རིགས་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དག་གོ། །
◤yuktaṃ tāvad yadatītāviti /
㈠此二因若過去與果，此義可然。
㈡過去可然。
🈪1851 རེ་ཞིག་གང་འདས་པ་དག་ནི་རིགས་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དག་གོ། །
★0◤atha kathaṃ varttamānau niṣyandaphalaṃ prayacchataḥ / [096|19-]
◤atha kathaṃ varttamānau niṣyandaphalaṃ prayacchataḥ?
㈠云何此二因於現世與等流果。
㈡如何現在與等流果。
🈪1852 རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་འབྱིན་ཅེ་ན། མཇུག་ཐོགས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འབྲས་བུ་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་འདས་པ་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བྱུང་ཟིན་པས་ཡང་དེ་ཉིད་མི་འབྱིན་ཏོ། །
①atha katham varttamānau niṣyanda phalam prayacchatas
③རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་འབྱིན་ཅེ་ན་།
㈢རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་འབྱིན་ཅེ་ན། མཇུག་ཐོགས་སུ་བསྒྲུབ་〖PNསྒྲུབ།〗པའི་ཕྱིར་ཏེ། འབྲས་བུ་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་འདས་པ་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བྱུང་〖PNཕྱུང་།〗ཟིན་པས་ཡང་དེ་ཉིད་མི་འབྱིན་ཏོ། །
★◤samanantaranivarttanāt / [096|20]
♂samanantaranivarttanāt{4. MS. nivarttamānāt |} /
◤samanantaranivarttanāt /
㈠由次第生故。
㈡有等流果，無間生故。
①samanantara nivarttanāt
③མཇུག་ཐོགས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤nivṛtte tu phale tau cābhyatītau bhavataḥ / [096|20-]
♂nivṛtte tu phale{5. MS. phala |} tau cābhyatītau bhavataḥ /
◤nivṛtte phale tau cābhyatītau bhavataḥ /
㈠若果已生，此二因即謝過去。
㈡若果已生，因便過去，名已與果。
★0◤phalaṃ cāpi dattaṃ na punastadeva dattaḥ / [096|21]
◤phalaṃ cāpi dattaṃ na punastadeva dattaḥ /
㈠若與果已後不更與。
㈡不應更與。
①nivṛtte tu phale tau ca abhyatītau bhavatas phalam ca api dattam na punar tat eva dattas
③འབྲས་བུ་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་ཀྱང་འདས་པ་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བྱུང་ཟིན་པས་ཡང་དེ་ཉིད་མི་འབྱིན་ཏོ་།།
★0◤asti kuśalaḥ sabhāgahetuḥ phalaṃ pratigṛhṇāti na dadātīti catuṣkoṭikaḥ / [096|21-]
◤asti kuśalaḥ sabhāgahetuḥ phalaṃ pratigṛhṇāti na dadātīti catuṣkoṭikaḥ /
㈠有同類因，但能取果不，與果不。此中有四句。
㈡善同類因，有時取果，而非與果。應作四句。
🈪1853 དགེ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ལ་མི་འབྱིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ།
①asti kuśalas sa bhāga hetus phalam pratigṛhṇāti na dadāti iti catuṣkoṭikas
③དགེ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ལ་མི་འབྱིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ་།
㈢དགེ་བའི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་བུ་འཛིན་ལ་མི་འབྱིན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཀུན་ཏུ་གཅོད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བའི་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤prathamā koṭiḥ ——
㈠第一句者。
㈡第一句者。
◤kuśalamūlāni samucchindan yāḥ prāptīḥ sarvapaścādvijahāti /
㈠若人斷善根，最後所斷至得。
㈡謂斷善根時，最後所捨得。
🈪མུ་དང་པོ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བདག་ཀུན་ཏུ་གཅོད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བའི་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
★0◤prathamā koṭiḥ kuśalamūlāni samucchindan yāḥ prāptīḥ sarvapaścādvijahāti / [096|22-]
①prathamā koṭis kuśala mūlāni samucchindan yās prāptīs sarva paścāt vijahāti
③མུ་དང་པོ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བདག་ཀུན་ཏུ་གཅོད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བའི་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
◤dvitīyā ——
㈠第二句者。
㈡第二句者。
◤kuśalamūlāni pratisaṃdadhāno yāḥ sarvaprathamaṃ pratilabhate / evaṃ tu vaktavyam syāt / tā eva pratisaṃdadhānasya
①kuśalamūlāni pratisaṃdadhāno yāḥ sarva-prathamaṃ pratilabhate | evaṃ tu vaktavyam syāt | tā eva pratisaṃdadhānasya
㈠若人還接善根，最初所得至得。應說如此，是人還接前至得。
㈡謂續善根時，最初所得得。應說爾時續者前得。
D1658 🈪གཉིས་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་གི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་〖Nཔོ།〗འཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
D1659 🈪འདི་སྐད་དུ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤dvitīyā kuśalamūlāni pratisaṃdadhāno yāḥ sarvaprathamaṃ pratilabhate / [096|23-]
①dvitīyā kuśala mūlāni pratisaṃdadhānas yās sarva prathamam pratilabhate
③གཉིས་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་གི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་འཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་།། འདི་སྐད་དུ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཞེས་ ****[@98a]**** *་།།
㈢གཉིས་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་གི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་〖Nཔོ།〗འཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤tṛtīyā ——
㈠第三句者。
㈡第三句者。
★0◤evaṃ tu vaktavyam / [096|24]
①evam tu vaktavyam
③བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདི་སྐད་དུ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཞེས་{98a}བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤asamucchinnakuśalamūlasya śeṣāsvavasthāsu /
㈠不斷善人於所餘位。
㈡謂不斷善根，於所餘諸位。
D1660 🈪གསུམ་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་མ་ཆད་པའི་གནས་སྐབས་ལྷག་མ་རྣམས་སུའོ། །
★0◤syāttā eva pratisaṃdadhānasya tṛtīyā asamucchinnakuśalamūlasya śeṣāsvavasthāsu / [096|24-]
①syāt tās eva pratisaṃdadhānasya tṛtīyā asamucchinna kuśala mūlasya śeṣāsu avasthāsu
㈢གསུམ་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་མ་ཆད་པའི་གནས་སྐབས་ལྷག་མ་རྣམས་སུའོ། །
◤caturthī ——
㈠第四句者。
㈡第四句者。
◤etānākārān sthāpayitvā /
㈠除前三句。
㈡謂除前相。
D1661 🈪བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★★◤caturthyatānākārān sthāpayitvā / [096|25]
♂caturthyetānākārān sthāpayitvā /
①caturthyatānākārān sthāpayitvā
③བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།། མི་དགེ་བའི་མུ་དང་པོ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་པ་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བའི་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★0◤akuśalasya tu prathamā koṭiḥ / [096|26]
㈢མི་དགེ་བའི་མུ་དང་པོ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བའི་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤akuśalasya tu prathamā koṭiḥ——
㈠若惡同類因，第一句者。
㈡又於不善同類因中，亦有四句。第一句者。
★0◤kāmavairāgyamanuprāpnuvan yāḥ prāptīḥ sarvapaścādvijahāti dvitīyā kāmavairāgyāt parihīyamāṇo yāḥ sarvaprathamaṃ pratilabhate / [096|26-]
◤kāmavairāgyamanuprāpnuvan yāḥ prāptīḥ sarvapaścād vijahāti /
㈠是人正得離欲，欲界最後，所捨至得。
㈡謂離欲貪時，最後所捨得。
◤dvitīyā ——
㈠第二句者。
㈡第二句者。
◤kāmavairāgyāt parihīyamāṇo yāḥ sarvaprathamaṃ pratilabhate /
㈠若人退欲界離欲，最初所得至得。
㈡謂退欲貪時，最初所得得。
★0◤evaṃ tu vaktavyam / [096|28]
◤evaṃ tu vaktavyaṃ ——
㈠應說如此。
㈡應說爾時。
①akuśalasya tu prathamā koṭis kāma vairāgyam anuprāpnuvan yās prāptīs sarva paścāt vijahāti dvitīyā kāma vairāgyāt parihīyamāṇas yās sarva prathamam pratilabhate evam tu vaktavyam
㈢གཉིས་པ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་〖PN+མ།〗བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་འཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
★◤syāttā eva parihīyamāṇasya / [096|28-]
♂syāttā e-[ 52a. 6A. I ]va parihīyamāṇasya{6. ...mānasya |} /
◤syāttā eva parihīyamāṇasya /
㈠是退人前至得。
㈡退者前得。
①syāt tās eva parihīyamāṇasya
㈢འདི་སྐད་དུ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་ནོ། །
◤tṛtīyā ——
㈠第三句者。
㈡第三句者。
◤kāmāvītarāgasya śeṣāsvavasthāsu /
㈠不離欲欲界於所餘位。
㈡謂未離欲貪，於所餘諸位。
★0◤tṛtīyā kāmāvītarāgasya śeṣāsvavasthāsu / [096|29]
①tṛtīyā kāmāvīta rāgasya śeṣāsu avasthāsu
㈢གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་པའི་གནས་སྐབས་ལྷག་མ་རྣམས་སུའོ། །
◤caturthī ——
㈠第四句者。
㈡第四句者。
◤etānākārān sthāpayitvā /
㈠除前三句。
㈡謂除前相。
★◤caturthyatānākārān sthāpayitvā / [096|29-097|01]
♂caturthyetā- @097 nākārān sthāpayitvā /
①caturthyatānākārān sthāpayitvā
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★0◤evaṃ nivṛtāvyākṛtasyāpyarhattvaprāptiparihāṇito yathāyogaṃ yojyam / [097|01-]
◤evaṃ nivṛtāvyākṛtasyāpyarhattvaprāptiparihāṇito yathāyogaṃ yojyam /
㈠如此有覆無記同類因，至得阿羅漢果，及退於中，如理應思。
㈡有覆無記同類因中，亦有四句。於阿羅漢，得時退時，未得及餘，如理應說。
①evam nivṛta avyākṛtasya api arhat tva prāpti parihāṇitas yathāyogam yojyam
㈢བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤anivṛtāvyākṛtasya paścātpādakaḥ / [097|02]
♂anivṛtāvyākṛtasya paścātpādakaḥ{1. MS. paścādutpādakaḥ |} /
◤anivṛtāvyākṛtasya paścātpādakaḥ /
㈠無覆無記無後句。
㈡無覆無記，同類因中，有順後句。
①anivṛta avyākṛtasya paścāt pādakas
③མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ནི་ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ་།
㈢མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་〖PN-མ།〗བསྟན་པའི་ནི་ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་འབྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་〖PN+དེ།〗ནི་འཛིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤yastāvat dadāti pratigṛhṇātyapi saḥ /
㈠若因能與果，必能取果。
㈡謂與果時，必亦取果。
★◤yāstāvat dadāti pratigṛhṇātyapi saḥ / [097|02-]
♂yastāvat dadāti pratigṛhṇātyapi saḥ /
①yās tāvat dadāti pratigṛhṇāti api sas
③རེ་ཞིག་འབྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་འཛིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
★★◤syāt pratigṛhṇāti na dadātyarhataścaramāḥ skndhāḥ / [097|03]
♂syāt pratigṛhṇāti na dadātyarhataścaramāḥ skandhāḥ /
◤syāt pratigṛhṇāti na dadātyarhataś caramāḥ skandhāḥ /
㈠有能取果不能與果。如阿羅漢最後陰。
㈡或時取果，而非與果。謂阿羅漢最後諸蘊。
①syāt pratigṛhṇāti na dadāti arhatas caramās skndhās
③འཛིན་པ་ལས་མི་འབྱིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་ཕུང་པོ་ཐ་མ་རྣམས་སོ་།།
㈢འཛིན་པ:ལས་མི་〖Pལ་མི།Nལ་ནི།〗འབྱིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་ཕུང་པོ་ཐ་མ་རྣམས་སོ། །
★0◤sālambananiyamena tu kṣaṇaśaḥ / [097|03-]
◤sālambananiyamena tu kṣaṇaśaḥ /
㈠若約有境界同類因，隨剎那判。
㈡約有所緣，剎那差別。
①sa ālambana niyamena tu kṣaṇaśas
③དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ངེས་པས་ནི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་སྟེ་།
㈢དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ངེས་པས་ནི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་སྟེ། དགེ་བའི་སྐལ་པ་མཉམ་པའི་འབྲས་བུ་འཛིན་ལ་མི་འབྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞིའོ། །
★★◤kuśalaḥ sabhāgahetuḥ phalaṃ pratigṛhlāti na dadātīti / catuṣkokṭikaḥ / [097|04]
♂kuśalaḥ sabhāgahetuḥ phalaṃ pratigṛhṇāti na dadātīti / ♂catuṣkoṭikaḥ /
◤kuśalaḥ sabhāgahetuḥ phalaṃ pratigṛhṇāti na dadātīti catuṣkoṭikaḥ /
㈠有善同類因，但取果不，與果不。此中有四句。
㈡善同類因，亦有四句。
①kuśalas sa bhāga hetus phalam pratigṛhlāti na dadāti iti catuṣkokṭikas
③དགེ་བའི་སྐལ་པ་མཉམ་པའི་འབྲས་བུ་འཛིན་ལ་མི་འབྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞིའོ་།།
◤prathamā koṭiḥ ——
㈠第一句者。
㈡第一句者。
◤yadā kuśalacittānantaraṃ kliṣṭamavyākṛtaṃ vā cittaṃ sammukhīkarotīti /
㈠若從善心次第起染污，無記心現前。
㈡謂善心無間，起染無記心。
★0◤prathamā koṭiḥ kuśalacittānantaraṃ kliṣṭamavyākṛtaṃ vā cittaṃ saṃmukhīkarotīti / [097|05]
①prathamā koṭis kuśala citta anantaram kliṣṭam avyākṛtam vā cittam saṃmukhīkaroti iti
㈢མུ་དང་པོ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །
◤dvitīyā ——
㈠第二句者。
㈡第二句者。
◤viparyayāt /
㈠翻前。
㈡謂與上相違。
◤tṛtīyā ——
㈠第三句者。
㈡第三句者。
◤kuśalacittānantaraṃ kuśalameva /
㈠善心次第起善心。
㈡謂善心無間，還起善心。
★0◤dvitīyā viparyayāt / tṛtīyā kuśalacittānantaraṃ kuśalameva / [097|06]
①dvitīyā viparyayāt
㈢གཉིས་པ་ནི་བཟློག་པའོ། །
①tṛtīyā kuśala citta anantaram kuśalam eva
㈢གསུམ་པ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དགེ་བ་ཁོ་ནའོ། །
◤caturthī ——
㈠第四句者。
㈡第四句者。
◤etānākārān sthāpayitvā /
㈠除前三句。
㈡謂除前相。
★◤caturthyatānākārān sthāpayitvā / [097|06-]
♂caturthyetānākārān sthāpayitvā / ♂evamakuśalādayo 'pi yojyāḥ /
①caturthyatānākārān sthāpayitvā
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤evamakuśalādayo 'pi yojyāḥ /
㈠如善不善等四句。亦應如理思。
㈡不善心等，如其所應。亦有四句，准例應說。
◤kathaṃ punaḥ phalaṃ pratigṛhītaṃ bhavati,
★◤evamakuśalādayo 'pi yojyāḥ / kathaṃ punaḥ phalaṃ pratigṛhītaṃ bhavati / [097|07]
♂kathaṃ punaḥ phalaṃ pratigṛhītaṃ bhavati /
①evam akuśala ādayas api yojyās
㈢མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①katham punar phalam pratigṛhītam bhavati
③ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་གཟུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་གཟུང་བ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། དེའི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰ㈡取果與果，其義云何。
◤tasya bījabhāvopagamanāt /
①tasya bījabhāva-upagamana
★◤tasya bījabhāvopagamāt / [097|08]
♂tasya bījabhāvopagamāt{2. Y. ...gamanāt / Y. notices that kvacit pustake nāstyevaṃ pāṭhaḥ |} /
①tasya bīja bhāva upagamāt
③དེའི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
ⅰ㈡能為彼種，故名取果。正與彼力，故名與果。
◤eko 'tītaḥ prayacchati // 59 //
①eko atītaḥ prayacchati||59||
㈠〔偈曰〕：【一過去與果】。
㈡【一與唯過去】〖60_2_d〗
★◤ 【eko 'tītaḥ prayacchati // VAkK_2.59 //】[097|09]
♂eko 'tītaḥ prayacchati //59//
①ekas atītas prayacchati
③གཅིག་ནི་འདས་པས་འབྱིན་པར་འགྱུར་།།
㈢གཅིག་ནི་འདས་པས་འབྱིན་པར་འགྱུར། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་འདས་པ་ཁོ་ནས་འབྲས་བུ་འབྱིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་གམ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི:མེད་དོ〖Nམར་རོ།〗། །གཞན་དག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་བཞི་ཞིག་ཏུ་ཡང་འཆད་དེ། རྟེན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ་རླུང་གི:དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་ཆུའི་〖PN-དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་ཆུའི།〗དཀྱིལ་འཁོར་ལྟ་བུ་ནས་ས་གཞིའི་རྩ་བ་〖PN-བ།〗ལ་སོགས་པའི་བར་ལྟ་བུའོ། །
◤vipākaheturatīta eva phalaṃ prayacchati;
㈠釋曰：果報因在過去能與果。
㈡異熟與果，唯於過去。
◤yasmānna saha vā samanantaro vā'sti vipākaḥ /
①yasmānna saha vā samanantaro vā 'sti vipākaḥ|
㈠何以故。果報無俱起，無無間起故。
㈡由異熟果，無與因俱，及無間故。
★★◤vipākaheturatīta eva phalaṃ prayacchati / yasmānna saha vā samanantaro vā 'sti vipākaḥ / [097|10]
♂vipākaheturatīta eva phalaṃ prayacchati / yasmānna saha vā samanantaro vā'sti vipākaḥ /
①vipāka hetus atītas eva phalam prayacchati
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་འདས་པ་ཁོ་ནས་འབྲས་བུ་འབྱིན་ཏེ་།
①yasmāt na saha vā samanantaras vā sti vipākas
③འདི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་གམ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མེད་དོ་།།
★0◤punaranye caturvidhaṃ phalamāhuḥ / pratiṣṭhāphalam / [097|11]
◤punaranye caturvidhaṃ phalamāhuḥ /
㈠有餘師說：有四種果。
㈡復有餘師，前五果外，別說四果。
①punar anye caturvidham phalam āhus
③གཞན་དག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་བཞི་ཞིག་ཏུ་ཡང་འཆད་དེ་།
①pratiṣṭhā phalam
③རྟེན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་།
◤1. pratiṣṭhāphalam,
㈠一依止果。
㈡一安立果。
★0◤yathā jalamaṇḍalaṃ vāyumaṇḍalasya yāvattṛṇādayaḥ pṛthivyāḥ / [097|11-]
◤yathā —— jalamaṇḍalaṃ vāyumaṇḍalasya,
㈠譬如水輪為風輪果。
㈡謂如水輪為風輪果。
①yathā jala maṇḍalam vāyu maṇḍalasya yāvat tṛṇa ādayas pṛthivyās
③འདི་ལྟ་སྟེ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྟ་བུ་ནས་ས་གཞིའི་རྩ་བ་ལ་སོགས་པའི་བར་ལྟ་བུའོ་།།
◤yāvat tṛṇādayaḥ pṛthivyāḥ /
㈠乃至草等為地果。
㈡乃至草等為大地果。
◤2. prayogaphalam,
㈠二加行果。
㈡二加行果。
◤yathā —— aśubhāyā yāvadanutpādajñānam /
㈠譬如不淨觀無生智。
㈡謂如無生智等遠為不淨等果。
★★◤prayogaphalam / yathā 'śubhāyā yāvadanutpādajñānam / [097|12]
♂prayogaphalam / yathā'śubhāyā yāvadanutpādajñānam /
①prayoga phalam yathā śubhāyās yāvat anutpāda jñānam
㈢སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ནི་{98b}འདི་ལྟ་སྟེ་མི་སྡུག:པ་ནས་〖PNཔའི།〗མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་བར་ལྟ་བུའོ། །
◤3. sāmagrīphalam,
㈠三集果。
㈡三和合果。
◤yathā —— cakṣurādīnāṃ cakṣurvijñānādīni /
㈠譬如眼等眼識等。
㈡謂如眼識等為眼根等果。
★0◤sāmagrīphalam / yathā cakṣurādīnāṃ cakṣurvijñānādīni / bhāvanāphalam / [097|13]
①sāmagrī phalam
③ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པ་དག་གི:མིག་གི་〖PN-མིག་གི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལྟ་བུའོ། །
①yathā cakṣus ādīnām cakṣus vijñāna ādīni
③མིག་ལ་སོགས་པ་དག་གི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལྟ་བུའོ་།།
◤4. bhāvanāphalam,
㈠四修習果。
㈡四修習果。
★◤yathā rūpāvacarasya cittasya nirmāṇam / [097|13-]
♂yathā rūpāvacarasya ci-[ 52b. 6B. I ]ttasya nirmāṇam /
◤yathā —— rūpāvacarasya cittasya nirmāṇam /
㈠譬如色界道變化為果。
㈡謂如化心等為諸靜慮果。
①bhāvanā phalam yathā rūpāvacarasya cittasya nirmāṇam
㈢བསྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལམ་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལྟ་བུའོ། །
★◤etattu puruṣakārādhipatiphalayorantarbhūtam / [097|14-]
♂etattu{3. Y. adds sarva |} puruṣakārādhipatiphalayorantarbhūtam /
◤etattu sarvaṃ puruṣakārādhipatiphalayorantarbhūtam // 59 //
㈠此四種果，屬增上果功力果攝。
㈡如是四果，皆是士用增上果攝。
①etat tu puruṣakāra adhipati phalayos antarbhūtam
㈢འདི་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གི་ཁོངས་སུ་འདུས་སོ། །
★0◤uktā hetavaḥ phalāni ca // [097|15]
◤uktā hetavaḥ phalāni ca //
㈠說因及果已。
㈡說因果已。
①uktās hetavas phalāni ca
㈢རྒྱུ་རྣམས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤tatra katame dharmāḥ katibhiḥ hetubhirutpadyanta ityāha samāsata ime caturvidhā dharmāstadyathā kliṣṭā dharmā vipākajāḥ prathamānāsravāstebhyaśca śeṣāḥ / [097|16-]
◤tatra katame dharmāḥ katibhiḥ hetubhirutpadyante ?
㈠何者為法。由何因生。由幾因生。
㈡復應思擇。此中何法，幾因所生。
①tatra katame dharmās katibhis hetubhis utpadyante iti āha samāsatas ime caturvidhās dharmās tadyathā kliṣṭās dharmās vipāka jās prathamānāsravāśeṣās
㈢དེ་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་རྒྱུ་དག་དུ་ཞིག་གིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན་སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དབང་པོ་〖PNདང་།〗རྣམས་དང་། དེ་དག་གི་ལྷག་མ་རྣམས་སོ། །
◤ityāha —— samāsata ime caturvidhā dharmāḥ,
㈠若略說法有四種。
㈡法略有四。
◤tadyathā —— kliṣṭā dharmāḥ,
㈠一染污法。
㈡謂染污法。
◤vipākajāḥ,
㈠二果報生法。
㈡異熟生法。
◤prathamānāsravāḥ,
㈠三初無流法。
㈡初無漏法。
◤tebhyaś ca śeṣāḥ /
㈠四前二殘法。
㈡三所餘法。
★0◤ke punaḥ śeṣāḥ / [097|17-]
◤ke punaḥ śeṣāḥ ?
㈠何者為殘法。
㈡餘法者何。
①ke punar śeṣās
③ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་〖PN-ལས།〗མ་གཏོགས་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་མ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་སོ། །
★0◤vipākavarjyāḥ avyākṛtāḥ prathamānāsravakṣaṇavarjyāśca kuśalā iti / [097|18]
◤vipākavarjyāḥ avyākṛtāḥ prathamānāsravakṣaṇavarjyāś ca kuśalā iti /
㈠離果報所餘無記，離初無流所餘善法。
㈡謂除異熟餘無記法，除初無漏諸餘善法。
①vipāka varjyās avyākṛtās prathamāna asra vakṣaṇa varjyās ca kuśalās iti
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་མ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་སོ་།།
◤ta ete caturvidhā dharmāḥ
㈠此四種法。
㈡如是四法。
★◤ete caturvidhā dharmāḥ / [097|18-]
①ete caturvidhās dharmās
③ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་།
㈢ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི། ཉོན་མོངས་ཅན་དང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །ལྷག་དང་དང་པོ་〖Nཔོར།〗འཕགས་རིམ་བཞིན། །རྣམ་སྨིན་ཀུན་འགྲོ་དེ་གཉིས་དང་། །སྐལ་མཉམ་མ་གཏོགས་ལྷག་ལས་སྐྱེས། །ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ལྔ་ལས་སྐྱེའོ། །
◤kliṣṭā vipākajāḥ śeṣāḥ prathamāryā yathākramam /
㈠〔偈曰〕：【染污果報餘 初無流次第】。
㈡頌曰：【染污異熟生_a 餘初聖如次】〖61_2_b〗。
★◤ 【■kliṣṭā vipākajāḥ śeṣāḥ prathamāryā yathākramam /】[097|20-]
♂ete caturvidhā dharmāḥ kliṣṭā vipākajāḥ śeṣāḥ prathamāryā yathākramam /
①kliṣṭās vipāka jās śeṣās prathama āryās yathākramam
③ཉོན་མོངས་ཅན་དང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་།། ལྷག་དང་དང་པོ་འཕགས་རིམ་བཞིན་།།
◤vipākaṃ sarvagaṃ hitvā tau sabhāgaṃ ca śeṣajāḥ // 60 //
㈠【除果報遍行 二同類餘生】。
㈡【除異熟遍二_c 及同類餘生】〖61_2_d〗。【此謂心心所_a 餘及除相應】〖62_2_b〗。
★◤【 vipākaṃ sarvagaṃ hitvā tau sabhāgaṃ ca śeṣajāḥ // VAkK_2.60 //】
♂vipākaṃ sarvagaṃ hitvā tau sabhāgaṃ ca śeṣajāḥ //60//
①vipākam sarvagam hitvā tau sa bhāgam ca śeṣa jās
③རྣམ་སྨིན་ཀུན་འགྲོ་དེ་གཉིས་དང་།། སྐལ་མཉམ་མ་གཏོགས་ལྷག་ལས་སྐྱེས་།།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ལྔ་པོ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའོ། །
★0◤kliṣṭā dharmā vipākahetuṃ hitvā śeṣebhyaḥ pañcabhyo jāyante / [097|22]
◤kliṣṭā dharmā vipākahetuṃ hitvā śeṣebhyaḥ pañcabhyo jāyante /
㈠釋曰：染污法，除一果報因，從餘五因生。
㈡論曰：諸染污法，除異熟因，餘五因生。
①kliṣṭā dharmās vipāka hetum hitvā śeṣebhyas pañcabhyas jāyante
③ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ལྔ་ལས་སྐྱེའོ་།། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ལྔ་པོ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའོ་།།
★◤vipākajā sarvatragahetuṃ hetvā śeṣebhyaḥ pañcabhya eva / [097|22-]
♂vipākajāḥ sarvatragahetuṃ hitvā śeṣebhyaḥ pañcabhya eva /
◤vipākajāḥ sarvatragahetuṃ hitvā śeṣebhyaḥ pañcabhya eva /
㈠果報生法，除一遍行因，從餘五因生。
㈡異熟生法，除遍行因，餘五因生。
★◤śeṣā dharmāstau vipākasarvatragahetū hitvā śeṣebhyaścaturbhryo jāyante / [097|23-]
♂śeṣā dharmāstau vipākasarvatragahetū hitvā śeṣebhyaścaturbhyo jāyante /
◤śeṣā dharmāstau vipākasarvatragahetū hitvā śeṣebhyaś caturbhyo jāyante /
㈠所餘法，除果報遍行二因，從餘四因生。
㈡三所餘法，雙除異熟遍行二因，餘四因生。
①vipāka jā sarvatraga hetum hetvā śeṣebhyas pañcabhyas eva śeṣās dharmās tau vipāka sarvatragahetū hitvā śeṣebhyas caturbhryas jāyante
㈢ཆོས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་བཞི་ལས་སྐྱེའོ། །
★0◤prathamānāsravāstau ca vipākasarvatragahetū sabhāgahetuṃ ca hitvā śeṣebhyaḥ tribhyo jāyante / [097|24-]
◤prathamānāsravāstau ca vipākasarvatragahetū sabhāgahetuṃ ca hitvā śeṣebhyaḥ tribhyo jāyante // 60 //
㈠初無流法，除果報遍行二因，又除同類因，從餘三因生。
㈡初無漏法，雙除前二，及同類因，餘三因生。
①prathama anāsravāstau ca vipāka sarvatragahetū sa bhāga hetum ca hitvā śeṣebhyas tribhyas jāyante
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་དང་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་གསུམ་ལས་སྐྱེའོ། །
0◤katame ime dharmāś caturvidhā nirdiṣṭā ity āha [097|26]
㈠此四法是何法。〔偈曰〕：
㈡如是四法，為說何等。
①katame ime dharmās caturvidhās nirdiṣṭās
③ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་བསྟན་པ་དེ་དག་གང་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་།
㈢ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་བསྟན་པ་དེ་དག་གང་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
◤cittacaittāḥ,
㈠【心及心法】。
★◤ 【cittacaittāḥ 】[097|27]
①citta caittās
③སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།།
0◤atha ye cittaviprayuktā rūpiṇaś ca dharmās [097|28]
㈠釋曰：此四法從餘因生，但是心心法。若爾非相應法及色。
㈡謂心心所，不相應行，及色四法。
①atha ye citta viprayuktās rūpiṇas ca dharmās te katham iti āha
③འོ་ན་གང་དག་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་དག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང:དག་སེམས་དང་〖PNསེམས།〗ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་དག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཚུངས་ལྡན་མ་གཏོགས་གཞན་དེ་བཞིན། །མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གཅིག་པོ་〖PNཔུ།〗མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་{99a}། །བཞིན་དུ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལ་〖PNལྟ།〗ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་བཞི་ལས་སོ། །
0◤te katham
㈠此云何。
㈡復幾因生。
◤ity āha /
㈠〔偈曰〕：
◤tathānye 'pi samprayuktakavarjitāḥ /
㈠【如餘相應所離】。
★★◤ 【tathā 'nye 'pi saṃprayuktakavarjitāḥ /】[097|29]
♂tathā'nye 'pi saṃprayuktakavarjitāḥ /
①tathā anye api saṃprayuktaka varjitās
③མཚུངས་ལྡན་མ་གཏོགས་གཞན་དེ་བཞིན་།།
◤samprayuktakahetunaikena varjitāḥ anye 'pi kliṣṭādayo dharmāstathaivotpadyante, yathā cittacaittāḥ /
㈠釋曰：除一相應因，是染污等餘法。如心心法如此生。
㈡如心心所，所除因外，及除相應，應知餘法從四三二餘因所生。
★◤prayuktakahetunaikena varjitāḥ anye 'pi kliṣṭādayo dharmāstathaivotpadyante yathā cittacaīttāḥ / [097|30-098|01]
♂saṃprayuktakahetunaikena varjitāḥ anye 'pi kliṣṭādayo dharmāstathaivotpadyante yathā cittacaittāḥ /
①prayuktaka hetunā ekena varjitās anye api kliṣṭa ādayas dharmās tathā eva utpadyante yathā citta caīttās
③མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་གཅིག་པོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་ ****[@99a]**** *་།། བཞིན་དུ་སྐྱེ་སྟེ་།
◤tatra kliṣṭāś caturbhyo vipākajāś ca /
㈠此中染污法從四因生，果報生法從四因生。
㈡此中染污，異熟生法，餘四因生。
★◤tatra kliṣṭāścatubhryo vipākajāśca / [098|01]
♂@098 tatra kliṣṭāścaturbhyo vipākajāśca /
①tatra kliṣṭās catubhryas vipāka jās ca
③དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་བཞི་ལས་སོ་།།
◤śeṣāstribhyaḥ /
㈠所餘法皆從三因生。
㈡三所餘法，餘三因生。
◤prathamānāsravā dvābhyām /
㈠初無流法從二因生。
㈡初無漏法，餘二因生。
★0◤śeṣāstribhyaḥ prathamānāsravā dvābhyām / [098|01-]
①śeṣās tribhyas prathamānāsravā dvābhyām
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གསུམ་ལས་སོ་།། ཟག་པ་མེད་པའི་དང་པོ་ནི་གཉིས་ལས་ཏེ་།
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གསུམ་ལས་སོ། །
★0◤ekahetusaṃbhūto nāsti dharmaḥ // [098|02]
◤ekahetusambhūto nāsti dharmaḥ //
㈠無一法從一因生。
㈡一因生法，決定無有。【卷第六(終)】
①eka hetu saṃbhūtas na asti dharmas
③རྒྱུ་གཅིག་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ནི་མེད་དོ་།།
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་དང་པོ་ནི་གཉིས་ལས་ཏེ། རྒྱུ་གཅིག་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ནི་མེད་དོ། །
◤samāpto hetuvistaraḥ //
㈠廣解因究竟。
㈡廣說因已。
★◤samāpto hetuvistaraḥ //
♂[ 53a. 6A. II ] samāpto hetuvistaraḥ /
①samāptas hetu vistaras
③རྒྱུ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་རྫོགས་སོ་།།
㈢རྒྱུ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་རྫོགས་སོ:། །།།〖PN།།〗
◤pratyayāḥ katame?
㈠緣是何法有幾種。
㈡緣復云何。
★◤pratyayāḥ katame / [098|03]
①pratyayās katame
③རྐྱེན་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢རྐྱེན་རྣམས་གང་ཞེ་ན།
◤catvāraḥ pratyayā uktāḥ,
㈠〔偈曰〕：【說緣有四種】。
㈡頌曰：【說有四種緣_c 因緣五因性】〖62_2_d〗。【等無間非後_a 心心所已生_b】。【所緣一切法_c 增上即能作】〖63_2_d〗。
★◤ 【catvāraḥ pratyayā uktāḥ 】[098|04]
♂pratyayāḥ katame catvāraḥ pratyayā uktāḥ kvoktāḥ / ♂sūtre /
①catvāras pratyayās uktās
③རྐྱེན་ནི་བཞི་པོ་དག་ཏུ་གསུངས་།།
㈢རྐྱེན་ནི་བཞི་པོ་དག་ཏུ་གསུངས། །
㈢གང་ནས་གསུངས་ཤེ་ན། མདོ་ལས་རྐྱེན་ཉིད་ནི་བཞི་སྟེ་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤kvoktāḥ?
㈠釋曰：何處說。
㈡論曰：於何處說。
◤sūtre /
㈠於經中說。
㈡謂契經中。
◤“catasraḥ pratyayatāḥ /
㈠經云有四緣類。
㈡如契經中，說四緣性。
★◤kvavoktāḥ / sūtre / “catasraḥ pratyayatāḥ / [098|05]
♂“catasraḥ pratyayatāḥ /
①kvava uktās
③གང་ནས་གསུངས་ཤེ་ན་།
★◤hetupratyayatā samanantarapratyayatā ālambanapratyayatā adhipatipratyayatā ce”ti / [098|05-]
♂hetupratyayatā samanantarapratyayatā ālambanapratyayatā adhipatipratyayatā ce”ti /
◤hetupratyayatā,
㈠一因緣類。
㈡謂因緣性。
①sūtre catasras pratyayatās hetu pratyaya tā samanantara pratyaya tā ālambana pratyaya tā adhipati pratyaya tā ca iti
③མདོ་ལས་རྐྱེན་ཉིད་ནི་བཞི་སྟེ་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཉིད་དང་། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤samanantarapratyayatā,
㈠二次第緣類。
㈡等無間緣性。
◤ālambanapratyayatā,
㈠三緣緣類。
㈡所緣緣性。
◤adhipatipratyayatā ca” iti /
㈠四增上緣類。
㈡增上緣性。
◤pratyayajātiḥ pratyayatā /
①pratyaya-jātiḥ pratyaya-tā|
㈠此中類者，是緣自性。
㈡此中性者，是緣種類。
★◤pratyayajātiḥ pratyayatā / tatra[098|06]
♂pratyayajātiḥ pratyayatā /
①pratyaya jātis pratyaya tā
㈢རྐྱེན་དུ་འདྲ་བ་ནི་རྐྱེན་ཉིད་དོ། །
◤tatra ——
㈠此中因緣者，〔偈曰〕：
㈡於六因內。
◤hetvākhyāḥ pañca hetavaḥ // 61 //
㈠【因緣是五因】。
★◤ 【hetvākhyaḥ pañca hetavaḥ // VAkK_2.61 //】[098|07]
♂tatra hetvākhyaḥ pañca hetavaḥ //61//
★★◤kāraṇahetuvarjyāḥ paṇyca hetavo hetupratyayaḥ / [098|08]
♂kāraṇahetuvarjyāḥ pañca{1. MS. prapaṃca |} hetavo hetupratyayaḥ /
◤kāraṇahetuvarjyāḥ pañca hetavo hetupratyayaḥ /
㈠釋曰：除一隨造因，所餘五因說名因緣。
㈡除能作因，所餘五因，是因緣性。
①tatra hetu ākhyas pañca hetavas kāraṇa hetu varjyās paṇyca hetavas hetu pratyayas
③དེ་ལ་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན་;་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་ལྔ་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་〖PNལས།〗རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན། བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་ལྔ་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །
◤cittacaittā acaramā utpannāḥ samanantaraḥ /
㈠〔偈曰〕：【心心法非後 已生次第緣】。
D1695 🈪སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས། །ཐ་མ་ཡིན་〖PNམི།〗མཚུངས་དེ་མ་ཐག།
★0◤ 【cittacaittā acaramā utpannāḥ samanantaraḥ /】[098|09]
①citta caittās acaramās utpannās samanantaras
③སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས་།། ཐ་མ་ཡིན་མཚུངས་དེ་མ་ཐག་།
㈢སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས། །ཐ་མ་ཡིན་〖PNམི།〗མཚུངས་དེ་མ་ཐག། དགྲ་བཅོམ་པའི་ཐ་མ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། རྐྱེན་འདི་ནི་མཚུངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་མ་ཐག་པའི་〖PNཔ།〗ཡང་ཡིན་པས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །
★0◤arhataḥ paścimānapāsyotpannāścittacaittāḥ samanantarapratyayaḥ / [098|10]
◤arhataḥ pañcimānapāsyotpannāś cittacaittāḥ samanantarapratyayaḥ /
㈠釋曰：除阿羅漢最後心心法，已生餘心心法，名次第緣。
㈡除阿羅漢，臨涅槃時，最後心心所法，諸餘已生心心所法。是等無間緣性。
🈪དགྲ་བཅོམ་པའི་ཐ་མ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ།
①arhatas paścima anapāsya utpannās citta caittās samanantara pratyayas
③དགྲ་བཅོམ་པའི་ཐམ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ་།
◤samaś cāyam anantaraś ca pratyaya iti samanantarapratyayaḥ /
①samaś ca ayam anantaraś ca pratyaya iti sam-anantara-pratyayaḥ|
㈠云何名次第緣。此法等無間緣故，名次第緣。
㈡此緣生法，等而無間。依是義立等無間名。
🈪རྐྱེན་འདི་ནི་མཚུངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་མ་ཐག་པའི་〖PNཔ།〗ཡང་ཡིན་པས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །
★0◤samaścāyamanantaraśca pratyaya iti samanantarapratyayaḥ / [098|10-]
①samas ca ayam anantaras ca pratyayas iti samanantara pratyayas
③རྐྱེན་འདི་ནི་མཚུངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་མ་ཐག་པའི་ཡང་ཡིན་པས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏོ་།།
★0◤ata eva rūpaṃ na samanantarapratyayo viṣamotpatteḥ / [098|11]
◤ata eva rūpaṃ na samanantarapratyayaḥ;
㈠是故色非次第緣。
㈡由此色等，皆不可立等無間緣。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་མཉམ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ།
①atas eva rūpam na samanantara pratyayas viṣama utpattes
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་མཉམ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་མཉམ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རེས་འགའ་ནི་〖PN-ནི།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་འབྱུང་ངོ་། །
◤viṣamotpatteḥ /
①viṣama-utpatteḥ|
㈠生不等故。
㈡不等生故。
★◤tathāhi kāmāvacarasya rūpasyānantaraṃ kadācit kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ cāvijñaptirūpamutpadyate kadācitkāmāvacaraṃ cānāsravaṃ ceti vyākulo rūpasaṃmukhībhāvaḥ / [098|12-]
♂tathāhi kāmāvacarasya rūpasyānantaraṃ kadācit kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ cāvijñaptirūpamutpadyate kadācitkāmāvacaraṃ cānāsravaṃ ceti vyākulo{2. Y. ākulo |} rūpasaṃmukhībhāvaḥ /
◤tathā hi —— kāmāvacarasya rūpasyānantaraṃ kadācit kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ cāvijñaptirūpamutpadyate,
①tathā hi —— kāmāvacarasya rūpasya anantaraṃ kadācit kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ ca avijñaptirūpamutpadyate,
㈠何以故。從欲界色，後時次第，欲界色界，無教色生。
㈡謂欲界色，或無間生。欲界色界，二無表色，或無間生。
🈪འདི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རེས་འགའ་ནི་〖PN-ནི།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་འབྱུང་ངོ་། །
①tathā hi kāmāvacarasya rūpasya anantaram kadācid kāma avacaram rūpāvacaram ca avijñapti rūpam utpadyate kadācid kāma avacaram ca anāsravam ced
③འདི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རེས་འགའ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་འབྱུང་ངོ་།། རེས་འགའ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་འབྱུང་བས་གཟུགས་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་འཆོལ་པ་ཡིན་ནོ་།། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐེག་པའི་རྐྱེན་ནི་འཆོལ་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་འབྱུང་བས་གཟུགས་མངོན་〖PNསྔོན།〗དུ་འགྱུར་བ་འཆོལ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kadācit kāmāvacaraṃ cānāsravaṃ ceti ākulo rūpasammukhībhāvaḥ /
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་འཆོལ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
㈠後時欲界色無流色生，後時三種色生，是色現前亂過因生。
㈡欲界無漏，二無表色。以諸色法，雜亂現前。
D1696 🈪རེས་འགའ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་འབྱུང་བས་གཟུགས་མངོན་〖PNསྔོན།〗དུ་འགྱུར་བ་འཆོལ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤avyākulastu samanantarapratyayoniruddha eva;
㈠次第緣無過亂，是緣生義。
㈡等無間緣，生無雜亂。故色不立等無間緣。
D1697 🈪མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་འཆོལ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ekasminnaupacayikarūpasantāne dvitīyotpatteriti bhadantavasumitraḥ /
㈠大德婆須蜜多羅說：於不相違一相續增長，後二生故。
㈡尊者世友，作如是言。於一身中，一長養色，相續不斷。復有第二，長養色生，不相違害故，不可立等無間緣。
★◤avyākulastu samanantarapratyayaḥ aniruddha evaikasminnaupa cayikarūpasantāne dvitīyotpatteriti bhadantavasumitraḥ / [098|14-]
♂avyākulastu samanantarapratyayaḥ aniruddha evaikasminnaupa{3. MS. ...sminnāpa..|} cayikarūpasantāne dvitīyotpatte{4. MS. ...tpatti |}riti bhadantavasumitraḥ /
①avyākulas tu samanantara pratyayas aniruddhas eva ekasmin= aupa cayika rūpa santāne dvitīya utpattes iti bhadantava sumitras
㈢བཙུན་པ་དབྱིག་〖PNདབྱིགས།〗བཤེས་ན་རེ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་མ་འགགས་པ་ཁོ་ནར་གཉིས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤alpabahutarotpatteriti bhadantaḥ / [098|15]
◤alpabahutarotpatteriti bhadantaḥ /
㈠大德說：後從因最少最多生故。
㈡大德復言：以諸色法，無間生起，或少或多。
①alpa bahutara utpattes iti bhadantas
㈢བཙུན་པ་ན་རེ་ཆེས་མང་བ་དང་ཉུང་ངུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
★0◤kadāciddhi mahato rūpādalpamutpadyate / [098|15-]
◤kadāciddhi mahato rūpādalpamutpadyate,
㈠後時從大色小色生。
㈡謂或有時，從多生少。
①kadācid hi mahatas rūpāt alpam utpadyate
㈢རེས་འགའ་ནི་གཟུགས་མང་པོ་〖Nམེད་པ།〗ལས་ཉུང་ངུ་འབྱུང་སྟེ།
◤tadyathā——palālarāśerbhasma /
㈠譬如稻穰生灰。
㈡如燒稻稈，大聚為灰。
◤kadācidalpād bahūtpadyate,
㈠或從小色大色生。
㈡或時復有，從少生多。
★★◤tadyathā palālarāśerbhasma / kadācidalpādvahūtpadyate / [098|16]
♂tadyathā palālarāśerbhasma / kadācidalpādbahūtpadyate /
①tadyathā palāla rāśes bhasma
①kadācid alpāt vahu utpadyate
㈢དཔེར་ན:སོག་མའི་ཐལ་〖Pསོགས་མཐལ།Nསོགས་མའི་ཐལ།〗བ་ལྟ་བུའོ། །
㈢རེས་འགའ་ནི་ཉུང་དུ་ལས་མང་པོ་འབྱུང་སྟེ།
◤tadyathā—— vaṭanikāyāḥ krameṇa,
㈠譬如貝多核中人次第生。
㈡如細種生，諾瞿陀樹。根莖枝葉，漸次增榮。
◤yāvadanekaśākhāvaroho nyagrodha iti /
㈠乃至垂條繁茂，轉成尼瞿盧陀樹。
㈡聳幹垂條，多所蔭映。
★0◤tadyathā vaṭanikāyāḥ krameṇa yāvadanekaśākhāvaroho nyagrodha iti / [098|16-]
①tadyathā vaṭanikāyās krameṇa yāvat aneka śākhā avarohas nyagrodhas iti
㈢དཔེར་ན་ཤིང་པ་ཏའི་ས་བོན་ཆུང་ངུ་ལས་རིམ་གྱིས་ཡལ་ག་དུ་མ་སྐྱེ་བ་དང:ལྡན་པའི་〖PNབའི།〗ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་བར་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nanu cāsti caittānā mapyalpabahutarotpattiḥ / [098|17-]
♂nanu cāsti caittānāmapyalpa– bahutarotpattiḥ /
◤nanu cāsti caittānāmapyalpabahutarotpattiḥ,
㈠為不如此耶。心心法有時生多有時生少。
㈡豈不心所，無間生時，亦有少多，品類非等。
0◤kuśalākuśalāvyā-[ 53b. 6B. II ]kṛteṣu citteṣu savitarkasavicārādau ca samādhitraye / [098|18-]
㈠謂於善惡無記位，有覺觀等位於三定。
㈡謂善不善無記心中，有尋有伺三摩地等。
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཡང:དགེ་བ་〖Nདག་པ།〗དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དག་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་{99b}ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་ཆོས་མང་བ་དང་ཉུང་ངུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
◆272♂
★0◤asti jātyantaraṃ prati na svajātim / [098|19]
◤asti jātyantaraṃ prati,
㈠有如此約別類。
㈡此於異類，實有少多。
①nanu ca asti caittānās mapi alpa bahu tara utpattis kuśala akuśala avya akṛteṣu cittesu sa vitarka sa vicāra ādau ca samādhi traye asti jāti antaram prati na sva jātim
㈢རིགས་གཞན་ལ་ནི་ཡོད་ཀྱི་རང་གི་རིགས་ལ་ནི་མེད་དེ། ནམ་ཡང་ཚོར་བའམ་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ཆེས་མང་དུ་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །
◤na svajātim /
㈠不約自類。
㈡然自類中，無非等義。
◤na kadācid bahutarā vedanotpadyate,
㈠無時受多生。
㈡謂無少受無間生多，或復從多無間生少。
★◤nahi kadācidvahutarā vedanotpadyate saṃjñādayo vā / [098|19-]
♂nahi{5. Y.omits hi |} kadācidbahutarā vedanotpadyate saṃjñādayo vā /
①na hi kadācid vahutarā vedanā utpadyate saṃjñā ādayas vā
③ནམ་ཡང་ཚོར་བའམ་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ཆེས་མང་དུ་འབྱུང་བ་མེད་དོ་།།
◤saṃjñādayo vā /
㈠想等亦爾。
㈡想等亦爾，無非等過。
★0◤kiṃ punaḥ svajātereva samanantarapratyayo bhavati / [098|20-]
◤kiṃ punaḥ svajātereva samanantarapratyayo bhavati?
㈠為約自類立次第緣不。
㈡豈唯自類，前能為後等無間緣。
①kim punar sva jātes eva samanantara pratyayas bhavati
③ཡང་ཅི་རང་གི་རིགས་ཁོ་ནའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་རང་གི་རིགས་ཁོ་ནའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ནི་ཚོགས་མཐའ་དག་ཁོ་ན་ཚོགས་མཐའ་དག་གཞན་གྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་གྱི། འདིར་ནི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་ཉུང་ངུ:ལས་ཚོར་བ་ལ་〖PN-ལས་ཚོར་བ།〗སོགས་པའི་རྫས་མང་པོ་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་〖N-ནོ།〗ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་བཤད་པར་〖PNཔ།〗ཟད་དོ། །
★0◤naitadasti / [098|21]
◤naitadasti;
㈠無如此義。何以故。
㈡不爾。云何。
①na etat asti
③དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ནི་ཚོགས་མཐའ་དག་ཁོ་ན་ཚོགས་མཐའ་དག་གཞན་གྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་གྱི་།
◤sakala eva kalāpaḥ sakalasya kalāpāntarasya samanantarapratyayaḥ,
㈠具足一聚，於具足二，為次第緣。
㈡前心品法，總為後品，等無間緣。非唯自類。
◤na tvalpakād vedanādidravyāt prabhūtaṃ vedanādi dravyamamutpadyata ityetāvadevātroktam /
㈠非從少受等法多受等生。此義已如前說。
㈡且於受等自體類中，無少生多。以說等義。
★◤sakala eva kalāpaḥ sakalasya kalāpāntarasya samanantarapratyayo natvalpakādvedanādidravyāt prabhūtaṃ vedanādi dravyamutpadyata ityetāvadevātrottam / [098|21-]
♂sakala eva kalāpaḥ sakalasya kalāpāntarasya samanantarapratyayo natvalpakādvedanādidravyāt prabhūtaṃ vedanādi dravyamutpadyata ityetāvadevātroktam /
◤sāntānasabhāgikāstu manyante——
㈠說相續同類部，作如此執。
㈡唯執同類相續者說。
◤svajātereva samanantarapratyayaḥ /
㈠自類是次第緣，非餘類。
㈡唯自類有等無間緣。
◤tadyathā—— cittaṃ cittasyaiva,
㈠譬如心為心次第緣。
㈡心唯生心。
◤vedanā vedanāyā eva” iti /
㈠受等亦爾。
㈡受唯生受。
◤vistaraḥ——
㈠如廣應知。
㈡乃至廣說。
◤yadā tvakliṣṭāntaraṃ kliṣṭamutpadyate,
㈠若從無染污，次第生染污法。
㈡若從無染，無間染生。
◤tasya kleśasya pūrvaniruddhakleśaḥ samanantarapratyayaḥ,
㈠以先滅染污，為今染污次第緣。
㈡此染心中，所有煩惱，用先滅煩惱為等無間緣。
★★◤santānasabhāgikāstu manyante “svajātereva samanantarapratyayaḥ / [098|23]
♂santānasabhāgikāstu{6. Y. sāntāna...|} manyante “svajātereva samanantarapratyayaḥ /
★◤tadyathā cittaṃ cittasyaiva vedanā vedanāyā eve”ti vistaraḥ / [098|23-]
♂tadyathā cittaṃ cittasyaiva vedanā vedanāyā eve”ti vistaraḥ /
◤tadyathā nirodhasamāpatticittaṃ vyutthānacittasyeti /
㈠如入無心定心於出定心。
㈡如出滅定心，還用先滅正入滅定心為緣故起。
①sakalas eva kalāpas sakalasya kalāpa antarasya samanantara pratyayas na tu alpakāt vedanā ādi dravyāt prabhūtam vedanā ādi dravyam utpadyate i santāna sa bhāgikās tu manyante sva jātes eva samanantara pratyayas tadyathā cittam cittasya eva vedanā vedanāyās eva iti vistaras
③འདིར་ནི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་ཉུང་ངུ་ལས་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་མང་པོ་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་བཤད་པར་ཟད་དོ་;། རྒྱུད་འདྲ་བ་དག་ནི་རང་གི་རིགས་ཁོ་ནའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱང་སེམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ལ་།
㈢རྒྱུད་འདྲ་བ་དག་ནི་རང་གི་རིགས་ཁོ་ནའི་〖PNན།〗མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱང་སེམས་ཁོ་ནའི་ཡིན་ལ། ཚོར་བ་ཡང་ཚོར་བ་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྒྱས་པར་སེམས་ཤིང་གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན:མ་ཡིན་པའི་མཇུག་〖Nའཇུག〗ཐོགས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་འབྱུང་བའི་〖PNམ་ཡིན་པའི།〗ཉོན་མོངས་པ་དེའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྔོན་འགགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ལྡང་བའི་སེམས་ཀྱི་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། །དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
★◤yadā tvakliṣṭāntaraṃ kliṣṭamutpadyate tasya kleśasya pūrvaniruddhaḥ kleśaḥ samanantarapratyayastadyathā nirodhasamāpatticittaṃ vyutthānacittasyeti / [098|24-]
♂yadā tvakliṣṭāntaraṃ kliṣṭamutpadyate tasya kleśasya pūrvaniruddhaḥ kleśaḥ{7. Y. pūrvaniruddhakleśaḥ |} samanantarapratyayastadyathā nirodhasamāpatticittaṃ vyutthāna- cittasyeti /
①yadā tu akliṣṭa antaram kliṣṭam utpadyate tasya kleśasya pūrva niruddhas kleśas samanantara pratyayas tadyathā nirodha samāpatti cittam vyu
③ཚོར་བ་ཡང་ཚོར་བ་ཁོ་ནའི་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྒྱས་པར་སེམས་ཤིང་གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་འབྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྔོན་འགགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ལྡང་བའི་སེམས་ཀྱི་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།།
★★◤tadetanna vatsryate / [098|26]
♂tadetanna vartsyate /
◤tadetanna vartsyate;
㈠今不弘此執。
㈡彼說非善。
①tat etat na vatsryate
③དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ་།།
★◤prathamānāsravacittānutpattiprasaṅgat cittaviprayuktā api saṃskārāḥ / [098|26-]
♂prathamānāsravacittānutpattiprasaṅgāt cittaviprayuktā api saṃskārāḥ /
◤prathamānāsravacittānutpattiprasaṅgāt cittaviprayuktā api saṃskārāḥ /
㈠非相應行法。
㈡初無漏心，應闕此緣而得生故。不相應行，亦如諸色。
◆273♂
◤ata eva vyākulasammukhībhāvānna samanantarapratyayaḥ,
㈠亦由現前亂過因生故，不成次第緣。
㈡雜亂現前，故非等無間緣。
◤traidhātukāpratisaṃyuktānāṃ yugapat sammukhībhāvāt /
㈠屬三界法及無繫屬法，一時現前生故。
㈡三界及不繫，可俱現前故。
★◤ata eva vyākulasaṃmukhībhāvānna samanantarapratyayastraivātukāpratisaṃyuktānāṃ yugapat saṃmukhībhāvāt / [098|27-]
♂ata eva vyākulasaṃmukhībhāvānna samanantarapratyayastraidhātukāpratisaṃyuktānāṃ yugapat saṃmukhībhāvāt /
①prathamānāsrava citta anutpatti prasaṅgat citta viprayuktās api saṃskārās atas eva vyākula saṃmukhībhāvāt na samanantara pratyayas traivātuka apratisaṃyuktānām yugapad saṃmukhībhāvāt
㈢ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་འཆོལ་བར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཅིག་ཅར་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kasmādanāgato neṣyate samanantarapratyayaḥ / [098|29]
◤kasmādanāgato neṣyate samanantarapratyayaḥ?
㈠云何不許，未來法為次第緣。
㈡何緣不許，未來世有等無間緣。
①kasmāt anāgatas na iṣyate samanantara pratyayas
③ཅིའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་མི་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མ་འོངས་པ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་མི་འདོད་ཅེ་ན། མ་འོངས་པའི་དུས་ནི་འཆོལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vyākulatvādanāgatasyādhvanaḥ pūrvottarā'bhāvāt /
①vyākulatvādanāgatasyādhvanaḥ pūrvottarā 'bhāvāt|
㈠次第緣雜亂故，未來世無前後差別故。
㈡以未來法雜亂，而住無前後故。
★◤vyākulatvādanāgatasyādhvanaḥ pūrvottaratā 'bhāvāt / [098|29-099|01]
♂vyākulatvādanāgatasyādhvanaḥ @099 pūrvottaratā'bhāvāt{1. Y. pūrvottarābhāvāt |} /
①vyākula tvāt anāgatasya adhvanas pūrvottara tā bhāvāt
③མ་འོངས་བའི་དུས་ནི་འཆོལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་ཕྱི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kathaṃ tarhi bhagavān jānāti——
㈠若爾云何世尊得如此智。
㈡如何世尊知。
◤‘amuṣyānāgatasyānantaramidamanāgataṃ bhāvi’ iti?
㈠此未來法應在前生，次此法應在後生。約一切眾生，乃至窮生死際，次第皆知。
㈡未來世，此法無間，此法應生。
★◤kathaṃ tarhi bhagavān jānāti amuṣyānāgatattyānantaramidamanāgataṃ bhāvīti / [099|01-]
♂kathaṃ tarhi bhagavān jānāti amuṣyānāgatasyānantaramidamanāgataṃ bhāvīti /
◤atītasāmpratānumānāt /
㈠由約過去現在比知故彼言。
㈡比過現法，而現知故。
★◤atītasāṃpratānumānāt / [099|02]
♂[ 54a. 6A. III ] atītasāṃpratānumānāt /
①katham tarhi bhagavān jānāti amuṣya anāgatattyā anantaram idam anāgatam bhāvi iti atīta sāṃpratā anumānāt
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་འོངས་པ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་མཇུག་ཏུ་མ་འོངས་པ་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཇི་ལྟར་མཁྱེན་ཅེ་ན། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་འོངས་པ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་མཇུག་ཏུ་མ་འོངས་པ་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཇི་ལྟར་མཁྱེན་ཅེ་ན། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་〖PNདཔགས།〗པའི་ཕྱིར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལས་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའམ་ཆོས་ལས་ཆོས་〖PN-ཆོས།〗སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདས་པའི་དུས་གཟིགས་ལ། ད་ལྟའི་ལས་འདི་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ལྟ་བུའམ། ཆོས་ལས་ཆོས་སྐྱེ་བར་〖PNསྐྱེས་པར།〗འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་མཁྱེན་ལ། དེའི་མཁྱེན་པ་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་{100a}ཏེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་〖PNདཔགས།〗ནས་མ་འོངས་པའི་རྫས་འཆོལ་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བརྟགས་ཏེ། གང་ཟག་འདིས་ལས་འདི་ལྟ་བུ་བྱས་པས་མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་འདི་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤atītaṃ kilādhvānaṃ paśyati bhagavān——
㈠佛世尊見過去世。
㈡傳說：世尊見從過去。
◤evañjātīyakāt karmaṇaḥ evañjātīyako vipākaḥ utpannaḥ,
㈠從如此類業，如此類果報已生。
㈡如此類業，此類果生。
★◤atītaṃ kilādhvānaṃ paśyati bhagavānevañjātīyakātkarmaṇaḥ evañjātīyako vīpākaḥ utpanno dharmādvā dharmaḥ / [099|02-]
♂atītaṃ kilādhvānaṃ paśyati bhagavāne- vaṃjātīyakātkarmaṇaḥ evaṃjātīyako vipākaḥ utpanno dharmādvā dharmaḥ /
◤dharmādvā dharmaḥ' /
㈠從法法生亦爾。
㈡是法無間，生如是法。
◤‘idaṃ cāpi sampratyevañjātīyakaṃ karma,
㈠今世亦有如此類業。
㈡又從現在，如此類業。
★★◤idaṃ cāpi saṃpratyevañjātīyakaṃ karma / [099|04]
♂idaṃ cāpi saṃpratyevaṃjātīyakaṃ karma /
①atītam kila adhvānam paśyati bhagavān evan jātīyakāt karmaṇas evañjātīyakas vīpākas utpannas dharmāt vā dharmas idam ca api saṃprati evan jātīyakam karma
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལས་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་འམ་ཆོས་ལས་ཆོས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདས་པའི་དུས་གཟིགས་ལ། ད་ལྟའི་ལས་འདི་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་།
★◤tasmādato 'pyevañjātīyako vipāka utpatsyate dharmādvā dharma iti jānāti / [099|04-]
♂tasmādato 'pyevaṃjātīyako vipāka utpatsyate dharmādvā dharma iti jānāti /
◤tasmādato 'pyevañjātīyako vipāka utpatsyate dharmādvā dharmaḥ’ iti jānāti /
㈠從此類業，如此類果報來世當生。從法法生亦爾。得知如此如此。
㈡此類果生。是法無間，生如是法。如是見已，便於未來諸亂住法，能正了達。此法無間，此法應生。
①tasmāt atas apyevan jātīyakas vipākas utpatsyate dharmāt vā dharmas iti jānāti
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ལྟ་བུའམ། ཆོས་ལས་ཆོས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་མཁྱེན་ལ་།
◤na cānyat jñānamānumānikaṃ bhavati;
㈠是如來願智，非比智。
㈡雖如是知，而非比智。
★0◤nacānyat jñānamānumānikaṃ bhavati / [099|05]
①naca anyat jñāna m ānumānikam bhavati
③དེའི་མཁྱེན་པ་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ ****[@100a]**** *་།།
★0◤yasmādatītasāṃpratānumānena bhagavān vikīrṇānyanāgatāni dravyāṇi pratyakṣamīkṣitvā jānātyanena pudgalenaivaṃvidhaṃ karma kurvatedamanāgataṃ phalaṃ parigṛhītamiti / [099|05-]
◤yasmādatītasāmpratānumānena bhagavān vikīrṇānyanāgatāni dravyāṇi pratyakṣamīkṣitvā jānāti——
㈠由過去現世比，世尊於未來世眾物散亂相雜證見已，生如此智。
㈡由佛比類過去現在因果次第，便於未來亂住諸法能現了達。
①yasmāt atīta sāṃpratā anumānena bhagavān vikīrṇāni anāgatāni dravyāṇi pratyakṣam īkṣitvā jānāti anena pudgalena evaṃvidham karma kurvata idaphalam parigṛhītam iti
③ཏེ་;་འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་ནས་མ་འོངས་པའི་རྫས་འཆོལ་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བརྟགས་ཏེ། གང་ཟག་འདིས་ལས་འདི་ལྟ་བུ་བྱས་པས་མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་འདི་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤‘anena pudgalenaivaṃvidhaṃ karma kurvatedamanāgataṃ phalaṃ parigṛhītam’ iti /
㈠此人作如是業已，必應攝如是等未來果報。
㈡謂未來世，如是有情，造如是業，招如是果。是願智攝，故非比智。
★◤evaṃ tarhi bhagavān pūrvāntamadṛṣṭvā 'parāntaṃ na jānīyāt / [099|07-]
♂evaṃ tarhi bhagavān pūrvāntamadṛṣṭvā'parāntaṃ na jānīyāt /
◤evaṃ tarhi bhagavān pūrvāntamadṛṣṭvā aparāntaṃ na jānīyāt /
㈠若爾世尊未見前際，應不能知後際。
㈡若爾世尊未見前際，於後際法應不能知。
★0◤anye punarāhuḥ / [099|08]
◤anye punarāhuḥ——
㈠有餘師說。
㈡有餘復言。
①evam tarhi bhagavān pūrva antam adṛṣṭvā para antam na jānīyāt anye punar āhus
㈢དེ་ལྟ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་མཐའ་〖PNཐ།〗མ་གཟིགས་པར་ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤phalacihnabhūtaḥ sattvānāṃ santatau cittaviprayuktaḥ saṃskāraviśeṣo 'sti,
㈠於一切眾生相續中，有與心相應，有為差別法，為當來果相。
㈡有情身內，有未來世，果因先兆。是不相應行蘊差別。
◤yaṃ vyavalokya bhagavān anāgataṃ jānāty asammukhīkṛtvāpi dhyānam abhijñāṃ ceti /
①yaṃ vyavalokya bhagavān anāgataṃ jānāti asammukhīkṛtvā api dhyānam abhijñāṃ ca iti|
㈠世尊觀此，知未來果。若未現前諸定及通慧。
㈡佛唯觀此，便知未來。非要現遊，靜慮通慧。
★◤phalacihnabhūtaḥ sattvānāṃ santatau cittaviprayuktaḥ saṃskāraviśeṣo 'sti yaṃ vyavalokya bhagavānanāgataṃ jānātyasaṃmukhīkṛtvāpi dhyānamabhijñāṃ ceti / [099|08-]
♂phalacihnabhūtaḥ sattvānāṃ santatau cittaviprayuktaḥ saṃskāraviśeṣo 'sti yaṃ vyavalokya{2. MS. vyavalokyāḥ |} bhagavānanāgataṃ jānātya saṃmukhīkṛtvāpi{3. It should be ...kṛtyāpi |} dhyānamabhijñāṃ ceti /
①phala cihna bhūtas sattvānām santatau citta viprayuktas saṃskāra viśeṣas sti yam vyavalokya bhagavān anāgatam jānāti asaṃmukhīkṛtvā api dhyānaca iti
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་〖PNལས།〗འབྲས་བུའི་རྟགས་སུ་གྱུར་པ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་གཟིགས་ནས་བསམ་གཏན་ནམ་མངོན་པར་མཁྱེན་པ་མངོན་དུ་〖PN+མ།〗མཛད་བཞིན་དུ་ཡང་མ་འོངས་པ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤naimiktiko hi nāma bhagavān syādevaṃ sati na punaḥ sākṣātkārī / [099|10-]
♂naimittiko hi nāma bhagavān syādevaṃ sati na punaḥ sākṣātkārī /
◤naimittiko hi nāma bhagavān syādevaṃ sati,
㈠若爾如來則是觀相故知。
㈡若爾諸佛，便於未來，占相故知。
①naimiktikas hi nāma bhagavān syāt evam sati na punar sākṣātkārī
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཚན་མཁན་〖PNམ།〗ཁོ་ན་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na punaḥ sākṣātkārī /
㈠不能更證。
㈡非為現證。
★0◤tasmātsarvamicchāmātreṇa bhagavān jānātīti sautrāntikāḥ / [099|11]
◤tasmāt sarvamicchāmātreṇa bhagavān jānātīti sautrāntikāḥ /
㈠是故世尊一切境界，隨欲正遍知。經部說如此。
㈡故如經部，諸師所言。世尊舉意，遍知諸法，非比非占。此說為善。
①tasmāt sarvam icchā mātreṇa bhagavān jānāti iti sautra antikās
③དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤“acintyo hi buddhānāṃ buddhiviṣaya” ityuktaṃ bhagavatā / [099|12]
◤“acintyo hi buddhānāṃ buddhiviṣayaḥ” ityuktaṃ bhagavatā /
㈠何以故。世尊說：諸佛境界不可思議。
㈡如世尊說：諸佛德用，諸佛境界，不可思議。
①acintyas hi buddhānām buddhi viṣayas iti uktam bhagavatā
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◆274♂
★0◤atha asatyanāgatasya kramaniyamāvasthāne kasmādagradharmānantaraṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntirevotpadyate nānyo dharmaḥ / [099|12-]
◤atha asatyanāgatasya kramaniyamānavasthāne kasmādagradharmānantaraṃ duḥkhe dharmajñānakṣāntirevotpadyate,
㈠若未來法無次第成立，云何世第一法次後，苦法智忍生，
㈡若於未來，無定前後，次第安立。何故但言，世第一法，無間唯生，苦法智忍，
①atha asati anāgatasya krama niyama avasthāne kasmāt agra dharma anantaram duḥkhe dharma jñāna kṣāntis eva utpadyate na anyas dharmas
㈢མ་འོངས་པའི་གོ་རིམས་ངེས་པར་གནས་པ་མེད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ཁོ་ན་སྐྱེའི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nānyo dharmaḥ,
㈠非餘法生。
㈡不生餘法。
★★◤evaṃ yāvadvarjo pamānantaraṃ kṣayajñānamevotpadyate nānyo dharma iti / [099|14]
♂evaṃ yāvadvajro-[ 54b. 6B III ]pamānantaraṃ kṣayajñānamevotpadyate nānyo dharma iti /
◤evaṃ yāvad vajropamānantaraṃ kṣayajñānamevotpadyate,
㈠乃至金剛譬心次後盡智生，
㈡如是廣說，乃至金剛喻定無間，唯生盡智，
①evam yāvat varjas pama anantaram kṣaya jñānam eva utpadyate na anyas dharmas iti
③དེ་བཞིན་དུ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་སྐྱེའི་གཞན་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་སྐྱེའི་གཞན་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཞིག་གང་ལ་རག་ལས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེ་སྟེ། དཔེར་ན་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ས་བོན་ལ་སོགས་པའི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤nānyo dharma iti?
㈠非餘法生。
㈡不生餘法。
★0◤yasya yatpratibaddha utpādaḥ sa tasyānantaramutpadyate / [099|15]
◤yasya yatpratibaddha utpādaḥ sa tasyānantaramutpadyate,
㈠若法能礙餘法生，從此法無間餘法得生。
㈡若此法生，繫屬彼法，要彼無間，此乃得生。
①yasya yat pratibaddhas utpādas sa tasya anantaram utpadyate
③གང་ཞིག་གང་ལ་རག་ལས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེ་སྟེ་།
★◤tadyathā vījādīnāmaṅkurādayo vināpi samanantarapratyayeneti / [099|15-]
♂tadyathā bījādīnāmaṅkurādayo vināpi samanantarapratyayeneti /
◤tadyathā—— bījādīnāmaṅkurādayo vināpi samanantarapratyeneti /
㈠譬如從種子等芽等無次第緣。
㈡如芽等生，要藉種等。然此非有，等無間緣。
①tadyathā vīja ādīnām aṅkura ādayas vinā api samanantara pratyayena iti
③དཔེར་ན་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ས་བོན་ལ་སོགས་པའི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤kasmādarhataścaramāścittacaittā na samanantarapratyayaḥ / [099|16]
◤kasmādarhataś caramāś cittacaittā na samanantarapratyayaḥ?
㈠云何阿羅漢最後心非次第緣。
㈡諸阿羅漢，最後心心所。何緣故說非等無間緣。
①kasmāt arhatas caramās citta caittās na samanantara pratyayas
③ཅིའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམ་རྣམས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐ་མ་རྣམས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤anyacittāsaṃbandhanāt / [099|17]
♂anyacittāsaṃbandhanāt{4. Y. ...sambandhāt |} /
◤anyacittāsambandhāt /
㈠不與餘心相應故。
㈡無餘心等，續此起故。
①anya cittā saṃbandhanāt
③སེམས་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤nanu caivaṃ samanantaraniruddhaṃ cittaṃ mano bhavatītyanantara vijñānābhāvāt mano 'pi caramaṃ cittaṃ na prāpnoti / [099|17-]
♂nanu caivaṃ samanantaraniruddhaṃ cittaṃ mano bhavatītyanantara- vijñānābhāvāt{5. MS. ...vātmanopi |} mano 'pi caramaṃ cittaṃ na prāpnoti /
◤nanu caivaṃ samanantaraniruddhaṃ cittaṃ mano bhavatītyanantaravijñānābhāvāt mano 'pi caramaṃ cittaṃ na prāpnoti?
㈠若爾無間滅心為意不。何以故。無間後識不生故。若不立為次第緣，亦應不立最後心為意。
㈡豈不如是，無間滅心，亦名為意。後心無間，識既不生，應不名意。
①nanu ca evam samanantara niruddham cittam manas bhavati iti anantara vijñāna abhāvāt manas api caramam cittam na prāpnoti
③དེ་ལྟ་ན་འགགས་མ་ཐག་པའི་སེམས་ཡིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཐ་མ་ཡིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཡིད་ནི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་གྱི་།
㈢དེ་ལྟ་ན་འགགས་མ་ཐག་པའི་སེམས་ཡིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཐ་མ་ཡིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བ་〖PN-བ།〗མ་ཡིན་ནམ། ཡིད་ནི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་གྱི། བྱེད་པས་〖PN-རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་གྱི། བྱེད་པས།〗རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་རྟེན་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་{100b}གཞན་མི་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །
★0◤āśrayabhāvapratibhāvitaṃ mano na kāritraprabhāvitamityastyevāśrayabhāvaḥ / [099|18-]
◤āśrayabhāvapratibhāvitaṃ mano na kāritraprabhāvitamityastyevāśrayabhāvaḥ /
㈠意依止性所顯，非功能所顯，故有依義。
㈡意是依所，顯非作用所顯。此最後心，有所依義。
★0◤kāraṇāntaravaikalyāttu vijñānāntaraṃ notpadyata iti / [099|19-]
◤kāraṇāntaravaikalyāt tu vijñānāntaraṃ notpadyata iti /
㈠由餘緣不具故，餘識不生。不由彼非依止，故識不生。
㈡餘緣闕故，後識不生。
①āśraya bhāva pratibhāvitam manas na kāritra prabhāvitam iti asti eva āśraya bhāvas kāraṇa antara vaikalyāt tu vijñāna antaram na utpadyate iti
③བྱེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་རྟེན་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ ****[@100b]**** ་གཞན་མི་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་།།
◤kāritraprabhāvitastu samanantarapratyayaḥ,
㈠次第緣是功能所顯。
㈡等無間緣，作用所顯。
◤tena yo dharmaḥ phalaṃ pratigṛhītaḥ sa sarvairapi dharmaiḥ sarvaprāṇibhirvā na śakyaḥ pratibandhum,
㈠若有法此緣所取為果，此法一切餘法及諸眾生。無能遮礙。
㈡若法此緣，取為果已，定無諸法，及諸有情，能為障礙。
★◤kāritraprabhāvitastu samanantarapratyayastena yo dharmaḥ phalaṃ kpratigṛhītaḥ sa sarvairapi dharmaīḥ sarvaprāṇibhirvā na śakyaṃ pratibnddhuṃ yathā notpadyate / [099|20-]
♂kāritraprabhāvitastu samanantarapratyayastena yo dharmaḥ phalaṃ pratigṛhītaḥ sa sarvairapi dharmaiḥ sarvaprāṇibhirvā na śakyaṃ pratibanddhuṃ yathā notpadyate{6. Y. notpadyeta |} /
①kāritra prabhāvitas tu samanantara pratyayas tena yas dharmas phalam kpratigṛhītas sa sarvais api dharmaīs sarva prāṇibhis vā na śakyam pratiyathā na utpadyate
③མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་བྱེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ནར་ཟད་དོ་།། །། དེས་ཆོས་གང་འབྲས་བུར་གཟུང་བ་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམ་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་དགག་པར་མི་ནུས་སོ་།།
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་བྱེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤yathā notpadyeta /
㈢དེས་ཆོས་གང་འབྲས་བུར་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བ་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམ་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་དགག་པར་མི་ནུས་སོ། །
㈠令彼不生。
㈡令彼不起。故最後心，雖得名意，而不可說，等無間緣。
★0◤ye dharmāś cittasamanantarāś cittanirantarā api te / [099|21-]
◤ye dharmāś cittasamanantarāḥ, cittanirantarā api te?
㈠若法與心有次第。可說與心無間不。
㈡若法與心為等無間。彼法亦是心無間耶。
①ye dharmās citta samanantarās citta nirantarās api te
③ཆོས་གང་དག་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཆོས་གང་དག་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་ནམ་〖PN-ནས།〗ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལྡང་བའི་སེམས་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གོ། །
0◤catuṣkoṭikaḥ / [099|22]
㈠此中有四句。
㈡應作四句。
①catuṣkoṭikas
③མུ་བཞི་སྟེ་།
◆275♂Koṭiḥ—acittakāyāḥ
◤prathamā koṭiḥ——
㈠第一句者。
㈡第一句者。
◤acittakāyāḥ samāpattivyutthānacittaṃ dvitīyādayaś ca samāpattikṣaṇāḥ /
①acittakāyāḥ samāpattivyutthānacittaṃ dvitīyādayaś ca samāpattikṣa
㈠從無心定出觀心，及第二三摩跋提剎那等。
㈡謂無心定，出心心所，及第二等二定剎那。
★◤prathamā koṭiracittakāyāḥ samāpattervyutthāna cittaṃ dvitīyādayaśca samāpattikṣaṇāḥ / [099|22-]
♂prathamā koṭiracittakāyāḥ samāpattervyutthāna{7. Y. samāpattivyutthāna |}cittaṃ dvitīyādayaśca samāpattikṣaṇāḥ /
①prathamā koṭis acitta kāyās samāpattes vyutthāna cittam dvitīya ādayas ca samāpatti kṣaṇās
③མུ་དང་པོ་ནི་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལྡང་བའི་སེམས་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གོ་།།
◤dvitīyā——
㈠第二句者。
㈡第二句者。
◤prathamasya samāpattikṣaṇasya sacittakāvasthāyāṃ ca jātyādayaḥ /
①prathamasya samāpattikṣaṇasya sa-cittaka-ava-sthāyām ca jātyādayaḥ|
㈠初三摩跋提剎那，於後心位及生等。
㈡謂初所起，二定剎那。及有心位，諸心心所，生住異滅。
★◤dvitīyā koṭiḥ prathamasya samāpattikṣaṇasya sacittakāyāścāvasthāyā jātyādayaḥ / [099|23-]
♂dvitīyā koṭiḥ{8. Y. omits koṭiḥ |} prathamasya samāpattikṣaṇasya sacittakāyāścāvasthāyā{9. Y. sacittikāvasthāyāṃ ca |} jātyādayaḥ /
①dvitīyā koṭis prathamasya samāpatti kṣaṇasya sa citta kāyās ca avasthāyās jāti ādayas
㈢མུ་གཉིས་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་དང་སེམས་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
◤tṛtīyā koṭiḥ——
㈠第三句者。
㈡第三句者。
◤prathamaḥ samāpattikṣaṇaḥ sacittikā avasthā /
㈠初三摩跋提剎那，及有心位。
㈡謂初所起，二定剎那。及有心位，心心所法。
★◤tṛtīyā koṭiḥ prathamaḥ samāpattikṣaṇaḥ sacittikā cāvasthā / [099|24-]
♂tṛtīyā koṭiḥ prathamaḥ samāpattikṣaṇaḥ sacittikā cāvasthā{10. Y omits ca |} /
①tṛtīyā koṭis prathamas samāpatti kṣaṇas sa cittikā ca avasthā
㈢མུ་གསུམ་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་དང་། སེམས་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་དག་གོ། །
◤caturthī——
㈠第四句者。
㈡第四句者。
◤dvitīyādīnāṃ samāpattikṣaṇānāṃ vyutthānacittasya ca jātyādayaḥ /
㈠第二三摩跋提剎那等，及生等於出定心。
㈡謂第二等二定剎那。及無心定，出心心所，生住異滅。
★◤caturthī koṭi dvīrtīyādīnāṃ samāpattikṣaṇānāṃ jātyādayo vyutthānacittasya ca / [099|25-]
♂caturthī koṭi{11. Y. omits koṭiḥ |} rdvitīyādīnāṃ samāpattikṣaṇānāṃ [ 55a. 6A. IV ] jātyādayo vyutthānacittasya ca{12. Y. adds jātyādayaḥ |} /
①caturthī koṭi dvīrtīya ādīnām samāpatti kṣaṇānām jāti ādayas vyutthāna cittasya ca
㈢མུ་བཞི་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ལྡང་བའི་སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤ye dharmāś cittasamanantarāḥ samāpattinirantarā api te / [099|26-]
♂ye dharmāś cittasamanantarāḥ samāpatti- nirantarā api te /
◤ye dharmāś cittasamanantarāḥ samāpattinirantarā api te?
㈠若法與心次第，與三摩跋提為次第不。
㈡若法與心為等無間，與無心定為無間耶。
①ye dharmās citta samanantarās samāpatti nirantarās api te
③ཆོས་གང་དག་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཆོས་གང་དག་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་〖PN+ཡང་།〗ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དག་གོ། །
★0◤catuṣkoṭikaḥ / [099|27]
◤catuṣkoṭikaḥ /
㈠此中有四句。
㈡應作四句。
①catuṣkoṭikas
③མུ་བཞི་སྟེ་།
◤ye tṛtīyācaturthyau te prathamādvitīye,
㈠前第三第四句，即是此中第一第二句。
㈡謂前第三第四句，為今第一第二句。
◤ye prathamādvitīye te tṛtīyācaturthyau karttavye /
㈠前第一第二句，即是此中第三第四句。
㈡即前第一第二句，為今第三第四句。
★◤ye tṛtīyāvaturthyau te prathamādvitīye ye prathamādvitīye te tṛtīyācaturthyau karttavye / [099|27-100|01]
♂ye tṛtīyācaturthyau te prathamādvitīye ye prathamādvitīye te @100 tṛtīyācaturthyau karttavye{1. MS. karttavyau |} /
①ye tṛtīyauvaturthyau te prathama advitīye ye prathama advitīye te tṛtīyā caturthyau karttavye
③གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དག་གོ་།། དང་པོ་དང་གཉིས་པ་གང་དག་ཡིན་བ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གང་དག་ཡིན་པར་བཤད་དོ་།།
㈢དང་པོ་དང་གཉིས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གང་དག་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །
★◤kathamidānīṃ dūrāntaravicchinnaṃ vyutthānacittaṃ samāpatticittasya samanantaramityucyate / [100|01-]
♂kathamidānīṃ dūrāntaravicchinnaṃ{2. MS. vicinnaṃ |}vyutthānacittaṃ samāpatticittasya samanantaramityucyate /
◤kathamidānīṃ dūrāntaravicchinnaṃ vyutthānacittaṃ samāpatticittasya samanantaramityucyate?
㈠出滅定心，於前心斷隔極遠時。今云何從前心說為次第。
㈡從二定出，諸心心所，望入定心，中間遠隔。如何為彼等無間耶。
①katham idānīm dūra antara vicchinnam vyutthāna cittam samāpatti cittasya samanantaram iti ucyate
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་ལྡང་བའི་སེམས་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་ཆད་པ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་ལྡང་བའི་སེམས་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་ཆད་པ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སེམས་གཞན་གྱིས་མཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤cittāntarāvyavahitatvāt // [100|02]
◤cittāntarāvyavahitatvāt //
㈠無別心隔故。
㈡中間不隔，心心所故。
①citta antara avyavahita tvāt
③སེམས་གཞན་གྱིས་མཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★★◤uktaḥḥ samanantarapratyayaḥ //
♂uktaḥ samanantarapratyayaḥ //
◤uktaḥ samanantarapratyayaḥ //
㈠說次第緣已。緣緣相云何。
㈡如是已釋，等無間緣。
①uktaḥs samanantara pratyayas
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤ālambanaṃ sarvadharmāḥ,
㈠〔偈曰〕：【緣緣一切法】。
㈡所緣緣性，即一切法。
★◤ 【ālambanaṃ sarvadharmāḥ /】[100|03]
①ālambanam sarva dharmās
㈢དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོ། །
◆276♂
◤yathāyogaṃ cakṣurvijñānasya sasamprayogasya rūpam,
㈠釋曰：一切法即五聚，此中如理應知緣緣相。譬如眼識及相應法，以色為緣緣。
㈡望心心所，隨其所應。謂如眼識，及相應法，以一切色為所緣緣。
★◤yathāyogaṃ cakṣurvijñānasya sasaṃprayogasya rūpam / śrotravijñānasya śabdaḥ / [100|04]
♂ālambanaṃ sarvadharmāḥ yathāyogaṃ cakṣurvijñānasya sasaṃprayogasya rūpam / ♂śrotravijñānasya śabdaḥ /
①yathāyogam cakṣus vijñānasya sa saṃprayogasya rūpam
㈢ཅི་རིགས་པར་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པའི་ནི་གཟུགས་སོ། །
①śrotra vijñānasya śabdas
③རྣམ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནི་སྒྲའོ་།།
㈢རྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནི་སྒྲའོ། །
◤śrotravijñānasya śabdaḥ,
㈠耳識聲。
㈡如是耳識，及相應法，以一切聲。
◤ghrāṇavijñānasya gandhaḥ,
㈠鼻識香。
㈡鼻識相應，以一切香。
★◤grāṇavijñānasya gandhaḥ / [100|04-]
♂ghrāṇavijñānasya gandhaḥ /
①grāṇa vijñānasya gandhas
㈢སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནི་〖N-ནི།〗དྲིའོ། །
◤jihvāvijñānasya rasaḥ,
㈠舌識味。
㈡舌識相應，以一切味。
◤kāyavijñānasya spraṣṭavyam,
㈠身識觸。
㈡身識相應，以一切觸。
★0◤jihvāvijñānasya rasaḥ / kāyavijñānasya spraṣṭavyam / [100|05]
①jihvā vijñānasya rasas
㈢ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PNཔའི།〗ནི་རོའོ། །
①kāya vijñānasya spraṣṭavyam
㈢ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PNཔའི།〗ནི་རེག་བྱའོ། །
◤manovijñānasya sarvadharmāḥ /
㈠意識一切法亦爾。
㈡意識相應，以一切法為所緣緣。
🈪1931 ཡིད་ཀྱི་རྣམ་བར་ཤེས་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
★◤mannovijñānasya sarvadharmāḥ / [100|05-]
♂manovijñānasya sarvadharmāḥ /
①mannas vijñānasya sarva dharmās
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་བར་ཤེས་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་།།
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས:པ་ནི་〖PNཔའི།〗ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
★★◤yo dharmo yasya dharmasyālambanaṃ na kadācitsa dharmastaddharmasya nālambanam/ [100|06]
♂yo dharmo yasya dharmasyālambanaṃ na kadācitsa dharmastaddharmasya{3. MS. ...stat dharmmasya |} nālambanam /
◤yo dharmo yasya dharmasyālambanaṃ na kadācit sa dharmastaddharmasya nālambanam;
㈠若法是此法緣緣，此法無時非此法緣緣。
㈡若法與彼法為所緣。無時此與彼非所緣。
🈪1932 ཆོས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་མི་དམིགས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མི་སྲེག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བུད་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤anālambyamāno 'pi tathālakṣaṇatvād /
㈠若非所緣，亦是緣緣。體相一故。
㈡於不緣位，亦所緣攝。被緣不緣，其相一故。
★◤anālambyamāno 'pi tathālakṣaṇatvād / [100|07]
①yas dharmas yasya dharmasya ālambanam na kadācid sa dharmas tad dharmasya na ālambanam anālambyamānas api tathā lakṣaṇa tvāt
③ཆོས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་མི་དམིགས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་མི་དམིགས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མི་སྲེག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བའི་{101a}མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བུད་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་〖PNཡིན།〗ནོ། །
◤yathā——anidhyamānamapīndhanamucyate kāṣṭhādikam,
㈠譬如薪非所燒，亦名薪。
㈡譬如薪等，於不燒時，亦名所燒。
★◤yathā 'nidhyamānamapīndhanamucyate kāṣṭhādikaṃ tathālakṣāṇatvāditi / [100|07-]
♂anālambyamāno 'pi tathālakṣaṇatvād |{4. MS. ..tvādyathā |} yathā'nidhyamānamapīndhanamucyate kāṣṭhādikaṃ tathālakṣaṇatvāditi /
①yathā nidhyamānam api indhanam ucyate kāṣṭha ādikam tathā alakṣāṇa tvāt iti
③དཔེར་ན་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མི་སྲེག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བའི་ ****[@101a]**** *་།། མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བུད་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
◤tathālakṣaṇatvāditi /
㈠體相一故。
㈡相無異故。
★◤ta ete cittacaitā dharmā āyatanadravyalakṣaṇaniyamenālambane yathāsvaṃ niyatāḥ / [100|08-]
♂ta ete cittacaittā dharmā{5. MS. dharmmāyatana |} āyatanadravyakṣaṇaniyamenālambane yathāsvaṃ niyatāḥ /
◤ta ete cittacaittā dharmā āyatanadravyakṣaṇaniyamenālambane yathāsvaṃ niyatāḥ /
①ta ete cittacaittā dharmā āyatana dravya kṣaṇaniyamenālambane yathāsvaṃ niyatāḥ|
㈠心及心法，由定入物剎那，於如自所緣境定。
㈡心心所法，如於所緣，處事剎那，三皆決定。
🈪1933 སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྫས་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་དེས་པས་དམིགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བར་ངེས་པ་འདི་དག་ཅི་རྟེན་ངེས་པས་ཀྱང་ངེས་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ། སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤kimāśrayaniyamenāpi niyatāḥ / omityāha / [100|09]
◤kimāśrayaniyamenāpi niyatāḥ?
㈠為由依止定為不定。
㈡於所依，亦有如是決定耶。
①te ete citta ca etās dharmās āyatana dravya lakṣaṇa niyamena ālambane yathāsvam niyatās kim āśraya niyamena api niyatās
③སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྫས་དང་། སྐད་ཅིག་མ་དེས་པས་དམིགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བར་ངེས་པ་འདི་དག་ཅི་རྟེན་ངེས་པས་ཀྱང་ངེས་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྫས་དང་། སྐད་ཅིག་མ་ངེས་པས་དམིགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བར་ངེས་པ་འདི་དག་ཅི་རྟེན་ངེས་པས་ཀྱང་ངེས་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ། སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་〖Nན།〗རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①om iti āha
③སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ་།
㈢མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་། འདས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་དང་མ་འབྲེལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤utpannāstvāśrayasahitāḥ,
㈠爾定若生，必與依止相應。
㈡應言亦有如是決定，然於現在親附自所依。
🈪1934 མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་དང་མ་འབྲེལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤anutpannā hyatītā āśrayaviśliṣṭāḥ /
㈠未生及已過去，與依止相離。
㈡過去未來，與所依相離。
★0◤utpannāstvāśrayasahitā anutpannā hyatītā āśrayaviśliṣṭāḥ / [100|09-]
①utpannās tu āśraya sahitās anutpannās hi atītās āśraya viśliṣṭās
③སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་། འདས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་དང་མ་འབྲེལ་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤atītā apyāśrayasahitā ityapare // [100|10]
◤atītā apyāśrayasahitā ityapare //
㈠餘師說：若過去，亦依止所立。
㈡有說：在過去亦親附所依。
🈪1935 གཞན་དག་ན་རེ་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①atītās api āśraya sahitās iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤ukta ālambanapratyayaḥ // [100|11]
◤ukta ālambanapratyayaḥ //
㈠說緣緣已。
㈡如是已釋，所緣緣性。
🈪1936 དམིགས་པའི་རྐྱེན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktas ālambana pratyayas
㈢དམིགས་པའི་རྐྱེན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤kāraṇākhyo 'dhipaḥ smṛtaḥ // 62 //
㈠〔偈曰〕：【隨造增上緣】。
🈪1937 བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བདག་པོར་བཤད། །
★◤ 【kāraṇākhyo 'dhipaḥ smṛtaḥ // VAkK_2.62 //】[100|12]
♂kāraṇākhyo 'dhipaḥ smṛtaḥ //62//
①kāraṇa ākhyas adhipas smṛtas
③བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བདག་པོར་བཤད་།།
㈢བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བདག་པོར་བཤད། །བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །
★★◤ya eva kāraṇahetuḥ sa evā dhipatipratyayaḥ / [100|13]
♂ya eva kāraṇahetuḥ sa evā-[ 55b. 6B. IV ]dhipatipratyayaḥ /
◤ya eva kāraṇahetuḥ sa evādhipatipratyayaḥ /
㈠釋曰：隨造因即是增上緣。
㈡增上緣性，即能作因。
🈪བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །
①yas eva kāraṇa hetus sas evās dhipati pratyayas
③བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་།།
★◤adhiko 'yaṃ pratyaya ityadhipatipratyayaḥ / [100|13-]
♂adhiko 'yaṃ pratyaya ityadhi- patipratyayaḥ /
◤adhiko 'yaṃ pratyaya ity adhipatipratyayaḥ /
㈠故增上緣即是緣緣。
㈡以即能作因，為增上緣故。此緣體廣，名增上緣。
🈪1938 རྐྱེན་འདི་ནི་ལྷག་པ་ཡིན་པས་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །
①adhikas yam pratyayas iti adhipati pratyayas
㈢རྐྱེན་འདི་ནི་ལྷག་པ་ཡིན་པས་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །
★◤ālambanapratyayo 'pi savandharmāḥ adhipatipratyayo 'pīti kimastyādhikyam / [100|14-]
♂ālambanapratyayo 'pi sarvadharmāḥ adhipratipratyayo 'pīti{6. MS. pratyayāpīti |} kimastyādhikyam{7. MS. ...dhikāṃ |} /
◤ālambanapratyayo 'pi sarvadharmāḥ adhipatipratyayo 'pīti kimastyādhikyam?
㈠何以故。一切法是緣緣故。此二緣何者廣。
㈡一切皆是增上緣故。既一切法，亦所緣緣。此增上緣，何獨體廣。
🈪1939 དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ལ། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ན་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
①ālambana pratyayas api sa vandharmās adhipati pratyayas api iti kim asti ādhikyam
③དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ལ། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ན་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ལ། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ན་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་ཡིན་པས་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
★◤na jātu sahabhuvo dharmā ālambanaṃ bhavanti / [100|15]
♂na jātu sahabhuvo dharmāṃ ālambanaṃ bhavanti{8. MS. bhavati |} /
◤na jātu sahabhuvo dharmā ālambanaṃ bhavanti /
㈠俱有法為緣緣，無有是處。
㈡俱有諸法，未嘗為所緣。
★◤bhavanti tvadhipati pratyaya ityasyaivādhikyam / [100|15-]
♂bhavanti tvadhipatipratyaya ityasyaivādhikyam /
◤bhavanti tvadhipatipratyaya ityasyaivādhikyam /
㈠有是處，得為增上緣。故增上緣廣。
㈡然為增上故，唯此體廣。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་ཡིན་པས་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
①na jātu sahabhuvas dharmās ālambanam bhavanti bhavanti tu adhipati pratyayas iti asya eva ādhikyam
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་ཡིན་པས་འདི་ལ་ལྷག་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་།།
★0◤adhikasya vā pratyayaḥ / [100|16]
◤adhikasya vā pratyayaḥ /
㈠由緣義廣故名增上。
㈡或所作廣，名增上緣。
①adhikasya vā pratyayas
③ཡང་ན་ལྷག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་ལྷག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
★0◤sarvaḥ sarvasya saṃskṛtasya svabhāvavarjyasya / [100|16-]
◤sarvaḥ sarvasya saṃskṛtasya svabhāvavarjyasya /
㈠此緣於一切有為法離自性，皆是增上緣。
㈡以一切法，各除自性，與一切有為，為增上緣故。
🈪1940 ཡང་ན་ལྷག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །
①sarvas sarvasya saṃskṛtasya svabhāva varjyasya
③ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ་།།
◆277♂dharmasya caturbhirapi
★0◤syād dharmo dharmasya caturbhirapi pratyayairna pratyayaḥ / [100|17]
◤syād dharmo dharmasya caturbhirapi pratyayairna pratyayaḥ /
㈠有法於餘法，由四緣成緣。
㈡頗有法於法，全非四緣不。
①syāt dharmas dharmasya caturbhis api pratyayais na pratyayas
③རྐྱེན་བཞི་ཆར་གྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རྐྱེན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢རྐྱེན་བཞི་ཆར་གྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རྐྱེན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། རང་གི་ངོ་བོས་རང་གི་ངོ་བོ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤syātsvabhāvaḥ svabhāvasya parabhāvo 'pi / [100|17-]
◤syāt svabhāvaḥ svabhāvasya parabhāvo 'pi /
㈠不有謂自性於自性，他性於他性。
㈡有謂自性於自性，於他性亦有。
D1734 🈪རྐྱེན་བཞི་ཆར་གྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རྐྱེན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། རང་གི་ངོ་བོས་རང་གི་ངོ་བོ་ལྟ་བུའོ། །
D1735 🈪གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་ཡོད་དེ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ལྟ་བུ་དང་། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་ལྟ་བུའོ། །
①syāt svabhāvas svabhāvasya para bhāvas pi
③ཡོད་དེ། རང་གི་ངོ་བོས་རང་གི་ངོ་བོ་ལྟ་བུའོ་།། གཞན་གྱི་ངོ་པོ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★0◤syātsaṃskṛtamasaṃskṛtasyāsaṃskṛtaṃ cāsaṃskṛtasya / [100|18]
◤syāt saṃskṛtamasaṃskṛtasya asaṃskṛtaṃ cāsaṃskṛtasya /
㈠無為於有為，無為於無為。
㈡謂有為於無為，無為於無為。
①syāt saṃskṛtam asaṃskṛtasya asaṃskṛtam ca asaṃskṛtasya
③འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ལྟ་བུ་དང་། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་ལྟ་བུའོ་།།
㈢གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་ཡོད་དེ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ལྟ་བུ་དང་། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་ལྟ་བུའོ། །
★0◤athaite pratyayāḥ kāritraṃ kurvantaḥ kimavasthe dharme kurvanti / [100|19-]
◤athaite pratyayāḥ kāritraṃ kurvantaḥ kimavasthe dharme kurvanti?
㈠此四緣若起功能，於何位法中起功能。
㈡如是諸緣，於何位法而興作用。
D1736 🈪ཡང་རྐྱེན་འདི་དག་བྱ་བ་བྱེད་པ་ན་གནས་སྐབས་གང་གི་ཆོས་ལ་བྱེད་ཅེ་ན།
①atha ete pratyayās kāritram kurvantas kimavasthe dharme kurvanti
③ཡང་རྐྱེན་འདི་དག་བྱ་བ་བྱེད་པ་ན་གནས་སྐབས་གང་གི་ཆོས་ལ་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་རྐྱེན་འདི་དག་བྱ་བ་བྱེད་པ་ན་གནས་སྐབས་གང་གི་ཆོས་ལ་བྱེད་ཅེ་ན། རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་པ་དེ་ལས། རྒྱུ་གཉིས་པོ་དག་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
[td4421/TD4093 བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་འཛིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་དང༌། ཡུལ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པའོ། །]
★0◤hetupratyayastāvat pañcavidha uktaḥ / [100|19-]
◤hetupratyayastāvat uktaḥ /
㈠因緣者已說五種。
🈪རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་པ་དེ་ལས།
◤tatra——nirudhyamāne kāritraṃ dvau hetū kurutaḥ,
㈠〔偈曰〕：【於正滅二因 作功能】。
㈡頌曰：【二因於正滅_a 三因於正生_b 餘二緣相違_c 而興於作用】〖64_2_d〗。
🈪རྒྱུ་གཉིས་པོ་དག་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
★◤tatra[100|20]
①hetu pratyayas tāvat pañcavidhas uktas tatra
③རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་ལྡར་བཤད་པ་དེ་ལས་།
★◤ 【nirudhyamāne kāritraṃ dvī hetū kurutaḥ /】[100|21]
①nirudhyamāne kāritram dvī hetū kurutas
③རྒྱུ་གཉིས་པོ་དག་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ་།།
◤nirudhyamānaṃ nāma varttamānam, nirodhābhimukhatvāt /
①nirudhyamānaṃ nāma varttamānam, nirodha-abhimukha-tvāt|
㈠釋曰：正滅者，謂現世法。何以故。現世法已得生，今向滅故。
㈡論曰：前說五因，為因緣性。二因作用，於正滅時。正滅時言，顯法現在.滅現前故，名正滅時。
D1737 🈪འགག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་ཏེ། འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D1738 🈪དེ་ལ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་བྱ་བ་བྱེད་དེ། དེ་གཉིས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
★◤nirudhyamānaṃ nāma varktamānam / nirodhābhimukhatvāt / [100|22]
♂tatra nirudhyamāne kāritraṃ dvau hetū kurutaḥ nirudhyamānaṃ nāma varttamānam / ♂nirodhābhimukhatvāt /
①nirudhyamānam nāma varktamānam
③འགག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་ཏེ་།
㈢འགག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ད་ལྟར་ཡིན་ཏེ། འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①nirodha abhimukha tvāt
③འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤tatra sahabhūsaṃprayuktakahetu kāritraṃ kurutaḥ / [100|22-]
♂tatra sahabhūsaṃprayuktakahetū kāritraṃ kurutaḥ{9. MS. kurvataḥ |} /
◤tatra sahabhūsamprayuktakahetū kāritraṃ kurutaḥ /
㈠此位中俱有因，及相應因，作功能。
㈡俱有相應，於法滅位，方興作用。
①tatra sahabhū-saṃprayuktaka-hetu kāritram kurutas
㈢དེ་ལ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དག་བྱ་བ་བྱེད་དེ།
0◤sahotpanne 'pi phale tayor vyāpāraḥ{10. MS. .rvyāpāra |} / [100|23]
㈠何以故。於俱生果中此因有功能。
㈡由此二因，令俱生果有作用故。[zs20此位二因作功能者，謂俱生品.隨闕一時.作用皆無。]
①saha utpanne api phale tayos vyāpāras
㈢དེ་གཉིས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
◤trayaḥ /
㈠〔偈曰〕：【三因】。
★◤ 【trayaḥ /】[100|24]
◤jāyamāne,
㈠【於正生】。
D1739 🈪གསུམ་པོ་ནི་སྐྱེ་བ་ལའོ། །
★◤ 【jāyamāne 】[100|25]
♂trayaḥ{11. MS. trayo jāyamāne |} /
①trayas jāyamāne
㈢གསུམ་པོ་ནི་སྐྱེ་བ་ལའོ། །
★★◤jāyamānaṃ nāmānāgatamutpādābhimukham / [100|26]
♂jāyamāne jāyamānaṃ nāmānāgatamutpādābhimukham /
◤jāyamānaṃ nāma anāgatamutpādābhimukham /
①jāyamānaṃ nāma anāgatam utpādābhimukham|
㈠釋曰：正生者，謂未來法。何以故。未來法未得生，今向生故。
㈡所言三因，於正生者。謂未來法，於正生位.生現前故，名正生時。
D1740 🈪སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①jāyamānam nāma anāgatam utpāda abhimukham
㈢སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatra sabhāgasarvatragavipākahetavaḥ kāritraṃ kurvanti / [100|26-]
◤tatra sabhāgasarvatragavipākahetavaḥ kāritraṃ kurvanti /
㈠此位中同類因，遍行因果報因，作功能。
㈡同類、遍行、異熟三種，於法生位，作用方興。
D1741 🈪དེ་ལ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་བྱ་བ་བྱེད་དེ།
①tatra sa bhāga sarva traga vipāka hetavas kāritram kurvanti
③དེ་ལ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་བྱ་བ་བྱེད་དེ་།
㈢དེ་ལ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་བྱ་བ་བྱེད་དེ། རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་{101b}དེ་ལྟ:བུ་ཡིན་ནོ〖PNབུའོ།〗། །དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་དག་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དག་ནི་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་གིས་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྐབས་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
★0◤evaṃ tāvaddhetupratyayaḥ / [100|27]
◤evaṃ tāvad hetupratyayaḥ /
㈠因緣功能如此。
㈡已說因緣，二時作用。
🈪རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་དེ་ལྟ:བུ་ཡིན་ནོ〖PNབུའོ།〗། །
①evam tāvat hetu pratyayas
③རེ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་ ****[@101b]**** ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
◤tato 'nyau tu pratyayau tadviparyayāt // 63 //
㈠〔偈曰〕：【二緣翻前有功能】。
🈪དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་དག་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན།
★◤ 【tato 'nyau tu pratyayau tadviparyayāt // VAkK_2.63 //】[101|01]
♂@101 tato 'nyau tu pratyayau tadviparyayāt{1. MS. tat viparyayāt |} //63//
①tatas anyau tu pratyayau tad viparyayāt
③དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་དག་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་།
◤yena kāritranyāyena hetupratyayo dvidhā kṛtvoktaḥ,
①yena kāritra-nyāya hetupratyayo dvidhā kṛtvoktaḥ,
㈠釋曰：由功能道理，分因緣為二。
🈪མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དག་ནི་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་གིས་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★◤yena kāritranyāyena hetupratyayau dvidhā kṛtvoktastadviparyayātsamanatarapratyayālambanapratyayau veditavyau / [101|02-]
♂yena kāritranyāyena hetupratyayau dvidhā kṛtvoktastadviparyayātsamanantarapratyayālambana- pra-[ 56a. 6A. V ]tyayau veditavyau veditavyau /
①yena kāritra nyāyena hetu pratyayau dvidhā kṛtvā uktas tad viparyayāt samanatara pratyaya ālambana pratyayau veditavyau
③མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དག་ནི་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་གིས་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
◤tadviparyayāt samanantarapratyayālambanapratyayau veditavyau /
①tad-viparyayāt samanantarapratyaya-ālambanapratyayau veditavyau|
㈠翻此功能，應知即是次第緣緣緣功能位。
㈡二緣作用，與此相違。
🈪མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དག་ནི་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་གིས་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★◤samantarapratyayo jāyamāne kāritraṃ karotyavakāśadānāt / [101|03-]
♂samanantarapratyayo jāyamāne kāritraṃ karotyavakāśadānāt /
◤samanantarapratyayo jāyamāne kāritraṃ karoti; avakāśadānāt /
①samanantarapratyayo jāyamāne kāritraṃ karoti; avakāśa-dāna
㈠次第緣，於正生作功能。為與彼位故。
㈡等無間緣，於法生位.而興作用。以彼生時，前心心所，與其處故。
🈪མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྐབས་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
①samantara pratyayas jāyamāne kāritram karoti avakāśa dānāt
③མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྐབས་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ་།།
★★◤ālambanapratyayo nirudhyamāne / varttamānaiścittacaitairgrahaṇāt / [101|04]
♂ālambanapratyayo nirudhyamāne / varttamānaiścittacaittai{2. Y. adds varttamāna |}rgrahaṇāt /
◤ālambanapratyayau nirudhyamāne;
㈠緣緣於正滅作功能。。
㈡若所緣緣，能緣滅位，而興作用。
🈪1950 དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
D1742 🈪དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
①ālambana pratyayas nirudhyamāne varttamānais citta caitais grahaṇāt
㈢དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འགག་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
◤varttamānaiś cittacaittairgrahaṇāt /
㈠現世心心法所取故。
㈡以心心所要，現在時方取境故。
★◤adhipatipratyayastu sarvasyāmavasthāyāmanāvaraṇabhāvenāvasthita ityetadevāsya kāritram // [101|04-]
♂adhipatipratayastu sarvasyāmavasthāyā- manāvaraṇabhāvenāvasthita ityetadevāsya kāritram //
◤adhipatipratyayastu sarvasyāmavasthāyāmanāvaraṇabhāvenāvasthita ityetadevāsya kāritram //
㈠增上緣於一切位，由不遮故成緣，即是其功能。
㈡唯增上緣，於一切位，皆無障住故。彼作用隨無障位，一切無遮。
🈪1951 བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་པོར་གནས་པས་འདིའི་བྱ་བ་ནི་འདི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
①adhipati pratyayas tu sarvasyām avasthāyām anāvaraṇa bhāvena avasthitas iti etat eva asya kāritram
㈢བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་པོར་གནས་པས་འདིའི་བྱ་བ་ནི་འདི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★0◤uktāḥ sakāritrāḥ pratyayāḥ // [101|06]
◤uktāḥ sakāritrāḥ pratyayāḥ //
㈠說諸緣及功能已。
㈡已說諸緣，及興作用。
🈪1952 རྐྱེན་རྣམས་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
🈪1953 ཡང་ཆོས་གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་ཞིག་གིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། བཞི་ཡིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །དེ་ལ་འདི་དག་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །
①uktās sa kāritrās pratyayās
㈢རྐྱེན་རྣམས་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◆278♂
★0◤atha katamo dharmaḥ katibhiḥ pratyayairutpadyate / [101|07]
◤atha katamo dharmaḥ katibhiḥ pratyayairutpadyate?
㈠復次何者為法，由幾緣得生。
㈡應言何法，由幾緣生。
①atha katamas dharmas katibhis pratyayais utpadyate
③ཡང་ཆོས་གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་ཞིག་གིས་སྐྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཆོས་གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་ཞིག་གིས་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗ཅེ་ན། བཞི་ཡིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །དེ་ལ་འདི་དག་〖PN+གི།〗རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །
◤caturbhiś cittacaittā hi,
㈠〔偈曰〕：【由四緣心法】。
㈡頌曰：【心心所由四_a 二定但由三_b 餘由二緣生_c 非天次等故】〖65_2_d〗。
★◤ 【caturbhiścattacaittā hi 】[101|08]
①caturbhis catta caittās hi
③བཞི་ཡིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་།།
◤tatra hetupratyayaḥ——eṣāṃ sarve pañca hetavaḥ;
㈠釋曰：此中心及心法因緣者有五因。
㈡論曰：心心所法，由四緣生。此中因緣，謂五因性。
★◤tatra hetupratyaya eṣāṃ sarve pañca hetavaḥ / [101|09]
♂caturbhiścittacaittā hi tatra hetupratyaya eṣāṃ sarve pañca hetavaḥ /
①tatra hetu pratyayas eṣām sarve pañca hetavas
③དེ་ལ་འདི་དག་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་དོ་།།
★◤samantarapratyayaḥ pūrvakāścittacaittā anyairavyavahitāḥ / [101|09-]
♂samanantarapratyayaḥ pūrvakāścittacaittā anyairavyavahitāḥ /
◤samanantarapratyayaḥ——
㈠次第緣者。
㈡等無間緣。
🈪1954 མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྔ་མ་གཞན་དག་གི་བར་དུ་མ་ཆོད་པ་རྣམས་སོ། །
①samantara pratyayas pūrva kās citta caittās anyais avyavahitās
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྔ་མ་གཞན་དག་གི་བར་དུ་མ་ཆོད་པ་རྣམས་སོ། །
◤pūrvakāś cittacaittā anyairavyavahitāḥ;
㈠在前心心法，非餘心心法所間。
㈡謂前無間已生，非後心心所法。
★0◤ālambanapratyayo yathāyogaṃ pañca viṣayāḥ sarve dharmāśca / [101|10]
◤ālambanapratyayaḥ——
㈠緣緣者。
㈡所緣緣者。
🈪1955 དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
①ālambana pratyayas yathāyogam pañca viṣayās sarve dharmās ca
㈢དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
◤yathāyogaṃ pañca viṣayāḥ sarve dharmāś ca;
㈠如應色等五塵，及一切法。
㈡謂隨所應，或色等五，或一切法。
★◤adhipatipratyayaḥ svabhāvarjyāḥ sarvadharmāḥ / [101|10-]
♂adhipatipratyayaḥ svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ /
◤adhipatipratyayaḥ——
㈠增上緣者。
㈡增上緣者。
🈪1956 བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
①adhipati pratyayas svabhāvaṛjyās sarva dharmās
㈢བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
◤svabhāvavarjyāḥ sarvadharmāḥ /
㈠離自性一切餘法。
㈡謂隨所應，各除自性，餘一切法。
★0◤ 【samāpattidvayaṃ tribhiḥ /】[101|12]
①samāpatti dvayam tribhis
③གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཉིས་།།
㈢གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཉིས། །འགོག་པ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ལ་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་དམིགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤samāpattidvayaṃ tribhiḥ /
㈠〔偈曰〕：【二定由三緣】。
㈡【二定但由三】〖65_2_b〗
🈪1957 གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཉིས། །འགོག་པ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ལ་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་དམིགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤nirodhāsaṃjñisamāpattyo rālambanapratyayo nāsti / nahi te ālambike / [101|13]
♂nirodhāsaṃjñisamāpattyo{3. MS. samāpattyattirāla… |}rālambanapratyayo nāsti / ♂nahi te ālambike /
◤nirodhāsaṃjñisamāpattyorālambanapratyayo nāsti /
㈠釋曰：滅心定無想，定無緣緣。
㈡滅盡無想二定，由三除所緣緣。
①nirodha asaṃjñi samāpattyas rālambana pratyayas na asti
③འགོག་པ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ལ་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་མེད་དེ་།
①na hi te ālambike
③དེ་དག་ནི་དམིགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na hi te ālambike /
㈠此二定不緣境起故。
㈡非能緣故。
🈪1958 དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
🈪1959 སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་ས་མཚུངས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
★◤hetupratyayastutayordvividho hetuḥ / [101|13-]
♂hetupratyayastu tayordvividho hetuḥ /
◤hetupratyayastu tayordvividho hetuḥ——
㈠此中因緣者，有二因。
㈡由因緣者，謂由二因。
①hetu pratyaya stutayos dvividhas hetus
③དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་།
㈢དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤sahabhūhetuśca jātyādayaḥ sabhāgahetuśca pūrvotpannā samānabhūmikāḥ kuśalā dharmāḥ / [101|14-]
◤sahabhūhetuś ca jātyādayaḥ,
㈠謂俱有因，即生等。
㈡一俱有因，謂生等相。
①saha bhūhetus ca jāti ādayas sa bhāga hetus ca pūrva utpannā samāna bhūmikās kuśalās dharmās
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ་།། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་ས་མཚུངས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ་།།
㈢སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་ས་མཚུངས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
◤sabhāgahetuś ca pūrvotpannāḥ samānabhūmikāḥ kuśalā dharmāḥ /
㈠同類因，即先已生同地善法。
㈡二同類因，謂前已生，同地善法。
🈪1960 མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★0◤samanantarapratyayaḥ sasaṃprayogaṃ samāpatticittam / [101|15]
◤samanantarapratyayaḥ sasamprayogaṃ samāpatticittam /
㈠次第緣者，謂共相應法，三摩跋提心。
㈡等無間緣，謂入定心，及相應法。
㈢མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★0◤adhipatipratyayaḥ pūrvavat / [101|15-]
◤adhipatipratyayaḥ pūrvavat /
㈠增上緣如前。
㈡增上緣者，謂如前說。
①samanantara pratyayas sa saṃprayogam samāpatti cittam adhipati pratyayas pūrvavat
㈢བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །
0◤cittābhisaṃskārajatvād ete samāpattī cittasamanantare / [101|16]
①citta-abhisaṃskāra-ja-tvāt ete samāpattī citta-samanantare
㈠此二定由心功用生故，故以心為次第緣。
㈡如是二定心等引生。
0◤cittotpattivibandhakatvāt{4. S.Y. vibandhanāt |} na samanantarapratyayaḥ / [101|16-]
㈠由能遮心生故，自外非次第緣。
㈡礙心等起故，與心等但為等無間，非等無間緣。
①citta-utpatti-vibandhaka-tvāt na samanantara-pratyayas
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཅན་དག་ནི་ཡིན་གྱི་སེམས་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤dvābhyāmanye tu jāyante,
㈠〔偈曰〕：【餘法由二生】。
㈡【餘由二緣生】〖65_2_c〗
🈪1963 གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ། །ཆོས་གཞན་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་བདག་པོའི་རྐྱེན་དག་ལས་སྐྱེའོ། །
★★◤ 【dvābhyāmanye tu jāyante 】[101|18]
♂dvābhyāmanye tu jāyante
①dvābhyām anye tu jāyante
③གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ་།།
㈢གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ། །ཆོས་གཞན་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་བདག་པོའི་རྐྱེན་དག་ལས་སྐྱེའོ། །
◤anye tu viprayuktā rūpiṇaś ca dharmā hetvadhipatipratyayābhyāṃ jāyante yathāvihitameva /
㈠釋曰：餘法謂與心不相應法，及有色法。由因緣增上緣生，從如前所立六因四緣。
㈡餘不相應，及諸色法，由因增上二緣所生。
★◤anye tu viprayuktā rūpiṇaśca dharmā hetvadhipatipratyayābhyāṃ jāyante yathāvihitameva / [101|19-]
♂anye tu viprayuktā rūpiṇaśca dharmā hetvadhi-[ 56b. 6B. V ]patipratyayābhyāṃ jāyante yathāvihitameva |{5. MS. …mevāhatu |}
①anye tu viprayuktās rūpiṇas ca dharmās hetu adhipati pratyayābhyām jāyante yathā vihitam eva
③ཆོས་གཞན་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་བདག་པོའི་རྐྱེན་དག་ལས་སྐྱེའོ་།། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ ****[@102a]**** *་།།
◤āha tu——
♂ko 'tra hetuḥ /
①āha tu pratyayebhyas bhāvās upajāyante na punar sarvasya eva jagatas īśvara puruṣa pradhāna ādikam kāraṇam iti
③རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་འགྲོ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་དབང་ཕྱུག་དང་སྐྱེས་བུ་དང་། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་གཏན་ཚིགས་ཅི་ཞིག་བུ་དང་། ཡོད་།
♂āha tu “pratyayebhyo bhāvā upajāyante na punaḥ sarvasyaiva jagataḥ īśvarapuruṣapradhānādikaṃ kāraṇamiti /
★◤āha tu “pratyayebhyo bhāvā upajāyante na punaḥ sarvasyaiva jagataḥ īśvarapuruṣapradhānādikaṃ kāraṇamiti / [101|20-]
◤“pratyayebhyo bhāvā upajāyante,
㈠一切有生法得生。
◤na punaḥ sarvasyaiva jagataḥ īśvarapuruṣapradhānādikaṃ kāraṇam” iti /
㈠一切世間，不如自在我勝性等為一生因。
㈡一切世間，唯從如上所說諸因諸緣所起。非自在天我勝性等，一因所起。
🈪1964 དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་འགྲོ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་དབང་ཕྱུག་དང་སྐྱེས་བུ་དང༌། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་གཏན་ཚིགས་ཅི་ཞིག་ཡོད།
◤ko 'tra hetuḥ?
㈠此中以何因為證。
㈡此有何因。
★◤ko 'tra hetuḥ / yadi khalu hetukṛtāṃ siddhiṃ manyase / [101|21]
♂yadi khalu hetukṛtāṃ siddhiṃ manyase /
◤yadi khalu hetukṛtāṃ siddhiṃ manyase /
㈠若汝執一切成立事因緣所作。
㈡若一切成許由因者。
★★◤nanu ca atha evāsya vādasya vyudāsaḥ prāpnotyekaṃ kāraṇamīśvarādikaṃ sarvasyeti / [101|22]
♂nanu ca ata evāsya vādasya vyudāsaḥ prāpnotyekaṃ kāraṇamīśvarādikaṃ{6. MS. …miśvarādikaṃ |} sarvasyeti /
◤nanu ca ata evāsya vādasya vyudāsaḥ prāpnoti——
㈠為不如此耶。由此執則乖棄汝所說本義。
㈡豈不便捨，一切世間，由自在等，一因生論。
①kas tra hetus yadi khalu hetu kṛtām siddhim manyase nanu ca atha eva asya vādasya vyudāsas prāpnoti ekam kāraṇam īśvara ādikam sarvasya iti
③གལ་ཏེ་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་བྱས་པའི་གྲུབ་པར་སེམས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ཅིག་ཅར་དུ་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྨྲ་བ་འདི་པ་སྩལ་བ་མ་ཡིན་ནམ་།
◤ekaṃ kāraṇamīśvarādikaṃ sarvasyeti /
㈠謂一自在等，為一切世間因。
㈡又諸世間，非自在等一因所起。次第等故。
🈪གལ་ཏེ་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་བྱས་པའི་གྲུབ་པར་སེམས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ཅིག་ཅར་དུ་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྨྲ་བ་འདི་པ་སྩལ་བ་མ་ཡིན་ནམ། གཞན་ཡང༌།
◤api ca——
㈠復次〔偈曰〕：
★◤apica[101|23]
①apica
③གཞན་ཡང་།
★◤ 【neśvarādeḥ kramādibhiḥ // VAkK_2.64 //】[101|24]
♂apica neśvarādeḥ kramādibhiḥ //64//
◤neśvarādeḥ kramādibhiḥ // 64 //
①na īśvara-ādi krama-ādi
㈠【非自在次故】。
㈡【非天次等故】〖65_2_d〗
🈪དབང་ཕྱུག་སོགས་མིན་རིམ་སོགས་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་པ་ཞིག་ན།
①na īśvara ādes krama ādibhis
③དབང་ཕྱུག་སོགས་མིན་རིམ་སོགས་ཕྱིར་།།
◆279♂
★★◤yadi hyekameva kāraṇamīśvaraḥ syādanyadvā yugapatsarveṇa jagatā bhavitavyaṃsyāt / [101|25]
♂yadi hyekameva kāraṇamīśvaraḥ syādanyadvā yugapatsarveṇa{7. MS. looks like sacaiśa |} jagatā bhavitavyaṃ syāt /
◤yadi hyekameva kāraṇamīśvaraḥ syādanyadvā,
㈠釋曰：世間不從自在等生，次第生故。若汝執唯一自在是一切世間生因，或執餘因。
㈡謂諸世間，若自在等，一因生者。
①yadi hi ekam eva kāraṇam īśvaras syāt anyat vā yugapad sarveṇa jagatā bhavitavyaṃsyāt
③གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་པ་ཞིག་ན་།
◤yugapat sarveṇa jagatā bhavitavyaṃ syāt /
㈠一切世間應一時俱起。
㈡則應一切，俱時而生。非次第起。
★0◤dṛśyate ca bhāvānāṃ kramasaṃbhavaḥ / [101|26]
◤dṛśyate ca bhāvanāṃ kramasambhavaḥ /
㈠一切次第生，皆明了可見。
㈡現見諸法，次第而生。故知定非一因所起。
🈪1965 དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཡང་སྣང་ངོ༌། །
①dṛśyate ca bhāvānām krama saṃbhavas
③དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཡང་སྣང་ངོ་།།
㈢དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་{102a}རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་དབང་ཕྱུག་དང་སྐྱེས་བུ་དང་། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་གཏན་ཚིགས་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་བྱས་པའི་གྲུབ་པར་སེམས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ:ཅིག་ཅར་དུ་〖PNགཅིག་པུ།〗ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྨྲ་བ་འདི་བསྩལ་〖PNབརྩལ།〗བ་མ་ཡིན་ནམ། གཞན་ཡང་། དབང་ཕྱུག་སོགས་མིན་རིམ་སོགས་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་〖PNབར།〗ཡང་སྣང་ངོ་། །
★◤sa tarhi cchandavaśā dīśvarasya syādayamidānīmutpadyatāmayaṃ nirudhyatāmayaṃ paścāditi / [101|26-]
♂sa tarhi cchandavaśā{8. MS. vasā |}diśvarasya syādayamidānīmutpadyatāmayaṃ nirudhyatāmayaṃ paścāditi /
◤sa tarhi cchandavaśādīśvarasya syād——
㈠若汝執此次第隨自在欲成。
㈡若執自在，隨欲故然。
🈪1966 དེ་ནི་འདི་ནི་ད་ལྟར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །འདི་ནི་འགག་པར་གྱུར་ཅིག །འདི་ནི་ཕྱིས་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ནོ། །
①sa tarhi cchanda vaśā dīśvarasya syāt ayam idānīm utpadyatām ayam nirudhyatām ayam paścāt iti
㈢དེ་ནི་འདི་ནི་ད་ལྟར་སྐྱེ་པར་གྱུར་ཅིག། འདི་ནི་འགག་པར་གྱུར་ཅིག། འདི་ནི་ཕྱིས་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ནོ། །
◤‘ayamidānīmutpadyatāmayaṃ nirudhyatāmayaṃ paścād’ iti?
㈠願此法於今生，願此法於今滅，願此法在後生滅。
㈡謂彼欲令，此法今起，此法今滅，此於後時。
◤chandabhedāt tarhi siddhamanekaṃ kāraṇaṃ syāt /
㈠由欲有異，此義得成。謂因不一，是欲有異。
㈡是則應成，非一因起。亦由樂欲，差別生故。
🈪1967 འོ་ན་ནི་འདོད་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དུ་མར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་པ་ཐ་དད་པ་དེ་ཡང་དེའི་རྒྱུའི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★★◤cchandabhedāttarhi siddhamanekaṃ kāraṇaṃ syāt / [101|27]
♂cchandabhedāttarhi siddhamanekaṃ{9. MS. siddhamanenakaṃ |} kāraṇaṃ syāt /
①cchandabhedāt tarhi siddham anekam kāraṇam syāt
③འོ་ན་ནི་འདོད་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དུ་མར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ལ་གིས་ཡིན་ནོ་།།
㈢འོ་ན་ནི་འདོད་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དུ་མར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་པ་ཐ་དད་པ་དེ་ཡང་དེའི་རྒྱུའི་〖PNརྒྱུ།〗དབང་ཕྱུག་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤sa cāpi cchandarbhedo yugapatsyāttaddhetorīśvarasyābhinnatvāt / [101|27-102|01]
♂sa cāpi cchandabhedo yugapat @102 syāttaddhetorīśvarasyābhinnatvāt /
◤sa cāpi chandabhedo yugapat syāt;
㈠應一時俱起。
㈡或差別欲，應一時生。
◤taddhetorīśvarasyābhinnatvāt /
㈠有欲自在，非有異故。
㈡所因自在，無差別故。
★◤kāraṇāntarabhedāpekṣaṇe vā neśvara eva kāraṇaṃ syāt / [102|01-]
♂kāraṇāntarabhedāpekṣaṇe vā{1. Y. ca |} neśvara eva kāraṇaṃ syāt /
◤kāraṇāntarabhedāpakṣaṇe ca neśvara eva kāraṇaṃ syāt /
㈠若觀餘因差別故成，則非自在為因。
㈡若欲差別，更待餘因，不俱起者，則非一切，唯用自在，一法為因。
🈪1968 འོན་ཏེ་རྒྱུ་གཞན་ལ་ལྟོས་ན་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ལ།
①sa ca api cchandarbhedas yugapad syāt tad hetos īśvarasya abhinna tvāt kāraṇa antara bheda apekṣaṇe vā na īśvaras eva kāraṇam syāt
③། འདོད་པ་ཐ་དད་པ་དེ་ཡང་དེའི་རྒྱུའི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།། འོན་ཏེ་རྒྱུ་གཞན་ལ་ལྟོས་ན་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ལ་།
★◤teṣāmapi ca kramotpattau kāraṇāntarabhedāpekṣaṇādanavasthāprasaṅga syādityanantarabhedāyāḥ kāraṇaparaṃparāyā anāditvābhyupagamādayamīśvarakāraṇādhimuktaḥ śākyayūrvīyameva nyāyaṃ nātivṛttaḥ syāt / [102|02-]
♂teṣāmapi ca kramotpattau kāraṇāntarabhedāpekṣaṇādanavasthāprasaṅgaḥ syādityanantarabhedāyāḥ kāraṇaparaṃparāyā anāditvābhyupagamādayamīśvarakāraṇādhimuktaḥ śākyapūrvīyameva nyāyaṃ nātivṛttaḥ{2. Y. nātikrāntaḥ |} syāt /
◤teṣāmapi ca kramotpattau kāraṇāntarabhedāpekṣaṇād anavasthāprasaṅgaḥ syād ity anantarabhedāyāḥ kāraṇaparamparāyā anāditvābhyupagamād ayam īśvarakāraṇādhimuktaḥ śākyaputrīyam eva nyāyaṃ nātikrāntaḥ syāt /
①teṣāmapi ca krama-utpattau kāraṇāntarabhedāpekṣaṇād an-avasthā-prasaṅgaḥ syāt ity, anantarabhedāyāḥ kāraṇa-paramparāyās anādi-tva-abhyupagamād, ayam īśvara-kāraṇa-adhimuktaḥ śākya-putrīyam eva nyāyaṃ na atikrāntaḥ syāt|
㈠是欲次第生中，若觀別因，則有無窮過失。若不觀別因，則無次第義。是因傳傳無邊差別，由信無始故。此人樂執自在為因，不過釋迦弟子所顯道理。
㈡或所待因，亦應更待，餘因差別，方次第生。則所待因，應無邊際。若更不待，餘差別因，此因應無，次第生義。則差別欲，非次第生。若許諸因，展轉差別，無有邊際，信無始故。徒執自在為諸法因，不越釋門因緣正理。
🈪དེ་དག་ཀྱང་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་གཞན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་རྒྱུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་བྱེ་བྲག་མཐའ་ཡས་པ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུར་མོས་པ་འདི་ནི་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོའི་ལུས་ཁོ་ན་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
①teṣām api ca krama utpattau kāraṇa antara bheda apekṣaṇāt anavasthā prasaṅga syāt iti anantara bhedāyās kāraṇa paraṃparāyās anādi tva abhyupagamāt ayam īśvara kāraṇa adhimuktas śākyayūrvīyam eva nyāyam na ati vṛttas syāt
③དེ་དག་ཀྱང་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་གཞན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་རྒྱུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་བྱེ་བྲག་མཐའ་ཡས་པ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུར་མོས་པ་འདི་ནི་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོའི་ལུས་ཁོ་ན་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འོན་ཏེ་རྒྱུ་གཞན་ལ་ལྟོས་ན་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཀྱང་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་གཞན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་རྒྱུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་བྱེ་བྲག་མཐའ་ཡས་པ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུར་མོས་པ་འདི་ནི་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོའི་ལུས་〖PNལུགས།〗ཁོ་ན་ལས་མ་〖PN-མ།〗འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
◆280♂
◤yaugapadye 'pīśvaracchandānāṃ na jagato yaugapadyam;
㈠若汝言.自在欲雖復俱起，世間不俱起，
㈡若言自在.欲雖頓生，而諸世間.不俱起者，
🈪1969 གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པ་རྣམས་ཅིག་ཅར་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འགྲོ་བ་ནི་ཅིག་ཅར་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤yogapadye 'pīśvaracchandānāṃ jagato na yaugapadyam / [102|04-]
♂yaugapadye 'pīśvaracchandānāṃ jagato na{3. Y. na jagato |} yaugapadyam |
①yoga padye apīśvara= chandānām jagatas na yaugapadyam
㈢གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པ་རྣམས་〖PNརྣམ།〗ཅིག་ཅར་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འགྲོ་བ་ནི་ཅིག་ཅར་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤yathācchandam utpādanād iti cet / na / [102|05]
♂yathācchandam utpādanād{4. Y. utpādāt |}iti cet / ♂na /
◤yathācchandam utpādād iti cet?
㈠隨欲生故。
㈡由隨自在欲所生故。
㈢འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ།
①yathā-cchandam utpādanād iti ced
◤na;
㈠是義不然。
㈡理亦不然。
★0◤teṣāṃ paścādviśeṣābhāvāt / [102|05-]
◤teṣāṃ paścād viśeṣābhāvāt /
㈠是自在欲，於後世無所以故。
㈡彼自在欲，前位與後，無差別故。
①na teṣām paścāt viśeṣa abhāvāt
㈢དེ་དག་ལ་ཕྱིས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kaś ca tāvadīśvarasyeyatā sargaprayāsenārthaḥ?
㈠由如此大功用化生世間自在，得何利益。
㈡又彼自在，作大功力，生諸世間，得何義利。
★★◤kaśca tāvadīśvarasyeyatā sargaprayāsenārthaḥ / [102|06]
♂kaśca tāvadīśvarasyeyatā [ 57a. 6A. VI ]sarvaprayāsenārthaḥ /
①kas ca tāvat īśvarasya iya tā sarga prayāsena arthas
③རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གི་འབྱིན་པའི་ཚེགས་འདི་རྙེད་ལ་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གི་འབྱིན་པའི་ཚེགས་འདི་རྙེད་〖PNསྙེད།〗ལ་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ནི་ཐབས་མེད་པར་དེ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲའོ། །
★◤yadi prītistāṃ tarhi nāntareṇopāye śaktaḥ kartumiti na tasyāmīśvaraḥ syāttathaiva cānyasmin / [102|06-]
♂yadi prītistāṃ tarhi nāntareṇopāyaṃ śaktaḥ{5. MS. śāktaḥ |} karttumiti na tasyāmīśvaraḥ syāttathaiva cānyasmin /
◤yadi prītiḥ,
㈠若汝言常喜樂為用，是義不然。
㈡若為發喜，生諸世間。
①yadi prītis tām tarhi na antareṇa upāye śaktas kartum iti na tasyām īśvaras syāt tathā eva ca anyasmin
③གལ་ཏེ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ནི་ཐབས་མེད་པར་དེ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲའོ་།།
◤tāṃ tarhi nāntareṇopāyaṃ śaktaḥ karttumiti na tasyāmīśvaraḥ syāt,
㈠此樂若離方便自在，則不能得故。於樂自在非自在。
㈡此喜離餘方便不發。是則自在，於發喜中，既必待餘，應非自在。
🈪1970 རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གི་འབྱིན་པའི་ཚེགས་འདི་རྙེད་ལ་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ནི་ཐབས་མེད་པར་དེ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲའོ། །
◤tathaiva cānyasmin /
㈠於餘亦爾。
㈡於喜既爾，餘亦應然。差別因緣，不可得故。
★◤yadi ceśvaro narakādiṣu prajāṃ bahubhiścetibhirūpasṛṣṭāṃ sṛṣṭvā tena prīyate namo 'stu tasmai tādṛśāyeśvrāya / [102|08-]
♂yadi ceśvaro narakādiṣu prajāṃ bahubhiścetibhirupasṛṣṭāṃ sṛṣṭvā tena prīyate namo 'stu tasmai tādṛśāyeśvarāya{6. MS. tādṛśāyaiśvarāya |} /
◤yadi ceśvaro narakādiṣu prajāṃ bahubhiś cetibhirupasṛṣṭāṃ sṛṣṭvā tena prīyate,
㈠復次若自在，見地獄等世間多為抂苦之所逼惱，由此故生樂。
㈡或若自在，生地獄等，無量苦具，逼害有情。為見如斯，發生自喜。
🈪1971 གལ་ཏེ་ཡང་དབང་ཕག་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་དགུ་གནོད་པ་མང་པོ་དང་འབོལ་པ་དག་ཕྱུང་ནས་དེས་དགའ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་དབང་ཕྱུག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
①yadi ca īśvaras naraka ādiṣu prajām bahubhis ca itibhirūpa sṛṣṭām sṛṣṭvā tena prīyate namas stu tasmai tādṛśāya īśvrāya
③གལ་ཏེ་ཡང་དབང་ཕག་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་དགུ་གནོད་པ་མང་པོ་དང་འབོལ་པ་དག་ཕྱུང་ནས་དེས་དགའ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་དབང་ཕྱུག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ་།།
㈢གལ་ཏེ་ཡང་དབང་ཕྱུག་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་དགུ་གནོད་པ་མང་པོ་དང་འབྲེལ་པ་དག་ཕྱུང་ནས་དེས་དགའ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་དབང་ཕྱུག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
◤namo 'stu tasmai tādṛśayeśvarāya /
㈠咄哉何用此麁惡自在。
㈡咄哉何用此自在為。
★0◤sugītaścāyaṃ tamārabhya śloko bhavati / [102|09]
◤sugītaś cāyaṃ tamārabhya śloko bhavati——
㈠依自在天，世間首盧柯，則成善哥。
㈡依彼頌言，誠為善說：
🈪1972 དེ་ལས་བརྩམས་ནས། གང་ཕྱིར་མ་ལུས་སྲེག་པ་དང༌། །གང་ཕྱིར་རྣ་དང་གང་ཕྱིར་གཏུམ། །གང་ཕྱིར་གདུང་ལྡན་གང་གི་ཕྱིར། །ཤ་དང་ཁྲག་དང་རྐང་ཟ་བ། །དེ་ཕྱིར་དྲག་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
①sugītas ca ayam tam ārabhya ślokas bhavati
③དེ་ལས་བརྩམས་ནས་།
㈢དེ་ལས་བརྩམས་ནས། གང་ཕྱིར་{102b}མ་ལུས་སྲེག་པ་དང་། །གང་ཕྱིར་རྣ་དང་གང་ཕྱིར་གཏུམ། །གང་ཕྱིར་གདུང་ལྡན་གང་གི་ཕྱིར། །ཤ་དང་ཁྲག་དང་རྐང་ཟ་བ། །དེ་ཕྱིར་དྲག་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤yannirdahati yattīkṣṇo yadugro yatpratāpavān /
㈠由能燒嶮利，可畏恒苦他。
㈡由險利能燒，可畏恒逼害。
★◤ “yannirdahati yattīkṣṇo yadugro yatpratāpavān / [102|10]
♂“yannirdahati yattīkṣṇo yadugro yatpratāpavān māṃsaśoṇitamajjādo yattato rudra ucyata” iti /
①yat nirdahati yat tīkṣṇas yat ugras yat pratāpavān
③གང་ཕྱིར་ ****[@102b]**** ་མ་ལུས་སྲེག་པ་དང་།། གང་ཕྱིར་རྣ་དང་གང་ཕྱིར་གཏུམ་།།
◤māṃsaśoṇitamajjādo yattato rudra ucyate // iti /
㈠樂食肉血髓，令啼稱律他。
㈡樂食血肉髓，故名魯達羅。
★◤ māṃsaśoṇitamajjādo yattato rudra ucyata” iti / [102|11]
①māṃsa śoṇita majja ādas yat tatas rudras ucyate iti
③གང་ཕྱིར་གདུང་ལྡན་གང་གི་ཕྱིར་།། ཤ་དང་ཁྲག་དང་རྐང་ཟ་བ་།། དེ་ཕྱིར་དྲག་པོ་ཞེས་བྱའོ་།། ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཡང་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཡང་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ekaṃ khalvapi jagataḥ kāraṇaṃ parigṛhṇatā 'nyeṣāmarthānāṃ pratyakṣaḥ puruṣakāro nihgṛhṇtaḥ syāt / [102|12-]
♂ekaṃ{7. Y. evaṃ |} khalvapi jagataḥ kāraṇaṃ parigṛhṇatā'nyeṣāmarthānāṃ pratyakṣaḥ puruṣakāro nihnutaḥ syāt /
◤evaṃ khalvapi jagataḥ kāraṇaṃ parigṛhṇatā'nyeṣāmarthānāṃ pratyakṣaḥ puruṣakāro nihrutaḥ syāt /
①evaṃ khalvapi jagataḥ kāraṇaṃ parigṛhṇatā 'nyeṣāmarthānāṃ pratyakṣaḥ puruṣakāro nihrutaḥ syāt|
㈠若汝信受自在等為世間一因，有餘法以所證見.人功為因，則被棄捨。
㈡又若信受，一切世間，唯自在天，一因所起，則為誹撥現見世間所餘因緣人功等事。
🈪1973 ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཡང་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །
①ekam khalu api jagatas kāraṇam parigṛhṇatā nyeṣām arthānām pratyakṣas puruṣakāras nihgṛhṇtas syāt
㈢ཡང་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་དོན་གཞན་དག་གི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་ནི་བསྙོན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sahāpi ca kāraṇaiḥ kāraka mīśvaraṃ kalpayatā kevalo bhaktivādaḥ syat / [102|13]
♂sahāpi ca kāraṇaiḥ{8. MS. kāraṇai |} kāraka{9. Y. kāraṇa |}mīśvaraṃ kalpayatā kevalo bhaktivādaḥ syāt /
◤sahāpi ca kāraṇaiḥ kāraṇamīśvaraṃ kalpayatāṃ kevalo bhaktivādaḥ syāt;
㈠若汝分別執自在共餘因成因，此執但為愛敬故說。
㈡若言自在，待餘因緣，助發功能，方成因者。但是朋敬，自在天言。
🈪1974 ཡང་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་དོན་གཞན་དག་གི་སྐྱེས་བུའི་ཕྱེད་པ་མངོན་སུམ་ནི་བསྙོན་པར་འགྱུར་རོ། །
①saha api ca kāraṇais kāraka mīśvaram kalpayatā kevalas bhaktivādas syat
③རྒྱུ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཡང་རྒྱུར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་གུས་པས་སྨྲ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དེ་།
㈢རྒྱུ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཡང་རྒྱུར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་གུས་པས་སྨྲ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དེ། རྒྱུ་རྣམས་ལས་གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗བྱེད་པ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◆281♂
★★◤kāraṇebhyo 'nyasya tadutpattau vyāpārādarśanāt / [102|14]
♂kāraṇebhyo 'nyasya tadutpattau{10. Y. omits tadutpattau |} vyāpārādarśanāt /
◤kāraṇebhyo 'nyasya vyāpārādarśanāt /
㈠何以故。離眾因，自在功能不可見故。
㈡離所餘因緣，不見別用故。
🈪1975 རྒྱུ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཡང་རྒྱུར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་གུས་པས་སྨྲ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དེ། རྒྱུ་རྣམས་ལས་གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①kāraṇebhyas anyasya tad utpattau vyāpāra adarśanāt
③རྒྱུ་རྣམས་ལས་གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kiñca——
◤sahakāriṣu cānyeṣu kāraṇeṣvīśvaro neśvaraḥ syāt /
㈠諸因必須與餘因和合，故能作自在。若爾則非自在。
㈡或彼自在，要餘因緣，助方能生，應非自在。
🈪1976 དབང་ཕྱུག་དེ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sahakāriṣu cānyeṣu kāraṇeṣvīśvaro neśvaraḥ syāt / [102|14-]
♂{11. Y. adds kiṃ va |}sahakāriṣu cānyeṣu{12. MS. looks like cādyeṣu |} kāraṇeṣvīśvaro neśvaraḥ syāt /
★0◤athādisarga īśvarahetukaḥ / [102|15]
◤athādisarga īśvarahetukaḥ?
㈠復次若初化作，以自在為因。
㈡若執初起自在為因。
①sahakāriṣu ca anyeṣu kāraṇeṣu īśvaras na īśvaras syāt atha ādisargas īśvara hetukas
③དབང་ཕྱུག་དེ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།། འོན་ཏེ་དང་པོ་བྱུང་པ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
㈢དབང་ཕྱུག་དེ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་པོ་〖PN-པོ།〗རྣམས་ལ་ཡང་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤tasyāpyanyānapekṣatvādīśvaravadanāditvaprasaṅga / [102|15-]
♂tasyāpyanyānapekṣatvādīśvaravadanāditvaprasaṅgaḥ /
◤tasyāpyanyakāraṇānapekṣatvādīśvaravadanāditvaprasaṅgaḥ /
㈠此不觀餘因故，應成立如自在無初。
㈡餘後續生，待餘因者，則初所起，不待餘因。應無始成，猶如自在。
🈪1977 འོན་ཏེ་དང་པོ་བྱུང་པ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྒྱུ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①tasya api anya anapekṣa tvāt īśvara vadana ādi tva prasaṅga
③དེ་ཡང་རྒྱུ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢འོན་ཏེ་དང་པོ་བྱུང་པ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང:རྒྱུ་གཞན་〖PNརྒྱུ་གཞན།〗ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་〖PN+ནི།〗ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤evaṃ pradhāne 'pi yathāyogaṃ vācyam / [102|16]
♂evaṃ pradhāne 'pi yathāyogaṃ vācyam{13. Y. yojyam |} /
◤evaṃ pradhāne 'pi yathāyogaṃ vācyam /
㈠於我及勝性等，立及破亦爾。
㈡我勝性等，隨其所應，如自在天，應廣徵遣。
🈪1978 དེ་བཞིན་དུ་གཙོ་བོ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①evam pradhāne api yathāyogam vācyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་གཙོ་བོ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤tasmānna lokasyaikaṃ kāraṇamasti / [102|16-]
◤tasmānna lokasyaikaṃ kāraṇamasti /
㈠是故世間無一因義。
㈡故無有法，唯一因生。
★0◤svānyevaiṣāṃ karmāṇi tasyāṃ tasyāṃ jātau janayanti / [102|17]
◤svānyevaiṣāṃ karmāṇi tasyāṃ jātau janayanti /
㈠是自所造業，於道於雜能生世間。
🈪1979 དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ནི་མེད་ཀྱི་འདི་ནི་རང་གི་ལས་རྣམས་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ། །
★0◤akṛtabuddhayastu varākāḥ svaṃ svaṃ vipākaphalaṃ cānubhavanta īśvaramaparaṃ mithyā parikalpayanti / [102|17-]
◤akṛtabuddhayastu varākāḥ svaṃ svaṃ vipākaphalaṃ cānubhavantaṃ īśvaramaparaṃ mithyā parikalpayanti /
㈠不學慧人，良足可悲。自受自果報果，及自受功力果。而起邪分別，謂自在等為因。此義已去。
㈡奇哉世間，不修勝慧。如愚禽獸，良足可悲。彼彼生中，別別造業。自受異熟，及士用果。而妄計有，自在等因。且止破邪，應辯正義。
🈪1980 ཉོན་མོངས་བློ་མ་སྦྱངས་པ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ན་ལོག་པར་གཞན་དབང་ཕྱུག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །
①tasmāt na lokasya ekam kāraṇam asti svāni eva eṣām karmāṇi tasyām tasyām jātau janayanti akṛtabuddhayas tu varākās svam svam vipāka phalam ca anubhavantas īśvaram aparam mithyā parikalpayanti
③དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ནི་མེད་ཀྱི་འདི་ནི་རང་གི་ལས་རྣམས་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ་།། ཉོན་མོངས་བློ་མ་སྦྱངས་པ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ན་ལོག་པར་གཞན་དབང་ཕྱུག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་〖PNནས།〗འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ནི་མེད་ཀྱི་འདི་ནི་རང་གི་ལས་རྣམས་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ། །
★0◤gatametadyattu khalu taduktaṃ “dvābhyāmanye tu jāyanta” iti / [102|19]
㈢ཉོན་མོངས་བློ་མ་སྦྱངས་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་རང་རང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ན་ལོག་པར་གཞན་དབང་ཕྱུག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །
①gatam etat yat tu khalu tat uktam dvābhyām anye tu jāyante iti
③དེ་ནི་རྫོགས་སོ། །། ། ཡང་། གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ་།།
㈢དེ་ནི་རྫོགས་སོ:། །།།〖PNC།།〗 ཡང་། གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ། །ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡི་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། །འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་སོ། །
★0◤atha kathaṃ bhūtāni bhūtānāṃ hetupratyayaḥ / [102|20]
◤atha kathaṃ bhūtāni bhūtānāṃ hetupratyayaḥ?
㈠前云餘法由二生，此言云何。若大於大成因緣。
㈡前言餘法，由二緣生。於中云何，大種所造，自他相望，互為因緣。
🈪1982 དེ་ནི་རྫོགས་སོ།། །།ཡང༌། གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ། །ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡི་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། །འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་སོ༑ །འབྱུང་ལས་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྐྱེད་ཕྱིར་བརྟེན་ཕྱིར་གནས་ཕྱིར་དང༌། རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་འཕེལ་བྱེད་ཕྱིར། །དེ་ཡང་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་དེ་དག་ལས་སྐྱེ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤dvidhā bhūtāni taddhetuḥ,
㈠〔偈曰〕：【二種大大因】。
㈡頌曰：【大為大二因_a 為所造五種_b】。【造為造三種_c 為大唯一因】〖66_2_d〗。
★◤ 【dvidhā bhūtāni taddhetuḥ 】[102|21]
①atha katham bhūtāni bhūtānām hetu pratyayas dvidhā bhūtāni tad hetus
③ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡི་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་།།
◤bhūtaheturityarthaḥ /
㈠釋曰：若立四大為四大因，則有二種因。
㈡論曰：初言大為大二因者，是諸大種更互相望。
◤sabhāgasahabhūhetubhyāṃ
㈠謂同類因，俱有因。
★◤bhūtaheturityarthaḥ / sabhāgasahabhūhetubhyāṃ[102|22]
♂dvidhā bhūtāni taddhetuḥ [ 57b. 6B. VI ] bhūtaheturityarthaḥ /
①bhūta hetus iti arthas
③འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་།
㈢འབྱུང་ལས་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ནི་རྒྱུ་〖PN-རྒྱུ།〗རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྐྱེད་ཕྱིར་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗ཕྱིར་གནས་ཕྱིར་དང་། རྟོན〖PNསྟོན།〗པའི་ཕྱིར་དང་འཕེལ་བྱེད་ཕྱིར། །དེ་ཡང་བྱེད་རྒྱུའི་〖PN-རྒྱུའི།〗རྒྱུ་ཁོ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་དེ་དག་ལས་སྐྱེ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤bhautikasya tu pañcadhā /
㈠〔偈曰〕：【於所造五種】。
㈡但為俱有，同類因義。
★◤ 【bhautikasya tu pañcadhā /】[102|23]
♂sabhāgasahabhūhetubhyāṃ bhautikasya tu pañcadhā /
①sa bhāga saha bhū hetubhyām bhautikasya tu pañcadhā
③སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་སོ་;་།འབྱུང་ལས་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ལྔ་།།
◤bhautikasya tu bhūtāni pañcaprakāro hetuḥ /
㈠釋曰：若四大是所造色因，則成五種因。
㈡大於所造，能為五因。
◤katham?
㈠云何成。
㈡何等為五。
★0◤bhautikasya tu bhūtāni pañcaprakāro hetuḥ / katham / [102|24]
①bhautikasya tu bhūtāni pañca prakāras hetus
③བྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ་།
①katham
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
◆282♂
◤“jananānniśrayāt sthānādupastambhopavṛṃhaṇāt” /
㈠一能生故，二能為依止故，三能持故，四令住故，五令增長故。
㈡謂生、依、立、持、養別故。
★◤ “jananānniḥśrayāt sthānādupastambhogavṛṃhaṇāt”[102|25]
♂“jananānniḥśrayāt sthānādupastambhopavṛṃhaṇāt” so 'yaṃ kāraṇahetureva punaḥ pañcadhā bhinnaḥ /
①jananāt niḥśrayāt sthānāt upastambhas ga vṛṃhaṇāt
③སྐྱེད་ཕྱིར་བརྟེན་ཕྱིར་གནས་ཕྱིར་དང་། རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་འཕེལ་བྱེད་ཕྱིར་།།
◤so 'yaṃ kāraṇahetureva punaḥ pañcadhā bhinnaḥ——
㈠是隨造因，由此義分為五種。
㈡如是五因，但是能作，因之差別。
★◤so 'yaṃ kāraṇahetureva punaḥ paṇycadhā bhinnaḥ / [102|26]
①sas yam kāraṇa hetus eva punar paṇycadhās bhinnas
③དེ་ཡང་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤1.jananahetuḥ; tebhya utpatteḥ /
㈠一能生因，從此生故。
㈡從彼起故，說為生因。
★0◤jananahetustebhya utpatteḥ / [102|26-]
①janana hetus tebhyas utpattes
③སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་དེ་དག་ལས་སྐྱེ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤2.niśrayahetuḥ; jātasya bhūtānuvidhāyitvāt,
㈠二依止因，已生隨逐此故。
㈡生已隨逐，大種轉故。如依師等，說為依因。
★0◤niśrayaheturjātasya bhūtānuvidhāyitvāt puruṣakāraphalādācāryādiniḥśrayavat / [102|27-]
①niśraya hetus jātasya bhūta anuvidhāyi tvāt puruṣakāra phalāt ācārya ādi niḥśraya vat
㈢བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པའི་རྒྱུ་ནི་སྐྱེས་པ་འབྱུང་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤puruṣakāraphalād, ācāryādiniśrayavat /
★◤pratiṣṭhāheturādhārabhāvāt / citrakṛtyavat / [102|28]
♂pratiṣṭhāheturādhārabhāvāt /
①pratiṣṭhā hetus ādhāra bhāvāt
③གནས་པའི་རྒྱུ་ནི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གནས་པའི་རྒྱུ་ནི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རི་མོའི་རྩིག་པ་བཞིན་ནོ། །
①citra kṛtya vat
③རི་མོའི་རྩིག་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤3. pratiṣṭhāhetuḥ; ādhārabhāvāt, citrakṛtyavat /
㈠三持因，為此所持故，譬如畫色與壁。
㈡能任持故，如壁持畫，說為立因。
★◤upastambhaheturanucchedahetutvāt / [103|01]
♂citrakṛtyavat /
①upastambha hetus anuccheda hetutvāt
③རྟོན་པའི་རྒྱུ་ནི་རྒྱན་མི་འཆད་པའི་རྒྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ ****[@103a]**** *་།།
㈢རྟོན་〖PNསྟོན།〗པའི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤4. upastambhahetuḥ; anucchedahetutvāt /
㈠四住因，此令彼相續不斷故。
㈡不斷因故，說為持因。
◤5.vṛddhihetuḥ; upavṛṃhaṇahetutvāt /
㈠五增長因，此令彼圓滿故。
㈡增長因故，說為養因。
◤evam eṣāṃ janmavikārādhārasthitivṛddhihetutvam ākhyātaṃ bhavati /
①evam eṣāṃ janma-vikāra-ādhāra-sthiti-vṛddhi-hetu-tvam ākhyātaṃ bhavati|
㈠如此四大，於所造色，為生變異持住長因，五義得顯。
㈡如是則顯大與所造.為起變持住長因性。
★◤evameṣāṃ janmavikārādhārasthitivṛddhihetutvamākhyātaṃ bhavati / [103|01-]
①evam eṣām janma vikāra ādhāra sthiti vṛddhi hetu tvam ākhyātam bhavati
③རྒྱུ་ནི་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་། འགྱུར་བ་དང་། བརྟེན་པ་དང་གནས་པ་དང་། རྟོན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་{103a}། །རྒྱུ་ནི་འཕེལ་བའི་རྒྱུ:ཡིན་པའི་ཕྱིར་〖PN-པའི་ཕྱིར།〗ཏེ། དེ:ལྟ་བས་〖PNལྟར།〗ན་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་། :འགྱུར་བ་དང་། བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་དང་གནས་པ་དང་། རྟོན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tridhā bhautikamanyonyam,
㈠〔偈曰〕：【所造互三種】。
★◤ 【tridhā bhautikamanyonyaṃ /】[103|03]
♂@103 upastambhaheturanucchedahetutvāt |{1. MS. ..tvādevaṃ |} evameṣāṃ janmavikārādhāra{2. MS. …dhārā |}sthitivṛddhihetutvamākhyātaṃ bhavati /
①tridhā bhautikam anyonyam
③འབྱུང་འགྱུར་རྣམ་གསུམ་ཕན་ཚུན་དུ་།།
㈢འབྱུང:འགྱུར་རྣམ་〖P《 སྣར》གྱུར་རྣམས།〗གསུམ་ཕན་ཚུན་དུ། །རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དག་གིས་སོ། །
◤hetusahabhūsabhāgavipākahetubhiḥ kāraṇaheturaviśeṣavarttitvāt na sarvadā gaṇyate /
㈠釋曰：若所造色，作所造色，由三種因。謂俱有因，同類因，果報因。隨造因平等起故，不恒數之。
㈡諸所造色，自互相望，容有三因。所謂俱有，同類異熟。其能作因，無差別轉，故不恒數。
★◤hetusahabhūsabhāgavipākahetubhiḥ kāraṇaheturaviśeṣayattitvāt na sarvadā gaṇyate / [103|04]
♂tridhā bhautikamanyonyaṃ hetusahabhūsabhāgavipākahetubhiḥ kāraṇaheturaviśeṣavarttitvāt na sarvadā gaṇyate /
①hetu saha bhūsa bhāga vipāka hetubhis kāraṇa hetus aviśeṣa yat ti tvāt na sarvadā gaṇyate
③རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དག་གིས་སོ་།། བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་བགྲང་ངོ་།།
㈢བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་བགྲང་ངོ་། །
★0◤tatra sahabhūheturanyonyaṃ cittānuparivartti kāyavākkarma / [103|04-]
◤tatra sahabhūheturanyonyaṃ cittānuparivartti kāyavākkarma,
㈠此中俱有更互因者，隨心變身口二業。
㈡俱有因者，謂隨心轉，身語二業。
★0◤nānyadupādāyarūpam / [103|05]
◤nānyadupādāyarūpam /
㈠非餘所造色。
㈡非餘造色。
①tatra saha bhū hetus anyonyam cittānuparivartti kāya vākkarma na anyat upādāya rūpam
㈢དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་ཡིན་གྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་གཞན་〖PN+ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sabhāgahetuḥ sarvaṃ pūrvotpannaṃ sabhāgasya / [103|05-]
◤sabhāgahetuḥ sarvaṃ pūrvotpannaṃ sabhāgasya /
㈠同類因者，一切前生，於後同類。
㈡同類因者，一切前生，於後同類。
①sa bhāga hetus sarvam pūrva utpannam sa bhāgasya
③སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ནི་སྔར་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཡིན་ནོ་།། ནོ་།།
㈢སྐལ་བ་མཉམ་〖PNསྙམ།〗པའི་རྒྱུ་ནི་སྔར་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vipākaheturyasya vākkarmaṇaścakṣurādayo vipākaḥ / [103|06]
◤vipākaheturyasya vākkarmaṇaś cakṣurādayo vipākaḥ /
㈠果報因者，若身口二業，感眼等根為果報。
㈡異熟因者，謂身語業，能招異熟，眼根等果。
◤bhūtānāmekadhaiva tat // 64 //
㈠〔偈曰〕：【所造大因一】。
★◤ 【bhūtānāmekadhaiva tat // VAkK_2.65 //】[103|07]
♂bhūtānāmekadhaiva{3. MS. …kadhava |} tat //65//
①vipāka hetus yasya vākkarmaṇas cakṣus ādayas vipākas bhūtānām ekadhā eva tat
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའོ་།།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའོ〖PNནོ།〗། །འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་དེ་རྣམས་གཅིག། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམས་ཡིན་པའོ། །
★◤bhūtānāṃ tu tadbhūtikaṃ rūpaṃ vipākahetureva yasya kāyavākkarmaṇo bhūtāni vipākāḥ / [103|08]
♂bhūtānāṃ tu tadbhautikaṃ rūpaṃ vipākahetureva yasya kāyavākkarmaṇo bhūtāni vipākāḥ{4. Y. adds pṛthak kalāpatvāt |} /
◤bhūtānāṃ tu tadbhautikaṃ rūpaṃ vipākahetureva,
㈠釋曰：若所造色，造四大，但一因。
㈡所造於大，但為一因，謂異熟因。
①bhūtānām tu tad bhūtikam rūpam vipāka hetus eva yasya kāya vāc karmaṇas bhūtāni vipākās
③འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་དེ་རྣམས་གཅིག་།འབྱུང་པ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམས་ཡིན་པའོ་།།
◤yasya kāyavākkarmaṇo bhūtāni vipākāḥ;
㈠謂果報因，若身業口業，以四大為果報。
㈡身語二業，能招異熟，大種果故。
◤pṛthakkalāpatvāt // 64 //
㈠前已總說。
㈡前已總說。
★◤abhedena cittacaittāḥ samanantarapratyaya uktā niyamastu noktaḥ kasya cittasyānantaraṃ kasyotpaktiriti / [103|09-]
♂abhedena cittacaittāḥ samanantarapratyaya uktā niyamastu noktaḥ kasya cittasyānantaraṃ kasyotpattiriti /
◤abhedena cittacaittāḥ samanantarapratyaya uktāḥ /
㈠心及心法，為次第緣。
㈡諸心心所，前能為後，等無間緣。
①abhedena citta caittās samanantara pratyayas uktā niyamas tu na uktas kasya cittasya anantaram kasya utpaktis iti
㈢སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བྱེ་བྲག་མེད་པར་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་བཤད་ཀྱི〖PNཀྱིས།〗། སེམས་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གང་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ངེས་པ་ནི་མ་བཤད་པས་ད་ནི་དེ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤niyamastu noktaḥ——
㈠未說決定：
㈡未決定說：
◤kasya cittasyānantaraṃ kasyotpattiritti,
㈠何心為次第緣，何心從次第緣生。
㈡何心無間，有幾心生，復從幾心，有何心起。
★0◤sa idānīṃ vaktavyaḥ / [103|10]
◤sa idānīṃ vaktavyaḥ /
㈠今當說此義。
㈡今當定說。
★◤tatra tāvat samāsena dvādaśa cittāni / [103|10-]
♂tatra tāvat samāsena dvā-[ 58a. 6A. VII ]daśa cittāni /
◤tatra tāvat samāsena dvādaśa cittāni /
㈠此中若略說有十二心。
㈡謂且略說，有十二心。
①sas idānīm vaktavyas tatra tāvat samāsena dvādaśa cittāni
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་བཅུ་གཉིས་སོ། །
◤kimartham?
㈠云何十二。
㈡云何十二。
★◤kimarthamityāha[103|11]
①kimartham iti āha
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་ཞེ་ན།
◤ityāha——
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰。
◆283♂
★◤ 【kuśalākuśalaṃ kāme nivṛtānivṛtaṃ manaḥ /】[103|12]
♂kimarthamityāha kuśalākuśalaṃ kāme nivṛtānivṛtaṃ manaḥ /
◤kuśalākuśalaṃ kāme nivṛtānivṛtaṃ manaḥ /
㈠【欲界心善惡 有覆及無覆】。
㈡【欲界有四心_a 善惡覆無覆_b】。【色無色除惡_c 無漏有二心】〖67_2_d〗。
①kuśala akuśalam kāme nivṛta anivṛtam manas
㈢འདོད་ཡིད་དགེ་དང་མི་དགེ་དང་། །བསྒྲིབས་པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ། །
㈢ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
★0◤kāmadhātau catvāri cittāni / [103|13]
◤kāmadhātau catvāri——
㈠釋曰：欲界中心有四種。
㈡論曰：且於欲界，有四種心。
①kāmadhātau catvāri cittāni
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་སེམས་བཞི་སྟེ། །
★0◤kuśalamakuśalaṃ nivṛtāvyākṛtamanivṛtāvyākṛtaṃ ca / [101|13]
◤kuśalam, akuśalam, nivṛtāvyākṛtam, anivṛtāvyākṛtaṃ ca /
㈠謂善，惡，有覆無記，無覆無記。
㈡謂善，不善，有覆無記，無覆無記。
①kuśalam akuśalam nivṛta avyākṛtam anivṛta avyākṛtam ca
㈢དགེ་བ་དང་〖PN+ནི།〗མི་དགེ་བ་དང་〖PN-དང་།〗བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
◤rūpārūpyeṣvakuśalādanyatra,
㈠〔偈曰〕：【於二界除惡 餘有】。
★◤ 【rūpārūpyeṣvakuśalādanyatra 】[103|14]
①rūpārūpyeṣu akuśalāt anyatra
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན། མི་དགེ་ལས་གཞན་།
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན། མི་དགེ་ལས་གཞན། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་མི་དགེ་བ་མེད་ཀྱི་གསུམ་ཡོད་དོ། །
◤rūpadhātāvakuśalaṃ nāsti, trīṇi santi /
㈠釋曰：於色界無惡有餘三。
㈡色無色界，各有三心。謂除不善，餘如上說。
★◤rūpadhātāvakuśalaṃ nāsti / trīṇi santi / evamārūpyadhātau / [103|15]
♂rūpārūpyeṣvakuśalādanyatra rūpadhātāvakuśalaṃ nāsti / ♂trīṇi santi / ♂evamārūpyadhātau /
①rūpa dhātau= akuśalam na asti trīṇi santi
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་མི་དགེ་བ་མེད་ཀྱི་གསུམ་ཡོད་དོ་།།
①evam ārūpya dhātau
③གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བཅུ་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་ནོ། །
◤evamārūpyadhātau /
㈠無色界亦爾。
★0◤ityetāni sānusravāṇi daśa cittāni bhavanti / [103|15-]
◤ityetāni sānusravāṇi daśa cittāni bhavanti /
㈠如此十心皆是有流。
㈡如是十種，說有漏心。
①iti etāni sa anusravāṇi daśa cittāni bhavanti
③དེ་ལྟར་ན་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་ནོ་།།
◤anāsravaṃ dvidhā // 66 //
㈠〔偈曰〕：【無流二】。
★◤ 【anāsravaṃ dvidhā // VAkK_2.66 //】[103|17]
♂anāsravaṃ dvidhā //66// ♂śaikṣamaśaikṣaṃ ca / ♂evametāni dvādaśa cittāni bhavanti /
①anāsravam dvidhā
③ཟག་མེད་གཉིས་།
◤śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
㈠釋曰：謂有學無流，無學無流。
㈡若無漏心，唯有二種。謂學無學。
★◤śaikṣamaśaikṣaṃ ca / evametāni dvādaśa cittāni bhavanti / tatra[103|18]
♂tatra kāme nava śubhāccittāccitāni anantaramiti paścādvakṣyati{5. Y. vakṣyate |} /
①śaikṣam aśaikṣam ca
③སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་སྟེ་།
①evam etāni dvādaśa cittāni bhavanti
③དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་སེམས་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ་།།
①tatra
③དེ་ལ་།
㈢ཟག་〖PN+པ།〗མེད་གཉིས། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་སེམས་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
◤evametāni dvādaśa cittāni bhavanti // 66 //
㈠由如此心合成十二。
㈡合成十二。此十二心，互相生者。
★◤ 【kāme nava śubhāccittāccittāni 】[103|19]
①kāme nava śubhāt cittāt cittāni
③འདོད་སེམས་དག་པ་ལས་སེམས་དགུ་།།
㈢དེ་ལ། འདོད་སེམས་དགེ་བ་ལས་སེམས་དགུ། །
◤tatra
◤kāme nava śubhāccittāccittāni,
㈠此中〔偈曰〕：【於欲從善九】。
㈡頌曰：【欲界善生九_a 此復從八生_b】。【染從十生四_c 餘從五生七】〖68_2_d〗。【色善生十一_a 此復從九生_b】。【有覆從八生_c 此復生於六】〖69_2_d〗。【無覆從三生_a 此復能生六_b】。【無色善生九_c 此復從六生】〖70_2_d〗。【有覆生從七_a 無覆如色辯_b[辨]】。【學從四生五_c 餘從五生四】〖71_2_d〗。
◤anantaramiti paścād vakṣyate /
㈠釋曰：次第言後應說。
★◤anantaramiti paścādvakṣyati / [103|20]
①anantaram iti paścāt vakṣyati
㈢མཇུག་ཐོགས་སུ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དེ།
★0◤kāmadhātau yatkuśalaṃ cittaṃ tasmādanantaraṃ nava cittānyutpadyante / [103|20-]
◤kāmadhātau yat kuśalaṃ cittaṃ tasmādanantaraṃ nava cittānyutpadyante //
㈠於欲界中所有善心，從此九心次第得生。
㈡論曰：欲界善心，無間生九。
★0◤svabhūmikāni catvāri / rūpāvacare dve / [103|21]
◤svabhūmikāni catvāri /
㈠於自地有四心。
㈡謂自界四。
①kāmadhātau yat kuśalam cittam tasmāt anantaram nava cittāni utpadyante sva bhūmikāni catvāri rūpāvacare dve
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཇུག་{103b}ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་དགུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་བཞི་དང:སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དང་〖PN-སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དང་།〗། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཏེ།
◤rūpāvacare dve /
㈠色無色界有二心。
㈡色界二心。
★◤samāpattikāle kuśalaṃ pratisandhikāle nivṛtam / [103|21-]
♂samāpattikāle kuśalaṃ{6. MS. kuśa |} pratisandhikāle nivṛtam /
◤samāpattikāle kuśalaṃ pratisandhikāle nivṛtam /
㈠若正入觀是善心，若託生是有覆無記心。
㈡於入定時，及續生位，如其次第，生善染心。
①samāpatti kāle kuśalam pratisandhi kāle nivṛtam
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་དགེ་བ་དང་། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་བསྒྲིབས་པའོ། །
★0◤ārūpyāvacaraṃ nivṛtameva pratisandhikāle / [103|22]
◤ārūpyāvacaraṃ nivṛtameva pratisandhikāle /
㈠無色界但有有覆無記心。謂託生時，
㈡無色界一於續生位，欲善無間，生彼染心。
①ārūpya avacaram nivṛtam eva pratisandhi kāle
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་བསྒྲིབས་པ་ཁོ་ན་སྟེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་བསྒྲིབས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ativiprakṛṣṭatvāt na kuśalam / [103|22-]
◤ativiprakṛṣṭatvāt na kuśalam /
㈠最遠故，無善。
㈡不生彼善，以極遠故。
①ati viprakṛṣṭa tvāt na kuśalam
③ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ārūpyā hi kāmadhātoścatasṛbhirdūratābhirdūre / [103|23]
◤ārūpyā hi kāmaghātoś catasṛbhirdūratābhirdūre /
㈠無色界由四遠，於欲界最為遠。
㈡無色於欲，四遠故遠。
①ārūpyās hi kāmadhātos catasṛbhis dūra tābhis dūre
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ནས་རིང་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ནས་རིང་བ་ཉིད་བཞིས་རིང་བ་ཡིན་ཏེ། །རྟེན་དང་རྣམ་པ་དང་། :དམིགས་པ་དང་〖PN-དམིགས་པ་དང་།〗། གཉེན་པོ་རིང་བ་ཉིད་དག་གིས་སོ།
★0◤āśrayākārālambanapratipakṣadūratābhiḥ / [103|23-]
◤āśrayākāralambanapratiprakṣadūratābhiḥ /
㈠謂依止取相境界對治遠故。
㈡一所依遠，二行相遠，三所緣遠，四對治遠。
①āśraya ākāra ālambana pratipakṣa dūra tābhis
③རྟེན་དང་རྣམ་པ་དང་། དམིགས་པ་དང་། གཉེན་པོ་རིང་བ་ཉིད་དག་གིས་སོ། དེ་ལ་རྟེན་རིང་བ་ཉིད་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་རྟེན་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། རྣམ་པར་རིང་བ་ཉིད་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་རགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། དེས་ན་དམིགས་པ་རིང་བ་ཉིད་ཀྱང་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཁོ་ན་ལ་རགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་ཏུ་དམིགས་སོ་།། གཉེན་པོ་རིང་བ་ཉིད་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་དེ་མངོན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སུན་དབྱུང་བར་མི་ནུས་སོ་།།
㈢དེ་ལ་རྟེན་རིང་བ་ཉིད་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱི་རྟེན་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤śaikṣamaśaikṣaṃ ceti / [103|24]
㈢རྣམ་པར:རིང་བ་〖PNསྨིན་པ་དང་།〗ཉིད་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་རགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤śaikṣamaśaikṣaṃ ceti /
㈢དེས་ན་དམིགས་པ་རིང་བ་ཉིད་ཀྱང་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཁོ་ན་ལ་རགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་ཏུ་དམིགས་སོ། །
㈠及有學無學心。
㈢གཉེན་པོ་རིང་བ་ཉིད་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་དེ་མངོན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈡及學無學。
㈢རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སུན་དབྱུང་བར་མི་ནུས་སོ། །
①śaikṣam aśaikṣam ca iti
㈢སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའོ། །
★0◤ 【aṣṭābhya eva tat /】[103|25]
◤aṣṭābhya eva tat /
㈠〔偈曰〕：【此善從八生】。
㈡【此復從八生】〖68_2_b〗。
◆284♂
★0◤tatra punaḥ kāmāvacaraṃ kuśalaṃ cittamaṣṭābhyaḥ samanantaramutpadyate / [103|26]
◤tatra punaḥ kāmāvacaraṃ kuśalaṃ cittamaṣṭābhyaḥ samanantaramutpadyate /
㈠釋曰：復次此欲界善心，從八心次第生。
㈡謂入觀時，即此復從，八無間起。
①aṣṭābhyas eva tat tatra punar kāma avacaram kuśalam cittam aṣṭābhyas samanantaram utpadyate
③དེ་ནི་བརྒྱད་པོ་ཁོ་ན་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དེ་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་བརྒྱད་པོ་ཁོ་ན་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དེ་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་ལས་ཏེ། ལྡང་བའི་ཚེ་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་〖P+སྙོམས་པར་འཇུག་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཅན་གྱི།Nསྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཅན་གྱི།〗སྙོམས་པར་འཇུག་པས་གཟིར་བ་ས་འོག་མའི་དགེ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་དང་། ལྡང་བའི་ཚེ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
★0◤svabhūmikebhyaścaturbhyo rūpāvacarābhyāṃ dvābhyām / [103|26-]
◤svabhūmikebhyaś caturbhyaḥ /
㈠自地四心。
㈡謂自界四。
①sva bhūmikebhyas caturbhyas rūpāvacarābhyām dvābhyām
③རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་ལས་ཏེ་།
◤rūpāvacarābhyāṃ dvābhyām /
㈠色界二心。
㈡色界二心。
◤kuśalācca vyutthānakāle /
①kuśalāt ca vyutthānakāle|
㈠善心謂出定時，有覆無記心。
㈡於出定時，從彼善起。
★0◤kuśalācca vyutthānakāle / [103|27]
★0◤nivṛtācca kliṣṭasamāpattyutpīḍitasyādhārakuśalabhūmisaṃśrayaṇāt / [103|27-103|28]
◤nivṛtācca kliṣṭasamāpattyutpīḍitasyādharakuśalabhūmisaṃśrayaṇāt /
㈠謂為有染污定所逼，還依下地善心。
㈡彼染污定，所逼惱時，從彼染心，生於下善。為依下善，防彼退故。
①kuśalāt ca vyutthāna kāle nivṛtāt ca kliṣṭa samāpatti utpīḍitasya ādhāra kuśala bhūmi saṃśrayaṇāt
③ལྡང་བའི་ཚེ་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་གཟིར་བ་ས་འོག་མའི་དགེ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབས་པ་དང་།
★0◤śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca vyutthānakāle / [103|28]
◤śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca vyutthānakāle /
㈠有學無學心，謂出觀時。
㈡及學無學，謂出觀時。
◤daśabhyo 'kuśalaṃ,
㈠〔偈曰〕：【從十惡心生】。
㈡【染從十生四】〖68_2_c〗。
★◤ 【daśabhyo 'kuśalaṃ 】[104|01]
①śaikṣā śaikṣābhyām ca vyutthāna kāle daśabhyas akuśalam
③ལྡང་བའི་ཚེ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།།
◤śaikṣāśaikṣe hitvā kāmadhātau hi pratisandhimukhataḥ sarvebhyo rūpārūpyacittebhyaḥ samanantaramakuśalaṃ cittamutpadyate /
㈠釋曰：除有學無學心。何以故。若人於欲界託生，從一切欲界色界無色界心，次第得生惡心。
㈡染謂不善，有覆無記，二各從十，無間而生。謂十二中，除學無學。於續生位，三界諸心，皆可無間，生欲界染心故。
★◤śaikṣāśaikṣe hitvā kāmadhātau hi pratisandhimukhataḥ sarvebhyo rūpārūpyacittebhyaḥ samanantaramakuśalaṃ cittamutpadyate / [104|02-]
♂@104 daśabhyo 'ku[ 58b. 6B. VII ]śalaṃ śaikṣāśaikṣe hitvā kāmadhātau hi pratisandhimukhataḥ sarvebhyo rūpārūpyacittebhyaḥ samanantaramakuśalaṃ cittamutpadyate /
①śaikṣā śaikṣe hitvā kāmadhātau hi pratisandhi mukhatas sarvebhyas rūpa ārūpya cittebhyas samanantaram akuśalam cittam utpadyate
㈢མི་དགེ་བ་ནི་བཅུ་དག་ལས། །སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་〖PN-དག།〗མ་གཏོགས་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ན་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མི་དགེ་བའི་སེམས་འབྱུང་ངོ་། །
◤tasmāccatvāri,
㈠〔偈曰〕：【從此四】。
★◤tasmāccatvāri / [104|04]
①tasmāt catvāri
③དེ་ལས་བཞི་སྟེ་།
㈢དེ་ལས་བཞི་སྟེ། མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཞི་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་དག་ཁོ་ནའོ། །
◤akuśalāccittāt samanantaraṃ cittānyutpadyante svabhūmikānyeva /
㈠釋曰：從欲界惡心，但自地四心次第生。
㈡即此無間，能生四心。謂自界四，餘無生理。
★◤akuśalāccittāt samanantaraṃ cittānyutpadyante svabhūmikānyeva / [104|05]
♂tasmāccatvāri akuśalāccittāt samanantaraṃ cittānyutpadyante svabhūmikānyeva /
①akuśalāt cittāt samanantaram cittāni utpadyante sva bhūmikāni eva
③མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཞི་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་དག་ཁོ་ནའོ་།།
★◤yathā 'kuśalamuktaṃ kāmadhātau[104|05-]
♂yathā'kuśalamuktaṃ kāmadhātau nivṛtaṃ tathā //67//
◤yathā—— akuśalamuktaṃ kāmadhātau,
㈠如說於欲界惡心。
①yathā kuśalam uktam kāmadhātau
③ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་སེམས་བཤད་པ་།
㈢ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་སེམས་བཤད་པ། བསྒྲིབས་དེ་བཞིན། བཅུ་པོ་ཁོ་ནའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་{104a}ལ།དེ་ལས་ནི་བཞི་ཁོ་ནའོ། །
◤nivṛtaṃ tathā // 67 //
㈠〔偈曰〕：【覆爾】。
★◤ 【nivṛtaṃ tathā // VAkK_2.67 //】[104|07]
①nivṛtam tathā
③བསྒྲིབས་དེ་བཞིན་།
★0◤daśabhya eva samanantaram / tasmācca punaścatvāryeva / [104|08]
◤daśabhya eva samanantaram /
㈠釋曰：欲界有覆無記心，亦從三界十心次第生。
①daśabhyas eva samanantaram
③བཅུ་པོ་ཁོ་ནའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་ ****[@104a]**** *་།།
①tasmāt ca punar catvāri eva
③ལ་;་དེ་ལས་ནི་བཞི་ཁོ་ནའོ་།།
◤tasmācca punaś catvāryeva /
㈠從欲界有覆無記心，亦但自地四心次第生。
★◤ 【pañcabhyo 'nivṛtaṃ 】[104|09]
♂pañcabhyo 'nivṛtaṃ kāma iti varttate /
①pañcabhyas anivṛtam
③མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་ལྔ་དག་ལས་།།
㈢མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་ལྔ་དག་ལས། །འདོད་པ་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ནི་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་ལས་སྤྲུལ་པའི་སེམས་སོ། །
◤pañcabhyo 'nivṛtaṃ,
㈠〔偈曰〕：【從五無覆心】。
㈡【餘從五生七】〖68_2_d〗。
◤kāma iti varttate /
㈠釋曰：於欲界所。
㈡餘謂欲纏。
★◤kāma iti varttate / anivṛtāvyākṛtaṃ cittaṃ pañcabhyaḥ samanantaramutpadyate / [104|10]
♂anivṛtāvyākṛtaṃ cittaṃ pañcabhyaḥ samanantaramutpadyate /
①kāmas iti varttate
③འདོད་པ་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①anivṛta avyākṛtam cittam pañcabhyas samanantaram utpadyate
③མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ནི་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
◤anivṛtāvyākṛtaṃ cittaṃ pañcabhyaḥ samanantaram utpadyate /
㈠有無覆無記心，從五心次第生。
㈡無覆無記，此心從五，無間而生。
★◤svabhūmikebhya ścaturbhyo rūpāvacarācca kuśalānnirmāṇacittam / [104|10-]
♂svabhūmikebhyaścaturbhyo rūpāvacarācca kuśalānnirmāṇacittam /
◤svabhūmikebhyaś caturbhyo rūpāvacarāc ca kuśalān nirmāṇacittam
①sva bhūmikebhyas ścaturbhyas rūpāvacarāt ca kuśalāt nirmāṇa cittam
③རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་ལས་སྤྲུལ་པའི་སེམས་སོ།།
◤| / 67 //
㈠自地四心，色界善心，謂生欲界變化心。
㈡謂自界四，及色界善。欲界化心，從彼生故。
★0◤ 【tasmātsapta cittānyanantaram /】[104|12]
①tasmāt sapta cittāni anantaram
㈢དེ་ལས་མཇུག་ཐོགས་〖PN+སུ།〗སེམས་བདུན་ནོ། །
◤tasmāt sapta cittānyanantaram /
㈠〔偈曰〕：【復從此七心】。
★★◤anivṛtāvyākṛṭātkāmāvacarātsvabhūmikāni catvāri / rūpāvacare dve / [104|13]
♂anivṛtāvyākṛtātkāmāvacarātsvabhūmikāni catvāri / ♂rūpāvacare dve /
◤anivṛtāvyākṛtāt kāmāvacarāt svabhūmikāni catvāri /
㈠釋曰：從欲界無覆無記心，七心次第生。自地四心。
㈡即此無間，能生七心。謂自界四。
①anivṛta avyākṛṭāt kāma avacarāt sva bhūmikāni catvāri
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པས་ལས་ནི་རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་།
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་〖PN-དུ།〗མ་བསྟན་པས་〖PNཔ།〗ལས་ནི་རང་གི་ས་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཏེ། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དགེ་བ་དང་། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ནའོ། །
①rūpāvacare dve
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཏེ་།
◤rūpāvacare dve /
㈠色界二心。
㈡及色界二。
★◤kuśalaṃ nirmāṇacittādanantaram / [104|13-]
♂kuśalaṃ nirmāṇacittā- danantaram /
◤kuśalaṃ nirmāṇacittād anantaram /
㈠善心謂從變化心次第生。
㈡善與染污，欲界化心，還生彼善。
★★◤kliṣṭam pratisandhikāle / [104|14]
♂kliṣṭaṃ pratisandhikāle /
◤kliṣṭaṃ pratisandhikāle /
㈠染污心謂託生時。
㈡於續生位，生彼染心。
★◤ārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭam pratisandhikāla eva / [104|14-]
♂ārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭaṃ pratisandhikāla eva /
◤ārūpyācaraṃ ca kliṣṭaṃ pratisandhikāla eva /
㈠無色界染污心，謂託生時。
㈡并無色一，於續生位，此無覆心，能生彼染。
①kuśalam nirmāṇa cittāt anantaram kliṣṭam pratisandhi kāle ārūpya avacaram ca kliṣṭam pratisandhi kāle eva
③སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དགེ་བ་དང་། ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ནའོ་།།
◆285♂
◤rūpe daśaikaṃ ca śubhāt,
㈠〔偈曰〕：【從色善十一】。
㈡【色善生十一】〖69_2_a〗。
★◤ 【rūpe daśaikaṃ ca śubhāt 】[104|16]
①rūpe daśa ekam ca śubhāt
㈢གཟུགས་ན་དགེ་བ་〖PN-བ།〗ལས་བཅུ་གཅིག་གོ། །
★★◤rūpe dhātau yatkukśalaṃ cittaṃ tasmādanantaramekādaśa cittānyutpadyante / [104|17]
♂rūpe daśaikaṃ ca śubhāt rūpe dhātau yatkuśalaṃ cittaṃ tasmādanantaramekādaśa cittānyutpadyante /
◤rūpe dhātau yat kuśalaṃ cittaṃ tasmādanantaramekādaśa cittānyutpadyante,
㈠釋曰：從色界所有善心，十一心次第生。
㈡色界善心，無間生十一。
①rūpe dhātau yat kukśalam cittam tasmāt anantaram ekādaśa cittāni utpadyante
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སེམས་བཅུ་གཅིག་ཁོ་ན་འབྱུང་སྟེ་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་དགེ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སེམས་བཅུ་གཅིག་ཁོ་ན་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤ārūpyavacaramanivṛtāvyākṛtaṃ varjayitvā /
㈠除無色界無覆無記心。
㈡謂除無色無覆無記心。
★◤ārūpyāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ varjayitvā / [104|17-]
♂ārūpyāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ varjayitvā /
①ārūpya avacaram anivṛta avyākṛtam varjayitvā
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤navabhyastadanantaram // 68 //
㈠〔偈曰〕：【從九此復生】。
㈡【此復從九生】〖69_2_b〗。
★◤ 【navabhyastadanantaram // VAkK_2.68 //】[104|19]
♂navabhyastadanantaram //68//
①navabhyas tad anantaram
③དེ་ནི་དགུ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་སུ་།།
㈢དེ་ནི་དགུ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དེ་ནི་དགུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤rūpāvacaraṃ tu kuśalaṃ cittaṃ navabhyaḥ samanantaramutpadyate / [104|20]
◤rūpāvacaraṃ tu kuśalaṃ cittaṃ navabhyaḥ samanantaramutpadyate,
㈠釋曰：色界善心，從九心次第生。
㈡即此復從九無間起。
★◤kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayamārūpyāvacaraṃ cānivṛtāvyākṛtaṃ hitvā / [104|20-]
♂kāmāvacaraṃ{1. Y. adds ca |} kliṣṭadvayamārūpyāvacaraṃ cānivṛtāvyākṛtaṃ hitvā /
◤kāmāvacaraṃ ca kliṣṭadvayamārūpyāvacaraṃ cānivṛtāvyākṛtaṃ hitvā // 68 //
㈠除欲界二染污心，及無色界無覆無記心。
㈡謂除欲界二染污心，及除無色無覆無記。
①rūpāvacaram tu kuśalam cittam navabhyas samanantaram utpadyate kāma avacaram kliṣṭa dvayam ārūpya avacaram ca anivṛta avyākṛtam hitvā
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དེ་ནི་དགུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མ་གཏོགས་སོ་;། བསྒྲིབས་པ་བརྒྱད་ལས་།
㈢བསྒྲིབས་པ་བརྒྱད་ལས། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་བརྒྱད་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་གཉིས་〖PN-གཉིས།〗མ་གཏོགས་སོ། །
◤aṣṭābhyo nivṛtaṃ,
㈠〔偈曰〕：【從八有覆生】。
㈡【有覆從八生】〖69_2_c〗。
★◤ 【aṣṭābhyo nivṛtaṃ 】[104|22]
◤nivṛtāvyākṛtaṃ rūpāvacaraṃ cittamaṣṭābhya utpadyate /
㈠釋曰：色界有覆無記心，從八心次第生。
㈡有覆從八無間而生。
★◤nivṛtāvyākṛtaṃ rūpāvacaraṃ cittamaṣṭabhya utpadyate / [104|23]
♂aṣṭābhyo nivṛtaṃ nivṛtāvyākṛtaṃ rūpāvacaraṃ cittamaṣṭabhya utpadyate /
①aṣṭābhyas nivṛtam nivṛta avyākṛtam rūpāvacaram cittam aṣṭabhyas utpadyate
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་བརྒྱད་ལས་འབྱུང་སྟེ་།
★0◤kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayaṃ śaikṣāśaikṣe ca sthāpayitvā / [104|23-]
◤kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayaṃ śaikṣāśaikṣe ca sthāpayitvā /
㈠除欲界二染污心，及有學無學心。
㈡除欲二染，及學無學。
①kāma avacaram kliṣṭa dvayam śaikṣā śaikṣe ca sthāpayitvā
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་གཉིས་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤tasmāt ṣaṭ,
㈠〔偈曰〕：【此六】。
㈡【此復生於六】〖69_2_d〗。
★◤ 【tasmāt ṣaṭ】[104|25]
◤rūpāvacarānnivṛtāvyākṛtādanantaraṃ ṣaṭ /
㈠釋曰：從色界有覆無記心，六心次第生。
㈡即此無間，能生六心。
★◤rūpāvacarānnivṛtāvyākṛtādanantaraṃ ṣaṭ / [104|26]
♂tasmāt [ 59a. 6A. VIII ]ṣaṭ rūpāvacarānnivṛtāvyākṛtādanantaraṃ ṣaṭ /
★0◤svabhūmikāni trīṇi kāmāvacarāṇi cānivṛtāvyākṛtaṃ muktvā / [104|26-]
◤svabhūmikāni trīṇi kāmāvacarāṇi cānivṛtāvyākṛtaṃ muktvā /
㈠自地三心，欲界三心，除無覆無記。
㈡謂自界三，欲善不善有覆，無記無覆。
①tasmāt ṣaḍ rūpa avacarāt nivṛta avyākṛtāt anantaram ṣaḍ sva bhūmikāni trīṇi kāmāvacarāṇi ca anivṛta avyākṛtam muktvā
㈢དེ་ལས་དྲུག་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
★0◤tribhyo 'nivṛtaṃ punaḥ / [104|28]
◤tribhyo 'nivṛtaṃ punaḥ /
㈠〔偈曰〕：【三無覆】。
㈡【無覆從三生_a 此復能生六】〖70_2_b〗。
①tribhyas anivṛtam punar
㈢མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་གསུམ་ལས་སོ། །
★0◤rūpāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ tribhyaḥ svabhūmikebhya eva / [104|29]
◤rūpāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ tribhyaḥ svabhūmikebhya eva /
㈠釋曰：色界無覆無記心，但從自地三心次第生。
㈡從三無間而起，謂唯自界，餘無生理。
①rūpa avacaram anivṛta avyākṛtam tribhyas sva bhūmikebhyas eva
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་གསུམ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ས་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
◤tasmāt ṣaṭ,
㈠〔偈曰〕：【此六】。
D1809 🈪དེ་ལས་དྲུག་སྟེ། རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
★◤ 【tasmāt ṣaṭ 】[105|01]
①tasmāt ṣaḍ
③དེ་ལས་དྲུག་སྟེ་།
㈢དེ་ལས་དྲུག་སྟེ། རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤svabhūmikāni trīṇi,
㈠釋曰：從色界無覆無記心，六心次第生。自地三心。
㈡即此無間，能生六心。謂自界三。
★◤svabhūmikāni trīṇi / kāmāvacare ca kliṣṭe / ārūpyāvacaraṃ ca / [105|02]
♂@105 tasmāt ṣaṭ svabhūmikāni trīṇi /
①sva bhūmikāni trīṇi kāmāvacare ca kliṣṭe ārūpya avacaram ca
③རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ་།།
◤kāmāvacare ca kliṣṭe, ārūpyāvacaraṃ ca /
㈠欲界二染污心，無色界染污心。
㈡欲無色染。
◤yathā rūpadhātāvanivṛtāvyākṛtamuktam,
㈠如說於色界無覆無記心，於無色界道理亦爾。
★◤yathā rūpadhātāvanivṛtāvyākṛtamuktam / [105|02-]
♂kāmāvacare ca kliṣṭe /
◆286♂
◤evam ārūpye tasya nītiḥ,
㈠〔偈曰〕：【無色如是理】。
㈡【無色善生九_c 此復從六生】〖70_2_d〗。
D1810 🈪གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ལྟར། གཟུགས་མེད་པའང་དེའི་ཚུལ་ལོ། །
★◤ 【evam ārūpye tasya nītiḥ /】[105|04]
♂ārūpyāvacaraṃ ca /
①yathā rūpa dhātā avanivṛta avyākṛtam uktam evam ārūpye tasya nītis
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་{104b}ལྟར། གཟུགས་མེད་པའང་དེའི་ཚུལ་ལོ། །
◤tatastadapyanivṛtāvyākṛtaṃ tribhya evotpadyate svabhūmikebhyaḥ /
㈠釋曰：無色界無覆無記心，於自地亦但從三心次第生。
D1811 🈪དེ་ན་ཡོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་རང་གི་ས་པ་གསུམ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་རང་གི་ས་པ་〖PN-པ།〗གསུམ་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་དྲུག་འབྱུང་ངོ་། །
★◤tatastadapyanivṛtāvyākṛtaṃ tribhya evotpadyate svabhūmikebhyaḥ / [105|05]
♂yathā rūpadhātādhanivṛtāvyākṛtamuktam evamārūpye tasya nītiḥ tatastadapyanivṛtāvyākṛtaṃ tribhya evotpadyate svabhūmikebhyaḥ /
①tatas tad api anivṛta avyākṛtam tribhyas eva utpadyate sva bhūmikebhyas
③དེ་ན་ཡོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་རང་གི་ས་པ་གསུམ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་ལ་།
㈢དེ་ན་ཡོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་རང་གི་ས་པ་གསུམ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་རང་གི་ས་པ་〖PN-པ།〗གསུམ་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་དྲུག་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤tasmādapi ca ṣaḍevotpadyante / [105|05-]
◤tasmādapi ca ṣaḍevotpadyante—— svabhūmikāni trīṇi,
㈠從此六心次第生自地三心。
◤adharadhātukāni ca kliṣṭāni /
㈠下地三染污心。
◤śubhāt punaḥ // 69 //
★0◤svabhūmikāni trīṇi adharadhātukāni ca kliṣṭāni / [105|06]
①tasmāt api ca ṣaṭ eva utpadyante sva bhūmikāni trīṇi adhara dhātukāni ca kliṣṭāni
③དེ་ལས་ཀྱང་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་དྲུག་འབྱུང་ངོ་།།
◤nava cittāni,
㈠〔偈曰〕：【從善九】。
D1812 🈪དགེ་བ་ལས་སེམས་དགུ་དག་གོ། ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་པའི་སེམས་ལས་ནི་སེམས་དགུ་འབྱུང་སྟེ།
★◤ 【śubhātpunaḥ // VAkK_2.69 //】[105|07]
★◤ 【nava cittāni 】[105|08]
♂śubhātpunaḥ{1. MS. punarnava |} //69//
①śubhāt punar nava cittāni
㈢དགེ་བ་ལས་སེམས་དགུ་དག་གོ། །
◤ārūpyāvacarāt kuśalānnava cittānyutpadyante /
㈠釋曰：從無色界善心，九心次第生。
㈡無色界善，無間生九心。
★◤ārūpyāvacarātṛ kukśalānnava cittānyutpadyante / [105|09]
♂nava cittāni ārūpyāvacarāt kuśalānnava cittānyutpadyante /
①ārūpya avacarātṛ kukśalān nava cittāni utpadyante
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་པའི་སེམས་ལས་ནི་སེམས་དགུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་པའི་སེམས་ལས་ནི་སེམས་དགུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:མ་བསྒྲིབས་〖PNལམ།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ།
★◤kāmāvacaraṃ kukśalaṃ kāmarūpāvacare cānivṛtāvyākṛte hitvā / [105|09-]
♂kāmāvacaraṃ kuśalaṃ kāmarūpāvacare cānivṛtāvyākṛte hitvā /
◤kāmāvacaraṃ kuśalam,
㈠除欲界善心。
㈡謂除欲善。
🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:མ་བསྒྲིབས་〖PNལམ།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ།
①kāma avacaram kukśalam kāmarūpāvacare ca anivṛta avyākṛte hitvā
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤kāmarūpāvacare cānivṛtāvyākṛte hitvā /
㈠及欲界色界無覆無記心。所餘心得生。
㈡及欲色無覆。
◤tat ṣaṇṇāṃ,
㈠〔偈曰〕：【此從六】。
㈡【此復從六生】〖70_2_d〗。
㈡དེ་དྲུག་གི། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
★◤tat ṣaṇṇāṃ[105|11]
①tat ṣaṇṇām
③དེ་དྲུག་གི་།
㈢དེ་དྲུག་གི། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
◤ārūpyāvacaraṃ kuśalaṃ svebhyastribhyaḥ——
㈠釋曰：無色界善心，從六心次第生。自地三心——
㈡即此從六無間而生。謂自界三。
★◤ārūpyāvacaraṃ kukśalaṃ svebhyastribhyo rūpāvacarāt kukśalācchaikṣāśaikṣābhyāṃ ca / [105|12]
♂tat ṣaṇṇāṃ{2. G. ṣaṭkān' … |} ārūpyāvacaraṃ kuśalaṃ svebhyastribhyo rūpāvacarāt kuśalācchaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
①ārūpya avacaram kukśalam svebhyas tribhyas rūpa avacarāt kukśalāt śaikṣā śaikṣābhyām ca
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།།
◤rūpāvacarāt kuśalāt,
㈠色界善心。
㈡及色界善。
★◤ 【nivṛtātsapta 】[105|13]
①nivṛtāt sapta
③བསྒྲིབས་པ་ལས་བདུན་།
㈢བསྒྲིབས་པ་ལས་བདུན། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བསྒྲིབས་པ་ལས་ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་སོ། །
◤śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
㈠有學無學心。
㈡并學無學。
◤nivṛtāt sapta,
㈠〔偈曰〕：【有覆七】。
㈡【有覆生從七】〖71_2_a〗。
D1813 🈪བསྒྲིབས་པ་ལས་བདུན།
◤ārūpyāvacarānnivṛtāt svabhūmikāni trīṇi rūpāvacaraṃ kuśalaṃ ca kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayam /
㈠釋曰：從無色界有覆無記心，七心次第生。自地三心，色界善心及染污心，欲界二染污心。
㈡有覆無間，能生七心。謂自界三，及色界善，欲色界染。
🈪གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བསྒྲིབས་པ་ལས་ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་སོ། །
★◤ārūpyāvacarānnivṛtātsvabhūmikāni trīṇi rūpāvacaraṃ kuśalaṃ nivṛtaṃ ca kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayam / [105|14-]
♂nivṛtātsapta ārūpyāvacarānnivṛtātsvabhūmikāni trīṇi rūpāvacaraṃ kuśalaṃ nivṛtaṃ ca kāmāvacaraṃ kliṣṭadvayam /
①ārūpya avacarāt nivṛtāt sva bhūmikāni trīṇi rūpāvacaram kuśalam nivṛtam ca kāma avacaram kliṣṭa dvayam
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བསྒྲིབས་པ་ལས་ནི་རང་གི་ས་པ་གསུམ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཉིས་སོ་།།
◤tat tathā /
㈠〔偈曰〕：【此爾】。
D1814 🈪དེ་དེ་བཞིན།
★0◤ 【tattathā /】[105|16]
①tat tathā
③དེ་དེ་བཞིན་།
㈢དེ་དེ་བཞིན། དེ་ཡང་བདུན་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤tadapi saptabhya evotpadyate / kāmarūpāvacarāṇi kliṣṭāni śaikṣāśaikṣe ca hitvā / [105|17]
◤tadapi saptabhya evotpadyate /
㈠釋曰：此無色界有覆無記心，從七心次第生。
㈡即此亦從七無間起。
🈪དེ་ཡང་བདུན་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་སྟེ།
①tat api saptabhyas eva utpadyate
③དེ་ཡང་བདུན་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་སྟེ་།
①kāmarūpāvacarāṇi kliṣṭāni śaikṣā śaikṣe ca hitvā
③འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤kāmārūpāvacarāṇi kliṣṭāni śaikṣāśaikṣe ca hitvā /
㈠除欲界色界染污心，及有學無學心。從所餘心生。
㈡謂除欲色染，及學無學心。
🈪འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
㈡【無覆如色辯〖71_2_b〗[辨]】。
㈡無覆如色說，從三無間生。謂自界三，餘皆非理。即此無間，能生六心。謂自界三，及欲色染。
★◤ 【caturbhyaḥ śaikṣam /】[105|18]
①caturbhyas śaikṣam
③སློབ་པ་བཞི་ལས་།
㈢སློབ་པ་བཞི་ལས། ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ། །
◤caturbhyaḥ śaikṣam,
㈠〔偈曰〕：【從此四有學】。
㈡【學從四生五】〖71_2_c〗。
D1815 🈪སློབ་པ་བཞི་ལས། ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ། །
◤traidhātukebhyaḥ kuśalebhyaḥ, śaikṣācca /
㈠釋曰：此有學心，從四心次第生。三界善心及有學心。
㈡學心從四，無間而生。謂即學心，及三界善。
★◤traidhātukebhyaḥ kuśalebhyaḥ śaikṣācca / [105|19]
♂caturbhyaḥ śaikṣam{3. MS. śaikṣantraidhātukebhyaḥ |} traidhātukebhyaḥ kuśalebhyaḥ śaikṣācca /
①traidhātukebhyas kuśalebhyas śaikṣāt ca
③ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ་།།
◤asmāt tu pañca,
㈠〔偈曰〕：【從此五】。
D1816 🈪དེ་ལས་ལྔ། བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་མི་སློབ་པའོ། །
★◤ 【asmāttu pañca 】[105|20]
①asmāt tu pañca
③དེ་ལས་ལྔ་།
㈢དེ་ལས་ལྔ། བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་མི་སློབ་པའོ། །
◤tānyeva catvāri,
㈠釋曰：從此有學心，五心次第生。即前四。
㈡即此無間，能生五心。謂前四心。
★◤tānyeva catvāryaśaikṣaṃ ca / [105|21]
♂asmāttu pañca tānyeva catvāryaśaikṣaṃ ca /
①tāni eva catvāri aśaikṣam ca
③བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་;་མི་སློབ་པའོ་།།
◤aśaikṣaṃ ca /
㈠及無學心。
㈡及無學一。
★◤ 【aśaikṣaṃ tu pañcakāt // VAkK_2.70 //】[105|22]
♂aśaikṣaṃ tu pañcakāt //70//
①aśaikṣam tu pañcakāt
㈢མི་སློབ་པ་ནི་ལྔ་ལས་སོ། །
◤aśaikṣaṃ tu pañcakāt // 70 //
㈠〔偈曰〕：【無學亦從五】。
㈡【餘從五生四】〖71_2_d〗。
D1817 🈪མི་སློབ་པ་ནི་ལྔ་ལས་སོ། །
◤ata evānantaroktāt /
㈠釋曰：此無學心，從如前所說，五心次第生。
㈡餘謂無學，從五無間生。
D1818 🈪བཤད་མ་ཐག་པའི་ལྔ་པོ་དེ་〖PN+དག〗ཉིད་ལས་སོ། །
★◤ata evānantaroktāt / [105|23]
♂a-[ 59b. 6B. VIII ]ta evānantaroktāt /
①atas eva anantara uktāt
㈢བཤད་མ་ཐག་པའི་ལྔ་པོ་དེ་〖PN+དག〗ཉིད་ལས་སོ། །
◤tasmāc catvāri cittāni,
㈠〔偈曰〕：【從無學四心】。
D1819 🈪དེ་ལས་སེམས་ནི་བཞི་དག་གོ། །མི་སློབ་པའི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཞི་འབྱུང་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
★◤ 【tasmāccatvāri cittāni 】[105|24]
①tasmāt catvāri cittāni
㈢དེ་ལས་སེམས་ནི་བཞི་དག་གོ། །
★★◤tasmātpunaraśaikṣāccittātsamanantaraṃ catvāri cittānyutpadyante / [105|25]
♂tasmāccatvāri cittāni tasmātpunaraśaikṣāccittātsamanantaraṃ catvāri cittānyutpadyante /
◤tasmāt punaraśaikṣāccittāt,
㈠釋曰：從無學心。
①tasmāt punar aśaikṣāt cittāt samanantaram catvāri cittāni utpadyante
③མི་སློབ་པའི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཞི་འབྱུང་སྟེ་།
㈢མི་སློབ་པའི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཞི་འབྱུང་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
◤samanantaraṃ catvāri cittānyutpadyante——
㈠四心次第生。
㈡謂三界善，及學無學二。即此無間，能生四心。
★0◤traidhātukāni kuśalānyaśaikṣaṃ ca // [105|25-]
◤traidhātukāni kuśalāni,
㈠三界善心。
㈡謂三界善。
①traidhātukāni kuśalāni aśaikṣam ca
③ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བ་དང་། མི་སློབ་པའོ་།།
◤aśaikṣaṃ ca // 70 //
㈠及無學心。
㈡及無學一。
★0◤samāptāni dvādaśa cittāni // [105|26]
◤samāptāni dvādaśa cittāni //
㈠說十二心已。
㈡說十二心互相生已。
D1820 🈪སེམས་བཅུ་གཉིས་རྫོགས་སོ:། །།།〖PN།།〗ཡང་བཅུ་གཉིས་དེ་དག་ཉི་ཤུར་ཡང་བཤད་དེ། ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཤེ་ན། གསུམ་དུ་སྐྱེས་ནས་〖PNན།〗ཐོབ་པ་དང་། །སྦྱོར་བྱུང་དགེ་རྣམས་〖PNབ།〗གཉིས་ཕྱེ་ནས། ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེའོ། །
①samāptāni dvādaśa cittāni
③སེམས་བཅུ་གཉིས་རྫོགས་སོ་།
㈢སེམས་བཅུ་གཉིས་རྫོགས་སོ:། །།།〖PN།།〗ཡང་བཅུ་གཉིས་དེ་དག་ཉི་ཤུར་ཡང་བཤད་དེ། ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཤེ་ན། གསུམ་དུ་སྐྱེས་ནས་〖PNན།〗ཐོབ་པ་དང་། །སྦྱོར་བྱུང་དགེ་རྣམས་〖PNབ།〗གཉིས་ཕྱེ་ནས། ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེའོ། །
◤punaḥ kriyante
★◤punaḥ kriyante[105|27]
◤dvādaśaitāni viṃśatiḥ /
㈠今復作〔偈曰〕：【十二作二十】。
★◤ 【dvādaśaitāni viṃśatiḥ /】[106|01]
♂punaḥ kriyante @106 dvādaśaitāni viṃśatiḥ /
①punar kriyante dvādaśa etāni viṃśatis
③།། ། ཡང་བཅུ་གཉིས་དེ་དག་ཉི་ཤུར་ཡང་བཤད་དེ་།
★0◤kathaṃ kṛtvā / [106|02]
◤kathaṃ kṛtvā?
㈠釋曰：云何作。
㈡云何分此為二十心。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཤེ་ན་།
◤prāyogikaupapattyāptaṃ śubhaṃ bhittvā triṣu dvidhā // 71 //
㈠〔偈曰〕：【加行及生得 分三界善二】。
㈡頌曰：【十二為二十_a 謂三界善心_b】。【分加行生得_c 欲無覆分四】〖72_2_d〗。【異熟威儀路_a 工巧處通果_b】。【色界除工巧_c 餘數如前說】〖73_2_d〗。
★◤ 【prāyogikopapattyāptaṃ śubhaṃ bhittvā triṣu dvidhā // VAkK_2.71 //】[106|03]
♂prāyogikopapattyāptaṃ{1. MS. …ttyāpta |} śubhaṃ bhittvā triṣu dvidhā //71//
①prāyogikā upapatti āptam śubham bhittvā triṣu dvidhā
③གསུམ་དུ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་།། སྦྱོར་བྱུང་དགེ་རྣམས་གཉིས་ཕྱེ་ནས་།
★◤triṣu dhātuṣu kuśalaṃ cittaṃ dvidhā bhidyate / prāyogikaṃ copapattilābhikaṃ ca[106|04]
♂triṣu dhātuṣu kuśalaṃ cittaṃ dvidhā bhidyate /
◤triṣu dhātuṣu cittaṃ dvidhā bhidyate——
㈠釋曰：於三界中善心，各分為二心。
㈡論曰：三界善心，各分二種。
①triṣu dhātuṣu kuśalam cittam dvidhā bhidyate prāyogikam ca upapatti lābhikam ca
③ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེའོ་།།
◤prāyogikaṃ ca,
㈠一加行得。
㈡謂加行得。
★◤ 【vipākajaiyapithikaśailpasthānikanairmitam /】[106|05]
♂prāyogikaṃ copapattilābhikaṃ ca vipākajairyāpathikaśailpasthānikanairmitam /
◤aupapattilābhikaṃ ca /
㈠二生得。
㈡生得別故。
★◤ 【caturdhā 'vyākṛtaṃ kāme 】[106|06]
♂caturdhā'vyākṛtaṃ kāme bhittveti varttate /
①vipāka jaiya pithika śailpa sthānika nairmitam caturdhā vyākṛtam kāme
③རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་དང་སྤྱོད་ལམ་པ་།། བཟོ་ཡི་གནས་དང་སྤྲུལ་པ་དང་།། འདོད་ན་ལུང་བསྟན་མིན་རྣམ་བཞིར་།།
㈢རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་དང་སྤྱོད་ལམ་པ། །བཟོ་ཡི་གནས་དང་སྤྲུལ་པ་དང་། །འདོད་ན་ལུང་བསྟན་མིན་རྣམ་བཞིར། །ཕྱེ་ནས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་〖PNསྒྲིབས།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་རྣམ་པར་སྨིན་〖Nསྦྱིན།〗པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་{105a}། །སེམས་དང་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞིར་དབྱེའོ། །
◤vipākajairyāpathika-śailpasthānika-nairmitam /
㈠〔偈曰〕：【果報及威儀 工巧并變化】。
D1821 🈪རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་དང་སྤྱོད་ལམ་པ། །བཟོ་ཡི་གནས་དང་སྤྲུལ་པ་དང་། །འདོད་ན་ལུང་བསྟན་མིན་རྣམ་བཞིར། །ཕྱེ་ནས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་〖PNསྒྲིབས།〗ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་རྣམ་པར་སྨིན་〖Nསྦྱིན།〗པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་། །སེམས་དང་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞིར་དབྱེའོ། །
◤caturdhā'vyākṛtaṃ kāme,
①caturdhā 'vyākṛtaṃ kāme,
㈠【欲界四無記】。
㈡【欲無覆分四】〖72_2_d〗。【異熟威儀路_a 工巧處通果】〖73_2_b〗。
◤‘bhittvā’ iti vartate /
★◤bhittveti varttate / kāmāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ caturdhā bhidyate / [106|07]
♂kāmāvacaramanivṛttāvyākṛtaṃ caturdhā bhidyate /
①bhittvā iti varttate
③ཕྱེ་ནས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①kāma avacaram anivṛta avyākṛtam caturdhā bhidyate
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་།
◤kāmāvacaramanivṛtāvyākṛtaṃ caturdhā bhidyate——
㈠釋曰：欲界無覆無記心分為四。
㈡欲界無覆，分為四心。
★◤vipākajamairyāpathikaṃ śelpasthānikaṃ nirmāṇacittaṃ ca / [106|07-]
♂vipākajamairyāpathikaṃ śailpasthānikaṃ nirmāṇacittaṃ ca /
①vipāka jamais yāpathikam śelpa sthānikam nirmāṇa cittam ca
③སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་ ****[@105a]**** *་།། སེམས་དང་རྣམ་པ་བཞིར་དབྱེའོ་།།
◤vipākajam,
㈠一果報生心。
㈡一異熟生。
★◤ 【rūpe śilpavivarjitam // VAkK_2.72 //】[106|09]
♂rūpe śilpavivarjitam //72//
①rūpe śilpa vivarjitam
㈢གཟུགས་ན་བཟོ་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤eryāpathikam,
㈠二作威儀心。
㈡二威儀路。
◤śailpasthānikam,
㈠三工巧處心。
㈡三工巧處。
◤nirmāṇacittaṃ ca /
㈠四變化心。
㈡四通果心。
◤rūpe śilpavivarjitam // 71 //
㈠〔偈曰〕：【色界除工巧】。
㈡【色界除工巧_c 餘數如前說】〖73_2_d〗。
D1822 🈪གཟུགས་ན་བཟོ་མ་གཏོགས་པའོ། །
★0◤rūpadhātau tridhā bhidyate śailpasthānikaṃ varjayitvā / tatra śilpābhāvāt / [106|10]
◤rūpadhātau tridhā bhidyate śailpasthānikaṃ varjayitvā;
㈠釋曰：於色界，無覆無記心分為三，除工巧處心。
㈡色無覆心，分為三種，除工巧處。
①rūpa dhātau tridhā bhidyate śailpa sthānikam varjayitvā tatra śilpa abhāvāt
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དབྱེ་སྟེ། དེ་ན་བཟོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོའི་གནས་པ་མ་གཏོགས་སོ་།།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་〖PN+ན།〗ནི་རྣམ་པ་གསུམ་〖PN+དུ།〗དབྱེ་སྟེ། དེ་ན་བཟོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོའི་གནས་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤tatra śilpābhāvāt /
㈠於彼無工巧故。
㈡上界都無，造作種種，工巧事故。
D1823 🈪གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་〖PN+ན།〗ནི་རྣམ་པ་གསུམ་〖PN+དུ།〗དབྱེ་སྟེ། དེ་ན་བཟོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོའི་གནས་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤evametāni dvādaśa cittāni punar viśartir bharvanti / [106|10-]
♂evametāni dvādaśa cittāni punar viṃśatir bhavanti /
◤evametāni dvādaśa cittāni punar viṃśatir bhavanti /
㈠如此十二心，更分成二十心。
㈡如是十二為二十心。
①evam etāni dvādaśa cittāni punar viśartis bharvanti
★◤ṣoḍhā kuśalam anivṛtāvyākṛtaṃ ca saptadhā bhidyate / [106|11-]
♂ṣoḍhā kuśalam anivṛtāvyākṛtaṃ ca saptadhā bhidyate{2. Y. bhittvā |} /
◤ṣoḍhā kuśalam anivṛtāvyākṛtaṃ ca saptadhā bhittvā /
㈠善有六心，無覆無記有八心。
㈡謂善分六，無覆分八[意譯]。
①ṣoḍhā kuśalam anivṛta avyākṛtam ca saptadhā bhidyate
㈢དེ་ལྟར་ན་སེམས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ཡང་དགེ་བ་དྲུག་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་བདུན་〖PNབརྒྱད།〗དུ་ཕྱེ་ནས་ཉི་ཤུར་འགྱུར་རོ། །
◤eryāpathikādīni cittānīryāpathādyābhāvādārūpyadhātau na santi /
㈠威儀等心，於無色界中，無威儀等事故。
㈡無色界無威儀路等，餘數如上，故成二十。
★★◤airyāpathikādīni cittānīryāpathādyabhāvādārūpyadhātau na santi / [106|12]
♂airyāpathikādīni cittānī{3. MS. cittādī... |}ryāpathādyabhāvādārūpyadhātau na santi /
①airyāpathikā ādīni cittān īryāpatha ādi a bhāvāt ārūpya dhātau na santi
㈢གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་སྤྱོད་ལམ་〖PN+པ།〗ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤྱོད་ལམ་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་མེད་དོ། །
★★◤rūpagandharasaspraṣṭavyānyeṣāmālambanam / śailpasthānikasya tu śabdo 'pi / [106|13]
♂rūpagandharasarapraṣṭavyānyeṣā- mālambanam / ♂śailpasthānikasya tu śabdo 'pi /
◤rūpagandharasaspraṣṭavyānyeṣāmālambanam /
㈠色香味觸四塵，是三心境界。
㈡威儀路等，三無覆心，色香味觸，為所緣境。
①rūpa gandha rasa spraṣṭavyāni eṣām ālambanam
㈢དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་དང་། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །
①śailpa sthānikasya tu śabdas pi
㈢བཟོའི་གནས་པ་〖PNཔའི།〗ནི་སྒྲ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤śailpasthānikasya tu śabdo 'pi /
㈠工巧心亦以聲為境。
㈡工巧處等，亦緣於聲。
D1827 🈪བཟོའི་གནས་པ་〖PNཔའི།〗ནི་སྒྲ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
D1828 🈪ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤etāni manovijñānānyeva / [106|13-]
◤etāni manovijñānānyeva /
㈠此四心唯是意識。
㈡如是三心，唯是意識。
①etāni manas vijñānāni eva
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤pañca tu vijñānakāyā airyāpathikaśailpasthānikayoḥ prāyogikāḥ / [106|14]
◤pañca tu vijñānakāyā eryāpathika-śailpasthānikayoḥ prāyogikāḥ /
㈠是五識於威儀工巧處，亦加行心所引。
㈡威儀路工巧處，加行亦通，四識五識。
D1829 🈪སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པ་དག་གི་སྦྱོར་བ་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
D1830 🈪གཞན་དག་ན་རེ་བཟོའི་གནས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①pañca tu vijñāna kāyās airyāpathika śailpa sthānikayos prāyogikās
㈢སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པ་དག་གི་སྦྱོར་བ་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
◤eryāpathikābhinirhṛtaṃ manovijñānamasti dvādaśāyatanālambanamityapare /
㈠餘師說，有意識威儀所引起，以十二入為境界。
㈡有餘師說，有威儀路，及工巧處，所引意識，能具足緣十二處境。
★◤airyāpathikābhinirhṛtaṃ manovijñānamasti dvādaśāyatanālambananityapare / [106|15-]
♂airyāpathikābhinirhṛtaṃ manovijñānamasti dvādaśāya-[ 60a. 6A1. I ]tanālambananityapare /
★★◤eṣāṃ punarviśatekścittānāṃ kasya katamatsamanantaram / [106|17]
♂eṣāṃ punarviṃśateścittānāṃ kasya katamatsamanantaram /
◤eṣāṃ punarviṃśateś cittānāṃ kasya katamat samanantaram?
㈠如此二十心中，何心為次第緣，何心從次第生。
㈡如是二十，互相生者。
D1831 🈪ཡང་སེམས་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ལས་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གང་ཞིག་འབྱུང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བརྒྱད་ལས་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་〖PN-སུ།〗ནི་སེམས་བཅུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གིས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
①airyāpathikā abhinirhṛtam manas vijñānam asti dvādaśa āyatana ālambananitya pare eṣām punar viśata īkścittānām kasya katamat samanantaram
③གཞན་དག་ན་རེ་བཟོའི་གནས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཡང་སེམས་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ལས་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གང་ཞིག་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བཟོའི་གནས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kāmāvacarāṇāṃ tāvadaṣṭānāṃ prāyogikānantaraṃ daśa cittānyutpadyante / [106|17-]
◤kāmāvacarāṇāṃ tāvadaṣṭānāṃ prāyogikānantaraṃ daśa cittānyutpadyante /
㈠欲界八心中，從加行心，十心次第生。
㈡且說欲界，八種心中，加行善心，無間生十。
①kāmāvacarāṇām tāvat aṣṭānām prāyogikā anantaram daśa cittāni utpadyante
③རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བརྒྱད་ལས་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་སེམས་བཅུ་འབྱུང་སྟེ་།
★◤svabhūmikāni saptā 'nyatrābhijñāphalāt / [106|18-]
♂svabhūmikāni saptā'nyatrābhijñāphalāt /
◤svabhūmikāni sapta,
㈠於自地有七心。
㈡謂自界七。
◤anyatrābhijñāphalāt /
①anyatra abhijñāphala
㈠除變化心。
㈡除通果心。
★★◤rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ śaikṣalmaśaikṣaṃ ca / tat punaraṣṭacittānantaram / [106|19]
♂rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca / ♂tat punaraṣṭacittānantaram /
◤rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
㈠色界加行心，及有學無學心。
㈡及色界一，加行善心，并學無學。
①sva bhūmikāni saptā nyatra abhijñā phalāt rūpāvacaram prāyogikam śaikṣalma śaikṣam ca
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གིས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ་།།
㈢ཡང་སེམས་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ལས་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གང་ཞིག་འབྱུང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བརྒྱད་ལས་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་〖PN-སུ།〗ནི་སེམས་བཅུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གིས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
◤tat punaraṣṭacittānantaram /
㈠此心從八心次第生。
㈡即此復從，八無間起。
★◤svebhyaḥ kuśalakliṣṭebhyaḥ rūpāvacarābhyāṃ prāyogika kliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca / [106|19-]
♂svebhyaḥ kuśalakliṣṭebhyaḥ rūpāvacarābhyāṃ prāyogika{4. MS. prāyagikā...|} kliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
◤svebhyaḥ kuśalakliṣṭebhyaḥ rūpāvacarābhyāṃ prāyogikakliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
㈠從自地善心染污心，色界加行心染污心，有學無學心。
㈡謂自界四，二善二染。及色界二，加行善心，有覆無記。并學無學。
①tat punar aṣṭa citta anantaram svebhyas kuśala kliṣṭebhyas rūpāvacarābhyām prāyogika kliṣṭābhyām śaikṣā śaikṣābhyām ca
㈢དེ་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
★0◤upapattipratilambhikānantaraṃ nava / [106|20-]
◤upapattipratilambhikānantaraṃ nava /
㈠從生得心，九心次第生。
㈡生得善心，無間生九。
①upapatti pratilambhikā anantaram nava
③སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དགུ་སྟེ་།
㈢སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དགུ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །
★◤svabhūmikāni sapta 'nyatrābhijñāphalādrūpā rūpāvacare ca kliṣṭe / [106|21-]
♂svabhūmikāni saptā'nyatrābhijñāphalādrūpā- rūpyāvacare ca kliṣṭe /
◤svabhūmikāni sapta,
㈠自地七心。
㈡謂自界七。
①sva bhūmikāni sapta nyatra abhijñā phalāt rūpās rūpāvacare ca kliṣṭe
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ་།།
◤anyatrarābhijñāphalād /
①anyatrara-abhijñāphalād|
㈠除通果心。
㈡除通果心。
D1832 🈪དེ་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
D1833 🈪སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དགུ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་བདུན་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །དེ་ནི་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
◤rūpārūpyāvacare ca kliṣṭe /
㈠色無色界染污心。
㈡及色無色，有覆無記。
★0◤tat punarekādaśānantaram / [106|22]
◤tat punarekādaśānantaram /
㈠此心從十一心次第生。
㈡即此復從，十一心起。
①tat punar ekādaśa anantaram
③དེ་ནི་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
◤svebhyaḥ saptabhyaḥ pūrvavat /
㈠從自地七心生如前。
㈡謂自界七，除通果心。
◤rūpāvacarābhyāṃ prāyogikakliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
㈠色界加行心，及染污心，有學無學心。
㈡及色界二，加行善心，有覆無記，并學無學。
★0◤svebhyaḥ saptabhyaḥ pūrvavat rūpāvacarābhyāṃ prāyogikakliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca / [106|22-]
★★◤akuśala nivṛttāvyākṛtānantaraṃ sapta / [106|23]
♂akuśala{5. MS. akuśa |}nivṛtāvyākṛtānantaraṃ sapta /
◤akuśalanivṛtāvyākṛtānantaraṃ sapta /
㈠從惡心及有覆無記心，七心次第生。
㈡二染污心，無間生七。
D1834 🈪མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་དག་ཁོ་ནའོ། །
①svebhyas saptabhyas pūrvavat rūpāvacarābhyām prāyogika kliṣṭābhyām śaikṣā śaikṣābhyām ca akuśala nivṛtta avyākṛta anantaram sapta
③སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་བདུན་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།། མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ་།
㈢མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་དག་ཁོ་ནའོ། །
★0◤svānyeva pūrvavat / te punaścaturdaśacittānantaram / [106|24]
㈢{105b}དེ་དག་ནི་སེམས་བཅུ་བཞིའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་བདུན་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞི་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ། །
◤svānyeva pūrvavat /
㈠謂自地心如前。
㈡謂自界七，除通果心。
①svāni eva pūrvavat
③སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་དག་ཁོ་ནའོ་།།
①te punar caturdaśa citta anantaram
③ ****[@105b]**** ་དེ་དག་ནི་སེམས་བཅུ་བཞིའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
◤te punaś caturdaśacittānantaram /
㈠此二心從十四心次第生。
㈡即此復從，十四心起。
D1835 🈪དེ་དག་ནི་སེམས་བཅུ་བཞིའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་བདུན་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞི་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ། །
◤svebhyaḥ saptabhyaḥ rūpāvacarebhyaś caturbhyo 'nyatra prāyogikābhijñāphalābhyām /
①svebhyaḥ saptabhyaḥ rūpāvacarebhyaś caturbhyo 'nyatra prāyogika-abhijñāphalābhyām|
㈠自地七心，色界四心，除加行心及通果心。
㈡謂自界七，除通果心。及色界四，除加行善，與通果心。
★◤svebhyaḥ saptabhyaḥ rūpāvacarebhyaścaturbhyo 'nyatra prāyogikābhijñāphalābhyām / [106|24-]
♂svebhyaḥ saptabhyaḥ rūpāvacarebhyaścaturbhyo 'nyatra prāyogikābhijñāphalābhyām ārūpyāvacarebhyastribhyo 'nyatra prāyogikāt /
◤ārūpyāvacarebhyastribhyo 'nyatra prāyogikāt /
㈠無色界三心，除加行心。
㈡并無色三，除加行善。
★◤ārūpyāvacarebhyastribhyo 'nyatra prāyogikāt / [106|25-]
①svebhyas saptabhyas rūpāvacarebhyas caturbhyas anyatra prāyogikā abhijñā phalābhyām ārūpya avacarebhyas tribhyas anyatra prāyogikāt
③རང་གི་བདུན་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞི་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ་།།
◤eryāpathikavipākajānantaramaṣṭau /
㈠從威儀心果報心，八心次第生。
㈡異熟威儀，無間生八。
D1836 🈪སྤྱོད་ལམ་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་དྲུག་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །དེ་དག་ནི་སེམས་བདུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་བདུན་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★★◤airyāpathikavipākajānantaramaṣṭau / [106|26]
♂airyāpathika- vipākajānantaramaṣṭau /
①airyāpathika vipāka jānantaram aṣṭau
③སྤྱོད་ལམ་པ་དང་;་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢སྤྱོད་ལམ་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་དྲུག་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །
◤svabhūmikāni ṣaḍanyatra prāyogikābhijñāphalābhyāṃ rūpārūpyāvacare ca kliṣṭe /
①svabhūmikāni ṣaḍanyatra prāyogika-abhijñāphalābhyāṃ rūpārūpyāvacare ca kliṣṭe|
㈠自地六心，除加行心及通果心。色無色界二染污心。
㈡謂自界六，除加行善與通果心。及色無色，有覆無記。
★◤svabhūmikāni ṣaḍanyatra prāyogikābhijñāphalābhyāṃ rūpārūpyāvacāre ca kliṣṭe / [106|26-]
♂svabhūmikāni ṣaḍanyatra prāyogikābhijñāphalābhyāṃ rūpārūpyāvacare ca kliṣṭe /
①sva bhūmikāni ṣaṭ anyatra prāyogikā abhijñā phalābhyām rūpārūpya avacāre ca kliṣṭe
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ས་པ་དྲུག་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ་།།
★0◤te punaḥ saptacittānantaraṃ svebhya eva pūrvavat / [106|27-]
◤te punaḥ saptacittānantaraṃ svebhya eva pūrvavat /
㈠此二心從七心次第生。謂自地七心如前。
㈡即此復從，七無間起。謂自界七，除通果心。
①te punar sapta citta anantaram svebhyas eva pūrvavat
㈢དེ་དག་ནི་སེམས་བདུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གི་བདུན་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★0◤śailpasthānikānantaraṃ ṣaṭ / svānyevānyatra prāyogikābhijñāphalābhyām / [106|28]
◤śailpasthānikānantaraṃ ṣaṭ /
㈠從工巧心六心次第生。
㈡工巧處心，無間生六。
D1837 🈪བཟོའི་གནས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
D1838 🈪དེ་ནི་བདུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
D1839 🈪མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ:དང་རང་གི་དྲུག་〖PNརང་ཉིད།〗དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའོ། །
①śailpa sthānika anantaram ṣaḍ
③བཟོའི་གནས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ་།
㈢བཟོའི་གནས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
①svāni eva anyatra prāyogikā abhijñā phalābhyām
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་རྣམས་ཁོ་ནའོ་།།
◤svānyeva,
㈠謂自地六心。
㈡謂自界六。
◤anyatra prāyogikābhijñāphalābhyām /
①anyatra prāyogika-abhijñāphalābhyām|
㈠除加行心及通果心。
㈡除加行善與通果心。
★★◤tat punaḥ saptānantaraṃ svebhya evānyatrābhijñāphalāt / [106|29]
♂tat punaḥ saptānantaraṃ svebhya evānyatrābhi-[ 60b. 6B1. I ]jñāphalāt /
◤tat punaḥ saptānantaram;
㈠此心從七心次第生。
㈡即此復從，七無間起。
①tat punar sapta anantaram svebhyas eva anyatra abhijñā phalāt
㈢དེ་ནི་བདུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
◤svebhya evānyatrābhijñāphalāt /
①svebhya evānyatra-abhijñāphalāt|
㈠謂自地七心，除通果心。
㈡謂自界七，除通果心。
◤abhijñāphalānantaraṃ dve /
㈠從變化心，二心次第生。
㈡從通果心，無間生二。
D1840 🈪དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
D1841 🈪ད་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དྲུག་གི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་〖PN-དག〗དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་། རང་གི་དྲུག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
★◤abhijñāphalānantaraṃ dve / svaṃ cābhijñāphalameva / rūpāvacaraṃ ca prāyogikam / [107|01]
♂@107 abhijñāphalānantaraṃ dve / ♂svaṃ cābhijñāphalameva / ♂rūpāvacaraṃ ca prāyogikam /
①abhijñā phala anantaram dve
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ་།
㈢མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ:དང་རང་གི་དྲུག་〖PNརང་ཉིད།〗དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའོ། །
①svam ca abhijñā phalam eva rūpāvacaram ca prāyogikam
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་རང་གི་དྲུག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའོ་།།
◤svaṃ cābhijñāphalameva,
①svaṃ ca-abhijñāphalameva,
㈠謂自地通果心。
㈡謂自界一，即通果心。
◤rūpāvacaraṃ ca prāyogikam /
㈠及色界加行心。
㈡及色界一，即加行善。
★0◤tadapyasmādeva dvayāt / [107|01-]
◤tadapyasmādeva dvayāt /
㈠此心亦從二心次第生。即前二心。
㈡即此亦從，二無間起。謂即前說，自色二心。
①tat api asmāt eva dvayāt
㈢དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★◤rūpāvacarāṇāmidānīṃ ṣaṇṇāṃ vakṣāmaḥ / prāyogikānantaraṃ dvādaśa / [107|03]
♂rūpāvacarāṇāmidānīṃ ṣaṇṇāṃ vakṣāmaḥ / prāyogikānantaraṃ dvādaśa /
◤rūpāvacarāṇāmidānīṃ ṣaṇṇāṃ vakṣyāmaḥ /
㈠今當約色界說六心次第。
㈡次說色界，六種心中。
①rūpāvacarāṇām idānīm ṣaṇṇām vakṣāmas
③ད་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དྲུག་གི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དྲུག་གི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་〖PN-དག〗དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་། རང་གི་དྲུག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
①prāyogikā anantaram dvādaśa
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཏེ་།
◤prāyogikānantaraṃ dvādaśa /
㈠從色界加行心，十二心次第生。
㈡從加行善心，無間生十二。
♂kāmāvacare{1. Y. kāmāvacara |} kuśale abhijñābhalaṃ ca svāni ṣaṭ ārūpyāvacaraṃ ca{2. Y. one reading omits ca / Another reading is ārūpyāvacara- prāyogikaśaikṣāśaikṣāṇi |} prāyogikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
★◤kāmāvacare kuśale abhijñāphalaṃ ca svāni ṣaṭ ārūpyāvacaraṃ ca prāyogikaṃśaikṣamaśaikṣaṃ ca / [107|03-]
◤kāmāvacarakuśale abhijñāphalaṃ ca svāni ṣaṭ ārūpyāvacaraṃ ca prāyogikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
㈠欲界二善心通果心，自地六心，無色界加行心，有學無學心。
㈡謂自界六。及欲界三，加行、生得與通果心。并無色一，加行善心，學無學心。
①kāmāvacare kuśale abhijñā phalam ca svāni ṣaṭ ārūpya avacaram ca prāyogi kaṃśa ekṣam aśaikṣam ca
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་། རང་གི་དྲུག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ་།།
★★◤tat punardaśacittānantaram / [107|05]
♂tat punardaśa- cittānantaram /
◤tat punardaśacittānantaram /
㈠此心從十心次第生。
㈡即此復從十無間起。
D1842 🈪དེ་ན་སེམས་བཅུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་〖PNཔའི།〗སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་བ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
①tat punar daśa citta anantaram
③དེ་ན་སེམས་བཅུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ན་སེམས་བཅུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་〖PNཔའི།〗སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་བ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
0◤kāmāvacarābhyāṃ prāyogikābhijñāphalābhyāṃ svebhyaś caturbhyo [107|05-]
①kāmāvacarābhyāṃ prāyogika-abhijñāphalābhyāṃ svebhyaś caturbhyaḥ,
㈠欲界加行心通果心，自地四心。
㈡謂自界四。除威儀路與異熟生，及欲界二加行通果。
①kāma avacarābhyām prāyogikā abhijñā phalābhyām svebhyas caturbhyas anyatra īryāpathika vipāka jābhyām ārūpya avacarābhyām prāyogika kliṣṭābhyām śaikṣā śaikṣca
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དག་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་བ་ཅན་དག་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།།
★◤'nyatreryāpathikavipākajābhyāmārūpyāvacarābhyāṃ prāyogikakliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca / [107|05-]
◤anyatrairyāpathikavipākajābhyāmārūpyāvacarābhyāṃ prāyogikakliṣṭābhyāṃ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
㈠除威儀心果報心，無色界加行心，染污心，有學無學心。
㈡并無色二，加行有覆，學無學心。
★0◤upapattipratilambhikānantaramaṣṭau / [107|07]
◤upapattipratilambhikānantaramaṣṭau /
㈠從生得心，八心次第生。
㈡生得善心，無間生八。
①upapatti pratilambhikā anantaram aṣṭau
③སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤kāmāvacare kliṣṭe svāni pañcānyatrābhijñāphalāt /
①kāmāvacare kliṣṭe svāni pañcānyatra-abhijñāphalāt|
㈠欲界二染污心，自地五心，除通果心。
㈡謂自界五，除通果心。及欲界二，不善有覆。
★◤kāmāvacare kliṣṭe svāni pañcānyatrābhijñāphalāt ārūpyāvacaraṃ kliṣṭam/ [107|07-]
♂kāmāvacare kliṣṭe svāni pañcānyatrābhijñāphalāt ārūpyāvacaraṃ kliṣṭam /
①kāmāvacare kliṣṭe svāni pañcānyatra abhijñā phalāt ārūpya avacaram kliṣṭam
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ་།།
◤ārūpyāvacaraṃ kliṣṭam /
㈠無色界染污心。
㈡并無色一，有覆無記。
★0◤tat punaḥ pañcabhyaḥ svebhyaḥ evānyatrābhijñāphalāt / [107|08-]
◤tat punaḥ pañcabhyaḥ eva,
㈠此心從五心次第生，謂自地五心。
㈡即此復從，五無間起。謂自界五。
①tat punar pañcabhyas svebhyas eva anyatra abhijñā phalāt
㈢{106a}། །དེ་ནི་ལྔ་ལས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
◤anyatrābhijñāphalāt /
①anyatra-abhijñāphalāt|
㈠除通果心。
㈡除通果心。
★0◤kliṣṭānantaraṃ nava / [107|09]
◤kliṣṭānantaraṃ nava /
㈠從染污心，九心次第生。
㈡有覆無記，無間生九。
①kliṣṭa anantaram nava
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དགུ་སྟེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དགུ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན:དག་སྟེ་〖PN-དག་སྟེ།〗བཞི་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔའོ། །
★0◤kāmāvacarāṇi catvāri kuśalakliṣṭāni svāni pañcānyatrābhijñāphalāt / [107|09-]
◤kāmāvacarāṇi catvāri, kuśalakliṣṭāni svāni pañca; anyatrābhijñāphalāt /
①kāmāvacarāṇi catvāri, kuśalakliṣṭāni svāni pañca; anyatra-abhijñāphalāt|
㈠欲界四心。善心染污心，自地五心。除通果心。
㈡謂自界五，除通果心。及欲界四，二善二染。
①kāma avacarāṇi catvāri kuśala kliṣṭāni svāni pañcānyatra abhijñā phalāt
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་སྟེ་བཞི་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔའོ་།།
★0◤tat punarekādaśacittānantaram / [107|10]
◤tat punarekādaśacittānantaram /
㈠此心從十一心次第生。
㈡即此復從，十一心起。
D1846 🈪དེ་ནི་སེམས་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔ་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་〖Pལ།〗བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ། །
D1847 🈪སྤྱོད་ལམ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
①tat punar ekādaśa citta anantaram
③དེ་ནི་སེམས་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་སེམས་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔ་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་〖Pལ།〗བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ། །
0◤kāmāvacarebhya utpattipratilambhikairyāpathika{3. MS. …pathikā |} vipākajebhyaḥ svebhyaḥ pañcabhyo 'nyatrābhijñāphalāt [107|11-]
①kāmāvacarebhya utpattipratilambhikairyāpathikavipākajebhyaḥ svebhyaḥ pañcabhyaḥ, anyatra-abhijñāphalāt|
㈠欲界生得心，威儀心果報心，自地五心。除通果心。
㈡謂自界五，除通果心。及欲界三，生得善心威儀異熟。
①kāmāvacarebhyas utpatti pratilambhikais yāpathika vipāka jebhyas svebhyas pañcabhyas anyatra abhijñā phalāt
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ལྔ་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་ལས་སོ་།།
★◤ārūpyāvacarebhyastribhyo 'nyatra prāyogikāt / [107|11-]
◤ārūpyavacarebhyastribhyaḥ, anyatraprāyogikāt /
㈠無色界三心。除加行心。
㈡并無色三。除加行善。
①ārūpya avacarebhyas tribhyas, anyatra prāyogi
★0◤airyāpathikānantaraṃ sapta / [107|12-]
◤airyāpathikānantaraṃ sapta /
㈠從威儀心，七心次第生。
㈡異熟威儀，無間生七。
①airyāpathikā anantaram sapta
③སྤྱོད་ལམ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ་།
㈢སྤྱོད་ལམ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤kāmāvacare kliṣṭe svāni catvāri, anyatra prāyogikābhijñāphalābhyāmārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭam /
①kāmāvacare kliṣṭe svāni catvāri, anyatra prāyogika-abhijñāphalābhyāmārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭam|
㈠欲界二染污心，自地四心。除加行心通果心，無色界染污心。
㈡謂自界四，除加行善與通果心。及欲界二，不善有覆。并無色一，有覆無記。
★◤kāmāvacare kliṣṭe svāni catvāryanyatra prāyogikābhijñāphalābhyāmārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭam / [107|13-]
♂kāmāvacare kliṣṭe svāni catvāryanyatra prāyogikā- bhijñāphalābhyāmārūpyāvacaraṃ ca kliṣṭam /
①kāmāvacare kliṣṭe svāni catvāri anyatra prāyogikā abhijñā phalābhyām ārūpya avacaram ca kliṣṭam
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ་།། དེ་ནི་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★◤tat punaḥ paṇycānantaraṃ svebhya evānyatrābhijñāphalāt / [107|14-]
♂ta[ 61a. 6A1. II ]t punaḥ pañcānantaraṃ svebhya evānyatrābhijñāphalāt /
◤tat punaḥ pañcānantaraṃ svebhya, eva,
㈠此心從五心次第生，自地五心。
㈡即此復從，五無間起。謂自界五。
D1848 🈪དེ་ནི་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
D1849 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①tat punar paṇyca anantaram svebhyas eva anyatra abhijñā phalāt
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ་།།
◤anyatrābhijñāphalāt /
①anyatra-abhijñāphalāt |
㈠除通果心。
㈡除通果心。
★★◤evaṃ vipākajaṃ vaktavyam / abhijñāphalānantaraṃ dve / sve eva prāyogikābhijñāphale / [107|15]
♂evaṃ vipākajaṃ vaktavyam / abhijñāphalānantaraṃ dve / sve eva prāyo- gikābhijñāphale /
◤evaṃ vipākajaṃ vaktavyam /
㈠果報心亦爾。
①evam vipāka jam vaktavyam
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①abhijñā phala anantaram dve
③མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ་།
㈢མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ། རང་གི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་ཁོ་ནའོ། །
◤abhijñāphalānantaraṃ dve sve eva prāyogikābhijñāphale /
①abhijñāphalānantaraṃ dve sve eva prāyogika-abhijñāphale|
㈠從通果心，二心次第生。謂自地加行心，通果心。
㈡從通果心，無間生二。謂自界二，加行通果。
D1850 🈪མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཉིས་ཏེ། རང་གི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་ཁོ་ནའོ། །
①sve eva prāyogikā abhijñā phale
③རང་གི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དག་ཁོ་ནའོ་།།
★0◤tadapyābhyāmeva / [107|16]
◤tadapyābhyāmeva /
㈠此心亦從二心次第生如前。
㈡即此亦從，二無間起。謂即前說，自界二心。
①tat api ābhyām eva
㈢དེ་ཡང་དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
D1851 🈪དེ་ཡང་དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★0◤ārūpyāvacarāṇāmidānīṃ caturṇāṃ vakṣyāmaḥ / prāyogikānantaraṃ sapta / [107|17]
◤ārūpyāvacarāṇāmidānīṃ caturṇāṃ vakṣyāmaḥ /
㈠今當約無色界說四心次第。
㈡次說無色四種心中。
①ārūpya avacarāṇām idānīm caturṇām vakṣyāmas
③ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བཞི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བཞི་〖PNབཞིའི།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རང་གི་བཞི་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
①prāyogikā anantaram sapta
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ་།
◤prāyogikānantaraṃ sapta /
㈠從無色界加行心，七心次第生。
㈡加行善心，無間生七。
D1852 🈪ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བཞི་〖PNབཞིའི།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རང་གི་བཞི་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
D1853 🈪དེ་ནི་སེམས་དྲུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
D1854 🈪སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། རང་གི་བཞི་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★◤rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ svāni catvāri śaikṣamaśaikṣaṃ ca / [107|17-]
♂rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ svāni catvāri śaikṣamaśaikṣaṃ ca{5. Y. śaikṣāśaikṣaṃ ca svāni catvāri |} /
◤rūpāvacaraṃ prāyogikaṃ svāni catvāri,
㈠色界加行心，自地四心。
㈡謂自界四，及色界一，加行善心。
①rūpāvacaram prāyogikam svāni catvāri śaikṣam aśaikṣam ca
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་;་རང་གི་བཞི་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ་།།
◤śaikṣamaśaikṣaṃ ca svāni catvāri /
㈠有學無學心。
㈡并學無學。
★0◤tat punaḥ ṣaṭcittānantaram / [107|18]
◤tat punaḥ ṣaṭcittānantaram /
㈠此心從六心次第生。
㈡即此復從，六無間起。
①tat punar ṣaṣ citta anantaram
③དེ་ནི་སེམས་དྲུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་སེམས་དྲུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
★◤rūpāvacarāt prāyogikātsvebhyastribhyo 'nyatra vīpākajāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca / [107|18-]
♂rūpāvacarāt prāyogikāt svebhyastribhyo 'nyatra vipākajāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
◤rūpāvacarāt prāyogikāt / svebhyastribhyaḥ, anyatra vipākajāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ ca /
㈠色界加行心。自地三心。除果報心有學無學心。
㈡謂自界三，唯除異熟。及色界一，加行善心。并學無學。
①rūpāvacarāt prāyogikāt svebhyas tribhyas anyatra vīpāka jāt śaikṣā śaikṣābhyām ca
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།།
★◤upapattiprātilambhikānantaraṃ sapta / [107|19-]
♂upapattiprātilambhikānantaraṃ{6. MS. sometimes… prātilambhika |} sapta /
◤upapattiprātilambhikānantaraṃ sapta /
㈠從生得心，七心次第生。
㈡生得善心，無間生七。
①upapatti prātilambhikā anantaram sapta
③སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ་།
㈢སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བདུན་ཏེ། རང་གི་བཞི་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །
★★◤svāni catvāryadharabhūmikāni ca kliṣṭāni / [107|20]
♂svāni catvāryadharabhūmikāni{7. Y. …dhātukāni |} ca kliṣṭāni /
◤svāni catvāryadharadhātukāni ca kliṣṭāni /
㈠自地四心，下地染污心。
㈡謂自界四，及色界一，有覆無記。并欲界二，不善有覆。
①svāni catvāri adhara bhūmikāni ca kliṣṭāni
③རང་གི་བཞི་དང་། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ་།།
★0◤tat punaścaturbhyaḥ svebhya eva / [107|20-]
◤tat punaś caturbhyaḥ svebhya eva /
㈠此心從四心次第生，謂自地四心。
㈡即此復從，四無間起。謂自界四。
①tat punar caturbhyas svebhyas eva
㈢དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★★◤kliṣṭānantaramṣṭau / [107|21]
♂kliṣṭānanaramaṣṭau /
◤kliṣṭānantaramaṣṭau /
㈠從染污心，八心次第生。
㈡有覆無記，無間生八。
D1855 🈪ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ། རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །དེ་ནི་བཅུའི་འཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་བཞི་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་ལས་སོ། །
D1856 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། འོག་མའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གསུམ་མོ། །
①kliṣṭa anantaramṣṭau
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་བརྒྱད་དེ། རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་།{106b}ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །
★◤svāni catvāri rūpāvacare prāyogikakliṣṭe kāmāvacāre kliṣṭe / [107|21-]
♂svāni catvāri rūpāvacare prāyogikakliṣṭe kāmāvacare{8. Y. adds api |} kliṣṭe /
◤svāni catvāri rūpāvacare prāyogikakliṣṭe,
㈠自地四心，色界加行心染污心。
㈡謂自界四，及色界二，加行有覆。
①svāni catvāri rūpāvacare prāyogika kliṣṭe kāma avacāre kliṣṭe
③རང་གི་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ****[@106b]**** ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ་།།
◤kāmāvacare api kliṣṭe /
㈠欲界二染污心。
㈡并欲界二，不善有覆。
★0◤tat punardaśānantaram / [107|22]
◤tat punardaśānantaram /
㈠此心從十心次第生。
㈡即此復從，十無間起。
①tat punar daśa anantaram
③དེ་ནི་བཅུའི་འཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་བཅུའི་འཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་བཞི་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དག་ལས་སོ། །
★◤svebhyaścaturbhyaḥ kāmāvacararūpāvacarebhyaścopapattiprātiṃlambhikairyāpathikavipākajebhyaḥ / [107|22-]
♂svebhyaścaturbhyaḥ kāmāvacararūpāvacarebhyaścopapattiprātilambhikairyāpathikavipākajebhyaḥ /
◤svebhyaś caturbhyaḥ kāmāvacararūpāvacarebhyaś copapattiprātilambhikairyāpathikavipākajebhyaḥ /
㈠自地四心，欲界色界，生得威儀果報心。
㈡謂自界四，及色界三，生得異熟與威儀路。并欲界三，名如色說。
D1857 🈪དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
①svebhyas caturbhyas kāma avacara rūpāvacarebhyas ca upapatti prātiṃlambhikairyā pathika vipāka jebhyas
③རང་གི་བཞི་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ལས་སོ་།།
★0◤vipākajānantaraṃ ṣaṭ / [107|23]
◤vipākajānantaraṃ ṣaṭ /
㈠從果報心，六心次第生。
㈡異熟生心，無間生六。
①vipāka jānantaram ṣaḍ
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། འོག་མའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གསུམ་མོ། །
★★◤svāni trīṇyanyatra prāyogikādadharāṇi trīṇi kliṣṭāni / [107|24]
♂svāni trīṇyanyatra{9. MS. troṇyatra |} prāyogikādadharāṇi trīṇi kliṣṭāni /
◤svāni trīṇyanyatra prāyogikādadharāṇi trīṇi kliṣṭāni /
㈠自地三心，除加行心，下地染污心。
㈡謂自界三，除加行善。及色界一，有覆無記。并欲界二，不善有覆。
D1858 🈪སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས། 〗ཐོབ་པ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
D1859 🈪དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ། །
D1860 🈪མི་སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་ལྔ་སྟེ། སློབ་པ་གཅིག་པུ་〖PNདུ།〗མ་གཏོགས་པ་〖Nཔར།〗སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དེ་ནི་ལྔ་ལས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་〖Nའབྱུང་།〗བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
①svāni trīṇi anyatra prāyogikāt adharāṇi trīṇi kliṣṭāni
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་གསུམ་དང་། འོག་མའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གསུམ་མོ་།།
★0◤tat punaścaturbhyaḥ svebhya eva / [107|24-]
◤tat punaś caturbhyaḥ svebhya eva /
㈠此心從四心次第生，謂自地四心。
㈡即此復從。四無間起。謂自界四。
①tat punar caturbhyas svebhyas eva
㈢དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། རང་གི་དག་ཁོ་ན་ལས་སོ། །
★0◤śaikṣānantaraṃ ṣaṭ / [107|25]
◤śaikṣānantaraṃ ṣaṭ /
㈠從有學心，六心次第生。
㈡次說無漏，二種心中。從有學心，無間生六。
①śaikṣa anantaram ṣaḍ
③སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ་།
㈢སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་དྲུག་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས། 〗ཐོབ་པ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ། །
◤dvidhātukāni prāyogikāṇi kāmāvacaramutpattilābhikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
㈠三界加行心，欲界生得心，有學無學心。
㈡謂通三界，加行善心，及欲生得。并學無學。
★◤traidhātukāni prāyogikāṇi kāmāvacaramupapattipratilambhikaṃ śaikṣamaśaikṣaṃ ca / [107|25-]
♂traidhātukāni{10. Y. dvidhātukāne There seems to be overwriting in the MS. |} prāyogikāṇi{11. MS. prāyogikāni |} kāmāvacaramupapattipratilambhikaṃ{12. Y. utpattilābhikaṃ |} śaikṣamaśaikṣaṃ ca /
①traidhātukāni prāyogikāṇi kāma avacaram upapatti pratilambhikam śaikṣam aśaikṣam ca
③ཁམས་གསུམ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའོ་།།
★0◤tat punaścaturbhyaḥ / [107|26]
◤tat punaś caturbhyaḥ——
㈠此心從四心次第生。
㈡即此復從，四無間起。
①tat punar caturbhyas
③དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་བཞི་ལས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ། །
★0◤prāyogikebhyaḥ tribhyaḥ śaikṣācca / [107|26-]
◤prāyogikebhyaḥ tribhyaḥ,
㈠三界加行心。
㈡謂三加行。
①prāyogikebhyas tribhyas śaikṣāt ca
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་ལས་སོ་།།
◤śaikṣācca /
㈠有學心。
㈡及有學心。
★0◤aśaikṣānantaraṃ pañca / yathā śaikṣānantaraṃ śaikṣamekaṃ hitvā / [107|27]
◤aśaikṣānantaraṃ pañca /
㈠從無學心五心次第生。
㈡從無學心，無間生五。
①aśaikṣa anantaram pañca
③མི་སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་ལྔ་སྟེ་།
㈢མི་སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་ལྔ་སྟེ། སློབ་པ་གཅིག་པུ་〖PNདུ།〗མ་གཏོགས་པ་〖Nཔར།〗སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དེ་ནི་ལྔ་ལས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་〖Nའབྱུང་།〗བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ། །
①yathā śaikṣā anantaram śaikṣam ekam hitvā
③སློབ་པ་གཅིག་པུ་མ་གཏོགས་པ་སློབ་པའི་མཇུག་ཐོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་།
◤yathā śaikṣānantaraṃ śaikṣamekaṃ hitvā /
㈠如有學五心，除有學心。
㈡謂前有學，所生六中，除有學一。
★0◤tat punaḥ pañcabhyaḥ / [107|27-]
◤tat punaḥ pañcabhyaḥ——
㈠此心從五心次第生。
㈡即此復從，五無間起。
①tat punar pañcabhyas
③དེ་ནི་ལྔ་ལས་ཏེ་།
★★◤tribhyaḥ prāyogikebhyaḥ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ceti / [107|28]
♂tribhyaḥ prā-[ 61b. 6B1.II ]yogikebhyaḥ śaikṣāśaikṣābhyāṃ ceti /
◤tribhyaḥ prāyogikebhyaḥ,
㈠三界加行心。
㈡謂三加行。
①tribhyas prāyogikebhyas śaikṣā śaikṣābhyām ca iti
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གསུམ་དང་། སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དག་ལས་སོ་།།
◤śaikṣāśaikṣābhyāṃ ceti /
㈠有學無學心。
㈡及學無學。
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ prāyogikacittānantaraṃ vipākajairyāpathikaśailpasthānikāni cittānyutpadyante,
㈠復有何因，從加行心，次第生果報威儀工巧心，
㈡復有何緣，加行無間，能生異熟工巧威儀，
D1861 🈪ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པའི་སེམས་དག་འབྱུང་ལ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དེ་དག་ལས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་སྤྱོད་ལམ་དང་། བཟོ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྟོབས་ཆུང་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ prāyogikacittānantaraṃ vīpākajaiyāpathikaśailpasthānikānicittānyutpadyante na punrebhyaḥ prāyogikam / [108|01-]
♂@108 kiṃ punaḥ kāraṇaṃ prāyogikacittānantaraṃ vipākajairyāpathikaśailpasthānikāni cittānyutpadyante na punarebhyaḥ prāyogikam /
①kim punar kāraṇam prāyogika citta anantaram vīpāka jaiyā pathika śailpa sthānikā nicittāni utpadyante na punrebhyas prāyogikam
③ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པའི་སེམས་དག་འབྱུང་ལ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དེ་དག་ལས་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་བ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། བཟོའི་གནས་པའི་སེམས་དག་འབྱུང་ལ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དེ་དག་ལས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་སྤྱོད་ལམ་དང་། བཟོ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྟོབས་ཆུང་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na punarebhyaḥ prāyogikaṃ?
㈠而此心不從彼生。
㈡非彼無間，生加行善。
★◤īryāpathaśilpābhisaṃskaraṇapravṛttatvāt durbalānabhisaṃskāravāhitvāccaittāni na prāyogikānukūlāni / [108|02-]
♂īryāpathaśilpābhisaṃskaraṇapravṛttatvāt{1. MS. pravṛtatvā |} durbalānabhisaṃskāravāhitvāccaittāni na prāyogikānukūlāni /
◤īryāpathaśilpābhisaṃskaraṇapravṛttatvāt durbalānabhisaṃskāravāhitvāccaittāni na prāyogikānukūlāni /
㈠由加行力能引威儀工巧故，羸弱心相續，不能引將加行故。是故不隨從加行心。
㈡勢力劣故。非作功用所引發故。樂作功用引發工巧威儀轉故。不能順起加行善心。
①īryā patha śilpa abhisaṃskaraṇa pravṛtta tvāt durbala anabhisaṃskāra vāhi tvāt caittāni na prāyogikā anukūlāni
③དེ་དག་ནི་སྤྱོད་ལམ་དང་། བཟོ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྟོབས་ཆུང་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤niṣkramaṇacittaṃ tvanabhiskāravāhīti yukto 'sya prāyogikacittānantaramutpādaḥ / [108|03-]
♂niṣkramaṇacittaṃ tvanabhisaṃskāravāhīti yukto 'sya prāyogikacittānantara- mutpādaḥ /
◤niṣkramaṇacittaṃ tvanabhisaṃskāravāhīti yukto 'sya prāyogikacittānantaram utpādaḥ /
㈠出觀心不由功用起，從加行心後此生可然。
㈡出心不由功用轉故，加行無間可能生彼。
D1862 🈪འབྱུང་བའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་〖PNཔའི།〗འཇུག་པས་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །
D1863 🈪དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་ལས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D1864 🈪འོན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ:ཀུན་ཏུ་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་ལ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་རིགས་སོ། །
①niṣkramaṇa cittam tu anabhiskāra vāhī iti yuktas sya prāyogika citta anantaram utpādas
③འབྱུང་བའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པས་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་བར་ཡིན་ནོ་།།
㈢འབྱུང་བའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་〖PNཔའི།〗འཇུག་པས་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །
★0◤evaṃ tarhi kliṣṭebhyo 'pi prāyogikaṃ notpadyate / [108|04-]
◤evaṃ tarhi kliṣṭebhyo 'pi prāyogikaṃ notpadyate,
㈠若爾從染污心不應得生加行心。
㈡若爾染污無間，不應生加行善。
①evam tarhi kliṣṭebhyas api prāyogikam na utpadyate
③རིགས་སོ་།། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་ལས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་ལས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤viguṇatvāt / [108|05]
◤viguṇatvāt?
㈠無德故。
㈡不相順故。
★◤tathāpi kleśasamudācāraparikhinnasya tatparijñānadyuktaḥ prāyogikasaṃmukhībhāvaḥ / [108|05-]
♂tathāpi kleśasamudācāra- parikhinnasya tatparijñānādyuktaḥ prāyogikasaṃmukhībhāvaḥ /
◤tathāpi kleśasamudācāraparikhinnasya tatparijñānād yuktaḥ prāyogikasammukhībhāvaḥ /
㈠雖然若人厭極，或逼行加行心。能令相離故，從染污心後，得生加行心。
㈡雖爾厭倦，煩惱現行，為欲了知，容起加行。
①viguṇa tvāt tathā api kleśa samudācāra parikhinnasya tad parijñāna dyuktas prāyogika saṃmukhībhāvas
㈢འོན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ:ཀུན་ཏུ་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་ལ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་རིགས་སོ། །
★◤kāmāvacaramupapattipratilambhikaṃ paṭutvāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ rūpāvacaraprāyogikāccānantaramutpadyate / [108|06-]
♂kāmāvacaramupapattipratilambhikaṃ paṭutvāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ rūpāvacaraprāyogikāccānantaramutpadyate{2. MS. ccānantamutpadyate |} /
◤kāmāvacaramupapattipratilambhikaṃ paḍutvāt śaikṣāśaikṣābhyāṃ rūpāvacaraprāyogikāccānantaramutpadyate /
㈠欲界生得心，由明了故。從有學無學心，色界加行心次第得生。
㈡欲界生得，以明利故。可有從彼，學無學心，色界加行，無間而起。
D1865 🈪འདོད་པ་ན་〖PN-ན།〗སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་གསལ་བའི་ཕྱིར་སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་གི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་། །ལས་ནི་དེ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་། །
D1866 🈪གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་འབྱུང་སྟེ། གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
D1867 🈪གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①kāma avacaram upapatti pratilambhikam paṭu tvāt śaikṣā śaikṣābhyām rūpāvacara prāyogikāt ca anantaram utpadyate
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་ལ་ནི་གསལ་བའི་ཕྱིར་སློབ་པ་དང་རིགས་སོ་།། ། མི་སློབ་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་གི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་ ****[@107a]**** *་།།
㈢འདོད་པ་ན་〖PN-ན།〗སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་གསལ་བའི་ཕྱིར་སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་གི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་{107a}། །ལས་ནི་དེ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤anabhisaṃskāravāhitvāttasmādetāni notpadyante / [108|07-]
◤anabhisaṃskāravāhitvāt tasmādetāni notpadyante /
㈠不由功用起故，從此彼心不得生。
㈡非作功用，所引發故。不能從此，引生彼心。
①anabhisaṃskāra vāhi tvāt tasmāt etāni na utpadyante
③ལས་ནི་དེ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་།།
★◤rūpāvacarakilaṣṭānantaraṃ kāmāvacaramupapattipratilambhikamutpadyate / [108|08-]
♂rūpāvacarakliṣṭānantaraṃ kāmāvacaramupapattipratilambhikamutpadyate /
◤rūpāvacarakliṣṭānantaraṃ kāmāvacaramupapattipratilambhikamut
◤padyate, paḍutvāt /
㈠從色界染污心，欲界生得心得生。由明了故。
㈡又欲生得，以明利故。可從色染，無間而生。
★0◤paṭutvāt / [108|09]
①rūpāvacara kilaṣṭa anantaram kāma avacaram upapatti pratilambhikam utpadyate paṭu tvāt
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་འབྱུང་སྟེ། གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ārūpyāvacarakliṣṭānantaraṃ tu rūpāvacaramupapattipratilambhikaṃ notpadyate 'paṭutvāditi // [108|09-]
♂ārūpyā- vacarakliṣṭānantaraṃ tu rūpāvacaramupapattipratilambhikaṃ notpadyate 'paṭutvāditi //
◤ārūpyāvacaramupapattipratilambhikaṃ notpadyate; apaḍutvāditi //
㈠從無色界染污心，色界生得心不得生。由不明了故。
㈡色界生得，不明利故。非無色染，無間而起。
①ārūpya avacara kliṣṭa anantaram tu rūpāvacaram upapatti pratilambhikam na utpadyate apaṭu tvāt iti
③གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི:སྐྱེ་གནས་〖PNསྐྱེས་ནས།〗ཐོབ་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤trayo manaskārāḥ / [108|11]
◤trayo manaskārāḥ——
㈠思惟有三種。
㈡作意有三。
★0◤svalakṣaṇamanaskāraḥ /
◤1.svalakṣaṇamanaskāraḥ,
㈠一自相思惟。
㈡一自相作意。
★◤tadyathā “rūpaṇālakṣaṇaṃ rūpa”mityevamādi / [108|11-]
♂tadyathā “rūpaṇālakṣaṇaṃ rūpa” mityevamādi /
◤tadyathā——“rūpaṇālakṣaṇaṃ rūpam” ityevamādi;
㈠如色以變壞為相，乃至識以了別為相。如是等名自相思惟。
㈡謂如觀色變礙為相，乃至觀識了別為相。如是等觀，相應作意。
①trayas manaskārās sva lakṣaṇa manaskāras
㈢ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་དཔེར་ན་གཟུགས་ནི་གནོད་པར་བྱར་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤sāmānyalakṣaṇamanaskāraḥ / ṣoḍaśākārasaṃprayuktaḥ / [108|12]
◤2.sāmānyalakṣaṇamanaskāraḥ ṣoḍaśākārasamprayuktaḥ;
㈠二通相思惟。謂四諦十六取相相應思惟。
㈡二共相作意。謂十六行，相應作意。
①tadyathā rūpaṇā lakṣaṇam rūpam iti evamādi sāmānya lakṣaṇa manaskāras ṣoḍaśa ākāra saṃprayuktas
㈢སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་པའོ། །
0◤3.adhimuktimanaskāraḥ / [108|12-]
㈠三欲樂思惟。
㈡三勝解作意。
0◤aśubhāpramāṇārūpyavimo- [ 62a. 6A1. III ]kṣābhibhvāyatanakṛtsnāyatanādiṣu / [108|13-]
㈠不淨觀，無量，解脫，制入，遍入等思惟。
㈡謂不淨觀，及四無量，有色解脫，勝處遍處。如是等觀，相應作意。
①adhimuktimanaskāras aśubha-apramāṇa-ārūpya[rūpi]-vimokṣa-abhibhvāyatana-kṛtsnā-āyatana-ādiṣu
㈢མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མི་སྡུག་པ་དང་། ཚད་མེད་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་དག་ལའོ། །
★◤trividhamanaskārānantaramāryamārgaṃ saṃmukhīkaroti tasmādapi trividhaṃ māskāram evaṃ sati yutamidaṃ bhavati “aśubhāsahagataṃ smṛtisaṃbodhyaṅga bhāvayatī”ti / [108|14-]
♂trividhamanaskārānantaramāryamārgaṃ saṃmukhī- karoti tasmādapi trividhaṃ manaskāram evaṃ sati yuktamidaṃ bhavati “aśubhāsahagataṃ smṛtisaṃbodhyaṅgaṃ bhāvayatī”ti /
◤trividhamanaskārānantaram āryamārgaṃ sammukhīkaroti,
①trividha-manaskāra-antaram āryamārgaṃ sammukhīkaroti,
㈠從三思惟，次第能生聖道令現前。
㈡如是三種作意無間，聖道現前。
D1871 🈪དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་མི་སྡུག་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་པའི་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①trividha m anaskāra anantaram ārya mārgam saṃmukhīkaroti tasmāt api trividham māskāram evam sati yutam idam bhavati aśubha asahagatam smṛti saṃbhāvayati iti
㈢དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་མི་སྡུག་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་པའི་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tasmādapi trividhaṃ manaskāram /
㈠從聖道生思惟亦爾。
㈡聖道無間，亦能具起，三種作意。
◤evaṃ sati yuktamidaṃ bhavati——
㈠若爾，此言相應不相違。
㈡若作是說，便順此言。
◤“aśubhāsahagataṃ smṛtisambodhyaṅgaṃ bhāvayati” iti?
①“aśubhāsahagataṃ smṛti-sambodhyaṅgaṃ bhāvayati” iti?
㈠謂觀行人，修習念覺分，與不淨觀相應。
㈡不淨觀俱，行修念等覺分。
◤sāmānyamanaskārānantaram evāryamārgaṃ sammukhīkaroti /
①sāmānya-manaskāra-anantaram eva āryamārgaṃ sammukhīkaroti|
㈠餘師說：通相思惟現前即是聖道。
㈡有餘師說：唯從共相作意，無間聖道現前。
D1872 🈪གཞན་དག་ན་རེ་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མི་སྡུག་པས་སེམས་བཏུལ་ནས་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་བརྒྱུད་པ་ལས་དགོངས་ནས་མི་སྡུག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤sāmānyamanaskārānantaramevāryamārga saṃmukhīkaroti / tasmāttu trividhamityapare / [108|16]
①sāmānya manaskāra anantaram eva ārya mārga saṃmukhīkaroti tasmāt tu trividham iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མི་སྡུག་པས་སེམས་བཏུལ་ནས་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་བརྒྱུད་པ་ལས་དགོངས་ནས་མི་སྡུག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤tasmāt tu trividhamityapare /
㈠從此亦得次第生三思惟。
㈡聖道無間，通起三種。
◤aśubhayā tu cittaṃ damayitvā sāmānyamanaskārānantaramāryamārgaṃ sammukhī karoti /
㈠若人由不淨觀調伏心已，從通相思惟，次第生聖道。
㈡修不淨觀，調伏心已。方能引生，共相作意。從此無間，聖道現前。
★◤aśubhayā tu cittaṃ damayitvā sāmānyamanaskārānantaraṃ mārgaṃ saṃmukhīkaroti / [108|17]
◤ataḥ pāramparyamabhisandhāyoktam——
㈠約此傳傳，故說此言。
㈡依此傳傳，密意故說。
★◤ataḥ pāraṃparyamabhisaṃdhāyoktam “aśubhāsahagataṃ smṛtisaṃvodhyaṅgaṃ bhāvayatī”ti / [108|18]
①aśubhayā tu cittam damayitvā sāmānya manaskāra anantaram mārgam saṃmukhīkaroti atas pāraṃparyam abhisaṃdhāya uktam aśubha asahagatam smṛti saṃvodhi aṅgam bhāvayati iti
③མི་སྡུག་པས་སེམས་བཏུལ་ནས་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་བརྒྱུད་པ་ལས་དགོངས་ནས་མི་སྡུག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤“aśubhāsahagataṃ smṛtisambodhyaṅgaṃ bhāvayati” iti /
①“aśubhāsahagataṃ smṛti-sambodhyaṅgaṃ bhāvayati” iti|
㈠修習念覺分，與不淨觀相應。
㈡不淨觀俱行，修念等覺分。
◤āryamārgānantaramapi sāmānyamanaskāramevetyapare /
㈠有餘師說：從聖道次第但生通相思惟。此義亦可然。
㈡有餘復言：唯從共相作意，無間聖道現前。聖道無間，亦唯能起，共相作意。
D1873 🈪གཞན་དག་ན་རེ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤āryamārgānantaramapi sāmānyamanaskāramevetyapare / [108|19]
♂sāmānyamanaskārānantaramevāryamārgaṃ saṃmukhīkaroti / ♂tasmāttu trividhamityapare /
①ārya mārga anantaram api sāmānya manaskāram eva iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤syāt tāvadanāgamyāditribhūmisanniśrayeṇa niyāmāvakrāntau tanmārgānantaraṃ kāmāvacaraṃ sāmānyamanaskāraṃ sammukhīkuryād,
㈠若依止非至等三地，入正定聚。從三地聖道，次第生欲界通相思惟。
㈡若爾有依未至定等三地，證入正性離生。聖道無間，可生欲界共相作意。
D1874 🈪རེ་ཞིག་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་གསུམ་ལ་བརྟེན་〖PNསྟེན།〗ནས་ངེས་པ་ལ་འཇུག་ན་ནི་ལམ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་〖PNབྱུང་།〗པར་འགྱུར་ན། གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་〖PN-ན།〗ངེས་པ་ལ་འཇུག་〖PNམཇུག〗ན་གོ་ཇི་ལྟར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་〖PNཔའི།〗ནི་མི་ནུས་སོ། །
★◤syāttāvadanāgamyāditribhūmisaṃniḥśrayeṇa niyāmāvakrāntau tanmārgānantaraṃ kāmāvacaraṃ sāmānyamanaskāraṃ saṃmukhīkuryād / [108|19-]
♂aśubhayā tu cittaṃ damayitvā sāmānyamanaskārānantaraṃ mārgaṃ{3. Y. āryamārga |} saṃmukhīkaroti |{4. MS. karotyataḥ |} ataḥ pāraṃparyamabhisaṃdhāyoktam “aśubhāsahagataṃ smṛtisaṃbodhyaṅgaṃ bhāvayatī”ti /
①syāt tāvadanāgamya ādi tri bhūmi saṃniḥśrayeṇa niyāma avakrāntau tad mārga anantaram kāma avacaram sāmānya manaskāram saṃmukhīkuryāt
③རེ་ཞིག་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པ་ལ་འཇུག་ན་ནི་ལམ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་པར་འགྱུར་ན་།
㈢རེ་ཞིག་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་གསུམ་ལ་བརྟེན་〖PNསྟེན།〗ནས་ངེས་པ་ལ་འཇུག་ན་ནི་ལམ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་〖PNབྱུང་།〗པར་འགྱུར་ན། གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་〖PN-ན།〗ངེས་པ་ལ་འཇུག་〖PNམཇུག〗ན་གོ་ཇི་ལྟར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་〖PNཔའི།〗ནི་མི་ནུས་སོ། །
◤atha dvitīyādidhyānasanniśrayeṇa niyāmāvakrāntau katham?
㈠若依止第二定等入正定聚，此義云何，何以故。
㈡若依第二，第三第四，靜慮證入，正性離生。聖道無間，起何作意。
★◤atha dvitīyādidhyānasaṃniḥśrayeṇa niyāmā vakrāntau katham / [108|21]
♂āryamārgānantaramapi sāmānyamanaskāramevetyapare / ♂syāttāvadanāgamyāditribhūmisaṃniḥśrayeṇa{5. Y. sanniśrayeṇa |} niyāmā{6. MS. niyamā...|}vakrāntau tanmārgānantaraṃ kāmāvacaraṃ sāmānyamanaskāraṃ saṃmukhīkuryād |{7. MS. kuryādaya |} atha dvitīyādidhyānasaṃniḥśrayeṇa niyāmā{8. MS. niyamā...|}vakrāntau katham /
①atha dvitīya ādi dhyāna saṃniḥśrayeṇa niyāmās vakra antau katham
③གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པ་ལ་འཇུག་ན་གོ་ཇི་ལྟར་ཏེ་།
◤na hi kāmāvacaraḥ śakyo 'tiviprakṛṣṭatvāt /
㈠此欲界心，無能應此道。以地最遠故。
㈡非起欲界，共相作意。以極遠故。
★0◤nahi kāmāvacaraḥ śakyo 'tiviprakṛṣṭatvāt / [108|21-]
①nahi kāma avacaras śakyas ti viprakṛṣṭa tvāt
③ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་མི་ནུས་སོ་།།
◤na ca tadbhūmikaḥ pratilabdho 'nyatra nirvedhabhāgīyāt /
㈠欲界地通相思惟，非第二定地所得。除決擇分能。
㈡非於彼地，已有曾得，共相作意。異於曾得，順決擇分。
D1875 🈪ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མ་གཏོགས་པར་དེ་དག་གི་ས་པ་ཡང་མི་〖PNམ།〗ཐོབ་བོ། །
★0◤naca tadbhūmikaḥ pratilabdho 'nyatra nirvedhabhāgīyāt / [108|22-]
◤na cāryo nirvedhabhāgīyaṃ punaḥ sammukhīkaroti /
①na ca āryas nirvedhabhāgīyaṃ punaḥ sammukhīkaroti|
㈠復次聖人更生決擇分，能令現前。無有是處。
㈡非諸聖者，順決擇分，可復現前。
D1876 🈪འཕགས་པ་ནི་ཡང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་〖Pའཐུན།〗པ་མངོན་དུ་མཛད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ།
★0◤nacāryo nirvedhabhāgīyaṃ punaḥ saṃmukhīkaroti / [108|23]
①na ca tad bhūmikas pratilabdhas nyatra nirvedha bhāgīyāt nacāryas nirvedha bhāgīyam punar saṃmukhīkaroti
③ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མ་ ****[@107b]**** ་གཏོགས་པར་དེ་དག་གིས་པ་ཡང་མི་ཐོབ་བོ་།། འཕགས་པ་ནི་ཡང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མངོན་དུ་མཛད་པ་ཡང་མ་ཡིན་།། ཏེ་།
㈢ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མ་{107b}གཏོགས་པར་དེ་དག་གི་ས་པ་ཡང་མི་〖PNམ།〗ཐོབ་བོ། །
◤na hi prāptaphalasya tatprayogasammukhībhāvo yukta iti anyo 'pyasya tajjātīyaḥ sāmānyamanaskāro bhāvanāṃ gacchati /
①na hi prāpta-phalasya tat-prayoga-sammukhībhāvo yukta iti， anyo apy asya taj-jātīyaḥ sāmānya-manaskāro bhāvanāṃ gacchati|
㈠何以故。若人已至得果，更令加行果向現前，此義亦不相應。若爾，此言云何相應。有別通相思惟，與彼同類，八聖道後之所修習。
㈡非得果已.可重發生加行道故。若謂有別共相作意.順決擇分.俱時已修，由繫屬彼.是彼類故。
🈪འབྲས་བུ་ཐོབ་ཟིན་པ་དེའི་སྦྱོར་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
D1877 🈪དེས་ནི་དེ་དང་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ།
★0◤nahi prāptaphalasya tatprayogasaṃmukhībhāvo yukta iti anyo 'pyasya tajjātīyaḥ sāmānyamanaskāro bhāvanāṃ gacchati / [108|23-]
①na hi prāpta phalasya tad prayoga saṃmukhībhāvas yuktas iti anyas apyasya tad jātīyas sāmānya manaskāras bhāvanām gacchati
③འབྲས་བུ་ཐོབ་ཟིན་པ་དེའི་སྦྱོར་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་།། ཏེ། ནོ་།། དེས་ནི་དེ་དང་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་།། ཏེ། ནོ་།།
㈢འཕགས་པ་ནི་ཡང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་〖Pའཐུན།〗པ་མངོན་དུ་མཛད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་ཐོབ་ཟིན་པ་དེའི་སྦྱོར་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadyathā “sarvasaṃkārā anityāḥ sarvadharmā anātmānaḥ śāntaṃ nirvāṇa”miti tatsaṃmukhī kariṣyati / [108|25-]
㈢དེས་ནི་དེ་དང་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ། །
♂tadyathā “sarvasaṃskārā anityāḥ sarvadharmā anātmānaḥ śāntaṃ nirvāṇa”miti tatsaṃmukhī- [ 62b. 6B1. III ]kariṣyati /
㈢ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ། །
◤tadyathā—— “sarvasaṃskārā anityāḥ”,
㈠謂一切有為無常。
㈡如觀諸行，皆是無常。
🈪འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ། །
①tadyathā sarva saṃkārās anityās sarva dharmās anātmānas śāntam nirvāṇam iti tad saṃmukhī kariṣyati
③སྟེ་;་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ་།། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ་།། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་སྙམ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་སྙམ་པ་〖PNཔས།〗འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤“sarvadharmā anātmānaḥ”,
㈠一切法無我。
㈡觀一切法，皆是非我。
◤“śāntaṃ nirvāṇam” iti,
㈠涅槃寂靜。
㈡涅槃寂靜。
D1878 🈪ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ། །
D1879 🈪མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་སྙམ་པ་〖PNཔས།〗འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤tat sammukhīkariṣyati”?
①tat sammukhī-kariṣyati”?
㈠必應令此現前。
㈡聖道無間，引彼現前。
D1880 🈪དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
D1881 🈪མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པའི་ལྡང་བའི་སེམས་ནི་དེའི་ས་པའམ་〖PNའམ།〗འདོད་པ་ན་〖PN-ན།〗སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tadetanna varṇayanti / [108|26]
◤tadetanna varṇayanti /
㈠毘婆沙師不說此義。
㈡毘婆沙師不許此義。違正理故。
①tat etat na varṇayanti
㈢དེ་སྐད་དུ་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །
★0◤anāgamyaṃ niśrityārhattvaṃ prāpnuvataḥ tadbhūmikaṃ kāmāvacaraṃ vā vyutthānaṃ cittam / [108|26-]
◤anāgamyaṃ niś cityārhattvaṃ prāpnuvataḥ tadbhūmikaṃ kāmāvacaraṃ vā vyutthānaṃ cittam /
㈠若人依止非至定，得阿羅漢果。後出觀心，或以非至定為地，或以欲界為地，若依無所有處為地，得阿羅漢果。
㈡若依未至定，得阿羅漢果。後出觀心，或即彼地，或是欲界，依無所有處，得阿羅漢果。
①anāgamyam niśritya arhat tvam prāpnuvatas tad bhūmikam kāma avacaram vā vyutthānam cittam
③མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པའི་ལྡང་བའི་སེམས་ནི་དེའི་ས་པའམ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པའི་ལྡང་བའི་སེམས་ནི་དེའི་ས་པའམ་〖PNའམ།〗འདོད་པ་ན་〖PN-ན།〗སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ākiñcanyāyatanaṃ niśritya tadbhūmikaṃ bhāvāgrikaṃ vā /
㈠後出觀心，或以無所有處為地，或以有頂為地。
㈡後出觀心，或即彼地，或是有頂。
D1882 🈪ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པ་〖PNཔའི།〗ནི་དེའི་ས་པའམ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ākiñcanyāyatanaṃ niśritya tadbhūmikaṃ bhāvāgrikaṃ vā / [108|27-]
♂ākiṃcanyāyatanaṃ niśritya tadbhūmikaṃ bhāvāgrikaṃ vā /
①ākiñcani āyatanam niśritya tat bhūmikam bhāvāgrikam vā
㈢ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པ་〖PNཔའི།〗ནི་དེའི་ས་པའམ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤śeṣāsu svabhūmikameva / [108|28]
♂śeṣāsu{9. MS. śeṣā svabhūmi…|} svabhūmikameva /
◤śeṣāsu svabhūmikameva /
㈠於所餘地出觀，唯依自地。
㈡若依餘地，得阿羅漢果。後出觀心，唯自非餘地。
D1883 🈪ས་ལྷག་མ་རྣམས་སུ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཁོ་ནའོ། །
①śeṣāsu sva bhūmikam eva
㈢ས་ལྷག་མ་རྣམས་སུ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤kāmadhātau trayo manaskārāḥ śrutacintāmayopapattipratilambhikāḥ / [108|28-]
◤kāmadhātau trayo manaskārāḥ——
㈠於欲界有三種思惟。
㈡於欲界中，有三作意。
◤śrutacintāmayopapattipratilambhikāḥ,
㈠一聞慧思惟，二思慧思惟，三生得慧思惟。
㈡一聞所成，二思所成，三生所得。
★0◤bhāvanāmayo nāsti / [108|29]
◤bhāvanāmayo nāsti /
①kāmadhātau trayas manaskārās śruta cintā āmaya upapatti pratilambhikās bhāvanā mayas na asti
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་〖PN-ན།〗ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གསུམ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །
★◤rūpadhātau trayaḥ śrutabhāvanāmayopapattipratilambhikāḥ / cintāmayo nāsti / [108|30]
♂rūpadhātau trayaḥ śrutabhāvanāmayopapattipratilambhikāḥ /
◤rūpadhātau trayaḥ——
㈠於色界亦有三種思惟。
㈡色界亦有，三種作意。
D1884 🈪འདོད་པའི་ཁམས་ན་〖PN-ན།〗ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གསུམ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །
D1885 🈪གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐོབ་〖PNཐོས།〗པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །
D1886 🈪བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
①rūpa dhātau trayas śruta bhāvanā āmaya upapatti pratilambhikās
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐོབ་〖PNཐོས།〗པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །
◤śrutabhāvanāmayopapattipratilambhikāḥ,
㈢བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
㈠謂聞修生得。
㈡一聞所成，二修所成，三生所得。
①cintāmayas na asti
③བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ་།།
♂cintāmayo nāsti / ♂yadā cintayitumārabhante /
◤cintāmayo nāsti /
㈠無思慧。
㈡無思所成。
◤yadā cintayitum ārabhante tadaiṣāṃ samādhirevopatiṣṭhate /
㈠何以故。若彼人作功用思惟，即入三摩提。
㈡舉心思時，即入定故。
D1887 🈪གང་གི་ཚེ་དེ་དག་སེམས་པར་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁོ་ན་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
D1888 🈪གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དག་གོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yadā cintamitumārabhante tadaiṣāṃ samādhirevopatiṣṭhate / [108|30-]
♂tadaiṣāṃ samādhirevopatiṣṭhate /
①yadā cintam itum ārabhante tadā eṣām samādhis eva upatiṣṭhate
㈢གང་གི་ཚེ་དེ་དག་སེམས་པར་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁོ་ན་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ārūpyadhātau bhāvanāmayopapattipratilambhikau / [108|31-109|01]
♂ārūpyadhātau bhāvanāmayopapattiprati- @109 lambhikau /
◤ārūpyadhātau bhāvanāmayopapattipratilambhikau /
㈠於無色界有二種思惟，謂修得生得。
㈡無色唯有，二種作意。一修所成，二生所得。
①ārūpya dhātau bhāvanā āmaya upapatti pratilambhikau
㈢གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དག་གོ། །
★◤tatra pañcavidhamanaskārānantaramāryamārgasaṃmukhībhāvo 'nyatropapattipratilabhbhikebhyaḥ / [109|01-]
♂tatra pañcavidhamanaskārānantaramāryamārgasaṃmukhībhāvo 'nyatropapattipratilambhikebhyaḥ /
◤tatra pañcavidhamanaskārānantaramāryamārgasammukhībhāvo 'nyatropapattipratilambhikebhyaḥ,
㈠此中從五思惟，得次第生聖道令現前。除三生得。
㈡此中五種作意無間，聖道現前。除生所得聖道。
①tatra pañca vidha m anaskāra anantaram ārya mārga saṃmukhībhāvas anyatra upapatti pratilabhbhikebhyas
③དེ་ལ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤prayogapratibaddhatvāt / [109|02]
◤prayogapratibaddhatvāt /
㈠由聖道屬加行故。
㈡繫屬加行心故。
D1889 🈪ལམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཡང་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①prayoga pratibaddha tvāt
③སྦྱོར་བ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤mārgānantaraṃ tūpapattipratilambhikasyāpi kāmāvacarasya saṃmukhībhāvaḥ / [109|02-]
◤mārgānantaraṃ tūpapattipratilambhikasyāpi kāmāvacarasya sammukhībhāvaḥ;
㈠從聖道但得次第生一生得思惟，謂欲界生得。
㈡聖道無間，亦得發生。
◤paḍutvāditi // 72 //
㈠以明了故。
㈡欲界生得，以明利故。
★0◤paṭutvāditi // [109|03]
①mārga anantaram tu upapatti pratilambhikasya api kāmāvacarasya saṃmukhībhāvas paṭu tvāt iti
㈢ལམ་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཡང་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤yāni dvādaśa cittāni uktānyeṣāṃ katamasmiṃścitte katīnāṃ lābhaḥ / [109|04]
◤yāni dvādaśa cittāni uktāni,
㈠前所說十二心。
㈡於前所說，十二心中。
①yāni dvādaśa cittāni uktāni eṣām katamasmin= citte katīnām lābhas
③གང་དག་སེམས་བཅུ་གཉིས་བཤད་པ་དེ་དག་ལས་སེམས་གང་ལ་དུ་ཞིག་རྙེད་ཅེ་ན་།
㈢གང་དག་སེམས་བཅུ་གཉིས་བཤད་པ་དེ་དག་ལས་སེམས་གང་ལ་དུ་ཞིག་རྙེད་ཅེ་ན། ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་ཉོན་མོངས་〖N+པ།〗ཅན། །དྲུག་དང་དྲུག་དང་གཉིས་རྙེད་དོ། །
◤eṣāṃ katamasmiś citte katīnāṃ lābhaḥ?
㈠於中何心現前，應得幾心。
㈡何心現前，幾心可得。
D1890 🈪གང་དག་སེམས་བཅུ་གཉིས་བཤད་པ་དེ་དག་ལས་སེམས་གང་ལ་དུ་ཞིག་རྙེད་ཅེ་ན།
◤kliṣṭe tridhātuke lābhaḥ ṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāṃ dvayoḥ,
㈠〔偈曰〕：【三界染心中 得六六二心】。
㈡頌曰：【三界染心中_a 得六六二種_b】。【色善三學四_c 餘皆自可得】〖74_2_d〗。
🈪ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་ཉོན་མོངས་〖N+པ།〗ཅན། །དྲུག་དང་དྲུག་དང་གཉིས་རྙེད་དོ། །
★◤kliṣṭe traidhātuke lābhaḥ ṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāṃ dvayoḥ[109|05]
①kliṣṭe traidhātuke lābhas ṣaṇṇām ṣaṇṇām dvayos
③ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་ཉོན་མོངས་ཅན་།། དྲུག་དང་དྲུག་དང་གཉིས་རྙེད་དོ་།།
◤kāmāvacare hi kliṣṭe citte sammukhībhūte ṣaṇṇāṃ cittānāṃ lābhaḥ /
㈠釋曰：欲界染污心，正起現前，應得六心。
㈡論曰：欲界染心，正現前位。十二心內，容得六心。
D1891 🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་ན། སེམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་རྙེད་དེ། ཐེ་ཚོམ་གྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་ལྡོག་པ་ལས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་། །ལྡོག་པ་དང་།
★◤kāmāvacare kliṣṭe citte saṃmukhībhūte ṣaṇṇāṃ cittānāṃ lābhaḥ / [109|06]
♂kliṣṭe traidhātuke lābhaḥ ṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāṃ dvayoḥ kāmāvacare{1. Y. adds hi |} kliṣṭe citte saṃmukhībhūte ṣaṇṇāṃ cittānāṃ lābhaḥ /
①kāmāvacare kliṣṭe citte saṃmukhībhūte ṣaṇṇām cittānām lābhas
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་ན། སེམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་རྙེད་དེ་།
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་ན། སེམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་རྙེད་དེ། ཐེ་ཚོམ་གྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་ལྡོག་པ་ལས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་{108a}། །ལྡོག་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ། །
★◤tairsamanvāgatasya kāmāvacarasya kuśalasya vicikitsayā kuśalamūlapratisaṃdhānāddhātupratyāgamanācca / [109|06-]
♂tairasamanvāgatasya kāmāvacarasya kuśalasya vicikitsayā kuśalamūlapratisaṃdhānāddhātupratyāgamanācca /
◤tairasamanvāgatasya kāmāvacarasya kuśalasya vicikitsayā kuśalamūlapratisandhānād, dhātupratyāgamanācca /
㈠先與六心不相應，後還得故，欲界善心先已相離。由疑惑還接善根故，由退還下界。
㈡彼先不成，今得成故。由疑續善，及界退還。欲界善心，爾時名得。由起惑退，及界退還，得欲二心。
①tais samanvāgatasya kāmāvacarasya kuśalasya vicikitsayā kuśala mūla pratisaṃdhānāt dhātu pratyāgamanāt ca
③ཐེ་ཚོམ་གྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་ལྡོག་པ་ལས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་། ཁམས་སུ་སླར་ ****[@108a]**** *་།།
★◤akuśalanivṛtāvyākṛtayoḥ rūpāvacarasya ca kliṣṭasya dhātupratyāgamanāt parihāṇitaśca / [109|08-]
♂akuśalanivṛtā- vyākṛtayoḥ rūpāvacarasya ca{2. Y. omits ca |} kliṣṭasya dhātupratyāga[ 63a. 6A.1 IV ]manāt parihāṇitaśca /
◤akuśalanivṛtāvyākṛtayoḥ rūpāvacarasya kliṣṭasya dhātu pratyāgamanāt,
㈠更得不善心有覆無記心，又得色界染污心。由退還故。
㈡不善有覆，及得色界，一有覆心。由起惑退。
🈪ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་།
◤parihāṇitaś ca /
㈠復由退定故。
★★◤ārūpyāvacarasya kliṣṭasya parihāṇitaḥ śekṣasya ca / [109|09]
♂ārūpyāvacarasya kliṣṭasya parihāṇitaḥ śaikṣasya ca /
◤ārūpyāvacarasya /
㈠又得無色界。
㈡得無色界，一有覆心。
🈪ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ། །
①akuśala nivṛta avyākṛtayos rūpāvacarasya ca kliṣṭasya dhātu pratyāgamanāt parihāṇitas ca ārūpya avacarasya kliṣṭasya parihāṇitas śekṣasya ca
③ལྡོག་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་མི་དགེ་བ་དང་། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ་།།
◤kliṣṭasya parihāṇitaḥ śaikṣasya ca /
㈠染污心及退定故，又得有學心。
㈡及得學心，故名得六。
★★◤rūpāvacare 'pi klilṣṭe ṣaṇṇāṃ lābhaḥ / [109|10]
♂rūpāvacare 'pi kliṣṭe ṣaṇṇāṃ lābhaḥ /
◤rūpāvacare kliṣṭe ṣaṇṇāṃ lābhaḥ /
㈠色界染污心正起現前，亦得六心。
㈡色界染心，正現前位。十二心內，亦得六心。由界退還。
D1892 🈪གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ཡང་དྲུག་རྙེད་དེ། ཁམས་སུ་སླར་ལོག་〖PNལྡོག〗པ་ལས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ། །
①rūpāvacare api klilṣṭe ṣaṇṇām lābhas
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ཡང་དྲུག་རྙེད་དེ་།
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ཡང་དྲུག་རྙེད་དེ། ཁམས་སུ་སླར་ལོག་〖PNལྡོག〗པ་ལས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ། །
★0◤rūpāvacarāṇāṃ trayāṇāṃ kāmāvacarasya cānivṛtāvyākṛtasya dhātupratyāgamanāt / [109|10-]
◤rūpāvacarāṇāṃ trayāṇām, kāmāvacarasya cānivṛtāvyākṛtasya;
㈠得色界三心。又得欲界無覆無記心。
㈡得欲界一，無覆無記。及色界三。色界染心，亦由退得。
◤dhātupratyāgamanāt /
㈠由退還下界故。
㈡由起惑退。
★0◤ārūpyāvacarasya kliṣṭasya śaikṣasya ca parihāṇitaḥ / [109|11-]
◤ārūpyāvacarasya kliṣṭasya śaikṣasya ca parihāṇitaḥ /
㈠又得無色界染污心，及有學心。由退定故。
㈡得無色界，一有覆心。及得學心，故名得六。
①rūpāvacarāṇām trayāṇām kāmāvacarasya ca anivṛta avyākṛtasya dhātu pratyāgamanāt ārūpya avacarasya kliṣṭasya śaikṣasya ca parihāṇitas
③ཁམས་སུ་སླར་ལོག་པ་ལས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སློབ་པའོ་།།
★0◤ārūpyāvacare tu kliṣṭe dvayorlābhaḥ / [109|12]
◤ārūpyāvacare tu kliṣṭe dvayorlābhaḥ /
㈠無色界染污心，正起現前得二心。
㈡無色染心，正現前位。十二心內，唯得二心。
D1893 🈪གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ནི་གཉིས་རྙེད་དེ། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཉིད་དང་། སློབ་པའོ། །
①ārūpya avacare tu kliṣṭe dvayos lābhas
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ནི་གཉིས་རྙེད་དེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ནི་གཉིས་རྙེད་དེ། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཉིད་དང་། སློབ་པའོ། །
★0◤parihāṇitastasyaiva kliṣṭasya śaikṣasya ca / [109|12-]
◤parihāṇitastasyaiva kliṣṭasya śaikṣasya ca /
㈠由退定故，得染污心及有學心。
㈡由起惑退，得彼染心，及得學心。故名得二。
◤śubhe / trayāṇāṃ rūpaje,
㈠〔偈曰〕：【於色界善三】。
㈡【色善三學四】〖74_2_c〗。
D1894 🈪གཟུགས་སྐྱེས་དགེ་ལ་གསུམ་དག་གོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་ལ་སེམས་གསུམ་རྙེད་དེ། དགེ་བ་དེ་ཉིད་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ། །
★0◤ 【śubhe /】[109|14]
①parihāṇitas tasya eva kliṣṭasya śaikṣasya ca śubhe
③ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཉིད་དང་། སློབ་པའོ་།།
★◤ 【trayāṇāṃ rūpaje 】[109|15]
①trayāṇām rūpa je
㈢གཟུགས་སྐྱེས་དགེ་ལ་གསུམ་དག་གོ། །
◤rūpāvacare kuśale trayāṇāṃ cittānāṃ lābhaḥ,
㈠釋曰：色界善心，正起現前得三心。
㈡色界善心，正現前位。十二心內，容得三心。
★◤rūpāvacare kuśale trayāṇāṃ cittānāṃ lābhastasyaiva kuśalasya kāmarūpāvacarayoścānivṛtāvyākṛtayoḥ / [109|16-]
♂trayāṇāṃ rūpaje rūpāvacare kuśale trayāṇāṃ cittānāṃ lābhastasyaiva kuśalasya kāmarūpāvacarayoścānivṛtāvyākṛtayoḥ /
①rūpāvacare kuśale trayāṇām cittānām lābhas tasya eva kuśalasya kāmarūpa avacarayos ca anivṛta avyākṛtayos
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་ལ་སེམས་གསུམ་རྙེད་དེ། དགེ་བ་དེ་ཉིད་དང་། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་གོ། །
◤tasyaiva kuśalasya kāmarūpāvacarayoś cānivṛtāvyākṛtayoḥ /
㈠得自地善心，又得欲界色界無覆無記心。
㈡謂彼善心，及欲色界，無覆無記。由昇進故。
★◤ 【śaikṣe caturṇāṃ 】[109|18]
①śaikṣe caturṇām
③སློབ་པ་ལ་བཞི་།།
㈢སློབ་པ་ལ་བཞི། །སློབ་པ་དེ་ཉིད་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ན་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་དགེ་བའོ། །
◤śaikṣe caturṇāṃ,
㈠〔偈曰〕：【學四】。
🈪སློབ་པ་ལ་བཞི། །སློབ་པ་དེ་ཉིད་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ན་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་དགེ་བའོ། །
◤tasyaiva śaikṣasya kāmarūpāvacarayoś cānivṛtāvyākṛtayorārūpyāvacarasya ca kuśalasya /
㈠釋曰：有學心正起現前得四心，謂有學心。欲界色界無覆無記心，無色界善心。
㈡若有學心，正現前位。十二心內，容得四心。謂有學心，及欲色界，無覆無記，并無色善。
★◤tasyaiva śaikṣasya kāmarūpāvacarayoścānivṛtāvyākṛtayorārūpyāvacārasya ca kuśalasya / [109|19]
♂śaikṣe caturṇāṃ tasyaiva śaikṣasya kāmarūpāvacarayoścānivṛtāvyākṛtayorārūpyāvacarasya ca kuśalasya /
★◤āryamārgeṇa kāmarūpadhātuvairāgye / [109|20]
♂āryamārgeṇa kāmarūpadhātuvairāgye{3. Y. one reading omits dhātu |} /
◤āryamārgeṇa kāmarūpadhātuvairāgye /
㈠由聖道離欲欲界色界時。
㈡由初證入，正性離生。及由聖道，離欲色染。
◤tasya śeṣite // 73 //
㈠〔偈曰〕：【餘准此】。
㈡【餘皆自可得】〖74_2_d〗。
D1895 🈪ལྷག་མ་〖PNལ།〗དེ།
★◤ 【tasya śeṣite // VAkK_2.73 //】[109|21]
♂tasya śeṣite //73//
①tasya eva śaikṣasya kāmarūpa avacarayos ca anivṛta avyākṛtayos ārūpya avacārasya ca kuśalasya ārya mārgeṇa kāmarūpa dhātu vairāgye tasya śeṣite
③སློབ་པ་དེ་ཉིད་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ན་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་དགེ་བའོ་།།
★0◤śeṣaṃ kṛtaṃ śeṣitam / [109|22]
◤śeṣaṃ kṛtaṃ śeṣitam /
㈠釋曰：若有處不說得心。
㈡餘謂前說，染等心餘。
🈪ལྷག་མར་བྱས་པས་ལྷག་མ་སྟེ། །
①śeṣam kṛtam śeṣitam
③ལྷག་མ་དེ། ལྷག་མར་བྱས་པས་ལྷག་མ་སྟེ་།།
㈢ལྷག་མ་〖PNལ།〗དེ། ལྷག་མར་བྱས་པས་ལྷག་མ་སྟེ། །སེམས་གང་ལ་རྙེད་པ་མ་བཤད་པ་དེ་ལ་ནི་དེ་ཉིད་རྙེད་པར་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ། །
★◤yatra citte lābhho na vyākhyātastatra tasyaiva lābho draṣṭavyo nānyasya / [109|22-]
♂yatra citte lābho na vyākhyātaratatra tasyaiva lābho draṣṭavyo nānyasya{4. Y. nānyeṣāṃ |} /
◤yatra citte lābho na vyākhyātaḥ,
㈠於中應知准得此心，有餘師說.不分別得心。
㈡不說彼心正現前位得心差別。
🈪སེམས་གང་ལ་རྙེད་པ་མ་བཤད་པ་དེ་ལ་ནི་
◤tatra tasyaiva lābho draṣṭavyaḥ, nānyeṣām /
①tatra tasya eva lābho draṣṭavyaḥ, na anyeṣām |ⅰ
㈡應知彼心.正現前位.唯自可得。
🈪དེ་ཉིད་རྙེད་པར་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ། །
★◤anye punarabhedenāhuḥ / [109|23]
♂anye punarabhedenāhuḥ{5. MS. drops de |} /
◤anye punarabhedenāhuḥ——
㈠如偈言：
㈡有餘於此總說頌曰：
D1896 🈪གཞན་དག་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཉོན་མོངས་〖PN+པ།〗ཅན་གྱི་སེམས་ལ་ནི། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗དགུ་རྙེད་བརྗོད། །དགེ་བའི་སེམས་ལ་དྲུག་ཡིན་ཏེ། །ལུང་མ་བསྟན་ལ་དེ་ཉིད་དོ། །
①yatra citte lābhhas na vyākhyātas tatra tasya eva lābhas draṣṭavyas na anyasya anye punar abhedena āhus
③སེམས་གང་ལ་རྙེད་པ་མ་བཤད་པ་དེ་ལ་ནི་དེ་ཉིད་རྙེད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་།།
★◤【 “kliṣṭe citte navānāṃ hi lābhaḥ ityucyate budhaiḥ /】[109|24-]
♂“kliṣṭe citte navānāṃ hi lābhaḥ ityucyate budhaiḥ /
◤“kliṣṭe citte navānāṃ hi lābha ityucyate budhaiḥ /
㈠染污心起時，說得九種心。
㈡慧者說染心，現起時得九。
D1897 🈪ཞེས་འཆད་དེ། དེར་མི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་བདུན་ཡིན་ཏེ། ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་།
①kliṣṭe citte navānām hi lābhas iti ucyate budhais
③གཞན་དག་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་ནི། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགུ་རྙེད་བརྗོད་།།
㈢གཞན་དག་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཉོན་མོངས་〖PN+པ།〗ཅན་གྱི་སེམས་ལ་ནི། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗དགུ་རྙེད་བརྗོད། །དགེ་བའི་སེམས་ལ་དྲུག་ཡིན་ཏེ། །ལུང་མ་བསྟན་ལ་དེ་ཉིད་དོ། །
★◤【 ṣaṇṇāṃ tu kuśale citte tasyaivā vyākṛṭe khalu //”】
♂ṣaṇṇāṃ tu kuśale citte tasyaivā{6. MS. tasyaiva |}vyākṛte khalu //”
◤ṣaṇṇāṃ tu kuśale citte tasyaivāvyākṛte khalu // ”
㈠於善得六心，於無記准此。
㈡善心中得六，無記唯無記。
①ṣaṇṇām tu kuśale citte tasya evā vyākṛṭe khalu
③དགེ་བའི་སེམས་ལ་དྲུག་ཡིན་ཏེ་།། ལུང་མ་བསྟན་ལ་དེ་ཉིད་དོ་།།
★◤tatra saptānāṃ kuśale citta iti vaktavyam / [109|26]
♂tatra saptānāṃ kuśale citta iti vaktavyam /
◤tatra saptānāṃ kuśale citta iti vaktavyam /
㈠此中於善心，應說得七心。
㈡於善心中，應言得七。
①tatra saptānām kuśale cittas iti vaktavyam
㈢ཞེས་འཆད་དེ། དེར་མི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་བདུན་ཡིན་ཏེ། ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤kāmāvacarasya kuśalasya samyagdṛṣṭyā kuśalamūlapratisaṃdhānāt
♂kāmāvacarasya kuśalasya [ 63b. 6B1 IV ] samyagdṛṣṭayā kuśalamūlapratisaṃdhānāt /
◤kāmāvacarasya kuśalasya samyagdṛṣṭyā kuśalamūlapratisandhānāt,
㈠一得欲界善心，由正見接善根時。
㈡謂由正見續善根時。欲界善心，起位名得。
①kāmāvacarasya kuśalasya samyak dṛṣṭyā kuśala mūla pratisaṃdhānāt
㈢ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དང་
★◤kāmarūpāvacarayoranivṛtāvyākṛtayorvairāgyataḥ
♂kāmarūpāvacarayoranivṛtāvyākṛtayorvairāgyataḥ
◤kāmarūpāvacarayoranivṛtāvyākṛtayorvairāgyataḥ,
㈠得欲界色界無覆無記心，由得離欲故。
㈡離欲界染，究竟位中。頓得欲色，無覆無記。
①kāmarūpāvacarayos anivṛta avyākṛtayos vairāgyatas
★◤rūpārūpyāvacarayoḥ kuśalayostatastyasamādhilābhataḥ
♂rūpārūpyāvacarayoḥ @110 kuśalayostatastyasamādhilābhataḥ
㈢འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་དང་།
◤rūpārūpyāvacarayoḥ kuśalayostatastyasamādhilābhataḥ,
㈠得色界無色界善心，由得彼定故。
㈡得色無色，三摩地時。彼二善心，說名為得。
①rūpārūpya avacarayos kuśalayos tatasti asamādhi lābhatas
㈢དེ་ནི་〖PNན།〗ཡོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཐོབ་པ་ལས་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དག་དང་།
★◤śaikṣāśaikṣasya ca niyāmāvakrāntyarhattvayoḥ
♂śaikṣāśaikṣasya ca niyāmāvakrāntyarhattvayoḥ {1. MS. hetvayoḥ |}
◤śaikṣāśaikṣasya ca niyāmāvakrāntyarhattvayoḥ /
㈠得有學無學心，由入正定聚，及證阿羅漢果時。
㈡初入離生位，證阿羅漢時。學無學心，說名為得。
①śaikṣā-aśaikṣasya ca niyāma-avakrānti-arhat-tvayos
㈢ངེས་འཇུག་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ། །སློབ་པ་དང་ནི་མི་སློབ་པའོ། །
★◤śeṣamata evavyākhyānādavadhāryam / [109|26-110|02]
♂śeṣamata eva vyākhyānādavadhāryam /
◤śeṣamata eva vyākhyānādavadhāryam /
㈠是所餘由此解釋，應自思惟。
㈡餘准前釋，應知其相。
①śeṣam atas eva vyākhyānāt avadhāryam
㈢ལྷག་མ་ནི་རྣམ་པར་བཤད་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །
D1898 🈪ལྷག་མ་ནི་རྣམ་པར་བཤད་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །
★0◤saṃgrahaślokaḥ / [110|02]
◤saṃgrahaślokaḥ——
㈠為攝前義，故說此偈：
㈡為攝前義，復說頌言：
①saṃgraha ślokas
㈢བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི།
★◤【 “upapattisamāpattivairāgyaparihāṇiṣu /】[110|03-]
♂“upapattisamāpattivairāgyaparihāṇiṣu /
◤upapatti-samāpatti-vairāgya-parihāṇiṣu /
㈠託生入觀時，離欲退定時。
㈡由託生入定，及離染退時。
★◤【 kuśalapratisaṃdhau ca cittalābho hyatadvataḥ” //】
♂kuśalapratisaṃdhau ca cittalābho hyatadvataḥ” //
◤kuśalapratisandhau ca cittalābho hyatadvataḥ // iti // 73 //
㈠接善時得心，是非先所得。
㈡續善位得心，非先所成故。
D1899 🈪བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི། སྐྱེ་དང་སྙོམས་པར་〖PNཔ།〗འཇུག་པ་དང་། །འདོད་ཆགས་བྲལ་དང་ཡོངས་ཉམས་དང་། །དགེ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །སེམས་དེ་ལྡན་པ་མིན་ལས་རྙེད། །རྐྱེན་གྱི་སྐབས་རྫོགས་སོ།། །།
★0◤iti / [110|04]
①upapatti samāpatti vairāgya parihāṇiṣu kuśala pratisaṃdhau ca citta lābhas hi atadvatas iti
③སྐྱེ་ ****[@108b]**** ་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་།། འདོད་ཆགས་བྲལ་དང་ཡོངས་ཉམས་དང་།། དགེ་བའི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ་།། སེམས་དེ་ལྡན་པ་མིན་ལས་རྙེད་།།
㈢སྐྱེ་{108b}དང་སྙོམས་པར་〖PNཔ།〗འཇུག་པ་དང་། །འདོད་ཆགས་བྲལ་དང་ཡོངས་ཉམས་དང་། །དགེ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །སེམས་དེ་ལྡན་པ་མིན་ལས་རྙེད། །
◤samāptaḥ pratyayaprasaṅgaḥ //
㈠分別四緣義究竟。
㈠阿毘達磨俱舍釋論 卷第五【論卷第五(終)】
㈡[＊]說一切有部俱舍論[＊]卷第七【卷第七(終)】
★0◤//samāptaḥ pratyayaprasaṅgaḥ // [110|05]
①samāptas pratyaya prasaṅgas
★◤=====================================================================
0◤abhidharmakośabhāṣye indriyanirddeśo{S.: ॰nirdeśo} nāma [110|06]
①abhidharma kośa bhāṣye indriya nirddeśas nāma
0◤dvitīyaṃ kośasthānaṃ[110|07]
①dvitīyam kośa sthānam
㈢རྐྱེན་གྱི་སྐབས་རྫོགས་སོ།། །།
0◤samāptam iti / [110|08]
㈢དབང་པོ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཇོད[*མཛོད?]་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་གནས་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ།། །།
★◤=====================================================================
★0◤śrīlāmāvākasya[110|09]
★◤=====================================================================
◤ABHIDHARMAKOŚA
㈠阿毘達磨俱舍釋論 卷第六
㈠[＊]婆藪盤豆造
㈠陳[＊]天竺三藏真諦譯
㈡阿毘達磨俱舍論卷第八
㈡尊者世親造
㈡[＊]三藏法師玄奘奉 詔譯
◆300♂
◤*oṃ namo buddhāya*
0◤@111 tṛtīyaṃ kośasthānam
★0◤[ 1b. 6B1 V ] oṃ namo buddhāya / [111|02]
◤lokanirdeśaḥ
㈠[＊]釋論中分別世間品第三
㈡分別世品第三之一
㈢སྐབས་གཉིས་པ།
①loka-nirdeśaḥ
★0◤idamidānīṃ vaktavyam / kāmarūpārūpyanaiyamyena cittādīnāṃ kṛto nirdeśaḥ / [111|03]
◤idam idānīṃ vaktavyam--
㈠今當說此義。
①idam idānīm vaktavyam kāmarūpa ārūpya naiyamyena citta ādīnām kṛtas nirdeśas
㈢ད་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པ་བྱས་པ་དེ་ལ།
◤kāma-rūpa-arūpya-dhātunaiyamyena cittādīnāṃ kṛto nirdeśaḥ,
①kāma-rūpa-arūpya-dhātu-naiyamyena cittādīnāṃ kṛto nirdeśaḥ,
㈠由決定欲界色界無色界故。已分別心等諸法。
㈡已依三界分別心等。今次應說。
★0◤tatra katame te kāmarūpārūpyadhātava ity ucyate[111|03-]
◤tatra katame te kāma-rūpa-arūpya-dhātava iti ?
㈠此中何法名欲界色界無色界。為答此問故。
㈡三界是何。各於其中處別有幾。
🈪2129 ད་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པ་བྱས་པ་དེ་ལ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དེ་དག་གང་ཡིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར། དམྱལ་བ་ཡི་དགས་དུད་འགྲོ་དང༌། །མི་རྣམས་དང་ནི་ལྷ་དྲུག་དག །འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་སྨོས་ཏེ།
①tatra katame te kāmarūpa ārūpya dhātavas iti ucyate
㈢འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དེ་དག་གང་ཡིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར།
◤ucyate--
㈠〔偈曰〕：
㈡頌曰
★★◤ 【narakapretatiryañco manuṣyāḥ ṣaḍ divaukasaḥ /】[111|05]
♂narakapretatiryañco manuṣyāḥ ṣaḍ divaukasaḥ /
◤naraka-pretatiryañco
①naraka preta tiryañc
㈠【地獄鬼畜生】。
㈡【地獄傍生鬼】〖01_3_a〗
◤manuṣyāḥ ṣaḍ divaukasaḥ /
①manuṣyāḥ ṣaḍ divaukas
㈠【人道及六天】。
㈡【人及六欲天】〖01_3_b〗
★0◤ 【kāmadhātuḥ 】[111|06]
◤kāma-dhātuḥ,
㈠【名欲界】。
㈡【名欲界】
①naraka preta tiryañcas manuṣyās ṣaṭ divaukasas kāmadhātus
㈢དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །མི་རྣམས་དང་ནི་ལྷ་དྲུག་དག། འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་སྨོས་ཏེ།
0◤catasro gatayaḥ / ṣaṭ{1. S.Y. omits ca |} ca devanikāyās [111|07]
㈠釋曰。四道及六天聚。
㈡論曰。地獄等四及六欲天，并器世間，是名欲界。
①catasras gatayas ṣaṭ ca deva nikāyās
0◤tadyathā cāturmahārājakāyikās{2. Y. cāturmahārājikāḥ |} trāyastriṃśā{3. Y. trayastriṃśā |} yāmās tuṣitā nirmāṇaratayaḥ paranirmitavaśavarttinaścety eṣa kāmadhātuḥ saha bhājanalokena / [111|07-]
㈠六天者。一四天王天。二三十三天。三唱樂天。四善知足天。五化樂天。六他化自在天。是名欲界及器世界。
㈡六欲天者。一四大王眾天。二三十三天。三夜摩天。四覩史多天。五樂變化天。六他化自在天。
①tadyathā cātur-mahārāja-kāyikās trāyastriṃśās yāmās tuṣitās nirmāṇaratayas paranirmita-vaśavartin-as ca-- iti eṣa kāma-dhātu saha bhājana-lokena
㈢འགྲོ་བ་བཞི་དང་། ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པོ་〖PNཔ།〗རྣམས་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗དང་། འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗དང་། དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་དང་། འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་བཅས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
0◤sa eṣa kati sthānānīty{S. sthānāni. } āha [111|09]
㈠此欲界復有幾處。
㈡如是欲界處別有幾。
①sas eṣa kati sthānāni iti āha
③དེ་ལ་གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢དེ་ལ་གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དམྱལ་བ་དང་། གླིང་དབྱེ་བ་ལས་དེ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གནས་རྣམས་〖PNསུ།〗ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལྷག་མ་དང་སྦྱར་〖PNསྦྱོར།〗རོ། །
0◤ 【sa narakadvīpabhedena viṃśatiḥ // VAkK_3.1 //】[111|10]
㈠〔偈曰〕：【二十 由地獄洲異】。
㈡地獄洲異故成二十。【二十 由地獄洲異】〖01_3_d〗
🈪2130 དེ་ལ་གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དམྱལ་བ་དང༌། གླིང་དབྱེ་བ་ལས་དེ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གནས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལྷག་མ་དང་སྦྱར་རོ། །
①sa naraka dvīpa bhedena viṃśatis
③དམྱལ་བ་དང་། གླིང་དབྱེ་བ་ལས་དེ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་།
0◤sthānānīti vākyaśeṣaḥ saṃbadhyate / [111|11]
㈠釋曰。云何十四成二十。
①sthānāni iti vākya-śeṣas saṃbadhyate
③གནས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལྷག་མ་དང་སྦྱར་རོ་།།
0◤aṣṭau mahānarakāḥ / [111|11-]
㈠大地獄有八。
㈡八大地獄名地獄異。
①aṣṭau mahā narakās
③དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཡོད་དེ་།
㈢དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཡོད་དེ〖PNདོ།〗། ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། མནར་མེད་པ་དང་། གླིང་བཞི་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དང་། བཤད་མ་ཐག་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་དང་། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་གྱི་གནས་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
🈪2131 དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། ཡང་སོས་དང༌། ཐིག་ནག་དང༌། བསྡུས་འཇོམས་དང༌། ངུ་འབོད་དང༌། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང༌། མནར་མེད་པ་དང༌། གླིང་བཞི་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་དང༌། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་དང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དང༌། བཤད་མ་ཐག་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་གྱི་གནས་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
0◤saṃjīvaḥ kālasūtraḥ saṃghāto rauravo mahārauravas tapanaḥ pratāpano{S.pratapanaḥ} 'vīciś ceti / [111|11-]
㈠一更生。二黑繩。三眾磕。四叫喚。五大叫喚。六燒然。七大燒然。八無間。是名地獄異。
㈡一等活地獄。二黑繩地獄。三眾合地獄。四號叫地獄。五大叫地獄。六炎熱地獄。七大熱地獄。八無間地獄。
①saṃjīvas kālasūtras saṃghātas rauravas mahārauravas tapanas pratāpanas avīcis ca iti
③ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། མནར་མེད་པ་དང་། གླིང་བཞི་སྟེ་།
㈢སྣོད་དང་བཅས་པར་བཟུང་ན་ནི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
0◤catvāro dvīpāḥ / jambūdvīpaḥ pūrvavideho 'varagodānīyaḥ uttarakuruśca / [111|12]
㈠洲有四。一剡浮洲。二東勝身。三西牛貨。四北勝生。是名洲異。
㈡言洲異者。謂四大洲。一南贍部洲。二東勝身洲。三西牛貨洲。四北俱盧洲。
🈪2132 སྣོད་དང་བཅས་པར་བཟུང་ན་ནི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བར་ཡིན་ནོ། །
0◤ṣaṭ cānantaroktā devanikāyāḥ tiryañcaḥ pretāś ca ity etāni viṃśatiḥ sthānāni / [111|13-]
㈠前說有六天。合數欲界成二十處。
㈡如是十二并六欲天傍生餓鬼處成二十。
①catvāras dvīpās jambūdvīpas pūrva videhas vara godānīyas uttarakurus ca ṣaṣ ca anantara uktās deva nikāyās tiryas cas pretās ca viṃśatis sthānāni
③འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དང་། བཤད་མ་ཐག་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་དང་། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་སྟེ་།
0◤kāmadhātuḥ paranirmitavaśavart(t)ibhyo yāvad avīciḥ{S. / } sabhājanagrahaṇena tu yāvad vāyumaṇḍalam / [111|14-]
㈠若約眾生世。從他化自在天乃至無間地獄。若兼取器世界乃至風輪。
㈡若有情界從自在天至無間獄。若器世界乃至風輪皆欲界攝。
①kāmadhātus paranirmita vaśavartibhyas yāvat avīcis sabhājana grahaṇena tu yāvat vāyu maṇḍalam
③དེ་ལྟར་ན་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་གྱི་གནས་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ནོ་།། སྣོད་དང་བཅས་པར་བཟུང་ན་ནི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བར་ཡིན་ནོ་།།
0◤etasmāc ca kāmadhātoḥ{4. MS. dhātorūddhvaṃ |} [111|15]
0◤ 【ūrdhvaṃ saptadaśasthāno rūpadhātuḥ 】[111|16]
㈠從此欲界。〔偈曰〕：【向上十七處 名色界】。
㈡此欲界上處有十七。3器及有情總名色界。【此上十七處_a 名色界於中】〖02_3_b〗
D1909 🈪འདོད་པའི་ཁམས་འདིའི། གོང་མའི་གནས་དག་བཅུ་བདུན་ནི། །གཟུགས་ཁམས་ཡིན།
①etasmāt ca kāmadhātos
③འདོད་པའི་ཁམས་འདིའི་།
㈢འདོད་པའི་ཁམས་འདིའི། གོང་མའི་གནས་དག་བཅུ་བདུན་ནི། །གཟུགས་ཁམས་ཡིན།
①ūrdhvam saptadaśa sthānas rūpa dhātus
③གོང་མའི་གནས་དག་བཅུ་བདུན་ནི་།། གཟུགས་ཁམས་ཡིན་།
0◤katham ity āha[111|17]
0◤ 【pṛthak pṛthak 】[111|18]
0◤ 【dhyānaṃ tribhūmikaṃ tatra 】[111|19]
㈠釋曰。云何〔偈曰〕：【各各定三地】。【三靜慮各三】〖02_3_c〗
🈪ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེར་སོ་སོའི། བསམ་གཏན་ས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
①katham iti āha
①pṛthak pṛthak dhyānam tri bhūmikam tatra
0◤prathamadvitīyatṛtīyadhyānāni pratyekaṃ tribhūmikāni / [111|20]
㈠釋曰。此中初定二定三定。各各有三地。
㈡1謂三靜慮處各有三。
🈪བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དག་ནི་〖PN-ནི།〗རེ་རེ་ཞིང་ས་གསུམ་པ་།[@109a]།དག་ཡིན་ནོ། །
①prathama dvitīya tṛtīya dhyānāni pratyekam tri-bhūmikāni
㈢ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེར་སོ་སོའི། བསམ་གཏན་ས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དག་ནི་〖PN-ནི།〗རེ་རེ་ཞིང་ས་གསུམ་པ་{109a}། །དག་ཡིན་ནོ། །
0◤ 【caturthaṃ tvaṣṭabhūmikam // VAkK_3.2 //】[111|21]
㈠〔偈曰〕：【於中四定有八地】。
㈡2第四靜慮處獨有八。【第四靜慮八】〖02_3_d〗
D1910 🈪བཞི་བས་ནི་བརྒྱད་པ་ཡིན། །
①caturtham tu aṣṭa bhūmikam
㈢བཞི་བས་ནི་བརྒྱད་པ་ཡིན། །
0◤tatra prathamadhyānaṃ brahmakāyikā brahmapurohitāḥ mahābrahmāṇaḥ / [111|22]
①tatra prathama dhyānam brahmakāyikās brahma purohitās mahābrahmāṇas
㈠釋曰。此中初定三地者。一梵眾。二梵先行。三大梵。
㈡第一靜慮處有三者。一梵眾天。二梵輔天。三大梵天。
㈢དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི་ཚངས་རིས་རྣམས་དང་། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་རྣམས་དང་། ཚངས་ཆེན་རྣམས་སོ། །
0◤dvi-[ 2a. 6A1. VI ]tīyaṃ parīttābhā{5. MS. parītābhā |} apramāṇābhā ābhāsvarāḥ / [111|22-]
㈠二定三地者。一小光。二無量光。三遍光。
㈡第二靜慮處有三者。一少光天。二無量光天。三極光淨天。
①dvitīyam parītta-ābhās apramāṇa-ābhās ābhās-varās ābhā-svara
㈢གཉིས་པ་ནི་འོད་ཆུང་རྣམས་དང་། ཚད་མེད་འོད་རྣམས་དང་། འོད་གསལ་རྣམས་སོ། །
0◤tṛtīyaṃ parīttaśubhā apramāṇaśubhāḥ śubhakṛtsnāḥ / [111|23-]
㈠三定三地者。一小淨。二無量淨。三遍淨。
㈡第三靜慮處有三者。一少淨天。二無量淨天。三遍淨天。
①tṛtīyam parītta śubhās apramāṇa śubhās śubha kṛtsnās
㈢གསུམ་པ་ནི་དགེ་ཆུང་རྣམས་དང་། ཚད་མེད་དགེ་རྣམས་དང་། དགེ་རྒྱས་རྣམས་སོ། །
0◤caturtham caturtham anabhrakāḥ puṇyaprasavāḥ bṛhatphalā
㈠四定八地者。一無雲。二福生。三廣果。
㈡第四靜慮處有八者。一無雲天。二福生天。三廣果天。
①caturtham anabhrakās puṇya prasavās
㈢བཞི་བ་ནི་སྤྲིན་མེད་རྣམས་དང་། བསོད་ནམས་སྐྱེས་རྣམས་དང་། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་རྣམས་དང་། མི་ཆེ་བ་རྣམས་དང་།
0◤abṛhā atapāḥ sudṛśāḥ sudarśanā akaniṣṭhā
①sudṛśa sudarśana a-kaniṣṭha agha-niṣṭha
㈠又一無大求。二無熱。三善現。四善見。五無下。
㈡四無煩天。五無熱天。六善現天。གྱ་ནོམ་སྣང་བ，ཤིན་ཏུ་མཐོང་七善見天。གྱ་ནོམ་སྣང་བ，བལྟ་ན་སྡུག་པ，ཤིན་ཏུ་མཐོང་ 八色究竟天。
①bṛhat phalās abṛhās atapās sudṛśās sudarśanās akaniṣṭhā iti etāni saptadaśa sthānāni rūpa dhātus
㈢མི་གདུང་བ་རྣམས་དང་། གྱ་ནོམ་སྣང་བ་〖PN-བ།〗རྣམས་དང་། ཤིན་ཏུ་མཐོང་བ་རྣམས་དང་། འོག་མིན་རྣམས་ཏེ།
0◤ity etāni saptadaśa sthānāni rūpadhātuḥ / [111|24-]
㈠如此十七處名色界。及於中住眾生。
㈡【此上十七處_a 名色界於中】〖02_3_b〗
㈢དེ་ལྟར་ན་གནས་བཅུ་བདུན་པོ་འདི་དག་དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་བཅས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
0◤saha tan nivāsibhiḥ sattvaiḥ ṣoḍaśeti kāśmīrāḥ / [111|25-]
㈠罽賓國師說。但有十六。何以故。
㈡迦濕彌羅國諸大論師皆言。色界處但有十六。彼謂。
①saha tad nivāsibhis sattvais ṣoḍaśa iti kāśmīrās
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
0◤brahmapurohiteṣv eva kila sthānam utkṛṣṭataraṃ mahābrahmaṇaḥ parigaṇa
㈠於梵先行處有處。高廣最勝。2唯有一主名大梵處。
㈡即於梵輔天處有高臺閣。名大梵天。一主所居
①brahma purohiteṣu eva kila sthānam utkṛṣṭataram mahā brahmaṇas parigaṇas
㈢ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་ཁོ་ན་དག་ན་〖PN-ན།〗ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་གནས་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གཙོ་བོ་གཅིག་པ་ཅན་ཅིག་སྤགས་པ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་གྲུབ་ཀྱི་ས་གཞན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
0◤ivābhinirvṛttam ekanāyakaṃ na tu bhūmyantaram iti / [111|26-]
㈠1如別層起。非有別地。
㈡2如尊處座四眾圍繞。1非有別地。
①iva abhinirvṛttam ekanāyakam, na tu bhūmi antaram iti
0◤@112 【ārūpyadhātur asthānaḥ 】[112|01]
㈠〔偈曰〕：【無色界無處】 2何以故。
㈡無色界中都無有處。【無色界無處】〖03_3_a〗
①ārūpya dhā ātura sthānas
㈢གཟུགས་མེད་ཁམས་ན་གནས་མེད་དོ། །
0◤na hy arūpiṇāṃ dharmāṇāṃ sthānam asti / [112|02]
㈠1釋曰。云何無處。無色法無有處。
㈡以無色法無有方所。
①nahi a rūpiṇām dharmānām sthānam asti
㈢ཆོས་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ནི་གནས་མེད་དེ།
★◤atītānāgatāvijñaptyarūpiṇo hi dharmā ādeśasthā iti niyamaḥ / [112|02-]
♂atītānāgatāvijñaptyarūpiṇo hi dharmā adeśasthā iti niyamaḥ /
◤atītānāgatāvijñaptyarūpiṇo hi dharmā adeśasthā
㈠過去未來有教等無色法。不住於處。
㈡過去未來無表無色不住方所。
①atīta anāgata avijñapti arūpiṇas hi dharmās ādeśa sthās iti niyamas
㈢འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤iti niyamaḥ /
㈠此義決定。
㈡理決然故。
0◤sa tu [112|03]
0◤ 【upapattyā caturvidhaḥ /】[112|04]
㈠〔偈曰〕：【由生有四種】。
㈡但異熟生差別有四。【由生有四種】〖03_3_b〗
㈢དེ་ཡང་། སྐྱེ་བ་ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །
0◤upapattibhedena caturvidha ārūpyadhātuḥ / [112|05]
㈠2由生差別故。1釋曰。若無處云何有異。3無色界成立四種。
㈡2｛如是四種名無色界。｝
①upapatti bhedena caturvidhas ārūpya dhātus
㈢གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སྐྱེ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།
0◤yaduta ākāśānantyāyatanaṃ vijñānānantyāyatanam ākiṃcanyāyatanaṃ naivasaṃjñānāsaṃjñāyatanam iti / [112|05-]
㈠一空無邊入。二識無邊入。三無有無邊入四非想非非想入。
㈡1｛一空無邊處。二識無邊處。三無所有處。四非想非非想處。｝
①yat uta ākāśa-anantya-āyatanam, vijñāna-anantya-āyatanam, ākiñcany-āyatanam, naiva saṃjñā na asaṃjñā-āyatanam iti
㈢འདི་ལྟ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །
0◤na tv eṣāṃ deśakṛtamauttarādharyaṃ bhidyate / [112|06]
㈠此四不由處立為高下差別。
㈡此四非由處有上下。
①na tu eṣām deśa kṛtam auttara adharya bhidyate
㈢དེ་དག་ལ་ཡུལ་གྱིས་བྱས་པའི་བླ་འོག་ནི་མེད:དོ〖PNདེ།〗། །
0◤yatraiva hi{S. omits hi } deśe tatsamāpattilābhinaś cyavante tatraivopapadyante iti / [112|07]
㈠何以故。是處得無色定人，死墮即於此中生。
㈡但由生故勝劣有殊。復如何知彼無方處。謂於是處得彼定者，命終即於是處生故。
①yatra eva hi deśe tat samāpatti lābhinas cyavante tatra eva upapadyante iti
㈢ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཡུལ་གང་དུ་འཆི་འཕོ་བ་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ལ།
★◤punaśca tasmāccyavamānānāṃ tatraivāntarābhavo 'bhinirvarttate / [112|07-]
♂punaśca tasmāccyavamānānāṃ tatraivāntarā- bhavo 'bhinirvarttate /
◤punaś ca tasmāc cyavamānānāṃ tatra eva antarābhavo 'bhinirvarttate //
㈠復從此後死墮。於此處中陰即起。
㈡復從彼沒生欲色時。即於是處中有起故。
①punar ca tasmāt cyavamānānām tatra eva antarābhavas abhinirvarttate
㈢ཡང་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་འགྲུབ་བོ། །
0◤yathā rūpiṇāṃ sattvānāṃ rūpaṃ niśritya{S. niścitya} pravarttate cittasaṃtatir evam{S. param} ārūpyeṣu kiṃ niśritya{S. niścitya} pravarttate / [112|09]
㈠如有色眾生依色色相續生。於無色界何所依相續得生。
㈡如有色界一切有情要依色身心等相續。於無色界受生有情。以何為依心等相續。
①yathā rūpiṇām sattvānām rūpam niśritya pravarttate citta santatis, evam ārūpyeṣu kim niśritya pravarttate
㈢ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་ཅེ་ན།
★◤ 【nikāyaṃ jīvitaṃ cātra niśritā cittasantatiḥ // VAkK_3.3 //】[112|11]
♂nikāyaṃ jīvitaṃ cātra niśritā cittasantatiḥ //3//
◤nikāyaṃ jīvitaṃ cātra niḥśritā cittasantatiḥ // 3 //
①nikāyaṃ jīvitaṃ ca atra niḥśritā niśri cittasantatiḥ||3||
㈠〔偈曰〕：【聚同分及命 依此心相續】。
㈡對法諸師說。彼心等依眾同分及與命根而得相續。【依同分及命_c 令心等相續】〖03_3_d〗
🈪དེར་ནི་རིས་དང་སྲོག་ལ་ཡང༌། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ་རིས་མཐུན་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①nikāyam jīvitam ca atra niśritā citta santatis
㈢དེར་ནི་རིས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་བརྟེན་པ་ཡིན། །
★★◤nikāyasabhāgaṃ jīvitendriyaṃ ca niśrityetyābhidhārmikāḥ / [112|12]
♂nikāyasabhāgaṃ jīvitendriyaṃ ca [ 2b. 6B1. VI ] niśrityetyābhidhārmikāḥ /
◤nikāyasabhāgaṃ jīvitendriyaṃ cetyābhidhārmikāḥ /
㈠釋曰。眾生聚同分及命根。依此二彼心相續生。阿毘達磨師說如此。
㈡若爾有色有情心等何不但依此二相續。
①nikāya sa bhāgam jīvita indriyam ca niśritya iti ābhidhārmikās
㈢ཆོས་མངོན་{109b}པ་པ་རྣམས་ན་རེ་རིས་མཐུན་པ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤rupiṇāmapi tarhi sattvānāṃ kimartha na tadeva dvayaṃ niśritya pravarttate cittasantatiḥ / [112|13]
♂rūpiṇāmapi tarhi sattvānāṃ kimarthaṃ na tadeva dvayaṃ niśritya pravarttate cittasantatiḥ /
◤rūpiṇām api tarhi sattvānāṃ kim arthaṃ na tad eva dvayaṃ niśritya pravarttate cittasantatiḥ /
㈠若爾有色眾生。云何不依此二心相續生。
㈡有色界生
①rupiṇām api tarhi sattvānām kim artha na tat eva dvayam niśritya pravarttate citta santatis
㈢འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི:སེམས་ཀྱི་〖PN-སེམས་ཀྱི།〗རྒྱུན་ཡང་དེ་གཉིས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར།
★0◤durbalatvāt / tasyāḥ kena balavattvam / samāpattiviśeṣajatvāt / [112|14]
◤durbalatvāt /
㈠此力弱故。
㈡此二劣故
①durbala tvāt
㈢སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tasyāḥ kena balavattvam?
㈠彼力云何強。
㈡無色此二因何故強。
①tasyās kena balavat tvam samāpatti viśeṣa ja tvāt
㈢དེ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཡིན། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
◤samāpattiviśeṣajatvāt /
㈠從定差別生故。
㈡彼界二從勝定生故。
★0◤sā hi samāpattirvibhūtarūpasaṃjñā / [112|14-]
◤sā hi samāpattir vibhūtarūpasaṃjñā /
㈠何以故。此定能伏滅色想。
㈡由彼等至能伏色想。
①sā hi samāpattis vibhūta rūpa saṃjñā
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ནི་གཟུགས་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ཡིན་ནོ། །
★★◤tata eva tarhi balavattvāt pravarttiṣyate kim punarniśrayeṇa / [112|15]
♂tata eva tarhi balavattvāt pravarttiṣyate kiṃ punarniśrayeṇa /
◤tata eva tarhi balavattvāt pravarttiṣyate, kiṃ punar niśrayeṇa?
㈠若爾由定力最強。依定心相續起何用立別依。
㈡若爾於彼心等相續。但依勝定何用別依。
★0◤idaṃ cāpi vaktavyam / [112|15-]
◤idaṃ ca api vaktavyam--
㈠此義應說。
㈡又今應說。
★0◤yathā rūpiṇāṃ sattvānāṃ rūpaṃ niśritya pravarttate nikāyasabhāgo jīvitendriyaṃ ca evamarūpiṇāṃ sattvānāṃ kiṃ niśritya pravarttate / [112|16-]
◤yathā rūpiṇāṃ sattvānāṃ rūpaṃ niśritya pravarttate nikāyasabhāgaḥ, jīvitendriyaṃ ca;
㈠如有色眾生。依色聚同分及壽命得生。
㈡如有色界受生有情同分命根依色而轉。
①tatas eva tarhi balavat tvāt pravarttiṣyate kim punar niśrayeṇa idam ca api vaktavyam yathā rūpiṇām sattvānām rūpam niśritya pravarttate nikāya sa bhāgas jīvita indriyam ca evam arūpiṇām sattvānām kim niśritya pravarttate
㈢འོ་ན་ནི་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་གྱི་རྟེན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིས་མཐུན་པ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པ་འདི་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤evam arūpiṇāṃ sattvānāṃ kiṃ niśritya pravarttate?
㈠無色眾生依何法此二法得相續生。
㈡無色此二以何為依。
★0◤tadeva dvayamanyo 'nyam / [112|17]
◤tad etad dvayamanyo 'nyam /
㈠此二互相依。
㈡此二更互相依而轉。
D1923 🈪དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་དུའོ། །
①tat eva dvayam anyas anyam
㈢དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་དུའོ། །
★★◤rūpiṇāmapi tarhi kimarthaṃ na tadeva dvayamanyonyam / durbalatvāttayoḥ / [112|18]
♂rūpiṇāmapi tarhi kimarthaṃ na tadeva{1. Y. tadetat |} dvayamanyonyam / ♂durbalatvāttayoḥ /
◤rūpiṇām api tarhi kim arthaṃ na tad eva dvayam anyonyam?
㈠若爾有色眾生。此二何故不自相依生。
㈡有色此二何不相依。
①rūpiṇām api tarhi kim artham na tat eva dvayam anyonyam
③འོ་ན་ནི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་གཉིས་ཁོ་ན་ཕན་ཚུན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བརྟེན་།
㈢འོ་ན་ནི་〖PN-ནི〗གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་གཉིས:ཁོ་ན་〖PN-ཁོ་ན།〗ཕན་ཚུན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བརྟེན〖PNརྟེན།〗། དེ་གཉིས་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤durbalatvāt tayoḥ /
㈠由二力弱故。
㈡有色界生此二劣故。
①durbala tvāt tayos
③དེ་གཉིས་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤tatredānīṃ kena balavattvām / [112|18-]
♂tatredānīṃ kena balavattvam{2. MS. balatvaṃ |} /
◤tatra idānīṃ kena balavattvam?
㈠若爾於無色二法云何力強。
㈡無色此二因何故強。
①tatra idānīm kena balavat tvām
㈢དེ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཡིན། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ལས་〖PNལ།〗སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤samāpattiviśeṣajatvāt / [112|19]
◤samāpattiviśeṣajatvāt /
㈠從定差別生故。
㈡彼界此二種，從勝定生故。
①samāpatti viśeṣa ja tvāt
◤tad etac cittasantatau samānaṃ
㈠此二如前。與心相續應同。
㈡前說彼定能伏色想。是則還同心相續難。
★◤tadetaccittasantatau samānaṃ cittacaitteṣu vā / [112|19-]
♂tadetaccittasantatau samānaṃ citta{3. MS. cittaṃ |}caitteṣu vā /
◤cittacaitteṣu vā /
㈠或同心及心法。
㈡或心心所唯互相依故。
★◤tasmānnāstyarūpiṇāṃ sattvānāṃ cittasantateranyonyam niśraya iti sautrāntikāḥ / [112|20-]
♂tasmānnāstyarūpiṇāṃ sattvānāṃ cittasantateranyonyaṃ niśraya iti sautrāntikāḥ /
①tat etad citta santatau samānam citta caitteṣu vā tasmāt na asti arūpiṇām sattvānām citta santates anyonyam niśrayas iti sautra antikās
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དམ། སེམས་ཀྱང་སེམས་ལས་བྱུང་བདག་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ་དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྟེན་གཞན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤tasmān na asty arūpiṇāṃ sattvānāṃ cittasantateranyonyaṃ niśraya iti sautrāntikāḥ /
㈠是故無色眾生心相續。無別依止。經部師說如此。
㈡經部師說。無色界心等相續無別有依。
★◤api tu yasyāścittasantaterākṣepaheturavītatṛṣṇo rūpe tasyāḥ saha rūpeṇa saṃbhavādrūpaṃ niśritya pravṛttiryasyāstu heturvītatṛṣṇo rūpe tasyā anapekṣya rūpaṃ pravṛttiḥ / [112|21-]
♂api tu yasyāścittasantaterākṣepaheturavītatṛṣṇo rūpe tasyāḥ saha rūpeṇa saṃbhavādrūpaṃ niśritya pravṛttiryasyāstu heturvītatṛṣṇo rūpe tasyā anapekṣya{4. MS. anapekṣa |} rūpaṃ pravṛttiḥ /
◤api tu yasyāś cittasantaterākṣepa
㈠復次先所生能引心相續。3是先所生能引無色心相續。
㈡【令心等相續】〖03_3_d〗
①api tu yasyās citta santates ākṣepa hetus avīta tṛṣṇas rūpe tasyās saha rūpeṇa saṃbhavāt rūpam niśritya pravṛttis yasyās tu hetus vīta tṛṣṇas anapekṣya rūpam pravṛttis
㈢གཞན་ཡང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་གང་གི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་གཟུགས་ལ་སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དེ་ནི་གཟུགས་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག:གོ〖PNགི།〗། །གང་གི་རྒྱུ་གཟུགས་ལ་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟོས་པར་འཇུག་སྟེ། རྒྱུ་དེ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤hetur avītatṛṣṇaḥ, rūpe tasyāḥ saha rūpeṇa sambhavād rūpaṃ niśritya pravṛttiḥ;
㈠1因於色未離愛欲。2此心相續。必與色共起。是故此相續依色得生起。
㈡謂若有因未離色愛引起心等。所引心等與色俱生。依色而轉。
◤yasya astu hetur vītatṛṣṇāḥ,rūpe tasyā anpekṣya rūpaṃ pravṛttiḥ;
㈠因於色無復愛欲故。心相續不觀色生。
㈡若因於色已得離愛。2所引心等非色俱生不依色轉。
★0◤hetostadvimukhatvāditi / [112|23]
◤hetostadvimukhatvād iti /
㈠以棄背色故。
㈡1厭背色故。
①hetos tad vimukha tvāt iti
★◤atha kasmādete kāmarūpārūpyadhātava ityucyante / svalakṣaṇadhāraṇād dhātuḥ / [112|24]
♂atha kasmādete kāmarūpārūpyadhātava ityucyante /
◤atha kasmād ete kāmarūpārūpyadhātava ity ucyante?
㈠云何說此三。為欲界色界無色界。
㈡何故名為欲等三界。
①atha kasmāt ete kāmarūpa ārūpya dhātavas iti ucyante
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།
♂svalakṣaṇadhāraṇād dhātuḥ /
◤svalakṣaṇadhāraṇād dhātuḥ /
㈠界以持為義能持自相故。或性為義如前。
㈡能持自相故名為界。或種族義如前已釋。
①sva lakṣaṇa dhāraṇāt dhātuḥ
㈢རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཁམས་སོ། །
★◤kāmapratisaṃyuktodhātuḥ kāmadhātuḥ rūpapratisaṃyukto dhātū rūpadhāturmadhyapadalopādvajrabālakavat maricapānakavacca / [112|25-]
♂kāmapratisaṃyukto dhātuḥ kāmadhātuḥ / rūpapratisaṃyukto dhātū rūpadhāturmadhyapadalopā{5. in the lower margin of this leaf i. e. [2b. 6B1. VI], there is a line vajreṇa pratisaṃyukto bālaka āṃgulīyakaḥ kaṭako vā vajrabālaka / This is the explanation of vajrabālakaḥ and is apparently taken from sphuṭārdhā |} [ 3a. 6A1. VII ]dvajrabālakavat{6. MS. …vatmari ca… |} maricapānakavacca /
◤kāmapratisaṃyukto dhātuḥ kāmadhātuḥ, rūpapratisaṃyukto dhātū rūpadhātuḥ;
㈠此界與欲相應故名欲界。與色相應故名色界。
㈡欲所屬界說名欲界。色所屬界說名色界。
㈢འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཁམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཁམས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །
①kāma pratisaṃyuktas dhātus kāmadhātus rūpa pratisaṃyuktas dhātus rūpa dhātus madhya pada lopāt u ajra bālaka vat marica pānaka vat ca
◤madhyapadalopād vajravālakavat, maricapānakavac ca /
①madhya-pada-lopād
㈠除相應言。譬如金剛耳璫及彌梨遮飲。
㈡略去中言故作是說。如胡椒飲如金剛環。
㈢བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྡོ་རྗེའི་སོར་གདུབ་ལྟ་བུ་དང་། ན་ལེ་ཤམ་གྱི་བཏུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤na atra rūpam asti ity arūpaḥ,
㈠於此界中色非有故。
㈡於彼界中色非有故名為無色。
★★◤nātra rūpamastityarūpaḥ / [112|26]
♂nātra rūpamastītyarūpaḥ /
①na atra rūpam astitya rūpas
㈢འདི་ན་གཟུགས་མེད་པས་གཟུགས་མེད་པའོ། །
★★◤arūpasya bhāva ārūpyam / rūpaṇīyo vā rūpyaḥ / [112|27]
♂arūpasya bhāva ārūpyam / ♂rūpaṇīyo vā rūpyaḥ /
◤arūpasya bhāva ārūpyam;
㈠不可顯現故。
㈡所言色者。2或示現義。
①arūpasya bhāvas ārūpyam
㈢གཟུགས་{110a}མེད་པའི་ངོ་བོ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
①rūpaṇīyas vā rūpyas
㈢ཡང་ན་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ནི་གཟུགས་སོ། །
◤rūpaṇīyo vā rūpyaḥ,
㈠不可變壞故。
㈡1是變礙義。
★0◤na rūpyo 'rūpyastadbhāva ārūpyam / [112|27-]
◤na rūpyo 'rūpyaḥ taddhāva ārūpyam,
①na arūpyas arūpyas tad bhāvas ārūpyam
㈢གཟུགས་མེད་པས་ན་གཟུགས་མེད་པའོ། །
ⅰ㈡彼體非色立無色名。非彼但用色無為體。
★0◤tatpratisaṃyukto dhāturārūpyadhātuḥ / [112|28]
◤tatpratisaṃyukto dhātur ārūpyadhātuḥ /
㈠是故名無色界。
㈡無色所屬界說名無色界。略去中言喻如前說。
①tad pratisaṃyuktas dhātus ārūpya dhātus
㈢དེའི་ངོ་བོ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
㈢དེ་དང་ལྡན་པའི་ཁམས་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སོ། །
★◤kāmānāṃ dhātuḥ kāmadhātuḥ kāmān yo dadhāti / [112|28-113|01]
♂krāmānāṃ {7. Y. adds vā |} dhātuḥ kāmadhātuḥ @113 kāmān yo dadhāti /
◤kāmānāṃ vā dhātuḥ kāmadhātuḥ,
㈠復次此界是欲界家。
㈡又欲之界名為欲界。
D1938 🈪ཡང་ན་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཏེ། གང་ཞིག་འདོད་པ་རྣམས་འཛིན:པའོ། །
①kāmānām dhātus kāmadhātus kāmān yas dadhāti
③ཡང་ན་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཏེ། གང་ཞིག་འདོད་པ་རྣམས་འཛིན་པའོ་།།
㈢ཡང་ན་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཏེ། གང་ཞིག་འདོད་པ་རྣམས་འཛིན:པའོ། །
◤kāmān yo dadhāti /
㈠界能持欲故。
㈡此界力能任持欲故。
★0◤evaṃ rūpārūpyadhātū veditavyau / ko 'yaṃ kāmo nāma / [113|01]
◤evaṃ rūpārūpyadhātū veditavyau //
㈠餘二界應知亦爾
㈡色無色界應知亦然。
D1939 🈪གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་〖PN-པའོ།།གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི།〗ཁམས་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
①evam rūpa ārūpya dhātū veditavyau
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་〖PN-པའོ།།གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི།〗ཁམས་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
①kas yam kāmas nāma
③འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན:ཁམ་གྱི་〖PNཁམས་ཀྱི།〗ཟས་དང་། འཁྲིག་པ་དང་ལྡན་པའི་འདོད་ཆགས་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས:གང་ཡང་〖PNདང་དེ།〗འདོད་པ་མིན། །སྐྱེས་བུའི་ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་འདོད་པ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་དག་ན་སྣ་ཚོགས་དེ་བཞིན་གནས། །འོན་ཀྱང་རྟེན་〖PNབརྟན།〗རྣམས་འདི་ལ་འདུན་པ་འདུལ། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ〖N-རོ།〗། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་འཚོ་བྱེད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གང་དེ་འདོད་མིན་གྱི། །ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་འདིར་འདོད་ཡིན་སྨྲ་ན། །དེ་ནི་མི་དགེའི་རྟོག་〖PNརྟོགས།〗པ་ཀུན་རྟོག་ཚེ། །དགེ་སློང་ཡང་ནི་འདོད་སྤྱོད་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གང་དེ་འདོད། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་ནི། །འདོད་པ་མིན་ན་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ནི། །ཁྱོད་ཀྱི་སྟོན་པ་འང་འདོད་སྤྱོད་ཅན་དུ་འོང་། །ཞེས་སྨྲས་སོ། །
★◤samāsātaḥ kavaḍīkārāhāra maithunopasaṃhito rāgaḥ / [113|01-]
♂samāsataḥ kavaḍīkārāhāra{1. MS. hārā |}maithunopasaṃhito rāgaḥ /
①samāsātas kavaḍīkāra āhāra maithuna upasaṃhitas rāgas
③མདོར་བསྡུ་ན་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། འཁྲིག་པ་དང་ལྡན་པའི་འདོད་ཆགས་ཡིན་ཏེ་;་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གང་ཡང་འདོད་པ་མིན་།།
㈢ཡང་ཅི་ཆོས་གང་དག་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཅིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ko 'yaṃ kāmo nāma? samāsataḥ kavalīkārāhāramaithunopasaṃhito rāgaḥ /
㈠何。法名欲。若略說與段食相應欲。與婬相應欲。故於中名欲。
㈡此中欲言為說何法略說段食婬所引貪。
◤ⅰ
㈡如經頌言：
★◤【 “na te kāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgaḥ puruṣasya kāmaḥ /】[113|03-]
♂“na te kāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgaḥ puruṣasya kāmaḥ /
◤“na te kāmā yāni citrāṇai loke saṅkalparāgaḥ puruṣasya kāmaḥ /
㈠2世間希有不名欲 於中分別愛名欲
㈡世諸妙境非真欲 真欲謂人分別貪
①na te kāmās yāni citrāṇi loke saṃkalpa rāgas puruṣasya kāmas
③སྐྱེས་བུའི་ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་འདོད་པ་ཡིན་།།
★◤【 tiṣṭhanti citrāṇi tathaiva loke aṭhātra dhīrā vinayanti kāmam” //】
♂tiṣṭhanti citrāṇi tathaiva loke athātra dhīrā vinayanti kāmam”iti{2. MS. kandamiti |} //
◤tiṣṭhanti citrāṇi tathā eva loke atha atra dhīrā vinayanti kāmam” // ( )
㈠3世間希有住不異 智人於中唯除欲
㈡妙境如本住世間 智者於中已除欲
①tiṣṭhanti citrāṇi tathā eva loke aṭhā atra dhīrās vinayanti kāmam
③འཇིག་རྟེན་དག་ན་སྣ་ཚོགས་དེ་བཞིན་གནས་།། འོན་ཀྱང་རྟེན་རྣམས་འདི་ལ་འདུན་པ་འདུལ་།།
★◤iti
◤iti gāthā abhidhānāt /
㈠1如偈言
①iti gāthā abhidhānān
③ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★★◤gāthābhidhānān / ajīvaka āryaśāriputraṃ pratyāha[113|05]
♂gāthābhidhānān / ♂ajīvaka āryaśāriputraṃ pratyāha
①ajīvakas ārya śāriputram pratyāha
③ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་འཚོ་བྱེད་ཀྱིས་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་།
◤ājīvaka āryaśāriputraṃ pratyāha--
㈠尼乾子對舍利弗。說偈言
㈡邪命外道便詰尊者舍利子言
①na te kāmās yāni citrāṇi loke saṃkalpa rāgam vadasi iha kāmam
③འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གང་དེ་འདོད་མིན་གྱི་།། ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་འདིར་འདོད་ཡིན་སྨྲ་ན་།།
①bhikṣus bhaviṣyati api kāma bhogī saṃkalpayan sas kuśalān vitarkān
③དེ་ནི་མི་དགེའི་རྟོག་པ་ཀུན་རྟོག་ཚེ་།། དགེ་སློང་ཡང་ནི་འདོད་སྤྱོད་ཅན་དུ་འགྱུར་།།
★★◤ “na te kāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgaṃ vadasīha kāmam /
♂“na te kāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgaṃ vadasīha kāmam /
◤“na te kāmā yāni citrāṇi loke saṅkalparāgaṃ vadasi iha kāmam /
㈠世間希有若非欲 汝說分別愛名欲
㈡若世妙境非真欲 說欲是人分別貪
★◤ bhikṣurbhaviṣyatyapi kāmabhogī saṃkalpayan so 'kuśalān vitarkān” / [113|06-]
♂bhikṣurbhaviṣyatyapi kāmabhogī saṃkalpayan so 'kuśalān vitarkān” //
◤bhikṣur bhaviṣyaty api kāmabhogī saṅkalpayan so 'kuśalān vitarkān” // ( )
㈠比丘恒應受塵欲 若起染污塵覺觀
㈡比丘應名受欲人 起惡分別尋思故
♂āryaśāriputra āha
◤āryaśāriputra āha--
㈠大德舍利弗答
㈡時舍利子反質彼言
★◤āryaśāriputra āha[113|08]
①ārya śāriputras āha
③ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་།
★◤ te cetkāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgo yadi te na kāmaḥ /
♂“te cetkāmā yāni citrāṇi loke saṃkalparāgo yadi te na kāmaḥ /
◤“te cet kāmā yāni citrāṇi loke saṅkalparāgo yadi te na kāmaḥ /
①te ced kāmā yāni citrāṇi loke saṃkalpa rāgas yadi te na kāmas
③གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གང་དེ་འདོད་།། ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་ནི་།། འདོད་པ་མིན་ན་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ནི་།།
①śāstā api te bhavitā kāma bhogī dṛṣṭvā eva rūpāṇi manoramāṇi
③ཁྱོད་ཀྱི་སྟོན་པ་འང་འདོད་སྤྱོད་ཅན་དུ་འོང་།།
㈠世間希有若是欲 分別愛著若非欲
㈡若世妙境是真欲 說欲非人分別貪
★◤ śāstā 'pi te bhavitā kāmabhogī dṛṣṭvaiva rūpāṇi manoramāṇi”// [113|09-]
♂śāstā'pi te bhavitā kāmabhogī dṛṣṭaiva rūpāṇi manoramāṇi” //
◤śāstā'pi te bhavitā kāmabhogī dṛṣṭvā eva rūpāṇi manoramāṇi” //
㈠汝師恒應受塵欲 若見可愛色等塵
㈡汝師應名受欲人 恒觀可意妙色故
★◤kiṃ punarye kecana dharmāḥ kāmarūpārūpyadhātuṣu samudācaranti sarve te kāmarūpārūpyapratisaṃyuktāḥ / [113|11-]
♂kiṃ punarye kecana dharmāḥ kāmarūpārūpyadhātuṣu samudācaranti sarve te kāmarūpārūpyapratisaṃyuktāḥ / ♂netyāha / ♂kiṃ tarhi /
◤kiṃ punar ye kecana dharmāḥ kāmarūpārūpyadhātuṣu samudācaranti,
㈠若有諸法。於欲界色界無色界起行。
㈡若法於彼三界現行。
①kim punar ye kecana dharmās kāmarūpārūpya dhātuṣu samudācaranti sarve te kāmarūpa ārūpya pratisaṃyuktās
③ཞེས་སྨྲས་སོ་།། ཡང་ཅི་ཆོས་གང་དག་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཅིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
◤sarve te kāmarūpārūpyapratisaṃyuktāḥ?
㈠是諸法為與欲界色界無色界相應。
㈡此法即說三界繫不。
★◤netyāha / kiṃ tarhi / yeṣu kāmarūpārūpyarāgā anuśerate / [113|12]
♂yeṣu{3. MS. looks like ye hya |} kāmarūpārūpyarāgā anuśerate /
◤na ity āha /
㈠不。
㈡不爾。
①na iti āha
③སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། གང་དག་ལ་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དག་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའོ། །
①yeṣu kāmarūpārūpya rāgās anuśerate
③གང་དག་ལ་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དག་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའོ་།།
◤kiṃ tarhi? yeṣu kāmarūpārūpyarāgā anuśerate /
㈠非何者欲界等。欲若於法隨眠名欲界等相應。
㈡云何於中隨增三界貪者是三界繫。
★0◤ke punaramī kāmarūpārūpyarāgāḥ / [113|13]
◤ke punaramī kāmarūpārūpyarāgāḥ?
㈠何法名欲界等欲。
㈡此中何法名三界貪。
★◤ye kāmarūpārūpyadhātuṣvanuśerate / [113|13-]
♂ye kāmarūpā-[ 3b. 6B1. VII ]rūpyadhātuṣvanuśerate / ♂idamidāniṃ tadaśvabandhīyam /
◤ye kāmarūpārūpyadhātuṣv anuśerate /
㈠是法能隨眠於欲色無色界中。是名欲界等欲。
㈡謂三界中各隨增者。
①ke punar amī kāmarūpa ārūpya rāgās ye kāmarūpa ārūpya dhātuṣu anuśerate
㈢འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་དག་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའོ། །
★◤idamidānīṃ tadaśvavandhīyam / kasyāyamaśvabandho yasyāyamaśvaḥ / [113|14]
♂kasyāya- maśvabandho yasyāyamaśvaḥ /
◤idam idānīṃ tad aśvabandhīyam--
㈠此答同縛馬答。
㈡今此所言同縛馬答。
①idam idānīm tat aśvavandhīyam
①kasya ayam aśvabandhas yasya ayam aśvas
㈢ད་ནི་འདི་རྟ་དང་བྲེས་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན་ཏེ། རྟའི་བྲེས་འདི་སུའི་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་ན། རྟ་འདི་སུའི་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kasyāyamaśvaḥ / [113|14-]
♂kastyāyamaśvaḥ /
◤kasya ayam aśvabandhaḥ?
㈠如問縛馬者。誰
㈡猶如有問縛馬者誰。
①kasya ayam aśvas
㈢རྟ་འདི་སུའི་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་〖PNསྨོས།〗ན།
★★◤yasyāyamaśvabandhaḥ / ityubhayamapi na jñāyate / nedamaśvabandhīyam / [113|15]
♂yasyāyayamaśvabandhaḥ / ♂ityubhayamapi na jñāyate / ♂nedamaśvabandhīyam /
①yasya ayam aśvabandhas iti ubhayam api na jñāyate na idam aśvabandhīyam
㈢རྟའི་བྲེས་འདི་སུའི་ཡིན་{110b}པའོ་ཞེས་ཟེར་བས་གཉི་ག་ཡང་མི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། ། འདི་ནི་རྟ་དང་བྲེས་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཏེ།
◤yasya ayam aśvaḥ;
㈠是馬主
㈡答言馬主。
◤kasya ayam aśvaḥ?yasya ayam aśvabandhaḥ--
㈠馬主是誰是能縛。
㈡即彼復問馬主是誰。答言縛者。
◤ity ubhayam api na jñāyate?na idam aśvabandhīyam;
㈠此二悉不可解。2何以故。1不同縛馬答。
㈡如是二答皆不令解。今此所言不同彼答。
★0◤kṛtanirdeśāni hi sthānāni kāmadhātau / [113|15-]
◤kṛtanirdeśāni hi sthānāni kāmadhātau,
㈠此三處前已於欲界等中分別顯了。
㈡謂於前說欲界諸處
★0◤teṣvavītarāgasya yo rāgaḥ sa kāmarāgaḥ / [113|16]
◤teṣv avītarāgasya ye rāgaḥ sa kāmarāgaḥ /
㈠於中未離欲人所有欲。是名欲界欲。
㈡未離貪者貪名欲貪。此所隨增名欲界繫。
★0◤yatrānuśete so 'pi dharmaḥ kāmapratisaṃyuktaḥ / [113|17]
◤yatra anuśete so 'pi dharmaḥ kāmapratisaṃyuktaḥ /
㈠若欲界欲隨眠於此法中。此法名欲界相應。
㈡。
①kṛta nirdeśāni hi sthānāni kāmadhātau teṣu avīta rāgasya yas rāgas sa kāma rāgas yatra anuśete sas api dharmas kāma pratisaṃyuktas
㈢འདོད་པའི་ཁམས་སུ་གནས་བརྟེན་〖PNབརྟན།〗པ་དེ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཡིན་ལ་དེ་གང་དུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཡང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ rūpārūpyarāgāvadhovītarāgasya yathāyogaṃ veditavyau / [113|17-]
◤evaṃ rūpārūpyarāgāv adhovītarāgasya
㈠如此色無色界欲。若人已離欲下界。
㈡於前所說色無色中
①evam rūpa ārūpya rāgau= adhovīta rāgasya yathāyogam veditavyau
③དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། འོག་མའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ:གཟུགས་དང་〖PNགཟུགས་དང་།〗གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། འོག་མའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤yathāyogaṃ veditavyau /
㈠如理應知。
㈡隨其所應當知亦爾。
★0◤asamāhitabhūmiko vā rāgaḥ kāmarāgaḥ / [113|18]
◤asamāhitabhūmiko vā rāgaḥ kāmarāgaḥ /
①asamāhita bhūmikas vā rāgas kāma rāgas
③ཡང་ན་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ་།།
㈢ཡང་ན་མཉམ་པར:གཞག་པའི་ས་〖PNམ་བཞག〗པའི་འདོད་ཆགས་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ། །
ⅰ㈡或不定地貪名欲貪。此所隨增名欲界繫。
★0◤dhyānārūpyeṣu rāgo rūpārūpyarāgaḥ / [113|18-]
◤dhyānārūpyeṣu rāgo rūpārūpyārāgaḥ /
㈠復次若欲有色。以非寂靜為地。名欲界欲於有色定及無色欲。名色界無色界欲。餘言如前。
㈡諸靜慮地貪名色貪。此所隨增名色界繫。諸無色地貪名無色貪。此所隨增名為無色界繫。
★0◤nirmāṇacitte kathaṃ kāmarāgaḥ / [113|19]
◤nirmāṇacitte kathaṃ kāmarāgaḥ?
㈠於變化心中所起欲。云何名欲界欲。
㈡於欲化心上如何起欲貪。
①dhyāna ārūpyeṣu rāgas rūpa ārūpya rāgas nirmāṇa citte katham kāma rāgas
③བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་པ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ་།། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢བསམ་གཏན་དང་〖PN-དང་།〗གཟུགས་མེད་པ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་པ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ། །
★0◤śrutvā parihāya ca tadāsvādanāt / [113|19-]
◤śrutvā
①śrutvā parihāya ca tad āsvādanāt
③ཐོས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སྤྲུལ་པའི་སེམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་ཞེ་ན། ཐོས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་དེ་ལ་〖PNལས།〗ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰ㈡從他所聞。
◤parihāya ca tadāsvādanāt /
㈠於中若有欲則名為信。由噉此味若退墮定。
㈡或自退失生愛味故。
★◤nirmāṇavaśena vā nirmāyaka citto 'pi rāgaḥ / gandharasanirmāṇādvā / [113|20]
♂nirmāṇavaśena vā nirmāyaka{4. Y. nirmāpaka |}- citto 'pi rāgaḥ /
◤nirmāṇavaśena vā nirmāpakacitto 'pi rāgaḥ /
㈠隨變化於能變化人心上欲。亦是欲界欲。
㈡或觀化者自在勢力於彼化心生貪愛故。
◤gandharasanirmāṇād vā tasya kāmāvacaratvam;
㈠復次若變化為香味。即是欲界相應。
㈡若心能化香味二法。此能化心是欲界繫
◤rūpāvacareṇa tayor anirmāṇāt /
㈠由此二非色界心所變化故。
㈡色界心不能化作香味故。
★◤tasya kāmavacaratvam / rūpāvacareṇa tayoranirmāṇāt / kiṃ punarekameva traidhātukam / [113|21]
♂gandharasanirmāṇādvā /
◤kiṃ punar ekam eva traidhātukam?
㈠為唯一三界耶。
㈡如是三界唯有一耶。
①nirmāṇa vaśena vā nirmāyaka cittas api rāgas gandha rasa nirmāṇāt vā tasya kāma vacara tvam
③ཡང་ན་སྤྲུལ་པའི་དབང་གིས་སྤྲུལ་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་སོ་;། ཡང་ན་དྲི་དང་རོ་སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗སྤྲུལ་པའི་དབང་གིས་སྤྲུལ་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་སོ། །
①rūpāvacareṇa tayos anirmāṇāt
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པས་ནི་དེ་གཉིས་མི་སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①kim punar ekam eva traidhātukam
③ཡང་ཅི་ཁམས་གསུམ་གཅིག་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
♂tasya kāmāvacaratvam / ♂rūpāvacareṇa tayoranirmāṇāt / ♂kiṃ punarekameva traidhātukam /
★0◤traidhātukānāmanto nāsti / yāvadākāśaṃ tāvanto dhātavaḥ / [113|22]
◤traidhātukānāmanto na asti /
㈠三界無邊。
㈡三界無邊
①traidhātukān ām antas na asti
③ཁམས་གསུམ་རྣམས་ལ་མཐའ་མེད་དེ་།།
㈢ཡང་ན་དྲི་དང་རོ་སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པས་ནི་དེ་གཉིས་མི་〖PNམ།〗སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yāvat ākāśam tāvantas dhātavas
③ནམ་མཁའ་ཇི་ཙམ་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་ཀྱང་དེ་ཙམ་མོ་།།
㈢ཡང་ཅི་ཁམས་གསུམ་གཅིག་ཁོ་〖PN-ཁོ།〗ན་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་རྣམས་ལ་མཐའ་མེད་དེ། །ནམ་མཁའ་ཇི་ཙམ་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་ཀྱང་དེ་ཙམ་མོ། །
◤yāvad ākāśaṃ tāvanto dhātavaḥ /
㈠譬如虛空。三界亦爾。
㈡如虛空量。
★◤atha eva ca nāstyapūrvasattvaprādurbhāvaḥ / [113|22-]
♂ata eva ca nāstyapūrvasattvaprādurbhāvaḥ /
◤ata eva ca na asty apūrvasattvapradurbhāvaḥ /
㈠是故無先未有今有。眾生生對對。
㈡故雖無有始起有情。
①atha eva ca na asti apūrva sattva prādurbhāvas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྔོན་མེད་པའི་སེམས་ཅན་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་ལ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྔོན་མེད་པའི་སེམས་ཅན་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་ལ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རེ་རེས་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་མེད་དེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །
★0◤pratibuddhotpādaṃ cāsaṃkhyeyasattvaparinirvāṇe 'pi nāsti sattvānāṃ parikṣaya ākāśavat / [113|23-]
◤pratibuddhotpādaṃ
㈠諸佛出世時。
㈡無量無邊佛出於世。
①pratibuddha utpādam ca asaṃkhyeya sattva parinirvāṇe api na asti sattvānām parikṣayas ākāśa vat
③སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རེ་རེས་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་མེད་དེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ་།།
◤cāsaṃkhyeyasattvaparinirvāṇe 'pi na asti sattvānāṃ parikṣayaḥ,
㈠無量眾生般涅槃。無眾生有盡難。
㈡一一化度無數有情令證無餘般涅槃界而不窮盡
①katham avasthānam lokadhatūnām
③འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་ཤེ་ན་།
㈢འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་ཤེ་ན། ཐད་ཀར་གནས་ཏེ། མདོ་ལས་དཔེར་ན་ཆར་གྱི་རྒྱུན་གཉའ་ཤིང་ཙམ་འབབ་པ་ན་བར་སྣང་ལས་ཆུའི་རྒྱུན་འབབ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སམ་བར་མེད་དོ། །
◤ākāśavat /
㈠譬如虛空。
㈡猶若虛空。
★◤kathamavasthānaṃ lokadhatūnāṃ / [113|25]
♂kathamavasthānaṃ lokadhātūnām /
◤katham avasthānaṃ lokadhātūnām?
㈠世界云何住。
㈡世界當言云何安住。
◤tiryaksūtra uktam,
㈠傍住。
㈡當言傍住故。
①tiryak sūtras uktam tadyathā īṣā ādhāre deve varṣati na asti vīcis vā antarikā vas antarīkṣāt vāri dhārāṇām prapatantīnām
③ཐད་ཀར་གནས་ཏེ། མདོ་ལས་དཔེར་ན་ཆར་གྱི་རྒྱུན་གཉའ་ཤིང་ཙམ་འབབ་པ་ན་བར་སྣང་ལས་ཆུའི་རྒྱུན་འབབ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སམ་བར་མེད་དོ་།།
★◤tiryaksūtra uktaṃ tadyathā “īṣādhāre deve varṣati nāsti vīcirvā antarikā va antarīkṣādvāridhārāṇāṃ prapatantīnām / [113|25-]
♂tiryakasūtra uktaṃ tadyathā “īṣādhāre deve varṣati nāsti vīcirvā antarikā vā antarīkṣādvāridhārāṇāṃ prapatantīnām /
◤tad yathā--“īṣādhāre deve varṣati na asti vīcirvā antarikā vā antarikā vā antarikṣād vāridhārāṇāṃ prapatantīnām;
㈠經中說譬如車軸渧天雨時。水渧從上空落無間無缺。
㈡契經言。譬如天雨滴如車軸。無間無斷從空下澍。
★◤evaṃ pūrvasyāṃ diśi nāsti vīcirvā antarikā vā lokadhātūnāṃ saṃvarttamānānāṃ vivarttamānāṃ ca / [113|27-]
♂evaṃ pūrvasyāṃ diśi nāsti vicirvā a-[ 4a. 6A1. VIII ]ntarikā vā lokadhātūnāṃ saṃvarttamānānāṃ vivarttamānānāṃ ca /
◤evaṃ pūrvasyāṃ diśi na asti vīcirvā antarikā vā lokadhātūnāṃ saṃvarttamānānāṃ vivarttamānānāṃ ca /
㈠如此於東方世界正壞正成。無間無缺亦爾。
㈡如是東方無間無斷無量世界或壞或成。
①evam pūrvasyām diśi na asti vīcis vā antarikā vā lokadhātūnām saṃvarttamānānām vivarttamānām ca
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཤར་ཕྱོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འཆགས་པ་དང་〖P+འཇིག་རྟེན་པ་དང་།Nའཇིག་པ་དང་།〗འཇིག་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སམ་བར་མེད་དོ། །
★◤yathā pūrvasyāṃ diśi evaṃ dakṣiṇāsyāṃ paścimāyāmuttarasyām”iti / [113|28-]
♂yathā pūrvasyāṃ diśi evaṃ dakṣiṇasyāṃ paścimāyāmuttarasyām”iti /
◤yathā pūrvasyāṃ diśi,evaṃ dakṣiṇasyām, paścimāyām, uttarasyām” ( ) iti /
㈠如東方，南方西方北方亦爾。
㈡如於東方。南西北方亦復如是。
①yathā pūrvasyām diśi evam dakṣiṇā asyām paścimāyām uttarasyām iti natu uktam ūrdhvam adhas ca iti
③ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཇི་ལྟ་བར་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་བྱང་གི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་སྟེང་དང་འོག་ཅེས་ནི་མ་མེད་དོ་།། གསུངས་སོ་།།
㈢ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཇི་ལྟ་བར་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་བྱང་གི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་སྟེང་དང་འོག་ཅེས་ནི་མ་གསུངས་སོ། །
★0◤natūktamūrdhvamadhaśceti / [113|29]
◤na tūktam ūrdhvamadhaś ceti /
①na tūktam ūrdhvamadhaś ca iti|
㈠不說有上下方。
㈡不說上下。
★◤ūrdhvamapyadhho 'pītyapare / nikāyāntarapāṭhād / akaniṣṭhādūrdhvaṃ punaḥ kāmadhātuḥ / [114|01]
♂@114 ūrdhvamapyadho 'pītyapare / nikāyāntarapāṭhād / akaniṣṭhādūrdhvaṃ punaḥ kāmadhātuḥ /
◤ūrdhvam apy adho 'pi ity apare; nikāyāntarapāṭhād /
㈠於別部經言有上有下。
㈡有說亦有上下二方。餘部經中說十方故。
①ūrdhvam api adhho pīti apare nikāya antara pāṭhād
③གཞན་དག་ན་རེ་སྡེ་པ་གཞན་དག་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་སྟེང་དང་འོག་དག་ན་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྡེ་པ་གཞན་དག་ལས་བྱུང་〖PNའབྱུང་།〗བའི་ཕྱིར་སྟེང་དང་འོག་དག་ན་ཡང་ཡོད་དེ། འོག་མིན་གྱི་གོང་ན་ཡང་འདོད་{111a}པའི་ཁམས་ཡོད་ལ། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འོག་ན་ཡང་འོག་མིན་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①akaniṣṭhāt ūrdhvam punar kāmadhātus
③འོག་མིན་གྱི་གོང་ན་ཡང་འདོད་ ****[@111a]**** *་།། པའི་ཁམས་ཡོད་ལ་།
◤akaniṣṭhādūrdhvaṃ punaḥ kāmadhātuḥ /
㈠從阿迦尼吒上更有欲界。
㈡色究竟上復有欲界。
★0◤kāmadhātoścādhaḥ punarakaniṣṭhāḥ / yaścaikasmāt kāmadhātorvītarāgaḥ sa sarvebhyaḥ / [114|02]
◤kāmadhātoś cādhaḥ punar akaniṣṭhāḥ /
㈠欲界下更有阿迦尼吒。
㈡於欲界下有色究竟。
①kāmadhātos ca adhas punar aka niṣṭhās
③འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འོག་ན་ཡང་འོག་མིན་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①yas ca ekasmāt kāmadhātos vīta rāgas sa sarvebhyas
㈢གང་འདོད་པའི་ཁམས་གཅིག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་〖PNལ།〗འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤yaś ca ekasmāt kāmadhātor vītarāgaḥ sa sarvebhyaḥ /
㈠若人離欲一欲界。是人即離欲一切欲界。
㈡若有離一欲界貪時。諸欲界貪皆得滅離。
★0◤evaṃ rūpārūpyebhyaḥ / [114|03]
◤evaṃ rūpārūpyebhyaḥ /
㈠色無色界亦爾。
㈡離色無色應知亦爾。
①evam rūpa ārūpyebhyas
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ལས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤yaśca prathamadhyānasaṃniśrayāddhi utpādayati sa yatra lokadhātau jāta utpādayati tatratyameva brahmalokamupāgacchati nānyam / [114|03-]
♂yaśca prathamadhyānasaṃniśrayāddhi utpādayati sa yatra lokadhātau jāta utpādayati tatratyameva brahmaloka- mupāgacchati{1. MS looks like ntayā gacchati |} nānyam /
◤yaś ca pratham adhyānasaṃniśrayāddhi utpādayati,
㈠若人依初定起通慧。
㈡依初靜慮起通慧時。
①yas ca prathama dhyāna saṃniśrayāt hi utpādayati sa yatra lokadhātau jātas utpādayati tatratyam eva brahma lokam upāgacchati na anyam
㈢གང་ཞིག་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་དུ་སྐྱེས་པ་ནས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཁོ་ན་ན་ཡོད་པའི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་འགྲོའི་གཞན་དུ་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤sa yatra lokadhātau jāta utpādayati tatra tyam eva brahmalokam upāgacchati,
㈠隨所生處世界起通慧。由此通慧得往自世界梵王處。
㈡所發神通但能往至自所生界梵世，2所餘通慧應知亦爾。
◤na anyam // 3 //
㈠非餘處。
㈡1非餘。
★◤ya ete trayo dhātava uktāḥ / [114|04-]
♂ya ete trayo dhātava uktāḥ narakādisvanāmoktā gatayaḥ pañca teṣu narakāstiryañcaḥ pretā devā manuṣyā iti /
◤ya ete trayo dhātava uktāḥ--
㈠如前所說三界。
㈡已說三界。五趣云何.
🈪2189 ཁམས་གསུམ་པོ་དག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། །
①ye ete trayas dhātavas uktās
③ཁམས་གསུམ་པོ་དག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།།
㈢ཁམས་གསུམ་པོ་དག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེར་ནི་དམྱལ་སོགས་འགྲོ་བ་ལྔ། །རང་གི་མིང་གིས་བསྟན། དེ་དག་ཏུ་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། ལྷ་དང་མི་ཞེས་བྱ་བ་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རང་གི་མིང་དག་ཁོ་ནས་བསྟན་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འགྲོ་བ་བཞི་དང་ལྔ་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
★◤ 【narakādisvanāmoktā gatayaḥ pañca teṣu 】[114|06]
①naraka ādi sva nāma uktās gatayas pañca teṣu
③དེར་ནི་དམྱལ་སོགས་འགྲོ་བ་ལྔ་།། རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་།
◤narakādisvanāmoktā gatayaḥ pañca teṣu,
㈠〔偈曰〕：【於中地獄等 名說有五道】。
㈡頌曰 【於中地獄等_a 自名說五趣】〖04_3_b〗
🈪དེར་ནི་དམྱལ་སོགས་འགྲོ་བ་ལྔ། །རང་གི་མིང་གིས་བསྟན།
◤narakāḥ, tiryañcaḥ, pretāḥ, devāḥ, manuṣyāḥ--
㈠釋曰.於三界中說有五道.2謂地獄畜生鬼神天人。
㈡論曰：於三界中說有五趣，2地獄傍生鬼及人天，
🈪དེ་དག་ཏུ་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དགས་དང༌། ལྷ་དང་མི་ཞེས་བྱ་བ་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རང་གི་མིང་དག་ཁོ་ནས་བསྟན་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འགྲོ་བ་བཞི་དང་ལྔ་པའི་ཕྱོགས་སོ། །
★◤narakāstiryañcaḥ pretā devā manuṣyā iti / [114|07]
★0◤svaireva nāmabhisteṣu pañca gatayaḥ proktāḥ / [114|07-]
◤iti svair eva nāmabhisteṣu pañca gatayaḥ proktāḥ /
㈠1如前所立名。3由此自名說道有五。
㈡1即地獄等如自名說。謂前所說，3是名五趣。
①narakās tiryañcas pretās devās manuṣyās iti svais eva nāmabhis teṣu pañca gatayas proktās
③དེ་དག་ཏུ་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དགས་དང་། ལྷ་དང་མི་ཞེས་བྱ་བ་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རང་གི་མིང་དག་ཁོ་ནས་བསྟན་ཏེ་།
★★◤kāmadhāto catasro gatayaḥ pañcamyāśca pradeśaḥ / [114|08]
♂kāmadhātau catasro gatayaḥ pañcamyāśca pradeśaḥ /
◤kāmadhātau catasro gatayaḥ, pañcam yāś ca pradeśaḥ /
㈠欲界中有四道及第五道一分。
㈡唯於欲界有四趣全。
①kāmadhātas catasras gatayas pañcamyās ca pradeśas
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འགྲོ་བ་བཞི་དང་ལྔ་པའི་ཕྱོགས་སོ་།།
★0◤rūpārūpyadhātvorekasyā devagateḥ pradeśaḥ / [114|08-]
◤rūpārūpyadhātvor ekasyā devagateḥ pradeśaḥ /
㈠色界無色界中。唯天道一分。
㈡三界各有天趣一分。
🈪2190 གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ན་ནི་ལྷའི་འགྲོ་བ་གཅིག་ཁོ་ནའི་ཕྱོགས་སོ། །
①rūpārūpya dhātvos ekasyās deva gates pradeśas
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ན་ནི་ལྷའི་འགྲོ་བ་གཅིག་ཁོ་ནའི་ཕྱོགས་སོ། །
★★◤kiṃ punargatinirmuktāḥ santi dhātavo yata dhātuṣvityucyante / [114|09]
♂kiṃ punargatinirmuktāḥ santi dhātavo yata etā dhātuṣvityucyante /
◤kiṃ punar gatinirmuktāḥ santi dhātavo yata etā dhātuṣv ity ucyante?
㈠為有諸界出此道不。由說於界中有諸道。
㈡為有三界非趣所攝。而於界中說有五趣。
①kim punar gati nirmuktās santi dhātavas yata dhātuṣu iti ucyante
③གང་གིས་ན། དེ་དག་ཁམས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་འགྲོ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཁམས་དག་ཅིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢གང་གིས་ན། དེ་དག་ཁམས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་འགྲོ་བ་ལས་〖PNལ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཁམས་དག་ཅིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་ཁམས་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སྣོད་དང་སྲིད་པ་བར་མ་པའི་རང་བཞིན་དག་ཀྱང་ཡིན་གྱི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ:གང་དག་〖PNདག་གང་།〗ཡིན་པ། དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན། །སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་སྲིད་མིན། །འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ནའོ། །
★◤santi kuśalakliṣṭabhājanāntarābhavasvabhāvā api dhātavaḥ / yāstu pañca gatayaḥ / [114|10]
♂santi kuśalakliṣṭabhājanāntarābhavasvabhāvā api dhātavaḥ{2. MS. dhātavo yāstu |} /
◤santi kuśalakliṣṭabhājanāntarābhavasvabhāvā api dhātavaḥ /
㈠說有善染污器世界。中陰為性。是界非道。
㈡有謂善染外器中有雖是界性而非趣攝。
★◤ 【tāḥ /】[114|11]
①santi kuśala kliṣṭa bhājana antara abhava svabhāvās api dhātavas yās tu pañca gatayas tās
③ཡོད་དེ་ཁམས་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། སྣོད་དང་སྲིད་པ་བར་མ་པའི་རང་བཞིན་དག་ཀྱང་ཡིན་གྱི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་།
◤yāstu pañca gatayaḥ-- tāḥ /
㈠五道者
㈡(五趣云何。)
🈪2191 གང་གིས་ན། དེ་དག་ཁམས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་འགྲོ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཁམས་དག་ཅིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་ཁམས་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། སྣོད་དང་སྲིད་པ་བར་མ་པའི་རང་བཞིན་དག་ཀྱང་ཡིན་གྱི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ།
★◤ 【akliṣṭāvyākṛtā eva sattvākhyā nāntarābhavaḥ // VAkK_3.4 //】[114|12]
♂yāstu pañca gatayaḥ tāḥ{3. tā akliṣṭā...|} akliṣṭāvyākṛtā eva sattvākhyā nāntarābhavaḥ //4//
①akliṣṭa avyākṛtās eva sattva ākhyā na antarābhavas
③དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་།། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་སྲིད་མིན་།།
◤akliṣṭāvyākṛtā eva sattvākhyā na antarābhāvaḥ // 4 //
㈠〔偈曰〕：【是無覆無記 眾生非中陰】。
㈡【唯無覆無記_c 有情非中有】〖04_3_d〗
🈪དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན། །སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་སྲིད་མིན། །འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤anivṛtāvyākṛtā eva gatayaḥ / anyathā hi gatisaṃbhedaḥ syāt / [114|13]
◤anivṛttāvyākṛtā eva gatayaḥ /
㈠釋曰。道以無覆無記為性。
㈡五趣體唯無覆無記。
①anivṛta avyākṛtās eva gatayas
③འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ནའོ་།།
①anyathā hi gati saṃbhedas syāt
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་ལྔ་འཆོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤anyathā hi gatisambhedaḥ syāt /
㈠若不爾。道應相雜
㈡若異此者趣應相雜。
🈪2192 དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་ལྔ་འཆོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤sattvākhyā eva ca nacāntarābhavasvabhāvāḥ / [114|13-]
♂sattvākhyā eva ca nacāntarā- bhavasvabhāvāḥ /
◤sattvākhyā eva ca, na ca antarābhavasvabhāvāḥ /
㈠但眾生名是道。亦非中陰為性。
㈡於一趣中具有五趣業煩惱故。五趣唯是有情數攝。體非中有。
🈪2193 སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཡང་སྲིད་པ་བར་མའི་རང་བཞིན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sattva ākhyās eva ca naca antarābhava svabhāvās
③སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཡང་སྲིད་པ་བར་མའི་རང་བཞིན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། བཏགས་པ་ལས་ཀྱང་།
㈢སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཡང་སྲིད་པ་བར་མའི་རང་བཞིན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤prajñaptiṣu uktam--
㈠假名論中說。
㈡施設足論作如是說。
🈪2194 བཏགས་པ་ལས་ཀྱང༌། སྐྱེ་གནས་བཞིས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལྔས་ནི་སྐྱེ་གནས་བཞི་མ་བསྡུས་ཏེ། གང་ཞིག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①prajñi apti pūktam catasṛbhis yonibhis pañca gatayas saṃgṛhītās na tu pañcabhis gatibhis catasras yonayas
③སྐྱེ་གནས་བཞིས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལྔས་ནི་སྐྱེ་གནས་བཞི་མ་བསྡུས་ཏེ་།
★◤prajñyaptipūktam “catasṛbhiryonibhiḥ pañca gatayaḥ saṃgṛhītā natu pañcabhirgatibhiścatasro yonayaḥ / [114|14-]
♂prajñaptisūktaṃ{4. Y. one reading is prajñaptyām |} “catasṛbhiryonibhiḥ pañca gatayaḥ saṃgṛhī-[ 4b. 6B1. VIII ]tā natu pañcabhirgatibhiścatasro yonayaḥ /
◤“catasṛbhir yonibhiḥ pañca gatayaḥ saṃgṛhītāḥ,
㈠四生攝五道盡。
㈡四生攝五趣
①kim asaṃbṛhītam
③གང་ཞིག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན་།
㈢བཏགས་པ་ལས་ཀྱང་། སྐྱེ་གནས་བཞིས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལྔས་ནི་སྐྱེ་གནས་བཞི་མ་བསྡུས:ཏེ། གང་ཞིག་མ་བསྡུས་〖PN-ཏེ།གང་ཞིག་མ་བསྡུས།〗ཤེ་ན། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤na tu pañcabhir gatibhiś catasro yonayaḥ /
㈠非五道攝四生盡。
㈡非五攝四生。
★★◤kimasaṃbṛhītam / [114|15]
♂kimasaṃgṛhītam /
◤kim asaṃgṛhītam?
㈠何者非攝。
㈡不攝者何。
🈪2195 ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཀྱང་མིག་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དང་བ་གང་ཡིན་པ་དམྱལ་བ་འམ་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་པ་དང་ཡི་དྭགས་པའི་ཡུལ་པའམ། ལྷ་འམ་མི་འམ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའམ། སྲིད་པ་བར་མ་པའི་མིག་དང༌། མིག་གི་དབང་པོ་དང༌། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང༑ མིག་གི་ཁམས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
🈪2196 མདོ་ལས་ཀྱང་སྲིད་པ་བར་མ་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་དོ། །
🈪2197 མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན་སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། ལྷའི་སྲིད་པ་དང༌། མིའི་སྲིད་པ་དང༑ ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལས་ཏེ། འདིར་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང་འགྲོ་བ་དང་བཅས་པར་བཤད་དོ། །
🈪2198 དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ལས་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤antarābhava” iti / dharmaskandhe 'pi coktam “cakṣurdhātuḥ katamaḥ / [114|16]
◤antarābhavaḥ” ( ) iti /
㈠即是中陰。
㈡所謂中有。
①antarā abhavas iti
③སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
①dharma skandhe api ca uktam cakṣus dhātus katamas
③ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཀྱང་མིག་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དང་བ་གང་ཡིན་པ་དམྱལ་བ་འམ་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་པ་དང་ཡི་དྭགས་པའི་ཡུལ་པའམ། ལྷ་འམ་མི་འམ་།
㈢ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཀྱང་མིག་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དང་བ་གང་ཡིན་པ་དམྱལ་བ་འམ་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་པ་དང་ཡི་དྭགས་པའི་ཡུལ་པའམ། ལྷ་འམ་མི་འམ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའམ། སྲིད་པ་བར:མ་པའི་〖PNམའི།〗མིག་དང་། མིག་གི་དབང་པོ་དང་། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་{111b}དང་། མིག་གི་ཁམས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤dharmaskandhe 'pi coktam--“cakṣurdhātuḥ katamaḥ?
㈠法陰阿毘達磨說。何者眼界。
㈡法蘊足論亦作是言。眼界云何。
★◤catvāri mahābhūtānyupādāya yo rūpaprasādaścakṣuścakṣurindriyaṃ cakṣurāyatanaṃ cakṣurdhātunarikastairyagyonikaṃ paitṛviṣayiko devyo mānuṣyako bhāvanāmayo 'ntarābhavikaśce”ti / [114|16-]
♂catvāri mahābhūtānyupādāya yo rūpaprasādaścakṣuścakṣurindriyaṃ cakṣurāyatanaṃ cakṣurdhāturnārakastairyagyonikaḥ{5. MS. stairyakyonikaḥ |} paitṛviṣayiko{6. MS. petṛ...|} devyo mānuṣyako bhāvanāmayo 'ntarā- bhavikaśce”ti /
◤catvāri mahābhūtāny upādāya yo rūpaprasādaś cakṣuś cakṣur indriyaṃ
㈠依四大及四大所造清淨色。
㈡謂四大種所造淨色是眼。
①catvāri mahābhūtāni upādāya yas rūpa prasādas cakṣus cakṣus indriyam cakṣus āyatanam cakṣus dhātu narikas tairyagyonikam paitṛ viṣayikas devyaḥbhāvanā mayas antarābhavikas ca iti
③བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའམ། སྲིད་པ་བར་མ་པའི་མིག་དང་། མིག་གི་དབང་པོ་དང་། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ ****[@111b]**** ་དང་;་མིག་གི་ཁམས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤cakṣurāyatanaṃ cakṣurdhātur nārakas tairyag yonikaḥ paitṛviṣayako devyo mānuṣyako bhāvanāmayo 'ntarābhavikaś ca” ( ) iti /
㈠是眼根眼入眼界。謂地獄畜生鬼神天人。修得及中陰。
㈡眼根眼處眼界地獄傍生鬼人天趣修成中有。
★0◤sūtre 'pi ca bahiṣkṛto 'ntarābhavo gatibhyaḥ / [114|18-]
◤sūtre 'pi ca bahiṣkṛto 'ntarābhavo gatibhyaḥ /
㈠於經中說。於道却中陰。
㈡契經亦簡中有異趣。
①sūtre api ca bahiṣkṛtas antarābhavas gatibhyas
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་སྲིད་པ་བར་མ་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་དོ། །
★◤kasmin sūtre / [114|19]
♂kaśmin sūtre /
◤kasmin sūtre?
㈠此經何
㈡是何契經。
★◤“sapta bhavā narakabhavastiryagbhavaḥ pretabhavo devabhavo manuṣyabhavaḥ karmabhavo 'ntarābhava” iti / [114|19-]
♂“sapta bhavā narakamavastiryagbhavaḥ pretabhavo manuṣyabhavaḥ karmabhavo 'ntarābhava” iti /
◤“sapta bhavāḥ--
㈠名七有。經云有七有。
㈡謂七有經。彼說七有。
①kasmin sūtre sapta bhavās naraka bhavas tiryak bhavas preta bhavas deva bhavas manuṣya bhavas karma bhavas antarā abhavas iti
③མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན་སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། མིའི་སྲིད་པ་དང་;་ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལས་ཏེ་།
㈢མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན་སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། མིའི་སྲིད་པ་དང་། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལས་ཏེ། འདིར་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རྒྱུ་དང:བཅས་པ་དང་འགྲོ་བ་དང་〖PN-བཅས་པ་དང་འགྲོ་བ་དང་།〗བཅས་པར་བཤད་དོ། །
◤narakabhavas tiryagbhavaḥ pretabhavo devabhavo manuṣyabhavaḥ karmabhavo 'ntarābhavaḥ” ( ) iti /
㈠謂地獄有畜生有。鬼神有。天有。人有。業有。中陰有。
㈡謂地獄有傍生有餓鬼有天有人有業有中有。
★◤atra hi pañca gatayaḥ sahetukāḥ sahāgamanāścoktāḥ / [114|20-]
♂atra hi pañca gatayaḥ sahetukāḥ sahāgamanā{7. Y. sagamanāḥ |} ścoktāḥ /
◤atra hi pañca gatayaḥ sahetukāḥ sahāgamanāś{Y. sagamanāḥ / } coktāḥ /
①atra hi pañca gatayaḥ sahetukāḥ sagamanāś ca uktāḥ|
㈠此經中說五道共因共行。
㈡彼經中說五趣及因并趣方便。
①atra hi pañca gatayas sa hetukās saha āgamanās ca uktās
③འདིར་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང་འགྲོ་བ་དང་བཅས་པར་བཤད་དོ་།།
★◤atha eva cānivṛtāvyākṛtāḥ sidhyanti / [114|21]
♂ata eva cānivṛtāvyākṛtāḥ sidhyanti /
◤ata eva ca anivṛtāvyākṛtāḥ sidhyanti;
㈠是故道定唯無覆無記。
㈡故趣唯是無覆無記其理極成。
①atha eva ca anivṛta avyākṛtās sidhyanti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ལས་དེ་དག་ལས་〖PN-ལས།〗ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ།
★★◤taddhetoḥ karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇāt / kāśmīrāśca sūtraṃ paṭhanti / [114|22]
♂taddhetoḥ karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇāt / kāśmīrā{8. Y. kāśmīrakāḥ |}śca sūtraṃ paṭhanti /
◤taddhatoḥ karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇāt /
㈠由却彼因業。有出彼外故。
㈡簡業有因異諸趣故。
①tad hetos karma bhavasya tābhyas bahiṣkaraṇāt
③དེའི་རྒྱུ་ལས་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kāśmīrakāś ca sūtraṃ paṭanti--
㈠罽賓國師說。
㈡迦濕彌羅國誦如是契經。
🈪2200 ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱང་གནས་བརྟན་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་
★◤sthaviraśāriputreṇoktaṃ “nārakāṇāmāyuṣmannāsravāṇāṃ saṃmukhībhāvānnarakavedanīyāni karmāṇi karotyupacinoti / [114|22-]
♂sthaviraśāriputreṇoktaṃ “nārakāṇāmā- yuṣmannāsravāṇāṃ{9. MS. …śravāṇāṃ |} saṃmukhībhāvānnarakavedanīyāni karmāṇi karotyupacinoti /
◤“sthaviraśāriputreṇa uktam--
①“sthavira-śāriputreṇa uktam--
㈠經大德舍利弗說。
㈡尊者舍利子作是言。
①kāśmīrās ca sūtram paṭhanti sthavira śāriputreṇa uktam nārakāṇām āyuṣmat = āsravāṇām saṃmukhībhāvāt naraka vedanīyāni karmāṇi karoti upacinoti
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱང་གནས་བརྟན་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དམྱལ་བ་པའི་ཟག་པ་རྣམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་པའི་ལས་རྣམས་བྱེད་ཅིང་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤nārakāṇām āyuṣman,
①nārakāṇām āyuṣmat,
㈠淨命是地獄。
㈡具壽。若有地獄
🈪དམྱལ་བ་པའི་ཟག་པ་རྣམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་པའི་ལས་རྣམས་བྱེད་ཅིང་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤āsravāṇāṃ sammukhībhāvān narakavedanīyāni karmāṇi karoty upacinoti /
①āsravāṇāṃ sammukhībhāvān naraka-vedanīyāni karmāṇi karoti upacinoti|
㈠或流現前故。即起即長地獄受報業。
㈡諸漏現前故造作增長順地獄受業。
★◤teṣāmāyuṣman kāyavāṅmanovaṅkānāṃ kāyavāṅmanodoṣakaṣāyāṇā narakeṣu rūpaṃ saṃjñā vedanā saṃskāro vijñānaṃ vipāko vipacyate / [114|24-]
♂teṣāmāyuṣman kāyavāṅmanovaṅkānāṃ kāyavāṅmanodoṣakaṣāyāṇāṃ{10. MS. …yānāṃ |} narakeṣu rūpaṃ saṃjñā vedanā saṃskāro vijñānaṃ vipāko vipacyate /
◤teṣām āyuṣman kāyavāṅmano vaṅkānāṃ kāyavāṅmano doṣakaṣāyāṇāṃ
①teṣām āyuṣman kāya vāc mano vaṅka kāya vāc mano doṣa kaṣāya
㈠淨命身口意諂曲憎忿麁澁業。
㈡彼身語意曲穢濁故
🈪2201 ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་སྐྱོན་དང༌།
①teṣām āyuṣman kāya vāc manas vaṅkānām kāya vāc manas doṣa kaṣāyāṇās narakeṣu rūpam saṃjñā vedanā saṃskāras vijñānam vipākas vipacyate
③ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་སྐྱོན་དང་། སྙིགས་མ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱོན་དང་། སྙིགས་མ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་〖PNཔ།〗གྲུབ་ནས་དམྱལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །
◤narakeṣu rūpaṃ saṃjñā vedanā saṃskāro vijñānaṃ vipāko vipacyate /
㈠於地獄色受想行識果報熟。
㈡於㮏落迦中受五蘊異熟。
🈪2202 སྙིགས་མ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྲུབ་ནས་དམྱལ་བཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །
★0◤nirvṛtte vipāke nāraka iti saṃkhyāṃ gacchati / [114|26-224|26]
◤nirvṛtte vipāke nāraka iti saṅkhyāṃ gacchati /
①nirvṛtte vipāke nāraka iti saṃkhyāṃ gacchati |
㈠果報已起得名地獄眾生。
㈡異熟起已名那落迦。
①nirvṛtte vipāke nārakas iti saṃkhyām gacchati
③རྣམ་པར་སྨིན་པར་གྲུབ་ནས་དམྱལ་བཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་།།
★0◤tatrāyuṣmannārako nopalabhyate 'nyatra tebhyo dharmebhya” iti / [114|26-]
◤tatra āyuṣman nārako na upalabhyate, anyatra tebhyo dharmebhyaḥ” iti /
㈠淨命此中除色等法。地獄眾生皆不可得。
㈡除五蘊法彼那落迦都不可得。
🈪2203 ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་མདོ་འདོན་ཏེ།
①tatra āyuṣmat nārakas na upalabhyate anyatra tebhyas dharmebhyas iti
③ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་མདོ་འདོན་ཏེ་།
㈢ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ:ཞེས་གསུངས་སོ་〖PN-ཞེས་གསུངས་སོ།〗ཞེས་མདོ་འདོན་ཏེ〖PNཏོ།།〗། དེའི་ཕྱིར་ཡང་འགྲོ་བ་དག་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤ato 'pyanivṛtāvyākṛtā eva gatayaḥ / [114|27]
◤ato 'py anivṛtāvyākṛtā eva gatayaḥ /
㈠是故五道定是無覆無記。
㈡故趣唯是無覆無記若如是者。
🈪དེའི་ཕྱིར་ཡང་འགྲོ་བ་དག་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①atas apyanivṛta avyākṛtās eva gatayas
③དེའི་ཕྱིར་ཡང་འགྲོ་བ་དག་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★◤prakaraṇāgranthastarhi parihāryo “gatiṣu sarve 'nuśayā anuśerata” iti / [114|27-115|01]
♂prakaraṇagranthastarhi @115 parihāryo “gatiṣu[ 5a. 7A. I ] sarve 'nuśayā anuśerata” iti /
◤prakaraṇagranthas tarhi parihāryaḥ--
㈠若爾應救分別道理論。
㈡品類足論當云何通。
①prakaraṇa agranthas tarhi parihāryas gatiṣu sarve anuśayā anuśerate iti
③འོ་ན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་འགྲོ་བ་དག་ལ་ཕྲ་རྒྱས་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ལན་གདབ་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེ་ན་;་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སེམས་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དེ་།
㈢འོ་ན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་འགྲོ་བ་དག་ལ་ཕྲ་རྒྱས་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་〖N-རོ།〗ཞེས་འབྱུང་བའི་ལན་གདབ་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེ་ན། འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སེམས་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དེ〖N-དེ།〗། དེའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དང་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་སྨོས་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲོང་སྨོས་ན་གྲོང་གི་ཉེ་འཁོར་ཡང་སྨོས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤“gatiṣu sarve 'nuśayā anuśerate” iti?
㈠彼論云。於五道一切隨眠惑緣起。
㈡彼說五趣一切隨眠所隨增故。
★◤pratisaṃdhicittāni hi gatīnāṃ pañcaprakārāṇi santyataḥ sapraveśagatigrahaṇādadoṣa eva / [115|01-]
♂pratisaṃdhicittāni{1. Y. sandhicittāni} hi gatīnāṃ pañcaprakārāṇi santyataḥ sapraveśagatigrahaṇādadoṣa eva /
◤sandhicittāni hi gatīnāṃ pañcaprakārāṇi santi,
㈠託五道心有五種。
㈡彼說五趣續生心中容有五部
①pratisaṃdhi cittāni hi gatīnām pañca prakārāṇi santi atas sa praveśa gati grahaṇāt adoṣas eva
③དེའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དང་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་སྨོས་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ་།
◤ataḥ sapraveśagatigrahaṇād adoṣa eva,
㈠由共前分執道故。是故不相違。
㈡一切煩惱趣及入心。總說為趣。無相違失。
★◤grāmagrahaṇe grāmopacāra grahaṇavat / [115|02-]
♂grāmagrahaṇe grāmopacāra{2. Y. grāmopavicāra |}grahaṇavat /
◤grāmagrahaṇe grāmopavicāragrahaṇavat /
㈠譬如說郊外為國土。
㈡譬如村落及村落邊總名村落。
①grāma grahaṇe grāma upacāra grahaṇa vat
③གྲོང་སྨོས་ན་གྲོང་གི་ཉེ་འཁོར་ཡང་སྨོས་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤kuśalakliṣṭā apītyapare / [115|03]
◤kuśalakliṣṭā api ity apare /
㈠餘部說。諸道不。但無記有善有。染污是汝所。
㈡有說。趣體亦通善染。
①kuśala kliṣṭās api iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
★◤yaktūktam “karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇā”diti / [115|03-]
♂yattūktaṃ “karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇā”diti /
①yaktu uktam karma bhavasya tābhyas bahiṣkaraṇāt iti na avaśyam pṛthak vacanāt bahiṣkṛtas bhavati
③ལས་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ནི་ཐ་དད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པ་ཡིན་པར་ངེས་པ་མེད་དེ་།
㈢ལས་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ནི་ཐ་དད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཛད་པ་ཡིན་པར་ངེས་པ་མེད་དེ། དཔེར་ན་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དག་ཐ་དད་དུ་གསུངས་ཀྱང་ལྟ་བ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་དག་མ་ཡིན་པ་ཡང་{112a}། །མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡང་ཡིན་འགྲོ་བ་ཡང་ཡིན་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་ཐ་དད་དུ་བསྟན་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yat tu uktam-- “karmabhavasya tābhyo bahiṣkaraṇāt” ( ) iti?
㈠說由於道。却業有出外故
㈡然七有經簡業有者。
★★◤nāvaśyaṃ pṛthagvacanādbahiṣkṛto bhavati / [115|04]
♂nāvaśyaṃ pṛthagvacanādvahiṣkṛto bhavati /
◤na avaśyaṃ pṛthagvacanād bahiṣkṛto bhavti /
㈠不由別。立業有於道成外
㈡非別說故定非彼攝。
①tadyathā pañcasu kaṣāyeṣu kleśa dṛṣṭi kaṣāyau pṛthak uktau na ca dṛṣṭayas na kleśās
③དཔེར་ན་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དག་ཐ་དད་དུ་གསུངས་ཀྱང་ལྟ་བ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་དག་མ་ཡིན་པ་ཡང་ ****[@112a]**** *་།།
★◤tadyathā pañcasu kaṣāyeṣu kleśadṛṣṭikaṣāyau pṛthaguktau / [115|04-]
♂tadyathā pañcasu kapāyeṣu kleśadṛṣṭikaṣāyau pṛthaguktau /
◤tad yathā-- pañcasu kaṣāyeṣu kleśadṛṣṭikaṣāyau
㈠譬如於。五濁惑濁見濁。
㈡如五濁中煩惱與見別說為濁。
★0◤na ca dṛṣṭayo na kleśāḥ / [115|05]
◤pṛthag uktau, na ca dṛṣṭyo na kleśāḥ /
㈠亦有別說。諸見非非惑。
㈡非別說故。彼見定非煩惱所攝。
★0◤evaṃ karmabhavo 'pi gatiśca syāt / [115|05-]
◤evaṃ karmabhavo 'pi gatiś ca syāt /
㈠如此業有亦入道攝。
㈡如是業有雖亦是趣。
★★◤pṛthak cāsya vacanaṃ syāt gatihetujñāpanāṛtham / [115|06]
♂pṛthak cāsya vacanaṃ syāt gatihetujñāpanārtham /
◤pṛthak ca asya vacanaṃ syād gatihetujñāpanārtham /
㈠亦有別說。為顯道因故。
㈡為顯趣因。是故別說。
①evam karma bhavas api gatis ca syāt pṛthak ca asya vacanam syāt gati hetu jñāpana aṛtham
③མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡང་ཡིན་འགྲོ་བ་ཡང་ཡིན་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་ཐ་དད་དུ་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★★◤antarābhave 'pyeṣa prasaṅgaḥ / nāyogāt / gacchanti tāmiti gatiḥ / [115|07]
♂antarābhave 'pyeṣa prasaṅgaḥ / ♂nāyogāt / ♂gacchanti tāmiti gatiḥ /
◤antarābhave 'py eṣa prasaṅgaḥ?
㈠於中陰亦應如此論。
㈡若爾中有亦應是趣。
①antarā abhave apyeṣa prasaṅgas
③འདི་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མི་རུང་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། དེར་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་འགྲོ:བར་བྱ་〖PN-བར་བྱ།〗བ་མ་ཡིན་ཏེ། འཆི་འཕོ་བའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①na ayogāt
③མི་རུང་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤na ayogāt /
㈠是義不然。非道理故。
㈡不爾。趣義不相應故。
★◤nacāntarābhavo gantavyaścyutideśa evotpādanāt / [115|07-]
♂nacāntarābhavo gantavya- ścyutideśa evotpādanāt /
◤gacchanti tām iti gatiḥ /
㈠眾生往於彼。是故彼名道。
㈡趣謂所往
①gacchanti tām iti gatis naca antarābhavas gantavyas cyuti deśas eva utpādanāt
③དེར་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་འགྲོ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འཆི་འཕོ་བའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤na ca antarābhavo gantavyaḥ;
㈠中陰非所往。
㈡不可說言中有是所往。
◤cyutideśa eva utpādanāt /
㈠即於死墮處起故。
㈡即死處生故。
★0◤ārūpyā api gatirna bhaviṣyanti / [115|08]
◤ārūpyā api gatir na bhaviṣyanti;
㈠若爾無色界不應成道。
㈡若爾無色亦應非趣。
★◤cyutideśa evotpādāt / [115|09-015|09]
♂cyutideśa{3. MS. …deśamevo… |} evotpādāt /
◤cyutideśa eva utpādāt?
㈠即於死墮處起故。
㈡即於死處而受生故。
①ārūpyās api gatis na bhaviṣyanti cyuti deśas eva utpādāt
㈢གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་འཆི་འཕོ་བའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤evaṃ tarhyantarābhavatvādevāntarābhavo na gatirgatyantarālatvāt / [115|09-]
◤evaṃ tarhy antarābhavatvād eva antarābhavo na gatiḥ;
㈠若爾由中間有故。故立中陰。非道
㈡既爾中有名中有故不應名趣。
①evam tarhi antarā abhava tvāt eva antarābhavas na gatis gati antarāla tvāt
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འགྲོ་བའི་བར་མ་དོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤gatyantarālatvāt /
㈠在二道中間故。
㈡二趣中故名為中有。
★0◤yadi hi gatiḥ syādantarābhava ityeva na syāt / [115|10]
◤yadi hi gatiḥ syād,
㈠若此成道。
㈡此若趣攝非中間故。
①yadi hi gatis syāt antarā abhavas iti eva na syāt
㈢གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
◤antarābhāva ity eva na syāt /
㈠不應說為中有。
㈡是則不應說名中有。
★◤yattarhi sthaviraśāriputreṇoktaṃ “nirvṛtte vipāke nāraka iti saṃkhyāṃ gacchatī”ti / [115|10-]
♂yattarhi sthaviraśāriputreṇoktaṃ “nirvṛtte vipāke nāraka iti saṃkhyāṃ gacchatī”ti /
◤yat tarhi sthaviraśāriputreṇa uktam--
㈠復次大德舍利弗說。
㈡然彼尊者舍利子言
①yattarhi sthavira śāriputreṇa uktam nirvṛtte vipāke nārakas iti saṃkhyām gacchati iti
③འོ་ན་གནས་བརྟན་ཤཱ་རིའི་བུས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གྲུབ་ནས་དམྱལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་རོ་།།
㈢འོ་ན་གནས་བརྟན་ཤཱ་རིའི་བུས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གྲུབ་ནས་དམྱལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་གྲུབ་ནས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ནི་མ་བཤད་པ་ཇི་ལྟར། འོ་ན་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་། ཕུང་པོ་དག་ལས་གཞན་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་〖N-སོ།〗ཞེས་འགྲོ་བར་འགྲོ་བའི་གང་ཟག་གི་རྫས་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཕུང་པོ་གཞན་འགོག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤“nirvṛtte vipāke nāraka iti saṅkhyāṃ gacchati” iti?
①“nirvṛtte vipāke nāraka iti saṃkhyāṃ gacchati” iti?
㈠果報已起得名地獄眾生。
㈡異熟起已名地獄者。
★◤nirvṛtte vīpāka ityuktaḥ natu vipāka eveti / [115|11-]
♂nirvṛtte vipāka ityuktaṃ natu vipāka eveti /
◤nirvṛtte vipāka ity uktam,
㈠有說。果報已起。
㈡說異熟起方名地獄。
①nirvṛtte vīpākas iti uktas na tu vipākas eva iti
③དྲང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་གྲུབ་ནས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ནི་མ་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་།
◤na tu vipāka eva iti /
㈠不說即是果報
㈡非說地獄唯是異熟。
★◤yattarhyaktaṃ “tatrāyuṣmannārako nopalabhyate 'nyatra tebhyo dharmebhya” iti / [115|12-]
♂yattarhyaktaṃ “tatrāyuṣmannārako nopalabhya- te 'nyatra tebhyo dharmebhya” iti /
◤yat tarhy uktam-- “tatra āyuṣman nārako na upalabhyate 'nyatra tebhyo dharmebhyaḥ” iti?
㈠復說淨命。此中除色等法地獄眾生皆不可得。
㈡然復說言除五蘊法彼那落迦不可得者。
①yat tarhi aktam tatra āyuṣmat nārakas na upalabhyate anyatra tebhyas dharmebhyas iti
③འོ་ན་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་།
★◤gatigāminaḥ pudgaladravyasya pratiṣedhaṃ karoti nānyatra skandhebhya upalabhyate nāraka iti na tu skandhāntarapratiṣedham / [115|13-]
♂gatigāminaḥ pudgaladravyasya pratiṣedhaṃ karoti nānyatra skandhebhya upa- labhyate nāraka iti na tu skandhāntarapratiṣedham /
◤gatigāminaḥ pudgaladravyasya pratiṣedhaṃ karoti--
㈠此言但撥能行五道人故
㈡為遮實有能往諸趣補特伽羅故作是說。
①gati gāminas pudgala dravyasya pratiṣedham karoti na anyatra skandhebhyas upalabhyate nārakas iti na tu skandha antara pratiṣedham
③ཕུང་པོ་དག་ལས་གཞན་པ་དམྱལ་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་འགྲོ་བར་འགྲོ་བའི་གང་ཟག་གི་རྫས་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཕུང་པོ་གཞན་འགོག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na anyatra skandhebhya upalabhyate nāraka iti, na tu skandhāntarapratiṣedham /
㈠說除色等陰地獄人不可得。不撥餘陰。
㈡非遮餘蘊故作是言。
★◤avyākṛtā eva tu gatayo varṇyante vaibhāṣikaiḥ / [115|14-]
♂avyākṛtā eva tu gatayo [ 5b. 7B. I ]varṇyante vaibhāṣikaiḥ /
◤avyākṛtā eva tu gatayo varṇyante vaibhāṣikaiḥ /
㈠毘婆沙師說。五道定是無覆無記。
㈡毘婆沙師說。趣唯是無覆無記。
①avyākṛtās eva tu gatayas varṇyante vaibhāṣikais
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤tāśca vipākasvabhāvā evetyeke / [115|15]
◤tāś ca vipākasvabhāvā eva ity eke /
㈠果報為性。
㈡有說。一向是異熟生。
①tās ca vipāka svabhāvās eva iti eke
㈢དེ་དག་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ན་རེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤aupacayikasvabhāvā apītyapare / [115|15-]
◤aupacayikasvabhāvā api ity apare // 4 //
㈠有餘師說。增長為自性。
㈡有餘師言。亦通長養。
①aupacayika svabhāvās api iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤atraiva pañcagatike dhātutraye yathākramaṃ veditavyāḥ[115|17]
♂atraiva pañcagatike dhātutraye yathākramaṃ veditavyāḥ nānātvakāyasaṃjñāśca nānākāyaikasaṃjñinaḥ viparyayāccaikakāyasaṃjñāścārūpiṇastrayaḥ //5//
①atra eva pañcagatike dhātu traye yathākramam veditavyās
③།། འགྲོ་བ་ལྔ་པའི་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ཉིད་དུ་།
㈢འགྲོ་བ་ལྔ་པའི་ཁམས་གསུམ་པ་〖PN-པ།〗འདི་ཉིད་དུ། ལུས་དང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དང་། ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག། བཟློག་དང་ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཅིག། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་གསུམ་པོ་དག། རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་རིམ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤atra eva pañcagatike dhātutraye yathā kramaṃ veditavyāḥ--
㈠於五道三界中。此義次第應知。
㈡即於三界及五趣中。如其次第識住有七。其七者何
★◤ 【nānātvakāyasaṃjñāśca nānākāyaikasaṃjñinaḥ /】[115|18]
①nānātva kāya saṃjñās ca nānā kāya eka saṃjñinas
③ལུས་དང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དང་། ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་།
◤nānātvakāyasaṃjñāś ca nānākāyaikasaṃjñinaḥ /
㈠〔偈曰〕：【身異及想異 身異同一想】。
㈡頌曰【身異及想異_a 身異同一想】〖05_3_b〗
★◤ 【viparyayāccaikakāyasaṃjñāścārūpiṇasrayaḥ // VAkK_3.5 //】[115|19]
①viparyayāt ca eka kāya saṃjñās cārūpiṇa srayas
③བཟློག་དང་ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཅིག། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་གསུམ་པོ་དག་།
◤viparyayāc ca ekakāyasaṃjñāś ca arūpiṇas trayaḥ // 5 //
㈠【翻此身想一 復有三無色】。
㈡【翻此身想一_c 并無色下三】〖05_3_d〗
★◤ 【vijñānasthitayaḥ sapta 】[115|20]
①vijñāna sthitayas sapta
③རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་རིམ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
◤vijñānasthitayaḥ sapta,
㈠【故識住有七】。
㈡【故識住有七_a 餘非有損壞】〖06_3_b〗
🈪2215 འགྲོ་བ་ལྔ་པའི་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ཉིད་དུ། ལུས་དང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དང༌། ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག །བཟློག་དང་ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཅིག །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་གསུམ་པོ་དག །རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་རིམ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤sūtre uktaḥ “rupiṇaḥ santi sattvā nānātvakāyā nānātvasaṃjñinastadyathāmanuṣyāstadekatyāśca devāḥ / [115|21-]
♂vijñānasthitayaḥ sapta sūtre uktaṃ “rūpiṇaḥ santi sattvā nānātvakāyā nānātvasaṃjñinastadyathā manuṣyāstadekatyāśca devāḥ /
◤sūtre uktam--
㈠釋曰。經中說。
㈡論曰。契經中說。
🈪2216 མདོ་ལས་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ། །
①sūtre uktas rupiṇas santi sattvās nānā tva kāyās nānātva saṃjñinas tadyathā manuṣyās tad ekatyās ca devās
㈢མདོ་ལས་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ:དག་ཀྱང་〖PNཡང་།〗ཡོད་དེ། འདི་ལ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ། །
◤“rūpiṇaḥ santi sattvā nānātvaktāyā nānātvasaṃjñinaḥ,
㈠有有色眾生身異想異。
㈡有色有情身異想異
◤tad yathā manuṣyās tad ekatyāś ca devāḥ /
㈠如人道及諸餘天。
㈡如人一分天。
🈪2217 འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་དང་པོའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ།
★0◤iyaṃ prathamā vijñānasthitiḥ / katame punaste tadekatyā devāḥ / [115|22]
◤iyaṃ prathamā vijñānasthitiḥ /
㈠是第一識住。
㈡是第一識住。
①iyam prathamā vijñāna sthitis
③འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་དང་པོའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་དང་པོའོ་〖PNཔོའི།〗ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལྷ་ཁ་ཅིག་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་{112b}རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་པ་དང་པོར་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
①katame punar te tad ekatyās devās
③ལྷ་ཁ་ཅིག་གང་ཞེ་ན་།
◤katame punas te tad ekatyā devāḥ?
㈠何者餘天。
㈡一分天者。
🈪ལྷ་ཁ་ཅིག་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་པ་དང་པོར་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
★★◤kāmāvacarāḥ prathamaghyānabhūmikāśca prathamābhinirvṛttavarjyāḥ” / [115|23]
♂kāmāvacarāḥ prathamadhyānabhūmikāśca{4. Y. prathamadhyānikāśca |} prathamābhinirvṛttavarjyāḥ” /
◤kāmāvacarāḥ ṣaṭ prathamadhyānikāś ca prathamābhinirvṛttavarjyāḥ” /
①kāmāvacarāḥ ṣaṭ prathamadhyānikāś ca prathamā-abhinirvṛtta-varjyāḥ”|
㈠欲界天。初定天。除劫初生天。
㈡謂欲界天及初靜慮除劫初起。
①kāma avacarās prathama ghyāna bhūmikās ca prathama abhinirvṛtta varjyās
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ ****[@112b]**** ་རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་པ་དང་པོར་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ་།། དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རམ་།
★0◤nānātvena kāya eṣāmiti nānātvakāyāḥ / [115|23-]
◤nānātvena kāya eṣām iti nānātvakāyāḥ;
①nānātva kāya eṣām iti nānātvakāyāḥ;
㈠云何彼身異。
㈡言身異者。2彼由身異，或有異身，故彼有情.說名身異。
🈪2218 དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རམ། དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པ་ཡིན་པས་ན་ལུས་ཐ་དད་པ་དག་སྟེ།
①nānātvena kāyas eṣām iti nānā tva kāyās
③དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པ་ཡིན་པས་ན་ལུས་ཐ་དད་པ་དག་སྟེ་།
㈢དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རམ། དེ་དག་གི་ལུས་ཐ་དད་པ་ཡིན་པས་ན་ལུས་ཐ་དད་པ་དག་སྟེ། ཁ་དོག་དང་རྟགས་དང་དབྱིབས་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤anekavarṇaliṅgasaṃsthānatvāt / [115|24]
◤anekavarṇaliṅgasaṃsthānatvāt /
㈠色相形不同故。
㈡1謂彼色身種種顯形狀貌異故。
🈪ཁ་དོག་དང་རྟགས་དང་དབྱིབས་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །
①aneka varṇa liṅga saṃsthāna tvāt
③ཁ་དོག་དང་རྟགས་དང་དབྱིབས་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ་།། འདུ་ཤེས་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤nānātvena saṃjñā nānātvasaṃjñā / [115|24-]
◤nānātvena saṃjñā nānātvasaṃjñā, sā eṣām asti iti nānātvasaṃjñinaḥ;
㈠云何彼想異。
㈡言想異者。2彼由想異，或有異想，故彼有情說名想異。
🈪2219 འདུ་ཤེས་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཤེས་དུ་མའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པའོ། །དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཏེ།
①nānātvena saṃjñā nānātva saṃjñā
㈢འདུ་ཤེས་དུ་མའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པའོ། །
★0◤saiṣāmastīti nānātvasaṃjñinaḥ / [115|25-]
①sā eṣām asti iti nānātva saṃjñinas
③དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢དེ་འདི་དག་ལ་ཡོད་པས་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཏེ། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་〖PN+བ།〗མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sukhaduḥkhāduḥkhāsukhasaṃjñitvāt / [115|25]
◤sukhaduḥkhāsukhasaṃjñitvāt /
㈠樂想苦想非樂非苦想不同故。
㈡1謂彼苦樂不苦不樂想差別故。
🈪2221 བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sukha duḥkhā duḥkha asukha saṃjñi tvāt
③བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤rūpiṇaḥ santi nānātvakāyā ekatvasaṃjñinastadyathā devā brahmakāyikā ye tatprathamābhinirvṛttāḥ / [115|25-]
◤“rūpiṇaḥ santi nānātvakāyā ekatvasaṃjñinaḥ,
㈠有色眾生身異想一。
㈡有色有情身異想一
◤tad yathā-- devā brahmākāyikā ye tatprathamābhinirvṛttāḥ /
①tad yathā-- devā brahmākāyikā ye tatprathamā-abhinirvṛttāḥ|
㈠如梵眾天劫初受生。
㈡如梵眾天謂劫初起。
🈪2222 སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་གང་དག་དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་གོ༑ །འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་ནི་ཚངས་པ་འདིས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། ཚངས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་འདི་དག་ནི་བདག་གིས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤iyaṃ dvitīyā vijñānasthitiḥ / [115|27]
◤iyaṃ dvitīyā vijñānasthitiḥ / ”
㈠是第二識住。
㈡是第二識住。
①rūpiṇas santi nānā tva kāyās ekatva saṃjñinas tadyathā devās brahmakāyikās ye tad prathama abhinirvṛttās iyam dvitīyā vijñāna sthitis
③སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་གང་དག་དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་གོ་;་།འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་〖PN-ལུས།〗ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་གང་དག་དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་གོ། །
★0◤te hi prathamābhinirvṛttāḥ sarva ekaikasaṃjñino bhavanti anena vayaṃ brahmaṇā sṛṣṭā iti / [115|27-]
◤te hi prathamābhinirvṛtāḥ
①te hi prathamā-abhinirvṛtāḥ
㈠何以故。是劫初生。
㈡所以者何。以劫初起。
①te hi prathama abhinirvṛttās sarve ekaika saṃjñinas bhavanti anena vayam brahmaṇā sṛṣṭās iti
③དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་ནི་ཚངས་པ་འདིས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དང་པོར་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་ནི་ཚངས་པ་འདིས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། ཚངས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་འདི་དག་ནི་བདག་གིས་〖PNགི།〗ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤sarva eka ekasaṃjñino bhavanti-- ‘anena vayaṃ brahmaṇā sraṣṭāḥ’ iti,
㈠一切梵眾同起一想。謂我等是大梵所生。
㈡彼諸梵眾起如是想。我等皆是大梵所生。
★◤brahmaṇo 'pyevaṃ bhavati mayaite sṛṣṭā ityabhinnakārasaṃjñānādekatvasaṃjñinaḥ / [115|28-]
♂brahmaṇo 'pyevaṃ bhavati mayaite sṛṣṭā ityabhinnakāraṇasaṃjñānādekatvasaṃjñinaḥ /
◤brahmaṇo 'py evaṃ bhavati--
㈠大梵亦作此想。
㈡大梵爾時亦起此想。
①brahmaṇas api evam bhavati mayā ete sṛṣṭās iti abhinna kāra saṃjñānāt eka tva saṃjñinas
③ཚངས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་འདི་དག་ནི་བདག་གིས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤‘mayā ete sṛṣṭāḥ’ ity abhinnakāraṇasaṃjñānād ekatvasaṃjñinaḥ /
㈠謂彼是我所生。由同思想大梵為一因故。故言想一。
㈡是諸梵眾皆我所生。同想一因故名想一。
★◤anyathaiva tu mahābrahmaṇa ārohapariṇāha ākṛtivigraho vāgbhāṣā cīvaradhāraṇaṃ ca anyathā tatparṣada iti nānātvakāyāḥ / [115|29-]
♂anyathaiva tu mahābrahmaṇa ārohapariṇāha ākṛtivigraho vāgbhāṣā [ 6a. 7A. II ] cīvaradhāraṇaṃ ca anyathā tatparṣada iti nānātvakāyāḥ /
◤anyathā eva tu mahābrahmaṇa ārohapariṇāhau, ākṛtivigrahaḥ, vāgbhāṣā, cīvaradhāraṇaṃ ca; anyathā tatparṣada
㈠大梵王身量高大。異於彼眾相貌威德言語光明衣著等亦異彼眾。
㈡大梵王身其量高廣。容貌威德言語光明衣冠等事。一一皆與梵眾不同
①anyathā eva tu mahā brahmaṇas āroha pariṇāhas ākṛti vigrahas vāc bhāṣā cīvara dhāraṇam ca anyathā tad parṣadas iti nānā tva kāyās
㈢ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ཞེང་དང་དབྱིབས་ཀྱི་ལུས་〖PNལུང་།〗དང་། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་དང་། གོས་གྱོན་པ་ཡང་གཞན་ཡིན་ལ། དེའི་འཁོར་གྱི་ཡང་གཞན་ཡིན་པས་ན་ལུས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤iti nānātvakāyāḥ /
㈠故言身異。
㈡故名身異。
◤yad idam uktaṃ sūtre-- “teṣām evaṃ bhavati--
㈠於經中說。是諸梵眾有如此思想。
㈡經說。梵眾作是念言。
★◤yadidamuktaṃ sūtre “teṣāmevaṃ bhavati imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ yāvadaho vatānye 'pi sattvā ihopapadyeranmama sabhāmatāyāmi”ti / [115|31-116|02]
♂yadidamuktaṃ sūtre “teṣāmevaṃ bhavati imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma @116 dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ yāvadaho batānye 'pi sattvā ihopapadyeranmama sabhāgatāyāmi”ti /
◤imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ
㈠我等見此眾生長壽於久時住。
㈡我等曾見如是有情長壽久住。
①yat idam uktam sūtre teṣām evam bhavati imam vayam sattvam adrākṣma dīrgha āyuṣam dīrgham adhvānam tiṣṭhantam yāvat aho vatānye api sattvās ihsabhāma tāyām iti
③མདོ་ལས་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་ཚེ་རིང་ཞིང་དུས་རིང་པོར་གནས་པར་མཐོང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སེམས་ཅན་འདི་ཡང་སེམས་ལ་འདི་སྙམ་དུ་ཀྱེ་མ་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་འདིར་བདག་དང་སྐྲལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སྨོས་ལ་།
㈢མདོ་ལས་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་ཚེ་རིང་ཞིང་དུས་རིང་པོར་གནས:པར་མཐོང་ལ་〖PNཔ་མཐོང་བ།〗ཞེས་བྱ་བ་ནས་སེམས་ཅན་འདི་ཡང་སེམས་ལ་འདི་སྙམ་དུ་ཀྱེ་མ་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་འདིར་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སྨོས་〖PNསྨོན།〗ལ། བདག་ཅག་ཀྱང་འདིར་སྐྱེས་པས་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ། དེ་དག་གིས་དེ་ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་འོད་གསལ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་〖Pཀྱི།〗ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yāvad aho batānye 'pi sattvā iha upapadyeran mama sabhāgatāyām iti /
㈠乃至起如此心。願餘眾生於我同類中生。
㈡乃至起願。云何當令諸餘有情生我同分。
★★◤asya ca sattvasyaivañcetasaḥ praṇidhirvayaṃ cehopapannā iti / [116|02]
♂asya ca sattvasyaivaṃcetasaḥ praṇidhirvayaṃ cehopapannā{1. Y. omits iha |} iti /
◤asya ca sattvasya evaṃ cetasaḥ praṇidhirvayaṃ copapannāḥ” iti /
①asya ca sattvasya evaṃ cetasaḥ praṇidhirvayaṃ ca upapannāḥ” iti|
㈠是眾生起如此心願。我等即於此處受生
㈡於彼正起此心願時。我等便生彼同分內。
①asya ca sattvasya evañcetasas praṇidhis vayam ca iha upapannās iti
③བདག་ཅག་ཀྱང་འདིར་སྐྱེས་པས་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་།
★0◤kathaṃ tamadrākṣuḥ / [116|02-]
◤kathaṃ tamadrākṣuḥ?
㈠是彼云何見此眾生。
㈡梵眾何處曾見梵王。
①katham tam adrākṣus
③དེ་དག་གིས་དེ་ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་ཐོབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེའི་ས་པའི་སྔོན་ཀྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན། འོན་ཏེ་ཐོབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཞེན་པ་དག་ཡིན། གཞན་དག་ན་རེ་སྲིད་པ་བར་མ་ལ་གནས་པ་དག་གིས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤ābhāsvarasthā ityeke / [116|03]
◤ābhāsvarasthā ity eke /
㈠餘師說。彼住遍光天處。見此眾生。
㈡有餘師言。住極光淨。
①ābhāsvara sthās iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་འོད་གསལ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ་།
★◤tato hi te pracyutāḥ kathamidānīmalabdhāyāṃ dvitīyadhyānasamāpattau tadbhūmikaṃ pūrvenivāsamasmārṣuḥ labdhāyāṃ vā kathaṃ mahābrahmālambanāṃ śīlavrataparāmarśadṛṣṭiṃ niviṣṭāḥ / [116|03-]
♂tato hi te pracyutāḥ kathamidānīmalabdhāyāṃ dvitīyadhyānasamāpattau tadbhūmikaṃ pūrvanivāsamāsmārṣuḥ{2. Y. anvasmārṣuḥ |} labdhāyāṃ vā{3. Y. ca |} kathaṃ mahābrahmālambanāṃ śīlavrataparāmarśadṛṣṭiṃ niviṣṭāḥ /
◤tato hi te pracyutāḥ
㈠何以故。是梵眾從彼處墮故。
㈡從彼天沒來生此故。
①tatas hi te pracyutās katham idānīm alabdhāyām dvitīya dhyāna samāpattau tat bhūmikam pūrvenivāsam asmārṣus labdhāyām vā katham mahā brahmālamśīla vrata parāmarśa dṛṣṭim niviṣṭās
③དེ་དག་ནི་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། དེ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་ཐོབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེའི་ས་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་འོན་ཏེ་ཐོབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཞེན་པ་དག་ཡིན་།
◤katham idānīm alabdhāyāṃ dvitīyadhyānasamāpattau tadbhūmikaṃ pūrvanivāsamanvasmārṣuḥ,
㈠梵眾已不得第二定三摩跋提。云何能憶第二定地宿住事。
㈡云何今時不得第二靜慮。而能憶念彼地宿住事耶。
◤labdhāyāṃ ca kathaṃ mahābrahmālambanāṃ śīlavrataparāmarśadṛṣṭiṃ niviṣṭāḥ?
㈠若得云何緣大梵為境。起戒執取。
㈡若彼已得第二靜慮。云何緣大梵猶起戒禁取。
★0◤antarābhavasthā adrākṣurityapare / [116|05]
◤antarābhavasthā adrākṣur ity apare /
㈠有餘師說。諸梵眾在中陰得見。
㈡有餘師說。住中有中。
①antarā abhava sthās adrākṣus iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་སྲིད་པ་བར་མ་ལ་གནས་པ་དག་གིས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤tatrāpi na dīrghamadhvānamavasthātuṃ saṃbhavaḥ pratibandhābhāvāditi / [116|06]
◤tatra api na dīrghamadhvānamavasthātuṃ sambhavaḥ;
㈠是義不然。於中陰無道理為得久住。
㈡彼住中有中無長時住義。以於受生
①tatra api na dīrgham adhvānam avasthātum saṃbhavas pratibandha abhāvāt iti
③དེ་ན་ཡང་བགེགས་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དུས་རིང་པོར་གནས་ ****[@113a]**** *་།།
㈢དེ་ན་ཡང་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དུས་རིང་པོར་གནས་{113a}པ་མི་སྲིད་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་ཚེ་རིང་ཞིང་དུས་རིང་པོར་གནས་པ་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ན་གནས་པ་དེ་དག་ཁོ་ནས་དེའི་སྔོན་གྱི་ཚུལ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་དེ་ལྟར་དུས་རིང་པོར་གནས་པ་མཐོང་ངོ་། །
◤pratibandhābhāvād iti /
㈠無障礙故。
㈡無障礙故。
★◤kathaṃ teṣāmevaṃ bhavati sma “imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantami”ti / [116|06-]
♂kathaṃ teṣāmevaṃ{4. MS …meva |} bhavati sma “imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma{5. MS. …madrākṣyaṃ |} dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantami”ti /
◤kathaṃ teṣām iyaṃ buddhir bhavati sma--
㈠云何彼起如此心。
㈡如何梵眾可作念言。
①katham teṣām evam bhavati smas imam vayam sattvam adrākṣma dīrgha āyuṣam dīrgham adhvānam tiṣṭhantam iti
③པ་མི་སྲིད་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་ཚེ་རིང་ཞིང་དུས་རིང་པོར་གནས་པ་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་།
㈢མཐོང་ནས་ཀྱང་ཕྱིས་དེ་དག་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤“imaṃ vayaṃ sattvamadrākṣma dīrghāyuṣaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantam” iti?
㈠我等見此眾生長壽久住此中。
㈡我等曾見如是有情長壽久住。
★◤tasmāttatrasthā eva te tasya pūrvavṛttāntaṃ samanusmaranta eva dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ dṛṣṭavanto dṛṣṭvā ca paścādadrākṣmetyeṣāṃ babhūva / [116|08-]
♂tasmāttatrasthā eva te tasya pūrvavṛttāntaṃ samanusmaranta eva dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ{6. MS. tiṣṭhanta |} dṛṣṭavanto dṛṣṭvā ca paścādadrākṣmetyeṣāṃ babhūva /
◤tasmāt tatrasthā eva te tasya pūrvavṛttāntaṃ samanusmaranta
㈠是故諸梵眾在此處憶昔時事。
㈡是故梵眾即住自天憶念此生前所更事。
①tasmāt tatrasthās eva te tasya pūrva vṛttāntam samanusmarantas eva dīrgham adhvānam tiṣṭhantam dṛṣṭavantas dṛṣṭvā ca paścāt adrākṣma iti eṣām
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ན་གནས་པ་དེ་དག་ཁོ་ནས་དེའི་སྔོན་གྱི་ཚུལ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་དེ་ལྟར་དུས་རིང་པོར་གནས་ཤེས་པར་འགྱུར། པ་མཐོང་ངོ་།། མཐོང་ནས་ཀྱང་ཕྱིས་དེ་དག་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་།
㈢སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་གཅིག་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
◤evaṃ dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantaṃ dṛṣṭavantaḥ, dṛṣṭvā ca paścād ‘adrākṣm’ ity eṣāṃ babhūva /
㈠昔時已見此眾生長壽久住。後時更見。是故起如此心。
㈡謂先見彼長壽久住。後重見時起如是念。
★◤rupiṇaḥ santi sattvā ekatvakāyā nānātvasaṃjñinastadyathā devā ābhāsvarāḥ / [116|09-]
♂rūpiṇaḥ santi sattvā ekatvakāyā nānātvasaṃjñinastadyathā devā ābhāsvarāḥ /
◤“rūpiṇaḥ santi sattvā ekatvakāyā nānātvasaṃjñinaḥ,
㈠有有色眾生身一想異。
㈡有色有情身一想異
①rupiṇas santi sattvās ekatva kāyās nānātva saṃjñinas tadyathā devās ābhāsvarās
③པ་མཐོང་ངོ་།། ཡིན་ནོ་།། སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་གཅིག་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་རྣམས་སོ་།།
◤tad yathā devā ābhāsvarāḥ /
㈠如遍光天。
㈡如極光淨天。
★0◤iyaṃ tṛtīyā vijñānasthitiḥ / [116|10]
◤iyaṃ tṛtīyā vijñānasthitiḥ / ”
㈠是第三識住。
㈡是第三識住。
①iyam tṛtīyā vijñāna sthitis
③འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གསུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གསུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ནི་མཐའ་སྨོས་པས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མཐའ་དག་སྨོས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤atra punaḥ paryantagrahaṇātsakaladvitīyadhyānagrahaṇaṃ veditavyam / [116|10-]
◤atra punaḥ paryantagrahaṇāt
㈠此中復由執上邊處。
㈡此中舉後兼以攝初。
①atra punar paryanta grahaṇāt sakala dvitīya dhyāna grahaṇam veditavyam
③འདིར་ནི་མཐའ་སྨོས་པས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མཐའ་དག་སྨོས་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
◤sakaladvitīyadhyānagrahaṇaṃ veditavyam /
㈠應知具足取二定。
㈡應知具攝第二靜慮。
★◤anyathā hi parīttābhā apramāṇābhāśca kasyāṃ vijñānasthitau vyavasthāpyeran / [116|11-]
♂anyathā hi parīttābhā apra-[ 6b. 7B. II ]māṇābhāśca kasyāṃ vijñānasthitau vyavasthāpyeran /
◤anyathā hi parīttābhā apramāṇābhāś ca kasyāṃ vijñānasthitau vyavasthāpyeran /
㈠若不爾。小光無量光。何處識住可得安立。
㈡若不爾者。彼少光天無量光天何識住攝。
①anyathā hi parītta ābhās apramāṇa ābhās ca kasyām vijñāna sthitau vyavasthāpyeran
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འོད་ཆུང་རྣམས་དང་། ཚད་མེད་འོད་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གང་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འོད་ཆུང་རྣམས་དང་། ཚད་མེད་འོད་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གང་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ལ〖PN-ལ།〗། དེ་ལ་ཁ་དོག་དང་། རྟགས་དང་། དབྱིབས་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་ལུས་གཅིག་པ་དག་གོ། །
★0◤tatrābhinnavarṇaliṅgasaṃsthānatvādekatvakāyāḥ / [116|12-]
①tatra abhinna varṇa liṅga saṃsthāna tvāt eka tva kāyās
③དེ་ལ་ཁ་དོག་དང་། རྟགས་དང་། དབྱིབས་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་ལུས་གཅིག་པ་དག་གོ་།།
◤tatra abhinnavarṇaliṅgasaṃsthānatvād ekatvakāyāḥ /
㈠於彼天色相形不異故身一。
㈡彼天顯形狀貌不異故名身一。
★0◤sukhasaṃjñitvādaduḥkhāsukhasaṃjñitvācca nānātvasaṃjñinaḥ / [116|13]
◤sukhasaṃjñitvād aduḥkhāsukhasaṃjñitvāc ca nānātvasaṃjñinaḥ /
㈠有樂想不樂不苦想故想異。
㈡樂非苦樂二想交參故名想異。
①sukha saṃjñi tvāt aduḥkha asukha saṃjñi tvāt ca nānātva saṃjñinas
③བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་སྟེ་།
㈢བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་དངོས་གཞིའི་ས་ལ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ཉེར་བསྡོགས་ལས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། ཉེར་བསྡོགས་〖Pསྡོགས〗ཀྱི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ནི་ཡང་དངོས་གཞིའི་ས་ལ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་མངོན་དུ་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་དབང་ཕྱུག་དག་འདོད་པའི་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་ལ། ཆོས་ཀྱི་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ནི་ཡང་འདོད་པའི་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤te kila maulyāṃ bhūmau saumanasyendriyaparikhinnāḥ sāmantakādupekṣendriyaṃ saṃmukhībhavanti / [116|14-]
♂te kila maulyāṃ bhūmau saumanasyendriyaparikhinnāḥ sāmantakādupekṣendriyaṃ saṃmukhībhavanti |{7. Is it saṃmukhīkurvanti ? MS. …bhavanti |} sāmantake copekṣendriyaparikhinnāḥ punarmaulyā bhūmeḥ saumanasyendriyaṃ saṃmukhīkurvanti /
◤te kila maulyāṃ bhūmau saumanasya-indriyaparikhinnāḥ sāmantakādupekṣendriyaṃ sammukhībhavanti /
㈠彼說是諸梵。於根本定地厭極喜根。從方便地。引捨根令現前。
㈡傳說。彼天厭根本地喜根已起近分地捨根現前。
①te kila maulyām bhūmau saumanasya indriya parikhinnās sāmantakāt upekṣa indriyam saṃmukhībhavanti
③དེ་དག་ནི་དངོས་གཞིའི་ས་ལ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ཉེར་བསྡོགས་ལས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་མངོན་དུ་བྱེད་དག་སྟེ། ལ་།
◤sāmantake copekṣendriyaparikhinnāḥ punarmaulyā bhūmeḥ saumanasya-indriyaṃ sammukhīkurvanti /
①sāmantake ca upekṣendriyaparikhinnāḥ punarmaulyā bhūmeḥ saumanasya-indriyaṃ sammukhīkurvanti|
㈠於方便地厭極捨根。從根本地更引喜根令現前。
㈡厭近分地捨根已起根本地喜根現前。
★◤sāmantake copekṣendriyaparikhinnāḥ punamaulyā bhumeḥ saumanasyendriyaṃ saṃmukhīkurvanti / [116|15-]
①sāmantake ca upekṣa indriya parikhinnās punamaulyās bhumes saumanasya indriyam saṃmukhīkurvanti
③ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ནི་ཡང་དངོས་གཞིའི་ས་ལ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་མངོན་དག་སྟེ། ལ། དུ་བྱེད་དེ་།
★0◤yathā kāmaratiparikhinnā īśvarā dharmaratiṃ pratyanubhavanti dharmaratiparikhinnāḥ kāmaratimiti / [116|16-]
◤yathā-- kāmaratiparikhinnā īśvarā dharmaratiṃ pratyanubhavanti,
㈠譬如大富人厭極欲樂別受法樂。
㈡如富貴人厭欲樂已便受法樂。
①yathā kāmarati parikhinnās īśvarās dharma ratim pratyanubhavanti dharma rati parikhinnās kāma ratim iti
③དཔེར་ན་དབང་ཕྱུག་དག་འདོད་པའི་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་དག་སྟེ། ལ། དུ་བྱེད་དེ། བྱེད་ལ། ཆོས་ཀྱི་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ནས་ནི་ཡང་འདོད་པའི་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤dharmaratiparikhinnāḥ kāmaratim iti /
㈠厭極法樂更受欲樂。
㈡厭法樂已復受欲樂。
★★◤nanu ca śubhakṛtsneṣvapyeṣa prasṅgaḥ / [116|17]
♂nanu ca śubhakṛtsneṣvapyeṣa prasaṅgaḥ /
◤nanu ca śubhakṛtsneṣv apy eṣa prasaṅgaḥ?
㈠若爾於遍淨天為不同此義耶。
㈡豈不遍淨想亦應然。
①nanu ca śubha kṛtsneṣu api eṣa prasṅgas
③འདི་དགེ་རྒྱས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢འདི་དགེ་རྒྱས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་བདེ་བ་དེས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་མེད་དོ། །
★0◤na teṣāṃ tena sukhenāsti parikhedaḥ / [116|17-]
◤na teṣāṃ tena sukhena asti parikhedaḥ /
㈠遍淨天由彼樂不生厭極。
㈡非遍淨天曾有厭樂。
①na teṣām tena sukhena asti parikhedas
③མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་བདེ་བ་དེས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་མེད་དོ་།།
★◤kiṃ kāraṇam / [116|18]
♂kiṃ kāraṇam{8. MS. kāraṇa |} /
◤kiṃ kāraṇam?
㈠何以故。
①kim kāraṇam
③དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདེ་བ་ནི་〖PN+དེ།〗ཞི་བ་ཡིན་ལ། ཡིད་བདེ་བ་ནི་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་མ་ཞི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།
★0◤śāntaṃ hi tatsukhamaśāntaṃ ca saumanasyaṃ cetasa utplāvakatvāditi sautrāntikā vyācakṣate / [116|18-]
◤śāntaṃ hi tatsukham,
㈠是樂最寂靜。
㈡以樂寂靜曾無厭時。
①śāntam hi tat sukham aśāntam ca saumanasyam cetasas utplāvaka tvāt iti sautra antikās vyācakṣate
③བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ལ། ཡིད་བདེ་བ་ནི་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་མ་ཞི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།
◤aśāntaṃ ca saumanasyam; cetasa utplāvakatvād iti
㈠喜樂非寂靜。為沒重心故。
㈡喜則不然擾動心故。
◤sautrāntikā vyācakṣate /
㈠經部師說。
㈡經部師說。
★0◤sūtra uktaṃ “yathā te nānātvasaṃjñinaḥ / [116|19-]
◤sūtra uktam-- “yathā te nānātvaṃ saṃjñinaḥ /
㈠有經顯彼想不一。
㈡有餘契經釋彼天中有想異義。
★◤tatra ye sattvā ābhāsvare devanikāye 'ciropapannā bhavanti naiva saṃvarttanīkuśalā na vivarttanīkuśalā asya lokasya te tāmarciṣaṃ dṛṣṭvā bhītāḥ santa udvijante saṃvegamāpadyante / [116|20-]
♂tatra ye sattvā ābhāsvare devanikāye 'ciro- papannā bhavanti naiva saṃvarttanīkuśalā na vivarttanīkuśalā asya lokasyaṃ te tāmarciṣaṃ dṛṣṭvā bhītāḥ santa udvijante saṃvegamāpadyante /
◤tatra ye sattvā ābhāsvare devanikāye 'ciropapannā bhavanti na eva saṃvarttanīkuśalāḥ,
㈠經言。有諸眾生於遍光天上新得受生。未明了世間壞聚。未明了世間成散。
㈡謂極光淨有天新生。未善了知世間成壞。
◤asya lokasya te tām arciṣaṃ dṛṣṭvā bhītāḥ santa udvijante, saṃvegam āpadyante--
㈠見下地火光焰。怖畏起厭離心。
㈡彼見下地火焰洞然。見已便生驚怖厭離。
★★◤sahaivaiṣā 'rciḥ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā 'rvāgāgamiṣyatīti / [116|22]
♂sahaivaiṣā'rciḥ{9. MS. looks like mahaivaiṣārciḥ |} śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā'{10. MS. dagdhā |}rvāgāgamiṣyatīti /
◤saha eva eṣā'rciḥ śūnya brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā'rvāg āgamiṣyati iti /
㈠謂火光焰勿燒空梵王處。已從下至於我處。
㈡勿彼火焰燒盡梵宮令彼皆空上侵我處。
①sūtras uktam yathā te nānātva saṃjñinas tatra ye sattvās ābhāsvare deva nikāye cira upapannās bhavanti na eva saṃvarttanī kuśalās na vivarttanī kuśalās asya lokasya te tām arciṣam dsante udvijante saṃvegam āpadyante saha eva eṣā rcis śūnyam brāhmam vimānam dagdhvā rvāk a āgamiṣyati iti
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ནི་མདོ་ལས་འོད་གསལ་བའི་ལྷའི་རིས་དེ་ན་སེམས་ཅན་གང་དག་སྐྱེས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་འཇིག་རྟེན་འདི་འཇིག་པ་ལ་མི་མཁས་ཤིང་འཆགས་པ་ལ་མི་མཁས་པ་དེ་དག་མེ་ལྕེ་དེ་མཐོང་ནས་〖PNན།〗མེ་ལྕེ་དེ་〖PNདེས།〗ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པ་བསྲེགས་ནས་〖PN+དེ་ཉིད་དུ་མེད་པར་གྱུར་ཏོ།〗འདིར་འོང་{113b}བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་ཞེས་སྐྲག་ནས་ཡི་ཆད་ཅིང་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤tatra ye sattvā ābhāsvare devanikāye ciropapannāḥ saṃvarttanīkuśalā vivarttanīkuśalāścāsya lokasya te tān sattvān bhītānāśvāsayanti / [116|23-]
①tatra ye sattvās ābhāsvare deva nikāye cira upapannās saṃvarttanī kuśalās vivarttanī kuśalās ca asya lokasya te tān sattvān bhītān āśvāsayan
③འོད་གསལ་བའི་ལྷའི་རིས་དེ་ན་སེམས་ཅན་གང་དག་སྐྱེས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་འཇིག་རྟེན་འདི་འཇིག་པ་ལ་མཁས་ཤིང་འཆགས་པ་ལས་མཁས་པ་ལ་དེ་དག་སེམས་ཅན་སྐྲག་པ་དེ་དག་ལ་གྲོགས་པོ་དག་མ་འཇིགས་ཤིག་།
㈢འོད་གསལ་བའི་ལྷའི་རིས་དེ་ན་སེམས་ཅན་གང་དག་སྐྱེས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་འཇིག་རྟེན་འདི་འཇིག་པ་ལ་མཁས་ཤིང་འཆགས་པ་ལས་མཁས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗དེ་དག་སེམས་ཅན་སྐྲག་པ་དེ་དག་ལ་གྲོགས་པོ་དག་མ་འཇིགས་ཤིག། གྲོགས་པོ་དག་མ་འཇིགས་ཤིག། མེ་ལྕེ་འདི་ནི་སྔོན་ཡང་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པ་བསྲེགས་ནས་དེ་ཉིད་དུ་མེད་པར:གྱུར་ཏོ་〖PNའགྱུར་རོ།〗ཞེས་དབུགས་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་པར་བཤད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་མེ་ལྕེ་འོང་བ་དང་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྐྲག་པ་དང་མི་སྐྲག་པར:འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་〖PN-འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར།〗འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་གྱི་བདེ་བ་དང:སྡུག་བསྔལ་དང་〖PN-སྡུག་བསྔལ་དང་།〗། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ། །
◤tatra ye sattvā ābhāsvare devanikāye ciropapannāḥ saṃvarttanīkuśalā vivarttanīkuśalāś ca asya lokasya, te tān sattvān bhītānāśvāsayanti--
㈠有諸眾生。於遍光天上先舊受生。已明了世間壞聚。已明了世間成散。見彼眾生起驚怖心。慰喻之言。
㈡彼極光淨有舊生天。已善了知世間成壞。便慰喻彼驚怖天言。
★◤mā bhaiṣṭa māṛṣāḥ mā bhaiṣṭa mārṣāḥ / [116|24-]
♂mā bhaiṣṭa mārṣāḥ mā bhaiṣṭa mārṣāḥ /
◤mā bhaiṣṭa mārṣāḥ, mā bhaiṣṭa mārṣāḥ,
㈠勿畏淨仙。勿畏淨仙。
㈡淨仙淨仙。勿怖勿怖。
①mā bhaiṣṭa māṛṣās mā bhaiṣṭa mārṣās
③གྲོགས་པོ་དག་མ་འཇིགས་ཤིག་།
★◤pūrvamapyeṣā 'rciḥ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā 'traivāntarhite”ti / [116|25]
♂[ 7a. 7A. III ] pūrva- mapyeṣā'rciḥ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā'traivāntarhite”ti /
◤pūrvam apy eṣā'rciḥ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ dagdhvā'tra eva antarhitā” ( ) iti //
㈠昔時此光燒空梵處竟。自然滅靜。
㈡昔彼火焰燒盡梵宮。令其皆空即於彼滅。
①pūrvam api eṣā rcis śūnyam brāhmam vimānam dagdhvā traiva antarhitā iti
③མི་ལྕེ་འདི་ནི་སྔོན་ཡང་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པ་བསྲེགས་ནས་དེ་ཉིད་དུ་མེད་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་དབུགས་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་པར་བཤད་དེ་།
◤ato 'rciṣa āgamavyapagamasaṃjñitvād, bhītābhītasaṃjñitvācca
㈠是故於火光有來不來想故。怖不怖想故。
㈡彼於火焰有來不來想及怖不怖想
★◤ato 'rciṣa āgamavyapagamasaṃjñitvāt bhītā bhītasaṃjñitvācca te nānātvasaṃjñino na sukhāduḥkhāsukhasaṃjñitvāditi / [116|26-]
♂ato 'rciṣa āgamavyapagamasaṃjñitvāt bhītā{11. MS. seems to drop bhītā |} bhītasaṃjñitvācca te nānātvasaṃjñino na sukhāduḥkhāsukhasaṃjñitvāditi /
◤te nānātvasaṃjñinaḥ,
㈠故說想異。
㈡故名想異。
①atas arciṣas āgama vyapagama saṃjñi tvāt bhītā bhīta saṃjñi tvāt ca te nānātva saṃjñinas na sukha aduḥkhā sukha saṃjñi tvāt iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་མེ་ལྕེ་འོང་བ་དང་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྐྲག་པ་དང་མི་སྐྲག་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་གྱི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ་།།
◤na sukhāduḥkhāsukhasaṃjñitvāditi /
㈠不由樂不樂不苦想。
㈡非由有樂非苦樂想有交參故得想異名。
★0◤rūpiṇaḥ santi sattvā ekatvakāyā ekatvasaṃjñinastadyathā devāḥ śubhakṛtsnāḥ / [116|27-]
◤“rūpiṇaḥ santi sattvā ekatvakāyā ekatvasaṃjñinaḥ,
㈠有有色眾生身一想一。
㈡有色有情身一想一
①rūpiṇas santi sattvās eka tva kāyās ekatva saṃjñinas tadyathā devās śubha kṛtsnās
㈢སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་ལུས་གཅིག་〖PN+ཅིང་།〗འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
◤tad yathā-- devāḥ śubhakṛtsnāḥ /
㈠如遍淨天。
㈡如遍淨天。
★0◤iyaṃ caturthī vijñānasthitiḥ / [116|28]
◤iyaṃ caturthī vijñānasthitiḥ / ”
㈠是第四識住。
㈡是第四識住。
★◤tatrābhinnavarṇasaṃsthānaliṅgatvādekatvakāyāḥ / [116|28-117|01]
♂tatrābhinna- @117 varṇasaṃsthānaliṅgatvādekatvakāyāḥ /
①iyam caturthī vijñāna sthitis tatra abhinna varṇa saṃsthāna liṅga tvāt ekatva kāyās
③འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དག་གོ། །
◤tatra abhinnavarṇasaṃsthānaliṅgatvād ekatvakāyāḥ /
★0◤ekatvasaṃjñinaḥ sukhasaṃjñitvāt / [117|01]
◤ekatvasaṃjñinaḥ sukhasaṃjñitvāt /
㈠想一者。同一樂想。
㈡唯有樂想故名想一。
①ekatva saṃjñinas sukha saṃjñi tvāt
③འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དག་གོ་།།
★0◤tatra prathame dhyāne kliṣṭayā saṃjñayā ekatvasaṃjñinaḥ / [117|01-]
◤tatra prathame dhyāne kliṣṭayā saṃjñayā ekatvasaṃjñinaḥ,
㈠此中於初定由染污想彼一想。
㈡初靜慮中由染污想故言想一。
①tatra prathame dhyāne kliṣṭayā saṃjñayā ekatva saṃjñinas
③དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་སུ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། གཉིས་པ་ན་ནི་དགེ་བའི་འདུ་ཤེས་སུ་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་དག་ཡིན་ནོ་།། ནོ་།།
㈢དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་སུ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
㈢གཉིས་པ་ན་ནི་དགེ་བའི་འདུ་ཤེས་སུ་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤dvitīye kuśalayā saṃjñayā nānātvasaṃjñinastṛtīye vipākajayā saṃjñayāekatvasaṃjñinaḥ / [117|02-]
♂dvitīye kuśalayā saṃjñayā nānātvasaṃjñinastṛtīye vipākajayā saṃjñayā ekatvasaṃjñinaḥ /
◤dvitīye kuśalayā saṃjñayā nānātvasaṃjñinaḥ,
㈠於第二定由善想彼不一想。
㈡第二靜慮由二善想故言想異。
①dvitīye kuśalayā saṃjñayā nānātva saṃjñinas tṛtīye vipāka jayā saṃjñayā eka tva saṃjñinas
㈢གསུམ་པ་ན་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤tṛtīye vipākajayā saṃjñayā ekatvasaṃjñinaḥ /
㈠於第三定由果報生想彼一想。
㈡第三靜慮由異熟想故言想一。
★◤ārūpyāstrayo yathāsūtramityetāḥ sapta vijñānasthitayaḥ / [117|03-]
♂ārūpyāstrayo yathāsūtramityetāḥ sapta vijñānasthitayaḥ /
◤ārūpyās trayo yathā sūtram iti /
㈠無色界三識住。如經所顯。
㈡下三無色名別如經，即三識住。
①ārūpyās trayas yathāsūtram iti etās sapta vijñāna sthitayas
③གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་པོ་ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་གི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཟུགས་མེད་〖PNཁམས།〗པ་གསུམ་པོ་〖PN-པོ།〗ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་གི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །
◤etāḥ sapta vijñānasthitayaḥ /
㈠是七名識住。
㈡是名為七。…2是名識住。
★◤kā 'tra vijñānasthitiḥ / [117|04]
♂kā'tra vijñānasthitiḥ /
◤kā'tra vijñānasthitiḥ?
㈠此中何名識住。
㈡1｛此中何法名為識住。
①kā tra vijñāna sthitis
③འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཅི་རིགས་པར་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བཞི་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatpratisaṃyuktāḥ pañca skandhāścatvāraśca yathāyogam / [117|04-]
◤tatpratisaṃyuktāḥ pañca skandhāś catvāraś ca
㈠於七處相應五陰及四陰。
㈡謂彼所繫五蘊四蘊。
①tad pratisaṃyuktās pañca skandhās catvāras ca yathāyogam
③ཅི་རིགས་པར་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བཞི་ཡིན་ནོ་།།
◤yathā yogam /
㈠如理應知。
㈡如其所應。｝
★★◤śeṣaṃ kasmānnā vijñānasthitiḥ / [117|05]
♂śeṣaṃ kasmānna vijñānasthitiḥ /
◤śeṣaṃ kasmān na vijñānasthitiḥ?
㈠是識住所餘何故非識住。
㈡所餘何故非識住耶。
①śeṣam kasmāt nā vijñāna sthitis
③ཅིའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར། ལྷག་མ་དེ་འཇོམས་བྱེད་ལྡན། ལྷག་མ་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ངན་འགྲོ་རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའོ། །
◤yasmāt--śeṣaṃ tatparibhedavat /
㈠〔偈曰〕：【所餘有變異】。
㈡於餘處皆有損壞識法故。
★◤yasmāt[117|05]
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
★◤ 【śeṣaṃ tatparibhedavat /】[117|06]
♂yasmāt śeṣaṃ tatparibhedavat /
①śeṣam tad paribheda vat
③ལྷག་མ་དེ་འཇོམས་བྱེད་ལྡན་།
★★◤kiṃ punaḥ śeṣam / durgatayaścaturtha dhyānaṃ bhavagraṃ ca / [117|07]
♂kiṃ punaḥ śeṣam / durgatayaścaturtha dhyānaṃ bhavāgraṃ ca /
◤kiṃ punaḥ śeṣam?
㈠釋曰。所餘是何法。
㈡餘處者何。
①kim punar śeṣam
③ལྷག་མ་གནག་ཞིག་ཅེ་ན་།
①durgatayas caturtha dhyānam bhavagram ca
③ངན་འགྲོ་རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའོ་།།
◤durgatayaḥ, caturthaṃ dhyānam, bhavāgraṃ ca /
㈠謂諸惡道第四定及有頂。
㈡謂諸惡處第四靜慮及與有頂。
★0◤atra hi vijñānaparibhedāḥ santyata eva na vijñānasthitiḥ / [117|07-]
◤atra hi vijñānaparibhedāḥ santi,
㈠何以故。於中識有諸變異。
㈡所以者何。由彼處有損壞識法
①atra hi vijñāna paribhedās santi atas eva na vijñāna sthitis
③འདི་དག་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དག་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འདི་དག་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དག་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤ata eva na vijñānasthitiḥ /
㈠故非識住。
㈡故非識住。
★0◤kaḥ punaḥ paribhedaḥ yena vijñānaṃ paribhidyate / [117|08]
◤kaḥ punaḥ paribhedaḥ, yena vijñānaṃ paribhidyate?
㈠云何變異。
㈡何等名為損壞識法。
①kas punar paribhedas yena vijñānam paribhidyate
③གང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ་།
㈢འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཞེ་ན། གང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་ངན་སོང་{114a}། །དག་ན་ནི་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡིན་ཏེ། གནོད་པར་〖PNཔ།〗བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tatrāpāyeṣu duḥkhā vedanā paribheda upadhātidatvāt / [117|08-]
♂tatrāpāyeṣu duḥkhā vedanā paribheda upaghātikatvāt /
◤tatra apāyeṣu duḥkhā vedanā paribhedaḥ, upaghātakatvāt /
㈠於惡道中苦受是變異。由損害識故。
㈡謂諸惡處有重苦受能損於識。
①tatra apāyeṣu duḥkhās vedanā paribhedas upadhāti datvāt
③དེ་ལ་ངན་སོང་ ****[@114a]**** *་།། དག་ན་ནི་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤catuteṃ dhyāne āsaṃjñikamasaṃjñisamāpattiśca / [117|09]
♂caturthe dhyāne āsaṃjñikamasaṃjñisamāpattiśca /
◤caturthe dhyānaṃ āsaṃjñikam asaṃjñisamāpattiś ca /
㈠於第四定無想定是變異。
㈡第四靜慮有無想定及無想事。
①catutem dhyāne āsaṃjñikam asaṃjñi samāpattis ca
③གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ན་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བསམ་གཏན་བཞི་པ་ན་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤bhavāgre nirodhasamāpattiścittasantaticchedāt / punarāha / [117|10]
♂bhavāgre nirodhasamāpattiścitta- saṃtaticchedāt / ♂punarāha /
◤bhavāgre nirodhasamāpittiḥ, cittasantaticchedāt /
㈠於有頂滅心定是變異。能斷識相續故。
㈡有頂天中有滅盡定能壞於識令相續斷故非識住。
①bhava agre nirodha samāpattis citta santati= chedāt
㈢སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ན་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་〖PNརྒྱུད།〗གཅོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①punar āha
③ཡང་སྨྲས་པ། གང་དུ་འདི་ན་གནས་པ་རྣམས་ན་འགྲོ་བར་འདོད་ལ་།
㈢ཡང་སྨྲས་པ། གང་དུ་འདི་ན་གནས་པ་རྣམས་ན་འགྲོ་བར་འདོད་ལ། དེ་ན་གནས་པ་རྣམས་ནི་བསྐྱོད་པར་མི་འདོད་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པར་བཤད་ན། ངན་སོང་དག་ན་ནི་གཉི་ག་མེད་དོ། །
◤punar āha-- yatra ihasthānāṃ gantukāmatā
㈠復說住於餘處眾生。是欲住處。
㈡復說。若處餘處有情心樂來止。
★◤yatrehasthānāṃ gantukāmatā tatrasthānāṃ cāvyuccalitukāmatā 'sau vijñānasthitiruktā / [117|10-]
♂yatrehasthānāṃ gantukāmatā tatrasthānāṃ cāvyuccalitukāmatā'sau vijñānasthitiruktā /
◤tatrasthānāṃ ca avyuccalitukāmatā, asau vijñānasthitir uktā /
㈠若住於此處不欲更動。說名識住。
㈡若至於此不更求出。說名識住。
★◤apāyeṣu cobhayaṃ nāshi / [117|11-]
♂[ 7b. 7B. III ] apāyeṣu cobhayaṃ nāsti /
◤apāyeṣu cobhayaṃ na asti /
①apāyeṣu ca ubhayaṃ na asti|
㈠於惡道無此二義。
㈡於諸惡處二義俱無。
①yatra iha sthānām gantu kāma tā tatrasthānām ca avyuccalitu kāma tā sau vijñāna sthitis uktā apāyeṣu ca ubhayam nāshi
③དེ་ན་གནས་པ་རྣམས་ནི་བསྐྱོད་པར་མི་འདོད་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པར་བཤད་ན། ངན་སོང་དག་ན་ནི་གཉི་ག་མེད་དོ་།།
★0◤caturthe dhyāne sattvā uccalitamānasāḥ pṛthagjanā āsaṃjñikaṃ praveṣṭukāmā āryāḥ śuddhāvāsān bhavāgrānapaṭupracāratvānna vijñānasthitiriti / [117|12-]
◤caturthe dhyāne sattvā uccalitamānasāḥ
㈠於第四定中眾生恒有動求出心。
㈡第四靜慮心恒求出。
①caturthe dhyāne sattvās uccalita mānasās pṛthagjanās āsaṃjñikam praveṣṭu kāmās āryās śuddha āvāsān bhava agrāna paṭu pracāra tvāt na vijñāna sthiti
㈢བསམ་གཏན་བཞི་པ་ན་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྐྱོད་པའི་ཡིད་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པར་འཇུག་འདོད་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་གནས་གཙང་མར་རོ། །
◤pṛthagjanā āsaṃjñikaṃ praveṣṭukāmāḥ āryāḥ śuddhāvāsān
㈠若凡夫欲見無想天。若聖人欲見五淨居。
㈡謂諸異生求入無想。若諸聖者樂入淨居或無色處。若淨居天樂證寂滅，
◤bhavāgrānapaṭupracāratvān na vijñānasthitir iti /
㈠有頂心細昧故。彼非識住。
㈡有頂昧劣故非識住。
★0◤etāśca sapta vijñānasthitayo yathoktāḥ / [117|14]
◤etāś ca sapta vijñānasthitayo yathā uktāḥ /
㈠如所說是七識住。
㈡如是分別七識住已。因茲復說九有情居.其九者何.
★◤ 【bhavāgrāsaṃjñisattvāśca sattvāvāsā nava smṛtāḥ // VAkK_3.6 //】[117|15]
♂bhavāgrāsaṃjñisattvāśca sattvāvāsā nava smṛtāḥ //6//
①etās ca sapta vijñāna sthitayas yathā uktās bhava agrā saṃjñi sattvās ca sattva āvāsās nava smṛtās
③སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནི་རྒྱུ་བ་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་པོ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་དག་དང་། སྲིད་རྩེ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་།། སེམས་ཅན་གྱི་ནི་གནས་དགུར་བཤད་།།
㈢སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནི་རྒྱུ་བ་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤bhavāgrāsaṃjñisattvāś ca sattvāvāsā nava smṛtāḥ // 6 //
㈠〔偈曰〕：【有頂無想天 眾生居有九】。
㈡頌曰【應知兼有頂_c 及無想有情〖06_3_d〗 是九有情居】〖07_3_a〗 論曰.前七識住及第一有無想有情.是名為九.
★0◤eṣu hi sattvā āvasanti svecchayā / [117|16]
◤eṣu hi sattvā āvasanti svecchayā // 6 //
㈠釋曰。於九處中眾生如欲得住。
㈡諸有情類唯於此九欣樂住故。立有情居。
①eṣu hi sattvās āvasanti sva icchayā
③འདི་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་དགས་ཀུན་ཏུ་གནས་སོ་།།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་པོ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་དག་དང་། སྲིད་རྩེ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །སེམས་ཅན་གྱི་ནི་གནས་དགུར་བཤད། །འདི་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་དགས་ཀུན་ཏུ་གནས་སོ། །
★◤ 【anicchāvasanānnānye 】[117|17]
♂anicchāvasanānnānye ke punaranye / ♂apāyāḥ /
①anicchā vasanāt na anye
③མི་འདོད་བཞིན་གནས་ཕྱིར་གཞན་མིན་།།
㈢མི་འདོད་བཞིན་གནས་ཕྱིར་གཞན་མིན། །གཞན་གང་ཞེ་ན། ངན་སོང་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་སྲིན་པོ་དག་གིས་ཀུན་ཏུ་གནས་སུ་འཇུག་གི་དགའ་སྟེ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤anicchāvasanān na anye,
㈠〔偈曰〕：【不欲住餘非】。
㈡【餘非不樂住】〖07_3_b〗 餘處皆非.不樂住故。
★◤ke punaranye / apāyāḥ / teṣu hi sattvā akāmakāḥ karmarākṣasairāvāsyante / [117|18]
♂teṣu hi sattvā akāmakāḥ{1. MS. ākāmakāḥ |} karmarākṣasairāvāsyante /
◤ke punar anye? apāyāḥ /
㈠釋曰。何者為餘。謂惡道。
㈡言餘處者。謂諸惡處。
①ke punar anye
③གཞན་གང་ཞེ་ན་།
①apāyās
③ངན་སོང་རྣམས་ཏེ་།
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་〖PN-པ།〗མ་ཡིན་ཏེ་བཙོན་ར་བཞིན་ནོ། །
◤teṣu hi sattvā akāmakāḥ karmarākṣasair āvāsyante, na tv icchayā vasanti //
㈠何以故。於中眾生不欲住業。羅剎逼之令住。不由自欲住。
㈡。2惡業羅剎逼之令住故。1非有情類自樂居中。
★0◤natvicchayā vasanti / atastena sattvāvāsā bandhanasthānavat / [117|19]
◤atas tena sattvāvāsāḥ,
㈠是故非眾生居。
㈡2不立有情居。
①teṣu hi sattvās akāmakās karma rākṣasais āvāsyante natu icchayā vasanti atas tena sattva āvāsās bandhana sthāna vat
③དེ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་སྲིན་པོ་དག་གིས་ཀུན་ཏུ་གནས་སུ་འཇུག་གི་དགའ་སྟེ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་བཙོན་ར་བཞིན་ནོ་།།
◤bandhanasthānavat /
㈠譬如牢獄。
㈡1彼如牢獄.3.第四靜慮除無想天.餘非有情居.如識住中釋.
★◤anyatra sūtre sapta vijñānasthitaya uktāḥ anyatra[117|19-]
♂anyatra sūtre sapta vijñānasthitaya uktāḥ anyatra catasraḥ sthitayaḥ punaḥ /
◤anyatra sūtre sapta vijñānasthitaya uktāḥ,
㈠於餘經說七種識住。
㈡前所引經說七識住。
★◤ 【catasraḥ sthitayaḥ punaḥ /】[117|21]
①anyatra sūtre sapta vijñāna sthitayas uktās anyatra catasras sthitayas punar
③མདོ་གཞན་ལས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ཞེས་གསུངས་སོ་;། གཞན་ལས་ནི་གནས་པ་དག་ནི་ཡང་བཞི་སྟེ་།
㈢མདོ་གཞན་ལས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤anyatra--
㈠復有餘經說。
㈡復有餘經說
★★◤katamāścatasraḥ / rūpopagā vijñāna sthitirvedanopagā saṃjñopagā saṃskāropagā iti / [117|22]
♂katamāścatasraḥ / rūpopagā vijñāna{2. MS. vijñāna vijñāna… |} sthitirvedanopagā saṃjñopagā{3. MS. saṃjñopagāḥ |} saṃskāropagā iti /
◤catasraḥ sthitayaḥ punaḥ /
㈠〔偈曰〕：【復有四識住】。
㈡四識住。
①katamās catasras
③ཞེས་གསུངས་པ། བཞི་གང་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་ལས་ནི་གནས་པ་དག་ནི་ཡང་བཞི་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གཟུགས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། ཚོར་བར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། འདུ་ཤེས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། འདུ་བྱེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ། །
①rūpa upagā vijñāna sthitis vedanā upagā saṃjñā upagā saṃskāra upagās iti
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་གཟུགས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། ཚོར་བར་ཡང་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། འདུ་ཤེས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང་། འདུ་བྱེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ་།།
◤katamāś catasraḥ?
㈠釋曰。何者為四。
㈡其四者何。頌曰 【四識住當知_c 四蘊唯自地〖07_3_d〗 說獨識非住_a 有漏四句攝】〖08_3_b〗
◤rūpopagā vijñānasthitiḥ, vedanopagā, saṃjñopagā, saṃskāropagā iti /
㈠愛色識住。愛受識住。愛想識住。愛行識住。
㈡論曰.如契經言：識隨色住。識隨受住。識隨想住。識隨行住。.是名四種。
◤tāsāṃ kaḥ svabhāvaḥ?
㈠此四體相云何。
㈡如是四種其體云何。
★◤tāsāṃ kaḥ svabhāvaḥ / tā hi yathākramaṃ / [117|23]
①tāsām kas svabhāvas
③དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། ཟག་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི། །དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ས་པ་ཉིད། ས་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tās hi yathākramam
③དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
★◤ 【catvāraḥ sāsravāḥ skandhāḥ 】[117|24]
♂tāsāṃ kaḥ svabhāvaḥ /
①catvāras sa āsravās skandhās
③ཟག་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་།།
◤tā hi yathā kramam--
㈠此次第。
㈡謂隨次第
◤catvāraḥ sāsravāḥ skandhāḥ,
㈠〔偈曰〕：【謂有流四陰】。
㈡有漏四蘊。
★◤te punaḥ[117|25]
♂tā hi yathākramaṃ catvāraḥ sāsravāḥ skandhāḥ te punaḥ svabhūmāveva nānyatra bhūmau /
◤te punaḥ--
㈠釋曰。是陰。
㈡又此
★◤ 【svabhūmāveva 】[117|26]
♂kiṃ kāraṇam /
①te punar sva bhūmau= eva
③དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ས་པ་ཉིད་།
◤svabhūmāv eva,
㈠〔偈曰〕：【自地非餘地】。
㈡唯在自地
★◤nānyatra bhūmau / kiṃ kāraṇam / pratiṣṭā hi sthitiḥ / [117|27]
♂pratiṣṭhā hi sthitiḥ /
◤na anyatra bhūmau /
㈠釋曰。此四陰是自地陰。非餘地陰。
㈡非餘。
①na anyatra bhūmau
③ས་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས:པ་ནི་〖PNཔའི།〗བརྟེན་པ་ཡིན་ན། སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ས་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྲེད་པའི་དབང་གིས་མི་{114b}བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①pratiṣṭā hi sthitis
③གནས་པ་ནི་བརྟེན་པ་ཡིན་ན་།
◤kiṃ kāraṇam?
㈠何以故。
◤pratiṣṭhā hi sthitiḥ /
㈠住者定著為義。
㈡識所依著名識住故。
★◤na ca visabhāgabhūmikeṣu skanheṣu vijñānaṃ tṛṣṇāvaśāt pratitiṣṭhatīti / [117|27-]
♂na ca visabhāgabhūmikeṣu skandheṣu vijñānaṃ tṛṣṇāvaśāt pratitiṣṭhatīti /
◤na ca visabhāgabhūmikeṣu skandheṣu vijñānaṃ tṛṣṇāvaśāt pratitiṣṭhati iti /
㈠於不同地陰中。識隨貪愛故。不能得住。
㈡非於異地色等蘊中識隨愛力依著於彼。
①na ca visabhāga bhūmikeṣu skanheṣu vijñānam tṛṣṇā vaśāt pratitiṣṭhati iti
③སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ས་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྲེད་པའི་དབང་གིས་མི་ ****[@114b]**** ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤kasmānna vijñānaṃ vijñānasthitirucyate yathā saptasu vijñānasthitiṣu pañca skandhā iti / [117|28-]
◤kasmān na vijñānaṃ vijñānasthitir ucyate,
㈠云何不說識為識住。
㈡如何不說識為識住。
①kasmāt na vijñānam vijñāna sthitis ucyate yathā saptasu vijñāna sthitiṣu pañca skandhās iti
③ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་མི་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་མི་བྱ་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གནས་པ་པོ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ:མེད་པའི་〖PNབའི།〗ཕྱིར་ཏེ། གནས་པ་པོ་ཉིད་ལ་ནི་གནས་པ་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཉིད་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་〖PNསྟན།〗མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā saptasu vijñānasthitiṣu pañca skandhā iti?
★★◤sthātuḥ parihāreṇa sthitividhānāt / [117|29]
♂sthātuḥ parihāreṇa{4. MS. pariparihāreṇa / Y. parivarjanena |} sthitividhānāt /
◤sthātuḥ parivarjanena sthitividhanāt /
㈠由離能住立住故。
㈡由離能住立所住故。
①sthātus parihāreṇa sthiti vidhānāt
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གནས་པ་པོ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★★◤nahi sthātaiva sthitirucyate / [118|01]
♂nahi sthātaiva @118 sthitirucyate /
◤na hi sthāta eva sthitir ucyate,
㈠不說識住。非能住為住。
㈡非能住識可名所住。
①na hi sthātā eva sthitis ucyate
③གནས་པ་པོ་ཉིད་ལ་ནི་གནས་པ་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ་།
★0◤yathā na rājaiva rājāsanamiti / [118|01-128|01]
◤yathā-- na rājā eva rājāsanam iti /
㈠譬如非王為王所使。
㈡如非即王可名王座。
①yathā na rājā eva rāja āsanam iti
③དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཉིད་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་།།
★◤yāṃśca dharmānabhiruhya vijñānaṃ vāhayati naunāvikanyāyena te dharmā vijñānasthitaya uktāḥ / [118|01-]
♂yāṃśca dharmānabhiruhya vijñānaṃ vāhayati naunāvikanyāyena te dharmā [ 8a. 7A. IV ] vijñānasthitaya uktāḥ /
◤yāṃś ca dharmānabhiruhya vijñānaṃ vāhayati
㈠復次若識乘策此法。此法名識住。
㈡或若有法識所乘御
①yān= ca dharmān abhiruhya vijñānam vāhayati naunāvika nyāyena te dharmās vijñāna sthitayas uktās
③ཡང་ན་ཆོས་གང་དག་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ནས་གྲུ་དང་མཉེན་པའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་དེ་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དག་ཅེས་བཤད་ན་།
㈢ཡང་ན་ཆོས་གང་དག་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ནས་གྲུ་དང་མཉེན་〖PNམཉན།〗པའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས:དེ་དག་〖PN-དེ་དག〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དག་ཅེས་བཤད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་ནས་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མ་བཤད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤naunāvikanyāyena, te dharmā vijñānasthitaya uktāḥ /
㈠由船人道理故。說諸法為識住。
㈡如人船理說名識住。
★★◤natu vijñānaṃ vijñānamevāruhya vāhayatyato noktamiti vaibhāṣikāḥ / [118|03]
♂natu vijñānaṃ vijñānamevāruhya{1. Y. …bhiruhya |} vāhayatyato noktamiti vaibhāṣikāḥ /
◤na tu vijñānaṃ vijñānam eva abhiruhya
㈠非識自乘策識故。
㈡非識即能乘御自體。
①na tu vijñānam vijñānam eva āruhya vāhayati atas na uktam iti vaibhāṣikās
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་ནས་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མ་བཤད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤vāhayatyato na uktam iti vaibhāṣikāḥ /
㈠不說識為住。毘婆沙師說如此。
㈡是故不說識為識住。毘婆沙師所說如是。
◤yat tarhi sūtra uktam--
㈠若爾經中說。
㈡若爾何故餘契經言。
①yat tarhi sūtras uktam vijñāne āhāre asti nandī asti rāgas iti
㈢འོ་ན་མདོ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ལ་དགའ་བ་ཡང་ཡོད། འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
★0◤yattarhi sūtra uktaṃ “vijñāne āhāre asti nandī asti rāga iti / [118|03-]
◤“vijñāne āhāre asti nandī, asti rāga iti /
㈠於識食有愛有欲。
㈡於識食中有喜有染。
★◤yatrāsti nandī asti rāgaḥ pratiṣṭhitaṃ tatra vijñānamadhirūḍham”iti / [118|04-]
♂yatrāsti nandi asti rāgaḥ pratiṣṭhitaṃ tatra vijñānamadhirūḍham”iti /
◤yatra asti nandī asti rāgaḥ, pratiṣṭhitaṃ tatra vijñānamadhirūḍham” ( ) iti,
㈠若於中有愛有欲。於中識即乘住。
㈡有喜染故識住其中識所乘御。
★0◤tatkatham / [118|05]
◤tat katham?
㈠此經云何。
①yatra asti nandī asti rāgas pratiṣṭhitam tatra vijñānam adhirūḍham iti tat katham
③གང་ལ་དགའ་བ་ཡོད་ཅིང་འདོད་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྟེན་ཅིང་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་།
㈢གང་ལ་དགའ་བ་ཡོད་ཅིང་འདོད་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗ཅིང་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ:གནས་པ་〖PN-གནས་པ།〗བདུན་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ནི:སྐྱེ་བའི་〖N-སྐྱེ་བའི།〗སྐྱེ་མཆེད་སྐྱེ་བའི་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤“sapta ca vijñānasthitayaḥ pañcaskandhasvabhāvāḥ” ( ) iti,
㈠七種識住五陰為性。
㈡又如何言前七識住五蘊為體。
★◤“sapta ca vijñānasthitayaḥ pañcaskandhasaṃgṛhītā” iti tatkatham / [118|05-]
①sapta ca vijñāna sthitayas pañca skandha saṃgṛhītās iti tat katham
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་།
◤tat katham?
㈠此經復云何有如此。
★◤evaṃ tarhyabhedenopapattyāyatanasaṃgṛhīteṣu skandheṣu sābhirāmāyāṃ vijñānapravṛttau vijñānaṃ vijñānasthitiḥ / [118|06-]
♂“sapta ca vijñānasthitayaḥ pañcaskandhasaṃgṛhītā”{2. Y. pañcaskandhasvabhāvāḥ |} iti tatkatham |{3. MS. ...thameva… |} evaṃ tarhyabhedenopapattyāyatanasaṃgṛhīteṣu skandheṣu sābhirāmāyāṃ vijñānapravṛttau vijñānaṃ vijñānasthitiḥ /
◤evaṃ tarhy abhedena upapattyāyatanasaṃgṛhīteṣu skandheṣu sābhirāmāyāṃ vijñānapravṛttau vijñānaṃ vijñānasthitiḥ /
㈠雖然不分別。生處所攝五陰中有受樂識生時。亦說識為識住。
㈡雖有是說。而於生處所攝蘊中不別分析。總生喜染故。識轉時亦名識住。非獨說識。
①evam tarhi abhedena upapatti āyatana saṃgṛhīteṣu skandheṣu sa abhirāmāyām vijñāna pravṛttau vijñānam vijñāna sthitis
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤pratyekaṃ tu yathā rūpādayo vijñānasya saṃkleśāya bhavanti / [118|07-]
◤pratyekaṃ tu yathā rūpādayo vijñānasya saṃkleśāya bhavanti /
㈠若如色等。各各能起識染污。
㈡然色等蘊一一能生種種喜染令識依著。獨識不然故言非住。
D2026 🈪སོ་སོར་དབྱེ་བ་〖PNན།〗ནི་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ།
①pratyekam tu yathā rūpa ādayas vijñānasya saṃkleśāya bhavanti
③སོ་སོར་དབྱེ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སོ་སོར་དབྱེ་བ་〖PNན།〗ནི་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་དག་ཏུ། རྣམ་ཤེས་འབའ་ཞིག་གནས་པར་མ་བཤད་དོ། །
★◤tasmāccatasṛṣu vijñānasthitiṣu[118|08]
♂tasmāccatasṛṣu vijñānasthitiṣu kevalam //7//
◤tasmāc catasṛṣu vijñānasthitiṣu--
㈠若單識不能為如此.是故於四識住
㈡是故於此四識住中
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་དག་ཏུ། རྣམ་ཤེས་འབའ་ཞིག་གནས་པར་མ་བཤད་དོ། །
★◤ 【kevalam // VAkK_3.7 //】[118|09]
①tasmāt catasṛṣu vijñāna sthitiṣu kevalam
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་དག་ཏུ་།
◤kevalam // 7 // vijñānaṃ na sthitiḥ proktam,
㈠不說單識為識住。
㈡識非識住。於餘可說.
★◤ 【vijñānaṃ na sthitiḥ proktaṃ 】[118|10]
①vijñānam na sthitis proktam
③རྣམ་ཤེས་འབའ་ཞིག་གནས་པར་མ་བཤད་དོ་།།
★◤api ca kṣetrabhāvena bhagavatā catasro vijñānasthitayo deśitāḥ / [118|11]
♂vijñānaṃ na sthitiḥ{4. G. sthiti |} proktaṃ api ca kṣetrabhāvena bhagavatā catasro vijñānasthitayo deśitāḥ /
◤api ca kṣetrabhāvena bhagavatā catasro vijñānasthitayo deśitāḥ,
①api ca kṣetra-bhāvena bhagavatā catasro vijñānasthitayo deśitāḥ,
㈠復次佛世尊說四識住為田。
㈡又佛意說。此四識住猶如良田。
D2027 🈪གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་ནི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་བསྟན་ལ།
①api ca kṣetra bhāvena bhagavatā catasras vijñāna sthitayas deśitās
③གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་ནི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་བསྟན་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པར་ནི་ས་བོན་གྱི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་བསྟན་གྱི་།
㈢གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་ནི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་བསྟན་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པར་ནི་ས་བོན་གྱི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་བསྟན་གྱི། ས་བོན་ཉིད་ས་བོན་གྱི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པར་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་གོ། །
★◤vījabhāvena ca sopādānaṃ vijñānaṃ kṛtsnameveti na punarbījaṃ bījasya kṣetrabhāvena vyavasthāpayāṃbabhūvetyabhiprāyaṃ parikalapayāmāsa / [118|11-]
♂bījabhāvena ca sopādānaṃ vijñānaṃ kṛtsnameveti na punarbījaṃ bījasya kṣetrabhāvena vyavasthāpayāṃbabhūvetyabhiprāyaṃ parikalpayāmāsa /
◤bījabhāvena ca sopādānaṃ vijñānaṃ kṛtsnam eveti /
①bīja-bhāvena ca sa-upādānam vijñānaṃ kṛtsnam eva iti|
㈠一切有取識為種子。
㈡總說一切有取諸識猶如種子。
🈪ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པར་ནི་ས་བོན་གྱི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་བསྟན་གྱི།
①vīja bhāvena ca sa upādānam vijñānam kṛtsnam eva iti na punar bījam bījasya kṣetra bhāvena vyavasthāpayāṃbabhūva iti abhiprāyam parikala payāmās
③ས་བོན་ཉིད་ས་བོན་གྱི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པར་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་གོ་།།
◤na punar bījaṃ bījasya kṣetrabhāvena vyavasthāpayām babhūva ity abhiprāyaṃ parikalpayāmāsa /
①na punar bījaṃ bījasya kṣetra-bhāvena vyavasthāpayām babhūva迂回完成时 iti abhiprāyaṃ kḷp pari-kalpayām āsa迂回完成时
㈠不可安立種子為種子田。佛世尊意可了別如此。
㈡不可種子立為良田。仰測世尊教意如是。
🈪ས་བོན་ཉིད་ས་བོན་གྱི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པར་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་གོ། །
★◤ye dharmāḥ sahavarttino vijñānasya te 'sya kṣetrabhāvena sādhīyāṃso bhavantīti ta evāsya sthitaya uktāḥ / [118|13-]
♂ye{5. Y. ye ca |} dharmāssahavarttino vijñānasya te 'sya kṣetrabhāvena sādhīyāṃśo bhavantīti ta evāsya sthitaya uktāḥ //
◤ye ca dharmāḥ sahavarttino vijñānasya, te 'sya kṣetrabhāvena sādhīyāṃso bhavanti iti ta eva asya sthitaya uktāḥ //
㈠〔偈曰〕：【住等眾生名】。釋曰。是法為共生識好最勝田。是法說之為識住。
㈡又法與識可俱時生為識良田。可立識住。識蘊不爾。故非識住。
🈪ཆོས་གང་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་འདིའི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་〖PNབོ།〗ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཉིད་འདིའི་གནས་པ་དག་ཅེས་བཤད་དོ། །
①ye dharmās saha varttinas vijñānasya te sya kṣetra bhāvena sādhīyāṃsas bhavanti iti te eva asya sthitayas uktās
㈢ཆོས་གང་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་འདིའི་ཞིང་གི་ངོ་བོར་〖PNབོ།〗ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཉིད་འདིའི་གནས་པ་དག་ཅེས་བཤད་དོ། །
★◤atha kathaṃ saptabhirvijñānasthitibhiścatasro vijñānasthitayaḥ saṃgṛhītāścātasṛbhirvā sapta / [118|15-]
♂atha kathaṃ saptabhirvijñānasthitibhiścatasro vijñānasthitayaḥ saṃgṛhītāścatasṛbhirvā sapta /
◤atha kathaṃ saptabhir vijñānasthitibhiś catasro vijñānasthitayaḥ saṃgṛhītāḥ, catasṛbhirvā sapta?
㈠為以七識住攝四識住不。為以四識住攝七識住不。
㈡如是所說七種四種識住
D2028 🈪ཡང་ཅི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་གྱིས་བཞི་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་བཞིས་བདུན་བསྡུས་ཤེ་ན། བདུན་གྱིས་〖PNགྱི།〗བཞི་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བཞིས་ཀྱང་བདུན་མ་ཡིན་གྱི།
①atha katham saptabhis vijñāna sthitibhis catasras vijñāna sthitayas saṃgṛhītās ca atasṛbhis vā sapta
③ཡང་ཅི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་གྱིས་བཞི་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་བཞིས་བདུན་བསྡུས་ཤེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་གྱིས་བཞི་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་བཞིས་བདུན་བསྡུས་ཤེ་ན། བདུན་{115a}གྱིས་〖PNགྱི།〗བཞི་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བཞིས་ཀྱང་བདུན་མ་ཡིན་གྱི། བསྡུ་ན་མུ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །
★0◤naiva hi saptabhiścatasro nāpi catasṛbhiḥ sapta / [118|16]
◤naiva hi saptabhiś catasraḥ, nāpi catasṛbhiḥ sapta /
㈠〔偈曰〕：【各異】。釋曰。七不攝四。四不攝七。
㈡雖殊而皆有漏。為七攝四四攝七耶。非遍相攝。
①na eva hi saptabhis catasras na api catasṛbhis sapta
③བདུན་ ****[@115a]**** *་།། གྱིས་བཞི་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བཞིས་ཀྱང་བདུན་མ་ཡིན་གྱི་།
★0◤ 【catuṣkoṭi tu saṃgrahe /】[118|17]
①catuṣkoṭi tu saṃgrahe
③བསྡུ་ན་མུ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ་།།
◤catuṣkoṭi tu saṃgrahe /
㈠〔偈曰〕：【四句攝】。
㈡可為四句。
🈪བསྡུ་ན་མུ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །
D2029 🈪བསྡུ་བ་དཔྱད་ན་བདུན་གྱིས་བསྡུས་ལ་བཞིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་མུ་〖PN-མུ།〗བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མུ:དང་པོ་〖Pསོ།〗ནི་བདུན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤saṃgrahe vicāryamāṇe catuṣkoṭikaṃ veditavyam / [118|18]
◤saṃgrahe vicāryamāṇe catuṣkoṭikaṃ veditavyam--
㈠釋曰。若思量應知四句相攝。
㈡謂審觀察應知二門體互寬陿得成四句。
★0◤syātsaptabhiḥ saṃgṛhītaṃ na catasṛbhirityevamādi / [118|18-]
◤syāt saptabhiḥ saṃgṛhītaṃ na catasṛbhir ity evamādi /
㈠有法七所攝非四所攝等
㈡或有七攝非四攝等。
★◤prathamāḥ koṭiḥ saptasu yaddhijñānam / [118|19]
♂[ 8b. 7B. IV ] prathamā koṭiḥ saptasu yadvijñānam /
◤prathamā koṭiḥ-- saptasu yadvijñānam /
㈠第一句者。七識住中識。
㈡第一句者。謂七中識。
①saṃgrahe vicāryamāṇe catuṣkoṭikam veditavyam syāt saptabhis saṃgṛhītam na catasṛbhis iti evamādi prathamās koṭis saptasu yat hi jñānam
㈢བསྡུ་བ་དཔྱད་ན་བདུན་གྱིས་བསྡུས་ལ་བཞིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་མུ་〖PN-མུ།〗བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མུ:དང་པོ་〖Pསོ།〗ནི་བདུན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤dvitīyā apāyeṣu caturthe dhyāne bhavāgre ca vijñānavarjyāḥ skandhāḥ / [118|19-]
◤dvitīyā-- apāyeṣu caturthe dhyāne bhavāgre ca vijñānavarjyāḥ skandhāḥ /
㈠第二句者。惡道第四定有頂識所離諸陰。
㈡第二句者。謂諸惡處第四靜慮及有頂中除識餘蘊。
①dvitīyās apāyeṣu caturthe dhyāne bhava agre ca vijñāna varjyās skandhās
㈢གཉིས་པ་ནི་ངན་སོང་རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །
★0◤tṛtīyā saptasu catvāraḥ skandhāścaturthyetānākārān sthāpayitvā / [118|20-]
◤tṛtīyā-- saptasu catvāraḥ skandhāḥ /
㈠第三句者。謂七識住四陰。
㈡第三句者。七中四蘊。
①tṛtīyā saptasu catvāras skandhās caturthī etān ākārān sthāpayitvā
③གསུམ་པ་དག་ནི་བདུན་དག་ཏུ་ཕུང་པོ་བཞི་རྣམས་སོ་།། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།།
㈢གསུམ་པ་དག་ནི་བདུན་དག་ཏུ་ཕུང་པོ་བཞི་རྣམས་སོ། །
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤caturthy-- etān ākārān sthāpayitvā /
①caturthī-- etān ākārān sthāpayitvā|
㈠第四句者。除前三句
㈡第四句者。謂除前相。
◤yac ca etad gatyādibhedabhinnaṃ traidhātukam uktam, veditavyāḥ--
㈠前所說三界有五道等差別。於中應知。
㈡於前所說諸界趣中。應知其生略有四種。何等為四。何處有何。
🈪◦0514བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
🈪◦0515འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པའི་ཁམས་གསུམ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ།
★◤yaccaitat gatyādibhedabhinnaṃ traidhātukamuktaṃ veditavyāḥ / [118|22]
♂yaccaitat gatyādibhedabhinnaṃ traidhātukamuktaṃ veditavyāḥ
①yat ca etat gati ādi bheda bhinnam traidhātukam uktam veditavyās
③འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པའི་ཁམས་གསུམ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།
㈢འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པའི་ཁམས་གསུམ་བཤད་པ་གང་〖Nའང་།〗ཡིན་པ། དེར་ནི་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་སོགས། །སེམས་ཅན་སྐྱེ་གནས་བཞི་དག་ཏུ། །རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། མངལ་ནས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་〖Nསྐྱེས།〗གནས་དང་། རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་〖PNསྐྱེས།〗གནས་སོ། །
★◤ 【catasro yonayastatra sattvānāmaṇḍajādayaḥ // VAkK_3.8 //】[118|23]
♂catasro yonayastatra{6. MS. yonayaḥ | tatra |} sattvānāmaṇḍajādayaḥ //8//
①catasras yonayas tatra sattva anām aṇḍaja ādayas
③དེར་ནི་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་སོགས་།། སེམས་ཅན་སྐྱེ་གནས་བཞི་དག་ཏུ་།།
◤catasro yonayas tatra sattvānāmaṇḍajādayaḥ // 8 //
㈠〔偈曰〕：【於中有四雜 眾生謂卵等】。
㈡頌曰 【於中有四生_c 有情謂卵等】〖08_3_d〗
🈪དེར་ནི་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་སོགས། །སེམས་ཅན་སྐྱེ་གནས་བཞི་དག་ཏུ། །རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★★◤aṇḍajā yonirjarāyujā saṃsvedajā upapādukā yoniḥ / yonirnāma jātiḥ / [118|24]
♂aṇḍajā yonirjarāyujā saṃsvedajā upapādukā yoniḥ / yonirnāma{7. MS. yonināma |} jātiḥ /
◤aṇḍajā yonir jarāyujā saṃsvedajā upapādukā yoniḥ /
㈠釋曰。卵生胎生濕生化生。
㈡論曰。謂有情類卵生胎生濕生化生。是名為四。
🈪སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། མངལ་ནས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་སོ། །
①aṇḍa jā yonis jarāyu jā saṃsveda jās upapādukā yonis
③རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། མངལ་ནས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་དང་། རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་སོ་།།
①yonis nāma jātis
③སྐྱེ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྐྱེ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆོལ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཐུན་མོང་〖PNམོངས།〗པའི་ཕྱིར་འདྲ་〖PNའདྲེ།〗བར་འགྱུར་བས་སྐྱེ་〖PN-སྐྱེ།〗གནས་སོ། །
◤yonir nāma jātiḥ /
㈠雜者何義。雜生為義。
㈡生謂生類。
🈪◦0516སྐྱེ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ།
★◤yuvāntyasyāṃ sattvā miśrībhavanti prasavasāmyāditi yoniḥ / aṇḍajā yoniḥ katamā / [118|25]
♂yuvantyasyāṃ sattvā miśrībhavanti prasavasāmyāditi yoniḥ / ♂aṇḍajā yoniḥ katamā /
◤yuvantyasyāṃ sattvā miśrībhavanti prasavasāmyād iti yoniḥ /
㈠於中眾生相雜生。由生等故。
㈡諸有情中雖餘類雜而生類等。
🈪འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆོལ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཐུན་མོང་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བར་འགྱུར་བས་སྐྱེ་གནས་སོ། །
①yuvānti asyām sattvās miśrībhavanti prasava sāmyāt iti yonis
③འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆོལ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཐུན་མོང་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བར་འགྱུར་བས་སྐྱེ་གནས་སོ་།།
①aṇḍa jā yonis katamā
③སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན་།
㈢སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ངང་པ་དང་། ཁྲུང་ཁྲུང་དང་། རྨ་བྱ་དང་། ནེ་ཙོ་དང་། རི་སྐེགས་ལ་སོགས་པ:ལྟ་བུའོ〖PNཔའོ།〗། །མངལ་ནས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་〖PNསྐྱེས།〗གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་མངལ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གླང་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་དང་། བ་ལང་དང་། མ་ཧེ་དང་། བོང་བུ་དང་། ཕག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤aṇḍajā yoniḥ katamā?
㈠何者卵生。
㈡云何卵生。
★◤ye sattvā aṇḍebhyo jāyante / tadyathā haṃsakroñcacakravākamayūraśūkaśārikādayaḥ / [118|26]
♂ye sattvā aṇḍebhyo jāyante / tadyathā haṃsakroñcakravākamayūraśūkaśārikādayaḥ / ♂jarāyujā yoniḥ katamā /
◤ye sattvā aṇḍebhyo jāyante /
㈠是眾生從卵出。
㈡謂有情類生從卵㲉是名卵生。
①ye sattvās aṇḍebhyas jāyante
③སེམས་ཅན་གང་དག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ་།
①tadyathā haṃsa kroñca cakravāka mayūra śūka śārika ādayas
③འདི་ལྟ་སྟེ། ངང་པ་དང་། ཁྲུང་ཁྲུང་དང་། རྨ་བྱ་དང་། ནེ་ཙོ་དང་། རི་སྐེགས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤tad yathā-- haṃsakroñcacakravākamayūraśukaśārikādayaḥ /
㈠如鵝鶴孔雀鸚鵡舍利等。
㈡如鵝孔雀鸚鵡鴈等。
★◤jarāyujā yoiḥ katamā / ye sattvā jarāyorjāyante / [118|27]
♂ye sattvā jarāyorjāyante /
◤jarāyujā yoniḥ katamā?
㈠何者胎生。
㈡云何胎生。
①jarāyu jās yois katamā
③མངལ་ནས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན་།
①ye sattvās jarāyos jāyante
③སེམས་ཅན་གང་དག་མངལ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ་།
◤ye sattvā jarāyor jāyante /
㈠是眾生從胎出。
㈡謂有情類生從胎藏是名胎生。
★0◤tadyathā hastyaśvagomahiṣakharavarāhādayaḥ / [118|27-]
◤tad yathā-- hastyaśvagomahiṣakharavarāhādayaḥ /
㈠如象馬牛驢駝等。
㈡如象馬牛猪羊驢等。
①tadyathā hasti aśva go mahiṣa khara varāha ādayas
③འདི་ལྟ་སྟེ། གླང་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་དང་། བ་ལང་དང་། མ་ཧེ་དང་། བོང་བུ་དང་། ཕག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤saṃsvedajā yoniḥ katamā / [118|28]
◤saṃsvedajā yoniḥ katamā?
㈠何者濕生
㈡云何濕生。
①saṃsveda jā yonis katamā
③དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན་།
㈢དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་འབྱུང་བའི་དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིན་བུ་དང་། སྦུར་པ་དང་། ཕྱེ་མ་ལེབ་དང་། སྦྲང་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤ye sattvā bhūsaṃsvedājjāyante / [118|28-]
♂ye sattvā bhūtasaṃsvedājjāyante /
◤ye sattvā bhūtasaṃsvedāj jāyante /
㈠是眾生從四大氣所生。
㈡謂有情類生從濕氣是名濕生。
①ye sattvās bhū saṃsvedāt jāyante
③སེམས་ཅན་གང་དག་འབྱུང་བའི་དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ་།
★◤tadyathā kṛmikīṭapataṅgamaśakādayaḥ / upapādukā yoniḥ katamā / [118|29]
♂tadyathā krīmikīṭapataṅgamaśakādayaḥ /
◤tad yathā-- kṛmikīṭapataṅgamaśakādayaḥ /
㈠如蟲蚊蜻蛉等。
㈡如虫飛蛾蚊蚰蜒等。
①tadyathā kṛmi kīṭa pataṅga maśaka ādayas
③འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིན་བུ་དང་། སྦུར་པ་དང་། ཕྱེ་མ་ལེབ་དང་། སྦྲང་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢རྫུས་ཏེ་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མ་ཡིན་ཞིང་དམན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བ་རྣམས་སོ། །
①upapādukā yonis katamā
③རྫུས་ཏེ་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན་།
♂upapādukā yoniḥ katamā /
◤upapādukā yoniḥ katamā?
㈠何者化生。
㈡云何化生。
◤ye sattvā avikalā ahīnendriyāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetāḥ sakṛdupajāyante /
★◤ye sattvā avikalā ahīnendriyāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetāḥ sakṛdupajāyante / [119|01]
♂@119 ye sattvā avikalā ahīnendriyāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetāḥ sakṛdupajāyante /
①ye sattvās avikalās ahīna indriyās sarva aṅga pratyaṅga upetās sakṛt upajāyante
③སེམས་ཅན་གང་དག་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མ་ཡིན་ཞིང་དམན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བ་རྣམས་སོ་།།
★◤ata eva upapadane (read: upapādane) sādhukāritvādupapādukā ityucyante / [119|01-]
♂ata eva upapadane{1. Y. upapādane |} sādhukāritvādupapādukā ityucyante /
◤ata eva upapadāne sādhukāritvād ‘upapādukāḥ’ ityucyante,
㈠是眾生不減具根圓。得是及身分一時俱生。
㈡謂有情類生無所託是名化生。2具根無缺支分頓生。無而欻有故名為化。
①atas eva upapadane reat upapādane sādhu kāri tvāt upapādukās iti ucyante
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྫུས་ཏེ་འབང་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར:རྫུས་ཏེ་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་ལ་{115b}སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤tadyathā devanārakāntarābhavikādayaḥ / [119|02]
◤tadyathā-- devanārakāntarābhavikādayaḥ // 8 //
㈠如天地獄中陰等。
㈡1如那落迦天中有等。
①tadyathā deva nāraka antara abhavikā ādayas
③འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་ལ་ ****[@115b]**** ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤atha kasyāṃ gatau kati yonayaḥ saṃvidyante?
㈠復次於一一道中有幾種生。
D2039 🈪ཡང་འགྲོ་བ་གང:ན་སྐྱེ་〖PNན་སྐྱེས།Cནི་སྐྱེ།〗གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ།
★◤atha kasyāṃ gatau kati yonayaḥ saṃvidyanta ityāha[119|03]
①atha kasyām gatau kati yonayas saṃvidyante iti āha
③ཡང་འགྲོ་བ་གང་ན་སྐྱེ་གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཡང་འགྲོ་བ་གང:ན་སྐྱེ་〖PNན་སྐྱེས།Cནི་སྐྱེ།〗གནས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མི་དང་དུད་འགྲོ་རྣམ་པ་བཞི〖PN+དང་།〗། །མི་རྣམས་〖PN+དང་།〗ནི་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞི་སྟེ། རེ་ཞིག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྲུང་ཁྲུང་མོ་ལས་སྐྱེས་པ་བྲག་དང་ཉེ་བྲག་དང་རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་བུ་〖PN-བུ།〗སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། རྒྱལ་པོ་ལྔ་ལེན་གྱི་བུ་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་སོ། །
★◤ 【caturdhā nara tiryañcaḥ 】[119|04]
♂atha kasyāṃ gatau kati yonayaḥ saṃvidyanta ityāha caturdhā nara{2. MS. seems to read naraka and puts ka below in the lower margin |} tiryañcaḥ{3. MS. tiryañca |} manuṣyāścaturvidhāḥ /
①caturdhā nara tiryañcas
③མི་དང་དུད་འགྲོ་རྣམ་པ་བཞི་།།
◤ityāha-- caturdhā naratiryañcaḥ,
㈠〔偈曰〕：【人畜具四生】
㈡【人傍生具四】〖09_3_a〗
🈪མི་དང་དུད་འགྲོ་རྣམ་པ་བཞི〖PN+དང་།〗། །
◤manuṣyāś caturvidhāḥ--
㈠釋曰。人道有四生。
㈡人傍生趣各具四種。
🈪མི་རྣམས་〖PN+དང་།〗ནི་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞི་སྟེ།
★◤manuṣyāścaturvidhāḥ / [119|05]
①manuṣyās caturvidhās
③མི་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
★◤aṇḍajāstāvadyathā kroñcīniryātau śailopaśailau sthavirau mṛgāramātuśca dvātriṃśat putrāḥ pañcālarājasya ca pañca putraśatāni / [119|05-]
♂aṇḍajāstāvadyathā kroñcīniryātau śailopaśailau sthavi-[ 9a. 7A. V ]rau mṛgāramātuśca{4. MS. looks like mṛśāra… |} dvātriṃśat putrāḥ pañcālarājasya ca pañca putraśatāni /
①aṇḍa jās tāvat yathā kroñcī niryātau śaila upaśailau sthavirau mṛgāra mātur ca dvātriṃśat putrās pañcāla rājasya ca pañca putra śatāni
③རེ་ཞིག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྲུང་ཁྲུང་མོ་ལས་སྐྱེས་པ་བྲག་དང་ཉེ་བྲག་དང་རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་བུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། རྒྱལ་པོ་ལྔ་ལེན་གྱི་བུ་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་སོ་།།
◤1. aṇḍajās tāvad,
㈠卵生者。
㈡人卵生者。
🈪རེ་ཞིག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།
★0◤jarāyujā yathedānīm / [119|07]
◤yathā kroñcīniryātau śailopaśailau sthavirau,
①yathā krauñca kroñcī-niryāta śaila-upaśaila sthavira ,
㈠如世羅優波世羅二比丘，從鶴鳥生。
㈡謂如世羅.鄔波世羅，生從鶴卵。
🈪ཁྲུང་ཁྲུང་མོ་ལས་སྐྱེས་པ་བྲག་དང་ཉེ་བྲག་དང་
①jarāyu jās yathā idānīm
㈢མངལ་ན་〖PNནས།〗སྐྱེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤mṛgāramātuś ca dvātriṃśat putrāḥ,
①mṛgāra-mātur ca dvātriṃśat putrāḥ,
㈠又彌伽羅母。三十二子。
㈡鹿母所生三十二子。
🈪རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་བུ་〖PN-བུ།〗སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་།
★◤saṃsvedajāstadyathā māndhātucāruśpacārūpacārukapotamālinyāmrapālyādayaḥ / [119|07-]
♂saṃsvedajāstadyathā māndhātṛcārūpacārukapotamālinyāmrapālyādayaḥ /
◤pañcālarājasya ca pañca putraśatāni /
㈠又如般遮羅王生五百子。
㈡般遮羅王五百子等。
🈪རྒྱལ་པོ་ལྔ་ལེན་གྱི་བུ་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་སོ། །
①saṃsveda jās tadyathā māndhātu cāru śpacā rūpa cāru kapota mālinī a āmra pālya ādayas
㈢དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ང་ལས་ནུ་བ་〖PN-བ།〗དང་། མཛེས་པ་དང་། ཉེ་མཛེས་དང་། ཐི་བའི་ཕྲེང་བ་ཅན་དང་། ཨ་མྲ་སྐྱོང་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤upapādukāḥ punaḥ prāthamakalpikāḥ / [119|08]
①upapādukās punar prāthama kalpikās
㈢རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ནི་བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
◤2. jarāyujāḥ, yathedānīm /
㈠胎生者。如今世人。
㈡人胎生者。如今世人。
D2040 🈪མངལ་ན་〖PNནས།〗སྐྱེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་ལྟ་བུའོ། །
◤3. saṃsvedajāḥ, tadyathā māndhātṛcārūpacārukapotamālinyāmrapālyādayaḥ /
①3. saṃsvedajāḥ, tadyathā māndhātṛ cāru upacāru kapota-mālini āmrapālī -ādayaḥ|
㈠濕生者，如頂生王.遮婁.優波遮婁王.迦富多摩梨尼夫人.菴羅夫人等。
㈡人濕生者，如曼馱多.遮盧.鄔波遮盧.鴿鬘.菴羅衛等。
D2041 🈪དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ང་ལས་ནུ་བ་〖PN-བ།〗དང་། མཛེས་པ་དང་། ཉེ་མཛེས་དང་། ཐི་བའི་ཕྲེང་བ་ཅན་དང་། ཨ་མྲ་སྐྱོང་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤4. upapādukāḥ punaḥ prāthamakalpikāḥ /
㈠化生者，如劫初生人。
㈡人化生者，唯劫初人。
D2042 🈪རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ནི་བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
★0◤evaṃ tiryañco 'pi caturvidhāḥ / [119|08-]
◤evaṃ tiryañ co 'pi caturvidhāḥ-- trividhā dṛśyanta eva,
①evaṃ tiryaṅ co 'pi caturvidhāḥ-- trividhā dṛśyanta eva,
㈠畜生亦有四種。可見有三種。
㈡傍生三種共所現見。
①evam tiryañcas api caturvidhās
③དུད་འགྲོ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢དུད་འགྲོ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པ་གསུམ་ནི་སྣང་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །
◤upapādukās tu suparṇīprabhṛtayaḥ /
①upapādukās tu suparṇa-prabhṛti
㈠若化生，如龍.伽婁羅鳥等。
㈡化生，如龍.揭路荼等。
★★◤trividhā dṛśyanta eva / upapādukāstu nāgasuparṇi prabhṛtayaḥ / [119|09]
♂trividhā dṛśyanta eva / upapādukāstu nāgasuparṇi{5. Y. suparṇī |} prabhṛtayaḥ /
◤nārakā upapādukāḥ / antarābhavadevāś ca,
㈠〔偈曰〕：【地獄但化生 中陰及諸天】。
㈡【地獄及諸天_b 中有唯化生】〖09_3_c〗
①trividhās dṛśyante eva
③རྣམ་པ་གསུམ་ནི་སྣང་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་།།
①upapādukās tu nāga suparṇi prabhṛtayas
㈢རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནི་ཀླུ་དང་། འདབ་བཟངས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤ 【nārakā upapādukāḥ /】[119|10]
★◤ 【antarābhavadevāśca 】[119|11]
①nārakās upapādukās antarā abhava devās ca
③དམྱལ་བ་རྣམས་དང་ལྷ་རྣམས་དང་།། སྲིད་པ་བར་མ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་།།
㈢དམྱལ་བ་རྣམས་དང་ལྷ་རྣམས་དང་། །སྲིད་པ་བར་མ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ། །དམྱལ་བ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་པ་〖PN-པ།〗དང་། ལྷ་ཐམས་ཅད་ནི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤sarve nārakā antarābhavikāḥ / devāś copapadukā eva /
㈠釋曰。一切地獄眾生。中陰眾生諸天。皆是化生。
㈡一切地獄諸天中有皆唯化生。
★◤sarve nārakā antarābhavikāḥ devāścopapādukā eva / [119|12]
♂antarābhavadevāśca sarve nārakā antarābhavikāḥ devāścopapādukā eva /
★◤ 【pretā api jarāyujāḥ // VAkK_3.9 //】[119|13]
♂pretā api jarāyujāḥ //9//
①sarve nārakās antarābhavikās devās ca upapādukās eva pretās api jarāyu jās
③དམྱལ་བ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་པ་དང་། ལྷ་ཐམས་ཅད་ནི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། ཡི་དྭགས་མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡིན་།
◤pretā api jarāyujāḥ // 9 //
㈠〔偈曰〕：【鬼神亦胎生】。
㈡【鬼通胎化二】〖09_3_d〗
★◤apiśabdādapyupapādukā iti / āyuṣmate mahāmaudgalyāyanāya pretī nivedayate[119|14]
♂apiśabdādapyupapādukā iti / āyuṣmate mahāmaudgalyāyanāya pretī nivedayate “pañca putrānahaṃ rātrau divā pañca tathā parān /
◤apiśabdādapyupapādukā iti /
㈠釋曰。亦言即顯有化生。
㈡鬼趣唯通胎化二種。
①api śabdāt api upapādukās iti
③འདི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
①āyuṣmate mahāmaudgalyāyanāya pretī nivedayate
③ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་ཡི་དྭགས་མོ་ཞིག་ན་རེ་།
◤āyuṣmate mahāmaudgalyāyanāya pretī nivedayate--
㈠胎生者。如女餓鬼白淨命目乾連云
㈡鬼胎生者。如餓鬼女白目連云
★◤ “pañca putrānahaṃ rātrau divā paña tathā parān / [119|15]
◤“pañca putrānahaṃ rātrau divā pañcā tathā parān /
㈠我夜生五子 晝時亦生五
㈡我夜生五子 2晝生五亦然
①pañca putrān aham rātrau divā paña tathā parān
③བདག་གིས་མཚན་མོ་བུ་ལྔ་དང་།། དེ་བཞིན་ཉི་ན་མོ་གཞན་ལྔ་དག་།
㈢ཡི་དྭགས་མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡིན། འདི་〖PNའང་།〗ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་ཡི་དྭགས་མོ་ཞིག་ན་རེ། བདག་གིས་མཚན་མོ་བུ་ལྔ་དང་། །དེ་བཞིན་ཉིན་མོ་གཞན་ལྔ་དག། བསྐྱེད་ནས་དེ་དག་ཟ་མོད་ཀྱི། །འོན་ཀྱང་བདག་ནི་ཚིམ་པ་མེད། །ཅེས་སྨྲས་པའོ། །
★◤ bhakṣayāmi janitvā tān nāsti tṛptistathāpi me //”[119|16]
♂bhakṣayāmi janitvā tān nāsti tṛptistathāpi me //” katamā yoniḥ sarvasādhvī /
◤bhakṣayāmi janitvā tān nāsti tṛptistathāpi me //”
㈠生已皆食盡 如此我無飽
㈡1隨生皆自食 3雖盡而無飽
①bhakṣayāmi janitvā tān na asti tṛptis tathā api me
③བསྐྱེད་ནས་དེ་དག་ཟ་མོད་ཀྱི་།། འོན་ཀྱང་བདག་ནི་ཚིམ་པ་མེད་།། ཅེས་སྨྲས་པའོ་།།
★◤katamā yoniḥ sarvasādhvī / upapādukā / [119|17]
♂upapādukā /
◤katamā yoniḥ sarvasādhvī?
㈠何生於一切中最勝。
㈡一切生中何生最勝。
①katamā yonis sarva sādhvī
③སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་བཟང་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་བཟང་བ་〖Nཔོ།〗གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①upapādukā
③རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤upapādukā /
㈠化生。
㈡應言最勝唯是化生。
★◤atha kimarthaṃ caramabhaviko bodhisattvaḥ prāptopapattivaśitve 'pi jarāyurjāṃ yorni bhajate / [119|17-]
♂atha kimarthaṃ caramabhaviko bodhisattvaḥ prāptopapattivaśitve 'pi jarāyujāṃ yoniṃ bhajate /
◤atha kim arthaṃ caramabhaviko bodhisattvaḥ prāptopapattivaśitve 'pi jarāyujāṃ yoniṃ bhajate?
㈠若爾云何。最後生菩薩。已至得。生自在唯受胎生。
㈡若爾何緣後身菩薩得生自在而受胎生。
★◤evaṃ hi kriyamāṇe mahāntamarthaṃ paśyati / [119|18-]
♂evaṃ hi kriyamāṇe mahāntamartha paśyati /
◤evaṃ hi kriyamāṇe mahāntamarthaṃ paśyati--
㈠若作如此見大利益。
㈡現受胎生有大利故。
①atha kim artham carama bhavikas bodhisattvas prāpta upapatti vaśi tve api jarāyus jām yorni bhajate evam hi kriyamāṇe mahāntam artham paśyati
③འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡང་མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་ལ་བརྟེན་ཅེ་ན་;་དེ་ལྟར་མཛད་ན་དོན་ཆེན་པོ་གཟིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡང་མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་ལ་བརྟེན་ཅེ་ན། དེ་ལྟར་མཛད་ན་དོན་ཆེན་པོ་གཟིགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉེ་དུ་དང་འབྲེལ་བས་ཤཱཀྱའི་རིགས་ཆེན་པོ་ཆོས་ལ་གཟུད་པའི་ཕྱིར་དང་། འདི་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རིགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཞན་དག་རིམ་གྲོ་བསྐྱེད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་དང་། མིར་གྱུར་པ་དག་གིས་ཀྱང་གྲུབ་པ་འདི་ཐོབ་བོ་ཞེས་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤jñātisaṃbandhena mahataḥ śākyavaṃśasya dharme 'vataraṇārthaṃ cakravarttivaṃśyo 'yamiti cānyeṣāṃ bahumānādarāvarjanārthaṃ manuṣyabhūtā api caināṃ siddhiṃ gacchantīti vineyānā mutsāhārtham / [119|19-]
♂jñātisaṃbandhena mahataḥ śākyavaṃśasya dharme 'vataraṇārthaṃ cakravarttivaṃśyo 'yamiti cānyeṣāṃ bahumānā- darāvarjanārthaṃ manuṣyabhūtā api caināṃ siddhiṃ gacchantīti vineyānā{6. MS. drops nā |} mutsāhārtham /
◤‘jñātisambandhena mahataḥ śākyavaṃśasya dharme 'vataraṇārthaṃ
㈠利益者。由親屬相關故。令無量大家釋迦種得入正法。
㈡謂為引導諸大釋種親屬相因令入正法。
①jñāti saṃbandhena mahatas śākya vaṃśasya dharme avataraṇa artham cakravartti vaṃśyas yam iti ca anyeṣām bahu māna ādara āvarjana artham manuṣya bhūtās api ca enām siddhim gacchanti iti vineyānā mutsāha artham
③ཉེ་དུ་དང་འབྲེལ་བས་ཤཱཀྱའི་རིགས་ཆེན་པོ་ཆོས་ལ་གཟུད་པའི་ཕྱིར་དང་། འདི་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རིགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཞན་དག་རིམ་གྲོ་བསྐྱེད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་དང་། མིར་གྱུར་པ་དག་གིས་ཀྱང་གྲུབ་པ་འདི་ཐོབ་བོ་ཞེས་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི། ཕྱིར་རོ་།། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རིགས་དང་གདུང་མེད་ན་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རིགས་དང་གདུང་མེད་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་ན་རེ་བསྐལ་པ་བརྒྱར་〖PNབརྒྱ།〗འདས་ནས་སྒྱུ་མ་མཁན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ནས་སྒྱུ་མས་འཇིག་རྟེན་ཟའོ་ཞེས་ཁ་ཟེར་བ་ལྟར་འདི་སུ་ཞིག་ཡིན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་{116a}བུའམ། འོན་ཏེ་ཤ་ཟ་ཞིག་ཅེས་དེ་སྙམ་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །
◤cakravarttivaṃśyo 'yam’ iti cānyeṣāṃ bahumānādarāvarjanārtham,
㈠此人是轉輪王種姓。但由此名欲生他恭敬尊重。
㈡又引餘類令知菩薩是輪王種生敬慕心。
◤‘manuṣyabhūtā api caināṃ siddhiṃ gacchanti’ iti vineyānām utsāhārtham /
㈠及背邪歸正。在於人道。亦得如此希有勝利。我等今云何下心。為起受化眾生正勤心。
㈡因得捨邪趣於正法。又令所化生增上心。彼既是人。能成大義。我曹亦爾。何為不能因發正勤專修正法。
★◤itarathā hyaprajñāyamānakulagotraḥ ko 'pyayaṃ māyāpuruṣa ityevaṃ parikalpayeyurdevaḥ piśāca iti vā yathā 'nyatīrthyā apabhāṣante kalpaśatasyātyayādevaṃvidho māyāvī loke prādurbhūya māyayā lokaṃ bhakṣayatīti / [119|21-]
♂itarathā hyaprajñāyamānakulagotraḥ ko 'pyayaṃ māyāpuruṣa ityevaṃ parikalpayeyurdevaḥ piśāca iti vā [ 9b. 7B. V ] yathā'nyatīrthyā apabhāṣante kalpaśatasyātyayādevaṃvidho māyāvī loke prādurbhūya māyayā lokaṃ bhakṣayatīti /
◤itarathā hyaprajñāyamānakulagotraḥ ko 'py ayaṃ māyāpuruṣaḥ-- ityevaṃ parikalpayeyuḥ, devaḥ piśāca iti vā /
㈠若不爾。家姓則不可識。世間應作此計。此眾生是何幻惑。為天為鬼。
㈡又若不爾族姓難知。恐疑幻化為天為鬼。
①itarathā hi aprajñā yamāna kula gotras kas apyayam māyā puruṣas iti evam parikalpayeyus devas piśācas iti vā yathā nyatīrthyās apabhāṣante kalpa śatasya atyayāt evaṃvidhas māyāvī loke prādurbhūya māyayā lokam bhakṣayati iti
③ཇི་ལྟར་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་ན་རེ་བསྐལ་པ་བརྒྱར་འདས་ནས་སྒྱུ་མ་མཁན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ནས་སྒྱུ་མས་འཇིག་རྟེན་ཟའོ་ཞེས་ཁ་ཟེར་བ་ལྟར་འདི་སུ་ཞིག་ཡིན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་ ****[@116a]**** *་།། བུའམ། འོན་ཏེ་ཤ་ཟ་ཞིག་ཅེས་དེ་སྙམ་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤yathā'nyatīrthyā apabhāṣante-- “kalpaśatasyātyayādevaṃvidho māyāvī loke prāduḥbhūya māyayā lokaṃ bhakṣayati” ( ) iti //
㈠外道亦說此言。一百劫盡如此幻惑人出於世。作幻化事噉食世間。為離此謗故受胎生。
㈡如外道論矯設謗言。過百劫後當有大幻出現於世噉食世間。故受胎生息諸疑謗。
★0◤apare tvāhuḥ / [119|24]
◤apare tvāhuḥ--
㈠有餘師說。
㈡有餘師說。
①apare tu āhus
③གཞན་དག་ན་རེ་གང་དག་ལ་མི་རྣམས་དང་། གཞན་དག་གིས་མཆོད་པ་བྱས་ནས་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གང་དག་ལ་མི་རྣམས་དང་། གཞན་དག་གིས་མཆོད་པ་བྱས་ནས། སྟོང་ཕྲག་གིས་མཐོ་རིས་དང་བྱང་གྲོལ་འཐོབ་པ་རིང་བསྲེལ་སྐུ་གདུང་རྣམས་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱིའི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་མི་གནས་ཏེ། ཐོ་རངས་〖PNརས།〗ཀྱི་ཏིལ་མར་གྱི་མར་མེ་ཤི་བར་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱིན:གྱི་རླབས་〖《པེ 》Nགྱིས་བརླབས།〗ལས་བྱུང་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡིན་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ལན་དེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤śarīradhātūnāmavasthāpanārthaṃ yeṣumanuṣyā anye ca prajāṃ vijñāya sahasraśaḥ svargaṃ ca prāptā apavargaṃ ceti upapādukānāṃ hi sattvānāṃ bāhyabījābhāvān mṛtānāṃ kāyo nāvatiṣṭhate niśānta iva tailapradyoto 'ntardhīyate / [119|24-]
♂śarīradhātūnāmavasthāpanārthaṃ yeṣu manuṣyā anye ca prajāṃ vidhāya sahasraśaḥ svarga ca prāptā apavargaṃ ceti upapādukānāṃ hi sattvānāṃ vāhyabījābhāvānmṛtānāṃ kāyo nāvatiṣṭhate niśānta iva tailapradyoto 'ntardhīyate /
◤‘śarīradhātūnām avasthāpanārthaṃ
① śarīradhātu avasthāpanārthaṃ
㈠為安立身界尸履故受胎生。
㈡為留身界故受胎生。
①śarīra dhātūnām avasthāpana artham yeṣu manuṣyās anye ca prajām vijñāya sahasraśas svargam
③སྟོང་ཕྲག་གིས་མཐོ་རིས་དང་བྱང་གྲོལ་འཐོབ་པ་རིང་བསྲེལ་སྐུ་གདུང་རྣམས་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
①ca prāptās apavargam ca iti upapādukānām hi sattvānām bāhya bīja abhāvāt mṛtānām kāyas na avatiṣṭhate
③རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱིའི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་མི་གནས་ཏེ་།
①niśā antas iva taila pradyotas ntardhīyate
③ཐོ་རངས་ཀྱི་ཏིལ་མར་གྱི་མར་མེ་ཤི་བར་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་མི་གནས་ཏེ། ཏེ་།
◤yeṣu manuṣyā anye ca prajāṃ vidhāya sahasraśaḥ svargaṃ ca prāptā apavargaṃ ceti
㈠於中人及餘眾生。作供養事竟。由此福德過於千遍。恒受天生後得解脫。
㈡令無量人及諸異類一興供養千返生天及證解脫。
◤upapādukānāṃ hi sattvānāṃ bāhyajīvābhāvānmṛtānāṃ kāyo nāvatiṣṭhate,
㈠何以故。化生眾生無外種子故。若死身不得住。
㈡若受化生無外種故。身纔殞逝無復遺形。
◤niśānta iva tailapradyoto 'ntardhīyate ' /
㈠如燈光已滅靜無復餘。化生亦爾。
㈡如滅燈光即無所見。
★◤ādhiṣṭhānikīmṛddhiṃ bhagavata icchatāṃ na yukta ekṣa parihāraḥ / [119|26-]
♂ādhiṣṭhānikīmṛddhiṃ bhagavata icchatāṃ na yukta eṣa parihāraḥ /
◤ādhiṣṭhānikīmṛddhiṃ bhagavata icchatāṃ na yukta eṣa parihāraḥ //
㈠若是人信世尊。有成願通慧。此救不然。
㈡若人信佛有持願通能久留身。此不成釋
①ādhiṣṭhānikīm ṛddhim bhagavatas icchatām na yuktas ekṣa parihāras
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ལས་བྱུང་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡིན་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ལན་དེ་རིགས་པ་མ་མི་གནས་ཏེ། ཏེ། ཡིན་ནོ་།།
★◤praśnātpraśnāntaramupajāyate / [119|27]
♂praśnātpraśnāntaramupajāyate{7. Y. utpadyate |} /
①praśnāt praśna antaram upajāyate
③དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། གལ་ཏེ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཞིག་པ་མེད་ན། ཇི་ལྟར་མདོ་ལས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་ཀླུ་བཟའ་བའི་ཕྱིར་འབྱིན་〖PNབྱིན།〗ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་〖PN-ཤེ།〗ན། ཟའོ་ཞེས:ནི་མ་〖PN-ནི་མ།〗གསུངས་པས་མ་ཤེས་ནས་བཟའ་བའི་ཕྱིར་འབྱིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
◤praśnāt praśnāntaram utpadyate--
①praśnāt praśna-antaram utpadyate--
㈠從別問更生別問。
㈡因論生論。
★◤yadyapyupapādukānāṃ kāyanidhanaṃ na prajñayate kathamuktaṃ sūtre “upapādukaḥ suparṇī upapādukaṃ nāgamuddharati bhakṣārthami”ti / [119|27-120|02]
♂yadyapyu{8. Y. omits api |}papādukānāṃ @120 kāyanidhanaṃ na prajñāyate kathamuktaṃ sūtre “upapādukaḥ suparṇī upapādukaṃ nāgamuddharati bhakṣārthami”ti /
①yadi api upapādukānām kāya nidhanam na prajñayate katham uktam sūtre upapādukas suparṇī upapādukam nāgam uddharati bhakṣa artham iti
③གལ་ཏེ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཞིག་པ་མེད་ན། ཇི་ལྟར་མདོ་ལས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་ཀླུ་བཟའ་བའི་ཕྱིར་འབྱིན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན་།
◤yady upapādukānāṃ kāyanidhanaṃ na prajñāyate,
㈠若化生眾生。屍骸不可得。
㈡若化生身如滅燈光死無遺者。
◤katham uktaṃ sūtre -- “upapādukaḥ suparṇī upapādukaṃ nāgamuddharati bhakṣārtham” iti?
㈠經中云何說。化生伽婁羅取化生龍為食。
㈡何故契經說化生揭路荼取化生龍為充所食。
★★◤noktaṃ bhakṣayatītyapi tūddharati bhakṣārthamajñatvādityadoṣaḥ / [120|02]
♂noktaṃ bhakṣayatītyapi tūddharati bhakṣārthamajñatyādityadoṣaḥ /
◤noktaṃ bhakṣayatīti, api tūddharati bhakṣārthamajñatvādityadoṣaḥ /
㈠不解故無失。
㈡以不知故為食取龍。不說充飢。斯有何失。
①na uktam bhakṣayati iti api tu uddharati bhakṣa artham ajña tva āditya doṣas
③ཟའོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་པས་མ་ཤེས་ནས་བཟའ་བའི་ཕྱིར་འབྱིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
★◤bhakṣayati vā yāvanna mṛto bhavati na pounrmṛtasyāsya tṛṣyatīti / [120|02-]
♂bhakṣayati vā yāvanna mṛto bhavati na punarmṛtasyāsya tṛpyatīti /
◤bhakṣayati vā yāvanna mṛto bhavati, na punar mṛtasyāsya tṛpyatīti //
㈠復有食乃至未死。若死無復飽。
㈡或龍未死暫得充飢。死已還飢。暫食何咎。
①bhakṣayati vā yāvat na mṛtas bhavati na pouns mṛtasya asya tṛṣyati iti
㈢ཡང་ན་ཇི་སྲིད་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཟ་བར་བྱེད་ཀྱི་ཤི་བ་དེའི་ཚིམ་པར་འགྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤katamā yoniḥ sarvavahvī / upapādukaiva / [120|04]
♂katamā yoniḥ sarvabahvī / ♂upapādukaiva /
◤katamā yoniḥ sarvabahvī? upapādukaiva /
㈠何生於一切中最多。唯化生。
㈡於四生內何者最多。唯化生。
①katamā yonis sarva vahvī
③སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་མང་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་མང་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འགྲོ་བ་གཉིས་དང་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །
①upapādukā eva
③རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤sā hi dvigatī tisṛṇāṃ ca pradeśaḥ sarve cāntarābhāvikā iti / [120|04-]
♂sā hi dvigatī{1. Y. dve gatī |} tisṛṇāṃ ca pradeśaḥ sarve cāntarābhavikā iti /
◤sā hi dve gatī-- tisṛṇāṃ ca pradeśaḥ, sarve cāntarābhavikā iti // 9 //
㈠何以故。此具二道。三道中一分。一切中間悉化生
㈡何以故。三趣少分及二趣全一切中有皆化生故。
①sā hi dvi gatī tisṛṇām ca pradeśas sarve ca antarābhāvikās iti
③དེ་ནི་འགྲོ་བ་གཉིས་དང་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ་།།
★★◤ko 'yamastarābhāvo nāma / [120|06]
♂ko 'yamantarābhavo nāma /
◤ko 'yamantarābhavo nāma?
㈠何法名中陰。
㈡此中何法說名中有。何緣中有非即名生。
①kas ayamas tarābhāvas nāma
③སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། འདིར་གང་འཆི་དང་སྐྱེ་བ་ཡིན〖PNཡི།〗། །སྲིད་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བའོ། །
◤mṛtyūpapattibhavayorantarā bhavatīha yaḥ /
㈠〔偈曰〕：【死有及生有 在中間五陰】。
㈡頌曰 【死生二有中_a 五蘊名中有】〖10_3_b〗
★◤ 【mṛtyūpapattibhavayorantarā bhavatīha vaḥ /】[120|07]
♂mṛtyūpapattibhavayorantarā bhavatīha yaḥ /
①mṛtyu upapatti bhavayos antarā bhavati iha vas
③འདིར་གང་འཆི་དང་སྐྱེ་བ་ཡིན་།།
㈢ལུས་གང་〖PNདང་།〗ཡུལ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པའི་བར་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་〖PN+བ།〗སྟེ། འགྲོ་བའི་བར་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤maraṇabhavasyopapattibhavasya cāntarā ya ātmabhāvo 'bhinirvarttate deśāntaropapattisamprāptaye so 'ntarābhava ityucyate / [120|08-]
♂maraṇabhavasyopapattibhavasya cāntarā ya ātmabhāvo 'bhinirvarttate deśāntaropapattisaṃprāptaye so 'nta- rābhava ityucyate /
◤maraṇabhavasyopapattibhavasya cāntarā ya ātmabhāvo
㈠釋曰。前死有後生有。於中間所得身。
㈡論曰。於死有後在生有前。即彼中間有自體起。
①maraṇa bhavasya upapatti bhavasya ca antarā yas ātma bhāvas abhinirvarttate deśa antara upapatti samprāptaye sas ntarā abhavas iti ucyate
③སྲིད་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བའོ་།། ལུས་གང་ཡུལ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པའི་བར་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
★◤gatyantarālatvāt / [120|09]
♂gatyantarālatvat /
◤'bhinirvarttate deśāntaropapattisamprāptaye so 'ntarābhava ityucyate; gatyor antarālatvāt /
㈠為至餘處。說此身名中有。在二道中間故。
㈡為至生處故起此身。二趣中間故名中有。
①gati antarāla tvāt
③འགྲོ་བའི་བར་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤kathamayaṃ jātaśca nāma nacopapanno bhavati / [120|09-]
♂kathamayaṃ jātaśca nāma nacopapa-[ 10a. 7A. VI ]nno bhavati /
◤kathamayaṃ jātaś ca nāma na copapanno bhavati?
㈠若身已有。云何非生。
㈡此身已起何不名生。
①katham ayam jātas ca nāma naca upapannas bhavati
③ཇི་ལྟར་ན་འདི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་འདི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། བགྲོད་པའི་ཡུལ་དུ་མ་ཕྱིན་〖PNཡིན།〗ཕྱིར། །སྲིད་པ་བར་མ་བྱུང་བ་མིན། །སོན་པ་ནི་བྱུང་བ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་འདི་ནི་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་སོན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【gamyadeśānupetatvānnopapanno 'ntarābhavaḥ // VAkK_3.10 //】[120|11]
♂gamyadeśānupetatvānnopapanno 'ntarābhavaḥ //10//
◤gamyadeśānupetatvānnopapanno 'ntarābhavaḥ // 10 //
㈠〔偈曰〕：【未至應至故 未生名中有】。
㈡【未至應至處_c 故中有非生】〖10_3_d〗
★★◤upapattigato hyupapanna ityucyate / padergatyarthatvāt / [120|12]
♂upapattigato{2. MS. upapagato |} hyupapanna ityucyate / ♂padergatyarthatvāt /
◤upapattigato hi ‘upapannaḥ’ ityucyate; padergatyarthatvāt /
㈠釋曰。若至所應至處。方得名生。
㈡生謂當來所應至處。依所至義建立生名。
①gamya deśa anupeta tvāt na upapannas ntarābhavas upapatti gatas hi upapannas iti ucyate pades gati artha tvāt
③བགྲོད་པའི་ཡུལ་དུ་མ་ཕྱིན་ཕྱིར་།། སྲིད་པ་བར་མ་བྱུང་བ་མིན་།།
★◤nacāyaṃ gamyadeśamupagatontarābhavastasmānnopapannaḥ / [120|12-]
♂nacāyaṃ gamyadeśamupagato 'ntarābhavastasmā- nnopapannaḥ /
◤na cāyaṃ gamyadeśamupagato 'ntarābhavaḥ, tasmānnopapannaḥ // 10 //
㈠此眾生已離本生。未至應至處。於中間雖有未得名生
㈡此中有身其體雖起而未至彼。故不名生。
①naca ayam gamya deśam upagata untarā abhavas tasmāt na upapannas
③སོན་པ་ནི་བྱུང་བ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་འདི་ནི་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་སོན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kaḥ punarasau deśo gantavyaḥ / [120|13]
◤kaḥ punarasau deśo gantavyaḥ?
㈠何處。是此眾生應往是處。
㈡何謂當來所應至處。
①kas punar asau deśas gantavyas
③བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དེ་གང་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དེ་གང་ཞིག་ཅེ་ན། གང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པས་〖PNཔ།〗འཕངས་པ་མངོན་ཞིང་རྫོགས་པའོ། །
★◤yatrākṣiptasya vīpākasyābhivyaktiḥ samāptiśca / [120|13-]
♂yatrākṣiptasya vipākasyābhivyaktiḥ samāptiśca /
◤yatrākṣiptasya vipākasyābhivyaktiḥ, samāptiś ca /
㈠業所引果報。明了顯現及究竟。是所住處。若至此處名生。
㈡所引異熟究竟分明。是謂當來所應至處。
①yatra ākṣiptasya vīpākasya abhivyaktis samāptis ca
③གང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པས་འཕངས་པ་མངོན་ཞིང་རྫོགས་པའོ་།།
★0◤vicchinna evopapattibhavo maraṇabhavātsaṃbhavatīti nikāyāntarīyāḥ / [120|14-]
◤vicchinna evopapattibhavo maraṇabhavāt sambhavatīti nikāyāntarīyāḥ /
㈠餘部說。生有與死有斷絕。
㈡有餘部說。從死至生處容間絕。故無中有。
①vicchinnas eva upapatti bhavas maraṇa bhavāt saṃbhavati iti nikāya antarīyās
③སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། འཆི་བའི་སྲིད་པ་ཆད་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། འཆི་བའི་སྲིད་པ་ཆད་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ནི་མི་འདོད་དོ། །
★◤tadetanneṣyate / kiṃ kāraṇam / yuktitaśca āgamataśca / [120|15]
♂tadetanneṣyate / kiṃ kāraṇam /
◤tadetanneṣyate /
㈠此執非可許。
㈡此不應許。
①tat etat na iṣyate
③དེ་ནི་མི་འདོད་དོ་།།
①kim kāraṇam
③དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རིགས་པ་དང་ལུང་ལས་ཏེ། རེ་ཞིག་{116b}རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲུའི་རྒྱུན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར། །སྲིད་པ་ཆད་ལས་འབྱུང་བ་མིན། །རྒྱུན་གྱི་〖PNགྱིས།〗འཇུག་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་བ་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་འབྲུའི་རྒྱུན་ལྟ་བུའོ། །
①yuktitas ca āgamatas ca
③རིགས་པ་དང་ལུང་ལས་ཏེ་།
◤kiṃ kāraṇam? yuktitaś ca, āgamataś ca // 10 //
㈠何以故。由道理及阿含故。
㈡所以者何。依理教故。
★◤tatra tāvat yuktiṃ niśrityocyate / [120|15-]
♂yuktitaśca āgamataśca /
◤tatra tāvat yuktaṃ niśrityocyate--
㈠此中依道理說。
㈡理教者何。
①tatra tāvat yuktim niśritya ucyate
③རེ་ཞིག་ ****[@116b]**** ་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་།
★◤ 【vrīhisantānasādharmvādavicchinnabhavodbhavaḥ /】[120|17]
♂tatra tāvat yuktiṃ niśrityocyate vrīhisantānasādharmyādavicchinnabhavodbhavaḥ /
①vrīhi santāna sādharmvāt avicchinna bhava udbhavas
③འབྲུའི་རྒྱུན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར་།། སྲིད་པ་ཆད་ལས་འབྱུང་བ་མིན་།།
◤vrīhisantānasādharmyādavicchinnabhavodbhavaḥ /
㈠〔偈曰〕：【似穀相續故 無間於後生】。
㈡頌曰 【如穀等相續_a 處無間續生】〖11_3_b〗
★0◤santānavarttināṃ hi dharmāṇāmavicchedena deśāntareṣu prādurbhāvo dṛṣṭastadyathā vrīhisantānasya / [120|18-]
◤santānavarttināṃ hi dharmāṇāmavicchedena deśāntareṣu prādurbhāvo dṛṣṭaḥ,
㈠釋曰。諸法次第相續生。由不斷故。於餘處生。此可證見。
㈡論曰。且依正理中有非無。現見世間相續轉法。要處無間剎那續生。
①santāna varttinām hi dharmāṇām avicchedena deśa antareṣu prādurbhāvas dṛṣṭas tadyathā vrīhi santānasya
③རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་བ་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་འབྲུའི་རྒྱུན་ལྟ་བུའོ་།།
◤tadyathā vrīhisantānasya /
㈠譬如穀相續。
㈡且如世間穀等相續。
★0◤tasmādasyāpi sattvasantānasyāvicchedena deśāntareṣu prādurbhāvo bhaviṣṇuḥ / [120|19-]
◤tasmādasyāpi sattvasantānasyāvicchedena deśāntareṣu prādurbhāvo bhaviṣṇuḥ /
㈠是故眾生相續次第無斷絕。於餘處生。此義可然。
㈡有情相續理亦應然。
①tasmāt asya api sattva santānasya avicchedena deśa antareṣu prādurbhāvas bhaviṣṇus
③དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་འདི་ཡང་མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དུ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་〖PNརྒྱུ་ནི།〗འདི་ཡང་〖PN+རྒྱུན།〗མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དུ་འབྱུང་བའི་ཆོས་〖PNཚུལ།〗ཅན་ཡིན་ནོ། །
★◤vicchinno 'pi dṛṣṭaḥ prādurbhāvastadyathā ādarśādiṣu bimbāt pratibimbasya / [120|20-]
♂vicchinno 'pi dṛṣṭaḥ prādurbhāvastadyathā ādarśādiṣu bimbāt pratibimbasya{3. Y. pratibimbaṃ |} /
◤vicchinno 'pi dṛṣṭaḥ prādurbhāvaḥ,
㈠若爾諸法斷絕於餘處生。此可證見。
㈡剎那續生處必無間。豈不現見有法續生而於其中處亦有間。
①vicchinno api dṛṣṭas prādurbhāvas tadyathā ādarśa ādiṣu bimbāt pratibimbasya
㈢ཆད་ནས་འབྱུང་བ་ཡང་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་མེ་ལོང་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ནང་དུ་གཟུགས་ལས་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུའོ། །
◤tadyathā-- ādarśādiṣu bimbāt pratibimbam /
㈠譬如於鏡等中從本生影。亦可證見。
㈡如依鏡等從質像生。
★0◤evaṃ maraṇabhavādupapattibhavasya syāt / [120|21]
◤evaṃ maraṇabhavādupapattibhavasya syāt /
㈠如此從死有生有斷絕生。此亦可然。
㈡如是有情死有生有。處雖有間何妨續生。
①evam maraṇa bhavāt upapatti bhavasya syāt
③དེ་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་རུང་ངོ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་རུང་ངོ་ཞེ་ན། གཟུགས་བརྙན་མ་གྲུབ་ཕྱིར་བ་དང་། །མི་འདྲའི་〖PNའདྲ་བའི།〗ཕྱིར་ན་དཔེ་མ་ཡིན། །གཟུགས་བརྙན་ཞེས་བྱ་བ་ཁ་དོག་གི་ཁྱད་པར་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མ་གྲུབ་བོ། །
★◤ 【pratibimbamasiddhatvādasāmyācchānidarśanam // VAkK_3.11 //】[120|22]
♂pratibimbamasiddhatvādasāmyāccānidarśanam //11//
①pratibimbam asiddha tvāt asāmyāt śāni darśanam
③གཟུགས་བརྙན་མ་གྲུབ་ཕྱིར་བ་དང་།། མི་འདྲའི་ཕྱིར་ན་དཔེ་མ་ཡིན་།།
◤pratibimbam asiddhatvād asāmyāc cānidarśanam // 11 //
①pratibimbam asiddhatvād asāmyāc ca a-nidarśanam||11||
㈠〔偈曰〕：【影非成實故 不等故非譬】。
㈡【像實有不成_c 不等故非譬】〖11_3_d〗
★★◤pratibimbaṃ nāmānyadevotpadyate dharmāhntaramityasiddhametat / [120|23]
♂pratibimbaṃ nāmānyadevotpadyate dharmāntaramityasiddhametat /
◤pratibimbaṃ nāmānyadevotpadyate dharmāntaram ity asiddhametat /
㈠釋曰。影是何法。有別物生。是色中一類。是義不然。非成實故。
㈡實有諸像理不成故。又非等故為喻不成。謂別色生說名為像。其體實有理所不成。設成非等。
①pratibimbam nāma anyadeva utpadyate dharma ahntaram iti asiddham etat
③གཟུགས་བརྙན་ཞེས་བྱ་བ་ཁ་དོག་གི་ཁྱད་པར་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མ་གྲུབ་བོ་།།
★0◤siddhāvapi ca satyāmasāmyādanidarśanaṃ bhavati / [120|23-]
◤siddhāv api ca satyāmasāmyād anidarśanaṃ bhavati // 11 //
㈠若成實有物不相似故。故亦不堪為譬。
㈡故不成喻。言像不成故非喻者。
①siddhau= api ca satya āmasāmyāt anidarśanam bhavati
㈢གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་〖PN+ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ tāvadasiddham / [120|24]
◤kathaṃ tāvad asiddham?
㈠云何非成實。
①katham tāvat asiddham
③རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་མ་གྲུབ་ཅེ་ན་།
㈢རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་མ་གྲུབ་ཅེ་ན། གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར། །ཡུལ་དེ་ཉིད་ན་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་ཀྱང་སྣང་། གཟུགས་བརྙན་ཡང་སྣང་སྟེ། རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་〖PNབའི།〗ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཅིག་ཏུ་གཟུགས་〖PN-གཟུགས།〗གཉིས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་དོ། །
★◤ 【sahaikatra dvayābhāvāt 】[120|25]
①saha ekatra dvaya abhāvāt
③གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར་།།
◤sahaikatra dvayābhāvāt,
㈠〔偈曰〕：【共一處二無】。
㈡【一處無二並】〖12_3_a〗 以一處所無二並故。
🈪◦0547རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་མ་གྲུབ་ཅེ་ན། གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར། །ཡུལ་དེ་ཉིད་ན་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་ཀྱང་སྣང་། གཟུགས་བརྙན་ཡང་སྣང་སྟེ། རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཅིག་ཏུ་གཟུགས་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
★◤tatraiva hi deśe ādarśarūpaṃ dṛśyate pratibimbaṃ ca / [120|26]
♂sahaikatra dvayābhāvāt tatraiva hi deśe ādarśarūpaṃ dṛśyate pratibimbaṃ{4. Y. pratibimbakaṃ |} ca /
◤tatraiva hi deśe ādarśarūpaṃ dṛśyate pratibimbakaṃ ca //
㈠釋曰。於餘一處見鏡色及影色。
㈡謂於一處鏡色及像並見現前。
①tatra eva hi deśe ādarśa rūpam dṛśyate pratibimbam ca
③ཡུལ་དེ་ཉིད་ན་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་ཀྱང་སྣང་། གཟུགས་བརྙན་ཡང་སྣང་སྟེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ཐ་དད་པ་ན་〖PN-ན།〗གནས་པ་རྣམས:ཀྱི་མཚེའུའི་ཆུ་〖PNཀྱིས་མཚེའུའི་ཆུའི།〗ཡུལ་གཅིག་ན་རང་གི་མདུན་རོལ་གྱི་ཡུལ་ན་གནས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཕན་ཚུན་དམིགས་ཏེ། གཟུགས་གཅིག་ལ་ལྟ་བ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་མི་〖PN-མི།〗མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེར:གཟུགས་གཞན་ཞིག་〖PNགཞན།〗འབྱུང་བར་རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤na caikatra deśe rūpadvayasyāsti sahabhāva āśrayabhūtabhedāt / [120|26-]
◤na caikatra deśe rūpadvayasyāsti sahabhāvaḥ; āśrayabhūtabhedāt /
㈠此一處中無道理二影俱有。依止四大異故。
㈡二色不應同處並有。依異大故。
★◤tathā digbhedavyavasthiterekasminvāpyambudeśe svābhimukhadeśasthānāṃ rūpāṇāmanyo 'nyaṃ pratibimbakamupalabhyate natvekatra rūpe dvayoḥ paśyatoḥ sahadarśanaṃ na bhavatīti na tatra rūpāntaropapattiryuktā / [120|27-]
♂[ 10b. 7B. VI ] tathā digbhedavyavasthite{5. Y. sthitai… |}rekasminvāpyambudeśe svābhi- mukha{6. MS. …mukhā |} deśasthānāṃ{7. Y. …sthitānāṃ |} rūpāṇāmanyo 'nyaṃ pratibimbakamupalabhyate natvekatra rūpe dvayoḥ paśyatoḥ sahadarśanaṃ na bhavatīti na tatra rūpāntaropapattiryuktā{8. MS. …ryuktāḥ |} /
◤tathā digbhedavyavasthitair ekasmin vāpyambudeśe svābhimukhadeśasthitānāṃ rūpāṇāmanyo 'nyaṃ pratibimbakamupalabhyate,
㈠復次別方定故。於一水處互向自面。所有諸色互對生影。
㈡又陿水上兩岸色形。同處一時俱現二像。居兩岸者互見分明。
🈪◦0548དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ཐ་དད་པ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚེའུའི་ཆུ་ཡུལ་གཅིག་ན་རང་གི་མདུན་རོལ་གྱི་ཡུལ་ན་གནས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཕན་ཚུན་དམིགས་ཏེ། གཟུགས་གཅིག་ལ་ལྟ་བ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་མི་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེར་གཟུགས་གཞན་ཞིག་འབྱུང་བར་རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①na ca ekatra deśe rūpa dvayasya asti sahabhāvas āśraya bhūta bhedāt tathā diś bheda vyavasthites ekasmin vā api ambu deśe sva abhimukha deśa sthānām rūpāṇām anyas
③རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་གཅིག་ཏུ་གཟུགས་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་མེད་དོ་།། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ཐ་དད་པ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚེའུའི་ཆུ་ཡུལ་གཅིག་ན་རང་གི་མདུན་རོལ་གྱི་ཡུལ་ན་གནས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཕན་ཚུན་དམིགས་ཏེ་།
①nyam pratibimbakam upalabhyate na tu ekatra rūpe dvayos paśyatos saha darśanam na bhavati iti na tatra rūpa antara upapattis yuktā
③གཟུགས་གཅིག་ལ་ལྟ་བ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་མི་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེར་གཟུགས་གཞན་ཞིག་འབྱུང་བར་རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tvekatra rūpe dvayoḥ paśyatoḥ sahadarśanaṃ na bhavatīti na tatra rūpāntaropapattiryuktā /
㈠於一色中二人共看。不應有俱時各見此中餘色得生。是義不然。
㈡曾無一處並見二色。不應謂此二色俱生。
★◤chāyātapayośca dvayoḥ sahaikatrabhāvo na dṛṣṭaḥ / [120|30-121|01]
♂chāyātapayośca dvayoḥ sahaikatrabhāvo na @121 dṛṣṭaḥ /
◤chāyātapayoś ca dvayoḥ sahaikatrabhāvo na dṛṣṭaḥ /
㈠復次影及光。不曾見於一處俱有。
㈡又影與光未嘗同處。
🈪◦0549གྲིབ་མ་དང་ཉི་མ་གཉིས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་མ་མཐོང་བ་ན་གྲིབ་མ་ན་འདུག་པའི་མེ་ལོང་གི་ནང་ན་ཉི་མའི་གཟུགས་བརྙན་ཡང་དམིགས་པས་དེར་དེ་འབྱུང་བར་རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤upalabhyate ca chāyāstha ādarśe sūryasya prativimbakamiti na yukto 'sya tatra prādurbhāvaḥ / [121|01-]
♂upalabhyate ca chāyāstha ādarśe sūryasya pratibimbakamiti na yukto 'sya tatra prādurbhāvaḥ /
◤upalabhyate ca chāyāstha ādarśe sūryasya pratibimbakamiti na yukto 'sya tatra prādurbhāvaḥ //
㈠曾見鏡在影中日光顯然。若影是實有，光不應得於中生，以相違故。
㈡然曾見鏡懸置影中，光像顯然現於鏡面，不應於此謂二並生。
①chāyā tapayos ca dvayos saha ekatra bhāvas na dṛṣṭas upalabhyate ca chāyā sthas ādarśe sūryasya prativimbakam iti na yuktas sya tatra prādurbhāvas
③གྲིབ་མ་དང་ཉི་མ་གཉིས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་མ་མཐོང་བ་ན་གྲིབ་མ་ན་འདུག་པའི་མེ་ལོང་གི་ནང་ན་ཉི་མའི་གཟུགས་བརྙན་ཡང་དམིགས་པས་དེར་དེ་འབྱུང་བར་རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གྲིབ་མ་དང་ཉི་མ་གཉིས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་མ་མཐོང་བ་〖PN-བ།〗ན་གྲིབ་མ་ན་འདུག་པའི་མེ་ལོང་གི་ནང་ན་ཉི་མའི་གཟུགས་བརྙན་ཡང་དམིགས་པས་དེར་དེ་འབྱུང་བར་〖PNབས།〗རིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤athavā “sahaikatra dvayābhāvādi”ti katamasya dvayasya / [121|02]
♂athavā{1. MS.looks like athīvā |} “sahaikatra dvayābhāvādi”ti katamasya dvayasya /
◤atha vā-- sahaikatra dvayābhāvāt iti /
㈠復次共一處二無者。
㈡或言一處無二並者。
🈪◦0550ཡང་ན། གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་
①athavā saha ekatra dvaya abhāvāt iti katamasya dvayasya
③ཡང་ན། གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར་།། ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ན། གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། མེ་ལོང་གི་ངོས་དང་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ཏེ། མེ་ལོང་གི་ངོས་ཀྱང་གཞན་ཁོ་ན་ལ་〖PN-ལ།〗ཡོད་ལ། ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ནང་དུ་སོང་བ་ཡང་ཁྲོན་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ་གཞན་ཁོ་ན་ན་སྣང་ངོ་།།〖PN+དེ་ཡང་དེའི་ནང་དུ་སོང་བ་ཡང་ཁྲོན་པའི་ཆུ་བཞིན་ཁོ་ན་ན་སྣང་ངོ་།〗 དེ་ཡང་དེའི་ནང་དུ་འབྱུང་ན་ནི་གཞན་ན་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤ādarśatalasyendupratibimbakasya ca / [121|02-]
①ādarśa talasya indu pratibimbakasya ca
③མེ་ལོང་གི་ངོས་དང་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ཏེ་།
◤katamasya dvayasya? ādarśatalasyendupratibimbakasya ca /
①katamasya dvayasya? ādarśatala, indu-pratibimbaka ca |
㈠何者為二。謂鏡面及月圓。
㈡鏡面月像謂之為二，
🈪གཉིས་གང་ཞེ་ན། མེ་ལོང་གི་ངོས་དང་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ཏེ།
★0◤anyatraiva hi deśe ādarśatalaṃ bhavatyanyatraivāntargataṃ candrapratibimbakaṃ dṛśyate kūpa ivodakam / [121|03-]
◤anyatraiva hi deśe ādarśatalaṃ bhavati, anyatraivāntargataṃ candrapratibimbakaṃ dṛśyate, kūpa ivodakam /
①anyatra eva hi deśe ādarśatalaṃ bhavati, anyatra eva antargataṃ candra-pratibimbakaṃ dṛśyate, kūpe iva udakam|
㈠於別處見鏡面，於別處見鏡中月圓，如井中水。
㈡近遠別見，如觀井水。
🈪མེ་ལོང་གི་ངོས་ཀྱང་གཞན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ལ། ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ནང་དུ་སོང་བ་ཡང་ཁྲོན་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ་གཞན་ཁོ་ན་ན་སྣང་ངོ་། །
①anyatra eva hi deśe ādarśa talam bhavati anyatra eva antargatam candrapratibimbakam dṛśyate kūpas iva udakam
③མེ་ལོང་གི་ངོས་ཀྱང་གཞན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ལ། ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་ནང་དུ་སོང་བ་ཡང་ཁྲོན་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ་གཞན་ཁོ་ན་ན་སྣང་ངོ་།། དེ་ཡང་དེའི་ནང་དུ་འབྱུང་ན་ནི་གཞན་ན་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
[稱友：yathā kūpe dūrāntargatam udakam dṛśyate tathā candrapratibimbakam apy atraivāntargataṃ dṛśyate. 如見井水在井深處，亦見月像在鏡內住。]
★◤tacca tatropapadyamānaṃ nānyatropalabhyate / [121|04-]
♂tacca tatropapadyamānaṃ nānyatropalabhyate{2. MS. …labhyete |} /
◤tacca tatropapadyamānaṃ nānyatropalabhyate /
㈠此月影若於中生。不應見在餘處。
㈡若有並生如何別見。
★★◤ato nāstyeva tat kiñcit / [121|05]
♂ato nāstyeva tat kiṃcit /
◤ato nāstyeva tat kiñcit /
㈠是故此影實無所有。
㈡故知諸像於理實無。
🈪◦0551དེ་ཡང་དེའི་ནང་དུ་འབྱུང་ན་ནི་གཞན་ན་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
🈪◦0552དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི་གང་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ནི་ཚོགས་ལ་དེའི་མཐུ་དེ་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ། །
★◤sāmagryāstu sa tasyāstādṛśaḥ prabhāvo yattathā darśanaṃ bhavati // [121|05-]
♂sāmagryāstu sa tasyāstādṛśaḥ{3. Y. omits tādṛśaḥ |} prabhāvo yattathā darśanaṃ bhavati /
◤sāmagryāstu sa tasyāḥ prabhāvo yat tathā darśanaṃ bhavati /
㈠諸法聚集有如此勢力。謂非有顯現似有。
㈡然諸因緣和合勢力令如是見。
①tat ca tatra upapadyamānam na anyatra upalabhyate atas na asti eva tat kiñcid sāmagryās tu sa tasyās tādṛśas prabhāvas yat tathā darśanam bhavati
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི་གང་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ནི་ཚོགས་ལ་དེའི་མཐུ་དེ་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི་གང་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗དེ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ནི་ཚོགས་ལ་〖PNཔ།〗དེའི་མཐུ་དེ་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ། །
★★◤acintyo hi dharmāṇāṃ hi dharmāṇāṃ śaktibhedaḥ / [121|06]
♂acintyo hi dharmāṇāṃ śaktibhedaḥ /
◤acintyo hi dharmāṇāṃ śaktibhedaḥ /
㈠何以故。諸法功能差別。難可思議。
㈡以諸法性功能差別難可思議。
①acintyas hi dharmāṇām hi dharmāṇām śakti bhedas
③ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་།། རེ་ཞིག་ ****[@117a]**** *་།།
★◤evaṃ tāvandasiddhatvāt / [121|06-]
♂evaṃ tāvadasiddhatvāt /
◤evaṃ tāvadasiddhatvāt /
㈠如此不成實故。不堪為譬。
㈡已辯不成所以非喻。
🈪◦0553རེ་ཞིག་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①evam tāvanda siddha tvāt
③མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢རེ་ཞིག་{117a}མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་〖PN-ནི།〗དེ་ལྟ་བུ་〖PN+མ།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤kathamasāmyādanidarśanaṃ bhavati / [121|07]
◤kathamasāmyādanidarśanaṃ bhavati?
㈠云何由不相似故不堪為譬。
㈡言非等故亦非喻者。
🈪◦0554ཇི་ལྟར་ན་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུན་མིན་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མེ་ལོང་གི་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་དང་། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①katham asāmyāt anidarśanam bhavati
③ཇི་ལྟར་ན་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུན་མིན་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མེ་ལོང་གི་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་དང་། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【asantānād 】[121|08]
①asantānād
③རྒྱུན་མིན་ཕྱིར་།
◤asantānād,
㈠〔偈曰〕：【無相續】。
㈡【非相續】以質與像非相續故。
★◤nahi vimvasya pratibimbakaṃ santānabhūtamādarśasantānasaṃvaddhatvāt sahabhāvācca / [121|09]
♂asantānād nahi bimbasya pratibimbakaṃ santānabhūtamādarśasantānasaṃbaddhatvāt sahabhāvācca /
◤nahi bimbasya pratibimbakaṃ santānabhūtam; ādarśasantānasambaddhatvāt,
㈠釋曰。影非本物相續。與鏡相續相應故。
㈡謂質與像非一相續。唯依鏡等有像現故。
★★◤yathā maraṇasyopapattibhavaḥ / [121|10]
♂yathā maraṇasyo{4. Y. maraṇabhavasya |} papatti- bhavaḥ /
◤sahabhāvācca /
㈠與本俱有故。
㈡像與本質俱時有故。
①na hi vimvasya pratibimbakam santāna bhūtam ādarśa santāna saṃvaddha tvāt sahabhāvāt ca yathā maraṇasya upapatti bhavas
③ཇི་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མེ་ལོང་གི་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་དང་། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tadevaṃ yathā maraṇabhavasyopapattibhavaḥ santānabhūtaḥ, naivaṃ bimbasya pratibimbakam /
㈠如生有約死有成。2影無如此相續。
㈡如死生有是一相續，2質像相望無此相續。
★◤santānaṃ ca pratyavicchedena deśāntareṣu prādurbhāva udāhṛato nāsantānamityasāmyaṃ dṛṣṭāntasya pratibimbasya ca / [121|10-]
♂santānaṃ ca pratyavicchedena deśāntareṣu prādurbhāva udāhṛto nāsantānamityasāmyaṃ dṛṣṭāntasya pratibimbasya ca /
◤santānaṃ ca pratyavicchedena deśāntareṣu prādurbhāva udāhṛtaḥ, nāsantānam--
㈠1相續無間無絕。生於餘處故。
㈡1前後無間餘處續生。
🈪◦0555རྒྱུན་ལ་མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་བར་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་པས་དཔེ་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
①santānam ca pratyavicchedena deśa antareṣu prādurbhāvas udāhṛatas na asantānam iti asāmyam dṛṣṭāntasya pratibimbasya ca
③རྒྱུན་ལ་མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་བར་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་པས་དཔེ་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ་།། གཟུགས་བརྙན་ནི་།
㈢རྒྱུན་ལ་〖PN+རྒྱུན།〗མི་འཆད་པར་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་བར་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་པས་དཔེ་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【dvayodayāt /】[121|12]
①dvaya udayāt
③གཉིས་ལས་འབྱུང་ཕྱིར་།
◤ityasāmyaṃ dṛṣṭāntasya pratibimbasya ca /
㈠是故影譬不等。
㈡以不相似故不成喻。
🈪◦0556གཟུགས་བརྙན་ནི། གཉིས་ལས་འབྱུང་ཕྱིར།
◤dvayodayāt /
㈠〔偈曰〕：【二生】。
㈡【二生】 又所現像由二生故。
★0◤dvābhyāṃ hi kāraṇābhyāṃ pratibimbasyodayo bhavati / [121|13]
◤dvābhyāṃ hi kāraṇābhyāṃ pratibimbasyodayo bhavati-- bimbācca, ādarśācceti /
㈠釋曰。從二種因影得生。謂從本物及鏡。
㈡謂二緣故諸像得生。一者本質。二者鏡等。
🈪གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་དང་མེ་ལོང་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།
◤yat pradhānaḥ kāraṇaṃ tadāśrityotpadyate /
①yat pradhānaḥ kāraṇaṃ tad-āśritya utpadyate
㈠依此最勝二因影得生。
㈡二中勝者像依彼生。
🈪གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ན།
◤na caivamupapattibhavasyāpi dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ sambhavaḥ--
㈠生有不爾。從二因生。
㈡生有無容由二緣起。
🈪སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་དེ་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་།
★◤bimbāccādarśā cceti yat prādhānaṃ kāraṇaṃ tadāśrityotpadyate / [121|13-]
♂bimbāccādarśā-[ 11a. 7A. VII ]cceti yat pradhānaṃ kāraṇaṃ tadāśrityotpadyate /
◤maraṇabhavāccānyataś ca pradhānabhūtād /
①maraṇabhavāc ca anyataś ca pradhānabhūtād|
㈠謂從死有及從餘勝法。
㈡唯有死有無別勝依。
🈪གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
①dvābhyām hi kāraṇābhyām pratibimbasya udayas bhavati bimbāt ca ādarśā cca iti yat prādhānam kāraṇam tadāśritya utpadyate
③གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་དང་མེ་ལོང་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ན་།
㈢གཟུགས་བརྙན་ནི། གཉིས་ལས་འབྱུང་ཕྱིར། གཟུགས་བརྙན་ནི་གཟུགས་དང་མེ་ལོང་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ན། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་དེ་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་། གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བ་ནི་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤nacaivamupapattibhavasyāpi dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ saṃbhavo maraṇabhavāccānyataśca pradhānabhūtādityato 'pyayamasamāno dṛṣṭāntaḥ / [121|14-]
◤ityato 'pyayamasamāno dṛṣṭāntaḥ /
㈠復由此義影譬不等。
㈡故所引喻非等於法。
🈪◦0557དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེའི་འདི་ནི་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
①naca evam upapatti bhavasya api dvābhyām kāraṇābhyām saṃbhavas maraṇa bhavāt ca anyatas ca pradhāna bhūtāt iti atas apyayam asamānas dṛṣṭāntas
③སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་དེ་ལྟར་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་། གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་རྒྱུ་གཉིས་ལས་འབྱུང་བ་ནི་མེད་དོ་།། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེའི་འདི་ནི་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེའི་འདི་ནི་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤na ca yuktamuktaṃ bāhyameva cetanaṃ śukraśoṇitaṃ pradhānakāraṇamiti / [121|16]
◤na ca yuktamuktam--
㈠不應說如此。
㈡亦不可說
①na ca yuktam uktam bāhyam eva cetanam śukra śoṇitam pradhāna kāraṇam iti
③ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པ:སེམས་པ་〖PN-སེམས་པ།〗མེད་པ་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་〖PNཔར།〗ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་དུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་བ་དེར་ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བརྟག། དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་རིགས་པ་ལས་འཆི་བའི་སྲིད་པ་〖PN+རྒྱུན་ཆད་ནས་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ།〗འབྱུང་བར་མི་འདོད་དོ། །
◤bāhyam eva cetanaṃ śukraśoṇitaṃ pradhānakāraṇamiti /
㈠有外色無意赤白為勝因。
㈡以外非情精血等緣為勝依性。
🈪◦0558ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་དུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་བ་དེར་ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བརྟག །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་རིགས་པ་ལས་འཆི་བའི་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་མི་འདོད་དོ། །
★0◤yatra cāndhakāṇa eva prādurbhāva upapādukānāṃ tatra kiṃ parikalpyate / [121|16-]
◤yatra cāndhakāṇa eva prādurbhāva upapādukānāṃ tatra kiṃ parikalpyate / .
㈠若化生眾生。於空中受生。復分別何因如此。
㈡由化生者空中欻生。於中計何為勝依性。
①yatra ca andhakāṇas eva prādurbhāvas upapādukānām tatra kim parikalpyate
③གང་དུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་བ་དེར་ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བརྟག་།
★0◤evaṃ tāvadyuktito neṣyate / [121|17-]
◤evaṃ tāvadyuktito neṣyate /
㈠由道理不可許。
㈡已依正理對破彼宗
★★◤na marāṇabhavādvicchinna upapattibhavaprādurbhāvaḥ / tasmādastyevāntarābhavaḥ / [121|18]
♂na maraṇabhavādvicchinna upapattibhavaprādurbhāvaḥ /
◤na maraṇabhavādvicchinna upapattibhavaprādurbhāvaḥ /
㈠從死陰斷絕無相續生陰得起。由此道理。
㈡從死至生處容間絕。
🈪◦0559དེ་ལྟ་བས་ན་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
①evam tāvat yuktitas na iṣyate na marāṇa bhavāt vicchinnas upapatti bhava prādurbhāvas
③དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་རིགས་པ་ལས་འཆི་བའི་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་མི་འདོད་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །
①tasmāt asti eva antarābhavas
③དོ་།། དེ་ལྟ་བས་ན་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་།།
◤tasmādastyevāntarābhavaḥ //
㈠是故有。中陰。
㈡是故中有決定非無。
★◤kaṇṭhokteścāsti[121|19]
♂tasmādastyevāntarābhavaḥ /
◤kaṇṭhokteś cāsti,
①kaṇṭha uktes ca asti,
㈠〔偈曰〕：【由經】。
㈡次依聖教證有中有。
🈪◦0560མགུར་ནས་གསུངས་ཕྱིར་ཡོད།
①kaṇṭha uktes ca asti
③མགུར་ནས་གསུངས་ཕྱིར་ཡོད་;་མདོ་ལས་།
㈢མགུར་ནས་གསུངས་ཕྱིར་ཡོད། མདོ་ལས། སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། མིའི་སྲིད་པ་དང་། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤sūtra uktaṃ “sapta bhavāḥ / [121|20]
♂kaṇṭhokteścāsti sūtra uktaṃ “sapta bhavāḥ /
◤sūtra uktam-- “sapta bhavāḥ /
①sūtre uktam-- “sapta bhavāḥ |
㈠釋曰。由經知有中陰。經中說七種有。
㈡謂契經言。有有七種。【說有】
🈪མདོ་ལས། སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང་། ཡི་དགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། མིའི་སྲིད་པ་དང་། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤narakabhavastiryagbhavaḥ pretabhavo devabhavo manuṣyabhavaḥ karmabhavo 'ntarābhava iti / [121|20-]
♂narakabhavastiryagbhavaḥ pretabhavo devabhavo manuṣyabhavaḥ karmabhavo 'ntarābhava” iti /
◤narakabhavaḥ, tiryagbhavaḥ, pretabhavaḥ, devabhavaḥ, manuṣyabhavaḥ, karmabhavaḥ, antarābhavaḥ” iti /
㈠地獄有。畜生有。鬼神有。天有。人有業有。中有。
㈡即五趣有業有中有。
①sūtras uktam sapta bhavās naraka bhavas tiryak bhavas preta bhavas deva bhavas manuṣya bhavas karma bhavas antarā abhavas iti
③སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ་དང་། ཡི་དགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། མིའི་སྲིད་པ་དང་། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
★◤naitatsūtraṃ tairāmnāyate / itastarhi[121|21]
♂naitatsūtraṃ tairāmnāyate /
◤naitat sūtraṃ tairāmnāyate? itas tarhi-- gandharvāt,
㈠此經非彼受誦。復由別經說有中陰。〔偈曰〕：【乾闥婆】。
㈡若此契經彼部不誦。豈亦不誦健達縛經。如契經言。【說有健達縛】〖12_3_c〗
🈪◦0561མདོ་འདི་ནི་དེ་དག་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན། འོ་ན། དྲི་ཟ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ།
①na etat sūtram tairāmnāyate
③མདོ་འདི་ནི་དེ་དག་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་འདི་ནི་དེ་དག་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན། འོ་ན། དྲི་ཟ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ། གནས་གསུམ་མངོན་དུ་གྱུར་པས་མའི་མངལ་དུ་བུ་ཆགས་པར་གྱུར་ཏེ། མ་རུང་ཞིང་ཟླ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དང་། ཕ་མ་ཆགས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕྲད་པ་དང་། དྲི་ཟ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པ། སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་པར་〖PNཔ།〗དྲི་ཟ་གཞན་གང་ཞིག་ཡིན། འདི་ཡང་དེ་དག་འདི་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ། །
①itas tarhi
③འོ་ན་།
★◤ 【gandharvāt 】[121|22]
①gandharvāt
③དྲི་ཟ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ་།
★◤“trayāṇāṃ sthānānāṃ saṃmukhībhāvāt mātuḥ kukṣau garbhasyāvakrāntirbhavati / [121|23]
♂itastarhi gandharvāt “trayāṇāṃ sthānānāṃ saṃmukhībhāvāt mātuḥ kukṣau garbhasyāvakrāntirbhavati /
◤“trayāṇāṃ sthānānāṃ sammukhībhāvāt mātuḥ kukṣau garbhasyāvakrāntirbhavati /
㈠釋曰。三處現前故。於母胎中眾生得受生。
㈡入母胎者要由三事俱現在前。
🈪གནས་གསུམ་མངོན་དུ་གྱུར་པས་མའི་མངལ་དུ་བུ་ཆགས་པར་གྱུར་ཏེ། མ་རུང་ཞིང་ཟླ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དང་།
①trayāṇām sthānānām saṃmukhībhāvāt mātur kukṣau garbhasya avakrāntis bhavati
③གནས་གསུམ་མངོན་དུ་གྱུར་པས་མའི་མངལ་དུ་བུ་ཆགས་པར་གྱུར་ཏེ་།
★◤mātā kalyā spi bhavati ṛtumatī ca / [121|23-]
♂mātā kalyā'pi bhavati ṛtumatī ca /
◤mātā kalyā'pi bhavati, ṛtumatī ca /
㈠何者為三。一母四大調適有時。
㈡一者母身是時調適。
★◤mātāpitarau raktau bhavataḥ sanipatitau ca / [121|24]
♂mātāpitarau raktau bhavataḥ{5. Y. omits bhavataḥ |} saṃnipatitau ca / ♂gandharvaśca pratyupasthito bhavati”ti /
◤mātāpitarau raktau sannipatitau ca /
㈠二父母互起愛心和合。
㈡二者父母交愛和合。
🈪ཕ་མ་ཆགས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕྲད་པ་དང་། དྲི་ཟ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པ།
①mātā kalyā spi bhavati ṛtumatī ca mātā pitarau raktau bhavatas sa nipatitau ca gandharvas ca pratyupasthitas bhāti iti
③མ་རུང་ཞིང་ཟླ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དང་། ཕ་མ་ཆགས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕྲད་པ་དང་། དྲི་ཟ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པ་།
★◤gandharvaśca pratyupasthito bhātī”ti / antarābhavaṃ hitvā ko 'nyo gandharvaḥ / [121|25]
♂antarābhavaṃ hitvā ko 'nyo gandharvaḥ / ♂etadapi naiva tairāmnāyate / ♂kathaṃ tarhi /
◤gandharvaś ca pratyupasthito bhavati”( ) iti /
㈠三乾闥婆正至欲託生。
㈡三健達縛正現在前。
①antarā abhavam hitvā kas anyas gandharvas
③སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་པར་དྲི་ཟ་གཞན་གང་ཞིག་ཡིན་།
◤antarābhavaṃ hitvā ko 'nyo gandharvaḥ / .
㈠若除中陰。此中何法名乾闥婆。
㈡除中有身何健達縛。前蘊已壞何現在前。
🈪སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་པར་དྲི་ཟ་གཞན་གང་ཞིག་ཡིན།
★◤etadapi naiva tairāmnāyate / kathaṃ tarhi / “skndhabhedaśca pratyupasthito bhavatī”ti / [121|26]
♂“skandhabhedaśca pratyupasthito bhavatī”ti /
◤etadapi naiva tairāmnāyate /
㈠若此經非彼所受誦。故執如此。
㈡若此契經彼亦不誦。
🈪འདི་ཡང་དེ་དག་འདི་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ། །
①etat api na eva tais āmnāyate
③འདི་ཡང་དེ་དག་འདི་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ་།།
①katham tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །
①skndhabhedas ca pratyupasthitas bhavati iti
③ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་འདོན་ཏོ་།།
★0◤yadyevamāśvalāyanasūtraṃ kathaṃ nīyate / [121|27]
①yadi evam āśvalāyana sūtram katham nīyate
㈢གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ལྔ་〖PNརྟ།〗ལེན་གྱི་བུའི་མདོ། །
◤kathaṃ tarhi “skandhabhedaś ca pratyupasthito bhavati”( ) iti?
㈠云何陰壞得至其中。復次若汝執無中陰。
🈪◦0562འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །
◤yady evam? āśvalāyanasūtraṃ kathaṃ nīyate--
①yady evam? āśvalāyana-sūtraṃ kathaṃ nīyate-- pañcālaལྔ་ལེན་གྱི་བུ
㈠云何會釋阿輸羅耶那經。經云汝等能知不。
㈡復云何釋掌馬族經。如彼經言。汝今知不。
🈪◦0563གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ལྔ་ལེན་གྱི་བུའི་མདོ། །
★◤“jānanta bhavanto yo 'sau gandharvaḥ pratyupasthitaḥ / [121|27-]
♂“jānanti bhavanto{6. MS. bhavānto |} yo 'sau gandharvaḥ pratyupasthitaḥ /
◤“jānanti bhavanto yo 'sau garndhavaḥ pratyupasthitaḥ,
㈠是乾闥婆正至於中。
㈡此健達縛正現前者。
①jānanta bhavantas yas sau gandharvas pratyupasthitas
③ཁྱོད་ཀྱི་དྲི་ཟ་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་རྒྱལ་རིགས་སམ་།
㈢ཁྱོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗དྲི་ཟ་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་རྒྱལ་རིགས་སམ། བྲམ་ཟེ་འམ། རྗེའུ་རིགས་{117b}སམ། དམངས་རིགས་སམ། འོན་ཏེ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འོངས་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་། བྱང་ནས་འོངས་པ་ཞིག་ཤེས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་དྲང་། ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ནི་འོང་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kṣatriyo vā 'sau brāhmaṇo vā vaiśyo vā śūdro vā / [121|28]
♂kṣatriyo vā'sau brāhmaṇo vā vaiśyo vā śūdro vā /
◤kṣatriyo vā'sau brāhmaṇo vā vaiśyo vā śūdro vā /
㈠為剎帝利。為婆羅門。為鞞舍。為首陀羅。
㈡為婆羅門。為剎帝利。為是吠舍。為戍達羅。
🈪◦0564ཁྱོད་ཀྱི་དྲི་ཟ་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་རྒྱལ་རིགས་སམ། བྲམ་ཟེ་འམ། རྗེའུ་རིགས་སམ། དམངས་རིགས་སམ།
①kṣatriyas vā sau brāhmaṇas vā vaiśyas vā śūdras vā
③བྲམ་ཟེ་འམ། རྗེའུ་རིགས་ ****[@117b]**** ་སམ་;་དམངས་རིགས་སམ་།
★◤yadi vā pūrvasyā diśa āgato yadi vā dakṣiṇasyā paścimāyā uttrasyā” iti / [121|28-122|01]
♂yadi vā pūrvasyā diśa @122 āgato yadi vā [ 11b. 7B. VII ] dakṣiṇasyā paścimāyā uttarasyā” iti /
◤yadi vā pūrvasyā diśa āgataḥ, yadi vā dakṣiṇasyāḥ, paścimāyāḥ, uttarasyāḥ”( ) iti /
㈠為從東方來南西北方來。
㈡為東方來。為南西北。
🈪འོན་ཏེ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འོངས་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་། བྱང་ནས་འོངས་པ་ཞིག་ཤེས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་དྲང་།
①yadi vā pūrvasyās diśas āgatas yadi vā dakṣiṇasyā paścimāyās uttrasyās iti
③འོན་ཏེ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འོངས་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་། བྱང་ནས་འོངས་པ་ཞིག་ཤེས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་དྲང་།
㈢འོ་ན་ཏེ་འདི་ཡང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན། འོ་ན། སྔར་གསུངས། ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི་ལྔ་སྟེ། བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས:འདའ་བ་〖PNའདས་པ།〗དང་། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས:འདའ་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་〖PNའདའ་བ།〗དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་〖PNའདའ་བ།〗དང་། གོང་དུ་འཕོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བར་མ་དོར་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་དག་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nahi skandhabhedasyāgamanaṃ yujyate / athaitadapi na paṭhacyate / itastarhi / [122|02]
♂nahi skandha- bhedasyāgamanaṃ yujyate /
◤na hi skandhabhedasyāgamanaṃ yujyate? athaitad api na paṭhyate /
㈠廣說如經。此中何法名乾闥婆。五陰破壞。云何得來。如此之經汝可不讀耶。若汝言我不受此經。此義復云何。
㈡前蘊已壞不可言來。此所言來固唯中有。若復不誦如是契經。五不還經當云何釋。
🈪ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ནི་འོང་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཏེ་འདི་ཡང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན།
①na hi skandha bhedasya āgamanam yujyate
③ཕུང་པོ་ཞིག་པ་ནི་འོང་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①atha etat api na paṭhacyate
③འོན་ཏེ་འདི་ཡང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན་།
①itas tarhi
③འོ་ན་།
★◤ 【pañcokteḥ /】[122|03]
①pañca uktes
③སྔར་གསུངས་།
◤itastarhi-- pañcokteḥ,
㈠〔偈曰〕：【說五】。
㈡【說有…及五】
🈪འོ་ན། སྔར་གསུངས། ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ། (ལྔར་གསུངས།)
★◤“pañcānāgāmina” ityuktaṃ bhagavatā / [122|04]
♂athaitadapi na paṭhyate / ♂itastarhi pañcokteḥ “pañcānāgāmina”{1. Y. adds sapta satpuruṣagatayaḥ |} ityuktaṃ bhagavatā /
◤“pañcānāgāminaḥ” ityuktaṃ bhagavatā /
㈠釋曰。佛世尊說有五種阿那含。
㈡如契經說。有五不還。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི་ལྔ་སྟེ། བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། གོང་དུ་འཕོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བར་མ་དོར་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་དག་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①pañcānāgāminas iti uktam bhagavatā
③ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི་ལྔ་སྟེ་།
★◤antarāparinirvāyī upapadyaparinirvāyī anabhisaṃskāraparinirvāyī sābhisaṃskāraparinirvāyī ūrdhvastrotāś ceti / [122|04-]
♂antarāparinirvāyī upapadyaparinirvāyī anabhisaṃskāra- parinirvāyī sābhisaṃskāraparinirvāyī ūrdhvasrotā{2. MS. śrotā |}ś ceti /
◤antarāparinirvāyī, upapadyaparinirvāyī, anabhisaṃskāraparinirvāyī, sābhisaṃskāraparinirvāyī, ūrdhvasrotāś ceti /
①antarāparinirvāyī, upapadyaparinirvāyī, anabhisaṃskāraparinirvāyī, sābhisaṃskāraparinirvāyī, ūrdhvasrotas ca iti|
㈠中滅生滅無行滅有行滅上流滅。
㈡一者中般。二者生般。三無行般。四有行般。五者上流。
★0◤asatyantarābhave kathamantarāparinirvāyī nāma syāt / [122|05-]
◤asatyantarābhave katham antarāparinirvāyī nāma syāt / .
㈠若無中有。云何得名中滅。
㈡中有若無何名中般。
①antarā aparinirvāyī upapadya parinirvāyī anabhisaṃskāra parinirvāyī sa abhisaṃskāra parinirvāyī ūrdhvas trotās ca iti asati antarābhave katham antarā aparinirvāyī nāma syāt
③བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། གོང་དུ་འཕོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་།
★0◤antarā nāma devāḥ santītyeke / [122|06]
◤antarā nāma devāḥ santīty eke /
①antarā nāma devāḥ santi ity eke|
㈠有諸天名中。
㈡有餘師執。有天名中。
①antarā nāma devās santi iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་བར་མ་དོར་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་དག་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤upapadyādayo 'pi hi nāma devā evaṃ sati prasajyate / tasmānyeyaṃ kalpanā sādhvī / [122|07]
♂upapadyādayo 'pi hi nāma devā evaṃ sati prasajyate /
◤upapadyādayo 'pi hi nāma devā evaṃ sati prasajyante /
㈠至於彼般涅槃。故名中滅。若爾亦應有天名生等。至於彼般涅槃。汝等亦應作如此執。
㈡住彼般涅槃。是故名中般。是則應許有生等天。
🈪◦0566དེ་ལྟ་ན་སྐྱེས་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡད་ལྷ་དག་ཅིག་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①upapadi ādayas api hi nāma devās evam sati prasajyate
③དེ་ལྟ་ན་སྐྱེས་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ལྷ་དག་ཅིག་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལྷ་དག་ཅིག་〖PNགཅིག〗ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①tasmānyeyam kalpanā sādhvī
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རྟོག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tasmān neyaṃ kalpanā sādhvī //
①tasmān na iyaṃ kalpanā sādhvī||
㈠是故此非好執。
㈡既不許然故執非善。
★◤itaśca[122|08]
♂tasmānneyaṃ kalpanā sādhvī /
◤itaś ca-- gatisūtrataḥ // 12 //
㈠復次〔偈曰〕：【行經故】。
㈡【七經故】〖12_3_d〗
🈪◦0567དེ་ལྟ་བས་ན་རྟོག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【gatisūtrataḥ // VAkK_3.12 //】[122|09]
♂itaśca gatisūtrataḥ //12//
①itas ca gati sūtratas
③འགྲོ་མདོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢འགྲོ་མདོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་འགྲོ་བ་བདུན་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས་ཀྱང་དུས་དང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་〖PN-ལས།〗འདའ་བ་གསུམ་དུ་བཤད་དེ། དཔེར་ན་ཞོག་〖PNཞོགས།〗མའི་མེ་ཆུང་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་བཞིན་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤“sapta satpuruṣagatayaḥ”( ) ityatra sūtre
㈠釋曰。於經中說有七種賢聖行。
㈡又經說有七善士趣。
D2079 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་རྟོག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤“sapta satpuruṣagatayaḥ” ityatra sūtre / antarāparinirvāyiṇastraya uktāḥ / [122|10]
♂“sapta satpuruṣagataya” ityatra sūtre / ♂antarāparinirvāyiṇastraya uktāḥ /
◤antarāparinirvāyiṇastraya uktāḥ
㈠於中說中滅人有三。
㈡謂於前五中般分三。
D2080 🈪འགྲོ་མདོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་འགྲོ་བ་བདུན་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས་ཀྱང་དུས་དང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་〖PN-ལས།〗འདའ་བ་གསུམ་དུ་བཤད་དེ།
★0◤kāladeśaprakarṣabhedena / [122|10-]
◤kāla--deśaprakarṣabhedena /
㈠由時節處所勝負差別故。
㈡由處及時近中遠故。
①sapta sat puruṣa gatayas iti atra sūtre antara aparinirvāyiṇas trayas uktās kāla deśa prakarṣa bhedena
③སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་འགྲོ་བ་བདུན་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས་ཀྱང་དུས་དང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བར་མདོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གསུམ་དུ་བཤད་དེ་།
★◤tadyathā parīttaḥ sakalikāgnirabhinivarttamāna eva parinirvāyādevaṃ prathamaḥ / [122|11-]
♂tadyathā parīttaḥ sakalikā{3. Y. śakalikā |}gnirabhinivarttamāna eva parinirvāyādevaṃ prathamaḥ /
◤tadyathā-- parīttaḥ śakalikāgnir abhinivarttamāna eva nirvāyādevaṃ prathamaḥ /
①tadyathā-- parīttaḥ śakalikāgnir abhinivartamāna eva nirvāyādevaṃ prathamaḥ|
㈠譬如有鐵小火星纔出即滅。初人亦爾。
㈡譬如札火小星迸時纔起近即滅。初善士亦爾。
🈪དཔེར་ན་ཞོག་〖PNཞོགས།〗མའི་མེ་ཆུང་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་བཞིན་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
①tadyathā parīttas sakalikā agnis abhinivarttamānas eva parinirvāyāt evam prathamas
③དཔེར་ན་ཞོག་མའི་མེ་ཆུང་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་བཞིན་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤tadyathā 'yaḥ prapāṭikā utpatantyeva nirvāyādevaṃ dvitīyaḥ / [122|12]
♂tadyathā'yaḥprapāṭikā{4. Y. ayasprapāṭikā |} utapatantyeva nirvāyādevaṃ dvitīyaḥ /
◤tadyathā'yasprapāṭikā utpatantyeva nirvāyādevaṃ dvitīyaḥ /
①tadyathā'yasprapāṭikā utpatanti eva nirvāyādevaṃ dvitīyaḥ|
㈠譬如有鐵火星出遠方滅。第二人亦爾。
㈡譬如鐵火小星迸時起至中乃滅。二善士亦爾。
D2081 🈪དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་བ་〖PN-བ།〗བཞིན་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གཉིས་པའོ། །
①tadyathā yas prapāṭikās utpatanti eva nirvāyāt evam dvitīyas
㈢དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་བ་〖PN-བ།〗བཞིན་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གཉིས་པའོ། །
◤tadyathā'yaḥprapāṭikā utplutya pṛthivyām apatitvaiva nirvāyādevaṃ tṛtīyaḥ /
㈠譬如有鐵火星出去最遠墮未至地而滅。第三人亦爾。
㈡譬如鐵火大星迸時遠未墮而滅。三善士亦爾。
D2082 🈪དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་ནས་ས་ལ་མ་ལྷུང་བ་ཉིད་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གསུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བར་མ་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་ནི་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་〖PNགྱིས།〗ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པ་〖PNཔོ།〗དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་འདི་ནི་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །
★◤tadyathā 'yaḥprapātikā utplutya pṛthivyāmapatitaiva nirvāyādevaṃ tṛtīyaḥ / [122|12-]
♂tadyathā'yaḥprapāṭikā{4. Y. ayasprapāṭikā |} utplutya pṛthivyāmapatitaiva{5. Y. apatitvaiva pṛthivyāṃ |} nirvāyādevaṃ tṛtīyaḥ /
◤na caivamantarā nāma devāstriprakārāḥ kāla--deśa--prakarṣabhinnāḥ santīti kalpanaiveyaṃ kevalā /
㈠如汝所執。若有天名中則無如此三品。時節處所勝負差別。是故此執唯漫分別。
㈡非彼所執別有中天。有此時處三品差別。故彼所執定非應理。
🈪◦0570དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་ནས་ས་ལ་མ་ལྷུང་བ་ཉིད་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གསུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བར་མདོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་ནི་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་འདི་ནི་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །
①tadyathā yas prapātikā utplutya pṛthivyām apatitā eva nirvāyāt evam tṛtīyas
③དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་ནས་ས་ལ་མ་ལྷུང་བ་ཉིད་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གསུམ་པའོ་གཉིས་པའོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ་།
㈢དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་ནས་ས་ལ་མ་ལྷུང་བ་ཉིད་དུ་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གསུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བར་མ་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་ནི་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་〖PNགྱིས།〗ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པ་〖PNཔོ།〗དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་འདི་ནི་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །
★0◤nacaivamantarā nāma devāstriprakārāḥ kāladeśaprakarṣabhinnāḥ santīti kalpanaiveyaṃ kevalā // [122|13-]
①na ca evam antarās nāma devās tri prakārās kāla deśa prakarṣa bhinnās santi iti kalpanā eva iyam kevalā
③བར་མདོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་ནི་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་འདི་ནི་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གཉིས་པའོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ། ཟད་དོ་།།
★0◤anye punarāhuḥ / [122|14]
◤anye punarāhuḥ--
㈠有餘師說。
㈡有餘復說。
D2083 🈪གཞན་དག་ན་རེ་གང་ཞིག་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་བར་དུའམ། ལྷ་དང་ཉེ་བའི་བར་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་〖PNདེ།〗ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ཏེ།
①anye punar āhus
③གཞན་དག་ན་རེ་གང་ཞིག་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་བར་གཉིས་པའོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ། ཟད་དོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གང་ཞིག་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་བར་དུའམ། ལྷ་དང་ཉེ་བའི་བར་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་〖PNདེ།〗ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཁམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་པའམ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་པའམ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་སྐབས་པ་ཞིག་ཡོངས་སུ་{118a}མྱ་ངན་ལས་འདའ་སྟེ། དེས་ན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
★◤āyupramāṇāntare vā devasamīpāntare vā yaḥ kleśān prajahāti so 'ntarāparinirvāyī / [122|15-]
♂āyuḥpramāṇāntare vā devasamīpāntare vā yaḥ kleśān prajahāti so 'ntarāparinirvāyī /
◤āyuḥ pramāṇāntare vā devasamīpāntare vā devasamīpāntare vā yaḥ kleśān prajahāti so 'ntarāparinirvāyī /
㈠於壽量中間立三人。或執近諸天邊。若人滅盡諸惑。說名中滅。
㈡或壽量中間。或近天中間。斷餘煩惱成阿羅漢。是名中般。
①āyu pramāṇa antare vā deva samīpa antare vā yas kleśān prajahāti sas antara aparinirvāyī
③དུའམ། ལྷ་དང་ཉེ་བའི་བར་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་གཉིས་པའོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ། ཟད་དོ་།། དུའམ། བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཁམས་ཀྱི་གཉིས་པའོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ། ཟད་དོ་།། དུའམ། བ་ཡིན་ཏེ། གནས་སྐབས་པའམ་།
★◤sa punardhātugato vā parinirvāti saṃjñāgato vā vitarkagato vā / [122|16-]
♂sa punardhātugato [ 12a. 7A. VIII ] vā parinirvāti saṃjñāgato vā vitarkagato vā /
◤sa punardhātugato vā parinirvāti, saṃjñāgato vā, vitarkagato vā /
㈠此人或行入界般涅槃。或行入想般涅槃。或行入覺般涅槃。
㈡由至界位或想或尋而般涅槃。
🈪དེ་ཡང་ཁམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་པའམ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་པའམ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་སྐབས་པ་ཞིག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་སྟེ། དེས་ན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
①sa punar dhātu gatas vā parinirvāti saṃjñā gatas vā vitarka gatas vā
③འདུ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་པའམ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་སྐབས་པ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ ****[@118a]**** *་།། མྱ་ངན་ལས་འདའ་སྟེ་།
★0◤tena trividho bhavatīti / [122|17]
◤tena trividho bhavatīti /
㈠是故成三。
㈡故有三品。
①tena trividhas bhavati iti
③དེས་ན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ་།།
★◤prathamo vā rūpadhātau nikāyasabhāgaparigrahaṃ kṛtvā parinirvāti / [122|17-]
♂prathamo vā rūpadhātau{6. Y. omits rūpadhātau |} nikāya- sabhāgaparigrahaṃ kṛtvā parinirvāti /
◤prathamo vā nikāyasabhāgaparigrahaṃ kṛtvā parinirvāti,
㈠復次初人於色界中。攝聚同分已般涅槃。
㈡或取色界眾同分已即般涅槃。是名第一。
🈪◦0572ཡང་ན་དང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་རིས་མཐུན་པ་ཡོངས་སུ་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །
D2084 🈪ཡང་ན་དང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་རིས་མཐུན་པ་ཡོངས་སུ་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །
①prathamas vā rūpa dhātau nikāya sa bhāga parigraham kṛtvā parinirvāti
㈢ཡང་ན་དང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་རིས་མཐུན་པ་ཡོངས་སུ་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤dvitīyo devasamṛddhiṃ cānubhūya / [122|18]
♂dvitīyo devasamṛddhiṃ cānubhūya{7. Y. adds parinirvāti |} /
◤dvitīyo devasamṛddhiṃ cānubhūya parinirvāti,
㈠第二人受富樂已般涅槃。
㈡從是次後受天樂已方般涅槃。是名第二。
🈪◦0573གཉིས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་སོ། །
D2085 🈪གཉིས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་སོ། །
①dvitīyas deva samṛddhim ca anubhūya
㈢གཉིས་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་སོ། །
★◤tṛtīyo devānāṃ dharmasaṃgītim anupraviśya / [122|18-]
♂tṛtīyo devānāṃ{8. Y. omits devānāṃ |} dharmasaṃgītim anupraviśya{9. Y. adds parinirvāti |} /
◤tṛtīyo dharmasaṅgītimanupraviśya parinirvāti /
㈠第三人入誦法藏堂已般涅槃。
㈡復從此後入天法會乃般涅槃。是名第三。
🈪◦0574གསུམ་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་སོ། །
①tṛtīyas devānām dharma saṃgītim anupraviśya
㈢གསུམ་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་སོ། །
★◤upapadyaparinirvāyī punaḥ prakarṣayuktāṃ saṃgītimanupraviśya parinirvāti bhūyasā vā āyurūpahatya nopapannamātra eveti ta ete sarve 'pi śakalikādidṛṣṭāntairna saṃvadhyante / [122|19-]
♂upapadyaparinirvāyī punaḥ prakarṣayuktāṃ saṃgītimanupraviśya parinirvāti bhūyasā vā{10. Y. vāyu…|} āyurupahatya nopapannamātra eveti ta ete sarve 'pi sakalikādidṛṣṭāntairna saṃvadhyante /
◤upapadyaparinirvāyī punaḥ prakarṣayuktāṃ saṅgītimanupraviśya parinirvāti,
㈠若爾生滅何相。此人入多時相應誦法藏堂已.方般涅槃。
㈡入法會已.復經多時方般涅槃，是名生般。
🈪◦0575སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བ་མཆོག་ཏུ་ལྡན་པའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའམ།
★0◤deśagativiśeṣābhāvāt / [122|21]
①upapadya parinirvāyī punar prakarṣa yuktām saṃgītim anupraviśya parinirvāti bhūyasā vā āyurūpa hatya na upapanna mātras eva iti te ete sarsaṃvadhyante deśa gati viśeṣa abhāvāt
③སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བ་མཆོག་ཏུ་ལྡན་པའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའམ། སྐྱེས་པ་ཙམ་ཁོ་ནར་མ་ཡིན་གྱི་ཚེ་ཕལ་ཆེར་བཅོམ་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞོག་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་དག་དང་།
㈢སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བ་མཆོག་ཏུ་ལྡན་པའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའམ། སྐྱེས་པ་ཙམ་ཁོ་ནར་མ་ཡིན་གྱི་ཚེ་ཕལ་ཆེར་བཅོམ་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞོག་〖PNཞོགས།〗མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་〖PNདཔེར།〗དག་དང་། མི་འབྱོར་རོ། །
◤bhūyasā vā āyurupahatya nopapannamātra eveti
㈠多故減壽命。然後般涅槃。非初受生即般涅槃。
㈡或減多壽方般涅槃.非創生時，故名生般。
🈪སྐྱེས་པ་ཙམ་ཁོ་ནར་མ་ཡིན་གྱི་ཚེ་ཕལ་ཆེར་བཅོམ་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
◤ta ete sarve 'pi śakalikādidṛṣṭāntair na sambadhyante; deśagativiśeṣābhāvāt /
㈠如此一切與火星譬皆不相應行處所無勝負差別故。
㈡如是所說與火星喻皆不相應。所以者何。以彼處行無差別故。
🈪དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞོག་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་དག་དང་། མི་འབྱོར་རོ། །
★◤ārūpyeṣvapi cāntarāparinirvāyī paṭhyetāyuḥpramāṇāntare parinirvāṇāt / [122|21-]
♂ārūpyeṣvapi cāntarāparinirvāyī paṭhyetāyuḥpramāṇāntare parinirvāppāt /
◤ārūpyeṣv api cāntarāparinirvāyī paṭhyeta;
㈠若爾於無色界。亦應說有中滅人。
㈡又無色界亦應說有中般涅槃。
🈪◦0576ཚེ་འི་ཚད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པ་དག་ཏུ་ཡང་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན།
◤āyuḥpramāṇāntare parinirvāṇāt /
㈠亦於壽量中間般涅槃故。
㈡由彼亦有壽量中間般涅槃故。
★★◤na ca paṭhyate / [122|22]
♂na ca{11. Y. adds evaṃ |} paṭhyate /
◤na caivaṃ paṭhyate /
㈠由不說故。
㈡然不說彼有中般者。
①ārūpyeṣu api ca antarā apari nirvāyī paṭhyeta āyus pramāṇa antare parinirvāṇāt na ca paṭhyate
③མི་འབྱོར་རོ་།། ཚེའི་ཚད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པ་དག་ཏུ་ཡང་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། བསམ་གཏན་དག་གི་བཅུ་ཚན་བཞི་།།
㈢ཚེའི་〖PNཚེ།〗ཚད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པ་དག་ཏུ་ཡང་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། བསམ་གཏན་དག་གི་〖PNགིས།〗བཅུ་ཚན་བཞི། །གཟུགས་མེད་དག་གི་〖PNགིས།〗བདུན་ཚན་གསུམ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ནི་དྲུག་ཚན་དུ། །མཛད་ནས་ཚོམས་སུ་ཡང་དག་བསྡེབ〖Pབསྡེབས།Nབསྡབས།〗། །ཞེས་གསུངས་པའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ངོ་། །
◆328♂
★◤【 “dhyānaiś catasro daśikā ārūpyaiḥ saptikātrayam /】[122|23-]
♂“dhyānaiś catasro daśikā ārūpyaiḥsaptikātrayam /
◤“dhyānaiś catasro daśikā ārūpyaiḥ saptikātrayam /
★◤【 saṃjñayā ṣaṭṭikāṃ kṛtvā vargo bhavati samuditaḥ //】
♂saṃjñayā ṣaṭṭikāṃ{12. MS. ṣaṭṭikā / Y. ṣaṭkikā |} kṛtvā vargo bhavati samuditaḥ //”
◤saṃjñayā ṣaṭṭikāṃ{12. MS. ṣaṭṭikā / Y. ṣaṭkikā / } kṛtvā vargo bhavati samuditaḥ // ”
㈡2總集眾聖賢 四靜慮各十 三無色各七 唯六謂非想
①dhyānais catasras daśikā ārūpyais saptikā trayam
①saṃjñayā ṣaṭṭikām kṛtvā vargas bhavati samuditas
③གཟུགས་མེད་དག་གི་བདུན་ཚན་གསུམ་།།
🈪བསམ་གཏན་དག་གི་བཅུ་ཚན་བཞི། །གཟུགས་མེད་དག་གི་བདུན་ཚན་གསུམ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཚན་དུ། །མཛད་ནས་ཚོམས་སུ་ཡང་དག་བསྡེ་བ། །
★◤ityetasyāyurdānagāthāyām /
♂ityetasyāyurdānagāthāyāma /
◤ity etasyāyurdānagāthāyām /
①ity etasya āyurdānagāthāyām|
③འདུ་ཤེས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཚན་དུ་།། མཛད་ནས་ཚོམས་སུ་ཡང་དག་བསྡེབ་།།
ⅰ㈡1如嗢拕南伽他中說。
🈪ཞེས་གསུངས་པའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★◤tasmādetadapi sarvaṃ kalpanāmātram / [122|25]
♂tasmādetadapi sarvaṃ kalpanāmātram /
①iti etasya āyus dānagāthāyām
③ཞེས་གསུངས་པའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ངོ་།།
①tasmāt etat api sarvam kalpanā mātram
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
◤tasmād etad api sarvaṃ kalpanāmātram /
㈠是故此執惟自分別。
㈡3故彼所執皆是虛妄。
🈪◦0577དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
★0◤athaitānyapi sūtrāṇi tairnāmnāyante / [122|26]
◤athaitānyapi sūtrāṇi tairnāmnāyante? kim idānīṃ kurmo yacchāstā ca parinirvṛtaḥ / .
㈠若汝不讀誦如此等經。我今何所作。大師已般涅槃。
㈡若復不誦如是等經。無上法王久已滅度。諸大法將亦般涅槃。
🈪◦0578འོ་ན་ཏེ་དེ་དག་ནི་མདོ་དེ་དག་ཀྱང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན། སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས། བསྟན་པ་འདིའི་འདྲེན་པ་ནི་མེད། རྣམ་པ་མང་པོ་ནི་ཐ་དད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ད་དུང་ཡང་ཚིག་དང་དོན་ལ་དགའ་དགུར་བྱེད་ན་གོ །ད་ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད་དེ་རེ་ཞིག་གང་དག་ལ་ལུང་འདི་ཚད་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ལུང་ལས་ཀྱང་སྲིད་པ་བར་མ་གྲུབ་བོ། །
①atha etāni api sūtrāṇi tais nāmnāyante
③འོན་ཏེ་དེ་དག་ནི་མདོ་དེ་དག་ཀྱང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་དེ་དག་ནི་མདོ་དེ་དག་ཀྱང་མི་འདོན་ཏོ་ཞེ་ན། སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས། བསྟན་པ་འདིའི་འདྲེན་པ་ནི་མེད། རྣམ་པ་མང་པོ་ནི་ཐ་དད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ད་དུང་ཡང་ཚིག་དང་དོན་ལ་དགའ་དགུར་〖PNམགུར།〗བྱེད་ན་གོ།
★◤kimidānīṃ kurmo yacchāstā ca parinirvṛtaḥ śāsanaṃ cedamanāyakaṃ bahudhā bhinnaṃ bhidyate cādyāpi yathecchaṃ granthataścārthataśca / [122|26-123|01]
♂kimidānīṃ kurmo yacchāstā caparinirvṛtaḥ śāsanaṃ cedamanāyakaṃ bahudhā bhinnaṃ @123 bhidyate cādyāpi yathecchaṃ granthataścārthataśca /
◤śāsanaṃ cedamanāyakaṃ bahudhā bhinnam bhidyate cādyāpi yathecchaṃ granthataś cārthataś ca /
㈠正教無主。已多種分破乃至今時。於文於義隨欲分破。此猶不息。
㈡聖教支離已成多部。其於文義異執交馳。取捨任情于今轉盛。哀哉汝等固守愚迷違理拒教。可傷之甚。
①kim idānīm kurmas yat śāstā ca parinirvṛtas śāsanam cedam anāyakam bahudhā bhinnam bhidyate ca adya api yatheccham granthatas ca arthatas ca
③སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས། བསྟན་པ་འདིའི་འདྲེན་པ་ནི་མེད། རྣམ་པ་མང་པོ་ནི་ཐ་དད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ད་དུང་ཡང་ཚིག་དང་དོན་ལ་དགའ་དགུར་བྱེད་ན་གོ་།
★0◤yeṣāṃ tu tāvadayamāgamaḥ pramāṇaṃ teṣāmāgamato 'pi siddho 'ntarābhavaḥ / [123|01-]
◤yeṣāṃ tu tāvadayamāgamaḥ pramāṇaṃ teṣāmāgamato 'pi siddho 'ntarābhavaḥ //
㈠若人受如此等阿含。為證為量。中陰於此人得成。
㈡諸有馮前理教為量。中有於彼實有極成。
◆329♂空白
◆330♂yattarhi sūtra uktam “atha ca punardūṣī māraḥ
★◤yattarhi sūtra uttam “atha ca punardūṣī māraḥ svaśarīreṇāvicau mahānarake prapatita” iti / [123|02-]
♂yattarhi sūtra uktam “atha ca punardūṣī māraḥ svaśarīreṇāvīcau mahānarake prapatita” [ 12b. 7B.VIII ] iti /
◤yattarhi sūtra uktam-- “atha ca punardūṣī māraḥ svaśarīreṇāvīcau mahānarake prapatitaḥ”( ) iti, tat katham iti?
㈠若爾云何說頭師魔。由現身入大阿毘指獄。
㈡若爾云何契經中說造極惡業度使魔羅。現身顛墜無間地獄。
①yeṣām tu tāvat ayam āgamas pramāṇam teṣām āgamatas api siddhas ntarābhavas yat tarhi sūtras uttam atha ca punar dūṣī māras sva śarīreṇa avicau mahānarake prapatitas iti
③ད་ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད་དེ་རེ་ཞིག་གང་དག་ལ་ལུང་འདི་ཚད་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ལུང་ལས་ཀྱང་སྲིད་པ་བར་མ་གྲུབ་བོ་།།
㈢ང་〖Nདེ།〗ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད་དེ་རེ་ཞིག་གང་དག་ལ་ལུང་འདི་ཚད་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ལུང་ལས་ཀྱང་སྲིད་པ་བར་མ་གྲུབ་བོ། །
★0◤tat kathamiti / [123|03]
①tat katham iti
③འོ་ན་མདོ་ལས་།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས། དེ་ནས་བདུད་སུན་འབྱིན་བྱེད་རང་གི་ལུས་ཁོ་ནས་མནར་མེད་པའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོར་ལྷུང་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་འདིར་དགོས་〖PNདགོངས།〗པ་ནི་དེ་གསོན་པོ་ཁོ་ནར་དམྱལ་བའི་མེ་དག་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཤི་ནས་སྲིད་པ་བར་མས་མནར་མེད་པར་སོང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sa hi jīvanneva nārakībhir jvālābhir āliṅgitatvāt
㈠此魔正生未死。地獄火焰已來燒身。
㈡此經意說。彼命未捨。地獄猛焰已燒其身。
★◤sa hi jīvanneva nārakībhirjvālābhirāliṅgitaḥ / [123|04]
★◤kālalṃ kṛtvā 'ntarābhavenāvīciṃ prāpta ityayaṃ tatrābhiprayaḥ / [123|04-]
♂sa hi jīvanneva nārakībhi- rjvālābhirāliṅgitaḥ{1. Y. āliṅgitatvāt |} |kālaṃ kṛtvā'ntarābhavenāvīciṃ prāpta ityayaṃ tatrābhiprāyaḥ /
◤kālaṃ kṛtvā'ntarābhavenāvīciṃ prāpta ityayaṃ tatrābhiprāyaḥ /
㈠方捨壽命。由中有身乃入地獄。
㈡因此命終受彼中有。乘茲乃墮無間地獄。
★◤atyudīrṇaparipūrṇāni hi karmāṇi kāyasya nikṣepaṃ na pratīkṣante / [123|05-]
♂atyudī- rṇaparipūrṇāni hi karmāṇi kāyasya nikṣepaṃ na pratīkṣante /
◤atyudīrṇaparipūrṇāni hi karmāṇi kāyasya nikṣepaṃ na pratīkṣante /
㈠經意如此。何以故若業最劇。圓滿此業。不得待捨身。
㈡由彼惡業勢力增強。不待命終苦相已至。
①sa hi jīvan= eva nārakībhis jvālābhis āliṅgitas kālalm kṛtvā ntarābhavena avīcim prāptas iti ayam tatra abhiprayas ati udīrṇa paripūrṇāni hi karmāṇi kāyasya nikṣepam na pratīkṣante
③དེ་ནས་བདུད་སུན་འབྱིན་བྱེད་རང་གི་ལུས་ཁོ་ནས་མནར་མེད་པའི་དམྱལ་པ་ཆེན་པོར་ལྷུང་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་འདིར་དགོས་པ་ནི་དེ་གསོན་པོ་ཁོ་ནར་དམྱལ་བའི་མེ་དག་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཤི་ནས་སྲིད་པ་བར་མས་མནར་མེད་པར་སོང་དོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ་།། ལས་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྣམས་ནི་ལུས་འདོར་བ་ལ་མི་སྡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདིའི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱང་ ****[@118b]**** ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་དང་པོར་སྨིན་ལ་།
★★◤ato 'sya dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma pūrvaṃ vīpakvaṃ paścādupapadyavedanīyamiti / [123|06]
♂ato 'sya dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma pūrvaṃ vipakvaṃ paścādupapadyavedanīyamiti /
◤ato 'sya dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma pūrvaṃ vipakvam, paścādupapadyavedanīyamiti /
㈠是故此魔現報先熟。生報後熟。
㈡先受現受後受生受。
①atas sya dṛṣṭa dharma vedanīyam karma pūrvam vīpakvam paścāt upapadya vedanīyam iti
③སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་ཕྱིས་སྨིན་ཏེ་།
★0◤idamidānīṃ kathaṃ nīyate “pañcānantaryāṇi karmāṇi yāni kṛtvopacitya samanantaraṃ narakeṣūpapadyata” iti / [123|07-]
◤idamidānīṃ kathaṃ nīyate--
㈠復次此義今云何可會釋。
㈡何故經說。
①idam idānīm katham nīyate pañca ānantaryāṇi karmāṇi yāni kṛtvā upacitya samanantaram narakeṣu upapadyate iti
③ད་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་གང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་།
㈢ལས་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྣམས་ནི་ལུས་འདོར་བ་ལ་མི་སྡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདིའི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱང་〖PNམྱོང་།〗{118b}པར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་དང་པོར་སྨིན་ལ། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་ཕྱིས་སྨིན་ཏེ〖PNཏོ།〗། ད་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་གང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་། དགོངས་པ་ནི་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བར་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེར་ནི་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་གསུངས་སོ། །
◤“pañcānantaryāṇi karmāṇi yāni kṛtvopacitya samanantaraṃ narakeṣūpapadyate”( ) iti?
㈠有五無間業。若人已作已長。次第無間必生地獄。
㈡一類有情於五無間業作及增長已。無間必定生那落迦。
★0◤anyāṃ gatimagatvetyabhiprāyaḥ / [123|08]
◤anyāṃ gatim agatvetyabhiprāyaḥ /
㈠不往餘道。此是經意。
㈡此經意遮彼往異趣。
①anyām gatim agatvā iti abhiprāyas
③དགོངས་པ་ནི་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བར་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤upapadyavedanīyatvaṃ tatra karmaṇo dyotitam / [123|08-]
◤upapadyavedanīyatvaṃ tatra karmaṇo dyotitam /
㈠於中為顯此業必受生報。
㈡及顯彼業定順生受。
①upapadya vedanīya tvam tatra karmaṇas dyotitam
③དེར་ནི་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་གསུངས་སོ་།།
★★◤atha yathārutaṃ kalpyate / pañcaiva kṛtvā naikamiti prāpnoti / [123|09]
♂atha yathārutaṃ kalpyate{2. Y. (N) kalpayate |} / ♂pañcaiva kṛtvā naikamiti{3. Y. adds etat |} prāpnoti /
◤atha yathārutaṃ kalpyate?
㈠若如文分別。
㈡若但執文。
★0◤kriyānantaraṃ ca / [123|09-]
①atha yathārutam kalpyate pañca eva kṛtvā na ekam iti prāpnoti kriyā anantaram ca
③འོན་ཏེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་བརྟགས་ན་ནི་ལྔ་ཁོ་ན་བྱས་ནས་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་།
㈢འོན་ཏེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་བརྟགས་〖PNབརྟག〗ན་ནི་ལྔ་ཁོ་ན་བྱས་ནས་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། བྱས་མ་ཐག་ཏུ་ཡིན་གྱི་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་གསོན་པོར་འདུག་ནས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤pañcaiva kṛtvā naikamiti etat prāpnoti, kriyānantaraṃ ca /
㈠但應稱五業。不得說餘句。應至如此。
㈡應要具五方生地獄。非隨闕一。
★★◤na kālāntaraṃ jīvitvā ko vā 'ntarābhavasyopapadyamānatvaṃ necchati / [123|10]
♂na kālāntaraṃ jīvitva ko vā'ntarābhavasyopapadyamānatvaṃ necchati /
◤na kālāntaraṃ jīvitvā
㈠若作業無間命即應斷。無暫活義。
㈡或餘業因便成大過。又言。無間生那落迦。應作即生不待身壞。
①na kāla antaram jīvitvā kas vā ntara abhavasya upapadyamāna tvam na icchati
③བྱས་མ་ཐག་ཏུ་ཡིན་གྱི་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་གསོན་པོར་འདུག་ནས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་།། སྲིད་པ་བར་མ་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་གོ་སུ་ཞིག་མི་འདོད་དེ་།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་གོ་སུ་ཞིག་མི་འདོད་དེ། འདི་འཆི་བའི་སྲིད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ཁོ་ནས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་〖PN+པ།〗ཡིན་གྱི་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་སྨྲའོ། །
★◤antarā bhavenaiva hyasau maraṇāntaraṃ narakeṣūpapadyate / [123|10-]
♂antarābhavenaiva hyasau maraṇāntaraṃ{4. MS. maraṇāntara |} narakeṣūpapadyate /
◤ko vā'ntarābhavasyopapadyamānatvaṃ necchati /
㈠何人不許中有生義。
㈡或誰不許中有是生。
★0◤abhimukhatvāt / [123|11]
◤antarābhavenaiva hyasau maraṇāntaraṃ narakeṣūpapadyate; abhimukhatvāt /
㈠雖然從死有無間。由中有生於地獄趣。向生有故。
㈡那落迦名亦通中有。死有無間中有起時亦得名生。生方便故。經言無間生那落迦。
★0◤na ca brūma upapanno bhavatīti / [123|11-]
◤na tu brūmaḥ-- upapanno bhavatīti /
㈠是故不說為生有。
㈡不言爾時即是生有。
①antarā bhavena eva hi asau maraṇa antaram narakeṣu upapadyate abhimukha tvāt na ca brūmas upapannas bhavati iti
③འདི་འཆི་བའི་སྲིད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ཁོ་ནས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་སྨྲའོ་།།
◤iyaṃ tarhi gāthā kathaṃ nīyate--
㈠若爾云何。釋此偈
㈡若爾。經頌復云何通。如經頌言
★◤iyaṃ tarhi gāthā kathaṃ nīyate[123|12]
①iyam tarhi gāthā katham nīyate
③འོ་ན་།
㈢འོ་ན། བྲམ་ཟེ་ན་ཚོད་ཁྱེར་ཟིན་རྒ་བ་དང་། །ན་བ་ཡིན་ཏེ་གཤིན་རྗེའི་དྲུང་དུ་ཕྱེན། །བར་ན་ཁྱོད་ཀྱི་གནས་ཀྱང་ཡོད་མིན་ཞིང་། །ཁྱོད་ཀྱི་ལམ་བརྒྱགས་〖PNརྒྱགས།〗ཀྱང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་། འདིར་ཡང་དགོངས་པ་ནི་མི་དག་གི་ནང་ན་གནས་སུ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤【 “upanītatayā jarāturaḥ saṃprāpto hi mamāntikaṃ dvija /】[123|13-]
♂iyaṃ tarhi gāthā kathaṃ nīyate “upanītatayā{5. Y. upanītavayā |} jarāturaḥ saṃprāpto hi mamāntikaṃ dvija /
①upanīta tayā jarā āturas saṃprāptas hi mama antikam dvija
③བྲམ་ཟེ་ན་ཚོད་ཁྱེར་ཟིན་རྒ་བ་དང་།། ན་བ་ཡིན་ཏེ་གཤིན་རྗེའི་དྲུང་དུ་ཕྱེན་།།
◤“upanītavayā jarāturaḥ samprāpto hi yamāntikaṃ dvija / .
㈠已度四位至衰耄 二生汝今近閻魔
㈡再生汝今過盛位 至衰將近琰魔王
★◤【 vāso 'pi hi nāsti te 'ntarā pātheyaṃ ca na vidyate tave” ti //】
♂vāso 'pi hi nāsti te 'ntarā pātheyaṃ ca na vidyate tave” ti //
①vāsas api hi na asti te antarā pātheyam ca na vidyate tave ti
③བར་ན་ཁྱོད་ཀྱི་གནས་ཀྱང་ཡོད་མིན་ཞིང་།། ཁྱོད་ཀྱི་ལམ་བརྒྱགས་ཀྱང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན་།། ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་།
★0◤atrāpi manuṣyeṣvantarāvāso nāstītyabhiprāyaḥ / [123|15]
◤vāso 'pi hi nāsti te 'ntarā pātheyaṃ ca na vidyate tava” //
㈠於其中間必無住 路中資糧咄不有
㈡欲往前路無資糧 求住中間無所止
①atra api manuṣyeṣu antarāvāsas na asti iti abhiprāyas
③འདིར་ཡང་དགོངས་པ་ནི་མི་དག་གི་ནང་ན་གནས་སུ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤( )iti? atrāpi manuṣyeṣvantarāvāso nāstītyabhiprāyaḥ /
㈠此偈顯於人道中無中間住。生滅次第無礙故。
㈡若有中有。如何世尊言彼中間無有所止。此頌意顯彼於人中速歸磨滅無暫停義。
★◤athavā 'ntarābhave 'pyasya vāso nāstyupapattideśasaṃprāptiprati gamanādhiṣṭhānāditi / [123|15-]
♂athavā'ntarābhave 'pyasya vāso nāstyupapatti- deśasaṃprāptiprati{6. Y. omits prati |}gamanādhiṣṭhānādi-[ 13a. 7A1. I ]ti /
◤atha vā'ntarābhave 'pyasya vāso nāsti; upapattideśasamprāptigamanādhiṣṭhānād iti /
①atha vā'ntarābhave'pyasya vāso nāsti; upapatti-deśa-samprāpti-gamana adhiṣṭhānād iti|
㈠復次於中有中無住。為至生處行無礙故。
㈡或彼中有為至所生亦無暫停。行無礙故。
①athavā ntarābhave apyasya vāsas na asti upapatti deśa saṃprāpti prati gamana adhiṣṭhānāt iti
㈢ཡང་ན་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་།〗འགྲོ་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ན་ཡང་འདི་གནས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ayamatrābhiprāyo nāyamabhiprāya iti duta evaitat / [123|16-]
♂ayamatrābhiprāyo nāyamabhiprāya iti kuta evaitat{7. MS. evetat / Y. omits eva |} /
◤ayamatrābhiprāyaḥ; nāyamabhiprāyaḥ-- iti kuta etat / .
㈠偈意如此。若如此是意。若如此非意。此分判依何道理得成。
㈡寧知經意如此非餘。汝復焉知。如餘非此。
★0◤tulya eṣa bhavato 'pyanuyogaḥ / [123|17]
◤tulya eṣa bhavato 'pyanuyogaḥ /
㈠汝亦同此難。
㈡二責既等。
★◤tasmādubhayasminnapi pakṣe yathhottasūtrāvirodhānna bhavatyetadantarābhavasyābhāve jñāpakam / [123|17-]
♂tasmādubhayasminnapi pakṣe yathoktasūtrā- virodhānna bhavatyetadantarābhavasyābhāve jñāpakam /
◤tasmādubhayasminnapi pakṣe yathoktasūtrāvirodhānna bhavaty etadantarābhavasyābhāve jñāpakam /
㈠是故於此二義。如前所說經。無相違故。故不可偏以此偈證無中陰義。
㈡何乃偏徵。二釋於經並無違害。如何偏證中有是無。
①ayam atra abhiprāyas na ayam abhiprāyas iti dutas eva etat tulyas eṣa bhavatas api anuyogas tasmāt ubhayasmin= api pakṣe yathha utta sūtra avirodhāt na bhavati etat antarā abhavasya abhāve jñāpakam
③འདི་ལ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་བརྟགས་པ་འདི་ནི་ཁྱོད་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་མདོ་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་འདི་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་པའི་ཁུངས་མ་ཡིན། ནོ་།།
㈢འདི་ལ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་བརྟགས་〖PNབརྟག〗པ་འདི་ནི་ཁྱོད་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་མདོ་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་འདི་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་པའི་ཁུངས་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤jñāpakaṃ hi nāmāgatikā gatiriti / [123|18-]
◤jñpakaṃ hi nāma agatikā gatiriti // 12 //
㈠復次證名言者。是行無行
㈡凡引證言理無異趣。此有異趣為證不成。
①jñāpakam hi nāma āgatikā gatis iti
③ཁུངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པར་བྱེད་པ་གཞན་དུ་ཤེས་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན། ནོ་།།
㈢ཁུངས་ཞེས་བྱ་བ་〖PNབར།〗ནི་ཤེས་པར་བྱེད་པ་གཞན་དུ་ཤེས་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ⅰ
㈡【卷第八(終)】
★0◤atha kāṃ gatiṃ gamiṣyataḥ kimākṛtirantarābhavo 'bhinivarttate / [123|20]
◤atha kāṃ gatiṃ gamiṣyataḥ kimākṛtirantarābhavo 'bhinivarttate?
㈠何道是所應往。中有若起有何相。
㈡當往何趣。所起中有形狀如何。
①atha kām gatim gamiṣyatas kim ākṛtis antarābhavas abhinivarttate
③ནོ་།། ཡང་འགྲོ་བ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་སྲིད་པ་བར་མའི་ཤ་ཚུགས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅེ་ན་།
★0◤ 【ekākṣepādasāvaiṣyatpūrvakālabhavākṛtiḥ /】[123|21]
①eka ākṣepāt asā avaiṣyat pūrva kāla bhava ākṛtis
③དེ་ནི་འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་།། སྔོན་དུས་སྲིད་འབྱུང་ཤ་ཚུགས་ཅན་།།
◤ekākṣepādasāvaiṣyatpūrvakālabhavākṛtiḥ /
㈠〔偈曰〕：【由一業引此 當先有相貌】。
㈡頌曰 【此一業引故_a 如當本有形】〖13_3_b〗
★0◤yenaiva karmaṇā gatirākṣipyate tenaivāntarābhavastatprāptaye / [123|22]
◤yenaiva karmaṇā gatirakṣipyate tenaivāntarābhavastatprāptaye /
㈠釋曰。此業能引生諸道。此業能引顯中有。
㈡論曰。若業能引當所往趣。彼業即招能往中有。
①yena eva karmaṇā gatis ākṣipyate tena eva antarā abhavas tad prāptaye
③ལས་གང་གིས་འགྲོ་བ་འཕེན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དེར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་བར་མ་ཡང་འཕེན་ཏེ་།
㈢ཡང་འགྲོ་བ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་སྲིད་པ་བར་མའི་ཤ་ཚུགས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅེ་ན། དེ་ནི་འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །སྔོན་དུས་སྲིད་འབྱུང་ཤ་ཚུགས་ཅན། །ལས་གང་གིས་འགྲོ་བ་འཕེན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗དེར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་འཕེན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་འགྲོ་བ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་འགྲོ་བ་དེ་〖PNདེར།〗དུས་སྔ་མའི་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་{119a}། །གང་ཡིན་པ་དེའི་ཤ་ཚུགས་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །
★0◤ato yāṃ gatiṃ gantā bhavati tasyāṃ gatau ya āgamiṣyatpūrvakālabhavastasyaivāsyākṛtirbhavati / [123|22-]
◤ato yāṃ gatiṃ gantā bhavati,
㈠為至此道。是故此道必所應往。
㈡故此中有若往彼趣。
①atas yām gatim gantā bhavati tasyām gatau yas āgamiṣyat pūrva kāla bhavas tasya eva asya ākṛtis bhavati
③དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་འགྲོ་བ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་འགྲོ་བདེ་དུས་སྔ་མའི་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ ****[@119a]**** *་།། གང་ཡིན་པ་དེའི་ཤ་ཚུགས་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ་།།
◤tasyāṃ gatau ya āgamiṣyatpūrvakālabhavastasyaivāsyākṛtirbhavati /
㈠於此道中是應來先有相。此即中陰相。
㈡即如所趣當本有形。
★◤evaṃ tarhi śunīprabṛtīnāmekasmin kukṣau pāñcagatiko 'ntarābhavo 'bhinirvarttate iti nārako 'ntarābhavaḥ kukṣiṃ nirdahet / [123|23-]
♂evaṃ tarhi śunīprabhṛtīnāmekasmin kukṣau pāñcagatiko{8. Y. pañcagatikaḥ |}'ntarābhavo 'bhinirvarttate iti nārako 'ntarābhavaḥ kukṣiṃ{9. Y. mātuḥ kukṣiṃ|} nirdahet /
◤evaṃ tarhi śunīprabhṛtīnām ekasmin kukṣau pañcagatiko 'ntarābhavo 'bhinirvarttate iti
㈠若爾狗等眾生。於一胎中應生五道中陰。
㈡若爾於一狗等腹中容有五趣中有頓起。
①evam tarhi śunī prabṛtīnām ekasmin kukṣau pāñcagatikas antarā abhavas abhinirvarttate iti nārakas antarābhavas kukṣim nirdahet
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ཁྱི་མོ་ལ་སོགས་པའི་མངལ་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བ་ལྔ་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་བར་མས་མའི་མངལ་ཚིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ཁྱི་མོ་ལ་སོགས་པའི་མངལ་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བ་ལྔ་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་བར་མས་མའི་མངལ་ཚིག་〖PNའཚིག〗པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་སྲིད་པ་སྔ་མ་ལ་ཡང་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ལྷག་པ་དག་ན་འཕྱན་པ་ན་རྟག་ཏུ་འབར་བ་མ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་པ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཡང་ན་འབར་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེ་ནི་ལུས:ཤིན་ཏུ་〖PN-ཤིན་ཏུ།〗དང་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་〖PNལྟར།〗བལྟར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་རེག་པ་〖PNཔར།〗ཡང་མི་ནུས་པས་འདི་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་ངོ་། །
◤nārako 'ntarābhavaḥ mātuḥ kukṣiṃ nirdahet?
㈠若地獄中陰即燒母腹。
㈡既有地獄中有現前。如何不能焚燒母腹。
★0◤pūrvakālabhave 'pi tāvannārakā na nityaṃ prajvalitā bhavantyutsadeṣu bhramantaḥ kiṃ punarantarābhavikāḥ / [123|25-]
◤pūrvakālabhave 'pi tāvan nārakā na nityaṃ prajvalitā bhavantyutsadeṣu bhramantaḥ,
㈠於先有時。地獄眾生火亦不恒然。若行於園中。
㈡彼居本有亦不恒燒。如暫遊園。
①pūrva kāla bhave api tāvat nārakās na nityam prajvalitās bhavanti utsadeṣu bhramantas kim punar antarābhavikās
③རེ་ཞིག་སྲིད་པ་སྔ་མ་ལ་ཡང་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ལྷག་པ་དག་ན་འཕྱན་པ་ན་རྟག་ཏུ་འབར་བ་མ་ཡིན་ན་སྲིད་པ་བར་མ་པ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
◤kiṃ punar antarābhavikāḥ /
㈠何況在中陰。
㈡況在中有。
★0◤astu vā prajvalitaḥ / [123|26]
◤astu vā prajvalitaḥ /
㈠設許火燒然。
㈡設許能燒
★◤sa tu yathā na draṣṭuṃ śasyate tathā na spraṣṭumapyacchatvādātmabhāvasyetyacodyametat / [123|26-]
♂sa tu yathā na draṣṭuṃ śakyate tathā na spraṣṭumapyacchatvādātmabhāvasyetyacodyametat /
◤sa tu yathā na draṣṭuṃ śakyate tathā na spraṣṭumapi;
㈠如不可見亦不可觸。
㈡如不可見亦不可觸。
①astu vā prajvalitas sa tu yathā na draṣṭum śasyate tathā na spraṣṭum api acchatvāt ātma bhāvasya iti acodyam etat
③ཡང་ན་འབར་དུ་ཆུག་ན་ཡང་དེ་ནི་ལུས་ཤིན་ཏུ་དང་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བལྟར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡང་མི་ནུས་པས་འདི་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་ངོ་།།
◤acchatvād ātmabhāvasyetyacodyametat /
㈠由體性細故。是故非難。
㈡以中有身極微細故。所難非理。
★◤antarābhavānāmapyanyonyaṃ kukṣāvasaṃśleṣātkarmapratibandhācca na dāhaḥ / [123|27-]
♂antarābhāvānāmapyanyonyaṃ kukṣāvasaṃśleṣātkarmapratibandhācca na dāhaḥ /
◤antarābhavānām apy anyonyaṃ kukṣāvasaṃśleṣāt karmapratibandhāc ca na dāhaḥ /
㈠諸中陰於胎中亦互不相觸故。為業遮故。故不能燒。
㈡諸趣中有雖居一腹非互觸燒。業所遮故。
①antarā abhavānām api anyonyam kukṣau= asaṃśleṣāt karma pratibandhāt ca na dāhas
③སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱང་མངལ་ན་ཕན་ཚུན་མི་རེག་པའི་ཕྱིར་དང་། ལས་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་མི་ཚིག་གོ་།། བོང་ཚོད་ནི་།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱང་མངལ་ན་ཕན་ཚུན་མི་རེག་པའི་ཕྱིར་དང་། ལས་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་མི་ཚིག་〖PNའཚིག〗གོ།
㈢བོང་ཚོད་ནི། དཔེར་ན་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་འམ་དྲུག་ལོན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་པོ་གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤pramāṇaṃ tu yathā pañcaṣaḍvarṣasya dārakasya sa tu ṣaṭindriyo bhavati bodhisattvasya punaryathā saṃpūrṇayūnaḥ salakṣaṇānuvyañjanaśca / [123|28-124|01]
♂pramāṇaṃ tu yathā pañcaṣaḍvarṣasya @124 dārakasya sa tu paṭvindriyo bhavati bodhisattvasya punaryathā saṃpūrṇayūnaḥ salakṣaṇānuvyañjanaśca /
◤pramāṇaṃ tu yathā pañcaṣaḍvarṣasya dārakasya, sa tu paṭivandriyo bhavati /
㈠身量云何。如六七歲小兒。而識解聰利於小兒。
㈡欲中有量雖如小兒年五六歲而根明利。
①pramāṇam tu yathā pañca ṣaṣ varṣasya dārakasya sa tu ṣaṭindriyas bhavati bodhisattvasya punar yathā saṃpūrṇa yūnas sa lakṣaṇa anuvyañjanas c
③དཔེར་ན་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་འམ་དྲུག་ལོན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་པོ་གསལ་བ་ཡིན་ནོ་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དཔེར་ན་གཞོན་ནུ་ཐོར་བུ་ལྟ་བུ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དཔེར་ན་གཞོན་ནུ་ཐོར་བུ་ལྟ་བུ་〖PNབ།〗མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤bodhisattvasya punar yathā sampūrṇayūnaḥ, salakṣaṇānuvyañjanaś ca /
㈠若菩薩在中陰。如圓滿少壯人。具大小相。
㈡菩薩中有如盛年時形量周圓具諸相好。
★◤ata evāntarābhavasthena mātuḥ kukṣiṃ praviśatā koṭīśataścāturdvīpikānāmavabhāsitaḥ / [124|01-]
♂ata evāntarābhavasthena mātuḥ kukṣiṃ praviśatā koṭīśataścāturdvīpikā-[ 13b. 7B1. I ]nāmavabhāsitaḥ{1. Y. koṭiśataṃ cāturdvīpakānāmiti / yataḥ pūrṇayūna iva bodhisattvasyāntarābhavaḥ salakṣaṇānuvyañjana- ścāto 'ntarābhavasthena tena mātuḥ kukṣiṃ praveṣṭmicchatā trisāhasramahāsāhasro lokadhātuḥ svakṣetramiti kṛtvā'vabhāsitaḥ |} /
◤ata evāntarābhāvasthena mātuḥ kukṣiṃ praviśatā koṭiśataṃ cāturdīpikānāmavabhāsitam /
㈠是故雖在中有。正欲入胎。而能遍照百俱胝剡浮洲。
㈡故住中有將入胎時照百俱胝四大洲等。
①atas eva antara abhava sthena mātur kukṣim praviśatā koṭī śatas cāturdvīpikānām avabhāsitas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ལ་གནས་པ་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པས་གླིང་བཞི་པ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་སྣང་བར་མཛད་ཡིན་ནོ་།། དོ་།།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་ལ་གནས་པ་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་〖PNའཇུག〗པས་གླིང་བཞི་པ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་སྣང་བར་མཛད་དོ། །
★★◤yattarhi mātā bodhisatvasya svapne gajapotaṃ pāṇḍaraṃ kukṣiṃ praviśantamadrākṣīt / [124|03]
♂yattarhi mātā bodhisattvasya svapne gajapotaṃ pāṇḍaraṃ{2. Y. pāṇḍaraṃ gajapotaṃ |} kukṣiṃ praviśanamadrākṣīt /
◤yattarhi mātā bodhisattvasya svapne gajapotaṃ pāṇḍaraṃ kukṣiṃ praviśantamadrākṣīt?
㈠若爾云何菩薩母。於夢中見白象子欲入右脇。
㈡若爾何故菩薩母夢中見白象子來入己右脇。
①yat tarhi mātā bodhisatvasya svapne gaja potam pāṇḍaram kukṣim praviśantam adrākṣīt
③འོ་ན་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་ན་ལྷུམས་སུ་གླང་པོ་ཆེའི་ཕྲུ་གུ་དཀར་པོ་ཞུགས་པར་གཟིགས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་ན་ལྷུམས་སུ་གླང་པོ་ཆེའི་〖PNཆེ།〗ཕྲུ་གུ་དཀར་པོ་ཞུགས་པར་གཟིགས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་བཟློག་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མཚན་མ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཀྲྀ་〖Nཀྲི།〗ཀིས་གླང་པོ་དང་། ཁྲོན་པ་དང་། ཕྱེ་དང་། ཙན་དན་དང་། ཚལ་དང་། གླང་པོ་ཆེའི་ཕྲུ་གུ་དང་། སྤྲེའུ་གཉིས་དང་། རས་ཡུག་དང་། འཐབ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་རྨི་ལམ་བཅུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤nimittamātraṃ tat tiryagyoneściravyāvṛttatvāt / [124|03-]
♂nimittamātraṃ tat tiryagyoneściravyāvṛttatvāt{3. Y. vyāvarttitatvāt |} /
◤nimittamātraṃ tat; tiryagyoneś ciravyāvarttitatvāt /
㈠母所見但是夢相不關中有。菩薩久已離畜生故。
㈡此吉瑞相非關中有。菩薩久捨傍生趣故。
★0◤tadyathā kṛkī rājā daśa svapnānadrākṣīditi / [124|04]
◤tadyathā-- kṛkī rājā daśa svapnānadrākṣīditi /
㈠譬如柯枳王見十種夢。
㈡如訖栗枳王夢所見十事
★◤【 “karikūpasaktu candanakalabhārāmāsta thā kaperabhiṣekaḥ /】[124|05-]
♂“karikūpasaktu{4. MS. śakta |}candanakalabhārāmāstathā kaperabhiṣekaḥ /
◤“karikūpasaktucandanakalabhārāmāstathā kaperabhiṣekaḥ /
◤aśucikapiḥ paṭakalahāviti daśa dṛṣṭā nṛpeṇa kṛkiṇā svapnāḥ // ”
㈠謂象井麨旃檀林小象衣爭瓔珞蓮華。於事前得此夢。
㈡謂大象井麨 栴檀妙園林小象二獼猴 廣堅衣鬪諍如是所夢。但表當來餘事先兆。非如所見。
★◤【 aśucikapiḥ paṭakalahāviti daśa dṛṣṭā nṛpeṇa kṛkiṇā svapnāḥ” //】
♂aśucikapiḥ paṭakalahāviti daśa dṛṣṭvā nṛpeṇa kṛkiṇā svapnāḥ” // ♂naiva cāntarābhavikaḥ /
①nimitta mātram tat tiryagyones cira vyāvṛtta tvāt tadyathā kṛkī rājā daśa svapnān adrākṣīt iti kari kūpa saktu candana kalabha ārāmās te thā kapes abhiṣekas aśuci kapis paṭa kalahau= iti daśa dṛṣṭās nṛpeṇa kṛkiṇā svapnās
③དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་བཟློག་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མཚན་མ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཀྲི་ཀིས་གླང་པོ་དང་། ཁྲོན་པ་དང་། ཕྱེ་དང་། ཙན་དན་དང་། ཚལ་དང་། གླང་པོ་ཆེའི་ཕྲུ་གུ་དང་། སྤྲེའུ་གཉིས་དང་། རས་ཡུག་དང་། འཐབ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་རྨི་ལམ་བཅུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ།།
◤naiva cāntarābhavikaḥ kukṣiṃ bhittvā praviśati, api tu māturyonidvāreṇa /
㈠中陰眾生非破腹入胎。云何得入。從生門入。
㈡又諸中有從生門入。非破母腹而得入胎。
★◤naiva cāntarābhavikaḥ kukṣiṃ bhittvā praviśatyapi tu māturyonidvāreṇa / [124|07]
♂kukṣiṃ bhittvā praviśatyapi tu māturyonidvāreṇa /
①na eva ca antarābhavikas kukṣim bhittvā praviśati api tu mātur yoni dvāreṇa
③སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ལྟོ་བ་བརྟོལ་ཏེ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་སྟེ་།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ལྟོ་བ་བརྟོལ་ཏེ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚེ་མ་ལས་གང་ཕྱིས་བྱུང་བ་དེ་ནི་ནུ་〖PNཕུ།〗བོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ata eva yamalayoryaḥ paścāt prajāyate sa jyāyānucyate yaḥ pūrvaṃ sa kanīyāniti / [124|07-]
♂ataeva yamalayoryaḥ{5. MS. yamalayo yaḥ |} paścāt prajāyate sa jyāyānucyate yaḥ pūrvaṃ sa kanīyāniti /
◤ata eva yamalayoryaḥ paścāt prajāyate sa jyāyānucyate, yaḥ pūrvaṃ sa kanīyāniti /
㈠是故雙生。若在後生為大。若在前生為小。
㈡故雙生者前小後大。
①atas eva yamalayos yas paścāt prajāyate sa jyāyān ucyate yas pūrvam sa kanīyān iti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚེ་མ་ལས་གང་ཕྱིས་བྱུང་བ་དེ་ནི་ནུ་བོ་ཞེས་བྱའོ་།། གང་སྔར་བྱུང་བ་དེ་ནི་ཕུ་བོ་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢གང་སྔར་བྱུང་བ་དེ་ནི་ཕུ་〖PNནུ།〗བོ་ཞེས་བྱའོ། །
◤dharmasūtravibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate--
㈠若爾大德達磨須部吼底說偈。云何會釋
㈡法善現說復云何通
★◤dharmasūtravibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate / [124|08]
①dharmasūtra vibhāṣyam katham nīyate
③འོ་ན་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས་།།
㈢འོ་ན་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས། །གླང་ཆེན་དཀར་པོ་མཆེ་བ་དྲུག་〖N+དང་།〗ལྡན་པ། །རྐང་བཞི་མཛེས་དང་ལྡན་པར་ཞལ་བཞེས་ནས། །དྲང་སྲོང་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་བཞིན་དུ། །ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་བཤད་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དྲང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་མདོ་སྡེ་ཡང་མ་ཡིན། འདུལ་བ་ཡང་མ་ཡིན།{119b}ཆོས་མངོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ནི་རང་བཟོ་ཡིན་ཏེ། རང་བཟོ་མཁན་རང་བཟོ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཁ་ཅིག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །
★◤【 “vāraṇa tvamupagamya pāṇḍaraṃ ṣaḍviṣāṇaruciraṃ catuṣkramam /】[124|09-]
♂dharmasūtravibhāṣyaṃ kathaṃ nīyate “vāraṇa tvamupagamya pāṇḍaraṃ ṣaḍviṣāṇaruciraṃ catuṣkramam /
①vāraṇa tvam upagamya pāṇḍaram ṣaṣ viṣāṇa ruciram catuṣkramam
③གླང་ཆེན་དཀར་པོ་མཆེ་བ་དྲུག་ལྡན་པ་།། རྐང་བཞི་མཛེས་དང་ལྡན་པར་ཞལ་བཞེས་ནས་།།
◤“vāraṇa tvamupagamya pāṇḍaraṃ ṣaḍviṣāṇaruciraṃ catuṣkramam /
㈠變身作白象 六牙四足飾
㈡白象相端嚴 具六牙四足
★◤【 mātṛgarbhaśayanaṃ viśeṣasaṃprajānanṛṣirāśramaṃ yatheti” //】
♂mātṛgarbhaśayanaṃ viśeṣasaṃprajānanṛṣirāśramaṃ yathe”ti // ♂naitadavaśyanetavyam / ♂nahyetat /
①mātṛ garbha śayanam viśeṣa saṃprajāna nṛṣis āśramam yathā iti
③དྲང་སྲོང་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་བཞིན་དུ་།། ཡུམ་གྱི་ལམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཞུགས་པར་གྱུར་།། ཅེས་བཤད་པ་འདི་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན་།
◤mātṛgarbhaśayanaṃ viśeṣasamprajānan ṛṣirāśramaṃ yathā” // ( ) iti?
㈠入母胎臥住 念如仙入林
㈡正知入母腹 寢如仙隱林
★◤naitadavaśyanetavyam / nahyetat sūtraṃ na vinayaḥ nābhidharmaḥ / kāvyametat / [124|11]
♂sūtraṃ na vinayaḥ nābhidharmaḥ / ♂kāvyametat /
◤netadavaśyanetavyam /
㈠此言不必須會釋。
㈡不必須通。
①na etat avaśi anetavyam
③འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དྲང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོན་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་དྲང་བར་བྱའོ་ཞེ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་ན་དེ་ཞུགས་པར་གཟིགས་པ་ལྟར་དེས་ཀྱང་ཚིགས་སུ་བཅད:པ་འདི་〖PNཔར་དེ།〗ལྟར་བྱས་སོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དྲང་བར་བྱའོ། །
①na hi etat sūtram na vinayas nābhi dharmas
③འདི་ནི་མདོ་སྡེ་ཡང་མ་ཡིན། འདུལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། ****[@119b]**** ་ཆོས་མངོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་།
①kāvyam etat
③འདི་ནི་རང་བཟོ་ཡིན་ཏེ་།
◤na hyetat sūtram, na vinayaḥ, nābhidharmaḥ; kāvyametat /
㈠何以故。此言非經非律非阿毘達磨。但是集言。
㈡非三藏故。諸諷頌言。
★0◤kavīnāṃ ca kāvyaṃ samāyojayatāṃ kecit bhāvāḥ samāropitā gacchanti / [124|11-]
◤kavīnāṃ ca kāvyaṃ samāyojayatāṃ kecid bhāvāḥ samāropitā gacchanti /
㈠聰慧人欲集義為論。有餘諸法攝為增益。
㈡或過實故。
★0◤athavā netavyameva / [124|12]
◤athavā-- netavyameva /
㈠若言必須會釋。
㈡若必須通
★◤yathā 'sya mātā svapne taṃ praviśantamadrākṣittathā so 'pi gāthāmakārṣīditi / [124|12-]
♂yathā'sya mātā svapne taṃ praviśanamadrākṣīttathā so 'pi gāthāmakārṣīditi /
◤yathā asya mātā svapne taṃ praviśantamadrākṣīt,
㈠此是母於夢中見子入胎相。
㈡如菩薩母所見夢相。
①kavīnām ca kāvyam samāyojayatām kecid bhāvās samāropitās gacchanti athavā netavyam eva yathā sya mātā svapne tam praviśantam adrākṣit tathā sas api gāthām akārṣīt iti
③རང་བཟོ་མཁན་རང་བཟོ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཁ་ཅིག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་།། འོན་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་དྲང་བར་བྱའོ་ཞེ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་ན་དེ་ཞུགས་པར་གཟིགས་པ་ལྟར་དེས་ཀྱང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལྟར་བྱས་སོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དྲང་།། བར་བྱའོ་།།
◤tathā so 'pi gāthāmakārṣīditi /
㈠大德說偈意如此。
㈡造頌無失。
★◤rūpāvacaro 'pyantarābhavaḥ saṃpūrṇapramāṇaḥ savastraśca prādurbhavati / [124|13-]
♂rūpāvacaro{6. MS …..vacarā... |}'pyantarābhavaḥ saṃpūrṇapramāṇaḥ savastraśca prādurbhavati /
★0◤apatrāpyotsadatvāt / [124|14]
◤rūpāvacaro 'pyantarābhavaḥ sampūrṇapramāṇaḥ savastraś ca prādurbhavati; apatrāpyotsadatvāt
㈠色界中有身量圓滿。有衣共生。慚羞最重故。
㈡色界中有量圓滿如本有。與衣俱生。慚愧增故。
①rūpāvacaras api antarābhavas saṃpūrṇa pramāṇas sa vastras ca prādurbhavati apatrāpya utsadatvāt
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་〖PNཔའི།〗བར་མ་ཡང་བོང་ཚོད་〖PNཚད།〗རྫོགས་པ་དང་། ངོ་ཚ་ཤེས་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་གོས་དང་བཅས་པར་འབྱུང་ངོ་། །
★◤bodhisattvasya savastraḥ śuklāyāśca bhikṣuṇyāḥ praṇidhānavaśādhyāvantameva pariveṣṭitā nirdagdhā / [124|14-]
♂bodhisattvasya savastraḥ śuklāyāśca bhikṣuṇyāḥ praṇidhānavaśādyāvantameva pariveṣṭitā nirdagdhā /
◤bodhisattvasya savastraḥ /
㈠諸菩薩中有衣著具足。
㈡菩薩中有亦與衣俱。
①bodhisattvasya sa vastras śuklāyās ca bhikṣuṇyās praṇidhāna vaśādhyāvantam eva pariveṣṭitā nirdagdhā
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་གོས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།། དགེ་སློང་མ་དཀར་མོའི་ཡང་གོས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དཀྲིས་ནས་བསྲེགས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་གོས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢དགེ་སློང་མ་དཀར་མོའི་ཡང་གོས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དཀྲིས་ནས་བསྲེགས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ། །
◤śuklāyāś ca bhikṣuṇyāḥ praṇidhānavaśād
①śuklāyāś ca bhikṣuṇyāḥ praṇidhāna-vaśa
㈠復有叔柯羅比丘尼。由本願力故。
㈡鮮白苾芻尼由本願力故。
◤yāvantameva pariveṣṭitā nirdagdhā /
㈠於中有著衣入胎出胎。乃至般涅槃後共衣俱燒。
㈡彼於世世有自然衣。恒不離身隨時改變。乃至最後般涅槃時。即以此衣纏屍焚葬。
★0◤anyo nagnaḥ / [124|15]
◤anyo nagnaḥ; kāmadhātoranapatrāpyotsadatvāt //
㈠所餘皆裸。欲界眾生無慚羞多故。
㈡所餘欲界中有無衣。由皆增長無慚愧故。
★◤kāmadhātoranapatrāpyotsadatvāt / [124|15-]
♂kāma-[ 14a. 7A1. II ] dhātoranapatrāpyotsadatvāt /
①anyas nagnas kāmadhātos anapatrāpya utsadatvāt
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ན་ངོ་ཚ་མེད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་〖PNཔ་ཤས།〗གཞན་ནི་གཅེར་བུ་ཡིན་ནོ། །
★★◤atha ko 'yaṃ pūrvakālabhavo nāma / [124|17]
♂atha ko 'yaṃ pūrvakālabhavo{7. MS. ....bhāvo |} nāma /
◤atha ko 'yaṃ pūrvakālabhavo nāma?
㈠復次何法名先有。
㈡所似本有其體是何。
①atha kas yam pūrva kāla bhavas nāma
③ཡང་སྲིད་པ་སྔ་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྲིད་པ་སྔ་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་འཆི་བའི་སྔོན་རོལ་ཏེ། །སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་དོ། །
★◤ 【sa punarmaraṇātpūrva upapattikṣaṇātparaḥ // VAkK_3.13 //】[124|18]
♂sa punarmaraṇātpūrva upapattikṣaṇātparaḥ //13//
①sa punar maraṇāt pūrvas upapatti kṣaṇāt paras
③དེ་ནི་འཆི་བའི་སྔོན་རོལ་ཏེ་།། སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་དོ་།།
◤sa punar maraṇāt pūrva upapattikṣaṇāt paraḥ // 13 //
㈠〔偈曰〕：【復有先於死.後於生剎那】。
㈡【本有謂死前_c 居生剎那後】〖13_3_d〗 謂死有前生有後蘊。
★0◤bhavo hi nāmāviśeṣeṇa pañcopādānaskandhāḥ / sa eva caturdhā bhidyate / antarābhavo yathoktaḥ / [124|19]
◤bhavo hi nāmaviśeṣeṇa pañcopādanaskandhāḥ /
㈠釋曰。有者若約通義。謂五取陰。
㈡總說有體，是五取蘊。
①bhavas hi nāma aviśeṣeṇa pañca upādāna skandhās sas eva caturdhā bhidyate
③སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གོ་།། ད་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་དབྱེ་སྟེ་།
㈢སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གོ།
①antarā abhavas yathā uktas
③སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའོ་།།
㈢ད་〖PNདེ།〗ནི་རྣམ་པ་བཞིར་དབྱེ་སྟེ། སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའོ། །
◤sa eva caturdhā bhidyate-- antarābhavo yathoktaḥ,
㈠此有離為四分。一中有。如前說。
㈡於中位別分析為四。一者中有。義如前說。
★★◤upapattibhabo gatīṣu pratisandhikṣaṇaḥ / [124|20]
♂upapattibhavo gatiṣu pratisandhikṣaṇaḥ /
◤upapattibhavo pratisandhikṣaṇa eva,
㈠二生有。謂於道託生初剎那。
㈡二者生有。謂於諸趣結生剎那。
①upapatti bhabas gatīṣu pratisandhikṣaṇas
㈢སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་མའོ།
★0◤tasmāt pareṇa maraṇakṣaṇaṃ paryudasyānyaḥ sarvo bhavaḥ pūrvakālabhavaḥ / [124|20-]
◤tasmāt pareṇa maraṇakṣaṇaṃ paryudasyānyaḥ sarvo bhavaḥ pūrvakālabhavaḥ,
㈠三從此後除死剎那。是別先有。此中說名先有。
㈡三者本有。除生剎那死前餘位。
①tasmāt pareṇa maraṇa kṣaṇam paryudasya anyas sarvas bhavas pūrva kāla bhavas
㈢དེ་ཕན་ཆད་འཆི་བའི་སྐད་ཅིག་མ་མ་གཏོགས་པའི་སྲིད་པ་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དུས་སྔ་མའི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤caramakṣaṇo maraṇabhabo yata ūrdhvamantarābhavo bhavati rūpiṣu cetsattveṣūpapadyate / [124|21]
♂caramakṣaṇo maraṇabhavo yata ūrdhvamantarābhavo bhavati rūpiṣu cetsattveṣūpapadyate /
◤caramakṣaṇo maraṇabhavaḥ,
㈠四最後剎那名死有。
㈡四者死有。謂最後念。
①cara makṣaṇas maraṇa bhabas yatas ūrdhvam antarā abhavas bhavati rūpiṣu ced sattveṣu upapadyate
㈢སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མ་ནི་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་ན་གང་གི་འོག་ཏུ་སྲིད་པ་བར་མ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤yata ūrdhvamantarābhavo bhavati
㈠從此後有中有。
㈡次中有前。
◤rūpiṣu cet sattveṣūpapadyate // 13 //
㈠若生有色眾生中。
㈡有色有情
★◤sa cāyamantarābhavaḥ / [124|22]
◤sa cāyamantarābhavaḥ--
㈠此中有。
㈡具足四有。若在無色中闕具三。已說形量。餘義當辯。
D2117 🈪སྲིད་པ་བར་མ་དེ་ཡང་།
①sa ca ayam antarābhavas
③སྲིད་པ་བར་མ་དེ་ཡང་།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་དེ་ཡང་།
★◤ 【sajātiśuddhadivyākṣidṛśyaḥ 】[124|23]
♂sajātiśuddhadivyākṣidṛśyaḥ samānajātīryarevāntarābhavikai{8. Y. …bhavai |}rdṛśyate /
◤sajātiśuddhadivyākṣidṛśyaḥ,
㈠〔偈曰〕：【同生淨天眼 可見】。
㈡頌曰 【同淨天眼見】〖14_3_a〗
🈪རིས་མཐུན་ལྷ་མིག་དག་པས་མཐོང་། །
①sa jāti śuddha divya akṣidṛśyas
③རིས་མཐུན་ལྷ་མིག་དག་པས་མཐོང་།།
㈢རིས་མཐུན་ལྷ་མིག་དག་པས་མཐོང་། །
◆335♂
★◤samānajātīyairevāntarābhavikairdṛśyate / [124|24]
◤samānajātīyairevāntarābhavairdṛśyate /
㈠釋曰。若同生道中陰。定互相見。
㈡論曰。此中有身同類相見。
①samāna jātīyais eva antarābhavikais dṛśyate
③སྲིད་པ་བར་མ་རིས་མཐུན་པ་དག་གིས་མཐོང་ངོ་།།
㈢སྲིད་པ་བར་མ་རིས་མཐུན་པ་དག་གིས་མཐོང་ངོ་། །
★◤yeṣāṃ ca divyaṃ cakṣuḥ suviśuddhamabhijñāmayaṃ ta enaṃ paśyanti / [124|24-125|01]
♂yeṣāṃ ca divyaṃ cakṣuḥ suviśuddhamabhijñāmayaṃ ta enaṃ @125 paśyanti /
◤yeṣāṃ divyaṃ cakṣuḥ suviśuddham abhijñāmayaṃ ta enaṃ paśyanti /
①yeṣāṃ divyaṃ cakṣuḥ su-viśuddham abhijñā-mayaṃ ta enaṃ paśyanti|
㈠若人有天眼最清淨。是一通慧類。此人亦得見。
㈡若有修得極淨天眼，亦能得見。
D2118 🈪གང་དག་ལ་ལྷའི་མིག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་འདི་མཐོང་གི།
★★◤upapattikṣuṣā tu na dṛśyate / jātyarthamacchatvāt / [125|01]
♂upapatticakṣuṣā tu na dṛśyate / ♂jātyarthamacchatvāt /
◤upapatticakṣuṣā tu na dṛśyate; atyarthamacchatvāt /
㈠彼若生得天眼則不能見。以最細故。
㈡諸生得眼皆不能觀。以極細故。
🈪ཤིན་ཏུ་དང་བའི་ཕྱིར་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མིག་གིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ་།
①yeṣām ca divyam cakṣus su viśuddham abhijñā mayam te enam paśyanti upapatti kṣuṣā tu na dṛśyate jāti artham acchatvāt
㈢གང་དག་ལ་ལྷའི་མིག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་འདི་མཐོང་གི། ཤིན་ཏུ་དང་བའི་ཕྱིར་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་མིག་གིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ་།
★◤devāntarābhavikaḥ sarvān paśyati / [125|01-]
♂devāntarābhavikaḥ{1. Y.(N) …bhavikam |} sarvān paśyati /
◤devāntarābhavikaḥ sarvān paśyati /
㈠2天道中陰能見一切中陰。
㈡2天中有眼具足能見。五趣中有。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་ལྷའི་སྲིད་བ་བར་མ་པས་ནི་ཐམས་ཅད་མཐོང་ངོ་། །
①deva antarābhavikas sarvān paśyati
③གཞན་དག་ན་རེ་ལྷའི་སྲིད་བ་བར་མ་པས་ནི་ཐམས་ཅད་མཐོང་ངོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ལྷའི་སྲིད་བ་བར་མ་པས་ནི་ཐམས་ཅད་མཐོང་ངོ་། །
★★◤manuṣyapretatiryagnārakāntarābhavikāḥ pūrva pūrvamapātyetyapare / [125|02]
♂manuṣyapretatiryagnārakāntarābhavikāḥ pūrvaṃ pūrvamapāsyetyapare /
◤manuṣyapretatiryagnārakāntarābhavikāḥ pūrvaṃ pūrvamapāsyetyapare /
㈠3謂人鬼畜生地獄中陰。除前除前得見。1餘師說。
㈡人鬼傍生地獄中有見四三二一。謂自下除上。1有餘師說。
D2119 🈪མི་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གོང་མ་མ་〖PN-མ།〗གཏོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①manuṣya preta tiryak nāraka antarābhavikās pūrva pūrvam apātya iti apare
③མི་དང་;་ཡི་དགས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གོང་མ་མ་གཏོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢མི་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གོང་མ་མ་〖PN-མ།〗གཏོགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【karmarddhivegavān /】[125|03]
♂karmarddhivegavān / ♂ṛddhirākāśagamanam{2. MS. drops rā |} / ♂karmaṇā ṛddhiḥ karmarddhiḥ /
①karma ṛddhi vegavān
③ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཤུགས་དང་ལྡན་།།
㈢ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཤུགས་དང་ལྡན། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའོ། །
◤karmarddhivegavān /
㈠〔偈曰〕：【業通疾】。
㈡【業通疾】一切通中業通最疾。
D2120 🈪ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཤུགས་དང་ལྡན། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའོ། །
★◤ṛddhirākāśagamanam / karmaṇā ṛddhiḥ karmarddhiḥ / tasyā vegaḥ karmarddhivegaḥ śīgratā / [125|04]
♂tasyā vegaḥ{3. MS. veśaḥ |} karmarddhivegaḥ śīghratā / ♂so 'syāstīti karmarddhivegavān /
①ṛddhis ākāśa gamanam
③རྫུ་འཕྲུལ་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའོ་།།
①karmaṇā ṛddhis karma ṛddhis
③ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་བྱེད་པས་ན་ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ལོ་།། དེའི་ཤུགས་ནི་ལས་ ****[@120a]**** *་།།
㈢ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་བྱེད:པས་ན་〖PNཔ་ནི།〗ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ལོ། །
①tasyās vegas karma ṛddhi vegas śīgra tā
③ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཤུགས་དེ་མགྱོགས་པ་ཉིད་དོ་།།
㈢དེའི་ཤུགས་ནི་ལས་{120a}ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཤུགས་དེ་མགྱོགས་པ་ཉིད་དོ། །
◤ṛddhiḥ = ākāśagamanam,
①ṛddhiḥ = ākāśa-gamanam,
㈠釋曰。通慧者，謂行虛空。
㈡𣣋虛自在，是謂通義。
◤karmaṇā ṛddhiḥ karmarddhiḥ,
㈠此通從業得。
㈡通由業得，名為業通。
D2121 🈪ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་བྱེད:པས་ན་〖PNཔ་ནི།〗ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ལོ། །
★◤so 'syāstīti karmarddhivegavān / yenāsau na śakyo buddhairapi pratibanddhum / [125|05]
♂yenāsau na{4. Y. na seems to be necessary. MS. yenāsau śakyo |} śakyo buddhairapi pratibanddhum{5. MS …bandhuṃ |} /
◤tasyā vegaḥ karmarddhivegaḥ = śīghratā, sosyāstīti karmarddhivegavān /
㈠此通速疾云何。不可及迴故名疾。若人應生他方。修得通慧人所不能及。
㈡此通勢用速故名疾。中有具得最疾業通。
D2122 🈪དེའི་ཤུགས་ནི་ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཤུགས་དེ་མགྱོགས་པ་ཉིད་དོ། །
①sas syā asti iti karma ṛddhi vegavān
㈢དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཤུགས་དང་ལྡན་པའོ།
①yena asau na śakyas buddhais api pratibanddhum
③དེས་ན་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དགག་པར་མི་སྤྱོད་དེ་།
㈢དེས་ན་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དགག་པར་མི་སྤྱོད་དེ། ལས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤yenāsau na śakyo buddhair api pratibandhum;
㈠佛世尊亦不能遮迴。
㈡上至世尊無能遮抑。
★0◤karmaṇo 'sya balīyastvāt / [125|05-]
◤karmaṇo 'sya balīyatvāt /
㈠由業力最強故。
㈡以業勢力最強盛故。
①karmaṇas sya balīyas tvāt
③ལས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【sakalākṣaḥ 】[125|07]
①sakala akṣas
㈢དབང་པོ་ཀུན་ཚང་།
◤sakalākṣaḥ,
㈠〔偈曰〕：【具根】
㈡【具根】
★◤samagrapañcendriyaḥ / [125|08]
♂sakalākṣaḥ samagrapañcendriyaḥ /
◤samagrapañcedriyaḥ /
㈠2釋曰。此有具足五根。
㈡一切中有皆具五根。
①samagra pañca indriyas
㈢དབང་པོ་ལྔ་ཆར་ཚང་པའོ། །
★◤ 【apratighavān 】[125|09]
①apratighavān
③ཐོགས་མེད་ལྡན་།
㈢ཐོགས་མེད་ལྡན། ཐོགས་པ་ནི་རྡུགས་པའོ། །
◤apratighavān,
㈠1【無障礙】。
㈡【無對】
★◤pratighātaḥ pratighaḥ / so 'syāstīti pratighavān / na pratighavānapratighavān / [125|10]
♂apratighavān pratighātaḥ pratighaḥ / ♂so 'syāstīti pratighavān /
◤pratighātaḥ = pratighaḥ, so 'syāstīti pratighavān, na pratighavānapratigavān / vajrādibhir apy anivāryatvāt /
㈠金剛等所不能礙。此義應然。
㈡對謂對礙。此金剛等所不能遮故名無對。
①pratighātas pratighas
③ཐོགས་པ་ནི་རྡུགས་པའོ་།།
①sas syā asti iti pratighavān
㈢དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ཐོགས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །
①na pratighavān apratighavān
③ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐོགས་མེད་ལྡན་ཏེ་།
㈢ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐོགས་མེད་ལྡན་ཏེ། རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མི་ཟློགས་〖PNབཟློགས།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vajrādibhirapyanivāryatvāt / [125|10-]
♂na pratighavānapratighavān / ♂vajrā{6. On the top margin of this page there are five letters very faint. They seem to be something like pratighajava or pratighabhāva or pratighavat |}- [ 14b. 7B1. II ]dibhirapyanivāryatvāt /
①vajra ādibhis api anivārya tvāt
③རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མི་ཟློགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤tathā hi pradīptāyaḥpiṇdabhede tanmadhyasaṃbhūtaḥ krimirūpalabdhaḥ śrūyate / [125|11-]
♂tathā hi pradīptāyaḥpiṇḍabhede tanmadhyasaṃbhūtaḥ krimirupalabdhaḥ śrūyate /
◤tathā hi-- pradīptāyaḥpiṇḍabhede tanmadhyasambhūtaḥ krimirupalabdhaḥ śrūyate /
㈠曾聞破燒赤鐵塊。見蟲於中生。
㈡曾聞析破炎赤鐵團見於其中有蟲生故。
①tathā hi pradīpta ayas piṇda bhede tad madhya saṃbhūtas krimi rūpa labdhas śrūyate
㈢འདི་ལྟར་ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ:གཤགས་ནས་〖PNབཤགས་པ།〗དེའི་ནང་ནས་བྱུང་བའི་སྲིན་བུ་དམིགས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ།
◤yasyāṃ ca gatau sa utpatsyamānastasyāḥ sarvathā--
㈠中有眾生。若應生此道中從此道。一切方便。
㈡應往彼趣中有已生。一切種力
★◤yasyāṃ ca gatau sa utpatsyamānastasyāḥ sarvathā / [125|12]
①yasyām ca gatau sas utpatsyamānas tasyās sarvathā
③དེ་འགྲོ་བ་གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་གྲག་གོ་།།
㈢དེ་འགྲོ་བ་གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་〖PN-དེ།〗ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་ཟློགས་〖PNབཟློགས།〗ཏེ། མིའི་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་པར་གྱུར་ནས་ལྷའི་སྲིད་པ་བར་མའམ། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་〖PNན།〗ནམ་ཡང་མེད་ཀྱི:འདི་འགྲོ་བ་གང་གི་〖PNའགྲོ་བར་གང་གིས།〗དབང་དུ་བྱས་ནས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །
★◤ 【anivartyaḥ 】[125|13]
①anivartyas
③ཟློགས་ཏེ་།
◤anivartyaḥ,
㈠〔偈曰〕：【不轉】。
㈡【不可轉】皆不能轉。
★◤nahi kadācinmanuṣyāntarābhavo 'ntardhāya devāntarābhavo bhavatyanyo vā / [125|14]
♂yasyāṃ ca gatau sautpatsyamānastasyāḥ sarvathā anivartyaḥ nahi kadācinmanuṣyāntarābhavo 'ntardhāya devāntarābhavo bhavatyanyo vā /
◤na hi kadācin manuṣyāntarābhavo 'ntardhāya devāntarābhavo bhavati, anyo vā /
㈠釋曰。云何人道中陰。無時可轉令成天道中陰及餘道中陰。
㈡謂不可令人中有沒餘中有起。餘類亦然。
①na hi kadācid manuṣya antara abhavas antardhāya deva antara abhavas bhavati anyas vā
③མིའི་སྲིད་པ་བར་མ་མེད་པར་གྱུར་ནས་ལྷའི་སྲིད་པ་བར་མའམ་གྲག་གོ་།། ཟློགས་ཏེ་།
★0◤niyatamanena yāmeva gatimadhikṛtyābhinirvṛttastasyāmevopapattavyam nānyasyāmiti / [125|14-]
◤niyatamanena-- yāmeva gatimadhikṛtyābhinirvṛttastasyāmevopapattavyam, nānyasyāmiti /
①niyatamanena-- yāmeva gatimadhikṛtyā-abhinirvṛttastasyāmevopapattavyam, nānyasyāmiti|
㈠此眾生若為此道成中陰。決定應生此道中。不生餘道。
㈡為往彼趣中有已起。但應往彼。定不往餘。
①niyatam anena yām eva gatim adhikṛtya abhinirvṛttas tasyām eva upapattavyam na anyasyām iti
③། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ནམ་ཡང་མེད་ཀྱི་འདི་འགྲོ་བ་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ངེས་སོ་།།
★★◤kiṃ punarantarābhavo 'pi kāmāvacaraḥ kavaḍīkāramāhāraṃ bhuṅkte / omityāha / na tvaudārikam / [125|16]
♂kiṃ punarantarābhavo 'pi kāmāvacaraḥ kavaḍīkāramāhāraṃ bhuṅkte / ♂omityāha ! na tvaudārikam /
◤kiṃ punarantarābhavo 'pi kāmāvacaraḥ kavalīkāramāhāraṃ bhuṅkte? omityāha /
㈠復次欲界中陰為食段食不。
㈡欲中有身資段食不。
①kim punar antarā abhavas api kāma avacaras kavaḍīkāram āhāram bhuṅkte
③ཡང་ཅི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟའམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ། རགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①om iti āha
③སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ་།
①na tu audārikam
③རགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ tarhi / [125|17]
◤na tvaudārikam, kiṃ tarhi?
㈠答爾。不食麁段。何故。
㈡雖資段食然細非麁。其細者何。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དྲི་ཟའོ། །
★◤ 【sa gandhabhuk // VAkK_3.14 //】[125|18]
♂sa gandhabhuk //14//
①sa gandha bhuj
③དེ་ནི་དྲི་ཟའོ་།།
◤sa gandhabhuk // 14 //
㈠〔偈曰〕：【此食香】。
㈡【食香】謂唯香氣。
D2130 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དྲི་ཟའོ། །
★0◤ata eva gandharva ityucyate / dhātūnāmanekārthatvāt / hrasvatvaṃ śakandhukarkandhuvat / [125|19]
◤ata eva gandharva ity ucyate,
①ata eva gandharvas ity ucyate, gandha arva
㈠釋曰。故名乾闥婆。
㈡由斯故得健達縛名。
D2131 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དྲི་ཟ་ཞེས་བྱའོ། །
①atas eva gandharvas iti ucyate dhātūnām aneka artha tvāt
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དྲི་ཟ་ཞེས་བྱའོ། །
①hrasva tvam śakandhu karkandhu vat
㈢དབང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་ནི་དྲི་མི་ཞིམ་པ་ཟ་བའོ། །
[gandharva gandha-√arv
gandham arvati bhakṣayati gandharva ity arthaḥ. ayam arvati na kevalaṃ gatyarthe vartate.
gam-dhara from √gā/√gai 'to sing' and √dhṛ 'to bear'.
http://jayarava.blogspot.com/2015/01/gandharva-and-buddhist-afterlife-part-i.html
http://jayarava.blogspot.com/2015/01/gandharva-and-buddhist-afterlife-part-ii.html
https://www.zhihu.com/question/289871333/answer/466956874
gandhabba gamu+tabba. gandha+abba+a. gandha+ava+a
《破斥猶豫》以「在那時進入的眾生；到達那裡的眾生」(tatrūpaga[tatra+upaga]satto)解說。
kattabba = kātabba grd. of karoti = kattabba, karaṇīya ]
◤dhātūnām anekārthatvāt /
ⅰ㈡諸字界中，義非一故。
◤hrasvatvaṃ śakandhukarkandhuvat /
①hrasva-tvaṃ śakandhu karkandhu-vat| śakan-andhu karka-andhu ⅰ
㈡而音短者，如設建途.及羯建途。略故無過。
🈪
★◤alpeśākhyastu durgandhāharo maheśakhyaḥ sugandhāhāraḥ / [125|19-]
♂alpeśākhyastu durgandhāhāro maheśākhyaḥ sugandhāhāraḥ /
◤alpeśākhyastu durgandhāhāraḥ,
㈠若福德小食臭氣
㈡諸少福者唯食惡香。
D2132 🈪དབང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་ནི་དྲི་མི་ཞིམ་པ་ཟ་བའོ། །
①alpa īśa ākhyas tu durgandha āharas maheśakhyas sugandha āhāras
㈢དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཟ་བའོ། །
◤maheśākhyaḥ sugandhāhāraḥ /
㈠若福德大食妙香。
㈡其多福者好香為食。
D2133 🈪དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཟ་བའོ། །
★0◤kiyantaṃ kālamavatiṣṭhate / nāsti niyama iti bhadantaḥ / [125|20]
◤kiyantaṃ kālamavatiṣṭhate?
㈠眾生於此有中得住幾時。
㈡如是中有為住幾時。
D2134 🈪དུས་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤེ་ན།
①kiyantam kālam avatiṣṭhate
③དུས་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤེ་ན་།
㈢དུས་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤེ་ན། བཙུན་པ་ན་རེ་ངེས་པ་མེད་དེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ཀྱི་བར་དུའོ། །
①na asti niyamas iti bhadantas
③བཙུན་པ་ན་རེ་ངེས་པ་མེད་དེ་།
◤1. nāsti niyama iti bhadantaḥ /
㈠大德說無定。
㈡大德說言。此無定限。
🈪བཙུན་པ་ན་རེ་ངེས་པ་མེད་དེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ཀྱི་བར་དུའོ། །
★0◤yāvadupapattisāmagrīṃ na labhate nahi tasyāyuṣaḥ pṛthagevākṣepaḥ / ekanikāyasabhāgatvāt / [125|21]
◤yāvadupapattisāmagrīṃ na labhate
㈠乃至未得生緣聚集。
㈡生緣未合中有恒存。
①yāvat upapatti sāmagrīm na labhate na hi tasya āyuṣas pṛthak eva ākṣepas
③ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ཀྱི་བར་དུའོ་།། དེའི་ཚེ་འཕེན་པ་ལོགས་ཤིག་ན་མེད་དེ་།
㈢དེའི་ཚེ་འཕེན་པ་ལོགས་ཤིག་ན་མེད་དེ〖PNདོ།〗། རིས་མཐུན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①eka nikāya sa bhāga tvāt
③རིས་མཐུན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤nahi tasyāyuṣaḥ pṛthagevākṣepaḥ,
㈠此中壽命無別業引之。
㈡由彼命根非別業引。
D2135 🈪དེའི་ཚེ་འཕེན་པ་ལོགས་ཤིག་ན་མེད་དེ〖PNདོ།〗། རིས་མཐུན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ekanikāyasabhāgatvāt /
㈠一聚同分攝故。
㈡與所趣人等眾同分一故。
★◤itarathā hi tasyāyuṣaḥ kṣayānmaraṇabhavaḥ prasajyeta / [125|21-]
♂itarathā hi tasyāyuṣaḥ{7. Y. tasyāpyāyuṣaḥ |} kṣayānmaraṇabhavaḥ prasajyeta{8. Y. prasajyet |} /
◤itarathā hi tasyāyuṣaḥ kṣayān maraṇabhavaḥ prasajyeta /
㈠若不爾。此中由命根盡。應別立死有。
㈡若異此者中有命根最後滅時應立死有。
D2136 🈪དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟད་པས་〖PNཔ་ལས།〗འཆི་བའི་སྲིད་པར་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། གལ་ཏེ་ཤའི་ཕུང་པོ་རི་རབ་ཙམ་དུ་གྱུར་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲིན་བུ་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་གྱུར་ན། དེ་ཅི་དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་དེར་སྡོད་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་ཏམ།
①itarathās hi tasya āyuṣas kṣayāt maraṇa bhavas prasajyeta
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟད་པས་〖PNཔ་ལས།〗འཆི་བའི་སྲིད་པར་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ།
★◤yadyāsumeroḥ sthalaṃ māṃsasya syāttatsarva varṣāsu krimīṇāṃ pūryeta / [125|22-126|01]
♂yadyāsumeroḥ sthalaṃ māṃsasya{9. MS. looks like sthalampāsasya |} syāttatsarvaṃ varṣāsu @126 krimīṇāṃ pūryeta /
◤yadyāsumeroḥ sthalaṃ māṃsasya syāt
㈠若有肉聚等須彌山
㈡設有肉聚等妙高山。
①yadi āsu meros sthalam māṃsasya syāt tat sarva varṣāsu krimīṇām pūryeta
③གལ་ཏེ་ཤའི་ཕུང་པོ་རི་རབ་ཙམ་དུ་གྱུར་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲིན་བུ་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་གྱུར་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཤའི་ཕུང་པོ་རི་རབ་ཙམ་དུ་གྱུར་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲིན་བུ་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་གྱུར་ན། དེ་ཅི་དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་དེར་སྡོད་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་ཏམ། དེ་དག་ག་ལས་འོངས་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེ་ན། འདི་མདོ་འམ་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗མོད་ཀྱི། འདི་ལྟར་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་སྐྱེ་བོ་〖PNབ།〗ཕྲ་མོ་ཚེ་ཐུང་ངུ་རྣམས་མཐའ་མེད་པས་དེ་དག་དྲི་ཚོར་ནས་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་འཆི་བ་ན་སྲིན་བུའི་ངོ་བོར་འགྱུར་བའི་ལས་སད་པར་བྱས་ནས། སྲིད་{120b}པ་དེས་སྲིན་བུའི་〖PNཔོའི།〗ནད་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་མི་〖PNནི།〗རུང་ངོ་། །
◤tat sarvaṃ varṣāsu krimīṇāṃ pūryeta,
㈠此肉聚至夏時一切成蟲。
㈡至夏雨時變成虫聚。
★◤kimidānīṃ tatpratīkṣā eva teṣāmantarābhavā āsan kuto yā tadā tebhyo gatā iti vaktavyam / [126|01-]
♂kimidānīṃ tatpratīkṣā eva teṣāmantarābhavā āsan kuto vā tadā tebhyo gatā iti vaktavyam /
◤kimidānīṃ tatpratīkṣā eva teṣāmantarābhavā āsan,
㈠彼中陰為住待夏時不。
㈡應言諸中有漸待此時。
①kim idānīm tad pratīkṣās eva teṣām antarā abhavās āsan kutas yā tadā tebhyas gatās iti vaktavyam
③དེ་ཅི་དེ་དག་གི་སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་དེར་སྡོད་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་ཏམ། དེ་དག་ག་ལས་འོངས་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེ་ན་།
◤kuto vā tadā tebhyo gatā iti vaktavyam?
㈠復從何方來。
㈡為說從何方頓來至此。
🈪དེ་དག་ག་ལས་འོངས་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེ་ན། འདི་མདོ་འམ་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗མོད་ཀྱི།
★0◤naitadāgataṃ sūtre śāstre vā / [126|02]
◤naitadāgataṃ sūtre śāstre vā /
㈠此問未曾至經中。亦未曾至阿毘達磨中。
㈡雖無經論誠文判釋。
①na etat āgatam sūtre śāstre vā
③འདི་མདོ་འམ་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་མོད་ཀྱི་།
★0◤evaṃ tu yujyate / [126|02-]
◤evaṃ tu yujyate--
㈠若爾可然。
㈡然依正理應作是言。
①evam tu yujyate
★0◤gandharasābhigṛddhānāmalpāyuṣāṃ jantūnāmanto nāsti / [126|03]
◤gandharasābhigṛddhānāmalpāyuṣāṃ jantūnāmanto nāsti /
㈠微細眾生貪著香味。壽命短促。無有邊際。
㈡有雜類生數無邊際貪著香味壽量短促。
🈪འདི་ལྟར་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་སྐྱེ་བོ་〖PNབ།〗ཕྲ་མོ་ཚེ་ཐུང་ངུ་རྣམས་མཐའ་མེད་པས་དེ་དག་དྲི་ཚོར་ནས་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་འཆི་བ་ན་སྲིན་བུའི་ངོ་བོར་འགྱུར་བའི་ལས་སད་པར་བྱས་ནས། སྲིད་པ་དེས་སྲིན་བུའི་〖PNཔོའི།〗ནད་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་མི་〖PNནི།〗རུང་ངོ་། །
①gandha rasa abhigṛddhānām alpa āyuṣām jantūn ām antas na asti
★◤te taṃ gandhaṃ ghrātvā gandharasābhigṛddhāḥ kālaṃ kurvantaḥ krimibhāvasaṃvarttanīyaṃ karma pravodhya tayā tṛṣṇayā krimiṣūpapadyanta iti / [126|03-]
♂te taṃ gandhaṃ ghrātvā gandharasā-[ 15a. 7A1. III ]bhigṛddhāḥ kālaṃ kurvantaḥ krimibhāvasaṃvarttanīyaṃ{1. Y. kriminikāyasabhāgotpādakaṃ |} karma prabodhya{2. Y. vivodhya |} tayā tṛṣṇayā krimiṣūpapadyanta{3. Y. upajāyante |} iti /
◤te taṃ gandhaṃ ghrātvā gandharasābhigṛddhāḥ
㈠此眾生聞氣貪著香味。
㈡彼諸有情因嗅此氣貪香味故
①te tam gandham ghrātvā gandha rasa abhigṛddhās kālam kurvantas krimi bhāva saṃvarttanīyam karma pravodhya tayā tṛṣṇayā krimiṣu upapadyante it
③འདི་ལྟར་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཕྲ་མོ་ཚེ་ཐུང་དུ་རྣམས་མཐའ་མེད་པས་དེ་དག་དྲི་ཚོར་ནས་དྲི་དང་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་འཆི་བ་ན་སྲིན་བུའི་ངོ་བོར་འགྱུར་བའི་ལས་སང་པར་བྱས་ནས། སྲིད་ ****[@120b]**** ་པ་དེས་སྲིན་བུའི་ནད་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་མི་རུང་ངོ་།།
◤kālaṃ kurvantaḥ kriminikāyasabhāgotpādakaṃ karma vibodhya tayā tṛṣṇayā krimiṣūpajāyanta iti /
㈠於捨命時覺悟先業能感蟲生報。由此貪愛受於蟲生。
㈡俱時命終。由愛覺先感虫身業同時於此受細虫身。
★◤athavā nūnaṃ tatpratyayapracūra eva kāle tatsaṃvarttanīyāni karmāṇi vīpākābhinirvṛttau vṛttiṃ labhnte nānyatra / [126|05-]
♂athavā nūnaṃ tatpratyayapracura eva kāle tatsaṃvarttanīyāni karmāṇi vipākābhinirvṛttau vṛttiṃ labhante nānyatra /
◤atha vā-- nūnaṃ tatpratyayapracura eva kāle tatsaṃvarttanīyāni karmāṇi
㈠復次昔已有業能感彼道。是時彼緣最多。
㈡或多有情應俱生此。多緣未合住中有中。
①athavā nūnam tad pratyaya pracūras eva kāle tad saṃvarttanīyāni karmāṇi vīpāka abhinirvṛttau vṛttim labhnte na anyatra
③ཡང་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དེའི་རྐྱེན་མང་པོ་ཁོ་ནའི་དུས་སུ་དེར་འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་རྙེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་ལས་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱེ་དགུའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་འམ་།
㈢ཡང་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དེའི་རྐྱེན་མང་པོ་ཁོ་ནའི་དུས་སུ་དེར་འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་རྙེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་ལས་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱེ་དགུའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་འམ། ཚེ་ལོ་ཆེས་མང་བ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་གི་〖PN+ཆེས་མང་བ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ།〗གཞན་དུ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤vipākābhinirvṛttau vṛttiṃ labhante, nānyatra /
①vipākā-abhinirvṛttau vṛttiṃ labhante, nānyatra|
㈠於生果報得具事能非餘時。此義必然。
㈡今遇多緣方頓生此。應俱生者定不異時。
D2137 🈪ཡང་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་དེའི་རྐྱེན་མང་པོ་ཁོ་ནའི་དུས་སུ་དེར་འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་རྙེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་ལས་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱེ་དགུའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་འམ། ཚེ་ལོ་ཆེས་མང་བ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་གི་〖PN+ཆེས་མང་བ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ།〗གཞན་དུ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤tathāhi cakravarttisaṃvarttanīyāni karmaṇi aśītivarṣasahasrāyuṣi prajāyāṃ vahutarāyuṣi vā cakravarttino jāyante nānyasyām / [126|07-]
♂tathāhi cakravarttisaṃvarttanīye karmaṇi aśītivarṣasahasrāyuṣi prajāyāṃ bahutarāyuṣi vā cakravarttino jāyante nānyasyām /
◤tathā hi cakravarttisaṃvarttanīye karmaṇi
㈠何以故。已有宿業能感轉輪王報。
㈡如有能招轉輪王業。
①tathā hi cakravartti saṃvarttanīyāni karmaṇi aśīti varṣa sahasra āyuṣi prajāyām vahutara āyuṣi vā cakravarttinas jāyante na anyasyām
③ཚེ་ལོ་ཆེས་མང་བ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་གི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤aśītivarṣasahasrāyuṣi prajāyāṃ bahutarāyuṣi vā cakravarttino jāyante, nānyasyām /
㈠世間壽八萬歲時。或過此壽。有多轉輪王生非餘時。
㈡要至人壽八萬歲時或過此時方頓與果。非於餘位。此亦應然。
★0◤ata eva coktaṃ bhagavatā “acintyaḥ sattvānāṃ karmavipāka” iti / [126|08-]
◤ata eva coktaṃ bhagavatā-- “acintyaḥ sattvānāṃ karmavipākaḥ”( ) iti /
㈠是故世尊說眾生業報不可思議。
㈡故世尊言。諸有情類業果差別不可思議。
D2138 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①atas eva ca uktam bhagavatā acintyas sattvānām karma vipākas iti
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤2.saptāhaṃ tiṣṭhatīti bhadantavasumitraḥ /
㈠大德婆須蜜多羅說。七日得住。
㈡尊者世友言。此極多七日。
D2139 🈪བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ན་རེ་ཞག་བདུན་དུ་གནས་སོ། །
★0◤saptāhaṃ tiṣṭhatīti bhadantavasumitraḥ / [126|09]
①sapta aham tiṣṭhati iti bhadantava sumitras
㈢བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ན་རེ་ཞག་བདུན་དུ་གནས་སོ། །
★◤yadi tāvatā sāmagrīṃ na labhate tatraiva punaścyutyā jāyante / [126|09-]
♂yadi tāvatā sāmagrīṃ na labhate tatraiva punaścyutvā jāyante /
◤yadi tāvatā sāmagrīṃ na labhante
㈠若不得生緣和合。
㈡若生緣未合。
①yadi tāvatā sāmagrīm na labhate tatra eva punar cyutyās jāyante
③གལ་ཏེ་ད་སྲིད་ཀྱི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ན་ཤི་འཕོས་ཤིང་ཤི་འཕོས་ནས་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་དེ་སྲིད་〖PNཉིད།〗ཀྱི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ན་ཤི་འཕོས་ཤིང་ཤི་〖PN-ཤི།〗འཕོས་ནས་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤sapta saptāhānītyapare / [126|10]
◤tatraiva punaś cyutvā jāyante /
①tatra eva punaś cyu-tvā jāyante|
㈠此中死墮死墮更生。
㈡便數死數生。
①sapta sapta ahāni iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཞག་བདུན་ཕྲག་བདུན་དུའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◆337♂
◤3.saptāhānītyapare /
㈠復有餘師說。七七日住。
㈡有餘師言。極七七日。
★◤alpaṃ kālamiti vaṃbhāṣikāḥ / [126|10-]
♂alpaṃ kālamiti vaibhāṣikāḥ /
◤4.alpaṃ kālamiti vaibhāṣikāḥ /
㈠毘婆沙師說。但促時住。
㈡毘婆沙說。此住少時。
①alpam kālam iti vaṃbhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནས་སོང་སྟེ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བས་ན་དུས་ཐུང་ངུར་གནས་སོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནས་〖PNནར། 〗སོང་སྟེ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བས་ན་དུས་ཐུང་ངུར་གནས་སོ〖N-སོ།〗། །གང་གི་ཚེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་འདི་ངེས་པར་ཡུལ་〖N+དེར་སྐྱེ་བ།〗དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་〖PNན།〗དེའི་ཚེ་ལས་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ཁོ་ནས་རྐྱེན་དག་ཚོགས་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤sa hi saṃbhavaiṣitvātsamdhāvagatvā samdhiṃ badhnātīti yathātvasamagrāḥ pratyayā bhavanti / [126|11-]
♂sa hi saṃbhavaiṣitvātsaṃdhāvagatvā- saṃdhiṃ badhnātīti yathātvasamagrāḥ pratyayā bhavanti /
◤sa hi sambhavaiṣitvāt sandhāvagatvā sandhiṃ badhnātīti yathātvasamagrāḥ pratyayā bhavanti /
㈠以樂受生故。疾行結生。若因緣聚集未具。
㈡以中有中樂求生有故非久住。速往結生。其有生緣未即和合。
★0◤niyataṃ cānena tasmin deśe tasyāṃ jātau janitavyaṃ bhavati / [126|12]
◤niyataṃ cānena-- tasmin deśe tasyāṃ jātau janitavyaṃ bhavati,
㈠若其於此道中必應受生。
㈡若定此處此類應生。
★0◤tadā karmāṇyeva pratyayānāṃ sāmagrīmāvahanti / [126|12-]
◤tadā karmāṇyeva pratyayānāṃ sāmagrīmāvahanti /
㈠是時宿業自和合眾緣。
㈡業力即令此緣和合。
①sa hi saṃbhava eṣi tvāt samdhā a= agatvā samdhim badhnāti iti yathātu a samagrās pratyayās bhavanti niyatam ca anena tasmin deśe tasyām jātau janitavyam bhavati tadā karmāṇi eva pratyayānām sāmagrīm āvahanti
③གང་གི་ཚེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་འདི་ངེས་པར་ཡུལ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་དེའི་ཚེ་ལས་རྣམས་ཁོ་ནས་རྐྱེན་དག་ཚོགས་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ་ངུར་གནས་སོ་།།
㈢འོན་ཏེ་མ་ངེས་ན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེ་བ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤athāniyātaṃ tato 'nyatra deśe tasyāṃ jātau jāyate sadṛśyā mityapare / [126|13-]
♂athāniyataṃ tato 'nyatra deśe tasyāṃ jātau jāyate sadṛśyā{4. MS. sadṛśya |} mityapare /
◤athāniyataṃ tato 'nytra deśe tasyāṃ jātau jāyate sadṛṣyāmiti / 5.apare
㈠若不定生此處。於餘處此道中皆得受生。
㈡若非定託此和合緣。便即寄生餘處餘類。
①atha aniyātam tatas anyatra deśe tasyām jātau jāyate sadṛśyā miti apare
③།། འོན་ཏེ་མ་དེས་ན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེ་བ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་དེ་འདྲ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་འདྲ་བར:སྐྱེ་བར་〖PN-སྐྱེ་བར།〗འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བ་ལང་དག་ནི་དབྱར་རྣམས་སུ་འཁྲིག་པ་མང་〖PNམེད།〗ལ། ཁྱི་རྣམས་ནི་སྟོན་ཀར་རོ། །
◤㈠餘師說。若於此眾生類中不得生。則於餘相似類眾生中受生。
㈡有說轉受相似類生。
★◤tadyathā gavāmūṣmasu maithunasya prācuryaṃ śaradi śunāṃ ṛkṣānāṃ hemante cākṣvānām / [126|14-]
♂tadyathā gavāmūṣmasu{5. MS. looks like gavāmūṣāṃṣu |} maithunasya prācuryaṃ śaradi śunāṃ ṛkṣāṇāṃ hemante vasante cāśvānām /
◤tadyathā-- gavāmūṣmasu maithunasya prācuryam,
㈠譬如牛於夏時欲事偏多。
㈡且如家牛及狗熊馬欲增次屬夏秋冬春。
①tadyathā gavāmūṣmasu maithunasya prācuryam śaradi śunām ṛkṣānām hemante ca akṣvānām
③འདི་ལྟ་སྟེ་བ་ལང་དག་ནི་དབྱར་རྣམས་སུ་འཁྲིག་པ་མང་ལ། ཁྱི་རྣམས་ནི་སྟོན་ཀར་རོ་།། དོམ་རྣམས་ནི་དགུན་ཀར་རོ་།།
㈢དོམ་རྣམས་ནི་དགུན་ཀར་རོ། །
◤śaradi śunām, ṛkṣāṇāṃ hemante, vasante cāśvānām /
㈠狗於秋時。熊於冬時。馬於春時。
★◤gavayaśṛgālakharatarakṣāṇāṃ punaḥ kālo nāstīti yenānyatra kāle goṣūpapattavyaṃ sa gavayeṣūpapadyate yena śvas sa śṛgāleṣu yenāśvesu sa gardabheṣu yena ṛkṣeṣu sa tarakṣeṣūpapadyate iti / [126|15-]
♂gavayaśṛgālakharatarakṣāṇāṃ punaḥ kālo nāstīti yenānyatra kāle goṣūpapattavyaṃ sa gavayeṣūpapadyate yena śvasu sa śṛgā-[ 15b. 7B1.III ]leṣu yenāśveṣu sa gardabheṣu yena ṛkṣeṣu sa tarakṣeṣūpapadyata iti /
◤gavayaśṛgālakharatarakṣāṇāṃ punaḥ kālo nāstīti
㈠野牛野干豹等欲事無時。
㈡野牛野干羆驢無定。
①gavaya śṛgāla kharata rakṣāṇām punar kālas na asti iti yena anyatra kāle goṣu upapattavyam sa
③རྟ་རྣམས་ནི་སོས་ཀར་རོ་།། བ་མེན་དང་། ཅེ་སྤྱང་དང་། བོང་བུ་དང་། དྲེད་མོ་རྣམས་ལ་ནི་དུས་མེད་པས་དུས་གཞན་པ་བ་ལང་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བ་མེན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེའོ་།། ཁྱི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅེ་སྤྱང་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུའོ་ནང་དུ་སྐྱེའོ་།།
㈢རྟ་རྣམས་ནི་སོས་ཀར་རོ། །
①gavayeṣu upapadyate yena śvas sa śṛgāleṣu yena aśvesu sa gardabheṣu yena ṛkṣeṣu sa tarakṣeṣu upapadyate iti
㈢བ་མེན་དང་། ཅེ་སྤྱང་དང་། བོང་བུ་དང་། དྲེད་མོ་རྣམས་ལ་ནི་དུས་མེད་པས་དུས་གཞན་པ་〖PN-པ།〗བ་ལང་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བ་མེན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ:སྐྱེའོ།།〖PNསྐྱེ།〗
㈢ཁྱི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅེ་སྤྱང་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུའོ། །
③།། རྟ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བོང་བུ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནང་དུ་སྐྱེའོ་།། །། དུའོ་།། དོམ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲེད་མོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ནང་དུ་སྐྱེའོ་།།
㈢རྟ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བོང་བུ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུའོ། །
◤yenānyatra kāle goṣūpapattavyaṃ sa gavayeṣūpapadyate,
㈠是時此眾生應生牛中。若非夏時則生野牛中。
㈡前四中有若不遇時。如次轉生後四同類。
◤yena śvasu sa śṛgāleṣu,
㈠若應生狗中非時則生野干中。
◤yenāśveṣu sa gardabheṣu,
㈠若應生馬中非時則生驢中。
◤yena ṛkṣeṣu sa tarakṣeṣūpapadyata iti /
㈠若應生熊中非時則生豹中。
★◤na tvasya nikāyasabhāgāntarābhavo nānyatra nikāyasabhāge śakyamutpattumekakāmākṣepāditi vaktavyametat / [126|17-]
♂na tvasya nikāyasabhāgāntarābhavo nānyatra nikāyasabhāge śakyamutpattumekakāmā{6. Y. ekakarmā...|} kṣepāditi vaktavyametat /
◤na tvasya nikāyasabhāgāntarābhavo
㈠為不如此耶。若眾生在別聚同分中陰中
㈡豈不中有必無與生眾同分別。
①na tu asya nikāya sa bhāga antara abhavas na anyatra nikāya sa bhāge śakyam utpattum eka kāmākṣepāt iti vaktavyam etat
③།། དུའོ་།། །། འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རིས་གཞན་གྱི་སྲིད་པ་བར་མས་རིས་མཐུན་པ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བར་མི་ནུས་པས་དེ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དོམ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲེད་མོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤nānyatra nikāyasabhāge śakyamutpattum
㈢འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རིས་གཞན་གྱི་སྲིད་པ་བར་མས་རིས་〖PN-རིས།〗མཐུན་པ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བར་མི་ནུས་པས་དེ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
㈠於餘聚同分則不得受生。
◤ekakarmākṣepāditi vaktavyametat // 14 //
㈠一業所引故是故此執有失可訶。
㈡一業引故。如何可言轉受相似。
★◤sa khalveṣa gatideśasaṃprāptyarthaṃ prādurbhūto 'ntarābhavaḥ[126|19]
♂sa khalveṣa gatideśasaṃprāptyarthaṃ prādurbhūto 'ntarābhavaḥ viparyastamatiryāti gatideśaṃ riraṃsayā /
◤sa khalveṣa gatideśasamprāptyarthaṃ prādurbhūto 'ntarābhavaḥ--
㈠此中有為行至應生道處故起。
㈡如是中有為至所生。
①sa khalu eṣa gati deśa saṃprāpti artham prādurbhūtas antarābhavas
③ཡང་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་བར་མ་དེ་ནི། བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་པས་།།
㈢ཡང་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་བར་མ་དེ་ནི། བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་པས། །རྩེ་དགས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ། །
★◤ 【viparyastamatiryāti gatideśam riraṃsayā /】[126|20]
①viparyastam atis yāti gati deśam riraṃsayā
③རྩེ་དགས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ་།།
◤viparyastamatiryāti gatideśaṃ riraṃsayā /
㈠〔偈曰〕：【顛倒心行彼 生處由欲戲】。
㈡先起倒心馳趣欲境。【倒心趣欲境】〖15_3_a〗
★0◤sa hi karmaprabhāvasaṃbhūtena cakṣuṣā sudūrastho 'pi svamupapattideśaṃ prekṣate / [126|21]
◤sa hi karmaprabhāvasambhūtena cakṣuṣā
㈠釋曰。此中有眾生。由宿業勢力所生眼根。
㈡彼由業力所起眼根
①sa hi karma prabhāva saṃbhūtena cakṣuṣā su dūra sthas api svam upapatti deśam prekṣate
③ད་ནི་ལས་ཀྱི་མཐུ་ ****[@121a]**** *་།། ལས་བྱུང་བའི་མིག་གིས་རང་གི་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཐག་རིང་པོ་ན་འདུག་ཀྱང་མཐོང་ངོ་།།
㈢ད་〖PNདེ།〗ནི་ལས་ཀྱི་མཐུ་{121a}། །ལས་བྱུང་བའི་མིག་གིས་རང་གི་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཐག་རིང་པོ་ན་འདུག་ཀྱང་མཐོང་ངོ་། །
◤sūdūrastho 'pi svamupapattideśaṃ prekṣate /
㈠雖住最遠處。能見應生處。
㈡雖住遠方能見生處
★◤tatrāsya mātāpitrostāṃ vipratipattiṃ dṛṣṭvā puṃsaḥ sataḥ pauṃsno rāga utpadyate mātari stryā satyā straiṇo rāgāḥ udpadyate pitari / [126|21-]
♂tatrāsya mātāpitro{7. Y. pitroḥ |} stāṃ vipratipattiṃ dṛṣṭvā puṃsaḥ sataḥ pauṃsno rāga utpadyate mātari striyāḥ satyāḥ straiṇo rāga utpadyate pitari /
◤tatrāsya pitrostāṃ vipratipattiṃ dṛṣṭvā
㈠於中見父母變異事。
㈡父母交會而起倒心。
①tatra asya mātā pitros tām vipratipattim dṛṣṭvā puṃsas satas pauṃsnas rāgas utpadyate mātari stryā satyā straiṇas rāgās udpadyate pitari
③དེས་དེ་ན་ཕ་མ་ཉལ་པ་བྱེད་པ་དེ་མཐོང་ནས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེས་མ་ལ་ཕོའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེའོ་།། མོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཕ་ལ་མོའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེའོ་།། བཟློག་པ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་བ་སྟེ་;་བཏགས་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ་དེའི་ཆེ་དྲི་ཟ་ལ་སེམས་གཉིས་ལས་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའམ་།
㈢དེས་དེ་ན་ཕ་མ་ཉལ་པ་བྱེད་པ་དེ་མཐོང་ནས་ཕོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི:དེས་མ་ལ་ཕོའི་〖PNམ་ལ།〗འདོད་ཆགས་སྐྱེའོ། །
㈢མོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཕ་ལ་མོའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེའོ། །
◤puṃsaḥ sataḥ pauṃsno rāga utpadyate mātari, striyāḥ satyāḥ straiṇo raga utpadyate pitari /
㈠若應成男。於母則起男人欲心。若應成女。於父則起女人欲心。
㈡若男緣母起於男欲。若女緣父起於女欲。
★0◤viparyayāt pratighaḥ / [126|22-]
◤viparyayāt pratighaḥ /
㈠到此心起瞋。
㈡翻此緣二俱起瞋心。
★◤evaṃ paṭhacyate prajñaptau “gandharvasya tasmin samaye dvayościttayoranyatarānyataraccittaṃ saṃmukhībhūtaṃ bhavatyanunayasahagataṃ vā pratighasahagataṃ veti / [126|23-]
♂evaṃ paṭhyate prajñaptau “gandharvasya tasmin samaye dvayościttayoranyatarānyataraccittaṃ saṃmukhībhūtaṃ bhavatyanunayasahagataṃ vā pratighasahagataṃ veti /
◤evaṃ paṭhyate prajñaptau--
㈠於分別論中有如此文。
㈡故施設論有如是說。
①viparyayāt pratighas evam paṭhacyate prajñaptau gandharvasya tasmin samaye dvayos cittayos anyatara anyatarat cittam saṃmukhībhūtam bhavati anunaya sahagatam vāvā iti
③ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡང་རུང་བའི་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའམ། འབྱུང་ངོ་།།
㈢བཟློག་པ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་བ་〖PN-སྐྱེ་བ། 〗སྟེ། བཏགས་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ་དེའི་ཆེ་དྲི་ཟ་ལ་སེམས་གཉིས་ལས་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའམ། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡང་རུང་བའི་〖PNབ་ཞིག 〗མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤“gandharvasya tasmin samaye dvayoś cittayor anyatarānyataraccittaṃ sammukhībhūtaṃ bhavatyanunayasahagataṃ vā pratighasahagataṃ vā” ( ) iti /
㈠乾闥婆於二心中隨一心應起現前。或欲相應起。或瞋相應起。
㈡時健達縛於二心中隨一現行。謂愛或恚。
★◤sa tābhyāṃ viparyasto rantukāmatayā tam deśamāśliṣya tāmavasthāmātmanyadhimucyate / [126|24-]
♂sa tābhyāṃ viparyasto rantukāmatayā taṃ deśamāśliṣya tāmavasthāmātmanyadhimucyate /
◤sa tābhyāṃ viparyasto
㈠此中有眾生。由二起顛倒心故。
㈡彼由起此二種倒心。
①sa tābhyām viparyastas rantu kāma tayā tam deśam āśliṣya tām avasthām ātmani adhim ucyate
③དེ་ནི་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡུལ་དེར་ཕྱིན་པ་དང་པའམ། འབྱུང་ངོ་།། ། དགའ་བར་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་དེར་བདག་ཉིད་མོས་སོ་།།
㈢:དེ་ནི་གཉིས་ཀྱི་〖PNདེས་དེ་གཉིས་ཀྱིས། 〗ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡུལ་དེར་ཕྱིན་པ་དང་། དགའ་བར་འདོད་པའི་〖PNཔས། 〗གནས་སྐབས་དེར་བདག་ཉིད་མོས་སོ། །
◤rantukāmatayā taṃ deśamāśliṣya
㈠求欲戲往至生處。
㈡便謂己身與所愛合。
◤tāmavasthāmātmanyadhimucyate /
㈠是事樂得屬己。
★0◤tasmiṃścāśucau garbhasthānasaṃprāpte jātaharṣo 'bhiniviśate / [126|25-]
◤tasmiś cāśucau garbhasthānasamprāpte
㈠是時中不淨已至胎處。
㈡所憎不淨泄至胎時。
①tasmin= ca aśucau garbha sthāna saṃprāpte jāta harṣas abhiniviśate
㈢མངལ་གྱི་གནས་མི་གཙང་བ་དེར་ཕྱིན་ནས་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས་གནས་སོ། །
◆338♂antarābhavaskandhāś cāntardhīyante
◤jātaharṣo 'bhiniviśate / tato 'sya skandhā ghanībhavanti, antarābhavaskandhāś cāntardhīyante ity upapanno bhavati /
㈠即生歡喜仍託彼生。從此剎那。是眾生五陰和合堅實。中有五陰即滅。如此方說受生。
㈡謂是已{己}有便生喜慰。從茲蘊厚，中有便沒生有起已名已結生。
★0◤tato 'sya skandhā ghanībhavanty antarābhavaskandhāś cāntardhīyante ity upapanno bhavati / [126|26-]
①tatas sya skandhās ghanībhavanti antarābhava skandhās ca antardhīyante iti upapannas bhavati
㈢དེ་ནས་དེའི་ཕུང་པོ་མཁྲང་པོར་འགྱུར་ལ་སྲིད་པ་བར་མ་ཡང་འགག་པར་འགྱུར་བས་ན་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sa cet pumān bhavati māturdakṣiṇakukṣimāśritya pṛṣṭhābhimukha utkuṭukaḥ sambhavati; atha strī tato vāmakukṣimāśrityodarābhimukhī,
㈠若胎是男。依母右脇面向背蹲坐。若胎是女。依母左脇面向母腹住。
㈡若男處胎依母右脇向背蹲坐。若女處胎依母左脇向腹而住。
★◤sa cetpumān bhavati māturdakṣiṇakukṣimāśritya pṛṣṭhābhimukha utkeṭukaḥ saṃbhavatyatha strī tato vāmakukṣimāśrityodarābhimukhī / [126|27-]
♂sa cetpumān bhavati māturdakṣiṇakukṣimāśritya pṛṣṭhābhimukha utkeṭukaḥ{8. Y. utkuṭukaḥ |} saṃbhavatyatha strī tato vāmakukṣīmāśrityodarābhimukhī /
①sa ced pumān bhavati mātur dakṣiṇa kukṣim āśritya pṛṣṭha abhimukhas utkeṭukas saṃbhavati atha strī tatas vāma kukṣim āśritya udara abhimukhī
③གལ་ཏེ་དེ་ཕོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མའི་ལྟོའི་གཡས་ཕྱོགས་སུ་སྙེས་ནས་རྒྱབ་རོལ་དུ་ཁ་བལྟས་ཏེ་ཙོག་ཙོག་པོར་སྐྱེའོ་།། གལ་ཏེ་མོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་མའི་ལྟོའི་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་སྙེས་ནས་ལྟོའི་མདུན་རོལ་དུ་ཁ་ལྟའོ་།།
㈢གལ་ཏེ་དེ་ཕོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མའི་ལྟོའི་གཡས་ཕྱོགས་སུ་སྙེས་〖P《སྣར 》བརྙེས།〗ནས་རྒྱབ་རོལ་དུ་ཁ་བལྟས་ཏེ་ཙོག་ཙོག་པོར་སྐྱེའོ། །
◤athedānīṃ napuṃsakaṃ tad yena rāgeṇāśliṣṭaṃ tathā tiṣṭhati /
㈢གལ་ཏེ་མོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་མའི་ལྟོའི་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་སྙེས་〖PNབརྙེས།〗ནས་ལྟོའི་མདུན་རོལ་དུ་ཁ་ལྟའོ། །
㈠若胎非男非女。如欲類託生住。
㈡若非男女住母胎時。隨所起貪如應而住。
★◤athedānīṃ napuṃsakaṃ tadyena rāgeṇāśliṣṭaṃ tathā tiṣṭhati / [127|01]
♂@127 athedānīṃ napuṃsakaṃ tadyena rāgeṇāśliṣṭhaṃ tathā tiṣṭhati /
①atha idānīm napuṃsakam tat yena rāgeṇa āśliṣṭam tathā tiṣṭhati
③འོན་ཏེ་དེ་མ་ནིང་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་འདོད་ཆགས་གང་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་ལྟའོ་།།
㈢འོན་ཏེ་དེ་མ་ནིང་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་འདོད་ཆགས་གང་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །
★◤na cāstyantarābhavo vyantaraḥ sakalendriyatvāt/ [127|01-]
♂na cāstya-[ 16a. 17A1. IV ]ntarābhavo vyantaraḥ / ♂sakalendriyatvāt /
◤na cāstyantarābhavo vyantaraḥ;
㈠亦如此無中有異男女。
㈡必無中有非女非男。
①na ca asti antarābhavas vyantaras sakala indriya tvāt
③དུ་གནས་སོ་།། སྲིད་པ་བར་མའི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཚང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ་།
㈢སྲིད་པ་བར་མའི་〖PNམ་ནི།〗དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཚང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མ་ཡིན:པ་སྟེ〖PNཏེ།〗། དེའི་ཕྱིར་མོར་གྱུར་པ་དང་། ཕོར་གྱུར་པ་ཞུགས་ནས་གནས་པའི་〖PNཔ་ཇི།〗ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །
◤sakalendriyatvāt /
㈠皆具根故。
㈡以中有身必具根故。
★◤athaḥ strībhūtaḥ puruṣabhūto vā 'nupraviśya yathāsthānaṃ tiṣṭhati paścāt garbha āpyāyamāno napuṃsakaṃ bhavatīti” / [127|02-]
♂ataḥ strībhūtaḥ puruṣabhūto vā'nupraviśya yathāsthānaṃ tiṣṭhati paścāt garbha āpyāyamāno napuṃsakaṃ bhavatīti” /
◤ataḥ strībhūtaḥ puruṣabhūto vā'nupraviśya yathāsthānaṃ tiṣṭhati
㈠是故或女或男託生如處而住。
㈡由處中有或女或男故入母胎隨應而住。
①athas strī bhūtas puruṣa bhūtas vā nupraviśya yathāsthānam tiṣṭhati paścāt garbhas āpyāyamānas napuṃsakam bhavati iti
③དེའི་ཕྱིར་མོར་གྱུར་པ་དང་། ཕོར་གྱུར་པ་ཞུགས་ནས་གནས་པའི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གནས་སོ་།། ཕྱིས་ལུས་སྐྱེ་ཞིང་མ་ནིང་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཕྱིས་ལུས་སྐྱེ་ཞིང་མ་ནིང་དུ་འགྱུར་རོ། །
◤paścāt garbha āpyāyamāno napuṃsakaṃ bhavatīti /
㈠後時在胎中增長。或作黃門。
㈡後胎增長或作不男。
★0◤idaṃ vicāryate / [127|03]
◤idaṃ vicāryate--
㈠此義應思。
㈡於此義中復應思擇。
①idam vicāryate
③ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁུ་ཆུ་དང་། ཁྲག་གི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ཁོ་ན་འདིའི་དབང་པོའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་ལས་རྣམས་ལས། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་〖PNགཞན།〗ཁོ་ན་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་དབང་པོ་མེད་པ་ན་〖PN-ན།〗ནི་འགག་ལ། ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་ཚུལ་དུ་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་ནུར་ནུར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེའོ། །
0◤kimasya śukraśoṇitamahābhūtāny eve{1. Y. etānyeva and śukraśoṇitamahābhūtāni is the explanation of etānyeva |}ndriyāśrayabhāvamāpadyante karmavaśād āhosvit bhūtāntarāṇyeva karmabhirjāyante / [127|03-]
㈠為即以赤白四大成胎中眾生根及依止。為由業力故別有四大宿業所生成根等。但依止赤白四大。
㈡為由業力精血大種即成根依。為業別生根依大種依精血住。
①kim asya śukrak śoṇita mahābhūtāni eva indriya āśraya bhāvam āpadyante karma vaśāt, āhosvid bhūta antarāṇi eva karmabhis jāyante tāni upaśritya iti
③ཅི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁུ་ཆུ་དང་། ཁྲག་གི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ཁོ་ན་འདིའི་དབང་པོའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་ལས་རྣམས་ལས། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★0◤tānyupaśrityeti / tānyevetyeke / [127|05]
◤tānyevetyeke /
㈠有餘師說。即是赤白四大。何以故。
㈡有言。
①tāni eva iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
★0◤anindriyaṃ hi śukraśoṇitamantarābhavena sārdhaṃ nirudhyate sendriyaṃ prādurbhavati / [127|05-]
◤anindriyaṃ hi śukraśoṇitamantarābhavena sārdhaṃ nirudhyate,sendriyaṃ prāduḥbhavati /
㈠此赤白先無根。共中陰俱滅。有根後生。
㈡精血即成根依，謂前無根中有俱滅。後有根者無間續生。
①anindriyam hi śukra śoṇitam antarābhavena sārdham nirudhyate sa indriyam prādurbhavati
③ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་དབང་པོ་མེད་པ་ན་ནི་འགག་ལ་།
★◤bījāṅduranirodhotpādanyāyena yattatkālamityākhyāyate / [127|06-]
♂bījāṅkuranirodhotpādanyāyena yattatkalalamityākhyāyate /
◤bījāṅkuranirodhotpādanyāyena yat
㈠由種子滅芽生道理故。
㈡如種與芽滅生道理。
①bīja aṅkura nirodha utpāda nyāyena yat tat kālam iti ākhyāyate
③ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་ཚུལ་དུ་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་ནུར་ནུར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེའོ་།།
◤tat kalalam ity ākhyāyate /
㈠是時說此名柯羅邏。
㈡由斯初位名羯剌藍。
★◤evaṃ ca kṛtvedaṃ sūtrapadaṃ sūtre sūnītaṃ bhavati “mātāpitraśucikalalasaṃbhutasye”ti / [127|07-]
♂evaṃ ca kṛtvedaṃ{2. Y. omits idaṃ |} sūtrapadaṃ sūtre sunītaṃ bhavati “mātāpitra{3. MS. …pitṛ...|}śucikalalasaṃbhūtasye”ti /
◤evaṃ ca kṛtvā sūtrapadaṃ sūtre sunītaṃ bhavati--
㈠若作如此思。則善順此經。
㈡亦妙順成此經文句。
①evam ca kṛtvā idam sūtra padam sūtre sūnītam bhavati mātā pitṛ aśuci kalala saṃbhutasya iti
③དེ་ལྟར་བཤད་ན་ཕ་མའི་ནུར་ནུར་པོ་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྐྱེའོ་།།
㈢དེ་ལྟར་བཤད་ན་ཕ་མའི་ནུར་ནུར་པོ་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་དུར་ཁྲོད་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗དོ། །
◤“mātāpitraśucikalalasambhūtasya” ( ) iti /
㈠經云父母不淨和合所生。
㈡父母不淨生羯剌藍。
★◤tathā “dīrgharātraṃ yuṣmābhirbhikṣivaḥ katasiḥ saṃvarddhitā rudhiravindurūpātta” iti / [127|08-]
♂tathā{4. MS. tadāthā |} “dīrgharātraṃ yuṣmābhi- rbhikṣivaḥ kaṭasiḥ{5. Y. one reading is kaṭasī |} savarddhitā rudhirabindurupātta” iti /
◤tathā “dīrgharātraṃ yuṣmābhirbhikṣavaḥ kaṭasiḥ saṃvarddhitā rudhirabindurupāttaḥ” ( ) iti /
㈠復有經云。比丘汝等長夜增長貪愛攝取血滴。
㈡又告苾芻。汝等長夜執受血滴增羯吒私。
①tathā dīrgharātram yuṣmābhis bhikṣivas katasis saṃvarddhitā rudhira vindu rūpātte iti
③དང་། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ངུར་ཁྲོད་སྐྱེད་སྐྱེའོ་།། དང་། དོ་།། ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་བླངས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ ****[@121b]**** ་ཟེར་རོ་།།
㈢ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་བླངས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་{121b}ཟེར་རོ། །
★★◤bhūtāntarāṇyevetyapare / tadyathāparṇakrimeḥ / [127|09]
♂bhūtāntarāṇyevetyapare / tadyathā- parṇakrimeḥ /
◤bhūtāntarāṇyevetyapare /
㈠餘師說。別有四大。
㈡有餘師言。別生大種。
①bhūta antarāṇi eva iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་འབྱུང་བ་གཞན་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འབྱུང་བ་གཞན་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ལོ་མའི་སྲིན་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། མི་གཙང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མདོ་དང་ཡང་མི་འགལ་ལོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tadyathā aparṇakrimes
③དཔེར་ན་ལོ་མའི་སྲིན་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ་།
◤tadyathā parṇakrimeḥ /
㈠譬如葉蟲依止葉糞。蟲依止糞。
㈡如依葉糞別有虫生。
★◤aśucisaṃniśrayotpattyabhisaṃbandhivacanāttu kalalasya sūtrāvirodha iti / [127|09-]
♂aśucisaṃniśrayotpattyabhisaṃbandhi{6. Y. …bhisandhi |}vacanāttu kalalasya sūtrāvirodha iti /
◤aśucisanniśrayotpattyabhisandhivacanāt
㈠由說柯羅邏依止不淨生。是故
㈡不淨聚中生羯剌藍。故
①aśuci saṃniśraya utpatti abhisaṃbandhi vacanāt tu kalalasya sūtra avirodhas iti
③མི་གཙང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མདོ་དང་ཡང་མི་འགལ་ལོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤tu kalalasya sūtrāvirodha iti /
㈠與柯羅邏經不相違。
㈡說父母不淨生羯剌藍。故與彼經無相違失。
★◤evaṃ tāvadaṇḍajāṃ jarāyujāṃ ca yorni pratipadyate / [127|10-]
♂evaṃ tāvadaṇḍajāṃ jarāyujāṃ ca yoniṃ pratipadyate /
◤evaṃ tāvadaṇḍajāṃ ca yoniṃ pratipadyate /
㈠若託胎卵生道理如此。
㈡如是且說胎卵二生。
①evam tāvat aṇḍa jām jarāyu jām ca yorni pratipadyate
㈢རེ་ཞིག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང་། མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤anyatra tu yathāyogaṃ vaktavyamityāhuḥ / [127|11]
◤anyatra tu yathā yogaṃ vaktavyam ity āhuḥ /
㈠於餘生如理應說。
㈡餘隨所應今次當說。
①anyatra tu yathāyogam vaktavyam iti āhus
③གཞན་ལ་ནི་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་ལ་ནི་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལ་རིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་པར་སྣང་ངོ་། །
◆339♂
◤tatra cāyaṃ yogo dṛśyate--
㈠此中是道理應知。
★◤tatra cāyaṃ yogo dṛśyate[127|11-]
①tatra ca ayam yogas dṛśyate
③དེ་ལ་རིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་པར་སྣང་ངོ་།།
◤gandhasthānābhikāmo 'nyaḥ,
㈠〔偈曰〕：【餘愛樂香處】。
㈡【濕化染香處】〖15_3_b〗
★◤gandhasthānābhikāmo 'nyaḥ[127|13]
①gandha sthāna abhikāmas anyas
③དྲི་དང་གནས་ལ་མངོན་འདོད་གཞན་།།
㈢དྲི་དང་གནས་ལ་མངོན་འདོད་གཞན། །དྲོད་གཤེར་ལས:སྐྱེ་བའི་〖PNསྐྱེས་པའི།〗སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་གནས་གཙང་མའམ་མི་གཙང་བར་དྲི་འདོད་པས་འགྲོའོ། །
★◤saṃsvedajāṃ yoniṃ pratipadyamāna upapattisthānaṃ gatvābhilāṣāt gacchatyamedhyaṃ medhyaṃ vā yathākramam / [127|14-]
♂tatra cāyaṃ yogo dṛśyate{7. Y. dṛśyeta |} gandhasthānābhikāmo 'nyaḥ saṃsvedajāṃ yoniṃ pratipadyamāna upapattisthānaṃ gatvā{8. It seems to be gandhā...|}bhilāṣāt gacchatyamedhyaṃ medhyaṃ vā yathākramam /
◤saṃsvedajāṃ yoniṃ pratipadyamāna
㈠釋曰。若眾生欲受濕生。
㈡若濕生者染香故生。
①saṃsveda jām yonim pratipadyamānas upapatti sthānam gatvā abhilāṣāt gacchati amedhyam medhyam vā yathākramam
③དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་གནས་གཙང་མའམ་མི་གཙང་བར་དྲི་འདོད་པས་འགྲོའོ་།།
◤upapattisthānaṃ gandhābhilāṣāt gacchaty amedhyaṃ, medhyaṃ vā yathākramam /
㈠由愛樂香故至生處。此香或淨或不淨。隨宿業故。
㈡謂遠嗅知生處香氣便生愛染往彼受生。1香有淨穢。2隨業所應。
★◤upapādukāṃ tu yoniṃ prapadyamānaḥ sthānābhilāṣāt / [127|15]
♂upa pādukāṃ tu yoniṃ prapadyamānaḥ sthānābhilāṣāt /
◤upapādukāṃ tu yoniṃ prapadyamānaḥ sthānābhilāṣāt /
㈠化生由愛樂處所故至生處。
㈡若化生者染處故生。謂遠觀知當所生處。便生愛染往彼受生。隨業所應處有淨穢。
①upapādukām tu yonim prapadyamānas sthāna abhilāṣāt
㈢རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་གནས་འདོད་པས་སོ། །
★◤kathaṃ narakeṣu sthānābhilāṣaḥ / [127|15-]
♂ka-[ 16b .7B1. IV ]yaṃ narakeṣu sthānābhilāṣaḥ /
◤kathaṃ narakeṣu sthānābhilāṣaḥ?
㈠若爾地獄眾生。云何愛樂處所。
㈡豈於地獄亦生愛染。
①katham narakeṣu sthāna abhilāṣas
③ཇི་ལྟར་ན་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གནས་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན། 〗དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གནས་འདོད་ཅེ་ན། བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་བདག་ཉིད་རླུང་དང་ཆར་པ་ཤིན་ཏུ་གྲང་མོ་དག་གིས་བཏབ་〖PNབཏབས།〗ནས་ཉེན་པ་དང་དམྱལ་བ་དག་ན་མེ་འབར་བ་མཐོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དྲོ་བར་འདོད་དེ་རྒྱུག་〖PNབརྒྱུག〗གོ། །
★0◤viparyastabuddhitvāt / [127|16]
◤viparyastabuddhitvāt /
㈠由心顛倒故。
㈡由心倒故起染無失。謂彼中有。
①viparyasta buddhi tvāt
③བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤sa hi śītavātavarṣābhiṣekairātmānaṃ bādhyamānaṃ paśyati narakeṣu cāgniṃ dīpyamānam / [127|16-]
◤sa hi śītavātavarṣābhiṣekair ātmānaṃ bādhyamānaṃ paśyati,
㈠此眾生見寒風及冷雨觸惱。自身
㈡或見自身冷雨寒風之所逼切。
①sa hi śīta vāta varṣa abhiṣekais ātmānam bādhyamānam paśyati narakeṣu ca agnim dīpyamānam
③དེ་ནི་བདག་ཉིད་རླུང་དང་ཆར་པ་ཤིན་ཏུ་གྲང་མོ་དག་གིས་བཏབ་ནས་ཉེན་པ་དང་དམྱལ་བ་དག་ན་མེ་འབར་བ་མཐོང་སྟེ་།
◤narakeṣu cāgniṃ dīpyamānam /
㈠見地獄火猛盛可愛。
㈡見熱地獄火焰熾然。
★0◤tatra uṣṇābhilāṣāddhāvati / [127|17-]
◤tatra uṣṇābhilāṣād dhāvati /
㈠欲得暖觸故往入彼。
㈡情欣煖觸投身於彼。
①tatra uṣṇa abhilāṣāt dhāvati
③དེའི་ཕྱིར་དྲོ་བར་འདོད་དེ་རྒྱུག་གོ་།།
★◤punastaptavātātapāgnisaṃtāpairātmānaṃ bādhyamānamanupaśyan śaityaṃ ca narakeṣu śītābhilāṣāddhāvati / [127|18-]
♂punastaptavātātapāgnisaṃtāpairātmānaṃ bādhyamāna- manupaśyan śaityaṃ ca narakeṣu śītābhilāṣāddhāvati /
◤punastaptavātātapāgnisantāpairātmānaṃ bādhyamānamanupaśyan
㈠復見自身為熱風熱光及火焰等所炙。苦痛難忍。
㈡或見自身熱風盛火之所逼害。
①punar tapta vāta ātapa agni saṃtāpais ātmānam bādhyamānam anupaśyan śaityam ca narakeṣu śīta abhilāṣāt dhāvati
㈢ཡང་བདག་ཉིད་རླུང་ཚ་བ་དང་ཉི་མ་དང་མེའི་གདུང་བ་དག་གིས་ཉེན་པ་དང་དམྱལ་བ་དག་ན་བསིལ་བ་མཐོང་བས་བསིལ་བ་འདོད་པས་རྒྱུག་〖PNབརྒྱུག〗གོ། །
★◤yad avasthas tad upapattisaṃvarttanīyaṃ karmākārṣīt tadavasthātmānaṃ tāśca sattvān paśyan dhāvatīti pūrvācāryāḥ / [127|19-]
♂yadavasthastadupapattisaṃvarttanīyaṃ karmākārṣīt tadavasthātmānaṃ tāṃśca sattvān paśyan dhāvatīti pūrvācāryāḥ /
◤śaityaṃ ca narakeṣu śītābhilāṣād dhāvati /
㈠見寒地獄清涼。愛樂冷觸故往入彼。
㈡見寒地獄心欲清涼投身於彼。
①yat avasthas tat upapatti saṃvarttanīyam karma ākārṣīt tad avasthā ātmānam tās ca sattvān paśyan dhāvati iti pūrva ācāryās
③སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་བདག་ཉིད་གནས་སྐབས་གང་གིས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ཡིན་པ་དང་རྒྱུག་གོ་།། ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་མཐོང་ནས་རྒྱུག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་བདག་ཉིད་གནས་སྐབས་གང་གིས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་མཐོང་ནས་རྒྱུག་〖PNབརྒྱུག །〗གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yadavasthastadupapattisaṃvarttanīyaṃ karmākārṣīt, tadavastha ātmānaṃ tāṃś ca sattvān paśyan dhāvatīti pūrvācāryāḥ /
㈠如位造作能感如此生業。見自身是如此位。見彼眾生亦爾。是故往彼。先舊諸師作如此說。
㈡2由見先造感彼業時3己身伴類馳往赴彼1先舊諸師作如是說。
★◤tatra punardevāntarābhava ūrdhvaṃ gacchatyā sanādivottiṣṭhan manuṣyatiryakpretānāṃ manuṣyādivat / [127|20-]
♂tatra punardevāntarābhava ūrdhvaṃ gacchatyā{9. MS. gacchantyā...}sanā divottiṣṭhan manuṣyatiyakpretānāṃ manuṣyādivat /
◤tatra punardevāntarābhava
㈠復次此中天中陰。
㈡又天中有
①tatra punar deva antara abhavas ūrdhvam gacchatyā sanādivā uttiṣṭhan manuṣya tiryak pretānām manuṣya ādi vat
③དེ་ལ་ལྷའི་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་སྟན་ལས་ལྡང་བ་བཞིན་དུ་གྱེན་དུ་འགྲོའོ་།། མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དགས་རྣམས་ཀྱི་ནི་མི་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་ལྷའི་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་སྟན་ལས་ལྡང་〖Nསྡང་།〗བ་བཞིན་དུ་གྱེན་དུ་འགྲོའོ། །
㈢མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ནི་མི་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
◤ūrdhvaṃ gacchaty āsanād ivottiṣṭhan manuṣyatiryakpretānāṃ manuṣyādivat /
㈠一向上昇如從坐起。人畜生鬼神中陰如人等。
㈡首正上升如從坐起。人鬼傍生中有行相還如人等。
★◤ 【ūrdhvapādastu nārakaḥ // VAkK_3.15 //】[127|22]
♂ūrdhvapādastu{10. MS. ūrdhapādukastu |} nārakaḥ //15//
①ūrdhvapādas tu nārakas
③དམྱལ་བ་ཡི་ནི་སྤྱིའུ་ཚུགས་ཡིན་།། ཡང་དག་སྡོམ་དང་དཀའ་ཐུབ་ཅན་།། དྲང་སྲོང་རྣམས་ལ་སྐུར་འདེབས་པ་།།
㈢དམྱལ་བ་ཡི་ནི་སྤྱིའུ་ཚུགས་ཡིན། །ཡང་དག་སྡོམ་དང་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དྲང་སྲོང་རྣམས་ལ་སྐུར་འདེབས་པ། །དེ་དག་སྤྱིའུ་ཚུགས་དག་ཏུ་ནི། །དམྱལ་བ་〖PNབར།〗ཁོ་ནར་ལྟུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ūrdhvapādastu nārakaḥ // 15 //
㈠〔偈曰〕：【地獄脚向上】。
㈡地獄中有頭下足上顛墜其中。
★◤【 “te vai patanti narakādūrdhvapādā avāṅmukhāḥ /】[127|23-]
♂“te vai patanti narakādūrdhvapādā avāṅmukhāḥ /
◤“te vai patanti narakādūrdhvapādā avāṅkamukhāḥ /
㈠2眾生墮地獄 脚上頭向下
㈡2顛墜於地獄 足上頭歸下
①te vai patanti narakāt ūrdhva pādās avāṅmukhās ṛṣīṇām abhivaktāras saṃyatānām tapasvinām iti
③དེ་དག་སྤྱིའུ་ཚུགས་དག་ཏུ་ནི་།། དམྱལ་བ་ཁོ་ནར་ལྟུང་བར་འགྱུར་།།
★◤【 ṛṣīṇāmabhivaktāraḥ saṃyatānāṃ tapasvinām” iti //】
♂ṛṣīṇāmabhivaktāraḥ{11. Y. …mativaktāraḥ |} saṃyatānāṃ tapasvināmi”ti gāthābhidhānāt /
◤ṛṣīṇāmativaktāraḥ saṃyatānāṃ tapasvinām // ”
㈠3誹謗諸仙人 護精進行者
㈡3由毀謗諸仙 樂寂修苦行
◤( )iti gāthābhidhānāt // 15 //
㈠1釋曰。如偈言
㈡1故伽他說
★◤gāthābhidhānāt / [127|25]
①gāthā abhidhānāt
③ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤yaduktaṃ “viparyastamatiryātī”ti / [127|26]
◤yaduktam-- “viparyastamatiryāti” iti,
㈠前已說顛倒心行彼。
㈡前說倒心入母胎藏。
①yat uktam viparyastam atis yāti iti
③བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་པས་།། རྩེ་དགས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ་།། ཞེས་བཤད་པ་།
㈢བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་པས། །རྩེ་དགས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ། །
★◤kimavaśyaṃ sarvo 'ntarābhavastathā mātuḥ kukṣimavakrāmati / [127|26-]
♂kimavaśyaṃ sarvo 'ntarābhavastathā mātuḥ kukṣi- mavakrāmati /
◤kimavaśyaṃ sarvo 'ntarābhavastathā mātuḥ kukṣimavakrāmati?
㈠為一切中陰眾生皆有此事入母胎。為不皆
㈡一切中有皆定爾耶。
①kim avaśyam sarvas antarā abhavas tathā mātur kukṣim avakrāmati
③ཅི་ངེས་པར་སྲིད་པ་བར་མ་པ་ཐམས་ཅད་མའི་མངལ་དུ་དེ་ལྟར་འཇུག་གམ་ཞེ་ན་།
㈢ཞེས་བཤད་པ། ཅི་ངེས་པར་སྲིད་པ་བར་མ་པ་ཐམས་ཅད་མའི་མངལ་དུ་དེ་ལྟར་འཇུག་གམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤nityāha / kiṃ tarhi / catasro garbhāvakrāntayaḥ sūtra uktāḥ / katamāścatasraḥ / [127|27]
◤netyāha /
♂netyāha /
㈠爾亦不無。
㈡不爾。
①nitya āha kim tarhi
③སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①catasras garbhāvakrāntayas sūtre uktās
③འོན་ཀྱང་མདོ་ལས་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ནི་བཞི་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢འོན་ཀྱང་མདོ་ལས་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ནི་བཞི་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་གོ། །
①katamās catasras
③བཞི་གང་ཞེ་ན་།
㈢གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【saṃprajānan viśatyekaḥ 】[128|01]
①saṃprajānan viśati ekas
③གཅིག་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་གོ་།།
㈢གཞན་ནི་གནས་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཡང་{122a}ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་འཇུག་པ་ཡང་ངོ་། །
♂kiṃ tarhi / catasro garbhāvakrāntayaḥ sūtra uktāḥ /
㈢གཞན་ནི། འབྱུང་བའང་། ཤེས་བཞིན་དུ་སྟེ། ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇུག་པ་དང་། གནས་པའོ། །
◤kiṃ tarhi? catasro garbhāvakrāntayaḥ sūtra uktāḥ /
㈠此經中說。有四種託胎。
㈡經言。入胎有四。
♂katamāścatasraḥ /
◤katamāś catasraḥ?
①katamāś catasras
㈠何者為四。
㈡其四者何。
♂@128 saṃprajānan viśatyekaḥ tiṣṭhati niṣkrāmati vā saṃprajānan /
◤samprajānan viśatyekaḥ,
㈠〔偈曰〕：【一正入有覺】。
㈡頌曰 【一於入正知】〖16_3_a〗
D2176 🈪འོན་ཀྱང་མདོ་ལས་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ནི་བཞི་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་གོ། །
★◤tiṣṭhati niṣkrāmati sā saṃprajānan / [128|02]
◤tiṣṭhati niṣkrāmati vā samprajānan /
㈠釋曰。有眾生多善根聚集。護持正念。死時不失正念故有覺。乃至入母胎。亦不失正念。住時出時則失正念故無覺。
㈡論曰。有諸有情。多集福業勤修念慧。故死生時念力所持正知無亂。於中或有正知入胎。
①tiṣṭhati niṣkrāmati sā saṃprajānan
🈪གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །
0◤ 【tiṣṭhaty apy aparaḥ 】[128|03]
㈠〔偈曰〕：【餘住】。
㈡【二三兼住出】〖16_3_b〗
①tiṣṭhati api aparas
D2177 🈪གཞན་ནི་གནས་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཡང་[@122a]ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་འཇུག་པ་ཡང་ངོ་། །
★◤saṃprajānann iti varttate / praviśatyapīty api śabdāt / [128|04]
㈠釋曰。有眾生住母胎。亦不失正念故有覺。先入亦爾。
㈡或有正知住胎兼入。
①saṃprajānan= iti varttate praviśati api iti api śabdāt
◤[S340]
0◤ 【aparaḥ /】[128|05][S340-347]
0◤ 【niṣkrāmaty api 】[128|06]
㈠〔偈曰〕：【復餘出】。
①aparas niṣkrāmati api
D2178 🈪གཞན་ནི། འབྱུང་བའང་། ཤེས་བཞིན་དུ་སྟེ། ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇུག་པ་དང་། གནས་པའོ། །
0◤saṃprajānan praviśati tiṣṭhatyapi / [128|07][S340-347]
㈠釋曰。復有眾生出母胎。亦不失正念故有覺。先入住亦爾。
㈡或正知出兼知入住。兼言為顯後必帶前。
①saṃprājānan praviśati tiṣṭhati api
★◤ 【sarvāṇi mūḍho 'nyaḥ 】[128|08]
①sarvāṇi mūḍhas anyas
③གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་རྨོངས་།
㈢གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་རྨོངས། ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ལ་གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །
◤sarvāṇi mūḍho 'nyaḥ,[S340-347]
㈠〔偈曰〕：【餘三位】。
㈡【四於一切位】〖16_3_c〗
🈪2439 གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་རྨོངས།
★◤kaścit punaḥ sarvāṇyevāsaṃprajānan karoti praviśatyasaṃprajānan tiṣṭhati niṣkrāmatyapi / [128|09-]
♂sarvāṇi mūḍho 'nyaḥ kaścit punaḥ sarvāṇyevāsaṃprajānan karo-[ 17a. 7A1. V ]ti praviśatyasaṃprajānan tiṣṭhati niṣkrāmatyapi /
◤kaś cit punaḥ sarvāṇy evāsamprajānan karoti praviśatyasamprajānan tiṣṭhati niṣkrāmaty api / [S340-347]
㈠釋曰。有餘眾生在三位中。皆失正念故無覺。若入無覺。住出必無覺。
㈡有諸有情福智俱少。入住出位皆不正知。入不正知住出必爾。
🈪ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ལ་གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །
①kaścid punar sarvāṇi eva asaṃprajānan karoti praviśati asaṃprajānan tiṣṭhati niṣkrāmati api
③ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ལ་གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་ཡང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤etāścatasro garbhāvakrāntayaḥ pratilomaṃ nirdiṣṭāḥ / [128|10]
◤etāś catasro garbhāvakrāntayaḥ pratilomaṃ nirdiṣṭāḥ ślokabandhānuguṇyataḥ / [S340-347]
㈠是名四種託胎。此是逆說。由隨順首盧柯結故說。
㈡順結頌法故逆說四。
🈪2440 མངལ་དུ་འཇུག་པ་དེ་བཞི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བསྡེབ་པ་དང་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཟློག་སྟེ་བསྟན་ཏོ། །
★◤ślokabandhānuguṇyataḥ / [128|11]
♂ślokabandhānuguṇyataḥ{1. MS. …guṇyatte |} /
①etās catasras garbhāvakrāntayas pratilomam nirdiṣṭās śloka bandha anuguṇyatas
㈢མངལ་དུ་འཇུག་པ་དེ་བཞི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བསྡེབ་པ་དང་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཟློག་སྟེ་བསྟན་ཏོ། །
◤nityamaṇḍajaḥ // 16 // [S340]
㈠〔偈曰〕：【一切卵生則無覺】。
㈡【及卵恒無知】〖16_3_d〗
🈪2441 སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་རྟག་ཏུའོ། །
★◤ 【nityamaṇḍajaḥ // VAkK_3.16 //】[128|12]
♂nityamaṇḍajaḥ //16//
①nityam aṇḍajas
㈢སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་རྟག་ཏུའོ། །
★◤aṇḍajaḥ sattvo nityaṃ mūḍha eva sarvāṇi karoti / kathamaṇḍājjāto garbhaṃ praviśati / [128|13]
♂aṇḍajaḥ sattvo nityaṃ mūḍha eva sarvāṇi karoti / kathamaṇḍājjāto garbha praviśati / ♂yo 'pi janiṣyate so 'pyaṇḍajaḥ /
◤aṇḍajaḥ sattvo nityaṃ mūḍha eva sarvāṇi karoti / [S340]
㈠釋曰。若卵生眾生。恒於三處無覺。
㈡諸卵生者入胎等位皆恒無知。
🈪2442 སེམས་ཅན་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་རྨོངས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
①aṇḍa jas sattvas nityam mūḍhas eva sarvāṇi karoti
㈢སེམས་ཅན་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ:ནི་རྟག་ཏུ་〖PN-རྟག་ཏུ།〗ཐམས་ཅད་རྨོངས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
①kathamaṇḍāt jātas garbham praviśati
③སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་ཅེ་ན་།
㈢སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་ཅེ་ན། གང་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤katham aṇḍājjāto garbhaṃ praviśati?[S340]
㈠云何卵生眾生。說名託胎。
㈡如何卵生從卵而出言入胎藏。
🈪2443 སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་ཅེ་ན། གང་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤yo 'pi janiṣyate so 'pyaṇdajaḥ / athavā bhāvinyāpi saṃjñayā nirdeśāḥ kriyante / [128|14]
♂athavā bhāvinyāpi saṃjñayā nirdeśāḥ kriyante{2. Y. nirdeśaḥ kriyate |} /
◤yo 'pi janiṣyate so 'py aṇḍajaḥ / [S340]
㈠此眾生亦先託胎。
㈡以卵生者先必入胎。
🈪2444 ཡང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་པའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་མདོ་ལས་འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་ཆན་འཚེད་དོ། །
①yas api janiṣyate sas pyaṇdajas
③གང་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
①athavā bhāvinyā api saṃjñayā nirdeśās kriyante
③ཡང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་པའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་པའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་མདོ་ལས་འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་ཆན་འཚེད་དོ། །
◤atha vā bhāvinyāpi saṃjñayā nirdeśaḥ kriyate / [S340]
㈠或由當來名說。
㈡或據當來名卵生者。
★★◤tadyathā “saṃkṛtamabhisaṃskarotī”ti sūtre odanaṃ pacatīti saktum pinaṣṭīti loke / [128|15]
♂tadyathā “saṃkṛta- mabhisaṃskaroti”ti sūtre odanaṃ pacatīti saktuṃ pinaṣṭīti loke /
◤tadyathā-- “saṃskṛtamabhisaṃskaroti” ( ) iti sūtre,[S340]
㈠如經言能作有為。是故名行。
㈡如契經說造作有為。
①tadyathā saṃkṛtam abhisaṃskaroti iti sūtre odanam pacati iti saktum pinaṣṭī iti loke
③དཔེར་ན་མདོ་ལས་འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་ཆན་འཚེད་དོ་།།
◤odanaṃ pacatīti saktuṃ pinaṣṭīti loke / [S340]
㈠如世人言煮飯磨麨。
㈡世間亦言煮飯磨麨
🈪2445 ཕྱེ་འཐག་གོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ༑ དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★0◤tasmānnaiṣa doṣaḥ / [128|16]
◤tasmānnaiṣa doṣaḥ / [S340]
㈠是故無失。
㈡故說卵生入胎無失。
①tasmāt na eṣa doṣas
③ཕྱེ་འཐག་གོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་;་དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
㈢ཕྱེ་འཐག་གོ་ཞེས་པ་〖PNའཛེར་བ།〗ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★0◤kathaṃ punarasaṃprajānan mātuḥ kukṣiṃ praviśati yāvanniṣkrāmati kathaṃ vā saṃprajānan / [128|17]
◤kathaṃ punar asamprajānan mātuḥ kukṣiṃ praviśati yāvan niṣkrāmati, kathaṃ vā samprajānan?[S340]
㈠云何不覺悟入母胎及住出。復云何覺悟入住出。
㈡云何三位正不正知。
🈪2446 ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་ཅིང་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཡིན་པའམ། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་དུ་ཡིན་ཞེ་ན།
①katham punar asaṃprajānan mātur kukṣim praviśati yāvat niṣkrāmati katham vā saṃprajānan
③ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་ཅིང་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཡིན་པའམ། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་དུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་ཅིང་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཡིན་པའམ། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་དུ་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་རླུང་ལངས་པའམ། ཆར་པ་〖P-པ།〗འབབ་པའམ། གྲང་བའམ། ཡུལ་ངན་ནམ། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པ་སྙམ་བྱེད་ནས། མ་ལ་རྩྭ་〖Pརྩྭ།〗ཐིབས་པོའམ། ནགས་ཐིབས་པོའམ། རྩྭའི་སྤྱིལ་པོའམ། ལོ་མའི་སྤྱིལ་པོར་འཇུག་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། རྩིག་པའི་དྲུང་དུ་འགྲོའོ། །
★◤alpeśākhyasya tāvatsattvasya mātuḥ kukṣiṃ praviśataḥ evaṃ vīparītau saṃjñādhimokṣau pravarttete / [128|18-]
♂alpeśākhyasya tāvatsattvasya mātuḥ kukṣiṃ praviśataḥ evaṃ viparītau saṃjñādhimokṣau pravarttete{3. MS. pravarttate |} /
◤alpeśākhyasya tāvat sattvasya mātuḥ kukṣiṃ praviśataḥ evaṃ[S340]
㈠若眾生小名位。正欲入母胎時。
㈡且諸有情若福微薄入母胎位
🈪རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་རླུང་ལངས་པའམ། ཆར་པ་འབབ་པའམ། གྲང་བའམ། ཡུལ་ངན་ནམ། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པ་སྙམ་བྱེད་ནས། མ་ལ་རྩྭ་ཐིབས་པོའམ། ནགས་ཐིབས་པོའམ། རྩྭའི་སྤྱིལ་པོའམ། ལོ་མའི་སྤྱིལ་པོར་འཇུག་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། རྩིག་པའི་དྲུང་དུ་འགྲོའོ། །
①alpa īśa ākhyasya tāvat sattvasya mātur kukṣim praviśatas evam vīparītau saṃjñā adhimokṣau pravarttete
③རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་རླུང་ལངས་པའམ་།
◤viparītau saṃjñādhibhokṣau pravarttete--[S340]
㈠即起顛倒想欲。
㈡起倒想解。
★0◤vāto vāti devo varṣati / [128|19]
◤vāto vāti, devo varṣati,[S341]
㈠或見猛雨洪注疾風飄鼓。
㈡見大風雨
①vātas vāti devas varṣati
③ཆར་པ་འབབ་པའམ། གྲང་བའམ། ཡུལ་ངན་ནམ། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པ་སྙམ་བྱེད་ནས་།
㈢གནས་ན་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ། །
★◤śītaṃ durdinaṃ mahato vā janakāyasya kolāhalaṃ hnta tṛṇagahanaṃ vā praviśāmi vanagahanaṃ vā tṛṇakuṭīṃ vā parṇakuṭīṃ vā vṛkṣamūlaṃ vā sarpāmi kuṇḍayamūlaṃ veti / [128|19-]
♂śītaṃ durdinaṃ mahato vā janakāyasya kolāhalaṃ hanta tṛṇagahanaṃ vā praviśāmi vanagahanaṃ vā tṛṇakuṭīṃ vā parṇakuṭīṃ vā vṛkṣamūlaṃ vā sarpāmi{4. Y. copasarpāmi |} kuḍyamūlaṃ veti{5. Y. ceti |} /
◤śītaṃ durdinaṃ, mahato vā janakāyasya kolāhalam,[S341]
㈠或見大陰寒。或見多人沸撓。
㈡毒熱嚴寒或大軍眾聲威亂逼。
①śītam durdinam mahatas vā jana kāyasya kolāhalam hnta tṛṇa gahanam vā praviśāmi vana gahanam vā tṛṇakuṭīm vā parṇa kuṭīm vā vṛkṣa mūlkuṇḍaya mūlam vā iti
③མ་ལ་རྩྭ་ཐིབས་པོའམ། ནགས་ཐིབས་པོའམ། རྩྭའི་སྤྱིལ་པོའམ། ལོ་མའི་སྤྱིལ་པོར་འཇུག་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ་།
◤hanta tṛṇagahaṇam vā praviśāmi vanagahanaṃ vā, parṇakuṭīṃ vā, vṛkṣamūlaṃ vā copasarpāmi kuḍyamūlaṃ veti,[S341]
㈠自謂我今入密草稠林草屋葉屋中。我今匐行住樹根下壁根下。
㈡遂見自入密草稠林葉窟茅廬投樹牆下。
★◤tiṣṭhato 'pyeṣu tiṣṭhāmiti niṣkrāmato spyebhyo niryāmīti / [128|21-]
♂tiṣṭhato 'pyeṣu{6. MS. …pyeṣa |} tiṣṭhāmīti niṣkrāmato 'pyebhyo niryāmīti /
◤tiṣṭhato 'pyeṣu tiṣṭhāmīti[S341]
㈠若住亦起顛倒。謂我今於此等中住。
㈡住時見已{己}住在此中。
🈪2447 གནས་ན་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ། །
①tiṣṭhatas apyeṣu tiṣṭhām iti niṣkrāmatas apyebhyas niryāmi iti
③རྩིག་པའི་དྲུང་དུ་འགྲོའོ་།། གནས་ན་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ་།། འབྱུང་ན་ཡང་འདི་དག་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།། སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་ཀུན་དགའ་ར་བའམ་།
㈢འབྱུང་ན་ཡང་འདི་དག་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤niṣkrāmato 'pyebhyo niryāmīti / [S341]
㈠若出亦起顛倒。謂我今從此等中出。
㈡出位見身從此處出。
🈪2448 འབྱུང་ན་ཡང་འདི་དག་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤maheśākhyasya tu sattvasyārāmaṃ vā praviśāmyudyānaṃ vāprāsādaṃ vā 'bhirohāmi kūṭāgāraṃ vā paryaṅka veti / [128|22-]
♂maheśākhyasya tu sattvasyārāmaṃ vā praviśāmyudyānaṃ vā{7. Y. ca |} prāsādaṃ vā'bhirohāmi kūṭāgāraṃ vā paryaṅkaṃ veti /
◤maheśākhyasya tu sattvasya--[S341]
㈠若大名位眾生亦起顛倒想欲。
㈡若福增多入母胎位起倒想解。
🈪2449 སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་ཀུན་དགའ་ར་བའམ། སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལམ། ཁང་བཟངས་སུ་འཇུག་པའམ། ཁང་པ་བརྩེགས་པའམ། ཁྲི་ལ་འཛེག་གོ། །
①maheśa ākhyasya tu sattvasya ārāmam vā praviśāmi udyānam vā aprāsādam vā bhirohāmi kūṭāgāram vā paryaṅka vā iti
③སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལམ། ཁང་བཟངས་སུ་འཇུག་པའམ། ཁང་པ་བརྩེགས་པའམ། ཁྲི་ལ་འཛེག་གོ་།།
㈢སེམས་ཅན་དབང་ཐང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་ཀུན་དགའ་〖PNདགའི།〗ར་བའམ། སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལམ། ཁང་བཟངས་སུ་འཇུག་པའམ། ཁང་པ་བརྩེགས་པའམ། ཁྲི་ལ་འཛེག་གོ། །
◤ārāmaṃ vā praviśāmy udyānaṃ ca, prasādaṃ vā'bhirohāmi kūṭāgāraṃ vā, paryaṅkaṃ veti,[S341]
㈠我今當入園入遊戲處。登上高樓及大殿堂。坐於床座。
㈡自見己身入妙園林升花臺殿居勝床等。
★0◤tathā tiṣṭhāmi niryāmīti / [128|23]
◤tathā tiṣṭhāmi niryāmīti / [S341]
㈠若住謂住其中。若出謂從此出。
㈡住出如前。
🈪2450 དེ་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །
①tathā tiṣṭhāmi niryāmi iti
③དེ་བཞིན་དུ་གནས་སོ་།། འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །
㈢འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །
★◤evaṃ tāvadasaṃprajānan praviśati yāvanniṣkrāmati / [128|23-]
♂evaṃ tāvadasaṃprajānan praviśati{8. MS. pratiśati |} yāva-[ 17b. 7B1. V ]nniṣkrāmati /
◤evaṃ tāvad asamprajānan praviśati yāvan niṣkrāmati / [S341]
㈠如此不覺悟入住出。
㈡是謂三時不正知者。
🈪2452 རེ་ཞིག་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ནས་འབྱུང་བའི་བར་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①evam tāvat asaṃprajānan praviśati yāvat niṣkrāmati
㈢རེ་ཞིག་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ནས་འབྱུང་བའི་བར་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤saṃprajānaṃstu samyak prajānāti mātuḥ kukṣiṃ praviśāmyatraiva tiṣṭhāmi ata eva niryāmiti / [128|24-]
◤samprajānaṃstu samyak prajānāti--[S341]
㈠若覺悟者了解分別。
㈡若於三位皆能正知。
🈪2453 ཤེས་བཞིན་ཡིན་པ་ནི་མའི་མངལ་ལ་འཇུག་གོ། །
①saṃprajānan= tu samyak prajānāti mātur kukṣim praviśāmi atra eva tiṣṭhāmi atas eva niryām iti
③ཤེས་བཞིན་ཡིན་པ་ནི་མའི་མངལ་ལ་འཇུག་གོ་།། དེ་ཉིད་དུ་གནས་སོ་།། དེ་ཉིད་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་ ****[@122b]**** ་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ་།
㈢ཤེས་བཞིན་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗པ་ནི་མའི:མངལ་ལ་〖Pདུ།Nམངལ་དུ།〗འཇུག་གོ། །
◤mātuḥ kukṣiṃ praviśāmi, atraiva tiṣṭhāmi, ata eva niryāmīti / [S341]
㈠謂我今正入母胎。正住母胎。正出母胎。
㈡2謂入胎位知自入胎。住出胎時自知住出。
🈪2454 དེ་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །
㈢དེ་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །
🈪2455 དེ་ཉིད་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། འདི་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་མི་འབྱུང་ངོ༌། །
★0◤nāsya viparītau saṃjñādhimokṣau pravarttete / [128|25-]
◤nāsya viparītau saṃjñādhimokṣau pravarttete // 16 // [S341]
㈠無顛倒想欲。
㈡1於入等時無倒想解。
①na asya viparītau saṃjñā adhimokṣau pravarttete
③འདི་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་།།
㈢དེ་ཉིད་ནས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ:བར་{122b}དུ་〖PN-བར་དུ།〗རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། འདི་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་དང་མོས་པ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་། །
◤atra punar apadiśyate--[S341]
㈠此中更分別說。
㈡又別顯示四入胎者。
🈪2456 ཡང་འདིར་བསྟན་པ་དང༌། མངལ་དུ་འཇུག་པ་གསུམ་དག་སྟེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་དང་རང་བྱུང་གཉིས། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང༌། རང་བྱུང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ། འོག་ནས་གོ་རིམས་ཞེས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤atra punarapadiśyate / [128|26]
①atra punar apadiśyate
③ཡང་འདིར་བསྟན་པ་དང་། མངལ་དུ་འཇུག་པ་གསུམ་དག་སྟེ་།
㈢ཡང་འདིར་བསྟན་པ་དང་〖PN-དང་།〗། མངལ་དུ་འཇུག་པ་གསུམ་དག་སྟེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་དང་རང་བྱུང་གཉིས། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། རང་བྱུང་རང་སངས་རྒྱས་དང་། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ། འོག་ནས་གོ་རིམས་〖PN+བཞིན།〗ཞེས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【garbhāvakrāntayastisraścakravarttisvayaṃbhuvām /】[128|27]
♂atra punarapadiśyate garbhāvakrāntayastisraścakravarttisvayaṃbhuvām /
①garbhāvakrāntayas tisras cakravartti svayaṃbhuvām
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་དང་རང་བྱུང་གཉིས་།།
◤garbhāvakrāntayastisraś cakravarttisvayambhuvām / [S341]
㈠〔偈曰〕：【說託胎有三 輪王及二佛】。
㈡【前三種入胎_a 謂輪王二佛】〖17_3_b〗
★0◤cakravarttinaśca svayaṃbhuvośca pratyekabuddhasaṃbuddhayośca / yathākramamityante vakṣyati / [128|28]
◤cakravarttinaś ca svayambhuvoś ca pratyekabuddhasambuddhayoś ca / [S341]
㈠釋曰。轉輪王獨覺大正覺。
㈡且前三種謂轉輪王獨覺大覺。
①cakravarttinas ca svayaṃbhuvos ca pratyekabuddha saṃbuddhayos ca
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། རང་བྱུང་རང་སངས་རྒྱས་དང་། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ་།
①yathākramam iti ante vakṣyati
③འོག་ནས་གོ་རིམས་ཞེས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤yathākramamityante vakṣyati / [S341]
㈠此三人次第應知託胎三義。
㈡如其次第。
★◤tatra prathamā cakravarttinaḥ / [128|28-]
♂tatra prathamā cakravarttitaḥ /
◤tatra prathamā cakravarttinaḥ / [S341]
㈠第一託胎謂轉輪王。
㈡初入胎者。謂轉輪王。
🈪2457 དེ་ལ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ནི་དང་པོ་སྟེ། དེ་ནི་འཇུག་པ་ཁོ་ན་ཤེས་བཞིན་ཡིན་གྱི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ།
①tatra prathamā cakravarttinas
③དེ་ལ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ནི་དང་པོ་སྟེ་།
㈢དེ་ལ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ནི་དང་པོ་སྟེ། དེ་ནི་འཇུག་པ་ཁོ་ན་〖PNནར།〗ཤེས་བཞིན་ཡིན་གྱི་གནས་པ་ཡང་〖PN-ཡང་། 〗མ་ཡིན་ལ། འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sa hi praviśatyeva saṃprajānan na tiṣṭhati nāpi niṣkrāmati / [128|29]
◤sa hi praviśaty eva samprajānan[S341]
㈠何以故。此人正入胎時有覺悟。
㈡入位正知
①sa hi praviśati eva saṃprajānan na tiṣṭhati na api niṣkrāmati
③དེ་ནི་འཇུག་པ་ཁོ་ན་ཤེས་བཞིན་ཡིན་གྱི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na tiṣṭhati nāpi niṣkrāmati / [S341]
㈠非住出時。
㈡非住非出。
🈪འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤pratyekabuddhastiṣṭhatyapi / buddho niṣkrāmatyapi / atrāpi bhāvinyā saṃjñayā nirdeśaḥ / [128|30]
♂pratyekabuddhastiṣthatyapi / ♂buddho niṣkrāmatyapi / ♂atrāpi bhāvinyā saṃjñayā nirdeśaḥ /
◤pratyekabuddhas tiṣṭhaty api / [S341]
㈠第二託胎謂獨覺。此人入住二時有覺悟非出時。
㈡二入胎者。謂獨勝覺。入住正知非於出位。
🈪2458 རང་སངས་རྒྱས་ནི་གནས་པ་ཡང་ངོ༌། །
①pratyekabuddhas tiṣṭhati api
㈢རང་སངས་རྒྱས་ནི་གནས་པ་ཡང་ངོ་། །
①buddhas niṣkrāmati api
㈢སངས་རྒྱས་ནི་འབྱུང་བ་ཡང་ངོ་། །
①atra api bhāvinyā saṃjñayā nirdeśas
㈢འདིར་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །
★◤ 【karmajñānobhayeṣāṃ vā viśadatvād yathākramam // VAkK_3.17 //】[129|01]
♂@129 karmajñānobhayeṣāṃ vā viśadatvād{1. MS. ..bhayathāmbā viśadatvā |} yathākramam //17//
①karma jñāna ubhayeṣām vā viśada tvāt yathākramam
③ལས་སམ་ཡེ་ཤེས་སམ་གཉི་ག། རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར་ན་གོ་རིམས་བཞིན་།།
㈢ལས་སམ་ཡེ་ཤེས་སམ་གཉི་ག། རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར་ན་གོ་རིམས་བཞིན། །ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤buddho niṣkrāmaty api / [S341]
㈠第三託胎謂大正覺。此人入住出三時皆有覺悟。
㈡三入胎者。謂無上覺。入住出位皆能正知。
🈪2459 སངས་རྒྱས་ནི་འབྱུང་བ་ཡང་ངོ༌། །
◤atrāpi bhāvinyā saṃjñayā nirdeśaḥ / [S341]
㈠此中三人悉由當來名所顯。云何三事不同。
㈡此初三人以當名顯。何緣如是三品不同。
◤karmajñānobhayeṣāṃ vā viśadatvād yathākramam // 17 // [S341]
㈠〔偈曰〕：【業智慧及二 次第勝能故】。
㈡由業智俱如次勝故。【業智俱勝故】〖17_3_c〗
★★◤viśadakarmaṇāmdārapuṇyakriyāṇāṃ prathamā / [129|02]
♂viśadakarmaṇāmudāra{2. MS. …dāraṃ |}puṇyakriyāṇāṃ prathamā /
◤viśadakarmaṇāmudārapuṇyakriyāṇāṃ prathamā / [S341]
㈠釋曰。業勝能者。能作大福德行人。由福德有業勝能。故立第一。
㈡第一業勝。謂轉輪王宿世曾修廣大福故。
①viśada karmaṇām dāra puṇya kriyāṇām prathamā
③ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤viśadajñānānāṃ bāhuśrutyakṛtapravicayānāṃ dvitīyā / [129|02-]
◤viśadajñānānāṃ bāhuśrutyakṛtapravicayānāṃ dvitīyā / [S341]
㈠修習多聞多思人。由智慧有勝能。故立第二。
㈡第二智勝。謂獨勝覺久習多聞。勝思擇故。
🈪2460 འདིར་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །
🈪2461 ལས་སམ་ཡེ་ཤེས་སམ་གཉི་ག །རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར་ན་གོ་རིམས་བཞིན། །ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
🈪2462 ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོས་པ་མང་བ་དང་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
①viśada jñānānām bāhu śrutya kṛta pravicayānām dvitīyā
㈢ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོས་པ་མང་བ་དང་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤viśada puṇyakarmajñānānāṃ tṛtīyā / [129|03]
♂viśada{3. MS. viṣada |}puṇyakarmajñānānāṃ tṛtīyā /
◤viśadapuṇyakarmajñānānāṃ tṛtīyā / [S341]
㈠能作大福德行及修習多聞多思。人由福慧有勝能故。立第三。
㈡第三俱勝。謂無上覺。曠劫修行勝福智故。
🈪2463 བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①viśada puṇya karma jñānānām tṛtīyā
③བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་〖P《སྣར 》-དག〗ནི་རིམ་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤ta eva tvete cakravarttyādaya evaṃbhūtā yujyante yathākramam / [129|03-]
◤ta eva tvete cakravarttyādaya evambhūtā yujyante yathākramam / [S341]
㈠是轉輪王等三人如此次第。
㈡【如次四餘生】〖17_3_d〗
①te eva tu ete cakravartti ādayas evaṃbhūtās yujyante yathākramam
③དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤śeṣāṇāṃ caturthīti siddhaṃ bhavati / [129|04]
◤śeṣāṇāṃ caturthīti siddhaṃ bhavati // 17 // [S341]
㈠所餘為第四。此義應爾
㈡除前三種餘胎卵生，福智俱劣，合成第四。
🈪2464 ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཞི་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
①śeṣāṇām caturthī iti siddham bhavati
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཞི་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
★0◤atredānīṃ bāhyakā ātmavādaṃ parigṛhyottiṣṭhante / [129|05]
◤atredānīṃ bāhyakā ātmavādaṃ parigṛhyot tiṣṭhante--[S341]
㈠外道本執說我義。於此中執我。言爭事起。彼言
㈡此中外道執我者言。
★0◤yadi sattvo lokāntaraṃ saṃcaratīti pratijñāyate siddha ātmā bhavatīti / [129|05-]
◤yadi sattvo lokāntaraṃ sañcaratīti pratijñāyate siddha ātmā bhavatīti?[S341]
㈠若汝立義眾生從別世度餘世。我等本義則成。謂實有我。
㈡若許有情轉趣餘世。即我所執有我義成。
①atra idānīm bāhyakās ātma vādam parigṛhya uttiṣṭhante yadi sattvas loka antaram saṃcarati iti pratijñāyate siddhas ātmā bhavati iti
③ད་ནི་འདིར་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་དམ་བཅའ་ན་བདག་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་རྒོལ་ཏེ་།
㈢ད་ནི་འདིར་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་དམ་བཅའ་ན་བདག་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་རྒོལ་ཏེ།
◤sa eṣa pratiṣidhyate--[S341]
㈠今破此義。
㈡今為遮彼。
🈪2465 ད་ནི་འདིར་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་དམ་བཅའ་ན་བདག་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་རྒོལ་ཏེ། དེ་དགག་པའི་ཕྱིར། བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
★◤sa eṣa pratiṣidhyate[129|06]
①sas eṣa pratiṣidhyate
③དེ་དགག་པའི་ཕྱིར་།
㈢དེ་དགག་པའི་ཕྱིར། བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
★◤ 【nātmāsti 】[129|07]
①na ātmā asti
③བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།། བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན་།
◤nātmāsti,[S341]
㈠〔偈曰〕：【無我】。
㈡頌曰 【無我】
★◤kīdṛśa ātmā ya imān nikṣipatyanyāśca skndhān pratisaṃdadhātīti parikalpyate / [129|08]
♂sa eṣa pratiṣidhyate nātmāsti kīdṛśa ātmā ya imān nikṣipatyanyāṃśca skandhān pratisaṃdadhātīti parikalpyate /
◤kīdṛśa ātmā?[S341]
㈠釋曰。此我何相。
㈡論曰。汝等所執我為何相。
🈪2466 བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན།
㈢བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན།
◤ya imān nikṣipaty anyāṃś ca skandhān pratisandadhātīti parikalpyate,[S341]
①ya idam nikṣipati anyān ca skandha pratisaṃdhā pratisandhā iti parikḷp
㈠能捨此陰能受彼陰。如彼所分別。
㈡能捨此蘊能續餘蘊。
🈪གང་ཕུང་པོ་འདི་དག་འདོར་ཞིང་ཕུང་པོ་གཞན་དག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་
★◤sa tadṛśo nāstyantarvyāpārapuruṣaḥ / [129|09]
♂sa tādṛśo nāstyantarvyāpārapuruṣaḥ /
◤sa tādṛśo nāsty antarvyāpārapuruṣaḥ / [S341]
①sa tādṛśa nāsty antar-vyāpāra-puruṣaḥ|
㈠此我實無。謂於內作者人。
㈡內用士夫，此定非有。
🈪ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་མེད་དེ་
①kīdṛśas ātmā yas imān nikṣipati anyās ca skndhān pratisaṃdadhāti iti parikalpyate sa tadṛśas na asti antar vyāpāra puruṣas
③གང་ཕུང་པོ་འདི་དག་འདོར་ཞིང་ཕུང་པོ་གཞན་དག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་མེད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་།
㈢གང་ཕུང་པོ་འདི་དག་འདོར་ཞིང་ཕུང་པོ་གཞན་དག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་མེད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ།
◤㈠何以故。非二量境界故。如色塵及眼等根。[S341]
㈡如色眼等不可得故。
★0◤evaṃ tūktaṃ bhagavatā “asti karmāsti vipākaḥ kārakastu nopalabhyate ya imāṃśca skandhānnikṣipati anyāṃśca skandhān pratisaṃdadhātyanyatra dharmasaṃketāt / [129|09-]
◤evaṃ tūktaṃ bhagavatā-- “asti karmāsti vipākaḥ,[S341]
㈠佛世尊亦說。有業有果報。
㈡世尊亦言。有業有異熟
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། ལས་ནི་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །
①evam tu uktam bhagavatā asti karma asti vipākas kārakas tu na upalabhyate yas imān= ca skandhān nikṣipati anyān= ca skandhān pratisaṃdadhāti any
㈢ལས་ནི་ཡོད་དོ། །
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །
◤kārakas tu nopalabhyate, ya imāṃś ca skandhān nikṣipati anyāṃś ca skandhān pratisandadhāty[S342]
①kārakas tu nopalabhyate ya imāṃś ca skandhān nikṣipati anyāṃś ca skandhān pratisandadhāty
㈠作者不可得。由無故。故不可說此我能捨此陰受彼陰。
㈡作者不可得，謂能捨此蘊及能續餘蘊。
◤anyatra dharmasaṃketāt / [S342]
㈠若離法假名。
㈡唯除法假。
㈢ཆོས་སུ་〖PN-སུ།〗བརྡར་བཏགས་པ་མ་གཏོགས་པ་གང་ཕུང་པོ་འདི་དག་འདོར་ཞིང་ཕུང་པོ་གཞན་དག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་པོ་ནི་མི་དམིགས་སོ། །
★◤tatrāyaṃ dharmasaṃketo yadutāsmin satīdaṃ bhavatīti vistareṇa pratītyasamutpādaḥ ”/ [129|11-]
♂tatrāyaṃ dharmasaṃke-[ 18a. 7A1. VI ]to yadutāsmin satīdaṃ bhavatīti vistareṇa pratītyasamutpādaḥ” /
◤tatrāyaṃ dharmasaṃketo yadutāsmin satīdaṃ bhavatīti vistareṇa pratītyasamutpādaḥ” ( ) / [S342]
㈠此中法假名者。謂若此有彼有。由此生彼生。廣說十二緣生。
㈡法假謂何。依此有彼有。此生故彼生。廣說緣起。
🈪2469 དེ་ལ་ཆོས་སུ་བརྡར་བཏགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ།
🈪འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
★0◤kīdṛśastarhyātmā na pratiṣidhyate / [129|12]
◤kīdṛśastarhyātmā na pratiṣidhyate?[S342]
㈠此我何相。謂非所破。
㈡若爾何等我非所遮。
🈪2470 འོ་ན་བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་མི་དགག་ཅེ་ན། ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་དོ། །
①tatra ayam dharma saṃketas yat uta asmin sati idam bhavati iti vistareṇa pratītyasamutpādas kīdṛśas tarhi ātmā na pratiṣidhyate
③དེ་ལ་ཆོས་སུ་བརྡར་བཏགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་།། འོ་ན་བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་མི་དགག་ཅེ་ན་།
㈢དེ་ལ་ཆོས་སུ་བརྡར་བཏགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
㈢འོ་ན་བདག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་མི་དགག་ཅེ་ན།
★◤ 【skandhamātraṃ tu 】[129|13]
①skandha mātram tu
③ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་དོ་།།
㈢ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་དོ། །
◤skandhamātraṃ tu,[S342]
㈠〔偈曰〕：【唯諸陰】。
㈡唯有諸蘊。【唯諸蘊】
★◤yadi tu skandhamātramevātmeti upacaryate tasyāpratiṣedhaḥ / [129|14]
♂skandhamātraṃ tu yadi tu skandhamātramevātmeti upacaryate{4. MS. seems to correct ucyate into upacaryate |} tasyāpratiṣedhaḥ /
◤yadi tu skandhamātramevātmeti upacaryate,[S342]
㈠釋曰。若假說唯諸陰名我。
㈡謂唯於蘊假立我名
🈪2471 གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ཙམ་ཁོ་ན་ལ་བདག་ཅེས་འདོགས་ན་དེ་ལ་ནི་དགག་པ་མེད་དོ།།
①yadi tu skandha mātram eva ātmā iti upacaryate tasya apratiṣedhas
㈢གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ཙམ་ཁོ་ན་ལ་བདག་ཅེས་འདོགས་ན་དེ་ལ་ནི་དགག་པ་མེད་དོ། །
◤tasyāpratiṣedhaḥ / [S342]
㈠此我非所破
㈡非所遮遣。
★0◤evaṃ tarhi skandhā eva lokāntaraṃ saṃcarantīti prāptaṃ skandhamātraṃ tu nātra saṃcaratīti / [129|14-]
◤evaṃ tarhi skandhā eva lokāntaraṃ sañcarantīti prāptam,[S342]
㈠若爾諸陰從此世到餘世。
㈡若爾應許諸蘊即能從此世間轉至餘世。
D2207 🈪། །དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ཕུང་པོ་བདག་〖PNདག〗ཉིད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེ་ན།
①evam tarhi skandhās eva loka antaram saṃcaranti iti prāptam skandha mātram tu na atra saṃcarati iti
③ ****[@123a]**** *་།། དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ཕུང་པོ་བདག་ཉིད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མི་འཕོ་བའི་ཕུང་པོ་ཙམ་ནི་།
㈢{123a}། །དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ཕུང་པོ་བདག་〖PNདག〗ཉིད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འཕོའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མི:འཕོ་བའི་〖PNཕོའི།〗ཕུང་པོ་ཙམ་ནི། ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱིས་མངོན་དུ་〖PNའདུས།〗བྱས། །སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་ན〖PNནི།〗། །མར་མེ་བཞིན་དུ་མངལ་དུ་འགྲོ། །
★0◤ 【kleśakarmābhisaṃskṛtam /】[129|16]
①kleśa karma abhisaṃskṛtam
③ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱས་།།
㈢ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ནི་འཕོ་བའི་མཐུ་མེད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་〖PNབསྒོམ།〗པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་གྱིས་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུན་གྱིས་མའི་མངལ་དུ་འགྲོ་སྟེ། དཔེར་ན་མར་མེ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ཡང་རྒྱུན་གྱིས་ཡུལ་〖PN-ཡུལ།〗གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་〖PN+ན།〗དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
◤skandhamātraṃ tu nātra sañcaratīti / [S342]
㈠此義應至諸陰不度餘世。云何此諸陰。
㈡蘊剎那滅於輪轉無能。
🈪དེ་དག་ནི་མི:འཕོ་བའི་〖PNཕོའི།〗ཕུང་པོ་ཙམ་ནི།
★◤ 【antarābhavasaṃtatyā kukṣimeti pradīpavat // VAkK_3.18 //】[129|17]
♂antarābhavasaṃtatyā kukṣimeti pradīpavat //18//
①antarā abhava saṃtatyā kukṣim eti pradīpa vat
③སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་ན་།། མར་མེ་བཞིན་དུ་མངལ་དུ་འགྲོ་།། ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ་།
◤kleśakarmābhisaṃskṛtam / [S342]
㈠〔偈曰〕：【煩惱業生起】。
㈡數習【煩惱業所為_b】故。【煩惱業所為】〖18_3_b〗
◤antarābhavasantatyā kukṣimeti pradīpavat // 18 // [S342]
①antarābhavasantatyā kukṣimeti pradīpa-vat||18||
㈠【由中陰相續 入母胎如燈】。
㈡令中有蘊相續入胎。譬如燈焰【由中有相續_c 入胎如燈焰】〖18_3_d〗
🈪ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱིས་མངོན་དུ་〖PNའདུས།〗བྱས། །སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་ན〖PNནི།〗། །མར་མེ་བཞིན་དུ་མངལ་དུ་འགྲོ། །
★0◤kṣaṇikā hi skandhāsteṣāṃ saṃcarituṃ nāsti śaktiḥ / [129|18]
◤kṣaṇikā hi skandhāḥ, teṣā sañcarituṃ nāsti śaktiḥ / [S342]
㈠釋曰。諸陰剎那剎那滅。彼於度無能。
㈡雖剎那滅。而能相續轉至餘方。諸蘊亦然。名轉無失。
🈪ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ནི་འཕོ་བའི་མཐུ་མེད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་〖PNབསྒོམ།〗པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་གྱིས་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུན་གྱིས་མའི་མངལ་དུ་འགྲོ་སྟེ།
★◤kleśaistu paribhāvitaṃ karmabhiśca kleśamātramantarābhāsaṃjñikayā saṃtatyā mātuḥ kukṣimāyāti / [129|18-]
♂kleśaistu paribhāvitaṃ karmabhiśca kleśamātra- mantarābhavasaṃjñikayā saṃtatyā mātuḥ kukṣimāyāti /
◤kleśaistu paribhāvitaṃ karmabhiś ca kleśamātram antarābhavasaṃjñikayā santatyā mātuḥ kukṣimāyāti / [S342]
㈠煩惱所攝業。所變異故。唯有諸陰。由中有相續往入母胎。
㈡故雖無我而由惑業諸蘊相續入胎義成。
①kṣaṇikās hi skandhās teṣām saṃcaritum na asti śaktis kleśais tu paribhāvitam karmabhis ca kleśa mātram antara ābhā saṃjñikayā saṃtatyā mātur kukṣim āyāti
③དེ་དག་ལ་ནི་འཕོ་བའི་མཐུ་མེད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་གྱིས་སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུན་གྱིས་མའི་མངལ་དུ་འགྲོ་སྟེ་།
★◤tadyathā pradīpaḥ kṣaṇiko 'pi saṃtatyā deśāntaramiti nāstyeṣa doṣaḥ / [129|19-]
♂tadyathā pradīpaḥ kṣaṇiko 'pi saṃtatyā deśāntaramiti nāstyeṣa-doṣaḥ /
◤tadyathā-- pradīpaḥ kṣaṇiko 'pi santatyā deśāntaramiti nāstyeṣa doṣaḥ / [S342]
㈠譬如燈.雖念念滅，由相續得至餘處，諸陰亦爾。是故無失。
㈡如業所引次第轉增諸蘊相續。
🈪དཔེར་ན་མར་མེ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ཡང་རྒྱུན་གྱིས་ཡུལ་〖PN-ཡུལ།〗གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་〖PN+ན།〗དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
①tadyathā pradīpas kṣaṇikas api saṃtatyā deśa antaram iti na asti eṣa doṣas
③དཔེར་ན་མར་མེ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ཡང་རྒྱུན་གྱིས་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
★◤tasmātsiddhametadasatyapyātmani kleśakarmābhisaṃskṛṭaḥ skandhānāṃ saṃtāno mātuḥ kukṣimāpadyata iti / [129|20-]
♂tasmātsiddhametadasatyapyātmani kleśakarmābhisaṃskṛtaḥ skandhānāṃ saṃtāno mātuḥ kukṣimāpadyata iti /
①tasmāt siddham etat asati api ātmani kleśa karma abhisaṃskṛṭas skandhānām saṃtānas mātur kukṣim āpadyate iti
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས། 〗རྒྱུན་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་བོ། །
◤tasmāt siddhametad-- satyapyātmani kleśakarmābhisaṃskṛtaḥ skandhānāṃ santāno mātuḥ sukṣimāpadyata iti // 18 // [S342]
㈠實無有我。但煩惱業所引諸陰相續得入母胎。此義得成。【論卷第六(終)】
㈡復由煩惱業力所為轉趣餘世。
🈪2474 དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་བོ། །
D2208 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས། 〗རྒྱུན་མའི་མངལ་དུ་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་བོ། །
◤sa punaḥ--[S342]
㈠復次〔偈曰〕：
★◤sa punaḥ[129|21]
①sa punar
③དེ་ཡང་།
㈢དེ་ཡང་། ཇི་ལྟར་འཕངས་བཞིན་རིམ་གྱིས་〖PNགྱི། 〗རྒྱུན། །སྐྱེས་ནས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཏུ་འགྲོ། །
★◤ 【yathākṣepaṃ kramādvṛddhaḥ santānaḥ kleśakarmabhiḥ /】[129|22]
♂sa punaḥ yathākṣepaṃ kramādvṛddhaḥ santānaḥ kleśakarmabhiḥ /
①yathākṣepam kramāt vṛddhas santānas kleśa karmabhis
③ཇི་ལྟར་འཕངས་བཞིན་རིམ་གྱིས་རྒྱུན་།།
◤yathākṣepaṃ kramād vṛddhaḥ santānaḥ kleśakarmabhiḥ / [S342]
㈠【如引次第長 相續由惑業】。
㈡【如引次第增_a 相續由惑業】〖19_3_b〗
D2209 🈪དེ་ཡང་། ཇི་ལྟར་འཕངས་བཞིན་རིམ་གྱིས་〖PNགྱི། 〗རྒྱུན། །སྐྱེས་ནས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཏུ་འགྲོ། །ཚེའི་ལས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཕེན་པ་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ〖PNཔས།〗། དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【paralokaṃ punaryāti 】[129|23]
①para lokam punar yāti
③སྐྱེས་ནས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་;་།འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཏུ་འགྲོ་།།
◤paralokaṃ punaryāti,[S342]
㈠【更入於餘世】。
㈡【更趣於餘世】〖19_3_c〗
★◤nahi sarvasya skandhasantānasyākṣepastulyo bhavatyāyupyasya karmaṇo bhedāt / [129|24]
♂paralokaṃ punaryāti nahi sarvasya skandhasantānasyākṣepastulyo bhavatyāyupyasya karmaṇo bhedāt /
◤na hi sarvasya skandhasantānasyākṣepastulyo bhavati;[S342]
㈠釋曰。一切陰相續牽引不平等。
㈡謂非一切所引諸蘊增長相續脩促量齊。
◤āyuṣyasya karmaṇo bhedāt / [S342]
㈠能感壽命業有差別故。
㈡引壽業因有差別故。
🈪780ཚེའི་ལས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཕེན་པ་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
🈪2476 ཚེའི་ལས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཕེན་པ་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤ato yasya yāvānākṣpastasya tāvatī vṛddhiḥ krameṇa bhavati / [129|24-]
♂ato yasya yāvānākṣepastasya tāvatī vṛddhiḥ krameṇa bhavati /
◤ato yasya yāvānākṣepastasya tāvatī vṛddhiḥ krameṇa bhavati / [S342]
㈠此相續隨能引勢，如此次第得增長。
㈡隨能引業勢力增微[或時增勝.或時微劣]，齊爾所時次第增長。
🈪781དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
🈪དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kena krameṇa / [129|25]
◤kena krameṇa?[S342]
㈠何者次第。
㈡云何次第。
D2210 🈪རིམ་པ་གང་གིས་ཤེ་ན། གཙུག་ལག་ལས། དང་པོར་ནུར་ནུར་པོ་ཡིན་ནོ། །
①na hi sarvasya skandha santānasya akṣepas tulyas bhavati āyupyasya karmaṇas bhedāt atas yasya yāvān ākṣpas tasya tāvatī vṛddhis krameṇa bhavati kena krameṇa
③ཚེའི་ལས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཕེན་པ་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །། རིམ་པ་གང་གིས་ཤེ་ན་།
㈢ཚེའི་ལས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཕེན་པ་འདྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ〖PNཔས།〗། དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཇི་སྲིད་དུ་འཕངས་པ་དེ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤【 “kalalaṃ prathamaṃ dhavati kalalājjāyate 'rbudaḥ /】[130|01-]
♂@130 “kalalaṃ prathamaṃ bhavati kalalājjāyate 'rbudaḥ /
①kalalam prathamam dhavati kalalāt jāyate arbudas
③གཙུག་ལག་ལས། དང་པོར་ནུར་ནུར་པོ་ཡིན་ནོ་།། ནུར་ནུར་པོ་ལས་མེར་མེར་སྐྱེ་།།
㈢རིམ་པ་གང་གིས་ཤེ་ན། གཙུག་ལག་ལས། དང་པོར་ནུར་ནུར་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤“kalalṃ prathamaṃ bhavati kalalājjāyate 'rbudaḥ / [S342]
㈠2｛初名柯羅邏 次生頞浮陀
㈡2｛最初羯剌藍 次生頞部曇
★◤【 arbudājjāyate peśī peśīto jāyate ghanaḥ //】
♂arbudājāyate peśī peśīto jāyate ghanaḥ //
①arbudāt jāyate peśī peśītas jāyate ghanas
③མེར་མེར་པོ་ལས་ནར་ནར་སྐྱེ་།། ནར་ནར་པོ་ལས་མཁྲང་འགྱུར་སྐྱེ་།། མཁྲང་ལས་རྐང་ལག་འགྱུས་པ་འདྲ་།།
㈢ནུར་ནུར་པོ་ལས་མེར་མེར་སྐྱེ། །མེར་མེར་པོ་ལས་ནར་ནར་སྐྱེ། །ནར་ནར་པོ་ལས་མཁྲང་འགྱུར་སྐྱེ། །མཁྲང་ལས་རྐང་ལག་འགྱུས་པ་འདྲ〖PNདང་།〗། །སྐྲ་སྤུ་སེན་མོ་ལ་སོགས་པ〖PNདང་།〗། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་ནི། །:མཚམས་རྣམས་〖PNམཚན་མ།〗རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ། །
◤arbudājjāyate peśī peśīto jāyate ghanaḥ // [S342]
㈠從此生俾尸 俾尸生伽那
㈡從此生閉尸 閉尸生鍵南
D2211 🈪ནུར་ནུར་པོ་ལས་མེར་མེར་སྐྱེ། །མེར་མེར་པོ་ལས་ནར་ནར་སྐྱེ། །ནར་ནར་པོ་ལས་མཁྲང་འགྱུར་སྐྱེ། །མཁྲང་ལས་རྐང་ལག་འགྱུས་པ་འདྲ〖PNདང་།〗། །སྐྲ་སྤུ་སེན་མོ་ལ་སོགས་པ〖PNདང་།〗། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་ནི། །:མཚམས་རྣམས་〖PNམཚན་མ།〗རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ། །
★◤【 ghanāt praśākhā jāyante keśaromanakhādayaḥ /】[130|03-]
♂ghanāt praśākhā jāyante keśaromanakhādayaḥ /
①ghanāt praśākhās jāyante keśa roma nakha ādayas
③སྐྲ་སྤུ་སེན་མོ་ལ་སོགས་པ་།།
◤ghanāt praśākhā jāyante keśaromanakhādayaḥ / [S342]
㈠伽那生捨佉 及髮毛爪等
㈡次鉢羅奢佉 後髮毛爪等
★◤【 indriyāṇi ca rūpīṇi vyañjanānyanupūrvaśaḥ //】
♂indriyāṇi ca rūpīṇi vyañjanānyanupūrvaśaḥ //
①indriyāṇi ca rūpīṇi vyañjanāni anupūrvaśas
③དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་ནི་།། མཚམས་རྣམས་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་།།
㈢ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། མཁྲང་འགྱུར་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་དག་ནི་མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
◤indriyāṇi ca rūpīṇi vyañjanānyanupūrvaśaḥ // ( )[S342]
㈠并有色諸根 次第生身分｝
㈡及色根形相 漸次而轉增｝
★◤ityāryāḥ / [130|05]
♂ityāryāḥ{1. MS. ityāryā |} /
◤ityāryāḥ / [S342]
㈠1如偈言
㈡1如聖說言
★◤etāḥ pañca garbhāvasthāḥ kalalārbudapeśīghanapraśākhāvasthāḥ / [130|05-]
♂[ 18b .7B1. VI ] etāḥ pañca garbhāvasthāḥ kalalārbudapeśīghanapraśākhāvasthāḥ /
◤etāḥ pañca garbhāvasthāḥ[S342]
㈠此五位皆在胎內。
㈡謂母腹中分位有五。
🈪ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། མཁྲང་འགྱུར་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་དག་ནི་མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
①iti āryās etās pañca garbha avasthās kalala arbuda peśī ghana praśākhā avasthās
③ཞེས་འབྱུང་ངོ་;། ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། མཁྲང་འགྱུར་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་དག་ནི་མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་ཡིན་ནོ་།།
◤kalalārvudapeśīghanapraśākhāvasthāḥ / [S342]
㈠謂柯羅邏。頞浮陀。俾尸。伽訶那。波羅捨佉。
㈡一羯剌藍位。二頞部曇位。三閉尸位。四鍵南位。五鉢羅奢佉位。
◤ (第343.344頁對的書上沒有，所以沒法校對，用藍色標岀)[S343]
0◤tasya khalu kālāntareṇa paripākaprāptasya garbhaśalyasyābhyantarāt mātuḥ{2. MS. …ntarātmātuḥ |} kukṣau [130|06-][S343]
㈠此胎中刺，由時節次第增長，至成熟位。
㈡此胎中箭，漸次轉增，乃至色根形相滿位。
①tasya khalu kāla antareṇa paripāka prāptasya garbha-śalyasya abhyantarāt mātur kukṣau
㈢ཡང་དུས་གཞན་ན་〖PN-ན།〗མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དེ་〖PN-དེ།〗ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་པ་
0◤karmavipākajā vāyavo vānti ye taṃ garbhaśalyaṃ saṃparivarttya mātuḥ kāyāvakṣara{S. kāyādadhara}dvārābhimukham avasthāpayanti / [130|07][S343]
㈠於母腹中業報所生，猛風吹之，風轉胎刺.安置令向母身門。
㈡由業所起異熟風力.轉胎中箭令趣產門。
①karma-vipāka-jā vāyavas vānti ye tam garbha-śalyam saṃparivarttya mātur kāyau= akṣara(aśuddha)-dvāra-abhimukham avasthāpayanti
㈢〖PN+དེ་མའི།〗མངལ་གྱི་ནང་ན་གང་དག་གིས་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དེ་བསྒྱུར་ནས་མའི་ལུས་ཀྱི་མི་གཙང་བའི་སྒོ་ལོགས་སུ་ཁ་བསྟན་ནས་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རླུང་དག་ལྡང་སྟེ།
0◤sa krūrapurīṣapiṇḍa ivātimātraṃ sthānāt pracyuto duḥkhaṃ saṃparivarttyate{S. ॰varttayate} / [130|08-][S343]
㈠此胎如強糞聚過量難忍。次從此處墮。是時二苦不可為譬。
㈡如強糞團過量閟澁。從此轉墮劇苦難任。
①sa krūra-purīṣa-piṇḍas iva atimātram sthānāt pracyutas duḥkham saṃpari-vartayate {ca.pr.md.s3} vartyate{ca.pr.ps.s3}
㈢དེ་གནས་ནས་སྦེད་པ་ན་མི་གཙང་བ་མཁྲང་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་འཚིར་〖PNབཙིར།〗བ་བཞིན་དུ་སྤོ་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yadi punaḥ kadācinmāturāhāravihārakriyāpacāreṇa ca pūrvakarmāparādhena garbha eva vyāpādaṃ prāpnoti [130|09]
♂yadi punaḥ kadācinmāturā- hāravihārakriyāpacāreṇa ca pūrvakarmāparādhena garbha eva vyāpādaṃ prāpnoti
◤yadi punaḥ kadācin māturāhāravihārakriyāpacāreṇa ca pūrvakarmāparādhena garbha eva vyāpādaṃ prāpnoti[S343]
㈠復次或時母飲食威儀執作過差。或由宿業過失。於胎內死。
㈡其母或時威儀飲食執作過分。或由其子宿罪業力死於胎內。
D2213 🈪གལ་ཏེ་ན་རེས་འགའ་མའི་ཟས་དང་། གནས་པའི་བྱ་བ་མི་མཐུན་པར་སྤྱོད་པའམ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པས་མངལ་ཁོ་ནར་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །
①yadi punar kadācid mātur āhāra vihāra kriyā apacāreṇa ca pūrva karma aparādhena garbhas eva vyāpādam(vy-ā-√pad) prāpnoti
㈢གལ་ཏེ་ན་རེས་འགའ་{123b}མའི་ཟས་དང་། གནས་པའི་བྱ་བ་མི་མཐུན་པར་སྤྱོད་པའམ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པས་མངལ་ཁོ་ནར་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །
0◤tata enaṃ tajjñā{S. ॰jñāḥ }striyaḥ kumārabhṛtyakā vā [130|10][S343]
㈠是時有諸女人善識方便，及諸醫師解養嬰兒，
㈡時有女人或諸醫者，妙通產法.善養嬰兒，
①tatas enam tad-jñā-striyas kumāra bhṛtyakās vā
㈢དེ་ནས་འདི་དེ་ཤེས་པའི་བུད་མེད་དམ། གཞོན་ནུའི་སྨན་པས་
★0◤sukhoṣṇena sarpistailena{3. MS. ..stelena |} supiṣṭena [130|11][S343]
◤sukhoṣṇena sarpistailena supiṣṭena[S343]
①sukhoṣṇa sarpis-taila supiṣṭa
㈠方溫以酥油。
㈡溫以酥油
①sukha uṣṇena sarpis tailena su piṣṭena
㈢མར་སར་རམ། ཏིལ་མར་འཇམ་ཙམ་མམ།
★0◤śālmalīkalkenānyena vā hastamabhyajya tīkṣṇaṃ tanukaṃ cātra śastrakamupanibadhya [130|11-][S343]
◤śālmalīkalkenānyena vā hastam abhyajya[S343]
①śālmalī-kalka anya vā hastam abhy-ajya
㈠及睒摩梨滑汁.用以塗手。
㈡睒末梨汁.用塗其手
①śālmalī kalkena anyena vā hastam abhyajya tīkṣṇam tanukam ca atra śastrakam upanivadhya
㈢ཤིང་ཤལ་མ་ལེ་ལེགས་པར་བཏགས་པའི་ཕྱེ་མའམ།
◤tīkṣṇaṃ tanukaṃ cātra śastrakamupanibadhya[S343]
㈠手著小利刃。
㈡執小利刀。
㈢གཞན་ཡང་རུང་བས་ལག་པ་བསྐུས་ནས།
◤tasmin varcaskūpa ivogradurgandhāndhakārasamalapalvale[S343]
㈠於胎內譬如糞坑。最劇臭闇不淨之器。
㈡內如糞坑最極猥賤雜穢充塞。黑闇所居
㈢དེ་ལ་མཚོན་རྣོན་པོ་སྲབ་མོ་བཏགས་ཏེ།
★★◤tasminvarcaskūpa ivogradurgandhāndhakārasamalapalvale suvahukrimikulasahasrāvāse
♂tasmi{4. Y. (N) yasmin |}nvarcaskūpa ivogradurgandhāndhakārasamalapalvale subahukrimi- kulasahasrāvāse
◤subahukrimikulasahasrāvāse[S343]
㈠是無量千蟲類住處。
㈡無量千虫之所依止。
①tasmin varcaskūpas iva ugra durgandha andhakāra samala palvale su vahu krimi kula sahasra āvāse
㈢རྐྱག་དོང་〖PNསྐྱག〗ལྟ་བུར་མི་བཟད་པ:དྲི་ང་བ་〖Pདྲི་ང་།Nབྲིང་།〗མུན་ཁུང:ལ་སོགས་〖PNབརྩོག〗པའི་འདམ་རྫབ་སྲིན་བུའི་རིགས་〖PN-རིགས།〗ཤིན་ཏུ་མང་པོ་སྟོང་ཕྲག་གི་གནས། རྟག་ཏུ་འཛག་པར་འགྱུར་བ།
★★◤nityasrāviṇi satatapratikriye śukraśroṇitalasikāmalasaṃklinnaviklinnakvathitapicchile paramavībhatsadarśane chidratanucarmāvacchādite
♂nityasrāviṇi satatapratikriye śukraśoṇitalasikāmalasaṃklinnaviklinnakvathitapicchile paramabībhatsadarśane chidratanucarmāvacchādite
◤nityasrāviṇi satatapratikriye śukraśoṇitalasikāmalasubahukrimikulasahasrāvāse [S343]
◤nityasrāviṇi satatapratikriye śukraśoṇitalasikāmalasaṃklinnachathitapicchile parabhavībhatsadarśane chidratanucarmāvacchādite[S343]
㈠穢汁常流。恒須對治。不淨及血垢膩洟液。濕爛臭滑之所染污。鄙惡叵見。穿漏薄皮以覆其上。
㈡常流惡汁恒須對治。精血垢膩潰爛臭滑。不淨流溢鄙穢叵觀。穿漏薄皮以覆其上。
㈢རྟག་ཏུ་བྱི་དོར་བྱ་དགོས་པ། ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་དང་དྲི་མས་〖PNམའི།〗ཀུན་ཏུ་མྱགས་པ། རྣམ་པར་མྱགས་པ། རུལ་པ། རྣགས་པ། འགྲེད་པ། མཐོང་ན་འཇིགས་སུ་རུང:བ་པགས་〖Pན་པགས།Nན་ཕགས།〗པ་རྡོལ་བ་སྲབ་མོས་གཡོགས་པ།
①nitya srāviṇi satata pratikriye śukra śroṇi ta lasikā amala saṃklinna viklinna kvathita picchile parama vībhat sa darśane chidra tanu carma avacchādite
★◤pūrvakarmavīpākarje mahati kāmanāḍīrvaṇe hastaṃ praveśyā ṅgamaṅgaṃ nikṛtyādhyāharanti / [130|09-]
♂pūrvakarmavipākaje mahati{5. Y. tasmin |} kāma{6. Y. kāya |} nāḍīvraṇe hastaṃ{7. Y. hastau |} praveśyā{8. Y. saṃpraveśyā...|}ṅgamaṅgaṃ nikṛtyādhyāharanti /
◤ūrvakarmavipākaje tasmin kāyanāḍīvrrṇe istaṃ praveśyāṅgamaṅgaṃ nikṛtyādhyāharanti / [S343]
㈠宿業所作。身大創孔手內其中。分分斷割牽出於外。
㈡宿業所引。身瘡孔中分解支節牽出於外。
①pūrva karma vīpākarje mahati kāmanāḍīrvaṇe hastam praveśyās ṅgam aṅgam nikṛtya adhyāharanti
㈢སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལུས་ཀྱི་རྨ་འཁྱིམས་པ་ཆེན་པོ་དེར་ལག་པ་བཅུག་སྟེ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་བཅད་ནས་འབྱིན་ཏོ། །
★★◤sa cāpyaparaparyāyavedanīyena karmaṇā pūrvakeṇa kāmapi gatiṃ nīyate / [130|16]
♂sa cāpyaparaparyāyavedanīyena karmaṇā pūrvakeṇa{9. MS. pūrvakena |} kāmapi gatiṃ nīyate /
◤sa cāpyaparaparyāyavedanīyena karmaṇā pūrvakeṇa kāmapi gatiṃ tīyate / [S343]
㈠此胎中子。由宿後報業引入餘道。趣向難知。
㈡然此胎子乘宿所為順後受業所趣難了。
①sa ca api apara paryāya vedanīyena karmaṇā pūrvakeṇa kām api gatim nīyate
㈢དེ་ཡང་སྔོན་གྱི་ལས་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་〖PN+ག།〗ཤེད་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤atha punaḥ svasti prajāyate tata enaṃ mātā putrābhilāṣiṇī tatparikā vā striyaḥ sadyojātakaṃ taruṇavrṇāyamānātmānaṃ śastrakṣārā yamāṇasaṃsparśābhyāṃ pāṇibhyāṃ parigṛhya snāpayanti stanyena sarpipā vāpyāyayanti audārikaṃ cāhāramāhartuṃ krameṇābhyāsayanti / [130|16-]
♂atha punaḥ svasti prajāyate tata enaṃ mātā putrābhilāṣiṇī ta-[ 19. 7A1. VII ]tparikā vā striyaḥ sadyojātakaṃ taruṇavraṇāyamānātmānaṃ śastrakṣārā{10. MS. kṣarā...|}yamāṇasaṃsparśābhyāṃ pāṇibhyāṃ parigṛhya snāpayanti stanyena sarpiṣā vāpyāyayanti audārikaṃ cāhāramāhartuṃ krameṇābhyāsayanti /
◤atha punaḥ svasti prajāyate[S343]
㈠復次若生無難。
㈡或復無難安隱得生。
①atha punar svasti prajāyate tatas enam mātā putra abhilāṣiṇī tad parikā vā striyas sadyojātakam
㈢འོན་ཏེ་བདེ་བར་བཙའ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ནས་འདི་བུ་འདོད་པའི་མ་འམ།
①taruṇa vrṇāyamāna ātmānam śastra kṣārās yamāṇa saṃsparśābhyām pāṇibhyām parigṛhya snāpayanti
㈢དེའི་གཡོག་〖PNགཡོགས།〗བུད་མེད་རྣམས་ཀྱིས་བཙས་མ་ཐག་པའི་ལུས་རྨ་སར་པ་ལྟ་བུ་མཚོན་དང་ཐལ་བའི་སྨན་ལྟ་བུའི་རེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་བླངས་ནས་འཁྲུ་བར་བྱེད་དོ། །
◤tat enaṃmātā putrābhilāṣiṇī tatparicārikā vā striyaḥ sadyojātakaṃ taruṇabraṇāyamānātmānaṃ śastrakṣārāyamāṇasaṃsparśābhyāṃpāṇibhyāṃ vā striyaḥ sadyojātakaṃ taruṇavraṇāyamānātmānaṃ śastrakṣārāyamāṇasaṃsparśābhyāṃ pāṇibhyāṃ parigṛhya snāpayanti[S343]
㈠是時或母乳子。或餘女人能瞻視之。此兒體似新瘡。觸如刀仗及烈灰汁。愛此兒身及以洗拭。
㈡體如新瘡細軟難觸。或母愛子或餘女人以如刀灰麁澁兩手執取洗拭而安處之。
◤stanyena sarpiṣā vāpyāyayanti audārikaṃ cāhāramāhartuṃ krageṇābhyāsayanti / [S343]
㈠次唅以清酥。飲以母乳。漸次飴以細麁飲食令稍習之。
㈡次含清酥飲以母乳漸令習受細麁飲食。
①stanyena sarpipās vā āpyāyayanti audārikam ca āhāram āhartum krameṇa abhyāsayanti
㈢ནུ་ཞོ་དང་མར་སར་གྱིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་རིམ་གྱིས་ཁ་ཟས་རགས:པ་བཟའ་〖PNཔར་ཟ།〗བར་གོམས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །
★0◤tasya vṛddheranvayādindriyāṇāṃ paripākānpunarapi kleśāḥ samudācaranti karmaṇi copacayaṃ gacchanti / [130|20-]
◤tasya vṛddheranvayādindriyāṇāṃ paripākāt punarapi kleśāḥ samudācaranti karmaṇi bopacayaṃ gacchanti / [S343]
㈠此子由次第增長。由諸根成熟諸惑更起。諸業更生及更增長。由此惑業捨命之後。
㈡次第轉增至根熟位。復起煩惱積集諸業。由此身壞。
①tasya vṛddhes anvayāt indriyāṇām paripākān punar api kleśās samudācaranti karmaṇi ca upacayam gacchanti
㈢དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུས་དབང་པོ་རྣམས་ལོངས་སུ་སྨིན་ནས་ནི་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ཅིང་། ལས་རྣམས་ཀྱང་སྩོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤saḥ taiḥ kāyasya bhedādantarābhavasaṃtatyā pūrvavat paralokaṃ punaryāti / [130|21-]
♂sa taiḥ kāyasya bhedādantarābhavasaṃtatyā pūrvavat paralokaṃ punaryāti /
◤sa taiḥ kāyasya bhedādantarabhavasantatyā pūrvavat paralokaṃ punaryāti / [S343]
㈠由中有相續如前。更入餘世。
㈡復有如前中有相續更趣餘世。
★◤ 【ityanadibhavacakrakam // VAkK_3.19 //】[130|23]
♂ityanādibhavacakrakam //19//
①sas tais kāyasya bhedāt antarā abhava saṃtatyā pūrvavat para lokam punar yāti iti anadibhava cakrakam
③དེ་དག་གི་ལུས་ཞིག་ནས་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་སྟེ་།
㈢དེ:དག་གི་〖PNདེ་དག་གིས།〗ལུས་ཞིག་ནས་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་སྟེ།
◤ityanādibhavacaktakam // 19 // [S343]
㈠〔偈曰〕：【故有輪無初】。
㈡【故有輪無初】〖19_3_d〗
★◤etena prakāreṇa kleśakarmahetukaṃ janma taddhetukāni punaḥ kleśakarmāṇi tebhyaḥ punarjanmetyanādibhavacakrakaṃ veditavyam / [130|24-]
♂etena prakāreṇa kleśakarmahetukaṃ janma taddhetukāni punaḥ kleśakarmāṇi tebhyaḥ punarjanme- tyanādibhavacakrakaṃ veditavyam / ♂
◤etena prakāreṇa kleśakarmahetukaṃ janma taddhetukāni punaḥ kleśakarmāṇi temyaḥ punarjanmety[S343]
㈠釋曰。由此道理。生以惑業為因。惑業以生為因。生復以惑業為因。
㈡如是惑業為因故生。生復為因起於惑業。從此惑業更復有生。
㈢སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐོག་མ་མེད། །རྣམ་པ་དེས་ན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། ཡང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ཡང་དེ་〖PN+དག〗ལས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཡིན་པས་ན་སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་〖PNལོས།〗ཐོག་མ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①etena prakāreṇa kleśa karma hetukam janma tad hetukāni punar kleśa karmāṇi tebhyas punarjanma iti anādi bhava cakrakam veditavyam
③སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐོག་མ་མེད་།། རྣམ་པ་དེས་ན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། ཡང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ཡང་དེ་ལས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཡིན་པས་ན་སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
◤anādibhavacakrakaṃ veditavyam / [S343]
㈠如是應知。生死輪無初。何以故。
㈡故知有輪旋環無始。
★0◤ādau hi parikalpyamāne tasyāhetukatvam eteṣu{11. MS. …katvaṃ / eteṣu |} sajyeta [130|25-]
◤ādau hi parikalpyamāne tasyāhetukatvam eteṣu sajyeta / [S343]
㈠若分別執有初。此初應成無因。
㈡若執有始始應無因。
①ādau hi parikalpyamāne tasya ahetuka-tvam eteṣu sajyeta sati ca ahetuka tve sarvam eva idam ahetukam prāduḥsyāt
㈢ཐོག་མ་ཞིག་བརྟགས་〖PNབརྟག〗ན་ནི་དེའི་རྒྱུ་མེད་〖N+མེད།〗པ་ཉིད་དུ་ཐལ་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sati cāhetukatve sarvamevedamahetukaṃ prāduḥsyāt / [130|26]
◤sati cāsyāhetukatve sarvamevedamahetukaṃ prāduḥsyāt / [S343]
㈠若初實無因。所餘一切悉自然生。皆應無因。
㈡始既無因餘應自起。
㈢རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་གཅིག་ཡིན་ན་ནི་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་{124a}། །མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་
★◤dṛṣṭaṃ cāṅkurādīṣu vījādīnāṃ sāmarthyaṃ deśakālapratiniyamādagnyādīnāṃ ca{12. Y. vā |} pākajādiṣviti nāsti nirhetukaḥ prādurbhāvaḥ / [130|27-]
♂dṛṣṭaṃ cāṅkurādiṣu bījādīnāṃ sāmarthyaṃ deśakālaprati- niyamādagnyādīnāṃ ca{12. Y. vā |} pākajādiṣviti nāsti nirhetukaḥ prādurbhāvaḥ /
◤dṛṣṭaṃ cāṅkurādiṣu bījādīnāṃ[S344]
㈠現見此事。於芽等中有種子等。
㈡現見芽等因種等生。
①dṛṣṭam ca aṅkura ādīṣu vīja ādīnām sāmarthyam deśa kāla pratiniyamāt agni ādīnām ca pākaja ādiṣu iti na asti nirhetukas prādurbhāvas
㈢ཡུལ་དང་དུས་སོ་སོར་ངེས་པ་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་〖PNལས།〗ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ:མེ་ལ་〖N-མེ་ལ།〗སོགས་པའི་ནུས་པ་ཡང་མཐོང་བས་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་ནི་མེད་དོ། །
◤sāmarthyaṃ deśakālapratiniyamād[S344]
㈠功能。由處時定故。
㈡由處及時俱決定故。
◤agnyādīnāṃ vā pākajādipviti tāsti nirhetukaḥ prādurbhāvaḥ / [S344]
㈠火等諸因。於熟等果亦爾。是故無生無因。
㈡又由火等熟變等生。由此定無無因起法。
★◤nityakāraṇāstitvavādaśca prāgeva paryudastaḥ / [130|28-131|01]
♂nityakāraṇāstitvavādaśca{13. Y. omits ca |} @131 prāgeva paryudastaḥ /
◤nityakāraṇāstitvavādaḥ prāgeva paryudastaḥ / [S344]
㈠說常住為因。於前已破。
㈡說常因論如前已遣。
①nitya kāraṇa astitva vādas ca prāk eva paryudastas
㈢རྒྱུ་རྟག་པ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ནི་སྔར་བསལ་ཟིན་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤tasmānnāstyeva saṃsārasyādiḥ / antastu hetukṣayāt yuktaḥ / [131|01]
◤tasmānnāstyeva saṃsārasyādiḥ / [S344]
㈠是故生死必定無初。
㈡是故生死決定無初。
D2222 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །
D2223 🈪སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་〖PNཕྱིར།〗རྒྱུ་ཟད་པ་〖PNཔའི།〗ལས་མཐའ་དང་ལྡན་པར་ནི་རིགས་ཏེ། ས་བོན་ཟད་པས་མྱུ་གུ་བཞིན་ནོ། །
①tasmāt na asti eva saṃsārasya ādis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །
◤antastu hetukṣayād yuktaḥ / [S344]
㈠是生死終。由因盡可然。
㈡然有後邊由因盡故。
★◤hetvadhīnatvājjanmano vījakṣayādivaṅkurasyeti / [131|01-]
♂hetvadhīna- tvājjanmano bījakṣayādivāṅku rasyeti /
◤hetvadhīnatvājjanmano bījakṣayādivāṅkurasyeti // 19 // [S344]
㈠由生屬因故。譬如芽屬種子。由種子壞故芽滅。
㈡生依因故。因滅壞時生果必亡。理定應爾。如種滅壞芽必不生。
D2224 🈪དེ་ལྟར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་གསུམ་པ་〖PN-པ།〗བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བའི། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གསུམ་མོ། །
①antar tu hetu kṣayāt yuktas hetu adhīna tvāt janmanas vīja kṣaya ādi vaṅkurasya iti
③སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཟད་པ་ལས་མཐའ་དང་ལྡན་པར་ནི་རིགས་ཏེ། ས་བོན་ཟད་བས་མྱུ་གུ་བཞིན་ནོ་།།
㈢སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་〖PNཕྱིར།〗རྒྱུ་ཟད་པ་〖PNཔའི།〗ལས་མཐའ་དང་ལྡན་པར་ནི་རིགས་ཏེ། ས་བོན་ཟད་པས་མྱུ་གུ་བཞིན་ནོ། །
★◤ya eṣa skandhasaṃtāno janmatrayāvastha ūpadiṣṭaḥ[131|03]
♂ya eṣa skandhasaṃtāno janmatrayāvastha upadiṣṭaḥ sa pratītyasamutpādo dvādaśāṅgastrikāṇḍakaḥ /
◤ya eṣa skandhasantāno janmatrayāvastha upadiṣṭaḥ[S344]
㈠是陰相續所說。三生為位。
㈡如是蘊相續說三生為位。
①yas eṣa skandha saṃtānas janma traya avasthas ūpa diṣṭas
③དེ་ལྟར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་གསུམ་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་།
㈢དེ་ལྟར་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་གསུམ་པ་〖PN-པ།〗བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བའི། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གསུམ་མོ། །
★◤ 【sa pratītyasamutpādo dvādaśāṅgastrikāṇḍakaḥ /】[131|04]
①sa pratītyasamutpādas dvādaśāṅgas trikāṇḍakas
③དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བའི་།། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གསུམ་མོ་།།
◤sa pratītyasamutpādo dṛādaśāṅgastrikāṇḍakaḥ / [S344]
㈠〔偈曰〕：【如此緣生法 十二分三節】。
㈡頌曰 【如是諸緣起_a 十二支三際】〖20_3_b〗
D2225 🈪དེ་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ནི་མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ:ཤི་དང་〖PNཤིའོ།〗། ཆ་གསུམ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་། བར་དག་སྟེ། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra dvādaśāṅgāni avidyā saṃskārā vijñānaṃ nāmarūpaṃ ṣaḍāyatanaṃ sparśo vedanā tṛṣṇā upādānaṃ bhavo jātirjarāmaraṇaṃ ca / [131|05-]
♂tatra dvādaśāṅgāni [ 19b. 7B1. VII ] avidyā saṃskārā vijñānaṃ nāmarūpaṃ ṣaḍāyatanaṃ sparśo vedanā tṛṣṇā upādānaṃ bhavo jātirjarāmaraṇaṃ ca /
◤tatra dvādaśāṅgāni avidyā saṃskārāḥ vijñānam nāmarūpam ṣaḍāyatanam sparśaḥ vedanā tṛṣṇā upādānam bhavaḥ jātiḥ jarāmaraṇaṃ ca / [S344]
㈠釋曰。此中十二分者。一無明二行三識四名色五六入六觸七受八愛九取十有十一生。十二老死。
㈡論曰。十二支者。一無明二行三識四名色五六處六觸七受八愛九取十有十一生十二老死。
①tatra dvādaśa aṅgāni avidyā saṃskārās vijñānam nāma rūpam ṣaṣ āyatanam sparśas vedanā tṛṣṇā upādānam bhavas jātis jarā maraṇam ca
★◤trīṇi kāṇḍāni pūrvāparāntamadhyānyatītānāgatapratyutpannāni janmāni / [131|06-]
♂trīṇi kāṇḍāni pūrvāparāntamadhyānyatītā- nāgatapratyutpannāni janmāni /
◤trīṇi kāṇḍāni pūrvāparāntamadhyānyatītānāgatapratyutpannāni janmāni / [S344]
㈠三節者。一前際二後際三中際。謂過去未來現世。
㈡言三際者。一前際二後際三中際。即是過未及現三生。
①trīṇi kāṇḍāni pūrva apara anta madhyāni atīta anāgata pratyutpannāni janmāni
㈢དེ་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ནི་མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ:ཤི་དང་〖PNཤིའོ།〗། ཆ་གསུམ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་། བར་དག་སྟེ། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤kathameṣu trikāṇḍeṣu dvādaśāṅgāni vyavasthāpyante / [131|07-]
♂kathameṣu{1. MS. kayemeṣu |} trikāṇḍeṣu dvādaśāṅgāni vyavasthāpyante /
◤kathameṣu trikāṇḍeṣu dvādaśāṅgāni vyavsthāpyante[S344]
㈠云何於三節安立十二分。
㈡云何十二支於三際建立。
D2226 🈪ཆ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའི་〖PNམཐར།〗གཉིས་གཉིས:པ།།〖PNདང་། བར་དུ་བརྒྱད།〗 མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐར་རོ། །
①katham eṣu tri kāṇḍeṣu dvādaśa aṅgāni vyavasthāpyante
③ཆ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན་།
㈢ཆ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའི་〖PNམཐར།〗གཉིས་གཉིས:པ།།〖PNདང་། བར་དུ་བརྒྱད།〗 མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐར་རོ། །
★◤ 【pūrvāparāntayordve dve madhye 'ṣṭau 】[131|09]
①pūrva apara antayos dve dve madhye aṣṭau
③སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའི་གཉིས་གཉིས་པ་།།
㈢སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ནི་ཕྱི་མའི་མཐར་རོ། །
◤pūrvāparāntayordve dve madhye 'ṣṭau[S344]
㈠〔偈曰〕：【前後際二二 於中八】。
㈡謂前後際各立二支。中際八支。故成十二。【前後際各二】〖20_3_c〗 【中八】
★◤avidyā saṃskārāśca pūrvānte jātirjarāmaraṇaṃ cāparānte / [131|10]
♂pūrvāparāntayordve dve madhye 'ṣṭau avidyā saṃskārāśca pūrvānte jātirjarāmaraṇaṃ cāparānte /
◤avidyā saṃskārāś ca pūrvānte jātirjarāmaraṇaṃ cāparānte / [S344]
㈠釋曰。無明行在前際。生老死在後際。
㈡無明行在前際。生老死在後際。
D2227 🈪སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ནི་ཕྱི་མའི་མཐར་རོ། །
①avidyā saṃskārās ca pūrva ante jātis jarā maraṇam ca aparānte
③མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐར་རོ་།། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ནི་ཕྱི་མའི་མཐར་རོ་།།
★0◤śeṣāṇyaṣṭau madhye / [131|10-]
◤śeṣāṇyaṣṭau madhye / [S344]
㈠所餘八在中際。
㈡所餘八在中際。
D2228 🈪ལྷག་མ་བརྒྱད་ནི་བར་དུའོ། །
①śeṣāṇi aṣṭau madhye
㈢ལྷག་མ་བརྒྱད་ནི་བར་དུའོ། །
★★◤kiṃ punaretānyaṣṭāṅgāni sarvasyāṃ jātau bhavanti / netyāha / kasya tarhi / [131|11]
♂kiṃ punaretānya- ṣṭāṅgāni sarvasyāṃ jātau bhavanti / ♂netyāha / ♂kasya tarhi /
◤kiṃ punaretānyaṣṭāṅgāni sarvasyā jātau bhavanti netyāha / [S344]
㈠此八分一切眾生於此生為具有不。答非。
㈡此中際八一切有情此一生中皆具有不。非皆具有。
①kim punar etāni aṣṭa aṅgāni sarvasyām jātau bhavanti
③ཡང་ཅི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ་;་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kasya tarhi
③འོ་ན་སུ་ལ་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འོ་ན་སུ་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། ཡོངས་རྫོགས་ལྡན:ནོ〖PNལ།〗། །འདི་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡོད་པས་ན་ཡོངས་སུ་〖PN-སུ།〗རྫོགས་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【paripūriṇaḥ // VAkK_3.20 //】[131|12]
♂paripūriṇaḥ //20//
①paripūriṇas
③ཡོངས་རྫོགས་ལྡན་ནོ་།།
◤kasya tarhi paripūriṇaḥ // 20 // [S344]
㈠若爾何眾生具八。
㈡若爾何故說有八支。
D2229 🈪ཡང་ཅི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
D2230 🈪འོ་ན་སུ་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། ཡོངས་རྫོགས་ལྡན:ནོ〖PNལ།〗། །འདི་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡོད་པས་ན་ཡོངས་སུ་〖PN-སུ།〗རྫོགས་ལྡན་ནོ། །
◤paripūro 'syāstīti[S344]
㈠〔偈曰〕：【具生】。
㈡據圓滿者。【據圓滿】
★◤parīpūro 'syāstīti paripūro ya etāni sarvāṇy evāvasthāntarāṇi spṛśati so 'tra pudgalo 'bhipreto na tu yo 'ntarāla eva mriyate / [131|13-]
♂paripūro 'syāstīti paripūrī ya etāni sarvāṇy evāvasthāntarāṇi spṛśati so 'tra pudgalo 'bhipreto na tu yo 'ntarāla eva mriyate /
◤paripūrī ya etāni sarvāṇy evāvasthāntarāṇi spṛśati so 'tra pudgalo 'bhipretaḥ na tu yo 'ntarāla eva mriyate / [S344]
①parīpūras syā asti iti paripūras yas etāni sarvāṇi eva avasthā antarāṇi spṛśati sas atra pudgalas abhipretas na tu yas antarālas eva mriyate
③འདི་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡོད་པས་ན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ལྡན་ནོ་།། འདིར་ནི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། གང་བར་མ་དོ་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་།
㈢འདིར་ནི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། གང་བར་མ་དོ་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གླེང་གཞི་ཆེན་པོའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་ལས་ཀུན་དགའ་བོ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མའི་མངལ་དུ་ཞུགས་པར་མ་གྱུར་ན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤nāpi rūpārūpyāvacaraḥ / [131|14]
◤nāpi rūpārūpyāvacarāḥ / [S344]
㈠釋曰。若眾生觸一切位。說名具生。非於中陰死。非託色無色界生。
㈡此中意說。補特伽羅歷一切位名圓滿者。非諸中夭及色無色。
D2231 🈪འདིར་ནི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། གང་བར་མ་དོ་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གླེང་གཞི་ཆེན་པོའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་ལས་ཀུན་དགའ་བོ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མའི་མངལ་དུ་ཞུགས་པར་མ་གྱུར་ན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①na api rūpārūpya avacaras
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤tathā hi mahānidānaparyāye kāmāvacara eva pudgalo nirdiṣṭaḥ / [131|14-]
♂tathā hi mahānidānaparyāye{2. Y. …paryāyasūtre |} kāmāvacara eva pudgalo nirdiṣṭaḥ /
◤tathā hi mahānidānaparyāyasūtre kāmāvacara eva pudgalo nirdiṣṭaḥ[S344]
㈠何以故。於大因緣經中。但約欲界眾生說經言。
㈡但據欲界補特伽羅。大緣起經說具有故。彼說。
★0◤“vijñānaṃ cedānanda mātuḥ kukṣiṃ nāvakrāmedi”ti vacanāt / [131|15-]
◤vijñānaṃ cedānanda mātuḥ kurkṣiṃ nāvakrāmet iti vacanāt / [S344]
㈠阿難。若識不託母胎赤白。為得變異成柯羅邏不。不得世尊。廣說如經。
㈡佛告阿難陀言。識若不入胎得增廣大不。不也世尊。乃至廣說。
①tathā hi mahānidāna paryāye kāmāvacaras eva pudgalas nirdiṣṭas vijñānam ced ānanda mātur kukṣim na avakrāmet iti vacanāt
③འདི་ལྟར་གླེང་གཞི་ཆེན་པོའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་ལས་ཀུན་དགའ་བོ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མའི་མངལ་དུ་ཞུགས་པར་མ་གྱུར་ན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤yadā tu dvividhaḥ pratītyasamutpāda ucyate paurvāntikaścāparāntikaśceti tadā saptāṅgāni paurvāntiko yāvadvedanāntaḥ pañcāparāntikaḥ / [131|16-]
◤yadā tu dvividhaḥ pratītyasamutpāda ucyate--[S345]
㈠有時說緣生有二種。
㈡有時但說二分緣起。
D2232 🈪གང་གི་ཚེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྔོན་གྱི་མཐའ་པ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་པ་ཞེས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་བར་ཡན་ལག་བདུན་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་པ་ཡིན་ལ། ལྔ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ:པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་〖PN-བ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་།〗འབྲས་བུ་དང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དག་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yadā tu dvividhas pratītyasamutpādas ucyate paurvāntikas ca aparāntikas ca iti tadā sapta aṅgāni paurvāntikas yāvat vedanā antar pañca aparāntika
③གང་གི་ཚེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྔོན་གྱི་མཐའ་བ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་པ་ཞེས་རྣམ་པ་ ****[@124b]**** ་གཉིས་སུ་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་བར་ཡན་ལག་བདུན་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་པ་ཡིན་ལ། ལྔ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་གི་ཚེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྔོན་གྱི་མཐའ་པ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་པ་ཞེས་རྣམ་པ་{124b}གཉིས་སུ་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་བར་ཡན་ལག་བདུན་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་པ་ཡིན་ལ། ལྔ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ:པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་〖PN-བ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་།〗འབྲས་བུ་དང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དག་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤paurvāntikaś ca, aparāntikaś ceti;[S345]
㈠有屬前際攝緣生。有屬後際攝緣生。
㈡一前際攝。二後際攝。
◤tadā saptāṅgāni paurvāntiko yāvadvedanāntaḥ, pañcāparāntikaḥ;[S345]
㈠於中七分說名前際。謂從無明乃至受。所餘五分說名後際。
㈡前七支前際攝。謂無明乃至受。後五支後際攝。謂從愛至老死。
★★◤saphalahetukayoḥ pūrvāparāntayorgrahaṇāt / [131|18]
♂saphalahetukayoḥ / ♂pūrvāparāntayorgrahaṇāt /
◤saphalahetukayoḥ pūrvāparāntayorgrahaṇāt // 20 // [S345]
㈠合前後際因果為二分故。
㈡前後因果二分攝故。
①saphala hetukayos pūrva apara antayos grahaṇāt
③སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་འབྲས་བུ་དང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དག་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤atha ka ime 'vidyādayaḥ / [131|19]
◤atha ka ime 'vidyādayaḥ?[S345]
㈠何法名無明等。
㈡無明等支何法為體。
D2233 🈪ཡང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་ཉོན་མོངས་སྔོན་གནས་སྐབས། །ཚེ་སྔ་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་དབང་གིས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོ་གཤེགས་སོ་ཞེས་བྱས་ན་དེའི་ཞ་〖PNཞམ།〗འབྲིང་པ་ཡང་འོང་བར་འགྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【pūrvakleśā daśā 'vidyā 】[131|20]
①atha kas ime avidyā ādayas pūrva kleśās daśā avidyā
③ཡང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་ཉོན་མོངས་སྔོན་གནས་སྐབས། །ཚེ་སྔ་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་དབང་གིས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོ་གཤེགས་སོ་ཞེས་བྱས་ན་དེའི་ཞ་〖PNཞམ།〗འབྲིང་པ་ཡང་འོང་བར་འགྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །
◤pūrvakleśā daśā'vidyā,[S345]
㈠〔偈曰〕：【宿惑位無明】。
㈡頌曰 【宿惑位無明】〖21_3_a〗
★◤yā pūrvake janmani kleśāvasthā sehāvidyetyucyate / [131|21]
♂pūrvakleśā daśā'vidyā yā pūrvake janmani kleśāvasthā sehāvidyetyucyate /
◤yā pūrvake janmani kleśāvasthā, sehāvidyetyucyate;[S345]
㈠釋曰。於宿世中一切惑位。於今名無明。
㈡論曰。於宿生中諸煩惱位至今果熟總謂無明。
①yā pūrvake janmani kleśa avasthā sehā avidyā iti ucyate
③མ་རིག་ཉོན་མོངས་སྔོན་གནས་སྐབས་།། ཚེ་སྔ་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
★◤sāhacaryāttadvaśena teṣāṃ samudācārācca / [131|21-]
♂sāhacaryāttadvaśena te-[ 20a. 7A1. VIII ]ṣāṃ samudācārācca /
◤sāhacaryāt,[S345]
㈠與無明共行故。
㈡彼與無明俱時行故。
🈪783ཡང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་ཉོན་མོངས་སྔོན་གནས་སྐབས། །ཚེ་སྔ་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་དབང་གིས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་
◤tadvaśena teṣāṃ samudācārācca / [S345]
㈠由無明力所餘得起故。
㈡由無明力彼現行故。
★★◤rājāgamanavacane tadanuyātrikā gamanasiddhavat / [131|22]
♂rājāgamanavacane tadanuyātrikā{3. Y. ...yātṛkā |} gamanasiddhavat /
◤rājāgamanavacane tadanuyātṛkāgamanasiddhavat / [S345]
㈠譬如於說王行中，說導從行.亦名王行。
㈡如說王行，非無導從，王俱勝故.總謂王行。
🈪784རྒྱལ་པོ་གཤེགས་སོ་ཞེས་བྱས་ན་དེའི་ཞ་འབྲིང་པ་ཡང་འོང་བར་འགྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །
①sāhacaryāt tad vaśena teṣām samudācārāt ca rāja āgamana vacane tad anuyātrikā gamana siddha vat
③ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་དབང་གིས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོ་གཤེགས་སོ་ཞེས་བྱས་ན་དེའི་ཞ་འབྲིང་པ་ཡང་འོང་བར་འགྲུབ་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤ 【saṃskārāḥ pūrvakarmaṇaḥ /】[131|23]
①saṃskārās pūrva karmaṇas
③འདུ་བྱེད་དག་ནི་སྔོན་ལས་ཀྱི་།།
㈢འདུ་བྱེད་དག་ནི་སྔོན་ལས་ཀྱི། །གནས་སྐབས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཆེ་སྔ་མ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་གང་གིས་〖PNགི།〗འདིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
◤saṃskārāḥ pūrvakarmaṇaḥ / [S345]
㈠〔偈曰〕：【及宿業名行】。
㈡【宿諸業名行】〖21_3_b〗
D2234 🈪འདུ་བྱེད་དག་ནི་སྔོན་ལས་ཀྱི། །གནས་སྐབས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
★0◤daśeti varttate / [131|24]
◤‘daśa’ iti varttate / [S345]
㈠釋曰。位言次第流。
㈡2初句位言流至老死。
①daśa iti varttate
③གནས་སྐབས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤pūrvajanmanyeva yā puṇyādikarmāvasthā seha saṃskārā ityucyante yasya karmaṇa iha vipākaḥ / [131|24-]
♂pūrvajanmanyeva yā puṇyādikarmāvasthā seha{4. MS. looks like tsaha |} saṃskārā ityucyante yasya karmaṇa iha vipākaḥ /
◤pūrvajanmanyeva yā puṇyādikarmāvasthā seha saṃskārā ityucyante, yasya karmaṇa iha vipākaḥ / [S345]
㈠於宿世中福等業位。於今名行。若今有是彼果報。
㈡1於宿生中福等業位至今果熟總得行名。
🈪ཆེ་སྔ་མ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་གང་གིས་〖PNགི།〗འདིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །
①pūrva janmani eva yā puṇya ādi karma avasthā sā iha saṃskārās iti ucyante yasya karmaṇas iha vipākas
③ཆེ་སྔ་མ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་གང་གིས་འདིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ་།།
★◤ 【saṃdhiskandhāstu vijñānaṃ 】[131|26]
①saṃdhi skandhās tu vijñānam
③རྣམ་ཤེས་མཚམས་སྦྱོར་ཕུང་པོ་ཡིན་།།
㈢རྣམ་ཤེས་མཚམས་སྦྱོར་ཕུང་པོ་ཡིན། །མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤sandhiskandhāstu vijñānam,[S345]
㈠〔偈曰〕：【託生陰名識】。
㈡【識正結生蘊】〖21_3_c〗
D2235 🈪རྣམ་ཤེས་མཚམས་སྦྱོར་ཕུང་པོ་ཡིན། །
★◤mātuḥ kukṣī pratisaṃdhikṣaṇe pañca skandhā vijñānam / [131|27]
♂saṃdhiskandhāstu vijñānaṃ mātuḥ kukṣau pratisaṃdhikṣaṇe pañca skandhā vijñānam /
◤mātuḥ kukṣau pratisandhikṣaṇe pañca skandhā vijñānam / [S345]
㈠釋曰。於母胎中初託生剎那。所有五陰名識。
㈡於母胎等正結生時一剎那位五蘊名識。
🈪མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
①mātus kukṣī pratisaṃdhi kṣaṇe pañca skandhās vijñānam
③མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【nāmarūpamataḥ param // VAkK_3.21 //】[132|01]
♂@132 nāmarūpamataḥ param //21//
◤nāmarupamataḥ param // 21 // [S345]
①nāma rūpam atas param
③མིང་དང་གཟུགས་ནི་དེ་ཕན་ཆད་།།
㈢:མིང་དང་〖PNམི་འདོད།Cམི་དང་།〗གཟུགས་ནི་དེ་ཕན་ཆད། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་ཚུན་ཆད་དོ། །
★◤ 【prāk ṣaḍāyatanotpādāt 】[132|02]
◤prāk ṣaḍāyatanotpādāt,[S345]
①prāk ṣaṣ āyatana utpādāt
③སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོང་ཚུན་ཆད་དོ་།།
①nāmarupamataḥ param||21|| prāk ṣaḍāyatanotpādāt,
㈠〔偈曰〕：【此後稱名色 先於六入生】。
㈡【六處前名色】〖21_3_d〗
D2236 🈪:མིང་དང་〖PNམི་འདོད།Cམི་དང་།〗གཟུགས་ནི་དེ་ཕན་ཆད། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་ཚུན་ཆད་དོ། །
◤sandhicittāt pareṇa yāvat ṣaḍāyatanaṃ notpadyate[S345]
㈠釋曰。從託生心。後乃至六入未生。
㈡結生識後六處生前
D2237 🈪མཚམས་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བའི་སེམས་ཕན་ཆད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མ་དོད་ཀྱི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །
D2238 🈪སྐྱེ་མཆེད་བཞི་དོད་〖Nདང་།〗ཚུན་ཆད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་བྱ་བ་ཡིན་པ་ལས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་〖PNདེར།〗རྣམ་པར་འཇོག་〖PNའཇིག〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤saṃdhicittāt pareṇa yāvat ṣaḍāyatanaṃ notpadyate sā 'vasthā nāmarūpaṃ tāvat ṣaḍāyatanamityucyate / [132|03-]
♂prāk ṣaḍāyatanotpādāt saṃdhicittāt pareṇa yāvat ṣaḍāyatanaṃ notpadyate sā'vasthā nāmarūpaṃ tāvat ṣaḍāyatanamityucyate /
①saṃdhi cittāt pareṇa yāvat ṣaṣ āyatanam na utpadyate sā vasthā nāma rūpam tāvat ṣaṣ āyatanam iti ucyate
㈢མཚམས་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བའི་སེམས་ཕན་ཆད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མ་དོད་ཀྱི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །
◤sā'vasthā nāmarūpaṃ tāvat ṣaḍāyatanamityucyate / [S345]
㈠此位稱名色。
㈡中間諸位總稱名色。
★◤prakcaturāyatanotpādādini vaktavye ṣaḍāyatanavacanaṃ tadā tadvyavasthāpanāt / [132|04-]
♂prākcaturāyatanotpādādini vaktavye ṣaḍāyatanavacanaṃ tadā tadvyavasthāpanāt /
◤prākcaturāyatanotpādāditi vaktavye[S345]
㈠應說先於四入生。
㈡此中應說四處生前
①prakcatus āyatana utpāda ādini vaktavye ṣaṣ āyatana vacanam tadā tad vyavasthāpanāt
③སྐྱེ་མཆེད་བཞི་དོད་ཚུན་ཆད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་བྱ་བ་ཡིན་པ་ལས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་རྣམ་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སྐྱེ་མཆེད་བཞི་དོད་〖Nདང་།〗ཚུན་ཆད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་བྱ་བ་ཡིན་པ་ལས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་〖PNདེར།〗རྣམ་པར་འཇོག་〖PNའཇིག〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ṣaḍāyatanavacanaṃ tadā tadvyavasthāpanāt // 21 // [S345]
㈠云何言六。六者如此量立入故。是時四生。六圓滿故。
㈡而言六者據滿立故。
★0◤ 【tatpūrvaṃ trikasaṃgamāt /】[132|06]
①tat pūrvam trika saṃgamāt
㈢དེ་ནི་གསུམ་འདུས་ཚུན་ཆད་དོ། །
◤tatpūrvaṃ trikasaṅgamāt / [S345]
㈠〔偈曰〕：【此先三和合】。
㈡【從生眼等根_a 三和前六處】〖22_3_b〗
D2239 🈪དེ་ནི་གསུམ་འདུས་ཚུན་ཆད་དོ། །
★◤utpanne ṣaḍāyatane sāvasthā tāvat ṣaḍāyatanamityucyate yāvadindriyaviṣayavijñānatrikasaṃnipātaḥ / [132|07-]
♂utpanne ṣaḍāyatane sāvasthā tāvat ṣaḍāyatanamityucyate yāvadindriyaviṣayavijñānatrikasaṃnipātaḥ{1. MS. …trikasparśasannipātaḥ |} /
◤utpanne ṣaḍāyatane sāvasthā tāvat ṣaḍāyatanamityucyate[S346]
①utpanne ṣaḍ āyatane sāvasthā tāvat ṣaḍ āyatanam ity ucyate
㈠釋曰。若六入已生。此位說名六入。
㈡眼等已生至根境識未和合位得六處名。
D2240 🈪སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གསུམ་མ་འདུས་པ་དེ་སྲིད་〖PNཉིད།〗ཀྱི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་〖PN-ཞེས།〗
★◤ 【sparśaḥ prāksukhaduḥkhādikāraṇajñānaśaktitaḥ // VAkK_3.22 //】[132|09]
♂sparśaḥ prāk sukhaduḥkhādikāraṇajñānaśaktitaḥ //22//
①utpanne ṣaṣ āyatane sā avasthā tāvat ṣaṣ āyatanam iti ucyate yāvat indriya viṣaya vijñāna trika saṃnipātas sparśas prāk sukha duḥkha ādi kāraṇa jñāna śaktitas
③སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོང་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གསུམ་མ་འདུས་པ་དེ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་རེག་པ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་དོ་།།
㈢སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གསུམ་མ་འདུས་པ་དེ་སྲིད་〖PNཉིད།〗ཀྱི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་〖PN-ཞེས།〗རེག་པ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་དོ། །
◤yāvadindriya--viṣaya--vijñānatrikasannipātaḥ / [S346]
㈠乃至根塵識三和合未起。
㈡已至三和未了
◤sparśaḥ prāk sukhadūḥkhādikāraṇajñānaśaktitaḥ // 22 // [S346]
㈠〔偈曰〕：【觸先樂苦捨 能分別因智】。
㈡【於三受因異_c 未了知名觸】〖22_3_d〗
🈪རེག་པ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་དོ། །
★0◤trayāṇāṃ saṃnipātāt sparśo bhavati / [132|10]
◤trayāṇāṃ sannipātāt sparśo bhavati / [S346]
㈠釋曰。由三和合名觸。
D2241 🈪རེག་པ་ནི་གསུམ་འདུས་ཏེ་དེས་〖PNདེ།〗ཇི་སྲིད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་མ་ནུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤sa yāvadvedanātrayakāraṇaparicchedena samartho bhavati sā 'vasthā sparśa ityucyate / [132|10-]
♂sa yāvadvedanātrayakāraṇaparicchedena samartho bhavati sā'vasthā sparśa ityucyate /
◤sa yāvadvedanātrayakāraṇaparicchedena bhavati[S346]
㈠此人乃至未能了別三受因異。
◤sā'vasthā sparśa ityucyate // 22 // [S346]
㈠此位名觸。
㈡三受因差別位總名為觸。
།
★◤paricchedasāmarthye sati[132|11]
♂paricchedasāmarthye sati vittiḥ prāk maithunāt{2. MS. methunāt |} vedanāvasthā yāvanmaithunarāgo na samudācarati /
◤paricchedasāmarthye sati--[S346]
㈠若已能了別三受因。
D2242 🈪ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་ནས་ནི། ཚོར་འཁྲིག་ཚུན་ཆད། ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་པའི་བར་རོ། །
①trayāṇām saṃnipātāt sparśas bhavati sa yāvat vedanā traya kāraṇa paricchedena samarthas bhavati sā vasthā sparśas iti ucyate pariccheda sāmarthye sati
③རེག་པ་ནི་གསུམ་འདུས་ཏེ་དེས་ཇི་སྲིད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་མ་ནུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ་།། ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་ནས་ནི་།
㈢རེག་པ་ནི་གསུམ་འདུས་ཏེ་དེས་〖PNདེ།〗ཇི་སྲིད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་མ་ནུས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【vittiḥ prāk maithunāt 】[132|12]
◤vittiḥ prāṅmaithunāt,[S346]
㈠〔偈曰〕：【受先婬欲愛】。
㈡【在婬愛前受】〖23_3_a〗
◤vedanāvasthā yāvanmaithunarāgo na samudācarati / [S346]
㈠釋曰。受位者。了別三受因為體乃至未起婬欲愛。
㈡已了三受因差別相未起婬貪此位名受。
★◤vedanāvasthā yāvanmaithunarāgo na samudācarati / [132|13]
①vittis prāk maithunāt vedanā avasthā yāvat maithuna rāgas na samudācarati
③ཚོར་འཁྲིག་ཚུན་ཆད་;་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་པའི་བར་རོ་།།
㈢ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་ནས་ནི། ཚོར་འཁྲིག་ཚུན་ཆད། ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་པའི་བར་རོ། །
★0◤ 【tṛṣṇā bhogamaithunarāgiṇaḥ /】[132|14]
①tṛṣṇās bhoga maithuna rāgiṇas
③སྲེད་པ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པའི་ཆགས་ཅན་གྱི་།
㈢སྲེད་པ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པའི་ཆགས་ཅན་གྱི། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་〖PNདཔྱོད།〗པའི་གནས་སྐབས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡུལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་མ་{125a}ཞུགས་པ་ནི་སྲིད་〖PNསྲེད།〗པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤tṛṣṇā bhogamaithunarāgiṇaḥ / [S346]
①tṛṣṇā bhoga-maithuna-rāgiṇaḥ|
㈠〔偈曰〕：【求婬樂具愛】。
㈡【貪資具婬愛】〖23_3_b〗
D2243 🈪སྲེད་པ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པའི་ཆགས་ཅན་གྱི། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་〖PNདཔྱོད།〗པའི་གནས་སྐབས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡུལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ནི་སྲིད་〖PNསྲེད།〗པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤kāmaguṇamaithunarāgasamudācārāvasthā tṛṣṇetyucyate yāvanna tadviṣayaparyeṣṭimāpadyate / [132|15]
◤kāmaguṇamaithunarāgasamudācārāvasthā tṛṣṇetyucyate,[S346]
㈠釋曰。於欲塵及情色愛欲生起位名愛。
㈡貪妙資具婬愛現行…2此位名愛。
①kāma guṇa maithuna rāga samudācāra avasthā tṛṣṇā iti ucyate yāvat na tad viṣaya paryeṣṭim āpadyate
③འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡུལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་མ་ ****[@125a]**** *་།། ཞུགས་པ་ནི་སྲིད་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤ 【upādānaṃ tu bhogānāṃ prāptaye paridhāvataḥ // VAkK_3.23 //】[132|16]
♂upādānaṃ tu{3. MS. upādānāntu |} bhogānāṃ prāptaye[ 20b. 7B1. VIII ] paridhāvataḥ{4. MS. dhā paridhāvataḥ |} //23//
①upādānam tu bhogānām prāptaye paridhāvatas
③ཉེ་བར་ལེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་།། ཐོབ་པར་བྱ་ཕྱིར་ཡོངས་རྒྱུག་པའི་།།
㈢ཉེ་བར་ལེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། །ཐོབ་པར་བྱ་ཕྱིར་ཡོངས་རྒྱུག་པའི། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཡུལ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་ནས་ཐམས་ཅད་དུ:རྒྱུག་པ་〖PNརྒྱུ་བ།〗དེ་ནི་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤yāvanna tadviṣayaparyeṣṭimāpadyate / [S346]
㈠乃至未能尋求五塵。
㈡1未廣追求
◤upādānaṃ tu bhogānāṃ prāptaye paridhāvataḥ // 23 // [S346]
㈠〔偈曰〕：【四取謂生具 為得故遍尋】。
㈡【為得諸境界_c 遍馳求名取】〖23_3_d〗
D2244 🈪ཉེ་བར་ལེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། །ཐོབ་པར་བྱ་ཕྱིར་ཡོངས་རྒྱུག་པའི། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཡུལ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་ནས་ཐམས་ཅད་དུ:རྒྱུག་པ་〖PNརྒྱུ་བ།〗དེ་ནི་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ།
★0◤yasyāmavasthāyāṃ viṣayaprāptaye paryeṣṭimāpannaḥ sarvato dhāvatyasāvavasthā upādānamityucyate / [132|17-]
◤yasyāmavasthāyāṃ viṣayaprāptaye paryeṣṭimāpannaḥ sarvato dhāvati,[S346]
㈠釋曰。若於此位中著心尋覓五塵。為得故於一切處馳求。
㈡為得種種上妙境界周遍馳求。
①yasyām avasthāyām viṣaya prāptaye paryeṣṭim āpannas sarvatas dhāvati asau= avasthā upādānam iti ucyate
③གནས་སྐབས་གང་དུ་ཡུལ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུག་པ་དེ་ནི་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤asāvavasthā upādānamityucyate // 23 // [S346]
㈠此位名取。
㈡此位名取。
◤tathā ca paridhāvan--[S346]
㈠如此馳求。
D2245 🈪དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན། །
★◤tathā ca paridhāvan[132|18]
①tathā ca paridhāvan
③དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན་།།
㈢དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན། །དེ་སྲིད་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་པའི། །ལས་བྱེད་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན། །དེ་ཡུལ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན་ཡང་སྲིད་པ་〖PNཔའི།〗ལ་སོགས་པ་〖PN-པ།〗དེ་ནི་དེའི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sa bhaviṣyat bhavaphalaṃ kurute karma tat bhavaḥ /】[132|19]
♂tathā ca paridhāvan sa bhaviṣyat bhavaphalaṃ kurute karma tat bhavaḥ /
①sa bhaviṣyat bhava phalam kurute karma tat bhavas
③དེ་སྲིད་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་བའི་།། ལས་བྱེད་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན་།།
㈢ལས་དེས་〖PNདེ།〗ཡང་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚེ་ཕྱི་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན། འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤sa bhaviṣyadbhavaphalaṃ kurute karma tad bhavaḥ / [S346]
㈠〔偈曰〕：【當來有果報 能造業名有】。
㈡【有謂正能造_a 牽當有果業】〖24_3_b〗
🈪དེ་སྲིད་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་པའི། །ལས་བྱེད་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན། །དེ་ཡུལ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན་ཡང་སྲིད་པ་〖PNཔའི།〗ལ་སོགས་པ་〖PN-པ།〗དེ་ནི་དེའི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sa viṣayāṇāṃ prāptihetoḥ paridhāvan paunarbhavikaṃ karmopacinoti so 'sya bhavaḥ / [132|20]
①sa viṣayāṇām prāpti hetos paridhāvan paunarbhavikam karma upacinoti sas sya bhavas
③དེ་ཡུལ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་ན་ཡང་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་དེའི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤sa viṣayāṇāṃ prāptihetoḥ paridhāvan paunarbhavikaṃ karmopacinoti so 'sya bhavaḥ / [S346]
㈠釋曰。此人因求得欲塵心馳求。能生長感未來有報業。此位名有。
㈡因馳求故積集能牽當有果業此位名有。
★◤tena hi karmaṇā punaritaḥ pracyutasyāyatyāṃ pratisaṃdhirbhavati / yo 'sau[132|21]
♂tena hi karmaṇā punaritaḥ pracyutasyāyatyāṃ pratisaṃdhirbhavati /
◤tena hi karmaṇā punaritaḥ pracyutasyāyatyāṃ pratisandhir bhavati / [S346]
㈠由此業從今生更退。於未來世正託生位。
㈡由是業力從此捨命正結當有此位名生。
D2246 🈪ལས་དེས་〖PNདེ།〗ཡང་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚེ་ཕྱི་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན། འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①tena hi karmaṇā punar itas pracyutasya āyatyām pratisaṃdhis bhavati yas sau
③ལས་དེས་ཡང་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚེ་ཕྱི་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་བར་ནི་རྒ་ཤི་ཡིན། སྐྱེ་བ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་ནི་རྒ་ཤི་སྟེ། འདི་ལ་ཡན་ལག་བཞི་པོ་མིང་དང་གཟུགས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་ཏུ་རྒ་ཤི་ཡིན་ནོ། །
◤[S347]
★◤ 【pratisaṃdhiḥ punarjātiḥ 】[132|22]
①pratisaṃdhis punar jātis
③ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་།
◤yo 'sau pratisandhiḥ punarjātiḥ[S347-350]
㈠〔偈曰〕：【更接有名生】。
㈡【結當有名生】〖24_3_c〗
★◤yadeveha vijñānāṅgaṃ tadevāsyānyatra janmani jātiḥ / tat ūrdhvaṃ[132|23]
♂yo 'sau pratisaṃdhiḥ punarjātiḥ yadeveha vijñānāṅgaṃ tadevāsyānyatra janmani jātiḥ /
◤yadeveha vijñānāṅgaṃ tadevāsyānyatra janmani jātiḥ / [S347]
㈠釋曰。此位名更接。何以故。於今生是識分。於未來名生。
㈡當有生支即如今識
D2247 🈪དེ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་བར་ནི་རྒ་ཤི་ཡིན།
★◤ 【jarāmaraṇamā vidaḥ // VAkK_3.24 //】[132|24]
♂tata ūrdhvaṃ jarāmaraṇamā vidaḥ //24//
①yat eva iha vijñāna aṅgam tat eva asya anyatra janmani jātis tat ūrdhvam jarā maraṇamās vidas
③འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་བར་ནི་རྒ་ཤི་ཡིན་།
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
◤tat ūrdhvam-- jarāmaraṇamā vidaḥ // 24 // [S347]
㈠從此後〔偈曰〕：【老死乃至受】。
㈡【至當受老死】〖24_3_d〗
🈪སྐྱེ་བ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་ནི་རྒ་ཤི་སྟེ། འདི་ལ་ཡན་ལག་བཞི་པོ་མིང་དང་གཟུགས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་ཏུ་རྒ་ཤི་ཡིན་ནོ། །
★★◤jāteḥ pareṇa yāvadedanāvasthā jarāmaraṇam / [132|25]
♂jāteḥ pareṇa yāvadvedanāvasthā jarāmaraṇam /
◤jāteḥ pareṇa yāvadvedanāvasthā jarāmaraṇam / [S347]
㈠釋曰。除生從此後乃至受。此位名老死。
㈡生剎那後漸增乃至當來受位總名老死。
①jātes pareṇa yāvat edanā avasthā jarā maraṇam
③སྐྱེ་བ་ཕན་ཆད་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་ནི་རྒ་ཤི་སྟེ་།
★◤yānyeveha catvāryaṅgāni nāmarūpaṣaḍāyatanasparśavedanāstānyevānyatra jarāmaraṇamityetāni dvādaśāṅgāni / [132|25-]
♂yānyeveha catvāryaṅgāni nāmarūpaṣaḍāyatanasparśa- vedanāstānyevānyatra jarāmaraṇamityetāni dvādaśāṅgāni /
◤yānyeveha catvāryaṅgāni-- nāmarūpaṣaḍāyatanasparśavedanāḥ, tānyevānyatra jarāmaraṇam[S347]
㈠是四分謂名色六入觸受。於未來名老死。
㈡如是老死即如今世名色六處觸受四支。
①yāni eva iha catvāri aṅgāni nāma rūpa ṣaṣ āyatana sparśa vedanās tāni eva anyatra jarā maraṇam iti etāni dvādaśa aṅgāni
③འདི་ལ་ཡན་ལག་བཞི་པོ་མིང་དང་གཟུགས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་ཏུ་རྒ་ཤི་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ་།།
◤ity etāni dvādaśāṅgāni // 24 // [S347]
㈠分判十二分如此。
㈡辯十二支體別如是。
D2248 🈪དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
★0◤sa caiṣa pratītyasamutpādaścaturvidha ucyate / [132|27]
◤sa caiva pratītyamutpādaś caturvidha ucyate--[S347]
①sa caiva pratītyam utpādaś caturvidha ucyate--
㈠此緣生餘處說有四種。
㈡又諸緣起差別說四。
①sa ca eṣa pratītyasamutpādas caturvidhas ucyate
㈢རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བརྗོད་དོ།།〖PNདེ།〗
★◤kṣaṇikaḥ prakarṣikaḥ sāṃbandhikaḥ āvasthikaśca / kathaṃ kṣaṇikaḥ / [133|01]
♂@133 kṣaṇika prākarṣikaḥ sāṃbandhikaḥ āvasthikaśca / ♂kathaṃ kṣaṇikaḥ /
◤kṣaṇikaḥ, prākarṣikaḥ, sāmbandhikaḥ, āvasthikaś ca / [S347]
㈠一約剎那說。二約多時說。三約相應說。四約位說。
㈡一者剎那。二者連縛。三者分位。四者遠續。
D2249 🈪རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བརྗོད་དོ།།〖PNདེ།〗 སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་། གནས་སྐབས་པའོ། །
①kṣaṇikas prakarṣikas sāṃbandhikas āvasthikas ca
③སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་;་གནས་སྐབས་པའོ་།།
㈢སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་། གནས་སྐབས་པའོ། །
①katham kṣaṇikas
③སྐད་ཅིག་མ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢སྐད་ཅིག་མ་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པའི་དབང་གིས་སྲོག་གཅོད་པའི་རྨོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པའོ། །
◤kathaṃ kṣaṇikaḥ?[S347]
㈠云何約剎那說。
㈡云何剎那。
D2250 🈪སྐད་ཅིག་མ་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པའི་དབང་གིས་སྲོག་གཅོད་པའི་རྨོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པའོ། །
★0◤ekasmin khalvapi kṣaṇe dvādaśāṅgāni bhavanti / [133|01-]
◤ekasmin khalvapi kṣaṇe dvādaśāṅgāni bhavanti / [S347]
㈠於一剎那中具有十二分。
①ekasmin khalu api kṣaṇe dvādaśa aṅgāni bhavanti
③སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
★0◤tadyathā lobhavaśena prāṇinaṃ jīvitād vyaparopayet / [133|02-]
◤tadyathā-- lobhavaśena prāṇinaṃ jīvitād vyaparopayet,[S347]
①tadyathā-- lobha-vaśena prāṇinaṃ jīvitād vyaparopayet,
㈠譬如有人由隨貪愛染污斷眾生壽命。此人一剎那具有十二分。
㈡謂剎那頃由貪行殺具十二支。
D2251 🈪སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ།།〖N-སོ།〗 དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕུང་པོ་བཞི་ནི་མིང་དང་གཟུགས་སོ། །
★★◤yo mohaḥ sā 'vidyā / yā cetanā te saṃskārāḥ / vastuprativijñaptirvijñānam / [133|03]
♂yo mohaḥ sā'vidyā / yā cetanā te saṃskārāḥ / ♂vastuprativijñaptirvijñānam /
◤yo mohaḥ sā'vidyā,[S347]
㈠是中癡惑名無明。
㈡癡謂無明。
①tadyathā lobha vaśena prāṇinam jīvitāt vyaparopayet yas mohas sā vidyā
③ཆགས་པའི་དབང་གིས་སྲོག་གཅོད་པའི་རྨོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པའོ་།།
㈢སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ།།〖N-སོ།〗དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ།
①yā cetanā te saṃskārāḥ
③སེམས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ་།།
①vastu prativijñaptis vijñānam
③དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་།
◤yā cetanā te saṃskārāḥ, vastuprativijñaptirvijñānam,[S347]
㈠作殺意名行。了別塵類名識。
㈡思即是行。於諸境事了別名識。
★0◤vijñānasahabhuvaścatvāraḥ skandhā nāmarūpam / [133|04]
◤vijñānasahabhuvaś catvāraḥ skandhā nāmarūpam,[S347]
㈠與識俱起四陰名色。
㈡識俱三蘊總稱名色。
①vijñāna sahabhuvas catvāras skandhās nāma rūpam
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཕུང་པོ་བཞི་ནི་མིང་དང་གཟུགས་སོ། །
★◤nāmarūpe vyavasthāpitāni indriyāṇi ṣaḍāyatanam / [133|04-]
♂nāmarūpe vyavasthāpitāni{1. Y. nāmarūpavyavasthitāni |} indriyāṇi ṣaḍāyatanam /
◤nāmarūpe vyavasthāpitāni indriyāṇi ṣaḍāyatanam / [S347]
㈠約名色清淨根名六入。
㈡住名色根說為六處。
D2252 🈪མིང་དང་གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་གནས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འདུས་པ་ནི་རེག་པའོ། །
①nāma rūpe vyavasthāpitāni indriyāṇi ṣaṣ āyatanam
㈢མིང་དང་གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་གནས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །
★◤ṣaḍḍāyatanābhinipātaḥ sparśaḥ / sparśānubhavanaṃ vedanā / [133|05]
♂ṣaḍāyatanābhinipātaḥ sparśaḥ / ♂sparśānubhavanaṃ vedanā /
◤ṣaḍāyatanābhinipātaḥ sparśaḥ,[S347]
㈠六入相對和合名觸。
㈡六處對餘和合有觸。
①ṣaḍḍāyatana abhinipātas sparśas
③སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འདུས་པ་ནི་རིག་པའོ་།།
㈢སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འདུས་པ་ནི་རེག་པའོ། །
①sparśa anubhavanam vedanā
㈢རེག་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བའོ། །
◤sparśānubhavanaṃ vedanā, yo lobhaḥ sa tṛṣṇā[S347]
㈠領觸名受。是貪名愛。
㈡領觸名受。貪即是愛。
D2253 🈪རེག་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བའོ། །
D2254 🈪ཆགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྲེད་པའོ། །
D2255 🈪དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ནི་ལེན་པའོ། །
D2256 🈪དེས་ཀུན་ནས་བསླང་〖PNབླང་།〗བའི་ལུས་དང་། ངག་གི་ལས་ནི་སྲིད་པའོ། །
★0◤yo lobhaḥ sa tṛṣṇā / [133|05-]
①yas lobhas sa tṛṣṇā
㈢ཆགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྲེད་པའོ། །
★◤tatsaṃprayuktāni paryavasthānāni upādānam / [133|06]
♂[ 21a. 8A. I ] tatsaṃprayuktāni paryavasthānāni upādānam /
◤tatsamprayuktāni paryavasthānāni upādānam,[S347]
㈠所餘與愛相應上心惑名取。
㈡與此相應諸纏名取。
①tad saṃprayuktāni paryavasthānāni upādānam
㈢དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ནི་ལེན་པའོ། །
★◤tatsamutthitaṃ kāyavākkarma bhavaḥ / [133|06-]
♂tatsamutthitaṃ{2. Y. tatsamutthaṃ |} kāyavākkarma bhavaḥ /
◤tatsamutthitaṃ kāyavākkarma bhavaḥ,[S347]
㈠彼所生身口二業名有。
㈡所起身語二業名有。
①tat samutthitam kāya vāc karma bhavas
㈢དེས་ཀུན་ནས་བསླང་〖PNབླང་།〗བའི་ལུས་དང་། ངག་གི་ལས་ནི་སྲིད་པའོ། །
★◤teṣāṃ dharmāṇāmutsarjanaṃ jātiḥ parīpāko jarā bhaṅgo maraṇamiti / [133|07-]
♂teṣāṃ dharmāṇāmutsarjanaṃ jātiḥ{3. Y. unmajjanamutpādaḥ |} paripāko jarā bhaṅgo maraṇamiti /
◤teṣāṃ dharmāṇāmunmajjanaṃ jātiḥ,[S347]
㈠如此等法起名生。
㈡如是諸法起即名生。
D2257 🈪ལས་དེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་〖Nན།〗ནི་སྐྱེ་བའོ། །
①teṣām dharmāṇām utsarjanam jātis parīpākas jarā bhaṅgas maraṇam iti
③ལས་དེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ་།། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་ ****[@125b]**** ་རྒ་བའོ་།། ཞིག་པ་ནི་ཤི་བའོ་།།
㈢ལས་དེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་〖Nན།〗ནི་སྐྱེ་བའོ། །
㈢ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་{125b}རྒ་བའོ། །
◤paripāko jarā,[S347]
㈠變異名老。
㈡熟變名老
D2258 🈪ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་རྒ་བའོ། །
◤bhaṅgo maraṇamiti / [S347]
㈠滅名死。
㈡滅壞名死。
D2259 🈪ཞིག་པ་ནི་ཤི་བའོ། །
㈢ཞིག་པ་ནི་ཤི་བའོ། །
★0◤punar āhuḥ / kṣaṇikaḥ sāṃbandhikaśca yathā prakaraṇeṣu [133|08]
◤punar āhuḥ-- kṣaṇikaḥ sāmbandhikaś ca yathā prakaraṇeṣu--[S347]
㈠復說約剎那約相應。如分別道理論說。
㈡復有說者。剎那連縛如品類足。
D2260 🈪ཡང་སྨྲས་པ། སྐད་ཅིག་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །
①punar āhus kṣaṇikas sāṃbandhikas ca yathā prakaraṇeṣu
③ཡང་སྨྲས་པ་།
㈢ཡང་སྨྲས་པ། སྐད་ཅིག་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤“pratītyasamutpādaḥ katamaḥ / sarve saṃskṛtā dharmā” iti / [133|08-]
◤“pratītyasamutpādaḥ katamaḥ? sarve saṃskṛtā dharmāḥ” iti[S347]
①pratītyasamutpādas katamas
③སྐད་ཅིག་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་།། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
ⅰ㈡俱遍有為。
D2261 🈪རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །
D2262 🈪རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
①sarve saṃskṛtās dharmās iti
③འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་།། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
㈢རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤āvasthiko dvādaśa pañcaskandhikā avasthā nirantarajanmatrayasaṃbaddhāḥ / [133|09-]
♂āvasthiko{4. Y. avasthiko |} dvādaśa pañcaskandhikā avasthā nirantarajanmatrayasaṃbaddhāḥ /
◤āvasthiko dvādaśa pañcaskandhikā avasthā nirantarajanmatrayasambaddhāḥ / [S348]
①āvasthiko dvādaśa pañcaskandhikā avasthā nirantara-janma-traya-sambaddhāḥ|
㈠約位說者，十二分皆有五陰，無間生。
㈡十二支位所有五蘊皆分位攝。
D2263 🈪གནས་སྐབས་པ་ནི་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་གནས་སྐབས་ཚེ་གསུམ་བར་ཆད་མེད་པར་འབྲེལ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①āvasthikas dvādaśa pañca skandhikās avasthās nirantara janma traya saṃbaddhās
㈢གནས་སྐབས་པ་ནི་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་གནས་སྐབས་ཚེ་གསུམ་བར་ཆད་མེད་པར་འབྲེལ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤sa eva prākarṣikaḥ /
◤sa eva prākarṣikaḥ / [S348]
㈠相續名多時。
㈡即此懸遠相續無始，說名遠續。
①sas eva prākarṣikas
㈢དེ་ཉིད་རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
●sa eva prākarṣika iti / sa evāvasthikaḥ prakarṣayogāt / prākarṣikaḥ /
#དེ་ཉིད་རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་སྐབས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡིན་ཏེ།
★0◤eṣāṃ katamo 'yamabhipreto bhagavataḥ / [133|10]
◤eṣāṃ katamo 'yamabhipreto bhagavataḥ?[S348]
㈠於四中今說何緣生。
㈡世尊於此意說者何。
①eṣām katamas yam abhipretas bhagavatas
㈢དེ་རྣམས་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་གང་ལས་〖PNལ།〗དགོངས་ཤེ་ན།
★◤ 【āvasthikaḥ kileṣṭo 'yaṃ 】[133|11]
◤āvasthikaḥ kileṣṭo 'yaṃ[S348]
①āvasthikaḥ kila iṣṭo ayaṃ
㈠〔偈曰〕：【此今約位說】。
㈡頌曰 【傳許約位說】〖25_3_a〗 論曰.傳許.世尊唯約分位說諸緣起有十二支.
①āvasthikas kila iṣṭas yam
㈢འདི་ནི་གནས་སྐབས་པར་འདོད་ལོ། །
★◤yadyaṅgamaṅgaṃ pañca skandhāḥ kiṃ kāraṇamavidyādīneva dharmān kīrttayati sma / [133|12]
♂āvasthikaḥ kileṣṭo 'yaṃ{5. MS. kiceṣṭoyaṃ |} yadyaṅgamaṅgaṃ pañca skrandhāḥ kiṃ kāraṇamavidyādīneva dharmān kīrttayati sma /
◤yadyaṅgamaṅgaṃ pañca skandhāḥ[S348]
㈠釋曰。若分分具有五陰。
㈡若支支中皆具五蘊。
D2266 🈪གལ་ཏེ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནར་བསྒྲགས་ཤེ་ན།
①yadi aṅgam aṅgam pañca skandhās kim kāraṇam avidyā ādīn eva dharmān kīrttayati sma
③གལ་ཏེ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནར་བསྒྲགས་ཤེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནར་བསྒྲགས་ཤེ་ན། གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲགས། །མ་རིག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་མ་རིག་པར་བཤད་ལ། འདུ་བྱེད་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་ནི་འདུ་བྱེད་ནས་རྒ་ཤི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ནི་རྒ་ཤི་ཁོ་ན་བཤད་པས་ཉིས་〖PNཉེས།〗པ་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗
★★◤ 【prādhānyattvaṅgakīrtanam /】[133|13]
♂prādhānyā{6. MS. prādhānya |}ttvaṅgakīrtanam /
①prādhānyat tu aṅga kīrtanam
③གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲགས་།།
◤kiṃ kāraṇamavidyādīneva dharmān kīrttayati sma?[S348]
㈠云何唯說無明等為分不說餘。
㈡何緣但立無明等名。
◤prādhānyāt tv aṅgakīrtanam / [S348]
①prādhānya tv aṅgakīrtanam|
㈠〔偈曰〕：【由勝說為分】。
㈡【從勝立支名】〖25_3_b〗
🈪གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲགས། །
★0◤avidyāpradhānāmavasthāmavidyāṃ jagāda saṃskārapradhānāṃ saṃskārānyāvajjarāmaraṇamityadoṣaḥ / [133|14-]
◤avidyāpradhānām avasthām avidyāṃ jagāda[S348]
㈠釋曰。若於位中無明為勝。說此位名無明。
㈡以諸位中無明等勝故。就勝立無明等名。謂若位中無明最勝。此位五蘊總名無明。
🈪མ་རིག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་མ་རིག་པར་བཤད་ལ།
①avidyā pradhānām avasthām avidyām jagāda saṃskāra pradhānām saṃskārān yāvat jarā maraṇam iti adoṣas
③མ་རིག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་མ་རིག་པར་བཤད་ལ། འདུ་བྱེད་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་ནི་འདུ་བྱེད་ནས་རྒ་ཤི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ནི་རྒ་ཤི་ཁོ་ན་བཤད་པས་ཉིས་པ་མེད་དོ་།།
◤saṃskārapradhānāṃ saṃskārān[S348]
①saṃskāra pradhānāṃ saṃskārān
㈠若於中行勝說名行。
🈪འདུ་བྱེད་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་ནི་འདུ་བྱེད་ནས་
◤yāvaj jarāmaraṇam ity adoṣaḥ / [S348]
㈠乃至老死勝說名老死。是故無失。
㈡乃至位中老死最勝。此位五蘊總名老死。故體雖總名別無失。
🈪རྒ་ཤི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ནི་རྒ་ཤི་ཁོ་ན་བཤད་པས་ཉིས་〖PNཉེས།〗པ་མེད:དོ།།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ sūtre dvādaśāṅga uktaḥ prakaraṇeṣvanyathā “pratītyasamutpādaḥ katamaḥ / [133|15-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ sūtre dvādaśāṅga uktaḥ,[S348]
㈠復云何於經中說緣生有十二分。
㈡何緣經說此十二支
🈪〖PNདེ།〗 ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལས་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་གསུངས་ལ།
①kim punar kāraṇam sūtre dvādaśa aṅgas uktas prakaraṇeṣu anyathā pratītyasamutpādas katamas
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལས་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་གསུངས་ལ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལས་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་གསུངས་ལ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་གཞན་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། མདོ་ལས་གསུངས་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
◤prakaraṇeṣvanyathā[S348]
㈠於分別道理論說異。
㈡與品類足所說有異。
🈪རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན།
★0◤sarve saṃskṛtā dharmā” iti / [133|16]
◤“pratītyasamutpādaḥ katamaḥ? sarvḍe saṃskṛtā dharmāḥ” iti?[S348]
㈠彼論云。何者為緣生。謂一切有為法。
㈡如彼論說。云何為緣起。謂一切有為乃至廣說。
🈪འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་གཞན་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། མདོ་ལས་གསུངས་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①sarve saṃskṛtās dharmās iti
③འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་གཞན་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
★◤abhiprāyikaḥ sūtre lākṣaṇiko 'bhidharmaḥ / [133|16-]
♂abhiprāyikaḥ sūtre lākṣaṇiko 'bhidharmaḥ{7. Y. …bhidharme |} /
◤ābhiprāyikaḥ sūtre,[S348]
㈠於經有別意。故說十二。
㈡素怛纜言因別意趣。
①abhiprāyikas sūtre lākṣaṇikas abhidharmas
③མདོ་ལས་གསུངས་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་།། ཆོས་མངོན་པ་ལས་ནི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ལས་ནི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་པ་དང་། སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤lākṣaṇiko 'bhirdharme / [S348]
㈠於阿毘達磨約法相說。
㈡阿毘達磨依法相說如是宣說。
D2267 🈪ཆོས་མངོན་པ་ལས་ནི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་པ་དང་། སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tathāvasthikaḥ kṣaṇikaḥ prākarṣikaḥ sāṃbandhikaḥ sattvākhyo 'sattvākhyaśceti bhedaḥ / [133|17-]
◤tathāvasthikaḥ kṣaṇikaḥ prākarṣikaḥ sāmbandhikaḥ sattvākhyo 'sattvākhyaś ceti bhedaḥ / [S348]
㈠復有別說。緣生有六種。謂約位說。約剎那說。約多時說。約相應說。約眾生名說。約眾生非眾生名說。
㈡分位剎那遠續連縛唯有情數。情非情等是謂差別。
①tathā avasthikas kṣaṇikas prākarṣikas sāṃbandhikas sattva ākhyas sattva ākhyas ca iti bhedas
③དེ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་པ་དང་། སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ཅན་དང་། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤kimarthaṃ punaḥ sūtre sattvākhya eva / [133|18]
♂kimartha punaḥ sūtre sattvākhya eva /
◤kimarthaṃ punaḥ sūtre sattvākhya eva?[S348]
㈠云何於經中但說眾生名。
㈡契經何故唯說有情。
D2268 🈪🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན། སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་བར་དག་ལ། །རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ། །
①kimartham punar sūtre sattva ākhyas eva
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན། སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་བར་དག་ལ། །རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【pūrvāparāntamadhyeṣu saṃmohavinivṛttaye // VAkK_3.25 //】[133|19]
♂pūrvāparāntamadhyeṣu{8. MS. …madhyeṣa |} saṃmohavinivṛttaye{9. MS. vinivarttaye |} //25//
①pūrva apara anta madhyeṣu saṃmoha vinivṛttaye
③སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་བར་དག་ལ་།། རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ་།།
◤pūrvāparāntamadhyeṣu sammohavinivṛttaye // 25 // [S348]
①pūrva-apara-anta-madhyeṣu sammoha vinivṛttaye||25||
㈠〔偈曰〕：【於前後中際 為除他無明】。
㈡頌曰 【於前後中際_c 為遣他愚惑】〖25_3_d〗
★0◤ata eva ca trikāṇḍaḥ / [133|20]
◤ata eva ca trikāṇḍaḥ / [S348]
㈠釋曰。是故說三節。
㈡論曰。為三際中遣他愚惑。三際差別唯在有情。
D2269 🈪 དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①atas eva ca tri kāṇḍas
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra pūrvāntasaṃmoho yata iyaṃ vicikitsā kiṃ nva hamabhūvamatīte 'dhvani āhosvinnābhūvaṃ ko nvahamabhūvaṃ kathaṃ nvahamabhūvamiti / [133|20-]
♂tatra pūrvāntasaṃmoho yata iyaṃ vicikitsā kiṃ nva{10. MS. kiṃ tva |} hamabhūvamatīte 'dhvani [ 21b. 8B. I ] āhosvinnābhūvaṃ ko nvahamabhūvaṃ kathaṃ nvahamabhūvamiti /
◤tatra pūrvāntasammoho yata iyaṃ vicikitsā--[S348]
①tatra pūrvānta sammoho yata iyaṃ vicikitsā--
㈠此中前際無明者。從此生疑。
㈡如何有情前際愚惑。謂於前際生如是疑。
①tatra pūrva anta saṃmohas yatas iyam vicikitsā kim nva ham abhūvam atīte adhvani āhosvit na abhūvam kas nu aham abhūvam katham nu aham abhūvam iti
③དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་རྨོངས་པ་ལ་ནེ་འདི་ཇི་ལྟར་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ། འོན་ཏེ་བྱུང་བར་མ་གྱུར་བདག་ཅི་ཞིག་ཏུ་ནི་བྱུང་བར་གྱུར། བདག་ཇི་ལྟར་ན་ནི་བྱུང་བར་གྱུར་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ་།། ཕྱི་མའི་མཐའ་ ****[@126a]**** *་།།
㈢དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་རྨོངས་པ་ལ་ནི་འདི:ཇི་ལྟར་〖PNལྟར་ཅི།〗བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ། འོན་ཏེ་བྱུང་བར་མ་གྱུར་བདག་ཅི་ཞིག་ཏུ་ནི་བྱུང་བར་གྱུར། བདག་ཇི་ལྟར་ན་ནི་བྱུང་བར་གྱུར་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ། །
◤‘ko nvahamabhūvamatīte 'dhvani, āhosvinnābhūvaṃ kathaṃ nvahamabhūvam’ iti // [S348]
㈠我於過去為已有為非有。何我已有云何我已有。
㈡我於過去世為曾有非有。何等我曾有。云何我曾有。
★★◤aparāntasaṃmoho yata iyaṃ vicicitsā kiṃ nu bhaviṣyāmyanāgate 'dhvanīti vistaraḥ / [133|22]
♂aparāntasaṃmoho{11. MS. …samoho |} yata iyaṃ vicicitsā kiṃ nu bhaviṣyāmyanāgate 'dhvanīti vistaraḥ /
◤aparāntasaṃmoho yat iyaṃ vicikitsā--[S348]
㈠後際無明者。從此生疑。
㈡如何有情後際愚惑。謂於後際生如是疑。
①apara anta saṃmohas yatas iyam vicicitsā kim nu bhaviṣyāmi anāgate adhvanī iti vistaras
③ལ་རྨོངས་པ་ལ་ནི་འདི་ལྟར་ཅི་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་རྒྱས་པར་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ་།། བར་དུ་རྨོངས་པ་ལ་ནི་འདི་ལྟར་ཅི་ཞིག་ཡིན། འདི་ཇི་ལྟར་ཡིན་།
㈢ཕྱི་མའི་མཐའ་{126a}ལ་རྨོངས་པ་ལ་ནི་འདི་ལྟར་ཅི་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་རྒྱས་པར་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ། །
◤‘kiṃ nu bhaviṣyāmy anāgate 'dhvani’ iti vistaraḥ / [S348]
㈠我於未來為更有為不有。廣說如前。
㈡我於未來世為當有非有。何等我當有。云何我當有。
★★◤madhyasaṃmoho yata iyaṃ vicikitsā kimsvididaṃ ke santaḥ ke bhaviṣyāma iti / [133|23]
♂madhyasaṃmoho yatra iyaṃ vicikitsā kiṃsvididaṃ{12. Y. adds kathaṃ svididaṃ |} ke santaḥ ke bhaviṣyāma iti /
◤madhyasaṃmoho yata iyaṃ vicikitsā--[S348]
㈠中際無明者。從此生疑。
㈡如何有情中際愚惑。謂於中際生如是疑。
①madhya saṃmohas yatas iyam vicikitsā kimsvid idam ke santas ke bhaviṣyāmas iti
③ཡོད་པ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། འགྱུར་བ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ་།།
㈢བར་དུ་རྨོངས་པ་ལ་ནི་འདི་ལྟར་ཅི་ཞིག་ཡིན། འདི་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཡོད་པ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། འགྱུར་བ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྐྱེའོ། །
◤‘kiṃsvididaṃ ke santaḥ ke bhaviṣyāmaḥ’ iti / [S348]
㈠此何法。此法云何。今何我當來何我。
㈡何等是我。此我云何。我誰所有。我當有誰。
★◤etasya trividhasya saṃmohasya vyāvarttanārthaṃ sattvākhya eva trikāṇḍaśca pratītyasamutpāda upadiṣṭaḥ sūtre yathākramamavidyā saṃskārāśca jātirjarāmaraṇaṃ ca vijñānaṃ yāvat bhavaśca / [133|24-]
♂etasya trividhasya saṃmohasya vyāvartta- nārthaṃ sattvākhya eva trikāṇḍaśca pratītyasamutpāda upadiṣṭaḥ sūtre yathākramamavidyā saṃskārāśca jātirjarāmaraṇaṃ ca vijñānaṃ yāvat bhavaśca /
◤etasya trividhasya sammohasya vyāvarttanārthaṃ[S349]
㈠為除此三種無明。
㈡為除如是三際愚惑故。
①etasya trividhasya saṃmohasya vyāvarttana artham sattva ākhyas eva tri kāṇḍas ca pratītyasamutpāda
③དེ་ལྟར་ན་རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་བཟློག་པའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་ཆ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་བཟློག་པའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ཁོ་ན་ཆ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏེ〖PNཏོ།།〗། མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། སྐྱེ་པ་དང་། རྒ་ཤི་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སྲིད་པའི་བར་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །
①upadiṣṭas sūtre yathākramam avidyā saṃskārās ca jātis jarā maraṇam ca vijñānam yāvat bhavas ca
③མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སྲིད་པའི་བར་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ་།།
◤sattvākhya eva trikāṇḍaś ca pratītyasamutpāda upadiṣṭaḥ sūtre,[S349]
㈠是故約眾生名。三節說為十二緣生。於經中
㈡經唯說有情緣起。
◤yathākramamavidyā saṃskārāś ca jātirjarāmaraṇaṃ ca vijñānaṃ yāvad bhavaś ca // [S349]
㈠如次第說。謂無明行乃至生老死。
㈡如其次第說無明行及生老死并識至有。
◤tathā hi sūtre evoktam--[S349]
㈠云何得知如此。由經言。
㈡所以者何。以契經說。
★◤tathāhi sūtra evoktaṃ “yataśca bhikṣavo bhikṣuṇā pratītyasamutpādaśca pratītyasamutpannāśca dharmā evaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā dṛṣṭā bhavanti / [133|26-134|02]
♂tathāhi sūtra evoktaṃ “yataśca bhikṣavo bhikṣuṇā @134 pratītyasamutyādaśca pratītyasamutpannāśca dharmā evaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā{1. MS. prajñāyā |} dṛṣṭā bhavanti /
◤“yataś ca bhikṣavo bhikṣuṇā pratītyasamutpādaś ca pratītyasamutpannāś ca dharmā evaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā dṛṣṭā bhavanti / [S349]
㈠比丘若比丘。由如實正智能通達緣及緣生所生法。
㈡苾芻諦聽。若有苾芻。於諸緣起緣已生法。能以如實正慧觀見。
①tathā hi sūtre eva uktam yatas ca bhikṣavas bhikṣuṇā pratītyasamutpādas ca pratītyasamutpannās ca dharmās evam yathābhūtam samyak prajñayā dṛ sa na pūrva antam pratisarati kim nu aham abhūvam atīte dhvanī iti vistaras
③འདི་ལྟར་མདོ་ཉིད་ལས་དགེ་སློང་དག་དགེ་སློང་གིས་གང་ཕན་ཆད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ་སྙམ་དུ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་འབྲང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་།།
㈢འདི་ལྟར་མདོ་ཉིད་ལས་དགེ་སློང་དག་དགེ་སློང་གིས་གང་ཕན་ཆད:རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་〖PN-རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་།〗རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ་སྙམ་དུ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་འབྲང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་〖Nབར།〗རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
★0◤sa na pūrvāntaṃ pratisarati kiṃ nvahamabhūvamatīte 'dhvanī”ti vistaraḥ / [134|02]
◤sa na pūrvānte pratisarati-- kiṃ nvahamabhūvamatīte 'dhvani” iti vistaraḥ / [S349]
㈠是比丘不約疑耶。思前際謂我於過去為已有為非有。廣說如前。
㈡彼必不於三際愚惑謂我於過去世為曾有非有等。
★★◤tṛṣṇopādānabhavā apyaparāntasaṃmohavyāvartanārthamityapare / [134|03]
♂tṛṣṇopādānabhavā apyaparāntasaṃ- mohavyāvartanārthamityapare /
◤tṛṣṇopādānabhavā apyaparāntasammohavyāvartanārthamityapare / [S349]
㈠復有餘師說。愛取有為前際後際無明。
㈡有餘師說愛取有三亦為除他後際愚惑。
①tṛṣṇā upādāna bhavās api apara anta saṃmoha vyāvartana artham iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་རྨོངས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དག་ཀྱང་བསྟན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་རྨོངས་པ་བཟློག་〖Nཟློག〗པའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དག་ཀྱང་བསྟན་ཏེ། འདི་དག་ནི་དེ་〖PNའདི།〗ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tasyaiva hyete hetava iti sa punareṣa dvādaśāṅgaḥ pratītyasamutpādastrisvabhāvo veditavyaḥ / [134|03-]
♂tasyaiva hyete hetaya iti sa punareṣa dvādaśāṅgaḥ pratītyasamutpāda- strisvabhāvo veditavyaḥ /
◤tasyaiva hyete hetava iti // 25 // [S349]
㈠何以故。此三是未來果因故。
㈡此三皆是後際因故。
★◤kleśakarmavastūni / tatra[134|05]
♂kleśakarmavastūni /
①tasya eva hi ete hetavas iti sa punar eṣa dvādaśa aṅgas pratītyasamutpādas tri svabhāvas veditavyas kleśa karma vastūni
③འདི་དག་ནི་དེ་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་དང་བཞི་ངག་དང་། གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་དང་བཞི་〖PNགཞི།〗ངག་དང་། གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ:ཉོན་མོངས་〖Pམོངས་པ།Nཉོན་མོངས་པ།〗གསུམ་མོ། །
◤sa punareṣa dvādaśāṅgaḥ pratītyasamutpādastrisvabhāvo veditavyaḥ kleśakarmavastūni // [S349]
㈠此十二緣生。應知有三種自性。一惑二業三類。
㈡又應知。此說緣起門雖有十二支而三二為性。三謂惑業事。二謂果與因。
★◤ 【kleśāstrīṇi 】[134|06]
①tatra kleśās trīṇi
③དེ་ལ་ཉོན་མོངས་གསུམ་མོ་།།
◤tatra-- kleśāstrīṇi,[S349]
㈠此中〔偈曰〕：【三惑】
㈡其義云何。頌曰 【三煩惱】
★◤trīṇyaṅgāni kleśasvabhāvānyavidyātṛṣṇepādānāni / [134|07]
♂tatra kleśāstrīṇi trīṇyaṅgāni kleśasvabhāvānyavidyātṛṣṇopādānāni /
◤trīṇyaṅgāni kleśasvabhāvāni-- avidyātṛṣṇopādānāni / [S349]
㈠釋曰。三分以惑為性。謂無明愛取。
㈡論曰。無明愛取煩惱為性。
①trīṇi aṅgāni kleśa svabhāva anyavidyā tṛṣṇepa ādānāni
㈢ཡན་ལག་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན:ཅན་ཏེ〖PNདག་སྟེ།〗། མ་རིག་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་རྣམས་སོ། །
★◤ 【dvayaṃ karma 】[134|08]
①dvayam karma
㈢ལས་གཉིས་སོ། །
◤dvayaṃ karma,[S349]
㈠〔偈曰〕：【二分業】。
㈡【二業】
★◤aṅgadvayaṃ karmasvabhāvaṃ saṃskārā bhavaśca / [134|09]
♂dvayaṃ karma aṅgadvayaṃ karmasvabhāvaṃ saṃskārā bhavaśca /
◤aṅgadvayaṃ karmasvabhāvam-- saṃskārāḥ bhavaś ca / [S349]
㈠釋曰。二分以業為性。謂行及有。
㈡行及有支以業為性。
①aṅga dvayam karma svabhāvam saṃskārās bhavas ca
㈢ཡན་ལག་གཉིས་ནེ་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། འདུ་བྱེད་དང་། སྲིད་པའོ། །
★◤ 【sapta vastu 】[134|10]
①sapta vastu
③གཞི་བདུན་།
㈢གཞི་〖PNབཞི།〗བདུན། ཡན་ལག་བདུན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་། གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་རྣམས་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞིའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
◤sapta vastu,[S349]
㈠〔偈曰〕：【七分類為果】。
㈡【七事亦名果】〖26_3_b〗
★◤saptāṅgāni vastusvabhāvāni vijñānanāmarūpaṣaḍāyatanasparśavedanājātijarāmaraṇāni / [134|11]
♂sapta vastu saptāṅgāni vastusvabhāvāni vijñānanāmarūpaṣaḍāyatanasparśavedanājātijarāmaraṇāni / ♂kleśakarmā- śrayatvāt /
◤saptāṅgāni vastusvabhāvāni--[S349]
㈠釋曰。七分以類為性。
㈡2七以事為性。
★◤kleśakarmāśrayatvāt / yathā ca vastu saptāṅgāni[134|12]
♂yathā ca vastu saptāṅgāni /
①sapta aṅgāni vastu svabhāvāni vijñāna nāma rūpa ṣaṣ āyatana sparśa vedanā jāti jarā maraṇāni kleśa karma āśraya tvāt
③ཡན་ལག་བདུན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་། གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་རྣམས་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞིའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ་།།
◤vijñānanāmarūpaṣaḍāyatanasparśavedanājātijarāmaraṅāni; kleśakarmāśrayatvāt / [S349]
㈠謂識名色六入觸受生老死。惑業依故。
㈡1餘識等…3是煩惱業所依事故。
①yathā ca vastu sapta aṅgāni phalam tathā
③ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་བདུན་གཞི་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་འབྲས་བུ་ཡིན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་བདུན་གཞི་〖Nབཞི།〗ཡིན་པ་དེ་བཞིན་འབྲས་བུ་ཡིན། ཡན་ལག་བདུན་པོ་ཉིད་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤yathā ca vastu saptāṅgāni, [S349]
◤[S350]
★0◤ 【phalaṃ tathā /】[134|13]
◤phalaṃ tathā / [S350-355]
㈠此類或說名果。
★◤saptaivāṅgāni phalabhūtāni / śeṣāṇi pañca hetubhūtāni / [134|14]
◤saptaivāṅgāni phalabhūtāni / [S350-355]
㈠此七分於餘處說名果。
㈡如是七事即亦名果。
①sapta eva aṅgāni phābhūtāni
③ཡན་ལག་བདུན་པོ་ཉིད་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤śeṣāṇi pañca hetubhūtāni;[S350-355]
㈠所餘諸分說名因。
㈡義准餘五即亦名因
★◤karmakleśasvabhāvabhūtatvāt / [134|14-]
♂karmakleśasvabhāvabhūtatvāt{2. Y. omits bhūta |} /
◤karmakleśasvabhāvatvāt / [S350-355]
㈠惑業為性故。
㈡以煩惱業為自性故。
★★◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ madhye phalahetū viśālitau / [134|15]
♂kiṃ punaḥ kāraṇaṃ madhye phala-[ 22a. 8A.II ] hetu viśālitau /
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ madhye phalahetū viśālitau?[S350-355]
㈠何因緣於中際說果因廣。
㈡何緣中際廣說果因。
①śeṣāṇi pañca hetu bhūtāni karma kleśa svabhāva bhūta tvāt kim punar kāraṇam madhye phala hetū viśālitau
③ལྷག་མ་ལྔ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་བའི་ཕྱིར་རྒྱུར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ ****[@126b]**** ་ཅིའི་ཕྱིར་གཞི་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དབུས་སུ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་རྒྱ་ཆེར་།། བསྐྱེད་ལ་།
㈢ལྷག་མ་ལྔ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
㈢ཡང་{126b}ཅིའི་ཕྱིར་གཞི་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དབུས་སུ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་རྒྱ:ཆེར་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད〗ལ། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་〖PN-སུ།〗ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་མདོར་བསྡུས། འདས་པའི་དུས་སུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་〖Nཔས།〗སྒོ་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མདོར་བསྡུས་ཤེ་ན། གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མདོར་བསྡུས་པ། །བར་མའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས〖PNལ།〗། །བར་མ་ཁོ་ནས་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྒྱས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པར་ནུས་པས་མ་བཤད་དེ། ཡང་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་མ་བྱས་སོ། །
★0◤vastunaḥ pañcadhā bhedāt / [134|15-]
◤vastunaḥ pañcadhā bhedāt / [S350-355]
㈠類有五種差別故。
㈡開事為五
★◤kleśasya dvidhā / anāgate 'dhvani phalaṃ saṃkṣiptaṃ dvidhā bhedāt / [134|16]
♂kleśasya{3. Y. adds ca |} dvidhā / ♂anāgate 'dhvani phalaṃ saṃkṣiptaṃ dvidhā bhedāṃt /
◤kleśasya ca dvidhā / [S350-355]
㈠離惑為二分故。
㈡惑為二故。
①vastunas pañcadhā bhedāt kleśasya dvidhā anāgate adhvani phalam saṃkṣiptam dvidhā bhedāt
③མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་མདོར་།། བསྐྱེད་ལ་།
◤anāgate 'dhvani phalaṃ saṃkṣiptaṃ dvidhā bhedāt / [S350-355]
㈠於後際說果略。離為二分故。
㈡後際略果。事唯二故。
★★◤atīte 'dhvani heturekamukhakleśopadeśāditi / [134|17]
♂atīte 'dhvani hetu{4. Y. adds saṃkṣiptaḥ |}rekamukhakleśopadeśāditi /
◤atīte 'dhvani hetuḥ saṃkṣiptaḥ; ekamukhakleśopadeśāditi / [S350-355]
㈠於前際說因略。說惑一門故。
㈡前際略因。惑唯一故。
①atīte adhvani hetus eka mukha kleśa upadeśāt iti
③བསྡུས། འདས་པའི་དུས་སུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྒོ་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མདོར་བསྡུས་ཤེ་ན་།
★◤ 【phalahetvabhisaṃkṣepo dvayormadhyānumānataḥ // VAkK_3.26 //】[134|18]
♂phalahetvabhisaṃkṣepo dvayormadhyānumānataḥ //26//
①phala hetu abhisaṃkṣepas dvayos madhya anumānatas
③གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མདོར་བསྡུས་པ་།། བར་མའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་།།
◤phalahetvabhisaṃkṣepo dvayormadhyānumānataḥ // 26 // [S350-355]
㈠〔偈曰〕：【略果及略因 由中可比二】。
㈡【略果及略因_c 由中可比二】〖26_3_d〗
★★◤madhyenaiva hi pūrvāntāparāntayorapi hetuphalavistaraḥ śakyo 'numānumiti noktaḥ / [134|19]
♂madhyenaiva hi pūrvāntāparāntayorapi hetuphalavistaraḥ śakyo 'numātumiti noktaḥ /
◤madhyenaiva hi pūrvāntāparāntayorapi hetuphalavistaraḥ śakyo 'numātumiti noktaḥ / [S350-355]
㈠釋曰。由廣說中際。前際後際。廣因廣果。例此可知。是故前後際不復廣說。
㈡由中際廣可以比度前後二際。廣義已成故不別說。
①madhyena eva hi pūrva anta apara antayos api hetu phala vistaras śakyas nu mānum iti na uktas
③བར་མ་ཁོ་ནས་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྒྱས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པར་ནུས་པས་མ་བཤད་དེ་།
★0◤punaraparātmakaṃ hi yatnaṃ mā kāryamiti / [134|20]
◤punaraparātmakaṃ hi yatnaṃ mā kāryamiti // 26 // [S350-355]
㈠若復廣說此言無用。
㈡說便無用。
①punar apara ātmakam hi yatnam mā kāryam iti
③ཡང་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་མ་བྱས་སོ་།།
★◤yadi khalu dvādaśāṅga eva pratītyasamutpāda evaṃ satyavidyāyā anupadiṣṭahetukatvādādimān saṃsāraḥ prāpnoti jarāmaraṇasya cānupadiṣṭaphalatvādantavān / [134|20-]
♂yadi khalu dvādaśāṅga eva pratītyasamutpāda evaṃ satyavidyāyā anupadiṣṭahetukatvādādimān saṃsāraḥ prāpnoti jarāmaraṇasya cānupadiṣṭaphalatvādantavān{5. MS. drops n |} /
◤yadi khalu dvādaśāṅga eva pratītyasamutpādaḥ,[S350-355]
㈠若緣生唯十二分。
㈡若緣起支唯十二者。
①yadi khalu dvādaśa aṅgas eva pratītyasamutpādas evam satya vidyāyās anupadiṣṭa hetuka tvāt ādimān saṃsāras prāpnoti jarā maraṇasya ca anupad
③གལ་ཏེ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་གོ། མ་རིག་པའི་རྒྱུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཅན་དུ་ཡང་འགྱུར་ལ། རྒ་ཤིའི་འབྲས་བུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་དང་ལྡན་པར་ཡང་འགྱུར་བའམ་།
㈢གལ་ཏེ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་གོ།
◤evaṃ satyavidyāyā anupadiṣṭahetukatvādādimān saṃsāraḥ prāpnoti, jarāmaraṇasya cānupadiṣṭaphalatvādantavān / [S350-355]
㈠由不說無明因。生死應至有始。不說老死果故。生死應至有邊。
㈡不說老死果。生死應有終。不說無明因。生死應有始。
★◤aṅgāntaraṃ vā punarupasaṃkhyātavyaṃ tasyāpyanyasmāditya navasthāprasaṅgaḥ / [134|22-]
♂aṅgāntaraṃ vā punarūpasaṃkhyātavyaṃ tasyāpyanyasmāditya{6. MS. …pyanyāditya ..|} navasthāprasaṅgaḥ /
◤aṅgāntaraṃ vā punar upasaṅkhyātavyaṃ tasyāpy anyasmād ity anavasthāprasaṅgaḥ?[S350-355]
①aṅgāntaraṃ vā punar upasaṃkhyātavyaṃ tasyāpy anyasmād ity anavasthāprasaṅgaḥ?
㈠若立無明因老死果。應更說別分。若說此二別分。則有無窮之過。若不說別分。又不免前難。
㈡或應更立餘緣起支。餘復有餘成無窮失。
①aṅga antaram vā punar upasaṃkhyātavyam tasya api anyasmāt itya navasthā prasaṅgas
③ཡང་ན་ནི་ཡན་ལག་གཞན་གྱིས་ཁ་བསྐང་དགོས་སོ་།། དེ་ལ་ཡང་གཞན་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢མ་རིག་པའི་རྒྱུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཅན་དུ་ཡང་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ལ། རྒ་ཤིའི་འབྲས་བུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་དང་ལྡན་པར་ཡང་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་ནི་ཡན་ལག་གཞན་གྱིས་ཁ་བསྐང་དགོས་སོ། །
★◤nopasaṃkhyātavyam / yasmādupadarśito 'tra bhagavatā[134|23]
♂nopasaṃkhyātavyam /
◤nopasaṅkhyātavyam;[S350-355]
①nopasaṃkhyātavyam;
㈠不應別立。
㈡不應更立。
①na upasaṃkhyātavyam
③ཁ་བསྐང་བར་བྱ་མི་དགོས་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་ཡང་གཞན་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཁ་བསྐང་བར་བྱ་མི་དགོས་ཏེ། འདི་ལྟར་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་དང་། །བྱ་བ་ཉིད་དོ་དེ་ལས་གཞི། །དེ་ལས་གཞི་དང་ཉོན་མོངས་སྐྱེས〖PNསྐྱེ།〗། །འདི་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལུགས། །ཞེས་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །
①yasmāt upadarśitas tra bhagavatā
③འདི་ལྟར་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།
★◤ 【■kleśāt kleśaḥ kriyā caiva tato vastu tataḥ punaḥ /】[134|24-]
♂yasmādupadarśito 'tra bhagavatā kleśāt kleśaḥ kriyā caiva tato vastu tataḥ punaḥ /
①kleśāt kleśas kriyā ca eva tatas vastu tatas punar
③ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་དང་།། བྱ་བ་ཉིད་དོ་དེ་ལས་གཞི་།། དེ་ལས་གཞི་དང་ཉོན་མོངས་སྐྱེས།།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་〖PN-སྐྱེ།〗སྟེ། སྲེད་པ་ལས་ལེན་པའོ། །
◤yasmādupadarśito 'tra bhagavatā--[S350-355]
㈠此中由佛世尊已顯此義故。
㈡然無前過。此中世尊由義已顯。云何已顯。
◤kleśāt kleśaḥ kriyā caiva tato vastu tataḥ punaḥ / [S350-355]
★◤【 vastukleśāśca jāyante bhavāṅganāmayaṃ nayaḥ // VAkK_3.27 //】
♂vastu{7. MS. vastū |}kleśāśca jāyante bhavāṅgānāmayaṃ nayaḥ //27//
①vastu kleśās ca jāyante bhava aṅganā mayam nayas
③འདི་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལུགས་།།
◤vastu kleśāś ca jāyante bhavāṅgānām ayaṃ nayaḥ // 27 // [S350-355]
①kleśāt kleśaḥ kriyā caiva tato vastu tataḥ punaḥ|
①vastu kleśāś ca jāyante bhavāṅgānām ayaṃ nayaḥ||27||
㈠〔偈曰〕：【從惑惑業生 從業更果類 從類類惑生 有分理如此】。
㈡頌曰 【從惑生惑業_a 從業生於事_b 從事事惑生_c 有支理唯此】〖27_3_d〗
★★◤kleśāt kleśo jāyate tṛṣṇāyā upādānam / kleśāt karma / [134|26]
♂kleśāta kleśo jāyate / ♂tṛṣṇayā upādānam / ♂kleśāt karma /
◤kleśāt kleśo jāyate-- tṛṣṇāyā upādānam / [S350-355]
㈠釋曰。從惑惑生者。謂從愛取生。
㈡論曰。從惑生惑謂愛生取。
①kleśāt kleśas jāyate tṛṣṇāyās upādānam
③ཞེས་བསྟན་ཟིན་ཏོ་།། ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་སྟེ། སྲེད་པ་ལས་ལེན་པའོ་།།
①kleśāt karma
③ཉོན་མོངས་པ་ལས་ལས་ཏེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ལས་ལས་ཏེ། ལེན་པ་ལས་ནི་〖PN-ནི།〗སྲིད་པ་དང་། མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །
★◤upādānāt bhavo 'vidyāyāśca saṃskārā / [134|26-135|01]
♂upādānāt{8. MS. upādāt |}bhavo 'vidyāyāśca @135 saṃskārāḥ /
◤kleśāt karma-- upādānād bhavaḥ, avidyāyāś ca saṃskārāḥ / [S350-355]
㈠從惑業生者。謂從取有生。從無明行生。
㈡從惑生業謂取生有。無明生行。
①upādānāt bhavas avidyāyās ca saṃskārā
③ལེན་པ་ལས་ནི་སྲིད་པ་དང་། མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ་།།
★0◤karmavastusaṃskārebhyo vijñānaṃ bhavācca jātiḥ / [135|01]
◤karmavastu-- saṃskārebhyo vijñānam, bhavācca jātiḥ / [S350-355]
㈠從業果類生者。謂從行識生。從有生生。
㈡從業生事謂行生識及有生生。
①karma vastu saṃskārebhyas vijñānam bhavāt ca jātis
③ལས་ལས་གཞི་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། སྲིད་པ་ལས་སྐྱེ་བའོ་།། གཞི་ལས་གཞི་སྟེ་།
㈢ལས་ལས་གཞི་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། སྲིད་པ་ལས་〖PN-ལས།〗སྐྱེ་བའོ། །
㈢གཞི་ལས་གཞི་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་མིང་དང་གཟུགས་ནས་རེག་པ་ལས་〖PNལ།〗ཚོར་བའི་བར་དང་། སྐྱེ་བ་ལས་〖PNལ།〗རྒ་ཤིའོ། །
★◤vastuno vastuvijñānānāmarūpaṃ yāvat sparśādvedanā jāteśca jarāmaraṇam / [135|01-]
♂vastuno vastuvijñānānnāmarūpaṃ yāvat sparśādvedanā jāteśca jarāmaraṇam /
◤vastuno vastu-- vijñānānnāmarūpaṃ[S350-355]
㈠從類類生者。謂從識名色生。
㈡從事生事謂從識支生於名色。
①vastunas vastu vijñānānām arūpam yāvat sparśāt vedanā jātes ca jarā maraṇam
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་མིང་དང་གཟུགས་ནས་རེག་པ་ལས་ཚོར་བའི་བར་དང་། སྐྱེ་བ་ལས་རྒ་ཤིའོ་།། གཞི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཚོར་བ་ལས་སྲིད་པའོ་།།
㈢གཞི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པའོ། །
◤yāvat sparśād vedanā, jāteś ca jarāmaraṇam / [S350-355]
㈠乃至從觸受生。從生老死生。
㈡乃至從觸生於受支及從生支生於老死。
★◤vastunaḥ kleśo vedanāyā stṛṣṇeti / [135|02-]
♂vastunaḥ kleśo vedanāyāstṛṣṇeti /
◤vastunaḥ kleśaḥ-- vedanāyāstṛṣṇeti / [S350-355]
㈠從類惑生者。謂從受愛生。
㈡從事生惑謂受生愛。
★◤yasmādeṣa nayo vyavasthito bhavāṅgānāṃ tasmādavidyā 'pi kleśasvabhāvā vastunaḥ kleśādveti jñāpitaṃ bhavati / [135|03-]
♂yasmādeṣa nayo vyavasthito bhavāṅgānāṃ [ 22b. 8B. II ] tasmādavidyā'pi kleśasvabhāvā vastunaḥ kleśādveti jñāpitaṃ bhavati /
◤yasmād eṣa nayo vyavasthito bhavāṅgānām,[S350-355]
①yasmād eṣas nayas vyavasthito bhavāṅgānām,
㈠由世尊安立有分道理如此。
㈡由立有支其理唯此。
①vastunas kleśas vedanāyās stṛṣṇā iti yasmāt eṣa nayas vyavasthitas bhava aṅgānām tasmāt avidyā api kleśa svabhāvās vastunas kleśāt vā iti jñāpitam bhavati
③གང་གི་ཕྱིར་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ཡང་གཞི་འམ་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ལ་།
㈢གང་གི་ཕྱིར་〖《པེསྣ》N-ཕྱིར།〗སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག:པ་དེའི་〖Pཔའི།Nཔའི་དེའི།〗ཕྱིར་མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་〖PN+པ་མེད།〗པའི་རང་བཞིན་ཡང་གཞི་འམ་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། རྒ་ཤི་ནི་〖PN-ནི།〗ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་གཞི་ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པ:ཡིན་པས་〖PNགང་བས།〗ཡང་འདི་ལ་ཁ་བསྐང་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་{127a}ཀྱང་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་〖PNབས།〗འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tasmād avidyāpi kleśasvabhāvā vastunaḥ kleśādveti jñāpitaṃ bhavati / [S350-355]
㈠由無明是煩惱性故。惑從類生。惑從惑生。此義自顯。
㈡已顯老死為事惑因。及顯無明為事惑果。
★◤vedanāvaśācca jarāmaraṇavastunaḥ punaḥ kleśo bhāvīti nātra punaḥ kiñcidupasaṃkhyeyam / [135|04-]
♂vedanāvaśācca jarāmaraṇavastunaḥ punaḥ kleśo bhāvīti nātra punaḥ kiṃcidupasaṃkhyeyam |{1. MS. …khyeyameva |} “evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavatī”ti vacanāt /
◤vedanāvaśācca jarāmaraṇavastunaḥ punaḥ kleśo bhāvīti[S350-355]
㈠由老死類以受為邊故。從此更生惑。
㈡無明老死事惑性故。
①vedanā vaśāt ca jarā maraṇa vastunas punar kleśas bhāvi iti na atra punar kiñcid upasaṃkhyeyam
③རྒ་ཤི་ནི་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་གཞི་ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་པས་ཡང་འདི་ལ་ཁ་བསྐང་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ ****[@127a]**** *་།།
◆351♂punaḥ kiñcidupasaṃkhyeyam
◤nātra punaḥ kiñcidupasaṃkhyeyam;[S350-355]
㈠是故於中不可增減
㈡豈假更立餘緣起支。
◤“evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavati” ( ) iti vacanāt / [S350-355]
㈠如此純大苦聚緣和合生由此言。
㈡故經言如是純大苦蘊集。
★◤“evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavatī”ti vacanāt / [135|05-]
①evam asya kevalasya mahatas duḥkha skandhasya samudayas bhavati iti vacanāt
③ཀྱང་མེད་དེ་;་དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤anyathā hi kimasya sāmarthyaṃ syāt / [135|06]
◤anyathā hi kimasya sāmarthyaṃ syāt / [S350-355]
㈠若不爾。此文有何義相應。有餘師說。
㈡若不爾者此言何用有餘釋言。
①anyathā hi kim asya sāmarthyam syāt
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདིའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདིའི་〖PNདེ་འདི།〗ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར། གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ayoniśomanaskārahetukā 'vidyoktā sūtrāntare / avidyāhetukaścāyoniśomanaskāraḥ / [135|07]
♂ayoniśomanaskārahetukā'vidyoktā sūtrāntare / ♂avidyāhetukaścāyoniśomanaskāraḥ /
◤ayoniśomanaskārahetukā'vidyoktā sūtrāntare / [S350-355]
①a-yoniśas-manaskārahetukā'vidyoktā sūtrāntare|
㈠於餘經中說。無明以不正思惟為因。
㈡餘契經說。非理作意為無明因。
①ayoni śoma naskāra hetukā vidyā uktā sūtra antare
③གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
①avidyā hetukas ca ayoni śoma naskāras
③ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།། ཞེས་གསུངས་ལ་།
㈢ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤avidyāhetukaś cāyoniśomanaskāraḥ / [S350-355]
①avidyāhetukaś cā-yoniśas-manaskāraḥ|
㈠不正思惟以無明為因。
㈡無明復生非理作意。
★0◤sa cehāpyupādānāntarbhūtatvādukto bhavatīti apare / [135|08]
◤sa cehāpyupādānāntarbhūtatvādukto bhavatīti apare / [S350-355]
㈠於此經中不正思惟。亦是所說由入取攝故。
㈡非理作意亦取支攝。故亦說在此契經中。
①sa ca iha api upādāna antarbhūta tvāt uktas bhavati iti apare
③དེ་ནི་འདིར་ཡང་ལེན་པའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
★0◤kathamayoniśomanaskārasyopādāne 'ntarbhāvaḥ / [135|08-]
◤kathamayoniśomanaskārasyopādāne 'ntarbhāvaḥ?[S350-355]
①kathama-yoniśas-manaskārasyopādāne'ntarbhāvaḥ?
㈠云何不正思惟入四取攝。
㈡此非理作意如何取支攝。
①katham ayoni śoma naskārasya upādāne antarbhāvas
③ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། ལེན་པའི་ནང་དུ་ཇི་ལྟར་འདུས་།
★◤yadi saṃprayogataḥ / tṛṣṇā 'vidyayorapi tasyāntarbhāvaprasaṅgaḥ / [135|09]
♂yadi saṃprayogataḥ / tṛṣṇā'vidyayorapi tasyāntarbhāvaprasaṅgaḥ{2. Y. …ntarbhāvaḥ prāpnoti |} /
◤yadi samprayogataḥ, tṛṣṇā'vidyayorapi tasyāntarbhāvaḥ prāpnoti / [S350-355]
㈠若說由相應故。亦應說入愛無明攝。與彼相應故。
㈡若言由此與彼相應。則愛無明亦應彼攝。
★◤satyapi cāntarbhāve kathamatredaṃ jñāpitaṃ bhavatyayoniśomanaskārahetukā avidyeti / [135|10]
♂satyapi cāntarbhāve kathamatredaṃ jñāpitaṃ bhavatyayoniśomanaskārahetukā avidyeti{3. Y. kathamayoniśomanaskāro heturavidyāyā iti vijñāpitaṃ bhavati / It seems to be paraphrasing. } /
◤satyapi cāntarbhāve kathamayoniśomanaskāro heturavidyāyā iti vijñāpitaṃ bhavati / [S350-355]
①satyapi cāntarbhāve kathama-yoniśas-manaskāro heturavidyāyā iti vijñāpitaṃ bhavati|
㈠若在彼攝。此中云何能證。謂無明以不正思惟為因。
㈡設許彼攝。云何能證非理作意為無明因。
①yadi saṃprayogatas tṛṣṇā vidyayos api tasya antar bhāva prasaṅgas sati api ca antarbhāve katham atra idam jñāpitam bhavati ayoni śoma naskāra hetukā avidyā iti
③གལ་ཏེ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་སྲིད་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་གི་ནང་དུ་ཡང་དེ་འདུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།། ནང་དུ་འདུས་པ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འདིར་མ་རིག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་།
㈢ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་ནི་འདིར་ཡང་ལེན་པའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། ལེན་པའི་ནང་དུ་ཇི་ལྟར་འདུས། གལ་ཏེ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་སྲིད་〖Nསྲེད།〗པ་དང་མ་རིག་པ་དག་གི་ནང་དུ་ཡང་དེ་〖PN-དེ།〗འདུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤yadi tarhyantarbhāvenaiva hetuphalabhāvo vijñāyate tṛṣṇā 'vidyayorapi tarhi tatrāntarbhāvā daṅgantaratvaṃ śakyamakarttum / [135|11-]
♂yadi tarhyantarbhāvenaiva hetuphalabhāvo vijñāyate tṛṣṇā'vidyayorapi tarhi tatrāntarbhāvadaṅgāntaratvaṃ śakyamakartum /
◤yadi hyantarbhāvenaiva hetuphalabhāvo vijñāyate,[S350-355]
㈠若但由位攝能證因果義。
㈡若但彼攝即證因果。
①yadi tarhi antarbhāvena eva hetu phala bhāvas vijñāyate tṛṣṇā vidyayos api tarhi tatra antarbhāvās daṅgantara tvam śakyam akarttum
③གལ་ཏེ་ནང་དུ་འདུས་པ་ཁོ་ནས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་ཤེས་པར་འགྱུར་ན། འོ་ན་ནི་སྲེད་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་ཀྱང་དེའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་གཞན་ཉིད་དུ་མི་བྱ་བར་ནུས་སོ་།།
㈢ནང་དུ་འདུས་པ་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འདིར་མ་རིག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ནང་དུ་འདུས་པ་ཁོ་ནས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་ཤེས་པར་འགྱུར་ན། འོ་ན་ནི་སྲེད་〖PNསྲིད།〗པ་དང་མ་རིག་པ་དག་ཀྱང་དེའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་གཞན་ཉིད་དུ་མི་བྱ་བར་ནུས་སོ། །
◤tṛṣṇā'vidyayorapi tarhi tatrāntarbhāvādaṅgāntaratvaṃ śakyamakarttum / [S350-355]
㈠愛及無明入取攝故。不應立為別分。
㈡愛與無明亦彼攝故。應不別立為緣起支
◆352♂
★0◤anyaḥ punarāha / [135|12]
◤anyaḥ punarāha--[S350-355]
㈠如不正思惟。有餘師說。
㈡餘復釋言。
★0◤ayoniśo manaskāro heturavidyāyā uktaḥ sūtrāntare / [135|12-]
◤ayoniśomanaskāro heturavidyāyā uktaḥ sūtrāntare / [S350-355]
①a-yoniśas-manaskāro heturavidyāyā uktaḥ sūtrāntare|
㈠於餘經說不正思惟為無明因。
㈡餘契經說。非理作意為無明因。
①anyas punar āha ayoniśas manaskāras hetus avidyāyās uktas sūtrāntare
③གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང:མིག་དང་〖PNམིང་གང་།〗གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་〖PNཔ།〗རྙོག་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རེག་〖PNརིག〗པའི་དུས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཚོར་བའི་དུས་སུ་ཡང་མ་རིག་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་དོ།
★0◤sa cāpi sparśakāle nirdiṣṭaḥ / [135|13]
◤sa cāpi sparśakāle nirdiṣṭaḥ--[S350-355]
㈠此不正思惟說在觸時。
㈡無明復生非理作意。非理作意說在觸時故。
★◤“cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate āvilo manaskāro mohaja” iti / [135|13-]
♂“cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate āvilo manaskāra mohaja” iti /
◤“cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate āvilo manaskāro mohajaḥ” iti / [S350-355]
㈠如經言。依眼根緣色塵。染濁思惟生。能起無明。
㈡餘經說。眼色為緣生癡所生染濁作意。
①sa ca api sparśa kāle nirdiṣṭas cakṣus pratītya rūpāṇi ca utpadyate āvilas manaskāras moha jas iti
③དེ་ཡང་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྙོག་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རེག་པའི་དུས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ་།
★0◤vedanākāle cāvaśyamavidyayā bhavitavyam / [135|14]
◤vedanākāle cāvaśyamavidyayā bhavitavyam;[S350-355]
㈠於受時無明必生。
㈡此於受位必引無明故。
★★◤“avidyāsaṃsparśajaṃ veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇe”ti sūtrāntarāt / [135|15]
♂“avidyāsaṃsparśajaṃ veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇe”ti sū-[ 23a. 8A. III ] trāntarāt /
◤“avidyāsaṃsparśajaṃ veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇā”( ) iti sūtrāntarāt / ?[S350-355]
①“avidyāsaṃsparśa-jaṃ veditaṃ pratītyotpannā tṛṣṇā”( ) iti sūtrāntarāt|?
㈠如經言。緣無明觸所生受。故愛得生。由此別經故知。
㈡餘經言。由無明觸所生諸受為緣生愛。
①vedanā kāle ca avaśyam avidyayā bhavitavyam avidyā saṃsparśa jam veditam pratītya utpannā tṛṣṇā iti sūtra antarāt
③མདོ་གཞན་ལས་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཚོར་བའི་དུས་སུ་ཡང་མ་རིག་པ་གདོན་མི་ཟ་པ་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རེག་པའི་དུས་ན་ཡོད་པའི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཚོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ངོ་བོར་གྲུབ་〖PNགྱུར།〗པས་མ་རིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞིང་། ཡན་ལག:་གཞན་གྱིས་〖PNགིས།〗ཁ་བསྐང་བར་ཡང་མི་བྱའོ། །
★◤ataḥ sparśakāle bhavannayoniśomanaskāro vedanāsahavarttinyā avidyāyāḥ pratyayabhāvena siddha iti nāstyahetukatvamavidyāyā na cāṅgāntaramupasaṃkhyeyam / [135|16-]
♂ataḥ{4. Y. tadevaṃ |} sparśakāle bhavannayoniśomanaskāro vedanāsahavarttinyā avidyāyāḥ pratyayabhāvena siddha iti nāstyahetukatvamavidyāyā na cāṅgāntaramupasaṃkhyeyam /
◤tadevaṃ sparśakāle bhavann ayoniśomanaskāro vedanāsahavarttinyā avidyāyāḥ pratyayabhāvena siddha[S350-355]
①tadevaṃ sparśakāle bhavann a-yoniśas-manaskāro vedanā saha varttinyā avidyāyāḥ pratyayabhāvena siddha
㈠不正思惟於觸時起。能為受時所起無明作因緣。
㈡是故觸時非理作意與受俱轉無明為緣。
①atas sparśa kāle bhavan= ayoniśoma naskāras vedanā saha varttinyās avidyāyās pratyaya bhāvena siddhas iti na asti ahetuka tvam avidyāyās na ca aṅgā
③བར་ཡོད་དོ། དེ་ལྟ་བས་ན་རེག་པའི་དུས་ན་ཡོད་པའི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཚོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་པས་མ་རིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞིང་། ཡན་ལག་གཞན་གྱིས་ཁ་བསྐང་བར་ཡང་མི་བྱའོ་།།
★0◤nacāpyanavasthāprasaṅgaḥ / [135|17-]
①na ca api anavasthā prasaṅgas
③ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྙོག་པ་ཞེས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤iti nāsty ahetukatvam avidyāyāḥ / [S350-355]
㈠是故無明無無因義。
㈡由此無明無無因過。
◤na cāṅgāntaram upasaṅkhyeyam / [S350-355]
㈠故不須立別分。
㈡亦不須立餘緣起支。
◤na cāpyanavasthāprasaṅgaḥ;[S350-355]
㈠無無窮之過。
㈡又緣起支無無窮失。
★◤tasyāpyayoniśomanaskārasya punarmohajavacanādāvilo manaskāro mohaja iti / [135|18-]
♂tasyāpyayoniśo- manaskārasya punarmohajavacanādāvilo manaskāro mohaja iti /
◤tasyāpyayoniśomanaskārasya punarmohajavacanādāvilo manaskāro mohaja iti / [S350-355]
①tasyāpya-yoniśas-manaskārasya punarmohajavacanādāvilo manaskāro mohaja iti|
㈠此不正思惟。由說復從無明生。染濁思惟從癡生。此經言為證。
㈡非理作意從癡生故。如契經說。眼色為緣生癡所生染濁作意。
①tasya api ayoni śoma naskārasya punar moha ja vacanāt āvilas manaskāras moha jas iti
③གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྙོག་པ་ཞེས་འབྱུང་བས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◆353♂
★★◤tattarhyetadantyatroktamiha punarvaktavyam / na vaktavyam / kathamanucyamānaṃ gamyate / [135|19]
♂tattarhyetadanyatroktamiha punavaktavyam{5. MS. punarvarttavyaṃ |} / ♂na vaktavyam / ♂kathamanucyamānaṃ gamyate /
◤tattarhy etad anyatroktam iha punar vaktavyam? na vaktavyam / [S350-355]
㈠於餘經不無此義。若汝意欲立如此義。此中則應更說。彼文句不應說。
㈡餘經雖有如是誠言。然此經中應更須說。不須更說
①tat tarhi etat anti atra uktam iha punar vaktavyam
③འོ་ན་ནི་དེ་ནི་གཞན་དུ་གསུངས་པས་འདིར་ ****[@127b]**** ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་དེ་ནི་གཞན་དུ་གསུངས་པས་འདིར་{127b}ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པར་བྱ་མི་དགོས་སོ། །
①na vaktavyam
③བརྗོད་པར་བྱ་མི་དགོས་སོ་།།
①katham anucyamānam gamyate
③མ་བརྗོད་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་གོ་ཞེ་ན་རིགས་པ་ལས་སོ་།།
㈢མ་བརྗོད་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་གོ་ཞེ་ན:རིགས་པ་ལས་སོ། །
◤katham anucyamānaṃ gamyate? yuktitaḥ / [S350-355]
㈠若不說云何知有。由道理知有。
㈡如何證知。由理證知。
★0◤yuktitaḥ / kayā yuktyā / [135|20]
◤kayā yuktyā?[S350-355]
㈠何者為道理。
㈡何等為理。
①yuktitas kayā yuktyā
③རིགས་པ་གང་གིས་ཤེ་ན་།
㈢རིགས་པ་གང་གིས་ཤེ་〖PNརིག་པ་གང་གི་ཞེ།〗ན། དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མ་རིག་པ་མེད་པ་ནི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤nahi niravadyā vedanā tṛṣṇāyāḥ pratyayībhavatyarhatāṃ na cāvīparītaḥ sparśaḥ kliṣṭāyā vedanāyāḥ / [135|20-]
♂nahi niravadyā vedanā tṛṣṇāyāḥ pratyayībhavatyarhatāṃ na cāviparītaḥ sparśaḥ kliṣṭāyā vedanāyāḥ /
◤na hi niravidyā vedanā tṛṣṇāyāḥ pratyayībhavatyarhatām,[S350-355]
㈠若受無無明。不能為愛因緣。譬如於阿羅漢。
㈡非離無明受能為愛緣。以阿羅漢受不生愛故。
①na hi niravadyās vedanā tṛṣṇāyās pratyayībhavati arhatām na ca avīparītas sparśas kliṣṭāyās vedanāyās
③དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མ་རིག་པ་མེད་པ་ནི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ནོ་།། ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་པའི་སྲིད་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ལ་།
㈢ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་པའི་སྲིད་〖PNརེག།〗པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ལ། དགྲ་བཅོམ་པ་〖N+ལ།〗མ་རིག་པ་མེད་པའི་རེག་པ་〖PN+མེད་པ།〗ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་རིགས་〖PNརིག〗པ་འདིས་སོ། །
★◤naca punarniravadyasyārhataḥ sparśo viparīta ityanayā yuktyā / [135|21-]
♂naca punarniravadyasyārhataḥ sparśo viparīta{6. Y. viparītaḥ sparśaḥ |} ityanayā yuktyā /
◤na cāviparītaḥ sparśaḥ kliṣṭāyā vedanāyāḥ,[S350-355]
㈠若觸不顛倒。不能作染污受因。
㈡又非無倒觸能為染受緣。
①na ca punar niravadyasya arhatas sparśas viparītas iti anayā yuktyā
③དགྲ་བཅོམ་པ་མ་རིག་པ་མེད་པའི་རེག་པ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་རིགས་པ་འདིས་སོ་།། ཇི་སྙེད་རིགས་པས་འཐད་པ་དེ་སྙེད་མ་བཤད་བཞིན་དུ་ཡང་གོ་བར་འགྱུར་ན་།
㈢ཇི་སྙེད་རིགས་〖PNརིག〗པས་འཐད་པ་དེ་སྙེད་མ་བཤད་བཞིན་དུ་ཡང་གོ་བར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ལན་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na ca punar niravidyasyārhato viparītaḥ sparśaḥ ityanyā yuktyā / [S350-355]
㈠云何知不正思惟從無明生。由於阿羅漢無無明故。觸不顛倒。
㈡亦非離無明觸可成顛倒。阿羅漢觸非顛倒故。
★0◤atiprasaṅga evaṃ prāpnoti / [135|22]
◤atiprasaṅga evaṃ prāpnoti,[S350-355]
㈠若由此道理故。不更說則成太甚過失。
㈡由如是理為證。故知若爾便應有太過失。
★◤yauvat yuktyā saṃbhavati tāvadanuktam gamyata iti / [135|22-]
♂yāvat yuktyā saṃbhavati tāvadanuktaṃ gamyata iti /
◤yāvad yuktyā sambhavati tāvad anuktaṃ gamyata[S350-355]
㈠若此義由道理可見不須別說。自可得知。不但不正思惟。所餘諸分不說亦應可知。則悉不須說故。
㈡諸由正理可得證知。一切皆應不須更說。
①atiprasaṅgas evam prāpnoti yauvat yuktyā saṃbhavati tāvat anuktam gamyate iti
③དེ་ལྟ་ན་ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤tasmānna bhavatyayaṃ parihāraḥ / [135|23-]
◤iti tasmān na bhavatyayaṃ parihāraḥ? acodyam eva tvetad / [S350-355]
㈠此執不成救義。前所立難亦不成難。
㈡故彼所說不成釋難。
①tasmāt na bhavati ayam parihāras
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ལན་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤acodyameva tvetad / [135|24]
♂acodyameva tvetad |{7. MS. tvetadavidyā...|}
◆354♂syādyantavattvaprasaṅgaḥ na
★◤avidyājarāmaraṇayoḥ pareṇāṅgantarānabhidhānātsaṃsārasyādyantavattvaprasaṅgaḥ / [135|24-]
♂avidyājarāmaraṇayoḥ pareṇāṅgāntarānabhidhānā{8. MS. …ntarānābhidhānā... |}tsaṃsārasyādyantavattvaprasaṅgaḥ /
◤avidyājarāmaraṇayoḥ pareṇāṅgāntarānabhidhānāt saṃsārasyādyantavattvaprasaṅgaḥ / [S350-355]
①avidyājarāmaraṇayoḥ pareṇāṅgāntarānabhidhānāt saṃsārasya ādy-anta-vat-tva-prasaṅgaḥ|
㈠謂度無明老死。不說餘故。故生死有初有邊
㈡然上所言。經不別說老死有果無明有因生死便成有終始者。此難非理。經意別故。
★0◤nacāparipūrṇo nirdeśa iti / kiṃ kāraṇam / [135|25]
①acodyam eva tu etat avidyā jarā maraṇayos pareṇa aṅgantara anabhidhānāt saṃsārasya ādi antavattva prasaṅgas naca aparipūrṇas nirdeśas iti
㈢མ་རིག་པ་དང་། རྒ་ཤི་དག་ལས་གཞན་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་ལྡན་པར་ཐལ་〖Nབྲལ།〗བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་མ་ཚང་བར་བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། །འདིར་ནི་ཇི་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདིར། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འབྲེལ་སྙམ་དུ་འཇུག་པ་ལ་རྨོངས་པའི་གདུལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ནི། །སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའི་〖PNམཐའ།〗བར་དག་ལ། །རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་〖PN+པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
◤na cāparipūrṇo nirdeśa iti / [S350-355]
㈠正說非不圓滿。
㈡亦非所說理不圓滿。
★◤pravṛttisaṃmūḍebhyo vineyebhyaḥ kathaṃ paralokādihaloka ihalokācca punaḥ paralokaḥ saṃbadhyata ityetāvato 'trārthasya vivakṣitatvāt / [135|26-]
♂pravṛttisaṃmūḍhebhyo vineyebhyaḥ{9. MS. vinayebhyaḥ |} kathaṃ paralokādihaloka ihalokācca punaḥ paralokaḥ saṃbadhyata ityetāvato 'trārthasya{10. Y. …rthasyātra |}vivikṣitatvāt /
◤kiṃ kāraṇam? pravṛttisammūḍhebhyo vineyebhyaḥ[S350-355]
㈠何以故。受化眾生迷惑於有生。
㈡所以者何。此經但欲除所化者三際愚故。由所化者唯生是疑。
◤kathaṃ paralokādihalokaḥ, ihalokācca punaḥ paralokaḥ sambadhyata ity[S350-355]
㈠云何從宿世現世起。復從現世來世起。此三世次第相應。
㈡云何有情三世連續。謂從前世今世得生。今世復能生於後世。
◤etāvato 'rthasyātra vivakṣitatvāt / [S350-355]
㈠如來唯欲說如此多義。
㈡如來但為除彼疑情。
★★◤etasya ca pūrvamevottatvāt / [135|27]
♂etasya ca{11. Y. adds arthasya |} pūrvamevoktatvāt /
◤etasya cārthasya pūrvam evoktatvāt--[S350-355]
㈠此義於前已說。
㈡說十二支如前已辯。
①pravṛtti saṃmūḍebhyas vineyebhyas katham para lokāt ihalokas ihalokāt ca punar para lokas saṃbadhyate iti etāvatas trārthasya vivakṣita tvāt etasya ca pūrvam eva utta tvāt
③འདིར་ནི་ཇི་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདིར། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འབྲེལ་སྙམ་དུ་འཇུག་པ་ལ་རྨོངས་པའི་གདུལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ནི་།།
★◤ pūrvāparāntamadhyeṣu saṃmoha vinivṛttaye” / [136|01]
♂@136 “pūrvāparāntamadhyeṣu saṃmoha{1. MS. saṃmohe |} vinivṛtta-[ 23b. 8B. III ]{2. This page is blurred in the photo and many letters are indistinct. At the beginning a few letters are so indistinct that it is very difficult to make out anything out of it. } ye” {3. Y .One reading is vinivarttaye as before (see 21a.) } /
①pūrva apara anta madhyeṣu saṃmoha vinivṛttaye
③སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའི་བར་དག་ལ་།། རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ་།། ཞེས་བྱ་བ་འདིས་སྔར་བཤད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཞེས་བྱ་བ་འདིས་སྔར་བཤད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤“pūrvāparantamadhyeṣu sammohavinivṛttaye” (abhi- ko- 3.25)[S350-355]
㈠如偈言。於前後中際。為除他無明。
㈡謂前後中際為遣他愚惑。
★◤uktaṃ bhagavatā “pratītyasamutpādaṃ vo bhikṣavo deśayiṣyāmi pratītyasamutpannāṃśca dharmānityathaka eṣāṃ viśeṣaḥ / [136|02-]
♂uktaṃ bhagavatā “pratītyasamutpādaṃ vo bhikṣavo deśayiṣyāmi pratītyasamutpannāṃśca dharmānityatha ka{4. MS. ke|} eṣāṃ viśeṣaḥ /
◤uktaṃ bhagavatā-- “pratītyasamutpādaṃ vo bhikṣavo deśayiṣyāmi pratītyasamutpannāṃś ca dharmān” ( ) iti / [S350-355]
①uktaṃ bhagavatā-- “pratītya-samutpādaṃ vas bhikṣavas deśayiṣyāmi pratītya-samutpannāṃś ca dharmān” ( ) iti|
㈠佛世尊說。比丘我今為汝等。說緣生及緣生此所生諸法。
㈡如世尊告諸苾芻言。吾當為汝說緣起法緣已生法。
D2305 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ།
①uktam bhagavatā pratītyasamutpādam vas bhikṣavas deśayiṣyāmi pratītyasamutpannān= ca dharmān ityathakas eṣām viśeṣas
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ། ཡང་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
★0◤śāstratastāvanna kaścit / [136|03]
①śāstratas tāvat na kaścid
㈢རེ་ཞིག་བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ།
◤atha ka eṣāṃ viśeṣaḥ? śāstratastāvanna kaś cit; ubhayaṃ hi sarve saṃskṛtā dharmā iti / [S350-355]
㈠此二句其義何異。若依阿毘達磨義。此二無別義。何以故。此二是一切有為法故。
㈡此二何異。且本論文此二無別。以俱言攝一切法故。
🈪ཡང་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། རེ་ཞིག་བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། གཉི་ག་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །
★◤ubhyaṃ hi sarve saṃskṛtā dharmā iti / [136|03-]
♂ubhayaṃ hi sarve saṃskṛtā dharmā iti /
①ubhyam hi sarve saṃskṛtās dharmās iti
㈢གཉི་ག་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །
★★◤kathamidānīmanutpannā evānāgatāḥ pratītyasamutpannā ityucyante / [136|04]
♂kathamidānī- manutpannā evānāgatāḥ pratītyasamutpannā ityucyante /
◤katham idānīm anutpannā evānāgatāḥ pratītyasamutpannā ity ucyante,[S350-355]
①katham idānīm anutpanna eva anāgata pratītyasamutpannā ity ucyante,
㈠云何未來法未生.說名所生。
㈡如何未來未已起法.可同過現說緣已生。
D2306 🈪ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་མ་བྱུང་བ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དག་ཅེས་བྱ། རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་བྱས་དག་ཅེས་བྱ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་〖PN+པ།〗པའི་སེམས་པས་བསམས་〖PNབསམ།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
①katham idānīm anutpannās eva anāgatās pratītya samutpannās iti ucyante
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་མ་བྱུང་བ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དག་ཅེས་བྱ་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་མ་བྱུང་བ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དག་ཅེས་བྱ། རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་བྱས་དག་ཅེས་བྱ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་〖PN+པ།〗པའི་སེམས་པས་བསམས་〖PNབསམ།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kathaṃ tāvadakṛtā evānāgatāḥ saṃskṛtā ucyante / [136|04-]
◤kathaṃ tāvad akṛtā evānāgatāḥ saṃskṛtā ucyante? ābhisaṃskārikayā cetanayā cetitatvāt / [S350-355]
①kathaṃ tāvad akṛtā eva anāgatāḥ saṃskṛtā ucyante? ābhisaṃskārikayā cetanayā cetitatvāt|
㈠若爾，云何未來未是所作，說名有為。由能生故，意所引故，說名有為。
㈡云何未來未已作法，得同過現.說名有為。由能作思力已造故。
①katham tāvat akṛtās eva anāgatās saṃskṛtās ucyante
③རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་བྱས་དག་བྱ། ཅེས་བྱ་།
★★◤ābhisamskārikayā cetanayā cetitatvāt / [136|05]
♂ābhisaṃskārikayā cetanayā cetitatvāt /
①ābhisamskārikayā cetanayā cetita-tvāt
③མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་སེམས་པས་བསམས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤anāsravāḥ katham / [136|05-]
①anāsravās katham
③ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་།
㈢ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར། དེ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་པ་དགེ་བས་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤anāsravāḥ katham te 'pi cetitāḥ kuśalayā cetanayā prāptiṃ prati / [S350-355]
★★◤te 'pi cetitāḥ kuśalayā cetanayā prāptiṃ prati / nirvāṇe 'pi prasaṅgaḥ / [136|06]
♂te 'pi cetitāḥ kuśalayā cetanayā prāptiṃ prati / ♂nirvāṇe 'pi prasaṅgaḥ /
㈠若爾，無流云何。是彼亦由善故意所引。若爾於涅槃約至得，亦應有如此義。
㈡若爾，無漏如何有為。彼亦善思力已造故。若爾，就得涅槃應然。
D2307 🈪ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར། དེ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་པ་དགེ་བས་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་དག་ཡིན་ནོ། །
D2308 🈪མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ:ཞེ་ན〖PN-ཞེ་ན།〗། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མཐུན་པར་བསྒྲེས་པ་ཡིན་ཏེ།
①te api cetitās kuśalayā cetanayā prāptim prati
③དེ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་པ་དགེ་བས་བསམས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
①nirvāṇe api prasaṅgas
③མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ:ཞེ་ན〖PN-ཞེ་ན།〗། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མཐུན་པར་བསྒྲེས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གཟུགས་སུ་ནི་རུང་བ་ཡང་{128a}། །དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
◤nirvāṇe 'pi prasaṅgaḥ? tajjātīyatvāttu tatraivātideśaḥ / [S350-355]
㈠此有為是所生種類故。雖復未生。亦說名所生。
㈡理實應言依種類說。
★0◤tajjātīyatvāttattatraivātideśo yathā naca tāvadrūpyate rūpaṃ cocyate tajjātīyatvādityadoṣaḥ / [136|07-]
①tad jātīya tvāt tad tatra eva atideśas yathā na ca tāvat rūpyate rūpam ca ucyate tad jātīya tva āditya doṣas
③དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མཐུན་པར་བསྒྲེས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གཟུགས་སུ་ནི་རུང་བ་ཡང་ ****[@128a]**** *་།། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ་།།
◤yathā na ca tāvad rūpyate rūpaṃ cocyate tajjātīyatvādityadoṣaḥ // 27 // [S350-355]
㈠譬如色未變壞亦說名色。由是變壞種類故。是故無失
㈡如未變壞亦得色名。由種類同所說無失。
🈪དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གཟུགས་སུ་ནི་རུང་བ་ཡང་། །དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་པས་དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
★0◤sūtrābhiprāyastvayamucyate / [136|08]
◤sūtrābhiprāyas tv ayam ucyate--[S350-355]
①sūtra-abhiprāyas tv ayam ucyate--
㈠今當說經正意。
㈡然今正釋契經意者。
D2309 🈪མདོའི་དགོངས་པ་ནི།
①sūtra abhiprāyas tu ayam ucyate
③མདོའི་དགོངས་པ་ནི་།
㈢མདོའི་དགོངས་པ་ནི། འདིར་ནི་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །བྱུང་〖Pའབྱུང་།〗བ་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་པ་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ〖PN+འདི་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ།འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།〗། འདི་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤hetur atra samutpādaḥ samutpannaṃ phalaṃ matam / [S350-355]
㈠〔偈曰〕：【此中緣生因 所生已名果】。
㈡頌曰 【此中意正說_a 因起果已生】〖28_3_b〗
🈪འདིར་ནི་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །བྱུང་བ་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །
★★◤ 【heturatra samutpādaḥ samutpannaṃ phalaṃ matam /】[136|09]
♂heturatra samutpādaḥ samutpannaṃ{5. MS. samutpanna |} phalaṃ matam /
①hetus atra samutpādas samutpannam phalam matam
③འདིར་ནི་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་།། བྱུང་བ་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད་།། ཅེས་པ་འདི་ཡིན་ཏེ་།
㈢འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གཉི་གར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །
◤[S355]
★◤hetubhūtamaṅgapratītyasamutpādaḥ samutpadyate 'smāditi dṛtvā phalabhūtamaṅga pratītyasamutpannam / [136|10-]
♂hetubhūtamaṅga pratītyasamutpādaḥ samutpadyate 'smāditi kṛtvā phalabhūtamaṅga pratītyasamutpannam /
◤hetubhūtamaṅgaṃ pratītyasamutpādaḥ, samutpadyate 'smāditi kṛtvā / [S355]
㈠釋曰。是分正是因，說名緣生，從此生餘法生故。
㈡論曰。諸支因分.說名緣起，由此為緣能起果故。
🈪ཅེས་པ་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ〖PN+འདི་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ།འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།〗། འདི་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①hetu bhūtam aṅga pratītyasamutpādas samutpadyate smāt iti dṛtvā phala bhūtam aṅga pratītyasamutpannam
③རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།། འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ་།
◤phalabhūtamaṅgaṃ pratītyasamutpannam / [S355]
㈠是分正是果，說名所生。
㈡諸支果分.說緣已生，由此皆從緣所生故。
D2310 🈪འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ།
★◤evaṃ sarvāṇyaṅgānyubhayayathā sidhyanti / hetuphalabhavāt / [136|11]
♂evaṃ sarvāṇyaṅgānyubhayathā sidhyanti /
◤evaṃ sarvāṇyaṅgānyubhayathā sidhyanti; hetuphalabhāvāt / [S355]
㈠如此一切分。皆二種成就。由是因果故。
㈡如是一切二義俱成。諸支皆有因果性故。
🈪དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གཉི་གར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །
①evam sarvāṇi aṅgāni ubhaya yathā sidhyanti hetu phala bhavāt
③དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གཉི་གར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤na caivaṃ satyavyavasthā bhavantyapekṣābhedāt / [136|11-]
♂hetuphalabhāvāt / ♂na caivaṃ satyavyavasthā{6. Y. …vyavasthānaṃ bhavati |} bhavantyapekṣābhedāt{7. Y. bhinnāpekṣatvāt |} /
◤na caivaṃ satyavyavasthānaṃ bhavati, bhinnāpekṣatvāt / [S355]
㈠若爾安立不應成是義。不然。所觀有差別故。
㈡若爾安立應不俱成。不爾所觀有差別故。
D2311 🈪དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་ལྟོས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་〖PN-དེ།〗མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཞིན་དང་ཕ་དང་བུ་བཞིན་ནོ། །
①na ca evam satya vyavasthā bhavanti apekṣā bhedāt
③དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་ལྟོས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རོ་།། ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་ལྟོས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་〖PN-དེ།〗མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཞིན་དང་ཕ་དང་བུ་བཞིན་ནོ། །
★◤yadapakṣaya pratītyasamutpādo na tadevāpekṣya pratītyasamutpannaṃ hetuphalavat pitṛputravacca / [136|12-]
♂yadapekṣya pratītyasamutpādo na tadevāpekṣya pratītyasamutpannaṃ hetuphalavat pitṛputravacca{8. Y. …vadvā |}
◤yadapekṣya pratītyasamutpādo na tadevāpekṣya pratītyasamutpannam, hetuphalavat pitṛputravacca / [S355]
㈠若觀此分。是分成緣生。不即觀此分更成所生。譬如因果及父子。
㈡謂若觀此名緣已生。非即觀斯復名緣起。猶如因果父子等名。
①yat apakṣaya pratītyasamutpādas na tat eva apekṣya pratītyasamutpannam hetu phala vat pitṛ putra vat ca
③གང་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་པ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་མ་ཡིན་རོ་།། ཏེ། ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཞིན་དང་ཕ་དང་བུ་བཞིན་ནོ་།། གནས་བརྟན་བསམ་རྫོགས་ན་རེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་།
★◤sthavirapūrṇāśaḥ kilāha syāt pratīyasamutpādo na pratītyasamutpannā dharmā iti / [136|13-]
♂sthavirapūrṇāśaḥ kilāha syāt pratītyasamutpādo na pratītyasamutpannā dharmā iti /
◤sthavirapūrṇāśaḥ kilāha-- syāt pratītyasamutpādo na pratītyasamutpannā dharmā iti / [S355]
①sthavira-pūrṇāśaḥ Pūrṇayaśas Puṇyayaśas kilāha-- syāt pratītyasamutpādo na pratītyasamutpannā dharmā iti |
㈠彼言大德富婁那捨說。有法是緣生。非緣生所生。
㈡尊者望滿意謂。諸法有是緣起非緣已生。
①sthavira pūrṇa āśas kila āha syāt pratīya samutpādas na pratītyasamutpannās dharmās iti
0◤catuṣkoṭikaḥ / [136|14][S355]
㈠此有四句。
㈡應作四句。
①catuṣkoṭikas
㈢གནས་བརྟན་བསམ་རྫོགས་ན་རེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་དག་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ།
0◤[ 24a. 8A. IV ] prathamā koṭiranāgatā dharmāḥ / [136|15][S355]
㈠第一句。謂一切未來法。
㈡第一句者。謂未來法。
🈪མུ་དང་པོ་ནི་ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་སོ། །
①prathamā koṭis anāgatās dharmās
㈢མུ་དང་པོ་ནི་ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་སོ། །
0◤dvitīyā'rhataś caramāḥ / [136|15][S355]
㈠第二句。謂過去現世阿羅漢最後心。
㈡第二句者。謂阿羅漢最後心位過現諸法。
①dvitīyās rhatas caramās
㈢གཉིས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཆོས་ཐ་མ་འདས་པ་དང་། ད་〖Nདེ།〗ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
★◤tṛtīyā tadanye 'tītapratyupannā dharmāḥ / [136|15-]
♂tṛtīyā tadanye 'tītapratyutpannā dharmāḥ /
◤tṛtīyā tadanye 'tītapratyutpannā dharmāḥ / [S355]
㈠第三句。謂過去現世所餘諸法。
㈡第三句者。餘過現法。
D2314 🈪གསུམ་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་འདས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
①tṛtīyā tad anye atīta pratyupannās dharmās
㈢གསུམ་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་འདས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
★★◤caturthya saṃskṛtā dharmā iti / atra tu sautrāntikā vijñāpayanti / [136|16]
♂caturthya{9. MS. looks like caturthī |} saṃskṛtā dharmā iti / ♂atra tu sautrāntikā vijñāpayanti /
◤caturthyasaṃskṛtā dharmā iti / [S355]
㈠第四句。謂無為法。
㈡第四句者。諸無為法。
D2315 🈪བཞི་པ་ནི་ཆོས་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །འདིར་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་རྒོལ་བར་བྱེད་དེ། ཅི་འདི་དག་གང་ཞིག་གང་འདོད་པའི་འདོད་རྒྱལ་དུ་འཆད་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་མདོའི་དོན་ཡིན། སྨྲས་པ། :མདོའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
①caturthya saṃskṛtās dharmās iti
㈢བཞི་པ་ནི་ཆོས་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①atra tu sautra antikās vijñāpayanti
③འདིར་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་རྒོལ་བར་བྱེ་དེ་།
㈢འདིར་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་རྒོལ་བར་བྱེད་དེ། ཅི་འདི་དག་གང་ཞིག་གང་འདོད་པའི་འདོད་རྒྱལ་དུ་འཆད་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་མདོའི་དོན་ཡིན། སྨྲས་པ། :མདོའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ khalvetā iṣṭaya ucyante yā yasyeṣṭirāhosvitsūtrārthaḥ / [136|16-]
◤atra tu sautrāntikā vijñāpayanti-- kiṃ khalvetā iṣṭaya ucyante yā yasyeṣṭiḥ āhosvit sūtrārthaḥ? ityāha / [S355]
㈠此中經部師曰：此執為是要術，為是經義。是經義。
㈡經部諸師作如是白：此中所說為述己情，為是經義。
①kim khalu etās iṣṭayas ucyante yā yasya iṣṭis āhosvit sūtra arthas
③ཅི་འདི་དག་གང་ཞིག་གང་འདོད་པའི་འདོད་རྒྱལ་དུ་འཆད་པ་ཞིག་གམ་།
★0◤sūtrārtha ityāha / [136|17]
①sūtra arthas iti āha
③འོན་ཏེ་མདོའི་དོན་ཡིན། སྨྲས་པ། མདོའི་དོན་ཡིན་ནོ་།།
★◤yadi sūtrārtho naiṣa sūtrārthaḥ / [136|17-]
♂yadi sūtrārtho naiṣa sūtrāryaḥ /
◤yadi sūtrārthaḥ? naiṣa sūtrārthaḥ / [S355]
㈠若說是經義，則非經義。
㈡若是經義，經義不然。
D2316 🈪གལ་〖PNའོན།〗ཏེ་མདོའི་དོན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
D2317 🈪ཇི་ལྟར་ཞེ་〖PN-ཞེ།〗ན་རེ་ཞིག་གནས་སྐབས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ནི་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་ནི་མདོ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །
①yadi sūtra arthas na eṣa sūtra arthas
㈢གལ་〖PNའོན།〗ཏེ་མདོའི་དོན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / [136|18]
◤kathaṃ kṛtvā? yattāvaduktam-- “āvasthika eṣa pratītyasamutpādo dvādaśa pañcaskandhikā avasthā dvādaśāṅgāni” iti / [S355]
㈠云何非是。前所說緣生。約位立十二分。一一位皆具五陰。
㈡所以者何。且前所說分位緣起十二五蘊為十二支
★◤yattāvaduktamā “vasthika eṣa pratītyasamutpādo dvādaśa pañcaskandhikā avasthā dvādaśaṅgānī” tyetadutsūtram / [136|18-]
♂yattāvaduktamā“vasthika eṣa pratītyasamutpādo dvādaśa pañcaskandhikā avasthā dvādaśaṅgānī” tye- tadutsūtram /
①katham kṛtvā yat tāvat uktamās vasthikas eṣa pratītyasamutpādas dvādaśa pañca skandhikā avasthā dvādaśaṅgānī ti etat utsūtram
㈢ཇི་ལྟར་ཞེ་〖PN-ཞེ།〗ན་རེ་ཞིག་གནས་སྐབས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ནི་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་ནི་མདོ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤etadutsūtram / [S355]
㈠此執與經不相應。何以故。於經中分別十二分。
㈡違背契經。
★◤sūtre 'nyathā nirdeśād / [136|19]
♂sūtre 'nyathā{10. MS. …nyethā |} nirdeśād|{11. MS. ….śādavidyā |} “avidyā katamā /
①sūtre anyathā nirdeśāt avidyā katamā
③མདོ་ལས་ནི་མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢མདོ་ལས་ནི་མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ངེས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲང་བའི་དོན་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤“avidyā katamā / yattat pūrvānte 'jñānami”ti vistareṇa / [136|20]
♂yattat pūrvānte 'jñānami”ti vistareṇa /
①yat tat pūrva ante ajñānam iti vistareṇa
③སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ་།
◤sūtre 'nyathānirdeśād-- “avidyā katamā? yattat pūrvānte 'jñānam” ( ) iti vistareṇa / [S355]
㈠有別義故。經云。何者為無明。謂於前際無知。於後際無知。於前後際無知。廣說如經。
㈡經異說故。如契經說。云何為無明。謂前際無智乃至廣說。
D2318 🈪མདོ་ལས་ནི་མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ངེས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲང་བའི་དོན་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yacca nītārthaṃ na tat punarneyaṃ bhavatīti naiṣa sūtrārthaḥ / [136|20-]
◤yacca nītārthaṃ na tat punarneyaṃ bhavatīti naiṣa sūtrārthaḥ / [S355]
㈠若經是了義。不可引令入不了義攝。是故此執非經義。
㈡此了義說不可抑令成不了義。故前所說分位緣起。經義相違。
①yat ca nīta artham na tat punar na iyam bhavati iti na eṣa sūtra arthas
③ངེས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲང་བའི་དོན་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤na vai sarvaṃ nirdeśato nītārthaṃ bhavati / [136|21]
◤na vai sarvaṃ nirdeśato nītārthaṃ bhavati / [S355]
㈠君非一切經但由分別故成了義。
㈡非一切經皆了義說。
♂na vai sarva nirdeśato nītārthaṃ bhavati /
①na vai sarvam nirdeśatas nīta artham bhavati
③བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཐམས་ཅད་ངེས་པའི་དོན་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་།
㈢བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཐམས་ཅད་ངེས་པའི་དོན་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བར་བསྟན་པར་ཡང་མཛད་དེ། དཔེར་ན་གླང་པོ་ཆེའི་རྗེས་ལྟ་བུ་ལས། སའི་{128b}ཁམས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྲ་དང་ཁ་〖PN-ཁ།〗སྤུ་དག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ〖PNདོ།〗། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
D2319 🈪བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཐམས་ཅད་ངེས་པའི་དོན་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བར་བསྟན་པར་ཡང་མཛད་དེ།
★0◤yathāpradhānaṃ cāpi nirdeśāḥ kriyante / [136|21-]
◤yathāpradhānaṃ cāpi nardeśāḥ kriyante / [S355]
㈠有時諸經如勝分別作義。
㈡亦有隨勝說。
①yathāpradhānam ca api nirdeśās kriyante
③གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བར་བསྟན་པར་ཡང་མཛད་དེ་།
★0◤tadyathā hastipadopame “pṛthivīdhātuḥ katamaḥ” ity adhikṛty āha “keśā romāṇī”ti / [136|22-]
㈠如象迹譬經中說。何者地界。謂髮毛等。
㈡如象迹喻經。云何內地界。謂髮毛爪等。
🈪དཔེར་ན་གླང་པོ་ཆེའི་རྗེས་ལྟ་བུ་ལས། སའི་[@128b]ཁམས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྲ་དང་ཁ་〖PN-ཁ།〗སྤུ་དག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།
①tadyathā hasti pada upame pṛthivī dhātus katamas iti adhikṛtya āha keśās romāṇi iti
★★◤santi ca tatrānye 'pi rūpādayaḥ / evamatrāpi yathāpradhānaṃ nirdeśaḥ syāt / [136|23]
♂santi ca tatrānye 'pi rūpādayaḥ / ♂evamatrāpi yathāpradhānaṃ nirdeśaḥ syāt /
◤santi ca tatrānye 'pi rūpādayaḥ / evamatrāpi yathāpradhānaṃ nirdeśaḥ syāt / [S355]
㈠於髮毛亦有色等餘物。於此經中亦爾。隨勝分別義。
㈡雖彼非無餘色等法而就勝說。此亦應爾。
🈪དེ་དག་ལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ〖PNདོ།〗། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①santi ca tatra anye api rūpa ādayas evam atra api yathāpradhānam nirdeśas syāt
◤[S356]
★◤aupasaṃhāra eṣaḥ /
♂anupasaṃhāra eṣaḥ /
◤anupasaṃhāra eṣaḥ / [S356]
㈠此經不可引為證。
㈡所引非證。
★0◤nahi tatra keśādayaḥ pṛthivīdhātunā nirdiśyante / [136|24]
◤na hi tatra keśādayaḥ pṛthivīdhātunā nirdiśyante,[S356]
㈠何以故。於中不由地界分別髮毛等故。
㈡非彼經中欲以地界辯髮毛等
D2320 🈪འདི་ནི་དཔེ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་ནི་གང་གིས་ན་〖PNནི།〗དེ་དག་མ་རྫོགས་པར་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་སའི་ཁམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗སྐྲ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་
★◤yata eṣāmaparipūrṇo nirdeśaḥ syādapi tu keśādibhireva pṛthivīdhātuḥ tatra nirdeśyate / [136|24-]
♂yata eṣāmaparipūrṇo nirdeśaḥ syādapi tu keśādibhireva pṛthivīdhātuḥ tatra{12. Y. omits tatra |} nirdiśyate /
◤yata eṣāmaparipūrṇo nirdeśaḥ syād;[S356]
㈠成不具說。
㈡成非具說。
①aupasaṃhāras eṣas na hi tatra keśa ādayas pṛthivī dhātunā nirdiśyante yatas eṣām aparipūrṇas nirdeśas syāt api tu keśa ādibhis eva pṛthivī dhātus tatra nirdeśyate
③དེ་ལས་ནི་གང་གིས་ན་དེ་དག་མ་རྫོགས་པར་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་སའི་ཁམས་ཀྱི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་དེ་ལས་ནི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ནས་སའི་ཁམས་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་དཔེ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་ནི་གང་གིས་ན་〖PNནི།〗དེ་དག་མ་རྫོགས་པར་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་སའི་ཁམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗སྐྲ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་དེ་ལས་ནི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ནས་སའི་ཁམས་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པ་〖PNཔར།〗ཡང་སའི་ཁམས་མེད་པས་འདི་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤api tu keśādibhireva pṛthivīdhātuḥ nirdiśyate / [S356]
㈠於中由髮毛等分別地界。
㈡然彼經中以髮毛等分別地界。
🈪འོན་ཀྱང་དེ་ལས་ནི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ནས་སའི་ཁམས་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ།
★0◤na ca keśādīnabhyatītyāpyasti pṛthivīdhāturiti saṃpūrṇa evāsya nirdeśaḥ / [136|25-]
◤na ca keśādīnabhyatītyāpyasti pṛthivīdhāturiti sampūrṇa evāsya nirdeśaḥ / [S356]
㈠非過髮毛等別有地界。是故此言是具足說。
㈡非有地界越髮毛等。故彼契經是具足說。
🈪སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པ་〖PNཔར།〗ཡང་སའི་ཁམས་མེད་པས་འདི་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①na ca keśa ādīn abhyatītyā api asti pṛthivī dhātus iti saṃpūrṇas eva asya nirdeśas
③སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཡང་སའི་ཁམས་མེད་པས་འདི་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★◤evamihāpyavidyādīnāṃ paripūrṇa eva nirdeśo na sāvaśeṣaḥ / [136|26-137|01]
♂evamihāpyavidyādīnāṃ @137 pa-[ 24b. 8B. IV ]ripūrṇa eva nirdeśo na sāvaśeṣaḥ /
◤evamihāpyavidyādīnāṃ paripūrṇa eva nirdeśaḥ, na sāvaśeṣaḥ / [S356]
㈠於此經中具說無明等。無復所餘。
㈡此經所說無明等支。亦應如彼成具足說。除所說外無復有餘。
D2321 🈪དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལས་ཀྱང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①evam iha api avidyā ādīnām paripūrṇas eva nirdeśas na sa avaśeṣas
㈢དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལས་ཀྱང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤nanu cābhyatītyāpi keśādīnaśrukheṭa śiṅghāṇakā diṣvasti pṛthivīdhātuḥ / [137|01-]
♂nanu cābhyatītyāpi keśādīna- śrukheṭa{1. Y. omits kheṭa |} śiṅghāṇakā{2. Y. siṃghāṇikā |} diṣvasti pṛthivīdhātuḥ /
◤nanu cābhyatītyāpi keśādīnaśrusiṅghāṇikādiṣvasti pṛthivīdhātuḥ / [S356]
㈠為不如此耶。過髮毛等。於餘物中如淚洟唾等亦有地界。
㈡豈不地界越髮毛等洟淚等中其體亦有。
①nanu ca abhyatītya api keśa ādīn aśru kheṭa śiṅghāṇakās diṣvasti pṛthivī dhātus
③སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་མཆི་མ་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་སའི་ཁམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་མཆི་མ་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་སའི་ཁམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་བསྟན་ཟིན་པ་ཉིད་དེ། ལུས་འདི་ལ་གཞན་ཡང་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤so 'pi nirdiṣṭa eveti / [137|02]
◤so 'pi nirdiṣṭa eveti / [S356]
㈠淚等皆是所說。
㈡洟等皆亦說在彼經。
D2322 🈪སྐྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་མཆི་མ་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་སའི་ཁམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་བསྟན་ཟིན་པ་ཉིད་དེ། ལུས་འདི་ལ་གཞན་ཡང་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sas api nirdiṣṭas eva iti
③དེ་ཡང་བསྟན་ཟིན་པ་ཉིད་དེ་།
㈢ཡང་ན་གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་བསྟན་པར་ནུས་ན་མ་རིག་པའི་ལྷག་མ་ཡོད་ལ་རག་གོ། །
★◤yadva “punaranyadapyasmin kāye khakūkhaṭaṃ kharagatamiti vacanāt bhavatu vā tathaivāvidyāvaśeṣo yadi śakyate darśayitum / [137|02-]
♂yadvā “punaranyadapyasmin kāye khakkhaṭaṃ kharagatami”ti vacanāt bhavatu vā tathaivāvidyāvaśeṣo{3. Y. …vaśeṣamastu |} yadi śakyate darśayitum /
◤yadvā “punaranyadapyasmin kāye khakkhaṭaṃ kharagatam” ( ) iti vacanāt bhavatu vā tathaivāvidyāvaśeṣaḥ,[S356]
㈠如經言。於身中若有所餘亦爾名地界。我今亦得許如此無明所餘法。
㈡如說復有身中餘物。設復同彼有餘無明。今應顯示。
D2323 🈪ཡང་ན་གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་བསྟན་པར་ནུས་ན་མ་རིག་པའི་ལྷག་མ་ཡོད་ལ་རག་གོ། །
①yat va punar anyat api asmin kāye khakūkhaṭam khara gatam iti vacanāt bhavatu vā tathā eva avidyā avaśeṣas yadi śakyate darśayitum
③ལུས་འདི་ལ་གཞན་ཡང་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཡང་ན་གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་བསྟན་པར་ནུས་ན་མ་རིག་པའི་ལྷག་མ་ཡོད་ལ་རག་གོ་།།
㈢རིགས་〖PNརིག〗ཐ་དད་པ་ནི་མ་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་བསྟན། གནས་སྐབས་དེ་དག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་ན་གང་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ངེས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
★★◤jātyantarasya tvavidyāyāṃ kiṅkṛtaḥ prakṣepaḥ / [137|04]
♂jātyantarasya tvavidyāyāṃ{4. MS. tvavidyāyāḥ |} kiṃkṛtaḥ prakṣepaḥ /
◤yadi śakyate darśayitum, jātyantarasya tvavidyāyāṃ kiṃkṛtaḥ prakṣepaḥ / [S356]
㈠若爾可得顯現別類諸法引入無明。此攝有何義。
㈡若引異類置無明中此有何益。
🈪རིགས་〖PNརིག〗ཐ་དད་པ་ནི་མ་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་བསྟན།
①jāti antarasya tu avidyāyām kiṅkṛtas prakṣepas
★0◤yady api ca tāsvavasthāsu pañca skandhā vidyante yasya tu bhāvābhāvayoryasya bhāvābhāvaniyamaḥ tadevāṅgaṃ vyavasthāpayitum / [137|05-]
◤yady api ca tāsvavasthāsu pañca skandhā vidyante,[S356]
㈠若於此位中必有五陰。
㈡雖於諸位皆有五蘊
🈪གནས་སྐབས་དེ་དག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་
①yadi api ca tāsu avasthāsu pañca skandhās vidyante yasya tu bhāva abhāvayos yasya bhāva abhāva niyamas tat eva aṅgam vyavasthāpayitum
◤yasya tu bhāvābhāvayoryasya bhāvābhāvaniyamaḥ tadevāṅgaṃ vyavasthāpayitum / [S356]
㈠若此法有無.彼法必定有無，立此法為分。
㈡然隨此有無.彼定有無者，可立此法為彼法支。
🈪གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་ན་གང་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ངེས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
★◤satyapi ca pañcaskandhake 'rhataḥ saṃskārā na bhavanti pañcaskandhahetukāḥ / [137|06-]
♂satyapi ca pañcaskandhake 'rhataḥ{5. Y. omits arhataḥ |} saṃskārā na bhavanti pañcaskandhahetukāḥ /
◤satyapi ca pañcaskandhake saṃskārā na bhavanti pañcaskandhahetukāḥ / [S356]
㈠若有五陰，諸行未必有，
㈡或有五蘊，而無有行，
D2324 🈪དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡོད་ཀྱང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ལ།
★0◤kiṃ tarhi / [137|07]
◤kiṃ tarhi? avidyāhetukā eva / [S356]
★0◤avidyāhetukā eva /
①sati api ca pañca skandhake rhatas saṃskārās na bhavanti pañca skandha hetukās kim tarhi avidyā hetukās eva
★◤tathā puṇyāpuṇyāneñjyopagaṃ ca vijñānaṃ tṛṣṇā dayaśceti / [137|07-]
♂tathā puṇyāpuṇyāneñjyopagaṃ ca vijñānaṃ tṛṣṇā{6. Y. adds upādāna |} dayaśceti /
◤tathā puṇyāpuṇyāneñjyopagaṃ ca vijñānaṃ na bhavati, tṛṣṇopādānādayaś ceti / [S356]
①tathā puṇyāpuṇyāneñjyopagaṃ ca vijñānaṃ na bhavati, tṛṣṇopādānādayaś ca iti|
㈠及識隨福非福不動行，乃至愛等。
㈡隨福非福不動行識，乃至愛等。
🈪〖PN+བསོད་ནམས།〗བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། སྲེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་
①tathā puṇya apuṇyāneñjya upagam ca vijñānam tṛṣṇā dayas ca iti
★★◤yathānirdeśameva sūtrārthaḥ / [137|08]
♂yathānirdeśameva{7. Y. yathānirdeśa eva |} sūtrārthaḥ /
◤yathānirdeśa eva sūtrārthaḥ / [S356]
㈠是故如經了別。乃是經義。
㈡是故經義即如所說。
🈪མདོའི་དོན་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①yathā anirdeśam eva sūtra arthas
◤[S357]
0◤yad apy uktaṃ “hetur atra samutpādaḥ samutpannaṃ phalaṃ yāvaccatuṣkoṭika” iti / [137|09]
① yat api uktam hetus atra samutpādas samutpannam phalam yāvat catuṣkoṭikas iti
0◤etad apy utsūtram / sūtre 'nyathā nirdeśāt / [137|10]
①etat api utsūtram sūtre nyathā nirdeśāt
0◤“pratītyasamutpādaḥ katamaḥ / yadutāsmin satīdaṃ bhavatī”ti vistareṇoktvā
①pratītyasamutpādas katamas yat uta asmin sati idam bhavati iti vistareṇa uktvā iti
0◤“iti yā'tra dharmatā dharmasthititā yāvad aviparyastatā ayam ucyate pratītyasamutpāda” iti / [137|10-]
①yā tra dharmatā dharma sthiti tā yāvat aviparyasta tā ayam ucyate pratītyasamutpādas iti
0◤dharmatā ca nāma{S. omits dharmatā ca nāma } dharmajātiḥ dharmāṇāṃ śailiḥ / [137|12]
①dhrmatā ca nāma dharma jātis dharmāṇām śailis
0◤ato yeyaṃ dharmatā ya eṣa niyamaḥ / [137|13]
0◤avidyāyām eva satyāṃ saṃskārā bhavanti nonyathā / [137|13]
①atas yā iyam dharmatā yas eṣa niyamas
①avidyāyām evasatyām saṃskārās bhavanti na unyathā
0◤eṣa pra-[ 25a. 8A. V ]tītyasamutpādo na hetur eva / [137|14]
㈠㈡㈢[汉藏-]
★0◤yadapi catuṣkoṭikamuktaṃ tatra yadyanāgatāḥ dharmā na pratītyasamutpannāḥ sūtraṃ virudhyate / [137|14-]
◤yadapi catuṣkoṭikamuktam, tatra yadyanāgatāḥ dharmā na pratītyasamutpannāḥ,sūtraṃ virudhyate--[S357-360]
㈠前所說四句。於中若謂未來法非緣生所生。此執與此經相違。
㈡所說四句理亦不然。若未來諸法非緣已生者。便違契經。
D2325 🈪མུ་བཞིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་། གལ་ཏེ་ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་〖PNབྱུང་བ་མ་ཡིན་ན།〗རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་〖Nདང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
③གལ་ཏེ་ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡོད་ཀྱང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ལ〖PN+བསོད་ནམས།〗། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། སྲེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་མདོའི་དོན་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤“pratītyasamutpannā dharmāḥ katame? avidyā, yāvajjātirjarāmaraṇam / ”[S357-360]
㈠經云何者緣生所生法。謂無明乃至老死。復次生老死二分。
㈡經說。云何緣已生法。謂無明行至生老死。
★◤pratītyasamutpannā dharmāḥ katame / [137|15-]
♂“pratītyasamutpannā dharmāḥ katame / ♂avidyā yāvajjātiḥ jarāmaraṇam |”
①eṣa pratītyasamutpādas na hetus eva yat api catuṣkoṭikam uktam tatra yadi anāgatās dharmās na pratītyasamutpannās sūtram virudhyate pratītyasamutpannās dharmās katame
★◤avidyā yāvajjātiḥ jarāmaraṇam /”[137|16]
★◤tayor anāgatādhvavyavasthānaṃ naiṣṭavyamiti trikāṇḍavyavasthā bhidyate / [137|16-]
♂tayor{8. MS yāvajjātiḥ / jarāmaraṇāṃgayoḥ / Y. yāvajjātijarāmaraṇam / tayoḥ / Or is one jarāmaraṇaṃ dropped between yāvajjātiḥ and jarāmaraṇāṅgayoḥ ?} anāgatādhvavyavasthānaṃ naiṣṭavyamiti trikāṇḍavyavasthā bhidyate /
◤atha vā-- tayoranāgatādhvavyavasthānaṃ naiṣṭavyamiti trikāṇḍavyavasthā bhidyate / [S357-360]
㈠勿許未來世攝。亦應破安立三節。
㈡或應不許二在未來。是則壞前所立三際。
🈪797ཡང་ན་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤིའི་ཡན་ལག་དག་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འདོད་པར་བྱ་དགོས་པས་ཆ་གསུམ་དུ་དགོད་པ་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །
①avidyā yāvat jātis jarā maraṇam
③མ་རིག་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ།།
㈢མུ་བཞིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་། གལ་ཏེ་ཆོས་མ་འོངས་པ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་〖PNབྱུང་བ་མ་ཡིན་ན།〗རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་〖Nདང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
①tayos anāgatā adhva vyavasthānam naiṣṭavyam iti tri kāṇḍa vyavasthā bhidyate
③ཡང་ན་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤིའི་ཡན་ལག་དག་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འདོད་པར་བྱ་དགོས་པས་ཆ་གསུམ་དུ་དགོད་པ་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ་།། དེ་སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་།
㈢ཡང་ན་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤིའི་ཡན་ལག་དག་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་འདོད་པར་བྱ་དགོས་པས་ཆ་གསུམ་དུ་དགོད་པ་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤asaṃskṛtaḥ pratītyasamutpāda iti nikāyāntarīyāḥ / [137|17]
◤‘asaṃskṛtaḥ pratītyasamutpādaḥ’ iti nikāyāntarīyāḥ / [S357-360]
㈠有餘部說。緣生是無為法。
㈡有說。緣起是無為法。
★★◤“utpādādvā tathāgatānāmanutpādādvā sthitaiveyaṃ dharmate”ti vacanāt / [137|18]
♂“utpādādvā{9. MS. drops dā |} tathāgatānāmanutpādādvā{10. Y .adds tathāgatānāṃ |} sthitaiveyaṃ dharmate”ti vacanāt /
◤“utpādādvā tathāgatānāmanutpādādvā tathāgatānāṃ sthitaiveyaṃ dharmatā” iti vacanāt / [S357-360]
㈠云何得知。若如來出世若不出世。此法如常住。由此經言。
㈡以契經言如來出世若不出世。如是緣起法性常住。由如是意理則可然。
🈪798དེ་སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་ཆོས་ཉིད་འདི་དག་ནི་གནས་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①asaṃskṛtas pratītyasamutpādas iti nikāya antarīyās utpādāt vā tathāgatānām anutpādāt vā sthitā eva iyam dharma tā iti vacanāt
③དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་ཆོས་ཉིད་འདི་དག་ནི་གནས་པ་ ****[@129a]**** *་།། ཁོ་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ནོ་*་།། ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་〖PN-དེ།〗སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་〖PN-རུང་།〗ཆོས་ཉིད་འདི་དག་〖PN-དག〗ནི་གནས་པ་{129a}། །ཁོ་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tadetadabhiprāyavaśādevaṃ ca na caivam / [137|18-]
♂tadetadabhiprāyavaśādevaṃ ca na{11. MS. looks like ne |} caivam /
◤tadetadabhiprāyavaśādevaṃ ca na caivam / [S357-360]
㈠此言若如此意判可然。若不如此則非。
㈡若由別意理則不然。
🈪799དེ་ནི་དགོངས་པའི་དབང་གས་དེ་བཞིན་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
①tat etat abhiprāya vaśāt evam ca na ca evam
③དེ་ནི་དགོངས་པའི་དབང་གས་དེ་བཞིན་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་བཞིན་ཡང་*་།། ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ནི་དགོངས་པའི་དབང་གིས་དེ་བཞིན་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ tāvadevaṃ kathaṃ vā naivam / [137|19]
◤kathaṃ tāvadevam, kathaṃ vā naivam?[S357-360]
㈠云何如此不如此。
㈡云何如是意。云何為別意而說可然及不可然。
🈪800རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་ཡིན། །ཡང་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
①katham tāvat evam katham vā na evam
③མ་ཡིན་ནོ། རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་ཡིན་།། ཡང་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་ཡིན། །ཡང་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
★0◤yady ayam abhiprāya
◤yady ayam abhiprāyaḥ--[S357-360]
㈠若如此意判。
㈡謂若意說。
①yadi ayam abhiprāyas
③གལ་ཏེ་དགོངས་པ་འདི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་རྟག་ཏུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་གི་མ་བརྟེན་པར་རམ། གཞན་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ནི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི། དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གཟུང་བར་བྱའོ་།།
㈢གལ་ཏེ་དགོངས་པ་འདི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་རྟག་ཏུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ:རྣམ་པ་〖PNརྣམས།〗ཀུན་ཏུ་འབྱུང་གི་མ་བརྟེན་པར་རམ། གཞན་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་〖PNཔར།〗ནི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ:ཞེ་ན་ནི། དེ་དེ་བཞིན་ནོ་〖PN-ཞེན་ན་ནི།དེ་དེ་བཞིན་ནོ།〗ཞེས་གཟུང་བར་བྱའོ། །
◆358♂saṃskārādīnāmutpādaḥ
★0◤utpādād vā tathāgatānām anutpādād vā nityam avidyādīn pratītya saṃskārādīnāmanutpādo [137|19-]
◤utpādād vā tathāgatānām anutpādād vā nityam avidyādīn pratītya saṃskārādīnāmutpādaḥ,[S357-360]
㈠若如來出世若不出世。恒緣無明等行等得生。
㈡如來出世若不出世。行等常緣無明等起
①utpādadvā tathāgatānām anutpādāt vā nityam avidyā ādīn pratītya saṃskāra ādīnām anutpādas
★0◤na kadācidapratītyānyadvā pratītyāto nitya iti evametaditi pratigrāhyam / [137|19-]
◤na kadācidapratītyānyadvā pratītyāto nitya iti; evametaditi pratigrāhyam / [S357-360]
㈠無時不緣無緣餘法。是故常住實爾。此執可受。
㈡非緣餘法。或復無緣故言常住。如是意說。理則可然。
🈪801གལ་ཏེ་དགོངས་པ་འདི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་ རྟག་ཏུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་གི་ མ་བརྟེན་པར་རམ། གཞན་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ནི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི། དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གཟུང་བར་བྱའོ། །
①na kadācid apratītya anyat vā pratiti evam etat iti pratigrāhyam
★◤athāyamabhiprāyaḥ pratītyasamutpādo nāma kiñcit bhāvāntaraṃ nityamastīti / [137|21-]
♂athāyamabhiprāyaḥ pratītyasamutpādo nāma kiṃcit bhāvāntaraṃ nityamastīti /
◤athāyamabhiprāyaḥ-- pratītyasamutpādo nāma kiñcit bhāvāntaraṃ nityamastīti; naitadevamiti pratiṣeddhavyam / [S357-360]
㈠若作如此執。謂有別法名緣生。此法常住。此執應撥。謂無如此。
㈡若謂意說有別法體名為緣起湛然常住。此別意說理則不然。
🈪802འོན་ཏེ་དགོངས་པ་འདི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དངོས་པོ་གཞན་རྟག་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་དེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགག་པར་བྱའོ། །
★0◤naitadevamiti pratiṣeddhavyam / [137|22-]
①atha ayam abhiprāyas pratītyasamutpādas nāma kiñcid bhāva antaram nityam asti iti na etat evam iti pratiṣeddhavyam
㈢འོན་ཏེ་དགོངས་པ་འདི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དངོས་པོ་གཞན་རྟག་པ་〖PNཔར།〗ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དོ:ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་〖PN-ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ།〗ཞེ་ན་ནི་དེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགག་པར་བྱའོ། །
★0◤kiṃ kāraṇam / utpādasya saṃskṛtalakṣaṇatvāt / [137|23]
◤kiṃ kāraṇam? utpādasya saṃskṛtalakṣaṇatvāt / [S357-360]
㈠何以故。生是有為法相故。
㈡所以者何。生起俱是有為相故。
🈪803ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་གཞན་རྟག་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①utpādasya saṃskṛta lakṣaṇa tvāt
③འབྱུང་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤na ca nityaṃ bhāvāntaramanityasya lakṣaṇaṃ yujyate / [137|23-]
◤na ca nityaṃ bhāvāntaramanityasya lakṣaṇaṃ yujyate / [S357-360]
㈠不曾見餘常住法應成無常法相。
㈡非別常法為無常相可應正理。
①na ca nityam bhāva antaram anityasya lakṣaṇam yujyate
㈢དངོས་པོ་གཞན་རྟག་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། །
★◤utpādaśca nāmotpatturbhavatīti ko 'syāvidyādibhirabhisambandho yatasteṣāṃ pratītyasamutpāda ityucyeta / [137|24-]
♂utpādaśca nāmotpatturbhavatīti ko 'syāvidyādibhirabhisaṃbandho{12. MS. sambaddho |}yatasteṣāṃ pratītyasamutpāda ityucyeta /
◤utpādaś ca nāmotpatturbhavatīti ko 'syāvidyādibhirabhisambandhaḥ, yatasteṣāṃ pratītyasamutpād ityucyeta / [S357-360]
㈠生者是未有向有法相。此與無明等有何相應。而說彼為緣生。
㈡又起必應依起者立。此常住法彼無明等何相關預而說此法依彼而立為彼緣起。
①utpādas ca nāma utpattus bhavati iti kas syāvidyā ādibhis abhisambandhas yatas teṣām pratītyasamutpādas iti ucyeta
③འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཅི་ཞིག་འབྲེལ་ན་གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་འགྱུར་།
㈢འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཅི་ཞིག་འབྲེལ་ན་གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་འགྱུར། རྟག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བས་ཚིག་གི་དོན་ཀྱང་ནུས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤padārthaścāsamartho bhavatīti nityaśa nāma pratītyasamutpādaśceti / [137|25-]
♂padārthaścāsamartho{13. Y. …ścāsambandho |}bhavatīti nityaśca nāma pratītyasamutpādaśceti /
◤padārthaś cāsambandho bhavatīti, nityaś ca nāma pratītyasamutpādaś ceti / [S357-360]
㈠句義亦不相應。此法亦常住亦緣生。
㈡又名緣起而謂目常。如是句義無相應理。
🈪804འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ འདི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཅི་ཞིག་འཕྲེལ་ན་གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་འགྱུར། རྟག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བས་ཚིག་གི་དོན་ཀྱང་ནུས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
①padārthas ca asamarthas bhavati iti nityaśa nāma pratītyasamutpādas ca iti
③རྟག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བས་ཚིག་གི་དོན་ཀྱང་ནུས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་།། ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤atha pratītyasamutpād iti kaḥ padārthaḥ?[S357-360]
㈠本言「至行集生」。此句有何義。
㈡此中緣起是何句義。
🈪805ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤atha pratītyasamutpāda iti kaḥ padārthaḥ / [138|01]
♂@138 atha pratītyasamutpāda iti kaḥ padā-[ 25b. 8B. V ]rthaḥ /
①atha pratītyasamutpādas iti kas padārthas
③རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྲད་པའི་དོན་ཏོ་།།
㈢ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་〖PNབར།〗ཚིག་གི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྲད་པའི་དོན་ཏོ། །
0◤pratiḥ prāptyartha eti{S. etiḥ. PSP(Prasannapadā). etir.} gatyarthaḥ / [138|01-][S357-360]
①pratis prāpti-arthas, eti gati-arthas ●
㈢ཨི་ཏི་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་ཏོ། །
ⅰ㈡鉢剌底是至義。醫底界是行義。
🈪རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྲད་པའི་དོན་ཏོ། །ཨི་ཏི་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་ཏོ། །
◤upasargavaśena dhātvarthapariṇāmāt prāpyeti yo 'rthaḥ so 'rthaḥ pratītyeti / [S357-360]
①upasarga vaśena dhātv artha pariṇāmāt prāpya iti yas arthaḥ sas arthaḥ pratītya iti|
★★◤upasargavaśena dhātvarthapariṇāmāt prāpyeti yo 'rthaḥ so'rthaḥ pratītyeti / [138|02]
♂upasargavaśena dhātvarthapariṇāmāt prāpyeti yo 'rthaḥ so 'rthaḥ pratītyeti /
①upasarga vaśena dhātu artha pariṇāmāt prāpya iti yas arthas sorthas pratītyā iti
㈢ཉེ་བར་བསྒྱུར་བའི་དབང་གིས་སྐད་ཀྱི་དབྱིངས་〖PNབྱིངས།〗ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
ⅰ㈡由先助力界義轉變。故行由至轉變成緣。
🈪ཉེ་བར་བསྒྱུར་བའི་དབང་གིས་སྐད་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར་ ཕྲད་ནས་ ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་ ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
0◤padiḥ{P67. padi. } sattārthaḥ{1. MS. sattvārthaḥ |} samutpūrvaḥ prādurbhāvārthaḥ / [138|03][S357-360]
ⅰ㈡參是和合義，嗢是上升義，鉢地界是有義。有藉合升轉變成起。
①pad-is satta-arthaḥ, samut-pūrvas prādur-bhāva arthas
㈢པ་ད་〖PNཏ།〗ནི་ཡོད་པའི་དོན་ཏོ། ། སམ་དང་ཨུད་གོང་ན:ཡོད་ན་〖PN-ཡོད་ན།〗འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ། །
🈪806པ་ད་ནི་ ཡོད་པའི་དོན་ཏོ། །སམ་དང་ཨུད་གོང་ན་ཡོད་ན་ འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ། །
★◤tena prātyayaṃ prāpya samudbhavaḥ pratītyasamutpādaḥ / [138|03-]
♂tena pratyayaṃ prāpya samudbhavaḥ{2. MS. samut bhavaḥ |} pratītyasamutpādaḥ /
◤tena pratyayaṃ prāpya samudbhavaḥ pratītyasamutpādaḥ / [S357-360]
①tena pratyayaṃ prāpya samudbhavaḥ pratītya-samutpādaḥ|
㈠若合此句所顯義。謂諸行法至因及緣，由聚集未有成有，是義「至行集生」所顯。
㈡由此，有法，至於緣已，和合升起，是緣起義。
🈪དེས་ན་ ཕྲད་ནས་འབྱུང་བ་ ནི་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ ཡིན་ནོ། །
①tena prātyayam prāpya samudbhavas pratītyasamutpādas
㈢དེས་ན་ཕྲད་ནས་འབྱུང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
●teneti kāraṇena.
★0◤na yukta eṣa padārthaḥ / kiṃ kāraṇam / [138|04]
◤na yukta eva padārthaḥ / [S357-360]
㈠此句義不相應。
㈡如是句義理不應然
🈪807ཚིག་གི་དོན་འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na yuktas eṣa padārthas
㈢ཚིག་གི་དོན་འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེད་པ་པོ་གཅིག་གིས་〖PNགི།〗བྱ་བ་གཉིས་ནི་དུས་སྔར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཁྲུས་བྱས་ཏེ་བཟའོ་〖PNབཟའ་འོ།〗ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་〖PNན།〗སྔར་ཕྲད་ནས་ཕྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྔོན་རོལ་ན་འགའ་ཡང་མེད་ལ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
◤kiṃ kāraṇam? ekasya hi kartturdvayoḥ kriyayoḥ pūrvakālāyāṃ kriyāyāṃ ktvāvidhirbhavati / [S357-360]
㈢{129b}འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་འབྱུང་སྔོན་ཕྲད་ནས་ཡིན། །མེད་ཕྱིར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
㈠何以故。若一作者。於二事中。於前事一義成。於後事第二義成。
㈡所以者何。依一作者有二作用。於前作用應有已言。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེད་པ་པོ་གཅིག་གིས་བྱ་བ་གཉིས་ནི་དུས་སྔར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ།
★◤ekasya hi kartturdvayoḥ kriyayoḥ pūrvakālāyāṃ kriyāyāṃ ktvāvidhirbhavati / [138|04-]
♂ekasya hi kartturdvayoḥ kriyayoḥ pūrvakālāyāṃ kriyāyāṃ ktvāvidhi{3. Y. ktvāvidheḥ |}rbhavati /
①ekasya hi karttus dvayos kriyayos pūrva kālāyām kriyāyām ktvā avidhis bhavati
③བྱེད་པ་པོ་གཅིག་གིས་བྱ་བ་གཉིས་ནི་དུས་སྔར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ་།
●pūrvakālāyāṃ kriyāyāṃ ktvāvidher iti.
●samānakartṛkayoḥ pūrvakāla iti vacanāt.
●na cāsau pūrvam utpādāt
★0◤tadyathā snātvā bhuṅkta iti / [138|05]
◤tadyathā-- snātvā bhuṅkta iti / [S357-360]
㈠譬如浴已方食。
㈡如有一人浴已方食。
🈪དཔེར་ན་ཁྲུས་བྱས་ཏེ་བཟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་སྔར་ཕྲད་ནས་ཕྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྔོན་རོལ་ན་འགའ་ཡང་མེད་ལ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
★0◤nacāsau pūrvamutpādāt kaścidasti yaḥ pūrvaṃ pratītyottarakālamutpadyate / [138|05-]
◤na cāsau pūrvamutpādāt kaś cidasti, yaḥ purvaṃ pratītyottarakālamutpadyate / [S357-360]
㈠若法在至生前此法則無所有。何法前至後生。
㈡無少行法有在起前。先至於緣後時方起。
①tadyathā snātvā bhuṅkte iti nacāsau pūrvam utpādāt kaścid asti yas pūrvam pratītya uttara kālam utpadyate
③དཔེར་ན་ཁྲུས་བྱས་ཏེ་བཟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་སྔར་ཕྲད་ནས་ཕྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྔོན་རོལ་ན་འགའ་ཡང་མེད་ལ་།
0◤na cāpy akartṛkāsti kriyeti / [138|06-][S357-360]
㈠無事不依作者成故。
㈡非無作者可有作用。
①na ca api akartṛkā asti kriyā iti
③བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་ཡང་མེད་དོ་།།
◤āha cātra-- “pratyeti pūrvamutpādād yadyasattvānna yujyate / [S357-360]
㈠此中彼說偈。能至先於生。無有故不然。
㈡故說頌曰至緣若起先 非有不應理
🈪འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་འབྱུང་སྔོན་ཕྲད་ནས་ཡིན། །མེད་ཕྱིར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤āha cātra[138|07]
①āha ca atra
③ ****[@129b]**** ་འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་འབྱུང་སྔོན་ཕྲད་ནས་ཡིན་།།
★◤【 “pratyeti pūrvamutpādādyadyasattvānna yujyate /】[138|08-]
♂āhacātra pratyeti pūrvamutpādādyadyasattvānna{4. MS. …sattvenna |} yujyate /
①pratyeti pūrvam utpādāt yadya sattvāt na yujyate
③མེད་ཕྱིར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◆359♂
★◤【 saha cet ktvā na siddho 'tra pūrvakālavidhānata” iti //】
♂saha cet ktvā na siddho 'tra pūrvakālavidhānata iti /
◤saha cet ktvā na siddho 'tra pūrvakālavidhānataḥ” // iti?[S357-360]
㈠言俱亦不然。由事約前後。
㈡若俱便壞已 彼應先說故
🈪གལ་ཏེ་ལྷན་ཅིག་འདིར་དེ་ནི། །མ་གྲུབ་སྔོན་དུ་བྱེད་ཕྱིར་རོ། །
①saha ced ktvā na siddhas atra pūrva kāla vidhānatas iti
③གལ་ཏེ་ལྷན་ཅིག་འདིར་དེ་ནི་།། མ་གྲུབ་སྔོན་དུ་བྱེད་ཕྱིར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་ལྷན་ཅིག་འདིར་དེ་ནི། །མ་གྲུབ་སྔོན་དུ་བྱེད་〖P+པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
★★◤naiṣa doṣaḥ / idaṃ tāvadyaṃ praṣṭavyaḥ śābdikaḥ / [138|10]
♂naiṣa doṣaḥ / idaṃ tāvadayaṃ praṣṭavyaḥ śābdikaḥ /
◤naiṣa doṣaḥ, idaṃ tāvadayaṃ praṣṭavya śābdikaḥ--[S357-360]
㈠無如此過失。於此義中應問學聲論人。
㈡無如是過。且應反詰聲論諸師。
🈪འདི་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ། །རེ་ཞིག་སྒྲ་པ་ལ་གནས་སྐབས་གང་གིས་ཆོས་ཞིག་སྐྱེ། ད་ལྟའི་འམ་འོན་ཏེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་བྲི་བར་བྱའོ། །
①na eṣa doṣas
③འདི་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ་།།
㈢འདི་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ། །རེ་ཞིག་སྒྲ་པ་〖P-པ།〗ལ་གནས་སྐབས་གང་གིས་〖PNགི།〗ཆོས་ཞིག་སྐྱེ། ད་ལྟའི་འམ་འོན་ཏེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་བྲི་〖PNདྲི།〗བར་བྱའོ། །
①idam tāvat yam praṣṭavyas śābdikas
③རེ་ཞིག་སྒྲ་པ་ལ་གནས་སྐབས་གང་གིས་ཆོས་ཞིག་སྐྱེ་།
★◤kimavastho dharmaḥ utpadyate varttamāna utāho 'nāgate iti / [138|10-]
♂kimavastho dharmaḥ utpadyate varttamāna utāho 'nāgata iti /
◤kimavastho dharmaḥ utpadyate varttamānaḥ, utāho 'nāgata iti[S357-360]
㈠此法若生在何位。為在現世。為在未來。
㈡法何時起。為在現在為在未來。
①kim avasthas dharmas utpadyate varttamānaḥ, uta aho anāgate iti?
③ད་ལྟའི་འམ་འོན་ཏེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་བྲི་བར་བྱའོ་།།
★0◤kiṃ cātaḥ / yadi varttamāna utpadyate / [138|11]
◤kiṃ cātaḥ? yadi varttamāna utpadyate, kathaṃ varttamāno yadi notpannaḥ / [S357-360]
㈠若爾何有。若汝言生在現世。云何在現世。若未有若已生。何用更生。
㈡設爾何失。起若現在起非已生。如何成現。現是已生復如何起。
🈪དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་ད་ལྟའི་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན་ནི། །གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་ན་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་ཡིན། འོན་ཏེ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཞིག་ཡང་སྐྱེ་ན་ནི་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①kim ca atas
③དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
㈢དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་ད་ལྟའི་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན་ནི། །གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་ན་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་ཡིན། འོན་ཏེ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཞིག་ཡང་སྐྱེ་ན་ནི་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①yadi varttamānas utpadyate
③ཅི་སྟེ་ད་ལྟའི་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན་ནི་།།
★0◤kathaṃ varttamāno yadi notpannaḥ / [138|11-]
①katham varttamānas yadi na utpannas
③གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་ན་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་ཡིན་།
★0◤utpannasya vā punarutpattāvanavasthāprasaṅgaḥ / [138|12]
◤utpannasya vā punarutpattāvanavasthāprasaṅgaḥ / [S357-360]
㈠若已生更生有。無窮過失。
㈡已生復起便致無窮。
🈪ཅི་སྟེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན། །མེད་པ་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དམ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་འགྲུབ།
①utpannasya vā punar utpattau= anavasthā prasaṅgas
③འོན་ཏེ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཞིག་ཡང་སྐྱེ་ན་ནི་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤athānāgata utpadyate kathamasataḥ kartṛtvaṃ siddhatyakartṛkā vā kriyeti / [138|12-]
◤athānāgata utpadyate, kathamasataḥ kartṛtvaṃ siddhatyakartṛkā vā kriyeti?[S357-360]
㈠若汝說於未來位生。云何未有法成作者。若無作者事云何成。
㈡起若未來爾時未有何成作者。作者既無何有作用。
🈪དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་གང་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①atha anāgatas utpadyate katham asatas kartṛ tvam siddhatyakartṛkā vā kriyā iti
③ཅི་སྟེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན་།། མེད་པ་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དམ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་འགྲུབ་།
㈢ཅི་སྟེ་མ་འོངས་པ་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེ་ན། །མེད་པ་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དམ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་བྱ་བ་འགྲུབ། དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་གང་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་〖PNཡིན།〗ནོ། །
★0◤ato yadavastha utpadyate tadavastha eva pratyeti / [138|13-]
◤ato yadavastha utpadyate tadavastha eva pratyeti / [S357-360]
㈠是故於此位若生。即於此位去
㈡故於起位即亦至緣。
🈪གནས་སྐབས་གང་ཞིག་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་མ་འོངས་པ་སྟེ། གནས་སྐབས་དེ་ཁོ་ན་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱའོ། །
①atas yad avasthe utpadyate tad avasthas eva pratyeti
③དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་གང་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤kimavasthaścotpadyate / utpādābhimukho 'nāgataḥ / [138|14]
◤kimavasthaś cotpadyate? utpādābhimukho 'nāgataḥ / [S357-360]
㈠至何位得生。未來正向生。
㈡起位者何。謂未來世諸行正起。
①kim avasthas ca utpadyate
③གནས་སྐབས་གང་ཞིག་སྐྱེ་ཞེ་ན་།
㈢གནས་སྐབས་གང་ཞིག་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་མ་འོངས་པ་སྟེ། གནས་སྐབས་དེ་ཁོ་ན་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱའོ། །
①utpāda abhimukhas anāgatas
③སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་མ་འོངས་པ་སྟེ་།
★0◤tadavastha eva pratyayaṃ pratyetītyucyate / [138|14-]
◤tadavastha eva pratyayaṃ pratyetītyucyate / [S357-360]
㈠在此位中至於緣。
㈡即於此位亦說至緣。
①tad avasthas eva pratyayam pratyeti iti ucyate
③གནས་སྐབས་དེ་ཁོ་ན་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ནས་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤aniṣpannaṃ cedaṃ yaduta śābdikīyaṃ kartṛkriyāvyavasthānaṃ bhavatītyeṣa karttā bhūtirityeṣā kriyā / [138|15-]
♂aniṣpannaṃ cedaṃ yaduta śābdikīyaṃ{5. Y. one reading is śābdakīyam |} kartṛkriyā{6. Y. karttuḥ kriyāyāśca |}vyavasthānaṃ bhavatītyeṣa karttā [ 26a. 8A. VI ] bhūtirityeṣā kriyā /
◤aniṣpannaṃ cedaṃ yaduta śābdikīyaṃ kartṛkriyā vyavasthānaṃ bhavatītyeṣa karttā, bhūtirityeṣā kriyā / [S357-360]
①aniṣpannaṃ cedaṃ yaduta śābdika kartṛkriyā vyavasthānaṃ bhavatītyeṣa karttā, bhūtirityeṣā kriyā|
㈠聲論師安立作者及事，此立不成就。能有名作者。
㈡又聲論師妄所安立作者作用，理實不成。有是作者.起是作用。
🈪སྒྲ་པའི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་འདི་ཡང་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ལ། སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱ་བ་ཡིན་ན་འདི་ལ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཐ་སྙད་དག་ལ་ཀླན་ཀ་མེད་དོ། །
①aniṣpannam ca idam yat uta śābdikī iyam kartṛ kriyā vyavasthānam bhavati iti eṣa karttā bhūtis iti eṣā kriyā
③སྒྲ་པའི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་འདི་ཡང་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ལ་།
㈢སྒྲ་པའི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་འདི་ཡང་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེའོ་〖PNསྐྱེ་བོ།〗ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ལ། སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱ་བ་ཡིན་ན་འདི་ལ་〖PNལས།〗སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་། །
★0◤na cātra bhaviturarthāt bhūtimanyāṃ kriyāṃ paśyāmaḥ / [138|16-]
◤na cātra bhaviturarthāt bhūtimanyāṃ kriyāṃ paśyāmaḥ / [S357-360]
㈠有名事我今不見。離能有法。有別事名有。
㈡非於此中見有作者。異起作用真實可得。
①na ca atra bhavitus arthāt bhūtim anyām kriyām paśyāmas
③སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བྱ་བ་ཡིན་ན་འདི་ལ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་།།
★0◤tasmād acchalaṃ vyavahāreṣu / eṣa tu vākyārthaḥ / [138|17]
◤tasmād acchalaṃ vyavahāreṣu / [S357-360]
㈠是故於名言無復可難。
㈡故此義言於俗無謬。
①tasmāt acchalam vyavahāreṣu
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་ཐ་སྙད་དག་ལ་ཀླན་ཀ་མེད་དོ། །
★0◤asmin satyasya bhāvaḥ asyotpādādidamutpadyata iti yo 'rthaḥ so 'rthaḥ pratītyasamutpāda iti / [138|17-]
◤eṣa tu vākyārthaḥ-- ‘asmin satyasya bhāvaḥ, asyotpādādidamutpadyata iti yo 'rthaḥ so 'rthaḥ pratītyasamutpādaḥ’ iti / [S357-360]
㈠前所立名。今更顯其義。謂若此有彼有。由此生彼生。此二句義。即是至行集生名義。
㈡此緣起義即是所說。依此有彼有。此生故彼生。故應引彼釋緣起義。
🈪ཚིག་གི་དོན་ནི་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །
①eṣa tu vākya arthas asmin satyasya bhāvas asya utpādāt idam utpadyate iti yas arthas sas arthas pratītyasamutpādas iti
㈢ཚིག་གི་དོན་ནི་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །
◤āha cātra-- “asannutpadyate yadvat pratyetyapi tathā'tha san / [S357-360]
㈠此中說偈 如不有得生 至於緣亦爾
㈡故說頌言 如非有而起 至緣應亦然
★◤āha cātra[138|19]
①āha ca atra
③འདིར་བཤད་པ་།
㈢འདིར་བཤད་པ། ཇི་ལྟར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ལྟར། །མེད་པ་ཕྲད་པའང་དེ་དང་འདྲ། །སྐྱེས་པ་སྐྱེ་ན་མཐར་〖PNམཐའ།〗ཐུག་མེད། །འོན་ཏེ་སྔ་ན་ཡོད་ན་འང་རུང་། ལྷན་ཅིག་པ་ལའང་〖Pཔའང་།〗དེ་ཡོད་དེ། །མར་མེ་བྱུང་ནས་མུན་པ་མེད། །ཁ་གདངས་ཉལ་བཞིན་གལ་ཏེ་ཕྱིས། །བཙུམས་པ་ལ་ཡང་ཅི་ཕྱིར་མིན། །གཞན་དག་ནི་ཀླན་ཀ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །
★◤【 “asannutpadyate yadvat pratyetyapi tathā 'tha san /】[138|20-]
♂āhacātra “asannutpadyate yadvat pratyetyapi tathā'tha{7. MS. tathā san |} san /
①asan= utpadyate yadvat pratyeti api tathā tha san
③ཇི་ལྟར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ལྟར་།། མེད་པ་ཕྲད་པའང་དེ་དང་འདྲ་།།
★◤【 utpanna utpadyata ityaniṣṭhā 'san purā 'pi vā //】
♂utpanna utpadyata ityaniṣṭhā'san purā'pi vā //
①utpannas utpadyate iti aniṣṭhā san purā api vā
③སྐྱེས་པ་སྐྱེ་ན་མཐར་ཐུག་མེད་།། འོན་ཏེ་སྔ་ན་ཡོད་ན་འང་རུང་།
◤utpanna utpadyata ityaniṣṭhā'san purāpi vā // [S357-360]
㈠ 若已生得生 無窮由已有
㈡生已起無窮 或先有非有
🈪འདིར་བཤད་པ། ཇི་ལྟར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ལྟར། །མེད་པ་ཕྲད་པའང་དེ་དང་འདྲ། །སྐྱེས་པ་སྐྱེ་ན་མཐར་ཐུག་མེད། །འོན་ཏེ་སྔ་ན་ཡོད་ན་འང་རུང་། ལྷན་ཅིག་པ་ལ་འང་དེ་ཡོད་དེ། །མར་མེ་བྱུང་ནས་མུན་པ་མེད། །ཁ་གདངས་ཉལ་བཞིན་གལ་ཏེ་ཕྱིས། །བཙུམས་པ་ལ་ཡང་ཅི་ཕྱིར་མིན། །
◤[S360]
★◤【 sahakāle 'pi ca ktvā 'sti dīpaṃ prāpya tamo gatam /】
♂sahakāle{8. Y. sahabhāve |}'pi ca ktvā'sti dīpaṃ prāpya tamo gatam /
◤sahabhāve 'pi ca ktvā'sti dīpaṃ prāpya tamo gatam / [S360]
㈠汝論中決判。一作者於二事中。於前事一義成。於後事第二義成。此判不定。或見於一作者。二事俱成。譬如燈至闇滅。
㈡俱亦有言已 闇至已燈滅
①saha kāle api ca ktvā sti dīpam prāpya tamas gatam
③ལྷན་ཅིག་པ་ལ་འང་དེ་ཡོད་དེ་།། མར་མེ་བྱུང་ནས་མུན་པ་མེད་།།
★◤【 āsyaṃ vyādāya śete ca paścāccetkiṃ na saṃvṛte //”】
♂āsyaṃ vyādāya śete ca{9. Y. vā |}paścāccetkiṃ na saṃvṛte //”
①āsyam vyādāya śete ca paścāt ced kim na saṃvṛte
③ཁ་གདངས་ཉལ་བཞིན་གལ་ཏེ་ཕྱིས་།། བཙུམས་པ་ལ་ཡང་ཅི་ཕྱིར་མིན་།།
◤āsyaṃ vyādāya śete vā, pañcāccet kiṃ na saṃvṛte // ”[S360]
㈠又如開口眠。若汝說眼在後。云何非閉時。若別時作。
㈡及開口已眠 若後眠應閉
★★◤anye punarasya codyasya parihārārthamanyathā parikalpayanti / [138|24]
♂anye punarasya codyasya parihārārthamanyathā parikalpayanti /
◤anye punar asya codyasya parihārārthamanyathā parikalpayanti--[S360]
㈠有餘師於此難中分別救義。
㈡有執，更以餘義釋難。
🈪གཞན་དག་ནི་ཀླན་ཀ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །
①anye punar asya ca udyasya parihāra artham anyathā pari-kalpayanti parikalpa
③གཞན་དག་ནི་ཀླན་ཀ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ་།།
●anye punar iti. bhadantaśrīlātaḥ.
◥གཞན་དག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བཙུན་པ་དཔལ་ལེན་ཏོ། །[室利邏多]
0◤pratir vīpsārthaḥ{10. MS. …rvvītsārthaḥ |} / [138|24-][S360]
㈠波羅底以重為義。
㈡鉢剌底，是種種義。
①pratir vīpsā arthas
㈢རྟེན་ཅིང་འབྲལ་པ་ནི་ཟློས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
0◤itau sādhava ityā anavasthāyinaḥ / utpūrvaḥ padiḥ{11. MS. padi |} prādurbhāvārthaḥ / [138|25][S360]
①iti sādhu itya = an-ava-sthāyin , ut-pūrvaḥ pad-i prādur-bhāva arthaḥ;
㈠一底也，是不住法，謂無常。三，以聚集為義。欝波陀，以生為義。
㈡醫底界，是不住義。不住，由種種助故，變成緣。參，是聚集義。嗢，是上升義。鉢地界，是行義。由嗢為先，行變成起。
🈪རྟེན་ཅིང་འབྲལ་པ་ནི་ཟློས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །སམ་ནི་འདུ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཨཱིཏྱ་ནི་འགྲོ་བར་རུང་བ་སྟེ་མི་སྡོད་པའོ། །ཨུང་གོང་ན་ཡོད་པའི་པད་ནི་འབྱུང་བའི་དོན་ཏེ།
①itau sādhavas ityās anavasthāyinas
③སམ་ནི་འདུ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ་།། ཨཱིཏྱ་ནི་འགྲོ་བར་རུང་བ་སྟེ་མི་སྡོད་པའོ་།།
㈢སམ་ནི་འདུ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །
①utpūrvas padis prādurbhāva arthas
③ཨུང་གོང་ན་ཡོད་པའི་པད་ནི་འབྱུང་བའི་དོན་ཏེ་།
0◤tāṃ tāṃ kāraṇa{12. Y. omits kāraṇa |} sāmagrīṃ{13. MS. sāmagrī |} prati ityānāṃ samavāyenotpādaḥ{14. MS. samavāyonotpādaḥ |} pratītyasamutpāda iti / [138|26-][S360]
①tāṃ tāṃ(prati prati) kāraṇa-sāmagrī prati ityānāṃ samavāya utpādaḥ pratītyasamutpāda iti|
㈠此句說如此義。對種種因緣.無常法，由聚集故生，故稱波羅底底也三物波拕。
㈡此說種種緣和合已，令諸行法itya聚集昇起。是緣起義。
🈪འདི་སྐད་དུ་ཚོགས་པ་དེ་དང་དེ་ན་འགྲོ་བར་རུང་བ་རྣམས་འདུས་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
①tām tām kāraṇa sāmagrīm prati ityānām samavāyena utpādas pratītyasamutpādas iti
③འདི་སྐད་དུ་ཚོགས་པ་དེ་དང་དེ་ན་འགྲོ་བར་རུང་བ་རྣམས་འདུས་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཨཱིཏྱ་འགྲོ་བར་རུང་བ་སྟེ་མི་སྡོད་པའོ། །
0◤eṣā tu kalpanā'traiva kalpyate{15. S.Y. yujyate |} / [138|27][S360]
㈠如此分別，於此經中立。
㈡如是所釋，於此可然。
🈪རྟོགས་པ་འདི་ནི་འདི་ཁོ་ན་ལ་རབ་ཏུ་བརྟག་ཏུ་རུང་གི་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་རུང་། །
①eṣā tu kalpanā atra eva kalpyate
③རྟོགས་པ་འདི་ནི་འདི་ཁོ་ན་ལ་རབ་ཏུ་བརྟག་ཏུ་རུང་གི་མིག་དང་ ****[@130a]**** *་།།
㈢ཨུད་གོང་ན་ཡོད་པའི་པ་ད་ནི་འབྱུང་བའི་དོན་ཏེ། འདི་སྐད་དུ་ཚོགས་པ་དེ་དང་དེ་ན་འགྲོ་བར་རུང་བ་རྣམས་འདུས་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤iha kathaṃ bhaviṣyati “cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānamiti”ti / [138|27-]
♂iha kathaṃ bhaviṣyati “cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānami”ti /
◤iha kathaṃ bhaviṣyati-- “cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānam” ( ) iti // [S360]
㈠於餘處云何成。如經言至於眼至於色眼識得生。
㈡眼色各為緣，起於眼識等。此中種種聚集豈成。
①iha katham bhaviṣyati cakṣus pratītya rūpāṇi ca utpadyate cakṣus vijñānam ititi
③གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་རུང་།། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་།
㈢རྟོགས་〖PNརྟོག〗པ་འདི་ནི་འདི་ཁོ་ན་ལ་རབ་ཏུ་བརྟག་ཏུ་རུང་གི་མིག་དང་{130a}། །གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་རུང་། །ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེ་བས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་གཉིས་གསུངས་ཤེ་ན། ངེས་པར་གཟུང་བའི་དོན་ཏེ། དཔེར་ན་གཞན་ལས་མ་རིག་པ་ཡོད་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་གི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་མེད་པར་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◆361♂
★◤kimarthaṃ punarbhagavān paryāyadvayamāha “asmin satīdaṃ bhavati asyotpādādidamutpadyate” iti / [138|28-139|01]
♂kimarthaṃ punarbhagavān @139 paryāyadvayamāha “asmin satīdaṃ bhavati asyotpādādidamutpadyate” iti /
◤kimarthaṃ punarbhagavān paryāyadvayamāha--[S361]
㈠云何世尊。約緣生說此二句。
㈡何故世尊說前二句。
🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེ་བས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་གཉིས་གསུངས་ཤེ་ན།
①kimartham punar bhagavān paryāya dvayam āha asmin sati idam bhavati asya utpādāt idam utpadyate iti
③འདི་སྐྱེ་བས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་གཉིས་གསུངས་ཤེ་ན་།
◤“asmin satīdaṃ bhavati, asyotpādādidamutpadyate’ iti / avadhāraṇārtham / [S361]
㈠謂若此法有彼法必有。由此法生彼法必生。為決定故。令彼生此智故。
㈡謂依此有彼有。及此生故彼生。為於緣起知決定故。
★0◤avadhāraṇārtham / [139|01-]
◤yathā'nyatrāha-- “avidyāyāṃ satyāṃ saṃskārā bhavanti nānyatrāvidyāyāḥ saṃskārāḥ” iti / [S361]
㈠若無明有行必有非餘。是故行緣無明生。
㈡如餘處說。依無明有諸行得有。非離無明可有諸行。
🈪ངེས་པར་གཟུང་བའི་དོན་ཏེ། དཔེར་ན་གཞན་ལས་མ་རིག་པ་ཡོད་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་གི །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་མེད་པར་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①avadhāraṇa artham
③ངེས་པར་གཟུང་བའི་དོན་ཏེ་།
◥ངེས་པར་གཟུང་བའི་དོན་དུ་རྣམ་གྲངས་གཉིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◥འདི་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་ན་ནི་མ་རིག་པ་ཡོད་པ་འབའ་ཞིག་གིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། གཞན་ཡང་ཡོད་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་ཡོད་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་མིག་ཁོ་ན་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བར་ངེས་པར་གཟུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་གཟུགས་ཡོད་ན་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་འདྲའོ། །
◥འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་གཉིས་པ་འདིས་ནི་འདི་ཁོ་ན་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའི་གཞན་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་གོང་མ་ཉིད་ངེས་པར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
●dvitīyena tu paryāyeṇasyotpādād idam utpadyate ity anena pūrvaparyāyam evāvadhārayati.
●asyaivotpādād idam utpadyate. nānyasmād iti.
★◤yathā 'nyatrāha “avidyāyāṃ satyāṃ saṃskārā bhavanti nānyatrāvidyāyāḥ saṃskārā” iti / [139|02-]
♂yathā'nyatrāha “avidyāyāṃ satyāṃ saṃskārā bhavanti nānyatrāvidyāyāḥ saṃskārā” iti /
★0◤aṅgaparaṃparāṃ vā darśayitum / [139|03]
◤aṅgaparamparāṃ vā darśayitum-- asminnaṅge satīdaṃ bhavati, asya puraṅgasyotpādādidamutpadyata iti / [S361]
㈠復次或為顯諸分傳傳。故說二句。若此分有彼分必有。由此分生彼分必生。
㈡又為顯示諸支傳生。謂依此支有彼支得有。由彼支生故餘支得生。
🈪ཡང་ན་ཡན་ལག་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་། །ཡན་ལག་འདི་སྐྱེས་པས་ཡན་ལག་གཞན་སྐྱེའོ་ཞེས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yathā nyatra āha avidyāyām satyām saṃskārās bhavanti na anyatra avidyāyās saṃskārās iti aṅga paraṃparām vā darśayitum
③དཔེར་ན་གཞན་ལས་མ་རིག་པ་ཡོད་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་གི། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་མེད་པར་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤asminnaṅge satīdaṃ bhavati asya punaraṅgasyotpādādidamutpadyata iti / [139|03-]
①asmin= aṅge sati idam bhavati asya punar aṅgasya utpādāt idam utpadyate iti
③ཡང་ན་ཡན་ལག་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་།། ཡན་ལག་འདི་སྐྱེས་པས་ཡན་ལག་གཞན་སྐྱེའོ་ཞེས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཡང་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡོད་ན་ད་ལྟར་གྱི་མཐའ་འབྱུང་ངོ་།།
㈢ཡང་ན་ཡན་ལག་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤janmaparaṃparāṃ vā / [139|04]
㈢ཡན་ལག་འདི་སྐྱེས་པས་ཡན་ལག་གཞན་〖PN+འདི།〗སྐྱེའོ་ཞེས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤janmaparamparāṃ vā-- pūrvānte sati madhyānto bhavati, madhyāntasyotpādādaparānta utpadyata iti / [S361]
㈢ཡང་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡོད་ན་ད་ལྟར་གྱི་མཐའ་འབྱུང་ངོ་། །
㈠復次或為顯生傳傳。故說二句。若前際有中際亦有。由中際生後際亦生。
㈡又為顯示三際傳生。謂依前際有中際得有。由中際生故後際得生。
🈪ཡང་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡོད་ན་ད་ལྟར་གྱི་མཐའ་འབྱུང་ངོ་། །ད་ལྟར་གྱི་མཐའ་སྐྱེས་པས་ཕྱི་མའི་མཐའ་སྐྱེའོ་ཞེས་ཚེ་བརྒྱུད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤pūrvānte sati madhyānto bhavati madhyāntasyotpādādaparānta utpadyata iti / [139|04-]
★◤sākṣāt pāraṃparyeṇa pratyayabhāvaṃ darśayati / [139|05-]
♂sākṣāt pāraṃpayeṇa{1. Y. adds ca |} pratyayabhāvaṃ darśayati /
◤sākṣāt pāramparyeṇa ca pratyayabhāvaṃ darśayati-- kadāciddhi samanantaramavidyāyāḥ saṃskārā bhavanti, kadācit pāramparyeṇeti / [S361]
㈠復次或為顯證因傳因故。說二句。何以故。有時從無明次第諸行生。有時從無明諸行傳傳生。
㈡又為顯示親傳二緣。謂有無明無間生行。或展轉力諸行方生。
🈪ཡང་ན་རེས་འགའ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་རིག་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་ངོ་། །རེས་འགའ་ནི་བརྒྱུད་ནས་སོ་ཞེས་མངོན་སུམ་དང་བརྒྱུད་ནས་རྐྱེན་གྱི་ངོ་བོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①janma paraṃparām vā pūrva ante sati madhya antas bhavati madhya antasya utpādāt aparāntas utpadyate iti sākṣāt pāraṃparyeṇa pratyaya bhāvam darśayati
㈢ད་ལྟར་གྱི་མཐའ་སྐྱེས་པས་ཕྱི་མའི་མཐའ་སྐྱེའོ་ཞེས་ཚེ་བརྒྱུད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kadāciddhi samanantaramavidyāyāḥ saṃskārā bhavanti kadācit pāraṃparyeṇeti / [139|06]
①kadācid hi samanantaram avidyāyās saṃskārās bhavanti kadācid pāraṃparyeṇa iti
③ཡང་ན་རེས་འགའ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་རིག་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་ངོ་།། རེས་འགའ་ནི་བརྒྱུད་ནས་སོ་ཞེས་མངོན་སུམ་དང་བརྒྱུད་ནས་རྐྱེན་གྱི་ངོ་བོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་མེད་ན་དངོས་པོ་མི་འབྱུང་ལ་།
㈢ཡང་ན་རེས་འགའ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་རིག་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤ahetunityahetuvādapratiṣedhārthamityapare / [139|07]
♂ahetunityahetuvādapratiṣedharthamityapare /
◤ahetunityahetuvādapratiṣedhārthamityapare / [S361]
㈠有餘師說。為除無因執常住因執。故說二句。
㈡有餘師釋。如是二句為破無因常因二論。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་མེད་ན་དངོས་པོ་མི་འབྱུང་ལ། རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྟག་པ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱུ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
◥གཞན་དག་ན་རེ་དགག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་བརྟན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིག་གོ། །
◥རྒྱུ་མེད་ན་དངོས་པོ་མི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བས་ནི་རྣམ་གྲངས་དང་པོས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །
●pratiṣedhārtham ity apara iti sthaviravasuvarmā.
●nāsati hetau bhāvo bhavatīty ahetuvādapratiṣedhārthaṃ prathamena paryāyeṇa.
★◤nāsati heto bhāvo bhavati na cānutpattimato nityāt prakṛtipuruṣādikātkiñcidutpadyata iti / [139|07-]
♂nāsati hetau bhāvo bhavati na cānutpattimato nityāt prakṛtipuruṣādikātkiṃcidutpadyata iti /
◤nāsati hetau bhāvo bhavati, na cānutpattimato nityāt prakṛtipuruṣādikāt kiñcidutpadyata iti / [S361]
㈠若無因諸有不有。亦不從無生生。如彼所計常住。謂自性我等。
㈡謂非無因諸行可有。亦非由常自性我等無生因故諸行得生。
①ahetu nitya hetuvāda pratiṣedha artham iti apare na asati hetos bhāvas bhavati na ca anutpattimatas nityāt prakṛti puruṣa ādikāt kiñcid utpadyate iti
③རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྟག་པ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱུ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢རེས་འགའ་ནི་བརྒྱུད་〖PNརྒྱུད།〗ནས་སོ་ཞེས་མངོན་སུམ་དང་བརྒྱུད་ནས་རྐྱེན་གྱི་ངོ་བོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤asyāṃ tu kalpanāyāṃ pūrvapadasya grahaṇamanarthakaṃ prāpnoti / [139|08-]
◤asyāṃ tu kalpanāyāṃ pūrvapadasya grahaṇamanarthakaṃ prāpnoti;[S361]
㈠若執如此。立前句則無用。
㈡若爾便成前句無用。
🈪རྟོག་པ་འདི་ལ་ནི་ཚིག་སྔ་མ་སྨོས་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཁོ་ནས་སྨྲས་པ་གཉི་ག་དགག་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①asyām tu kalpanāyām pūrva padasya grahaṇam anarthakam prāpnoti
③རྟོག་པ་འདི་ལ་ནི་ཚིག་སྔ་མ་སྨོས་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་མེད་ན་དངོས་པོ་མི་འབྱུང་ལ། རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྟག་པ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱུ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། རྟོག་པ་འདི་ལ་ནི་ཚིག་སྔ་མ་སྨོས་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཁོ་ནས:སྨྲས་པ་〖PNསྨྲ་བས།〗གཉི་ག་དགག་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤asyotpādādimutpadyata ityanenaivobhayavādapratiṣedhasiddheḥ / [139|09]
♂asyotpādādidamutpadyata ityanenaivobhayavāda- pratiṣedhasiddheḥ /
◤‘asyotpādādidamutpadyate’ ityanenaivobhavyavādapratiṣedhasiddheḥ / [S361]
㈠但由此生彼生句。破二偏執。及說得成就故。
㈡但由後句此生故彼生。能具破前無因常因故。
①asya utpāda ādim utpadyate iti anena eva ubhaya vāda pratiṣedha siddhes
③འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཁོ་ནས་སྨྲས་པ་གཉི་ག་དགག་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◇◆362♂
★◤santi tarhi kecidya ātmani satyāśrayabhūte saṃskārādīnāṃ bhāvaṃ parikalpayanti avidyādīnāṃ cotpādāttadutpattim / [139|10-]
♂santi tarhi kecidya ātmani{2. MS. ātmāni |} satyāśrayabhūte saṃskārādīnāṃ bhāvaṃ parikalpayanti{3. Y. kalpayanti |} avidyādīnāṃ cotpādāttadutpattim /
◤santi tarhi kecid ye ātmani satyāśrayabhūte saṃskārādīnāṃ bhāvaṃ parikalpayanti,[S362]
㈠復次有餘道分別如此。若我有為依止。行等諸法必有。
㈡然或有執有我為依行等得有。
🈪འོ་ན་ནི་གང་ལགས་བདག་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །
①santi tarhi kecid yas ātmani satya āśraya bhūte saṃskāra ādīnām bhāvam parikalpayanti avidyā ādīnām ca utpādāt tad utpattim
③འོ་ན་ནི་གང་ལགས་བདག་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རོ་།། འབྱུང་ངོ་།། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དེ་བསལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་སྐྱེས་པས་གང་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཡོད་པས་དེ་འབྱུང་གི་།
㈢འོ་ན་ནི་གང་ལགས་〖PNལ་ལ་དག〗བདག་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །
◤avidyādīnāṃ cotpādāttadutpattim / [S360-370]
①avidyādīnāṃ ca utpādāt tad-utpattim|
㈠由無明等生故，行等得生。
㈡由無明等因分生故，行等得生。
🈪མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པས་
★◤atastām kalpanāṃ paryudāsayitumidaṃ nirdhārayāṃvabhūva yasyaivotpādādyadutpadyate tasminneva sati tat bhavati nānyasmin / [139|11-]
♂atastāṃ kalpanāṃ paryudāsayitu{4. MS. paryudāśayitu… |}midaṃ nirdhārayāṃbabhūva yasyaivotpādādyadutpadyate tasminneva sati tat bhavati nānyasmin /
◤atas teṣāṃ kalpanāṃ paryudāsayitum idaṃ nirdhārayāmbabhūva--[S360-370]
①atas teṣāṃ kalpanāṃ pary-ud-āsayitum idaṃ nirdhārayām babhūva 迂回完成时
㈠為破此執，是故世尊.決判此義。
㈡是故世尊.為除彼執，決判果有.即由生因。
🈪དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དེ་བསལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་
①atas tām kalpanām paryudāsayitum idam nirdhārayāṃvabhūva yasya eva utpādāt yat utpadyate tasmin= eva sati tat bhavati na anyasmin
③གཞན་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདི་ངེས་པར་གཟུང་བ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་པས་དེ་དག་སྐྱེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དེ་བསལ་བར་བྱས་པའི་〖PNབཙལ་བར་བྱ་བའི།〗ཕྱིར་གང་ཞིག་སྐྱེས་པས་གང་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཡོད་པས་དེ་འབྱུང་གི། གཞན་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདི་〖PN-འདི།〗ངེས་པར་གཟུང་བ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་ནོ། །
◤“yasyaivotpādādyadutpadyate tasminneva sati tad bhavati, nānyasmin / [S360-370]
①“yasyaivotpādādyadutpadyate tasminn eva sati tad bhavati, nānyasmin|
㈠若由此生彼必生。此法若有彼必有非餘。
㈡若此生故彼生。即依此有彼有。非謂果有別依餘因。
🈪གང་ཞིག་སྐྱེས་པས་གང་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཡོད་པས་དེ་འབྱུང་གི ། གཞན་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདི་ངེས་པར་གཟུང་བ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤yadutā “vidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ yāvadevamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavati”ti / [139|12-]
♂yadutā“vidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ yāvadevamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavatī”ti / ♂aprahīṇotpattijñāpanā- rthamityācāryāḥ /
◤yaduta avidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ, yāvadevamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavati” ( ) iti / [S360-370]
㈠謂諸行以無明為緣。乃至云如此純大苦聚得生。
㈡謂無明緣行。乃至如是純大苦蘊集
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་ནོ། །
①yat utās vidyā pratyayās saṃskārās yāvat evam asya kevalasya mahatas duḥkha skandhasya samudayas bhavatiti
③འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་ནོ་།། སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་།
㈢སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ། མ་རིག་པ་མ་སྤངས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་སྤོང་〖PNསྤོངས།〗ལ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པས་〖PNཔ།〗སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མ་སྤངས་པ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤aprahīṇotpattijñāpanārthamityācāryāḥ / avidyāyāmaprahīṇāyāṃ saṃskārā na prahīyante / [139|14]
♂avidyāyāmaprahīṇāyāṃ saṃskārā{5. Y. adds bhavanti |} na prahīyante /
◤aprahīṇotpattijñāpanārthamityācāryāḥ / [S360-370]
㈠復有餘師說。為顯不滅及生。故說二句。
㈡軌範諸師釋。此二句為顯因果不斷及生。
🈪སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ། མ་རིག་པ་མ་སྤངས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་སྤོང་ལ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མ་སྤངས་པ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤avidyāyāmaprahīṇāyāṃ saṃskārā na prahīyante / [S360-370]
㈠若無明不滅諸行不滅。
㈡謂依無明不斷諸行不斷。
★★◤tasyā evotpādādutpadyanta iti vistaraḥ / [139|15]
♂tasyā evotpādādutpadyanta [ 27a. 8A. VII ] iti vistaraḥ /
◤tasyā evotpādādutpadyanta iti vistaraḥ / [S360-370]
㈠由無明生故諸行生。
㈡即由無明生故諸行得生。
①aprahīṇa utpatti jñāpana artham iti ācāryās avidyā yāmaprahīṇāyām saṃskārās na prahīyante tasyās eva utpādāt utpadyante iti vistaras
③མ་རིག་པ་མ་སྤངས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་སྤོང་ལ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མ་སྤངས་པ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤sthityutpattisaṃdarśanārthamityapare / [139|15-]
◤sthityutpattisandarśanārthamityapare / [S360-370]
㈠復有餘師說。為顯住及生。故說二句。
㈡如是展轉皆應廣說。有釋。為顯因果住生。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུའི་རྒྱུན་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★★◤yāvat kāraṇasrotastāvat kāryasroto bhavati / [139|16]
♂yāvat / ♂kāraṇasrota{6. MS. śrota |}- stāvat kāryasroto{7. MS. …śroto |} bhavati /
◤yāvat kāraṇasrotastāvat kāryasroto bhavati / [S360-370]
㈠乃至因緣相續有。事相續必隨有。
㈡謂乃至因相續有果相續亦有。
★◤kāraṇasyaivacotpādāt kāryamutpadyata iti / [139|16-]
♂kāraṇasyaiva co{8. Y. omits ca |}tpādāt kāryamutpadyata iti /
◤kāraṇasyaiva cotpādāt kāryamutpadyata iti / [S360-370]
㈠由因緣生事必得生。
㈡及即由因分生故諸果分亦生。
🈪རྒྱུ་ཉིད་སྐྱེས་པས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གནས་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འབྱུང་བའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ན་གནས་པའི་ཚིག་ཏུ་ཐལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་རིམ་པ་མི་མཐུན་པར་སྔར་ནི་གནས་པ་དང་ཕྱིས་ནི་སྐྱེ་བ་གསུངས་པར་འགྱུར། ཡང་སྨྲས་པ། འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་ན་རྒྱུ་འཇིག་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①sthiti utpatti saṃdarśana artham iti apare yāvat kāraṇa srotas tāvat kārya srotas bhavati kāraṇasya evaca utpādāt kāryam utpadyate iti
③གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུའི་ ****[@130b]**** ་རྒྱུན་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།། རྒྱུ་ཉིད་སྐྱེས་པས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གནས་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུའི་{130b}རྒྱུན་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤utpāde tvadhikṛte kaḥ prasaṅgaḥ sthitivacanasya bhinnakramaṃ ca bhagavān kimarthamācakṣita prāk sthitiṃ paścādutpoādam / [139|17-139|18]
♂utpāde tvadhikṛte kaḥ prasaṅgaḥ sthitivacanasya bhinnakramaṃ ca bhagavān kimarthamācakṣīta prāk sthitiṃ paścādutpādam /
◤utpāde tvadhikṛte kaḥ prasaṅgaḥ sthitivacanasya bhinnakramaṃ ca bhagavān kimarthamācakṣīta prāk sthitiṃ paścādutpādam / [S360-370]
㈠世尊正欲顯生說住有何相關。云何世尊。破次第令顛倒。先說住後託生。
㈡此欲辯生。何緣說住。又佛何故破次第說。先說住已而後說生。
①utpāde tu adhikṛte kas prasaṅgas sthiti vacanasya bhinnakramam ca bhagavān kimartham ācakṣita prāk sthitim paścāt utpoādam
③འབྱུང་བའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ན་གནས་པའི་ཚིག་ཏུ་ཐལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་རིམ་པ་མི་མཐུན་པར་སྔར་ནི་གནས་པ་དང་ཕྱིས་ནི་སྐྱེ་བ་གསུངས་པར་འགྱུར་།
㈢རྒྱུ་ཉིད་སྐྱེས་པས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གནས་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འབྱུང་བའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ན་གནས་པའི་ཚིག་ཏུ་ཐལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་རིམ་པ་མི་མཐུན་པར་སྔར་ནི་གནས་པ་དང་ཕྱིས་ནི་སྐྱེ་བ་གསུངས་པར་འགྱུར། ཡང་སྨྲས་པ། འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་ན་རྒྱུ་འཇིག་པར་〖PNཔ།〗འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
0◤punarāha “asmin satīdaṃ bhavatī”ti “kārye sati kāraṇasya vināśo bhavatī”ti / [139|18-][S360-370]
㈠復有餘師說。若此有彼有者。若事有緣滅必有。
㈡復有釋言。依此有彼有者。依果有因有滅。
①punar āha asmin sati idam bhavati iti kārye sati kāraṇasya vināśas bhavati iti
③ཡང་སྨྲས་པ། འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་ན་རྒྱུ་འཇིག་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤syānmata mahetukaṃ tarhi kāryamutpadyata ityata āha nāhetukam / [139|19-]
♂syānmatamahetukaṃ tarhi kāryamutpadyata ityata āha nāhetukam{9. MS. na hetukaṃ |} /
◤syānmatam-- ahetukaṃ tarhi kāryamutpadyata iti? ata āha-- nāhetukam; yasmādasyotpādādidamutpadyata iti / [S360-370]
㈠若爾此事應不由因生。是義不然無無因義。何以故。由此生彼生故。
㈡此生故彼生者。恐疑果無因生。是故復言由因生故果方得起。非謂無因。
🈪འོ་ན་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་བས་སྨྲས་པ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ན་འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །
①syāt mata mahetukam tarhi kāryam utpadyate iti atas āha na ahetukam
③འོ་ན་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་བས་སྨྲས་ནོ་།། པ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་བས་སྨྲས་པ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །
★0◤yasmādasyotpādādidamutpadyata iti / [139|20-]
①yasmāt asya utpādāt idam utpadyate iti
③འདི་ལྟར་ན་འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ་།།
★◤eṣa cetsūtrārtho 'bhaviṣyadasmin satīdaṃ na bhavatītyevācakṣata / [139|21]
♂eṣa cetsūtrārtho 'bhaviṣyadasmin satīdaṃ na bhavatītyevācakṣata{10. MS. ..cakṣate / Y. …cakṣyet …vakṣyat |} /
◤eṣa cet sūtrārtho 'bhaviṣyad, ‘asmin satīdaṃ na bhavati’ ityevāvakṣyat / [S360-370]
㈠若經義如此。唯應說前句。若此有彼有。
㈡經義若然應作是說。依此有彼滅無。
🈪གལ་ཏེ་མདོའི་དོན་དེ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་འདི་ཡོད་པས་འདི་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ནར་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ལ། རེ་ཞིག་སྔར་ནི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཕྱིས་ནི་འདི་ཡོད་ན་འདི་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གོ་རིམས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣa ced sūtra arthas abhaviṣyat asmin sati idam na abhavati iti eva ācakṣata
③གལ་ཏེ་མདོའི་དོན་དེ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་འདི་ཡོད་པས་འདི་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ནར་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢གལ་ཏེ་མདོའི་དོན་དེ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་འདི་ཡོད་པས་འདི་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ཁོ་ནར་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ལ། རེ་ཞིག་སྔར་ནི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཕྱིས་ནི་འདི་ཡོད་ན་འདི་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ན་གོ་རིམས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤pūrvaṃ ca tāvat kāryasyotpādāne vācakṣata paścādasmin satīdaṃ na bhavatīti / [139|21-]
♂pūrvaṃ ca tāvat{11. Y. omits tāvat |} kāryasyotpādāne{12. Y. …tpādamevā …|}- vācakṣata paścādasmin satīdaṃ na bhavatīti /
◤pūrvaṃ ca tāvat kāryasyotpādānevāvākṣyat, paścād ‘asmin satīdaṃ na bhavati’ iti / [S360-370]
㈠復次先應說事生後說。此有彼有。
㈡又應先言因生故果生。已後乃可說依果有因滅無。
①pūrvam ca tāvat kāryasya utpādāne vā ācakṣata paścāt asmin sati idam na bhavati iti
③རེ་ཞིག་སྔར་ནི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཕྱིས་ནི་འདི་ཡོད་ན་འདི་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤evaṃ hi sādhuḥ kramo bhavati / [139|22-]
◤evaṃ hi sādhuḥ kramo bhavati / [S360-370]
㈠若作此說。文句不倒。
㈡如是次第方名善說。
①evam hi sādhus kramas bhavati
③དེ་ལྟར་ན་གོ་རིམས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤itarathā tu pratītyasamutpādaḥ katama ityāderarthe kaḥ prakramo vināśavacanasya / [139|23-]
♂itarathā tu pratītyasamutpādaḥ katama ityāde{13. MS. not clear |}rarthe kaḥ prakramo vināśavacanasya /
◤itarathā tu ‘pratītyasamutpādaḥ katamaḥ’ ityāderarthe kaḥ prakramo vināśavacanasya / [S360-370]
㈠若不爾。正問何者緣生。說滅則非次第。
㈡若異此者。欲辯緣起。依何次第。先說因滅。
①itarathā tu pratītyasamutpādas katamas iti ādes arthe kas prakramas vināśa vacanasya
③གཞན་དུ་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རིག་པ་གང་ཞིག་ཡིན་།
㈢གཞན་དུ་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རིག་〖PNརིམ།〗པ་གང་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasmānnaiṣa sūtrārthaḥ / [139|24]
◤tasmānnaiṣa sūtrārthaḥ / [S360-370]
㈠是故如此等執。並非經意。
㈡故彼所釋非此經義
🈪གཞན་དུ་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རིག་པ་གང་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
①tasmāt na eṣa sūtra arthas
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་མདོའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤kathaṃ puna “rvidyāpratyayāḥ saṃskārā yāvat jātipratyayaṃ jarāmaraṇāmi”ti / [139|24-]
♂kathaṃ puna“ravidyāpratyayāḥ saṃskārā yāvat jātipratyayaṃ{14. MS. pratyaya |} jarāmaraṇami”ti |{15. MS. …mityabhi… |} abhisaṃbandhamātraṃ darśayiṣyāmaḥ /
◤kathaṃ punaḥ “avidyāpratyayāḥ saṃskārā yāvat jātipratyayaṃ jarāmaraṇam” ( ) iti?[S360-370]
㈠云何諸行以無明為緣。乃至老死以生為緣。
㈡復次云何無明緣行。廣說乃至生緣老死。
🈪ཡང་ཇི་ལྟར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡིན་པ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འབྲེལ་པ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ།
①katham puna rvidyā pratyayās saṃskārās yāvat jāti pratyayam jarā maraṇām iti
③ཡང་ཇི་ལྟར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡིན་པ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་〖Pགྱི།〗འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡིན་པ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འབྲེལ་པ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། བྱིས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཙམ་འདི་མི་ཤེས་པས་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་བདག་ཉིད་བདེ་བའི་དོན་ཏམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་〖PN+ནི།〗བསོད་ནམས་བདེ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ནི་མི་གཡོ་བ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་〖PN+ནི།〗བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་རྩོམ་སྟེ། དེ་དག་ནི་འདིའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ནོ། །
◤abhisambandhamātraṃ darśayiṣyāmaḥ / [S360-370]
㈠此中我等應顯唯相應義。
㈡我今略顯符順經義。
★◤ābhisaṃbandhamātraṃ darśayiṣyāmaḥ / [139|25]
①ābhisaṃbandha mātram darśayiṣyāmas
③འབྲེལ་པ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤bālo hi pratītyasamutpannaṃ saṃskāramātramidamityaprajānan ātmadṛṣṭyasmimānābhiniviṣṭa ātmanaḥ sukhārthamaduḥkhārthaṃ vā kāyādibhistrividhaṃ karmārabhate āyati sukhārthaṃ puṇyaṃ sukhāduḥkhāsukhārthamānaijjamaihikasukhārthamapuṇyaṃ tasyāvidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ karmākṣepavaśācca vijñānasaṃatatistāṃ tāṃ gatiṃ gacchati / [139|25-140|02]
♂bālo hi pratītyasamutpannaṃ saṃskāramātramidamityaprajānan ātmadṛṣṭyasmimānā- bhiniviṣṭa ātmanaḥ sukhārthamaduḥkhārthaṃ vā kāyādibhistrividhaṃ karmārabhate āyati sukhārthaṃ puṇyaṃ @140 sukhāduḥkhāsukhārthamānaiñja{1. Y. āniṃjyaṃ or āneñjayaṃ |} maihi-[ 27b. 8B. VII ]kasukhārthamapuṇyaṃ tasyā{2. MS. tesyāṃ |} vidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ karmākṣepavaśācca vijñānasaṃtatistāṃ tāṃ gatiṃ gacchati /
◤bālo hi pratītyasamutpannaṃ saṃskāramātramidamiti[S360-370]
㈠於世間中諸嬰兒凡夫。不知依因緣生唯是有為更無餘法。
㈡謂諸愚夫於緣生法不知唯行。
①bālas hi pratītyasamutpannam saṃskāra mātram idam iti aprajānan ātma dṛṣṭi asmimāna abhiniviṣṭa
③བྱིས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཙམ་འདི་མི་ཤེས་པས་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་བདག་ཉིད་བདེ་བའི་དོན་ཏམ་།
①ātmanas sukha artham aduḥkha artham vā kāya ādibhis trividham karma ārabhate āyati sukha artham
③བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་སྟེ་།
①puṇyam sukha aduḥkha asukha artha mānaijjamaihika sukha artham apuṇyam tasya avidyā pratyayās saṃskārās
③ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསོད་ནམས་བདེ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ནི་མི་གཡོ་བ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་རྩོམ་སྟེ་;་དེ་དག་ནི་འདིའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤jvālāgamanayogenāntarābhavasaṃbandhāt / [140|02-]
♂jvālāgamanayogenāntarā{3. MS. yogenānantarā...|} bhava- saṃbandhāt /
①karma ākṣepa vaśāt ca vijñāna saṃatatis tām tām gatim gacchati jvālā gamana yogena antarābhava saṃbandhāt
③ལས་ཀྱི་འཕེན་པའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་སྲིད་པ་བར་མ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་མེ་འབར་བ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ལས་ཀྱི་འཕེན་པའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་སྲིད་པ་བར་མ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་མེ་འབར་བ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་འདིའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་{131a}། །ནོ། །
◤aprajānan ātmadṛṣṭyasmimānābhiniviṣṭa ātmanaḥ sukhārthamaduḥkhārthaṃ vā kāyādibhistrividhaṃ karmārabhate-- āyatisukhārthaṃ puṇyam, sukhāduḥkhāsukhārthamāniñjyam, aihikasukhārthamapuṇyam / [S360-370]
㈠由不知故。我見我慢染污其心。為自我得受樂及不苦不樂。由身等作三種業。為得未來樂故作福行。為得受樂及不苦不樂故。修不動行。為得現世樂故。作非福行。
㈡妄起我見及我慢執。為自受樂非苦樂故。造作身等各三種業。謂為自身受當樂故造諸福業。受當來樂非苦樂故造不動業。受現樂故造非福業。
🈪བྱིས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཙམ་འདི་མི་ཤེས་པས་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་བདག་ཉིད་བདེ་བའི་དོན་ཏམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་རྩོམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསོད་ནམས་བདེ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་ནི་མི་གཡོ་བ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་རྩོམ་སྟེ༑
◤tasyāvidyāpratyayāḥ saṃskārāḥ karmākṣepavaśācca vijñānasantatistāṃ tāṃ gatiṃ gacchati; jvālāgamanayogenāntarābhavasambandhāt / [S360-370]
㈠此三種業說名緣無明生行。由隨業引諸識相續。與中陰相應受種種道。猶如燈光。
㈡如是名為無明緣行。由引業力識相續流如火焰行。往彼彼趣憑附中有馳赴所生結生有身。
🈪དེ་དག་ནི་འདིའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤tadanyasaṃskārāpratyayaṃ vijñānam / [140|03]
◤tadanyasaṃskārāpratyayaṃ vijñānam / [S360-370]
㈠行說名緣行生識。
㈡名行緣識。
🈪ལས་ཀྱི་འཕེན་པའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་སྲིད་པ་བར་མ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་མེ་འབར་བ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་འདིའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ༑ །
①tad anya saṃskāra apratyayam vijñānam
③དེ་ནི་འདིའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ ****[@131a]**** *་།།
★0◤evaṃ ca kṛtvā tadupapannaṃ bhavati vijñānāṅganirdeśe “vijñānaṃ katamat / [140|03-]
◤evaṃ ca kṛtvā tadupapannaṃ bhavati vijñānāṅganirdeśe--[S360-370]
㈠若執如此應知此識已生。於分別識分中云。
㈡若作此釋善順契經分別識支
①evam ca kṛtvā tad upapannam bhavati vijñāna aṅga nirdeśe vijñānam katamat
③ནོ་;། དེ་ལྟར་བཤད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན་།
★0◤ṣaḍvijñānakāyā” iti / [140|04]
◤“vijñānaṃ katamat? ṣaḍvijñānakāyāḥ” ( ) iti / [S360-370]
㈠何者為識。謂六種識聚。
㈡通於六識。
🈪དེ་ལྟར་བཤད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་འཐད་པ་ཡིན་ནོ། །
①ṣaṣ vijñāna kāyās iti
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟར་བཤད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལས། : རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།〖PNC-རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།〗 རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་འཐད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vijñānapūrvakaṃ punastasyāṃ tasyāṃ gatau nāmarūpaṃ jāyate pañcaskandhakaṃ kṛtsnajanmānugatam / [140|05-]
◤vijñānapūrvakaṃ punastasyāṃ tasyāṃ gatau nāmarūpaṃ jāyate pañcaskandhakaṃ kṛtsnajanmānugatam;[S360-370]
㈠以識為先。次於此隨名色生具足五陰。
㈡識為先故。於此趣中有名色生。
🈪ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་མིང་དང་གཟུགས་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་དེ་སྐད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①vijñāna pūrvakam punar tasyām tasyām gatau nāma rūpam jāyate pañca skandhakam kṛtsna janma anugatam
③ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་མིང་དང་གཟུགས་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་མིང་དང་གཟུགས་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་དེ་སྐད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤vibhaṅge mahānidānaparyāye caivaṃ nirdeśāt / [140|06]
◤vibhaṅge, mahānidānaparyāye caivaṃ nirdeśāt-- “tathā nāmarūpaparipākāt krameṇa ṣaḍāyatanam / [S360-370]
㈠於分別中如此說故。餘言如前。次名色成熟故。次第六入生。
㈡具足五蘊展轉相續。遍一期生。於大因緣辯緣起等諸經皆有如是說故。如是名色漸成熟時具眼等根說為六處。
🈪དེའི་འོག་ཏུ་མིང་དང་གཟུགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །
①vibhaṅge mahānidāna paryāye ca evam nirdeśāt
③རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་དེ་སྐད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤“tathā nāmarūpaparipākātkrameṇa ṣaḍāyatanam / [140|06-]
①tathā nāma rūpa paripākāt krameṇa ṣaṣ āyatanam
㈢དེའི་འོག་ཏུ་མིང་དང་གཟུགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །
★0◤tato viṣayasaṃprāptau satyāṃ vijñānasaṃbhava” iti / [140|07]
◤tato viṣayasamprāptau satyāṃ vijñānasambhavaḥ” ( ) iti / [S360-370]
㈠次於塵起亂心時。由識生故。
㈡次與境合便有識生。
★0◤trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ sukhādivedanīyaḥ / [140|07-]
◤trayāṇāṃ sannipātaḥ sparśaḥ sukhādivedanīyaḥ / [S360-370]
㈠從三和合生觸。謂於樂受等勝。
㈡三和故有順樂等觸。依此便生樂等三受。
①tatas viṣaya saṃprāptau satyām vijñāna saṃbhavas iti trayāṇām saṃnipātas sparśas sukha ādi vedanīyas
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཡུལ་དང་ཕྲད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བས་གསུམ་འདུས་པ་ལས་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པའོ། །
★★◤tatastrividhā vedanā / tatstṛṣṇā / [140|08]
♂tatastrividhā vedanā / tatastṛṣṇā /
◤tatastrividhā vedanā / tatastṛṣṇā--[S360-370]
㈠次從此生三受。次從此受生愛。
㈡從此三受引生三愛。
①tatas trividhā vedanā
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །
①tat s tṛṣṇā
③དེའི་འོག་ཏུ་སྲེད་པ་སྟེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་སྲེད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའི་ཚོར་བ་བདེ་བ་ལ་ནི་འདོད་པའི་སྲེད་པའོ། །
★◤duḥkhotpīḍitasya sukhāyāṃ vedanāyāṃ kāmatṛṣṇā / [140|08-]
♂duḥkhotpīḍi- tasya sukhāyāṃ vedanāyāṃ kāmatṛṣṇā /
◤duḥkhotpīḍitastsya sukhāyāṃ vedanāyāṃ kāmatṛṣṇā, sukhāyāmaduḥkhāsukhāyāṃ ca rūpatṛṣṇā,[S360-370]
㈠若人由苦所逼。於樂受生欲愛。於樂不苦不樂生色愛。
㈡謂由苦逼有於樂受發生欲愛。或有於樂非苦樂受發生色愛。
①duḥkha utpīḍitasya sukhāyām vedanāyām kāma tṛṣṇā
③སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའི་ཚོར་བ་བདེ་བ་ལ་ནི་འདོད་པའི་སྲེད་པའོ་།།
★0◤sukhāyāmaduḥkhāsukhāyāṃ ca rūpatṛṣṇā / [140|09]
①sukha āyāma duḥkha asukhāyām ca rūpa tṛṣṇā
㈢བདེ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པའོ། །
★◤aduḥkhāsukhāyāmārūpyatṛṣṇā / [140|09-]
♂aduḥkhāsukhāyāmā- rūpyatṛṣṇā /
◤aduḥkhāsukhāyāmārūpyatṛṣṇā / [S360-370]
㈠於不苦不樂生無色愛。
㈡或有唯於非苦樂受生無色愛。
①aduḥkha asukhāyāmārūpya tṛṣṇā
㈢བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་སྲེད་པའོ། །
★0◤tata iṣṭavedanātṛṣṇāyāḥ kāmādīnāmutpādanam / [140|10]
◤tat iṣṭavedanātṛṣṇāyāḥ kāmādīnāmutpādanam / [S360-370]
㈠次由愛所樂受故取欲等四法。
㈡從欣受愛起欲等取。
①tatas iṣṭa vedanā tṛṣṇāyās kāma ādīnām utpādanam
③དེའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སྲེད་པ་ལས་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་ཏེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སྲེད་པ་ལས་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་ཏེ། དེ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་དག་གོ། །
★0◤tatra kāmāḥ pañca kāmaguṇāḥ / [140|10-]
◤tatra kāmāḥ pañca kāmaguṇāḥ / [S360-370]
㈠此中欲者。謂五欲塵。
㈡此中欲者謂五妙欲。
①tatra kāmās pañca kāma guṇās
③དེ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་དག་གོ་།།
★◤dṛṣṭayo dvāṣaṣṭiryathā brahmajālasūtre / śīlaṃ dauḥśīlyaviratiḥ / [140|11]
♂dṛṣṭayo dvāṣaṣṭiryathā brahmajālasūtre /
◤dṛṣṭayo dvāṣaṣṭiryathā brahmajālasūtre / [S360-370]
㈠見者謂六十二見。如梵網經說。
㈡見謂六十二見。如梵網經廣說。
①dṛṣṭayas dvāṣaṣṭis yathā brahma jālasūtre
㈢ལྟ་བ་དག་ནི་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཏེ། ཚངས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤོང་བའོ། །
①śīlam dauḥśīlya viratiḥ
③ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤོང་བའོ་།།
♂śīlaṃ dauḥśīlyaviratiḥ /
◤śīlaṃ dauḥśīlyaviratiḥ / [S360-370]
㈠戒者謂離惡戒。
㈡戒謂遠離惡戒。
★★◤vrataṃ kukkuragovratādīni / yathā ca nirgranthādīnāṃ nagno ghavatyacelaka iti vistaraḥ / [140|12]
♂vrataṃ kukkuragovratādīni / yathā ca nirgranthādīnāṃ nagno bhavatyacelaka iti vistaraḥ /
◤vrataṃ kukkuragovratādīni / yathā ca nirgranthādīnāṃ nagno bhavatyacelaka iti vistaraḥ / [S360-370]
㈠執者謂心決執猶如執狗。牛等行又如尼乾陀行。如經言。此人裸形不畜著衣。廣說如經。
㈡禁謂狗牛等禁。
★◤brāhmaṇapāśupataparibrājakādīnāṃ ca daṇḍājinabhasmajaṭātridaṇḍamauṇḍyādisamādānam / [140|13-]
♂brāhmaṇa{4. MS. brāhma |}pāśupataparivrājakādīnāṃ ca daṇḍājina{5. MS. jinābhasma |} bhasmajaṭātridaṇḍamauṇḍyādisamādānam /
①vratam kukkura go vrata ādīni yathā ca nirgrantha ādīnām nagnas ghavati acelakas iti vistaras brāhmaṇa pāśupata paribrājaka ādīnām ca daṇḍa ajina bhasma jaṭā tridaṇḍa mauṇḍya ādi samādānam
㈢བརྟུལ་ཞུགས་ནི་ཁྱི་དང་བ་ལང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པ་དང་། ཇི་སྐད་དུ་གཅེར་བུ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་སྒྲེན་མོ་གོས་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། ཕྱུགས་བདག་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་དག་དབྱུ་གུ་དང་གཡང་གཞི་དང་། རལ་བུ་དང་། ཐལ་བ་དང་། དབྱུ་གུ་གསུམ་དང་སྒྲེ་བོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
◤brāhmaṇa-- pāśupata-- parivrājakādīnāṃ ca daṇḍājina--bhasma--jaṭā--tridaṇḍa--mauṇḍyādisamādānam / [S360-370]
①brāhmaṇa-- pāśupata-- parivrājaka ādīnāṃ ca daṇḍa-ajina--bhasma--jaṭā--tridaṇḍa--mauṇḍya-ādi-samādānam|
㈠又如婆羅門。波輸波多。波立婆等外道，執取杖.烏鹿皮.編髮.灰囊.三杖.禿頭等。
㈡如諸離繫.及婆羅門.播輸鉢多.般利伐羅勺迦等異類外道，受持種種露形拔髮.披烏鹿皮.持髻.塗灰.執三杖.剪鬚髮等無義苦行。
★★◤ātmavādaḥ punarātmabhāvaḥ / [140|14]
♂ātmavādaḥ puna-[ 28a. 8A. VIII ] rātmabhāvaḥ /
◤ātmavādaḥ punarātmabhāvaḥ / [S360-370]
㈠我言者謂身。
㈡我語謂內身
①ātma vādas punar ātma bhāvas
③བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་ལུས་ཏེ་།
㈢བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་ལུས་ཏེ། དེ་ལ་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡོད་པས་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བའོ། །
★0◤ātmeti vādo 'sminnityātmavādaḥ / [140|14-]
◤ātmeti vādo 'sminnityātmavādaḥ / [S360-370]
㈠此中有言說謂此是我。故說身名我言。
㈡依之說我故。
①ātmā iti vādas smin= iti ātma vādas
③དེ་ལ་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡོད་པས་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བའོ་།།
★★◤ātmadṛṣṭyasmimānāvityapare / kathamanayorātmavādatvam / [140|15]
♂ātmadṛṣṭyasmimānāvityapare / kathamanayo- rātmavādatvam /
◤ātmadṛṣṭyasmimānāvityapare / [S360-370]
㈠有餘師說。於身中由有我見及我慢。說此二名我言。
㈡有餘師說。我見我慢名為我語。
①ātma dṛṣṭi asmimānau= iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་བའི་བརྒྱལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་གཉིས་ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་འདི་གཉིས་ཀྱང་〖PNཀྱིས།〗བདག་གོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤“ābhyāmātme”ti vacanāt / [140|15-]
①katham anayos ātma vāda tvam ābhyām ātmā iti vacanāt
③འདི་གཉིས་ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་འདི་གཉིས་ཀྱང་བདག་གོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kathamanayorātmavādatvam? “ābhyāmātmā” ( ) iti vacanāt / [S360-370]
㈠云何此二成我言。由此二說言有我故。
㈡云何此二獨名我語。由此二種說有我故。
★0◤ātmano hyasattvādātmavādopādānamityucyate / [140|16]
◤ātmano hyasattvādātmavādopādānamityucyate; prajñaptimātrakasyopādānāt / [S360-370]
㈠有餘師說。由我不有故。但有言說。無實義故稱我言。
㈡我非有故說名我語。
①ātmanas hi asattvāt ātmavāda upādānam iti ucyate
③བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་{131b}བཏགས་པའི་རྗེས་སུ་ལྷུང་བར་ཟད་ཀྱི། འདིལ་བདག་གམ་བདག་གི་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤prajñaptimātrakasyopādānāt / [140|16-]
★◤yathokta “mātmā ātmeti bhikṣavo bālo 'śrutavān pṛthagjanaḥ prajñaptimanupatito natvatrātmā vā ātmīyaṃ vā” iti / [140|17-]
♂yathokta“mātmā ātmeti bhikṣavo bālo 'śrutavān pṛthagjanaḥ prajñaptimanupatito natvatrātmā vā ātmīyaṃ vā” iti /
◤yathoktam-- “ātmā ātmeti bhikṣavo bālo 'śrutavān pṛthagjanaḥ prajñaptimanupatitaḥ, na tvatrātmā vā ātmīyaṃ vā” iti / [S360-370]
㈠如經言。比丘無聞嬰兒凡夫。隨逐世間假名言墮於我執。於中實無我及我所。
㈡如契經說。苾芻當知。愚昧無聞諸異生類隨假言說起於我執。於中實無我及我所。
①prajñapti mātrakasya upādānāt yathā ukta mā ātmā ātmā iti bhikṣavas bālas aśrutavān pṛthagjanas prajñaptim anupatitas na tu atra ātmā vā ātmīyam vā iti
③སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ ****[@131b]**** ་བཏགས་པའི་རྗེས་སུ་ལྷུང་བར་ཟད་ཀྱི། འདི་ལ་བདག་གམ་བདག་གི་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★◤teṣāmupādānaṃ teṣu yaśchandarāgaḥ / [140|18-]
♂teṣāmupādānaṃ teṣu yaśchandarāgaḥ{6. MS. yacchandarāgaḥ |} /
◤teṣāmupādānaṃ teṣu yaś chandarāgaḥ / [S360-370]
㈠復次欲者離後三。所餘諸法。見取戒執取如前釋。通三界我言但在色無色界。所有諸法離前二。於四中取是何法。於中貪欲名取。
㈡於前四種。取謂欲貪。
①teṣām upādānam teṣu yas chandarāgas
③དེ་དག་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འདུན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ་།
㈢དེ་དག་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འདུན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ལས་ཇི་སྐད་དུ་ཉེ་བར་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤evaṃ hi bhagavatā sarvatrākhyātam “upādānaṃ katamat / [140|19]
◤evaṃ hi bhagavatā sarvatrākhyātam-- “upādānaṃ katamat? yo 'tra cchandarāgaḥ” ( ) iti / [S360-370]
㈠何以故。此義於一切處。世尊皆作此釋。如經言。何者為取。於中貪欲。
㈡故薄伽梵諸經中釋。云何為取。所謂欲貪。
①evam hi bhagavatā sarvatra ākhyātam upādānam katamat
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ལས་ཇི་སྐད་དུ་ཉེ་བར་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན་།
★◤yo 'tracchandarāgaṃ” iti / [140|19-]
♂yo 'tra cchandarāga” iti /
①yas tracchanda rāgam iti
③འདི་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤upādānapratyayaṃ punaḥ paunarbhavikaṃ karmopacīyate / tadbhavaḥ / [140|20]
◤upādānapratyayaṃ punaḥ paunarbhavikaṃ karmopacīyate / tad bhavaḥ / [S360-370]
㈠次以取為緣。能引未來有。此業生長說名有。
㈡由取為緣積集種種招後有業說名為有。
①upādāna pratyayam punar paunarbhavikam karma upacīyate
③ཡང་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡང་སྲིད་པའི་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ་མདོ་ལས་།
㈢ཡང་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡང་སྲིད་〖PN+པ།〗པའི་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ་མདོ་ལས། ཀུན་དགའ་བོ་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་〖PN-འདིར།〗སྲིད་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤“yadapyānanda karmāyatyāṃ punarbhāvābhinivartamkamidamatra bhavasye”ti sūtrāt / [140|20-]
♂“yadapyānanda karmāyatyāṃ punarbhāvābhinivartaka- midamatra bhavasye”ti sūtrāt /
◤“yadapyānanda, karmāyatyāṃ punarbhāvābhinirvartakamidamatra bhavasya” ( ) iti sūtrāt / [S360-370]
㈠如經言。阿難是業於未來。能引後有。此中說名有。
㈡如世尊告阿難陀言。招後有業說名為有。
①tad bhavas yat api ānanda karma āyatyām punarbhāva abhinivartamkam idam atra bhavasya iti sūtrāt
③ཀུན་དགའ་བོ་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་སྲིད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤bhavapratyayaṃ punarvijñānāvakrāntiyogena / [140|21-]
◤bhavapratyayaṃ punarvijñānākrāntiyogena / [S360-370]
㈠次以有為緣。識更託生。
㈡有為緣故。識相續流趣未來生。
①bhava pratyayam punar vijñāna avakrānti yogena
③སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དུ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དུ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ:ཡིན་ཏེ〖PNསྟེ།〗། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་〖PNཔ།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤anāgataṃ janma jātiḥ pañcaskandhikā / [140|22]
◤anāgataṃ janma jātiḥ pañcaskandhikā / [S360-370]
㈠是未來生說名生。具有五陰。
㈡如前道理具足五蘊說名為生。
①anāgatam janma jātis pañca skandhikā
③ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཡིན་ནོ་།།
★◤jātau satyāṃ jarāmaraṇaṃ yathā niriṣṭaṃ sūtre / [140|22-]
♂jātau satyāṃ jarāmaraṇaṃ yathā nirdiṣṭaṃ sūtre /
◤jātau satyāṃ jarāmaraṇam / [S360-370]
㈠次若生已。有老死等應知。
㈡以生為緣便有老死。
◤yathā nirdiṣṭaṃ sūtre-- “evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavati” ( ) iti / [S360-370]
㈠如經中說。
㈡其相差別廣說如經。
★◤“evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo ghavatī”ti / [140|23]
♂“evamasya kevalasya mahato duḥkhaskandhasya samudayo bhavatī”ti / ♂kevalasyetyātmīyarahitasya{7. Y. ātmarahitasya |} /
◤kevalasyeti, ātmīyarahitasya / [S360-370]
㈠如此純者。謂離我我所故。
㈡如是純言顯唯有行無我我所。
①jātau satyām jarā maraṇam yathā niriṣṭam sūtre evam asya kevalasya mahatas duḥkha skandhasya samudayas ghavati iti
㈢སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་རྒ་ཤི་འབྱུང་སྟེ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤kevalasyetyātmīyarahitasya / mahato duḥkhaskandhasyetyanādyanantasya duḥkhasamūhasya / [140|24]
♂mahato duḥkhaskandhasyetyanā- dyanantasya duḥkhasamūhasya / ♂samudayo bhavatīti prādurbhāvaḥ /
①kevalasya iti ātmīya rahitasya
㈢དེ་ལྟར་འདི་འབའ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའོ། །
①mahatas duḥkha skandhasya iti anādi anantasya duḥkha samūhasya
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོགས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའོ། །
◤mahato duḥkhaskandhasyeti, anādyantasya duḥkhasamūhasya / [S360-370]
①mahato duḥkhaskandhasyeti, an-ādy-antasya duḥkhasamūhasya|
㈠大者無初無邊故。苦聚者由有流諸行聚集故。
㈡大苦蘊言顯苦積集無初無後。
★◤samudayo bhavatīti pradurbhāvaḥ / sa eva tu vaibhāṣikanyāyo yaḥ pūrvamuktaḥ / [140|25]
♂sa eva tu vaibhāṣikanyāyo yaḥ pūrvamuktaḥ / ♂athāvidyeti ko 'rthaḥ / ♂yā na vidyā /
◤samudayo bhavatīti prādurbhāvaḥ / [S360-370]
㈠緣和合生者無果。單因緣所生故。
㈡集言為顯諸苦蘊生。
①samudayas bhavati iti pradurbhāvas
㈢ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །
①sas eva tu vaibhāṣika nyāyas yas pūrvam uktas
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ནི་སྔར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤sa eva tu vaibhāṣikanyāyo yaḥ pūrvamuktaḥ // [S360-370]
㈠此道理是毘婆沙師所顯。是故先說。
㈡毘婆沙宗如前已說。【卷第九(終)】
🈪2680 སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་རྒ་ཤི་འབྱུང་སྟེ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །
D2386 🈪དེ་ལྟར་འདི་འབའ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའོ། །
D2387 🈪སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོགས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའོ། །
D2388 🈪ཡང་དག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །
D2389 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ནི་སྔར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤athāvidyeti ko 'rthaḥ? yā na vidyā / cakṣurādiṣvapi prasaṅgaḥ? [S360-370]
①atha avidyeti ko arthaḥ? yā na vidyā |cakṣurādiṣvapi prasaṅgaḥ?
㈠復次無明者何義。非明是名無明。若爾有過量失。眼等亦應成無明。
㈡無明何義。謂體非明。若爾無明應是眼等。
🈪2685 ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན། རིག་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
D2390 🈪ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན། རིག་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
D2391 🈪མིག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤athāvidyeti ko 'rthaḥ / yā na vidyā / cakṣurādiṣvapi prasaṅgaḥ / [140|26]
♂cakṣurādiṣvapi prasaṅgaḥ /
①atha avidyā iti kas rthas
③ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན་།
㈢ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཡིན། རིག་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①yā na vidyā
③རིག་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
①cakṣus ādiṣu api prasaṅgas
㈢མིག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤vidyāyā abhāvas tarhi / evaṃ sati na kiñcit syāt? [S360-370]
①vidyāyās a-bhāvas tarhi |evaṃ sati na kiñcit syāt?
㈠若爾明無應是無明。若爾應以無所有為無明。
㈡既爾。此義應謂明無。若爾無明體應非有。
🈪2686 འོ་ན་ནི་རིག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ།
D2392 🈪འོ་ན་ནི་རིག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
D2393 🈪དེ་ལྟ་ན་〖PN+ནི།〗ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vidyāyā abhāvastarhi / [140|26-]
①vidyāyās abhāvas tarhi
㈢འོ་ན་ནི་རིག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤evaṃ sati na kiñcit syāt / [140|27]
♂evaṃ sati na kiṃcit syāt /
①evam sati na kiñcid syāt
③དེ་ལྟ་ན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་〖PN+ནི།〗ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na caitat yuktam / [140|27-]
♂na [ 28b. 8B. VIII ]caitat yuktam /
◤na caitad yuktam / tasmāt--[S360-370]
①na ca etad yuktam| tasmāt--
㈠此二執不相應故。應以別法為無明。別法者。
㈡為顯有體，義不濫餘。
🈪2688 དེ་ཡང་རིག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na ca etat yuktam
③དེ་ཡང་རིག་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tasmāt[140|28]
①tasmāt
③དེ་ལྟ་བས་ན་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན། རིག་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཆོས་གཞན། །མ་རིག་མི་མཛའ་བརྫུན་སོགས་བཞིན། །ཇི་ལྟར་མཛའ་པོ་ཞེས་〖PNལས།〗བཟློག་ན་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ས་〖PN-ས།〗ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་མི་མཛའ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། མཛའ་བོ་ལས་གཞན་པ་གང་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། མཛའ་བོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པའོ། །
◤vidyāvipakṣo dharmo 'nyo 'vidyā'mitrānṛtādivat // 28 // [S360-370]
㈠〔偈曰〕：【明翻別無明 如非親實等】。
㈡頌曰 【明所治無明_c 如非親實等】〖28_3_d〗
🈪2689 དེ་ལྟ་བས་ན། རིག་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཆོས་གཞན། །མ་རིག་མི་མཛའ་བརྫུན་སོགས་བཞིན། །ཇི་ལྟར་མཛའ་བོ་ཞེས་བཟློག་ན་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་མི་མཛའ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། མཛའ་བོ་ལས་གཞན་པ་གང་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། མཛའ་བོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པའོ། །
★◤ 【vidyāvipakṣo dharmo 'nyo 'vidyā 'mitrānṛtādivat // VAkK_3.28 //】[141|01]
♂tasmāt @141 vidyāvipakṣo dharmo 'nyo 'vidyā'mitrānṛtādivat //28//
①vidyā vipakṣas dharmas anyas avidyā mitra anṛta ādi vat
③རིག་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཆོས་གཞན་།། མ་རིག་མི་མཛའ་བརྫུན་སོགས་བཞིན་།།
★◤yathā mitraviparyayeṇa tadvipakṣabhūtaḥ kaścidamitro bhavati na tu yaḥ kaścidanyo mitrānnāpi mitrābhāvaḥ / [141|02-]
♂yathā mitraviparyayeṇa tadvipakṣabhūtaḥ{1. Y. omits bhūtaḥ |} kaścidamitro bhavati na tu yaḥ kaścidanyo mitrānnāpi mitrābhāvaḥ /
◤yathā mitraviparyayeṇa tadvipakṣaḥ, yaḥ kaś cid amitro bhavati, na tu yaḥ kaś cid anyo mitrāt, nāpi mitrābhāvaḥ / [S360-370]
①yathā mitra-viparyayeṇa tad-vipakṣaḥ, yaḥ kaś cid amitro bhavati, na tu yaḥ kaś cid anyo mitrāt, nāpi mitrābhāvaḥ |
㈠釋曰。翻親有別人。是親對治說名非親。非隨餘所有。及非親無。
㈡論曰。如諸親友所對怨敵親友相違名非親友。非異親友。非親友無。
①yathā mitra viparyayeṇa tad vipakṣa bhūtas kaścid amitras bhavati na tu yas kaścid anyas mitrān na api mitrābhāvas
③ཇི་ལྟར་མཛའ་བོ་ཞེས་བཟློག་ན་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་མི་མཛའ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། མཛའ་བོ་ལས་གཞན་པ་གང་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་།
★◤ṛtaṃ cocyate satyam / [141|03]
♂ṛtaṃ{2. MS. rūtaṃ |} cocyate satyam /
◤ṛtaṃ cocyate satyam, tadvipakṣabhūtaṃ vākyamanṛtaṃ bhavati / [S360-370]
㈠非實者。如言說及不虛有言語能對治。此說名非實。
㈡諦語名實。此所對治虛誑言論名為非實。非異於實。亦非實無。
🈪2690 དེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཚིག་ནི་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཆོས་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་ཡང་རིག་པའི་མི་མཐུན་པར་གྱུར་པ་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
①ṛtam ca ucyate satyam
③མཛའ་བོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པའོ་།།
★0◤tadvipakṣabhūtaṃ vākyamanṛtaṃ bhavati / [141|03-]
★★◤adharmānarthākāryādayaśca dharmādipratidvandvabhūtāḥ / [141|04]
♂adharmānarthā- kāryādayaśca dharmādipratidvandvabhūtāḥ /
◤adharmārthākāryādayaś ca dharmādipratidvandvibhūtāḥ / [S360-370]
㈠非法非利非事等。能對治法等餘法。是名非法等。非餘非無。
㈡等言為顯非法非義非事等性非異非無。
★◤evamavidyā 'pi vidyāyāḥ pratidvandvabhūtadharmāntaramiti draṣṭavyam / [141|04-]
♂evamavidyā'pi vidyāyāḥ pratidvandvabhūtadharmāntaramiti draṣṭavyam /
◤evamavidyāpi vidyāyāḥ pratidvandvibhūtadharmāntaramiti draṣṭavyam // 28 // [S360-370]
㈠無明亦爾。有別法能對治明名無明。
㈡如是無明別有實體。是明所治非異非無。
①tad vipakṣa bhūtam vākyam anṛtam bhavati adharma anartha akārya ādayas ca dharma ādi pratidvandva bhūtās evam avidyā api vidyāyās pratidvandva bhūta dharma antaram iti draṣṭavyam
㈢དེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཚིག་ནི་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་། :དོན་མ་ཡིན་པ་དང་།〖PN-དོན་མ་ཡིན་པ་དང་།〗 བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་〖PNལས།〗ཆོས་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་ཡང་རིག་པའི་མི་མཐུན་པར་གྱུར་པ་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
★◤kuta etat / pratyayabhāvenopadeśāt / api ca[141|05]
♂kuta etat / pratyayabhāvenopadeśāt /
◤kuta etat? pratyayabhāvenopadeśāt / [S360-370]
㈠此義云何可知。由說為因緣故。
㈡云何知然。說行緣故。
🈪2691 འདི་ག་ལས་ཤེ་ན། རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kutas etat
①pratyaya bhāvena upadeśāt
㈢འདི་ག་ལས་ཤེ་ན། རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོར་བསྟན་{132a}པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【saṃyojanādivacanāt 】[141|06]
①api ca saṃyojana ādi vacanāt
③གཞན་ཡང་ཀུན་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི་ཕྱིར་།།
㈢གཞན་ཡང་ཀུན་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི་〖PNཚིག〗ཕྱིར། །མདོ་དག་ལས་མ་རིག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། མེད་པ་ཙམ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་འོངས་〖PNའོས།〗པ་མ་ཡིན་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤api ca-- saṃyojanādivacanāt,[S360-370]
㈠復次〔偈曰〕：【由說為結等】。
㈡復有誠證。頌曰 【說為結等故】〖29_3_a〗
🈪2692 གཞན་ཡང་ཀུན་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི་ཕྱིར། །མདོ་དག་ལས་མ་རིག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། ཕྲ་རྒྱས་དང༌། ཆུ་བོ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། མེད་པ་ཙམ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་འོངས་པ་མ་ཡིན་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤saṃyojanaṃ bandhanamanuśaya ogho yogaścāvidyocyate sūtreṣu / [141|07]
♂api ca saṃyojanādivacanāt saṃyojanaṃ bandhanamanuśaya ogho yogaścāvidyocyate sūtreṣu /
◤saṃyojanaṃ bandhanamanuśaya ogho yogaś cāvidyocyate sūtreṣu / [S360-370]
㈠釋曰。有餘經說。無明為結縛隨眠流相應。
㈡論曰。經說無明以為結縛隨眠及漏軛瀑流等。
①saṃyojanam bandhanam anuśayas oghas yogas ca avidyā ucyate sūtreṣu
③མདོ་དག་ལས་མ་རིག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
★0◤na cābhāvamātraṃ tathā bhavitumarhati / [141|07-]
◤na cābhāvamātraṃ tathā bhavitumarhati / na cāpi cakṣurādayaḥ / [S360-370]
㈠若唯無所有。不應說如此等義。亦不可立為眼等
㈡非餘眼等及體全無可得說為結縛等事。
①na ca abhāva mātram tathā bhavitum arhati na ca api cakṣus ādayas
③མེད་པ་ཙམ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་འོངས་པ་མ་ཡིན་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤tasmād dharmāntaramevāvidyā / [S360-370]
㈠故。實有別法名無明。
㈡故有別法說名無明。
🈪2693 དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པ་ནི་ཆོས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ནོ། །
🈪2694 འོ་ན་ནི་དཔེར་ན་ཆུང་མ་ངན་པ་ལ་ཆུང་མ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བུ་ངན་པ་ལ་བུ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟར་མ་རིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤na cāpi cakṣurādayaḥ / tasmāddharmāntaramevāvidyā / [141|08]
①tasmāt dharma antaram eva avidyā
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པ་ནི་〖PNལ་སོགས་པའི།〗ཆོས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ནོ། །
★0◤yathā tarhi kubhāryā abhāryetyucyate kuputraścāputraḥ / [141|08-]
◤yathā tarhi kubhāryā abhāryetyucyate, kuputraś cāputraḥ, evamavidyā'pyastu[S360-370]
㈠若爾如世言。惡婦說無婦。惡子說無子。無明亦應爾惡。明名無明
㈡如惡妻子名無妻子。如是惡慧應名無明。彼非無明有是見故。諸染污慧名為惡慧。於中有見故非無明。
★★◤evamavidyā 'pyastu / [141|09]
♂evamavidyā'pyastu /
◤kuprajñā cenna darśanāt / [S360-370]
㈠〔偈曰〕：【非惡明見故】。
㈡【非惡慧見故】〖29_3_b〗
🈪2695 གལ་ཏེ། ཤེས་རབ་ངན་པའོ་མིན་ལྟ་ཕྱིར། །སྨད་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ན་དེ་ཡང་ལྟ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་མ་རིག་པ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །
①yathā tarhi ku bhāryā abhārya iti ucyate ku putras ca aputras evam avidyā pyastu
㈢འོ་ན་ནི་དཔེར་ན་ཆུང་མ་ངན་པ་ལ་ཆུང་མ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བུ་ངན་པ་ལ་བུ་མ་ཡིན་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་བྱ་བ་ལྟར་མ་རིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤ 【kuprajñā cenna darśanāt /】[141|10]
♂kuprajñā cenna darśanāt / ♂kutsitā hi prajñā kliṣṭā /
①kuprajñā ced na darśanāt
③གལ་ཏེ། ཤེས་རབ་ངན་པའོ་མིན་ལྟ་ཕྱིར་།།
㈢གལ་ཏེ། ཤེས་རབ་ངན་པའོ་མིན་ལྟ་ཕྱིར། །སྨད་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ན་དེ་ཡང་ལྟ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་མ་རིག་པ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ་། །
◤kutsitā hi prajñā kliṣṭā / [S360-370]
㈠釋曰。若汝言非者。可訶義可訶。諸明說名無明是義。不然。何以故。若智可訶必有染污。
★◤kutsitā hi prajña kliṣṭā / sā ca dṛṣṭisvabhāvā iti nāvidyā yujyate / [141|11]
♂sā ca dṛṣṭisvabhāvā iti nāvidyā yujyate /
①kutsitā hi prajña kliṣṭā sā ca dṛṣṭi svabhāvās iti na avidyā yujyate
③སྨད་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ན་དེ་ཡང་ལྟ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་མ་རིག་པ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ་།།
◤sā ca dṛṣṭisvabhāvā iti nāvidyā yujyate / [S360-370]
㈠此即以見為性故。不應成無明。
★0◤yā tarhi na dṛṣṭiḥ sā bhaviṣyati / [141|11-]
◤yā tarhi na dṛṣṭiḥ sā bhaviṣyati? sāpi bhavituṃ nārhati / [S360-370]
㈠若爾此智應即是無明。不可立此智為無明。
㈡若爾非見慧應許是無明。不爾。
🈪2696 འོ་ན་ནི་གང་ལྟ་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
🈪2697 དེ་ཡང་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ། །
①yā tarhi na dṛṣṭis sā bhaviṣyati
㈢འོ་ན་ནི་གང་ལྟ་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sā 'pi bhavituṃ nārhati / kiṃ kāraṇam / [141|12]
♂sā'pi bhavituṃ nārhati /
◤kiṃ kāraṇam? dṛṣṭestatsamprayuktatvāt,[S360-370]
㈠何以故。〔偈曰〕：【見共相應故】。
㈡無明見相應故。【與見相應故】〖29_3_c〗
🈪2698 དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་ཕྱིར། །
①sā api bhavitum na arhati
㈢དེ་ཡང་ཡིན་པར་མི་འོས་སོ། །
①kim kāraṇam
③དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཤེས་རབ:ཀྱི་རྫས་ཉིད་〖Pཀྱི་རྫས་གཉིས།Nཀྱིས་རྫས་གཉིས།〗མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【dṛṣṭestatsaṃprayuktatvāt 】[141|13]
♂kiṃ kāraṇam /
①dṛṣṭes tad saṃprayukta tvāt
③ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་ཕྱིར་།།
◤avidyā cet prajñā'bhaviṣyanna dṛṣṭistayā yujyate samprāyokṣyata; dvayoḥ prajñādravyayorasamprayogāt / [S360-370]
㈠釋曰。若無明成惡慧性。諸見不應與無明相應。二智不得一時相應起故。
㈡無明若是慧應見不相應。無二慧體共相應故。
🈪གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྫས་ཉིད་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤avidyā cet prajñā 'bhaviṣyanna dṛṣṭistayā yujyate saṃprāyokṣyata / [141|14]
♂dṛṣṭestatsaṃprayuktatvāt avidyā cet prajñā'bhaviṣyanna dṛṣṭistayā yujyate saṃprāyokṣyata /
★0◤dvayoḥ prajñādravyayorasaṃprayogāt / [141|14-]
◤itaś ca-- prajñopakleśadeśanāt // 29 // [S360-370]
㈠復次〔偈曰〕：【說能染智故】。
㈡又說無明能染慧故。【說能染慧故】〖29_3_d〗
🈪2699 ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་བསྟན་ཕྱིར་རོ། །
★◤itaśca[141|15]
①avidyā ced prajñā bhaviṣyan na dṛṣṭis tayā yujyate saṃprāyokṣyata dvayos prajñā dravyayos asaṃprayogāt itas ca
③གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྫས་ཉིད་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤ 【prajñopakleśadeśanāt // VAkK_3.29 //】[141|16]
♂itaśca prajñopakleśadeśanāt //29//
①prajñā upakleśa deśanāt
③ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་བསྟན་ཕྱིར་རོ་།། ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་བསྟན་ཕྱིར་རོ། །
◤“rāgopakliṣṭaṃ cittaṃ nāvamucyate, avidyopakliṣṭā prajñā na viśudhyati” ( ) ityuktaṃ sūtre / [S360-370]
㈠釋曰。經言由欲染污心不解脫。由無明染污慧不清淨。
㈡如契經言。貪欲染心令不解脫。無明染慧令不清淨。
🈪2700 ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། མདོ་ལས། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་ལོ། །
★★◤“rāgopakliṣṭaṃ cittaṃ nāvamucyate avidyopakliṣṭā prajñā na viśudhyatī”tyuktam sūtre / [141|17]
♂“rāgopakliṣṭaṃ cittaṃ nāvamucyate avidyopakliṣṭā prajñā na viśudhyatī”tyuktaṃ sūtre /
①rāga upakliṣṭam cittam na avam ucyate avidyā upakliṣṭā prajñā na viśudhyati iti uktam sūtre
③མདོ་ལས། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་ལོ་།། མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་མི་འདག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། མདོ་ལས། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་ལོ། །
★★◤na ca saiva prajñā tasyāḥ prajñāyā upakleśo yukta iti / [141|18]
♂na ca saiva prajñā ta-[ 29a. 8A1. I ] syāḥ prajñāyā upakleśo yukta iti /
◤na ca saiva prajñā tasyāḥ prajñāyā upakleśo yukta iti / [S360-370]
㈠若此是慧不應成慧染污。
㈡非慧還能染於慧體。
★0◤yathā cittasyānyo bhinnajātīya upakleśo rāga evaṃ prajñāyā avidyā / [141|18-]
◤yathā cittasyānyo bhinnajātīya upakleṣo rāgaḥ, evaṃ prajñāyā avidyā / [S360-370]
㈠如心有別染污與心性異。謂欲無明於慧亦爾。
㈡如貪異類能染於心。無明亦應異慧能染。
🈪2701 མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་མི་འདག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་རིགས་ཐ་དད་པ་གཞན་ཡིན་པ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་མ་རིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①na ca sā eva prajñā tasyās prajñāyās upakleśas yuktas iti yathā cittasya anyas bhinna jātīyas upakleśas rāgas evam prajñāyās avidyā
③ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་རིགས་ཐ་དད་པ་གཞན་ཡིན་པ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་མ་རིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་མི་འདག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་〖PNཡིན་པར་ཡང་།〗རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ:འདོད་ཆགས་རིགས་ཐ་དད་པ་གཞན་ཡིན་པ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗མ་རིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤kiṃ punarevaṃ neṣyate / [141|19]
◤kiṃ punarevaṃ neṣyate?[S360-370]
㈠云何不許如此。
㈡如何不許
★★◤kliṣṭayā prajñayā kuśalā prajñā vyavkīryamāṇā na viśudhyati / [141|20]
♂kliṣṭayā prajñayā kuśalā prajñā{3. MS. pra is damaged |} vyavakīryamāṇā na viśudhyati /
◤kliṣṭayā prajñayā kuśalā prajñā vyavakīryamāṇā na viśudhyati, ato 'sau tasyā upakleśa iti / [S360-370]
㈠由善慧與染污慧相雜。是故不清淨。故說此為彼染污。
㈡諸染污慧間雜善慧令不清淨說為能染。
★0◤ato 'sau tasyā upakleśa iti / [141|20-]
①kim punar evam na iṣyate kliṣṭayā prajñayā kuśalā prajñā vyavkīryamāṇā na viśudhyati atas sau tasyās upakleśas iti
③།། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཤེས་རབ་དགེ་བ་འདྲེས་ན་རྣམ་པར་མི་འདག་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པར་མི་འདོད་།།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཤེས་རབ་དགེ་བ་འདྲེས་〖Pའདྲན།Nའདྲེན།〗ན་རྣམ་པར་མི་འདག་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པར་མི་འདོད། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ནམ་ཅི། གང་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ། བག་ཆགས་〖PN+དེ།〗རྣམ་པར་བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadvāpi rāgopakliṣṭaṃ cittaṃ na vimucyate / [141|21]
◤yadvāpi rāgopakliṣṭaṃ cittaṃ na vimucyate / [S360-370]
㈠是心欲所染污。說不解脫。
㈡如貪染心令不解脫。
★0◤kiṃ tadavaśyaṃ rāgaparyavasthitaṃ bhavati / [141|21-]
◤kiṃ tadavaśyaṃ rāgaparyavasthitaṃ bhavati / [S360-370]
㈠為決定欲所變異耶。
㈡豈必現起與心相應方說能染。
①yat vā api rāga upakliṣṭam cittam na vimucyate kim tat avaśyam rāga paryavasthitam bhavati
③འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ནམ་ཅི་།
★◤uapahataṃ tu tattathā rāgeṇa bhavati yanna vimucyate / [141|22]
♂upahataṃ tu tattathā rāgeṇa bhavati yanna vimucyate /
◤upahataṃ tu tattathā rāgeṇa bhavati yanna vimucyate / [S360-370]
㈠由欲所害故不得解脫。
㈡然由貪力損縛於心令不解脫。
①uapahatam tu tat tathā rāgeṇa bhavati yat na vimucyate
③གང་རྣམ་པར་མི་འགྲོལ་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ་།
★◤tāṃ punrbhāvanāṃ vyāvartayato vimucyate / [141|22-]
♂tāṃ puna{4. Y. omits punaḥ |}rbhāvanāṃ{5. Y. one reading is vāsanāṃ |} vyāvartayato vimucyate{6. MS. dhimucyate |} /
◤tāṃ bhāvanāṃ vyāvartayato vimucyate / [S360-370]
㈠若人治轉欲熏修即得解脫。
㈡後轉滅彼貪熏習時心便解脫。
①tām punrbhāvanām vyāvartayatas vimucyate
③བག་ཆགས་རྣམ་པར་བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤evamavidyopakliṣṭā prajñā na viśudhyatītyavidyopahatāṃ pariklpayāmaḥ / [141|23-]
♂evamavidyopakliṣṭā{7. Y. avidyopahatā kliṣṭā |} prajñā na viśudhyatī{8. Y. śudhyati |} tyavidyopahatāṃ parikalpayāmaḥ /
◤evamavidyopahatā kliṣṭā prajñā na śuddhyatītyavidyopahatāṃ parikalpayāmaḥ / [S360-370]
㈠如此無明所染污慧不清淨。我等分別。由無明害故慧不清淨。
㈡如是無明染污於慧令不清淨。非慧相應。但由無明損濁於慧。
①evam avidyā upakliṣṭā prajñā na viśudhyati iti avidyā upahatām pariklpayāmas
㈢དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་{132b}པའི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་མི་འདག་པས་མ་རིག་པས་ཉེ་བར་བཅོམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །
★0◤ko hi parikalpayan vāryate / jātyantarameva tvavidyāṃ varṇayanti / [141|24]
◤ko hi parikalpayan vāryate / [S360-370]
㈠若欲分別。何人相遮。
㈡如是分別何理相違。誰復能遮自所分別。
①kas hi parikalpayan vāryate
③ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ལ་ནི་སུ་ཞིག་བཟློག་སྟེ་།
㈢ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ལ་ནི་སུ་ཞིག་བཟློག་སྟེ། མ་རིག་པ་རིགས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①jāti antaram eva tu avidyām varṇayanti
③མ་རིག་པ་རིགས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
◤jātyantarameva tvavidyāṃ varṇayanti / [S360-370]
㈠諸師說無明與智別類。如欲與心。
㈡然異慧類別有無明。如貪異心此說為善。
★★◤yo 'pi manyate “sarvakleśā avidye”ti tasyāpyata eva vyudāsaḥ / [141|25]
♂yo 'pi manyate “sarvakleśā avidye” ti tasyāpyata eva vyudāsaḥ /
◤yo 'pi manyate-- “sarvakleśā avidyā” iti, tasyāpyata eva vyudāsaḥ / [S360-370]
㈠若有人執一切惑名無明。應以前道理破此執。
㈡有執煩惱皆是無明。此亦應同前理遮遣。
①yas api manyate sarva kleśās avidyā iti tasya api atas eva vyudāsas
③གང་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་ཡང་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་〖PN-ཅན།〗ཐམས་ཅད་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་ཡང་འདི་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པའི་ནང་དུ་ཡང་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཤད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་འམ་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་ཡང་〖PN-ཡང་།〗མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་ལ། སེམས་ཀྱང་མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ཁོ་ནར་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sarvakleśasvabhāvā 'pi satī saṃyojanādiṣu pṛthagnocyeta dṛṣṭyā ca na saṃprayujyeta / [141|25-142|01]
♂sarvakleśasvabhāvā'pi{9. Y. hi |} @142 satī saṃyojanādiṣu pṛthagnocyeta dṛṣṭyā ca na saṃprayujyeta /
◤sarvakleśasvabhāvā hi satī saṃyojanādiṣu pṛthagnocyeta, dṛṣṭyā ca na samprayujyeta / [S360-370]
㈠何以故。若無明是一切惑性類。不應於結等義中立為別惑。若即是見。不應說與見相應。
㈡若諸煩惱皆是無明。於結等中不應別說。亦不應與見等相應。見等不應自相應故。
①sarva kleśa svabhāvā api satī saṃyojana ādiṣu pṛthak na ucyeta dṛṣṭyā ca na saṃprayujyeta
③ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པའི་ནང་དུ་ཡང་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཤད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་།
★◤anyena vā kleśena dṛṣṭyādīnāṃ paraṃparāsaṃprayogāt cittamapi cāvidyopakleṣṭamevoktaṃ bhavet / [142|01-]
♂anyena vā kleśena dṛṣṭyādīnāṃ paraṃparāsaṃprayogāt cittamapi cāvidyopakliṣṭamevoktaṃ bhavet /
◤anyena vā kleśena dṛṣṭyādīnāṃ paramparāsamprayogāt cittamapi cāvidyopakliṣṭamevoktaṃ bhavet / [S360-370]
㈠餘惑與見等互不相攝故。亦應說無明染污心。故不解脫。
㈡或亦應說無明染心。
①anyena vā kleśena dṛṣṭi ādīnām paraṃparā saṃprayogāt cittam api ca avidyā upakleṣṭam eva uktam bhavet
③ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་འམ་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་ལ། སེམས་ཀྱང་མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ཁོ་ནར་བཤད་པར་འགྱུར། རོ་།།
★0◤atha mataṃ viśeṣaṇārthaṃ tathoktamiti / [142|02-]
◤atha matam-- viśeṣaṇārthaṃ tathoktamiti?[S360-370]
㈠若汝言為分別差別故作此說。
㈡若謂此中就差別說。
◤prajñāyāmapi viśeṣaṇaṃ karttavyaṃ syāt / [S360-370]
㈠於慧亦應分別無明差別。
㈡應於染慧不說總名。
★◤prajñāyāmapyavidyāviśeṣaṇaṃ karttavyaṃ bhavet / [142|03]
①atha matam viśeṣaṇa artham tathā uktam iti prajñāyām api avidyā viśeṣaṇam karttavyam bhavet
㈢འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ན་ནི་ཤེས་རབ་ལ་ཡང་མ་རིག་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤bhavatvavidyā dharmāntaraṃ kastu tasyāḥ svabhāvaḥ / [142|03-]
♂prajñāyāmapyavidyāviśeṣaṇaṃ{1. MS. The letter in the margin seems to be dyā and vi of viśeṣaṇa is missing. Y. prajñāyāmapi viśeṣaṇam |} karttavyaṃ bhavet {2. Y. syāt |}| bhavatvavidyā dharmāntaraṃ{3. MS. dharmāntara |} kastu tasyāḥ svabhāvaḥ /
◤bhavatvavidyā dharmāntaram, kastu tasyāḥ svabhāvaḥ?[S360-370]
㈠我許無明是別惑。此無明以何為性。
㈡既許無明別法為體應說此體。其相云何。
①bhavatu avidyā dharma antaram kas tu tasyās svabhāvas
③མ་རིག་པ་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ལ་རག་ན་དེའི་རང་བཞིན་ཅི་ཡིན་།
㈢མ་རིག་པ་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ལ་〖PN+ནི།〗རག་ན་དེའི་རང་བཞིན་ཅི་ཡིན། བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་དང་། ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་མི་གསལ་པའོ། །
★0◤satyavanna karmaphalānāmasaṃprakhyānam / [142|04]
◤satyavanna karmaphalānāmasamprakhyānam / [S360-370]
㈠不能了別諦實業果為性。
㈡謂不了知諦實業果。
①satya vat na karma phalānām asaṃprakhyānam
③བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་དང་། ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་མི་གསལ་བའོ་།།
★0◤etaccaiva na jñāyate kimidamasaṃprakhyānaṃ nāmeti / [142|04-]
◤etaccaiva na jñāyate kimidamasamprakhyānaṃ nāmeti?[S360-370]
㈠此不可解。何法名不了別。
㈡未測何相名不了知。
①etat ca eva na jñāyate kim idam asaṃprakhyānam nāma iti
③མི་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་པ་འདི་ཡང་མི་ཤེས་སོ་།། གལ་ཏེ་གསལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ་།
㈢མི་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་པ་འདི་ཡང་མི་ཤེས་སོ། །
★◤yadi yanna saṃprakhyānaṃ saṃprakhyānābhāve 'pi tathaiva doṣo yathā avidyāyām / [142|05-]
♂yadi yanna saṃprakhyānaṃ saṃprakhyānābhāve 'pi [ 29b. 8B1. I ] tathaiva doṣo yathā avidyāyām /
◤yadi yanna samprakhyānam?[S360-370]
㈠為非了別。
㈡為異了知。
①yadi yat na saṃprakhyānam saṃprakhyāna abhāve api tathā eva doṣas yathā avidyāyām
③གསལ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མ་རིག་པ་ལ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་གསལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། གསལ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མ་རིག་པ་ལ་ནི་〖PN-ནི〗ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་སྐྱོན་〖Pསྐྱོད།〗དུ་འགྱུར་རོ། །
◤samprakhyānābhāve 'pi tathaiva doṣo yathā avidyāyām / [S360-370]
㈠為了別無。若爾二皆有失。如無明若有別法。
㈡為此非有。二俱有過。如無明說。
★◤atha saṃprakhyānavipakṣabhūtaṃ dharmāntaram / [142|06-]
♂atha saṃprakhyāna{4. MS. asaṃprakhyāna...|}vipakṣabhūtaṃ dharmāntaram /
◤atha samprakhyānavipakṣabhūtaṃ dharmāntaram?[S360-370]
㈠是了別對治名非了別。
㈡此謂了知所治別法。
①atha saṃprakhyāna vipakṣa bhūtam dharma antaram
③འོན་ཏེ་གསལ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་།
㈢འོན་ཏེ་གསལ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ། ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་ཡིན་པ་འདི་མི་ཤེས་སོ་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་བསྟན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་མིག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་དང་བ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། 〖PNབུའོ།〗བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་〖PNསློབ།〗ན་རེ་ངའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཇུག་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤tadidaṃ tathaiva na jñāyate kiṃ taditi / [142|07]
◤tadidaṃ tathaiva na jñāyate kiṃ taditi / [S360-370]
㈠如此亦不可解。是故此何物分別法性。
㈡此復難測。其相是何。
①tat idam tathā eva na jñāyate kim tat iti
③ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་ཡིན་པ་འདི་མི་ཤེས་སོ་ཞེ་ན་།
★◤evañjātīyako 'pi dharmāṇāṃ nirdeśo bhavati / [142|07-]
♂evaṃjātīyako 'pi dharmāṇāṃ nirdeśo bhavati{5. MS. ti is damaged in the photo. On this page the last letter of each line is damaged in the photo. } /
◤evañjātīyako 'pi dharmāṇāṃ nirdeśo bhavati, tadyathā--[S360-370]
㈠如此等類。不無如經。
㈡此類法爾應如是說。如餘處言。
①evan jātīyakas api dharmāṇām nirdeśas bhavati
③ཆོས་རྣམས་བསྟན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★★◤tadyathā “cakṣuḥ katamat / yo rūpaprasādaścakṣurvijñānasyāśraya” iti / [142|08]
♂tadyathā “cakṣuḥ katamat / yo rūpaprasādaścaturvijñānasyāśraya” iti /
①tadyathā cakṣus katamat
③དཔེར་ན་མིག་གང་ཞེ་ན་།
◤“cakṣuḥ katamat? yo rūpaprasādaś cakṣurvijñānasyāśrayaḥ” ( ) iti // [S360-370]
㈠言何者為眼根。謂清淨色。是眼識依止。
㈡云何為眼。謂清淨色眼識所依。
★★◤asmīti sattvamayatā 'vidyete bhadantadharmatrātaḥ / kā punarasmimānādanyā mayatā / [142|09]
♂asmīti sattvamayatā'vidyeti bhadantadharmatrātaḥ / ♂kā punarasmimānādanyā{6. MS. …mānodanyā |} mayatā /
◤asmīti sattvamayatā'vidhyeti bhadantadharmatrātaḥ / [S360-370]
㈠復有法不可分別。而不可說無。譬如於慈觀中無貪性。不淨觀中無瞋性等。大德達磨多羅說。我有如此計類名無明。
㈡無明亦然。唯可辯用。大德法救說。此無明是諸有情恃我類性。
①yas rūpa prasādas cakṣus vijñānasya āśrayas iti asmi iti sattva maya tā vidyete bhadanta dharma trātar
③གཟུགས་དང་བ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་ན་རེ་ངའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཇུག་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①kā punar asmimānādanyā maya tā
③ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལས་གཞན་པའི་འཇུག་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལས་གཞན་པའི་འཇུག་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། མདོ་ལས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས། །དེ་ལྟར་མཐོང་སྟེ། སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་དང་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་གྲིབ་མ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་{133a}ནོ། །
★◤yā 'sau sūtra uktā “so 'hamevaṃ jñātvā evaṃ dṛṣṭvā sarvāsāṃ tṛṣṇānāṃ sarvāsāṃ dṛṣṭīnāṃ sarvāsāṃ mayatānāṃ sarveṣāmahaṅkāramamakārāsmimānābhiniveśānuśayānāṃ prahāṇāt parijñānānniśchāyo nivṛta” iti / [142|10-]
♂yā'sau sūtra uktā “so 'hamevaṃ jñātvā evaṃ dṛṣṭvā sarvāsāṃ tṛṣṇānāṃ sarvāsāṃ dṛṣṭīnāṃ sarvāsāṃ mayatānāṃ sarveṣāmahaṃkāramamakārāsmimānābhini{7. MS. ti is damaged in photo. } veśānuśayānāṃ prahāṇāt parijñānānniśchāyo nivṛta” iti /
◤kā punarasmimānādanyā mayatā? yā'sau sūtra uktā--[S360-370]
㈠離我慢有何別法名類。是經中所說。
㈡異於我慢類體是何。經言。
①yā sau sūtre uktā sas ham evam jñātvā evam dṛṣṭvā sarvāsām tṛṣṇānām sarvāsām dṛṣṭīnām
③མདོ་ལས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས་།།
①sarvāsām mayatānām sarveṣām ahaṅkāra mamakāra asmi mānābhiniveśa anuśayānām prahāṇāt parijñānāt niśchāyas nivṛtas iti
③དེ་ལྟར་མཐོང་སྟེ། སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་དང་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་གྲིབ་མ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་ ****[@133a]**** *་།།
◤“so 'hamevaṃ jñātvā evaṃ dṛṣṭvā sarvāsāṃ tṛṣṇānāṃ sarvāsāṃ dṛṣṭīnāṃ sarvāsāṃ mayatānāṃ sarveṣāmahaṅkāramamakārāsmimānābhiniveśānuśayānāṃ prahāṇāt parijñānānniś chāyo nirvṛtaḥ” ( ) iti / [S360-370]
㈠經云：我今由知如此，由見如此，一切愛.一切見.一切類.一切我執我所執.我慢隨眠滅盡故，不更生故.無影般涅槃。
㈡我今如是知已如是見已，諸所有愛.諸所有見.諸所有類性.諸我我所執.我慢執隨眠，斷遍知故，無影寂滅。
★0◤astyeṣā mayatā / sā tviyamavidyeti kuta etat / [142|12]
◤astyeṣā mayatā, sā tviyamavidyeti kuta etat?[S360-370]
㈠有如此類。云何決判此是無明。
㈡故知類性異於我慢。寧知類性即是無明。
①asti eṣā maya tā
③ནོ་;་།འཇུག་པ་དེ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ནི་མ་རིག་པ
㈢འཇུག་པ་དེ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ནི་མ་རིག་པ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་ཤེ་ན་འདི་ལྟར་〖PN+འདི།〗ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yata eṣā nānyaḥ kleśaḥ śakyate vaktum / nanu cānyo māna eva syāt / [142|13]
♂yata eṣā nānyaḥ kleśaḥ śakyate{8. śa is damaged. } vaktum /
◤yata eṣā nānyaḥ kleśaḥ śakyate vaktum / [S360-370]
㈠由不可說此類有別惑。
㈡不可說為餘煩惱故。
①sā tu iyam avidyā iti kutas etat yatas eṣā na anyas kleśas śakyate vaktum
③འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་ཤེ་ན་འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①nanu ca anyas mānas eva syāt
③ང་རྒྱལ་གཞན་ཡང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
♂nanu cānyo māna eva syāt /
◤nanu cānyo māna eva syāt / [S360-370]
㈠為不如此所餘慢瞋等諸惑可非類耶。
㈡豈不可說為餘慢等。
★◤atra punarvicāryamāṇe bahu vaktavyaṃ jāyate / [142|13-]
♂atra{9. Y. adds tu |} punarvicāryamāṇe bahu vaktavyaṃ jāyate /
◤atra tu punarvicāryamāṇe bahu vaktavyaṃ jāyate / [S360-370]
㈠此中若更思量。有多言應說。
㈡若更於此巨細研尋。言論繁雜
①atra punar vicāryamāṇe bahu vaktavyam jāyate
③འདི་ལ་དཔྱད་པར་ཆད་ན་བརྗོད་པ་མང་པོར་གྱུར་ཏེ་།
㈢ང་རྒྱལ་གཞན་ཡང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་དཔྱད་པར་ཆད་ན་བརྗོད་པ་མང་པོར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་བཞག་གོ། །
★0◤tasmāttiṣṭhatvetat / [142|14]
◤tasmāt tiṣṭhatvetat // 29 // [S360-370]
㈠是故須止此論。
㈡故應且止。
①tasmāt tiṣṭhatu etat
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་བཞག་གོ་།།
★◤atha nāmarūpamiti ko 'rthaḥ / rūpaṃ vistareṇa yathoktam / [142|15]
♂atha nāmarūpamiti ko 'rthaḥ / ♂rūpaṃ vistareṇa{10. MS. vi is damaged. } yathoktam {11. Y. omits yathā |} /
◤atha nāmarūpamiti ko 'rthaḥ? rūpaṃ vistareṇoktam / [S360-370]
㈠復次名色者何義。色於前已廣說。
㈡名色何義。色如先辯。今唯辯名。
①atha nāma rūpam iti kas arthas
③ཡང་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
①rūpam vistareṇa yathoktam
③གཟུགས་ནི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【nāma tvarūpiṇaḥ skandhāḥ 】[142|16]
♂nāma tvarūpiṇaḥ skandhāḥ kiṃ kāraṇam /
①nāma tu arūpiṇas skandhās
㈢མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མིན་ཕུང་པོ། །
◤nāma tv arūpiṇaḥ skandhāḥ,[S360-370]
㈠〔偈曰〕：【名者無色陰】。
㈡頌曰【名無色四蘊】〖30_3_a〗
D2419 🈪མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མིན་ཕུང་པོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
★◤kiṃ kāraṇam / nāmendriyārthavaśenārtheṣu namatīti nāma / katamasya nāmno vaśena / [142|17]
♂nāmendriyārthavaśenārtheṣu namatīti nāma / ♂katamasya nāmno vaśena /
◤kiṃ kāraṇam?[S360-370]
㈠釋曰。云何說為名。
㈡論曰。無色四蘊何故稱名。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིང་དང་དབང་པོ་དང་དོན་གྱི་དབང་གིས་དོན་རྣམས་ལ་གཞོལ་བས་ན་མིང་ངོ་། །
①nāma indriya artha vaśena artheṣu namati iti nāma
③མིང་དང་དབང་པོ་དང་དོན་གྱི་དབང་གིས་དོན་རྣམས་ལ་གཞོལ་བས་ན་མིང་ངོ་།།
①katamasya nāmnas vaśena
③མིང་གང་གི་དབང་གིས་ཤེ་ན་།
㈢མིང་གང་གི་དབང་གིས་ཤེ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་〖PN-ན།〗གྲགས་པ་མིང་〖PNགང་།〗ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དེ་དང་དེ་དག་གོ་བར་བྱེད་པ་བ་ལང་དང་། རྟ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
◤nāmendriyārthavaśenārtheṣu namatīti nāma / [S360-370]
①nāma-indriya-artha-vaśena artheṣu namati iti nāma|
㈠隨屬名及根塵，於義中轉變故，故稱名。
㈡隨所立名根境勢力，於義轉變，故說為名。
🈪མིང་དང་དབང་པོ་དང་དོན་གྱི་དབང་གིས་དོན་རྣམས་ལ་གཞོལ་བས་ན་མིང་ངོ་། །
◤katamasya nāmno vaśena?[S360-370]
㈠所隨屬何名。
㈡云何隨名勢力轉變。
D2420 🈪མིང་གང་གི་དབང་གིས་ཤེ་ན།
★★◤yadidaṃ loke pratītaṃ teṣāṃ teṣāmarthānāṃ pratyāyakaṃ gauraśvo rūpaṃ rasa ityevamādi / [142|18]
♂yadidaṃ loke pratītaṃ teṣāṃ teṣāmarthānāṃ pratyāyakaṃ gauraśvo rūpaṃ rasa{12. Y. rūparasa |} ityevamādi /
◤yad idaṃ loke pratītaṃ teṣāṃ teṣām arthānāṃ pratyāyakam--[S360-370]
㈠是世間所了別。能目種種諸義。
㈡謂隨種種世共立名。於彼彼義轉變詮表。
🈪འཇིག་རྟེན་ན་〖PN-ན།〗གྲགས་པ་མིང་〖PNགང་།〗ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དེ་དང་དེ་དག་གོ་བར་བྱེད་པ་
①yat idam loke pratītam teṣām teṣām arthānām pratyāyakam gaus aśvas rūpam rasas iti evamādi
③འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་མིང་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དེ་དང་དེ་དག་གོ་བར་བྱེད་པ་བ་ལང་དང་། རྟ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།།
◤gauḥ, aśvaḥ, rūpam, rasa ity evamādi / [S360-370]
㈠謂牛馬人色聲等。此能目義。
㈡即如牛馬色味等名。
🈪བ་ལང་དང་། རྟ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★★◤etasya punaḥ kena nāmatvam / teṣu teṣv artheṣu tasya nāmno namanāt / [142|19]
♂etasya punaḥ kena nāmatvam / teṣu teṣvartheṣu tasya nāmno namanāt /
◤etasya punaḥ kena nāmatvam?[S360-370]
①etasya punaḥ kena nāma-tvam?
㈠云何稱名。
㈡此復何緣標以名稱。
D2421 🈪དེ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མིང་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན།
①etasya punar kena nāma tvam
③དེ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མིང་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མིང་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། :འོན་ཏེ་〖PNདོན་དེ་དང་།〗དེ་དག་ལ་མིང་དེ་གཞོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①teṣu teṣu artheṣu tasya nāmnas namanāt
③འོན་ཏེ་དེ་དག་ལ་མིང་དེ་གཞོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤teṣu teṣv artheṣu tasya nāmno namanāt / [S360-370]
①teṣu teṣv artheṣu tasya nāmnas namanāt|
㈠於種種義，由約用轉變，故稱名。
㈡於彼彼境，轉變而緣。又類似名，隨名顯故。
🈪:འོན་ཏེ་〖PNདོན་དེ་དང་།〗དེ་དག་ལ་མིང་དེ་གཞོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤iha nikṣipte kāya upapattyantare namanānnāmarupiṇaḥ skandhā ityapare // [142|19-]
♂iha nikṣipte [ 30a. 8A1. II ] kāya upapattya{13. MS. upapadya |}ntare namanānnāmārūpiṇaḥ skandhā ityapare //
◤iha nikṣipte kāya upapattyantare namanān nāmārūpiṇaḥ skandhā ity apare // [S360-370]
①iha nikṣipte kāye upapatti-antare namanāt nāma arūpiṇaḥ skandhā ity apare||
㈠有餘師說。於此道中棄捨身已，能轉變更作別生，說為名謂無色陰。
㈡有餘師說。四無色蘊捨此身已.轉趣餘生，轉變如名，故標名稱。
D2422 🈪གཞན་དག་ན་རེ་འདིར་ལུས་བོར་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་གཞོལ་བའི་ཕྱིར་མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤ṣaḍāyatanamuktam / [142|21]
◤ṣaḍāyatanamuktam // [S360-370]
㈠六入於前已說。
D2423 🈪སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་བཤད་ཟིན:ནོ། །
①iha nikṣipte kāyas upapatti antare namanāt nāmarupiṇas skandhās iti apare ṣaṣ āyatanam uktam
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འདིར་ལུས་བོར་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་གཞོལ་བའི་ཕྱིར་མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈢སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་བཤད་ཟིན:ནོ། །
◤[S370]
★0◤sparśo vaktavyaḥ / [142|22]
◤sparśo vaktavyaḥ?[S370-372]
㈠觸今當說。
㈡觸何為義。
★◤ 【ṣparśāḥ ṣaṭ 】[142|23]
①sparśas vaktavyas ṣparśās ṣaḍ
㈢ད་ནི་〖PNཏོ།〗རེག་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
◤sparśāḥ ṣaṭ,[S370-372]
㈠〔偈曰〕：【觸六】。
㈡頌曰【觸六】
★◤cakṣuḥsaṃsparśo yāvanmanaḥsaṃsparśa iti / te punaḥ[142|24]
♂sparśāḥ ṣaṭ cakṣuḥsaṃsparśo yāvanmanaḥsaṃsparśa iti /
◤cakṣuḥsaṃsparśaḥ, yāvanmanaḥsaṃsparśa iti / [S370-372]
①cakṣuḥ saṃsparśaḥ, yāvanmanaḥ saṃsparśa iti |
㈠釋曰。謂眼觸乃至意觸。
㈡論曰。觸有六種。所謂眼觸乃至意觸。
①cakṣus saṃsparśas yāvat manas saṃsparśas iti
㈢〖PN+རེག་དྲུག〗མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་བར་རོ། །
①te punar
㈢དེ་དག་ཀྱང་།
★◤ 【saṃnipātajāḥ /】[143|01]
♂te punaḥ @143 saṃnipātajāḥ /
①saṃnipāta jās
㈢འདུས་ཏེ་བྱུང་བ་ནི〖PNཡིན།〗།
◤te punaḥ-- sannipātajāḥ / [S370-372]
㈠此六觸是何法。〔偈曰〕：【和合生】。
㈡此復是何。三和所生。【三和生】
★0◤trayāṇāṃ saṃnipātājjātā indriyārthavijñānānām / [143|02]
◤trayāṇāṃ sannipātājjātā indriyārthavijñānānām / [S370-372]
㈠釋曰。從三法和合生謂根塵識。
㈡謂根境識三和合故有別觸生。
①trayāṇām saṃnipātāt jātās indriya artha vijñānānām
㈢དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གསུམ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །
★0◤yuktaṃ tāvat pañcānāmindriyāṇāmarthavijñānābhyāṃ saṃnipātaḥ / [143|02-]
◤yuktaṃ tāvat pañcānāmindriyāṇāmarthavijñānābhyāṃ sannipātaḥ; sahajatvāt / [S370-372]
㈠此義可然。五根與塵及識。共和合同時起故。
㈡且五觸生可三和合。許根境識俱時起故。
D2426 🈪རེ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་ནི་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་དང་འདུ་བར་ཡང་རིགས་ན།
★0◤sahajatvāt / [143|03]
①yuktam tāvat pañcānām indriyāṇām artha vijñānābhyām saṃnipātas sahaja tvāt
③རེ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་ནི་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་དང་འདུ་བར་ཡང་རིགས་ན་།
㈢རེ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་ནི་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་དང་འདུ་བར་ཡང་རིགས་ན། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་འགགས་པའི་〖PNཔ་གོ།〗ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དག་དང་ཇི་ལྟར་འདུ་〖PN-འདུ།〗ཞེ་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་དག་གི་འདུ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤mana-indriyasya punar niruddhasyānāgatavarttamānābhyāṃ dharmamanovijñānābhyāṃ kathaṃ sannipātaḥ?[S370-372]
①mana-indriyasya punar niruddhasya anāgata-vartamānābhyāṃ dharma-mano-vijñānābhyāṃ kathaṃ sannipātaḥ?
㈠意根已謝。與未來現世法塵意識。云何得和合。
㈡意根過去。法或未來。意識現在。如何和合。
🈪ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་འགགས་པའི་〖PNཔ་གོ།〗ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དག་དང་ཇི་ལྟར་འདུ་〖PN-འདུ།〗ཞེ་ན།
★0◤mana-indriyasya punarniruddhasyānāgatavarttamānābhyāṃ dharmamanovijñānābhyāṃ kathaṃ saṃnipātaḥ / [143|03-]
①mana-indriyasya punar niruddhasya anāgata varttamānābhyām dharma manas vijñānābhyām katham saṃnipātas
③ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་འགགས་པའི་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དག་དང་ཇི་ལྟར་འདུ་ཞེ་ན་།
★◤ayameva teṣāṃ saṃnipāto yaḥ kāryakāraṇabhāvaḥ / [143|04-]
♂ayameva teṣāṃ saṃnipāto yaḥ kāryakārṇabhāvaḥ /
◤ayameva teṣāṃ sannipāto yaḥ kāryakāraṇabhāvaḥ / [S370-372]
①ayam eva teṣāṃ sannipāto yaḥ kārya-kāraṇa-bhāvaḥ|
㈠即是此三和合，謂因果成和合義者。
㈡此即名和合，謂因果義成。
🈪རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་དག་གི་འདུ་བ་ཡིན་ནོ། །
①ayam eva teṣām saṃnipātas yas kārya kāraṇa bhāvas
③རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་བ་དེ་ཉིད་དེ་དག་གི་འདུ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤ekakāryārtho vā saṃnipātārthaḥ / [143|05]
♂ekakārārtho vā saṃnipātārthaḥ /
◤ekakāryārtho vā sannipātārthaḥ / sarve ca te trayo 'pi sparśotpattau praguṇā bhavantīti / [S370-372]
①ekakārya artho vā sannipāta arthaḥ| sarve ca te trayo 'pi sparśa-utpattau praguṇā bhavantīti|
㈠或成就一事為義。是一切三。於生起觸中最有勝能。
㈡或同一果故名和合。謂根境識三同順生觸故。
D2427 🈪ཡང་ན་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རེག་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་གཅིག་པའི་དོན་ནི་འདུ་བའི་དོན་ཏོ། །
★0◤sarve ca te trayo 'pi sparśotpattau praguṇā bhavantīti / [143|05-]
①eka kārya arthas vā saṃnipāta arthas sarve ca te trayas api sparśa utpattau praguṇās bhavanti iti
㈢ཡང་ན་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རེག་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་གཅིག་པའི་དོན་ནི་འདུ་བའི་དོན་ཏོ། །
★0◤atra punarācāryāṇāṃ bhedaṃ gatā buddhayaḥ / [143|06]
◤atra punarācāryāṇāṃ bhedaṃ gatā buddhayaḥ / [S370-372]
㈠此中諸師智慧種種起不同。
㈡諸師於此覺慧不同。
🈪འདི་ལ་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ཏེ〖N-ཏེ།〗།
①atra punar ācāryāṇām bhedam gatās buddhayas
③འདི་ལ་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ཏེ་།
㈢འདི་ལ་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ཏེ〖N-ཏེ།〗། ཁ་ཅིག་ན་རེ་〖PNལྟ།〗འདུས་བ་ཉིད་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་དེ་ལྟར་〖PN+ནི།〗ན་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཅིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ། །
★◤keciddhi sakṛnnipātameva sparśa vyācakṣate sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti “iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ dharmāṇāṃ saṃgatiḥ saṃnipātaḥ samavāyaḥ sa sparśaḥ” iti / [143|06-]
♂keciddhi sakṛnnipātameva sparśaṃ vyācakṣate sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti “iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ dharmāṇāṃ saṃgatiḥ saṃnipātaḥ samavāyaḥ sa sparśaḥ” iti /
◤keciddhi sakṛnnipātameva sparśaṃ vyācakṣate / [S370-372]
㈠有諸師說。但和合名觸。
㈡有說。三和即名為觸。
🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་〖PNལྟ།〗འདུས་བ་ཉིད་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་དེ་ལྟར་〖PN+ནི།〗ན་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཅིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ། །
①kecid hi sakṛt nipātam eva sparśa vyācakṣate sūtram ca atra jñāpakam ānayanti iti yas eṣām trayāṇām dharmāṇām saṃgatis saṃnipātas samaviti
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་འདུས་པ་ཉིད་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་དེ་ལྟར་ན་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཅིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་རེག་པ་{133b}ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དྲུག་ཚན་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། ཕྱིའི་ཡུལ་〖PNསྐྱེ་མཆེད།〗དྲུག་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ། །
◤sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti--[S370-372]
㈠彼亦引經為證。
㈡彼引經證。
◤“iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ saṅgati sannipātaḥ samavāyaḥ sa sparśaḥ” ( ) iti / [S370-372]
㈠經云是三法相會和合聚集說名觸。
㈡如契經言。如是三法聚集和合說名為觸。
★◤kecitpunaścittasaṃprayuktaṃ dharmāntarameva sparśa vyācakṣate sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti “ṣaṭṣaṭko dharmaparyāyaḥ katamaḥ / [143|08-]
♂kecitpunaścittasaṃprayuktaṃ dharmāntarameva sparśaṃ vyācakṣate sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti “ṣaṭṣaṭko dharmaparyāyaḥ katamaḥ /
◤kecit punaś cittasamprayuktaṃ dharmāntarameva sparśaṃ vyācakṣate, sūtraṃ cātra jñāpakamānayanti--[S370-372]
㈠有餘師說。有別法與心相應名觸。彼亦引經為證。
㈡有說。別法與心相應三和所生說名為觸。彼引經證。
D2428 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དྲུག་ཚན་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། ཕྱིའི་ཡུལ་〖PNསྐྱེ་མཆེད།〗དྲུག་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ། །
①kecid punar citta saṃprayuktam dharma antaram eva sparśa vyācakṣate sūtram ca atra jñāpakam ānayanti ṣaṣ ṣaṭkas dharma paryāyas katamas ṣaṣ ādhyātmikāni āyatanāni
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་རེག་པ་ ****[@133b]**** ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདིར་མདོའི་ཁུངས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དྲུག་ཚན་དྲུག་གང་ཞེ་ན་།
★★◤ṣaḍādhyātmikānyāyatanāni / ṣaṭ bāhyānyāyatanāni / ṣaṭ vijñānakāyāḥ / [143|10]
♂ṣaḍādhyātmikā- nyāyatanāni / ♂ṣaṭ bāhyānyāyatanāni / ♂ṣaṭ vijñānakāyāḥ /
★0◤ṣaṭ sparśakāyāḥ / [143|10-]
★★◤ṣaṭ vedanākāyāḥ / ṣaṭ tṛṣṇākāyā” iti / [143|11]
♂ṣaṭ vedanākāyāḥ / ṣaṭ tṛṣṇākāyā” iti /
◤“ṣaṭṣaṭko dharmaparyāyaḥ katamaḥ? ṣaḍādhyātmikānyāyatanāni, ṣaḍ bāhyānyāyatanāni, ṣaḍ vijñānakāyāḥ, ṣaḍ sparśakāyāḥ, ṣaḍvedanākāyāḥ, ṣaṭ tṛṣṇākāyāḥ” ( ) iti / [S370-372]
㈠經云六六法門。何者為法門。內入有六。外入有六。識聚有六。觸聚有六。受聚有六。愛聚有六。
㈡經言。云何六六法門。一六內處。二六外處。三六識身。四六觸身。五六受身。六六愛身。
①ṣaṭ bāhyāni āyatanāni ṣaḍ vijñāna kāyās ṣaṭ sparśakāyās ṣaḍ vedanā kāyās
③ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། ཕྱིའི་ཡུལ་དྲུག་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཁྱེར་ཏེ་འོང་བར་བྱེད་དོ་།།
★◤atra hīndriyārthavijñānebhyaḥ sparśakāyāḥ pṛthag deśitāḥ / [143|11-]
♂atra hīndriyārthavijñānebhyaḥ sparśakā-[ 30b. 8B1.II ] yāḥ pṛthag deśitāḥ /
◤atra hīndriyārthavijñānebhyaḥ sparśakāyāḥ pṛthag deśitāḥ / [S370-372]
㈠何以故。此經中從根塵識。別說觸聚故。
㈡此契經中根境識外別說六觸。故觸別有。
D2429 🈪འདིར་ནི་རེག་པའི་ཚོགས་དབང་པོ་དང་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་གང་དག་འདུས་པ་ཉིད་རེག་པ་〖PNཔས།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པ་ཁོ་ན་〖Nན།〗ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོར་བ་དང་སྲེད་པ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་དོ། །
①ṣaṭ tṛṣṇā kāyās iti atra hi indriya artha vijñānebhyas sparśakāyās pṛthak deśitās
㈢འདིར་ནི་རེག་པའི་ཚོགས་དབང་པོ་དང་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །
★◤tatra ye saṃnipātameva sparśamāhusta evaṃ kparihāramāhuḥ / [143|12-]
♂tatra ye saṃnipātameva sparśamāhusta evaṃ parihāramāhuḥ /
◤tatra ye sannipātameva sparśamāhusta evaṃ parihāramāhuḥ--[S370-372]
㈠此中若諸師說。唯和合名觸。彼救義如此。
㈡說即三和名為觸者。釋後所引六六經言。
★★◤na vai pṛthignirdeśāt pṛthagbhāvo bhavati / [143|13]
♂na vai pṛthagnirdeśāt pṛthagbhāvo bhavati /
◤na vai pṛthagnirdeśāt pṛthagbhāvo bhavati / [S370-372]
㈠君非為別說故諸法有別類。
㈡非由別說便有別體。
①tatra ye saṃnipātam eva sparśam āhus te evam kparihāram āhus na vai pṛthik nirdeśāt pṛthak bhāvas bhavati
③དེ་ལ་གང་དག་འདུས་པ་ཉིད་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་གང་དག་འདུས་པ་ཉིད་རེག་པ་〖PNཔས།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པ་ཁོ་ན་〖Nན།〗ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོར་བ་དང་སྲེད་པ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤mā bhūddharmāyatanādvedanātṛṣṇayoḥ pṛthagbhāva iti / [143|13-]
♂mā bhūddharmāyatanādvedanātṛṣṇayoḥ{1. MS. ṣṇa is damaged in the photo. On this page also. the last letter of each line is damaged. } pṛthagbhāva iti /
◤mā bhūd dharmāyatanād vedanātṛṣṇayoḥ pṛthagbhāva iti / [S370-372]
①mā bhūt dharmāyatanād vedanā-tṛṣṇayoḥ pṛthagbhāva iti|
㈠勿從法入受愛等法成有別類。
㈡勿受及愛非法處攝
①mā bhūt dharma āyatanāt vedanā tṛṣṇayos pṛthak bhāvas iti
③ཚོར་བ་དང་སྲེད་པ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤naiṣa doṣastadvyatiriktasyāpi dharmāyatanasya bhāvāt // [143|14-]
♂naiṣa doṣastadvyatirikta- syāpi dharmāyatanasya bhāvāt /
◤naiṣa doṣaḥ; tudvyatiriktasyāpi dharmāyatanasya bhāvāt / [S370-372]
㈠無如此失。異受愛等。法入有故。
㈡無如是失。離愛受觸別有所餘法處體故。
D2430 🈪དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་པ་〖PNདོ།།〗དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na eṣa doṣas tad vyatiriktasya api dharma āyatanasya bhāvāt
㈢དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་པ་〖PNདོ།།〗དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤na caivaṃ sparśabhūtāttrayādanyattrayamasti yasya śeṣasyātra grahaṇaṃ syāt / [143|15-]
◤na caivaṃ sparśabhūtāt trayādanyat trayamasti,[S370-372]
①na caivaṃ sparśa-bhūtāt trayādanyat trayamasti,
㈠從三成觸，無如此別三。
㈡汝宗離觸無別有三。
①na ca evam sparśa bhūtāt trayāt anyat trayam asti yasya śeṣasya atra grahaṇam syāt
㈢དེ་ལྟ་བུར་འདིར་ལྷག་མ་གང་ཞིག་སྨོས་སུ་རུང་བ་རེག་པར་གྱུར་པ་གསུམ་ལས་གཞན་གསུམ་ནི་མེད་དོ། །
★◤yadyapi hīndriyārthau syātāmavijñānakau na tu punrvijñānamanindriyārthakam / [143|16-]
♂yadyapi{2. MS. ya is damaged. } hīndriyārthau{3. Y. omits hi |} syātāmavijñānakau na tu punarvijñānamanindriyārthakam /
◤yasya śeṣasyātra grahaṇaṃ syāt / [S370-372]
㈠於中可執餘為是。
㈡可觸及三差別而說。
D2431 🈪དེ་ལྟ་བུར་འདིར་ལྷག་མ་གང་ཞིག་སྨོས་སུ་རུང་བ་རེག་པར་གྱུར་པ་གསུམ་ལས་གཞན་གསུམ་ནི་མེད་དོ། །
◤yadyapīndriyārthau syātāmavijñānakau,[S370-372]
㈠於中若有根塵無識為餘。
㈡雖有根境不發於識。
D2432 🈪གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་དབང་པོ་དང་དོན་དག་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དབང་པོ་དང་དོན་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་དོ། །
◤na tu punarvijñānamanindriyārthakam / [S370-372]
㈠無有別識無有根塵為餘。
㈡而無有識不託根境。
D2433 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་གསུམ་བསྟན་ཟིན་པས་ཡང་རེག་པ་སྨོས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤tasmāttriṣu nirdiṣṭeṣu punaḥ sparśasya grahaṇamanarthakaṃ prāpnoti / [143|17]
♂tasmāttriṣu nirdiṣṭeṣu punaḥ sparśasya{4. Y. omits sya} grahaṇamanarthakaṃprāpnoti /
◤tasmāttriṣu nirdiṣṭeṣu punaḥ sparśagrahaṇamanarthakaṃ prāpnoti / [S370-372]
㈠是故若已說三更說觸。則無復義。
㈡故已說三更別說觸便成無用。
★◤na khalu sarve cakṣurūpe sarvasya cakṣurvijñānasya kāraṇaṃ nāpi sarvaṃ cakṣurvijñānaṃ sarvayoścakṣurūpayoḥ kāryam / [143|18-]
♂na{5. MS. na is missing in the photo. } khalu sarve cakṣūrūpe sarvasya cakṣurvijñānasya kāraṇaṃ nāpi sarvaṃ cakṣurvijñānaṃ sarvayoścakṣurūpayoḥ kāryam /
◤na khalu sarve cakṣūrūpe sarvasya cakṣuvajñānasya kāraṇam,[S370-372]
㈠有餘師說。非一切眼及色是眼識因。
㈡有餘救言。非諸眼色皆諸眼識因。
D2434 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གང་དག་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རེག་པའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yadi api hi indriya arthau syātām avijñānakau na tu punrvijñānam anindriya arthakam tasmāt triṣu nirdiṣṭeṣu punar sparśasya grahaṇam anarthakam prāpnoti na khalu sarve cakṣu rūpe sarvasya cakṣus vijñānasya kāraṇam na api sarvam cakṣus vijñānam sarvayos cakṣu rūpayos kāryam
③གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་དབང་པོ་དང་དོན་དག་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དབང་པོ་དང་དོན་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མེད་དོ་།། དེ་ལྟ་བས་ན་གསུམ་བསྟན་ཟིན་པས་ཡང་རེག་པ་སྨོས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་།། །། ཁ་ཅིག་ན་རེ་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ལ་།
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་དབང་པོ་དང་དོན་དག་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དབང་པོ་དང་དོན་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་དོ། །
◤nāpi sarvaṃ cakṣurvijñānaṃ pūrvayoś cakṣūrūpayoḥ kāryam / [S370-372]
㈠非一切眼識是眼色事。
㈡非諸眼識皆諸眼色果。
★◤ato yeṣāṃ kāryakāraṇābhāvaste sparśabhāve vyavasthāpitā ityeke / [143|19-]
♂ato yeṣāṃ kāryakāraṇabhāvaste sparśabhāve{6. MS. spa is damaged. Y. ...bhāvena |} vyavasthāpitā{7. Y. vyavasthitā |} ityeke /
◤ato yeṣāṃ kāryakāraṇabhāvaste sparśabhāvena vyavasthitā ityeke / [S370-372]
㈠是故於中若有成因成果安立。是諸為觸。
㈡非因果者別說為三。因果所收總立為觸。
①atas yeṣām kārya kāraṇa abhāvas te sparśa bhāve vyavasthāpitā iti eke
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གང་དག་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རེག་པའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གསུམ་བསྟན་ཟིན་པས་ཡང་རེག་པ་སྨོས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ye punaḥ saṃnipātādanyaṃ sparśamāhusta etatsūtra kathaṃ pariharanti “iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ saṃgatiḥ saṃnipātaḥ samavāyaḥ sa sparśa” iti / [143|20-]
♂ye punaḥ saṃnipātādanyaṃ sparśamāhusta etatsūtraṃ kathaṃ pariharanti “iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ saṃgatiḥ saṃnipātaḥ samavāyaḥ sa sparśa” iti /
◤ye punaḥ sannipātādanyaṃ sparśamāhuḥ,[S370-372]
㈠若諸師說觸異和合。
㈡說離三和有別觸者。
①ye punar saṃnipātāt anyam sparśam āhus te etat sūtra katham pariharanti iti yas eṣām trayāṇām saṃgatis saṃnipātas samavāyas sa sparśa
③གང་དེ་དག་རེག་པ་ནི་འདུས་པ་ལས་གཞན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཞིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་ལན་འདེབས་ཤེ་ན་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གང་དག་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རེག་པའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤ta etat sūtraṃ kathaṃ pariharanti--[S370-372]
㈠云何避此經。
◤“iti ya eṣāṃ trayāṇāṃ saṅgatiḥ sannipātaḥ samavāyaḥ sa sparśaḥ” iti?[S370-372]
㈠經云是三法相會和合聚集說名觸。
㈡釋前所引如是三法聚集和合名觸。
D2435 🈪གང་དེ་〖PN-དེ།〗དག་རེག་པ་ནི་འདུས་པ་ལས་གཞན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་〖PNདེ་དག།〗ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཞིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་ལན་འདེབས་ཤེ་ན།
★0◤na vā evaṃ paṭhanti / [143|21]
◤na vā evaṃ paṭhanti / kiṃ tarhi? “saṅgate sannipātāt samavāyāt” iti paṭhanti / [S370-372]
㈠彼誦經異。
㈡經言我部所誦經文異此。
དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ། །ཡང་ན་ནི་འདི་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S372]
★0◤kiṃ tarhi / [143|21-]
①na vai evam paṭhanti kim tarhi
③དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ་།།
㈢གང་དེ་〖PN-དེ།〗དག་རེག་པ་ནི་འདུས་པ་ལས་གཞན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེའི་〖PNདེ་དག།〗ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྲེལ་ཞིང་འདུས་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་ལན་འདེབས་ཤེ་ན། དེ་སྐད་དུ་མི་འདོན་ཏོ། །
◤kāraṇe vā kāryopacāro 'yamiti bruvanti / [S372-374]
㈠復次由因說果名。譬如天上樂地獄苦。
㈡或於因上假說果名。如說諸佛出現樂等。
★◤saṃgateḥ saṃnipātāt samavāyāditi paṭhanti kāraṇe va kāryopacāro 'yamiti bruvanti / [143|22-]
♂saṃgateḥ saṃnipātāt samavāyāditi paṭhanti kāraṇe vā kāryopacāro '- yamiti bruvanti /
①saṃgates saṃnipātāt samavāyāt iti paṭhanti kāraṇe va kārya upacāras yam iti bruvanti
㈢ཡང་ན་ནི་འདི་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ativahuvistaraprasāriṇī tveṣā kathetyalaṃ prasaṅgena / [143|23]
♂atibahuvistara{8. Y. adds prakāra |}prasāriṇī tveṣā kathetyalaṃ prasaṅgena /
◤atibahuvistaraprakāravisāriṇī tveṣā kathetyalaṃ prasaṅgena / [S372-374]
㈠此言由多立破差別故。則成漫說。須止此論。
㈡如是展轉更相難釋。言論煩多故應且止。
①ati vahu vistara prasāriṇī tu eṣā kathā iti alam prasaṅgena
㈢བརྗོད་པ་འདི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཧ་ཅང་མང་པོར་འཕྲོ་བ་ཡིན་པས་ཞར་ལ་འོངས་པས་ཆོག་གོ།
★◤anyameva sparśaṃ varṇayantyābhidhārmikāḥ / [143|23-]
♂anyameva sparśa varṇayantyābhidhārmikāḥ /
◤anyameva sparśaṃ varṇayantyābhidhārmikāḥ // [S372-374]
㈠阿毘達磨師說。觸定是別法。
㈡然對法者說有別觸。
①anyam eva sparśam varṇayanti ā abhi dhārmikās
㈢ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗རྣམས་ན་རེ་རེག་པ་གཞན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤teṣāṃ pnnāṃ ṣaṇṇāṃ sparśānāṃ[143|24]
♂teṣāṃ punaḥ ṣaṇṇāṃ sparśānāṃ pañca pratighasaṃsparśaḥ{9. G. ...saṃsparśāḥ |} ṣaṣṭho 'dhivaca-[ 31a. 8A1. III ] nāhvaya //30//
◤teṣāṃ punaḥ ṣaṇṇāṃ sparśanām--[S372-374]
㈠於六觸中。
㈡即前六觸復合為二。
D2436 🈪བརྗོད་པ་འདི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཧ་ཅང་མང་པོར་འཕྲོ་བ་ཡིན་པས་ཞར་ལ་འོངས་པས་ཆོག་གོ། ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗རྣམས་ན་རེ་རེག་པ་གཞན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①teṣām pnnām ṣaṇṇām sparśānām
③རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་།།
㈢རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། །ལྔ་ནི་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཡིན། །དྲུག་པ་བླ་དྭགས་ཚིག་ཅེས་བྱ། །མིག་{134a}། །དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལྔ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【pañcapratighasaṃsparśaḥ ṣaṣṭho 'dhivacanāhvaya // VAkK_3.30 //】[143|25]
①pañca pratigha saṃsparśas ṣaṣṭhas adhivacana āhvaya
③ལྔ་ནི་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཡིན་།། དྲུག་པ་བླ་དགས་ཚིག་ཅེས་བྱ་།།
◤pañca pratighasaṃsparśaḥ ṣaṣṭho 'dhivacanāhvayaḥ // 30 // [S372-374]
㈠〔偈曰〕：【五是有礙觸 第六依言觸】。
㈡頌曰 【五相應有對_c 第六俱增語】〖30_3_d〗
D2437 🈪རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། །ལྔ་ནི་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཡིན། །དྲུག་པ་བླ་དྭགས་ཚིག་ཅེས་བྱ། །མིག་། །དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལྔ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★★◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśāḥ pañca pratigha saṃsparśa ityucyate / [143|26]
♂cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśāḥ pañca pratigha{10. MS. drops gha |} saṃsparśa ityucyate /
◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśāḥ pañca pratighasaṃsparśa ityucyate; sapratighendriyāśrayatvāt / [S372-374]
①cakṣuḥ śrotra ghrāṇa jihvā kāya saṃsparśāḥ pañca pratigha saṃsparśa ity ucyate; sapratigha indriyāśrayatvāt|
㈠釋曰。眼耳鼻舌身觸。此五名有礙觸。依止有礙根故。
㈡論曰。眼等五觸說名有對。以有對根為所依故。
★0◤sapratighendriyāśrayatvāt / [143|26-144|01]
①cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāya saṃsparśās pañca pratigha saṃsparśas iti ucyate sa pratigha indriya āśraya tvāt
③མིག་ ****[@134a]**** *་།། དང་;་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལྔ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤manaḥ saṃsparśaḥ ṣaṣṭhaḥ so 'dhivacanasparśa ityucyate / [144|01]
♂@144 manaḥsaṃsparśaḥ ṣaṣṭhaḥ so 'dhivacanasparśa ityucyate /
◤manaḥsaṃsparśaḥ ṣaṣṭhaḥ so 'dhivacanasparśa ityucyate / [S372-374]
①manaḥsaṃsparśaḥ ṣaṣṭhaḥ so adhivacana-sparśa ityucyate|
㈠第六意觸稱依言觸。
㈡第六意觸說名增語。
D2438 🈪དྲུག་པ་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①manas saṃsparśas ṣaṣṭhas sas adhivacana sparśas iti ucyate
㈢དྲུག་པ་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤kiṃ kāraṇaṃ adhivacanamucyate nāma / [144|01-]
◤kiṃ kāraṇam-- adhivacanamucyate nāma / [S372-374]
①kiṃ kāraṇam-- adhivacanam ucyate nāma |
㈠何以故。依言者謂名。
㈡所以然者。增語謂名。
D2439 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚིགས་བླ་དྭགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ཡིན་ནོ། །
①kim kāraṇam adhivacanam ucyate nāma
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚིགས་བླ་དགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྷག་པར་འདིའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚིགས་བླ་དྭགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ཡིན་ནོ། །
★★◤tatkilāsyādhikamālambanamato 'dhivacanasaṃsparśa iti / [144|02]
♂tatkilāsyādhikamālambanamato 'dhivacana{1. Y. adhivacanaṃ |} saṃsparśa iti /
◤tatkilāsyādhikam ālambanam, ato 'dhivacana{Y. adhivacanaṃ / } saṃsparśa iti / [S372-374]
①tatkilāsya adhikam ālambanam, ato adhivacanaṃ saṃsparśa iti|
㈠此名是意識長境界故。意識得依言稱。是故意觸稱依言。
㈡名是意觸所緣長境，故偏就此.名增語觸。
D2440 🈪དེ་ལྷག་པར་འདིའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཚིག་བླ་དགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གྲག་སྟེ།
①tad kilāsya adhikam ālambanam atas adhivacana saṃsparśas iti
③དེའི་ཕྱིར་ཚིག་བླ་དགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གྲག་སྟེ་།
㈢དེ་ལྷག་པར་འདིའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཚིག་བླ་དགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱི་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ནི་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ། །
★0◤yathoktaṃ “cakṣurvijñānena nīlaṃ vijānāti no tu nīlaṃ manovijñānena nīlaṃ vijānāti nīlamiti ca vijānātī”ti / [144|02-]
◤yathoktam-- “cakṣurvijñānena nīlaṃ vijānāti no tu nīlam,[S372-374]
①yathoktam-- “cakṣur-vijñānena nīlaṃ vijānāti no tu nīlam,
㈠如經言：由眼識但識青，不能識此是青。
㈡如說：眼識但能了青，不了是青。
🈪ཇི་སྐད་དུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱི་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ནི་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ། །
①yathā uktam cakṣus vijñānena nīlam vijānāti no tu nīlam manas vijñānena nīlam vijānāti nīlam iti ca vijānāti iti
③ཇི་སྐད་དུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱི་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ནི་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ་།། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་ལ་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་ལ་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤manovijñānena nīlaṃ vijānāti nīlam iti ca vijānāti” ( ) iti / [S372-374]
㈠若由意識識青，亦能識此是青。
㈡意識了青，亦了是青。故名為長。
D2441 🈪ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་སྔོན་པོ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་ལ་སྔོན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།
★★◤eka āśrayiaprabhāito dvitīya ālambanaprabhāvitaḥ / [144|04]
♂eka āśrayaprabhāvito dvitīya ālambanaprabhāvitaḥ /
◤eka āśrayaprabhāvitaḥ, dvitīya ālambanaprabhāvitaḥ / [S372-374]
①eka āśraya-prabhāvitaḥ, dvitīya ālambana-prabhāvitaḥ|
㈠第一觸依止所顯。第二觸境界所顯。
㈡故有對觸名從所依。增語觸名就所緣立。
🈪གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་དམིགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①ekas āśrayia prabhāitas dvitīyas ālambana prabhāvitas
㈢གཉིས་པ་ནི་དམིགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤apare punarāhuḥ / vacanamadhikṛtyārtheṣu manovijñānasya pravṛtti rna pañcānām / [144|05]
♂apare punarāhuḥ / vacanamadhikṛtyārtheṣu manovijñānasya pravṛtti{2. MS. pravṛtti |}rna pañcānām /
◤apare punarāhuḥ-- vacanam adhikṛtyārtheṣu manovijñānasya pravṛttiḥ, na pañcānām / [S372-374]
①apare punarāhuḥ-- vacanam adhikṛtya artheṣu manovijñānasya pravṛttiḥ, na pañcānām|
㈠有餘師說：意識依言於境生起，非五識。
㈡有說：意識語為增上方於境轉，五識不然。
D2443 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དོན་རྣམས་ལ་འཇུག་〖Nམཇུག〗གི་ལྔ་པོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །
①apare punar āhus vacanam adhikṛtya artheṣu manas vijñānasya pravṛtti rna pañcānām
③གཞན་དག་ན་རེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དོན་རྣམས་ལ་འཇུག་གི་ལྔ་པོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དོན་རྣམས་ལ་འཇུག་〖Nམཇུག〗གི་ལྔ་པོ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །
★0◤atastadevādhivacanam / [144|06]
①atas tat eva adhivacanam
③དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཚིག་བླ་དགས་ཡིན་ནོ་།།
◤atas tad evādhivacanam / [S372-374]
①atas tad eva adhivacanam|
㈠是故唯此一稱依言。
㈡是故意識獨名增語。
★◤tena saṃprayuktaḥ sparśo 'dhivacanasaṃsparśa ityeka āśrayaprabhāvito dvitīyaḥ saṃprayogaprabhāvitaḥ / [144|06-]
♂tena saṃprayuktaḥ sparśo 'dhivacana- saṃsparśa ityeka āśrayaprabhāvito dvitīyaḥ saṃprayogaprabhāvitaḥ /
◤tena samprayuktaḥ sparśo 'dhivacanasaṃsparśa iti / [S372-374]
①tena samprayuktaḥ sparśo adhivacana-saṃsparśa iti|
㈠與此相應觸。稱依言觸。
㈡與此相應名增語觸。
D2444 🈪དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བས་གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①tena saṃprayuktas sparśas adhivacana saṃsparśas iti ekas āśraya prabhāvitas dvitīyas saṃprayoga prabhāvitas
③དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་ནི་ཚིག་བླ་དགས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བས་གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།། གཉིས་པ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བས་གཅིག་ནི་རྟེན་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
㈢གཉིས་པ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་〖PNཔའི།〗རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤eka āśrayaprabhāvitaḥ, dvitīyaḥ samprayogaprabhāvitaḥ // 30 // [S372-374]
㈠故第一依止所顯。第二相應所顯。
㈡故有對觸名從所依。增語觸名就相應立。
D2445 🈪གཉིས་པ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་〖PNཔའི།〗རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤punasta eva ṣaṭ sparśāstrayo bhavanti / [144|07]
◤punasta eva ṣaṭ sparśāstrayo bhavanti--[S372-374]
㈠復次此六觸更立成三觸。
㈡即前六觸隨別相應復成八種。
D2446 🈪ཡང་རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཉིད་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ།
①punar te eva ṣaṭ sparśās trayas bhavanti
③ཡང་རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཉིད་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཡང་རེག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཉིད་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རེག། རིག་པའི་རེག་པ་དང་། :མ་རིག་པའི་རེག་པ་དང་།〖P-མ་རིག་པའི་རེག་པ་དང་།〗 དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའོ། །
★◤ 【vidyāvidyetarasparśāḥ 】[144|08]
①vidyā vidyā itara sparśās
③རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རེག་།
◤vidyāvidyetarasparśāḥ,[S372-374]
㈠〔偈曰〕：【明無明餘觸】。
㈡頌曰【明無明非二】〖31_3_a〗
🈪རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རེག།
★★◤vidyāsaṃsparśo 'vidyāsaṃsparśaḥ / tābhyāṃ cānyo naivavidyānāvidyāsaṃsparśa iti / [144|09]
♂vidyāvidyetarasparśāḥ vidyāsaṃsparśo 'vidyāsaṃsparśaḥ / ♂tābhyāṃ cānyo naivavidyānāvidyāsaṃsparśa iti /
◤vidyāsaṃsparśaḥ, avidyāsaṃsparśaḥ, tābhyāṃ cānyo naivavidyānāvidyāsaṃsparśa iti / [S372-374]
㈠釋曰。有明觸有無明觸。有異於二觸。謂非明非無明觸。
㈡論曰。明無明等相應成三。一明觸。二無明觸。三非明非無明觸。
🈪རིག་པའི་རེག་པ་དང་། :མ་རིག་པའི་རེག་པ་དང་།〖P-མ་རིག་པའི་རེག་པ་དང་།〗 དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའོ། །
①vidyā saṃsparśas avidyā saṃsparśas tābhyām ca anyas na eva avidyāna avidyā saṃsparśas iti
③རིག་པའི་རེག་པ་དང་། མ་རིག་པའི་རེག་པ་དང་། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའོ་།།
★◤ete punaryathākramaṃ veditavyāḥ / [144|09-]
♂ete punaryathākramaṃ veditavyāḥ amalakliṣṭaśeṣitāḥ /
◤ete punaryathākramaṃ veditavyāḥ--[S372-374]
㈠此觸次第應知。
㈡此三如次應知。
D2447 🈪དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ།
①ete punar yathākramam veditavyās
③དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། དྲི་མེད་ཉོན་མོངས་ཅན་ལྷག་མ། །ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཟག་〖Pཟད།〗པ་མེད་པའི་རེག་པའོ། །
★◤ 【amalakliṣṭaśeṣitāḥ /】[144|11]
①amala kliṣṭa śeṣitās
③དྲི་མེད་ཉོན་མོངས་ཅན་ལྷག་མ་།། ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
◤amalakliṣṭaśeṣitāḥ / [S372-374]
㈠〔偈曰〕：【無流染污餘】。
㈡【無漏染污餘】〖31_3_b〗
🈪དྲི་མེད་ཉོན་མོངས་ཅན་ལྷག་མ། །ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཟག་〖Pཟད།〗པ་མེད་པའི་རེག་པའོ། །
★◤anāsravaḥ sparśo vidyāsaṃsparśaḥ kliṣṭo 'vidyāsaṃsparśo vidyā 'vidyābhyāṃ saṃprayuktatvāt / [144|12-]
♂anāsravaḥ sparśo vidyāsaṃsparśaḥ kliṣṭo 'vidyāsaṃsparśo vidyā'vidyābhyāṃ saṃprayuktatvāt /
◤anāsravaḥ sparśo vidyāsaṃsparśaḥ, kliṣṭo 'vidyāsaṃsparśaḥ; vidyā'vidyābhyāṃ samprayuktatvāt / [S372-374]
㈠釋曰。若無流說為明觸。若染污說為無明觸。與明無明相應故。
㈡即是無漏染污餘相應觸。
D2448 🈪མ་རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རེག་པ་སྟེ། རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①anāsravas sparśas avidyā saṃsparśas kliṣṭas avidyā saṃsparśas avidyā avidyābhyām saṃprayukta tvāt
③རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་རེག་པའོ་།། མ་རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རེག་པ་སྟེ། རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢མ་རིག་པའི་རེག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རེག་པ་སྟེ། རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤śeṣo naivavidyānāvidyāsaṃsparśa ubhābhyāmasaṃprayogāt / kaḥ puna śeṣaḥ / [144|13]
♂śeṣo naivavidyānāvidyāsaṃsparśa ubhā{3. MS. looks like bhūtā |}bhyāmasaṃprayogāt /
◤śeṣo naivavidyānāvidyāsaṃsparśaḥ; ubhābhyāmasamprayogāt / [S372-374]
㈠餘為非明非無明觸。與二不相應故。
㈡餘謂無漏及染污
D2449 🈪ལྷག་མ་ནི་གཉིས་ཀ་དང་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའོ། །
①śeṣas na eva vidyāna avidyā saṃsparśas ubhābhyām asaṃprayogāt
㈢ལྷག་མ་ནི་གཉིས་ཀ་དང་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའོ། །
①kas puna śeṣaḥ
③ལག་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན་།
♂kaḥ puna śeṣaḥ /
◤kaḥ puna śeṣaḥ? kuśalasāsravo 'nivṛtāvyākṛtaś ca / [S372-374]
㈠何者為餘。謂有流善及無覆無記。
㈡餘。即有漏善無覆無記。
D2450 🈪ལྷག་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
★◤kuśalasāsravo 'nivṛtāvyākṛtaśca / [144|14]
♂kuśalasāsravo 'nivṛtā- vyākṛtaśca{4. MS. ...vyākṛtāśca |} /
①kuśalasa āsravas anivṛta avyākṛtas ca
③དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་།།
㈢ལྷག་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །
★◤punaravidyāsaṃsparśasyābhīkṣṇasamudācāriṇa ekadeśasya grahaṇāt dvau soparśau bhavataḥ / [144|14-]
♂punaravidyā-[ 31b. 8B. III ]{5. The right end of this page also is damaged in the photo. } saṃsparśasyābhīkṣṇasamudācāriṇa ekadeśasya grahaṇāt dvau sparśau bhavataḥ /
◤punaravidyāsaṃsparśasyābhīkṣṇasamudācāriṇa ekadeśasya grahaṇād dvau sparśau bhavataḥ--[S372-374]
㈠復次無明觸由數數起故。取一邊成二觸。
㈡無明觸中一分數起。依彼復立愛恚二觸。
★◤ 【vyāpādānunayasparśau 】[144|16]
①punar avidyā saṃsparśasya abhīkṣṇa samudācāriṇas eka deśasya grahaṇāt dvau soparśau bhavatas vyāpāda anunaya sparśau
③མ་རིག་པའི་རེག་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་སྨོས་པས་རེག་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ ****[@134b]**** ་ཏེ་;་གནོད་སེམས་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་རེག་།
㈢མ་རིག་པའི་རེག་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་སྨོས་པས་རེག་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་{134b}ཏེ། གནོད་སེམས་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་རེག། གནོད་སེམས་དང་། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vyāpādānunayasparśau,[S372-374]
①vyāpāda anunayasparśau,
㈠〔偈曰〕：【瞋恚貪欲觸】。
㈡【愛恚二相應】〖31_3_c〗
★◤vyāpādānunayābhyāṃ saṃprayogāt / punaḥ sarvasaṃgraheṇa[144|17]
♂vyāpādānunayasparśau vyāpādānunayābhyāṃ saṃprayogāt /
◤vyāpādānunayābhyāṃ samprayogāt / [S372-374]
①vyāpāda anunayābhyāṃ samprayogāt|
㈠釋曰。由與瞋恚貪欲相應故。
㈡愛恚隨眠共相應故。
①vyāpāda anunayābhyām saṃprayogāt
③གནོད་སེམས་དང་། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①punar sarva saṃgraheṇa
③ཡང་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ན་།
㈢ཡང་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ན།
★◤ 【sukhavedyādayastrayaḥ // VAkK_3.31 //】[144|18]
♂punaḥ sarvasaṃgraheṇa sukhavedyādayastrayaḥ //31//
①sukha vedya ādayas trayas
㈢བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ལ་སོགས་གསུམ། །
◤punaḥ sarvasaṃgraheṇa--[S372-374]
㈠復次由攝一切故。
㈡總攝一切。
◤sukhavedyādayastrayaḥ // 31 // [S372-374]
㈠〔偈曰〕：【樂苦捨領三】。
㈡【樂等順三受】〖31_3_d〗
★★◤sukhavedanīyaḥ sparśo duḥkhavedanīyo 'duḥkhāsukhavedanīyaśca / [144|19]
♂sukhavedanīyaḥ sparśo duḥkhavedanīyo 'duḥkhāsukhavedanīyaśca /
◤sukhavedanīyaḥ sparśaḥ, duḥkhavedanīyaḥ, aduḥkhāsukhavedanīyaś ca; [S372-374]
㈠釋曰。復有三觸，謂樂受所領觸，苦受所領觸，不苦不樂受所領觸。
㈡復成三觸，一順樂受觸，二順苦受觸，三順不苦不樂受觸。
①sukha-vedanīyas sparśasa, duḥkha-vedanīyas, aduḥkha-asukha-vedanīyas ca,
㈢བདེ་བ:མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ།〖Pདེ།〗
0◤1 sukhavedanādihitatvāt / 2 athavā vedyate tad vedayituṃ vā śakyam iti vedanīyam / kiṃ tat / veditam / [144|20][S372-374]
㈠於樂受等好故；復次，是領.復易領，說此名受。
㈡此三能引樂等受故，或是樂等受所領故，或能為受行相依故，名為順受。
① sukha-vedanā-ādi-hita-tvāt atha vā vedyate tad vedayitum vā śakyam iti vedanīyam kim tat veditam
㈢བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་〖PN-མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ།〗དང་རྒྱུ་〖PN-རྒྱུ།〗མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཡང་ན་དེ་མྱོང་བར་བྱ་བའམ། མྱོང་བར་ནུས་པའི་ཕྱིར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བ་ཡིན་ནོ། །
●1 prāk krītāc chaḥ. (vedanā→vedanīya aṆ [P5.1.1] 注145, ch→īy§685[P7.1.2])
●2 vedyata iti karmamātre kṛtya iti darśayati.
● vedayituṃ śakyam ity arhe kṛtyatṛcaś cety asminn arthe kṛtya iti darśayati.
★0◤sukhaṃ vedanīyam asminn iti sukhavedanīyaḥ sparśo yatra sukhaṃ veditam asti / [144|20-]
◤sukhaṃ vedanīyam asminn iti sukhavedanīyaḥ sparśo yatra sukhaṃ veditam asti / [S372-374]
㈠此受於中有，故說為樂受觸。
㈡如何觸為受所領行相依。行相極似觸，依觸而生故。
①sukham vedanīyam asmin= iti sukha vedanīyas sparśas yatra sukham veditam asti
㈢འདི་ལ་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་པས་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་སྟེ། གང་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་པའོ། །
★◤evaṃ duḥkhā{6. MS. drops duḥkhā |}duḥkhāsukhavedanīyāv api yojyau / [144|21-]
♂evaṃ duḥkhā{6. MS. drops duḥkhā |}duḥkhāsukhavedanīyāv api yojyau /
◤evaṃ duḥkhāduḥkhāsukhavedanīyāv api yojyau / [S372-374]
㈠如此，苦受觸不苦不樂受觸.應知亦爾。
①evam duḥkha aduḥkha asukha vedanīyau= api yojyau
㈢དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་〖PN-པའི།〗སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ།
★◤【ta ete ṣoḍaśa sparśā bhavanti /】[144|22]
♂ta ete ṣoḍaśa sparśā bhavanti /
◤ta ete ṣoḍaśa sparśā bhavanti // 31 // [S372-374]
㈠若爾，此觸應成十六。
㈡如是合成十六種觸。
㈢དེ་དག་ནི་རེག་པ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །
★◤【uktaḥ sparśaḥ //】
♂uktaḥ sparśaḥ /
◤uktaḥ sparśaḥ // [S372-374]
㈠說觸已
①te ete ṣoḍaśa sparśās bhavanti
③དེ་དག་ནི་རེག་པ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ནོ་།།
①uktas sparśas
㈢རེག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤vedanā vaktavyā / [S372-374]
㈠受今當說。
㈡受何為義。
★◤vedanā vaktavyā / tatra yaḥ pūrvaṃ ṣaḍvidhaḥ sparśa uktaḥ[144|23]
①vedanā vaktavyā
③ཚོར་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཚོར་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེག་པ་རྣམ་པ་དྲུག་སྔར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དྲུག། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །
①tatra yas pūrvam ṣaḍvidhas sparśas uktas
③དེ་ལ་རེག་པ་རྣམ་བ་དྲུག་སྡར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།
★◤ 【tajjāḥ ṣaḍvedanāḥ 】[144|24]
♂vedanā vaktavyā /
①tad jās ṣaṣ vedanās
③དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དྲུག་།
◤tatra yaḥ pūrvaṃ ṣaḍvidhaḥ sparśa uktaḥ--[S372-374]
㈠此中觸前已說六種。
◤[S374]
◤tajjāḥ ṣaḍvedanāḥ,[S374-376]
㈠〔偈曰〕：【從此生六受】。
㈡頌曰【從此生六受】〖32_3_a〗
★◤cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā śrotraghrāṇajihvākāyamanaḥsaṃsparśajā vedanāḥ / tāsāṃ punaḥ[144|25]
♂tatra yaḥ pūrvaṃ ṣaḍvidhaḥ sparśa uktaḥ tajjāḥ ṣaḍvedanāḥ cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā śrotraghrāṇajihvākāyamanaḥsaṃsparśajā vedanāḥ /
◤cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā,[S374-376]
㈠釋曰。六受者。眼觸所生受。
㈡論曰。從前六觸生於六受。謂眼觸所生受
①cakṣus saṃsparśa jās vedanā śrotra ghrāṇa jihvā kāya manas saṃsparśa jās vedanās
③མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ་།།
①tāsām punar
③དེ་དག་ལས་།
㈢དེ་དག་ལས། ལྔ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ་སེམས་ཀྱི་གཞན། །མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལྔ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【pañca kāyikī caitasī parā /】[145|01]
♂tāsāṃ punaḥ @145 pañca kāyikī caitasī parā /
①pañca kāyikī caitasī parā
③ལྔ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ་སེམས་ཀྱི་གཞན་།།
◤śrotra--ghrāṇa--jihvā--kāya--manaḥsaṃsparśajā vedanāḥ / [S374-376]
㈠耳鼻舌身意觸所生受。
㈡至意觸所生受。
◤tāsāṃ punaḥ-- pañca kāyikī caitasī parā / [S374-376]
㈠於中〔偈曰〕：【五屬身餘心】。
㈡【五屬身餘心】〖32_3_b〗
★★◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśajāḥ pañccavedanāḥ kāyikī vedanetyucyate / [145|02]
♂cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśajāḥ pañca vedanāḥ kāyikī vedanetyucyate /
◤cakṣuḥśrotraghrāṇajihvākāyasaṃsparśajāḥ pañca vedanāḥ kāyikī vedanetyucyate; rūpīndriyāśritatvāt / [S374-376]
㈠釋曰。此受從眼觸。乃至身觸生有五。說名身受。依止有色根故。
㈡六中前五說為身受。依色根故。
★0◤rūpīndriyāśritatvāt / [145|02-]
①cakṣus śrotra ghrāṇa jihvā kāya saṃsparśa jās pañcca vedanās kāyikī vedanā iti ucyate rūpi indriya āśrita tvāt
③མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལྔ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱའོ་།།
★★◤manaḥsaṃsparśajā punarvedanā caitasikītyucyate / cittamātrāśritatvāt / [145|03]
♂manaḥsaṃsparśajā punarvedanā caitasikī{1. MS. cetasikī |} tyucyate / ♂cittamātrāśritatvāt /
◤manaḥsaṃsparśajā punarvedanā caitasikītyucyate; cittamātrāśritatvāt / [S374-376]
㈠心觸生受。此一名心受。唯依止心故。
㈡意觸所生說為心受。但依心故。
①manas saṃsparśa jā punar vedanā caitasikī iti ucyate cittamātra āśrita tvāt
㈢ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནི་སེམས་ཙམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤atha kiṃ sparśāduttarakālaṃ vedanā bhavatyāhosvit samānakālam / [145|03-]
◤atha kiṃ sparśāduttarakālaṃ vedanā bhavati, āhosvit samānakālaṃ?[S374-376]
㈠復次若受生。為在觸後。為與觸俱。
㈡受生與觸為後為俱。
①atha kim sparśāt uttara kālam vedanā bhavati āhosvit samāna kālam
③ཡང་ཅི་ཚོར་བ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ངམ། འོན་ཏེ་དུས་མཉམ་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་ཚོར་བ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ངམ། འོན་ཏེ་དུས་མཉམ་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཕན་ཚུན་དུ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་〖PN-ཏུ།〗འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུས་མཉམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤samānakālamiti vaibhāṣikāḥ / [145|04-]
◤samānakālamiti vaibhāṣikāḥ; anyonyaṃ sahabhūhetutvāt / [S374-376]
㈠毘婆沙師說。一時俱起。互為俱有因故。
㈡毘婆沙師說。俱時起觸受展轉俱有因故。
★0◤anyonyaṃ sahabhūhetutvāt / [145|05]
①samāna kālam iti vaibhāṣikās anyonyam saha bhūhetu tvāt
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཕན་ཚུན་དུ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུས་མཉམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤kathaṃ sahotpannayorjanyajanakabhāvaḥ sidhyati / [145|05-]
♂kathaṃ sahotpannayo-[ 32a. 8A1. IV ] rjanyajanakabhāvaḥ sidhyati /
◤kathaṃ sahotpannayorjanyajanakabhāvaḥ sidhyati?[S374-376]
㈠云何俱生二法中。能生所生差別得成。
㈡云何二法俱時而生.能生所生義可成立。
★0◤kathaṃ ca na sidhyati / asāmarthyāt / [145|06]
◤kathaṃ ca na sidhyati? asāmarthyāt / [S374-376]
㈠云何不成。無能故。
㈡如何不立。無功能故。
①katham saha utpannayos janya janaka bhāvas sidhyati katham ca na sidhyati asāmarthyāt
③ཇི་ལྟར་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གཉིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོར་འགྲུབ། ཇི་ལྟར་མི་འགྲུབ་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གཉིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོར་འགྲུབ། ཇི་ལྟར་མི་འགྲུབ་མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་སྐྱེས་ཟིན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དོ། །
★◤jāte dharme dharmasyanāsti sāmarthayaṃ pratijñā 'viśiṣṭam / [145|06-]
♂jāte{2. Y. adds hi |} dharme dharmasya nāsti sāmarthaṃ pratijñā'viśiṣṭam /
◤jāte hi dharme dharmasya nāsti sāmarthyaṃ pratijñā'viśiṣṭam?[S374-376]
㈠於已生法餘法無復能。此證與立義不異。
㈡於已生法餘法無能。此與立宗義意無別。
①jāte dharme dharmasyana asti sāmarthayam pratijñā viśiṣṭam
③ཆོས་སྐྱེས་ཟིན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དོ་།།
★0◤yadeva hīdaṃ sahotpannayorjanyajanakabhāvo nāstīti tadevedaṃ jāte dharme dharmasya nāstīti / [145|07-]
◤yadeva hīdaṃ sahotpannayorjanyajanakabhāvo nāstīti tadevedaṃ jāte dharme dharmasya nāstīti / [S374-376]
㈠何以故。是時說。云何俱生二法中能生所生差別得成。於此時中。此義亦彼說。謂於已生法餘法無復能
㈡如言二法俱時而生.能生所生義不成立。於已生法餘法無能。
①yat eva hi idam saha utpannayos janya janaka bhāvas na asti iti tat eva idam jāte dharme dharmasya na asti iti
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཉིད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་སྐྱེས་ ****[@135a]**** *་།། ཟིན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས་དམ་བཅས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཉིད་〖PNགཉིས།〗སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་སྐྱེས་{135a}ཟིན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས་དམ་བཅས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་〖PN-ཏུ།〗མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤anyonyajanakaprasaṅgattarhi / iṣṭatvādadoṣaḥ / [145|08]
♂anyonyajanaka- prasaṅgāttarhi / ♂iṣṭatvādadoṣaḥ /
◤anyonyajanakaprasaṅgāttarhi? iṣṭatvādadoṣaḥ / [S374-376]
㈠若爾更互能生故有失。
㈡義意同前。重說何用。若爾便有互相生失。
①anyonya janaka prasaṅgattarhi
㈢འོ་ན་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་སྐྱེས་〖PNསྐྱེད་པར་བྱེད།〗པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①iṣṭa tvāt adoṣas
③འདོད་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ་།
㈢འདོད་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ལ་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་མ་འདོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤iṣṭameva hi sahabhūhetoranyonyaphalatvam / [145|09]
◤iṣṭameva hi sahabhūhetoranyonyaphalatvam / [S374-376]
㈠是所許故有何失。俱有因互為果。
㈡許故非失。我宗許二為俱有因。亦互為果。
①iṣṭam eva hi saha bhū hetos anyonya phala tvam
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ལ་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་མ་འདོད་པ་ཁོ་ནའོ་;་།འདི་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི་རེག་པ་དང་ཚོར་བ
㈢འདི་ནི་འདོད་མོད་ཀྱི་རེག་པ་དང་ཚོར་བ་དག་ཕན་ཚུན་ནམ་〖PN-ནམ།〗འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་འདོད་བ་འདི་ནི་མདོ་ལས་མི་བཞེད་དེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས:བྱུང་བའི་〖Nགྱུར་བའི།〗ཚོར་བ:སྐྱེའོ།།〖PNསྐྱེའི།〗
★0◤iṣṭamidaṃ sūtre tvaniṣṭaṃ sparśavedanayoranyonyaphalatvam / [145|09-]
◤iṣṭamidam, sūtre tvaniṣṭaṃ sparśavedanayoranyonyaphalatvam;[S374-376]
㈠此實所許。於此經中非所許。謂觸與受互為因果。
㈡仁雖許爾。而契經中不許此二互為因果。
①iṣṭam idam sūtre tu aniṣṭam sparśa vedanayos anyonya phala tvam
③དག་ཕན་ཚུན་ནམ་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་འདོད་བ་འདི་ནི་མདོ་ལས་མི་བཞེད་དེ་།
★◤“cakṣuḥsaṃsparśa pratītya utpadyate cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā na tu cakṣuḥpaṃsparśajāṃ vedanāṃ pratītyotpadyate cakṣuḥsaṃsparśa” iti vacanāt / [145|10-]
♂“cakṣuḥsaṃsparśa{3. MS. saṃsparśa |} pratītya utpadyate cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā na tu cakṣuḥsaṃsparśajāṃ vedanāṃ{4. MS. ..saṃsparśajā vedanā |} pratītyotpadyate cakṣuḥsaṃsparśa” iti vacanāt /
◤“cakṣuḥsaṃsparśaṃ pratītya utpadyate cakṣuḥsaṃsparśajā vedanā,[S374-376]
㈠曾聞如此緣眼觸。眼觸所生受生。
㈡契經但說眼觸為緣生眼觸所生受。
①cakṣus saṃsparśa pratītya utpadyate cakṣus saṃsparśa jās vedanā na tu cakṣus paṃsparśa jām vedanām pratītya utpadyate cakṣus saṃsparśas i
③མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ་།། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སྐྱེའོ་།། པའི་ཕྱིར་རོ་།། སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་སྐྱེའོ་།། པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་〖Nགིས།〗འདུས་ཏེ་རེག་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤na tu cakṣuḥsaṃsparśajāṃ vedanāṃ pratītyotpadyate cakṣuḥsaṃsparśaḥ” iti vacanāt / [S374-376]
㈠不曾聞緣眼觸所生受眼觸生。
㈡曾無經說眼受為緣生眼受所生觸。
★◤janakadharmātikramāvcāyuktam / [145|11-]
♂janakadharmātikramā- ccāyuktam /
◤janakadharmātikramāccāyuktam / [S374-376]
㈠復次是義不然。由過能生家法故。
㈡又此義非理。越能生法故。
①janaka dharma atikrama avca ayuktam
③ཏེ་།
★0◤yo hi dharmo yasya dharmasya janakaḥ prasiddhaḥ sa tasmāt bhinnakālaḥ prasiddhaḥ / [145|12-]
◤yo hi dharmo yasya dharmasya janakaḥ prasiddhaḥ, sa tasmāt bhinnakālaḥ prasiddhaḥ / [S374-376]
㈠若法能生此法必別時不得俱。
㈡若法極成能生彼法。此法與彼時別極成。
①yas hi dharmas yasya dharmasya janakas prasiddhas sa tasmāt bhinna kālas prasiddhas
③ཆོས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་གི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པར་གནས་པ་དེ་ནི་དེ་དང་དུས་ཐ་དད་པར་གྲགས་ཏེ་སྐྱེའོ་།། པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཏེ་།
㈢སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་གི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པར་གནས་པ་དེ་ནི་དེ་དང་དུས་ཐ་དད་པར་གྲགས་ཏེ། དཔེར་ན་ས་བོན་སྔ་ལ་མྱུ་གུ་འཕྱི་བ་དང་། འོ་མ་སྔ་ལ་ཞོ་འཕྱི་བ་དང་། བསྣུན་པ་སྔ་ལ་སྒྲ་འཕྱི་བ་དང་། ཡིད་སྔ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕྱི་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤tadyathā pūrvaṃ vījaṃ paścādaṅkuraḥ pūrvaṃ kṣīraṃ paścāddadhi pūrvamabhighātaḥ paścācchandaḥ pūrvaṃ manaḥ paścāt manovijñānamityevamādi / [145|13-153|14]
♂tadyathā pūrvaṃ bījaṃ paścādaṅkuraḥ pūrvaṃ kṣīraṃ paścāddadhi pūrvamabhighātaḥ paścācchabdaḥ pūrvaṃ manaḥ paścāt{5. MS. paścātmano...|} manovijñānamityevamādi /
◤tadyathā-- pūrvaṃ bījaṃ paścādaṅkuraḥ, pūrvaṃ kṣīraṃ paścāddadhi, pūrvamabhighātaḥ paścācchabdaḥ, pūrvaṃ manaḥ paścāt manovijñānamityevamādi / [S374-376]
㈠譬如先有種後生芽。先乳後酪。先擊後聲。先意後識。如此等
㈡如先種後芽先乳後酪先擊後聲先意後識等。
★0◤anyathā paraṃparāpekṣatvāt kāryakāraṇayoḥ sarvaṃ vā yugapadutpadyate na vā kadācit paścādviśeṣābhāvāt / [145|14-]
◤anyathā paramparāpekṣatvāt kāryakāraṇayoḥ sarvaṃ vā yugapadutpadyate, na vā kadācit; paścādviśeṣābhāvāt / [S374-376]
★◤nahi na siddhaḥ kāryakāraṇayoḥ pūrvāparābhāvaḥ / [145|15-]
♂nahi na siddhaḥ kāryakāraṇayoḥ pūrvāparabhāvaḥ /
★0◤sahabhāvo 'pi tu siddhaḥ / [145|16]
◤nahi na siddhaḥ kāryakāraṇayoḥ pūrvāparabhāvaḥ / sahabhāvo 'pi tu na siddhaḥ / [S374-376]
㈠非不成因果前後差別。同時因果亦成。
㈡先因後果非不極成。亦有極成同時因果。
①tadyathā pūrvam vījam paścāt aṅkuras pūrvam kṣīram paścāt dadhi pūrvam abhighātas paścāt chandas pūrvam manas paścāt manas vijñānam iti evam anyathā paraṃpara apekṣa tvāt kārya kāraṇayos sarvam vā yugapad utpadyate na vā kadācid paścāt viśeṣa abhāvāt na hi na siddhas kārya kāraṇayos pūrva apara abhāvas
③། དཔེར་ནས་བོན་སྔ་ལ་མྱུ་གུ་འཕྱི་བ་དང་། འོ་མ་སྔ་ལ་ཞོ་འཕྱི་བ་དང་། བསྣུན་པ་སྔ་ལ་སྒྲ་འཕྱི་བ་དང་། ཡིད་སྔ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕྱི་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་སྔ་ཕྱིའི་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་པའི་དངོས་པོར་ཡང་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ་།།
㈢རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་སྔ་ཕྱིའི་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་པའི་དངོས་པོར་〖PNཔོ།〗ཡང་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་〖PN+དབང་པོ།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
★◤tadyathā cakṣurvajñānādīnāṃ cakṣurūpādibhirbhūtabhautikānāṃ ca tatrāpi pūrvamindriyārthau paścādvijñānam / [145|16-]
♂tadyathā cakṣurvijñānādīnāṃ cakṣūrūpādibhirbhūtabhautikānāṃ ca tatrāpi pūrvamindriyārthau{6. MS. ...ndriyārtho |} paścādvi-[ 32b. 8B1. IV ] jñānam /
◤tadyathā cakṣurvijñānādīnāṃ cakṣūrūpādibhirbhūtabhautikānāṃ ca tatrāpi pūrvamindriyārthau paścādvijñānam / [S374-376]
㈠譬如眼識等與眼色等四大及四大所造色。此中先有根塵後方有識。
㈡如眼識等眼色等俱。四大種俱有所造色。此中亦許前根境緣能發後識。
🈪809རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་སྔ་ཕྱིའི་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་པའི་དངོས་པོར་ཡང་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་། མིག་དང་གཟུགས་དག་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
🈪810དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་དང་དོན་དག་སྔ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕྱི་བ་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་བ་རྒྱུ་ཚོགས་པ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་
🈪811འདོད་ན་དགག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།
★0◤pūrvakācca bhūtabhautikasamudāyāduttara utpadyata itīṣyamāṇe kaḥ pratiṣedhaḥ / [145|18-]
◤pūrvakācca bhūtabhautikasamudāyāduttara utpadyata itīṣyamāṇe kaḥ pratiṣedhaḥ / [S374-376]
㈠從先有四大及四大所造色。後時所造色生。若執如此。復有何難。
㈡前大造聚生後造色。何理能遮。
①sahabhāvas api tu siddhas tadyathā cakṣus vajñāna ādīnām cakṣu rūpa ādibhis bhūta bhautikānām ca tatra api pūrvam indriya arthau paścāt vijñānam pūrvakāt ca bhūta bhautika samudāyāt uttaras utpadyate iti iṣyamāṇe kas pratiṣedhas
③དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་དང་དོན་དག་སྔ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕྱི་བ་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་བ་རྒྱུ་ཚོགས་པ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ན་དགག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢དེ་ལ་ཡང་དབང་པོ་དང་དོན:དག་སྔ་ལ་〖PNསྔ་མ།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕྱི་བ་དང་། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་བ་རྒྱུ་ཚོགས་པ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་ན་དགག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འོ་ན་ནི་མྱུ་གུ་དང་གྲིབ་མ་དག་ཇི་ལྟ་བར་རེག་པ་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤yathā tarhi cchāyāṅkurayorevaṃ sparśavedanayo riti vaibhāṣikāḥ / [145|19]
♂yathā tarhi cchāyāṅkurayorevaṃ sparśavedanayo{7. Y. adds api |}riti vaibhāṣikāḥ /
◤yathā tarhi cchāyāṅkurayor evaṃ sparśavedanayor{7. Y. adds api / }iti vaibhāṣikāḥ / [S374-376]
①yathā tarhi chāyā-aṅkurayos evaṃ sparśa-vedanayos api iti vaibhāṣikāḥ|
㈠若爾，如芽影，觸受亦然。
㈡如影與芽.豈非俱有。
🈪812བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེའོ་ན་ནི་མྱུ་གུ་དང་གྲིབ་མ་དག་ཇི་ལྟ་བར་རེག་པ་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yathā tarhi cchāyā aṅkurayos evam sparśavedanayos riti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེའོ་ན་ནི་མྱུ་གུ་དང་གྲིབ་མ་དག་ཇི་ལྟ་བར་རེག་པ་དང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★★◤sparśāduttarakālaṃ vedanetyapare / indriyārthau hi pūrvānto vijñānam / [145|20]
♂sparśāduttarakālaṃ vedanetyapare / indriyārtho hi pūrvānto vijñānam /
◤sparśāduttarakālaṃ vedanetyapare / [S374-376]
㈠有餘師說。從觸後受生。
㈡有說。觸後方有受生。
🈪813གཞན་དག་ན་རེ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ།
①sparśāt uttara kālam vedanā iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ། དབང་པོ་དང་དོན་དག་ནི་སྔ་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་〖PN+ནི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། གསུམ་འདུས་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ། །
①indriya arthau hi pūrva antas vijñānam
③དབང་པོ་དང་དོན་དག་ནི་སྔ་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་།
◤indriyārtho hi pūrvānto vijñānam / [S374-376]
㈠何以故。先有根塵次有識。
㈡根境為先次有識起。
★◤so 'sau trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ sparśapratyayātpaścādvedanā tṛtīyakṣaṇa iti / [145|20-]
♂so 'sau trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ sparśapratyayātpaścādvedanā tṛtīya{8. Y. tṛtīye |}kṣaṇa iti /
◤so 'sau trayāṇāṃ sannipātaḥ sparśaḥ, sparśapratyayāt paścādvedanā tṛtīye kṣaṇa iti / [S374-376]
㈠是三和合為觸。緣觸後受生。於第三剎那。
㈡此三合故即名為觸。第三剎那緣觸生受。
🈪814དབང་པོ་དང་དོན་དག་ནི་སྡ་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། གསུམ་འདུས་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ། །རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sas sau trayāṇām saṃnipātas sparśas sparśa pratyayāt paścāt vedanā tṛtīyakṣaṇas iti
③གསུམ་འདུས་པ་དེ་ནི་རེག་པ་ཡིན་ནོ་།། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤evaṃ tarhi na sarvantravajñāne vedanā prāpnoti na ca sarvaṃ vijñānaṃ sparśaḥ / [145|21-]
♂evaṃ tarhi na sarvatra vijñāne vedanā prāpnoti na ca sarvaṃ vijñānaṃ{9. Y. sarvavijñānaṃ |} sparśaḥ /
◤evaṃ tarhi na sarvatra vijñāne vedanā prāpnoti, na ca sarvavijñānaṃ sparśaḥ?[S374-376]
㈠若爾於一切識不必有受。亦非一切識有觸。
㈡若爾應識非皆有受。諸識亦應非皆是觸。
🈪815དེ་ལྟ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚོར་བ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རེག་པ་ཡིན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ། རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་རེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རེག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤nai doṣaḥ; pūrvasparśahetukā hyuttaratra sparśe vedanā, sarve ca sparśāḥ savedanakāḥ, sarvaṃ ca vijñānaṃ sparśa iti / [S374-376]
㈠無如此失。何以故。以前觸為因。於後觸中受生故。一切觸有受。
㈡無如是失。因前位觸故。後觸位受生故。諸觸時皆悉有受。所有識體無非是觸。
★0◤naiṣa doṣaḥ / [145|22]
①evam tarhi na sarvantrava jñāne vedanā prāpnoti na ca sarvam vijñānam sparśas na eṣa doṣas
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚོར་བ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རེག་པ་ཡིན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤pūrvasparśahetukā hyuttaratra sparśe vedanā sarve ca sparśāḥ sarvavedanakāḥ sarvaṃ ca vijñānaṃ sparśa iti / [145|22-]
♂pūrvasparśahetukā hyuttaratra sparśe{10. MS. sparśavedanā |} vedanā sarve ca sparśāḥ sarvavedanakāḥ {11. Y. savedanakāḥ |} sarvaṃ ca vijñānaṃ sparśa iti /
①pūrva sparśa hetukās hi uttaratra sparśe vedanā sarve ca sparśās sarva vedanakās sarvam ca vijñānam sparśas iti
③དེ་ནི་ཉེས་པ་ ****[@135b]**** ་མེད་དེ་;་རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་རེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རེག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ནི་ཉེས་པ་{135b}མེད་དེ། རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་རེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤idam ayuktaṃ varttate / [S374-376]
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རེག་པ་ཡིན་ནོ། །
㈠今非道理更起。
㈡此不應理。
🈪816འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལ་མི་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
🈪817འདི་ལྟ་སྟེ་རེག་པ་དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་དག་རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་པ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རིགས་མི་འདྲ་བ་ལ་དམིགས་པའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གཞན་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་འམ། ཡང་ན་སེམས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར། འོ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རེག་པ་ནི་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོར་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་སྔོན་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kimatrāyuktam?[S374-376]
㈠此中云何非道理。
㈡何理相違。
★★◤idamayuktaṃ varttate / kimatrāyuktam / [145|24]
♂idamayuktaṃ{12. MS. idamuktaṃ |} varttate / ♂kimatrāyuktam /
①idam ayuktam varttate
㈢འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim atra ayuktam
③འདི་ལ་མི་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་མི་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་རེག་པ་〖PN+དང་ཚོར་བ།〗དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་དག་རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་པ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རིགས་མི་འདྲ་བ་ལ་དམིགས་པའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གཞན་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་འམ། ཡང་ན་སེམས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར། འོ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རེག་པ་ནི་〖PN-ནི།〗གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོར་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་སྔོན་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་〖PNཔ།〗ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yaduta bhinnālambanayorapi sparśayoḥ pūrvasparśaitukottarasya vedaneti / [145|24-]
♂yaduta bhinnālambanayorapi sparśayoḥ pūrvasparśahetukottarasya{13. Y. uttaratra |} vedaneti /
◤yaduta bhinnālambanayorapi sparśavedanayoḥ pūrvasparśahetukottaratra vedaneti / [S374-376]
㈠於二觸中各有境界。以先觸為因。於後觸受生。
㈡謂或有時二觸境別。因前受位觸生後觸位受。
①yat uta bhinna ālambanayos api sparśayos pūrva sparśa etuka uttarasya vedanā iti
③འདི་ལྟ་སྟེ་རེག་པ་དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་དག་རེག་པ་ཕྱི་མ་ལ་ཡོད་པའི་ཚོར་པ་རེག་པ་སྔ་མའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
◤[S376]
★◤kathaṃ nāmānyajātīyālambanasparśasaṃbhūtā vedanā 'nyālambanā bhaviṣyati yena vā cittena saṃprayuktā tato bhinnālambaneti / [145|25-]
♂kathaṃ nāmānyajātīyālambana- sparśasaṃbhūtā vedanā'nyālambanā bhaviṣyati yena vā cittena saṃprayuktā tato bhinnālambaneti /
◤kathaṃ hi nāmānyajātīyālambanasparśasambhūtā vedanā'nyālambanā bhaviṣyati?[S376-378]
㈠別類境界觸所生受。應緣別境界起。此義云何可然。
㈡如何異境受從異境觸生。
①katham nāma anya jātīya ālambana sparśa saṃbhūtā vedanā nyālambanā bhaviṣyati yena vā cittena saṃprayuktā tatas bhinna ālambana iti
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རིགས་མི་འདྲ་བ་ལ་དམིགས་པའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གཞན་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་འམ། ཡང་ན་སེམས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་དམིགས་པར་འགྱུར་།
㈢དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་མང་པོ་པ་བཅུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ས་མང་བོ་པའི་ངེས་པ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yena vā cittena samprayuktā tato bhinnālambeneti / [S376-378]
㈠復次是心共受相應。此受與心不同境界。
㈡或應許受此心相應非與此心同緣一境。
★◤astu tarhi tasminkāle sparśabhūtaṃ vijñānamavedanakam / [145|26-146|01]
♂astu @146 tarhi tasminkāle sparśabhūtaṃ vijñānamavedanakam /
◤astu tarhi tasmin kāle sparśabhūtaṃ vijñānamavedanakam / [S376-378]
㈠此義復云何成。若爾應立此義。是時識成觸。此識無受。
㈡既爾。若許有成觸識是觸無受。
★0◤tasmācca yat pūrvaṃ vijñānaṃ savedanakaṃ tanna sparśaḥ / [146|01-]
◤tasmācca yat pūrva vijñānaṃ savedanakaṃ tanna sparśaḥ, pratyayavaidhuryādityevaṃ sati ko doṣaḥ?[S376-378]
㈠從此後識有受無觸。因緣不相應故。此執何失。
㈡於此位前有識有受而體非觸。緣差故然。斯有何過。
★◤pratyayavaidhuryādityevaṃ sati ko doṣaḥ / mahābhūmikaniyamo bhidyate / [146|02]
♂pratyayavaidhuryādityevaṃ sati ko doṣaḥ /
①astu tarhi tasmin kāle sparśa bhūtam vijñānam avedanakam tasmāt ca yat pūrvam vijñānam sa vedanakam tat na sparśas pratyaya vaidhuryāt iti evam sati kas doṣas
③འོ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རེག་པ་ནི་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོར་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་སྔོན་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།།
◤mahābhūmikaniyamo bhidyate-- “sarvatra citte daśamahābhūmikāḥ” ( ) iti / [S376-378]
㈠若爾大地定義即破。謂於一切心十大地。必俱。
㈡若爾便壞十大地法。彼定一切心品恒俱。
★◤“sarvatra citte daśamahābhūmikā” iti / kva caiṣa niyamaḥ siddhaḥ / śāstre / [146|03]
♂mahābhūmikaniyamo bhidyate / ♂“sarvatra citte daśamahābhūmikā” iti / ♂kva caiṣa niyamaḥ siddhaḥ / ♂śāstre /
◤kva caiṣa niyamaḥ siddhaḥ? śāstre / [S376-378]
㈠此大地定義於何處立。於阿毘達磨中立。
㈡彼定恒俱依何教立。依本論立。
🈪818དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་མང་པོ་པ་བཅུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ས་མང་བོ་པའི་ངེས་པ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པ་འདི་ག་ལས་གྲུབ། བསྟན་བཅོས་ལས་སོ། །ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མདོ་ཚད་མར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་ཅག་བསྟན་བཅོས་ཚད་མར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ས་མང་པོ་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
①mahā bhūmika niyamas bhidyate sarvatra citte daśa mahā bhūmikās iti
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་མང་པོ་པ་བཅུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ས་མང་བོ་པའི་ངེས་པ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ་།།
①kva ca eṣa niyamas siddhas
③ངེས་པ་འདི་ག་ལས་གྲུབ་།
㈢ངེས་པ་འདི་ག་ལས་〖PNལ།〗གྲུབ། བསྟན་བཅོས་ལས་སོ། །
①śāstre
③བསྟན་བཅོས་ལས་སོ་།།
★◤sūtrapramāṇakā vayaṃ na śāstrapramāṇakāḥ / [146|03-]
♂sūtrapramāṇakā vayaṃ na śāstrapramā-[ 33a. 8A1. V ]- ṇakāḥ /
◤sūtrapramāṇakā vayam, na śāstrapramāṇakāḥ / [S376-378]
㈠君我等以經為依。不以阿毘達磨為依。
㈡我等但以契經為量。本論非量。壞之何咎。
①sūtra pramāṇakās vayam na śāstra pramāṇakās
③ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མདོ་ཚད་མར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་ཅག་བསྟན་བཅོས་ཚད་མར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མདོ་ཚད་མར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་ཅག་བསྟན་བཅོས་ཚད་མར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤uktaṃ hi bhagavatā “sūtrāntapratiśaraṇairbhavitavyami” ti / [146|04-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “sūtrāntapratiśaraṇairbhavitavyami”ti /
◤uktaṃ hi bhagavatā-- “sūtrāntapratiśaraṇairbhavitavyam” ( ) iti / [S376-378]
㈠佛世尊說。汝等應依經行。
㈡故世尊言。當依經量。
①uktam hi bhagavatā sūtrānta pratiśaraṇais bhavitavyami ti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
★0◤na vā eṣa mahābhūmikārthaḥ sarvatra citte daśa mahābhūmikāḥ saṃbhavantīti / [146|05-]
◤na vā eva mahābhūmikārthaḥ-- sarvatra citte daśa mahābhūmikāḥ sambhavantīti / [S376-378]
㈠大地義不爾。於一切心必有。
㈡或大地法義非要遍諸心。
🈪819འོ་ནས་མང་པོ་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
🈪820ས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་དང་། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དང་། རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་དང་། དགེ་བའི་ས་དང་། མི་དགེ་བའི་ས་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ས་དང་། ཡང་གསུམ་སྟེ། སློབ་པའི་ས་དང་། མི་སློབ་པའི་ས་དང་། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སའོ། །དེ་ལ་གང་དག་ས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཡོན་པ་དེ་དག་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་དགེ་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ནི་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kastarhi mahābhūmikārthaḥ / tisro bhūmayaḥ / [146|06]
◤kastarhi mahābhūmikārthaḥ? tisro bhūmayaḥ--[S376-378]
㈠若爾大地義云何地有三。
㈡若爾何名大地法義。謂有三地。
①na vai eṣa mahā bhūmikā arthas sarvatra citte daśa mahā bhūmikās saṃbhavanti iti kas tarhi mahā bhūmikā arthas
③ཡང་ན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ས་མང་པོ་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ་།། འོ་ནས་མང་པོ་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ས་མང་པོ་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
①tisras bhūmayas
③ས་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢འོ་ན་ས་མང་པོ་པའི་དོན་གང་ཡིན་〖N-ཡིན།〗ཞེ་ན། ས་ནི་〖N-ནི།〗གསུམ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་དང་། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དང་། རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་དང་། དགེ་བའི་ས་དང་། མི་དགེ་བའི་ས་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ས་དང་། ཡང་〖PN+ས།〗གསུམ་སྟེ། སློབ་པའི་ས་དང་། མི་སློབ་པའི་ས་དང་། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སའོ། །
★◤savitarkā savicārā bhumiḥ avitarkā vicāramātrā avitarkā vicārā bhūmiḥ[146|06-]
♂savitarkā savicārā bhūmiḥ avitarkā vicāramātrā avitarkā'vicārā bhūmiḥ /
◤savitarkā savicārā bhūmiḥ, avitarkā vicāramātrā, avitarkā'vicārā bhūmiḥ / [S376-378]
㈠謂有覺有觀地。無覺有觀地。無覺無觀地。
㈡一有尋有伺地。二無尋唯伺地。三無尋無伺地。
①sa vitarkā sa vicārā bhumis avitarkā vicāra mātrā avitarkā vicārās bhūmis punar tisra kusalā bhūmis akuśalā vyākṛtā bhumis
③རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་དང་། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དང་། རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་དང་། དགེ་བའི་ས་དང་། མི་དགེ་བའི་ས་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ས་དང་། ཡང་གསུམ་སྟེ་།
★◤punaśtisra kusalā bhūmiḥ akuśalā 'vyākṛtā bhumiḥ /
♂punastisraḥ| kuśalā bhūmiḥ akuśalā'vyākṛtā bhūmiḥ /
◤punastisraḥ-- kuśalā bhūmiḥ, akuśalā, avyākṛtā bhūmiḥ / [S376-378]
㈠復有三地。謂善地。惡地。無記地。
㈡復有三地。一善地。二不善地。三無記地。
★0◤punastisraḥ / [146|07-]
◤punastisraḥ-- śaikṣī bhūmiḥ, aśaikṣī, naivaśaikṣīnāśaikṣī bhūmiḥ / [S376-378]
㈠復有三地。謂有學地。無學地。非有學非無學地。
㈡復有三地。一學地。二無學地。三非學非無學地。
★★◤śaikṣī bhūmiraśaikṣī naivaśaikṣī bhumiḥ / [146|08]
♂śaikṣī bhūmiraśaikṣī naivaśaikṣīnāśaikṣī bhūmiḥ /
①punar tisras śaikṣī bhūmis aśaikṣī na eva śaikṣī bhumis
③སློབ་པའི་ས་དང་། མི་སློབ་པའི་ས་དང་། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སའོ་།།
★0◤tadya etasyāṃ sarvasyāṃ bhūmau bhavanti te mahābhūmikāḥ / [146|08-]
◤tadya etasyāṃ sarvasyāṃ bhūmau bhavanti te mahābhūmikāḥ,[S376-378]
㈠是故於前三初地若有是名大地。
㈡若法於前諸地皆有。名大地法。
★◤ye kukśalāyāmeva te kukśalamahābhūmikāḥ / [146|09-]
♂ye kuśalāyāmeva{1. Y. adds bhūmau |} te kuśalamahābhūmikāḥ /
◤ye kuśalāgāmeva bhūmau te kuśalamahābhūmikāḥ,[S376-378]
㈠若法定於善地中有。是法說名善大地。
㈡若法唯於諸善地中有。名大善地法。
①tat yas etasyām sarvasyām bhūmau bhavanti te mahā bhūmikās ye kukśalāyām eva te kukśala mahā bhūmikās
㈢དེ་ལ་གང་དག་ས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ye kliṣṭāyāmeva te kleśamahābhūmikāḥ / [146|10]
◤ye kliṣṭāyāmeva te kleśamahābhūmikāḥ / [S376-378]
㈠若法定於染污地中有。是法說名惡大地。
㈡若法唯於諸染地中有。名大煩惱地法。
①ye kliṣṭāyām eva te kleśa mahā bhūmikās
㈢གང་དག་དགེ་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤te punaryathāsaṃbhavaṃ paryāyeṇa natu sarve yugapadityapare / [146|10-]
◤te punaryathāsambhavaṃ paryāyeṇa, na tu sarve yugapadityapare / [S376-378]
㈠此法如應相代。有非一切時俱起。餘師說。
㈡如是等法各隨所應更代而生。非皆並起。餘說
①te punar yathāsaṃbhavam paryāyeṇanatu sarve yugapad iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ནི་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་{136a}། །གྲངས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤akuśalamahābhūmikāstu pāṭhaprasaṅge nāsañjitāḥ / [146|11]
♂akuśalamahā- bhūmikāstu pāṭhaprasaṅgenāsañjitāḥ{2. Y. ...nāsaṃhitāḥ |} /
◤akuśalamahābhūmikāstu pāṭhaprasaṅgenāsaṃhitāḥ idānīm / [S376-378]
㈠如此善大地等者。由應文句。是故被引。
㈡如是大不善地法。因誦引來。
◤pūrvaṃ na paṭhyante sma / [S376-378]
㈠今說先不說。
㈡是今所增益非本所誦。
🈪821མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་རྣམས་ནི་འདོན་པའི་ཞར་ལ་དེ་ཁོང་ནས་དྲངས་ཀྱི་སྔོན་ནི་མ་བསྟན་ཏོ། །
🈪822གལ་ཏེ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། གསུམ་འདུས་པའི་རེག་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ལན་གདབ་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
★0◤idānīṃ pūrvaṃ na paṭhyante sma / [146|11-]
①akuśala mahā bhūmikās tu pāṭha prasaṅge na asañjitās idānīm pūrvam na paṭhyante sma
㈢མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་པ་〖PN-པ །〗རྣམས་ནི་འདོན་པའི་ཞར་ལ་དེ་ཁོང་ནས་དྲངས་ཀྱི་སྔོན་ནི་མ་བསྟན་〖PNབཏོན།〗ཏོ། །
★0◤yadi tarhi sparśāduttarakālaṃ vedanā sūtraṃ parihāryaṃ “cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānaṃ trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ sahajātā vedanā saṃjñā cetane”ti / [146|12-]
◤yadi tarhi sparśāduttarakālaṃ vedanā, sūtraṃ parihāryam--[S376-378]
㈠若從觸後受生。汝應救此經。
㈡若於觸後方有受生。經云何釋。
①yadi tarhi sparśāt uttara kālalm vedanā sūtram parihāryam cakṣus pratītya rūpāṇi ca utpadyate cakṣus vijñānam trayāṇām saṃnipātas spvedanā saṃjñā cetanā iti
㈢གལ་ཏེ་རེག་པའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་〖PN-ནས། 〗མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། གསུམ་འདུས་པའི་རེག་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ལན་གདབ་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
㈢ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཞེས་གསུངས:སོ།།〖PNཀྱི།〗
◤“cakṣuḥ pratītya rūpāṇi cotpadyate cakṣurvijñānaṃ trayāṇāṃ sannipātaḥ sparśaḥ sahajātā vedanā saṃjñā cetanā” ( ) iti / [S376-378]
㈠經云依眼緣色眼識生。三和合有觸。俱生受想故。意等
㈡如契經說。眼及色為緣生於眼識。三和合觸俱起受想思。
◤[S378]
★0◤sahajātā ity ucyate na sparśasahajātā iti kimatra parihāryam / [146|14-]
◤sahajātā ity ucyante, na sparśasahajātā iti kim atra parihāryam / [S378-380]
㈠經中說俱生。不說與觸俱生。此何所救。
㈡但言俱起不說觸俱。此於我宗何違須釋。
①saha jātā iti ucyate na sparśa saha jātās iti kim atra parihāryam
③རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ན་;་འདི་ལ་ལན་གདབ་ཏུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ན། འདིལ་ལན་གདབ་ཏུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་〖PN+འདི།〗ནི་དེ་མ་ཐག་པ་ལ་ཡང་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་བྱམས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗དྲན་པ་ཡང་དག་པར་〖PN-པར།〗བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་ངོ་། །
★◤samanantare 'pi cāyaṃ sahaśabdo dṛṣṭastadyathā “maitrīsahagataṃ smṛtisaṃvodhyaṅgaṃ bhāvayatī” tyajñāpakametat / [146|15-]
♂samanantare 'pi cāyaṃ sahaśabdo dṛṣṭastadyathā “maitrīsahagataṃ smṛtisaṃbodhyaṅgaṃ bhāvayatī” tya- jñāpakametat /
◤samanantare 'pi cāyaṃ sahaśabdo dṛṣṭaḥ,[S378-380]
㈠若俱必應觸。此俱言亦曾見於次第中。
㈡又於無間亦有俱聲。
①samanantare api ca ayam saha śabdas dṛṣṭas tadyathā maitrī saha gatam smṛti saṃvodhi aṅgam bhāvayatī tyajñāpakam etat
③ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེ་མ་ཐག་པ་ལ་ཡང་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་བྱམས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་འགྱུར་བའི་དྲན་པ་ཡང་དག་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་ངོ་།།
◤tadyathā-- “maitrīsahagataṃ smṛtisambodhyaṅgaṃ bhāvayati” ( ) ity ajñāpakametat / [S378-380]
㈠如經云何修習與慈俱起念覺分。故俱言非證。
㈡如契經說。與慈俱行修念覺支。故彼非證。
🈪824རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ན། འདིལ་ལན་གདབ་ཏུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ལྷན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེ་མ་ཐག་པ་ལ་ཡང་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་བྱམས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་འགྱུར་བའི་དྲན་པ་ཡང་དག་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་ངོ་། །
★◤yattarhi sūtra uktaṃ “yā ca vedanā yā ca saṃjñā yā ca cetanā yacca vijñānaṃ saṃsṛṣṭā ime dharmā nāsaṃsṛṣṭā” ityato nāsti vedanābhirasaṃsṛṣṭaṃ vijñānam / [146|16-]
♂yattarhi sūtra uktaṃ “yā ca vedanā yā ca saṃjñā yā ca cet-[ 33b. 8B1. V ]nā{3. Y. yā ca cetanā yā ca saṃjñā |} yacca vijñānaṃ saṃsṛṣṭā ime dharmā nāsaṃsṛṣṭā{4. MS. na saṃsṛṣṭā |}” ityato nāsti vedanābhirasaṃsṛṭaṃ vijñānam /
◤yattarhi sūtra uktam-- “yā ca vedanā yā ca saṃjñā yā ca cetatā yacca vijñānaṃ saṃsṛṣṭā ime dharmā nāsaṃsṛṣṭāḥ” ityato nāsti vedanābhirasaṃsṛṣṭaṃ vijñānam?[S378-380]
㈠是義不然。何以故。於經中說是受是想。是故意是識。此法並相雜不相離。是故無識與受不相雜。
㈡若爾何故。契經中言。是受是想是思是識。如是諸法相雜不離。故無有識離於受等。
🈪825འོ་ན་མདོ་ལས་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་བ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་འདྲེས་པ་ཡིན་གྱི་མ་འདྲེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་མ་འདྲེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མེད་དོ། །
①yat tarhi sūtras uktam yā ca vedanā yā ca saṃjñā yā ca cetanā yat ca vijñānam saṃsṛṣṭās ime dharmās na asaṃsṛṣṭās iti atas na asti vedanābhis vijñānam
㈢འོ་ན་མདོ་ལས་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་འདྲེས་པ་ཡིན་གྱི་མ་འདྲེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་མ་འདྲེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མེད་དོ། །
★★◤saṃpradhāryaṃ tāvadetat ka eṣa samsṛṣṭārthaḥ / [146|18]
♂saṃpradhāryaṃ tāvadetat ka eṣa saṃsṛṣṭārthaḥ /
◤sampradhāryaṃ tāvadetat-- ka eṣa saṃsṛṣṭārthaḥ?[S378-380]
㈠此義應思量。相雜是何義。
㈡今應審思。相雜何義。
🈪826རེ་ཞིག་འདྲེས་པའི་དོན་ཅི་ཡིན་པ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས་འདི་སྐད་དུ། །གང་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། །གང་སེམས་པར་བྱེད་པ་དེ། འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །གང་འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ན། ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དེ་དག་གིས་དམིགས་པར་ངེས་པར་གསུངས་སམ། འོན་ཏེ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ངེས་པར་གསུངས་པ་དེ་མི་ཤེས་སོ། །
①saṃpradhāryam tāvat etat kas eṣa samsṛṣṭa arthas
㈢རེ་ཞིག་འདྲེས་པའི་དོན་ཅི་ཡིན་པ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས་འདི་སྐད་དུ། །གང་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tatra hi sūtra evamuktaṃ “yadvedayate taccetayate yaccetayate tastsaṃprajānīte yatsaṃprajānīte tadvijānātī”ti / [146|18-]
♂tatra hi sūtra evamuktaṃ “yadvedayate taccetayate yaccetayate tatsaṃprajānīte yatsaṃprajānīte tadvijānātī”ti /
◤tatra hi sūtra evamuktam--[S378-380]
㈠於此經中亦說如此。
㈡此經復說。
①tatra hi sūtras evam uktam yat vedayate tat cetayate yat cetayate tastsaṃprajānīte yat saṃprajānīte tat vijānāti iti
③གང་སེམས་པར་བྱེད་པ་དེ། འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ་།། གང་འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ན་།
㈢གང་སེམས་པར་བྱེད་པ་དེ། འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །
◤“yadvedayate taccetayate, yaccetayate tatsamprajānīte, yatsamprajānīte tadvijānāti” iti / [S378-380]
㈠是所受即是所思。是所思即是所想。是所想即是所識。
㈡諸所受即所思。諸所思即所想。諸所想即所識。
★◤tanna vijñāyate kim tāvadayameṣāmālambananiyama ukta utāho kṣaṇaniyama iti / [146|20-]
♂tanna vijñāyate kiṃ tāvadayameṣāmālambana{5. MS. ...lambala |} niyama ukta utāho kṣaṇaniyama iti /
◤tan na vijñāyate-- kiṃ tāvadayameṣāmālambananiyam uktaḥ, utāho kṣaṇaniyam iti / [S378-380]
㈠此義未可解。為決四法境界。為決四法剎那。
㈡未了於此為約所緣。為約剎那作如是說。
①tat na vijñāyate kim tāvat ayam eṣām ālambana niyamas uktas uta aho kṣaṇa niyamas iti
③ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དེ་དག་གིས་དམིགས་པར་ངེས་པར་གསུངས་སམ། འོན་ཏེ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ངེས་པར་གསུངས་པ་དེ་མི་ཤེས་སོ་།།
㈢གང་འདུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ན། ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗དམིགས་པར་ངེས་པར་གསུངས་སམ། འོན་ཏེ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ངེས་པར་གསུངས་པ་དེ་མི་ཤེས་སོ། །
★◤āyuruṣmaṇoḥ sāhabhāvye saṃsṛṣṭavacanāt siddhaḥ kṣaṇaniyamaḥ / [146|21]
♂āyurūṣmaṇoḥ sāhabhāvye{6. Y. sahabhāvye |} saṃsṛṣṭavacanāt siddhaḥ kṣaṇaniyamaḥ /
◤āyurūṣmaṇo sahabhāvye saṃsṛṣṭavacanāt siddhaḥ kṣaṇaniyamaḥ / [S378-380]
㈠壽命及暖觸俱起中。由說相雜言。決定剎那成。
㈡於壽與煖俱時起中。亦有如斯相雜言。故例知。此說定約剎那。
🈪827ཚེ་དང་དྲོད་དག་ལྷན་ཅིག་པ་ལ་འདྲེས་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ངེས་པ་ཡིན་པར་གྲུབ་བོ། །
①āyuruṣmaṇos sāhabhāvye saṃsṛṣṭa vacanāt siddhas kṣaṇa niyamas
㈢ཚེ་དང་དྲོད་དག་ལྷན་ཅིག་པ་ལ་འདྲེས་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ངེས་པ་ཡིན་པར་གྲུབ་བོ། །
★0◤yaccāpi sūtra uktaṃ “trayāṇāṃ saṃnipātaḥ sparśaḥ” iti / [146|22]
◤yaccāpi sūtra uktam-- “trayāṇāṃ sannipātaḥ sparśaḥ” iti,[S378-380]
㈠復有經說。三和合名觸。
㈡又契經言三和合觸。
①yat ca api sūtras uktam trayāṇām saṃnipātas sparśas iti
③གང་ཡང་མདོ་ལས་གསུམ་འདུས་པའི་རེག་པ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ལ་།
㈢གང་ཡང་མདོ་ལས་གསུམ་འདུས་པའི་རེག་པ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ལ། གསུམ་འདུས་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་འམ། ཡང་ན་འདུས་པ་ཡིན་ལ་རེག་པ་མ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དང་། རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་{136b}པའི་ཚོར་བ་ཡང་འདོད་པར་བྱའོ། །
★0◤tat kathaṃ vijñānaṃ cāsti na ca trayāṇāṃ saṃnipāto na ca sparśa iti / [146|22-]
◤tat kathaṃ vijānaṃ cāsti, na ca trayāṇāṃ sannipāto na ca sparśa iti / [S378-380]
㈠云何有識非三和合。有三和合非觸。
㈡如何有識而非三和。或是三和而不名觸。
①tat katham vijñānam ca asti na ca trayāṇām saṃnipātas na ca sparśas iti
③གསུམ་འདུས་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་འམ་།
★0◤tasmādavaśyaṃ sarvatra vijñāne sparśaḥ sparśasahajā ca vedanaiṣṭavyā / [146|23-]
◤tasmādavaśyaṃ sarvatra vijñāne sparśaḥ, sparśasahajā ca vedanaiṣṭavyā / [S378-380]
㈠是故此義必定應然。謂一切識中。有觸受等與觸俱起。
㈡故應定許：一切識俱悉皆有觸，諸所有觸.無不皆與受等俱生。
🈪828གང་ཡང་མདོ་ལས་གསུམ་འདུས་པའི་རེག་པ་ཞེས་གསུངས་པས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་ལ། གསུམ་འདུས་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་འམ། ཡང་ན་འདུས་པ་ཡིན་ལ་རེག་པ་མ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དང་། རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་འདོད་པར་བྱའོ། །
①tasmāt avaśyam sarvatra vijñāne sparśas sparśa sahajā ca vedanaiṣṭavyā
③ཡང་ན་འདུས་པ་ཡིན་ལ་རེག་པ་མ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རེག་པ་དང་། རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་ ****[@136b]**** ་པའི་ཚོར་བ་ཡང་འདོད་པར་བྱའོ་།།
★◤【alamatiprasaṅgiyā kathayā /】[146|24]
♂alamatiprasaṅginyā kathayā /
◤alamatiprasaṅginyā kathayā / [S378-380]
㈠前來多種爭論。於事已足。
㈡傍論已終。
①alamati prasaṅgiyā kathayā prakṛtam eva anukramyatām
㈢ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་གཏམ་གྱིས་ཆོག་གི་དཀྱུས་མ་ཁོ་ན་རིམ་གྱིས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤【prakṛtamevānukramyatām //】
♂prakṛtamevānukramyatām{7. MS. prakṛtāmavānu... |} //
◤prakṛtamevānukramyatām // [S378-380]
㈠本所依義今次當說。
㈡應辯本義。
🈪829ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་གཏམ་གྱིས་ཆོག་གི་དཀྱུས་མ་ཁོ་ན་རིམ་གྱིས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཚོར་བ་མདོར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤uktā samāsena caitasikī vedanā // [146|25]
◤uktā samāsena caitasikī vedanā // [S378-380]
㈠於前已略說心受。
①uktā samāsena caitasikī vedanā
㈢སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཚོར་བ་མདོར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【punaścāṣṭādaśavidhā sā manopavicārataḥ // VAkK_3.32 //】[146|26]
♂punaścāṣṭādaśavidhā sā manopavicārataḥ{8. MS. mānopa...|} //32//
①punar ca aṣṭādaśavidhā sā mana upavicāratas
③དེ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ལས་།། རྣམ་པ་དག་ནི་ཡང་བཅོ་བརྒྱད་།།
㈢དེ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ལས། །རྣམ་པ་དག་ནི་ཡང་བཅོ་བརྒྱད། །ཡང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཉིད:ཡིད་ཀྱི་〖PNཡིན་གྱི།〗ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་དབྱེའོ། །
◤punaś cāṣṭādaśavidhā sā manopavicārataḥ // 32 // [S378-380]
㈠〔偈曰〕：【此復成十八 由心分別行】。
㈡頌曰 【此復成十八_c 由意近行異】〖32_3_d〗
🈪◦0980དེ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ལས། །རྣམ་པ་དག་ནི་ཡང་བཅོ་བརྒྱད། །
★◤saiva caitasikī vedanā punarāṣṭadaśa manopavicāravyavasthānādaṣṭādadhā bhidyate / [146|27]
♂saiva caitasikī vedanā punaraṣṭādaśa manopavicāravyavasthānādaṣṭādaśadhā{9. MS. ...daśṭādaśadhā |} bhidyate punaḥ saṃdhikaraṇaṃ cātra draṣṭavyam /
◤saiva caitasikī vedanā punar aṣṭādaśa manopavicāravyavasthānād aṣṭādaśadhā bhidyate / [S378-380]
①saiva caitasikī vedanā punar aṣṭādaśa manas mana-upavicāra-vyavasthāna aṣṭādaśadhā bhidyate|
㈠釋曰。此心受更分成十八。由分別十八意行故。
㈡論曰。於前略說一心受中。由意近行異，復分成十八。
🈪ཡང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་དབྱེའོ། །
◤punaḥ sandhikaraṇaṃ cātra draṣṭavyam / [S378-380]
①punaḥ sandhikaraṇaṃ ca atra draṣṭavyam|
★◤punaḥ saṃdhikaraṇaṃ cātra draṣṭavyam / [146|27-]
①sā eva caitasikī vedanā punar ā aṣṭadaśa mana upavicāra vyavasthānāt aṣṭādadhā bhidyate punar saṃdhi karaṇam ca atra draṣṭavyam
③ཡང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་དབྱེའོ་།།
ⅰ㈡應知此復聲，顯乘前起後。
★★◤aṣṭādaśamano pavicārāḥ katame / [146|28]
♂aṣṭādaśa manopavicārāḥ katame /
◤aṣṭādaśa manopavicārāḥ katame?[S378-380]
㈠何者十八心分別行。
㈡此意近行十八云何。
🈪◦0981ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་གོ ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག །གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ན་ནི་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་བདེ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①aṣṭādaśamanas pavicārās katame
③ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་གོ། །
★◤ṣaṭ saumanasyopacirāḥ ṣaṭ daurmanasyopavicārāḥ ṣaḍupekṣopavicārāḥ / [146|28-147|01]
♂ṣaṭ saumanasyopavicārāḥ ṣaṭ daurmanasyopavicārāḥ @147 ṣaḍupekṣopavicārāḥ{1. MS. ṣaḍapekṣo...|} /
◤ṣaṭ saumanasyopavicārāḥ, ṣaṭ daurmanasyopavicārāḥ, ṣaḍupekṣopavicārāḥ / [S378-380]
㈠有六喜分別行。有六憂分別行。有六捨分別行。
㈡謂喜憂捨各六近行。
①ṣaṭ saumanasya upacirās ṣaṭ daurmanasya upavicārās ṣaṣ upekṣa upavicārās
③ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་གོ་།།
★◤kathameṣāṃ vyavasthānam / yadi svabhāvataḥ / [147|01]
♂kathameṣāṃ vyavasthānam / yadi svabhāvataḥ / trayo bhavi-[ 34a. 8A1. VI ] ṣyanti /
◤kathameṣāṃ vyavasthānam?[S378-380]
㈠此云何成立。
㈡此復何緣立為十八。
★◤trayo bhaviṣyanti / saumanasyadaurmanasyopekṣāvicārāḥ / [147|02]
♂saumanasyadaurmanasyopekṣāvicārāḥ /
◤yadi svabhāvataḥ, trayo bhaviṣyanti-- saumanasyadaurmanasyopekṣāvicārāḥ / [S378-380]
㈠若由自性應成三。謂喜憂捨分別行。
㈡若由自性應但有三。喜憂捨三自性異故。
①katham eṣām vyavasthānam yadi svabhāvatas trayas bhaviṣyanti
③དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག་།
㈢དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག། གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ན་〖PN-ན།〗ནི་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་བདེ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤atha saṃprayogataḥ / [147|02-]
◤atha samprayogataḥ, eko bhaviṣyati; sarveṣāṃ manaḥsamprayuktatvāt / [S378-380]
㈠若由相應應成一。與意識相應故。
㈡若由相應應唯有一。一切皆與意相應故。
★★◤eko bhaviṣyati / sarveṣāṃ manaḥ saṃprayuktatvāt / athālambanataḥ / [147|03]
♂eko bhaviṣyati / sarveṣāṃ manaḥsaṃprayuktatvāt / ♂athālambanataḥ /
①saumanasya daurmanasya upekṣā vicārās atha saṃprayogatas ekas bhaviṣyati sarveṣām manas saṃprayukta tvāt
③གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ན་ནི་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་བདེ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ṣaṭ bhaviṣyanti / [147|03-147|04]
◤athālambanataḥ, ṣaḍ bhaviṣyanti; rūpādiṣaḍviṣayālambanatvāt?[S378-380]
㈠若由境界應成六。緣色等六塵故。
㈡若由所緣應但有六。色等六境為所緣故。
★◤rūpādiṣaḍviṣayālambanatvat / tribhirapi sthāpanā / [147|04]
♂rūpādiṣaḍviṣayālambanatvāt /
①atha ālambanatas ṣaṭ bhaviṣyanti rūpa ādi ṣaṣ viṣaya ālambana tvat
③འོན་ཏེ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ན་ནི་ཡིད་དང་མཐུན་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ་།། འོན་ཏེ་དམིགས་པ་ལས་ན་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དྲུག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ན་〖PN-ན།〗ནི་ཡིད་དང་མཐུན་〖PNམཚུངས།〗པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
①tribhis api sthāpanā
③གསུམ་ཀར་ཡང་གཞག་སྟེ་།
㈢འོན་ཏེ་དམིགས་པ་ལས་ན་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དྲུག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། གསུམ་ཀར་ཡང་གཞག་སྟེ། དེ་དག་ལས་བཅོ་ལྔ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tribhirapi sthāpanā / [S378-380]
㈠若成立十八。必依三。
㈡此成十八。具足由三。
◤teṣāṃ pañcadaśa rūpādyupavivārā asambhinnālambanāḥ; pratiniyatarūpādyālambanatvāt / [S378-380]
㈠於中十五名色等分別行。非相雜境界。決定緣色等起故。
㈡於中十五色等近行名不雜緣。境各別故。
★◤teṣāṃ pañcadaśa rūpādyupavicārā asaṃbhinnālambanāḥ pratiniyatarūpādyālambanatvāt / [147|04-]
◤trayo dharmopavicārā ubhayathā / [S378-380]
㈠三名法分別行。有二種
㈡三法近行皆通二種。
★◤trayo dharmopavicārā ubhayathā / [147|05-]
①teṣām pañcadaśa rūpa ādi upavicārās asaṃbhinna ālambanās pratiniyata rūpa ādi ālambana tvāt trayas dharma upavicārās ubhayathā
③དེ་དག་ལས་བཅོ་ལྔ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།། ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གསུམ་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གསུམ་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
★◤manopavicārā iti ko 'rthaḥ / [147|06]
♂tribhirapi sthāpanā /
◤manopavicārā iti ko 'rthaḥ?[S378-380]
㈠心分別行。此句何義。
㈡意近行名為目何義。
🈪◦0985ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ལྟར་ཞེ་ན།
①mana upavicārās iti kas rthas
③ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ལྟར་ཞེ་ན་།
㈢ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ལྟར་〖PN-ལྟར།〗ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤manaḥ kila pratītyaite saumanasyadayo viṣayānupavicarantīti / [147|06-]
♂teṣāṃ pañcadaśa rūpādyu pavicārā asaṃbhinnālambanāḥ pratiniyatarūpādyāla- mbanatvāt / ♂trayo dharmopavicārā ubhayathā{2. MS. udābhayathā |} manopavicārā iti ko 'rthaḥ| manaḥ kila pratītyaite saumanasyādayo viṣayānupavicarantīti /
◤manaḥ kila pratītyaite saumanasyādayo viṣayānupavicarantīti / [S378-380]
①manas kila pratītya ite saumanasya ādaya viṣaya upavicar iti|
㈠彼說依意識喜等分別境界。
㈡傳說。喜等意為近緣於諸境中數遊行故。
🈪ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ ། །
①manas kila pratītyā ete saumanasya dayas viṣayān upavicaranti iti
③ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★0◤viṣayeṣu vā mana upavicārayantītyapare / [147|07]
◤viṣayeṣu vā mana upavicārayantītyapare / vedanāvaśena manaso viṣayeṣu punaḥ punarvicāraṇāt / [S378-380]
①viṣaya vā mana upavicāra yantī iti apara | vedanā vaśena manasa viṣaya punar punar vicāraṇa|
㈠餘師說於六塵令意分別行。由隨受故。於境界中。意數數分別行故。
㈡有說。喜等能為近緣令意於境數遊行故。
🈪གཞན་དག་ན་རེ། ཡུལ་དག་ལ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བའི་དབང་གིས་ཡིད་ཡུལ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①viṣayeṣu vā manas upavicārayanti iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ། ཡུལ་དག་ལ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ། ཡུལ་དག་ལ་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོར་བའི་དབང་གིས་ཡིད་ཡུལ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤vedanāvaśena manaso viṣayeṣu punaḥ punarvicaraṇāt / [147|08]
♂vedanāvaśena manaso viṣayeṣu punaḥ punarvicaraṇāt{3. Y. vicāraṇāt |} /
①vedanā vaśena manasas viṣayeṣu punar punar vicaraṇāt
③ཚོར་བའི་དབང་གིས་ཡིད་ཡུལ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤[S380]
◤1. kasmāt kāyikī vedanā na manopavicāraḥ / [S380-382]
㈠云何身受不說為意分別。
㈡如何身受非意近行。
★0◤kasmāt kāyikī vedanā na manopavicāraḥ / [147|08-]
①kasmāt kāyikī vedanā na mana upavicāras
③ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཡིད་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ་། །
★◤naiva hyasau mana evāśritā nāpyupavicārikā 'vikalpakatvādityayogaḥ / [147|09-]
♂naiva hyasau mana evāśritā nāpyupavicārikā'vikalpakatvādityayogaḥ /
◤naiva hyasau mana evāśritā, nāpyupavicārikā, avikalpakatvādityayogaḥ?[S380-382]
㈠此受不依意不能分別。由五識無分別故。是故不應為分別行。
㈡非唯依意故不名近。由無分別故亦非行。
①na eva hi asau manas eva āśritā na api upavicārikā vikalpaka tva āditya yogas
③འདི་ནི་ཡིད་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ་།།
★0◤tṛtīyadhyānasukhasya kasmānmanopavicāreṣvagrahaṇam / [147|10]
◤2. tṛtīyadhyānasukhasya kasmānmanopavicāreṣvagrahaṇam / [S380-382]
㈠第三定樂云何不入分別行中攝
㈡第三靜慮意地樂根。意近行中何故不攝。
★◤āditaḥ kila kāmadhātau manobhūmikasukhendriyābhāvāttatpratidvandvena kuḥkhopavicārābhāvācceti / [147|10-]
♂āditaḥ kila kāmadhātau manobhūmikasukhendriyābhāvāttatpratidvaṃdvena duḥkhopavicārābhāvācceti /
◤āditaḥ kila kāmadhātau manobhūmikasukhendriyābhāvāt tatpratidvandvena duḥkhopavicārābhāvācceti?[S380-382]
㈠從初於欲界中無心地樂根故。能對治此苦分別行無故。
㈡傳說。初界意識相應無樂根故。又無所對苦根所攝意近行故。
①tṛtīya dhyāna sukhasya kasmāt manas pavicāreṣu agrahaṇam āditas kila kāmadhātau manas bhūmika sukha indriya abhāvāt tad pratidvandvena kuḥkha upavicāra abhāvāt ca iti
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བའི་ནང་དག་ཏུ་མ་སྨོས་ཤེ་ན། དང་པོ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་བདེ་བའི་དབང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་མི་མཐུན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡིད་〖PN-ཡིད།〗ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤yadi manobhūmikā evaite / [147|12]
①yadi manas bhūmikās eva ete
③གལ་ཏེ་འདི་དག་ཡིད་ཀྱི་ ****[@137a]**** *་།། ས་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་།
㈢གལ་ཏེ་འདི་དག་ཡིད་ཀྱི་{137a}ས་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན། འོ་ན་མདོ་ལས། མིག་གིས་གཟུགས་དག་མཐོང་ནས་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དྲང་། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྟས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི། འདི་དག་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་སྡུག་པ་ལྟ་བུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤yattarhi sūtra uktaṃ “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā saumanasyasthānīyāni rūpāṇyupavicarantītyevamādiḥ / [147|12-]
♂yattarhi sūtra uktaṃ “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā saumanasyasthānīyāni rūpāṇyupavicarantītyevamādiḥ /
①yat tarhi sūtras uktam cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā saumanasya sthānīyāni rūpāṇi upavicaranti iti evamādis
③འོ་ན་མདོ་ལས། མིག་གིས་གཟུགས་དག་མཐོང་ནས་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དྲང་།
◤3. yadi manobhūmikā evaite, yattarhi sūtra uktam-- “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā saumanasyasthānīyāni rūpāṇyupavicarantītyevamādiḥ, katham?[S380-382]
㈠若彼但依心地起。此義云何。經言由眼見色已。堪為喜處即分別行。
㈡若唯意地何故經言眼見色已於順喜色起喜近行。廣說如經。
★0◤katham / [147|13]
★◤pañcavijñānakāyābhinirhṛtatvamabhisaṃdhāyaitaduktaṃ “manobhūmikā hyete / [147|13-]
♂pañcavijñānakāyābhinirhṛta- tvamabhisaṃdhāyaitaduktaṃ “manobhūmikā hyete{4. Y. ...stvete |} /
◤pañcavijñānakāyābhinirhṛtatvamabhisandhāyaitaduktam-- “manobhūmikāstvete / [S380-382]
㈠如是等依五識所引意故說如此。若實判十八。皆以意識為地。
㈡依五識身所引意地喜等近行故作是說。
①katham pañca vijñāna kāya abhinirhṛta tvam abhisaṃdhāya etat uktam manas bhūmikā hi ete
③དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྟས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི། འདི་དག་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤tadyathā 'śubhā cakṣurvijñānābhinirhṛtā ca manobhūmikā ce”ti / [147|14-]
♂tadyathā'śubhā cakṣurvi-[ 34b. 8B1 VI ] jñānābhinirhṛtā ca manobhūmikā ce”ti /
◤tadyathā-- aśubhā cakṣurvijñānābhinirhṛtā ca manobhūmikā ca” iti / [S380-382]
㈠譬如不淨觀。眼識所引在於心地。
㈡如依眼識引不淨觀。此不淨觀唯意地攝。
①tadyathā śubhā cakṣus vijñāna abhinirhṛtā ca manas bhūmikā ca iti
③དཔེར་ན་མི་སྡུག་པ་ལྟ་བུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་།།
★◤api tu “dṛṣṭvā yāvat spṛṣṭve”ti vacanāt / [147|15-]
♂api tu “dṛṣṭvā yāvat spṛṣṭe”ti vacanāt / ♂acodyamevaitat{5. Y. omits eva |} /
◤api tu “dṛṣṭvā yāvat spṛṣṭvā” iti vacanāt acodyametat / [S380-382]
㈠復次見已乃至觸已。由此言說故。不可為難。
㈡又彼經言眼見色已乃至廣說。故不應難。
①api tu dṛṣṭvā yāvat spṛṣṭvā iti vacanāt acodyam eva etat
③གཞན་ཡང་མཐོང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རེག་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་བ་ཉིད་དོ་།།
㈢གཞན་ཡང་མཐོང་ནས:ཞེས་བྱ་བ་ནས་རེག་ནས་〖N-ཞེས་བྱ་བ་ནས་རེག་ནས།〗ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་བ་ཉིད་དོ། །
★◤acodyamevaitat / ye 'pya dṛṣṭvā yāvadaspṛṣṭvopavicarnti te 'pi manopavicārāḥ / [147|16-]
♂ye 'pya{6. Y. yo 'pi |}dṛṣṭvā{7. MS. ...dṛṣṭvo |} yāvadaspṛṣṭvopavicaranti{8. Y. upavicarati |} te 'pi manopavicārāḥ /
①ye pya dṛṣṭvā yāvat aspṛṣṭvā upavicarnti te api mana upavicārās
㈢གང་གིས་མ་〖PN-མ།〗མཐོང་བ་ནས་མ་རེག་པའི་བར་དུ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤yo 'pyadṛṣṭvā yāvadaspṛṣṭvopavicarati te 'pi manopavicārāḥ / [S380-382]
㈠若不見乃至不觸。起分別行。此亦意分別行。
㈡若雖非見乃至觸已。而起喜憂捨亦是意近行。
★◤itrathā hi kāmadhātau rūpadhātvālambanā rūpādyupavicārā na syuḥ kāmadhātbalamvanāśca rūpadhātau gandharasaspraṣṭavyopavicārāḥ / [147|17-]
♂itarathā hi kāmadhātau rūpadhātvālambanā rūpādyupavicārā na syuḥ kāmadhātvālambanāśca rūpadhātau gandharasaspraṣṭavyopavicārāḥ /
◤itarathā hi kāmadhātau rūpadhātvālambanā rūpādyupavicārā na syuḥ,[S380-382]
㈠若不爾。於欲界中緣色界。於色等中不應有分別行。
㈡若異此者。在欲界中應無緣色界色等意近行。
①itrathās hi kāmadhātau rūpa dhātu ālambanās rūpa ādi upavicārās na syus kāmadhāt bala mvanās ca rūpa dhātau gandha rasa spraṣṭavya upavicārās
③གཞན་དུ་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ལ་;་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་ཀྱང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ་།། ཇི་ལྟར་ཆེས་གསལ་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དེ་།
㈢གཞན་དུ་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་ཀྱང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤kāmadhātvālambanāś ca rūpadhātau gandharasaspraṣṭavyopavicārāḥ / [S380-382]
㈠緣欲界香味觸。於色界中分別行亦不應成。
㈡又在色界。應無緣欲香味觸境諸意近行。
★◤yathā tu yaktataraṃ tathoktaṃ yo 'pi rūpāṇi dṛṣṭvā śabdānupavicarati so 'pi manopavicāraḥ / [147|18-]
♂yathā tu vyaktataraṃ tathoktaṃ yo 'pi rūpāṇi dṛṣṭvā śabdānupavicarati so 'pi manopavicāraḥ /
◤yathā tu vyaktataraṃ tathoktam-- yo 'pi rūpāṇi dṛṣṭvā śabdānupavicarati so 'pi manopavicāraḥ / [S380-382]
㈠隨明了道理故。如此說。若人見色。於聲分別行。此亦是分別行。
㈡見色等言隨明了說見色等已於聲等中起喜憂捨亦意近行。
★★◤yathā tvanākulaṃ tathoktamindriyārthasya vyavacchedataḥ / [147|20]
♂yathā tvanākulaṃ tathoktamindriyārthasya{9. Y. omits sya|} vyavacchedataḥ /
◤yathā tvanākulaṃ tathoktamindriyārthavyavacchedataḥ / [S380-382]
㈠隨不相濫故說。由定判根塵故。
㈡隨無雜亂故作是說。於中建立根境定故。
①yathā tu yaktataram tathā uktam yas pi rūpāṇi dṛṣṭvā śabdān upavicarati sas api mana upavicāras yathā tu anākulam tathā uktam indriya arthasya vyavacchedatas
③གང་གཟུགས་དག་མཐོང་ནས་སྒྲ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དག་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དོན་རྣམ་པར་ཆད་པའི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་མི་འཆོལ་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དོ་།།
㈢ཇི་ལྟར་ཆེས་གསལ་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དེ། གང་གཟུགས་དག་མཐོང་ནས་སྒྲ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དག་〖PN-དག〗ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དོན་རྣམ་པར་ཆད་པའི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་མི་འཚོལ་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དོ། །
★0◤kimasti rūpaṃ yatsaumanasyasthānīyameva syāt yāvadupekṣāsthānīyameva / [147|20-]
◤kimasti rūpaṃ yat saumanasyasthānīyameva syāt yāvadupekṣāsthānīyameva?[S380-382]
㈠為有如此色定為喜處乃至定為捨處不。
㈡為有色等於喜等三唯能順生一近行不。
①kim asti rūpam yat saumanasyasthānīyam eva syāt yāvat upekṣā sthānīyam eva
③ཅི་གཟུགས་གང་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ནས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་བར་ཡོད་ལྟར་བཤད་དོ་།། དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་གཟུགས་གང་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ནས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་བར་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། རྒྱུད་ངེས་པས་ནི་ཡོད་ཀྱི་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤asti saṃtānaṃ niyamayya na tvbālambanam // [147|21-]
♂astiṃ saṃtānaṃ niyamayya{10. Y. niyamya / ♂ N. D. notes Mss niyapamamayyeti / ♂ Probably it is niyamayyeti |} na tvālambanam //
◤asti santānaṃ niyamya, na tvālambanam // 32 // [S380-382]
㈠有約相續決定。非約境界。
㈡有就相續非約所緣。
①asti saṃtānam niyamayya na tu bālambanam
③རྒྱུད་ངེས་པས་ནི་ཡོད་ཀྱི་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ལྟར་བཤད་དོ་།། དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་འདི་དག་ལས་དུ་ཞིག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་དེ་དག་ལས་ཀྱང་དུ་ཞིག་གི་དམིགས་པ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བར་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་〖PNབྱའོ།〗ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པ་〖PNན།〗ཐམས་ཅད་རང་དམིགས་ཅན། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤athaiṣāṃ manopavicārāṇāṃ kati kāmapratisaṃyuktāsteṣāṃ ca kati kimālambanā evaṃ yāvadārūpyapratisaṃyuktā vaktavyāḥ / [147|23-]
♂athaiṣāṃ manopavicārāṇāṃ kati kāmapratisaṃyuktāsteṣāṃ ca kati kimālambanā evaṃ yāvadārūpya- pratisaṃyuktā vaktavyāḥ /
◤athaiṣāṃ manopavicārāṇāṃ kati kāmapratisaṃyuktāḥ, teṣāṃ ca kati kimālambanāḥ, evaṃ yāvadārūpyapratisaṃyuktāḥ vaktavyāḥ?[S380-382]
㈠於分別行中幾與欲界相應。於中幾種。何法為境界。乃至於無色界。亦應如此問。
㈡諸意近行中。幾欲界繫。欲界意近行幾何所緣。色無色界為問亦爾。
①atha eṣām mana upavicārāṇām kati kāma pratisaṃyuktās teṣām ca kati kim ālambanās evam yāvat ārūpya pratisaṃyuktās vaktavyās
③།། ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་འདི་དག་ལས་དུ་ཞིག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་དེ་དག་ལས་ཀྱང་དུ་ཞིག་གི་དམིགས་པ་ནི་ཅི་ལྟར་བཤད་དོ་།། དམ་ཞེ་ན། །། ཞིག་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བར་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
◤āha-- kāme svālambanāḥ sarve, [S380-382]
㈠〔偈曰〕：【一切緣欲界】。
㈡頌曰 【欲緣欲十八】〖33_3_a〗
★◤āha[147|24]
①āha
③སྨྲས་པ་།
★◤ 【kāme svālambanāḥ sarve 】[147|25]
①kāme sva ālambanās sarve
③འདོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་དམིགས་ཅན་།།
◤kāmadhātau sarve 'ṣṭādaśa santi, sa eva ca teṣāṃ sarveṣāmālambanam / [S380-382]
㈠釋曰。於欲界中具有十八。是五為一切境界。
㈡論曰。欲界所繫具有十八。緣欲界境其數亦然。
★◤āmadhātau sarve 'ṣṭādaśa santi sa ca teṣāṃ sarveṣāmālambanam / teṣāmeva[147|26]
♂āha kāme svālambanāḥ {11. MS. kāmeṣvāla...|} sarve kāmadhātau sarve 'ṣṭādaśa santi sa{12. Y. adds eva |} ca teṣāṃ sarveṣāmālambanam /
①āmadhātau sarve aṣṭādaśa santi sa ca teṣām sarveṣām ālambanam
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ་།།
①teṣām eva
③དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་།
㈢དེ་དག་ཉིད་ཀྱི། སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་ཅན་བཅུ་གཉིས་སོ། །
★◤ 【rūpī dvādaśagocaraḥ /】[148|01]
♂teṣāmeva @148 rūpī dvādaśagocaraḥ /
①rūpī dvādaśa gocaras
③སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་ཅན་བཅུ་གཉིས་སོ་།།
◤teṣāmeva-- rūpī dvādaṣagocaraḥ / [S380-382]
㈠於中〔偈曰〕：【有色十二境】。
㈡【色十二】
★◤rūpadhāturdvādaśānāmālambanaṃ ṣaṭ gandharasopavicārānapāsya / tatra tayorabhāvāt / [148|02]
♂rūpa{1. Y. rūpī |} dhāturdvādaśānāmālambanaṃ ṣaṭ gandharasopavicārānapāsya / ♂tatra tayorabhāvāt /
①rūpa dhātus dvādaśānām ālambanam ṣaṭ gandha rasa upavicārān apāsya
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།། དྲི་དང་རོ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱ་བ་དྲུག་མ་གཏོགས་པ་སྟེ་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【trayāṇāmuttaraḥ 】[148|03]
♂trayāṇāmuttaraḥ gocara iti varttate /
①tatra tayos abhāvāt trayāṇām uttaras
③དེ་ལྟ་ན་དེ་གཉིས་མེད་པའི་ ****[@137b]**** ་ཕྱིར་;་གོང་མ་གསུམ་གྱི་།
㈢དྲི་དང་རོ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་མ་གཏོགས་པ་སྟེ། :དེ་ལྟ་ན་〖PN-དེ་ལྟ་ན།〗དེ་གཉིས་མེད་པའི་{137b}ཕྱིར〖PN+རོ།〗། གོང་མ་གསུམ་གྱི། སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གཟུགས་མེད་པ་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གསུམ་གྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནས་〖PNན།〗གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤rūpī dhāturdvādaśānāmālambanam, ṣaṭ gandharasopavicārānapāsya; tatra tayorabhāvāt / [S380-382]
㈠釋曰。色界十二意分別行境界。除六香味分別。於彼無此二故。
㈡緣色界境唯有十二。除香味六彼無境故。
◤trayāṇāmuttaraḥ,[S380-382]
㈠〔偈曰〕：【三後】。
㈡【上三】
★◤gocara iti vartate / ārūpyadhātustrayāṇāṃ dharmopavicārāṇāmālambanam / [148|04]
♂ārūpyadhātustrayāṇāṃ dharmopavicārāṇāmālambanam /
◤gocara iti varttate / [S380-382]
㈠釋曰。境界從上流。
①gocaras iti vartate
③སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①ārūpya dhātus trayāṇām dharma upavicārāṇām ālambanam
③གཟུགས་མེད་པ་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གསུམ་གྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tatra rūpādyabhāvāt // [148|04-]
①tatra rūpa ādi abhāvāt
③དེ་ནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤ārūpyadhātustrayāṇāṃ dharmopavicārāṇāmālambanam; tatra rūpādyabhāvāt // [S380-382]
㈠若無色界。但三法分別行境界。於彼色等無故。
㈡緣無色境唯得有三。彼無色等五所緣故
★★◤uktāḥ kāmapratisaṃyukatāḥ / [148|05]
♂uktāḥ [ 35a. 8A1. VII ] kāmapratisaṃyuktāḥ /
◤uktāḥ kāmapratisaṃyuktāḥ // [S380-382]
㈠說欲界相應已。
㈡說欲界繫已。
①uktās kāma pratisaṃyukatās
㈢འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤rūpapratisaṃyuktā vaktavyāḥ / tatra tāvat[148|06]
♂rūpapratisaṃyuktā vaktavyāḥ /
◤rūpapratisaṃyuktā vaktavyāḥ? tatra tāvat[S380-382]
㈠與色界相應今當說。
㈡當說色界繫。
①rūpa pratisaṃyuktās vaktavyās
③གཟུགས་དང་ལྡན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢གཟུགས་དང་ལྡན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། བསམ་གཏན་ནི། གཉིས་ན་བཅུ་གཉིས། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ། །
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【dhyānadvaye dvādaśa 】[148|07]
①dhyāna dvaye dvādaśa
③བསམ་གཏན་ནི། གཉིས་ན་བཅུ་གཉིས་།
◤dhyānadvaye dvādaśa[S380-382]
㈠〔偈曰〕：【於二定十二】。
㈡【二緣欲十二】〖33_3_c〗 初二靜慮唯有十二。
◤[S382]
◤daurmanasyopavicārānapāsya / [S382-384]
★◤daurmanasyopavicārānapāsya / te ca dvādaśa[148|08]
♂tatra tāvat dhyānadvaye dvādaśa daurmanasyopavicārānapāsya /
①daurmanasya upavicārān apāsya
③ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤te ca dvādaśa[S382-384]
㈠釋曰。除六憂分別行。所餘十二與二定相應。
㈡謂除六憂緣欲界境亦有十二。
★◤ 【kāmagāḥ // VAkK_3.33 //】[148|09]
♂te ca dvādaśa kāmagāḥ //33//
◤kāmagāḥ // 33 // [S382-384]
㈠云何如此。〔偈曰〕：【行欲界】。
★★◤kāmān gacchantīti kāmagāḥ / kāmadhātumālabanta ityarthaḥ / [148|10]
♂kāmān gacchantīti kāmagāḥ / kāmadhātumālambanta ityarthaḥ /
◤kāmān gacchantīti kāmagāḥ / [S382-384]
㈠釋曰。若彼緣欲界。
①te ca dvādaśa kāma gās kāmān gacchanti iti kāma gās
③བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པར་འགྲོ་བས་ན་འདོད་འགྲོ་རྣམས་ཏེ་།
㈢བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཀྱང་〖PN+འདོད་འགྲོ་རྣམས།〗འདོད་པར་འགྲོ་བས་ན་འདོད་འགྲོ་རྣམས་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
①kāmadhātum āla bante iti arthaḥ
③འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
◤kāmadhātumālambanta ityarthaḥ / [S382-384]
◤dṛṣto hi viṣayāṇāṃ grahaṇārthe gamiprayogaḥ-- ‘kathametad gamyate? evametad gamyate’ iti // 33 // [S382-384]
★◤dṛṣṭo hi viṣayāṇāṃ grahaṇārthe gamiprayogaḥ / [148|10-]
♂dṛṣṭo hi viṣayāṇāṃ{2. MS. viṣayānāṃ |} grahaṇārthe gamiprayogaḥ /
①dṛṣṭas hi viṣayāṇām grahaṇa arthe gami prayogas
③ཡུལ་རྣམ་པར་འཛིན་པའི་དོན་ལ་ཡང་འགྲོ་བ་སྦྱོར་བ་མཐོང་སྟེ་།
㈢ཡུལ་རྣམ་པར་འཛིན་པའི་དོན་ལ་ཡང་འགྲོ་བ་སྦྱོར་བ་མཐོང་སྟེ། འདི་ཇི་ལྟར་འགྲོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་འདི་ལྟར་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤kathametat gamyate / evametat gamyata iti / [148|11]
①katham etat gamyate
③འདི་ཇི་ལྟར་འགྲོ་ཞེ་ན་།
①evam etat gamyate iti
③འདི་ནི་འདི་ལྟར་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
◤svo 'ṣṭālambanam,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【自八境】。
㈡【八自】
★◤ 【svo 'ṣṭālambanam 】[148|12]
①svas ṣṭa ālambanam
③རང་ལ་དམིགས་བརྒྱད་།
㈢རང་ལ་དམིགས་བརྒྱད། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ཉིད་ནི་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བརྒྱད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དྲི་དང་རོ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཞི་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤sa eva rūpadhātusteṣaṃ svaḥ / sa eva rūpadhātusteṣāṃ svaḥ / [148|13]
♂svo 'ṣṭālambanam sa eva rūpadhātusteṣāṃ svaḥ /
◤sa eva rūpadhātusteṣāṃ svaḥ / [S382-384]
㈠釋曰。此色界若為自分別行境界。
①sas eva rūpa dhātus teṣam svar sas eva rūpa dhātus teṣām svar
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ཉིད་ནི་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ་།
★0◤svo 'ṣṭānāṃ manopavicārāṇāmālambanaṃ gandharasopavicārāṃścaturo hitvā / [148|13-]
◤svo 'ṣṭānāṃ manopavicārāṇāmālambanam, gandharasopavicārāṃś caturo hitvā / [S382-384]
㈠但八分別行境界。除香味四分別行故。
㈡除香味四餘八自緣。
①svar aṣṭānām mana upavicārāṇām ālambanam gandha rasa upavicārān= caturas hitvā
③དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བརྒྱད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དྲི་དང་རོ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཞི་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ 【ārūpyo dvayoḥ 】[148|15]
♂ārūpyo{3. Y. ārūpyā / N. D. adopts ārūpyaṃ |} dvayoḥ
◤ārūpyā dvayoḥ dharmopavicārayorālambanam / [S382-384]
★◤dharmopavicārayorālambanam / [148|16]
♂dharmopavicārayorālambanam /
㈠〔偈曰〕：【無色二】。釋曰。無色界為二法分別行境界。
㈡【二無色】二緣無色。謂法近行。
①ārūpyas dvayos
③གཟུགས་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་སྟེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་〖PNཀྱིའོ།〗སྟེ། ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①dharma upavicārayos ālambanam
③ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤dhyānadvaye tu ṣaṭ / [S382-384]
㈠〔偈曰〕：【於二定六】。
㈡【後二緣】
★0◤ 【dhyānadvaye tu ṣaṭ /】[148|17]
①dhyāna dvaye tu ṣaḍ
③བསམ་གཏན་གཉིས་ན་དྲུག་།
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་ན་དྲུག། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་དག་ན་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་ཁོ་ན་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ནི་མེད་དོ། །
★◤tṛtīyacaturthayordhyānyoḥ ṣaḍupekṣopavicārā eva santi nānye / teṣāṃ punarālambanaṃ[148|18]
♂tṛtīyacaturthayordhyānayoḥ ṣaḍupekṣopavicārā{4. MS. ṣaḍapekṣo... |} eva santi nānye /
◤tṛtīyacaturthayordhyānayoḥ ṣaḍupekṣopavicārā eva santi, nānye / [S382-384]
㈠釋曰。於第三第四定。但六捨分別行無餘。
㈡三四靜慮唯六。
①tṛtīya caturthayos dhyānyos ṣaṣ upekṣa upavicārās eva santi na anye teṣām punar ālambanam
③བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་དག་ན་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་ཁོ་ན་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ནི་མེད་དོ་།།
★◤ 【kāmāḥ ṣaṇṇāṃ 】[148|19]
♂teṣāṃ punarālambanaṃ kāmāḥ ṣaṇṇāṃ kāmadhātuḥ ṣaṇṇāmapyālambanam /
◤teṣāṃ punarālambanam--[S382-384]
㈠此六境界。
①kāmās ṣaṇṇām
③དེ་དག་དྲུག་གི་།
㈢དེ་དག་དྲུག་གི། དམིགས་པ་ནི་འདོད་པའོ། །
◤kāmāḥ ṣaṇṇāṃ,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【欲界六】。
㈡【欲六】
◤kāmadhātuḥ ṣaṇṇāmapyālambanam / [S382-384]
㈠釋曰。若緣欲界。此成六捨分別行境界。
㈡謂捨緣欲界境亦得有六。
★◤kāmadhātuḥ ṣaṇṇāmapyālambanam / [148|20]
①kāmadhātus ṣaṇṇām api ālambanam
③དམིགས་པ་ནི་འདོད་པའོ་།། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་དྲུག་ཅར་ཀྱི་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ནི་དྲུག་ཅར་ཀྱི་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤caturṇā svaḥ,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【自四】。
㈡【四自一上緣】〖34_3_b〗
D2517 🈪རང་གི་〖PNནི།〗བཞིའི། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཞི་〖PNབཞིའི།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ན་དྲི་དང་རོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【caturṇāṃ svaḥ 】[148|21]
①caturṇām svar
③རང་གི་བཞིའི་།
㈢རང་གི་〖PNནི།〗བཞིའི། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཞི་〖PNབཞིའི།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ན་དྲི་དང་རོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤rūpadhātuścaturṇāṃ tatra gandharasābhāvāt / [148|22]
♂caturṇāṃ svaḥ rūpadhātuścaturṇāṃ tatra gandharasābhāvāt /
◤rūpadhātuś caturṇām; tatra gandharasābhāvāt / [S382-384]
㈠釋曰。若緣自界。但四捨分別行境界。無香味故。
㈡除香味二餘四自緣。
①rūpa dhātus caturṇām tatra gandha rasa abhāvāt
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་བཞི་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་དྲི་དང་རོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【ekasyālambanaṃ paraḥ // VAkK_3.34 //】[148|23]
♂ekasyālambanaṃ paraḥ //34//
◤ekasyālambanaṃ paraḥ // 34 // [S382-384]
㈠〔偈曰〕：【餘界一境界】。
㈡
D2518 🈪གོང་མ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ནའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①ekasya ālambanam paras
③གོང་མ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་།
㈢གོང་མ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ནའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ārūpyadhāturekasyaiva dharmopavicārasyālambanam / uktā rūpapratisaṃyuktāḥ / [148|24]
♂ārūpyadhāturekasyaiva dharmopavicārasyālambanam /
◤ārūpyadhāturekasyaiva dharmopavicārasyālambanam // 34 // [S382-384]
㈠釋曰。無色界異下二界故稱餘。此唯一法分別行境界。
㈡一緣無色謂法近行。
①ārūpya dhātus ekasya eva dharma upavicārasya ālambanam
③གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ནའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤uktā rūpapratisaṃyuktāḥ // [S382-384]
㈠說色界相應已。
㈡說色界繫已。
①uktās rūpa pratisaṃyuktāḥ
③གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
♂uktā rūpapratisaṃyuktāḥ /
★◤ārūpyapratisaṃyuktā idānīmucyante / [149|01]
♂@149 ārūpyapratisaṃyuktā idānīmucyante /
◤ārūpyāpratisaṃyuktā idānīmucyante--[S382-384]
㈠與無色界相應今當說。
㈡當說無色繫。
D2519 🈪གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
①ārūpya pratisaṃyuktās idānīm ucyante
③ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་མེད:ཉེ་བར་〖PN-པའི་ཉེར།〗བསྡོགས་ན་བཞི། །གཟུགས་མེད་པའི:ཉེ་བར་〖PNཉེར།〗བསྡོགས་ནི་འདིར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེ་བར་བསྡོགས་པ་〖Pཉེར་སྡོགས།Nཉེར་བསྡོགས།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ན་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཞིའོ། །
◤catvāro 'rūpisāmante,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【有四於色邊】。
㈡【初無色近分_c】【緣色四自一】〖34_3_d〗
🈪གཟུགས་མེད:ཉེ་བར་〖PN-པའི་ཉེར།〗བསྡོགས་ན་བཞི། །
★◤ 【catvāro 'rūpisāmante 】[149|02]
①catvāras arūpi sāmante
③གཟུགས་མེད་ཉེ་བར་བསྡོགས་ན་བཞི་།།
★◤ākāśānantyāyatanasāmantakamatrārūpisāmantakam / [149|03]
♂catvāro 'rūpisāmante ākāśānantyāyatanasāmantakamatrārūpisāmantakam /
◤ākāśānantyāyatanasāmantakamatrārūpisāmantakam / [S382-384]
㈠釋曰。空無邊入道。說此名色邊。
㈡空處近分
🈪གཟུགས་མེད་པའི:ཉེ་བར་〖PNཉེར།〗བསྡོགས་ནི་འདིར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེ་བར་བསྡོགས་པ་〖Pཉེར་སྡོགས།Nཉེར་བསྡོགས།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ན་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཞིའོ། །
①ākāśānantya āyatana sāmantakam atra ārūpi sāmantakam
③གཟུགས་མེད་པའི་ཉི་བར་བསྡོགས་ནི་འདིར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེ་བར་བསྡོགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tatra catvāro rūpaśabdaspraṣṭavyadharmopavicārāḥ / [149|03-]
◤tatra catvāro rūpaśabdaspraṣṭavyadharmopavicārāḥ / [S382-384]
㈠於中有四分別行。謂色聲觸法分別行。
㈡唯有四種。謂捨但緣色聲觸法。
①tatra catvāras rūpa śabda spraṣṭavya dharma upavicārās
③དེ་ན་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཞིའོ་།།
◤te ca-- rūpagāḥ,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【行色】。
㈡【緣色】
D2520 🈪དེ་དག་ཀྱང་། གཟུགས་སྒྲའོ〖PNའགྲོ།〗། །
★◤te ca[149|04]
①te ca
㈢དེ་དག་ཀྱང་།
★◤ 【rūpagāḥ 】[149|05]
①rūpa gās
㈢གཟུགས་སྒྲའོ〖PNའགྲོ།〗། །
◤caturthaṃ hi dhyānameṣāmālambanam / [S382-384]
㈠釋曰。此四緣第四定為境。
㈡緣第四靜慮亦具有四種。
🈪དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤caturthaṃ hi dhyānameṣāmālambanam / [149|06]
♂te ca rūpagāḥ caturthaṃ hi dhyānameṣāmālambanam /
①caturtham hi dhyānam eṣām ālambanam
㈢དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ།
★◤yeṣāṃ tat vyavacchinnālambanamasti yeṣāṃ punaḥ paripiṇḍitālambanaṃ teṣāṃ tatraika eva saṃbhinnālambano dharmopavicāraḥ / [149|06-]
♂yeṣāṃ tat vyavacchinnālambanamasti yeṣāṃ punaḥ paripiṇḍi- [ 35b. 8B1. VII ] tālambanaṃ teṣāṃ tatraika eva saṃbhinnālambano{1. Y. saṃmiśrā... |} dharmopavicāraḥ /
◤yeṣāṃ tadvyavacchinnālambanamasti,[S382-384]
㈠若人執如此。則離四為境界。
㈡此就許有別緣者說。
㈢གང་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་རྣམ་པར་ཆད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yeṣāṃ punaḥ paripiṇḍitālambanam,[S382-384]
㈠若人執合第四定為境界。
㈡若執彼地唯總緣下。
D2521 🈪གང་དག་གི་ལྟར་ན་ནི་དེ་དག་〖PNན།〗བཟླུམས་ཏེ་དམིགས:པ་དེ་〖PN-པ་དེ།〗དག་གི་ལྟར་། །ན་ནི་
◤teṣāṃ tatraika eva sammiśrālambano dharmopavicāraḥ / [S382-384]
㈠於中但一總境界。謂法塵分別行。
㈡但有雜緣法意近行。
🈪དེ་ན་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་དོ། །
①yeṣām tat vyavacchinna ālambanam asti yeṣām punar paripiṇḍita ālambanam teṣām tatra ekas eva saṃbhinna ālambanas dharma upavicāras ekas ūrdhva gas
㈢གང་དག་གི་ལྟར་ན་ནི་དེ་དག་〖PNན།〗བཟླུམས་ཏེ་དམིགས:པ་དེ་〖PN-པ་དེ།〗དག་གི་ལྟར་{138a}། །ན་ནི་དེ་ན་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་དོ། །
㈢གོང་མར་འགྲོ་བ་གཅིག།
★0◤ 【eka ūrdhvagaḥ /】[149|09]
◤eka ūrdhvagaḥ / [S382-384]
㈠〔偈曰〕：【一行上】。
㈡【自一】
★0◤eka eva dharmopavicārastatrārūpyadhātvālambanaḥ / [149|10]
◤eka eva dharmopavicārastatrārūpyadhātvālambanaḥ / [S382-384]
㈠釋曰。若道分別行。緣無色界起但一。謂法塵分別行。
㈡緣無色界唯一。謂法。
①ekas eva dharma upavicāras tatra ārūpya dhātu ālambanas
㈢དེ་ན་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ནི:གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ། ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བའོ། །
◤eko maule,[S382-384]
㈠〔偈曰〕：【一於本】。
㈡【四本及三邊〖35_3_a〗 唯一】
D2523 🈪དངོས་གཞི་ན་གཅིག། གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་ན་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【eko maule 】[149|11]
①ekas maule
③དངོས་གཞི་ན་གཅིག་།
㈢དངོས་གཞི་ན་གཅིག། གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་ན་ནི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
◤maule punarārūpye dharmopavicāra evaiko 'sti, nānyaḥ / [S382-384]
㈠釋曰。若於根本無色界。但一法塵分別行無餘。
㈡四根本地及上三邊，唯一。
◤sa cāpi-- svaviṣayaḥ,[S382-384]
㈠此行〔偈曰〕：【自境】。
㈡【緣自境】謂法但緣自境。
D2524 🈪དེ་ཡང་། རང་ཡུལ་ཅན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་〖PNཁམས་འོག་མ།〗མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★◤maule punarārūpye dharmopavicāra evaiko 'sti nānyaḥ / sa cāpi[149|12]
♂eko maule maule punarārūpye dharmopavicāra evaiko 'sti nānyaḥ /
①maule punar ārūpye dharma upavicāras eva ekas sti na anyas
③གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་ན་ནེ་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ནི་མེད་དོ་།།
①sa ca api
③དེ་ཡང་།
㈢དེ་ཡང་། རང་ཡུལ་ཅན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་〖PNཁམས་འོག་མ།〗མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★◤ 【svaviṣayaḥ 】[149|13]
①sva viṣayas
③རང་ཡུལ་ཅན་།
★◤ārūpyadhātvālambana eva / [149|14]
♂sa cāpi svaviṣayaḥ ārūpyadhātvālambana eva /
◤ārūpyadātvālambana eva / [S382-384]
㈠釋曰。但緣無色界。
①ārūpya dhātu ālambanas eva
③གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤nahi maulānāmārūpyāṇāmadharo dhāturālambanamiti paścāt prativedaviṣyāmaḥ / [149|14-]
♂nahi maulānāmārūpyāṇāmadharo dhāturālambanamiti paścāt prativedayiṣyāmaḥ / ♂ete ca manopavicārāḥ sarve 'ṣṭādaśa sāsravāḥ //35//
◤nahi maulānāmārūpyāṇāmadharo dhāturālambanamiti paścāt prativedayiṣyāmi / [S382-384]
㈠何以故。無色根本定。不得取下界為境界故。此義後當顯說。
㈡無色根本不緣下故。彼上三邊不緣色故。不緣下義如後當辯。
①na hi maulānām ārūpyāṇām adharas dhātus ālambanam iti paścāt prativeda viṣyāmas
③གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་།།
★◤ete ca manopavicārāḥ[149|15]
♂nāsti kaścidanāsravaḥ /
◤ete ca manopavicārāḥ--[S382-384]
㈠如此等意分別行。
㈡此意近行通無漏耶。
★◤ 【sarve 'ṣṭādaśa sāsravāḥ // VAkK_3.35 //】[149|16]
①ete ca mana upavicārās sarve aṣṭādaśa sa āsravās
③ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དག་ཀྱང་;་བཅོ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་ཟག་དང་བཅས་།།
㈢ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དག་ཀྱང་། བཅོ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་ཟག་དང་བཅས། །ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །
◤sarve 'ṣṭādaśa sāsravāḥ // 35 // [S382-384]
㈠〔偈曰〕：【諸十八有流】。
㈡頌曰 【十八唯有漏】〖35_3_c〗
D2525 🈪ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དག་ཀྱང་། བཅོ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་ཟག་དང་བཅས། །ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །
★◤nāsti kaścidanāsravaḥ / kaḥ katibhiḥ samanvāgataḥ / [149|17]
♂kaḥ katibhiḥ samanvāgataḥ /
◤nāsti kaś cidanāsravaḥ / [S382-384]
㈠釋曰。於中無一分別行。是無流故。
㈡論曰。無意近行通無漏者。故
①na asti kaścid anāsravas
③ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་།།
①kas katibhis samanvāgatas
③གང་ཞིག་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢གང་ཞིག་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་མ་ཐོབ་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
◤kaḥ katibhiḥ samanvāgataḥ?[S382-384]
㈠言諸有流。何人復幾意分別行共相應。
㈡言十八唯是有漏。誰成就幾意近行耶。
D2526 🈪གང་ཞིག་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་མ་ཐོབ་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤kāmadhātūpapanno rūpāvacarasya kuśalasya cittasyālābhī kāmāvacaraiḥ sarvaiḥ prathamadvitīyadhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ tṛtīyacaturthadhyānabhūmikaiścaturbhiḥ kliṣṭairgandharasālambanān paryudasya ārūpyāvacareṇaikena kliṣṭenaivālābhī rūpāvacarasya kuśalasya cittasyā vitarāgaḥ sarvaiḥ kāmāvacaraiḥ prathamadhyānabhumikairdaśabhiḥ / [149|17-]
♂kāmadhātupapanno rūpāvacarasya kuśalasya cittasyālābhī kāmāvacaraiḥ sarvaiḥ prathamadvitīyadhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ tṛtīyacaturthadhyānabhūmikai- ścaturbhiḥ kliṣṭairgandharasālambanān paryudasya ārūpyāvacareṇaikena kliṣṭenaivālābhī rūpāvacarasya kuśalasya cittasyā{2. MS. seems to drop cittasyā / All support the reading of cittasyāvītarāgaḥ |} vītarāgaḥ sarvaiḥ kāmāvacaraiḥ prathamadhyānabhūmikairdaśabhiḥ /
◤kāmadhātūpapanno rūpāvacarasya kuśalasya cittasyālābhī[S382-384]
㈠若人生於欲界。未得色界善心。
㈡謂生欲界。若未獲得色界善心。
①kāmadhātu upapannas rūpāvacarasya kuśalasya cittasya alābhī kāma avacarais sarvais prathama dvitīya dhyāna bhūmikais aṣṭābhis
③འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་མ་ཐོབ་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ་།། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ས་པ་ནི་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་བ་ཅན་བརྒྱད་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ་།།
㈢བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ས་པ་ནི་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་〖PN-ཅན།〗བརྒྱད་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ། །
①tṛtīya caturtha dhyāna bhūmikais caturbhis kliṣṭais gandha rasa ālambanān paryudasya ārūpya avacareṇa ekena
③བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་ས་པ་ནི་བཞི་བཞི་དང་ལྡན་ནོ་།། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ་།།
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་ས་པ་ནི་བཞི་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །
①kliṣṭena eva alābhis rūpāvacarasya kuśalasya cittasyās vitarāgas sarvais kāma avacarais
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཐོབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
①prathama dhyāna bhumikais daśabhis
③བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ནི་བཅུ་དང་ལྡན་ཏེ་།
㈢བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ནི་བཅུ་དང་ལྡན་ཏེ། ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་བཞི་དང་། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་ས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤kāmāvacaraiḥ sarvaiḥ[S382-384]
㈠與一切欲界分別行相應。
㈡成欲一切
◤prathamadvitīyadhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ[S382-384]
㈠與初定二定地。八分別行相應。
㈡初二定八
D2527 🈪བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ས་པ་ནི་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་〖PN-ཅན།〗བརྒྱད་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ། །
◤tṛtīyacaturthadhyānabhūmikaiś caturbhiḥ[S382-384]
㈠與三定四定。四分別行相應。
㈡三四定四
D2528 🈪བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་ས་པ་ནི་བཞི་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །
◤kliṣṭairgandharasālambanān paryudasya[S382-384]
㈠悉有染污。除緣香味境故。
◤ārūpyāvacareṇaikena kliṣṭenaivālābhī[S382-384]
㈠於無色界與一染污分別行相應。
㈡無色界一。所成上界皆不下緣。唯染污故。
D2529 🈪གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
D2530 🈪གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཐོབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
◤rūpāvavarasya kuśalasya cittasyāvītarāgaḥ sarvaiḥ kāmāvacaraiḥ[S382-384]
㈠若人得色界心未得離欲。與欲界一切分別行相應。
㈡若已獲得色界善心未離欲貪。成欲一切
◤prathamadhyānabhūmikairdaśabhiḥ / [S382-384]
㈠與初定有十分別行相應。
㈡初靜慮十。餘說如前。
D2531 🈪བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་ནི་བཅུ་དང་ལྡན་ཏེ། ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་བཞི་དང་། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་ས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤[S384]
★◤caturbhiḥ saumanasyopavicāraiḥ kliṣṭairgandharasālambanau vyudasya ṣaḍbhirūpekṣopavicārairanāgamyabhūmikaiḥ / [149|21-]
♂caturbhiḥ saumanasyopavicāraiḥ kliṣṭairgandharasālambanau vyudasya{3. Y. ...lambanāvapāsya |} ṣaḍbhirupekṣopavicārairanāgamyabhūmikaiḥ /
◤caturbhiḥ saumanasyopavicāraiḥ kliṣṭairgandharasālambanāvapāsya[S384-386]
㈠有四染污喜分別行。除能緣香味境故。
㈡初靜慮中唯成四喜。染不緣下香味境故。
①caturbhis saumanasya upavicārais kliṣṭais gandha rasa ālambanau vyudasya ṣaḍbhirūpekṣa upavicārais anāgamya bhūmikais
③ཡིད་བདེ་བའི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲི་དང་རོ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་བཞི་དང་། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་ས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང་ལྡན་བཞི་དང་། ནོ་།།
◤ṣaḍbhirupekṣopavicārairanāgamyabhūmikaiḥ / [S384-386]
㈠有六種捨分別行。未來定為地。
㈡捨具成六。未至定中
★◤dvitīyadhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ / [149|22]
★◤tṛtīyacaturthadhyānārūpyabhūmikaiḥ pūrvavat / anayā varttanyā śeṣamanugantavyam / [149|23]
♂dvitīyadhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ |{4. Y. omits dhyānabhūmikairaṣṭābhiḥ and reads dvitīyatṛtīya... |} tṛtīyacaturthadhyānārūpyabhūmikaiḥ{5. Y. ...rūpyajaiḥ |} pūrvavat /
◤dvitīyatṛtīyacaturthadhyānārūpyajaiḥ pūrvavat / [S384-386]
㈠第二第三第四定及無色界。分別行相應。應知如前。
㈡善心得緣香味境故。
D2532 🈪བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། སྲོལ་འདིས་ལྷག་མ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །
①dvitīya dhyāna bhūmikais aṣṭābhis tṛtīya caturtha dhyāna ārūpya bhūmikais pūrvavat
③བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་།
㈢བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། སྲོལ་འདིས་ལྷག་མ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །
①anayā varttanyā śeṣam anugantavyam
③སྲོལ་འདིས་ལྷག་མ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ་།།
♂anayā varttanyā śeṣamanugantavyam /
◤anayā varttanyā śeṣamanugantavyam / [S384-386]
㈠由此道理。所餘應自隨判。
㈡餘隨此理如應當知。
★◤dhyānopapannastu kāmāvacareṇaikenopekṣādharmopavicāreṇa nirmāṇacittasaṃprayuktena samanvāgato veditavyaḥ / [149|24-]
♂dhyānopapannastu [ 36a. 8A1. VIII ] kāmāvacareṇaikenopekṣādharmopavicāreṇa nirmāṇacittasaṃprayuktena samanvāgato veditavyaḥ /
◤dhyānopapannastu kāmāvacareṇaikenopekṣādharmopavicāreṇa nirmāṇacittasamprayuktena samanvāgato veditavyaḥ / [S384-386]
①dhyānopapannastu kāmāvacareṇaikenopekṣādharmopavicāreṇa nirmāṇacitta-samprayuktena samanvāgato veditavyaḥ|
㈠若人已生定地。於欲界與一捨法分別行相應。謂欲界變化心。
㈡若生色界。唯成欲界一捨法近行。謂通果心俱。
D2533 🈪བསམ་གཏན་དུ་སྐྱེས་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་སྤྲུལ་པའི་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གཅིག་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤apara āha / [149|25]
◤apara āha-- astyevaṃ manopavicārāṇāṃ vaibhāṣikīyo 'rthaḥ, sūtrārthastvanyathā dṛśyate / [S384-386]
㈠有餘師說。有如此意分別行義。如毘婆沙師立。於經中見分別行義異於此。
㈡有說。如是諸意近行。毘婆沙師隨義而立。然我所見經義有殊。
D2534 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་འདི་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་མདོའི་དོན་ནི་གཞན་དུ་སྣང་ངོ་། །
①dhyāna upapannas tu kāma avacareṇa ekena upekṣā dharma upavicāreṇa nirmāṇa citta saṃprayuktena samanvāgatas veditavyas aparas āha
㈢བསམ་གཏན་དུ་སྐྱེས་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་སྤྲུལ་པའི་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གཅིག་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤astyevaṃ manopavicārāṇāṃ vaibhāṣikīyo 'rthaḥ / [149|25-150|01]
♂astyevaṃ manopavicāraṇāṃ @150 vaibhāṣikīyo 'rthaḥ /
★0◤sūtrārthastvanyathā dṛśyate / [150|01]
①asti evam mana upavicārāṇām vaibhāṣikīyas rthas sūtra arthas tu anyathā dṛśyate
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་འདི་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་མདོའི་དོན་ནི་གཞན་དུ་སྣང་ངོ་། །
★◤nahi yo yasmādvītarāgaḥ sa tadālambanamupavicaratīti yuktam / [150|01-]
♂nahi yo yasmādvītarāgaḥ sa tadālambanamupa- vicaratīti{1. MS. drops vi |} yuktam /
◤nahi yo yasmād vītarāgaḥ sa tadālambamupavicaratīti yuktam / [S384-386]
㈠何以故。若人從此地離欲。此人不得緣此為境起分別行。
㈡所以者何。非於此地已得離染。可緣此境起意近行。
D2535 🈪གང་ཞིག་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na hi yas yasmāt vīta rāgas sa tad ālambanam upavicarati iti yuktam
③གང་ཞིག་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཉེ་ ****[@138b]**** ་བར་རྒྱུ་བར་རིག་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གང་ཞིག་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཉེ་{138b}བར་རྒྱུ་བར་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ataḥ sāsravā api na sarve saumanasyādayo manopavicārāḥ / [150|02-]
◤ataḥ sāsravā api na sarve saumanasyādayo manopavicārāḥ / [S384-386]
㈠是故雖復有流。非一切喜等是意分別行。
㈡故非有漏喜憂捨三皆近行攝。
D2536 🈪དེ་ལྟ་བས་ན:ཡིད་བདེ་བ་〖PNཡིན་པ།〗ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
①atas sa āsravās api na sarve saumanasya ādayas mana upavicārās
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན:ཡིད་བདེ་བ་〖PNཡིན་པ།〗ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ tarhi / sāṃkleśikā yairmano viṣayānupavicaratīti / [150|03]
◤kiṃ tarhi? sāṃkleśikāḥ, yairmano viṣayānupavicaratīti / [S384-386]
㈠若爾以何為分別行。若有染污。若意由彼能分別行於境界故。彼名分別行。
㈡唯雜染者與意相牽數行所緣。是意近行。
D2537 🈪འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཡིད་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཡིད་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའོ། །
①sāṃkleśikā yais manas viṣayān upavicarati iti
③ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཡིད་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པའོ་།།
★◤kathaṃ copavicarati / [150|03-]
♂kathaṃ co{2. Y. omits ca |} pavicarati{3. Y. adds tatra |} /
◤kathamupavicarati tatra? anunīyate vā, pratihanyate vā, apratisaṅkhyāya vopekṣate / [S384-386]
①kathamupavicarati tatra? anunīyate vā, pratihanyate vā, apratisaṃkhyāya vopekṣate |
㈠云何分別行。或愛著於境。或憎惡於境。或不簡擇捨境。
㈡云何與意相牽數行。或愛或憎或不擇捨。
①katham ca upavicarati
③ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་རྒྱུ་བར་བྱེད་ཅེན། རྗེས་སུ་ཆགས་པར་〖PN+ཡང་།〗བྱེད། སོ་སོར་མ་བརྟགས:པ་ཡང་〖PNཔར།〗བཏང་སྙོམས་སུ་〖PN+ཡང་།〗བྱེད་པ་སྟེ། གང་དག་གི་གཉེན་པོར་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་དྲུག་གནས་པ་ཡིན་པ་སྟེ། མིག་གིས་〖PNགི།〗གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ཡིད་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཡིད་མི་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་〖PNགསུམ།〗པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤anunīyate ca pratihanyate cāpratisṅkhyāya copekṣate yeṣāṃ pratipakṣeṇa ṣaṭ sātatā vihārā bhavanti / [150|04-]
♂anunīyate ca{4. Y. vā |} pratihanyate cā{5. Y. vā |} pratisaṃkhyāya co{6. Y. vā |}pekṣate yeṣāṃ pratipakṣeṇa ṣaṭ sātatā vihārā bhavanti /
◤yeṣāṃ pratipakṣeṇa ṣaṭ sātatā vihārā bhavanti--[S384-386]
㈠為對治此三故。如來說六恒住法門。
㈡為對治彼說六恒住。
①anunīyate ca pratihanyate ca apratisṅkhyāya ca upekṣate yeṣām pratipakṣeṇa ṣaṭ sātatās vihārās bhavanti
③རྗེས་སུ་ཆགས་པར་བྱེད། སོ་སོར་མ་བརྟགས་པ་ཡང་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་པ་སྟེ། གང་དག་གི་གཉེན་པོར་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་དྲུག་གནས་པ་ཡིན་པ་སྟེ། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ཡིད་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང་།
★◤cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā naiva sumanā bhavati na durmanā upekṣako viharati smṛtimān saṃprajānan evaṃ yāvanmanasā dharmān vijñāyeti / [150|05-]
♂cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā naiva sumanā bhavati na durmanā upekṣako viharati{7. Y. bhavati |} smṛtimān saṃprajānan evaṃ yāvanmanasā dharmān vijñāyeti{8. MS. vijñāyate |} /
◤cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā naiva sumanā bhavati na durmanāḥ, upekṣako bhavati smṛtimān samprajānan evaṃ yāvanmanasā dharmān vijñāyeti / [S384-386]
㈠如經言。由眼見色。不生喜心。不生憂心。住捨心有念有智。乃至由意知諸法亦如此。
㈡謂見色已不喜不憂。心恒住捨具念正智。廣說乃至知法亦爾。
①cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā na eva sumanās bhavati na durmanās upekṣakas viharati smṛtimān saṃprajānan evam yāvat manasā dharmān vijñāya iti
③ཡིད་མི་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★◤nahyarhato laukikaṃ nāsti kuśalaṃ dharmālambanaṃ saumanasyaṃ yattu tatsāṃkleśikaṃ manasa upavicārabhutaṃ tasyaiva pratiṣedho lakṣyata iti / [150|07-]
♂nahyarhato laukikaṃ{9. MS. lokikaṃ |} nāsti kuśalaṃ dharmālambanaṃ saumanasyaṃ yattu tatsāṃkleśikaṃ manasa upavicārabhūtaṃ tasyaiva pratiṣedho{10. MS. pratiṣedho na lakṣyate, but na seems to be mistake. } lakṣyata iti /
◤na hyarhato laukikaṃ nāsti kuśalaṃ dharmālambanaṃ saumanasyam / [S384-386]
㈠云何知如此。諸阿羅漢人。不無世間善緣法喜根。
㈡非阿羅漢無有世間緣善法喜。
①na hi arhatas laukikam na asti kuśalam dharma ālambanam saumanasyam yat tu tat sāṃkleśikam manasas upavicāra bhutam tasya eva pratiṣedhas lakṣyata
③དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་བདེ་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དགག་པ་མ་ཡིན་པར་བདེ་བར་མངོན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་བདེ་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་〖PN+པ།〗པའི་ཡིད་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་དགག་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་པར:བདེ་བར་〖PN-བདེ་བར།〗མངོན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yattu tatsāṃkleśikaṃ manasa upavicārabhūtam, tasyaiva pratiṣedho lakṣyata iti / [S384-386]
㈠若有染污為分別行。應知此法門為對治。
㈡但為遮止雜染近行故作是說。
◤[S386]
★0◤punasta eva saumanasyādayaḥ ṣaṭtriṃśacchāstṛpadāni{11. MS. pādāni |} bhavanti / [150|08-]
◤punasta eva saumanasyādayaḥ ṣaṭtriṃśacchāstṛpadāni bhavanti gardhanaiṣkramyāśritabhedena; tadbhedasya śāstrā gamitatvāt / [S386-388]
㈠復次喜等或三十六寂靜。足由依愛著出離差別故。此差別是阿毘達磨所說故。
㈡又即喜等為三十六師句。謂為耽嗜出離依別。此句差別。大師說故。
★0◤gardhanaiṣkramyāśritabhedena{12. Y. changes the order and reads gardhāśritanaiṣkramyāśritabhedena ṣaṭtriṃśacchāstṛpadāni |} / [150|09]
①punar te eva saumanasya ādayas ṣaṭtriṃśat śāstṛ padāni bhavanti gardha naiṣkramya āśrita bhedena
③ཡང་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཞེན་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྟོན་པའི་བཀའ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཡང་ཡིད་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྟོན་པའི་བཀའ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་སྟོན་པས་བཀའ་སྩལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤tadbhedasya śāstrā gamitatvāt{13. MS. śāstrāmitvāt |} / [150|10]
①tad bhedasya śāstrās gamita tvāt
③དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་སྟོན་པས་བཀའ་སྩལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
0◤tatra gardhāśritāḥ{14. MS. śritā |} kliṣṭā naiṣkramyāśritāḥ kuśalāḥ / [150|10-][S386-388]
①tatra gardha āśritās kliṣṭāḥ, naiṣkramya āśritās kuśalās
㈠此中依愛著皆悉染污。依出離皆悉是善。
㈡耽嗜依者。謂諸染受。出離依者。謂諸善受。
③དེ་ལ་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ་།། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དག་གོ། །
㈢ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
0◤evametad vedanākhyaṃ bhavāṅgamanekaprakārabhedaṃ veditavyam / [150|11][S386-388]
㈢དེ་ལྟར་ན་ཚོར:བ་དག་ཅེས་བྱ་བར་〖PNཞེས་བྱ་བ།〗སྲེད་པའི་ཡན་ལག་འདིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དུ་མ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①evam etat vedanā ākhyam bhava aṅgam aneka prakāra bhedam veditavyam
㈠如此有分名受。應知有無量差別。
㈡如是所說受。有支中應知。義門無量差別。
🈪831དེ་ལྟར་ན་ཚོར་བ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྲེད་པའི་ཡན་ལག་འདིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དུ་མ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
0◤śeṣāṇy aṅgāni punar[ 36b. 8B1. VIII ] nocyante / [150|11-][S386-388]
㈠所餘諸分不復更說。
①śeṣāṇi aṅgāni punar na ucyante
㈢ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །
★◤kiṃ kāraṇam / yasmāt[150|12]
♂kiṃ kāraṇam /
◤kiṃ kāraṇam? yasmāt[S386-388]
㈠云何不說由此義故。
㈡何緣不說所餘有支。
🈪832ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
①kim kāraṇam yasmāt
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཤད་དང་འཆད་པར་འགྱུར་བ་གཞན། །འདིར་ཡན་ལག་ཁ་ཅིག་ནི་བཤད་ཟིན། ཁ་ཅིག་ནི་འོག་ནས་འཆད་དེ། 〖PN+དེ།〗དེ་ལ་རེ་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། རྣམ་པར:ཤེས་པ་〖PNཤེས།〗སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【uktaṃ ca vakṣyate cānyat 】[150|13]
①uktam ca vakṣyate ca anyat
③བཤད་དང་འཆད་པར་འགྱུར་བ་གཞན་།། འདིར་ཡན་ལག་ཁ་ཅིག་ནི་བཤད་ཟིན་།
◤uktaṃ ca, vakṣyate cānyat,[S386-388]
㈠〔偈曰〕：【由已說當說】。
㈡頌曰 【餘已說當說】〖35_3_d〗
🈪833བཤད་དང་འཆད་པར་འགྱུར་བ་གཞན། །
◤kiñcidatrāṅgamuktam, kiñcit paścād vakṣyate / [S386-388]
㈠釋曰。此中有有分。於前已說。有有分於後當說。
㈡論曰。所餘有支。或有已說。或有當說。故此不論。
🈪834འདིར་ཡན་ལག་ཁ་ཅིག་ནི་བཤད་ཟིན། ཁ་ཅིག་ནི་འོག་ནས་འཆད་དེ།
🈪835དེ་ལ་རེ་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤kiñcidatrāṅgamuktaṃ kiñcit paścadvakṣyate / tatra vijñānaṃ tāvaduktaṃ[150|14]
♂yasmāt uktaṃ ca vakṣyate cānyat kiṃcidatrāṅgamuktaṃ kiṃcit paścādvakṣyate /
①kiñcid atra aṅgamuktam kiñcid paścat vakṣyate
③ཁ་ཅིག་ནི་འོག་ནས་འཆད་དེ་།
①tatra vijñānam tāvat uktam
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་།
★◤ “vijñānaṃ prativijñaptirmana āyatanaṃ ca tadi”ti / [150|15]
♂tatra vijñānaṃ tāvaduktaṃ “vijñānaṃ prativijñaptirmana-āyatanaṃ ca tadi”ti /
①vijñānam prativijñaptis manas āyatanam ca tat iti
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
◤tatra vijñānaṃ tāvaduktam--[S386-388]
㈠此中識者前已說。
㈡此中識支如先已說
◤“vijñānaṃ prativijñaptirmana-āyatanaṃ ca tad” (abhi- ko- 1.16) iti / [S386-388]
㈠如偈言 識陰對對視 或說為意入 或說為七界 謂六識意根
㈡識謂各了別.此即名意處等。
🈪836སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཀྱང་། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན་མིག་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་དང་བརྣམས་ཞེས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤ṣaḍāyatanamapyuktam--[S386-388]
㈠六入者前已說
㈡其六處支如先已說。
★◤ṣaḍāyatanamapyuktaṃ[150|16]
①ṣaṣ āyatanam api uktam
㈢སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཀྱང་།
★◤ “tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādaya” iti / [150|17]
♂ṣaḍāyatanamapyuktaṃ “tadvijñānāśrayā rūpaprasādāścakṣurādaya” iti /
①tad vijñāna āśrayās rūpa prasādās cakṣus ādayas iti
㈢དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན་མིག་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་དང་བ:རྣམས་ཞེས་〖PNརྣམ་ཤེས།〗བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤“tadvijñānāśrayā rūpaprasādāś cakṣurādayaḥ” (abhi- ko- 1.9) iti / [S386-388]
㈠如偈言 此識依淨色 說名眼等根
㈡彼識依淨色.名眼等五根等。
★★◤saṃskārā bhavaśca karmakośasthāne vyākhyāsyante / tṛṣṇopādānāni kleśakośasthāne / [150|18]
♂saṃskārā bhavaśca karmakośasthāne vyākhyāsyante / tṛṣṇopādānāni kleśakeśasthāne /
◤saṃskārāḥ, bhavaś ca karmakośasthāne vyākhyāsyante / [S386-388]
㈠行有於業俱舍中當說。
㈡行有二支業品當說。
①saṃskārās bhavas ca karma kośa sthāne vyākhyāsyante
㈢འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ་ནི་ལས་ཀྱི་མཛོད་ཀྱི་གནས་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
①tṛṣṇā upādānāni kleśa kośa sthāne
㈢སྲེད་པ་དང་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཀྱི་མཛོད་ཀྱི་〖Pམཛོད།Nམཛོད་ཀྱིས〗གནས་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤tṛṣṇopādānāni kleśakośasthāne / [S386-388]
㈠愛取於惑俱舍中當說。【論卷第七(終)】
㈡愛取二支隨眠品當說。
★◤sa caiṣa pratītyasamutpādaḥ samāsataḥ kleśakarmavastūnīti prāk jñāpitam / [150|19]
♂sa caiṣa pratītyasamutpādaḥ samāsataḥ kleśakarmavastūnīti prāk jñāpitam |{15. Y. prajñāpitaṃ in place of prākjñāpitam |} atra tu kleśa iṣyate /
◤sa caiṣa pratītyasamutpādaḥ samāsataḥ kleśa – karma - vastūnīti prajñāpitam / [S386-388]
㈠行有於業俱舍中當說.愛取於惑俱舍中當說.如此緣生。若略說唯三。謂惑業果類。此三義前已顯。
㈡此諸緣起略立為三。謂煩惱業異熟果事。應寄外喻顯別功能。
①sa ca eṣa pratītyasamutpādas samāsatas kleśa karma vastūni iti prāk jñāpitam
③འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་དང་། གཞི་རྣམས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་།
★◤ 【atra tu kleśa iṣyate /】[150|20]
①atra tu kleśas iṣyate
③འདིར་ནི་ཉོན་མོངས་བོན་བཞིན་།།
◤atra tu kleśa iṣyate / [S386-388]
★◤ 【bījavannāgavanmūlavṛkṣavattuṣavattathā // VAkK_3.36 //】[150|21]
♂vījavannāgavanmūlavṛkṣavattuṣavattathā //36//
①bīja vat nāga vat mūla vṛkṣa vat tuṣa vat tathā
③ཀླུ་བཞིན་རྩྭ་བཞིན་ལྗོན་ཤིང་བཞིན་།། དེ་བཞིན་ཤུན་པ་བཞིན་དུ་འདོད་།།
◤bījavannāgavanmūlavṛkṣavat tuṣavat tathā // 36 // [S386-388]
㈠〔偈曰〕：【於中說諸惑 如種子及龍 如根樹及糠】。
㈡頌曰 【此中說煩惱_a 如種復如龍_b】 【如草根樹莖_c 及如糠裹米】〖36_3_d〗
★0◤kimasya vījādibhiḥ sādharmyam / [150|22]
◤kimasya bījādibhiḥ sādharmyam?[S386-388]
㈠釋曰。此惑與種子等。云何相似。
㈡論曰。如何此三種等相似。
①kim asya vīja ādibhis sādharmyam
③འདིའི་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤tadyathā--bījādaṅkurakāṇḍapatrādīnāṃ prabhavo bhavati, evaṃ kleśāt kleśakarmavastūnām / [S386-388]
㈠譬如從種子芽葉等生。如此從惑惑業類生。
㈡如從種子芽葉等生。從煩惱生煩惱業事。
★0◤tadyathā vījādaṅkurakāṇḍapatrādīnāṃ prabhavo bhavatyevaṃ kleśāt kleśakarmavastūnām / [150|22-]
◤yathā--nāgādhiṣṭhitaṃ saro na śuṣyati, evaṃ kleśanāgādhiṣṭhitaṃ janmasaraḥ / [S386-388]
㈠又如池是龍所鎮住處恒不枯涸。如此惑龍鎮住生池相續不斷。
㈡如龍鎮池水恒不竭。煩惱鎮業生續無窮。
①tadyathā vījāt aṅkura kāṇḍa patra ādīnām prabhavas bhavati evam kleśāt kleśa karma vastūnām
③དཔེར་ན་ས་བོན་ལས་སྡོང་བུ་དང་། ལོ་མ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་གཞི་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢སྔར་རྟེན་ཅིང་{139a}འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་དང་། གཞི་རྣམས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ། འདིར་ནི་ཉོན་མོངས་ས་བོན་བཞིན། །ཀླུ་བཞིན་རྩྭ་བཞིན་ལྗོན་ཤིང་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཤུན་པ་བཞིན་དུ་འདོད། །འདིའི་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། དཔེར་ན་ས་བོན་ལས་སྡོང་བུ་དང་། ལོ་མ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་གཞི་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤yathā nāgādhiṣṭitaṃ saro na śuṣyatyevaṃ kleśanāgādhiṣṭhitaṃ janmasaraḥ / [150|23-151|01]
♂yathā nāgādhiṣṭhitaṃ saro na śuṣyatyevaṃ kleśanāgādhiṣṭhitaṃ janmasaraḥ /
◤yathā ca--anapoddhṛtamūlā vanaspatayaś chinnāḥ punarapi prarohanti, evamanapoddhṛtakleśamūlā gatayaḥ / [S386-388]
㈠又如樹未被拔根。斫斫更生。如此未拔除惑根諸道滅滅更起。
㈡如草根未拔苗剪剪還生。未拔煩惱根趣滅滅還起。
🈪◦1040དཔེར་ན་ནགས་ཚལ་རྩ་བ་ནས་མ་ཕྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཅད་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏོན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①yathā nāga adhiṣṭitam saras na śuṣyati evam kleśa nāga adhiṣṭhitam janmasaras
㈢དཔེར་ན་ཀླུ་གནས་པའི་མཚོ་ནི་སྐམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པའི:ཀླན་ཀ་〖PNཀླུ།〗གནས་པའི་སྐྱེ་བའི་མཚོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤yathā cānapoddhṛtamūlā vanaspatayaśchinnāśchinnāḥ punarapi prarohantyevamanapoddhṛtakleśamūlā gatayaḥ / [151|01-]
♂yathā @151 cānapoddhṛtamūlā vanaspatayaśchinnāśchinnāḥ punarapi prarohantyevamanapoddhṛtakleśamūlā gatayaḥ /
◤yathā ca--vṛkṣāḥ kālena kālaṃ puṣpaphalānāṃ prasodāro bhavanti, evaṃ kleśā apyasakṛt kleśakarmavastūnāṃ heturbhavanti / [S386-388]
㈠又如樹時時生花生子。如此諸惑數數生惑業類。
㈡如從樹莖頻生枝花果。從諸煩惱數起惑業事
🈪◦1041དཔེར་ན་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་དུས་དུས་སུ་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ངེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་གཞི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
①yathā ca anapa uddhṛta mūlās vanaspatayas chinnās chinnās punar api prarohanti evam anapa uddhṛta kleśa mūlās gatayas
㈢དཔེར་ན་ནགས་ཚལ་རྩ་བ་ནས་མ་ཕྱུང་བ་རྣམས་ནི་〖PN+བཅད་ཅིང་།〗བཅད་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏོན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤yathā ca vṛkṣāḥ kālena kālalṃ puṣpaphalānāṃ prasotāro bhavantyevaṃ kleśā apyasakṛt kleśakarmavastūnāṃ heturbhavanti / [151|02-]
♂yathā ca vṛkṣāḥ kālena kālaṃ puṣpaphalānāṃ prasotāro bhavantyevaṃ kleśā apyasakṛt kleśakarmavastūnāṃ heturbhavanti /
◤yathā ca--tuṣāvanaddhāstaṇḍulāḥ prarohaṇasamarthā bhavanti na kevalāḥ, evaṃ kleśaprāptatuṣāvanaddhaṃ karma janmāntaravirohaṇe samarthaṃ bhavati na kevalamiti / [S386-388]
①yathā ca--tuṣa ava-naddhās ava-nah taṇḍulās prarohaṇasamarthā bhavanti na kevalās kevala , evam kleśa prāpta tuṣa ava-naddham ava-nah karma janmāntara virohaṇe samartha bhavati na kevala iti|
㈠又如米為糠所裹，於生有功能，非單米。如此業為惑至得糠所裹，於生別生有功能，非單業。
㈡如糠裹米能生芽等。非獨能生。惑得裹業能感餘生。非獨能感。
🈪◦1042དཔེར་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་ཐུག་པོ་ཆེ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་དག་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པའི་ཐོབ་པའི་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yathā ca vṛkṣās kālena kālalm puṣpa phalānām prasotāras bhavanti evam kleśās api asakṛt kleśa karma vastūnām hetus bhavanti
㈢དཔེར་ན་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་དུས་དུས་སུ་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་གཞི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །
★◤yathā ca tuṣāvanaddhāstaṇḍulāḥ prarohaṇasamarthā bhavanti na kevalā evaṃ kleśaprāptatuṣāvanaddhaṃ karma janmāntaravirohaṇe samarthaṃ bhavati na kevalamityevaṃ tāvat kleśo bījādivadveditavyaḥ / [151|03-]
♂yathā ca tuṣāvanaddhāstaṇḍulāḥ prarohaṇasamarthā bhavanti na kevalā evaṃ kleśaprāptatuṣā- vanaddhaṃ karma janmāntaravirohaṇe{1. MS. janmāntavirohaṇe |} samarthaṃ bhavati [ 37a. 9A1. I ] na kevalamityevaṃ tāvat kleśo vījādivadveditavyaḥ /
◤evaṃ tāvat kleśo bījādivad veditavyaḥ // 36 // [S386-388]
㈠如此諸惑應知如種子等。
㈡惑如種等應如是知。
🈪◦1043དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
①yathā ca tuṣa avanaddhās taṇḍulās prarohaṇa samarthās bhavanti na kevalās evam kleśa prāpta tuṣa avanaddham
③དཔེར་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་ཐུག་པོ་ཆེ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་དག་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་།
㈢དཔེར་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་〖N+བུ།〗ཐུག་པོ་ཆེ་རྣམས་〖PN+ཀྱི།〗ནི་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་དག་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པའི་ཐོབ་པའི་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①karma janma antara virohaṇe samartham bhavati na kevalam iti evam tāvat kleśas bīja ādi vat veditavyas
③ཉོན་མོངས་པའི་ཐོབ་པའི་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བར་ནུས་ཀྱི་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【tuṣitaṇḍulavat karma tathaivauṣadhipuṣpavat /】[151|07]
♂tuṣitaṇḍulavat karma tathaivauṣadhi{2. MS. ...voṣadhi...|}puṣpavat / ♂tuṣo 'syāstīti tuṣī /
①tuṣitaṇḍula vat karma tathā eva oṣadhi puṣpa vat
③ལས་ནི་ཤུན་བཅས་འབྲས་དང་འདྲ་།། དེ་བཞིན་སྨན་དང་མེ་ཏོག་བཞིན་།།
㈢ལས་ནི་ཤུན་བཅས་འབྲས་དང་འདྲ། །དེ་བཞིན་སྨན་དང་〖PN+འབྲས་སོགས།〗མེ་ཏོག་བཞིན། །འདི་ལ་ཤུན་པ་ཡོད་པས་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཤུན་པ་ལྟ་བུའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤tuṣau 'syāstīti tuṣī / tuṣasthānīyaḥ kleśa uktaḥ / [151|08]
♂tuṣasthānīyaḥ{3. MS. ...sthālīyaḥ |}kleśa uktaḥ /
◤tuṣataṇḍulavat karma tathaivauṣadhipuṣpavat / [S386-388]
㈠〔偈曰〕：【如有糠米業 及如稻并花】。
㈡【業如有糠米_a 如草藥如花】〖37_3_b〗
🈪2872 ལས་ནི་ཤུན་བཅས་འབྲས་དང་འདྲ། །དེ་བཞིན་སྨན་དང་མེ་ཏོག་བཞིན། །འདི་ལ་ཤུན་པ་ཡོད་པས་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཤུན་པ་ལྟ་བུའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①tuṣau syā asti iti tuṣī
③འདི་ལ་ཤུན་པ་ཡོད་པས་ན་ཤུན་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་།
①tuṣa sthānīyas kleśas uktas
③ཤུན་པ་ལྟ་བུའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
◤tuṣo 'syāstīti tuṣī / tuṣasthānīyaḥ kleṣa uktaḥ / [S386-388]
㈠釋曰。於前已說惑似糠。
★◤idānīṃ tuṣitaṇḍulasthānīyaṃ karmmocyate / [151|08-]
♂idānīṃ tuṣitaṇḍulasthānīyaṃ karmocyate /
◤idānīṃ tuṣitaṇḍulatthānīyaṃ karmocyato / [S386-388]
㈠今說業如有糠米。
㈡如米有糠能生芽等。業有煩惱能招異熟。
🈪2873 ད་ནི་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའི་ལས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①idānīm tuṣitaṇḍula sthānīyam karmmā ucyate
㈢ད་ནི་ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་〖PN-བུ།〗ལྟ་བུའི་ལས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤santyoṣadhayaḥ phalapākāntā evaṃ karmāṇi vipacya punarvipākānabhinirvarttayante / [151|09-]
♂santyoṣadhayaḥ phalapākāntā evaṃ karmāṇi vipacya punarvipākānabhinirvarttayante{4. MS. ...ttayāta |} /
◤santyoṣadhayaḥ phalapākāntāḥ, evaṃ karmāṇi vipacya punarvipākānabhinirvarttayante / [S386-388]
㈠又如稻蕉等以果熟位為邊。如此諸業已熟不更生報。
㈡如諸草藥果熟為後邊。業果熟已更不招異熟。
🈪2874 དཔེར་ན་འབྲུ་དང་སྨན་དག་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་ནས་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①santi oṣadhayas phala pāka antās evam karmāṇi vipacya punar vipākān abhinirvarttayante
㈢དཔེར་ན་འབྲུ་དང་སྨན་དག་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་ནས་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་〖PN+པ།〗པ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yathā ca puṣpaṃ phalotpattavāsannaṃ kāraṇamevaṃ karmāṇi vipākotpatto veditavyāni / [151|10-]
♂yathā ca puṣpaṃ{5. MS. puṣpa |} phalotpattāvāsannaṃ kāraṇamevaṃ karmāṇi vipākotpatto veditavyāni /
◤yathā ca puṣpaṃ phalotpattāvāsannaṃ kāraṇam, evaṃ karmāṇi vipākotpattau veditavyāni / [S386-388]
㈠又如花於生子中是近因。如此業於生果報中最為近因。
㈡如花於果為生近因。業為近因能生異熟。業如米等。應如是知。
D2554 🈪དཔེར་ན་མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་ཉེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར་ལས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①yathā ca puṣpam phala utpatta va āsannam kāraṇam evam karmāṇi vipāka utpattas veditavyāni
㈢དཔེར་ན་མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་ཉེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར་ལས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【siddhānnapānavadvastu 】[151|12]
①siddha anna pānavat vastu
③གཞི་ནི་བཟའ་བཏུང་གྲུབ་པ་བཞིན་།།
㈢གཞི་ནི་བཟའ་བཏུང་གྲུབ་པ་བཞིན། །དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་གྲུབ་ཟིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་གྱི་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་{139b}བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་ནི་མེད་དེ།〖PNདོ〗 གལ་ཏེ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་〖Nགྱུར།〗ན་ནི་ཐར་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
◤siddhānnapānavad vastu,[S386-388]
①siddha-anna-pāna-vat vastu,
㈠〔偈曰〕：【如熟飲食類】。
㈡【諸異熟果事_c 如成熟飲食】〖37_3_d〗
★◤pathā siddhamannaṃ pānaṃ ca kevalaṃ paribhogāya kalpyate na punarvirohāya evaṃ vipākākhyaṃ vastu / [151|13-]
♂siddhānnapānavadvastu yathā siddhamannaṃ pānaṃ ca kevalaṃ paribhogāya kalpyate na punarvirohāya evaṃ vipākākhyaṃ vastu /
◤yathā siddhamannaṃ pānaṃ ca kevalaṃ paribhogāya kalpyate, na punarvirohāya; evaṃ vipākākhyaṃ vastu / [S386-388]
㈠釋曰。如已熟食及飲。一向為受用。不可更轉為生。如此果報類。
㈡如熟飲食但應受用。不可復轉成餘飲食。異熟果事既成熟已。
①pathā siddham annam pānam ca kevalam paribhogāya kalpyate na punar virohāya evam vipāka ākhyam vastu
③དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་གྲུབ་ཟིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་གྱི་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་ ****[@139b]**** ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་།
★★◤nahi punarvipākādvipākāntaraṃ janmāntareṣu pravarhate / [151|14]
♂nahi punarvipākādvipākāntaraṃ janmāntareṣu pravardhate /
◤na hi punarvipākādvipākāntaraṃ janmāntareṣu pravardhate / [S386-388]
㈠不能於別生中更牽別果報。
㈡不能更招餘生異熟。
D2555 🈪གཞི་ནི་བཟའ་བཏུང་གྲུབ་པ་བཞིན། །དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་གྲུབ་ཟིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་གྱི་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་ནི་མེད་དེ།〖PNདོ〗
①na hi punar vipākāt vipāka antaram janma antareṣu pravarhate
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་ནི་མེད་དེ་།
★◤yadi hi pravardheta mokṣo na syāt / [151|14-]
♂yadi hi pravardheta{6. MS. pravaddharyata |} mokṣo na syāt /
◤yadi hi pravardheta, mokṣo na syāt / [S386-388]
㈠若更牽報無得解脫義。
㈡若諸異熟復感餘生。餘復感餘應無解脫。事如飲食應如是知。
🈪གལ་ཏེ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་〖Nགྱུར།〗ན་ནི་ཐར་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
①yadi hi pravardheta mokṣas na syāt
③གལ་ཏེ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཐར་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་།།
★0◤na khalveṣa janmasaṃtāna evaṃ pratītyasamutpadyamāno bhavacatuṣṭayaṃ nātikrāmati / [151|15-]
◤na khalveṣa janmasantāna evaṃ pratītyasamutpadyamāno bhavacatuṣṭayaṃ nātikrāmati,[S386-388]
㈠如此生相續依因依緣生，不過四有。
㈡如是緣起.煩惱業事.生生相續，不過四有。
①na khalu eṣa janma saṃtānas evam pratītyasamutpadyamānas bhava catuṣṭayam na atikrāmati
㈢ཡང་ཚེའི་རྒྱུན་དེ་དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིད་པ་བར་མ་དང་།
★0◤yadutāntarābhavamupapattibhavaṃ pūrvakālabhavaṃ maraṇabhavaṃ ca / [151|16]
◤yaduta--antarābhavamupapattibhavaṃ maraṇabhavaṃ ca / te ca vyākhyātāḥ / [S386-388]
㈠謂中有生有先時有死有。此四於前已釋。
㈡中生本死。如前已釋。染不染義三界有無。今當略辯。
D2556 🈪ཡང་ཚེའི་རྒྱུན་དེ་དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིད་པ་བར་མ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུས་སྔ་མའི་སྲིད་པ་དང་། འཆི་བའི་〖PNམའི།〗སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བཞི་ལས་མི་འདའ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①yat uta antarābhavam upapatti bhavam pūrva kāla bhavam maraṇa bhavam ca
㈢སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་དང་། དུས་སྔ་མའི་སྲིད་པ་དང་། འཆི་བའི་〖PNམའི།〗སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བཞི་ལས་མི་འདའ་སྟེ།
★0◤te ca vyākhyātāḥ / [151|16-]
①te ca vyākhyātās
㈢དེ་དག་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【tasmin bhavacatuṣṭaye // VAkK_3.37 //】[151|18]
♂tasmin bhavacatuṣṭaye //37//
◤tasmin bhavacatuṣṭaye // 37 // [S386-388]
◤upapattibhavaḥ kliṣṭaḥ,[S386-388]
㈠〔偈曰〕：【於四種有中 生有必染污】。
㈡頌曰 【於四種有中_a 生有唯染污】〖38_3_b〗
🈪སྲིད་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་གཅིག་ཏུ། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་ཤེ་ན།
①tasmin bhava catuṣṭaye
㈢སྲིད་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་གཅིག་ཏུ།
★◤ 【upapattibhavaḥ kliṣṭaḥ 】[151|19]
♂upapattibhavaḥ kliṣṭaḥ ekāntena /
①upapatti bhavas kliṣṭas ekāntena
㈢སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །
★◤ekāntena / katamena kleśena / [151|20]
♂katamena kleśena /
◤ekāntena / katamena kleśena?[S386-388]
㈠釋曰。此中幾有定不定染污。若一向染污。唯是生有。由何惑。
㈡論曰。於四有中生有唯染。由何煩惱自地諸惑。
①katamena kleśena
③ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་ཤེ་ན་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་ཤེ་ན།
★★◤ 【sarvakleśai svabhūmikaiḥ /】[151|21]
♂sarvakleśaiḥ svabhūmikaiḥ /
①sarva kleśai sva bhūmikais
③རང་གིས་བའི་ཉོན་མོངས་ཀུན་།།
㈢རང་གིས་བའི་ཉོན་མོངས་ཀུན། །
◤sarvakleśaiḥ svabhūmikaiḥ / [S386-388]
㈠ 〔偈曰〕：【由自地諸惑】。
㈡ 【由自地煩惱】〖38_3_c〗
🈪རང་གིས་བའི་ཉོན་མོངས་ཀུན། །ཆོས་མངོན་པ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་〖PN-ས།〗ཡིན་པ་ཉིད་དེ།
★◤yadbhamika upapattibhavastadbhūmikaīreva sarvakleśaiḥ / [151|22]
♂yaddhamika{7. MS yat...|} upapattibhavastaddhūmikaireva{8. MS. tat... |} sarvakleśaiḥ /
◤yadbhūmika upapattibhavastadbhūmikaireva sarvakleśaiḥ / [S386-388]
㈠釋曰。若生有在此地。一切同地惑皆為染污。
㈡謂此地生此地一切煩惱染污此地生有。
①yad bhamikas upapatti bhavas tad bhūmikaīrā iva sarva kleśais
③ཆོས་མངོན་པ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིན་པ་ཉིད་དེ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་〖PN-ས།〗ཡིན་པ་ཉིད་དེ།
★◤nahi sa kleśo 'sti yena pratisamdhibandhaḥ pratividyate ityābhidharmikāḥ / [151|22-]
♂nahi sa kleśo 'sti yena pratisaṃdhibandhaḥ pratividyata ityābhidhārmikāḥ /
◤nahi sa kleśo 'sti yena pratisandhibandhaḥ pratividyata ityābhidhārmikāḥ / [S386-388]
㈠於三界無有一惑由此眾生不結生。阿毘達磨師說。如此
㈡故對法者咸作是言。諸煩惱中無一煩惱於結生位無潤功能。
㈢གང་གིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་དགག་པར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kleśaireva tu na paryavasthānaiḥ svatantraīḥ / [151|23-]
♂kleśaireva tu na paryavasthānaiḥ svata-[ 37b. 9B. I ] ntraiḥ /
◤kleśaireva tu, na paryavasthānaiḥ svatantraiḥ / [S386-388]
㈠此染污由大惑。不由小分惑。由自在故。
㈡然諸結生唯煩惱力。非由自力現起纏垢。
①na hi sa kleśas sti yena pratisamdhi bandhas pratividyate iti ābhidharmikās kleśais eva tu na paryavasthānais svatantraīs
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆིག་རྐྱ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadyapi sā 'vasthā mandikā yastu yatrābhīkṣṇaṃ carita āsannaśca tasya tadānīṃ sa eva kleśa upatiṣṭhate / [151|24-]
♂yadyapi sā'vasthā mandikā{9. MS. looks like sāvasthānadvikā |} yastu yatrābhīkṣṇaṃ{10. MS. ..bhikṣṇaṃ |} carita āsannaśca tasya tadānīṃ sa eva kleśa upatiṣṭhate /
◤yady api sā'vasthā mandikā, yastu yatrābhīkṣṇaṃ carita āsannaś ca, tasya tadānīṃ sa eva kleśa upatiṣṭhate; pūrvāvedhāt / [S386-388]
①yady api sā avasthā mandikā, yastu yatra abhīkṣṇaṃ carita āsannaś ca, tasya tadānīm sa eva kleśa upa-tiṣṭhate; pūrva āvedha
㈠若此位最昧鈍，隨有惑先數數起.惑最近，是時於此位中此惑即起為染污，由先疾利故。
㈡雖此位中心身昧劣，而由數起或近現行.引發力故，煩惱現起。
D2558 🈪གནས་སྐབས་དེ་ཞན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། གང་ཞིག་གིས་གང་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དང་། ཉེ་བར་དཔྱད་པ་དེ་ལ་ནི་དེའི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྔོན་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yadi api sā vasthā mandikās yas tu yatra abhīkṣṇam caritas āsannas ca tasya tadānīm sas eva kleśas upatiṣṭhate
㈢གནས་སྐབས་དེ་ཞན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། གང་ཞིག་གིས་གང་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དང་། ཉེ་བར་དཔྱད་པ་དེ་ལ་ནི་དེའི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྔོན་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤pūrvāvedhāt / [151|25]
◤[S388]
★◤antarabhavapratisaṃdhirapyevamavaśyaṃ kliṣṭo veditavyaḥ / [151|25-]
♂antarābhavapratisaṃdhirapyevamavaśyaṃ kliṣṭo veditavyaḥ /
◤antarābhavapratisandhirapyevamavaśyaṃ kliṣṭo veditavyaḥ / [S388-390]
㈠接中有，為必應知如此染污不。
㈡應知中有初續剎那亦必染污，猶如生有。
D2559 🈪སྲིད་པ་བར་མ་〖PNམར།〗ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①pūrva āvedhāt antara bhava pratisaṃdhis api evam avaśyam kliṣṭas veditavyas
㈢སྲིད་པ་བར་མ་〖PNམར།〗ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【tridhā 'nye 】[151|27]
①tridhā anye
㈢གཞན་རྣམ་〖PN+པ།〗གསུམ་མོ། །
◤tridhā'nye,[S388-390]
①tridhā anye,
㈠〔偈曰〕：【餘三】。
㈡【餘三】
D2560 🈪གཞན་རྣམ་〖PN+པ།〗གསུམ་མོ། །
◤anye trayo bhavāstriprakārāḥ antarābhavādayaḥ kuśalakliṣṭāvyākṛtāḥ / [S388-390]
㈠釋曰。所餘三有。即中有等。各有三種。謂善染污無記。
㈡然餘三有一一通三。謂本死中三。各善染無記。
D2561 🈪སྲིད་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པ་གཞན་གསུམ་ནི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
★◤anye trayo bhavāstriprakārāḥ antarabhavādayaḥ kuśalakliṣṭāvyākṛtāḥ / [151|28]
♂tridhā'nye anye trayo bhavā{11. MS. bhāvāḥ |}striprakārāḥ antarābhavādayaḥ kuśalakliṣṭāvyākṛtāḥ /
①anye trayas bhavās tri prakārās antara bhava ādayas kuśala kliṣṭa avyākṛtās
㈢སྲིད་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པ་གཞན་གསུམ་ནི་དགེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
◤athaiṣāṃ bhavānāṃ katamaḥ kiṃpratisaṃyuktaḥ?[S388-390]
㈠於諸有中幾有於何界相應。
★◤athaiṣāṃ bhavānāṃ katamaḥ kiṃpratisaṃyuktaḥ / [152|01]
①atha eṣām bhavānām katamas kiṃpratisaṃyuktas
③ཡང་སྲིད་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྲིད་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་གསུམ། སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གང་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ནས་〖PNགནས།〗གཞན་དུ་ན་〖PN-ན།〗ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ནི་མེད་དོ། །
◤traya ārūpye,[S388-390]
㈠〔偈曰〕：【無色三】。
㈡【無色三】
D2562 🈪ཡང་སྲིད་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་གསུམ།
★◤ 【traya ārūpye 】[152|02]
♂@152 athaiṣāṃ bhavānāṃ katamaḥ kiṃpratisaṃyuktaḥ |{1. MS. ...saṃyuktastraya |} traya ārūpye{2. Y. ārūpyeṣvāhāraṃ...|} antarābhavaṃ varjayitvā /
①trayas ārūpye
③གཟུགས་མེད་གསུམ་།
◤antarābhavaṃ varjayitvā / [S388-390]
㈠釋曰。除中有所餘有。
㈡於無色界.除中有三。
🈪སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གང་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ནས་〖PNགནས།〗གཞན་དུ་ན་〖PN-ན།〗ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ནི་མེད་དོ། །
★◤antarābhavaṃ varjayitvā / [152|03]
①antarā abhavam varjayitvā
③སྲིད་པ་བར་མ་མ་གཏོགས་ཏེ་།
★◤nahyārūpyadhātuḥ sthānāntaraparicchinno yasya prāptyarthamantarābhavo 'bhinirvarteta / [152|03-]
♂nahyārūpyadhātuḥ sthānāntaraparicchinno yasya prāptyarthamantarābhavo 'bhini- rvarteta /
①na hi ārūpya dhātus sthāna antara paricchinnas yasya prāpti artham antarābhavas abhinirvarteta
③གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གང་དུ་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ནས་གཞན་དུ་ན་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ནི་མེད་དོ་།།
◤na hyārūpyadhātuḥ sthānāntarapariccinnaḥ, yasya prāptyarthamantarābhavo 'bhinirvarteta / [S388-390]
㈠何以故。無色界非隔別處。為至彼故起中陰。
㈡非彼界中有處隔別。為往餘處可立中有。
★◤kāmarūpadhātvoraparisaṃkhyānāt sarva eva catvāro bhavāḥ santītyanujñāpitaṃ bhavati / [152|04-]
♂kāmarūpadhātvoraparisaṃkhyānāt{3. MS. ...rāpari... |} sarva eva catvāro bhavāḥ santītyanujñāpitaṃ bhavati /
◤kāmarūpadhātvoraparisaṃkhyānāt sarva eva catvāro bhavāḥ santītyanujñāpitaṃ bhavati / [S388-390]
㈠於欲色界不數故。則知皆具四有。如眾生依因依緣生。
㈡頌中不說欲色二界。故知於中許具四有。有情緣起
D2563 🈪འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆད་པ་མ་སྨོས་པས་སྲིད་པ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར:གནས་པར་〖PNགནང་བར།〗བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
①kāmarūpa dhātvora parisaṃkhyānāt sarve eva catvāras bhavās santi iti anujñāpitam bhavati
③འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆད་པ་མ་སྨོས་པས་སྲིད་པ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོང་དོ་ཞེས་བྱ་བར་གནས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དག་གིས་ནི་ཆད་པ་མ་སྨོས་པས་སྲིད་པ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར:གནས་པར་〖PNགནང་བར།〗བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ukto yathā sattvānāṃ pratītyasamutpādo vistareṇa / [152|05-]
◤ukto yathā sattvānāṃ pratītyasamutpādo vistareṇa // [S388-390]
㈠此義已廣說。若眾生已生。
㈡已廣分別。
①uktas yathā sattvānām pratītyasamutpādas vistareṇa
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤atha kathaṃ sattvānāṃ sthitibhavatītyāha[152|07]
♂atha kathaṃ sattvānāṃ sthitibhavatītyāha āhārasthitikaṃ jagat //38//
◤atha kathaṃ sattvānāṃ sthitirbhavati? ityāha--[S388-390]
㈠云何得住。〔偈曰〕：
㈡是諸有情由何而住。頌曰
①atha katham sattvānām sthitibhavati iti āha
③ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འགྲོ་བ་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན། །བཅོམ་{140a}ལྡན་འདས་ཉིད་〖N-ཉིད།〗ཀྱིས་མངོན་པར་མཁྱེན་ཅིང་མདོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཆོས་གཅིག་བཀའ་སྩལ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་ཟས་ཀྱིས་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོའི་ཚིག་〖PNཚིགས།〗ཡིན་ནོ། །
★◤ 【āhārasthitikaṃ jagat // VAkK_3.38 //】[152|08]
①āhāra sthitikam jagat
③འགྲོ་བ་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན་།།
◤āhārasthitikaṃ jagat // 38 // [S388-390]
㈠【世間以食住】。
㈡【有情由食住】〖39_3_a〗
★◤eko dharmo bhagavatā svayamabhijñāyābhisaṃbadhyākhyāto “yaduta sarvasttvā āhārasthitikā” iti sūtrapadam / [152|09-]
♂eko dharmo bhagavatā svayamabhijñāyābhisaṃbadhyākhyāto “yaduta sarvasattvā āhārasthitikā” iti sūtrapadam /
◤eko dharmo bhagavatā svayamabhijñāyābhisambudhyākhyātaḥ-- “yaduta sarvasattvā āhārasthitikāḥ” ( ) iti sūtrapadam / [S388-390]
㈠釋曰。有一法世尊自通自知。為他正說。謂一切眾生以食為住。經言如此。
㈡論曰。經說。世尊自悟一法正覺正說。謂諸有情一切無非由食而住。
①ekas dharmas bhagavatā svayam abhijñāya abhisaṃbadhya ākhyātas yat uta sarvasttvā āhāra sthitikās iti sūtrapadam
③བཅོམ་ ****[@140a]**** *་།། ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཆོས་གཅིག་བཀའ་སྩལ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་ཟས་ཀྱིས་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོའི་ཚིག་ཡིན་འདི་ལྟ་སྟེ་།
★★◤ke punarāhārāḥ / catvāra āhārāḥ / [152|10]
♂ke punarāhārāḥ / catvāra{4. MS. catvārā |} āhārāḥ /
◤ke punarāhārāḥ? catvāra āhārāḥ;[S388-390]
㈠此食有幾種。有四種
㈡何等為食。食有四種。
①ke punar āhārās
③ནོ་།། ཟས་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་ཅེ་ན་།
★0◤kavaḍīkārāhāraḥ prathamaḥ / [152|10-]
①catvāras āhārās kavaḍīkāra āhāras prathamas
③ཟས་ནི་བཞི་སྟེ་།
◤1. kavalīkārāhāraḥ prathamaḥ / [S388-390]
㈠〔偈曰〕：【段食】。
㈡一段
★0◤audārikaḥ sūkṣmaśca / [152|11]
◤audarikaḥ, sukṣmaś ca / [S388-390]
㈠釋曰。段食者有麁有細。
㈡1｛段有二種。謂細及麁。
①audārikas sūkṣmas ca
③ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་རགས་པ་དང་ཕྲ་བའོ་།།
㈢ཟས་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་ཅེ་ན། ཟས་ནི་བཞི་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་རགས་པ་དང་ཕྲ་བའོ། །
★0◤sūkṣmo 'ntarābhavikānāṃ gandhāhāratvāt / [152|11-]
◤sūkṣmo 'ntarābhavikānāṃ gandhāhāratvāt; devānāṃ prāthamakalpikānāṃ ca niḥṣyandābhāvāt; tailasyeva sikatāsv aṅgeṣv anupraveśāt / [S388-390]
①sūkṣmo 'ntarābhavikānāṃ gandhāhāratvāt; devānāṃ prāthamakalpikānāṃ ca niḥṣyandābhāvāt; tailasya iva sikatāsv aṅgeṣv anupraveśāt|
㈠細者是中有眾生食。以香為食故。及諸天劫初眾生食。以無變穢流故。此食悉入彼身。如油於沙。
㈡細謂中有食.香為食故，及天劫初食。無變穢故，如油沃砂.散入支故。
①sūkṣmas antara ābhavikānām gandha āhāra tvāt
③ཕྲ་བ་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། ལྷ་རྣམས་དང་། བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཕྲ་བ་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་〖PN+པ།〗རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤devānāṃ prāthamakalpikānāṃ ca niḥṣyandābhāvāt / [152|12]
★◤tailasyeva sikatāsvaṅgeṣvanupraveśāt / [152|12-]
♂tailasyeva{5. MS. tailasyaiva.|} sikatāsvaṅge{6. MS. ...svaṃgoṣva...|}ṣvanupraveśāt /
①devānām prāthama kalpikānām ca niḥṣyanda abhāvāt tailasya iva sikatāsu aṅgeṣu anupraveśāt
③བྱེ་མ་དག་གི་ནང་དུ་ཏིལ་མར་བླུགས་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་འཇུག་པས་རྒྱུ་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ལྷ་རྣམས་དང་། བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་ཏེ། བྱེ་མ་དག་གི་ནང་དུ་ཏིལ་མར་བླུགས་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་འཇུག་པས་རྒྱུ་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sūkṣmāṇāṃ vā sūkṣmo bālakasaṃsvedajantukādīnām / [S388-390]
①sūkṣma vā sūkṣma bālaka saṃsvedajatukā ādi
㈠復次，若細眾生.彼食亦細，譬如髮污蟲等。
㈡或細污虫，嬰兒等食，說名為細。翻此為麁。｝
★★◤sūkṣmāṇāṃ vā sūkṣmo bālakasaṃsvedajantukādīnām / [152|13]
♂sūkṣmāṇāṃ vā sūkṣmo bālaka{7. MS. bālakaṃ |}saṃsvedajantukādīnām /
①sūkṣmāṇām vā sūkṣmas bālaka saṃsveda jantuka ādīnām
㈢ཡང་ན་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པས་ཕྲ་མོ་སྟེ། བྱིས་པ་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའིའོ། །
◤2.sparśo dvitīyaḥ / [S388-390]
㈠觸食第二。
㈡2｛二觸
★0◤sparśo dvitīyaḥ / [152|13-]
①sparśas dvitīyas
㈢རེག་པ་〖PNཔའི།〗ནི་གཉིས་པའོ། །
★★◤manaḥsaṃcetanā tṛtīyaḥ / vijñānamāhāraścaturthaḥ / [152|14]
♂manaḥsaṃcetanā{8. MS. sacetanā |} tṛ-[ 38a. 9A. II ]tīyaḥ /
◤3.manaḥsañcetanā tṛtīyaḥ / [S388-390]
㈠作意食第三。
㈡三思
①manas saṃcetanā tṛtīyas
㈢ཡིད་ལ་སེམས་པ་〖PNཔའི། །〗ནི་གསུམ་པའོ། །
①vijñānam āhāras caturthas
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ནི་བཞི་པའོ། །
◤4.vijñānamāhāraś caturthaḥ // 38 // [S388-390]
㈠識食第四。
㈡四識。｝
★◤tatra punaḥ[152|15]
♂vijñānamāhāraścatuthaḥ /
◤tatra punaḥ-- kavalīkāra āhāraḥ kāme[S388-390]
㈠此中段食者。〔偈曰〕：【於欲界】。
㈡如是段食唯在欲界。【段欲】
★◤ 【kavaḍīkāra āhāraḥ kāme 】[152|16]
①tatra punar kavaḍīkāras āhāras kāme
③དེ་ལ་ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་འདོད་པ་ན་།།
㈢དེ་ལ་ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་འདོད་པ་ན། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ན་ནི་མེད:དོ།།〖PNདེ 〗
◤na rūpārūpyadhātvostadvītarāgāṇāṃ tatropapatteḥ / [S388-390]
㈠釋曰。此食於色無色界無。由離欲此於彼生故。
㈡離段食貪生上界故。
★◤na rūpārūpyadhātvostadvītarāgasya tatropapatteḥ / sa ca[152|17]
♂tatra punaḥ kavaḍīkāra āhāraḥ kāme na rūpārūpyadhātvostadvītarāgasya{9. Y. tadvītarāgāṇāṃ |} tatropapatteḥ /
①na rūpārūpya dhātvos tad vīta rāgasya tatra upapattes
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ན་ནི་མེད་དོ་།། དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་དེར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་〖PN-དག 〗དེར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①sa ca
③དེ་ཡང་།
㈢དེ་ཡང་། སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དོ། །
★◤ 【tryāyatanātmakaḥ /】[152|18]
♂sa ca tryāyatanātmakaḥ /
①tri āyatana ātmakas
③སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དོ་།།
◤sa ca --tryāyatanātmakaḥ / [S388-390]
㈠〔偈曰〕：【以三入為體】。
㈡【體唯三】
★0◤kāmāvacarāṇi gandharasaspraṣṭavyāyatanāni sarvāṇyeva kavaḍīkāra āhāraḥ / [152|19]
◤kāmāvacarāṇi gandharasaspraṣṭavyāyatanāni sarvāṇyeva kavalīkāra āhāraḥ kavalīkṛtyābhyavaharaṇāt, mukhanāsikāgrāsavyavacchedataḥ / [S388-390]
㈠釋曰。於欲界香味觸入，一切皆名段食。作段吞故。先以口鼻含之，後分分吞故。
㈡唯欲界繫.香味觸三，一切皆為段食自體，可成段別而飲噉故。謂以口鼻分分受之。
★0◤kavaḍīkṛtyābhyavaharaṇāt / [152|19-]
★0◤mukhanāsikāgrāsavyavacchedataḥ / [152|20]
①kāmāvacarāṇi gandha rasa spraṣṭa vya āyatanāni sarvāṇi eva kavaḍīkāras āhāras kavaḍīkṛtya abhyavaharaṇāt mukha nāsikā grāsa vyavacchedatas
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ནི་སྣ་དང་། ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱིས་ཁམ་དུ་བཅད་ནས་ཁམ་དུ་བྱས་ཏེ་མིད་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཁམ་གྱི་ཟས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤chāyātapajvālāprabhāsu teṣāṃ kathamāhāratvam? bāhulyena kilaiṣa nirdeśaḥ / [S388-390]
㈠影光焰輝。此等云何成食。由從多故。作如此說。
㈡光影炎涼如何成食。傳說。此語從多為論。
★0◤cchāyātapajvālāprabhāsu teṣāṃ kathamāhāratvam / [152|20-]
①cchāyā ātapa jvālā prabhāsu teṣām katham āhāra tvam
③གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། མེ་དང་། འོད་དག་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཟས་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གྲིབ་མ་དང་། ཉི་མ་དང་། མེ་དང་། འོད་དག་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཟས་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཕལ་ཆེ་བར་〖PNབ། 〗བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★★◤bāhulyena kilaiṣa nirdeśaḥ / [152|21]
♂bāhulyena kilepa nirdeśaḥ /
①bāhulyena kila eṣa nirdeśas
③འདི་ནི་ཕལ་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤yānyapi tu nābhyavahniyante sthitiṃ cāharanti tānyapi sūkṣma āhāraḥ / [152|21-]
♂yānyapi tu nābhyavahriyante sthitiṃ cāharanti{10. Y. adds yāpanāṃ cāharanti |} tānyapi sūkṣma āhāraḥ /
◤yānyapi tu nābhyavahriyante sthitiṃ yāpanāṃ cāharanti, tānyapi sūkṣma āhāraḥ, snānābhyaṅgavaditi / [S388-390]
㈠此等若非所食能令相續住。亦入細食數。譬如浴塗等。
㈡又雖非飲噉而能持身，亦細食所攝。如塗洗等。
①yāni api tu na abhyavahniyante sthitim ca āharanti tāni api sūkṣmas āhāras
③གང་དག་མི་མིད་ལ་གནས་པར་ཡང་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཟས་ཕྲ་མོ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་དག་མི་〖PNགི།PN+ཡང་།〗མིད་ལ་གནས་པར་ཡང་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཟས་ཕྲ་མོ་ཡིན་ཏེ། ཁྲུས་དང་ལུས་མཉེ་བ་བཞིན་ནོ། །
★★◤snānābhyaṅgavaditi / [152|22]
♂snānābhya- ṅgavaditi /
①snāna abhyaṅga vat iti
③ཁྲུས་དང་ལུས་མཉེ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤kasmānna rūpāyatanamāhāraḥ / [152|22-]
◤kasmānna rūpāyatanamāhāraḥ, tadapi kavalīkṛtyābhyavahriyate?[S388-390]
㈠云何色入非食。若作段食必約於色。
㈡色亦可成段別飲噉。何緣非食。
①kasmāt na rūpa āyatanam āhāras
③ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཟས་མ་ཡིན་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཟས་མ་ཡིན། །དེ་ཡང་ཁམ་དུ་བྱས་ནས་མིད་པར་ནི་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་དེས། །རང་དབང་གྲོལ་ལ་མི་ཕན་ཕྱིར། །ཟས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དབང་པོ་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་མེད་པའི་ཚེ་རང་གི་དབང་པོའམ། དེའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་〖PN+ཡང་།〗ཕན་མི་འདོགས་ན་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་དང་གཞན་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། གང་གི་ཚེ་མཐོང་བ་ན་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་པའི་〖PNཔ།〗བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ཟས་ཡིན་གྱི་{140b}གཟུགས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tadapi kavaḍīkṛtyābhyavahriyate / [152|23]
◤na rūpāyatanaṃ tena svākṣamuktānanugrahāt // 39 // [S388-390]
㈠〔偈曰〕：【非色入由此 不利自根脫】。
㈡【非色不能益_c 自根解脫故】〖39_3_d〗 此不能益自所對根解脫者故。
①tat api kavaḍīkṛtya abhyavahriyate
③དེ་ཡང་ཁམ་དུ་བྱས་ནས་མིད་པར་ནི་བྱེད་དོ་ཞེ་ན་།
★◤ 【na rūpāyatanaṃ tena svākṣamuktānanugrahāt // VAkK_3.39 //】[152|24]
♂na rūpāyatanaṃ tena svākṣamuktānanugrahāt //39//
①na rūpa āyatanam tena svākṣa muktān anugrahāt
③གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་དེས་།། རང་དབང་གྲོལ་ལ་མི་ཕན་ཕྱིར་།།
★0◤āhāro hi nāma ya indriyamahābhūtānāmanugrahāya saṃvarttate / [152|25]
◤āhāro hi nāma ya indriyamahābhūtānāmanugrahāya saṃvarttate / [S388-390]
㈠釋曰。食是何法。若能利益自根四大。
㈡夫名食者。必先資益自根大種。後乃及餘。
★◤rūpāyatanaṃ cābhyavaharaṇakāle svamindriyaṃ tanmahābhūtāni vā nānugṛhṇāti / [152|25-]
♂rūpāyatanaṃ cābhyavaharaṇa{11. Y. cābhyavahāra |} kāle svamindriyaṃ tanmahābhūtāni vā{12. Y. ca |} nānugṛhṇāti /
◤rūpāyatanaṃ cābhyavahārakāle svamindriyaṃ tanmahābhūtāni ca nānugṛhṇāti / [S388-390]
㈠色入者於正食時。不能利益自根及四大。
㈡飲噉色時於自根大尚不為益。
①āhāras hi nāma yas indriya mahābhūtānām anugrahāya saṃvarttate rūpa āyatanam ca abhyavaharaṇa kāle svam indriyam tat mahābhūtāni vā na anugṛhṇāti
③ཟས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དབང་པོ་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་མེད་པའི་ཚེ་རང་གི་དབང་པོའམ་།
★0◤kuta evānyānyaviṣatvāt / [152|26]
◤kuta evānyāni indriyāṇyanugrahīṣyati; aviṣayatvāt / [S388-390]
㈠何況能利益餘根及四大。非自境界故。
㈡況能及餘。由彼諸根境各別故。
①kutas eva anyāni aviṣa tvāt
③དེའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཕན་མི་འདོགས་ན་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་དང་གཞན་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
★◤yadāpi ca dṛśyamāne sukhasaumanasye ādadhāti tadāpi tadālambanaḥ sukhavedanīyaḥ sparśa āhāro bhavati na rūpam / [153|01-]
♂yadāpi ca @153 dṛśyamāne{1. MS. dṛśyamānaṃ |} sukhasaumanasye ādadhāti tadāpi tadālambanaḥ sukhavedanīyaḥ sparśa āhāro bhavati{2. Y. omits bhavati |} na rūpam /
◤yadāpi ca dṛśyamāne sukhasaumanasye ādadhāti, tadāpi tadālambanaḥ sukhavedanīyaḥ sparśa āhāraḥ, na rūpam;[S388-390]
㈠有時見色即起樂及喜。此色亦非食。但緣此為境。能生樂受等觸。以此為食非色。
㈡有時見色生喜樂者。緣色觸生。是食非色。
①yadā api ca dṛśyamāne sukha saumanasye ādadhāti tadā api tad ālambanas sukha vedanīyas sparśas āhāras bhavati na rūpam
③གང་གི་ཚེ་མཐོང་བ་ན་བདེ་བ་དང་། ཡིད་བདེ་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་པའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ཟས་ཡིན་གྱི་ ****[@140b]**** ་གཟུགས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤muktānāmanāgāmyarhetāṃ sumanojñamapyāhāraṃ paśyatāmanugrahābhāvāt / [153|02-]
♂muktānāmanāgāmyarhatāṃ sumanojñamapyāhāraṃ paśyatāmanugrahābhāvāt /
◤muktānāmanāgāmyarhatāṃ sumanojñamapyāhāraṃ paśyatāmanugrahābhāvāt // 39 // [S388-390]
㈠復次已得解脫人。謂阿那含阿羅漢。見可愛飲食無利益故。
㈡又不還者及阿羅漢解脫食貪。雖見種種上妙飲食而無益故。
①muktānām anāgāmi arhetām su manojñam api āhāram paśyatām anugraha abhāvāt
㈢གྲོལ་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཟས་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་མི་〖PN-མི།〗འོང་བ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་པ་མེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
◤[S390]
★0◤sparśasaṃcetanāvijñā āhārāḥ sāsravāstriṣu / [153|04]
◤sparśasañcetanāvijñā āhārāḥ sāsravāstriṣu / [S390-392]
㈠〔偈曰〕：【觸作意及識 三有流通三】。
㈡【觸思識三食_a 有漏通三界】〖40_3_b〗
★0◤sparśastrikasaṃnipātajaḥ / [153|05]
◤sparśastrikasannipātajaḥ / [S390-392]
㈠釋曰。觸者從三和合生。
㈡觸謂三和所生諸觸。
①sparśa saṃcetana avijñās āhārās sa asravās triṣu sparśas trika saṃnipāta jas
③རེག་དང་སེམས་པ་རྣམ་ཤེས་ནི་།། ཟག་བཅས་ཟས་ཡིན་གསུམ་དག་ན་།།
㈢རེག་དང་སེམས་པ་རྣམ་ཤེས་ནི། །ཟག་བཅས་ཟས་ཡིན་གསུམ་དག་ན། །རེག་པ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཁོ་ན་ཟས་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་ཡང་ཡོད་དེ།〖PNདོ།།〗 ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ལྟར་སྲིད་པ་གསོ་བར་བྱེད་པའི་དོན་ནི་ཟས་ཀྱི་དོན་ཡིན་ན་དེ་དག་ནི་སྲིད་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་〖PNཔའི།〗ཕྱིར་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤cetanā manaskarma vijñānaṃ ca sāsravāṇyevāhārāḥ triṣvapi dhātuṣu saṃvidyante / [153|05-]
♂cetanā manaskarma vijñānaṃ ca sāsravāṇyevā [ 38b. 9B. II ] hārāḥ triṣvapi dhātuṣu saṃvidyante /
◤cetanā, manaskarma, vijñānaṃ ca sāsravāṇyevāhārāḥ triṣvapi dhātuṣu saṃvidyante / [S390-392]
㈠作意者是心業。識者是意識。此三若有流必是食。此三通三界有。
㈡思謂意業。識謂識蘊。此三唯有漏，通三界皆有。
①cetanā manaskarma vijñānam ca sa āsravāṇi eva āhārās triṣu api dhātuṣu saṃvidyante
③རེག་པ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཁོ་ན་ཟས་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་ཡང་ཡོད་དེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་ཡང་མདོ་ལས། སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། འཚོ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ནས་〖PNན།〗ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་ཟས་དག་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤kimarthaṃ nānāsravāṇi / [153|06]
★0◤yasmāt bhavāpoṣaṇārtha āhārārthaḥ / [153|06-]
◤kimarthaṃ nānāsravāṇi? yasmāt bhavāpoṣaṇārtha āhārārthaḥ / tāni ca bhavakṣayāyotthitānīti vaibhāṣikāḥ / [S390-392]
㈠云何不立無流為食。由立食以能滋長諸有為義。無流生起能滅盡諸有。毘婆沙師執如此。
㈡如何食體不通無漏。毘婆沙師作如是釋。能資諸有是其食義。無漏修生為滅諸有。
★★◤tāni ca bhāvakṣayāyotthitānīti vaibhāṣikāḥ / [153|07]
♂tāni ca bhavakṣayāyotthitānīti vaibhāṣikāḥ /
①kimartham nānā sravāṇi yasmāt bhava apoṣaṇa arthas āhāra arthas tāni ca bhāva kṣayāya utthitāni iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ལྟར་སྲིད་པ་གསོ་བར་བྱེད་པའི་དོན་ནི་ཟས་ཀྱི་དོན་ཡིན་ན་དེ་དག་ནི་སྲིད་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། གཞན་ཡང་མདོ་ལས་།
★0◤api tu sūtra uktaṃ “catvāra ime āhārā bhūtānāṃ sattvānāṃ sthitaye yāpanāyai saṃbhavaiṣiṇāṃ cānugrahāye”ti / [153|07-]
◤api tu sūtra uktam-- “catvāra ime āhārā bhūtānāṃ sattvānāṃ sthitaye yāpanāyai sambhavaiṣiṇāṃ cānugrahāya” ( ) iti / [S390-392]
㈠復次於經中說食義。食有四種。為令已生眾生得住。及為愈相續。又為利益尋求生眾生。
㈡又契經說。食有四種。能令部多有情安住。及能資益諸求生者。
★0◤na caivamanāsravā dharmā iti nāhārāḥ / [153|09]
◤na caivamanāsravā dharmā iti nāhārāḥ / [S390-392]
㈠無流法不爾。是故非食。
㈡無漏不然。故非食體。
①api tu sūtras uktam catvāras ime āhārās bhūtānām sattvānām sthitaye yāpanāyai saṃbhava eṣiṇām ca anugrahāya iti na ca evam anāsravās dharmās iti na āhārās
③སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། འཚོ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ནས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་ཟས་དག་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤bhūtā hi tāvatsattvā upapannā iti vijñāyante / atha saṃbhavaiṣiṇaḥ katame / [153|10]
◤bhūtā hi tāvat sattvā upapannā iti vijñāyante / [S390-392]
㈠已生者，於道中已生眾生。此義易解。
㈡言部多者。顯已生義。諸趣生已皆謂已生。
①bhūtās hi tāvat sattvās upapannās iti vijñāyante
③རེ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་ཤེས་ན་།
㈢རེ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་〖PNལ།〗བྱ་བར་ཡང་ཤེས་ན། སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལས་བྱུང་དང་སྲིད་ཚོལ་དང་། །དྲི་ཟ་སྲིད་པ་བར་མ་དང་། །འགྲུབ་པའོ། །
①atha saṃbhava eṣiṇas katame
③སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
★◤ 【manomayaḥ saṃbhavaiṣī gandharvaścāntarābhavaḥ // VAkK_3.40 //】[153|11]
♂manomayaḥ saṃbhavaiṣī gandharvaścāntarābhavaḥ //40//
①manas mayas saṃbhava eṣī gandharvas ca antarābhavas
③ཡིད་ལས་བྱུང་དང་སྲིད་ཚོལ་དང་།། དྲི་ཟ་སྲིད་པ་བར་མ་དང་།། འགྲུབ་པའོ་།།
◤atha sambhavaiṣiṇaḥ katame?[S390-392]
㈠何者尋求生。
㈡復說求生.為何所目。
★◤ 【nirvṛttiśca 】[153|12]
◤manomayaḥ sambhavaiṣī gandharvaś cāntarābhavaḥ // 40 // nirvṛttiś ca,[S390-392]
①manomayaḥ sambhavaiṣī gandharvaś ca antarābhavaḥ||40|| nirvṛttiś ca,
㈠〔偈曰〕：【意生尋求生 乾闥婆中有 對有】。
㈡【意成及求生_c 食香中有起】〖40_3_d〗
🈪2905 རེ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་ཤེས་ན། སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལས་བྱུང་དང་སྲིད་ཚོལ་དང༌། །དྲི་ཟ་སྲིད་པ་བར་མ་དང༌། །འགྲུབ་པའོ། །
◤antarābhavo hyebhirabhidhānairukto bhagavatā--[S390-392]
㈠釋曰。世尊以此五名。說中陰眾生。何以故。
㈡此目中有，由佛世尊以五種名說中有故。何等為五。
🈪2906 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་བརྗོད་པ་འདི་དག་གིས་གསུངས་སོ། །
🈪2907 དེ་ནི་ཡིད་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤antarābhavo hyebhirabhidhānairukto bhagavatā / [153|13]
♂nirvṛttiśca antarābhavo hyebhirabhidhānairukto bhagavatā /
①nirvṛttis ca antarā abhavas hi ebhis abhidhānais uktas bhagavatā
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་བརྗོད་པ་འདི་དག་གིས་གསུངས་སོ། །
◤1. sa eva manonirjātatvāt manomaya uktaḥ; śukraśoṇitādikaṃ kiñcid bāhyamanupādāya bhāvāt / [S390-392]
㈠此眾生從意生故。故說意生。不取不淨及血所有諸外為生依故。
㈡一者意成。從意生故，非精血等所有外緣合所成故。
★0◤sa eva manonirjātatvāt manomaya uktaḥ / [153|13-]
①sas eva manas nirjāta tvāt manas mayas uktas
③དེ་ནི་ཡིད་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་ཡིད་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤śukraśoṇitādikaṃ kiñcidbāhyamanupādāya bhāvāt / [153|14]
♂śukraśoṇitādikaṃ kiṃcidbāhyamanupādāya bhāvāt /
①śukra śoṇita ādikam kiñcid bāhyam anupādāya bhāvāt
③ཕྱིའི་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤2. sambhavaiṣaṇaśīlatvāt sambhavaiṣī / [S390-392]
①2. sambhava-eṣaṇa-śīla-tvāt sambhavaiṣin eṣin
㈠尋求生者。欲得生未得故。處處尋求生。
㈡二者求生。常喜尋察當生處故。
🈪2908 སྲིད་པ་ཚོལ་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ཚོལ་བའོ། །
★0◤saṃbhavaiṣaṇaśīlatvāt saṃbhavaiṣī / [153|14-]
①saṃbhava eṣaṇa śīla tvāt saṃbhava eṣī
㈢སྲིད་པ་ཚོལ་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ཚོལ་བའོ། །
◤3. gandharvaṇāt gandharvaḥ / [S390-392]
①3. gandharvaṇa gandharvaḥ|
㈠乾闥婆者。由食香故。以香益身行向於道故。
㈡三者食香。身資香食往生處故。
🈪2909 དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར་ན། དྲི་ཟའོ། །
㈡四者中有。二趣中間所有蘊故。
◤4. upapattyabhimukhatvād abhinirvṛttiḥ / [S390-392]
①4. upapatty-abhimukha-tvād abhinirvṛttiḥ|
㈠對有者。對向生處起故。
㈡五者名起。對向當生暫時起故。
🈪2910 སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་སྟེ།
★★◤gandharvaṇāt gandharvaḥ / upapattyadbhimukhatvādabhinirvṛttiḥ / [153|15]
♂gandharvaṇāt gandharvaḥ / upapatyabhi{3. MS. upapattyābhi...|}mukhatvādabhinirvṛttiḥ /
◤“(s)avyābādham ātmabhāvam abhinirvartya savyābādhe loke upapadyate” iti sūtrapadāt / [S390-392]
① savyābādham ātma-bhāvam abhinirvartya savyābādhe loke upapadyate iti sūtrapadāt|
㈠如經言。對起有礙害自體。生有礙害世間。由此經言故。對有名中陰。
㈡如契經說：有壞自體起，有壞世間生。起謂中有。
🈪མདོ་ལས། གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་མངོན་པར་གྲུབ་ནས་གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①gandharvaṇāt gandharvas
㈢དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར་ན། དྲི་ཟའོ། །
①upapatti adbhimukha tvāt abhinirvṛttis
③སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་སྟེ་།
㈢སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་སྟེ། མདོ་ལས། གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་མངོན་པར་གྲུབ་ནས་གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
{AN增支部4,233. So sabyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā(abhisaṃskaroti), sabyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyābajjhaṃ lokaṃ upapajjati.}
★◤“avyābādhamātmabhāvamabhinirvartya savyābādhe loke upapadyata” iti sūtrapadāt / [153|15-]
♂“avyābā{4. MS. drops bā |}dhamātmabhāvamabhinirvartya savyābādhe loke upapadyata” iti sūtrapadāt /
①avyābādham ātma bhāvam abhinirvartya sa vyābādhe loke upapadyate iti sūtra padāt
③མདོ་ལས། གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་མངོན་པར་གྲུབ་ནས་གནོད་པ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤“tathāsti pudgalo yasyābhinirvṛttisaṃyojanaṃ prahīṇaṃ nopapattisaṃyojanam” iti sūtra catuḥkoṭikāt / [153|16-]
♂“tathāsti pudgalo yasyābhinirvṛttisaṃyojanaṃ prahīṇaṃ nopapattisaṃyojanami”ti sūtre catuḥkoṭikāt /
◤tathā “asti pudgalo yasyābhinirvṛttisaṃyojanaṃ prahīṇaṃ nopapattisaṃyojanam” iti sūtre catuḥkoṭikāt / [S390-392]
①tathā “asti pudgalo yasya abhinirvṛtti-saṃyojanaṃ prahīṇaṃ na upapatti-saṃyojanam” iti sūtre catuḥkoṭikāt|
㈠復有別經言。有眾生對有結已盡。非生有結。此經中有四句。
㈡又經說。有補特伽羅。已斷起結未斷生結。於此經中廣說四句。
🈪2911 དེ་བཞིན་དུ་མདོ་ལས། གང་གིས་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་སྤངས་ལ་སྐྱེ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
①tathā asti pudgalas yasya abhinirvṛtti saṃyojanam prahīṇam na upapatti saṃyojanam iti sūtra catur koṭikāt
③དེ་བཞིན་དུ་མདོ་ལས། གང་གིས་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་སྤངས་ལ་སྐྱེ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་མདོ་ལས། གང་གིས་〖PNགི།〗མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་སྤངས་ལ་སྐྱེ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཁམས་གཉིས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །
★0◤prathamā koṭirdvidhātuvītarāgasyordhvaṃsrotaso 'nāgāminaḥ / [153|18]
◤prathamā koṭirdvidhātuvītarāgasyordhvaṃsrotaso 'nāgāminaḥ / [S390-392]
①prathamā koṭis dvi dhātu vīta rāgasya ūrdhva(ṃ)srotasas anāgāminas
③མུ་དང་པོ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཁམས་གཉིས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ་།།
ⅰ㈡離二界貪諸上流者為第一句。
🈪མུ་དང་པོ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཁམས་གཉིས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །
★0◤dvitīyāntarāparinirvāyiṇaḥ / [153|18-]
◤dvitīyāntarāparinirvāyiṇaḥ / [S390-392]
①dvitīya antara apari nirvāyiṇas
㈢གཉིས་པ་ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །
ⅰ㈡中般涅槃為第二句。
🈪2912 གཉིས་པ་ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །
★★◤tṛtīyā 'rhatām / caturthyetānākārān sthāpayitvā / [153|19]
♂tṛtīyā'rhatām{5. Y. ...rhataḥ |} / ♂caturthyetānākārān sthāpayitvā /
◤tṛtīyā 'rhataḥ / [S390-392]
㈠復次已生者。謂阿羅漢。
㈡諸阿羅漢為第三句。
🈪2913 གསུམ་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །
①tṛtīyā rhatām
㈢གསུམ་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā
③བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ་།། ཡང་ན་བྱུང་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའོ་།། སྲིད་པ་ ****[@141a]**** *་།།
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗བྱུང་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །
◤caturthy etān ākārān sthāpayitvā / [S390-392]
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā|ⅰ
㈡除前諸相為第四句。
🈪2914 བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★◤bhūtāvā 'rhantaḥ saṃbhavaiṣiṇaḥ satṛṣṇāḥ / [153|19-]
♂bhūtā vā'rhantaḥ saṃbhavaiṣiṇaḥ satṛ-[ 39a. 9A. III ] ṣṇāḥ /
◤bhūtā vārhantaḥ sambhavaiṣiṇaḥ satṛṣṇāḥ / [S390-392]
①bhūtā vā arhantaḥ sambhavaiṣin (eṣin) sa-tṛṣṇās
㈠尋求生者。謂有愛眾生。
㈡又部多者。謂阿羅漢。餘有愛者說名求生。
🈪2915 ཡང་ན་བྱུང་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ནི་སྲིད་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
①bhūtāvās rhantas saṃbhava eṣiṇas sa tṛṣṇās
③ཚོལ་བ་རྣམས་ནི་སྲིད་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ་།།
㈢སྲིད་པ་{141a}ཚོལ་བ་རྣམས་ནི་སྲིད་པ་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །
●bhūtā arhantas traidhātuka-vītarāga-tvāt.
●saṃbhavaiṣiṇaḥ satṛṣṇāḥ. traidhātuke saṃbhavaiṣitvāt.
★0◤atha katyāhārāḥ sattvānāṃ sthitaye kati saṃbhavaiṣiṇāmanugrahāya / [153|21]
◤atha katy āhārāḥ sattvānāṃ sthitaye? kati sambhavaiṣiṇām anugrahāya?[S390-392]
①atha kati āhārās sattvānāṃ(bhūtānāṃ) sthitaye? kati sambhavaiṣin anugrahāya?
㈠復次幾種食令已生眾生。住幾種食能滋益尋求眾生生。
㈡幾食能令部多安住。幾食資益求生有情。
🈪2917 ཡང་ཟས་དུ་ཞིག་ནི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། །
①atha kati āhārās sattvānām sthitaye kati saṃbhava eṣiṇām anugrahāya
③ཡང་ཟས་དུ་ཞིག་ནི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།།
㈢ཡང་ཟས་དུ་ཞིག་ནི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤sarve 'pyubhayatheti vaibhāṣikāḥ / [153|21-]
◤sarve 'pyubhayatheti vaibhāṣikāḥ / [S390-392]
㈠毘婆沙師說。一切食皆能為二事。
㈡毘婆沙師說。皆具四。
🈪2918 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sarve apyubhayathā iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤kavaḍīkārāhāro 'pi hi tadrāgiṇāṃ punarbhavāya saṃvartate / uktaṃ hi / [153|22]
♂kavaḍīkārāhāro 'pi hi tadrāgiṇāṃ punarbhavāya saṃvartate /
◤kavalīkārāhāro 'pi hi tadrāgiṇāṃ punarbhavāya saṃvartate / [S390-392]
㈠何以故。段食亦於有愛眾生令得後有。
㈡諸有愛者。亦由段食為緣資益令招後有。
🈪2919 ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱང་དེ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།
①kavaḍīkāra āhāras api hi tad rāgiṇām punarbhavāya saṃvartate uktam hi
③ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱང་དེ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱང་དེ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟས་བཞི་ནི་ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཟུག་རྔུའི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ།
★◤bhagavatā “atvāra ime āhārā rogasya mūlalṃ gaṇḍasya śalyasya jarāmaraṇasya pratyaya” iti / [153|23-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “catvāra ime āhārā{6. MS. āhāro |} rogasya mūlaṃ gaṇḍasya śalyasya jarāmaraṇasya pratyaya” iti /
◤uktaṃ hi bhagavatā-- “catvāra ime āhārā rogasya mūlaṃ gaṇḍasya śalyasya, jarāmaraṇasya pratyayaḥ” ( ) iti / [S390-392]
①uktaṃ hi bhagavatā-- “catvāra ime āhārās roga mūlaṃ gaṇḍa śalya , jarāmaraṇasya pratyayaḥ” ( ) iti|
㈠佛世尊說.有四食為病根癰刺.老死等緣。
㈡以世尊說.四食皆為病癰箭根.老死緣故。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟས་བཞི་ནི་ནད་དང༌། འབྲས་དང༌། ཟུག་རྔུའི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ། རྒ་ཤིའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①bhagavatā atvāras ime āhārās rogasya mūlalm gaṇḍasya śalyasya jarā maraṇasya pratyayas iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟས་བཞི་ནི་ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཟུག་རྔུའི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ། རྒ་ཤིའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢རྒ་ཤིའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤manaḥsaṃcetanā 'pi ceha sthitaye dṛśyate / [153|24]
♂manaḥsaṃcetanā'pi ceha sthitaye dṛśyate / ♂evaṃ hi varṇayanti /
◤manaḥsañcetanāpi ceha sthitaye dṛśyate / [S390-392]
㈠作意食亦曾見令現生住。
㈡亦見思食安住現身。
🈪2920 ཡིད་ལ་སེམས་པ་ཡང་འདིར་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་སྣང་སྟེ། འདི་སྐད་དུ་ལོ་ཉེས་ཀྱིས་ཉེན་པའི་ཕ་ཞིག་གིས་ཐལ་བའི་རྐྱལ་བ་ཁ་ཐུར་མས་གཏུར་ཏེ་ཕྱེ་ཡིན་ནོ། །
①manas saṃcetanā api ca iha sthitaye dṛśyate
③ཡིད་ལ་སེམས་པ་ཡང་འདིར་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་སྣང་སྟེ་།
㈢ཡིད་ལ་སེམས་པ་ཡང་འདིར་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་སྣང་སྟེ། འདི་སྐད་དུ་ལོ་ཉེས་ཀྱིས་ཉེན་པའི་ཕ་ཞིག་གིས་ཐལ་བའི་རྐྱལ་བ་〖P-བ།〗ཁ་ཐུར་མས་གཏུར་ཏེ་ཕྱེ་ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ hi varṇayanti durbhikṣābhyāhatena kīla pitrā putrakau saktava iti bhasmanā bhastrāṃ paripūrya kīlake āsajyāśvāsitau / [153|24-]
♂durbhikṣābhyāhatena kila pitrā putrakau saktava{7. MS. śaktava |} iti bhasmanā{8. MS. bhasmeno |} bhastrāṃ paripūrya kīlake āsajyāśvāsitau{9. MS. svāsito |} /
◤evaṃ hi varṇayanti-- durbhikṣābhyāhatena kila pitrā putrakau saktava iti bhasmanā bhastrāṃ paripūrya kīlake āsajyāśvāsitau / [S390-392]
㈠先舊師說如此有一父遭飢餓難。以滿囊灰挂置壁上。慰喻二子語云是麨。
㈡世傳有言。昔有一父。時遭飢饉。欲造他方。自既飢羸。二子嬰稚。意欲攜去力所不任。以囊盛灰挂於壁上。慰喻二子云是麨囊。
🈪2921 བར་དུ་བུ་གཉིས་ཤིག་ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་བ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱང་དེ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་གནས་པར་གྱུར་ཏོ། །
①evam hi varṇayanti durbhikṣa abhyāhatena kīla pitrā putrakau saktavas iti bhasmanā bhastrām paripūrya kīlake āsajya āśvāsitau
③འདི་སྐད་དུ་ལོ་ཉེས་ཀྱིས་ཉེན་པའི་ཕ་ཞིག་གིས་ཐལ་བའི་རྐྱལ་བ་ཁ་ཐུར་མས་གཏུར་ཏེ་ཕྱེ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བར་དུ་བུ་〖PN-བུ།〗གཉིས་ཤིག་ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་བ་དང་། དེ་གཉིས་ཀྱང་དེ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་གནས་པར་གྱུར་ཏོ། །
★0◤tau ca tāṃ parikalpayantau ciramapyāsitau kenāpi codghāṭitāyāṃ bhasmeti nairāśyamāpannau vyāpannāviti / [153|26-]
◤tau ca tāṃ parikalpayantau ciramapyāsitau kenāpi codghāṭitāyāṃ bhasmeti nairāśyamāpannau vyāpannāv iti / [S390-392]
①tau ca tāṃ parikalpayantau ciramapyāsitau kenāpi codghāṭitāyāṃ bhasmeti nairāśyamāpannau vyāpannāv(vy-ā-√pad) iti|
㈠二子數思麨囊。得多時安住。後時有人。為開彼知是灰。失先作意即便命終。
㈡二子希望多時延命。後有人至取囊為開。子見是灰望絕便死。
🈪2922 གཅིག་གིས་ཁ་ཕྱེ་ནས་ཐལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ་རེ་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དང་ཤིའོ།
①tau ca tām parikalpayantau ciram api āsitau kena api ca udghāṭitāyām bhasma iti nairāśyam āpannau vyāpannau= iti
③བར་དུ་བུ་གཉིས་ཤིག་ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་བ་དང་། དེ་གཉིས་ཀྱང་དེ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་གནས་པར་གྱུར་ཏོ་།། གཅིག་གིས་ཁ་ཕྱེ་ནས་ཐལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ་རེ་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དང་ཤིའོ་།
㈢གཅིག་གིས་ཁ་ཕྱེ་ནས་ཐལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ་རེ་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དང་ཤིའོ།
★◤punaśca mahāsamudre bhagnayānapātrāḥ puruṣāḥ sthalamiti mahāntaṃ phenapiṇḍaṃ pradrutāḥ āmṛśya cainaṃ nirāśā uparemuriti / [153|27-154|02]
♂punaśca mahāsamudre @154 bhagnayānapātrāḥ puruṣāḥ sthalamiti mahāntaṃ phenapiṇḍaṃ{1. MS. pheṇa |} pradrutāḥ āmṛśya cainaṃ nirāśā uparemuriti /
◤punaś ca mahāsamudre bhagnayānapātrāḥ puruṣāḥ sthalamiti mahāntaṃ phenapiṇḍaṃ pradrutāḥ, āmṛśya cainaṃ nirāśā uparemuriti / [S390-392]
㈠復次於海中有多人。船敗見大濤聚。思謂是岸。隨往趣彼。至已觸之方知是濤。失先作意即便命終。
㈡又於大海有諸商人。遭難敗船飲食俱失。遙瞻積沫疑為海岸。意望速至命得延時。至觸知非望絕便死。
🈪2923 ཡང་རྒྱ་མཚོར་གྲུ་ཆག་བའི་མི་ཞིག་ཐང་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་དབུ་བའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། དེ་ལ་ཀུན་དུ་བསྣམས་ནས་རེ་བ་མེད་པ་དང་ཤིའོ་ཞེས་གྲག་གོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①punar ca mahā samudre bhagna yāna pātrās puruṣās sthalam iti mahāntam phena piṇḍam pradrutās āmṛśya ca enam nirāśās uparemus iti
③ཡང་རྒྱ་མཚོར་གྲུ་ཆག་བའི་མི་ཞིག་ཐང་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་དབུ་བའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ་།
㈢ཡང་རྒྱ་མཚོར་གྲུ་ཆག་པའི་མི་ཞིག་ཐང་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་དབུ་བའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། དེ་ལ་ཀུན་དུ་བསྣམས་〖PNམནབས།〗ནས་རེ་བ་མེད་པ་དང་ཤིའོ་ཞེས་གྲག་གོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤saṃgītiparyāye coktaṃ mahāsamudrādaudārikāḥ prāṇino jalāt sthalamabhiruhya sikatāsthale 'ṇḍāni sthāpayitvā sikatābhiravaṣṭabhya punarapi mahāsamudre 'vataranti / [154|02-]
♂saṃgīrtaparyāye coktaṃ mahāsamudrādaudārikāḥ prāṇino jalāt sthalamabhiruhya sikatāsthale 'ṇḍāni sthāpayitvā sikatābhiravaṣṭabhya punarapi mahāsamudre 'vataranti /
◤saṅgītiparyāye coktam-- mahāsamudrādaudarikāḥ prāṇino jalāt sthalamabhiruhya sikatāsthale 'ṇḍāni sthāpayitvā sikatābhiravaṣṭabhya punarapi mahāsamudre 'vataranti / [S390-392]
㈠於別誦中說。海中有大身眾生。從水登岸。於沙上生卵。以沙覆之還入海中。
㈡集異門足說。大海中有大眾生。登岸生卵埋於砂內還入海中。
🈪2924 འགྲོ་བའི་རྣམ་གྲངས་ལས་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནས་སྲོག་ཆགས་ཆེ་ལོང་རྣམས་ཆུ་ནང་ནས་སྐམ་ལ་འཐོན་ཏེ་བྱེ་མ་ཅན་གྱི་ཐང་ལ་སྒོང་རྣམས་བཞག་ནས་བྱེ་མས་བཀབ་སྟེ་སླར་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་འགྲོའོ། །
①saṃgīti paryāye ca uktam mahā samudrāt audārikās prāṇinas jalāt sthalam abhiruhya sikatā sthale aṇḍāni sthāpayitvā sikatābhis avaṣṭabhya punar apvataranti
③དེ་ལ་ཀུན་དུ་བསྣམས་ནས་རེ་བ་མེད་པ་དང་ཤིའོ་ཞེས་གྲག་གོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།། འགྲོ་བའི་རྣམ་གྲངས་ལས་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནས་སྲོག་ཆགས་ཆེ་ལོང་རྣམས་ཆུ་ནང་ནས་སྐམ་ལ་འཐོན་ཏེ་བྱེ་མ་ཅན་གྱི་ཐང་ལ་སྒོང་རྣམས་བཞག་ནས་བྱེ་མས་བཀབ་སྟེ་སླར་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་འགྲོའོ་།།
★◤tatra yāsāṃ mātṛṇāmaṇḍānyārabhya smṛtirna muṣyate tānyaṇḍāni na pūtībhavanti yāsāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti / [154|04-]
♂tatra yāsāṃ mātṝ ṇāmaṇḍānyārabhya smṛtirna muṣyate tānyaṇḍāni na pūtībhavanti{2. MS. pūtibhavanti |} yāsāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti{3. MS. pūtibhavanti |} /
◤tatra yāsāṃ mātṛ{mātṝ} ṇāmaṇḍānyārabhya smṛtir na muṣyate tānyaṇḍāni na pūtībhavanti, yāsāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti / [S390-392]
①tatra yāsāṃ mātṝ ṇāmaṇḍānyārabhya smṛtir na muṣyate tānyaṇḍāni na pūtībhavanti, yāsāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti|
㈠若母於此卵憶念不忘。卵則不壞。母若於中忘失憶念。此卵即壞。
㈡母若常思卵便不壞。如其失念卵即敗亡。
🈪◦1097གང་དག་གིས་བརྗེད་པ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དེ།
①tatra yāsām mātṛṇām aṇḍāni ārabhya smṛtis na muṣyate tāni aṇḍāni na pūtībhavanti yāsām tu muṣyate tāni pūtībhavanti
③དེ་ལ་མ་གང་དག་གིས་སྒོ་ང་ལས་བརྩམས་ཏེ་དྲན་པས་མ་བརྗེད་པའི་སྒོ་དུ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།།
◤[S392]
★0◤tadetanna varṇayanti sautrāntikāḥ / [154|05]
◤tadetanna varṇayanti sautrāntikāḥ-- mā bhūt parakīyeṇāhāreṇāhāra iti / [S392-394]
㈠經部解不爾。勿由他食他食得成。
㈡此不應然。違食義故。豈他思食能持自身。
🈪གཞན་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ཟས་དང་བཅས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མི་བརྗོད་ཀྱི།
①tat etat na varṇayanti sautra antikās
③གང་དག་གིས་བརྗེད་པ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དེ་།
㈢འགྲོ་བའི་རྣམ་གྲངས་ལས་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནས་སྲོག་ཆགས་ཆེ་ལོང་རྣམས་ཆུ་〖PNཆུའི།〗ནང་ནས་སྐམ་ལ་འཐོན་ཏེ་བྱེ་མ་ཅན་གྱི་ཐང་ལ་སྒོ་ང་རྣམས་བཞག་ནས་བྱེ་མས་བཀབ་སྟེ་སླར་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་འགྲོའོ། །
★◤mā bhūt parakīyeṇāhāreṇāhāra iti / [154|05-]
♂mā bhūt parakīyeṇāhāraṃṇāhāra{4. MS. ṇā āhāra |} iti /
①mā bhūt parakīyeṇa āhāreṇa āhāras iti
③གཞན་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ཟས་དང་བཅས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མི་བརྗོད་ཀྱི་།
★0◤evaṃ tu varṇayanti / [154|06]
◤evaṃ tu varṇayanti-- yeṣāmaṇḍānāṃ mātaramārabhya smṛtirna muṣyate tāni na pūtībhavanti, yeṣāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti / [S392-394]
㈠若釋應如此。於中若卵緣母。憶念不忘。卵則不壞。若忘即壞。
㈡理實應言卵常思母得不爛壞。忘則命終。
🈪འདི་སྐད་དུ་སྒོ་ང་གང་དག་གིས་མ་ལས་བརྩམས་ནས་དྲན་པས་མི་བརྗེད་པས་
★0◤yeṣāmaṇḍānāṃ mātaramārabhya smṛtirna muṣyate tāni na pūtībhavanti / [154|06-]
①evam tu varṇayanti yeṣāmaṇḍānām mātaram ārabhya smṛtis na muṣyate tāni na pūtībhavanti
③འདི་སྐད་དུ་སྒོ་ང་གང་དག་གིས་མ་ལས་བརྩམས་ནས་དྲན་པས་མི་བརྗེད་པས་དེ་དག་ནི་རེག་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དྲན་པས་འདྲུལ་བར་མི་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལ་〖PNལས།〗མ་གང་དག་གིས་སྒོ་ང་ལས་བརྩམས་ཏེ་དྲན་པས་མ་བརྗོད་པའི་སྒོ་ང་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤yeṣāṃ tu muṣyate tāni pūtībhavanti / [154|07-]
♂yeṣāṃ tu muṣyate tāni [ 39b. 9B. III ] pūtībhavanti /
★0◤tasyāḥ sparśāvasthāyāḥ smarantīti / [154|08]
◤tasyāḥ sparśāvasthāyāḥ smarantīti / [S392-394]
㈠有餘師說。此憶在觸位中。
㈡起念母思在於觸位。
🈪དེ་དག་ནི་རེག་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དྲན་པས་འདྲུལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། གང་དག་གིས་བརྗེད་བ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ། །
①yeṣām tu muṣyate tāni pūtībhavanti tasyās sparśa avasthāyās smaranti iti
③གང་དག་གིས་བརྗེད་བ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དོ་།།
㈢གང་དག་གིས་བརྗོད་པ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དེ། གཞན་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ཟས་དང་བཅས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མི་བརྗོད་ཀྱི། འདི་སྐད་དུ་སྒོ་ང་གང་དག་གིས་མ་ལས་བརྩམས་ནས་དྲན་པས་མི་བརྗེད་པས་〖PNཔ།〗དེ་དག་ནི་རེག་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དྲན་པས་འདྲུལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། གང་དག་གིས་བརྗེད་པ་དེ་དག་ནི་འདྲུལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་〖PNརྗོད།〗དོ། །
★0◤atha kasmāccatvāra evāhārāḥ / [154|09]
◤atha kasmāccatvāra evāhārāḥ, nanu ca sarva eva sāsravā dharmā bhavānāṃ poṣakāḥ? yadyapyetadevam, tathāpi prādhānyenoktam--[S392-394]
㈠云何說食唯四。為不如此耶。一切有流法。必能滋益有。雖然由勝故說。
㈡諸有漏法皆滋長有。如何世尊說食唯四。雖爾就勝說四無失。
🈪◦1098ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཟས་བཞི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
🈪◦1099ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་རྣམས་གསོ་བར་བྱེད་པ་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟ་ན་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་རབ་ཤད་དེ།
①atha kasmāt catvāras eva āhārās
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཟས་བཞི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ།།〖PN-ནོ།〗
◤iha puṣṭyarthamāśrayāśritayordvayam / [S392-394]
★0◤nanu ca sarva eva sāsravā dharmā bhavānāṃ poṣakāḥ / [154|09-]
①nanu ca sarve eva sa āsravās dharmās bhavānām poṣakās
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་རྣམས་གསོ་བར་བྱེད་པ་དག་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
◤dvayamanyabhavākṣepanivṛttyarthaṃ yathākramam // 41 // [S392-394]
㈠〔偈曰〕：【為益此 能依所依二 能引生別有 次第說後二】。
㈡【前二益此世_a 所依及能依_b 後二於當有_c 引及起如次】〖41_3_d〗
★◤yadyapyetadevaṃ tathāpi pradhānyenoktam[154|10]
♂yadyapyetadevaṃ tathāpi prādhānyenoktam iha puṣṭyarthamāśrayāśritayordvayam /
①yadi api etat evam tathā api pradhānyena uktam
㈢དེ་ནི་དེ་ལྟ་ན་〖PN-ན།〗ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་རབ་ཤད་དེ། འདི་ལ་གནས་དང་ནི།
◤ⅰ[S392-394]
㈡謂初二食能益此身所依能依。後之二食能引當有能起當有。
★◤ 【iha puṣṭyarthamāśrayāśritayordvayam /】[154|11]
①iha puṣṭi artham āśraya āśritayos dvayam
㈢རྟེན་པ་རྒྱས་པའི་དོན་དུ་གཉིས། །
★◤ 【dvayamanyabhavākṣpanivṛttyarthaṃ yathākramam // VAkK_3.41 //】[154|12]
♂dvayamanyabhavākṣepanivṛttyarthaṃ yathākramam //41//
①dvayam anya bhava akṣpa nivṛtti artham yathākramam
㈢སྲིད་{141b}གཞན་འཕེན་དང་འགྲུབ་པ་ཡི། །དོན་དུ་གཉིས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན། །
★0◤āśrayo hi sendriyaḥ kāyaḥ / tasya puṣṭaye kavaḍīkārāhārāḥ / [154|13]
◤āśrayo hi sendriyaḥ kāyaḥ, tasya puṣṭaye kavalīkārāhārāḥ / [S392-394]
㈠釋曰。所依者。謂有根身。為滋益此身段食為勝。
㈡言所依者。謂有根身。段食於彼能為資益。
①āśrayas hi sa indriyas kāyas
㈢གནས་ནི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་སོ། །
①tasya puṣṭaye kavaḍīkāra āhārās
㈢དེ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་སོ། །
★0◤āśritāścittacaittāsteṣāṃ puṣṭaye sparśaḥ / [154|13-]
◤āśritāś cittacaittāḥ, teṣāṃ puṣṭaye sparśaḥ / [S392-394]
㈠能依者。謂心及心法。為滋益此法觸食為勝。
㈡言能依者。謂心心所。觸食於彼能為資益。
①āśritās citta caittās teṣām puṣṭaye sparśas
㈢རྟེན་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། ། དེ་དག་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་རེག་པ་སྟེ།
★0◤anayostāvadihotpannasya bhavasya poṣaṇe prādhānyam / [154|14]
◤anayos tāvad ihotpannasya bhavasya poṣaṇe prādhānyam / [S392-394]
①anayos tāvat iha utpannasya bhavasya poṣaṇe prādhānyam|
㈠如此二食，於滋益現世已生有中勝餘。
㈡如是二食，於已生有，資益功能最為殊勝。
①anayos tāvat iha utpannasya bhavasya poṣaṇe prādhānyam
㈢རེ་ཞིག་འདི་གཉིས་ནི་འདིར་སྐྱེས་པའི་སྲིད་པ་གསོ་བར་བྱ་བ་〖PN+ལ།〗གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
◤ⅰ[S392-394]
㈡言當有者。謂未來生。
★◤manaḥsaṃcetanayā punarbhavasyākṣepaḥ ākṣiptasya punaḥ karmaparibhāvitādvijñānavījādabhinirvṛttirityanayoranutpannasya bhavasyākaraṇe prādhānyam / [154|14-]
♂manaḥsaṃcetanayā punarbhavasyākṣepaḥ / ♂ākṣiptasya punaḥ karmaparibhāvitādvijñānavījādabhinirvṛttirityanayoranutpannasya bhavasyākaraṇe prādhānyam /
◤manaḥsañcetanayā punarbhavasyākṣepaḥ / [S392-394]
㈠復立作意食者，於引後有為勝。
㈡於彼當生，思食能引。
①manas saṃcetanayā punarbhavasya ākṣepas ākṣiptasya punar karma paribhāvitāt vijñāna vījāt abhinirvṛttis iti anayos anutpannasya bhavasya akaraṇ
㈢ཡིད་ལ་སེམས་པས་ནི་ཡང་སྲིད་པ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །
◤ākṣiptasya punaḥ karmaparibhāvitād vijñānabījādabhinirvṛttirityanayoranutpannasya bhavasyākaraṇe prādhānyam / [S392-394]
①ākṣiptasya punaḥ karma-paribhāvitād vijñānabījād abhinirvṛttirityanayoranutpannasya bhavasyākaraṇe prādhānyam|
㈠是所引有，從業所薰修識種子生。如此後二，於引生未生有為勝。
㈡思食引已，從業所熏識種子力，後有得起。如是二食，於未生有.引起功能.最為殊勝。
㈢འཕངས་ཟིན་པ་ནི་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་ལས་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་འདི་གཉིས་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་སྲིད་པ་སྐྱེས་〖PNསྐྱེད།〗བ་ལ་གཙོ:བོར་ཡིན་ནོ།།〖PNབོ་ཡིན་ཏེ།〗
★0◤ataścatvāra uktāḥ / [154|16]
◤ataś catvāra uktāḥ / [S392-394]
㈠3由勝餘故唯立四。
㈡故雖有漏皆滋長有而就勝能唯說四食。
①atas catvāras uktās
㈢དེའི་ཕྱིར་བཞིར་གསུངས་སོ། །
★0◤pūrvakau hi dvau dhātrīsthānīyau jātasya poṣakatvāt / [154|16-]
◤pūrvakau hi dvau dhātrīsthānīyau; jātasya poṣakatvāt / [S392-394]
㈠1是前二食如乳母。能將養已生故。
㈡前二如養母養已生故。
①pūrvakau hi dvau dhātrī sthānīyau jātasya poṣaka tvāt
㈢སྔ་མ་གཉིས་ནི་སྐྱེས་ཟིན་པ་གསོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་མ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤uttarau mātṛsthānīyau janakatvāditi / [154|17]
◤uttarau mātṛsthānīyau; janakatvāditi / [S392-394]
㈠2後二食如生母。能生未生故。
㈡後二如生母生未生故。
①uttarau mātṛ sthānīyau janaka tvāt iti
③ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ་ནོ་།།
㈢ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤yaḥ kaścit kavaḍīkāraḥ sarvaḥ sa āhāraḥ / [154|18]
♂yaḥ kaścit{5. Y. omits kaścit |} kavaḍīkāraḥ sarvaḥ sa āhāraḥ /
◤yaḥ kavalīkāraḥ sarvaḥ sa āhāraḥ? syāt kavalīkāro nāhāra iti catuṣkoṭikam / [S392-394]
㈠為一切所吞分段皆是。食不有分段是所吞而非段食。
㈡諸所有段皆是食耶。有段非食應作四句。
①yas kaścid kavaḍīkāras sarvas sas āhāras
③།། གང་ལ་ལ་ཁམ་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཟས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢གང་ལ་ལ་ཁམ་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཟས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཁམ་ཡིན་ལ་ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་ཁམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའོ། །
★0◤syāt kavaḍīkāro nāhāra iti catuṣkoṭikam / [154|18-]
①syāt kavaḍīkāras na āhāras iti catuṣkoṭikam
③ཁམ་ཡིན་ལ་ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ་།
★0◤prathamā koṭiryaṃ kavaḍīkāraṃ pratītyendriyāṇāmapacayo bhavati mahābhūtānāṃ ca paribhedaḥ / [154|19-]
◤prathamā koṭiḥ-- ya kavalīkāraṃ pratītyendriyāṇāmapacayo bhavati mahābhūtānāṃ ca paribhedaḥ / [S392-394]
㈠此有四句第一句者。若吞此分段。諸根壞損害四大。
㈡第一句者。謂所飲噉為緣損壞諸根大種。
①prathamā koṭiryam kavaḍīkāram pratītya indriyāṇām apacayas bhavati mahābhūtānām ca paribhedas
③མུ་དང་པོ་ནི་ཁམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའོ་།།
★0◤dvitīyā koṭistraya āhārāḥ / [154|20]
◤dvitīyā koṭiḥ-- traya āhārāḥ / [S392-394]
㈠第二句者。謂餘三食。
㈡第二句者。謂餘三食。
①dvitīyā koṭis trayas āhārās
㈢མུ་གཉིས་པ་ནི་ཟས་གསུམ་པ་〖PN-པ།〗དག་གོ། །
★0◤tṛtīyā yaṃ kavaḍīkāraṃ pratītyendriyāṇāmupacayo bhavati mahābhūtānāṃ ca vṛddhiḥ / [154|20-]
◤tṛtīyā-- yaṃ kavalīkāraṃ pratītyendriyāṇāmupacayo bhavati mahābhūtānāṃ ca vṛddhiḥ / [S392-394]
㈠第三句者。是所吞分段能滋益諸根增長四大。
㈡第三句者。謂所飲噉為緣資益諸根大種。
①tṛtīyās yam kavaḍīkāram pratītya indriyāṇām upacayas bhavati mahābhūtānām ca vṛddhis
㈢གསུམ་པ་ནི་ཁམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞིང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །
★0◤caturthyetānākārān sthāpayitvā / [154|21-]
◤caturthy-- etān ākārān sthāpayitvā / [S392-394]
①caturthī-- etān ākārān sthāpayitvā|
㈠第四句者。除前三句。
㈡第四句者。除前諸相。
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
★◤evaṃ sparśadibhirapi yathāyogaṃ catuḥkoṭikāni karttavyāni / [154|22-]
♂evaṃ [ 40a. 9A. IV ] sparśādibhirapi yathāyogaṃ catuḥkoṭikāni karttavyāni /
◤evaṃ sparśādibhirapi yathāyogaṃ catuḥkoṭikāni karttavyāni / [S392-394]
㈠如此與觸等如理應各立四句。
㈡如是觸等隨其所應一一當知。皆有四句。
①evam sparśa dibhis api yathāyogam catur koṭikāni karttavyāni
③དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་མུ་བཞིར་བྱའོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ལ་སོགས:པས་ཀྱང་〖PNཔ་ལ་ཡང་།〗ཅི་རིགས་པར་མུ་བཞིར་〖PN+རིག་པར།〗བྱའོ། །
★0◤syāt sparśādīn pratītyendriyāṇāmupacayo mahābhūtānāṃ ca vṛddhirna ca ta āhārāḥ / [154|23-]
◤syāt sparśādīn pratītyendriyāṇāmupacayo mahābhūtānāṃ ca vṛddhiḥ, na ca ta āhārāḥ? syādanyabhūmikānanāsravāṃś ca / [S392-394]
㈠為有緣觸等得諸根滋益。及四大增長。是諸亦非食不。有謂別地及無流。
㈡頗有觸等為緣資益諸根大種而非食耶。有謂異地無漏觸等。
①syāt sparśa ādīn pratītya indriyāṇām upacayas mahābhūtānām ca vṛddhis na ca te āhārās
③རེག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞིང་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཟས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
㈢རེག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞིང་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་〖PNལ།〗དེ་དག་ཟས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། གཞན་གྱི་ས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །
★★◤syādanyabhūmikānanāsravāṃśca / [154|24]
♂syādanyabhūmikā- nanāsravāṃśca /
①syāt anya bhūmi kānana āsravān= ca
③གཞན་གྱི་ས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། གང་ཞིག་ཟོས་ནས་ཟ་བ་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་དང་པོ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཟས་ཡིན་ནོ། །
★◤yo 'pi hi paribhukto bhokturbādhāmādadhāti so 'pyāhāra eva / [154|24-]
♂yo 'pi hi paribhukto bhokturbādhāmādadhāti so 'pyāhāra eva{6. Y. omits eva |} /
◤yo 'pi hi paribhukto bhokturbādhāmādadhāti so 'pyāhāraḥ; āpāte 'nugrahāt / [S392-394]
㈠餘句應思。若人食此食。損食者根大。此物亦是食。由執初至故。
㈡諸有食已捐食者身亦名為食。初資益故。
★0◤āpāte 'nugrahāt / [154|25]
①yas api hi paribhuktas bhoktus bādhām ādadhāti sas pyāhāras eva āpāte anugrahāt
③གང་ཞིག་ཟོས་ནས་ཟ་བ་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཟས་ཡིན་ནོ་།།
★0◤dvayorhi kālayorāhāra āhārakṛtyaṃ karoti paribhujyamāno jīryaṃśceti vaibhāṣikāḥ / [154|25-]
◤dvayorhi kālayorāhāra āhārakṛtyaṃ karoti-- paribhujyamānaḥ, jīryaṃś ceti vaibhāṣikāḥ // [S392-394]
㈠何以故。段食於二時中作食用。若正食時對治本病。若消時增益身大。毘婆沙師說如此。
㈡毘婆沙說。食於二時能為食事。俱得名食。一初食時能除飢渴。二消化已資根及大。
①dvayos hi kālayos āhāras āhāra kṛtyam karoti paribhujyamānas jīryan= ca iti vaibhāṣikās
㈢ཟས་ནི་དུས་གཉིས་སུ་ཟས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་དང་། འཇུ་བའི་ཚེའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤atha kasyāṃ gatau katyāhārāḥ / [154|26]
♂atha kasyāṃ gatau katyāhārāḥ{7. MS. ...hāraḥ |} / ♂sarvāsu sarve / ♂evaṃ yoniṣvapi /
◤atha kasyāṃ gatau katyāhārāḥ? sarvāsu sarve / evaṃ yoniṣvapi / [S392-394]
㈠於何道有幾食。於一切道有一切食。於生亦爾。
㈡何趣何生各具幾食。五趣四生皆具四食。
①atha kasyām gatau kati āhārās
③འགྲོ་བ་གང་ན་ཟས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འགྲོ་བ་གང་ན་ཟས་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་དེ། སྐྱེ་གནས་དག་ན་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤sarvāsu sarve / evaṃ yoniṣvapi / kathaṃ narakeṣu kavaḍīkāra āhāraḥ / [154|27]
♂kathaṃ narakeṣu kavaḍīkāra āhāraḥ /
①sarvāsu sarve
③ཐམས་ཅད་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་དེ་།
①evam yoniṣu api
③སྐྱེ་གནས་དག་ན་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
①katham narakeṣu kavaḍīkāras āhāras
③དམྱལ་བ་དག་ན་ཁམ་གྱི་ཟས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢དམྱལ་བ་དག་ན་ཁམ་གྱི་ཟས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ་དང་། ཟངས་ཞུན་མ་{142a}ཡིན་ནོ། །
◤kathaṃ narakeṣu kavalīkāra āhāraḥ? pradīptāyaspiṇḍāḥ, kvathitaṃ ca tāmram / [S392-394]
㈠於地獄云何有段食。有燃赤鐵段為食。錫赤鐵汁為飲。
㈡如何地獄有段食耶。鐵丸洋銅豈非段食。
★◤pradīptāyaspiṇḍāḥ svathitaṃ ca tāmrām / [154|27-]
♂pradīptāyaspiṇḍāḥ kvathitaṃ ca tāmram /
①pradīpta ayaspiṇḍās svathitam ca tāmrām
③ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ་དང་། ཟངས་ཞུན་མ་ ****[@142a]**** *་།།
★◤yadyūpaghātako 'pyāhāro bhavati catuḥkoṭikaṃ bādhyate prakaraṇagranthaśca “kavaḍīkāra āhāraḥ katamaḥ / [154|28-155|01]
♂yadyupaghātako 'pyāhāro bhavati catuḥkoṭikaṃ @155 bādhyate prakaraṇagranthaśca “kavaḍīkāra āhāraḥ katamaḥ /
◤yadyupaghātako 'pyāhāro bhavati catuḥkoṭikaṃ bādhyate,[S392-394]
㈠若能損害物亦是食。則違前四句。
㈡若能為害亦是食者。則與前說四句相違。
①yadyūpa ghātakas apyāhāras bhavati catur koṭikam bādhyate prakaraṇa granthas ca kavaḍīkāras āhāras katamas
③ཡིན་ནོ་;། གལ་ཏེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཟས་ཡིན་ན་ནི་མུ་བ་ཞི་ལ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་ལ་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་ཁམ་གྱི་ཟས་གང་ཞེ་ན་།
★◤yaṃ kavaḍīkāraṃ pratītyendriyāṇāmupacayo bhavati mahābhutānāṃ ca vṛddhiryāpanā 'nuyāpaneti vistareṇa yāvadvijñānam /”[155|01-]
♂yaṃ kabaḍīkāraṃ pratītyendriyāṇāmupacayo bhavati mahābhūtānāṃ ca vṛddhiryāpanā{1. MS. yāpanā |} 'nuyāpaneti{2. Y. omits mahābhūtānāṃ...yāpaneti |} vistareṇa yāvadvijñānam |” upacayāhārābhi- saṃdhivacanādavirodhaḥ /
①yam kavaḍīkāram pratītya indriyāṇām upacayas bhavati mahā bhutānām ca vṛddhis yāpanā anuyāpana iti vistareṇa yāvat vijñānam
③ཁམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་རྒྱས་པར་འབྱུང་ཞིང་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་བ་དང་འཚོ་བ་དང་ཉེ་བར་འཚོ་བར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཟས་ཡིན་ན་ནི་མུ་བཞི་ལ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་ལ་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་གཞུང་ཁམ་གྱི་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཁམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་རྒྱས་པར་འབྱུང་ཞིང་འགྱུར་〖PNའགྱུར་ཞིང་འབྱུང་།〗བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་བ་དང་འཚོ་བ་〖PN-བ།〗དང་ཉེ་བར་འཚོ་བར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར:གསུངས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཟས་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་བའི་ཕྱིར་འགལ་བ་མེད་དོ། །
◤prakaraṇagranthaś ca-- “kavalīkāra āhāraḥ katamaḥ? yaṃ kavalīkāraṃ pratītyendriyāṇāmupacayo bhavati vistareṇa yāvad vijñānam”?[S392-394]
㈠亦違分別道理論。彼論云。何者為段食。若緣此分段滋益諸根。增長四大相續得愈。及識亦爾。廣說如論。
㈡又品類足言。云何為段食。謂能資益諸根大種。廣說乃至識食亦爾。
◤upacayāhārābhisandhivacanādavirodhaḥ / [S392-394]
㈠由約能增益食說。故無相違。
㈡彼說且依能資益者說名為食故不相違。
★◤upacayāhārābhisaṃdhivacanādavirodhaḥ / [155|03]
①upacaya āhāra abhisaṃdhi vacanāt avirodhas
③རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཟས་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་འགལ་བ་མེད་དོ་།།
★◤apacayāhārastu narakekṣu lakṣaṇaprāptatvāt / [155|03-]
♂apacayāhārastu narakeṣu{3. Y. adds āhāra |} lakṣaṇaprāptatvāt /
◤apacayāhārastu narakeṣu āhāralakṣaṇaprāptatvāt / [S392-394]
㈠損害食於地獄中亦有食相。何以故。
㈡然地獄中熱鐵丸等雖於食已能為損害。
①apacaya āhāras tu naraka ikṣu lakṣaṇa prāpta tvāt
③ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཟས་ནི་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་ཟས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཟས་ནི་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་ཟས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ཀྱང་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དག་འཇོམས་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S394]
★★◤so 'pi hi jighatsāṃ pipāsāṃ hantuṃ samartha iti / [155|04]
♂so 'pi hi jighatsāṃ pipāsāṃ{4. Y. adds ca |} hantuṃ{5. Y. pratihantaṃ |} samartha iti /
◤so 'pi hi jighatsāṃ pipāsāṃ ca pratihantuṃ samartha iti / [S394-396]
㈠此食有能為暫遮飢渴等病。
㈡而能暫時解除飢渴。得食相故亦名為食。
①sas api hi jighatsām pipāsām hantum samarthas iti
③དེས་ཀྱང་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དག་འཇོམས་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤apitu pratyekanarakeṣu manuṣyavat kavaḍīkārāhārasadbhāvādyuktaṃ pāñcagatikatvam / [155|04-]
♂apitu pratyekanarakeṣu manuṣyavat kavaḍīkārāhārasadbhāvādyuktaṃ pāñcagati- katvam /
◤api tu pratyekārakeṣu manuṣyavat kavaḍīkārāhārasadbhāvād yuktaṃ pāñcagatikatvam / [S394-396]
㈠復次有別處地獄。如人道有段食故。是故段食遍五道中。有此義應然。
㈡又孤地獄段食如人。故五趣中皆有四食。
①api tu pratyeka narakeṣu manuṣya vat kavaḍīkāra āhāra sadbhāva ādi uktam pāñcagatika tvam
③གཞན་ཡང་ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་དག་ན་མི་དང་འདྲ་བར་ཁམ་གྱི་ཟས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ལྔ་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ་།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།
㈢གཞན་ཡང་ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་དག་ན་མི་དང་འདྲ་བར་ཁམ་གྱི་ཟས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ལྔ་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ། །
★◤uktaṃ bhagavatā “yaśca bāhyakānāmṛṣīṇāṃ kāmebhyo vītarāgāṇāṃ śataṃ bhojayedyaścaikaṃ jambūṣaṇḍagataṃ pṛthagajanam / [155|05-]
♂uktaṃ bhagavatā “yaśca bāhyakānāmṛṣīṇāṃ kāmebhyo vītarāgāṇāṃ śataṃ bhojayedyaścai- [ 40b. 9B. IV ] kaṃ jambū{6. MS. yaṃbū |}ṣaṇḍagataṃ pṛthagajanam /
◤uktaṃ bhagavatā-- “yaś ca bāhyakānāmṛṣīṇāṃ kāmebhyo vītarāgāṇāṃ śataṃ bhojayed, yaś caikaṃ jambūṣaṇḍagataṃ pṛthagjanam; ato dānādidaṃ dānaṃ mahāphalataram” ( ) iti / [S394-396]
㈠佛世尊說。若有人施一百離欲欲界外仙人食。若有人施一凡夫人食。此人在剡浮密林中行。於此前施後施。福德百千倍勝。
㈡世尊所說。有人能施一百外道離欲仙食。若能施一贍部林中異生者食。其果勝彼。
★★◤ato dānādidaṃ dānaṃ mahāphalatarami”ti / [155|07]
♂ato dānādidaṃ dānaṃ mahāphalatarami”ti /
◤ko 'yaṃ jambūṣaṇḍagato nāma pṛthagjanaḥ?[S394-396]
㈠是何凡夫在剡浮密林中行。
㈡何謂贍部林中異生。
★0◤ko 'yaṃ jambūṣaṇḍagato nāma pṛthagjanaḥ / [155|07-]
◤1. jambūdvīpanivāsinaḥ kukṣimanta ityeke / [S394-396]
㈠餘師說。住於剡浮。或云。是有福凡夫。
㈡有作是釋。所有一切住贍部洲諸有腹者。
①uktam bhagavatā yas ca bāhyakānām ṛṣīṇām kāmebhyas vīta rāgāṇām śatam bhojayet yas ca ekam jambū ṣaṇḍa gatam pṛthak ajanam atas dānāt idam dānam mahā phalataram iti kas yam jambū ṣaṇḍa gatas nāma pṛthagjanas
③གང་གིས་ཕྱིའི་དྲང་སྲོང་འདོད་པ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་བརྒྱ་ལ་ཟས་བྱིན་པ་བས་གང་གིས་འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་འདུག་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གཅིག་ལ་བྱིན་ན་སྤྱིན་པ་དེ་བས་སྤྱིན་པ་འདི་འབྲས་བུ་ཆེས་ཆེའོ་ཞེས་གསུངས་པ། འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་འདུག་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན་།
★0◤jambūdvīpanivāsinaḥ kukṣimanta ityeke / [155|08]
①jambūdvīpa nivāsinas kukṣimantas iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པ་ལྟོ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། གང་གིས་ཕྱིའི་〖PNཕྱི་བའི།〗དྲང་སྲོང་འདོད་པ་དག་〖PN-དག〗ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་བརྒྱ་ལ་ཟས་བྱིན་པ་བས་གང་གིས་འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་འདུག་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གཅིག་ལ་བྱིན་ན་སྦྱིན་〖PNབྱིན།〗པ་དེ་བས་སྦྱིན་པ་འདི་འབྲས་བུ་ཆེས་ཆེའོ་ཞེས་གསུངས་པ། འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་འདུག་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་〖PNའདི།〗གང་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པ་ལྟོ་〖PN+བ།〗དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tadetanna yuktamekamiti vacanāt / [155|08-]
♂tadetanna{7. Y. tadetadayuktam |} yuktamekamiti vacanāt /
◤tadetadayuktam; ekamiti vacanāt / [S394-396]
㈠此執不然。由說一故。
㈡彼釋非理。說一言故。
①tat etat na yuktam ekam iti vacanāt
③གཅིག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ནི་རིགས་པ་〖PN-པ།〗མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kaścātra viśeṣaḥ / [155|09]
◤kaś cātra viśeṣaḥ? syādyadi bhūyasaḥ pṛthagjanān bhojayitvā bhūyaḥ puṇyaṃ syāt, nālpīyaso vītarāgāniti / [S394-396]
㈠此中何所以。施一凡夫食福德。多勝施多離欲凡夫。若施多凡夫食。此福德勝施一凡夫。是義可然。
㈡又於此中有施無量異生者食。理勝以食施少外道離欲仙人。何足為奇挍量歎勝。
★0◤syādyadi bhūyasaḥ pṛthagjanān bhojayitvā bhūyaḥ puṇyaṃ syāt nālpīyaso vītarāgāniti / [155|09-]
①kas ca atra viśeṣas syāt yadi bhūyasas pṛthagjanān bhojayitvā bhūyas puṇyam syāt na alpīyasas vīta rāgān iti
③སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཟས་བྱིན་ན་བསོད་ནམས་མང་པོར་འགྱུར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉུང་དུ་ལ་ཟས་བྱིན་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཟས་བྱིན་ན་བསོད་ནམས་མང་པོར་འགྱུར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉུང་ངུ་ལ་ཟས་བྱིན་པས་〖PNཔ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ་དང་།〗འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གཞན་དག་ན་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤2.sannikṛṣṭo bodhisattva ityapare / [S394-396]
㈠有餘師說。是近佛地菩薩。
㈡有言。彼是近佛菩薩。
★0◤saṃnikṛṣṭo bodhisattva ityapare / [155|10]
①saṃnikṛṣṭas bodhisattvas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★★◤tadetanna varṇayanti “bahutaraṃ hi tasmai datvā puṇyaṃ nārhatkoṭibhya” iti / [155|11]
♂tadetanna varṇayanti “bahutaraṃ hi tasmai dattvā puṇyaṃ nārhatkoṭibhya” iti /
◤tadetanna varṇayanti-- “bahutaraṃ hi tasmai dattvā puṇyaṃ nārhatkoṭibhyaḥ” iti / [S394-396]
㈠餘師不說此義。何以故。若施此菩薩福德最多。不可稱數。若施此人所得福德。乃至施百俱胝阿羅漢。亦所不及。
㈡理亦不然。施彼獲福勝施俱胝阿羅漢故。
①tat etat na varṇayanti bahutaram hi tasmai datvā puṇyam na arhat koṭibhyas iti
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་དེ་སྐད་དུ་མི་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་བྱིན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱེ་བ་ལ་བྱིན་པ་བས་བསོད་ནམས་ཆེ་ས་མང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་དེ་སྐད་དུ་མི་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་བྱིན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱེ་བ་ལ་བྱིན་པ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ato nirvedhabhāgīyalābhī pṛthagjana eṣo'bhipretaḥ iti vaibhāṣikāḥ / [155|11-]
♂ato nirvedhabhāgīyalābhī pṛthagjana eṣo ' bhipretaḥ iti vaibhāṣikāḥ /
◤ato nirvedhabhāgīyalābhī pṛthagjana eṣo 'bhipreta iti vaibhāṣikāḥ / [S394-396]
㈠毘婆沙師說。有凡夫已得四諦觀決擇分能。
㈡毘婆沙者說。此異生是已獲得順決擇分。
①atas nirvedha bhāgīya lābhī pṛthagjanas eṣobhipretas iti vaibhāṣikās
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། འདིའི་མིང་ཡང་དོན་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤natviyamanvarthā saṃjñā nāpikvacitparibhāṣitā sūtre śāstre vā / [155|12-]
♂nasviyamanvarthā saṃjñā nāpi kvaci{8. Y. omits kvacit |}tparibhāṣitā sūtre śāstre vā /
◤3.na tviyamanvarthā saṃjñā, nāpi paribhāṣitā sūtre, śāstre vā / [S394-396]
㈠此中說名在剡浮密林中行。此名與義不相稱。又不曾於餘處但假安立此名。謂經及阿毘達磨藏等中。
㈡此名與義亦不相應。曾無契經或本論
★0◤jambūṣaṇḍagato nirvedhabhāgīyalābhīti parikalpa evāyaṃ kevalaḥ / [155|13-]
◤jambūṣaṇḍagato nirvedhabhāgīyalābhīit parikalpa evāyaṃ kevalaḥ / [S394-396]
㈠說剡浮密林中行。必得四諦觀決擇分能。是故此是自所分別。
㈡說得順決擇分居贍部林中。當知彼唯自所分別。
①natu iyam anvarthā saṃjñā na apikva cit paribhāṣitā sūtre śāstre vā jambū ṣaṇḍa gatas nirvedha bhāgīyalābhī iti parikalpas eva ayam kevalas
③མདོ་འམ་བསྟན་བཅོས་གང་ལས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་ཚ་ལ་དུ་གཏོགས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པའོ་ཞེས་འོལ་ཕྱིར་མ་བ་ཤད་པས་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ཀྱི་།
★★◤bodhisattva eva tveṣu jambūdvīpaṣaṇḍeṣu niṣaṇṇo yujyate / [155|14]
♂bodhisattva eva {9. Y. tveṣa jaṃbūṣaṇḍagato |} tveṣu jambūdvīpa- ṣaṇḍeṣu niṣaṇṇo{9. Y. tveṣa jaṃbūṣaṇḍagato |} yujyate /
◤bodhisattva eva tveṣa jambūṣaṇḍagato yujyate / [S394-396]
㈠若爾云何。必約菩薩正在剡浮密林中行。故說此言。
㈡後身菩薩居贍部林名彼異生。此說應理。
①bodhisattvas eva tveṣu jambūdvīpa ṣaṇḍeṣu niṣaṇṇas yujyate
③འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་བཞུགས་ ****[@142b]**** ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏུ་ཟད་ཀྱི་།
㈢འདིའི་མིང་ཡང་དོན་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ལ། མདོའམ་བསྟན་བཅོས་གང་ལས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་ཚལ་དུ་གཏོགས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པའོ་ཞེས་འོལ་ཕྱིར་〖PNསྤྱིར།〗མ་བཤད་པས་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ཀྱི། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་〖PNདཔའ།〗འཛམ་བུའི་ཚལ་ན་བཞུགས་{142b}པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིགས་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདྲ་བས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་གསུངས་སོ། །
★◤sa hi pṛthagjana kāmavairāgyasaṃbandhena tadānīṃ tebhyo viśiṣyamāṇa ukta iti / [155|14-]
♂sa hi pṛthagjana{10. Y. pṛthagjanaḥ |} kāmavairāgyasambandhena tadānīṃ tebhyo viśiṣyamāṇa ukta iti /
◤sa hi pṛthagjanaḥ kāmavairāgyasambandhena tadānīṃ tebhyo viśiṣyamāṇa ukta iti / [S394-396]
㈠何以故。此菩薩於是時與凡夫離欲。欲界二義相應故。於餘仙人分別。
㈡爾時菩薩同離欲仙故。對彼仙挍量歎勝。
①sa hi pṛthagjana kāma vairāgya saṃbandhena tadānīm tebhyas viśiṣyamāṇas uktas iti
③པར་རིགས་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདྲ་བས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་གསུངས་སོ་།།
★0◤anantebhyo 'pi hi sa tebhyo viśiṣyamāṇaḥ / [155|15-]
◤anantebhyo 'pi hi sa tebhyo viśiṣyamāṇaḥ / [S394-396]
㈠令異此菩薩。於無邊眾生無量倍勝。
㈡雖施菩薩福勝無邊。
①anantebhyas api hi sa tebhyas viśiṣyamāṇas
③དེ་ནི་དེ་དག་མཐའ་ཡས་པ་པས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ན་།
㈢དེ་ནི་དེ་དག་མཐའ་ཡས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ན། བརྒྱ་སྨོས་པ་ནི་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤śatagrahaṇaṃ tu pūrvādhikārāt / [155|16]
◤śatagrahaṇaṃ tu pūrvādhikārāt / [S394-396]
㈠而報百者。由隨前所立。
㈡乘前挍量且言勝百。
①śata grahaṇam tu pūrva adhikārāt
③བརྒྱ་སྨོས་པ་ནི་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤itthaṃ caitadevaṃ yadevaṃ paryudasya bāhyakebhya eva srotāpatti phalapratipannakaṃ viśeṣayāṃbabhūva / [155|16-]
♂itthaṃ caitadevaṃ yadevaṃ{11. Y. yadenaṃ |} paryudasya{12. apāsya |} bāhyakebhya eva srotāpatti{13. MS. śrotāpatti / Y. srotāpatti |}phalapratipannakaṃ viśeṣayāṃvabhūva /
◤itthaṃ caitadevaṃ yadenamapāsya bāhyakebhya eva srota-āpattiphalapratipannakaṃ viśeṣayāmbabhūva / [S394-396]
①itthaṃ caitadevaṃ yadenamapāsya bāhyakebhya eva srota-āpattiphalapratipannakaṃ viśiṣ viśeṣayām babhūva迂回完成时
㈠此義必應爾。何以故。由除此人於外仙人[扌咎]格量須陀洹故。
㈡理必應爾。由後世尊除彼異生還將外道對預流向挍量勝劣。
①ittham ca etat evam yat evam paryudasya bāhyakebhyas eva srotāpatti phala pratipannakam viśeṣayāṃbabhūva
㈢དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་མཛད་པར་གྱུར་ཏོ། །
★0◤anyathā hi jambūṣaṇḍagatādeva vyaśeṣayiṣyat / [155|17-]
◤anyathā hi jambūṣaṇḍagatādeva vyaśeṣayiṣyat // 40-41 // [S394-396]
㈠若不爾。應以剡浮密林中行格量須陀洹說眾生依因依緣生。及眾生得住義已。
㈡若不爾者世尊則應將彼異生對預流向。
①anyathā hi jambū ṣaṇḍa gatāt eva vyaśeṣayiṣyat
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འཛམ་བུའི་ཚལ་དུ་གཏོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
★◤ukto yathā sattvānāṃ pratītyasamutpādo yathāvasthitiścyutirapyuktā yathāyuḥkṣayādibhiḥ / [155|18-]
♂ukto yathā sattvānāṃ pratītyasamutpādoyathā- [ 41a. 9A. V ] vasthitiścyutirapyuktā yathāyuḥkṣayādibhiḥ /
◤ukto yathā sattvānāṃ pratītyasamutpādaḥ // [S394-396]
㈠眾生死墮義亦已說。
㈡已說有情緣起及住。
①uktas yathā sattvānām pratītyasamutpādas yathā avasthitis cyutis api uktās yathā āyus kṣaya ādibhis
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། ཇི་ལྟར་ཚེ་ཟད་པ་ལ་སོགས་པས་འཆི་འཕོ་བ་ལ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
㈢ཇི་ལྟར་ཚེ་ཟད་པ་ལ་སོགས་པས་འཆི་འཕོ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤yathāvasthitiś cyutirapyuktā yathāyuḥkṣayādibhiḥ // [S394-396]
㈠謂由福盡。不由命盡等。
㈡如先所說壽盡死等。
★◤idamidānīṃ vaktavyam / katamasmin vijñāne vartamāne cyutyupapattī bhavata ityāha[155|20]
♂idamidānīṃ vaktavyam / katamasmin vijñāne varttamāne cyutyupapattī bhavata ityāha chedasaṃdhāna{14. MS. santāna |}vairāgyahānicyutyupapattayaḥ /
◤idamidārnīṃ vaktavyam--katamasmin vijñāne varttamāne cyutyupapattī bhavataḥ? ityāha--[S394-396]
㈠此義今當說。為於何識正起時眾生得死墮及託生。
㈡今應正辯，何識現前何受相應有死生等。
★◤ 【chedasaṃdhāna vairāgyahānicyutyupapattyaḥ /】[155|21]
①idam idānīm vaktavyam katamasmin vijñāne vartamāne cyuti upapattī bhavatas iti āha cheda saṃdhāna vairāgya hāni cyuti upapattyas
③ད་ནི་སེམས་གང་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འཆད་དང་མཚམས་སྦྱོར་འདོད་ཆགས་བྲལ་;། ཉམས་དང་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་རྣམས་།།
㈢ད་ནི་སེམས་〖PN+ཅན།〗གང་ལ་གནས་ཏེ་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འཆད་དང་མཚམས་སྦྱོར་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ཉམས་དང་འཆི་འཕོ་〖N+བ།〗སྐྱེ་བ་རྣམས། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
◤cheda-sandhāna-vairāgya-hāni-cyutyupapattayaḥ / [S394-396]
◤manovijñāna eveṣṭāḥ,[S394-396]
㈠〔偈曰〕：【斷接善離欲 退及死託生 此事於意識】。
㈡頌曰 【斷善根與續_a 離染退死生_b 許唯意識中】〖42_3_c〗
★◤manovijñāna eveṣṭāḥ[155|22]
①manas vijñānas eva iṣṭās
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནར་འདོད་།། ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།།
★◤kuśalalmūlasamucchedaḥ kuśalamūlapratisaṃdhānaṃ dhātubhūmivairāgyaṃ parihāṇiścyutirupapattiśca / [155|23-]
♂manovijñāna eveṣṭāḥ kuśalamūlasamucchedaḥ kuśalamūlapratisaṃdhānaṃ dhātubhūmivairāgyaṃ parihāṇiścyutirupapattiśca /
◤kuśalamūlasamucchedaḥ, kuśalamūlapratisandhānam, dhātubhūmivairāgyam, parihāṇiḥ, cyutiḥ, upapattiś ca-- ete ṣaḍ dharmā manovijñāna eveṣyante, nānyatra / [S394-396]
①kuśala-mūla-samucchedaḥ, kuśalamūla-pratisandhānam, dhātubhūmi-vairāgyam, parihāṇiḥ, cyutiḥ, upapattiś ca-- ete ṣaḍ dharmā mano-vijñāna eva iṣyante, na anyatra|
㈠釋曰。斷善根。更接善根。離欲下界。退失上界死生。如此六法。於意識中成。非於餘識。
㈡論曰。斷善續善,離界地染,從離染退,命終,受生。於此六位，法爾唯許意識非餘。
★0◤ete ṣaṭ dharmā manovijñāna eveṣyante nānyatra / [155|24]
①kuśa lalmūla samucchedas kuśala mūla pratisaṃdhānam dhātu bhūmi vairāgyam parihāṇis cyutis upapattis ca ete ṣaṭ dharmās manas vijñānas eva iṣyante na anyatra
③དེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་འཆད་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཁམས་དང་ས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་། འཆི་འཕོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་〖PN-དེ།〗དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་འཆད་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། ཁམས་དང་ས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་〖PN-དང་།〗བྲལ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་། འཆི་འཕོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤upapattivacanādantarābhavapratisaṃdhirapyuktarūpo veditavyaḥ / [155|24-]
◤upapattivacanādantarābhavapratisandhirapyuktarūpo veditavyaḥ / [S394-396]
①upapatti vacanāt antarābhava pratisaṃdhis api ukta rūpas veditavyas
㈢སྐྱེ་བ་སྨོས་པ་ནི་སྲིད་པ་བར་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་〖PN+ཡང་།〗བཤད་ཟིན་པའི་ངོ་བོར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤vedanāyāṃ tu--[S394-396]
㈠由說生故。託中有義亦是所說。若約受死生云何。
㈡所說生言應知。亦攝初結中有。
★◤vedanāyāṃ tu[155|25]
①vedanāyām tu
③ཚོར་བ་ནི་།
㈢ཚོར་བ་ནི། འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་བཏང་སྙོམས་ལ། །འཆི་འཕོ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【upekṣāyāṃ cyutodbhavau // VAkK_3.42 //】[156|01]
♂vedanāyāṃ tu @156 upekṣāyāṃ cyutodbhavau //42//
①upekṣāyām cyuta udbhavau
③འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་བཏང་སྙོམས་ལ་།།
㈢སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤upekṣāyāṃ cyutodbhavau // 42 // [S394-396]
㈠〔偈曰〕：【於捨受死生】。
㈡【死生唯捨受】〖42_3_d〗
◤[S396]
★0◤cyutireva cyutamupapattirudbhavaḥ / [156|02]
◤cyutireva cyutam / upapattiḥ = udbhavaḥ / [S396-398]
㈠釋曰。捨命及受生。
㈡死生唯許捨受相應。
①cyutis eva cyutam upapattis udbhavas
③འཆི་འཕོ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།། སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤etāvaduḥkhāsukhāyāṃ vedanāyāṃ bhavatastasyā apaṭutvāt / [156|02-]
♂etāvaduḥkhāsukhāyāṃ{1. MS. drops sukhā |} vedanāyāṃ bhavatastasyā apaṭutvāt / ♂itare hi vedane paṭvayau /
◤etāvaduḥkhāsukhāyāṃ vedanāyāṃ bhavataḥ, tasyā apaṭutvāt / [S396-398]
㈠此二心在不苦不樂受中。此受昧鈍故。
㈡捨相應心不明利故。
①etāvaduḥkha asukhāyām vedanāyām bhavatas tasyās apaṭu tvāt
㈢འདི་གཉིས་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་〖PN+ལ།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤itare hi vedane paṭvyau / na ca paṭuvijñāne cyutyupapattī yujyete / [156|03]
♂na ca paṭuvijñāne cyutyupapattī yujyete /
◤itare hi vedane paṭvyau / [S396-398]
㈠餘受則明了。
㈡餘受明利
①itare hi vedane paṭvyau
③ཚོར་བ་གཞན་དག་ནི་གསལ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཚོར་བ་གཞན་དག་ནི་གསལ་བ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་དག་གིས་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na ca paṭuvijñāne cyutyupapattī yujyete // 42 // [S396-398]
㈠於明了識中死生不成。
㈡不順死生。
◤tatrāpi ca manovijñāne 'pi --[S396-398]
㈠於此意識中。
★◤tatrāpi ca manovijñāne 'pi[156|03-]
①na ca paṭu vijñāne cyuti upapattī yujyete tatra api ca manas vijñāne pi
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་དག་གིས་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཡང་།
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཡང་། རྩེ་གཅིག་སེམས་མེད་ལ་དེ་མེད། །འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
★◤ 【naikāgrācittayoretau 】[156|05]
①na ekāgra acittayos etau
③རྩེ་གཅིག་སེམས་མེད་ལ་དེ་མེད་།།
◤naikāgrācittayoretau,[S396-398]
㈠〔偈曰〕：【非一無心二】。
㈡【非定無心二】〖43_3_a〗
◤‘cyutodbhavau’ iti vartate / [S396-398]
★◤cyutodbhavāviti vartate / nahi samāhitacittasyāsti cyutirupapattirvā / [156|06]
♂tatrāpi ca manovijñāne 'pi naikāgrācittayoretau cyutodbhavāviti vartate / ♂nahi samāhitacittasyāsti cyutirupapattirvā /
①cyuta udbhavau= iti vartate
③འཆི་འ་ཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ་།།
◤na hi samāhitacittasyāsti cyutiḥ, upapattirvā; visabhāgabhūmikatvād, ābhisaṃskārikatvād, anugrāhakatvācca / [S396-398]
㈠釋曰。死及生雖復在意識。非一心及無心中。何以故。若人正在定心無死生義。地非同分故。功用所成故。能為利益故。
㈡又此二時唯散非定。要有心位必非無心。非在定心有死生義。界地別故。加行生故。能攝益故。
★◤visabhāgabhūmikatvādabhisaṃskārikatvādanugrāhakatvācca / [156|06-]
♂visabhāgabhūmikatvāda- bhisaṃskārikatvā{2. Y. ābhisaskārikatvāt |}danugrāhakatvācca /
①na hi samāhita cittasya asti cyutis upapattis vā visabhāga bhūmika tvāt abhisaṃskārika tvāt anugrāhaka tvāt ca
③སྐལ་པ་མི་ཉམ་པའི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ ****[@143a]**** *་།། ལ་འཆི་འཕོ་བ་འམ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་།།
㈢སྐལ་བ་མི་ཉམ་པའི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་{143a}ལ་འཆི་འཕོ་བ་འམ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །
★◤nāpyacittasya sā nahyacittaka upakramituṃ śasyeta / [156|07-]
♂nāpyacittasya{3. Y. acittakasya |} sā nahyacittaka upakramituṃ{4. Y. upakrantaṃ|} śakyeta /
◤nāpyacittakasya sā, na hyacittaka upakrantuṃ śakyeta / [S396-398]
㈠於無心中亦不得死。何以故。若無心人則無橫害。
㈡亦非無心有死生義。以無心位命必無損。
①na api acittasya sā na hi acittakas upakramitum śasyeta
㈢སེམས་མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་དེ། སེམས་མེད་པ་ལ་ནི་གནོད་པ་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །
★◤yadā cāsyāśrayo vipariṇantumārabhate tadāvaśyamasya tadāśrayapratibaddhaṃ cittaṃ saṃmukhībhūya paścāt pracyaveta nānyathā / [156|08-]
♂yadā cāsyāśrayo vipariṇantumārabhate tadā{5. Y. tadānīm |}vaśyamasya tadāśrayapratibaddhaṃ cittaṃ saṃmukhībhūya paścāt pracya- veta nānyathā /
◤yadā cāsyāśrayo vipariṇantumārabheta, tadānīmavaśyamasya tadāśrayapratibaddhaṃ cittaṃ sammukhībhūya paścāt pracyavet, nānyathā / [S396-398]
㈠是時依止若欲起變異。是時隨屬依止心。必定起現前。後方捨命非餘。
㈡若所依身將欲變壞。必定還起屬所依心。然後命終。更無餘理。
①yadā ca asya āśrayas vipariṇantum ārabhate tadā avaśyam asya tad āśraya pratibaddham cittam saṃmukhībhūya paścāt pracyaveta na anyathā
㈢གང་གི་ཚེ་དེའི་ལུས་ཡོངས་སུ་འཇིག་པར་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དེ་ལས་གདོན་མི་ཟ་བར་དེའི་ལུས་དང་འབྲེལ་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ཕྱིས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤upapattau ca cittacchedahetvabhāvādvinā ca kleśenānupapatterayuktamacittakatvam / [156|09-]
♂upapattau ca{6. Y. one reading is tu |} cittacchedahetvabhāvādvinā ca kleśenānupapatterayuktamacittakatvam{7. Y. one reading is acittakatvāt |} /
◤upapattau ca cittacchedahetvabhāvād, vinā ca kleśenānupapatterayuktamacittakatvam / [S396-398]
㈠若於受生時無心亦不應然。心斷因不有故。若離上心惑。不得受生故。是故於中無心不應道理。
㈡又無心者不能受生。以無因故。離起煩惱無受生故。
①upapattau ca citta= cheda hetu abhāvāt vinā ca kleśena anupapattes ayuktam acittaka tvam
㈢སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་སེམས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མེད་པར་རིགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤maraṇabhavastriprakāra ityuktam / arhastu[156|11]
♂maraṇabha-[ 41b. 9B. V ] vastriprakāra ityuktam /
◤maraṇabhavastriprakāra ityuktam / [S396-398]
㈠死有有三種。於前已說。
㈡雖說死有通三性心。
①maraṇa bhavas tri prakāras iti uktam
③འཆི་བའི་སྲིད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ལ་།
㈢འཆི་བའི་སྲིད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ལ། དགྲ་བཅོམ་པ་ནི། མྱ་ངན་འདས་ལུང་བསྟན་མིན་གཉིས། །སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་〖PN-ན།〗རྣམ་པར་སྨིན་པའི་〖PNཔ།〗བཏང་སྙོམས་ཡོད་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སེམས་ལ་གནས་ནས་སོ། །
①arhas tu
③དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་།
◤arhaṃstu--[S396-398]
◤nirvātyavyākṛtadvaye / [S396-398]
㈠〔偈曰〕：【涅槃二無記】。
㈡【二無記涅槃】〖43_3_b〗 然入涅槃唯二無記。
★◤nirvātyavyākṛtadvaye / [156|12]
♂arhastu nirvātyavyākṛtadvaye / ♂airyāpathike{8. Y. MS. looks like... pathikai |} vipākacitte vā /
①nirvātya vyākṛta dvaye
③མྱ་ངན་འདས་ལུང་བསྟན་མིན་གཉིས་།།
★◤airyāpathike vipākacitte vā / asti cetkāmadhātau vipāka upekṣā / [156|13]
♂asti cetkāmadhātau vipāka upekṣā /
◤airyāpathike, vipākacitte vā / [S396-398]
㈠釋曰。於威儀心及果報心。
①airyāpathike vipāka citte vā asti ced kāmadhātau vipākas upekṣā
③སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་བཏང་སྙོམས་ཡོད་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སེམས་ལ་གནས་ནས་སོ་།།
◤asti cet, kāmadhātau vipāka upekṣā / [S396-398]
㈠若於欲界中。有果報名捨。
㈡若說欲界有捨異熟。彼說欲界入涅槃心亦具威儀異熟無記。
★◤nāsti cedairyāpathika eva / [156|13-]
♂nāsti cedaiyāṃpathika eva /
◤nāsti cet, airyāpathika eva / [S396-398]
㈠若無於威儀心般涅槃。
㈡若說欲界無捨異熟。彼說欲界入涅槃心但有威儀而無異熟。
D2639 🈪ཅི་སྟེ་མེད་ན་ནི་སྤྱོད་ལམ་པ་ཁོ་ན་ལའོ། །
①na asti ced airyāpathikas eva
㈢ཅི་སྟེ་མེད་ན་ནི་སྤྱོད་ལམ་པ་ཁོ་ན་ལའོ། །
★★◤kimarthamavyākṛṭa eva nānyasmin / [156|14]
♂kimarthamavyākṛta eva nānyasmin /
◤kimarthamavyākṛta eva nānyasmin? taddhi cittacchedānukūlam; durbalatvāt / [S396-398]
㈠云何但於無記非餘心中。此無記。隨順心斷絕。由力弱故。
㈡何故唯無記得入涅槃。無記勢力微順心斷故。
D2640 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཉམ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་འཆད་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
①kimartham avyākṛṭas eva na anyasmin
③ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིན་གྱི་གཞན་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཉམ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་འཆད་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadvi cittacchedānukūlaṃ durbalatvāt / [156|14-]
♂taddhi cittacchedānukūlaṃ durbalatvāt /
①tat vi citta= cheda anukūlam durbala tvāt
③དེ་ནི་ཉམ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་འཆད་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤atha mriyamāṇasya kasmin śarīrapradeśe vijñānaṃ nirudhyate / [156|16]
◤atha mriyamāṇasya kasmin śarīrapradeśe vijñānaṃ nirudhyate? sakṛnmaraṇe samanaskaṃ kāyendriyaṃ sahasā'ntardhīyate / [S396-398]
㈠若人正死。於何身。分中意識斷滅。若一時死。身根共意識一時俱滅。
㈡於命終位何身分中識最後滅。頓命終者意識身根欻然總滅。
D2641 🈪ཡང་འཆི་བ་ན་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PN+ལ།〗འགག་ཅེ་ན། ཅིག་ཅར་འཆི་ན་ནི་ཡིད་དང་བཅས་པའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་མོད་ལ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །
①atha mriyamāṇasya kasmin śarīra pradeśe vijñānam nirudhyate
③ཡང་འཆི་བ་ན་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་འཆི་བ་ན་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PN+ལ།〗འགག་ཅེ་ན། ཅིག་ཅར་འཆི་ན་ནི་ཡིད་དང་བཅས་པའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་མོད་ལ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sakṛnmaraṇe samanaskaṃ kāyendriyaṃ sahasā'ntardīyate / [156|16-]
♂sakṛnmaraṇe samanaskaṃ kāyendriyaṃ sahasā'ntardhīyate /
①sakṛt maraṇe sa manaskam kāya indriyam sahasā antar dīyate
③ཅིག་ཅར་འཆི་ན་ནི་ཡིད་དང་བཅས་པའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་མོད་ལ་འགག་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤yadi tu krameṇa cyavate, tataḥ--[S396-398]
★◤yadi tu krameṇa cyavate tataḥ[156|17]
★◤ 【kramacyutau pādanābhihṛdayeṣu manaścyutiḥ // VAkK_3.43 //】[156|18]
♂yadi tu krameṇa cyavate tataḥ kramacyutau pādanābhihṛdayeṣu manaścyutiḥ //43//
◤kramacyutau pādanābhihṛdayeṣu manaś cyutiḥ // 43 // adhonṛsuragājānāṃ,[S396-398]
①krama-cyuti pāda-nābhi-hṛdaya manas cyutiḥ||43|| adho-nṛ-sura-gā-a-jā
㈠若人次第死。此中〔偈曰〕：【次第死脚臍 於心意識斷 下人天不生】。
㈡【漸死足齊{臍'}心_c 最後意識滅〖43_3_d〗 下人天不生】〖44_3_a〗
D2642 🈪གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་འཆི་འཕོ:བ་ན་〖PNན་ནི།〗དེའི་ཚེ། འོག་མིན་〖PNམི།〗ལྷར་འགྲོ་མི་སྐྱེ་རྣམས། །རིམ་གྱིས་འཆི་ན་རྐང་པ་དང་། །ལྟེ་བ་སྙིང་གར་ཡིད་འཆི་འཕོ། །
①yadi tu krameṇa cyavate tatas krama cyutau pāda nābhihṛdayeṣu manas cyutis
③གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་འཆི་འཕོ་བ་ན་དེའི་ཚེ་།
㈢གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་འཆི་འཕོ:བ་ན་〖PNན་ནི།〗དེའི་ཚེ། འོག་མིན་〖PNམི།〗ལྷར་འགྲོ་མི་སྐྱེ་རྣམས། །རིམ་གྱིས་འཆི་ན་རྐང་པ་དང་། །ལྟེ་བ་སྙིང་གར་ཡིད་འཆི་འཕོ། །
★◤ 【adhonṛsuragājānāṃ 】[156|19]
①adhas nṛ suragājānām
③འོག་མིན་ལྷར་འགྲོ་མི་སྐྱེ་རྣམས་།། རིམ་གྱིས་འཆི་ན་རྐང་པ་དང་།། ལྟེ་བ་སྙིང་གར་ཡིད་འཆི་འཕོ་།།
★◤adho gacchantītyadhogā apāyagāminaḥ / nṛn gacchantīti nṛgā manuṣyagāminaḥ / [156|20]
♂adhonṛsuragājānāṃ adho gacchantītyadhogā apāyagāminaḥ / ♂nṛn gacchantīti nṛgā manuṣyagāminaḥ /
◤adho gacchantīty adhogāḥ, apāyagāminaḥ / nṛn gacchantīti nṛgāḥ, manuṣyagāminaḥ / surān gacchantīti suragāḥ, devagāminaḥ / [S396-398]
①adhas gacchanti iti adho-gās , apāya-gāminas | nṛn(nṝn) gacchanti iti nṛ-gāḥ, manuṣya-gāminaḥ | surān gacchanti iti sura-gāḥ, deva-gāminaḥ|
㈠釋曰。若人必往惡道受生，及人道，天道。
㈡若漸死者，往下人天。
🈪འོག་ཏུ་འགྲོབས་ན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་སྟེ། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །མིར་འགྲོ་བས་ན་མིར་འགྲོ་བས་ཏེ། མིའི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །ལྷར་འགྲོ་བས་〖PNབར།〗ན་ལྷར་འགྲོ་བ་སྟེ། ལྷའི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
①adhas gacchanti iti adhas gās apāya gāminas
③འོག་ཏུ་འགྲོ་བས་ན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་སྟེ། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ་།།
㈢འོག་ཏུ་འགྲོབས་ན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་སྟེ། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
①nṛn gacchanti iti nṛgās manuṣya gāminas
㈢མིར་འགྲོ་བས་ན་མིར་འགྲོ་བས་ཏེ། མིའི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
★0◤surān gacchantīti suragā devagāminaḥ / [156|20-]
①surān gacchanti iti suragā deva gāminas
㈢ལྷར་འགྲོ་བས་〖PNབར།〗ན་ལྷར་འགྲོ་བ་སྟེ། ལྷའི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
★0◤teṣāṃ yathāsaṃkhyaṃ pādayornābhyāṃ hṛdaye ca vijñānaṃ saṃnirudhyate / [156|21-]
◤teṣāṃ yathāsaṅkhyaṃ pādayornābhyāṃ hṛdaye ca vijñānaṃ sannirudhyate / [S396-398]
㈠如此等人。次第於脚於臍於心意識斷滅。
㈡於足齊{臍}心，如次識滅。
①teṣām yathāsaṃkhyam pādayos nābhyām hṛdaye ca vijñānam saṃnirudhyate
③དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གྲངས་བཞིན་དུ་རྐང་པ་དང་། ལྟེ་བ་དང་། སྙིང་གར་འགག་གོ་།། ཡང་མི་སྐྱེ་བས་ན་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ་།
㈢དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གྲངས་བཞིན་དུ་རྐང་པ་དང་། ལྟེ་བ་དང་། སྙིང་གར་འགག་གོ། །
◤ⅰ[S396-398]
㈡謂墮惡趣說名往下，彼識最後於足處滅。若往人趣識滅於臍，若往生天識滅心處。
D2645 🈪དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གྲངས་བཞིན་དུ་རྐང་པ་དང་། ལྟེ་བ་དང་། སྙིང་གར་འགག་གོ། །
★0◤na punarjāyanta ityajā arhantaḥ / teṣāmapi hṛdaye vijñānaṃ nirudhyate / [156|22]
◤na punar jāyanta ity ajāḥ, teṣāmapi hṛdaye vijñānaṃ nirudhyate / [S396-398]
①na punar jāyante ity ajāḥ, teṣāmapi hṛdaye vijñānaṃ nirudhyate|
㈠不更受生是名不生。謂阿羅漢。此人於心意識斷絕。
㈡諸阿羅漢說名不生。彼最後心亦心處滅。
🈪ཡང་མི་སྐྱེ་བས་ན་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གོ། །དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PN+ཡང་།〗སྙིང་ཁར་འགག་གོ། །གཞན་དག་ན་རེ་སྤྱི་བོར་〖PN+རོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
①na punar jāyante iti ajās arhantas
③དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གོ་།།
㈢ཡང་མི་སྐྱེ་བས་ན་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གོ། །
①teṣām api hṛdaye vijñānam nirudhyate
㈢དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PN+ཡང་།〗སྙིང་ཁར་འགག་གོ། །
★0◤mūrdhnītyapare / [156|23]
◤mūrdhnīty apare / [S396-398]
①mūrdhni iti apare|
㈠有餘部說於頭上。
㈡有餘師說。彼滅在頂。
①mūrdhni iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྤྱི་བོར་〖PN+རོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kāyendriyasya teṣu nirodhāt kāyendriyaṃ hi mriyamāṇasya tapta ivopale jalaṃ niṣṭhyūtaṃ saṃkocamāpadyamānaṃ pādādiṣvantardhīyata iti / [156|23-]
♂kāyendriyasya teṣu nirodhāt kāyendriyaṃ hi mriyamāṇasya tapta ivopale jalaṃ niṣṭhayūtaṃ saṃkocamāpadyamānaṃ pādādiṣvantardhīyata iti /
◤kāyendriyasya teṣu nirodhāt / [S396-398]
㈠何以故。身根於此等處.與意識俱滅故。
㈡正命終時，於足等處身根滅故。
①kāya indriyasya teṣu nirodhāt kāya indriyam hi mriyamāṇasya tapte iva upale jalam niṣṭhyūtam saṃkocam āpadyamānam pāda ādiṣu antardhīyate it
③དེ་དག་ཏུ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་འགག་པའི་ཕྱིར་རོ་།། འཆི་བའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་རྡོ་ལེབ་བསྲེགས་པའི་ཐོག་ཏུ་ཆུས་བཏབ་པ་ཞུམ་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་རྐང་པ་ལ་སོགས་པར་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་དག་ཏུ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་འགག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢འཆི་བའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་རྡོ་ལེབ་བསྲེགས་པའི་ཐོག་ཏུ་ཆུས་བཏབ་པ་ཞུམ་པར་འགྱུར་བ་〖PN-བ།〗བཞིན་དུ་རྐང་པ་ལ་སོགས་པར་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །
◤kāyendriyaṃ hi mriyamāṇasya tapta ivopale jalaṃ niṣṭhyūtaṃ saṅkocamāpadyamānaṃ pādādiṣvantardhīyata iti / [S396-398]
㈠若人正死。此身根如熱石上水漸漸縮減。於脚等處次第而滅。
㈡意識隨滅。臨命終時身根漸滅。至足等處欻然都滅。如以少水置炎石上。漸減漸消一處都盡。
◤[S398]
★0◤evaṃ ca punaḥ krameṇa maraṇam / [156|24-]
◤evaṃ ca punaḥ krameṇa maraṇaṃ prāṇinā prāyeṇa marmacchedavedanābhyāṃ hatānāṃ jāyate--[S398]
㈠復次若眾生如此次第捨命。於中多眾生。為斫末摩苦受所逼方死。云何斫末摩。
㈡又漸命終者。臨命終時多為斷末摩苦受所逼。
★◤prāṇināṃ prāyeṇa marmacchedavedanābhyāṃ hatānāṃ jāyate / [156|25]
♂prāṇināṃ prāyeṇa marmacchedavedanābhyāṃ hatānāṃ jāyate marmacchedastvabādibhiḥ /
①evam ca punar krameṇa maraṇam prāṇinām prāyeṇa marma= cheda vedanābhyām hatānām jāyate
㈢གནད་འཆད་པའི་ཚོར་བས་ཉེན་པའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རིམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །
◤marmacchedastvabādibhiḥ / [S398]
㈠〔偈曰〕：【斫末摩水等】。
★◤ 【marmacchedastvabādibhiḥ /】[156|26]
◤㈠釋曰。末摩者。於身有別處。[S398]
◤㈠如偈言 於身有是處 由隨觸令死 若優鉢羅花 鬚微塵所觸[S398]
◤ⅰ[S398]
㈡【斷末摩水等】〖44_3_b〗 無有別物名為末摩。
★0◤śarīrapradeśāḥ kecidupahanyamānā maraṇamānayanti / [156|27]
◤śarīrapradeśāḥ kecidupahanyamānā maraṇamānayanti / [S398]
㈠故知身中有別處若於中被損觸能引令死。
㈡然於身中有異支節觸便致死。
★◤te hyetaducyante marmāṇīti / [156|27-157|01]
♂te hyetaducya-[ 42a. 9A. VI ]nte @157 marmāṇīti /
◤te hyetaducyante marmāṇīti / [S398]
㈠此身分名末摩。
㈡是謂末摩。
①marma= chedas tu ap ādibhis śarīra pradeśās kecid upahanyamānās maraṇam ānayanti te hi etat ucyante marmāṇi iti
③གནད་གཅོད་པ་ནི་ཚུལ་སོགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་ ****[@143b]**** ་ཞིག་ཉམས་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་གནད་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢གནད་གཅོད་པ་ནི་ཆུ་ལ་〖PN-ལ།〗སོགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་{143b}ཞིག་ཉམས་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་གནད་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤tāni cāptejovāyudhātūnāmanyatamenātiprāyaṃ{1. MS. prayaṃ |} gatena niśitaśastrasaṃpātasyardhi{2. MS. may be read sparddhi |}nāḍītībrābhirvedanābhiḥ chidyanta iva [157|01-]
◤tāni cāptejovāyudhātūnāmanyatamenātiprāyaṃ gatena niśitaśastrasampātasyardhināḍītīvrābhirvedanābhiḥ chidyanta iva / [S398]
㈠此末摩。水風火中隨一大若起相乖。
㈡若水火風隨一增盛。
①tāni ca aptejas vāyu dhātūnām anyatamena ati prāyam gatena niśita śastra saṃpātasi aṛdhi nāḍītī brābhis vedanābhis chidyante iva
③དེ་དག་ཀྱང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པ་མཚོན་ཆ་ཐམས་ཅད་བདར་བས་བཏབ་པ་དང་འདྲ་བས་ཚོར་བ་མི་བཟད་པ་དག་གིས་བཅད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བཞིག་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པ་མཚོན་ཆ:ཐམས་ཅད་〖PN-ཐམས་ཅད།〗བདར་བས་བཏབ་པ་དང་འདྲ་བས་ཚོར་བ་མི་བཟད་པ་དག་གིས་བཅད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི། དེ་དག་ཤིང་གཅོད་པ་ལྟ་བུར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
㈢ཡང་ན་བཅད་པ་དང་འདྲ་བར་ཡང་གཡོ་བ་མེད་པས་ན་བཅད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤na ca{3. Y. na tu |} punastāni kāṣṭhādivacchidyante{4. Y. kāṣṭānīva... / kāṣṭavat |} chinnabadvā[♂chinnavadvā] punarna{5. Y. na punaḥ |} ceṣṭanta iti cchinnāny {6. Y. adds iti |}ucyante / [157|01-]
◤na tu punastāni kāṣṭhavacchidyante, chinnavadvā punarna ceṣṭanta iti cchinnāny ucyante / [S398]
㈠似利刃斫之。即便破壞。此不如薪等被斫即斷如被斫即無復動覺。故說名斫。
㈡如利刀刃觸彼末摩。因此便生增上苦受。從斯不久遂致命終。非如斬薪說名為斷。如斷無覺故得斷名。
①na ca punar tāni kāṣṭha ādi vacchidyante chinna badvā punar na ceṣṭantas iti cchinnāni ucyante
③དེ་དག་ཤིང་གཅོད་པ་ལྟ་བུར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ན་བཅད་པ་དང་འདྲ་བར་ཡང་གཡོ་བ་མེད་པས་ན་བཅད་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤kasmānna pṛthivīdhātunā / [157|03-]
◤kasmānna pṛthivīdhātunā? caturthadoṣābhāvāt / [S398]
㈠云何不由地大第四病無故。
㈡地界何緣無斯斷用。以無第四內災患故。
①kasmāt na pṛthivī dhātunā
③ཅིའི་ཕྱིར་སའི་ཁམས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སའི་ཁམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗མ་ཡིན་ཞེ་ན། །སྐྱོན་བཞི་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་རྣམས་ནི་སྐྱོན་གསུམ་ཡིན་པ་〖PNན།〗དེ་དག་གི་གཙོ་བོ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤caturthadoṣābhāvāt / vātapittaśleṣmāṇo hi trayo doṣāḥ / [157|04]
◤vātapittaśleṣmāṇo hi trayo doṣāḥ / [S398]
①vāta-pitta-śleṣmāṇa śleṣman hi trayo doṣāḥ |
㈠風熱痰三病。
㈡內三災患。謂風熱淡
①caturtha doṣa abhāvāt
③སྐྱོན་བཞི་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤te cāptejovāyudhātupradhānā yathāyogamiti / [157|04-]
◤te cāptejovāyudhātupradhānā yathāyogamiti / [S398]
㈠如次第以風火水大為上首。
㈡水火風增隨所應起。
①vāta pitta śleṣmāṇas hi trayas doṣās te ca aptejas vāyu dhātu pradhānās yathāyogam iti
③རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་རྣམས་ནི་སྐྱོན་གསུམ་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་གཙོ་བོ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་དག་ཡིན་ནོ་།།
★★◤bhājanalokasaṃvarttanīsādharmyeṇetyapare / [157|05]
♂bhājanalokasaṃvarttanīsādharmyeṇe- tyapare /
◤bhājanalokasaṃvarttanīsādharmyeṇetyapare / [S398]
㈠與外器世界三災相似故。
㈡有說。此似外器三災。
①bhājana loka saṃvarttanī sādharmyeṇa iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པས་སོ་ཞེས་ཟེར་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤㈠是故於內身有三災。此斫末摩苦受死者。多於此人起。謂能數數行。斫他末摩事。此人必由斫末摩苦受死。[S398]
★0◤deveṣu nāsti marmacchedaḥ / [157|05-]
◤deveṣu nāsti marmacchedaḥ / [S398]
㈠於諸天中無末摩苦受死。
㈡此斷末摩天中非有。
①deveṣu na asti marma= chedas
③རོ་།། ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ནི་གནད་འཆད་པ་མེད་མོད་ཀྱི་།
★0◤kiṃ tu cyavanadharmaṇo devaputrasya pañcopanimittāni prādurbhavanti / [157|06]
◤kiṃ tu vyavanadharmaṇo devaputrasya pañcopanimittāni prādurbhavanti-- vastrāṇāmābharaṇānāṃ ca manojñaḥ śabdo niś carati, śarīraprabhā mandībhavati, snātasyodabindavaḥ kāye santiṣṭhante, capalātmano 'pyekatra viṣaye buddhiravatiṣṭhate, unmeṣanimeṣau cākṣṇoḥ sambhavataḥ / [S398]
㈠雖然若諸天子應有退墮事。先有五種小變異相現。一衣服及莊嚴具出不可愛聲。二身光闇昧。三正浴時水滴住身。四本心於塵馳動今住一塵。五眼有瞬動。
㈡然諸天子將命終時。先有五種小衰相現。一者衣服嚴具出非愛聲。二者自身光明忽然昧劣。三者於沐浴位水渧著身。四者本性囂馳今滯一境。五者眼本凝寂今數瞬動。
①kim tu cyavana dharmaṇas deva putrasya pañca upanimittāni prādurbhavanti
③འོན་ཀྱང་ལྷའི་བུ་འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ལ་ནི་ཉེ་བའི་སྔ་ལྟས་ལྔ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ནི་གནད་འཆད་པ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ལྷའི་བུ་འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ལ་ནི་ཉེ་བའི་སྔ་〖PN-སྔ།〗ལྟས་ལྔ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གོས་རྣམས་དང་རྒྱན་རྣམས་ལས་སྒྲ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤vastrāṇāmābharaṇānāṃ ca manojñaḥ śabdo niścarati śarīraprabhā mandībhavati snātasyodabindavaḥ kāye saṃtiṣṭhante capalātmanā 'pyekatra viṣaye buddhiravatiṣṭhate unmeṣanimeṣau cākṣṇoḥ saṃbhavataḥ / [157|07-]
♂vastrāṇāmābha{7. MS. drops bha |}raṇānāṃ ca manojñaḥ śabdo niścarati śarīraprabhā mandībhavati snātasyodabindavaḥ kāye saṃtiṣṭhante capalātmanā'pyekatra viṣaye buddhiravatiṣṭhate unmeṣanimeṣau cākṣṇoḥ saṃbhavataḥ /
①vastrāṇām ābharaṇānām ca manojñas śabdas niścarati śarīra prabhā mandībhavati snātasya udabindavas
③གོས་རྣམས་དང་རྒྱན་རྣམས་ལས་སྒྲ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།། ལུས་ཀྱི་འོད་ཆུང་བར་འགྱུར་།
㈢ལུས་ཀྱི་འོད་ཆུང་བར་འགྱུར། ཁྲུས་བྱས་པའི་ཆུའི་ཐིགས་པ་དག་ལུས་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར། གཡོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡང་བློ་ཡུལ་གཅིག་ལ་གནས་པར་འགྱུར། མིག་གཉིས་འཛུམས་པ་དང་འབྱེད་པ་དག་སྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ནི་འཁྲུལ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①kāye saṃtiṣṭhante capala ātmanā pyekatra viṣaye buddhis avatiṣṭhate unmeṣa nimeṣau ca akṣṇos saṃbhavatas
③ཁྲུས་བྱས་པའི་ཆུའི་ཐིགས་པ་དག་ལུས་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར། གཡོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡང་བློ་ཡུལ་གཅིག་ལ་གནས་པར་འགྱུར། མིག་གཉིས་འཛུམས་པ་དང་འབྱེད་པ་དག་སྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤etāni tu vyabhicārīṇi / [157|09]
◤etāni tu vyabhicārīṇi / [S398]
㈠此五或時不定。
㈡此五相現非定當死。
①etāni tu vyabhicārīṇi
③དེ་དག་ནི་འཁྲུལ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་།།
★◤pañca punarnimittāni maraṇaṃ nātivarttante / [157|09-]
♂pañca punarnimittāni maraṇaṃ nātivarttante{8. MS. drops nte |} /
◤pañca punarnimittāni maraṇaṃ nātivarttante-- vāsāṃsi kliśyanti, mālā glāyanti, kakṣābhyāṃ svedo mucyate, daurgandhyaṃ kāye 'vakrāmati, sve cāsane devaputro nābhiramate / [S398]
㈠復有五種大變異相現。必不免死。一衣服染著塵穢。二花鬘萎燥。三腋下汗出。四臭氣入身。五於自坐處不得安坐。
㈡復有五種大衰相現。一者衣染埃塵。二者花鬘萎悴。三者兩腋汗出。四者臭氣入身。五者不樂本座。
①pañca punar nimittāni maraṇam na ativarttante
③འཆི་བའི་ལྟས་ལྔ་ལས་ནི་མི་འདའ་སྟེ། གོས་དྲི་མ་ཅན་དུ་འགྱུར། མེ་ཏོག་ཕྲེང་རྙིངས་པར་འགྱུར་།
㈢འཆི་བའི་ལྟས་ལྔ་ལས་ནི་མི་འདའ་སྟེ། གོས་དྲི་མ་ཅན་དུ་འགྱུར། མེ་ཏོག་ཕྲེང་རྙིངས་པར་འགྱུར། མཆན་ཁུང་གཉིས་ནས་རྡུལ་འབྱུང་བར་འགྱུར། ལུས་ལས་〖PNལ།〗དྲི་ང་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར། ལྷའི་བུ་རང་གི་སྟན་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བའོ། །
★◤vāsāṃsi kliśyanti mālā mlāyanti kakṣābhyāṃ svedo mucyate daurgandhyaṃ kāye'vakrāmati sve cāsane devaputro nābhiramate / [157|10-]
♂vāsāṃsi kliśyanti{9. MS. kliṣyante |} mālā mlāyanti kakṣābhyāṃ svedo mucyate daurgandhyaṃ kāye 'vakrāmati sve cāsane devaputro nābhiramate /
①vāsāṃsi kliśyanti mālās mlāyanti kakṣābhyām svedas mucyate daurgandhyam kāya ivakrāmati sve ca āsane deva putras na abhiramate
③མཆན་ཁུང་གཉིས་ནས་རྡུལ་འབྱུང་བར་འགྱུར། ལུས་ལས་དྲི་ད་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར། ལྷའི་བུ་རང་གི་སྟན་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བའོ་།།
◤so 'yaṃ sattvaloka evamutpadyamānastiṣṭhan cyavamānaś ca triṣu rāśiṣu sthāpito bhagavatā / [S398]
㈠如此眾生世界如此生住退。佛世尊安立。屬三聚攝眾生。
㈡此五相現必定當死。世尊於此有情世間生住沒中建立三聚。
★◤so'yaṃ sattvaloka evamutpadyamānastiṣṭhan cyavamanaśca triṣu rāśiṣu sthāpito bhagavatā / [157|11-]
♂so 'yaṃ sattvaloka evamutpadyamānastiṣṭhan cyavamānaśca triṣu rāśiṣu sthāpito bhagavatā /
★0◤trayo rāśayaḥ / [157|12-]
◤trayo rāśayaḥ-- samyaktvaniyato rāśiḥ, mithyātvaniyato rāśiḥ, aniyato rāśiriti / [S398]
①trayo rāśayaḥ-- samyaktvaniyata rāśi , mithyātvaniyato rāśis , aniyato rāśiriti|
㈠聚有三種。一正定聚。二邪定聚。三不定聚。
㈡何謂三聚。2 論曰。一正性定聚。二邪性定聚。三不定性聚。
①soyam sattva lokas evam utpadyamānas tiṣṭhan cyavamanas ca triṣu rāśiṣu sthāpitas bhagavatā trayas rāśayas
③སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་འཆི་འཕོ་བ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོགས་གསུམ་དུ་བཞག་སྟེ་།
㈢སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་འཆི་འཕོ་བ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོགས་གསུམ་དུ་བཞག་སྟེ། ཚོགས་གསུམ་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང་། མ་ངེས་པའི་ཚོགས་སོ།
★◤samyaktvaniyato rāśirmithyātvaniyato rāśiraniyato rāśiriti / [157|13-]
♂samyavatvaniyato rāśirbhithyātvaniyato rāśirani-[ 42b. 9B. VI ] yato rāśiriti /
①samyaktva niyatas rāśis mithyātva niyatas rāśis aniyatas rāśis iti
③ཚོགས་གསུམ་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང་། མ་ངེས་པའི་ཚོགས་སོ་།།
★◤tatra punaḥ[157|14]
★◤ 【samyaṅmithyātvaniyatā āryānantaryakāriṇaḥ // VAkK_3.44 //】[157|15]
♂tatra punaḥ samyaṅmithyātvaniyatā āryānantaryakāriṇaḥ //44//
◤tatra punaḥ-- samyaṅmithyātvaniyatā āryānantaryakāriṇaḥ // 44 // [S398]
①tatra punaḥ-- samyak-mithyā-tva-niyata ārya-anantarya-kārin
㈠於此中〔偈曰〕：【正定邪定聚 聖人無間作】。
㈡1頌曰 【正邪不定聚_c 聖造無間餘】〖44_3_d〗
🈪2998 དེ་ལ་འཕགས་དང་མཚམས་མེད་བྱེད་པ་དག་ཡང་དག་ལོག་པ་ཉིད་དུ་དེས། །ཡང་དག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། མདོ་ལས་གང་འདོད་ཆགས་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང༌། གཏི་མུག་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་ནས་སྤངས་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །
①tatra punar samyak mithyā tva niyatās ārya ānantarya kāriṇas
③དེ་ལ་འཕགས་དང་མཚམས་མེད་བྱེད་པ་དག་ཡང་དག་ལོག་པ་ཉིད་དུ་དེས་།།
㈢དེ་ལ་འཕགས་དང་མཚམས་མེད་བྱེད་པ་དག ཡང་དག་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས། །ཡང་དག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། མདོ་ལས་གང་འདོད་ཆགས་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། གཏི་མུག་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་ནས་སྤངས་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤[S399]
◤“samyaktvaṃ katamat? yattat paryādāya rāgaprahāṇam, paryādāya dveṣaprahāṇam, paryādāya mohaprahāṇam, paryādāya sarvakleśaprahāṇam-- idamucyate samyaktvam” ( ) iti sūtram / [S399]
㈠釋曰。何者為正。欲盡無餘。瞋盡無餘。癡盡無餘。一切惑盡無餘。故名為正。經說如此。
㈡何名正性。謂契經言。貪無餘斷。瞋無餘斷。癡無餘斷。一切煩惱皆無餘斷。是名正性。
★★◤“samyaktvaṃ katamat / [157|16]
♂“samyaktvaṃ katamat /
①samyaktvam katamat
③ཡང་དག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན་།
★◤yattatparyādāya rāgaprahāṇaṃ paryādāya dveṣaprahāṇaṃ paryādāya mohaprahāṇaṃ paryādāya sarvakleśaprahāṇamidamucyate samyaktva”miti sūtram / [157|16-]
♂yattatparyādāya rāgaprahāṇaṃ paryādāya dveṣaprahāṇaṃ paryādāya mohaprahāṇaṃ paryādāya sarvakleśaprahāṇamidamucyate samyaktva”miti sūtram /
①yat tat paryādāya rāga prahāṇam paryādāya dveṣa prahāṇam paryādāya moha prahāṇam paryādāya sarva kleśa prahāṇam idam ucyate samyak tvam it
③མདོ་ལས་གང་འདོད་ཆགས་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། གཏི་མུག་གཏན་ནས་སྤངས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་ནས་སྤངས་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
★0◤āryāḥ katame / [157|17]
◤āryāḥ katame? yeṣām anāsravo mārga utpannaḥ / [S399]
㈠聖者若此人相續中無流道已生故名聖。
㈡定者謂聖。聖謂已有無漏道生。
①āryās katame
①yeṣām anāsravas mārgas utpannas
㈢འཕགས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། གང་དག་ལ་ཟག་{144a}པ་མེད་པའི་ལམ་སྐྱེས་པའོ། །
★0◤yeṣāmanāsravo mārga utpannaḥ / ārādyātāḥ pāpakebhyo dharmebhya ityāryāḥ / [157|18]
◤ārād yātāḥ pāpakebhyo dharmebhya ityāryāḥ; ātyantikavisaṃyogaprāptilāmāt / [S399]
①ārāt(ā-√ṛ>ār-a) yāta pāpaka dharma iti ārya ; ātyantikavisaṃyogaprāptilāmāt|
㈠云何名聖。從惡墮法能遠出離，故名聖。由至得必定永離滅果故。
㈡遠諸惡法，故名為聖。獲得畢竟離繫得故。
①ārādyātās pāpakebhyas dharmebhyas iti āryās
㈢སྡིག་པའི་ཆོས་ལས་རིང་དུ་སོང་བས་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ།
★0◤ātyantikavisaṃyogaprāptilābhāt / [157|18-]
①ātyantika visaṃyoga prāpti lābhāt
㈢གཏན་དུ་འབྲལ་〖PNབྲལ།〗བའི་ཐོབ་པ་རྙེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ete hi kleśakṣaye niyatatvāt samyaktvaniyatāḥ [157|19-]
◤ete hi kleśakṣaye niyatatvāt samyaktvaniyatāḥ [S399]
①ete hi kleśa-kṣaye niyata-tvāt samyaktva-niyatāḥ
㈠如此等人由於惑盡定故。故名正定。
㈡定盡煩惱故名正定。
🈪3001 དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①ete hi kleśa kṣaye niyata tvāt samyaktu a niyatās
0◤mokṣabhāgīyalābhino 'py avaśyaṃ parinirvāṇadharmāṇa iti / kasmānna samyaktve niyatāḥ / te hi mithyātve 'pi niyatā bhaveyuḥ / [157|19-][S399]
㈠若人已得解脫分能善根，必定涅槃為法，云何不立為正定。此人後當墮於邪定。
㈡諸已獲得順解脫分者，亦定得涅槃，何非正定。彼後或墮邪定聚故。
🈪3002 ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ངེས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་དུས་ངེས་པར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
①mokṣa-bhāgīya-lābhinas apy avaśyam parinirvāṇa dharmāṇas iti kasmāt na samyaktve niyatās
③དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན་ནོ་།།
㈢དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①te hi mithyā tvepi niyatās bhaveyus
③། དེ་དག་ནི་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ངེས་པར་འགྱུར་ལ་།
★◤na ca te kālaniyamena samyaktve niyatā yathā saptakṛtvaḥ paramādayaḥ / [157|21-]
♂na ca te kālaniyamena samyaktve niyatā yathā saptakṛtvaḥ{10. MS. ...kṛtva |} paramādayaḥ /
◤na ca te kālaniyamena samyaktve niyatāḥ, yathā saptakṛtvaḥ paramādayaḥ / [S399]
㈠此人不由時定定於正中。譬如七勝等。
㈡又得涅槃時未定故。非如預流者極七返有等。又彼未能捨邪性故。不名正定。
🈪3003 ལོག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དགས་ཏེ། འདི་ནི་ལོག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །
①na ca te kāla niyamena samyaktve niyatās yathā sapta kṛtvas parama ādayas
③དེ་དག་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་དུས་ངེས་པར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས:འདའ་བའི་〖PNའདས་པའི།〗ཆོས་ཅན་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ངེས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་དུས་ངེས་པར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤mithyātvaṃ katamat / narakāḥ pretāstiryañca idamucyate mithyātvam / [157|22]
◤mithyātvaṃ katamat? narakāḥ, pretāḥ tiryañca idam ucyate mithyātvam / [S399]
①mithyātvaṃ katamat? narakāḥ, pretāḥ tiryañcas idam ucyate mithyātvam|
㈠何者為邪。地獄畜生鬼神道。說此名邪。
㈡何名邪性。謂諸地獄傍生餓鬼。是名邪性。
①mithyātvam katamat
③ལོག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན་།
㈢ལོག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དམྱལ་བ་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཏེ། འདི་ནི་ལོག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །
①narakās pretās tiryañcas idam ucyate mithyātvam
③དམྱལ་བ་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དགས་ཏེ། འདི་ནི་ལོག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ་།།
★★◤tatrānantaryakāriṇo narake niyatatvānmithyātvaniyatāḥ / [157|23]
♂tatrānantaryakāriṇo narake niyata{11. MS. drops ta |} tvānmithyātva- niyatāḥ /
◤tatrānantaryakāriṇo narake niyatvānmithyātvaniyatāḥ / [S399]
㈠此中作無間業人。於地獄道中定故。說名邪定。
㈡定謂無間。造無間者必墮地獄故名邪定。
D2663 🈪དེ་ལ་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དམྱལ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①tatra ānantarya kāriṇas narake niyata tvāt mithyātva niyatās
㈢དེ་ལ་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དམྱལ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤niyatebhyo'nye'niyatā iti siddham / [157|23-]
♂niyatebhyo 'nye 'niyatā iti siddham /
◤niyatebhyo 'nye 'niyatā iti siddham / [S399]
㈠若異二定所餘非定。此義自成。
㈡正邪定餘名不定性。
D2664 🈪ངེས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་མ་ངེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ན་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་ཉིད་དང་། གཉི་ག་ལ་མི་བརྟེན་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
①niyatebhyonyeniyatās iti siddham
③ངེས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་མ་ངེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་སྟེ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢ངེས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་མ་ངེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ན་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་ཉིད་དང་། གཉི་ག་ལ་མི་བརྟེན་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
★★◤pratyayāpekṣaṃ hi teṣāmubhayabhāktvamanubhayabhāktvaṃ ca / [157|24]
♂pratyayāpekṣaṃ hi teṣāmubhayabhāktvamanubhayabhāvatvaṃ ca /
◤pratyayāpekṣaṃ hi teṣāmubhayabhāktvam, anubhayabhāktvaṃ ca // 44 // [S399]
㈠是三聚觀因緣屬二不屬二。
㈡彼待二緣可成二故。【卷第十(終)】
①pratyaya apekṣam hi teṣām ubhaya bhāktvam anubhaya bhāj tvam ca
③། དེ་དག་ནི་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ན་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དང་། གཉི་ག་ལ་མི་བརྟེན་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ནོ་།།
★0◤uktaḥ sattvaloko bhājanaloka idānīṃ vaktavyaḥ / [157|25]
◤uktaḥ sattvalokaḥ // [S399]
㈠說眾生世界已。
㈡如是已說有情世間。
D2665 🈪སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་ཟིན་ཏོ:།།〖PN།། །།〗
①uktas sattva lokas bhājana loke idānīm vaktavyas
③སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། ད་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་ཟིན་ཏོ:།།〖PN།། །།〗 ད་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གནས་པར་འདོད་པའི་འོག་དག་གི། །རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྔམས་སུ་ནི། །ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་གྲངས་མེད་དོ། །
◤bhājanaloka idārnī vaktavyaḥ--[S399]
㈠器世界今當說。
㈡器世間今當說。
🈪ད་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤ 【■tatra bhājanalokasya saṃniveśamuśantyadhaḥ /】[157|26-]
♂tatra bhājanalokasya saṃniveśamuśantyadhaḥ /
◤tatra bhājanalokasya sanniveśamuśantyadhaḥ / [S399]
★◤【 lakṣaṣoḍaśakodvedhamasaṃkhyaṃ vāyumaṇḍalam // VAkK_3.45 //】
♂lakṣaṣoḍaśakodvedhamasaṃkhyaṃ vāyumaṇḍalam //45//
◤lakṣaṣoḍaśakodvedhamasaṃkhyaṃ vāyumaṇḍalam // 45 // [S399]
㈠〔偈曰〕：【此中器世界 說於下依住 深十六洛沙 風輪廣無數】。
㈡頌曰 【安立器世間_a 風輪最居下_b 其量廣無數_c 厚十六洛叉】〖45_3_d〗
🈪དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གནས་པར་འདོད་པའི་འོག་དག་གི། །རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྔམས་སུ་ནི། །ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་གྲངས་མེད་དོ། །
①tatra bhājana lokasya saṃniveśa m uśanti adhas
③དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་།། གནས་པར་འདོད་པའི་འོག་དག་གི་།།
①lakṣa ṣoḍaśaka udvedham asaṃkhyam vāyu maṇḍalam
③རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྔམས་སུ་ནི་།། ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་གྲངས་མེད་དོ་།།
★◤trisāhasramahāsāhasralokadhātorevaṃ saṃniveśamicchanti / [158|01]
♂@158 trisāhasramahāsāhasralokadhātorevaṃ saṃniveśamicchanti /
◤trisāhasramahāsāhasralokadhātor evaṃ sanniveśam icchanti / [S399]
①trisāhasra-mahāsāhasra-loka-dhātor evaṃ sanniveśam icchanti |
㈠釋曰。三千大千世界。諸佛說深廣。
㈡論曰。許此三千大千世界.如是安立.形量不同。
D2666 🈪སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟར་གནས་པར་འདོད་དེ།
①tri sāhasra mahā sāhasra loka dhātos evam saṃniveśam icchanti
③སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟར་གནས་པར་འདོད་དེ་།
㈢སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟར་གནས་པར་འདོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འོག་ན་ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་པའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་མོ། །
★◤yadutākāśaṣpratiṣṭhamadhastādvāyumaṇḍalamabhinirvṛttaṃ sarvasattvānām / [158|01-]
♂yadutākāśapratiṣṭhamadhastādvāyumaṇḍalama- bhini-[ 43a. 9A. VII ] vṛṃ ttaṃ sarvasattvānām /
①yadu ta ākāśas pratiṣṭham adhastāt vāyu maṇḍalam abhinirvṛttam sarva sattvānām
③འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འོག་ན་ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་པའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢རྒྱར་ནི་གྲངས་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གང་ཚན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་རྡོ་རྗེས་ཀྱང་གཞིག་པར་མི་ནུས་པར་སྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤karmādhipatyena tasya yojanalakṣāṇāṃ ṣoḍaśakamudvedhaḥ pariṇāhenāsaṃkhyaṃ tathā ca dṛḍhaṃṃ yanmahālagno'pi vajreṇa bhettumaśaktaḥ / [158|02-]
♂karmādhipatyena tasya yojanalakṣāṇāṃ ṣoḍaśakamudvedhaḥ pariṇāhenāsaṃkhyaṃ tathā ca dṛḍhaṃ yanmahālagno 'pi vajreṇa bhettumaśaktaḥ /
◤yadutākāśapratiṣṭham adhastād vāyumaṇḍalam abhinirvṛttaṃ sarvasattvānām / karmādhipatyena [S399]
①yaduta ākāśapratiṣṭham adhastāt vāyu-maṇḍalam abhinirvṛttaṃ sarvasattvānām| karmādhipatyena
㈠謂依於空住下底風輪。由眾生增上業所生。
㈡謂諸有情業增上力。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འོག་ན་ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་པའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་མོ། །
①karma ādhipatyena tasya yojana lakṣāṇām ṣoḍaśakam udvedhas pariṇāhena asaṃkhyam tathā ca dṛḍhamm yat mahālagnopi vajreṇa bhettum aśaktas
③དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་མོ་།། རྒྱར་ནི་གྲངས་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གང་ཚན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་རྡོ་རྗེས་ཀྱང་གཞིག་པར་མི་ནུས་པར་སྲ་བ་ཡིན་ནོ་།། དེའི་སྟེང་ན་།
㈢དེའི་སྟེང་ན། ཆུ་རྔམས་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་། །སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུའོ། །
◤tasya yojanalakṣāṇāṃ ṣoḍaśakamudvedhaḥ, parihāṇenāsaṃkhyam, tathā ca dṛḍhaṃ yanmahālagno 'pi vajreṇa bhattumaśaktaḥ // 45 // [S399]
㈠此風輪厚十六洛沙由旬。縱廣無復數。堅實如此。若大諾那力人。以金剛杵懸擊擲之。金剛碎壞而風輪無損。
㈡先於最下依止虛空有風輪生廣無數。厚十六億踰繕那。如是風輪其體堅密。假設有一大諾健那。以金剛輪奮威懸擊。金剛有碎風輪無損。
D2667 🈪རྒྱར་ནི་གྲངས་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གང་ཚན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་རྡོ་རྗེས་ཀྱང་གཞིག་པར་མི་ནུས་པར་སྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤tasyopariṣṭāt-- apāmekādaśodvedhaṃ sahasrāṇi ca viśatiḥ / [S399]
㈠於風輪上。〔偈曰〕：【水輪深十一 復有二十千】。
㈡【次上水輪深_a 十一億二萬】〖46_3_b〗
D2668 🈪དེའི་སྟེང་ན། ཆུ་རྔམས་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་། །སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུའོ། །
★◤tasyopariṣṭāt[158|04]
★◤apāmekādaśodvedhaṃ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ // [158|05]
♂tasyopariṣṭāt apāmekādaśodvedhaṃ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ maṇḍalamiti varttate /
①tasya upariṣṭāt apām ekādaśa udvedham sahasrāṇi ca viṃśatis
③ཆུ་རྔམས་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་།། སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུའོ་།།
◤[S400]
◤‘maṇḍalam’ iti varttate / [S400-402]
★◤maṇḍalamiti varttate / [158|06]
①maṇḍalam iti varttate
③དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
㈢དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དེར་སྤྲིན་རྣམས་འདུས་ནས། ཆར་གྱི་རྒྱུན་གཉའ་ཤིང་ཙམ་ལ་འབབ་〖PNབབ།〗པ་དེ་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་ཉི་ཁྲིའོ། །
★◤tasmin vāyumaṇdale sattvānāṃ karmabhirmeghāḥ saṃbhūyākṣamātrābhirdhārābhirabhivarṣanti / [158|06-]
♂tasmin vāyumaṇḍale sattvānāṃ karmabhirmeghāḥ saṃbhūyākṣamātrābhirdhārābhira- bhivarṣanti /
◤tasmin vāyumaṇḍale sattvānāṃ karmabhirmeghāḥ sambhūyākṣamātrābhirdhārābhirabhivarṣanti / [S400-402]
㈠釋曰。於風輪上。由眾生業增上。諸雲聚集雨雨滴如大柱。
㈡又諸有情業增上力。起大雲雨澍風輪上。滴如車軸
D2669 🈪དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དེར་སྤྲིན་རྣམས་འདུས་ནས། ཆར་གྱི་རྒྱུན་གཉའ་ཤིང་ཙམ་ལ་འབབ་〖PNབབ།〗པ་དེ་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་ཏེ།
①tasmin vāyu maṇdale sattvānām karmabhis meghās saṃbhūya akṣa mātrābhis dhārābhis abhivarṣanti
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དེར་སྤྲིན་རྣམས་འདུས་ནས། ཆར་གྱི་རྒྱུན་གཉའ་ཤིང་ཙམ་ལ་བབ་པ་དེ་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
★★◤tat bhavatyaṣāṃ maṇḍalam / [158|07]
♂tat bhavatyapāṃ maṇḍalam /
◤tad bhavati apāṃ maṇḍalam / [S400-402]
㈠此水輪成。
㈡積水成輪。
★◤tasya yojanānāmekādaśalakṣāṇyūrdhve'dho viṃśatiśca sahasrāṇi / [158|07-]
♂tasya yojanānāmekādaśalakṣāṇyūrdhve 'dho viṃśatiśca sahasrāṇi /
◤tasya yojanānāmekādaśalakṣāṇyūrdhve, adho viṃśatiś ca sahasrāṇi / [S400-402]
㈠深十一洛沙二萬由旬。
㈡如是水輪於未凝結位深十一億二萬踰繕那。
🈪དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་ཉི་ཁྲིའོ། །
①tat bhavati aṣām maṇḍalam tasya yojanānām ekādaśa lakṣāṇi ūrdhvedhas viṃśatis ca sahasrāṇi
③དེའི་རྔམས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་ཉི་ཁྲིའོ་།།
★◤kathaṃ tā āpo na tiryaṅgvisravanti / [158|08]
♂kathaṃ tā āpo na tiryagvisravanti{1. MS. viśramanti |} /
◤kathaṃ tā āpo na tiryagvisravanti? sattvānāṃ karmādhipatyena / [S400-402]
㈠云何於中水輪不傍流散。由眾生業增上力故。
㈡如何水輪不傍流散。有餘師說。一切有情業力所持令不流散。
①katham tās āpas na tiryaṅgvisravanti
③ཇི་ལྟར་ན་ཆུ་དེ་དག་ཐད་ཀར་མི་འབོ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཆུ་དེ་དག་ཐད་ཀར་མི་འབོ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་{144b}དབང་གིས་ཏེ། དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་། བཏུང་བ་ཟོས་པ་དང་། འཐུང་བ་〖PNའཐུངས་པ།〗མ་ཞུ་བ་ལོང་ཀར་མི་ལྟུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤sattvānāṃ karmādhipatyena / [158|08-]
①sattvānām karma ādhipatyena
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ ****[@144b]**** ་དབང་གིས་ཏེ་།
★◤yathā hi bhuktaṃ pītamannaṃ pānaṃ ca nāpakvaṃ pakvāśayamāpatatī tyeke / [158|09-]
♂yathā hi{2. Y. omits hi |} bhuktaṃ pītama{3. Y. adds ca |}nnaṃ pānaṃ ca nāpakvaṃ pakvāśayamāpatatī{4. MS. drops pa / Y. patati |}tyeke /
◤yathā hi bhuktaṃ pītamannaṃ pānaṃ ca nāpakvaṃ pakvāśayamāpatatītyeke / [S400-402]
㈠譬如所食所飲。是諸食飲若未消時。不墮熟藏。餘師說如此。
㈡如所飲食未熟變時。終不流移墮於熟藏。
①yathā hi bhuktam pītam annam pānam ca na apakvam pakvāśayam āpatatī ti eke
③དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་། བཏུང་བ་ཟོས་པ་དང་། འཐུང་བ་མ་ཞུ་བ་ལོང་ཀར་མི་ལྟུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤kusūlanyāyena vāyunā saṃdhāryanta iti nikāyāntarīyāḥ / [158|10]
◤kusūlanyāyena vāyunā sandhāryanta iti nikāyāntarīyāḥ / [S400-402]
㈠或如食道理故。由風所持故不流散。餘部說如此。
㈡有餘部說。由風所持令不流散。如篅持穀。
🈪◦1182ཇི་ལྟར་ན་ཆུ་དེ་དག་ཐད་ཀར་མི་འབོ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཏེ། དཔེར་ན་བཟའ་བ་དང་། བཏུང་བ་ཟོས་པ་དང་། འཐུང་བ་མ་ཞུ་བ་ལོང་ཀར་མི་ལྟུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪◦1183སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་སྦྱང་གི་ཚུལ་དུ་རླུང་གིས་འཛིན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kusūla nyāyena vāyunā saṃdhāryante iti nikāya antarīyās
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་སྦྱང་གི་ཚུལ་དུ་རླུང་གིས་འཛིན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tāśca punarāpaḥ sattvānāṃ karmaprabhāvasaṃbhūtairvāyubhirāvartyamānā upariṣṭātkāñcanībhavanti pakvakṣīrīśarībhāvayogena / [158|10-]
♂tāśca punarāpaḥ sattvānāṃ karmaprabhāvasaṃbhūtairvāyubhirāvarttyamānā upariṣṭātkā- ñcanībhavanti pakvakṣīrī{5. Y. kṣīra |}śarībhāvayogena /
◤tāś ca punar āpaḥ sattvānāṃ karmaprabhāvasambhūtairvāyubhir āvarttyamānā upariṣṭāt kāñcanībhavanti pakvakṣīraśarībhāvayogena / [S400-402]
①tās ca punar āpas sattvānām karma-prabhāva-sambhūtais vāyubhis ā-vartyamānās upariṣṭāt kāñcana bhavanti pakva kṣīra śara bhāva yogena |
㈠復次此水由眾生業勝德所生。有別風大吹轉此水。於上成金。如熟乳上生膏。
①tās ca punar āpas sattvānām karma prabhāva saṃbhūtais vāyubhis āvartyamānās upariṣṭāt kāñcanī bhavanti pakva kṣīrī śarībhāva yogena
㈢ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི:མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་རླུང་དག་གིས་ཆུ་དེ་ཀུན་ནས་དཀྲུགས་པ་ན་འོ་མ་བསྐོལ་བ་སྤྲིས་མ་ཆགས་པའི་ཚུལ་དུ་སྟེང་མ་གསེར་དུ་འགྱུར་རོ། །
ⅰ㈡有情業力感別風起。[搏]摶擊此水上結成金。如熟乳停上凝成膜。
🈪◦1184ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་རླུང་དག་གིས་ཆུ་དེ་ཀུན་ནས་དཀྲུགས་པ་ན་འོ་མ་བསྐོལ་བ་སྤྲིས་མ་ཆགས་པའི་ཚུལ་དུ་སྟེང་མ་གསེར་དུ་འགྱུར་རོ། །
◤tad bhavatyapāṃ maṇḍalam / [S400-402]
★★◤tat bhavatyaṣāṃ maṇḍalam / [158|12]
♂tat bhavatyapāṃ maṇḍalam /
①tat bhavati aṣām maṇḍalam
③ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཕྱིས་ནི་རྔམས་སུ་འབུམ་ཕྲག་བརྒྱད་།
㈢ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཕྱིས་ནི་རྣམས་སུ་འབུམ་ཕྲག་བརྒྱད། ལྷག་མ་དག་ནི་གསེར་དུ་འགྱུར། །ལྷག་མ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ཆུའི་སྟེང་རིམ་དཔག་ཚད་སུམ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་གསེར་〖PNརླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར།〗གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞིར་གྱུར་པ་དེའི་ཆུ་དང་གསེར་གྱི་རྔམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【aṣṭalakṣocchrayaṃ paścāccheṣaṃ bhavati kāñcanam // VAkK_3.46 //】[158|13]
♂aṣṭalakṣocchrayaṃ paścāccheṣaṃ bhavati kāñcanam //46//
①aṣṭa lakṣa ucchrayam paścāt śeṣam bhavati kāñcanam
③ལྷག་མ་དག་ནི་གསེར་དུ་འགྱུར་།།
◤aṣṭalakṣocchrayaṃ paścāccheṣaṃ bhavati kāñcanam // 46 // [S400-402]
㈠〔偈曰〕：【水厚八洛沙 所餘皆是金】。
㈡【下八洛叉水_c 餘凝結成金】〖46_3_d〗 故水輪減唯厚八洛叉。餘轉成金。
🈪◦1185ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཕྱིས་ནི་རྣམས་?་སུ་འབུམ་ཕྲག་བརྒྱད། ལྷག་མ་དག་ནི་གསེར་དུ་འགྱུར། །ལྷག་མ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ཆུའི་སྟེང་རིམ་དཔག་ཚད་སུམ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞིར་གྱུར་པ་དེའི་ཆུ་དང་གསེར་གྱི་རྡམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★★◤kiṃ ca śeṣam / trayo laklṣāḥ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ / [158|14]
♂kiṃ ca śeṣam / trayo lakṣāḥ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ /
◤kiṃ ca śeṣam? trayo lakṣāḥ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ / [S400-402]
㈠釋曰。所餘有幾許。三洛沙二萬由旬。
㈡厚三億二萬。
🈪◦1186ཆུ་དང་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །ཐད་ཀར་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང་། །སྟོན་ཕྲག་གསུམ་དང་བརྒྱ་ཕྲག་ནི། །ཕྱེད་དང་ལྔ་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
①kim ca śeṣam
③ལྷག་མ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན་།
★◤sā kāñcanamayī mahī bhavatyapāmupariṣṭāt ukto jalakāñcanamaṇḍalocchrāyaḥ / [158|14-]
♂sā kāñcanamayī mahī bhavatyapāmupariṣṭāt / ♂ukto jalakāñcanamaṇḍalocchrāyaḥ /
◤sā kāñcanamayī mahī bhavatyapāmupariṣṭāt // 46 // [S400-402]
㈠是名金地輪。在水輪上。
①trayas laklṣās sahasrāṇi ca viṃśatis sā kāñcana mayī mahī bhavati apām upariṣṭāt uktas jala kāñcana maṇḍala ucchrāyas
③ཆུའི་སྟེང་རིམ་དཔག་ཚད་སུམ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞིར་གྱུར་པ་དེའི་ཆུ་དང་གསེར་གྱི་རྔམས་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
★◤ 【■tiryak trīṇi sahasrāṇi sārdhaṃ śatacatuṣṭayam /】[158|16-]
♂tiryak trīṇi sahasrāṇi sārdhaṃ śatacatuṣṭayam /
①tiryak trīṇi sahasrāṇi sārdham śata catuṣṭayam lakṣa dvādaśakam ca eva jala kāñcana maṇḍalam
㈢ཆུ་དང་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །ཐད་ཀར་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང་། །སྟོན་ཕྲག་གསུམ་དང་བརྒྱ་ཕྲག་ནི། །ཕྱེད་དང་ལྔ་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །
◤ukto jalakāñcanamaṇḍalocchrāyaḥ // [S400-402]
㈠水輪并金地輪。厚量已說。
★◤【 lakṣadvādaśakaṃ caiva jalakāñcanamaṇḍalam // VAkK_3.47 //】
♂lakṣadvādaśakaṃ caiva jalakāñcanamaṇḍalam //47//
◤tiryak trīṇi sahasrāṇi sārdhaṃ śatacatuṣṭayaṃ / [S400-402]
◤lakṣadvādaśakaṃ caiva jalakāñcanamaṇḍalam // 47 // [S400-402]
㈠〔偈曰〕：【徑量有三千 復有四百半 有十二洛沙 水金輪廣爾】。
㈡【此水金輪廣_a 徑十二洛叉_b 三千四百半】〖47_3_c〗 2謂徑十二億三千四百半。
★★◤samānaṃ hyetadubhayaṃ vistārataḥ / [158|18]
♂samānaṃ hyetadubhayaṃ [ 43b. 9B. VII ] vistārataḥ /
◤samānaṃ hyetadubhayaṃ vistārataḥ // 47 // [S400-402]
㈠釋曰。此二輪徑量是同。
㈡1二輪廣量其數是同。
①samānam hi etat ubhayam vistāratas
㈢འདི་གཉི་ག་རྒྱ་མཉམ་མོ། །
★◤ 【samantatastu triguṇaṃ 】[158|19]
①samantatas tu triguṇam
㈢ཁོར་ཡུག་ཏུ་ནི་སུམ་འགྱུར་རོ། །
◤samantatastu triguṇam,[S400-402]
㈠〔偈曰〕：【若周圍三倍】。
㈡【周圍此三倍】〖47_3_d〗
🈪3020 ཁོར་ཡུག་ཏུ་བརྩི་ན་ནི་སུམ་འགྱུར་དུ་འགྱུར་ཏེ། དཔག་ཚད་ས་ཡ་ཕྲག་གསུམ་དང༌། འབུམ་ཕྲག་དྲུག་དང༌། ཁྲི་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ།
★◤samantataḥ parikṣepeṇa tu parigaṇyamānaṃ triguṇaṃ jāyate ṣaṭtriṃśallakṣā daśasahasrāṇi sārdhāni ca trīṇi śatāni yojanānām / [158|20-]
♂samantatastu triguṇaṃ samantataḥ parikṣepeṇa tu parigaṇyamānaṃ triguṇaṃ jāyate ṣaṭtriṃśallakṣā daśasahasrāṇi sārdhāni{6. MS. sārddhāṇi |} ca trīṇi śatāni yojanānām /
◤samantataḥ parikṣepeṇa tu parigaṇyamānaṃ triguṇaṃ jāyate-- ṣaṭtriṃśallakṣā daśasahasrāṇi sārdhāni ca trīṇi śatāni yojanānām / [S400-402]
㈠釋曰。若以邊量數則成三倍。合三十六洛沙一萬三百五十由旬。
㈡周圍其邊數成三倍。謂周圍量成三十六億一萬三百五十踰繕那。
①samantatas parikṣepeṇa tu parigaṇyamānam triguṇam jāyate ṣaṭtriṃśat lakṣās daśa sahasrāṇi sārdhāni ca trīṇi śatāni yojanānām
③ཁོར་ཡུག་ཏུ་བརྩི་ན་ནི་སུམ་འགྱུར་དུ་འགྱུར་ཏེ། དཔག་ཚད་ས་ཡ་ཕྲག་གསུམ་དང་། འབུམ་ཕྲག་དྲུག་དང་། ཁྲི་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ་།
㈢ཁོ་〖PNཁོར།〗ར་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བརྩི་ན་ནི་སུམ་འགྱུར་དུ་འགྱུར་ཏེ། དཔག་ཚད་ས་ཡ་ཕྲག་གསུམ་〖PNསུམ།〗དང་། འབུམ་ཕྲག་དྲུག་དང་། ཁྲི་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ།
★◤yacca tatkāñcanamayaṃ mahīmaṇḍalamapāmupariṣṭāt saṃniviṣṭaṃ[158|21-]
♂yacca tatkāñcanamayaṃ mahīmaṇḍalamapāmupariṣṭāt saṃniviṣṭaṃ tatra meruryugandharaḥ{7. MS. drops ḥ (visarga) |} /
◤yacca tat kāñcanamayaṃ mahīmaṇḍalamapāmupariṣṭāt sanniviṣṭam,[S400-402]
㈠金地輪在水上。於此地中。
🈪གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆུའི་སྟེང་ན་གནས་པ་གང་ཡིན་པ།
①yat ca tad kāñcana mayam mahī maṇḍalam apām upariṣṭāt saṃniviṣṭam
③གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆུའི་སྟེང་ན་གནས་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ལ་ལྷུན་པོ་གཉའ་ཤིང་འཛིན་།། གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང་སེང་ལྡེང་ཅན་།།
㈢གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆུའི་སྟེང་ན་གནས་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ལ་ལྷུན་པོ་གཉའ་ཤིང་འཛིན། །གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང་སེང་ལྡེང་ཅན། །དེ་བཞིན་བལྟ་〖PNལྟ།〗ན་སྡུག་རི་དང་། རྟ་རྣ་དང་ནི་རྣམ་འདུད་〖PNའདུས།〗དང་། །མུ་ཁྱུད་འཛིན་རིའོ། །
★◤ 【■tatra meruryugandharaḥ /】[158|23-]
◤tatra merur yugandharaḥ / {7. MS. drops ḥ (visarga) / }[S400-402]
★◤【 īśādhāraḥ khadirakaḥ sudarśanagiristathā // VAkK_3.48 //】
♂īśādhāraḥ{8. G. īṣādharaḥ |} khadirakaḥ sudarśanagiristathā //48//
◤īśādhāraḥ{8. G. īṣādharaḥ / } khadirakaḥ sudarśanagiristathā // 48 // [S400-402]
★◤ 【aśvakarṇo vinitako nimindharagiriḥ 】[159|01]
①tatra merus yugandharas īśādhāras khadirakas sudarśana giris tathā aśvakarṇas vinitakas nimindhara giris
③དེ་བཞིན་བལྟ་ན་སྡུག་རི་དང་། རྟ་རྣ་དང་ནི་རྣམ་བདུད་དང་།། མུ་ཁྱུད་འཛིན་རིའོ་།།
♂@159 aśvakarṇo vinitako{1. G. vinatako |} nimindharagiriḥ
◤aśvakarṇo vinitako{1. G. vinatako / } nimindharagiriḥ,[S400-402]
①tatra meru yugandhara īṣādhara khadira-ka su-darśana giri stathā
①aśva-karṇa vinitaka/vi-nataka nimindhara/nemindhara giriḥ,
㈠〔偈曰〕：【須彌婁山王 由乾陀羅山 伊沙陀羅山 佉特羅柯山 修騰娑那山 阿輸割那山 毘那多柯山 尼旻陀羅山】。
㈡頌曰 【蘇迷盧處中_a 次踰健達羅_b 伊沙馱羅山_c 朅地洛迦山〖48_3_d〗 蘇達梨舍那_a 頞濕縛羯拏_b 毘那怛迦山_c 尼民達羅山】〖49_3_d〗
🈪དེ་ལ་ལྷུན་པོ་གཉའ་ཤིང་འཛིན། །གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང་སེང་ལྡེང་ཅན། །དེ་བཞིན་བལྟ་ན་སྡུག་རི་དང༌།
🈪3021 རྟ་རྣ་དང་ནི་རྣམ་བདུད་དང༌། །མུ་ཁྱུད་འཛིན་རིའོ། །
🈪3022 རི་ཆེན་པོ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། རི་རབ་ནི་དབུས་ནའོ། །
🈪3023 ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རི་རབ་བསྐོར་ཏེ་གནས་སོ། །
★◤itīme kāñcanamaṇḍalapratiṣṭhā aṣṭau mahāparvatāḥ / madhye sumeruḥ / [159|02]
♂itīme kāñcanamaṇḍalapratiṣṭhā aṣṭau mahāparvatāḥ / ♂madhye sumeruḥ /
◤itīme kāñcanamaṇḍalapratiṣṭhā aṣṭau mahāparvatāḥ / [S400-402]
㈠釋曰。如此等山依金地輪上住。八大山
㈡論曰。於金輪上有九大山。
①iti ime kāñcana maṇḍala pratiṣṭhās aṣṭau mahā parvatās
③རི་ཆེན་པོ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རི་ཆེན་པོ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། རི་རབ་ནི་དབུས་ནའོ། །
①madhye sumerus
③རི་རབ་ནི་དབུས་ནའོ་།།
◤madhye sumeruḥ / [S400-402]
㈠中央有須彌婁山。
㈡妙高山王處中而住。
★0◤śeṣāḥ sumeruparicāyāvasthitāḥ / [159|02-]
◤śeṣāḥ sumeruṃ parivāryāvasthitāḥ / [S400-402]
㈠所餘山繞須彌婁住。
㈡餘八周匝繞妙高山。
①śeṣās sumeru paricāya avasthitās
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རི་རབ་བསྐོར་ཏེ་གནས་སོ། །
★0◤tasyānyasaptaparvataprākāraparikṣiptasya yo bāhyaḥ parvate nimindharagiriḥ / [159|03-]
◤tasyānyasaptaparvataprākāraparikṣiptasya yo bāhyaḥ parvato nimindharagiriḥ / [S400-402]
㈠一由乾陀羅()。二伊沙陀羅()。三佉特羅柯山()。四修騰娑[<婆]那()。五阿輸割那()。六毘那多柯()。七尼旻陀羅()。此須彌婁山七山城所圍。最外山城名尼旻陀羅。
㈡於八山中前七名內。
🈪3024 རི་བདུན་གྱི་ར་བས་བསྐོར་བ་དེའི་ཕྱི་རིམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རི་མུ་ཁྱུད་འཛིན་ནོ། །
🈪3026 དེ་ནས་ནི་གླིང་རྣམས་ཡིན་ནོ། །
🈪3027 དེའི་ཕྱི་རོལ་ན་ནི་གླིང་བཞི་དག་གོ། །
★◤ 【tataḥ /】[159|05]
★◤ 【dvīpāḥ 】[159|06]
♂tataḥ{2. MS. tato |} /
①tasya anya sapta parvata prākāra parikṣiptasya yas bāhyas parvate nimindhara giris tatas dvīpās
③རི་བདུན་གྱི་ར་བས་བསྐོར་བ་དེའི་ཕྱི་རིམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རི་མུ་ཁྱུད་འཛིན་ནོ་།། དེ་ནས་ནི་གླིང་རྣམས་ཡིན་ནོ་།།
㈢རི་བདུན་གྱི་〖PNཀྱིས་ནི།〗ར་བས་བསྐོར་བ:དེའི་ཕྱི་〖Nདེ་ཕྱིའི།〗རིམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རི་མུ་ཁྱུད་འཛིན་ནོ། །
◤tataḥ / [S400-402]
㈢དེ་ནས་ནི་གླིང་རྣམས་ཡིན་ནོ། །
★◤tato bahiścatvāro dvīpāḥ / tebhyaḥ punaḥ[159|07]
♂dvīpāḥ tato bahiścatvāro dvīpāḥ /
①tatas bahis catvāras dvīpās
㈢དེའི་ཕྱི་རོལ་ན་ནི་གླིང་བཞི་དག་གོ། །
◤dvīpāḥ, tato bahiś catvāro dvīpāḥ / [S400-402]
★◤ 【bahiścakravāḍaḥ 】[159|08]
♂tebhyaḥ punaḥ{3. MS. punarbahi... |} bahiścakravāḍaḥ tena cātu{4. Y. catu..|}rdvīpakaścakrīkṛtaḥ /
①tebhyas punar bahis cakravāḍas
③དེ་དག་གི་ཡང་ཕྱི་རོལ་ན་ནི་ཁོར་ཡུག་སྟེ་།
㈢དེ་དག་གི་ཡང་ཕྱི་རོལ་ན་ནི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། དེས་ནི་གླིང་བཞིར་〖PNབཞི།〗ཁོར་ཡག་ཏུ་བསྐོར་ཏེ〖PNཏོ།〗། དེ་དག་ལས། བདུན་ནི་གསེར་ཡིན་ཏེ་〖PNདེ།〗ལྕགས་སོ། །
◤tebhyaḥ punaḥ--[S400-402]
◤bahiś cakravāḍaḥ,[S400-402]
◤tena caturdvīpakaś cakrīkṛtaḥ / [S400-402]
㈠〔偈曰〕：【於四大洲外 復有輪圍山】。
㈡【於大洲等外_a 有鐵輪圍山】〖50_3_b〗
★◤tena cāturdvipakaścakrīkṛtaḥ / teṣāṃ tu[159|09]
①tena cāturdvipakas cakrīkṛtas
③དེས་ནི་གླིང་བཞིར་ཁོར་ཡག་ཏུ་བསྐོར་ཏེ་།
①teṣām tu
③དེ་དག་ལས་།
◤㈠釋曰。於第七山外有四大洲。於四大洲外復有鐵輪圍山。由此山故。世界相圓如輪。[S400-402]
㈡第七山外有大洲等。此外復有鐵輪圍山。周匝如輪圍一世界。
★◤ 【sapta haimāḥ sa āyasaḥ // VAkK_3.49 //】[159|10]
♂teṣāṃ tu sapta haimāḥ sa āyasaḥ //49//
①sapta haimās sas āyasas
③བདུན་ནི་གསེར་ཡིན་ཏེ་ལྕགས་སོ་།།
◤teṣāṃ tu--[S400-402]
◤sapta haimāḥ sa āyasaḥ // 49 // [S400-402]
㈠於中〔偈曰〕：【七金此是鐵】。
㈡【前七金所成】〖50_3_c〗
★◤yugandharādayaḥ sapta parvatāḥ sauvaṛṇāścakravāḍaḥ śastrakaḥ / [159|11]
♂yugandharādayaḥ sapta parvatāḥ sauvarṇāścakravāḍaḥ śastrakaḥ{5. Y. śastrakam |} /
◤yugandharādayaḥ sapta parvatāḥ sauvarṇāḥ, cakravāḍaḥ śastrakam // 49 // [S400-402]
㈠釋曰。由乾陀羅等七山皆金所成。此最外圍山唯鐵所成。
㈡持雙等七唯金所成。
①yugandhara ādayas sapta parvatās sauvaṛṇās cakravāḍas śastrakas
③གཉའ་ཤིང་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རི་བདུན་ནི་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་།། ཁོར་ཡུག་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཉའ་ཤིང་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རི་བདུན་ནི་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
㈢ཁོར་ཡུག་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【catūratnamayo meruḥ 】[159|12]
①catū ratna mayas merus
③ལྷུན་པོ་རིན་ཆེན་བཞིའི་རང་བཞིན་།
㈢ལྷུན་པོ་རིན་ཆེན་བཞིའི་རང་བཞིན། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དངུལ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། བཻཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་དང་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། ངོས་བཞི་དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ནོ། །
◤catūratnamayo meruḥ,[S400-402]
㈠〔偈曰〕：【四寶須彌婁】。
㈡【蘇迷盧四寶】〖50_3_d〗
D2684 🈪ལྷུན་པོ་རིན་ཆེན་བཞིའི་རང་བཞིན། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དངུལ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། བཻཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་དང་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། ངོས་བཞི་དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ནོ། །
D2685 🈪རི་རབ་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ངོས་གང་ཞིག་གང་གི་རང་བཞིན་〖PN+ནི།〗ཡིན་པ་དེའི་མཐུས་དེའི་ངོས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ཡང་དེའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་སྟེ། དེའི་ངོས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལོགས་བཻཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དེའི་འོད་ཀྱི་ཁ་དོག་གིས་འདིའི་ནམ་མཁའ་ཡང་བཻ་ཌཱུརྱའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤suvarṇamayo rūpyamayo vaidūryamayaḥ sphaṭikamayaśca yathāsaṃkhyaṃ caturṣu pārśveṣu / [159|13]
♂catūratnamayo meruḥ suvarṇamayo rūpyamayo vaidūryamayaḥ{6. MS. baidūryaḥ |} sphaṭikamayaśca yathāsaṃkhyaṃ caturṣu pārśveṣu /
◤suvarṇamayaḥ rūpyamayaḥ, vaidūryamayaḥ, sphaṭikamayaś ca yathāsaṃkhyaṃ caturṣu pārśveṣu / [S400-402]
㈠釋曰。約四邊次第。金銀琉璃頗梨柯四寶所成。
㈡妙高山王四寶為體。謂如次四面北東南西金銀吠琉璃頗胝迦寶。
①suvarṇa mayas rūpya mayas vaidūrya mayas sphaṭika mayas ca yathāsaṃkhyam caturṣu pārśveṣu
③གསེར་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དངུལ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། བཻདཱུརྱའི་རང་བཞིན་དང་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། ངོས་བཞི་དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ནོ་།།
★◤yacca yanmayaṃ pārśvaṃ sumerostasyānubhāvena tadvarṇa tasyāṃ diśi nabho dṛśyate / [159|13-]
♂yacca yanmayaṃ pārśvaṃ sumerostasyānubhāvena tadvarṇaṃ tasyāṃ diśi namo dṛśyate /
◤yacca yanmayaṃ pārśvaṃ sumeroḥ, tasyānubhāvena tadvarṇaṃ tasyāṃ diśi nabho dṛśyate / [S400-402]
㈠諸邊隨能成寶。類光明故。於諸方中空色顯現似於本寶。
㈡隨寶威德色顯於空。
①yat ca yad mayam pārśvam sumeros tasya anubhāvena tat varṇa tasyām diśi nabhas dṛśyate
③རི་རབ་ཀྱི་ངོས་གང་ཞིག་གང་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེའི་མཐུས་ ****[@145a]**** *་།། དེའི་ངོས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ཡང་དེའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་སྟེ་།
㈢རི་རབ་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ངོས་གང་ཞིག་གང་གི་རང་བཞིན་〖PN+ནི།〗ཡིན་པ་དེའི་མཐུས་{145a}དེའི་ངོས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ཡང་དེའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་སྟེ། དེའི་ངོས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལོགས་བཻཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དེའི་འོད་ཀྱི་ཁ་དོག་གིས་འདིའི་ནམ་མཁའ་ཡང་བཻ་ཌཱུརྱའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★0◤jāmbūdvīpakamasya pārśvaṃ vaidūryamayaṃ varṇayanti / [159|14-]
◤jambūdvīpakasya pārśvaṃ vaidūryamayaṃ varṇayanti / [S400-402]
㈠對剡浮洲須彌婁邊。琉璃寶所成
㈡故贍部洲空似吠琉璃色。
①jāmbūdvīpa kamasya pārśvam vaidūrya mayam varṇayanti
③དེའི་ངོས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལོགས་བཻ་དཱུརྱའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ་།
㈢ཡང་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཞེ་ན། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་ལ་ཆར་པའི་རྒྱུན་〖PN+དག།〗འབབ་སྟེ། ས་བོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཁོང་ན་ཡོད་པའི་ཆུ་དེ་དག་མཐུ་རྣམ་པ་དུ་མའི་བྱེ་བྲག་དང་ལྡན་པའི་རླུང་དག་གིས་བཤིག་པ་ན་རི་〖PNརིགས།〗དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ།།〖PN+འདི་ལྟར་འགྱུར་རོ།〗
★0◤tasyeha prabhānurāgeṇa vaidūryamayaṃ nabho dṛśyata iti / [159|15-]
◤tasyeha prabhānurāgeṇa vaidūryamayaṃ nabho dṛśyata iti / [S400-402]
㈠由此寶光映故。見空青色似於琉璃。
★0◤atha kathaṃ teṣāṃ saṃbhavaḥ / [159|17]
◤atha kathaṃ teṣāṃ sambhavaḥ? kāñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ punarvāridhārā atipanti / [S400-402]
㈠復次云何如此等寶得生。於金地上。復有諸雲雨。水滴如車軸。
㈡如是寶等從何而生。亦諸有情業增上力。復大雲起雨金輪上滴如車軸。積水奔濤。
D2686 🈪ཡང་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཞེ་ན། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་ལ་ཆར་པའི་རྒྱུན་〖PN+དག།〗འབབ་སྟེ།
①tasya iha prabhā anurāgeṇa vaidūrya mayam nabhas dṛśyate iti atha katham teṣām saṃbhavas
③དེའི་འོད་ཀྱི་ཁ་དོག་གིས་འདིའི་ནམ་མཁའ་ཡང་བཻ་དཱུརྱའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།། ཡང་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཞེ་ན་།
★◤kāñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ punarvāridhārā atipatanti / [159|17-]
♂kā-( 44a. 9A. VIII )ñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ punarvāridhārā atipatanti /
①kāñcana mayyām pṛthivyām punar vāri dhārās atipatanti
③གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་ལ་ཆར་པའི་རྒྱུན་འབབ་སྟེ་།
★◤tā hyāpo nānāvidhabījagarbhā bahuvidhaprabhāvabhinnairvāyubhirmathyamānāstāṃ tāṃ jātiṃ pariṇamayanti / [159|18-]
♂tā hyāpo nānāvidhabījagarbhā bahuvidhaprabhāva{7. Y. prakāra |}bhinnairvāyubhirmadhvamānāstāṃ tāṃ jātiṃ pariṇamayanti /
◤tā hy āpo nānāvidhabījagarbhā bahuvidhaprakārabhinnair vāyubhir mathyamānās tāṃ tāṃ jātiṃ pariṇayanti / [S400-402]
①tā hy āpas nānā-vidha-bīja-garbha bahu-vidha-prakāra-bhinnair vāyubhir mathyamānās tāṃ tāṃ jātiṃ pariṇayanti |
㈠此水為種種種子胎藏，有種種威德差別.風吹變此水，轉成種種類寶。
㈡其水即為眾寶種藏，由具種種威德猛風鑽擊，變生眾寶類等。
🈪ས་བོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཁོང་ན་ཡོད་པའི་ཆུ་དེ་དག་མཐུ་རྣམ་པ་དུ་མའི་བྱེ་བྲག་དང་ལྡན་པའི་རླུང་དག་གིས་བཤིག་པ་ན་རི་〖PNརིགས།〗དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ།།〖PN+འདི་ལྟར་འགྱུར་རོ།〗
①tās hi āpas nānāvidha bīja garbhās bahuvidha prabhāva bhinnais vāyubhis mathyamānās tām tām jātim pariṇamayanti
③ས་བོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཁོང་ན་ཡོད་པའི་ཆུ་དེ་དག་མཐུ་རྣམ་པ་དུ་མའི་བྱེ་བྲག་དང་ལྡན་པའི་རླུང་དག་གིས་བཤིག་པ་ན་རི་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ་།། འདི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤evaṃ ca punaḥ pariṇamayanti yadbhinnajātīyasya kāryaviśeṣotpattāvasamavadhānena pratyayībhavanti / [159|19-]
♂evaṃ ca punaḥ pariṇamayanti{8. MS. pariṇamaṃyati |} yadbhinnajātīyasya kāryaviśeṣotpattāvasamava- dhānena{9. Y. asamādhānena |} pratyayībhavanti /
◤evaṃ ca punaḥ pariṇamayanti yad bhinnajātīyasya kāryaviśeṣotpattāvasamādhānena pratyayībhavanti / [S400-402]
㈠如此轉變為生別種類事總別。由不先有及不並有。道理能作因緣。
㈡如是變水生寶等時。因滅果生。體不俱有。
🈪འདི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། གང་རིགས་ཐ་དད་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་མ་ཕྲད་པར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི།
①evam ca punar pariṇamayanti yat bhinna jātīyasya kārya viśeṣa utpattau= asamavadhānena pratyayībhavanti
③གང་རིགས་ཐ་དད་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་མ་ཕྲད་པར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི་།
★◤na tu khalu yathā sāṃkhyānāṃ pariṇāmaḥ / [159|20-]
♂na tu khalu yathā sāṃkhyānāṃ{10. MS. śāṃkhyānāṃ |} pariṇāmaḥ /
◤na tu khalu yathā sāṅkhyānāṃ pariṇāmaḥ / [S400-402]
㈠不同僧佉外道所立轉變義。
㈡非如數論轉變所成。
🈪ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①na tu khalu yathā sāṃkhyānām pariṇāmas
③ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། གང་རིགས་ཐ་དད་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ལ་མ་ཕྲད་པར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kathaṃ ca sāṃkhyānāṃ pariṇāmaḥ / [159|21]
♂kathaṃ ca sāṃkhyānāṃ{10. MS. śāṃkhyānāṃ |} pariṇāmaḥ /
◤kathaṃ ca sāṅkhyānāṃ pariṇāmaḥ? na hyavasthitasya dravyasya dharmāntaranivṛttau dharmāntaraprādurbhāva iti / [S400-402]
㈠僧佉轉變者。此物先已住。轉成別法。
㈡數論云何執轉變義。謂執有法自性常存有餘法生有餘法滅。
D2687 🈪གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྫས་གནས་པ་ལ་ཆོས་གཞན་ལོག་ན་ཆོས་གཞན་འབྱུང་བའོ། །
①katham ca sāṃkhyānām pariṇāmas
③གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྫས་གནས་པ་ལ་ཆོས་གཞན་ལོག་ན་ཆོས་གཞན་འབྱུང་བའོ། །
★0◤avasthitasya dravyasya dharmāntaranivṛttau dharmāntaraprādurbhāva iti / [159|21-]
①avasthitasya dravyasya dharma antara nivṛttau dharma antara prādurbhāvas iti
③རྫས་གནས་པ་ལ་ཆོས་གཞན་ལོག་ན་ཆོས་གཞན་འབྱུང་བའོ་།།
◤kaś cātra doṣaḥ? sa eva dharmī na saṃvidyate yasyāvasthitasya dharmāṇāṃ pariṇāmaḥ kalpyeta / [S400-402]
㈠若爾有何失。此有法不可解。此法已住。由有於中分別諸餘法。
㈡如是轉變何理相違。謂必無容有法常住可執別有法滅法生。
★0◤kaścātra doṣaḥ / [159|22]
①kas ca atra doṣas
③འདི་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གནས་པ་གང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བརྟག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་མེད་དོ། །
◤[S402]
★◤sa eva hi dharmī na saṃvidyate yasyāvasthitasya dharmāṇāṃ pariṇāmaḥ kaspyeta / [159|22-]
♂sa eva hi{11. Y. omits hi |} dharmī na saṃvidyate yasyāvasthitasya dharmāṇāṃ pariṇāmaḥ kalpyeta /
①sas eva hi dharmī na saṃvidyate yasya avasthitasya dharmāṇām pariṇāmas kaspyeta
③གནས་པ་གང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བརྟག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་མེད་དོ་།།
◤kaś caivamāha-- dharmebhyo 'nyo dharmīit, tasyaiva tu dravyasyānyathībhāvamātraṃ pariṇāmaḥ? evamapyayuktam / [S402-404]
㈠何人說如此。從法有法異。此法類不異。唯成異相說名轉變。若爾亦非道理。
㈡誰言法外別有有法。唯即此法於轉變時異相所依名為有法。此亦非理。
★◤kaścaiṃvamāha dharmebhyo'nyo dharmīti / [159|23-]
♂kaścaivamāha dharmebhyo 'nyo dharmīti /
①kas ca eṃvam āha dharmebhyonyas dharmī iti
③ཆོས་ཅན་རྣམས་ལས་ཆོས་ཅན་གཞན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཟེར་།
㈢ཆོས་ཅན་〖PN-ཅན།〗རྣམས་ལས་ཆོས་ཅན་གཞན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཟེར། ཆོས་དེ་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཙམ་ནི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasyaiva tu dravyasyānyathībhāvamātraṃ pariṇāmaḥ / [159|24]
①tasya eva tu dravyasya anyathībhāva mātram pariṇāmas
③ཆོས་དེ་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཙམ་ནི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
★0◤evamapyayuktam / [159|24-]
①evam api ayuktam
③དེ་ལྟ་ན་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kimatrāyuktam / tadeva cedaṃ na cedaṃ tatheti apūrvaiṣā vāyo yuktiḥ / [159|25]
◤kimatrāyuktam? ‘tadeva cedaṃ na cedaṃ tathā’ iti apūrvaiṣā vācoyuktiḥ / [S402-404]
㈠云何非道理。此物即是即此不是。先未曾有。此言說道理。如此方便。金等諸寶已聚集生。有別風
㈡非理者何。即是此物而不如此。如是言義曾所未聞。如是變生金寶等已。
①kim atra ayuktam
③འདི་ལ་མི་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་མི་རིགས་པ་〖PN-པ།〗ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་ལ། འདིས་〖PNའདི།〗དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①tat eva ca idam na ca idam tathā iti apūrvā eṣā vāyo yuktis
③དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་ལ། འདིས་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤evaṃ ca punaḥ saṃbhūtāḥ suvarṇādayaḥ karmaprabhāvāt preritairvāyubhiḥ samāhṛtya rāśīkriyante / [159|25-]
◤evaṃ ca punaḥ sambhūtāḥ suvarṇādayaḥ karmaprabhāvāt preritairvāyubhiḥ samāhṛtya rāśīkriyante / [S402-404]
㈠由業威力所起。此風能引取諸寶。集在一處。
㈡復由業力引起別風。簡別寶等。攝令聚集
①evam ca punar saṃbhūtās suvarṇa ādayas karma prabhāvāt preritais vāyubhis samāhṛtya rāśīkriyante
③དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་གསེར་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱི་་མཐུས་བསྐྱེད་པའི་རླུང་དག་གིས་བསྡུས་ནས་ཕུང་པོར་བྱེད་དེ་།
㈢དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་〖PN+ས།〗གསེར་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱི[*ཀྱི]་མཐུས་བསྐྱེད་པའི་རླུང་དག་གིས་བསྡུས་ནས་ཕུང་པོར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ནི་རི་དག་ཏུ་འང་འགྱུར་ལ། གླིང་རྣམས་སུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །
★0◤ta ete parvatāśca bhavanti dvīpāśca / [159|26-]
◤ta ete parvatāś ca bhavanti, dvīpāś ca / [S402-404]
㈠即成山成洲。
㈡成山成洲。
①te ete parvatās ca bhavanti dvīpās ca
③དེ་དག་ནི་རི་དག་ཏུ་འང་འགྱུར་ལ། གླིང་རྣམས་སུ་ཡང་འགྱུར་རོ་།།
★◤te punaḥ sumevadayaścakravāḍaparyantāḥ parvatāḥ[159|27]
♂te punaḥ sumervādayaścakravāḍaparyantāḥ parvatāḥ @160 jale 'śītisahasrake /
◤te punaḥ sumervādayaś cakravāḍaparyantāḥ parvatāḥ--[S402-404]
㈠所取處成內外海須彌婁等山。鐵輪圍為後。
㈡分水甘醎令別成立內海外海。如是九山住金輪上。
◤jale 'śītisahasrake / [S402-404]
★◤ 【jale'śītisahasrake /】[160|01]
◤magnāḥ,[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【入水八十千】。
㈡【入水皆八萬】〖51_3_a〗
★◤ 【magnāḥ 】[160|02]
①te punar sumeva dayas cakravāḍa paryantās parvatās jaleśīti sahasrake magnās
㈢རི་རབ་ལ་སོགས་པ་ཁོར་ཡུག་ལ་ཐུག་པའི་རི་དེ་དག་ནི་ཆུའི་ནང་དུ་བརྒྱད་ཁྲི་དག་ནུབ་བོ། །
★◤kāñcanamayyāḥ pṛthivyā uparyaśītiyyojanasahasrāṇyudakaṃ tatra te magnāḥ / [160|03]
♂magnāḥ kāñcanamayyāḥ pṛthivyā uparyaśītiyojanasahasrāṇyudakaṃ tatra te magnāḥ /
◤kāñcanamayyāḥ pṛthivyā uparyaśītiyojanasahasrāṇyudakam, tatra te magnāḥ / [S402-404]
㈠釋曰。於金地上有水。深八萬由旬。此中諸山次第入中。
㈡入水量皆等八萬踰繕那。
①kāñcana mayyās pṛthivyās upari aśī ti yyojana sahasrāṇi udakam tatra te magnās
③དེ་དག་གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་སྟེང་ན་ཆུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པ་དེར་ནུབ་ནུབ་བོ་།། བོ་།། ཆུའི་སྟེང་དུ་ཡང་།
㈢དེ་དག་གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་སྟེང་ན་ཆུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པ་དེར་ནུབ་བོ། །
★◤ 【ūrdhvaṃ jalāt merurbhūyo 'śītisahasrakaḥ // VAkK_3.50 //】[160|04]
♂ūrdhvaṃ jalāt merurbhūyo 'śītisahasrakaḥ //50//
①ūrdhvam jalāt merus bhūyas aśīti sahasrakas
③དཔག་ཚད་དག་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའོ་།།
㈢: ཆུའི་སྟེང་〖PNདེ་བཞིན།〗དུ་ཡང་། དཔག་ཚད་དག་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །
◤ūrdhvā jalāt merurbhūyo 'śītisahasrakaḥ // 50 // [S402-404]
㈠〔偈曰〕：【此山出水上 亦八萬由旬】。
㈡【妙高出亦然】〖51_3_b〗
★◤iti hi meroḥ ṣaṣṭi yojanaśatasahasraṃ samucchrayaḥ / [160|05]
♂iti hi meroḥ ṣaṣṭi'{1. MS. ṣaṣṭha |} yojanaśatasahasraṃ samucchrayaḥ {2. Y. ...sahasrasamucchrāyaḥ |} /
◤iti hi meroḥ ṣaṣṭiyojanaśatasahasrasamucchrāyaḥ // 50 // [S402-404]
㈠釋曰。如此須彌婁山。高一十六萬由旬。
㈡蘇迷盧山出水亦爾。
①iti hi meros ṣaṣṭi yojana śata sahasram samucchrayas
㈢དེ་ལྟར་ན་རི་རབ་ནི་འཕང་དུ་དཔག་ཚད་འབུམ་དྲུག་ཁྲིའོ། །
★◤ 【ardhārdhahāniraṣṭāsu 】[160|06]
①ardha ardha hānis aṣṭāsu
③བརྒྱད་པོའི་འཕང་དུ་ཕྱེད་ཕྱེད་དབྲི་།།
㈢བརྒྱད་པོའི་འཕང་དུ་ཕྱེད་ཕྱེད་〖PN-ཕྱེད།〗དབྲི། །རི་རབ་ཆུའི་སྟེང་དུ་ཇི་ཙམ་འཕགས་པ་དེའི་ཕྱེད་ནི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་ཏེ། དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱེད་ནི་གཤོལ་མདའ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བས〖PNབ་ནས།〗། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་ཕྱེད་ནི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་〖PNརྩ།〗སུམ་བརྒྱ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཕྱེད་ཕྱེད་{145b}ཀྱིས་དབྲི་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤ardhārdhahāniraṣṭāsu[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【八山半半下】。
㈡【餘八半半下】〖51_3_c〗
★◤jalādūrdhvaṃ yāvānsumerustato'rdhena yugandharaścatvāriṃśadyojanasahasrāṇi / [160|07]
♂ardhārdha-[ 44b. 9B. VIII ] hāniraṣṭāsu jalādūrdhvaṃ yāvānsumerustato 'rdhena yugandharaścatvāriṃśadyojanasahasrāṇi /
◤jalādūrdhvaṃ yāvānsumerustato 'rdhena yugandharaś catvāriṃśadyojanasahasrāṇi / [S402-404]
㈠釋曰。由乾陀羅山。從水上高四萬由旬。半下須彌婁山。
①jalāt ūrdhvam yāvān sumerus tatordhena yugandharas catvāriṃśat yojana sahasrāṇi
③རི་རབ་ཆུའི་སྟེང་དུ་ཇི་ཙམ་འཕགས་པ་དེའི་ཕྱེད་ནི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་ཏེ། དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡིན་ལ་།
★0◤tato 'rdhena īśādhara ityevamanyeṣvapyardhārdhahānirveditavyā yāvannimindharārdhenārdhatrayodaśottarāṇi trīṇi yojanaśatāni cakravāḍaḥ / [160|07-]
◤tato 'rdhena īśādharaḥ / [S402-404]
㈠伊沙陀羅山。半下由乾陀羅山。
①tatas ardhena īśa adharas iti evam anyeṣu api ardha ardha hānis veditavyā yāvat nimindhara ardhena ardha trayodaśa uttarāṇi trīṇi yojana śatāni cakravāḍas
③དེའི་ཕྱེད་ནི་གཤོལ་མདའ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བས། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་ཕྱེད་ནི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཕྱེད་ཕྱེད་ ****[@145b]**** ་ཀྱིས་དབྲི་བར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤ 【samocchrāyaghanāśca te /】[160|10]
①sama ucchrāya ghanās ca te
③དེ་དག་རྔམས་སུ་འཕང་དང་མཉམ་།།
㈢དེ་དག་རྔམས་སུ་〖PNསུའང་།〗འཕང་དང་མཉམ། །དེ་དག་ཆུ་ལས:ཇི་ཙམ་གྱེན་དུ་〖PNགྱེན་དུ་ཇི་ཙམ།〗འཕགས་པ་རྔམས་སུ་ཡང་དེ་ཙམ་སྟེ། །རྒྱར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◤ityevamanyeṣvapyardhārdhahānirveditavyā, yāvannimindharārdhenārdhatrayodaśottarāṇi trīṇi yojanaśatāni cakravāḍaḥ / [S402-404]
㈠如此於諸山應知次第半。下乃至鐵輪圍山半下。尼旻陀羅山。高三百一十二半由旬。
㈡餘八出水半半漸卑。謂初持雙出水四萬。乃至最後鐵輪圍山出水三百一十二半。
◤samocchrāyaghanāś ca te / [S402-404]
㈠〔偈曰〕：【高廣量平等】。
㈡【廣皆等高量】〖51_3_d〗
★★◤yāvāneva caiṣāṃ jalādūrdhvaṃ samucchrāyastāvāneva ghano vistāra ityarthaḥ / [160|11]
♂yāvāneva caiṣāṃ jalādūrdhvaṃ samucchāyastāvāneva ghano vistāra ityarthaḥ /
◤yāvāneva caiṣāṃ jalādūrdhvaṃ samucchrāyaḥ, tāvāneva ghano vistāra ityartaḥ / [S402-404]
㈠釋曰如諸山從水上高量。廣量亦爾。
㈡如是九山一一廣量。各各與自出水量同。
①yāvān eva ca eṣām jalāt ūrdhvam samucchrāyas tāvān eva ghanas vistāras iti arthas
③དེ་དག་ཆུ་ལས་ཇི་ཙམ་གྱེན་དུ་འཕགས་པ་རྔམས་སུ་ཡང་དེ་ཙམ་སྟེ་།། རྒྱར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
★◤ 【śītāḥ saptāntarāṇyeṣāṃ 】[160|12]
①śītās sapta antarāṇi eṣām
③དེ་དག་བར་བདུན་རོལ་མཚོ་ཡིན་།།
㈢དེ་དག་བར་བདུན་རོལ་མཚོ་ཡིན། །མུ་ཁྱུད་འཛིན་ལ་ཐུག་པའི་རི་དེ་དག་གི་བར་བདུན་ནི་རོལ་མཚོ་བདུན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ཆུས་གང་ངོ་། །
◤śītāḥ saptāntarāṇyeṣām,[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【其中間七海】。
㈡頌曰 【山間有八海_a 前七名為內】〖52_3_b〗
★◤eṣāṃ ca nimindharāntanāṃ parvatānāṃ saptāntarāṇi sapta śītā ucyante pūrṇā aṣṭāṅgopetasya pānīyasya / [160|13-]
♂śītāḥ saptāntarāṇyeṣāṃ eṣāṃ ca nimindharāntānāṃ parvatānāṃ saptāntarāṇi sapta śītā ucyante pūrṇā aṣṭāṅgopetasya{3. MS. pūrṇāṣṭāṃgo... |} pānīyasya /
◤eṣāṃ ca nimindharāntānāṃ parvatānāṃ saptāntarāṇi sapta śītā ucyante pūrṇā aṣṭāṅgopetasya pānīyasya / [S402-404]
㈠釋曰。尼旻陀羅最為後。於彼中間有七海。遍滿八功德水。
㈡論曰。妙高為初輪圍最後。中間八海。前七名內。七中皆具八功德水。
①eṣām ca nimindhara antanām parvatānām sapta antarāṇi sapta śītās ucyante pūrṇās aṣṭa aṅga upetasya pānīyasya
③མུ་ཁྱུད་འཛིན་ལ་ཐུག་པའི་རི་དེ་དག་གི་བར་བདུན་ནི་རོལ་མཚོ་བདུན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ཆུས་གང་ངོ་།།
★◤taddhi pānīyaṃ śītalaṃ ca svādu ca laghu ca mṛdu cācchaṃ ca niṣpratikaṃ ca pibataśca kaṇṭhaṃ na kṣiṇoti pītaṃ ca kukṣiṃ na vyābādhate / [160|14-]
♂taddhi pānīyaṃ śītalaṃ ca svādu ca laghu ca{4. MS. cā |} mṛdu cācchaṃ ca{5. MS. cāñca |} niṣpratikaṃ ca pibataśca kaṇṭhaṃ na kṣiṇoti pītaṃ ca kukṣiṃ na vyābādhate /
◤taddhi pānīyaṃ śītalaṃ ca svādu ca laghu ca mṛdu cācchaṃ ca niṣpratikaṃ ca, pibataś ca kaṇṭaṃ na kṣiṇoti, pītaṃ ca kukṣiṃ na vyābādhate / [S402-404]
㈠此水冷美輕軟清香。飲時不咽逆。於喉飲已利益內界不損於腹。
㈡一甘。二冷。三軟。四輕。五清淨。六不臭。七飲時不損喉。八飲已不傷腹。
①tat hi pānīyam śītalam ca svādu ca laghu ca mṛdu ca accham ca niṣpratikam ca pibatas ca kaṇṭham na kṣiṇoti pītam ca kukṣim na vyābādhat
㈢ཆུ་དེ་ནི་བསིལ་བ་དང་། ཞིམ་པ་དང་། ཡང་བ་དང་། འཇམ་པ་དང་། དངས་པ་〖PNདང་བ།〗དང་། དྲི་ང་བ་མེད་པ་དང་། འཐུང་〖PN+བ།〗ན་མགྲིན་པ་ལ་མི་གནོད་པ་དང་། འཐུངས་〖PNའཐུང་།〗ན་ལྟོ་ལ་མི་གནོད་པའོ། །
◤tāsāṃ ca punaḥ-- ādyāśītisahasrikā // 51 // [S402-404]
㈠此七海中。〔偈曰〕：【初海八十千】。
㈡【最初廣八萬】〖52_3_c〗
★◤tāsāṃ ca punaḥ[160|16]
①tāsām ca punar
③ཡང་དེ་དག་ལས་།
㈢ཡང་དེ་དག་ལས། དང་པོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའོ། །
★◤ 【ādyāśītisahasrikā // VAkK_3.51 //】[160|17]
♂tāsāṃ ca punaḥ ādyāśītisahasrikā //51//
①ādya aśīti sahasrikā
③དང་པོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའོ་།།
★◤sumeruyugandharāntaraṃ prathamā śītā / aśītiryojanasahasrāṇi vaipulyena / [160|18]
♂sumeruyugandharāntaraṃ prathamā śītā /
◤sumeruyugandharāntaraṃ prathamā śītā aśītiryojanasahasrāṇi vaipulyena // 51 // [S402-404]
㈠釋曰。由乾陀羅內是第一海廣。八萬由旬
㈡如是七海初廣八萬。
★◤ 【ābhyantaraḥ samudro'sau 】[160|19]
♂aśītiryojanasahasrāṇi vaipulyena /
①sumeru yugandhara antaram prathamā śītā aśītis yojana sahasrāṇi vaipulyena ābhyantaras samudra ūsau
③རི་རབ་དང་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་བར་གྱི་རོལ་མཚོ་དང་པོ་ནི་ཁ་ཚོན་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲིའོ་།། དེ་ནི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་།།
㈢རི་རབ་དང་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་བར་གྱི་རོལ་མཚོ་དང་པོ་ནི་ཁ་ཚོན་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །
◤ābhyantaraḥ samudro 'sau,[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【說此名內海】。
★◤dvau hi samudrāvābhyantaro bāhyaśca / tadā'sau śītā'bhyantaraḥ samudraḥ[160|20]
♂ābhyantaraḥ samudro 'sau dvau hi samudrāvābhyantaro bāhyaśca /
◤dvau hi samudrau-- ābhyantaro bāhyaś ca / [S402-404]
㈠釋曰。海有二種。一內。二外。
①dvau hi samudrauvābhyantaras bāhyas ca
③རྒྱ་མཚོ་ནི་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང་ཕྱིའི་འོ་།།
㈢དེ་ནི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན། །རྒྱ་མཚོ་ནི་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང་ཕྱིའི་འོ། །
①tadā asau śīta abhyantaras samudras
㈢རོལ་མཚོ་དེ་ནི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【triguṇaḥ sa tu pārśvataḥ /】[160|21]
♂tadā'sau śītā'bhyantaraḥ samudraḥ triguṇaḥ sa tu pārśvataḥ /
①triguṇas sa tu pārśvatas
㈢དེའི་ངོས་ལ་སུམ་འགྱུར་རོ། །
◤tadā'sau śītā''bhyantaraḥ samudraḥ--[S402-404]
㈠此二山內海。
◤triguṇaḥ sa tu pārśvataḥ / [S402-404]
㈠〔偈曰〕：【一一邊三倍】。
㈡【四邊各三倍】〖52_3_d〗
★★◤aśītiryojanasahasrāṇyasya vaipulyamuktam / [160|22]
♂aśītiryojanasahasrāṇyaraya vaipulyamuktam /
◤aśītiryojanasahasrāṇyasya vaipulyamuktam / [S402-404]
㈠釋曰。已說此海廣八萬由旬。
①aśītis yojana sahasrāṇi asya vaipulyam uktam
㈢ཁ་ཚོན་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་〖PNཁྲིར།〗བཤད་དོ། །
★◤pārśvatasriguṇo bhavati yugandharatīreṇa gaṇyamānaḥ catvāriṃśat sahasrāṇi lakṣadvayaṃ ca / [160|22-]
♂pārśvata{6. Y. adds tu |}striguṇo bhavati yugandharatīreṇa gaṇyamānaḥ catvāriṃśat sahasrāṇi lakṣadvayaṃ ca /
◤pārśvatastu triguṇo bhavati yugandharatīreṇa gaṇyamānaḥ-- catvāriṃśat sahasrāṇi, lakṣadvayaṃ ca / [S402-404]
㈠若約乾陀羅內邊數。一一邊三倍。此廣合成二洛沙四萬由旬。
㈡約持雙山內邊周量。於其四面數各三倍。謂各成二億四萬踰繕那。
①pārśvatasriguṇas bhavati yugandhara tīreṇa gaṇyamānas catvāriṃśat sahasrāṇi lakṣa dvayam ca
㈢ངོས་ལ་ནི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་འགྲམ་ནས་བགྲངས་ན་སུམ་འགྱུར་ཏེ། དཔག་ཚད་ཉིས་འབུམ་བཞི་ཁྲིའོ། །
★◤ 【ardhārdhenāparāḥ śītāḥ 】[161|01]
♂@161 ardhārdhenāparāḥ śītāḥ{1. G. sītāḥ |}
①ardha ardhena aparās śītās
③རོལ་མཚོ་གཞན་ནི་ཕྱེད་ཕྱེད་དོ་།
㈢རོལ་མཚོ་གཞན་ནི་ཕྱེད་ཕྱེད:དོ།།〖PNདབྲི།〗
◤ardhārdhenāparāḥ śītāḥ[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【餘海半半狹】。
㈡【餘六半半陿】〖53_3_a〗
★◤yugandharasyeṣādhārasya cāntaraṃ dvitīyā śītā ardhena prathamāyāścatvāriṃśat yojanasahasrāṇi / [161|02-]
♂@yugandharasyeṣādhārasya cāntaraṃ dvitīyā śītā ardhena prathamāyā{2. MS. prathāmāyā |} ścatvāriṃśat [ 45a. 9A1.I ] yojanasahasrāṇi /
◤yugandharasyeṣādhārasya cāntaraṃ dvitīyā śītā ardhena prathamāyāś catvāriṃśad yojanasahasrāṇi, tato 'rdhena punastṛtīyā-- ityevamardhārdhenāparāḥ śītā bhavanti / [S402-404]
㈠釋曰。由乾陀羅。伊沙陀羅。此二山中間是第二海。半狹初海。廣四萬由旬。半第二廣為第三由。此半半狹。應知餘廣量。
㈡其餘六海量半半陿。謂第二海量廣四萬。
①yugandharasya iṣa ādhārasya ca antaram dvitīyā śītās ardhena prathamāyās catvāriṃśat yojana sahasrāṇi
③།། གཉའ་ཤིང་འཛིན་ནས་གཤོལ་མདའ་འཛིན་གྱི་བར་གྱི་རོལ་མཚོ་གཉིས་པ་ནི་དང་པོའི་ཕྱེད་དེ། དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡིན་ལ་།
㈢གཉའ་ཤིང་འཛིན་ནས་གཤོལ་མདའ་འཛིན་གྱི་བར་གྱི་རོལ་མཚོ་གཉིས་པ་ནི་དང་པོའི་ཕྱེད་དེ། དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡིན་ལ། གསུམ་པ་ནི་དེའི་ཕྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་རོལ་མཚོ་བདུན་པ་ནི། དཔག་ཚད་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ:ལྔ་བཅུའོ་〖PNབརྒྱད་ཅུའོ།〗ཞེས་བྱ་བའི་བར:དུའོ།།〖PNདུ།〗
★◤tato 'rdhena punastṛtīyetyevamardhārdhenāparāḥ śītāḥ bhavanti / [161|03-]
♂tato 'rdhena punastṛtīyetyevamardhārdhenāparāḥ śītā bhavanti /
①tatas ardhena punar tṛtīya iti evam ardha ardhena aparās śītās bhavanti
③གསུམ་པ་ནི་དེའི་ཕྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་།
㈢རོལ་མཚོ་གཞན་རྣམས་ཕྱེད་ཕྱེད་ཀྱིས་དབྲིའོ། །
★★◤yāvadardhatrayodaśaśatāni saptamī śītā / [161|04]
♂yāvadardhatrayodaśa- śatāni saptamī śītā /
◤yāvadardhatrayodaśaśatāni saptamī śītā / [S402-404]
㈠乃至第七廣一千二百五十由旬。
㈡乃至第七量廣一千二百五十。
①yāvat ardha trayodaśa śatāni saptamī śītā
③དེ་བཞིན་དུ་རོལ་མཚོ་བདུན་པ་ནི། དཔག་ཚད་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ་།། རོལ་མཚོ་གཞན་རྣམས་ཕྱེད་ཕྱེད་ཀྱིས་དབྲིའོ་།།
★◤dairdhyaṃ tu tāsāṃ na parisaṃkhyātamatibahuprakarṣavisarpaṇāt / [161|04-]
♂dairghyaṃ tu tāsāṃ na parisaṃkhyātamatibahuprakarṣavisarpaṇāt /
◤dairdhyaṃ tu tāsāṃ na parisaṃkhyātam; atibahuprakarṣavisarpaṇāt / [S402-404]
㈠長量不說。由多量差別出故。
㈡此等不說周圍量者。以煩多故。
①dairdhyam tu tāsām na parisaṃkhyātam ati bahu prakarṣa visarpaṇāt
㈢དེ་དག་གི་སྲིད་དུ་ནི་ཧ་ཅང་འབྱམས་〖PNའཇམ།〗ཀླས་པའི་ཕྱིར་མ་བགྲངས་སོ། །
★◤ 【śeṣaṃ bāhyo mahodadheḥ // VAkK_3.52 //】[161|06]
♂śeṣaṃ bāhyo mahodadheḥ //52//
①śeṣam bāhyas mahodadhes
③ལྷག་མ་ཕྱིའི་མཚོ་ཆེན་ཡིན་།
㈢ལྷག་མ་ཕྱིའི་མཚོ་ཆེན་ཡིན། ལྷག་མ་གང་ཞིག་ཅེ་ན་མུ་ཁྱུད་འཛིན་དང་ཁོར་ཡུག་གི་བར་དེའི་ནི་ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཚྭ་སྒོའི་〖PNརྒོའི།〗ཚྭ་ཆུས་གང་ངོ་། དེ་ཡང་ཁ་ཚོན་དུ་〖PN+ནི།〗དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དང་སྟོང་ཕྲག་ནི་ཉི་ཤུ་གཉིས་སོ། །
◤śeṣaṃ bāhyo mahodadheḥ // 52 // [S402-404]
㈠〔偈曰〕：【所餘名外海】。
㈡【第八名為外】〖53_3_b〗
★0◤kiṃ śeṣam / nimindharacakravāḍayorantaram / [161|07]
◤kiṃ śeṣam? nimindharacakravāḍayorantaram / [S402-404]
㈠釋曰。何者為餘。尼旻陀羅鐵輪圍。
★◤taddhi bāhyo mahāsamudro lavaṇaṃ pūrṇaḥ hṣārodakasya / [161|07-]
♂taddhi bāhyo mahāsamudro lavaṇaḥ pūrṇaḥ kṣārodakasya /
◤taddhi bāhyo mahāsamudro lavaṇaḥ, pūrṇaḥ kṣārodakasya // 52 // [S402-404]
㈠二山中間名外大海。此海醎遍滿醎烈味水。
㈡第八名外。醎水盈滿。
①kim śeṣam nimindhara cakra vāḍayos antaram tat hi bāhyas mahā samudras lavaṇam pūrṇas hṣāra udakasya
③ལྷག་མ་གང་ཞིག་ཅེ་ན་མུ་ཁྱུད་འཛིན་དང་ཁོར་ཡུག་གི་བར་དེའི་ནི་ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཚྭ་སྒོའི་ཚྭ་ཆུས་གང་ངོ་།
★◤sa khalu vistāreṇa yojanānāṃ[161|08]
♂sa khalu vistāreṇa yojanānāṃ lakṣatrayaṃ sahasrāṇi viṃśatirdve ca tatra catvāro dvīpāścaturṣu sumerupārśveṣu /
◤sa khalu vistāreṇa yojanānām--[S402-404]
㈠此海約由旬數廣。
★◤ 【lakṣatrayaṃ sahasrāṇi viṃśatirdve ca 】[161|09]
①sa khalu vistāreṇa yojanānām lakṣa trayam sahasrāṇi viṃśatis dve ca
③དེ་ཡང་ཁ་ཚོན་དུ་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དང་སྟོང་ཕྲག་ནི་ཉི་ཤུ་གཉིས་སོ་།།
◤lakṣatrayaṃ sahasrāṇi viṃśatirdve ca,[S402-404]
㈠〔偈曰〕：【三洛沙二萬及二千】。
㈡【三洛叉二萬_c 二千踰繕那】〖53_3_d〗
★◤tatra catvāro dvīpāścaturṣu sumerupārśveṣu / [161|10]
♂tatra tu{3. MS. drops tu |} /
◤tatra catvāro dvīpāś caturṣu sumerupāśveṣu / [S402-404]
㈠釋曰。大海量如此。
㈡量廣三億二萬二千。
①tatra catvāras dvīpās caturṣu sumeru pārśveṣu
㈢དེ་ལ་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་བཞི་ནི་〖Nན།〗གླིང་བཞི་སྟེ།
★◤ 【tatra tu /】[161|11]
◤tatra tu / [S402-404]
㈠〔偈曰〕：【於中】。
㈡頌曰 【於中大洲相】〖54_3_a〗
★◤ 【jambūdvīpo dvisāhasrastripārśvaḥ śakaṭākṛtiḥ // VAkK_3.53 //】[161|12]
♂jambūdvīpo dvisāhasrastripārśvaḥ śakaṭākṛtiḥ //53//
①tatra tu jambūdvīpas dvi sāhasras tri pārśvas śakaṭa ākṛtis
㈢དེ་ལ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་སྟེ་ངོས་གསུམ་ལ། སྟོང་ཕྲག་གཉིས་པོ་〖PNསོ།〗ཤིང་རྟའི་དབྱིབས། །
◤㈠釋曰。有四大洲。對須彌婁四邊。[S402-404]
㈡論曰。於外海中大洲有四。謂於四面對妙高山。
◤[S404]
◤jambūdvīpo dvisāhasrastripārśvaḥ śakaṭākṛtiḥ // 53 // [S404-406]
㈠〔偈曰〕：【剡浮洲二千 三邊相如車】。
㈡【南贍部如車_b 三邊各二千】〖54_3_c〗
★◤sāhasrāṇi trīṇi pārśvānyasya śakaṭasyevākṛtiḥ / [161|13]
♂dvisāhasrāṇi trīṇi pārśvānyasya śakaṭasyevākṛtiḥ /
◤dvisāhasrāṇi trīṇi pārśvānyasya, śakaṭasyevākṛtiḥ / [S404-406]
㈠釋曰。於此海中剡浮洲一邊二千由旬。三邊等量。
㈡南贍部洲北廣南陿。三邊量等。
①sāhasrāṇi trīṇi pārśvāni asya śakaṭasya iva ākṛtis
㈢དེའི་ངོས་གསུམ་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ཉིས་སྟོང་ཡོད་ལ།
★0◤tasya ca madhye kāñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ vajrāsanamabhinirvṛttaṃ yasminniṣadya sarve bodhisattvā vajropamaṃ samādhimutpādayanti / [161|13-]
◤tasya ca madhye kāñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ vajrāsanamabhinirvṛttam, yasminniṣadya sarve bodhisattvā vajropamaṃ samādhimutpādayanti / [S404-406]
①tasya ca madhye kāñcanamayyāṃ pṛthivyāṃ vajrāsanam abhinirvṛttam, yasminniṣadya sarve bodhisattvā vajropamaṃ samādhimutpādayanti|
㈠其相似車。於此洲中央。從金地上起金剛座。徹剡浮洲地。與上際平。一切菩薩皆於中坐。修習金剛三摩提。
㈡其相如車。南邊唯廣三踰繕那半。三邊各有【二千踰繕那】〖53_3_d〗。唯此洲中有金剛座。上窮地際下據金輪。一切菩薩將登正覺。皆坐此座上起金剛喻定。
①tasya ca madhye kāñcana mayyām pṛthivyām vajrāsanam abhinirvṛttam yasmin niṣadya sarve bodhisattvās vajra upamam samādhim utpādayanti
㈢དེའི་〖PNདེའི།〗དབྱིབས་ཀྱང་ཤིང་རྟ་དང་འདྲའོ། །དེའི་དབུས་སུ་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་ལ་གང་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞུགས་ནས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་མཛད་པ་རྡོ་རྗེའི་གདན་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ།
★0◤nahi tamanya āśrayaḥ pradeśo vā soḍhuṃ samarthaḥ / [161|15]
◤na hi tamanya āśrayaḥ pradeśo vā soḍhuṃ samarthaḥ // 53 // [S404-406]
㈠何以故。更無餘依止及處能堪受此三摩提。
㈡以無餘依及餘處所有堅固力能持此故。
①na hi tam anyas āśrayas pradeśas vā soḍhum samarthas
㈢དེ་ནི་ལུས་སམ་ས་ཕྱོགས་གཞན་{146a}། །གྱིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་སོ། །
★◤ 【sārdhatriyojanaṃ tvekaṃ 】[161|16]
①sārdha tri yojanam tu ekam
㈢གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང:བཞིའོ།།〖PNབཞི།〗
◤sārdhatriyojanaṃ tvekaṃ[S404-406]
㈠〔偈曰〕：【一三由旬半】。
㈡ 【南邊有三半】〖54_3_d〗
★◤cturthamasya pārśvaṃ sārdhāni trīṇi yojanāni / ata eva hyasau śakaṭākṛtiḥ / [161|17]
♂sārdhatriyojanaṃ tvekaṃ caturthamasya pārśvaṃ sārdhāni trīṇi yojanāni / ♂ata eva hyasau śakaṭākṛtiḥ /
◤caturthamasya pārśvaṃ sārdhāni trīṇi yojanāni / [S404-406]
㈠釋曰。此第四邊廣量三由旬半。
①cturtham asya pārśvam sārdhāni trīṇi yojanāni
③དེའི་ངོས་བཞི་པ་དག་ལ་ནི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི་སྟེ་།
㈢དེའི་ངོས་བཞི་པ་དག་〖PN-དག།〗ལ་ནི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཤིང་རྟ:ཆེན་པོའི་〖PNརྟའི།〗དབྱིབས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①atas eva hi asau śakaṭa ākṛtis
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་དབྱིབས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤ 【prāgvideho'rdhacandravat /】[161|18]
♂prāgvideho 'rdhacandravat /
①prāk videha urdha candra vat
③ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཟླ་གམ་འདྲ་།།
㈢ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཟླ་གམ་འདྲ། །འདི་ནས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་རོལ་ན་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་གླིང་ཡོད་དེ། དེ་ནི་ཟླ་བ:ཁམ་པ་〖PNགམ།〗ལྟ་བུར་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། །
◤ata eva hyasau śakaṭākṛtiḥ / [S404-406]
㈠是故此洲似車相。
◤prāgvideho 'rdhacandravat / [S404-406]
㈠〔偈曰〕：【東洲如半月】。
㈡【東毘提訶洲_a 其相如半月】〖55_3_b〗
★★◤itaḥ pūrveṇa sumerupārśve pūrvaṃ videho dvīpaḥ / so 'rdhacandra ivābhinirvṛttaḥ / [161|19]
♂itaḥ pūrveṇa sumerupārśve pūrvaṃ videho dvīpaḥ /
◤itaḥ pūrveṇa sumerupārśve pūrvaṃ videho dvīpaḥ / [S404-406]
㈠釋曰。從此洲向東。對須彌婁邊有洲名弗婆毘提訶出海上。
㈡東勝身洲東陿西廣。
①itas pūrveṇa sumeru pārśve pūrvam videhas dvīpas
③འདི་ནས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་རོལ་ན་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་གླིང་ཡོད་དེ་།
◤so 'rdhacandra ivābhinirvṛttaḥ / [S404-406]
①so 'rdha-candra iva abhinirvṛttaḥ|
㈠其相如半月。
㈡2形如半月。
◤parimāṇatastu--[S404-406]
★◤parimāṇatastu[161|19-]
♂so 'rdhacandra ivābhinirvṛttaḥ /
①sas ardhacandras iva abhinirvṛttas parimāṇatas tu
③དེ་ནི་ཟླ་བ་ཁམ་པ་ལྟ་བུར་མངོན་པར་གྲུབ་བོ་།།
◤pārśvatrayaṃ tathā'sya,[S404-406]
㈠若約邊量。〔偈曰〕：【三邊如】。
㈡【三邊如贍部】〖55_3_c〗
★◤ 【pārśvatrayaṃ tathā 'sya 】[161|21]
♂parimāṇatastu{4. MS. parimāṇadastu |} pārśvatrayaṃ tathā'sya yathā jambūdvīpasya dve dve yojanasahasre /
①pārśva trayam tathā sya
③རྒྱར་ནི་ངོས་གསུམ་འདི་དང་འདྲའོ་།།
㈢རྒྱར་ནི་ངོས་གསུམ་འདི་དང:འདྲའོ།།〖PNའདྲ།〗
◤yathā jambūdvīpasya dve dve yojanasahasre / [S404-406]
㈠釋曰。此洲三邊如剡浮洲三邊。量各二千由旬。
㈡1三邊量等。2三邊各二千。
★◤yathā jambūdvīpasya dve dve yojanasahasre / [161|22]
①yathā jambūdvīpasya dve dve yojana sahasre
㈢ཇི་ལྟར་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ཉིས་སྟོང་ཡོད་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【ekaṃ sārdhaṃ triśatayojanam // VAkK_3.54 //】[161|23]
♂ekaṃ sārdhaṃ{5. G. sārdhatri... |} triśatayojanam //54//
①ekam sārdham tri śata yojanam
㈢གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །
◤ekaṃ sārdhaṃ triśatayojanam // 54 // [S404-406]
㈠〔偈曰〕：【一邊 三百半由旬】。
㈡ 【東邊三百半】〖55_3_d〗
★★◤caturthaṃ pārśvaṃ sārdhāni trīṇi yojanaśatāni / [161|24]
♂caturthaṃ pārśva sārdhāni trīṇi yojanaśatāni /
◤caturthaṃ pārśvaṃ sārdhāni trīṇi yojanaśatāni // 54 // [S404-406]
㈠釋曰。是第四邊。廣三百五十由旬。
㈡1東三百五十。
①caturtham pārśvam sārdhāni trīṇi yojana śatāni
③ངོས་བཞི་པ་ལ་ནི་དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ་།། བ་ལང་སྤྱོད་གླིང་ཟླུམ་པོ་སྟེ་།།
㈢ངོས་བཞི་པ་ལ་ནི་དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །
★◤ 【godānīyaḥ sahasrāṇi sapta sārdhāni maṇḍalaḥ /】[161|25]
♂go-[ 45b. 9B1. I ] dānīyaḥ sahasrāṇi sapta sārdhāni maṇḍalaḥ /
①godānīyas sahasrāṇi sapta sārdhāni maṇḍalas
③སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བརྒྱད་ཡིན་ནོ་།།
㈢བ་ལང་སྤྱོད་གླིང་ཟླུམ་པོ་སྟེ། །སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །
◤godānīyaḥ sahasrāṇi sapta sārdhāni maṇḍalaḥ / [S404-406]
①godānīya sahasrāṇi sapta sārdhāni maṇḍalaḥ|
㈠〔偈曰〕：【瞿陀尼相圓 七千半由旬】。
㈡【西瞿陀尼洲_a 其相圓無缺_b】 （【徑二千五百_c】） 【周圍此三倍】〖56_3_d〗
★◤itaḥ paścimena sumerupārśve 'paragodānīyo dvīpaḥ sārdhāni sapta yojanasahasrāṇi sākalyena / [162|01-]
♂@162 itaḥ paścimena sumerupārśve 'paragodānīyo dvīpaḥ sārdhāni sapta yojanasahasrāṇi sākalyena /
◤itaḥ paścimena sumerupārśve 'paragodānīyo dvīpaḥ sārdhāni sapta yojanasahasrāṇi sākalyena / [S404-406]
㈠釋曰。從此洲向西。對須彌婁邊有洲。名阿婆羅瞿陀尼洲。邊量七千五百由旬。
㈡2周圍七千半。
①itas paścimena sumeru pārśve apara godānīyas dvīpas sārdhāni sapta yojana sahasrāṇi sākalyena
㈢འདི་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་རོལ་ན་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་གླིང་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་བདུན་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའོ། །
★0◤maṇḍalaścāsau pūrṇacandravat / [162|02]
◤maṇḍalaś cāsau pūrṇacandravat / [S404-406]
㈠此洲相圓如滿月。
㈡1西牛貨洲圓如滿月。
★◤ 【sārdhe dve madhyamasya 】[162|03]
①maṇḍalas ca asau pūrṇa candra vat sārdhe dve madhyamasya
③དེ་ནི་ཟླ་བ་ཉ་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཟླུམ་པོ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་ཟླ་བ:ཉ་བ་〖PN-ཉ་བ།〗བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཟླུམ་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་དབུས་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ། །ཆུ་ཞེང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ:མོ། །〖PN-མོ།〗
◤sārdhe dve madhyamasya,[S404-406]
㈠〔偈曰〕：【徑量二千半】。
㈡【徑二千五百】〖56_3_c〗
★◤madhyamasyārdhatṛtīye yojanasahasre / [162|04]
♂sārdhe dve madhyamasya madhyamasyārdhatṛtīye yojanasahasre /
◤madhyamasyārdhatṛtīye yojanasahasre / [S404-406]
㈠釋曰。中央廣二千五百由旬。
㈡【徑二千五百】〖56_3_c〗。
①madhyamasya ardha tṛtīye yojana sahasre
③དེ་དབུས་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ་།། ཆུ་ཞེང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ་མོ་།།
★◤ 【aṣṭau caturasraḥ kuruḥ samaḥ // VAkK_3.55 //】[162|05]
♂aṣṭau caturasraḥ kuruḥ samaḥ //55//
①aṣṭau caturasras kurus samas
③སྒྲ་མི་སྙན་བརྒྱད་གྲུ་བཞིར་མཉམ་།།
㈢སྒྲ་མི་སྙན་བརྒྱད་གྲུ་བཞིར་〖PNབཞི།〗མཉམ། །
◤aṣṭau caturasraḥ kuruḥ samaḥ // 55 // [S404-406]
㈠〔偈曰〕：【鳩婁八千等】。
㈡【北俱盧畟方_a 面各二千等】〖57_3_b〗
★0◤iha uttareṇa sumerupārśve uttarakurudvīpaḥ / [162|06]
◤iha uttareṇa sumerupārśve uttarakurudvīpaḥ / [S404-406]
㈠釋曰。從此洲向北。對須彌婁邊有洲。名欝多羅鳩婁洲。
㈡北俱盧洲
①iha uttareṇa sumeru pārśve uttarakuru dvīpas
㈢འདི་ནས་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་ལ་〖PNརོལ་ན།〗བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་གླིང་ཡོད་དེ། ཀུན་དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་〖PNབརྒྱ།〗སྟོང་ཡོད་དོ། །
0◤so 'ṣṭau yojanasahasrāṇi sākalyena caturasraḥ / [162|06-][S404-406]
㈠邊量八千由旬。四角畟方其相似比陀訶。
㈡形如方座。
①sas aṣṭau yojana sahasrāṇi sākalyena caturasras
③ཀུན་དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་སྟོང་ཡོད་དོ་།།
0◤kṛtyāpīṭhikāvat / [162|07]
①kṛtyā pīṭhikā vat
㈢དབྱིབས་ནི་ཁྲིའུ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་〖PNཏུ།〗གྲུ་བཞི་སྟེ།
0◤sarveṣu ca pārśveṣu samo [162|07-][S404-406]
㈠四邊量等。
㈡四邊量等。
①sarveṣu ca pārśveṣu samas yathā ekam pārśvam dvi yojana sahasre
★◤yathaikaṃ pārśvaṃ dviyojanasahasre / tathā'nyāni stokamapi nādhikam / [162|08][S404-406]
㈠如一邊二千由旬。餘邊亦爾。無微毫增減。
㈡面各二千。等言為明無少增減。
①tathā nyāni stokam api na adhikam
㈢ཇི་ལྟར་ངོས་གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ཡོད་པ་ལྟར་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལྷག་མ་〖PNཔ།〗མེད་དོ། །
★0◤yaśca dvīpo yadākṛtistadākṛtīnyeva tatra manuṣyāṇāṃ mukhāni / [162|08-]
◤yaś ca dvīpo yadākṛtistadākṛtīnyeva tatra manuṣyāṇāṃ sukhāni // 55 // [S404-406]
㈠隨諸洲相。於中住眾生面相亦爾。
㈡隨其洲相人面亦然。
①yas ca dvīpas yadā ākṛtis tadākṛtīni eva tatra manuṣyāṇām mukhāni
㈢གླིང་གང་གི་དབྱིབས་ཅི་འདྲ་བ་དེ་ན་གནས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་གདོང་གི་དབྱིབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤teṣāṃ khalu dvīpānāmantarāle 'ntaradvīpā abhinirvṛttāḥ / [162|10]
◤teṣāṃ khalu dvīpānāmantarāle 'ntaradvīpā abhinirvṛttāḥ / [S404-406]
㈠此四洲中間有諸別洲起。
㈡復有八中洲。是大洲眷屬。謂四大洲側各有二中洲。
①teṣām khalu dvīpānām antarāle antara dvīpās abhinirvṛttās
③ཡང་དེ་དག་གི་བར་བར་ན་བར་གྱི་གླིང་རྣམས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དེ་དག་ནི་འདྲའོ་།། གང་ཡིན་།
㈢ཡང་དེ་དག་གི་བར་བར་ན་བར་གྱི་གླིང་རྣམས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དེ་དག་ནི་གང་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་ཡི་བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ནི། །ལུས་དང་ལུས་འཕགས་སྒྲ་མི་སྙན། །སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་དང་ནི། །རྔ་ཡབ་དང་ནི་རྔ་ཡབ་གཞན། །གཡོ་ལྡན་དང་ནི་ལམ་མཆོག་འགྲོ། །
◤ke punaste kati ca? ityāha--[S404-406]
㈠諸洲何名何處。
D2722 🈪ཡང་དེ་དག་གི་བར་བར་ན་བར་གྱི་གླིང་རྣམས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དེ་དག་ནི་གང་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་ཡོད་ཅེ་ན།
★◤ke punaste kati cetyāha[162|10-]
★◤ 【■dehā videhāḥ kuravaḥ kauravāścāmarāvarāḥ /】[162|12-]
♂ke punaste kati cetyāha- dehā videhāḥ{1. MS. videha |}kuravaḥ kauravāścāmarāvarāḥ /
①ke punar te kati ca iti āha dehās videhās kuravas kauravās ca amara avarās
③དུ་ཞིག་ནི་ཡོད་ཅེ་ན་།
◤dehā videhāḥ kuravaḥ kauravāś cāmarāvarāḥ / [S404-406]
★◤【 aṣṭau tadantaradbvīpā gāṭhā uttaramantriṇaḥ // VAkK_3.56 //】
♂aṣṭau tadantaradvīpā gāṭhā{2. G. śāṭhā |}uttaramantriṇaḥ //56//
①aṣṭau tad antarat bvīpās gāṭhās uttara mantriṇas
③དེ་ཡི་བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ནི་;། ལུས་དང་ལུས་འཕགས་སྒྲ་མི་སྙན་།། སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་དང་ནི་།། རྔ་ཡབ་དང་ནི་རྔ་ཡབ་གཞན་།། གཡོ་ལྡན་དང་ནི་ལམ་མཆོག་འགྲོ་།།
◤aṣṭau tadantaradvīpā gāṭhā{G. śāṭhā / } uttaramantriṇaḥ // 56 // [S404-406]
①deha videha kuru kaurava cāmarā-vara(cāmarā)
①aṣṭau tad-antara-dvīpa śāṭha uttaramantrin
㈠〔偈曰〕：【二提訶鳩婁 遮摩羅遮羅 中間有八洲 捨訶北䐽陀】。
㈡【中洲復有八_c 四洲邊各二】〖57_3_d〗
🈪དེ་ཡི་བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ནི། །ལུས་དང་ལུས་འཕགས་སྒྲ་མི་སྙན། །སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་དང་ནི། །རྔ་ཡབ་དང་ནི་རྔ་ཡབ་གཞན། །གཡོ་ལྡན་དང་ནི་ལམ་མཆོག་འགྲོ། །
●sthānināṃ bahutvāt sthānasyāpi bahuvacananirdeśaḥ / [都用複數]
★★◤tatra dehavidehau pūrvavidehaparivārau / kurukauravau uttarakuroḥ / [162|14]
♂tatra dehavidehau pūrvavidehaparivārau{3. MS. ...pūrivārau |} / ♂kurukaurabau uttarakuroḥ /
◤tatra dehavidehau paurvavidehaparivārau / [S404-406]
①tatra deha-videha pūrvavideha-parivāra
㈠釋曰。此中有洲。一提訶。二毘提訶。屬東毘提訶。是彼類故。
㈡2勝身洲邊二中洲者。一提訶洲。二毘提訶洲。
🈪དེ་ལ་ལུས་དང་ལུས་འཕགས་ནི་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་གླིང་〖PNལུས་འཕགས་ཀྱི།〗འཁོར་ཡིན་ནོ། །
①tatra deha videhau pūrva videha parivārau
③དེ་ལ་ལུས་དང་ལུས་འཕགས་ནི་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་གླིང་འཁོར་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་ལུས་དང་ལུས་འཕགས་ནི་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་གླིང་〖PNལུས་འཕགས་ཀྱི།〗འཁོར་ཡིན་ནོ། །
①kuru kauravau uttara kuros
㈢སྒྲ་མི་སྙན་དང་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་ནི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱིའོ། །
ཚིག་ནི་ཡན་ལག་མེད་པ་དོན་གོ་བར་བྱེད་ནུས་པའོ
◤kurukauravau uttarakuroḥ / [S404-406]
①kuru-kaurava uttarakuroḥ|
㈠又有二洲。一鳩婁。二高羅婆。屬北鳩婁。是彼類故。
㈡4俱盧洲邊二中洲者。一矩拉婆洲。二憍拉婆洲。
D2723 🈪སྒྲ་མི་སྙན་དང་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་ནི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱིའོ། །
★◤gāṭhottaramantriṇāvaparagodānīyasya / [162|14-]
♂gāṭhottaramantriṇāvapara- godānīyasya /
◤gāṭhottaramantriṇau aparagodānīyasya / [S404-406]
①śāṭha-uttaramantrin apara-godānīya-sya|
㈠復有二洲。一捨陀訶。二欝多羅䐽陀。屬西瞿陀尼。是彼類故。
㈡3牛貨洲邊二中洲者。一舍搋洲。二嗢怛羅漫怛里拏洲。
D2724 🈪གཡོ་ལྡན་དང་ལམ་མཆོག་འགྲོ་ནི་ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱིའོ། །
①gāṭha uttara mantriṇau= apara godānīyasya
㈢གཡོ་ལྡན་དང་ལམ་མཆོག་འགྲོ་ནི་ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱིའོ། །
★0◤cāmarāvarau jambūdvīpasya / sarve manuṣyairāvāsitāḥ / [162|15]
◤cāmarāvarau jambūdvīpasya / [S404-406]
①cāmarā varacāmarā jambūdvīpasya| cāmarā-varacāmarayor
㈠復有二洲。一遮摩羅。二阿婆羅遮摩羅。屬剡浮洲。是彼類故。
㈡1贍部洲邊二中洲者。一遮末羅洲。二筏羅遮末羅洲。
D2725 🈪རྔ་ཡབ་དང་རྔ་ཡབ་གཞན་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་〖PN-གི།〗སྟེ།
①cāmarāvarau jambūdvīpasya
③རྔ་ཡབ་དང་རྔ་ཡབ་གཞན་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སྟེ་།
㈢རྔ་ཡབ་དང་རྔ་ཡབ་གཞན་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་〖PN-གི།〗སྟེ། ཐམས་ཅད་ན་ཡང་མི་རྣམས་གནས་སོ། །
①sarve manuṣyais āvāsitās
③ཐམས་ཅད་ན་ཡང་མི་རྣམས་གནས་སོ་།།
◤sarve manuṣyairāvāsitāḥ / [S404-406]
㈠此諸洲皆是人所住處。
㈡此一切洲皆人所住。
🈪ཐམས་ཅད་ན་ཡང་མི་རྣམས་གནས་སོ། །
★0◤eko rākṣasairityapare / [162|15-]
◤eko rākṣasairityapare // 56 // [S404-406]
㈠唯阿婆羅遮摩羅一洲。是羅剎住處。
㈡有說。唯一邏剎娑居。
①ekas rākṣasais iti apare
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཅིག་ན་སྲིན་པོ་དག་གནས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【ihottareṇa kīṭādrinavakāddhimavān 】[162|17]
①iha uttareṇa kīṭa adri navakāt himavān
③འདི་ནས་བྱང་དུ་རི་ནག་པོ་།། དགུ་འདས་གངས་རིའོ་།།
㈢འདི་ནས་བྱང་དུ་རི་ནག་པོ། །
◤ihottareṇa kīṭādrinavakaddhimavān,[S404-406]
㈠〔偈曰〕：【此中向北地 九山邊雪山】。
㈡頌曰 【此北九黑山】〖58_3_a〗
🈪◦1250འདི་ནས་བྱང་དུ་རི་ནག་པོ། །
🈪◦1251དགུ་འདས་གངས་རིའོ། །
㈢དགུ་འདས་གངས:རིའོ། །
◤ihaiva jambūdvīpe uttareṇāsya jambūdvīpasya kṛṣṇaparvatās trayaḥ, tānatikramyāpare trayaḥ, punaś ca trayaḥ-- iti navabhyaḥ kīṭaparvatebhyaḥ pareṇa himavān parvataḥ / [S404-406]
㈠釋曰。此剡浮洲中。向北地有三黑山。度三黑山復有三黑山。度三黑山復有三黑山。此山悉下故名蟻山。九山北邊有雪山。
㈡論曰。此贍部洲從中向北。三處各有三重黑山。有大雪山。在黑山北。
🈪◦1252འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་བྱང་ཕྱོགས་འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ན་རི་ནག་པོ་གསུམ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད་དེ། དེ་འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད་དོ། །
🈪◦1254རི་ནག་པོ་དགུ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན་གངས་རི་ཡོད་དོ། །
★◤ihaiva jambūdvīpe uttareṇāsya jambūdvīpasya kṛṣṇaparvatāstrayastānatikramyāpare trayaḥ punaśca traya iti navabhyaḥ kīṭaparvatebhyaḥ pareṇa himavān parvataḥ / [162|18-]
♂ihottareṇa kīṭādri{4. MS. kīṭadri |}navakāddhimavān ihaiva jambūdvīpe uttareṇāsya jambūdvīpasya kṛṣṇaparvatāstrayastānatikramyāpare trayaḥ [ 46a. 9A1. II ] punaśca traya iti navabhyaḥ kīṭaparvatebhyaḥ pareṇa himavān parvataḥ /
①iha eva jambūdvīpe uttareṇa asya jambūdvīpasya kṛṣṇa parvatās trayas tān atikramya apare trayas punar ca trayas iti navabhyas kīṭaparvatebhyahimavān parvatas
③འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་བྱང་ ****[@146b]**** ་ཕྱོགས་འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ན་རི་ནག་པོ་གསུམ་ཡོད་དོ་།། དེ་དག་འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད་དེ། དེ་འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད་དོ་།། རི་ནག་པོ་དགུ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན་གངས་རི་ཡོད་དོ་།།
㈢འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་བྱང་{146b}ཕྱོགས་འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ན་རི་ནག་པོ་གསུམ་ཡོད་དོ། །
★0◤ 【tataḥ /】[162|20]
①tatas
③དེ་ནས་ནི། སྤོས་ངད་ལྡང་བའི་ཚུ་རོལ་ན་།།
㈢དེ་དག་འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད:དེ། དེ་〖PNདོ།།དེ་དག〗འདས་ནས་ཡང་གསུམ་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
◤tataḥ / [S404-406]
★◤ 【pañcāśadvistṛtāyāmaṃ saro 'rvāggandhamādanāt // VAkK_3.57 //】[162|21]
♂pañcāśadvistṛtāyāmaṃ saro 'rvāggandhamādanāt{5. MS. mādānāt |} //57//
①pañcāśat vistṛta āyāmam saras rvāc gandhamādanāt
③ཆུ་ཞེང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་མཚོ་།།
㈢རི་ནག་པོ་དགུ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན་གངས་རི་ཡོད་དོ། །
◤pañcāśad vistṛtāyāmaṃ saro 'rvāg gandhamādanāt // 57 // [S404-406]
㈢དེ་ནས་ནི། སྤོས་ངད་ལྡང་བའི་ཚུ་རོལ་ན། །ཆུ་ཞེང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་མཚོ། །
㈠從雪山向北地。〔偈曰〕：【香雪二山間 五十由旬池】。
㈡【雪香醉山內_b 無熱池縱廣_c 五十踰繕那】〖58_3_d〗
🈪◦1255དེ་ནས་ནི། སྤོས་ངད་ལྡང་བའི་ཚུ་རོལ་ན། །ཆུ་ཞེང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་མཚོ། །
★◤tasmāddhimavataḥ pareṇānavataptaṃ nāma saro gandhamādanādarvāk yataścatasro nadyaḥ sravnti gaṅga sindhuḥ śītā vakṣuśca / [162|22-]
♂tasmāddhimavataḥ pareṇānavataptaṃ nāma saro gandhamādanādarvāk yataścatasro nadyaḥ sravanti gaṅgā sindhuḥ śītā vakṣuśca /
◤tasmāddhimavataḥ pareṇānavataptaṃ nāma saro gandhamādanādarvāk, yataś catasro nadyaḥ sravanti-- gaṅgā, sindhuḥ, śītā, vakṣuś ca / [S404-406]
㈠釋曰。雪山北邊。香山南邊。此處最勝。其中有池名阿那婆怛多。從此池流出四大河。一恒伽。二辛頭。三私多。四薄搜。
㈡大雪山北有香醉山。雪北香南有大池水。名無熱惱。出四大河。一殑伽河。二信度河。三徙多河。四縛芻河。
①tasmāt himavatas pareṇa anavataptam nāma saras gandhamādanāt arvāk yatas catasras nadyas sravnti gaṅga sindhus śītās vakṣus ca
③གངས་རི་དེའི་ཕ་རོལ་རི་སྤོས་ཀྱི་ངད་ལྡང་བའི་ཚུ་རོལ་ན་མཚོ་མ་དྲོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གནས་པ་ལས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་གང་གཱ་དང་། སིན་དྷུ་དང་། སི་ཏ་དང་། པཀྴུ་འབབ་པ་ཡོད་དོ་།།
㈢གངས་རི་དེའི་ཕ་རོལ་རི་སྤོས་ཀྱི་ངད:ལྡང་བའི་〖Nལྡན་པའི།〗ཚུ་རོལ་ན་མཚོ་མ་དྲོས་པ་ཞེས་བྱ་བ:གནས་པ་〖PNགང་།〗ལས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་གང་གཱ་དང་། སིན་དྷུ་དང་། སི་ཏ་དང་།པཀྵུ་འབབ་པ་ཡོད་དོ། །
★◤tasya pañcāśadyojanāni vistāraḥ pañcāśadāyāmaḥ / [162|23-]
♂tasya pañcāśadyojanāni vistāraḥ / ♂pañcāśadāyāmaḥ /
◤tasya pañcāśad yojanāni vistāraḥ / pañcāśadāyāmaḥ / [S404-406]
㈠此池縱廣各五十由旬。
㈡無熱惱池縱廣正等。面各五十踰繕那量。
①tasya pañcāśat yojanāni vistāras pañcāśat āyāmas
③དེའི་ཞེང་དུ་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་ལ། ཆུར་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་དེ་།
㈢དེའི་〖PNདེ་ནི།〗ཞེང་དུ་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་ལ། ཆུར་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་དེ། ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ཆུས་གང་ངོ་། །
★★◤pūrṇamaṣṭāṅgasyāṅgopetasyāmbhasaḥ / [162|24]
♂pūrṇamaṣṭāṅgasyā- ṅgopetasyāmbhasaḥ /
◤pūrṇamaṣṭāṅgasyāṅgopetasyāmbhasaḥ / [S404-406]
㈠遍滿八功德水。
㈡八功德水盈滿其中。
①pūrṇam aṣṭa aṅgasya aṅga upetasya ambhasas
③ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ཆུས་གང་ངོ་།།
★◤durgamaṃ ca manuaṣyāṇāmanṛddhimatām / [162|24-]
♂durgamaṃ ca manuṣyāṇāmanṛddhimatām /
◤durgamaṃ ca manuṣyāṇāmanṛddhimatām / [S404-406]
㈠非人所行處。若有通慧人乃可得行。
㈡非得通人無由能至。
①durgamam ca manuaṣyāṇām anṛddhimatām
㈢དེར་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་མི་ལྡན་པའི་མིས་འགྲོ་བར་དཀའོ། །
◤㈠此池南邊山高二十五由旬。北邊山高五十由旬。此二山雜物所成。從香山北邊最勝處。有巖名難陀。七寶所成。縱廣各五十由旬。唯是象王所住處。從此度六國土。及度七重林。七重河度第七河更有二林形如半月。[S404-406]
★◤tasyaiva cāntike jambūrabhinirvṛttā madhurasvādūni yasyāḥ phalāni tasyā adhikāreṇāyaṃ jambūdvīpa iti khyātaḥ / [162|25-]
♂tasyaiva cāntike jambūrabhinirvṛttā madhurasvādūni yasyāḥ phalāni / ♂tasyā adhikāreṇāyaṃ{6. MS. tasyādhikāreṇa |}jambūdvīpa iti khyātaḥ /
◤tasyaiva cāntike jambūrabhinirvṛttā, madhurasvādūni yasyāḥ phalāni / [S404-406]
①tasyaiva cāntike jambūr abhinirvṛttā, madhurasvādūni yasyāḥ phalāni|
㈠此林北生剡浮樹此樹高百由旬。此樹子若熟味美無等。
㈡於此池側有贍部林樹形高大其果甘美。
①tasya eva ca antike jambūs abhinirvṛttās madhura svādūni yasyās phalāni tasyās adhikāreṇa ayam jambūdvīpas iti khyātas
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་དྲུང་ན་གང་ལ་འབྲས་བུ་མངར་པོ་དག་ཡོད་པ་ཤིང་འཛམ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་དབང་གིས་འདི་འཛམ་བུའི་གླིང་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་སོ། །
◤tadadhikāreṇāyaṃ jambūdvīpa iti khyātaḥ / [S404-406]
★◤tatphalādhikāreṇa vā jambūdvīpa iti / [162|26-]
♂tatphalādhikāreṇa vā{7. MS. has no vā |} jambūdvīpa iti /
◤tatphalādhikāreṇa vā jambūdvīpa iti // 57 // [S404-406]
㈠由此樹最高子味最美。故洲因此立剡浮名。
㈡依此林故名贍部洲。或依此果以立洲號。
①tad phala adhikāreṇa vā jambūdvīpas iti
㈢ཡང་ན་དེའི་འབྲས་བུའི་དབང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་སོ། །
★0◤narakāḥ kasminnavakāśe kiyatpramāṇāśca / [162|28]
◤narakāḥ kasminnavakāśe? kiyatpramāṇāś ca?[S404-406]
㈠地獄在何處。其數量復云何。
㈡復於何處置㮈落迦大㮈落迦。何量有幾。
①narakās kasmin= avakāśe kiyat pramāṇās ca
③དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་གང་རོལ་ན་ཡོད། ཚད་ནི་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན་།
㈢དམྱལ་བ་རྣམས་〖PN+ཕྱོགས།〗ནི་གང་རོལ་ན་ཡོད། ཚད་ནི་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། འདི་འོག་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ན། །མནར་མེད་པའོ་དེ་ཙམ་མོ། །
★◤ 【adhaḥ sahasraiviṃśatyā tanmātro 'vīcirasya hi /】[163|01]
♂@163 adhaḥ sahasrairviṃśatyā tanmātro 'vīcirasya{1. MS. tanmātroravīci.. |}hi /
①adhas sahasra eviṃśatyā tanmātras avīcirasya hi
③འདི་འོག་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ན་།།
㈢འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ཀྱི་འོག་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲི་ན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་མནར་མེད་པ་ཡོད་དེ།〖PNདོ།།〗 གནམ་འཕང་དང་རྒྱར་ནི་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲིའོ། །
◤adhaḥ sahasrairviṃśatyā tanmātro 'vīcirasya hi / [S404-406]
㈠〔偈曰〕：【向下二十千 阿毘指廣爾】。
㈡頌曰 【此下過二萬_a 無間深廣同】〖59_3_b〗
★0◤asyaiva jambūdvīpasyādho viṃśatyā yojanasahasrairavīcirmahānarako viṃśatisahasrapramāṇa evodvedhavistārābhyāmevamasyādharatalamitaścatvāriṃśatā yojanasahasrairbhavati / [163|02-]
◤asyaiva jambūdvīpasyādho viṃśatyā yojanasahasrairavīcirmahānarako viṃśatisahasrapramāṇa evodvedhavistārābhyām / [S404-406]
㈠釋曰。於此剡浮洲。下二十千由旬有地獄。名阿毘指。深廣各二十千由旬。
㈡論曰。此贍部洲下過二萬。有阿鼻旨大㮈落迦。深廣同前。謂各二萬故。
①asya eva jambūdvīpasya adhas viṃśatyā yojana sahasrais avīcis mahānarakas viṃśati sahasra pramāṇas eva udvedha vistārābhyām evam asya adhara tala mitas cayojana sahasrais bhavati
③མནར་མེད་པའོ་དེ་ཙམ་མོ་།། འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ཀྱི་འོག་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲི་ན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་མནར་མེད་པ་ཡོད་དེ། གནམ་འཕང་དང་རྒྱར་ནི་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲིའོ་།། དེའི་འོག་གཞི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་;་འདི་ནས་ནི་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡོད་དོ་།།
㈢དེའི་འོག་གཞི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ནས་ནི་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡོད་དོ། །
◤evamasyādharatalamitaś catvāriṃśatā yojanasahasrairbhavati / [S404-406]
㈠若從底向上。四十千由旬。
㈡彼底去此四萬踰繕那。
★0◤duḥkhanirantaratvādavīciḥ / [163|03-]
◤duḥkhanirantaratvādavīciḥ / [S404-406]
①duḥkha nirantara tvāt avīcis
㈢སྡུག་བསྔལ་〖PN+ལ།〗བར་ཆད་མེད་པས་ན་མནར་མེད་པའོ། །
★◤anyeṣu sāntaraṃ duḥkham taddyathā saṃjīve cchinnāvabhinnasaṃpiṣṭaśarīrāṇāṃ śītalā vāyavo vānti punarapi tān sattvān saṃjīvayanti / [163|04-]
♂anyeṣu sāntaraṃ duḥkham / ♂tadyathā saṃjīve cchinnāvabhinnasaṃpiṣṭaśarīrāṇāṃ śītalā vāyavo vānti punarapi tān sattvān saṃjīvayanti /
◤anyeṣu sāntaraṃ duḥkham / [S404-406]
㈠於中苦受無間故名阿毘指。何以故。於餘地獄苦受有間。
㈡以於其中受苦無間非如餘七大㮈落迦受苦非恒故名無間。
◤tadyathā-- sañjīve cchinnāvabhinnasampiṣṭaśarīrāṇāṃ śītalā vāyavo vānti, puranapi tān sattvān sañjīvayanti / [S404-406]
㈠如更活地獄中眾生。身已被斫破及撞擣。有冷風吹其還生
㈡且如等活㮈落迦中。諸有情身雖被種種斫刺磨擣。而彼暫遇涼風所吹還活如本。
★0◤ata eva saṃjīvaḥ / [163|05-]
◤ata eva sañjīvaḥ / [S404-406]
㈠故。名更活地獄
㈡由斯理故立等活名。
①anyeṣu sāntaram duḥkham tat dyathā saṃjīve cchinna avabhinna saṃpiṣṭa śarīrāṇām śītalās vāyavas vānti punar api tān sattvān saṃjīvayanti atas eva saṃjīvas
③གཞན་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་ཆད་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་སོས་ན་ནི་ལུས་རྣམས་བཅད་ཅིང་ཕུག་ལ་བཏགས་ཀྱང་རླུང་གྲང་མོ་དག་ལངས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཡང་སོས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་སོས་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་〖PN-དག〗ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་ཆད་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་སོས་ན་ནི་ལུས་རྣམས་བཅད་ཅིང་ཕུག་ལ་བཏགས་ཀྱང་རླུང་གྲང་མོ:དག་〖PNམོངས།〗ལངས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཡང་སོས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་སོས:ཡིན་ནོ། །
◤㈠阿毘指中無如此事。[S404-406]
㈡阿鼻旨中無如是事。
◤[S406]
★0◤nāsmin sukhavīcirastītyavīcirityapare / [163|06]
◤nāsmin sukhavīcirastītyavīcirityapare / [S406-408]
㈠有餘師說。於中無樂間苦。故名無間。
㈡有餘師說。阿鼻旨中無樂間苦。故名無間。
①na asmin sukha vīcis asti iti avīcis iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ན་བདེ་བའི་གནས་སྐབས་མེད་པས་ན་མནར་མེད་པ་སོས་ཡིན་ནོ་།། སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ན་བདེ་བའི་གནས་སྐབས་མེད་པས་ན་མནར་མེད་པ་〖PN+ཞེས་བྱ།〗སྟེ། གཞན་དག་ན་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ:ལས་བྱུང་བ་〖PN-ལས་བྱུང་བ།〗ནི་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པར་〖PNཔ་ལས།〗བྱུང་བ་ནི་འགག་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤anyeṣvapi sukhā vedanā vipāko nāsti / [163|06-]
◤anyeṣv api sukhā vedanā vipāko nāsti / [S406-408]
①anyeṣv api sukhā vedanā vipākas nāsti |
㈠何以故。於餘地獄雖無樂果報。
㈡餘地獄中有樂間起。雖無異熟
★◤naiḥ ṣyandikī na vāryate / [163|07]
♂naiḥ-[ 46b. 9B1. II ] ṣyandikī na vāryate /
◤naiḥṣyandikī na vāryate / [S406-408]
㈠不遮等流果故。
㈡而有等流。
①anyeṣu api sukhās vedanā vipākas na asti nais ṣyandikī na vāryate
③གཞན་དག་ན་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པར་བྱུང་བ་ནི་འགག་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤ 【tadūrdhvaṃ sapta narakāḥ 】[163|08]
①tad ūrdhvam sapta narakās
㈢དེ་ཡི་སྟེང་ན་དམྱལ་བ་བདུན། །
◤tadūrdhva sapta narakāḥ,[S406-408]
㈠〔偈曰〕：【上有七地獄】。
㈡【上七㮈落迦】〖59_3_c〗
★◤tasmādavīcerūrdhvaṃ sapta narakāḥ uparyupari saṃniviṣṭāḥ / [163|09]
♂tadūrdhvaṃ sapta narakāḥ tasmādavīcerūrdhvaṃ sapta narakāḥ uparyupari saṃniviṣṭāḥ /
◤tasmādavīcerurdhvaṃ sapta narakāḥ uparyupari sanniviṣṭāḥ--[S406-408]
㈠釋曰。從此阿毘指地獄上。有七種地獄。次第重累。
㈡七㮈落迦在無間上重累而住。
①tasmāt avīces ūrdhvam sapta narakās upari upari saṃniviṣṭās
★0◤pratāpanastāpano mahārauravo rauravaḥ saṃghātaḥ kālasūtraḥ saṃjīvaśca / [163|09-]
◤pratāpanaḥ, tāpanaḥ, mahārauravaḥ, rauravaḥ, saṅghātaḥ, kālasūtraḥ, sañjīvaś ca / [S406-408]
㈠一大燒。二燒。三大叫喚。四叫喚。五聚磕。六黑繩。七更活。
㈡其七者何。一者極熱。二者炎熱。三者大叫。四者號叫。五者眾合。六者黑繩。七者等活。
①pratāpanas tāpanas mahārauravas rauravas saṃghātas kālasūtras saṃjīvas ca
㈢མནར་མེད་པ་དེའི་སྟེང་ན་དམྱལ་བ་བདུན་པོ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ཡང་སོས་དག་གོང་ནས་གོང་དུ་གནས་སོ། །
★◤avīcipārśveṣvityapare / te punaḥ[163|10]
♂avīcipārśveṣvityapare /
◤avīcipārśveṣvityapare / [S406-408]
㈠餘部說。此七地獄在阿毘指地獄四邊。
㈡有說。此七在無間傍。
🈪3101 གཞན་དག་ན་རེ་མནར་མེད་པའི་གྲོ་དག་ན་གནས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①avīci pārśveṣu iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་མནར་མེད་པའི་གློ་དག་〖PNདགག〗ན་གནས་སོ་ཞེས་ཟེར:་རོ། །
①te punar
㈢དེ་དག་ཀྱང་།〖Pརོ།།N-རོ།། དེ་དགཀྱང་།〗
★◤ 【sarve 'ṣṭau ṣoḍaśotsadāḥ // VAkK_3.58 //】[163|11]
♂te punaḥ sarve 'ṣṭau ṣoḍaśotsadāḥ //58//
①sarve aṣṭau ṣoḍaśa utsadās
㈢བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལ་ལྷག་{147a}། །བཅུ་དྲུག། །
◤tena punaḥ--[S406-408]
◤sarve 'ṣṭau ṣoḍaśotsadāḥ // 58 // [S406-408]
㈠此八地獄。〔偈曰〕：【此八十六園】。
㈡ 【八增皆十六】〖59_3_d〗
◤㈠釋曰。此一切地獄。各各有十六園[S406-408]
㈡八㮈落迦增各十六。
🈪3102 དེ་དག་ཀྱང༌། བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལ་ལྷག་བཅུ་དྲུག། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །
◤uktaṃ hi bhagavatā--[S406-408]
㈠佛世尊說
㈡故薄伽梵說此頌言
★◤uktaṃ hi bhagavatā[163|12]
①uktam hi bhagavatā
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །
★◤【 “ityete narakā aṣṭāvākhyātā duratikramāḥ /】[163|13-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “ityete narakā aṣṭāvākhyātā duratikramāḥ /
①iti ete narakās aṣṭau= ākhyātās duratikramās
㈢དེ་ལྟར་དེ་དག་དམྱལ་བ་ནི། །བརྒྱད་ཅེས་བྱ་སྟེ་རྒལ་〖PNབརྒལ།〗བར་དཀའ། །
◤“ityete narakā aṣṭāvākhyātā duratikramāḥ / [S406-408]
㈠如此八地獄 我說難可度
㈡此八㮈落迦 我說甚難越
🈪དེ་ལྟར་དེ་དག་དམྱལ་བ་ནི། །བརྒྱད་ཅེས་བྱ་སྟེ་རྒལ་བར་དཀའ། །དྲག་པོའི་ལས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གང༌། །རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྷག་བཅུ་དྲུག །
★◤【 raudrakarmabhirākīrṇāḥ pratyekaṃ ṣoḍaśotsadāḥ //】
♂raudrakarmabhirākīrṇāḥ pratyekaṃ ṣoḍaśotsadāḥ //
①raudra karmabhis ākīrṇās pratyekam ṣoḍaśa utsadās
③དྲག་པོའི་ལས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གང་།། རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྷག་བཅུ་དྲུག་།
㈢དྲག་པོའི་ལས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གང་། །རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྷག་བཅུ་དྲུག།
◤raudrakarmabhirākīrṇāḥ pratyekaṃ ṣoḍaśotsadāḥ // [S406-408]
㈠滿極惡業人 各有十六園
㈡8滿中造惡者 6各有十六增
★◤【 catuskandhāścaturdvārā vibhaktā bhāgaśo 'sitāḥ /】[163|15-]
♂catuskandhāścaturdvārā vibhaktā bhāgaśo 'sitāḥ /
①catuskandhās catur dvārās vibhaktās bhāgaśas sitās ayas prākāra paryantās ayasā prativarjitās
③རྩིག་པ་བཞི་དང་སྒོ་བཞི་སྟེ་།། རྣམ་ཕྱེ་རིས་སུ་ཆད་པ་ཡིན་།། ལྕགས་ཀྱི་ར་བས་ཀུན་དུ་བསྐོར་།།
㈢རྩིག་པ་བཞི་དང་སྒོ་བཞི་སྟེ། །རྣམ་ཕྱེ་རིས་སུ་ཆད་པ་ཡིན། །ལྕགས་ཀྱི་ར་བས་ཀུན་དུ་བསྐོར། །
◤catuskandhāś caturdvārā vibhaktā bhāgaśo 'sitāḥ / [S406-408]
①catu-skandha catur-dvāra vibhakta bhāgaśas asitāḥ|
㈠四面有四門 害具及量等
㈡3四面有四門 5巧安布分量
🈪རྩིག་པ་བཞི་དང་སྒོ་བཞི་སྟེ། །རྣམ་ཕྱེ་རིས་སུ་ཆད་པ་ཡིན། །
★◤【 ayaḥprākāraparyantā ayasā prativarjitāḥ //】
◤ayaḥprākāraparyantā ayasā pratikubjitāḥ // [S406-408]
㈠鐵城所圍繞 六方皆鐵板
㈡2周匝有鐵牆 4關閉以鐵扇
🈪ལྕགས་ཀྱི་ར་བས་ཀུན་དུ་བསྐོར། །ལྕགས་དག་གིས་ནི་གང་བ་ཡིན། །དེ་ལ་ལྕགས་འབར་ས་གཞི་སྟེ། །འབར་བའི་མི་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །
㈢ལྕགས་དག་གིས་ནི་གང་བ་ཡིན། །དེ་ལ་ལྕགས་འབར་ས་གཞི་སྟེ། །འབར་བའི་མེ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །
★◤ taptā caivāyasī bhumirjvalitā tejasā yutā / anekayojanaśatā sphuṭā tiṣṭhati arcciṣe”ti / [163|17-]
♂ayaḥprākāraparyantā ayasā prativarjitāḥ{2. MS. prativrajjitāḥ Y. pratikubjitāḥ |} // ♂taptā caivāyasī bhūmirjvalitā tejasā yutā / ♂anekayojanaśatā sphuṭā tiṣṭhati arcciṣe”ti /
①taptā ca eva āyasī bhumis jvalitā tejasā yutā
③ལྕགས་དག་གིས་ནི་གང་བ་ཡིན་།། དེ་ལ་ལྕགས་འབར་ས་གཞི་སྟེ་།། འབར་བའི་མི་དང་ལྡན་པ་ཡིན་།།
①aneka yojana śatā sphuṭā tiṣṭhati arcciṣā iti
③དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མར་ནི་།། མེ་ལྕེ་དག་གིས་ཁྱབ་པར་གནས་།།
㈢དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མར་ནི། །མེ་ལྕེ་དག་གིས་ཁྱབ་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤taptā caivāyasī bhūmirjvalitā tejasā yutā / [S406-408]
㈠鐵地悉焦熱 猛火恒洞燃
㈡1以熱鐵為地 10猛火恒洞然
◤anekayojanaśatā sphuṭā tiṣṭhati arcciṣā” // ( ) iti // 58 // [S406-408]
①aneka-yojana-śatā sphuṭā tiṣṭhati arcciṣā”|| ( ) iti||58||
㈠ 無數百由旬 遍滿焰交徹
㈡7多百踰繕那 9周遍焰交徹
🈪དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མར་ནི། །མེ་ལྕེ་དག་གིས་ཁྱབ་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
★0◤ṣoḍaśotsadāḥ katame / [163|19]
◤ṣoḍaśotsadāḥ katame?[S406-408]
㈠何者為十六園。
㈡十六增者。
🈪3103 ལྷག་མ་བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ནི་ངོས་བཞི་ན། མེ་མ་མུར་དང་རོ་མྱགས་དང་། །སྤུ་གྲི་ལ་སོགས་ཆུ་བོ་ཡིན། །
①ṣoḍaśa utsadās katame
③ཞེས་གསུངས་སོ་།། ལྷག་མ་བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ནི་ངོས་བཞི་ན་།
㈢ལྷག་མ་〖PNཔ།〗བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ནི་ངོས་བཞི་ན།
★0◤ 【kukūlaṃ kuṇapaṃ cātha kṣuramārgādikaṃ nadī /】[163|20]
①kukūlam kuṇapam ca atha kṣura mārga ādikam nadī
③མེ་མ་མུར་དང་རོ་མྱགས་དང་།། སྤུ་གྲི་ལ་སོགས་ཆུ་བོ་ཡིན་།།
㈢མེ་མ་མུར་དང་རོ་མྱགས་དང་། །སྤུ་གྲི་ལ་〖PNལམ།〗སོགས་ཆུ་བོ་ཡིན། །
◤kukūlaṃ kuṇapaṃ cātha kṣuramārgādikaṃ nadī / [S406-408]
★◤ 【teṣāṃ caturdiśaṃ /】[163|21]
①teṣām caturdiśam
③དེ་དག་གི་སྒོ་རེ་རེ་ན་ལྷག་པ་བཞི་བཞི་ཡོད་དེ་།།
◤teṣāṃ caturdiśam,[S406-408]
㈠〔偈曰〕：【熱灰及死屍 刃路等烈江 於彼四方異】。
㈡【謂煻煨屍糞_a 鋒刃烈河增_b】 【各住彼四方】〖60_3_c〗
★◤dvāre dvāre teṣāṃ catvāra utsadāḥ / kukūlaṃ jānumātram / [163|22]
♂teṣāṃ caturdiśaṃ dvāre dvāre teṣāṃ catvāra utsadāḥ / ♂kukūlaṃ jānumātram /
◤dvāre dvāre teṣāṃ catvāra utsadāḥ--[S406-408]
㈠釋曰。此八地獄四面。各各對門有四種園。
㈡八㮈落迦四面門外各有四所。
🈪དེ་དག་གི་སྒོ་རེ་རེ་ན་ལྷག་པ་བཞི་བཞི་ཡོད་དེ། །
㈢དེ་དག་གི་སྒོ་རེ་རེ་ན་ལྷག་པ་བཞི་བཞི་ཡོད་དེ། །
㈢མེ་མ་མུར་པུས་མོ་ནུབ་ཙམ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་ཞིག་པར་འགྱུར་ལ། རྐང་པ་བཏེག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་སླར་སྐྱེ་བ་དང་།
◤1.kukūlaṃ jānumātram / [S406-408]
㈠一熱灰園。深皆沒膝。
㈡一煻煨增。謂此增內煻煨沒膝。
🈪མེ་མ་མུར་པུས་མོ་ནུབ་ཙམ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་ཞིག་པར་འགྱུར་ལ། རྐང་པ་བཏེག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་སླར་སྐྱེ་བ་དང་།
★0◤yatra teṣāṃ sattvānāṃ nikṣipte saṃśīryate tvaṅmāṃsaśoṇitamutkṣipte pāde punarapi saṃjāyate tvaṅmāṃsaśoṇitam / [163|22-]
◤yatra teṣāṃ sattvānāṃ nikṣipte saṃśīryate tvaṅmāṃsaśoṇitam, utkṣipte pāde punarapi sañjāyate tvaṅmāṃsaśoṇitam / [S406-408]
㈠眾生於中若下脚血肉即皆爛盡。如臘滴赤鐵上。舉脚血肉還生。
㈡有情遊彼纔下足時。皮肉與血俱燋爛墜。舉足還生平復如本。
①dvāre dvāre teṣām catvāras utsadās kukūlam jānu mātram yatra teṣām sattvānām nikṣipte saṃśīryate tvac māṃsa śoṇitam utkṣipte pāde punar api saṃjāyate tvac māṃsa śoṇitam
③མེ་མ་མུར་པུས་མོ་ནུབ་ཙམ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་ཞིག་པར་འགྱུར་ལ་།
◤2. kuṇapaṃ gūthamṛttikā / [S406-408]
㈠二死屍園。此園死屍遍滿。地皆是糞。
㈡二屍糞增。謂此增內屍糞泥滿。
🈪རོ་མྱགས་རྐྱག་པའི་འདམ་རྫབ་
㈢རོ་མྱགས་རྐྱག་པའི་འདམ་རྫབ་
★◤kuṇapaṃ gūthamṛttikā yatra nyaṅkuṭā nāma prāṇinaḥ prativasanti sarvaśvetāḥ kṛṣṇaśirasaḥ sūcimukhāsteṣāṃ sattvānāṃ yāvadasthīni bhindanti / [163|24-]
♂kuṇapaṃ gūthamṛttikā yatra nyaṅkuṭā nāma prāṇinaḥ prativasanti sarvaśvetāḥ kṛṣṇaśirasaḥ sūcimukhāsteṣāṃ{3. MS. ...mukhāḥ steṣāṃ |} sattvānāṃ yāvadasthīni bhindanti /
◤yatra nyaṅkuṭā nāma prāṇinaḥ prativasanti sarvaśvetāḥ kṛṣṇaśirasaḥ teṣāṃ sattvānāṃ yāvadasthīni bhindanti / [S406-408]
㈠於中有蟲名攘鳩多。身白頭黑口利如針。破彼眾生皮肉及骨。噉食其髓。
㈡於中多有娘矩吒蟲。[此/束]㭰利如針身白頭黑。有情遊彼皆為此蟲鑽皮破骨𠯗食其髓。
🈪གང་དུ་འབུ་མཆུ་རྣོན་ཞེས་བྱ་བ་ལུས་ཐམས་ཅད་དཀར་ཞིང་མགོ་གནག་ལ་མཆུ་སྨྱུང་བའི་སྲོག་ཆགས་དག་གནས་ཤིང་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རུས་པའི་བར་དུ་འབིགས་པར་བྱེད་པ་དང་།
㈢གང་དུ་འབུ་མཆུ་རྣོན་ཞེས་བྱ་བ་ལུས་ཐམས་ཅད་དཀར་ཞིང་མགོ་གནག་ལ་མཆུ་སྨྱུང་བའི་སྲོག་ཆགས་དག་གནས་ཤིང་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རུས་པའི་བར་དུ་འབིགས་པར་བྱེད་པ་དང་།
★◤kṣuradhārācito mahāpathaḥ yatra teṣāṃ sattvānā manvākrāmatāṃ nikṣipte pāde saṃchidyate tvaṅmāṃsaśoṇitamiti pūrvavat / [163|25-164|01]
♂kṣuradhārācito mahāpathaḥ yatra teṣāṃ sattvānā{4. MS. sattvānāṃ |} ( 47a. 9A1. III ) @164 manvākrāmatāṃ nikṣipte pāde saṃchidyate tvaṅmāṃsaśoṇitamiti pūrvavat /
①kuṇapam gūtha mṛttikā yatra nyaṅkuṭās nāma prāṇinas prativasanti sarva śvetās kṛṣṇa śirasas sūci mukhās teṣām sattvānām yāvat asthīni bhin kṣura dhārā citas mahāpathas yatra teṣām sattvānās manu ākrāma tām nikṣipte pāde saṃchidyate tvac māṃsa śoṇitam iti pūrvavat
③རྐང་པ་བཏེག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་སླར་སྐྱེ་བ་དང་། རོ་མྱགས་རྐྱག་པའི་འདམ་རྫབ་གང་དུ་འབུ་མཆུ་རྣོན་ཞེས་བྱ་བ་ལུས་ཐམས་ཅད་དཀར་ཞིང་མགོ་གནག་ལ་མཆུ་སྨྱུང་བའི་སྲོག་ཆགས་དག་གནས་ཤིང་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་རུས་པའི་བར་དུ་འབིགས་པར་བྱེད་པ་དང་། སྤུ་གྲིའི་སོས་གཏམས་པའི་ལམ་པོ་ཆེ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འགྲོ་བ་ན་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་ཞིག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ་།།
◤3. (ka) kṣuradhārācito mahāpathaḥ / [S406-408]
㈠三刀刃路園。有大路遍密有利刀刃。
㈡三鋒刃增。謂此增內復有三種。一刀刃路。謂於此中仰布刀刃以為大道。
㈢སྤུ:གྲིའི་སོས་〖PNགྲི་སོ།〗གཏམས་པའི་ལམ་པོ་ཆེ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འགྲོ་བ་ན་〖PNདང་།〗རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང་ཤ་དང་ཁྲག་ཞིག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །
★◤asipatravanaṃ yatra teṣāṃ sattvānāṃ tīkṣṇā asayaḥ saṃnipatanti aṅgapratyaṅgānyavakṛntanti śyāmaśabalāśca śvāno bhakṣayanti / [164|01-]
♂asipatravanaṃ yatra teṣāṃ sattvānāṃ tīkṣṇā asayaḥ saṃnipatanti{1. MS. ...patante |} aṅgapratyaṅgānyavakṛntanti{2. MS. ...kṛtanti |} śyāma{3. Y. śyāmala |}śavalāśca śvāno bhakṣayanti /
◤yatra teṣāṃ sattvānāmanvākrāmatāṃ nikṣipte pāde sañchidyate tvaṅmāṃsaśoṇitamiti pūrvavat / [S406-408]
㈠眾生於中若下脚血肉皆斷壞。舉脚血肉還生。
㈡有情遊彼纔下足時。皮肉與血俱斷碎墜。舉足還生平復如本。
①asipatravanam yatra teṣām sattvānām tīkṣṇās asayas saṃnipatanti aṅga pratyaṅgāni avakṛntanti śyāma śabalās ca śvānas bhakṣayanti
★◤ayaḥśālmalīvanaṃ tīkṣṇaṣoḍśāṅgulakaṇṭakam / [164|02-]
♂ayaḥśālmalīvanaṃ tīkṣṇaṣoḍaśāṅgulakaṇṭakam /
◤( kha)asipatravanam / [S406-408]
㈠復有劍葉林園。
㈡二劍葉林。
③ལོ་མ་རལ་གྲི་ལྟ་བུའི་གནས་གང་དུ་རལ་གྲི་རྣོན་པོ་རྣམས་ལྷུང་ཞིང་། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་རྣམས་གཅོད་པར་འགྱུར་ཞིང་།
㈢ལོ་མ་རལ་གྲི་ལྟ་བུའི་གནས་〖PNནགས།〗གང་དུ་རལ་གྲི་རྣོན་པོ་རྣམས་ལྷུང་ཞིང་། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་རྣམས་གཅོད་པར་འགྱུར་ཞིང་།
◤yatra teṣāṃ sattvānāṃ tīkṣṇā asayaḥ sannipatanti, aṅgapratyaṅgānyavakṛntanti, śyāma{Y. śyāmala}śavalāś ca śvāno bhakṣayanti / [S406-408]
①yatra teṣāṃ sattvānāṃ tīkṣṇā asayaḥ san-ni-patanti, aṅga praty aṅgāny ava-kṛntanti, śyāma(la)-śabala ca śvāna bhakṣayanti|
㈠於中有赤利劍等仗。風吹墮落斫刺彼眾生身及身分。3於中復有烏色及駮色狗。各取彼眾生食之。
㈡謂此林上純以銛利劍刃為葉。有情遊彼風吹葉墜。斬刺肢體骨肉零落。有烏駁狗摣掣食之。
㈢ཁྱི་སྲེ་བོ་རྣམས་ཀྱང་ཟ་བར་བྱེད་པ་དང་།
◤( ga) ayaḥśālmalīvanaṃ tīkṣṇaṣoḍaśāṅgulakaṇṭakam / [S406-408]
㈠1復有鐵苫摩利林。利刺長十六寸。
㈡三鐵刺林。謂此林上有利鐵刺。長十六指。
★0◤teṣāṃ sattvānāmabhirohatāṃ kaṇṭakā avāṅmukhībhavantaḥ kāyaṃ bhindanti avataratāṃ cordhvībhavantaḥ / [164|03-]
◤teṣāṃ sattvānāmabhirohatāṃ kaṇṭakā avāṅmukhībhavantaḥ kāyaṃ bhindanti, avataratāṃ cordhvībhavantaḥ / [S406-408]
㈠2於中眾生或上或下。若上刺頭則向下。若下刺頭則向上。刺彼眾生身血肉皆盡。
㈡有情被逼上下樹時。其刺銛鋒下上鑱刺。
①ayas śālmalī vanam tīkṣṇa ṣoḍśa aṅgula kaṇṭakam teṣām sattvānām abhiroha tām kaṇṭakās avāk mukhībhavantas kāyam bhindanti avataratām ca ūrdhvībhavantas
③ཁྱི་སྲེ་བོ་རྣམས་ཀྱང་ཟ་བར་བྱེད་པ་དང་། ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རི་ནགས་ཚེར་མ་རྣོན་པོ་སོར་བཅུ་དྲུག་པ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འཛེག་པ་ན་ནི་ཚེར་མ་དེ་རྣམས་ཁ་ཐུར་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཞིང་ལུས་འབིགས་པར་བྱེད་ལ། འབབ་བ་ན་ནི་ཁ་གྱེན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཞིང་།
㈢ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རི་ནགས་ཚེར་མ་རྣོན་པོ་སོར་བཅུ་དྲུག་པ་གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འཛེག་པ་ན་ནི་ཚེར་མ་དེ་རྣམས་ཁ་ཐུར་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཞིང་ལུས་འབིགས་པར་བྱེད་ལ། འབབ་པ་ན་ནི་ཁ་གྱེན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཞིང་།
★◤ayastuṇḍāśca vāyasā akṣīṇyutpāṭyotpāṭya bhakṣayanti / [164|04-]
♂ayastuṇḍāśca vāyasā akṣīṇyutpā- ṭyotpāṭya bhakṣayanti /
◤ayastuṇḍāś ca vāyasā akṣīṇyutpāṭyotpāṭya bhakṣayanti / [S406-408]
㈠復有鐵觜烏。啄食彼眾生心眼。
㈡有鐵[此/束]㭰鳥。探啄有情眼睛心肝爭競而食。
①ayas tuṇḍās ca vāyasās akṣīṇi utpāṭya utpāṭya bhakṣayanti
③ཁྭ་ལྕགས་ཀྱི་མཆུ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མིག་དག་ཕྱུང་ཞིང་ཕྱུང་ནས་ཟ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་།
㈢ཁྭ་〖PNཁྲ།〗ལྕགས་ཀྱི་མཆུ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མིག་དག་ཕྱུང་ཞིང་ཕྱུང་ནས་ཟ་བར་བྱེད་པ་སྟེ།
★◤tadetat kṣuramārgādika trayaṃ śastrābhinipātaṃ sāmānyādekīkriyante / [164|05-]
♂tadetat kṣuramārgādikaṃ trayaṃ śastrābhinipātaṃ sāmānyādekīkriyante /
◤tadetat kṣuramārgādikaṃ trayaṃ śastrābhinipātaṃ sāmānyādekīkriyate / [S406-408]
①tadetat kṣura-mārgādikaṃ trayaṃ śastra-abhinipātaṃ sāmānyādekīkriyate|
㈠此刀刃路等三眾生。同為杖所害故。合為一園。
㈡刀刃路等三種雖殊，而鐵杖同，故一增攝。
🈪སྤུ་གྲིའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་མངོན་པར་འབབ་པ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་བྱའོ། །
①tat etat kṣura mārga ādika trayam śastra abhinipātam sāmānyāt ekīkriyante
③སྤུ་གྲིའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་མངོན་པར་འབབ་པ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་བྱའོ་།། ལྷག་མ་བཞི་པ་ནི་ཆུ་བོ་རབ་མེད་ཐལ་ཆུ་ཁོལ་མས་གང་བ་སྟེ་།
㈢སྤུ་གྲིའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་མངོན་པར་འབབ་པ་〖PNཔར།〗འདྲ་བའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་བྱའོ། །
★◤caturtha utsado nadī vaitaraṇi pūrṇa taptasya kṣārodakasya yasyāṃ te sattvā asiśaktiprāsahastaiḥ puruṣairubhābhyāṃ tīrābhyāṃ prativāryamāṇā ūrdhvamapi gacchantaḥ svidyante pacyante adhastiryagapi gacchantaḥ svidyante pacyante / [164|06-]
♂caturtha utsado nadī{4. Y. omits nadī |} vaitaraṇī pūrṇā taptasya kṣārodakasya{5. Y. omits pūrṇā taptasya kṣārodakasya |} yasyāṃ te{6. Y.(N. D.) omits te |} sattvā asiśaktiprāsahastaiḥ puruṣairubhābhyāṃ tīrābhyāṃ prativāryamāṇā{7. Y. ...vāryamāṇādūrddha...|} ūrdhvamapi gacchantaḥ svidyante pacyante adhastiryagapi gacchantaḥ svidyante pacyante /
◤4.caturtha utsado nadī vaitaraṇī pūrṇā / [S406-408]
㈠四烈灰汁江園。江名鞞多梨尼。
㈡四烈河增。
D2746 🈪ལྷག་མ་〖PNཔ།〗བཞི་པ་ནི་ཆུ་བོ་རབ་མེད་ཐལ་ཆུ་ཁོལ་མས་གང་བ་སྟེ།
①caturthas utsadas nadī vaitaraṇi pūrṇa taptasya kṣārodakasya yasyām te sattvās asi śakti prāsa hastais puruṣais ubhābhyām tīrābhyām prativāryamāṇās ūrdhvam api gacchantas svidyante pacyante adhas tiryak api gacchantas svidyante pacyante
③གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འགྲམ་གཉིས་ནས་སྐྱེས་བུ་ ****[@147b]**** ་ལག་ན་རལ་གྲི་དང་། མདུང་ཐུང་དང་། ཐག་མདུང་ཐོགས་པ་དག་གིས་འགོག་ཅིང་།
㈢ལྷག་མ་〖PNཔ།〗བཞི་པ་ནི་ཆུ་བོ་རབ་མེད་ཐལ་ཆུ་ཁོལ་མས་གང་བ་སྟེ།
◤yasyāṃ te sattvā asiśaktiprāsahastaiḥ puruṣairubhābhyāṃ tīrābhyāṃ prativāryamāṇā ūrdhvamapi gacchantaḥ svidyante pacyante, adhastiryagapi gacchantaḥ svidyante pacyante / [S406-408]
㈠遍滿極熱烈灰汁水。眾生若入其中。於兩岸上有人捉劍槊叉等仗。遮斷不令得上。眾生在中或踊向上或沈入下。或傍迴轉被蒸煮熟。
㈡謂此增量廣滿中熱醎[鹼]水。有情入中或浮或沒。或逆或順或橫或轉。被蒸被煮骨肉糜爛。2設欲逃亡。於兩岸上有諸獄卒。手執刀槍禦捍令迴。無由得出。
㈢གང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་འགྲམ་གཉིས་ནས་〖PN-ནས།〗སྐྱེས་བུ་{147b}ལག་ན་རལ་གྲི་དང་། མདུང་ཐུང་དང་། ཐག་མདུང་ཐོགས་པ་དག་གིས་འགོག་ཅིང་།
★◤tadyathā bahūdakāyāṃ sthālyāmagnāvadhiśritāyāṃ tilataṇḍuilādayaḥ / [164|09]
♂tadyathā bahūdakāyāṃ sthālyāmagnā{8. MS. sthālyāṃ magnā...|}vadhiśritāyāṃ tilataṇḍulādayaḥ{9. MS. ...taṇḍulādayasā |} /
◤tadyathā-- bahūdakāyāṃ sthālyāmagnāvadhiśritāyāṃ tilataṇḍulādayaḥ / [S406-408]
㈠譬如大鑊滿其中水，下燃猛火，於中有米豆麻麥等.被蒸煮熟，彼眾生亦爾。
㈡1如大鑊中滿盛灰汁.置麻米等，猛火下燃，麻等於中上下迴轉.舉體糜爛，有情亦然。
🈪དཔེར་ན་ཕྲུ་བ་ཆུ་མང་པོས་བཀང་བ་ཐབ་ཏུ་བཅུག་〖PNབཙུགས།〗པའི་ནང་དུ་ཏིལ་དང་འབྲས་ཐུག་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བླུགས་པ་བཞིན་དུ། སྟེང་དུ་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་〖PNགདུང་།〗ཞིང་འཚེད་ལ། འོག་དང་ཐད་ཀར་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་〖PNགདུང་། །〗ཞིང་འཚེད་པར་བྱེད་པའོ། །
①tadyathā bahu udakāyām sthālyāmagnau= adhiśritāyām tila taṇḍuila ādayas
③དཔེར་ན་ཕྲུ་བ་ཆུ་མང་པོས་བཀང་བ་ཐབ་ཏུ་བཅུག་པའི་ནང་དུ་ཏིལ་དང་འབྲས་ཐུག་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བླུགས་པ་བཞིན་དུ། སྟེང་དུ་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་ཞིང་འཚེད་ལ། འོག་དང་ཐད་ཀར་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་ཞིང་འཚེད་པར་བྱེད་པའོ་།།
㈢དཔེར་ན་ཕྲུ་བ་ཆུ་མང་པོས་བཀང་བ་ཐབ་ཏུ་བཅུག་〖PNབཙུགས།〗པའི་ནང་དུ་ཏིལ་དང་འབྲས་ཐུག་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བླུགས་པ་བཞིན་དུ། སྟེང་དུ་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་〖PNགདུང་།〗ཞིང་འཚེད་ལ། འོག་དང་ཐད་ཀར་འགྲོ་ན་ཡང་གདུ་〖PNགདུང་། །〗ཞིང་འཚེད་པར་བྱེད་པའོ། །
★0◤sā hi mahānarakasya parikhevotpannā / [164|09-]
◤sā hi mahānarakasya parikhevotpannā / [S406-408]
㈠此江園似大地獄塹。
㈡此河如塹，前三似園。
🈪3106 དེས་ཀྱང་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་འོབས་བཞིན་དུ་བསྐོར་རོ། །
①sā hi mahānarakasya parikhā iva utpannā
㈢དེས་ཀྱང་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་འོབས་བཞིན་དུ་བསྐོར་རོ། །
★0◤ta ete catvāra utsadā digbhedena ṣoḍaśocyante / [164|10]
◤ta ete catvāra utsadā digbhedena ṣoḍaśocyante / [S406-408]
①ta ete catvāra utsadā digbheda ṣoḍaśa ucyante|
㈠此四園由方有異故成十六。
㈡四面各四增故言皆十六。
🈪3107 ལྷག་མ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། །
①te ete catvāras utsadās diś bhedena ṣoḍaśa ucyante
㈢ལྷག་མ་〖PNཔ 〗བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། །
★★◤adhikayātanāsthānitvādutsadāḥ ityucyante / narakeṣu hi patitā eteṣu punaryātyante / [164|11]
♂adhikayātanāsthānitvādutsadāḥ{10. Y. ...sthānatvā...|} ityucyante / ♂narakeṣu hi patitā eteṣu punaryātyante /
◤adhikayātanāsthānitvād utsadā ity ucyante / [S406-408]
①adhika yātanā sthāni -tvād utsadās utsada iti ucyante vac
㈠是最極殺害困苦事處，故名園。
㈡此是增上被刑害所，故說名增。
🈪◦1275གནོད་པ་ལྷག་མའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
①adhika yātanā sthāni tvāt utsadās iti ucyante
③གནོད་པ་ལྷག་མའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢གནོད་པ་ལྷག:མའི་གནས་〖PNཔའི་གནས་པ།〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའོ་〖PNཔ། 〗ཞེས་བྱ་སྟེ། དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གནོད་པ་བྱས་ནས་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
①narakeṣu hi patitās eteṣu punar yātyante
③དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གནོད་པ་བྱས་ནས་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནོད་པར་བྱེད་དོ་།།
★★◤narakā varodhādurdhvameteṣu sīdantyutsadā ityapare / [164|12]
♂narakā{11. Y. ānarakā...|}varodhādurdhvameteṣu{12. Y. eṣu |} sīdantyutsadā ityapare /
◤narakeṣu hi patitā eteṣu punar yātyante / [S406-408]
①narakeṣu hi patitā pat eteṣu punar yātyante yat yātya
①narakās varodhāt urdhvam eteṣu sīdanti utsadā iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དམྱལ་བ་པའི་འཆིང་བའི་འོག་ཏུ་འདི་དག་ཏུ་བྱིང་བས་ན་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དམྱལ:བ་པའི་འཆིང་བའི་〖PNབའི་འཆིང་བུའི། 〗འོག་ཏུ་འདི་དག་ཏུ་བྱིང་〖PNའབྱིང་།〗བས་ན་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
ⅰ㈡本地獄中適被害已，重遭害故。
★0◤praśnātpraśnāntaramupajāyate / [164|13]
①praśnāt praśna antaram upajāyate
③དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། ཅི་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དེ་དག་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
ⅰⅱ
🈪དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གནོད་པ་བྱས་ནས་ཡང་འདི་དག་ཏུ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤kiṃ te narakapālāḥ sattvasaṃkhyātā utāho neti / [164|13-]
♂kiṃ te [ 47b. 9B1. III ] narakapālāḥ sattvasaṃkhyātā utāho neti /
◤ā narakāvarodhād ūrdhvam eteṣu sīdanti, atas tad utsadā ity apare // [親友疏][Prandhan1967:164作sīdanty, utsadā ity apare][S406-408]
①ā naraka avarodhāt avarodha ūrdhvam eteṣu sad , atas tad utsadās utsada iti apare||
㈠有餘師說：從地獄內出入。彼更沒於苦故名園。
㈡有說：有情從地獄出更遭此苦。故說為增。
🈪3109 གཞན་དག་ན་རེ་དམྱལ་བ་པའི་འཆིང་བའི་འོག་ཏུ་འདི་དག་ཏུ་བྱིང་བས་ན་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kim te naraka pālās sattva saṃkhyātās uta aho na iti
③ཅི་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དེ་དག་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★0◤netyeke / kathamidānīṃ ceṣṭante / [164|14]
◤praśnāt praśnāntaram upajāyate-- kiṃ te narakapālāḥ sattvasaṅkhyātāḥ, utāho neti? netyeke / [S406-408]
①praśnāt praśna-antaram utpadyate-- kiṃ te narakapālāḥ sattvasaṃkhyātāḥ, utāho neti? netyeke |
㈠從問更生別問。此地獄卒為是眾生。為非眾生。說非眾生。
㈡今於此中因論生論。諸地獄卒是有情不。
🈪3110 དྲི་བ་ལས་དྲི་བ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། ཅི་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དེ་དག་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①na iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①katham idānīm ceṣṭante
③ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་གཡོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་གཡོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་ཏེ། འཆགས་པའི་རླུང་བཞིན་ནོ། །
★◤sattvānāṃ karmabhirvivarttanīvāyubījavat / [164|14-]
♂sattvānāṃ karmabhirvivarttanīvāyubījavat{13. Y. omits vīja |} /
◤kathamidānīṃ ceṣṭante? sattvānāṃ karmabhirvivarttanīvāyuvat / [S406-408]
㈠若爾彼云何行動。由眾生業。譬如成世界風等。
㈡有說。非情。如何動作。有情業力。如成劫風。
🈪3111 ད་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་གཡོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་ཏེ། འཆགས་པའི་རླུང་བཞིན་ནོ། །
①sattvānām karmabhis vivarttanī vāyu bīja vat
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་ཏེ། འཆགས་པའི་རླུང་བཞིན་ནོ་།།
◤yattarhi bhadantadharmasubhūtinoktam--[S406-408]
㈠若爾云何大德達摩須部底說偈言
㈡若爾云何。通彼大德法善現說。如彼頌言
🈪3112 འོ་ན་བཙུན་པ་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས། །གང་དག་ཁྲོ་ཞིང་གཏུམ་ལས་དང༌། །སྡིག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགའ་དེ་དག །གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན།
★◤yattrhi bhadantadharmasubhūtinoktaṃ[164|15]
①yat trhi bhadanta dharma subhūtinā uktam
③འོ་ན་བཙུན་པ་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས་།།
㈢འོ་ན་བཙུན་པ་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས། །གང་དག་ཁྲོ་ཞིང་གཏུམ་ལས་དང་། །སྡིག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགའ་དེ་དག། གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། གཤིན་རྗེས་བསྒོ་བ་གང་དག་གི་〖PNགིས། 〗སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོ་ཞེས་བཤད་ཀྱི། གང་དག་ལས:རྣམ་པར་〖PNརྣམས། 〗བྱེད་པ་དེ་〖PN-དེ། 〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤【 “krodhanāḥ krūrakarmāṇaḥ pāpābhirucayaśca ye /】[164|16-]
♂yattarhi bhadantadharmasubhūtinoktaṃ “krodhanāḥ krūrakarmāṇaḥ pāpābhirucayaśca ye /
①krodhanās krūra karmāṇas pāpa abhirucayas ca ye
③གང་དག་ཁྲོ་ཞིང་གཏུམ་ལས་དང་།། སྡིག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགའ་དེ་དག་།
◤“krodhanāḥ krūrakarmāṇaḥ pāpābhirucayaś ca ye / [S406-408]
㈠ 恒瞋最麁業 於惡起愛樂
㈡心常懷忿毒 好集諸惡業
★◤【 duḥkhiteṣu ca nandanti jāyante yamarākṣasā” iti //】
♂duḥkhiteṣu ca nandanti jāyante yamarākṣasā” iti //
①duḥkhiteṣu ca nandanti jāyante yama rākṣasās iti
③གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་།།
◤duḥkhiteṣu ca nandanti jāyante yamarākṣasāḥ” // iti / [S406-408]
㈠ 見他苦生樂 必作閻摩卒
㈡ 見他苦欣悅 死作琰魔卒
★◤ye te yamenānuśiṣṭāḥ sattvān narakeṣu prakṣipanti ta ete yamarākṣasā uktā na tu ye kāraṇāḥ kārayantīti / [164|18-]
♂ye te yamenānuśiṣṭāḥ sattvān narakeṣu{14. Y. narakasthāneṣu |}prakṣipanti ta ete yamarākṣasā uktā na tu ye kāraṇāḥ kārayantīti /
◤ye te yamenānuśiṣṭāḥ sattvān narakasthāneṣu prakṣipanti ta ete yamarākṣasā uktāḥ, na tu ye kāraṇāḥ kārayantīti / [S406-408]
㈠是彼獄卒。由王教擲眾生於地獄中。故說彼為閻摩王羅剎。非前能作殺害事立為眾生。
㈡琰魔王使諸邏剎娑.擲諸有情置地獄者，名琰魔卒，是實有情，非地獄中害有情者。故地獄卒.非實有情。
🈪གཤིན་རྗེས་བསྒོ་བ་གང་དག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོ་ཞེས་བཤད་ཀྱི། གང་དག་ལས་རྣམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①ye te yamena anuśiṣṭās sattvāt narakeṣu prakṣipanti te ete yama rākṣasās uktās na tu ye kāraṇās kārayanti iti
③ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། གཤིན་རྗེས་བསྒོ་བ་གང་དག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོ་ཞེས་བཤད་ཀྱི། གང་དག་ལས་རྣམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤sattvasaṃkhyātā ityeke / tasyedānīṃ karmaṇaḥ kva vipākaḥ / [164|19]
◤sattvasaṃkhyātā ityeke / [S406-408]
㈠餘部說。彼悉是眾生。
㈡有說有情。
🈪3113 གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་ཅན་དག་ཏུ་བགྲང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sattva saṃkhyātā iti eke
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་ཅན་དག་ཏུ་བགྲང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tasya idānīm karmaṇas kva vipākas
③ད་ནི་ལས་དེ་དག་གང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་ལས་དེ་དག་གང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཞེ་ན། དམྱལ་བ་དེ་དག་ཉིད་དུ་སྟེ། གང་དག་ཏུ་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་དེ་དག་〖PN+ཏུ་དེ་དག 〗གི་སུ་ཞིག་འགོག་པ། 〖PN-པ།〗མེའི་ནང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་མི་ཚིག་〖PNའཚིག〗ཅེ་ན། མེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལས་དག་གིས་མཚམས་གཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤teṣveva narakeṣu hi ānantaryakāriṇāṃ vipākāvakāśastatra teṣāṃ ko vipratibandhaḥ / [164|20-]
♂teṣveva narakeṣu hi ānantaryakāriṇāṃ{15. MS. āntarya...|} vipākāvakāśastatra{16. Y. teṣu |} teṣāṃ ko vipratibandhaḥ /
◤tasyedānīṃ karmaṇaḥ kva vipākaḥ? teṣveva narakeṣu hi ānantaryakāriṇāṃ vipākāvakāśastatra teṣāṃ ko vipratibandhaḥ / [S406-408]
㈠若爾此業復於何處受報。當於此處受報。何以故。彼由宿惡業報故。於此處生。於中更作惡業。即於中受報。若爾作無間業眾生。所受果報處。彼在其中何法遮令不受此報。
㈡若爾此惡業何處受異熟。即地獄中。以地獄中尚容無間所感異熟。此何理遮。
🈪3114 ད་ནི་ལས་དེ་དག་གང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཞེ་ན། དམྱལ་བ་དེ་དག་ཉིད་དུ་སྟེ། གང་དག་ཏུ་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་སུ་ཞིག་འགོག་པ། མེའི་ནང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་མི་ཚིག་ཅེ་ན། མེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལས་དག་གིས་མཚམས་གཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①teṣu eva narakeṣu hi ānantarya kāriṇām vipāka avakāśas tatra teṣām kas vipratibandhas
③དམྱལ་བ་དེ་དག་ཉིད་དུ་སྟེ། གང་དག་ཏུ་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་སུ་ཞིག་འགོག་པ་།
◤[S408]
★0◤kathamagninā na dahyante / agnernūnaṃ karmabhiḥ kṛtāvadhitvāt / [164|21]
◤kathamagninā na dahyante? agnernūnaṃ karmabhiḥ kṛtāvadhitvāt, bhūtaviṣeṣanivṛttervā / [S408-410]
㈠云何彼在火中而不被燒。汝作如此思。不業為彼屬火。故不被燒。生於此中。與餘不異。云何為卒。
㈡若爾何緣火不燒彼。此定由業力所隔礙故。或感異大種故不被燒。
①katham agninā na dahyante
③མེའི་ནང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་མི་ཚིག་ཅེ་ན་།
①agnes nūnam karmabhis kṛta avadhi tvāt
③མེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལས་དག་གིས་མཚམས་གཅད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤bhūtaviśeṣanirvṛttervā / [164|21-]
♂bhūtaviśeṣanivṛttervā{17. Y. ...nirvṛttervā |} /
①bhūta viśeṣa nirvṛttes vā
㈢ཡང་ན་འབྱུང་བའི་ཁྱད་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ime tāvaduṣṇā aṣṭau mahānarakā ucyante / [164|23]
◤ime tāvaduṣṇā aṣṭau mahānarakā ucyante // [S408-410]
㈠如此八種說名熱地獄。
㈡熱㮈落迦已說有八。
①ime tāvat uṣṇās aṣṭau mahā narakās ucyante
㈢རེ་ཞིག་དེ་དག་ནི་ཚ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【śītā anye 'ṣṭāvarvudādayaḥ // VAkK_3.59 //】[164|24]
♂śītā anye 'ṣṭāvarvudādayaḥ //59//
①śītās anye ṣṭā= arvudādayas
③ཆུ་བུར་ཅན་སོགས་གྲང་བརྒྱད་གཞན་།།
㈢ཆུ་བུར་ཅན་སོགས་གྲང་བརྒྱད:གཞན།།〖PN-གཞན།།〗 གཞན་ཡང་གྲང་བའི་{148a}། །དམྱལ་བ་བརྒྱད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་པ་དང་། སོ་ཐམས་ཐམས་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་བ་དང་། ཨུཏྤལ་〖PNཨུད་པ།〗ལྟར་གས་པ་དང་། ཨུཔདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པའོ། །
◤śītā anye 'ṣṭāvarvudādayaḥ // 59 // [S408-410]
㈠〔偈曰〕：【八寒地獄頞浮等】。
㈡【餘八寒地獄】〖60_3_d〗
★0◤anye śītanarakā aṣṭau / [164|25]
◤anye śītanarakā aṣṭau / [S408-410]
㈠釋曰。復有餘八寒地獄。
㈡復有餘八寒㮈落迦。
①anye śīta narakās aṣṭau
③གཞན་ཡང་གྲང་བའི་ ****[@148a]**** *་།། དམྱལ་བ་བརྒྱད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
★◤tadyathā arvudo nirarvudaḥ aṭato hahavaḥ huhuvaḥ utpalaḥ padmo mahāpadmaśca / [164|25-165|01]
♂tadyathā arvudo nirarvudaḥ aṭaṭo{18. Y. aṭhaṭho |}hahavaḥ huhuvaḥ utpalaḥ padmo mahāpadmaśca /
◤tadyathā-- arvudaḥ nirarvudaḥ, aṭhaṭhaḥ, hahavaḥ, huhuvaḥ, utpalaḥ, pajhaḥ, mahāpajhaś ca / [S408-410]
㈠一頞浮陀二。尼剌浮陀。三阿吒吒。四阿波波。五漚睺睺(香候反)。六欝波羅。七波頭摩。八分陀利柯。
㈡其八者何。一頞部陀。二尼剌部陀。三頞哳吒。四臛臛婆。五虎虎婆。六嗢鉢羅。七鉢特摩。八摩訶鉢特摩。
①tadyathā arvudas nirarvudas aṭatas hahavas huhuvas utpalas padmas mahāpadmas ca
③ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་པ་དང་། སོ་ཐམས་ཐམས་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་བ་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པའོ་།།
★◤teṣāṃ sattvānāṃ tīrvaśītābhihatānāṃ kāyaśabdavikārānurūpāṇyetāni nāmāni / [165|01-]
♂@165 teṣāṃ sattvānāṃ tīvraśītābhihatānāṃ kāyaśabdavikārānurūpāṇyetāni nāmāni /
◤teṣāṃ sattvānāṃ tīvraśītābhihatānāṃ kāyaśabdavikārānurūpāṇyetāni nāmāni / [S408-410]
㈠於此八中眾生極寒所逼。由身聲瘡變異相。故立此名。
㈡此中有情嚴寒所逼隨身聲變以立其名。
①teṣām sattvānām tīrva śīta abhihatānām kāya śabda vikāra anurūpāṇi etāni nāmāni
③མིར་འདི་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྲང་བ་མི་བཟད་པས་ཉེན་པ་དེ་དག་གི་ལུས་དང་སྒྲ་འགྱུར་བ་དང་སྒྲ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢མིང་འདི་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྲང་བ་མི་བཟད་པས་ཉེན་པ་དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗ལུས་དང་སྒྲ་འགྱུར་བ་དང་སྒྲ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤te 'pyasyaiva jambūdvīpasyādhastāt mahānarakāṇāṃ tiryak / [165|02]
♂te 'pyasyaiva jambū- dvīpasyādhastāt mahānarakāṇāṃ tiryak /
◤te 'pyasyaiva jambūdvīpasyādhastāt mahānarakāṇāṃ tiryak / [S408-410]
㈠此八是剡浮洲下。大地獄傍。
㈡此八并居贍部洲下如前所說大地獄傍。
①te apyasya eva jambūdvīpasya adhastāt mahā narakāṇām tiryak
㈢དེ་དག་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཉིད་ཀྱི་འོག་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཐད་ཀ་ན་ཡོད་དོ། །
★0◤kuta iyato jambūdvīpasyādhastādavīcyādīnāmavakāśaḥ / [165|02-]
◤kuta iyato jambūdvīpasyādhastādavīcyādīnāmavakāśaḥ? dhānyarāśivadadho viśālā hi dvīpāḥ / [S408-410]
㈠剡浮洲如此廣量。云何於中得容阿毘指等地獄處。諸洲向下廣。譬如穀聚。
㈡此贍部洲其量無幾。下寧容受無間等耶。洲如穀聚。上尖下闊。
①kutas iyatas jambūdvīpasya adhastāt avīci ādīnām avakāśas
③འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཙམ་གྱི་འོག་རྣམ་ནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་དོ་།། ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འཛམ་བུའི་གླིང་འདི་ཙམ་གྱི་འོག་ན་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། གླིང་རྣམས་ནི་འཕྲུའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་ཞབས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་རིམ་གྱིས་གཞོལ་བ་ཡིན་ནོ།
★◤dhānyarāśivadadho viśālā hi dvīpāḥ / [165|03-]
♂dhānyarāśivadadho viśālā [ 48a. 9A1. IV ] hi dvīpāḥ /
①dhānya rāśi vat adhas viśālās hi dvīpās
③གླིང་རྣམས་ནི་འཕྲུའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་ཞབས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ་དོ་།། ཡོད་ཅེ་ན་།
★0◤ata eva mahāsamudro 'nupūrvanimnaḥ / [165|04]
◤ata eva mahāsamudro 'nupūrvanimnaḥ / [S408-410]
㈠是故大海次第漸深。
㈡是故大海漸陿漸深。
①atas eva mahā samudras anupūrva nimnas
③། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་རིམ་གྱིས་གཞོལ་བ་ཡིན་དོ་།།
★0◤itīme ṣoḍaśa narakāḥ sarve sattvakarmādhipatyanirvṛttāḥ / [165|04-]
◤itīme ṣoḍaśa narakāḥ sarve sattvakarmādhipatyanirvṛttāḥ / [S408-410]
㈠如此十六地獄。一切眾生。增上業所起。
㈡如上所論十六地獄一切有情增上業感。
①iti ime ṣoḍaśa narakās sarve sattva karma ādhipatya nirvṛttās
③ཡོད་ཅེ་ན། ། ནོ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤pratyekaṃ narakāstu svaiḥ svaiḥ karmabhirabhinirvṛttāḥ / [165|05-]
◤pratyekaṃ narakāstu svaiḥ svaiḥ karmabhirabhinirvṛttāḥ / [S408-410]
①pratyekaṃ narakāstu svaiḥ svaiḥ karmabhir abhinirvṛttāḥ|
㈠有別處地獄。由眾生自業所起。
㈡餘孤地獄各別業招。
★0◤bahūnāṃ sattvānāṃ dvayorekasya vā / [165|06]
◤bahūnāṃ sattvānāṃ dvayorekasya vā / [S408-410]
㈠或多人共聚。或二人或一人。
㈡或多或二或一所止。
D2762 🈪ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་མང་པོའམ་གཉིས་སམ་གཅིག་གི་སོ་སོའི་ལས་དག་གིས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ།
①pratyekam narakās tu svais svais karmabhis abhinirvṛttās bahūnām sattvānām dvayos ekasya vā
㈢ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་མང་པོའམ་གཉིས་སམ་གཅིག་གི་སོ་སོའི་ལས་དག་གིས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །
★◤teṣāmanekaprakalpo bhedaḥ sthānaṃ cāniyataṃ nadīparvatamarupradeśeṣvanyeṣu vā 'dhaśca bhāvāt / [165|06-]
♂teṣāmanekaprakalpo bhedaḥ sthānaṃ{1. MS. sthānāṃ |} cāniyataṃ nadīparvatamarupradeśe- ṣvanyeṣu vā'dhaśca bhāvāt /
◤teṣām anekaprakalpo bhedaḥ, sthānaṃ cāniyatam; nadīparvatamarupradeśaṣvanyeṣu vā'dhaś ca bhāvāt / [S408-410]
㈠此別地獄差別多種，處所不定。或在江邊。或在山邊。或在曠野。或在餘處。
㈡差別多種，處所不定。或近江河山邊曠野。或在地下空及餘處。
🈪དེ་དག་གི་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །གནས་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ། ཆུ་བོ་དང་། རི་དང་། མྱ་ངམ་གྱི་ཕྱོགས་དག་དང་། གཞན་དག་དང་། འོག་ན་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①teṣām aneka prakalpas bhedas sthānam ca aniyatam nadī parvatamaru pradeśeṣu anyeṣu vā dhas ca bhāvāt
㈢གནས་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ། ཆུ་བོ་དང་། རི་དང་། མྱ་ངམ་གྱི་ཕྱོགས་དག་དང་། གཞན་དག་དང་། འོག་ན་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤eṣa tāvannarakabhājanānāṃ saṃniveśaḥ / [165|07-]
◤eṣa tāvan narakabhājanānāṃ sanniveśaḥ // [S408-410]
①eṣa tāvan naraka-bhājanānāṃ saṃniveśa
㈠地獄器本處在下。
㈡諸地獄器安布如是。本處在下。支泒[俗混入派字][𣲖]不定。
D2764 🈪རེ་ཞིག་འདི་ནི་དམྱལ་བའི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣa tāvat naraka bhājanānām saṃniveśas
㈢རེ་ཞིག་འདི་ནི་དམྱལ་བའི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tiryañcaḥ sthalajalākāśagocarāḥ / [165|08]
◤tiryañcaḥ sthalajalākāśagocarāḥ / [S408-410]
㈠畜生行處有三。謂地水空。
㈡傍生住處。謂水陸空。
D2765 🈪དུད་འགྲོ་ནི་ཐང་དང་། ཆུ་དང་། ནམ་མཁའི་སྤྱོད་ཡུལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①tiryañcas sthala jala ākāśa gocarās
㈢དུད་འགྲོ་ནི་ཐང་དང་། ཆུ་དང་། ནམ་མཁའི་སྤྱོད་ཡུལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤teṣāṃ kila mūlaṃ sthānaṃ mahāsamudrastato 'nyatra visṛtā iti / [165|08-]
◤teṣāṃ kila mūlaṃ sthānaṃ mahāsamudraḥ, tato 'nyatra visṛtā iti // [S408-410]
㈠大海為本處。從海行於餘處。
㈡本處大海。後流餘處。
D2766 🈪དེ་དག་གི་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ནི་དེ་དག་ལས་འཕྲོས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①teṣām kila mūlam sthānam mahā samudras tatas anyatra visṛtās iti
㈢དེ་དག་གི་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ནི་དེ་དག་ལས་འཕྲོས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤pretānāṃ yamo rājā / [165|09]
◤pretānāṃ yamo rājā / [S408-410]
㈠鬼神以閻摩王處為本處。
㈡諸鬼本處琰魔王國。
D2767 🈪ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ནི་གཤིན་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①pretānām yamas rājā
㈢ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ནི་གཤིན་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasya jambūdvīpasyādhastāt pañcayojanaśatāntaraparicchinnā rājadhānī teṣāṃ mūlasthānaṃ tato 'nyatra visṛtāḥ / [165|09-]
♂tasya jambūdvīpasyādhastāt pañcayojanaśatāntaraparicchinnā rājadhānī teṣāṃ mūlasthānaṃ tato 'nyatra{2. MS. tato 'nya |} visṛtāḥ /
◤tasya jambūdvīpasyādhastāt pañcayojanaśatāntaparicchinnā rājadhānī teṣāṃ mūlasthānam, tato 'nyatra visṛtāḥ / [S408-410]
㈠此王處於剡浮洲向下深五百由旬。有大國土。縱廣亦五百由旬。是鬼神本所住處。從此本處散行餘處。
㈡於此贍部洲下過五百踰繕那有琰魔王國。縱廣量亦爾。從此展轉散居餘處。
D2768 🈪དེ་དག་གི་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་〖PNའདི།〗འོག་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱས་བཅད་པ་ན་ཡོད་དེ། གཞན་ནི་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①tasya jambūdvīpasya adhastāt pañca yojana śata antara paricchinnā rājadhānī teṣām mūlasthānam tatas anyatra visṛtās
㈢དེ་དག་གི་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་〖PNའདི།〗འོག་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱས་བཅད་པ་ན་ཡོད་དེ། གཞན་ནི་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤kecit pretā maharddhikā daivīmiva śriyamudvahanti / śeṣā yathā pretāvadāne / [165|11]
♂kecit pretā maharddhikā daivīmiva{3. MS. devīmiva |} śriyamudvahanti / ♂śeṣā yathā pretāvadāne /
◤kecit pretā maharddhikā daivīmiva śriyamudvahanti / [S408-410]
㈠於鬼神道中。有大福德業神通。受用富樂如天上所。
㈡或有端嚴具大威德。受諸富樂自在如天。
D2769 🈪དེ་ལས་ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་ལྷའི་དཔལ་ལྟ་བུ་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་། །
◤śeṣā yathā pretāvadāne // 59 // [S408-410]
㈠餘諸鬼神如餓鬼。本業經說
㈡或有飢羸顏貌醜陋。如是等類廣說如經。日月所居量等義者.頌曰。
D2770 🈪ལྷག་མ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དག་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤athemau candrārkau kasmin pratiṣṭhitau / vāyau / [165|12]
◤athemau candrārkau kasmin pratiṣṭhitau? vāyau / [S408-410]
㈠復次月日在於何處。住於風中。
㈡論曰。日月眾星依何而住。依風而住。
D2771 🈪ཡང་ཉི་མ་དང་ཟ་བ་འདི་དག་ཅི་ལ་བརྟེན་ཞེ་ན། རླུང་ལ་སྟེ།
①kecid pretās maharddhikā daivīm iva śriyam udvahanti śeṣās yathā preta avadāne atha imau candra arkau kasmin pratiṣṭhitau
③དེ་ལས་ཡི་དགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་ལྷའི་དཔལ་ལྟ་བུ་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་།། ལྷག་མ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡི་དགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དག་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་;། ཡང་ཉི་མ་དང་ཟ་བ་འདི་དག་ཅི་ལ་བརྟེན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལས་ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་ལྷའི་དཔལ་ལྟ་བུ་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་། །
①vāyau
③རླུང་ལ་སྟེ་།
㈢ལྷག་མ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དག་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤vāyavo'ntarīkṣe sarvasattvasādhāraṇakarmādhipatyanirvṛttā āvartavat sumeruṃ parivartante / [165|12-]
♂vāyavo 'ntarīkṣe sarvasattvasādhāraṇakarmā- dhipatyanirvṛttā āvartavat sumeruṃ parivartante /
◤vāyavo 'ntarikṣe sarvasattvasādhāraṇakarmādhipatyanirvṛttā āvartavat sumeruṃ parivartante / [S408-410]
①vāyava antarikṣa sarvasattva-sādhāraṇa-karma-ādhipatya-nirvṛttā āvartavat sumeru parivartante
㈠何以故。是風於空中由眾生共業增上所生。繞須彌婁山轉。如水洄澓。
㈡謂諸有情業增上力共引風起。繞妙高山空中旋環。
🈪སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གི་ས་བར་སྣང་ལ་
①vāyava untarīkṣe sarva sattva sādhāraṇa karma ādhipatya nirvṛttās āvarta vat sumerum parivartante
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གི་ས་བར་སྣང་ལ་ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་དང་། སྐར་མ་རྣམས་འཕུལ་བར་བྱེད་པའི་རླུང་དག་གྲུབ་སྟེ་།
★◤candrārkatārāṇāṃ vordhvacāraḥ / [165|13-]
♂candrārkatārāṇāṃ vordhvacāraḥ{4. MS. vocāraḥ |} /
◤candrārkatārāṇāṃ vordhvacāraḥ / { MS. vocāraḥ / }[S408-410]
①candra-arka-tārā vā ūrdhva-cāras (འཕུར)
㈠能制持日月及星。
㈡運持日等令不停墜。
🈪ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་དང་། སྐར་མ་རྣམས་འཕུལ་〖PNའཕྲུལ།〗བར་བྱེད་པའི་རླུང་དག་གྲུབ་སྟེ། རི་རབ་ལ་རླུང་གི་འཁོར་ལོ་བཞིན་དུ་འཁོར་རོ། །
①candra arka tārāṇām vā ūrdhva cāras
③རི་རབ་ལ་རླུང་གི་འཁོར་ལོ་བཞིན་དུ་འཁོར་རོ་།།
㈢ཡང་ཉི་མ་དང་ཟ་བ་འདི་དག་ཅི་ལ་བརྟེན་ཞེ་ན། རླུང་ལ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གི་ས་བར་སྣང་ལ་ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་དང་། སྐར་མ་རྣམས་འཕུལ་〖PNའཕྲུལ།〗བར་བྱེད་པའི་རླུང་དག་གྲུབ་སྟེ། རི་རབ་ལ་རླུང་གི་འཁོར་ལོ་བཞིན་དུ་འཁོར་རོ། །
★★◤kiyadvīprakṛṣṭāvitaścandrārkau / [165|14]
♂kiyadviprakṛṣṭā- vitaścandrārkau /
◤kiyadviprakṛṣṭāvitaś candrārkau?[S408-410]
㈠從此洲向上。日月行高幾由旬。
㈡彼所住去此幾踰繕那。
🈪◦1299ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དག་འདི་ནས་ཐག་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན།
①kiyat vīprakṛṣṭau= itas candra arkau
③ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ ****[@148b]**** ་དག་འདི་ནས་ཐག་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན་།
㈢ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་{148b}དག་འདི་ནས་ཐག་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན། ཉི་ཟླ་ལྷུན་པོའི་ཕྱེད་ནའོ། །
★◤ 【ardhena meroścandrārkau /】[165|15]
①ardhena meros candra arkau
③ཉི་ཟླ་ལྷུན་པོའི་ཕྱེད་ནའོ་།།
◤ardhena meroś candrārkau,[S408-410]
①ardhena meros candrārkau,
㈠〔偈曰〕：【日月彌婁半】。
㈡【日月迷盧半】〖61_3_a〗
🈪ཉི་ཟླ་ལྷུན་པོའི་ཕྱེད་ནའོ། །
★◤yugandharagirermūrdhnā samaṃ vahataḥ / kiṃ pramāṇau / yathākramaṃ[165|16]
♂ardhena meroścandrārkau yugandharagirermūrdhnā samaṃ vahataḥ / ♂kiṃ pramāṇau /
◤yugandharagirer mūrdhnā samaṃ vahataḥ / [S408-410]
①yugaṃdhara-gires mūrdhnā samam vahatas
㈠釋曰。與由乾陀羅山頂齊。彼行如此。
㈡持雙山頂齊，妙高山半。
🈪◦1300རི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་རྩེ་མོ་དང་མཉམ་པ་ནས་རྒྱུའོ། །
①yugandhara gires mūrdhnā samam vahatas
㈢རི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་རྩེ་མོ་དང་མཉམ་པ་ནས་རྒྱུའོ། །
①kim pramāṇau
③ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན་།
㈢ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། གོ་རིམས་བཞིན་དུ། དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅས། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུའོ། །
①yathākramam
③གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
★◤ 【paṇcāśatsaikayojanau /】[165|17]
♂yathākramaṃ pañcāśatsaikayojanau /
①paṇcāśatsa eka yojanau
③དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅས་།།
◤kim pramāṇau? yathākramam--[S408-410]
①kim pramāṇa yathākramam--
㈠月日量云何。
㈡日月徑量幾踰繕那。
🈪◦1301ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན།
◤pañcāśatsaikayojanau / [S408-410]
㈠〔偈曰〕：【五十一由旬】。
㈡ 【五十一五十】〖61_3_b〗
🈪གོ་རིམས་བཞིན་དུ། དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅས། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུའོ། །
★0◤pañcāśat yojanāni candramaṇḍalasya pramāṇam / [165|18]
◤pañcāśad yojanāni candramaṇḍalasya pramāṇam / [S408-410]
㈠釋曰。月輪徑五十由旬。
㈡2月唯五十。
①pañcāśat yojanāni candra maṇḍalasya pramāṇam
③ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུའོ་།།
★◤saikāni pañcāśat sūryamaṇdalasya pramāṇam / [165|18-]
♂saikāni pañcāśat sūryamaṇḍalasya pramāṇam /
◤saikāni pañcāśat sūryamaṇḍalasya pramāṇam / [S408-410]
①sa ekāni pañcāśat sūrya maṇdalasya pramāṇam
③ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ནི་གཅིག་དང་བཅས་པའི་ལྔ་བཅུ་སྟེ་།
㈢ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ནི་གཅིག་དང་བཅས་པའི་ལྔ་བཅུ་སྟེ། ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
★0◤ekapañcāśadityarthaḥ / [165|19]
◤ekapañcāśadirtthaḥ / [S408-410]
㈠日輪徑五十一由旬。
㈡1日五十一。
🈪◦1302ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ནི་གཅིག་དང་བཅས་པའི་ལྔ་བཅུ་སྟེ། ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། །
①ekapañcāśat iti arthas
③ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
★◤tārakāvimānānāṃ yasyālpapramāṇaṃ pramāṇaṃ tasya krośaḥ / [165|19-]
♂tārakāvimānā-[ 48b. 9B1. IV ] nāṃ yayālpapramāṇaṃ pramāṇaṃ tasya krośaḥ /
◤tārakāvimānaṃ yasyālpapramāṇam, pramāṇaṃ tasya krośaḥ / [S408-410]
㈠諸星輪量。若最小徑一俱盧舍。若最大徑十六由旬。
㈡星最小者唯一俱盧舍。其最大者十六踰繕那。
🈪སྐར་མའི་གཞལ་ཡས་ཁང་རྣམས་ཀྱི་ནང་གི་ཚད་ཆུང་བ་དེའི་ནི་རྒྱ་ང་གྲགས་གཅིག་གོ ། །
①tārakā vimānānām yasya alpa pramāṇam pramāṇam tasya krośas
③སྐར་མའི་གཞལ་ཡས་ཁང་རྣམས་ཀྱི་ནང་གི་ཚད་ཆུང་བ་དེའི་ནི་རྒྱ་ང་གྲགས་གཅིག་གོ་།།
㈢སྐར་མའི་གཞལ་ཡས་ཁང་རྣམས་ཀྱི་ནང་གི་ཚད་ཆུང་བ་དེའི་ནི་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་གོ། །
★◤sūryavimānasyādhastāt vahiḥ sphaṭikamaṇḍalaṃ taijasamabhinirvṛttaṃ tāpanaṃ prakāśanaṃ ca / [165|20-]
♂sūryavimānasyādhastāt bahiḥ sphaṭikamaṇḍalaṃ taijasamabhinirvṛttaṃ tāpanaṃ{5. MS. tāpana |} prakāśanaṃ ca /
◤sūryavimānasyādhastād bahiḥ sphaṭikamaṇḍalaṃ taijasamabhinirvṛttaṃ tāpanaṃ prakāśanaṃ ca / [S408-410]
①sūrya vimānasya adhastāt bahiḥ sphaṭika maṇḍala taijasam abhinirvṛt vṛttam tāpanaṃ prakāśanaṃ ca |
㈠日輪下面。外邊頗梨抲寶所成。皆是火珠。此寶能炙能照。
㈡日輪下面頗胝迦寶火珠所成能熱能照。
🈪སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་ཉི་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་འོག་གི་ཕྱི་རོལ་ནི་མེ་ཤེལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཚ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། །
①sūrya vimānasya adhastāt vahis sphaṭika maṇḍalam taijasam abhinirvṛttam tāpanam prakāśanam ca
㈢སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་ཉི་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་འོག་གི་ཕྱི་རོལ་ནི་མེ་ཤེལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཚ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། །
★0◤candravimānasyādhastādāpyaṃ śītalaṃ bhāsvaraṃ ca / [165|21-]
◤candravimānasyādhastādāpyaṃ śītalaṃ bhāsvaraṃ ca / [S408-410]
①candra vimānasya adhastāt āpya(watery) śītala bhāsvara ca |
㈠月輪下面外邊月愛寶所成。皆是水珠。此寶能冷能照。
㈡月輪下面頗胝迦寶水珠所成能冷能照。
🈪3136 ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ནི་ཆུ་ཤེལ་བསིལ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་སྟེ།
①candra vimānasya adhastāt āpyam śītalam bhāsvaram ca
③ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ནི་ཆུ་ཤེལ་བསིལ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་སྟེ་།
㈢ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ནི་ཆུ་ཤེལ་བསིལ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་སྟེ། ཅི་རིགས་པར་མིག་དང་། ལུས་དང་། འབྲས་བུ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། ལོ་ཏོག་དང་། སྨན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང་། གནོད་〖PNགནས།〗པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤praṇīnāṃ karmabhirdṛṣṭiśarīraphalapuṣpasasyoṣadhīnāmanugrahārthamupaghātakārthaṃ yathāsaṃbhavam / [165|22-]
♂prāṇināṃ karmabhirdṛṣṭiśarīraphalapuṣpasasyoṣadhī- nāmanugrahārthamupaghātakāryaṃ{6. Y. adds ca |} yathāsaṃbhavam /
◤prāṇināṃ karmabhirdṛṣṭiśarīraphalapuṣpaśasyauṣadhīnāmanugrahārtham, upadhātakārthaṃ ca yathāsambhavam / [S408-410]
㈠由眾生業。於眼身果花穀苗草藥等損益中。如應有能。
㈡隨有情業增上所生。能於眼身果花稼穡藥草等物。如其所應為益為損。
🈪ཅི་རིགས་པར་མིག་དང་། ལུས་དང་། འབྲས་བུ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། ལོ་ཏོག་དང་། སྨན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①praṇīnām karmabhis dṛṣṭi śarīra phala puṣpa sasya ūṣadhīnām anugraha artham upaghātaka artham yathāsaṃbhavam
③ཅི་རིགས་པར་མིག་དང་། ལུས་དང་། འབྲས་བུ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། ལོ་ཏོག་དང་། སྨན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང་;་གནོད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★★◤caturdvīpake ekaścandramāḥ kṛtyaṃ karotyekaḥ sūryaḥ / [165|23]
♂caturdvīpake ekaścandramāḥ kṛtyaṃ karotyekaḥ{7. MS. ...tyekaṃ |} sūryaḥ /
◤caturdvīpake ekaś candramāḥ kṛtyaṃ karoti, ekaḥ sūryaḥ / [S408-410]
㈠於四洲中唯一月能作損益事。一日亦爾。
㈡唯一日月普於四洲作所作事。
🈪3137 གླིང་བཞི་པ་གཅིག་ཏུ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་དང༌། ཉི་མ་གཅིག་གིས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
①catur dvīpake ekas candramās kṛtyam karoti ekas sūryas
㈢གླིང་བཞི་པ་གཅིག་ཏུ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་། ཉི་མ་གཅིག་གིས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །
★0◤kiṃ punaścaturdvīpeṣu sūryo yugapat kṛtyaṃ karoti / [165|23-]
◤kiṃ punaś caturdvīpeṣu sūryo yugapat karoti? netyāha / [S408-410]
㈠此一日於四洲為俱能作。日所作事不。不爾。
㈡一日所作事為四洲同時不。不爾。
🈪3138 ཅི་གླིང་བཞི་པོ་དག་ཏུ་ཉི་མས་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim punar catur dvīpeṣu sūryas yugapad kṛtyam karoti
③ཅི་གླིང་བཞི་པོ་དག་ཏུ་ཉི་མས་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་བྱེད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་གླིང་བཞི་པོ་དག་ཏུ་ཉི་མས་ཅིག་ཅར་བྱ་བ་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །
★◤netyāha / kiṃ tarhi / teṣu / [165|24]
♂netyāha / kiṃ tarhiṃ /
①na iti āha
③མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་དག་ཏུ། ནམ་ཕྱེད་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་། །ཉི་མ་ཕྱེད་དང་འཆར་དུས་གཅིག། །གང་གི་ཚེ་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ནམ་ཕྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་སུ་ནི་ཉི་མ་ནུབ་བོ། །
①teṣu
③དེ་དག་ཏུ་།
◤kiṃ tarhi? teṣu--[S408-410]
★◤ 【ardharātro'staṅgamanaṃ madhyāhna udayaḥ sakṛt // VAkK_3.60 //】[165|25]
♂teṣu ardharātro{8. MS. ...rātrausta...|}'staṃgamanaṃ madhyāhna udayaḥ sakṛt //60//
①ardharātra ustaṅgamanam madhyāhne udayas sakṛt
③ནམ་ཕྱེད་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་།། ཉི་མ་ཕྱེད་དང་འཆར་དུས་གཅིག་།།
㈢འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ནི་ཉི་མ་ཕྱེད་དོ། །
◤ardharātro 'staṅgamanaṃ ma(gh/dh)yāhna udayaḥ sakṛt // 60 // [S408-410]
㈠云何不爾。於中〔偈曰〕：【夜半日沒中 日出同一時】。
㈡云何。【夜半日沒中_c 日出四洲等】〖61_3_d〗
🈪3139 འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་དག་ཏུ། ནམ་ཕྱེད་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང༌། །ཉི་མ་ཕྱེད་དང་འཆར་དུས་གཅིག། །
★◤yadottarakurāvardharātraṃ tadā pūrvavidehe sūryasyāstaṅgamanaṃ jambūdvīpe madhyāhno godānīye udayaḥ / [165|26-]
♂yadottarakurāvardharātraṃ tadā pūrvavidehe sūryasyāstaṃgamanaṃ jambūdvīpe madhyāhno godānīye udayaḥ /
◤yadottarakurāvardharātraḥ, tadā pūrvavidehe sūryasyāstaṅgamanam, jambūdvīpe ma(g/d)hyāhnaḥ, godānīye udayaḥ / [S408-410]
㈠釋曰。若於北鳩婁正半夜。是時於東毘提訶日正沒。於剡浮洲日正中。於西瞿陀尼日正出。
㈡北洲夜半東洲日沒。南洲日中西洲日出。此四時等。
🈪3140 གང་གི་ཚེ་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ནམ་ཕྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་སུ་ནི་ཉི་མ་ནུབ་བོ། །
🈪3141 འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ནི་ཉི་མ་ཕྱེད་དོ། །
🈪3142 བ་ལང་སྤྱོད་དུ་ནི་ཉི་མ་ཤར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①yadā uttara kurau= ardharātram tadā pūrva videhe sūryasya astaṅgamanam jambūdvīpe madhyāhnas godānīye udayas
③གང་གི་ཚེ་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ནམ་ཕྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་སུ་ནི་ཉི་མ་ནུབ་བོ་།། འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ནི་ཉི་མ་ཕྱེད་དོ་།། བ་ལང་སྤྱོད་དུ་ནི་ཉི་མ་ཤར་ཏེ་།
㈢བ་ལང་སྤྱོད་དུ་ན་ཉི་མ་ཤར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①evam anyeṣu api yojyam
★0◤evamanyeṣvapi yojyam / sūryasyeha gatibhedena rātridivānāṃ vṛddhihrāsau / [165|27]
◤evamanyeṣvapi yojyam / [S408-410]
㈠於餘處例皆如此。
㈡餘例應知。
③དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
◤sūryasyeha gatibhedena rātridivānāṃ vṛddhih(r/n)āsau // 60 // [S408-410]
㈠於此洲中由日行有差別。夜剎那有時增有時減。日剎那亦爾。
㈡日行此洲路有差別故令晝夜有減有增。
🈪3143 ཉི་མའི་འགྲོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འདི་ན་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་རྣམས་རིང་ཐུང་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ།
◤tatra punaḥ--[S408-410]
★◤tatra punaḥ[165|28]
◤prāvṛṇmāse dvitīye 'ntyanavamyāṃ vardhate niśā / [S408-410]
㈠此中復〔偈曰〕：【雨際二後九 夜則漸漸長】。
㈡【雨際第二月_a 後九夜漸增】〖62_3_b〗
🈪དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི། །ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་རིང༌། །དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་དབྱར་ཟླ་ཐ་ཆུངས་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་མོ་རིང་ངོ༌། །
★◤ 【prāvṛṇmāse dvitīye 'ntyanavamyāṃ vardhate niśā /】[166|01]
♂tatra punaḥ @166 prāvṛṇmāse dvitīye 'ntyanavamyāṃ vardhate niśā /
①sūryasya iha gati bhedena rātri divānām vṛddhi hrāsau tatra punar prāvṛṣ māse dvitīye nti anavamyām vardhate niśā
③ཉི་མའི་འགྲོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འདི་ན་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་རྣམས་རིང་ཐུང་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་།
㈢ཉི་མའི་འགྲོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འདི་ན་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་རྣམས་རིང་ཐུང་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ། དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི། །ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་རིང་། །དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ:དབྱར་ཟླ་ཐ་ཆུངས་〖PNསྟོན་ཟླ་ར་བ།〗ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་མོ་རིང་ངོ་། །
★◤varṣāṇāṃ dvitīye māse bhādrapade dvitīyasya pakṣasya navamyāṃ vardhate rātriḥ / [166|02]
♂barṣāṇāṃ dvitīye māse bhādrapade dvitīyasya pakṣasya navamyāṃ vardhate rātriḥ /
◤varṣāṇāṃ dvitīye māse bhādrapade dvitīyasya pakṣasya navamyāṃ vardhate rātriḥ / [S408-410]
㈠釋曰。雨時第二月第二半第九日。從此去夜漸漸長。
㈡從雨際第二月後半第九日夜漸增。
①varṣāṇām dvitīye māse bhādrapade dvitīyasya pakṣasya navamyām vardhate rātris
③དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི་།། ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་རིང་།། དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་དབྱར་ཟླ་ཐ་ཆུངས་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་མོ་རིང་ངོ་།།
★◤ 【hemantānāṃ caturthe tu hīyate 】[166|03]
①hemantānām caturthe tu hīyate
③དགུན་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་པ་ལ་།། ཐུང་ངུར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དགུན་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་པ་ལ། །ཐུང་ངུར་〖PNངུ།〗འགྱུར་རོ། །
◤hemantānāṃ caturthe tu hīyate,[S408-410]
㈠〔偈曰〕：【寒際第四月夜短】。
㈡【寒第四亦然】〖62_3_c〗 【夜減】
🈪3144 དགུན་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་པ་ལ། །ཐུང་ངུར་འགྱུར་རོ། །
🈪3145 དེ་བཞིན་དུ་དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་པའི་ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་ཐུང་ངུར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུངས་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་སོ། །
🈪3146 ཉིན་མོ་བཟློག །གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་རིང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་ཐུང་བར་འགྱུར་རོ། །
🈪3147 གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་ཐུང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
🈪3148 ཇི་ཙམ་ཞིག་གིས་རིང་པོར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉིན་མཚན་མཚན་རིང་བ་ཐང་ཅིག་གོ། །
🈪3149 ཉིན་མོ་འམ་མཚན་མོ་ཐང་ཅིག་ཐང་ཅིག་གིས་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤saiva hemantānāṃ caturthe māse punarhīyate / [S408-410]
★◤saiva hemantānāṃ caturthe māse punarhīyate / antyanavamyāmiti varttate / [166|04]
♂hemantānāṃ caturthe tu hīyate saiva hemantānāṃ caturthe māse punarhīyate / ♂antyanavamyāmiti varttate /
①sā eva hemantānām caturthe māse punar hīyate antyanavamyām iti varttate
③དེ་བཞིན་དུ་དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་པའི་ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་ཐུང་ངུར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་པའི་ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་ཐུད་ངུར་〖PNངུ།〗འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། :དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུངས་〖PNདཔྱིད་ཟླ་ར་བ།〗ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་སོ། །
◤antyanavamyāmiti varttate / [S408-410]
★◤phālgunamāsasya dvitīyapakṣanavamyām / [166|04-]
♂phālguna{1. MS. phalguṇa |}māsasya dvitīyapakṣanavamyām /
◤phālgunamāsasya dvitīyapakṣanavamyām / [S408-410]
㈠釋曰。於冬時第四月第二半第九日。從此去夜漸短。
㈡從寒際第四月後半第九日夜漸減。
①phālguna māsasya dvitīya pakṣanavamyām
③དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུངས་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་དགུ་ནས་སོ་།།
★◤ 【aharviparyayāt // VAkK_3.61 //】[166|06]
♂aharviparyāt{2. MS. arhavi...|} //61//
①ahar viparyayāt
③ཉིན་མོ་བཟློག་།
㈢ཉིན་མོ་བཟློག། གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་རིང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་ཐུང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤arhaviparyayāt // 61 // [S408-410]
㈠〔偈曰〕：【日翻此】。
㈡【晝翻此】晝增減位與此相違。
★0◤yadā rātrirvardhate tadā divaso hīyate / yadā rātrirhīyate tadā divaso vardhate / [166|07]
◤yadā rātrirvardhate tadā divaso hīyate / [S408-410]
㈠釋曰。是時夜若增。是時日即減。
㈡夜漸增時晝便漸減。
①yadā rātris vardhate tadā divasas hīyate
③གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་རིང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་ཐུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་ཐུང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
①yadā rātris hīyate tadā divasas vardhate
③གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་ཐུང་བ་དེའི་ཚེ་ཉིན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤yadā rātrirhīyate tadā divaso vardhate // 61 // [S408-410]
㈠是時夜若減。是時日即增。
㈡夜若漸減晝則漸增。
★★◤kiyatyā mātrayā vardhate / [166|08]
♂kiyatyā [ 49a. 9A1. V ] mātrayā vardhate /
◤kiyatyā mātrayā vardhate?[S408-410]
㈠幾量增幾量減。
㈡晝夜增時一晝夜增幾。
①kiyatyā mātrayā vardhate
③ཇི་ཙམ་ཞིག་གིས་རིང་པོར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ཙམ་ཞིག་གིས་རིང་པོར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉིན་མཚན་{149a}མཚན་〖PNC- མཚན།〗རིང་བ་ཐང་ཅིག་གོ། །
★◤ 【lavaśo rātryaharvṛddhī 】[166|09]
①lavaśas rātrī ahar vṛddhī
③ཉིན་མཚན་ ****[@149a]**** *་།།
◤[S410]
◤lavaśo rātryaharvṛddhī,[S410-412]
㈠〔偈曰〕：【日夜長羅婆】。
㈡【晝夜增臘縛】〖63_3_a〗
★◤lavaṃ lavaṃ rātrirvardhate divaso vā / te ca hānivṛddhī yathākramaṃ[166|10]
♂lavaśo rātryaharvṛddhī lavaṃ lavaṃ rātrirvardhate divaso vā /
◤lavaṃ lavaṃ rātrirvardhate, divaso vā / [S410-412]
㈠釋曰。夜若增增一羅婆。日增亦爾。
㈡增一臘縛。晝夜減亦然。
①lavam lavam rātris vardhate divasas vā
③མཚན་རིང་བ་ཐང་ཅིག་གོ་།། ཉིན་མོ་འམ་མཚན་མོ་ཐང་ཅིག་ཐང་ཅིག་གིས་རིང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཉིན་མོ་འམ་མཚན་མོ་ཐང་ཅིག་ཐང་ཅིག་གིས་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
①te ca hāni vṛddhī yathākramam
③རིང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
㈢རིང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། ཉི་མ་ལྷོ་བྱང་འགྲོ་ཚེའོ། །
◤te ca hānivṛddhī yathākramaṃ--[S410-412]
㈠此增次第應知。
★◤dakṣiṇottarage ravau / [166|11]
♂te ca hānivṛddhī yathākramaṃ dakṣiṇottarage ravau /
◤dakṣiṇottarage ravau / [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【日行南北時】。
㈡ 【行南北路時】〖63_3_b〗
①dakṣiṇa uttara ge ravau
③ཉི་མ་ལྷོ་བྱང་འགྲོ་ཚེའོ་།།
★★◤jambūdvipasya dakṣiṇaṃ pārśvaṃ gacchati bhāskare rātrivṛddhiḥ uttaraṃ gacchatyaharvṛddhiḥ / [166|12]
♂jambūdvīpasya dakṣiṇaṃ pārśvaṃ gacchati bhāskare rātrivṛddhiḥ uttaraṃ gacchatyaharvṛddhiḥ /
◤jambūdvīpasya dakṣiṇaṃ pārśvaṃ gacchati bhāskare rātrivṛddhiḥ, uttaraṃ gacchatyaharvṛddhiḥ // [S410-412]
㈠釋曰。若日行剡浮洲南邊夜則長。若日行剡浮洲北邊日即長。
㈡日行此洲向南向北。如其次第夜增晝增。
①jambūdvipasya dakṣiṇam pārśvam gacchati bhāskare rātri vṛddhis uttaram gacchati ahar vṛddhis
③ཉི་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་སུ་འགྲོ་བ་མཚན་མོ་རིང་ངོ་།། བྱང་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་ན་ཉིན་མོ་རིང་ངོ་།།
㈢ཉི་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་སུ་འགྲོ་བ་〖PN+ན།〗མཚན་མོ་རིང་ངོ་། །
㈢བྱང་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་ན་ཉིན་མོ་རིང་ངོ་། །
★0◤śuklapakṣasyādau candramaso vikalaṃ maṇḍalaṃ dṛśyate / kiṃ tatra kāraṇam / [166|13]
◤śuklapakṣasyādau candramaso vikalaṃ maṇḍalaṃ dṛśyate, kiṃ tatra kāraṇam?[S410-412]
㈠於白半初。云何見月輪不圓。此有何因。
㈡何故月輪於黑半末白半初位。見有缺耶。
①śukla pakṣasya ādau candramasas vikalam maṇḍalam dṛśyate kim tatra kāraṇam
③ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོའི་དང་པོའི་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མ་རངས་པར་སྣང་བ་དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོའི་དང་པོའི་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མ་རངས་པར་སྣང་བ་དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། ཉི་མ་དང་ནི་ཉེ་བ་ལས། །རང་གི་གྲིབ་མས་འགྲིབ་པར་སྣང་། །བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་ལས།གང་གི་ཚེ་ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་ཉི་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དང་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེའི་ཚེ་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་དེའི་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་འབབ་སྟེ། དེས་ན་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་སུ་གྲིབ་མ་བབ་པས་དཀྱིལ་འཁོར་མ་རངས་པར་སྣང་ངོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ〖PN+ལོ།〗། །སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་གང་རེས་འགའ་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ཕྱེད་སྣང་བ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【svacchāyayā 'rkasāmīpyādvikalendusamīkṣaṇam // VAkK_3.62 //】[166|14]
♂svacchāyayā'rkasāmīpyādvikalendusamīkṣaṇam //62//
①sva= chāyayā rkasāmīpyāt vi kala indu samīkṣaṇam
③ཉི་མ་དང་ནི་ཉེ་བ་ལས་།།
㈢ཡང་ཉི་མ་ལ་སོགས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་འདི་དག་ན་〖Nནི།〗སེམས་ཅན་གང་དག:ཅིག་གནས་〖PNགཅིག་ནས།〗ཤེ་ན། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པའི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
◤svacchāyayā'rkasāmīpyād vikalendusamīkṣaṇam // 62 // [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【由自影近日 故見月不圓】。
㈡【近日自影覆_c 故見月輪缺】〖63_3_d〗
★0◤yadā hi saurasya vimānasyāsanne cāndramasaṃ vimānaṃ vahati tadā kila sauryo bhāsastasmin vimāne patanti / [166|15-]
◤yadā hi saurasya vimānasyāsanne cāndramasaṃ vimānaṃ vahati tadā kila sauryo bhāsastasmin vimāne patanti, tato 'parapārśve chāyā patantī vikalaṃ maṇḍalaṃ darśayatīti prājñaptiko nirdeśaḥ / [S410-412]
㈠釋曰。若月宮殿行近日宮殿。是時日光侵照月宮殿。由此日影覆月餘邊。是影顯月輪不圓。分別世經說。
㈡世施設中作如是釋。以月宮殿行近日輪。月被日輪光所侵照。餘邊發影.自覆月輪。令於爾時見不圓滿。
①yadā hi saurasya vimānasya āsanne cāndramasam vimānam vahati tadā kila sauryas bhāsas tasmin vimāne patanti
③རང་གི་གྲིབ་མས་འགྲིབ་པར་སྣང་།། བཏགས་པ་ལས། གང་གི་ཚེ་ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་ཉི་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དང་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེའི་ཚེ་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་དེའི་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་འབབ་སྟེ་།
#ཉི་མ་དང་ནི་ཉེ་བ་ལས་། རང་གི་གྲིབ་མས་འགྲིབ་པར་སྣང་། བཏགས་པ་ལས་། གང་གི་ཚེ་ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་ཉི་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དང་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེའི་ཚེ་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་དེའི་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་འབབ་སྟེ
★◤tato 'parapārśve chāyā patantī vikalaṃ maṇḍalaṃ darśayatīti prājñaptiko nirdeśaḥ / [166|16-]
♂tato 'parapārśve chāyā patantī vikalaṃ{3. Y. vikalamaṇḍalaṃ |} maṇḍalaṃ darśayatīti prājñaptiko nirdeśaḥ /
①tatas apara pārśve chāyā patantī vikalam maṇḍalam darśayati iti prājñaptikas nirdeśas
③དེས་ན་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་སུ་གྲིབ་མ་བབ་པས་དཀྱིལ་འཁོར་མ་རངས་པར་སྣང་ངོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤vāhayogaḥ sa tādṛśo bhavati yatkadācidvimānasyārdhaṃ dṛśyata iti pūrvācāryāḥ / [166|17-]
♂vāhayogaḥ sa tādṛśo bhavati yatkadācidvimānayārdhaṃ dṛśyata iti pūrvācāryāḥ /
◤vāhayogaḥ sa tādṛśo bhavati yat kadācid vimānasyārdhaṃ dṛśyata iti pūrvācāryāḥ // [S410-412]
㈠如此先舊諸師說。日月行相應有如此。有時見不圓及半。
㈡先舊師釋。由日月輪行度不同現有圓缺。
★◤athaitāni sūryādivimānāni katame sattvā adhyāvasanti / [166|18-]
♂athaitāni sūryādivimānāni katame sattvā adhyāvasanti{4. MS. adhyāvasate / It may be adhyāsate also. } /
◤athaitāni sūryādivimānāni katame sattvā adhyāvasanti? devāś cāturmahārājakāyikāḥ / [S410-412]
①athaitāni sūryādi-vimānāni katame sattvā adhyāvasanti? devāś cātur-mahā-rāja-kāyikāḥ|
㈠復次日等宮殿何眾生於中住。四大天王所部天。
㈡日等宮殿何有情居。四大天王所部天眾。
①vāha yogas sa tādṛśas bhavati yat kadācid vimānasya ardham dṛśyate iti pūrva ācāryās atha etāni sūrya ādi vimānāni katame sattvās adhyāvasanti
③སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་གང་རེས་འགའ་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ཕྱེད་སྣང་བ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཡང་ཉི་མ་ལ་སོགས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་འདི་དག་ན་སེམས་ཅན་གང་དག་ཅིག་གནས་ཤེ་།། ན་།
★0◤devāścāturmahārājakāyikāḥ / kimetānyeva teṣāṃ sthānāni / [166|19]
①devās cāturmahā rājakāyikās
③རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པའི་ལྷ་རྣམས་སོ་།།
①kim etāni eva teṣām sthānāni
③ཅི་དེ་དག་གི་འདི་དག་ཁོ་ནའམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་དེ་དག་གི་འདི་དག་ཁོ་ནའམ་ཞེ་ན། གཞལ་མེད་ཁང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདི་དག་གོ། །
◤kim etāny eva teṣāṃ sthānāni? vimānavāsinām etāni / [S410-412]
①kim etāni eva teṣāṃ sthānāni? vimāna-vāsinām etāni|
㈠此諸天為唯住此中，更有別處。若住宮殿唯住此處。
㈡是諸天眾，唯住此耶。若空居天唯住如是日等宮殿。
★◤vimānavāsināmetāni / bhūminivāsināṃ punaḥ sumerūpariṣaṇḍādīni / [166|20]
♂vimānavāsināmetāni / bhūminivāsināṃ punaḥ sumerupariṣaṇḍādīni{5. MS. ...pariṣaṇḍāni |} /
◤bhūminivāsināṃ punaḥ sumerupariṣaṇḍādīni // 62 // [S410-412]
①bhūmi-nivāsināṃ punaḥ sumerupariṣaṇḍādīni||62||
㈠若依地住在須彌婁山諸層中住。
㈡若地居天住妙高山諸層級等。
①vimāna vāsinām etāni
③གཞལ་མེད་ཁང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདི་དག་གོ་།།
①bhūmi nivāsinām punar sumeru upariṣaṇḍa ādīni
㈢ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རི་རབ་ཀྱི་བང་རིམ་ལ་སོགས་པའོ། །
★0◤kati cāsya pariṣaṇḍāḥ kiyatyo vā / [166|20-]
◤kati cāsya pariṣaṇḍāḥ? kiyatyo vā?[S410-412]
㈠此山有幾層。一一層其量云何。
㈡有幾層級。其量云何。何等諸天住何層級。
①kati ca asya pariṣaṇḍās kiyatyas vā
③འདི་ལ་བང་རིམ་ནི་དུ་ཞིག་ཡོད། ཐག་ནི་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་བང་རིམ་ནི་དུ་ཞིག་ཡོད། །ཐག་ནི་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན། འདི་ལ་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། བར་གྱི་ཐག་ནི་སྟོང་ཕྲག་བཅུ། །དཔག་ཚད་ནི་ཁྲིའི་ལྟག་ན་གཅིག་ཡོད་དེ། བཞིའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤pariṣaṇḍāścatasro 'sya daśasāhasrikāntarāḥ / [166|22]
◤pariṣaṇḍāś catasro 'sya daśasāhasrikāntarāḥ / [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【山王層有四 相去各十千】。
㈡頌曰 【妙高層有四_a 相去各十千】〖64_3_b〗
①pariṣaṇḍās catasras sya daśa sāhasrikā antarās
★◤/ daśayojanasahasrāṇyudgamyaikā / evaṃ yāvaccaturthī / tābhiḥ sumerorardhamākṣiptam / [166|23]
③འདི་ལ་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། བར་གྱི་ཐག་ནི་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་།།
㈢དེ་དག་གིས་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ཕྱེད་མན་ཆད་དུ་ཕྱིན་ཏོ། །
◤daśayojanasahasrāṇyudgamyaikā, evaṃ yāvaccaturthī / [S410-412]
㈠釋曰。須彌婁山。從水際取初層。中間相去十千由旬。乃至第四層。相去亦爾。
㈡論曰。蘇迷盧山有四層級。始從水際盡第一層。相去十千踰繕那量。如是乃至從第三層盡第四層亦十千量。
①daśa yojana sahasrāṇi udgamya ekā
③དཔག་ཚད་ནི་ཁྲིའི་ལྟག་ན་གཅིག་ཡོད་དེ་།
①evam yāvat caturthī
③བཞིའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
①tābhis sumeros ardham ākṣiptam
③དེ་དག་གིས་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ཕྱེད་མན་ཆད་དུ་ཕྱིན་ཏོ་།།
◤tābhiḥ sumerorardhamākṣiptam / [S410-412]
◤tāś ca tato yathāsaṅkhyam--[S410-412]
㈠由此四層山王半量。層層所圍繞。此四層次第出。
㈡此四層級從妙高山傍出圍繞盡其下半。
★◤tāśca tato yathāsaṃkhyaṃ[166|24]
♂daśayojanasahasrāṇyudgamyaikā / ♂evaṃ yāvaccaturthī / ♂tābhiḥ sumerorardhamākṣiptam /
①tās ca tatas yathāsaṃkhyam
③དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལས་གྲངས་བཞིན་དུ་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལས་གྲངས་བཞིན་དུ། སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་བཅུ་དྲུག་དང་། །བརྒྱད་དང་བཞི་དང་གཉིས་འཕགས་སོ། །
★◤ 【ṣoḍaśāṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatāḥ // VAkK_3.63 //】[167|01]
♂tāśca tato yathāsaṃkhyaṃ @167 ṣoḍaśāṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatāḥ //63//
①ṣoḍaśa aṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatās
③སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་བཅུ་དྲུག་དང་།། བརྒྱད་དང་བཞི་དང་གཉིས་འཕགས་སོ་།།
◤ṣoḍaśāṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatāḥ // 63 // [S410-412]
㈠復有幾量。〔偈曰〕：【十六八四二千由旬傍出】。
㈡【傍出十六千_c 八四二千量】〖64_3_d〗
★★◤prathamā pariṣaṇḍā ṣoḍaśa sahasrāṇi yojanānāṃ sumerornirgatā / [167|02]
♂prathamā pariṣaṇḍā ṣoḍaśa sahasrāṇi [ 49b. 9B1. V ] yojanānāṃ sumerornirgatā /
◤prathamā pariṣaṇḍā soḍaśa sahasrāṇi yojanānāṃ sumerornirgatā / [S410-412]
㈠釋曰。初層從須彌婁傍出十六千由旬。
㈡最初層級出十六千。
①prathamā pariṣaṇḍā ṣoḍaśa sahasrāṇi yojanānām sumeros nirgatā
㈢བང་རིམ་དང་པོ་ནི་〖PN-ནི།〗རི་རབ་ལས་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་འཕགས་སོ། །
★★◤dvitīyā 'ṣṭau tṛtīyā catvāri caturthī dve / [167|03]
♂dvitīyā'ṣṭau tṛtīyā catvāri caturthī dve /
◤dvitīyā'ṣṭau / tṛtīyā catvāri / caturthī dve // 63 // [S410-412]
㈠第二八千。第三四千。第四二千由旬出。
㈡第二第三第四層級。如其次第。八四二千。
①dvitīyā ṣṭau tṛtīyā catvāri caturthī dve
③གཉིས་པ་ནི་བརྒྱད་དོ་།། གསུམ་པ་ནི་བཞིའོ་།། བཞི་པ་ནི་གཉིས་སོ་།།
㈢གཉིས་པ་ནི་བརྒྱད་དོ། །
㈢གསུམ་པ་ནི་བཞིའོ། །
★0◤ 【karoṭapāṇayastāsu mālādhārāssadāmadāḥ /】[167|04]
㈢བཞི་པ་ནི་གཉིས་སོ། །
◤karoṭapāṇayastāsu mālādhārāssadāmadāḥ / [S410-412]
★◤ 【mahārājikadevāśca 】[167|05]
①karoṭapāṇayas tāsu mālā dhārāssadāma dās mahārājika devās ca
③དེ་ལ་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་དང་།། ཕྲེང་ཐོགས་དང་ནི་རྟག་མྱོས་དང་།། རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་གནས་།།
㈢དེ་ལ་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་དང་། །ཕྲེང་ཐོགས་དང་ནི་རྟག་མྱོས་དང་། །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་གནས། །བང་རིམ་དང་པོ་ལ་ནི་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་གནས་སོ། །
◤mahārājikadevāś ca,[S410-412]
㈠何眾生得住此中。〔偈曰〕：【俱盧多波尼 持鬘恒醉神 諸四大王天】。
㈡【堅手及持鬘_a 恒憍大王眾_b 如次居四級】〖65_3_c〗
🈪◦1328དེ་ལ་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་དང་། །ཕྲེང་ཐོགས་དང་ནི་རྟག་མྱོས་དང་། །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་གནས། །
★◤prathamāyāṃ pariṣaṇḍāyāṃ karoṭapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti / [167|06]
♂mahārājikadevāśca prathamāyāṃ pariṣaṇḍāyāṃ karoṭapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti /
◤prathamāyāṃ pariṣaṇḍāyāṃ karoṭapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti / [S410-412]
①prathamāyāṃ pariṣaṇḍāyāṃ karoṭa-pāṇi nāma yakṣāḥ prativasanti|
㈠釋曰。有夜叉神名俱盧多波尼，住初層。
㈡有藥叉神名為堅手，住初層級。
🈪བང་རིམ་དང་པོ་ལ་ནི་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་གནས་སོ། །
①prathamāyām pariṣaṇḍāyām karoṭapāṇayas nāma yakṣās prativasanti
③བང་རིམ་དང་པོ་ལ་ནི་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་གནས་སོ་།། གཉིས་པ་ལ་ནི་ཕྲེང་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ་།།
㈢གཉིས་པ་ལ་ནི་ཕྲེང་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ། །
★◤dvitīyāyāṃ mālādhārāstṛtīyāyāṃ sadāmadāḥ sadāmattāḥ / [167|06-]
♂dvitīyāyāṃ mālādhārā- stṛtīyāyāṃ sadāmadāḥ sadāmattāḥ /
◤dvitīyāyāṃ mālādhārāḥ / [S410-412]
①dvitīyāyāṃ mālādhāra
㈠復有諸天神名持鬘住第二層。
㈡有名持鬘住第二級。
🈪◦1329གཉིས་པ་ལ་ནི་ཕྲེང་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ། །
①dvitīyāyām mālā dhārās tṛtīyāyām sadāmadās sadāmattās
③གསུམ་པ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་མྱོས་རྣམས་གནས་ཏེ་།
㈢གསུམ་པ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་མྱོས་རྣམས་གནས་ཏེ། ལྷ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་〖PNབཞི་བའི།〗{149b}རིས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤tṛtīyāyāṃ sadāmadāḥ sadāmattāḥ / [S410-412]
㈠復有天神名恒醉住第三層。
㈡有名恒憍住第三級。
🈪◦1330གསུམ་པ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་མྱོས་རྣམས་གནས་ཏེ།
★0◤sarva ete caturmahārājakāyikāḥ / [167|07]
◤sarva ete cāturmahārājakāyikāḥ / [S410-412]
㈠如此等皆是四大王天軍眾。
㈡此三皆是四大天王所部天眾。
🈪ལྷ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①sarve ete catur mahā rājakāyikās
③ལྷ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་ ****[@149b]**** ་རིས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤caturthyāṃ tu catvāro mahārājāḥ svayaṃ prativasanti tatparicārāśca / [167|07-]
♂caturthyāṃ tu{1. MS. caturthīntu |} catvāro mahārājāḥ svayaṃ prativasanti{2. MS. pravisanti |} tatparicārāśca /
◤caturthyāṃ catvāro mahārājāḥ svayaṃ prativasanti, tatparicārāś ca / [S410-412]
㈠四天王自身及餘眷屬。住第四層。
㈡第四層級四大天王及諸眷屬共所居止故。
🈪◦1331བཞི་པ་ལ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་བོ་བཞི་བདག་ཉིད་དང་། དེའི་འཁོར་རྣམས་གནས་ཏེ།
①caturthyām tu catvāras mahā rājās svayam prativasanti tad paricārās ca
③བཞི་པ་ལ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་བོ་བཞི་བདག་ཉིད་དང་། དེའི་འཁོར་རྣམས་གནས་ཏེ་།
㈢བཞི་པ་ལ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་བོ་བཞི་བདག་ཉིད་དང་། དེའི་འཁོར་རྣམས་གནས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤atastasyāṃ cāturmahārājakāyikā devā ityuktam / [S410-412]
①
㈡經依此說四大王眾天。
🈪དེའི་ཕྱིར་ན་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་ཞེས་བཤད་དོ། །
★0◤atastasyāṃ mahārājakāyikā devā ityuktam / [167|08-]
①atas tasyām mahā rāja kāyikās devās iti uktam
③དེའི་ཕྱིར་ན་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་ཞེས་བཤད་དོ་།།
★◤yathā pariṣaṇḍāsu caturmahārājakāyikā devā evaṃ[167|09]
♂yathā pariṣaṇḍāsu caturmahārājakāyikā devā evaṃ parvateṣvapi saptasu //64//
◤yathā pariṣaṇḍāsu caturmahārājakāyikā devāḥ, evaṃ[S410-412]
㈠如於四層中四大王天眷屬住。
㈡如妙高山四外層級四大王眾及眷屬居。
D2804 🈪ཇི་ལྟར་བང་རིམ་དག་ལ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་〖PNདག〗གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ།
①yathā pariṣaṇḍāsu catur mahā rāja kāyikās devās evam
㈢ཇི་ལྟར་བང་རིམ་དག་ལ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་〖PNདག〗གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ།
★◤ 【parvateṣvapi saptasu // VAkK_3.64 //】[167|10]
①parvateṣu api saptasu
③རི་བོ་བདུན་པོ་དག་ལ་ཡང་།།
◤parvateṣvapi saptasu // 64 // [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【於餘山亦爾】。
㈡【亦住餘七山】〖65_3_d〗
㈢རི་བོ་〖PNནི།〗བདུན་པོ་དག་ལ་ཡང་། །རི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡང་དེ་དག་གི་གྲོང་དང་།
★0◤yugandharādiṣu parvateṣu teṣāṃ grāmanigamāḥ / ata evaiṣa devanikāyaḥ sarveṣāṃ mahiṣṭhaḥ / [167|11]
◤yugandharādiparvateṣu teṣāṃ grāmanigamāḥ / [S410-412]
①yugandharādiparvateṣu teṣāṃ grāma-nigama
㈠釋曰。於由乾陀羅等七山小大國土。四大天王所餘眷屬住皆遍滿。
㈡如是持雙持軸山等七金山上亦有天居。是四大王所部[村]封邑。
①yugandhara ādiṣu parvateṣu teṣām grāma nigamās
③རི་གཉའ་ཤིང་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡང་དེ་དག་གི་གྲོང་དང་། གྲོང་རྡལ་དག་ཡོད་དེ་།
①atas eva eṣa deva nikāyas sarveṣām mahiṣṭhas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྷའི་རིས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་པས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གྲོང་རྡལ་〖PNབརྡལ།〗དག་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྷའི་རིས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་པས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【merumūrdhni trayastriṃśāḥ 】[167|12]
♂merumūrdhani trayastriṃśāḥ atha kiyānmerumūrdhā /
①meru mūrdhni trayastriṃśās
③ལྷུན་པོའི་རྩེ་ན་སུམ་ཅུ་གསུམ་།
㈢ལྷུན་པོའི་རྩེ་ན་སུམ་ཅུ་གསུམ།
◤ata evaiṣa devanikāyaḥ sarveṣāṃ mahiṣṭhaḥ // 64 // [S410-412]
㈠是故四天王天眾皆依地住。三十三天住須彌婁頂。
㈡是名依地住四大王眾天。於欲天中此天最廣。三十三天住在何處。頌曰。
🈪གྲོང་རྡལ་〖PNབརྡལ།〗དག་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྷའི་རིས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་པས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤merumūrdhni trayastriṃśāḥ,[S410-412]
㈠〔偈曰〕：【三十三住頂 縱廣二十千】。
㈡【三十三天居】〖66_3_b〗
D2805 🈪ལྷུན་པོའི་རྩེ་ན་སུམ་ཅུ་གསུམ།
㈠釋曰。於須彌婁山上。帝釋及三十三天住此最勝處。
㈡論曰。三十三天住迷盧頂。
◤atha kiyān merumūrdhā?[S410-412]
㈠此處縱廣云何。
★◤atha kiyānmerumūrdhā / [167|13]
①atha kiyāt meru mūrdhā
㈢ཡང་ལྷུན་པོའི་རྩེ་མོ་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན།
★0◤ 【sa cāśītisahasradik /】[167|14]
①sa ca aśīti sahasra diś
③དེ་ཡི་ངོས་ལ་བརྒྱད་ཁྲིའོ་།།
◤sa cāśītisahasradik / [S410-412]
①sa ca aśīti-sahasra-dik|
㈠有餘師說。一一邊各八萬由旬。
㈡【妙高頂八萬】〖66_3_a〗
㈢དེ་ཡི་ངོས་ལ་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །
◤ekaikapārśvamaśītisahasrāṇi yathaivādhastāt / [S410-412]
①ekaika-pārśvam aśītisahasrāṇi yathaivādhastāt|
㈠如下際。此名最勝處。
㈡其頂四面各八十千。與下四邊其量無別。
★★◤ekaikapārśvamaśītisahasrāṇi yathaivādhastāt / [165|15]
♂ekaikapārśva maśītisahasrāṇi yathaivādhastāt /
①ekaika pārśvam aśīti sahasrāṇi yathā eva adhastāt
㈢ཐུར་དུ་ཇི་ལྟ་བར་ངོས་རེ་རེ་ལ་ཡང་〖PN+བརྒྱད་ཁྲི།〗བརྒྱད་ཁྲིའོ། །
★0◤anye punarāhuḥ / [167|15]
◤anye punarāhuḥ-- sa viṃśatisahasradik / [S410-412]
①anye punar āhus
③གཞན་དག་ན་རེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ། དེ་ཡི་ངོས་ལ་ཉི་ཁྲིའོ། །
★0◤sa viṃśatisahasradik / [167|15-]
①sa viṃśati sahasra diś
③དེ་ཡི་ངོས་ལ་ཉི་ཁྲིའོ་།། ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
★★◤catvāri pārśvanyasya catasro diśaḥ / [167|16]
♂catvāri pārśvānyasya catasro diśaḥ /
◤catvāri pārśvānyasya catasro diśaḥ / [S410-412]
㈠有餘師說。於須彌婁頂中央。一一邊各二萬由旬。
㈡2別說四邊各唯二萬。
①catvāri pārśvanyasya catasras diśas
③འདི་ལ་ངོས་བཞིར་ཕྱོགས་བཞི་ཡོད་དེ་།
★◤ekaikaṃ pārśvaṃ viṃśatiryojanasahasrāṇi samantāt parikṣepeṇāśītiriti // [167|16-]
♂ekaikaṃ pārśvaṃ viṃśatiryojanasahasrāṇi samantāt parikṣepeṇā- śītiriti /
◤ekaikaṃ pārśvaṃ viṃśatiryojanasahasrāṇi, samantāt parikṣepeṇāśītiriti / [S410-412]
㈠周圍八萬由旬為最勝處。三十三天於其中住。
㈡1有餘師說。周八十千
◤tasya ca--[S410-412]
★◤tasya ca[167|17]
①ekaikam pārśvam viṃśatis yojana sahasrāṇi samantāt parikṣepeṇa aśītis iti tasya ca
③ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲི་ཉི་ཁྲི་ཡོད་ལ་ཀུན་དུ་བསྐོར་ན་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་ཞེའོ་།།
㈢ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་ལ་ངོས་བཞིར་ཕྱོགས་བཞི་ཡོད་དེ། ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲི་ཉི་ཁྲི་ཡོད་ལ་ཀུན་དུ་བསྐོར་ན་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་ཞེའོ། །
◤vidikṣu kūṭāś catvāra uṣitā vajrapāṇibhiḥ // 65 // [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【方角有四峯 金剛神所住】。
㈡【四角有四峯_c 金剛手所住】〖66_3_d〗
D2808 🈪ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་ལ་ངོས་བཞིར་ཕྱོགས་བཞི་ཡོད་དེ། ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲི་ཉི་ཁྲི་ཡོད་ལ་ཀུན་དུ་བསྐོར་ན་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་ཞེའོ། །
D2809 🈪ཕྱོགས་མཚམས་བརྩེགས་པ་བཞི་ལ་ནི། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གནས། རི་རབ་རྩེ་མོའི་ཕྱོགས་མཚམས་ནི་གྲུ་〖PNགྲྭ།〗བཞི་སྟེ། དེ་དག་ལས་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་ཙམ་གྱིས་བརྩེགས་པ་བཞི་གྱེན་དུ་འཕགས་ཏེ། དེ་དག་ལ་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་གནས་སོ། །
★◤ 【vidikṣu kūṭāścatvāra uṣitā vajrapāṇibhiḥ // VAkK_3.65 //】[167|18]
♂tasya ca vidikṣu kūṭāścatvāra{3. MS. kūṭāgāraścatvāraḥ |} upitā vajrapāṇibhiḥ //65//
①vidikṣu kūṭās catvāras uṣitās vajrapāṇibhis
③ཕྱོགས་མཚམས་བརྩེགས་པ་བཞི་ལ་ནི་།། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གནས་།
㈢ཕྱོགས་མཚམས་བརྩེགས་པ་བཞི་ལ་ནི། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གནས། རི་རབ་རྩེ་མོའི་ཕྱོགས་མཚམས་ནི་གྲུ་〖PNགྲྭ།〗བཞི་སྟེ། དེ་དག་ལས་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་ཙམ་གྱིས་བརྩེགས་པ་བཞི་གྱེན་དུ་འཕགས་ཏེ། དེ་དག་ལ་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་གནས་སོ། །
★◤sūmerumūrdhno vidiśaḥ koṇāḥ / [167|19]
♂sumerumūrdhno vidiśaḥ koṇāḥ /
◤sumerumūrdhno vidiśaḥ koṇāḥ, tāsu pañcayojanaśatapramāṇāś catvāraḥ kūṭā abhyudgatāḥ, yeṣu vajrapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti // 65 // [S410-412]
㈠釋曰。須彌婁四維各有一峯。此峯徑五百由旬。高量亦爾。有夜叉神名金剛手。於此中住守護諸天。
㈡山頂四角各有一峯。其高廣量各有五百。有藥叉神名金剛手。於中止住守護諸天。
①sūmeru mūrdhnas vidiśas koṇās
③རི་རབ་རྩེ་མོའི་ཕྱོགས་མཚམས་ནི་གྲུ་བཞི་སྟེ་།
★◤tāsu pañcayojanaśatapramāṇāścatvāraḥ kūṭā abhyudgatā yeṣu vajrapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti / [167|19-]
♂tāsu pañcayojanaśatapramāṇāścatvāraḥ kūṭā abhyudgatā yeṣu vajrapāṇayo nāma yakṣāḥ [ 50a. 9A1. VI ] prativasanti /
①tāsu pañca yojana śata pramāṇās catvāras kūṭās abhyudgatās yeṣu vajrapāṇayas nāma yakṣās prativasanti
③དེ་དག་ལས་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་ཙམ་གྱིས་བརྩེགས་པ་བཞི་གྱེན་དུ་འཕགས་ཏེ། དེ་དག་ལ་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་གནས་སོ་།།
◤tasya ca merumūrdhnaḥ--[S410-412]
㈠此須彌婁頂。
㈡於山頂中
★◤tasya ca merumūrdhnaḥ[167|20]
①tasya ca meru mūrdhnas
③རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་དེའི་དབུས་ན། གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་པ་།།
㈢རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་དེའི་དབུས་ན། གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་〖PNལྟ།〗ན་སྡུག་ཅེས་པ། །ངོས་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་བ། །དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་གསེར་གྱི། རང་བཞིན་གཞི་བཀྲ་མཉེན་པ་ཡོད། །རི་རབ་ཀྱི་གཞིའི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་〖PNལྟ། 〗ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་པ། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འདིའི་ས་གཞི་ཚོན་བརྒྱས་〖PNདེ། 〗བཀྲ་བར་བྱས་ལ། ས་གཞི་དེ་ཡང་ཤིང་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་རེག་ན་འཇམ་པ་རྐང་པ་གཞག་པ་དང་། བཏེག་པ་དག་གིས་ན་ནེམས་ཞེས་བྱེད་པ་དང་པར་ཞེས་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །
★◤ 【■madhye sārdhadvisāhasrapārśvamadhyardhayojanam /】[167|21-]
♂tasya ca merumūrdhnaḥ madhye sārdhadvisāhasrapārśva madhyardhayojanam /
①madhye sārdha dvi sāhasra pārśvam adhyardha yojanam
③ངོས་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་བ་།།
◤madhye sārdhadvisāhasrapārśvamadhyardhayojanam / [S410-412]
◤puraṃ sudarśanaṃ nāma haimaṃ citratalaṃ mṛdu // 66 // [S410-412]
㈠〔偈曰〕：【中央二千半 高一由旬半 有城名善見 金軟多愛相】。
㈡【中宮名善見_a 周萬踰繕那_b 高一半金城_c 雜飾地柔軟】〖67_3_d〗
🈪3178 རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་དེའི་དབུས་ན། གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་པ། །ངོས་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་བ། །དཔག་ཚད་བྱེད་དང་གཉིས་གསེར་གྱི།
D2810 🈪རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་དེའི་དབུས་ན། གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་〖PNལྟ།〗ན་སྡུག་ཅེས་པ། །ངོས་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་བ། །དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་གསེར་གྱི། རང་བཞིན་གཞི་བཀྲ་མཉེན་པ་ཡོད། །རི་རབ་ཀྱི་གཞིའི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་〖PNལྟ། 〗ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་པ། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འདིའི་ས་གཞི་ཚོན་བརྒྱས་〖PNདེ། 〗བཀྲ་བར་བྱས་ལ། ས་གཞི་དེ་ཡང་ཤིང་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་རེག་ན་འཇམ་པ་རྐང་པ་གཞག་པ་དང་། བཏེག་པ་དག་གིས་ན་ནེམས་ཞེས་བྱེད་པ་དང་པར་ཞེས་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །
◤[S412]
★◤【 puraṃ sudarśanaṃ nāma haimaṃ citratalaṃ mṛdu // VAkK_3.66 //】
♂puraṃ sudarśanaṃ nāma haimaṃ citratalaṃ mṛdu //66//
①puram sudarśanam nāma haimam citra talam mṛdu
③དཔག་ཚད་བྱེད་དང་གཉིས་གསེར་གྱི་།
㈢དེ་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད:དོ།།〖PNརྒྱས 〗
★◤sumerutalasya madhye sudarśanaṃ nāma nagaram dairdhye sārdhatṛtīyayojanasahasre ekaikaṃ parśvamucchrāyeṇādhyardhayojanam / [167|23-]
♂sumerutalasya madhye sudarśanaṃ nāma nagaraṃ{4. MS. nagaraṃ nagaraṃ |} dairdhye sārdhatṛtīyayojanasahasre ekaikaṃ pāśvamucchrāye- ṇādhyardhayojanam /
◤sumerutalasya madhye sudarśanaṃ nāma nagaraṃ dairdhye sārdhatṛtīyayojanasahasre ekaikaṃ pārśvamucchrāṇādhyardhayojanam / [S412-414]
㈠釋曰。須彌婁山王頂。中央有大城名善見。縱廣各二千五百由旬。高一由旬半。
㈡有宮名善見。面二千半。周萬踰繕那。金城量高一踰繕那半。
🈪3179 རང་བཞིན་གཞི་བཀྲ་མཉེན་པ་ཡོད། །རི་རབ་ཀྱི་གཞིའི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་པ། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འདིའི་ས་གཞི་ཚོན་བརྒྱས་བཀྲ་བར་བྱས་ལ། ས་གཞི་དེ་ཡང་ཤིང་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་རེག་ན་འཇམ་པ་རྐང་པ་གཞག་པ་དང༌། བཏེག་པ་དག་གིས་ན་ནེམས་ཞེས་བྱེད་པ་དང་པར་ཞེས་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །
①sumeru talasya madhye sudarśanam nāma nagaram dairdhye sārdha tṛtīya yojana sahasre ekaikam parśvam ucchrāyeṇa adhyardha yojanam
③རང་བཞིན་གཞི་བཀྲ་མཉེན་པ་ཡོད་།། རི་རབ་ཀྱི་གཞིའི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ངོས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ། འཕང་དུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་པ་།
★◤prākāraḥ sauvarṇa ekottareṇa dhātuśatenāsya bhumiścitritā / [167|24-]
♂prākāraḥ sauvarṇa ekottareṇa dhātuśatenāsya bhūmiścitritā /
◤prākāraḥ sauvarṇaḥ / [S412-414]
㈠皆金所成。
㈡其地平坦亦真金所成。
①prākāras sauvarṇas eka uttareṇa dhātu śatena asya bhumis citritā
③གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འདིའི་ས་གཞི་ཚོན་བརྒྱས་བཀྲ་བར་བྱས་ལ་།
◤ekottareṇa dhātuśatenāsya bhumiś citritā / [S412-414]
㈠百一種類寶之所莊飾。城地亦爾。
㈡俱用百一雜寶嚴飾。
★◤tacca bhūmitalaṃ tūlapicuvat mṛdusaṃsparśaṃ pādakṣepotkṣepābhyāṃ natonnataṃ śakrasya devānāmindrasya rājadhānī / [167|25-]
♂tacca bhūmitalaṃ tūlapicuvat mṛdusaṃsparśaṃ pādakṣepotkṣepābhyāṃ natonnataṃ śakrasya devānāmidrasya rājadhānī /
◤tacca bhūmitalaṃ tūlapicuvat mṛdusaṃsparśaṃ pādakṣepotkṣepābhyāṃ natonnatam / [S412-414]
㈠地觸柔軟猶如綿聚。下足即沒舉足還滿。
㈡地觸柔軟如妬羅綿。於踐躡時隨足高下。
①tat ca bhūmi talam tūla picu vat mṛdu saṃsparśam pāda kṣepa utkṣepābhyām nata unnatam śakrasya devānām indrasya rājadhānī
③ས་གཞི་དེ་ཡང་ཤིང་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་རེག་ན་འཇམ་པ་རྐང་པ་གཞག་པ་དང་། བཏེག་པ་དག་གིས་ན་ནེམས་ཞེས་བྱེད་པ་དང་པར་ཞེས་བྱེད་པ་ཡོད་དོ་།། དེ་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་དོ་།
★◤ 【sārdhadviśatapāśrvo 'tra vaijayantaḥ 】[168|01]
①sārdha dvi śata pāśrvas atra vaijayantas
㈢ངོས་ལ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །
◤śakrasya devānāmindrasya rājadhānī // 66 // [S412-414]
㈠此城是帝釋所都之處。
㈡是天帝釋所都大城。
★◤śakrasya devānāmindrasya vaijayanto nāma prāsādo nagarasya madhye nānāratnasthānavidhānasaṃpadā sarvānyabhavanaśrīmahimnā hrepaṇo dairdhyeṇārdhatṛtīye yojanaśate pārśvaṃ pārśvam / [168|02-]
♂@168 sārdhadviśatapārśvo 'tra vaijayantaḥ śakrasya devānāmindrasya vaijayanto nāma prāsādo nagarasya madhye nānāratnasthānavidhānasaṃpadā sarvānya- bhavanaśrīmahignā hrepaṇo dairdhyeṇārdhatṛtīye yojanaśate pārśvaṃ pārśvam /
①śakrasya devānām indrasya vaijayantas nāma prāsādas nagarasya madhye nānā ratna sthāna vidhāna saṃpadā sarva anya bhavana śrī mahimnā hrepaṇas daiyojana śate pārśvam pārśvam
③གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཁང་བཟངས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གནས་རྣམ་པ་དུ་མ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གནས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་དོ་ཚ་བར་བྱེད་པ་ངོས་ངོས་ཀྱི་སྲིད་དུ་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ་ཞིག་ཡོད་དོ་།།
㈢གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཁང་བཟངས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གནས་རྣམ་པ་དུ་མ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གནས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ངོ་ཚ་〖PNམཚར། 〗བར་བྱེད་པ་ངོས་ངོས་ཀྱི་སྲིད་དུ་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ་ཞིག་ཡོད་དོ〖N-དོ། 〗། །རེ་ཞིག་འདི་ནི་གྲོང་གི་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤sārdhadviśatapārśvo 'tra vaijayantaḥ,[S412-414]
㈠〔偈曰〕：【一邊二百半 皮闍延多殿】。
㈡【中有殊勝殿_a 周千踰繕那】〖68_3_b〗
◤śakrasya devānāmindrasya vaijayanto nāma prasādo nāgarasya madhye nānāratnasthānavidhānasampadā sarvānyabhavanaśrīmahimnā hrepaṇaḥ, dairdhyeṇārdhatṛtīye yojanaśate pārśvaṃ pārśvam / [S412-414]
㈠釋曰。天帝釋所住宮殿。在大城中央。名皮闍延多。由種種寶類所莊飾故。此處最勝。能映奪諸天宮殿可愛相貌。此殿縱廣各二百五十由旬。
㈡於其城中有殊勝殿。種種妙寶具足莊嚴。蔽餘天宮故名殊勝。面二百五十。周千踰繕那。
D2811 🈪དེ་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད:དོ།།〖PNརྒྱས 〗 ངོས་ལ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །
D2812 🈪གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབུས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཁང་བཟངས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གནས་རྣམ་པ་དུ་མ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གནས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ངོ་ཚ་〖PNམཚར། 〗བར་བྱེད་པ་ངོས་ངོས་ཀྱི་སྲིད་དུ་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ་ཞིག་ཡོད་དོ〖N-དོ། 〗། །
★0◤iyaṃ tāvannagarasyābhirāmatā / [168|04]
◤iyaṃ tāvannagarasyā--bhirāmatā / [S412-414]
㈠於大城內有如是等最勝可愛相。
㈡是謂城中諸可愛事。
🈪རེ་ཞིག་འདི་ནི་གྲོང་གི་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【bahiḥ punaḥ /】[168|05]
①iyam tāvat nagarasya abhirāma tā bahis punar
③རེ་ཞིག་འདི་ནི་གྲོང་གི་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་།། དེའི་ ****[@150a]**** *་།།
㈢དེའི་{150a}ཕྱི་རོལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྩུབ་འགྱུར་འདྲེས་པ་དགའ་བས་བརྒྱན། །གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་བཞི་དག་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེད་མོའི་ས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་བཞི་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཅན་དང་། རྩུབ་འགྱུར་དང་། འདྲེས་པ་དང་། དགའ་བའི་ཚལ་ཏེ། དེ་དག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་བརྒྱན་ཏོ། །
◤bahiḥ punaḥ / [S412-414]
★◤ 【taccaitrarathapāruṣyamiśranandanabhūṣitam // VAkK_3.67 //】[168|06]
♂taccaitrarathapāruṣyamiśranandanabhūṣitam{1. MS. ... nandanavanaṃ ca bhūṣitaṃ |} //67//
①tad caitraratha pāruṣya miśra nandana bhūṣitam
③ཕྱི་རོལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་དང་།། རྩུབ་འགྱུར་འདྲེས་པ་དགའ་བས་བརྒྱན་།།
◤taccairatratha – pāruṣya – miśra – nandanabhūṣitam // 67 // [S412-414]
㈠〔偈曰〕：【外眾車惡口 雜喜園莊嚴】。
㈡【外四苑莊嚴_c 眾車麁雜喜】〖68_3_d〗
★★◤tasya hi nagarasya bahiścaturṣu pārśveṣu catvāryudyānādīni devānāṃ kriḍābhūmayaḥ / [168|07]
♂tasya hi nagarasya bahiścatuṣuṃ pārśveṣu catvāryudyānādīni devānāṃ krīḍābhūmayaḥ /
◤tasya hi nagarasya bahiś caturṣu pārśveṣu catvāryudyānādīni devānāṃ krīḍābhūmayaḥ / [S412-414]
㈠釋曰。城外四面最勝可愛處。有四種園。是諸天所遊戲處
㈡城外四面四苑莊嚴。是彼諸天共遊戲處。
D2813 🈪དེའི་ཕྱི་རོལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྩུབ་འགྱུར་འདྲེས་པ་དགའ་བས་བརྒྱན། །གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་བཞི་དག་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེད་མོའི་ས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་བཞི་ཡོད་དེ།
①tasya hi nagarasya bahis caturṣu pārśveṣu catvāri udyāna ādīni devānām kriḍā bhūmayas
③གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་བཞི་དག་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེད་མོའི་ས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་བཞི་ཡོད་དེ་།
★★◤caitrarathamudyānaṃ pāruṣyakaṃ miśrakāvaṇaṃ nandanavanaṃ ca / taistannagaraṃ bahiralaṅkṛtam / [168|08]
♂caitrarathamudyānaṃ pāruṣyakaṃ miśrakāvaṇaṃ nandanavanaṃ ca / taistannagaraṃ bahiralaṃkṛtam /
◤caitrarathamudyānam, pāruṣyakam, miśrākāvaṇam, nandanavanaṃ ca / [S412-414]
㈠一眾車園。二惡口園。三相雜園。四歡喜園。
㈡一眾車苑。二麁惡苑。三雜林苑。四喜林苑。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཅན་དང་། རྩུབ་འགྱུར་དང་། འདྲེས་པ་དང་། དགའ་བའི་ཚལ་ཏེ།
①caitraratham udyānam pāruṣyakam miśra kāvaṇam nandana vanam ca
③འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཅན་དང་། རྩུབ་འགྱུར་དང་། འདྲེས་པ་དང་། དགའ་བའི་ཚལ་ཏེ་།
①tais tat nagaram bahis alaṅkṛtam
③དེ་དག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་བརྒྱན་ཏོ་།།
★0◤ 【viṃśatyantaritānyeṣāṃ subhūmīni caturdiśam /】[168|09]
①viṃśati antaritāni eṣām su bhūmīni caturdiśam
③དེ་དག་གི་ནི་ཕྱོགས་བཞི་ན་།
㈢དེ་དག་གི་ནི་ཕྱོགས་བཞི་ན། ཉི་ཤུས་བཅད་ནས་གཞི་བཟང་། །སྐྱེད་མོས་ཚལ་དེ་དག་གི་ཕྱོགས་བཞི་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུས་བཅད་པ་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་བའི་གནས་ས་གཞི་བཟང་པོ་ཕན་ཚུན་འགྲན་པ་ལྟ་བུར་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །
◤taistannagaraṃ bahiralaṃkṛtam // 67 // [S412-414]
㈠此園於外莊嚴大城。
㈡此為外飾莊嚴大城。
🈪དེ་དག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱི་རོལ་བརྒྱན་ཏོ། །
◤viṃśatyantaritānyeṣāṃ subhūmīni caturdiśam / [S412-414]
①viṃśati antarita anyeṣām anya su-bhūmīni subhūmi caturdiśam|
㈠〔偈曰〕：【中二十由旬 四善地四方】。
㈡【妙地居四方_a 相去各二十】〖69_3_b〗
🈪དེ་དག་གི་ནི་ཕྱོགས་བཞི་ན། ཉི་ཤུས་བཅད་ནས་གཞི་བཟང་། །སྐྱེད་མོས་ཚལ་དེ་དག་གི་ཕྱོགས་བཞི་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུས་བཅད་པ་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་བའི་གནས་ས་གཞི་བཟང་པོ་ཕན་ཚུན་འགྲན་པ་ལྟ་བུར་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །
★◤eṣāṃ codyānānāṃ caturdiśaṃ catvāri sumūmīni viṃśatiyojanāntaritāni krīḍāsthānānyeva devānāṃ parasparaspardhayaiva śobhāṃ vitanvanti / [168|10-]
♂eṣāṃ codyānānāṃ caturdiśaṃ catvāri subhūmīni viṃśatiyojanāntaritāni{2. Y. ...yojanānyatikramya |} krīḍāsthānānyeva devānāṃ paraspa-[ 50b. 9B1. VI ] raspardhayaiva śobhāṃ vitanvanti{3. MS. vitati |} /
◤eṣāṃ codyānānāṃ caturdiśaṃ catvāri subhūmīni viṃśatiyojanānyatikramya krīḍāsthānāni bhavanti / [S412-414]
㈠釋曰。眾車等園四方各有別處名善地。中間相去二十由旬。是諸天最勝希有遊戲處。
㈡四苑四邊有四妙地。中間各去苑二十踰繕那。是彼諸天勝遊戲處。
①eṣām ca udyānānām caturdiśam catvāri sumūmīni viṃśati yojana antaritāni krīḍā sthānāni eva devānām paraspara spardhayā eva śobhām vitanvanti
③ཉི་ཤུས་བཅད་ནས་གཞི་བཟང་།། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དེ་དག་གི་ཕྱོགས་བཞི་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུས་བཅད་པ་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་བའི་གནས་ས་གཞི་བཟང་པོ་ཕན་ཚུན་འགྲན་པ་ལྟ་བུར་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་བཞི་ཡོད་དོ་།།
◤tānyeva devānāṃ parasparaspardhayaiva śobhāṃ vitanvanti / [S412-414]
㈠如互相妬生可愛想。餘園所不及。
㈡諸天於彼捔勝歡娛。
◤bahireva nagarasya pārśve--[S412-414]
㈠大城外邊。
㈡城外：
🈪◦1345གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས།
D2814 🈪གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས། བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ་། །
★◤vahireva nagarasya pārśve[168|12]
①vahis eva nagarasya pārśve
③གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས་།
㈢གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས། བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ་། །
★◤ 【pūrvottare pārijātaḥ sudharmā dakṣiṇāvare // VAkK_3.68 //】[168|13]
♂bahireva nagarasya pārśve pūrvottare pārijātaḥ sudharmā dakṣiṇāvare //68//
①pūrva uttare pārijātas sudharmā dakṣiṇā vare
③བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ་།། ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ་།།
◤pūrvottare pārijātaḥ sudharmā dakṣiṇāvare // 68 // [S412-414]
㈠〔偈曰〕：【東北波利園 西南善法堂】。
㈡【東北圓生樹_c 西南善法堂】〖69_3_d〗
🈪བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ་། །
🈪3185 གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངོས། བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ༌། །
★◤pārijāto nāma kovidārastrāyastriṃśānāṃ devānāṃ kāmaratiprakarṣāśrayaḥ / [168|14]
♂pārijāto nāma kovidārastrāyastriṃśānāṃ devānāṃ kāmaratiprakarṣāśrayaḥ{4. Y. ...prakarṣālayaḥ |} /
◤pārijāto nāma kovidārastrāyastriṃśānāṃ devānāṃ kāmaratiprakarṣālayaḥ / [S412-414]
㈠釋曰。天中有樹。名波利闍多。是三十三天欲塵遊戲最勝處。
㈡東北有圓生樹。是三十三天受欲樂勝所。
🈪◦1346ཤིང་ས་བརྟོལ་ཡོངས་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དགའ་བ་མཆོག་གི་གནས་ཞིག་ཡོད་དེ།
🈪3186 ཤིང་ས་བརྟོལ་ཡོངས་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དགའ་བ་མཆོག་གི་གནས་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཟུག་གོ།
D2815 🈪ཤིང་ས་བརྟོལ་ཡོངས་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དགའ་བ་མཆོག་གི་གནས་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཟུག་གོ། གནམ་འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་འཕགས་སོ། །
①pārijātas nāma kovidāras trāyastriṃśānām devānām kāmarati prakarṣa āśrayas
③ཤིང་ས་བརྟོལ་ཡོངས་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དགའ་བ་མཆོག་གི་གནས་ཞིག་ཡོད་དེ་།
㈢ཤིང་ས་བརྟོལ་ཡོངས་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དགའ་བ་མཆོག་གི་གནས་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཟུག་གོ།
★◤tasya pañca yojanāni mūlāhiniveśo yojanaśatamucchrāyaḥ/ [168|14-]
♂tasya pañca yojanāni mūlābhiniveśo yojanaśatamucchrāyaḥ /
◤tasya pañca yojanāni mūlābhiniveśaḥ, yojanaśatamucchrāyaḥ / [S412-414]
①tasya pañca yojanāni mūla abhiniveśa , yojanaśatam ucchrāyaḥ|
㈠樹徑五由旬。高百由旬。
㈡盤根深廣五[十]踰繕那。
🈪དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཟུག་གོ །
①tasya pañca yojanāni mūla ahi niveśas yojana śatam ucchrāyas
③དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཟུག་གོ། གནམ་འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་འཕགས་སོ་།།
㈢གནམ་འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་འཕགས་སོ། །
◤pañcāśad yojanāni śākhāpatrapalāśaṃ spharitvā tiṣṭhati / [S412-414]
①pañcāśad yojanāni śākhā patra palāśa spharitvā tiṣṭhati|
㈠枝葉至杪四邊各出五十由旬。周圍覆三百由旬。
㈡聳幹上昇枝條傍布。高廣量等百踰繕那。
🈪གནམ་འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་འཕགས་སོ། །
🈪3187 གནམ་འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་འཕགས་སོ། །
★0◤pañcāśat yojanāni śākhāpatrapalāśaṃ skaritvā tiṣṭhati / [168|15-]
①pañcāśat yojanāni śākhā patra palāśam skaritvā tiṣṭhati
㈢ཡལ་ག་དང་། འདབ་མ་དང་། ལོ་མ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ཁྱབ་པར་གནས་སོ། །
◤tasya khalu sarvapariphullasya yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti, pañcāśad yojanāni prativātam / [S412-414]
㈠住此樹華開敷時。香順風薰滿百由旬。香逆風薰滿五十由旬。
㈡挺葉開花妙香芬馥。順風熏滿百踰繕那。若逆風時猶遍五十。
🈪◦1347ཡལ་ག་དང་། འདབ་མ་དང་། ལོ་མ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ཁྱབ་པར་གནས་སོ། །
🈪◦1348དེའི་མེ་ཏོག་དང་། འདབ་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པའི་དྲི་དད་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒར་ལྡང་ངོ་། །
🈪◦1349རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་། །
🈪3188 ཡལ་ག་དང༌། འདབ་མ་དང༌། ལོ་མ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ཁྱབ་པར་གནས་སོ། །
🈪3189 དེའི་མེ་ཏོག་དང༌། འདབ་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པའི་དྲི་དད་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ལྡང་ངོ༌། །
🈪3190 རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ༌། །
D2816 🈪ཡལ་ག་དང་། འདབ་མ་དང་། ལོ་མ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ཁྱབ་པར་གནས་སོ། །
D2817 🈪དེའི་མེ་ཏོག་དང་། འདབ་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པའི་དྲི་དད་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ལྡང་ངོ་། །
D2818 🈪རྫི་〖PN-རྫི།〗ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་། །
★◤tasya khalu sarvapariphullasya yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyojana yojanāni prativātam / [168|16-]
♂tasya khalu sarvapariphullasya yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyojana{5. Y. omits yojana |}yojanāni prativātam /
①tasya khalu sarva pariphullasya yojana śatam anuvātam gandhas vāti pañcāśat yojana yojanāni prativātam
③དེའི་མེ་ཏོག་དང་། འདབ་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པའི་དྲི་དད་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ལྡང་ངོ་།། རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་།།
㈢དེའི་མེ་ཏོག་དང་། འདབ་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པའི་དྲི་དད་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ལྡང་ངོ་། །
㈢རྫི་〖PN-རྫི།〗ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་། །
★0◤yuktaṃ tāvadanuvātam / [168|17]
◤yuktaṃ tāvadanuvātam, prativātaṃ tu katham? vṛkṣānatikramaṃ sandhāyoktamityeke / [S412-414]
㈠若順風薰。此乃可然。說逆風薰云何可信。有餘師說。不過樹界故。故說此言。
㈡順風可爾。云何逆熏。有餘師言。香無逆熏義。依不越樹界故說逆熏。
🈪◦1350རེ་ཞིག་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་རིགས་ན་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་གོ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིང་ལས་མི་འདའ་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D2819 🈪རེ་ཞིག་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་རིགས་〖PNརིག〗ན་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་གོ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིང་ལས་མི་འདའ་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yuktam tāvat anuvātam
③རེ་ཞིག་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་རིགས་ན་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་གོ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་།
㈢རེ་ཞིག་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་རིགས་〖PNརིག〗ན་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་གོ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིང་ལས་མི་འདའ་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤prativātaṃ tu katham / [168|17-]
★0◤vṛkṣānatikramaṃ saṃdhāyoktamityeke / [168|18]
①prativātam tu katham vṛkṣa anatikramam saṃdhāya uktam iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིང་ལས་མི་འདའ་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤na hi nāma prativātaṃ vāto vāti / [S412-414]
㈠何以故。無香得逆風薰故。
㈡2所流香氣能逆風熏。
🈪◦1351དེ་རྫི་ཕྱོགས་སུམ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་གྱི། དྲི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷའི་རླུང་ཆུང་དུ་དག་གིས་བཀག་བཞིན་དུ་ཡང་དྲི་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་བྱའོ། །
🈪3191 རེ་ཞིག་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་རིགས་ན་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་གོ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན།
D2820 🈪དེ་རྫི་ཕྱོགས་སུམ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་གྱི། དྲི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷའི་རླུང་ཆུང་ངུ་དག་གིས་བཀག་བཞིན་དུ་ཡང་དྲི་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་བྱའོ། །
★◤nahi nāma sprativātaṃ vāto vāti / [168|18-]
♂nahi nāma saprativātaṃ{6. Y. omits sa |} vāto vāti /
①nahi nāma sprativātam vātas vāti
③དེ་རྫི་ཕྱོགས་སུམ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་གྱི་།
㈢དེ་རྫི་ཕྱོགས་སུམ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་གྱི། དྲི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷའི་རླུང་ཆུང་ངུ་དག་གིས་བཀག་བཞིན་དུ་ཡང་དྲི་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་བྱའོ། །
★◤tasyaiva tu sā gandhasya tādṛśo prabhāvasaṃpadeṣṭavyā yāt pratibadhyamāno'pi divyairmṛdumārutairgandhāntaraṃ saṃtanoti / [168|19-]
♂tasyaiva tu sā gandhasya tādṛśī prabhāvasaṃpadeṣṭavyā yat pratibādhya- māno 'pi divyairmṛdumārutairgandhāntaraṃ saṃtanoti /
◤tasyaiva tu sā gandhasya tādṛśī prabhāvasampadeṣṭavyā yat pratibādhyamano 'pi divyairmṛdumārutairgandhāntaraṃ santanoti / [S412-414]
㈠有餘師說。此一樹花香威德有如此事。謂天上調和香風所遮隔。此香猶相續不斷。餘香若為風所吹。則漸歇薄乃至都盡。
㈡1理實圓生有如是德。3雖天和風力所擁遏。然能相續流趣餘方。漸劣漸微近處便歇。
🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཤིང་ལས་མི་འདའ་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪3192 དེ་རྫི་ཕྱོགས་སུམ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་གྱི། དྲི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷའི་རླུང་ཆུང་དུ་དག་གིས་བཀག་བཞིན་དུ་ཡང་དྲི་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་བྱའོ། །
D2821 🈪རྒྱུན་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་〖PNགྱུར།།〗ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ལམ་རིང་པོར་མི་འགྲོའོ། །
①tasya eva tu sā gandhasya tādṛśas prabhāva saṃpadeṣṭavyā yāt pratibadhyamānopi divyais mṛdu mārutais gandha antaram saṃtanoti
③དྲི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷའི་རླུང་ཆུང་དུ་དག་གིས་བཀག་བཞིན་དུ་ཡང་དྲི་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་བྱའོ་།། རྒྱུན་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ལམ་རིང་པོར་མི་འགྲོའོ་།།
㈢རྒྱུན་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཆུང་བ་དང་། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་〖PNགྱུར།།〗ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ལམ་རིང་པོར་མི་འགྲོའོ། །
★◤mandataratamasamārambhāttu saṃtāna āśveva samucchidyate yato na tathā viprakṛṣṭamadhvānaṃ prasarpati / [168|20-]
♂mandataratamasamārambhāttu{7. MS. ...samāraṃbhātu |} saṃtāna āśveva samucchidyate yato{8. Y. ato |} na tathā viprakṛṣṭamadhvānaṃ prasarpati /
◤mandataratasamārambhāttu gandhasantāna āśveva samucchidyate, ato na tathā viprakṛṣṭamadhvānaṃ prasarpati / [S412-414]
㈠是故餘香去不得遠。相形比勝餘樹。故說此言。
㈡非能遠至如順風熏。
🈪3193 རྒྱུན་ཆུང་བ་དང༌། ཆེས་ཆུང་བ་དང༌། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ལམ་རིང་པོར་མི་འགྲོའོ། །
①mandataratama samārambhāt tu saṃtāne āśu eva samucchidyate yatas na tathā viprakṛṣṭam adhvānam prasarpati
③ཇི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་རྒྱུན་དེ་རང་གི་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གམ་།
㈢ཇི་〖PNཅི།〗མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་རྒྱུན་དེ་རང་གི་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གམ། འོན་ཏེ་རླུང་ལ་བརྟེན་〖PNབསྒོས།〗ནས་ཀྱང་སྐྱེ་ཞེ་ན། སློབ་དཔོན་གྱི་འདོད་པ་ནི་དེ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། གཉི་ག་ལྟར་ཡིན་པའོ། །
★0◤kiṃ punaḥ svabhūtāśrita evamapuṣpagandhasaṃtāno vartate utāho vāyuradhivāsito jāyate / [168|21-]
◤kiṃ punaḥ svabhūtāśrita evamapuṣpagandhasantāno vartate, utāho vāyuradhivāsito jāyate? nātra niyamaḥ / [S412-414]
㈠花香相續。為依止自四大能薰餘處。為但薰風不出餘處。此中無定。
㈡如是花香。為依自地隨風相續轉至餘方。為但熏風別生香氣。此義無定。
🈪3194 ཇི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་རྒྱུན་དེ་རང་གི་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གམ། འོན་ཏེ་རླུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་སྐྱེ་ཞེ་ན། སློབ་དཔོན་གྱི་འདོད་པ་ནི་དེ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། གཉི་ག་ལྟར་ཡིན་པའོ། །
D2822 🈪ཇི་〖PNཅི།〗མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་རྒྱུན་དེ་རང་གི་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་གམ། འོན་ཏེ་རླུང་ལ་བརྟེན་〖PNབསྒོས།〗ནས་ཀྱང་སྐྱེ་ཞེ་ན། སློབ་དཔོན་གྱི་འདོད་པ་ནི་དེ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། གཉི་ག་ལྟར་ཡིན་པའོ། །
①kim punar sva bhūta āśritas evam apuṣpa gandha saṃtānas vartate uta aho vāyus adhivāsitas jāyate
③འོན་ཏེ་རླུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་སྐྱེ་ཞེ་ན་།
★★◤nātra niyamaḥ / [168|22]
♂nātraṃ niyamaḥ /
①na atra niyamas
③སློབ་དཔོན་གྱི་འདོད་པ་ནི་དེ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ་།
★◤ubhayathāpi hyācāryeṣṭiḥ / yattarhi bhagavatoktaṃ[168|23]
♂ubhayathāpi{9. MS. ubhayasthāpi |} hyācāryeṣṭiḥ /
◤ubhayathāpi hyācāryeṣṭiḥ / [S412-414]
㈠諸師許有二種。
㈡諸軌範師於此二門俱許無失。
①ubhayathā api hi ācārya iṣṭis
③གཉི་ག་ལྟར་ཡིན་པའོ་།།
①yat tarhi bhagavatā uktam
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མེ་ཏོག་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་མི་འགྲོ། །
★◤ “na puṣpagandhaḥ prativātameti na maulikastāgaraścāndano vā / satāṃ tu gandhaḥ prativātameti sarvā diśaḥ satpuruṣaḥ pravātī”ti / [168|24-]
♂yattarhi bhagavatoktaṃ “na puṣpagandhaḥ prativātameti na maulikastāgaraścāndano vā / ♂satāṃ tu gandhaḥ prativātameti sarvā diśaḥ satpuruṣaḥ pravātī”ti /
①na puṣpagandhas prativātam eti na maulikas tāgaras ca andanas vā
③མེ་ཏོག་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་མི་འགྲོ་།། རྩ་བའམ་རྒྱ་སྤོས་ཙན་དན་ཡང་མ་ཡིན་།། མཁས་རྣམས་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་འགྲོ་སྟེ་།།
㈢རྩ་བའམ་རྒྱ་སྤོས་ཙན་དན་ཡང་མ་ཡིན། །མཁས་རྣམས་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་འགྲོ་སྟེ། །{150b}སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་དུ་འགྲོ། །
①satām tu gandhas prativātam eti sarvās diśas sat puruṣas pravāti iti
③ ****[@150b]**** ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་།། ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན་།
◤yattarhi bhagavatoktam (dha- pa- 54)--[S412-414]
㈠若爾云何。世尊說此偈
㈡若爾何故薄伽梵言
🈪3195 འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མེ་ཏོག་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་མི་འགྲོ། །
D2823 🈪འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མེ་ཏོག་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་མི་འགྲོ། །རྩ་བའམ་རྒྱ་སྤོས་ཙན་དན་ཡང་མ་ཡིན། །མཁས་རྣམས་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་འགྲོ་སྟེ། ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་དུ་འགྲོ། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མིའི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤“na puṣpagandhaḥ prativāmeti na maulikastāgaracāndano vā / [S412-414]
㈠ 花香非能逆風薰 根實諸香亦皆爾
㈡ 花香不能逆風熏 根莖等香亦復爾
🈪3196 རྩ་བའམ་རྒྱ་སྤོས་ཙན་དན་ཡང་མ་ཡིན། །མཁས་རྣམས་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མིན་འགྲོ་སྟེ། །
◤satāṃ tu gandhaḥ prativātameti sarvā diśaḥ satpuruṣaḥ pravāti” // iti?[S412-414]
㈠ 善人戒香逆風薰 正行芳流遍國界
㈡ 善士功德香芬馥 逆風流美遍諸方
🈪3197 སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་དུ་འགྲོ། །
★◤mānuṣyakaṃ puṣpagandhaṃ saṃdhāyoktam / taddhi pratītaṃ loke / [169|01]
♂@169 mānuṣyakaṃ puṣpagandhaṃ [ 51a. 9A1. VII ] sandhāyoktam / ♂taddhi pratītaṃ loke / ♂na ca tasya tādṛśī śaktiḥ /
◤mānuṣyakaṃ puṣpagandhaṃ sandhāyoktam / [S412-414]
㈠依人中香氣。故說此偈。
㈡據人間香故作是說。
🈪3198 ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མིའི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
①mānuṣyakam puṣpa gandham saṃdhāya uktam
③མིའི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། མིའི་མེ་ཏོག་གི་དྲིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
①tat hi pratītam loke
③དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མཐུ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དོ། །
㈢ས་སྟོན་སྡེ་རྣམས་〖PN+ནི།〗རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཆད་བརྒྱར་དྲིའི་ངད་ལྡང་ངོ། །
◤taddhi pratītaṃ loke / [S412-414]
㈠何以故。此香是世間共知。
㈡以世共了
🈪3199 དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མཐུ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དོ། །
D2824 🈪དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མཐུ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དོ། །
★◤na ca tasya tādṛśī śaktiḥ mahīsāsakāstu pathanti “yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyojanāni prativātamiti / [169|01-]
♂mahīsāsakāstu paṭhanti “yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyo- janāni prativātamiti /
◤na ca tasya tādṛśī śaktiḥ / [S412-414]
㈠無如此能。
㈡無如是能。
①na ca tasya tādṛśī śaktis mahī sāsakās tu pathanti yojana śatam anuvātam gandhas vāti pañcāśat yojanāni prativātam iti
③དེ་ལ་མཐུ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དོ་།། ས་སྟོན་སྡེ་རྣམས་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཆད་བརྒྱར་དྲིའི་ངད་ལྡང་ངོ་;། རླུང་མེད་ན་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་ཞེས་འདོན་ཏོ་།།
㈢རླུང་མེད་ན་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །
◤mahīśāsakāstu paṭhanti-- “yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti, pañcāśad yojanāni prativātam” ( ) iti / [S412-414]
㈠彌嬉沙塞部說。此香順風薰百由旬。逆風薰五十由旬。
㈡化地部經說。此香氣順風熏滿百踰繕那。若無風時唯遍五十。
🈪3200 ས་སྟོན་སྡེ་རྣམས་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཆད་བརྒྱར་དྲིའི་ངད་ལྡང་ངོ༑ །རླུང་མེད་ན་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ལྡང་ངོ་ཞེས་འདོན་ཏོ། །
★◤sudharmā nāma devasabhā dakṣiṇapaścime digbhāge yasyāṃ niṣadya devāḥ kṛtyākṛtyaṃ samarthayanti / [169|03-]
♂sudharmā nāma devasabhā dakṣiṇapaścime digbhāge yasyāṃ niṣadya devāḥ kṛtyākṛtyaṃ samarthayanti{1. Y. samarthayante |} /
◤sudharmā nāma devasabhā dakṣiṇapaścime digbhāge, yasyāṃ niṣadya devāḥ kṛtyākṛtyaṃ samarthayante // 68 // [S412-414]
㈠有諸天集會堂名善法。對大城西南角。諸天於中坐。論量世間應作不應作事。
㈡外西南角有善法堂。三十三天時集於彼詳論如法不如法事。
🈪3201 ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཆ་ན་གང་དུ་ལྷ་རྣམས་འཁོད་ནས་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ལྷའི་འདུན་ས་ཆོས་བཟངས་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དོ། །
①sudharmā nāma deva sabhās dakṣiṇa paścime diś bhāge yasyām niṣadya devās kṛtyā kṛtyam samarthayanti
㈢ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཆ་ན་གང་དུ་ལྷ་རྣམས་འཁོད་ནས་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ལྷའི་འདུན་ས་ཆོས་བཟངས་〖PNབཟང་།〗ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དོ། །
★0◤eṣa tāvattridaśānāṃ bhājanasaṃniveśaḥ / [169|04]
◤eṣa tāvat tridaśānāṃ bhājanasanniveśaḥ // [S412-414]
㈠四大天王及三十三天。安立器世其相如此。
㈡如是已辯三十三天所居外器。
🈪3202 རེ་ཞིག་དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣa tāvat tridaśānām bhājana saṃniveśas
㈢རེ་ཞིག་དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S414]
★◤ 【tata{2. MS. tadūrddhva |} ūrdhvaṃ vimāneṣu devāḥ 】[169|05]
♂tata{2. MS. tadūrddhva |} ūrdhvaṃ vimāneṣu devāḥ
◤tata ūrdhvaṃ vimāneṣu devāḥ,[S414-416]
㈠〔偈曰〕：【從此上宮殿 天住】。
㈡餘有色天眾所住器云何。頌曰 【此上有色天_a 住依空宮殿】〖70_3_b〗
①tatas ūrdhvam vimāneṣu devās
㈢དེའི་སྟེང་ལྷ་རྣམས་གཞལ་མེད་ཁང་། །
★◤tridaśebhya ūrdhvaṃ devā vimāneṣu pratiṣṭhitāḥ / [169|06]
♂tridaśebhya ūrdhvaṃ devā vimāneṣu pratiṣṭhitāḥ /
◤tridaśebhya ūrdhvaṃ devā vimāneṣu pratiṣṭhitāḥ / [S414-416]
㈠釋曰。三十三天上各有宮殿。所餘諸天依其中住。
㈡論曰。此前所說三十三天上有色諸天。【住依空宮殿】〖70_3_b〗。
①tridaśebhyas ūrdhvam devās vimāneṣu pratiṣṭhitās
㈢སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་སྟེང་གི་ལྷ་རྣམས་ནི་གཞལ་ཡས་ཁང་དག་ན་གནས་ཏེ།
★◤te punaryāmāstuṣitā nirmāṇaratayaḥ paranirmitavaśavartinaśca brahmakāyikādayaśca pūrvoktāḥ ṣoḍaśasthānāntaragatāḥ / [169|06-]
♂te punaryāmāstuṣitā nirmāṇaratayaḥ paranirmitavaśavartinaśca brahmakāyikādayaśca pūrvoktāḥ ṣoḍaśasthānāntara{3. MS. not clear. }gatāḥ /
◤te punaryāmāḥ tuṣitāḥ, nirmāṇaratayaḥ, paranirmitavaśavartinaś ca brahmakāyikādayaś ca pūrvoktāḥ ṣoḍśasthānāntaragatāḥ / [S414-416]
㈠何者所餘。謂夜摩兜率多化樂他化自在梵眾等。如前所說。合有十六處。
㈡云何名上有色諸天。謂夜摩天。覩史多天。樂變化天。他化自在天。及前所說梵眾天等有十六處。
①te punar yāmās tuṣitās nirmāṇaratayas paranirmitavaśavartinas ca brahmakāyika ādayas ca pūrva uktās ṣoḍaśa sthāna antara gatās
㈢དེ་དག་ཀྱང་འཐབ་བྲལ་རྣམས་དང་། དགའ་ལྡན་རྣམས་དང་། འཕྲུལ་དགའ་རྣམས་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་རྣམས་དང་། སྔར་བཤད་པ་ཚངས་རིས་ལ་སོགས་པ་གནས་གཞན་བཅུ་དྲུག་ཏུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཏེ།
★★◤ityete dvāviṃśatidevanikāyāḥ samāsena yeṣāṃ bhājanaṃ prajñāyate / [169|08]
♂ityete dvāviṃśati- devanikāyāḥ samāsena yeṣāṃ bhājanaṃ prajñāyate /
◤ityete dvāviṃśatideva-nikāyāḥ samāsena yeṣāṃ bhājanaṃ prajñāyate / [S414-416]
㈠如此若略說。合二十二部諸天所。此等皆有別器世界。
㈡并前合有二十二天。皆依外器。如是所說諸天眾中。
①iti ete dvāviṃśati deva nikāyās samāsena yeṣām bhājanam prajñāyate
㈢དེ་ལྟར་ན་གང་དག་གི་〖PNགིས།〗སྣོད་མངོན་པ་ནི་〖PN-དེ་ནི།〗མདོར་བསྡུ་ན་ལྷའི་རིས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【kāmabhujastu ṣaṭ /】[169|09]
◤kāmabhūjastu ṣaṭ / [S414-416]
㈠〔偈曰〕：【六受欲】。
㈡頌曰 【六受欲】
①kāmabhujas tu ṣaḍ
㈢འདོད་པ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །
★0◤teṣāṃ tu ṣaṭ kāmāvacarā devanikāyāḥ kāmān paribhuñjate na śeṣāḥ / [169|10]
◤teṣāṃ tu ṣaṭ kāmāvacarā devanikāyāḥ kāmān paribhuñjate, na śeṣāḥ / [S414-416]
㈠釋曰。於二十二中有六欲界天。能受用塵欲非餘。
㈡論曰。唯六欲天受妙欲境。
🈪དེ་དག་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དག་ལ་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①teṣām tu ṣaṭ kāmāvacarās deva nikāyās kāmān paribhuñjate na śeṣās
③དེ་དག་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢དེ་དག་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དག་ལ་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadyathā caturmahārājakāyikā yāvat paranirmitavaśavartinaḥ / [169|10-]
♂tadyathā caturmahārājakāyikā yāvat parinirmitavaśavartinaḥ /
◤tadyathā-- caturmahārājakāyikā yāvat paranirmitavaśavartinarḥ / [S414-416]
㈠謂四大王天。乃至他化自在天。
①tadyathā catur mahā rāja kāyikās yāvat paranirmitavaśavartinas
③རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དག་ལ་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤te punaḥ--[S414-416]
★◤te punaḥ[169|11]
①te punar
㈢དེ་དག་ཀྱང་།
◤dvandvāliṅganapāṇyāptihasitekṣitamaithunāḥ // 69 // [S414-416]
㈠此六天。〔偈曰〕：【身交抱捉手 笑相視為婬】。
㈡【交抱 執手笑視婬】〖70_3_d〗
★◤ 【dvandvāliṅganapāṇyāptihasitekṣitamaithunāḥ // VAkK_3.69 //】[169|12]
♂te punaḥ dvaṃdvāliṅganapāṇyāptihasitekṣitamaithunāḥ //69//
①dvandva āliṅgana pāṇi āpti hasita īkṣita maithunās
③གཉིས་གཉིས་འཁྱུད་དང་ལག་བཅངས་དང་།། དགོད་དང་བལྟས་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན་།།
㈢གཉིས་གཉིས་འཁྱུད་དང་ལག་བཅངས་དང་། །དགོད་དང་བལྟས་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན། །
★◤dvandvena maithunaṃ bhūmisambaddhavāsinām / [169|13]
♂dvaṃdvena maithunaṃ bhūmisaṃbaddhavāsinām /
◤dvandvena maithunaṃ bhūmisambaddhavāsinām cāturmahārājakāyikānāṃ trāyastriṃśānām, yathā manuṣyāṇām / [S414-416]
㈠釋曰。依地住相應故。皆二身交為婬。謂四大王天及三十三天。與人道不異。
㈡於中初二依地居天。形交成婬與人無別。
🈪དེ་དག་ཀྱང་། གཉིས་གཉིས་འཁྱུད་དང་ལག་བཅངས་དང་། །དགོད་དང་བལྟས་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན། །ས་དང་འབྲེལ་པར་གནས་པ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་འཁྲིག་གོ། །
★◤cāturmahārājakāyikānāṃ trāyastriṅkśānāṃ yathā manuṣyāṇām / [169|13-]
♂cāturmahārājakāyikānāṃ{4. MS. ...kāyikā trāya...|} trāyastriṃśānāṃ yathā manuṣyāṇām /
①dvandvena maithunam bhūmi sambaddha vāsinām cāturmahārāja kāyikānām trāyas triṅkśānām yathā manuṣyāṇām
③ས་དང་འབྲེལ་པར་གནས་པ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་འཁྲིག་གོ་།།
㈢ས་དང་འབྲེལ་པར་གནས་པ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་འཁྲིག་གོ། །
★0◤teṣāṃ tu vāyunirmokṣāt dāhavigamaḥ śukrābhāvāt / [169|14]
◤teṣāṃ tu vāyunirmokṣād dāhavigamaḥ; śukrābhāvāt / [S414-416]
㈠是諸天由風出故心熱即息。以無不淨故。
㈡然風氣泄熱惱便除。非如人間有餘不淨。
🈪དེ་དག་ལ་ཡང་ཁུ་ཆུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རླུང་བཏང་བས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བྲལ་ལོ། །
①teṣām tu vāyu nirmokṣāt dāha vigamas śukra abhāvāt
㈢དེ་དག་ལ་ཡང་ཁུ་ཆུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རླུང་བཏང་བས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བྲལ་ལོ། །
★0◤āliṅganena maithunaṃ yāmānāmāliṅganamātreṇa dāhavigamāt / [169|14-]
◤āliṅganena bhaithunaṃ yāmānām; āliṅganamātreṇa dāhavigamāt / [S414-416]
㈠夜摩天以相抱為婬。心熱即息。
㈡夜摩天眾纔抱成婬。
🈪འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་འཁྱུད་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྱུད་པ་ཙམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①āliṅganena maithunam yāmānām āliṅgana mātreṇa dāha vigamāt
㈢འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་འཁྱུད་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྱུད་པ་ཙམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤pāṇisaṃprāptyā tuṣitānāṃ hasitena nirmāṇaratīnāṃ prekṣitena paranirmitavaśavartinām / [169|15-]
♂pāṇisaṃprāptyā tuṣitānāṃ hasitena nirmāṇara-[ 51b. 9B1. VII ]tīnāṃ prekṣitena paranirmitavaśavartinām /
◤pāṇisamprāptyā tuṣitānām, hasitena nirmāṇaratīnām, prekṣitena paranirmitavaśavartinām / [S414-416]
㈠兜率陀天以捉手為婬化樂天以共笑為婬。他化自在天以相視為婬。
㈡覩史多天但由執手。樂變化天唯相向笑。他化自在相視成婬。
🈪དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལག་བཅངས་བྱས་པས་སོ། །འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ནི་དགོད་པས་སོ། །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་བལྟས་པས་སོ། །
★◤svavartināṃ sarveṣāṃ dvandvasamāpattyā / [169|16-]
♂svavartināṃ sarveṣāṃ dvaṃdvasamāpattyā /
◤svavartināṃ sarveṣāṃ dvandvasamāpattyā / [S414-416]
㈠一切欲天同以二身交為婬。後相抱等四。
㈡毘婆沙師作如是釋六天皆以形交成婬。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པས་ཡིན་ནོ། །
①pāṇi saṃprāptyā tuṣitānām hasitena nirmāṇa ratīnām prekṣitena paranirmita vaśavartinām sva vartinām sarveṣām dvandva samāpattyā
③དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལག་བཅངས་བྱས་པས་སོ་།། འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ནི་དགོད་པས་སོ་།། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་བལྟས་པས་སོ་།།
㈢དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལག་བཅངས་བྱས་པས་སོ། །
㈢འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ནི་དགོད་པས་སོ། །
★◤kālaparimānaṃ tu prajñaptāvuktamiti vaibhāṣikāḥ / [169|17]
㈢གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་བལྟས་པས་སོ། །
♂kālaparimāṇaṃ tu prajñaptāvuktamiti vaibhāṣikāḥ /
◤kālaparimāṇaṃ tu prajñaptāv uktam iti vaibhāṣikāḥ / [S414-416]
①kālaparimāṇaṃ tu prajñapti uktam iti vaibhāṣikāḥ |
㈠從譬時量得名。分別世經說如此。
㈡世施設中說相抱等。但為顯彼時量差別。
🈪བརྟགས་པ་ལས་བཤད་པ་ནི་དུས་ཀྱི་ཚད་ཡིན་ཏེ།
①kāla parimānam tu prajñaptau= uktam iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པས་ཡིན་ནོ་།། བརྟགས་པ་ལས་བཤད་པ་ནི་དུས་ཀྱི་ཚད་ཡིན་ཏེ། ཇི་ ****[@151a]**** *་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་〖PNཀྱི་གཉིས་སྤྲོས།〗པས་ཡིན་ནོ། །
★◤yāvadyāvadviṣayāṇāṃ tīvrataratā tāvattāvadrāgo'pi tīvrataraḥ / [169|17-]
♂yāvadyāvadviṣayāṇāṃ tīvrataratā tāvattāvadrāgo 'pi tīvrataraḥ /
◤yāvadyāvad viṣayāṇāṃ tīvrataratā, tāvattāvad rāgo 'pi tīvrataraḥ / [S414-416]
㈠向上諸天。如欲塵次第轉勝妙。欲樂亦爾。向上轉重。
㈡以上諸天欲境轉妙貪心轉捷故使之然。
🈪ཇི་ཙམ་ཇི་ཙམ་དུ་ཡུལ་རྣམས་ཆེས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ཙམ་དེ་ཙམ་དུ་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཆེས་ཤས་ཆེའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yāvat yāvat viṣayāṇām tīvratara tā tāvat tāvat rāgopi tīvrataras
③ཙམ་ཇི་ཙམ་དུ་ཡུལ་རྣམས་ཆེས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ཙམ་དེ་ཙམ་དུ་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཆེས་ཤས་ཆེའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢བརྟགས་〖PNབརྟགས།〗པ་ལས་བཤད་པ་ནི་དུས་ཀྱི་ཚད་ཡིན་ཏེ། ཇི་{151a}ཙམ་ཇི་ཙམ་དུ་ཡུལ་རྣམས་ཆེས་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ཙམ་དེ་ཙམ་དུ་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཆེས་ཤས་ཆེའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤yasya devasya devyā vā utsaṅge devakumāro devakanyā vā jāyate sa tayoḥ putro bhavati sā ca duhitā / [169|18-]
◤yasya devasya devyā vā utsaṅge devakumāro devakanyā vā jāyate, sa tayoḥ putro bhavati sā ca duhitā // 69 // [S414-416]
㈠於男天膝上及女天膝上。若有童男童女天生。此童男童女即是二天之子。
㈡隨彼諸天男女膝上。有童男童女欻爾化生。即說為彼天所生男女。
🈪3206 ལྷ་འམ་ལྷ་མོ་གང་གི་པང་དུ་ལྷ་གཞོན་ནུ་འམ་ལྷའི་བུ་མོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཡང་ཡིན་ལ། དེའི་བུ་མོ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①yasya devasya devyās vai utsaṅge devakumāras deva kanyā vā jāyate sa tayos putras bhavati sā ca duhitā
㈢ལྷ་འམ་ལྷ་མོ་གང་གི་པང་དུ་ལྷ་གཞོན་ནུའམ་ལྷའི་བུ་མོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ:དེ་ནི་〖PN-དེ་ནི།〗དེ་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཡང་ཡིན་ལ། དེའི་བུ་མོ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiyatpramāṇo jāyate / [169|19-]
◤kiyatpramāṇo jāyate? pañcavarṣopamo yāvad daśavarṣopamaḥ śiśuḥ / [S414-416]
①kiyat pramāṇas jāyate
③བོང་ཚོད་ཇི་ཙམ་དུ་སྐྱེ་ཞེ་ན། བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ནས་།།
㈢བོང་ཚོད་ཇི་ཙམ་དུ་སྐྱེ་ཞེ་ན། བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ནས། །ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ལྟ་བུའི་བར། །དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ། ལྷའི་རིས་དེ་〖PN-དེ།〗དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྐྱེའོ། །
◤sambhavatyeṣu,[S414-416]
㈠初生身量云何。〔偈曰〕：【譬五年乃至 譬十年初生 生中】。
㈡初生天眾身量云何。頌曰 【初如五至十】〖71_3_a〗
🈪3207 བོང་ཚོད་ཇི་ཙམ་དུ་སྐྱེ་ཞེ་ན།
★0◤ 【pañcavarṣopamo yāvat daśavarṣopamaḥ śiśuḥ /】[169|21]
①pañca varṣa upamas yāvat daśa varṣa upamas śiśus
③ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ལྟ་བུའི་བར་།།
★◤ 【saṃbhavatyeṣu 】[169|22]
①saṃbhavati eṣu
③དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་།
◤yathāsaṃkhyaṃ ṣaṭsu devanikāyeṣu / [S414-416]
㈠釋曰。次第於六欲天處。第一天新生天子。如人中五歲童子。乃至第六天新生天子。如人中十歲童子。
㈡論曰。且六欲諸天初生如次如五六七八九十歲人。
★◤yathāsaṃkhyaṃ ṣaṭsu devanikāyeṣu / te tu kṣipramevābhivardhante / [169|23]
♂saṃbhavatyeṣu yathāsaṃkhyaṃ ṣaṭsu devanikāyeṣu / ♂te tu kṣipramevābhivardhante /
①yathāsaṃkhyam ṣaṭsu deva nikāyeṣu
③ལྷའི་རིས་དེ་དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ཏེ་།
①te tu kṣipram eva abhivardhante
③དེ་དག་ཀྱང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྐྱེའོ་།།
བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ནས། །ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ལྟ་བུའི་བར། །དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ། ལྷའི་རིས་དེ་དག་ཏུ་གྲངས་བཞིན་ཏེ།
★◤ 【saṃpūrṇāḥ savastrāścaiva rūpiṇaḥ // VAkK_3.70 //】[169|24]
♂saṃpūrṇāḥ savastrāścaiva{5. MS. savavastrāśceva |} rūpiṇaḥ //70//
①saṃpūrṇās sa vastrās ca eva rūpiṇas
③གཟུགས་ཅན་རྣམས། ཀུན་རྫོགས་གོས་དང་བཅས་པ་ཉིད་།།
㈢གཟུགས་ཅན་རྣམས། ཀུན་རྫོགས་གོས་དང་བཅས་པ་ཉིད། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ནི་ལུས་ཀུན་རྫོགས་པ་དང་གོས་གྱོན་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ། །
◤te tu kṣipramevābhivardhante / [S414-416]
㈠此新生天子速得身量圓滿成就。
㈡生已身形速得成滿。
དེ་དག་ཀྱང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྐྱེའོ། །
◤sampūrṇāḥ savastrāś caiva rūpiṇaḥ // 70 // [S414-416]
㈠〔偈曰〕：【皆具根 有衣色界爾】。
㈡【色圓滿有衣】〖71_3_b〗
◤rūpāvacarā devāḥ sampūrṇakāyāḥ vastreṇa saṃvītā upapadyante / [S414-416]
㈠釋曰。色界諸天具足身量。衣裳被服自然著體。以慚羞重故。
㈡色界天眾於初生時身量周圓具妙衣服。
🈪3208 གཟུགས་ཅན་རྣམས། ཀུན་རྫོགས་གོས་དང་བཅས་པ་ཉིད། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ནི་ལུས་ཀུན་རྫོགས་པ་དང་གོས་གྱོན་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ། །
★◤rūpāvacarā devāḥ saṃpūrṇakāyāḥ vastreṇa saṃvītā upapadyante / [170|01]
♂@170 rūpāvacarā devāḥ saṃpūrṇakāyāḥ vastreṇa saṃvītā upapadyante /
①rūpāvacarās devās saṃpūrṇakāyās vastreṇa saṃvītās upapadyante
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ནི་ལུས་ཀུན་རྫོགས་པ་དང་གོས་གྱོན་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ་།།
★◤sarve devā āryabhāṣābhāṣiṇaḥ / [170|01-]
♂sarve devā āyabhāṣābhāṣiṇaḥ /
◤sarve devā āryabhāṣābhāṣiṇaḥ // 70 // [S414-416]
㈠一切天同中國語。說婆羅門言。
㈡一切天眾皆作聖言。謂彼言詞同中印度。
①sarve devās ārya bhāṣā bhāṣiṇas
㈢ལྷ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཕགས་པའི་སྐད་དུ་སྨྲའོ། །
◤tadatra kāmadhātau veditavyāḥ--[S414-416]
㈠於欲界中此義應知。
㈡欲樂生別云何應知。
★◤tadatra kāmadhātau veditavyāḥ[170|02]
①tat atra kāmadhātau veditavyās
③དེ་ལ་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི་།།
㈢དེ་ལ་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི། །འདོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་བཅས་རྣམས། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་རྣམས་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་〖PNགི།〗དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ། །
★◤ 【kāmopapattayastisraḥ kāmadevāḥ samānuṣāḥ /】[170|03]
♂tadatra kāmadhātau veditavyāḥ kāmopapattayastisraḥ kāmadevāḥ samānuṣāḥ /
①kāma upapattayas tisras kāmadevās sa mānuṣās
③འདོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་བཅས་རྣམས་།། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
◤kāmopapattayastisraḥ kāmadevāḥ samānuṣāḥ / [S414-416]
㈠〔偈曰〕：【於欲生有三 欲界天及人】。
㈡頌曰 【欲生三人天】〖71_3_c〗
🈪◦1376དེ་ལ་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི། །འདོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་བཅས་རྣམས། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་རྣམས་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ ། །དེ་དག་ཀྱང་ལྷའི་རིས་བཞི་རྣམས་སོ། །
🈪◦1377སེམས་ཅན་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་རྣམས་སྤྲུལ་ཞིང་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / [170|04]
◤kathaṃ kṛtvā? santi sattvāḥ pratyupasthikāmāḥ pratyupasthiteṣu kāmeṣvaiśvaryaṃ vaśe vartayanti / [S414-416]
㈠釋曰。云何三有諸眾生。自然至得欲塵。於自然得欲塵中。作增上自在。
㈡論曰。欲生三者。有諸有情樂受現前諸妙欲境。彼於如是現欲境中自在而轉。
★◤santi sattvāḥ pratyupasthitakāmāḥ pratyupasthiteṣu kāmeṣvaiśvaryaṃ vaśe vartayanti / [170|04-]
♂santi sattvāḥ pratyupasthitakāmāḥ pratyupasthiteṣu kāmeṣvaiśvaryaṃ vaśe{1. MS. vaśa |} vartayanti /
①katham kṛtvā santi sattvās pratyupasthita kāmās pratyupasthiteṣu kāmeṣu aiśvaryam vaśe vartayanti
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་རྣམས་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
★0◤tadyathā manuṣyāstadekatyāśca devāḥ / te punaścatvāro devanikāyāḥ / [170|05]
◤tadyathā-- manuṣyāḥ, tadekatyāś ca devāḥ / [S414-416]
①tadyathā manuṣyās tat ekatyās ca devās
③འདི་ལྟ་སྟེ་མི་རྣམས་དང་ལྷ་ཁ་ཅིག་གོ་།།
①te punar catvāras deva nikāyās
㈢དེ་དག་ཀྱང་ལྷའི་རིས་བཞི་རྣམས་སོ། །
◤te punaś catvāro devanikāyāḥ / [S414-416]
㈠如諸人及諸餘天。諸餘天者。謂前四部天。
㈡謂全人趣及下四天。
★★◤santi sattvā nirmitakāmā nirmāya kāmānaiśvarya vaśe vartayanti / [170|06]
♂santi sattvā nirmitakāmā nirmāya kāmānaiśvaryaṃ vaśe vartayanti /
◤santi sattvā nirmitakāmā nirmāya kāmānaiśvaryaṃ vaśe vartayanti / [S414-416]
㈠有諸眾生化作欲塵。於化作塵中作增上自在。
㈡有諸有情樂受自化諸妙欲境。彼於自化妙欲境中自在而轉。
①santi sattvās nirmita kāmās nirmāya kāmān aiśvarya vaśe vartayanti
③སེམས་ཅན་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་རྣམས་སྤྲུལ་ཞིང་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢སེམས་ཅན་འདོད་པ:སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་རྣམས་〖PN-པ་རྣམས།〗སྤྲུལ་ཞིང་དབང་ཕྱུག་གིས་〖PNགི།〗དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ〖PNདོ།〗། དཔེར་ན་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །
★0◤tadyathā devā nirmāṇaratayaḥ / [170|06-]
◤tadyathā-- devā nirmāṇaratayaḥ / [S414-416]
㈠謂化樂天。
㈡謂唯第五樂變化天。
①tadyathā devās nirmāṇaratayas
③དཔེར་ན་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་རྣམས་ལྟ་བུའོ་།།
★◤santi sattvāḥ paranirmitakāmāḥ paranirmiteṣu kāmeṣvaiśvarya vaśe varttayanti / [170|07-]
♂santi sattvāḥ paranirmitakāmāḥ paranirmiteṣu kāmeṣvaiścaryaṃ vaśe varttayanti /
◤santi sattvā paranirmitakāmāḥ paranirmiteṣu kāmeṣvaiśvaryaṃ vaśe varttayanti / [S414-416]
㈠有諸眾生他化作欲塵。於他化作欲塵中作增上自在。
㈡有諸有情樂受他化諸妙欲境。彼於他化妙欲境中自在而轉。
🈪◦1378སེམས་ཅན་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
①santi sattvās para nirmita kāmās para nirmiteṣu kāmeṣu aiśvarya vaśe varttayanti
③སེམས་ཅན་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢སེམས་ཅན་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་རྣམས་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་གིས་〖PNགི།〗དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
★0◤tadyathā devāḥ paranirmitavaśavarttinaḥ / [170|08]
◤tadyathā-- devāḥ paranirmitavaśavarttinaḥ / [S414-416]
㈠謂他化自在天。
㈡謂第六他化自在天。
①tadyathā devās para nirmita vaśa varttinas
③གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སོ་།།
★◤tā etā yathot pannaparibhogitvāt yathecchātmanirmitaparibhogitvādyathecchātmapara nirmitaparibhogitvācca tisraḥ kāmopapattaya ityucyante / [170|08-]
♂tā etā yathot ( 52a. 9A1. VIII ) pannaparibhogitvāt yathecchātmanirmitaparibhogitvādyathe- cchātmapara{2. MS. yathecchāpara...| Y. yathecchātmapara...| One reading is yathecchapara |}nirmitaparibhogitvācca tisraḥ kāmopapattaya ityucyante /
◤tā etā yathotpannaparibhogitvāt, yathecchātmanirmitaparibhogitvād, yathecchātmaparanirmitaparibhogitvācca tisraḥ kāmopapattaya ityucyante // [S414-416]
①tā etā yathotpanna paribhoga bhogit (bhogin) vāt, yatha icchā ātma(ātman) nirmita pari bhogitvād, yathecchā ātma para nirmita pari bhogitvāt ca tisraḥ kāmopapattaya ityucyante||
㈠此生由能受用。如自然生塵故。由能受用如意自所化作塵故。由能受用如他化作塵故。約此欲塵故。欲界生有三。
㈡依受如生現前欲境故。依受如樂自化欲境故。依受如樂他化欲境故。於欲界中分別欲生差別三種。
🈪◦1379དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་བདག་དང་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་ཞེས་བྱའོ། །
①tās etās yathot panna paribhogi tvāt yathā iccha ātma nirmita paribhogi tvāt yathā icchā ātma para nirmita paribhogi tvāt ca tisras kāma upapattayas iti ucyant
㈢དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་〖PNལས།〗ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་བདག་དང་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་ཞེས་བྱའོ། །
◤rūpadhātau tu--[S414-416]
★◤rūpadhātau tu[170|10]
①rūpa dhātau tu
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་〖PN+ན།〗ནི། བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི། །བསམ་གཏན་གསུམ་ལ་ས་དགུ་ཡིན། །བསམ་གཏན་གསུམ་དག་ན་ས་དགུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ལྷ་དེ་དག་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བའི་བདེ་བ་དང་། དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་ན་ཡུན་རིང་མོ་{151b}ཞིག་ཏུ་གནས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པ་དང་། ཡུན་རིང་པོར་〖PNམོ།〗བདེ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤sukhopapattayastisro navatridhyānabhūmayaḥ // 71 // [S414-416]
㈠於色界中。〔偈曰〕：【樂生亦有三 於三定九地】。
㈡【樂生三九處】〖71_3_d〗
★◤ 【sukhopapattayastriso navatridhyānabhūmayaḥ // VAkK_3.71 //】[170|11]
♂rūpadhātau tu sukhopapattayastisro navatridhyānabhūmayaḥ //71//
①sukha upapattayas trisas nava tri dhyāna bhūmayas
③བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི་།། བསམ་གཏན་གསུམ་ལ་ས་དགུ་ཡིན་།།
★0◤triṣu dhyāneṣu yā nava bhūmayaḥ tāstisraḥ sukhopapattayaḥ / [170|12]
◤triṣu dhyāneṣu yā nava bhūmayaḥ tāstisraḥ sukhopapattayaḥ / [S414-416]
㈠釋曰。於三定中有九地。是名三種樂生。
㈡樂生三者。三靜慮中於九處生受三種樂。
①triṣu dhyāneṣu yās nava bhūmayas tās tisras sukha upapattayas
③བསམ་གཏན་གསུམ་དག་ནས་དགུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་ཡིན་ཏེ་།
★◤te hi devā vivekajena samādhijena ca prītisukhena ca niṣprītikena ca sukhena sukhaṃ viharanto dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhanti / [170|12-]
♂te hi devā vivekajena samādhijena ca prītisukhena ca niṣprītikena ca sukhena viharanto dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhanti /
◤te hi devā vivekajane samādhijena ca prītisukhena ca niṣprītikena ca sukhena sukhaṃ viharanto dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhanti / [S414-416]
㈠何以故。是諸天由離生樂。由定生樂。由離喜生樂。長時安樂住。
㈡謂彼安住離生喜樂定生喜樂離喜樂故。長時安住。
①te hi devās viveka jena samādhi jena ca prīti sukhena ca niṣprītikena ca sukhena sukham viharantas dīrgham adhvānam tiṣṭhanti
③ལྷ་དེ་དག་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བའི་བདེ་བ་དང་། དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་ན་ཡུན་རིང་མོ་ ****[@151b]**** ་ཞིག་ཏུ་གནས་ཏེ་།
★0◤ata etā nirduḥkhadīrghasukhatvātsukhā upapattayaḥ sukhopapattayaḥ / [170|14]
◤ata etā nirduḥkhadīrghasukhatvāt sukhā upapattayaḥ sukhopapattayaḥ / [S414-416]
㈠無苦長時樂故。故名樂生。
㈡長時離苦。長時受樂。故名樂生。
①atas etās nirduḥkha dīrgha sukha tvāt sukhās upapattayas sukha upapattayas
③དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པ་དང་། ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤dhyānāntarotpattau tu prītisukhābhāvātsukhopapattitvaṃ vicāryam / [170|14-]
♂dhyānāntarotpattau tu prītisukhābhāvātsukho papattitvaṃ vicāryam /
◤dhyānāntarotpattau tu prītisukhābhāvāt sukhopapattitvaṃ vicāryam // 71 // [S414-416]
㈠於初定中間生無喜樂故。是樂生應思。
㈡生靜慮中間都無喜樂應思。何故亦號樂生天。
①dhyāna antara utpattau tu prīti sukha abhāvāt sukha upapatti tvam vicāryam
㈢བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་དང་〖PN-དང་།〗བདེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ཉིད་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
★0◤yānyetāni devānāṃ dvāviṃśatisthānānyuktāni teṣāmadharāduttaraṃ kiyadviprakṛṣṭam / [170|16-]
◤yānyetāni devānāṃ dvāviṃśatisthānānyuktāni, teṣāmadharāduttaraṃ kiyad viprakṛṣṭam? naitat sarvaṃ yojanaparisaṃkhyayā sukaraṃ parisaṃkhyātum / [S414-416]
㈠是諸天二十二處。如前所說。從下向上相去幾許。是一切處不可皆以由旬數量其遠近雖然。
㈡所說諸天二十二處上下相去其量云何。
①yāni etāni devānām dvāviṃśati sthānāni uktāni teṣām adharāt uttaram kiyat viprakṛṣṭam
③གང་དག་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་བཤད་པ་དེ་དག་ལ་འོག་མ་ནས་གོང་མར་ཐག་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན་།
㈢གང་དག་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་བཤད་པ་དེ་དག་ལ་འོག་མ་ནས་གོང་མར་ཐག་ཇི་སྲིད་ཅེ་ན། དེ་དག་〖PN-དག〗ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཀྱི་གྲངས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗བགྲང་བར་ནི་སླ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་། གནས་དང་གནས་འོག་ཇི་སྲིད་པ། །དེ་ནས་དེ་ཡི་གོང་དེ་སྲིད། །འཛམ་བུའི་གླིང་ནས་བཟུང་སྟེ་གོང་མའི་གནས་གང་ཡིན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ནི་དེ་ནས་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་དེ་ནས་གོང་མའི་གནས་གཞན་དུ་ཡང་དེ་སྲིད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ནས་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ན་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་རྩ་བའི་གནས་བང་རིམ་བཞི་པ་ཡོད་པ་དེ་ནས་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ། ཇི་སྲིད་པར་གོང་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ། །
◤[S416]
◤api tu--[S416-418]
★◤naitat sarvaṃ yojanaparisaṃkhyayā sukaraṃ parisaṃkhyātum / api tu[170|17]
♂naitat sarvaṃ yojanaparisaṃkhyayā sukaraṃ parisaṃkhyātum /
◤sthānāt sthānādadho yāvat tāvadūrdhvaṃ tatastataḥ / [S416-418]
㈠〔偈曰〕：【如此至彼量 向上例皆爾】。
㈡頌曰 【如彼去下量_a 去上數亦然】〖72_3_b〗
★◤ 【sthānāt sthānādadho yāvattāvadūrdhvaṃ tatastataḥ /】[170|18]
♂api tu sthānāt sthānādadho yāvattāvadūrdhvaṃ tatastataḥ /
①na etat sarvam yojana parisaṃkhyayā sukaram parisaṃkhyātum api tu sthānāt sthānāt adhas yāvat tāvat ūrdhvam tatas tatas
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཀྱི་གྲངས་ཀྱིས་བགྲང་བར་ནི་སླ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་། གནས་དང་གནས་འོག་ཇི་སྲིད་པ་།།
★0◤jambūdvīpāt prabhṛti yaduttaraṃ sthānaṃ tasmādyāvadadho jambūdvīpastāvat punastasmādūrdhvaṃ sthānāntaram / [170|19-]
◤jambūdvīpāt prabhṛti yaduttaraṃ sthānaṃ tasmād yāvadadho jambūdvīpastāvat punastasmādūrdhvaṃ sthānāntaram / [S416-418]
㈠釋曰。從剡浮洲等向上處。從此處向剡浮洲等。如相去量。從此處向上相去量亦爾。
㈡論曰。一一中間踰繕那量。非易可數。但可總舉彼去下量。去上例然。隨從何天去下海量。彼上所至與去下同。
①jambūdvīpāt prabhṛti yat uttaram sthānam tasmāt yāvat adhas jambūdvīpas tāvat punar tasmāt ūrdhvam sthāna antaram
③དེ་ནས་དེ་ཡི་གོང་དེ་སྲིད་།། འཛམ་བུའི་གླིང་ནས་བཟུང་སྟེ་གོང་པའི་གནས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ནས་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་དེ་ནས་གོང་མའི་གནས་གཞན་དུ་ཡང་དེ་སྲིད་དེ་།
㈢དེ་ནས་ཀྱང་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་གོང་མ་འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ། །
★◤tadyathā caturthī pariṣaṇḍā caturṇāṃ mahārājānāṃ mūlasthānamitaścatvāriṃśadyojanasahasrāṇi / [170|20-]
♂tadyathā caturthī pariṣaṇḍā caturṇāṃ mahārājānāṃ mūlasthānamiṃtaścatvāriṃśadyojanasahasrāṇi /
◤tadyathā-- caturthī pariṣaṇḍā caturṇāṃ mahārājānāṃ mūlasthānamitaś catvāriṃśadyojanasahasrāṇi,[S416-418]
㈠如第四層。四大天王所住處四萬由旬。
㈡謂妙高山從第四層級。去下大海四萬踰繕那。是四大王本所住處。
①tadyathā caturthī pariṣaṇḍā caturṇām mahā rājānām mūla sthāna mitas catvāriṃśat yojana sahasrāṇi
③འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ནས་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ན་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་རྩ་བའི་གནས་བང་རིམ་བཞི་པ་ཡོད་པ་དེ་ནས་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་།
★◤tasmādyāvadadhojambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tridaśānāṃ sthānam tasmādapi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ yāmānāṃ sthānam / [170|21-]
♂tasmādyāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tridaśānāṃ sthānam / ♂tasmādapi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ [ 52b. 9B1. VIII ] yāmānāṃ sthānam /
①tasmāt yāvat adhas jambūdvīpas tāvat ūrdhvam tridaśānām sthānam tasmāt api yāvat adhas jambūdvīpas tāvat ūrdhvam yāmānām sthānam
③ཇི་སྲིད་བར་གོང་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ་།། དེ་ནས་ཀྱང་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་གོང་མ་འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ་།།
◤tasmād yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tridaśānāṃ sthānām / [S416-418]
㈠從此如向剡浮洲相去量。從此向三十三天亦爾。
㈡從彼上去三十三天亦如彼天去下海量。
◤tasmādapi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ yāmānāṃ sthānam / [S416-418]
㈠從三十三天向剡浮洲相去量。從此向夜摩天亦爾。
㈡如三十三天去下大海上去夜摩天其量亦爾。
★◤tato'pi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tuṣitānāṃ sthānamiti / [170|23]
♂tato 'pi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tuṣitānāṃ sthānamiti /
◤tato 'pi yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃ tuṣitānāṃ sthānamiti / [S416-418]
㈠從夜摩天向剡浮洲相去量。從此向兜率多天亦爾。
㈡如是乃至如善見天去下大海踰繕那量
①tata upi yāvat adhas jambūdvīpas tāvat ūrdhvam tuṣitānām sthānam iti
㈢དེ་ནས་ཀྱང་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་གོང་མ་དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ། །
★◤evaṃ vistareṇa sarvamanukramya sudarśanebhyo yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvaṃmakaniṣṭhānāṃ sthānam / [170|23-]
♂evaṃ vistareṇa sarvamanukramya sudarśanebhyo yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvamakaniṣṭhānāṃ sthānam /
◤evaṃ visteraṇa sarvamanukramya sudarśanebhyo yāvadadho jambūdvīpastāvadūrdhvamakaniṣṭhānāṃ sthānam / [S416-418]
㈠如此一切廣例皆爾。乃至從善見向剡浮洲相去量。
㈡從彼上去色究竟天亦與彼天去下海等。
①evam vistareṇa sarvam anukramya sudarśanebhyas yāvat adhas jambūdvīpas tāvat ūrdhvaṃmaka niṣṭhānām sthānam
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་ཐམས་ཅད་གོ་རིམས་དང་མཐུན་པར་བྱ་སྟེ། ཤིན་དུ་མཐོང་བ་དག་ནས་འོག་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཇི་སྲིད་པར་གོང་མ་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་དེ་སྲིད་དོ། །
★0◤tasmādūrdhvaṃ na punaḥ sthānamasti / ata eva jyeṣṭhabhūtvādakaniṣṭhā ucyante / [170|25]
◤tasmādūrdhvaṃ na punaḥ sthānamasti / [S416-418]
㈠從此向阿迦尼師吒亦爾。從阿迦尼師吒向上無復餘處。
㈡從此向上無復所居。
①tasmāt ūrdhvam na punar sthānam asti
㈢དེའི་གོང་ན་ནི་གནས་མེད་དོ། །
①atas eva jyeṣṭha bhūtvā ādaka niṣṭhās ucyante
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་〖PNགི།〗ཐུ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འོག་མིན་ཞེས་བྱའོ། །
◤ata eva jyeṣṭhabhūtvādakaniṣṭhā ucyante / [S416-418]
㈠由此義故。此處勝於餘處無處勝於此處。
㈡此處最高名色究竟。
★0◤aghaniṣṭhā ityapare / [170|25-]
◤aghaniṣṭhā ityapare / [S416-418]
㈠故名阿迦尼師吒。有餘師說。
㈡有餘師說。彼名礙究竟天。
①agha niṣṭhā iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཐོག་མཐའ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཐོག་〖PNཐོགས།〗མཐའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐོགས་པ་ནི་བསགས་པར་གནས་པའི་གཟུགས་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མཐར་ཐུག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ〖PN+ལོ།〗། །ཡང་ཅིག་གནས་འོག་མར་སྐྱེས་པ་རྣམས་གོང་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དུ་དོང་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། རྫུ་འཕྲུལ་གཞན་བརྟེན་མ་གཏོགས་〖PNརྟེན་མ་རྟོགས།〗པར། །དེ་དག་གོང་མ་མཐོང་བ་མེད། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སམ། གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའམ། དེ་ན་གནས་པའི་ལྷས་ཁྲིད་པར་གྱུར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་འཐའ་བྲལ་བའི་ནང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤aghaṃ kila cittasthaṃ rūpaṃ tanmātraniṣṭheti / [170|26]
◤aghaṃ kila cittasthaṃ rūpam, tanmātraniṣṭheti // [S416-418]
㈠此處名阿伽尼師吒。色聚集住名阿伽。此處究竟名尼師吒。復有餘師說。此處名阿迦尼師吒。謂所行究竟。
㈡彼謂。礙名目積集色。至彼礙盡得究竟名。
①agham kila citta stham rūpam tad mātra niṣṭhā iti
③ཐོགས་པ་ནི་བསགས་པར་གནས་པའི་གཟུགས་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མཐར་ཐུག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གོང་དུ་སྐྱེས་པ་འོངས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་གྱི། ཁམས་གོང་མ་{152a}། །པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རེག་བྱ་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །
★★◤kiṃ punaradharasthānopapannā urdhvāni vimānāni gatvā paśyanti[170|27]
♂kiṃ punaradharasthānopapannā ūrdhvāni vimānāni gatvā paśyanti /
◤kiṃ punaradharasthānopapannā ūrdhvāni vimānāni gatvā paśyanti?[S416-418]
㈠生下處眾生。為得往上地見上地宮殿不。
㈡於下處生昇見上不。
🈪◦1389ཡང་ཅིག་ནས་འོག་མར་སྐྱེས་པ་རྣམས་གོང་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དུ་དོང་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
①kim punar adhara sthāna upapannās urdhvāni vimānāni gatvā paśyanti
③ཡང་ཅིག་ནས་འོག་མར་སྐྱེས་པ་རྣམས་གོང་མའི་གཞལ་མེད་ཁང་དུ་དོང་ནས་མཐོང་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། རྫུ་འཕྲུལ་གཞན་བརྟེན་མ་གཏོགས་པར་།།
★◤ 【nordhvaṃ darśanamastyeṣāmanyatrarddhiparāśrayāt // VAkK_3.72 //】[171|01]
♂@171 nordhvaṃ darśanamastyeṣāmanyatrarddhiparāśrayāt //72//
①na ūrdhvam darśanam asti eṣām anyatra ṛddhi para āśrayāt
③དེ་དག་གོང་མ་མཐོང་བ་མེད་།།
◤nordhvaṃ darśanamastyeṣāmanyatrarddhiparāśrayāt // 72 // [S416-418]
①na urdhvaṃ darśanam asty eṣām anyatra ṛddhi paraśraya parāśrayāt||72||
㈠〔偈曰〕：【下天無能昇 離通慧依他】。
㈡頌曰 【離通力依他_c 下無昇見上】〖72_3_d〗
🈪རྫུ་འཕྲུལ་གཞན་བརྟེན་མ་གཏོགས་པར། །དེ་དག་གོང་མ་མཐོང་བ་མེད། །
★◤ṛddhyā vā trāyastriṃśā yāmān / gaccheyuḥ / [171|02]
♂ṛddhayā vā trāyastriṃśā yāmān gaccheyuḥ /
◤ṛddhyā vā trāyastriṃśā yāmān gaccheyuḥ / parāśrayeṇa vā [S416-418]
①ṛddhyā vā trāyastriṃśā yāma gaccheyuḥ|parāśraya vā
㈠釋曰。三十三天或由通慧得往。夜摩天或由依他故得往。
㈡論曰。三十三天由自通力能從本處昇夜摩天。或復依他。
🈪རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སམ། གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ།
①ṛddhyā vā trāyastriṃśās yāmān
③རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སམ་།
①gaccheyus
③གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ་།
★◤parāśrayeṇa vā yadvṛddhimatā nīyeran devena vā tatratyena / [171|02-]
♂parāśrayeṇa vā yadyṛddhimatā nīyeran devena vā tatratyena /
◤yadyṛddhimatā nīyeran, devena vā tatratyena / evaṃ śeṣāḥ / [S416-418]
①yadi ṛddhimat nīyeran devena vā tatratya| evaṃ śeṣa|
㈠謂有通慧人所引接。或由上天所引接。所餘諸天亦爾。
㈡謂得通者及上天眾接往夜摩。所餘諸天昇上例爾。
🈪རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའམ། དེ་ན་གནས་པའི་ལྷས་ཁྲིད་པར་གྱུར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་འཐའ་བྲལ་བའི་ནང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①para āśrayeṇa vā yat vṛddhimatā nīyeran devena vā tatratyena
③རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའམ། དེ་ན་གནས་པའི་ལྷས་ཁྲིད་པར་གྱུར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་འཐབ་བྲལ་བའི་ནང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤evaṃ śeṣāḥ / [171|03]
①evam śeṣās
③ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།། གོང་དུ་སྐྱེས་པ་འོངས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་གྱི་།
★0◤āgataṃ tūrdhvopapannaṃ paśyennatūrdhvadhātukaṃ nordhvabhūmikam / [171|03-]
◤āgataṃ tūrdhvopapannaṃ paśyet, na tūrdhvadhātukam, nordhvabhūmikam / [S416-418]
㈠若諸天生在上地來下界。下地得見上天。若往上地則無所見。以非其境界故。
㈡若來若至下見上天。然下眼不能覩上界上地。非其境界故。
🈪◦1390གོང་དུ་སྐྱེས་པ་འོངས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་གྱི། ཁམས་གོང་མ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ།
①āgatam tu ūrdhva upapannam paśyet natu ūrdhva dhātukam na ūrdhva bhūmikam
③ཁམས་གོང་མ་ ****[@152a]**** *་།། པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yiathā spraṣṭavyaṃ na spṛśedaviṣayatvāt / [171|04]
♂yathā spraṣṭavyaṃ na spṛśedavi- ṣayatvāt /
◤yathā spraṣṭavyaṃ na spṛśedaviṣayatvāt / [S416-418]
㈠如不能覺上地觸。於見色亦爾。
㈡如不覺彼觸。
🈪དཔེར་ན་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རེག་བྱ་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །
①yiathā spraṣṭavyam na spṛśet aviṣaya tvāt
③དཔེར་ན་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རེག་བྱ་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤ata eva tenāsvena kāyenāgacchanti / [171|04-]
◤ata eva tenāsvena kāyenāgacchanti, kiṃ tarhi? nirmitenādharabhūmikena / [S416-418]
①ata eva tena asvena kāyena āgacchanti, kiṃ tarhi? nirmitenādharabhūmikena|
㈠是故彼不由自身來，雖然由作下地化身，故來下地故。
㈡是故，從上地來下地時非自身來，要作下地化。
D2855 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རང་གི་ལུས་ཀྱིས་མི་འོང་ངོ་། །འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ས་འོག་མའི་སྤྲུལ་པས་སོ། །
①atas eva tena asvena kāyena āgacchanti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རང་གི་ལུས་ཀྱིས་མི་འོང་ངོ་།། འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རང་གི་ལུས་ཀྱིས་མི་འོང་ངོ་། །
★◤kiṃ tarhi nirmitenādharabhūmikena tadicchayā paśyedihatyamiveti nikāyāntarīyāḥ / [171|05-]
♂kiṃ tarhi nirmitenādharabhūmikena / ♂tadicchayā paśyedihatyamiveti nikāyāntarīyāḥ /
①kim tarhi nirmitena adhara bhūmikena tad icchayā paśyet ihatyam iva iti nikāya antarīyās
③ས་འོག་མའི་སྤྲུལ་པས་སོ་།། སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། དེའི་འདོད་པས་འདི་ན་འཁོད་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ས་འོག་མའི་སྤྲུལ་པས་སོ། །
◤tadicchayā paśyedihatyamiveti nikāyāntarīyāḥ // [S416-418]
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། དེའི་འདོད་པས་འདི་ན་འཁོད་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈠下地隨意得見。上地隨意得見下地。餘部說如此。【論卷第八(終)】
㈡有餘部說。彼下地天隨樂亦能見上地色。如生此界下見上天。
D2857 🈪སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ། དེའི་འདོད་པས་འདི་ན་འཁོད་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤athaiṣāṃ yāmādivimānānāṃ kiyat pramāṇam / [171|07]
◤athaiṣāṃ yāmādivimānānāṃ kiyat pramāṇam?[S416-418]
㈠復次夜摩等天宮其量云何。
㈡夜摩等天宮依處量有幾。
①atha eṣām yāma ādi vimānānām kiyat pramāṇam
③ཡང་འཐབ་བྲལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་དེ་དག་གི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་འཐབ་བྲལ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗སོགས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་དེ་དག་གི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཁ་ཅིག་ན་རེ་བཞི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་〖PN+ཇི་ཙམ་པ།〗དེ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤caturṇāṃ tāvadyāvatsumerumūrdhnaḥ ityeke / [171|07-]
◤caturṇāṃ tāvad yāvatsumerumūrdhnaḥ ityeke / [S416-418]
㈠上四天如須彌婁山量。餘部說如此。
㈡有餘師說。此上四天依處量同妙高山頂。
①caturṇām tāvat yāvat sumeru mūrdhnas iti eke
③རེ་ཞིག་ཁ་ཅིག་ན་རེ་བཞི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་དེ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤dviguṇottaramityapare / prathamaṃ tu dhyānaṃ yāvāṃścāturdvīpakaḥ / [171|08]
◤dviguṇottaramityapare / [S416-418]
㈠復有餘師說。向上倍倍廣。
㈡有餘師說。上倍倍增。
①dviguṇa uttaram iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གོང་མ་གཉིས་〖PNཉིས།〗འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①prathamam tu dhyānam yāvān= cāturdvīpakas
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ནི་གླིང་བཞི་པ་ཙམ་མོ། །
★0◤dvitīyaṃ yāvān sāhasraścūḍiko lokadhātuḥ / [171|08-]
①dvitīyam yāvān sāhasras cūḍikas lokadhātus
㈢གཉིས་པའི་ནི་སྟོང་ཆུང་ངུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཙམ་མོ། །
★0◤tṛtīyaṃ yāvān dvisāhasraḥ / [171|09]
①tṛtīyam yāvān dvi sāhasras
㈢གསུམ་པའི་ནི་སྟོང་གཉིས་པ་ཙམ་མོ། །
◤prathamaṃ tu dhyānaṃ yavāṃś cāturdvīpakaḥ, dvitīyaṃ yavān sāhasraś cūḍiko lokadhātuḥ, tṛtīyaṃ yāvān dvisāhasraḥ, caturthaṃ yāvāṃstrisāhasra ityeke / [S416-418]
㈠復有餘師說。初定地量。同一四洲世界。第二定地量。同小千世界。第三定地量。同二千世界。第四定地量。同三千世界。
㈡有餘師言。初靜慮地宮殿依處等一四洲。第二靜慮等小千界。第三靜慮等中千界。第四靜慮等大千界。
★◤caturthaṃ yāvāṃsrisāhasra ityeke / [171|09-]
♂caturthaṃ yāvāṃstrisā-[ 53a. 10A. I ] hasra ityeke /
①caturtham yāvāṃsri sāhasras iti eke
㈢བཞི་པའི་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤prathamādīni sāhasrādiparimāṇāni / [171|10]
◤prathamādīni sāhasrādiparimāṇāni, caturthaṃ tvaparimāṇamityapare // 72 // [S416-418]
㈠復有餘師說。初定等三地量同一千等世界。第四定無復量。
㈡有餘師言。下三靜慮如次量等小中大千。第四靜慮量無邊際。
★0◤caturthaṃ tvaparimāṇamityapare / [171|10-]
①prathama ādīni sāhasra ādi parimāṇāni caturtham tu aparimāṇam iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་ཚད་ཙམ་མོ་;། བཞི་པ་ནི་ཚད་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་ཚད་ཙམ་མོ། །
★◤atha ko'yaṃ sāhasraścūḍiko lokadhātuḥ ko dvisāhasrastrisāhasro vā / [171|12]
㈢བཞི་པ་ནི་ཚད་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
♂atha ko 'yaṃ sāhasraścūḍiko lokadhātuḥ ko dvisāhasrastrisāhasro vā /
◤atha ko 'yaṃ sāhasraś cūḍiko lokadhātuḥ, ko dvisāhasraḥ, trisāhasro vā?[S416-418]
㈠復次何義名小千世界二千世界三千世界。
㈡齊何量說小中大千。
①atha koyam sāhasras cūḍikas lokadhātus kas dvi sāhasras tri sāhasras vā
③ཡང་སྟོང་ཆུང་ངུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ཅི། སྟོང་གཉིས་པ་འམ། སྟོང་གསུམ་པ་ནི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྟོང་ཆུང་ངུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ཅི། སྟོང་གཉིས་པ་འམ། སྟོང་〖PN-སྟོང་།〗གསུམ་པ་ནི་ཅི་ཞེ་ན། གླིང་བཞི:དང་ནི་〖PNཔ་དང་།〗ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་སྟོང་དང་། ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་དང་། རི་རབ་སྟོང་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་སྟོང་དང་། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་〖PN+སྟོང་།〗འདི་ནི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【■caturdvīpakacandrārkamerukāmadivaukasām /】[171|13-]
♂caturdvīpakacandrārkamerukāmadivaukasām /
◤caturdvīpakacandrārkamerukāmadivaukasām[S416-418]
①caturdvīpakacandrārkameru kāma-divaukas
㈠〔偈曰〕：【四洲及月日 須彌婁欲界】。
㈡頌曰 【四大洲日月_a 蘇迷盧欲天】〖73_3_b〗
◤brahmalokasahasraṃ ca sāhasraś cūḍiko mataḥ // 73 // [S416-418]
㈠【梵處各一千 名小千世界】。
㈡ 【梵世各一千_c 名一小千界】〖73_3_d〗
◤sahasraṃ jambūdvīpānāṃ pūrvavidehānāmaparagodānīyānāmuttarakuruṇām, sahasraṃ sūryāṇāṃ candrānāṃ sumerūṇām, sahasraṃ cāturmahārājakāyināṃ devānāṃ yāvat paranirmitavaśavartinām, sahasraṃ brahmalokānām-- ayamucyate sāhasraś cūḍiko lokadhātuḥ / [S416-418]
㈠釋曰。一千剡浮洲。乃至一千北鳩婁。一千月日。一千須彌婁山。一千四大王天。乃至一千他化自在天。一千梵處。說此名小千世界。
㈡論曰。千四大洲乃至梵世。如是總說為一小千。
★◤【 brahmalokasahasraṃ ca sāhasraścūḍiko mataḥ // VAkK_3.73 //】
♂brahmalokasahasraṃ ca sāhasraścū ḍiko mataḥ //73//
◤tat sahasraṃ dvisāhasro lokadhātustu madhyamaḥ / [S416-418]
㈠〔偈曰〕：【千倍此小千 名二千中世界】。
㈡【此小千千倍_a 說名一中千】〖74_3_b〗
①catur dvīpaka candra arka meru kāma divaukasām brahma loka sahasram ca sāhasras cūḍikas matas
③གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་།། རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་།། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི་།། སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད་།།
★◤sahasrañjaṃbūdvīpānāṃ pūrvavidehānāmaparagodānīyānāmuttarakuruṇāṃ sahasraṃ sūryāṇāṃ candrāṇāṃ sumerūṇāṃ sahasraṃ cāturmahārājakāyikānāṃ devānāṃ yāvat paranirmitavaśavartināṃ sahasraṃ brahmalokānāmayamucyate sāhasraścūḍiko lokadhātuḥ / [171|15-]
♂sahasraṃ jambūdvīpānāṃ pūrvavidehānāmaparagodānīyānāmuttarakurūṇāṃ sahasraṃ sūryāṇāṃ candrāṇāṃ sumerūṇāṃ sahasraṃ cāturmahārājakāyikānāṃ{1. MS. ...kāyikāṇāṃ |} devānāṃ yāvat paranirmitavaśavartināṃ sahasraṃ brahmalokānāmayamucyate sāhasraścūḍiko lokadhātuḥ /
①sahasran jaṃbū dvīpānām pūrva videhānām aparaga udānīyānām uttara kuruṇām sahasram sūryāṇām candrāṇām sumerūṇām sahasram cāturmahārāja kāyikānām devānām yāvat paranirmita vaśavartinām sahasram brahma lokān ām ayam ucyate sāhasras cūḍikas lokadhātus
③འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་སྟོང་དང་། ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་དང་། རི་རབ་སྟོང་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་སྟོང་དང་། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤ 【tatsahasraṃ dvisāhasro lokadhātustu madhyamaḥ /】[171|18]
①tad sahasram dvi sāhasras lokadhātus tu madhyamas
㈢དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཡིན་ནོ།
★0◤teṣāṃ cūḍikānāṃ lokadhātūnāṃ sahasraṃ dvisāhasro madhyamo lokadhātuḥ / [171|19]
◤teṣāṃ cūḍikānāṃ lokadhātūnāṃ sahasraṃ dvisāhasro madhyamo lokadhātuḥ / [S416-418]
㈠釋曰。更千倍小千世界。名二千中世界。
㈡千倍小千名一中千界。
①teṣām cūḍikānām lokadhātūnām sahasram dvi sāhasras madhyamas lokadhātus
㈢སྟོང་ཆུང་ངུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་དག་སྟོང་ནི་སྟོང་གཉིས་པ་བར་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【tatsahasraṃ trisāhasraḥ 】[171|20]
①tad sahasram tri sāhasras
㈢དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །
◤tat sahasraṃ trisāhasraḥ,[S416-418]
㈠〔偈曰〕：【千倍三大千】。
㈡【此千倍大千】〖74_3_c〗
★◤teṣāṃ dvisāhasrāṇāṃ lokadhātūnāṃ sahasraṃ trisāhasramahāsāhasro lokadhātuḥ / [171|21]
♂tatsahasraṃ trisāhasraḥ teṣāṃ dvisāhasrāṇāṃ lokadhātūnāṃ sahasraṃ trisāhasramahāsāhasro lokadhātuḥ /
◤teṣāṃ dvisāhasrāṇāṃ lokadhātūnāṃ sahasraṃ trisāhasramahāsāhasro lokadhātuḥ / [S416-418]
㈠釋曰。更千倍二千中世界。名三千大千世界。
㈡千中千界總名一大千。
◤eṣa hi kṛtsnaḥ--[S416-418]
★◤eṣa hi kṛtsnaḥ[171|21-]
①teṣām dvi sāhasrāṇām lokadhātūnām sahasram tri sāhasra mahā sāhasras lokadhātus eṣa hi kṛtsnas
③སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་དག་སྟོང་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡིན་ཏེ། འདི་ཐམས་ཅད་ནི་།
㈢སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་དག་སྟོང་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་〖PNཔོ།〗འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡིན་ཏེ། འདི་ཐམས་ཅད་ནི། མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན། །མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་མཉམ་དུ་འབྱུང་སྟེ། འབྱུང་བ་ནི་ཆགས་〖PNའཆགས།〗པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
◤samasaṃvartasambhavaḥ // 74 // [S416-418]
㈠如此一切。〔偈曰〕：【共同一壞成】。
㈡【皆同一成壞】〖74_3_d〗
★◤ 【samasaṃvartasaṃbhavaḥ // VAkK_3.74 //】[171|23]
♂eṣa hi kṛtsnaḥ samasaṃvartasaṃbhavaḥ //74//
①sama saṃvarta saṃbhavas
③མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན་།།
★◤samaṃ saṃvartate samaṃ vivartate / saṃbhavo hi vivartaḥ ityuttaratra vyākhyāsyate / [171|24]
♂samaṃ saṃvartate samaṃ vivartate / saṃbhavo hi vivartaḥ ityuttaratra vyākhyāsyate{2. Y. vyākhyāsyāmaḥ |} /
◤samaṃ saṃvartate, samaṃ vivartate / [S416-418]
㈠釋曰。如此等世界同有小大三災。
㈡如是大千同成同壞。
①samam saṃvartate samam vivartate
③མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་མཉམ་དུ་འབྱུང་སྟེ་།
①saṃbhavas hi vivartas iti uttaratra vyākhyāsyate
③འབྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་།།
◤sambhavo hi vivarta ityuttaratra vyākhyāsyāmaḥ / [S416-418]
㈠此大千世界同壞同成。此義後當廣說。
㈡同成壞相後當廣辯。
★◤kiṃ khalu yathā bhājanānāṃ pramāṇabheda evaṃ tadvāsināmapi sattvānāṃ pramāṇabhedo'sti / [171|25-]
♂kiṃ khalu yathā bhājanānāṃ pramāṇabheda evaṃ tadvāsināmapi sattvānāṃ pramāṇabhedo 'sti /
◤kiṃ khalu yathā bhājanānāṃ pramāṇabhedaḥ, evaṃ tadvāsināmapi sattvānāṃ pramāṇabhedo 'sti? astītyāha / [S416-418]
㈠如器世界量不同。於中住眾生身量亦有差別。不有。
㈡如外器量別。身量亦別耶。亦別。
①kim khalu yathā bhājanānām pramāṇa bhedas evam tad vāsinām api sattvānām pramāṇa bheda usti
③ཡང་ཇི་ལྟར་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཚད་བྱེ་བྲག་ཡོད་པ་དེ་ ****[@152b]**** ་བཞིན་དུ་དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ཀྱང་། བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟར་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཚད་བྱེ་བྲག་ཡོད་པ་དེ་{152b}བཞིན་དུ་དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ཀྱང་〖PN+བྱེ་བྲག་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ཀྱང་།〗། བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད། །ཁྲུ་བཞི་པ་དང་ཕྱེད་དང་བཞི། །འཛམ་བུའི་གླིང་པའི་མི་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་ཁྲུ་ཕྱེད་དང་བཞི་པའོ། །
◤tatra tāvat--[S416-418]
★◤astītyāha / tatra tāvat[171|26]
♂astītyāha /
①asti iti āha
③སྨྲས་པ་ཡོད་དེ་།
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་།།
◤jāmbūdvīpāḥ pramāṇena catuḥsārdhatrihastakāḥ / [S416-418]
㈠此中〔偈曰〕：【剡浮洲人量 四肘三肘半】。
㈡云何。頌曰 【贍部洲人量_a 三肘半四肘】〖75_3_b〗
★◤ 【jāmbūdvīpāḥ pramāṇena catuḥsārdhatrihastakāḥ /】[171|27]
♂tatra tāvat jāmbūdvīpāḥ pramāṇena catuḥsārdhatrihastakāḥ /
①jāmbūdvīpās pramāṇena catur sa ardha trihastakās
③ཁྲུ་བཞི་པ་དང་ཕྱེད་དང་བཞི་།།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་ཁྲུ་བཞི་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤jambūdvīpakā manuṣyāḥ pramāṇārdhacaturhastakāḥ kecittu caturhastakāḥ[171|28]
♂jambūdvīpakā manuṣyāḥ pramāṇā-[ 53b.10B. I ]rdhacaturhastakāḥ kecittu caturhastakāḥ @172 dviguṇottaravṛddhayā tu pūrvagodottarāhvayāḥ //75//
◤jambūdvīpakā manuṣyāḥ pramāṇārdhacaturhastakāḥ / [S416-418]
①jambūdvīpakā manuṣyāḥ pramāṇa ardha-catur-hastakāḥ|
㈠釋曰。剡浮洲人從多身長三肘半。
㈡論曰。贍部洲人身多長三肘半。
①jambūdvīpakās manuṣyās pramāṇa ardha catur hastakās kecid tu catur hastakās
③འཛམ་བུའི་གླིང་པའི་མི་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་ཁྲུ་ཕྱེད་དང་བཞི་པའོ་།། ཁ་ཅིག་ནི་ཁྲུ་བཞི་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【dviguṇottaravṛddhyā tu pūrvagodottarāhvayāḥ // VAkK_3.75 //】[172|01]
①dviguṇa uttara vṛddhyā tu pūrva goda uttara āhvayās
③ཤར་དང་བ་ལང་སྤྱོད་དང་ནི་།། བྱང་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་འགྱུར་བསྐྱེད་།།
㈢ཤར་དང་བ་ལང་སྤྱོད་དང་ནི། །བྱང་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་〖PNཉིས།〗འགྱུར་བསྐྱེད། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་དང་ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་ཁྲུ་བརྒྱད་པ་དང་། བཅུ་དྲུག་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤kecittu caturhastakāḥ / [S416-418]
㈢འདོད་དང་ལྡན་པའི་ལྷ་ཡི་ལུས། །བཞི་ཆ་ནས་ནི་རྒྱང་གྲགས་དག། ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསྐྱེད། །བཞི་ཆ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་བཞི་ཆ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་དེ་ཙམ་མོ། །
㈠或有人長四肘。
㈡於中少分有長四肘。
◤dviguṇottaravṛddhyā tu pūrvagodottarāhvayāḥ // 75 // [S416-418]
㈠〔偈曰〕：【後後倍倍增 東西北洲人】。
㈡【東西北洲人_c 倍倍增如次】〖75_3_d〗
★◤pūrvavidehakā godānīkā uttarakauravāśca manuṣyā aṣṭaṣoḍaśadvātriṃśaddhastakā yathākramam / [172|02-]
♂pūrvavidehakā godānīkā{1. Y. godānīyāḥ |} uttarakauravāśca{2. Y. auttara... |} manuṣyā aṣṭaṣoḍaśadvātriṃśaddhastakā{3. MS. ...triṃśat hastakā |} yathākramam /
◤pūrvavidehakāḥ, godānīyāḥ, auttarakauravāś ca manuṣyā aṣṭaṣoḍaśadvātriṃśaddhastapramāṇakā yathākramam // 75 // [S416-418]
①pūrva-videhakāḥ, godānīyāḥ, auttarakauravāś ca manuṣyā aṣṭa–ṣoḍaśa–dvātriṃśat-hasta-pramāṇakā yathākramam||75||
㈠釋曰。東毘提訶人身長八肘。西瞿陀尼人身長十六肘。北鳩婁人身長三十二肘。
㈡東勝身人身長八肘。西牛貨人長十六肘。北俱盧人三十二肘。
①pūrva videhakās godānīkās uttara kauravās ca manuṣyās aṣṭa ṣoḍaśa dvātriṃśat hastakās yathākramam
③ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་དང་ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་ཁྲུ་བརྒྱད་པ་དང་། བཅུ་དྲུག་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། འདོད་དང་ལྡན་པའི་ལྷ་ཡི་ལུས་།། བཞི་ཆ་ནས་ནི་རྒྱང་གྲགས་དག་།
㈢སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་ཆ་གཉིས་སོ། །
㈢འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་ཆ་གསུམ་མོ། །
★★◤ 【pādavṛddhyā tanuryāvatsārdhakrośo divaukasām /】[172|04]
♂pādavṛddhayā tanuryāva{4. MS. yāvat |} tsārdhakrośo divaukasām /
◤[S418]
★◤ 【kāmināṃ 】[172|05]
①pāda vṛddhyā tanus yāvat sārdha krośas divaukasām kāminām
③ཕྱེ་དང་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསྐྱེད་།།
㈢དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་གོ།
◤pādavṛddhyā tanuryāvat sārdhakrośo divaukasām / [S418-420]
①pādavṛddhyā tanuryāvat sārdhakrośo divaukas
◤kāminām,[S418-420]
㈠若天云何。〔偈曰〕：【身量四分增 乃至俱盧舍半欲界】。
㈡【欲天俱盧舍_a 四分一一增】〖76_3_b〗
◤pādaḥ = krośasya caturtho bhāgaḥ / [S418-420]
★◤pādaḥ krośasya caturtho bhagaḥ / [172|06]
♂kāmināṃ pādaḥ krośasya caturtho bhāgaḥ /
①pādas krośasya caturthas bhagas
③བཞི་ཆ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་བཞི་ཆ་སྟེ་།
㈢འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱད་གྲགས་གཅིག་དང་བཞི་ཆ་གཅིག་གོ། །
★0◤tanmātraṃ śarīraṃ cāturmahārājakāyikānāṃ dvau pādau trāyastriṃśānāṃ trayo yāmānāṃ catvārastuṣitānāṃ pañca nirmāṇaratīnāṃ adhyardhaḥ krośaḥ paranirmitavaśavartinām / [172|06-]
◤tanmātraṃ śarīraṃ cāturmahārājakāyikānām, dvau pādau trāyastriṃśānām, trayo yāmānām, catvārastuṣitānām, pañca nirmāṇaratīnām, adhyardhaḥ krośaḥ parinirmitavaśavartinām / [S418-420]
㈠釋曰。四大王天身長一俱盧舍四分之一。三十三天身長四分之二。夜摩天身長四分之三。兜帥多天身長四分。化樂天身長五分。他化自在天身長一俱盧舍半。
㈡欲界六天最下身量一俱盧舍四分之一。如是後後一一分增。至第六天身一俱盧舍半。
①tanmātram śarīram cāturmahārāja kāyikānām dvau pādau trāyastriṃśānām trayas yāmānām catvāras tuṣitānām pañca nirmāṇa ratīnām adhyardhas
③རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་དེ་ཙམ་མོ་།། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་ཆ་གཉིས་སོ་།། འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་ཆ་གསུམ་མོ་།། དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་གོ་།འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་དང་བཞི་ཆ་གཅིག་གོ་།། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ་།།
㈢གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་〖PN-ནི།〗རྒྱང་གྲགས་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ། །
★◤ 【rupiṇāṃ tvādau yojanārdhaṃ 】[172|09]
①rupiṇām tu ādau yojana ardham
③གཟུགས་ཅན་དང་པོ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་།།
㈢གཟུགས་ཅན་དང་པོ་དཔག་ཚད་ཕྱེད། །གཟུགས་ཅན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་དང་པོ་ནི་〖PN-ནི།〗ཚངས་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཙམ་མོ། །
★★◤rūpiṇāṃ devānāṃ prathame sthāne brahmakāyikānāmardhayojanamātraṃ śarīram / [172|10]
♂rūpiṇāṃ tvādau yojanārdhaṃ rūpiṇāṃ devānāṃ prathame sthāne brahmakāyikānāmardhayojanamātraṃ śarīram /
◤rūpiṇāṃ tvādau yojanārdham,[S418-420]
㈠〔偈曰〕：【色界 初長半由旬 次第】。
㈡【色天踰繕那】〖76_3_c〗
★◤ 【tataḥ param // VAkK_3.76 //】[172|11]
①rūpiṇām devānām prathame sthāne brahmakāyikānām ardha yojana mātram śarīram tatas param
③གཟུགས་ཅན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་དང་པོ་ནི་ཚངས་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཙམ་མོ་།།
◤rūpiṇāṃ devānāṃ prathame sthāne brahmakāyikānāmardhayojanamātraṃ śarīram / [S418-420]
①rūpiṇāṃ devānāṃ prathame sthāne brahmakāyika ardha-yojanam ātraṃ śarīram|
㈠釋曰。色界諸天於初處梵眾天身長半由旬。
㈡色天身量初梵眾天半踰繕那。
★◤ 【ardhārdhavṛddhiḥ 】[172|12]
♂tataḥ param{5. MS. parabhardhārdha |} //76//
①ardha ardha vṛddhis
③དེ་ཡི་གོང་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་བསྐྱེད་།།
㈢དེ་ཡི་གོང་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་བསྐྱེད། །གནས་གསུམ་དག་ན་ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་རྣམས་ཀྱི་དཔག་ཚད་གཅིག་གོ། །
㈢ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་ནི་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ། །
◤tataḥ param // 76 // [S418-420]
◤ardhārdhavṛddhiḥ,[S418-420]
㈠從此次第。〔偈曰〕：【半半增】。
㈡【初四增半半】〖76_3_d〗
★◤triṣu sthānesu brahmapurohitānāṃ yojanaṃ mahābrahmaṇo 'dhyardhaṃ parīttābhānāṃ dve yojane / [172|13]
♂ardhārdhavṛddhiḥ triṣu sthāneṣu brahmapurohitānāṃ yojanaṃ mahābrahmaṇo 'dhyardhaṃ parīttābhānāṃ dve yojane /
◤triṣu sthāneṣu brahmapurohitānāṃ yojanam, mahābrahmaṇo 'dhyardham, parīttābhānāṃ dve yojane / [S418-420]
①triṣu sthāneṣu brahmapurohita yojanam, mahābrahmaṇa adhyardham, parīttābhānāṃ dve yojane|
㈠釋曰。於三處半半增。梵先行天身長一由旬。大梵天身長一由旬半。少光天身長二由旬。
㈡梵輔全一。大梵一半。少光二全。
①triṣu sthānesu brahma purohitānām yojanam mahā brahmaṇas adhyardham parītta ābhānām dve yojane
③གནས་གསུམ་དག་ན་ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་རྣམས་ཀྱི་དཔག་ཚད་གཅིག་གོ་།། ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་ནི་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ་།། འོད་ཆུང་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔག་ཚད་གཉིས་སོ་།།
㈢འོད་ཆུང་པ་རྣམས་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗ནི་དཔག་ཚད་གཉིས་སོ། །
★◤ 【■urdhvaṃ tu parīttābhebhya āśrayaḥ /】[172|14-]
♂ūrdhvaṃ tu parīttābhebhya āśrayaḥ /
①urdhvam tu parīttābhebhyas āśrayas
③འོད་ཆུང་རྣམས་ཀྱི་ལྷ་ཡན་ཆད་།།
㈢འོད་ཆུང་རྣམས་ཀྱི་ལྷ་〖PNལྟག〗ཡན་ཆད། །ལུས་ནི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་ཏེ། །སྤྲིན་མེད་དཔག་ཚད་གསུམ་དོར་རོ། །
◤ūrdhvaṃ tu parīttābhebhya āśrayaḥ / [S418-420]
◤dviguṇadviguṇā hitvā'nabhrakebhyastriyojanam // 77 // [S418-420]
㈠〔偈曰〕：【向上從少光 上身倍倍增 唯無雲減三[唯除無雲三由旬]】。
㈡【此上增倍倍_a 唯無雲減三】〖77_3_b〗
🈪◦1416འོད་ཆུང་རྣམས་ཀྱི་ལྷ་ཡན་ཆད། །ལུས་ནི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་ཏེ། །སྤྲིན་མེད་དཔག་ཚད་གསུམ་དོར་རོ། །
★◤【 dviguṇadviguṇā hitvā 'nabhrakebhya'striyojanam // VAkK_3.77 //】
♂dviguṇadviguṇā{6. G. dviguṇo |} hitvā'nabhrakebhya{7. MS. nabhrakebhyaḥ stri... |} striyojanam //77//
①dviguṇa dviguṇās hitvā nabhrakebhyas tri yojanam
③ལུས་ནི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་ཏེ་།། སྤྲིན་མེད་དཔག་ཚད་གསུམ་དོར་རོ་།།
★0◤apramāṇābhānāṃ catvāri yojanāni / ābhāsvarāṇāmaṣṭau / [172|16]
◤apramāṇābhānāṃ catvāri yojanāni / [S418-420]
㈠釋曰。無量光天身長四由旬。
㈡2謂無量光天倍增二至四。
①apramāṇa ābhānām catvāri yojanāni
㈢ཚད་མེད་འོད་རྣམས་ཀྱི་ནི་〖PN-ནི།〗དཔག་ཚད་བཞིའོ། །
①ābhāsvarāṇām aṣṭau
③འོད་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢འོད་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བརྒྱད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྐྱེད་དོ། །
◤ābhāsvarāṇāmaṣṭau / [S418-420]
㈠遍光天身長八由旬。ⅱ
🈪◦1417ཚད་མེད་འོད་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔག་ཚད་བཞིའོ། །
🈪◦1418འོད་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བརྒྱད་དེ།
★0◤evaṃ dviguṇavṛddhyā yāvacchubhakṛtsnānāṃ catuḥṣaṣṭiḥ / [172|16-]
◤evaṃ dviguṇavṛddhyā yāvacchubhakṛtsnānāṃ catuḥṣaṣṭiḥ / [S418-420]
㈠如此倍增由旬。乃至遍淨天身長六十四由旬。
㈡1此上餘天皆增倍倍。
🈪དེ་བཞིན་དུ་དགེ་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྐྱེད་དོ། །
①evam dviguṇa vṛddhyā yāvat śubha kṛtsnānām catuḥṣaṣṭis
③དེ་བཞིན་དུ་དགེ་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྐྱེད་དོ་།།
★◤anabhrakāṇāṃ tato yojanatrayeṇa hīnaṃ dviguṇaṃ pañcaviṃśatiyojana śatam / [172|17-]
♂anabhrakāṇāṃ tato yojanatrayeṇa hīnaṃ dviguṇaṃ pañcaviṃśatiyojana{8. MS. paṃcaviṃśadyojanaṃ |}śatam /
◤anabhrakāṇāṃ tato yojanatrayeṇa hīnaṃ dviguṇaṃ pañcaviṃśatiyojanaśatam / [S418-420]
㈠無雲天倍增減三由旬。身長一百二十五由旬。
㈡唯無雲減三踰繕那。
🈪◦1419སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་ནས་དེ་ལས་དཔག་ཚད་གསུམ་ཕྲི་ནས་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའོ། །
①anabhrakāṇām tatas yojana trayeṇa hīnam dviguṇam pañcaviṃśati yojana śatam
③སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་ནས་དེ་ལས་དཔག་ཚད་གསུམ་ཕྲི་ནས་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའོ་།།
㈢སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་ནས་དེ་ལས་དཔག་ཚད་གསུམ་ཕྲི་ནས་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ:ལྔ་པའོ〖PNལྔའོ།〗། །དེ་ཡན་ཆད་བསོད་ནམས་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དཔག་ཚད་〖PN-དཔག་ཚད།〗ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་{153a}པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་〖PNའགྱུར།〗རོ། །
★◤tasmāt pareṇa punaḥ puṇyaprasavānāṃ dviguṇaṃ dviguṇaṃ yāvadakaniṣṭhānāṃ ṣoḍaśayojanasahasrāṇi śarīram / [172|18-]
♂tasmāt pareṇa punaḥ puṇyaprasavānāṃ dviguṇaṃ dviguṇaṃ yāvadakaniṣṭhānāṃ [ 54a. 10A. II ] ṣoḍaśayojana- sahasrāṇi śarīram /
◤tasmāt pareṇa punaḥ puṇyaprasavānāṃ dviguṇaṃ dviguṇaṃ yāvadakaniṣṭhānāṃ ṣoḍaśayojanasahasrāṇi śarīram // 76-77 // [S418-420]
㈠從此後福生等天更倍增。乃至阿迦尼師吒天身長十六千由旬。
㈡乃至色究竟增滿萬六千。
🈪◦1420དེ་ཡན་ཆད་བསོད་ནམས་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དཔག་ཚད་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་རོ། །
①tasmāt pareṇa punar puṇya prasavānām dviguṇam dviguṇam yāvat akaniṣṭhānām ṣoḍaśa yojana sahasrāṇi śarīram
③དེ་ཡན་ཆད་བསོད་ནམས་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དཔག་ཚད་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་ ****[@153a]**** *་།། པའི་བར་དུ་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་རོ་།།
★★◤evaṃ pramāṇabhinnānāṃ kimāyuṣo'pyasti bhedaḥ / astītyāha / [172|20]
♂evaṃ pramāṇabhinnānāṃ kimāyuṣo 'pyasti bhedaḥ / ♂astītyāha /
◤evaṃ pramāṇabhinnānāṃ kimāyuṣo 'pyasti bhedaḥ? astītyāha / [S418-420]
㈠身量向後有如此差別。壽量亦有差別不有。
㈡身量既殊。壽量別不。亦別。
🈪◦1421ཅི་དེ་ལྟར་བོད་ཚོད་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ།
①evam pramāṇa bhinnānām kim āyuṣā upyasti bhedas
③ཅི་དེ་ལྟར་བོད་ཚོད་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་དེ་ལྟར་བོད་ཚོད་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་སྟོང་སྟེ། །ལོ་རྣམས་སོ། །
①asti iti āha
③སྨྲས་པ་ཡོད་དེ་།
★◤ 【sahasramāyuḥ kuruṣu 】[172|21]
♂sahasramāyuḥ kuruṣu varṣāṇām /
①sahasram āyus kuruṣu
③སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་སྟོང་སྟེ་།།
◤sahasramāyuḥ kuruṣu,[S418-420]
㈠〔偈曰〕：【北鳩婁千年】。
㈡云何。頌曰 【北洲定千年】〖77_3_c〗
🈪སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་སྟོང་སྟེ། །ལོ་རྣམས་སོ། །
🈪◦1422གཉིས་ལ་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་པའོ། །
◤varṣāṇām / [S418-420]
㈠2釋曰。北鳩婁人定壽千年。
㈡論曰。北俱盧人定壽千歲。
★◤varṣāṇām / [172|22]
①varṣāṇām
③ལོ་རྣམས་སོ་།།
★0◤ 【dvayorardhārdhavarjitam /】[172|23]
①dvayos ardha ardha varjitam
㈢གཉིས་ལ་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་པའོ། །
◤dvayorardhārdhavarjitam / [S418-420]
㈠1【於二離半半】。
㈡ 【西東半半減】〖77_3_d〗
★★◤dvayordvipayorardhārdhaṃ varjayitvā pañca varṣaśatāni godānīyānām / [172|24]
♂dvayordvīpayorardhārdha varjayitvā pañca varṣaśatāni godānīyānām /
◤dvayordvīpayorardhārdhaṃ varjayitvā pañca varṣaśatāni godānīyānām / [S418-420]
㈠於西東二洲壽量半半減。西瞿陀尼壽五百年。
㈡西牛貨人壽五百歲。
①dvayos dvipayos ardha ardham varjayitvā pañca varṣa śatāni godānīyānām
③གཉིས་ལ་ནི་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་ནས། བ་ལང་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ་།།
㈢གཉིས་ལ་〖PNན།〗ནི་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་ནས། བ་ལང་སྤྱོད་པ:ལ་སོགས་པ་〖PN-ལ་སོགས་པ།〗རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །
★0◤ardhatṛtīye varṣaśate pūrvavidehānām / [172|24-]
◤ardhatṛtīye varṣaśate pūrvavidehānām / [S418-420]
㈠東毘提訶壽二百五十年。
㈡東勝身人壽二百五十歲。
①ardha tṛtīye varṣa śate pūrva videhānām
㈢ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །
★◤ 【ihāniyatam 】[173|01]
①iha aniyatam
③འདི་ན་མ་ངེས་།
㈢འདི་ན་〖PNནི།〗མ་ངེས། འཛམ:བུ་གླིང་འདི་〖PNབུའི་གླིང་།〗ན་ནི་ཚེ་ངེས་པ་མེད་དེ། རེས་འགའ་ནི་རིང་པོར་འགྱུར་རོ། །
◤ihāniyatam,[S418-420]
㈠〔偈曰〕：【此不定】。
㈡【此洲壽不定】〖78_3_a〗
★◤jambūdvīpe nāstyāyuṣo niyamaḥ kadācit bhūyo bhavati kadācidalpīyaḥ / [173|02]
♂@173 ihāniyatam jambūdvīpe nāstyāyuṣo niyamaḥ kadācit bhūyo bhavati kadācidalpīyaḥ /
◤jambūdvīpe nāstyāyuṣo niyamaḥ / [S418-420]
㈠釋曰。於剡浮洲壽量不定。
㈡南贍部人壽無定限。
①jambūdvīpe na asti āyuṣas niyamas kadācid bhūyas bhavati kadācid alpīyas
③འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ན་ནི་ཚེ་ངེས་པ་མེད་དེ། རེས་འགའ་ནི་རིང་པོར་འགྱུར་རོ་།། རེས་འགའ་ནི་ཐུང་ངོ་།། ཐ་མར་ནི་།
㈢རེས་འགའ་ནི་ཐུང་ངོ་། །
★◤ 【ante tu daśābdāḥ 】[173|03]
♂ante tu daśābdāḥ{1. G. antye tu daśābdān |} abdaḥ saṃvatsaraḥ /
①ante tu daśa abdās
③ལོ་བཅུ་།
㈢ཐ་མར་ནི། ལོ་བཅུ། ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོ་སྐོར་〖PNབསྐོར།〗ཡིན་ཏེ། ཐ་མ་ཐུང་ངུར་གྱུར་པ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་རོ། །
◤kadācit bhūyo bhavati kadācidalpīyaḥ / [S418-420]
㈠有時極多有時極少。
◤ante tu daśābdāḥ,[S418-420]
㈠多少云何。〔偈曰〕：【最後十歲】。
㈡【後十】
◤abdaḥ= saṃvatsaraḥ / [S418-420]
★◤abdaḥ saṃvatsaraḥ / ante hīyamānaṃ daśa varṣāṇyāyurbhavati / [173|04]
♂ante hīyamānaṃ{2. MS. hīyamāṇaṃ |} daśa varṣāṇyāyurbhavati /
①abdas saṃvatsaras
③ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོ་སྐོར་ཡིན་ཏེ་།
①ante hīyamānam daśa varṣāṇi āyus bhavati
③ཐ་མ་ཐུང་ངུར་གྱུར་པ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤ante hīyamānaṃ daśa varṣāṇyāyurbhavati / [S418-420]
㈠釋曰。此壽漸減。最後唯有十歲。
㈡劫減最後極壽十年。
★◤ 【ādito'mitam // VAkK_3.78 //】[173|05]
♂ādito 'mitam //78//
①āditomitam
③དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་།
㈢དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། བསྐལ་པ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཚད་གཟུང་〖Nབཟུང་།〗བར་མི་ནུས་སོ། །
◤ādito 'mitam // 78 // [S418-420]
㈠〔偈曰〕：【初叵量】。
㈡【初叵量】
★★◤āditaḥ prāthamakalpikānaṃ manuṣyāṇāmaparimāṇamāyurbhavati / [173|06]
♂āditaḥ prāthamakalpikānāṃ manuṣyāṇāmaparimāṇamāyurbhavati /
◤āditaḥ prāthamakalpikānāṃ manuṣyāṇāmaparimāṇamāyurbhavati / [S418-420]
㈠釋曰。劫初生眾生。壽命不可量。
㈡於劫初時人壽無量。
①āditas prātham akalpikānam manuṣyāṇām aparimāṇam āyus bhavati
③བསྐལ་པ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ཏོ་།
★0◤sahasrādisaṃkhyayā parimātuṃ na śakyate / [173|06-]
◤sahasrādisaṃkhyayā parimātuṃ na śakyate // 78 // [S418-420]
㈠由千等數不能計量故。
㈡百千等數不能計量。
①sahasra ādi saṃkhyayā parimātum na śakyate
③སྟོང་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་སོ་།།
★0◤uktaṃ manuṣyāṇāṃ devānāṃ vaktavyam / [173|08]
◤uktaṃ manuṣyāṇām // [S418-420]
㈠說人壽已。
㈡已說人間壽量長短。
①uktam manuṣyāṇām devānām vaktavyam
③མི་རྣམས་ཀྱི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢མི་རྣམས་ཀྱི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤devānāṃ vaktavyam / [S418-420]
㈠今當說天壽。
★0◤taccāhorātraṃ vyavasthāpya śakyaṃ vaktumiti sa eva caiṣāṃ vyavasthāpyate / [173|08-]
◤taccāhorātraṃ vyavasthāpya śakyaṃ vaktumiti sa eva caiṣāṃ vyavasthāpyate--[S418-420]
㈠若先安立日夜。方得計諸天壽。
㈡要先建立天上晝夜。方可算計天壽短長。
①tat ca ahorātram vyavasthāpya śakyam vaktum iti sas eva ca eṣām vyavasthāpyate
③དེ་ཡང་ཉིན་ཞག་རྣམ་པར་བཞག་ནས་བརྗོད་པར་ནུས་པས་རེ་ཞིག་དེ་དག་གི་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤ 【nṛṇāṃ varṣāṇi pañcāśadahorātro divaukasām / kāme'dharāṇāṃ 】[173|10-]
♂nṛṇāṃ varṣāṇi pañcāśadahorātro divaukasām /
①nṛṇām varṣāṇi pañcāśat ahorātras divaukasām kāmedharāṇām
③མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ་།
㈢ལྷ་རྣམས་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཉིན་ཞག་རྣམ་པར་བཞག་ནས་བརྗོད་པར་ནུས་པས་རེ་ཞིག་དེ་དག་གི་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་ལས། །འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །
◤nṛṇāṃ varṣāṇi pañcāśadahorātro divokasām / [S418-420]
◤kāme 'dharāṇām,[S418-420]
㈠天日。夜云何〔偈曰〕：【人中五十年 彼天一 日夜 欲下天】。
㈡天上云何建立晝夜。【人間五十年_c 下天一晝夜】〖78_3_d〗
★◤yāni manuṣyāṇāṃ pañcāśadvarṣāṇi tāni kāmadhātāvadharāṇāṃ devānāṃ cāturmahārājakāyikānāmekaṃ rātrindivam / [173|12-]
♂kāme 'dharāṇāṃ yāni manuṣyāṇāṃ pañcāśadvarṣāṇi tāni kāmadhātāvadharāṇāṃ devānāṃ cāturmahārājakāyikānāmekaṃ rātriṃdivam /
◤yāni manuṣyāṇāṃ pañcāśad varṣāṇi, tāni kāmadhātāvadharāṇāṃ devānāṃ cāturmahārājakāyikānāmekaṃ rātrindivam / [S418-420]
㈠釋曰。人中五十年。於欲界最下天。謂四大王天。是一日一夜。
㈡人五十歲為六天中最在下天一晝一夜。
①yāni manuṣyāṇām pañcāśat varṣāṇi tāni kāmadhātauvadharāṇām devānām cāturmahārāja kāyikānām ekam rātrindivam
③འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་ལས་།། འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ་།།
★◤ 【tenāyuḥ pañcavarṣaśatāni tu // VAkK_3.79 //】[173|14]
♂tenāyuḥ pañcavarṣaśatāni tu //79//
①tena āyus pañca varṣa śatāni tu
㈢དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །
◤tenāyuḥ pañcavarṣaśatāni tu // 79 // [S418-420]
㈠〔偈曰〕：【以此彼壽五百年】。
㈡【乘斯壽五百】〖79_3_a〗
★◤tena tatastenāhorātreṇa teṣāṃ triṃśadrātrakeṇa māsena dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa divyāni pañcavarṣaśatānyāyuḥ pramāṇam / [173|15-]
♂tena tatastenāhorātreṇa teṣāṃ triṃśadrātrakeṇa māsena dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa divyāni pañcavarṣa- śatānyāyuḥpramāṇam /
◤tena tatastyenāhorātreṇa teṣāṃ triṃśadrātrakeṇa māsena dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa divyāni pañcavarṣaśatāni āyuḥpramāṇam // 79 // [S418-420]
㈠釋曰。以此三十日夜立為一月。以十二月立為一年。以此五百年為彼天壽量。
㈡乘斯晝夜三十為月十二月為歲。彼壽五百年。
①tena tatas tena ahorātreṇa teṣām triṃśat rātrakeṇa māsena dvādaśa māsakena saṃvatsareṇa divyāni pañca varṣa śatāni āyus pramāṇam
③དེའི་ཉིན་ཞག་དེས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་གོ་།། ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་ཏུ་བརྩིས་པའི་ལྷའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ་།།
㈢དེའི་〖PNདེ་བའི།〗ཉིན་ཞག་དེས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་གོ། །
㈢ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་ཏུ་བརྩིས་པའི་ལྷའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །
★◤ 【dviguṇottaramūrdhvānāmubhayaṃ 】[173|17]
①dviguṇa uttaram ūrdhvānām ubhayam
㈢གོང་མ་གཉི་ག་ཉིས་འགྱུར་རོ། །
◤dviguṇottaramūrdhvānāmubhayam,[S418-420]
㈠〔偈曰〕：【向上後倍增】。
㈡【上五倍倍增】〖79_3_b〗
★◤ūrdhvānāṃ devānāmubhaya dviguṇottaramahorātraścāyuśca / kathaṃ kṛtvā / [173|18]
♂dviguṇo-[ 54b. 10B. II ] ttaramūrdhvānāmubhayaṃ ūrdhvānāṃ devānāmubhayaṃ dviguṇottaramahorātraścāyuśca / ♂kathaṃ kṛtvā /
◤ūrdhvānāṃ devānāmubhayaṃ dviguṇottaramahorātraś cāyuś ca / [S418-420]
㈠釋曰。上地諸天倍增為日夜。以此日夜計彼壽量。
㈡上五欲天漸俱增倍。
①ūrdhvānām devānām ubhaya dviguṇa uttaram ahorātras ca āyus ca
③ལྔ་པོ་གོང་མ་རྣམ་ས་ནི་ཉིན་ཞག་དང་ཚེ་གཉི་ག་ཉིས་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ལྔ་པོ་གོང་མ་རྣམ་ས་ནི་ཉིན་ཞག་དང་ཚེ་གཉི་ག་ཉིས་〖PNགཉིས་གཉིས།〗འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེ་ལྷའི་ལོ་སྟོང་ཐུབ་བོ། །
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
★◤yanmanuṣyāṇāṃ varṣaśataṃ tattrāyastriṃśānāṃ devānāmekaṃ rātrindivam / [173|18-]
♂yanmanuṣyāṇāṃ varṣaśataṃ tattrāyastriṃśānāṃ devānāmekaṃ rātriṃdivam /
①yat manuṣyāṇām varṣa śatam tat trāyastriṃśānām devānām ekam rātrindivam
③མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ་།
◤kathaṃ kṛtvā? yanmanuṣyāṇāṃ varṣaśataṃ tat trāyastriṃśānāṃ devānāmekaṃ rātrindrivam, tena rātrindivena divyaṃ varṣasahasramāyuḥ / [S418-420]
㈠彼壽云何。人中一百年。是三十三天一日一夜。以此日夜一千年。為彼天壽量。
㈡謂人百歲為第二天一晝一夜。乘此晝夜成月及年彼壽千歲。
★◤tena rātrindivena divyaṃ varṣasahasramāyuḥ / [173|19-]
♂tena rātriṃdivena divyaṃ varṣasahasramāyuḥ /
①tena rātrindivena divyam varṣa sahasram āyus
③ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེ་ལྷའི་ལོ་སྟོང་ཐུབ་བོ་།།
★0◤evaṃ yāmādīnāṃ yathākramam / [173|20]
◤evaṃ yāmādīnāṃ yathākramam / [S418-420]
㈠應知夜摩天等次第如此。
㈡夜摩等四隨次如
★◤mānuṣyakāṇi dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa varṣaśatānyekaṃ rātrindivam / [173|20-]
♂mānuṣyakāni dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa varṣaśatānyekaṃ rātriṃdivam /
◤mānuṣyakāṇi dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa varṣaśatānyekaṃ rātrindivam, tena rātrindivena dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa divyāni varṣasahasrāṇyāyuṣaḥ pramāṇam / [S418-420]
㈠人中二百四百八百十六百。為彼一日一夜。以此日夜二千四千八千十六千。天年次第為上天壽量。
㈡人。二四八百千六百歲為一晝夜。乘此晝夜成月及年。如次彼壽二四八千萬六千歲。
①evam yāma ādīnām yathākramam mānuṣyakāṇi dve catvāri aṣṭau ṣoḍaśa varṣa śatāni ekam rātrindivam
③དེ་བཞིན་དུ་མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་། བཞི་བརྒྱ་དང་། བརྒྱད་བརྒྱ་དང་། སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ནི་འཐབ་བྲལ་ལ་སོགས་པའི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་། བཞི་བརྒྱ་དང་། བརྒྱད་བརྒྱ་དང་། སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ནི་འཐབ་བྲལ་ལ་སོགས:པའི་ཉིན་〖Nདེ་ནི།〗ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེའི་ཚད་ལྷའི་ལོ་ཉིས་སྟོང་དང་། བཞི་སྟོང་དང་〖P-དང་།〗། བརྒྱད་སྟོང་དང་〖P-དང་།〗། ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཐུབ་བོ། །
★◤tena rātrindevena dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa divyāni varṣasahasrāṇyāyuṣaḥ pramāṇam / [173|21-]
♂tena rātriṃdivena dve catvāryaṣṭau ṣoḍaśa divyāni varṣasahasrāṇyāyuṣaḥ pramāṇam /
①tena rātrin devena dve catvāri aṣṭau ṣoḍaśa divyāni varṣa sahasrāṇi āyuṣas pramāṇam
③ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེའི་ཚད་ལྷའི་ལོ་ཉིས་སྟོང་དང་། བཞི་སྟོང་དང་། བརྒྱད་སྟོང་དང་། ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཐུབ་བོ་།།
★★◤yugandharādūrvaṃ sūryācandramasorabhāvāt // [173|22]
♂yugandharādūrdhvaṃ sūryācandramasorabhāvāt /
◤yugandharādūrdhvaṃ sūryācandramasorabhāvāt kathaṃ devānāmahorātravyavasthānam, ālokakṛtyaṃ va?[S418-420]
㈠從由乾陀羅。向上無日月諸天云何安立日夜。用明光事。云何得成。
㈡持雙以上日月並無。彼天云何建立晝夜及光明事依何得成。
★0◤kathaṃ devānāmahorātravyavasthānamālokakṛtyaṃ vā / [173|22-]
①yugandharāt ūrvam sūryācandramasos abhāvāt katham devānām ahorātra vyavasthānam āloka kṛtyam vā
③གཉའ་ཤིང་འཛིན་ཡན་ཆད་ན་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། སྣང་བའི་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་ ****[@153b]**** ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢གཉའ་ཤིང་འཛིན་ཡན་ཆད་ན་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། སྣང་བའི་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་{153b}བུ་ཞེ་ན། ཀུ་མུ་ཏ་〖PNད།〗དང་པད་མ་བཞིན་དུ་མེ་ཏོག་རྣམས་ཁ་འཛུམས་〖PNའཛུམ།〗པ་དང་། ཁ:འབྱེད་པ་〖PNའབྱེ་བ།〗དང་། བྱ་རྣམས་སྐད་འབྱིན་པ་དང་། སྐད་མི་འབྱིན་པ་དང་། གཉིད་སངས་པ་དང་། བྲོ་བ་ལས་སོ། །
★◤puṣpāṇāṃ saṃkocavikāsātkumudabandhu vat śakunīnāṃ kūjanākūjanāt middhāpagamāgamācca ālokakṛtyaṃ svayaṃprabhatvāt / [173|23-]
♂puṣpāṇāṃ saṃkocavikāsā- tkumudabandhu{3. Y. kumudapadma |}vat śakunīnāṃ{4. Y. adds ca |} kūjanākūjanāt middhāpagamāgamācca{5. Y. middhāpagamopagamācca |} ālokakṛtyaṃ svayaṃprabhatvāt /
◤puṣpāṇāṃ saṅkocavikāsāt kumudapajhavat, śakunīnāṃ ca kūjanākūjanāt, middhāpagamopagamācca ālokakṛtyam; svayamprabhatvāt / [S418-420]
㈠由花開花合。謂俱牟頭花。波頭摩花等。諸鳥有鳴不鳴。睡有來去。以此等事判日夜。用光明事者。身自然光不須外光。
㈡依花開合建立晝夜。如拘物陀鉢特摩等。又依諸鳥鳴靜差別。或依天眾寤寐不同。依自身光明成外光明事。
①puṣpāṇām saṃkoca vikāsāt kumuda bandhu vat śakunīnām kūjana ākūjanāt middhāpa gama āgamāt ca āloka kṛtyam svayaṃprabha tvāt
③ཀུ་མུ་ཏ་དང་པད་མ་བཞིན་དུ་མེ་ཏོག་རྣམས་ཁ་འཛུམས་པ་དང་། ཁ་འབྱེད་པ་དང་། བྱ་རྣམས་སྐད་འབྱིན་པ་དང་། སྐད་མི་འབྱིན་པ་དང་། གཉིད་སངས་པ་དང་། བྲོ་བ་ལས་སོ་།། སྣང་བའི་བྱ་བ་ནི་བདག་ཉིད་ལ་འོད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སྣང་བའི་བྱ་བ་ནི་བདག་ཉིད་ལ་འོད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤uktamāyuḥ kāminām / [173|25]
◤uktamāyuḥ kāminām // [S418-420]
㈠說欲天壽量已。
㈡已說欲界天壽短長。
★◤ 【rūpiṇāṃ punaḥ /】[174|01]
♂@174 rūpiṇāṃ punaḥ /
①uktam āyus kāminām rūpiṇām punar
㈢འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤rūpiṇāṃ punaḥ / [S418-420]
★◤ 【nāstyahorātramāyustu kalpaiḥ svāśrayasaṃmitaiḥ // VAkK_3.80 //】[174|02]
♂nāstyahorātramāyustu kalpaiḥ svāśrayasaṃmitaiḥ //80//
①na asti ahorātram āyus tu kalpais sva āśraya saṃmitais
③གཟུགས་ཅན་ཉིན་མཚན་མེད་ཚེ་ནི་།། རང་ལུས་གཞལ་བའི་བསྐལ་པ་ཡིས་།།
㈢གཟུགས་ཅན་ཉིན་མཚན:མེད་ཚེ་ནི〖Pམེ་ཚེ་ནི།Nམེད་དོ།〗། །རང་ལུས་གཞལ་བའི་བསྐལ་པ་ཡིས། །གཟུགས་ཅན་གང་དག་གི་ལུས་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ཚེ་〖PN+ནི།〗བསྐལ་པ་ཕྱེད་ཡིན་ལ། གང་དག་གི་དཔག་ཚད་གཅིག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ནི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཡིན་པ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྐལ་པ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡོད་པའི་བར་དུ:གང་གི་〖PN-གང་གི།〗ལུས་དཔག་ཚད་ཇི་སྙེད་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗བསྐལ་པ་དེ་སྙེད་དོ། །
◤nāstyahorātramāyustu kalpaiḥ svāśrayasammitaiḥ // 80 // [S418-420]
㈠〔偈曰〕：【色界無日月 由劫判彼壽 劫數如身量】。
㈡【色無晝夜殊_c 劫數等身量】〖79_3_d〗 色界天中無晝夜別。但以劫數知壽短長。彼劫壽短長與身量數等。
◤[S420]
★0◤yeṣāṃ rūpiṇāmardhayojanamāśrayaḥ teṣāmardhakalpamāyuḥ / yeṣāṃ yojanaṃ teṣāṃ kalpam / [174|03]
◤yeṣāṃ rūpiṇāmardhayojanamāśrayaḥ, teṣāmardhakalpamāyuḥ / [S420-422]
㈠釋曰。於色界中若有諸天。身量半由旬。壽量則半劫。
㈡謂若身量半踰繕那。壽量半劫。
①yeṣām rūpiṇām ardha yojanam āśrayas teṣām ardha kalpam āyus yeṣām yojanam teṣām kalpam
③གཟུགས་ཅན་གང་དག་གི་ལུས་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ཚེ་བསྐལ་པ་ཕྱེད་ཡིན་ལ། གང་དག་གི་དཔག་ཚད་གཅིག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ནི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཡིན་པ་ནས་།
◤yeṣāṃ yojanam, teṣāṃ kalpam / [S420-422]
㈠若身量一由旬。壽量則一劫。
㈡若彼身量一踰繕那。壽量一劫。
★◤evaṃ yasya yāvadyojanamāśrayastasya tāvatkalpamāyuryavadakaniṣṭhānāṃ ṣoḍaśakalpasahasrāṇyāyuḥ pramāṇam / [174|03-]
♂evaṃ yasya yāvadyojanamāśrayastasya tāvatkalpamāyuryāvadakaniṣṭhānāṃ ṣoḍaśakalpasahasrāṇyāyuḥpramāṇam /
◤evaṃ yasya yāvadyojanamāśrayaḥ, tasya tāvatkalpamāyuḥ; yāvadakaniṣṭhānāṃ ṣoḍaśakalpasahasrāṇyāyuḥ pramāṇam // 80 // [S420-422]
㈠如此彼身隨由旬數。彼壽量劫數皆隨身量。乃至阿迦尼師吒天。以十六千大劫為壽量。
㈡乃至身量長萬六千。壽量亦同萬六千劫。已說色界天壽短長。
①evam yasya yāvat yojanam āśrayas tasya tāvat kalpam āyus yavadaka niṣṭhānām ṣoḍaśa kalpa sahasrāṇi āyus pramāṇam
③དེ་བཞིན་དུ་འོག་མིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྐལ་པ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡོད་པའི་བར་དུ་གང་གི་ལུས་དཔག་ཚད་ཇི་སྙེད་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་བསྐལ་པ་དེ་སྙེད་དོ་།།
★★◤ 【ārūpye viṃśatiḥ kalpasahasrāṇya dhikādhikam /】[174|06]
♂ārūpye viṃśatiḥ kalpasahasrāṇya{1. MS. drops ṇya |}dhikādhikam /
①ārūpye viṃśatis kalpa sahasrāṇya dhikā adhikam
③གཟུགས་མེད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ནི་།། ཉི་ཤུ་ལྷག་པས་ལྷག་པ་ཡིན་།།
㈢གཟུགས་མེད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ནི། །ཉི་ཤུ་ལྷག་པས་〖PNཔ།〗ལྷག་པ་ཡིན། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བསྐལ་པ་ཉི་ཁྲིའོ། །
◤ārūpye viṃśatiḥ kalpasahasrāṇyadhikādhikam / [S420-422]
㈠〔偈曰〕：【無色二十千 劫後二二增】。
㈡【無色初二萬_a 後後二二增】〖80_3_b〗
★0◤ākāśānantyāyatane viṃśatikalpasahasrāṇyāyuṣaḥ pramāṇam / [174|07]
◤ākāśānantyāyatane viṃśatikalpasahasrāṇyāyuṣaḥ pramāṇam / [S420-422]
㈠釋曰。於空無邊入。壽量二十千。
①ākāśānantya āyatane viṃśati kalpa sahasrāṇi āyuṣas pramāṇam
③ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བསྐལ་པ་ཉི་ཁྲིའོ་།།
★◤vijñānānantyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ sahasrāṇi / [174|08]
♂[ 55a. 10A. III ] vijñānānantyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ sahasrāṇi /
◤vijñānānantyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ sahasrāṇi / [S420-422]
㈠劫識無邊入。更增二十千劫。
①vijñāna ānanti āyatane tasmāt adhikam viṃśatis sahasrāṇi
㈢རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་དེ་ལས་ཉི་ཁྲི་ལྷག་གོ། །
★◤ākiñcanyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ / [174|08-]
♂ākiṃcanyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ /
◤ākiñcanyāyatane tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ / [S420-422]
㈠無所有入。更增二十千劫。
①ākiñcani āyatane tasmāt adhikam viṃśatis
㈢ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་དེ་ལས་ཉི་ཁྲི་ལྷག་གོ། །
★0◤bhavāgre tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ / [174|09]
◤bhavāgre tasmādadhikaṃ viṃśatiḥ / [S420-422]
㈠有頂更增二十千劫。
①bhava agre tasmāt adhikam viṃśatis
㈢སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ན་ནི་དེ་ལས་ཉི་ཁྲི་ལྷག་པའོ། །
★◤evaṃ teṣāṃ yathākramaṃ viṃśatiścatvāriṃśat ṣaṣṭiraśītiḥ kalpasahasrāṇyāyuḥpramāṇam / [174|09-]
♂evaṃ teṣāṃ yathākramaṃ viṃśati{2. Y. omits viṃśatiḥ |}ścatvāriṃśat ṣaṣṭiraśītiḥ kalpasahasrāṇyāyuḥpramāṇam /
◤evaṃ teṣāṃ yathākramaṃ catvāriṃśat ṣaṣṭiraśītiḥ kalpasahasrāṇyāyuḥpramāṇam // [S420-422]
㈠此壽量二十四十六十八十千劫。
㈡無色四天從下如次壽量二四六八萬劫。
①evam teṣām yathākramam viṃśatis catvāriṃśat ṣaṣṭis aśītis kalpa sahasrāṇi āyus pramāṇam
③དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྐལ་པ་ཉི་ཁྲི་དང་། བཞི་ཁྲི་དང་། དྲུག་ཁྲི་དང་། བརྒྱད་ཁྲི་ཡིན་ནོ་།། འདིར་བསྐལ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྐལ་པ་ཉི་ཁྲི་དང་། བཞི་ཁྲི་དང་། དྲུག་ཁྲི་དང་། བརྒྱད་ཁྲི་ཡིན་ནོ། །
★◤katamo'tra kalpo veditavyaḥ kimantarakalpo'tha saṃvartakalpo'tha vivarttakalpo'tha mahākalpaḥ / [174|11-]
♂katamo 'tra kalpo veditavyaḥ kimantarakalpo 'tha saṃvartakalpo 'tha vivarttakalpo 'tha mahākalpaḥ /
◤katamo 'tra kalpo veditavyaḥ-- kimantarakalpaḥ, atha saṃvartakalpaḥ, atha vivarttakalpaḥ, atha mahākalpaḥ?[S420-422]
㈠此中應知。云何為劫。為是別劫。為是壞劫。為是成劫。為是大劫。
㈡上所說劫其量云何。為壞為成。為中為大。
🈪◦1443འདིར་བསྐལ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ། ཅི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན།
①katamotra kalpas veditavyas kim antara kalpotha saṃvarta kalpotha vivartta kalpotha mahā kalpas
③ཅི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདིར་བསྐལ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ། ཅི་བར་གྱི་བསྐལ:པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་〖PNཔའམ།འོན་ཏེ་འཇིག་པའི་བསྐལ་པའམ།འོན་ཏེ་འཆགས་པའི་བསྐལ་པའམ།འོན་ཏེ་བསྐལ།〗པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བསྐལ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【mahākalpaḥ parīttābhāt prabhṛtyardhamadhastataḥ // VAkK_3.81 //】[174|13]
♂mahākalpaḥ{3. MS. mahākalpa |} parīttābhāt prabhṛtyardhamadhastataḥ //81//
①mahākalpas parītta ābhāt prabhṛti ardham adhas tatas
③འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བསྐལ་ཆེན་ཏེ་།། དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ་།།
◤mahākalpaḥ parīttābhāt prabhṛtyardhamadhastataḥ // 81 // [S420-422]
㈠〔偈曰〕：【從少光大劫 從此下半劫】。
㈡【少光上下天_c 大全半為劫】〖80_3_d〗
🈪འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བསྐལ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། །
★0◤parīttābhādeva nikāyāt prabhṛti mahākalpenāyuḥ veditavyam / [174|14]
◤parīttābhādeva nikāyāt prabhṛti mahākalpenāyuḥ veditavyam / [S420-422]
㈠釋曰。從少光梵處。應知壽量約大劫。
㈡少光以上大全為劫。
🈪◦1444ལྷའི་རིས་འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བའི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་རིག་པར་བྱའོ། །
①parītta ābhāt eva nikāyāt prabhṛti mahākalpena āyus veditavyam
㈢ལྷའི་རིས་འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བའི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤tasmādadho mahākalpasyārdha kalpīkṛtya mahābrahmādīnāmāyurvyavasthāpitam / [174|14-]
♂tasmādadho mahākalpasyārdhaṃ kalpīkṛtya mahābrahmādīnāmāyurvyavasthāpitam /
◤tasmādadho mahākalpasyādhaṃ kalpīkṛtya mahābrahmādīnāmāyurvyavasthāpitam / [S420-422]
㈠從此下半大劫說名劫，以分別大梵等壽量。
㈡自下諸天，大半為劫。
🈪◦1445དེའི་འོག་མ་ཚངས་ཆེན་ལ་སོགས་པའི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་ཕྱེད་ལ་བསྐལ་པར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་བཞག་གོ ། །
①tasmāt adhas mahā kalpasya ardha kalpīkṛtya mahā brahma ādīnām āyus vyavasthāpitam
㈢དེའི་འོག་མ་ཚངས་ཆེན་ལ་སོགས་པའི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་ཕྱེད་ལ་བསྐལ་པར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་བཞག་གོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / [174|15]
◤kathaṃ kṛtvā?[S420-422]
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་〖PNའཆགས།〗པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་དང་། གང་ཡང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པ་དང་། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་〖PN-ཅུ།〗པོ་དེ་དག་ལ་ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་སུ་བཤད་དེ〖PNདོ།〗། དེ་ལྟར་བྱས་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱེད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུ་ལ་བསྐལ་པར་བྱས་ནས་དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗ཚེའི་{154a}ཚད་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yacca loko viṃśatimantarakalpān vivartate yacca loko viṃśatimantarakalpānvivarta āste yacca viṃśatimantarakalpānsaṃvartate ime ṣaṣṭirantarakalpā mahābrahmaṇo'dhyardhaḥ kalpaḥ uktaḥ / [174|15-]
♂yacca loko viṃśatimantarakalpān vivartate yacca loko viṃśatimantarakalpānvivarta āste yacca viṃśatimantarakalpānsaṃvartate ime ṣaṣṭirantarakalpā mahābrahmaṇo 'dhyardhaḥ kalpa uktaḥ /
◤yacca loko viṃśatimantarakalpān vivartate, yacca loko viṃśatimantarakalpān vivarta āste, yacca viṃśatimantakalpān saṃvartate-- ime ṣaṣṭirantarakalpā mahābrahmaṇo 'dhyardhaṃ&ḥ kalpa uktaḥ / [S420-422]
㈠云何如此。是時世間二十別劫成，二十別劫成已住，二十別劫散集。是六十別劫，於大梵處說名一劫半。
㈡即由此故，說大梵王過梵輔天，壽一劫半。謂以成住壞各二十中劫，六十中劫為一劫半。
🈪ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉེ་ཤུར་འདུག་པ་དང་། གང་ཡང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པ་དང་། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་པོ་དེ་དག་ལ་ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་སུ་བཤད་དེ།
①yat ca lokas viṃśatim antara kalpān vivartate yat ca lokas viṃśatim antara kalpān vivarta āste yat ca viṃśatim antara kalpān saṃvartate ime ṣaṣṭis antara kalpās mahā brahmaṇā udhyardhas kalpas uktas
③གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་པ་དང་། གང་ཡང་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉེ་ཤུར་འདུག་པ་དང་། གང་ཡང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པ་དང་། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་པོ་དེ་དག་ལ་ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་སུ་བཤད་དེ་།
★◤evaṃ ca kṛtvā mahākalpasyārdhaṃ catvāriṃśadantarakalpān kalpīkṛtya teṣāmāyuḥ pramāṇamuktam / [174|17-]
♂evaṃ ca kṛtvā mahākalpasyārdhaṃ catvāriṃśadantara- kalpān kalpīkṛtya teṣāmāyuḥpramāṇamuktam /
◤evaṃ ca kṛtvā mahākalpasyārdhaṃ catvāriṃśadantarakalpān kalpīkṛtya teṣāmāyuḥpramāṇamuktam // 81 // [S420-422]
㈠分別如此，已是半劫。謂四十別劫.立為一劫，說彼壽量。
㈡故以大半四十中劫，為下三天所壽劫量。
🈪དེ་ལྟར་བྱས་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱེད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུ་ལ་བསྐལ་པར་བྱས་ནས་དེ་དག་གིས་ཚེའི་ཆད་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
①evam ca kṛtvā mahā kalpasya ardham catvāriṃśat antara kalpān kalpīkṛtya teṣām āyus pramāṇam uktam
③དེ་ལྟར་བྱས་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱེད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུ་ལ་བསྐལ་པར་བྱས་ནས་དེ་དག་གིས་ཚེའི་ ****[@154a]**** *་།། ཆད་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤uktaṃ sugatāvāyuḥ pramāṇam / [174|19]
♂uktaṃ sugatāvāyuḥpramāṇam /
◤uktaṃ sugatāvāyuḥ pramāṇam // [S420-422]
㈠說善道壽量已。
㈡已說善趣壽量短長。
①uktam sugatau= āyus pramāṇam
㈢བདེ་འགྲོའི་ཚེའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤durgatāvidānīṃ vaktavyam / tatra tāvat[174|20]
♂durgatāvidānīṃ vaktavyam /
◤durgatāvidānīṃ vaktavyam / [S420-422]
㈠惡道壽量今當說。
㈡惡趣云何。
🈪◦1446བདེ་འགྲོའི་ཚེའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①durgatau= idānīm vaktavyam
③ད་ནི་ངན་འགྲོའི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་ངན་འགྲོའི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ཙམ་པར་བཤད་པ་དེ་དང་གོ་རིམས་〖PNརིམ།〗བཞིན་དུ་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། དམྱལ་བ་དྲུག་གི་ཉིན་ཞག་དང་མཉམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ཚེ། །འདོད་པའི་ལྷ་དང་འདྲ་བ་ཡིན། །དེ་〖PNད།〗ནི་རང་གི་ཉིན་ཞག་དེ་དག་གིས་དེ་དག་〖PN+གི།〗ཚེའི་ཚད་〖PN+གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི:ལྷའི་རིས་〖PNལྷ།〗དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【kāmadevāyuṣā tulyā ahorātrā yathākramam / saṃjīvādiṣu ṣaṭsu 】[174|21-]
♂tatra tāvat kāmadevāyuṣā tulyā ahorātrā yathākramam /
①kāmadeva āyuṣā tulyās ahorātrās yathākramam
③ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན་།། འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ་།།
◤tatra tāvat--[S420-422]
◤kāmadevāyuṣā tulyā ahorātrā yathākramam / [S420-422]
◤sañjīvādiṣu ṣaṭsu,[S420-422]
㈠〔偈曰〕：【與欲界天壽 日夜次第等 於更活等六】。
㈡頌曰 【等活等上六_a 如次以欲天_b 壽為一晝夜】〖81_3_c〗
🈪◦1447ད་ནི་ངན་འགྲོའི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག །ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །
★◤yāvat ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devanikāyānāmāyuruktaṃ tena tulyā ahorātrāḥ ṣaṭṣu narakeṣu yathākramaṃ veditavyāḥ / [174|23-]
♂saṃjīvādiṣu ṣaṭsu yāvat ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devanikāyānāmāyuruktaṃ tena tulyā ahorātrāḥ ṣaṭṣu narakeṣu yathākramaṃ veditavyāḥ{4. MS. veditavyaḥ |} /
◤yāvat ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devanikāyānāmāyuruktam, tena tulyā ahorātrāḥ ṣaṭṣu narakeṣu yathākramaṃ veditavyāḥ-- sañjīve, kālasūtre, saṅghāte, raurave, mahāraurave, tāpane ca / [S420-422]
①yāvat ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devanikāyānāmāyuruktam, tena tulyā ahorātrāḥ ṣaṭṣu narakeṣu yathākramaṃ veditavyāḥ-- sañjīva, kālasūtra, saṅghāta, raurava, mahāraurava, tāpana ca |
㈠2釋曰。如所說六欲天壽量。於六地獄日夜。應知次第皆等。六者謂更活黑繩聚磕叫喚大叫喚燒然。
㈡論曰。四大王等六欲天壽。如其次第為等活等六㮈落迦一晝一夜。
🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ཙམ་པར་བཤད་པ་དེ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། དམྱལ་བ་དྲུག་གི་ཉིན་ཞག་དང་མཉམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ཚེ། །
★◤saṃjīve kālasūtre saṃghāte raurave mahāraurave tāpane ca / [174|24-]
♂saṃjīve kālasūtre saṃghāte [ 55b. 10B. III ] raurave mahāraurave tāpane ca /
◤āyustaisteṣāṃ kāmadevavat // 82 // [S420-422]
㈠1【壽量如欲天】。
㈡ 【壽量亦同彼】〖81_3_d〗
🈪འདོད་པའི་ལྷ་དང་འདྲ་བ་ཡིན། །དེ་ནི་རང་གི་ཉིན་ཞག་དེ་དག་གིས་དེ་དག་ཚེའི་ཚད་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①saṃjīva ādiṣu ṣaṭsu yāvat ṣaṇṇām kāma avacarāṇām deva nikāyānām āyus uktam tena tulyās ahorātrās ṣaṭṣu narakeṣu yathākramam veditavyās saṃjīve kālasūtre saṃghāte raurave mahāraurave tāpane ca
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ཙམ་པར་བཤད་པ་དེ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། དམྱལ་བ་དྲུག་གི་ཉིན་ཞག་དང་མཉམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤ 【āyustaisteṣāṃ kāmadevavat // VAkK_3.82 //】[174|26]
♂āyustaisteṣāṃ kāmadevavat{5. MS. kāmadevavataḥ |} //82//
①āyus tais teṣām kāmadeva vat
③དེས་ན་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་།། འདོད་པའི་ལྷ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་།།
★0◤tairidānīṃ svairahorātraisteṣāṃ yathā ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devānāmāyustathaiva yathākramaṃ veditavyam / [174|27-]
◤tairidānīṃ svairahorātraisteṣāṃ yathā ṣaṇṇāṃ kāmāvacarāṇāṃ devānāmāyuḥ, tathaiva yathākramaṃ veditavyam / [S420-422]
㈠於彼由旬日夜等。六欲天壽量。應知於彼壽量。亦等六天壽量。
㈡壽量如次亦同彼天。
①tais idānīm svais ahorātrais teṣām yathā ṣaṇṇām kāma avacarāṇām devānām āyus tathā eva yathākramam veditavyam
③དེ་ནི་རང་གི་ཉིན་ཞག་དེ་དག་གིས་དེ་དག་ཚེའི་ཚད་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤kathaṃ kṛtvā / [174|28]
◤kathaṃ kṛtvā? yaddhi cāturmahārājakāyikānāmāyuḥpramāṇam, tat sañjīvane mahānarake ekaṃ rātrindivam / [S420-422]
㈠云何如此所說。四天王壽量。於更活地獄是一日一夜。
㈡謂四大王壽量五百於等活地獄為一晝一夜。
🈪◦1448ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། དེས་ན་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ལོས་ཚེ་དེ་ན་ཡོད་པའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ། །
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་〖PNལྟར།〗ཞེ་ན། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། དེས་ན་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ལོས་ཚེ་དེ་ན་ཡོད་པའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ། །
★◤yaddhi cāturmahārājakāyikānāmāyuḥ pramāṇaṃ tatsaṃjīvane mahānarake ekaṃ rātrindivaṃ / [174|28-]
♂yaddhi cāturmahārājakāyikānāmāyuḥpramāṇaṃ tatsaṃjīvane mahānarake ekaṃ rātriṃdivam /
①yat hi cāturmahārāja kāyikānām āyus pramāṇam tad saṃjīvane mahā narake ekam rātrindivam
③རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ་།
◤tena yāvad dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa tatratyāni pañcavarṣaśatānyāyuḥ / [S420-422]
㈠以此日夜立月立年。以此五百年為其壽量。
㈡乘此晝夜成月及年以如是年彼壽五百。
★◤tena yāvat dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa tatratyāni pañcavarṣaśatānyāyuḥ / [174|29-175|01]
♂@175 tena yāvat dvādaśamāsakena saṃvatsareṇa tatratyāni pañcavarṣaśatānyāyuḥ /
①tena yāvat dvādaśa māsakena saṃvatsareṇa tatratyāni pañca varṣa śatāni āyus
③དེས་ན་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ལོས་ཚེ་དེ་ན་ཡོད་པའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yattrāyastriṃśānāmāyuḥ pramāṇaṃ tat kālasūtre mahānarake ekaṃ rātrindivam / [175|01-]
♂yattrāyastriṃśānāmāyuḥ- pramāṇaṃ tat kālasūtre mahānarake ekaṃ rātriṃdivam /
①yat trāyastriṃśānām āyus pramāṇam tat kālasūtre mahānarake ekam rātrindivam
③སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཐིག་ནག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག་དུ་ཡིན་ནོ་།། ཡིན་ལ་།
㈢སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཐིག་ནག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་དེའི་ཚེ་ལོ་སྟོང་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་ཉིན་ཞག་གིས་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཚ་བ་ན་ཚེའི་ཚད་ལོ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་པའི་བར་དུ་གཞན་དག་ལ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◤yat trāyarstriṃśānāmāyuḥpramāṇam, tat kālasūtre mahānarake / evaṃ rātrindivam / [S420-422]
㈠三十三天壽量。於黑繩地獄是一日一夜。
★◤tena rātrindivena tasminvarṣasahasrāṇyāyuḥpramāṇaṃ / [175|02-]
♂tena rātriṃdivena tasminvarṣasahasrāṇyāyuḥpramāṇam /
◤tena rātrindivena tasmin varṣasahasrāṇyāyuḥpramāṇam / [S420-422]
㈠以此日夜於中壽量足一千年。
①tena rātrindivena tasmin varṣa sahasrāṇi āyus pramāṇam
③ཉིན་ཞག་དེས་ན་དེའི་ཚེ་ལོ་སྟོང་སྟེ་།
ⅱ🈪◦1449སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཐིག་ནག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་དེའི་ཚེ་ལོ་སྟོང་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་ཉིན་ཞག་གིས་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཚ་བ་ན་ཚེའི་ཚད་ལོ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་པའི་བར་དུ་གཞན་དག་ལ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★0◤evamanyeṣvapi yathāyogaṃ yojyaṃ yāvat paranirmitavaśavartināmāyuḥpramāṇaṃ tattulyenāhorātreṇa tāpane ṣoḍaśa varṣasahasrāṇyāyuḥpramāṇam / [175|03-]
◤evamanyeṣvapi yathāyogaṃ yojyam, yāvat paranirmitavaśavartināmāyuḥpramāṇaṃ tattulyenāhorātreṇa tāpane ṣoḍaśa varṣasahasrāṇyāyuḥpramāṇam // 82 // [S420-422]
㈠如此於餘處次第應知。乃至他化自在天壽量。於燒然地獄是一日一夜。以此日夜於中壽量足十六千年。
㈡乃至他化壽萬六千於炎熱地獄為一晝一夜。乘此晝夜成月及年。彼壽如斯萬六千歲。
①evam anyeṣu api yathāyogam yojyam yāvat paranirmitavaśavartinām āyus pramāṇam tad tulyena ahorātreṇa tāpane ṣoḍaśa varṣa sahasrāṇi āyus pr
③དེ་བཞིན་དུ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་ཉིན་ཞག་གིས་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཚ་བ་ན་ཚེའི་ཚད་ལོ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཡིན་པའི་བར་དུ་གཞན་དག་ལ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
★◤ 【ardhaṃ pratāpane 】[175|05]
①ardham pratāpane
③རབ་ཏུ་ཚ་ཕྱེད་།
㈢རབ་ཏུ་ཚ་ཕྱེད། དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དོ། །
◤ardhaṃ pratāpane,[S420-422]
①ardhaṃ pratāpana,
㈠〔偈曰〕：【於大燒半劫】。
㈡【極熱半中劫】〖82_3_a〗
🈪◦1450རབ་ཏུ་ཚ་ཕྱེད། དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དོ། །
★◤pratāpane mahānarake'ntarakalpasyārdhamāyuḥ pramāṇam / [175|06]
♂ardhaṃ pratāpane pratāpane mahānarake 'ntarakalpasyārdhamāyuḥpramāṇam /
◤pratāpane mahānarake 'ntarakalpasyārdhamāyuḥpramāṇam / [S420-422]
㈠2釋曰。於大燒燃地獄。壽量半別劫。
㈡ 極熱地獄壽半中劫。
①pratāpane mahānarakentara kalpasya ardham āyus pramāṇam
③དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དོ་།། མནར་མེད་ནི་།
㈢མནར་མེད་ནི། བར་གྱི་བསྐལ་པའོ། །
◤avīcāv antaḥkalpam,[S420-422]
①avīci avīcau antar-kalpa ,
㈠1【阿毘指別劫】。
㈡【無間中劫全】〖82_3_b〗
㈠於無間地獄。壽量足一別劫。
㈡ 無間地獄壽一中劫。
🈪◦1451མནར་མེད་ནི། བར་གྱི་བསྐལ་པའོ། །
★◤ 【avīcāvantaḥkalpaṃ 】[175|07]
①avīcau= antas kalpam
③བར་གྱི་བསྐལ་པའོ་།།
★◤tiraścāṃ tu niyamo nāsti / [175|08]
♂avīcāvantaḥkalpaṃ tiraścāṃ tu niyamo nāsti /
◤tiraś cāṃ tu niyamo nāsti / [S420-422]
①tiryañc tu niyama nāsti|
㈠於畜生壽量無定。
D2911 🈪དུད་འགྲོ་རྣམས་〖PN+ཀྱི།〗ནི་ངེས་པ་མེད་དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤paraṃ punaḥ / [175|09]
◤paraṃ punaḥ / [S420-422]
①tiraścām tu niyamas na asti param punar
③དུད་འགྲོ་རྣམས་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ་།། དུད་འགྲོ་རྣམས་།
㈢དུད་འགྲོ་རྣམས་〖PN+ཀྱི།〗ནི་ངེས་པ་མེད་དོ།།〖PNདེ།〗
◤kalpaṃ tiraś cām,[S420-422]
㈠〔偈曰〕：【畜生極別劫】。
㈡【傍生極一中】〖82_3_c〗 傍生壽量多無定限。
🈪དུད་འགྲོ་རྣམས། མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ། །
★◤kalpaṃ tiraścāṃ[175|10]
①kalpam tiraścām
③མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ་།།
㈢དུད་འགྲོ་རྣམས། མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ། །
◤paramāyustiraś cāmantarakalpam / [S420-422]
㈠釋曰。若畜生中最極長壽。但一別劫。
㈡ 若壽極長亦一中劫。
D2912 🈪དུད་འགྲོའི་ཚེ་མཆོག་ཏུ་རིང་བ་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་སྟེ།
◤tat punarnāgānāṃ nandopanandāśvatalīprabhṛtīnām / [S420-422]
㈠謂諸龍難陀優波難陀阿輸多利等。
㈡謂難陀等諸大龍王。
★◤paramāyustiraścāmantarakalpaṃ tat punarnāgānāṃ nandopanandāśvatalīprabhṛtīnām / [175|11]
♂kalpaṃ tiraścāṃ paramāyustiraścāmantarakalpaṃ tat punarnāgānāṃ nandopanandāśvatalīprabhṛtīnām /
①parama āyus tiraścām antara kalpam tat punar nāgānām nanda upananda aśva talī prabhṛtīnām
③དུད་འགྲོའི་ཚེ་མཆོག་ཏུ་རིང་བ་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་སྟེ། ཀླུ་དགའ་བོ་དང་། ཉེ་དགའ་བོ་དང་། རྟ་མགོ་ལ་སོགས་པ་དག་སྟེ་།
㈢དུད་འགྲོའི་ཚེ་མཆོག་ཏུ་རིང་བ་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་སྟེ། ཀླུ་དགའ་པོ་དང་། ཉེ་དགའ་བོ་དང་། རྟ་མགོ་ལ་སོགས་པ་དག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། དགེ་སློང་དག་ཀླུ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་ཀླུ་ཆེན་པོ་སྟེ། བསྐལ་པར་གནས་པ། ས་འཛིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
★0◤uktaṃ hi bhagavatā “aṣṭāvime bhikṣavo nāgā mahānāgāḥ kalpasthā dharaṇidharā” iti vistaraḥ / [175|11-]
◤uktaṃ hi bhagavatā-- “aṣṭāvime bhikṣavo nāgā mahānāgāḥ kalpasthā dharaṇīndharāḥ” ( ) iti vistaraḥ / [S420-422]
㈠何以故。佛世尊說。比丘有八部龍名大龍。皆一劫住持於地輪。廣說如經。
㈡故世尊言。大龍有八。皆住一劫能持大地。
🈪ཀླུ་དགའ་པོ་དང་། ཉེ་དགའ་བོ་དང་། རྟ་མགོ་ལ་སོགས་པ་དག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། དགེ་སློང་དག་ཀླུ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་ཀླུ་ཆེན་པོ་སྟེ། བསྐལ་པར་གནས་པ། ས་འཛིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
①uktam hi bhagavatā aṣṭau= ime bhikṣavas nāgās mahā nāgās kalpa sthās dharaṇidharās iti vistaras
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། དགེ་སློང་དག་ཀླུ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་ཀླུ་ཆེན་པོ་སྟེ། བསྐལ་པར་གནས་པ། ས་འཛིན་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་།།
★◤ 【pretānāṃ māsāhnā śatapañcakam // VAkK_3.83 //】[175|14]
♂pretānāṃ māsāhnā śatapañcakam //83//
①pretānām māsa ahnā śatapañcakam
㈢ཡི་དྭགས་རྣམས། ཟླ་བ་ཉིན་ཞག་གི་ལྔ་བརྒྱའོ། །
◤[S422]
◤pretānāṃ māsāhnā śatapañcakam // 83 // [S422-424]
㈠〔偈曰〕：【鬼日月五百】。
㈡【鬼月日五百】〖82_3_d〗
★★◤yo manuṣyāṇāṃ māsaḥ sa pretānāmahorātraḥ / [175|15]
♂yo manuṣyāṇāṃ māsaḥ sa pretānāma-[ 56a. 10A. IV ] horātraḥ /
◤yo manuṣyāṇāṃ māsaḥ, sa pretānāmahorātraḥ / [S422-424]
㈠釋曰。人中一月。於鬼神是一日夜。
㈡鬼以人間一月為一日。
★◤tenāhorātreṇa pañca varṣaśatānyāyuḥ / [175|15-]
♂tenāhorātreṇa{1. MS. drops rā |} pañca varṣaśatānyāyuḥ /
◤tenāhorātreṇa pañca varṣaśatānyāyuḥ // 83 // [S422-424]
㈠以此日夜壽量五百年。
㈡乘此成月歲壽五百年。
D2913 🈪ཡི་དྭགས་རྣམས། ཟླ་བ་ཉིན་ཞག་གི་ལྔ་བརྒྱའོ། །
★0◤śītanarakeṣvāyuṣaḥ kiṃ pramāṇam / [175|16]
◤śītanarakeṣvāyuṣaḥ kiṃ pramāṇam?[S422-424]
㈠於寒地獄壽量云何。
㈡寒那落迦云何壽量。
D2914 🈪མི་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་〖PN-གཅིག〗ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ་ཡང་གྲང་བའི་དམྱལ་བ་དག་ན་ཚེའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན།
①yas manuṣyāṇām māsas sa pretānām ahorātras tena ahorātreṇa pañca varṣa śatāni āyus śīta narakeṣu āyuṣas kim pramāṇam
③མི་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ་ ****[@154b]**** ་ཡང་གྲང་བའི་དམྱལ་བ་དག་ན་ཚེའི་ཚད་ཇི། ཙམ་ཞེ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་།
㈢མི་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་〖PN-གཅིག〗ཡིན་ལ། ཉིན་ཞག་དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ་{154b}ཡང་གྲང་བའི་དམྱལ་བ་དག་ན་ཚེའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། ཇི་སྲིད་དུ། ཏིལ་སྦྱང་〖PNསྦྱངས།〗ནས་ནི་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་། །ཏིལ་གཅིག་ཕྱུང་〖PNཅིག་བྱུང་།〗བས་ཟད་གྱུར་པ། །ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཡིན་ཏེ། །གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི:ཤུར་འགྱུར〖PNཤུས་བསྒྱུར།〗། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་དཔེ་ཙམ་དུ་དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་འདི་ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་〖PNདྷའི།〗ཏིལ་གྱི་སྦྱང་〖PNརྫང་།〗ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་པ་ཞིག་ཏིལ་དག་གིས་བྱུར་བུར་བཀང་སྟེ། དེ་ནས་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་འདས་ཤིང་ཏིལ་རེ་རེ་བོར་ན་དགེ་སློང་དག་རིམ་པ་དེས་〖PNདེ།〗ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་〖PNདྷའི།〗ཏིལ་གྱི་སྦྱང་〖PNརྫང་།〗ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་པ་དེ་མ་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཚེས་མྱུར་གྱི་ཆུ་བུར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་ནི་ང་མི་སྨྲའོ། །
★◤ 【■vāhādvarṣaśatenaikatiloddhārakṣayāyuṣaḥ /】[175|17-]
♂vāhādvarṣaśatenaikatiloddhārakṣayāyuṣaḥ /
①vāhāt varṣa śatena eka tila uddhāra kṣaya āyuṣas
③ཏིལ་སྦྱང་ནས་ནི་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་།། ཏིལ་གཅིག་ཕྱུང་བས་ཟད་གྱུར་པ་།། ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཡིན་ཏེ་།།
◤vāhād varṣaśatenaikatiloddhārakṣayāyuṣaḥ / [S422-424]
◤arvudād viṃśatiguṇaprativṛddhyāyuṣaḥ pare // 84 // {2. G. arvadā viṃśati / }[S422-424]
①vāha varṣa-śatena eka-tila uddhāra-kṣaya āyuṣaḥ|
①arvuda[arbuda] viṃśati guṇa prativṛddhy āyuṣaḥ pare||84||
㈠〔偈曰〕：【從婆訶百年 除麻盡為壽 頞浮陀二十 倍倍後餘壽】。ⅰ
㈡【頞部陀壽量_a 如一婆訶麻_b 百年除一盡_c 後後倍二十】〖83_3_d〗
ཇི་སྲིད་དུ། ཏིལ་སྦྱང་〖PNསྦྱངས།〗ནས་ནི་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་། །ཏིལ་གཅིག་ཕྱུང་〖PNཅིག་བྱུང་།〗བས་ཟད་གྱུར་པ། །ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཡིན་ཏེ། །གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི:ཤུར་འགྱུར〖PNཤུས་བསྒྱུར།〗། །
★◤【 arvudādviṃśatiguṇaprativṛddhyāyuṣaḥ pare // VAkK_3.84 //】
♂arvudā{2. G. arvadā viṃśati |}dviṃśatiguṇaprativṛddhyāyuṣaḥ pare //84//
①arvudādviṃśati guṇa prativṛddhi āyuṣas pare
③གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི་ཤུར་འགྱུར་།།
★◤upamānamātreṇa teṣvāyurākhyātaṃ bhagavatā “tadyathā bhikṣavaḥ iha syādviṃśatikhārīko māgadhakastilavāhaḥ pūrṇastilānāṃ cūḍikāvaddhaḥ / [175|19-]
♂upamānamātreṇa teṣvāyurākhyātaṃ bhagavatā “tadyathā bhikṣavaḥ iha syādviṃśatikhārīko māgadhaka- stilavāhaḥ pūrṇastilānāṃ cūḍikābadvaḥ /
◤upamānamātreṇa teṣvāyurākhyātaṃ bhagavatā-- “tadyathā bhikṣava iha syād viṃśatikhārīko māgadhakas tilavāhaḥ pūrvastilānāṃ cūḍikābaddhaḥ / [S422-424]
①upamānamātreṇa teṣvāyurākhyātaṃ bhagavatā-- “tadyathā bhikṣava iha syād viṃśati-khārīka māgadhakas tila-vāha pūrvas tilānāṃ cūḍikābaddha cūlikā [śikhābaddhaḥ]
㈠釋曰。約譬喻佛世尊說，寒地獄壽量如經言：比丘，譬如此中二十佉梨，是摩伽陀量一婆訶麻，遍滿高出。
㈡世尊寄喻顯彼壽言：如此人間佉梨二十.成摩揭陀國一麻婆訶量，有置巨勝平滿其中。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་དཔེ་ཙམ་དུ་དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་འདི་ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་〖PNདྷའི།〗ཏིལ་གྱི་སྦྱང་〖PNརྫང་།〗ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་པ་ཞིག་ཏིལ་དག་གིས་བྱུར་བུར་བཀང་སྟེ། ཚེ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་ནི་ང་མི་སྨྲའོ། །
①upamāna mātreṇa teṣu āyus ākhyātam bhagavatā tadyathā bhikṣavas iha syāt viṃśati khārīkas māgadhakas tilavāhas pūrṇas tilānām cūḍikā avaddhas
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ཀྱི་དཔེ་ཙམ་དུ་དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་འདི་ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་ཏིལ་གྱི་སྦྱང་ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་བ་ཞིག་ཏིལ་དག་གིས་བྱུར་བུར་བཀང་སྟེ་།
★◤tataḥ kaścideva varṣaśatasyātyayādekaṃ tilamapanayate kṣiprataraṃ bhikṣavaḥ saviṃśatikhārīko māgadhastilavāho'nenopakrameṇa parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchet / [175|20-]
♂tataḥ kaścideva varṣaśatasyātyayādekaṃ tilamapanayate kṣiprataraṃ bhikṣavaḥ saviṃśatikhārīko māgadhastilavāho 'nenopakrameṇa parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchet /
◤tataḥ kaś cid eva varṣaśatasyātyayādekaṃ tilamapanayate, kṣiprataraṃ bhikṣavaḥ sa viṃśatikhārīko māgadhakastilavāho 'nenopakrameṇa parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchet / [S422-424]
①tataḥ kaś cid eva varṣaśatasyātyayādekaṃ tilamapanayate, kṣiprataraṃ bhikṣavaḥ sa viṃśati-khārīko māgadhakastilavāho'nenopakrameṇa parikṣayaṃ paryādānaṃ gacchet|
㈠從此有人，一百年度除一粒麻。比丘，如此二十佉梨.一婆訶麻，由此方便，我說速得減盡。
㈡設復有能百年除一，如是巨勝易有盡期。
★★◤na tvevāhamarvudopapannānāmāyuṣaḥ paryantaṃ vadāmi / [175|22]
♂na tvevāhamarbudopapannānāmāyuṣaḥ paryantaṃ vadāmi /
◤na tvevāhamarvudopapannānāmāyuṣaḥ paryantaṃ vadāmi / [S422-424]
㈠我未說於頞浮陀生眾生壽量得盡。
㈡生頞部陀.壽量難盡。
①tatas kaścid eva varṣa śatasya atyayāt ekam tilam apanayate kṣiprataram bhikṣavas sa viṃśati khārīkas māgadhas tilavāhonena upakrameṇa parikṣagacchet na tu eva aham arvuda upapannānām āyuṣas paryantam vadāmi
③དེ་ནས་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་འདས་ཤིང་ཏིལ་རེ་རེ་བོར་ན་དགེ་སློང་དག་རིམ་པ་དེས་ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་ཏིལ་གྱི་སྦྱང་ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་པ་དེ་མ་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཚེས་མྱུར་གྱི་ཆུ་བུར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་ནི་ང་མི་སྨྲའོ་།།
★◤yathā khalu bhikṣavo viṃśatirvudā evameko nirarvudo vistareṇa yathā khalu bhikṣavo viṃśatiḥ padyā evameko mahāpadma” iti / [175|22-]
♂yathā khalu bhikṣavo viṃśatirarvudā evameko{3. MS. evamoko |} nirarvudo vistareṇa yathā khalu bhikṣavo viṃśatiḥ padmā evameko mahāpadma” iti /
◤yathā khalu bhikṣavo viṃśatirarvudāḥ, evameko nirarvudaḥ; vistareṇa yathā khalu bhikṣavo viṃśatiḥ pajhā evameko mahāpajhaḥ” iti // [S422-424]
㈠比丘。如頞浮陀壽量。更二十倍為尼剌浮陀壽量。乃至比丘。二十倍波頭摩壽量。為分陀利柯壽量。
㈡此二十倍為第二壽。如是後後二十倍增。是謂八寒地獄壽量。
🈪དེ་ནས་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་འདས་ཤིང་ཏིལ་རེ་རེ་བོར་ན་དགེ་སློང་དག་རིམ་པ་དེས་〖PNདེ།〗ན་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་〖PNདྷའི།〗ཏིལ་གྱི་སྦྱང་〖PNརྫང་།〗ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་པ་དེ་མ་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཚེས་མྱུར་གྱི་ཆུ་བུར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་
★0◤evameṣāmāyuṣmatāṃ sattvānāṃ kimastyaparipūrṇāyuṣāmantarā mṛtyurāhosvinna / [175|25]
◤evameṣāmāyuṣmatāṃ sattvānāṃ kimastyaparipūrṇāyuṣāmantarā mṛtyuḥ, āhosvinna? sarvatrāsti--[S422-424]
㈠如此等壽量。為有未具足於中間死不。一切處有。
㈡此諸壽量有中夭耶。頌曰 諸處
①yathā khalu bhikṣavas viṃśatis vudā evam ekas nirarvudas vistareṇa yathā khalu bhikṣavas viṃśatis padyās evam ekas mahāpadmas iti evam eṣām āyuṣmatām sattvānām kim asti aparipūrṇa āyuṣām antarā mṛtyus āhosvit na
③དགེ་སློང་དག་ཆུ་བུར་ཅན་ཉི་ཤུ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་བུར་རྡོལ་པ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་ཡང་དགེ་སློང་དག་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཉི་ཤུ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་;། དེ་ལྟར་ཚེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཚེ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་བར་མ་ངོར་འཆི་བ་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ། མེད་ཅེ་ན་།
㈢དགེ་སློང་དག་ཆུ་བུར་ཅན་ཉི་ཤུ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་བུར་རྡོལ་པ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དགེ་སློང་དག་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཉི་ཤུ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤sarvatrāsti[175|26]
♂sarvatrāsti{4. MS. sarvvītrāsti |}
①sarvatra asti
③ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དེ་།
㈢དེ་ལྟར་〖PN+ན།〗ཚེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཚེ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་བར་མ་དོར་འཆི་བ་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ། མེད་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དེ། སྒྲ་མི་སྙན:མ་གཏོགས་པར་འཆི། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་〖PN-དག་ན།〗ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། གདོན་མི་ཟ་བར་ཚེ་རངས་པར་འཚོའོ། །
★◤ 【kurubāhyo'ntarāmṛtyuḥ 】[176|01]
♂@176 kurubāhyo{1. G. kuruvarjyo |}'ntarāmṛtyuḥ
◤kurubāhyo 'ntarāmṛtyuḥ,[S422-424]
㈠〔偈曰〕：【除鳩婁中夭】。
㈡有中夭 【除北俱盧洲】〖84_3_b〗
①kuru bāhyontarā mṛtyus
③སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས་པར་འཆི་།།
★◤uttarakuruṣu niyatāyuṣaḥ sattvā avaśyaṃ kṛtsnamāyurjīvanti / anyeṣu nāvaśyam / [176|02]
♂uttarakuruṣu niyatāyuṣaḥ sattvā avaśyaṃ kṛtsnamāyurjīvanti / ♂anyeṣu nāvaśyam /
◤uttarakuruṣu niyatāyuṣaḥ sattvā avaśyaṃ kṛtsnamāyurjīvanti / [S422-424]
㈠釋曰。於北鳩婁洲。一切人壽量皆定必具壽量盡方得捨命。
㈡論曰。諸處壽量皆有中夭。唯北俱盧定壽千歲。此約處說。
①uttarakuruṣu niyata āyuṣas sattvās avaśyam kṛtsnam āyus jīvanti
③བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། གདོན་མི་ཟ་བར་ཚེ་རངས་པར་འཚོའོ་།།
①anyeṣu na avaśyam
㈢གཞན་དག་〖PN+ན།〗ནི་མ་ངེས་སོ། །
◤anyeṣu nāvaśyam / [S422-424]
㈠於餘處壽命不定。
㈡非別有情。
★0◤pudgalānāṃ tu bahūnāṃ nāstyantareṇa kālakriyayā / [176|03]
◤pudgalānāṃ tu bahūnāṃ nāstyantareṇa kālakriyayā / [S422-424]
㈠若約別人。於中間多不得死。
㈡有別有情不中夭故。
🈪◦1460གང་ཟག་རྣམས་ལས་བར་མ་དོར་འཆི་བ་མེད་པ་ཡང་མེད་སྟེ།
①pudgalānām tu bahūnām na asti antareṇa kāla kriyayā
③གང་ཟག་རྣམས་ལས་བར་མ་དོར་འཆི་བ་མེད་པ་ཡང་མང་སྟེ་།
㈢གང་ཟག་རྣམས་ལས་བར་མ་དོར་འཆི་བ་མེད་པ་ཡང་མེད་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་དགའ་ལྡན་ན་བཞུགས་པ་དང་། སེམས་ཅན་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་〖N-པ།〗དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་། རྒྱལ་བའི་ཐད་དུ་བཏང་བའི་ཕོ་ཉ་དང་། དད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དག་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་〖Nབསྒྱུར།〗བའི་ཡུམ་དེ་དག་ལྷུམས་ན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤tuṣitastharsyakajātibaddhasya bodhisattvasya caramabhavikasattvasya jinādiṣṭasya jinabhutasya śraddhādharmānusāriṇo bodhisattvacakravarttimātrośca tadgarbhayorityevamādinām / [176|03-]
♂tuṣitasyasyaikajātibaddhasya{2. Y. pratibaddhasya |} bodhisattvasya caramabhavikasattvasya{3. MS. ...sattvarayā |} jinādiṣṭasya jinabhūtasya śradvādharmānusāriṇo{4. Y. śraddhānusāridharmānusāriṇoḥ |} bodhisattvacakra{5. MS. ...sattvaścakra... |}vartti-[ 56b. 10B. IV ] mātrośca tadgarbhayo{6. MS. tat garbha... |}rityevamādīnām /
◤tuṣitasthasyaikajātipratibaddhasya bodhisattvasya, caramabhavikasattvasya jinādiṣṭasya jinabhūtasya, śraddhānusāridharmānusāriṇoḥ, bodhisattvacakravarttimātroś ca tadgarbhayorityevamādīnām // [S422-424]
①tuṣita sthasya ekajātipratibaddhasya bodhisattvasya, caramabhavika-sattva jinādiṣṭasya jinabhūtasya, śraddhānusāridharmānusāriṇoḥ, bodhisattvacakravarttimātroś ca tadgarbhayorityevamādīnām||
㈠謂住兜帥多天。一生補處菩薩。最後生菩薩。佛所記。佛所使。信行法行。菩薩母。轉輪王母。正懷胎。如此等
㈡謂住覩史多天。一生所繫菩薩。及最後有.佛記.佛使.隨信法行.菩薩輪王母懷彼二胎時。此等如應皆無中夭。【卷第十一(終)】
🈪བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་དགའ་ལྡན་ན་བཞུགས་པ་དང་། སེམས་ཅན་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་། རྒྱལ་བའི་ཐད་དུ་བཏང་བའི་ཕོ་ཉ་དང་། དད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དག་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཡུམ་དེ་དག་ལྷུམས་ན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①tuṣita stharsyaka jāti baddhasya bodhisattvasya carama bhavika sattvasya jina ādiṣṭasya jinabhutasya śraddhā dharma anusāriṇas bodhisattva cakravartad garbhayos iti evamādinām
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་དགའ་ལྡན་ན་བཞུགས་པ་དང་། སེམས་ཅན་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་དང་། རྒྱལ་བས་བསྟན་པ་དང་། རྒྱལ་བའི་ཐད་དུ་བཏང་བའི་ཕོ་ཉ་དང་། དད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དག་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཡུམ་དེ་དག་ལྷུམས་ན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།།
★◤yojanapramaṇena sthānāni śarīrāṇi cotkāni varṣapramāṇenāyuruktaṃ tayośca pramāṇaṃ noktamiti vaktavyaṃ nānā ca sarveṣāṃ vavasthānamatastasyāpi paryanto vaktavyaḥ / [176|06-]
♂yojanapramāṇena sthānāni śarīrāṇi coktāni varṣapramāṇenāyuruktaṃ{7. MS. ...pramāṇenāyuktaṃ |} tayośca pramāṇaṃ noktamiti vaktavyaṃ nāmnā ca sarveṣāṃ vvavasthānamatastasyāpi paryanto vaktavyaḥ /
◤yojanapramāṇena sthānāni śarīrāṇi coktāni, varṣapramāṇenāyuruktam // [S422-424]
㈠由由旬量說。處所及身量已由年量。說壽命量已。
㈡如是已約踰繕那等。辯器世間身量差別。約年等辯壽量有殊。
🈪◦1461དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ཀྱིས་གནས་རྣམས་དང་། ལུས་རྣམས་ཀྱང་ལོའི་ཚད་ཀྱིས་ཚེ་ཡང་བཤད་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཚད་ནི་མ་བཤད་པས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་མིང་ཡིན་པས་དེའི་མཐའ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོའི་རིམ་པ་བརྩམ་མོ། །
①yojana pramaṇena sthānāni śarīrāṇi ca utkāni varṣa pramāṇena āyus uktam tayos ca pramāṇam na uktam iti vaktavyam nānā ca sarveṣām vavasthānaparyantas vaktavyas
③དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ཀྱིས་གནས་རྣམས་དང་། ལུས་རྣམས་ཀྱང་ལོའི་ཚད་ཀྱིས་ཚེ་ཡང་བཤད་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཚད་ནི་མ་བཤད་པས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ་།
㈢དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ཀྱིས་གནས་རྣམས་དང་། ལུས་རྣམས་ཀྱང་〖PNབཤད།〗ལོའི་ཚད་ཀྱིས་ཚེ་〖PNཚེའི།〗ཡང་བཤད་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཚད་ནི་མ་བཤད་པས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་མིང་ཡིན་པས་དེའི་མཐའ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོའི་རིམ་པ་བརྩམ་མོ། །
◤tayoś ca pramāṇaṃ noktamiti vaktavyam, nāmnā ca sarveṣāṃ vyavasthānam, atastasyāpi paryanto vaktavyaḥ / [S422-424]
㈠此二齊量未說。如此一切用名分別。此名窮量。亦應顯說。
㈡二量不同未說應說。此二建立無不依名。前二及名未詳極少。
★★◤teṣāṃ samānākhyānārthamādiprakrama ārabhyate / [176|08]
♂teṣāṃ samānākhyā- nārthamādiprakrama ārabhyate /
◤teṣāṃ samānākhyānārthamādiprakrama ārabhyate--[S422-424]
㈠為說此三。是故初立方便。
㈡今應先辯三極少量。
①teṣām samāna ākhyāna artham ādi prakramas ārabhyate
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་མིང་ཡིན་པས་དེའི་མཐའ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོའི་རིམ་པ་བརྩམ་མོ་།།
★◤ 【paramāṇvakṣarakṣaṇāḥ /】[176|09]
♂paramāṇvakṣarakṣaṇāḥ{8. MS. ...kṣaṇā rūpa |} /
◤paramāṇvakṣarakṣaṇāḥ / rūpanāmādhvaparyantāḥ,[S422-424]
①paramāṇvakṣarakṣaṇāḥ| rūpa-nāmā-adhvan-paryantāḥ,
㈠〔偈曰〕：【隣虛字剎那 色名時最極】。
㈡頌曰 【極微字剎那_c 色名時極少】〖84_3_d〗
🈪◦1462གཟུགས་མིང་དུས་མཐའ་རྡུལ་ཡིག་དང་། །སྐད་ཅིག །གཟུགས་འགྲིབ་པའི་མཐའ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦1463དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་སྐད་ཅིག་མའོ། །
★◤ 【rūpanāmādhvaparyantāḥ 】[176|10]
①paramāṇu akṣa rakṣaṇās rūpa nāma adhva paryantās
③གཟུགས་མིང་དུས་མཐའ་རྡུལ་ཡིག་དང་།། སྐད་ཅིག་།
㈢གཟུགས་མིད་དུས་མཐའ་〖PNམཐའི།〗རྡུལ་ཡིག་དང་། །སྐད་ཅིག། གཟུགས་འགྲིབ་{155a}པའི་མཐའ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡིན་ནོ། །
★◤rūpasyāpacīyamānasya paryantaḥ paramāṇuḥ / [176|11]
♂rūpanāmādhvaparyantāḥ rūpasyāpacīyamānasya paryantaḥ paramāṇuḥ /
◤rūpasyāpacīyamānasya paryantaḥ paramāṇuḥ / [S422-424]
㈠釋曰。若分分析色極於隣虛。故隣虛是色極量。
㈡論曰。分析諸色至一極微。故一極微為色極少。
①rūpasya apacīyamānasya paryantas paramāṇus
③གཟུགས་འགྲིབ་ ****[@155a]**** *་།། པའི་མཐའ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡིན་ནོ་།།
★◤kālasya paryantaḥ kṣaṇo nāmnaḥ paryanto'kṣaraṃ tadyathā gauriti / [176|11-]
♂kālasya paryantaḥ kṣaṇo nāmnaḥ paryanto 'kṣaraṃ tadyathā gauriti /
◤kālasya paryantaḥ kṣaṇaḥ / [S422-424]
㈠時量亦爾。極於剎那。
㈡如是分析諸名及時至一字剎那。
①kālasya paryantas kṣaṇas nāmnas paryanta ukṣaram tadyathā gaus iti
③དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་སྐད་ཅིག་མའོ་།། མིང་གི་མཐའ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་སྐད་ཅིག་མའོ། །
◤nāmnaḥ paryanto 'kṣaram / [S422-424]
㈠名量亦爾。極於輕字
㈡為名時極少。一字名者。
🈪◦1464མིང་གི་མཐའ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤tadyathā-- gauriti / [S422-424]
㈠如伊短音。
㈡如說瞿名。
★0◤kṣaṇasya punaḥ kiṃ pramāṇam / [176|12]
◤kṣaṇasya punaḥ kiṃ pramāṇam? samagreṣu pratyayeṣu yāvatā dharmasyātmalābhaḥ, gacchan vā dharmo yāvatā paramāṇoḥ paramāṇvantaraṃ gacchati / [S422-424]
㈠復次剎那者何量。若因緣已具足。隨時法得一生。是時名剎那。復次是法若行度一隣虛。是時名剎那。
㈡何等名為一剎那量。眾緣和合法得自體頃。或有動法行度一極微。
🈪◦1465ཡང་སྐད་ཅིག་མའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ན་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཐོབ་བའམ། ཆོས་འགྲོ་ཕན་ཇི་སྲིད་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
①kṣaṇasya punar kim pramāṇam
③ཡང་སྐད་ཅིག་མའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན་།
㈢མིང་གི་མཐའ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
㈢ཡང་〖PN-ཡང་།〗སྐད་ཅིག་མའི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ན་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཐོབ་བའམ། ཆོས་འགྲོ་ཕན་ཇི་སྲིད་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤samagreṣu pratyayeṣu yāvatā dharmasyātmalābhaḥ gacchanvā dharmo yāvatā paramāṇoḥ paramāṇvantaraṃ gacchati / [176|12-]
♂samagreṣu pratyayeṣu yāvatā dharmasyātmalābhaḥ gacchanvā{9. MS. gacchantā |} dharmo yāvatā paramāṇoḥ paramāṇvantaraṃ gacchati /
①samagreṣu pratyayeṣu yāvatā dharmasya ātma lābhas gacchan vā dharmas yāvatā paramāṇos paramāṇu antaram gacchati
③རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ན་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཐོབ་བའམ། ཆོས་འགྲོ་ཕན་ཇི་སྲིད་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤balavatpuruṣāddhaṭmātreṇa pañcaṣaṣṭiḥ kṣaṇā atikrāmantītyābhidhārmikāḥ / [176|13-]
♂bala{10. MS. vela...|}vatpuruṣāddhaṭamātreṇa pañcaṣaṣṭiḥ kṣaṇā atikrāmantītyābhidhārmikāḥ /
◤bala{10. MS. vela... / }vatpuruṣāddhaṭamātreṇa pañcaṣaṣṭiḥ kṣaṇā atikrāmantītyābhidhārmikāḥ / [S422-424]
①balavat puruṣa [acchaṭa]addhaṭa-mātra pañcaṣaṣṭiḥ kṣaṇā atikrāmantītyābhidhārmikāḥ|
㈠復次若有強力丈夫一彈指頃。經六十五剎那。阿毘達磨師說如此。
㈡對法諸師說。如壯士一疾彈指頃六十五剎那。如是名為一剎那量。
🈪◦1466ཆོས་མངོན་པ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་སེ་གོལ་གཏོགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔ་འདའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①balavat puruṣāt dhaṭmātreṇa pañca ṣaṣṭis kṣaṇās atikrāmanti iti ābhidhārmikās
③ཆོས་མངོན་པ་རྣམས་ན་རེ་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་སེ་གོལ་གཏོགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔ་འདའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། དེ་ལ་ཕྲ་རབ་རྡུལ་དང་ནི་།། རྡུལ་ཕྲན་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ་།།
㈢ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗རྣམས་ན་རེ་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་སེ་གོལ་གཏོགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔ་འདའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤ⅰ[S422-424]
㈡已知三極少。前二量云何。今且辯前踰繕那等。
◤paramāṇuraṇustathā // 85 // [S422-424]
★◤ 【paramāṇuraṇustathā // VAkK_3.85 //】[176|15]
♂paramāṇuraṇustathā //85//
①paramāṇus aṇus tathā
③ལྕགས་ཆུ་རི་བོང་ལུག་དང་གླང་།།
◤lohāpśaśāvigocchidrarajolikṣāstadudbhavāḥ / [S422-424]
★◤ 【■lohāpaśaśāvigocchidrarajolikṣāstadudbhavāḥ /】[176|16-]
♂lohāpśaśā{11. G. lohāpchaśā |}vigocchidrarajolikṣāstadudbhavāḥ{12. G. likṣātadṛ...|} /
①loha apaśaśā viga ucchidra rajas likṣās tad udbhavās
③ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང་སྲོ་མ་དང་།། དེ་ལས་བྱུང་དང་དེ་བཞིན་དུ་།།
◤yavastathāṅgulīparva jñeyaṃ saptaguṇottaram // 86 // [S422-424]
①paramāṇus aṇus tathā||85||
①lohāpśaśāvigocchidrarajolikṣāstadudbhavāḥ|
①yavastathāṅgulīparva jñeyaṃ saptaguṇottaram||86||
㈠於此中〔偈曰〕：【七隣虛阿羺塵鐵塵水兔羊 牛隙塵蟣虱 麥指節應知 後後七倍增】。
㈡頌曰 【極微微金水_a 兔羊牛隙塵_b 蟣虱麥指節_c 後後增七倍】〖85_3_d〗
🈪◦1467དེ་ལ་ཕྲ་རབ་རྡུལ་དང་ནི། །རྡུལ་ཕྲན་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ལྕགས་ཆུ་རི་བོང་ལུག་དང་གླང་། །ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང་སྲོ་མ་དང་། །དེ་ལས་བྱུང་དང་དེ་བཞིན་དུ། །སོར་ཚིགས་ཞེས་བྱ་གོང་བདུན་འགྱུར། །
★◤【 yavastathāṅgulīparva jñeyaṃ saptaguṇottaram // VAkK_3.86 //】
♂yavastathāṅgulīparva{13. MS. parvva |} jñeyaṃ saptaguṇottaram //86//
①yavas tathā aṅgulī parva jñeyam sapta guṇa uttaram
③སོར་ཚིགས་ཞེས་བྱ་གོང་བདུན་འགྱུར་།།
★★◤etatparamāṇvādikaṃ saptaguṇottaraṃ veditavyam / sapta paramāṇavo'ṇuḥ / [176|18]
♂etatparamāṇvādikaṃ saptaguṇottaraṃ veditavyam / sapta paramāṇavo 'ṇuḥ /
◤etat paramāṇvādikaṃ saptaguṇottaraṃ veditavyam / [S422-424]
㈠釋曰。以隣虛為初。應知後後皆七倍增。
㈡論曰。極微為初。指節為後。應知後後皆七倍增。
🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་བདུན་འགྱུར་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
①etad paramāṇu ādikam sapta guṇa uttaram veditavyam
③རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་བདུན་འགྱུར་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བདུན་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་ཕྲ་རབ་རྡུལ་དང་ནི། །རྡུལ་ཕྲན་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ལྕགས་ཆུ་རི་བོང་ལུག་དང་གླང་། །ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང་སྲོ་མ་དང་། །དེ་ལས་བྱུང་དང་དེ་བཞིན་དུ། །སོར་ཚིགས་ཞེས་བྱ་གོང་བདུན་འགྱུར། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་བདུན་འགྱུར་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བདུན་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲན་ནོ། །
◤sapta paramāṇavo 'ṇuḥ, saptāṇavo loharajaḥ, tāni saptābrajaḥ, tāni sapta śaśarajaḥ, tāni saptaiḍakarajaḥ, tāni sapta gorajaḥ, tāni sapta vātāyanacchidrarajaḥ, tāni sapta likṣāḥ, tadudbhavā yūketyarthaḥ, sapta yūkā yavaḥ, sapta yavā aṅgulīparva / [S422-424]
①sapta paramāṇavo 'ṇus, saptāṇavo loharajaḥ, tāni saptābrajas, tāni sapta śaśarajaḥ, tāni saptaiḍakarajas, tāni sapta gorajas, tāni sapta vātâyana-chidra-rajas, tāni sapta likṣs, tadudbhavā yūkā ity artha , sapta yūkā yavaḥ, sapta yavā aṅgulīparva |
㈠七隣虛為一阿羺。七阿羺為一鐵塵。七鐵塵為一水塵。七水塵為一兔塵。七兔塵為一羊塵。七羊塵為一牛塵。七牛塵為一隙光中塵。七隙光中塵為一蟣。七蟣為一虱。七虱為一麥。七麥為指一節。
㈡謂七極微為一微量。積微至七為一金塵。積七金塵為水塵量。水塵積至七為一兔毛塵。積七兔毛塵為羊毛塵量。積羊毛塵七為一牛毛塵。積七牛毛塵為隙遊塵量。隙塵七為蟣。七蟣為一虱。七虱為穬麥。七麥為指節。
🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་བདུན་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲན་ནོ། །རྡུལ་ཕྲན་བདུན་ལ་ནི་ལྕགས་རྡུལ་ལོ། །དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཆུ་རྡུལ་ལོ། །དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་རི་བོང་གི་རྡུལ་ལོ། །
🈪◦1471དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ལུག་རྡུལ་ལོ། །དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་གླང་རྡུལ་ལོ། །དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཉི་ཟེར་རྡུལ་ལོ། །དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་སྲོ་མའོ། །
🈪◦1475སྲོ་མ་བདུན་ལ་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སྲོ་མ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཤིག་ཅིས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། །ཤིག་བདུན་ལ་ནི་ནས་སོ། །ནས་བདུན་ལ་ནི་སོར་མོའི་ཚིགས་སོ། །
★0◤saptāṇavo loharajaḥ / [176|18-]
①sapta paramāṇa voṇus sapta aṇavas loha rajas
㈢རྡུལ་ཕྲན་བདུན་ལ་ནི་ལྕགས་རྡུལ་ལོ། །
★◤tāni saptāvrajastāni sapta dāśarajastāni saptaiḍakarajaḥ / [176|19]
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཆུ་རྡུལ་ལོ། །
♂tāni saptābrajastāni sapta{14. MS. drops nisapta |} śaśarajastāni saptaiḍakarajaḥ / ♂tāni sapta gorajaḥ /
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་རི་བོང་གི་〖PN-གི།〗རྡུལ་ལོ། །
①tāni saptāvrajas tāni sapta dāśa rajas tāni sapta eḍaka rajas
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ལུག་རྡུལ་ལོ། །
③དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཆུ་རྡུལ་ལོ་།། དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་རི་བོང་གི་རྡུལ་ལོ་།། དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ལུག་རྡུལ་ལོ་།།
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་གླང་རྡུལ་ལོ། །
★◤tāni sapta gorajaḥ tāni sapta vātāyanacchidrarajaḥ / [176|19-]
♂tāni sapta vātāyana- cchidrarajaḥ /
①tāni sapta gorajas tāni sapta vātāyana= chidra rajas
③དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་གླང་རྡུལ་ལོ་།། དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཉི་ཟེར་རྡུལ་ལོ་།།
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་ཉི་ཟེར་རྡུལ་ལོ། །
★0◤tāni sapta likṣāstadudbhavā yūketyarthaḥ / [176|20]
①tāni sapta likṣās tad udbhavā yūkā iti arthas
③དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་སྲོ་མའོ་།། སྲོ་མ་བདུན་ལ་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སྲོ་མ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཤིག་ཅིས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
㈢དེ་དག་བདུན་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗སྲོ་མའོ། །
★0◤sapta yūkā yavaḥ / [176|20-]
㈢སྲོ་མ་བདུན་ལ་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སྲོ་མ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཤིག་ཅིས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
①sapta yūkās yavas
㈢ཤིག་བདུན་ལ་ནི་ནས་སོ། །
★◤sapta yavā aṅgulīparva trīṇi parvāṇyaṅgurīti prasiddhameveti noktam / [176|21-]
♂sapta yavā{15. MS. yavāṅgalo |} aṅgulīparva trīṇi parvāṇyaṅgurīti{16. MS. parvvāgurīti |} prasi-[ 57a. 10A V ]ddhameveti noktam /
◤trīṇi parvāṇyaṅgulīti prasiddhameveti noktam // 85-86 // [S422-424]
㈠三節為一指。是世間所解故。偈中不說。
㈡三節為一指。世所極成。是故於頌中不別分別。
🈪3324 སོར་མོའི་ཚིགས་གསུམ་ལ་ནི་སོར་མོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་པ་ཉིད་པས་མ་བཤད་དོ། །
①sapta yavās aṅgulīparva trīṇi parvāṇi aṅgurī iti prasiddham eva iti na uktam
③ནས་བདུན་ལ་ནི་སོར་མོའི་ཚིགས་སོ་།། སོར་མོའི་ཚིགས་གསུམ་ལ་ནི་སོར་མོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་པ་ཉིད་པས་མ་བཤད་དོ་།།
㈢ནས་བདུན་ལ་ནི་སོར་མོའི་ཚིགས་སོ། །
㈢སོར་མོའི་ཚིགས་གསུམ་ལ་ནི་སོར་མོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་པ་ཉིད་པས་མ་བཤད་དོ། །
◤pārśvīkṛtāstu--[S422-424]
㈠若橫並指。
㈡二十四指橫布為肘。
★◤pārśvākṛtāstu / [176|22]
①pārśvākṛtās tu
③ངོས་སུ་བྱ་བ་ནི་།
㈢ངོས་སུ་བྱ་བ་〖PNན།〗ནི། སོར་ནི་ཉི་ཤུ་བཞི་ལ་ཁྲུ། །ཁྲུ་བཞི་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗གཞུ་གང་ངོ་། །
★◤ 【caturviṃśatiraṅgulyo hasto hastacatuṣṭayam /】[177|01]
♂pārśvīkṛtāstu @177 caturviṃśatiraṅgulyo{1. MS. ...raṃgulyā |} hasto hastacatuṣṭayam /
◤caturviśatiraṅgulyo hasto hastacatuṣṭayam / [S422-424]
★◤ 【dhanuḥ 】[177|02]
①caturviṃśatis aṅgulyas hastas hasta catuṣṭayam dhanus
③སོར་ནི་ཉི་ཤུ་བཞི་ལ་ཁྲུ་།། ཁྲུ་བཞི་ལ་ནི་གཞུ་གང་ངོ་།།
◤dhanuḥ,[S422-424]
㈠〔偈曰〕：【二十四指[量一]肘 四肘名一弓】。
㈡【二十四指肘_a 四肘為弓量】〖86_3_b〗
◤㈠2釋曰。十二指為一[月*桀]磔手。二十四指為一肘。四肘名一尋。亦名一弓。[S422-424]
◤vyāsenetyarthaḥ / [S422-424]
★◤vyāsenetyarthaḥ / [177|03]
♂dhanuḥ vyāsenetyarthaḥ{2. MS. vyāsetyarthaḥ |} /
①vyāsena iti arthas
㈢འདོམ་གང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
ⅰ㈡竪積四肘為弓。謂尋。
★◤ 【pañcaśatānyeṣāṃ krośo raṇyaṃ ca tanmatam // VAkK_3.87 //】[177|04]
♂pañcaśatānyeṣāṃ krośo raṇyaṃ ca tanmatam //87// ♂dhanuṣāṃ{3. MS. dhanuṣa |} pañca śatāni krośaḥ /
①pañca śatāni eṣām krośas raṇyam ca tat matam
③དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་ནི་།། རྒྱང་གྲགས་དེ་ལ་དགོན་པར་འདོད་།།
㈢དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་ནི། །རྒྱང་གྲགས་དེ་ལ་དགོན་པར་འདོད། །གཞུ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཏེ། གྲོང་ནས་རྒྱང་གྲགས་ཙམ་གྱི་ཐག་ལ་ནི་དགོན་པ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །
◤pañcaśatānyeṣāṃ krośo 'raṇyaṃ ca tanmatam // 87 // [S422-424]
㈠1【五百[弓]俱盧舍 此名阿練若】。
㈡【五百俱盧舍】〖86_3_c〗
★◤manuṣāṃ pañca śatāni krośaḥ / krośamātraṃ ca grāmādi raṇyamiṣṭam / [177|05]
♂krośamātraṃ ca grāmādi raṇyamiṣṭam /
◤dhanuṣāṃ pañcaśatāni krośaḥ / [S422-424]
㈠五百弓為一俱盧舍。
㈡竪積五百弓為一俱盧舍。
①manuṣām pañca śatāni krośas
③གཞུ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཏེ་།
㈢དེ་བརྒྱད་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །
①krośa mātram ca grāma ādi raṇyam iṣṭam
③གྲོང་ནས་རྒྱང་གྲགས་ཙམ་གྱི་ཐག་ལ་ནི་དགོན་པ་ཡིན་པར་འདོད་དོ་།། དེ་བརྒྱད་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ་།།
★◤ 【te'ṣṭau yojanamityāhuḥ /】[177|06]
①teṣṭau yojanam iti āhus
㈢རྒྱང་གྲགས་དེ་དག་བརྒྱད་ལ་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །
◤krośamātraṃ ca grāmādi araṇyamiṣṭam // 87 // [S422-424]
㈠亦名村亦名阿練若。
㈡一俱盧舍許是從村至阿練若中間道量。
◤te 'ṣṭau yojanamityāhuḥ,[S422-424]
㈠〔偈曰〕：【此八一由旬】。
㈡ 【此八踰繕那】〖86_3_d〗
◤㈠釋曰。此八俱盧舍為一由旬。[S422-424]
㈡說八俱盧舍為一踰繕那。
🈪3325 ངོས་སུ་བྱ་བ་ནི། སོར་ནི་ཉི་ཤུ་བཞི་ལ་ཁྲུ། །ཁྲུ་བཞི་ལ་ནི་གཞུ་གང་ངོ༌། །
🈪3326 འདོམ་གང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
🈪3327 དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་ནི། །རྒྱང་གྲགས་དེ་ལ་དགོན་པར་འདོད། །གཞུ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཏེ། གྲོང་ནས་རྒྱང་གྲགས་ཙམ་གྱི་ཐག་ལ་ནི་དགོན་པ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །
🈪3328 དེ་བརྒྱད་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །
🈪3329 རྒྱང་གྲགས་དེ་དག་བརྒྱད་ལ་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །
🈪3330 དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤uktaṃ yojanasya pramāṇam / varṣasyedānīmucyate / [177|07]
♂te 'ṣṭau yojanamityāhuḥ uktaṃ yojanasya pramāṇam / ♂varṣasyedānīmucyate /
◤uktaṃ yojanasya pramāṇam // [S422-424]
㈠說由旬量已。
㈡如是已說踰繕那等。
D2940 🈪དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam yojanasya pramāṇam
㈢དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①varṣasya idānīm ucyate
③ད་ནི་ལོའི་ཚད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་ལོའི་ཚད་〖PN-ཚད།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ། :དེ་ཡི་སྐད་ཅིག། སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་〖PN《ཅོ-དེ་ཡི་སྐད་ཅིག །སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ།〗དེའི་སྐད་ཅིག་གོ། །
★0◤ 【viṃśaṃ kṣaṇaśataṃ punaḥ /】[177|08]
①viṃśam kṣaṇa śatam punar
③སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་།
◤varṣasyedānīmucyate--[S422-424]
㈠年量今當說。
㈡今當辯後年等量別。
★◤ 【tatkṣaṇaḥ 】[177|09]
①tad kṣaṇas
③དེ་ཡི་སྐད་ཅིག་།
◤viṃśaṃ kṣaṇaśataṃ punaḥ / [S422-424]
◤tatkṣaṇaḥ,[S422-424]
㈠〔偈曰〕：【百二十剎那 怛剎那】。
㈡頌曰 【百二十剎那_a 為怛剎那量】〖87_3_b〗
★◤kṣaṇānāṃ viṃśaṃ śatamekastatkṣaṇaḥ / [177|10]
♂tatkṣaṇaḥ kṣaṇānāṃ viṃśaṃ śatamekastatkṣaṇaḥ /
◤kṣaṇānāṃ viṃśaṃ śatamekastatkṣaṇaḥ / [S422-424]
㈠釋曰。一百二十剎那。為一怛剎那。
㈡論曰。剎那百二十為一怛剎那。
①kṣaṇānām viṃśam śatam ekas tad kṣaṇas
③སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུལ་དེའི་སྐད་ཅིག་གོ་།།
★◤ 【te punaḥ ṣaṣṭirlavaḥ /】[177|11]
①te punar ṣaṣṭis lavas
㈢དེ་དག་ཀྱང་། དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་ཅིག་གོ། །
◤te punaḥ ṣaṣṭirlavaḥ.[S422-424]
㈠〔偈曰〕：【六十 說名一羅婆】。
㈡【臘縛此六十】〖87_3_c〗
★◤tatkṣaṇāḥ ṣaṣṭirlava ityucyate / [177|12]
♂te punaḥ ṣaṣṭirlavaḥ tatkṣaṇāḥ ṣaṣṭirlava ityucyate /
◤tatkṣaṇāḥ ṣaṣṭirlava ityucyate / [S422-424]
㈠釋曰。六十怛剎那。說名一羅婆。
㈡六十怛剎那為一臘縛。
①tad kṣaṇās ṣaṣṭis lavas iti ucyate
㈢དེའི་སྐད་ཅིག་དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་ཅིག་ཅེས་བྱའོ། །
★◤ 【triṃśadguṇottarāḥ // VAkK_3.88 //】[177|13]
♂triṃśad{4. MS. triṃśat |}guṇottarāḥ //88//
◤[S424]
★◤ 【trayo muhūrttāhorātramāsāḥ 】[177|14]
①triṃśat guṇa uttarās trayas muhūrtta ahorātra māsās
③ཡུད་ཙམ་ཉིན་ཞག་ཟླ་གསུམ་ནི་།།
㈢ཡུད་ཙམ་ཉིན་ཞག་ཟླ་གསུམ་ནི། །གོང་ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུར་〖PNཅུ།〗འགྱུར། །ཐང་{155b}ཅིག་སུམ་ཅུ་ལ་ཡུད་ཙམ་མོ། །
◤triṃśadguṇottarāḥ // 88 // trayo muhūrttāhorātramāsāḥ,[S424-426]
㈢ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །
①triṃśadguṇottarāḥ||88||trayo muhūrtta-ahorātra-māsāḥ,
㈠〔偈曰〕：【後三三十增 是一牟休多 及一日夜月】。
㈡【此三十須臾〖87_3_d〗 此三十晝夜_a 三十晝夜月】〖88_3_b〗
🈪ད་ནི་ལོའི་ཚད་〖PN-ཚད།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ། :དེ་ཡི་སྐད་ཅིག། སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་〖PNC-དེ་ཡི་སྐད་ཅིག །སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ།〗དེའི་སྐད་ཅིག་གོ། །དེ་དག་ཀྱང་། དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་ཅིག་གོ། །དེའི་སྐད་ཅིག་དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་ཅིག་ཅེས་བྱའོ། །
D2941 🈪ཡུད་ཙམ་ཉིན་ཞག་ཟླ་གསུམ་ནི། །གོང་ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུར་〖PNཅུ།〗འགྱུར། །ཐང་ཅིག་སུམ་ཅུ་ལ་ཡུད་ཙམ་མོ། །
D2942 🈪ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །རེས་འགའ་ནི་མཚན་མོ་རིང་ངོ་། །
D2943 🈪རེས་འགའ་ནི་ཐུང་ངོ་། །
D2944 🈪རེས་འགའ་ནི་མཉམ་མོ། །
㈢རེས་འགའ་ནི་མཚན་མོ་རིང་ངོ་། །
★◤triṃśallavā muhūrttastriśanmuhūrttā ahorātraḥ / [177|15]
♂trayo muhūrttāhorātramāsāḥ triṃśallavā muhurttastriṃśanmuhūrttā ahorātraḥ /
◤triṃśallavā muhūrttaḥ, triṃśanmuhūrttā ahorātraḥ / [S424-426]
㈠釋曰。三十羅婆。為一牟休多。三十牟休多。為一日夜夜。
㈡三十臘縛為一牟呼栗多。三十牟呼栗多為一晝夜。
①triṃśat lavās muhūrttas triśad muhūrttās ahorātras
③གོང་ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུར་འགྱུར་།། ཐང་ ****[@155b]**** ་ཅིག་སུམ་ཅུ་ལ་ཡུད་ཙམ་མོ་།། ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་ཐུང་ངོ་། །
★◤kadācittu rātriradhikā bhavati kadācidūnā kadācitsamā / [177|15-]
♂kadācittu rātriradhikā bhavati kadācidūnā kadācitsamā{5. MS. samāḥ |} /
◤kadācittu rātriradhikā bhavati, kadācidūnā, kadācit samā / [S424-426]
㈠有時長有時短有時等。
㈡此晝夜有時增有時減有時等。
①kadācid tu rātris adhikā bhavati kadācid ūnā kadācid samā
③རེས་འགའ་ནི་མཚན་མོ་རིང་ངོ་།། རེས་འགའ་ནི་ཐུང་ངོ་།། རེས་འགའ་ནི་མཉམ་མོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་མཉམ་མོ། །
★0◤tridaśāhorātrā māsaḥ / [177|16]
◤tridaśāhorātrā māsaḥ / [S424-426]
㈠三十日夜為一月。
㈡三十晝夜為一月。
D2945 🈪ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུལ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག་གོ།
①tridaśa ahorātrās māsas
③ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག་གོ་།། ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ཡི་།།
㈢ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུལ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག་གོ།
◤dvādaśamāsakaḥ / saṃvatsaraḥ sonarātraḥ,[S424-426]
①dvādaśa māsakaḥ| saṃvatsara sa-ūna-rātra
㈠〔偈曰〕：【十二月一年 一年共減夜】。
㈡【十二月為年_c 於中半減夜】〖88_3_d〗
🈪ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ཡི། །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་གོ〖PN-གོ།〗།
★◤ 【dvādaśamāsakaḥ /】[177|17]
★◤ 【saṃvatsaraḥ sonarātraḥ 】[177|18]
①dvādaśa māsakas saṃvatsaras sonarātras
③ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་གོ་།།
㈢ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ཡི། །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་གོ〖PN-གོ།〗། དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དཔྱིད་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་སྟེ། དེ་དག་〖PNལྟར།〗ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ལ་ལོ་གཅིག་གོ། །
★◤catvāro māsā hemantānāṃ catvāro grīṣmāṇāṃ catvāro varṣāṇāmityete dvādaśa māsā saṃvatsaraḥ sārdhamūnarātraiḥ / [177|19-]
♂dvādaśamāsakaḥ saṃvatsaraḥ sonarātraḥ catvāro māsā hemantānāṃ catvāro grīṣmāṇāṃ catvāro varṣāṇāmityete dvādaśa māsā saṃvatsaraḥ sārdhamūnarātraiḥ /
◤catvāro māsā hemantānām, catvāro varṣāṇāmityete dvādaśa māsā saṃvatsaraḥ sārdhamūnarātraiḥ / [S424-426]
①catvāro māsā hemantānām, catvāro varṣāṇām ity ete dvādaśa māsā saṃvatsaraḥ sārdhamūnarātraiḥ|
㈠釋曰。寒際有四月。熱際有四月。雨際有四月。如此十二月。立為一年共減夜。
㈡總十二月為一年。於一年中分為三際。謂寒熱雨各有四月。
🈪དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དཔྱིད་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་སྟེ། དེ་དག་〖PNལྟར།〗ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ལ་ལོ་གཅིག་གོ། །
①catvāras māsās hemantānām catvāras grīṣmāṇām catvāras varṣāṇām iti ete dvādaśa māsā saṃvatsaras sārdha mūna rātrais
③དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དཔྱིད་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་དང་། དབྱར་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ལ་ལོ་གཅིག་གོ་།།
★0◤saṃvatsareṇa hi ṣaḍūnarātrā nipātyante / kathaṃ kṛtvā / [177|20]
◤saṃvatsareṇa hi ṣaḍūnarātrā nipātyante / [S424-426]
㈠何以故。有六減夜入一年中。
㈡十二月中六月減夜。以一年內夜總減六。
🈪3342 ལོ་ལ་ནི་ཞག་གཅིག་གི་ཤོལ་དྲུག་དོར་ཏེ།
①saṃvatsareṇa hi ṣaḍūna rātrās nipātyante
③ལོ་ལ་ནི་ཞག་གཅིག་གི་ཤོལ་དྲུག་དོར་ཏེ་།
㈢ལོ་ལ་ནི་ཞག་གཅིག་〖PN-གཅིག〗གི་ཤོལ་དྲུག་དོར་ཏེ། ཇི་ལྟ་〖PNལྟར།〗ཞེ་ན། དགུན་དང་དཔྱིད་དང་དབྱར་རྣམས་ཀྱི། །ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་གཉིས་འདས་ནས། །ཟླ་བ་ཕྱེད་ནི་ལུས་པ་ན། །མཁས་པས་ཞག་མི་ཐུབ་པ་〖PNཔར།〗དོར། །ལོའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
★◤【 “hemantagrīṣmavarṣāṇāmadhyardhe māsi nirgate /】[177|21]
♂“hemantagrīṣmavarṣāṇāmadhyardhe māsi nirgate /
①hemanta grīṣma varṣāṇām adhyardhe māsi nirgate
③དགུན་དང་དཔྱིད་དང་དབྱར་རྣམས་ཀྱི་།། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་གཉིས་འདས་ནས།།
◤kathaṃ kṛtvā?[S424-426]
㈠云何如此
㈡云何如是。
🈪ཇི་ལྟ་ཞེ་ན།
🈪ལོ་ལ་ནི་ཞག་གཅིག་〖PN-གཅིག〗གི་ཤོལ་དྲུག་དོར་ཏེ། ཇི་ལྟ་〖PNལྟར།〗ཞེ་ན།
★◤【 śeṣe'rdhamāse vidvadbhirūnarātro nipātyate //”】
①śeṣerdha māse vidvadbhis ūnarātras nipātyate
③ཟླ་བ་ཕྱེད་ནི་ལུས་པ་ན་།། མཁས་པས་ཞག་མི་ཐུབ་པ་དོར་།།
◤“hemantagrīṣmavarṣāṇāmadhyardhe māsi nirgate / [S424-426]
①hemanta grīṣma varṣāṇām adhyardha māsi nirgate|
㈠寒熱雨三際 中月半已度
㈡故有頌言：寒熱雨際中 一月半已度
🈪དགུན་དང་དཔྱིད་དང་དབྱར་རྣམས་ཀྱི། །ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་གཉིས་འདས་ནས། །
◤śeṣe 'rdhamāse vidvadbhirūnarātro nipātyate // ”[S424-426]
㈠ 於餘半月中 智人知減夜
㈡ 於所餘半月 智者知夜減
🈪ཟླ་བ་ཕྱེད་ནི་ལུས་པ་ན། །མཁས་པས་ཞག་མི་ཐུབ་པ་〖PNཔར།〗དོར། །ལོའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤uktaṃ varṣapramāṇam / [177|23]
♂śeṣe 'rdhamāse vidvadbhirūnarātro{6. ...rūṇarātro |} nipātyate //” uktaṃ varṣapramāṇam /
◤utkaṃ varṣapramāṇam // [S424-426]
㈠說年量已。
㈡如是已辯剎那至年。
🈪ད་ནི་བསྐལ་པ་〖PNཔའི།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
①uktam varṣa pramāṇam
③ལོའི་ཚད་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
★◤kalpasyedānīṃ vaktavyam / [178|01]
♂@178 kalpasyedānīṃ vaktavyam /
◤kalpasyedānīṃ vaktavyam--[S424-426]
㈠劫量今當說。
㈡劫量不同今次當辯。
①kalpasya idānīm vaktavyam
③ད་ནི་བསྐལ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་བསྐལ་པ་〖PNཔའི།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བསྐལ་བ་རྣམ་པ་མང་བཤད་པ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དང་། འཆགས་པའི་བསྐལ་པ་དང་། བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི། །དེ་ལ་རེ་ཞིག། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲིད་པ་མེད་ནས་སྣོད་ཟད་པ། །དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་མི་སྲིད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་སྣོད་ཟད་པའི་བར་རོ། །
★◤ 【kalpo bahuvidhaḥ smṛtaḥ // VAkK_3.89 //】[178|02]
♂kalpo bahuvidhaḥ smṛtaḥ //89//
①kalpas bahuvidhas smṛtas
③བསྐལ་བ་རྣམ་པ་མང་བཤད་པ་།།
◤kalpo bahuvidhaḥ samṛtaḥ // 89 // [S424-426]
①kalpo bahuvidhaḥ samṛta
㈠〔偈曰〕：【說劫有多種】。
㈡頌曰 【應知有四劫】〖89_3_a〗
🈪བསྐལ་བ་རྣམ་པ་མང་བཤད་པ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དང་། འཆགས་པའི་བསྐལ་པ་དང་། བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི། །དེ་ལ་རེ་ཞིག། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲིད་པ་མེད་ནས་སྣོད་ཟད་པ། །དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་མི་སྲིད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་སྣོད་ཟད་པའི་བར་རོ། །
★◤antarakalpo saṃvarttakalpo vivartakalpo mahākalpaśceti / tatra tāvat[178|03]
♂antarakalpo saṃvarttakalpo vivarttakalpo mahākalpa-[ 57b. 10B. V ] śceti /
◤antarakalpaḥ, saṃvarttakalpaḥ, vivarttakalpaḥ, mahākalpaśceti / [S424-426]
㈠釋曰。別劫壞劫成劫大劫。
㈡ 【謂壞成中大】〖89_3_b〗
①antara kalpas saṃvartta kalpas vivarta kalpas mahākalpas ca iti
③བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དང་། འཆགས་པའི་བསྐལ་པ་དང་། བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་།།
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དམྱལ་བ་ཡི་།།
㈢ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འཇིག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། འགྲོ་བ་འཇིག་པ་དང་། ཁམས་འཇིག་པའོ། །
★◤ 【saṃvarttakalpo narakāsaṃbhavāt bhājanakṣayaḥ /】[178|04]
♂tatra tāvat saṃvarttakalpo narakāsaṃbhavāt bhājanakṣayaḥ /
①saṃvartta kalpas naraka asaṃbhavāt bhājana kṣayas
③སྲིད་པ་མེད་ནས་སྣོད་ཟད་པ་།།
◤tatra tāvat--[S424-426]
◤saṃvarttakalpo narakāsambhavāt bhājanakṣayaḥ / [S424-426]
㈠此中〔偈曰〕：【壞劫地獄盡 乃至器世滅】。
㈡【壞從獄不生_c 至外器都盡】〖89_3_d〗
★0◤narakeṣu hi sattvāsaṃbhavāt prabhṛti yāvat bhājanasaṃkṣayaḥ / dve hi saṃvarttanyau / [178|05]
◤narakeṣu hi sattvāsambhavāt prabhṛti yāvat bhājanasaṃkṣayaḥ / [S424-426]
㈠釋曰。於諸地獄中。從無復眾生。乃至器世界滅。是名壞劫。
㈡論曰。言壞劫者。謂從地獄有情不復生【至外器都盡】〖89_3_d〗。
①narakeṣu hi sattva asaṃbhavāt prabhṛti yāvat bhājana saṃkṣayas
③དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་མི་སྲིད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་སྣོད་ཟད་པའི་བར་རོ་།། ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
①dve hi saṃvarttanyau
③འཇིག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ་།
★0◤gatisaṃvartanī dhātusaṃvartanī ca / [178|05-]
①gati saṃvartanī dhātu saṃvartanī ca
③འགྲོ་བ་འཇིག་པ་དང་། ཁམས་འཇིག་པའོ་།།
◤dve hi saṃvarttanyau-- gatisaṃvartanī, dhātusaṃvartanī ca / [S424-426]
㈠何以故。壞有二種。一道壞。二界壞。
㈡壞有二種。一趣壞。二界壞。
D2946 🈪ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འཇིག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། འགྲོ་བ་འཇིག་པ་དང་། ཁམས་འཇིག་པའོ། །
D2947 🈪ཡང་གཉིས་ཏེ། སེམས་ཅན་འཇིག་པ་དང་སྣོད་འཇིག་པའོ། །
D2948 🈪གང་སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ།
★0◤punardve saṃvartanyau / sattvasaṃvartanī bhājanasaṃvartanī ca / [178|06]
◤punardve saṃvartanyau-- sattvasaṃvartanī, bhājanasaṃvartanī ca / [S424-426]
㈠復有二種壞。一眾生壞。二器世界壞。
㈡復有二種。一有情壞。二外器壞。
①punar dve saṃvartanyau
③ཡང་གཉིས་ཏེ་།
㈢ཡང་གཉིས་ཏེ། སེམས་ཅན་འཇིག་པ་དང་སྣོད་འཇིག་པའོ། །
①sattva saṃvartanī bhājana saṃvartanī ca
③སེམས་ཅན་འཇིག་པ་དང་སྣོད་འཇིག་པའོ་།།
★0◤bhavati sa kālo yannarakeṣu sattvāścyavante nopapadyante / sa ārambhaḥ saṃvartakalpasya / [178|07]
◤bhavati sa kālo yannarakeṣu sattvāś cyavante nopapadyante / [S424-426]
㈠有如此時。於此時中地獄眾生。但死無復受生。
㈡3若時地獄有情命終無復新生。
①bhavati sa kālas yat narakeṣu sattvās cyavante na upapadyante
③གང་སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གང་སེམས་ཅན་རྣམས་དམྱལ་བ་དག་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ། ད་ནི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་མགོ་བརྩམ་〖PNརྩོམ།〗པ་ཡིན་ཏེ། གང་འཇིག་རྟེན་〖PN+ཁམས།〗འདི་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། གང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་ཞུགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་〖PNན།〗དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། དམྱལ་བ་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
①sas ārambhas saṃvarta kalpasya
③ད་ནི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་མགོ་བརྩམ་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤sa ārambhaḥ saṃvartakalpasya / [S424-426]
㈠此時是壞劫之初。
㈡4為壞劫始。
★★◤yadayaṃ loko viṃśatyantarakalpān vivṛtto'sthāt tanniryātaṃ vaktavyam / [178|08]
♂yadayaṃ loko viṃśatyantara- kalpān{1. Y. viṃśatimantarakalpān |} vivṛtto 'sthāt{2. Y. jātaḥ |} tanniryātaṃ vaktavyam /
◤yadayaṃ loko viṃśatyantarakalpān vivṛtto 'sthāt tanniryātaṃ vaktavyam / [S424-426]
㈠是時世間二十別劫。成已住。此住劫應知已度。
㈡1謂此世間過於二十中劫住已。
🈪ད་ནི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་མགོ་བརྩམ་〖PNརྩོམ།〗པ་ཡིན་ཏེ། གང་འཇིག་རྟེན་〖PN+ཁམས།〗འདི་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། གང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་ཞུགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་〖PNན།〗དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། དམྱལ་བ་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
①yat ayam lokas viṃśati antara kalpān vivṛttas sthāt tad niryātam vaktavyam
③གང་འཇིག་རྟེན་འདི་ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ་།
★0◤yadviṃśatimantarakalpān saṃvartiṣyate tat pratipannaṃ vaktavyam / [178|08-]
◤yadviṃśatimantarakalpān saṃvartiṣyate tat pratipannaṃ vaktavyam / [S424-426]
㈠更二十別劫。世間應壞。是壞此時應知次第復至。
㈡2從此復有等住二十壞劫便至。
①yat viṃśatim antara kalpān saṃvartiṣyate tat pratipannam vaktavyam
③གང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་ཞུགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤yadā narakeṣvekasattvo nāvaśiṣṭo bhavati iyatā 'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati / [178|09-]
♂yadā narakeṣvekasattvo nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati /
◤yadā narakeṣvekasattvo nāvaśiṣṭo bhavati iyatāyaṃ lokaḥ saṃvṛto bhavati / [S424-426]
㈠若是時於地獄中無一眾生為餘。由此時量世間已壞。
㈡乃至地獄無一有情。爾時名為地獄已壞。
①yadā narakeṣu eka sattvas na avaśiṣṭas bhavati iyatā yam lokas saṃvṛttas bhavati
③གང་གི་ཚེ་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢དེའི་ཚེ་གང་ལ་ངེས་པར་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ཏུ་འཕེན་པར་འགྱུར་ཏེ། དུད་འགྲོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཡི་དྭགས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤yaduta narakasaṃvarttanyā yasya tadānīṃ niyataṃ narakavedanīyaṃ karma ghriyate sa lokadhātvantaranarakeṣu kṣipyate / [178|10-]
♂yaduta narakasaṃvarttanyā yasya tadānīṃ niyataṃ narakavedanīyaṃ karma dhriyate sa lokadhātvantaranarakeṣu kṣipyate /
◤yaduta narakasaṃvarttanyā yasya tadānīṃ niyataṃ narakavedanīyaṃ karma dhriyate sa lokadhātvantaranarakeṣu kṣipyate / [S424-426]
㈠由地獄壞故。於此時中。若眾生有定業。必應於地獄受報。未盡業引此眾生。於餘世界地獄受報。
㈡諸有地獄定受業者。業力引置他方獄中。
D2949 🈪དེའི་ཚེ་གང་ལ་ངེས་པར་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ཏུ་འཕེན་པར་འགྱུར་ཏེ། དུད་འགྲོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཡི་དྭགས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①yat uta naraka saṃvarttanyā yasya tadānīm niyatam naraka vedanīyam karma ghriyate sa lokadhātu antara narakeṣu kṣipyate
③དམྱལ་བ་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།། དེའི་ཚེ་གང་ལ་ངེས་པར་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ཏུ་འཕེན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤evaṃ tiryaksaṃvarttanī pretasaṃvarttanī ca vaktavyā / [178|11-]
◤evaṃ tiryaksaṃvarttanī, pretasaṃvarttanī ca vaktavyā / [S424-426]
㈠畜生壞劫。鬼神壞劫。亦應作如此說。
㈡由此准知傍生鬼趣。
①evam tiryaksaṃvarttanī preta saṃvarttanī ca vaktavyā
③དུད་འགྲོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཡི་དགས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
★★◤mahāsamudragatāstiryañcaḥ pūrvaṃ saṃvartante / [178|12]
♂mahāsamudragatāstiryañcaḥ pūrvaṃ{3. MS. pūrvaḥ |} saṃvartante /
◤mahāsamudragatāstiryañcaḥ pūrvaṃ saṃvartante / [S424-426]
㈠住大海畜生先壞。
①mahā samudra gatās tiryañcas pūrvam saṃvartante
㈢རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་འཁོད་པའི་དུད་འགྲོ་རྣམས་ནི་སྔར་འཇིག་གོ། །
★◤manuṣyasahacariṣṇavastu taireva sārdhaṃ bhavanti / [178|12-]
♂manuṣyasahacariṣṇavastu taireva sārdhaṃ bhavanti{4. MS. bhavati |} /
◤manuṣyasahacariṣṇavastu taireva sārdhaṃ bhavanti / [S424-426]
㈠共人行畜生後壞。
㈡然各先壞本處住者。人天雜居者與人天同壞。
①manuṣya sahacariṣṇavas tu tais eva sārdham bhavanti
③མི་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བ་རྣམས་ནི་དེ་དག་མི་དང་ ****[@156a]**** *་།། ལྷན་ཅིག་ཏུའོ་།།
㈢མི་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་〖PNབརྒྱུ།〗བ་རྣམས་ནི་དེ་དག་མི་དང་{156a}། །ལྷན་ཅིག་ཏུའོ། །
★◤sa kālo yanmanuṣyeṣvanyatamaḥ sattvaḥ svayamanācāryakaṃ dharmatāprātilambhikaṃ prathamaṃ dhyānaṃ samāpadyate sa tasmāt vyutthāya vācaṃ bhāṣate sukhaṃ vata vivekajaṃ prītisukhaṃ śāntaṃ vata vivekajaṃ prītisukhamiti / [178|13-]
♂sa kālo yanmanuṣyeṣvanyatamaḥ sattvaḥ svayamanācāryakaṃ dharmatāprātilambhikaṃ prathamaṃ dhyānaṃ samāpadyate sa tasmāt vyutthāya vācaṃ bhāṣate sukhaṃ vata vivekajaṃ prītisukhaṃ śāntaṃ bata vivekajaṃ prītisukhamiti /
◤sa kālo yanmanuṣyeṣvanyatamaḥ sattvaḥ svayamanācāryakaṃ dharmatāpratilambhikaṃ prathamaṃ dhyānaṃ samāpadyate, sa tasmāt vyutthāya vācaṃ bhāṣate-- ‘sukhaṃ bata vivekajaṃ prītisukham, śānta bata vivekajaṃ prītisukham’ iti / [S424-426]
①sa kālo yan manuṣyeṣu anyatamaḥ sattvaḥ svayamanācāryakaṃ dharmatāpratilambhikaṃ prathamaṃ dhyānaṃ samāpadyate, sa tasmāt vyutthāya vācaṃ bhāṣate-- ‘sukhaṃ bata vivekajaṃ prītisukham, śānta bata vivekajaṃ prītisukham’ iti|
㈠復有如此時。於人道中隨有一人。自然無師法爾。所得修入初定。此人從初定出。說如此言。善人從離生喜樂最美妙。善友從離生喜樂微細寂靜。
㈡若時人趣此洲一人無師法然得初靜慮。從靜慮起唱如是言。離生喜樂甚樂甚靜。
①sa kālas yat manuṣyeṣu anyatamas sattvas svayam anācāryakam dharma tā prātilambhikam prathamam
③གང་མི་རྣམས་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སློབ་དཔོན་མེད་པར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གང་མི་རྣམས་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སློབ་དཔོན་མེད་པར་〖Nཔ།〗ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས་ཚིག་ཏུ་ཀྱེ་མ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①dhyānam samāpadyate sa tasmāt vyutthāya vācam bhāṣate sukham vata viveka jam prīti sukham
③དེ་དེ་ལས་ལངས་ནས་ཚིག་ཏུ་ཀྱེ་མ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
①śāntam vata viveka jam prīti sukham iti
③དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་སྨྲ་ལ་།
㈢དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་སྨྲ་ལ། སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་〖PNགཞན།〗དག་ཀྱང་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་། ཤི་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤taṃ ca śabdaṃ śrutvā anye'pi sattvāḥ samāpadyante / [178|16-]
♂taṃ ca śabdaṃ śrutvā anye 'pi sattvāḥ samā-[ 58a. 10A. VI ] padyante /
◤taṃ ca śabdaṃ śrutvā anye 'pi sattvāḥ samāpadyante / [S424-426]
㈠餘人聞此言。復各修學此定。
㈡餘人聞已皆入靜慮。
①tam ca śabdam śrutvā anyepi sattvās samāpadyante
③སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་།
★0◤kālaṃ kṛtvā brahmaloka upapadyante / [178|17]
◤kālaṃ kṛtvā brahmaloka upapadyante / [S424-426]
㈠如此等人捨命後皆生梵處。
㈡命終並得生梵世中。
①kālam kṛtvā brahma loke upapadyante
③ཤི་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤yadā jambūdvīpa ekasattvo'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta jambūdvīpasaṃvartanyā / [178|17-]
♂yadā jambūdvīpa ekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta jambūdvīpasaṃvartanyā /
◤yadā jambūdvīpa ekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta jambūdvīpasaṃvartanyā / [S424-426]
㈠若是時於剡浮洲。無一眾生為餘。由此時量世間已壞。由剡浮洲壞敗。
㈡乃至此洲有情都盡。是名已壞贍部洲人。
①yadā jambūdvīpas eka sattva upi na avaśiṣṭas bhavati iyatā ayam lokas saṃvṛttas bhavati yat uta jambūdvīpa saṃvartanyā
③གང་གི་ཚེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤evaṃ pūrvavidehagodānīyottarakurusaṃvartanyo vaktavyāḥ / [178|18-]
♂evaṃ pūrvavidehagodānīyottarakurusaṃvartanyo vaktavyā /
◤evaṃ pūrvavideha–godānīyottarakurusaṃvartanyo vaktavyāḥ / [S424-426]
㈠如此東毘提訶。西瞿陀尼。北鳩婁壞。亦應作如此說。
㈡東西二洲例此應說。
①evam pūrva videha go dānīya uttara kuru saṃvartanyas vaktavyās
③ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་འཇིག་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་འཇིག་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་མི་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadā manuṣyeṣvekasattvo'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta manuṣyagatisaṃvarttanyā / [178|19-]
♂yadā manuṣyeṣvekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta manuṣyagatisaṃvarttanyā /
◤yadā manuṣyeṣvekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta manuṣyagatisaṃvarttanyā / [S424-426]
㈠若是時於人道。無一人為餘。由此時量。世間已壞。由人道壞故。
㈡3乃至人趣無一有情。爾時名為人趣已壞。
①yadā manuṣyeṣu eka sattva upi na avaśiṣṭas bhavati iyatā ayam lokas saṃvṛttas bhavati yat uta manuṣya gati saṃvarttanyā
③གང་གི་ཚེ་མི་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤auttarakauravāstu kālaṃ kṛtvā kāmāvacareṣu deveṣūpapadyante / [178|20-]
◤auttarakauravāstu kālaṃ kṛtvā kāmāvacareṣu deveṣūpapadyante / [S424-426]
㈠北鳩婁人捨命生欲界天。
㈡1北洲命盡生欲界天。
①auttara kauravās tu kālam kṛtvā kāma avacareṣu deveṣu upapadyante
③བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤tatra vairāgyābhāvāt / [178|21]
◤tatra vairāgyābhāvāt / [S424-426]
㈠於自地中無離欲故。
㈡2由彼無能入定離欲。
①tatra vairāgya abhāvāt
③དེ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤evaṃ cāturmahārājakāyikeṣvapi deveṣu prathamaṃ dhyānaṃ samāpadya brahmaloka upapadyante / [178|21-]
◤evaṃ cāturmahārājakāyikeṣvapi deveṣu prathamaṃ dhyānaṃ samāpadya brahmaloka upapadyante / [S424-426]
㈠如此於四大王天。修習初定已生於梵處。
㈡若時天趣四大王天隨一法然得初靜慮。乃至並得生梵世中。
①evam cāturmahārāja kāyikeṣu api deveṣu prathamam dhyānam samāpadya brahma loke upapadyante
③དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་ན། ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་ན། ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་དེ་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadā tatraikasattvo'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta cāturmahārājakāyikasaṃvartanyā / [178|22-]
♂yadā tatraikasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta cāturmahārājakāyikasaṃvarttanyā /
◤yadā tatraikasattvopi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta cāturmahārājakāyikasaṃvarttanyā / [S424-426]
㈠若是時於四大王天。無一天為餘。由此時量。世間已壞。由四大王天壞故。
㈡爾時彼天有情都盡。是名已壞大王眾天。
①yadā tatra eka sattva upi na avaśiṣṭas bhavati iyatā ayam lokas saṃvṛttas bhavati yat uta cāturmahārāja kāyika saṃvartanyā
③གང་གི་ཚེ་དེ་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S426]
★◤evaṃ yāvat paranirmitavaśavartisaṃvarttnyo vaktavyāḥ / [178|24-]
♂evaṃ yāvat paranirmitavaśavartisaṃvarttanyo vaktavyāḥ /
◤evaṃ yāvat parinirmitavaśavartisaṃvarttanyo vaktavyāḥ / [S426-428]
㈠如此乃至他化自在天壞。亦應作如此說。
㈡餘五欲天例同此說。
①evam yāvat paranirmitavaśavarti saṃvarttnyas vaktavyās
③གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་འཇིག་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་འཇིག་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁམས་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་〖PN-འདི།〗ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadaikasattvo'pi kāmāvacareṣu deveṣu nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta kāmadhātusaṃvartanyā / [178|25-]
♂yadaikasattvo 'pi kāmāvacareṣu deveṣu nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta kāmadhātusaṃvartanyā /
◤yadaikasattvo 'pi kāmāvacareṣu deveṣu nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta kāmādhātusaṃvartanyā / [S426-428]
㈠若是時於欲界天。無一天為餘。由此時量世間已壞。由欲界壞故。
㈡乃至欲界無一有情。名欲界中有情已壞。
🈪3357 གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་འཇིག་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁམས་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
①yadā eka sattvopi kāma avacareṣu deveṣu na avaśiṣṭas bhavati iyatā ayam lokas saṃvṛttas bhavati yat uta kāmadhātu saṃvartanyā
③གང་གི་ཚེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁམས་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤brahmaloke'pyanyatamaḥ sattvo dharmatāprātilambhikaṃ dvitīyaṃ dhyānaṃ samāpadyotthāya vācaṃ bhāṣate sukhaṃ vata samādhijaṃ prītisukhaṃ śāntaṃ vata samādhijaṃ prītisukhamiti / [178|26-]
♂brahmaloke 'pyanyatamaḥ sattvo dharmatāprātilambhikaṃ dvitīyaṃ dhyānaṃ samāpadyotthāya vācaṃ bhāṣate sukhaṃ vata samādhijaṃ prītisukhaṃ śāntaṃ vata samādhijaṃ prītisukha- miti /
◤brahmaloke 'pyanyatamaḥ sattvo dharmatāprātilambhikaṃ dvitīyaṃ dhyānaṃ samāpadyotthāya vācaṃ bhāṣate-- ‘sukhaṃ bata samādhijaṃ prītisukham śāntaṃ bata samādhijaṃ prītisukham’ iti / [S426-428]
㈠於梵處隨一眾生法爾所得修入第二定。從此定出說如此言。此樂最美妙。謂定生喜樂。此樂最寂靜。謂定生喜樂。
㈡若時梵世隨一有情無師法然得二靜慮。從彼定起唱如是言。定生喜樂甚樂甚靜。
🈪3358 ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། ལངས་ནས་ཚིག་ཏུ་ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①brahma loka ipī anyatamas sattvas dharma tā prātilambhikam dvitīyam dhyānam samāpadya utthāya vācam bhāṣate sukham vata samādhi jam prīti sukham śvata samādhi jam prīti sukham iti
③ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། ལངས་ནས་ཚིག་ཏུ་ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་།། ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་།
㈢ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། ལངས་ནས་ཚིག་ཏུ་ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤taṃ śabdaṃ śrutvā'nye'pi sattvāḥ samāpadyante kālaṃ ca kṛtvā ābhāsvareṣu deveṣūpapadyante / [178|28-179|01]
♂taṃ śabdaṃ śrutvā'nye 'pi sattvāḥ samāpadyante kālaṃ ca kṛtvā ābhāsvareṣu @179 [ 58b. 10B. VI ] deveṣūpapadyante /
◤taṃ śabdaṃ śrutvā'nye 'pi sattvāḥ samāpadyante / [S426-428]
㈠餘人聞此言。復各修學此定。
㈡餘天聞已皆入彼靜慮。
🈪3359 ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ཤི་ནས་ཀྱང་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ།
①tam śabdam śrutvā anyepi sattvās samāpadyante kālam ca kṛtvā ābhāsvareṣu deveṣu upapadyante
③སེམས་ཅན་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་ ****[@156b]**** ་ཅིང་ཤི་ནས་ཀྱང་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢ཀྱེ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་{156b}ཅིང་ཤི་ནས་ཀྱང་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kālaṃ ca kṛtvā ābhāsvareṣu deveṣūpapadyante / [S426-428]
㈠如此等天。捨命後皆生遍光天處。
㈡命終並得生極光淨天。
★◤yadā brahmaloka ekasattvo'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta sattvasaṃvartanyā / [179|01-]
♂yadā{1. MS. yada |} brahmaloka ekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta sattvasaṃvartanyā /
◤yadā brahmaloka ekasattvo 'pi nāvaśiṣṭo bhavati iyatā'yaṃ lokaḥ saṃvṛtto bhavati yaduta sattvasaṃvartanyā / [S426-428]
㈠若是時於梵處無一眾生為餘。由此時量世。間已壞由眾生壞故
㈡乃至梵世中有情都盡。如是名已壞有情世間。
🈪གང་གི་ཚེ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་ལུས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །
①yadā brahma loke eka sattva upi na avaśiṣṭas bhavati iyatā ayam lokas saṃvṛttas bhavati yat uta sattva saṃvartanyā
③སེམས་ཅན་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tataḥ śūnye bhājane ita eva sāmantakāt sattvānāṃ tadākṣepake karmaṇi parikṣīṇe sapta sūryāḥ prādurbhūya krameṇa yāvat pṛthivīṃ sumeruṃ ca niḥśeṣaṃ dahanti / [179|02-]
◤tataḥ śūnye bhājane ita eva sāmantakāt sattvānāṃ tadākṣepake karmaṇi parikṣīṇe sapta sūryāḥ prādurbhūya krameṇa yāvat pṛthivīṃ sumeruṃ ca niḥśeṣaṃ dahanti / [S426-428]
①tataḥ śūnya bhājana ite eva sāmantaka sattvānāṃ tad-ākṣepake karmaṇi parikṣīṇa sapta sūryāḥ prādurbhūya krameṇa yāvat pṛthivīṃ sumeruṃ ca niḥśeṣaṃ dahanti|
㈠是時器世界皆空。從此時初定道所起.能感器世界業，悉已謝滅。七日次第出，乃至燒大地.及諸須彌婁山，無復餘。
㈡唯器世間空曠而住，餘十方界一切有情感此三千世界業盡。於此漸有七日輪現，諸海乾竭眾山洞然，洲渚三輪，並從焚燎。
🈪3360 དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ད་འཕེན་པའི་ལས་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། སྣོད་སྟོང་པས་འདི་ཉིད་ནས་ཀུན་ནས་ཉི་མ་བདུན་བྱུང་ནས་རིམ་གྱིས་ས་དང་རི་རབ་ཀྱི་བར་དུ་མ་ལུས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །
①tatas śūnye bhājane itas eva sāmantakāt sattvānām tad ākṣepake karmaṇi parikṣīṇe sapta sūryās prādurbhūya krameṇa yāvat pṛthivīm sumdahanti
㈢དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དེ་འཕེན་པའི་ལས་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང་། སྣོད་སྟོང་པས་འདི་ཉིད་ནས་ཀུན་ནས་ཉི་མ་བདུན་བྱུང་ནས་རིམ་གྱིས་ས་དང་རི་རབ་ཀྱི་བར་དུ་མ་ལུས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tasmādevaṃ prajvalitādarcirvāyunā kṣiptaṃ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ nirdahat paraiti / [179|04-]
♂tasmādevaṃ{2. Y. seems to be tasmādeva ca |} prajvalitādarcirvāyunā kṣiptaṃ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ nirdahat paraiti{3. Y. pareti |} /
◤tasmādevaṃ{2. Y. seems to be tasmādeva ca / } prajvalitādarcirvāyunā kṣiptaṃ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ nirdahat paraiti / [S426-428]
①tasmādeva ca prajvalitādarcirvāyunā kṣiptaṃ śūnyaṃ brāhmaṃ vimānaṃ nirdahat paraiti|
㈠從此猛火風吹光焰上燒梵處。
㈡風吹猛焰燒上天宮。乃至梵宮無遺灰燼。
🈪3361 རབ་ཏུ་འབར་བ་དེ་ཉིད་ལས་མེ་ལྕེ་རླུང་གིས་ཁྱེར་ནས་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་གི་བར་དུ་སྲེག་པར་འགྱུར་རོ། །
①tasmāt evam prajvalitāt arcis vāyunā kṣiptam śūnyam brāhmam vimānam nirdahat paraiti
㈢རབ་ཏུ་འབར་བ་དེ་ཉིད་ལས་མེ་ལྕེ་རླུང་གིས་ཁྱེར་ནས་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་གི་བར་དུ་སྲེག་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤tacca tadbhūmikamevārcirveditavyam / [179|05]
♂tacca tadbhumikamevārcirveditavyam /
◤tacca tadbhūmikamevarcirveditavyam / [S426-428]
㈠如此光焰。應知是初定地同類。
㈡自地火焰燒自地宮。
🈪3362 མེ་ལྕེ་དེ་དང་དེའི་ས་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ རིས་མི་མཐུན་པའི་སྐྱོན་དག་འགྲོ་བ་ནི་མེད་དེ། དེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལས་ཞེས་བཤད་དེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མེ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤nahi visabhāgā apakṣālāḥ kramante / [179|05-]
◤nahi visabhāgā apakṣālāḥ kramante; tatsambaddhasambhūtatvāt / [S426-428]
㈠何以故。若災非同類則不能壞。由相應發故。
㈡非他地災能壞他地。由相引起故作是言。
①tat ca tat bhūmikam eva arcis veditavyam na hi visabhāgās apakṣālās kramante
③མེ་ལྕེ་དེ་དང་དེའི་ས་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་;་རིས་མི་མཐུན་པའི་སྐྱོན་དག་འགྲོ་བ་ནི་མེད་དེ་།
㈢མེ་ལྕེ་དེ་དང་〖PNཡང་།〗དེའི་ས་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རིས་མི་མཐུན་པའི་སྐྱོན་དག་འགྲོ་བ་ནི་མེད་དེ།〖PNདོ།〗 དེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལས་ཞེས་བཤད་དེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མེ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤tatsaṃbaddhasaṃbhūtatvāttasmāttadityuktam / [179|06]
①tad saṃbaddha saṃbhūta tvāt tasmāt tat iti uktam
③དེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལས་ཞེས་བཤད་དེ་།
◤tasmāttadityuktam / [S426-428]
㈠故說此火能燒。
㈡下火風飄焚燒上地。
★0◤kāmāvacaro hyagnī rūpāvacaramagniṃ saṃbadhnātīti / [179|06-]
◤kāmāvacaro hyagnī rūpāvacaramagniṃ sambadhnātīti / [S426-428]
㈠何以故。是欲界火能接色界火故。
㈡謂欲界火猛焰上昇為緣引生色界火焰。
①kāmāvacaras hi agnis rūpāvacaram agnim saṃbadhnāti iti
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མེ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤evamanyasyāmapi saṃvartanyāṃ yathāyogaṃ veditavyamiti / [179|07-]
♂evamanyasyāmapi saṃvartanyāṃ yathāyogaṃ{4. Y. yathāsaṃbhavaṃ |} veditavyamiti /
◤evam anyasyām api saṃvartanyāṃ yathāsambhavaṃ veditavyamiti / [S426-428]
㈠此義於餘災。如理應知亦爾。
㈡餘災亦爾。如應當知。
🈪3363 དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①evam anyasyām api saṃvartanyām yathāyogam veditavyam iti
㈢དེ་བཞིན་〖PNགཞན།〗དུ་འཇིག་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤narakeṣu sattvānāṃ cyutyanutpādāt prabhṛti yāvat bhājanānāṃ saṃkṣaya eṣa kālaḥ / [179|08-]
◤narakeṣu sattvānāṃ cyutyanutpādāt prabhṛti yāvat bhājanānāṃ saṃkṣaya eṣa kālaḥ / [S426-428]
㈠從地獄中。由眾生死不更生。乃至器世界盡。經如此時說名壞劫。
㈡如是始從地獄漸減乃至器盡總名壞劫。
🈪3364 དེ་ལྟར་ན་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆི་འཕོ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྣོད་རྣམས་ཟད་པའི་བར་གྱི་དུས་དེ་ནི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①narakeṣu sattvānām cyuti anutpādāt prabhṛti yāvat bhājanānām saṃkṣayas eṣa kālas
㈢དེ་ལྟར་ན་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆི་འཕོ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྣོད་རྣམས་ཟད་〖Nཟབ།〗པའི་བར་གྱི་དུས་དེ་ནི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【vivartakalpaḥ prāgvāyoryāvannarakasaṃbhavaḥ // VAkK_3.90 //】[179|10]
♂vivartakalpaḥ prāgvāyoryāvannaraka{5. G. nāraka...|}saṃbhavaḥ //90//
①vivarta kalpas prāk vāyos yāvat naraka saṃbhavas
㈢འཆགས་པ་དང་པོའི་རླུང་〖PN+ནས།〗ནི་དམྱལ་བ་སྲིད་པའི་བར་དུའོ། །
◤vivartakalpaḥ prāgvāyoryāvannarakasambhavaḥ // 90 // [S426-428]
㈠〔偈曰〕：【成劫先於風 乃至地獄有】。
㈡【成劫從風起_a 至地獄初生】〖90_3_b〗
🈪3365 འཆགས་པ་དང་པོའི་རླུང་ནི་དམྱལ་བ་སྲིད་པའི་བར་དུའོ། །
★◤thamādvāyoḥ prabhṛti yāvannarakeṣu sattvasambhavaḥ eṣa kālo vivartakalpa ityucyate / [179|11]
♂prathamādvāyoḥ prabhṛti yāvannarakeṣu sattvasaṃbhavaḥ eṣa kālo vivartakalpa ityucyate /
◤prathamād vāyoḥ prabhṛti yāvannarakeṣu sattvasambhavaḥ, eṣa kālo vivartakalpa ityucyate / [S426-428]
㈠釋曰。從初風起。乃至於地獄有眾生。是名成劫。
㈡所言成劫。謂從風起乃至地獄始有情生。
🈪3366 དང་པོའི་རླུང་ནས་བཟུང་སྟེ་དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་སྲིད་པའི་བར་ཏེ། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཞིག་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཙམ་ལུས་པར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་སོ། །
①tham ādvāyos prabhṛti yāvat narakeṣu sattva sambhavas eṣa kālas vivarta kalpas iti ucyate
③དང་པོའི་རླུང་ནས་བཟུང་སྟེ་དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་སྲིད་པའི་བར་ཏེ་།
㈢དང་པོའི་རླུང་ནས་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗སྟེ་དམྱལ་བ་དག་ནས་སེམས་ཅན་སྲིད་པའི་བར་ཏེ། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཞིག་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཙམ་ལུས་པར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་སོ། །
★◤tathā saṃvṛte hi loka ākāśamātrāvaśeṣaścira kālaṃ tiṣṭhati yāvat punarapi sattvānāṃ karmādhipatyena bhājanānāṃ pūrvanimittabhūtā ākāśe mandamandā vāyavaḥ syandante / [179|12-]
♂tathā saṃvṛtte hi{6. Y. tathā hi saṃvṛtto |} loka ākāśamātrāvaśeṣaściraṃ kālaṃ tiṣṭhati yāvat punarapi sattvānāṃ karmādhipatyena bhājanānāṃ pūrvanimittabhūtā ākāśe mandamandā vāyavaḥ syandante /
◤tathā hi saṃvṛtto loka ākāśamātrāvaśeṣaś ciraṃ kālaṃ tiṣṭhati yāvat punarapi sattvānāṃ karmādhipatyena bhājanānāṃ pūrvanimittabhūtā ākāśe mandamandā vāyavaḥ syandante / [S426-428]
㈠何以故。世間如此已壞。唯空為餘。於長時住。乃至後眾生業增上故諸世界器先相初起。謂於空中有微細風。漸漸而動。
㈡謂此世間災所壞已。3一切有情業增上力。空中漸有微細風生。是器世間將成前相。
🈪3367 ཡང་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ནམ་མཁའ་ལ་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་སྔ་ལྟས་སུ་གྱུར་པ་རླུང་འཇམ་པོ་འཇམ་པོ་དག་ལྡང་སྟེ།
★◤tadā yadayaṃ loko viṃśatimantarakalpān saṃvṛtto'sthāttanniryātaṃ vaktavyam / [179|14-]
♂tadā{7. Y. adds prabhṛti |} yadayaṃ loko viṃśati- [ 59a. 10A. VII ] mantarakalpān saṃvṛtto 'sthāttanniryātaṃ vaktavyam /
◤tadā prabhṛti yadayaṃ loko viṃśatimantarakalpān saṃvṛtto 'sthāt, tanniryātaṃ vaktavyam / [S426-428]
㈠是時世間二十別劫壞已住。此壞劫應知已度。
㈡1二十中劫唯有虛空。
🈪དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ།
①tathā saṃvṛte hi lokas ākāśa mātra avaśeṣas cira kālam tiṣṭhati yāvat punar api sattvānām karma ādhipatyena bhājanānām pūrva nimitta bhūtā ākāvāyavas syandante tadā yat ayam lokas viṃśatim antara kalpān saṃvṛttas sthāt tad niryātam vaktavyam
③དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཞིག་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཙམ་ལུས་པར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་སོ་།། ཡང་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ནམ་མཁའ་ལ་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་སྔ་ལྟས་སུ་གྱུར་པ་རླུང་འཇམ་པོ་འཇམ་པོ་དག་ལྡང་སྟེ། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། ལ་།
★★◤yadviṃśatimantarakalpān vivarttiṣyate tadupayātaṃ vaktavyam / [179|15]
♂yadviṃśatimantarakalpān vivarttiṣyate tadupayātaṃ{8. MS. tadupajātambaktavyam |} vaktavyam /
①yat viṃśatim antara kalpān vivarttiṣyate tat upayātam vaktavyam
③བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འོངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
㈢ཡང་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ནམ་མཁའ་ལ་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་སྔ་ལྟས་སུ་གྱུར་པ་རླུང་འཇམ་པོ་འཇམ་པོ་དག་ལྡང་སྟེ། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། བར་གྱི་བསྐལ་〖Pསྐལ།〗པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འོངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤yad viṃśatimantarakalpān vivarttiṣyate, tadupayātaṃ vaktavyam / [S426-428]
㈠更二十別劫。世間應成。此成是時應知。
㈡2過此長時，次應復有.等住二十成劫便至。
🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འོངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤tataste vāyavo vardhamānā yathoktaṃ vāyumaṇḍalaṃ jāyate / [179|16]
◤tataste vāyavo vardhamānā yathoktaṃ vāyumaṇḍalaṃ jāyate / [S426-428]
㈠次第復至。從是時諸風漸漸增大。乃至成就如前所說風輪。
㈡風漸增盛成立如前所說風輪
🈪3368 དེ་ནས་རླུང་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ན་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་རོ། །
①tatas te vāyavas vardhamānās yathoktam vāyu maṇḍalam jāyate
㈢དེ་ནས་རླུང་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ན་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་རོ། །
★◤tataḥ śanairyathoktakramavidhānaṃ sarvaṃ jāyate apmaṇḍalaṃ kāñcanamayī mahāpṛthivī dvīpāḥ sumervādayaśca / [179|16-]
♂tataḥ śanairyathoktakramavidhānaṃ sarvaṃ jāyate apmaṇḍalaṃ kāñcanamayī mahāpṛthivī{9. Y. omits mahā |} dvīpāḥ{10 Y. omits dvīpāḥ |} sumervādayaśca /
◤tataḥ śanairyathoktakramavidhānaṃ sarvaṃ jāyate-- abmaṇḍalam, kāñcanamayī pṛthivī, sumervādayaś ca / [S426-428]
㈠如前所說次第事。一切皆成。謂水輪及大地金輪地輪。乃至諸洲。須彌婁山等。
㈡水金輪等。
🈪3369 དེའི་འོག་ཏུ་རིམ་གྱིས་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌།
🈪3370 གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གཞི་ཆེན་པོ་དང༌། གླིང་རྣམས་དང༌། རི་རབ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རིམ་པ་དང་ཚུལ་དུ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ༌། །
①tatas śanais yathā ukta krama vidhānam sarvam jāyate apmaṇḍalam kāñcana mayī mahā pṛthivī dvīpās sumeru ādayas ca
㈢དེའི་འོག་ཏུ་རིམ་གྱིས་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་དང་། གླིང་རྣམས་དང་། རི་རབ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རིམ་པ་དང་ཚུལ་དུ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ་། །
★◤prathamaṃ tu brāhma vimānamutpadyate / [179|17-]
♂prathamaṃ tu brāhma{11. Y. brāhmaṃ |}vimānamutpadyate /
◤prathamaṃ tu brāhmaṃ vimānamutpadyate / [S426-428]
㈠初成大梵天宮殿。
㈡然初成立大梵王宮
①prathamam tu brāhma vimānam utpadyate
㈢དང་པོར་ནི་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤tato yāvat yāmīyaṃ tato vāyumaṇḍalādīni / [179|18]
◤tato yāvad yāmīyam, tato vāyumaṇḍalādīni / [S426-428]
㈠次第乃至成夜摩天宮殿。從此後風輪起。
㈡乃至夜摩宮。後起風輪等。
①tatas yāvat yāmīyam tatas vāyu maṇḍala ādīni
③དེའི་འོག་ཏུ་ནི་འཐབ་བྲལ་པའི་བར་དུ་འབྱུང་ངོ་།། དེའི་འོག་ཏུ་ ****[@157a]**** *་།། ནི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་སྟེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ནི་འཐབ་བྲལ་པའི་བར་དུ་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤iyatā'yaṃ loko vivṛtto bhavati yaduta bhājanavivartanyā / [179|18-]
◤iyatā'yaṃ loko vivṛtto bhavati yaduta bhājanavivartanyā / [S426-428]
㈠由此時量應知世間已成。由器世界成故。
㈡是謂成立外器世間。
①iyatā ayam lokas vivṛttas bhavati yat uta bhājana vivartanyā
③དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་སྣོད་ཆགས་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་{157a}། །ནི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་སྣོད་ཆགས་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤athānyataraḥ sattva ābhāsvarebhyaścyutvā śūnye brāhme vimāna utpadyate / [179|19-]
◤athānyataraḥ sattva ābhāsvarebhyaś cyutvā śūnye brāhme vimāna utpadyate / [S426-428]
㈠是時隨有眾生。應作大梵王。從遍光天墮於大梵宮殿受生。
㈡初一有情極光淨歿生大梵處為大梵王。
①atha anyataras sattvas ābhāsvarebhyas cyutvā śūnye brāhme vimānas utpadyate
③དེ་ནས་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་འོད་གསལ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ནས་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་འོད་གསལ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤anye'pi sattvāstataścyutvā brahmapurohiteṣūpapadyante / [179|20-]
♂anye 'pi{12. Y. adds ca |} sattvāstataścyutvā brahmapurohiteṣūpapadyante /
◤anye 'pi ca sattvāstataś cyutvā brahmapurohiteṣūpapadyante / [S426-428]
㈠餘諸眾生從彼次第墮。有生梵先行處。
㈡後諸有情亦從彼歿有生梵輔。
①anyepi sattvās tatas cyutvā brahma purohiteṣu upapadyante
③སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤tato brahmakāyikeṣu paranirmitavaśavartiṣu / [179|21]
◤tato brahmakāyikeṣu paranirmitavaśavartiṣu / [S426-428]
㈠有生梵眾處。有生他化自在處。
㈡有生梵眾。有生他化自在天宮。
★0◤krameṇa yāvaduttarakurau godānīye pūrvavidehe jambūdvīpe preteṣu tiryakṣu narakeṣūpapadyante / [179|21-]
◤krameṇa yāvaduttarakurau, godānīye, pūrvavidehe, jambūdvīpe, preteṣu, tiryakṣu, narakeṣūpapadyante / [S426-428]
㈠如此次第。乃至於北鳩婁。西瞿陀尼。東毘提訶。剡浮洲。鬼神道。畜生道。地獄道處受生。
㈡漸漸下生乃至人趣俱盧牛貨勝身贍部。後生餓鬼傍生地獄。
①tatas brahmakāyikeṣu paranirmitavaśavartiṣu krameṇa yāvat uttara kurau godānīye pūrva videhe jambūdvīpe preteṣu tiryakṣu narakeṣu upapadyante
③དེའི་འོག་ཏུ་ཚངས་རིས་དག་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་དག་དང་། འཕྲུལ་དགའ་དག་ནས་རིམ་གྱིས་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དང་། བ་ལང་སྤྱོད་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པོ་དང་། འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཡི་དགས་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང་། དམྱལ་བ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཚངས་རིས་དག་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་དག་དང་། འཕྲུལ་དགའ་དག་ནས་རིམ་གྱིས་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དང་། བ་ལང་སྤྱོད་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པོ་དང་། འཛམ་བུའི་གླིང་དང་། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང་། དམྱལ་བ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་མཇུག་ཏུ་འཇིག་པ་དེ་དང་པོར་འཆགས་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★0◤dharmatā hyeṣā yat paścāt saṃvartate tat pūrvaṃ vivarttate / [179|22-]
◤dharmatā hyeṣā-- yat paścāt saṃvartate tat pūrvaṃ vivarttate / [S426-428]
㈠此是法爾。謂後世間壞。先世間成。
㈡法爾後壞必最初成。
①dharmatā hi eṣā yat paścāt saṃvartate tat pūrvam vivarttate
③གང་མཇུག་ཏུ་འཇིག་པ་དེ་དང་པོར་འཆགས་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
㈢གང་གི་ཚེ་〖PN-ཚེ།〗དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་སྐྱེས་པར་གྱུར:པ་དེའི་〖PNཔའི།〗ཚེ་འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པར་འགྱུར་བ་〖N+གང་བ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadā narakeṣvekaḥ sattvo'pi prādurbhūto bhavati tadā yadayaṃ loko viṃśatimantarakalpān vivartate tanniryātaṃ bhavati / [179|23-]
♂yadā narakeṣvekaḥ sattvo 'pi prādurbhūto bhavati tadā yadayaṃ loko viṃśatimantarakalpān vivartate tanniryātaṃ bhavati /
◤yadā narakeṣvekaḥ sattvo 'pi prādurbhūto bhavati, tadā yadayaṃ loko viṃśatimantarakalpān vivartate tanniryātaṃ bhavati / [S426-428]
㈠是時若一眾生.於地獄處受生，由此時量，世間二十別劫已成，此成劫應知已度。
㈡若初一有情生無間獄，二十中成劫應知已滿。
①yadā narakeṣu ekas sattva upi prādurbhūtas bhavati tadā yat ayam lokas viṃśatim antara kalpān vivartate tat niryātam bhavati
③གང་གི་ཚེ་དམྱལ་བ་དག་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འཆགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། ཆགས་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་འདུག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དཔག་མེད་ནས་།། ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུའོ་།།
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་དཔག་མེད་ནས། །ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུའོ། །
◤yad viṃśatimantarakalpān vivarttaḥ sthāsyati, tadupayātaṃ bhavati // 90 // [S426-428]
㈠更二十別劫.世間應住，此住是時應知次第復至。
㈡此後復有二十中劫名成已住，次第而起。
◤[S428]
◤antaḥkalpo 'mitāt yāvad daśavarṣāyuṣaḥ,[S428-430]
㈠〔偈曰〕：【別劫從無量 乃至成十歲】。
㈡【中劫從無量_c 減至壽唯十】〖90_3_d〗
D2975 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་དཔག་མེད་ནས། །ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུའོ། །
★◤yadviṃśatimantaralpān vivarttaḥ sthāsyati tadupayātaṃ bhavati / [179|24-]
♂yadviṃśatimantarakalpān vivarttaḥ sthāsyati tadupayātaṃ bhavati /
★◤ 【antaḥkalpo'mitāt yāvaddaśavarṣāyuṣaḥ 】[179|26]
★◤vivartamāne loke ekānna viṃśatirantarakalpā aparimitāyuṣāṃ manuṣyāṇāmatikrāmanti / [179|27-180|01]
♂antaḥkalpo 'mitāt yāvaddaśavarṣāyuṣaḥ vivartamāne loke ekānna{13. Y. one reading is ekona...|}viṃśati-[ 59b. 10B. VII ] rantarakalpā aparimitāyuṣāṃ @180 manuṣyāṇāmatikrāmanti{1. MS. ...krāmati |} /
◤vivartamāne loke ekānnaviṃśatir antarakalpā aparimitāyuṣāṃ manuṣyāṇām atikrāmanti / [S428-430]
①vivartamāne loke ekān-na-viṃśatir antarakalpā a-parimita-āyuṣāṃ manuṣyāṇām atikrāmanti|
㈠釋曰。從世間初成，十九別劫，於無量壽時中已度。
㈡謂從風起造器世間，乃至後時有情漸住。此洲人壽經無量時，至住劫初壽方漸減。
D2976 🈪འཇིག་རྟེན་ཆགས་〖PNའཆགས།〗པ་ན་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་དགུར་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །
①yat viṃśatim antaralpān vivarttas sthāsyati tat upayātam bhavati antaḥkalpas amitāt yāvat daśa varṣa āyuṣas vivartamāne loke ekān na viṃśatis antara kalpās aparimita āyuṣām manuṣyāṇām atikrāmanti
㈢འཇིག་རྟེན་ཆགས་〖PNའཆགས།〗པ་ན་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་དགུར་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤aparimitāyuṣāmeva kramatāṃ yāvaddaśavarṣāyuṣo bhavanti / [180|01-]
♂aparimitāyuṣāmeva kramatāṃ{2. Y. hrasatāṃ |} yāvaddaśavarṣāyuṣo bhavanti /
◤aparimitāyuṣām eva hrasatāṃ yāvad daśavarṣāyuṣo bhavanti / so 'sau vivṛttānāṃ tiṣṭhatāṃ prathamo 'ntarakalpaḥ / [S428-430]
①a-parimita-āyuṣām eva hrasatāṃ yāvad daśa-varṣa-āyuṣo bhavanti| so 'sau vivṛttānāṃ tiṣṭhatāṃ prathamo 'ntara-kalpaḥ|
㈠此無量壽眾生壽命.漸減乃至十歲，世間已成及住，是住初別劫。
㈡從無量減至極十年，即名為初一住中劫。
D2977 🈪ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་འགྲིབ་པ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་ཆགས་ནས་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
①aparimita āyuṣām eva kramatām yāvat daśa varṣa āyuṣas bhavanti
③ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་འགྲིབ་པ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་འགྲིབ་པ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་ཆགས་ནས་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤tataḥ / [S428-430]
◤utkarṣā apakarṣāś ca kalpā aṣṭādaśāpare // 91 // [S428-430]
㈠〔偈曰〕：【初下一別劫 次上下十八】。
㈡【次增減十八】〖91_3_a〗
D2978 🈪དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་མར་འབྲི་བའི། །བསྐལ་པ། གཞན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དང་། །
★◤so'sau vivṛttānāṃ tiṣṭhatāṃ prathamo'ntarakalpaḥ / [180|02]
♂so 'sau vivṛttānāṃ tiṣṭhatāṃ prathamo 'ntarakalpaḥ /
①sosau vivṛttānām tiṣṭhatām prathama untara kalpas
③འདི་ནི་ཆགས་ནས་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་མར་འབྲི་བའི་།།
㈢དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་མར་འབྲི་བའི། །བསྐལ་པ། གཞན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དང་། །དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འབྲི་བ་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་དེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་〖PN-གཞན།〗བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །
★0◤ 【tataḥ /】[180|03]
①tatas
③བསྐལ་པ་།
★◤ 【utkarṣā apakarṣāśca kalpā aṣṭādaśāpare // VAkK_3.91 //】[180|04]
♂utkarṣā apakarṣāśca{3. MS. utkarṣāpakarṣāśca |} kalpā aṣṭā{4. MS. aṣṭa |} daśāpare //91//
①utkarṣās apakarṣās ca kalpās aṣṭādaśa apare
③གཞན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དང་།། དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འབྲི་བ་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་དེ་།
★★◤tasmādapare'ṣṭādaśotkarṣā apakarṣāścāṣṭādaśāntarakalpā bhavanti / kathaṃ kṛtvā / [180|05]
♂tasmādapare 'ṣṭādaśotkarṣā apakarṣāścāṣṭādaśāntarakalpā bhavanti / ♂kathaṃ kṛtvā /
◤tasmādapare 'ṣṭādaśotkarṣāḥ, apakarṣāś cāṣṭādaśāntarakalpā bhavanti / [S428-430]
㈠釋曰。從此初住。後有十八上十八下。為十八別劫。
㈡此後十八皆有增減。
🈪དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འབྲི་བ་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་དེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་〖PN-གཞན།〗བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །
①tasmāt apareṣṭādaśa utkarṣās apakarṣās ca aṣṭādaśa antara kalpās bhavanti
③བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ་།།
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དེ་དག་ཀྱང་〖PNལས།〗ཡར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན་རིམ་གྱིས་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲིའི་〖PNཁྲི།〗བར་འགྱུར〖PN+ལ།〗། ཡང་མར་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དང་། ཡར་སྐྱེ་བ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པ་གཅིག་ནི་ཡར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མར:འགྲིབ་པ་〖PNའབྲི་བ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tebhyo hi daśavarṣāyuṣkebhya utkarṣaṃ gacchantaḥ krameṇāśītivarṣasahasrāyuṣo bhavanti / [180|06]
◤kathaṃ kṛtvā? tebhyo hi daśavarṣāyuṣkebhya utkarṣaṃ gacchantaḥ krameṇaśītivarṣasahasrāyuṣo bhavanti / [S428-430]
㈠云何如此。從此十歲眾生壽命。若轉增上乃至八萬歲。
㈡謂從十年增至八萬。
D2979 🈪ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དེ་དག་ཀྱང་〖PNལས།〗ཡར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན་རིམ་གྱིས་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲིའི་〖PNཁྲི།〗བར་འགྱུར〖PN+ལ།〗། ཡང་མར་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དང་། ཡར་སྐྱེ་བ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པ་གཅིག་ནི་ཡར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མར:འགྲིབ་པ་〖PNའབྲི་བ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tebhyas hi daśa varṣa āyuṣkebhyas utkarṣam gacchantas krameṇa aśīti varṣa sahasra āyuṣas bhavanti
③ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན་རིམ་གྱིས་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་འགྱུར་།
★0◤punaścāpakarṣaṃ gacchanto daśavarṣāyuṣo bhavanti / [180|07]
◤punaś cāpakarṣaṃ gacchanto daśavarṣāyuṣo bhavani / [S428-430]
㈠復轉減下乃至十歲。
㈡復從八萬減至十年。
①punar ca apakarṣam gacchantas daśa varṣa āyuṣas bhavanti evam dvitīyontara kalpas
③ཡང་མར་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་ན་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★★◤evaṃ dvitīyo'ntarakalpaḥ /
♂evaṃ dvitīyo 'ntarakalpaḥ /
◤evaṃ dvitīyo 'ntarakalpaḥ / [S428-430]
㈠是第二別劫。
㈡爾乃名為第二中劫
★0◤evaṃ yāvadaṣṭādaśa / [180|07-]
◤evaṃ yāvadaṣṭādaśa // 91 // [S428-430]
㈠如此乃至十八。
㈡次後十七例皆如是。於十八後從十歲增極至八萬歲。
D2980 🈪མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དག་ལས་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི:པའི་བར་དུ་〖PNབར།〗འགྱུར་རོ། །
★◤ 【utkarṣa ekaḥ 】[180|09]
①evam yāvat aṣṭādaśa utkarṣas ekas
③དེ་ལྟ་བུ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དང་། ཡར་སྐྱེ་བ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ་།
◤utkarṣa ekaḥ,[S428-430]
㈠〔偈曰〕：【後上一別劫】。
㈡【後增】
★◤ekāntarakalpo viṃśatitama utkarṣa evamapakarṣaḥ / [180|10]
♂utkarṣa ekaḥ ekāntarakalpo viṃśatitama utkarṣa evamapakarṣaḥ{5. MS. evamāpakarṣaḥ |} /
◤ekāntarakalpo viṃśatitama utkarṣaḥ / [S428-430]
㈠釋曰。最後一上別劫，即住劫第二十別劫。
㈡名第二十劫。
D2981 🈪ཡང་མར་〖PNཡར།〗སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཇི་ཙམ་དུ་ཡང་〖PNཡར།〗སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་དག་ཚེ་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར〖PN+ཏེ།〗། །དེ་ལས་ཡར་ནི་མི་སྐྱེའོ། །
①eka antara kalpas viṃśatitamas utkarṣas evam apakarṣas
③བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པ་གཅིག་ནི་ཡར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མར་འགྲིབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤evamapakarṣaḥ / [S428-430]
★0◤daśavarṣāyuṣkebhyo yāvadaśītivarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāmiti varttate / [180|10-]
◤daśavarṣāyuṣkebhyo yāvadaśītivarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāmiti varttate / [S428-430]
㈠如此若下，從八萬乃至十歲。
㈡一切劫增無過八萬，一切劫減唯極十年。
D2982 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འགྲིབ་པའི་དུས་ཇི་སྲིད་པར་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོའི་མར་འགྲིབ་པ་དང་ཐ་མའི་ཡར་སྐྱེ་བའི་དུས་ཀྱང་དེ་སྲིད་པས་ཐམས་ཅད་དུས་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①daśa varṣa āyuṣkebhyas yāvat aśīti varṣa āyuṣām manuṣyāṇām iti varttate
③མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དག་ལས་ཚེ་ལོ་ ****[@157b]**** ་བརྒྱད་ཁྲི་པའི་བར་མ་ཡིན་ནོ་།། དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་དག་ལས་ཚེ་ལོ་{157b}བརྒྱད་ཁྲི:པའི་བར་དུ་〖PNབར།〗འགྱུར་རོ། །
★0◤athaite utkarṣāḥ kiyantaṃ prakarṣaṃ gacchanti / [180|11]
◤athaite utkarṣāḥ kiyantaṃ prakarṣaṃ gacchanti?[S428-430]
㈠若爾，增上至幾量為究竟。
①atha ete utkarṣās kiyantam prakarṣam gacchanti
③ཡང་མར་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཇི་ཙམ་དུ་ཡང་སྐྱེ་བར་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་མར་〖PNཡར།〗སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཇི་ཙམ་དུ་ཡང་〖PNཡར།〗སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་དག་ཚེ་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར〖PN+ཏེ།〗། །དེ་ལས་ཡར་ནི་མི་སྐྱེའོ། །
★◤ 【te'śītisahasrādyāvadāyuṣaḥ /】[180|12]
♂te 'śītisahasrādyāvadāyuṣaḥ /
①teśīti sahasrāt yāvat āyuṣas
③དུ་འགྱུར་རོ་།། འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་དག་ཚེ་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་།།
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འགྲིབ་པའི་དུས་ཇི་སྲིད་པར་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོའི་མར་འགྲིབ་པ་དང་ཐ་མའི་ཡར་སྐྱེ་བའི་དུས་ཀྱང་དེ་སྲིད་པས་ཐམས་ཅད་དུས་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤te 'śītisahasrād yāvadāyuṣaḥ / [S428-430]
㈠〔偈曰〕：【乃至壽八萬】。
㈡【至八萬】
D2983 🈪དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་འདི། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས། །དེ་ལྟར་ན་བར་གྱི་བསྐལ་པའི་ཚུལ་འདིས་འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་ནས་གནས་སོ། །
★0◤nātaḥ pareṇa vardhante
◤nātaḥ pareṇa vardhante / [S428-430]
㈠釋曰。過此無復上。
①na atas pareṇa vardhante yāvān eva ca anyeṣām antara kalpānām utkarṣa apakarṣa kālas tāvān eva prathamasya apakarṣa kālas paścimasya ca utkarṣa kālasarve bhavanti
③དེ་ལས་ཡར་ནི་མི་སྐྱེའོ་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འགྲིབ་པའི་དུས་ཇི་སྲིད་པར་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོའི་མར་འགྲིབ་པ་དང་ཐ་མའི་ཡར་སྐྱེ་བའི་དུས་ཀྱང་དེ་སྲིད་པས་ཐམས་ཅད་དུས་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤yāvāneva cānyeṣāmantarakalpānāmutkarṣāpakarṣakālastāvāneva prathamasyāpakarṣakālaḥ paścimasya cotkarṣakāla iti samānakālāḥ sarve bhavanti / [180|13-]
◤yāvāneva cānyeṣāmantarakalpānāmutkarṣāpakarṣakālaṃ, tāvāneva prathamasyāpakarṣakālaḥ paścimasya cotkarṣakāla iti samānakālāḥ sarve bhavanti / [S428-430]
㈠於十八劫中。如一上一下時量。初住下劫時量亦爾。最後上劫時量亦爾。是故一切時量平等。
㈡十八劫中一增一減.時量方等。初減後增，故二十劫時量皆等。
★◤ 【iti loko vivṛtto'yaṃ kalpāṃstiṣṭhati viṃśatim // VAkK_3.92 //】[180|15]
♂iti loko vivṛtto 'yaṃ kalpāṃ^stiṣṭhati viṃśatim //92//
◤iti loko vivṛtto 'yaṃ kalpāṃstiṣṭhati viṃśatim // 92 // [S428-430]
㈠〔偈曰〕：【世間如此成 住經二十劫】。
㈡【如是成已住_c 名中二十劫】〖91_3_d〗
①iti lokas vivṛttoyam kalpān= tiṣṭhati viṃśatim
③དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་འདི་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས་།།
㈢དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་འདི། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས། །དེ་ལྟར་ན་བར་གྱི་བསྐལ་པའི་ཚུལ་འདིས་འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་ནས་གནས་སོ། །
D2984 🈪དུས་ཇི་སྲིད་དུ་ཆགས་ནས་གནས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་ཁོ་ནར། འཆགས་པ་དང་ནི་འཇིག་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདུག་〖Nའཇུག〗པ་དག་མཉམ་མོ། །
D2985 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཁོ་ནར་འཆགས་སོ། །
★0◤ityanenāntarakalpanyāyenāyaṃ viṃśatimantarakalpānvivṛttastiṣṭhati / [180|16]
◤ityanenāntarakalpanyāyenāyaṃ viṃśatimantarakalpān vivṛttastiṣṭhati // 92 // [S428-430]
㈠釋曰。由此別劫道理。世間二十別劫成已住。
㈡此總名為成已住劫。
①iti anena antara kalpa nyāyena ayam viṃśatim antara kalpān vivṛttas tiṣṭhati
③དེ་ལྟར་ན་བར་གྱི་བསྐལ་པའི་ཚུལ་འདིས་འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ཆགས་ནས་གནས་སོ་།།
★◤yāvantaṃ kālaṃ vivṛttastiṣṭhati tāvantameva kālaṃ[180|16-]
♂yāvantaṃ kālaṃ vivṛttastiṣṭhati tāvantame [ 60a. 10A. VIII ] va kālaṃ vivartate 'tha saṃvṛtta āste saṃvartate samam /
◤yāvantaṃ kālaṃ vivṛttastiṣṭhati, tāvantameva kālam--[S428-430]
㈠如成住時量。於如此等時。
①yāvantam kālam vivṛttas tiṣṭhati tāvantam eva kālam
③དུས་ཇི་སྲིད་དུ་ཆགས་ནས་གནས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་ཁོ་ནར་།
㈢དུས་ཇི་སྲིད་དུ་ཆགས་ནས་གནས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་ཁོ་ནར། འཆགས་པ་དང་ནི་འཇིག་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདུག་〖Nའཇུག〗པ་དག་མཉམ་མོ། །
★◤ 【vivartate'tha saṃvṛtta āste samvartate samam /】[180|18]
①vivartatetha saṃvṛttas āste samvartate samam
③འཆགས་པ་དང་ནི་འཇིག་པ་དང་།། ཞིག་ནས་འདུག་པ་དག་མཉམ་མོ་།།
◤vivartate 'tha saṃvṛtta āste saṃvartate samam / [S428-430]
①vivartate atha saṃvṛtta āste saṃvartate samam|
㈠〔偈曰〕：【劫成及破壞 壞住皆平等】。
㈡【成壞壞已空_a 時皆等住劫】〖92_3_b〗
D2986 🈪ཉི་ཤུར་འཇིག་གོ། །ཉི་ཤུར་ཞིག་ནས་འདུག་གོ། །
🈪གལ་ཏེ་ཡང་དེའི་ཚེ་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འགྲིབ་པ་མི་འཇུག་〖PNམཇུག〗ཏུ་ཟིན་ཀྱང་དུས་ནི་མཉམ་པར་ཡོངས་སུ་བརྩིའོ། །
★0◤viṃśatimevāntarakalpān vivartate viṃśatiṃ saṃvartate viṃśatiṃ saṃvṛtta āste / [180|19]
◤viṃśatim evāntarakalpān vivartate, viṃśatiṃ saṃvarttate, viṃśatiṃ saṃvṛtta āste // [S428-430]
①viṃśatim eva antarakalpān vivartate, viṃśatiṃ saṃvarttate, viṃśatiṃ saṃvṛtta āste||
㈠釋曰。二十別劫世間成。二十別劫世間壞。二十別劫壞已空住。
㈡所餘成壞及壞已空並無減增二十差別。
①viṃśatim eva antara kalpān vivartate viṃśatim saṃvartate viṃśatim saṃvṛttas āste
③བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཁོ་ནར་འཆགས་སོ་།། ཉི་ཤུར་འཇིག་གོ་།། ཉི་ཤུར་ཞིག་ནས་འདུག་གོ་།།
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཁོ་ནར་འཆགས་སོ། །
㈢ཉི་ཤུར་འཇིག་གོ། །
★0◤yadyapi tadānīmutkarṣā apakarṣāśca na pravartante kālastu samānaḥ parisaṃkhyāyate / [180|19-]
㈢ཉི་ཤུར་ཞིག་ནས་འདུག་གོ། །
◤yadyapi tadānīmutkarṣā apakarṣāś ca na pravartante, kālastu samānaḥ parisaṃkhyāyate / [S428-430]
㈠雖於此三時無上下量劫。然此劫量皆平等。若算數平等故。
㈡然由時量與住劫同。准住各成二十中劫。
D2987 🈪དེ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག:ཏུ་སྣོད་རྣམས་〖PNན་སྣོད།〗འཆགས་སོ། །
①yadi api tadānīm utkarṣās apakarṣās ca na pravartante kālas tu samānas parisaṃkhyāyate
㈢གལ་ཏེ་ཡང་དེའི་ཚེ་ཡར་སྐྱེ་བ་དང་མར་འགྲིབ་པ་མི་འཇུག་〖PNམཇུག〗ཏུ་ཟིན་ཀྱང་དུས་ནི་མཉམ་པར་ཡོངས་སུ་བརྩིའོ། །
★◤tatraikenāntara kalpena bhājanānyabhinivartante ekānnaviṃśatyā 'ntarakalpairāvāsyante ekenāntarakalpena bhājanāni vidhvasyante ekānnaviṃśatyā śūnyī bhavanti / [180|20-]
♂tatraikenāntarakalpena bhājanānyabhinivartante ekānnaviṃśatyā'ntarakalpairāvāsyante ekenāntarakalpena bhājanāni vidhvasyante ekānnaviṃśatyā śūnyī{6. MS. śūnyā / It may be śūnyāni also |}bhavanti /
◤tatraikenāntarakalpena bhājanānyabhinivartante, ekānnaviṃśatyā'ntarakalpena bhājanāni vidhvaṃsyante, ekānnaviṃśatyā śūnyībhavanti / [S428-430]
㈠此中由一別劫。器世界成。由十九別劫。此處成所住。由一別劫。器世界被離。由十九別劫。器世界空無眾生。
㈡成中初劫起器世間。後十九中有情漸住。壞中後劫減器世間。前十九中有情漸捨。如是所說成住壞空。
D2988 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་དགུར་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
D2989 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་སྣོད་རྣམས་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །
D2990 🈪བཅུ་དགུར་སྟོང་〖PNསྟོངས།〗པར་འགྱུར་རོ། །
①tatra ekena antara kalpena bhājanāni abhinivartante ekānna viṃśatyās ntara kalpais āvāsyante ekena antara kalpena bhājanāni vidhvasyante ekān na vśūnyī bhavanti
③དེ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་སྣོད་རྣམས་འཆགས་སོ་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་དགུར་གནས་པར་བྱེད་དོ་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་སྣོད་རྣམས་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག:ཏུ་སྣོད་རྣམས་〖PNན་སྣོད།〗འཆགས་སོ། །
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་དགུར་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tā etā antarakalpānāṃ catasro viṃśatyo'śītirbhavanti / [180|22-]
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་སྣོད་རྣམས་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །
♂tā etā antarakalpānāṃ catasro viṃśatyo 'śītirbhavanti /
◤tā etā antarakalpānāṃ catasro viṃśatyo 'śītirbhavanti / [S428-430]
㈠如此別劫。有四種二十合成八十。
㈡各二十中積成八十。
D2991 🈪བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་བརྒྱད་ཅུར་འགྱུར་ཏེ།
①tās etās antara kalpānām catasras viṃśatyā uśītis bhavanti
③བཅུ་དགུར་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ་།། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་བརྒྱད་ཅུར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བཅུ་དགུར་སྟོང་〖PNསྟོངས།〗པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【te hyaśītirmahākalpaḥ 】[180|24]
①te hi aśītis mahākalpas
③དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་བསྐལ་ཆེན་།།
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་བརྒྱད་ཅུར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་བསྐལ་ཆེན། །བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཚད་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
◤te hyaśatirmahākalpaḥ,[S428-430]
㈠〔偈曰〕：【八十名大劫】。
㈡【八十中大劫】〖92_3_c〗
🈪དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་བསྐལ་ཆེན། །
★◤etanmahākalpasya pramāṇam / kalpaḥ kiṃsvabhāvaḥ / pañcaskandhasvabhāvaḥ / [180|25]
♂te hyaśītirmahākalpaḥ etanmahākalpasya pramāṇam / ♂kalpaḥ kiṃsvabhāvaḥ / ♂pañcaskandhasvabhāvaḥ /
◤etan mahākalpasya pramāṇam // [S428-430]
㈠釋曰。若大劫其量如此。
㈡總此八十成大劫量。
🈪བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཚད་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
①etat mahā kalpasya pramāṇam
③བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་ཚད་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
①kalpas kiṃsvabhāvas
③བསྐལ་པའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢བསྐལ་པའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ནོ། །
①pañca skandha svabhāvas
③ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ནོ་།།
◤kalpaḥ kiṃsvabhāvaḥ? pañcaskandhasvabhāvaḥ / [S428-430]
㈠此劫以何法為自性。五陰為自性。
㈡劫性是何。謂唯五蘊。
D2992 🈪བསྐལ་པའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ནོ། །
★◤yaducyate tribhirasaṃkhyeyaiḥ kalpānāṃ budhatvaṃ prāpyata” iti / [180|25-181|01]
♂yaducyate @181 “tribhirasaṃkhyeyaiḥ kalpānāṃ buddhatvaṃ prāpyata” iti /
◤yaducyate-- “tribhirasaṅkhyeyaiḥ kalpānāṃ buddhatvaṃ prāpyate” ( ) iti / [S428-430]
㈠於經中說。由劫三阿僧祇。諸佛得無上菩提果。
㈡經說三劫阿僧企耶精進修行方得成佛。
★0◤tat katameṣāṃ kalpānām / [181|01]
◤tat katameṣāṃ kalpānām? ya eva mahākalpo nirdiṣṭaḥ / [S428-430]
㈠此三阿僧祇。於四劫中為是何劫。此中所說是大劫。
㈡於前所說四種劫中。積何劫成三劫無數。累前大劫為十百千。
D2993 🈪བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་བསྐལ་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ངོ་། །
①yat ucyate tribhis asaṃkhyeyais kalpānām budha tvam prāpyate iti tat katameṣām kalpānām
③བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་བསྐལ་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་།
㈢བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་བསྐལ་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ya eva mahākalpo nirdiṣṭaḥ / [181|01-]
♂ya eva mahākalpo nirdiṣṭaḥ tadasaṃkhyatrayodbhavam //93//
①yas eva mahākalpas nirdiṣṭas
③བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།
◤tadasaṅkhyatrayodbhavam // 93 // [S428-430]
㈠以此〔偈曰〕：【大劫三僧祇】。
㈡【大劫三無數】〖92_3_d〗
★◤ 【tadasaṃkhyatrayodbhavam // VAkK_3.93 //】[181|03]
★◤ 【buddhatvam 】[181|04]
①tat asaṃkhya traya udbhavam buddha tvam
③དེ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ངོ་།།
◤buddhatvam,[S428-430]
◤asaṅkhyeyānāṃ kalpanānāṃ trayeṇa / [S428-430]
㈠釋曰。由三劫阿僧祇。所求佛果方成。
㈡乃至積成三劫無數。
D2994 🈪བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་སོ། །
★◤saṃkhyeyānāṃ kalpānāṃ trayeṇa / [181|05]
♂buddhatvam asaṃkhyeyānāṃ kalpānāṃ trayeṇa /
①saṃkhyeyānām kalpānām trayeṇa
㈢བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་སོ། །
★0◤kathamasaṃkhyeyasyāsati saṃkhyeyāvasāne punastritvamucyate / [181|05-]
◤kathamasaṃkhyeyasyāsati saṃkhyeyāvasāne punastritvamucyate? naitadevaṃ veditavyam / [S428-430]
㈠阿僧祇既無數邊。三數云何成。不應如此知。
㈡既稱無數何復言三。非無數言顯不可數。
🈪◦1540གྲངས་མེད་པ་ལ་གྲངས་ཀྱི་མཐའ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་གསུམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟར་རིག་པར་མི་བྱའོ། །
D2995 🈪གྲངས་མེད་པ་ལ་གྲངས་ཀྱི་མཐའ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་གསུམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟར་རིག་པར་མི་བྱའོ། །
①katham asaṃkhyeyasya asati saṃkhyeya avasāne punar tritvam ucyate
㈢གྲངས་མེད་པ་ལ་གྲངས་ཀྱི་མཐའ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་གསུམ་ཉིད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟར་རིག་པར་མི་བྱའོ། །
★◤naiadevaṃ veditavyaṃ / kiṃ tarhi / [181|06]
♂naitadevaṃ veditavyam / ♂kiṃ tarhi /
◤kiṃ tarhi? “ṣaṣṭiḥ sthānāntarāṇyasaṃkhyeyam” ( ) iti muktakasūtraṃ paṭhyate / [S428-430]
㈠若爾云何。雖然有六十數處名一阿僧祇。於餘經中說如此。
㈡解脫經說六十數中。阿僧企耶是其一數。
D2996 🈪འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། མདོ་སིལ་བུ་ལས། གྲངས་ནི་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུ་དག་གོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།
①naiadevam veditavyam kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། མདོ་སིལ་བུ་ལས། གྲངས་ནི་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུ་དག་གོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། དྲུག་ཅུ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གནས་གཞན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤“ṣaṣṭiḥ sthānāntarāṇyasaṃkhyeyami”ti muktakasūtraṃ paṭhyate / [181|06-]
①ṣaṣṭis sthāna antarāṇi asaṃkhyeyam iti muktaka sūtram paṭhyate
③མདོ་སིལ་བུ་ལས། གྲངས་ནི་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུ་དག་གོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།
★0◤katamāni ṣaṣṭiḥ / eko hyadvitīyaḥ prathamaṃ sthānāntaram / [181|07]
◤katamāni ṣaṣṭiḥ?[S428-430]
㈠何者為六十。
㈡云何六十。
🈪དྲུག་ཅུ་གང་ཞེ་ན།
①katamāni ṣaṣṭis
③དྲུག་ཅུ་གང་ཞེ་ན་།
①ekas hi advitīyas prathamam sthāna antaram
③གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གནས་གཞན་དང་པོ་ཡིན་ནོ་།།
◤eko hy advitīyaḥ prathamaṃ sthānāntaram / [S428-430]
①ekas hi a-dvitīyas prathamam sthānāntaram|
㈠有第一數，無第二數，是處名第一。
㈡如彼經言：有一無餘，數始為一。
🈪གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གནས་གཞན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ekakānāṃ daśako dvitīyam / daśa daśakāni śataṃ tṛtīyam / daśa śatāni sahasram / [181|08]
◤ekakānāṃ daśako dvitīyam / [S428-430]
㈠十此第一。名第二處。
㈡一十為十。
D2997 🈪གཅིག་བཅུ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
①ekakānām daśakas dvitīyam
㈢གཅིག་བཅུ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །
①daśa daśakāni śatam tṛtīyam
㈢བཅུ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗བརྒྱ་སྟེ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①daśa śatāni sahasram
㈢བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་{158a}ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲིའོ། །
★◤daśa sahasrāṇi prabhedaḥ / daśa prabhedā lakṣam / [181|09]
♂daśa sahasrāṇi prabhe- [ 60b. 10B. VIII ] daḥ / ♂daśa prabhedā lakṣam{1. Here we get the combination of both neuter and masculine genders, such as lakṣaṃ lakṣāḥ, ayutam ayutāḥ and the like. MS. lakṣyaṃ, lakṣyā |} /
◤daśa daśakāni śataṃ tṛtīyam / [S428-430]
㈠十第二處名百。
㈡十十為百。
D2998 🈪བཅུ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗བརྒྱ་སྟེ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①daśa sahasrāṇi prabhedas
㈢ཁྲི་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འབུམ་མོ། །
①daśa prabhedās lakṣam
㈢འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ས་ཡའོ། །
◤daśa śatāni sahasram / [S428-430]
㈠十百名千。
㈡十百為千。
D2999 🈪བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོང་ངོ་། །
D3000 🈪སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲིའོ། །
D3001 🈪ཁྲི་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འབུམ་མོ། །
D3002 🈪འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ས་ཡའོ། །
D3003 🈪ས་ཡ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བྱེ་བའོ། །
★0◤daśa lakṣā atilakṣaḥ / [181|09-]
①daśa lakṣās ati lakṣas
㈢ས་ཡ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བྱེ་བའོ། །
◤daśa sahasrāṇi prabhedaḥ / [S428-430]
㈠十千名萬。
㈡十千為萬。
◤daśa prabhedā lakṣam / daśa lakṣā atilakṣaḥ / [S428-430]
㈠十萬名洛沙。10^5十洛沙名阿底洛沙。10^6
㈡十萬為洛叉。十洛叉為度洛叉。
★◤daśātilakṣāḥ kauṭiḥ / daśa kauṭyo madhyaḥ/ daśa madhyā ayutam / [181|10]
♂daśātilakṣāḥ koṭiḥ /
◤daśātilakṣāḥ kauṭiḥ / [S428-430]
㈠十阿底洛沙名俱胝。10^7
㈡十度洛叉為俱胝。
①daśa ati lakṣās kauṭis
㈢བྱེ་བ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དུང་ཕྱུར་རོ། །
①daśa kauṭyas madhyas
㈢དུང་ཕྱུར་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཐེར་འབུམ་མོ། །
◤daśa kauṭyo madhyaḥ / [S428-430]
㈠十俱胝名末持訶。10^8
㈡十俱胝為末陀。
D3004 🈪བྱེ་བ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དུང་ཕྱུར་རོ། །
◤daśa madhyā ayutam / [S428-430]
㈠十末持訶名阿由多。
㈡十末陀為阿庾多。10^9
D3005 🈪དུང་ཕྱུར་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཐེར་འབུམ་མོ། །
D3006 🈪ཐེར་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོའོ། །
D3007 🈪ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་གོ། །ཁྲག་ཁྲིག་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོའོ། །
D3008 🈪ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རབ་བཀྲམ་མོ། །
D3009 🈪རབ་བཀྲམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོའོ། །
D3010 🈪རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གཏམས་སོ། །
D3011 🈪གཏམས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གཏམས་ཆེན་ནོ། །
D3012 🈪གཏམས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་སོ། །
D3013 🈪དཀྲིགས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་ཆེན་ནོ〖PNནོའོ〗། །དཀྲིགས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མི་འཁྲུགས་པའོ། །
D3014 🈪མི་འཁྲུགས་པ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མི་འཁྲུགས་པ་ཆེན་པོའོ། །
D3015 🈪མི་འཁྲུགས་པ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྱད་ཕྱིན་ནོ། །
◤daśāyutā mahāyutam / [S428-430]
㈠十阿由多名摩訶由多。
㈡十阿庾多為大阿庾多。10^10
★◤śāyutā mahāyutam / daśa mahāyutā niyutam / daśa niyutā mahāniyutam / [181|11]
①daśa madhyās ayutam śāyutā mahā yutam
㈢ཐེར་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོའོ། །
㈢ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་གོ། །
①daśa mahā yutā niyutam
③ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་གོ་།།
①daśa niyutā mahā niyutam
③ཁྲག་ཁྲིག་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོའོ་།།
♂daśa kauṭyo madhyaḥ / ♂daśa madhyā ayutam / ♂daśāyutā mahāyutam / ♂daśa mahāyutā niyutam / ♂daśa niyutā mahāniyutam /
㈢ཁྲག་ཁྲིག་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོའོ། །
★0◤daśa mahāniyutāḥ prayutam / [181|11-]
◤daśa mahāyutā niyutam / [S428-430]
㈠十摩訶由多名那由多。10^11 nayuta
㈡十大阿庾多為那庾多。
①daśa mahā niyutās prayutam
㈢ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རབ་བཀྲམ་མོ། །
★0◤daśa prayutā mahāprayutaḥ / daśa mahāprayutāḥ kaṅkaraḥ / [181|12]
◤daśa niyutā mahāniyutam / [S428-430]
㈠十那由多名摩訶那由多。10^12
㈡十那庾多為大那庾多。
①daśa prayutās mahā prayutas
㈢རབ་བཀྲམ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོའོ། །
★0◤daśa kaṅkarā mahākaṅkaraḥ / [181|12-]
◤daśa mahāniyutāḥ prayutam / [S428-430]
㈠十摩訶那由多名波由多。10^13
㈡十大那庾多為鉢羅庾多。
①daśa mahā prayutās kaṅkaras daśa kaṅkarās mahā kaṅkaras
㈢རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གཏམས་སོ། །
★0◤daśa mahākaṅkarā visvaraḥ / daśa visvarā mahāvisvaraḥ / [181|13]
◤daśa prayutā mahāprayutaḥ / [S428-430]
㈠十波由多名摩訶波由多。10^14
㈡十鉢羅庾多為大鉢羅庾多。
①daśa mahā kaṅkarās visvaras
③གཏམས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གཏམས་ཆེན་ནོ་;། གཏམས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་སོ་།།
㈢གཏམས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གཏམས་ཆེན་ནོ། །
①daśa visvarās mahā visvaras
㈢གཏམས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་སོ། །
③དཀྲིགས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་ཆེན་ནོ་།།
㈢དཀྲིགས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དཀྲིགས་ཆེན་ནོ〖PNནོའོ〗། །དཀྲིགས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མི་འཁྲུགས་པའོ། །
★0◤daśa mahāvisvarā akṣobhyaḥ / [181|13-]
◤daśa mahāprayutāḥ kaṅkaraḥ / [S428-430]
㈠十摩訶波由多10^15
㈡十大鉢羅庾多為矜羯羅。
①daśa mahā visvarās akṣobhyas
③དཀྲིགས་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མི་འཁྲུགས་པའོ་།།
◤daśa kaṅkarā mahākaṅkaraḥ / [S428-430]
ⅰ㈡十矜羯羅為大矜羯羅。10^16
◤daśa mahākaṅkarā visvaraḥ / [S428-430]
ⅰ㈡十大矜羯羅為頻跋羅。10^17
◤daśa visvarā mahāvisvaraḥ / [S428-430]
ⅰ㈡十頻跋羅為大頻跋羅。10^18
◤daśa mahāvisvarā akṣobhyaḥ / [S428-430]
ⅰ㈡十大頻跋羅為阿芻婆。10^19
★★◤daśākṣobhyā mahākṣobhyaḥ / daśa mahākṣobhyā vivāhaḥ / [181|14]
♂daśākṣobhyā mahākṣobhyaḥ /
◤daśākṣobhyā mahākṣobhyaḥ / [S428-430]
①daśa akṣobhyās mahā kṣobhyas
㈢མི་འཁྲུགས་པ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མི་འཁྲུགས་པ་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahā akṣobhyās vivāhas
㈢མི་འཁྲུགས་པ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྱད་ཕྱིན་ནོ། །
ⅰ㈡十阿芻婆為大阿芻婆。10^20
★★◤daśa vivāhā mahāvivāhaḥ / daśa mahāvivāhā utsaṅgaḥ / daśotsaṅgā mahotsaṅgaḥ / [181|15]
♂daśa mahākṣobhyā vivāhaḥ / ♂daśa vivāhā mahāvivāhaḥ /
◤daśa mahākṣobhyā vivāhaḥ / [S428-430]
①daśa vivāhās mahā vivāhas
㈢ཁྱད་ཕྱིན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྱད་ཕྱིན་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahā vivāhās utsaṅgas
㈢ཁྱད་ཕྱིན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་པང་སྟེང་ངོ་། །
①daśa utsaṅgās mahā utsaṅgas
㈢པང་སྟེང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་པང་སྟེང་ཆེན་པོའོ། །
ⅰ㈡十大阿芻婆為毘婆訶。10^21
★★◤daśa mahotsaṅgā vāhanaḥ / daśa vāhanāni mahāvāhanam / [181|16]
♂daśa mahāvivāhā utsaṅgaḥ / ♂daśotsaṅgā mahotsaṅgaḥ / ♂daśa mahotsaṅgā vāhanaḥ / ♂daśa vāhanāni mahāvāhanam /
◤daśa vivāhā mahāvivāhaḥ / [S428-430]
①daśa mahā utsaṅgās vāhanas
㈢པང་སྟེང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དེད་འདྲེན་ནོ། །
①daśa vāhanāni mahā vāhanam
㈢དེད་འདྲེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དེད་འདྲེན་ཆེན་པོའོ། །
ⅰ㈡十毘婆訶為大毘婆訶。10^22
★◤daśa mahāvāhanāni taṭibhaḥ / [181|16-]
♂daśa mahāvāhanāni tiṭibhaḥ /
◤daśa mahāvivāhā utsaṅgaḥ / [S428-430]
㈠名欝僧伽。
㈡十大毘婆訶為嗢蹭伽。10^23
①daśa mahā vāhanāni taṭibhas
㈢དེད་འདྲེན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མཐའ་སྣང་ངོ་།
◤daśotsaṅgā mahotsaṅgaḥ / [S428-430]
㈠十欝僧伽名摩剡僧伽。10^24
㈡十嗢蹭伽為大嗢蹭伽。
★0◤daśa tiṭibhā mahātiṭibhaḥ / daśa mahātiṭibhā hetuḥ / [181|17]
◤daśa mahotsaṅgā vāhanaḥ / [S428-430]
㈠十摩剡僧伽名婆訶那。10^25
㈡十大嗢蹭伽為婆喝那。
①daśa tiṭibhā mahā tiṭibhas
③མཐའ་སྣང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མཐའ་སྣང་ཆེན་པོའོ་།།
㈢མཐའ་སྣང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མཐའ་སྣང་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahātiṭibhās hetus
㈢མཐའ་སྣང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱུ་རིག་གོ། །
★0◤daśa hetavo mahāhetuḥ / [181|17-]
◤daśa vāhanāni mahāvāhanam / [S428-430]
㈠十婆訶那名摩訶婆訶那。10^26
㈡十婆喝那為大婆喝那。
①daśa hetavas mahā hetus
㈢རྒྱུ་རིག་〖Nརིགས〗ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱུ་རིག་ཆེན་པོའོ། །
★★◤daśa mahāhetavaḥ karabhaḥ / daśa karabhā mahākarabhaḥ / [181|18]
♂daśa mahāhetavaḥ{2. MS. hetavo |} karabhaḥ / ♂daśa karabhā mahākarabhaḥ /
◤daśa mahāvāhanāni tiṭibhaḥ / [S428-430]
㈠十摩訶婆訶那名知知婆。10^27
㈡十大婆喝那為地致婆。
①daśa mahā hetavas karabhas
㈢རྒྱུ་རིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འོད་མཛེས་སོ། །
①daśa karabhās mahākarabhas
㈢འོད་མཛེས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འོད་མཛེས་ཆེན་པོའོ། །
★0◤daśa mahākarabhā indraḥ / [181|18-]
◤daśa tiṭibhā mahātiṭibhaḥ / [S428-430]
㈠十知知婆名摩訶知知婆。10^28
㈡十地致婆為大地致婆。
①daśa mahākarabhās indras
㈢འོད་མཛེས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དབང་པོའོ། །
◤daśa mahātiṭibhā hetuḥ / daśa hetavo mahāhetuḥ / [S428-430]
㈠十摩訶知知婆名醯兜。10^29十醯兜名摩訶醯兜。10^30
㈡十大地致婆為醯都。十醯都為大醯都。
◤daśa mahāhetavaḥ karabhaḥ / daśa karabhā mahākarabhaḥ / daśa mahākarabhā indraḥ / [S428-430]
㈠十摩訶醯兜名柯羅婆。10^31十柯羅婆名摩訶柯羅婆。10^32十摩訶柯羅婆名因陀。10^33
㈡十大醯都為羯臘婆。十羯臘婆為大羯臘婆。十大羯臘婆為印達羅。
★★◤daśendrā mahendraḥ / daśa mahendrāḥ samāptam / daśa samāptāni mahāsamāptam / [181|19]
♂daśendrā mahendraḥ / daśa mahendrāḥ{3. MS. mahendrā |} samāptam /
◤daśendrā mahendraḥ / [S428-430]
㈠十因陀名摩頭陀。10^34
㈡十印達羅為大印達羅。
①daśa indrās mahā indras
㈢དབང་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དབང་ཆེན་ནོ། །
①daśa mahā indrās samāptam
㈢དབང་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ལེགས་ཕྱིན་ནོ། །
①daśa samāptāni mahā samāptam
㈢ལེགས་ཕྱིན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ལེགས་ཕྱིན་ཆེན་པོའོ། །
★★◤daśa mahāsamāptāni gatiḥ / daśa gatayo mahāgatiḥ / daśa mahāgatayo nimbarajaḥ / [181|20]
♂daśa samāptāni mahāsamāptam / ♂daśa mahāsamāptāni gatiḥ / ♂daśa gatayo mahāgatiḥ / ♂daśa mahāgatayo nimbarajaḥ /
◤daśa mahendrāḥ samāptam / [S428-430]
㈠十摩頭陀名婆末多。10^35
㈡十大印達羅為三磨鉢耽。
①daśa mahā samāptāni gatis
㈢ལེགས་ཕྱིན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྟོགས་འགྲོའོ། །
①daśa gatayas mahāgatis
㈢རྟོགས་འགྲོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྟོགས་འགྲོ་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahā gatayas nimba rajas
㈢རྟོགས་འགྲོ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་〖PN+ནི།〗འབྱིང་རྡུལ་ལོ། །
①daśa nimba rajāṃsi mahānimba rajas
㈢འབྱིང་རྡུལ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འབྱིང་རྡུལ་ཆེན་པོའོ། །
★0◤daśa nimbarajāṃsi mahānimbarajaḥ / [181|20-]
◤daśa samāptāni mahāsamāptam / daśa mahāsamāptāni gatiḥ / [S428-430]
㈠十婆末多名摩訶婆末多。10^36十摩訶婆末多名伽知。10^37
㈡十三磨鉢耽為大三磨鉢耽。十大三磨鉢耽為揭底。
D3016 🈪ཁྱད་ཕྱིན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ཁྱད་ཕྱིན་ཆེན་པོའོ། །
D3017 🈪ཁྱད་ཕྱིན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་པང་སྟེང་ངོ་། །
D3018 🈪པང་སྟེང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་པང་སྟེང་ཆེན་པོའོ། །
D3019 🈪པང་སྟེང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དེད་འདྲེན་ནོ། །
D3020 🈪དེད་འདྲེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དེད་འདྲེན་ཆེན་པོའོ། །
D3021 🈪དེད་འདྲེན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མཐའ་སྣང་ངོ་། མཐའ་སྣང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་མཐའ་སྣང་ཆེན་པོའོ། །
D3022 🈪མཐའ་སྣང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱུ་རིག་གོ། །རྒྱུ་རིག་〖Nརིགས〗ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱུ་རིག་ཆེན་པོའོ། །
D3023 🈪རྒྱུ་རིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འོད་མཛེས་སོ། །
★★◤daśa mahānimbarajāṃsi mudrā / daśa mudrā mahāmudrā / [181|21]
♂daśa mahā- nimbarajāṃsi mudrā / ♂daśa mudrā mahāmudrā /
①daśa mahānimba rajāṃsi mudrā
㈢འབྱིང་རྡུལ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱ་རྟགས་སོ། །
①daśa mudrā mahāmudrā
㈢རྒྱ་རྟགས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱ་རྟགས་ཆེན་པོའོ། །
★◤daśa mahāmudrāḥ balam / [181|21-]
♂daśa mahāmudrāḥ [ 61a. 10A1. I ] balam /
◤daśa gatayo mahāgatiḥ / [S428-430]
㈠十伽知名摩訶伽知。10^38
㈡十揭底為大揭底。
①daśa mahāmudrās balam
㈢རྒྱ་རྟགས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་འཁོར་རོ། །
★0◤daśa balāni mahābalam / [181|22]
◤daśa mahāgatayo nimbarajaḥ / [S428-430]
㈠十摩訶伽知名絍婆。10^39
㈡十大揭底為拈筏羅闍。
①daśa balāni mahā balam
㈢སྟོབས་འཁོར་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་འཁོར་ཆེན་པོའོ། །
◤daśa nimbarajāṃsi mahānimbarajaḥ / [S428-430]
㈠十絍婆名摩訶絍婆。
㈡十拈筏羅闍為大拈筏羅闍。10^40
D3024 🈪འོད་མཛེས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འོད་མཛེས་ཆེན་པོའོ། །
D3025 🈪འོད་མཛེས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དབང་པོའོ། །
D3026 🈪དབང་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་དབང་ཆེན་ནོ། །
D3027 🈪དབང་ཆེན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ལེགས་ཕྱིན་ནོ། །
★◤daśa mahābalāni sajñā / [181|22-]
♂daśa mahābalāni saṃjñā /
①daśa mahā balāni sa jñā
③སྟོབས་འཁོར་ཆེན་ ****[@158b]**** ་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བརྡ་ཤེས་སོ་།།
㈢སྟོབས་འཁོར་ཆེན་{158b}པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བརྡ་ཤེས་སོ། །
★0◤daśa saṃjñā mahāsaṃjñā / daśa mahāsaṃjñā vibhūtaḥ / daśa vibhūtā mahāvibhūtaḥ / [181|23]
◤daśa mahānimbarajāṃsi mudrā / [S428-430]
㈠十摩訶絍婆名物陀。
㈡十大拈筏羅闍為姥達羅。10^41
①daśa saṃjñā mahā saṃjñā
㈢བརྡ་ཤེས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བརྡ་ཤེས་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahā saṃjñā vibhūtas
㈢བརྡ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྣམ་འབྱུང་ངོ་། །
①daśa vibhūtā mahā vibhūtas
㈢རྣམ་འབྱུང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྣམ་འབྱུང་ཆེན་པོའོ། །
★0◤daśa mahāvibhūtā balākṣam / [181|23-]
◤daśa mudrā mahāmudrā / [S428-430]
㈠十物陀名摩訶物陀。
㈡十姥達羅為大姥達羅。10^42
①daśa mahā vibhūtās bala akṣam
㈢རྣམ་འབྱུང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་མིག་གོ། །
★◤daśa balākṣā mahābalākṣam / daśa mahābalākṣāṇyasamkhyam / [181|24]
♂{4. MS. seems to drop daśa balākṣā mahābalākṣam |}daśa balākṣā mahābalākṣam{4. MS. seems to drop daśa balākṣā mahābalākṣam |} / ♂daśa mahābalākṣāṇyasaṃkhyam /
◤daśa mahāmudrā balam / [S428-430]
㈠十摩訶物陀名婆羅。
㈡十大姥達羅為跋藍。10^43
①daśa balākṣās mahā bala akṣam
㈢སྟོབས་མིག་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་མིག་ཆེན་པོའོ། །
①daśa mahā bala akṣāṇi asamkhyam
③སྟོབས་མིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གྲངས་མེད་པ་སྟེ་།
㈢སྟོབས་མིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གྲངས་མེད་པ་སྟེ། བར:གྱི་གནས་〖PNནས།〗བརྒྱད་ནི་མ་རྙེད་དོ། །
◤daśa balāni mahābalam / [S428-430]
㈠十婆羅名摩訶婆羅。
㈡十跋藍為大跋藍。10^44
D3028 🈪ལེགས་ཕྱིན་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་ལེགས་ཕྱིན་ཆེན་པོའོ། །
D3029 🈪ལེགས་ཕྱིན་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྟོགས་འགྲོའོ། །
D3030 🈪རྟོགས་འགྲོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྟོགས་འགྲོ་ཆེན་པོའོ། །
D3031 🈪རྟོགས་འགྲོ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་〖PN+ནི།〗འབྱིང་རྡུལ་ལོ། །
D3032 🈪འབྱིང་རྡུལ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་འབྱིང་རྡུལ་ཆེན་པོའོ། །
D3033 🈪འབྱིང་རྡུལ་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱ་རྟགས་སོ། །
◤daśa mahābalāni saṃjñā / daśa saṃjñā mahāsaṃjñā / daśa mahāsaṃjñā vibhūtaḥ / [S428-430]
㈠十摩訶婆羅名社那。十社那名摩訶社那。十摩訶社那名毘休多。
㈡十大跋藍為珊若。10^45十珊若為大珊若。10^46十大珊若為毘步多。10^47
◤daśa vibhūtā mahāvibhūtaḥ / [S428-430]
㈠十毘休多名摩訶毘休多。
㈡十毘步多為大毘步多。10^48
D3034 🈪རྒྱ་རྟགས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྒྱ་རྟགས་ཆེན་པོའོ། །
D3035 🈪རྒྱ་རྟགས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་འཁོར་རོ། །
D3036 🈪སྟོབས་འཁོར་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་འཁོར་ཆེན་པོའོ། །
D3037 🈪སྟོབས་འཁོར་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བརྡ་ཤེས་སོ། །
D3038 🈪བརྡ་ཤེས་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་བརྡ་ཤེས་ཆེན་པོའོ། །
D3039 🈪བརྡ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྣམ་འབྱུང་ངོ་། །
D3040 🈪རྣམ་འབྱུང་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་རྣམ་འབྱུང་ཆེན་པོའོ། །
◤daśa mahāvibhūtā balākṣam / daśa balākṣā mahābalākṣam / [S428-430]
㈠十摩訶毘休多名婆洛沙。十婆洛沙名摩訶婆洛沙。10^50
㈡十大毘步多為跋邏攙。10^49十跋邏攙為大跋邏攙。
◤daśa mahābalākṣāṇi asaṃkhyam / [S428-430]
㈠十摩訶婆洛沙名阿僧祇。10^51
㈡十大跋邏攙為阿僧企耶。
D3041 🈪རྣམ་འབྱུང་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་མིག་གོ། །སྟོབས་མིག་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་སྟོབས་མིག་ཆེན་པོའོ། །
◤[S430]
★◤aṣṭakaṃ madhyādvistṛtam / [181|25]
♂aṣṭakaṃ madhyādvistṛtam{5. Y. vismṛtam |} /
◤aṣṭakaṃ madhyād vismṛtam / [S430-432]
㈠間中有八處忘失
㈡於此數中忘失餘八。
D3042 🈪སྟོབས་མིག་ཆེན་པོ་ཕྲག་བཅུ་ལ་ནི་གྲངས་མེད་པ་སྟེ། བར:གྱི་གནས་〖PNནས།〗བརྒྱད་ནི་མ་རྙེད་དོ། །
①aṣṭakam madhyāt vistṛtam
③བར་གྱི་གནས་བརྒྱད་ནི་མ་རྙེད་དོ་།།
★◤ityeteṣāṃ ṣaṣṭisthānāntaragatāṃ saṃkhyāmanuprāptāḥ kalpā asaṃkhyeyānityucyante / [181|25-182|01]
♂ityeteṣāṃ @182 ṣaṣṭisthānāntaragatāṃ saṃkhyāmanuprāptāḥ kalpā asaṃkhyeyānītyucyante /
◤ity eteṣāṃ ṣaṣṭisthānāntaragatāṃ saṅkhyāmanuprāptāḥ kalpā asaṅkhyeyānīty ucyante / [S430-432]
①iti eteṣām ṣaṣṭi-sthānāntara-gatām saṃkhyam-anu-prāpta kalpā asaṅkhyeyāni iti ucyante|
㈠如此大劫，次第數至第六十處，說名一阿僧祇。10^59
㈡若數大劫至此數中阿僧企耶，名劫無數。
D3043 🈪དེ་ལྟར་ན་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུར་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བསྐལ་པ་ནི། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①iti eteṣām ṣaṣṭi sthāna antara gatām saṃkhyām anuprāptās kalpās asaṃkhyeyān iti ucyante
㈢དེ་ལྟར་ན་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུར་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བསྐལ་པ་ནི། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤tato vyāvṛtya punargaṇyante / [182|01]
◤tato vyāvṛtya punargaṇyante / [S430-432]
㈠度一更如此數名第二。
①tatas vyāvṛtya punar gaṇyante
③དེ་ནས་ཡང་བཟློག་ནས་བགྲང་སྟེ་།
㈢དེ་ནས་ཡང་བཟློག་ནས་བགྲང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་བགྲང་བར་མི་ནུས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ trīṇi asaṃkhyeyānītyucyante / [182|01-]
♂evaṃ trīṇi asaṃkhyeyāni{1. MS. saṃkhyeyāni...|}tyucyante /
◤evaṃ trīṇi asaṅkhyeyānītyucyante / [S430-432]
㈠第三亦爾。故說三阿僧祇。
㈡此劫無數復積至三。經中說為三劫無數。
★◤na tu naiva parisaṃkhyātuṃ śakyanta iti / [182|02]
♂natu naiva parisaṃkhyātuṃ śakyanta iti /
◤na tu naiva parisaṅkhyātuṃ śakyanta iti / [S430-432]
①na tu naiva parisaṃkhyātuṃ śakyanta iti|
㈠非一切方便所不能數。故名阿僧祇。
㈡非諸算計不能數知。故得說為三劫無數。
D3044 🈪དེ་ནས་ཡང་བཟློག་ནས་བགྲང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་བགྲང་བར་མི་ནུས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①evam trīṇi asaṃkhyeyāni iti ucyante na tu na eva parisaṃkhyātum śakyante iti
③དེ་ལྟར་ན་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་བགྲང་བར་མི་ནུས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤kintu khalu kālaprakarṣeṇaiva kṛtapraṇidhānā bodhisattvā bodhimabhisaṃbudhyante / [182|03]
♂kinnu khalu kālaprakarṣeṇaiva kṛtapraṇidhānā bodhisattvā bodhimabhisaṃbudhyante /
◤kinnu khalu kālaprakarṣeṇaiva kṛtapraṇidhānā bodhisattvā bodhimabhisambudhyante?[S430-432]
㈠眾生先已發願云何復須此最長時修行。方得無上菩提。
㈡何緣菩薩發願長時精進修行方期佛果。
①kintu khalu kāla prakarṣeṇa eva kṛta praṇidhānās bodhisattvās bodhim abhisaṃbudhyante
③འོ་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་རྣམས་དུས་རིང་པོ་ཁོ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཡང་〖PN+ཅི།〗བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་རྣམས་དུས་རིང་པོ་ཁོ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། ཅི་དེ་〖PN-དེ།〗དེ་ལྟར་འགྱུར་རམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་དཀའ་བ་བརྒྱ་སྟོང་གིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kimetadeva bhaviṣyati / [182|04]
◤kimetadeva bhaviṣyati--[S430-432]
㈠如此事云何不應有。
㈡如何不許願長時修。
D3045 🈪འོ་ན་ཡང་〖PN+ཅི།〗བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་རྣམས་དུས་རིང་པོ་ཁོ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། ཅི་དེ་〖PN-དེ།〗དེ་ལྟར་འགྱུར་རམ།
①kim etat eva bhaviṣyati
③ཅི་དེ་དེ་ལྟར་འགྱུར་རམ་།
★0◤mahatāṃ hi puṇyajñānasaṃbhāreṇa ṣaḍbhiḥ pāramitābhiḥ bahubhirduṣkaraśatasahasraistribhiḥ kalpāsaṃkhyeyairanuttarāṃ samyaksaṃbodhimabhisaṃbudhyante bodhisattvāḥ / [182|04-]
◤mahatāṃ hi puṇyajñānasambhāreṇa ṣaḍbhiḥ pāramitābhiḥ bahubhir duṣkaraśatasahasrais tribhiḥ kalpāsaṅkhyeyair anuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisambudhyante bodhisattvāḥ / [S430-432]
①mahatāṃ hi puṇya-jñāna-sambhāreṇa ṣaḍbhiḥ pāramitābhiḥ bahubhir duṣkara-śatasahasrais tribhiḥ kalpāsaṅkhyeyair anuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisambudhyante bodhisattvāḥ|
㈠何以故。由大福德智慧資糧行，由六波羅蜜.百萬難行道。於大劫三阿僧祇中，無上正覺果諸菩薩方得。
㈡無上菩提甚難可得，非多願行無容得成。菩薩要經三劫無數，修大福德智慧資糧，六波羅蜜多.[多]百千苦行，方證無上正等菩提。是故定應發長時願。
🈪བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་དཀའ་བ་བརྒྱ་སྟོང་གིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །
①mahatām hi puṇya jñāna saṃbhāreṇa ṣaḍbhis pāramitābhis bahubhis duṣkara śata sahasrais tribhis kalpa asaṃkhyeyais anuttarām samyaksaṃbodhim abhisaṃbodhisattvās
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་དཀའ་བ་བརྒྱ་སྟོང་གིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤yadyapyanyathā'pyasti mokṣāvakāśaḥ kimarthaṃ ta iyantaṃ yatnamārabhante / [182|06]
◤yadyapyanyathāpyasti mokṣāvakāśaḥ, kimarthaṃ ta iyantaṃ yatnamārabhante? parārthaṃ ta iyantaṃ yatnamārabhante--[S430-432]
㈠若由別方便。有解脫理何用久修此大難行道。為他故須如此大功用。
㈡若餘方便亦得涅槃。何用為菩提久修多苦行。為欲利樂一切有情故求菩提發長時願。
D3046 🈪གལ་ཏེ་ཐར་པའི་གོ་སྐབས་གཞན་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ན་གོ། །དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་འབད་པ་འདི་སྙེད་ཅིག་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་ནུས་པར་འགྱུར་སྙམ་དུ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འབད་པ་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །
①yadi api anyathā api asti mokṣa avakāśas kim artham te iyantam yatnam ārabhante
③གལ་ཏེ་ཐར་པའི་གོ་སྐབས་གཞན་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ན་གོ་བར་འགྱུར་རོ་།། །། དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་འབད་པ་འདི་སྙེད་ཅིག་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཐར་པའི་གོ་སྐབས་གཞན་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ན་གོ། །
★◤parārthaṃ ta iyantaṃ yatnamārabhante kathaṃ parānapi mahato duḥkhaughāt paritrātuṃ śaknuyāmiti / [182|06-]
♂parārthaṃ ta iyantaṃ yatnamārabhante kathaṃ parānapi mahato duḥkhaughāt{2. MS. duḥkhoghāt |} paritrātuṃ śaknuyāmiti /
◤‘kathaṃ parānapi mahato duḥkhaughāt paritrātuṃ śaknuyām’ iti / [S430-432]
㈠云何我等從大苦流。有能為拔濟他。由此意故久劫修行。
㈡云何令我具大堪能。於苦瀑流濟諸含識。故捨涅槃道求無上菩提。
①para artham te iyantam yatnam ārabhante katham parān api mahatas duḥkha oghāt paritrātum śaknuyām iti
③དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་ནུས་པར་འགྱུར་སྙམ་དུ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འབད་པ་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་འབད་པ་འདི་སྙེད་ཅིག་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་ནུས་པར་འགྱུར་སྙམ་དུ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འབད་པ་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤ka eṣāṃ parārthena svārthaḥ / [182|07-]
★0◤eṣa eva teṣāṃ svārtho yaḥ parārthastasyābhimatatvāt / [182|08]
◤ka eṣāṃ parārthena svārthaḥ? eṣa eva teṣāṃ svārtho yaḥ parārthaḥ, tasyābhimatatvāt / [S430-432]
㈠由他利益。於己有何自利。是己自利。謂他利益。是己所樂故。
㈡濟他有情於己何益。菩薩濟物遂己悲心。故以濟他即為己益。
D3047 🈪འདི་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གྱིས་བདག་གི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། དེ་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གང་〖PNཡང་།〗ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་གི་དོན་ཏེ〖PNཏོ།〗། དེ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kas eṣām para arthena sva arthas
③འདི་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གྱིས་བདག་གི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གྱིས་བདག་གི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། དེ་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གང་〖PNཡང་།〗ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་གི་དོན་ཏེ〖PNཏོ།〗། དེ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①eṣas eva teṣām sva arthas yas para arthas tasya abhimata tvāt
③དེ་དག་གི་གཞན་གྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་གི་དོན་ཏེ། དེ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ད་ནི་སུ་ཞིག་འདི་ལ་དད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་སུ་ཞིག་འདི་ལ་དད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་གསོ་བར་བྱེད་པའི་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལ་དད་པར་དཀའ་བ་ནི་བདེན་ནོ། །
★◤idānīmetacchrāddhāsyate / [182|08-]
♂idānīmetacchraddhāsyate /
★0◤satyaṃ duḥśraddhānametadātmaṃbharibhirniṣkaruṇaiḥ / [182|09]
◤ka idānīmetacchraddhāsyate? satyaṃ duḥśraddhānametadātmambharibhirniṣkaruṇaiḥ; kāruṇikaistu śraddhitamevaitat / [S430-432]
㈠君此事今何人能信。此事實難可信。若人荷負自身為重。於他無慈悲。若具智慧慈悲人。此事易信。
㈡誰信菩薩有如是事。有懷潤己無大慈悲。於如是有情此事實難信。無心潤己有大慈悲。於如是有情此事非難信。
★◤kāruṇikaistu śraddhitamevaitat yathā ceha kecidabhyastanairdhṛṇyā asatyapi svārthe paravyasanābhiratā upalabhyante / [182|09-]
♂kāruṇikaistu śraddhitamevaitat yathā ceha kecidabhyasta-[ 61b. 10B1. I ] nairghṛṇyā asatyapi svārthe paravyasanābhiratā upalabhyante /
◤yathā ceha kecidabhyastanairghṛṇyā astyapi svārthe paravyasanābhiratā upalabhyante / [S430-432]
㈠譬如於世間有諸餘人。恒習惡過失。於中雖無自利益。欣樂他損惱事。眾所共見。
㈡如有久習無哀愍者。雖無益己而樂損他。世所同悉
①idānīm etat śrāddha āsyate satyam duḥśraddhānam etat ātmaṃbharibhis niṣkaruṇais kāruṇikais tu śraddhitam eva etat yathā ca iha kecid abhyastanais dhṛṇyās asati api sva arthe para vyasana abhiratās upalabhyante
③བདག་གསོ་བར་བྱེད་པའི་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལ་དད་པར་དཀའ་བ་ནི་བདེན་ནོ་།། སྙིང་རྗེ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དད་པར་བྱས་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tathā punarabhyastakāruṇyā asatyapi svārthe parahitakriyābhirāmāḥ santīti saṃbhāvyam / [182|11-]
◤tathā punarabhyastakāruṇyā asatyapi svārthe parahitakriyābhirāmāḥ santīti sambhāvyam / [S430-432]
㈠如此復有餘人。恒習大悲。於中無自利益。欣樂行利益他事。是故此事可比。
㈡如是.菩薩久習慈悲。雖無利己而樂他益。如何不信。
①tathā punar abhyasta kāruṇyās asati api sva arthe para hita kriyā abhirāmās santi iti saṃbhāvyam
③དཔེར་ན་འདི་ན་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་ལ་གོམས་པ་ཁ་ཅིག་རང་གི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་གཞན་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་རྗེ་ལ་གོམས་པ་དག་རང་གི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ་།།
㈢སྙིང་རྗེ་ཅན་〖PN-ཅན།〗རྣམས་ཀྱིས་དད་པར་བྱས་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འདི་ན་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་ལ་གོམས་པ་ཁ་ཅིག་རང་གི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་གཞན་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་རྗེ་ལ་གོམས་པ་དག་རང་གི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ། །
★0◤yathaiva cābhyāsavaśādanātmabhūteṣu saṃskāreṣu saṃskṛtalakṣaṇānabhijñā ātmasnehaṃ niveśya taddhetorduḥkhānyudvahanti evaṃ punarabhyāsavaśādātmasnehaṃ tebhyo nirvartya pareṣvapekṣāṃ vardhayitvā taddhetorduḥkhānyudvahantīti saṃbhāvyam / [182|12-]
◤yathaiva cābhyāsavaśādanātmabhūteṣu saṃskāreṣu saṃskṛtatalakṣaṇānabhijñā ātmasnehaṃ niveśya taddhetorduḥkhānyudvahanti,[S430-432]
㈠復次譬如世間凡夫。由長時數習故。於諸行法實非自我。不能了別諸行體相。於諸行中生起我愛。因此我愛恒荷負眾苦如此。
㈡又如有情由數習力於無我行不了有為。執以為我而生愛著。由此為因甘負眾苦。智者同悉如是。
①yathā eva ca abhyāsa vaśāt anātma bhūteṣu saṃskāreṣu saṃskṛta lakṣaṇa anabhijñā ātma sneham niveśya tad hetos duḥkhāni udvahanti evam punar abhyāsa vaśāt ātma sneham tebhyas nirvartya
③ཡང་དཔེར་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་དག་གོམས་པའི་དབང་གིས་ ****[@159a]**** *་།། འདུས་བྱས་བདག་མེད་པར་གྱུར་པ་དག་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་བསྐྱེད་ནས་རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པའི་དབང་གིས་དེ་དག་ལས་བདག་ཏུ་ཆགས་།། པ་བཟློག་ནས་།
㈢ཡང་དཔེར་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་དག་གོམས་པའི་དབང་གིས་{159a}། །འདུས་བྱས་བདག་མེད་པར་གྱུར་པ་དག་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་བསྐྱེད་ནས་རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པའི་དབང་གིས་དེ་དག་ལས་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་བཟློག་ནས། གཞན་དག་ལ་ལྟ་བ་བསྐྱེད་དེ། རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ། །
①pareṣu apekṣām vardhayitvā tad hetos duḥkhāni udvahanti iti saṃbhāvyam
③གཞན་དག་ལ་ལྟ་བ་བསྐྱེད་དེ། རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ་།།
◤evaṃ punarabhyāsavaśādātmasnehaṃ tebhyo nirvartya pareṣvapekṣāṃ vardhayitvā taddhetorduḥkhānyudvahantīti sambhāvyam / [S430-432]
㈠復有餘人。於長時由數習智慧。於自相續棄捨自愛。於他增長自愛。因此愛故。為他荷負眾苦。
㈡菩薩數習力故。捨自我愛增戀他心。由此為因甘負眾苦。
🈪3462 ཡང་དཔེར་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་དག་གོམས་པའི་དབང་གིས་འདུས་བྱས་བདག་མེད་པར་གྱུར་པ་དག་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་བསྐྱེད་ནས་རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པའི་དབང་གིས་དེ་དག་ལས་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་བཟློག་ནས། གཞན་དག་ལ་ལྟ་བ་བསྐྱེད་དེ། རྒྱུ་དེས་སྡུག་བསྔལ་དག་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ། །
★◤gotrāntarameva hi tattathājātīyaṃ nirvartate yat pareṣāṃ duḥkhena duḥkhāyate sukhena sukhāyate nātmana iti / [182|15-]
♂gotrāntarameva hi tattathājātīyaṃ nirvartate yat pareṣāṃ duḥkhena duḥkhāyate sukhena sukhāyate nātmana{3. MS. nātmāna |} iti /
◤gotrāntarameva hi tat tathājātīyaṃ nirvartate yat pareṣāṃ duḥkhena duḥkhāyate sukhena sukhāyate, nātmana iti / [S430-432]
㈠是故應知。此義不異。復次有別性。如此種類起。由他苦故苦。由他樂故樂。不由自身故。
㈡如何不信。又由種姓異有此志願起。以他苦為己苦。用他樂為己樂。不以自苦樂為己苦樂事。
🈪3463 གང་གཞན་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་དག་གི་བདེ་བས་བདེ་བར་འགྱུར་གྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་གཞན་ཁོ་ན་ཡང་འགྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་མི་བལྟའོ། །
①gotra antaram eva hi tat tathā jātīyam nirvartate yat pareṣām duḥkhena duḥkhāyate sukhena sukhāyate na ātmanas iti
③གང་གཞན་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་དག་གི་བདེ་བས་བདེ་བར་འགྱུར་གྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་གཞན་ཁོ་ན་ཡང་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢གང་གཞན་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་དག་གི་བདེ་བས་བདེ་བར་འགྱུར་གྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་གཞན་ཁོ་ན་ཡང་འགྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་མི་བལྟའོ། །
★◤na te punaḥ svārthamanyaṃ paśyanti / āha cātra[182|16]
♂na te punaḥ svārthamanyaṃ{4. MS. svārthamanyaṃ |} paśyanti /
◤na te punaḥ svārthamanyaṃ paśyanti / [S430-432]
㈠彼不見他利益事異自利益。
㈡不見異益他而別有自益。
①na te punar sva artham anyam paśyanti
③དེ་ལྟ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་མི་བལྟའོ་།།
①āha ca atra
③འདིར་སྨྲས་པ་།
㈢འདིར་སྨྲས་པ། དམན་པ་དེ་དང་དེའི་ཐབས་ཀྱིས་རང་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བདེ་བ་དོན་དུ་གཉེར། འབྲིང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་ཁོ་ནའོ། །
◤āha cātra--[S430-432]
㈠此中說偈
㈡依如是義故。有頌言
◤“hīnaḥ prārthayate svasantatigataṃ yaistairupāyaiḥ sukham,[S430-432]
㈠ 下人求自樂 作種種方便
㈡ 下士勤方便 恒求自身樂
🈪3464 འདིར་སྨྲས་པ། དམན་པ་དེ་དང་དེའི་ཐབས་ཀྱིས་རང་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བདེ་བ་དོན་དུ་གཉེར།
★◤【 “hīnaḥ prārthayate svasaṃtatigataṃ yaistairūpāyaḥ sukhaṃ】[182|17-]
①hīnas prārthayate sva saṃtati gatam yais tairūpāyas sukham
★◤【 madhyo duḥkhanivṛttimeva na sukhaṃ duḥkhāspadaṃ tadyataḥ /】
♂āha cātra “hīnaḥ prārthayate{5. MS. prārthate |} svasaṃtatigataṃ yaistairupāyaiḥ sukhaṃ madhyo duḥkhanivṛttimeva na sukhaṃ duḥkhāspadaṃ tadyataḥ /
◤madhyo duḥkhanivṛttimeva na sukhaṃ duḥkhāspadaṃ tad yataḥ / [S430-432]
㈠ 中人求滅苦 非樂苦依故
㈡ 中士求滅苦 非樂苦依故
🈪3465 འབྲིང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་ཁོ་ནའོ། །བདེ་མིན་གང་ཕྱིར་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གནས་ཡིན་ཕྱིར། །
③དམན་པ་དེ་དང་དེའི་ཐབས་ཀྱིས་རང་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བདེ་བ་དོན་དུ་གཉེར་།
㈢བདེ་མིན་གང་ཕྱིར་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གནས་ཡིན་ཕྱིར། །དམ་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་ནི་བདེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་〖PN+དག〗གཏན་ལྡོག་ཁོ་ན་དོན་གཉེར་གང་ཕྱིར་དེ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དེ་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར། །ཡང་ཅི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཡར་སྐྱེ་བའི་ཚེ་འབྱུང་ངམ། འོན་ཏེ་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་འབྱུང་ཞེ་ན། མར་ནི་འགྲིབ་པ་ཡི། བརྒྱ་ཡི་བར་ལ་དེ་དག་འབྱུང་། །སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་བ་〖PN-བ།〗མར་འགྲིབ་པ་ནས་བརྩམས་པ་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པ་ཡིན་པའི་བར་འདིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤【 śreṣṭhaḥ prārthayate svasaṃtatigatairduḥkhaiḥ pareṣāṃ sukhaṃ】
♂śreṣṭhaḥ prārthayate svasaṃtatigatairduḥkhaiḥ pareṣāṃ sukhaṃ
◤śreṣṭhaḥ prārthayate svasantatigatairduḥkhaiḥ pareṣāṃ sukham,[S430-432]
㈠ 上人由自苦 樂他得安樂
㈡ 上士恒勤求 自苦他安樂
★◤【 duḥkhātyantanivṛttimeva ca yatastadduḥkhaduḥkhyeva saḥ //”】
♂duḥkhātyantanivṛttimeva ca yata{6. MS. yataḥ |}stadduḥkhaduḥkhyeva saḥ //”
◤duḥkhātyantanivṛttimeva ca yatastadduḥkhaduḥkhyeva saḥ // ” ( )[S430-432]
㈠ 及他苦永滅 他苦自苦故
㈡ 及他苦永滅 以他為己故
◤ⅰ[S430-432]
㈡如是已辯劫量差別。
🈪དམ་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་ནི་བདེ་བ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་གཏན་ལྡོག་ཁོ་ན་དོན་གཉེར་གང་ཕྱིར་དེ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དེ་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར། །
①madhyas duḥkha nivṛttim eva na sukham duḥkha āspadam tat yatas
③འབྲིང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་ཁོ་ནའོ་།། བདེ་མིན་གང་ཕྱིར་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གནས་ཡིན་ཕྱིར་།།
①śreṣṭhas prārthayate sva saṃtati gatais duḥkhais pareṣām sukham duḥkha atyanta nivṛttim eva ca yatas tad duḥkha duḥkhyā iva saḥ
③དམ་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་ནི་བདེ་བ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་གཏན་ལྡོག་ཁོ་ན་དོན་གཉེར་གང་ཕྱིར་དེ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དེ་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་།།
★◤kiṃ punarutkarṣā buddhā utpayante āhosvidapakarṣāḥ / [182|21]
♂kiṃ punarutkarṣā buddhā utpadyante{7. MS. āhosvidapakarṣā hi / G. Y. tu in place of hi |}āhosvidapakarṣāḥ /
◤kiṃ punarutkarṣā buddhā utpadyante? āhosvidapakarṣāḥ?[S430-432]
㈠為於劫上時諸佛出世。為於劫下時諸佛出世。
㈡諸佛獨覺出現世間。為劫增時為劫減位。
①kim punar utkarṣās buddhās utpayante āhosvit apakarṣās
③ཡང་ཅི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཡར་སྐྱེ་བའི་ཚེ་འབྱུང་ངམ་།
★◤ 【apakarṣe hi śatādyāvattadudbhavaḥ /】[182|22]
♂apakarṣe hi{7. MS. āhosvidapakarṣā hi / G. Y. tu in place of hi |} śatādyāvattadudbhavaḥ /
◤apakarṣe tu śatād yāvat tadudbhavaḥ / [S430-432]
①apakarṣe hi śatāt yāvat tad udbhavas
③འོན་ཏེ་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈠〔偈曰〕：【成佛於劫下 減八萬至百】。
㈡頌曰 【減八萬至百_a 諸佛現世間】〖93_3_b〗
🈪ཡང་ཅི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཡར་སྐྱེ་བའི་ཚེ་འབྱུང་ངམ། འོན་ཏེ་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་འབྱུང་ཞེ་ན། མར་ནི་འགྲིབ་པ་ཡི། བརྒྱ་ཡི་བར་ལ་དེ་དག་འབྱུང༌། །སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་བ་མར་འགྲིབ་པ་ནས་བརྩམས་པ་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པ་ཡིན་པའི་བར་འདིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
🈪3466 ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱེ་བའི་དུས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪3467 ཅིའི་ཕྱིར་བརྒྱ་ལས་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེའི་སྙིགས་མ་དང༌། དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང༌། ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་ཤིན་ཏུ་ལྷག་པ་ཡིན་ཏེ། མར་འགྲིབ་པའི་འོག་ཏུ་ནི་ཚེ་ལ་སོགས་པ་ཐ་ཆད་ཡིན་ནོ། །
★◤aśītivarṣaśatāyupi prajāyāmapakarṣe ārabdhe yāvadvarṣaśatāyuṣo manuṣyā bhavantyetasminnantare buddhā utpadyante / [182|23-]
♂aśītivarṣaśatāyuṣi prajāyāmapakarṣe ārabdhe yāvadvarṣaśatāyuṣo manuṣyā bhavantyetasminnantare buddhā utpadyante /
◤aśītivarṣaśatāyuṣi prajāyāmapakarṣe ārabdhe yāvadvarṣaśatāyuṣo manuṣyā bhavanti, etasminnantare buddhā utpadyante / [S430-432]
㈠釋曰。世間人壽八萬歲時。壽減正發。乃至人壽百歲。於此中間諸佛世尊出現於世。
㈡論曰。從此洲人壽八萬歲。漸減乃至壽極百年。於此中間諸佛出現。
①aśīti varṣa śata āyupi prajāyām apakarṣe ārabdhe yāvat varṣa śata āyuṣas manuṣyās bhavanti etasmin= antare buddhās utpadyante
③མར་ནི་འགྲིབ་པ་ཡི། བརྒྱ་ཡི་བར་ལ་དེ་དག་འབྱུང་།། སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་བ་མར་འགྲིབ་པ་ནས་བརྩམས་པ་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པ་ཡིན་པའི་བར་འདིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★★◤kasmānnotkarṣakāle / tadā hi duḥsamudvejāḥ sattvā bhavanti / [182|24]
♂kasmānnotkarṣakāle / tadā hi duḥsamudvejā{8. MS. duḥsadveyājāḥ |} sattvā bhavanti /
◤kasmānnotkarṣakāle? tadā hi duḥsamudvejāḥ sattvā bhavanti / [S430-432]
㈠云何不於劫上時出。於此時中眾生難教厭離故。
㈡何緣增位無佛出耶。有情樂增難教厭故。
①kasmāt na utkarṣa kāle
③ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱེ་བའི་དུས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱེ་བའི་དུས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①tadā hi duḥsamudvejās sattvās bhavanti
③དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤kasmānna śatāt / [183|01]
♂@183 kasmā-[ 62a. 10A1. II ] nna śatāt{1. MS. nnātā only and just above between these two letters, there is a letter which is not clear. It may be read ga or śa |} /
◤kasmānna śatāt? tadā hi pañca kaṣāyā abhyutsadā bhavanti / [S430-432]
㈠云何不於百下時出。於此時中五濁熾盛。
㈡何緣減百無佛出耶。五濁極增難可化故。
①kasmāt na śatāt
③ཅིའི་ཕྱིར་བརྒྱ་ལས་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་བརྒྱ་ལས་མར་འགྲིབ་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེའི་སྙིགས་མ་དང་། དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང་། ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་ཤིན་ཏུ་ལྷག་པ་ཡིན་ཏེ། མར་འགྲིབ་པའི་འོག་ཏུ་ནི་ཚེ་ལ་སོགས་པ་ཐ་ཆད་ཡིན་ནོ། །
★◤tadā hi pañca kaṣāyā abhyutsadā bhavanti / [183|01-]
♂tadā hi pañca{2. MS. paṃ |} kaṣāyā abhyutsadā bhavanti /
◤tadyathā-- āyuṣkaṣāyaḥ, kalpakaṣāyaḥ, kleśakaṣāyaḥ, dṛṣṭikaṣāyaḥ, sattvakaṣāyaś ca / [S430-432]
㈠何者為五濁。一命濁。二劫濁。三惑濁。四見濁。五眾生濁。
㈡言五濁者。一壽濁。二劫濁。三煩惱濁。四見濁。五有情濁。
①tadā hi pañca kaṣāyās abhyutsadās bhavanti
③དེའི་ཚེ་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་།
★0◤tadyathā'yuṣkaṣāyaḥ kalpakaṣāyaḥ kleśakaṣāyaḥ dṛṣṭikaṣāyaḥ sattvakaṣāyaśca / [183|02-]
①tadyathā āyuṣkaṣāyas kalpa kaṣāyas kleśa kaṣāyas dṛṣṭi kaṣāyas sattva kaṣāyas ca
③ཚེའི་སྙིགས་མ་དང་། དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང་། ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་ཤིན་ཏུ་ལྷག་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ངན་སྙིགས:སུ་གྱུར་པའི་〖PNའགྱུར་བའི།〗ཕྱིར་སྙིགས་མ་དག་ཅེས་བྱའོ། །
★★◤apakarṣasyādhastāt pratyavarā āyurādayaḥ kiṭabhūtatvāt kaṣāyā ucyante / [183|03]
♂apakarṣasyādhastāt pratyavarā{3. MS. pratyarā |} āyurādayaḥ kiṭa{4. Y. kiṭṭa |}bhūtatvāt kaṣāyā ucyante /
◤apakarṣasyādhastāt pratyavarā āyurādayaḥ kiṭṭabhūtatvāt kaṣāyā ucyante / [S430-432]
㈠下劫將末命等五最麁最下。已成滓故。說名為濁。
㈡劫減將末。壽等鄙下如滓穢故。說名為濁。
★★◤dvābhyāṃ hi jīvitopakaraṇavipattī yathākramam / dvābhyāṃ kuśalapakṣavīpattiḥ / [183|04]
♂dvābhyāṃ hi jīvitopakaraṇavipattī yathākramam / dvābhyāṃ kuśalapakṣavipattiḥ /
◤dvābhyāṃ hi jīvitopakaraṇavipattī yathākramam / [S430-432]
㈠由前二濁。次第損減壽命。及損減樂具。
㈡由前二濁。如其次第。壽命資具極被衰損。
①apakarṣasya adhastāt pratyavarās āyus ādayas kiṭa bhūta tvāt kaṣāyās ucyante dvābhyām hi jīvita upakaraṇa vipattī yathākramam
③མར་འགྲིབ་པའི་འོག་ཏུ་ནི་ཚེ་ལ་སོགས་པ་ཐ་ཆད་ཡིན་ནོ་།། ངན་སྙིགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྙིགས་མ་དག་ཅེས་བྱའོ་;། གཉིས་ཀྱིས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྲོག་དང་ཡོ་བྱད་རྒུད་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢གཉིས་ཀྱིས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྲོག་དང་ཡོ་བྱད་རྒུད་པར་བྱེད་དོ། །
①dvābhyām kuśala pakṣavīpattis
③གཉིས་ཀྱིས་ནི་འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་དང་བདག་ངལ་བ་ལ་སོགས་པའམ་།
㈢གཉིས་ཀྱིས་ནི་འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་དང་བདག་ངལ་བ་ལ་སོགས་〖PNརྩོམ།〗པའམ། ཡང་ན་ཁྱིམ་པའམ་〖PNཔ་དང་།〗རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྒུད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤kāmasukhallikā'tmaklamathānuyogādhikārāt gṛhipravrajitapakṣayorvā / [183|04-]
♂kāmasukhallikā'tmaklamathānuyogādhikārāt gṛhipravra jitapakṣayorvā /
①kāma sukhallikā ātma klamatha anuyoga adhikārāt gṛhi pravrajita pakṣayos vā
③ཡང་ན་ཁྱིམ་པའམ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྐུད་པར་བྱེད་དོ་།།
◤dvābhyāṃ kuśalapakṣavipattiḥ; kāmasukhallikā'tmaklamathānuyogādhikārāt, gṛhipravrajitapakṣayorvā / [S430-432]
㈠復由二濁損減助善。何以故。因此二濁。有諸眾生。多修習欲塵樂行及自苦行。能損在家出家助善。
㈡由次二濁。善品衰損。以耽欲樂自苦行故。或損在家出家善故。
★◤ekenātmabhāvavīpattiḥ / [183|05-]
♂ekenātmabhāvavipattiḥ /
◤ekenātmabhāvavipattiḥ; pramāṇarūpārogyabalavṛddhismṛtivīryadhairyabhraṃśāt // [S430-432]
㈠由後一濁損減自身身量。色無病力智念正勤不動。此德壞故。
㈡由後一濁衰損自身。謂壞自身身量色力念智勤勇及無病故。
①ekena ātma bhāvavīpattis
③གཅིག་གིས་ནི་ལུས་ ****[@159b]**** ་རྒུད་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢གཅིག་གིས་ནི་ལུས་{159b}རྒུད་པར་བྱེད:དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤pramāṇarūpārogyabalavṛddhismṛtivīryadhairyabhraṃsāt / [183|06]
①pramāṇa rūpa ārogya bala vṛddhi smṛti vīrya dhairya bhraṃsāt
㈢བོང་ཚོད་དང་། གཟུགས་དང་། ནད་མེད་པ་〖PNཔ།〗དང་། སྟོབས་དང་། བློ་དང་། དྲན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བརྟན་པ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S432]
★0◤atha pratyekabuddhānāṃ kasmin kāle utpādaḥ / [183|07]
◤atha pratyekabuddhānāṃ kasmin kāle utpādaḥ?[S432-434]
㈠獨覺於何時出世。
①atha pratyekabuddhānām kasmin kāle utpādas
③ཡང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དུས་གང་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དུས་གང་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་གཉི་ག་ལ། ཡར་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་འབྱུང་། མར་འགྲིབ་པ་ན་〖PNལ།〗ཡང་འབྱུང་ངོ་། །
◤dvayoḥ pratyekabuddhānām,[S432-434]
㈠〔偈曰〕：【上下時獨覺】。
㈡【獨覺增減時】〖93_3_c〗
★◤ 【dvayoḥ pratyekabuddhānāṃ /】[183|08]
♂dvayoḥ pratyekabuddhānāṃ utkarṣe 'pyapakarṣe 'pi /
①dvayos pratyekabuddhānām
③རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་གཉི་ག་ལ་།
㈢རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཚོགས་ཤིང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ། །
★◤utkarṣe'yapakarṣe'pi / dvividhā hi pratyekabuddhā vargacāriṇaḥ khaḍgaviṣāṇakalpāśca / [183|09]
♂dvividhā hi pratyekabuddhā vargacāriṇaḥ khaḍgaviṣāṇakalpāśca /
◤utkarṣe 'pi, apakarṣe 'pi / [S432-434]
㈠釋曰。獨覺於上劫及下劫時。皆得出世。
㈡獨覺出現通劫增減。
①utkarṣeyapakarṣepi
③ཡར་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་འབྱུང་། མར་འགྲིབ་པ་ན་ཡང་འབྱུང་ངོ་།།
①dvividhās hi pratyekabuddhās varga cāriṇas khaḍga viṣāṇa kalpās ca
③རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཚོགས་ཤིང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་། བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ་།།
◤dvividhā hi pratyekabuddhāḥ-- vargacāriṇaḥ, khaḍgaviṣāṇakalpāś ca / [S432-434]
①dvividhā hi pratyekabuddhāḥ-- varga-cāriṇaḥ, khaḍga viṣāṇa kalpa ca|
㈠何以故。獨覺有二種。一部行二犀角喻
㈡然諸獨覺有二種殊。一者部行。二麟角喻。
★0◤tatra vargacāriṇaḥ śrāvakapūrviṇaḥ pratyekajinā ucyante / [183|10]
◤tatra vargacāriṇaḥ śrāvakapūrviṇaḥ pratyekajinā ucyante / [S432-434]
㈠此中部行者。先是聲聞或名獨勝。
㈡部行獨覺先是聲聞得勝果時轉名獨勝。
①tatra varga cāriṇas śrāvaka pūrviṇas pratyeka jinās ucyante
㈢དེ་ལ་ཚོགས་ཤིང་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་གྱུར་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རང་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
★◤pṛthagjanapūrviṇo'pi santītyapare / [183|10-]
♂pṛthagjanapūrviṇo 'pi santītyapare /
◤pṛthagjanapūrviṇo 'pi santītyapare / [S432-434]
㈠有餘師說。有先是凡夫後成部行獨覺。
㈡有餘說。彼先是異生。
①pṛthagjana pūrviṇopi santi iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གང་དག་གཞན་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་ཚེ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལམ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འདི་སྐད་དུ་རེ་ཞིག་རི་ལ་དཀའ་ཐུབ་ཅན་ལྔ་བརྒྱ་ཞིག་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་གིས་གདུང་བར་བྱས་པ་ན་རང་སངས་རྒྱས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་གནས་པའི་སྤྲེའུ་ཞིག་དང་ཕྲད་ནས་དེའི་སྤྱོད་ལམ་བསྟན་པས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་〖PNཔའི།〗བར་དུ་གྲག་གོ་ཞེས་སྔོན་གྱི་གཏམ་འདོན་པར་བྱེད་དོ〖PN+ལོ།〗། །འཕགས་པ་དག་ཅིག་ཡིན་ན་ནི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་གིས་གདུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེའོ། །
★◤ye'nyatrotpāditanirvedhabhāgīyā iha svayaṃ mārgamabhisaṃbudhyante / [183|11]
♂ye 'nyatrotpāditanirvedhabhāgīyā iha svayaṃ mārgamabhisaṃbudhyante /
◤ye 'nyatrotpāditanirvedhabhāgīyā iha svayaṃ mārgamabhisambudhyante / [S432-434]
㈠若此人於前世。已修決擇分能善根。今生自然覺悟聖道。
㈡曾修聲聞順決擇分。今自證道得獨勝名。
①yeni atra utpādita nirvedha bhāgīyās iha svayam mārgam abhisaṃbudhyante
③གང་དག་གཞན་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་ཚེ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལམ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་།
★◤tathāhi pūrvayogaṃ paṭhanti “parvate kila pañcaśatāni tāpasānāṃ kaṣṭāni tapāṃsi tapyante sma yāvat pratyekabuddhasahoṣitena markaṭenāgamya tadīryāpathasaṃdarśanāt pratyekabodhimabhisaṃbanddhā” iti / [183|11-183|14]
♂tathāhi pūrvayogaṃ paṭhanti “parvate kila pañcaśatāni{5. MS. pañcaśa tāpasānāṃ |} tāpasānāṃ kaṣṭāni tapāṃsi tapyante sma yāvat pratyekabuddhasahoṣitena{6. MS. pratyekasahoṣitena |} markaṭenāgamya tadīryāpathasaṃdarśanāt pratyekabodhimabhisaṃbuddhā” iti /
◤tathā hi pūrvayogaṃ paṭhanti-- parvate kila pañcaśatāni tāpasānāṃ kaṣṭāni tapāṃsi tapyante sma, yāvat pratyekabuddhasahoṣitena markaṭenāgamya tadīryāpathasandarśanāt pratyekabodhimabhisambuddhāḥ” ( ) iti / [S432-434]
㈠云何得知。於本行經中說。有一山處。有五百外仙。修難行苦行。乃至有一獼猴。與獨覺共住。後至外仙所。現獨覺威儀莊飾。五百外仙皆成獨覺。
㈡由本事中說。一山處總有五百苦行外仙。有一獼猴曾與獨覺相近而住。見彼威儀。展轉遊行至外仙所。現先所見獨覺威儀。諸仙覩之咸生敬慕。須臾皆證獨覺菩提。
①tathā hi pūrva yogam paṭhanti parvate kila pañca śatāni tāpasānām kaṣṭāni tapāṃsi tapyante sma yāvat pratyekabuddha saha uṣitena markaṭena āgamya tad īryāpatha saṃdarśanāt pratyeka bodhim abhisaṃbanddhā iti
③འདི་སྐད་དུ་རེ་ཞིག་རི་ལ་དཀའ་ཐུབ་ཅན་ལྔ་བརྒྱ་ཞིག་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་གིས་གདུང་བར་བྱས་པ་ན་རང་སངས་རྒྱས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་གནས་པའི་སྤྲེའུ་ཞིག་དང་ཕྲད་ནས་དེའི་སྤྱོད་ལམ་བསྟན་པས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་གྲག་གོ་ཞེས་སྔོན་གྱི་གཏམ་འདོན་པར་བྱེད་དོ་ཞིང་།
★0◤nacāryāḥ santaḥ kaṣṭāni tapāṃsi tapyeran / [183|14]
◤na cāryāḥ santaḥ kaṣṭāni tapāṃsi tapyeran / [S432-434]
㈠若先是聖人。不得修難行苦行。
㈡若先是聖人不應修苦行。
🈪3476 འཕགས་པ་དག་ཅིག་ཡིན་ན་ནི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་གིས་གདུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེའོ། །
①nacāryās santas kaṣṭāni tapāṃsi tapyeran
③།། འཕགས་པ་དག་ཅིག་ཡིན་ན་ནི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་གིས་གདུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། །། རོ་ཞེའོ་།།
★◤khaḍgaviṣāṇakalpāḥ punarekavihāriṇaḥ / [183|14-]
♂khaḍgaviṣāṇakalpāḥ punarekavihāriṇaḥ{7. Y. asaṃsaṣṭavihāriṇaḥ |} /
◤khaḍgaviṣāṇakalpāḥ punarasaṃsṛṣṭavihāriṇaḥ / [S432-434]
㈠犀角喻者。謂獨自住。
㈡麟角喻者。謂必獨居。
🈪3478 བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་ནི་རེ་རེ་གནས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①khaḍga viṣāṇa kalpās punar eka vihāriṇas
㈢བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་ནི་རེ་རེ་གནས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤teṣāṃ pratyekabuddhānāṃ[183|15]
♂teṣāṃ pratyekabuddhānāṃ khaḍgaḥ kalpaśatānvayaḥ //94//
◤teṣāṃ pratyekabuddhānām--[S432-434]
㈠二種獨覺中。
㈡二獨覺中麟角喻者。
①teṣām pratyekabuddhānām
③རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་ལས་།
㈢རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་ལས། བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱའི་རྒྱུས་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་དག་ལ་སྤྱོད་པས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【khaḍgaḥ kalpaśatānvayaḥ // VAkK_3.94 //】[183|16]
◤khaḍgaḥ kalpaśatānvayaḥ // 94 // [S432-434]
㈠〔偈曰〕：【犀角喻百劫】。
㈡【麟角喻百劫】〖93_3_d〗
🈪3479 རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་ལས། བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱའི་རྒྱུས་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་དག་ལ་སྤྱོད་པས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །
★◤mahākalpānāṃ śataṃ bodhisaṃbhāreṣu caritaḥ khaḍgaṃ viṣāṇakalpo bhavati / [183|17-]
♂mahākalpānāṃ [ 62b. 10B1. II ] śataṃ bodhisaṃbhāreṣu caritaḥ khaḍgaṃ viṣāṇakalpo bhavati /
◤mahākalpānāṃ śataṃ bodhisambhāreṣu caritaḥ khaḍgaṃ viṣāṇakalpo bhavati / [S432-434]
㈠釋曰。足一百大劫。修行菩提資糧。方成犀角喻獨覺。
㈡要百大劫修菩提資糧。然後方成麟角喻獨覺。
①khaḍgas kalpa śata anvayas mahā kalpānām śatam bodhi saṃbhāreṣu caritas khaḍgam viṣāṇa kalpas bhavati
③བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱའི་རྒྱུས་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་དག་ལ་སྤྱོད་པས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ་།།
★★◤vinopadeśenātmānamekaṃ pratibudhā iti pratyekabuddhāḥ / [183|18]
♂vinopadeśenātmānamekaṃ pratibuddhā iti pratyekabuddhāḥ /
◤vinopadeśenātmānamekaṃ pratibuddhā iti pratyekabuddhāḥ / [S432-434]
㈠云何名獨覺。離師正教。於一自身如理覺悟。故名獨覺。
㈡言獨覺者。謂現身中離稟至教唯自悟道。
🈪3480 ལུང་མེད་པར་བདག་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པས་རང་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①vinā upadeśena ātmānam ekam pratibudhās iti pratyekabuddhās
③ལུང་མེད་པར་བདག་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པས་རང་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ་།
㈢ལུང་མེད་པར་བདག་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པས་རང་སངས་རྒྱས་དག་སྟེ། དེ་དག་〖PN-དག〗ནི་བདག་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤te hyekamātmānaṃ damayanti nānyān / [183|18-]
◤te hyekamātmānaṃ damayanti, nānyān / [S432-434]
㈠何以故。諸獨覺但調伏一身。不調伏他故。
㈡以能自調不調他故。
①te hi ekam ātmānam damayanti na anyān
③དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤㈠云何名犀角喻。於人天道最勝品中。貞實無等故。[S432-434]
🈪3481 འདི་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། རེ་ཞིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པར་མི་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། །དེ་དག་གིས་སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་ཡང་ཆོས་སྟོན་པར་སྤྱོད་དོ། །
★0◤kiṃ punaratra kāraṇam / [183|19]
◤kiṃ punaratra kāraṇam? na hi tāvadaśaktā dharmaṃ deśayitum; pratisaṃvitprāptatvāt / [S432-434]
㈠何因不覺悟他。諸獨覺非無能為他說法。具得四無礙解故。
㈡何緣獨覺言不調他。非彼無能演說正法。以彼亦得無礙解故。
🈪3482 ཐུགས་རྗེ་མེད་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་གདགས་པའི་དོན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། སེམས་ཅན་རྣམས་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
①kim punar atra kāraṇam
③འདི་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢འདི་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། རེ་ཞིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པར་མི་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། །དེ་དག་གིས་སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་ཡང་ཆོས་སྟོན་པར་སྤྱོད་དོ། །
★0◤nahi tāvadaśaktā dharmaṃ deśayituṃ pratisaṃvitprāptatvāt / [183|19-]
①na hi tāvat aśaktā dharmam deśayitum pratisaṃvid prāpta tvāt
③རེ་ཞིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པར་མི་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་།།
★★◤śakyaṃ ca taiḥ pūrvabuddhānāṃ śāsanamanusmṛtyāpi dharmaṃ deśayitum / [183|20]
♂śakyaṃ ca taiḥ pūrvabuddhānāṃ śāsanama{8. MS. śāsanāma... Y. anuśāsanam |}nusmṛtyāpi dharmaṃ{9. Y. dharmo |} deśayitum /
◤śakyaṃ ca taiḥ pūrvabuddhānāmanuśāsanamanusmṛtyāpi dharmaṃ deśayitum / [S432-434]
㈠彼亦有能。能憶持往昔諸佛所說正教。及為他說故。
㈡又能憶念過去所聞諸佛所宣聖教理故。
①śakyam ca tais pūrva buddhānām śāsanam anusmṛtya api dharmam deśayitum
③དེ་དག་གིས་སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་ཡང་ཆོས་སྟོན་པར་སྤྱོད་དོ་།།
★★◤nāpi niṣkaruṇāḥ / sattvānugrahārthamṛddherāviṣkaraṇāt / [183|21]
♂nāpi niṣkaruṇāḥ / sattvānu- grahārthamṛddherāviṣkaraṇāt /
◤nāpi niṣkaruṇāḥ; sattvānugrahārthamddherāviṣkaraṇāt / [S432-434]
㈠彼亦非無慈悲為利益他。恒現通慧故。
㈡又不可說彼無慈悲。為攝有情現神通故。
①na api niṣkaruṇās
③ཐུགས་རྗེ་མེད་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཐུགས་རྗེ་མེད་པར་〖PNཔ།〗ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་གདགས་པའི་དོན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ།
①sattva anugraha artha mṛddhes āviṣkaraṇāt
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་གདགས་པའི་དོན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ་།
★0◤nāpi sattvānāmabhavyatvāt / [183|21-]
◤nāpi sattvānāmabhavyatvāt; tathā hi laukikavītarāgāḥ saṃvidyante / [S432-434]
㈠不由眾生不感聖果故不為說。何以故。是時亦有修世道離欲諸仙。
㈡又不可說無受法機。爾時有情亦有能起世間離欲對治道故。
①na api sattvānām abhavya tvāt
③སེམས་ཅན་རྣམས་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
★★◤tathā hi laukikamārga vītarāgāḥ saṃvidyante / kiṃ tarhi / [183|22]
♂tathā hi laukikamārga{10. Y. omits mārga |}vītarāgāḥ{11. Y. adds tadānīm |} saṃvidyante / ♂kiṃ tarhi /
◤kiṃ tarhi? pūrvābhyāsavaśenālpotsukatādhimuktatvāt notsahante gambhīradharmagrahaṇāya pareṣāṃ vyāpartum / [S432-434]
①kiṃ tarhi? pūrva abhyāsa-vaśa alpotsukatā adhimukta-tvāt notsahante gambhīradharmagrahaṇāya pareṣāṃ vyāpartum|
㈠雖然亦由宿世修習故。由喜樂少求故。是故不能說正教令他受甚深法。
㈡雖有此理。由彼宿習少欣樂勝解，無說希望故。又知有情難受深法。
🈪3483 འོ་ན་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་བསོད་སྙོམས་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་ཟབ་མོ་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་དོན་དུ་བྱེད་པར་མི་སྤྲོ་སྟེ། སྐྱེ་དགུ་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུན་ཕྱོགས་ལས་བཟློག་པར་བཀྲི་བར་དཀའོ། །
①tathā hi laukika mārga vīta rāgās saṃvidyante
③འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྔོན་{160a}གོམས་པའི་དབང་གིས་བསོད་སྙོམས་〖PNཉམས།〗ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་ཟབ་མོ་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་དོན་དུ་བྱེད་པར་མི་སྤྲོ་སྟེ། སྐྱེ་དགུ་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུན་ཕྱོགས་ལས་བཟློག་པར་བཀྲི་བར་དཀའོ། །
★0◤pūrvābhyāsavaśenālpotsukatā'dhimuktatvāt notsahante gambhīradharmagrahaṇāya pareṣāṃ vyāpartum / [183|22-]
①pūrva abhyāsa vaśena alpa utsuka tā adhimukta tvāt na utsahante gambhīra dharma grahaṇāya pareṣām vyāpartum
③སྔོན་ ****[@160a]**** *་།། གོམས་པའི་དབང་གིས་བསོད་སྙོམས་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་ཟབ་མོ་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་དོན་དུ་བྱེད་པར་མི་སྤྲོ་སྟེ་།
★★◤anusroto gāminīnāṃ hi prajānāṃ duṣkaraṃ pratisroto nayanam / [183|24]
♂anusroto{12. MS. śroto |}gāminīnāṃ hi prajānāṃ duṣkaraṃ pratisroto{12. MS. śroto |}nayanam /
◤anusrotogāminīnāṃ hi prajānāṃ duṣkaraṃ pratisrotonayanam / [S432-434]
㈠何以故。隨愛流行世間。難可引濟令其逆流故。
㈡以順流既久難令逆流故。
①anusrotas gāminīnām hi prajānām duṣkaram pratisrotas nayanam
③སྐྱེ་དགུ་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུན་ཕྱོགས་ལས་བཟློག་པར་བཀྲི་བར་དཀའོ་།།
★◤gaṇaparikarṣaṇaprasaṅgaparihārārthaṃ ca vyākṣepasaṃsargabhīrutvāt / [183|24-]
♂gaṇaparikarṣaṇaprasaṅgaparihārārthaṃ ca vyākṣepasaṃsargabhīrutvāt @184 atha cakravarttinaḥ kadotpadyante /
◤gaṇaparikarṣaṇaprasaṅgaparihārārthaṃ ca; vyākṣepasaṃsargabhīrutvāt // 93-94 // [S432-434]
㈠為離雜行攝部眾故。怖畏散亂雜談說故
㈡又避攝眾故。不為他宣說正法。怖諠雜故。
🈪3484 རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་འདུ་འཛིས་སྐྲག་པས་འཁོར་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①gaṇa parikarṣaṇa prasaṅga parihāra artham ca vyākṣepa saṃsarga bhīru tvāt
③རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་འདུ་འཛིས་སྐྲག་པས་འཁོར་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ་།། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ནམ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་འདུ་འཛིས་སྐྲག་པས་འཁོར་ཡོངས་སུ་གཟུང་〖Nགསུང་།〗བར་འགྱུར་བ་སྤང་བའི་〖PN+ཡང་།〗ཕྱིར་རོ། །
◤atha cakravarttinaḥ kadotpadyante?[S432-434]
㈠復次轉輪王於二時中何時出世。
㈡輪王出世為在何時。幾種幾俱何威何相。
★◤atha cakravarttinaḥ kadotpadyante / [184|01]
①atha cakravarttinas kadā utpadyante
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་བ་ནི་།།
㈢འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ནམ་འབྱུང་ཞེ་ན། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་བ་ནི། །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལས་མི་〖PNནི།〗འཕྱི། །མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤ 【cakravartisamutpattirnādho'śītisahasrakāt /】[184|02]
♂cakravartisamutpattirnādho 'śītisahasrakāt /
①cakravarti samutpattis na adhas aśīti sahasrakāt
③སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལས་མི་འཕྱི་།།
◤cakravartisamutpattirnādho 'śītisahasrakāt / [S432-434]
㈠〔偈曰〕：【減八萬歲時 無轉輪王生】。
㈡頌曰 【輪王八萬上】〖94_3_a〗
★★◤amite cāyuṣi manuṣyāṇāṃ yāvadaśītisahasrake cotpattiścakravarttināṃ nādhaḥ / [184|03]
♂amite cāyuṣi manuṣyāṇāṃ yāvadaśītisahasrake cotpattiścakravarttināṃ nāvaḥ /
◤amite cāyuṣi manuṣyāṇāṃ yāvadaśītisahasrake cotpattiś cakravarttinām, nādhaḥ; tasyāḥ sasyasampadastadūnāyuṣāmabhājanatvāt / [S432-434]
①amite cāyuṣi manuṣyāṇāṃ yāvadaśītisahasrake ca utpattiś cakravarttinām, nādhaḥ; tasyāḥ sasyasampadastadūnāyuṣāmabhājanatvāt
㈠釋曰。人壽無量時。乃至壽八萬歲。轉輪王生於世間。不減八萬時。何以故。若人壽減八萬。是人非此吉祥富樂器故。
㈡論曰。從此洲人壽無量歲。乃至八萬歲有轉輪王生。減八萬時。有情富樂壽量損減。眾惡漸盛。非大人器故無輪王。
①amite ca āyuṣi manuṣyāṇām yāvat aśīti sahasrake ca utpattis cakravarttinām na adhas
③མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་།། འོག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤tasyāḥ sasyasaṃpadastadūnāyuṣāmabhājanatvāt / [184|03-]
♂tasyāḥ sasyasaṃpadasta- dūnāyuṣāmabhājanatvāt /
①tasyās sasya saṃpad astad ūnāyu ṣa āma bhājana tvāt
③དེ་བས་ཐུང་བའི་ཚེ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེའི་སྣོད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འོག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ཐུང་བའི་ཚེ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེའི་སྣོད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤rājyaṃ cakreṇa vartayituṃ śīlameṣāmiti cakravarttinaḥ / [184|04-]
◤rājyaṃ cakreṇa vartayituṃ śīlameṣām iti cakravarttinaḥ / [S432-434]
㈠由輪成王位為法故。名轉輪王。
㈡此王由輪旋轉應導威伏一切名轉輪王。
★0◤te punaścaturvidhāḥ / [184|05]
◤te punaś caturvidhāḥ--[S432-434]
㈠此王有四種。
㈡施設足中說有四種。
①rājyam cakreṇa vartayitum śīlam eṣām iti cakravarttinas te punar caturvidhās
③དེ་དག་ནི་རྒྱལ་སྲིད་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་དང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་སོ་།། དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢དེ་དག་ནི་རྒྱལ་སྲིད་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་དང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་སོ། །
★◤ 【suvarṇarūpyatāmrāyaścakriṇaḥ 】[184|06]
①suvarṇa rūpya tāmra ayas cakriṇas
③གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་འཁོར་ལོ་ཅན་།།
★★◤suvarṇarūpyatāmrāyaścakrkāṇi yeṣāṃ santi / [184|07]
♂suvarṇarūpyatāmrāyaścakriṇaḥ suvarṇarūpyatāmrāyaścakrāṇi yeṣāṃ santi /
◤suvarṇarūpyatāmrāyaś cakriṇaḥ, suvarṇa– rūpa– tāmra– ayaś cakrāṇi yeṣāṃ santi / [S432-434]
㈠〔偈曰〕：【金銀銅鐵輪】。
㈡【金銀銅鐵輪】〖94_3_b〗 金銀銅鐵輪應別故。
①suvarṇa rūpya tāmra ayas cakrkāṇi yeṣām santi
③གང་དག་ལ་གསེར་དང་། དངུལ་དང་། ཟངས་དང་། ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དག་ཡོད་པ་སྟེ་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་འཁོར་ལོ་ཅན། །གང་དག་ལ་གསེར་དང་། དངུལ་དང་། ཟངས་དང་། ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དག་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་དང་པོ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
★◤prathama eṣāmuttamo dvitīya upottamaḥ tṛtīyo madhyamaścaturtho 'dhamaḥ / [184|07-]
♂prathama [ 63a. 10A1. III ] eṣāmuttamo dvitīya upottamaḥ tṛtīyo madhyamaścaturtho 'dhamaḥ /
◤pratham eṣāmuttamaḥ, dvitīya upottamaḥ, tṛtīyo madhyamaḥ, caturthodhamaḥ / [S432-434]
㈠釋曰。若人以金為輪。此人是上上品。以銀為輪是上品。以銅為輪是中品。以鐵為輪是下品。
㈡如其次第勝上中下。
★◤ 【te 'dharakramāt // VAkK_3.95 //】[184|09]
♂te 'dharakramāt //95//
①prathamas eṣām uttamas dvitīyas upottamas tṛtīyas madhyamas caturthas dhamas te adhara kramāt
③དེ་དག་གི་དང་པོ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་།། གཉིས་པ་ནི་ཉེ་བའི་མཆོག་ཡིན་ནོ་།། གསུམ་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཉིས་པ་ནི་ཉེ་བའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
◤te 'dharakramāt // 95 // [S432-434]
★◤ 【ekadvitricaturdvīpāḥ 】[184|10]
①eka dvi tri catur dvīpās
③བཞི་པ་ནི་ཐ་མའོ་།། དེ་དག་གླིང་གཅིག་གླིང་གཉིས་དང་།། གསུམ་དང་བཞི་ལ་མས་རིམ་བཞིན་།།
㈢གསུམ་པ་ནི་འབྲིང:ཡིན་ནོ〖PNངོ།〗། །བཞི་པ་ནི་ཐ་མའོ། །
◤eka–dvi–tri–caturdvīpāḥ,[S432-434]
㈠〔偈曰〕：【四隨下次第 一二三四洲】。
㈡【一二三四洲_c 逆次】逆次能王領一二三四洲〖94_3_c〗。
★◤yasyāyasaṃ cakraṃ sa ekadvīpādhipatiḥ / yasya tāmramayaṃ sa dvayoḥ / [184|11]
♂ekadvitricaturdvīpāḥ yasyāyasaṃ cakraṃ sa ekadvīpādhipatiḥ / ♂yasya tāmramayaṃ sa dvayoḥ /
◤yasyāyasaṃ cakraṃ sa ekadvīpādhipatiḥ, yasya tāmramayaṃ sa dvayoḥ, yasya rūpyamayaṃ sa trayāṇām, yasya suvarṇamayaṃ sa caturdvīpādhipatiḥ-- eṣa prājñaptiko nirdeśaḥ / [S432-434]
㈠釋曰。若人以鐵為輪。此人為一洲王。以銅為輪為二洲王。以銀為輪為三洲王。以金為輪為四洲王。分別世中說如此。
㈡謂鐵輪王王一洲界。銅輪王二。銀輪王三。若金輪王王四洲界。
①yasya āyasam cakram sas eka dvīpa adhipatis
③གང་ལ་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་གླིང་གཅིག་གི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་དག་གླིང་གཅིག་གླིང་གཉིས་དང་། །གསུམ་དང་བཞི་ལ་མས་རིམ་བཞིན། །གང་ལ་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་གླིང་གཅིག་〖P-གཅིག〗གི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ། །
①yasya tāmra mayam sa dvayos
㈢གང་ལ་ཟངས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་གཉིས་ཀྱིའོ། །
★0◤yasya rūpyamayaṃ sa trayāṇām / [184|11-]
①yasya rūpya mayam sa trayāṇām
㈢གང་ལ་དངུལ་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་གསུམ་གྱིའོ། །
★★◤yasya suvarṇmayaṃ sa caturdvīpādhipatiḥ / eṣa prājñaptiko nirdeśaḥ / [184|12]
♂yasya suvarṇamayaṃ sa caturdvīpādhipatiḥ / ♂eṣa prājñaptiko{1. MS. prājñaptiko |} nirdeśaḥ /
①yasya suvarṇmayam sa catur dvīpa adhipatis
③གང་ལ་གསེར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་གླིང་བཞི་ལ་དབང་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ལ་གསེར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་གླིང་བཞི་ལ་དབང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བཏགས་པ་ལས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣa prājñaptikas nirdeśas
③འདི་ནི་བཏགས་པ་ལས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤sūtre tu pradhānagrahaṇādekameva sauvarṇaṃ cakram / [184|13]
◤sūtre tu pradhānagrahaṇādekameva sauvarṇaṃ cakram / [S432-434]
㈠於經中由偏顯勝故。但說金輪。
㈡契經就勝但說金輪。
★◤“yasya rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya tadaīva poṣadhe pañcadaśyāṃ śiraḥsnātasyopoṣadho poṣitasyopariprāsādatalagatasyāmātyagaṇaparivṛtasya pūrvasyāṃ diśi cakraratnaṃ prādurbhavati sahasrāraṃ sanābhikaṃ sanemikaṃ sarvākāraparipūrṇaṃ śubhakarmārakṛtaṃ divyaṃ sarvasauvarṇaṃ sa rājā bhavati cakravartī”ti / [184|13-]
♂“yasya rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya tadaiva poṣadhe pañcadaśyāṃ śiraḥsnāta- syopoṣadho{2. MS. ...syoṣadho... |}poṣitasyopariprāsādatalagatasyāmātyagaṇaparivṛtasya pūrvasyāṃ diśi cakraratnaṃ prādurbhavati sahasrāraṃ sanābhikaṃ sanemikaṃ sarvākāraparipūrṇaṃ śubhakarmārakṛtaṃ divyaṃ sarvasauvarṇa sa rājā bhavati cakravartī”ti /
◤“yasya rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya tadaiva poṣadhe pañcadaśyāṃ śiraḥsnātasyopoṣadhopoṣitasyopariprāsādatalagatasyāmātyagaṇaparivṛtasya pūrvasyāṃ diśi cakraratnaṃ prādurbhavati sahasrāraṃ sanābhikaṃ sanemikaṃ sarvākāraparipūrṇaṃ śubhakarmārakṛtaṃ divyaṃ sarvasauvarṇam, sa rājā bhavati cakravartī” (dī- ni- ca- sū-) iti / [S432-434]
①“yasya rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya tadaiva poṣadhe pañcadaśyāṃ śiraḥsnātasya upoṣadha upoṣitasya upari-prāsāda-tala-gatasya āmātya-gaṇa-pari-vṛtasya pūrvasyāṃ diśi cakraratnaṃ prādurbhavati sahasrāraṃ sanābhikaṃ sanemikaṃ sarvākāraparipūrṇaṃ śubhakarmārakṛtaṃ divyaṃ sarvasauvarṇam, sa rājā bhavati cakravartī” (dī- ni- ca- sū-) iti|
㈠經言。若王生剎帝利種。已受灌頂位。於布薩時。白半十五日。王從頭次第洗竟持八戒。布薩昇上高樓。大臣等集皆悉圍繞。於東方有輪寶出現。千輻具足有轂有輞。一切莊嚴無不圓備。如善巧工匠所作。一切皆金。來至王所。應知此王必是轉輪王。
㈡故契經言。若王生在剎帝利種紹灑頂位。於十五日受齋戒時。沐浴首身受勝齋戒。昇高臺殿臣僚輔翼。東方忽有金輪寶現。其輪千輻具足轂輞。眾相圓淨如巧匠成。舒妙光明來應王所。此王定是轉金輪王。
①sūtre tu pradhāna grahaṇāt ekam eva sauvarṇam cakram yasya rājñas kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya tat aīva poṣadhe pañcadaśyām śiras snātasya upoṣadho poṣitasya upari prāsāda tala gatasya amātya gaṇa parivṛtasya pūrvasyām diśi cakraratnam prādurbhavati
③མདོ་ལས་ནི་གཙོ་བོ་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ་གང་ཞིག་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་གསོ་སྦྱོང་གི་དུས་དེ་ཁོ་ནར་མགོ་བཀྲུས་གསོ་སྦྱོང་བསྟེན་ནས་ཁང་བཟངས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་བློན་པོའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་རྩིབས་སྟོང་པ་།
㈢མདོ་ལས་〖PNལ།〗ནི་གཙོ་བོ་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ་གང་ཞིག་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་གསོ་སྦྱོང་གི་དུས་དེ་ཁོ་ནར་མགོ་བཀྲུས་གསོ་སྦྱོང་བསྟེན་ནས་ཁང་བཟངས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་བློན་པོའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་རྩིབས་སྟོང་པ། ལྟེ་བ་དང་བཅས་པ། མུ་ཁྱུད་དང་བཅས་པ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། མཛེས་པ། མཁན་བཟོས་མ་བྱས་པ། ལྷ་རྫས་ཐམས་ཅད་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་གཅིག་ཁོ་ནར་〖PNན།〗གསུངས་སོ། །
①sahasrāram sa nābhikam sanemikam sarva ākāra paripūrṇam śubha karmāra kṛtam divyam sarva sauvarṇam
③ལྟེ་བ་དང་བཅས་པ་། མུ་ཁྱུད་དང་བཅས་པ་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་། མཛེས་པ་། མཁན་བཟོས་མ་བྱས་པ་།
①sa rājā bhavati cakravartī iti
③ལྷ་རྫས་ཐམས་ཅད་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་གཅིག་ཁོ་ནར་གསུངས་སོ་།།
◤[S434]
◤evaṃ caite cakravartina utpadyante--[S434-436]
①evaṃ ca ete cakravartina utpadyante--
㈠若餘轉輪王生亦爾。
㈡轉餘輪王應知亦爾。
★0◤evaṃ caite cakravartina utpadyante / [184|17]
①evam ca ete cakravartinas utpadyante
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་ ****[@160b]**** ་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དག་ནི་འདི་ལྟར་འབྱུང་སྟེ་།
㈢འཁོར་ལོས་སྒྱུར་{160b}བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དག་ནི་འདི་ལྟར་འབྱུང་སྟེ། ལྷན་ཅིག་གཉིས་མིན་སངས་རྒྱས་བཞིན། །མདོ་ལས་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དེ། འདི་ནི་གནས་མེད་ཀྱི་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །
★0◤ 【na ca dvau saha buddhavat /】[184|18]
①na ca dvau saha buddha vat
③ལྷན་ཅིག་གཉིས་མིན་སངས་རྒྱས་བཞིན་།།
◤na ca dvau saha buddhavat / [S434-436]
㈠〔偈曰〕：【非二俱如佛】。
㈡【獨如佛】輪王如佛無二俱生。
★◤sūtra ukta” masthānamanavakāśo yadapūrvācaramau dvau tathāgatāvarhantau samyaksaṃbuddhau loka utpadyeyātāṃ nedaṃ sthānaṃ vidyate sthānametadvidyate yadaikastathāgataḥ / [184|19-]
♂sūtra ukta”masthānamanavakāśo yadapūrvācaramau dvau tathāgatāvarhantau samyaksaṃbuddhau loka utpadyeyātāṃ nedaṃ sthānaṃ vidyate sthānametadvidyate yadaikastathāgataḥ /
◤sūtra uktam-- “'asthānamanavakāśo yadapūrvācaramau dvau tathāgatāvarhantau samyaksambuddhau loka utpadyeyātām / [S434-436]
㈠釋曰。於經中說。無處無位。謂無前無後二如來阿羅呵三若三佛陀出現世間。
㈡故契經言。無處無位非前非後有二如來應正等覺出現於世。
①sūtras ukta ma sthānam anavakāśas yat apūrva ācaramau dvau tathāgatā= arhantau samyaksaṃbuddhau loke utpadyeyātām na idam sthānam vidyate sthānam eyadā ekas tathāgatas
③མདོ་ལས་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དེ། འདི་ནི་གནས་མེད་ཀྱི། གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ་།།
◤nedaṃ sthānaṃ vidyate / sthānametad vidyate yadekastathāgataḥ / [S434-436]
㈠有處有位。若一如來
㈡有處有位唯一如來。
★◤yathā tathāgata evaṃ cakravarttināvi”ti / [184|20-]
♂yathā tathāgata evaṃ cakravarttināvi”ti /
◤yathā tathāgata evaṃ cakravarttinau’ ( ) iti / [S434-436]
㈠二如來。二轉輪王亦爾。
㈡如說如來輪王亦爾。
★0◤idamatra saṃpradhāryam / [184|21]
◤idamatra sampradhāryam-- kimatra trisāhasramahāsāhasro lokadhāturloka iṣṭaḥ, utāho sarvalokadhātava iti?[S434-436]
㈠此中是義應思。是所許處。為約大三千世界。為約一切世界。
㈡應審思擇。此唯一言為據一三千。為約一切界。
①yathā tathāgatas evam cakravarttinau= iti idam atra saṃpradhāryam
③དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དག་ཇི་ལྟ་བར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། འདིར་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དག་ཇི་ལྟ་བར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ།
★0◤kimatra trisāhasramahāsāhasro lokadhāturloka iṣṭa utāho sarvalokadhātava iti / [184|21-]
①kim atra tri sāhasra mahā sāhasras lokadhātus lokas iṣṭas uta aho sarva loka dhātavas iti
③ཅི་འདིར་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདིར་ནི་〖PN-ནི།〗འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་འདིར་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཞན་དུ་སངས་རྒྱས་དག་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤nānyatra buddhā utpadyante ityeke / [184|22-]
◤nānyatra buddhā utpadyante ityeke / [S434-436]
㈠餘部說。諸佛世尊但一處出餘處則無。
㈡有說。餘界定無佛生。
①na anyatra buddhās utpadyante iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཞན་དུ་སངས་རྒྱས་དག་མི་འབྱུང་ངོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / [184|23]
◤kiṃ kāraṇam? mā bhūd bhagavataḥ śaktivyāghāta iti / [S434-436]
①kiṃ kāraṇam? mā bhūt bhagavataḥ śaktivyāghāta iti|
㈠何以故。勿許諸佛世尊功能有闕
㈡所以者何。勿薄伽梵功能有礙。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཐུ་ཐོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་། བཅོམ་ལྡན་འདས་གཅིག་ཁོ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗སྤྱོད་དོ། །
★◤mā bhūt bhagavataḥ śaktivyāghātaḥ iti / [184|23-]
♂mā bhūt bhagava-[ 63b. 10B1. III ] taḥ śaktivyāghātaḥ iti /
①mā bhūt bhagavatas śakti vyāghātas iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཐུ་ཐོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་།
★0◤eka eva hi bhagavān sarvatra śaktaḥ / [184|24]
◤eka eva hi bhagavān sarvatra śaktaḥ / [S434-436]
㈠是一世尊。於一切處具有能故。
㈡唯一世尊普於十方能教化故。
①ekas eva hi bhagavān sarvatra śaktas
③བཅོམ་ལྡན་འདས་གཅིག་ཁོ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་སྤྱོད་དོ་།།
★◤yatra buddha eko na śaktaḥ syād vineyān vinetuṃ tatrā'nyo'pi na śakta iti / [184|24-]
♂yatra buddha eko na śaktaḥ syād vineyān vinetuṃ tatrā'nyo 'pi na śakta iti /
◤yatra buddha eko na śaktaḥ syād vineyān vinetum, tatrānyo 'pi na śakta iti / [S434-436]
㈠若於一處一佛。不能荷負一切受化弟子。餘佛於中亦無有能。
㈡若有一處一佛於中無教化能。餘亦應爾。
①yatra buddhas ekas na śaktas syāt vineyān vinetum tatra anyā upi na śaktas iti
③གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གཅིག་གིས་གདུལ་བྱ་རྣམས་གདུལ་བར་མི་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མི་སྤྱོད་དོ་།། མདོ་ལས་ཀྱང་།
㈢གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གཅིག་གིས་གདུལ་བྱ་རྣམས་གདུལ་བར་མི་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མི་སྤྱོད་དོ། །
★◤uktaṃ ca sūtre “sa cettvāṃ śāriputra kaścidupasaṃkramyaivaṃ pṛcchet asti kaścidetarhi śramaṇo vā brāhmaṇo vā samasamaḥ śramaṇena gotamena yadutābhisaṃbodhāya / [184|25-]
♂uktaṃ ca sūtre “sa cettvāṃ śāripūtra kaścidupasaṃkramyaivaṃ{3. MS. ...kamyevaṃ |} pṛcchet asti kaścidetarhi śramaṇo{4. MS. śravaṇo |} vā brāhmaṇo vā samasamaḥ śramaṇena gautamena yadutābhisaṃbodhāya /
◤uktaṃ ca sūtre-- “sa cet tvāṃ śāriputra kaś cidupasaṃkramyaivaṃ pṛcchet--[S434-436]
㈠於經中說云。舍利弗。若有一人。來至汝所問汝言。
㈡又世尊告舍利子言。設復有人來至汝所。問言
①uktam ca sūtre sa ced tvām śāriputra kaścid upasaṃkramya evam pṛcchet asti kaścid etarhi śramaṇas vā brāhmaṇas vā sama samas śramaṇena g
③ཤཱ་རིའི་བུ་གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱི་ཐང་དུ་འོངས་ནས་འདི་སྐད་དུ། ད་ལྟར་དགེ་སློང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ཡང་རུང་། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་དང་འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱ་བ་ལ་མཉམ་ཞིང་མཉམ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེས་འདྲི་བར་འགྱུར་ན་།
◤‘asti kaś cidetarhi śramaṇo vā brāhmaṇo vā samasamaḥ śramaṇena gautamena yadutābhisambodhāya / [S434-436]
㈠大德於今時為有沙門婆羅門與瞿曇沙門平等平等於無上菩提不。
㈡頗有梵志沙門。正於今時與喬答摩氏平等平等得無上覺耶。
★0◤evaṃ ca pṛṣṭaḥ kiṃ vyākuryāḥ / [184|27-]
◤evaṃ ca pṛṣṭaḥ kiṃ vyākuryāḥ'?[S434-436]
㈠汝若被問。當云何答。
㈡汝得彼問當云何答。
①evam ca pṛṣṭas kim vyākuryās
③དེ་སྐད་དུ་དྲིས་ན་ཇི་སྐད་དུ་ལན་གདབ་།
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་། ཤཱ་རིའི་བུ་གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱི་ཐད་དུ་འོངས་ནས་འདི་སྐད་དུ། ད་〖PNདེ།〗ལྟར་དགེ་སློང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ཡང་རུང་། དགེ་སྦྱོང་གཽ་〖PNགོའུ།〗ཏ་མ་དང་འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱ་བ་ལ་མཉམ་ཞིང་མཉམ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེས་འདྲི་བར་འགྱུར་ན། དེ་སྐད་དུ་དྲིས་ན་ཇི་སྐད་དུ་ལན་གདབ། བཙུན་པ་གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་བདག་གི་ཐད་དུ་མཆིས་ནས་འདི་〖PNདེ།〗སྐད་དུ་འདྲི་བར་འགྱུར་ན། དེ་ལ་བདག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་ད་ལྟར་དགེ་སློང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ཡང་རུང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་མཉམ་ཞིང་མཉམ་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་གདབ་བར་བགྱིའོ། །
★◤sa cenmāṃ bhadanta kaścidupasaṃkramyevaṃ pṛcchettasyāhaṃ pṛṣṭa evaṃ vyākuryā nāsti kaścidetarhhi śṛamaṇo vā brāhmaṇo vā samasamo bhagavatā yadutābhisaṃbodhāya / [184|28-185|01]
♂sa cenmāṃ bhadanta kaścidupasaṃkra- myevaṃ{5. MS. ...kramyevaṃ |} pṛcchettasyāhaṃ pṛṣṭa evaṃ vyākuryāṃ nāsti kaścidetarhi śramaṇo vā brāhmaṇo vā samasamo @185 bhagavatā yadutābhisaṃbodhāya /
◤‘sa cenmāṃ bhadanta kaś cidupasaṃkramyevaṃ pṛcchet, tasyāhaṃ pṛṣṭa evaṃ vyākuryām--[S434-436]
㈠世尊。若有一人來至我所。作如此問。我若被問。應如此答。
㈡時舍利子白世尊言。我得彼問當如是答。
①sa ced mām bhadanta kaścid upasaṃkramī evam pṛcchet tasya aham pṛṣṭas evam vyākuryā na asti kaścid etarhhi śṛamaṇas vā brāhmaṇas vā sama samas tat kasya hetos
③བཅུན་པ་གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་བདག་གི་ཐད་དུ་མཆིས་ནས་འདི་སྐད་དུ་འདྲི་བར་འགྱུར་ན། དེ་ལ་བདག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་ད་ལྟར་དགེ་སློང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ཡང་རུང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་མཉམ་ཞིང་མཉམ་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་གདབ་བར་བགྱིའོ་།། བཙུན་པ་དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་།
㈢བཙུན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཅིའསླད་དུ་ཞེ་ན། གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དེ། འདི་ནི་གནས་མེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཐོས་ཤིང་མངོན་སུམ་དུ་བཟུང་བའི་སླད་དུའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ།
◤nāsti kaś cidetarhi śramaṇo vā, brāhmaṇo vā samasamo bhagavatā yadutābhisambodhāya / [S434-436]
㈠於今時無有沙門婆羅門與我世尊平等平等於無上菩提。
㈡今時無有梵志沙門得無上菩提與我世尊等。
★0◤tatkasya hetoḥ / [185|01]
◤tat kasya hetoḥ? sammukhaṃ me bhagavato 'ntikācśrutam, sammukhamudgṛhītam--[S434-436]
㈠何以故。世尊。我從世尊吉祥口證聞此言。證持此言。
㈡所以然者。我從世尊親聞親持。
★◤saṃmukhaṃ me bhagavato'ntikācchrutaṃ saṃmukhamudgṛhītaṃ asthānamanavakāso yadapūrvācaramau tathāgatau loka utpadyeyātāṃ nedaṃ sthānaṃ vidyata” iti / [185|01-]
♂saṃmukhaṃ me bhagavato 'ntikācchru taṃ saṃmukhamudgṛhītaṃ{1. MS. mut gṛhītaṃ |} asthānamanavakāśo yadapūrvācaramau{2. MS. caramo |} tathāgatau loka utpadyeyātāṃ nedaṃ sthānaṃ vidyata” iti /
①saṃmukham me bhagavatontikāt śrutam saṃmukham udgṛhītam asthānam anavakāsas yat apūrvācaramau tathāgatau loke utpadyeyātām na idam sthānam viditi
③གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དེ། འདི་ནི་གནས་མེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཐོས་ཤིང་མངོན་སུམ་དུ་བཟུང་བའི་སླད་དུའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།
◤asthānamanavakāśo yadapūrvācaramau tathāgatau loka utpadyeyātāṃ nedaṃ sthānaṃ vidyate '” ( ) iti / [S434-436]
㈠無處無位。謂無前無後。二如來阿羅訶三若三佛陀出現世間。有處有位。若一
㈡無處無位非前非後有二如來應正等覺出現於世。有處有位唯一如來。
★◤yattarhi bhagavatoktaṃ brahmasūtre “yāvattrisāhasramahāsāhasrako loko vaśe me'tra vartata” iti / [185|03-]
♂yattarhi bhagavatoktaṃ brahmasūtre “yāvattrisāhasramahāsāhasrako{3. MS. sāhasrake |}loko vaśe{4. MS. vaśo |} me 'tra vartata” iti /
◤yattarhi bhagavatoktaṃ brahmasūtre-- “yāvattrisāhasramahāsāhasrako loko vaśe me 'tra vartate” ( ) iti? ābhiprāyika eṣa nirdeśaḥ / [S434-436]
㈠若爾佛世尊。於梵王經說。此義云何。經言。梵王於三千大千世界中。我自在成此言。是不了說義。
㈡若爾何緣梵王經說我今於此三千大千諸世界中得自在轉。彼有密意。
①yat tarhi bhagavatā uktam brahmasūtre yāvat tri sāhasra mahā sāhasrakas lokas vaśe metra vartate iti
③འོ་ན་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚངས་པའི་མདོ་ལས། ང་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་འདི་ལ་དབང་བསྒྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། བསྟན་ ****[@161a]**** *་།།
㈢འོ་ན་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚངས་པའི་མདོ་ལས། ང་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་〖P+སྟོང་ཆེན།Nསྟོང་ཆེན་པོའི།〗འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་འདི་ལ་དབང་བསྒྱུར་〖PNསྒྱུར།〗རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་གཞེ་ན། བསྟན་{161a}པ་འདི་ནི་〖PN-ནི།〗དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
★0◤ābhiprāyika eṣa nirdeśaḥ / [185|04]
①ābhiprāyikas eṣa nirdeśas
③པ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་།། འདི་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་པར་འདུ་མཛད་པ་མི་མངའ་བར་དེ་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ko 'trābhiprāyaḥ? tāvato 'nabhisaṃskāreṇa vyavalokanāt / [S434-436]
㈠說何義不了。若如來約自性心。不作別故意。正說利益他等。於此境界皆自然成。
㈡密意者何。謂若世尊不起加行。唯能觀此三千大千。
★◤ko'trābhiprāyaḥ tāvato'nabhisaṃskāreṇa vyavalokanāt / [185|04-]
♂ko 'trābhiprāyaḥ / ♂tāvato 'nabhisaṃskāreṇa vyavalokanāt /
①kotra abhiprāyas tāvatā unabhisaṃskāreṇa vyavalokanāt
③མངོན་པར་འདུ་མཛད་པ་མི་མངའ་བར་དེ་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢མངོན་པར་འདུ་མཛད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་གྱི་ཡུལ་མཐའ་ཡས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤abhisaṃskārena tvananto buddhānāṃ cakṣurviṣayaḥ / [185|05-]
♂abhisaṃskāreṇa tvananto buddhānāṃ cakṣurviṣayaḥ /
◤abhisaṃskāreṇa tvananto buddhānāṃ cakṣurviṣayaḥ / [S434-436]
㈠若如來作別故意境界則隨意無邊。
㈡若時世尊發起加行。無邊世界皆佛眼境。天耳通等例此應知。
①abhisaṃskārena tu anantas buddhānām cakṣus viṣayas
③མངོན་པར་འདུ་མཛད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་གྱི་ཡུལ་མཐའ་ཡས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤santyevānyalokadhātuṣu buddhā iti nikāyāntarīyāḥ / kiṃ kāraṇam / [185|06]
◤santyevānyalokadhātuṣu buddhā iti nikāyāntarīyāḥ / [S434-436]
㈠有別部說。於餘世界各有諸佛如來。
㈡有餘部師說。餘世界亦別有佛出現世間。
①santi eva anya lokadhātuṣu buddhās iti nikāya antarīyās
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ན་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམས་བཞུགས་སོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མང་པོ་ཞིག་མཉམ་དུ་ཚོགས་དག་ལ་ཞུགས་པར་〖PNཔ།〗སྣང་ལ། གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ཞིག་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་ཡང་མི་རུང་ལ། །འབྱུང་བ་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇིག་རྟེན་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤bahavo hi samaṃ saṃbhāreṣu pravartamānā dṛśyante / [185|07]
◤kiṃ kāraṇam? bahavo hi samaṃ sambhāreṣu pravartamānā dṛśyante / [S434-436]
㈠何以故。見多人共俱修菩提資糧。
㈡所以者何。有多菩薩。現俱修習菩提資糧。
①bahavas hi samam saṃbhāreṣu pravartamānās dṛśyante
③མང་པོ་ཞིག་མཉམ་དུ་ཚོགས་དག་ལ་ཞུགས་པར་སྣང་ལ་།
★◤na caikatra bahūnāṃ buddhānāṃ yugapat yoga utpattuṃ na cāsti tadut pattau kakścit pratibandhaḥ iti niyataṃ lokadhātvantareṣūtpadyante / [185|07-]
♂na caikatra bahūnāṃ buddhānāṃ yugapat yoga utpattuṃ na cāsti tadut-[ 64a. 10A1. IV ] pattau kaścit pratibandhaḥ iti niyataṃ lokadhātvantareṣūtpadyante /
◤na caikatra bahūnāṃ yugapad yoga utpattum, na cāsti tadutpattau kaś cit pratibandha iti niyataṃ lokadhātvantareṣūtpadyante / [S434-436]
㈠有多佛世尊。於一處一時出現無如此理。若出現餘處則無有礙。是故必於餘世界等成正覺。
㈡一界一時可無多佛。多界多佛何理能遮。
①na ca ekatra bahūnām buddhānām yugapad yogas utpattum na ca asti tat ut pattau kakścid pratibandhas iti niyatam lokadhātu antareṣu utpadyant
③གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ཞིག་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་ཡང་མི་རུང་ལ་།། འབྱུང་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇིག་རྟེན་གཞན་དག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་།།
★◤anantā lokadhātava iti na śakyaṃ bhagavatā kalpamapyāyurvirbhratā yitheha tathā'nyeṣvapi ananteṣu lokadhātuṣu vyāpartuṃ kiṃ punaḥ puruṣāyuṣam / [185|09-]
♂anantā lokadhātava iti na śakyaṃ bhagavatā kalpamapyāyurvibhratā yatheha tathā'nyeṣvapi ananteṣu lokadhātuṣu vyāpartuṃ kiṃ punaḥ puruṣāyuṣam /
◤anantā lokadhātava iti na śakyaṃ bhagavatā kalpamapyāyurbibhratā yatheha tathānyeṣvapi ananteṣu lokadhātuṣu vyāpartum, kiṃ punaḥ puruṣāyuṣam / [S434-436]
①anantā lokadhātavas iti na śakyam bhagavatā kalpam api āyus virbhratās yithā iha tathā anyeṣu api ananteṣu lokadhātuṣu vyāpartum kim punar puru
③འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་ཀྱང་མཐའ་ཡས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པར་བཞུགས་ངོ་།། ཀྱང་། འདིར་ཇི་ལྟ་བར་མཐའ་ཡས་པ་གཞན་དག་ཏུ་མཛད་པར་མི་སྤྱོད་ན་མིའི་ཚེས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
㈢འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་ཀྱང་མཐའ་ཡས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པར་བཞུགས་ཀྱང་། འདིར་ཇི་ལྟ་བར་མཐའ་ཡས་པ་གཞན་དག་ཏུ་མཛད་པར་མི་སྤྱོད་ན་མིའི་ཚེས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་མཛད་ཅེ་ན། གང་ཟག་འདིའི་དབང་པོ་འདི་ནི་དུས་འདི་སྲིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཡུལ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་གང་〖PN+ཟག〗འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཤིང་ཡན་ལག་འདི་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་འདིས་ནམ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
ⅰ㈡故無邊界中有無邊佛現。若唯一佛設住一劫時。尚不遍為一世界佛事。況同人壽能益無邊。
★0◤kathaṃ ceha buddho vyāpriyate / [185|10-]
◤kathaṃ ceha buddho vyāpriyate? asya pudgalasyedamindriyam iyatā kālenāmuṣmin deśe amuṃ pudgalamāgamyāsya doṣasya parihārādasyāṅgasyopasaṃhārādanena prayogeṇānutpannaṃ votpatsyate, aparipūrṇaṃ vā paripūrayiṣyatīti / [S434-436]
①katham ca iha buddhas vyāpriyate
③འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་མཛད་ཅེ་ན་།
ⅰ㈡然諸有情居無邊界。時處根性差別無邊。佛應遍觀此有情類。如是時處應見世尊。佛便應機現通說法。令其過失未生不生。諸有已生能令斷滅。令其功德未生得生。諸有已生能令圓滿。如何一佛此事頓成。是故同時定有多佛。
★◤asya pudgalasyedamindriyam iyatā kālelāmuṣmin deśe amuṃ pudgalamāgamyāsya doṣasya parihārādasyāṅgasyopasaṃhārādanena prayogeṇānutpannaṃ votpatsyate aparipūrṇaṃ vā paripūrayiṣyatīti / [185|11-]
♂asya pudgalasyedamindriyam iyatā kālenāmuṣmin deśe amuṃ pudgalamāgamyāsya doṣasya parihārādasyāṅgasyopasaṃhārādanena prayogeṇā{5. MS. prayogenā |}nutpannaṃ votpatsyate aparipūrṇaṃ vā paripūrayi- ṣyatīti /
①asya pudgalasya idam indriyam iyatā kālela amuṣmin deśe amum pudgalam āgamya asya doṣasya
③གང་ཟག་འདིའི་དབང་པོ་འདི་ནི་དུས་འདི་སྲིད་ཀྱིས་ཡུལ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་གང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཤིང་ཡན་ལག་འདི་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་འདིས་ནམ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
①parihārāt asya aṅgasya upasaṃhārāt anena prayogeṇa anutpannam vā utpatsyate aparipūrṇam vā paripūrayiṣyati iti
㈢མ་རྫོགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་མཁྱེན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤yattvidaṃ sūtramatropanīta “masthānamanavakāśo yadpūrvācaramau dvī tathāgatāvekatra loka utpadyeyātāmi”ti tadevedaṃ saṃpradhāryate kimidamekaṃ lokadhātumadhikṛtyoktamāhosvit sarvāniti / [185|13-]
♂yattvidaṃ sūtramatro{6. MS. sūtramātro...|}panīta“masthānamanavakāśo yadapūrvācaramau dvau tathāgatāvekatra loka utpadyeyātābhi”ti tadevedaṃ saṃpradhāryate kimidamekaṃ{7. MS. kamida...|} lokadhātumadhikṛtyoktamāhosvit sarvāniti /
◤yattvidaṃ sūtramatropanītam-- “asthānamanavakāśo yadapūrvācaramau dvau tathāgatāvekatra loka utpadyeyātām” ( ) iti, tadevedaṃ sampradhāryate--[S434-436]
㈠若爾此義中前所引經云。無處無時。謂無前無後。二如來出現於世。此義今云何。
㈡然彼所引無處無位非前非後。有二如來出於世等。應共思擇。
①yat tu idam sūtram atra upanīta masthānam anavakāśas yad pūrvācaramau dvī tathāgatau= ekatra
③འདི་ལ་ཁུངས་སུ་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་འདི་ཕྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཞིག་གམ་།
㈢འདི་ལ་ཁུངས་སུ་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་འདི་ཕྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཞིག་ཅེས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
①loke utpadyeyātām iti tat eva idam saṃpradhāryate kim idam ekam lokadhātum adhikṛtya uktam āhosvit sarvān iti
③འོན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཞིག་ཅེས་དཔྱད་པར་བྱའོ་།།
★◤cakravartino'pi cāsya lokaddhātau na syādutpādaḥ / [185|15-]
♂cakravartino 'pi cāsya lokadhātau na syādutpādaḥ /
①cakravartinopi ca asya lokat dhātau na syāt utpādas
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དུ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཞིན་ནོ། །
◤kimidamekaṃ lokadhātumadhikṛtyoktam, āhosvit sarvāniti? cakravartino 'pi cāsya lokadhātau na syādutpādaḥ; sahotpattipratiṣedhāt buddhavat / [S434-436]
㈠將此義今應思量。此經為約一世界說。為約一切世界說。若約一切世界說。轉輪王不應出餘世界。由遮俱生故。譬如如來。
㈡此言為說一界多界。若說多界則轉輪王餘世界中亦應非有。以說如佛遮俱生故。
★★◤sahotpattipratiṣedhāt buddhavat / [185|16]
♂sahotpattiprativedhāt buddhavat /
①saha utpatti pratiṣedhāt buddha vat
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཞིན་ནོ་།།
★0◤athaitat kṣamyate idaṃ tu kasmānna kṣamyate “puṇyastu buddhānāṃ loka utpāda” iti / [185|16-]
◤athaitat kṣamyate, idaṃ tu kasmānna kṣamyate-- “puṇyastu buddhānāṃ loka utpādaḥ” iti? yadi bahūnāṃ bahuṣu syāt, na doṣaḥ syāt / [S434-436]
㈠若汝忍如此。此義云何不忍。諸佛出現世。是大吉祥福。若多佛出多世界。無有過失。
㈡若許輪王餘界別有如何不許別界佛耶。佛出世間具吉祥福。多界多佛何過而遮。
①atha etat kṣamyate idam tu kasmāt na kṣamyate puṇyas tu buddhānām loke utpādas iti
③འོན་ཏེ་བཟོད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པས་འདི་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བཟོད་དེ་།
㈢འོན་ཏེ་〖PN+དེ།〗བཟོད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པས་འདི་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བཟོད་དེ། གལ་ཏེ་མང་པོ་〖PNམོ།〗ཞིག་ཏུ་ཕལ་པོ་ཆེ་ཞིག་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བར་གྱུར་ན་ཡང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་ཆེར་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང་ངེས་པར་ལེགས་{161b}པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤yadi bahūnāṃ bahuṣu syānna doṣaḥ syāt / [185|17-]
♂yadi bahūnāṃ bahubu syānna doṣaḥ syāt /
★0◤bhūyasāṃ lokānāmabhyudayena yogaḥ syānniḥśreyasena ca / [185|18]
◤bhūyasāṃ lokānāmabhyudayena yogaḥ syānniḥśreyasena ca // [S434-436]
㈠於世間無量眾生。得與大福德己利相應。
㈡謂多界中諸佛俱現。便能饒益無量有情令得增上生及決定勝道。
①yadi bahūnām bahuṣu syāt na doṣas syāt bhūyasām lokānām abhyudayena yogas syāt niḥśreyasena ca
③གལ་ཏེ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕལ་པོ་ཆེ་ཞིག་འབྱུང་བར་གྱུར་ན་ཡང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་ཆེར་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང་ངེས་པར་ལེགས་ ****[@161b]**** ་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤athaiṅkasminnapi kasmāt dvau tathāgatau na sahotpadyete / [185|18-]
♂athaikasminnapi kasmāt dvau tathāgatau na sahotpadyete /
◤athaikasminnapi kasmād dvau tathāgatau na sahotpadyate?[S434-436]
㈠若爾於一佛田。云何二如來不俱出世。
㈡若爾何故一世界中無二如來俱時出現。
①atha eṅkasmin= api kasmāt dvau tathāgatau na saha utpadyete
③འོན་ཏེ་གཅིག་ཏུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཉིས་ཅིའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་གཅིག་ཏུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཉིས་ཅིའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་འདི་སྐད་དུ་ཀྱེ་མ་བདག་ནི་འདྲེན་པ་མེད་པ་ལྡོངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དུ་སངས་རྒྱས་སུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤prayojanābhāvāt praṇidhānavaśācca / [185|19]
①prayojana abhāvāt praṇidhāna vaśāt ca
③དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་ཏེ་།
◤1.prayojānābhāvāt / 2. praṇidhānavaśācca / [S434-436]
㈠無用故。隨本願故。
㈡以無用故。謂一界中一佛足能饒益一切。又願力故。
★◤evaṃ hi bodhisattvāḥ praṇidhānaṃ kurvanti aho vatāhamandhe loke 'pariṇāyake buddho loka utpadyeyamanāthānāṃ nātha iti / [185|19-]
♂evaṃ hi bodhisattvāḥ praṇidhānaṃ kurvanti aho vatāhamandhe loke 'pariṇāyake{8. MS. Here one bu seems to be extra |} [ 64b. 10B1. IV ] buddho loka utpadyeyamanāthānāṃ nātha iti /
◤evaṃ hi bodhisattvāḥ praṇidhānaṃ kurvanti-- ‘aho batāhamandhe loke 'pariṇāyake buddho loka utpadyeyamanāthānāṃ nāthaḥ’ iti / [S434-436]
㈠故諸菩薩發如此願。於盲世間無將導無救無依。願我於中成佛。為眼及依。
㈡謂諸如來為菩薩時先發誓願。願我當在無救無依盲闇界中成等正覺。利益安樂一切有情。為救為依為眼為導。
①evam hi bodhisattvās praṇidhānam kurvanti aho vatā aham andhe loke apariṇāyake buddhas loke utpadyeyam anāthānām nāthas iti
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་འདི་སྐད་དུ་ཀྱེ་མ་བདག་ནི་འདྲེན་པ་མེད་པ་ལྡོངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དུ་སངས་རྒྱས་སུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བྱེད་དོ་།།
★0◤ādarābhitvarārthaṃ ca / [185|21]
①ādara abhitvara artham ca
③གུས་པ་དང་རིངས་པར་བྱ་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གུས་པ་དང་རིངས་པར་བྱ་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ།།〖PN-ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ།།〗
◤3. ādarārtham / 4. abhitvarārthaṃ ca / [S434-436]
㈠為令敬恭及疾行故。
㈡又令敬重故。謂一界中唯有一如來便深敬重。又令速行故。
★◤ekasminhi buddhe sutarāmādriyante durlabha īdṛśo'nya iti manyamānāḥ sutarāṃ cābhitvarante śāsanapratipattau mā'smin gate parinirvṛte vā 'nāthā bhūmeti / [185|22-]
♂ekasminhi buddhe sutarāmādriyante durlabha īdṛśo 'nya iti manyamānāḥ sutarāṃ cābhitvarante śāsanapratipattau mā'smin gate parinirvṛte vā'nāthā bhūmeti /
◤ekasmin hi buddhe sutarāmādriyante / [S434-436]
㈠何以故。若一佛則生他極重恭敬。
①ekasmin hi buddhe sutarām ādriyante durlabhas īdṛśas anyas iti manyamānās sutarām ca abhitvarante śāsana pratipattau mā asmin gate parinirvṛtebhūma iti
㈢སངས་རྒྱས་གཅིག་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་གུས་པར་འགྱུར་ལ། འདི་ལྟ་བུ་གཞན་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་རྙེད་པར་དཀའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི་འདི་གཤེགས་སམ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན་མགོན་མེད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པ་བསྒྲུབ་〖PNསྒྲུབ།〗པ་ལ་ཤིན་ཏུ་རིངས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །
◤‘durlabha īdṛśo 'nyaḥ’ iti manyamānāḥ sutarāṃ cābhitvarante śāsanapratipattau-- ‘mā'smin gate parinirvṛte vā'nāthā bhūma’ iti // [S434-436]
㈠又令他思惟如此。餘佛最難可得。是故如所立教速疾修行。勿大師去已及般涅槃。我等無依止。
㈡謂令如是知：一切智尊甚為難遇，彼所立教應速修行，勿般涅槃.或往餘處，便令我等無救無依。故一界中無二佛現。
★◤athaite cakravartinaḥ suvarṇādimayaiścakraiḥ pṛthivīṃ jayantaḥ kathaṃ jayanti / yathākramaṃ[185|24]
♂arthate cakravartinaḥ suvarṇādimayaiścakraiḥ pṛthivīṃ jayantaḥ kathaṃ jayanti /
◤athaite cakravartinaḥ suvarṇādimayaiś cakraiḥ pṛthivīṃ jayantaḥ kathaṃ jayanti? yathākramam--[S434-436]
㈠復次是四種轉輪王。由金輪等制伏天下。云何能制伏次第。
㈡如是所說四種輪王威定諸方亦有差別。
①atha ete cakravartinas suvarṇa ādi mayais cakrais pṛthivīm jayantas katham jayanti
③ཡང་འཁོར་ལོ་མ་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དག་གསེར་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ལོ་དག་གིས་ས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དག་གསེར་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ལོ་དག་གིས་ས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གོ་རིམས་བཞིན་དུ། ཕས་བསུ་རང་འགྲོ་་བཤམས་དང་། །མཚོན་བརྩམས་པས་རྒྱལ། གང་ལ་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་འབྱོར་པ་དང་། རྒྱས་པ་དང་། བདེ་བ་དང་།〖PN-བདེ་བ་དང་།〗 གང་ལོ་ལེགས་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་དང་། མི་ཕལ་པོ་ཆེས་བལྟམས་〖PNབསྟམ།〗པའི་ལྗོངས་འདི་དག་ནི་ལྷའི་ལགས་ཀྱི་ལྷས་དེ་དག་རྗེས་སུ་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་ཅག་ནི་ལྷའི་ཞམ་འབྲིང་འཚལ་ལོ་ཞེས་ཕས་བསུ་བར་བྱེད་དོ། །
①yathākramam
③གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
★◤ 【pratyudyānasvayaṃyāna kalahāstrajitaḥ 】[185|25]
♂yathākramaṃ pratyudyānasvayaṃyāna{9. MS. jāna |}kalahāstrajitaḥ yasya sauvarṇa cakraṃ bhavati taṃ koṭarājānaḥ svayaṃ pratyudgacchanti{10. pratyut gacchanti |} /
①pratyudyāna svayaṃyāna kalaha astra jitas
③ཕས་བསུ་རང་འགྲོ་གཡུལ་བཤམས་དང་།། མཚོན་བརྩམས་པས་རྒྱལ་།
◤pratyudyānasvayaṃyānakalahāstrajitaḥ,[S434-436]
①pratyudyāna-svayaṃyāna-kalahāstrajitaḥ,
㈠〔偈曰〕：【他迎自往彼 爭伏勝】。
㈡【他迎自往伏〖95_3_a〗 諍陣勝】
◤yasya sauvarṇaṃ cakraṃ bhavati taṃ koṭarājānaḥ svayaṃ pratyudgacchanti--[S434-436]
㈠釋曰。若王得金輪為具。剡浮洲諸國王。各自來迎候。
㈡謂金輪者諸小國王各自來迎
★◤yasya sauvarṇa cakraṃ bhavati taṃ koṭarājānaḥ svayaṃ pratyudgacchanti / [185|26]
★◤ime devasya janapadāḥ ṛddhāśca sphītāśca kṣemāśca subhikṣāścākīrṇabahujanamanuṣyāśca / [185|26-186|01]
♂ime devasya janapadāḥ ṛddhāśca @186 sphītāśca kṣemāśca sumikṣāścākīrṇabahujanamanuṣyāśca /
◤‘ime devasya janapadāḥ ṛddhāś ca sphītāś ca kṣemāś ca subhikṣāś cākīrṇabahujanamanuṣyāś ca, tān devaḥ samanuśāstu, vayaṃ devasyānuyātrikā bhaviṣyāmaḥ’ iti / [S434-436]
㈠各云我等國土。富樂平安豐壤。遍多人眾。皆屬天尊。願天尊教勅。我等皆是天尊翼從。
㈡作如是請。我等國土寬廣豐饒。安隱富樂多諸人眾。唯願天尊親垂教勅。我等皆是天尊翼從。
★0◤tān devaḥ samanuśāstu / [186|01-]
①yasya sauvarṇa cakram bhavati tam koṭa rājānas svayam pratyudgacchanti ime devasya janapadās ṛddhās ca sphītās ca kṣemās ca su bhikṣās ca ākīrṇa bahu jana manuṣyās ca tān devas samanuśāstu
③གང་ལ་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་འབྱོར་པ་དང་། རྒྱས་པ་དང་། བདེ་བ་དང་། གང་ལོ་ལེགས་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་དང་། མི་ཕལ་པོ་ཆེས་བལྟམས་པའི་ལྗོངས་འདི་དག་ནི་ལྷའི་ལགས་ཀྱི་ལྷས་དེ་དག་རྗེས་སུ་བསྟན་དུ་གསོལ་།
★0◤vayaṃ devasyānuyātrikā bhaviṣyāma iti / [186|02]
①vayam devasya anuyātrikā bhaviṣyāmas iti
③བདག་ཅག་ནི་ལྷའི་ཞམ་འབྲིང་འཚལ་ལོ་ཞེས་ཕས་བསུ་བར་བྱེད་དོ་།།
★0◤yasya rūpyamayaṃ sa svayameva teṣāmantikaṃ yāti paścādasya prahvībhavanti / [186|02-]
◤yasya rūpyamayaṃ sa svayameva teṣāmantikaṃ yāti, paścādasya prahvībhavanti / [S434-436]
㈠若王得銀輪為具。王自往彼土。諸王皆下心歸伏。
㈡若銀輪王自往彼土。威嚴近至彼方臣伏。
①yasya rūpya mayam sa svayam eva teṣām antikam yāti paścāt asya prahvībhavanti
㈢གང་ལ་དངུལ་གྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་བདག་ཉིད་དེ་དག་གི་ཐད་དུ་འགྲོ་སྟེ། ཕྱིས་འདུད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yasya tāmramayaṃ sa teṣāmantikaṃ gatvā kalahāyate paścāt prahvībhavanti / [186|03-]
◤yasya tāmramayaṃ sa teṣāmantikaṃ gatvā kalahāyate, paścāt prahvībhavanti / [S434-436]
㈠若王得銅輪為具。王往近彼土。遣使去還與共討爭。然後諸王方下心歸伏。
㈡若銅輪王至彼國已。宣威競德彼方推勝。
①yasya tāmra mayam sa teṣām antikam gatvā kalahāyate paścāt prahvībhavanti
㈢གང་ལ་ཟངས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ཐད་དུ་སོང་ནས་གཡུལ་ཤོམ་〖PNགཤོམ།〗པར་བྱེད་དེ། ཕྱིས་འདུད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yasya śastramayaṃ sa teṣāmantikaṃ gacchati anyonyaṃ śastrāṇyāvahanti paścānnamanti / [186|04-]
◤yasya śastramayaṃ sa teṣāmantikaṃ gacchati, anyonyaṃ śastrāṇyāvahanti, paścānnamanti // [S434-436]
㈠若王得鐵輪為具。王自往彼土。擐甲捉仗示攻伐相。然後諸王方下心歸伏。
㈡若鐵輪王亦至彼國。現威列陣剋勝便止。
①yasya śastra mayam sa teṣām antikam gacchati anyonyam śastrāṇi āvahanti paścāt namanti
㈢གང་ལ་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ཐད་དུ་སོང་ནས་ཕན་ཚུན་མཚོན་བརྩམས་པ་ལས་ཕྱིས་འདུད་པར་བྱེད་དོ། །
◤[S436]
★◤sarve tu cakravartinaḥ[186|05]
♂sarve tu cakravartinaḥ avadhāḥ //96//
◤sarve tu cakravartinaḥ-- avadhāḥ // 96 // [S436-438]
㈠一切轉輪王。〔偈曰〕：【無害】。
㈡【無害】
①sarve tu cakravartinas
㈢འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།
★◤ 【avadhāḥ // VAkK_3.96 //】[186|06]
①avadhās
㈢གནོད་པ་མེད།
★◤śastreṇāpi jayatāṃ badho na pravartate nirjitya ca sattvān daśasu kuśaleṣu karmapatheṣu pratiṣṭhāpayanti / [186|07-]
♂śastreṇāpi jayatāṃ vadho na pravartate nirjitya ca sattvān daśasu kuśaleṣu karmapatheṣu pratiṣṭhāpayanti /
◤śastreṇāpi jayatāṃ vadho na pravartate / [S436-438]
㈠釋曰。若捉仗制伏他土尚無殺害。何況餘王。
㈡一切輪王皆無傷害。
①śastreṇa api jayatām badhas na pravartate nirjitya ca sattvān daśasu kuśaleṣu karma patheṣu pratiṣṭhāpayanti
③མཚོན་ཆས་རྒྱལ་ཡང་གསོད་དུ་མི་འཇུག་གོ་།། རྒྱལ་ནས་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢མཚོན་ཆས་རྒྱལ་ཡང་གསོད་དུ་མི་འཇུག་གོ། །
㈢རྒྱལ་ནས་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །
◤nirjitya ca sattvān daśasu kuśaleṣu karmapatheṣu pratiṣṭhāpayanti / [S436-438]
㈠伏天下已。一切眾生住王國土。王悉教令受持十善法。
㈡令伏得勝已各安其所居。勸化令修十善業道。
★0◤ata eva te niyataṃ deveṣūtpadyante / [186|08]
◤ata eva te niyataṃ deveṣūtpadyante / [S436-438]
㈠是故諸王死定生天。
㈡故輪王死定得生天。
①atas eva te niyatam deveṣu utpadyante
③དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།། མདོ་ལས་།
㈢དེ་གཉིས་〖PNཉིད།〗ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤sūtra uktaṃ “rājñaścakravartino loke prādurbhāvātsaptānāṃ ratnānāṃ loke prādurbhāvo bhavati / [186|08-]
♂sūtra uktaṃ “rājñaścakravartino loke prādurbhāvātsaptānāṃ ratnānāṃ loke prā-[ 65a. 10A1. V ] durbhāvo bhavati /
◤sūtra uktam-- “rājñaś cakravartino loke prādurbhāvāt saptānāṃ ratnānāṃ loke prādurbhāvo bhavati / [S436-438]
㈠經中說。由轉輪聖王出現於世。世間則有七寶現生。
㈡經說輪王出現於世便有七寶出現世間。
①sūtras uktam rājñas cakravartinas loke prādurbhāvāt saptānām ratnānām loke prādurbhāvas bhavati
③འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བས་ ****[@162a]**** *་།། འཇིག་རྟེན་དུ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢མདོ་ལས། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བས་{162a}འཇིག་རྟེན་དུ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་〖N-ཆེ།〗དང་། རྟ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་ས་འབྱུང་ཞེ་ན། གཞན་གྱི་ལས་ཁོ་ནས་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་གང་དག་གིས་དེ་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་བརྩམས་〖PNབསགས།〗པ་དེ་ནི་དེ་བྱུང་〖PNའབྱུང་།〗ན་རང་གི་ལས་དེ་〖PN-དེ།〗དག་ཁོ་ནས་〖PN+དེ།〗སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tadyathā cakraratnasya hastiratnasyāśvaratnasya maṇiratnasya strīratnasya gṛhapatiratnasya pariṇāyakaratnasye”ti / [186|10-]
♂tadyathā cakraratnasya hastiratnasyā- śvaratnasya maṇiratnasya strīratnasya gṛhapatiratnasya {1. MS. drops gṛhapatiratnasya |} pariṇāyakaratnasye”ti /
◤tadyathā-- cakraratnasya, hastiratnasya, aśvaratnasya, maṇiratnasya, strīratnasya, gṛhapatiratnasya, pariṇāyakaratnasya” ( ) iti / [S436-438]
㈠何者為七。一輪寶。二象寶。三馬寶。四摩尼寶。五女寶。六長者寶。七大臣寶。
㈡其七者何。一者輪寶。二者象寶。三者馬寶。四者珠寶。五者女寶。六者主藏臣寶。七者主兵臣寶。
★0◤kathaṃ sattvasaṃkhyātā hastyādayaḥ parakīyeṇa karmaṇotpadyante / [186|11]
◤kathaṃ sattvasaṃkhyātā hastyādayaḥ parakīyeṇa karmaṇotpadyante? na vai kaś cit parakīyeṇotpadyate / [S436-438]
㈠象等諸寶。是眾生類。云何由他業生。若無一眾生由他業生。
㈡象等五寶有情數攝。如何他業生他有情。非他有情從他業起。
①tadyathā cakraratnasya hasti ratnasya aśva ratnasya maṇi ratnasya strī ratnasya gṛhapati ratnasya pariṇāyaka ratnasya iti katham sattva saṃkhyātās hasti ādayas parakīyeṇa karmaṇā utpadyante
③འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་ས་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་གཞན་དག་ལས་ཁྱད་པར་དེ་ཁོ་ན་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་ནོ། །
★0◤na vai kaścit parakīyeṇotpadyate / [186|12]
①na vai kaścid parakīyeṇa utpadyate
③གཞན་གྱི་ལས་ཁོ་ནས་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་།
★◤yena tu sattvena tatsaṃbandha saṃvartanīyaṃ karmopacitaṃ tasminnutpanne svānyevainaṃ karmāṇyutpādayanti / [186|12-]
♂yena tu sattvena tatsaṃbandha{2. Y. one reading seems to be saṃbaddha |}saṃvartanīyaṃ{3. Y. quotes tatsaṃbaddhajātīyamiti but explains tatsaṃbaddha... or tatsaṃbandhasaṃvarttanīyamiti |} karmopacitaṃ tasminnutpanne svānyevainaṃ karmāṇyutpādayanti /
◤yena tu sattvena tatsambandhajātīyaṃ tatsambaddhasaṃvartanīyaṃ karmopacitam, tasminnutpanne svānyevainaṃ karmāṇyutpādayanti / [S436-438]
㈠此人先共造諸業。能感互相應報。此人若受生。餘眾生由自宿業生。
㈡然由先造互相屬業。於中若一稟自業生。餘亦俱時乘自業起。
★0◤kimeṣa evānyarājabhyaścakravartināṃ viśeṣaḥ / [186|13-]
◤kimeṣa evānyarājabhyaś cakravartināṃ viśeṣaḥ? anyo 'pi viśeṣo 'sti; tadyathā-- dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇānyeṣāṃ bhavanti, tadyathā buddhānām // 95-96 // [S436-438]
㈠與此人相應。此轉輪王與餘王。為唯七寶有差別。為更有餘差別。有餘差別。謂此四轉輪王有三十二大人相。餘王則無。譬如諸佛。
㈡如是所說諸轉輪王。非唯有七寶與餘王別。亦有三十二大士相殊。
D3106 🈪ཅི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་གཞན་དག་ལས་ཁྱད་པར་དེ་ཁོ་ན་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་ནོ། །
①yena tu sattvena tad saṃbandha saṃvartanīyam karma upacitam tasmin= utpanne svāni eva enam karmāṇi utpādayanti kim eṣas eva anya rājabhyas cakravartinām viśeṣas
③སེམས་ཅན་གང་དག་གིས་དེ་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་བརྩམས་པ་དེ་ནི་དེ་བྱུང་ན་རང་གི་ལས་དེ་དག་ཁོ་ནས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་།། ཅི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་གཞན་དག་ལས་ཁྱད་པར་དེ་ཁོ་ན་ཡོད་དམ་ཞེ་།། ན་།
★◤anyo'pi viśeṣo'sti / [186|14]
♂anyo 'pi viśeṣo 'sti /
①anyopi viśeṣa usti
③ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་།
★◤tadyathā dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇānyeṣāṃ bhavanti tadyathā buddhānām / [186|14-]
♂tadyathā dvātriṃśanmahāpuruṣa- lakṣaṇānyeṣāṃ bhavanti tadyathā buddhānām /
①tadyathā dvātriṃśat mahāpuruṣa lakṣaṇāni eṣām bhavanti tadyathā buddhānām
③དེ་དག་ལས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་ནོ་།།
◤tatra tu--[S436-438]
★◤tatra tu[186|15]
①tatra tu
③དེ་ལ་།
㈢དེ་ལ〖PN+ནི།〗། ཐུབ་མཚན་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང་། །གསལ་ལ་རྫོགས་པས་འཕགས་པ་ཡིན། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡུལ་ལ་གནས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་ཀུན་རྫོགས་པ་དག་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་〖PN-གི།〗ཁྱད་པར་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【deśasthottaptapūrṇatvairlakṣaṇātiśayo muneḥ /】[186|16]
♂tatra tu deśasthottaptapūrṇatvairlakṣaṇātiśayo muneḥ /
◤deśasthottaptapūrṇatvair lakṣaṇātiśayo muneḥ / [S436-438]
①deśastha-uttapta-pūrṇa-tvair lakṣaṇa-atiśayas munes
㈠若爾王與佛何異。於中〔偈曰〕：【處正明了圓 佛相餘無等】。
㈡若爾輪王與佛何異【相不正圓明_c 故與佛非等】〖95_3_d〗
D3107 🈪དེ་ལ〖PN+ནི།〗། ཐུབ་མཚན་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང་། །གསལ་ལ་རྫོགས་པས་འཕགས་པ་ཡིན། །
①deśa stha uttapta pūrṇa tvais lakṣaṇa atiśayas munes
③ཐུབ་མཚན་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང་།། གསལ་ལ་རྫོགས་པས་འཕགས་པ་ཡིན་།།
★0◤deśasthatarāṇi buddhānāṃ lakṣaṇāni / [186|17]
◤deśasthatarāṇi buddhānāṃ lakṣaṇāni, uttaptatarāṇi, sampūrṇatarāṇi ca-- ityeṣa teṣāṃ viśeṣaḥ // [S436-438]
①deśastha-tarāṇi buddhānāṃ lakṣaṇāni, uttapta-tarāṇi, sampūrṇa-tarāṇi ca-- ityeṣa teṣāṃ viśeṣaḥ||
㈠釋曰。佛三十二相有三德。與王相不同。三德者。一處極正不偏。二極明了不隱昧。三極圓滿無減缺。劫初諸人。為有王。為無王。無王
㈡佛大士相處正明圓。王相不然故有差別。劫初人眾為有王無。
🈪སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡུལ་ལ་གནས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་ཀུན་རྫོགས་པ་དག་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་〖PN-གི།〗ཁྱད་པར་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤uttaptatarāṇi saṃpūrṇatarāṇi cetyeṣa teṣāṃ viśeṣaḥ / [186|17-]
①deśa sthatarāṇi buddhānām lakṣaṇāni uttaptatarāṇi saṃpūrṇatarāṇi ca iti eṣa teṣām viśeṣas
③སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡུལ་ལ་གནས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་ཀུན་རྫོགས་པ་དག་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ khalu prāthamakalpikā api manuṣyāḥ sarājakā āsan / netyāha / [186|19]
◤kiṃ khalu prāthamakalpikā api manuṣyāḥ sarājakā āsan? netyāha / [S436-438]
①D3108 🈪ཡང་ཅི་བསྐལ་བ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་དང་བཅས་པར་གྱུར་ཏམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim khalu prāthamakalpikās api manuṣyās sa rājakās āsan
③ཡང་ཅི་བསྐལ་བ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་དང་བཅས་པར་གྱུར་ཏམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་བསྐལ་བ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་དང་བཅས་པར་གྱུར་ཏམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ tarhi / [186|20]
◤kiṃ tarhi?[S436-438]
①na iti āha kim tarhi
③སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་;་།འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
◤prāgāsan rūpivat sattvāḥ,[S436-438]
㈠雖然〔偈曰〕：【初生如色界】。
㈡頌曰 【劫初如色天】〖96_3_a〗
D3109 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྔར་བྱུང་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་བཞིན། །
★◤prāgāsannupivat sattvāḥ[186|21]
①prāc āsan= upi vat sattvās
③སྔར་བྱུང་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་བཞིན་།།
★◤prathamakalpikā manuṣyā rūpāvacarā ivāsan / [186|22]
♂prāgāsatrūpivat sattvāḥ prāthamakalpikā manuṣyā rūpāvacarā ivāsan /
◤prāthamakalpikā manuṣyā rūpāvacarā ivāsan / [S436-438]
㈠釋曰。劫初生人。如色界眾生。各自在住。
㈡論曰。劫初時人皆如色界。
🈪བསྐལ་པ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ〖PNགྱུར།〗། མདོ་ལས། དེ་དག་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ། ཡིད་ལས་〖PNལ།〗བྱུང་བ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ། ངན་པ་མ་ཡིན་པ། མཛེས་པ། ཁ་དོག་ལ་གནས་པ། རང་གི་འོད་ཅན་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་། དགའ་བ་ཟ་ཞིང་ཟས་སུ་དགའ་བ་ཟ་བ། ཚེ་རིང་བ། ཡུན་རིང་པོར་〖PNཔོ།〗གནས་པ་ཡིན་ནོ་〖PN-ནོ།〗ཞེས་གསུངས་སོ། །
①prathama kalpikās manuṣyās rūpāvacarās iva āsan
③བསྐལ་པ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ། མདོ་ལས་།
★◤sūtra uktaṃ “te bhavanti rūpiṇo manomayāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetā āvikalā ahīnendriyāḥ śubhā varṇasthāyinaḥ svayaṃ prabhā vihāyasaṃgamāḥ prītibhakṣaḥ prītyāhārā dīrghāyuṣo dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantī”ti / [186|22-]
♂sūtra uktaṃ “te bhavanti rūpiṇo manomayāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetā avikalā ahīnendriyāḥ śubhā varṇasthāyinaḥ svayaṃprabhā vihāyasaṃgamāḥ prītibhakṣāḥ prītyāhārā dīrghāyuṣo dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhantī”ti /
◤sūtra uktam-- “te bhavanti rūpiṇo manomayāḥ sarvāṅgapratyaṅgopetā avikalā ahīnendriyāḥ śubhā varṇasthāyinaḥ svayamprabhā vihāyasaṅgamāḥ prītibhakṣāḥ prītyāhārā dīrghāyuṣo dīrghamadhvānaṃ tiṣṭhanti” ( ) iti / [S436-438]
㈠經中說。劫初生人。有色意生。具身身分。具根無減。色形可愛。自然光明。能飛行空中。喜樂為食。依喜樂於久長時住。
㈡故契經說。劫初時人有色意成。肢體圓滿諸根無缺。形色端嚴身帶光明。騰空自在飲食喜樂長壽久住。
①sūtre uktam te bhavanti rūpiṇas manas mayās sarva aṅga pratyaṅga upetās āvikalās ahīna indriyās
③དེ་དག་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ། ཡིད་ལས་བྱུང་བ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ། ངན་པ་མ་ཡིན་པ། མཛེས་པ་།
①śubhās varṇa sthāyinas svayam prabhā vihāya saṃgamās prīti bhakṣas prīti āhārās dīrgha āyuṣas
③ཁ་དོག་ལ་གནས་པ། རང་གི་འོད་ཅན་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་། དགའ་བ་ཟ་ཞིང་ཟས་སུ་དགའ་བ་ཟ་བ། ཚེ་རིང་བ་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྔར་བྱུང་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་བཞིན། །བསྐལ་པ་དང་པོ་པའི་མི་རྣམས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ〖PNགྱུར།〗། མདོ་ལས། དེ་དག་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ། ཡིད་ལས་〖PNལ།〗བྱུང་བ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ། ངན་པ་མ་ཡིན་པ། མཛེས་པ། ཁ་དོག་ལ་གནས་པ། རང་གི་འོད་ཅན་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་། དགའ་བ་ཟ་ཞིང་ཟས་སུ་དགའ་བ་ཟ་བ། ཚེ་རིང་བ། ཡུན་རིང་པོར་〖PNཔོ།〗གནས་པ་ཡིན་ནོ་〖PN-ནོ།〗ཞེས་གསུངས་སོ། །
①dīrgham adhvānam tiṣṭhanti iti
③ཡུན་རིང་པོར་གནས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
★◤ 【rasarāgāttataḥ śanaiḥ // VAkK_3.97 //】[186|25]
♂rasarāgāttataḥ śanaiḥ //97//
①rasa rāgāt tatas śanais
③དེ་ནས་རིམ་གྱིས་རོ་ལ་ཆགས་།།
㈢དེ་ནས་རིམ་གྱིས་རོལ་ཆགས། །ལེ་ལོས་གསོག་འཇོག་བྱས་ནས་ནི། །འཛིན་ཆགས་〖PNབཅས།〗རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་དཔོན་བཏབ〖PNབསྟབས།〗། །དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་〖PNབྱང་།〗བ་དེ་དག་ལས་སའི་རོ་སྦྲང་རྩིའི་རོ་བྲོ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་དང་། སེམས་ཅན་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བཞིག་གིས་དེའི་དྲི་བསྣམས་〖PNམནབས〗ནས་རོ་མྱངས་ཤིང་ཟོས་སོ། །
◤rasarāgāt tataḥ śanaiḥ // 97 // [S436-438]
㈠〔偈曰〕：【眾生漸貪味】。
㈡【後漸增貪味】〖96_3_b〗
D3110 🈪དེ་ནས་རིམ་གྱིས་རོལ་ཆགས། །ལེ་ལོས་གསོག་འཇོག་བྱས་ནས་ནི། །འཛིན་ཆགས་〖PNབཅས།〗རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་དཔོན་བཏབ〖PNབསྟབས།〗། །
★★◤ 【ālasyātsamnidhim kṛtvā sāgrahaiḥ kṣetrapo bhṛtaḥ /】[186|26]
♂ālasyātsaṃnidhiṃ kṛtvā sāgrahaiḥ kṣetrapo bhṛtaḥ /
①ālasyāt samnidhim kṛtvā sāgrahais kṣetrapas bhṛtas
③ལེ་ལོས་གསོག་འཇོག་བྱས་ནས་ནི་།། འཛིན་ཆགས་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་དཔོན་བཏབ་།།
◤ālasyāt sannidhiṃ kṛtvā sāgrahaiḥ kṣetrapo bhṛtaḥ / [S436-438]
㈠【為嬾惰儲畜 由財雇守田】。
㈡ 【由惰貯賊起_c 為防雇守田】〖96_3_d〗
★★◤teṣāṃ tathābhūtānāṃ bhūmirasaḥ prādurbhūto madhusvādurasaḥ / [186|27]
♂teṣāṃ tathābhūtānāṃ bhūmirasaḥ [ 65b. 10B1. V ] prādurbhūto madhusvādurasaḥ /
◤teṣāṃ tathābhūtānāṃ bhūmirasaḥ prādurbhūto madhusvādurasaḥ / [S436-438]
㈠釋曰。眾生已如此成。地味漸出。其味甘美勝細蜂蜜。
㈡有如是類地味漸生。其味甘美其香欝馥。
🈪དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་〖PNབྱང་།〗བ་དེ་དག་ལས་སའི་རོ་སྦྲང་རྩིའི་རོ་བྲོ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་དང་། སེམས་ཅན་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བཞིག་གིས་དེའི་དྲི་བསྣམས་〖PNམནབས〗ནས་རོ་མྱངས་ཤིང་ཟོས་སོ། །
★◤tasyānyatamo lolupajātīyaḥ sattvo gandhaṃ ghrātvā rasaṃ svāditavān bhakṣitavāṃśca / [186|27-187|01]
♂tasyānyatamo @187 lolupajātīyaḥ sattvo gandhaṃ ghrātvā rasaṃ svāditavān bhakṣitavāṃśca /
◤tasyānyatamo lolupajātīyaḥ sattvo gandhaṃ ghrātvā rasaṃ svāditavān, bhakṣitavāṃś ca / [S436-438]
㈠於中有一人貪愛為性。聞地味香試取嘗之。遂便噉食。
㈡時有一人稟性耽味。嗅香起愛取甞便食。
①teṣām tathābhūtānām bhūmi rasas prādurbhūtas madhu svādu rasas tasya anyatamas lolupa jātīyas sattvas gandham ghrātvā rasam svāditavān bhakṣitavān= ca
③དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ལས་སའི་རོ་སྦྲང་རྩིའི་རོ་བྲོ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་དང་། སེམས་ཅན་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་དེའི་དྲི་བསྣམས་ནས་རོ་མྱངས་ཤིང་ཟོས་སོ་།།
★◤tathā'nye'pi sattvāstathaivākārṣuḥ / [187|01-]
♂tathā'nye 'pi sattvā- stathaivākārṣuḥ /
◤tathā anye 'pi sattvāstathaivākārṣuḥ / [S436-438]
㈠餘人次第隨學此事。
㈡餘人隨學競取食之。
D3111 🈪དེ་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
①tathā anyepi sattvās tathā eva akārṣus
③དེ་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ ****[@162b]**** ་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་{162b}ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
◤sa ārambhaḥ kavalīkārāhārasya / [S436-438]
㈠初發段食在於此時。
㈡爾時方名初受段食。
D3112 🈪དེ་དག་ཟས་དེ་ལ་〖PN-ལ །〗གོམས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྩུབ་པ་ཉིད་དང་། ལྕི་བ་ཉིད་ནི་ཞུགས། འོད་ནི་ནུབ་པར་གྱུར་ཏོ། །
🈪དེའི་འོག་ཏུ་མུན་པ་འབྱུང་〖PNབྱུང་། །〗བ་དང་། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དག་ཀྱང་བྱུང་བར་གྱུར། རོ་ལ་ཆགས་པ་དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗སའི་རོ་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་ནུབ་ནས་ས་〖PNསའི།〗ཞག་ཅིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
🈪དེ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང་། དེ་ཡང་ནུབ་ནས་མྱུག་གུའི་ཚལ་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
🈪དེ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང་དེ་ཡང་ནུབ་ནས་མ་རྨོས་〖PNསྨོས།〗མ་བཏབ་པའི་འབྲས་སཱ་〖PNས།〗ལུ་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ།
★◤sa ārambhaḥ kavaḍīkārāhārasya / [187|02]
♂sa ārambhaḥ kavaḍīkārāhārasya{1. MS. kavaḍīkāra āhārasya |} /
①sas ārambhas kavaḍīkāra āhārasya
③ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★◤teṣāṃ tadāhārābhyāsāt kharatvaṃ gurutvaṃ ca kāye'vakrāntaṃ prabhāvā antarhitāḥ / [187|02-]
♂teṣāṃ tadāhārābhyāsāt kharatvaṃ gurutvaṃ ca kāye 'vakrāntaṃ prabhāvā{2. MS. prabhāvāntarhitāḥ |} antarhitāḥ /
◤teṣāṃ tadāhārābhyāsāt kharatvaṃ gurutvaṃ ca kāye 'vakrāntam, prabhāvā antarhitāḥ / [S436-438]
㈠是時諸人由數習此食。於身生堅重二觸。失先光明。
㈡資段食故身漸堅重。光明隱沒黑闇便生。
①teṣām tad āhāra abhyāsāt khara tvam guru tvam ca kāya ivakrāntam prabhāvās antarhitās
㈢དེ་དག་ཟས་དེ་ལ་〖PN-ལ །〗གོམས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྩུབ་པ་ཉིད་དང་། ལྕི་བ་ཉིད་ནི་ཞུགས། འོད་ནི་ནུབ་པར་གྱུར་ཏོ། །
★◤tato'ndhakāra utpanne sūryācandramasau prādurbhūtau / [187|03-]
♂tato 'ndhakāra utpanne sūryācandramasau prādurbhūtau /
◤tato 'ndhakāra utpanne sūryā-candramasau prādurbhūtau / [S436-438]
㈠從此有黑暗起。是時日月出現。
㈡日月眾星從茲出現。
①tatondhakāras utpanne sūryācandramasau prādurbhūtau
③དེའི་འོག་ཏུ་མུན་པ་འབྱུང་བ་དང་། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དག་ཀྱང་བྱུང་བར་གྱུར་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་མུན་པ་འབྱུང་〖PNབྱུང་། །〗བ་དང་། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དག་ཀྱང་བྱུང་བར་གྱུར། རོ་ལ་ཆགས་པ་དེ་དག་ལས་〖PNལ།〗སའི་རོ་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་ནུབ་ནས་ས་〖PNསའི།〗ཞག་ཅིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
★◤so'pyeṣāṃ bhūmirasa āsvādagṛddhānāṃ krameṇāntarhito bhūmiparpaṭakaṃ prādurbhūtam / [187|04-]
♂so 'pyeṣāṃ bhūmirasa{3. MS. bhūmirasāsvāda...|} āsvādagṛddhānāṃ krameṇāntarhito bhūmiparpaṭakaṃ{4. MS. seems to be paryaṭakaṃ |} prādurbhūtam /
◤so 'pyeṣāṃ bhūmirasa āsvādagṛddhānāṃ krameṇāntarhito bhūmiparpaṭakaṃ prādurbhūtam / [S436-438]
㈠由貪味故。是彼地味次第滅盡地皮乾起。以此為食。
㈡由漸耽味地味便隱。從斯復有地皮餅生。
①sa upyeṣām bhūmi rasas āsvāda gṛddhānām krameṇa antarhitas bhūmi parpaṭakam prādurbhūtam
③རོ་ལ་ཆགས་པ་དེ་དག་ལས་སའི་རོ་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་ནུབ་ནས་ས་ཞག་ཅིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ་།།
★0◤tatrāpi gṛddhāstadapyantarhitam / vanalatā prādurbhūtā / [187|05]
◤tatrāpi gṛddhāḥ, tadapyantarhitam / [S436-438]
㈠於中起貪又失此食。
㈡競耽食之。地餅復隱。
①tatra api gṛddhās tat api antarhitam vanalatā prādurbhūtā
㈢དེ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང་། དེ་ཡང་ནུབ་ནས་མྱུག་གུའི་ཚལ་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
◤vanalatā prādurbhūtā / [S436-438]
㈠次生林虅以此為食。
㈡爾時復有林藤出現。
🈪དེའི་ཚེ་དེ་ཟོས་པ་དང་དེ་ནི་ཆེས་རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་〖PN-ན།〗རྒྱུ་མཐུན་པ་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཅིན་དང་ཕྱི་སའི་ལམ:དང་ཕོ་〖PN+ཕོ་དང་།〗མོའི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། དབྱིབས་ཐ་དད་པ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ།
🈪།དེ་དག་ཕན་ཚུན་མཐོང་བ་དང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲིའི་ཁམ་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེར་སྐྱེས་ནས་དེ་ནས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་རློམ་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatrāpi gṛddhāḥ sā'pyantarhitā / [187|05-]
◤tatrāpi gṛddhāḥ, sā'pyantarhitā / [S436-438]
㈠於中起貪又失此食。
㈡競耽食故林藤復隱。
★◤akṛṣṭoptaḥ śālirutpannastaṃ prabhuktāḥ / [187|06]
♂akṛṣṭoptaḥ śālirutpannastaṃ prabhuktāḥ{5. MS. prabhuktaḥ |} /
◤akṛṣṭoptaḥ sālirutpannaḥ, taṃ prabhuktāḥ / [S436-438]
㈠次生舍利。不由耕種自然而有。
㈡有非耕種香稻自生。
🈪◦1673དེའི་ཚེ་དེ་ཟོས་པ་དང་དེ་ནི་ཆེས་རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་མཐུན་པ་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཅིན་དང་ཕྱི་སའི་ལམ་དང་ཕོ་མོའི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། དབྱིབས་ཐ་དད་པ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
①tatra api gṛddhās sā api antarhitā akṛṣṭa uptas śālis utpannas tam prabhuktās
㈢དེ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང་དེ་ཡང་ནུབ་ནས་མ་རྨོས་〖PNསྨོས།〗མ་བཏབ་པའི་འབྲས་སཱ་〖PNས།〗ལུ་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ།
★◤tasyedānīmaudārikatvānniḥsyandanirvāhārthaṃ sattvānāṃ mūtrapurīṣamārgau saha strīpuruṣendriyābhyāṃ prādurbhūtau saṃsthānaṃ ca bhinnam / [187|06-]
♂tasyedānīmaudārikatvānniḥṣyandanirvāhārthaṃ sattvānāṃ mūtrapurīṣamārgau saha strīpuruṣendriyābhyāṃ prādurbhūtau saṃsthānaṃ ca bhinnam /
◤tasyedānīmaudārikatvānniḥṣyadanirvāhārthaṃ sattvānāṃ mūtrapurīṣamārgau saha strīpuruṣendriyābhyāṃ prādurbhūtau, saṃsthānaṃ ca bhinnam / [S436-438]
㈠以此為食。此食最麁變異有殘。為除此殘生大小便道。此道與男女根俱生。相貌亦異。
㈡眾共取之以充所食。此食麁故殘穢在身為欲蠲除便生二道。因斯遂有男女根生。由二根殊形相亦異。
①tasya idānīm audārika tvāt niḥsyanda nirvāha artham sattvānām mūtra purīṣa mārgau saha strī puruṣa indriyābhyām prādurbhūtau saṃsthānam ca bhinnam
③དེའི་ཚེ་དེ་ཟོས་པ་དང་དེ་ནི་ཆེས་རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་མཐུན་པ་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཅིན་དང་ཕྱི་སའི་ལམ་དང་ཕོ་མོའི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་།
㈢དེའི་ཚེ་དེ་ཟོས་པ་དང་དེ་ནི་ཆེས་རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་〖PN-ན།〗རྒྱུ་མཐུན་པ་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཅིན་དང་ཕྱི་སའི་ལམ:དང་ཕོ་〖PN+ཕོ་དང་།〗མོའི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། དབྱིབས་ཐ་དད་པ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །
★0◤teṣāmanyonyaṃ paśyatāṃ pūrvābhyāsavaśādayoniśomanaskāragrāhagrāsatāṃ gatānāṃ kāmarāga udīrṇo yato vipratipannāḥ / [187|08-]
◤teṣāmanyonyaṃ paśyatāṃ pūrvābhyāsavaśādayoniśomanaskāragrāhagrāsatāṃ gatānāṃ kāmarāga udīrṇo yato vipratipannāḥ / [S436-438]
①teṣāmanyonyaṃ paśyatāṃ pūrvābhyāsavaśāda-yoniśas-manaskāragrāhagrāsatāṃ gatānāṃ kāmarāga udīrṇo yato vipratipannāḥ|
㈠是時彼人互相瞻視。由隨先惑習氣起邪思惟。由邪思惟羅剎所吞。婬欲變異於心猛盛。即便犯罪。
㈡宿習力故便相瞻視。因此遂生非理作意。欲貪鬼魅惑亂身心。失意猖狂行非梵行。
🈪◦1674དེ་དག་ཕན་ཚུན་མཐོང་བ་དང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲིའི་ཁམ་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེར་སྐྱེས་ནས་དེ་ནས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་རློམ་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
①teṣām anyonyam paśyatām pūrva abhyāsa vaśāt ayoni śoma naskāra grāha grāsa tām gatānām kāma rāgas udīrṇas yatas vipratipannās
③དབྱིབས་ཐ་དད་པ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ་།། དེ་དག་ཕན་ཚུན་མཐོང་བ་དང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲིའི་ཁམ་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེར་སྐྱེས་ནས་དེ་ནས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤eṣa ārambhaḥ kāmināṃ kāmabhūtagrahāveśasya / [187|09-]
♂eṣa ārambhaḥ kāmimāṃ kāmabhūtagrahāveśasya /
◤eṣa ārambhaḥ kāmināṃ kāmabhūtagrahāveśasya / [S436-438]
㈠是婬欲鬼。初發入心在於此時。
㈡人中欲鬼初發此時。
①eṣas ārambhas kāminām kāma bhūta graha āveśasya
③འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་རློམ་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་དག་ཕན་ཚུན་མཐོང་བ་དང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲིའི་ཁམ་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེར་སྐྱེས་ནས་དེ་ནས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་རློམ་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤te ca khalu taṃ śāliṃ sāyaṃ ca sāyamāśārthaṃ prātaśca prātarāśārthaṃ praveśayanti sma / [187|10-]
♂te ca khalu taṃ śāliṃ sāyaṃ ca sāyamāśārthaṃ{6. MS. sāyamāsārtha |} prātaśca prātarāśārtha{7. Y. prātarāśāyārtha |} praveśayanti sma /
◤te ca khalu taṃ śāliṃ sāyaṃ ca sāyamāśārthaṃ prātaś ca prātarāśārthaṃ praveśayanti sma / [S436-438]
㈠是時彼人晚時為瞑食。曉時為晝食。相要共取舍利。
㈡爾時諸人隨食早晚隨取香稻無所貯積。
🈪◦1675ཡང་དེ་དག་གི་འབྲས་སཱ་ལུ་དེ་ནང་བཟའ་བར་བྱ་བ་དེ་ནང་ལེན། ནུབ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ཡང་ནུབ་ལེན་པ་ལས། ཡང་སེམས་ཅན་ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བཞིག་གིས་གསོག་འཇོག་བྱས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་གསོག་འཇོག་བྱེད་པར་གྱུར་ཏོ། །
D3113 🈪ཡང་དེ་དག་གི་འབྲས་སཱ་〖PNས།〗ལུ་དེ་ནང་བཟའ་བར་བྱ་བ་དེ་ནང་ལེན〖PNཡང་ནང་།〗། ནུབ་བཟའ་བར་བྱ་བ:ཡང་ནུབ་〖PN+ལེན།〗ལེན་པ་ལས། ཡང:སེམས་ཅན་〖PN-སེམས་ཅན།〗ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་གསོག་འཇོག་བྱས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་གསོག་འཇོག་བྱེད་པར་གྱུར་ཏོ། །
①te ca khalu tam śālim sāyam ca sāyamāśa artham prātar ca prātarāśa artham praveśayanti sma
③ཡང་དེ་དག་གི་འབྲས་སཱ་ལུ་དེ་ནང་བཟའ་བར་བྱ་བ་དེ་ནང་ལེན་།
㈢ཡང་དེ་དག་གི་འབྲས་སཱ་〖PNས།〗ལུ་དེ་ནང་བཟའ་བར་བྱ་བ་དེ་ནང་ལེན〖PNཡང་ནང་།〗། ནུབ་བཟའ་བར་བྱ་བ:ཡང་ནུབ་〖PN+ལེན།〗ལེན་པ་ལས། ཡང:སེམས་ཅན་〖PN-སེམས་ཅན།〗ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་གསོག་འཇོག་བྱས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་གསོག་འཇོག་བྱེད་པར་གྱུར་ཏོ། །
★★◤athānyatamaḥ sattvo'lasajātīyaḥ saṃnidhikāramakārṣīt / [187|11]
♂athānyatamaḥsattvo 'lasajātīyaḥ saṃnidhikāramakārṣīt /
◤athānyatamaḥ sattvo 'lasajātīyaḥ sannidhikāramakārṣīt / [S436-438]
㈠於中有一人嬾惰為性。長取舍利儲宿為食。
㈡後時有人稟性{懶'}嬾惰。長取香稻貯擬後食。
①atha anyatamas sattva ulasa jātīyas saṃnidhi kāram akārṣīt
③ནུབ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ཡང་ནུབ་ལེན་པ་ལས་།
★◤anye'pi ca sattvāḥ saṃnidhikāramakārṣuḥ / [187|12]
♂anye 'pi ca sattvāḥ saṃnidhikāramakārṣuḥ /
◤anye 'pi ca sattvāḥ sannidhikāramakārṣuḥ / [S436-438]
㈠餘人學之亦各儲宿。
㈡餘人隨學漸多停貯。
①anyepi ca sattvās saṃnidhi kāram akārṣus
③ཡང་སེམས་ཅན་ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་གསོག་འཇོག་བྱས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་གསོག་འཇོག་བྱེད་པར་གྱུར་ཏོ་།།
★0◤teṣāṃ tatra mamakāra utpanne sa śālirlūno lūno na punarjāyate sma / [187|12-]
◤teṣāṃ tatra mamakāra utpanne sa śālirlūno lūno na punarjāyate sma / [S436-438]
㈠是時於中即生我所。因此我所後取舍利。將已即盡不復更生。
㈡由此於稻生我所心。各縱貪情多收無厭。故隨收處無復再生。
🈪དེ་དག་དེ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་སྐྱེས་པ་དང་། འབྲས་བུ་〖PNས་ལུ།〗དེ་བརྔས་ཤིང་བརྔས་པ་དང་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཏོ།
①teṣām tatra mamakāras utpanne sa śālis lūnas lūnas na punar jāyate sma
㈢དེ་དག་དེ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་སྐྱེས་པ་དང་། འབྲས་བུ་〖PNས་ལུ།〗དེ་བརྔས་ཤིང་བརྔས་པ་དང་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཏོ།
★◤tataḥ kṣetrāṇi pravibhajya sveṣvāgrahaṃ kṛtvā parakīyaṃ hartumārabdhāḥ / [187|13-]
♂[ 63a. 10A1. VI ] tataḥ kṣetrāṇi pravibhajya{8. Y. vibhajya |} sveṣvāgrahaṃ kṛtvā parakīyaṃ hartumārabdhāḥ /
◤tataḥ kṣetrāṇi pravibhajya sveṣvāgrahaṃ kṛtvā parakīyaṃ hartumārabdhāḥ / [S436-438]
㈠是時彼人即共分田。於自分田生重貪惜。於他所得作侵損事。
㈡遂共分田慮防遠盡。於己田分生悋護心。於他分田有懷侵奪。
🈪དེ་ནས་ཞིང་རྣམས་བགོས:ཏེ་དེ་བདག་གིས་〖PNནས་བདག་གི།〗ནི་ཀུན་ཏུ་བཟུང་ནས་གཞན་གྱི་ལ་ནི་དབྲོག:པར་རྩོམ་སྟེ〖PNཔ་རྩོམ་མོ།〗། ཆོམ་རྐུན་གྱི་རྩོམ་པ་དང་པོ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
①tatas kṣetrāṇi pravibhajya sveṣu āgraham kṛtvā parakīyam hartum ārabdhās
③དེ་ནས་ཞིང་རྣམས་བགོས་ཏེ་དེ་བདག་གིས་ནི་ཀུན་ཏུ་བཟུང་ནས་གཞན་གྱི་ལ་ནི་དབྲོག་པར་རྩོམ་སྟེ་།
㈢དེ་ནས་ཞིང་རྣམས་བགོས:ཏེ་དེ་བདག་གིས་〖PNནས་བདག་གི།〗ནི་ཀུན་ཏུ་བཟུང་ནས་གཞན་གྱི་ལ་ནི་དབྲོག:པར་རྩོམ་སྟེ〖PNཔ་རྩོམ་མོ།〗། ཆོམ་རྐུན་གྱི་རྩོམ་པ་དང་པོ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤prathama ārambhaścauryasya / [187|14]
◤prathama ārambhaś cauryasya / [S436-438]
㈠初發偷盜在於此時。
㈡劫盜過起始於此時。
①prathamas ārambhas cauryasya
③ཆོམ་རྐུན་གྱི་རྩོམ་པ་དང་པོ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤taisteṣāmaṅkuśārthaṃ sametyānyatamaḥ puruṣaviśeṣaḥ kṣetrāṇi pālayituṃ ṣaṣṭhabhāgena bhṛtaḥ / [187|14-]
◤taisteṣāmaṅkuśārthaṃ sametyānyatamaḥ puruṣaviśeṣaḥ kṣetrāṇi pālayituṃ ṣaṣṭhabhāgena bhṛtaḥ / [S436-438]
㈠為遣此失皆共集聚。其中有一勝人。諸人各以所得六分之一。
㈡為欲遮防共聚詳議。銓量眾內一有德人。各以所收六分之一。
D3114 🈪དེ་དག་གིས་དེ་དག་དགག་པའི་ཕྱིར་འདུས་ནས་མིའི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཞིང་རྣམས་སྲུང་བར་དྲུག་ཤས་བསྟབས་ཏེ། དེ་ལ་ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ་〖PN+ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ།〗རྒྱལ་རིགས་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ངོ་།
①tais teṣām aṅkuśa artham sametya anyatamas puruṣa viśeṣas kṣetrāṇi pālayitum ṣaṣṭha bhāgena bhṛtas
③དེ་དག་གིས་དེ་དག་དགག་པའི་ཕྱིར་འདུས་ནས་མིའི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཞིང་རྣམས་སྲུང་བར་དྲུག་ཤས་བསྟབས་ཏེ་།
㈢དེ་དག་གིས་དེ་དག་དགག་པའི་ཕྱིར་འདུས་ནས་མིའི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཞིང་རྣམས་སྲུང་བར་དྲུག་ཤས་བསྟབས་ཏེ། དེ་ལ་ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ་〖PN+ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ།〗རྒྱལ་རིགས་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ངོ་། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཕལ་པོ་ཆེས་བཀུར་བ་དང་། སྐྱེ་དགུ་ཡང་དགའ་བར་བྱེད་པས་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་〖PNབསྐུར།〗བ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་{163a}སྟེ། རྒྱལ་པོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasya kṣetrāṇāmadhipatiḥ kṣatriyaḥ kṣatriya iti saṃjñotpannā / [187|15-]
♂tasya kṣetrāṇāmadhipatiḥ kṣatriyaḥ kṣatriyaḥ iti saṃjñotpannā /
◤tasya kṣetrāṇāmadhipatiḥ kṣatriyaḥ kṣatriya iti saṃjñotpannā / [S436-438]
①tasya kṣetrāṇām kṣetra adhipatis kṣatriyaḥ kṣatriya iti saṃjñotpanna saṃjña utpanna |
㈠共雇此人為守田主。彼說此人為差(廁知反)多羅莎未(亡履反)差多羅莎未故。得剎帝利名。
㈡雇令防護封為田主。因斯故立剎帝利名。
🈪དེ་ལ་ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ་རྒྱལ་རིགས་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ངོ་།
①tasya kṣetrāṇām adhipatis kṣatriyas kṣatriyas iti saṃjñā utpannā
③དེ་ལ་ཞིང་རྣམས་ཀྱི་དཔོན་པོ་རྒྱལ་རིགས་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བའི་མིད་བྱུང་ངོ་།
★◤mahājanakāyasya saṃmataḥ prajāṃ ca rañjayatīti mahāsaṃmato rājeti samjñotpannā / [187|16-]
♂mahājanakāyasya saṃmataḥ prajāṃ ca rañjayatīti mahāsaṃmato rājeti saṃjñotpannā /
◤mahājanakāyasya sammataḥ prajāṃ ca rañjayatīti mahāsammato rājeti saṃjñotpannā / [S436-438]
㈠大人眾所許，能染世間心，是故初生名摩訶先摩多王。
㈡大眾欽承，恩流率土，故復名大三末多王。
🈪སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཕལ་པོ་ཆེས་བཀུར་བ་དང་། སྐྱེ་དགུ་ཡང་དགའ་བར་བྱེད་པས་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་〖PNབསྐུར།〗བ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་སྟེ། རྒྱལ་པོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤eṣa ārambho rājaparaṃparāyāḥ / [187|17]
◤eṣa ārambho rājaparamparāyāḥ / [S436-438]
㈠一切王相傳。此王為初。
㈡自後諸王此王為首。
D3115 🈪དེ་ལ་གང་དག་ཁྱིམ་དག་ནས་ཡིད་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ངོ་། །
①mahā jana kāyasya saṃmatas prajām ca rañjayati iti mahā saṃmatas rājā iti samjñā utpannā eṣas ārambhas rāja paraṃparāyās
③སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཕལ་པོ་ཆེས་བཀུར་བ་དང་། སྐྱེ་དགུ་ཡང་དགའ་བར་བྱེད་པས་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ ****[@163a]**** *་།། སྟེ་;་རྒྱལ་པོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་རྩོམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tatra ye gṛhebhyo vahirmanasaḥ saṃvṛttāsteṣāṃ brāhmaṇā iti saṃjñotpannā / [187|17-]
♂tatra ye gṛhebhyo bahirmanasaḥ saṃvṛttāsteṣāṃ brāhmaṇā iti saṃjñotpannā /
◤tatra ye gṛhebhyo bahirmanasaḥ saṃvṛttāsteṣām ‘brāhmaṇāḥ’ iti saṃjñotpannā / [S436-438]
㈠於中若有人心出家外。是人得名婆羅門。
㈡時人或有情厭居家。樂在空閑精修戒行。因斯故得婆羅門名。
①tatra ye gṛhebhyas vahis manasas saṃvṛttās teṣām brāhmaṇās iti saṃjñā utpannā
㈢དེ་ལ་གང་དག་ཁྱིམ་དག་ནས་ཡིད་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ངོ་། །
★◤athānyatamasya rājño lobhāt samvibhāgamakurvantaḥ sattvānāṃ tāskaryaṃ prācuryamāpannaṃ sa tān śastreṇopasaṃkramate sma / [187|18-]
♂athānyatamasya rājño lobhāt saṃvibhāgamakurvantaḥ sattvānāṃ tāskarya prācuryamāpannaṃ sa tān śastreṇopasaṃkramate sma /
◤athānyatamasya rājño lobhāt saṃvibhāgamakurvantaḥ sattvānāṃ tāskaryaṃ prācuryamāpannam / [S436-438]
㈠後時有一王。由貪惜財物。於民不行分施恩事。諸人由貧乏故。多行盜事。
㈡後時有王貪悋財物。不能均給國土人民。故貧匱人多行賊事。
D3116 🈪དེ་ནས་གང་ཡང་རུང་བའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གིས:ཆགས་པས་〖PN-ཆགས་པས།〗སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བགོས་པ་དང་རྐུན་པོ་མང་དུ་གྱུར་ཏེ། 〖PN+དེས།〗དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་འདེབས་པར་གྱུར་ཏོ། །
①atha anyatamasya rājñas lobhāt samvibhāgam akurvantas sattvānām tāskaryam prācuryam āpannam sa tān śastreṇa upasaṃkramate sma
③དེ་ནས་གང་ཡང་རུང་བའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གིས་ཆགས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བགོས་པ་དང་རྐུན་པོ་མང་དུ་གྱུར་ཏེ་མིང་བྱུང་ངོ་།།
㈢དེ་ནས་གང་ཡང་རུང་བའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གིས:ཆགས་པས་〖PN-ཆགས་པས།〗སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བགོས་པ་དང་རྐུན་པོ་མང་དུ་གྱུར་ཏེ། 〖PN+དེས།〗དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་འདེབས་པར་གྱུར་ཏོ། །
◤[S438]
◤sa tān śastreṇopasaṃkramate sma / [S438-440]
㈠王於此罪人好行刀杖。治罰事初發。殺害在於此時。
㈡王為禁止行輕重罰。為殺害業始於此時。
★◤tato'nye naivaṅkārakāḥ sma iti mṛṣā vācaṃ vaktumārabdhāḥ iti[187|20]
♂tato 'nye naivaṃkārakāḥ sma iti mṛṣā vācaṃ vaktumārabdhāḥ iti tataḥ karmapathādhikyādapahrāse daśāyuṣaḥ //98//
◤tato 'nyate ‘naivaṅkārakāḥ sma’ iti mṛṣā vācaṃ vaktumārabdhā iti / [S438-440]
㈠是時罪人覆藏說言。我不作此事。初發妄語在於此時。
㈡時有罪人心怖刑罰。覆藏其過異想發言。虛誑語生此時為首。
🈪དེ་ནས་གཞན་དག་ན་རེ་ཡང་བདག་ཅག་གིས་དེ་ལྟ་བུ་བགྱིས་པ་མ་མཆོས་སོ་ཞེས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་བརྩམས་སོ། །
①tatonye na evaṅkārakās smas iti mṛṣā vācam vaktum ārabdhās iti
③། དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་འདེབས་པར་གྱུར་ཏོ་།། དེ་ནས་གཞན་དག་ན་རེ་ཡང་བདག་ཅག་གིས་དེ་ལྟ་བུ་བགྱིས་པ་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་བརྩམས་སོ་།།
㈢དེ་ནས་གཞན་དག་ན་རེ་ཡང་བདག་ཅག་གིས་དེ་ལྟ་བུ་བགྱིས་པ་མ་མཆོས་སོ་ཞེས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་བརྩམས་སོ། །
★◤ 【tataḥ karmapathādhikyādapahrāse daśāyuṣaḥ // VAkK_3.98 //】[187|21]
◤tataḥ karmapathādhikyādapahrāse daśāyuṣaḥ // 98 // [S438-440]
㈠〔偈曰〕：【次由十惡增 壽減至十歲】。
㈡於劫減位有小三災。其相云何。頌曰 【業道增壽減_a 至十】〖97_3〗
D3117 🈪དེ་ནས་ལས་ཀྱི་ལམ་ལྷག་པས། ཚེ་ཐུང་ལོ་ནི་བཅུ་ཡིན་ནོ། །
①tatas karma patha ādhikyāt apahrāse daśa āyuṣas
㈢དེ་ནས་ལས་ཀྱི་ལམ་ལྷག་པས། ཚེ་ཐུང་ལོ་ནི་བཅུ་ཡིན་ནོ། །
★◤tata evaṃ karmapathānāṃ vṛddhau satyāṃ krameṇa hrasatāṃ manusyāṇāṃ daśavarṣāyuṣo manuṣyāḥ saṃbhavanti / [187|22-]
♂tata evaṃ karmapathānāṃ vṛddhau satyāṃ krameṇa hrasatāṃ manuṣyāṇāṃ daśavarṣāyuṣo manuṣyāḥ saṃbhavanti /
◤tata evaṃ karmapathānāṃ vṛddhau satyāṃ krameṇa hrasatāṃ manuṣyāṇāṃ daśavarṣāyuṣo manuṣyāḥ sambhavanti / [S438-440]
㈠釋曰。次第由此方便業道增長。故壽命漸減。於最後時。一切人皆壽十歲。
㈡論曰。從諸有情起虛誑語。諸惡業道後後轉增。故此洲人壽量漸減。乃至極十小三災現。
D3118 🈪དེ་ན་〖PNནས།〗དེ་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཁད་ཀྱིས་ཐུང་ངུར་གྱུར་ཏེ། ཐ་མར་མི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་རོ། །
①tatas evam karma pathānām vṛddhau satyām krameṇa hrasatām manusyāṇām daśa varṣa āyuṣas manuṣyās saṃbhavanti
㈢དེ་ན་〖PNནས།〗དེ་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཁད་ཀྱིས་ཐུང་ངུར་གྱུར་ཏེ། ཐ་མར་མི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ato'sya kṛtsnasyānarthaughasya dvau dharmau mūlayoniḥ rasarāga ālasyaṃ ca / [187|23]
♂ato 'sya kṛtsnasyānarthaughasya dvau dharmau mūlayoniḥ rasarāga ālasyaṃ ca /
◤ato 'sya kṛtsnasyānarthaughasya dvau dharmau mūlayoniḥ-- rasarāgaḥ, ālasyaṃ ca // 98 // [S438-440]
㈠是故一切災橫。二法為根本。謂貪味及嬾惰。
㈡故諸災患二法為本。一耽美食。二性嬾惰。
D3119 🈪དེའི་ཕྱིར་ཕུང་ཁྲོལ་གྱི་ཆུ་བོ་འདི་མཐའ་དག་གི་རྩ་བའི་སྐྱེ་གནས་ནི་ཆོས་གཉིས་ཏེ། རོ་ལ་ཆགས་པ་དང་། ལེ་ལོའོ། །
①atosya kṛtsnasya anartha oghasya dvau dharmau mūla yonis rasarāgas ālasyam ca
㈢དེའི་ཕྱིར་ཕུང་ཁྲོལ་གྱི་ཆུ་བོ་འདི་མཐའ་དག་གི་རྩ་བའི་སྐྱེ་གནས་ནི་ཆོས་གཉིས་ཏེ། རོ་ལ་ཆགས་པ་དང་། ལེ་ལོའོ། །
★◤daśavaṛṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāmantarakalpasya niryaṇaṃ bhavati / kathaṃ bhavatītyāha[187|24]
♂daśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāmantarakalpasya niryāṇaṃ bhavati /
◤daśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāmantarakalpasya niryāṇaṃ bhavati / [S438-440]
㈠是時人壽十歲。是別劫出盡。
D3120 🈪མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པན་བར་གྱི་བསྐལ་བ་ཚར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །
①daśa vaṛṣa āyuṣām manuṣyāṇām antara kalpasya niryaṇam bhavati
㈢མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པན་བར་གྱི་བསྐལ་བ་ཚར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །
①katham bhavati iti āha
③ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། བསྐལ་པ་མཚོན་དང་ནད་དང་ནི། །མུ་གེ་དག་གིས་ཚར་ཕྱིན་ཏོ། །
◤kathaṃ bhavati? ityāha--[S438-440]
㈠云何出盡。〔偈曰〕：
★◤ 【kalpasya śastrarogābhyāṃ durbhikṣeṇa ca nirgamaḥ /】[187|25]
♂kathaṃ bhavatītyāha kalpasya{9. MS. drops sya |} śastrarogābhyāṃ durbhikṣeṇa ca nirgamaḥ /
①kalpasya śastra rogābhyām durbhikṣeṇa ca nirgamas
③བསྐལ་པ་མཚོན་དང་ནད་དང་ནི་།། མུ་གེ་དག་གིས་ཚར་ཕྱིན་ཏོ་།།
◤kalpasya śastrarogābhyāṃ durbhikṣeṇa ca nirgamaḥ / [S438-440]
㈠【是劫由杖疾 及餓災故出】。
㈡【三災現b 刀疾飢】〖97_3〗
★0◤tribhirantarakalpasya niryāṇaṃ bhavati / śastreṇa rogeṇa durbhikṣeṇa ca / [187|26]
◤tribhirantarakalpasya niryāṇaṃ bhavati-- śastreṇa, rogeṇa, durbhikṣeṇa ca / [S438-440]
㈠釋曰。別劫有三因緣故出盡。一刀杖。二疾疫。三饑餓。
㈡此小三災中劫末起。三災者。一刀兵二疾疫。三飢饉。
①tribhis antara kalpasya niryāṇam bhavati
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་ནི་མཚོན་དང་། ནད་དང་། མུ་གེ་དང་གསུམ་གྱིས་ཚར་ཕྱིན་ཏོ། །
★◤antarakalpasya niryāṇakāle daśavarṣāyuṣo manuṣyāḥ adharmarāgaraktā bhavanti viṣamalobhāvibhūtā mithyādharmaparītāḥ / [187|26-188|02]
♂antarakalpasya @188 niryāṇakāle daśavarṣāyu-[ 66b. 10B1. VI ] ṣo manuṣyāḥ adharmarāgaraktā bhavanti viṣamalobhā- bhibhūtā mithyādharmaparītāḥ{1. Y. seems to add here amātṛjñā apitṛjñāḥ |} /
◤antarakalpasya niryāṇakāle daśavarṣāyuṣo manuṣyā adharmarāgaraktā bhavanti viṣamalobhābhibhūtā mithyādharmaparītāḥ amātṛjñā apitṛjñāḥ / [S438-440]
㈠別劫出盡時。是十歲人非法欲所染。不平等貪所逼。邪法所遍。
㈡謂中劫末十歲時。人為非法貪染污相續。不平等愛映蔽其心。邪法縈纏
①śastreṇa rogeṇa durbhikṣeṇa ca antara kalpasya niryāṇa kāle daśa varṣa āyuṣas manuṣyās adharma rāga raktās bhavanti viṣama lobha avibhūtās mithyā dharma parītās
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཚར་ཕྱིན་པའི་ཚེ་མི་རྣམས:ཚེ་ལོ་〖Nཆེ་བ།〗བཅུ་པ་དང་། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཆགས་པ་དང་། ཡ་ང་བ་ལ་ཆགས་པས་〖Pཔའི།Nཔར།〗ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང་། ལོག་པའི་ཆོས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤teṣāṃ vyāpāda utkarṣa gato'nyonyaṃ sattvaṃ dṛṣṭvā tīvramāghātacittaṃ vadhakacittaṃ ca pratyupasthitaṃ bhavati / [188|02-]
♂teṣāṃ vyāpāda utkarṣaṃ gato 'nyonyaṃ sattvaṃ dṛṣṭvā tīvramāghātacittaṃ badhakacittaṃ ca pratyupasthitaṃ bhavati /
◤teṣāṃ vyāpāda utkarṣaṃ gato 'nyonyaṃ sattvaṃ dṛṣṭvā tīvramāghātacittaṃ vadhakacittaṃ ca pratyupasthitaṃ bhavati / [S438-440]
㈠是人瞋毒轉增上。若互相見即起極重瞋殺心。
㈡瞋毒增上。相見便起猛利害心。
①teṣām vyāpādas utkarṣa gata unyonyam sattvam dṛṣṭvā tīvram āghāta cittam vadhaka cittam ca pratyupasthitam bhavati
③དེ་དག་གིས་གནོད་སེམས་ཡོངས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན་སེམས་ཅན་གཅིག་གིས་གཅིག་མཐོང་ན་དཔེར་ན་ད་ལྟར་རི་དགས་ཀྱི་རྔོན་པས་དགོན་པའི་རི་དགས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་གནོད་པ་མི་བཟང་པའི་སེམས་གནོད་པའི་སེམས་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗གནོད་སེམས:ཡོངས་སུ་〖PNཡང་།〗སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན་སེམས་ཅན་〖PN-སེམས་ཅན།〗གཅིག་གིས་གཅིག་མཐོང་ན་དཔེར་ན་ད་ལྟར་རི་དྭགས་ཀྱི་རྔོན་པས་དགོན་པའི་རི་དྭགས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་གནོད་པ་མི་བཟད་པའི:སེམས་གནོད་པའི་〖PN-སེམས་གནོད་པའི།〗སེམས་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་གིས་ཤིང་ངམ་ཐོང་བ་ཡང་རུང་གང་དང་གང་བླངས་པ་〖PN+དེ་དང་།〗དེ་དག་གི་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤tadyathedānīṃ mṛgalubdhakasyāraṇyakaṃ mṛgaṃ dṛṣṭvā te yadyadeva gṛhṇanti kāṣṭham vā loṣṭaṃ vā tatteṣāṃ tīkṣṇaṃ śastraṃ prādurbhavati / [188|03-]
♂tadyathedānīṃ mṛgalubdhakasyāraṇyakaṃ mṛgaṃ dṛṣṭvā te yadyadeva gṛhṇanti kāṣṭhaṃ vā loṣṭaṃ vā tatteṣāṃ tīkṣṇaṃ śastraṃ prādurbhavati /
◤tadyathā-- idānīṃ mṛgalubdhakasyāraṇyakaṃ mṛgaṃ dṛṣṭvā te yadyadeva gṛhṇanti kāṣṭhaṃ vā loṣṭaṃ vā tatteṣāṃ tīkṣṇaṃ śastraṃ prādurbhavati, te 'nyonyaṃ sattvaṃ jīvitād vyaparopayanti / [S438-440]
㈠譬如今時獵鹿人見野鹿。是時諸人隨有所捉或木或草。於彼人悉成極利刀仗。彼人作是思惟。我今必應在前。是故更互相殺。由此皆死。
㈡如今獵師見野禽獸。隨手所執皆成利刀。各逞兇狂互相殘害。
★◤te'nyonyaṃ sattvaṃ jīvitādvyaparopayanti / [188|05]
♂te 'nyonyaṃ sattvaṃ jīvitādvyaparopayanti /
①tadyathā idānīm mṛga lubdhakasya āraṇyakam mṛgam dṛṣṭvā te yat yat eva gṛhṇanti kāṣṭham vā loṣṭam vā tat teṣām tīkṣṇam śastram prādurbhavat tenyonyam sattvam jīvitāt vyaparopayanti
③དེ་དག་གིས་ཤིང་ངམ་ཐོང་བ་ཡང་རུང་གང་དང་གང་བླངས་པ་དེ་དག་གི་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤punaḥ kalpasya niryāṇakāle daśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāṃ taireva doṣairamanuṣyā īti mutsṛjanti / [188|05-]
♂punaḥ kalpasya niryāṇakāle daśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇ#ṃ taireva doṣairamanuṣyā īti{2. MS. iti |}mutsṛjanti /
◤punaḥ kalpasya niryāṇakāle daśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāṃ taireva doṣairamanuṣyā ītimutsṛjanti, yatasteṣāmasādhyā vyādhyādayaḥ prādurbhavanti yato mriyante / [S438-440]
㈠復有別劫出盡時。是十歲人由罪過多故。鬼神起憎惡心。於彼作諸災橫。是故處處遭阿薩闍病。由此皆死。
㈡又中劫末十歲時人。由具如前諸過失故。非人吐毒疾疫流行。遇輒命終難可救療。
①punar kalpasya niryāṇa kāle daśa varṣa āyuṣām manuṣyāṇām tais eva doṣais amanuṣyās īti mutsṛjanti
㈢ཡང་མི་ཚེ་ལོ་བཅུ་བ་རྣམས་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཚར་ཕྱིན་པའི་ཚེ་ཉེས་པ〖PN+དེ།〗་དག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗མི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡམས་ཀྱི་ནད་དག་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །
★0◤teṣāmasādhyā vyādhyādayaḥ prādurbhavanti yato mriyante / [188|06-]
①teṣām asādhyās vyādhi ādayas prādurbhavanti yatas mriyante
㈢དེ་དག་ལ་〖PNལས།〗གང་ལས་འཆི་བར་འགྱུར་ཞིང་གསོར་མི་རུང་བའི་ནད་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤punardaśavarṣāyuṣāṃ taireva doṣairdevā varṣaṃ notsṛjanti yato durbhikṣaṃ jāyate cañcaḥ śvetāsthi śalākāvṛttiḥ / [188|07-]
♂punardaśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāṃ taireva doṣairdevā{3. MS. ...rdevo |} varṣaṃ notsṛjanti yato durbhikṣaṃ jāyate cañcaḥ śvetāsthi{4. MS. svetāsthi |} śalākāvṛttiḥ{5. MS. sakālā...|} /
◤punardaśavarṣāyuṣāṃ manuṣyāṇāṃ taireva daudairdevā varṣaṃ notsṛjanti, yato durbhikṣaṃ jāyate-- cañcaḥ, śvetāsthi, śalākavṛttiḥ / [S438-440]
㈠復有別劫出盡時。是十歲人由罪過多故。天神龍起憎惡心。不復降雨。是故處處飢餓窮困。由此皆死。是時有三糧。一栴遮糧。二白骨糧。三籌糧。
㈡又中劫末十歲時人。亦具如前諸過失故。天龍忿責不降甘雨。由是世間久遭飢饉。既無支濟多分命終。是故說言。由飢饉故便有聚集白骨運籌。
①punar daśa varṣa āyuṣām tais eva doṣais devās varṣam na utsṛjanti yatas durbhikṣam jāyate cañcas śveta asthi śalākā vṛttis
㈢ཡང་མི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་པ་〖PN+དེ།〗དག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ལྷས་ཆར་པ་མི་འབེབས་ཏེ། དེས་ན་མུ་གེ་གབ་ཙེ་〖PNཚེ།(ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་གབ་ཙེ་ཞེས་པ་རྣམསཔེནར ་ལགབ་ཚེ་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད)〗ཞེས་བྱ་བ་{163b}དང་། རུས་གོང་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཐུར་མས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་མུ་གེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kathaṃ ca cañcaḥ / [188|08]
◤kathaṃ ca cañcaḥ? dvābhyāṃ kāraṇābhyām / [S438-440]
㈠名旃遮糧者。此有二因。
㈡由二種因名有聚集。
①katham ca cañcas
③ཇི་ལྟར་གབ་ཙེ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་གབ་ཙེ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། དེང་སང་འདུ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་གབ་ཙེ་ཞེས་བྱ་བ། གབ་ཚེ་ལ་ཡང་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཀྲེས་པ་དང་། ཉམ་ཆུང་བས་བཀྲེས་པའི་མི་〖PN+དེ།〗དག་འདུ་ཞིང་འདུས་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དང་། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་གབ་ཙེ་དག་གི་ནང་དུ་ས་བོན་དག་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་མུ་གེ་དེ་ནི་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱའོ།
★0◤dvābhyāṃ kāraṇābhyām / ya idānīṃ samavāyaḥ sa tadānīṃ cañca ityucyate / [188|09]
◤ya idānīṃ samavāyaḥ sa tadānīṃ cañca ity ucyate / [S438-440]
①ya idānīṃ samavāyaḥ sa tadānīṃ ‘cañcas’ ity ucyate |
㈠今時聚集彼時名旃遮。
㈡一人聚集。
①dvābhyām kāraṇābhyām
③རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ་།
①yas idānīm samavāyas sa tadānīm cañcas iti ucyate
③དེང་སང་འདུ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་གབ་ཙེ་ཞེས་བྱ་བ། གབ་ཚེ་ལ་ཡང་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
★◤samudgo'pi cañcaḥ / [188|09-]
♂samudgo 'pi cañcaḥ /
◤samudgo 'pi cañcaḥ / [S438-440]
㈠又奩子名旃遮。
㈡1二種聚集。
★◤te ca manuṣyā jighatsādaurbalyaparītāḥ sametya kālaṃ kurvanti samudreṣu cānāgatajanatā'nugrahārthaṃ bījānyavasthāpayanti / [188|10-]
♂te ca manuṣyā jighatsādaurvalyaparītāḥ{6. MS. ...parīttāḥ |} sametya kālaṃ kurvanti samudgeṣu cānāgatajanatā'nugrahārthaṃ bījānyavasthāpayanti /
◤te ca manuṣyā jighatsādaurbalyaparītāḥ sametya kālaṃ kurvanti,[S438-440]
㈠是時諸人飢羸所逼。聚集聚集。皆飢餓死。
㈡2謂彼時人由極飢羸聚集而死。
①samudgopi cañcas te ca manuṣyās jighatsā daurbalya parītās sametya kālam kurvanti samudreṣu ca anāgata janata anugraha artham bījāni avasthāpayanti
③བཀྲེས་པ་དང་། ཉམ་ཆུང་བས་བཀྲེས་པའི་མི་དག་འདུ་ཞིང་འདུས་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དང་། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་གབ་ཙེ་དག་གི་ནང་དུ་ས་བོན་དག་འཇོག་པར་བྱེད་དེ་།
◤samudgeṣu cānāgatajanatānugrahārthaṃ bījānyavasthāpayanti / [S438-440]
㈠又為護惜來歲糧。及憐愍眷屬。於將來時藏舉少糧及種子。置奩子中。
㈡謂彼時人為益後人輟其所食置於小篋擬為種子。
★0◤atastaddurbhikṣaṃ cañcamityucyate / [188|11]
◤atastad durbhikṣam, ‘cañcam’ ityucyate / [S438-440]
㈠故名旃遮糧。
㈡故飢饉時名有聚集。
🈪3552 ཇི་ལྟར་གབ་ཙེ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། དེང་སང་འདུ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་གབ་ཙེ་ཞེས་བྱ་བ། གབ་ཚེ་ལ་ཡང་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཀྲེས་པ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བས་བཀྲེས་པའི་མི་དག་འདུ་ཞིང་འདུས་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་གབ་ཙེ་དག་གི་ནང་དུ་ས་བོན་དག་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་མུ་གེ་དེ་ནི་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱའོ།
①atas tat durbhikṣam cañcam iti ucyate
③དེའི་ཕྱིར་མུ་གེ་དེ་ནི་གབ་ཚེ་ཞེས་བྱའོ་།
★0◤kathaṃ śvetāsthi / dvābhyāṃ kāraṇābhyām / [188|12]
◤kathaṃ śvetāsthi? dvābhyāṃ kāraṇābhyām / [S438-440]
㈠白骨糧者。亦有二因。
㈡言有白骨亦由二因。
🈪ཇི་ལྟར་ན་རུས་གོང་དཀར་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། ལུས་སྐམས་ཤིང་རྩུབ་པོ་དེ་དག་ཤི་བ་དང་མྱུར་བ་ཁོ་ན་རུས་པ་དཀར་པོར་གྱུར་པ་དང༌། བཀྲེས་པས་ཉེན་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རུས་གོང་དཀར་པོ་དེ་དག་བསྡུས་ཏེ་བསྐོལ་ནས་འཐུང་བར་བྱེད་པའོ། །
①katham śveta asthi
③ཇི་ལྟར་ན་རུས་གོང་དཀར་པོ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗རུས་གོང་དཀར་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། ལུས་སྐམས་ཤིང་རྩུབ་པོ་དེ་དག་ཤི་བ་དང་མྱུར་བ་ཁོ་ན་〖PNནར།〗རུས་པ་དཀར་པོར:གྱུར་པ་〖PNའགྱུར་བ།〗དང་། བཀྲེས་པས་ཉེན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗རྣམས་ཀྱི་རུས་གོང་དཀར་པོ་དེ་དག་བསྡུས་ཏེ་བསྐོལ་ནས་འཐུང་བར་བྱེད་པའོ། །
①dvābhyām kāraṇābhyām
③རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ་།
★◤teṣāṃ hi śuṣkarukṣakāyānāṃ kālaṃ kurvatāmāśvevāsthīni śvetāni bhavanti bubhukṣāhatāśca śvetānyasthīni saṃhṛtya kvāthayitvā pivanti / [188|12-]
♂teṣāṃ hi śuṣkarukṣakāyānāṃ kālaṃ kurvatāmāśvevāsthīni śvetāni bhavanti bubhukṣāhatāśca śvetānyasthīni saṃhṛtya kvāthayitvā pibanti /
◤teṣāṃ hi śuṣkarūkṣakāyānāṃ kālaṃ kurvatāmāśvevāsthīni śvetāni bhavanti, bubhukṣāhatāś ca śvetānyasthīni saṃhṛtya kvāthayitvā pibanti / [S438-440]
㈠是人身燥澁既久。死後少時骨即白色。又無食飢餓。取此白骨煮汁飲之。
㈡一彼時人身形枯燥命終未久白骨便現。二彼時人飢饉所逼聚集白骨煎汁飲之。
①teṣām hi śuṣka rukṣa kāyānām kālam kurvatām āśveva asthīni śvetāni bhavanti bubhukṣā hatās ca śvetāni asthīni saṃhṛtya kvāthayitvā pivanti
③ལུས་སྐམས་ཤིང་རྩུབ་པོ་དེ་དག་ཤི་བ་དང་མྱུར་བ་ཁོ་ན་རུས་པ་དཀར་པོར་གྱུར་པ་དང་། བཀྲེས་པས་ཉེན་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རུས་གོང་དཀར་པོ་དེ་དག་བསྡུས་ཏེ་བསྐོལ་ནས་འཐུང་དང་། བར་བྱེད་པའོ་།།
★★◤kathaṃ śalākāvṛttiḥ / dvābhyāṃ kāraṇābhyām / [188|14]
♂kathaṃ śalakāvṛttiḥ / ♂dvābhyāṃ kāraṇā- [ 67a. 10A1. VII ]bhyām /
◤kathaṃ śalākāvṛttiḥ? dvābhyāṃ kāraṇābhyām / [S438-440]
㈠籌糧者。亦有二因。
㈡有運籌言亦二因故。
🈪3553 ཇི་ལྟར་ན་ཐུར་མས་འཚོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐུར་མས་བསྒོ་བས་ཁྱིམ་དག་ཏུ་དེ་རིང་ནི་ཁྱིམ་བདག་ཟ་བའི་རེས་ལ་བབ་བོ། །
①katham śalākā vṛttis
③ཇི་ལྟར་ན་ཐུར་མས་འཚོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཐུར་མས་འཚོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐུར་མས་བསྒོ་བས་ཁྱིམ་དག་ཏུ་དེ་རིང་ནི་ཁྱིམ་བདག་ཟ་བའི་རེས་ལ་བབ་བོ། །
①dvābhyām kāraṇābhyām
③རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ་།
㈢སང་ནི་ཁྱིམ་བདག་མོ་ཞེས་བྱ་〖PNཔ།〗དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་ཟས་འགྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་། འབྲུའི་གནས་ཀྱི་གསེབ་དག་ནས་འབྲུ་དག་ཐུར་མས་བྲུས་ཏེ། ཆུ་མང་པོར་བསྐོལ་ནས་བསྐོལ་བ་དེ་འཐུང་བར་བྱེད་དོ། །
★◤te hi sattvāḥ śalākoddeśikayā gṛheṣvāmirṣaṃ samvibhajante adya gṛhasvāmī bhokṣyate śvo gṛhasvāminītyevamādi dhānyasthānavivarebhyaśca śalākayā dhānyaphalāni niṣkṛṣya bahulodakena kvāthayitvā pivanti / [188|14-]
♂te hi sattvāḥ śalākoddeśikayā gṛheṣvāmiṣaṃ saṃvibhajante adya gṛhasvāmī bhokṣyate śvo gṛhasvāminītyevamādi dhānyasthānavivarebhyaśca śalākayā dhānyaphalāni niṣkṛṣya bahulodakena kvāthayitvā pibanti /
◤te hi sattvāḥ śalākoddeśikayā gṛheṣvāmiṣaṃ saṃvibhajante-- adya gṛhasvāmī bhokṣyate, śvo gṛhasvāminītyevamādi; dhānyasthānavivarebhyaś ca śalākayā dhānyaphalāni niṣkṛṣya bahulodakena kvāthayitvā pibanti / [S438-440]
㈠是時諸人由次第傳籌。家家分張糧食。今日家主食。明日婦食。如此次第。復次昔時曾有穀處。開圻以籌挑取。隨得穀粒。以多水煮之飲以為糧。
㈡一由糧少行籌食之。謂一家中從長至幼隨籌至日得少麁飡。二謂以籌挑故場蘊。得少穀粒多用水煎。分共飲之以濟餘命。
🈪3554 སང་ནི་ཁྱིམ་བདག་མོ་ཞེས་བྱ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་ཟས་འགྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲུའི་གནས་ཀྱི་གསེབ་དག་ནས་འབྲུ་དག་ཐུར་མས་བྲུས་ཏེ། ཆུ་མང་པོར་བསྐོལ་ནས་བསྐོལ་བ་དེ་འཐུང་བར་བྱེད་དོ། །
①te hi sattvās śalāka uddeśikayā gṛheṣu āmirṣam samvibhajante adya gṛhasvāmī bhokṣyate
③སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐུར་མས་བསྒོ་བས་ཁྱིམ་དག་ཏུ་དེ་རིང་ནི་ཁྱིམ་བདག་ཟ་བའི་རེས་ལ་བབ་བོ་།། སང་ནི་ཁྱིམ་བདག་མོ་ཞེས་བྱ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་ཟས་འགྱེད་པར་བྱེད་བབ་བོ་།། པ་དང་།
①śvas gṛhasvāminī iti evamādi dhānya sthāna vivarebhyas ca śalākayā dhānya phalāni niṣkṛṣya
③འབྲུའི་གནས་ཀྱི་གསེབ་དག་ནས་འབྲུ་དག་ཐུར་མས་བྲུས་ཏེ་།
①bahula udakena kvāthayitvā pivanti
③ཆུ་མང་པོར་བསྐོལ་ནས་བསྐོལ་བ་དེ་འཐུང་བར་བྱེད་དོ་།།
★0◤evaṃ varṇayanti / [188|17]
◤evaṃ varṇayanti-- “yenaikāhamapi prāṇātipātaviratiḥ saṃrakṣitā bhavati ekaharītakī vā saṅghāyaikapiṇḍapāto vā satkṛtyānupradatto bhavati, sa teṣu śastrarogadurbhikṣāntarakalpeṣu notpadyate” ( ) iti / [S438-440]
㈠於經中傳說如此。若人能於一日護離殺生。或能施一訶梨勒。或於大眾起恭敬心能施一食。是人於刀杖疾疫飢餓劫時。不於中生。
㈡然有至教說治彼方。謂若有能一晝一夜持不殺戒。於未來生決定不逢刀兵災起。若能以一訶梨怛雞。起殷淨心奉施僧眾。於當來世決定不逢疾疫災起。若有能以一摶之食起殷淨心奉施僧眾。於當來世決定不逢飢饉災起。
🈪3555 འདི་སྐད་དུ་གང་གིས་ཉི་མ་འགའ་ཞིག་སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་ལེགས་པར་བསྲུངས་བ་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་ཨ་རུ་ར་འགའ་དང༌། བསོད་སྙོམས་འགའ་ཞིག་གུས་པར་བྱས་ཏེ། ཕུལ་བ་དེ་ནི་མཚོན་དང༌། ནད་དང༌། མུ་གེ་དང༌། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤yenaikāhamapi prāṇātīpātaviratiḥ samrakṣitā bhavati ekaharītakī vā saṃghāyaikapiṇḍapāto vā satkṛtyānupradatto bhavati sa teṣu śastrarogadurbhikṣāntarakalpeṣu notpadyata iti / [188|17-]
♂yenaikāhamapi prāṇātipātaviratiḥ saṃrakṣitā bhavati ekaharītakī vā saṃghāyaikapiṇḍapāto vā satkṛtyānupradatto bhavati sa teṣu śastrarogadurbhikṣāntarakalpeṣu notpadyata iti /
①evam varṇayanti yena eka aham api prāṇa atīpāta viratis samrakṣitā bhavati eka harītakī vā saṃghāya eka piṇḍapātas vā satkṛtya anupradattas bhavati sa teṣu śastrana utpadyate iti
㈢འདི་སྐད་དུ་གང་གིས་ཉི་མ་འགའ་ཞིག་སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་ལེགས་པར་བསྲུངས་〖PNསྲུངས།〗བ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་ཨ་རུ་ར་འགའ་དང་། བསོད་སྙོམས་འགའ་ཞིག་གུས་པར་བྱས་ཏེ། ཕུལ་བ་དེ་ནི་མཚོན་དང་། ནད་དང་། མུ་གེ་དང་། བར་གྱི་བསྐལ་པ་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤atha kiyantaṃ kālametāni śastrāghātarogadurbhikṣāṇi teṣāṃ sattvānāṃ bhavanti[188|20]
♂atha kiyantaṃ kālametāni śastrāghātarogadurbhikṣāṇi teṣāṃ sattvānāṃ bhavanti divasān sapta māsāṃśca varṣāṇi ca yathākramam //99//
◤atha kiyantaṃ kālametāni śastrāghātarogadurbhikṣāṇi teṣāṃ sattvānāṃ bhavanti?[S438-440]
㈠刀杖疾疫飢餓三災起各幾時。
㈡此三災起各經幾時。
①atha kiyantam kālam etāni śastra āghāta roga durbhikṣāṇi teṣām sattvānām bhavanti
③ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་གསོད་པ་དང་། ནད་དང་། མུ་གེ་དག་དུས་ཇི་སྲིད་དུ་འདུ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་གསོད་པ་དང་། ནད་དང་། མུ་གེ་དག་དུས་ཇི་སྲིད་དུ་འདུ་〖PNའབྱུང་།〗ཞེ་ན། ཞག་རྣམས་དང:ནི་ཟླ་བ་དང་། །ལོ་བདུན་དག་ཏུ་གོ་རིམས་བཞིན། །མཚོན་ཆས་གསོད་པ་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【divasān sapta māsāṃśca varṣāṇi ca ythākramam // VAkK_3.99 //】[188|21]
①divasān sapta māsān= ca varṣāṇi ca ythā kramam
③ཞག་རྣམས་དང་ནི་ཟླ་བ་དང་།། ལོ་བདུན་དག་ཏུ་གོ་རིམས་བཞིན་།།
◤divasān sapta māsāṃś ca varṣāṇi ca yathākramam // 99 // [S438-440]
㈠〔偈曰〕：【七日及七月 七年次第盡】。
㈡【如次_c 七日月年止】〖97_3_d〗
🈪3556 ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་མཚོན་གྱིས་གསོད་པ་དང༌། ནད་དང༌། མུ་གེ་དག་དུས་ཇི་སྲིད་དུ་འདུ་ཞེ་ན། ཞག་རྣམས་དང་ནི་ཟླ་བ་དང༌། །ལོ་བདུན་དག་ཏུ་གོ་རིམས་བཞིན། །
★0◤śastrakaḥ prāṇātipātaḥ sapta divasān bhavati / rogaḥ sapta māsāṃśca divasāṃśca / [188|22]
◤śastrakaḥ prāṇātipātaḥ sapta divasān bhavati / [S438-440]
①śastraka prāṇātipāta sapta divasa bhavati |
㈠釋曰。由杖殺害眾生災。於七日內起。
㈡刀兵災起極唯七日。
🈪མཚོན་ཆས་གསོད་པ་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །
①śastrakas prāṇa atipātas sapta divasān bhavati
③མཚོན་ཆས་གསོད་པ་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་ངོ་།།
①rogas sapta māsān= ca divasān= ca
③ནད་ནི་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུའོ་།།
㈢ནད་ནི་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུའོ〖PNནོ།〗། །མུ་གེ་ནི་ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་〖PN-ཟླ་བ་བདུན་དང་།〗ཞག་བདུན་དུའོ། །
◤rogaḥ sapta māsāṃś ca, divasāṃś ca / [S438-440]
㈠疾疫災於七月七日內起。
㈡疾疫災起七月七日。
🈪3557 ནད་ནི་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུའོ། །
★★◤durbhikṣaṃ saptavarṣāṇi ca māsāṃśca divasāmśceti samuccayārthaścakāraḥ / [188|23]
♂durbhikṣaṃ sapta varṣāṇi ca māsāṃśca divasāṃśceti samuccayārthaścakāraḥ /
◤durbhikṣaṃ sapta varṣāṇi ca / māṃsāś ca divasāṃś ceti [S438-440]
㈠飢餓災於七年七月七日內起。
㈡飢饉七年七月七日。
🈪3558 མུ་གེ་ནི་ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུའོ། །
①durbhikṣam sapta varṣāṇi ca māsān= ca divasāms ca iti samuccaya arthas cakāras
③མུ་གེ་ནི་ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུའོ་།། དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ་།
㈢དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ།
◤samuccayārthaś cakāraḥ / [S438-440]
①samuccaya arthaś cakāraḥ|
🈪3559 དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ།
ⅰ㈡度此便止。人壽漸增。
★0◤tadā ca dvayordvīpayosteṣāṃ pratirūpakāṇi bhavanti / [188|23-]
◤tadā ca dvayordvīpayosteṣāṃ pratirūpakāṇi bhavanti / [S438-440]
㈠是時於二洲人。亦有似三災事起。
㈡東西二洲有似災起。
🈪དེའི་ཚེ་ན་གླིང་གཉིས་སུ་ནི་དེ་དག་དང་འདྲ་བ་དག་འབྱུང་སྟེ།
①tadā ca dvayos dvīpayos teṣām pratirūpakāṇi bhavanti
③དེའི་ཚེ་ན་གླིང་གཉིས་སུ་ནི་དེ་དག་དང་འདྲ་བ་དག་འབྱུང་སྟེ་།
㈢དེའི་ཚེ་ན་གླིང་གཉིས་སུ་ནི་དེ་དག་དང་〖PN+ཅུང་ཟད།〗འདྲ་བ་དག་འབྱུང་སྟེ། གནོད་སེམས་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཁ་དོག་ངན་པ་དང་། ཉམ་ཆུང་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤vyāpāda udrekaprāpto bhavati vaivastryadaurbalye jighatsāpipāse ca / [188|24-]
♂vyāpāda udrekaprāpto bhavati vaivastrayadaurbalye jighatsāpipāse ca /
◤vyāpāda udrekaprāpto bhavati, vaivastryadaurbalye, jighatsāpipāse ca // [S438-440]
㈠瞋恚於彼增長。至重黑瘦惡色。及身羸弱於彼亦起。飢渴亦起。
㈡謂瞋增盛身力羸劣。數加飢渴。北洲總無。
🈪གནོད་སེམས་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཁ་དོག་དན་པ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
①vyāpādas udreka prāptas bhavati vaivastrya daurbalye jighatsā pipāse ca
③གནོད་སེམས་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་།། ཁ་དོག་དན་པ་དང་། ཉམ་ཆུང་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་།། དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གཞན་ ****[@164a]**** *་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གཞན་{164a}དག་〖PN-དག〗ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་〖PN+རིག་པར།〗བྱའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་འཇུག་པ་དེ་དག་དུ་ཞེ་ན། མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས། །འཇིག་པ་དག་ནི་ཡང་གསུམ་ཡིན། །དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་བསམ་གཏན་གཅིག་ཏུ་འདུ་བས་ན་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yaduktamevamanyasyāmapi saṃvartanyāṃ veditavyam yathāyogamiti / [188|25]
♂yaduktamevamanyasyāmapi saṃvartanyāṃ veditavyaṃ yathāyogamiti /
◤yaduktam, evamanyasyāmapi saṃvartanyāṃ veditavyaṃ yathāyogamiti // 99 // [S438-440]
㈠是各各所說三災。於諸災中應知。次第皆有。
㈡前說火災焚燒世界。餘災亦爾。如應當知。
★0◤atha katīmāḥ saṃvartanyaḥ / [188|26]
◤atha katīmāḥ saṃvartanyaḥ?[S438-440]
①yat uktam evam anyasyām api saṃvartanyām veditavyam yathāyogam iti atha kati imās saṃvartanyas
③དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་འཇུག་པ་དེ་དག་དུ་ཞེ་ན་།
ⅰ㈡何者為餘。今當具辯。
🈪3560 དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་འཇུག་པ་དེ་དག་དུ་ཞེ་ན།
★◤ 【saṃvartanyaḥ punastisro bhavantyagnyambuvāyubhiḥ /】[189|01]
♂@189 saṃvartanyaḥ punastistro bhavantyagnyambuvāyubhiḥ /
①saṃvartanyas punar tisras bhavanti agni ambu vāyubhis
③མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས་།། འཇིག་པ་དག་ནི་ཡང་གསུམ་ཡིན་།།
◤saṃvartanyaḥ punastistro bhavantyagnyambuvāyubhiḥ / [S438-440]
㈠〔偈曰〕：【散集劫有三 由火水風起】。
㈡頌曰 【三災火水風】〖98_3_a〗
🈪མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས། །འཇིག་པ་དག་ནི་ཡང་གསུམ་ཡིན། །དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་བསམ་གཏན་གཅིག་ཏུ་འདུ་བས་ན་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ekatra dhyāne sattvāḥ samaṃ saṃvartante etasyāmiti saṃvartanī / [189|02]
◤ekatra dhyāne sattvāḥ samaṃ saṃvartante etasyāmiti saṃvartanī / [S438-440]
㈠釋曰。於一一定處。眾生下散上集。故名散集劫。
㈡論曰。此大三災逼有情類。令捨下地集上天中。
①ekatra dhyāne sattvās samam saṃvartante etasyām iti saṃvartanī
③དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་བསམ་གཏན་གཅིག་ཏུ་འདུ་བས་ན་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤1.saptabhiḥ sūryaistejaḥsaṃvartanī bhavati / [S438-440]
㈠由七日出故有火災。
㈡初火災興由七日現。
🈪3561 ཉི་མ་བདུན་གྱིས་ནི་མེས་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
D3134 🈪ཉི་མ་བདུན་གྱིས་ནི་མེས་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤saptabhiḥ sūryaistejaḥ saṃvartanī bhavati varṣodakenāpsaṃvartanī vāyuprakopādvāyusaṃvartanī / [189|02-]
♂saptabhiḥ sūryestejaḥsaṃva- [ 67b. 10B1. VII ]rtanī bhavati varṣodakenāpsaṃvartanī vāyuprakopādvāyusaṃvartanī /
①saptabhis sūryais tejas saṃvartanī bhavati varṣa udakena apsaṃvartanī vāyu prakopāt vāyu saṃvartanī
③ཉི་མ་བདུན་གྱིས་ནི་མེས་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ་།། ཆར་གྱི་ཆུས་ནི་ཆུས་འཇིག་པའོ་།། རླུང་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཉི་མ་བདུན་གྱིས་ནི་མེས་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤2. varṣodakenāpsaṃvartanī / [S438-440]
①2. varṣa-udaka ap-saṃvartanī|
㈠由大雨水故有水災。
㈡次水災起由雨霖淫。
🈪3562 ཆར་གྱི་ཆུས་ནི་ཆུས་འཇིག་པའོ། །
D3135 🈪ཆར་གྱི་ཆུས་ནི་ཆུས་འཇིག་པའོ།།
◤3. vāyuprakopād vāyusaṃvartanī / [S438-440]
㈠由大風相違故有風災。
㈡後風災生由風相擊。
🈪3563 རླུང་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་ཏེ།
🈪〖PNཔ་ཡིན་ནོ།〗 རླུང་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ནི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཡང་〖PNམ།〗མི་ལུས་པར་བྱེད་དོ། །
★★◤tābhiśca bhājanānāṃ sukṣmo'pyavayavo nāvaśiṣyate / [189|04]
♂tābhiśca bhājanānāṃ sūkṣmo 'pyavayavo nāvaśiṣyate /
◤tābhiś ca sūkṣmo 'pyavayavo nāvaśiṣyate / [S438-440]
①tābhiś ca sūkṣma 'py avayava na avaśiṣyate|
㈠由此三災。器世界極細分皆盡無餘。
㈡此三災力壞器世間。乃至極微亦無餘在。
🈪དེ་དག་གིས་ནི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཡང་མི་ལུས་པར་བྱེད་དོ། །
①tābhis ca bhājanānām sukṣmopya vayavas na avaśiṣyate
③དེ་དག་གིས་ནི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཡང་མི་ལུས་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢ཆར་གྱི་ཆུས་ནི་ཆུས་འཇིག་པའོ།།〖PNཔ་ཡིན་ནོ།〗
㈢རླུང་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ནི་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཡང་〖PNམ།〗མི་ལུས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤atra tu kecitīrthaṅkarā icchanti / [189|04-]
♂atra tu kecittīrthaṃkarā icchanti /
◤atra tu kecit tīrthakarā icchanti-- “paramāṇavo nityāste tadānīṃ śiṣyante” iti / [S438-440]
㈠此中有餘外道師執說。如此隣虛常住。於此時中以此為餘。
㈡一類外道執極微常。彼謂。爾時餘極微在。
🈪3564 འདི་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཁ་ཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལུས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ༑ །
D3136 🈪འདི་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཁ་ཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལུས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །
★0◤paramāṇavo nityāste tadānīṃ śiṣyanta iti / kasmātta evamicchanti / [189|05]
①atra tu keci tīrthaṅkarās icchanti paramāṇavas nityās te tadānīm śiṣyante iti kasmāt te evam icchanti
③འདི་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཁ་ཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལུས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ་;། དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཁ་ཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལུས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །
◤kasmāt ta evamicchanti? sā bhūdabījakaḥ sthūlānāṃ prādurbhāva iti / [S438-440]
㈠云何彼樂執此義。諸餘大物。後更生時。勿彼生無種子。
㈡何緣彼執猶有餘極微。勿後麁事生無種子故。
🈪དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན། རགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་མོ། །
D3137 🈪དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན། རགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་མོ། །
★0◤mā bhūdabījakaḥ sthūlānāṃ prādurbhāva iti / [189|06]
①mā bhūt abījakas sthūlānām prādurbhāvas iti
③རགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་མོ་།།
㈢དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན། རགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་མོ། །
◤nanu ca sattvānāṃ karmajaḥ prabhāvaviśiṣṭo vāyurbījamuktam / [S438-440]
①nanu ca sattvānāṃ karmajaḥ prabhāva viśiṣṭa vāyu bīja ukta
㈠為不如此耶。是眾生業勢力所生風。由功能勝.說為種子。
㈡豈不前說。由諸有情業所生風.能為種子。
🈪3565 སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ཅན་གྱིས་རླུང་གིས་ཁོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ།
D3138 🈪སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ཅན:གྱིས་རླུང་གི་〖PNགྱི་རླུང་།〗ས་བོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། ཡང་ན་འཇིག་པའི་རླུང་གི་རྩེ་མོ་ནི་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤nanu ca sattvānāṃ karmajaḥ prabhāvaviśiṣṭo vāyurbījamuktam / [189|06-]
①nanu ca sattvānām karma jas prabhāva viśiṣṭas vāyus bīja m uktam
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ཅན་གྱིས་རླུང་གིས་ཁོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ་།
㈢སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་ཅན:གྱིས་རླུང་གི་〖PNགྱི་རླུང་།〗ས་བོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། ཡང་ན་འཇིག་པའི་རླུང་གི་རྩེ་མོ་ནི་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤sarvartanīśīrṣavāyurvātasya nimittaṃ bhaviṣyati / [189|07]
♂saṃvartanīśīrṣavāyurvā tasya nimittaṃ bhaviṣyati /
◤saṃvartanīśīrṣavāyurvā tasya nimittaṃ bhaviṣyati / [S438-440]
①saṃvartanī śīrṣa vāyu vā tasya nimittaṃ bhaviṣyati|
㈠復次災頭風，亦為種子因。
㈡或此即以前災頂風為緣引生，風為種子。
🈪ཡང་ན་འཇིག་པའི་རླུང་གི་རྩེ་མོ་ནི་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①sarva rtanī śīrṣava āyus vātasya nimittam bhaviṣyati
③ཡང་ན་འཇིག་པའི་རླུང་གི་རྩེ་མོ་ནི་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
[稱友：tasya nimittam iti. rūpāvacaro vāyur avinaṣṭaḥ kāmāvacarasya vivartakāle prathamakṣaṇotpannasya vāyor nimittaṃ. 為(此)緣者，謂色界中災未壞風.為緣引生成劫欲界初剎那風。]
◤[S440]
◤“vāyunā lokāntarebhyo bījānyāhriyante” iti mahīśāsakāḥ sūtre paṭhanti / [S440-441]
㈠彌[＊]嬉沙塞部經中說。風從餘現成世界。引載彼種子來。
㈡又化地部契經中言。風從他方飄種來此。
🈪3566 ས་སྟོན་པའི་སྡེའི་མདོ་ལས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ནས་ས་བོན་དག་ཁྱེར་ཏེ་འོང་ངོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །
D3139 🈪ས་སྟོན་པའི་སྡེའི་མདོ་ལས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ནས་ས་བོན་དག་ཁྱེར་ཏེ:འོང་ངོ་〖PNའོངས།〗ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤“vāyunā lokāntarebhyo bījānyāhriyanta” iti mahīśāsakāḥ sūtre paṭhanti / [189|07-]
♂“vāyunā lokāntarebhyo bījānyāhniyanta” iti mahīśāsakāḥ sūtre paṭhanti /
①vāyunā loka antarebhyas bījāni āhriyante iti mahīśāsakās sūtre paṭhanti
③ས་སྟོན་པའི་སྡེའི་མདོ་ལས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ནས་ས་བོན་དག་ཁྱེར་ཏེ་འོང་ངོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་།།
㈢ས་སྟོན་པའི་སྡེའི་མདོ་ལས་ནི་རླུང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ནས་ས་བོན་དག་ཁྱེར་ཏེ:འོང་ངོ་〖PNའོངས།〗ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤evamapi na te bījādibhyo'ṅkurādīnāmutpattimicchanti / [189|08-]
♂evamapi na te bījādibhyo 'ṅkurādīnāmutpattimicchanti /
◤evamapi na te bījādibhyo 'ṅkurādīnāmutpattimicchanti / [S440-441]
㈠雖然諸外道師。不許芽等從種子生。
㈡雖爾不許芽等生時是種等因親所引起。
🈪3567 དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་དེ་དག་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་ནི་མི་འདོད་དོ། །
D3140 🈪དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ཡིན་ཡང་དེ་དག་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་ནི་མི་འདོད་དོ། །
①evam api na te bīja ādi bhyoṅkura ādīnām utpattim icchanti
㈢དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ཡིན་ཡང་དེ་དག་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་ནི་མི་འདོད་དོ། །
★0◤kiṃ tarhi / [189|09]
◤kiṃ tarhi? svebhya evāvayavebhyaḥ, teṣāmapi svebhya eva, evaṃ yāvat paramāṇubhyaḥ / [S440-441]
㈠若爾彼執云何。從自分生。乃至自分從自隣虛生。
㈡若爾芽等從何而生。從自分生。如是自分復從自分。展轉乃至最細有分從極微生。
🈪3568 འོ་ན་ཇི་ཞེ་ན། རང་གི་ཡན་ལག་དག་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་ལ། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ཁོ་ན་དག་ལས་སྐྱེ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ལས་སྐྱེ་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་སོ། །
D3141 🈪འོ་ན་ཇི་〖PNཅི།〗ཞེ་ན། རང་གི་ཡན་ལག་དག་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་〖PN-བ།〗ལ། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ཁོ་ན་དག་ལས་སྐྱེ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ལས:་སྐྱེ་བའི་〖Nསྐྱེས་པའི།〗བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ:ཞེས་སོ〖PNཞེའོ།〗། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ཞེ་ན། རང་གི་ཡན་ལག་དག་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་།
㈢འོ་ན་ཇི་〖PNཅི།〗ཞེ་ན། རང་གི་ཡན་ལག་དག་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་〖PN-བ།〗ལ། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ཁོ་ན་དག་ལས་སྐྱེ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ལས:་སྐྱེ་བའི་〖Nསྐྱེས་པའི།〗བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ:ཞེས་སོ〖PNཞེའོ།〗། །ད་ནི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་ས་བོན་ལ་སོགས་པའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དེའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཕྲད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །
★0◤svebhya evāvayavebhyasteṣāmapi svebhyaḥ / [189|09-]
①svebhyas eva avayavebhyas teṣām api svebhyas
③དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ཁོ་ན་དག་ལས་སྐྱེ་སྟེ་།
★0◤evaṃ yāvat paramāṇubhyaḥ / [189|10]
①evam yāvat paramāṇubhyas
③རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ལས་སྐྱེ་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་སོ་།།
★0◤kimidaṃ bījādīnāmaṅkurādiṣu sāmarthyam / [189|10-]
◤kimidaṃ bījādīnāmaṅkurādiṣu sāmarthyam? na kiñcidanyatra paramāṇūpasarpaṇāt / [S440-441]
㈠若爾種子等。於芽等中有何功能。離安立隣虛無別功能。由芽隣虛從種子出故。
㈡於芽等生中種等有何力。除能引集芽等極微種等更無生芽等力。
🈪ད་ནི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་ས་བོན་ལ་སོགས་པའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དེའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཕྲད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །
①kim idam bīja ādīnām aṅkura ādiṣu sāmarthyam
③ད་ནི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་ས་བོན་ལ་སོགས་པའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
★◤na kiñcidanyatra tatparamāṇūpasarpaṇāt / [189|11]
♂na kiṃcidanyatra tatparamāṇūpasarpaṇāt{1. Y. omits tat |} /
①na kiñcid anyatra tad paramāṇu upasarpaṇāt
③དེའི་རྡལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཕྲད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ་།།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ ta evamicchanti / [189|11-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ ta evamicchanti? nahi vijātīyāt sambhavo yukta iti / [S440-441]
㈠何因彼許如此。從非同類因果生。此不應理。
㈡何緣定作如是執耶。從異類生定不應理。
D3142 🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལས་སྐྱེ་བར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ། །
①kim punar kāraṇam te evam icchanti
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་དེ་ལྟར་འདོད་ཅེ་ན། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལས་སྐྱེ་བར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ། །
★0◤nahi vijātīyātsaṃbhavo yukta iti / kasmānna yuktaḥ / [189|12]
①na hi vijātīyāt saṃbhavas yuktas iti
③རིགས་མི་མཐུན་པ་ལས་སྐྱེ་བར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ་།།
①kasmāt na yuktas
③ཅིའི་ཕྱིར་མི་རིགས་ཤེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མི་རིགས་ཤེ་ན། ངེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤kasmānna yuktaḥ? aniyamo hi syāt / [S440-441]
㈠云何不應理。若爾一切物生則應不定。是義不然。
㈡不應何理。應無定故。
D3143 🈪ཅིའི་ཕྱིར་མི་རིགས་ཤེ་ན། ངེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤aniyamo hi syāt / [189|12-]
①aniyamas hi syāt
③ངེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤śaktiniyamānnaivaṃ bhaviṣyati / śabdapākajotpattivat / [189|13]
◤śaktiniyamānnaivaṃ bhaviṣyati, śabdapākajotpattivat / [S440-441]
㈠由功能定故。無不定義。譬如穀熟等。
㈡功能定故無不定失。如聲熟變等從異類定生。
D3145 🈪ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྒྲ་དང་ཆོས་བྱེད་ལས་〖PNལ།〗སྐྱེ་བར་འབྱུང་〖PNའགྱུར།〗བ་བཞིན་ནོ། །
①śakti niyamāt na evam bhaviṣyati
③ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྒྲ་དང་ཆོས་བྱེད་ལས་〖PNལ།〗སྐྱེ་བར་འབྱུང་〖PNའགྱུར།〗བ་བཞིན་ནོ། །
①śabda pāka ja utpatti vat
③སྒྲ་དང་ཆོས་བྱེད་ལས་སྐྱེ་བར་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་།།
★◤citro hi guṇadharmo dravyaṃ tu naivam / [189|13-]
♂citro hi guṇadharmo dravyaṃ tu{2. MS. dravyastu |} naivam /
◤citro hi guṇadharmaḥ, dravyaṃ tu naivam / [S440-441]
㈠若是義不然。何以故。求那法種種不同。踏臘脾(𦿔也反)法不爾。[(𦿔＝弊【三】【宮】)]
㈡德法有殊。實法不爾。
D3146 🈪ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཡིན་གྱི་རྫས་〖Nདབུས།〗ཀྱི་ཆོས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། །
①citras hi guṇa dharmas dravyam tu na evam
③ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཡིན་གྱི་རྫས་ཀྱི་ཆོས་ནི་དེ་ལྟམ་ཡིན་ཏེ་།།
㈢ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཡིན་གྱི་རྫས་〖Nདབུས།〗ཀྱི་ཆོས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། །རིགས་མཐུན་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་རིགས་མཐུན་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་འཇག་མ་དགེ་བས་རེ་ལྡེ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤samānajātīyebhyaḥ eva hi dravyebhyaḥ samānajātīyānāṃ dṛṣṭa utpādastadyathā vīraṇebhyaḥ kaṭasya tantubhyaḥ paṭasyeti / [189|14-]
◤samānajātīyebhyaḥ eva hi dravyebhyaḥ samānajātīyānāṃ dṛṣṭa utpādaḥ, tadyathā-- vīraṇebhyaḥ kaṭasya, tantubhyaḥ paṭasyeti / [S440-441]
①samānajātīyebhyaḥ eva hi dravyebhyaḥ samānajātīyānāṃ dṛṣṭa utpādaḥ, tadyathā-- vīraṇa kaṭaའཇག་མ་དག་ལས་རེ་ལྡེ, tantu paṭa iti|
㈠若物欲生必從同類物生。譬如從竹笪生從縷衣生。
㈡現見實法唯從同類生。如藤生枝及縷生衣等。
🈪རིགས་མཐུན་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་རིགས་མཐུན་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་འཇག་མ་དགེ་བས་རེ་ལྡེ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །
①samāna jātīyebhyas eva hi dravyebhyas samāna jātīyānām dṛṣṭas utpādas tadyathā vīraṇebhyas kaṭasya tantubhyas paṭasya iti
③རིགས་མཐུན་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་རིགས་མཐུན་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན་འཇག་མ་དགེ་བས་རེ་ལྡེ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤idamayuktaṃ vartate / [189|15]
◤idamayuktaṃ vartate / [S440-441]
㈠今不相應義起。
㈡此非應理。
D3147 🈪འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①idam ayuktam vartate
㈢འདི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kimatrāyuktam yadasiddhaṃ sādhanāyodāhriyate / [189|15-]
♂kimatrāyuktam |ya-[ 68a. 10A1. VIII ] dasiddhaṃ sādhanāyodāhriyate /
◤kimatrāyuktam? yadasiddhaṃ sādhanāyodāhniyate / [S440-441]
㈠此中何義不相應。引不成就義證不成就義。
㈡非理者何。引不極成為能立故。
D3148 🈪འདི་ལ་མི་རིགས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་མ་གྲུབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དཔེར་〖PN+ན།〗བརྗོད་པ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
①kim atra ayuktam yat asiddham sādhanāya udāhriyate
㈢འདི་ལ་མི་རིགས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་མ་གྲུབ་པ་{164b}བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དཔེར་〖PN+ན།〗བརྗོད་པ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kimatrāsiddham / [189|16]
◤kimatrāsiddham? anyo vīraṇebhyaḥ kaṭaḥ, anyaś ca tantubhyaḥ paṭa iti / [S440-441]
㈠此中何義不成就。笪異竹衣異縷。此義不成就。
㈡今此所引何不極成。非許藤枝縷衣別故。
①kim atra asiddham
③ཇི་ལྟར་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་མ་གྲུབ་ཅེ་ན་།
㈢:ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འདི་ལ་ཅི་ཞིག་མ་གྲུབ་ཅེ་ན། འཇག་མ་དག་ལས་རེ་ལྡེ་གཞན་པ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་དེ་དག་ཁོ་ན་དེ་ལྟར་གནས་པ་〖PN+དེ།〗ལ་དེ་དང་དེའི་མིང་ཐོབ་སྟེ། གྲོག་མའི་ཕྲེང་བ་བཞིན་ནོ། །
★★◤anyo vīraṇebhyaḥ kaṭo'nyaśca tantubhyaḥ paṭa iti / [189|17]
♂anyo vīraṇebhyaḥ kaṭo 'nyaśca tantubhyaḥ paṭa iti /
①anyas vīraṇebhyas kaṭonyas ca tantubhyas paṭas iti
③འཇག་མ་དག་ལས་རེ་ལྡེ་གཞན་པ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
◇◆441♂
★◤ta eva hi te yathāsaṃniviṣṭāstāṃ tāṃ saṃjñāṃ labhnte / [189|17-]
♂ta eva hi te yathāsaṃ- niviṣṭāstāṃ tāṃ saṃjñāṃ labhante /
◤ta eva hi te tathāsanniviṣṭāstāṃ tāṃ saṃjñāṃ labhante, pipīlikāpaṅktivat / [S440-441]
㈠何以故。是竹是縷。如此聚集故得別名。譬如蟻行。
㈡即藤縷合安布不同得枝衣名。如蟻行等。
D3149 🈪:ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འདི་ལ་ཅི་ཞིག་མ་གྲུབ་ཅེ་ན། འཇག་མ་དག་ལས་རེ་ལྡེ་གཞན་པ་དང་། སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་དེ་དག་ཁོ་ན་དེ་ལྟར་གནས་པ་〖PN+དེ།〗ལ་དེ་དང་དེའི་མིང་ཐོབ་སྟེ། གྲོག་མའི་ཕྲེང་བ་བཞིན་ནོ། །
①te eva hi te yathā saṃniviṣṭās tām tām saṃjñām labhnte
③དེ་དག་དང་དེ་དག་ཁོ་ན་དེ་ལྟར་གནས་པ་ལ་དེ་དང་དེའི་མིང་ཐོབ་སྟེ་།
★0◤pipīlikāpaṅktivat / kathaṃ gamyeta / [189|18]
①pipīlikā paṅkti vat
③གྲོག་སའི་ཕྲེང་བ་བཞིན་ནོ་།།
①katham gamyeta
③ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། སྐུད་པ་གཅིག་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཚེ་རས་ཡུག་ཡོད་ན་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད། ཟད་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལ་〖PNལས།〗རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡོད་ཀྱི་རས་ཡུག་ནི་མ་ཡིན་པས་འདུས་པ་ཙམ་རས་ཡུག་ཡིན་ནོ། །
◤kathaṃ gamyate? ekantusaṃyoge paṭasyānupalambhāt / [S440-441]
㈠云何得知。於一縷和合中不見衣故。
㈡云何知爾。一縷合中曾不得衣。唯得縷故。
D3150 🈪ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། སྐུད་པ་གཅིག་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཚེ་རས་ཡུག་ཡོད་ན་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད། ཟད་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལ་〖PNལས།〗རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡོད་ཀྱི་རས་ཡུག་ནི་མ་ཡིན་པས་འདུས་པ་ཙམ་རས་ཡུག་ཡིན་ནོ། །
D3151 🈪སྐུད་པ་དག་ལས་གཞན་ལ་〖PNཔ།〗རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡང་གང་ཞིག་ཡོད། རྟེན་དུ་མ་ཞིག་དང་ལྡན་པ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་ཁ་ཚར་མཐོང་བ་ཙམ་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
D3152 🈪ཡང་ན་ནམ་ཡང་མི་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དབུས་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ཆ་རྣམས་དབང་པོ་དང་མ་འབྲེལ་〖PNབྲེལ།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3153 🈪མིག་དང་རེག་པ་དག་རིམ་གྱིས་ཡན་ལག་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་ཡང་ཡན་ལག་ཅན་ནི་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤ekatantusaṃyoge paṭasyānupalambhāt / [189|18-]
①eka tantu saṃyoge paṭasya anupalambhāt
③སྐུད་པ་གཅིག་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢སྐུད་པ་དག་ལས་གཞན་ལ་〖PNཔ།〗རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡང་གང་ཞིག་ཡོད། རྟེན་དུ་མ་ཞིག་དང་ལྡན་པ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་ཁ་ཚར་མཐོང་བ་ཙམ་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤ko hi tadā sataḥ paṭasyopalabdhau pratibandhaḥ / [189|19]
◤ko hi tadā sataḥ paṭasyopalabdhau pratibandhaḥ / [S440-441]
㈠何以故。於中若衣實有。何法能障令不顯現。
㈡有誰為障令不得衣。
①kas hi tadā satas paṭasya upalabdhau pratibandhas
③དེའི་ཚེ་རས་ཡུག་ཡོད་ན་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་བྱེད་།
★◤akṛtsnavṛttau paṭabhāgo'tra syānna paṭaḥ / [189|19-]
♂akṛtsnavṛttau paṭabhāgo 'tra syānna paṭaḥ /
◤akṛtsnavṛttau paṭabhāgo 'tra syāt, na paṭaḥ // [S440-441]
㈠若不具有。但有衣分。此則非衣。
㈡若一縷中無全衣轉。則應一縷上有衣分無衣。
★★◤samūhamātraṃ ca paṭaḥ syāt / kaśca tantubhyo'nyaḥ paṭabhāgaḥ / [189|20]
♂samūhamātraṃ ca paṭaḥ syāt / kaśca tantubhyo 'nyaḥ paṭabhāgaḥ /
◤samūhamātraṃ ca paṭaḥ / [S440-441]
㈠何以故。唯聚集為衣故。
㈡應許全衣唯集諸分。非更別有有分名衣。
①akṛtsna vṛttau paṭa bhāgotra syāt na paṭas samūha mātram ca paṭas syāt
③ཟད་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལ་རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡོད་ཀྱི་རས་ཡུག་ནི་མ་ཡིན་པས་འདུས་པ་ཙམ་རས་ཡུག་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ན་ནམ་ཡང་མི་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དབུས་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ཆ་རྣམས་དབང་པོ་དང་མ་འབྲེལ་〖PNབྲེལ།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kas ca tantubhyonyas paṭa bhāgaḥ
③སྐུད་པ་དག་ལས་གཞན་ལ་རས་ཡུག་གི་ཆ་ཡང་གང་ཞིག་ཡོད་།
◤kaś ca tantubhyo 'nyaḥ paṭabhāgaḥ / [S440-441]
㈠復有何一分衣異於此縷。
㈡又如何知衣分異縷。
★◤anekā śrayasaṃyogāpekṣaṇe daśāmātrasaṃyoge paṭopalabdhiḥ syānna vā kadācit / [189|20-]
♂anekāśrayasaṃyo- gāpekṣaṇe{3. Y. ...pekṣāyāṃ |} daśāmātrasaṃyoge{4. Y. ...saṃghāte |} paṭopalabdhiḥ syānnavā kadācit /
①anekā śraya saṃyoga apekṣaṇe daśā mātra saṃyoge paṭa upalabdhis syāt na vā kadācid
③རྟེན་དུ་མ་ཞིག་དང་ལྡན་པ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་ཁ་ཚར་མཐོང་བ་ཙམ་དང་ལྡན་ན་རས་ཡུག་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ་།། ཡང་ན་ནམ་ཡང་མི་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤anekāśrasaṃyogāpekṣāyāṃ daśāmātrasaṅghāte paṭopalabdhiḥ syāt / [S440-441]
㈠若由觀多依和合故衣成。唯縷和合中已應見衣。
㈡若謂衣要待多所依合。於唯多經合應亦得衣。
D3154 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་རིམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཡན་ལག་ཅན་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་དག་〖PN-དག〗ཁོ་ན་ལ་དེའི་བློ་སྐྱེ་བར་ཟད་དེ། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་བཞིན་ནོ། །
D3155 🈪གཟུགས་དང་རིགས་དང་བྱ་བ་ཐ་དད་པའི་སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
D3156 🈪གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ན་ནི་རིགས་མི་མཐུན་པ་རྩོམ་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །
D3157 🈪ངོས་ཅིག་ཤོས་མི་བཀྲ་ན་ཡང་རས་ཡུག་མི་མཐོང་བ་འམ། ཁྲ་〖Pཁྲོ།〗བོའི་ངོ་བོར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །
D3158 🈪བྱ་བ་ཡང་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤madhyaparabhāgānāmindriyeṇāsaṃnikarṣāt / [189|21-]
♂madhyaparabhāgānāmindriyeṇā- saṃnikarṣāt /
①madhya para bhāgānām indriyeṇa asaṃnikarṣāt
③དབུས་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ཆ་རྣམས་དབང་པོ་དང་མ་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤na vā kadācit; madhyaparabhāgānāmindriyeṇāsannikarṣāt / [S440-441]
㈠時無見有此衣。初中後不對根故。故知離縷無有別衣。
㈡或應畢竟無得衣理。中及餘邊不對根故。
★0◤kramasaṃnikarṣe cāvayavānāṃ cakṣuḥsparśanābhyāmavayavavijñānaṃ na syāt / [189|22-]
◤kramasannikarṣe cāvayavānāṃ cakṣuḥsparśanābhyāmavayavijñānaṃ na syāt / [S440-441]
㈠若衣分分次第對根。不應說由眼由身證得為有分。
㈡若謂漸次皆可對根。則應眼身唯得諸分。不應說彼得有分衣故。
①krama saṃnikarṣe ca avayavānām cakṣus sparśanābhyām avayava vijñānam na syāt
㈢མིག་དང་རེག་པ་དག་རིམ་གྱིས་ཡན་ལག་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་ཡང་ཡན་ལག་ཅན་ནི་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤tasmātkrameṇa saṃnikarṣādavayavivyavasāyādavayaveṣveva tadbuddhiralātacakravat / [189|23-]
♂tasmātkrameṇa saṃnikarṣādavayavivyavasāyādavayaveṣveva tadbha ddhiralātacakravat /
◤tasmād krameṇa sannikarṣādavayavivyavasāyādavayaveṣveva tadburddhiḥ, alātacakravat / [S440-441]
㈠由次第決證有分故。是故衣智但緣分起。譬如火輪。
㈡即於諸分漸次了別。總起有分覺。如旋火輪。
①tasmāt krameṇa saṃnikarṣāt avayavi vyavasāyāt avayaveṣu eva tad buddhis alāta cakra vat
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རིམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཡན་ལག་ཅན་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་དག་〖PN-དག〗ཁོ་ན་ལ་དེའི་བློ་སྐྱེ་བར་ཟད་དེ། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་བཞིན་ནོ། །
◤[S442]
★0◤bhinnarūpajātikriyeṣu tantuṣu paṭasya rūpādyasaṃbhavāt / [189|24]
◤bhinnarūpajātikriyeṣu tantuṣu paṭasya rūpādyasambhavāt / [S442]
㈠若縷有別色類事。衣無色等故。則衣不可得。
㈡謂若離縷異色類業衣色等三不可得故。
①bhinna rūpa jāti kriyeṣu tantuṣu paṭasya rūpa ādi asaṃbhavāt
㈢གཟུགས་དང་རིགས་དང་བྱ་བ་ཐ་དད་པའི་སྐུད་པ་དག་ལས་རས་ཡུག་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
★◤citrarūpāditve vijātīyārambho'pi syāt acitre ca pārśvāntare paṭasyādarśanaṃ citradarśanaṃ vā / [189|24-]
♂citrarūpāditve vijātīyārambho 'pi syāt acitre{5. MS. acitte / Y. avicitre |} ca pārśvāntare paṭasyādarśanaṃ{6. Y. adds syāt |} citra{7. MS. citta...| Y. citrarūpa...|}darśanaṃ vā /
◤citrarūpāditve vijātīyārambho 'pi syāt, avicitre ca pārśvāntare paṭasyādarśanaṃ syāt, citrarūpadarśanaṃ vā / [S442]
㈠若衣有種種色等別類。不生別類。此義不成。於無種種色等別邊。不應見衣。或應即於此邊見種種色。
㈡若錦衣上色等屬衣。則應許實從異類起。一一縷色等無種種異故。或於一分無異色等邊應不見衣。由彼顯衣故。或即彼分應見異色等。以衣必有異色等相故。
①citra rūpa ādi tve vijātīya ārambhopi syāt acitre ca pārśva antare paṭasya adarśanam citra darśanam vā
③གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ན་ནི་རིགས་མི་མཐུན་པ་རྩོམ་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་།། ངོས་ཅིག་ཤོས་མི་བཀྲ་ན་ཡང་རས་ཡུག་མི་མཐོང་བ་འམ། ཁྲ་བོའི་ངོ་བོར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ན་ནི་རིགས་མི་མཐུན་པ་རྩོམ་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །
㈢ངོས་ཅིག་ཤོས་མི་བཀྲ་ན་ཡང་རས་ཡུག་མི་མཐོང་བ་འམ། ཁྲ་〖Pཁྲོ།〗བོའི་ངོ་བོར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kriyā'pi citretyaticitram / [189|26]
◤kriyāpi ca citretyaticitram / [S442]
㈠衣縷有種種事。衣應無種種異。是故知衣無有別物。
㈡彼許有分體唯是一而有種種色類業殊。審有如斯甚為靈異。
①kriyā api citrā iti ati citram
㈢བྱ་བ་ཡང་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤tāpaprakāśabhede vā'gniprabhāyā ādimadhyānte tadrūpasparśayoranupapattiḥ / [189|26-]
♂tāpaprakāśabhede vā{8. Y. ca |}'gni- prabhāyā ādimadhyānte{9. Y. ...madhyānteṣu |} tadrūpasparśayoranupapattiḥ /
◤tāpaprakāśamede cāgniprabhāyā ādimadhyānteṣu tadrūpasparśayoranupapattiḥ / [S442]
㈠復次火光燒照等有差別。此光於初中後。不應有色觸及事等隣虛。
㈡又於一火光明界中。遠近不同燒照有異。觸色差別應不得成。
D3159 🈪མེའི་འོད་ཀྱི་ཚ་བ་དང་། སྣང་བ་དང་པོ་དང་བར་མ་དང་ཐ་མ་དག་ཏུ་ཐ་དད་པས་དེའི་གཟུགས་དང་རེག་བྱ་དག་ཀྱང་མི་འཐད་དོ། །
①tāpa prakāśa bhede vā agni prabhāyās ādi madhya ante tad rūpa sparśayos anupapattis
㈢མེའི་འོད་ཀྱི་ཚ་བ་དང་། སྣང་བ་དང་པོ་དང་བར་མ་དང་ཐ་མ་དག་ཏུ་ཐ་དད་པས་དེའི་གཟུགས་དང་རེག་བྱ་དག་ཀྱང་མི་འཐད་དོ། །
★◤paramāṇvatīndriyatve'pi samastānāṃ pratyakṣatvaṃ yathā teṣāṃ kāryārambhakatvaṃ cakṣurādīnāṃ ca taimirikāṇāṃ ca vikīrṇakeśopalabdhiḥ / [189|27-190|02]
♂paramāṇvatīndriyatve 'pi samastānāṃ pratyakṣatvaṃ @190 yathā teṣāṃ kāryārambhakatvaṃ cakṣurādīnāṃ ca [ 68b. 10B1. VIII ] taimirikāṇāṃ ca vikīrṇakeśopalabdhiḥ /
◤paramāṇvatīndriyatve 'pi samastānāṃ pratyakṣatvaṃ yathā teṣāṃ kāryārambhakatvaṃ cakṣurādīnāṃ ca taimirikāṇāṃ ca vikīrṇakeśopalabdhiḥ / [S442]
㈠雖過根若聚集則可證。如彼能作事。眼等諸根若生膚曀等[(曀＝𪾼【明】)]。則不見散髮等。但見聚髮等。
㈡各別極微雖越根境而共聚集可現根證。如彼所宗合能生果。或如眼等合能發識。又如瞖目視散髮時。若多相隣彼則能見。
D3160 🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་འདུས་པ་དག་ནི་མངོན་སུམ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་། །རབ་རིབ་ཅན་རྣམས་ལ་སྐྲ་གྲམ་པའི་ཚོགས་དམིགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྐྲ་ཉག་མ་གཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །
①paramāṇu atīndriya tvepi samastānām pratyakṣa tvam yathā teṣām kārya ārambhaka tvam cakṣus ādīnām ca taimirikāṇām ca vikīrṇa keśa upalabdhis
③རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་འདུས་པ་དག་ནི་མངོན་སུམ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་།། རབ་རིབ་ཅན་རྣམས་ལ་སྐྲ་གྲམ་པའི་ཚོགས་དམིགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་འདུས་པ་དག་ནི་མངོན་སུམ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་རྩོམ་པ་དང་། །རབ་རིབ་ཅན་རྣམས་ལ་སྐྲ་གྲམ་པའི་ཚོགས་དམིགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྐྲ་ཉག་མ་གཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤teṣāṃ paramāṇuvadekaḥ deśo'tīndriyaḥ / [190|02]
♂teṣāṃ paramāṇuvadekaḥ keśo 'tīndriyaḥ /
◤teṣāṃ paramāṇuvadekaḥ keṣo 'tīndriyaḥ / [S442]
㈠何以故。一髮等於彼過根故。譬如隣虛。
㈡一一遠住便無見能。極微對根理亦應爾。
①teṣām paramāṇu vat ekas deśotīndriyas
③སྐྲ་ཉག་མ་གཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་རོ་།།
◆443♂
★◤rūpādiṣveva ca paramāṇusaṃjñāniveśā ttadvināśe siddhaḥ paramāṇuvināśaḥ / [190|02-]
♂rūpādiṣveva ca paramāṇusaṃjñā- niveśā{1. Y. viniveśāt |}ttadvināśe siddhaḥ paramāṇuvināśaḥ /
◤rūpādiṣveva ca paramāṇusaṃjñāviniveśāt tadvināśe siddhaḥ paramāṇuvināśaḥ? dravyaṃ hi paramāṇuḥ anyacca rūpādibhyo dravyamiti na teṣāṃ vināśe tadvināśaḥ sidhyati / [S443]
㈠是故知。汝但於色等假立隣虛名。由此義故。色等滅時隣虛即同滅。若隣虛是物實異色等。不應與色同滅。
㈡又即於色等立極微名故。色等壞時極微亦壞。極微實攝。色等德收。異體不應定俱時滅。
D3161 🈪གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ན་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མིང་དུ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་〖Nརེ།〗ཞིག་ན་། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཞིག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
D3162 🈪རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་རྫས་ཡིན་ལ་རྫས་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་〖PNལ།〗གཞན་ཡིན་པས་ཞིག་ན་དེ་དག་〖PN-དག〗ཞིག་པར་མ་〖PNམི།〗འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན།
①rūpa ādiṣu eva ca paramāṇu saṃjñā niveśā ttad vināśe siddhas paramāṇu vināśas
③གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ན་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མིང་དུ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཞིག་ན་ ****[@165a]**** *་།།
㈢གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ཁོ་ན་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མིང་དུ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་〖Nརེ།〗ཞིག་ན་{165a}། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཞིག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤dravyaṃ hi paramāṇuranyacca rūpādibhyo dravyamiti na teṣaṃ vināśe tadvināśaḥ siddhyati / [190|03-]
♂dravyaṃ hi paramāṇuranyacca rūpādibhyo dravyamiti na teṣāṃ vināśe tadvināśaḥ siddhyati /
①dravyam hi paramāṇus anyat ca rūpa ādibhyas dravyam iti na teṣam vināśe tad vināśas siddhyati
③རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཞིག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་རྫས་ཡིན་ལ་རྫས་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་གཞན་ཡིན་པས་ཞིག་ན་དེ་དག་ཞིག་པར་མ་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན་།
㈢རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་རྫས་ཡིན་ལ་རྫས་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་〖PNལ།〗གཞན་ཡིན་པས་ཞིག་ན་དེ་དག་〖PN-དག〗ཞིག་པར་མ་〖PNམི།〗འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། འདི་གཞན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི:ལྟ་བུར་〖PN-ལྟར་འདི།〗སུས་ཀྱང་འདི་དག་ནི་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དག་ཡིན་ནོ། །
◤aprayuktamasyānyatvam; yāvatā na paricchidyante kenacit-- imāni pṛthivyaptejāṃsi, ima eṣāṃ rūpādaya iti / [S443]
㈠若同滅異義則不成。隨愚智類不可分別。此物是地水火風。此物中色聲香味觸。是德汝執言。
㈡此二體別理必不然。以審觀時非離色等有別地等。故非體別。又彼宗中自許地等眼身所取寧異色觸。
🈪འདི་གཞན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི:ལྟ་བུར་〖PN-ལྟར་འདི།〗སུས་ཀྱང་འདི་དག་ནི་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དག་ཡིན་ནོ། །
D3163 🈪འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངེས་པར་མི་ཟིན་ལ། མིག་དང་རེག་པའི་གཟུང་བ་དག་ཡིན་པར་ཡང་དམ་བཅའོ། །
★0◤ayuktamasyānyatvaṃ yāvatā na nirdhāryate kenacit imāni pṛthivyaptejāṃsi ima eṣāṃ rūpādaya iti / [190|04-]
①ayuktam asya anya tvam yāvatā na nirdhāryate kenacid imāni pṛthivī ap tejāṃsi ime eṣām rūpa ādayas iti
③འདི་གཞན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་བུར་སུས་ཀྱང་འདི་དག་ནི་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དག་ཡིན་ནོ་།། འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངེས་པར་མི་ཟིན་ལ་།
㈢འདི་དག་ནི་དེ་དག་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངེས་པར་མི་ཟིན་ལ། མིག་དང་རེག་པའི་གཟུང་བ་དག་ཡིན་པར་ཡང་དམ་བཅའོ། །
★◤cakṣuḥsparśanagrāhyāṇi ca prajñāyante dagdheṣu corṇākarpāsakusumbhakuṅkumādiṣu tadbuddhyabhāvādrūpādibhedeṣveva tadbuddhiḥ / [190|06-]
♂cakṣuḥsparśanagrāhyāṇi ca prajñāyante{2. Y. pratijñāyante |} dagdheṣu corṇākarpāsakusumbhakuṅkumādiṣu tadbu dvayabhāvādrūpādibhedeṣveva{3. Y. omits bheda |} tadbu ddhiḥ /
◤cakṣuḥsparśanagrāhyāṇi ca pratijñāyante / [S443]
①cakṣuḥ sparśana grāhyāṇi ca prati-jñāyante|
㈠諸物是眼耳所證。
①cakṣus sparśana grāhyāṇi ca prajñāyante dagdheṣu ca ūrṇā karpāsa kusumbha kuṅkuma ādiṣu tad buddhi abhāvāt rūpa ādi bhedeṣu eva tad buddhis
③མིག་དང་རེག་པའི་གཟུང་བ་དག་ཡིན་པར་ཡང་དམ་བཅའོ་།། བལ་དང་རས་བལ་དང་ལེ་བརྒན་རྩི་དང་གུར་གུམ་ཚིག་པ་དག་ལ་དེ་དག་གི་བློ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་བློ་འཇུག་པར་ཟད་དོ་།།
㈢བལ་དང་རས་བལ་དང་ལེ་བརྒན་རྩི་དང་གུར་གུམ་ཚིག་པ་དག་ལ་དེ་དག་གི་བློ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་བློ་འཇུག་པར་ཟད་དོ། །
◤dagdheṣu corṇākarpāsakusumbhakuṅkumādiṣu tadbuddhyabhāvād rūpādiṣveva tadbuddhiḥ / [S443]
①dagdheṣu ca ūrṇā毛 karpāsa㲲 kusumbha kuṅkuma紅花 ādiṣu tadbuddhyabhāvād rūpādiṣveva tadbuddhiḥ|
㈠毛古貝紅花欝金。若被燒彼智即無故。知彼智但緣色等起。
㈡又燒毛㲲紅花等時。彼覺則無故。毛等覺但緣色等差別而起。
D3164 🈪བལ་དང་རས་བལ་དང་ལེ་བརྒན་རྩི་དང་གུར་གུམ་ཚིག་པ་དག་ལ་དེ་དག་གི་བློ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་བློ་འཇུག་པར་ཟད་དོ། །
★◤pākajotpattau ghaṭaparijñanaṃ saṃsthānasāmānyāt paṅktivat / [190|07-]
♂pākajotpattau ghaṭaparijñānaṃ saṃsthānasāmānyāt paṅktivat{4. MS. paṃki...|} /
◤pākajotpattau ghaṭaparijñānaṃ saṃsthānasāmānyāt, paṅktivat / cihramapaśyato 'parijñānāt [parijñānābhāvāt{5.Y. aparijñānāt / }] [S443]
①pāka-ja-utpattauཚོས་པར་གྱུར་པ་བྱུང་བ་ ghaṭa-parijñānaṃ saṃsthāna-sāmānyāt, paṅktivat| cihramapaśyato aparijñānāt
㈠熟所生德起時，由形貌相似故，瓶智更生，譬如色行。何以知然。若人不見形貌，不能知故。
㈡熟變生時，形量等故，猶如行伍，記識瓶盆。若不觀形，不記識故。
D3165 🈪ཆོས་བྱེད་ལས་སྐྱེ་བ་བྱུང་བ་ལ་བུམ་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དབྱིབས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཕྲེང་བ་བཞིན་ཏེ། རྟགས་མ་མཐོང་བར་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①pākaja utpattau ghaṭa parijñanam saṃsthāna sāmānyāt paṅkti vat
③ཆོས་བྱེད་ལས་སྐྱེ་བ་བྱུང་བ་ལ་བུམ་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དབྱིབས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཕྲེང་བ་བཞིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་བྱེད་ལས་སྐྱེ་བ་བྱུང་བ་ལ་བུམ་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དབྱིབས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཕྲེང་བ་བཞིན་ཏེ། རྟགས་མ་མཐོང་བར་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤cihnamapaśyataḥ parijñānābhāvāt / [190|08]
♂cihnamapaśyataḥ parijñānābhāvāt{5. Y. aparijñānāt |} /
①cihnam apaśyatas parijñāna abhāvāt
③རྟགས་མ་མཐོང་བར་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཡང་ན་བྱིས་བ་བློ་རྡོལ་བ་ལྟ་བུ་དག་ལས་སུ་ཞིག་གུས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་བྱིས་པ་བློ་རྡོལ་〖PNབླ་བརྡོལ།〗བ་ལྟ་བུ་དག་ལས་སུ་ཞིག་གུས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་དགག་〖PNདགག〗པ་ནི་རེ་ཞིག་བཞག་གོ། །
★0◤ko vā bālapralāpeṣvādaraḥ iti tiṣṭhatu tāvadevāpratiṣedhaḥ / [190|08-]
◤ko vā bālapralāpeṣvādaraḥ iti tiṣṭhatu tāvadevāpratiṣedhaḥ // [S443]
㈠於嬰兒言何足可重。今且止破彼執。
㈡誰當採錄愚類狂言。故對彼宗廣諍應止。
D3166 🈪ཡང་ན་བྱིས་པ་བློ་རྡོལ་〖PNབླ་བརྡོལ།〗བ་ལྟ་བུ་དག་ལས་སུ་ཞིག་གུས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་དགག་〖PNདགག〗པ་ནི་རེ་ཞིག་བཞག་གོ། །
①kas vā bāla pralāpeṣu ādaras iti tiṣṭhatu tāvat eva apratiṣedhas
③དེ་དག་དགག་པ་ནི་རེ་ཞིག་བཞག་གོ་།།
◤[S444]
★★◤atha kasyāḥ saṃvartanyāḥ katamacchīrṣa bhavati / [190|10]
♂atha kasyāḥ saṃvartanyāḥ katamacchīrṣaṃ bhavati /
◤atha kasyāḥ saṃvartanyāḥ katamacchīrṣaṃ bhavati?[S444]
㈠復次於三災中。何災何為頭。
㈡此三災頂為在何處。
🈪ཡང་འཇིག་པ་དེ་དག་གི་རྩེ་མོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
①atha kasyās saṃvartanyās katamat śīrṣa bhavati
③ཡང་འཇིག་པ་དེ་དག་གི་རྩེ་མོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་འཇིག་པ་དེ་དག་གི་རྩེ་མོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་གཉིས་སོགས་གསུམ་པོ་ནི། །དེ་དག་གི་རྩེ་གོ་རིམས་བཞིན། །འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་གསུམ་ལ་མེས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་〖PN-དེ།〗མན་ཆད་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །
★◤ 【dhyānatrayaṃ dvitīyādi śīrṣa tāsām yathākramam // VAkK_3.100 //】[190|11]
♂dhyānatrayaṃ dvitīyādi śīrṣaṃ tāsāṃ yathākramam //100//
①dhyāna trayam dvitīya ādi śīrṣa tāsām yathākramam trīṇi saṃvartanī śīrṣāṇi
③བསམ་གཏན་གཉིས་སོགས་གསུམ་པོ་ནི་།། དེ་དག་གི་རྩེ་གོ་རིམས་བཞིན་།།
◤dhyānatrayaṃ dvitīyādi śīrṣaṃ tāsāṃ yathākramam // 100 // [S444]
㈠〔偈曰〕：【三定二定等 次第三災頭】。
㈡【上三定為頂】〖98_3_b〗
🈪བསམ་གཏན་གཉིས་སོགས་གསུམ་པོ་ནི། །དེ་དག་གི་རྩེ་གོ་རིམས་བཞིན། །འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་གསུམ་ལ་མེས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་〖PN-དེ།〗མན་ཆད་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤trīṇi saṃvartanīśīrṣāṇi / tejaḥsaṃvartanyā dvitīyaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadho dahyate / [190|12]
◤trīṇi saṃvartanīśīrṣāṇi--[S444]
㈠釋曰。諸災有三。
①tejas saṃvartanyās dvitīyam dhyānam śīrṣam bhavati adhas dahyate
③འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་གསུམ་ལ་མེས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་མན་ཆད་སྲེག་པར་བྱེད་དོ་།།
◤tejaḥsaṃvartanyā dvitīyaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadho dahyate,[S444]
㈠火災以第二定為頭。下地燒然。
㈡第二靜慮為火災頂。此下為火所焚燒故。
D3167 🈪ཆུས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། མན་ཆད་སྲུལ་བར་བྱེད་དོ། །
★★◤apsaṃvartanyāstṛtīyaṃ dhyānaṃ śīrṣa bhavatyadhaḥ klidyate / [190|13]
♂apsaṃvartanyāstṛtīyaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadhaḥ klidyate /
◤apsaṃvartanyāstṛtīyaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadhaḥ klidyate,[S444]
㈠水災以第三定為頭。下地爛壞。
㈡第三靜慮為水災頂。此下為水所浸爛故。
①apsaṃvartanyās tṛtīyam dhyānam śīrṣa bhavati adhas klidyate
㈢ཆུས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། མན་ཆད་སྲུལ་བར་བྱེད་དོ། །
★0◤vāyusaṃvarttanyāścaturthaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadho vikīryate / [190|13-]
◤vāyusaṃvarttanyāś caturthaṃ dhyānaṃ śīrṣaṃ bhavatyadho vikīryate / [S444]
㈠風災以第四定為頭。下地散滅。
㈡第四靜慮為風災頂。此下為風所飄散故。
D3168 🈪རླུང་གིས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ། མན་ཆད་འཐོར་བར་བྱེད་དོ།།〖PNདེ།〗 འཇིག་པའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྩེ་མོ་ཞེས་བྱའོ། །
①vāyu saṃvarttanyās caturtham dhyānam śīrṣam bhavati adhas vikīryate
③རླུང་གིས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ། མན་ཆད་འཐོར་བར་བྱེད་དོ་།། འཇིག་པའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་།
㈢རླུང་གིས་འཇིག་པའི་རྩེ་མོ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ། མན་ཆད་འཐོར་བར་བྱེད་དོ།།〖PNདེ།〗
★0◤yaddhi saṃvartanyā upariṣṭāttacchīrṣamityucyate / [190|14]
◤yadhhi saṃvartanyā upariṣṭāttacchīrṣamityucyate // 100 // [S444]
㈠隨諸災上地說名災頭。
㈡隨何災上名彼災頂。
①yat hi saṃvartanyā upariṣṭāt tat śīrṣam iti ucyate
③རྩེ་མོ་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢འཇིག་པའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྩེ་མོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ prathamadvitīyatṛtīyadhyānāni tejojalavāyubhirdhvasyante / [190|14-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇaṃ [ 69a. 11A. I ] prathamadvitīyatṛtīya- dhyānāni tejojalavāyubhirdhvasyante{6. MS. ...rddhsyaṃte |} /
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ prathamadvitīyatṛtīyadhyānāni tejojalavāyubhirdhvasyante?[S444]
㈠何因三定地。由火水風破壞。
㈡何緣下三定遭火水風災。
①kim punar kāraṇam prathama dvitīya tṛtīya dhyānāni tejas jala vāyubhis dhvasyante
③ཡང་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དག་མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས་འཇིག་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་དེའི་〖PNཅིའི།〗ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང:བསམ་གཏན་〖PN-བསམ་གཏན།〗གསུམ་པ་དག་མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས་འཇིག་ཅེ་ན། དེ་ཡི་སྐྱོན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་ཡིད་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མེའི་བསྐལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【tadapakṣālasādhamryāt 】[190|17]
①tad apakṣa alasādhamryāt
③དེ་ཡི་སྐྱོན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར་།།
◤tadapakṣālasādharmyāt,[S444]
㈠〔偈曰〕：【由等彼內災】。
㈡【如次內災等】〖98_3_c〗 初二三定中內災等彼故。
🈪◦1743ཡང་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དག་མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས་འཇིག་ཅེ་ན། དེ་ཡི་སྐྱོན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར། །
★◤pratheme hi dhyāne vitarkavicārā apakṣālāḥ / [190|18]
♂tadapakṣālasādharmyāt prathame hi dhyāne vitarkavicārā apakṣālāḥ /
◤prathame hi dhyāne vitarkavicārā apakṣālāḥ / [S444]
㈠釋曰。於初定地覺觀為內災。
㈡謂初靜慮尋伺為內災。
🈪བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ།
①pratheme hi dhyāne vitarka vicārās apakṣālās
③བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཉིས་པ་ན་〖PN-ན།〗ནི་དགའ་བ་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པས་ལུས་མཉེན་〖PNགཉེན།〗པར་བྱེད་པ་དག་〖PN-དག〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆུའི་བསྐལ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤te ca manasaḥ paridāhakatvādagnikalpāḥ / [190|18-]
◤te ca manasaḥ paridāhakatvādagnikalpāḥ / [S444]
①te ca manasas paridāhaka tvād agni kalpās kalpa
㈠此覺觀能起心燋熱。與外火同。
㈡能燒惱心等外火災故。
🈪དེ་དག་ཀྱང་ཡིད་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མེའི་བསལ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤dvitīye prītirapakṣālaḥ sā ca prasrabdhiyogenaśrayamṛdūkaraṇādapkalpāḥ / [190|19]
♂dvitīye prītirapakṣālaḥ sā ca prasrabdhiyogenāśrayamṛdūkaraṇādapkalpāḥ{7. Y. mṛdu |} /
◤dvitīye prītirapakṣālā / [S444]
㈠於第二定喜為內災。
㈡第二靜慮喜受為內災。
🈪◦1744གཉིས་པ་ན་ནི་དགའ་བ་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པས་ལུས་མཉེན་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆུའི་བསྐལ་པ་ཡིན་ནོ། །
①te ca manasas paridāhaka tvāt agni kalpās dvitīye prītis apakṣālas sā ca prasrabdhi yogena śraya mṛdūkaraṇāt ap kalpās
③དེ་དག་ཀྱང་ཡིད་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མེའི་བསལ་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། གཉིས་པ་ན་ནི་དགའ་བ་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ་;་དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པས་ལུས་མཉེན་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆུའི་བསྐལ་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤sā ca prasrabdhiyogenāśrayamṛdukaraṇādapkalpā / [S444]
㈠此喜與輕安觸相應。能令依止軟滑。與外水同。
㈡與輕安俱潤身如水故。
★◤ata evatasmin kṛtsnakāyakrauryāpagamāt duḥkhendriyasya nirodha uktaḥ sūtre / [190|20]
♂ata eva{8. Y. adds ca |}tasmin kṛtsnakāyakrauryā{9. MS. kroryā / Y. sthairya / (N) notes MSS. kāyakāyaṃ |}pagamāt duḥkhendriyasya{10. Y. omits sya / (N) notes MSS. duḥkhanirodha |}nirodha uktaḥ sūtre /
◤ata eva ca tasmin kṛtsnakāyasthairyāpagamāt duḥkhendriyanirodha uktaḥ sūtre / [S444]
㈠於此定中一切身強違觸滅故。說是苦根滅處。
㈡遍身麁重由此皆除故。經說苦根第二靜慮滅。
①atas evatasmin kṛtsna kāya kraurya apagamāt duḥkha indriyasya nirodhas uktas sūtre
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་མཁྲང་པོ་ཟད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྡལ་གྱི་དབང་པོ་འགགས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★★◤tṛtīye dhyāne āśvāsapraśvāsāḥ / te ca vāyava eva / [190|21]
♂tṛtīyeṃ dhyāne āśvāsapraśvāsāḥ / ♂te ca vāyava eva /
◤tṛtīye dhyāne āśvāsapraśvāsāḥ / te ca vāyava eva / [S444]
㈠於第三定出入二息為內災。此即是風。
㈡第三靜慮動息為內災。息亦是風。等外風災故。
①tṛtīye dhyāne āśvāsa praśvāsās te ca vāyavas eva
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་〖PNན།〗ནི་དབུགས་{165b}རྔུབ་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་〖PNདབྱུང་།〗བ་དག་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་རླུང་ཁོ་ན་ཡིན་པས་
0◤iti yasyāṃ dhyānasamāpattau yathābhūta ādhyātmiko 'pakṣālas tasyām dhyānopapattau tathābhūto bāhya iti / [190|21-][S444]
㈠於定於三摩跋提。若如實有此內災。於此定等必有如此外災。
㈡若入此靜慮有如是內災，生此靜慮時.遭是外災壞。
①iti yasyām dhyāna-samāpattau yathābhūtas ādhyātmikas apakṣālas, tasyām dhyāna-upapattau tathābhūtas bāhyas iti
㈢སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བསམ་གཏན་གང་ན་ནང་གི་སྐྱོན་ཇི་ལྟ་བར་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་དེ་ན་〖PNལ།〗ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kasmāt pṛthivīsaṃvartanī na bhavati / [190|22-]
◤kasmāt pṛthivīsaṃvartanī na bhavati? pṛthivyeva hi bhājanākhyā, tasyāṃ tejojalavāyubhirvirodhaḥ, na pṛthivyeti / [S444]
㈠云何無地災。地名器世。此地與火水風相違。不與地相違。
㈡何緣不立地亦為災。以器世間即是地故。但可火等與地相違。不可說言地還違地。
①kasmāt pṛthivī saṃvartanī na bhavati
③ཅིའི་ཕྱིར་སས་འཇིག་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སས་འཇིག་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ས་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་དེ་ནི་མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་དང་མི་མཐུན་གྱི་ས་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤pṛthivyeva hi bhājanākhyā tasyāṃ tejojalavāyubhirvirodho na pṛthhivyeti / [190|23-]
♂pṛthivyeva hi bhājanākhyā tasyāṃ tejojalavāyubhirvirodho na pṛthivyeti /
①pṛthivī eva hi bhājana ākhyā tasyām tejas jala vāyubhis virodhas na pṛthhivyā iti
③སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་ནིས་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་དེ་ནི་མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་དང་མི་མཐུན་གྱི་ས་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤atha caturthadhyāne kathaṃ na saṃvartanī / [190|24]
◤atha caturthadhyāne kathaṃ na saṃvartanī?[S444]
㈠若爾於第四定有何災。
㈡第四靜慮何為外災。
①atha caturtha dhyāne katham na saṃvartanī
③བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མི་འཇིག་ཅེ་ན་།
㈢བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མི་འཇིག་ཅེ་ན། བཞི་པ་ན་མེད་མི་གཡོའི་ཕྱིར། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ནང་གི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཕྱིའི་སྐྱོན་ཡང་མི་འཇུག་པས་དེ་ན་〖PNནི།〗འཇིག་པ་མེད་དོ། །
★★◤ 【na caturthe'styaniñjanāt /】[190|25]
♂na caturthe 'styaniñjanāt /
①na caturthestyaniñjanāt
③བཞི་པ་ན་མེད་མི་གཡོའི་ཕྱིར་།།
◤na caturthe 'styaniñjanāt / [S444]
㈠〔偈曰〕：【四無不動故】。
㈡【四無不動故】〖98_3_d〗
★★◤caturthaṃ dhyānamādhyātmikāpakṣālarahitatvādāneñja muktaṃ bhagavatā / [190|26]
♂caturthaṃ{11. MS. caturthya |} dhyānamādhyātmikāpakṣālarahitatvādāneñja{12. Y. ānejyam |}muktaṃ bhagavatā /
◤caturthaṃ dhyānamādhyātmikāpakṣālarahitatvādāneñjyamuktaṃ bhagavatā / [S444]
㈠釋曰。於第四定離內災故。佛世尊說。彼名不動。
㈡彼無外災。離內災故。由此佛說彼名不動。
①caturtham dhyānam ādhyātmika apakṣāla rahita tva ādāneñja muktam bhagavatā
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ནང་གི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
★◤ato'tra bāhyo'pakṣālo na pravartata iti nāstyatra saṃvartanī / [190|26-]
♂ato 'tra bāhyo 'pakṣālo na pravartata iti nāstyatra saṃvartanī /
◤ato 'tra bāhyo 'pakṣālo na pravartata iti nāstyatra saṃvartanī / [S444]
㈠是故於中諸災不起。故彼無災
㈡內外三災所不及故。
①atotra bāhya upakṣālas na pravartate iti na asti atra saṃvartanī
③དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཕྱིའི་སྐྱོན་ཡང་མི་འཇུག་པས་དེ་ན་འཇིག་པ་མེད་དོ་།།
★0◤śuddhāvāsaprabhāvādityapare / [190|27]
◤śuddhāvāsaprabhāvādityapare / [S444]
㈠餘部說。由淨居天威力故無災。
㈡有說。彼地有淨居天故。彼不遭諸災所壞。
①śuddhāvāsa prabhāvāt iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་གནས་གཙང་མའི་མཐུས་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གནས་གཙང་མའི་མཐུས་〖PNམཐུ། 〗ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་གཟུགས་མེད་པ་དག་ཏུ་འཇུག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ། །གཞན་དུ་ཡང་འགྲོ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nahi taiḥ śakyamārūpyān praveṣṭuṃ nāpyanyatra gantumiti / [190|27-191|01]
♂nahi{13. Y. omits hi |} taiḥ śakyamārūpyān @191 praveṣṭuṃ nāpyanyatra gantumiti /
◤na taiḥ śakyamārūpyān praveṣṭūm, nāpyanyatra gantumiti / [S444]
㈠何以故。彼無復能得入無色界及住餘處受生。定於彼般涅槃故。於彼無災。
㈡由彼不可生無色天。亦復不應更往餘處。
①na hi tais śakyam ārūpyān praveṣṭum na api anyatra gantum iti
③དེ་དག་གིས་གཟུགས་མེད་པ་དག་ཏུ་འཇུག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ་།། གཞན་དུ་ཡང་འགྲོ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤nityaṃ tarhi caturthadhyānabhājanaṃ prāpnnoti / [191|01-]
♂nityaṃ tarhi caturthadhyānabhājanaṃ prāpnoti /
◤nityaṃ tarhi caturthadhyānabhājanaṃ prāpnoti?[S444]
㈠若爾第四定器。應是常住。
㈡若爾彼地器應是常。
①nityam tarhi caturtha dhyāna bhājanam prāpnnoti
③འོ་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྣོད་རྟག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མི་རྟག་དེ་ཡི་གཞལ་མེད་ཁང་།།
㈢འོ་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྣོད་རྟག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མི་རྟག་དེ་ཡི་གཞལ་མེད་ཁང་། །སེམས་ཅན་བཅས་ཏེ་འབྱུང་འཇིག་ཕྱིར། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ས་གཞི་〖PN-གཞི། 〗གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【na nityaṃ saha sattvena tadvimānodayavyayāt // VAkK_3.101 //】[191|03]
♂na nityaṃ saha sattvena tadvimānodayavyayāt //101//
①na nityam saha sattvena tad vimāna udaya vyayāt
③སེམས་ཅན་བཅས་ཏེ་འབྱུང་འཇིག་ཕྱིར་།།
◤na nityaṃ saha sattvena tadvimānodayavyayāt // 101 // [S445]
㈠〔偈曰〕：【無常眾生共 宮殿生滅故】。
㈡ 【然彼器非常_a 情俱生滅故】〖99_3_b〗
★0◤nahi caturthaṃ dhyānamekabhūmisaṃbaddham / kiṃ tarhi / [191|04]
①na hi caturtham dhyānam eka bhūmi saṃbaddham
③བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་ས་གཞི་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གནས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་ཆད་པ་ཡིན་ཏེ་སྐར་མ་བཞིན་ནོ། །
★◤vicchinnasthānāntaraṃ tārakāvat / [191|04-]
♂vicchinnasthānāntaraṃ tā-[ 69b. 11B. II ]- rakāvat /
①vicchinna sthāna antaram tārakā vat
③གནས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་ཆད་པ་ཡིན་ཏེ་སྐར་མ་བཞིན་ནོ་།།
◤na hi caturthaṃ dhyānamekabhūmisambaddham / [S445]
㈠釋曰。第四定不共一地相應。
㈡不爾。與有情俱生俱滅故。
◤kiṃ tarhi vicchinnasthānāntaram, tārakāvat / [S445]
㈠云何各各地住。與他不共。譬如眾星。
㈡謂彼天處無總地形。但如眾星居處各別。
★★◤tatrāpyayaṃ sattva upapadyeta cyaveta vā / [191|05]
♂tatrāpyayaṃ{1. MS. ...pyayaḥ |} sattva upapadyeta cyaveta vā /
◤tatrāpyayaṃ sattva upapadyeta, cyaveta vā, sa sārdhaṃ vimāneneti nāstyasya nityatvam // 101 // [S445]
㈠於中若有眾生。生及死墮。宮殿與彼俱生俱滅故。此地非常住。
㈡有情於彼生時死時。所住天宮隨起隨滅。是故彼器體亦非常。
①tatra api ayam sattvas upapadyeta cyaveta vā
③དེ་ན་སེམས་ཅན་གང་དང་གང་སྐྱེ་བའམ་འཆི་འཕོ་ཡང་རུང་སྟེ་།
㈢དེ་ན་སེམས་ཅན་གང་དང་གང་སྐྱེ་བའམ་འཆི་འཕོ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ནི་གཞལ་མེད་ཁང་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་འཕོ་བས་དེ་ལ་རྟག་པ་ཉིད་མེད་〖PN-མེད། 〗དོ། །
★0◤sa sārdhaṃ vimāneneti nāstyasya nityatvam / [191|05-]
★◤kena punaḥ krameṇaitāḥ saṃvartanyo bhavanti / nirantaraṃ tāvat[191|06]
♂kena punaḥ krameṇaitāḥ saṃvartanyo bhavanti /
◤kena punaḥ krameṇaitāḥ saṃvartanyo bhavanti? nirantaraṃ tāvat--[S445]
㈠此三災起次第云何。若無間。
㈡所說三災云何次第。
①sa sārdham vimānena iti na asti asya nitya tvam kena punar krameṇa etās saṃvartanyas bhavanti
③དེ་ནི་གཞལ་མེད་ཁང་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་འཕོ་བས་དེ་ལ་རྟག་པ་ཉིད་མེད་དོ་།། ཡང་འཇིག་པ་དེ་དག་གོ་རིམས་གང་གིས་འབྱུང་ཞེ་ན་།
①nirantaram tāvat
③རེ་ཞིག་པར་ཆད་མེད་པར་ནི་།།
㈢ཡང་འཇིག་པ་དེ་དག་གོ་རིམས:གང་གིས་〖PNགོ་རིམས་གང་གི།〗འབྱུང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་པར་ཆད་མེད་པར་ནི། །མེ་ཡིས་བདུན་ནོ། །
★◤ 【saptāgninā 】[191|07]
①sapta agninā
③མེ་ཡིས་བདུན་ནོ་།།
◤saptāgninā,[S445]
㈠〔偈曰〕：【七火】
㈡ 【要七火】
★◤sapta saṃvartanyastejasā bhavanti / tataḥ / [191|08]
♂nirantaraṃ tāvat saptāgninā sapta saṃvartanyastejasā bhavanti /
◤sapta saṃvartanyastejasā bhavanti / [S445]
㈠2釋曰。先七災由火起。後一災方由水起。
㈡要先無間起七火災。其次定應一水災起。
①sapta saṃvartanyas tejasā bhavanti
㈢མེས་འཇིག་པ་བདུན་འབྱུང་ངོ་། །
①tatas
③དེའི་འོག་ཏུ་ནི་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་〖PN-ཏུ 〗ནི། ཆུ་ཡིས་གཅིག། མེས་འཇིག་པ་བདུན་གྱི་〖PNགྱིས། 〗མཇུག་ཐོགས་སུ་ཆུ་དག་གིས་འཇིག་པ་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【adbhirekā 】[191|09]
①adbhis ekā
③ཆུ་ཡིས་གཅིག་།
◤tataḥ--[S445]
◤adbhirekā,[S445]
㈠1【一水災】。
㈡【一水】
★◤saptānāṃ tejaḥsaṃvartanīnāmanantaramadbhiḥ saṃvartanī bhavati / [191|10]
♂tataḥ{2. MS. tata adbhi...|} adbhirekā saptānāṃ tejaḥsaṃvartanīnāmanantaramadbhiḥ saṃvartanī bhavati /
◤saptānāṃ tejaḥsaṃvartanīnāmanantaramadbhiḥ saṃvartanī bhavati / [S445]
㈠如此次第。更七災由火起。隨七火災後各一水災起。
㈡此後無間復七火災。度七火災。還有一水。
①saptānām tejas saṃvartanīnām anantaram adbhis saṃvartanī bhavati
③མེས་འཇིག་པ་བདུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཆུ་དག་གིས་འཇིག་པ་འབྱུང་ངོ་།།
★★◤ 【evaṃ gate'dbhiḥ saptake punaḥ /】[191|11]
♂evaṃ gate 'dbhiḥ saptake punaḥ /
①evam gata idbhis saptake punar
㈢དེ་ལྟར་ཆུ་བདུན་ཐལ་ནས་ཀྱང་།
◤evaṃ gate 'dbhiḥ saptake punaḥ / [S445]
★◤ 【tejasā saptakaḥ 】[191|12]
①tejasā saptakas
㈢མེ་ཡིས་བདུན་ནོ། །
◤tejasā saptakaḥ,[S445]
㈠〔偈曰〕：【七水災已度 後復七火災】。
㈡【七水火】
◤etena krameṇāpsaṃvartanīnāṃ gate saptake punaḥ tejaḥsaṃvartanīnāṃ saptako bhavati / [S445]
㈠釋曰。由此次第七水災已度。後復七火災更次第起。
㈡如是乃至滿七水災。復七火災。
★◤etena krameṇāpsaṃvartanīnāṃ gate saptake punaḥ tejaḥsaṃvartanīnāṃ saptako bhavati / [191|13]
♂tejasā saptakaḥ etena{3. MS. ete |} krameṇāpsaṃvartanīnāṃ gate saptake punaḥ tejaḥsaṃvartanīnāṃ saptako bhavati /
①etena krameṇa apsaṃvartanīnām gate saptake punar tejas saṃvartanīnām saptakas bhavati
③རིམ་པ་དེས་ན་ཆུས་འཇིག་པ་བདུན་ཐལ་ནས་ཡང་མེས་འཇིག་པ་བདུན་འབྱུང་ངོ་།། དེ་ནས་ནི་།
㈢རིམ་པ་དེས་ན་ཆུས་འཇིག་པ་བདུན་ཐལ་ནས་ཡང་མེས་འཇིག་པ་བདུན་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【paścādvāyusaṃvartanī tataḥ // VAkK_3.102 //】[191|14]
♂paścādvāyusaṃvartanī tataḥ //102//
①paścāt vāyu saṃvartanī tatas
③མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་།།
◤paścād vāyusaṃvartanī tataḥ // 102 // [S445]
㈠〔偈曰〕：【然後風災起】。
㈡【後風】
★★◤paścādekāvāyusaṃvartanī bhavati / kiṃ kāraṇam / [191|15]
♂paścādekā vāyusaṃvartanī bhavati / ♂kiṃ kāraṇam /
◤pañcādekā vāyusaṃvartanī bhavati / [S445]
㈠釋曰。從此後一風災起。
㈡後風災起。
①paścāt ekauvāyu saṃvartanī bhavati kim kāraṇam
③དེ་ནས་ནི་མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་།།
㈢དེ་ནས་ནི། མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན། །དེ་ནས་ནི་མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་〖PNགི 〗འཇིག་པ་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །
◤kiṃ kāraṇam? yathaiva hi teṣāṃ sattvānāṃ samāpattiviśeṣādātmabhāvānāṃ sthitiviśeṣaḥ, tathā bhājanānāmapāmiti tā etā bhavanti / [S445]
㈠何因如此。於彼眾生由定勝德。如自身住差別。所居處亦爾。
㈡2何緣如是。由彼有情所修定因於上漸勝故。感身壽其量漸長。由是所居亦漸久住。
★◤yathiva hi teṣāṃ sattvānāṃ samāpattiviśeṣādātmabhāvānāṃ sthitiviśeṣastathā bhājanānāmapāmiti tā etā bhavanti ṣaṭpañcāśattejaḥ saṃvartanyaḥ saptāpsaṃvarttanyaḥ ekā vāyusaṃvarttanī / [191|15-]
♂yathaiva hi teṣāṃ sattvānāṃ samāpattiviśeṣā- dātmabhāvānāṃ sthitiviśeṣastathā bhājanānāmapāmiti tā etā bhavanti{4. Y. evaṃ ca kṛtvā |} ṣaṭpañcāśattejaḥsaṃvartanyaḥ saptāpsaṃvarttanyaḥ ekā vāyusaṃvarttanī /
◤evaṃ ca kṛtvā-- ṣaṭpañcāśat tejaḥsaṃvartanyaḥ, sapta apsaṃvarttanyaḥ, ekā vāyusaṃvarttanī / [S445]
㈠此住幾時經五十六火災一風災。
㈡1如是總有八七火災一七水災一風災起。
①yathiva hi teṣām sattvānām samāpatti viśeṣāt ātma bhāvānām sthiti viśeṣas tathā bhājanānām apām iti tās etās bhavanti ṣaṭpañcāśat tejas saṃvartsaptāpsaṃvarttanyas ekā vāyu saṃvarttanī
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་;་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ལུས་དག་གནས་པའི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟ་བར་སྣོད་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ་།། དེ་དག་ནི་མེས་འཇིག་པ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་དང་། ཆུས་འཇིག་པ་བདུན་དང་རླུང་གིས་འཇིག་པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ལུས་དག་གནས་པའི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟ་བར་སྣོད་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །
◤[S446]
★◤evaṃ ca prajñaptibhāṣyaṃ sunītaṃ bhavati “catuḥṣaṣṭi kalpāḥ śubhakṛtsnānāṃ devānāmāyuḥpramāṇami”ti / [191|17-]
♂evaṃ ca prajñaptibhāṣyaṃ sunītaṃ bhavati “catuḥṣaṣṭi{5. Y. catuḥṣaṣṭiḥ |}kalpāḥ śubhakṛtsnānāṃ devānā{6. Y. omits devānām |}māyuḥpramāṇami”ti /
◤evaṃ ca prajñaptibhāṣyaṃ sunītaṃ bhavati-- “catuḥṣaṣṭiḥ kalpāḥ śubhakṛtsnānāmāyuḥpramāṇam” ( ) iti // 102 // [S446]
㈠若作如此義。分別立世論。則被隨順。彼論云。六十四劫是遍淨天壽量。【論卷第九(終)】
㈡由此善釋施設足文遍淨天壽六十四劫。【卷第十二(終)】
◤ye dharmā hetuprabhavā hetuṃ teṣāṃ tathāgato hyavadat / [S446]
◤teṣāṃ ca yo nirodha evaṃvādī mahāśramaṇaḥ // iti / [S446]
★◤ “ye dharmā hetuprabhavā hetum teṣāṃ tathāgatohyavadat / teṣāṃ ca yo nirodha evaṃvādī mahāśramaṇa” // iti / [191|19-]
♂“ye dharmā hetuprabhavā hetuṃ teṣāṃ tathāgato hyavat / ♂teṣāṃ ca yo nirodha evaṃ vādī mahāśramaṇaḥ” // ♂iti /
①evam ca prajñapti bhāṣyam sunītam bhavati catuḥṣaṣṭi kalpās śubha kṛtsnānām devānām āyus pramāṇam iti ye dharmās hetu prabhavās hetum teṣām tathāgatohyavadat teṣām ca yas nirodhas evaṃvādī mahā śramaṇa iti
③དེ་ལྟར་བཤད་ནས་བཏགས་པའི་བཤད་ ****[@166a]**** *་།། པ་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིའི་ཞེས་བྱ་བ་ལེགས་པར་དྲངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢:དེ་དག་ནི་〖PNདེ་དག་ནི། 〗མེས་འཇིག་པ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་དང་། ཆུས་འཇིག་པ་བདུན་དང་རླུང་གིས་འཇིག་པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བཤད་ནས་〖PNན། 〗བཏགས་པའི་བཤད་{166a}། །པ་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིའི་ཞེས་བྱ་བ་ལེགས་པར་དྲངས་པ་〖P-པ།〗ཡིན་ནོ།།
★◤abhidharmakośabhāṣye lokanirdeśo nāma[191|21]
♂abhidharmakośabhāṣye lokanirdeśo nāma tṛtīya kośasthānam samāptamiti /
◤abhidharmakośabhāṣye lokanirdeśo nāma tṛtīyaṃ kośasthānaṃ samāptamiti / [S446]
★◤tṛtīyaṃ kośasthānam samāptamiti / [191|22-]
①abhidharma kośa bhāṣye lokanirdeśas nāma tṛtīyam kośa sthānam samāptam iti
㈢ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་འཇིག་རྟེན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་གནས་གསུམ་པ་རྫོགས་སོ〖PNཔའོ།〗།། །།
♂śrīlāmāvākasya yadatra puṇyam /
◤ABHIDHARMAKOŚA[S446]
◤[S447]
◤*oṃ namo buddhāya*
◤caturthaṃ kośasthānam[S447]
★◤caturthaṃ kośasthānam
♂@192 caturthaṃ kośasthānam
◤(karmanirdeśaḥ)[S447]
㈠阿毘達磨俱舍釋論中分別業品第四
㈡阿毘達磨俱舍論 分別業品第四
★0◤[ lb. 11B. II ] oṃ namo buddhāya / [192|02]
①caturtham kośa sthānam om namas buddhāya
㈢སྐབས་བཞི་པ།
◤atha yad etat sattvabhājanalokasya bahudhā vaicitryam uktaṃ tat kena kṛtam?[S447]
①atha yad etat sattva-bhājana-lokasya bahudhā vaicitryam uktaṃ tat kena kṛtam?
㈠前已說眾生世及器世。差別有多種不同。如此不同何因所作。
㈡如前所說有情世間及器世間各多差別。如是差別由誰而生。
★★◤atha yadetatsattvabhājanalokasya bahudhā vaicitryamukta tat kena kṛtam / [192|03]
♂atha yadetatsattvabhājanalokasya bahudhā vaicitryamuktaṃ tat kena kṛtam /
①atha yat etat sattva bhājana lokasya bahudhā vaicitrya mukta tat kena kṛtam
③།།། ཡང་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སུས་བྱས་ཤེ་ན་།
㈢ཡང་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སུས་བྱས་ཤེ་ན། སུས་ཀྱང་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །
0◤na khalu kenacid buddhipūrvakaṃ kṛtam / [192|03-][S447]
㈠非隨一作者。以知為先所造。
㈡頌曰 【世別由業生】〖01_4_a〗
㈡論曰。非由一主先覺而生，
①na khalu kenacid buddhi-pūrvakam kṛtam
③སུས་ཀྱང་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ་།།
★◤kiṃ tarhi / sattvānāṃ[192|04]
♂kiṃ tarhi /
◤kiṃ tarhi? sattvānāṃ[S447]
㈠若爾云何諸眾生。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི། ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །གལ་ཏེ་ལས་ལས་སྐྱེས་ནས་〖PNན།〗ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་གུར་གུམ་དང་། ཙན་དན་ལ་སོགས་པ་ཆེས་དགའ་དགའ་ལྟ་བུར་སྐྱེས་པར་〖PNསྐྱེ་བར།〗འགྱུར་ལ་དེ་དག་གི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཁོ་ན་〖PNནས།〗གང་རྨ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་ལུས་དག་དང་། དེའི་ཚེ་〖PN-ཚེ།〗གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ལོངས་སྤྱོད་དགའ་དགའ་ལྟ:བུ་དག་ཀྱང་〖Pབུ་དགNབུར་དག〗སྐྱེའི། ལྷ་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཉི་ག་ཡང་དགའ་དགའ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ། །
①sattvānām
③སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་།
★◤ 【karmajaṃ lokavaicitryaṃ 】[192|05]
①karma jam loka vaicitryam
③ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་།།
◤karmajaṃ lokavaicitryam,[S447]
①karmajaṃ loka-vaicitryam,
㈠〔偈曰〕：【業生世多異】。【世別由業生】〖01_4_a〗
★◤yadi karmajaṃ kasmātsattvānāṃ karmabhiḥ kuṅkumacandanādayo ramyatarā jāyante na teṣāṃ śarīrāṇi / [192|06-]
♂sattvānāṃ karmajaṃ lokavaicitryaṃ yadi karmajaṃ kasmātsattvānāṃ karmabhiḥ kuṅkumacandanādayo ramyatarā jāyante na teṣāṃ śarīrāṇi /
◤yadi karmajam,[S447]
㈠釋曰。若世間多種差別皆從業生。
㈡但由有情業差別起。
🈪◦1762ཡང་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སུས་བྱས་ཤེ་ན། སུས་ཀྱང་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི། ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །
①yadi karma jam kasmāt sattvānām karmabhis kuṅkuma candana ādayas ramyatarās jāyante na teṣām śarīrāṇi
③གལ་ཏེ་ལས་ལས་སྐྱེས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་གུར་གུམ་དང་;་ཙན་དན་ལ་སོགས་པ་ཆེས་དགའ་དགའ་ལྟ་བུར་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ལ་དེ་དག་གི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
◤kasmāt sattvānāṃ karmabhiḥ kuṅkumacandanādayo ramyatarā jāyante,[S447]
㈠云何因眾生業.欝金旃檀等生.極勝可愛。
㈡若爾，何故俱從業生，欝金栴檀等.甚可愛樂，
🈪གལ་ཏེ་ལས་ལས་སྐྱེས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་གིས་གུར་གུམ་དང་། ཙན་དན་ལ་སོགས་པ་ཆེས་དགའ་དགའ་ལྟ་བུར་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ལ་
◤na teṣāṃ śarīrāṇi?[S447]
㈠而彼身不爾。
㈡而內身形等.與彼相違。
🈪དེ་དག་གི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤karmāṇyeva tānyevañjātīyāti vyābhiśrakāriṇāṃ sattvānāṃ yadāśrayāśca vraṇabhūtā jāyante bhogāśca ramyāstatpratīkārabhūtāḥ / [192|07-]
♂karmāṇyeva tānyevaṃjātīyāti vyāmiśrakāriṇāṃ sattvānāṃ yadāśrayāśca vraṇabhūtā jāyante bhogāśca ramyāstatpratīkārabhūtāḥ /
◤karmāṇy eva tāny evañ jātīyāni vyāmiśrakāriṇāṃ sattvānām yad āśrayāś ca vraṇabhūtā jāyante,[S447]
㈠是彼業種類如此。作雜業眾生，彼身有九瘡門.甚可厭惡；
㈡以諸有情業類如是。若造雜業，感內身形.於九瘡門常流不淨；
🈪སེམས་ཅན་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཁོ་ན་གང་རྨ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་ལུས་དག་དང་།
①karmāṇi eva tāni evan jātīyāti vyābhiśrakāriṇām sattvānām yad āśrayās ca vraṇa bhūtās jāyante bhogās ca ramyās tad pratīkāra bhūtās
③སེམས་ཅན་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཁོ་ན་གང་རྨ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་ལུས་དག་དང་། དེའི་ཚེ་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ལོངས་སྤྱོད་དགའ་དགའ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་སྐྱེའི་།
◤bhogāś ca ramyās tatpratīkārabhūtāḥ / [S447]
①bhogāś ca ramyās tat pratīkārabhūtāḥ|
㈠外具生極可愛，以對治此身。
㈡為對治彼，感外具生色香味觸.甚可愛樂。
🈪དེའི་ཚེ་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ལོངས་སྤྱོད་དགའ་དགའ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་སྐྱེའི།
★0◤avyāmiśrakāriṇāṃ tu devānāmubhaye 'pi ramyāḥ / [192|08-]
◤avyāmiśrakāriṇāṃ tu devānām ubhaye 'pi ramyāḥ / [S447]
㈠諸天等不造雜業。此二悉可愛。
㈡諸天眾等造純淨業故彼所招二事俱妙。
🈪ལྷ་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཉི་ག་ཡང་དགའ་དགའ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ། །
①avyāmiśrakāriṇām tu devānām ubhaye api ramyās
③ལྷ་འདྲེན་མར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཉི་ག་ཡང་དགའ་དགའ་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤kiṃ punas tat karma? ity āha--[S447]
㈠若爾此業是何法。
㈡此所由業其體是何。
🈪◦1764ལས་དེ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན།
★◤kiṃ punastatkarmetyāha[192|09]
①kim punar tat karma iti āha
③ལས་དེ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢ལས་དེ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། དེ་ནི་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས། །མདོ་〖PN+ལ།〗ལས་ནི་གཉིས་ཏེ། སེམས་པ་དང་བསམས་〖PNབསམ། 〗པའི་ལས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ། བསམས་〖PNབསམ། 〗པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སེམས་པས་བྱས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【cetanā tatkṛtaṃ ca tat /】[192|10]
♂kiṃ punastatkarmetyāha cetanā tatkṛtaṃ ca tat /
①cetanā tad kṛtam ca tat
③དེ་ནི་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས་།།
◤cetanā tatkṛtaṃ ca tat / [S447]
㈠〔偈曰〕：【故意及所作】。
㈡【思及思所作_b】謂心所思及思所作〖01_4_b〗。
🈪དེ་ནི་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས། །མདོ་ལས་ནི་གཉིས་ཏེ། སེམས་པ་དང་བསམས་པའི་ལས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ། བསམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སེམས་པས་བྱས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sūtra uktaṃ “dve karmaṇī cetanā karma cetayitvā ce”ti / [192|11]
◤sūtra uktam-- “dve karmaṇī cetanā karma cetayitvā ca” ( ) iti / [S447]
㈠釋曰。經中說。業有二種。一故意業。二故意所造業。
㈡故契經說。有二種業。一者思業。二思已業。
🈪◦1765ལས་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སོ། །
①sūtras uktam dve karmaṇī cetanā karma cetayitvā ca iti
③མདོ་ལས་ནི་གཉིས་ཏེ། སེམས་པ་དང་བསམས་པའི་ལས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ་།
★◤yattaccetayitvā cetanākṛṭaṃ ca tat / [192|11-]
♂yattaccetayitvā cetanākṛtaṃ ca tat /
◤yat tac cetayitvā cetanākṛtaṃ ca tat / [S447]
㈠此所造但故意所作。非身口所作。
㈡思已業者謂思所作。
①yat tat cetayitvā cetanā kṛṭam ca tat
③བསམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སེམས་པས་བྱས་པ་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤te ete dve karmaṇī trīṇi bhavanti / kāyavāṅmanaskarmāṇi / [192|12]
◤te ete dve karmaṇī trīṇi bhavanti-- kāya-vāṅ-manaskarmāṇi / [S447]
㈠此二業或成三業。謂身口意。
㈡如是二業分別為三。謂即有情身語意業。
①te ete dve karmaṇī trīṇi bhavanti
③ལས་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་གསུམ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལས་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སོ། །
①kāya vāc manaskarmāṇi
③ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སོ་།།
★0◤kathameṣāṃ karmaṇāṃ vyavasthānam / [192|12-]
◤katham eṣāṃ karmaṇāṃ vyavasthānam,[S447]
㈠云何安立此三。
㈡如何建立此三業耶。
🈪◦1766ལས་འདི་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅི་རྟེན་ལས་སམ། འོན་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་སམ། འོན་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་གལ་ཏེ་རྟེན་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ། །
①katham eṣām karmaṇām vyavasthānam
③ལས་འདི་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅི་རྟེན་ལས་སམ་།
㈢ལས་འདི་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅི་རྟེན་ལས་སམ། འོན་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་སམ། འོན་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་གལ་ཏེ་རྟེན་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kimāśrayataḥ āhosvit svabhāvataḥ samutthānato vā / [192|13]
◤kim āśrayataḥ? āho svit svabhāvataḥ, samutthānato vā?[S447]
㈠為由依止。為由自性。為由緣起。
㈡為約所依。為據自性。為就等起。縱爾何違。
①kim āśrayatas āhosvit svabhāvatas samutthānatas vā
③འོན་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་སམ་།
㈢གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེ་དག་གི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ། །
★0◤āśrayataścedekaṃ kāyakarma prāpnoti / [192|13-]
◤āśrayataś ced, ekaṃ kāyakarma prāpnoti; sarveṣāṃ kāyāśritatvāt / [S447]
㈠若由依止但一身業。一切依止身故。
㈡若約所依應唯一業。以一切業並依身故。
★★◤sarveṣāṃ kāyāśritatvāt svabhāvataścedvākkarmaikaṃ prāpnoti / [192|14]
♂sarveṣāṃ kāyāśritatvāt / ♂svabhāvataścedvākkarmaikṃ prāpnoti /
◤svabhāvataś ced, vākkarma ekaṃ prāpnoti; vacasaḥ karmasvabhāvatvāt / [S447]
㈠若由自性但一口業。於一切中但口是業故。
㈡若據自性應唯語是業。以三種中唯語即業故。
🈪◦1767གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེ་དག་གི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ། །
★0◤vacasaḥ karmasvabhāvatvāt / samutthānataścenmanaskarmaikaṃ prāpnoti / [192|15]
①āśrayatas ced ekam kāya karma prāpnoti sarveṣām kāya āśrita tvāt svabhāvatas ced vāc karma ekam prāpnoti vacasas karma svabhāva tvāt
③འོན་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་གལ་ཏེ་རྟེན་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ་།། གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེ་དག་གི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ་།།
★◤sarveṣāṃ manaḥ samutthitatvāt / [192|15-]
♂sarveṣāṃ manaḥsamutthitatvāt /
①samutthānatas ced manaskarma ekam prāpnoti sarveṣām manas samutthita tvāt
③གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས། ། 〗ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤samutthānataś cen manaskarmaikaṃ prāpnoti; sarveṣāṃ manaḥsamutthitatvāt?[S447]
①samutthānataś cet, manaskarma ekaṃ prāpnoti; sarveṣāṃ manas-samutthita-tvāt?
㈠若由緣起，但一意業，一切皆故意所起故。
㈡若就等起，亦應唯一業，以一切業皆意等起故。
🈪◦1768གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ཡིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ལས་གཅིག་པུར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
◤[S448]
★◤yathākramaṃ tribhiḥ kāraṇaistrayāṇāmiti vaibhāṣikāḥ / tatra punaḥ[192|16]
♂yathākramaṃ tribhiḥ kāraṇaistrayāṇāmiti vaibhāṣikāḥ /
◤yathākramaṃ tribhiḥ kāraṇais trayāṇām iti vaibhāṣikāḥ / [S448]
㈠次第由此三因安立三業。毘婆沙師說如此。
㈡毘婆沙師說。立三業如其次第由上三因。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yathākramam tribhis kāraṇais trayāṇām iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①tatra punar
③དེ་ལ་།
★◤ 【cetanā mānasaṃ karma 】[192|17]
♂tatra punaḥ cetanā mānasaṃ karma cetanā manaskarme [ 2a. 11A. III ] ti veditavyam /
①cetanā mānasam karma
③སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ། སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །
◤tatra punaḥ--[S448]
◤cetanā mānasaṃ karma,[S448]
㈠此中〔偈曰〕：【故意即心業】。
㈡【思即是意業】〖01_4_c〗
🈪◦1769དེ་ལ། སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །
★◤cetanā manaskarme ti veditavyam / [192|18]
①cetanā manaskarme ti veditavyam
㈢སེམས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【tajjaṃ vākkāyakarmaṇī // VAkK_4.1 //】[192|19]
♂tajjaṃ vākkāyakarmaṇī //1//
①tad jam vākkāya karmaṇī
③དེས་བསྐྱེད་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་།།
㈢དེས་བསྐྱེད་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །སེམས:ལས་སྐྱེས་〖PNཔས་བསྐྱེད།། 〗པ་གང་ཡིན་པ་བསམས་〖PNབསམ།〗པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་དག་{166b}ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤cetanā manaskarma iti veditavyam / [S448]
㈠釋曰。心業者但故意。故意何相。謂心思已決。
㈡然心所思即是意業。
🈪◦1770སེམས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
★★◤yattaccetanājanitaṃ cetayitvā karmetyuktaṃ kāyavākkarmaṇī te veditavye / [192|20]
♂yattaccetanājanitaṃ cetayitvā karmetyuktaṃ kāyavākvarmaṇī te veditavye /
①yat tad cetanā janitam cetayitvā karma iti uktam kāya vāc karmaṇī te veditavye
③སེམས་ལས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་བསམས་པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་དག་ ****[@166b]**** ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★◤ 【te tu vijñaptyavijñaptī 】[192|21]
①te tu vijñapti avijñaptī
③དེ་དག་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན་།།
㈢དེ་དག་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན། །ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤tajjaṃ vākkāyakarmaṇī // 1 // [S448]
①tat-jaṃ vākkāyakarmaṇī||1||
㈠〔偈曰〕：【故意生身口】。
㈡【所作謂身語】〖01_4_d〗
🈪◦1771དེས་བསྐྱེད་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །
◤yat taccetanā janitaṃ cetayitvā karma ity uktam,[S448]
①yat tat-cetana janitaṃ cetayitvā karma ity uktam,
㈠釋曰。如此故意依身口門起，即以身口還顯故意。
㈡思所作業，分為身語二業，是思所等起故。
🈪སེམས་ལས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་བསམས་པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་
◤kāyavākkarmaṇī te veditavye / [S448]
①kāya-vāk-karmaṇī te veditavye|
㈠應知此名身口二業。
㈡身語二業自性云何。
🈪དེ་དག་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤te tu kāyavākkarmaṇī pratyekaṃ vijñaptyavijñaptisvabhāve veditavye / tatra tu[192|22]
♂te tu vijñaptyavijñaptī te tu kāyavākarmaṇī pratyekaṃ{1. MS. pratyeka |} vijñaptyavijñaptisvabhāve veditavye /
◤te tu vijñapty-avijñaptī,[S448]
㈠〔偈曰〕：【二有教無教】。
㈡頌曰 【此身語二業_a 俱表無表性】〖02_4_b〗
🈪◦1772དེ་དག་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན། །
①te tu kāya vāc karmaṇī pratyekam vijñapti avijñapti svabhāve veditavye
③ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
①tatra tu
③དེ་ལའང་།
㈢དེ:ལའང་། ལུས་རྣམ་〖PNལ་ལུས་རྣམས།〗རིག་བྱེད་དབྱིབས་སུ་འདོད། །སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ལུས་དེ་དང་དེ་ལྟར་གནས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【kāyavijñaptiriṣyate /】[192|23]
♂tatra tu kāyavijñaptiriṣyate /
◤te tu kāya-vāk-karmaṇī pratyekaṃ vijñapty-avijñapti-svabhāve veditavye / [S448]
㈠釋曰。是身口業。應知一一各有二類。謂有教無教為性。
㈡論曰。應知如是所說諸業中。身語二業俱表無表性。
🈪ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་དག་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【saṃsthānaṃ 】[192|24]
①kāya vijñaptis iṣyate saṃsthānam
③ལུས་རྣམ་རིག་བྱེད་དབྱིབས་སུ་འདོད་།།
◤tatra tu--[S448]
◤kāya-vijñaptir iṣyate / [S448]
◤saṃsthānam,[S448]
㈠此中〔偈曰〕：【說身有教相】。
㈡且身語表其相云何。頌曰 【身表許別形】〖02_4_c〗
🈪◦1773དེ་ལའང་། ལུས་རྣམ་རིག་བྱེད་དབྱིབས་སུ་འདོད། །སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ལུས་དེ་དང་དེ་ལྟར་གནས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
★◤cittavaśena kāyasya tathā tathā saṃsthānaṃ kāyavijñaptiḥ / gatirityapare / [192|25]
♂saṃsthānaṃ cittavaśena kāyasya tathā tathā saṃsthānaṃ kāyavijñaptiḥ / ♂gatirityapare /
◤citta-vaśena kāyasya tathā tathā saṃsthānaṃ kāyavijñaptiḥ / [S448]
㈠釋曰。由隨故意。是身如此如此相貌。說名有教。
㈡論曰。由思力故。別起如是如是身形名身表業。
◤gatir ity apare / [S448]
㈠有餘師說。行動名有教。
㈡有餘部說。動名身表。
🈪◦1774གཞན་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། ལུས་གཡོ་བ་ལས་ཡིན་གྱི་མིག་གཡོ་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་དག་ལ། འགྲོ་མིན་གང་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ནི། །སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ། །
★0◤prasyandamānasya hi kāyakarma no 'prasyandamānasyeti / [192|25-]
◤prasyandamānasya hi kāyakarma,[S448]
㈠若身行動。必由業行動故。
㈡以身動時由業動故。
①citta vaśena kāyasya tathā tathā saṃsthānam kāya vijñaptis gatis iti apare aprasyandamānasya hi kāya karma no aprasyandamānasya iti
③སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ལུས་དེ་དང་དེ་ལྟར་གནས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། ལུས་གཡོ་བ་ལས་ཡིན་གྱི་མིག་གཡོ་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
◤no 'prasyandamānasya iti / [S448]
㈠行動是身業。對向彼說。
㈡為破此故。說非行動。
◤na gatir yasmāt saṃskṛtaṃ kṣaṇikaṃ[S448]
㈠〔偈曰〕：【非動剎那故】。
㈡【非行動為體】〖02_4_d〗
★◤ta ucyante[192|26]
①te ucyante
③དེ་དག་ལ་།
◤㈠釋曰。一切有為法。與剎那相應。[S448]
㈡以一切有為皆有剎那故
★◤ 【na gatiryasmātsaṃskṛtaṃ kṣaṇikaṃ 】[193|01]
①na gatis yasmāt saṃskṛtam kṣaṇikam
③འགྲོ་མིན་གང་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ནི་།། སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། ལུས་གཡོ་བ་ལས་ཡིན་གྱི་མིག་གཡོ་བ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་དག་ལ། འགྲོ་མིན་གང་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ནི། །སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་དོ། །
★◤ko 'yaṃ kṣaṇo nāma / ātmalābho 'nantravināśī / so 'syāstīti kṣaṇikam / [193|02]
♂ta ucyante @193 na gatiryasmātsaṃskṛtaṃ kṣaṇikaṃ ko 'yaṃ kṣaṇo nāma / ♂ātmalābho 'nantaravināśī / ♂so 'syāstīti kṣaṇikam{1. Y. kṣaṇikaḥ |} / ♂daṇḍikavat /
◤ko 'yaṃ kṣaṇo nāma?[S448]
㈠何法名剎那。
㈡剎那何。
🈪◦1775སྐད་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་དུ་རེད་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའོ། །
①kas yam kṣaṇas nāma
③སྐད་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢སྐད་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་དུ་རེད་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའོ། །
①ātma lābhas nantra vināśī
③བདག་ཉིད་དུ་རེད་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའོ་།།
①sas syā asti iti kṣaṇikam daṇḍaka vat
③དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ་དབྱུག་པ་བཞིན་ནོ་།།
㈢དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་〖PN-ན།〗སྐད་ཅིག་པ་སྟེ་དབྱུག་པ་〖PN+པ།〗བཞིན་ནོ། །
◤ātmalābho 'nantaravināśī,[S448]
㈠得體無間滅。是名剎那。
㈡謂得體無間滅。
◤so 'sya asti iti kṣaṇikaḥ / [S448]
㈠隨法有如此名剎尼柯。
㈡有此剎那法名有剎那。
🈪◦1776དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ་དབྱུག་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤daṇḍakavat / sarva hi saṃskṛtamātmalābhā dūrdhvaṃ na bhavatīti yatraiva jātaṃ tatraiva dhvasyate / [193|03]
♂sarvaṃ hi saṃskṛtamātmalābhā{2. MS. lābho...|}dūrdhvaṃ na bhavatīti yatraiva jātaṃ tatraiva dhvasyate /
◤daṇḍikavat / [S448]
㈠譬如有杖人。
㈡如有杖人名為有杖。
①sarva hi saṃskṛtam ātma lābhās dūrdhvam na bhavati iti yatra eva jātam tatra eva dhvasyate
㈢འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་ཐོབ་པ་ལས་ཕན་ཆད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །
◤sarvaṃ hi saṃskṛtam ātmalābhādūrdhvaṃ na bhavati iti yatra eva jātaṃ tatra eva dhvasyate / [S448]
㈠何以故。一切有為法。從得體後即不有。是時生是時即壞故。
㈡諸有為法纔得自體。從此無間必滅歸無。若此處生即此處滅。
🈪◦1777འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་ཐོབ་པ་ལས་ཕན་ཆད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །
◤tasya ayuktā deśāntarasaṃkrāntiḥ / [S448]
㈠執此法得度餘處。則非道理。
㈡無容從此轉至餘方。
🈪◦1778དེ་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བར་རིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasyāyuktā deśāntarasaṃkrāntiḥ / tasmānna gatiḥ kāyakarma / [193|04]
♂tasyāyuktā deśāntara- saṃkrāntiḥ / ♂tasmānna gatiḥ kāyakarma /
◤tasmān na gatiḥ kāyakarma / [S448]
㈠是故身業非行動。
㈡故不可言動名身表。
①tasya ayuktā deśa antara saṃkrāntis
③དེ་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བར་རིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བར་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
①tasmāt na gatis kāya karma
③དེ་ལྟ་བས་ན་ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤syādetadeva yadi sarvasya ṣkṇikatvaṃ sidhyet / [193|04-]
♂syādetadeva yadi sarvasya kṣaṇikatvaṃ sidhyet / ♂siddhamevaitat viddhi / ♂kutaḥ /
◤syād etad eva,[S448]
㈠此義亦可然。
①syāt etat eva yadi sarvasya ṣkṇika tvam sidhyet
㈢གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པར་གྲུབ་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་དེ་ལྟ་ཡིན་ནོ། །
①siddham eva etat viddhi
③འདིའི་གྲུབ་པ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་གྱིས་ཤིག་།
㈢འདིའི་〖PNའདི་ནི།〗གྲུབ་པ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་གྱིས་ཤིག། ག་ལས་ཤེ་ན། འདུས་བྱས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇིག་ཕྱིར་རོ། །
①kutas
③ག་ལས་ཤེ་ན་།
◤yadi sarvasya kṣaṇikatvaṃ sidhyet?[S448]
㈠若一切有為皆是剎尼柯。汝今應知。
㈡若有為法皆有剎那。不至餘方義可成立。
🈪◦1779གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པར་གྲུབ་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་དེ་ལྟ་ཡིན་ནོ། །
★◤siddhamevaitat viddhi / kutaḥ / saṃskṛtasyāvaśyaṃ / [193|05]
♂saṃskṛtasyāvaśyaṃ vyayāt //2//
◤siddham eva etad viddhi / [S448]
㈠此義成實。
㈡諸有為法皆有剎那。其理極成。
🈪◦1780འདིའི་གྲུབ་པ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་གྱིས་ཤིག །ག་ལས་ཤེ་ན།
★◤ 【vyayāt // VAkK_4.2 //】[193|06]
♂ākasmiko hi bhāvānāṃ vināśaḥ / ♂kiṃ kāraṇam /
①saṃskṛtasya avaśyam vyayāt
③འདུས་བྱས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇིག་ཕྱིར་རོ་།།
◤kutaḥ? saṃskṛtasya avaśyaṃ--[S448]
㈠謂有為剎那剎那滅。云何知。
㈡【以諸有為法】〖03_4_a〗
◤vyayāt // 2 // [S448]
㈠〔偈曰〕：【最後滅盡故】。
㈡【有剎那盡故】〖03_4_b〗 後必盡故。
🈪འདུས་བྱས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇིག་ཕྱིར་རོ། །
★◤akasmiko hi bhāvānāṃ vināśaḥ / kiṃ kāraṇam / kāryasya hi kāraṇaṃ bhavati / [193|07]
♂kāryasya hi kāraṇaṃ bhavati vināśaścābhāvaḥ /
◤ākasmiko hi bhāvānāṃ vināśaḥ / [S448]
①akasm-ika(a-kasmāt) hi bhāvānāṃ vināśas |
㈠釋曰。諸有為法.滅不由因。
㈡謂有為法滅不待因。
🈪◦1781དངོས་པོ་རྣམས་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①akasmikas hi bhāvānām vināśas
㈢དངོས་པོ་རྣམས་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་འཇིག་པ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་འཇིག་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་སྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗པ་ཙམ་ལ་མ་ཡིན་ན་ཕྱིས་ཀྱང་མི:འབྱུང་སྟེ〖PNའགྱུར་ཏེ།〗། དངོས་པོ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vanāśaścābhāvaḥ / yaścābhāvastasya kiṃ kartavyam / [193|08]
♂yaścābhāvastasya kiṃ kartavyam /
①kāryasya hi kāraṇam bhavati vanāśas ca abhāvas yas ca abhāvas tasya kim kartavyam
③བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་འཇིག་པ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད་།
◤kiṃ kāraṇam? kāryasya hi kāraṇaṃ bhavati, vināśaś cābhāvaḥ / [S448]
①kiṃ kāraṇam? kāryasya hi kāraṇaṃ bhavati, vināśas ca abhāvaḥ |
㈠何以故。因緣者為生有法。滅非有法。
㈡所以者何。待因謂果，滅無非果，
🈪◦1782ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་འཇིག་པ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པས་
◤yaś cābhāvas tasya kiṃ kartavyam![S448]
①yaś ca abhāvas tasya kiṃ kartavyam!
㈠若非有此，因何所作。
㈡故不待因。
🈪མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཅི་ཞིག་བྱར་ཡོད།
★◤so 'sāvākasmikok vināśo yadi bhāvasyotpannamātrasya na syāt paścādapi na syādbhāvasya tulyatvāt / [193|08-]
♂so 'sāvākasmiko vināśo yadi bhāvasyotpannamātrasya na syāt paścādapi na syādbhāvasya tulyatvāt /
◤so 'sāv ākasmiko vināśo yadi bhāvasyotpannamātrasya na syāt, paścād api na syād;[S448]
①so asau ākasmika vināśa yadi bhāvasya utpanna-mātra na syāt, paścāt api na syād;
㈠此滅既無所有，故不須因。有法生時.次若無滅，後時亦應無有。
㈡滅既不待因，纔生已即滅。若初不滅，後亦應然。
🈪རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་འཇིག་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་སྐྱེད་པ་ཙམ་ལ་མ་ཡིན་ན་ཕྱིས་ཀྱང་མི་འབྱུང་སྟེ།
①sas sauvākasmikoś vināśas yadi bhāvasya utpanna mātrasya na syāt paścāt api na syāt bhāvasya tulya tvāt
③རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་འཇིག་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་སྐྱེད་པ་ཙམ་ལ་མ་ཡིན་ན་ཕྱིས་ཀྱང་མི་འབྱུང་སྟེ། དངོས་པོ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤tathānyathībhūtaḥ / [193|09-]
♂athānyathībhūtaḥ / ♂na yuktaṃ tasyaivānyathātvam /
◤bhāvasya tulyatvāt / [S448]
①bhāvasya tulya-tvāt|
㈠法無異故。
㈡以後與初.有性等故，既後有盡.知前有滅。
🈪དངོས་པོ་མཆུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tathā anyathībhūtas
③འོན་ཏེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
㈢འོན་ཏེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་གཞན་དུ:གྱུར་པ་〖PNའགྱུར་བར།〗ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
①na yuktam tasya eva nyathātvam
③དེ་ཉིད་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤atha anyathībhūtaḥ? na yuktaṃ tasya eva anyathātvam / [S448]
㈠若汝言此法變異方有滅，此法即非此變異故，是義不然。何以故。
㈡若後有異.方可滅者，不應即此.而名有異。
🈪◦1783འོན་ཏེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
◤[S449]
★◤na yuktaṃ tasyaiva / nyathātvam / na hi sa eva tasmādvilakṣaṇo yujyate / [193|10]
♂na hi sa eva tasmādvilakṣaṇo yujyate /
◤na hi sa eva tasmād vilakṣaṇo yujyate / [S449]
①na hi sa eva tasmād vilakṣaṇa yujyate|
㈠此法自體.由自體變異，無如此理。
㈡即此相異，理必不然。
🈪དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
①na hi sas eva tasmāt vilakṣaṇas yujyate
③དེ་ཉིད་དེ་དང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་།།
★◤dṛṣṭo vai kāṣṭhādīnāmagnyādisaṃyogādvināśaḥ / [193|10-]
♂dṛṣṭo vai kāṣṭhādīnāma-[ 2b. 11B. III ] gnyādisaṃyogādvināśaḥ /
◤dṛṣṭo vai kāṣṭhādīnām agnyādisaṃyogād vināśaḥ / [S449]
ⅰ㈡豈不世間現見薪等.由與火合故致滅無。
🈪◦1784ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར་ཡང་མཐོང་ལ་མཐོང་བ་ལས་བརླིང་བའི་ཚད་མ་ཡང་མེད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན།
★0◤na ca dṛṣṭādgariṣṭhaṃ pramāṇamastīti / [193|11-]
◤na ca dṛṣṭād gariṣṭhaṃ pramāṇam asti iti / [S449]
①dṛṣṭas vai kāṣṭha ādīnām agni ādi saṃyogāt vināśas na ca dṛṣṭāt gariṣṭham pramāṇam asti iti
③ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར་ཡང་མཐོང་ལ་མཐོང་བ་ལས་བརླིང་བའི་ཚད་མ་ཡང་མེད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་།
㈢ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར་ཡང་མཐོང་ལ་མཐོང་བ་ལས་བརླིང་བའི་ཚད་མ་ཡང་མེད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཁྱོད་ཤིང་ལ་〖PN-ལ།〗སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར:བལྟ་བར་བྱའོ་〖PNབལྟའོ།〗ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུར་སེམས། དེ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་〖PNལས།〗ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
ⅰ㈡定無餘量過現量者。
★◤na ca sarvasyākasmiko vināśaḥ kathaṃ tāvat bhavān kāṣṭhādīnāmagnyādisaṃyogādvināśaṃ paśyāmīti manyate / [193|12-]
♂na ca sarvasyākasmiko vināśaḥ / ♂kathaṃ tāvat bhavān kāṣṭhādīnāmagnyādi- saṃyogādvināśaṃ paśyāmīti manyate /
◤na ca sarvasya ākasmiko vināśaḥ / [S449]
①na ca sarvasya akasmikas vināśas katham tāvat bhavān kāṣṭha ādīnām agni ādi saṃyogāt vināśam paśyāmi iti manyate
③རེ་ཞིག་ཁྱོད་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུར་སེམས་།
ⅰ㈡故非法滅皆不待因。
◤kathaṃ tāvad bhavān kāṣṭhādīnām agnyādisaṃyogād vināśaṃ paśyāmi iti manyate?[S449]
ⅰ㈡如何知薪等由火合故滅。
🈪རེ་ཞིག་ཁྱོད་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་མེ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཇིག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུར་སེམས། དེ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤teṣāṃ punaradarśanāt / [193|13]
◤teṣāṃ punar adarśanāt / [S449]
㈠若證見薪等由火相應故。滅不顯現。
㈡以薪等火合後便不見故。
①teṣām punar adarśanāt
③དེ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤saṃpradhāryaṃ tāvadetat / [193|13-]
◤sampradhāryaṃ tāvad etat-[S449]
㈠。
①saṃpradhāryam tāvat etat
③རེ་ཞིག་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢རེ་ཞིག་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་མེ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཞིག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རང་ཉིད་ཞིག་ལ་〖PNལས།〗གཞན་{167a}དག་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་སྟེ་དཔེར་ན་རླུང་དང་ཕྲད་པ་ལས་མར་མེ་དང་ལག་པ་དང་ཕྲད་པ་ལས་དྲིལ་བུའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་འདི་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤kimagnisaṃyogātkāṣṭhādayo vinaṣṭā ato na dṛśyante utāho svayaṃ vinaṣṭā anye ca punarnotpannā ato na dṛśyante / [193|14-]
♂kimagnisaṃyogā- tkāṣṭhādayo vinaṣṭā ato na dṛśyante utāho svayaṃ vinaṣṭā anye ca punarnotpannā ato na dṛśyante /
①kim agni saṃyogāt kāṣṭha ādayas vinaṣṭās atas na dṛśyante uta aho svayam vinaṣṭās anye ca punar na utpannās atas na dṛśyante
③ཅི་མེ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཞིག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རང་ཉིད་ཞིག་ལ་གཞན་ ****[@167a]**** *་།།
◤kim agnisaṃyogāt kāṣṭhādayo vinaṣṭāḥ, ato na dṛśyante;[S449]
㈠善友為與火相應。薪等滅盡故不可見。
㈡.應共審思.如是薪等為由火合滅故不見。
🈪◦1785རེ་ཞིག་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་མེ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཞིག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རང་ཉིད་ཞིག་ལ་གཞན་དག་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་སྟེ་དཔེར་ན་རླུང་དང་ཕྲད་པ་ལས་མར་མེ་དང་ལག་པ་དང་ཕྲད་པ་ལས་དྲིལ་བུའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་འདི་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤utāho svayaṃ vinaṣṭāḥ anye ca punar na utpannāḥ, ato na dṛśyante;[S449]
㈠為自然滅。餘不更生故不可見。
㈡為前薪等生已自滅後不更生無故不見。
★◤yathā vāyusaṃyogātpradīpaḥ pāṇisaṃyogādghaṇṭāśabda iti / [193|15-]
♂yathā vāyusaṃyogātpradīpaḥ pāṇisaṃyogāddhaṇṭāśabda{3. MS. prāṇi...|} iti /
◤yathā vāyusaṃyogāt pradīpaḥ, pāṇisaṃyogād ghaṇṭāśabda iti?[S449]
㈠譬如與風相應故燈滅。與手相應故鈴聲滅。
㈡如風手合燈焰鈴聲。
①yathā vāyu saṃyogāt pradīpas pāṇi saṃyogāt ghaṇṭā śabdas iti
③དག་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་མི་སྣང་སྟེ་དཔེར་ན་རླུང་དང་ཕྲད་པ་ལས་མར་མེ་དང་ལག་པ་དང་ཕྲད་པ་ལས་དྲིལ་བུའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་།
★★◤tasmādanumānasādhyo 'yamarthaḥ / kiṃ punaratrānumānam / [193|16]
♂tasmādanumānasādhyo 'yamarthaḥ / ♂kiṃ punaratrānumānam /
◤tasmād anumānasādhyo 'yam arthaḥ // 2 // [S449]
㈠是故此義由比量得成。
㈡故此義成應由比量。
①tasmāt anumāna sādhyas yam arthas
③དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་འདི་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་བུ་ཞིག་ཡིན། ནོ་།།
①kim punar atra anumānam
③འདི་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་མེད་པ་ནི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤kiṃ punar atra anumānam?[S449]
㈠此中何法為比量。
㈡何謂比量。
🈪◦1786འདི་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན།
★0◤uktaṃ tāvat akāryatvādabhāvasyeti / [193|16-]
◤uktaṃ tāvat akāryatvād abhāvasya iti / [S449]
㈠已說由滅.非因所作故。
㈡謂如前說，滅無非果.故不待因。
🈪རེ་ཞིག་མེད་པ་ནི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam tāvat akārya tvāt abhāvasya iti
③རེ་ཞིག་མེད་པ་ནི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
◤punaḥ--[S449]
★◤punaḥ[193|17]
①punar
③ཡང་ན་།
㈢ཡང་ན།〖PN-ན།〗 རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འགའ་མི་འབྱུང་། །གལ་ཏེ་འཇིག་པ་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་སྐད་ཅིག་མ་བློ་དང་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེ་དག་འཇིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མཐོང་བས་འདི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na kasya cid ahetoḥ syāt,[S449]
㈠復次〔偈曰〕：【無不從因生】。
㈡【應無無因故】〖03_4_c〗
🈪◦1787ཡང་ན། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འགའ་མི་འབྱུང་། །
★◤ 【na kasyacidahetoḥ syāt 】[193|18]
①na kasyacid ahetos syāt
③རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འགའ་མི་འབྱུང་།།
★◤yadi vināśo hetusāmānyānna kasyacidahetukaḥ syādutpādavat / [193|19]
♂punaḥ na kasyacidahetoḥ{4. MS. ...dihahetoḥ |} syāt yadi vināśo hetusāmānyānna kasyacidahetukaḥ syādutpādavrat /
◤yadi vināśo hetu-sāmānyān na kasya cid ahetukaḥ syād utpādavat / [S449]
㈠釋曰。若滅必由因，則無滅.無因所生故。
㈡又若待因.薪等方滅，應一切滅無不待因，如生待因.無無因者。
🈪གལ་ཏེ་འཇིག་པ་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་སྐད་ཅིག་མ་བློ་དང་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེ་དག་འཇིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མཐོང་བས་འདི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kṣaṇikānāṃ ca buddhiśabdārciṣāṃ dṛṣṭa ākasmiko vināśa iti nāyaṃ hetumapekṣate / [193|19-]
◤kṣaṇikānāṃ ca buddhiśabdārciṣāṃ dṛṣṭa ākasmiko vināśa iti na ayaṃ hetum apekṣate / [S449]
㈠剎那生滅法.如智聲光等，見此滅無因，是故知一切滅.皆不觀因。
㈡然世現見.覺焰音聲.不待餘因剎那自滅，故薪等滅亦不待因。
①yadi vināśas hetu sāmānyāt na kasyacid ahetukas syāt utpāda vat kṣaṇikānām ca buddhi śabda arciṣām dṛṣṭas ākasmikas vināśas iti na ayam hetum apekṣate
③གལ་ཏེ་འཇིག་པ་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་སྐད་ཅིག་མ་བློ་དང་སྒྲ་དང་མེ་ལྕེ་དག་འཇིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མཐོང་བས་འདི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S450]
★◤yastu manyate buddhyantarādbuddhervināśaḥ śabdāntarācchabdasyeti / [193|20-]
♂yastu manyate buddhyantarādbudhervināśaḥ śabdāntarācchabdasyeti /
◤yastu manyate-- buddhyantarād buddher vināśaḥ, śabdāntarācchabdasya iti?[S450]
㈠若有人執由別智故餘智滅。由別聲故餘聲滅。
㈡有執覺聲前因後滅。
🈪◦1788གང་ཞིག་བློ་ཡང་བློ་གཞན་གྱིས་འཇིག་ལ་སྒྲ་ཡང་སྒྲ་གཞན་གྱིས་འཇིག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་གཉིས་ཕྲད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yas tu manyate buddhi antarāt buddhes vināśas śabda antarāt śabdasya iti tat ayuktam
③གང་ཞིག་བློ་ཡང་བློ་གཞན་གྱིས་འཇིག་ལ་སྒྲ་ཡང་སྒྲ་གཞན་གྱིས་འཇིག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ཞིག་བློ་ཡང་བློ་གཞན་གྱིས་འཇིག་ལ་སྒྲ་ཡང་སྒྲ་གཞན་གྱིས་འཇིག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་གཉིས་ཕྲད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤tadayuktam / buddhyorasamavadhānāt / [193|21]
♂tadayuktam / buddhayorasamravadhānāt /
◤na yuktam etat; buddhyor asamavadhānāt / [S450]
㈠是義不然，二智不俱起故。
㈡彼亦非理，二不俱故。
①buddhyos asam avadhānāt
③བློ་གཉིས་ཕྲད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤na hi śaṃsayaniścayajñānayoryuktaṃ samavadhānaṃ sukhaduḥkhayo rāgadveṣayorvā / [193|21-]
♂na hi saṃśayaniścayajñānayoryuktaṃ samavadhānaṃ{5. Y. yuktasamavaghānam / evaṃ |} sukhaduḥkhayo rāgadveṣayorvā /
◤na hi saṃśaya-niś caya-jñānayor yuktaṃ samavadhānam / [S450]
㈠疑智及決智，無道理得俱起。
㈡疑智苦樂及貪瞋等.自相相違，理無俱義。
🈪◦1789ཐེ་ཚོམ་ཅན་དང་ངེས་པའི་ཤེས་པ་དག་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དག་ཕྲད་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na hi śaṃsaya nis caya jñānayos yuktam samavadhānam sukha duḥkhayas rāga dveṣayos vā
㈢ཐེ་ཚོམ་ཅན་དང་〖PN-དང་།〗ངེས་པའི་ཤེས་པ་དག་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དག་ཕྲད་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤evaṃ sukhaduḥkhayoḥ, rāgadveṣayor vā / [S450]
㈠苦樂瞋欲亦爾。
★◤yadā ca paṭubuddhiśabdānantaramapaṭubuddhiśabdāvutpadyete tadā kathamapaṭuḥ samānajātīyo dharmaḥ paṭīyāṃsaṃ hiṃsyāt / [193|22-]
♂yadā ca paṭubuddhiśabdānantaramapaṭubuddhiśabdāvutpadyete tadā kathamapaṭuḥ samānajātīyo dharmaḥ paṭīyāsaṃ hiṃsyāt{6. MS. hisyāt |} /
◤yadā ca paṭubuddhiśabda-anantaram-apaṭubuddhiśabdāv utpadyete,[S450]
①yadā ca paṭubuddhi-śabda-anantaram-apaṭubuddhiśabdāv utpadyete,
㈠若明了智及聲生。次第不明了智及聲生。
㈡若復有位明了覺聲無間便生不明了者。
🈪◦1790གང་གི་ཚེ་བློ་དང་སྒྲ་གསལ་བ་ཉིད་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བློ་དང་སྒྲ་མི་གསལ་བ་འབྱུང་བ་དེའི་ཅྶེ་ཇི་ལྟར་ན་མི་གསལ་བ་རིགས་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་གསལ་བ་འཇིག་པར་འགྱུར། གང་ཡང་གནས་པའི་རྒྱུ་མེད་པའམ། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་མེ་ལྕེ་དག་འཇིག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མེད་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①yadā ca paṭu buddhi śabda anantaram apaṭu buddhi śabdau= utpadyete tadā katham apaṭus samāna jātīyas dharmas paṭīyāṃsam hiṃsyāt
㈢གང་གི་ཚེ་བློ་དང་སྒྲ་གསལ་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བློ་དང་སྒྲ་མི་གསལ་བ་འབྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་ན་མི་གསལ་བ་རིགས་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་〖PNཀྱིས〗གསལ་བ་འཇིག་པར་འགྱུར།
◤tadā katham apaṭuḥ samānajātīyo dharmaḥ paṭīyāṃsaṃ hiṃ syāt![S450]
㈠云何不明了等類法。能滅明了等類法。
㈡如何同類不明了法能滅明了同類法耶。
★◤antyayośca kathaṃ yo 'pyarciṣāmavasthānahetvabhāvāddharmādharmavaśādvā vināśaṃ manyate tadapyayuktam / [193|24-]
♂antyayośca kathaṃ yo 'pyarciṣāmava- sthānahetvabhāvāddharmādharmavaśādvā vināśaṃ [ 3a. 11A. IV ] manyate tadapyayuktam{7. Y. sa cāyuktaḥ |} /
◤antyayoś ca katham![S450]
①antyayos ca katham yas api arciṣām avasthāna hetu abhāvāt dharma adharma vaśāt vā vināśam manyate tat api ayuktam
㈢གང་ཡང་གནས་པའི་རྒྱུ་མེད་པའམ། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་མེ་ལྕེ་དག་འཇིག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
ⅰ㈡最後覺聲復由誰滅。
◤yo 'pi arciṣāmavasthānahetvabhāvād, dharmādharmavaśād vā vināśaṃ manyate?[S450]
㈠若有人執。燈光於餘位中無依處故滅。或由隨法非法故滅。
㈡有執。燈焰滅以住無為因。有執。焰滅時由法非法力。
★0◤na hyabhāvaḥ kāraṇaṃ bhavitumarhati / [193|25]
◤sa ca ayuktaḥ; na hy abhāvaḥ kāraṇaṃ bhavitumarhati / [S450]
㈠此執不然。何以故。此無不應成因。
㈡彼俱非理。無非因故。
①na hi abhāvas kāraṇam bhavitum arhati
㈢མེད་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na cāpyutpādavināśahetvordharmārdharmayoḥ kṣaṇe kṣaṇe vṛttilābhapratibandhau bhavitumarhataḥ / [193|25-]
♂na cāpyutpādavināśahetvordharmādharmayoḥ kṣaṇe kṣaṇe vṛttilābhapratibandhau{8. MS. ...pratibandho |} bhavitumarhataḥ /
◤na ca apy utpādavināśahetvor dharmādharmayoḥ[S450]
㈠所執法非法。為生滅因無道理。
㈡非法非法為生滅因。
🈪◦1791སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་དང་བགེགས་བྱེད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na ca api utpāda vināśa hetvos dharma ardharmayos kṣaṇe kṣaṇe vṛtti lābha pratibandhau bhavitum arhatas
㈢སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུ་〖PN-རྒྱུ།〗ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་དང་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤sakyaṣcaiṣa kāraṇa parikalpaḥ sarvatra samskṛte kartumityalaṃ vivādena / [193|27]
♂śakyaścaiṣa kāraṇa{9. MS. kāraṇaḥ |} parikalpaḥ sarvatra saṃskṛte kartumityalaṃ vivādena /
◤kṣaṇa eva kṣame vṛttilābhapratibandhau bhavitum arhataḥ / [S450]
㈠於剎那中起如此功能。
㈡以剎那剎那順違相反故。
①sakyas ca eṣa kāraṇa parikalpas sarvatra samskṛte kartum iti alam vivādena
㈢རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་འདི་ཡང་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱ་བར་ནུས་པས་བརྩད་མི་དགོས་སོ། །
◤śakyaś ca eṣa kāraṇaparikalpaḥ sarvatra saṃskṛte kartum ity alaṃ vivādena / [S450]
㈠於一切有為中。可作如此分別餘因。且置此諍。
㈡或於一切有為法中。皆可計度有此因義。既爾本諍便應止息。
🈪◦1792རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་འདི་ཡང་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱ་བར་ནུས་པས་བརྩད་མི་དགོས་སོ། །
◤ⅰ[S450]
㈡許不待餘因皆有剎那故。
◤[S451]
◤yadi ca kāṣṭhādīnām agnyādisaṃyogahetuko vināśaḥ syāt,[S451]
㈠若言薪等滅以火相應為因。
㈡又若薪等滅火合為因。
★◤yadi ca kāṣṭhādīnāmagnyādisaṃyogahetuko vināśaḥ syādevaṃ sati pākajānāṃ guṇānāṃ pakvataratamotpattau[194|01-]
♂@194 yadi ca kāṣṭhādīnāmagnyādisaṃyogahetuko vināśaḥ syādevaṃ sati pākajānāṃ guṇānāṃ pakvatara- tamotpattau hetuḥ syācca vināśakaḥ /
①yadi ca kāṣṭha ādīnām agni ādi saṃyoga hetukas vināśas syāt evam sati pāka jānām guṇānām pakvataratama utpattau
③གལ་ཏེ་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་འཇིག་པ་མེ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་བལ་།
㈢གལ་ཏེ་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་འཇིག་པ་མེ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་བ་ལ། རྒྱུ་ཡང་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【hetuḥ syācca vināśakaḥ /】[194|03]
①hetus syāt ca vināśakas
③རྒྱུ་ཡང་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་རོ་།།
◤evaṃ sati pākajānāṃ guṇānāṃ pakvataratamotpattau--[S451]
㈠此執中熟所生德。少熟中熟最熟生中。
㈡於熟變生中有下中上。
◤hetuḥ syāc ca vināśakaḥ / [S451]
㈠〔偈曰〕：【生因成能滅】。
㈡【生因應能滅】〖03_4_d〗
★0◤hetureva ca vināśakaḥ syāt / kathaṃ kṛtvā / [194|04]
◤hetur eva ca vināśakaḥ syāt / [S451]
㈠釋曰。此熟中生因即成滅因。
㈡應生因體即成滅因。
①hetus eva ca vināśakas syāt katham kṛtvā
③རྒྱུ་ཉིད་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢རྒྱུ་ཉིད་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་བ་〖Pརོ།Nབ།〗ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། མེ་དང་འབྲེལ་པ་གང་ལས་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་དེ་ཉིད་དམ་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་ན་དེ་དག་འཇིག་པས་རྒྱུ་ཉིད་དེ་དག་གི་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར:བའམ་{167b}ཡང་ན་རྒྱུ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ghāsādyagnisaṃbandhā guṇāḥ pākajā utpannāstata eva tādṛśādvā punaḥ pakvataratamotpattau teṣāṃ vināśa iti hetureva teṣāṃ vināśakaḥ syāddhetvaviśiṣṭo vā / [194|04-]
♂ghāsā{1. MS. ghātā |}dyagnisaṃbandhā guṇāḥ pākajā utpannāstata eva tādṛśādvā punaḥ pakvataratamotpattau teṣāṃ vināśa iti hetureva teṣāṃ vināśakaḥ syāddhetvaviśiṣṭo vā /
①ghāsa ādi agni saṃbandhās guṇās pāka jās utpannās tatas eva tādṛśāt vā punar pakvataratama utpattau teṣām vināśas iti hetus eva teṣām vināśakaḥvā
③མེ་དང་འབྲེལ་པ་གང་ལས་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་དམ་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་ན་དེ་དག་འཇིག་པས་རྒྱུ་ཉིད་དེ་དག་གི་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་བའམ་ ****[@167b]**** ་ཡང་ན་རྒྱུ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་རོ་།། གང་ལས་སམ། གང་དག་འདྲ་བ་ལས་དེ་དག་འབྱུང་བ་ཉིད་དམ་།
㈢གང་ལས་སམ། གང་དག་〖PNདང་།〗འདྲ་བ་ལས་དེ་དག་འབྱུང་བ་〖PN+དེ།〗ཉིད་དམ། དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་〖PNབར།〗རིགས:པ་མ་ཡིན་ནོ།།〖PNཡིན་ནམ།〗
◤kathaṃ kṛtvā? ghāsādyā agnisambandhāt guṇāḥ pākajā utpannāḥ,[S451]
㈠何以故。由從火相應熟德生
㈡所以者何。謂由火合能令薪等有熟變生。
◤tata eva tādṛśād vā punaḥ pakvataratamotpattau teṣāṃ vināśa[S451]
㈠從此不異。後中熟生時。少熟即滅。
㈡中上熟生下中熟滅。或即或似生上中因即能為因滅下中熟
◤iti hetur eva teṣāṃ vināśakaḥ syād,[S451]
㈠是彼生因即是滅因。
㈡則生因體應即滅因。
◤hetv aviśiṣṭo vā / [S451]
㈠或此滅由因不異。
㈡或滅生因應相無別。
🈪◦1793གལ་ཏེ་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དག་འཇིག་པ་མེ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་བལ། རྒྱུ་ཡང་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་རོ། །
★◤na ca yuktaṃ yata eva tādṛśāddvā teṣāṃ bhāvastata eva tādṛśācca teṣāṃ punarabhāva iti / [194|06-]
♂na ca yuktaṃ yata eva tādṛśādvā teṣāṃ bhavastata eva tādṛśācca teṣāṃ punarabhāva iti /
◤na ca yuktam—[S451]
㈠是義不然。
㈡不應
①na ca yuktam yatas eva tādṛśāt dvā teṣām bhāvas tatas eva tādṛśāt ca teṣām punar abhāvas iti
③དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤㈠〔偈曰〕：【於決無證故】。[S451]
◤yata eva yādṛśād vā teṣāṃ bhāvaḥ,[S451]
㈠釋曰。從如此因.彼先得生
㈡由即此或似此，彼有。
◤tata eva tādṛśāc ca teṣāṃ punar abhāva iti / [S451]
㈠復從此因.彼更成滅。
㈡彼復.由即此或似此，非有。
🈪◦1794རྒྱུ་ཉིད་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། མེ་དང་འབྲེལ་པ་གང་ལས་ཚོས་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་དམ་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཚོས་པ་དང་། ཆེས་ཆེར་ཚོས་པ་བྱུང་ན་དེ་དག་འཇིག་པས་རྒྱུ་ཉིད་དེ་དག་གི་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་བའམ་ཡང་ན་རྒྱུ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
🈪◦1795གང་ལས་སམ། གང་དག་འདྲ་བ་ལས་དེ་དག་འབྱུང་བ་ཉིད་དམ། དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤jvālāntareṣu tāvaddhetubhedakalpanāṃ parikalpeyuḥ / [194|07-]
♂jvālāntareṣu{2. Y. adds ca |} tāvaddhetubhedakalpanāṃ{3. Y. ...bhede 'pi parikalpanāṃ |} parikalpeyuḥ /
◤jvālāntareṣu ca tāvad dhetubhede 'pi parikalpanā parikalpayeyuḥ![S451]
㈠〔偈曰〕：【於地等寧有】。釋曰。於光[火]差別，且得分別彼因有異。
㈡設於火焰差別生中，容計能生能滅因異。
🈪◦1796རེ་ཞིག་མེ་ལྕེ་གཞན་དག་ལས་རྒྱུ་ཐ་དད་པར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་ནི་བྱ་ལ་རེག་ན།
★◤kṣarahimaśuktasūryodakabhūmisaṃbandhāttu pākajaviśeṣotpattau kāṃ kalpanāṃ kalpayeyuḥ / [194|08-]
♂kṣārahimaśuktasūryodakabhūmisaṃbandhāttu pākajaviśeṣotpattau kāṃ kalpanāṃ kalpayeyuḥ /
◤kṣārahimaśuktasūryodakabhūmisambandhāt tu[S451]
①kṣāra-hima-śukta-sūrya-udaka-bhūmi-sambandhāt tu
㈠於灰汁雪酢日水地相應故，
㈡於灰雪酢日水地合，(酢ཚྭ།)
🈪ཐལ་བ་དང་ཁ་བ་དང་རྩྭ་དང་ཉི་མ་དང་ཆུ་དང་ས་དང་འབྲེལ་པ་ལས་
①jvālā antareṣu tāvat hetu bheda kalpanām parikalpeyus kṣara hima śukta sūrya udaka bhūmi saṃbandhāt tu pāka ja viśeṣa utpattau kām kalpanām kalpayeyus
③རེ་ཞིག་མེ་ལྕེ་གཞན་དག་ལས་རྒྱུ་ཐ་དད་པར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་ནི་བྱ་ལ་རེག་ན། ཐལ་བ་དང་ཁ་བ་དང་རྩྭ་དང་ཉི་མ་དང་ཆུ་དང་ས་དང་འབྲེལ་པ་ལས་སྨིན་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པའི་བྱེ་བྲག་བྱུང་བ་ལ་གང་ལ་བརྟག་པར་བྱ་།
㈢རེ་ཞིག་མེ་ལྕེ་གཞན་དག་ལས་〖PNལ།〗རྒྱུ་ཐ་དད་པར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་ནི་བྱ་ལ་རེག་ན། ཐལ་བ་དང་ཁ་བ་དང་རྩྭ་དང་ཉི་མ་དང་ཆུ་དང་ས་དང་འབྲེལ་པ་ལས་སྨིན་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པའི་བྱེ་བྲག་བྱུང་བ་ལ་གང་ལ་བརྟག་པར་བྱ། འོ་ན་གང་〖PN-གང་།〗ཆུ་བསྐོལ་བ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་པ་དག་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཅི་ཞེ་ན། མཐུའི་སྒོ་ནས་མེའི་ཁམས་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅིང་དེའི་མཐུས་ན་ཆུའི་ཚོགས་ཉམ་ཆུང་ཞིང་ཉམ་ཆུང་བར་འགྱུར་ལ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་བའི་བར་དུ་གྱུར་པ་དང་། མཇུག་ཏུ་རྒྱུན་ཡང་རྒྱུན་ཆགས་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་བ་དག་གིས་ནི་འདི་བྱེད་དོ། །
◤pākajaviśeṣotpattau kāṃ kalpanāṃ kalpayeyuḥ / [S451]
①pākaja-viśeṣa-utpattau kāṃ kalpanāṃ kalpayeyuḥ|
㈠熟德差別生時於中，何所分別。是義不然。何以故。
㈡能令薪等熟變生中，如何計度生滅因異。
🈪སྨིན་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པའི་བྱེ་བྲག་བྱུང་བ་ལ་གང་ལ་བརྟག་པར་བྱ།
★0◤yattarhyāpaḥ kvāthyamānāḥ kṣīyante kiṃ tatrāgnisaṃyogāḥ kurvanti / [194|09-]
◤yat tarhy āpaḥ kvāthyamānāḥ kṣīyante,[S451]
㈠水被煮則減盡。
㈡若爾現見煎水減盡。
🈪འོ་ན་གང་ཆུ་བསྐོལ་བཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་པ་དག་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཅི་ཞེ་ན། མཐུའི་སྒོ་ནས་མེའི་ཁམས་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅིང་དེའི་མཐུས་ན་ཆུའི་ཚོགས་ཉམ་ཆུང་ཞིང་ཉམ་ཆུང་བར་འགྱུར་ལ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་བའི་བར་དུ་གྱུར་པ་དང་། མཇུག་ཏུ་རྒྱུན་ཡང་རྒྱུན་ཆགས་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་བ་དག་གིས་ནི་འདི་བྱེད་དོ། །
①yat tarhi āpas kvāthyamānās kṣīyante kim tatra agni saṃyogās kurvanti
③འོ་ན་གང་ཆུ་བསྐོལ་བཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་པ་དག་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཅི་ཞེ་ན་།
◤kiṃ tatra agnisaṃyogāḥ kurvanti?[S451]
㈠於中火相應何所作。
㈡火合於中為何所作。
★◤tejodhātuṃ prabhāvato vardhayanti yasya prābhāvādapāṃ saṃghātaḥ kṣāmakṣāmo jāyate yāvadatikṣāmatāṃ gato 'nte na punaḥ saṃtānaṃ saṃtanoti / [194|10-]
♂tejodhātuṃ prabhāvato vardhayanti yasya prabhāvādapāṃ saṃghātaḥ{4. Y. saṃhātaḥ |} kṣāmakṣāmo jāyate yāvadatikṣāmatāṃ gato 'nte na punaḥ saṃtānaṃ saṃtanoti /
◤tejodhātuṃ prabhāvato vardhayanti,[S451]
㈠由此勢力。生長火界。
㈡由事火合火界力增。
①tejas dhātum prabhāvatas vardhayanti yasya prābhāvādapām saṃghātas kṣāma kṣāmas jāyate yāvat atikṣāma tām gatas ante na punar saṃtānam saṃtan
③མཐུའི་སྒོ་ནས་མེའི་ཁམས་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅིང་དེའི་མཐུས་ན་ཆུའི་ཚོགས་ཉམ་ཆུང་ཞིང་ཉམ་ཆུང་བར་འགྱུར་ལ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་བའི་བར་དུ་གྱུར་པ་དང་། མཇུག་ཏུ་རྒྱུན་ཡང་རྒྱུན་ཆགས་པར་མི་བྱེད་དེ་།
★0◤idamatrāgnisaṃyogāḥ kurvanti / [194|11-]
①idam atra agni saṃyogās kurvanti
③འདི་ལ་མེ་དང་འབྲེལ་བ་དག་གིས་ནི་འདི་བྱེད་དོ་།།
◤yasya prabhāvādapāṃ saṅghātaḥ kṣāmakṣamo jāyate,[S451]
㈠由火界勢力。水聚漸漸減少。
㈡由火界增能令水聚於後後位生漸漸微。
◤yāvad atikṣāmatāṃ gato 'nte na punaḥ santānaṃ santanoti--[S451]
㈠乃至極減位。不更接後相續。
㈡乃至最微後便不續。
◤idam atra agnisaṃyogāḥ kurvanti / [S451]
㈠於中此事是火相應所作。
㈡是名火合於中所作。
★◤tasmānnāsti bhāvānāṃ vināśahetuḥ svayameva tu bhaṅguratvādvinaśyanta utpannamātrā vinaśyantīti siddha eṣāṃ kṣaṇabhaṅgaḥ kṣaṇabhaṅgācca gatyabhāvaḥ / [194|12-]
♂tasmānnāsti bhā-[ 3b. 11B. IV ] vānāṃ vināśahetuḥ / ♂svayameva tu bhaṅguratvādvinaśyanta utpannamātrā{5. Y. utpannamātrād |} vinaśyantīti siddha eṣāṃ kṣaṇabhaṅgaḥ kṣaṇabhaṅgācca gatyabhāvaḥ /
◤tasmān na asti bhāvānāṃ vināśahetuḥ / [S451]
㈠是故諸有法滅皆無有因。
㈡故無有因令諸法滅。
🈪◦1797དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་ནི་མེད་ཀྱི་
①tasmāt na asti bhāvānām vināśa hetus svayam eva tu bhaṅgura tvāt vinaśyante utpanna mātrās vinaśyanti iti siddhas eṣām kṣaṇa bhaṅgas kṣaṇa bhaṅgāt
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་ནི་〖PNནི་རྒྱུ།〗མེད་ཀྱི་རང་ཉིད་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་པ་ན་བྱུང་བ་ཙམ་གྱིས་འཇིག་པའི་ཕྱིར་འདི་དག་སྐད་ཅིག་མ་ལ་འཇིག་པར་ཡང་གྲུབ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
◤svayam eva tu bhaṅguratvād vinaśyanta utpannamātrād vinaśayantīti siddha eṣāṃ kṣaṇabhaṅgaḥ / [S451]
㈠是壞性故自然而滅。若生即滅。是故彼剎那剎那滅義得成。
㈡法自然滅。是壞性故。自然滅故。纔生即滅。由纔生即滅。剎那滅義成。
🈪རང་ཉིད་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་པ་ན་བྱུང་བ་ཙམ་གྱིས་འཇིག་པའི་ཕྱིར་འདི་དག་སྐད་ཅིག་མ་ལ་འཇིག་པར་ཡང་གྲུབ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
◤kṣaṇabhaṅgāc ca gatyabhāvaḥ / [S451]
㈠由剎那滅故無行動。
㈡有剎那故定無行動。
★0◤gatyabhimānastu deśāntareṣu nirantarotpattau tṛṇajvālāvat / [194|14]
◤gatyabhimānastu deśāntareṣu nirantarotpattau tṛṇajvālāvat / [S451]
①gati abhimānas tu deśāntara nirantara utpatti tṛṇajvālāvat|
㈠諸有法，於餘處無間生中，世間起行動妄執，譬如草光等。
㈡然於無間異方生中，如燒草焰行.起行增上慢。
🈪◦1798ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འདབ་ཆགས་པར་འབྱུང་བ་ལས་འགྲོ་བར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པར་ཟད་དེ་རྩྭའི་མེ་བཞིན་ནོ། །
①gati abhimānas tu deśa antareṣu nirantara utpattau tṛṇa jvālā vat
㈢ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་འདབ་ཆགས་པར་འབྱུང་བ་ལས་〖PNལ།〗འགྲོ་བར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པར་ཟད་དེ་རྩྭའི་མེ་བཞིན་ནོ། །
★0◤gatyabhāve ca “saṃsthānaṃ kāyavijñapti”riti siddham / [194|15]
◤gatyabhāve ca “saṃsthānaṃ kāyavijñaptiḥ” iti siddham / [S451]
㈠行動既無相貌為身業。此義得成。
㈡既由斯理行動定無。身表是形理得成立。
🈪◦1799འགྲོ་བ་མེད་ན་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་དབྱིབས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
①gati abhāve ca saṃsthānam kāya vijñaptis iti siddham
㈢འགྲོ་བ་མེད་ན་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་དབྱིབས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
◤[S452]
◤“na asti saṃsthānaṃ dravyataḥ” iti sautrāntikāḥ / [S452]
㈠經部師說。相貌非實有物。何以故。
㈡然經部說。形非實有。
D3226 🈪མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་དབྱིབས་ནི་རྫས་སུ་མེད་དེ། ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྒོར་ཁ་དོག་ཕལ་ཆེར་བྱུང་བ་ལ་གཟུགས་རིང་པོར་〖PNཔོ།〗ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད།
★0◤nāsti saṃsthānaṃ dravyata iti sautrāntikāḥ / [194|15-]
①na asti saṃsthānam dravyate iti sautra antikās
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་དབྱིབས་ནི་རྫས་སུ་མེད་དེ་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་དབྱིབས་ནི་རྫས་སུ་མེད་དེ། ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྒོར་ཁ་དོག་ཕལ་ཆེར་བྱུང་བ་ལ་གཟུགས་རིང་པོར་〖PNཔོ།〗ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད། དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ཉུང་ངུར་བྱུང་བ་ལ་ཐུང་ངུ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད། ཕྱོགས་བཞིར་མང་པོར་བྱུང་བ་ལ་གྲུ་བཞི་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད། ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པ་〖PN-པ།〗ན་ལྷམ་པ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤㈠〔偈曰〕：【向一方聚生 執色假說此 相貌由比量 約色相決判】。[S452]
★0◤ekadiṅmukhe hi bhūyasi varṇa utpanne dīrghaṃ rūpamiti prajñapyate / [194|16]
◤ekadiṅmukhe hi bhūyasi varṇa utpanne dīrghaṃ rūpam iti prajñapyate,[S452]
㈠釋曰。若色多生於一方假說名長。
㈡謂顯色聚一面多生，即於其中.假立長色。
①eka diṅmukhe hi bhūyasi varṇas utpanne dīrgham rūpam iti prajñapyate
③ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྒོར་ཁ་དོག་ཕལ་ཆེར་བྱུང་བ་ལ་གཟུགས་རིང་པོར་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་།
★◤tamevāpekṣyālpīyasi hrasvamiti / [194|16-]
♂tamebāpekṣyālpīyasi hrasvamiti /
①tam eva apekṣya alpīyasi hrasvam iti
③དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ཉུང་ངུར་བྱུང་བ་ལ་ཐུང་དུ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་།
◤tam evāpekṣyālpīyasi hnasvam iti,[S452]
㈠觀此色於餘色少假說名短。
㈡待此長色，於餘色聚一面少中.假立短色。
🈪དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ཉུང་ངུར་བྱུང་བ་ལ་ཐུང་ངུ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད། ཕྱོགས་བཞིར་མང་པོར་བྱུང་བ་ལ་གྲུ་བཞི་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད།
★0◤caturdiśaṃ bhūyasi caturasramiti / [194|17]
◤caturdiśaṃ bhūyasi caturasram iti,[S452]
㈠若於四方色多生假說名方。
㈡於四方面並多生中假立方色。
①caturdiśam bhūyasi caturasram iti
③ཕྱོགས་བཞིར་མང་པོར་བྱུང་བ་ལ་གྲུ་བཞི་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་།
★0◤sarvatra same vṛttamiti / [194|17-]
◤sarvatra same vṛttam iti / [S452]
㈠若一切處色生等。假說名圓。
㈡於一切處遍滿生中假立圓色。
🈪ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པ་〖PN-པ།〗ན་ལྷམ་པ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①sarvatra same vṛttam iti
③ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པ་ན་ལྷམ་པ་ཞེས་འདོགས་པར་བྱེད་དེ་།
★0◤evaṃ sarvam / [194|18]
◤evaṃ sarvam / [S452]
㈠所餘亦爾。
㈡所餘形色隨應當知
①evam sarvam
③ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★◤tadyathā 'lātamekasyāṃ diśi deśāntareṣvanantareṣu nirantaramāśu dṛśyamānaṃ dīrghamiti pratīyate sarvato dṛśyamānaṃ maṇḍalamiti / [194|18-]
♂tadyathā'lātamekasyāṃ diśi deśāntareṣvanantareṣu nirantaramāśu dṛśyamānaṃ dīrghamiti pratīyate sarvato dṛśyamānaṃ maṇḍalamiti /
◤tadyathā- alātamekasyāṃ diśi deśāntareṣv anantareṣu nirantaramāśu dṛśyamānaṃ dīrgham iti pratīyate,[S452]
㈠譬如火薪。疾向一方。於餘處見無間則執為長。
㈡如見火㷮。於一方面無間速運。便謂為長。
D3227 🈪དཔེར་ན་མགལ་མེ་ཕྱོགས་གཞན་གཅིག་ཏུ་མྱུར་དུ་འདབ་ཆགས་པར་སྣང་བ་ནི་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ལ།
①tadyathā lātam ekasyām diśi deśa antareṣu anantareṣu nirantaram āśu dṛśyamānam dīrgham iti pratīyate sarvatas dṛśyamānam maṇḍalam iti
③དཔེར་ན་མགལ་མེ་ཕྱོགས་གཞན་གཅིག་ཏུ་མྱུར་དུ་འདབ་ཆགས་པར་སྣང་བ་ནི་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ལ་།
㈢དཔེར་ན་མགལ་མེ་ཕྱོགས་གཞན་གཅིག་ཏུ་མྱུར་དུ་འདབ་ཆགས་པར་སྣང་བ་ནི་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ལ། ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་ན་ཟླུམ་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིབས་རྫས་སུ་〖PN-སུ།〗གཞན་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤sarvato dṛśyamānaṃ maṇḍalam iti / [S452]
㈠若於一切處見則執為圓。
㈡見彼周旋謂為圓色。
🈪ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་ན་ཟླུམ་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ཀྱི་
★◤na tu khalu jātyantaramasti saṃsthānam / [194|19-]
♂na tu khalu jātyantaramasti saṃsthānam{6. Y. na dravyasat saṃsthānam |} /
◤na dravyasat saṃsthānam / [S452]
㈠是故相貌與色無別類。
㈡故形無實別類色體。
🈪དབྱིབས་རྫས་སུ་〖PN-སུ།〗གཞན་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
①na tu khalu jāti antaram asti saṃsthānam
③ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་ན་ཟླུམ་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིབས་རྫས་སུ་གཞན་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་།།
◤yadi hi syāt--[S452]
㈠何以故。若有別類。
★◤yadi hi syāt[194|20]
①yadi hi syāt
③གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་།
㈢གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི། གཉིས་གཟུང་འགྱུར། མིག་གིས་མཐོང་ན་ཡང་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་〖PNཔོས།〗རེག་ན་ཡང་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་འདི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗གཟུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གཟུགས་ཀྱི་{168a}། སྐྱེ་མཆེད་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་འཛིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【dvigrāhyaṃ syāt 】[194|21]
①dvi grāhyam syāt
③གཉིས་གཟུང་འགྱུར་།
◤dvigrāhyaṃ syāt,[S452]
㈠〔偈曰〕：【二根取無入 決是意塵故】。
㈡【形亦非實有_a 應二根取故】〖04_4_b〗
D3228 🈪གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི། གཉིས་གཟུང་འགྱུར། མིག་གིས་མཐོང་ན་ཡང་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་〖PNཔོས།〗རེག་ན་ཡང་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་འདི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗གཟུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་འཛིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤cakṣuṣā hi dṛṣṭvā dīrghamityavasīyate kāyendriyeṇāpi spṛṣṭveti dvābhyāmasya grahaṇaṃ prāpnuyāt / [194|22-]
♂yadi hi syāt dvigrāhyaṃ syāt cakṣuṣā hi dṛṣṭvā dīrghamityavasīyate kāyendriyeṇāpi spṛṣṭveti dvābhyāmasya grahaṇaṃ prāpnuyāt /
◤cakṣuṣā hi dṛṣṭvā dīrgham ity avasīyate kāyendriyeṇa api spṛṣṭveti dvābhyāmasya grahaṇaṃ prāpnuyāt / [S452]
㈠釋曰。若眼見此分別為長。若身觸亦爾。是故此相貌。應成二根所取。
㈡若謂實有別類形色。則應一色二根所取。謂於色聚長等差別。眼見身觸俱能了知。由此應成二根取過。
D3229 🈪ཡང་ན་〖PN-ན།〗ཇི་ལྟར་རེག་བྱ་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་ལྟར་ཁ་དོག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ། །
①cakṣuṣā hi dṛṣṭvā dīrgham iti avasīyate kāya indriyeṇa api spṛṣṭvā iti dvābhyām asya grahaṇam prāpnuyāt
③མིག་གིས་མཐོང་ན་ཡང་རིང་པོའོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་རེག་ན་ཡང་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་འདི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་གཟུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་།
◤na dravyasat saṃsvānam / [S452]
★0◤na ca rūpāyatanasya dvābhyāṃ grahaṇamasti / [194|23]
①na ca rūpa āyatanasya dvābhyām grahaṇam asti
③གཟུགས་ཀྱི་ ****[@168a]**** *་།། སྐྱེ་མཆེད་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་འཛིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤aydi hi syāt dvigrāhyaṃ syāt cakṣuṣā hi dṛṣṭvā dīrghamityavasīyate kāyendriyeṇāpi spṛṣṭveti dvābhyāmasya prahaṇaṃ prāpnuyāt / [S452]
◤na ca rūpāyatanasya dvābhyāṃ grahaṇam asti / [S452]
㈠無有色入為二根所取。
㈡理無色處二根所取。
◤㈠〔偈曰〕：【由分別堅等 長等智生故】。[S452]
★◤yathā vā spraṣṭavye dīrghādigrahaṇaṃ tathā varṇe saṃbhāvyatām / [194|23-]
♂yathā vā spraṣṭavye dīrghādigrahaṇaṃ tathā varṇe{7. Y. adds api |} saṃbhāvyatām /
◤yathā vā spraṣṭavye dīrghādigrahaṇam, tathā varṇe 'pi sambhāvyatām / [S452]
㈠釋曰。如於觸中執長等相貌。汝於色中應知亦爾。
㈡然如依觸取長等相。如是依顯能取於形。豈不觸形俱行一聚。
D3230 🈪དེ་ལ་ནི་རེག་བྱ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་མངོན་སུམ་དུ་འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི〖PNཏེ།〗།
①yathā vā spraṣṭavye dīrgha ādi grahaṇam tathā varṇe saṃbhāvyatām
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗ཇི་ལྟར་རེག་བྱ་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་ལྟར་ཁ་དོག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ། །
★★◤smṛtimātraṃ tatra spraṣṭavyasāhacaryāt bhavati / [194|24]
♂smṛtimātraṃ tatra spraṣṭavya{8. Y. sparśa...|}sāhacaryāt bhavati /
◤smṛtimātraṃ tatra sparśasāhacaryād bhavati / [S452]
㈠於相貌中唯有憶念起。
㈡故因取觸能憶念形。
★◤sa tu sāhacaryāt bhavati na tu sākṣāt grahaṇam / [194|24-]
♂sa{9. MS. looks like na tu |} tu sāhacaryāt bhavati na tu sākṣāt grahaṇam /
◤sa tu sāhacaryāt bhavati, na tu sākṣād grahaṇam,[S452]
㈠與觸相應故。無有證取。
㈡非於觸中親取形色。
①smṛti mātram tatra spraṣṭavya sāhacaryāt bhavati sa tu sāhacaryāt bhavati na tu sākṣāt grahaṇam
③དེ་ལ་ནི་རེག་བྱ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་མངོན་སུམ་དུ་འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་།
㈢དེ་ལ་ནི་རེག་བྱ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་མངོན་སུམ་དུ་འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི〖PNཏེ།〗། དཔེར་ན་མེའི་གཟུགས་མཐོང་ནས་དེའི་ཚ་བའི་དྲན་པ་འབྱུང:བ་དང་། མེ་ཏོག་གི་དྲི་བསྣམས་ནས་དེའི་ཁ་དོག་གི་དྲན་པ་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན〖PNབཞིན་ནོ།〗། འདི་ལ་ནི་འཁྲུལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱིས་གཞན་དྲན་པར་རིགས་ཀྱི་གང་ལས་འདི་ངེས་པར་དྲན་པར་འགྱུར་བ་རེག་བྱ་ལས་〖PN-ལས།〗ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དབྱིབས་གང་ལ་ཡང་ངེས་པར་མེད་དོ། །
◤tathā-- agnirūpaṃ dṛṣṭvā tasyoṣṇatāyāṃ smṛtirbhavati,[S452]
㈠譬如人見火色。於火熱觸生念。
㈡如見火色便憶火煖。
🈪དཔེར་ན་མེའི་གཟུགས་མཐོང་ནས་དེའི་ཚ་བའི་དྲན་པ་འབྱུང:བ་དང་། མེ་ཏོག་གི་དྲི་བསྣམས་ནས་དེའི་ཁ་དོག་གི་དྲན་པ་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན〖PNབཞིན་ནོ།〗།
★◤yathā 'gnirūpaṃ dṛṣṭvā tasyoṣṇatāyāṃ smṛtirbhavati puṣpagandhaṃ ca ghrātvā tadvarṇa iti / [194|25-]
♂yathā'gnirūpaṃ dṛṣṭvā tasyoṣṇatāyāṃ smṛtirbhavati puṣpagandhaṃ ca ghrātvā tadvarṇa iti /
◤puṣpagandhaṃ ca ghrātvā tadvarṇa iti?[S452]
㈠聞花香於花色生念。
㈡及嗅花香能念花色。
①yathā gni rūpam dṛṣṭvā tasya uṣṇatāyām smṛtis bhavati puṣpa gandham ca ghrātvā tat varṇas iti
③དཔེར་ན་མེའི་གཟུགས་མཐོང་ནས་དེའི་ཚ་བའི་དྲན་པ་འབྱུང་བ་དང་། མེ་ཏོག་གི་དྲི་བསྣམས་ནས་དེའི་ཁ་དོག་གི་དྲན་པ་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན་།
★◤yuktamatrāvyabhicāratvādanyenānyasya smaraṇaṃ natu kiñcit spraṣṭavyaṃ kvacit saṃsthāne niyataṃ yatastatra smaraṇaṃ niyamena syāt / [194|26-195|01]
♂yuktamatrāvyabhi- cāratvādanyenā-[ 4a. 11A. V ] nyasya{10. Y. anya |} smaraṇaṃ natu kiṃcit spraṣṭavyaṃ{11. MS. praṣṭavyaṃ |} kvacit saṃsthāne @195 niyataṃ yatastatra{1. Y. atra |} smaraṇaṃ niyamena syāt /
◤yuktam atra avyabhicāratvād anyena anyasmaraṇam;[S452]
㈠此中是義應理。由彼實有不相離故。是故互得相比。
㈡此中二法定不相離故因取一可得念餘。
🈪འདི་ལ་ནི་འཁྲུལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱིས་གཞན་དྲན་པར་རིགས་ཀྱི་གང་ལས་འདི་ངེས་པར་དྲན་པར་འགྱུར་བ་རེག་བྱ་ལས་〖PN-ལས།〗ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དབྱིབས་གང་ལ་ཡང་ངེས་པར་མེད་དོ། །
①yuktam atra avyabhicāra tvāt anyena anyasya smaraṇam na tu kiñcid spraṣṭavyam kvacid saṃsthāne niyatam yatas tatra smaraṇam niyamena syāt
③འདི་ལ་ནི་འཁྲུལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱིས་གཞན་དྲན་པར་རིགས་ཀྱི་གང་ལས་འདི་ངེས་པར་དྲན་པར་འགྱུར་བ་རེག་བྱ་ལས་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དབྱིབས་གང་ལ་ཡང་ངེས་པར་མེད་དོ་།།
◤㈠〔偈曰〕：【於大聚集有 復決定相貌 不同相違故】。[S452]
◤na tu kiñcit spraṣṭavyaṃ kva cit saṃsthāne niyatam,[S452]
㈠釋曰。無有觸塵於相貌中。定因此定故。
㈡無觸與形定不相離。如何取觸能定憶形。
◤yato 'tra smaraṇaṃ niyamena syāt / [S452]
㈠於二中更互相比知。決定得成。
◤[S453]
◤tathā satyapi sāharcaniyame saṃsthāne smaraṇaṃ niyamena syāt / [S453]
㈠若無定相應取觸。比相貌決定成。
㈡若觸與形非定同聚。然由取觸能憶念形。
D3231 🈪འོན་ཏེ་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པར་ངེས་པ་མེད་ཀྱང་ངེས་པར་དབྱིབས་དྲན་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཁ་དོག་ཀྱང་འགྱུར་རོ། །
★◤athāsatyapi sāhacaryaniyame saṃsthānasmaraṇaṃ niyamena syāt / [195|01-]
♂athā{2. Y. tathā |}satyapi sāhacaryaniyame saṃsthāna{3. Y. saṃsthāne |}smaraṇaṃ niyamena syāt /
①atha asati api sāhacarya niyame saṃsthāna smaraṇam niyamena syāt
㈢འོན་ཏེ་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པར་ངེས་པ་མེད་ཀྱང་ངེས་པར་དབྱིབས་དྲན་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཁ་དོག་ཀྱང་འགྱུར་རོ། །
★★◤varṇe 'pi syāt varṇavaddhā saṃsthāne 'pyaniyamena syāt / [195|02]
♂varṇe 'pi syāt varṇavadvā saṃsthāne 'pyaniyamena syāt /
◤varṇe 'pi syāt / [S453]
㈠於色比亦定應成。
㈡顯色亦應因觸定憶。
★0◤nacaivaṃ bhavati / [195|02-]
◤varṇavad vā saṃsthāne 'py aniyamena syāt / [S453]
㈠或如於色於相貌不定故。比不應成。
㈡或應形色如顯無定。則取觸位。應不了形。
D3232 🈪ཡང་ན་ནི་ཁ་དོག་བཞིན་དུ་དབྱིབས་ཀྱང་ངེས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟ་ཡང་མ་ཡིན་པར་〖PNཔས།〗རེག་བྱ་ལས་འདི་དྲན་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na ca evaṃ bhavati / [S453]
㈠此二義悉不成。
㈡而實不然。
★◤ayuktamasya spraṣṭavyātsmaraṇaṃ / [195|03]
♂ayuktamasya spraṣṭavyātsmaraṇam /
◤ayuktam asya spraṣṭavyāt smaraṇam / [S453]
㈠是故由觸比相貌。是義不然。
㈡故不應說因取於觸能憶念形。
①varṇe api syāt varṇa vaddhā saṃsthāne pyaniyamena syāt na ca evam bhavati ayuktam asya spraṣṭavyāt smaraṇam
㈢ཡང་ན་ནི་ཁ་དོག་བཞིན་དུ་དབྱིབས་ཀྱང་ངེས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟ་ཡང་མ་ཡིན་པར་〖PNཔས།〗རེག་བྱ་ལས་འདི་དྲན་པར་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤citrāstaraṇevā 'nekavarṇasaṃsthāne darśanādbahūnāmaikadeśyaṃ prāpnuyāt / [195|03-]
♂citrāstaraṇe{4. Y. citrāntareṇa |} vā'nekavarṇasaṃsthāne darśanādbahūnāmaikadeśyaṃ{5. Y. ekadeśya |} prāpnuyāt /
◤citrāntareṇa vā'nekavarṇasaṃsthāne darśanād bahūnām ekadeśaṃ prāpnuyāt / [S453]
㈠於有眾多相貌物。如𣰽毺等。由見眾多相貌故。隨一所見。是眾多相貌所成一分。若是實物。
㈡或錦等中見多形故。便應一處有多實形。
D3233 🈪རི:མོས་བཀྲམ་པ་ལ་དབྱིབས་དུ་〖Pམོ་བཀྲམ་ལ་དབྱིབས་སུ།Nམོ་བཀྲམ་པ་ལས་དབྱིབས་སུ།〗མ་སྣང་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁ་དོག་བཞིན་ནོ། །
①citra āstaraṇā ivā neka varṇa saṃsthāne darśanāt bahūnām a ekadeśyam prāpnuyāt
③རི་མོས་བཀྲམ་པ་ལ་དབྱིབས་དུ་མ་སྣང་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རི:མོས་བཀྲམ་པ་ལ་དབྱིབས་དུ་〖Pམོ་བཀྲམ་ལ་དབྱིབས་སུ།Nམོ་བཀྲམ་པ་ལས་དབྱིབས་སུ།〗མ་སྣང་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁ་དོག་བཞིན་ནོ། །
★★◤taccāyīuktaṃ varṇavat / [195|04]
♂taccāyuktaṃ varṇavat /
◤tac ca ayuktaṃ varṇavat / [S453]
㈠此義不成。譬如顯色。
㈡理不應然。如眾顯色。
①tat ca āyīuktam varṇa vat
③ཁ་དོག་བཞིན་ནོ་།།
★0◤tasmānnāsti dravyataḥ saṃsthānam / [195|04-]
◤tasmān na asti dravyataḥ saṃsthānam // [S453]
㈠是故相貌無有實物。
㈡是故形色非實有體。
D3234 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་དབྱིབས་ནི་རྫས་སུ་མེད་དོ། །
①tasmāt na asti dravyatas saṃsthānam
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དབྱིབས་ནི་རྫས་སུ་མེད་དོ། །
★◤yaccāpi kiñcit sapratighaṃ rūpamasti tadavaśyaṃ paramāṇau vidyate / [194|06]
♂yacchāpi kiṃcit sapratighaṃ rūpamasti tadavaśyaṃ paramāṇau vidyate /
◤yac ca api kiñ cit sapratighaṃ rūpam asti tadavaśyaṃ paramāṇau vidyate?[S453]
㈠復次隨有有礙色。此色必定有隣虛。
㈡又諸所有有對實色。必應有實別類極微。
D3235 🈪གང་ཡང་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་
◤na cāṇau tat,[S453]
ⅰ㈡【無別極微故】〖04_4_c〗
🈪དེ་རྡུལ་ལ་མེད་དེ〖PN-དེ།〗།
◥དེ་རྡུལ་ལ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྫས་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་མེད་དོ། །
★◤ 【na cāṇau tat 】[195|07]
①yat ca api kiñcid sa pratigham rūpam asti tat avaśyam paramāṇau vidyate na ca aṇau tat
③གང་ཡང་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེ་རྡུལ་ལ་མེད་དེ་།
㈢གང་ཡང་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེ་རྡུལ་ལ་མེད་དེ〖PN-དེ།〗། རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་མེད་དོ། །
★◤na ca saṃsthānaṃ paramāṇau vidyate dīrghādi / [195|08]
♂na cāṇau tat na ca saṃsthānaṃ paramāṇau vidyate dīrghādi /
◤na ca saṃsthānaṃ paramāṇau vaidyate dīrghādi / [S453]
㈠相貌色無別隣虛。
㈡然無極微名為長等。
🈪རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་མེད་དོ། །
①na ca saṃsthānam paramāṇau vidyate dīrgha ādi
③རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་མེད་དོ་།།
★0◤tasmādbahuṣveva tathā saṃniviṣṭeṣu dīrghādiprajñaptiḥ / [195|08-]
◤tasmād bahuṣv eva tathāsanniviṣṭeṣu dīrghādiprajñaptiḥ / [S453]
㈠是故多色如此聚集。假說長等名。
㈡故即多物如是安布差別相中假立長等。
D3236 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་དབྱིབས་ནི་〖PN-དབྱིབས་ནི།〗མང་པོ་དེ་ལྟར་གནས་པ་དག་ཁོ་ན་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་འདོགས་པར་ཟད་དོ། །
①tasmāt bahuṣu eva tathā saṃniviṣṭeṣu dīrgha ādi prajñaptis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དབྱིབས་ནི་〖PN-དབྱིབས་ནི།〗མང་པོ་དེ་ལྟར་གནས་པ་དག་ཁོ་ན་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་འདོགས་པར་ཟད་དོ། །
◤[S454]
★◤atha mattaṃ saṃsthānaparamāṇava eva tathā saṃniviṣṭā dīrghādisaṃjñāṃ labhanta iti / [195|09-]
♂atha mattaṃ saṃsthānaparamāṇava eva tathā saṃniviṣṭā dīrghādisaṃjñāṃ labhanta{6. Y. dīrghādisaṃjñā bhavanti |} iti /
◤atha matam- saṃsthānaparamāṇava eva tathāsanniviṣṭā dīrghādisaṃjñā bhavanti iti?[S454]
㈠若汝言。是相貌隣虛聚集如此得長等名。
㈡若謂即以形色極微如是安布名為長等。
D3237 🈪འོན་ཏེ་དབྱིབས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ཁོ་ན་དེ་ལྟར་གནས་པ་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་〖PNཔར།〗མིང་འདོགས་པར་འདོད་ན་ནི་དེ་དག་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཕྱོགས་འཛིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །
★0◤so 'yaṃ kevalaḥ pakṣapātasteṣāmasiddhatvāt / [195|10]
◤so 'yaṃ kevalaḥ pakṣapātaḥ; teṣām asiddhatvāt / [S454]
㈠此執一向墮偏助。相貌隣虛不成就故。
㈡此唯朋黨。非極成故。
★◤siddhasvalakṣāṇānāṃ hi teṣāṃ saṃcayo yujyate / [195|10-]
♂siddhasvalakṣaṇānāṃ hi teṣāṃ saṃcayo yujyate /
◤siddhasvalakṣaṇānāṃ hi teṣāṃ sañcayo yujyate / [S454]
㈠若彼別相成就。彼聚集可然。
㈡謂若形色有別極微自相極成。可得聚集如是安布以為長等。
🈪3669 རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་བསགས་པ་ཅུང་བར་འགྱུར་ན་དབྱིབས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ན་དེ་དག་བསགས་པ་ལྟ་ཞིག་ག་ལ་ཡོད།
①atha mattam saṃsthāna paramāṇavas eva tathā saṃniviṣṭā dīrgha ādi saṃjñām labhante iti sas yam kevalas pakṣapātas teṣām asiddha tvāt siddha sva lakṣāṇānām hi teṣām saṃcayas yujyate
㈢འོན་ཏེ་དབྱིབས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་ཁོ་ན་དེ་ལྟར་གནས་པ་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་〖PNཔར།〗མིང་འདོགས་པར་འདོད་ན་ནི་དེ་དག་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཕྱོགས་འཛིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །
★0◤na ca saṃsthānāvayavānāṃ varṇādivat svabhāvaḥ siddha iti kuta eṣāṃ saṃcayaḥ / [195|11]
◤na ca saṃsthānāvayavānāṃ varṇādivat svabhāvaḥ siddha iti kuta eṣāṃ sañcayaḥ![S454]
㈠相貌隣虛如色等隣虛。自性既不成就。云何得有聚集。
㈡非諸形色有別極微自相極成猶如顯色。云何得有聚集安布。
①na ca saṃsthāna avayavānām varṇa ādi vat svabhāvas siddhas iti kutas eṣām saṃcayas
③རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་བསགས་པ་ཅུང་བར་འགྱུར་ན་དབྱིབས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ན་དེ་དག་བསགས་པ་ལྟ་ཞིག་ག་ལ་ཟད་དོ་།།
㈢རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་བསགས་པ་ཅུང་བར་འགྱུར་ན་དབྱིབས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོར་〖Nབོ།〗གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ན་དེ་དག་བསགས་པ་ལྟ་ཞིག་ག་ལ་ཡོད། འོ་ན་གང་ཁམ་པའི་སྣོད་རྣམས་ཁ་དོག་ཀྱང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཁ་དོག་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་མིང་འདོགས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དཔེར་ན་གྲོག་〖PNགྲོགས།〗མ་ལ་སོགས་པ་{168b}ཐ་མི་དད་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་འདོགས་པ་ལྟར་དབྱིབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★★◤yattarhi varṇaścābhinno bhavati saṃsthānaṃ ca bhinnaṃ dṛśyate mṛdbhājanānām / [195|12]
♂yattarhi varṇaścābhinno{7. Y. varṇatvābhinnaḥ |} bhavati saṃsthānaṃ ca bhinnaṃ dṛśyate mṛdbhājanānām /
◤yat tarhi varṇatvābhinno bhavati, saṃsthānaṃ ca bhinnaṃ dṛśyate mṛdbhājanānām?[S454]
㈠若汝言色同不異。但見相貌有異。謂土器等。是義不然。
㈡豈不現見諸土器等有顯相同而形相異。
🈪འོན་གང་ཁམ་པའི་སྣོད་རྣམས་ཁ་དོག་ཀྱང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ་ཞེ་ན།
①yat tarhi varṇas ca abhinnas bhavati saṃsthānam ca bhinnam dṛśyate mṛd bhājanānām
③ཡོད། འོན་གང་ཁམ་པའི་སྣོད་རྣམས་ཁ་དོག་ཀྱང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ་ཞེ་ན་།
★◤nanu coktaṃ yathā kṛtvā varṇe dīrghādisaṃjñā prajñapyate tathā ca pipīlikādīnāmabhede paṅkticakrādīnāṃ bhedaḥ prajñāyate tathā saṃsthānasyāpi / [195|12-]
♂nanu coktaṃ yathā kṛtvā varṇe{8. Y. reads saṃniviṣṭavarṇe and gives in note kṛtvā varṇe MS. |} dīrghādisaṃjñā prajñapyate yathā ca pipīlikādīnāmabhede paṅkticakrādīnāṃ bhedaḥ prajñāyate tathā saṃsthānasyāpi /
◤nanu coktaṃ yathā kṛtvā varṇe dīrghādisaṃjñā prajñapyate,[S454]
①nanu ca uktaṃ yathā kṛtvā varṇe dīrghādisaṃjñā prajñapyate,
㈠前為不已說耶。若色起如此相。於中假立為長等。
㈡為不已辯。即於多物安布差別。假立長等。
🈪ཇི་ལྟར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཁ་དོག་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་མིང་འདོགས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དཔེར་ན་གྲོག་མ་ལ་སོགས་པ་ཐ་མི་དད་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་འདོགས་པ་ལྟར་དབྱིབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①nanu ca uktam yathā kṛtvā varṇe dīrgha ādi saṃjñā prajñapyate tathā ca pipīlikā ādīnām abhede paṅkti cakra ādīnām bhedas prajñāyate tathā saṃsthā
③ཇི་ལྟར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཁ་དོག་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་མིང་འདོགས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དཔེར་ན་གྲོག་མ་ལ་སོགས་པ་ ****[@168b]**** ་ཐ་མི་དད་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་འདོགས་པ་ལྟར་དབྱིབས་ཀྱང་མ་བཤད་དམ། དེ་དང་འདྲའོ་།།
◤yathā ca pipīlikādīnāmabhede paṅkticakrādīnāṃ bhedaḥ prajñāyate,[S454]
㈠譬如蟻等。無有差別。而說有行輪等異。
㈡如眾蟻等有相不殊。然有行輪安布形別。
◤tathā saṃsthānasya api ![S454]
㈠相貌亦爾。
㈡形依顯等理亦應然。
◤yat tarhi tamasi dūrād vā varṇamapaśyantaḥ sthāṇvādīnāṃ dairdhyādīni paśyanti?[S454]
㈠復次若汝言。於闇中遠不見色。如杌等但見長等相。故相異色。是義不然。何以故。
㈡豈不闇中或於遠處觀杌等物了形非顯。
🈪3670 འོ་ན་གང་མུན་ཁུང་དང་ཐག་རིང་པོ་ནས་སྡོང་དུམ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་མ་མཐོང་བར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་དེ་ཁ་དོག་མི་གསལ་བ་ཁོ་ན་མཐོང་ནས་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཕྲེང་བ་དང་དམག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །
D3238 🈪རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གྲུབ་ན་ནི་དེ་དག་བསགས་པ་ཅུང་བར་འགྱུར་ན་དབྱིབས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོར་〖Nབོ།〗གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ན་དེ་དག་བསགས་པ་ལྟ་ཞིག་ག་ལ་ཡོད། འོ་ན་གང་ཁམ་པའི་སྣོད་རྣམས་ཁ་དོག་ཀྱང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་དབྱིབས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཁ་དོག་ལ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་མིང་འདོགས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་མ་བཤད་དམ། དཔེར་ན་གྲོག་〖PNགྲོགས།〗མ་ལ་སོགས་པ་ཐ་མི་དད་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་འདོགས་པ་ལྟར་དབྱིབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
D3239 🈪འོ་ན་གང་མུན་ཁུང་དང་ཐག་རིང་པོ་ནས་སྡོང་དུམ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་མ་མཐོང་བར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་〖PN-རོ།〗ཞེ་ན། དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗དེ་ཁ་དོག་མི་གསལ་〖PNབསལ།〗བ་ཁོ་ན་མཐོང་ནས་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཕྲེང་བ་དང་དམག:ལ་སོགས་པ་ལ་〖PN-གལ་སོགས་པ་ལ།〗ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤yattarhi tamapi dūrādvā varṇamapaśyantaḥ sthāṇvādīnāṃ dairghyādīni paśyanti varṇameva te tatrāvyaktaṃ dṛṣṭvā dīrghādiparikalpaṃ kurvanti / [195|14-]
♂yattarhi tamapi dūrādvā varṇama-[ 4b. 11B. V ] paśyantaḥ sthāṇvādīnāṃ dairdhyādīni paśyanti varṇameva te tatrāvyaktaṃ dṛṣṭvā dīrghādiparikalpaṃ kurvanti /
①yat tarhi tam api dūrāt vā varṇam apaśyantas sthāṇu ādīnām dairghya ādīni paśyanti varṇam eva te tatra avyaktam dṛṣṭvā dīrgha ādi parikalpam kur
③འོ་ན་གང་མུན་ཁུང་དང་ཐག་རིང་པོ་ནས་སྡོང་དུམ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་མ་མཐོང་བར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་དེ་ཁ་དོག་མི་གསལ་བ་ཁོ་ན་མཐོང་ནས་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ་།
㈢འོ་ན་གང་མུན་ཁུང་དང་ཐག་རིང་པོ་ནས་སྡོང་དུམ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་མ་མཐོང་བར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་〖PN-རོ།〗ཞེ་ན། དེ་དག་གི་〖PNགིས།〗དེ་ཁ་དོག་མི་གསལ་〖PNབསལ།〗བ་ཁོ་ན་མཐོང་ནས་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཕྲེང་བ་དང་དམག:ལ་སོགས་པ་ལ་〖PN-གལ་སོགས་པ་ལ།〗ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །
◤varṇam eva te tatrāvyaktaṃ dṛṣṭvā dīrghādiparikalpaṃ kurvanti,[S454]
㈠是所見即是色。於此中不明了故。分別為長等。
㈡寧即顯等安布為形。以闇遠中觀顯不了。是故但起長等分別。
D3240 🈪དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གང་རེས་འགའ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ངེས་པར་མི་ཟིན་པ་ནི་ཚོགས་པ་ཙམ་དང་མི་གསལ་བ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤paṅktisenāparikalpavat / itthaṃ caitadevam / [195|16]
◤paṅktisenāparikalpavat / [S454]
㈠譬如行軍等。
㈡如於遠闇觀眾樹人。但了行軍不知別相。
①paṅkti senā parikalpa vat
③ཕྲེང་བ་དང་དམག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ་།།
①ittham ca etat evam
③དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གང་རེས་འགའ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ངེས་པར་མི་ཟིན་པ་ནི་ཚོགས་པ་ཙམ་དང་མི་གསལ་བ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤veviditaṃ ca etad evam / [S454]
㈠由如此理。此義必應然。
㈡理必應爾。
D3241 🈪ཡང་ད་ནི་མདོ་སྡེ་པ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང་དབྱིབས་ཀྱང་བསལ་〖PNགསལ།〗ནས་གང་ལ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་དག་ནི་དབྱིབས་ཁོ་ན་ལ་ལུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདོགས་པར་བྱེད་ལ་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yat kadā cid anirdhāryamāṇaparicchedaṃ saṅghātamātramavyaktaṃ dṛśyate kim apy etad iti / [S454]
㈠有時不可分別差別。唯眾物聚集。見不明了。
㈡以或有時不了顯形唯知總聚。
★0◤yatkadācidanirdhāryamāṇaparicchedaṃ saṃghātamātramavyaktaṃ dṛśyate kimapyetaditi / [195|17]
①yat kadācid anirdhāryamāṇa paricchedam saṃghāta mātram avyaktam dṛśyate kim api etat iti
③གང་རེས་འགའ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ངེས་པར་མི་ཟིན་པ་ནི་ཚོགས་པ་ཙམ་དང་མི་གསལ་བ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S455]
◤atha idānīṃ kāyasya gatiṃ nirākṛtya saṃsthānaṃ ca tatrabhavantaḥ sautrāntikāḥ kāṃ kāyavijñaptiṃ prajñapayanti?[S455]
㈠若爾汝等經部師。除身行動及相貌。此中汝立何法為身業。
㈡既已遮遣行動及形。汝等經部宗立何為身表。
★◤athedānīṃ kāyasya gatiṃ nirākṛṭya samsthānaṃ ca tatra bhavantaḥ sautrāntikāḥ kāṃ kāyavijñarptiṃ prajñapayanti / [195|18-]
♂athedānīṃ kāyasya gatiṃ nirākṛtya saṃsthānaṃ ca tatra bhavantaḥ sautrāntikāḥ kāṃ kāyavijñaptiṃ prajñapayanti /
①atha idānīm kāyasya gatim nirākṛṭya samsthānam ca tatra bhavantas sautra antikās kām kāya vijñarptim prajñapayanti
③ཡང་ད་ནི་མདོ་སྡེ་པ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང་དབྱིབས་ཀྱང་བསལ་ནས་གང་ལ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ད་ནི་མདོ་སྡེ་པ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང་དབྱིབས་ཀྱང་བསལ་〖PNགསལ།〗ནས་གང་ལ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་དག་ནི་དབྱིབས་ཁོ་ན་ལ་ལུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདོགས་པར་བྱེད་ལ་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤saṃsthānam eva hi te kāyavijñarpti prajñapayanti / natu punardravyataḥ / [195|19]
♂saṃsthānam eva hi te kāyavijñaptiṃ prajñapayanti / ♂natu punadravyataḥ /
◤saṃsthānam eva hi te kāyavijñaptiṃ prajñapayanti, na tu punar dravyataḥ / [S455]
㈠但立相貌。為身有教業。不由實有故。
㈡立形為身表。但假而非實。
D3242 🈪དེ་ལ་〖PN-ལ།〗འདོགས་པར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ལས་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་དང་དེར་ལུས་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①saṃsthānam eva hi te kāya vijñarpti prajñapayanti na tu punar dravyatas
③དེ་དག་ནི་དབྱིབས་ཁོ་ན་ལ་ལུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདོགས་པར་བྱེད་ལ་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tāṃ ca prajñapayantaḥ kathaṃ kāyakarma prajñapayanti / [195|20]
◤tāṃ ca prajñapayantaḥ kathaṃ kāyakarma prajñapayanti?[S455]
㈠若汝假說相貌。云何立為身業。
㈡既執但用假為身表。復立何法為身業耶。
①tām ca prajñapayantas katham kāya karma prajñapayanti
③དེ་ལ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་འདོགས་པར་བྱེད་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་〖PN-ལ།〗འདོགས་པར་བྱེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ལས་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་དང་དེར་ལུས་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤kāyādhiṣṭhānaṃ karma kāyakarma yā cetanā kāyasya tatra tatra praṇetrī / [195|20-]
◤kāyādhiṣṭhānaṃ karma kāyakarma,[S455]
①kāya adhiṣṭhānaṃ karma kāya-karma,
㈠以身為依止，此業為身業。
㈡若業依身，立為身業。
①kāya adhiṣṭhānam karma kāya karma yā cetanā kāyasya tatra tatra praṇetrī
③ཅེ་ན། ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་ལས་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་དང་དེར་ལུས་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤yā cetanā kāyasya tatra tatra praṇetrī / [S455]
①yā cetanā kāyasya tatra tatra praṇetṛ |
㈠若故意能引身.於種種處，即立此故意為身業。
㈡謂能種種運動身思，依身門行，故名身業。
★0◤evaṃ vāṅmanaskarmaṇī api yathāyogaṃ veditavye / [195|21]
◤evaṃ vāṅmanaskarmaṇī api yathāyogaṃ veditavye / [S455]
㈠如此口意二業，如理應知。
㈡語業意業.隨其所應立差別名，當知亦爾。
D3243 🈪དེ་བཞིན་དུ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དག་〖Pདང་།Nགང་།〗ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①evam vāc manaskarmaṇī api yathāyogam veditavye
㈢དེ་བཞིན་དུ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དག་〖Pདང་།Nགང་།〗ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤yattarhi “cetanā karma cetayitvā ce”tyuktaṃ saṃkalpacetanā pūrvaṃ bhavatyevaṃ saṃkalpacetanā pūrvaṃ bhavatyevaṃ caivaṃ ca kariṣyāmīti / [195|22-]
♂yattarhi “cetanā karma cetayitvā ce”tyuktaṃ saṃkalpacetanā pūrvaṃ bhavatyevaṃ caivaṃ ca kariṣyāmīti /
◤yat tarhi “cetanā karma cetayitvā ca” ( ) ity uktam?[S455]
㈠若爾於前已說。業有二種。一故意業。二故意所造業。此二有何異。
㈡若爾何故契經中說有二種業。一者思業。二思已業。此二何異。
①yat tarhi cetanā karma cetayitvā ca iti uktam saṃkalpa cetanā pūrvam bhavati evam saṃkalpa cetanā pūrvam bhavati evam ca evam ca kariṣyāmi it
③འོ་ན་གང་སེམས་པ་དང་། བསམ་པའི་ལས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱའོ་སྙམ་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་སྔར་འབྱུང་ལ་།
㈢འོ་ན་གང་སེམས་པ་དང་། བསམ་〖PNབསམས།〗པའི་ལས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱའོ་〖PN-བྱའོ།〗སྙམ་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་སྔར་འབྱུང་ལ། དེ་ལྟར་བསམས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ལུས་〖PN-ལུས།〗འཇུག་པར་བྱེད་པར་བྱ་བའི་སེམས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་བསམ་〖PNབསམས།〗པའི་ལས་ཞེས་བྱའོ། །
◤saṅkalpacetanā pūrvaṃ bhavati- ‘evaṃ ca evaṃ ca kariṣyāmi’ iti / [S455]
㈠分別故意先起。謂我等應作如此如此。是名故意業。
㈡謂前加行起思惟思，我當應為如是如是所應作事，名為思業。
D3244 🈪འོ་ན་གང་སེམས་པ་དང་། བསམ་〖PNབསམས།〗པའི་ལས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱའོ་〖PN-བྱའོ།〗སྙམ་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་སྔར་འབྱུང་ལ།
★0◤tathā cetayitvā paścāt kriyā cetanotpadyate / [195|23]
◤tathā cetayitvā paścāt kriyā cetanotpadyate / [S455]
①tathā cetayitvā paścāt kriyā cetanā utpadyate|
㈠故意分別已，後引事故意起。
㈡既思惟已，起作事思，隨前所思作所作事，
🈪དེ་ལྟར་བསམས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ལུས་〖PN-ལུས།〗འཇུག་པར་བྱེད་པར་བྱ་བའི་སེམས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ།
①tathā cetayitvā paścāt kriyā cetanā utpadyate
③དེ་ལྟར་བསམས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ལུས་འཇུག་པར་བྱེད་པར་བྱ་བའི་སེམས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤yayā kāyaḥ preryate sā 'sau cetayitvā karmetyucyate / [195|23-]
♂yayā kāyaḥ preryate sā'sau cetayitvā karmetyucyate /
◤yayā kāyaḥ preryate sāsau cetayitvā karmety ucyate / [S455]
①yayā kāyaḥ preryate[īr] sā “asau cetayitvā karma” ity ucyate|
㈠能引身作種種事，是名故意所造業。
㈡動身發語，名思已業。
🈪དེ་ནི་བསམ་〖PNབསམས།〗པའི་ལས་ཞེས་བྱའོ། །
①yayā kāyas preryate sā sau cetayitvā karma iti ucyate
③དེ་ནི་བསམ་པའི་ལས་ཞེས་བྱའོ་།།
★◤evaṃ tarhi vijñaptyabhāvādavijñaptirapi kāmāvacarī nāstīti mahānto doṣā anuṣajyante / [195|24-]
♂evaṃ tarhi vijñaptyabhāvādavijñaptirapi kāmāvacarī nāstīti{9. Y. na syāt |} mahānto doṣā anuṣajyante /
◤evaṃ tarhi vijñaptyabhāvādavijñaptir api kāmāvacarī na syād iti mahānto doṣā anuṣajyante,[S455]
㈠若爾則無有教業。是有教業於欲界亦無。是故隨此執有大過失起。
㈡若爾表業則為定無。表業既無。欲無表業亦應非有。便成大過。
D3245 🈪དེ་ལྟ་ན་ན་འོ་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་མེད་བས་ཉེས་པ་ཆེན་པོར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①evam tarhi vijñapti abhāvāt avijñaptis api kāmāvacarī na asti iti mahāntas doṣās anuṣajyante
㈢དེ་ལྟ་ན་ན་འོ་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་མེད་བས་ཉེས་པ་ཆེན་པོར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤anuṣaṅgānāṃ punaḥ pratyanuṣaṅgā bhaviṣyanti / [195|25-]
◤anuṣaṅgāṇāṃ punaḥ pratyanuṣaṅgā bhaviṣyanti;[S455]
㈠若爾對此過失。復有別對治起。
㈡如是大過有理能遮。
D3246 🈪ཐལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བའི་གཉེན་པོ་དག་ཡོད་དེ།
①anuṣaṅgānām punar pratyanuṣaṅgās bhaviṣyanti
③ཐལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བའི་གཉེན་པོ་དག་ཡོད་དེ་།
㈢ཐལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བའི་གཉེན་པོ་དག་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱ:བའི་སེམས་པའི་〖PNབ་སེམས་དཔའི།〗ཁྱད་པར་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་〖PN+ཡོངས་སུ།〗འབྲང་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadi tasmādeva kāyakarmasaṃśabditāccetanāviśeṣādavijñaptiḥ syāt / [195|26-]
◤yadi tasmād eva kāyakarmasaṃśabditāc cetanāviśeṣādavijñaptiḥ syāt,[S455]
㈠若無教業。從如向所說名身業。故意差別生。
㈡謂從如前所說二表殊勝思故。起思差別名為無表。
🈪གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱ:བའི་སེམས་པའི་〖PNབ་སེམས་དཔའི།〗ཁྱད་པར་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་〖PN+ཡོངས་སུ།〗འབྲང་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤cittānuparivartinī syātsamāhitavijñaptivat nai vaṃ bhaviṣyati / [195|27-]
♂cittānuparivartinī syātsamāhitavijñaptivat nai-[ 5a. 11A. VI. ] vaṃ bhaviṣyati /
◤cittānuparivartinī syāt samāhitāvijñaptivat?[S455]
㈠何所有此應隨從故意起。譬如定無教。
㈡此有何過。此應名為隨心轉業。如定無表.心俱轉故。
◤na evaṃ bhaviṣyati;[S455]
㈠此過失不應有。
㈡無如是過。
★★◤cetanāviśeṣeṇa tadākṣpaviśeṣāt / [195|28]
♂cetanāviśeṣeṇa tadākṣepaviśeṣāt /
◤cetanāviśeṣeṇa tadākṣepaviśeṣāt / [S455]
①cetanā-viśeṣeṇa tad-ākṣepa-viśeṣāt|
㈠由隨本故意.差別所引，及依事故意.差別生故。
㈡審決勝思.動發勝思.所引生故。
D3247 🈪དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་དེའི་འཕེན་པ་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yadi tasmāt eva kāya karma saṃśabditāt cetanā viśeṣāt avijñaptis syāt citta anuparivartinī syāt samāhita vijñapti vat nai vam bhaviṣyati cetanā viśeṣeṇa tadākṣpa viśeṣāt
③གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་སེམས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།། དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་དེའི་འཕེན་པ་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་དེའི་འཕེན་པ་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤sā 'pi ca vijñaptiḥ satī tadākṣepe cetanāyā balaṃ nibhālayate / [195|28-196|01]
♂sā'pi ca @196 vijñaptiḥ satī tadākṣepe {1. Y. adds utpādana |}cetanāyā valaṃ nibhālayate /
◤sāpi ca vijñaptiḥ satī tadākṣepe utpādanacetanāyā balaṃ nibhālayate; jaḍatvāt / [S455]
㈠若有教起。亦觀本能引故意勢力故。此方得生。由昧鈍故。
㈡設許有表。亦待如前所說思力。以性鈍故。
D3248 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་ཡོད་ན་ཡང་དེ་འཕང་བར་བྱ་བ་ནི་སེམས་། །པའི་སྟོབས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་བླུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sā api ca vijñaptis satī tad ā ākṣepe cetanāyās balam nibhālayate
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་ཡོད་ན་ཡང་དེ་འཕང་བར་བྱ་བ་ནི་སེམས་ ****[@169a]**** *་།།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་ཡོད་ན་ཡང་དེ་འཕང་བར་བྱ་བ་ནི་སེམས་{169a}། །པའི་སྟོབས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་བླུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤jaḍatvāt / [196|01]
♂jaḍatvāt{2. MS. jatvāt |} /
①jaḍa tvāt
③པའི་སྟོབས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་བླུན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤dravyameva tu saṃsthānaṃ vaibhāṣikā varṇayanti saṃsthānātmikāṃ tu kāyavijñaptim / [196|01-]
◤dravyam eva tu saṃsthānaṃ vaibhāṣikā varṇayanti, saṃsthānātmikāṃ tu kāyavijñaptim / [S455]
㈠何況無教。毘婆沙師說。身相貌實有物。身有教業以此為體。
㈡毘婆沙師說。形是實故。身表業形色為體。
D3249 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དབྱིབས་ཀྱང་རྫས་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དབྱིབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①dravyam eva tu saṃsthānam vaibhāṣikās varṇayanti saṃsthāna ātmikām tu kāya vijñaptim
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དབྱིབས་ཀྱང་རྫས་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དབྱིབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【vāgvijñaptistu vāgdhvaniḥ // VAkK_4.3 //】[196|03]
♂vāgvijñaptistu vāgdhvaniḥ //3//
①vāc vijñaptis tu vāc dhvanis
③ངག་རྣམས་རིག་བྱེད་འདི་ངག་སྒྲ་།།
㈢ངག་རྣམས་རིག་བྱེད་འདི་ངག་〖N+གི།〗སྒྲ། །ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
◤vāgvijñaptistu vāgdhvaniḥ // 3 // [S455]
㈠〔偈曰〕：【言教語音聲】。
㈡ 【語表許言聲】〖04_4_d〗
D3250 🈪ངག་རྣམས་རིག་བྱེད་འདི་ངག་〖N+གི།〗སྒྲ། །ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
◤[S456]
★0◤vāksvabhāvo yaḥ śabdaḥ saiva vāgvijñaptiḥ / avijñaptiḥ pūrvamevoktā / [196|04]
◤vāksvabhāvo yaḥ śabdaḥ saiva vāgvijñaptiḥ // 3 // [S456]
㈠釋曰。是聲言語為性。是名有教。
㈡語表業體謂即言聲。
①vāc svabhāvas yas śabdas sā eva vāc vijñaptis
③ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡིན་ནོ་།།
①avijñaptis pūrvam eva uktā
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་〖PN+ནི།〗ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤avijñaptiḥ pūrvam eva uktā / [S456]
㈠言業無教。於前已說。
㈡無表業相如前已說。
D3251 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་〖PN+ནི།〗ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤sā 'pi dravyato nāstīti sautrāntikāḥ / [196|04-]
♂sā'pi dravyato nāstīti sautrāntikāḥ /
◤sāpi dravyato na asti iti sautrāntikāḥ;[S456]
㈠經部師說。此亦非實有物。
㈡經部亦說。此非實有。
①sā api dravyatas na asti iti sautra antikās
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་ཡང་རྫས་སུ་མེད་དེ་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ:ཡང་རྫས་〖PNདེ་ཡང་རྗེས།〗སུ་མེད་དེ། ཁས་བླངས་ནས་མི་བྱེད་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དང་། འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNརོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤abhyupetyākaraṇamātratvāt / [196|05]
◤abhyupetyākaraṇamātratvāt / [S456]
㈠何以故。先已信求。唯定不作為量故。
㈡由先誓限唯不作故。
D3252 🈪མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ:ཡང་རྫས་〖PNདེ་ཡང་རྗེས།〗སུ་མེད་དེ། ཁས་བླངས་ནས་མི་བྱེད་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དང་། འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNརོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤atītānyapi mahābhūtānyupādāya prajñaptesteṣāṃ cāvidyamānasvabhāvatvādrūpalakṣaṇābhāvācca / [196|05-]
◤atītāny api mahābhūtāny upādāya prajñapteḥ, teṣāṃ ca avidyamānasvabhāvatvād, rūpalakṣaṇābhāvāc ca / [S456]
㈠彼師依過去四大。成立此義故。過去四大已無為性故。由執此色為相故。
㈡彼亦依過去大種施設。然過去大種體非有故。又諸無表無色相故。
①abhyupetya akaraṇa mātra tvāt atītāni api mahābhūtāni upādāya prajñaptes teṣām ca avidyamāna svabhāva tvāt rūpa lakṣaṇa abhāvāt ca
③ཁས་བླངས་ནས་མི་བྱེད་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དང་། འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་འདོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤astīti vaibhāṃṣikāḥ / [196|06-]
♂astīti vaibhāṣikāḥ /
◤asti iti vaibhāṣikāḥ / [S456]
㈠毘婆沙師說。此無教實有物。
㈡毘婆沙說。此亦實有。
D3253 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①asti iti vaibhāṃṣikās
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kathaṃ jñāyate / [196|07]
◤kathaṃ jñāyate?[S456]
㈠云何得知
㈡云何知然。
①katham jñāyate
③ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་གསུམ་དྲི་མེད་གཟུགས་གསུངས་དང་། །འཕེལ་དང་མ་བྱས་ལམ་〖PNལ།〗སོགས་ཕྱིར། །མདོ་ལས། གནས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གཟུགས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད། བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་སོ། །
★0◤ 【trividhāmalarūpoktivṛddhyakurvatpathādibhiḥ /】[196|08]
①trividha amala rūpa ukti vṛddhi akurvat patha ādibhis
③རྣམ་གསུམ་དྲི་མེད་གཟུགས་གསུངས་དང་།། འཕེལ་དང་མ་བྱས་ལམ་སོགས་ཕྱིར་།།
◤trividhāmalarūpoktivṛddhyakurvatpathādibhiḥ / [S456]
㈠〔偈曰〕：【三無流色長 不作說道等】。
㈡頌曰 【說三無漏色_a 增非作等故】〖05_4_b〗
🈪◦1828ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་གསུམ་དྲི་མེད་གཟུགས་གསུངས་དང་། །འཕེལ་དང་མ་བྱས་ལམ་སོགས་ཕྱིར། །
★★◤trividhaṃ rūpamuktaṃ sūtre / “tribhiḥ sthānai rūpasya rūpasaṃgraho bhavati / [196|09]
♂trividhaṃ rūpamuktaṃ sūtre / “tribhiḥ sthānai rūpasya rūpasaṃgraho bhavati /
◤trividhaṃ rūpamuktaṃ sūtre—[S456]
㈠釋曰。於經中說。色有三種。
㈡論曰。以契經說色有三種。
🈪མདོ་ལས། གནས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་ཀྱིས་གཟུགས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད།
D3254 🈪ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་གསུམ་དྲི་མེད་གཟུགས་གསུངས་དང་། །འཕེལ་དང་མ་བྱས་ལམ་〖PNལ།〗སོགས་ཕྱིར། །མདོ་ལས། གནས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གཟུགས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད། བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་སོ། །
①trividham rūpam uktam sūtre
③མདོ་ལས་།
①tribhis sthānais rūpasya rūpa saṃgrahas bhavati
③གནས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་ཀྱིས་གཟུགས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤“tribhiḥ sthānai rūpasya rūpasaṃgraho bhavati-[S456]
㈠有三處能攝諸色。
㈡此三為處攝一切色。
★0◤asti rūpaṃ sanidarśanaṃ sapratigham / [196|09-]
◤asti rūpaṃ sanidarśanaṃ sapratigham,[S456]
㈠有色有顯有礙。
㈡一者有色有見有對。
①asti rūpam sa nidarśanam sa pratigham
③བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་།
★★◤asti rūpamanidarśanaṃ sapratigham / [196|10]
♂asti rūpa{3. Y. omits rūpam |}manidarśanaṃ sapratigham /
◤asti rūpamanidarśanaṃ sapratigham,[S456]
㈠有色無顯有礙。
㈡二者有色無見有對。
①asti rūpam anidarśanam sa pratigham
③བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་།
★◤asti rūpamanidarśanamapratighami”ti / [196|10-]
♂asti rūpamanidarśanamapratighami”ti /
◤asti rūpamanidarśanamapratigham” ( ) iti / [S456]
㈠有色無顯無礙。
㈡三者有色無見無對。
🈪བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་སོ། །
★◤anāsravaṃ ca bhagavatā rūpamuktam / “anāsravāḥ dharmāḥ katame / [196|11]
♂anāstravaṃ ca bhagavatā rūpamuktam / ♂“anāsravāḥ{4. MS. anāsrāvāḥ |} dharmāḥ katame /
◤anāsravaṃ ca bhagavatā rūpam uktam—[S456]
㈠佛說有無流色。
㈡又契經中說有無漏色。
①asti rūpam anidarśanam apratigham iti anāsravam ca bhagavatā rūpam uktam
③བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་སོ་;་།
①anāsravās dharmās katame
③ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗གང་ཞེ་ན། གཟུགས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའམ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གཟུགས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ། །
◤“anāsravāḥ dharmāḥ katame?[S456]
㈠如經言。何者無流法。
㈡如契經說。無漏法云何。
🈪◦1829ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གང་ཞེ་ན།
★◤yasmin rūpe 'tītānāgatapratyutpanno notpadyate 'nunayo vā pratigho vā yāvadyasminvijñāne / [196|12-]
♂yasmin rūpe 'tītānāgata- pratyutpanno notpadyate 'nunayo vā pratigho vā yāvadyasminvijñāne /
◤yasmin rūpe 'tītānāgatapratyutpanno notpadyate 'nunayo vā pratigho vā yāvad yasmin vijñāne,[S456]
①yasmin rūpe atīta-anāgata-pratyutpannas na utpadyate anunaya vā pratigha vā yāvad yasmin vijñāne,
㈠若色過去現世未來，於中欲不起.瞋不起，乃至於識亦爾。
㈡謂於過去未來現在.諸所有色，不起愛恚，乃至識亦然。[梵：於色不起過現未愛恚]
🈪གཟུགས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའམ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གཟུགས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་གསུངས་ཏེ།
★★◤ima ucyante 'nāsravā dharmā” iti / [196|13]
♂ima ucyante 'nāsravā dharmā” iti /
◤ima ucyante 'nāsravā dharmāḥ” ( ) iti / [S456]
①ima ucyante anāsravā dharmāḥ” ( ) iti|
㈠說此名無流法。
㈡是名無漏法。
①yasmin rūpe tīta anāgata pratyutpannas na utpadyate nunayas vā pratighas vā yāvat yasmin vijñāne ime ucyante anāsravās dharmās iti
③གཟུགས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའམ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གཟུགས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་གསུངས་ཏེ་།
◤na avijñaptiṃ virahayyāsti rūpamnanidarśanam apratigham, na apy anāsravam / [S456]
㈠若除無教色。則無無顯無礙色及無流色。
㈡除無表色。何法名為無見無對及無漏色。
🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ། །
D3255 🈪ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗གང་ཞེ་ན། གཟུགས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གང་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའམ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གཟུགས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ། །
★◤na cā vijñaptiṃ virahayyāsti rūpamanidarśanamapratighaṃ nāpyanā sravam / [196|13-]
♂na cā{5. Y. omits ca |}vijñaptiṃ virahayyāsti rūpamanidarśanamapratighaṃ nāpyanāstravam /
◤[S457]
◤vṛddhir api coktā—[S457]
①vṛddhir api ca uktā—
㈠經中又說增長。
㈡又契經說有福增長。
★0◤vṛddhirapi coktā / [196|14]
①na cā vijñaptim virahayya asti rūpam anidarśanam apratigham na api anā sravam vṛddhis api ca uktā
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ་།།
★◤“ebhiḥ saptabhiraupadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥ samanvāgatasya śrāddhasya kulaputrasya kuladuhiturvā carato vā svapato vā tiṣṭhato vā jāgrato vā satatasamitamabhivardhata eva puṇyamupajāyata eva puṇyam / [196|14-]
♂“ebhiḥ saptabhiraupadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥ samanvāga-[ 5b. 11B. VI ] tasya śrāddhasya kulaputrasya{6. Y. adds vā |} kuladuhiturvā carato vā svapato vā tiṣṭhato vā jāgrato vā satatasamitamabhivardhata eva puṇyamupajāyata eva puṇyam /
◤“ebhiḥ saptabhir aupadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥ samanvāgatasya śrāddhasya kulaputrasya {Y. adds vā / } kuladuhitur vā carato vā svapato vā tiṣṭhato vā jāgrato vā satatasamitam abhivardhata eva puṇyam upajāyata eva puṇyam / [S457]
①“ebhiḥ sapta aupadhika puṇyakriyāvastu samanvāgata śrāddha kulaputrasya vā kuladuhitur vā carata vā svapata vā tiṣṭhata vā jāgrata vā satata-samitam abhivardhate eva puṇyam upajāyata eva puṇyam |
㈠如經言。若善男子善女人，有信根與七種有攝福德業處相應，若行若住.若臥若覺，恒時平等，福德增長，福德相續。
㈡如契經言。諸有淨信，若善男子或善女人，成就有依七福業事，若行若住.若寐若覺，恒時相續.福業漸增.福業續起。
D3256 🈪རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བདུན་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ནི་རྒྱུ་ཡང་རུང་འདུག་ཀྱང་རུང་〖PN-རུང་།〗ཉལ་ཡང་རུང་མི་ཉལ་ཡང་རུང་སྟེ། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་〖PNའཆད།〗པར་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ།
①ebhis saptabhis aupadhikais puṇya kriyā vastubhis samanvāgatasya śrāddhasya kula putrasya kula duhitus vā caratas vā svapatas vā tiṣṭhatas vā jāgratas vā satata samitam abhivardhata
③རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བདུན་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ནི་རྒྱུ་ཡང་རུང་འདུག་ཀྱང་རུང་ཉལ་ཡང་རུང་མི་ཉལ་ཡང་རུང་སྟེ་།
㈢རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བདུན་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ནི་རྒྱུ་ཡང་རུང་འདུག་ཀྱང་རུང་〖PN-རུང་།〗ཉལ་ཡང་རུང་མི་ཉལ་ཡང་རུང་སྟེ། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་〖PNའཆད།〗པར་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་〖PN+དག〗དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་འཕེལ་བར་〖PNབ།〗ཡང་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་{169b}པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱང་མངོན་པར་འཕེལ་བར་མི་རུང་ངོ་། །
①eva puṇyam upajāyate eva puṇyam
③རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་།
★★◤evaṃ niraupadhikairi”ti // [196|17]
♂evaṃ niraupadhikairi”ti /
◤evaṃ niraupadhikair” ( ) iti / [S457]
①evaṃ niraupadhikais” ( ) iti |
㈠與無攝相應亦爾。
㈡無依亦爾。
🈪རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་〖PN+དག〗དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་འཕེལ་བར་〖PNབ།〗ཡང་གསུངས་ཏེ།
★◤na cāvijñaptimantareṇānyamanaso 'pti puṇyasyābhivṛddhiryujyate / [196|17-]
♂na cāvijñaptimantareṇānyamanaso 'pi puṇyasyābhivṛddhiryujyate /
◤na ca avijñaptim antareṇa anyamanaso 'pi puṇyasya abhivṛddhir yujyate / [S457]
㈠若離無教。異緣心人。福德業處不應有增長。
㈡除無表業。若起餘心或無心時。依何法說福業增長。
🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱང་མངོན་པར་འཕེལ་བར་མི་རུང་ངོ་། །
①evam niraupadhikais iti na ca avijñaptim antareṇa anya manasas pti puṇyasya abhivṛddhis yujyate
③རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་འཕེལ་བར་ཡང་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་ ****[@169b]**** ་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱང་མངོན་པར་འཕེལ་བར་མི་རུང་ངོ་།།
★◤akurvataśca svayaṃ paraiḥ kārayataḥ karmapathā na sidhyeyurasatyāmavijñaptau / [196|18-]
♂akurvataśca svayaṃ paraiḥ kārayataḥ karmapathā na sidhyeyu{7. MS. siddheyu...|}rasatyāmavijñaptau /
◤akurvataś ca svayaṃ paraiḥ kārayataḥ karmapathā na sidhyeyurasatyāmavijñaptau / [S457]
㈠若人自不作但教他作。若無無教業道不應成。
㈡又非自作。但遣他為。若無無表業不應成業道。
🈪◦1831རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་བྱས་ལ། གཞན་དག་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལུང་དུ་བསྒོ་བ་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་རུང་སྟེ། ལས་དེ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3257 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་བྱས་ལ། གཞན་དག་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལུང:དུ་བསྒོ་བ་ཙམ་གྱིས་〖PNསྒོ་བ་ཙམ་ནི།〗ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་རུང་སྟེ། ལས་དེ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①akurvatas ca svayam parais kārayatas karma pathās na sidhyeyus asatyāma vijñaptau
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་བྱས་ལ། གཞན་དག་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་བྱས་ལ། གཞན་དག་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལུང:དུ་བསྒོ་བ་ཙམ་གྱིས་〖PNསྒོ་བ་ཙམ་ནི།〗ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་རུང་སྟེ། ལས་དེ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤nahyājñāpanavijñaptiḥ maulaḥ karmapatho yujyate / [196|19]
♂nahyājñāpanavijñaptiḥ{8. Y. ...vijñapteḥ |} maulaḥ{9. Y. omits maulaḥ |} karmapatho yujyate{10. Y. upayujyate |} / ♂tasya karmaṇo 'kṛtatvāt /
①na hi ājñāpana vijñaptis maulas karma pathas yujyate
③ལུང་དུ་བསྒོ་བ་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་རུང་སྟེ་།
◤[S458]
◤[S459]
◤na hy ājñāpanavijñapteḥ karmapatha upayujyate; tasya karmaṇo 'kṛtatvāt / [S459]
㈠何以故。令他教業非是業道。非自所作業故。
㈡以遣他表非彼業道攝。此業未能正作所作故。
D3258 🈪བྱས་〖PNཟས།〗སུ་ཟིན་ཀྱང་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tasya karyaṇo 'kṛtatvāt / kṛte 'pi ca tasyāḥ svabhāvaviśeṣāditi / [196|20]
♂kṛte 'pi ca tasyāḥ svabhāvaviśeṣāditi /
①tasya karyaṇas kṛta tvāt
③ལས་དེ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①kṛte api ca tasyās svabhāva viśeṣāt iti
㈢བྱས་〖PNཟས།〗སུ་ཟིན་ཀྱང་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kṛte 'pi tasyāḥ svabhāvaviśeṣād iti / [S459]
㈠若已作此性無差別故。
㈡使作所作已。此性無異故。
🈪◦1832བྱས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤uktaṃ ca bhagavatā “dharmā bhikṣavo bāhyamāyatanamekādaśabhirāyatanairasaṃgṛhītamanidarśanamapratighami”ti / [196|20-]
♂uktaṃ ca bhagavatā “dharmā bhikṣavo bāhyamāyatanamekādaśabhi- rāyatanairasaṃgṛhītamanidarśanamapratighami”ti /
◤uktaṃ ca bhagavatā—[S459]
㈠亦非佛世尊說。
㈡又契經說。
🈪◦1833བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དགེ་སློང་ཆོས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཅིག་གིས་མ་བསྡུས་པ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི།
D3259 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དགེ་སློང་ཆོས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཅིག་གིས་མ་བསྡུས་པ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ཏེ། དེར་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་〖PN-མ།〗གཏོགས་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཤིག་མ་གཟིགས་ན་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
①uktam ca bhagavatā dharmās bhikṣavas bāhyam āyatanam ekādaśabhis āyatanais asaṃgṛhītam anidarśanam apratigham iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དགེ་སློང་ཆོས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཅིག་གིས་མ་བསྡུས་པ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དགེ་སློང་ཆོས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཅིག་གིས་མ་བསྡུས་པ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ཏེ། དེར་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་〖PN-མ།〗གཏོགས་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཤིག་མ་གཟིགས་ན་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤“dharmā bhikṣavo bāhyamāyatanamekādaśabhirāyatanairasaṃgṛhītamanidarśanamapratigham” ( ) ita / [S459]
㈠比丘諸法是外入。非十一入所攝。謂無顯無礙。
㈡苾芻當知。法謂外處。是十一處所不攝法無見無對。
★0◤na tvarūpītyuktam / [196|22]
◤na tv arūpīty uktam / [S459]
㈠不說無色。
㈡不言無色。
🈪གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ཏེ།
①na tu arūpī iti uktam
③གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་ནི་མ་གསུངས་ཏེ་།
0◤tatra kiṃ prayojanaṃ syād yadi dharmāyatanāntargatam avijñaptirūpaṃ naśyeta / [196|22-][S459]
㈠此言則成無用。若不見無教色在法入攝。
㈡若不觀於法處所攝無表色者。此言闕減便成無用。
🈪དེར་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཤིག་མ་གཟིགས་ན་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
①tatra kim prayojanam syāt yadi dharma āyatana antargatam avijñapti rūpam naśyeta
③དེར་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཤིག་མ་གཟིགས་ན་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤aṣṭāṅgaśca mārgo na syādavijñaptimantareṇa / [196|23]
◤aṣṭāṅgaś ca mārgo na syād avijñaptim antareṇa / [S459]
㈠若離無教色。聖道不成八分。
㈡又若無無表應無八道支。
D3260 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་མེད་ན་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ།
①aṣṭa aṅgas ca mārgas na syāt avijñaptim antareṇa
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་མེད་ན་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་ཡང་པར་འགྱུར་རོ་།། མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་མེད་ན་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤samāpannasya samyagvākkarmāntājīvānām{11. S.Y. omits samyag |} ayogāt / [196|23-][S459]
㈠若人入觀正語正業正命。不相應故。
㈡以在定時語等無故。
🈪སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①samāpannasya samyak vāc karmānta ājīvānām ayogāt
③སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤yattarhīdamuktaṃ “tasyaivaṃ jānata evaṃ paśyataḥ samyagdṛṣṭirbhāvanāparipūriṃ gacchati samyak saṃkalpaḥ samyak vyāyāmaḥ samyak smṛtiḥ samyak samādhiḥ / [196|24-]
♂yattarhīdamuktaṃ “tasyaivaṃ jānata evaṃ paśyataḥ samyagdṛṣṭi- rbhāvanāparipūriṃ gacchati samyak saṃkalpaḥ samyak vyāyāmaḥ samyak smṛtiḥ samyak samādhiḥ /
①yat tarhi idamuktam tasya evam jānatas evam paśyatas samyak dṛṣṭis bhāvanā paripūrim gacchati samyak saṃkalpas samyak vyāyāmas samyak smṛt samādhis
㈢འོ་ན་འདི་སྐད་དུ་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། :ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་〖PN-ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་།〗། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yat tarhi idam uktam—[S459]
㈠若爾此經所說云何經言。
㈡若爾何故契經中言。
◤“tasya evaṃ jānata evaṃ paśyataḥ samyagdṛṣṭirbhāvanāparipūriṃ gacchati, samyaksaṅkalpaḥ, samyagvāyāmaḥ, samyaksmṛtiḥ, samyaksamādhiḥ / [S459]
①“tasya evaṃ jānata evaṃ paśyataḥ samyagdṛṣṭir bhāvanāparipūriṃ gacchati, samyaksaṅkalpaḥ, samyagvāyāmaḥ, samyaksmṛtiḥ, samyaksamādhiḥ|
㈠若人如此知如此見。正見至修習圓滿。正覺正進正念正定。
㈡彼如是知彼如是見。修習正見正思惟正精進正念正定皆至圓滿。
D3261 🈪འོ་ན་འདི་སྐད་དུ་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། :ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་〖PN-ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་།〗། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤pūrvameva cāsya samyak vāvakrmāntājīvāḥ pariśuddhā bhavanti paryavadātā” iti / [196|26-]
♂pūrvameva cāsya samyak vākkarmāntājīvāḥ pariśuddhā bhavanti paryavadātā” iti /
◤pūrvam eva cāsya samyagvākkarmāntājīvāḥ pariśuddhā bhavanti paryavadātāḥ” ( ) iti?[S459]
㈠先時正語正業正命。已清淨離染污。
㈡正語業命先時已得清淨鮮白。
①pūrvam eva ca asya samyak vā avakrma anta ājīvās pariśuddhās bhavanti paryavadātās iti
③འདིའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་སོ་ཞེ་ན་།
㈢འདིའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་སྔོན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱས་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤laukikamārgavairāgyaṃ pūrvakṛtamabhisaṃdhāyaitaduktam / [196|27-]
♂laukikamārga- vairāgyaṃ pūrvakṛtamabhisaṃdhāyaitaduktam /
◤laukikamārgavairāgyaṃ pūrvakṛtam abhisandhāya etad uktam / [S459]
㈠此言約先循世道離欲。故作此說。
㈡此依先時已得世間離染道說。無相違過。
D3262 🈪འདིའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་སྔོན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱས་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
①laukika mārga vairāgyam pūrva kṛtam abhisaṃdhāya etat uktam
③འདི་ནི་སྔོན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱས་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤prātimokṣasaṃvaraścapi na syādasatyāmavijñaptau / [196|28-197|01]
♂prātimokṣa-[ 6a. 11A. VII ] saṃvaraścāpi na @197 syādasatyāmavijñaptau /
◤prātimokṣasaṃvaraś ca api na syād asatyām avijñaptau / [S459]
㈠若無無教色。波羅提木叉戒亦不應成。
㈡又若撥無無表色者。則亦應無有別解脫律儀。
🈪◦1837རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།
◤na hi samādānād ūrdhvaṃ tad asti, yena anyamanasko 'py ayaṃ bhikṣuḥ syāt, bhikṣuṇī vā iti / [S459]
①na hi samādānād ūrdhvaṃ tad asti, yena anya-manaska 'py ayaṃ bhikṣuḥ syāt, bhikṣuṇī vā iti|
㈠何以故。從受戒後此戒即無。謂能成異緣心人。為比丘比丘尼等。
㈡非受戒後有戒相續，雖起異緣心而名苾芻等。
🈪ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ན་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདི་ཡང་དགེ་སློང་ངམ་དགེ་སློང་མར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ། །
D3263 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་སོ་སོར་〖PNསོ།〗ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ན་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདི་ཡང་དགེ་སློང་ངམ་དགེ་སློང་མར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ། །
★◤na hi samādānādurdhvaṃ tadasti yenānyamanasko 'pyayaṃ bhikṣuḥ syāt bhikṣuṇī veti / [197|01-]
♂na hi samādānādūrdhvaṃ tadasti yenānyamanasko 'pyayaṃ bhikṣuḥ syāt bhikṣuṇī veti /
★★◤setuśca sūtre viraktiruktā / dauḥśīlyavivandhatvāt / [197|02]
♂setuśca sūtre viraktiruktā / dauḥśīlyavibandhatvāt /
◤setuś ca sūtre viraktir uktāḥ; dauḥśīlyavibandhatvāt / [S459]
㈠於經中說。遠離戒為塘。能遮邪戒故。
㈡又契經說。離殺等戒名為隄塘戒。能長時相續堰遏犯戒過故。
🈪◦1838མདོ་ལས་སྤོང་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ལོན་དུ་ཡང་གསུངས་ཏེ། མེད་པ་ནི་ཆུ་ལོན་ཡིན་པར་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
D3264 🈪མདོ་ལས་སྤོང་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ལོན་དུ་ཡང་གསུངས་ཏེ〖PNན།〗། མེད་པ་ནི་ཆུ་ལོན་ཡིན་པར་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
①prātimokṣa saṃvaras capi na syāt asatyām a vijñaptau na hi samādānāt urdhvam tat asti yena anya manaskas pyayam bhikṣus syāt bhikṣuṇī vā iti setus ca sūtre viraktis uktā dauḥśīlya vivandha tvāt
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ན་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདི་ཡང་དགེ་སློང་ངམ་དགེ་སློང་མར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ། །། མདོ་ལས་སྤོང་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ལོན་དུ་ཡང་། །། གསུངས་ཏེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་ན་སོ་སོར་〖PNསོ།〗ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ན་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདི་ཡང་དགེ་སློང་ངམ་དགེ་སློང་མར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མེད་དོ། །
★0◤na vā bhavantī seturbhavitumarhatītyastyevāvijñaptiḥ / [197|02-]
◤na vā bhavantī seturbhavitumarhatīty asty eva avijñaptiḥ / [S459]
㈠若此無不應成塘。由此等證故知實有無教色。
㈡非無有體可名隄塘。由此等證知實有無表色。
①na vā bhavantī setus bhavitum arhati iti asti eva avijñaptis
③མེད་པ་ནི་ཆུ་ལོན་ཡིན་པར་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །། གསུངས་ཏེ་།
㈢མདོ་ལས་སྤོང་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ལོན་དུ་ཡང་གསུངས་ཏེ〖PNན།〗། མེད་པ་ནི་ཆུ་ལོན་ཡིན་པར་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤atra sautrāntikā āhuḥ bahvapyetaccitramapyetat / [197|03-]
◤atra sautrāntikā āhuḥ--[S459]
㈠此中經部師說。
㈡經部師說。
①atra sautra antikās āhus bahu api etat citram api etat
③།། འདི་ལ་མདོ་སྡེ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་མང་པོ་ཡང་ཡིན། །། གསུངས་ཏེ། །། ལ་།
㈢འདི་ལ་མདོ་སྡེ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་མང་པོ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡིན་ལ། འདི་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདི་དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་མོད〖PNརོ།〗། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།{170a}། །རེ་ཞིག་གང་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ། དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དག་ན་རེ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་པོའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡིན་ལ། ཡུལ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་〖PNབསྟན།〗པར་བྱེད་དོ། །
◤bahv apy etat, citram apy etat / [S459]
㈠此證甚多種種希有。
㈡此證雖多種種希奇。
🈪◦1839འདི་ལ་མདོ་སྡེ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་མང་པོ་ཡང་ཡིན་ལ། འདི་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདི་དེ་ལྟར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་མོད། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གང་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ། དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དག་ན་རེ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་པོའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡིན་ལ། ཡུལ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །
🈪◦1840ད་ནི་དེ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཡིན་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ། །
🈪◦1841གང་ཡང་གཟུགས་ཟག་ཕ་མེད་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ན་རེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་བའི་གཟུགས་དེ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤na evaṃ tv etat / [S459]
㈠理實不然。
㈡然不應理。
★★◤naivaṃ tvetat / kiṃ kāraṇam / yat tāvaduktaṃ “trividharūpokteri”ti / [197|04]
♂naivaṃ tvetat / kiṃ kāraṇam / yattāvaduktaṃ “trividharūpokteri”ti /
◤kiṃ kāraṇam?[S459]
㈠何以故。
㈡所以然者。
①na evam tu etat
③འདི་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདི་དེ་ལྟར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་མོད་།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
①yat tāvat uktam trividha rūpa ukteri ti
③ ****[@170a]**** *་།། རེ་ཞིག་གང་གཟུགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་།
◤yat tāvad uktam-- “trividharūpokteḥ” iti / [S459]
㈠是汝所說。由三種色故。有無教色。
㈡所引證中且初經言有三色者。
★0◤tatra yogācārā upadiśanti / [197|04-]
◤tatra yogācārā upadiśanti-[S459]
㈠此中先舊觀行師說。
㈡瑜伽師說。
★★◤dhyāyināṃ samādhiviṣayo rūpaṃ samādhiprabhāvādutpadyate / [197|05]
♂dhyāyināṃ samādhiviṣayo{1. Y. viṣaya |} rūpaṃ samādhiprabhāvādutpadyate /
◤dhyāyināṃ samādhiviṣayarūpaṃ samādhiprabhāvād utpadyate,[S459]
㈠諸觀行人有定境界。色由定威力生起。
㈡修靜慮時定力所生定境界色。
①tatra yoga ācārās upadiśanti dhyāyinām samādhi viṣayas rūpam samādhi prabhāvāt utpadyate
③དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དག་ན་རེ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་སྐྱེ་སྟེ་།
★★◤cakṣurindriyāviṣayatvāt anidarśanam / deśānāvaraṇatvādapratighamiti / atha matam / [197|06]
♂cakṣurindriyāviṣayatvāt anidarśanam / deśānāvaraṇatvā{2. Y. ...nāvaraṇād |}dapratighamiti / ♂atha matam /
◤cakṣurindriyāviṣayatvād anidarśanam,[S459]
㈠此色非眼境故說無顯。
㈡非眼根境故名無見。
①cakṣus indriya aviṣaya tvāt anidarśanam deśān āvaraṇa tvāt apratigham iti
③དེ་ཡང་དབང་པོའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡིན་ལ་;་ཡུལ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་།།
★★◤kathamidānīṃ tat rūpam iti / etadavijñaptau samānam / [197|07]
♂kathamidānīṃ tat rūpamiti / ♂etadavijñaptau samānam /
◤deśānāvaraṇād apratigham iti / [S459]
㈠不遮處所故說無礙。
㈡不障處所故名無對。
①atha matam katham idānīm tat rūpam iti etat avijñaptau samānam
㈢ད་ནི་དེ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཡིན་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ། །
★◤yadapyuktamanāsravarūpokteriti tad eva samādhiprabhāvasaṃbhūtaṃ rūpamanāsrave samādhāvanāsravaṃ varṇayanti yogācārāḥ / [197|07-197|08]
♂yadapyuktamanāsravarūpokteriti tadeva samādhiprabhāvasaṃbhūtaṃ rūpamanāsrave samādhāvanāsravaṃ varṇayanti yogācārāḥ /
◤[S460]
◤atha matam—katham idānīṃ tad rūpam iti?[S460]
㈠若汝言。此云何名色。
㈡若謂既爾如何名色。
◤etad avijñaptau samānam / [S460]
㈠此難於無教亦同。
㈡釋如是難與無表同。
◤yad apy uktam-- ‘anāsravarūpokteḥ’ iti,[S460]
㈠是汝所說。由說無流色故。有無教色。
㈡又經所言無漏色者。
◤tad eva samādhiprabhāvasambhūtaṃ rūpam anāsrave samādhāv anāsravaṃ varṇayanti yogācārāḥ / [S460]
㈠此義同前。此色由定威力生。在無流定中。為境界故。觀行人說。此為無流色。
㈡瑜伽師說。即由定力所生色中依無漏定者即說為無漏。
◤arhato yad rūpaṃ bhāhyaṃ cety apare;[S460]
①arhato yad rūpaṃ bhāhyaṃ ca ity apare;
㈠有餘師說。阿羅漢色及外色名無流色。
㈡有餘師言。無學身色及諸外色皆是無漏。
🈪◦1842གཞན་དག་ན་རེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་གཟུགས་དང་། ཕྱི་རོལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪◦1843འོ་ན་གང་མདོ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མིག་ཇི་སྙེད་པ་དང་། གཟུགས་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤arhato yadrūpaṃ bāhyaṃ cetyapare / āsravāṇāmaniśrayatvāt / [197|09]
♂arhato yadrūpaṃ bhāhyaṃ cetyapare / ♂āsravāṇāmaniśrayatvāt /
①yat api ukta m anāsrava rūpa uktes iti tat eva samādhi prabhāva saṃbhūtam rūpam anāsrave samādhāvana āsravam varṇayanti yoga ācārās arhatas yat rūpam bāhyam ca iti apare
③གང་ཡང་གཟུགས་ཟག་ཕ་མེད་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ན་རེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་བའི་གཟུགས་དེ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་གཟུགས་དང་། ཕྱི་རོལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་།
㈢གང་ཡང་གཟུགས་ཟག་པ་མེད་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ན་རེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི:མཐུ་ལས་〖Pམཐུལ།Nམཐུ་ལ།〗སྐྱེས་བའི་གཟུགས་དེ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①āsravāṇām aniśraya tvāt
③ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་གཟུགས་དང་། ཕྱི་རོལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤āsravāṇāmaniḥśrayatvāt / [S460]
㈠非流依止故。
㈡非漏依故得無漏名。
★◤yattarhi sūtra uktaṃ “sāsravā dharmāḥ katame / [197|09-]
♂yattarhi sūtra uktaṃ “sāsravā dharmāḥ katame /
◤yat tarhi sūtra uktam—[S460]
㈠若爾經中云何說。
㈡何故經言
🈪◦1844འོ་ན་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
🈪◦1845ཅིར་འགྱུར་ན། མཚན་ཉིད་འཚོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①yat tarhi sūtras uktam sa āsravās dharmās katame
③འོ་ན་གང་མདོ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་མདོ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མིག་ཇི་སྙེད་པ་དང་། གཟུགས་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yāvadeva cakṣuryavadeva rūpāṇī”ti vistaraḥ / [197|10]
♂yāvadeva cakṣuryāvadeva rūpāṇī”ti vistaraḥ /
◤“sāsravā dharmāḥ katame? yāvad eva cakṣuryāvad eva rūpāṇi” iti vistaraḥ?[S460]
㈠何者有流法。謂一切眼一切色。廣說如經。
㈡有漏法者諸所有眼乃至廣說。
①yāvat eva cakṣus yavat eva rūpāṇi iti vistaras
③མིག་ཇི་སྙེད་པ་དང་། གཟུགས་ཇི་སྙེད་པ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་ཞེ་ན་།
★0◤tatra punarāsravāṇāmapratipakṣatvātsāsravamuktam / [197|10-]
◤tat punar āsravāṇāmapratipakṣatvāt sāsravam uktam / [S460]
㈠此色非流對治故。說名有流。
㈡此非漏對治故得有漏名。
🈪◦1846ཇི་ལྟར་དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ནམ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འཆོལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་པར་འགྱུར་ན།
①tatra punar āsravāṇām apratipakṣa tvāt sa asravam uktam
③དེ་ནི་ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤paryāyeṇa tarhi tadeva sāsravaṃ cānāsravaṃ ca syāt / [197|11]
◤paryāyeṇa tarhi tad eva sāsravaṃ ca anāsravaṃ ca syāt?[S460]
㈠由此別義。此色可說有流。可說無流。
㈡是則此應言有漏亦無漏。
①paryāyeṇa tarhi tat eva sa āsravam ca anāsravam ca syāt
㈢འོ་ན་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
㈢ཅིར་འགྱུར་ན〖PN-ན།〗། མཚན་ཉིད་འཆོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ syāt / lakṣaṇasaṃkaraḥ syāt / [197|12]
◤kiṃ syāt? lakṣaṇasaṅkaraḥ syāt / [S460]
㈠若爾何有相雜過失。
㈡若爾何過。有相雜失。
D3271 🈪ཅིར་འགྱུར་ན〖PN-ན།〗། མཚན་ཉིད་འཆོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①kim syāt lakṣaṇa saṃkaras syāt
★◤yathā tat sāsravaṃ tathā na kadācidanāsravamiti ko 'tra saṃkaraḥ / [197|12-]
♂yathā tat sāsravaṃ tathā na kadācidanāsravamiti [ 6b. 11B. VII ] ko 'tra saṃkaraḥ /
◤yathā tat sāsravaṃ tathā na kadā cid anāsravam iti ko 'tra saṅkaraḥ?[S460]
㈠由此相此色成有流。不由此相更成無流。於中有何相雜。
㈡若依此理說為有漏。曾不依此說為無漏。無漏亦然。有何相雜。
①yathā tat sa āsravam tathā na kadācid anāsravam iti kas atra saṃkaras
③ཇི་ལྟར་དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ནམ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འཆོལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢ཇི་ལྟར་དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ནམ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འཆོལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་པར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ན། ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་གཟུགས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་ཐ་བ་དང་སྤགས་པའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཁྱད་པར་དུ་མཛད་པར་འགྱུར། གང་ཡང་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དག་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཟ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི:ཡོན་ཏན་གྱི་〖PN-ཡོན་ཏན་གྱི།〗ཁྱད་པར་དང་། ཕན་བཏགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་གང:གིས་ན་〖PNགི།〗ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་{170b}མངོན་པར་བསྒྲུབ་〖PNསྒྲུབ།〗ནུས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྦྱིན་པའི་སེམས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་འཐོབ་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་〖P-ནི།〗འདི་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་སྲིད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤yadi ca rūpāyatanādīni ekāntena sāsravāṇi syuriha sūtre kimartha viśeṣitāni syur “yāni rūpāṇi sāsravāṇi sopādānīyāni cetaḥkhilamrakṣavastvi”ti vistaraḥ / [197|13-]
♂yadi ca rūpāyatanādīni ekāntena sāsravāṇi syuriha sūtre kimarthaṃ viśeṣitāni syur “yāni rūpāṇi sāsravāṇi sopādānīyāni cetaḥkhilamrakṣavastvi”ti vistaraḥ /
◤yadi ca rūpāyatanādīni ekāntena sāsravāṇi syuḥ,[S460]
㈠若色入一向有流。
㈡若色處等一向有漏。
③གལ་ཏེ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་གཟུགས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་ཐབ་དང་སྤགས་པའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཁྱད་པར་དུ་མཛད་པར་འགྱུར་།
D3272 🈪ཇི་ལྟར་དེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ནམ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འཆོལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གཅིག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་པར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ན།
◤iha sūtre kim arthaṃ viśeṣitāni syuḥ--[S460]
㈠此經中云何簡別說。
㈡此經何緣差別而說。
①yadi ca rūpa āyatana ādīni ekāntena sa āsravāṇi syus iha sūtre kimartha viśeṣitāni syus yāni rūpāṇi sa āsravāṇi sa upādānīyāni cetas khilamrakvistaras
◤“yāni rūpāṇi sāsravāṇi sopādānīyāni cetaḥkhilamrakṣavastu” iti vistaraḥ / [S460]
①“yāni rūpāṇi sāsravāṇi sa-upādānīya upādāna cetas khilam rakṣa vastu” iti vistaraḥ|
㈠經言有流色者。若色有取.心堅覆藏所依。廣說如經。
㈡如說有漏有取諸色心栽覆事。聲等亦爾。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་གཟུགས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་ཐ་བ་དང་སྤགས་པའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཁྱད་པར་དུ་མཛད་པར་འགྱུར།
★0◤yadapyuktaṃ “puṇyābhivṛddhivacanād” iti [197|15]
◤yad apy uktam-- “puṇyābhivṛddhivacanād” iti,[S460]
㈠是汝所說。由福德增長者。
㈡又經所說福增長言。
🈪གང་ཡང་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་
①yat api uktam puṇya abhivṛddhi vacanāt iti
①tatra api pūrva ācāryās nirdiśanti
①dharmatā hi eṣā yathā dātṝṇām dāyās paribhujyante tathā tathā bhoktṝṇām guṇa viśeṣāt anugraha viśeṣāt ca anya manasām api dātṝṇām tad ālambana dāna cetanās bhāvitās saṃtatayas sūkṣmam pariṇāma viśeṣam prāpnuvanti
③གང་ཡང་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དག་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཟ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་བཏགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་གང་གིས་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་ ******** ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་ནུས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྦྱིན་པའི་སེམས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་འཐོབ་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tatrāpi pūrvācāryā nirdiśanti
◤tatra api pūrvācāryā nirdiśanti-[S460]
㈠此中先舊師說。
㈡先軌範師作如是釋。
🈪དེ་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་
🈪དེ་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་ན་རེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དག་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཟ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི:ཡོན་ཏན་གྱི་〖PN-ཡོན་ཏན་གྱི།〗ཁྱད་པར་དང་། ཕན་བཏགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་གང:གིས་ན་〖PNགི།〗ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་[@170b]མངོན་པར་བསྒྲུབ་〖PNསྒྲུབ།〗ནུས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྦྱིན་པའི་སེམས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་འཐོབ་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ།
🈪བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་〖P-ནི།〗འདི་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་སྲིད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །
D3273 🈪འོན་ཏེ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུད་གཞན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར:ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་ན། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་〖PN-དེ།〗རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་〖PNགྱིས།〗རྒྱུད་གཞན་ལ་གྱི་ཆོས་གཞན:རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས་〖PN-རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་མཚུངས་སོ། །
D3274 🈪ད་ནི་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་ལ་གོམས་པས་རྨི་ལམ་དག་ན་ཡང་དེ་དག་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །
0◤“dharmatā hy eṣā yathā yathā dātṝṇāṃ dāyāḥ paribhujyante tathā tathā bhoktṝṇāṃ guṇaviśeṣādanugrahaviśeṣāccānyamanasāmapi dātṝṇāṃ tadālambanadānacetanā bhāvitāḥ{3. Y. reads paribhāvitāḥ but notes bhāvitāḥ MS. |} saṃtatayaḥ sūkṣmaṃ pariṇāmaviśeṣaṃ prāpnuvanti yenāyatyāṃ bahutaraphalābhiniṣpattaye samarthā bhavanti / ”[197|16][S460]
①“dharmatā hy eṣā yathā yathā dātṝṇāṃ dāyāḥ paribhujyante tathā tathā bhoktṝṇāṃ guṇaviśeṣādanugrahaviśeṣāc ca anyamanasām api dātṛṇāṃ tadālambanadānacetanāparibhāvitāḥ santatayaḥ sūkṣmaṃ pariṇāmaviśeṣaṃ prāpnuvanti, yenāyatyāṃ bahutaraphalābhiniṣpattaye samarthā bhavanti”|
㈠此是法爾。如如施主。所施財物。受者受用。如此如此。由受者功德勝劣故。由財物利益勝劣故。若施主心異緣。由先緣施故意所熏修故。是時相續至得微細轉異勝類。由此於未來時。為生多少果報相續功能。
㈡由法爾力福業增長。如如施主所施財物。如是如是受者受用。由諸受者受用施物功德攝益有差別故。於後施主心雖異緣而前緣施思所熏習。微細相續漸漸轉變差別而生。由此當來能感多果。
🈪ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དག་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཟ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་བཏགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་གང་གིས་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་ནུས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྦྱིན་པའི་སེམས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་འཐོབ་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ།
①yena āyatyām bahutara phala abhiniṣpattaye samarthās bhavanti idam abhisaṃdhāya uktam bhavet abhivardhate eva puṇyam upajāyate eva puṇyam iti
③བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་སྲིད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་།།
◤[S461]
★0◤idamabhisaṃdhāyoktaṃ “bhavedabhivardhata eva puṇyamupajāyata eva puṇyam” iti / [197|19-]
◤idam abhisandhāya uktaṃ bhaved-- “abhivardhata eva puṇyam upajāyata eva puṇyam” iti / [S461]
㈠約此義故。說福德增長福德相續。
㈡故密意說恒時相續福業漸增福業續起。
🈪བསོད་ནམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་སྲིད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤atha mataṃ kathamidānīṃ saṃtānāntaraviśeṣādanyamanaso 'pi saṃtānāntarasya pariṇāmaḥ setsyatīti / [197|20-]
◤atha matam—katham idānīṃ santānāntaraviśeṣād anyamanaso 'pi santānāntarasya pariṇāmaḥ setsyatīti?[S461]
㈠若汝言。由別相續勝劣。於異緣心人別相續轉異。今云何得成。
㈡若謂，如何由餘相續德益差別.令餘相續.心雖異緣而有轉變。
🈪◦1847འོན་ཏེ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུད་གཞན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་ལ་ཆོས་གཞན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས་
★★◤etadavijñaptau smānam / [197|21]
♂etadavijñaptau samānam /
◤etad avijñaptau samānam / [S461]
㈠此執與無教同。
㈡釋此疑難與無表同。
🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ། །
①atha matam katham idānīm saṃtāna antara viśeṣāt anya manasas api saṃtāna antarasya pariṇāmas setsyati iti etat avijñaptau smānam
③འོན་ཏེ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུད་གཞན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་ལ་ཆོས་གཞན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ་།།
㈢འོན་ཏེ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་གཞན་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུད་གཞན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར:ཇི་ལྟར་〖PN-ཇི་ལྟར།〗འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་ན། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་〖PN-དེ།〗རྒྱུད་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་〖PNགྱིས།〗རྒྱུད་གཞན་ལ་གྱི་ཆོས་གཞན:རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས་〖PN-རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེས།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་མཚུངས་སོ། །
★◤kathamidānīṃ saṃtānāntaraviśeṣātsaṃtānāntare dharmāntaramavijñaptiḥ setsyatīti nirūpadhikeṣvidānīṃ puṇyakriyāvastuṣu kathaṃ bhaviṣyatīti / [197|21-]
♂kathamidānīṃ saṃtānāntaraviśeṣātsaṃtānāntare dharmāntaramavijñaptiḥ setsyatīti nirupadhikeṣvidānīṃ puṇyakriyāvastuṣu kathaṃ bhaviṣyatīti /
◤katham idānīṃ sannatānāntaraviśeṣāt santānāntare dharmāntaramavijñaptiḥ setsyatīti niraupadhikeṣvidānīṃ puṇyakriyāvastuṣu kathaṃ bhaviṣyatīti?[S461]
㈠由別相續勝劣。於別相續中有別法名無教。此云何得成。於無攝福德業處。此云何有。
㈡彼復如何由餘相續德益差別。令餘相續別有真實無表法生。若於無依諸福業事如何相續福業增長。
🈪◦1848ད་ནི་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①katham idānīm saṃtāna antara viśeṣāt saṃtāna antare dharma antaram avijñaptis setsyati iti nirūpa dhikeṣu idānīm puṇya kriyā vastuṣu katham bhaviṣya
③ད་ནི་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་ལ་གོམས་པས་རྨི་ལམ་དག་ན་ཡང་དེ་དག་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤abhikṣṇaṃ tadālambanacetanābhyāsātsvapneṣvapi tā anuṣaṅginyo bhavanti / [197|23-]
♂abhīkṣṇaṃ tadālambanacetanābhyāsātsvapneṣvapi tā anuṣṅginyo bhavanti /
◤abhīkṣṇaṃ tadālambanacetanābhyāsāt svapneṣv api tā anuṣaṅgiṇyo bhavanti / [S461]
㈠由數數修習。能緣此為境故意故。於夢時此亦得隨相續並起。
㈡亦由數習緣彼思故。乃至夢中亦恒隨轉。
🈪ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་ལ་གོམས་པས་རྨི་ལམ་དག་ན་ཡང་དེ་དག་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །
①abhikṣṇam tad ālambana cetana abhyāsāt svapneṣu api tās anuṣaṅginyas bhavanti
③ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་ལ་གོམས་པས་རྨི་ལམ་དག་ན་ཡང་དེ་དག་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤avijñaptivādinastu niraupadhike yatra vijñaptirnāsti tatra kathāmavijñaptiḥ syāt / [197|24-]
♂avijñaptivādinastu niraupadhike yatra vijñaptirnāsti tatra kathamavijñaptiḥ syāt /
◤avijñaptivādinastu niraupadhike yatra vijñaptir na asti tatra katham avijñaptiḥ syāt![S461]
㈠若人說有教。於無攝福德業處。於中既無有教業。云何得有無教。
㈡無表論者。於無依福既無表業。寧有無表。
🈪◦1849རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའི་ལྟར་ན་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།
★◤aupadhike 'pyabhīkṣaṇaṃ tadālambanecetanābhyāsādityapare / [197|25-]
♂aupa-[ 7a. 11A. VIII ] dhike '{4. Y. aupadhikeṣvapi |}pyabhīkṣṇaṃ tadālambane{5. Y. tadālambana... |} cetanābhyāsādityapare /
◤yac ca aupadhikeṣv apy evam abhīkṣṇam tadālambanacetanābhyāsād ity apare / [S461]
㈠有餘師說。於有攝福德業處。由數數修能緣此為境故意故。無教得生。
㈡有說。有依諸福業事。亦由數習緣彼境思故說恒時相續增長。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྫས་ལས་བྱུང་བ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་དེ་ལ་གོམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①avijñaptivādinas tu niraupadhike yatra vijñaptis na asti tatra kathām avijñaptis syāt aupadhike pyabhi īkṣaṇam tad ālambanecetana abhyāsāt iti apare
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའི་ལྟར་ན་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཞན་དག་ན་རེ་རྫས་ལས་བྱུང་བ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་དེ་ལ་གོམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །། འོ་ན་མདོ་ལས་གང་དྲག་ཤུལ་ཅན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའི་ལྟར་ན་རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར:ཞེ་ན〖PN-ཞེ་ན།〗། གཞན་དག་ན་རེ་རྫས་ལས་བྱུང་བ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ལ་གོམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤yattarhi sūtra uktaṃ “yasyograbhikṣuḥ śīlavān kalyāṇadharmā piṇḍakaṃ paribhujyāpramāṇaṃ cetaḥsamārdhiṃ kāyena sākṣātkṛtvopasaṃpadya viharatyapramāṇastannidānadāyakasya dānapateḥ puṇyābhiṣyandaḥ kuśalābhiṣyandaḥ sukhāsvādadhāraḥ pratikāṅkṣitavya” ityatra tadānīṃ dātuḥ kaścetanāviśeṣaḥ / [197|26-198|01]
♂yattarhi sūtra{6. Y. sūtram |} uktaṃ “yasyograbhikṣuḥ śīlavān kalyāṇadharmā piṇḍakaṃ paribhujyāpramāṇaṃ cetaḥsamādhiṃ kāyena sākṣātkṛtvopasaṃpadya viharatyapramāṇastannidānadāyakasya dānapateḥ puṇyābhiṣyandaḥ kuśalābhiṣyandaḥ sukhāsvādadhāraḥ{7. MS. sukhāspādadhāraḥ |} @198 pratikāṅkṣitavya” ityatra tadānīṃ dātuḥ kaścetanāviśeṣaḥ /
◤yat tarhi sūtram uktam-- “yasyograbhikṣuḥ śīlavān kalyāṇadharmā piṇḍakaṃ paribhujyāpramāṇaṃ cetaḥsamādhiṃ kāyena sākṣātkṛtvopasampadya viharati,[S461]
㈠若爾云何。於經中說。若比丘。有戒有善法。食施主一食已。修無量心定。由身證觸依。此中住因。
㈡若爾經說。諸有苾芻具淨尸羅成調善法受他所施諸飲食已。入無量心定身證具足住。
🈪◦1850འོ་ན་མདོ་ལས་གང་དྲག་ཤུལ་ཅན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ། དགེ་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པས་གང་གི་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ཟོས་ནས་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་གནས་ན།
①yat tarhi sūtras uktam yasya ugra bhikṣus śīlavān kalyāṇa dharmā piṇḍakam paribhujya apramāṇam cetas samārdhim kāyena sākṣātkṛtvā upasaṃpadya viharati apramāṇas tad nidāna dāyakasya dānapates
③དགེ་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པས་གང་གི་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ཟོས་ནས་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་གནས་ན་།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས་གང་དྲག་ཤུལ་ཅན་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ། དགེ་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པས་གང་གི་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ཟོས་ནས་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ལུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་གནས་ན། དེའི་གཞི་ལས་སྦྱིན་པ་པོའི་〖PNཔོ།〗སྦྱིན་པ་དག་གིས་〖PNགི།〗བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། བདེ་བའི་གཞི་ཚད་མེད་པར་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གང་〖PN-གང་།〗གསུངས་པ་དེ་ལ་དེའི་ཚེ་སྦྱིན་པ་པོའི་སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཞིག་ཡིན:ནོ།།〖PN-ནོ།〗
★0◤tasmātsaṃtatipariṇāmaviśeṣa eva nyāyyaḥ / [198|01-]
◤apramāṇastannidānadāyakasya dānapateḥ puṇyābhiṣyandaḥ kuśalābhiṣyandaḥ sukhāsvādadhāraḥ pratikāṅkṣitavyaḥ” iti,[S461]
①apramāṇastannidānadāyakasya dānapateḥ puṇyābhiṣyandaḥ kuśala abhiṣyanda sukhāsvāda-dhāraḥ pratikāṅkṣ-itavyaḥ” iti,
㈠此生能施施主無量福德無量善流。安樂之食。應信求如此。
㈡由此因緣應知施主無量福善滋潤相續。無量安樂流注其身。施主爾時福恒增長。
🈪དེའི་གཞི་ལས་སྦྱིན་པ་པོའི་སྦྱིན་པ་དག་གིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། བདེ་བའི་གཞི་ཚད་མེད་པར་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་
①puṇya abhiṣyandas kuśala abhiṣyandas sukha āsvāda dhāras pratikāṅkṣitavyas iti atra tadānīm dātus kas cetanā viśeṣas tasmāt saṃtati pariṇāma viśeṣas eva nyāyyas
③དེའི་གཞི་ལས་སྦྱིན་པ་པོའི་སྦྱིན་པ་དག་གིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། བདེ་བའི་གཞི་ཚད་མེད་པར་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དེའི་ཚེ་སྦྱིན་པ་པོའི་སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཞིག་ཡིན་ནོ་།།
◤atra tadānīṃ dātuḥ kaś cetanāviśeṣaḥ?[S461]
㈠此中是時有何故意差別。
㈡豈定常有緣彼勝思。
🈪དེའི་ཚེ་སྦྱིན་པ་པོའི་སེམས་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཞིག་ཡིན་ནོ། །
◤tasmāt santatipariṇāmaviśeṣa eva nyāyyaḥ / [S461]
㈠是故相續轉異勝類。此義如理。
㈡是故所言思所熏習微細相續漸漸轉變差別而生。定為應理。
🈪◦1851དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཁོ་ན་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadapyuktaṃ “kārayataḥ kathaṃ karmapathāḥ setsyantī”ti tatrāpyevaṃ varṇayanti / [198|02-]
♂yadapyuktaṃ “kārayataḥ kathaṃ karmapathāḥ setsyantī”ti tatrāpyevaṃ varṇayanti{1. MS. varttayanti |} /
◤yad apy uktam-- “kārayataḥ kathaṃ karmapathāḥ setsyanti” iti?[S461]
㈠是汝所說。若人教他業道。云何成者。
㈡又非自作但遣他為業道如何得成滿者。
🈪◦1852གང་ཡང་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དེའི་སྦྱོར་བས་གཞན་དག་ལ་གནོད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་གང་ལས་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་ནུས་པའི་རྒྱུ་དེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་དེ།
◤tatra apy evaṃ varṇayanti-[S461]
㈠此中經部師說。
㈡應如是說。
★◤tatprayogeṇa pareṣāmupaghātaviśeṣātprayoktuḥ sūkṣmaḥ saṃtatipariṇāma viśeṣo jāyate yata āyatyāṃ samante 'pi bahutaraphalābhinirvarttanasamarthā bhavatīti svayamapi ca kurvataḥ kriyāphalaparisamāptāveṣa eva nyāyo veditavyaḥ / [198|03-]
♂tatprayogeṇa pareṣāmupaghātaviśeṣātprayoktuḥ sūkṣmaḥ saṃtatipariṇāmaviśeṣo jāyate yata āyatyāṃ samante 'pi bahutaraphalābhinirvarttanasamarthā bhavatīti svayamapi ca kurvataḥ kriyāphalaparisamāptāveṣa eva nyāyo veditavyaḥ /
◤tatprayogeṇa pareṣāmupaghātaviśeṣāt prayoktuḥ sūkṣmaḥ santatipariṇāmaviśeṣo jāyate,[S461]
㈠由此人立教損害他差別成故。於能教人相續中微細轉異勝類得生。
㈡由本加行。使者依教所作成時。法爾能令教者微細相續轉變差別而生。
①yat api uktam kārayatas katham karma pathās setsyanti iti tatra api evam varṇayanti tad prayogeṇa pareṣām upaghāta viśeṣāt prayoktus sūkṣmas saṃtati pariṇāma viśeṣas jāyate yatas āyatyām samante api bahutara phala abhinirvarttana samarthā bhavati iti svayam api
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཁོ་ན་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་།། གང་ཡང་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དེའི་སྦྱོར་བས་གཞན་དག་ལ་གནོད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་གང་ལས་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་ཆེས་མང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་ནུས་པའི་རྒྱུ་དེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།། ཞེས་བརྗོད་དེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཁོ་ན་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
①ca kurvatas kriyā phala parisamāptau= eṣas eva nyāyas veditavyas
③བདག་ ****[@171a]**** *་།། ཉིད་ཀྱི་བྱེད་པ་ལ་འང་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ཚུལ་ནི་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
㈢གང་ཡང་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དེའི་སྦྱོར་བས་གཞན་དག་〖PN-དག།〗ལ་གནོད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཕྲ་མོ་གང་ལས་〖N+ས།〗ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་〖PN+ལ།〗ཆེས་མང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་ནུས་པའི་རྒྱུ་དེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་དེ། བདག་{171a}ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗བྱེད་པ་ལ་འང་བྱ་བའི་〖PNབ།〗འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས:ནས་ཚུལ་ནི་〖PNན་ཚུལ།〗འདི་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤yata āyatyāṃ samante 'pi bahutaraphalābhinirvarttanasamartho bhavati iti / [S461]
㈠由此轉異。於未來中此相續為生多少果報。則有功能。
㈡由此當來能感多果。
◤[S462]
◤svayam api ca kurvataḥ kriyāphalaparisamāptāv eṣa eva nyāyo veditavyaḥ / [S462]
①svayam api ca kurvataḥ kriyā-phala-parisamāpti eṣa eva nyāyo veditavyaḥ|
㈠若人自作事果究竟時。應知此義如前。
㈡諸有自作事究竟時。當知亦由如是道理。
🈪བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱེད་པ་ལ་འང་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ཚུལ་ནི་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤so 'sau saṃtatipariṇāmaviśeṣaḥ karmapatha ityākhyāyate / [198|05-]
◤so 'sau santatipariṇāmaviśeṣaḥ ‘karmapathaḥ’ ity ākhyāyate;[S462]
㈠此相續轉異勝類。說名業道。
㈡應知即此微細相續轉變差別名為業道。
🈪◦1853རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sas sau saṃtati pariṇāma viśeṣas karma pathas iti ākhyāyate
③རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤kārye kāraṇopacārāt / [198|06]
♂kārye kāraṇo- pacārāt /
◤kārye kāraṇopacārāt / [S462]
㈠於果立因名故。
㈡此即於果假立因名。
①kārye kāraṇa upacārāt
③འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤kāyikavācikatvaṃ tu tatkriyāphalatvādyathā vijñaptivādināmavijñapteriti / [198|06-]
♂kāyikavācikatvaṃ tu{2. Y. adds. tasya |} tatkriyāphalatvādyathā'vijñaptivādināmavijñapte{3. Y. ...mavijñaptiriti |}riti /
◤kāyikavācikatvaṃ tu tasya tatkriyāphalatvād[S462]
①kāyika-vācika-tvaṃ tu tasya tatkriyāphala-tvād
㈠說此為身口業者。是身口二業果故。
㈡是身語業所引果故。
🈪◦1854ལུས་ཀྱི་དང་ངག་གི་ནི་དེ་དག་གི་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
①kāyika vācika tvam tu tad kriyā phala tvāt yathā vijñaptivādinām avijñaptes iti
③ལུས་ཀྱི་དང་ངག་གི་ནི་དེ་དག་གི་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔེར་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ་།། བཙུན་པ་ན་རེ་འདི་གང་གི་ཚེ་ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་བསད་པར་བྱའོ་།། གསོད་དོ་།།
㈢ལུས་ཀྱི་དང་ངག་གི་ནི་དེ་དག་གི་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔེར་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
㈢བཙུན་པ་ན་རེ་འདི་གང་གི་ཚེ་ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་བསད་〖PNགསད།〗པར་བྱའོ། །
◤yathā avijñaptivādināma vijñaptir iti / [S462]
㈢གསོད་དོ། །
①yathā avijñapti-vādi-nāma vijñaptir iti|
㈠譬如說有無教人，於無教立身口業名。
㈡如執別有無表。論宗無表亦名身語業道。
🈪དཔེར་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤upātteṣu skandheṣu trikālayā cetanayā prāṇātipātāvadhvena spṛśyata iti bhadantaḥ / [198|07-]
♂upātteṣu skandheṣu trikālayā cetanayā{4. MS. looks like hatanayā |} prāṇātipātāvadyena spṛśyata{5. Y. adds ghātakaḥ |} iti bhadantaḥ /
◤upātteṣu skandheṣu trikālayā cetanayā prāṇātipātāvadyena spṛśyate ghātaka iti bhadantaḥ / [S462]
①upātteṣu skandheṣu trikālayā cetanayā prāṇa-atipāta-avadya spṛśyate ghātaka iti bhadantaḥ |
㈠大德說。於所取陰中。由三時故意起故。此人為殺生罪所觸。
㈡然大德說。於取蘊中由三時起思為殺罪所觸。
🈪◦1855བཙུན་པ་ན་རེ་འདི་གང་གི་ཚེ་ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་ལ་བསད་པར་བྱའོ། །གསོད་དོ། །
①upātteṣu skandheṣu tri kālayā cetanayā prāṇa atipāta avadhvena spṛśyate iti bhadantas
③བསད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ན་དུས་གསུམ་པའི་སེམས་པས་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན་།
㈢བསད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ན་དུས་གསུམ་པའི་སེམས་པས་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན།〖PNཏེ།〗 མ་ལ་སོགས་པ་མ་བསད་པར་བསད་དོ་སྙམ་པའི་〖PN+མངོན་པའི།〗ང་རྒྱལ་ཅན་རྣམས་ལ། མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་དུ:འོངས་པས་〖PNའོང་བས།〗དེ་ཙམ་གྱིས་〖PNཀྱི།〗ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འདི་ལ་བསམ་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གསོད་པ་ལ་སེམས་པ་དེ་སྙེད་ཅིག་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་པར་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤haniṣyāmi hanmi hatamiti cāsya yadā bhavatīti / [198|08-]
◤‘haniṣyāmi', ‘hanmi', ‘hatam’ iti ca asya yadā bhavati iti / [S462]
㈠謂我今必應殺正殺已殺。若此故意生。
㈡謂我當殺正殺殺已。
🈪◦1857བསད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ན་དུས་གསུམ་པའི་སེམས་པས་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན།
①haniṣyāmi hanmi hatam iti ca asya yadā bhavati iti
③མ་ལ་སོགས་པ་མ་བསད་པར་བསད་དོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་རྣམས་ལ་།
★0◤na tviyatā karmapathaḥ parisamāpyate / [198|09]
◤na tviyatā karmapathaḥ parisamāpyate / [S462]
㈠由此量業道不得成就。
㈡非但由此業道究竟。
★★◤mā bhūdahate 'pi mātrādau hatābhimānināmānantaryaṃ karmeti / [198|10]
♂mā bhūdahate 'pi mā-[ 7b. 11B. VIII ] trādau hatābhimānināmānantaryaṃ karmeti /
◤mā bhūd ahate 'pi mātrādau hatābhimānināmānantaryaṃ karmeti,[S462]
①mā bhūt ahate'pi mātrādau hatābhimānināmānantaryaṃ karmeti,
㈠何以故。勿自父母等未被害。由妄分別殺故無間業成。
㈡勿自母等實未被害由謂已害成無間業。
🈪མ་ལ་སོགས་པ་མ་བསད་པར་བསད་དོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་རྣམས་ལ། མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་དུ་འོངས་པས་དེ་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་
★★◤svayaṃ tu ghnata etāvāṃścetanāsamudācāra ityayamatrābhiprāyo yuktarūpaḥ syāt / [198|11]
♂svayaṃ tu ghnata etāvāṃ-{6. MS. eva tāvāṃ but va of eva seems to be struck off |} ścetanāsamudācāra ityayamatrābhiprāyo yuktarūpaḥ syāt /
◤svayaṃ tu ghnata etāvāṃś cetanāsamudācāra iti—[S462]
㈠若自殺起如此等故意。業道則成。
㈡然於自造不誤殺事。起如是思殺罪便觸。
🈪འདི་ལ་བསམ་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གསོད་པ་ལ་སེམས་པ་དེ་སྙེད་ཅིག་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་པར་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
①na tu iyatā karma pathas parisamāpyate mā bhūt ahate api mātṛ ā ādau hata abhimāninām ānantaryam karma iti svayam tu ghnatas etāvān= cetanā samudācāras iti ayam atra abhiprāyas yukta rūpas syāt
③མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་དུ་འོངས་པས་དེ་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འདི་ལ་བསམ་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གསོད་པ་ལ་སེམས་པ་དེ་སྙེད་ཅིག་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་པར་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་ནོ་།།
◤ayam atra abhiprāyo yuktarūpaḥ syāt / [S462]
㈠若作如此意則應道理。
㈡若依此說非不應理。
★◤ka idānīmeṣa pradveṣo yadavijñaptiḥ prakṣipyate saṃtatipariṇāmaviśeṣaścābhyupagamyate tathaivāprajñāyamānaḥ / [198|11-]
♂ka idānīmeṣa pradveṣo yadavijñaptiḥ prakṣipyate saṃtatipariṇāmaviśeṣaścābhyupagamyate tathaivāprajñāyamānaḥ{7. Y. ...sajñāyamānaḥ |} /
◤ka idānīm eṣa pradveṣo yadavijñaptiḥ prakṣipyate, santatipariṇāmaviśeṣaś ca abhyupagamyate tathaivāsaṃjñāyamānaḥ?[S462]
①ka idānīm eṣa pra-dveṣa yadavijñaptiḥ prakṣipyate, santatipariṇāmaviśeṣaś ca abhyupagamyate tathaivāsaṃjñāyamānaḥ?
㈠汝何憎嫉心偏撥無教。信受相續轉異勝類。
㈡何於無表偏懷憎嫉定撥為無。而許所熏微細相續轉變差別。
🈪◦1858ད་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བ་ནི་སྤོད་?་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་མི་མངོན་པར་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པའི་རབ་ཏུ་སྣང་བ་དེ་གང་ཞེ་ན།
①kas idānīm eṣa pradveṣas yat avijñaptis prakṣipyate saṃtati pariṇāma viśeṣas ca abhyupagamyate tathā eva aprajñāyamānas
③ད་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་བ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་མི་མངོན་པར་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པའི་རབ་ཏུ་སྣང་བ་དེ་གང་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་〖PN+གང་།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་མི་མངོན་པར་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པའི་རབ་ཏུ་སྣང་〖PNསྡང་།〗བ་དེ་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་སྣང་〖PNསྡང་།〗བ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་〖PNལས།〗ཀྱི་སྦྱོར:བས་བྱ་〖PN-བས་བྱ།〗བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ན་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་〖PN-ལ།〗དེ་དག་དང་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་གཞན་ཞིག་ན་〖PN-ན།〗སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བ་མི་སྐྱེའོ། །
★0◤na khalu kaścit pradveṣaḥ / [198|13]
◤na khalu kaś cit pradveṣaḥ;[S462]
㈠二俱非所解。無憎嫉心。
㈡然此與彼俱難了知。今於此中無所憎嫉。
🈪རབ་ཏུ་སྣང་བ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི་
★◤kintu cittānvayakāyaprayogeṇa kriyāparisamāptau tābhyāṃ pṛthagbhūtaṃ dharmāntaraṃ prayojayiturutpadyata iti notpadyate paritoṣaḥ / [198|13-]
♂kiṃtu cittānvayakāyaprayogeṇa kriyāparisamāptau tābhyāṃ pṛthagbhūtaṃ{8. MS. pṛthakbhūtaṃ |} dharmāntaraṃ prayojayiturutpadyata iti notpadyate paritoṣaḥ /
◤kintu cittānvayakāyaprayogeṇa kriyāparisamāptau tābhyaṃ pṛthagbhūtaṃ dharmāntaraṃ prayojayiturutpadyata iti na utpadyate paritoṣaḥ / [S462]
㈠雖然，由隨故意.身加行.業道究竟故，若已成此別法.異於二依.能行人生，此義不生愛樂。
㈡然許業道是心種類，由身加行.事究竟時，離於心身.於能教者身中別有無表法生，如是所宗不令生喜。
🈪འོན་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ན་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་དེ་དག་དང་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་གཞན་ཞིག་ན་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བ་མི་སྐྱེའོ། །
①na khalu kaścid pradveṣas kintu citta anvaya kāya prayogeṇa kriyā parisamāptau tābhyām pṛthak bhūtam dharma antaram prayojayitus utpadyate iti na utpadyate paritoṣas
③རབ་ཏུ་སྣང་བ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ན་སྦྱོར་བ་པོ་ལ་དེ་དག་དང་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་གཞན་ཞིག་ན་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བ་མི་སྐྱེའོ་།།
◤[S463]
★0◤yatkṛtaprayogasaṃbhūtā tu kriyāparisamāptistasyaiva tannimittaḥ saṃtatipariṇāmo bhavatīti bhavati paritoṣaḥ / [198|15-]
◤yatkṛtaprayogasambhūtā tu kriyāparisamāptistasyaiva tannimittaḥ santatipariṇāmo bhavatīti bhavati paritoṣaḥ;[S463]
㈠若由故意起加行事生究竟。因此事相續轉異勝類。成此義則生愛樂。
㈡若由此引彼加行生事究竟時。即此由彼相續轉變差別而生。如是所宗可令生喜。
🈪◦1859གང་གིས་བྱས་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ།
★◤cittacaitasaṃtānāccāyatyāṃ phalotpatteḥ / uktaṃ cātra / [198|16]
♂cittacaittasaṃtānāccāyatyāṃ phalotpatteḥ / ♂uktaṃ cātra / ♂kimuktam / ♂“vijñaptyabhāvādi”tyevamādi /
◤cittacaittasantānāccāyatyāṃ phalotpatteḥ / [S463]
㈠從心心法相續。未來果報生故。
㈡但由心等相續轉變差別。能生未來果故。
🈪སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་བྱུང་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
①yad kṛta prayoga saṃbhūtā tu kriyā parisamāptis tasya eva tad nimittas saṃtati pariṇāmas bhavati iti bhavati paritoṣas citta caitasaṃtānāt ca āyatyām phala utpattes uktam ca atra
③གང་གིས་བྱས་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་བྱུང་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །། འདི་ལ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ་།།
㈢གང་གིས་བྱས་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་བྱུང་〖PNའབྱུང་།〗བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
㈢འདི་ལ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ། །
◤uktaṃ ca atra / [S463]
㈠是汝所說。
㈡又先已說。
🈪◦1860འདི་ལ་བཤད་ཀྱང་ཟིན་ཏོ། །
★◤kimuktam / “vijñaptyabhāvādi”tyevamādi / tadabhāvādavijñapterabhāvaḥ / [198|17]
♂tadabhāvādavijñapterabhāvaḥ /
◤kim uktam? “vijñaptyabhāvād” ity evamādi / [S463]
㈠由無有教業故。無教則無。
㈡先說者何。謂表業既無寧有無表等。
🈪◦1861ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①kim uktam
③ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①vijñapti abhāvāt iti evamādi tad abhāvāt avijñaptes abhāvas
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།།
★◤yadapyuktaṃ “dharmāyatanasyārūpitvaṃ yasmānnoktami”ti / [198|17-]
♂yadapyuktaṃ “dharmāyatanasyārūpitvaṃ yasmānnoktami”ti /
◤tad abhāvād avijñapter abhāvaḥ / [S463]
㈠如此等義於前已答。
★0◤tadyadevātra rūpamanidarśanamapratighaṃ coktaṃ tadevāstu dharmāyatanaparyāpannam / [198|18-]
◤yad apy uktam-- “dharmāyatanasyārūpitvaṃ yasmān na uktam” iti? tad yad eva atra rūpamanidarśanamapratighaṃ coktam, tad eva astu dharmāyatanaparyāpannam / [S463]
①yad apy uktam-- “dharmāyatanasyārūpitvaṃ yasmān na uktam” iti? tad yad eva atra rūpamanidarśanamapratighaṃ ca uktam, tad eva astu dharmāyatanaparyāpannam|
㈠是汝所說。由不說法入非色。此言已答。無顯無礙是定境色即法入攝。
㈡又說法處不言無色。由有如前所說定境無見無對法處攝色。
🈪◦1862གང་ཡང་འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①yat api uktam dharma āyatanasya arūpi tvam yasmāt na uktam iti tat yat eva atra rūpam anidarśanam apratigham ca uktam tat eva astu dharma āyatana paryāpannam
㈢གང་ཡང་འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པར་〖PN+མ།〗གསུངས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་〖Nན།〗བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yadapyuktamaṣṭāṅga āryamārgo na syāditi / [198|19]
★◤aṅgaṃ tāvadācakṣva / [198|19-]
♂aṅgaṃ{9. Y. aṅga tāvad |} tāvadācakṣva{10. MS. looks like ācakṣu, Y. ācakṣa |} /
◤yad apy uktam-- aṣṭāṅga āryamārgo na syād iti? aṅga tāvadācakṣva- kathaṃ mārgasamāpannasya samyagvākkarmāntājīvā bhavanti iti![S463]
㈠是汝所說。八分聖道不應成者。善友請汝。為說此義。若人入觀修道。正語正業正命。
㈡又言道支應無八者。且彼應說。正在道時如何得有正語業命。
🈪◦1863གང་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་དག་ཡོད་པ་ཁྱོད་སྨྲོས་ཤིག །
★★◤kathaṃ mārgasamāpannasya samyagvākkarmāntājīvā bhavantīti / [198|20]
♂kathaṃ mārgasamāpannasya samyakvākkarmāntājīvā bhavantīti /
①yat api uktam aṣṭa aṅgas ārya mārgas na syāt iti aṅgam tāvat ācakṣva katham mārga samāpannasya samyak vāc karmānta ājīvās bhavanti iti
③གང་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ ****[@171b]**** ་ཞུགས་པ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་དག་ཡོད་པ་ཁྱོད་སྨྲོས་ཤིག་།
㈢གང་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་〖PN+མི།〗འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་{171b}ཞུགས་པ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། འཚོ་བ་དག་ཡོད་པ་ཁྱོད་སྨྲོས་ཤིག། ཅི་འདི་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་འམ། འོན་ཏེ་བྱ་བ་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་འཆོལ་〖PNཚོལ།〗བར་བྱེད། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kimasau vācaṃ bhāṣyate kriyāṃ vā karoti cīvarādīn vā paryeṣate / [198|20-]
♂kimasau vācaṃ bhāṣyate kriyāṃ vā karoti cīṃvarādīn vā paryeṣate /
◤kim asau vācaṃ bhāṣate, kriyāṃ vā karoti, cīvarādīn vā paryeṣate? na ity āha / [S463]
㈠云何應有此人說言。作業求覓衣食不。不爾
㈡為於此位有發正言起正作業求衣等不。不爾。
🈪ཅི་འདི་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་འམ། འོན་ཏེ་བྱ་བ་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་འཆོལ་བར་བྱེད། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim asau vācam bhāṣyate kriyām vā karoti cīvara ādīn vā paryeṣate
③ཅི་འདི་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་འམ། འོན་ཏེ་བྱ་བ་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་འཆོལ་བར་བྱེད་།
★0◤netyāha / kiṃ tarhi / [198|21]
①na iti āha
③སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་ལ། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཟག་པ་མེད་པ་འཐོབ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར:རྒྱུ་མཚན་ལ་〖PN-རྒྱུ་མཚན་ལ།〗རྒྱུ་མཚན་ཅན་བཏགས་པ་〖PN-པ།〗ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་བཤད་དོ། །
◤kiṃ tarhi? tadrūpām anāsravām avijñaptiṃ pratilabhate / [S463]
㈠云何此人得如此相無流無教。
㈡云何。由彼獲得如是種類無漏無表
🈪◦1864འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་ལ། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཟག་པ་མེད་པ་འཐོབ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅན་བཏགས་པ་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་བཤད་དོ། །
★★◤tadrūpāmanāsravāmavijñaptiṃ pratilabhate / [198|22]
♂tadrūpāmanāsraṃvāmavijñaptiṃ pratilabha-[ 8a. 11A1. I ] te /
★0◤yasyāḥ pratilambhādvyutthito 'pi na punarmithyāvāgādiṣu pravartate samyagvāgādiṣu ca pravartate / [198|22-]
◤yasyāḥ pratilambhād vyutthito 'pi na punar mithyāvāgādiṣu pravartate, samyagvāgādiṣu ca pravartate / [S463]
㈠由得此分。後時出觀。則不更行邪語等事。必能恒行正語等分。
㈡故。出觀後由前勢力能起三正不起三邪。
①tad rūpām anāsravāma vijñaptim pratilabhate yasyās pratilambhāt vyutthitas api na punar mithyā vāc a ādiṣu pravartate samyak vāc ādiṣu ca pravartate
③གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་ལ། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཟག་པ་མེད་པ་འཐོབ། སྟེ་།
★◤ato nimitte naimittikopacārādavijñaptau tadākhyā kriyate / [198|23-]
♂ato nimitte naimittikopacārādavijñaptau tadākhyā kriyate{11. Y. tadā vyākriyate |} /
◤ato nimitte naimittikopacārād avijñaptau tadā vyākriyate / [S463]
㈠是故由於因立果名。說無教為正語等分。
㈡以於因中立果名故。於無表立語業命名。
①atas nimitte naimittika upacārāt avijñaptau tad ākhyā kriyate
③དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅན་བཏགས་པ་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་བཤད་དོ་།།
★◤yadyevamihāpyevaṃ kiṃ na gṛhyate mārgasamāpanno vināpyavijñaptyā tadrūpamāśayaṃ ca āśrayaṃ ca pratilabhate yasya pratilambhāt vyutthito 'pi na punarmithyāvāgādiṣu pravartate samyagvāgādiṣu ca pravartate / [198|24-]
♂yadyevamihāpyevaṃ kiṃ na gṛhyate mārgasamāpanno vināpyavijñaptyā tadrūpamāśayaṃ ca āśrayaṃ ca pratilabhate yasya pratilambhāt vyutthito 'pi na punarmithyāvāgādiṣu pravartate samyagvā- gādiṣu ca pravartate /
◤yady evam, iha apy evaṃ kiṃ na gṛhyate-[S463]
㈠若爾此中云何不執如此。
㈡若爾云何不受此義。
🈪◦1865གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་གོ་འདི་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་
①yadi evam iha api evam kim na gṛhyate mārga samāpannas vinā api avijñaptyā tad rūpam āśayam ca āśrayam ca pratilabhate yasya pratilambhāt vyutthitas api na punar mithyā vāc a ādiṣu pravartate
③གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་གོ་འདི་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་ལ་།
㈢གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་གོ་འདི་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་〖N+པ།〗ལ། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་དང་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅན་ཉེ་བར་བཏགས་པ་བྱས་ནས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་མི་བྱེད་པ་ཙམ་འདིར་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདིས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ངེས་པར་མི་བྱེད་པར་〖PNཔ།〗འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①samyak vāc ādiṣu ca pravartate
③ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་དང་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤mārgasamāpanno vinā apy avijñaptyā tadrūpam āśayaṃ ca āśrayaṃ{cāśrayaṃ} ca pratilabhate,[S463]
①mārgasamāpanno vinā apy avijñaptyā tadrūpa āśaya ca āśraya ca pratilabhate,
㈠若人入觀修道。離無教得如此相。謂故意及依止。
㈡雖無無表而在道時。獲得如斯意樂依止。
🈪ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་བཞིན་དུ་
🈪གང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལངས་ན་ཡང་ལོག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་མི་འཇུག་ལ། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་
🈪དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་དང་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ།
◤yasya pratilambhāt vyutthito 'pi na punar mithyāvāgādiṣu pravartate, samyagvāgādiṣu ca pravartate / [S463]
㈠由得此二。後出觀時。不更行邪語等事。恒行正語等分。
㈡故出觀後由前勢力。能起三正不起三邪。
★◤ato nimitte naimittikopacāraṃ kṛtvā aṣṭau mārgāṅgāni vyavasthāpyanta iti / [198|27-199|01]
♂ato nimitte naimittikopacāraṃ kṛtvā aṣṭau mārgāṅgāni vyavasthāpyanta @199 iti /
◤ato nimitte naimittikopacāraṃ kṛtvā aṣṭau mārgāṅgāni vyavasthāpyanta iti?[S463]
㈠是故由於因立果名故。得安立聖道八分。
㈡以於因中立果名故。可具安立八聖道支。
🈪དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅན་ཉེ་བར་བཏགས་པ་བྱས་ནས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་
★0◤aparastvāha / tadakriyāmātramatrāṅgamuktaṃ syāt / [199|01]
◤aparastv āha- tadakriyāmātramatrāṅgamuktaṃ syāt / [S463]
㈠有餘師說。此中唯不作為量。說名三分。
㈡有餘師言。唯說不作邪語等事以為道支。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་མི་བྱེད་པ་ཙམ་འདིར་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ།
①atas nimitte naimittika upacāram kṛtvā aṣṭau mārga aṅgāni vyavasthāpyante iti aparas tu āha tad akriyā mātram atra aṅgamuktam syāt
③དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅན་ཉེ་བར་བཏགས་པ་བྱས་ནས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་མི་བྱེད་པ་ཙམ་འདིར་ཡན་ལག་ཏུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤yadasāvāryamārgasāmarthyādakriyāniyamaṃ pratilabhate,[S463]
㈠由此聖道勢力。此人必得定。不更作邪語等。
㈡謂在定時由聖道力便能獲得決定不作。
🈪འདིས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ངེས་པར་མི་བྱེད་པར་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦1866ཐམས་ཅད་དུ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་བགྲང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་པོ་རྙེད་པ་དང་མ་རྙེད་པ་དང་། སྙན་པ་པ་དང་མི་སྙན་པ་དང་། བསྟོད་པ་དང་སྨད་པ་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
🈪◦1867སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། སེམས་པ་གང་གིས་ཆོ་ག་སྔོན་?་དུ་བཏང་བའི་ཁས་བླངས་ཏེ་ལས་བཀག་ནས་ལུས་དང་ངག་དག་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །
🈪◦1868གལ་ཏེ་སེམས་གཞན་དང་ལྡན་ན་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པའི་དུས་སུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yadasāvāryamārgasāmarthyādakriyāniyamaṃ pratilabhate taccānāsravamārgasaṃniśrayalābhādanāsravaṃ syāt / [199|01-]
♂yadasāvāryamārgasāmarthyādkriyā- niyamaṃ pratilabhate taccānāsravamārgasaṃniśrayalābhādanāsravaṃ syāt /
①yat asauvārya mārga sāmarthyāt akriyā niyamam pratilabhate tad ca anāsrava mārga saṃniśraya lābhāt anāsravam syāt
③འདིས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཐུས་ངེས་པར་མི་བྱེད་པར་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤tac ca anāsravamārgasanniśrayalābhād anāsravaṃ syāt / [S463]
㈠此定不作。由得無流道為依止。說名無流。
㈡此定不作依無漏道而得安立故名無漏。
◤[S464]
◤na hi sarvatra dravyamanto dharmāḥ parisaṅkhyāyante / [S464]
①na hi sarvatra dravyamanto dharmāḥ parisaṃkhyāyante|
㈠何以故。於一切處。不定應數實有體法。
㈡非一切處要依真實別有法體方立名數。
★0◤nahi sarvatra dravyamanto dharmāḥ parisaṃkhyāyante / [199|02-]
①na hi sarvatra dravyam antas dharmās parisaṃkhyāyante
③ཐམས་ཅད་དུ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་བགྲང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཐམས་ཅད་དུ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་བགྲང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་པོ་རྙེད་པ་དང་མ་རྙེད་པ་དང་། སྙན་པ་པ་〖PN-པ།〗དང་མི་སྙན་པ་དང་། བསྟོད་པ་དང་སྨད་པ་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tadyāthā 'ṣṭau lokadharmāḥ lābho 'lābhaḥ yaśo 'yaśaḥ nindā praśaṃsā sukhaṃ duḥkhamiti / [199|03-]
♂tadyathā'ṣṭau lokadharmāḥ lābho 'lābhaḥ yaśo 'yaśaḥ nindā praśaṃsā sukhaṃ duḥkhamiti /
◤tadyathā aṣṭau lokadharmāḥ-[S464]
㈠譬如八世法。
㈡如八世法。
①tad yāthā ṣṭau loka dharmās alābhas alābhas ayaśas ayaśas nindā praśaṃsā sukham duḥkham iti
③དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་པོ་རྙེད་པ་དང་མ་རྙེད་པ་དང་། སྙན་པ་པ་དང་མི་སྙན་པ་དང་། བསྟོད་པ་དང་སྨད་པ་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་བཞིན་ཏེ་།
◤lābhaḥ, alābhaḥ, yaśaḥ ayaśaḥ, nindā, praśaṃsā, sukham, duḥkham iti / [S464]
㈠一得二不得三好聞四惡聞五讚六毀七樂八苦。
㈡謂得不得及與毀譽稱譏苦樂。
★0◤nacātra cīvarādīnāmalābho nāmāsti dravyāntaram / [199|04]
◤na ca atra cīvarādīnāmalābho nāmāsti dravyāntaram / [S464]
㈠此中不得衣服等。非實有別物。亦被數於餘處亦爾。
㈡非此不得衣食等事別有實體。此亦應然。
①na ca atra cīvara ādīnām alābhas nāma asti dravya antaram
③དེ་ལ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དག་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤prātimokṣasaṃvaro 'pi syāt yayā cetanayā vidhipūrvaṃ kṛtvā 'bhyupagamaḥ pratiṣiddhātkarmaṇaḥ kāyavācau saṃvṛṇoti / [199|05-]
♂prātimokṣasaṃvaro 'pi syāt yayā cetanayā vidhipūrvaṃ kṛtvā'bhyupagamaḥ pratiṣiddhātkarmaṇaḥ kāyavācau saṃvṛṇoti /
◤prātimokṣasaṃvaro 'pi syāt,[S464]
㈠波羅提木叉戒等亦爾。
㈡別解脫律儀亦應准此。
①prātimokṣa saṃvaras api syāt yayā cetanayā vidhi pūrvam kṛtvā bhyupagamas pratiṣiddhāt karmaṇas kāya vācau saṃvṛṇoti
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། སེམས་པ་གང་གིས་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཁས་བླངས་ཏེ་ལ:ས་བཀག་ནས་〖《པེ 》བཀགས་པས།Nབཀག་པས།〗ལུས་དང་ངག་དག་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །
◤yayā cetanayā vidhipūrvaṃ kṛtvā'bhyupagamaḥ pratiṣiddhāt karmaṇaḥ kāyavācau saṃvṛṇoti / [S464]
㈠有信求心人。由故意先作受方便。於如所遮業。護持身口。
㈡謂由思願力先立要期。能定遮防身語惡業。由斯故建立別解脫律儀。
★★◤anyacittona saṃvṛtaḥ syāditi cet / na / [199|06]
♂anyacitto na saṃvṛtaḥ syāditi cet / ♂na /
◤anyacitto na saṃvṛtaḥ syād iti cet?[S464]
㈠若汝言。心異緣時。即無復戒。
㈡若起異緣心應無律儀者。
①anya cittona saṃvṛtas syāt iti ced
③གལ་ཏེ་སེམས་གཞན་དང་ལྡན་ན་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་སེམས་གཞན་དང་ལྡན་ན་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པའི་དུས་སུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na
③མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆུ་ལོན་གྱི་ངོ་བོར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པས་མི་བྱ་བར་དམ་ :{172a}བཅས་པ་〖PNབཅའ་བ།〗ཡང་དག་པར་དྲན་ཞིང་ཡང་དག་པར་དྲན་ནས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡིན་ནོ། །
◤na;[S464]
㈠是義不然。
㈡此難非理。
★◤tadbhāvanayā kriyākāle smarataḥ tatpratyupasthānāt setubhāvo 'pi syādakriyāṃ pratijñāṃ saṃsmṛtya saṃsmṛtya lajjito dauḥśīlyākaraṇāt ityarthameva ca tasyāḥ samādānam / [199|07-]
♂tadbhāvanayā kriyākāle smarataḥ tatpratyupasthānāt setubhāvo 'pi syādakriyāṃ pratijñāṃ saṃsmṛtya saṃsmṛtya lajjito dauḥśīlyāka-[ 8b. 11B1. I ] raṇāt ityarthameva ca{1. Y. omits ca |} tasyāḥ samādānam /
◤tadbhāvanayā kriyākāle smarataḥ tatptatyupasthānāt setubhāvo 'pi syādakriyāṃ pratijñāṃ saṃsmṛtya lajjito dauḥśīlyākaraṇāt ity artham eva tasyāḥ samādānam / [S464]
㈠由數習此。故意欲犯惡事時。是人憶本故意護持。即起塘義。亦有憶持。先不作惡誓。起慚羞心故。不破禁戒。此即塘義。是故依師受不作惡。
㈡由熏習力欲起過時憶便止故。戒為隄塘義亦應准此。謂先立誓限定不作惡。後數憶念慚愧現前。能自制持令不犯戒。故隄塘義由心受持。
①tad bhāvanayā kriyā kāle smaratas tad pratyupasthānāt setu bhāvas api syāt akriyām pratijñām saṃsmṛtya saṃsmṛtya lajjitas dauḥśīlya akaraṇātca tasyās samādānam
③དེ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པའི་དུས་སུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཆུ་ལོན་གྱི་ངོ་བོར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པས་མི་བྱ་བར་དམ་ ****[@172a]**** *་།།
㈢གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་བརྗེད་ངས་པ་འགགས་〖PNའགས།〗ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་འདྲལ་〖PNའབྲལ།〗བར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤yadi punaravijñaptereva dauḥsīlyaṃ pratibadhnīyāt na kaścitmuṣitasmṛtiḥ śikṣāṃ bhindyāt / [199|09-]
♂yadi punaravijñaptereva dauḥśīlyaṃ pratibadhnīyāt na kaścit muṣitasmṛtiḥ śikṣāṃ bhindyāt{2. Y. bhidyāt |} /
◤yadi punar avijñapter eva dauḥśīlyaṃ pratibadhnīyāt, na kaś cit muṣitasmṛtiḥ śikṣāṃ bhindyāt / [S464]
㈠若如汝所言。唯無教業。能遮斷犯戒失則應無人忘念破戒。且止廣諍。
㈡若由無表能遮犯戒。應無失念而破戒者。且止此等眾多諍論。
①yadi punar avijñaptes eva dauḥsīlyam pratibadhnīyāt na kaścid muṣita smṛtis śikṣām bhindyāt
③བཅས་པ་ཡང་དག་པར་དྲན་ཞིང་ཡང་དག་པར་དྲན་ནས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བགེགས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་བརྗེད་ངས་པ་འགགས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་འདྲལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤alaṃ vistareṇāstyeva dravyāntaramavijñaptirūpati vaibhāṣikāḥ / [199|10-]
♂alaṃ vistareṇāstyeva dravyāntaramavijñaptirūpamitiṃ vaibhāṣikāḥ / ♂yadyasti tacca mahābhūtānyupādāyetyuktam /
◤alaṃ vistareṇa, asty eva dravyāntaram avijñaptirūpam iti vaibhāṣikāḥ / [S464]
㈠毘婆沙師說。有別物。色為性。名無教。
㈡毘婆沙師說。有實物名無表色。是我所宗。
①alam vistareṇa asti eva dravya antaram avijñapti rūpati vaibhāṣikās
③རྒྱས་པར་ནི་མི་དགོས་སོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་རྫས་གཞན་ཁོ་ནར་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢རྒྱས་པར་ནི་མི་དགོས་སོ། །
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་རྫས་གཞན་ཁོ་ནར་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤yadyasti tacca mahābhūtānyupādāyetyuktam tat kim vijñaptimahābhūtānyevopādāyāvijñaptirutpadyate athānyāni / [199|12-]
♂tat kiṃ vijñaptimahābhūtānyevopādāyāvijñaptirutpadyate athānyāni /
◤yady asti, tac ca mahābhūtāny upādāyety uktam,[S464]
㈠此若有前已說。此依止四大生。
㈡前說無表【大種所造性】〖08_1_c〗。
①yadi asti tat ca mahābhūtāni upādāya iti uktam tat kim vijñapti mahābhūtāni eva upādāya avijñaptis utpadyate atha anyāni
③གལ་ཏེ་ཡོད་ལ་དེ་ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ན་དེ་ཅི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བའམ། འོན་ཏེ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢གལ་ཏེ་ཡོད་ལ་དེ་ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ན་དེ་ཅི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བའམ།〖PNའམ།〗 འོན་ཏེ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
◤tat kiṃ vijñaptimahābhūtānyevopādāyāvijñaptirutpadyate?[S464]
㈠為依有教四大生。
㈡為表大種造。
★0◤anyānyeva sā mahābhūtānyupādāyotpadyate / [199|13]
◤atha anyāni? anyāny eva sā mahābhūtānyupādāyotpadyate / [S464]
㈠為不爾。依別四大生。
㈡為有異耶。
①anyāni eva sā mahābhūtāni upādāya utpadyate
③མ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
◤ⅰ[S464]
㈡頌曰 【此能造大種_c 異於表所依】〖05_4_d〗
◤ⅰ[S464]
㈡論曰。無表與表異大種生。
★◤na hi saiva sāmagrī sukṣmaphalā caudārikaphālā ca yujyate / [199|14]
♂nahi saiva sāmagrī sūkṣmaphalā caudārikaphalā ca yujyate /
◤na hi saiva sāmagrī sūkṣmaphalā caudārikaphalā ca yujyate / [S464]
㈠何以故。此一和合。有細麁二果。無如此義。
㈡所以者何。從一和合有細麁果不應理故。
①na hi sā eva sāmagrī sukṣmaphalā ca audārika phālā ca yujyate
③ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཕྲ་མོ་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ་;་འབྲས་བུ་རགས་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་།།
㈢དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཕྲ་མོ་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ། འབྲས་བུ་རགས་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
★◤kiṃ khalu yadātanī vijñaptistadātanānyeva sā mahābhūtānyupādāya vartate / [199|14-]
♂kiṃ khalu yadātanī vijñaptistadātanānyeva sā mahābhūtānyupādāya{3. Y. adds avijñaptiḥ |} vartate /
◤kiṃ khalu? yadātanī vijñaptistadātanāny eva sā mahābhūtāny upādāya vartate / [S464]
㈠無教所依四大。與有教四大同時起。不
㈡如表與大必同時生。無表亦然。為有差別。
①kim khalu yadātanī vijñaptis tad ātanāni eva sā mahābhūtāni upādāya vartate
③ཡང་ཅི་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཡོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་འབྱུང་ངམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཡོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་འབྱུང་ངམ་ཞེ་ན། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཕལ་ཆེར་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤sarvamupādāyarūpaṃ prāyeṇaivaṃ kiñcittu vartamānamanāgataṃ cātītāni mahābhūtānyupādāya / [199|15-]
♂sarvamupādāyarūpaṃ prāyeṇaivaṃ kiṃcittu{4. Y. omits tu |} vartamānamanāgataṃ cā{5. Y. omits ca |}tītāni mahābhūtānyupādāya /
◤sarvam upādāyarūpaṃ prāyeṇa evam, kiñcid vartamānamanāgataṃ cātītāni mahābhūtāny upādāya / [S464]
㈠一切所造色。若現世若未來。多依過去四大生。
㈡一切所造色多與大種俱時而生。然現在未來亦有少分依過去者。
①sarvam upādāya rūpam prāyeṇa evam kiñcid tu vartamānam anāgatam ca atītāni mahābhūtāni upādāya
③རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཕལ་ཆེར་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།། ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་འབྱུང་ངོ་།།
㈢ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་འབྱུང་ངོ་། །
◤[S465]
◤kiṃ punas tad iti?[S465]
㈠此所依云何。
㈡少分者何。
★◤kiṃ punastaditi / [199|16]
①kim punar tat iti
③དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་རྣམ་རིག་མིན་སྐད་ཅིག། ཕྱིན་ཆད་འདས་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ། །འདོད་པ་ན་〖PN-ན།〗སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་〖PN-མ།〗དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ། །
★◤ 【kṣaṇādūrdhvamavijñaptiḥ kāmāptātītabhūtajā // VAkK_4.4 //】[199|17]
♂kiṃ punastaditi kṣaṇādūrdhvamavijñaptiḥ kāmāptātītabhūtajā //4//
①kṣaṇāt ūrdhvam avijñaptis kāma āpta atīta bhūta jā
③འདོད་གཏོགས་རྣམ་རིག་མིན་སྐད་ཅིག། ཕྱི་ཆད་འདས་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ་།།
◤kṣaṇādūrdhvam avijñaptiḥ kāmāptātītabhūtajā // 4 // [S465]
㈠〔偈曰〕：【剎那後無教 欲過去大生】。
㈡頌曰 【欲後念無表_a 依過大種生】〖06_4_b〗
🈪3738 དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་རྣམ་རིག་མིན་སྐད་ཅིག །ཕྱི་ཆད་འདས་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ། །
★0◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamavijñaptiḥ kāmāvacarī atītāni mahābhūtānyupādāyotpadyate / [199|18]
◤prathamāt kṣaṇādūrdhvam avijñaptiḥ kāmāvacarī atītāni mahābhūtāny upādāya utpadyte / [S465]
㈠釋曰。從初剎那後。欲界無教。依止過去四大生。
㈡論曰。唯欲界繫初剎那後所有無表從過大生。
🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཅད་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ། །
①prathamāt kṣaṇāt ūrdhvam avijñaptis kāmāvacarī atītāni mahābhūtāni upādāya utpadyate
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཅད་འདས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ་།།
★★◤tānyasyā āśrayārthena bhavanti / pratyutpannāni śarīramahābhūtāni saṃniśrayārthena / [199|19]
♂tānyasyā āśrayārthena bhavanti{6. Y. saṃbhavanti |} / ♂pratyutpannāni śarīramahābhūtāni saṃniśrayārthena /
◤tāny asyā āśrayārthena sambhavanti / [S465]
①tāny asyā āśraya arthena sambhavanti|
㈠是四大作此生依止。
㈡此為所依無表得起。
🈪3739 དེ་དག་ནི་འདིའི་གཞིའི་དོན་དུ་འགྱུར་ལ་
①tāni asyās āśraya arthena bhavanti pratyutpannāni śarīra mahābhūtāni saṃniśraya arthena
③དེ་དག་ནི་འདིའི་གཞིའི་དོན་དུ་འགྱུར་ལ་ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྟེན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ནི་འདིའི་གཞིའི་〖PNགཞི།〗དོན་དུ་འགྱུར་ལ་ལུས་〖Pལས་སུ།〗ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་རྣམས་ནི་རྟེན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། འཁོར་ལོ་ས་ལ་འདྲིལ་བ་ལ་ལག་པས་འཕུལ་〖PNའཕྲུལ།〗བ་དང་སའི་ཕྱོགས་བཞིན་ནོ། །
★★◤pravṛtyanuvṛttikāraṇatvādyathākramam / [199|20]
♂pravṛttyanuvṛttikāraṇa- tvādyathākramam /
①pravṛti anuvṛtti kāraṇa tvāt yathākramam
③འཇུག་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ་།
◤pratyutpannāni śarīramahābhūtāni sanniśrayārthena; pravṛttyanuvṛttikāraṇatvād yathākramam / [S465]
①pratyutpannāni śarīra mahābhūtāni saṃniśraya arthena; pravṛtty anuvṛtti kāraṇa-tvād yathākramam|
㈠是身現世四大.為相續依止。是二四大，次第為此生流因故。
㈡現身大種.但能為依。為轉隨轉因，隨其次第
🈪ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྟེན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ།
★0◤cakrasyeva bhūmau saparivartamānasya pāṇyāvedhabhūmipradeśau / [199|20-]
◤cakrasya iva bhūmau saparivartamānasya pāṇyāvedhabhūmipradeśau // 4 // [S465]
㈠譬如輪行於地。以手轉之。以地為依處。
㈡如輪行於地手地為依。
🈪འཁོར་ལོ་ས་ལ་འདྲིལ་བ་ལ་ལག་པས་འཕུལ་བ་དང་སའི་ཕྱོགས་བཞིན་ནོ། །
①cakrasya iva bhūmau sa parivartamānasya pāṇi āvedha bhūmi pradeśau
③འཁོར་ལོ་ས་ལ་འདྲིལ་བ་ལ་ལག་པས་འཕུལ་བ་དང་སའི་ཕྱོགས་བཞིན་ནོ་།།
★0◤atha kutastyāni mahābhūtānyupādāya kutastyaṃ kāyavākkarma / [199|22]
◤atha kutastyāni mahābhūtāny upādāya kutastyaṃ kāyavākkarma?[S465]
㈠所依止四大是何地。能依止身口業是何地。
㈡何地身語業何地大所造。
🈪3741 ཡང་གང་ན་ཡོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་ན་ཡོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཟག་བཅས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །རང་གི་འབྱུང་བ་དག་རྒྱུར་བྱས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་བཞི་བའི་ས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེའི་ས་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
①atha kutastyāni mahābhūtāni upādāya kutastyam kāya vāc karma
③ཡང་གང་ན་ཡོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་ན་ཡོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་གང་ན་ཡོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་གང་ན་ཡོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཟག་བཅས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །རང་གི་འབྱུང་བ་དག་རྒྱུར་བྱས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་{172b}དུ་བསམ་གཏན་བཞི་བའི་ས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེའི་ས་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【svāni bhūtānyupādāya kāyavākkarma sāsravam /】[199|23]
①svāni bhūtāni upādāya kāya vākkarma sa āsravam
③ཟག་བཅས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་།། རང་གི་འབྱུང་བ་དག་རྒྱུར་བྱས་།།
◤svāni bhūtāny upādāya kāyavākkarma sāsravam / [S465]
㈠〔偈曰〕：【依止自四大 身口業有流】。
㈡頌曰 【有漏自地依】〖06_4_c〗
★◤kāmāvacaraṃ kāyavākkarmaṃ kāmāvacarāṇyeva mahābhūtānyupādāya evaṃ yāvaccaturthadhyānabhūmikaṃ tadbhūmikānyevopādāya / [199|24-]
♂kāmāvacaraṃ kāyavākkarma kāmāvacarāṇye-[ 9a. 11A1. II ] va mahābhūtānyupādāya evaṃ yāvaccaturthadhyānabhūmikaṃ tadbhūmikānyevopādāya /
◤kāmāvacaraṃ kāyavākkarma kāmāvacarāṇy eva mahābhūtāny upādāya / [S465]
㈠釋曰。欲界身口業。但依欲界四大生。
㈡論曰。欲界所繫身語二業。唯欲界繫大種所造。
①kāma avacaram kāya vāc karmam kāmāvacarāṇi eva mahābhūtāni upādāya evam yāvat caturtha dhyāna bhūmikam tad bhūmikāni eva upādāya
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་ ****[@172b]**** ་དུ་བསམ་གཏན་བཞི་བའི་ས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེའི་ས་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【anāsravaṃ yatra jātaḥ 】[199|26]
①anāsravam yatra jātas
③ཟག་མེད་གང་དུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་།།
㈢ཟག་མེད་གང་དུ་སྐྱེས་པ་ཡིན། །ཟག་པ་མེད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་ནི་ས་གང་དུ་སྐྱེས་ཏེ་〖PN+དེ།〗སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་〖PNསུ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་སྟོབས་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤evaṃ yāvac ca caturthadhyānabhūmikaṃ tadbhūmikāny eva upādāya / [S465]
㈠如此乃至第四定身口業。依止第四定四大生。
㈡如是乃至第四靜慮身語二業。唯是彼地大種所造。
★◤asravaṃ tu kāyavākkarma yasyāṃ bhūmau jātastadutpādayati tadbhūmikānyupādāya tadveditavyam / [199|27-200|01]
♂anāsravaṃ yatra jātaḥ anāsravaṃ tu kāyavākkarma yasyāṃ bhūmau jātastadutpādayati tadbhūmikānyupādāya{7. MS. tat bhūmi...|} tadveditavyam /
◤anāsravaṃ yatra jātaḥ,[S465]
㈠〔偈曰〕：【無流隨生處】。
㈡【無漏隨生處】〖06_4_d〗
①asravam tu kāya vākkarma yasyām bhūmau jātas tat utpādayati tad bhūmikāni upādāya tad veditavyam
③ཟག་པ་མེད་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་ནི་ས་གང་དུ་སྐྱེས་ཏེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤anāsravaṃ tu kāyavākkarma yasyāṃ bhūmau jātastadutpādayati,[S465]
㈠釋曰。若無流身口業。隨地受生人所得。
㈡若身語業是無漏者。隨生此地應起現前。
◤tadbhūmikānyupādāya tad veditavyam / [S465]
㈠應知即依此地四大生。
㈡即是此地大種所造。
◤dhātvapatitatvād,[S465]
㈠由不墮於界故。
㈡以無漏法不墮界故。
★◤dhātvapatitatvādanāsravāṇāṃ ca bhūtānāmabhāvāttadvalena cotpatteḥ / [200|01]
♂@200 dhātvapatitatvādanāsravāṇāṃ ca{1. Y. adds mahā |} bhūtānāmabhāvāttadbhalena cotpatteḥ /
◤anāsravāṇāṃ ca {Y. adds mahā / }bhūtānām abhāvāt,[S465]
①anāsravāṇāṃ ca mahābhūtānām abhāvāt,
㈠無流四大無故。
㈡必無大種是無漏故。
①dhātvapatita tvāt anāsravāṇām ca bhūtānām abhāvāt tad valena ca utpattes
③ཁམས་གསུམ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་སྟོབས་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tadbhalena cotpatteḥ / [S465]
①tad-bhalena ca utpatteḥ|
㈠由彼力生故。
㈡由所依力無漏生故。
★★◤tatra vijñaptyavijñaptyākhyakarmaṇī veditavye / [200|02]
♂tatra vijñaptyavijñaptyākhya- karmaṇī veditavye /
◤tatra vijñaptyavijñaptyākhyakarmaṇī veditavye / [S465]
㈠此中有教無教二業應知。
㈡此表無表其類是何。復是何類大種所造。
①tatra vijñapti avijñapti ākhya karmaṇī veditavye
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་ལས་དེ་ལས་ཀྱང་།
★◤ 【avijñaptiranupāttikā // VAkK_4.5 //】[200|03]
♂avijñaptiranupāttikā //5//
◤[S466]
◤avijñaptir anupāttikā // 5 // [S466]
㈠〔偈曰〕：【無教非心取】。
㈡頌曰 【無表無執受】〖07_4_a〗
㈢རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་མ་ཟིན་དང་། །རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་སེམས་ཅན་སྟོན། །
★◤naiḥṣyandikī ca sattvākhyā[200|04]
♂naiḥṣyandikī{2. G. naiṣyandikī |} ca sattvākhyā niṣyandopāttabhūtajā /
◤naiḥṣyandikī ca sattvākhyā,[S466]
㈠【流果眾生名】。
㈡ 【亦等流情數】〖07_4_b〗
①avijñaptis anupāttikā naiḥṣyandikī ca sattva ākhyā
③རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་མ་ཟིན་དང་།། རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་སེམས་ཅན་སྟོན་།།
◤kiñca--[S466]
★◤kiñca[200|05]
①kiñca
③གཞན་ཡང་།
㈢གཞན་ཡང་།
◤niṣyandopāttabhūtajā / [S466]
㈠【流心取大生】。
㈡ 【散依等流性_c 有受異大生】〖07_4_d〗
★◤niṣyandopāttabhūtajā / [200|06]
①niṣyanda upātta bhūta jā
③རྒྱུ་མཐུན་ཟིན་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ་།།
㈢རྒྱུ་མཐུན་ཟིན་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ〖PNསྐྱེས།〗། །
★★◤naiḥṣyandikānyeva bhūtānyupādāya cittacaittāni copādāyāvijñaptirbhavati / [200|07]
♂naiḥṣyandikānyeva bhūtānyupādāya cittacaittāni{3. MS. tāni / cittacaṃ seems to be dropped |} copādāyāvijñaptirbhavati /
◤naiḥṣyandikāny eva bhūtāny upādāya cittacaittāni copādāyāvijñaptir bhavati / [S466]
①naiḥṣyandikāny eva bhūtāny upādāya cittacaittāni ca upādāyāvijñaptir bhavati|
㈠釋曰。無教者其相云何。非心心法。依止等流果。似因故。眾生法故。等流果心心法所取四大。依此無教生非定地。
㈡論曰。今此頌中先辯無表是無執受。無變礙故。亦等流性。亦言顯此有是剎那。謂初無漏。餘皆等流性。謂同類因生。此唯有情。依內起故。於中欲界所有無表。等流有受別異大生。
①naiḥṣyandikāni eva bhūtāni upādāya citta caittāni ca upādāya avijñaptis bhavati
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེ་སྟེ།
★0◤asamāhitabhūmikāyā eṣa prakāraḥ / [200|07-]
◤asamāhitabhūmikāyā eṣa prakāraḥ // [S466]
㈠無教品類如此。定地云何。
㈡異大生言。顯身語七一一是別大種所造。
①asamāhita bhūmikāyās eṣa prakāras
③འདི་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདི་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【samādhijaupacayikānupātābhinnabhūtajā // VAkK_4.6 //】[200|09]
♂samādhijau{4. MS. smādhijo |}pacayikānupāttābhinnabhūtajā //6//
①samādhi jaupacayikā anupāta abhinna bhūta jā
③ཏིང་འཛིན་སྐྱེས་འབྱུང་མ་ཟིན་དང་།། རྒྱས་བྱུང་ཐ་དད་མིན་ལས་སྐྱེ་།།
㈢ཏིང་འཛིན་སྐྱེས་འབྱུང་མ་ཟིན་དང་། །རྒྱས་〖PNརྒྱུས།〗བྱུང་ཐ་དད་མིན་ལས་སྐྱེ། །
◤samādhijaupaciyikānupāttābhinnabhūtajā // 6 // [S466]
㈠〔偈曰〕：【定生增長果 無取異大生】。
㈡【定生依長養_a 無受無異大】〖08_4_b〗
★★◤dhyānānāsravasaṃvarāvijñaptiḥ samādhijā / [200|10]
♂dhyānānāsravasaṃvarā vijñaptiḥ samādhijā /
◤dhyānānāsravasaṃvarā vijñaptiḥ samādhijā / [S466]
㈠釋曰。定無教無流無教。皆從定心生。
㈡定生無表差別有二。謂諸靜慮無漏律儀。
🈪ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ། །
①dhyānānāsrava saṃvara avijñaptis samādhi jā
③ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ་།།
㈢ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའི་རྣམ་པར:རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་〖PNའབྱེད་པ་མ།〗ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་〖PNཔས།〗སྐྱེས་པ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེའོ། །
★◤sā samādhisaṃbhūtānyaupacayikānyanupātāni ca mahābhūtānyupādāyotpadyate abhinnāni ca yānyeva ca bhūtānyupādāya prāṇātipātādviratirutpadyate tānyeva yāvat saṃbhinnapralāpāt / [200|10-]
♂sā samādhisaṃbhūtānyau{5. MS. ...saṃbhūtānyo |}pacayikānyanupāttāni ca mahābhūtānyupādāyotpadyate abhinnāni ca yānyeva ca bhūtānyupādāya prāṇātipātādviratirutpadyate tānyeva yāvat saṃbhinnapralāpāt /
◤sā samādhisambhūtānyaupacayikāni, anupāttāni ca mahābhūtāny upādāya utpadyate / [S466]
㈠依定所生增長。非心所取。不異四大生。
㈡此二俱依定所長養無受。無異大種所生。
①sā samādhi saṃbhūtāni aupacayikāni anupātāni ca mahābhūtāni upādāya utpadyate abhinnāni ca yāni eva ca bhūtāni upādāya prāṇa atipātāt viratis utptāni eva yāvat saṃbhinna pralāpāt
③ཐ་མི་དད་པ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྤོང་བའི་བར་དུ་སྐྱེའོ་།།
㈢ཐ་མི་〖PN-མི།〗དད་པ་དག་ཀྱང:འབྱུང་བ་〖PN-འབྱུང་བ།〗ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཁོ་ན་〖PNནར།〗རྒྱུར་བྱས་ནས་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་ཚིག་ཀྱལ་〖PNའཁྱལ།〗པ་སྤོང་བའི་བར་དུ་སྐྱེའོ། །
◤abhinnāni, ca yāny eva ca bhūtāny upādāya prāṇātipātād viratir utpadyate tāny eva yāvat sambhinnapralāpāt / [S466]
㈠不異者。若依止此四大。離殺生無教生。即依此四大。乃至離無義語無教生。
㈡無異大言。顯此無表七支同一具四大種所生。
🈪◦1883ཐ་མི་དད་པ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཁོ་ན་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་ཚིག་ཀྱལ་པ་?་སྤོང་བའི་བར་དུ་སྐྱེའོ། །
★0◤kiṃ kāraṇam / [200|12]
◤kiṃ kāraṇam? cittavad bhūtābhedāt / [S466]
㈠云何如此。如心四大不異故。
㈡所以者何。所依大種如心唯一無差別故。
🈪◦1884ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤cittavat bhūtābhedāt / [200|13]
①citta vat bhūta abhedāt
③སེམས་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤prātimokṣasaṃvare tvanyānyāni mahābhūtānyupādāya saptāvijñaptayo bhavanti / [200|13-200|14]
◤prātimokṣasaṃvare tvanyonyāni mahābhūtānyupādāya saptāvijñaptayo bhavanti / vijñaptistu naiḥṣyandikī / upāttā tu kāyikī / [S466]
㈠於波羅提木叉戒中。各各依四大。七無教戒。生有教色等流。
㈡應知有表唯是等流。【表唯等流性_c 屬身有執受】〖08_4_d〗
🈪◦1885སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འབྱུང་བ་གཞན་དང་གཞན་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བདུན་སྐྱེའོ། །
①prātimokṣa saṃvare tu anya anyāni mahābhūtāni upādāya sapta avijñaptayas bhavanti
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འབྱུང་བ་གཞན་དང་གཞན་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བདུན་སྐྱེའོ། །
★0◤vijñaptistu naiḥṣyandikī / upāttā tu kāyikī / [200|14]
①vijñaptis tu naiḥṣyandikī
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ།
①upāttā tu kāyikī
③ལུས་ཀྱིས་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ་།
◤[S467]
★◤kiṃ punariyaṃ vijñaptirutpadyamānā pūrvakasya saṃsthānasya saṃtānaṃ bādhitvotpadyate utāho na / [200|14-]
♂kiṃ punariyaṃ vijñaptirutpadyamānā pūrvakasya saṃsthānasya saṃtānaṃ bādhitvotpadyate utāho [ 9b. 11B1. II ] na /
◤kiṃ punar iyaṃ vijñaptir utpadyamānā pūrvakasya saṃsthānasya santānaṃ bādhitvā utpadyate? utāho na?[S467]
㈠若屬身是心所取。此有教色若生。為破前相貌相續起為不。
㈡此若屬身是有執受。餘義皆與散無表同。表業生時為要破壞本身形量。為不爾耶。
①kim punar iyam vijñaptis utpadyamānā pūrvakasya saṃsthānasya saṃtānam bādhitvā utpadyate uta aho na
③ཡང་ཅི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདི་སྐྱེ་བ་ན་དབྱིབས་སྔ་མའི་རྒྱུད་བཤིག་ནས་སྐྱེའམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
㈢ཡང་ཅི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདི་སྐྱེ་བ་ན་དབྱིབས་སྔ་མའི་རྒྱུད་བཤིག་ནས་སྐྱེའམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་བཤིག་ནས་སྐྱེ་ན་ནི། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཟུགས་ཆད་པ་ཡང་རྒྱུན་ཆགས་པའི་ཕྱིར་འདི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤kiñcātaḥ yadi bādhitvotpadyate / na / [200|16]
♂kiṃcātaḥ yadi bādhitvotpadyate / ♂na /
◤kiñcātaḥ yadi bādhitvotpadyate? na; vipākarūpasyocchinnasya punaḥ prabandhādavaibhāṣikīyaṃ prāpnoti / [S467]
㈠若爾何有。若破前後生果報色。已斷由更相續故。則違毘婆沙執。
㈡若爾何失。若破壞者。異熟色斷應可更續。是則違越毘婆沙宗。
①kiñca atas yadi bādhitvā utpadyate
③གལ་ཏེ་བཤིག་ནས་སྐྱེ་ན་ནི་།།
★◤vipākarūpasyocchinnasya punaḥ pravandhādavaibhāṣikīyaṃ prāpnoti / [200|16-]
♂vipākarūpasyocchinnasya punaḥ prabandhādavaibhāṣikīyaṃ prāpnoti /
①na vipāka rūpasya ucchinnasya punar pravandhāt avaibhāṣikī iyam prāpnoti
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཟུགས་ཆད་པ་ཡང་རྒྱུན་ཆགས་པའི་ཕྱིར་འདི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤athābādhitvā / [200|17]
◤athābādhitvā? katham ekasmin bhūtasaṅghāte saṃsthānadvayaṃ sidhyati / [S467]
㈠若不破而生。云何於一四大聚中。有二相貌起。
㈡若不破壞如何得有一身處所二形量成。
★0◤kathamekasminbhūtasaṃghāte saṃsthānadvayaṃ sidhyati / [200|17-]
①atha ābādhitvā katham ekasmin bhūta saṃghāte saṃsthāna dvayam sidhyati
③འོན་ཏེ་མ་བཤིག་པར་སྐྱེ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བའི་ཚོགས་གཅིག་ལ་དབྱིབས་གཉིས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་།
㈢འོན་ཏེ་མ་བཤིག་པར་སྐྱེ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བའི་ཚོགས་གཅིག་ལ་དབྱིབས་གཉིས་འགྲུབ་པར་འགྱུར〖N+པ།〗། དེའི་ཚེ་གང་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཞན་དང་། གཞན་དེ་{173a}། །དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤anyānyeva tāni naiḥṣyandikāni tadānīmupajāyante yānyupādāya vijñaptirbhavati / [200|18-]
◤anyāny eva tāni naiḥṣyandikāni tadānīmupajāyante yāny upādāya vijñaptir bhavati?[S467]
㈠是時有別等流四大生。依此有教色生。
㈡有別新生等流大種。造有表業不破本身。
①anyāni eva tāni naiḥṣyandikāni tadānīm upajāyante yāni upādāya vijñaptis bhavati
③དེའི་ཚེ་གང་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཞན་དང་། གཞན་དེ་ ****[@173a]**** *་།། དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤evaṃ tarhi yadyadevāṅgaṃ niśrityotpadyate vijñaptistena tenāṅgena mahīyasā bhavitavyam / [200|19-]
◤evaṃ tarhi yadyadevāṅgaṃ niśrityotpadyate vijñaptiḥ, tena tenāṅgena mahīyasā bhavitavyam;[S467]
㈠若爾依隨一身分。有教色生。此分則應大本。
㈡若爾隨依何身分處起有表業應大於本。
★★◤tanmahābhūtairabhivyāpanāt / [200|20]
♂tanmahābhūtai- rabhivyāpanāt /
◤tanmahābhūtairabhivyāpanāt / [S467]
①tan mahābhūtair abhivyāpanāt|
㈠彼四大所遍滿故。
㈡新生大種遍增益故。
D3312 🈪དེ་དག་དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་དེའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་གིས་མངོན་པར་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་དང་〖PN-དང་།〗གང་དང་གང་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་དེ་དང་དེ་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །
①evam tarhi yat yat eva aṅgam niśritya utpadyate vijñaptis tena tena aṅgena mahīyasā bhavitavyam tat mahābhūtais abhivyāpanāt
㈢དེ་དག་དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་དེའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་〖PN-དེ།〗དག་གིས་མངོན་པར་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་དང་〖PN-དང་།〗གང་དང་གང་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་དེ་དང་དེ་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །
★◤anabhivyāpane ca punaḥ kathaṃ kṛtsnāṅgena vijñapayet / [200|20-]
♂anabhivyāpane ca punaḥ kathaṃ kṛtsnāṅgena{6. Y. kṛtsnenāṃgena...|} vijñapayet /
◤anabhivyāpane ca punaḥ kathaṃ kṛtsnenāṅgena vijñapayet![S467]
㈠若不遍滿，云何由具分起有教色。
㈡若不遍增益，如何遍生表。
D3313 🈪མངོན་པར་མ་ཁྱབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཟད་པར་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར།
①anabhivyāpane ca punar katham kṛtsnā aṅgena vijñapayet
③མངོན་པར་མ་ཁྱབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཟད་པར་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་།
㈢མངོན་པར་མ་ཁྱབ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ཟད་པར་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། ལུས་ལ་གསེབ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་སྐངས་ཡོད་དོ། །
★0◤śuṣiratvāt kāyasyāsti teṣāmavakāśaḥ / [200|21]
◤śuṣiratvāt kāyasya asti teṣām avakāśaḥ // 6 // [S467]
①śuṣira-tvāt kāyasya asti teṣām avakāśaḥ||6||
㈠由身空故，故彼有處。
㈡身有孔隙，故得相容。
🈪ལུས་ལ་གསེབ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་སྐངས་ཡོད་དོ། །
★★◤tat khalvetat karma paryāyeṇa dvividhaṃ trividhaṃ pañcavidhaṃ cottam / [200|22]
♂tat khalvetat karma paryāyeṇa dvividhaṃ trividhaṃ pañcavidhaṃ coktam /
◤tat khalv etat karma paryāyeṇa dvividham, trividham, pañcavidhaṃ coktam / [S467]
㈠此業由別義說。有二種三種五種。
㈡已辯業門二三五別。此性界地差別云何。
D3314 🈪ཡང་〖PN+གང་།〗ལས་དེ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པ་གཉིས་དང་〖PNཏེ།〗རྣམ་པ་གསུམ་དང་། རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་པ་
★0◤cetanā cetayitvā ceti / [200|22-]
◤cetanā, cetayitvā ceti / [S467]
①cetanā, cetayitvā ceti|
◤cetayitvā punardvidhā—kāya-vākkarma, cetanā ca / [S467]
①cetayitvā punar dvidhā—kāya-vāk-karma, cetanā ca |
★0◤cetayitvā punardvidhā / kāyavākkarma cetanā ca / [200|23]
◤kāyakarma punaḥ dvividham-- vijñaptyākhyam, avijñaptyākhyaṃ ca / [S467]
①kāya-karma punaḥ dvividham-- vijñaptyākhyam, avijñaptyākhyaṃ ca |
★◤kāyakarma punaḥ dvividhaṃ vijñaptyākhyamavijñaptyākhyaṃ ca / [200|23-]
♂kāyakarma punaḥ dvividhaṃ vijñaptyākhya- mavijñaptyākhyaṃ ca /
①śuṣira tvāt kāyasya asti teṣām avakāśas tat khalu etat karma paryāyeṇa dvividham trividham pañcavidham ca uttam cetanā cetayitvā ca iti cetayitvā punar dvidhā kāya vākkarma cetanā ca kāya karma punar dvividham vijñapti ākhyam avijñapti ākhyam ca
③ལུས་ལ་གསེབ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གོ་སྐབས་ཡོད་དོ་།།
㈢ཡང་〖PN+གང་།〗ལས་དེ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པ་གཉིས་དང་〖PNཏེ།〗རྣམ་པ་གསུམ་དང་། རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །
◤evaṃ vākkarma, cetanā ceti pañcavidhaṃ bhavati / [S467]
①evaṃ vāk-karma, cetanā ceti pañcavidhaṃ bhavati |
★0◤evaṃ vākkarma cetanā ceti pañcavidhaṃ bhavati / [200|24-]
★◤tatra punaravijñaptirdvidhā / kuśalā 'kuśalā ca / [200|25]
♂tatra punaravijñaptirdvidhā /
◤tatra punaravijñaptirdvidhā-- kuśalā, akuśalā ca / [S467]
㈠此中無教有二種：一善二惡。
㈡2論曰。無表唯通.善不善性，無有無記。
🈪དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །
①evam vākkarma cetanā ca iti pañcavidham bhavati tatra punar avijñaptis dvidhā kuśalā kuśalā ca
③ཡང་ལས་དེ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་རྣམ་པ་གཉིས་དང་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ་།།
★◤ 【nāvyākṛtāstyavijñaptiḥ 】[200|26]
①na avyākṛta asti avijñaptis
③རྣམ་རིག་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་མེད་།།
㈢རྣམ་རིག་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་མེད། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ནི་སྟོབས་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་འགགས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ:འཕེན་པར་〖PNའཕེལ་བར།〗མི་ནུས་སོ། །
◤nāvyākṛtāsty avijñaptiḥ,[S467]
㈠〔偈曰〕：【無無記無教】。
㈡1頌曰 【無表記】
D3315 🈪རྣམ་རིག་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་མེད། །
★◤kiṃ kāraṇam / [200|27]
♂kuśalā'kuśalā ca / ♂nāvyākṛtāstyavijñaptiḥ kiṃ kāraṇam{7. MS. kāraṇamavyā...|} /
◤kiṃ kāraṇam? avyākṛtaṃ hi cittaṃ durbalam,[S467]
㈠釋曰。云何如此。無記心力弱。
㈡所以者何。以無記心勢力微劣。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ནི་སྟོབས་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
★◤avyākṛtaṃ hi cittaṃ durbalamato na śaktaṃ balavatkarmākṣeptuṃ yanniruddhe 'pi tasminnanuvadhnīyāt / [200|27-]
♂avyākṛtaṃ hi cittaṃ durbalamato na śaktaṃ balavatkarmākṣeptuṃ yanniruddhe 'pi tasminnanubadhnīyāt / ♂@201 tridhā'nyat anyatkarma trividham / ♂kuśalākuśalāvyākṛtam /
◤ato na śaktaṃ balavat karmākṣeptum, yan niruddhe 'pi tasminn anubadhnīyāt / [S467]
①ato na śaktaṃ balavat karma ākṣeptum, yan niruddhe 'pi tasminn anubadhnīyāt|
㈠是故不能引生有力業，若因已滅.此等流果恒相續起。
㈡不能引發強業令生，可因滅時果仍續起。
🈪དེའི་ཕྱིར་གང་འགགས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ:འཕེན་པར་〖PNའཕེལ་བར།〗མི་ནུས་སོ། །
①avyākṛtam hi cittam durbalam atas na śaktam balavat karma ākṣeptum yat niruddhe api tasmin= anuvadhnīyāt
③ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ནི་སྟོབས་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་འགགས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་འཕེན་པར་མི་ནུས་སོ་།།
★◤ 【tridhā 'nyat 】[201|01]
♂kiṃ tadanyat /
①tridhā nyat
③གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ་།
㈢གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ། ལས་གཞན་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
◤[S468]
◤tridhā'nyat,[S468]
①tridhā 'nyat,
㈠〔偈曰〕：【餘三】
㈡【餘三】
D3316 🈪གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ། ལས་གཞན་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
★◤anyatkarma trividham / kuśalākuśalāvyākṛtam / kiṃ tadanyat / vijñaptiścetanā ca / [201|02]
♂vijñaptiścetanā ca /
◤anyat karma trividham-- kuśalākuśalāvyākṛtam / [S468]
㈠釋曰。餘業有三種。謂善惡無記。
㈡所言餘者謂表及思。三謂皆通善惡無記。
①anyat karma trividham kuśala akuśala avya akṛtam
③ལས་གཞན་ནི་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tat anyat
③གཞན་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། སེམས་པའོ།།
①vijñaptis cetanā ca
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། སེམས་པའོ་།།
★0◤ 【aśubhaṃ punaḥ /】[201|03]
①aśubham punar
③མི་དགེ་ནི་།
㈢: མི་དགེ་ནི། འདོད་ནའོ།།〖PN-མི་དགེ་ནི། འདོད་ནའོ།〗
◤kiṃ tadanyat? vijñaptiḥ, cetanā ca / [S468]
㈠何者是餘。謂有教及故意。
D3317 🈪གཞན་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། སེམས་པའོ།།: མི་དགེ་ནི། འདོད་ནའོ།།〖PN-མི་དགེ་ནི། འདོད་ནའོ།〗 མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ 【kāme 】[201|04]
①kāme
③འདོད་ནའོ་།།
◤aśubhaṃ punaḥ / kāme,[S468]
㈠〔偈曰〕：【復不善欲中】。
㈡【不善唯在欲】〖09_4_b〗
★◤akuśalaṃ vastu karma kāmahātau veditavyam / nānyatra / [201|05]
♂kāme akuśalaṃ vastu karma kāmadhātau veditavyam /
◤akuśalaṃ vastu karma kāmadhātau veditavyam, nānyatra;[S468]
㈠釋曰。若惡業應知唯於欲界中非餘界。
㈡於中不善在欲非餘。
D3318 🈪གཞན་དག་ན་〖PN-ན།〗ནི་མེད་དེ། མི་དགེ་པའི་རྩ་བ་རྣམས་དང་། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①akuśalam vastu karma kāma hātau veditavyam
㈢མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①na anyatra
③གཞན་དག་ན་ནི་མེད་དེ་།
㈢གཞན་དག་ན་〖PN-ན།〗ནི་མེད་དེ། མི་དགེ་པའི་རྩ་བ་རྣམས་དང་། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤akuśalamūlānāṃ prahīṇatvādāhrīkyānapatrāpyayośca / [201|05-]
♂nānyatra |{1. MS. nānyatrākuśa... |} akuśalamūlānāṃ [ 10a. 11A1. III ] prahīṇatvādāhrīkyānapatrāpyayośca /
◤akuśalabhūtānāṃ prahīṇatvād, āhrīkyānapatrāpyayoś ca / [S468]
㈠三惡根及無漸無羞滅故。
㈡已斷不善根無慚無愧故。
①akuśala mūlānām prahīṇa tvāt āhrīkyānapatra apyayos ca
③མི་དག་པའི་རྩ་བ་རྣམས་དང་། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤kuśalāvyākṛtaṃ tu sarvatrā prativedhāt / [201|06-]
♂kuśalāvyākṛtaṃ tu sarvatrāprativedhāt /
◤kuśalāvyākṛtaṃ tu sarvatrāprativedhāt / [S468]
㈠若善無記一切處有。以不遮故。
㈡善及無記諸地皆有。以於頌中不別遮故。
D3319 🈪དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་མ་〖PN-མ།〗བཀག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་དོ། །
①kuśala avya akṛtam tu sarvatrā prativedhāt
㈢དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་མ་〖PN-མ།〗བཀག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་དོ། །
★◤tatra[201|07]
♂tatra rūpe 'pyavijñaptiḥ kāme 'pīṃtyapiśabdāt /
◤tatra rūpe 'pyavijñaptiḥ,[S468]
㈠〔偈曰〕：【色無教】。
㈡【無表遍欲色】〖09_4_c〗
D3320 🈪དེ་ལ་གཟུགས་ནའང་རྣམ་རིག་མིན། །ཡང་〖PNའང་།〗གི་སྒྲས་ནི་འདོད་པ་ན་ཡང་ཡོད་དོ། །
★◤ 【rūpe 'pyavijñaptiḥ 】[201|08]
①tatra rūpe apyavijñaptis
③དེ་ལ་གཟུགས་ནའང་རྣམ་རིག་མིན་།།
㈢དེ་ལ་གཟུགས་ནའང་རྣམ་རིག་མིན། །ཡང་〖PNའང་།〗གི་སྒྲས་ནི་འདོད་པ་ན་ཡང་ཡོད་དོ། །
◤kāme 'pi iti; apiśabdāt / [S468]
㈠釋曰。若色界有無教。何況欲界。
㈡欲色二界皆有無表。
★◤kāme 'pītyapiśabdāt / ārūpyeṣu nāsti bhūtābhāvāt / [201|09]
♂ārūpyeṣu nāsti bhūtābhāvāt /
①kāme pīti api śabdāt
③ཡང་གི་སྒྲས་ནི་འདོད་པ་ན་ཡང་ཡོད་དོ་།།
①ārūpyeṣu na asti bhūta abhāvāt
㈢གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མེད་དོ། །
◤ārūpyeṣu na asti, bhūtābhāvāt / [S468]
㈠於無色界無。無四大故。
㈡以無色中無大種故。
D3321 🈪གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མེད་དོ། །
★◤yatra hi kāyavācoḥ pravṛttistatra kāyavāksaṃvarau / [201|09-]
♂yatra hi kāyavācoḥ pravṛttistatra kāyavāvsaṃvarau /
◤yatra hi kāyavācoḥ pravṛttistatra kāyavāksaṃvarau / [S468]
㈠若是處有身口生。此中有身口護戒。
㈡隨於何處有身語轉。唯是處有身語律儀。
①yatra hi kāya vācos pravṛttis tatra kāya vāc saṃvarau
㈢གང་ན་ལུས་དང་ངག་དང་〖PN-དང་།〗འཇུག་པ་དེ་ན་ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་ཡོད་དོ། །
★0◤iha tarhi samāpannasya syādanāsravā vijñaptivat / [201|10]
◤iha tarhi samāpannasya syād anāsravāvijñaptivat?[S468]
㈠若爾若人身在欲色界。入四無色定。應有無教。譬如無流無教。
㈡若爾身生欲色二界入無色定應有律儀。如起無漏心有無漏無表。
①iha tarhi samāpannasya syāt anāsravās vijñapti vat na
③འོ་ན་འདིར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་འདིར་སྙོམས་པར་འཇུག་〖PNཞུགས།〗པ་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་〖Nདེ།〗བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཁམས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤na / tasyā dhātvapatitatvāt / [201|11]
◤na; tasyā dhātvapatitatvāt / [S468]
㈠是義不然。此不墮三界故。
㈡不爾以彼不墮界故。
①tasyās dhātvapatita tvāt
③དེ་ནི་ཁམས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ārūpyāvacarī tvavijñaptināṃrhati visabhāgāni bhūtānyupādāya bhavitum / [201|11-]
♂ārūpyāvacarī tvavijñaptirnārhati{2. Y adds kābharūpāvacarāṇi |} visabhāgāni {3. Y. adds mahā |}bhūtānyupādāya bhavitum /
◤ārūpyāvacarī tvavijñaptirnārhati kāmarūpāvacarāṇi visabhāgāni mahābhūtāny upādāya bhavitum / [S468]
㈠通無色界無教。不應依止不等類四大生。
㈡於無色界若有無表。應有無表非大種生。不可說言有漏無表以別界地大種為依。
①ārūpya avacarī tu avijñaptināṃrhati visa bhāgāni bhūtāni upādāya bhavitum
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐལ་པ་མི་མཉམ་པའི་འབྱུང་བ་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤sarvarūpavaimukhyāccārūpyasamāpattunārlaṃ rūpotpattaye / [201|12]
♂sarvarūpavaimukhyā- ccārūpyasamāpattu rnālaṃ{4. Y ....samāpattirnālaṃ |} rūpotpattaye /
①sarva rūpa vaimukhyāt cārūpya samāpattunā arlam rūpa utpattaye
③གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གཟུགས་སྐྱེད་པར་མི་ནུས་ཏེ་།
㈢གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གཟུགས་སྐྱེད་〖PNཔས་གཟུགས་བསྐྱེད།〗པར་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sarvarūpavaimukhyāc cārūpyasamāpattirnālaṃ rūpotpattaye; vibhūtarūpasaṃjñatvāt / [S468]
㈠背一切色故。故無色界定不能引生色。制伏色相故。
㈡又背諸色入無色定故彼定中不能生色。由彼定有伏色想故。
★0◤vibhūtarūpasaṃjñatvāt / dauḥśīlyapratipakṣeṇa śīlam / tacca dauḥśīlyaṃ kāmāvacaram / [201|13]
①vibhūta rūpa saṃjña tvāt
③གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①dauḥśīlya pratipakṣeṇa śīlam
③བྱེ་བྲག་ ****[@173b]**** ་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ལ་།
㈢བྱེ་བྲག་{173b}ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ལ། འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ནས་རྟེན་དང་རྣམ་པ་དང་དམིགས་པ་དང་གཉེན་པོ་རིང་བ་དག་གིས་རིང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤dauḥśīlyapratipakṣeṇa śīlam / tac ca dauḥśīlyaṃ kāmāvacaram / [S468]
㈠持戒為對治破戒。破戒但是欲界法。
㈡2｛為治惡戒故起尸羅。唯欲界中有諸惡戒。
★★◤ārūpyāśca kāmadhātorāśrayā kārālambanapratipakṣadūratābhirdūre / [201|14]
♂ārūpyāśca{5. MS. not clear. It looks like srava |} kāmadhātorāśrayā{6. MS. ...raśrayā...|}kārālambanapratipakṣadūratābhirdūre /
◤ārūpyāś ca kāmadhātorāśrayākāralambanapratipakṣadūratābhirdūre / [S468]
㈠於欲界由四種遠。無色界最遠。謂依止取相境界對治故。
㈡無色於欲具四種遠。一所依遠。二行相遠。三所緣遠。四對治遠。
①tat ca dauḥśīlyam kāma avacaram ārūpyās ca kāmadhātos āśrayā kāra ālambana pratipakṣa dūra tābhis dūre
③འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ནས་རྟེན་དང་རྣམ་པ་དང་དམིགས་པ་དང་གཉེན་པོ་རིང་བ་དག་གིས་རིང་སྟེ་ལ་།
★◤ata eṣvavijñaptirnāstīti vaibhāṣikāḥ[201|14-]
♂ata eṣvavijñaptirnāstoti vaibhāṣikāḥ vijñaptiḥ savicārayoḥ //7//
◤ata eṣvavijñaptir na asti iti vaibhāṣikāḥ / [S468]
㈠是故於中無無教。毘婆沙師說如此。
㈡故無色中無無表色。｝1毘婆沙師作如是說。
①atas eṣu avijñaptis na asti iti vaibhāṣikās
③། དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤ 【vijñaptiḥ savicārayoḥ // VAkK_4.7 //】[201|16]
①vijñaptis sa vicārayos
③རྣམ་རིག་དཔྱོད་དང་བཅས་དག་ན་།།
㈢རྣམ་རིག་དཔྱོད་དང་བཅས་དག་ན། །རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ས་གཉིས་པོ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཁོ་ན་ན་ཡོད་ཀྱི་དེ་ཡན་ཆད་ན་ནི་མེད་དོ། །
◤[S469]
◤vijñaptiḥ savicārayoḥ // 7 // [S469]
㈠〔偈曰〕：【有教有觀二】。
㈡【表唯有伺二】〖09_4_d〗
★0◤vijñaptistu savicārayoreva bhūmyoḥ / kāmadhātau prathame ca dhyāne na tata ūrdhvam / [201|17]
◤vijñaptistu savicārayoreva bhūmyoḥ / [S469]
㈠釋曰。是有教色。於有觀二地中有。
㈡表色唯在二有伺地。
①vijñaptis tu sa vicārayos eva bhūmyos kāmadhātau prathame ca dhyāne na tatas ūrdhvam
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ས་གཉིས་པོ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཁོ་ན་ན་ཡོད་ཀྱི་དེ་ཡན་ཆད་ན་ནི་མེད་དོ་།།
★◤ 【kāme 'pi nivṛtā nāsti 】[201|18]
①kāme api nivṛtā na asti
③འདོད་པ་ན་ཡང་བསྒྲིབས་པ་མེད་ན་།
㈢འདོད་པ་ན་ཡང:བསྒྲིབས་པ་མེད་ན། བསྒྲིབས་པ་མེད་〖Pབསྒྲིབས་པ་མེད། །བསྒྲིབས།Nསྒྲིབས་པ་མེད་དོ།། བསྒྲིབས།〗པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་མེད་ཀྱི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཁོ་ན་ན་ཡོད་དོ། །
◤kāmadhātau prathame ca dhyāne na tata ūrdhvam // 7 // [S469]
㈠謂欲界及初定。上去皆無。
㈡謂通欲界初靜慮中。非上地中可言有表。
◤kāme 'pi nivṛtā nāsti,[S469]
㈠〔偈曰〕：【欲無無記教】。
㈡【欲無有覆表】〖10_4_a〗
★◤nivṛtā tu vijñaptiḥ kāmadhātāvapi nāsti / brahmaloka evāsti / [201|19]
♂kāme 'pi nivṛtā nāsti nivṛtā tu vijñaptiḥ kāmadhātāvapi nāsti / ♂brahmaloka{7. MS. ...lokā |} evāsti /
◤nivṛtā tu vijñaptiḥ kāmadhātāvapi nāsti / [S469]
㈠釋曰。於欲界無有覆無記有教。
㈡有覆無記表。欲界定無。
①nivṛtā tu vijñaptis kāmadhātau= api na asti brahma loke eva asti
③བསྒྲིབས་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་མེད་ཀྱི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཁོ་ན་ན་ཡོད་དོ་།།
◤brahmaloka eva asti / [S469]
㈠於梵處則有。
㈡唯於梵世中可得說有。
★◤mahābrāhmaṇo hi śāṭhyasamutthitaṃ kāyakarma śrūyate / [201|19-]
♂mahābrahmaṇo hi śāṭhyasamutthitaṃ kāyakarma śrūyate /
◤mahābrahmaṇo hi śāṭhyasamutthitaṃ kāyakarma śrūyate / [S469]
㈠何以故。曾聞大梵王有語從諂曲生。
㈡曾聞大梵有誑諂言。
①mahā brāhmaṇas hi śāṭhya samutthitam kāya karma śrūyate
③ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་གཡོས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ངག་གི་ལས་ཡོད་དེ་།
㈢ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་སློང་〖PNབསླང་།〗བའི་ངག་གི་ལས་ཡོད་དེ། དེས་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རྟ་ཐུལ་ལ་གཏམ་རླུང་བསྐུར་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རྣམ་པར་བསྔགས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★◤sa hi svaparṣanmadhye āyuṣmato 'śvajitaḥ kṣepārthamātmānaṃ kṣiptavāt / [201|20-]
♂sa hi svaparṣanmadhye, āyuṣmato 'śvajitaḥ kṣepārthamātmānaṃ kṣiptavān{8. MS. kṣipatavān |} /
◤sa hi svaparṣanmadhye āyuṣmato 'śvajitaḥ kṣepārthamātmānaṃ kṣiptavān / [S469]
㈠此於自大集中。為避淨命阿輸實難讚歎自身。
㈡謂自眾中為避馬勝所徵問故。矯自歎等。
①sa hi sva parṣan madhye āyuṣmatas aśvajitas kṣepa artham ātmānam kṣiptavāt
③དེས་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རྟ་ཐུལ་ལ་གཏམ་རླུང་བསྐུར་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རྣམ་པར་བསྔགས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★0◤tata ūrdhvamasatyāṃ vāgvijñaptau kathaṃ tatra śabdāyatanaṃ bāhyamahābhūtahetukam / [201|21-]
◤tat ūrdhvamasatyāṃ vāgvijñaptau kathaṃ tatra śabdāyatanaṃ bāhyamahābhūtahetukam / [S469]
㈠若爾從第二定以上。若無言說云何有聲入。以外四大為因故有聲入。
㈡上地既無言何得有聲處。有外大種為因發聲。
①tatas ūrdhvam asatyām vāc vijñaptau katham tatra śabda āyatanam bāhya mahābhūta hetukam
㈢དེ་ཡན་ཆད་ནི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་ན་སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། ཕྱིའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་〖PNཔོ།〗རྒྱུར་བྱས་པ་ཡོད་དོ། །
★0◤anye punarāhuḥ / [201|22]
◤anye punar āhuḥ-- dvitīyādiṣv api dhyāneṣu vijñaptirastyanivṛtāvyākṛtā / [S469]
㈠餘師說。於第二定等亦有言語。但是無覆無記。
㈡有餘師言。上三靜慮亦有無覆無記表業。
★◤dvitīyādiṣvapi dhyāneṣu vijñaptirastyanivṛtāvyākṛtā / [201|22-]
♂dvitīyādiṣvapi dhyāneṣu vijñaptiraratyanivṛtāvyākṛtā /
①anye punar āhus dvitīya ādiṣu api dhyāneṣu vijñaptis asti a nivṛta avyākṛtā
③གཞན་དག་ན་རེ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ན་ཡང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ཡོད་ཀྱི་དགེ་བ་ཡང་མེད་ལ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ན་〖PN+རེ།〗ཡང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་〖PN+བྱེད་པའི།〗རིག་བྱེད་ནི་ཡོད་ཀྱི་དགེ་བ་ཡང་མེད་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མེད:དོ།།〖PNལ།〗
◤na tu kuśalā, na kliṣṭā / [S469]
㈠無善無染污
㈡無善無染。
★◤na kuśalā na kliṣṭā / kiṃ kāraṇam / [201|23]
♂na{9. Y. adds tu |} kuśalā [ 10b. 11B1. III ] na kliṣṭā / ♂ki kāraṇam /
①na kuśalā na kliṣṭā
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མེད་དོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་ས་འོག:མ་པའི་〖PNམའི།〗སེམས་གང་གིས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དེ། དམན་པ་དང་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་སྔ་མ་ཁོ་ན་བརྗོད་དོ། །
★◤na hi teṣūpapannastajjātīyamadhobhūmikaṃ cittaṃ saṃmukhīkaroti yena tāṃ vijñaptiṃ samutthāpayet / [201|24-]
♂na hi teṣūpapannastajātīyamadhobhūmikaṃ cittaṃ saṃmukhīkaroti yena tāṃ vijñaptiṃ sasutthāpayet / ♂nyūnatvātprahīṇatvācca /
◤kiṃ kāraṇam? na hi teṣūpapannastathājātīyamadhobhūmikaṃ cittaṃ sammukhīkaroti yena tāṃ vijñaptiṃ samutthāpayet;[S469]
㈠何以故。若人生彼處。如此類下地心。不能引令現前。為生身口。
㈡所以者何。非上地生能起下地善及染心發身語表。
①na hi teṣu upapannas tad jātīyam adhas bhūmikam cittam saṃmukhīkaroti yena tām vijñaptim samutthāpayet
③དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་བ་ནི་ས་འོག་མ་པའི་སེམས་གང་གིས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དེ་།
★◤nyūnatvātprahīṇatvacca / pūrvameva tu varṇayanti / [201|25]
♂pūrvameva tu varṇayanti /
◤nyūnatvāt, prahīṇatvācca / [S469]
㈠有教業最麁下故。已棄捨故。
㈡劣故斷故。
①nyūna tvāt prahīṇa tvat ca pūrvam eva tu varṇayanti
③དམན་པ་དང་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་སྔ་མ་ཁོ་ན་བརྗོད་དོ་།།
◤[S470]
◤pūrvam eva tu varṇayanti / [S470]
㈠前義是彼所說。
㈡前說為善。
★◤kiṃ punaḥ kāraṇamūrdhvaṃ brahmalokānnāsti vijñaptiḥ kāmadhātau ca nivṛktāvyākṛtā nāsti / [201|25-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇamūrdhvaṃ brahmalokānnāsti vijñaptiḥ kāmadhātau ca nivṛtāvyākṛtā nāsti /
◤kiṃ punaḥ kāraṇamūrdhvaṃ brahmalokānnāsti vijñaptiḥ,[S470]
㈠復有何因。離梵處於上無有教業。
㈡復以何因二定以上都無表業。
①kim punar kāraṇam ūrdhvam brahma lokāt na asti vijñaptis kāmadhātau ca nivṛkta avyākṛtā na asti
③ཅིའི་ཕྱིར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡན་ཆད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་ལ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མེད་ཅེ་ན། གང་ཕྱིར་ཀུན་སློང་མེད་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡན་ཆད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་ལ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མེད་ཅེ་ན། གང་ཕྱིར་ཀུན་སློང་མེད། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ན་མེད་དོ། །
★◤ 【samutthānamasadyataḥ /】[202|01]
♂@202 samutthānamasadyataḥ /
◤kāmadhātau ca nivṛtāvyākṛtā nāsti?[S470]
㈠於欲界無有覆無記有教業。
㈡於欲界中無有有覆無記表業。
◤samutthānamasadyataḥ / [S470]
㈠〔偈曰〕：【緣起無有故】。
㈡【以無等起故】〖10_4_b〗 以無發業等起心故。
★0◤savitarkavicāreṇa hi cittena vijñaptiḥ samutthāpyate / [202|02]
◤savitarkavicāreṇa hi cittena vijñaptiḥ samutthāpyate / [S470]
㈠釋曰。若有覺觀心。能起身口有教業。
㈡有尋伺心能發表業。
★0◤tacca dvitīyādiṣu dhyāneṣu nāsti bhāvanāprahātavyena cotthāpyate / [202|02-]
◤tacca dvitīyādiṣu dhyāneṣu nāsti,[S470]
㈠此心於第二定等則無。
㈡二定以上都無此心。
①samutthānam asat yatas sa vitarka vicāreṇa hi cittena vijñaptis samutthāpyate tat ca dvitīya ādiṣu dhyāneṣu na asti bhāvanā prahātavyena ca utthāpyate
③རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ན་མེད་དོ་།།
◤bhāvanāprahātavyena cotthāpyate;[S470]
㈠此若起必由修道所滅心起。
㈡又發表心唯修所斷。
★0◤darśanaprahātavyasyāntarmukhapravṛttatvāt / [202|03]
◤darśanaprahātavyasyāntarmukhapravṛttatvāt / [S470]
㈠見諦所滅心。依內門起故。
㈡見所斷惑內門轉故。
①darśana prahātavyasya antar mukha pravṛtta tvāt
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བས་སློང་བར་བྱེད་ཀྱི་དེ་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན:ནོ།།〖PNན།〗
0◤tacca kāmadhātau nivṛtāvyākṛtaṃ nāsti / [202|04][S470]
㈠是故於欲界中。無有覆無記身口二業。
㈡以欲界中決定無有有覆無記修所斷惑。是故表業上三地都無。欲界中無有覆無記表。
①tat ca kāmadhātau nivṛta vyākṛtam na asti
㈢བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དེ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མེད་དོ།
★◤kiṃ khalu samutthānavaśādevaṃ dharmāṇāṃ kuśalākuśalatvaṃ veditavyam / netyāha / [202|05]
♂kiṃ khalu samutthānavaśādeva dharmāṇāṃ kuśalākuśalatvaṃ veditavyam / ♂netyāha / ♂kiṃ tarhi / ♂caturbhiḥ prakāraiḥ{1. MS. prākāraiḥ |} /
◤kiṃ khalu samutthānavaśādeva dharmāṇāṃ kuśalākuśalatvaṃ veditavyam? netyāha / [S470]
㈠為由隨發起。應知諸法善惡性為不爾非。
㈡為但由等起令諸法成善不善性等。不爾。
🈪◦1914ཡང་ནི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ལས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་འམ་ཞེ་ན། སྨས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim khalu samutthāna vaśāt evam dharmāṇām kuśala akuśala tvam veditavyam na iti āha
㈢ཡང་ཅི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་པོ་〖PN-པོ།〗ཁོ་ན་ལས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་འམ་〖PNབའམ།〗ཞེ་ན།{174a}། །སྨས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kiṃ tarhi / caturbhiḥ prakāraiḥ paramārthataḥ svabhāvataḥ saṃprayogataḥ samutthānataśca / [202|06]
♂paramārthataḥ svabhāvataḥ saṃprayogataḥ samutthānataśca /
◤kiṃ tarhi? caturbhiḥ prakāraiḥ-- paramārthataḥ, svabhāvataḥ, samprayogataḥ, samutthānataś ca / [S470]
㈠云何。由四種因。一真實。二自性。三相應。四發起。
㈡云何。由四種因成善性等。一由勝義。二由自性。三由相應。四由等起。
🈪◦1915འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཞིས་ཏེ། དོན་དམ་ཕ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བས་སོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཞིས་ཏེ། དོན་དམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བས་སོ། །
①caturbhis prakārais paramārthatas svabhāvatas saṃprayogatas samutthānatas ca
③རྣམ་པ་བཞིས་ཏེ། དོན་དམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བས་སོ་།།
◤tatra tāvat-- paramārthaśubho mokṣaḥ,[S470]
㈠此中〔偈曰〕：【解脫真實善】。
㈡何法何性由何因成。頌曰 【勝義善解脫】〖10_4_c〗
🈪◦1916དེ་ལ་རེ་ཞིག །ཐར་པ་དམ་པའི་དོན་དུ་དགེ །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། ?་དེ་བས་ན་མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་དགེ་བ་སྟེ་ནད་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤tatra tāvat / [202|07]
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག། ཐར་པ་དམ་པའི་དོན་དུ་དགེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་ཕྱིར་〖PN+རོ།〗དོན་དམ་པར་དགེ་བ་སྟེ་ནད་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【paramārthaśubho mokṣaḥ 】[202|08]
①parama artha śubhas mokṣas
③ཐར་པ་དམ་པའི་དོན་དུ་དགེ་།
◤nirvāṇaṃ hi sarvaduḥkhavyupaśamaḥ / [S470]
㈠釋曰。涅槃者。一切苦寂靜。
㈡論曰。勝義善者。謂真解脫。
★◤nirvāṇaṃ hi sarvaduḥkhavyupaśamaḥ / tataḥ paramakṣematvāt paramārthena kuśalamārogyavat / [202|09]
♂tatra tāvat paramārthaśubho mokṣaḥ nirvāṇaṃ hi sarvaduḥkhavyupaśamaḥ / ♂tataḥ paramakṣematvāt paramārthena kuśalamārogyavat /
★◤ 【svato mūlahyar patrapāḥ // VAkK_4.8 //】[202|10]
♂svato mūlahyra patrapāḥ{2. G. ...trapā |} //8//
①nirvāṇam hi sarva duḥkha vyupaśamas tatas parama kṣema tvāt parama arthena kuśalam ārogya vat svatas mūlahyar patrapās
③མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ་དེ་བས་ན་མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་དགེ་བ་སྟེ་ནད་མེད་པ་བཞིན་ནོ་།། རྩ་བ་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་།།
◤tataḥ paramakṣematvāt paramārthena kuśalam, ārogyavat / [S470]
㈠最極平安故。是真實善。譬如無病。
㈡以涅槃中最極安隱眾苦永寂猶如無病。
◤svato mūlahryapatrapāḥ // 8 // [S470]
㈠〔偈曰〕：【自性根慚羞】。
㈡【自性慚愧根】〖10_4_d〗
🈪◦1917རྩ་བ་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་དང་པོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ན་གཞན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་འཕྲོད་པའི་སྨན་བཞིན་ནོ། །
◤trīṇi kuśalamūlāni hrīś cāpatrāpyaṃ ca svabhāvena kuśalāni;[S470]
㈠釋曰。根謂三善根慚及羞。此法由自性是善。
㈡自性善者。謂慚愧根。以有為中唯慚與愧及無貪等三種善根。
★◤trīṇi kuśalamūlāni / [202|11]
◤anyasamprayogasamutthanānapekṣatvāt, pathyauṣadhavat // 8 // [S470]
㈠不觀別相應發起因故。譬如良藥。
㈡不待相應及餘等起。體性是善猶如良藥。
★◤hriścāpatrapyaṃ ca svabhāevna kuśalāni anyasaṃprayogasamutthanānapekṣatvāt / [202|11-]
♂trīṇi kuśalamūlāni hrīścāpatrāpyaṃ ca svabhāvena kuśalāni / ♂anyasaṃprayogasamutthanānapekṣatvāt /
◤samprayogeṇa tadyuktāḥ,[S470]
㈠〔偈曰〕：【相應彼雜故】。
㈡【相應彼相應】〖11_4_a〗
①trīṇi kuśala mūlāni hris cāpa trapyam ca svabhāevna kuśalāni anya saṃprayoga samutthana anapekṣa tvāt
③དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་དང་པོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ན་གཞན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་།
㈢:རྩ་བ་〖PN-རྩ་བ།〗ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་དང་པོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ནི་གཞན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་འཕྲོད་པའི་སྨན་བཞིན་ནོ། །
★0◤pathyauṣadhavat / [202|12]
①pathya auṣadha vat
③ཀུན་ནས་སློང་བ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་འཕྲོད་པའི་སྨན་བཞིན་ནོ་།།
★◤ 【saṃprayogeṇa tadyuktāḥ 】[202|13]
①saṃprayogeṇa tad yuktās
③དེ་དག་དང་ལྡན་མཚུངས་ལྡན་གྱིས་།།
㈢དེ་དག་དང་ལྡན་མཚུངས་ལྡན་གྱིས། །དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཏེ།〖PN+དེ་དག་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཏེ།〗 དེ་དག་དང་〖PN-དང་།〗མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་དགེ་བ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྨན་དང་སྦྱར་བའི་བཏུང་བ་བཞིན་ནོ། །
◤taireva kuśalamūlahryapatrāpyaiḥ samprayuktā dharmāḥ samprayogeṇa kuśalāḥ;[S470]
㈠釋曰。與三善根及慚羞。相應諸法。由相雜故是善。
㈡相應善者。謂彼相應。以心心所要與慚愧善根相應方成善性。
★◤taireva kuśalamūlahyar patrāpyaiḥ saṃprayuktā dharmāḥ saṃprayogeṇa kuśalāstairasaṃprayuktānāṃ kuśalatvābhāvādauṣadhamiśrapānīyavat / [202|14-]
♂saṃprayogeṇa{3. MS. ...gena |} tadyu ktāḥ taireva kuśalamūlahyrapatrāpyaiḥ saṃprayuktā dharmāḥ saṃprayogeṇa kuśalāstairasaṃprayuktānāṃ kuśalatvābhāvādau- ṣadhamiśrapānīyavat /
①tais eva kuśala mūla hyar patrāpyais saṃprayuktās dharmās saṃprayogeṇa kuśalās tais asaṃprayuktānām kuśala tva abhāvāt auṣadha miśra pānīya vat
③དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་དགེ་བ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྨན་དང་སྦྱར་བའི་བཏུང་བ་བཞིན་ནོ་།། བྱ་བ་ལ་སོགས་ཀུན་སློང་བས་།།
㈢བྱ་བ་ལ་སོགས་ཀུན་སློང་བས། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཁོ་ནས་ཀུན་ནས་སློང་〖PNབསླང་།〗བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་སློང་བས་〖PNབའི〗དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་སྨན་དང་སྦྱར་བའི་བཏུང་བ་ལས་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བའི་འོ་མ་བཞིན་ནོ། །
★★◤ 【samutthā nāt kriyādayaḥ /】[202|16]
♂samutthā[ 11a. 11A1. IV ]nāt kriyādayaḥ /
◤tairasamprayuktānāṃ kuśalatvābhāvād, auṣadhamiśrapānīyavat / [S470]
㈠若彼不與此相應則無善性。譬如良藥雜水。
㈡若不與彼慚等相應。善性不成。如雜藥水。
◤[S471]
◤samutthānāt kriyādayaḥ / [S471]
㈠〔偈曰〕：【發起有教等】。
㈡【等起色業等】〖11_4_b〗
★◤kāyavāvakkarmaṇi cittaviprayuktāśca saṃskārajātyādayaḥ prāptinirodhāsaṃjñisamāpattayastaireva kuśalamūlādisaṃprayuktai dharmaḥ samupasthāpitāḥ samutthānena kuśalāḥ / [202|17-]
♂kāyavākkarmaṇī cittaviprayuktāśca saṃskārajātyādayaḥ prāptinirodhāsaṃjñisamāpattayastaireva kuśalamūlādi- saṃprayuktairdharmaiḥ samupasthāpitāḥ samutthānena kuśalāḥ /
◤kāya-vāk-karmaṇī citta-viprayuktāś ca saṃskāra-jāty-ādayaḥ prāptinirodhāsaṃjñisamāpattayas tair eva kuśala-mūlādi-samprayuktair dharmaiḥ samupasthāpitāḥ samutthānena kuśalāḥ,[S471]
㈠釋曰。身業口業。及心不相應諸行。與善根等相應法所發起。由發起故是善。
㈡等起善者。謂身語業不相應行。以是自性及相應善所等起故。
★★◤auṣadhapānīyasaṃbhūtadhātrīkṣīravat / [202|19]
♂auṣadha{4. Y. auṣadhi |}pānīyasaṃbhūtadhātrī{5. Y. omits dhātrī |} kṣīravat /
◤auṣadhipānīya-sambhūtakṣīra-vat / [S471]
㈠譬如煮良藥汁所成乳。
㈡如良藥汁所引生乳。
①samutthās nāt kriyā ādayas kāya vāvakkarmaṇi citta viprayuktās ca saṃskāra jāti ādayas prāpti nirodha asaṃjñi samāpattayas tais eva kuśala mūla ādi saṃprayuktais dharmas samusamutthānena kuśalās auṣadha pānīya saṃbhūta dhātrī kṣīra vat
③དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཁོ་ནས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་སྨན་དང་སྦྱར་བའི་བཏུང་བ་ལས་འབྱུང་བའི་འོ་མ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤prāptīnāṃ tu visabhāgacittasamutthāpitānāṃ kathaṃ kuśalatvamiti vaktavyam / [202|19-]
◤prāptīnāṃ tu visabhāga-citta-samutthāpitānāṃ kathaṃ kuśalatvam iti vaktavyam![S471]
㈠諸至得等非同類心所發起。云何是善性。由此義故善。
㈡若異類心所起得等云何成善。此義應思。
◤tad yathā-- vicikitsayā kuśala-mūla-pratisandhānam dhātu-pratyāgama-parihāṇibhyāṃ ca / [S471]
★◤tadyathā vicikitsayā kuśalamūlapratisaṃdhānaṃ dhātupratyāgamaparihāṇibhyāṃ ca / [202|20-]
♂tadyathā vicikisayā{6. MS. drops ki |} kuśalamūlapratisaṃdhānaṃ dhātupratyāgamaparihāṇibhyāṃ ca / ♂yathā ca kuśalamuktaṃ tato viparyayeṇākuśalaṃ kathaṃ kṛtvā /
①prāptīnām tu visabhāga citta samutthāpitānām katham kuśala tvam iti vaktavyam tadyathā vicikitsayā kuśala mūla pratisaṃdhānam dhātu pratyāgama parihāṇibhyām ca
③བསྐལ་པ་མི་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་པ་ནི་བརྗོད་དགོས་སོ་།།
㈢བསྐལ་〖PNསྐལ།〗པ་མི་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཀུན་ནས་སློང་〖PNབསླང་།〗བའི་ཐོབ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་པ་ནི་བརྗོད་དགོས་སོ། །
★◤yathā ca kuśalamuktaṃ tato[202|21]
♂saṃsāraḥ paramārthenākuśalaḥ /
◤yathā ca kuśalam uktam, tato[S471]
㈠如所說四種善。
㈡如說善性四種差別。
①yathā ca kuśalam uktam tatas
③དགེ་བ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་ལས་།
㈢དགེ་བ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་ལས། བཟློག་པ་ནི་མི་〖PN-ནི།〗དགེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། འཁོར་བའི་〖PNབ་ནི།〗སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འཇུག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗མཆོག་ཏུ་མི་བདེ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【viparyayeṇākuśalaṃ 】[202|22]
①viparyayeṇa akuśalam
③བཟློག་པ་ནི་མི་དགེ་།
◤viparyayeṇa akuśalam,[S471]
㈠〔偈曰〕：【翻此四名惡】。
㈡【翻此名不善】〖11_4_c〗
★◤kathaṃ kṛtvā / saṃsāraḥ paramārthenākuśalaḥ / sarvaduḥkhapravṛttyātmakatvena paramākṣematvāt / [202|23]
♂sarvaduḥkhapravṛttyātmakatvena paramākṣematvāt /
◤kathaṃ kṛtvā? saṃsāraḥ paramārthena akuśalaḥ; sarvaduḥkha-pravṛttyātmakatvena paramākṣematvāt / [S471]
㈠釋曰。云何名四惡。生死名真實惡。生一切苦為體。最極不平安故。譬如有疾。
㈡不善四種與此相違。云何相違。勝義不善。謂生死法。由生死中諸法皆以苦為自性極不安隱猶如痼疾。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
①saṃsāras parama arthena akuśalas sarva duḥkha pravṛtti ātmaka tvena parama akṣema tvāt
③འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འཇུག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཆོག་ཏུ་མི་བདེ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤akuśalamūlāhrīkyānapatrāpyāṇi svabhāvataḥ / tatsaṃprayuktā dharmāḥ saṃprayogataḥ / [202|24]
◤akuśala-mūlāhrīkyānapatrāpyāṇi svabhāvataḥ / [S471]
㈠三惡根及無慚無羞。名自性惡。不觀餘因成故。譬如惡毒。
㈡自性不善。謂無慚愧三不善根。由有漏中唯無慚愧及貪瞋等三不善根。不待相應及餘等起。體是不善猶如毒藥。
①akuśala mūlā hrīkyān apatrāpyāṇi svabhāvatas
㈢མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །
①tad saṃprayuktās dharmās saṃprayogatas
㈢དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་སོ། །
◤tatsamprayuktā dharmāḥ samprayogataḥ / [S471]
㈠與彼相應諸法由相應故名惡。譬如惡毒雜水。
㈡相應不善。謂彼相應。由心心所法要與無慚愧不善根相應。方成不善性。異則不然。如雜毒水。
★◤tatsamutthāpitāḥ kāyavākkarmajātyādiprāptayaḥ samutthānataḥ vyādhyapathyauṣadhādibhirūpameyāḥ / [202|24-]
♂tatsamutthāpitāḥ kāyavākkarmajātyādiprāptayaḥ samutthānataḥ vyādhyapathyauṣadhādibhirupameyāḥ /
◤tatsamutthāpitāḥ kāya-vāk-karmajātyādiprāptayaḥ samutthānataḥ vyādhyapathyauṣadhādibhir upameyāḥ / [S471]
㈠彼法所發起。身口二業。生等及至得。由發起故名惡。譬如煮惡毒汁所成乳。
㈡等起不善。謂身語業不相應行。以是自性相應不善所等起故。如毒藥汁所引生乳。
①tad samutthāpitās kāya vāc karma jāti ādi prāptayas samutthānatas vyādhi apathya auṣadha ādi bhirūpa meyās
③དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ཏེ་ནང་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྨན་ལ་སོགས་པས་དཔེར་བྱའོ་།།
㈢དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་སློང་〖PNབསླང་།〗བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་སློང་〖PNཔ།〗བ་ལས་ཏེ་ནད་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྨན་ལ་སོགས་པས་〖PNཔ།〗དཔེར་བྱའོ། །
★★◤evaṃ tarhi na kiñcitsāsravamavyākṛtaṃ bhaviṣyati kuśalaṃ vā / saṃsārābhyantaratvāt / [203|01]
♂evaṃ tarhi na @203 kiṃcitsāsravamavyākṛtaṃ bhaviṣyati kuśalaṃ vā / ♂saṃsārābhyantaratvāt /
◤evaṃ tarhi na kiñcit sāsravam avyākṛtaṃ bhaviṣyati, kuśalaṃ vā; saṃsārābhyataratvāt?[S471]
㈠若爾無一有流法應成無記或成善。皆入生死內故。
㈡若爾便無一有漏法是無記或善。皆生死攝故。
①evam tarhi na kiñcitsā sravam avyākṛtam bhaviṣyati kuśalam vā saṃsāra abhyantara tvāt
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འཁོར་བའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའམ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འཁོར་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའམ། དགེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།{174b}དོན་དམ་པར་དེ་སྐད་དུ་བཤད་ཀྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་〖PN+དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ།〗ཞེས་བྱ་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་ནི་དགེ་བ་〖PN+ཅན།〗ཞེས་བྱའོ། །
★0◤paramārthata evamuktaṃ vipākaṃ tu prati yatsāsravaṃ na vyākriyate tadavyākṛtamityucyate / [203|02]
◤paramārthata evam uktam, vipākaṃ tu prati yat sāsravaṃ na vyākriyate tad avyākṛtam ity ucyate / [S471]
㈠如汝所言。實皆如此。若有流法。於果報不可記。說名無記。
㈡若據勝義誠如所言。然於此中約異熟說。諸有漏法若不能記異熟果者立無記名。
①paramārthatas evam uktam vipākam tu prati yat sa āsravam na vyākriyate tat avyākṛtam iti ucyate
③དགེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ****[@174b]**** ་དོན་དམ་པར་དེ་སྐད་དུ་བཤད་ཀྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་ལ་།
◤[S472]
★◤iṣṭavipākaṃ ca kukśalamityucyate / yadi tu paramārthenāvyākṛtaṃ mṛgyate tat / [203|03]
♂iṣṭavipākaṃ ca kuśalamityucyate / ♂yadi tu paramārthenāvyākṛtaṃ mṛgyate tat paramāvyākṛte dhruve //9//
◤iṣṭavipākatvāt kuśalam ity ucyate / [S472]
㈠若有流法。於可愛果報有記說名善。
㈡於中若能記愛異熟說名為善，故無有過。
①iṣṭa vipākam ca kukśalam iti ucyate
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་ནི་དགེ་བ་ཞེས་བྱའོ་།།
①yadi tu parama arthena avyākṛtam mṛgyate tat
③གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་བཙལ་ན་ནི་དེ་ལ་།
㈢གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་〖PNཔ།〗ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་བཙལ་ན་ནི་དེ་ལ། དོན་དམ་པར་ལུང་མ་བསྟན་པ་དག། འདུས་མ་བྱས་གཉིས་པོ་ནམ་མཁའ་དང་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པས་འགོག་〖Pའགོགས།〗པ་ནི་རྣམ་གྲངས་མེད་པར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【paramāvyākṛte dhruve // VAkK_4.9 //】[203|04]
①parama avyākṛte dhruve
③དོན་དམ་པར་ལུང་མ་བསྟན་པ་དག་།འདུས་མ་བྱས་།
◤yadi tu paramārthena avyākṛtaṃ mṛgyate, tat-[S472]
㈠若真實無記.必應尋求。
㈡勝義無記。
◤paramāvyākṛte dhruve // 9 // [S472]
㈠〔偈曰〕：【實無記二常】。
㈡【勝無記二常】〖11_4_d〗
★0◤dve asaṃskṛte niṣparyāyeṇānivṛtāvyākṛte / ākāśamapratisaṃkhyānirodhaśca / [203|05]
◤dve asaṃskṛte niṣparyāyeṇānivṛtāvyākṛte-- ākāśam, apratisaṅkhyānirodhaś ca / [S472]
①dve asaṃskṛte niṣparyāyeṇānivṛtāvyākṛte-- ākāśam, apratisaṃkhyānirodhaś ca|
㈠釋曰。二種無為法。非有別方便成無覆無記。謂虛空及非擇滅。
㈡謂二無為。以太虛空及非擇滅。唯無記性更無異門。
①dve asaṃskṛte niṣparyāyeṇa anivṛta avyākṛte ākāśam apratisaṃkhyā nirodhas ca
③གཉིས་པོ་ནམ་མཁའ་དང་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་མེད་པར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤idaṃ vicāryate / [203|05-]
◤idaṃ vicāryate—[S472]
㈠此義應思。
㈡於此應思。
①idam vicāryate
③ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་གིས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ན། ཅི་སྟེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱེད་པ་པོ་ནི་ལས་ལ་སེམས་པ་ཡིན་གྱི་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadi samutthānavaśātkuśalākuśalatvaṃ kāyavākkarmaṇaḥ kiṃ na mahābhūtānām / [203|06-]
♂yadi [ 11b. 11B1. IV ] samutthānavaśātkuśalākuśalatvaṃ kāyavākkarmaṇaḥ kiṃ na mahābhūtānām /
◤yadi samutthānavaśāt kuśalākuśalatvaṃ kāyavākkarmaṇaḥ,[S472]
㈠若身口業。由隨發起成善惡性。
㈡若等起力令身語業成善不善。
①yadi samutthāna vaśāt kuśala akuśala tvam kāya vāc karmaṇas kim na mahābhūtānām
③གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་གིས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ན། ཅི་སྟེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★0◤karmaṇi hi kartturabhiprāyo na mahābhūteṣu / [203|07]
◤kiṃ na mahābhūtānām? karmaṇi hi kartturabhiprāyaḥ, na mahābhūteṣu / [S472]
㈠四大云何。非善惡性。作者於業中有故意。非於四大。
㈡則諸大種例亦應然。以作者心本欲起業。非四大種故不成例。
①karmaṇi hi karttus abhiprāyas na mahābhūteṣu
③བྱེད་པ་པོ་ནི་ལས་ལ་སེམས་པ་ཡིན་གྱི་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མཉམ་པར་〖PN+མ།〗བཞག་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་བསམ་པ་མེད་དོ། །
★◤samāhitasyāvijñaptau nāstyabhiprāyo na cāsamāhitaṃ cittaṃ tasyāḥ samutthāpakaṃ visabhāgabhūmikatvāditi kathaṃ tasyāḥ kuśalatvam / [203|07-]
♂samāhitasyāvijñaptau nāstyabhiprāyo na cāsamāhitaṃ cittaṃ tasyāḥ samutthāpakaṃ visabhāgabhūmikatvāditi{1. Y. seems to be visabhāgatvād bhūmito vā |} kathaṃ tasyāḥ kuśalatvam /
◤samāhitasyāvijñaptau nāsty abhiprāyaḥ / [S472]
㈠若爾入定觀人。於無教無故意。
㈡若爾定心隨轉無表。
①samāhitasya avijñaptau na asti abhiprāyas na ca asamāhitam cittam tasyās samutthāpakam visabhāga bhūmika tvāt iti katham tasyās kuśala tvam
③མཉམ་པར་བཞག་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་བསམ་པ་མེད་དོ་།། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་དེ་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
㈢མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་དེ་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤na cāsamāhitaṃ cittaṃ tasyāḥ samutthāpakaṃ visabhāgabhūmikatvād iti[S472]
㈠非寂靜心。不能發起無教非同類故。
㈡非正在定作意引生。亦非散心加行引發。不同類故。
◤kathaṃ tasyāḥ kuśalatvam![S472]
㈠云何無教成善。
㈡如何成善。
★◤divyayorapi vā cakṣuḥśrotrayoḥ kukśalatvaprasaṅgaḥ / [203|09-]
♂divyayorapi vā cakṣuḥśrotrayoḥ kuśalatvaprasaṅgaḥ / ♂kartavyo 'tra yatnaḥ /
◤divyayor api vā cakṣuḥśrotrayoḥ kuśalatvaprasaṅgaḥ?[S472]
㈠天耳天眼。應立為善性。
㈡或天眼耳應成善性。
D3348 🈪ཡང་ན་ལྷའི་མིག་དང་རྣ་བ་དག་ཀྱང་དགེ་བ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་འདི་ལ་འབད་པར:བྱའོ། མཐོང་ནས་〖PNབྱ་དགོས་སོ། །
①divyayos api vā cakṣus śrotrayos kukśala tva prasaṅgas karttavyas atra yatnas
③ཡང་ན་ལྷའི་མིག་དང་རྣ་བ་དག་ཀྱང་དགེ་བ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་འདི་ལ་འབད་པར་བྱའོ་།
㈢ཡང་ན་ལྷའི་མིག་དང་རྣ་བ་དག་ཀྱང་དགེ་བ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་འདི་ལ་འབད་པར:བྱའོ།
★◤karttavyo 'tra yatnaḥ / yaduktaṃ darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapterasamutthāpakamiti / [203|10]
♂yaduktaṃ darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapterasamutthāpakamiti /
◤kartavyo 'tra yatnaḥ / [S472]
㈠於中故意所發起故。此中汝應作功力。
㈡於如是義應設劬勞。
①yat uktam darśana prahātavyam cittam vijñaptes asamutthāpakam iti
③མཐོང་ནས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་།
㈢མཐོང་ནས་〖PNབྱ་དགོས་སོ། །མཐོང་བས།〗སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ། འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་ལས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་ལོག་པའི་ངག་དང་ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤེ་ན། འདི་ནི་འགལ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར། ཀུན་སློང་རྣམ་གཉིས་རྒྱུ་དང་ནི། །དེ་ཡི་དུས་ཀྱིས་སློང་ཞེས་བྱ། །ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་〖PN-ནི།〗རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། དེའི་དུས་ཀྱིས་〖Nཀྱི།〗ཀུན་ནས་སློང་བ་སྟེ། དེའི་དུས་ཁོ་ན་ན་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤yad uktam- “darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapterasamutthāpakam” iti / [S472]
㈠是汝所說。見諦所滅心。不能發起身口有教業。
㈡如上所言，見所斷惑內門轉故不能發表。
D3349 🈪མཐོང་བས།〗སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་པ།
★◤kiṃ tarhi bhagavatoktaṃ “tato 'pi mithyādṛṣṭermithyāsaṃkalpaḥ prabhavati mithyā vāgmithyākarmānta” mityevamādi / [203|11-]
♂kiṃ tarhi bhagavatoktaṃ “tato 'pi mithyādṛṣṭermithyāsaṃkalpaḥ prabhavati mithyā vāgmithyākarmānta{2. Y ...karmmāntaḥ |}” mityevamādi /
◤kiṃ tarhi bhagavatoktam—[S472]
㈠此義若爾。云何佛世尊說。
㈡若爾何緣契經中說
◤“tato 'pi mithyādṛṣṭermithyāsaṅkalpaḥ prabhavati mithyāvāg mithyākarmāntaḥ” ity evamādi?[S472]
㈠從邪見邪覺觀。生邪語邪業等亦爾。
㈡由邪見故起邪思惟邪語邪業及邪命等。
🈪འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་ལས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་ལོག་པའི་ངག་དང་ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤེ་ན།
★0◤aviruddhametat / [203|12]
◤aviruddhametat // 9 // [S472]
㈠如此等此義不相違。何以故。
㈡此不相違。何以故。
🈪འདི་ནི་འགལ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར།
①kim tarhi bhagavatā uktam tatas api mithyā dṛṣṭes mithyā saṃkalpas prabhavati mithyā vāc mithyākarmānta miti evamādi aviruddham etat
③འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་ལས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་ལོག་པའི་ངག་དང་ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤེ་ན། འདི་ནི་འགལ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་།
★0◤ 【samutthānaṃ dvidhā hetutatkṣaṇotthānasaṃjñitam /】[203|13]
①samutthānam dvidhā hetu tad kṣaṇa utthāna saṃjñitam
③ཀུན་སློང་རྣམ་གཉིས་རྒྱུ་དང་ནི་།། དེ་ཡི་དུས་ཀྱིས་སློང་ཞེས་བྱ་།།
◤[S473]
◤samutthānaṃ dvidhā hetutatkṣaṇotthānasaṃjñitam / [S473]
①samutthānaṃ dvidhā hetu-tat-kṣaṇa-utthāna-saṃjñitam|
㈠〔偈曰〕：【緣起有二種生因剎那起】。
㈡頌曰 【等起有二種_a 因及彼剎那】〖12_4_b〗
🈪ཀུན་སློང་རྣམ་གཉིས་རྒྱུ་དང་ནི། །དེ་ཡི་དུས་ཀྱིས་སློང་ཞེས་བྱ།
★◤dvividhaṃ samutthānaṃ hetusamutthānaṃ tatkṣaṇasamutthānaṃ ca / tatraiva kṣaṇe tadbhāvāt / [203|14]
♂dvividhaṃ samutthānaṃ hetusamutthānaṃ tatkṣaṇasamutthānaṃ ca / tatraiva kṣaṇe{3. MS. kṣaṇa |} tadbhāvāt{4. MS. tat bhāvāt |} /
◤dvividhaṃ samutthānam—[S473]
㈠釋曰。有教無教緣起有二種。
㈡論曰。表無表業等起有二。
🈪།ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་〖PN-ནི།〗རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།
①dvividham samutthānam hetu samutthānam tad kṣaṇa samutthānam ca
③ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། དེའི་དུས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་སློང་བ་སྟེ་།
①tatra eva kṣaṇe tad bhāvāt
③དེའི་དུས་ཁོ་ན་ན་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། གཉིས་ལས་དང་པོ་རབ་འཇུག་བྱེད་།།
㈢གཉིས་ལས་དང་པོ་རབ་འཇུག་བྱེད། །གཉིས་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【pravartakaṃ tayorādyaṃ dvitīyamanuvartakam // VAkK_4.10 //】[203|15]
♂pravartakaṃ tayorādyaṃ dvitīyamanuvartakam //10//
①pravartakam tayos ādyam dvitīyam anuvartakam
③གཉིས་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན་།།
◤hetusamutthānam, tatkṣaṇasamutthānaṃ ca / [S473]
㈠一生因緣起。二共剎那緣起。
㈡謂因等起。剎那等起。
🈪རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། དེའི་དུས་ཀྱིས་〖Nཀྱི།〗ཀུན་ནས་སློང་བ་སྟེ། དེའི་དུས་ཁོ་ན་ན་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tatraiva kṣaṇe samudbhāvāt / [S473]
①tatra eva kṣaṇe samudbhāvāt|
㈠於一剎那共起故。
◤pravartakaṃ tayor ādyaṃ dvitīyamanuvartakam // 10 // [S473]
㈠〔偈曰〕：【於二初能生第二隨彼起】。
㈡【如次第應知_c 名轉名隨轉】〖12_4_d〗 在先為因故。彼剎那有故。如次初名轉。第二名隨轉。
D3350 🈪གཉིས་ལས་དང་པོ་རབ་འཇུག་བྱེད། །གཉིས་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །
★0◤hetusamutthānaṃ pravartakamākṣepakatvāt / tatkṣaṇasamutthānamanuvartakaṃ kriyākālānuvartanāt / [203|16]
◤hetusamutthānaṃ pravartakam; ākṣepakatvāt / [S473]
㈠釋曰。生因緣起者。唯能生能引。未有令有故。
㈡謂因等起將作業時。能引發故說名為轉。
🈪རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①hetu samutthānam pravartakam ākṣepaka tvāt
③རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
①tad kṣaṇa samutthānam anuvartakam kriyā kāla anuvartanāt
㈢དེའི་དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་བྱ་བའི་དུས་སུ། མཐུན་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tatkṣaṇasamutthānamanuvartakam; kriyākālānuvartanāt / [S473]
㈠共剎那緣起者。唯能隨共生。於事時不相離故。
㈡剎那等起正作業時。不相離故名為隨轉。
D3351 🈪དེའི་དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་བྱ་བའི་དུས་སུ། མཐུན་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kimidānīṃ tasya tasyāṃ kriyāyāṃ sāmarthyam / [203|17]
◤kim idānīṃ tasya tasyāṃ kriyāyāṃ sāmarthyam? tena hi vināsau mṛtasyeva na syādākṣiptāpi satī / [S473]
㈠此心於此事中有何能。雖先被引。若離此心事則不起。譬如死人。
㈡隨轉於業有何功能。雖有先因為能引發。若無隨轉者如死業應無。
D3352 🈪ད་ནི་བྱ་བ:དེ་ལ་〖PN-དེ་ལ།〗དེའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འཕངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་མེད་ན་ཤི་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①kim idānīm tasya tasyām kriyāyām sāmarthyam
③ད་ནི་བྱ་བ་དེ་ལ་དེའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢ད་ནི་བྱ་བ:དེ་ལ་〖PN-དེ་ལ།〗དེའི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འཕངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་མེད་ན་ཤི་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤tena hi vinā 'sau mṛtasyeva na syādā kṣiptā 'pi satī / [203|17-]
♂tena hi vinā'sau mṛtasyeva na syādākṣiptā'pi satī /
①tena hi vinā sau mṛtasya iva na syādā kṣiptā api satī
③འཕངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་མེད་ན་ཤི་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★0◤acittakasya tarhi saṃvarotpattau kathaṃ bhavati / [203|18]
◤acittakasya tarhi saṃvarotpattau kathaṃ bhavati?[S473]
㈠若爾若人無心。於生無教戒。此心云何有。
㈡若爾無心如何發戒。
①acittakasya tarhi saṃvara utpattau katham bhavati
③འོ་ན་སེམས་མེད་པའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོད་།།
㈢འོ་ན་སེམས་མེད་པའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོད། །འོ་ན་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ལ་ཆེས་གསལ་བ་{175a}ཡིན་པས་ནུས་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
★◤sphuṭatarā tarhi sacittakasya bhavatītyetatsāmarthyam / [203|18-]
♂sphuṭatarā tarhi sacittakasya bhavatītyeta{5. Y. tasya |} tsāmarthyam /
◤sphuṭatarā tarhi sacittakasya bhavatīti, etat tasya sāmarthyam // 10 // [S473]
㈠若人有心此身口業則明了起。是此心功能。
㈡諸有心者業起分明故隨轉心於業有用。
①sphuṭatarā tarhi sa cittakasya bhavati iti etat sāmarthyam
③འོ་ན་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ལ་ཆེས་གསལ་བ་ ****[@175a]**** *་།། ཡིན་པས་ནུས་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་།།
◤tatra ca-- pravartakaṃ dṛṣṭiheyaṃ vijñānam,[S473]
㈠此中〔偈曰〕：【能生見諦滅意識】。
㈡【見斷識唯轉_a 唯隨轉五識】〖13_4_b〗
★◤tatra ca[203|19]
①tatra ca
③དེ་ལ་ཡང་།
㈢དེ་ལ་ཡང་། མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའི་བྱ་བའི་དུས་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【pravartakaṃ dṛṣṭiheyaṃ vijñānam 】[203|20]
♂tatra ca pravartakaṃ dṛṣṭiheyaṃ vijñānam darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapteḥ prava-[ 12a. 11A1. V ]rtakam /
①pravartakam dṛṣṭi heyam vijñānam
③མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་རྣམ་ཤེས་ནི་།། རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན་།
◤darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapteḥ pravartakam;[S473]
㈠釋曰。若見諦所應滅心。能為身口業生因。
㈡見所斷識於發表中唯能為轉。
★◤darśanaprahātavyaṃ cittaṃ vijñapteḥ pravartakam / [203|21]
★◤tatsamutthāpakayorvitarkavicārayornidānabhūtatvāt / [203|21-]
♂tatsamutthāpakayorvitarkavicārayo- rnidānabhūtatvāt /
◤tatsamutthāpakayorvitarkavicārayornidānabhūtatvāt / [S473]
㈠何以故。能發起彼覺觀生資糧故。
㈡於能起表尋伺生中為資糧故
◤[S474]
★0◤na tvanuvartakam / [203|22]
◤na tvanuvartakam;[S474]
㈠不能隨起緣。
㈡不為隨轉。
①darśana prahātavyam cittam vijñaptes pravartakam tad samutthāpakayos vitarka vicārayos nidāna bhūta tvāt na tu anuvartakam
③མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་།
★0◤bahirmukhacittasya kriyākāle tadabhāvāt / [203|22-]
◤bahirmukhacittasya kriyākāle tadabhāvāt / [S474]
㈠外門起心事時。此心已無故。
㈡於外門心正起業時此無有故。
①bahirmukha cittasya kriyā kāle tad abhāvāt
③སེམས་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའི་བྱ་བའི་དུས་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤tatsamutthāpitaṃ ca rūpaṃ darśanaprahātavyaṃ syāt / kiṃ syāt / [203|23]
♂tatsamutthāpitaṃ ca rūpaṃ darśanaprahātavyaṃ syāt |{6. MS. ...syātkiṃ} kiṃ syāt /
◤tatsamutthāpitaṃ ca rūpaṃ darśanaprahātavyaṃ syāt / [S474]
㈠是色若以見諦心為緣起生。此色亦是見諦滅。
㈡又見所斷若發表色此色則應是見所斷。
①tat samutthāpitam ca rūpam darśana prahātavyam syāt
③དེས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་གཟུགས་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེས་ཀུན་ནས་སློང་〖PNབསླང་།〗བའི་གཟུགས་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim syāt
③རོ་།། ཅིར་འགྱུར་།
㈢ཅིར་འགྱུར། ཆོས་མངོན་པ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤abhidharmobādhitaḥ syāt / [203|23-]
♂abhidharmo bādhitaḥ syāt /
①abhidharmas bādhitas syāt
③ཆོས་མངོན་པ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤kiṃ syāt? abhidharmo bādhitaḥ syāt / [S474]
㈠斯有何失。則違阿毘達磨。
㈡若許見斷斯有何失。是則違越阿毘達磨。
★★◤vidyā 'vidyābhyāṃ cāvirodhānnāsti rūpaṃ darśanaprahātavyam / [203|24]
♂vidyā'vidyābhyāṃ cāvirodhānnāsti rūpaṃ darśanaprahātavyam /
◤vidyāvidyābhyaṃ cāvirodhānnāsti rūpaṃ darśanaprahātavyam / [S474]
㈠彼藏云。與明無明不相違故。無色見諦所滅。
㈡又明無明不相違故。有漏業色非見所斷。
①vidyā vidyābhyām ca avirodhāt na asti rūpam darśana prahātavyam
㈢གཟུགས་ནི་རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་〖PNབས།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sādhya eṣa pakṣaḥ / [203|24-]
◤sādhya eṣa pakṣaḥ / [S474]
㈠此立未成。何以故。
㈡如是道理應更成立。
①sādhyas eṣa pakṣas
㈢ཕྱོགས་འདི་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤bhūtānyapi tarhi darśanaprahātavyāni syuḥ / samānacittotthāpitatvāt / [203|25]
♂bhūtānyapi tarhi darśanaprahātavyāni @204 syuḥ / ♂samānacittotthāpitatvāt /
◤bhūtāny api tarhi darśanaprahātavyāni syuḥ; samānacittotthāpitatvāt?[S474]
㈠是四大應成見諦滅。同心所起故。
㈡若爾大種亦應見斷。俱見斷心力所起故。
①bhūtāni api tarhi darśana prahātavyāni syus samāna citta utthāpita tvāt
③འོ་ན་ནི་སེམས་དང་མཚུངས་པས་བསླང་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢འོ་ན་ནི་སེམས་དང་〖PN-དང་།〗མཚུངས་པས་བསླང་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་པ་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤naivaṃ bhaviṣyati yathā na kuśalākuśalāni bhavanti / athavā punarbhavantu / naivaṃ śakyam / [204|01]
◤naivaṃ bhaviṣyati, yathā na kuśalākuśalāni bhavanti / [S474]
㈠此失不應有。如其非善非惡。
㈡無如是過失如非善不善。
①na evam bhaviṣyati yathā na kuśala akuśalāni bhavanti
㈢དེ་ལྟར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །
①athavā punar bhavantu
③ཡང་ན་འགྱུར་དུ་ཟད་མོད་།
㈢ཡང་ན་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗དུ་ཟད་མོད། དེ་སྐད་བརྗོད་པ་〖PNཔར།〗ནི་མི་ནུས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ནི་རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་སྤང་བར་བྱ་བ:མ་ཡིན་པ་〖PN-མ་ཡིན་པ།〗ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
①na evam śakyam
③དེ་སྐད་བརྗོད་པ་ནི་མི་ནུས་ཏེ་།
◤atha vā punar bhavantu / [S474]
㈠若成如此復云何。
㈡或復許爾理亦無違。
🈪◦1942དེ་ལྟར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །
◤naivaṃ śakyam / [S474]
㈠此亦不可。
㈡不應許然。
★0◤nahi tāni darśanaprahātavyāni yujyante nāpyaprahātavyāni / kiṃ kāraṇam / [204|02]
◤na hi tāni darśanaprahātavyāni yujyante, nāpyaprahātavyāni / [S474]
㈠何以故。此色無道理成見諦滅。亦不成非所滅。
㈡以諸大種定非見斷及非所斷。
🈪◦1943ཡང་ན་འགྱུར་དུ་ཟད་མོད། དེ་སྐད་བརྗོད་པ་ནི་མི་ནུས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ནི་རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S475]
◤kiṃ kāraṇam? akliṣṭasya dharmasya vidyāvidyābhyāmavirodhāt / [S475]
㈠與明無明不相違故。
㈡以一切種不染污法與明無明不相違故。
★◤akliṣṭasya dharmasya vidyā 'vidyābhyāmavirodhāt / [204|02-]
♂akliṣṭasya dharmasya vidyā'vidyābhyāmavirodhāt /
①na hi tāni darśana prahātavyāni yujyante na api aprahātavyāni kim kāraṇam akliṣṭasya dharmasya vidyā vidyābhyām avirodhāt
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ནི་རིག་པ་དང་མ་རིག་པ་དག་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ato hetusamutthānamadhikṛtya sūtre paṭhanānnāsti virodhaḥ / [204|03-]
◤ato hetusamutthānamadhikṛtya sūtre paṭhanānnāsti virodhaḥ / [S475]
㈠是故依生因緣起。於經中說無相違。
㈡彼經但據前因等起而作是說。故不相違。
🈪◦1944དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མི་འགལ་ལོ། །
①atas hetu samutthānam adhikṛtya sūtre paṭhanāt na asti virodhas
③དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མི་འགལ་ལོ་།། ཡིད་ནི་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མི་འགལ་ལོ། །
◤ubhayaṃ punaḥ / mānasaṃ bhāvanāheyam,[S475]
㈠〔偈曰〕：【修道滅生隨起具能】。
㈡【修斷意通二_c 無漏異熟非】〖13_4_d〗
★◤ubhayaṃ punaḥ // [204|05]
★◤mānasaṃ bhāvanāheyaṃ / [204|06]
①ubhayam punar mānasam bhāvanā āheyam
③བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་གཉི་ག་ཡིན་།།
◤bhāvānāheyaṃ punarmanovijñānamubhayaṃ bhavati-- pravartakaṃ ca, anuvartakaṃ ca / [S475]
㈠釋曰。若修道所滅意識有二種。謂能生及能隨。
㈡2修斷意識通為二種。有分別故。外門起故。
🈪◦1945ཡིད་ནི། བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་གཉི་ག་ཡིན། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྒོམ་པས་?་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ཏེ། རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤bhāvanāheyaṃ punarmanovijñānamubhayaṃ bhavati / pravarttakaṃ cānuvartakaṃ ca / [204|07]
♂ubhayaṃ punaḥ |{1. MS. punarmānasaṃ |} mānasaṃ bhāvanāheyaṃ bhāvanāheyaṃ punarmanovijñānamubhayaṃ bhavati / ♂pravartakaṃ cānuvartakaṃ ca /
①bhāvanā āheyam punar manas vijñānam ubhayam bhavati
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡིད་ནི། བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་གཉི་ག་ཡིན། །ཡིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྒོམ་པས་〖PNཔར།〗སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ཏེ། རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①pravarttakam ca anuvartakam ca
③རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【pañcakaṃ tvanuvartakam // VAkK_4.11 //】[204|08]
♂pañcakaṃ tvanuvartakam //11//
①pañcakam tu anuvartakam
③ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན་།།
㈢ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤pañcakaṃ tv anuvartakam // 11 // [S475]
㈠〔偈曰〕：【五識唯隨起】。
㈡【唯隨轉五識】〖13_4_b〗
🈪◦1946ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤pañca vijñānakāyā anuvartakā eva / tadidaṃ catuṣkoṭikaṃ bhavati / [204|09]
◤pañca vijñānakāyā anuvartakā eva / [S475]
㈠釋曰。五識無分別故。但與身口業共一剎那起。不能為引生因。
㈡1若五識身唯作隨轉。無分別故。外門起故。
①pañca vijñāna kāyās anuvartakās eva
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
①tat idam catuṣkoṭikam bhavati
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
㈡一切無漏異熟生心非轉隨轉。唯在定故。不由加行任運轉故。【無漏異熟非】〖13_4_d〗
◤tadidaṃ catuṣkoṭikaṃ bhavati-[S475]
㈠此中有四句。
㈡如是即成四句差別。
🈪◦1947དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ།
★0◤pravartakameva darśanaprahātavyaṃ cittam / [204|09-]
◤pravartakameva darśanaprahātavyaṃ cittam,[S475]
①pravartaka eva darśanaprahātavyaṃ cittam,
㈠見諦心但是生因緣起。
㈡有轉非隨轉。謂見所斷心。
🈪མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①pravartakam eva darśana prahātavyam cittam
③མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★0◤anuvartakā eva pañca vijñānakāyāḥ / [204|10]
◤anuvartakā eva pañca vijñānakāyāḥ,[S475]
①anuvartaka eva pañca vijñānakāyāḥ,
㈠五識但是共剎那緣起。
㈡有隨轉非轉。謂眼等五識。
🈪◦1948རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①anuvartakās eva pañca vijñāna kāyās
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤ubhayaṃ bhāvanāheyaṃ manovijñānam / [204|10-]
◤ubhayaṃ bhāvanāheyaṃ manovijñānam,[S475]
㈠修道所滅意識具二種。
㈡有轉亦隨轉。謂修所斷三性意識。
🈪◦1949ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
①ubhayam bhāvanā āheyam manas vijñānam
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖PNཔའི།〗བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
★★◤nobhayamanāsravam / kiṃ khalu yathā pravartakaṃ tathaivānuvartakaṃ bhavati / [204|11]
♂nobhayamanā- sravam / ♂kiṃ khalu yathā pravartakaṃ tathaivānuvartakaṃ bhavati /
◤nobhayamanāsravam // 11 // [S475]
①nobhaya anāsrava ||11||
㈠一切無流。無二種。
㈡有非轉隨轉。謂諸無漏異熟生心。【無漏異熟非】〖13_4_d〗
🈪◦1950ཟག་པ་མེད་པ་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །
①na ubhayam anāsravam
㈢ཟག་པ་མེད་པ་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim khalu yathā pravartakam tathā eva anuvartakam bhavati
③ཡང་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་འམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་〖PNལྟར།〗བར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་འམ་〖PNབའམ།〗ཞེ་ན། འདི་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ། རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་དགེ་སོགས་ལས། །རྗེས་འཇུག་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་གསུམ་{175b}འགྱུར། །རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◥ཟག་པ་མེད་པ་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
●nobhayam anāsravam iti. na pravartakaṃ. nāpy anuvartakaṃ. samāhitāntarmukhapravṛttatvāt.
●🈪samāhita antarmukha pravṛttatva.
◤kiṃ khalu yathā pravartakaṃ tathaivānuvartakaṃ bhavati? nedamekāntam / [S475]
㈠如能生緣起，共剎那緣起亦爾不。此義不定。
㈡轉隨轉心定同性不。此不決定。
🈪◦1951ཡང་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་འམ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ།
★0◤nāyamekāntam / [204|12]
◤pravartake śubhādau hi syāt tridhāpyanuvartakam / [S475]
㈠〔偈曰〕：【於能生善等 隨起有三種】。
㈡【於轉善等性_a 隨轉各容三】〖14_4_b〗
🈪རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་དགེ་སོགས་ལས། །རྗེས་འཇུག་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་གསུམ་འགྱུར། །རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①na ayam ekāntam
③འདི་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ་།
★★◤ 【pravartake śubhādau hi syāttridhā 'pyanuvartakam /】[204|13]
♂pravartake śubhādau hi syāttridhā'pyanuvartakam /
①pravartake śubha ādau hi syāt tridhā api anuvartakam
③རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་དགེ་སོགས་ལས་།།
◤kuśale pravartake kuśalākuśalāvyākṛtamanuvartakaṃ syāt / [S475]
㈠釋曰。生因緣起若善。共剎那緣起。或善惡無記。
㈡其事云何。謂前轉心若是善性。後隨轉識通善等三。
★◤kuśale pravartake kuśalākuśalāvyākṛtamanuvartakaṃ syāt / [204|14]
♂ku-[ 12b. 11B1. V ]śale pravartake kuśalākuśalāvyākṛta{2. MS. ...vyākṛte |}manuvartakaṃ syāt /
①kuśale pravartake kuśala akuśala avyākṛtam anuvartakam syāt
③རྗེས་འཇུག་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་གསུམ་ ****[@175b]**** ་འགྱུར་;། རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་ལ་།
★0◤evamakuśale cāvyākṛte ca / [204|15]
◤emakuśale ca, avyākṛte ca / [S475]
㈠生因緣起.若惡無記，亦爾。
㈡不善無記，隨轉亦爾。
①evam akuśale ca avyākṛte ca
③མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★◤ 【tulyaṃ muneḥ 】[204|16]
①tulyam munes
③ཐུབ་པའི་འདྲ་བའམ་།
㈢ཐུབ་པའི་འདྲ་བའམ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་འདྲ་སྟེ། དགེ་བ་ལས་ཀྱང་དགེ་བ་ཡིན་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tulyaṃ muneḥ,[S475]
㈠〔偈曰〕：【於佛等】
㈡【牟尼善必同】〖14_4_c〗
🈪◦1952ཐུབ་པའི་འདྲ་བའམ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་འདྲ་སྟེ། དགེ་བ་ལས་ཀྱང་དགེ་བ་ཡིན་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤buddhasya tu bhagavatastulyaṃ pravartakenānuvartakam / kuśale kuśalamavyākṛte cāvyākṛtam / [204|17]
♂tulyaṃ muneḥ buddhasya tu bhagavatastulyaṃ pravartakenānuvartakam /
◤buddhasya tu bhagavatastulyaṃ pravartakenānuvartakam-[S475]
㈠2釋曰。於佛世尊一人，生因緣起共剎那緣起.此二必同。
㈡唯牟尼尊，轉隨轉識.多分同性，少有不同。
①buddhasya tu bhagavatas tulyam pravartakena anuvartakam
③སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་འདྲ་སྟེ་།
①kuśale kuśalam avyākṛte ca avyākṛtam
③དགེ་བ་ལས་ཀྱང་དགེ་བ་ཡིན་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
♂kuśale kuśalamavyākṛte cāvyākṛtam /
◤kuśale kuśalam, avyākṛte cāvyākṛtam / [S475]
㈠3若善同善。若無記同無記。
㈡謂轉若善心隨轉亦善。轉心若無記隨轉亦然。
🈪◦1953དེ་དགེ་བ། ཡང་ན་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བར་འགྱུར་གྱི།
★◤śubhaṃ yāvat[204|18]
♂śubhaṃ yāvat{3. G. vā'rtha |}
◤śubhaṃ yāvat,[S475]
㈠1【或善】。
㈡【無記隨或善】〖14_4_d〗
①śubham yāvat
③དེ་དགེ་བ་།
㈢དེ་དགེ་བ། ཡང་ན་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བར་འགྱུར་གྱི། རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ནི་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་〖PNསྟོན་པ།〗ནི་དམན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kuśalaṃ vā bhavatyanuvartakamavyākṛte 'pi pravartake / [204|19]
♂kuśalaṃ vā bhavatyanuvartakamavyākṛte 'pi pravartake /
◤kuśalaṃ vā bhavatyanuvartakamavyākṛte 'pi pravartake / [S475]
㈠或善者。有時生因緣起無記。共剎那緣起或善。
㈡而或有時善隨無記轉。
①kuśalam vā bhavati anuvartakam avyākṛte api pravartake
③ཡང་ན་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བར་འགྱུར་གྱི་།
★◤na tu kadācit kuślaṃ pravartakamanuvartakaṃ cāvyākṛtaṃ bhavati / [204|19-]
♂na tu kadācit kuśalaṃ pravartakamanuvartakaṃ cāvyākṛtaṃ bhavati /
◤na tu kadācit kuśalaṃ pravartakamanuvartakaṃ cāvyākṛtaṃ bhavati / [S475]
㈠無時生因緣起是善。共剎那緣起是無記。
㈡曾無無記為善隨轉時。
①na tu kadācid kuślam pravartakam anuvartakam ca avyākṛtam bhavati
③རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ནི་རྣམ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་།
◤[S476]
◤amlāyamānā hi buddhānāṃ deśaneti / [S476]
㈠何以故。諸佛正說。無時萎歇。
㈡以佛世尊於說法等心或增長無萎歇故。
🈪རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དགེ་བ་ལས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་ནི་རྣམ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ནི་དམན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤āmnāyamānā hi buddhānāṃ deśaneti / [204|20]
♂āmnāyamānā{4. Y. amlāyamānā |} hi buddhānāṃ deśaneti /
①āmnāyamānās hi buddhānām deśanā iti
③སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ནི་དམན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◥དམན་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྡང་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པའོ། །
★0◤nāsti buddhānāmavyākṛtaṃ cittamiti nikāyāntarīyāḥ / [204|20-]
◤nāsti buddhānāmavyākṛtaṃ cittam iti nikāyāntarīyāḥ / [S476]
㈠餘部師說。諸佛世尊。無無記心。何以故。
㈡有餘部說。諸佛世尊常在定故。
🈪◦1954སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མེད་དེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་དགེ་བར་རྒྱུད་གཅིག་པ་ནི་ཡིན་ནོ། །
①na asti buddhānām avyākṛtam cittam iti nikāya antarīyās
③སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མེད་དེ་།
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མེད་དེ།
◥དགེ་བར་རྒྱུད་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བར་རྒྱུད་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◥སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་མདོ་ལས་གླང་པོ་ཆེ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །
★◤kuśalaikatānā hi buddhānāṃ saṃtatayo nityaṃ samāhitatvāt / [204|21-]
♂kuśalaikatānā{5. MS. not clear. It looks like ...saṃtānā and it may be sa is cancelled. Y. ...tānā |} hi buddhānāṃ saṃtatayo nityaṃ samāhitatvāt / ♂uktaṃ hi sūtre “caran samāhito nāgastiṣṭhannāgaḥ samāhitaḥ /
◤kuśalaikasantānā hi buddhānāṃ santatayaḥ, nityaṃ samāhitatvāt / [S476]
㈠佛世尊相續。一向自性是善。恒寂靜故。
㈡心唯是善無無記心。
①kuśala aika tānā hi buddhānām saṃtatayas nityam samāhita tvāt
㈢སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་དགེ་བར་རྒྱུད་གཅིག་པ་ནི་〖PN-ནི།〗ཡིན་ནོ། །
◤uktaṃ hi sūtre--[S476]
㈠於經中說
㈡故契經說
🈪◦1955མདོ་ལས་ཀྱང་། གླང་ཆེན་གཤེགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག ། །གླང་ཆེན་བཞེངས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག །གླང་ཆེན་མནལ་ནའང་མཉམ་པར་གཞག ། །བཞུགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤uktaṃ hi sūtre[204|22]
①uktam hi sūtre
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་།
★◤ “caran samāhito nāgastiṣṭhannāgaḥ samāhitaḥ / svapan samāhito nāgo niṣaṇṇo 'pi samāhita” iti / [204|23-]
♂svapan samāhito nāgo niṣaṇṇo 'pi samāhita” iti /
①caran samāhitas nāgas tiṣṭhat nāgas samāhitas
③གླང་ཆེན་གཤེགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་།།
㈢གླང་ཆེན་གཤེགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག། །
①svapan samāhitas nāgas niṣaṇṇas api samāhitas iti
③གླང་ཆེན་བཞེངས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་།། གླང་ཆེན་མནལ་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་།།
㈢གླང་ཆེན་བཞེངས་〖PNབཞེང་།〗ནའང་མཉམ་པར་གཞག། གླང་ཆེན་མནལ་〖PNབརྣལ།〗ནའང་མཉམ་པར་གཞག། །
◤“caran samāhito nāgastiṣṭhannāgaḥ samāhitaḥ / [S476]
㈠ 那伽行寂靜 那伽倚寂靜
㈡ 那伽行在定 那伽住在定
◤svapan samāhito nāgo niṣaṇṇo 'pi samāhitaḥ” // ( ) iti / [S476]
㈠ 那伽臥寂靜 那伽坐寂靜
㈡ 那伽坐在定 那伽臥在定
★◤anicchayā 'sya cittasyāvisaraṇādevamuktaṃ na tu na santyavyākṛtāni vipākajairyā pathikanirmāṇacittāni buddhānāmiti vaibhāṣikāḥ / [204|25-]
♂anicchayā'sya cittasyāvisaraṇādevamuktaṃ{6 MS. ...viśaraṇā...|} na tu na santyavyākṛtāni vipākajairyāpathikanirmāṇa- cittāni buddhānāmiti vaibhāpikāḥ /
◤anicchayāsya cittasyāvisaraṇādevamuktam,[S476]
㈠若不由諸佛意欲。餘心不起故。故說如此。
㈡2｛此顯佛意。若不樂散心則於四威儀能常在定。
🈪◦1956བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདིའི་ཐུགས་མི་བཞེད་བཞིན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་གསུངས་ཀྱི་
①anicchayā sya cittasya avisaraṇāt evam uktam na tu na santi avyākṛtāni vipāka jairyā pathika nirmāṇa cittāni buddhānām iti vaibhāṣikās
③བཞུགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་།། ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདིའི་ཐུགས་མི་བཞེད་བཞིན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་གསུངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་མི་མངའ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢བཞུགས་ནའང་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདིའི་ཐུགས་མི་བཞེད་བཞིན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་གསུངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་〖PN-ཀྱིས།〗མི་མངའ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤na tu na santyavyākṛtāni vipākajairyāpathikanirmāṇacittāni buddhānām iti vaibhāṣikāḥ / [S476]
①na tu na santy avyākṛta vipākaja-airyāpathika-nirmāṇa-cittāni buddhānām iti vaibhāṣikāḥ|
㈠非有如來無記心。謂果報威儀變化心。毘婆沙師說如此。
㈡然於餘位非無威儀及異熟生通果心起。｝1毘婆沙師作如是釋。
🈪སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་?་དང་། སྤྱོད་ལམ་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་མི་མངའ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤mānasaṃ bhāvanāheyaṃ pravartakaṃ cānuvartakaṃ cetyuktam / [204|26-]
◤mānasaṃ bhāvanāheyaṃ pravartakaṃ cānuvartakaṃ cetyuktam,[S476]
㈠前已說。若修道所滅意識。能作生因緣起。及作共剎那緣起。
🈪◦1957བསྒོམ་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཡིད་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤tatkuśalākuśalāvyākṛtaṃ sarvaṃ veditavyam / [204|27]
◤tat kuśalākuśalāvyākṛtaṃ sarvaṃ veditavyam / [S476]
㈠應知此一切善惡無記。
★◤ 【nobhayaṃ tu vipāpkajam // VAkK_4.12 //】[205|01]
♂@205 nobhayaṃ tu vipākajam //12//
①mānasam bhāvanā āheyam pravartakam ca anuvartakam ca iti uktam tad kuśala akuśala avya akṛtam sarvam veditavyam na ubhayam tu vipāpka jam
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཡིད་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།། རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་གཉི་ག་མིན་།།
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཡིད་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་〖PN-བ།〗དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤nobhayaṃ tu vipākajam // 12 // [S476]
㈠〔偈曰〕：【果報生無二】。
ⅱ㈢རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་གཉི་ག་མིན། །
★0◤vipākajaṃ tu cittaṃ naiva pravartakaṃ nānuvartakaṃ nirabhisaṃskāravāhitvāt / [205|02]
◤vipākajaṃ tu cittaṃ naiva pravartakaṃ nānuvartakam; nirabhisaṃskāravāhitvāt / [S476]
①vipākajaṃ tu cittaṃ na eva pravartakaṃ na anuvartakam; nirabhisaṃskāravāhitvāt|
㈠釋曰。若果報心，不能作生因緣起，亦不能作共剎那緣起。不由功用生及起相續故。[不由加行任運轉故。]
①vipāka jam tu cittam na eva pravartakam na anuvartakam nirabhisaṃskāra vāhi tvāt
ⅱ㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
★◤kimidānīṃ yathā pravartakaṃ tathā vijñaptirāhosvidyathā 'nuvartakam / [205|02-]
♂kimidānīṃ yathā pravartakaṃ{1. MS. drops pra |} tathā vijñaptirāhosvidyathā'nuvartakam /
◤kim idānīṃ yathā pravartakaṃ tathā vijñaptiḥ, āhosvid yathā anuvartakam?[S476]
①kim idānīm yathā pravartaka tathā vijñapti āhosvid yathā anuvartakam
㈠今為如能生緣起身口業生。為如共剎那緣起。
㈡諸有表業成善等性。為如轉心。為如隨轉。
🈪◦1959ད་ནི་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་འམ། འོན་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་?་ནི་འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཡང་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim idānīm yathā pravartakam tathā vijñaptis āhosvid yathā nuvartakam
③ད་ནི་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་ནོ་།། དང་འདྲ་འམ། འོན་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡིན་ནོ་།། དང་འདྲ་འམ་།
㈢ད་ནི་ཅི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་〖PNཀྱང་།〗ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་འམ། འོན་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་〖PN-དུ།〗ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་{176a}ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ནོ་ཞེ་ན་ནི་འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཡང་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ cātaḥ / [205|03]
◤kiṃ cātaḥ? yathā pravartakaṃ cet, ihāpi nivṛtāvyākṛtā vijñaptiḥ prāpnoti;[S476]
㈠若爾何有。若如能生。於欲界中應有有覆無記有教業。
㈡設爾何失。若如轉者。則欲界中應有有覆無記表業。
①kim ca atas
③། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
★0◤yathā pravartakaṃ cet / [205|03-]
①yathā pravartakam ced
③གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ ****[@176a]**** *་།།
★★◤ihāpi nivṛtāvyākṛtā vijñaptiḥ prāpnoti / [205|04]
♂ihāpi nivṛtāvyākṛtā vijña-[ 13a. 11A1. VI ]ptiḥ prāpnoti /
★0◤satkāyāntagrāhadṛṣṭipravartitatvāt / [205|05]
◤satkāyāntagrāhadṛṣṭipravartitatvāt?[S476]
㈠身見邊見所生起故。
㈡身見邊見能為轉故。
①iha api nivṛta avyākṛtā vijñaptis prāpnoti satkāya anta grāha dṛṣṭi pravartita tvāt
③ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཡང་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤na vā sarvaṃ darśanaprahātavyaṃ pravartakamiti viśeṣaṇaṃ vaktavyam / [205|05-]
◤na vā sarvaṃ darśanaprahātavyaṃ pravartakam iti viśeṣaṇaṃ vaktavyam / [S476]
㈠若爾一切見諦惑。亦無但能生此中應說差別道理。
㈡或應簡別非一切種見所斷心皆能為轉。
①na vā sarvam darśana prahātavyam pravartakam iti viśeṣaṇam vaktavyam
㈢ཡང་ན་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁྱད་པར་དུ་〖PN-དུ།〗བརྗོད་དགོས་སོ། །
★◤yathānuvartakaṃ cet akukśalāvyākṛtacittasya prātimokṣavijñaptiḥ kuśalā na prāpnoti / [205|06-]
♂yathānuvartakaṃ cet akuśalāvyākṛta- cittasya prātimokṣavijñaptiḥ kuśalā na prāpnoti /
◤yathānuvartakaṃ cet, akuśalāvyākṛtacittasya prātimokṣavijñaptiḥ kuśalā na prāpnoti?[S476]
㈠若如共剎那。若人起惡心或無記心有教。波羅提木叉不應成善。
㈡若如隨轉惡無記心俱得別解脫表應非善性。於此徵難應設劬勞。
★0◤yathā pravartakaṃ tathā vijñaptirnatu yathā darśanaprahātavyam / [205|07]
◤yathā pravartakaṃ tathā vijñaptiḥ,[S476]
㈠如能生有教亦爾。
㈡應言如轉心表成善等性。
🈪◦1960ཡང་ན་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁྱད་པར་དུ་བརྗོད་དགོས་སོ། །
🈪◦1961གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན་?་ནི་སེམས་མི་དགེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཅན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དགེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །
🈪◦1962རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་མོད་ཀྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བས་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤bhāvanā heyāntaritatvāt / [205|07-]
♂bhāvanā{2. MS. bhāvānā...|}heyāntaritatvāt /
◤na tu yathā darśanaprahātavyam;[S476]
㈠不如見諦所滅。
㈡然非如彼見斷轉心。
①yathā anuvartakam ced akukśala avyākṛta cittasya prātimokṣa vijñaptis kuśalās na prāpnoti yathā pravartakam tathā vijñaptis na tu yathā darśana prahātavyam bhāvanā heya antarita tvāt
③གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་སེམས་མི་དགེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཅན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དགེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་།། རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་མོད་ཀྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བས་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་སེམས་མི་དགེ་བ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཅན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དགེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །
㈢རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་མོད་ཀྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བས་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤bhāvanāheyāntaritatvāt / [S476]
㈠修道所滅心為隔故。
㈡修斷轉心為間隔故。
◤[S477]
★0◤yadi nānuvartakavaśādvijñapteḥ kuśalāditvaṃ na tarhīdaṃ vaktavyam / [205|08]
◤yadi nānuvartakavaśādvijñapteḥ kuśalāditvam,[S477]
㈠若不由隨共剎那緣起。判有教善惡等。
㈡若表不由隨轉心力成善等者。
🈪◦1963གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་དབང་གིས་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ན།
①yadi na anuvartaka vaśāt vijñaptes kuśala ādi tvam na tarhi idam vaktavyam
③གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་དབང་གིས་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ན་།
㈢གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་དབང་གིས་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ན། འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་ཀྱི་དེའི་དུས་ཀྱི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་བརྗོད་པར་མི་བྱའི་འདི་སྐད་དུ་གཞན་གྱིས་ཆོད་པའི་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤na tarhīdaṃ vaktavyam-[S477]
㈠不應說如此。
㈡則不應言：
★0◤hetusamutthānaṃ saṃdhāyoktaṃ sūtre na tatkṣaṇasamutthānam / [205|09]
◤‘hetusamutthānaṃ sandhāyoktaṃ sūtre, na tatkṣaṇasamutthānam / [S477]
㈠於經中佛世尊依生因緣起說。非依共剎那緣起說。
㈡彼經但據前因等起非據剎那。
🈪འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་ཀྱི་དེའི་དུས་ཀྱི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་པས་
★0◤ato nāstīha nivṛtāvyākṛtā vijñaptiriti / [205|09-]
◤ato nāstīha nivṛtāvyākṛtā vijñaptiḥ’ iti / [S477]
㈠是故於欲界無有覆無記有教業。
㈡故欲界中定無有覆無記表業。
🈪དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་བརྗོད་པར་མི་བྱའི་
★◤evaṃ vaktavyam / anyavyavahitaṃ hetusamutthānaṃ saṃdhāyoktamiti / [205|10]
♂evaṃ{3. Y. adds tu |} vaktavyam / ♂anyavyavahitaṃ hetusamutthānaṃ saṃdhāyoktamiti /
◤evaṃ tu vaktavyam—[S477]
㈠若爾應說。
㈡但應說言。
🈪འདི་སྐད་དུ་གཞན་གྱིས་ཆོད་པའི་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①hetu samutthānam saṃdhāya uktam sūtre na tad kṣaṇa samutthānam atas na asti iha nivṛta avyākṛtā vijñaptis iti evam vaktavyam anya vyavahitam hetu samutthānam saṃdhāya uktam iti
③འོ་ན་ནི་མདོ་ལས་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་ཀྱི་དེའི་དུས་ཀྱི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་བརྗོད་པར་མི་བྱའི་འདི་སྐད་དུ་གཞན་གྱིས་ཆོད་པའི་རྒྱུའི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
◤‘anyavyavahitaṃ hetusamutthānaṃ sandhāyoktam’ iti / [S477]
㈠如此依別法所攝生因緣起說。
㈡彼經唯據餘心所間因等起說故。見斷心雖能為轉。而於欲界定無有覆無記表業。【卷第十三(終)】
★0◤avasitaḥ prasaṅgaḥ / [205|11]
◤avasitaḥ prasaṅgaḥ // 12 // [S477]
㈠此諍已竟。
㈡傍論已了。
🈪◦1964ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་སོ།། །།
①avasitas prasaṅgas
㈢ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་སོ། །
★0◤sā tu pūrvoktā / [205|12]
◤sā tu pūrvoktā[S477]
㈠如前所說。有二種無教。
㈡復應辯前表無表相。
①sā tu pūrva uktā
③།། ། སྔར་བཤད་པའི་།
㈢། །སྔར་བཤད་པའི། རྣམ་རིག་མིན། དེ་ནི་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ། སྡོམ་དང་སྡོམ་པ་མིན་དང་གཞན། །སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུ་〖PNརྒྱུན།〗སྡོམ་ཞིང་འགོགས་〖PNའགོག〗པས་ན་སྡོམ་པའོ། །
★0◤ 【avijñaptistridhā jñeyā saṃvarāsaṃvaretarā /】[205|13]
①avijñaptis tridhā jñeyā saṃvarā saṃvara itarā
③རྣམ་རིག་མིན། དེ་ནི་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་།
◤avijñaptistridhā jñeyā saṃvarāsaṃvaretarā / [S477]
㈠今說〔偈曰〕：【無教應知三 護不護異二】。
㈡頌曰 【無表三律儀_a 不律儀非二】〖15_4_b〗
🈪◦1965སྔར་བཤད་པའི། རྣམ་རིག་མིན། དེ་ནི་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ། སྡོམ་དང་སྡོམ་པ་མིན་དང་གཞན། །སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ།
★0◤saṃvaraścāsaṃvaraśca / tābhyāṃ cetaro naivasaṃvaro nāsaṃvaraḥ / [205|14]
◤saṃvaraś ca, asaṃvaraś ca, tābhyāṃ cetaro naivasaṃvaro nāsaṃvaraḥ / [S477]
㈠釋曰。此無教。一名護。二名不護。三異此二。謂非護非非護。
㈡論曰。此中無表略說有三。一者律儀。二不律儀。三者非二謂非律儀非不律儀。
🈪འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུ་སྡོམ་ཞིང་འགོགས་པས་ན་སྡོམ་པའོ། །
①saṃvaras ca asaṃvaras ca
③སྡོམ་དང་སྡོམ་པ་མིན་དང་གཞན་།།
㈢དེ་ལ། སྡོམ་པ་སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ། །དེ་བཞིན་ཟག་མེད་བསམ་གཏན་སྐྱེས། །སྡོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདི་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །
①tābhyām ca itaras na eva saṃvaras na asaṃvaras
③སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ་།
★0◤dauḥśīlyaprasarasya saṃvaraṇaṃ saṃrodhaḥ saṃvaraḥ / [205|14-]
◤dauḥśīlyaprasarasya saṃvaraṇaṃ saṃrodhaḥ = saṃvaraḥ / [S477]
㈠能遮能滅破戒相續。故說名護。
㈡能遮能滅惡戒相續，故名律儀。
①dauḥśīlya prasarasya saṃvaraṇam saṃrodhas saṃvaras
③འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུ་སྡོམ་ཞིང་འགོགས་པས་ན་སྡོམ་པའོ་།།
◤ⅰ[S477]
㈡如是律儀差別有幾。
◤tatra punaḥ-- saṃvaraḥ prātimokṣākhyo dhyānajo 'nāsravastathā // 13 // [S477]
㈠〔偈曰〕：【護波羅提木叉 定生及無流】。
㈡頌曰 【律儀別解脫_c 靜慮及道生】〖15_4_d〗
🈪◦1966དེ་ལ། སྡོམ་པ་སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ། །དེ་བཞིན་ཟག་མེད་བསམ་གཏན་སྐྱེས། །སྡོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ།
★◤tatra punaḥ[205|15]
①tatra punar
③དེ་ལ་།
★◤ 【saṃvaraḥ prātimokṣākhyo dhyānajo 'nāsravastathā // VAkK_4.13 //】[205|16]
♂tatra punaḥ saṃvaraḥ prātimokṣākhyo dhyānajo 'nāsravastathā //13//
①saṃvaras prātimokṣa ākhyas dhyāna jas na asravas tathā
③སྡོམ་པ་སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ་།། དེ་བཞིན་ཟག་མེད་བསམ་གཏན་སྐྱེས་།།
★0◤trividhaḥ saṃvaraḥ / prātimokṣasaṃvara ihatyānāṃ kāmāvacaraṃ śīlam / [205|17]
◤trividhaḥ saṃvaraḥ--[S477]
㈠釋曰。此護有三品。
㈡論曰。律儀差別略有三種。
①trividhas saṃvaras
③སྡོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་།
①prātimokṣa saṃvaras ihatyānām kāma avacaram śīlam
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདི་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ་།།
◤1. prātimokṣasaṃvara ihatyānāṃ kāmāvacaraṃ śīlam / [S477]
①1. prātimokṣasaṃvara s ihatya ihatyānām(g. pl.) ihatya kāma ava cara śīlam|
㈠波羅提木叉護者。若生此界。謂欲界戒。
㈡一別解脫律儀。謂欲纏戒。
🈪སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདི་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །
◤2. dhyānāsaṃvaro rūpāvacaraṃ śīlam / [S477]
㈠定護者。謂色界戒。
㈡二靜慮生律儀。謂色纏戒。
🈪◦1967བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །
🈪◦1968ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །
◤3. anāsravasaṃvaro 'nāsravaṃ śīlam // 13 // [S477]
①3. anāsrava-saṃvaro 'nāsravaṃ śīlam||13||
㈠無流護者。謂無流戒。
㈡三道生律儀。謂無漏戒。初律儀相差別云何。
◤tatra punaḥ-- aṣṭadhā prātimokṣākhyaḥ,[S477]
㈠〔偈曰〕：【木叉戒八種】。
㈡頌曰 【初律儀八種】〖16_4_a〗
🈪◦1969དེ་ལ། སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ་རྣམ་བརྒྱད། །དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་དང་།
◤1. bhikṣusaṃvaraḥ,[S477]
㈠釋曰。何者為八。比丘戒。
㈡論曰。別解脫律儀，相差別有八。一苾芻律儀。
◤2.bhikṣuṇīsaṃvaraḥ,[S477]
㈠比丘尼戒。
㈡二苾芻尼律儀。
★0◤dhyānasaṃvaro rūpāvacaraṃ śīlam / [205|17-]
①dhyāna saṃvaras rūpāvacaram śīlam
㈢བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །
◤3.śikṣamāṇāsaṃvaraḥ,[S477]
㈠式叉摩那戒。
㈡三正學律儀。
🈪དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་དང་། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་སྟེ།
◤4. śrāmaṇerasaṃvaraḥ, 5. śrāmaṇerīsaṃvaraḥ,[S477]
㈠沙彌戒。沙彌尼戒。
㈡四勤策律儀。五勤策女律儀。
★◤anāsravasaṃvaro 'nāsravaṃ śīlam / tatra punaḥ[205|18]
♂anāsravasaṃvaro 'nāsravaṃ śīlam /
◤6.upāsakasaṃvaraḥ,[S477]
㈠優婆塞戒。
㈡六近事律儀。
①anāsrava saṃvaras anāsravam śīlam
③ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས:ཡིན་ནོ〖PNསོ།〗། །དེ་ལ། སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ་རྣམ་བརྒྱད། །དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་དང་།〖PN+དགེ་སློབ་མའི་སྡོམ་པ་དང་།〗 དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་དང་། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་སྟེ〖PNདང་།〗། སྡོམ་པ་རྣམ་པ་དེ་བརྒྱད་ནི་སོ་{176b}སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མིང་དུ་ནི་རྣམ་པ་དེ་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །
①tatra punar
③དེ་ལ་།
★◤ 【aṣṭadhā prātimokṣākhyaḥ 】[205|19]
①aṣṭadhā prātimokṣa ākhyas
③སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ་རྣམ་བརྒྱད་།།
◤7.upāsikāsaṃvaraḥ,[S477]
㈠優婆夷戒。
㈡七近事女律儀。
★◤bhikṣusaṃvaro bhikṣuṇīsaṃvaraḥ śikṣamāṇāsaṃvara śrāmaṇerasaṃvaraḥ śrāmaṇerīsaṃvaraḥ upāsakasaṃvara upāsikāsaṃvara upavāsasaṃvaraśca / [205|20-]
♂tatra punaḥ aṣṭadhā prātimokṣākhyaḥ bhikṣusaṃvaro bhikṣuṇīsaṃvaraḥ śikṣamāṇāsaṃvaraḥ śrāmaṇerasaṃvaraḥ śrāmaṇerīsaṃvaraḥ upāsakasaṃvara upā[ 13b. 11B1. V ] sikāsaṃvara upavāsasaṃvaraśca /
①bhikṣu saṃvaras bhikṣuṇī saṃvaras śikṣamāṇā saṃvara śrāmaṇes asaṃvaras śrāmaṇerī saṃvaras upāsaka saṃvare upāsikā saṃvare upavāsa saṃvaras
③དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་དང་། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་སྟེ་།
★0◤eṣo 'ṣṭavidhasaṃvaraḥ prātimokṣasaṃvara ityākhyāyate / [205|21-]
◤8. upavāsasaṃvaraś ca--[S477]
㈠優波婆娑戒。
㈡八近住律儀。
①eṣas aṣṭavidha saṃvaras prātimokṣa saṃvaras iti ākhyāyate
③སྡོམ་པ་རྣམ་པ་དེ་བརྒྱད་ནི་སོ་ ****[@176b]**** ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
◤eṣo 'ṣṭavidhasaṃvaraḥ prātimokṣasaṃvara ity ākhyāyate / [S477]
㈠此八種護說名波羅提木叉戒。
㈡如是八種律儀相差別。總名第一別解脫律儀。
🈪སྡོམ་པ་རྣམ་པ་དེ་བརྒྱད་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མིང་དུ་ནི་རྣམ་བ་དེ་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །
★0◤nāmata eṣo 'ṣṭavidhaḥ / [205|22]
◤nāmata eṣo 'ṣṭavidhaḥ,[S477]
①nāmata eṣo aṣṭavidhaḥ,
㈠由名此護有八。若約實物其數云何。
㈡雖有八名
①nāmate eṣas aṣṭavidhas
③མིང་དུ་ནི་རྣམ་པ་དེ་བརྒྱད་ཡིན་ནོ་།།
★0◤dravyatastu caturvidhaḥ / [205|23]
◤dravyatastu caturvidhaḥ / [S477]
㈠〔偈曰〕：【由實物有四】。
㈡【實體唯有四】〖16_4_b〗 實體唯四。
①dravyatas tu caturvidhas
㈢རྫས་སུ་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
★★◤bhikṣusaṃvaraḥ śramaṇerasaṃvara upāsakasaṃvara upavāsasaṃvaraśca / [205|24]
♂bhikṣusaṃvaraḥ śrāmaṇerasaṃvara upāsakasaṃvara upavāsasaṃvaraśca /
①bhikṣu saṃvaras śramaṇes asaṃvare upāsaka saṃvare upavāsa saṃvaras ca
㈢དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པའོ། །
◤[S478]
◤1. bhikṣusaṃvaraḥ, 2. śrāmaṇerasaṃvaraḥ, 3. upāsakasaṃvaraḥ, 4. upavāsasaṃvaraś ca—[S478]
㈠釋曰。四者謂比丘戒。沙彌戒。優婆塞戒。優波婆娑戒。此波羅提木叉護。
㈡一苾芻律儀。二勤策律儀。三近事律儀。四近住律儀。
★0◤ityeṣa caturvidhaḥ prātimokṣasaṃvarastu dravyataḥ / [205|24-]
◤ity eṣa caturvidhaḥ / prātimokṣasaṃvarastu dravyataḥ; pratiniyatalakṣaṇatvāt / [S478]
①ity eṣa caturvidhaḥ| prātimokṣasaṃvarastu dravyataḥ; prati-niyata-lakṣaṇa-tvāt|
㈠若約實物唯有此四。體相定同故。
㈡唯此四種別解律儀皆有體實。相各別故。
★0◤pratiniyatalakṣaṇatvāt / [205|25]
①iti eṣa caturvidhas prātimokṣa saṃvaras tu dravyatas pratiniyata lakṣaṇa tvāt
③དེ་ལྟར་ནས་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རྫས་ཉིད་དུ་རྣམ་པ་དེ་བཞིན་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རྫས་ཉིད་དུ་རྣམ་པ་དེ་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལས་ནི་དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །
◤bhikṣusaṃvarād bhikṣuṇīsaṃvaro nānyaḥ,[S478]
①bhikṣu-saṃvarād bhikṣuṇī-saṃvaro nānyaḥ,
㈠比丘尼戒與比丘戒不異。
㈡所以者何。離苾芻律儀。無別苾芻尼律儀。
★0◤bhikṣusaṃvarādbhikṣuṇīsaṃvaro nānyaḥ śrāmaṇerasaṃvarācca śikṣamāṇāśrāmaṇerīsaṃvarau / [205|25-]
①bhikṣu saṃvarāt bhikṣuṇī saṃvaras na anyas śrāmaṇes asaṃvarāt ca śikṣamāṇā śrāmaṇerī saṃvarau
③དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལས་ནི་དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་།། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ལས་ཀྱང་དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ལས་ཀྱང་དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །
◤śrāmaṇerasaṃvarācca śikṣamāṇā-śrāmaṇerīsaṃvarau / [S478]
㈠式叉摩那戒沙彌尼戒與沙彌戒不異。
㈡離勤策律儀無別正學勤策女律儀。
★0◤upāsakasaṃvarādupāsikāsaṃvaro nānyaḥ / [205|26-]
◤upāsakasaṃvarādupāsikāsaṃvaro nānyaḥ / [S478]
㈠優婆夷戒與優婆塞戒不異。
㈡離近事律儀無別近事女律儀。
①upāsaka saṃvarāt upāsikā saṃvaras na anyas
㈢དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལས་ཀྱང་དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ jñāyate / [205|27]
◤kathaṃ jñāyate?[S478]
㈠何以知然。
㈡云何知然。
★◤ 【liṅgato nāmasaṃcārāt 】[206|01]
①katham jñāyate liṅgatas nāma saṃcārāt
③ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན་;་མཚན་ལས་མིང་ནི་འཕོ་བའི་ཕྱིར་།།
㈢ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན; མཚན་ལས་མིང་ནི་འཕོ་བའི་ཕྱིར། །མཚན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་དག་ཏུ་མཚོན་པར་བྱེད་པའོ། །
◤liṅgato nāmasañcārāt,[S478]
㈠〔偈曰〕：【由根名異故】。
㈡【形轉名異故】〖16_4_c〗 由形改轉。體雖無捨得而名有異故。
★◤liṅgamiti vyañjanasyākhyā yena strīpuruṣau liṅgyete / [206|02]
♂@206 liṅgato nāmasaṃcārāt liṅgamiti vyañjanasyākhyā yena strīpuruṣau liṅgyete /
◤liṅgam iti vyañjanasyākhyā, yena strīpuruṣau liṅgyete / [S478]
①liṅgam iti vyañjanasya ākhyā, yena strī-puruṣau liṅgyete |
㈠釋曰。根者是相。能別男女異故。
㈡形謂形相。即男女根。由此二根男女形別。
①liṅgam iti vyañjanasya ākhyās yena strī puruṣau liṅgī ete
③མཚན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་དག་ཏུ་མཚོན་པར་བྱེད་པའོ་།།
★0◤liṅgato hi bhikṣubhikṣuṇyādīnāṃ nāmasaṃcāro bhavati / [206|02-]
◤liṅgato hi bhikṣubhikṣuṇyādīnāṃ nāmasañcāro bhavati / [S478]
①liṅga-tas hi bhikṣu-bhikṣuṇi-ādīnāṃ nāma-saṃcāra bhavati |
㈠由此根故。比丘比丘尼等立有別名。
㈡但由形轉，令諸律儀名為苾芻苾芻尼等。
①liṅgatas hi bhikṣu bhikṣuṇī ādīnām nāma saṃcāras bhavati
③མཚན་ལས་ནི་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་ལ་སོགས་པའི་མིང་འཕོ་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢མཚན་ལས་ནི་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་ལ་སོགས་པའི་མིང་འཕོ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། མཚན་གྱུར་ན་དགེ་སློང་ནི་དགེ་སློང་མ་ཞེས་བྱ། དགེ་སློང་མ་ཡང་དགེ་སློང་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / [206|03]
◤kathaṃ kṛtvā? parivṛtte hi vyañjane bhikṣur bhikṣuṇīty ucyate, bhikṣuṇī ca punar bhikṣuḥ / [S478]
㈠云何如此。若轉根比丘成比丘尼。比丘尼成比丘。
㈡謂轉根位令本苾芻律儀名苾芻尼律儀。或苾芻尼律儀名苾芻律儀。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
★0◤parivṛtte hi vyañjane bhikṣurbhikṣuṇītyucyate bhikṣuṇī ca punarbhikṣuḥ / [206|03-]
①parivṛtte hi vyañjane bhikṣus bhikṣuṇī iti ucyate bhikṣuṇī ca punar bhikṣus
③མཚན་གྱུར་ན་དགེ་སློང་ནི་དགེ་སློང་མ་ཞེས་བྱ་།
㈢དགེ་ཚུལ་ནི་དགེ་ཚུལ་མ་ཞེས་བྱ་ལ་དགེ་ཚུལ་མ་དང་དགེ་སློང་མ་ཡང་དགེ་ཚུལ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤śrāmaṇerītyucyate śrāmaṇerī ca punaḥ śikṣamāṇā ca śrāmaṇeraḥ / [206|04-]
♂śrāmaṇeraḥ śrāmaṇerītyucyate śrāmaṇerī ca punaḥ śikṣamāṇā ca śrāmaṇeraḥ /
◤śrāmaṇeraḥ śrāmaṇerītyucyate, śrāmaṇerī ca punaḥ śikṣamāṇā ca śramaṇeraḥ / [S478]
㈠沙彌成沙彌尼。若沙彌尼式叉摩那成沙彌。
㈡令本勤策律儀名勤策女律儀。或勤策女律儀及正學律儀名勤策律儀。
①śrāmaṇeri iti ucyate śrāmaṇerī ca punar śikṣamāṇā ca śrāmaṇeras
③དགེ་སློང་མ་ཡང་དགེ་སློང་ཞེས་བྱའོ་།། དགེ་ཚུལ་ནི་དགེ་ཚུལ་མ་ཞེས་བྱ་ལ་དགེ་ཚུལ་མ་དང་དགེ་སློང་མ་ཡང་དགེ་ཚུལ་ཞེས་བྱའོ་།།
★★◤upāsaka upāsiketyucyate upāsikā ca punarūpāsaka iti / [206|05]
♂upāsaka upāsiketyucyate upāsikā ca punarupāsaka iti /
◤upāsaka upāsikety ucyate, upāsikā ca punar upāsaka iti / [S478]
①upāsaka upāsikā ity ucyate, upāsikā ca punar upāsaka iti |
㈠優婆塞成優婆夷。優婆夷成優婆塞。
㈡令本近事律儀名近事女律儀。或近事女律儀名近事律儀。
①upāsakas upāsikā iti ucyate upāsikā ca punar ūpāsakas iti
③དགེ་བསྙེན་ནི་དགེ་བསྙེན་མ་ཞེས་བྱ་ལ་དགེ་བསྙེན་མ་ཡང་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བྱ་སྟེ་བྱའོ་།།
㈢དགེ་བསྙེན་ནི་དགེ་བསྙེན་མ་ཞེས་བྱ་ལ་དགེ་བསྙེན་མ་ཡང་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཚན་གྱུར་པ་ལས་སྔོན་གྱི་སྡོམ་པ་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་སྔོན་མེད་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na ca vyañjanaparivṛttau pūrvasaṃvaratyāge kāraṇamasti nāpyapūrvasaṃvarapratilambhe / [206|05-]
♂na ca vyañjanaparivṛttau pūrvasaṃvaratyāge{1. Y. tyāga...|} kāraṇamasti nāpyapūrvasaṃvarapratilambhe /
◤na ca vyañjanaparivṛttau pūrvasaṃvaratyāge{Y. tyāga... / }kāraṇam sti, nāpy apūrvasaṃvarapratilambhe / [S478]
①na ca vyañjana-parivṛttau pūrva-saṃvara-tyāga-kāraṇm asti, nāpy apūrva-saṃvara-pratilambhe|
㈠於轉根時無有因緣。為捨前戒。無有因緣。更得新戒。
㈡非轉根位.有捨先得.得先未得律儀因緣。
①na ca vyañjana parivṛttau pūrva saṃvara tyāge kāraṇam asti na api apūrva saṃvara pratilambhe
③། མཚན་གྱུར་པ་ལས་སྔོན་གྱི་སྡོམ་པ་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་སྔོན་མེད་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tasmādabhinna eṣāṃ caturṇā saṃvarāṇāṃ tribhyaḥ svabhāvaḥ / [206|06-]
♂tasmādabhinna eṣāṃ caturṇāṃ saṃvarāṇāṃ tribhyaḥ svabhāvaḥ /
◤tasmādabhinna eṣāṃ caturṇāṃ saṃvarāṇāṃ tribhyaḥ svabhāvaḥ / [S478]
㈠是故四種護體性不異於三。
㈡故四律儀非異三體。
①tasmāt abhinnas eṣām caturṇā saṃvarāṇām tribhyas svabhāvas
③དེ་ལྟ་བས་ན་སྡོམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པོ་ལས་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་དོ་།། གང་གི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལས་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ལ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སྡོམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པོ་ལས་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་དོ། །
★◤ya upāsakasaṃvarācchrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte tasmācca punarbhikṣusaṃvaraṃ kiṃ te saṃvarā virativṛddhiyogādanyo 'nya ucyante pañcadaśa viṃśativat dīnāraśateravacca āhosvit pṛthageva te sakalā jāyante / [206|08-]
♂ya upāsakasaṃvarācchrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte tasmācca punarbhikṣusaṃvaraṃ kiṃ te saṃvarā virativṛddhi- yogādanyo 'nya{2. MS anyānya / Y. anyena |} ucyante pañcadaśa [ 14a. 11A1. VIII ] viṃśativat dīnāraśateravacca āhosvit pṛthageva te sakalā jāyante{3. Y. upajāyante |} /
◤ya upāsakasaṃvarāc chrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte tasmāc ca punarbhikṣusaṃvaram,[S478]
㈠若人從優婆塞戒受沙彌戒。從沙彌戒受比丘戒。
㈡若從近事律儀受勤策律儀。復從勤策律儀受苾芻律儀。
①yas upāsaka saṃvarāt śrāmaṇes a saṃvaram samādatte tasmāt ca punar bhikṣu saṃvaram kim te
③དེ་ལས་ཡང་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ན་།
①saṃvarās virati vṛddhi yogāt anyas anyas ucyante pañcadaśa viṃśati vat dīnāra śates avat ca
③ཅི་སྤོང་བའི་འཕེལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་དེ་དག་ལྔ་དང་བཅུ་དང་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དང་། དོང་ཙེ་གཅིག་དང་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་བྱ་བའམ་།
㈢གང་གི་〖PNགིས།〗དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལས་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ལ། དེ་ལས་ཡང་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ན། ཅི་སྤོང་བའི་འཕེལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་དེ་དག་ལྔ་དང་བཅུ་དང་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དང་། དོང་ཙེ་གཅིག་དང་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་བྱ་བའམ། འོན་ཏེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པ་ཉིད་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་དད། དེ་དག་ནི་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་དེ། སྡོམ་པ་གསུམ་དག་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་གསུམ་ནས་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་སྤོང་བ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་སྐྱེ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①āhosvit pṛthak eva te sakalās jāyante
③འོན་ཏེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པ་ཉིད་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་ཞེ་ན་།
◤kiṃ te saṃvarā virativṛddhiyogādanyonya ucyante,[S478]
㈠為此護由遠離增長故。說各各不同。
㈡此三律儀為由增足遠離方便立別別名。
◤pañcadaśaviṃśativat, dīnārasateravacca?[S478]
㈠譬如五十二十。及如陀那羅婆底羅等。
㈡如隻雙金錢及五十二十。
★0◤āha / [206|10]
◤āhosvit pṛthag eva te sakalā upajāyante? āha--[S478]
㈠為諸護各各具生。
㈡為體各別具足頓生。
★◤ 【pṛthak 】[206|11]
①āha pṛthak
③སྨྲས་པ། ཐ་དད་།
◤[S479]
◤pṛthak,[S479]
㈠〔偈曰〕：【彼各】。
㈡【各別】
★◤avyāmiśrā eva te pṛthaglakṣaṇā upajāyante / [206|12]
♂pṛthak avyāmiśrā eva te pṛthaglakṣaṇā upajāyante /
◤avyāmiśrā eva te pṛthagvakṣaṇā upajāyante / [S479]
㈠釋曰。此三種戒不相雜。各有別相生起。
㈡三種律儀體不相雜。其相各別具足頓生。
①avyāmiśrās eva te pṛthak lakṣaṇās upajāyante
③དེ་དག་ནི་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་དེ་།
★0◤triṣu saṃvareṣu tisraḥ prāṇātipātaviratayo yāvanmadyapānaviratayaḥ / [206|12-]
◤triṣu saṃvareṣu tisraḥ prāṇātipātaviratayo yāvanmadyapānaviratayaḥ / [S479]
㈠於三戒中有三種離殺生護。乃至三種離飲酒護。
㈡三律儀中具三離殺。乃至具足三離飲酒。
①triṣu saṃvareṣu tisras prāṇa atipāta viratayas yāvat madya pāna viratayas
③སྡོམ་པ་གསུམ་དག་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་གསུམ་ནས་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་སྤོང་བ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་སྐྱེ་སྟེ་།
★0◤evaṃ śeṣāḥ / ko nu tāsāṃ viśeṣaḥ / [206|13]
◤evaṃ śeṣāḥ / [S479]
㈠所餘亦爾。
㈡餘數多少隨其所應。
①evam śeṣās
③ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
①kas nu tāsām viśeṣas
③དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢དེ་དག་ལ་〖PN-ལ།〗ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གཞིའི་ཁྱད་པར་ལས་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །
★0◤nidānaviśeṣādviśeṣaḥ / [206|13-]
①nidāna viśeṣāt viśeṣas
③གཞིའི་ཁྱད་པར་ལས་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ་།།
◤ko nu tāsāṃ viśeṣaḥ? nidānaviśeṣād viśeṣaḥ / [S479]
㈠三種遠離有何差別。由緣起異故。遠離有差別。
㈡既爾相望同類何別。由因緣別相望有異。
★0◤kathaṃ kṛtvā / [206|14]
◤kathaṃ kṛtvā? yathā yathā hi bahutarāṇi śikṣāpadāni samāditsate,[S479]
㈠如如求欲受持多種學處。
㈡其事云何。如如求受多種學處。
①katham kṛtvā
③ཇི་ ****[@177a]**** *་།། ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་{177a}ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་ཆེས་མང་པོ་དག་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་འདོད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རྒྱགས་པ་དང་བག་མེད་པའི་གནས་ཆེས་མང་པོ་དག་ལས་ལྡོག་པ་ན་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ཆེས་མང་པོ་དག་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཞིང་སྤོང་〖Nསློང་།〗བའི་གཞི་རྣམས་ལ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་བས་གཞིའི་ཁྱད་པར་ལས་སྤོང་བ་རྣམས་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །
★◤yathā yathā hi vahutarāṇi śikṣāpadāni samāditsate tathā tathā bahutarebhyo maddapramādapadebhyo nivartamāno bahutarebhyaḥ prāṇātipātādīnāṃ nidānebhyo nivartate viratīnāṃ ca nidāneṣu pravartata iti nidānaviśeṣādviratīnāṃ viśeṣaḥ / [206|14-]
♂yathā yathā hi bahutarāṇi śikṣāpadāni samāditsate tathā tathā bahutarebhyo madapramādapadebhyo{4. Y. madapramādebhyaḥ |} nivartamāno bahutarebhyaḥ prāṇātipātādīnāṃ nidānebhyo nivartate viratīnāṃ ca nidāneṣu pravartata iti nidānaviśeṣādviratīnāṃ viśeṣaḥ /
◤tathā tathā bahutarebhyo madapramādebhyo nivartamāno bahutarebhyaḥ prāṇātipātādīnāṃ nidānebhyo nivartate, viratīnāṃ ca nidāneṣu pravartat iti nidānaviśeṣād viratīnāṃ viśeṣaḥ / [S479]
㈠如此如此。遠離醉亂放逸處。能遠離最多殺生等因緣。於遠離緣起恒能得住。是故由緣起異。遠離有差別。
㈡如是如是。能離多種憍逸處時。即離眾多殺等緣起。以諸遠離依因緣發故。因緣別遠離有異。
①yathā yathā hi vahutarāṇi śikṣā padāni samāditsate tathā tathā bahutarebhyas mad da pramāda padebhyas nivartamānas bahutarebhyas prāṇa atipāta ādīnām nidānebhyas nivartate viratīnām ca nidāneṣu pravartate iti nidāna viśeṣāt viratīnām viśeṣas
③ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་ཆོས་མང་པོ་དག་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་འདོད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རྒྱགས་པ་དང་བག་མེད་པའི་གནས་ཆེས་མང་པོ་དག་ལས་ལྡོག་པ་ན་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ཆེས་མང་པོ་དག་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཞིང་སྤོང་བའི་གཞི་རྣམས་ལ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་བས་གཞིའི་ཁྱད་པར་ལས་སྤོང་བ་རྣམས་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ་།།
★◤evaṃ cāsati bhikṣusaṃvaraṃ pratyācakṣāṇastrīnapi saṃvarānvijahyāddayorapi tatrāntarbhāvāt / [206|17-]
♂evaṃ cāsati bhikṣusaṃvaraṃ pratyāca- kṣāṇastrīnapi saṃvarānvijahyāddayorapi tatrāntarbhāvāt /
◤evaṃ cāsati bhikṣusaṃvaraṃ pratyācakṣāṇastrīnapi saṃvarān vijahyād; dvayorapi tatrāntarbhāvāt / [S479]
㈠若無如此義。若人捨比丘戒。應即捨三戒。前二入第三。
㈡若無此事捨苾芻律儀。爾時則應三律儀皆捨。前二攝在後一中故。
①evam ca asati bhikṣu saṃvaram pratyācakṣāṇas trīn api saṃvarān vijahyāt dayos api tatra antarbhāvāt na ca etat iṣṭam
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གཉི་ག་ཡང་དེར་འདུས་པའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་བཏང་བས་སྡོམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་བཏང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ནི་མི་འདོད་དོ། །
★0◤na caitadiṣṭam / tasmāt pṛthageva te saṃvarāḥ / [206|18]
◤na caitadiṣṭam / [S479]
㈠攝故此義非所許。
㈡既不許然。
①tasmāt pṛthak eva te saṃvarās
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སྡོམ་པ་དེ་དག་ནི་ཐ་དད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★◤ 【te cāvirodhinaḥ // VAkK_4.14 //】[206|19]
♂te cāvirodhinaḥ //14// ♂te ca trayo 'pi saha vartante /
①te ca avirodhinas
③དེ་དག་འགལ་བ་མེད་།
㈢དེ་དག་འགལ་བ་མེད། དེ་གསུམ་ཆར་ཡང་ལྷན་ཅིག་པར་འགྱུར་གྱི། སྡོམ་པ་ཕྱི་མ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་སྔ་མ་གཏོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་〖PN+དགེ།〗དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བས་དགེ་བསྙེན་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་། །
◤tasmāt pṛthageva te saṃvarāḥ / [S479]
㈠是故三護各有別體。
㈡故三各別。
★◤te ca trayo 'pi saha vartante / nottarasaṃvarasamādānāt purvakasya tyāgaḥ / [206|20]
♂nottarasaṃvarasamādānāt pūrvakasya tyāgaḥ /
◤te cāvirodhinaḥ // 14 // [S479]
㈠〔偈曰〕：【不相違】。
㈡【不相違】〖16_4_d〗
①te ca trayas api saha vartante
③དེ་གསུམ་ཆར་ཡང་ལྷན་ཅིག་པར་འགྱུར་གྱི་།
①na uttara saṃvara samādānāt purvakasya tyāgas
③སྡོམ་པ་ཕྱི་མ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་སྔ་མ་གཏོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤te ca trayo 'pi saha vartante / nottarasaṃvarasamādānāt pūrvakasya tyāgaḥ / [S479]
㈠釋曰。此三共生。不由受後護棄捨前護。
㈡然此三種互不相違。於一身中俱時而轉。
★◤mā bhūt bhikṣusaṃvaraparityāgādanupāsaka eveti / [206|20-]
♂mā bhūt bhikṣusaṃvaraparityāgādanupāsaka{5. MS. drops ka |} eveti /
◤mā bhūt bhikṣusaṃvaraparityāgādanupāsaka eveti // 14 // [S479]
㈠何以故。勿由捨比丘所受護。即非優婆塞。
㈡非由受後捨前律儀。勿捨苾芻戒便非近事等。
①mā bhūt bhikṣu saṃvara parityāgāt anupāsakas eva iti
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བས་དགེ་བསྙེན་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་།།
★0◤kathaṃ cāyamupāsako bhavati kathamupavāsastho yāvat bhikṣuḥ / [206|22]
◤kathaṃ cāyam upāsako bhavati, katham upavāsastho yāvad bhikṣuḥ?[S479]
㈠云何成優婆塞。云何成優波婆娑。乃至云何成比丘。
㈡近事近住勤策苾芻四種律儀云何安立。
①katham ca ayam upāsakas bhavati katham upavāsa sthas yāvat bhikṣus
③འདི་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་བསྙེན་གནས་པ་ནས་དགེ་སློང་གི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་བསྙེན་གནས་པ་ནས་དགེ་སློང་གི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྤང་བྱ་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི། །ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་མནོས་པ་ལས། །དགེ་བསྙེན་དང་ནི་བསྙེན་གནས་དང་། །དགེ་ཚུལ་ཆེད་དང་དགེ་〖P+དགེ།〗སློང་ཉིད། །གྲངས་བཞིན་དུ་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྤང་བར་བྱ་བ་ལྔ་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་སླངས་པས་ནི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■pañcāṣṭadaśasarvebhyo varjyebhyo viratigrahāt /】[206|23-]
♂pañcāṣṭadaśasarvebhyo varjyebhyo viratigrahāt /
①pañca aṣṭa daśa sarvebhyas varjyebhyas virati grahāt
③སྤང་བྱ་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི་།། ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་མནོས་པ་ལས་།།
◤pañcāṣṭadaśasarvebhyo varjyebhyo viratigrahāt / [S479]
㈠〔偈曰〕：【五八十一切 惡處受離故】。
㈡頌曰 【受離五八十_a 一切所應離】〖17_4_b〗
★◤【 upāsakopavāsasthaśramaṇoddeśabhikṣutā // VAkK_4.15 //】
♂upāsakopavāsasthaśramaṇoddeśabhikṣutā //15//
①upāsaka upavāsa stha śramaṇa uddeśa bhikṣu tā
③དགེ་བསྙེན་དང་ནི་བསྙེན་གནས་དང་།། དགེ་ཚུལ་ཆེད་དང་དགེ་སློང་ཉིད་།།
◤upāsakopavāsasthaśramaṇoddeśabhikṣutā // 15 // [S479]
㈠【優婆塞布薩 沙彌及比丘】。
㈡ 【立近事近住_c 勤策及苾芻】〖17_4_d〗
★0◤yathāsaṃkhyamanudeśo veditavyaḥ / [206|25]
◤yathāsaṃkhyamanudeśo veditavyaḥ / [S479]
㈠釋曰。此說應知如次第。
㈡論曰。應知此中如數次第。
★◤pañccabhyo varjanīyebhyo dharmebhyo viratisamādānādupāsakasaṃvarastho bhavati / [206|25-207|01]
♂pañcabhyo varjanīyebhyo dharmebhyo viratisamādānādupāsakasaṃvarastho @207 bha-[ 14b. 11B1. VII ]vati /
◤pañcabhyo varjanīyebhyo dharmebhyo viratisamāpādanād upāsakasaṃvarastho bhavati—[S479]
㈠於五種所應遠離法。受持遠離故。是人即住優婆塞護。
㈡依四遠離立四律儀。謂受離五所應遠離。安立第一近事律儀。
①yathā saṃkhya m anu deśas veditavyas pañccabhyas varjanīyebhyas dharmebhyas virati samādānāt upāsaka saṃvara sthas bhavati
③གྲངས་བཞིན་དུ་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤prāṇātipātādadattādānātkāmamithyācārāt mṛṣāvādātsurāmaireyamadyapānācca / [207|01-]
♂prāṇātipātādadattādānātkāmamithyācārāt mṛṣāvādā{1. MS. drops dā |} tsurāmaireyamadyapānācca /
◤prāṇātipātād, adattādānāt, kāmamithyācārāt, mṛṣāvādāt, surāmaireyamadyapānāc ca / [S479]
㈠五所應遠離者。謂殺生不與取邪婬行妄語飲酒類醉處。
㈡何等名為五所應離。一者殺生。二不與取。三欲邪行。四虛誑語。五飲諸酒。
★◤aṣṭābhyo viratisamādānādupavāsasthaḥ / [207|02-]
♂aṣṭābhyo viratisamādaḥnādupavāsasthaḥ /
◤aṣṭābhyo viratisamādānādupavāsasthaḥ--[S479]
㈠於八種所應遠離法。受持遠離故。是人即住優波婆娑護。
㈡若受離八所應遠離。安立第二近住律儀。
★◤prāṇātipātādattādānābrahmacaryamṛṣāvādamadyapānebhyo gandhamālyavilepananṛtyagītavāditrāduccaśayanamahāśayanādakālabhojanācca / [207|03-]
♂prāṇātipātādattādānābrahmacarya- mṛṣāvādamadyapānebhyo gandhamālyavilepananṛtyagītavāditrāduccaśayanamahāśayanādakālabhojanācca /
◤prāṇātipātād, adattādānābrahmacaryamṛṣāvādamadyapānebhyaḥ, gandhamālyavilepananṛtyagītavāditrād, uccaśayanamahāśayanād, akālabhojanāc ca / [S479]
㈠八所應遠離者。謂殺生不與取非梵行妄語令醉飲。著香花觀聽舞歌等眠坐高勝臥處非時食。
㈡何等名為八所應離。一者殺生。二不與取。三非梵行。四虛誑語。五飲諸酒。六塗飾香鬘舞歌觀聽。七眠坐高廣嚴麗床座。八食非時食。
◤[S480]
★0◤daśabhyo viratisamādānācchrāmaṇero bhavati / [207|04-]
◤daśabhyo viratisamādānācchrāmaṇero bhavati-[S480]
㈠於十種所應遠離。法受持遠離故。是人即住沙彌護。
㈡若受離十所應遠離。安立第三勤策律儀。
①prāṇa atipātāt adatta ādānāt kāma mithyā ācārāt mṛṣāvādāt surā maireya madya pānāt ca aṣṭābhyas virati samādānāt upavāsa sthas prāṇa atipāta adatta ādāna abrahmacarya mṛṣāvāda madya pānebhyas gandha mālya vilepana nṛtya gīta vāditrāt ucca śayana mahā āśaya nāt akāla bhojanāt ca daśabhyas virati samādānāt śrāmaṇeras bhavati
③སྤང་བར་བྱ་བ་ལྔ་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ་།། བརྒྱད་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་དག་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་དང་། གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོ་དང་། ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང་། ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་དག་ཉིད་དང་གསེར་དང་དངུལ་འཛིན་པ་དང་བཅུ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་ཚུལ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བརྒྱད་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་།བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་དག་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་དང་། གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོ་དང་། ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང་། ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ebhya eva jātarūparajatapratigrahācca / [207|05]
◤ebhya eva, jātarūparajatapratigrahāc ca / nṛtyagītavāditragandhamālyavilepanaṃ cātra dbayīkṛtya daśa bhavanti / [S480]
㈠十所應遠離者。是前所說八。又受畜金銀等著香花觀聽舞歌等。分為二故成十。
㈡何等名為十所應離。謂於前八塗飾香鬘舞歌觀聽開為二種。復加受畜金銀等寶以為第十。
★◤nṛtyagitavāditragandhamālyavilepanaṃ cātra dvayīkṛtya daśa bhavanti / [207|05-]
♂nṛtyagīta- vāditragandhamālyavilepanaṃ cātra dvayīkṛtya daśa bhavanti /
①ebhyas eva jātarūpa rajata pratigrahāt ca nṛtya gita vāditra gandha mālya vilepanam ca atra dvayīkṛtya daśa bhavanti
③འདི་གར་དང་། གླུ་དང་རོལ་མོ་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཅུར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་དག་ཉིད་དང་གསེར་དང་དངུལ་འཛིན་པ་དང་བཅུ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་ཚུལ་ཡིན་ཏེ། འདི་གར་དང་། གླུ་དང་རོལ་མོ་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཅུར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sarvebhya eva varjanīyebhyaḥ kāyavākkarmabhyaḥ viratisamādānāt bhikṣurityucyate / [207|06-]
◤sarvebhya eva varjanīyebhyaḥ kāyavākkarmabhyaḥ viratisamāpādanāt bhikṣurityucyate // 15 // [S480]
㈠一切所應遠離身口二業。由受持遠離故。是人即住比丘護。
㈡若受離一切應離身語業。安立第四苾芻律儀。
🈪3856 དེ་དག་ཉིད་དང་གསེར་དང་དངུལ་འཛིན་པ་དང་བཅུ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་ཚུལ་ཡིན་ཏེ། འདི་གར་དང༌། གླུ་དང་རོལ་མོ་དང༌། སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། བྱུག་པ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས་བཅུར་འགྱུར་རོ། །
①sarvebhyas eva varjanīyebhyas kāya vāc karmabhyas virati samādānāt bhikṣus iti ucyate
③ལུས་དང་ངག་ ****[@177b]**** ་གི་ལས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ་།།
㈢ལུས་དང་ངག་{177b}གི་ལས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་〖PN+བར་བྱ།〗བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ། །
★◤sa eṣa prātimokṣasaṃvaraḥ / [207|07]
♂sa eṣa prātimokṣasaṃvaraḥ śīlaṃ sucaritaṃ karma saṃvaraścocyate viṣamakarmaṇāṃ viratisamādānā{2. Y. seems to read samāpādanāt, but notes viratisamādānāt MSS. |}cchīlam /
◤sa eṣa prātimokṣasaṃvaraḥ--[S480]
㈠此波羅提木叉戒。
㈡別解律儀名差別者。
🈪3857 ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ། །
①sas eṣa prātimokṣa saṃvaras
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ནི་།
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ནི་ལེགས་སྤྱད་དང་། །ལས་དང་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【śīlaṃ sucaritaṃ karma saṃvaraścocyate 】[207|08]
♂śītalatvāditi niruktiḥ /
①śīlam su caritam karma saṃvaras ca ucyate
③ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ནི་ལེགས་སྤྱད་དང་།། ལས་དང་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤śīlaṃ sucaritaṃ karma saṃvaraś cocyate,[S480]
㈠〔偈曰〕：【尸羅善行業 或說守護等】。
㈡頌曰 【俱得名尸羅_a 妙行業律儀】〖18_4_b〗
🈪3858 སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ནི་ལེགས་སྤྱད་དང༌། །ལས་དང་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤viṣamakarmaṇāṃ viratisamāpādanāc chīlam; śītalatvād iti niruktiḥ / [S480]
①viṣama-karmaṇāṃ virati-samāpādanāt chīlam; śītalatvād iti niruktiḥ |
㈠釋曰。能平不平等事，故名尸羅。若依尼六多論，由冷故名尸羅。
㈡論曰。能平險業，故名尸羅。訓釋詞者，謂清涼故。
🈪3859 ལས་མི་མཉམ་པ་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་སེ། །ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་བསིལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། ལུས་ལས་ཡོངས་སུ་གདུང་མེད་པས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་བླངས་པ་བདེ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤viṣamakarmaṇāṃ viratisamādānācchīlam / śītalatvāditi niruktiḥ / [207|09]
①viṣama karmaṇām virati samādānāt śīlam
③ལས་མི་མཉམ་པ་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་སེ་།།
㈢ལས་མི་མཉམ་པ་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད:པས་ན་〖PNཔ་ནས།〗ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །
①śītala tvāt iti niruktis
③ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་བསིལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། ལུས་ལས་ཡོངས་སུ་གདུང་མེད་པས་།།
㈢ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་བསིལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། ལུས་ལས་ཡོངས་སུ་གདུང་མེད་པས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་བླངས་པ་བདེ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ “sukhaśīlasamādānaṃ kāyo na paridahyata” iti[207|10]
♂“sukhaśīlasamādānaṃ kāyo na paridahyata” iti gāthāvacanāt /
①sukha śīla samādānam kāyas na paridahyate iti
③ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་བླངས་པ་བདེ་།།
◤“sukhaśīlasamādānaṃ kāyo na paridahyate” ( ) iti gāthāvacanāt / [S480]
①“sukha(m) śīla-samādānaṃ kāyo na paridahyate” ( ) iti gāthāvacanāt|
㈠如佛說偈：受持戒最樂，名色無燒熱。
㈡如伽他言：受持戒樂，身無熱惱。故名尸羅。
◤vidvatpraśastatvāt sucaritam / [S480]
㈠聰慧人所稱讚故名善行。
㈡智者稱揚故名妙行。
🈪3860 མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྤྱད་པའོ། །
★◤gāthāvacanāt / vidvatpraśastatvātsucaritam / kriyāsvabhāvatvātkarma / [207|11]
♂vidvatpraśastatvātsucaritam / ♂kriyāsvabhāvatvātkarma /
◤kriyāsvabhāvatvāt karma / [S480]
㈠所造為性故名業。
㈡所作自體故名為業。
🈪3861 བྱ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་སོ། །
①gāthā vacanāt
③ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①vidvat praśasta tvāt su caritam
㈢མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་〖PNསྔགས།〗པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྤྱད་པའོ། །
①kriyā svabhāva tvāt karma
㈢བྱ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་སོ། །
★◤nanu cāvijñaptirakriyetyucyate / [207|11-]
♂nanu cāvijñaptira- kriyetyucyate /
◤nanu cāvijñaptirakriyety ucyate,[S480]
㈠於前為不說耶。無教者稱無作。
㈡豈不無表亦名不作。
🈪3862 རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་མི་བྱའམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེས་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་ལ།
★★◤sā kathaṃ kriyā bhāti / [207|12]
♂sā kathaṃ kriyā bhavati /
◤sā kathaṃ kriyā bhavati, na kurvanti tayā samāttayā lajjinaḥ pāpamityakriyetyucyate?[S480]
㈠云何名業。由善受此有慚羞人。約惡法說名無作。
㈡如何今說所作自體。有慚恥者受無表力不造眾惡故名不作。
①nanu ca avijñaptis akriyā iti ucyate sā katham kriyā bhāti
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་མི་བྱའམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ་〖PN-པའོ།〗ཞེས་མི་བྱའམ་〖PNབྱ་བའམ།〗དེ་ཇི་ལྟར་ན་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེས་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་སེམས་〖PN+པ།〗དག་གིས་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤na kurvanti tayā samāttayā lajjinaḥ pāpamityakriyetyucyate / [207|12-]
①na kurvanti tayā samāttayā lajjinas pāpam iti akriyā iti ucyate
③ངོ་ཚ་ཤེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེས་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་ལ་།
★0◤sāpi tu vijñapticittābhyāṃ kriyata iti kriyā bhavati / [207|13]
◤sāpi tu vijñapticittābhyāṃ kriyata iti kriyā bhavati / [S480]
㈠此故意教業所作故說名業。
㈡表思所造得所作名。
🈪དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་སེམས་དག་གིས་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①sā api tu vijñapti cittābhyām kriyate iti kriyā bhavati
③དེ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་སེམས་དག་གིས་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kriyāhetutvāt kriyāphalatvāccetyapare / saṃvara iti kāyavācoḥ saṃvaraṇāt / [207|14]
◤kriyāhetutvāt, kriyāphalatvāc cetyapare / [S480]
㈠餘師說。是業因業果。故說名業。
㈡有餘釋言。是作因故。是作果故。名作無失。
🈪3863 གཞན་དག་ན་རེ་བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kriyā hetu tvāt kriyā phala tvāt ca iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①saṃvaras iti kāya vācos saṃvaraṇāt
㈢ལུས་དང་ངག་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
◤saṃvara iti kāyavācoḥ saṃvaraṇāt / [S480]
ⅰ㈡能防身語故名律儀。
🈪3864 ལུས་དང་ངག་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
★◤evaṃ tāvadaviśeṣeṇa prātimokṣasaṃvaraḥ saṃśabdyate / [207|14-]
♂evaṃ tāvadaviśeṣeṇa prātimokṣasaṃvaraḥ saṃ-[ 15a. 11A1. VII ] śabdyate /
◤evaṃ tāvad aviśeṣeṇa prātimokṣasaṃvaraḥ saṃśabdyate / [S480]
㈠如此，由通義.立波羅提木叉護等別名。
㈡如是應知，別解脫戒.通初後位.無差別名。
D3415 🈪དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །
①evam tāvat aviśeṣeṇa prātimokṣa saṃvaras saṃśabdyate
㈢དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་བྱེ་བྲག་མེད་པར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །
★0◤ 【punaḥ /】[207|16]
①punar
③ཡང་།
◤punaḥ / [S480]
★◤ 【ādye vijñaptyavijñaptī prātimokṣakiyāpathaḥ // VAkK_4.16 //】[207|17]
♂ādye vijñaptyavijñaptī prātimokṣakriyāpathaḥ //16//
①ādye vijñapti avijñaptī prātimokṣa kiyāpathas
③དང་པོའི་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན་།། སོ་སོར་ཐར་དང་བྱ་བའི་ལམ་།།
◤ādye vijñaptyavijñaptī prātimokṣatriyāpathaḥ // 16 // [S480]
㈠復次〔偈曰〕：【初有教無教 波木叉業道】。
㈡【唯初表無表_c 名別解業道】〖18_4_d〗
🈪ཡང་། དང་པོའི:རྣམ་རིག་〖PN-རྣམ་རིག〗རྣམ་རིག་མིན། །སོ་སོར་ཐར་དང་བྱ་བའི་ལམ། །
★0◤saṃvarasamādānasya prathame vijñaptyavijñaptī prātimokṣa ityucyate / [207|18]
◤saṃvarasamādānasya prathame vijñaptyavijñaptī prātimokṣa ity ucyate;[S480]
①saṃvara-samādānasya prathame vijñapti-avijñaptī prātimokṣa ity ucyate;
㈠釋曰。若人正善受戒。初剎那有教無教。說名波羅提木叉。
㈡唯初剎那表及無表得別解脫及業道名。
🈪སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར:བླང་པའི་〖PNབླངས་པའི། 〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་པོ་དག་ནི་སོ་སོར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
①saṃvara samādānasya prathame vijñapti avijñaptī prātimokṣas iti ucyate
③སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་པོ་དག་ནི་སོ་སོར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
㈢ཡང་། དང་པོའི:རྣམ་རིག་〖PN-རྣམ་རིག〗རྣམ་རིག་མིན། །སོ་སོར་ཐར་དང་བྱ་བའི་ལམ། །སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར:བླང་པའི་〖PNབླངས་པའི། 〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་པོ་དག་ནི་སོ་སོར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་སྡིག་པ་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། :སྤང་བའི་〖PNསྤངས་པའི། 〗ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
★◤pāpasya tena prātimokṣaṇādutsarjanādityarthaḥ / [207|18-]
♂pāpasya tena prātimokṣaṇā{3. Y. pratimokṣaṇāt |}du- tsarjanādityarthaḥ /
◤pāpasya tena prātimokṣaṇād / utsarjanād ity arthaḥ / [S480]
㈠能受者，因此解脫眾惡故，解脫者棄捨為義。
㈡謂受戒時，初表無表.別別棄捨種種惡故，依初別捨義立別解脫名。即於爾時所作究竟。依業暢義立業道名。
🈪དེས་སྡིག་པ་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། :སྤང་བའི་〖PNསྤངས་པའི། 〗ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◤svārthe vṛddhividhānād vaikṛtavaiśasavat / [S480]
①svārthe vṛddhividhānād vaikṛta-vaiśasavat|依本義作三合(vṛddhi)，如vaikṛta(vikṛta)及vaiśasa(viśasa)。
★0◤svārthe vṛddhividhānādvaikṛtavaiśasavat / [207|19]
①pāpasya tena prātimokṣaṇāt utsarjanāt iti arthas sva arthe vṛddhi vidhānāt vaikṛta vaiśasa vat
③དེས་སྡིག་པ་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྤང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
▲pratimokṣa iti prāpte prātimokṣa iti vacanaṃ svārthe vṛddhividhānāt / svārthe pratyaye kṛte vṛddhikaraṇād ity arthaḥ / vaikṛtavaiśasavat / yathā vikṛtam eva vaikṛtam / viśasam eva māraṇaṃ vaiśasaṃ / evaṃ pratimokṣa eva prātimokṣa iti
◤[S481]
★◤prātimokṣasaṃvara ityapi kāyavāksaṃvaraṇāt karmapatha ityucyate / [207|19-]
♂prātimokṣasaṃvara ityapi kāyavāksaṃvaraṇāt karmapatha ityu{4. Y. adds api |}cyate /
◤prātimokṣasaṃvara ity api kāyavāksaṃvaraṇāt； karmapatha ity ucyate maulasaṃgṛhītatvāt / [S481]
㈠此亦名波羅提木叉護，從初乃至後時.皆能遮防身口惡業故。
㈡故初剎那名別解脫，亦得名曰別解律儀。亦得名為根本業道。
🈪སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3416 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
①prātimokṣa saṃvaras iti api kāya vāc saṃvaraṇāt karma pathas iti ucyate
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ་།།
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
★0◤maulasaṃgṛhītatvāt / [207|20]
★◤dvitīyādiṣu kṣaṇeṣui prātimokṣasaṃvara eva na prātimokṣaḥ / [207|20-]
♂dvitīyādiṣu kṣaṇeṣu prātimokṣasaṃvara eva na prātimokṣaḥ /
◤dvitīyādiṣu kṣaṇeṣu prātimokṣasaṃvara eva, na prātimokṣaḥ / [S481]
㈠從第二剎那以去。但名波羅提木叉護。不得名波羅提木叉。
㈡從第二念乃至未捨不名別解脫名別解律儀。
D3417 🈪སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①maula saṃgṛhīta tvāt dvitīya ādiṣu kṣaṇeṣui prātimokṣa saṃvaras eva na prātimokṣas
㈢སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pṛṣṭhaṃ ca na maulaḥ karmapathaḥ / [207|21]
◤pṛṣṭhaṃ ca na maulaḥ karmapathaḥ // 16 // [S481]
㈠根本業名波羅提木叉。非後分業。業道亦爾。
㈡不名業道，名為後起。
D3418 🈪མཇུག་ཡིན་གྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①pṛṣṭham ca na maulas karma pathas
㈢མཇུག་ཡིན་གྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤athaiṣāṃ saṃvarāṇāṃ kena kaḥ samanvāgataḥ / [207|22]
◤atha eṣāṃ saṃvarāṇāṃ kena kaḥ samanvāgataḥ?[S481]
㈠復次如此等護。何護何人互相應。
㈡誰成就何律儀。
D3419 🈪ཡང་སྡོམ་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན།
①atha eṣām saṃvarāṇām kena kas samanvāgatas
③ཡང་སྡོམ་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྡོམ་པ་འདི་རྣམས་ལས་གང་ཞིག་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སོ་སོར་ཐར་དང་ལྡན་པ་བརྒྱད། །སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་ནི་རིས་བརྒྱད་པོ་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང་〖PNནས། 〗བརྒྱད་པ་བསྙེན་གནས་པའི་བར་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤prātimokṣānvitā aṣṭau[207|23]
♂prātimokṣānvitā aṣṭau{5. G. cāṣṭo |}
◤prātimokṣānvitā aṣṭau,[S481]
㈠〔偈曰〕：【應波木叉八】。
㈡頌曰【八成別解脫】〖19_4_a〗
🈪སོ་སོར་ཐར་དང་ལྡན་པ་བརྒྱད། །སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་ནི་རིས་བརྒྱད་པོ་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང་〖PNནས། 〗བརྒྱད་པ་བསྙེན་གནས་པའི་བར་དང་ལྡན་ནོ། །
①prātimokṣa anvitās aṣṭau
③སོ་སོར་ཐར་དང་ལྡན་པ་བརྒྱད་།།
★★◤prātimokṣasaṃvareṇāṣṭau nikāyāḥ samanvāgatā bhikṣurbhikṣuṇī yāvadupavāsastho 'ṣṭamaḥ / [207|24]
♂prātimokṣasaṃvareṇāṣṭau nikāyāḥ samanvāgatā bhikṣurbhikṣuṇī yāvadupavāsastho 'ṣṭamaḥ /
◤prātimokṣasaṃvareṇāṣṭau nikāyāḥ samanvāgatāḥ--[S481]
㈠釋曰。與波羅提木叉護相應有八部。
㈡論曰。八眾皆成就別解脫律儀。
①prātimokṣa saṃvareṇa aṣṭau nikāyās samanvāgatā bhikṣus bhikṣuṇī yāvat upavāsa sthas aṣṭamas
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་ནི་རིས་བརྒྱད་པོ་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང་བརྒྱད་པ་བསྙེན་གནས་པའི་བར་དང་ལྡན་ནོ་།།
◤bhikṣuḥ, bhikṣuṇī, yāvad upavāsattho 'ṣṭamaḥ / [S481]
㈠謂比丘比丘尼。乃至優波婆娑住為第八。
㈡謂從苾芻乃至近住。
★★◤kiṃ khalu bāhyakānāṃ samādānaśīlaṃ nāsti / asti natu prātimokṣasaṃvaraḥ / [208|01]
♂kiṃ khalu @208 bāhyakānāṃ samādānaśīlaṃ nāsti / ♂asti natu prātimokṣasaṃvaraḥ /
◤kiṃ khalu bāhyakānāṃ samādānaśīlaṃ na asti?[S481]
①kiṃ khalu bāhyakānāṃ samādāna-śīlaṃ na asti?
㈠外道為無所受戒耶。
㈡外道無有所受戒耶。
D3420 🈪ཡང་ཅི་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་མོད་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim khalu bāhyakānām samādāna śīlam na asti
③ཡང་ཅི་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་མོད་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①asti na tu prātimokṣa saṃvaras
③ཡོད་མོད་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤asti, na tu prātimokṣasaṃvaraḥ / [S481]
㈠有戒非波羅提木叉護。
㈡雖有不名別解脫戒。
★0◤kiṃ kāraṇam / [208|01-]
◤kiṃ kāraṇam? na hi tadatyantaṃ pāpasya pratimokṣaṇāya saṃvartate; bhavasanniśritatvāt / [S481]
㈠何以故。彼戒非一向為解脫眾惡起。愛著三有故
㈡由彼所受無有功能永脫諸惡，依著有故。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ ****[@178a]**** *་།། ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་{178a}ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་སྲིད་པ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་སྡིག་པ་ལས་〖PNལ།〗སོ་སོར་ཐར་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nahi tadatyantaṃ pāpasya pratimokṣaṇāya saṃvartate / bhavasaṃniśritatvāt / [208|02]
◤dhyānajena tadanvitaḥ / [S481]
㈠〔偈曰〕：【定生護得定】。
㈡【得靜慮聖者_b 成靜慮道生】〖19_4_c〗
①na hi tat atyantam pāpasya pratimokṣaṇāya saṃvartate bhava saṃniśrita tvāt
③དེ་ནི་སྲིད་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་སྡིག་པ་ལས་སོ་སོར་ཐར་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
#བསམ་གཏན་སྐྱེས་དང་དེ་ལྡན་པ
★◤ 【dhyānajena tadanvitaḥ /】[208|03]
♂dhyānajena tadanvitaḥ / ♂dhyānāddhyāne vā jāto dhyānajaḥ{1. MS. dhyānataḥ |} /
①dhyāna jena tad anvitas
③བསམ་གཏན་སྐྱེས་དང་དེ་ལྡན་པ་།།
㈢བསམ་གཏན་སྐྱེས་དང་དེ་〖PN+དང་།〗ལྡན་པ། །བསམ་གཏན་ལས་བསམ་གཏན་གྱིས་བསྐྱེད་པས་ན་བསམ་གཏན་སྐྱེས་ཏེ། གང་བསམ་གཏན་དང་ལྡན་པ་དེ་〖PN+དག〗གདོན་མི་ཟ་བར་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤dhyānāddhyāne vā jāto dhyānajaḥ / yo dhyānena samanvāgataḥ so 'vaśyaṃ dhyānasaṃvareṇa / [208|04]
♂yo dhyānena samanvāgataḥ so 'vaśyaṃ dhyānasaṃvareṇa /
◤dhyānād dhyāne vā jāto dhyānajaḥ / [S481]
㈠釋曰。從定生、於定生，是護名定生護。
㈡靜慮生者，謂此律儀，從靜慮生.或依靜慮。
①dhyānāt dhyāne vā jātas dhyāna jas
③བསམ་གཏན་ལས་བསམ་གཏན་གྱིས་བསྐྱེད་པས་ན་བསམ་གཏན་སྐྱེས་ཏེ་།
①yas dhyānena samanvāgatas sas vaśyam dhyāna saṃvareṇa
③གང་བསམ་གཏན་དང་ལྡན་པ་དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་ནོ་།།
◤yo dhyānena samanvāgataḥ, so 'vaśyaṃ dhyānasaṃvareṇa / [S481]
㈠若人與定相應。是人必與定生護相應。
㈡若得靜慮者定成此律儀。
★0◤sāmantakamapyatra dhyānaṃ kṛtvocyate / yathā grāmasāmantakamapi grāma ityucyate / [208|05]
◤sāmantakam apy atra dhyānaṃ kṛtvā ucyate / [S481]
㈠此中近分定。立為定故說定生。
㈡諸靜慮邊亦名靜慮。
①sāmantakam api atra dhyānam kṛtvā ucyate
㈢འདིར་ནི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དུ་བརྗོད་ནས་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་གྲོང་འདི་ན་སཱ་〖PNནི་ས།〗ལུའི་ཞིང་ཡོད་དོ། །
◤yathā grāmasāmantakamapi grāma ity ucyate—[S481]
㈠譬如郭邑近處亦名郭邑。如世言。
㈡如近村邑得村邑名故。有說言
★★◤astyasmin grāme śāleyaṃ kṣetramasti vraiheyamiti / [208|06]
♂astyasmin grāme śāleyaṃ kṣetramasti braiheyamiti /
◤asty asmin grāme śāleyaṃ kṣetram, asti vraiheyam iti / [S481]
㈠於此郭邑有舍利田。有餘穀田。
㈡於此村邑有稻田等。此亦應然。
①yathā grāma sāmantakam api grāmas iti ucyate asti asmin grāme śāleyam kṣetram asti vraiheyam iti
㈢འབྲུའི་ཞིང་ཡོད་དོ་ཞེས་〖PN-ཞེས།〗གྲོང་གི་ཉེ་འཁོར་ལ་ཡང་གྲོང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【anāsraveṇāryasattvāḥ 】[208|07]
◤anāsraveṇa āryasattvāḥ,[S481]
㈠〔偈曰〕：【無流護聖人】。
#ཟག་མེད་འཕགས་པའི་སེམས་ཅན་དང
★◤āryapudgalā anāsraveṇa saṃvareṇa samanvāgatāḥ / te punaḥ śaikṣāśaikṣāḥ / [208|08]
♂anāsraveṇāryasattvāḥ āryapudgalā anāsraveṇa saṃvareṇa samanvāgatāḥ /
◤āryapudgalā anāsraveṇa saṃvareṇa samanvāgatāḥ / [S481]
㈠釋曰。一切聖人與無流護相應。
㈡道生律儀聖者成就。
①anāsraveṇa ārya sattvās ārya pudgalās anāsraveṇa saṃvareṇa samanvāgatās
③ཟག་མེད་འཕགས་པའི་སེམས་ཅན་དང་།། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་།། འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལྡན་ཏེ་།།
㈢ཟག་མེད་འཕགས་པའི་སེམས་ཅན་དང་། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་〖PN+ནི།〗། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལྡན་ཏེ། །དེ་དག་ཀྱང་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་རྣམས་སོ། །
①te punar śaikṣā śaikṣāḥ
③དེ་དག་ཀྱང་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་རྣམས་སོ་།།
♂te punaḥ śaikṣāśaikṣāḥ /
◤te punaḥ śaikṣāśaikṣāḥ / [S481]
㈠聖人謂有學無學。
㈡此復有二。謂學無學。
★◤yaduktaṃ “sahabhūhetāvucyamāne dvau saṃvarau cittānuvartināvi”ti / [208|08-]
♂yaduktaṃ “sahabhūhetā- vucyamā-[ 15b. 11B1. VIII ]ne dvau saṃvarau cittānuvartināvi”ti / ♂katamau tau /
◤yad uktam-- “sahabhūhetāv ucyamāne dvau saṃvarau cittānuvartinau” ( ) iti / [S481]
㈠於前俱有因中。已說二護隨心生滅。
㈡於前分別俱有因中說二律儀是隨心轉。
◤[S482]
◤katamau tau? eṣām eva trayāṇām[S482]
㈠於彼說何。二護於三中。
㈡於此三內其二者何。
★◤katamo tau / eṣāmeva trayāṇām[208|10]
♂eṣāmeva trayāṇām antyau cittānuvartinau //17//
①yat uktam saha bhūhetau= ucyamāne dvau saṃvarau citta anuvartinau= iti katamas tau eṣām eva trayāṇām
③ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་བཤད་པར་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སྡོམ་པ་གཉིས་ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་གཉིས་གང་ཡིན་ཞེ་ན་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལས་།
㈢ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་བཤད་པར་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སྡོམ་པ་གཉིས་ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་གཉིས་གང་ཡིན་ཞེ་ན་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལས། ཐ་མ་གཉིས་ནི་སེམས་རྗེས་འབྲང་། །བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའོ། །
★◤ 【antyau cittānuvartinau // VAkK_4.17 //】[208|11]
♂dhyānasaṃvaro 'nāsravasaṃvaraśca /
①antyau citta anuvartinau
③ཐ་མ་གཉིས་ནི་སེམས་རྗེས་འབྲང་།།
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤antyau cittānuvartinau // 17 // [S482]
㈠〔偈曰〕：【後二隨心起】。
㈡【後二隨心轉】〖19_4_d〗
★◤dhyānasaṃvaro 'nāsravasaṃvaraśca / na prātimokṣasaṃvaraḥ / kiṃ kāraṇam / [208|12]
♂na prātimokṣasaṃvaraḥ /
◤dhyānasaṃvaraḥ, anāsravasaṃvaraś ca / [S482]
㈠釋曰。定護無流護。隨心生住滅。
㈡謂靜慮生及道生二。
①dhyāna saṃvaras na āsrava saṃvaras ca
③བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའོ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་〖PN+ཅན།〗གཞན་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་མེད་པ་ལ:ཡང་རྗེས་སུ་〖PN-ཡང་རྗེས་སུ།〗འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ།།〖PN+ཡང་།〗
①na prātimokṣa saṃvaraḥ
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
♂kiṃ kāraṇam /
◤na prātimokṣasaṃvaraḥ / [S482]
㈠波羅提木叉護則不爾。
㈡非別解脫。
★0◤anyacittācittakasyāpyanuvṛtteḥ / [208|12-]
◤kiṃ kāraṇam? anyacittācittakasyāpyanuvṛtteḥ / [S482]
㈠何以故。若異緣心人。此亦得生。後二不爾。
㈡所以者何。異心無心亦恒轉故。
①anya citta acittakasya api anuvṛttes
③སེམས་གཞན་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་མེད་པ་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤punastāveva dhyānānāsravasaṃvarau prahāṇasaṃvarākhyāṃ labhete / [208|13]
♂punastāveva dhyānānāsravasaṃvarau prahāṇasaṃvarākhyāṃ labhete{2. MS. labhate |} /
◤punas tāv eva dhyānāsravasaṃvarau prahāṇasaṃvarākhyāṃ labhete // 17 // [S482]
㈠復次此二或名滅護。
㈡靜慮無漏二種律儀。亦名斷律儀。
①punar tau= eva dhyānānāsrava saṃvarau prahāṇa saṃvara ākhyām labhete
③བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དེ་དག་ཉིད་སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་བོ་།།
㈢བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དེ:དག་ཉིད་〖PNགཉིས་ལ།〗སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་པོ། །
◤kasyāmavasthāyām? ity āha--[S482]
㈠此名在何位。
㈡依何位建立。
★◤kasyāmavasthāyāmityāha[208|14]
①kasyām avasthāyām iti āha
③གང་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢:གང་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།〖PNགང་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།〗 བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་དེ་གཉིས། །མི་ལྕོགས་མེད་ལ་སྤོང་ཞེས་བྱ། །མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དེ་གཉིས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་དག་ཏུ་སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【anāgamye prahāṇākhyau tāvānantaryamārgajau /】[208|15]
♂kasyāmavasthāyāmityāha anāgamye prahāṇākhyau tāvānantaryamārgajau /
①anāgamye prahāṇa ākhyau tau= ānantarya mārga jau
③བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་དེ་གཉིས་།། མི་ལྕོགས་མེད་ལ་སྤོང་ཞེས་བྱ་།།
★0◤anāgamye tau dhyānānāsravasaṃvarau navasvānantaryamārgeṣu prahāṇasaṃvarāvityucyete / [208|16]
◤anāgamye prahāṇākhyau tāvānantaryamārgajau / [S482]
㈠〔偈曰〕：【於未來二滅 九次第道生】。
㈡頌曰 【未至九無間_a 俱生二名斷】〖20_4_b〗
①anāgamye tau dhyānān āsrava saṃvarau nava sva ānantarya mārgeṣu prahāṇa saṃvarau= iti ucyete
③མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དེ་གཉིས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་དག་ཏུ་སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
◤anāgamye tau dhyānānāsravasaṃvarau navasvānantaryamārgeṣu ‘prahāṇasaṃvarau’ ity ucyete;[S482]
㈠釋曰。於未來定中定護無流護。若在九次第道中說名滅護。
㈡論曰。未至定中九無間道。俱生靜慮無漏律儀。
★0◤tābhyāṃ dauḥśīlyasya tatsamutthāpakānāṃ ca kleśānāṃ prahāṇāt / [208|17]
◤tābhyāṃ dauḥśīlyasya tatsamutthāpakānāṃ ca kleśānāṃ prahāṇāt / [S482]
㈠何以故。此二能滅破戒。及能滅發起破戒諸惑故。
㈡以能永斷欲纏惡戒及能起惑名斷律儀。
①tābhyām dauḥśīlyasya tad samutthāpakānām ca kleśānām prahāṇāt
③དེ་གཉིས་ཀྱིས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ata eva syāddhyānasaṃvaro na prahāṇasaṃvara iti catuṣkoṭikaṃ kriyate / [208|17-]
◤ata eva ‘syāddhyanasaṃvaro na prahāṇasaṃvaraḥ’ iti catuṣkoṭikaṃ kriyate-[S482]
㈠是故有定護非滅護。此有四句。
㈡由此或有靜慮律儀非斷律儀。應作四句。
①atas eva syāt dhyāna saṃvaras na prahāṇa saṃvaras iti catuṣkoṭikam kriyate
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡིན་ལ། སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ཀྱི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡིན་ལ། སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མ་གཏོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པའོ། །
★◤prathamā koṭiranāgamyānantaryamārgavarjyaḥ sāsravo dhyānasaṃvaraḥ / [208|18-]
♂prathamā koṭiranāgamyānantaryamārgavarjyaḥ sāsravo{3. Y. omits sāsravaḥ |} dhyānasaṃvaraḥ /
◤prathamā koṭiranāgamyānantaryamārgavarjyaḥ sāsravo dhyānasaṃvaraḥ,[S482]
㈠第一句者。除未來定。及無間道有流定護。
㈡第一句者。除未至定九無間道有漏律儀。所餘有漏靜慮律儀。
①prathamā koṭiranāgamyā nantarya mārga varjyas sa āsravas dhyāna saṃvaras
③མུ་དང་པོ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མ་གཏོགས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པའོ་།།
★◤dvitīyā anāgamyānantaryamārgeṣvanāsravaḥ / [208|19]
◤dvitīyā anāgamyānantaryamārgeṣvanāsravaḥ,[S482]
㈠第二句者。非至定及無間道無流護。
㈡第二句者。依未至定九無間道無漏律儀。
♂dvitīyā anāgamyānantaryamārgeṣvanāsravaḥ{4. Y. adds saṃvaraḥ |} /
★◤tṛtīyā anāgamyānantaryamārgeṣu sāsravaḥ / [208|20]
◤tṛtīyā anāgamyānantaryamārgeṣu sāsravaḥ,[S482]
㈠第三句者。非至定及無間道有流護。
㈡第三句者。依未至定九無間道有漏律儀。
♂tṛtīyā anāgamyānantaryamārgeṣu sāsravaḥ{5. Y. adds saṃvaraḥ |} /
①dvitīyā anāgamya ānantarya mārgeṣu anāsravas tṛtīyā anāgamya ānantarya mārgeṣu sa āsravas
③གཉིས་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་དག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པའོ་།། གསུམ་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་དག་ཏུ་ཟག་པ་དང་།། བཅས་པའོ་།།
㈢གཉིས་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་དག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པའོ། །
㈢གསུམ་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་〖PN-དགུ།〗དག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★◤caturthī anāgamyānantaryamārgavarjyo 'nāsravasaṃvaraḥ / [208|20-]
◤caturthī anāgamyānantaryamārgavarjyo 'nāsravasaṃvaraḥ / [S482]
㈠第四句者。除非至定及無間道無流護。
㈡第四句者。除未至定九無間道無漏律儀所餘一切無漏律儀。
♂caturthī anāgamyānantaryamārgavarjyo 'nāsravasavaraḥ /
①caturthī anāgamya ānantarya mārga varjyas anāsrava saṃvaras
㈢བཞི་པ་ནི་མི་ལྕོགས་{178b}པ་མེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མ་གཏོགས་པ་དང་〖PN-དང་།〗ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའོ། །
★0◤evaṃ syādanāsravasaṃvaro na prahāṇasaṃvara iti catuṣkoṭikaṃ yathāyogaṃ veditavyam / [208|21-]
◤evaṃ ‘syādanāsravasaṃvaro na prahāṇasaṃvara’ iti catuṣkoṭikaṃ yathāyogaṃ veditavyam / [S482]
㈠如此有無流護非滅護。亦有四句。如理應知。
㈡如是或有無漏律儀非斷律儀。應作四句。准前四句如應當知。
①evam syāt anāsrava saṃvaras na prahāṇa saṃvaras iti catuṣkoṭikam yathāyogam veditavyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ལ་སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤yattarhi bhagavatoktaṃ[208|22]
◤yattarhi bhagavatoktam--[S482]
㈠若爾佛世尊所說偈
㈡若爾世尊所說略戒
①yat tarhi bhagavatā uktam
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལུས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལེགས་པ་སྟེ། །ངག་གི་སྡོམ་པའང་〖PNཔ།〗ལེགས་པ་ཡིན། །:ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པའང་ལེགས་པ་སྟེ།།〖PN-ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པའང་ལེགས་པ་སྟེ།།〗 ཐམས་ཅད་དུ་ནི་སྡོམ་པ་ལེགས། །ཞེས་གང་〖P-གང་།〗གསུངས་པ་དང་། གང་ཡང་མིག་གི་དབང་པོ་འདི་〖PN-འདི།〗སྡོམ་པས་བསྡམས་ཏེ། གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ། ཡིད་དང་དབང་པོའི་སྡོམ་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། འདི་གཉིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ “kāyena saṃvaraḥ sādhu sādhu vācā 'tha saṃvaraḥ / manasā saṃvaraḥ sādhu sādhu sarvatra saṃvaraḥ / iti / [208|23-]
♂yattarhi bhagavatoktaṃ “kāyena saṃvaraḥ sādhu sādhu{6. MS. drops one sādhu |} vācā'tha saṃvaraḥ / ♂manasā saṃvaraḥ sādhu sādhu sarvatra saṃvaraḥ // ♂iti /
①kāyena saṃvaras sādhu sādhu vācā tha saṃvaras
③ལུས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལེགས་པ་སྟེ་།། ངག་གི་སྡོམ་པའང་ལེགས་པ་ཡིན་།།
①manasā saṃvaras sādhu sādhu sarvatra saṃvaras iti
③ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པའང་ལེགས་པ་སྟེ་།། ཐམས་ཅད་དུ་ནི་སྡོམ་པ་ལེགས་།།
◤“kāyena saṃvaraḥ sādhu sādhu vācātha saṃvaraḥ / [S482]
㈠ 由身護善哉 口護亦善哉
㈡ 身律儀善哉 善哉語律儀
◤[S483]
◤manasā saṃvaraḥ sādhu sādhu sarvatra saṃvaraḥ // ” (dha0 pa0 25,2) iti,[S483]
㈠ 依意護善哉 一切護善哉
㈡ 意律儀善哉 善哉遍律儀
★0◤yaccoktaṃ “cakṣurindriyeṇa saṃvarasaṃvṛto viharatī”ti / [208|25]
◤yac coktam-- “cakṣurindriyeṇa saṃvarasaṃvṛto viharati” ( ) iti,[S483]
①yac ca uktam-- “cakṣurindriyeṇa saṃvarasaṃvṛto viharati” ( ) iti,
㈠復有別說。比丘眼根善護所守護住。
㈡又契經說。應善守護應善安住眼根律儀。
①yat ca uktam cakṣus indriyeṇa saṃvara saṃvṛtas viharati iti
③ཞེས་གང་གསུངས་པ་དང་། གང་ཡང་མིག་གི་དབང་པོ་འདི་སྡོམ་པས་བསྡམས་ཏེ། གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་།
★0◤etau mana-indriyasaṃvarau kiṃsvabhāvau / [208|25-]
◤etau mana-indriyasaṃvarau kiṃsvabhāvau? naitāvavijñaptiśīlasvabhāvau / [S483]
①etau mana-indriya-saṃvarau kiṃ svabhāvau? naitāvavijñaptiśīlasvabhāvau |
㈠此意護根護自性云何。此二非無教戒性。
㈡此意根律儀以何為自性。此二自性非無表色。
①etau mana-indriya saṃvarau kiṃsvabhāvau
③ཡིད་དང་དབང་པོའི་སྡོམ་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
★0◤naitāvavijñaptiśīlasvabhāvau / kiṃ tarhi / [208|26]
①na etāva vijñapti śīla svabhāvau
③འདི་གཉིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཤེས་བཞིན་དང་ནི་དྲན་དག་གཉིས། །ཡིད་དང་དབང་པོ་〖PNཔོའི།〗སྡོམ་པ་ཡིན། །གྲངས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་སོ་སོར་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དབང་པོའི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས:བཞིན་གྱི་རང་〖PN-བཞིན་ཀྱི་རང་།〗བཞིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi?[S483]
㈠云何。
㈡若爾是何。
★◤ 【saṃprajñānasmṛtī dve tu mana-indriyasaṃvarau // VAkK_4.18 //】[209|01]
♂@209 saṃprajānasmṛtī dve tu [ 16a. 11A. I ] mana-indriyasaṃvarau //18//
①saṃprajñāna smṛtī dve tu mana-indriya saṃvarau
③ཤེས་བཞིན་དང་ནི་དྲན་དག་གཉིས་།། ཡིད་དང་དབང་པོ་སྡོམ་པ་ཡིན་།།
◤samprajānasmṛtī dve tu mana-indriyasaṃvarau // 18 // [S483]
①samprajāna-smṛtī dve tu mana-indriya-saṃvarau||18||
㈠〔偈曰〕：【合善慧正念 各說意根護】。
㈡頌曰 【正知正念合_c 名意根律儀】〖20_4_d〗
🈪3890 འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ཤེས་བཞིན་དང་ནི་དྲན་དག་གཉིས། །ཡིད་དང་དབང་པོ་སྡོམ་པ་ཡིན། །
★◤pratyekaṃ dvisvabhāvajñapanārthaṃ punardvigrahaṇaṃ mā yathāsaṃkhyaṃ vijñāyīti manaḥsaṃvaro 'pi smṛtisaṃprajñānasvabhāva iti / [209|02-]
♂pratyekaṃ dvisvabhāvajñāpanārthaṃ punardvigrahaṇaṃ mā yathāsaṃkhyaṃ vijñāyīti manaḥsaṃvaro 'pi smṛtisaṃprajñāna- svabhāva iti |{1. MS. iti ndraya |} indriyasaṃvaro 'pi /
◤pratyekaṃ dvisvabhāvajñāpanārthaṃ punar dvigrahaṇam—[S483]
①pratyekaṃ dvi-svabhāva-jñāpana-arthaṃ punar dvigrahaṇam—
㈠釋曰。為顯二護各具二性，
㈡論曰。為顯如是二種律儀.俱以正知正念為體，
🈪གྲངས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་སོ་སོར་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།
①pratyekam dvi svabhāva jñapana artham punar dvi grahaṇam mā yathāsaṃkhyam vijñāyi iti manas saṃvaras api smṛti saṃprajñāna svabhāvas iti
③གྲངས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་སོ་སོར་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ་།
◤mā yathāsaṃkhyaṃ vijñāyīti;[S483]
①mā yathāsaṃkhyaṃ vijñāyi ajñāyi iti;
㈠故合離說.欲顯次第。
㈡故列名已.復說合言。{離合言顯勿如次}
◤manaḥsaṃvaro 'pi smṛtisamprajñānasvabhāva iti / [S483]
㈠意護以善慧正念為性。
㈡謂意律儀慧念為體。
🈪3891 ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དབང་པོའི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རང་བཞིན་ནོ། །
◤indriyasaṃvaro 'pi // 18 // [S483]
㈠根護亦爾。
㈡即合二種為根律儀。故離合言顯勿如次。
★◤indriyasaṃvaro 'pi / [209|03]
①indriya saṃvaras pi
③དབང་པོའི་སྡོམ་པ་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རང་བཞིན་ནོ་།། གང་ཞིག་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དམ་།
★0◤idaṃ vicāryate / [209|04]
◤idaṃ vicāryate-- kaḥ katamayā vijñaptyā, avijñaptyā vā kiyanta kālaṃ samanvāgata iti?[S483]
㈠此義今應思。何人與何有教無教。幾時得相應。
㈡今應思擇。表及無表誰成就何。齊何時分。且辯成無表律儀不律儀。
🈪3892 གང་ཞིག་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དམ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་དང་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤kaḥ katamayā vijñaptyā 'vijñaptyā vā kiyantaṃ kālaṃ samanvāgata iti / [209|04-]
♂kaḥ katamayā vijñaptyā'vijñaptyā vā kiyantaṃ kālaṃ samanvāgata iti /
①idam vicāryate kas katamayā vijñaptyā vijñaptyā vā kiyantam kālam samanvāgatas iti
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་དང་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢གང་ཞིག་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དམ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་དང་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ། སོ་སོར་ཐར་གནས་〖PNནས།〗ཇི་སྲིད་དུ། །མ་བཏང་བར་རྟག་ད་ལྟར་གྱི། །རྣམ་རིག་མི་〖PNམིན།〗ལྡན། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པས་བཤད་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དེ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤tatra prātimokṣasthito nityamatyāgād vartamānayā / [S483]
★◤tatra[209|05]
♂tatra
①tatra
③དེ་ལ་།
◤avijñaptyānvitaḥ,[S483]
㈠此中〔偈曰〕：【若住波木叉 與現應至捨 與無教相應】。
㈡頌曰 【住別解無表_a 未捨恒成現】〖21_4_b〗
🈪དེ་ལ། སོ་སོར་ཐར་གནས་ཇི་སྲིད་དུ། །མ་བཏང་བར་རྟག་ད་ལྟར་གྱི། །རྣམ་རིག་མི་ལྡན། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པས་བཤད་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དེ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【prātimmokṣasthito nityamatyāgādvartamānayā /】[209|06]
♂prātimokṣasthito nityamatyāgā{2. G. ...mātyāgā / In this MS. we get both atyāgāt and ātyāgāt (see later) |} dvartamānayā |{3. MS. ...mānayā'vijñaptyā |} avijñaptyā'nvitaḥ
①prātimmokṣa sthitas nityam atyāgāt vartamānayā
③སོ་སོར་ཐར་གནས་ཇི་སྲིད་དུ་།། མ་བཏང་བར་རྟག་ད་ལྟར་གྱི་།།
★◤ 【avijñaptyā 'nvitaḥ 】[209|07]
①avijñaptyā nu itas
③རྣམ་རིག་མི་ལྡན་།
㈢སྐད་ཅིག་མ། དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་འདས་པ་དང་། །སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ། ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་མ་བཏང་བར་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤yaḥ prātimokṣasaṃvarasthaḥ pudgala uktaḥ,[S483]
㈠釋曰。若人住波羅提木叉護。
㈡論曰。住別解脫補特伽羅。
★◤yaḥ prātimokṣāsaṃvarasthaḥ pudgala uktaḥ sa yāvattāmavijñaptir na tyajati tāvattayā vartamānayā nityaṃ samanvāgataḥ / [209|08-]
♂yaḥ prātimokṣasaṃvarasthaḥ pudgala uktaḥ sa yāvattāmavijñaptiṃ na tyajati tāvattayā vartamānayā nityaṃ samanvāgataḥ /
①yas prātimokṣā saṃvara sthas pudgalas uktas sa yāvat tām avijñaptis na tyajati tāvat tayā vartamānayā nityam samanvāgatas
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པས་བཤད་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དེ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ་།། སྐད་ཅིག་མ་།
㈢སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་〖PNཔའི།〗ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ། སྡོམ་མིན་གནས་པའང་དེ་དང་འདྲ། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【pūrvāt kṣaṇādūrdhvamatītayā // VAkK_4.19 //】[209|10]
◤sa yāvat tāmavijñaptiḥ na tyajati tāvat tayā vartamānayā nityaṃ samanvāgataḥ / [S483]
㈠乃至未捨無教。於中間恒與現世無教相應。
㈡未捨以來恒成現世。此別解脫律儀無表。
◤pūrvāt kṣaṇādūrdhvamatītayā // 19 // [S483]
㈠〔偈曰〕：【前念後與過】。
㈡【剎那後成過】〖21_4_c〗
★◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayā 'pi samanvāgataḥ / [209|11]
♂pūrvāt kṣaṇādūrdhvamatītayā //19// prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayā'pi samanvāgataḥ /
◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayāpi samanvāgataḥ / [S483]
㈠釋曰。從初剎那後。與過去無教亦得相應。
㈡初剎那後亦成過去。前未捨言遍流至後。
🈪3893 སྐད་ཅིག་མ། དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་འདས་པ་དང༑ །སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ། ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་མ་བཏང་བར་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①pūrvāt kṣaṇāt ūrdhvam atītayā prathamāt kṣaṇāt ūrdhvam atītayā api samanvāgatas
③དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་འདས་པ་དང་;། སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ་།
★0◤atyāgāditi sarvatrādhikṛtaṃ veditavyam / [209|11-]
◤‘atyāgāt’ iti sarvatrādhikṛtaṃ veditavyam // 19 // [S483]
㈠乃至棄捨。此句應知一切處
㈡無散無表有成未來。不隨心色勢微劣故。
★◤yathā prātimokṣasaṃvarastha uktaḥ[209|12]
♂yathā prātimokṣasaṃvarastha uktaḥ tathaivāsaṃvarastho 'pi asaṃvarastho 'pi yāvadasaṃvaraṃ na tyajati tāvannityamavijñaptyā vartamānayā{4. Y. adds eva |} samanvāgataḥ{5. Y. adds bhavati |} /
◤yathā prātimokṣasaṃvarastha uktaḥ,[S483]
㈠如說。住波羅提木叉護人。
㈡如說安住別解律儀。
🈪3894 སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ། སྡོམ་མིན་གནས་པའང་དེ་དང་འདྲ། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ནོ། །
①atyāgāt iti sarvatra adhikṛtam veditavyam yathā prātimokṣa saṃvara sthas uktas
③ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་མ་བཏང་བར་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ་།། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་།
★◤ 【tathaivāsaṃvarastho 'pi 】[209|13]
①tathā eva asaṃvara sthas pi
③སྡོམ་མིན་གནས་པའང་དེ་དང་འདྲ་།།
◤tathaivāsaṃvarastho 'pi,[S483]
①tathā eva asaṃvarastho 'pi,
㈠〔偈曰〕：【住不護亦爾】。
㈡【不律儀亦然】〖21_4_d〗
◤asaṃvarastho 'pi yāvadasaṃvaraṃ na tyajati tāvannityamavijñaptyā vartamānayā eva samanvāgato bhavati / [S483]
㈠釋曰。若人住於不護。乃至未捨不護。於中恒與現世不護無教相應。
㈡住不律儀應知亦爾。謂至未捨惡戒以來恒成現世。
★◤asaṃvarastho 'pi yāvadasaṃvaraṃ na tyajati tāvannityamavijñaptyā vartamānayā samanvāgataḥ / [209|14-]
①asaṃvara sthas api yāvat asaṃvaram na tyajati tāvat nityam avijñaptyā vartamānayā samanvāgatas
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མི་གཏོང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་ཏུ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ནོ་།།
◤kṣaṇād ūrdhvam atītayāpi / [S483]
①kṣaṇād ūrdhvam atītayā api |
㈠從初剎那後。亦與過去相應。
㈡惡戒無表初剎那後亦成過去。
★★◤kṣaṇādūrdhvamatītayā 'pi / [209|15]
♂kṣaṇādūrdhvamatītayā'pi /
◤dhyānasaṃvaravān sadā / atītājātayā,[S483]
①dhyānasaṃvaravān sadā| atīta a-jātayā,
㈠〔偈曰〕：【有定護相應 與過去未來】。
㈡【得靜慮律儀_a 恒成就過未】〖22_4_b〗
①kṣaṇāt ūrdhvam atītayā pi
㈢སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཕྱིན་〖PNམན།〗ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །
★0◤ 【dhyānasaṃvaravān sadā /】[209|16]
◤[S484]
★◤ 【atītājātayā 】[209|17]
①dhyāna saṃvaravān sadā atīta ajātayā
③བསམ་གཏན་སྡོམ་དང་ལྡན་པ་ནི་།།
㈢བསམ་གཏན་སྡོམ་དང་ལྡན་པ་ནི། །རྟག་ཏུ་འདས་དང་མ་འོངས་དང་། །བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་{179a}པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་མ་བཏང་གི་བར་དུ་རྟག་ཏུ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ཏེ། དེས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་ཡང་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བཏང་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་འདས་པ་ཐོབ་པོ། །
◤dhyānasaṃvarasya lābhī nityamatītānāgatayā avijñaptyā samanvāgataḥ; atyāgāt / [S484]
㈠釋曰。若得定生護。恒與過去未來無教相應。乃至未棄捨。
㈡諸有獲得靜慮律儀。乃至未捨恒成過未。
★◤dhyānasaṃvarasya lābhī nityamatītānāgatābhyāmavijñaptibhyāṃ samanvāgataḥ ātyāgāt / [209|18-]
♂atītājātayā dhyānasaṃvarasya lābhī nityamatītānāgatābhyāmavijñaptibhyāṃ{6. Y. atotānāgatayā avijñaptyā |} samanvāgataḥ ātyāgāt /
①dhyāna saṃvarasya lābhī nityam atīta anāgatābhyām avijñaptibhyām samanvāgatas ātyāgāt
③རྟག་ཏུ་འདས་དང་མ་འོངས་དང་།། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ ****[@179a]**** *་།། པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་མ་བཏང་གི་བར་དུ་རྟག་ཏུ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ཏེ་།
★0◤prathame hi kṣaṇe sa janmāntaratyaktaṃ dhyānasaṃvaramatītaṃ labhate / [209|19]
◤prathame hi kṣaṇe sa janmāntaratyaktaṃ dhyānasaṃvaramatītaṃ labhate / [S484]
㈠何以故。若過去生中。所棄捨過去定生護。於初剎那中即得。
㈡餘生所失過去定律儀。今初剎那必還得彼故。
①prathame hi kṣaṇe sa janma antara tyaktam dhyāna saṃvaram atītam labhate
③དེས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་ཡང་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བཏང་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་འདས་པ་ཐོབ་བོ་།།
★◤ 【āryastu prathame nābhyatītayā // VAkK_4.20 //】[209|20]
♂āryastu prathame nābhyatītayā //20//
①āryas tu prathame na abhyatītayā
③འཕགས་ནི་དང་པོ་འདས་དང་མིན་།།
㈢འཕགས་ནི་དང་པོ་འདས་དང་མིན། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ཟག་པ་མེད་པ་དང་དེ་བཞིན་དུ་ལྡན་ལ། འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ། ལམ་སྔོན་མ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗པའི་ཕྱིར་དེ་〖PN-དེ།〗སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་འདས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །
◤āryas tu prathame nābhyatītayā // 20 // [S484]
㈠〔偈曰〕：【聖初非與過】。
㈡【聖初除過去】〖22_4_c〗
★★◤āryastu pudgalo 'pyevamanāsravyā / ayaṃ tu viśeṣaḥ / [209|21]
♂āryastu pudgalo 'pyevamanāsravayā / ♂ayaṃ tu viśeṣaḥ /
◤āryastu pudgalo 'pyevamanāsravayā / [S484]
㈠釋曰。若聖人與無流護亦爾。
㈡一切聖者無漏律儀。過去未來亦恒成就。
①āryas tu pudgalas api evam anāsravyā
③འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ཟག་པ་མེད་པ་དང་དེ་བཞིན་དུ་ལྡན་ལ་།
①ayam tu viśeṣas
③འདི་ནི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཏེ་།
★◤sa prathame kṣaṇe nātītayā samanvāgato mārgasya pūrvamanutpāditatvāt / [209|21-]
♂sa prathame{7. Y. adds tu |} kṣaṇe nātītayā{8. Y. nā yatotayā |} samanvāgato mārgasya pūrvamanutpāditatvāt /
◤ayaṃ tu viśeṣaḥ-- sa prathame tu kṣaṇe nābhyatītayā samanvāgataḥ;[S484]
㈠此是聖人差別。謂若初得無流護。則不與過去相應。
㈡有差別者。謂初剎那必成未來非成過去。
①sa prathame kṣaṇe na atītayā samanvāgatas mārgasya pūrvam anutpādita tvāt
③ལམ་སྔོན་མ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་འདས་པ་དང་མི་ལྡན་ནོ་།།
★◤ 【samāhitāryamārgasthau tau yuktau vartamānayā /】[210|01]
♂@210 samāhitāryamārgasthau tau yuktau vartamānayā /
①samāhita ārya mārga sthau tau yuktau vartamānayā
③མཉམ་གཞག་འཕགས་ལམ་གནས་དེ་གཉིས་།།
㈢མཉམ་གཞག་འཕགས་ལམ་གནས་དེ་གཉིས། །ད་ལྟར་དང་ལྡན་བསམ་གཏན་དང་། །ཟག་པ་མེད་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་། །ལྡན་པ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་། །འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་གྱི་ལངས་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤mārgasya pūrvamanutpāditatvāt // 20 // [S484]
㈠於前世未曾得無流道故。
㈡此類聖道先未起故。
◤samāhitāryamārgasthau tau yuktau vartamānayā / [S484]
㈠〔偈曰〕：【住定及聖道 與現世相應】。
㈡【住定道成中】〖22_4_d〗
★◤tau dhyānānāsravasaṃvarānvitau samāhitaryamārgasamāpannau vartamānayā avijñaptyā samanvāgatau yathākramaṃ na tu vyutthitau / [210|02-]
♂tau dhyānānāsravasaṃvarā-[ 16b. 12B. I ]nvitau samāhitāryamārgasamāpannau vartamānayā avijñaptyā samanvāgatau yathākramaṃ na tu vyutthitau /
◤tau dhyānānāsravasaṃvarānvitau samāhitāryamārgasamāpannau vartamānayā avijñaptyā samanvāgatau yathākramam, na tu vyutthitau / [S484]
①tau dhyāna-anāsrava-saṃvara-anvitau samāhitāryamārgasamāpannau vartamānayā avijñaptyā samanvāgatau yathākramam, na tu vyutthitau|
㈠釋曰。若人與定護無流護相應。若入定觀及聖道觀。是人次第與現世無教相應。若出觀則不爾。
㈡若有現住靜慮彼道。如次成現在靜慮道律儀。非出觀時有成現在。
①tau dhyānān āsrava saṃvara anvitau samāhitarya mārga samāpannau vartamānayā avijñaptyā samanvāgatau yathākramam na tu vyutthitau
③ད་ལྟར་དང་ལྡན་བསམ་གཏན་དང་།། ཟག་པ་མེད་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་།། ལྡན་པ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་།། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་གྱི་ལངས་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S485]
★0◤saṃvarāsaṃvarasthānāṃ tāvadeṣa vṛttāntaḥ / [210|03-]
◤saṃvarāsaṃvarasthānāṃ tāvad eṣa vṛttāntaḥ // [S485]
㈠若人住於護不護。此事已說。
㈡已辯安住善惡律儀。
★0◤athedānīṃ madhyasthasya / [210|05]
◤athedānīṃ madhyasthasya?[S485]
㈠若約中住人云何。
㈡住中云何。
①saṃvarā saṃvara sthānām tāvat eṣa vṛttāntas atha idānīm madhyasthasya
③རེ་ཞིག་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ་།། ཡང་ད་ནི་བར་མ་ལ་གནས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢རེ་ཞིག་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་ནི་དེ:ལྟ་བུའོ〖PNལྟའོ།〗། །ཡང་ད་ནི་བར་མ་ལ་གནས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བར་གནས་ལ། ཡོད་ན་དང་པོ་བར་གྱི་དང་། །གང་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་བར་མ་ལ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་གང་ལ་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དང་པོ་བར་གྱི་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【madhyasthasyāsti cedādau madhyayā 】[210|06]
①madhyasthasya asti ced ādau madhyayā
③བར་གནས་ལ་།
◤madhyasthasyāsti cedādau madhyayā,[S485]
㈠〔偈曰〕：【中住若有二初中】。
㈡頌曰 【住中有無表〖23_4_a〗 初成中】
★◤yo naiva saṃvare nāsaṃvare sthitaḥ sa madhyasthaḥ / [210|07]
♂madhyasthasyāsti cedādau madhyayā yo naiva saṃvare nāsaṃvare{1. Y. naivasaṃvaranāsaṃvare |} sthitaḥ sa madhyasthaḥ /
◤yau naivasaṃvaranāsaṃvare sthitaḥ sa madhyasthaḥ / [S485]
㈠釋曰。若人不住於護不護。說此人名中住。
㈡論曰。言住中者。謂非律儀非不律儀。
①yas na eva saṃvare na asaṃvare sthitas sa madhyasthas
③ཡོད་ན་དང་པོ་བར་གྱི་དང་།། གང་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་བར་མ་ལ་གནས་པ་སྟེ་།
★0◤tasya nāvaśyamavijñaptirasti / [210|07-]
◤tasya nāvaśyamavijñaptirasti / [S485]
㈠此人不必定有無教。
㈡彼所起業未必一切皆有無表。
★★◤yasya tvasti dauḥśīlyaśīlāṅgādisaṃgṛhītā sa ādau madhyayā samanvāgataḥ / [210|08]
♂yasya tvarita dauḥśīlyaśīlāṅgādisaṃgṛhītā sa ādau madhyayā samanvāgataḥ /
◤yasya tvasti dauḥśīlyaśīlāṅgādisaṃgṛhītā sa ādau madhyayā samanvāgataḥ / [S485]
㈠若有惡戒及戒分所攝無教。於初與中相應。
㈡若有無表即是善戒或是惡戒種類所攝。
①tasya na avaśyam avijñaptis asti yasya tu asti dauḥśīlya śīla aṅga ādi saṃgṛhītā sas ādau madhyayā samanvāgatas
③དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་གང་ལ་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དང་པོ་བར་གྱི་དང་ལྡན་ནོ་།།
★◤vartamānā hyavijñaptiratītānāgatayormadhyād[210|09]
♂vartamānā hyavijñaptiratītānāgatayormadhyād{2. MS. ...dhyādūrddhaṃ |}
◤vartamānā hyavijñaptiratītānāgatayor madhyād--[S485]
㈠此現世在過去未來中故名中。
㈡彼初剎那但成現在。然現在世處過未中。故以成中說成現在。
①vartamānā hi avijñaptis atīta anāgatayos madhyād
㈢ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【ūrdhvaṃ dvikālayā // VAkK_4.21 //】[210|10]
♂ūrdhvaṃ dvikālayā{3. G. madhyayordvandvikālayā |} //21//
①ūrdhvam dvi kālayā
㈢ཕྱིན་ཆད་དུས་ནི་གཉིས་དང་ངོ་། །
◤ūrdhvaṃ dvikālayā // 21 // [S485]
㈠〔偈曰〕：【後二時】
㈡【後二】〖23_4〗
◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayā vartamānayā ca / atyāgād iti vartate // 21 // [S485]
㈠釋曰。從初剎那後。則與過去相應。又與現世相應。乃至棄捨。
㈡初剎那後未捨以來。恒成過現二世無表。
★◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayā vartamānayā ca / ātyāgāditi vartate / [210|11]
♂prathamāt kṣaṇādūrdhvamatītayā vartamānayā ca / ātyāgāditi vartate /
①prathamāt kṣaṇāt ūrdhvam atītayā vartamānayā ca
③སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་བྱིན་ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན། ད་ལྟར་གྱི་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ་།
㈢སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན། ད་ལྟར་གྱི་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ། མ་བཏང་གི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
①ātyāgāt iti vartate
③མ་བཏང་གི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ་།།
★0◤kimasaṃvarasthaḥ kadācitkuśalayā vijñaptyā samanvāgato bhavati saṃvarastho vā punarakuśalayā bhavati / [210|11-]
①kim asaṃvara sthas kadācid kuśalayā vijñaptyā samanvāgatas bhavati saṃvara sthas vā punar akuśalayā bhavati
③ཅི་རེས་འགའ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བའམ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་རེས་འགའ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བའམ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། འགྱུར་རོ། །
◤kim asaṃvarasthaḥ kadācit kuśalayā vijñaptyā samanvāgato bhavati, saṃvarastho vā punarakuśalayā bhavati?[S485]
㈠若人住於不護。為有時與善無教相應不。若人住於護。為有時與惡無教相應不。
㈡若有安住律不律儀。亦有成惡善無表不。
★◤bhavan kadā kiyantaṃ vā kālamityāha[210|13]
♂bhavan kadā kiyantaṃ vā kālamityāha
◤bhavan kadā kiyanta vā kālam? ityāha--[S485]
㈠若相應復幾時。〔偈曰〕：
㈡設有成就為經幾時。頌曰
㈢ནམ་ཞིག་དུས་〖PNཏུ།〗ཇི་སྲིད་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།
①bhavan kadā kiyantam vā kālam iti āha
0◤ 【■asaṃvarasthaḥ śubhayā'śubhayā saṃvare sthitaḥ /】[210|14-][S485]
0◤【 avijñaptyānvito yāvat prasādakleśavegavān{4 MS. ...veśavān |} // VAkK_4.22 //】[S485]
㈠【住不護與善 住護復與惡 與無教相應 乃至淨污疾】。
㈡ 【住律不律儀_c 起染淨無表〖23_4_d〗 初成中後二_a 至染淨勢終】〖24_4_b〗
㈢སྡོམ་མིན་གནས་པ་དགེ་བ་དང་། །སྡོམ་ལ་གནས་པ་མི་དགེ་བའི། །རྣམ་རིག་མི་ལྡན་ཇི་སྲིད་དུ། །རབ་དང་ཉོན་མོངས་ཤུགས་ལྡན་པར། །
①asaṃvara sthas śubhayā śubhayā saṃvare sthitas
①avijñaptyā anvitas yāvat prasāda kleśa vegavān
0◤yena prasādavegenāsaṃvarasthasya{5. MS. ...saṃvarastasya |} kuśalā'vijñaptirutpadyate stavavandanādikriyāṃ kurvataḥ [210|16-]
◤yena prasādavegenāsaṃvarasthasya kuśalavijñaptirutpadyate stavavandanādikriyāṃ kurvataḥ,[S485]
㈠釋曰。若人住於不護。由善信心強疾作禮塔等事。則生善無教。
㈡論曰。2住不律儀。由淳淨信。作禮佛等諸勝善業。由此亦發諸善無表。
①yena prasāda vegena asaṃvara sthasya kuśalā vijñaptis utpadyate stava vandana ādi kriyām kurvatas
㈢སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་{179b}ལ་གནས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དང་བའི་ཤུགས་གང་གིས་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ན་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་ལ།
0◤yena ca kleśavegena saṃvarasthasyākuśalā'vijñaptirutpadyate vadhabandhanatāḍanādikriyāṃ kurvataḥ [210|17][S485]
◤yena ca kleśavegena saṃvarasthasyākuśalāvijñaptirutpadyate vadhabandhanatāḍanādikriyāṃ kurvataḥ;
㈠若人住於護。由煩惱心強疾作打縛他等事。則生惡無教。
㈡1若住律儀由勝煩惱作殺縛等諸不善業。由此便發不善無表。
①yena ca kleśa vegena saṃvara sthasya akuśalā vijñaptis utpadyate vadha bandhana tāḍana ādi kriyām kurvatas
㈢སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་གང་གིས་གསོད་པ་དང་། འཆིང་བ་དང་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་སྟེ།
0◤tau yāvadanuvartete{6. MS. ...varttate |} tāvatte apyavijñaptī / [210|18]
◤tau yāvad anuvartete tāvatte apyavijñaptī / [S485]
㈠此二乃至相續未斷。無教於此時恒相續生。
㈡乃至此二心未斷來。所發無表恒時相續。
①tau yāvat anuvartete tāvat te api avijñaptī
㈢དེ་གཉིས་ཇི་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ་། །
★◤sa ādye kṣaṇe vartamānayaivāvijñaptyā samanvāgato bhavatyanyeṣvatītayā 'pi / [210|18-]
♂sa ādye kṣaṇe vartamānayaivāvijñaptyā{7. MS. varttamānayaiva vijñaptyā |} samanvāgato bhavatyanyeṣvatītayā'pi /
◤sa ādye kṣaṇe vartamānayaivāvijñaptyā samanvāgato bhavati / [S485]
㈠此人於初剎那。與現世無教相應。
㈡然其初念唯成現在。
🈪3907 དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ།
①sas ādye kṣaṇe vartamānayā eva avijñaptyā samanvāgatas bhavati anyeṣu atītayā pi
㈢དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ཏུ་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །
◤anyeṣv atītayā'pi // 22 // [S485]
㈠於餘剎那與過去亦相應。【論卷第十(終)】
㈡自茲以後通成過現。
🈪གཞན་དག་ཏུ་ནི་འདས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །
★0◤avijñaptyadhikāraḥ samāptaḥ / [210|19]
◤avijñaptyadhikāraḥ samāptaḥ // [S485]
㈠分別說無教已。
㈡已辯無表。
★◤ 【vijñaptyā tu punaḥ sarve kurvanto madhyayānvitāḥ /】[210|20]
♂vijñaptyā tu punaḥ{8. G. yutāḥ |} sarve [ 17a. 12A. II ]kurvanto madhyayānvitāḥ{9. G. kurvantāmavyayānvitāḥ |} /
①avijñapti adhikāras samāptas vijñaptyā tu punar sarve kurvantas madhyayā anvitās
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་སྐབས་རྫོགས་སོ། །། ། རྣམ་རིག་བྱེད་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་།།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་སྐབས་རྫོགས་སོ། །
◤vijñaptyā tu punaḥ sarve kurvanto madhyayānvitāḥ / [S485]
㈠〔偈曰〕：【復一切與教 正作與中應】。
㈡成表云何。頌曰 【表正作成中】〖24_4_c〗
★★◤sarve saṃvarāsaṃvaramadhyasthā yāvadijñaptiṃ kurvanti tāvattayā vartamānayā samanvāgatāḥ / [210|21]
♂sarve saṃvarāsaṃvaramadhyasthā yāvadvijñaptiṃ kurvanti tāvattayā varttamānayā samanvāgatāḥ /
◤sarve saṃvarāsaṃvaramadhyasthā yāvad vijñaptiṃ kurvanti tāvat tayā varttamānayā samanvāgatāḥ / [S485]
㈠釋曰。一切人於護不護及中住。乃至造有教業未竟。是時中與現世有教相應。
㈡論曰。諸有安住律不律儀及住中者。乃至正作諸表業來恒成現表。
🈪3909 རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་སྐབས་རྫོགས་སོ།། །།རྣམ་རིག་བྱེད་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱེད་པ་དག་ལ་ད་ལྟར་ལྡན། །སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ། །
①sarve saṃvarā saṃvara madhya sthās yāvat ijñaptim kurvanti tāvat tayā vartamānayā samanvāgatās
③བྱེད་པ་དག་ལ་ད་ལྟར་ལྡན་།། སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ་།། མ་བཏང་བར་དུ་སྐད་ཅིག་མ་།།
㈢། །རྣམ་རིག་བྱེད་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱེད་པ་དག་ལ་ད་ལྟར་ལྡན། །སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ད་ལྟར་གྱི་དེ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【atītayā kṣaṇādūrdhvamātyāgāt 】[210|22]
①atītayā kṣaṇāt ūrdhva m ātyāgāt
③ཕྱིན་ཆད་འདས་ལྡན་།
◤[S486]
◤atītayā kṣaṇādūrdhvamātyāgāt,[S486]
㈠〔偈曰〕：【剎那後與過 至捨】。
㈡【後成過】
★◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamātyāgādatītayā vijñaptyā samanvāgato bhavati / [210|23]
♂atītayā kṣaṇādūrdhvamātyāgāt prathamāt kṣaṇādūrdhvamātyāgādatītayā vijñaptyā samanvāgato bhavati /
◤prathamāt kṣaṇādūrdhvamātyāgādatītayā vijñaptyā samanvāgato bhavati / [S486]
㈠釋曰。從初剎那後乃至捨。與過去有教相應。
㈡初剎那後至未捨來恒成過去。
🈪3910 མ་བཏང་བར་དུ་སྐད་ཅིག་མ། །ཕྱིན་ཆད་འདས་ལྡན། སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་ཇི་སྲིད་མ་བཏང་གི་བར་དུ་འདས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །
①prathamāt kṣaṇāt ūrdhva mātyāgāt atītayā vijñaptyā samanvāgatas bhavati
③སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་ཇི་སྲིད་མ་བཏང་གི་བར་དུ་འདས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་།།
㈢མ་བཏང་བར་དུ་སྐད་ཅིག་མ། །ཕྱིན་ཆད་འདས་ལྡན། སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་ནི་ཇི་སྲིད་མ་བཏང་གི་བར་དུ་འདས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【nāstyajātayā // VAkK_4.23 //】[210|24]
♂nāstyajātayā //23//
①na asti ajātayā
③མ་འོངས་མེད་།
㈢མ་འོངས་མེད། མ་འོངས་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་སུ་དང་〖PN-དང་།〗ཡང་མི་ལྡན་ནོ། །
◤nāsty ajātayā // 23 // [S486]
㈠〔偈曰〕：【非來應】。
㈡【非未】
🈪3911 མ་འོངས་མེད།
★◤anāgatayā tu vijñaptyā na kaścit samanvāgataḥ / [211|01]
♂@211 anāgatayā tu vijñaptyā na kaścit samanvāgataḥ /
◤anāgataya tu vijñaptyā na kaś cit samanvāgataḥ // 23 // [S486]
㈠釋曰。無人與未來有教相應。
㈡必無成就未來表者。如無表釋。
🈪མ་འོངས་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་སུ་དང་ཡང་མི་ལྡན་ནོ། །
①anāgatayā tu vijñaptyā na kaścid samanvāgatas
③མ་འོངས་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་སུ་དང་ཡང་མི་ལྡན་ནོ་།།
★0◤ 【nivṛtānivṛtābhyāṃ ca nātītābhyāṃ samanvitaḥ /】[211|02]
①nivṛta anivṛtābhyām ca na atītābhyām samanvitas
③བསྒྲིབས་པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ་།། འདས་པ་དག་དང་ལྡན་པ་མེད་།།
㈢བསྒྲིབས་པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ། །འདས་པ་དག་དང་ལྡན་པ་མེད། །བསྒྲིབས་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདས་པ་དག་དང་ཡང་འགའ་〖Pའགལ།〗ཡང་ལྡན་པ་མེད་དེ། ཆོས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་ཉམ་ཆུང་བ་ཡིན་པས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nivṛtānivṛtābhyāṃ ca nātītābhyāṃ samanvitaḥ / [S486]
㈠〔偈曰〕：【與有覆無覆 過去不相應】。
㈡【有覆及無覆_a 唯成就現在】〖25_4_b〗
🈪3912 བསྒྲིབས་པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ། །འདས་པ་དག་དང་ལྡན་པ་མེད། །
★0◤atītābhyāmapi nivṛtānivṛtāvyākṛtābhyāṃ vijñaptibhyāṃ na kaścitsamanvāgataḥ / [211|03]
◤atītābhyāmapi nivṛtānivṛtāvyākṛtābhyāṃ vijñaptibhyāṃ na kañcit samanvāgataḥ / [S486]
㈠釋曰。若有教或有覆或無覆。與過去不相應。未來亦爾。
㈡有覆無覆二無記表。定無有能成就過未。
🈪བསྒྲིབས་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདས་པ་དག་དང་ཡང་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དེ།
①atītābhyām api nivṛta anivṛta avyākṛtābhyām vijñaptibhyām na kaścid samanvāgatas
③བསྒྲིབས་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདས་པ་དག་དང་ཡང་འགའ་ཡང་ལྡན་པ་མེད་དེ་།
★★◤durbalasya hi dharmasya prāptirapi durbalā nānubandhībhavati / kiṅkṛtaṃ tasyā daurbalyam / [211|04]
♂durbalasya hi dharmasya prāptirapi durbalā nānubandhībhavati / kiṃkṛtaṃ tasyā daurbalyam /
◤durbalasya hi dharmasya prāptirapi durbalā nānubandhībhavati / [S486]
㈠若法勢力弱。至得亦弱。不得相續。
㈡法力既劣得力亦微。是故無能逆追成者。
🈪ཆོས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་ཉམ་ཆུང་བ་ཡིན་པས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །
①durbalasya hi dharmasya prāptis api durbalā na anubandhībhavati kiṅkṛtam tasyās daurbalyam
③ཆོས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་ཉམ་ཆུང་བ་ཡིན་པས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ཅིས་ཉམ་ཆུང་བར་བྱས་ཤེ་ན་།
★0◤cittakṛtam / cittasyāpi tarhi nivṛtāvyākṛtasya mā bhūt / naitadevam / [211|05]
◤kiṃkṛtaṃ tasyā daurbalyam? cittakṛtam / [S486]
㈠此勢力弱。何法所作。心所作。
㈡此法力劣誰之所為。是心所為。
🈪3913 དེ་ཅིས་ཉམ་ཆུང་བར་བྱས་ཤེ་ན། སེམས་ཀྱིས་བྱས་སོ། །
①citta kṛtam
③སེམས་ཀྱིས་བྱས་སོ་།།
㈢དེ་〖PNདེས།〗ཅིས་ཉམ་ཆུང་བར་བྱས་ཤེ་ན། སེམས་ཀྱིས་བྱས་སོ། །
①cittasya api tarhi nivṛta avyākṛtasya mā bhūt
㈢འོ་ན་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱི་དང་ཡང་མི་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །
①na etat evam
③དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ་།།
㈢དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། །རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བླུན་པ་དང་། །གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟར་སེམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ལ། ཉམ་ཆུང:དུ་བླངས་པ་〖PNདུས་བསླང་བ།〗དེ་ནི་ཆེས་ཉམ་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤jaḍā hi vijñaptiḥ paratantrā ca / [211|05-]
◤cittasyāpi tarhi nivṛtāvyākṛtasya mā bhūt? naitadevam; jaḍā hi vijñaptiḥ, paratantrā ca / [S486]
㈠若爾心所作有覆無記。勿勢力弱。是義不然。身口業昧鈍故。依他成故。
㈡若爾有覆無記心等勿成過未。此責非理。表昧鈍故。依他起故。
🈪3915 འོ་ན་ནི་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱི་དང་ཡང་མི་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤na caivaṃ cittam / [211|06]
◤na caivaṃ cittam / [S486]
㈠心則不爾。
㈡心等不然。
①jaḍā hi vijñaptis paratantrā ca na ca evam cittam
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་བླུན་པ་དང་།། གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་སེམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ལ་།
★◤sā hi vijñaptirdurbalenotthāpitā durbalatarā bhavati / [211|06-]
♂sā hi vijñaptirdu rbalenotthāpitā durbalatarā bhavati /
◤sā hi vijñaptirdurbalenotthāpitā durbalatarā bhavati / [S486]
㈠此無覆有教。亦由弱力故意所起。是故其力最弱。
㈡無記表業從劣心起。其力倍劣彼能起心。故表與心成有差別。
①sā hi vijñaptis durbalena utthāpitā durbalatarā bhavati
③ཉམ་ཆུང་དུ་བླངས་པ་དེ་ནི་ཆེས་ཉམ་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤asaṃvarastha ityuktam / ko 'yamasaṃvaro nāma / [211|08]
◤asaṃvarastha ity uktam / [S486]
㈠於前已說。有人住於不護。
㈡如前所說住不律儀。
①asaṃvara sthas iti uktam
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཞེས་གང་བཤད་པ་།
㈢སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཞེས་གང་བཤད་པ། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། སྡོམ་པ་མིན་དང་ཉེས་སྤྱད་དང་། །འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་དེའི་ལམ། །འདི་དག་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒྲ་སྟེ། དེ་ལ་ལུས་དང་ངག་མི་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའོ། །
①kas yama saṃvaras nāma
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢དམ་པ་{180a}རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【asaṃvaro duścaritaṃ dauḥśīlyaṃ karmaṃ tatpathaḥ // VAkK_4.24 //】[211|09]
♂asaṃvaro duścaritaṃ dauḥśīlyaṃ karma tatpathaḥ //24//
①asaṃvaras duścaritam dauḥśīlyam karmam tat pathas
③སྡོམ་པ་མིན་དང་ཉེས་སྤྱད་དང་།། འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་དེའི་ལམ་།།
◤ko 'yamasaṃvaro nāma?[S486]
㈠何法名不護。
㈡此不律儀名差別者。
◤asaṃvaro duś caritaṃ dauḥśīlyaṃ karma tatpathaḥ // 24 // [S486]
㈠〔偈曰〕：【不護及惡行 惡戒或業道】。
㈡頌曰 【惡行惡戒業_c 業道不律儀】〖25_4_d〗
★0◤asaṃvarasyeme paryāyaśabdāḥ / tatra kāyavācorasaṃvaraṇādasaṃvaraḥ / [211|10]
◤asaṃvarasyeme paryāyaśabdāḥ / [S486]
㈠釋曰。如此等是不護眾名。
㈡論曰。此惡行等五種異名。
①asaṃvarasya ime paryāya śabdās
③འདི་དག་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒྲ་སྟེ་།
①tatra kāya vācos asaṃvaraṇāt asaṃvaras
③དེ་ལ་ལུས་དང་ངག་མི་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའོ་།། དམ་པ་ ****[@180a]**** *་།།
◤tatra kāyavācorasaṃvaraṇādasaṃvaraḥ / [S486]
㈠此中不能禁制惡中身口。故名不護。
㈡是不律儀名之差別。
★◤sadbhiḥ kutsitatvādaniṣṭaphalatvād duścaritam / [211|10-]
♂sadbhiḥ kutsitatvādaniṣṭaphalatvād{1. MS. drops d |} duścaritam /
◤sadbhiḥ kutsitatvādaniṣṭaphalatvād duś caritam / [S486]
㈠聰慧人所訶故。得非可愛果報故。故名惡行。
㈡是諸智者所訶厭故。果非愛故立惡行名。
①sadbhis kutsita tvāt aniṣṭa phala tvāt duścaritam
③རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤śīlavipakṣāddauḥśīlyam / kāyavākkarmatvātkarma / [211|11]
◤śīlavipakṣād dauḥśīlyam / [S486]
㈠善戒對治故。故名惡戒。
㈡障淨尸羅故名惡戒。
①śīla vipakṣāt dauḥśīlyam
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །
①kāya vāc karma tvāt karma
㈢ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་སོ། །
◤kāyavākkarmatvāt karma / [S486]
㈠身口所造故名業。
㈡身語所造故名為業。
D3460 🈪ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་སོ། །
★0◤maulasaṃgṛhītatvātkarmapathaḥ / syādvijñaptyā samanvāgato nāvijñaptyeti catuṣkoṭikam / [211|12]
◤maulasaṃgṛhītatvāt karmapathaḥ / [S486]
㈠根本所攝故。名業道。
㈡根本所攝故名業道。
D3461 🈪དངོས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
①maula saṃgṛhīta tvāt karma pathas
㈢དངོས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
①syāt vijñaptyā samanvāgatas na avijñaptyā iti catuṣkoṭikam
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ལྡན་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ལྡན་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། བར་མ་དོར་གནས་སེམས་ཞན་〖PNགཞན།〗པས། །བྱེད་ན་རྣམ་རིག་ཉིད་དང་ལྡན། །སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་སེམས་ཞན་པས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་ཞིག་བྱེད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང་། ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
◤syādvijñaptyā samanvāgato nāvijñaptyeti catuṣkoṭikam // 24 // [S486]
㈠有人與有教相應。不與無教相應。此義有四句。
㈡不禁身語名不律儀。然業道名唯目初念。通初後位立餘四名。或成表業非無表等。應作四句。
D3462 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ལྡན་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ།
◤tatra tāvat--[S486]
㈠此中〔偈曰〕：
㈡其事云何。頌曰
★◤tatra tāvat / [211|13]
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【vijñaptyaivānvitaḥ kurvanmadhyastho mṛducetanaḥ /】[211|14]
♂tatra tāvat vijñaptyaivānvitaḥ kurvanmadhyastho mṛducetanaḥ /
①vijñaptyā eva anvitas kurvan madhya sthas mṛdu cetanas
③བར་མ་དོར་གནས་སེམས་ཞན་པས་།། བྱེད་ན་རྣམ་རིག་ཉིད་དང་ལྡན་།།
◤vijñaptyaivānvitaḥ kurvan madhyastho mṛducetanaḥ / [S486]
㈠【但與教相應 中住下心作】。
㈡ 【成表非無表_a 住中劣思作】〖26_4_b〗
🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག། བར་མ་དོར་གནས་སེམས་ཞན་〖PNགཞན།〗པས། །བྱེད་ན་རྣམ་རིག་ཉིད་དང་ལྡན། །
◤[S487]
★◤mṛdvyā cetanayā kuśalamakukśalaṃ vā kurvannaivasaṃvaranāsaṃvarasthito vijñaptyaiva samanvāgato bhavati nāvijñaptyā prāgevāvyākṛte anyatraupadhikapuṇyakriyāvastukarmapathebhyaḥ / [211|15-]
♂mṛdvyā cetanayā kuśalamakuśalaṃ vā kurvannaiva-[ 17b. 12B. II ] saṃvaranāsaṃvarasthito vijñaptyaiva samanvāgato bhavati nāvijñatyā prāgevāvyākṛte{2. Y. prāgevānyākṛtam |} anyatraupadhikapuṇyakriyāvastukarmapathebhyaḥ |{3. MS. patheyyastyaktā...|} tyaktānutpannavijñaptiravijñaptyāryapudgalaḥ //25//
◤mṛdvyā cetanayā kuśalamakuśalaṃ vā kurvannaivasaṃvaranāsaṃvarasthito vijñaptyaiva samanvāgato bhavati nāvijñaptyā prāgevāvyākṛtam,[S487]
①mṛdvyā cetanayā kuśalamakuśalaṃ vā kurvat naivasaṃvara-nāsaṃvara-sthito vijñaptyaiva samanvāgato bhavati nāvijñaptyā prāgevāvyākṛtam,
㈠釋曰。若故意弱。或作善或作惡。此人住於非護非不護。但與有教相應。不與無教相應。何況作無記。
㈡ 論曰。唯成就表非無表者。謂住非律儀非不律儀。以微劣思造善造惡。唯發表業尚無無表。況無記思所發表業。
🈪སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་སེམས་ཞན་པས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་ཞིག་བྱེད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ།
①mṛdvyā cetanayā kuśalam akukśalam vā kurvan= aiva saṃvaranā saṃvara sthitas vijñaptyā eva samanvāgatas bhavati na avijñaptyā prāk eva avyākṛte a
③སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་སེམས་ཞན་པས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་ཞིག་བྱེད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང་། ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ 【tyaktānutpannavijñaptiravijñaptyāryapudgalaḥ // VAkK_4.25 //】[211|18]
①tyakta anutpanna vijñaptis avijñapti ārya pudgalas
③རྣམ་རིག་བཏང་དང་མ་སྐྱེས་པའི་།། འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་རིག་མིན་།།
㈢རྣམ་རིག་བཏང་དང་མ་སྐྱེས་པའི། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་རིག་མིན། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་ཚེ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་ནས་ད་དུང་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་བྱུང་བའམ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པར་ཉམས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤anyatraupadhikapuṇyakriyāvastukarmapathebhyaḥ / [S487]
㈠除有攝福德業處及業遠。
㈡除有依福及成業道。
🈪རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང་། ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
◤tyaktānutpannavijñaptiravijñaptyāryapudgalaḥ // 25 // [S487]
㈠〔偈曰〕：【捨未生有教 餘無教聖人】。
㈡【捨未生表聖_c 成無表非表】〖26_4_d〗
D3463 🈪རྣམ་རིག་བཏང་དང་མ་སྐྱེས་པའི། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་རིག་མིན། །
★0◤avijñaptyaiva samanvāgato na vijñaptyā yenāryapudgalena janmāntaraparivṛttau na tāvadvijñaptaṃ vā punarvihīnam / [211|19-]
◤avijñaptyaiva samanvāgato na vijñaptyā;[S487]
㈠釋曰。但與無教相應。不與有教相應者。
㈡唯成無表非表業者。
①avijñaptyā eva samanvāgatas na vijñaptyā yena ārya pudgalena janma antara parivṛttau na tāvat vijñaptam vā punar vihīnam
③འཕགས་པའི་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་ཚེ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་ནས་ད་དུང་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་བྱུང་བའམ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པར་ཉམས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་མ་བྱུང་བའམ་།
◤yenāryapudgalena janmāntaraparivṛttau na tāvad vijñaptaṃ bhavati, vijñaptaṃ vā punar vihīnam // 25 // [S487]
㈠若聖人已易生，若未作身口業，或已捨身口業。與二相應者。若人住波羅提木叉護。起身口業。或住非護非非護。由最上品故意。或作善或作惡。與二不相應者。除前三句。
㈡謂易生聖補特伽羅，表業未生，或生已捨。俱成非句如應當知。
🈪འཕགས་པའི་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་ཚེ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་ནས་ད་དུང་དུ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་བྱུང་བའམ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པར་ཉམས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤uktaṃ saṃvarāsaṃvaramadhyasthānāṃ vijñaptyavijñaptisamanvāgamanavyavasthānam / [211|20-]
◤uktaṃ saṃvarāsaṃvaramadhyāsthānāṃ vijñaptyavijñaptisamanvāgamanavyavasthānam // [S487]
㈠說住護不護及中人。安立至得有教無教義已。
㈡說住律儀不律儀等成就表業無表業已。
D3464 🈪སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་〖N+པ།〗མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam saṃvarā saṃvara madhya sthānām vijñapti avijñapti samanvāgamana vyavasthānam
③མ་ཡིན་ནོ་།། སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་བར་མ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་〖N+པ།〗མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤athaite saṃvarāḥ kathaṃ labhyante / [211|22]
◤athaite saṃvarāḥ kathaṃ labhyante?[S487]
㈠云何能得此護。
㈡此諸律儀由何而得。
🈪ཡང་སྡོམ་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འཐོབ་ཅེ་ན།
①atha ete saṃvarās katham labhyante
③ཡང་སྡོམ་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འཐོབ་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་སྡོམ་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འཐོབ་ཅེ་ན། བསམ་གཏན་ལས་སྐྱེས་བསམ་གཏན་གྱི། ས་ཉིད་ཀྱིས་འཐོབ། གང་གི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་ས་པའི་སེམས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དངོས་གཞི་པའམ། ཉེར་བསྡོགས་པ་འཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【dhyānajo dhyanabhūmyaiva labhyate 】[211|23]
①dhyāna jas dhyana bhūmyā eva labhyate
③བསམ་གཏན་ལས་སྐྱེས་བསམ་གཏན་གྱི། ས་ཉིད་ཀྱིས་འཐོབ་།
◤dhyānajo dhyānabhūmyaiva labhyate,[S487]
㈠〔偈曰〕：【定生由定地得】。
㈡頌曰【定生得定地】〖27_4_a〗
🈪བསམ་གཏན་ལས་སྐྱེས་བསམ་གཏན་གྱི། ས་ཉིད་ཀྱིས་འཐོབ།
★◤yadā dhyānabhūmikaṃ cittaṃ pratilabhyate maulīyaṃ sāmantakīyaṃ vā sāsravaṃ tadā dhyānasaṃvaro 'pi sahabhūtatvāt / [211|24-]
♂dhyānajo dhyānabhūmyaiva labhyate yadā dhyānabhūmikaṃ cittaṃ pratilabhyate maulīyaṃ sāmantakīyaṃ vā sāsravaṃ tadā dhyānasaṃvaro 'pi sahabhūtatvāt /
◤yadā dhyānabhūmikaṃ cittaṃ pratilabhyate maulīyaṃ sāmantakīyaṃ vā sāsravam, tadā dhyānasaṃvaro 'pi;[S487]
㈠釋曰。是時若得有流定地心。或根本定或近分定。是時即得定生護。
㈡論曰。靜慮律儀由得有漏根本近分靜慮地心。爾時便得。
🈪གང་གི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་ས་པའི་སེམས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དངོས་གཞི་པའམ། ཉེར་བསྡོགས་པ་འཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་སྟེ།
①yadā dhyāna bhūmikam cittam pratilabhyate maulīyam sāmantakīyam vā sa āsravam tadā dhyāna saṃvaras api saha bhūta tvāt
③གང་གི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་ས་པའི་སེམས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དངོས་གཞི་པའམ། ཉེར་བསྡོགས་པ་འཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ 【anāsravastayā /】[211|26]
①anāsravas tayā
③ཟག་མེད་ནི་།
㈢ཟག་མེད་ནི། འཕགས་དེས། ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་བོ། །
◤sahabhūtatvāt / [S487]
㈠以一時俱起故。
㈡與心俱故。
🈪ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【āryayā 】[211|27]
①āryayā
③འཕགས་དེས་།
◤[S488]
◤anāsravas tayā / āryayā,[S488]
㈠〔偈曰〕：【由聖依此無流】。
㈡【彼聖得道生】〖27_4_b〗
D3465 🈪ཟག་མེད་ནི། འཕགས་དེས།
★◤tayaiva dhyānabhūmyā 'nāsravayā labhyamānayā 'nāsravaḥ saṃvaro labhyate / [211|28]
♂āryayā tayaiva dhyānabhūmyā'nāsravayā labhyamānayā'nāsravaḥ saṃvaro labhyate /
◤tayaiva dhyānabhūmyā'nāsravayā labhyamānayānāsravaḥ saṃvaro labhyate / [S488]
①tayā eva dhyānabhūmyā anāsravayā labhyamānayā anāsravaḥ saṃvaro labhyate |
㈠釋曰。若得此定地無流所依。即得無流護。
㈡無漏律儀由得無漏根本近分靜慮地心。爾時便得。亦心俱故。彼聲為顯前靜慮心。復說聖言簡取無漏。
🈪ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་བོ། །
①tayā eva dhyāna bhūmyā na asravayā labhyamānayā na āsravas saṃvaras labhyate
③ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་འཐོབ་བོ་།།
★0◤tatra ṣaṭ dhyānabhūmayo 'nāsravā bhavanti catvāri dhyānāni anāgamyasyānantaraṃ ceti paścātpravedayiṣyāmaḥ / [211|28-]
◤tatra ṣaḍ dhyānabhūmayo 'nāsravā bhavanti—[S488]
㈠此中有六定地。或皆無流。
㈡六靜慮地有無漏心。
D3466 🈪དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ས་དྲུག་པོ་བསམ་གཏན་བཞི་དང་། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①tatra ṣaṭ dhyāna bhūmayas anāsravās bhavanti catvāri dhyānāni anāgamyasya anantaram ca iti paścāt pravedayiṣyāmas
㈢དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ས་དྲུག་པོ་བསམ་གཏན་བཞི་དང་། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★◤ 【prātimokṣākhyaḥ paravijñapanādibhiḥ // VAkK_4.26 //】[212|01]
♂@212 prātimokṣākhyaḥ paravijñapanādibhiḥ{1. MS. drops pa / G. ..jñāpanā... |} //26// prātimokṣasaṃvarastu paravijñaptito labhyate /
①prātimokṣa ākhyas para vijñapana ādibhis
③སོ་སོར་ཐར་ཅེས་པ། ****[@180b]**** ་གཞན་གྱི་རྣམ་རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱིས་།།
㈢སོ་སོར་ཐར་ཅེས་པ་{180b}གཞན་གྱི་རྣམ་རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱིས། །སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གལ་ཏེ། འདི་ལ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ལ། འདི་ཡང་གཞན་ལ:རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་〖PN-རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལས་འཐོབ་བོ། །
◤catvāri dhyānāni anāgamyasyānantaraṃ ceti paścāt pravedayiṣyāmaḥ / [S488]
㈠謂四定非至中間。此義後當說。
㈡謂未至中間及四根本定。非三近分。如後當辯。
◤prātimokṣākhyaḥ paravijñapanādibhiḥ{MS. drops pa / G.Y. ..jñāpanā... / }[S488]
①prātimokṣākhyaḥ paravijñapanādibhiḥ||26||
㈠〔偈曰〕：【波木叉 由互令他等】。
㈡【別解脫律儀_c 得由他教等】〖27_4_d〗
🈪◦2055སོ་སོར་ཐར་ཅེས་པ། གཞན་གྱི་རྣམ་རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱིས། །
★◤prātimokṣasaṃvarastu paravijñaptito labhyate / yadyenaṃ paro vijñapayati asau ca param / [212|02]
♂yadyenaṃ paro vijñapayati{2. Y. vijñāpayati |} asau ca param /
◤prātimokṣasaṃvarastu paravijñaptito labhyate, yadyenaṃ paro vijñāpayati asau ca param / [S488]
㈠釋曰。波羅提木叉護者。由令他方得。若他令彼.彼亦令他。
㈡別解脫律儀由他教等得。能教他者說名為他。從如是他教力發戒。故說此戒由他教得。
🈪སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གལ་ཏེ། འདི་ལ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ལ། འདི་ཡང་གཞན་ལ:རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་〖PN-རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལས་འཐོབ་བོ། །
①prātimokṣa saṃvaras tu para vijñaptitas labhyate
③སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གལ་ཏེ་།
①yadi enam paras vijñapayati asau ca param
③འདི་ལ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ལ། འདི་ཡང་གཞན་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལས་འཐོབ་བོ་།།
★★◤sa punaḥ saṃghādvā pudgalādvā / saṃdhādbhīkṣubhikṣuṇīśikṣamāṇāsaṃvarāḥ pudgalāddanye / [212|03]
♂sa punaḥ saṃghādvā pudgalādvā / saṃghādbhikṣubhikṣuṇīśikṣamāṇāsaṃvarāḥ pudgalādanye /
◤sa punaḥ saṅghādvā, pudgalādvā / [S488]
㈠此或從大眾得。或從一人得。
㈡此復二種。謂從僧伽補特伽羅有差別故。
D3468 🈪དེ་ཡང་དེ་〖PN-དེ།〗དགེ་འདུན་ནམ་གང་ཟག་ལས་ཏེ། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་སློང་〖PNསློབ།〗མའི་སྡོམ་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་ལས་སོ། །
①sa punar saṃghāt vā pudgalāt vā
③དེ་ཡང་དེ་དགེ་འདུན་ནམ་གང་ཟག་ལས་ཏེ་།
㈢དེ་ཡང་དེ་〖PN-དེ།〗དགེ་འདུན་ནམ་གང་ཟག་ལས་ཏེ། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་སློང་〖PNསློབ།〗མའི་སྡོམ་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་ལས་སོ། །
①saṃdhāt bhīkṣu bhikṣuṇī śikṣamāṇa asaṃvarās pudgalāt danye
③དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་ལས་སོ་།། གཞན་དག་ནི་གང་ཟག་ལས་སོ་།།
㈢གཞན་དག་ནི་གང་ཟག་ལས་སོ། །
◤saṅghād= bhikṣubhikṣuṇīśikṣaṇamāṇāsaṃvarāḥ, pudgalādanye / [S488]
㈠從大眾得者。謂比丘比丘尼式叉摩那護。從一人得者。謂所餘諸護。
㈡從僧伽得者。謂苾芻苾芻尼及正學戒。從補特伽羅得者。謂餘五種戒。
D3469 🈪གཞན་དག་ནི་གང་ཟག་ལས་སོ། །
★★◤daśavidhā upasaṃpaditi vinayavibhāṣikāḥ / tasya ūpasaṃgrahaṇārthamādiśabdaḥ / [212|04]
♂daśavidhā upasaṃpaditi vinayavibhāṣikāḥ / tasya upasaṃgrahaṇārthamādiśabdaḥ /
◤daśavidhā upasampaditi vinayavibhāṣikāḥ / [S488]
㈠有毘那耶。毘婆沙師說。受大戒有十種。
㈡諸毘柰耶毘婆沙師說。有十種得具戒法。
D3470 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་འདུལ་བ་པ་〖N-པ།〗རྣམས་ན་རེ་རྣམ་པ་བཅུས་བསྙེན་པར་རྫོགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་སོགས་པའི་སྒྲ་སྨོས་ཏེ།
①daśavidhās upasaṃpad iti vinaya vibhāṣikās tasya ūpa saṃgrahaṇa artham ādi śabdas
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་འདུལ་བ་པ་རྣམས་ན་རེ་རྣམ་པ་བཅུས་བསྙེན་པར་རྫོགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་སོགས་པའི་སྒྲ་སྨོས་ཏེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་འདུལ་བ་པ་〖N-པ།〗རྣམས་ན་རེ་རྣམ་པ་བཅུས་བསྙེན་པར་རྫོགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་སོགས་པའི་སྒྲ་སྨོས་ཏེ། རང་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗གིས་ནི་སངས་རྒྱས་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་སོ། །
★◤svayaṃbhūtvena buddhānāṃ pratyekabuddhānāṃ ca niyāmāvakrāntyā pañcakānām ehibhikṣukayā yaśaḥprabhṛtīnām śāsturabhyupagamānmahākāśyapasya praśnārādhanena sodāyinaḥ gurudharmābhyupagamena mahāprajāpatyāḥ dūtena dharmadinnāyāḥ vinayaddharapañcamena pratyantimeṣu janapadeṣu daśavargeṇa madhyeṣu janapadeṣu śaraṇagamanaṃ traivācikena ṣaṣṭibhadravargapūgopasaṃpāditānāmiti teṣāṃ nāvaśyaṃ vijñaptyadhīnaḥ prātimokṣasaṃvaraḥ / [212|04-]
♂svayaṃbhūtvena buddhānāṃ pratyekabuddhānāṃ ca niyāmāvakrāntyā pañcakā-[ 18a. 12A. III ]nām ehibhikṣukayā yaśaḥprabhṛtīnām śāsturabhyupagamānmahākāśyapasya praśnārādhanena sodāyinaḥ gurudharmābhyupagamena mahāprajāpatyāḥ dūtena dharmadinnāyāḥ vinayadharapañcamena pratyantimeṣu janapadeṣu daśavargeṇa{3. MS. varggena |} madhyeṣu janapadeṣu śaraṇagamanaṃ traivācikena ṣaṣṭibhadravargapūgopasaṃpāditānāmiti teṣāṃ nāvraśyaṃ vijñaptyadhīnaḥ prātimokṣasaṃvaraḥ /
◤tasya upasaṃgrahaṇārthamādiśabdaḥ / [S488]
㈠為攝此故說等。
㈡為攝彼故復說等言。
①svayaṃbhū tvena buddhānām pratyekabuddhānām ca niyāma avakrāntyā pañcakānām ehibhikṣukayā
③རང་འབྱུང་གིས་ནི་སངས་རྒྱས་དང་།། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་སོ་།། ངེས་པར་འཇུག་པས་ནི་རྟེན་ལྔ་པོ་རྣམས་སོ་།། དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱས་པས་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ་།།
㈢ངེས་པར་འཇུག་པས་ནི་རྟེན་〖PNསྟེན།〗ལྔ་པོ་རྣམས་སོ། །
①yaśas prabhṛtīnām śāstur abhyupagamāt mahākāśyapasya praśna ārādhanena sa udāyinas guru dharma abhyupagamena
㈢དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱས་པས་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །
③སྟོན་པར་ཁས་བླངས་པས་ནི་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོའོ་།། དྲི་བ་མཉེས་པས་ནི་ལེགས་སྦྱིན་ནོ་།། བླ་མའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པས་ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོའོ་།།
㈢སྟོན་པར་ཁས་བླངས་པས་ནི་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོའོ། །
①mahā prajāpatyās dūtena dharma dinnāyās vinayat hara pañcamena pratyantimeṣu janapadeṣu
㈢དྲི་བ་〖PNབས།〗མཉེས་པས་ནི་ལེགས་སྦྱིན་ནོ། །
㈢བླ་མའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པས་ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོའོ། །
③ཕོ་ཉས་ནི་ཆོས་སྦྱིན་ནོ་།། འདུལ་བ་འཛིན་པར་གཏོགས་པ་ལྔས་ནི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ་།།
㈢ཕོ་ཉས་ནི་ཆོས་སྦྱིན་ནོ། །
①daśa vargeṇa madhyeṣu janapadeṣu śaraṇa gamanam traivācikena ṣaṣṭibhadravarga pūgopasaṃpāditānām iti
㈢འདུལ་བ་འཛིན་པར་〖PNཔ།〗གཏོགས་པ་ལྔས་ནི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ། །
③བཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་ནི་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ་།། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལན་གསུམ་བཟླས་པས་ནི་སྡེ་བཟང་དྲུག་ཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢བཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་ནི་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ། །
①teṣām na avaśyam vijñapti adhīnas prātimokṣa saṃvaras
③དེ་དག་གི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་རག་ལུས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལན་གསུམ་བཟླས་པས་ནི་སྡེ་བཟང་དྲུག་ཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གི་〖Nཔའི།〗སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་〖PNདག་པར།〗བྱེད་ལ་རག་ལས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤㈠何者為十。[S488]
㈡何者為十。
◤1. svayambhūtvena buddhānāṃ pratyekabuddhānāṃ ca,[S488]
①1. svayambhūtvena buddha pratyekabuddha ca,
㈠一由自然得大戒。如佛婆伽婆及獨覺。
㈡一由自然。謂佛獨覺。
🈪རང་འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗གིས་ནི་སངས་རྒྱས་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་སོ། །
◤2. niyāmāvakrāntyā pañcakānām,[S488]
①2. niyāmāvakrāntyā pañcaka
㈠二由入正定聚得大戒。如憍陳如等五比丘。得苦法智忍時。
㈡二由得入正性離生。謂五苾芻。
D3471 🈪ངེས་པར་འཇུག་པས་ནི་རྟེན་〖PNསྟེན།〗ལྔ་པོ་རྣམས་སོ། །
◤3. ehibhikṣukayā yaśaḥprabhṛtīnām,[S488]
①3. ehibhikṣukayā yaśaḥ-prabhṛti
㈠三由呼善來比丘得大戒。如耶舍等。
㈡三由佛命善來苾芻。謂耶舍等。
D3472 🈪དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱས་པས་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །
◤4. śāsturabhyupagamāt mahākāśyapasya,[S488]
①4. śāsturabhyupagamāt mahākāśyapa
㈠四由信受大師得大戒。如摩訶迦葉。
㈡四由信受佛為大師。謂大迦葉。
D3473 🈪སྟོན་པར་ཁས་བླངས་པས་ནི་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོའོ། །
◤5. praśnārādhanena sodāyinaḥ,[S488]
①5. praśnārādhanena sodāyin
㈠五由答問難得大戒。如須陀夷。
㈡五由善巧酬答所問。謂蘇陀夷。
D3474 🈪དྲི་བ་〖PNབས།〗མཉེས་པས་ནི་ལེགས་སྦྱིན་ནོ། །
◤6. gurudharmābhyupagamena mahāprajāpatyāḥ,[S488]
①6. gurudharmābhyupagamena mahāprajāpatī
㈠六由信受八尊法得大戒。如大瞿耽彌。
㈡六由敬受八尊重法。謂大生主。
D3475 🈪བླ་མའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པས་ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོའོ། །
◤7. dūtena dharmadinnāyāḥ,[S488]
①7. dūtena dharmadinnā
㈠七由遣使得大戒。如達摩陳那比丘尼。
㈡七由遣使。謂法授尼。
D3476 🈪ཕོ་ཉས་ནི་ཆོས་སྦྱིན་ནོ། །
◤8. vinayadharapañcamena pratyantimeṣu janapadeṣu,[S488]
①8. vinayadhara-pañcamena pratyantima janapada
㈠八由能持毘那耶為第五。於邊地國得大戒。
㈡八由持律為第五人。謂於邊國。
D3477 🈪འདུལ་བ་འཛིན་པར་〖PNཔ།〗གཏོགས་པ་ལྔས་ནི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ། །
◤9. daśavargeṇa{3. MS. varggena / } madhyeṣu janapadeṣu,[S488]
①9. daśa-vargeṇa madhyeṣu janapadeṣu,
㈠九由十部於中國得大戒。
㈡九由十眾。謂於中國。
D3478 🈪བཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་ནི་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སོ། །
◤[S489]
◤10. śaraṇagamanatraivācikena ṣaṣṭibhadravargapūgopasampāditānāmiti / [S489]
㈠十由三說三歸得大戒。如六十賢部共集受戒。
㈡十由三說歸佛法僧。謂六十賢部共集受具戒。
D3479 🈪སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལན་གསུམ་བཟླས་པས་ནི་སྡེ་བཟང་དྲུག་ཅུའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གི་〖Nཔའི།〗སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་〖PNདག་པར།〗བྱེད་ལ་རག་ལས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤teṣāṃ nāvaśyaṃ vijñaptyadhīnaḥ prātimokṣasaṃvaraḥ // 26 // [S489]
㈠是諸人波羅提木叉護。非定隨有教。
㈡如是所得別解律儀。非必定依表業而發。
★◤sa punareṣa prātimokṣāsaṃvaraḥ samādīyamānaḥ kiyantaṃ kālaṃ samādātavyaḥ / [212|09-]
♂sa punareṣa prātimokṣasaṃvaraḥ samādīyamānaḥ kiyantaṃ kālaṃ samādātavyaḥ /
◤sa punar eṣa prātimokṣasaṃvaraḥ samādīyamānaḥ kiyantaṃ kālaṃ samādātavyaḥ?[S489]
㈠此波羅提木叉護。若欲受幾時應受。
㈡又此所說別解律儀。應齊幾時要期而受。
D3480 🈪ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་〖PNབླང་བ།〗ན་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར:བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན།
①sa punar eṣa prātimokṣā saṃvaras samādīyamānas kiyantam kālam samādātavyas
③ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ན་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཇི་སྲིད་འཚོ་དང་ཉིན་ཞག་ཏུ་།།
㈢ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་〖PNབླང་བ།〗ན་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར:བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཇི་སྲིད་འཚོ་དང་ཉིན་ཞག་ཏུ། །སྡོམ་པ་ཡང་དག་བླང་བར་བྱ། །རིས་བདུན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི། །ཇི་སྲིད་〖PN+དུ།〗འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ། །
★0◤ 【yāvajjīvaṃ samādānamahorātraṃ ca saṃvṛteḥ /】[212|11]
①yāvajjīvam samādānam ahorātram ca saṃvṛtes
③སྡོམ་པ་ཡང་དག་བླང་བར་བྱ་།།
◤yāvaj jīvaṃ samādānamahorātraṃ ca saṃvṛteḥ / [S489]
①yāvaj jīvaṃ samādānam ahorātraṃ ca saṃvṛteḥ|
㈠〔偈曰〕：【隨有命善受 正護或日夜】。
㈡頌曰 【別解脫律儀_a 盡壽或晝夜】〖28_4_b〗
🈪ཇི་སྲིད་འཚོ་དང་ཉིན་ཞག་ཏུ། །སྡོམ་པ་ཡང་དག་བླང་བར་བྱ། །
★0◤saptanaikāyikasya prātimokṣasaṃvarasya yāvajjīvaṃ samādānam upavāsasaṃvarasyāhorātramityeṣa niyamaḥ / [212|12-]
◤saptanaikāyikasya prātimokṣasaṃvarasya yāvajjīvaṃ samādānam,[S489]
①saptanaikāyikasya prātimokṣasaṃvarasya yāvat-jīvaṃ samādānam,
㈠釋曰。七部所持波羅提木叉護。隨有命應受。
㈡論曰。七眾所持別解脫戒。唯應盡壽要期而受。
🈪རིས་བདུན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི། །ཇི་སྲིད་〖PN+དུ།〗འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ། །
①sapta naikāyikasya prātimokṣa saṃvarasya yāvajjīvam samādānam upavāsa saṃvarasya ahorātram iti eṣa niyamas
③རིས་བདུན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་།། ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ་།། བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་ཉིན་ཞག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ངེས་སོ་།།
㈢བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་ཉིན་ཞག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ངེས་སོ། །
◤upavāsasaṃvarasya ahorātram ity eṣa niyamaḥ / [S489]
㈠優波婆娑護。一日一夜受時決定。
㈡近住所持別解脫戒。唯一晝夜要期而受。
D3481 🈪བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་ཉིན་ཞག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ངེས་སོ། །
★★◤kiṃ kāraṇam / dvau hi kālaparyantau / [212|13]
♂kiṃ kāraṇat / ♂dvau hi kālaparyantau /
◤kiṃ kāraṇam? dvau hi kālaparyantau-[S489]
㈠如此護時邊有二。
㈡此時定爾。所以者何。戒時邊際但有二種。
D3482 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྲོག་གི་མཐའ་དང་། ཉིན་ཞག་གི་མཐའོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྲོག་གི་མཐའ་དང་། ཉིན་ཞག་གི་མཐའོ། །
①dvau hi kāla paryantau
③དུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་གཉིས་ཏེ་།
◤ahorātraparyantaḥ, jīvitaparyantaś ca / [S489]
㈠種謂壽命邊。日夜邊。
㈡一壽命邊際。二晝夜邊際。
★◤ahorātraparyanto jīvitaparyantaśca / [212|13-]
①ahorātra paryantas jīvita paryantas ca
③སྲོག་གི་མཐའ་དང་། ཉིན་ཞག་གི་མཐའོ་།།
★◤ahārotrāṇāṃ paunaruktyena pakṣādayaḥ / kālo nāma ka eṣa dharmaḥ / [212|14]
♂ahorātraparyanto jīvitaparyantaśca |{4. MS. paryantaścāho... |} ahārotrāṇāṃ paunaruktayena pakṣādayaḥ / ♂kālo nāma ka eṣa dharmaḥ / ♂saṃskāraparidīpanādhi- vacanametat /
◤ahārotrāṇāṃ paunaruktyena pakṣādayaḥ / [S489]
㈠於日夜重說。故成半月護。
㈡重說晝夜為半月等。
D3483 🈪ཟླ་བ་ཕྱེད་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉིན་ཞག་བཟླས་པས་སོ། །
①ahārotrāṇām paunaruktyena pakṣa ādayas kālas nāma kas eṣa dharmas
③ཟླ་བ་ཕྱེད་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉིན་ཞག་བཟླས་པས་སོ་;། དུས་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢ཟླ་བ་ཕྱེད་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉིན་ཞག་བཟླས་པས་སོ། །
◤kālo nāma ka eṣa dharmaḥ?[S489]
㈠何法名時。
㈡時名是何法。
D3484 🈪དུས་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་སྟོན་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ཏེ། སྣང་〖PNགནང་།〗བའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་གླིང་དག་ན་ཉིན་པར་ཞེས་བྱ་ལ། མུན་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་མཚན་མོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤saṃskāraparidīpanādhivacanametat / ālokāvasthā hi dvīpeṣu divasa ityucyate / [212|15]
♂ālokāvasthā hi dvīpeṣu divasa ityucyate / ♂tamo 'vasthā rātriḥ /
◤saṃskāraparidīpanādhivacanametat / [S489]
㈠此名顯有為法義。
㈡謂諸行增語。
①saṃskāra paridīpana adhivacanam etat
③དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་སྟོན་པའི་ཚིག་བླ་དགས་ཡིན་ཏེ་།
㈢དུས་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་སྟོན་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ཏེ། སྣང་〖PNགནང་།〗བའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་གླིང་དག་ན་ཉིན་པར་ཞེས་བྱ་ལ། མུན་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་མཚན་མོ་ཞེས་བྱའོ། །
①āloka avasthā hi dvīpeṣu divasas iti ucyate
③སྣང་བའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་གླིང་དག་ན་ཉིན་པར་ཞེས་བྱ་ལ་།
◤ālokāvasthā hi dvīpeṣu ‘divasaḥ’ ityucyate, tamo 'vasthā ‘rātriḥ’ / [S489]
㈠於四洲是光位說名曰。闇位說名夜。
㈡於四洲中光位闇位如其次第立晝夜名二邊際中盡壽可爾。
★◤tamo 'vasthā rātriḥ / yuktaṃ tāvajjīvitādūrdhvaṃ satyapi samādāne saṃvarasyānutpattiḥ / [212|16]
♂yuktaṃ tāvajjīvitādūrdhvaṃ satyapi samādāne saṃvarasyānutpattiḥ{5. MS. nutpattiṃ |} /
◤yuktaṃ tāvaj jīvitād ūrdhvaṃ saty api samādāne saṃvarasyānutpattiḥ;[S489]
㈠此義可然。謂從命終後。雖復有受護不得生。
㈡於命終後雖有要期而不能生別解脫戒。
D3485 🈪རེ་ཞིག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་〖PNའོག་ཏུ།〗ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོད་ཀྱང་ལུས་སྐལ་བ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་། དེར་〖PNདེ།〗སྦྱོར་བ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང་། མི་དྲན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་།〗སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་རིགས་ན། ཡང་ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཞག་ལྔ་འམ་ཞག་བཅུ་ཡང་རུང་སྟེ།
①tamas vasthā rātris
③མུན་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་མཚན་མོ་ཞེས་བྱའོ་།།
①yuktam tāvat jīvitāt ūrdhvam sati api samādāne saṃvarasya anutpattis
③རེ་ཞིག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོད་ཀྱང་ ****[@181a]**** *་།།
㈢རེ་ཞིག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་〖PNའོག་ཏུ།〗ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོད་ཀྱང་{181a}ལུས་སྐལ་བ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་། དེར་〖PNདེ།〗སྦྱོར་བ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང་། མི་དྲན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་།〗སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་རིགས་ན། ཡང་ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཞག་ལྔ་འམ་ཞག་བཅུ་ཡང་རུང་སྟེ། བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་〖PN-ཡང་ །〗མང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་གང་ཉིན་ཞག་གི་བསྙེན་གནས་ཁོ་ན་བསྟན་པ་འདིས་ན་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །
★0◤visabhāgatvādāśrayasya tena ca tatrāprayogādasmaraṇācca / [212|17]
◤visabhāgatvādāśrayasya tena ca tatrāprayogād, asmaraṇācca / [S489]
㈠依止非同分故。由此依止於中不能起加行故。不能令憶本行故。
㈡依身別故。別依身中無加行故無憶念故。
①visabhāga tvāt āśrayasya tena ca tatra aprayogāt asmaraṇāt ca
③ལུས་སྐལ་བ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་། དེར་སྦྱོར་བ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང་། མི་དྲན་པའི་ཕྱིར་དང་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་རིགས་ན་།
★◤athāhorātrādūrdhvaṃ pañcarātraṃ daśarātraṃ vā upavāsasamādānasya kaḥ pratibandho bahūnāmupavāsasaṃvarāṇāmutpattau / [212|17-]
♂athāhorātrādūrdhvaṃ pañcarātraṃ daśarātraṃ vā upavāsasamādānasya kaḥ pratibandho bahūnāmupavāsasaṃvarā-[ 18b. 12B. III ] ṇāmutpattau /
◤athāhorātrādūrdhvaṃ pañcarātraṃ daśarātraṃ vā upavāsasamādānasya kaḥ pratibandho bahūnām upavāsasaṃvarāṇāmutpattau?[S489]
①athāhorātrādūrdhvaṃ pañca-rātraṃ daśarātraṃ vā upavāsa-samādānasya kaḥ pratibandho bahūnām upavāsa-saṃvarāṇām utpattau?
㈠若人一日一夜後，或五日或十日，受優波婆娑護。於多優波婆娑護生中，何法能遮。
㈡一晝夜後，或五或十晝夜等中，受近住戒。何法為障，令彼眾多近住律儀非亦得起。
🈪བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་〖PN-ཡང་ །〗མང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་གང་ཉིན་ཞག་གི་བསྙེན་གནས་ཁོ་ན་བསྟན་པ་འདིས་ན་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །
①atha ahorātrāt ūrdhvam pañca rātram daśa rātram vā upavāsa samādānasya kas pratibandhas bahūnām upavāsa saṃvarāṇām utpattau
③ཡང་ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཞག་ལྔ་འམ་ཞག་བཅུ་ཡང་རུང་སྟེ། བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་མང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་སུ་ཞིག་བགེགས་བྱེད་།
★◤itthamasti pratibandho yadbhagavānahorātrikamevopavāsaṃ sūtre śāstisma / [212|19-]
♂itthamasti pratibandho yadbhagavānaho- rātrikamevopavāsaṃ sūtre śāsti sma /
◤ittham asti pratibandho yad bhagavānāhorātrikamevopavāsaṃ sūtre śāsti sma / [S489]
㈠應有法能遮，由如來於經中說：優波婆娑護，但一日一夜。
㈡必應有法能為障礙，以薄伽梵於契經中說：近住律儀唯一晝夜。
①ittham asti pratibandhas yat bhagavān ahorātrikam eva upavāsam sūtre śāstisma
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་གང་ཉིན་ཞག་གི་བསྙེན་གནས་ཁོ་ན་བསྟན་པ་འདིས་ན་བགེགས་བྱེད་པ་ཡོད་དོ་།།
★0◤idamidānīṃ saṃpradhāryam / [212|20]
◤idamidānīṃ sampradhāryam-- kiṃ tāvadahorātrādūrdhvaṃ saṃvarasyānutpattiṃ paśyatā tathāgatenāhorātrika upavāso deśitaḥ,[S489]
㈠此義今應思。為如來見一日一夜後優波婆娑護不得生故。但說優波婆娑護一日一夜為。
㈡故於如是義應共尋思。為佛正觀一晝夜後理無容起近住律儀。故於經中說一晝夜。
D3486 🈪ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་〖PN-ཅི།〗ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཏུ་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་གཟིགས་ནས་ཉིན་ཞག་པའི་བསྙེན་གནས་བསྟན་ཏམ།
①idam idānīm saṃpradhāryam
③ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་〖PN-ཅི།〗ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཏུ་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་གཟིགས་ནས་ཉིན་ཞག་པའི་བསྙེན་གནས་བསྟན་ཏམ། འོན་ཏེ་དབང་པོ་གདུལ་དཀའ་བ་རྣམས་ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཆེད་གཅིག་ཡིན། དེ་དེ་ལྟར་བརྟག་ག་ལ་ནུས། ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་པ:སྐྱེ་བ་〖PNསྐྱེས་པ།〗ལ་ཡང་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kiṃ tāvadahorātrādūrdhvaṃ saṃvarasyānutpartti paśyatā tathāgatenāhorātrika upavāso deśita utāho durbalendriyāṇāmahorātrake 'pi saṃvarasamādānena saṃniyojanārthamiti / [212|20-]
♂kiṃ tāvadahorātrādūrdhvaṃ saṃvaratyānutpattiṃ paśyatā tathāgatenāhorātrika upavāso deśita utāho durbalendriyāṇāmahorātrake 'pi saṃvarasamādānena saṃniyojanārthamiti /
①kim tāvat ahorātrāt ūrdhvam saṃvarasya anutpartti paśyatā tathāgatena ahorātrikas upavāsas deśitas uta aho durbala indriyāṇām ahorātrake api saṃsaṃniyojana artham iti
③རེ་ཞིག་ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ཉིན་ཞག་གི་འོག་ཏུ་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བར་གཟིགས་ནས་ཉིན་ཞག་པའི་བསྙེན་གནས་བསྟན་ཏམ། འོན་ཏེ་དབང་པོ་གདུལ་དཀའ་བ་རྣམས་ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཆེད་གཅིག་ཡིན་།
◤utāho durbalendriyāṇām ahorātrake 'pi saṃvarasamādānena sanniyojanārtham iti / [S489]
①utāho durbala-indriyāṇām ahorātra-ke 'pi saṃvara-samādāna saṃniyojana-artham iti|
㈠為安立難調伏根眾生，正受優波婆娑護。止於一日一夜中。
㈡為觀所化根難調者，且應授與一晝夜戒。
🈪འོན་ཏེ་དབང་པོ་གདུལ་དཀའ་བ་རྣམས་ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཆེད་གཅིག་ཡིན།
★0◤kutastvetadevaṃ tarkyate / [212|22]
◤kutastvetadevaṃ tarkyate? ahorātrāt pareṇāpi saṃvarotpattau yuktyavirodhāt / [S489]
㈠如此事云何可思度。此時若護得生。與何道理相違。此事後不曾見如來為一人說故。
㈡依何理教作如是言。過此戒生不違理故。
🈪དེ་དེ་ལྟར་བརྟག་ག་ལ་ནུས། ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་པ:སྐྱེ་བ་〖PNསྐྱེས་པ།〗ལ་ཡང་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kutas tu etat evam tarkyate
③དེ་དེ་ལྟར་བརྟག་ག་ལ་ནུས་།
★0◤ahorātrāt pareṇāpi saṃvarotpattau yuktyavirodhāt / [212|22-]
◤tadetat kasyacidapyahorātrādūrdhvamadeśānāṃ necchanti vaibhāṣikāḥ // [S489]
㈠毘婆沙師。非如來所說則不敢說。
㈡毘婆沙者作如是言。曾無契經說過晝夜有別受得近住律儀。是故我宗不許斯義。
D3487 🈪ཕྱིན་ཆད་པོ་འདི་སུ་ལ་ཡང་མ་བསྟན་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་དོ། །
①ahorātrāt pareṇa api saṃvara utpattau yukti avirodhāt
③ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།།
★0◤tadetatkasyacidapyahorātrādūrdhvamadeśanāṃ necchanti vaibhāṣikāḥ / [212|23-]
◤[S490]
★0◤asaṃvarasyedānīṃ kaḥ kālaniyamaḥ / [212|24]
◤asaṃvarasyedānīṃ kaḥ kālaniyamaḥ?[S490]
㈠不護決定時云何。
㈡依何邊際得不律儀。
D3488 🈪ད་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་དུས་ངེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
①tat etat kasyacid api ahorātrāt ūrdhvam adeśanām na icchanti vaibhāṣikās asaṃvarasya idānīm kas kāla niyamas
③ཕྱིན་ཆད་པོ་འདི་སུ་ལ་ཡང་མ་བསྟན་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་དོ་།། ད་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་དུས་ངེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཕྱིན་ཆད་པོ་འདི་སུ་ལ་ཡང་མ་བསྟན་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་དོ། །
★◤ 【nāsaṃvaro 'styahorātraṃ 】[212|25]
①na asaṃvaras sti ahorātram
③ཉིན་ཞག་པ་ཡི་སྡོམ་མིན་མེད་།།
㈢ད་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་དུས་ངེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཉིན་ཞག་པ་ཡི་སྡོམ་མིན་མེད། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པ་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེའོ་〖PNསྐྱེའི།〗ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་བཞིན་དུ་ཉིན་ཞག་པ་ནི་མེད་དོ། །
◤nāsaṃvaro 'styahorātram,[S490]
㈠〔偈曰〕：【無日夜不護】。
㈡頌曰 【惡戒無晝夜】〖28_4_c〗
🈪ཉིན་ཞག་པ་ཡི་སྡོམ་མིན་མེད། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པ་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེའོ་〖PNསྐྱེའི།〗ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་བཞིན་དུ་ཉིན་ཞག་པ་ནི་མེད་དོ། །
★◤yāvajjīvaṃ pāpakarmābhyupagamādasaṃvara upajāyate nāhorātraṃ yathopavāsaḥ / [212|26]
♂nāsaṃvaro 'styahorātraṃ yāvajjīvaṃ pāpakarmābhyupagamādasaṃvara{6. MS. ...karmmānyupa... |} upajāyate nāhorātraṃ yathopavāsaḥ /
◤yāvaj jīvaṃ pāpakarmābhyupagamādasaṃvara upajāyate nāhorātram, yathopavāsaḥ / [S490]
㈠釋曰。由此人樂一期作惡業。是故不護生。不得止一日一夜。不如優波婆娑護。
㈡論曰。要期盡壽造諸惡業得不律儀。非一晝夜如近住戒。
①yāvajjīvam pāpa karma abhyupagamāt asaṃvaras upajāyate na ahorātram yathā upavāsas
③ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པ་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེའོ་ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་བཞིན་དུ་ཉིན་ཞག་པ་ནི་མེད་དོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དེ་ལྟར་ནོད་མེད་ཅེས་གྲག། ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་ལྟར་བདག་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་སུ་ཡང་མེད་དེ། ལས་སྨད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
0◤kiṃ kāraṇam / [S490]
㈠何以故。如彼執。
㈡所以者何。
★◤ 【na kilaivaṃ pragṛhyate // VAkK_4.27 //】[213|01]
♂@213 na kilaivaṃ pragṛhyate{1. G. sa gṛhyate |} //27//
◤na kilaivaṃ pragṛhyate // 27 // [S490]
①na kila evaṃ pragṛhyate||27||
㈠〔偈曰〕：【由不受如此】。
㈡【謂非如善受】〖28_4_d〗
D3489 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དེ་ལྟར་ནོད་མེད་ཅེས་གྲག།
①na kila evam pragṛhyate
③དེ་དེ་ལྟར་ནོད་མེད་ཅེས་གྲག་།
★◤na kila kaścidevamasaṃvaraṃ samādatte yathopavāsaṃ kaccidahamahorātramasaṃvṛtaḥ syāmiti / [213|02-]
♂na kila kaścidevamasaṃvaraṃ{2. MS. ...saṃvara |} samādatte{3. MS. samādatta |} yathopavāsaṃ kaccidahamahorātramasaṃvṛtaḥ syāmiti /
◤na kila kaś cid evam asaṃvaraṃ samādatte yathopavāsam—kac cid aham ahorātramasaṃvṛtaḥ syām iti; [S490]
㈠釋曰。無人受不護。如受優波婆娑護。願我一日一夜中.受持不護。
㈡謂此非如善戒受故。謂必無有立限對師受不律儀如近住戒，我一晝夜.定受不律儀。
🈪ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་ལྟར་བདག་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་སུ་ཡང་མེད་དེ།
①na kila kaścid evam asaṃvaram samādatte yathā upavāsam kaccit aham ahorātram asaṃvṛtas syām iti
③ཇི་ལྟར་བསྙེན་གནས་པ་ལྟར་བདག་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་སུ་ཡང་མེད་དེ་།
★0◤kutsitatvātkarmaṇaḥ / [213|03]
◤kutsitatvāt karmaṇaḥ / [S490]
㈠由此業是聰慧人所訶。
㈡此是智人所訶厭業故。
🈪ལས་སྨད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①kutsita tvāt karmaṇas
③ལས་སྨད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤evaṃ caiva na kaścidādatte kaccidahaṃ yāvajīvamasaṃvṛtaḥ syāmiti / [213|03-]
♂evaṃ caiva na kaścidādatte kaccidahaṃ{4. MS. kaścidaha |} yāvajjīvamasaṃvṛtaḥ syāmiti /
◤evaṃ caiva na kaś cid ādatte- kac cid ahaṃ yāvajjīvamasaṃvṛtaḥ syām iti / [S490]
㈠若爾，亦無如此受持.願我一期中受持不護。
㈡若爾，亦無有立限對師.我乃至命終定受惡戒。
🈪དེ་ལྟ་ན་བདག་ནི་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ལེན་པ་ནི་〖PNཡང་།〗སུ་ཡང་མེད་པས་
★◤yāvajjīvamapyasya lābho na syāt / [213|04]
♂yāvajjīvamapyasya lābho na syāt{5. MS nāt |} /
◤yāvajjīvam apy asya lābho na syāt / [S490]
㈠是故勿一期得不護。
㈡勿盡形壽得不律儀。
🈪ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དེ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadyapi naivamādatte tathāpyatyantavipannenāśayena tāṃ kriyāṃ prakurvannasaṃvaraṃ pratilabhate na kālāntaravipannena / [213|04-]
◤yady api naivamādatte, tathāpy atyantavipannenāśayena tāṃ kriyāṃ prakurvann asaṃvaraṃ pratilabhate, na kālāntaravipannena / [S490]
①yady api naivamādatte, tathāpy atyanta-vipanna āśayena tāṃ kriyāṃ pra-kurvan prakurvann asaṃvaraṃ pratilabhate, na kālāntaravipannena |
㈠雖不受持如此。由一向違善，故意作此惡事，故得不護；不由暫時違善故意得。是故皆得一生不護。
㈡雖無對師要期盡壽作諸惡業。由起畢竟壞善意樂，得不律儀；非起暫時壞善意樂。無師令彼得不律儀。故不律儀無一晝夜。
D3490 🈪གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མི་ལེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཏན་དུ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་པས་བྱ་བ་དེ་བྱེད་པ་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ལོག་བར་ཞུགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①evam ca eva na kaścid ādatte kaccit aham yāvajīvam asaṃvṛtas syām iti yāvat jīvam api asya lābhas na syāt yadi api na evam ādatte tathā api atyanta vipannena āśayena tām kriyām prakurvan= asaṃvaram pratilabhate na kāla antara vipannena
③དེ་ལྟ་ན་བདག་ནི་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ལེན་པ་ནི་སུ་ཡང་མེད་པས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དེ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མི་ལེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཏན་དུ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་པས་བྱ་བ་དེ་བྱེད་པ་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ལོག་བར་ཞུགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་བདག་ནི་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ལེན་པ་ནི་〖PNཡང་།〗སུ་ཡང་མེད་པས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་དེ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
㈢གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མི་ལེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཏན་དུ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་པས་བྱ་བ་དེ་བྱེད་པ་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་ལོག་བར་ཞུགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤upavāsasaṃvarastu samādānabalādhānādanātyantike 'pyāśaye labhyata eva / [213|06]
♂upavāsasaṃvarastu samādānabalādhānādanātyantike- ‘pyāśaye labhyata eva /
◤upavāsasaṃvaras tu samādānabalādhānād anātyantike 'py āśaye labhyata eva; saṃvarārthitvāt / [S490]
①upavāsa-saṃvaras tu samādāna-bala-ādhānād an-ātyantike 'py āśaye labhyata eva; saṃvarārthitvāt|
㈠優波婆娑護。雖心不一向。由求受故意力。是故一日一夜。得隨所求故。
㈡然近住戒由現對師要期受力。雖無畢竟壞惡意樂。而得律儀。
D3491 🈪བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གཏན་དུ་བའི་བསམ་པ་མ་ཡིན་ཡང་སྡོམ་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་འཐོབ་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤saṃvarārthitvāt / [213|07]
①upavāsa saṃvaras tu samādāna balā dhānāt anāti antike pyāśaye labhyate eva saṃvara arthi tvāt
㈢བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ནི་གཏན་དུ་བའི་བསམ་པ་མ་ཡིན་ཡང་སྡོམ་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་འཐོབ་པ་ཉིད་དོ། །
★◤yadi punaḥ kaścidasaṃvareṇāpyarthī kālāntaramasaṃvaraṃ samādadīta so 'vaśyaṃ labheta / [213|07-]
♂yadi pu-[ 19a. 12A. VI ] naḥ kaścidasaṃvareṇāpyarthī kālāntaramasaṃvaraṃ samādadītaṃ so 'vaśyaṃ labheta /
◤yadi punaḥ kaś cidasaṃvareṇāpyarthī kālāntaramasaṃvaraṃ samādadīta, so 'vaśyaṃ labheta / [S490]
㈠若有人求得不護。暫時受不護。必得不護。
㈡設有對師要期暫受不律儀者。亦必應得。
D3492 🈪གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་འགྱུར་ན་དེས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །
①yadi punar kaścid asaṃvareṇa api arthī kāla antaram asaṃvaram samādadīta sas avaśyam labheta
㈢གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དོན་དུ་གཉེར་{181b}ཞིང་དུས་གཞན་གྱི་བར་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་འགྱུར་ན་དེས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤na tvedadṛṣṭamiti naivaṃ vyavasthāpyate / [213|08]
♂na tvetaddṛṣṭamiti naivaṃ vyavasthāpyate /
◤na tvetad dṛṣṭamiti naivaṃ vyavasthāpyate // [S490]
㈠此義非所曾見故。不可立如此。
㈡然未曾見故不立有。
🈪དེ་ནི་མ་མཐོང་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །
①na tveda dṛṣṭam iti na evam vyavasthāpyate
㈢དེ་ནི་མ་མཐོང་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །
★0◤avijñaptivadasaṃvaro 'pi nāsti dravyata iti sautrāntikāḥ / [213|09]
◤avijñaptivadasaṃvaro 'pi nāsti dravyata iti sautrāntikāḥ / [S490]
㈠經部師說。如護無教非有實物。不護亦爾。非有實物。
㈡經部師說如善律儀無別實物名為無表。此不律儀亦應非實。
D3493 🈪མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་རྫས་སུ་ནི་མེད་ཀྱི་སྡིག་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་བཅས་〖PNབྱ་བ།〗པ་དེ་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སེམས་དགེ་བ་ལ་ཡང་དེ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤sa eva tu pāpakriyābhisaṃdhirasaṃvaraḥ / [213|09-]
◤sa eva tu pāpakriyābhisandhirasaṃvaraḥ / [S490]
㈠此不護以求惡事故意為體。
㈡即欲造惡不善意樂
★★◤sānubandho yataḥ kuśalacitto 'pi tadvānucyate / [213|10]
♂sānubandho yataḥ kuśalacitto 'pi tadvānu{6. Y. adds iti |}cyate /
◤sānubandho yataḥ kuśalacitto 'pi tadvānityucyate; tasyānirākṛtatvāt // 27 // [S490]
㈠共隨續事。因此若人雖起善心。猶說有不護。以不棄捨此故。
㈡相續不捨名不律儀。由此後時善心雖起而名成就不律儀者。以不捨此阿世耶故。
①avijñapti vat asaṃvaras api na asti dravyate iti sautra antikās sas eva tu pāpa kriyā abhisaṃdhis asaṃvaras sa anubandhas yatas kuśala cittas api tat vā an ucyate
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་རྫས་སུ་ནི་མེད་ཀྱི་སྡིག་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་རྫས་སུ་ནི་མེད་ཀྱི་སྡིག་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་བཅས་〖PNབྱ་བ།〗པ་དེ་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སེམས་དགེ་བ་ལ་ཡང་དེ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤tasyānirākṛtatvāt / [213|10-]
①tasya anirākṛta tvāt
③དེས་ན་སེམས་དགེ་བ་ལ་ཡང་དེ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤athāhorātraṃ gṛhyamāṇa upavāsaḥ kathaṃ grahītavyaḥ / [213|12]
◤athāhorātraṃ gṛhyamāṇa upavāsaḥ kathaṃ grahītavyaḥ?[S490]
㈠復次此優波婆娑護。若人欲一日一夜受。受法云何。
㈡說一晝夜近住律儀。欲正受時當如何受。
①atha ahorātram gṛhyamāṇas upavāsas katham grahītavyas
③ཡང་བསྙེན་གནས་ཉིན་ཞག་ཏུ་ནོད་ན་ཅི་ལྟར་མནོད་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་བསྙེན་གནས་ཉིན་ཞག་ཏུ་ནོད་ན་ཅི་ལྟར་མནོད་〖Pམནོད་ན་ཇི་ལྟར་མནོད།Nགནོད་ན་ཇི་ལྟར་གནོད།〗པར་བྱ་ཞེ་ན། དམའ་བར་འདུག་སྨྲས་བཟླས་པ་ཡིས། །མི་བརྒྱན་ནམ་ནི་ནང་〖PNནངས།〗པར་དུ། །བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་ཚང་བར་ནི། །ནང་པར་གཞན་ལས་མནོད་〖Nགནོད།〗པར་བྱ། །དམའ་བར་འདུག་པ་ནི་ཙོག་ཙོག་པོར་འདུག་པའམ་པུས་མོ་བཙུགས་ནས། ཐལ་མོ་སྣོལ་བའམ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་སྟེ། ནད་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤ 【■kālyaṃ grāhyo 'nyato nīcaiḥ sthitenoktānuvāditā /】[213|13-]
♂kālyaṃ grāhyo 'nyato nīcaiḥ sthitenoktānuvāditā /
①kālyam grāhyas anyatas nīcais sthitena ukta anuvāditā
③དམའ་བར་འདུག་སྨྲས་བཟླས་པ་ཡིས་།། མི་བརྒྱན་ནམ་ནི་ནང་པར་དུ་།།
◤kālyaṃ grāhyo 'nyato nīcaiḥ sthitenoktānuvāditā / [S490]
㈠〔偈曰〕：【晨朝從他受 下坐隨後說】。
㈡頌曰 【近住於晨旦_a 下座從師受】〖29_4_b〗
★◤【 upavāsaḥ samagrāṅgo nirbhuṣeṇāniśākṣayāt // VAkK_4.28 //】
♂upavāsaḥ samagrāṅgo nirbhūṣeṇāniśākṣayāt //28//
◤upavāsaḥ samagrāṅgo nirbhūṣeṇāniśākṣayāt // 28 // [S490]
①upavāsa samagrāṅga nirbhūṣa āniśā-kṣayāt||28||
㈠【布薩護具分 離莊飾晝夜】。
㈡ 【隨教說具支_c 離嚴飾晝夜】〖29_4_d〗
🈪◦2082ཡང་བསྙེན་གནས་ཉིན་ཞག་ཏུ་ནོད་ན་ཅི་ལྟར་མནོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། དམའ་བར་འདུག་སྨྲས་བཟླས་པ་ཡིས། །མི་བརྒྱན་ནམ་ནི་ནང་པར་དུ། །བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་ཚང་བར་ནི། །ནང་པར་གཞན་ལས་མནོད་པར་བྱ། །
★0◤kālyaṃ tāvatsūryodayakāle ahorātrikatvātsaṃvarasya / [213|15]
◤kālyaṃ tāvat sūryodayakāle; ahorātrikatvāt saṃvarasya / [S490]
㈠釋曰。晨朝者。謂日初出時。此護時最促。唯一日一夜故。
㈡論曰。近住律儀於晨旦受。謂受此戒要日出時。此戒要經一晝夜故。
①upavāsas samagra aṅgas nirbhuṣeṇa aniśā kṣayāt kālyam tāvat sūrya udaya kāle ahorātrika tvāt saṃvarasya
③བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་ཚང་བར་ནི་།།
★◤yastu pūrvakṛtasamādāno nityamaṣṭabhyāmupaceṣyāmīti sa bhuktvāpi gṛhṇīyāt / [213|15-]
♂yastu pūrvakṛtasamādāno nityamaṣṭabhyāmupace- ṣyāmīti sa bhuktvāpi gṛhṇīyāt /
◤yastu pūrvakṛtasamādānaḥ, ‘nityamaṣṭamyāmupaceṣyāmi’ iti, sa bhuktvāpi gṛhṇīyāt / [S490]
①yastu pūrvakṛta-samādānaḥ, ‘nityamaṣṭamyāmupaceṣyāmi’ iti, sa bhuktvāpi gṛhṇīyāt|
㈠若人先已作求受意。謂我恒於第八日等時。必應受優波婆娑護。若食已亦得受。
㈡諸有先作如是要期。謂我恒於月八日等必當受此近住律儀。若旦有礙緣齋竟亦得受。
★0◤anyataśca grahītavyo na svayamevāparāpekṣayā satsvapi pratyayeṣvanatikramārtham / [213|16-]
◤anyataś ca grahītavyaḥ, na svayamevāparāpekṣayā satsvapi pratyayeṣvanatikramārtham / [S490]
㈠亦應從他受。不得自受。由此觀他故。若有犯因緣。為不犯故。
㈡3此必從師無容自受。以後若遇諸犯戒緣。由愧戒師能不違犯。
①yas tu pūrva kṛta samādānas nityam aṣṭabhyām upaceṣyāmi iti sa bhuktvā api gṛhṇīyāt anyatas ca grahītavyas na svayam eva apara apekṣayā satsu api pratyayeṣu anatikrama artham
③ནང་པར་གཞན་ལས་མནོད་པར་བྱ་།།
★◤nīcaiḥ sthitenotkuṭṭakena vā jānupātena vā kapotakamañjaliṃ kṛtvā 'nyatra sthāsyāt / [213|17-]
♂nīcaiḥ sthitenotkuṭṭakena vā jānupātena vā kapokamañjaliṃ kṛtvā'nyatra sthāsyāt /
◤nīcaiḥ sthitenotkuṭṭakena vā jānupātena vā kapotakamañjaliṃ kṛtvā'nyatra sthāsyāt / [S490]
①nīcaiḥ sthitena utkuṭaka/utkuṭuka vā jānu-pāta vā kapotakamañjaliṃ kṛtvā'nyatra sthāsyāt|
㈠下坐者，或蹲或跪，下心合掌，除病時。
㈡1言下座者，謂在師前居卑劣座。或蹲或跪，曲躬合掌，唯除有病。
🈪དམའ་བར་འདུག་པ་ནི་ཙོག་ཙོག་པོར་འདུག་པའམ་པུས་མོ་བཙུགས་ནས། ཐལ་མོ་སྣོལ་བའམ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་སྟེ། ནད་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
①nīcais sthitena utkuṭṭakena vā jānu pātena vā kapotakam añjalim kṛtvā nyatra sthāsyāt
③དམའ་བར་འདུག་པ་ནི་ཙོག་ཙོག་པོར་འདུག་པའམ་པུས་མོ་བཙུགས་ནས། ཐལ་མོ་སྣོལ་བའམ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་སྟེ། ནད་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ་།།
★0◤agauravasya hi saṃvaro notpadyate / [213|18-]
◤agauravasya hi saṃvaro notpadyate / [S490]
㈠若人無恭敬心。諸善護則不生。
㈡2若不恭敬不發律儀。
🈪◦2083མ་གུས་པ་ནི་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེའོ། །
①agauravasya hi saṃvaras na utpadyate
㈢མ་གུས་པ་ནི་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེའོ། །
◤[S491]
★★◤dātuśca vacanamanubruvīta / na pūrvaṃ na yugapat / [213|19]
♂dātuśca vacanamanubruvīta{7. MS. ...bruvata |} / ♂na pūrvaṃ na yugapat /
◤dātuś ca vacanamanubruvīta / [S491]
㈠隨施戒人語。後說
㈡受此戒者應隨師教受者後說。
🈪◦2084འབོགས་པ་པོས་ཚིག་མ་སྨྲས་པར་སྔར་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ལ་ཁ་བསྙམས་ཏེ་སྨྲ་བར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ།
①dātus ca vacanam anubruvīta na pūrvam na yugapad
③འབོགས་པ་པོས་ཚིག་མ་སྨྲས་པར་སྔར་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ལ་ཁ་བསྙམས་ཏེ་སྨྲ་བར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ་།
㈢འབོགས་〖PNའབོག〗པ་པོས་ཚིག་མ་སྨྲས་པར་སྔར་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ལ་ཁ་བསྙམས་〖PNསྙམས།〗ཏེ་སྨྲ་བར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་གཞན་ལས་མནོས་〖Nམནོས།〗པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་འབོགས་〖PNའབོག〗པ་དང་ནོད་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤na pūrvaṃ na yugapat / [S491]
㈠勿前勿俱。
㈡勿前勿俱。
★0◤evaṃ hyasau parasmāt gṛhīto bhavati / [213|19-]
◤evaṃ hyasau parasmād gṛhīto bhavati / [S491]
㈠若爾可說從他受。
㈡如是方成從師教受。
★0◤anyathā hi dānagrahaṇaṃ na sidhyet / [213|20]
◤anyathā hi dānagrahaṇaṃ na sidhyet / [S491]
㈠若不爾，受施皆不成。
㈡異此授受二俱不成。
🈪དེ་ལྟར་ན་འདི་གཞན་ལས་མནོས་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་འབོགས་པ་དང་ནོད་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤samagrāṅgaścāṣṭāṅga eva grahītavyo na vikalāṅgaḥ / [213|20-]
◤samagrāṅgaś cāṣṭāṅga eva grahītavyaḥ, na vikalāṅgaḥ / [S491]
㈠若受必須具分受。不可減。
㈡具受八支方成近住。隨有所闕近住不成。
★★◤nirbhūṣeṇa ca / ājasrikamabhyalaṅkāraṃ muktvā / [213|21]
♂nirbhūṣeṇa ca / ājasrikamabhyalaṃkāraṃ{8. MS. ...kālaṃ |} muktvā /
◤nirbhūṣeṇa ca / ājasrikamabhyalaṅkāraḥ muktvā / [S491]
㈠分離莊飾者。離非舊莊飾。
㈡受此律儀必離嚴飾。
🈪◦2085མི་བརྒྱན་པ་ནི་རྒྱན་ནར་མ་མ་གཏོགས་ཏེ་རྒྱན་ནར་མ་ནི་མཚར་གཅིག་རྒྱགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །
①evam hi asau parasmāt gṛhītas bhavati anyathā hi dāna grahaṇam na sidhyet samagra aṅgas ca aṣṭa aṅgas eva grahītavyas na vikala aṅgas nirbhūṣeṇa ca ājasrikam abhyalaṅkāram muktvā
③དེ་ལྟར་ན་འདི་གཞན་ལས་མནོས་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་འབོགས་པ་དང་ནོད་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★★◤ājasriko hyalaṅkāro nātyarthaṃ madamādadhāti / [213|22]
♂ājasriko hyalaṃkāro nātyarthaṃ madamādadhāti /
◤ājasriko hyalaṅkāro nātyarthaṃ madamādadhāti / [S491]
㈠何以故。若常所用莊飾。不生極醉亂心如新莊飾。
㈡憍逸處故。常嚴身具不必須捨。緣彼不能生甚憍逸如新異故。
①ājasrikas hi alaṅkāras na atyartham madam ādadhāti
③མི་བརྒྱན་པ་ནི་རྒྱན་ནར་མ་མ་གཏོགས་ཏེ་རྒྱན་ནར་མ་ནི་མཚར་གཅིག་རྒྱགས་པར་མི་བྱེད་དོ་།།
㈢མི་བརྒྱན་པ་ནི:རྒྱན་ནར་མ་〖PNབརྒྱན་ནར།〗མ་གཏོགས་ཏེ་རྒྱན་ནར་མ་ནི་མཚར་གཅིག་རྒྱགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །
◤ārātriparikṣayācca grahītavyaḥ, yāvat punaḥ sūryodayāt / [S491]
㈠若受必須盡一日夜。至明旦
㈡受此律儀必須晝夜。謂至明旦日初出時。
🈪◦2086ནམ་ནངས་ཀྱི་བར་དུ་མནོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཉི་མ་ཤར་གྱི་བར་དུའོ། །
🈪◦2087ཡན་ལག་བརྒྱད་ཚང་བར་མནོད་པར་བྱ་བའི་ཡན་ལག་མ་ཚང་བར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪◦2088ནང་པར་ནི་རེ་ཞིག་ཉི་མ་ཤར་བའི་ཚེ་སྟེ། ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪◦2089གང་གིས་ཚེས་བརྒྱད་ལ་རྟག་ཏུ་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྔོན་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱས་པ་དེ་ནི་ཟས་ཟོས་ནས་ཀྱང་མནོད་པར་བྱའོ། །
★◤ārātriparikṣayācca grahītavyo yāvat punaḥ sūryodayāt / [213|22-]
♂ārātriparikṣayā-[ 19b. 12B. IV ] cca grahītavyo yāvat punaḥ sūryodayāt /
①ārātri parikṣayāt ca grahītavyas yāvat punar sūrya udayāt
③ནམ་ནངས་ཀྱི་བར་དུ་མནོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཉི་མ་ཤར་གྱི་བར་དུའོ་།། ཡན་ལག་བརྒྱད་ཚང་བར་མནོད་པར་བྱ་བའི་ཡན་ལག་མ་ཚང་བར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ནང་པར་ནི་རེ་ཞིག་ཉི་མ་ཤར་བའི་ཚེ་སྟེ། ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། གང་གིས་ཚེས་བརྒྱད་ལ་རྟག་ཏུ་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྔོན་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱས་པ་དེ་ནི་ཟས་ཟོས་ནས་ཀྱང་མནོད་པར་བྱའོ་།། གཞན་ལས་མནོད་པར་བྱའི་བདག་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ནམ་ནངས་ཀྱི་བར་དུ་མནོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཉི་མ་ཤར་གྱི་བར་དུའོ། །
㈢ཡན་ལག་བརྒྱད་ཚང་བར:མནོད་པར་བྱ་བའི་〖PNནོད་པར་བྱའི།〗ཡན་ལག་མ་ཚང་བར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ato 'nyathā gṛhṇataḥ sucaritamātraṃ syānnatūpavāsasaṃvaraḥ / [213|23-]
㈢ནང་པར་ནི་རེ་ཞིག་ཉི་མ་ཤར་བའི་ཚེ་སྟེ། ཉིན་ཞག་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ato 'nyathā gṛhaṇataḥ sucaritamātraṃ syāt, na tūpavāsasaṃvaraḥ / [S491]
㈢གང་གིས་ཚེས་བརྒྱད་ལ་རྟག་ཏུ་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྔོན་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱས་པ་དེ་〖PNདེས།〗ནི་ཟས་ཟོས་ནས་ཀྱང་མནོད་〖Nགནོད།〗པར་བྱའོ། །
㈠若不如此法受。但生善行。不得優波婆娑護。
㈡若不如斯依法受者。但生妙行不得律儀。
🈪◦2090གཞན་ལས་མནོད་པར་བྱའི་བདག་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ལ་ལྟོས་པས་ནི་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱང་མི་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་།
🈪དེ་ལས་གཞན་དུ་མནོས་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①atas anyathā gṛhṇatas su carita mātram syāt na tu upa vāsa saṃvaras
③གཞན་ལ་ལྟོས་པས་ནི་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱང་མི་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ལས་གཞན་དུ་མནོས་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་ལས་མནོད་〖PNགནོད།〗པར་བྱའི་བདག་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ལ་ལྟོས་པས་ནི་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱང་མི་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་།〖PNརོ།〗 དེ་ལས་གཞན་དུ་མནོས་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ ca kṛtvā aurabhrikapāradārikayo rātridivasopavāsakayoḥ sāphalyaṃ prayujyate / [213|24-]
♂evaṃ ca kṛtvā aurabhrikapāradārikayo rātridivasopavāsakayoḥ{9. MS. looks like ..iyoḥ |} sāphalyaṃ prayujyate /
◤evaṃ ca kṛtvā aurabhrikapāradārikayo rātridivasopavāsakayoḥ sāphalyaṃ prayujyate / [S491]
㈠此善行能感可愛果報。若執如此行。獵行邪淫人。於夜於日受優波婆娑護。必有果報不違道理。
㈡又若如斯盡晝夜受。具制屠獵姦盜有情。近住律儀深成有用。
🈪◦2091དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཤན་པ་དང་བྱི་བོ་བྱེད་པ་དག་གིས་མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོའི་བསྙེན་གནས་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་རུང་ངོ་། །
①evam ca kṛtvā aurabhrika pāra dārikayos rātri divasa upavāsakayos sāphalyam prayujyate
㈢དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཤན་པ་དང་བྱི་བོ་བྱེད་པ་དག་གིས་〖PNགི།〗མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོའི་བསྙེན་གནས་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་རུང་ངོ་། །
★0◤arhatāṃ samīpe vasantyanenetyupavāsasteṣāmanuśikṣaṇāt / [213|25]
◤arhatāṃ samīpe vasantyaneneti upavāsaḥ; teṣāmanuśikṣaṇāt / [S491]
㈠優波婆娑者何義。由此護此人近阿羅漢邊住。由隨學阿羅漢法故。
㈡言近住者。謂此律儀近阿羅漢住。以隨學彼故。
🈪◦2092འདིས་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པས་ན་བསྙེན་གནས་ཏེ། དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་སློབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①arhatām samīpe vasanti anena iti upavāsas teṣām anuśikṣaṇāt
③འདིས་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པས་ན་བསྙེན་གནས་ཏེ། དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་སློབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་ ****[@182a]**** *་།།
㈢འདིས་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པས་ན་བསྙེན་གནས་ཏེ། དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་སློབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yāvajjīvikasaṃvarasamīpe vasantyanene tyapare / [213|25-]
♂yāvajjīvikasaṃvarasamīpe vasantyanene{10. MS. vasantyananene |}tyapare /
◤yāvajjīvikasaṃvarasamīpe vasantyanenety apare / [S491]
①yāvajjīvikasaṃvarasamīpe vasantyanena ity apare|
㈠又近隨有命護邊住故。或說名布沙他。
㈡有說。此近盡壽戒住。如是律儀或名長養。
🈪◦2093གཞན་དག་ན་རེ་འདིས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤alpakuśalamūlānāṃ kuśalamūlapoṣaṇāt poṣadha iti vā / [213|26-]
◤alpakuśalamūlānāṃ kuśalamūlapoṣaṇāt poṣadha iti vā / [S491]
①alpakuśalamūlānāṃ kuśalamūla-poṣaṇāt poṣadha puṣ iti vā|
㈠生長單薄善根眾生。復淨善根故。名布沙他。
㈡長養薄少善根有情。令其善根漸增多故。
🈪◦2094ཡང་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསོས་འདེབས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བ་གསོས་འདེབས་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསོ་སྦྱོང་བཤད་ཅེས་གྲག །ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གསོ་སྦྱོང་ཡིན་ནོ། །
①yāvat jīvika saṃvara samīpe vasanti anene tyapare alpa kuśala mūlānām kuśala mūla poṣaṇāt poṣadhas iti vā
③འདིས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཡང་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསོས་འདེབས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།། ། གང་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བ་གསོས་འདེབས་དེ་ཡི་ཕྱིར་།།
★◤ “poṣaṃ dadhāti manasaḥ kuśalasya yasmāduktastato bhagavatā kila poṣadho 'yami”ti / [214|01-]
♂@214 “poṣaṃ dadhāti manasaḥ kuśalasya yasmā- duktastato bhagavatā kila poṣadho 'yami”ti /
①poṣam dadhāti manasas kuśalasya yasmāt uktas tatas bhagavatā kila poṣadhas yam iti
③འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསོ་སྦྱོང་བཤད་ཅེས་གྲག་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་{182a}འདིས་ཇི་〖PNའདི།〗སྲིད་འཚོའི་བར་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤“poṣaṃ dadhāti manasaḥ kuśalasya yasmā-[S491]
㈠如偈言 由此能長養 自他淨善心
㈡如有頌言 由此能長養 自他善淨心
◤duktastato bhagavatā kila poṣadho 'yam” / ( ) iti // 28 // [S491]
㈠故佛如來說 此名布沙他
㈡是故薄伽梵 說此名長養
★◤kimarthaṃ punaraṣṭāṅganyupādīyante / yasmāt[214|03]
♂kimarthaṃ punaraṣṭāṅgānyupādīyante /
◤kimarthaṃ punaraṣṭāṅgānyupādīyante?[S491]
㈠云何受此護。必須具八分。
㈡何緣受此必具八支。
①kimartham punar aṣṭa aṅgani upādīyante yasmāt
③ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གསོ་སྦྱོང་ཡིན་ནོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བརྒྱད་ནོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསོས་འདེབས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་〖PN+གི།〗ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བ་གསོས་འདེབས:དེ་ཡི་〖PNཔ་དེའི།〗ཕྱིར། །འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསོ་སྦྱོང་བཤད་ཅེས་གྲག། ཞེས་〖PNཅེས།〗འབྱུང་བས་ན་གསོ་སྦྱོང་ཡིན་ནོ། །
◤yasmāt śīlāṅgānyapramādāṅgaṃ vratāṅgāni yathākramam / [S491]
㈠由此義〔偈曰〕：【戒分無放逸 分修分次第】。
㈡頌曰 【戒不逸禁支_a 為防諸性罪】〖30_4_c〗
★◤ 【śīlāṅgānyapramādāṅgaṃ vratāṅgāni yathākramam /】[214|04]
♂yasmāt śīlāṅgānyapramādāṅgaṃ vratāṅgāni yathākramam /
①śīla aṅgāni apramādāṅgam vrata aṅgāni yathākramam
③ཚུལ་ཁྲིམས་ཡན་ལག་བག་ཡོད་པའི་།། ཡན་ལག་བརྟུལ་ཞུགས་ཡན་ལག་སྟེ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བརྒྱད་ནོད་ཅེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡན་ལག་བག་ཡོད་པའི། །ཡན་ལག་བརྟུལ་ཞུགས་ཡན་ལག་སྟེ། །བཞི་གཅིག་དེ་བཞིན་གསུམ་རིམ་བཞིན། །རེ་ཞིག་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བའི་བར་བཞི་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【catvāryekaṃ tathā trīṇi 】[214|05]
①catvāri ekam tathā trīṇi
③བཞི་གཅིག་དེ་བཞིན་གསུམ་རིམ་བཞིན་།།
◤catvāryekaṃ tathā trīṇi,[S491]
㈠【前四一後三】。
㈡【四一三如次】〖30_4_b〗
★★◤catvāri tāvacchīlāṅgāni yāvanmṛṣāvādaviratiḥ / prakṛtisāvadyaviratitvāt / [214|06]
♂catvāryekaṃ tathā trīṇi catvāri tāvacchīlāṅgāni yāvanmṛṣāvādaviratiḥ / ♂prakṛtisāvadyaviratitvāt /
◤catvāri tāvacchīlāṅgāni yāvanmṛṣāvādaviratiḥ; prakṛtisāvadyaviratitvāt / [S491]
㈠釋曰。前四名戒分。從離殺生乃至離妄語。此四離性罪故。
㈡論曰。八中前四是尸羅支。謂離殺生至虛誑語。由此四種離性罪故。
①catvāri tāvat śīla aṅgāni yāvat mṛṣā vāda viratis
③རེ་ཞིག་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བའི་བར་བཞི་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ་།།
★★◤ekamapramādāṅga madyapānādviratiḥ / samāttaśīlo 'pi madyapaḥ pramādyeta / [214|07]
♂ekamapramādāṅgaṃ madyapānādviratiḥ / ♂samāttaśīlo 'pi madyapaḥ pramādyeta /
◤ekamapramādāṅgaṃ madyapānād viratiḥ / [S491]
㈠次一名不放逸分。謂離飲酒。
㈡次有一種是不放逸支。謂離飲諸酒。
①prakṛti sāvadya virati tvāt ekam apramādāṅga madya pānāt viratis samātta śīlas api madyapas pramādyeta
㈢མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་བཏུང་བ་སྤོང་བ་གཅིག་པུ་ནི་བག་ཡོད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་〖PNབའི།〗ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྫོགས་ཀྱང་བག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤samāttaśīlo 'pi madyapaḥ pramādyeta / [S491]
㈠若人善受具戒。由飲酒醉亂。能擾動諸學處海。由放逸故。
㈡生放逸處。雖受尸羅若飲諸酒則心放逸。犯尸羅故。
★◤trīṇi vṛtāṅgāni yāvadakālabhojanādviratiḥ / [214|07-]
♂trīṇi vratāṅgāni yāvadakālabhojanādvi- ratiḥ /
◤trīṇi vratāṅgāni yāvadakālabhojanād viratiḥ; saṃvegānuguṇatvāt // [S491]
㈠後三名修分。乃至離非時食。能隨助厭離心為功德故。
㈡後有三種是禁約支。謂離塗飾香鬘乃至食非時食。以能隨順厭離心故。
★0◤saṃvegānuguṇatvāt / [214|08]
①trīṇi vṛta aṅgāni yāvat akāla bhojanāt viratis saṃvega anuguṇa tvāt
㈢དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བའི་བར་གསུམ:ནི་སྐྱེ་བོའི་〖PNསྐྱོ་བའི།〗རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
★◤kiṃ punarebhirapramādāṅgavṛtāṅgairanupāttaiḥ syāt / [214|08-]
♂kiṃ punarebhirapramādāṅgavratāṅgairanupāttaiḥ syāt /
◤kiṃ punar ebhirapramādāṅgavratāṅgairanupāttaiḥ syāt?[S491]
㈠若不受無放逸分及修分。有何過失。
㈡何緣具受如是三支。若不具支便不能離性罪失念憍逸過失。謂初離殺至虛誑語。能防性罪。離貪瞋癡所起殺等諸惡業故。
D3510 🈪ཅི་བག་ཡོད་པའི་ཡན་ལག་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་འདི་དག་མ་མནོས་པས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①kim punar ebhis apramāda aṅga vṛta aṅgais anupāttais syāt
㈢ཅི་བག་ཡོད་པའི་ཡན་ལག་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་འདི་དག་མ་མནོས་པས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན།
★◤ 【smṛtināśo madaśca taiḥ // VAkK_4.29 //】[214|10]
♂smṛtināśo madaśca taiḥ //28//
◤smṛtināśo madaś ca taiḥ // 29 // [S491]
①smṛti nāśas madas ca tais
㈢དེ་ཡིས་དྲན་ཉམས་〖PNཉན།〗དྲེགས་པར་འགྱུར། །
㈠〔偈曰〕：【由此失念醉】。
㈡【失念及憍逸】〖30_4_d〗
★★◤madyaṃ hi pivataḥ kāryā kāryasmṛtireva naśyet / [214|11]
♂madyaṃ hi pibataḥ kāryā{1. MS. kāyā |} kāryasmṛtireva naśyet /
◤madyaṃ hi pibataḥ kāryākāryasmṛtireva naśyet / [S491]
㈠釋曰。若人飲酒。即忘失是事非事念。
㈡次離飲酒能防失念。以飲酒時能令忘失應不應作諸事業故。後離三種能防憍逸。
①madyam hi pivatas kāryā kārya smṛtis eva naśyet
㈢མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུངས་པས་ནི་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་དྲན་པ་ཉམས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །
★◤uccaśayanamahāśayananṛttagītādikaṃ pratisevamānasya madaḥ saṃbhavet / [214|11-]
♂uccaśayanamahāśayananṛttagītādikaṃ pratisevamānasya{2. MS. pratiṣeva...|} madaḥ saṃbhavet /
◤uccaśayanamahāśayananṛtyagītādikaṃ pratisevamānasya madaḥ sambhavet / [S491]
㈠若人受用高勝臥處及舞歌音樂等。心醉亂即生。
㈡以若受用種種香鬘高廣床座習近歌舞心便憍舉。
D3511 🈪ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང་ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང་། གར་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་བསྟེན་པས་ནི་དྲེགས་པར་འགྱུར་ལ། དྲེགས་པར་གྱུར་པ་ལ་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐག་མི་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
①ucca śayana mahā śayana nṛtta gīta ādikam pratisevamānasya madas saṃbhavet
③ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང་ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང་། གར་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་བསྟེན་པས་ནི་དྲེགས་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང་ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང་། གར་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་བསྟེན་པས་ནི་དྲེགས་པར་འགྱུར་ལ། དྲེགས་པར་གྱུར་པ་ལ་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐག་མི་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤mattasya ca dauḥśīlyamadūraṃ bhavet / [214|12]
◤mattasya ca dauḥśīlyamadūraṃ bhavet / [S491]
㈠於此二中。隨用一處。破戒不遠。
㈡尋即毀戒。由遠彼故心便離憍。
①mattasya ca dauḥśīlyam adūram bhavet
③དྲེགས་པར་གྱུར་པ་ལ་ནི་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐག་མི་རིང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤kāle punarbhuñjānasyocitabhaktakālaparihārādupavāsasmṛtiḥ saṃvegaścopatiṣṭhet / [214|12-]
♂kāle [ 20a. 12A. V ] punarbhuñjānasyocitabhaktakālaparihārādupavāsasmṛtiḥ saṃvega{3. MS. samveśa |}ścopatiṣṭhet /
◤kāle punarbhuñjānasyocitabhaktakālaparihārādupavāsasmṛtiḥ saṃvegaś copatiṣṭhet / [S491]
㈠若人依時食。由離先所習非時食。憶持優波婆娑護。即起厭離心亦生。
㈡若有能持依時食者。以能遮止恒食時故。便憶自受近住律儀。能於世間深生厭離。
D3512 🈪དུས་སུ་ཟ་ཞིང་ཟས་ནར་མའི་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ལས་ནི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་། སྐྱོ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་གཉི་ག་ཡང་མེད་དོ། །
①kāle punar bhuñjānasya ucita bhakta kāla parihārāt upavāsa smṛtis saṃvegas ca upatiṣṭhet
③དུས་སུ་ཟ་ཞིང་ཟས་ནར་མའི་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ལས་ནི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་། སྐྱོ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དུས་སུ་ཟ་ཞིང་ཟས་ནར་མའི་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ལས་ནི་བསྙེན་གནས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་། སྐྱོ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་གཉི་ག་ཡང་མེད་དོ། །
★0◤tadabhāvādubhayaṃ na syāditi / [214|14]
◤tadabhāvādubhayaṃ na syāditi / [S491]
㈠若無第八。此二則不有。
㈡若非時食二事俱無。數食能令心縱逸故。
①tad abhāvāt ubhayam na syāt iti
③དེ་མེད་ན་གཉི་ག་ཡང་མེད་དོ་།།
★0◤kecittu khalvakālabhojanāt prativiratimevopavāsaṃ manyante / [214|14-]
◤kecittu khalvakālabhojanāt prativiratimevopavāsaṃ manyante / [S491]
①kecittu khalvakālabhojanāt prativiratim eva upavāsaṃ manyante|
㈠有餘人說。唯離非時食。於此八中。說名優波婆娑。
㈡有餘師說。離非時食名為齋體。
D3513 🈪ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ཁོ་ན་འདིར་བསྙེན་གནས་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདིའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོ་དང་། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་བྱུག་པ་ནི་〖PN-ནི།〗འདིར་གཉིས་སུ་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །
①kecid tu khalva kāla bhojanāt prativiratim eva upavāsam manyante
③ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ཁོ་ན་འདིར་བསྙེན་གནས་ཡིན་ལ་།
㈢ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ཁོ་ན་འདིར་བསྙེན་གནས་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདིའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོ་དང་། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་བྱུག་པ་ནི་〖PN-ནི།〗འདིར་གཉིས་སུ་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །
★0◤tasya śeṣāṇyaṣṭāṅgānīti / [214|15]
◤tasya śeṣāṇyaṣṭāṅgānīti / [S491]
㈠所餘八。為此分開。
㈡餘有八種說名齋支。
★◤nṛtyagotavāditraṃ gandhamālyavilepanaṃ ca dvayaṃ kṛtvā / [214|15-]
♂nṛtyagītavāditraṃ gandhamālyavilepanaṃ ca dvayaṃ kṛtvā /
◤nṛtyagītavāditraṃ gandhamālyavilepanaṃ ca dvayaṃ kṛtvā / [S491]
㈠觀聽舞歌著香花等分為二。
㈡塗飾香鬘舞歌觀聽分為二故。
★0◤evaṃ tu sati sūtrapāṭho na yujyeta / [214|16]
◤evaṃ tu sati sūtrapāṭho na yujyeta / [S491]
㈠若執如此。則為經所違。
㈡若作此執便違契經。
D3514 🈪དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ཡིན་ན་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་བཀའ་སྩལ་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འདིས་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་བསླབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བོ། རྗེས་སུ་བགྱིད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
①tasya śeṣāṇi aṣṭa aṅgāni iti nṛtya gota vāditram gandha mālya vilepanam ca dvayam kṛtvā evam tu sati sūtra pāṭhas na yujyeta
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདིའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོ་དང་། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་བྱུང་པ་ནི་འདིར་གཉིས་སུ་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ་།།
㈢དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗ཡིན་ན་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་བཀའ་སྩལ་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འདིས་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་བསླབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བོ།
★◤akālabhojanādvirati muktvā “anenāhamaṣṭamāṅgena teṣāmāryāṇāmarhatāṃ śikṣāyāmanuśikṣe anuvidhīya” iti / [214|16-]
♂akālabhojanādviratimunatvā “anenāhamaṣṭamāṅgena teṣāmāryāṇāmarhatāṃ śikṣāyāmanuśikṣe anuvidhīya” iti /
◤akālabhojanād viratimuktvā “anenāhamaṣṭamāṅgena teṣāmāryāṇāmarhatāṃ śikṣāyāmanuśikṣe, anuvidhīye” iti / [S491]
㈠經云由離非時食。是第八分。我今隨學隨行諸聖阿羅漢。
㈡經中說離非時食已。便作是說。此第八支我今隨聖阿羅漢學。隨行隨作。
①akāla bhojanāt virati muktvā anena aham aṣṭamāṅgena teṣām āryāṇām arhatām śikṣāyām anuśikṣe anuvidhīyas iti
③དེ་ལྟར་ཡིན་ན་ནི་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་བཀའ་སྩལ་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འདིས་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་བསླབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བོ། རྗེས་སུ་བགྱིད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢རྗེས་སུ་བགྱིད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★★◤kastarhi so 'nya upavāso yasyemānyaṅgāni / samudāyasyāvayavā aṅgāni / [214|18]
♂kastarhi so 'nya upavāso yasyemānyaṅgāni{4. MS. yasyeyamāṃgāni |} / ♂samudāyasyāvayavā aṅgāni /
◤kastahi so 'nya upavāso yasyemānyaṅgāni? samudāyasyāvayavā aṅgāni / [S491]
㈠若爾何別法。名優波婆娑。以此八為分。是聚處隨一一法說名分。
㈡若爾有何別齋體。而說此八名齋支。總摽齋號別說為支。以別成總得支名故。
D3515 🈪འོ་ན་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་བསྙེན་གནས་གཞན་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ།
①kas tarhi sas anyas upavāsas yasya imāni aṅgāni samudāyasya avayavās aṅgāni
③འོ་ན་ཡན་ལག་ ****[@182b]**** ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་བསྙེན་གནས་གཞན་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་ཡན་ལག་{182b}བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གང་གི་ཡིན་པའི་བསྙེན་གནས་གཞན་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདུས་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་དང་དཔུང་གི་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞི་པ་དང་། ཕྱེ་མ་ཡན་ལག་ལྔ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་〖PNབར།〗བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
◤[S492]
★◤yathā sthasyāṅgāni caturaṅgo balakāyaḥ pañcāṅgaṃ tūryaṃ tathā 'ṣṭāṅga upavāso draṣṭavyaḥ / [214|19-]
♂yathā rathasyāṅgāni caturaṅgo balakāyaḥ pañcāṅgaṃ tūryaṃ tathā'ṣṭāṅga upavāso draṣṭavyaḥ /
◤yathā rathasyāṅgāni-- caturaṅgo balakāyaḥ, pañcāṅgaṃ tūryam;[S492]
①yathā rathasya aṅgāni-- caturaṅgas balakāyaḥ, pañcāṅga tūryam [cūrṇa] [pañcāṅgatūrya pañcâṅgikaṃ tūryam]
㈠譬如車分及四分軍五分散。
㈡如車眾分及四支軍五支散等。
🈪ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་དང་དཔུང་གི་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞི་པ་དང་། ཕྱེ་མ་ཡན་ལག་ལྔ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་〖PNབར།〗
①yathā sthasya aṅgāni caturaṅgas bala kāyas pañcāṅgam tūryam tathā ṣṭa aṅgas upavāsas draṣṭavyas
③ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་དང་དཔུང་གི་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞི་པ་དང་། ཕྱེ་མ་ཡན་ལག་ལྔ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ་།། དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ནི་བསྙེན་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ། བསྙེན་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ་།
◤tathā'ṣṭāṅga upavāso draṣṭavyaḥ--[S492]
㈠應知八分優波婆娑亦爾。
㈡齋戒八支應知亦爾。
🈪བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
★◤akālabhojanāt prativiratirūpavāsa upavāsāṅgaṃ ca yathā samyagdṛṣṭirmārgo mārgāṅgaṃ ca / [214|20-]
♂akālabhojanāt prativiratirupavāsa upavāsāṅgaṃ ca yathā samya{5. MS. samyak / In this MS. he always writes samyak as in the following cases }gdṛṣṭirmārgo{6. MS. dṛṣṭimārgo |} mārgāṅgaṃ ca /
◤akālabhojanāt prativiratirupavāsaḥ, upavāsāṅgaṃ ca / [S492]
㈠2離非時食。是優波婆娑。亦是優波婆娑分。
㈡｛離非時食是齋亦齋支。所餘七支是齋支非齋。
D3516 🈪དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ནི:བསྙེན་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ〖PN-བསྙེན་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ།〗། བསྙེན་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལམ་ཡང་ཡིན་ལ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཡང་དག:བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་〖PN-བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག〗བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསམ་གཏན་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤dharmapravicayasaṃbodhyaṅgaṃ bodhirvodhyaṅgaṃ samādhirdhyānaṃ dhyānāṅgaṃ ceti vaibhāṣikāḥ / [214|21-]
♂dharmapravicayasaṃbodhyaṅgaṃ bodhirbodhyaṅgaṃ samādhirdhyānaṃ dhyānāṅgaṃ{7. MS. samādhirdhyānāṃgaṃ |} ceti vaibhāṣikāḥ /
①akāla bhojanāt prativirati rūpa vāsas upavāsa aṅgam ca yathā samyak dṛṣṭis mārgas mārga aṅgam ca dharma pravicaya saṃbodhi aṅgam bodhis vodhi aṅgam samādhis dhyānam dhyāna aṅgam ca iti vaibhāṣikās
③དཔེར་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལམ་ཡང་ཡིན་ལ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསམ་གཏན་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་སྤོང་བ་ནི:བསྙེན་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ〖PN-བསྙེན་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ།〗། བསྙེན་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལམ་ཡང་ཡིན་ལ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཡང་དག:བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་〖PN-བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག〗བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསམ་གཏན་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yathā samyagdṛṣṭirmārgaḥ, mārgāṅgaṃ ca dharmapravicayasambodhyaṅgaṃ bodhirbodhyaṅgaṃ samādhirdhyānaṃ dhyānāṅgaṃ ceti vaibhāṣikāḥ / [S492]
㈠3譬如正見是聖道亦是聖道分。擇法覺分是覺亦是覺分。三摩提是定亦是定分。1毘婆娑師說。
㈡如正見是道亦道支。餘七支是道支非道。擇法覺是覺亦覺支。餘六支是覺支非覺。三摩地是靜慮亦靜慮支。所餘支是靜慮支非靜慮。｝毘婆沙師作如是說。
◤na tu teṣāmeva samyagdṛṣṭyādīnāṃ ta evāṅgatvāya kalpanta iti / [S492]
㈠宿舊諸師說。不可立正見等為彼分。
㈡如是所說不應正理。不可正見等即正見等支。
D3517 🈪དེ་དག་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་རུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
D3518 🈪གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་〖PN-ལ།〗སྐྱེས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤natu teṣāmeva samyagdṛṣṭyādīnāṃ ta evāṅgatvāya kalpanta iti / [214|22-214|23]
①na tu teṣām eva samyak dṛṣṭi ādīnām te eva aṅga tvāya kalpante iti
㈢དེ་དག་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་རུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pūrvakāḥ samyagdṛṣṭyādaya uttareṣāmaṅgaṃ yadi syuḥ prathamakṣaṇotpanna āryamārgo nāṣṭāṅgaḥ syāt / [214|23-]
◤pūrvakāḥ samyagdṛṣṭyādaya uttareṣāmaṅgāni yadi syuḥ, prathamakṣaṇotpanna āryamārgo nāṣṭāṅgaḥ syāt // 29 // [S492]
㈠若前生正見等。於後生成分。初剎那生聖道不應成八分。
㈡若謂前生正見等為後生正見等支。則初剎那聖道等應不具有八支等。
①pūrvakās samyak dṛṣṭi ādayas uttareṣām aṅgam yadi syus prathama kṣaṇa utpannas ārya mārgas na aṣṭa aṅgas syāt
㈢གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ལ་〖PN-ལ།〗སྐྱེས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤kiṃ khalvayamupavāsakasyaivopavāsa āhosvidanyasyāpi / [214|25]
◤kiṃ khalvayamupavāsakasyaivopavāsaḥ, āhosvidanyasyāpi?[S492]
㈠為唯優婆塞有優波婆娑護。為餘人亦有。亦有。
㈡為唯近事得受近住。為餘亦有受近住耶。
D3519 🈪ཡང་ཅི་བསྙེན་གནས་འདི་དགེ་བསྙེན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་གཞན་ལ་ཡང་ཡོད་ཅེ་ན།
①kim khalu ayam upavāsakasya eva upavāsas āhosvit anyasya api
③ཡང་ཅི་བསྙེན་གནས་འདི་དགེ་བསྙེན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་གཞན་ལ་ཡང་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་བསྙེན་གནས་འདི་དགེ་བསྙེན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་གཞན་ལ་ཡང་ཡོད་ཅེ་ན། གཞན་ལའང་བསྙེན་གནས་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྐྱབས་སུ་མ་སོང་བ་ལ་མེད། །དགེ་བསྙེན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་གང་ཞིག་ཉིན་ཞག་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་སྟེ། བསྙེན་གནས་ནོད་པ་དེ་ལ་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་〖Nབ།〗འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【anyasyāpyupavāso 'sti śaraṇaṃ tvagatasya na /】[214|26]
①anyasya api upavāsas sti śaraṇam tu agatasya na
③གཞན་ལའང་བསྙེན་གནས་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྐྱབས་སུ་མ་སོང་བ་ལ་མེད་།།
◤anyasyāpy upavāso 'sti śaraṇaṃ tv agatasya na / [S492]
①anyasya apy upavāso asti śaraṇaṃ tv agatasya na |
㈠〔偈曰〕：【餘人有布薩 若無三歸無】。
㈡頌曰 【近住餘亦有_a 不受三歸無】〖31_4_b〗
🈪གཞན་ལའང་བསྙེན་གནས་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྐྱབས་སུ་མ་སོང་བ་ལ་མེད། །
★◤anupavāsako 'pi yastamahorātraṃ buddhadharmasaṃghān śaraṇaṃ gatvopavāsaṃ gṛhṇāti tasyotpadyate upavāsasaṃvaro nānyathā / [214|27-215|01]
♂anupavāsako 'pi yastamahorātraṃ{8. MS. ...rātra |} buddhadharmasaṃghān śa[ 20b. 12B. V ] raṇaṃ{9 MS. saraṇaṃ |} gatvopavāsaṃ @215 gṛhṇāti tasyotpadyate upavāsasaṃvaro nānyathā /
◤anupavāsako 'pi yas tam ahorātraṃ buddhadharmasaṅghān śaraṇaṃ gatvopavāsaṃ gṛhṇāti, tasyotpadyate upavāsasaṃvaraḥ, nānyathā; anyatrājñānāt / [S492]
①anupavāsako 'pi yas tam ahorātraṃ buddha-dharma-saṅghān śaraṇaṃ gatvopavāsaṃ gṛhṇāti, tasyotpadyate upavāsasaṃvaraḥ, nānyathā; anyatrājñānāt|
㈠釋曰。若人非優婆塞。於一日夜中。歸依佛法僧已。後受優波婆娑護。此人則得此護。異此則不得。除不知。
㈡論曰。諸有未受近事律儀。一晝夜中歸依三寶。說三歸已受近住戒。彼亦受得近住律儀。異此則無。除不知者。
🈪དགེ་བསྙེན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་གང་ཞིག་ཉིན་ཞག་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་སྟེ། བསྙེན་གནས་ནོད་པ་དེ་ལ་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་〖Nབ།〗འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མི་ཤེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
①anupavāsakas api yas tam ahorātram buddha dharma saṃghān śaraṇam gatvā upavāsam gṛhṇāti tasya utpadyate upavāsa saṃvaras na anyathā
③དགེ་བསྙེན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་གང་ཞིག་ཉིན་ཞག་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་སྟེ། བསྙེན་གནས་ནོད་པ་དེ་ལ་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤anyatrājñānāt / [215|01]
①anyatra ajñānāt
③མི་ཤེས་བ་ནི་མ་གཏོགས་སོ་།། མདོ་ལས་།
㈢མི་ཤེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤sūtra uktaṃ “yataśca mahānāman gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati dharmaṃ saṃghaṃ śaraṇaṃ gacchati vācaṃ ca bhāṣate upavāsakaṃ ca māṃ dharaya / [215|01-]
♂sūtra uktaṃ “yataśca mahānāman gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati dharmaṃ saṃghaṃ śaraṇaṃ gacchati vācaṃ ca bhāṣate upavāsakaṃ ca māṃ dhāraya / ♂iyatā upavāsako bhavatī”ti /
◤sūtra uktam— “yataś ca, mahānāman, gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato[S492]
㈠經中說。佛言摩訶那摩。若人在家白衣丈夫。與男根相應。
㈡如契經說。佛告大名。諸有在家白衣男子男根成就。
D3521 🈪མདོ་ལས། མིང་〖PNམི།〗ཆེན་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་བགོས〖PNདགོས།〗་པ་སྐྱེས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞིང་།
①sūtras uktam yatas ca mahānāman gṛhī avadāta vasanas puruṣas puruṣa indriyeṇa samanvāgatas buddham śaraṇam gacchati dharmam saṃgham śaraṇam gacchati vācam ca bhāṣate upavāsakam ca mām dharaya iyatā upāvāsakas bhavati iti
③མིང་ཆེན་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་བགོས་པ་སྐྱེས་པ་པོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞིང་།
㈢མདོ་ལས། མིང་〖PNམི།〗ཆེན་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་བགོས〖PNདགོས།〗་པ་སྐྱེས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞིང་། བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཅི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཁོ་ནས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati, dharmam…., saṅghaṃ śaraṇaṃ gacchati, vācaṃ ca bhāṣate—[S492]
㈠歸依佛歸依法歸依僧。亦說此言。
㈡歸佛法僧起殷淨心。發誠諦語
◤‘upavāsakaṃ ca māṃ dhāraya', iyatā upavāsako bhavati” ( ) iti / [S492]
㈠願大德憶持。我今是優婆塞摩訶那摩。唯由此量。此人成優婆塞。
㈡自稱我是鄔波索迦。願尊憶持慈悲護念。齊是名曰鄔波索迦。
🈪བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་
★◤iyatā upāvāsako bhavatī”ti / tat kiṃ śaraṇagamanādevopavāsako bhavati / [215|04]
♂tat kiṃ śaraṇagamanādevopavāsako bhavati /
◤tat kiṃ śaraṇagamanādevopavāsako bhavati?[S492]
㈠為由受三歸即成優婆塞。為不爾。
㈡為但受三歸即成近事。
🈪དེ་ཅི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཁོ་ནས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
①tat kim śaraṇa gamanāt eva upavāsakas bhavati
③བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཅི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཁོ་ནས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★★◤bhavatīti bahirdeśakāḥ / na vinā saṃvareṇeti kāśmīrāḥ / yattarhi sūtra uktam / [215|05]
♂bhavatīti vahirdeśakāḥ{1. MS. bahirdeśakaḥ |} / ♂na vinā saṃvareṇeti kāśmīrāḥ / ♂yattarhi sūtra uktam /
◤bhavatīti bahirdeśakāḥ / [S492]
㈠外國諸師說非。
㈡外國諸師說。唯此即成。
🈪ཉི་འོག་པ་རྣམས་ན་རེ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①bhavati iti bahis deśakās na vinā saṃvareṇa iti kāśmīrās
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་〖PN+ནི།〗སྡོམ་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yat tarhi sūtre uktam
③འོ་ན་གང་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལ་འགལ་བ་མེད་དེ། འདི་{183a}ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཁོ་ན་འདིའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ། དེང་སླན་ཆད་ནམ:ཇི་སྲིད་〖PN-ཇི་སྲིད།〗འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ན་སའི་འདིའི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤na vinā saṃvareṇeti kāśmīrāḥ / [S492]
㈠罽賓國師說。離五戒則不成優婆塞。
㈡迦濕彌羅國諸論師言。離近事律儀則非近事。
D3522 🈪ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་〖PN+ནི།〗སྡོམ་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nāstyatra virodhaḥ / yasmādasyotpadyate tata eva[215|06]
♂nāstyatra{2. Y. adds sūtra |} virodhaḥ /
◤yattarhi sūtra uktam? nāstyatra sūtravirodhaḥ / [S492]
㈠若爾經中說云何。此中無相違。
㈡若爾應與此經相違。此不相違。
D3523 🈪འོ་ན་གང་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལ་འགལ་བ་མེད་དེ།
①na asti atra virodhas
③འདི་ལ་འགལ་བ་མེད་དེ། འདི་ ****[@183a]**** *་།།
★◤ 【upāsakatvopagamātsaṃvṛt 】[215|07]
♂yasmādasyotpadyate tata eva upāsakatvopagamātsaṃvṛt{3. MS. saṃvṛtaḥ |} upāsakatvābhyupagamādevāsyopāsakasaṃvaro jāyate /
◤yasmād asyotpadyate, tat eva—[S492]
①yasmād asya utpadyate, tat eva—
㈠由此言五戒發故。是故
㈡已發戒故。何時發戒。
◤upāsakatvopagamāt saṃvṛt,[S492]
①upāsakatva upagamāt saṃvṛt,
㈠〔偈曰〕：【由稱優婆塞護】。
㈡頌曰 【稱近事發戒】〖31_4_c〗
◤upāsakatvābhyupagamādevāsyopāsakasaṃvaro jāyate / [S492]
①upāsaka-tvā-abhyupagamād eva asya upāsaka-saṃvaro jāyate|
㈠釋曰。由信受自稱名。是優婆塞。此人則發優婆塞護。
㈡論曰。起殷淨心發誠諦語
🈪འདི་ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཁོ་ན་འདིའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ།
★◤upāsakatvābhyupagamādevāsyopāsakasaṃvaro jāyate / [215|08]
①yasmāt asya utpadyate tatas eva upāsaka tva upagamāt saṃvṛd upāsaka tva abhyupagamāt eva asya upāsaka saṃvaras jāyate
③ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་དེ་ཁོ་ན་འདིའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤“yadevābhyupagacchatyupāsakaṃ māṃ dhārayetyādyagreṇa yāvajjīvaṃ prāṇāpetami”ti / [215|08-]
♂“yadevābhyupagacchatyupāsakaṃ māṃ dhārayetyādyagreṇa{4. MS. dhārayodyāgreṇa |} yāvajjīvaṃ prāṇapetami”ti /
①yat eva abhyupagacchati upāsakam mām dhārayā iti ādi agreṇa yāvajjīvam prāṇa apetam iti
③གང་གི་ཚེ་བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ། དེང་སླན་ཆད་ནམ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ན་སའི་དིའི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤yad evābhyupagacchati— upāsakaṃ māṃ dhārayetyādyagreṇa{4. MS. dhārayodyāgreṇa / } yāvajjīvaṃ prāṇāpetam” iti / [S492]
{ upāsakaṃ maṃ, bhante bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatan從今日始,終身自歸,乃至命盡 }①yad eva abhyupa-gam “upāsakaṃ māṃ dhāraya” iti adyāgreṇa {ajjatagge} yāvat-jīvaṃ prāṇa-apetam” iti|
㈠是時信受已自稱言。大德憶持。我是優婆塞。從今時隨有命我離命。
㈡自稱：我是鄔波索迦，願尊憶持，慈悲護念。爾時即發近事律儀。稱近事等言便發律儀故。以經復說我從今時乃至命終捨生言故。
🈪གང་གི་ཚེ་བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ། དེང་སླན་ཆད་ནམ:ཇི་སྲིད་〖PN-ཇི་སྲིད།〗འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ན་སའི་འདིའི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤prāṇātipātādyapetamityartho madhyapadalopāt / [215|09-]
◤prāṇātipātādyapetam ity arthaḥ; madhyapadalopāt / [S492]
①prāṇa atipāta ādi apetam ity arthaḥ; madhya-pada-lopāt|
㈠離奪命等事。由除中間語故。但言離命。
㈡此經意說捨殺生等。略去殺等但說捨生。故於前時已得五戒。
D3524 🈪སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་〖PN-བ།〗ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①prāṇa atipāta ādi apetam iti arthas madhya pada lopāt
㈢སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་〖PN-བ།〗ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S493]
★◤laghusaṃvarasyāpi vyutpādanārthaṃ śikṣāpadānām[215|10]
♂laghusaṃvarasyāpi vyutpādanārthaṃ śikṣāpadānām uktistu bhikṣuvat //30//
◤laghu(labdha)saṃvarasyāpi vyutpādanārthaṃ śikṣāpadānām[S493]
①laghu(labdha)-saṃvarasya api vyutpādana-arthaṃ śikṣāpadānām
㈠已得戒人，為令識可持非可持故，後為說戒。
㈡彼雖已得近事律儀，為令了知所應學處故，復為說離殺生等五種戒相令識堅持。
D3525 🈪སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱང་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
①laghu saṃvarasya api vyutpādana artham śikṣā padānām
③སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱང་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་དགེ་སློང་བཞིན་།།
㈢སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱང་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་དགེ་སློང་བཞིན། །ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗འདི་དང་འདི:ལྟར་དུ་〖PNལྟ་བུ།〗བསྡམ་མོ་ཞེས་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་སྡོམ་པ་མེད་པའི་དགེ་བསྙེན་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【uktistu bhikṣuvat // VAkK_4.30 //】[215|11]
◤uktis tu bhikṣuvat // 30 // [S493]
㈠〔偈曰〕：【說如比丘護】。
㈡【說如苾芻等】〖31_4_d〗
🈪བསྟན་པ་དགེ་སློང་བཞིན། །
★◤yathaivaṃ bhikṣurlabdhasaṃvaro 'pi punaḥ śikṣāpadāni grāhyate śrāmaṇeraśca vyutpādanārthamita ścāmutaśca te saṃvara iti tathopavāsako 'pi na tu vinā saṃvareṇopāsako 'sti / [215|12-]
♂yathaivaṃ bhikṣurlabdhasaṃvaro 'pi punaḥ śikṣāpadāni grāhyate śrāmaṇeraśca vyutpādanārthamita{5. ...mitiścā ..|} ścāmutaśca te{6. Y. tava |} saṃvara iti tathopavāsako 'pi na tu vinā saṃvareṇopāsako 'sti /
◤yathaivaṃ bhikṣur labdhasaṃvaro 'pi punaḥ śikṣāpadāni grāhyate, śrāmaṇeraś ca vyutpādanārtham—[S493]
①yathaivaṃ bhikṣur labdha-saṃvaro 'pi punaḥ śikṣāpadāni grāhyate, śrāmaṇeraś ca vyutpādana-artham—
㈠釋曰。已得具戒更令受學處，沙彌亦爾，為令識戒相，
㈡如得苾芻具足戒已，重說學處.令識堅持。
🈪ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗འདི་དང་འདི:ལྟར་དུ་〖PNལྟ་བུ།〗བསྡམ་མོ་ཞེས་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལྟར་
①uktis tu bhikṣu vat yathā evam bhikṣus labdha saṃvaras api punar śikṣā padāni grāhyate śrāmaṇeras ca vyutpādana artha m ita śca amutas ca te saṃvaras iti tathā upavāsakaḥtu vinā saṃvareṇa upāsakas sti
③ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་འདི་དང་འདི་ལྟར་དུ་བསྡམ་མོ་ཞེས་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་སྡོམ་པ་མེད་པའི་དགེ་བསྙེན་ནི་མེད་དོ་།།
★0◤ 【sarve cet saṃvṛtā ekadeśakāryādayaḥ katham /】[215|14]
①sarve ced saṃvṛtās eka deśa kārya ādayas katham
③གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྡོམ་ཡིན་ན་།། སྣ་གཅིག་སྤྱོད་སོགས་ཇི་ལྟ་བུ་།།
㈢གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྡོམ་〖PNབསྡམས།〗ཡིན་ན། །སྣ་གཅིག་སྤྱོད་སོགས་ཇི་ལྟ་བུ། །གལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་ཐམས་ཅད་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་སྤྱོད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྤྱོད་པའི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་བསྲུང་བ་ལ་གསུངས་ཞེས་གྲགས། །གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་སྲུང་〖Pབསྲུང་Nབསྐུང་།〗བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པར་ནི་འདྲའོ། །
◤itaś cāmutaś ca tava saṃvara iti. tathopavāsako 'pi / [S493]
①itas ca amutas ca tava saṃvaras iti. tathā upavāsako 'pi |
㈠從此從彼汝今應護。優婆塞亦爾。
㈡勤策亦然。此亦應爾。
🈪དགེ་བསྙེན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་
◤na tu vinā saṃvareṇopāsako 'sti // 30 // [S493]
㈠離五護無別優婆塞。
㈡是故近事必具律儀。
🈪སྡོམ་པ་མེད་པའི་དགེ་བསྙེན་ནི་མེད་དོ། །
◤sarve cet saṃvṛtā ekadeśakāryādayaḥ katham?[S493]
㈠〔偈曰〕：【一切若有護 一處等云何】。
㈡頌曰 【若皆具律儀_a 何言一分等】〖32_4_b〗
D3526 🈪གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྡོམ་〖PNབསྡམས།〗ཡིན་ན། །སྣ་གཅིག་སྤྱོད་སོགས་ཇི་ལྟ་བུ། །
★◤yadi sarva evopāsakā upāsakasaṃvarasthāḥ kathaṃ bhagavatā ekadeśakārī pradeśakārī yadbhūyaḥkārī pūripūrṇakārī copāsaka uktaḥ / [215|15-]
♂yadi sarva evopāsakā upāsakasaṃvarasthāḥ kathaṃ bhagavatā ekadeśa-[ 21a. 12A. VI ] kārī pradeśakārī{7. MS drops pradeśakārī |} yadbhūyaḥkārī{8. MS. yat bhūyaḥkārī |} paripūrṇakārī copāsaka uktaḥ /
◤yadi sarva evopāsakā upāsakasaṃvarasthāḥ,[S493]
㈠釋曰。若一切優婆塞。皆住優婆塞護。
㈡論曰。若諸近事皆具律儀。
🈪གལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་ཐམས་ཅད་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་སྤྱོད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྤྱོད་པའི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན།
①yadi sarve eva upāsakās upāsaka saṃvara sthās katham bhagavatā eka deśa kārī pradeśa kārī yat bhūyaḥkārī pūri pūrṇa kārī ca upāsakas uktas
③གལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་ཐམས་ཅད་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་སྤྱོད་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་སྤྱོད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྤྱོད་པའི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་།
★◤ 【tatpālanāt kila proktāḥ 】[215|17]
①tad pālanāt kila proktās
③དེ་བསྲུང་བ་ལ་གསུངས་ཞེས་གྲགས་།།
◤kathaṃ bhagavatā ekadeśakārī, pradeśakārī, yadbhūyaḥkārī, paripūrṇakārī copāsaka uktaḥ?[S493]
㈠云何佛婆伽婆。說四種優婆塞。一持一處。二持少處。三持多處。四持具處。
㈡何緣世尊言有四種。一能學一分。二能學少分。三能學多分。四能學滿分。
◤tatpālanāt kila proktāḥ,[S493]
㈠〔偈曰〕：【能持故說爾】。
㈡【謂約能持說】〖32_4_c〗
🈪དེ་བསྲུང་བ་ལ་གསུངས་ཞེས་གྲགས། །
★◤yo hi yacchikṣāpadaṃ pālayati sa tatkārītyuktaḥ / sarve tu samaṃ saṃvarasthāḥ / [215|18]
♂tatpālanāt kila proktāḥ yo hi yacchikṣāpadaṃ pālayati sa tatkārītyuktaḥ / ♂sarvetu samaṃ saṃvarasyaḥ /
◤yo hi yacchikṣāpadaṃ pālayati sa tatkārītyuktaḥ / [S493]
㈠釋曰。若人能持。隨所應持。於中說此人為能持故。
㈡謂約能持故作是說。能持先所受故說能學言。不爾應言受一分等。理實約受等具律儀。
🈪གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་སྲུང་〖Pབསྲུང་Nབསྐུང་།〗བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པར་ནི་འདྲའོ། །
①yas hi yat śikṣā padam pālayati sa tad kārī iti uktas sarve tu samam saṃvara sthās
③གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་སྲུང་བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པར་ནི་འདྲའོ་།།
◤sarve tu samaṃ saṃvarasthāḥ / [S493]
㈠說一切優婆塞本有護。
㈡以具律儀故名近事。
★0◤idamutsūtraṃ vartate / kimatrotsūtram / [215|19]
◤idam utsūtraṃ vartate?[S493]
㈠今此執違經起。
㈡如是所執違越契經。
D3527 🈪འདི་ནི་མདོ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
①idam utsūtram vartate
㈢འདི་ནི་མདོ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །
①kim atra utsūtram
③འདིར་ཅི་ཞིག་མདོ་ལས་འདས་།
㈢འདིར་ཅི་ཞིག་མདོ་ལས་འདས། འདི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་〖PN-པ།〗སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་ཉིད་〖N-ཉིད།〗དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ནས་སྡོམ་པ་འཐོབ་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མདོའི་ཚིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ།
★◤upāsakatvābhyupagamādeva saṃvaralābho yasmāt prāṇatipātamityāheti / [215|19-]
♂upāsakatvābhyupagamādeva saṃvaralābho yasmāt prāṇātipātamityāheti /
①upāsaka tva abhyupagamāt eva saṃvara lābhas yasmāt prāṇatipātam iti āha iti
③འདི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ནས་སྡོམ་པ་འཐོབ་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
◤kim atra utsūtram? upāsakatvābhyupagamādeva saṃvaralābhaḥ, yasmāt prāṇātipātamityāheti?[S493]
㈠云何違經。由信受稱言即得五護。謂彼說離命。此言云何違經。
㈡如何違經。謂無經說自稱我是近事等言便發五戒。
D3528 🈪འདིར་ཅི་ཞིག་མདོ་ལས་འདས། འདི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་〖PN-པ།〗སྤོང་ངོ་ཞེས་དགེ་བསྙེན་ཉིད་〖N-ཉིད།〗དུ་ཁས་བླངས་པ་ཁོ་ནས་སྡོམ་པ་འཐོབ་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།
★◤na hyevaṃ sūtrapāṭhaḥ ukto yathā mahānāmasūtre pāṭhaḥ / [215|20]
♂na hyevaṃ sūtrapāṭhaḥ ukto yathā mahānāmasūtre pāṭhaḥ{9. Y. ...sūtrapāṭhaḥ |} /
◤na hyeva sūtrapāṭhaḥ uktaḥ, yathā mahānāmasūtrapāṭhaḥ / [S493]
㈠經言不爾。經言云何。如摩訶那摩經說。
㈡此經不說我從今者乃至命終捨生言故。經如何說。如大名經。
🈪མདོའི་ཚིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། མདོའི་ཚིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མིང་ཆེན་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས་དགེ་བསྙེན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①na hi evam sūtra pāṭhas uktas yathā mahānāmasūtre pāṭhas
③མདོའི་ཚིག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། མདོའི་ཚིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མིང་ཆེན་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ་།
㈢མདོའི་ཚིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མིང་ཆེན་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས་དགེ་བསྙེན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatraiva copāsakalakṣaṇopadeśo nānyatra / [215|21]
◤tatraiva copāsakalakṣaṇāpadeśaḥ, nānyatra / [S493]
㈠於中是明優婆塞相。於餘處則無。
㈡唯此經中說近事相。餘經不爾故違越經。
★0◤yatra tveṣa pāṭho “yāvajjīvaṃ prāṇāpetaṃ śaraṇagatamabhiprasannami”ti / [215|21-]
◤yatra tveṣa pāṭhaḥ-- “yāvajjīvaṃ prāṇāpetaṃ śaraṇagatamabhiprasannam” iti / [S493]
㈠是處說如此文。隨有命至於命。我今專信願尊憶持。
㈡然餘經說。我從今時乃至命終捨生歸淨。是歸三寶發誠信言。
D3529 🈪གང་ལས་འདི་སྐད་དུ་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་དང་བསྔོ་བ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དང་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་
★◤tatra te dṛṣṭasatyā “avetyaprasādānvayaṃ prāṇairapi saddharmopagamanaṃ darśayanti sma / [215|22-]
♂tatra{10. Y. tataste |} te dṛṣṭasatyā{11 Y. adds pudgalāḥ |} “avetyaprasādānvayaṃ prāṇairapi saddharmopagamanaṃ darśayanti sma /
◤tataste dṛṣṭasatyāḥ pudgalāḥ “avetyaprasādānvayaṃ prāṇairapi saddharmopagamanaṃ darśayanti sma / [S493]
㈠於此文中，見四諦人，顯示見知種類。由壽命信受正法。
㈡此中顯示，已見諦者，由得證淨舉命自要。表於正法深懷愛重
🈪དེར་ནི་བདེན་པ་མཐོང་བ་དེ་དག་བདག་ཅག་གིས་སྲོག་ལ་ཐུག་ཀྱང་ཆོས་འདི་བཏང་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཤེས་ནས་དད་པའི་རྒྱུས་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཁས་འཆེ་བར་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི་དེ་སྡོམ་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tatra eva ca upāsaka lakṣaṇa upadeśas na anyatra yatra tu eṣa pāṭhas yāvajjīvam prāṇa apetam śaraṇa gatam abhiprasannam iti tatra te dṛṣṭa satyās avetya prasāda anvayam prāṇais api sat dharma upagamanam darśayanti sma
③དེ་ཉིད་ལས་དགེ་བསྙེན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤jīvitaheto rapyabhavyā vayamenaṃ dharmaṃ parityaktu”miti / [215|23]
♂jīvitaheto{12. Y. omits sma jīvitahetoḥ |}rapyabhavyā vayamenaṃ dharmaṃ parityaktu”miti /
◤jīvitahetorapyabhavyā vayamenaṃ dharmaṃ parityaktum” iti / [S493]
㈠若為救壽命。我亦無義更捨正法。
㈡乃至為救自生命緣。終不捨於如來正法。
D3530 🈪སྲོག:གཅོད་པ་〖PN-གཅོད་པ།〗སྤོང་བ་ཞེས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ན་སུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བའི་དོན་འདི་འདོན་པར་བྱེད། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞུ་བ་ཉིད་ཀྱང་མི་འཐད་ན་ལན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཞེས་པ་སུ་ཞིག་གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་ཤེས་སོ། །
★0◤na tveṣa lakṣaṇopadeśaḥ saṃvarasya / [215|23-]
◤na tveṣa lakṣaṇāpadeśaḥ saṃvarasya / [S493]
㈠此文不為顯優婆塞相。
㈡非彼為欲說近事相。
◤[S494]
★0◤prāṇāpetaṃ tu na kvacit paṭhyate / [215|24]
◤prāṇāpetaṃ tu na kvacit paṭhyate / [S494]
㈠如汝所說文句。謂為離命。於餘處非所曾見。
㈡故說如是捨生等言。設說亦非分明理教。
★◤kaścaitadaparisphuṭārthaṃ paṭhet / [215|24-216|01]
♂@216 kaścaitadaparisphuṭārthaṃ paṭhet /
①jīvita hetos rapya bhavyās vayam enam dharmam parityaktum iti na tu eṣa lakṣaṇa upadeśas saṃvarasya prāṇa apetam tu na kvacid paṭhyate kas ca etat aparisphuṭa artham paṭhet
③གང་ལས་འདི་སྐད་དུ་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་དང་བསྔོ་བ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དང་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་དེར་ནི་བདེན་པ་མཐོང་བ་དེ་དག་བདག་ཅག་གིས་སྲོག་ལ་ཐུག་ཀྱང་ཆོས་འདི་བཏང་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཤེས་ནས་དད་པའི་རྒྱུས་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཁས་འཆེ་བར་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི་དེ་སྡོམ་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ ****[@183b]**** ་ཞེས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ན་སུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བའི་དོན་འདི་འདོན་པར་བྱེད་།
㈢གང་ལས་འདི་སྐད་དུ་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་དང་བསྔོ་བ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དང་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་དེར་ནི་བདེན་པ་མཐོང་བ་དེ་དག་བདག་ཅག་གིས་སྲོག་ལ་ཐུག་ཀྱང་ཆོས་འདི་བཏང་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཤེས་ནས་དད་པའི་རྒྱུས་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཁས་འཆེ་བར་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི་དེ་སྡོམ་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤kaś caitadaparipuṣṭārthaṃ paṭhet![S494]
㈠何人能從此不明了文。
㈡誰能准此不明了文。
★0◤ekadeśakāryādīṃstu khaṇḍitaśikṣānadhikṛtya praśna eva na yujyate / [216|01]
◤ekadeśakāryādīṃstu khaṇḍitaśikṣānadhikṛtya praśna eva na yujyate, kuto visarjanamāveṇikadharmāṇām![S494]
㈠持一處等文。若依破戒人。說此文句。於中問亦不相應。何況答。
㈡便信前時已發五戒。又約持犯戒說學一分等尚不應問。況應為答。
★◤kuto visarjanamāveṇikadharmāṇām / [216|02]
♂kuto visarjanamāveṇikadharmāṇām{1. MS. visajjanaṃ / āveṇika.. |} /
★◤ko hyapāsakasaṃvaraṃ jānan etanna jñāsyate yo hi yacchikṣāpadaṃ na khaṇḍayati sa tatkārī bhavatīti / [216|02-]
♂ko hyupāsakasaṃvaraṃ jānan etanna jñāsyate yo hi yacchikṣāpadaṃ na khaṇḍayati sa tatkārī bhavatīti /
◤ko hyupāsakasaṃvaraṃ jānan etanna jñāsyate—[S494]
㈠何以故。何人已解優婆塞護。
㈡誰有已解近事律儀必具五支。
①eka deśa kārya ādīn= tu khaṇḍita śikṣān adhikṛtya praśnas eva na yujyate kutas visarjanam āveṇika dharmāṇām kas hi apāsaka saṃvaram jānan etat na jñāsyate yas hi yat śikṣā padam na khaṇḍayati sa tad kārī bhavati iti
③ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞུ་བ་ཉིད་ཀྱང་མི་འཐད་ན་ལན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཞེས་པ་སུ་ཞིག་གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་ཤེས་སོ་།།
㈢སྲོག:གཅོད་པ་〖PN-གཅོད་པ།〗སྤོང་བ་{183b}ཞེས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ན་སུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བའི་དོན་འདི་འདོན་པར་བྱེད། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞུ་བ་ཉིད་ཀྱང་མི་འཐད་ན་ལན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཞེས་པ་སུ་ཞིག་གང་ཞིག་བསླབ་པའི་གཞི་གང་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་ཤེས་སོ། །
◤yo hi yacchikṣāpadaṃ na khaṇḍayati sa tatkārī bhavatīti / [S494]
㈠不解如此若人不破此戒是人持此戒。
㈡而不能解於所學處持一非餘。乃至具持名一分等。
★◤upāsakasaṃvarasya tu parimāṇānabhijñāṃstanmātraśikṣākṣamān pratyeṣa praśno yujyate / [216|03-]
♂upāsakasaṃvarasya tu parimāṇānabhijñāṃstanmātraśikṣākṣamān{2. Y. ...kṣamāṃ |} pratyeṣa praśno yujyate /
◤upāsakasaṃvarasya tu parimāṇānabhijñāṃstanmātraśikṣākṣamān pratyeṣa praśno yujyate—[S494]
㈠若人不識優婆塞護量。依能持如此護量人故問。此問則應理。
㈡由彼未解近事律儀受量少多故應請問。
◤“kiyatā bhadantopāsaka ekadeśakārī bhavati yāvat paripūrṇakārī bhavati?”[S494]
㈠問言世尊幾量為優婆塞持一處。乃至幾量。為優婆塞持具處。
㈡凡有幾種鄔波索迦能學學處。
★◤“kiyatā bhadantopāsaka ekadeśakārī bhavati yāvat paripūrṇakārī bhavati /”[216|04-]
①upāsaka saṃvarasya tu parimāṇa anabhijñān= tanmātra śikṣā kṣamān pratyeṣa praśnas yujyate kiyatā bhadanta upāsakas eka deśa kārī bhavati yāvat paripūrṇa kārī bhavati
㈢དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པའི་ཚད་མི་ཤེས་པས་〖PNཔ།〗བསླབ་པའི་གཞི་དེ་ཙམ་ཞིག་བཟོད་པ་ལ་ནི་བཙུན་པ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་སྣ་གཅིག་སྤྱོད་པའི་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་བ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྤྱོད་ཕ[*པ?]་ལགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཞུ་བ་འདི་རུང་ངོ་། །
◤ⅰ[S494]
㈡答言。有四鄔波索迦。謂能學一分等。猶未能了。復問何名能學一分。乃至廣說。
★◤yadi tarhi vinā saṃvareṇopāsakaḥ syādvikalena vā bhikṣuśrāmaṇerāvapi syātām / [216|05-]
♂“kiyatā bhadantopāsaka ekadeśakārī bhavati yāvat paripūrṇakārī bhavati |” ya-[ 21b. 12B. VI ]di tarhi vinā saṃvareṇopāsakaḥ syādvikalena vā bhikṣuśrāmaṇerāvapi syātām /
◤yadi tarhi vinā saṃvareṇopāsakaḥ syād, vikalena vā, bhikṣuśrāmaṇerāvapi syātām, kathaṃ tāvedaṣāmupāsakasaṃvarādīnāmaṅgapratiniyamo bhavati? śāstṛprajñaptivaśāt / [S494]
㈠毘婆沙師說。若離護亦成優婆塞。若不具受護。亦應成比丘及沙彌。猶如優婆塞。優婆塞等護分量。決定云何。隨大師分別所立。
㈡若闕律儀得名近事。苾芻勤策闕亦應成。彼既不成。此亦應爾。何緣近事乃至苾芻所受律儀支量定爾。由佛教力施設故然。
①yadi tarhi vinā saṃvareṇa upāsakas syāt vikalena vā bhikṣu śrāmaṇes au= api syātām
③གལ་ཏེ་སྡོམ་པ་མེད་བའམ་མ་ཚང་བར་ཡང་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་ན་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་དག་ཏུ་ཡང་འགྱུར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་སྡོམ་པ་མེད་པའམ་མ་ཚང་བར་ཡང་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་ན་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་དག་ཏུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །
★◤kathaṃ tāvadeṣāmupāsakasaṃvarādīnāmaṅgapratiniyamo bhavati / [216|06-]
♂kathaṃ tāvedaṣāmupāsakasaṃvarādīnāmaṅgapratiniyamo bhavati /
①katham tāvat eṣām upāsaka saṃvara ādīnām aṅga pratiniyamas bhavati
③རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་ཡན་ལག་ངེས་པ་ཡིན་།
㈢རེ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་ཡན་ལག་ངེས་པ་ཡིན། སྟོན་པས་བཏགས་པའི་དབང་གིས་སོ། །
★0◤śāstṛprajñaptivaśāt / [216|07]
①śāstṛ prajñapti vaśāt
③སྟོན་པས་བཏགས་པའི་དབང་གིས་སོ་།།
★0◤upāsakatvādipratiniyamo 'pi śāstṛprajñaptivaśādiṣyatām / [216|08]
◤upāsakatvādipratiniyamo 'pi śāstṛprajñaptivaśādiṣyatām / [S494]
㈠分別決判立優婆塞等異。汝亦應許。由隨大師分別所立。
①upāsaka tva ādi pratiniyamas api śāstṛ prajñapti vaśa ādiṣyatām
③དགེ་བསྙེན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་དབང་གིས་སོ་སོར་ངེས་པར་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག་།
㈢དགེ་བསྙེན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་དབང་གིས་〖PNགི།〗སོ་སོར་ངེས་པར་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག། དགེ་བསྙེན་ནི་སྡོམ་པ་མེད་པར་ཡང་བཏགས་ཀྱི་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vināpi hi saṃvareṇopāsakaḥ prajñaptito na tu bhikṣuśrāmaṇerāviti te tvetannecchanti kāśmīrāḥ / [216|08-]
◤vināpi hi saṃvareṇopāsakaḥ prajñapitaḥ, na tu bhikṣuśrāmaṇerāviti / [S494]
㈠何以故。若未有護。如世尊安立優婆塞安立沙彌比丘。則不如此。
㈡若爾何緣不許由佛教力施設雖闕律儀。而名近事非苾芻等。
①vinā api hi saṃvareṇa upāsakas prajñaptitas na tu bhikṣu śrāmaṇerau= iti te tu etat na icchanti kāśmīrās
③དགེ་བསྙེན་ནི་སྡོམ་པ་མེད་པར་ཡང་བཏགས་ཀྱི་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་འདི་མི་འདོད་དོ་།།
㈢ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་འདི་མི་འདོད་དོ། །
◤te tv etan necchanti kāśmīrāḥ / [S494]
㈠罽賓國師。不許此義。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師。不許闕律儀得成近事。
★◤sarveṣāṃ tu saṃvarāṇām / [216|09-]
♂sarveṣāṃ tu saṃvarāṇām mṛdvāditvaṃ yathā manaḥ //31//
◤sarveṣāṃ tu saṃvarāṇām—[S494]
㈠一切護
㈡此近事等一切律儀。由何得成下中上品。
①sarveṣām tu saṃvarāṇām
㈢སྡོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།
★◤ 【mṛdvāditvaṃ yathā manaḥ // VAkK_4.31 //】[216|11]
①mṛdu ādi tvam yathā manas
㈢ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་〖PN+པ།〗ཡིད་ཇི་བཞིན། །
◤mṛdvāditvaṃ yathā manaḥ // 31 // [S494]
㈠〔偈曰〕：【下中上如意】。
㈡頌曰 【下中上隨心】〖32_4_d〗
★0◤mṛdumadhyādhimātratvaṃ sasaṃtānacittavaśāt / [216|12]
◤mṛdumadhyādhimātratvaṃ sasantānacittavaśāt / [S494]
㈠釋曰。八部所持護。有下中上品。云何得成。由求受故。意有差別。
㈡論曰。八眾所受別解脫律儀。皆隨受心有下中上品。
①mṛdu madhya adhimātra tvam sa saṃtāna citta vaśāt
③ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཏེ་།
㈢ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཏེ།
★◤evaṃ ca kṛtvā 'rhato 'pi mṛduḥ prātimokṣasaṃvaraḥ syāt pṛthagjanasyādhimātraḥ / [216|12-]
♂evaṃ ca kṛtvā'rhato 'pi mṛduḥ prātimokṣasaṃvaraḥ syāt pṛthagjanasyādhimātraḥ| kiṃ punaḥ saṃvaragrahaṇādevopāsakaḥ syādvinā śaraṇagamanaiḥ /
◤evaṃ ca kṛtvārhato 'pi mṛduḥ prātimokṣasaṃvaraḥ syāt, pṛthagjanasyādhimātraḥ / [S494]
㈠若作如此執。阿羅漢波羅提木叉護。應最下劣。凡夫應最上品。
㈡由如是理諸阿羅漢或有成就下品律儀。然諸異生或成上品。
①evam ca kṛtvā rhatas api mṛdus prātimokṣa saṃvaras syāt pṛthagjanasya adhimātras
③དེ་ལྟར་བྱས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཆུང་ངུ་ཡོད་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ཡང་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟར་བྱས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཆུང་ངུ་ཡོད་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ཡང་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤kiṃ punaḥ saṃvaragrahaṇādevopāsakaḥ syād vinā śaraṇagamanaiḥ?[S494]
㈠若唯受護。不受三歸。得成優婆塞不。
㈡為有但受近事律儀不受三歸成近事不。
★◤kiṃ punaḥ saṃvaragrahaṇādevopāsakaḥ syādvinā śaraṇagamanaiḥ / [216|13-]
①kim punar saṃvara grahaṇāt eva upāsakas syāt vinā śaraṇa gamanais
③ཡང་ཅི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་མེད་པར་ཡང་སྡོམ་པ་མནོས་པ་ཁོ་ནས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་མེད་པར་ཡང་སྡོམ་པ་མནོས་པ་ཁོ་ནས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤na syādanyatrājñānāt / [216|14]
◤na syādanyatrājñānāt // 31 // [S494]
㈠不得。除無知。
㈡不成近事除有不知。
①na syāt anyatra ajñānāt
③མི་འགྱུར་ཏེ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤[S495]
★0◤yo buddhadharmasaṃghāñcharaṇaṃ gacchati kimasau śaraṇaṃ gacchati / [216|15]
◤yo buddhadharmasaṅghāñcharaṇaṃ gacchati, kim asau śaraṇaṃ gacchati?[S495]
㈠若人歸依佛法僧。此人歸依何法。
㈡諸有歸依佛法僧者。為歸何等。
D3538 🈪གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ཅི་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞེ་ན།
①yas buddha dharma saṃghān śaraṇam gacchati kim asau śaraṇam gacchati
③གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ཅི་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དེ་།། སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་བྱེད་པའི་ཆོས་།།
㈢གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ཅི་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དེ། །སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་བྱེད་པའི་ཆོས། །མི་སློབ་པ་དང་གཉི་ག་དང་། །མྱ་ངན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །
★◤ 【■buddhasaṃghakarāndharmānaśaikṣānubhayāṃśca saḥ /】[216|16-]
♂buddhasaṃghakarāndharmānaśaikṣānubhayāṃśca saḥ /
◤buddhasaṅghakarān dharmānaśaikṣānubhayāṃś ca saḥ / [S495]
㈠〔偈曰〕：【能成佛僧法 無學及二種】。
㈡頌曰 【歸依成佛僧_a 無學二種法】〖33_4_b〗
★◤【 nirvāṇaṃ ceti śaraṇaṃ yo yāti śāraṇatrayam // VAkK_4.32 //】
♂nirvāṇaṃ ceti śaraṇaṃ yo yāti śaraṇatrayam //32//
①buddha saṃgha karān dharmān aśaikṣa anubhayān= ca sas nirvāṇam ca iti śaraṇam yas yāti śāraṇa trayam
③མི་སློབ་པ་དང་གཉི་ག་དང་།། མྱ་ངན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་།།
◤nirvāṇaṃ ceti śaraṇaṃ yo yāti śaraṇatrayam // 32 // [S495]
㈠【歸依及涅槃 歸依佛法僧】。
㈡ 【及涅槃擇滅_c 是說具三歸】〖33_4_d〗
🈪གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དེ། །སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་བྱེད་པའི་ཆོས། །མི་སློབ་པ་དང་གཉི་ག་དང་། །མྱ་ངན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །
★◤yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati aśaikṣānasau budhakarakāndharmāñcharaṇaṃ gacchati yeṣāṃ prādhānyena sa ātmabhāvo budhā ityucyate yeṣāṃ vā lābhena sarvāvabodhasāmarthyādbuddho bhavati / [216|18-]
♂yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati aśaikṣānasau buddhakarakāndharmāñcharaṇaṃ gacchati yeṣāṃ prādhānyena sa ātmabhāvo buddha{3. MS. baddha |} ityucyate yeṣāṃ vā lābhena sarvāvabodhasāmarthyādbuddho bhavati /
◤yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati, aśaikṣān asau buddhakarakān dharmāñ charaṇaṃ gacchati;[S495]
①yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati, aśaikṣān asau buddha-karaka dharmān śaraṇaṃ gacchati;
㈠釋曰。若人歸依佛。必歸依能成佛無學諸法。
㈡論曰。歸依佛者，謂但歸依能成佛無學法。
🈪གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་མི་སློབ་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ།
①yas buddham śaraṇam gacchati aśaikṣān asau budha karakān dharmān śaraṇam gacchati yeṣām prādhānyena sas ātma bhāvas budhās iti ucyate yeṣām vā lābhesarva avabodha sāmarthyāt buddhas bhavati
㈢གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་མི་སློབ་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་གཙོ་བོར་གྱུར་པས་སྐུ་དེ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་པའམ། ཡང་ན་གང་དག་བརྙེས་པས་ཐམས་ཅད་{184a}ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའོ། །
◤yeṣāṃ prādhānyena sa ātmabhāvo buddha ity ucyate,[S495]
①yeṣām prādhānya sas ātmabhāva buddha ity ucyate,
㈠何者能成法，由彼法勝故，此身說為佛。
㈡由彼勝故，身得佛名。
🈪གང་དག་གཙོ་བོར་གྱུར་པས་སྐུ་དེ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་པའམ།
●anye 'pi hi guṇā aprādhānyenāśritā bhavati.
◤yeṣāṃ vā lābhena sarvāvabodhasāmarthyād buddho bhavati / [S495]
①yeṣāṃ vā lābhena sarva-avabodha-sāmarthya buddha bhavati |
㈠或由得彼法，於一切覺中.有勝能故，說此人為佛。
㈡或由得彼法，佛能覺一切。
🈪ཡང་ན་གང་དག་བརྙེས་པས་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའོ། །
★0◤ke punaste / kṣayajñānādayaḥ saparivārāḥ / [216|20]
◤ke punas te? kṣayajñānādayaḥ saparivārāḥ;[S495]
㈠此法何相。盡智等共伴類。
㈡何等名為佛無學法。謂盡智等及彼隨行。
D3539 🈪དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། ཟད་པ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
①ke punar te
③དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། ཟད་པ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
①kṣaya jñāna ādayas sa parivārās
③ཟད་པ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤rūpakāyasya pūrvaṃ paścāccāviśeṣāt / [216|20-]
◤rūpakāyasya pūrvaṃ pañcāccāviśeṣāt / [S495]
㈠色身前後無差別故。
㈡非色等身。前後等故。
D3540 🈪གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ནི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3541 🈪ཅི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①rūpa kāyasya pūrvam paścāt ca aviśeṣāt
㈢གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ནི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤kiṃ sarvabuddhānathaikam / lakṣaṇataḥ sarvabudhān / [216|21]
♂kiṃ sarvabuddhānathaikam / lakṣaṇataḥ sarvabuddhān /
◤kiṃ sarvabuddhān, athaikam?[S495]
㈠若歸依佛。為歸依一佛。為歸依一切佛。
㈡為歸一佛。一切佛耶。
①kim sarva buddha anatha ekam
③ཅི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①lakṣaṇatas sarva budhān
③མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ་།
◤lakṣaṇataḥ sarvabuddhān;[S495]
㈠若依道理。歸依一切佛。
㈡理實應言歸一切佛。
★◤mārgasyāvilakṣāṇatvāt / [216|21-]
♂mārgasyā-[ 22a. 12A. VII ] vilakṣaṇatvāt /
◤mārgasyāvilakṣaṇatvāt / [S495]
㈠道相不異故。
㈡以諸佛道相無異故。
①mārgasya avilakṣāṇa tvāt
③ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤yaḥ saṃghaṃ śaraṇaṃ gacchati śaikṣāśaikṣānasausaṃghakarakānharmān gacchati yeṣāṃ lābhenāṣṭau pudgalāḥ saṃghībhavanti / [216|22-]
♂yaḥ saṃghaṃ śaraṇaṃ gacchati śaikṣāśaikṣānasau saṃghakarakāndharmān gacchati yeṣāṃ lābhenāṣṭau pudgalāḥ saṃghībhavanti /
◤yaḥ saṅghaṃ śaraṇaṃ gacchati, śaikṣāśaikṣānasau saṅghakarakān dharmān gacchati;[S495]
㈠若人歸依僧。此人即歸依能成僧。有學無學諸法。
㈡歸依僧者。謂通歸依諸能成僧學無學法。
D3542 🈪གང་ཞིག་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་དགེ་འདུན་དུ་བྱེད་པའི་ཆོས་སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་ཐོབ་པས་གང་ཟག་བརྒྱད་པོ་མི་ཕྱེད་〖PNབྱེད།〗པའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་དུ་འགྱུར་བའོ། །
★◤abhedatvāt / [216|23]
♂abhedatvāt{4. Y. abhedyatvāt |} /
◤yeṣāṃ lābhenāṣṭau pudgalāḥ saṅghībhavanti, abhedyatvāt / [S495]
㈠由得彼法。八道果人成僧。不可破故。
㈡由得彼故僧成八種補特伽羅。不可破故。
①yas saṃgham śaraṇam gacchati śaikṣā śaikṣāna sausaṃgha karakān harmān gacchati yeṣām lābhena aṣṭau pudgalās saṃghībhavanti abheda tvāt
㈢གང་ཞིག་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་དགེ་འདུན་དུ་བྱེད་པའི་ཆོས་སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་ཐོབ་པས་གང་ཟག་བརྒྱད་པོ་མི་ཕྱེད་〖PNབྱེད།〗པའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་དུ་འགྱུར་བའོ། །
★0◤kiṃ sarvasaṃghānathaikam / lakṣaṇataḥ sarvasaṃghānmārgasyāvilakṣaṇatvāt / [216|24]
◤kiṃ sarvasaṅghān, athaikam?[S495]
㈠若歸依僧。為歸依一僧。為歸依一切僧。
㈡為歸一佛僧。一切佛僧耶。
D3543 🈪ཅི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kim sarva saṃghānatha ekam
③ཅི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ལའམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ལ་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①lakṣaṇatas sarva saṃghān mārgasya avilakṣaṇa tvāt
③མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ལམ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤lakṣaṇataḥ sarvasaṅghān; mārgasyāvilakṣaṇatvāt / [S495]
㈠若依道理。歸依一切僧。道相不異故。
㈡理實通歸一切佛僧。以諸僧道相無異故。
★◤yattu sūtra uktaṃ “yo 'pyasau bhaviṣyatyanāgate 'dhvani saṃgho nāma tamapi śaraṇaṃ gacchatami ”ti / [216|24-]
♂yattu sūtra uktaṃ “yo 'pyasau{5. Y. yo 'sau |} bhaviṣyatyanāgate 'dhvani saṃgho nāma tamapi śaraṇaṃ gacchatami”ti /
◤yattu sūtra uktam—[S495]
㈠經中說
㈡然契經說
①yat tu sūtras uktam yas apyasau bhaviṣyati anāgate adhvani saṃghas nāma tam api śaraṇam gacchatami ti
③གང་མདོ་ལས་གང་ཡང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་འདུན་ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ཡང་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིག་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན་།
㈢གང་མདོ་ལས་གང་ཡང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་འདུན་ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ཡང་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིག་ཞེས་〖PNཅེས།〗གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ནི་〖PN-ནི།〗མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ།
★◤tatpratyakṣabhāvinaḥ saṃvaratvasyodbhāvanārtham / [216|26]
♂tat pratyakṣabhāvinaḥ saṃvaratvasyodbhāvanārtham /
①tad pratyakṣa bhāvinas saṃvara tvasya udbhāvana artham
③དེ་དག་གི་ནི་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།
◤“yo 'sau bhaviṣyatyanāgate 'dhvani saṅgho nāma, tamapi śaraṇaṃ gacchatam” iti / [S495]
㈠於未來世中當有名僧。此人亦歸依此僧。
㈡當來有僧汝應歸者。
◤tat pratyakṣabhāvinaḥ saṃvaratvasyodbhāvanārtham / [S495]
㈠此言為顯現在僧寶最勝功德。
㈡彼經但為顯示當來現見僧寶。
★◤yo dharmaṃ śaraṇaṃ gacchati asau nirvāṇaṃ śaraṇaṃ gacchati pratisaṃkhyānirodham / [216|26-]
♂yo dharmaṃ śaraṇaṃ gacchati asau nirvāṇaṃ śaraṇaṃ gacchati pratisaṃkhyā- nirodham /
◤yo dharmaṃ śaraṇaṃ gacchati, asau nirvāṇaṃ śaraṇaṃ gacchati pratisaṅkhyānirodham;[S495]
①yo dharmaṃ śaraṇaṃ gacchati, asau nirvāṇaṃ śaraṇaṃ gacchati pratisaṃkhyānirodham;
㈠若人歸依法。此人即歸依涅槃。所謂擇滅
㈡歸依法者。謂歸涅槃。此涅槃言唯顯擇滅。
①yas dharmam śaraṇam gacchati asau nirvāṇam śaraṇam gacchati pratisaṃkhyā nirodham
③གང་ཞིག་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ཞིག་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ:ཡིན་ཏེ〖PNསྟེ།〗། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
★◤svaparasaṃtānaklelśānāṃ duḥkhasya ca śāntyekalakṣaṇātvāt / [216|27-]
♂svaparasaṃtānakleśānāṃ duḥkhasya ca śāntyekalakṣaṇatvāt /
◤svaparasantānakleśānāṃ duḥkhasya ca śāntyekalakṣaṇatvāt / [S495]
㈠自他相續中。惑及苦。寂靜為一相故。
㈡自他相續煩惱及苦寂滅一相。故通歸依。
①sva para saṃtāna klelśānām duḥkhasya ca śānti eka lakṣaṇātvāt
③བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤yadyaśaikṣā dharmā eva buddhaḥ kathaṃ tathāgatasyāntike dukṣṭacittarudhirotpādanādānantaryaṃ bhavati / [216|28-]
♂yadyaśaikṣā dharmā eva buddhaḥ kathaṃ tathāgatasyāntike duṣṭacittarudhirotpādanādānantaryaṃ bhavati /
◤yadyaśaikṣā dharmā eva buddhaḥ, kathaṃ tathāgatasyāntike duṣṭacittarudhirotpādanādānantaryaṃ bhavati?[S495]
㈠若定以無學法為佛。云何於如來邊。起惡心出佛身血。得無間業。
㈡若唯無學法即是佛者。如何於佛所惡心出血。但損生身成無間罪。
★◤āśrayavipādanātte 'pi vipāditā bhavantīti vaibhāṣikāḥ / [216|29-217|01]
♂āśrayavipādanātte 'pi vipāditā @217 bhavantīti vaibhāṣikāḥ /
◤āśrayavipādanāt te 'pi vipāditā bhavantīti vaibhāṣikāḥ / [S495]
㈠由損害依止故。彼法亦被損害。毘婆沙師說如此。
㈡毘婆沙者作是釋言。壞彼所依彼隨壞故。
①yadi aśaikṣās dharmās eva buddhas katham tathāgatasya antike dukṣṭa citta rudhira utpādanāt a ānantaryam bhavati āśraya vipādanāt te api vipāditās bhavanti iti vaibhāṣikās
㈢གལ་ཏེ་མི་སློབ་པའི་ཆོས་དག་ཁོ་ན་སངས་རྒྱས་ཡིན་ན་ཇི་སྲིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་ཕྱུང་བས་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། རྟེན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་དེ་དག་ལ་ཡང་གནོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S496]
★0◤śāstraṃ tu naivaṃ vācakamaśaikṣā dharmā eva buddha iti / [217|01]
◤śāstraṃ tu naivaṃ vācakam—[S496]
㈠阿毘達磨藏不說如此。
㈡然尋本論不見有言
①śāstram tu na evam vācakam aśaikṣās dharmās eva buddhas iti
㈢བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་མི་སློབ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་མི་འབྱུང་ངོ་། །
◤aśaikṣā dharmā eva buddha iti / [S496]
㈠唯無學法是名佛說。
㈡唯無學法即名為佛。
★0◤kiṃ tarhi / [217|01-]
◤kiṃ tarhi? buddhakarakā iti / [S496]
㈠云何成佛諸法名佛。
㈡但言無學法能成於佛。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཞེས་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྟེན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་བཀག་〖Nབཀླག〗པས་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་བ་ཉིད་དོ། །
★0◤buddhakarakā iti / ata āśrayasya buddhatvāpratiṣedhādacodyamevaitat / [217|02]
◤ata āśrayasya buddhatvāpratiṣedhādacodyamevaitat / [S496]
㈠不遮依止為佛故，是故此難不成難。
㈡既不遮佛體亦攝依身，故於此中不容前難。
①buddha karakās iti
③སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཞེས་འབྱུང་སྟེ་།
①atas āśrayasya buddhatva apratiṣedhāt acodyam eva etat
③དེའི་ཕྱིར་རྟེན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་བཀག་པས་དེ་ནི་ཀླན་ཀར་མི་རུང་པ་ཉིད་དོ་།།
★◤anyathā hi laukikacittastho na buddhaḥ syānna saṃghaḥ śīlameva ca bhikṣukarakaṃ bhikṣuḥ syāt / [217|02-]
♂anyathā hi laukikacittastho na buddhaḥ syānna saṃghaḥ śīlameva ca{1. Y. sa |} bhikṣukarakaṃ bhikṣuḥ syāt /
◤anyathā hi laukikacittastho na buddhaḥ syānna saṅghaḥ,[S496]
㈠若不爾。佛在世心。則不成佛。僧亦應爾。
㈡若異此者。應佛與僧住世俗心非僧非佛。
①anyathā hi laukika citta sthas na buddhas syāt na saṃghas śīlam eva ca bhikṣu karakam bhikṣus syāt
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་ལ་〖PN+སེམས་ལ།〗གནས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར། དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ་དགེ་སློང་དུ་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཁོ་ན་ཡང་དགེ་སློང་དུ་འགྱུར་རོ། །
◤śīlam eva sa bhikṣukarakaṃ bhikṣuḥ syāt?[S496]
㈠唯戒能成比丘。是故戒是比丘。
㈡又應唯執成苾芻戒即是苾芻。
★0◤yathā tu yo bhikṣūn pūjayati bhikṣukarakamasau śīlaṃ pūjayati / [217|04]
◤yathā tu yo bhikṣūn pūjayati, bhikṣukarakamasau śīlaṃ pūjayati / [S496]
㈠如人供養比丘。則供養能成比丘戒。
㈡然如有欲供養苾芻者。彼唯供養成苾芻尸羅。
★0◤evaṃ yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchatyaśaikṣānasau buddhakarakāndharmān śaraṇaṃ gacchati / [217|04-]
◤evaṃ yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati aśaikṣānasau buddhakarakān dharmān śaraṇaṃ gacchati / [S496]
㈠如此若人歸依佛。則唯歸依能成佛無學法。
㈡如是有欲歸依佛者。亦應但歸成佛無學法。
①yathā tu yas bhikṣūn pūjayati bhikṣu karakam asau śīlam pūjayati evam yas buddham śaraṇam gacchati aśaikṣān asau buddha karakān dharmān śaraṇam gacchati
㈢ཇི་ལྟར་གང་ཞིག་དགེ་སློང་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་དགེ་སློང་དུ་{184b}བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ཡང་མི་སློབ་པ་སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་དག་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati so 'ṣṭādaśāveṇikānbuddharmānityapare / [217|05-]
♂yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati so 'ṣṭādaśābeṇikānbu-[ 22b. 12B. VII ] ddharmānityapare /
◤yo buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati, so 'ṣṭādaśāveṇikān / buddhadharmānityapare / [S496]
㈠有餘師說。若人歸依佛。此人即歸依十八不共法。
㈡有餘師說。歸依佛者。總歸依如來十八不共法。
①yas buddham śaraṇam gacchati sas aṣṭādaśa āveṇikān buddharmān iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤kiṃsvabhāvāni śaraṇagamanāni / [217|06-]
◤kiṃsvabhāvāni śaraṇagamanāni? vāgvijñaptisvabhāvāni / [S496]
①kiṃsvabhāvāni śaraṇa-gamanāni? vāgvijñaptisvabhāvāni|
㈠歸依體性云何。有教言語為性。
㈡此能歸依何法為體。語表為體。
①kiṃsvabhāvāni śaraṇa gamanāni
③སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤vāgvijñaptisvabhāvāni / kaḥ punaḥ śaraṇārthaḥ / [217|07]
♂vāgvijñapti{2. D. adds tatsamutthitadharma |}svabhāvāni / ♂kaḥ punaḥ śaraṇārthaḥ /
①vāc vijñapti svabhāvāni
③ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤kaḥ punaḥ śaraṇārthaḥ? trāṇārthaḥ śaraṇārthaḥ;[S496]
① śri
㈠歸依者何義。救濟為義。
㈡如是歸依以何為義。救濟為義。
★0◤trāṇārthaḥ śaraṇārthaḥ / [217|07-]
①kas punar śaraṇa arthas trāṇa arthas śaraṇa arthas
③ཡང་སྐྱབས་ཀྱི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྐྱབས་ཀྱི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་གཏན་དུ་ངེས་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tadāśrayeṇa sarvaduḥkhātyantanirmokṣāt / uktaṃ hi bhagavatā[217|08]
♂tadāśrayeṇa sarvaduḥkhātyantanirmokṣāt{3. D. vimokṣāt |} /
◤tadāśrayeṇa sarvaduḥkhātyantanirmokṣāt / [S496]
㈠由依止此三。永解脫一切苦故。
㈡由彼為依能永解脫一切苦故。
①tad āśrayeṇa sarva duḥkha atyanta nirmokṣāt
③དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་གཏན་དུ་ངེས་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①uktam hi bhagavatā
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་མི་རྣམས་ནི་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་མི་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་དང་ནི་མཆོད་གནས་ཀྱི། །ལྗོན་ཤིང་རྣམས་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་སྟེ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་མཆོག་གྱུར་མ་ཡིན་ལ། །སྐྱབས་དེ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་མི་གྲོལ་གྱི། །གང་ཚེ་གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་དང་། །ཆོས་དང་དགེ་འདུན་སྐྱབས་སོང་ལ། །སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་འདས་པ་དང་། །འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་བདེ་བ། །མྱ་ངན་འདས་པར་འགྲོ་འགྱུར་དང་། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ལྟ་བྱེད་པ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་སྟེ། །སྐྱབས་དེ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན། །སྐྱབས་དེ་ལ་ནི་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗ནས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་འགྲོལ་〖PNགྲོལ།〗བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒོར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ “bahavaḥ śaraṇaṃ yānti parvatāṃśca vanāni ca[217|09-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “bahavaḥ śaraṇaṃ yānti parvatāṃśca vanāni ca ārāmānvṛkṣāṃścaityāṃśca{4. Y. D. caṃtyavṛkṣāṃśca |} manuṣyā bhayavarjitāḥ{5. D. tarjitāḥ |} //
①bahavas śaraṇam yānti parvatān= ca vanāni ca
③ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་།། ཀུན་དགའ་དང་ནི་མཆོད་གནས་ཀྱི་།།
◤uktāṃ hi bhagavatā—[S496]
㈠如佛世尊所說偈
㈡如世尊言
★◤ ārāmānvṛkṣāṃścaityāṃśca manuṣyā bhayavarjitāḥ //
①ārāmān vṛkṣān= caityān= ca manuṣyās bhaya varjitās
③ལྗོན་ཤིང་རྣམས་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་སྟེ་།།
★◤【 na tvetaccharaṇaṃ śreṣṭhaṃ naitaccharaṇamuttamam /】[217|11-]
♂na tve{6. D. na cai |}taccharaṇaṃ śreṣṭhaṃ naitaccharaṇamuttamam /
①na tu etat śaraṇam śreṣṭham na etat śaraṇam uttamam
③སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་།། སྐྱབས་དེ་མཆོག་གྱུར་མ་ཡིན་ལ་།།
◤“bahavaḥ śaraṇaṃ yānti parvatāṃś ca vanāni ca / [S496]
①“bahavaḥ śaraṇaṃ yānti parvata ca vana ca|
㈠ 多人求歸依 諸山及密林
㈡ 眾人怖所逼 多歸依諸山
[法句經188. Bahū(ṃ) ve saraṇaṃ yanti pabbatāni vanāni ca Ārāmarukkhacetyāni manussā bhayatajjitā. ]
★◤【 naitaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhātpramucyate //】
♂naitaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhātpramucyate //
①na etat śaraṇam āgamya sarva duḥkhāt pramucyate
③སྐྱབས་དེ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་ཀྱང་།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་མི་གྲོལ་གྱི་།།
◤ārāmān caityavṛkṣāṃś ca manuṣyā bhayatarjitāḥ // [S496]
①ārāma caityavṛkṣa ca manuṣyā bhayatarjitāḥ||
㈠ 園苑樹支提 怖畏所逼惱
㈡ 園苑及叢林 孤樹制多等
★◤【 yastu buddhaṃ ca dharmaṃ ca saṃghaṃ ca śaraṇaṃ gataḥ /】[217|13-]
♂yastu buddhaṃ ca dharmaṃ ca saṃghaṃ ca śaraṇaṃ gataḥ /
①yas tu buddham ca dharmam ca saṃgham ca śaraṇam gatas catvāri ca ārya satyāni paśyati prajñayā yadā
③གང་ཚེ་གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་དང་།། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་སྐྱབས་སོང་ལ་།།
◤na tvetaccharaṇaṃ śreṣṭhaṃ naitaccharaṇamuttamam / [S496]
㈠ 此歸依非勝 此歸依非上
㈡ 此歸依非勝 此歸依非尊
★◤【 catvāri cāryasatyāni paśyati prajñayā yadā //】
♂catvāri cāryasatyāni paśyati prajñayā yadā //
◤naitaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhāt pramucyate // [S496]
㈠ 若至此歸依 不解脫眾苦
㈡不因此歸依 能解脫眾苦
◤[S497]
★◤【 duḥkhaṃ duḥkhasamutpādaṃ duḥkhasya samatikramam /】[217|15-]
♂duḥkhaṃ duḥkhamamutpādaṃ duḥkhasya samatikramam /
①duḥkham duḥkha samutpādam duḥkhasya samatikramam
③སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དང་།། སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་འདས་པ་དང་།། འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་བདེ་བ་།།
◤yas tu buddhaṃ ca dharmaṃ ca saṅghaṃ ca śaraṇaṃ gataḥ / [S497]
㈠若人歸依佛 歸依法及僧
㈡諸有歸依佛 及歸依法僧
★◤【 āryaṃ cāṣṭāṅgikaṃ mārgaṃ kṣemaṃ nirvāṇagāminam //】
♂āryaṃ cāṣṭāṅgikaṃ mārgaṃ kṣemaṃ nirvāṇagāminam //
①āryam ca aṣṭa āṅgikam mārgam kṣemam nirvāṇa gāminam
③མྱ་ངན་འདས་པར་འགྲོ་འགྱུར་དང་།། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་།
★◤ etaddhi śaraṇaṃ śreṣṭhametaccharaṇamuttamam / etaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhāt pramucyate //”iti / [217|17-]
♂etaddhi śaraṇaṃ śreṣṭhametaccharaṇamuttamam / ♂etaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhāt pramucyate //” iti /
①etat hi śaraṇam śreṣṭham etat śaraṇam uttamam
③ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ལྟ་བྱེད་པ་།། སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་སྟེ་།། སྐྱབས་དེ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་།།
①etat śaraṇam āgamya sarva duḥkhāt pramucyate iti
③སྐྱབས་དེ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་ཀྱང་།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་འགྲོལ་བར་འགྱུར་།། ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
◤catvāri cāryasatyāni paśyati prajñayā yadā // [S497]
㈠ 四種聖諦義 依慧恒觀察
㈡ 於四聖諦中 恒以慧觀察
◤duḥkha duḥkhasamutpādaṃ duḥkhasya samatikramam / [S497]
㈠ 苦及苦生集 一向過離苦
㈡ 知苦知苦集 知永超眾苦
◤āryaṃ cāṣṭāṅgikaṃ mārgaṃ kṣemaṃ nirvāṇagāminam // [S497]
㈠ 具八分聖道 趣向苦寂靜
㈡ 知八支聖道 趣安隱涅槃
★◤eta eva śaraṇagamanāni sarvasaṃvarasamādāneṣu dvārabhūtāni / [217|19]
♂ata eva śaraṇagamanāni sarvasaṃvarasamādāneṣu dvārabhūtāni /
◤etad dhi śaraṇaṃ śreṣṭhametaccharaṇamuttamam / [S497]
㈠ 此歸依最勝 此歸依為上
㈡ 此歸依最勝 此歸依最尊
①ete eva śaraṇa gamanāni sarva saṃvara samādāneṣu dvāra bhūtāni
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒོར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤etaccharaṇamāgamya sarvaduḥkhāt pramucyate // ” (dha-pa-188-192)[S497]
㈠ 若至此歸依 則解脫眾苦
㈡ 必因此歸依 能解脫眾苦
◤ata eva śaraṇagamanāni sarvasaṃvarasamādāneṣu dvārabhūtāni // 32 // [S497]
㈠是故信受歸依行。於一切受護為入門。
㈡是故歸依普於一切受律儀處為方便門。
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamanyeṣu saṃvareṣvabrahmacaryādviratiḥ śikṣāpadaṃ vyavasthāpitam upāsakasya tu kāmamithyācārāt / [217|20-]
◤kim punaḥ kāraṇamanyeṣu saṃvareṣvabrahmacaryād viratiḥ śikṣāpadaṃ vyavasthāpitam,[S497]
㈠復有何因。佛於餘護中。立遠離婬欲。為學處。
㈡何緣世尊於餘律儀處立離非梵行為其所學。
①kim punar kāraṇam anyeṣu saṃvareṣu abrahmacaryāt viratis śikṣā padam vyavasthāpitam upāsakasya tu kāma mithyā ācārāt
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་གཞན་དག་ལས་ནི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་བཞག་ལ། དགེ་བསྙེན་ལ་ནི་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལས་སྤོང་བ་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་གཞན་དག་ལས་ནི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་བཞག་ལ། དགེ་བསྙེན་ལ་ནི་འདོད་པས་〖PNཔར།〗ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལས་〖PN-ལས།〗སྤོང་བ་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། ལོག་གཡེམ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་། །སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་ཐོབ་ཕྱིར་རོ། །
★★◤ 【mithyācārātigarhyatvātsaukaryādakriyāptitaḥ /】[217|22]
♂mithyācārātigarhyatvātsaukaryādakriyāptitaḥ / ♂kāmamithyācāro hi loke 'tyantaṃ garhitaḥ /
①mithyā cāra atigarhya tvāt saukaryāt akriyā āptitas
③ལོག་གཡེམ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་།། སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་ཐོབ་ཕྱིར་རོ་།།
◤upāsakasya tu kāmamithyācārāt?[S497]
㈠於優婆塞護中。立遠離邪婬。為學處。
㈡唯於近事一律儀中但制令其離欲邪行。
◤mithyācārātigarhyatvāt saukaryādakriyāptitaḥ / [S497]
㈠〔偈曰〕：【邪婬最可訶 易作得不作】。
㈡頌曰 【邪行最可訶_a 易離得不作】〖34_4_b〗
🈪4023 ལོག་གཡེམ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་། །སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་ཐོབ་ཕྱིར་རོ། །
★◤kāmamithyācāro hi loke 'tyantaṃ garhitaḥ / pareṣāṃ dāropaghātādāpāyikatvācca / [217|23]
♂pareṣāṃ dāropaghātādāpāyikatvācca /
◤kāmamithyācāro hi loke 'tyantaṃ garhitaḥ;[S497]
①kāmamithyācāro hi loke atyantaṃ garhitaḥ;
㈠釋曰。邪婬於世間最可訶。
㈡論曰。唯欲邪行世極訶責。
🈪4024 འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ནི་
◤pareṣāṃ dāropaghātād, āpāyikatvāc ca / [S497]
①pareṣāṃ dāra-upaghāta, āpāyikatvāt ca |
㈠為侵壞他婦故，能引惡道業故。
㈡以能侵毀他妻等故，感惡趣故。
🈪གཞན་དག་གི་ཆུང་མ་སུན་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ངན་སོང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་ཤིན་ཏུ་སྨད་པ་ཡིན་གྱི་
★★◤na tathā 'brahmacaryam / [217|24]
♂na tathā'brahmacaryam /
◤na tathā'brahmacaryam / [S497]
①na tathā abrahmacaryam|
㈠婬欲不爾。
㈡非非梵行。
🈪མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དང་།
①kāma mithyā ācāras hi loke tyantam garhitas pareṣām dāra upaghātāt āpāyika tvāt ca na tathā brahmacaryam
③འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ནི་གཞན་དག་གི་ཆུང་མ་སུན་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ངན་སོང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་ཤིན་ཏུ་སྨད་པ་ཡིན་གྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁྱིམ་ན་གནས་ ****[@185a]**** *་།།
㈢འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ནི་གཞན་དག་གི་ཆུང་མ་སུན་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ངན་སོང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་ཤིན་ཏུ་སྨད་པ་ཡིན་གྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁྱིམ་ན་གནས་{185a}པ:འདོད་པས་〖PNཔས་འདོད་པ།〗ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལས་བསྡམས་〖PNབསྡམ།〗བླའི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ནི་དཀའ་བའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་〖PNབར།〗བྱེད་པར་མི་སྤྲོ་བར་འགྱུར་བ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ཡང་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི:དེ་ལྟ་〖PN-དེ་ལྟ།〗མ་ཡིན་པས་སློབ་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་དགེ་བསྙེན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལས་ལྡོག་པ་སྡོམ་པར་〖Nཔ།〗རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★◤sukarā ca kāmamithyācārādviratirgṛhānadhyāvasatāṃ duṣkarātvabrahmacaryāditi duṣkaraṃ karttuṃ notsaheran / [217|24-]
♂sukarā ca kāmamithyācārādviratirgṛhānadhyāvasatāṃ duṣkarā tvabrahmacaryāditi duṣkaraṃ karttuṃ notsaheran /
◤sukarā ca kāmamithyācārād viratirgṛhānadhyavasatām, duṣkarā tvabrahmacaryād iti duṣkarra karttuṃ notsaheran / [S497]
㈠若在家人。遠離邪婬。此事易作。遠離婬欲。此事難作。由不能行難行事故不出家。
㈡又欲邪行易遠離故。諸在家者耽著欲故離非梵行難可受持。觀彼不能長時修學故不制彼離非梵行。
🈪ཁྱིམ་ན་གནས་པ་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལས་བསྡམས་བླའི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ནི་དཀའ་བའི་ཕྱིར།
★◤āryāścākaraṇasaṃvaraṃ kāmamithyācārāt pratilabhante / [217|25-]
♂ā-[ 23a. 12A. VIII ] ryāścākaraṇasaṃvaraṃ kāmamithyācārāt pratilabhante /
◤āryāś cākaraṇasaṃvaraṃ kāmamithyācārāt pratilabhante; janmāntareṣv apy anadhyācaraṇāt,[S497]
㈠諸聖人於邪婬性得不作護。於餘生自性不犯故。
㈡又諸聖者於欲邪行一切定得不作律儀。經生聖者亦不行故
🈪དཀའ་བ་བྱེད་པར་མི་སྤྲ་བར་འགྱུར་བ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་ཆེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ཡང་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་སློབ་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་དགེ་བསྙེན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལས་ལྡོག་པ་སྡོམ་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
🈪4025 མི་བྱེད་པར་ངེས་པ་ནི་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པའོ། །
★◤janmāntareṣvapyanadhyācaraṇānnatvabrahmacryādityupāsakasyāpi tasmādeva viratiḥ śikṣāpadaṃ vyavasthāpitaṃ mā bhūt parivṛttajanmāntaraḥ śaikṣa upāsakasaṃvarāṅgeṣvasaṃvṛta iti / [217|26-218|01]
♂janmāntareṣvapyanadhyācaraṇānnatvabrahmacaryādityupāsakasyāpi tasmādena viratiḥ śikṣapadaṃ vyavasthāpitaṃ @218 mā bhūt parivṛttajanmāntaraḥ śaikṣa upāsakasaṃvarāṅgeṣvasaṃvṛta iti /
①sukarā ca kāma mithyā ācārāt viratis gṛhān adhyauvasatām duṣkarātu a brahmacaryāt iti duṣkaram karttum na utsaheran āryās ca akaraṇa saṃvaram kāma mithyā ācārāt pratilabhante janma antareṣu api anadhyācaraṇa anna tva brahma cryāt iti upāsakasya api tasmāt eva viratis śikṣā padam vyavasthāpitam mā bhūt parivṛtta janma antaupāsaka saṃvara aṅgeṣu asaṃvṛtas iti
③པ་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལས་བསྡམས་བླའི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ནི་དཀའ་བའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་བྱེད་པར་མི་སྤྲ་བར་འགྱུར་བ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་ཆེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ཡང་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཀྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་སློབ་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་དགེ་བསྙེན་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལས་ལྡོག་པ་སྡོམ་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ་།།
◤na tvabrahmacaryād[S497]
㈠於婬欲不爾。
㈡離非梵行則不如是。
◤ity upāsakasyāpi tasmād eva viratiḥ śikṣāpadaṃ(书上没有) vyavasthāpitaṃ mā bhūt parivṛttajanmāntaraḥ śaikṣa upāsakasaṃvarāṅgeṣvasaṃvṛta iti / [S497]
㈠是故於優婆塞護中。立離邪婬為學處。勿別轉生聖人犯優婆塞護分。
㈡故於近事所受律儀但為制立離欲邪行。勿經生聖者犯近事律儀。
★0◤akriyāniyamo hyakaraṇasaṃvaraḥ / [218|01-]
◤akriyāniyamo hy akaraṇasaṃvaraḥ / [S497]
㈠何以故。決定不作。名不作護。
㈡不作律儀謂定不作。
①akriyā niyamas hi akaraṇa saṃvaras
㈢མི་བྱེད་པར་ངེས་པ་ནི་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པའོ། །
★0◤ya upāsakāḥ santo bhāryāḥ pariṇayanti kiṃ taistābhyo 'pi saṃvaraḥ pratilabdho 'tha na / [218|02-]
◤ya upāsakāḥ santo bhāryāḥ pariṇayanti,[S497]
㈠若人已成優婆塞。方娶妻妾。
㈡諸有先受近事律儀後娶妻妾。
①yas upāsakās santas bhāryās pariṇayanti kim tais tābhyas api saṃvaras pratilabdhas atha na
③གང་དག་དགེ་བསྙེན་ཡིན་བཞིན་དུ་ཆུང་མ་ལེན་པར་བྱེད་ན་ཅི་དེ་དག་གིས་དེ་ལས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ཐོབ་བམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གང་དག་དགེ་བསྙེན་ཡིན་བཞིན་དུ་ཆུང་མ་ལེན་པར་བྱེད་ན་ཅི་དེ་དག་གིས་དེ་ལས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ཐོབ་བམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ཉི་ཚེ་བའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་འཐོབ་བོ། །
◤kiṃ taistābhyo 'pi saṃvaraḥ pratilabdhaḥ? atha na?[S497]
㈠此人於彼為得護不。
㈡於彼妻妾先受戒時得律儀不。
★0◤pratilabdho mā bhūt prādeśikasaṃvaralābha iti / [218|03]
◤pratilabdhaḥ, mā bhūt prādeśikasaṃvaralābha iti / [S497]
㈠說得。勿於一處得護。
㈡理實應得。勿但於一分得別解律儀。
①pratilabdhas mā bhūt prādeśika saṃvara lābhas iti
③ཉི་ཚེ་བའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་འཐོབ་བོ་།།
★0◤kathaṃ saṃvarakṣobho na bhavati / [218|03-]
◤kathaṃ saṃvarakṣobho na bhavati? yasmāt[S497]
㈠云何於彼不破壞護。〔偈曰〕：
㈡若爾云何後非犯戒。頌曰
①katham saṃvara kṣobhas na bhavati
③ཇི་ལྟར་ན་སྡོམ་པ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་སྡོམ་པ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར། སྡོམ་པ་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་〖PNབླང་།〗བཞིན། །འཐོབ་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yathābhyupagamaṃ lābhaḥ saṃvarasya na santateḥ // 33 // [S497]
㈠【如受意得護 非於相續得】。
㈡ 【得律儀如誓_c 非總於相續】〖34_4_d〗
★◤yasmāt[218|04]
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
★◤ 【yathābhyupagamaṃ lābhaḥ saṃvarasya na saṃtateḥ // VAkK_4.33 //】[218|05]
①yathā abhyupagamam lābhas saṃvarasya na saṃtates
③སྡོམ་པ་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་བཞིན་།། འཐོབ་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤yathā hy eṣām abhyupagamas tathā saṃvaralābhaḥ / [S497]
㈠釋曰。如彼受護故意得護亦爾。
㈡論曰。如本受誓而得律儀。
★◤yathā hyeṣāmabhyupagamastathā saṃvaralābhaḥ / kathaṃ caiṣāmabhyupagamaḥ / [218|06]
♂yasmāt yathābhyupagamaṃ lābhaḥ saṃvarasya na saṃtateḥ //33// yathā hyeṣāmabhyupagamastathā saṃvaralābhaḥ / ♂kathaṃ caiṣāmabhyupagamaḥ /
①yathā hi eṣām abhyupagamas tathā saṃvara lābhas
㈢དེ་དག་གི་སྡོམ་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་དེ་བཞིན་འཐོབ་བོ། །
◤kathaṃ caiṣāmabhyupagamaḥ?[S497]
㈠受護故意云何。
㈡本受誓云何。
★0◤kāmamithyācārādviramāmīti / [218|06-]
◤kāmamithyācārādviramāmi iti,[S497]
㈠謂我今永離邪婬。
㈡謂離欲邪行。
①katham ca eṣām abhyupagamas kāma mithyā ācārāt viramāmi iti
③དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་ཞེ་ན་བདག་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་ཁས་ལེན་གྱི་།
㈢དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་ཞེ་ན་བདག་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་ཁས་ལེན་གྱི། བདག་གི་རྒྱུད་འདི་ལ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་མི་བྱའོ:ཞེས་ནི་〖PNཞེ་ན།〗མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་གཞི་དེ་ལས་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་ཡན་ལག་ཁོ་ན་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཀྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་ཆུང་མར་གྱུར་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཉམས་པ་〖PNཔར།〗མེད་དོ། །
★0◤na tvatra saṃtāne mayā brahmacaryaṃ na kartavyamityata evaiṣāṃ tadadhiṣṭhātkāmamithyācārāṅgādeva saṃvaralābho nābrahmacaryāditi nāsti bhāryībhūtāyāṃ saṃvarakṣobhaḥ / [218|07-]
◤na tv atra santāne mayā brahmacaryaṃ na kartavyam iti / [S497]
㈠非於彼相續。謂我今不應作婬欲。
㈡非於一切有情相續言我皆當離非梵行。
①na tu atra saṃtāne mayā brahmacaryam na kartavyam iti atas eva eṣām tad adhiṣṭhāt kāma mithyā ācāra aṅgāt eva saṃvara lābhas na abrahmacaryāt iti na astsaṃvara kṣobhas
③བདག་གི་རྒྱུད་འདི་ལ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་གཞི་དེ་ལས་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་ཡན་ལག་ཁོ་ན་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཀྱི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་ཆུང་མར་གྱུར་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཉམས་པ་མེད་དོ་།།
◤[S498]
◤ata eva eṣāṃ tadadhiṣṭhānāt kāmamithyācārāṅgād eva saṃvaralābhaḥ,[S498]
①ata eva eṣāṃ tad-adhiṣṭhānāt kāmamithyācārāṅgād eva saṃvaralābhaḥ,
㈠是故受五戒人。以彼為依止。於離邪婬分得護。
㈡由此普於有情相續唯得離欲邪行戒。
◤nābrahmacaryāditi nāsti bhāryībhūtāyāṃ saṃvarakṣobhaḥ // 33 // [S498]
㈠不從於彼離婬欲得。是故由成自婦行婬欲。不違破護。
㈡非離非梵行律儀故後納妻妾非毀犯前戒。
★◤atha kasmāt mṛṣāvādād viratirevopāsakasaṃvaraśikṣāpadaṃ na paiśunyādiviratiḥ / [218|09-]
♂atha kasmāt{1. MS. kasmātmṛṣā...|} mṛṣāvādād viratirevopāsakasaṃvaraśikṣāpadaṃ na paiśunyādiviratiḥ /
◤atha kasmāt mṛṣāvādād viratirevopāsakasaṃvaraśikṣāpadam, na paiśunyādiviritaḥ?[S498]
㈠云何唯離妄語。於優婆塞護。立為學處。不立離兩舌等。
㈡何緣但制離虛誑語。非離間語等為近事律儀。
①atha kasmāt mṛṣāvādāt viratis eva upāsaka saṃvara śikṣā padam na paiśunya ādi viratis
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བ་ཁོ་ན་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་བསླབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བཞག་ལ་ཕྲ་མ་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བ་ཁོ་ན་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་བསླབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བཞག་ལ་ཕྲ་མ་〖PNམོ།〗ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། བརྫུན་སྨྲ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་། །སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་འཐོབ་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ebhireva ca tribhiḥ kāraṇaiḥ / [218|10]
◤ebhireva ca tribhiḥ kāraṇaiḥ--[S498]
㈠由前三證。
㈡亦由前說三種因故。
①ebhis eva ca tribhis kāraṇais
③རྒྱུ་གསུམ་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤ “mṛṣāvādātigarhyatvāt saukaryādakriyāptitaḥ /”[218|11]
①mṛṣāvāda atigarhya tvāt saukaryāt akriyā āptitas
③བརྫུན་སྨྲ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་།། སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་འཐོབ་ཕྱིར་རོ་།།
◤mṛṣāvādātigahyatvāt saukaryādakriyāptitaḥ / [S498]
㈠謂妄語最可訶。易作得不作。
㈡謂虛誑語最可訶故。諸在家者易遠離故。一切聖者得不作故。復有別因。
★◤ 【mṛṣāvādaprasaṅgācca sarvaśikṣāvyatikrame /】[218|12]
♂“mṛṣāvādātigarhyatvāt saukaryādakriyāptitaḥ |” mṛṣāvādaprasaṅgācca sarvaśikṣāvyatikrame{2. G. ...bhyatikrame |} /
①mṛṣāvāda prasaṅgāt ca sarva śikṣā vyatikrame
③བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་འདས་གྱུར་ན་།། བརྫུན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་།།
㈢བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་འདས་གྱུར་ན། །བརྫུན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འདས་ན་དྲི་བར་བྱ་བ་ལ་བདག་གིས་དེ་ལྟ་བུ་མ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། བརྫུན་དུ་སྨ་བ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་འདས་པར་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་འཆགས་པར་འགྱུར་སྙམ་ནས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལས་ཟློག་〖PNལྡོག།〗པ་བཤད་དོ། །
◤mṛṣāvādaprasaṅgācca sarvaśikṣāvyatikrame / [S498]
㈠〔偈曰〕：【通起妄語故 過一切學處】。
㈡頌曰 【以開虛誑語_a 便越諸學處】〖35_4_b〗
★◤sarvatra hi śikṣātikrame samanuyujyamānasyopasthitamidaṃ bhavati nāhamevamahārṣamiti mṛṣāvādasya prasaṅgo bhavatyato mṛṣāvādādviratirvidhīyate kathaṃ kṛtātikramo 'pyātmani māviṣkuryāditi / [218|13-]
♂sarvatra hi śikṣātikrame samanuyujyamānasyopasthitamidaṃ bhavati nāhamevamahā [ 23b. 12B. VIII ]- rṣamiti mṛṣāvādasya prasaṅgo bhavatyato mṛṣāvādādviratirvidhīyate kathaṃ kṛtātikramo 'pyātmani māviṣkuryāditi /
◤sarvatra hi śikṣātikrame samanuyujyamānasyopasthitam idaṃ bhavati—[S498]
㈠釋曰。於一切違犯學處中。若被檢問妄語即起。
㈡論曰。越諸學處被檢問時。若開虛誑語。
①sarvatra hi śikṣā atikrame samanuyujyamānasya upasthitam idam bhavati na aham evamahārṣam iti mṛṣāvādasya prasaṅgas bhavati atas mṛṣāvādāt viratis vidhīyate katham kṛta atikramas apyātmani mā aviṣkuryāt iti
③བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འདས་ན་དྲི་བར་བྱ་བ་ལ་བདག་གིས་དེ་ལྟ་བུ་མ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། བརྫུན་དུ་སྨ་བ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་འདས་པར་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་འཆགས་པར་འགྱུར་སྙམ་ནས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལས་ཟློག་པ་བཤད་དོ་།།
◤nāhamevamahārṣamiti mṛṣāvādasya prasaṅgo bhavati, ato mṛṣāvādād viratirvidhīyate / [S498]
㈠謂我不作。如此由妄語。通起墮犯無更起義。故大師約此義。
㈡便言我不作。因斯於戒多所違越。故佛為欲令彼堅持。於一切律儀制離虛誑語。
◤katham? kṛtātikramo 'py ātmani māviṣkuryād iti / [S498]
㈠謂云何犯戒人。如實發露顯示自失故。立離妄語為護。
㈡云何令彼若犯戒時便自發露能防後犯。
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ pratikṣepaṇasāvadyācchikṣāpadasya na vyavasthāpitam / [218|15-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ pratikṣepaṇasāvadyācchikṣāpadasya na vyavasthāpitam?[S498]
㈠復有何因。於假制罪中護。不立為優婆塞學處。彼說立。
㈡復以何緣不於遠離遮罪建立近事律儀。誰言此中不離遮罪。離何遮罪。
①kim punar kāraṇam pratikṣepaṇasāvadyāt śikṣā padasya na vyavasthāpitam
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལས་འདིར་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་མ་བཞག་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ:བ་ལས་〖PNབས།〗འདིར་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་མ་བཞག་ཅེ་ན། བཅས་〖PNབཅད།〗{185b}པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ། །མྱོས་འགྱུར་ལས། རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★◤ 【pratikṣepaṇasāvadyānmadyādeva 】[218|17]
①pratikṣepaṇasāvadyāt madyāt eva
③བཅས་ ****[@185b]**** ་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་།།
◤pratikṣepaṇasāvadyānmadyādeva,[S498]
㈠〔偈曰〕：【假制罪中唯 離酒】。
㈡謂離飲酒。【遮中唯離酒】〖35_4_c〗
D3562 🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ:བ་ལས་〖PNབས།〗འདིར་བསླབ་པའི་གཞིར་རྣམ་པར་མ་བཞག་ཅེ་ན། བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ། །མྱོས་འགྱུར་ལས། རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★◤kiṃ kāraṇaṃ madyādeva nānyasmāt / [218|18]
♂pratikṣepaṇasāvadyānmadyādeva kiṃ kāraṇaṃ madyādeva nānyasmāt /
◤kiṃ kāraṇaṃ madyādeva, nānyasmāt?[S498]
㈠釋曰。何因唯離酒為戒不離餘。
㈡何緣於彼諸遮罪中不制離餘。唯遮飲酒。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ལས་ཡིན་གྱི་གཞན་ལས་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ཞེ་ན་
①kim kāraṇam madyāt eva na anyasmāt
③མྱོས་འགྱུར་ལས། རྣམ་པར་གཞག་གོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ལས་ཡིན་གྱི་གཞན་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་གཞན་སྲུང་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ལས་ཡིན་གྱི་གཞན་ལས་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ཞེ་ན་གཞན་སྲུང་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【anyaguptaye // VAkK_4.34 //】[218|19]
♂anyaguptaye //34//
◤anyaguptaye // 34 // [S498]
㈠〔偈曰〕：【為護餘】。
㈡頌曰 【為護餘律儀】〖35_4_d〗
🈪གཞན་སྲུང་ཕྱིར་རོ། །
★★◤madyaṃ pivato 'nyānyapyaṅgānyaguptāni syuḥ / [218|20]
♂madyaṃ pibato 'nyānyapyaṅgānyaguptāni syuḥ /
◤madyaṃ pibato 'nyānyapyaṅgānyaguptāni syuḥ / [S498]
㈠釋曰。何以故。若人飲酒。則不能守餘護分。
㈡論曰。諸飲酒者心多縱逸。不能守護諸餘律儀。故為護餘令離飲酒。
D3563 🈪མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུངས་ན་ཡན་ལག་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་མི་སྲུང་བར་འགྱུར་རོ། །
①anyaguptaye madyam pivatas anyāni api aṅgāni aguptāni syus
③མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུངས་ན་ཡན་ལག་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་མི་སྲུང་བར་འགྱུར་ཕྱིར་རོ་།། རོ་།།
㈢མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུངས་ན་ཡན་ལག་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་མི་སྲུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kathaṃ punarmadyapānaṃ pratikṣepaṇasāvadyaṃ gamyate / [218|20-]
◤kathaṃ punar madyapānaṃ pratikṣepaṇasāvadyaṃ gamyate?[S498]
㈠云何知飲酒是假制罪。
㈡寧知飲酒遮罪攝耶。
D3564 🈪ཇི་ལྟར་ན་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ཤེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ནས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་ཆང་ནི་ཇི་སྲིད་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བར་གཉེན་པོའི་བློ་ཁོ་ནས་བཏུང་བར་ནུས་སོ། །
①katham punar madya pānam pratikṣepaṇasa avadyam gamyate
③ཇི་ལྟར་ན་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ཤེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ནས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་ཆང་ནི་ཇི་སྲིད་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བར་གཉེན་པོའི་བློ་ཁོ་ནས་བཏུང་བར་ནུས་སོ། །
★0◤prakṛtisāvadyalakṣaṇābhāvāt / [218|21]
◤prakṛtisāvadyalakṣaṇābhāvāt / [S498]
㈠無自性罪相故。
㈡由此中無性罪相故。
①prakṛti sāvadya lakṣaṇa abhāvāt
③རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་འཐུང་བའི་སེམས་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
★0◤prakṛtisāvadyaṃ hi kliṣṭenaiva cittenādhyācaryate / [218|21-]
◤prakṛtisāvadyaṃ hi kliṣṭenaiva cittena adhyācaryate / [S498]
㈠性罪相者。若起染污心。方犯此罪。是名性罪。
㈡以諸性罪唯染心行。
★★◤śakyaṃ tu madyaṃ pratīkārabuddhyaiva pātuṃ yāvanna madayet / [218|22]
♂śakyaṃ tu madyaṃ pratīkāra- buddhayaiva pātuṃ yāvanna madayet /
◤śakyaṃ tu madyaṃ pratīkārabuddhyaiva pātum, yāvan na madayet / [S498]
㈠有時唯作對治病。意飲酒如量不令醉。
㈡為療病時雖飲諸酒，不為醉亂能無染心。
D3565 🈪གང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་འཐུང་བའི་སེམས་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①prakṛti sāvadyam hi kliṣṭena eva cittena adhyācaryate śakyam tu madyam pratīkāra buddhyā eva pātum yāvat na madayet
③རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ནས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་ཆང་ནི་ཇི་སྲིད་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བར་གཉེན་པོའི་བློ་ཁོ་ནས་བཏུང་བར་ནུས་སོ་།།
★0◤kliṣṭameva taccittaṃ yanmadanīyaṃ jñātvā pibati / [218|22-]
◤kliṣṭam eva taccittaṃ yanmadanīyaṃ jñātvā pibati / [S498]
㈠若爾此心已成染污。本知此能令醉而故飲。
㈡豈不先知酒能醉亂而故欲飲.即是染心。
★0◤na tat kliṣṭaṃ yadamadanīyamātrāṃ viditvā pibati / [218|23-]
◤na tat kliṣṭaṃ yadamadanīyamātrāṃ viditvā pibati / [S498]
㈠非染污。由知如量不令醉故飲。
㈡此非染心，由自知量，為療病故.分限而飲.不令醉亂，故非染心。
D3566 🈪གང་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བའི་དྲོད་རིག་ནས་འཐུང་བ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །
①kliṣṭam eva tat cittam yat madanīyam jñātvā pibati na tat kliṣṭam yat amadanīya mātrām viditvā pibati
③གང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་འཐུང་བའི་སེམས་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་།། གང་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བའི་དྲོད་རིག་ནས་འཐུང་བ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་།། ནོ་།།
㈢གང་མྱོས་པར་མི་འགྱུར་བའི་དྲོད་རིག་ནས་འཐུང་བ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤prakṛtisāvadyaṃ madyamiti vinayadharāḥ / [218|24]
◤prakṛtisāvadyaṃ madyam iti vinayadharaḥ / [S498]
㈠一切毘那耶藏師說：飲酒是性罪。
㈡諸持律者言：飲酒是性罪。
D3567 🈪འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་ན་རེ་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཏེ།
①prakṛti sāvadyam madyam iti vinaya dharās
③འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་ན་རེ་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་ན་རེ་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཏེ། བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་བྲོ་གཡོག་བགྱི། །ཉེ་བ་〖PNབར། །〗འཁོར་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ལ། ཤཱཀྱ་〖PNཤཱཀྱས།〗ནད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་མ་གནང་ངོ་། །
★◤“kathaṃ bhadanta glāna upasthātavyaḥ / [218|24-]
♂“kathaṃ bhadantaglāna upasthātavyaḥ /
◤“kathaṃ bhadanta glāna upasthātavyaḥ? prakṛtisāvadyamupāle sthāpayitvā” ity uktaṃ bhagavatā / [S498]
㈠如律文言。世尊云何應治病人。佛言。優波離。除性罪。何者性罪。是我為優婆塞所立學處。
㈡如彼尊者鄔波離言。我當如何供給病者。世尊告曰。唯除性罪餘隨所應皆可供給。
🈪བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་བྲོ་གཡོག་བགྱི། །ཉེ་བ་〖PNབར། །〗འཁོར་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ལ། ཤཱཀྱ་〖PNཤཱཀྱས།〗ནད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་མ་གནང་ངོ་། །
①katham bhadanta glāne upasthātavyas
③བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་བྲོ་གཡོག་བགྱི་།།
★◤prakṛtisāvadyamupālin sthāpayitvā” ityuktaṃ bhagavatā / [218|25-]
♂prakṛtisāvadyamupālin{3. Y. reads upāle and notes upāliṃ MSS. |} sthāpayitvā” ityuktaṃ bhagavatā /
①prakṛti sāvadyam upālin sthāpayitvā iti uktam bhagavatā
③ཉེ་བ་འཁོར་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ལ་།
★0◤śākyeṣu ca glāneṣu madyapānaṃ nābhyanujñātam / [218|26]
◤śākyeṣu glāneṣu madyapānaṃ nābhyanujñātam / [S498]
㈠復次釋迦病時。世尊不許飲酒。
㈡然有染疾釋種須酒，世尊不開彼飲酒故。
D3568 🈪འདི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་ང་སྟོན་པ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་རྩྭའི་རྩེ་མོས་ཀྱང་བཏུང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །
①śākyeṣu ca glāneṣu madya pānam na abhyanujñātam
③ཤཱཀྱ་ནད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་འཐུང་བ་མ་གནང་ངོ་།།
★◤idaṃ coktaṃ māṃ bhikṣavaḥ śāstāramuddiśadbhiḥ kuśāgreṇāpi madyaṃ na pātavyam” ityataḥ prakṛtisāvadyamiti jñāyate / [218|27-]
♂idaṃ coktaṃ “māṃ bhikṣavaḥ śāstāramuddiśadbhiḥ kuśāgreṇāpi madyaṃ na pātavyam” ityataḥ prakṛtisāvadyamiti jñāyate /
◤idaṃ coktam—“māṃ bhikṣavaḥ śāstāramuddiśadbhiḥ kuśāgreṇāpi madyaṃ na pātavyam” ( ) iti / [S498]
㈠復次經言。比丘若人說我為師。由茅端酒亦不應飲
㈡又契經說。諸有苾芻稱我為師不應飲酒。乃至極少如一茅端所霑酒量亦不應飲。
①idam ca uktam mām bhikṣavas śāstāram uddiśadbhis kuśa agreṇa api madyam na pātavyami tyatas prakṛti sāvadyam iti jñāyate
㈢འདི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་ང་སྟོན་པ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་རྩྭའི་རྩེ་མོས་ཀྱང་བཏུང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །
◤ataḥ prakṛtisāvadyamaiti jñāyate / [S498]
㈠故。知飲酒是性罪。
㈡故知飲酒是性罪攝。
◤[S499]
★★◤āryaiśca janmāntaragatairapyanadhyācārāt / [218|28]
♂āryaiśca janmāntaragatairapyanadhyā- cārāt /
◤āryaiś ca janmāntaragatair apy anadhyācārāt,[S499]
㈠復次聖人已轉別性。本性不犯此故。
㈡又諸聖者雖易多生亦不犯故。
★0◤prāṇivadhādivat / kāyaduścaritavacanāddurgatigamanācceti / netyābhidhārmikāḥ / [218|29]
◤prāṇivadhādivat / [S499]
㈠如殺生等。
㈡如殺生等。
D3569 🈪སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཚེ་འཕོས་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①āryais ca janma antara gatais api anadhyācārāt prāṇi vadha ādi vat kāya duścarita vacanāt durgati gamanāt ca iti
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཚེ་འཕོས་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང་། ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①na iti ābhidhārmikās
③ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ། མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ། མ་ཡིན་ཏེ། ནད་པ་རྣམས་ལ་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྤྱིར་བསྟན་མོད་ཀྱི། ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་དྲོད་མ་ངེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྩྭའི་རྩེ་མོས་འཐུང་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kāyaduś caritavacanād, durgatigamanācceti / [S499]
㈠復次由說此是身惡行。
㈡又經說是身惡行故。
◤netyābhidhārmikāḥ / [S499]
㈠阿毘達磨師說。不爾。
㈡對法諸師言非性罪。
D3570 🈪ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ། མ་ཡིན་ཏེ། ནད་པ་རྣམས་ལ་བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྤྱིར་བསྟན་མོད་ཀྱི། ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་དྲོད་མ་ངེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྩྭའི་རྩེ་མོས་འཐུང་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤utsargavihitasyāpi glāneṣu prajñaptisāvadyasya punarmadyasyāpavādaḥ prasaṅgaparihārārthaṃ madnīyamātrānīyamanāt/ [219|01-]
♂@219 utsargavihitasyāpi [ 24a. 12A1. I ]glāneṣu prajñaptisāvadyasya punarmadyasyāpavādaḥ prasaṅgapari- hārārthaṃ madanīyamātrāniyamanāt{1. MS. mātrāṇi niyamamāt Y. mātrāniyamāt |} /
◤utsargavihitasyāpi glāneṣu prajñaptisāvadyasya punar madyasyāpavādaḥ;[S499]
㈠何以故。有時為病人許開假制罪。而重遮飲酒。
㈡然為病者總開遮戒。復於異時遮飲酒者。
①utsarga vihitasya api glāneṣu prajñaptisāvadyasya punar madyasya apavādas prasaṅga parihāra artham madnīya mātrānīya manāt
③ནད་པ་རྣམས་ལ་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྤྱིར་བསྟན་མོད་ཀྱི། ཡང་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་དྲོད་མ་ངེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་།
◤prasaṅgaparihārārthaṃ madanīyamātrāniyamanāt / [S499]
㈠此何所以為離非所許應至故。能令醉量不定故。
㈡為防因此犯性罪故。又令醉亂量無定限。
★★◤ata eva kuśāgrapānapratiṣedhaḥ / [219|02]
♂ata eva{2. Y. adds ca |} kuśāgrapānapratiṣedhaḥ /
◤ata eva ca kuśāgrapānapratiṣedhaḥ / [S499]
㈠是故由茅端飲亦不許。
㈡故遮乃至飲茅端所霑量。
①atas eva kuśa agra pāna pratiṣedhas
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྩྭའི་རྩེ་མོས་འཐུང་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤āryairanadhyācaraṇaṃ hrīmattvāttena ca smṛtināśāt / [219|03]
♂āryeranadhyācaraṇaṃ hrīmattvāttena ca smṛtināśāt /
◤āryairanadhyācaraṇaṃ hrīmattvāt, tena ca smṛtināśāt / [S499]
㈠非聖人所犯者。由諸聖人慚羞失念事。因此失念。
㈡又一切聖皆不飲者。以諸聖者具慚羞故。飲酒能令失正念故。
D3571 🈪འཕགས་པ་རྣམས་མི་སྤྱོད་པ་ནི་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་〖PNཀྱི།〗མི་གསོལ་ཏེ། དུག་བཞིན་དུ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①āryais anadhyācaraṇam hrīmat tvāt tena ca smṛti nāśāt
③འཕགས་པ་རྣམས་མི་སྤྱོད་པ་ནི་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་གསོལ་ཏེ་།
㈢འཕགས་པ་རྣམས་མི་སྤྱོད་པ་ནི་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་〖PNཀྱི།〗མི་གསོལ་ཏེ། དུག་བཞིན་དུ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤alpakasyāpyapānamaniyamādviṣavat / [219|03-]
◤alpakasyāpyapānamaniyamād viṣavat / [S499]
㈠是故一滴亦不許飲。以量不定故。譬如惡毒。
㈡乃至少分亦不飲者。以如毒藥量無定故。
①alpakasya api apānam aniyamāt viṣa vat
③དུག་བཞིན་དུ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤duścaritavacanaṃ pramādasthānatvāt / [219|04]
◤duś caritavacanaṃ pramādasthānatvāt / [S499]
㈠說身惡行者。放逸依處故。
㈡又經說是身惡行者。酒是一切放逸處故。
D3572 🈪ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི་བག་མེད་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
①duścarita vacanam pramāda sthāna tvāt
③ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི་བག་མེད་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི་བག་མེད་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་{186a}འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཀྱི་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ata evātra pramādasthānagrahaṇaṃ nānyeṣu teṣāṃ prakṛtisāvadyatvāt / [219|04-]
♂ata evātra{3. Y. atraiva |} pramādasthānagrahaṇaṃ nānyeṣu teṣāṃ prakṛtisāvadyatvāt /
◤ata evātraiva pramādasthānagrahaṇam; nānyeṣu;[S499]
㈠是故於中立放逸依處名於餘處不立。
㈡由是獨立放逸處名。餘不立此名。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཀྱི་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
①atas eva atra pramāda sthāna grahaṇam na anyeṣu teṣām prakṛti sāvadya tvāt
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ ****[@186a]**** *་།། འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཀྱི་གཞེན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤teṣāṃ prakṛtisāvadyatvāt / [S499]
㈠彼處自性罪故。
㈡皆是性罪故。
🈪དེ་དག་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་རང་བཞིན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤atyāsevitena durgatigamanābhidhānam / [219|05]
◤atyāsevitena durgatigamanābhidhānam / [S499]
㈠若過量數習。世尊說由此入惡道。
㈡然說數習墮惡趣者。
D3573 🈪ཧ་ཅང་ཀུན་དུ་བསྟེན་〖PNབརྟེན།〗པས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་གསུངས་པ་ནི་
◤[S500]
★0◤tatprasaṅgenābhīkṣṇamakuśalasaṃtatipravṛtterāpāyikasya karmaṇa ākṣepādvṛttilābhādvā / [219|05-]
◤tatprasaṅgenābhīkṣṇamakuśalasantatipravṛtterāpāyikasya karmaṇaṃ ākṣepād, vṛttilābhādvā / [S500]
㈠是義云何。由愛習此數數惡行相續生故。能引感惡道業故。得生惡道。
㈡顯數飲酒能令身中諸不善法相續轉故。又能引發惡趣業故。或能令彼轉增盛故。
🈪དེའི་ཞར་ལ་མི་དགེ་བའི་རྒྱུན་ཡང་དང་ཡང་དུ་འཇུག་པས་ངན་སོང་བའི་ལས་འཕེན་པ་འམ་འཇུག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①ati āsevitena durgati gamana abhidhānam tad prasaṅgena abhīkṣṇam akuśala saṃtati pravṛttes āpāyikasya karmaṇas ākṣepāt vṛtti lābhāt vā
㈢ཧ་ཅང་ཀུན་དུ་བསྟེན་〖PNབརྟེན།〗པས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་གསུངས་པ་ནི་དེའི་ཞར་ལ་མི་དགེ་བའི་རྒྱུན་ཡང་དང་ཡང་དུ་འཇུག་པས་ངན་སོང་བའི་ལས་འཕེན་པ་འམ་འཇུག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤surāmaireyamadyapramādasthānamiti ko 'rthaḥ / [219|06-]
♂surāmaireyamadyapramādasthānamiti ko 'rthaḥ / ♂surā annāsavaḥ{4. MS. annasāvaḥ |} /
◤surāmaireyamadyapramādasthānamiti ko 'rthaḥ?[S500]
㈠酒酒類令醉放逸依處。此句有何義。
㈡如契經說。窣羅迷麗耶末陀放逸處。依何義說。
D3574 🈪འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན།
①surā maireya madya pramāda sthānam iti kas arthas surās anāsavas
㈢འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། འབྲུའི་ཆང་ནི་ཟས་ལས་སྦྱར་བའི་བཏུང་བའོ། །
★◤surā anāsavaḥ / maireyaṃ dravāsavaḥ / [219|07]
♂maireyaṃ dravāsavaḥ{5. MS. dravyāsavaḥ |} /
◤surā=annāsavaḥ / maireyam=dravāsavaḥ / [S500]
㈠酒謂飲酒。酒類謂餘物酒。
㈡醞食成酒名為窣羅。醞餘物所成名迷麗耶酒。
🈪འབྲུའི་ཆང་ནི་ཟས་ལས་སྦྱར་བའི་བཏུང་བའོ། །སྦྱར་བའི་ཆང་ནི་རྫས་ལས་སྦྱར་བའི་བཏུང་བའོ། །
①maireyam dravāsavas
㈢སྦྱར་བའི་ཆང་ནི་རྫས་ལས་སྦྱར་བའི་བཏུང་བའོ། །
★◤te ca kadācidaprāptacyutamadyabhāve bhavataḥ ityato madyagrahaṇam / [219|07-]
♂te ca{6. Y. vā |} kadācidaprāptacyuta{7. Y. pracyuta |}madhyabhāve bhavataḥ ityato madyagrahaṇam /
◤te vā kadācid aprāptapracyutamadyabhāve bhavata iti, ato madyagrahaṇam / [S500]
①te vā kadācid aprāpta-pracyuta-madya-bhāva bhavata iti, ato madyagrahaṇam
㈠此二有時未至及已度令醉位.不名令醉，為除此故。
㈡即前二酒未熟已壞不能令醉.不名末陀，若令醉時.名末陀酒。簡無用位，重立此名。
🈪དེ་དག་ཀྱང་རེས་འགའ་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོར་མ་རེད་པའམ་ཡལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྨོས་སོ། །
①te ca kadācid aprāpta cyuta madya bhāve bhavatas iti atas madya grahaṇam
㈢དེ་དག་ཀྱང་རེས་འགའ་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོར་མ་རེད་པའམ་ཡལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྨོས་སོ། །
★0◤pūgaphalakodravādayo 'pi madayantīti surāmaireyagrahaṇam / [219|08-]
◤pūgaphalakodravādayo 'pi madayantīti surāmaireyagrahaṇam / [S500]
①pūgaphala-kodrava-ādayo 'pi madayanti iti surāmaireyagrahaṇam|
㈠說令醉檳榔子.及俱陀婆穀.亦能令醉，為除此故.說酒及酒類。
㈡然以檳榔及稗子等亦能令醉，為簡彼故.須說窣羅迷麗耶酒。
D3577 🈪གླ་〖PNསླ།〗གོར་ཞོ་ཤ་དང་ཁྲེ་〖Nཁྲེལ།〗རྒོད་ལ་སོགས་པ་ཡང་མྱོས་པར་བྱེད་པས་འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
①pūga phala kodrava ādayas api madayanti iti surāmaireya grahaṇam
③གླ་གོར་ཞོ་ཤ་དང་ཁྲེ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་ཡང་མྱོས་པར་བྱེད་པས་འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།།
㈢གླ་〖PNསླ།〗གོར་ཞོ་ཤ་དང་ཁྲེ་〖Nཁྲེལ།〗རྒོད་ལ་སོགས་པ་ཡང་མྱོས་པར་བྱེད་པས་འབྲུའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
★◤prajñaptisāvadyasyāpyādareṇa praheyatve kāraṇajñāpanārthaṃ pramādasthānavacanam / [219|09-]
♂prajñaptisāvadyasyāpyādareṇa praheyatve kāraṇa{8. MS. kāraṇaṃ |}jñāpanārthaṃ pramādasthānavacanam /
◤prajñaptisāvadyasyāpyādareṇa praheyatve kāraṇajñāpanārthaṃ pramādasthānavacanam;[S500]
㈠雖是假制罪。為顯因緣。令殷重急除。故說放逸依處。
㈡雖是遮罪而令放逸廣造眾惡。為令殷重遮斷故說放逸處言。
D3578 🈪བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཡང་བག་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པས་བསྒྲིམས་〖PNབསྒྲིབས།〗ཏེ་སྤང་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་སོ། །
★0◤sarvapramādāspadatvāditi / [219|10]
◤sarvapramādāspadatvāditi // 34 // [S500]
㈠一切惡行所依故。
㈡酒是放逸所依處故。【卷第十四(終)】
①prajñaptisāvadyasya api ādareṇa praheya tve kāraṇa jñāpana artham pramāda sthāna vacanam sarva pramāda āspada tvāt iti
③བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཡང་བག་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པས་བསྒྲིམས་ཏེ་སྤང་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་སོ་།།
㈢བཅས་〖PNབཅད།〗པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་ཡང་བག་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པས་བསྒྲིམས་〖PNབསྒྲིབས།〗ཏེ་སྤང་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་མེད་པའི་གནས་ཞེས་སྨོས་སོ། །
★◤ya ime trayaḥ prātimokṣadhyānānāsravasaṃvarāḥ kimeṣāṃ yata eko labhyate tataḥ śeṣau / [219|11-]
♂ya ime trayaḥ prātimokṣadhyānānāsravasaṃvarāḥ kimeṣāṃ yata eko labhyate tataḥ śeṣau{9. MS. śeṣo netyāha |} /
◤ya ime trayaḥ prātimokṣadhyānānāsravasaṃvarāḥ,[S500]
㈠是三種戒。謂波羅提木叉。定生。無流。
㈡此別解脫靜慮無漏三種律儀。
D3579 🈪ཅི་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་གསུམ་པོ་འདི་དག་གང་ལས་གཅིག་འཐོབ་པ་དེ་ལས་ལྷག་མ་དག་〖PNའཐོབ།〗ཐོབ་པའམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །
①ye ime trayas prātimokṣa dhyānān āsrava saṃvarās kim eṣām yatas ekas labhyate tatas śeṣau
③ཅི་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་གསུམ་པོ་འདི་དག་གང་ལས་གཅིག་འཐོབ་པ་དེ་ལས་ལྷག་མ་དག་ཐོབ་པའམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་གསུམ་པོ་འདི་དག་གང་ལས་གཅིག་འཐོབ་པ་དེ་ལས་ལྷག་མ་དག་〖PNའཐོབ།〗ཐོབ་པའམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤netyāha / kiṃ tarhi / [219|12]
◤kimeṣāṃ yata eko labhyate tataḥ śeṣau? netyāha / [S500]
㈠從此因若得一戒。為得餘二戒不。說非。
㈡從彼得一亦餘二不。不爾。
①na iti āha
③མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་ཐམས་ཅད་གཉི་ག་དང་། །ད་ལྟར་དག་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །འདོད་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【sarvobhayebhyaḥ kāmāpto vartamānebhya āpyate /】[219|13]
♂sarvobhayebhyaḥ kāmāpto vartamānebhya{10. MS. mānebhyaḥ |} āpyate /
①sarva ubhayebhyas kāma āptas vartamānebhyas āpyate
③འདོད་གཏོགས་ཐམས་ཅད་གཉི་ག་དང་།། ད་ལྟར་དག་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར་།།
◤kiṃ tarhi?[S500]
㈠若爾云何。
㈡云何。
◤sarvobhayebhyaḥ kāmāpto vartamānebhya āpyate / [S500]
㈠〔偈曰〕：【欲從一切二 現得木叉護】。
㈡頌曰 【從一切二現_a 得欲界律儀】〖36_4_b〗
🈪4052 འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་ཐམས་ཅད་གཉི་ག་དང༌། །ད་ལྟར་དག་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །
D3580 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་ཐམས་ཅད་གཉི་ག་དང་། །ད་ལྟར་དག་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །འདོད་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤vartamānebhya eva skandhāyatana dhātubhyaḥ kāmāpta iti prātimokṣasaṃvaraḥ / [219|14]
♂vartamānebhya eva skandhāyatana{11. MS. drops na |}dhātubhyaḥ{12. MS. ...dhātubhyo |} kāmāpta iti prātimokṣasaṃvaraḥ /
◤vartamānebhya eva skandhāyatanadhātubhyaḥ kāmāpta iti prātimokṣasaṃvaraḥ / [S500]
㈠釋曰。欲界戒。謂波羅提木叉護。
㈡論曰。欲界律儀。謂別解脫。
🈪འདོད་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①vartamānebhyas eva skandha āyatana dhātubhyas kāma āptas iti prātimokṣa saṃvaras
③འདོད་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤sarvebhya iti maulaprayogapṛṣṭhebhyaḥ / [219|15]
◤sarvebhya iti maulaprayogapṛṣṭhebhyaḥ / [S500]
㈠從一切者。謂前分根本後分。
㈡此從一切根本業道及從加行後起而得。
🈪4053 ཐམས་ཅད་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་ལས་སོ། །
D3581 🈪ཐམས་ཅད་ལས་〖PN-ལས།〗ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་ལས་སོ། །
①sarvebhyas iti maula prayoga pṛṣṭhebhyas
㈢ཐམས་ཅད་ལས་〖PN-ལས།〗ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་ལས་སོ། །
★◤ubhayebhya iti sattvāsattvākhyebhyaḥ prakṛtipratikṣepaṇasāvadyebhyaśca vartamānebhya eva skandhāyatanadhātubhyo labhyate / [219|15-]
♂ubhayebhya [ 24b. 12B1. I ] iti sattvāsattvākhyebhyaḥ prakṛtiprati- kṣepaṇasāvadyebhyaśca vartamānebhya eva skandhāyatanadhātubhyo labhyate /
◤ubhayebhya iti sattvāsattvākhyebhyaḥ,[S500]
㈠從二者。謂眾生名非眾生名。
㈡從二得者。謂從二類。即情非情。
🈪4054 གཉི་ག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་དང༌།
①ubhayebhyas iti sattva asattva ākhyebhyas prakṛti pratikṣepaṇasāvadyebhyas ca vartamānebhyas eva skandha āyatana dhātubhyas labhyate
㈢གཉི་ག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་དང་། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལས་སོ། །
◤prakṛtipratikṣepaṇasāvadyebhyaś ca[S500]
㈠又性罪處假制罪處。
㈡性罪遮罪。
🈪རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མཐོ་བ་ལས་སོ། །
D3582 🈪གཉི་ག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་དང་། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལས་སོ། །
◤vartamānebhya eva skandhāyatanadhātubhyo labhyate;[S500]
㈠從現者。謂現世五陰十二入十八界。從此得波羅提木叉戒。
㈡從現得者。謂從現世蘊處界得。
🈪4055 སེམས་ཅན་གྱི་རྟེན་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་
★★◤sattvādhiṣṭānapravṛttatvāt nātītānāgatebhyaḥ / teṣāmasattvasaṃkhyātatvāt / [219|17]
♂sattvādhiṣṭhānapravṛttatvāt nātītānāgatebhyaḥ / ♂teṣāmasattvasaṃkhyātatvāt /
◤sattvādhiṣṭhānapravṛttatvāt / [S500]
①sattva adhiṣṭhāna-pravṛttatvāt|
㈠何以故。緣眾生為境起故。
㈡2由此律儀有情處轉。
①sattva adhiṣṭāna pravṛtta tvāt na atīta anāgatebhyas
③སེམས་ཅན་གྱི་རྟེན་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་དག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སེམས་ཅན་གྱི་རྟེན་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་དག་ལས་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①teṣām asattva saṃkhyāta tvāt
③དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【maulebhyaḥ sarvakālebhyo dhyānānāsravasaṃvarau // VAkK_4.35 //】[219|18]
♂maulebhyaḥ sarvakālebhyo dhyānānāsrava{13. MS. dhyānānāmeva |}saṃvarau //35//
①maulebhyas sarva kālebhyas dhyānān āsrava saṃvarau
③བསམ་གཏན་ཟག་མེད་སྡོམ་པ་ནི་།། དངོས་དང་དུས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་།
㈢བསམ་གཏན་ཟག་མེད་སྡོམ་པ་ནི། །དངོས་དང་དུས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། བསམ་གཏན་དང་〖PN-དང་།〗ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ན་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་〖PNལས།〗ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལས་{186b}འཐོབ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗འཐོབ་བོ། །
◤[S501]
◤nānītānāgatebhyaḥ; teṣāmasattvasaṅkhyātatvāt / [S501]
①nānītānāgatebhyaḥ; teṣāmasattvasaṃkhyātatvāt|
㈠是故不從過去未來。得去來二世非眾生數故。
㈡1非從去來。3去來非是有情處故。
🈪འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་དག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
D3583 🈪སེམས་ཅན་གྱི་རྟེན་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་དག་ལས་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤maulebhyaḥ sarvakālebhyo dhyānānāsravasaṃvarau // 35 // [S501]
㈠〔偈曰〕：【從根本恒時 得定無流護】。
㈡ 【從根本恒時_c 得靜慮無漏】〖36_4_d〗
🈪4056 བསམ་གཏན་ཟག་མེད་སྡོམ་པ་ནི། །དངོས་དང་དུས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ།
★◤maulebhya eva karmapathebhyo dhyānānāsravasaṃvarau labhyete na prayogapṛṣṭhebhyaḥ kuta eva prajñaptisāvadyebhyaḥ sarvakālebhyaśca skandhāyatanadhātubhyo labhyete atītānāgatebhyo 'pi / [219|19-]
♂maulebhya eva karmapathebhyo dhyānānāsravasaṃvarau labhyete na prayogapṛṣṭhebhyaḥ kuta eva prajñaptisāvadyebhyaḥ sarvakālebhyaśca skandhāyatanadhātubhyo labhyete{14. MS. labhyate |} atītānāgatebhyo 'pi /
◤maulebhya eva karmapathebhyo dhyānānāsravasaṃvarau labhyete, na prayogapṛṣṭhebhyaḥ;[S501]
㈠釋曰。從根本業道。得定生護及無流護。不從前分及後分生。
㈡若得靜慮無漏律儀。應知但從根本業道。尚不從彼加行後起得此律儀
🈪བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ན་
①maulebhyas eva karma pathebhyas dhyānān āsrava saṃvarau labhyete na prayoga pṛṣṭhebhyas
③བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ན་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
①kutas eva prajñaptisāvadyebhyas sarva kālebhyas ca skandha āyatana dhātubhyas labhyete atīta anāgatebhyas pi
③དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ ****[@186b]**** ་འཐོབ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལས་ཀྱང་འཐོབ་བོ་།།
◤kuta eva prajñaptisāvadyebhyaḥ sarvakālebhyaś ca skandhāyatanadhātubhyo labhyete atītānāgatebhyo 'pi ![S501]
㈠何況從制罪生。從一切時陰入界所得。謂過去現世未來。
㈡況從遮罪。從恒時者。謂從過去現在未來蘊處界得。
🈪བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལས་འཐོབ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལས་ཀྱང་འཐོབ་བོ། །
★0◤ata eva catuṣkoṭikaṃ kriyate / [219|21]
◤ata eva catuṣkoṭikaṃ kriyate—[S501]
㈠因此故立四句。
㈡由此差別應作四句。
🈪4057 དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉེར་བསྡོགས་དང་མཇུག་དག་དང༌། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོབ་ལས་སོ། །
D3584 🈪བསམ་གཏན་ཟག་མེད་སྡོམ་པ་ནི། །དངོས་དང་དུས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། བསམ་གཏན་དང་〖PN-དང་།〗ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ན་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་〖PNལས།〗ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལས་འཐོབ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗འཐོབ་བོ། །
★◤santi tāni skandha dhātvāyatanāti yebhyaḥ prātimokṣasaṃvaraḥ eva labhyate na dhyānānāsravasaṃvarāviti vistaraḥ / [219|21-]
♂santi tāni skandha{15. MS. drops ndha |}dhātvāyatanāni yebhyaḥ prātimokṣasaṃvaraḥ eva labhyate na dhyānānāsravasaṃvarāviti vistaraḥ /
◤santi tāni skandhadhātvāyatanāni yebhyaḥ prātimokṣasaṃvara eva labhyate,[S501]
㈠有陰入界，從彼得波羅提木叉戒。
㈡有蘊處界，從彼唯得別解律儀
①atas eva catuṣkoṭikam kriyate santi tāni skandha dhātu āyatanāti yebhyas prātimokṣa saṃvaras eva labhyate na dhyānān āsrava saṃvarau= iti vistaras
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉེར་བསྡོགས:དང་མཇུག་〖PNསྡོགས་དང་མཇུག〗དག་དང་། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལས་སོ། །
◤na dhyānānāsravasaṃvarāviti vistaraḥ / [S501]
㈠不得定生及無流戒。應如此廣說。
㈡非餘二等。
★0◤prathamā koṭiḥ pratyutpannebhyaḥ sāmantakapṛṣṭhebhyaḥ pratikṣepaṇasāvadyācca / [219|22-]
◤prathamā koṭiḥ pratyutpannebhyaḥ sāmantakapṛṣṭhebhyaḥ pratikṣepaṇasāvadyācca / [S501]
㈠第一句者。從現世前分後分從制罪處。
㈡第一句者。謂從現世加行後起及諸遮罪。
🈪845དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉེར་བསྡོགས་དང་མཇུག་དག་དང་། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོབ་ལས་སོ། །
D3585 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་ལས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མུ་དང་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉེར་བསྡོགས:དང་མཇུག་〖PNསྡོགས་དང་མཇུག〗དག་དང་། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལས་སོ། །
D3586 🈪གཉིས་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །
①prathamā koṭis pratyutpannebhyas sāmantaka pṛṣṭhebhyas pratikṣepaṇasāvadyāt ca
③མུ་དང་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཉེར་བསྡོགས་དང་མཇུག་དག་དང་། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོབ་ལས་སོ་།།
★◤dvitīyā 'tītānāgatebhyo maulebhyaḥ karmapathebhyaḥ / [219|23-]
♂dvitīyā'tītānāgatebhyo maulebhyaḥ karmapathebhyaḥ /
◤dvitīyā-- atītānāgatebhyo maulebhyaḥ karmapathebhyaḥ / [S501]
㈠第二句者。從過去未來根本業道。
㈡第二句者。謂從去來根本業道。
🈪གཉིས་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །གསུམ་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །བཞི་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་དང་མཇུག་དག་ལས་སོ། །
D3587 🈪གསུམ་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །
①dvitīyā tīta anāgatebhyas maulebhyas karma pathebhyas
㈢གཉིས་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །
★0◤tṛtīyā pratyutpannebhyo maulebhyaḥ karmapathebhyaḥ / [219|24]
◤tṛtīyā-- pratyutpannebhyo maulebhyaḥ karmapathebhyaḥ / [S501]
㈠第三句者。從現世根本業道。
㈡第三句者。謂從現世根本業道。
①tṛtīyā pratyutpannebhyas maulebhyas karma pathebhyas
㈢གསུམ་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་དག་ལས་སོ། །
★◤caturthyatītānāgatebhyaḥ sāmantakapṛṣṭhemyaḥ iti / [220|01]
♂@220 caturthyatītānāgatebhyaḥ sāmantakapṛṣṭhebhyaḥ iti /
①caturthī atīta anāgatebhyas sāmantaka pṛṣṭhemyas iti
③བཞི་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་དང་མཇུག་དག་ལས་སོ་།།
㈢བཞི་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས།〗དང་མཇུག་དག་〖PN-དག〗ལས་སོ། །
◤caturthī-- atītānāgatebhyaḥ sāmantakapṛṣṭhebhya iti / [S501]
㈠第四句者。從過去未來前分後分。
㈡第四句者。謂從去來加行後起。
D3588 🈪བཞི་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས།〗དང་མཇུག་དག་〖PN-དག〗ལས་སོ། །
◤[S502]
◤na tu saṃvarakāle vartamānāḥ karmapathāḥ santīti vartamānādhiṣṭhānebhya iti vektavyam![S502]
①na tu saṃvarakāle vartamānāḥ karmapathāḥ santi iti vartamāna adhiṣṭhānebhya iti vektavyam!
★0◤natu saṃvarakāle vartamānāḥ karmapathāḥ santīti vartamānādhiṣṭhānebhyaḥ iti vaktavyam / [220|01-]
①na tu saṃvara kāle vartamānās karma pathās santi iti vartamāna adhiṣṭhānebhyas iti vaktavyam
㈢སྡོམ་པ་འཐོབ་བའི་ཚེ་ན་〖PN-ན།〗ད་ལྟར་གྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་མེད་པས་ད་ལྟར་གྱི་གཞི་ཅན་ལས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
ⅰ㈡非於正得善律儀時可有現世惡業道等。是故應言從現處得。
D3589 🈪སྡོམ་པ་འཐོབ་བའི་ཚེ་ན་〖PN-ན།〗ད་ལྟར་གྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་མེད་པས་ད་ལྟར་གྱི་གཞི་ཅན་ལས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤anāgatānāmeva saṃvaraṇaṃ yujyate nātītavartamānānām / [220|02-]
◤anāgatānāmeva saṃvaraṇaṃ yujyate, nātītavartamānānām // 35 // [S502]
①anāgatānām eva saṃvaraṇam yujyate na atīta vartamānānām
㈢མ་འོངས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ལས་སྡོམ་པར་རུང་གི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
ⅰ㈡理應但說防護未來。定不應言防護過現。
D3590 🈪མ་འོངས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ལས་སྡོམ་པར་རུང་གི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤atha kiṃ saṃvarāsaṃvarau sarvasattvebhya eva labhyete sarvāṅgebhyaḥ sarvakāraṇaiśca āhosvidasti bhedaḥ / [220|04-]
◤atha kiṃ saṃvarāsaṃvarau sarvasattvebhya eva labhyete sarvāṅgebhyaḥ sarvakāraṇaiś ca? āhosvidasti bhedaḥ?[S502]
㈠此護不護。為皆從一切境一切分一切因得為有異。
㈡諸有獲得律不律儀。從一切有情支因有異不。
🈪འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རེ་ཞིག་ངེས་པར། སྡོམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས། །འཐོབ་ལ། ཡན་ལག་རྒྱུ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད། །སྡོམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་འགའ་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །
D3591 🈪ཡང་ཅི་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཐོབ་བམ། འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཅི་〖PNཅིག〗ཡོད་ཅེ་ན།
①atha kim saṃvarā saṃvarau sarva sattvebhyas eva labhyete sarva aṅgebhyas sarva kāraṇais ca āhosvit asti bhedas
③ཡང་ཅི་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་མ་ཡིན་ནོ་།། ། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཐོབ་བམ། འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཐོབ་བམ། འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཅི་〖PNཅིག〗ཡོད་ཅེ་ན། རེ་ཞིག་ངེས་པར། སྡོམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས། །འཐོབ་ལ། ཡན་ལག་རྒྱུ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད། །སྡོམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་འགའ་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །
◤niyataṃ tāvat labhyate[S502]
㈠若約決定得。
㈡此定有異相云何。
🈪རེ་ཞིག་ངེས་པར། སྡོམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས། །འཐོབ་ལ། ཡན་ལག་རྒྱུ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད། །སྡོམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་འགའ་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤niyataṃ tāvat labhyate / [220|05]
①niyatam tāvat labhyate
③རེ་ཞིག་ངེས་པར་།
◤saṃvaraḥ sarvasattvebhyo vibhāṣā tvaṅgakāraṇaiḥ / [S502]
㈠〔偈曰〕：【於眾生得護 由分因不定】。
㈡頌曰 【律從諸有情_a 支因說不定】〖37_4_b〗
★◤ 【saṃvaraḥ sarvasattvebhyo vibhāṣā tvaṅgakāraṇaiḥ /】[220|06]
♂niyataṃ tāvat labhyate [ 25a. 12A1. II ] saṃvaraḥ sarvasattvebhyo vibhāṣā tvaṅgakāraṇaiḥ /
①saṃvaras sarva sattvebhyas vibhāṣā tu aṅga kāraṇais
③སྡོམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་།། འཐོབ་ལ། ཡན་ལག་རྒྱུ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་།།
★★◤sarvasattvebhya eva saṃvaro labhyate kebhyaścit aṅgebhyastu vibhāṣā / [220|07]
♂sarvasattvebhya eva{1. D. khalu |} saṃvaro labhyate{2. D. adds na (supported by Chinese) In that case one full stop or coma is required after kebhyaścit |} kebhyaścit aṅgebhyastu vibhāṣā /
◤sarvasattvebhyaḥ evaṃ saṃvara labhyate / [S502]
㈠釋曰。護從一切眾生得。
㈡論曰。律儀定從一切有情得。
D3592 🈪ཡན་ལག་ལས་ནི་དབྱེ་བ་ནི་〖PN-ནི །〗ཡོད་དེ།
①sarva sattvebhyas eva saṃvaras labhyate kebhyas cit aṅgebhyas tu vibhāṣā
③སྡོམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་པ་ཉིད་དེ་འགའ་ལས་མ་ཡིན་ནོ་;། ཡན་ལག་ལས་ནི་དབྱེ་བ་ནི་ཡོད་དེ་།
◤kebhyaś cid aṅgebhyastu vibhāṣā / [S502]
㈠不從一分眾生得。從分不定。
㈡無少分理。【支因說不定】〖37_4_b〗。
★0◤kaścit sarvebhyo labhyate / [220|07-]
◤kaś cit sarvebhyo labhyate, bhikṣusaṃvaraḥ / [S502]
㈠有人從一切分得護。謂受比丘戒。
㈡支不定者。有從一切得謂苾芻律儀。
🈪ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ། དགེ་སློང་གི་སྡོམ:པ་ཐོབ་〖PN-པ་ཐོབ།〗པའོ། །
①kaścid sarvebhyas labhyate
③ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢ཡན་ལག་ལས་ནི་དབྱེ་བ་ནི་〖PN-ནི །〗ཡོད་དེ། ལ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ། དགེ་སློང་གི་སྡོམ:པ་ཐོབ་〖PN-པ་ཐོབ།〗པའོ། །
★0◤bhikṣusaṃvaraḥ / kaściccaturbhyaḥ / tato 'nyaḥ / [220|08]
①bhikṣu saṃvaras
③དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པའོ་།།
①kaścid caturbhyas tatas anyas
㈢ལ་ལ་ནི་གཞི་ལས་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའོ། །
◤kaś ciccaturbhyaḥ, tato 'nyaḥ / [S502]
㈠有人從四分得護。謂受所餘諸戒。
㈡有從四支得謂所餘律儀。
🈪4064 ལ་ལ་ནི་གཞི་ལས་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའོ། །
D3593 🈪ལ་ལ་ནི་གཞི་ལས་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའོ། །
D3594 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ནི་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་དག་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
★0◤karmapathā hi saṃvarasyāṅgāni / [220|08-]
◤karmapathā hi saṃvarasyāṅgani / [S502]
㈠業道是一切護分。
㈡唯根本業道名律儀支故。
🈪4065 ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ནི་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་དག་ཡིན་ནོ། །
①karma pathās hi saṃvarasya aṅgāni
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ནི་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་དག་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
★★◤kāraṇairapi kenacit paryāyeṇa sarvaiḥ kenacidekena / kena tāvatsarvaiḥ / [220|09]
♂kāraṇairapi kenacit paryāyeṇa sarvaiḥ kenacidekena / kena{3. D. katham |} tāvatsarvaiḥ /
◤kāraṇair api kenacit paryāyeṇa sarvaiḥ, kenacidekena / [S502]
㈠由因有義從一切得。有義不從一切得。
㈡因不定者。謂或有義從一切因。
🈪4066 རྒྱུ་ལས་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་ལ་ལ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །
D3595 🈪རྒྱུ་ལས་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་ལ་〖PN-ལ།〗ལ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །
①kāraṇais api kenacid paryāyeṇa sarvais kenacid ekena
③རྒྱུ་ལས་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་ལ་ལ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ་།། ལ་ལ་ལས་ནི་གཅིག་གིས་སོ་།།
㈢རྒྱུ་ལས་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་ལ་〖PN-ལ།〗ལ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །
①kena tāvat sarvais
㈢ལ་〖PN-ལ།〗ལ་ལས་ནི་གཅིག་གིས་སོ། །
③རེ་ཞིག་གང་གིས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢རེ་ཞིག་གང་གིས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་〖Nཀྱི།〗ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་རྒྱུར་〖PNརྒྱུ།〗འདོད་ནའོ། །
★★◤yadyalobhādveṣāmohāḥ kāraṇānīṣyante / kenai kena / [220|10]
♂yadyalobhādveṣāmohāḥ kāraṇānīṣyante / kenai{4. D. katham |}kena /
①yadi alobhāt veṣā mohās kāraṇān īṣyante
③གལ་ཏེ་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་རྒྱུར་འདོད་ནའོ་།།
①kenai kena
③གང་གིས་ན་གཅིག་གིས་ཤེ་ན་།
㈢གང་གིས་ན་གཅིག་གིས་ཤེ་ན། གལ་ཏེ་སེམས་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་འདོད་ནའོ། །
◤kena tāvat sarvaiḥ? yadyalobhādveṣāmohāḥ kāraṇānīṣyante / [S502]
①kena tāvat sarvaiḥ? yady alobha-adveṣa-amohāḥ kāraṇānīṣyante|
㈠若立無貪無瞋無癡為護生因。即從一切得。彼不相離故。
㈡或約餘義唯許從一。從一切者。謂從無貪瞋癡。必俱起故。
🈪4067 ལ་ལ་ལས་ནི་གཅིག་གིས་སོ། །
D3596 🈪ལ་〖PN-ལ།〗ལ་ལས་ནི་གཅིག་གིས་སོ། །
D3597 🈪རེ་ཞིག་གང་གིས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་〖Nཀྱི།〗ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་རྒྱུར་〖PNརྒྱུ།〗འདོད་ནའོ། །
★◤yadi mkṛdumadhyādhimātrāṇi cittāni kāraṇānīṣyante / [220|10-]
♂yadi mṛdumadhyādhimātrāṇi cittāni kāraṇānīṣyante /
①yadi mkṛdu madhya adhimātrāṇi cittāni kāraṇān īṣyante
③གལ་ཏེ་སེམས་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་འདོད་ནའོ་།།
◤kenaikena? yadi mṛdumadhyādhimātrāṇi cittāni kāraṇānīṣyante / [S502]
㈠若立下中上故意。為護生因。則不從一切得。三品不俱起故。
㈡唯從一者。謂從下中上心。不俱起故。
🈪4068 རེ་ཞིག་གང་གིས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་རྒྱུར་འདོད་ནའོ། །
🈪4069 གང་གིས་ན་གཅིག་གིས་ཤེ་ན། གལ་ཏེ་སེམས་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་འདོད་ནའོ། །
D3598 🈪གང་གིས་ན་གཅིག་གིས་ཤེ་ན། གལ་ཏེ་སེམས་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་འདོད་ནའོ། །
★◤paścimaṃ paryāyaṃ niyamayyocyate asti saṃvarasthāyī sarvasattveṣu saṃvṛto na sarvāṅgaiḥ na sarvakāraṇaiḥ / [220|11-]
♂{5. D. paścimena paryāyeṇa niyamyocyate |}paścimaṃ paryāyaṃ niyamayyocyate{5. D. paścimena paryāyeṇa niyamyocyate |} asti saṃvarasthāyī sarvasattveṣu saṃvṛto na sarvāṅgaiḥ{6. MS. sarvāṃge |} na sarvakāraṇaiḥ /
◤paścimaṃ paryāyaṃ niyamayyocyate—[S502]
㈠今定立後因為生因。應論此義。
㈡此中且就後三因說。
①paścimam paryāyam niyamayya ucyate asti saṃvara sthāyī sarva sattveṣu saṃvṛtas na sarva aṅgais na sarva kāraṇais
③རྣམ་གྲངས་ཐ་མ་ངེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྨྲས་པ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡམས་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢རྣམ་གྲངས་ཐ་མ་ངེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྨྲས་པ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡམས་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
◤[S503]
◤asti saṃvarasthāyī sarvasattveṣu saṃvṛto na sarvāṅgaiḥ, na sarvakāraṇaiḥ / [S503]
㈠有住護人。於一切眾生有護。不由一切分。不由一切因。
㈡或有一類住律儀者。於一切有情得律儀。非一切支非一切因。
🈪4070 རྣམ་གྲངས་ཐ་མ་ངེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྨྲས་པ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡམས་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང༌། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུ་འམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་པ་དང༌། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
D3599 🈪རྣམ་གྲངས་ཐ་མ་ངེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྨྲས་པ། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡམས་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
★◤yo mṛdunā cittena madhyenādhimātreṇa vā upāsakovāsa śrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte / [220|12-]
♂yo mṛdunā cittena madhyenādhimātreṇa vā upāsakopavāsa śrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte /
◤yo mṛdunā cittena madhyenādhimātreṇa vā upāsakopavāsaśrāmaṇerasaṃvaraṃ samādatte / [S503]
㈠若人由下品或中上品故意。受優婆塞及沙彌護。
㈡謂以下心或中或上。受近事勤策戒。
①yas mṛdunā cittena madhyena adhimātreṇa vā upāsaka uvāsa śrāmaṇes asaṃvaram samādatte
③གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུ་འམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་པ་དང་། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ་།། སེམས་ ****[@187a]**** *་།།
㈢སེམས་{187a}ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་ལ་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
★◤asti sarvasattveṣu saṃvṛtaḥ sarvaṅgaiśca na tu sarakāraṇaiḥ / [220|13-]
♂asti sarva{7. MS. sarva |} sattveṣu saṃvṛtaḥ sarvāṅgaiśca na tu sarvakāraṇaiḥ /
◤asti sarvasattveṣu saṃvṛtaḥ sarvāṅgaiś ca, na tu sarvakāraṇaiḥ / [S503]
㈠有人於一切眾生有護。由一切分。不由一切因。
㈡或有一類住律儀者。於一切有情得律儀。由一切支非一切因。
🈪4071 སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང༌། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་ལ་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
D3600 🈪སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་ལ་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
①asti sarva sattveṣu saṃvṛtas sarvaṅgais ca na tu sara kāraṇais
③ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་ལ་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★0◤yo mṛdunā cittena madhyenādhimātreṇa vā bhikṣusaṃvaraṃ samādatte / [220|14]
◤yo mṛdunā cittena madhyenādhimātreṇa vā bhikṣusaṃvaraṃ samādatte / [S503]
㈠若人由下品或中上品故意。受比丘戒。
㈡謂以下心或中或上。受苾芻戒。
①yas mṛdunā cittena madhyena adhimātreṇa vā bhikṣu saṃvaram samādatte
③གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུའམ་འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོས་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ་།།
★★◤asti sarvasattveṣu sarvaṅgaiḥ sarvakāraṇaiśca / [220|15]
♂asti sarvasattveṣu sarvāṅgaiḥ sarvakāraṇaiśca /
◤asti sarvasattveṣu sarvāṅgaiḥ, sarvakāraṇāiś ca / [S503]
㈠有人於一切眾生一切分一切因得護。
㈡或有一類住律儀者。於一切有情得律儀。由一切支及一切因。
🈪4072 སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྔོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
D3601 🈪སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་རྒྱུ་ཐམས་ཅད:ཀྱིས་བསྡམས་〖Pཀྱི་བསྡམས།Nཀྱི་བསྡོམས།〗པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྔོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
①asti sarva sattveṣu sarvaṅgais sarva kāraṇais ca
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་པ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དང་རྒྱུ་ཐམས་ཅད:ཀྱིས་བསྡམས་〖Pཀྱི་བསྡམས།Nཀྱི་བསྡོམས།〗པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་ཞིག་སེམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྔོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
★0◤yastrividhena cittena trīn saṃvarān samādatte / [220|15-]
◤yastrividhena cittena trīn saṃvarān samādatte / [S503]
㈠若人由三品故意。受三種護。
㈡謂以三心受近事勤策苾芻戒。
①yas trividhena cittena trīn saṃvarān samādatte
③གང་ཞིག་སེམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྔོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ་།།
★0◤asti sarvasattveṣu sarvakāraṇaiśca na tu sarvāṅgaiḥ / [220|16]
◤asti sarvasattveṣu sarvakāraṇaiś ca, na tu sarvāṅgaiḥ / [S503]
㈠有人於一切眾生。由一切因得護。不由一切分。
㈡或有一類住律儀者。於一切有情得律儀。由一切因非一切支。
🈪4073 སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང༌། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡམས་པ་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
①asti sarva sattveṣu sarva kāraṇais ca na tu sarva aṅgais
㈢སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས:བསྡམས་པ་〖Pབསྡམས།Nབསྡོམས།〗ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
★◤ya upāsakopavāsaśrāmaṇerasaṃvarānmṛdumadhyādhimātraiḥ samādatte / [220|16-]
♂ya upāsakopavāsaśrāmaṇerasaṃvarānmṛdumadhyādhimātraiḥ{8. D. adds cittaiḥ |} samādatte /
◤ya upāsakopavāsaśramāṇerasaṃvarān mṛdumadhyādhimātraiḥ samādatte / [S503]
㈠若人由三品故意。受五戒八戒十戒。
㈡謂以三心受近事近住勤策戒。
①yas upāsaka upavāsa śrāmaṇes asaṃvarān mṛdu madhya adhimātrais samādatte
③གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་གིས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ་།།
㈢གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་གིས་དགེ་བསྙེན་དང་〖PN+དགེ།〗བསྙེན་གནས་དང་དགེ:སྦྱོང་གི་〖PNཚུལ་གྱི།〗སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
★0◤yastu na sarvasattveṣu syādīdṛśo nāsti / [220|17-220|18]
◤yastu na sarvasattveṣu syādīdṛśo nāsti;[S503]
㈠若不從一切眾生。如此護則無。
㈡無有不遍。於諸有情得律儀者。
🈪4074 གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་གིས་དགེ་བསྙེན་དང་བསྙེན་གནས་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ། །
①yas tu na sarva sattveṣu syāt īdṛśas na asti
③གང་ཞིག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བསྡམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དེ་།
㈢གང་ཞིག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བསྡམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་སེམས་དགེ་བ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པའི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤yasmāt sarvasattvānugate kalyāṇāśaye sthitaḥ saṃvaraṃ pratilabhate, nānyathā;[S503]
㈠何以故。由此人隨遍一切眾生。於善故意中住方得護。異此不得故。
㈡以於一切諸有情所住善意樂方得律儀。異則不然。
★◤yasmātsarvasattvānugate kalyāṇāśaye sthitaḥ saṃvaraṃ pratilabhate nānyathā pāpāśayasyānuparatatvāt / [220|18-]
♂yasmātsarvasattvānugate{9. D. ...gata |} kalyāṇāśaye sthitaḥ saṃvaraṃ pratilabhate nānyathā pāpāśayasyānuparata- tvāt /
◤pāpāśayasyānuparatatvāt / [S503]
㈠云何如此。惡意不絕故。
㈡以惡意樂不全息故。
🈪4075 གང་ཞིག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བསྡམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་སེམས་དགེ་བ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པའི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①yasmāt sarva sattva anugate kalyāṇa āśaye sthitas saṃvaram pratilabhate na anyathā pāpa āśayasya anuparata tvāt
③འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་སེམས་དགེ་བ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པའི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤pañca niyamān kurvan prātimokṣasamvaraṃ pratilabhate / [220|19-]
♂pañca niyamā[ 25b. 12B1. II ] n kurvan prātimokṣasaṃvaraṃ pratilabhate{10. D. labhate |} /
◤pañca niyamān kurvan prātimokṣasaṃvaraṃ pratilabhate,[S503]
㈠若人不作五種定分別。乃得波羅提木叉護。
㈡若人不作五種定限方可受得別解律儀。
★0◤sattvāṅgadeśakālasamayaniyamāt / [220|20]
◤sattvāṅgadeśakālasamayaniyamāt / [S503]
㈠五定分別者。謂眾生分處時緣。
㈡謂有情支處時緣定。
🈪4076 ངེས་པ་ལྔ་པོ་སེམས་ཅན་དང༌། །ཡན་ལག་དང་ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། ཚེ་ངེས་པ་མི་བྱེད་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ལས་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ངེས་པའོ། །
①pañca niyamān kurvan prātimokṣa samvaram pratilabhate sattva aṅga deśa kāla samaya niyamāt
③ངེས་པ་ལྔ་པོ་སེམས་ཅན་དང་།། ཡན་ལག་དང་ཡུལ་དང་། དུས་དང་། ཚེ་ངེས་པ་མི་བྱེད་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་སྟེ་།
㈢ངེས་པ་ལྔ་པོ་སེམས་ཅན་དང་། །ཡན་ལག་དང་ཡུལ་དང་། དུས་དང་། ཚེ་ངེས་པ་མི་བྱེད་〖PNའབྱེད།〗ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་འཐོབ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ལས་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ངེས་པའོ། །
★0◤amuṣmātsattvādviramāmīti sattvaniyamaḥ / [220|20-]
①amuṣmāt sattvāt viramāmi iti sattva niyamas
③སེམས་ཅན་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ལས་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ངེས་པའོ་།།
◤1. amuṣmāt sattvādviramāmīti sattvaniyamaḥ / [S503]
㈠於某眾生我離殺等。是名眾生定分別。
㈡有情定者。念我唯於某類有情當離殺等。
★★◤amuṣmādaṅgādityaṅaniyamaḥ / amusmina deśa iti deśaniyamaḥ / [220|21]
♂amuṣmādaṅgādityaṅga- niyamaḥ / ♂amuṣmin deśa iti deśaniyamaḥ /
①amuṣmāt aṅga ādityaṅa niyamas
㈢ཡན་ལག་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡན་ལག་ངེས་པའོ། །
①amusminas deśas iti deśa niyamas
㈢ཡུལ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་ངེས་པའོ། །
★0◤māsādyāvaditi kālaniyamaḥ / anyatra yuddhāditi samayaniyamaḥ / [220|22]
①māsāt yāvat iti kāla niyamas
㈢ཟླ་བའི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ངེས་པའོ། །
①anyatra yuddhāt iti samaya niyamas
③འཐབ་མོ་མ་གཏོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་ངེས་པ་སྟེ་།
㈢འཐབ་〖PNཐབ།〗མོ་མ་གཏོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་ངེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་མནོས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་ནི་〖PNམི།〗འགྱུར་རོ། །
◤2. amuṣmādaṅgāditi aṅganiyamaḥ / [S503]
㈠於某分我持。是名分定分別。
㈡言支定者。念我唯於某律儀支當持不犯。
🈪4077 ཡན་ལག་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡན་ལག་ངེས་པའོ། །
◤3. amuṣmin deśa iti deśaniyamaḥ / [S503]
㈠於某處我持。是名處定分別。
㈡言處定者。念我唯住某類方域當離殺等。
🈪4078 ཡུལ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་ངེས་པའོ། །
◤4. māsādyāvaditi kālaniyamaḥ / [S503]
㈠我持此護乃至一月等。是名時定分別。
㈡言時定者。念我唯於一月等時能離殺等。
🈪4079 ཟླ་བའི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ངེས་པའོ། །
◤5. anyatra yuddhamiti samayaniyamaḥ / [S503]
㈠除鬪戰事。是名緣定分別。
㈡言緣定者。念我唯除鬪戰等緣能離殺等。
★◤sucaritamātraṃ tu syāttathā gṛhṇataḥ / [220|22-]
♂sucaritamātraṃ tu{11. D. adds tat |} syāttathā{12. D. evaṃ |} gṛhṇataḥ{13. D. adds na saṃvaraḥ |} /
◤sucaritamātraṃ tu syāt tathā gṛhṇataḥ / [S503]
㈠若人作如此受。唯得善行不得護。
㈡如是受者不得律儀。但得律儀相似妙行。
🈪4080 འཐབ་མོ་མ་གཏོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་ངེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་མནོས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་ནི་འགྱུར་རོ། །
🈪4081 ཇི་ལྟར་ན་མི་ནུས་པ་དག་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྲོག་ལ་མི་གནོད་པའི་བསམ་པས་ཁས་བླང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①su carita mātram tu syāt tathā gṛhṇatas
③དེ་ལྟར་མནོས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་དུ་ནི་འགྱུར་རོ་།།
★0◤kathamaśakyebhyaḥ saṃvaralābhaḥ / [220|23]
◤kathamaśakyebhyaḥ saṃvaralābhaḥ?[S503]
㈠於非所能境。云何得護。
㈡於非所能境如何得律儀。
①katham aśakyebhyas saṃvara lābhas
③ཇི་ལྟར་ན་མི་ནུས་པ་དག་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་མི་ནུས་པ་དག་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྲོག་ལ་མི་གནོད་པའི་བསམ་པས་ཁས:བླང་བའི་〖PNབླངས་པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
★0◤sarvasattvajīvitānupaghātādhyāśayenābhyupagamāt / [220|23-]
◤sarvasattvajīvitānupaghātādhyāśayenābhyupagamāt / [S503]
㈠由不損害一切眾生命。善故意受得故。
㈡由普於有情發起增上不損命意樂故得律儀。
①sarva sattva jīvita anupaghāta adhyāśayena abhyupagamāt
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྲོག་ལ་མི་གནོད་པའི་བསམ་པས་ཁས་བླང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤yadi punaḥ śakyebhya eva saṃvaro labhyate cayāpacayayuktaḥ syāt / [220|24-]
◤yadi punaḥ śakyebhya eva saṃvaro labhyate,[S503]
㈠若從是所能境得護。
㈡毘婆沙師有作是說。若謂一向於所能境方可受得別解律儀。
🈪4082 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གལ་ཏེ་ནུས་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ན་ནི་
①yadi punar śakyebhyas eva saṃvaras labhyate caya apacaya yuktas syāt
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གལ་ཏེ་ནུས་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ན་ནི་སེམས་ཅན་ནུས་པ་དང་མི་ནུས་པ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་འཕོ་བས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་དང་ལྡན་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་གལ་ཏེ་ནུས་པ་དག་ཁོ་ན་ལས་སྡོམ་པ་འཐོབ་ན་ནི་སེམས་ཅན་ནུས་པ་དང་མི་ནུས་པ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་འཕོ་བས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བའི་རྒྱུ་དག་མེད་པར་ཡང་སྡོམ་པ་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤cayāpacayayuktaḥ syāt,[S503]
㈠此護則有增減。
㈡則此律儀應有增減。
★0◤śakyāśakyānāmitaretarasaṃcārāt / [220|25]
◤śakyāśakyānāmitaretarasañcārāt / [S503]
㈠所能非所能互相轉故。
㈡以所能境與非所能二類有情有轉易故。
🈪སེམས་ཅན་ནུས་པ་དང་མི་ནུས་པ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་འཕོ་བས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་དང་ལྡན་བར་འགྱུར་ཏེ།
★0◤evaṃ ca sati vināpi lābhatyāgakāraṇābhyāṃ saṃvarasya lābhatyāgau syātāmiti vaibhāṣikāḥ / [220|25-]
◤evaṃ ca sati vināpi lābhatyāgakāraṇābhyāṃ saṃvarasya lābhatyāgau syātām iti vaibhāṣikāḥ / [S503]
㈠若爾離得捨護因緣得護捨護。此義自成。毘婆沙師說如此。
㈡如是便有別解律儀離得捨緣有得捨過。
🈪དེ་ལྟར་ན་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བའི་རྒྱུ་དག་མེད་པར་ཡང་སྡོམ་པ་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①śakyā śakyānām itaretara saṃcārāt evam ca sati vinā api lābha tyāga kāraṇābhyām saṃvarasya lābha tyāgau syātām iti vaibhāṣikās
③དེ་ལྟར་ན་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བའི་རྒྱུ་དག་མེད་པར་ཡང་སྡོམ་པ་འཐོབ་པ་དང་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤[S504]
★★◤naivaṃ bhavisyati / [220|26]
♂naivaṃ bhaviṣyati /
◤naivaṃ bhaviṣyati / [S504]
㈠有餘師說。此義不應爾。
㈡彼說不然。
🈪4083 དེ་ལྟར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ།
①na evam bhavisyati
③དེ་ལྟར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྔོན་མེད་པའི་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་སམ་བསྐམས་〖PNསྐམས།〗ན་སྡོམ་པ་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པར་〖PNཔ།〗མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནུས་པ་དང་〖PN+མ་ནུས་པ་དང་།〗མི་ནུས་པ་འཕོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་མི་འགྱུར་རོ། །〖PN+མ་ཡིན་ཏེ།〗
★◤yathā hyapūrvatṛṇādyutpattau śoṣe vā saṃvarasya vṛddhihlāsau na bhavatastathā śakyāśakyasaṃcāre 'pi na syātām / [220|26-221|01]
♂yathā hyapūrvatṛṇādyutpattau śoṣe vā saṃvarasya vṛddhihrāsau na bhavatastathā śakyāśakyasaṃcāre 'pi na @221 syātām /
◤yathā hy apūrvatṛṇādyutpattau śoṣe vā saṃvarasya vṛddhihnāsau na bhavataḥ,[S504]
㈠何以故譬如草等未有有時或時枯。滅護無增減義。
㈡如生草等先無後起或起已枯於彼律儀無增無減。
🈪ཇི་ལྟར་སྔོན་མེད་པའི་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་སམ་བསྐམས་ན་སྡོམ་པ་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་བ་
①yathā hi apūrva tṛṇa ādi utpattau śoṣe vā saṃvarasya vṛddhi hlāsau na bhavatas tathā śakyā śakya saṃcāre api na syātām
③ཇི་ལྟར་སྔོན་མེད་པའི་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་སམ་བསྐམས་ན་སྡོམ་པ་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནུས་པ་དང་མི་ནུས་པ་འཕོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་མི་འགྱུར་རོ་།།
◤tathā śakyāśakyasaṃcāre 'pi na syātām / [S504]
㈠於所能非所能眾生互相轉時，無增減義亦爾。
㈡能不能境.所得律儀境轉易時，例亦應爾。
🈪དེ་བཞིན་དུ་ནུས་པ་དང་མི་ནུས་པ་འཕོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤na sattvānāṃ pūrvaṃ paścācca bhāvāttṛṇādīnāṃ tvabhāvāt / [221|01]
♂na sattvānāṃ pūrvaṃ paścācca bhāvāttṛṇādīnāṃ tva{1. Y. cābhāvāt |}bhāvāt /
◤na sattvānāṃ pūrvaṃ paścācca bhāvāt,[S504]
㈠是義不然。眾生前後有故。
㈡彼言不爾。所以者何。以諸有情前後性等
🈪4084 སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡང་ཡོད་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ལ་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na sattvānām pūrvam paścāt ca bhāvāt tṛṇa ādīnām tu abhāvāt
③སེམས་ ****[@187b]**** ་ཅན་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡང་ཡོད་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ལ་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སེམས་{187b}ཅན་རྣམས་ནི་སྔོན་ཡང་ཡོད་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ལ་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tṛṇādīnāṃ cābhāvāt / [S504]
㈠草等不有。
㈡草等前後性不同故。
★◤ko nvatra viśeṣo na vā bhavedasatsu tṛṇādiṣu saṃvarastadvadaśakyo vā bhavet / [221|01-]
♂ko nvatra viśeṣo na vā{2. MS. looks na trā |} bhavedasatsu tṛṇādiṣu saṃvarastadvadaśakyo vā bhavet /
◤ko nv atra viśeṣaḥ-- na vā bhavedasatsu tṛṇādiṣu saṃvaraḥ, tadvadaśakyo vā bhavet? yadā parinirvṛtā na bhavanty eva, tadā kathaṃ saṃvarahrāso na syāditi naiṣa yuktaḥ parihāraḥ / [S504]
㈠若眾生般涅槃永不有。云何護增減義不成。是故此救義不可然。
㈡若爾有情般涅槃已。如前性類今時既無。於彼律儀如何無減。故如是釋於理不然。
★◤yadā ca parinirvṛtā na bhavantyeva tadā kathaṃ saṃvarahlāso na syāditi naiṣa yuktaḥ parihāraḥ / [221|02-]
♂yadā ca{3. Y. omits ca |} parinirvṛtā na bhavantyeva{4. Y. santyeva |} tadā{5. MS. tathā |} kathaṃ saṃvarahrāso na syāditi naiṣa yuktaḥ parihāraḥ /
①kas nu atra viśeṣas na vā bhavet asatsu tṛṇa ādiṣu saṃvaras tadvat aśakyas vā bhavet yadā ca parinirvṛtās na bhavanti eva tadā katham saṃvara hlāsas na syāt iti na eṣa yuktas parihāras
③འདི་ལ་དེ་ལྟར་མི་ནུས་པར་གྱུར་པ་དང་ཟད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་པ་གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་མེད་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་སྡོམ་པ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འདི་ལ་དེ་ལྟར་མི་ནུས་པར་གྱུར་པ་དང་ཟད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་པ་〖PN-པ།〗གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་མེད་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་སྡོམ་པ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལན་འདི་ནི་མི་རུང་ངོ་། །
★★◤tasmātpūrvaka eva parihāraḥ sādhuḥ / [221|04]
♂tasmātpūrvaka eva parihāraḥ{6. Y. hetuḥ |} sādhuḥ /
◤tasmāt pūrvaka eva hetuḥ sādhuḥ / [S504]
㈠前言義則為善。
㈡前所說因於理為善。
①tasmāt pūrvakas eva parihāras sādhus
③ལན་འདི་ནི་མི་རུང་ངོ།། དེ་ལྟ་བས་ན་གཏན་ཚིགས་སྔ་མ་ཉིད་བཟང་ངོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་གཏན་ཚིགས་སྔ་མ་ཉིད་བཟང་ངོ་། །
★◤evaṃ tarhi pūrvabuddhaparinirvṛtebhya uttareṣāṃ buddhānāṃ pratimokṣasaṃvarasyā lābhātkathaṃ śīlanyūnatā na prasajyeta / [221|04-]
♂evaṃ tarhi pūrvabuddhaparinirvṛtebhya uttareṣāṃ buddhānāṃ prātimokṣasaṃvarasyā{7. Y. tasya |} lābhātkathaṃ śīlanyūnatā na pra-[ 26a. 12A1. III ] sajyeta /
◤evaṃ tarhi pūrvabuddhaparinirvṛtebhya uttareṣāṃ buddhānāṃ prātimokṣasaṃvarasyālābhāt kathaṃ śīlanyūnatā na prasajyet?[S504]
㈠若爾於前佛所一切已般涅槃眾生。後出世諸佛。從彼不得波羅提木叉護故。云何後佛戒減前佛戒。此義不成。
㈡若爾前佛及所度生已涅槃者。後佛於彼既不發得別解律儀。如何尸羅無減前過。
①evam tarhi pūrva buddha parinirvṛtebhyas uttareṣām buddhānām pratimokṣa saṃvarasyā lābhāt katham śīla nyūna tā na prasajyeta
③དེ་ལྟར་ན་འོ་ན་ནི་སྔོན་གྱི་སེམས་ཅན་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལས་སངས་རྒྱས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལྟར་ན་འོ་ན་ནི་སྔོན་གྱི་སེམས་ཅན་ནི་〖PN-ནི།〗སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལས་〖PNལ།〗སངས་རྒྱས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ན་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sarveṣāṃ sattvebhyo lābhāt / [221|06]
◤sarveṣāṃ sattvebhyo lābhāt / [S504]
㈠從一切眾生得故。
㈡以一切佛別解律儀皆從一切有情處得。
①sarveṣām sattvebhyas lābhāt
③ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤yadi hi te 'pyabhaviṣyaṃ stebhyo 'pi te 'lapsyanta / [221|06-]
♂yadi hi te 'pya{8. Y. adds aparinirvṛtāḥ |} bhaviṣyaṃ{9. Y. abhaviṣyat and after this adds saṃprati |}- stebhyo 'pi te 'lapsyanta /
◤yadi hi te 'pyabhaviṣyan, tebhyo 'pi te 'lapsyanta / [S504]
㈠若彼眾生設在。從彼亦應得說。
㈡設彼有情今猶在者。後佛從彼亦得律儀。故後尸羅無減前過。
①yadi hi te pyabhaviṣyam stebhyas api te alapsyanta
③གལ་ཏེ་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ན་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་།།
★★◤uktaṃ yataḥ saṃvaro labhyate / [221|07]
♂uktaṃ yataḥ{10. D yathā |} saṃvaro labhyate /
◤uktaṃ yataḥ saṃvaro labhyate // [S504]
㈠能令得護因義已。
㈡已說從彼得諸律儀。
D3617 🈪སྡོམ་པ་གང་ལས་འཐོབ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།
①uktam yatas saṃvaras labhyate
㈢སྡོམ་པ་གང་ལས་འཐོབ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།
★◤ 【asamvarastu sarvebhyaḥ sarvāṅgebhyo na kāraṇaiḥ // VAkK_4.36 //】[221|08]
♂asaṃvarastu sarvebhyaḥ sarvāṅgebhyo na kāraṇaiḥ //36//
①asamvaras tu sarvebhyas sarva aṅgebhyas na kāraṇais
③སྡོམ་པ་མིན་པས་ཐམས་ཅད་དང་།། ཡན་ལག་ཀུན་ལས་རྒྱུས་མིན་ནོ་།།
㈢སྡོམ་པ་མིན་པས་〖PNཔ།〗ཐམས་ཅད་དང་། །ཡན་ལག་ཀུན་ལས་རྒྱུས་མིན་ནོ། །
★0◤asaṃvarastu sarvasattvebhyo labhyate sarvakarmapathebhyaśca / [221|09]
◤asaṃvarastu sarvebhyaḥ sarvāṅgebhyo na kāraṇaiḥ // 36 // [S504]
㈠不護云何得。〔偈曰〕：【不護從一切 一切分非因】。
㈡ 【不律從一切_c 有情支非因】〖37_4_d〗
🈪◦2197སྡོམ་པ་མིན་པས་ཐམས་ཅད་དང་། །ཡན་ལག་ཀུན་ལས་རྒྱུས་མིན་ནོ། །
🈪སྡོམ་པ་མིན་པས་〖PNཔ།〗ཐམས་ཅད་དང་། །ཡན་ལག་ཀུན་ལས་རྒྱུས་མིན་ནོ། །
①asaṃvaras tu sarva sattvebhyas labhyate sarva karma pathebhyas ca
③སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ་།
㈢སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ཚང་བའི་〖PNཚངས་པའི།〗སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤asaṃvarastu sarvasattvebhyo labhyate, sarvakarmapathebhyaś ca / [S504]
㈠釋曰。不護者。從一切眾生得。從一切業道得。
㈡得不律儀定從一切有情業道。
🈪◦2198སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ།
◥ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཞེས་བྱ་བ་དག་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སོ། །
★0◤nāsti hi vikalenāsaṃvareṇāsaṃvarikaḥ / [221|09-]
◤nāsti hi vikalenāsaṃvareṇāsaṃvarikaḥ / [S504]
㈠何以故。無不護人由不具不護。成不護
㈡無少分境及不具支不律儀者。
🈪སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ཚང་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ ། །
D3618 🈪སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་འཐོབ་སྟེ། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ཚང་བའི་〖PNཚངས་པའི།〗སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①na asti hi vikalena asaṃvareṇa asaṃvarikas
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ཚང་བའི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ་།། རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◥སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མི་ཚངས་པའི་སྡོམ་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤na tu sarvakāraṇairyugapat mṛdvādicittāsaṃbhavāt / [221|10]
♂na tu sarvakāraṇairyugapat{11. MS ...patmṛdvā... |} mṛdvādicittāsaṃbhavāt /
◤na tu sarvakāraṇaiḥ;[S504]
㈠不由一切因。
㈡此定無有由一切因。
🈪རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①na tu sarva kāraṇais yugapad mṛdu ādi citta asaṃbhavāt
③སེམས་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤yugapat mṛdvādicittāsambhavāt / [S504]
㈠一時下品等不俱起故。
㈡下品等心無俱起故。
★◤yo mṛdunā cittenāsaṃvaraṃ pratilabhate so 'dhimātreṇāpi cittena prāṇinaṃ jīvitādvyaparopayanmṛdunaivā saṃvareṇa samanvāgato bhavatyadhimātrayā tu prāṇātipātavijñaptyā / [221|10-]
♂yo mṛdunā cittenāsaṃvaraṃ pratilabhate so 'dhimātreṇāpi cittena prāṇinaṃ{12. Y. seems to be prāṇinaḥ |} jīvitādvyaparopayanmṛdunaivāsaṃvareṇa samanvāgato bhavatyadhimātrayā tu prāṇātipātavijñaptyā /
◤yo mṛdunā cittenāsaṃvaraṃ pratilabhate so 'dhimātreṇāpi cittena prāṇinaṃ jīvitād vyaparopayan mṛdunaivāsaṃvareṇa samanvāgato bhavati, adhimātrayā tu prāṇātipātavijñaptyā / [S504]
㈠若人由下品心得不護。此人由上品心。亦得斷眾生命。此人與下品不護相應。亦與上品殺生等無教相應。
㈡若有一類由下品心得不律儀，後於異時由上品心斷眾生命，彼但成就下不律儀，亦成殺生上品表等。
🈪◦2199གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུས་?་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་སྟེ། སེམས་ཆེན་པོས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
D3619 🈪གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་སྟེ། སེམས་ཆེན་པོས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཁོ་ན་དང་〖PNད་ལྟར།〗ལྡན་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
①yas mṛdunā cittena asaṃvaram pratilabhate sas adhimātreṇa api cittena prāṇinam jīvitāt vyaparopayat mṛdunā evā saṃvareṇa samanvāgatas bhavati atu prāṇa atipāta vijñaptyā
㈢གང་ཞིག་སེམས་ཆུང་ངུས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་སྟེ། སེམས་ཆེན་པོས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཁོ་ན་དང་〖PNད་ལྟར།〗ལྡན་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །
◥སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཞན་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔར་ཐོབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
●mṛdunaivāsaṃvareṇa samanvāgata iti.
●pūrvapratilabdhatvāt.
◥སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཆེན་པོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཞེ་ན་ལྡན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །
●adhimātrayā tu prāṇātipātavijñaptyā.
●kiṃ.
●samanvāgata iti vartate.
●na vipākaphalaviśeṣa iti.
◤[S505]
★0◤evaṃ madhyādhimātreṇa yojyam / [221|12-]
◤evaṃ madhyādhimātreṇa yojyam / [S505]
㈠由中上品心亦爾。
㈡中品上品例此應知。
🈪◦2200དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའ། །
D3620 🈪དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①evam madhya adhimātreṇa yojyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
◥དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་དང་དྲག་པོ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཞིག་སེམས་འབྲིང་གིས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཐོབ་པ་དེ་སེམས་དྲག་པོས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲིང་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་སེམས་དྲག་པོས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཆེན་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ལ་སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། གང་ཞིག་སེམས་ཆེན་པོས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཐོབ་པ་དེ་སེམས་ཆུང་ངུས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆེན་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ཆུང་ངུ་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་སྦྱར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
●evaṃ madhyādhimātreṇa yojyam iti.
●yo madhyena cittenāsaṃvaraṃ pratilabhate.
●so 'dhimātreṇāpi cittena prāṇino jīvitād vyavaropayan madhyenaivāsaṃvareṇa samanvāgato bhavati.
●adhimātrayā tu prāṇātipātavijñaptyā.
●evaṃ yo 'dhimātreṇa yāvad adhimātreṇaivāsaṃvareṇa samanvāgato bhavati.
●adhimātrayā ca prāṇātipātavijñaptyā.
●ittham api ca yojyaṃ.
●yo 'dhimātracittenāsaṃvaraṃ pratilabhate.
●sa mṛdunāpi cittena prāṇino jīvitād vyavaropayan adhimātrenaivāsaṃvareṇa samanvāgato bhavati.
●mṛdvyā tu prāṇātipātavijñaptyety evamādi.
◎
★◤tatreme āsaṃvarikāstadyathā aurabhrikāḥ kaukkuṭikāḥ saukarikāḥ śākunikā mātsikā mṛgalubdhakāścaurā vadhyaghātakā bandhanapālakā nāgabandhakāḥ śvapākā vāgurikāśca / [221|13-]
♂tatreme āsaṃvari- kāstadyathā aurabhrikāḥ kaukkuṭikāḥ{13. Y seems to be kaurkuṭikāḥ |} saukarikāḥ śākunikā{14. D. śākuntikāḥ |} mātsikā mṛgalubdhakā- ścaurā vadhyaghātakā bandhanapālakā nāgabandhakāḥ{15. Y. D. nāgabanadhāḥ |} śvapākā vāgurikāśca /
◤tatreme āsaṃvarikāḥ,[S505]
㈠此中是人名不護人。
㈡此中何名不律儀者。
🈪དེ་ལ་འདི་དག་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ།
①tatra ime āsaṃvarikās tadyathā aurabhrikās kaukkuṭikās saukarikās śākunikā mātsikās mṛga lubdhakās caurās vadhya ghātakās bandhana pālakās nāgabandhaśvapākās vāgurikās ca
③དེ་ལ་འདི་དག་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤན་པ་རྣམས་དང་། བྱ་གག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། ཕག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། བྱ་པ་རྣམས་དང་། ཉ་པ་རྣམས་དང་། རི་དགས་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཆོམ་རྐུན་པ་རྣམས་དང་། གཤེད་མ་རྣམས་དང་། བཙོན་རྫི་རྣམས་དང་། གླང་པོ་ཆེ་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཁྱི་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། བཀུ་རི་འཆོར་བ་རྣམས་སོ་།། རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཤགས་ཟིན་པོ་རྣམས་ཀྱང་དོན་གྱིས་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་།
㈢དེ་ལ་འདི་དག་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤན་པ་རྣམས་དང་། བྱ་གག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། ཕག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། བྱ་བ་རྣམས་དང་། ཉ་པ་རྣམས་དང་། རི་དྭགས་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཆོམ་རྐུན་པ་རྣམས་དང་། གཤེད་མ་རྣམས་དང་། བཙོན་རྫི་རྣམས་དང་། གླང་པོ་ཆེ་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཁྱི་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། བ་ཀུ་〖PNགུ།〗རི་འཆོར་བ་རྣམས་སོ། །
㈢རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཤགས་ཟིན་པོ་རྣམས་ཀྱང་དོན་གྱིས་ན་སྡོམ་པ་མ་〖PN+ཡིན་པ་ཅན།〗ཡིན་ནོ།
◤tadyathā-- āurabhrikāḥ, kaukkuṭikāḥ, saukarikāḥ, śākunikāḥ, mātsikāḥ, mṛgalubdhakāḥ, caurāḥ, vadhyaghātakāḥ, bandhanapālakāḥ, nāgabandhāḥ{ Y. D. nāgabanadhāḥ / }, śvapākāḥ, vāgurikāś ca / [S505]
①tadyathā-- aurabhrika屠羊, kaukkuṭika屠鷄, saukarika屠猪, śākunika捕鳥, mātsika捕魚, mṛga-lubdhaka, caura, vadhya-ghāta-ka, bandhana-pālakāḥ, nāga-bandhāḥ, śva-pākāḥ, vāgurika罝弶 ca|
㈠謂殺羊。殺雞。殺猪。捕鳥。捕魚。獵鹿。偷盜行。刑戮人。獄卒。縛象人。煮狗人。網捕人。
㈡謂諸屠羊.屠鷄屠猪.捕鳥捕魚。獵獸劫盜.魁膾典獄。縛龍煮狗.及罝弶等。
D3621 🈪འདི་ལྟ་སྟེ། ཤན་པ་རྣམས་དང་། བྱ་གག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། ཕག་གསོད་པ་རྣམས་དང་། བྱ་བ་རྣམས་དང་། ཉ་པ་རྣམས་དང་། རི་དྭགས་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཆོམ་རྐུན་པ་རྣམས་དང་། གཤེད་མ་རྣམས་དང་། བཙོན་རྫི་རྣམས་དང་། གླང་པོ་ཆེ་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། ཁྱི་འཆོར་བ་རྣམས་དང་། བ་ཀུ་〖PNགུ།〗རི་འཆོར་བ་རྣམས་སོ། །
◥བ་གུ་རི་འཆོར་བ་རྣམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་པ་གུ་རི་ཞེས་གྲགས་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་དག་གསོད་པས་ན་བ་གུ་རི་འཆོར་བ་རྣམས་སོ། །
★◤rājāno daṇḍanetāro vyāvahārikāścārthata āsaṃvarikāḥ asaṃvare bhavatvāt tatrashatayā asaṃvara eṣāmastīti āsaṃvarikā vā / [221|15-]
♂rājāno daṇḍanetāro vyāvahārikāścārthata{16. D. nīticālitā in place of arthataḥ |} āsaṃvarikāḥ{17. D. asāṃvarikāḥ |} / ♂asaṃvare bhavatvāt tatrasthatayā asaṃvara eṣāmastīti āsaṃvarikā vā /
◤rājāno daṇḍanetāro vyāvahārikāś cārthata āsaṃvarikāḥ / [S505]
①rājan daṇḍa-netṛ vyāvahārika(vyavahāra) ca arthatas āsaṃvarikāḥ |
㈠主，將軍，斷事人，如此等人，約義皆是不護。
㈡等言類顯，王典刑罰及餘聽察斷罪等人。但恒有害心，名不律儀者。
D3622 🈪རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཤགས་ཟིན་པོ་རྣམས་ཀྱང་དོན་གྱིས་ན་སྡོམ་པ་མ་〖PN+ཡིན་པ་ཅན།〗ཡིན་ནོ།
rod-applier
◤asaṃvare bhavatvāt tatrasthatayā asaṃvara eṣāmastīti āsaṃvarikā vā / [S505]
㈠住於不護故。名不護人。彼有不護故。名不護人。
㈡由彼一類住不律儀。或有不律儀名不律儀者。
🈪དེ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རམ། འདི་དག་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པས་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །
★0◤urabhrān ghnantīti aurabhrikāḥ / [221|16-]
◤urabhrān ghnantīti aurabhrikāḥ / [S505]
①rājānas daṇḍa netāras vyāvahārikās ca arthatas āsaṃvarikās asaṃvare bhava tvāt tatrashatayā asaṃvaras eṣām asti iti āsaṃvarikā vā urabhrān ghnanti iti aurabhrikās
③དེ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རམ། འདི་དག་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པས་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་རྣམས་སོ་།། ལུག་གསོད་པས་ན་ཤན་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་གནས་པས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རམ། འདི་དག་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པས་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །
ⅰ㈡言屠羊者。謂為活命要期盡壽恒欲害羊。
D3623 🈪ལུག་གསོད་པས་ན་ཤན་པ་རྣམས་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
★0◤evamanye 'pi yojyāḥ / [221|17]
◤evamanye 'pi yojyāḥ / [S505]
①evam anye api yojyās
③གཞན་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ་།།
㈢ལུག་གསོད་པས་ན་ཤན་པ་རྣམས་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །
ⅰ㈡餘隨所應當知亦爾。
★0◤yuktastāvat saṃvarasya sarvasattvebhyo lābhaḥ / [221|17-]
◤yuktastāvat saṃvarasya sarvasattvebhyo lābhaḥ, sarvasattvahitādhyāśayena grahaṇāt;[S505]
㈠此義可然。謂諸護從一切眾生得。於一切眾生。由善利故意受持故。
㈡遍於有情界得諸律儀其理可爾。由普欲利樂勝阿世耶而受得故。
D3624 🈪རེ་ཞིག་སྡོམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པས་ཞེས་སྨོས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པར་ཡང་རིགས་ན། ཤན་པ་ལ་སོགས་པར་〖PNཔ།〗ཕ་དང་མ་དང་བུ་དང་བྲན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོག་པར་མ་ཞུགས་པའི་བསམ་པ་ཅན་འཚོ་བའི་ཕྱིར་ཡང་གསོད་པར་མི་འདོད་པ་རྣམས་གོ་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་རུང་། དེ་དག་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་ལུག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་གསོད་དོ། །
①yuktas tāvat saṃvarasya sarva sattvebhyas lābhas
③རེ་ཞིག་སྡོམ་ ****[@188a]**** *་།།
㈢རེ་ཞིག་སྡོམ་{188a}པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པས་ཞེས་སྨོས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པར་ཡང་རིགས་ན། ཤན་པ་ལ་སོགས་པར་〖PNཔ།〗ཕ་དང་མ་དང་བུ་དང་བྲན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོག་པར་མ་ཞུགས་པའི་བསམ་པ་ཅན་འཚོ་བའི་ཕྱིར་ཡང་གསོད་པར་མི་འདོད་པ་རྣམས་གོ་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་རུང་། དེ་དག་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་ལུག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་གསོད་དོ། །
★0◤sarvasattvahitādhyāśayena grahaṇāt / [221|18]
①sarva sattva hita adhyāśayena grahaṇāt
③པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པས་ཞེས་སྨོས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ཐོབ་པར་ཡང་རིགས་ན་།
★◤aurabhrikādīnāṃ tu mātāpitṛputradārādiṣvavipannāśayānāṃ jīvitahetorapyahantukāmānāṃ kathamasaṃvaraḥ sarvasattvebhyo yujyate / [221|18-]
♂aurabhrikādīnāṃ tu mātāpitṛputradārādiṣvavipannāśayānāṃ jīvitahetorapyahantukāmānāṃ kathamasaṃvaraḥ sarva- [ 26b. 12B1. III ] sattvebhyo yujyate /
◤aurabhrikādīnāṃ tu mātāpitṛputradārādiṣvavipannāśayānāṃ jīvitahetorapyahantukāmānāṃ kathamasaṃvaraḥ sarvasattvebhyo yujyate?[S505]
㈠殺羊等人。於母父妻子等中。無損害心。為救自壽命。亦不樂損。彼云何言從一切眾生得。
㈡非屠羊等不律儀人於己至親有損害意。乃至為救自身命緣亦不欲殺。如何可說普於一切得不律儀。
★0◤mātrādīnapi hi ta urabhrībhūtān hanyuḥ / [221|20]
◤mātrādīnapi hi ta urabhrībhūtān hanyuḥ / [S505]
㈠至親等若轉生成羊等。彼亦能殺。
㈡由彼至親若為羊等於彼亦可有損害心。
①aurabhrika ādīnām tu mātā pitṛ putra dāra ādiṣu avipanna āśayānām jīvita hetos api ahantu kāmānām katham asaṃvaras sarva sattvebhyas yujyate mātrā ādīn api hi te urabhrī bhūtān hanyus
③ཤན་པ་ལ་སོགས་པར་ཕ་དང་མ་དང་བུ་དང་བྲན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོག་པར་མ་ཞུགས་པའི་བསམ་པ་ཅན་འཚོ་བའི་ཕྱིར་ཡང་གསོད་པར་མི་འདད་པ་རྣམས་གོ་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ་པར་རུང་། དེ་དག་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་ལུག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་གསོད་དོ་།།
★◤na hi tāvatte ta eva iti vidvāṃso hanyuḥ / [221|20-]
♂na hi tāvatte ta eva{18. Y. ta eva te |} iti vidvāṃso hanyuḥ /
◤na hi tāvat te eva ta iti vidvāṃso hanyuḥ / [S505]
㈠何以故。知彼未成彼等。是故不殺。
㈡既知至親現非羊等。如何於彼可有害心。
①na hi tāvat te te eva iti vidvāṃsas hanyus
㈢རེ་ཞིག་དེ་དག་ཉིད་〖PN+དེ་དག〗ཡིན་པར་ཤེས་ནས་ནི་མི་གསོད་དོ།།〖PN+མ།〗
0◤āryībhūtānāṃ ca punaḥ paśubhavituṃ{19. S.Y. paśūbhavituṃ |} nāstyavakāśa iti tebhyaḥ kathaṃ syāt / [221|21-][S505]
㈠若至親等成聖人更為畜生。無有是處。從彼云何得不護。
㈡又聖必無作羊等理。如何於彼得不律儀。
①āryībhūtānām ca punar paśu bhavitum na asti avakāśas iti tebhyas katham syāt
㈢འཕགས་མར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་ཕྱུགས་སུ་གྱུར་པའི་〖PNའགྱུར་བའི།〗གོ་སྐབས་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཐོབ།
0◤yadi cā{20. S.Y. vā |}nāgatātmabhāvāpekṣayā varttamānādasaṃvṛtaḥ syād [221|21-][S505]
㈠若由觀未來世事從現世相續生不護。
㈡若觀未來羊等自體。於現相續得不律儀。
①yadi cā anāgata ātma bhāva apekṣayā varttamānāt asaṃvṛtas syāt
㈢གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་ལུས:ལ་ལྟོས་〖PNལས་བལྟོས།〗ཏེ་ད་ལྟར་གྱི་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ན་ནི་དེ་དག་ལུག་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱང་གཏན་མི་གསོད་པས་དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
0◤urabhrādīnapi te putrībhūtāt{S. ॰tān} sarvathā na hanyur iti na syāt tebhyo 'saṃvaraḥ / [221|22-][S505]
㈠羊等於未來應成兒等。從一向不殺。
㈡是則羊等於未來世亦有至親及聖自體。於彼決定無損害心。是則應觀未來自體。不於現在得不律儀。於羊等現身既有害意。
①urabhra ādīn api te putrībhūtāt sarvathā na hanyus iti na syāt tebhyyas saṃvaras
0◤kathaṃ hi nāma jighāṃsatām eva tebhyo @222 na syād asaṃvaraḥ / [221|23-222|01][S505]
㈠云何於現世相續得不護。若人於眾生恒起損害意。從彼無不護。此執有何義。
㈡如何不於彼得不律儀。
①katham hi nāma jighāṃsatām eva tebhyas na syāt asaṃvaras
㈢ཇི་ལྟར་ན་གསོད་པར་འདོད་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར།
◤[S506]
0◤etanmātrādiṣu samānam / [222|01][S506]
㈠此義於至親等同。此人於彼無損害意。
㈡於母等現身既無害意。
①etad mātra ādiṣu samānam
③དེ་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ་།
㈢དེ་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་གསོད་པར་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་〖PNམིན།〗པར་འགྱུར།
0◤kathaṃ hi nāmājighāṃsatāmeva tebhyaḥ syādasaṃvara iti / [222|01-][S506]
㈠而從彼得不護。此義復云何。
㈡如何亦於彼得不律儀。於等事中應求異理。
①katham hi nāma ajighāṃsa tām eva tebhyas syāt asaṃvaras iti
③ཇི་ལྟར་ན་གསོད་པར་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་།
0◤yaś caurabhriko janmanāpyādatte{1. MS. ...pyadatte |} svadāraparituṣṭo mūkaś ca / [222|02][S506]
㈠若有殺羊等人。於一生中不與不取。於自妻知足。於妄語瘖瘂。
㈡又屠羊等不律儀人。於一生中不與不取。於己妻妾住知足心。瘂不能言無語四過。
①yas ca aurabhrikas janmanā api ādatte sva dāra parituṣṭas mūkas ca
③ཤན་པ་གང་ཞིག་ཚེར་ཡང་མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་།། རང་གི་ཆུང་མས་ཀྱང་ཆོག་ཤེས་།
㈢ཤན་པ་གང་ཞིག་ཚེར་ཡང་མ་བྱིན་པར་〖PN+ཡང་།〗མི་ལེན། །རང་གི་ཆུང་མས་ཀྱང་ཆོག་ཤེས། ལྐུགས་པ་ཡང་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར།
0◤kathamasya pūrvāṅgebhyo 'saṃvaraḥ syāt / āśayasyāvipannatvāt / [222|03][S506]
㈠云何由一切分得不護。善故意壞故。
㈡如何彼亦得具支不律儀。彼遍損善阿世耶故。
①katham asya pūrvaṅgebhyas saṃvaras syāt āśayasya avipanna tvāt
③ལྐུགས་པ་ཡང་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་;་བསམ་པ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢བསམ་པ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལྐུགས་བཞིན་དུ་ངག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ལུས:ཀྱིས་འཐོབ་〖PNཀྱི་ཐོབ།〗པར་ནུས་སོ། །
0◤mūko 'pi ca vākprāpaṇīyamarthaṃ kāyena prāpayituṃ śakta iti / [222|03-][S506]
㈠若義應由言語得顯。彼能以身顯示。
㈡雖瘂不言而身表語所欲說義故得具支。
①mūkas api ca vāc prāpaṇīyam artham kāyena prāpayitum śaktas iti
③ལྐུགས་བཞིན་དུ་ངག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ལུས་ཀྱིས་འཐོབ་པར་ནུས་སོ་།།
0◤yastarhi dve trīṇi vā śikṣāpadāni samādatte / [222|04-][S506]
㈠若爾有人受學處。或二或三。此義云何。
㈡若爾彼人或時先受二三學處。後但受殺。於餘不損善阿世耶。
D3627 🈪འོ་ན་གང་ཞིག་གིས་བསླབ་པའི་གནས་གཉིས་སམ་གསུམ་ཞིག་ཡང་དག་པར་བླངས་ན་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མ་ཚང་བ་དང་ཉི་ཚེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yas tarhi dve trīṇi vā śikṣā padāni samādatte
③འོ་ན་གང་ཞིག་གིས་བསླབ་པའི་གནས་གཉིས་སམ་གསུམ་ཞིག་ཡང་དག་པར་བླངས་ན་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་།
㈢འོ་ན་གང་ཞིག་གིས་བསླབ་པའི་གནས་གཉིས་སམ་གསུམ་ཞིག་ཡང་དག་པར་བླངས་ན་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མ་ཚང་བ་དང་ཉི་ཚེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
0◤sarvathā nāsti vikalaḥ prādeśikaś cāsaṃvarika iti vaibhāṣikāḥ / [222|05][S506]
㈠一向無不具分不護及一處不護。毘婆沙師說。
㈡如何具發七支惡戒。毘婆沙者作如是言。
①sarvathā na asti vikalas prādeśikas ca asaṃvarikas iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མ་ཚང་བ་དང་ཉི་ཚེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤yathābhyupagamaṃ vikalo 'pi syāt prādeśiko 'pyasaṃvaraḥ saṃvaraścānyatrāṣṭavidhāditi sautrāntikāḥ / [222|05-]
◤yathābhyupagamaṃ vikalo 'pi syāt prādeśiko 'pyasaṃvaraḥ saṃvaraś ca, anyatrāṣṭavidhāditi sautrāntikāḥ;[S506]
㈠如此隨求受故意。不具分及一處。皆得不護。受護亦爾除八分護。經部師說如此。
㈡必無缺支及餘一分可得名住不律儀人。經部諸師作如是說。隨所期限支具不具及全分一分皆得不律儀。律儀亦然。唯除八戒。
D3628 🈪མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་〖PN+དེ།〗ནི་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་པ་བཞིན་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་བརྒྱད་མ་གཏོགས་པ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཚང་བ་ཡོད་ལ་ཉི་ཚེ་བ་ཡང་〖PNཚང་བར།〗ཡོད་དེ་
★★◤tanmātraśīla dauḥślīlyapratibandhāt / [222|07]
♂tanmātraśīla{2. MS. ...śīlā... |} dauḥśīlyapratibandhāt /
◤tanmātraśīladauḥśīlyapratibandhāt // 36 // [S506]
①tan-mātra-śīla{MS....śīlā... |}-dauḥśīlya-pratibandha ||36||
㈠由如此量，遮防善戒惡戒故。
㈡由隨彼量，善惡尸羅.性相相違.互相遮故。
🈪ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཙམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗གེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yathā bhyupagamam vikalas api syāt prādeśikas pyasaṃvaras saṃvaras ca anyatra aṣṭavidhāt iti sautra antikās tanmātra śīla dauḥślīlya pratibandhāt
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ན་རེ་〖PN+དེ།〗ནི་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་པ་བཞིན་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་བརྒྱད་མ་གཏོགས་པ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཚང་བ་ཡོད་ལ་ཉི་ཚེ་བ་ཡང་〖PNཚང་བར།〗ཡོད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཙམ་གྱིས་〖PNགྱི།〗གེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤uktamidamasaṃvarasya yebhyo lābhaḥ // [S506]
㈠說從此得不護已。
㈡已說從彼得不律儀。
◤kathaṃ tu lābha iti noktam, tat idamucyate—[S506]
㈠云何得不護。此義未說。今當說。
㈡得不律儀及餘無表。如何方便未說當說。
D3629 🈪སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་གང་དག་ལས་འཐོབ་པ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་མ་བཤད་པས། །དེའི་ཕྱིར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། །
★◤uktamidamasaṃvarasya yebhyo lābhaḥ / kathaṃ tu lābha iti noktam / tata idamucyate / [222|08]
♂uktamidamasaṃvarasya yebhyo lābhaḥ / kathaṃ tu lābha iti noktam /
①uktam idam asaṃvarasya yebhyas lābhas
㈢སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་གང་དག་ལས་འཐོབ་པ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①katham tu lābhas iti na uktam
③ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་མ་བཤད་པས་།།
㈢ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་མ་བཤད་པས། །དེའི་ཕྱིར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། །སྡོམ་པ་མིན་པ་བྱ་བ་འམ། །ཁས་ལེན་པ་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་{188b}འཐོབ་སྟེ། དེའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་གསོད་པར་སྦྱོར་བའི་བྱ་བ་ལས་སོ། །
①tatas idam ucyate
③དེའི་ཕྱིར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།།
★◤ 【asaṃvarasya kriyayā lābho 'bhyupagamena vā /】[222|09]
♂tata idamucyate asaṃvarasya kriyayā lābho 'bhyupagamena vā /
◤asaṃvarasya kriyayā lābho 'bhyupagamena vā / [S506]
㈠〔偈曰〕：【得不護由二 自作及求受】。
㈡頌曰 【諸得不律儀_a 由作及誓受】〖38_4_b〗
🈪སྡོམ་པ་མིན་པ་བྱ་བ་འམ། །ཁས་ལེན་པ་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །
①asaṃvarasya kriyayā lābhas abhyupagamena vā
③སྡོམ་པ་མིན་པ་བྱ་བ་འམ་།། ཁས་ལེན་པ་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར་།།
★0◤dvābhyāṃ kāraṇābhyāmasaṃvaro labhyate / [222|10]
◤dvābhyāṃ kāraṇābhyāmasaṃvaro labhyate--[S506]
㈠釋曰。不護由二因得。
㈡論曰。諸不律儀由二因得。
🈪སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཐོབ་སྟེ། དེའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་གསོད་པར་སྦྱོར་བའི་བྱ་བ་ལས་སོ། །
①dvābhyām kāraṇābhyām asaṃvaras labhyate
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ ****[@188b]**** ་འཐོབ་སྟེ་།
★◤vadhaprayogakriyayā tatkulīnaiḥ tatkarmābhyupagamāccānyatra kulīnaiḥ / [222|10-]
♂vadhaprayogakriyayā tatkulī-[ 27a. 12A. IV ]naiḥ tatkarmābhyupagamāccānyatra kulīnaiḥ /
①vadha prayoga kriyayā tad kulīnais tad karma abhyupagamāt ca anyatra kulīnais
③དེའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་གསོད་པར་སྦྱོར་བའི་བྱ་བ་ལས་སོ་།།
◤1. vadhaprayogakriyayā tatkulīnaiḥ;[S506]
㈠若生彼家。由自行殺生等事。
㈡一者生在不律儀家。由初現行殺等加行。
◤2. tatkarmābhyupagamāccānyatra kulīnaiḥ--[S506]
①2. tat-karmā-abhyupagamāt ca anyatra kulīnaiḥ--
㈠若生餘家。由求受此業。
㈡二者雖復生在餘家。由初要期受殺等事。
D3630 🈪གཞན་གྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་བདག་ཅག་ཀྱང་འཚོ་བ་འདིས་འཚོ་〖Nཚོར།〗བར་བྱའོ་ཞེས་ཁས་ལེན་པ་ལས་སོ། །
★0◤vayamapyanayā jīvikayā jīviṣyāma iti / [222|11]
◤vayam apy anayā jīvikayā jīviṣyāmaṃ iti / [S506]
㈠謂我等應行此業。為立資生。由此二因故。不護得生。
㈡謂我當作如是事業。以求財物養活自身。當於爾時便發惡戒。
①vayam api anayā jīvikayā jīviṣyāmas iti
㈢གཞན་གྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་བདག་ཅག་ཀྱང་འཚོ་བ་འདིས་འཚོ་〖Nཚོར།〗བར་བྱའོ་ཞེས་ཁས་ལེན་པ་ལས་སོ། །
★◤ 【śeṣāvijñaptilābhastu kṣetrādānādarehanāt // VAkK_4.37 //】[222|12]
♂śeṣāvijñaptilābhastu kṣetrādānādarehaṇāt //37//
①śeṣa avijñapti lābhas tu kṣetra ādānāt arehanāt
③ལྷག་མའི་རྣམ་རིག་མིན་ཞིང་དང་།། ལེན་དང་གུས་པར་བྱེད་པས་འཐོབ་།།
㈢ལྷག་མའི་རྣམ་རིག་མིན་ཞིང་〖PNབཞིན།〗དང་། །ལེན་དང་གུས་པར་བྱེད་པས་འཐོབ། །གང་དུ་ཀུན་དགའི་〖PNདགའ།〗ར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུལ་བ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཞིང་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལྟ་བུའོ། །
◤śeṣāvijñaptilābhastu kṣetrādānādarehaṇāt // 37 // [S506]
①śeṣāvijñaptilābhastu kṣetra-ādāna-ādara-ihaṇa ||37||
㈠〔偈曰〕：【得所餘無教 由田受重行】。
㈡ 【得所餘無表_c 由田受重行】〖38_4_d〗
D3631 🈪ལྷག་མའི་རྣམ་རིག་མིན་ཞིང་〖PNབཞིན།〗དང་། །ལེན་དང་གུས་པར་བྱེད་པས་འཐོབ། །
★0◤kṣetraṃ vā tadrūpaṃ bhavati yatrārāmādipradānamātreṇāvijñaptirutpadyate / [222|13]
◤kṣetraṃ vā tadrūpaṃ bhavati, yatrārāmādipradānamātreṇāvijñaptirutpadyate;[S506]
①kṣetraṃ vā tadrūpaṃ bhavati, yatra arāmādi-pradāna-mātreṇa avijñaptir utpadyate;
㈠釋曰。有如此相田。於中由唯施阿藍摩等生善無教。
㈡得餘無表由三種因。一者由田。謂於如是諸福田所施園林等。彼善無表初施便生。
🈪གང་དུ་ཀུན་དགའི་〖PNདགའ།〗ར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུལ་བ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཞིང་ཡང་ཡོད་དེ།
①kṣetram vā tad rūpam bhavati yatra ārām a ādi pradāna mātreṇa avijñaptis utpadyate
③གང་དུ་ཀུན་དགའི་ར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུལ་བ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཞིང་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་མ་འཚལ་གྱི་བར་དུ་ཟས་མི་བཟའོ〖PNཟའོ།〗། །ཚེས་སམ་ཟླ་བ་གཅིག་གམ་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་ཟས་དག་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་དམ་བཅས་པའམ། དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་གང་ལས་འདིའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གུས་པས་ལས་བྱེད་པ་ལས་སོ། །
★0◤yathaupadhikeṣu puṇyakriyāvastuṣu / [222|13-]
①yathā aupadhikeṣu puṇya kriyā vastuṣu
③རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལྟ་བུའོ་།།
◤yathā-- aupadhikeṣu puṇyakriyāvastuṣu / [S506]
㈠如有攝福德業處說。
㈡如說有依諸福業事。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ལྟ་བུའོ། །
★◤athavā samādānamādatte buddhamavanditvā na bhokṣye tithimāsārdhamāsabhaktāni vā nityaṃ kariṣyāmītyādi / [222|14-]
♂{3. D. ādareṇa vā sabhādatte |}athavā samādānamādatte{3. D. ādareṇa vā sabhādatte |} buddhamavanditvā na bhokṣye tithi{4. D. iti |} māsārdhamāsabhaktāni vā nityaṃ kariṣyāmītyādi /
◤atha vā samādānam ādatte—[S506]
㈠復次，自誓受善行。
㈡二者由受。
◤buddhamavanditvā na bhokṣye, tithimāsārdhamāsabhaktāni vā nityaṃ kariṣyāmītyādi / [S506]
①buddhamavanditvā na bhokṣye, tithimāsārdhamāsabhaktāni vā nityaṃ kariṣyāmi ityādi|
㈠若未禮佛。我誓不食不眠。若齋日及半月一月中。我當恒施他食。如此等。
㈡謂自誓言。若未禮佛不先食等。或作誓限。於齋日月半月及年常施食等。
D3632 🈪ཡང་ན་〖PN-ན།〗སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་མ་འཚལ་གྱི་བར་དུ་ཟས་མི་བཟའོ〖PNཟའོ།〗། །ཚེས་སམ་ཟླ་བ་གཅིག་གམ་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་ཟས་དག་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་དམ་བཅས་པའམ།
★◤ādareṇa tadrūpeṇa kriyāmīhate kuśalāmakuśalāṃ vā yato 'syāvijñaptirutpadyate / [222|15-]
♂ādareṇa{5. D. adds vā |} tadrūpeṇa kriyāmīhate kuśalāmakuśalāṃ vā yato 'syāvijñaptirutpadyate /
◤ādareṇa vā tadrūpeṇa kriyāmīhate kuśalāmakuśalāṃ vā,[S506]
①ādara vā tadrūpeṇa kriyāmīhate kuśalāmakuśalāṃ vā,
㈠由此受善行無教恒流。有如此故重心行善惡諸業。
㈡三由重行。謂起如是殷重作意行善行惡。
🈪དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་གང་ལས་འདིའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གུས་པས་ལས་བྱེད་པ་ལས་སོ། །
①athavā samādānam ādatte buddham avanditvā na bhokṣye tithi māsa ardha māsa bhaktāni vā nityam kariṣyāmi ityādi ādareṇa tad rūpeṇa kriyām īhate kuśalāma kuśalām vā yatas syāvijñaptis utpadyate
③ཡང་ན་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་མ་འཚལ་གྱི་བར་དུ་ཟས་མི་བཟའོ་།། ཚེས་སམ་ཟླ་བ་གཅིག་གམ་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་ཟས་དག་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་དམ་བཅས་པའམ། དགེ་བ་འམ་མི་དགེ་བ་གང་ལས་འདིའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གུས་པས་ལས་བྱེད་པ་ལས། སོ་།།
◤yato 'syāvijñaptir utpadyate // 37 // [S506]
㈠從此更生無教。
㈡由此三因起餘無表。
★◤uktametadyathā saṃvarāsaṃvaretarāṇāṃ pratilambhaḥ / [222|16-]
♂uktametadyathā saṃvarāsaṃvaretarāṇāṃ{6. D. saṃvarāsaṃvarāṇāṃ |} pratilambhaḥ /
◤uktametadyathā saṃvarāsaṃvaretarāṇāṃ pratilābhaḥ // [S506]
㈠說由此能得護不護已。
㈡如是已說得律儀等。
D3633 🈪སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam etat yathā saṃvarā saṃvara itarāṇām pratilambhas
③སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན། སོ་།། ཏོ་།།
㈢སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འཐོབ་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤[S507]
★◤tyāga idānīṃ vaktavyaḥ / tatra tāvat[222|18]
♂tyāga idānīṃ vaktavyaḥ /
◤tyāga idānīṃ vaktavyaḥ / [S507]
㈠捨護不護今當說。
㈡捨律儀等未說當說。且云何捨別解律儀。
🈪ད་ནི་གཏོང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག།
①tyāgas idānīm vaktavyas
③ད་ནི་གཏོང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་གཏོང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག། བསླབ་པ་ཕུལ་དང་ཤི་འཕོས་དང་། །མཚན་ཉིད་〖PNགཉིས།〗དག་ནི་བྱུང་བ་དང་། །རྩ་བ་ཆད་དང་མཚན་འདས་ལས། །སོ་སོར་ཐར་བའི་འདུལ་བ་གཏོང་། །འདིས་འདུལ་བར་བྱེད་པས་ན་〖PN-ན།〗འདུལ་བ་སྟེ། དེས་དབང་པོ་འདུལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པར་དགོངས་པའོ། །
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【■prātimokṣadamatyāgaḥ śikṣānikṣepaṇāccyuteḥ /】【 ubhayavyañjanotpattermūlacchedānniśātyayāt // VAkK_4.38 //】[222|19-]
♂tatra tāvat prātimokṣadamatyāgaḥ śikṣānikṣepaṇāccyuteḥ / ♂ubhayavyañjanotpattermūlacchedānniśātyayāt //38//
①prātimokṣa dama tyāgas śikṣā nikṣepaṇāt cyutes ubhaya vyañjana utpattes mūla= chedāt niśā atyayāt
③བསླབ་པ་ཕུལ་དང་ཤི་འཕོས་དང་།། མཚན་ཉིད་དག་ནི་བྱུང་བ་དང་།། རྩ་བ་ཆད་དང་མཚན་འདས་ལས་།། སོ་སོར་ཐར་བའི་འདུལ་བ་གཏོང་།།
◤tatra tāvat—[S507]
㈠此中〔偈曰〕：
㈡頌曰
◤prātimokṣadamatyāgaḥ śikṣānikṣepaṇāccyuteḥ / [S507]
①prātimokṣa-dama-tyāgaḥ śikṣā-nikṣepaṇāt cyutes
㈠【捨護木叉調 由捨學處死】。
㈡ 【捨別解調伏_a 由故捨命終】〖39_4_b〗
◤ubhayavyañjanotpattermūlacchedānniśātyayāt // 38 // [S507]
㈠【由二根轉生 由根斷時盡】。
㈡ 【及二形俱生_c 斷善根夜盡】〖39_4_d〗
🈪བསླབ་པ་ཕུལ་དང་ཤི་འཕོས་དང་། །མཚན་ཉིད་〖PNགཉིས།〗དག་ནི་བྱུང་བ་དང་། །རྩ་བ་ཆད་དང་མཚན་འདས་ལས། །སོ་སོར་ཐར་བའི་འདུལ་བ་གཏོང་། །
★0◤dāmyantyaneneti damaḥ saṃvaro 'bhipretastenendriyadamanāt / [222|21]
◤dāmyantyaneneti damaḥ saṃvaro 'bhipretaḥ; tenendriyadamanāt / [S507]
①dāmyanti anena iti damaḥ saṃvaro 'bhipretaḥ; tenendriyadamanāt|
㈠釋曰。木叉調者謂波羅提木叉護。能調伏身口業故。
㈡論曰。言調伏者意顯律儀。由此能令根調伏故。
🈪འདིས་འདུལ་བར་བྱེད་པས་ན་〖PN-ན།〗འདུལ་བ་སྟེ། དེས་དབང་པོ་འདུལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པར་དགོངས་པའོ། །
①dāmyanti anena iti damas saṃvaras abhipretas tena indriya damanāt
③འདིས་འདུལ་བར་བྱེད་བས་ན་འདུལ་བ་སྟེ། དེས་དབང་པོ་འདུལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་པར་དགོངས་པའོ་།།
★0◤caturbhiḥ kāraṇaiḥ prātimokṣasaṃvarasya tyāgaḥ / [222|21-]
◤caturbhiḥ kāraṇaiḥ prātimokṣasaṃvarasya tyāgaḥ sthāpayitvopavāsam—[S507]
㈠有四因能捨波羅提木叉護。除優波婆娑護。
㈡唯除近住所餘七種別解律儀。由四緣捨。
★0◤sthāpayitvopavāsam / [222|22]
◤1. śikṣāpadānāṃ vijñapuruṣasyāntike pratyākhyānād,[S507]
㈠一由故意。於有解人邊捨所學處。
㈡一由意樂對有解人發有表業捨學處故。
D3634 🈪བསྙེན་གནས་མ་གཏོགས་པའི་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་གཏོང་〖Nགཏང་།〗བར་འགྱུར་ཏེ།
★◤śikṣāpadānāṃ vijñapuruṣasyāntike pratyākhyānadāśayataḥ nikāyasabhāgatyāgāt yugapadu bhayavyañjanaprādurbhāvāt kuśalamūlasamucchedācca / [222|22-]
♂śikṣāpadānāṃ vijñapuruṣasyāntike pratyākhyānādāśayataḥ nikāyasabhāgatyāgāt yugapadu{7. MS. yugupa... |}bhayavyañjanaprādurbhāvāt kuśalamūlasamucchedācca /
①caturbhis kāraṇais prātimokṣa saṃvarasya tyāgas sthāpayitvā upavāsam śikṣā padānām vijña puruṣasya antike pratyākhyāna dāśayatas nikāya sa bhāga tyāgāt yugapadu bhaya vyañjana prādurbhāvāt kuśala mūla samucchedāt c
㈢བསྙེན་གནས་མ་གཏོགས་པའི་སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་གཏོང་〖Nགཏང་།〗བར་འགྱུར་ཏེ། མི་བརྡ་ཕྲད་པའི་དྲུང་དུ་བསླབ་བའི་གཞི་རྣམས་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སླར་ཕུལ་བ་དང་། རིས་མཐུན་པ་བཏང་བ་དང་། མཚན་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་ཆད་པ་ལས་སོ། །
◤2. āśayataḥ nikāyasabhāgatyāgāt,[S507]
㈠二由捨聚同分故捨。
㈡二由棄捨眾同分故。
🈪མི་བརྡ་ཕྲད་པའི་དྲུང་དུ་བསླབ་བའི་གཞི་རྣམས་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སླར་ཕུལ་བ་དང་། རིས་མཐུན་པ་བཏང་བ་དང་། མཚན་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་ཆད་པ་ལས་སོ། །
◤3. yugapadubhayavyañjanaprādurbhāvāt, 4. kuśalamūlasamucchedācca / [S507]
㈠三由一時二根俱起故捨。四由善根斷故捨。
㈡三由二形俱時生故。四由所因善根斷故。
★0◤upavāsasaṃvarasya tvebhiścaturbhirārātrikṣayācca / [222|24]
◤upavāsasaṃvarasya tvebhiś caturbhiḥ,[S507]
㈠優波婆娑護。由前四因故捨。
㈡捨近住戒由前四緣
D3635 🈪བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་དང་། མཚན་མོ་འདས་པ་ལས་ཏེ། དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
①upavāsa saṃvarasya tu ebhis caturbhis ārātri kṣayāt ca
③བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་དང་། མཚན་མོ་འདས་པ་ལས་ཏེ་།
㈢བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་དང་། མཚན་མོ་འདས་པ་ལས་ཏེ། དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
◤5. ārātrikṣayācca / [S507]
㈠復由夜盡故捨。
㈡及由夜盡。
★0◤tānyetānyabhisamasya pañca tyāgakāraṇāni bhavanti / [222|24-]
◤tānyetānyabhisamasya pañca tyāgakāraṇāni bhavanti / [S507]
㈠合此為五。故說捨因有五。
㈡是故總說別解律儀由五緣捨。
①tāni etāni abhisamasya pañca tyāga kāraṇāni bhavanti
③དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamebhiḥ kāraṇaistyāgo bhavati / [222|25-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇamebhiḥ kāraṇaistyāgo bhavati?[S507]
㈠何因由此五故捨。
㈡何緣捨戒由此五緣。
D3636 🈪ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་གཏོང་བར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་འགལ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པ་དང་། རྟེན་བོར་བ་དང་། རྟེན་ཉམས་པ་དང་། གཞི་ཆད་པ་དང་། དེ་སྲིད་དུ་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kim punar kāraṇam ebhis kāraṇais tyāgas bhavati
③ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་གཏོང་བར་གྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་གཏོང་བར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་འགལ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པ་དང་། རྟེན་བོར་བ་དང་། རྟེན་ཉམས་པ་དང་། གཞི་ཆད་པ་དང་། དེ་སྲིད་དུ་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤samādānaviruddhavijñaptyutpādādāśrayatyāgādāśrayavikopanānnidānacchedāttāvadevākṣepācca / [222|26-]
♂samādānaviruddhavijñaptyutpādā-[ 27b. 12B1. IV ]dāśraya- tyāgādāśrayavikopanānnidānacchedāttāvadevākṣepācca /
①samādāna viruddha vijñapti utpādāt āśraya tyāgāt āśraya vikopanāt nidāna= chedāt tāvat eva ākṣepāt ca
③ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་འགལ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྐྱེད་པ་དང་། རྟེན་བོར་བ་དང་། རྟེན་ཉམས་པ་དང་། གཞི་ཆད་པ་དང་། དེ་སྲིད་དུ་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ཁ་ཅིག་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྨྲ་།
◤samādānaviruddhavijñaptyupādāt, āśrayatyāgād, āśrayavikopanāt, nidānacchedāt, tāvadevākṣepācca // 38 // [S507]
①samādāna-viruddhavijñaptyupādāt, āśrayatyāgād, āśrayavikopanāt, nidānacchedāt, tāvadevākṣepācca||38||
㈠由生有教與求受故意相違故。依止不住故。依止變異故。緣起斷故。引如此量故。
㈡與受相違表業生故。所依捨故。所依變故。所因斷故。過期限故。
★◤ 【patanīyena cetyeke 】[223|01]
◤patanīyena cety eke,[S507]
①patanīyena ca ity eke,
㈠〔偈曰〕：【餘記感大燒】。
㈡【有說由犯重】〖40_4_a〗
★◤anye punarāhuścaturṇāṃ patanīyānāmanyatamena bhikṣuśrāmaṇerasaṃvaratyāga iti / [223|02]
♂@223 patanīyena cetyeke anye punarāhuścaturṇāṃ patanīyānāmanyatamena bhikṣuśrāmaṇerasaṃvaratyāga iti /
◤anye punar āhuḥ--[S507]
㈠釋曰。有餘部說。
㈡有餘部說。
★★◤ 【saddhamantirdhito 'pare /】[223|03]
♂saddharmāntardhito 'pare /
①patanīyena ca iti eke anye punar āhus caturṇām patanīyānām anyatamena bhikṣu śrāmaṇes asaṃvara tyāgas iti saddha mantirdhitas apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་བཞི་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་གཏོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ****[@189a]**** *་།། གཞན་དག་དམ་ཆོས་ནུབ་པ་ལས་།།
◤caturṇāṃ patanīyānāmanyatamena bhikṣuśrāmaṇerasaṃvaratyāga iti // [S507]
㈠有四種感大燒燃罪。由隨犯一罪。即捨比丘及沙彌護。
㈡於四極重感墮罪中。若隨犯一亦捨勤策苾芻律儀。
D3637 🈪ཁ་ཅིག་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་〖PN-བ།〗ལས་སྨྲ། གཞན་དག་ན་རེ་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་བཞི་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་གཏོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤saddharmāntarhito 'pare / [S507]
㈠〔偈曰〕：【或由正法盡】。
㈡【餘說由法滅】〖40_4_b〗
D3638 🈪། །གཞན་དག་དམ་ཆོས་ནུབ་པ་ལས། །
★★◤saddharmasyāntardhānādityapare / [223|04]
♂saddharmasyāntardhānāditya{1. MS. drops tya |} pare /
◤saddharmasyāntardhānād ity apare; yasmād antarhite saddharme sarvaśikṣāsīmākarmāntāḥ pratiprasrabhyanta iti / [S507]
①saddharmasya antardhānād ity apare; yasmād antarhite saddharme sarva-śikṣā-sīmā-karmānta prati-praśrabhya iti|
㈠釋曰：有餘師說：由正法滅盡時，一切學處戒壇羯磨一切捨離。
㈡有餘部言：由正法滅，亦能令捨別解律儀。以法滅時，一切學處結界羯磨皆止息故。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པ་ལས་ཏེ། འདི་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ན་བསླབ་པའི་མཚམས་ཐམས་ཅད་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①saddharmasya antardhānāt iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པ་ལས་ཏེ་།
★0◤yasmādantarhite saddharme sarvaśikṣāsīmākarmāntāḥ pratiprasrabhyanta iti / [223|04-]
◤dhanarṇavattu kāśmīrairāpannasyeṣyate dvayam // 39 // [S507]
㈠〔偈曰〕：【罽賓師說犯 有二如負財】。
㈡【迦濕彌羅說_c 犯二如負財】〖40_4_d〗
D3639 🈪ཁ་ཆེ་རྣམས་ནི་བྱུང་བ་ལ། །བུ་ལོན་ནོར་བཞིན་གཉིས་སུ་འདོད། །ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟར་འདོད་དེ། རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་ཡང་སྡོམ་པ་གཏོང་བ་མེད་དོ། །
①yasmāt antarhite saddharme sarva śikṣā sīmā karmāntās pratiprasrabhyante iti
③འདི་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ན་བསླབ་པའི་མཚམས་ཐམས་ཅད་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཁ་ཆེ་རྣམས་ནི་བྱུང་བ་ལ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་〖PN-བ།〗ལས་སྨྲ། གཞན་དག་ན་རེ་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་བཞི་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་དགེ་སློང་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་སྡོམ་པ་གཏོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
㈢{189a}། །གཞན་དག་དམ་ཆོས་ནུབ་པ་ལས། །གཞན་དག་ན་རེ་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པ་ལས་ཏེ། འདི་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ན་བསླབ་པའི་མཚམས་ཐམས་ཅད་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【dhanarṇavattu kādmīrairāpannasyeṣyate dvayam // VAkK_4.39 //】[223|06]
①dhana rṇa vat tu kādmīrais āpannasya iṣyate dvayam
③བུ་ལོན་ནོར་བཞིན་གཉིས་སུ་འདོད་།།
◤kāśmīrāstu khalu vaibhāṣikāḥ evamicchanti—[S507]
㈠釋曰。罽賓國毘婆沙師執說如此。
㈡迦濕彌羅國毘婆沙師言。
★◤kāśmīrāstu khalu vaibhāṣikāḥ evamicchanti / [223|07]
♂dhanarṇavattu kāśmīrairāpannasyeṣyate dvayam //39// kāśmīrāstu khalu vaibhāṣikāḥ evamicchanti /
①kāśmīrās tu khalu vaibhāṣikās evam icchanti
③ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟར་འདོད་དེ་།
㈢ཁ་ཆེ་རྣམས་ནི་བྱུང་བ་ལ། །བུ་ལོན་ནོར་བཞིན་གཉིས་སུ་འདོད། །ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟར་འདོད་དེ། རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་ཡང་སྡོམ་པ་གཏོང་བ་མེད་དོ། །
★◤na maulīmadhyāpattimā pannasyāsti bhikṣusaṃvaratyāgaḥ / [223|07-]
♂na maulīmadhyāpattimā{2. Y. apyāpattim |}pannasyāsti bhikṣusaṃvara- tyāgaḥ /
◤na maulīmapyāpattimāpannasyāsti bhikṣusaṃvaratyāgaḥ,[S507]
㈠若人犯根本罪。不捨比丘戒。
㈡犯根本罪時不捨出家戒。
①na maulīm adhyāpattimā pannasya asti bhikṣu saṃvara tyāgas
③རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་ཡང་སྡོམ་པ་གཏོང་བ་མེད་དོ་།།
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ཉམས་པས་སྡོམ་པ་ཟད་པར་གཏོང་བ་ནི་མི་རིགས་སོ། །
◤[S508]
★★◤kiṃ kāraṇam / na hyekadeśakṣobhāt kṛtsna saṃvaratyāgo yukta iti / [223|08]
♂kiṃ kāraṇam / na hyekadeśakṣobhātkṛtsna{3. Y. sakala |}saṃvaratyāgo yukta iti /
◤kiṃ kāraṇam? na hyekadeśakṣobhāt kṛtsnasaṃvaratyāgo yukta iti / [S508]
㈠何以故。由動壞一處捨一切護。此不應然。
㈡所以然者。非犯一邊一切律儀應遍捨故。
D3640 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ཉམས་པས་སྡོམ་པ་ཟད་པར་གཏོང་བ་ནི་མི་རིགས་སོ། །
①na hi eka deśa kṣobhāt kṛtsna saṃvara tyāgas yuktas iti
③ཕྱོགས་གཅིག་ཉམས་པས་སྡོམ་པ་ཟད་པར་གཏོང་བ་ནི་མི་རིགས་སོ་།།
★★◤naiva cānyāmapyāpatti māpannasyāsti śīlacchedaḥ / kiṃ tarhi / [223|09]
♂naiva cānyāmapyāpatti{4. Y. adopts the reading cānyāpattim |}māpannasyāsti śīlacchedaḥ / ♂kiṃ tarhi /
◤naiva cānyāmapyāpattimāpannasyāsti śīlacchedaḥ / [S508]
㈠犯別學處。餘學處斷。無如此義。
㈡非犯餘罪有斷尸羅。
①na eva ca anyām api āpatti mā āpannasya asti śīla= chedas
㈢ལྟུང་བ་གཞན་བྱུང་བ་ལ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་མེད་དོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉི་ག་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་མི་འགའ་ཞིག་ལ་ནོར་ཡང་བདོག་བུ་ལོན་ཡང་ཆགས་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤dvayamasya bhavati śīlaṃ dauḥśīlyaṃ ca / [223|09-]
①dvayam asya bhavati śīlam dauḥśīlyam ca
③འདི་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉི་ག་ཡང་ཡོད་དེ་།
◤kiṃ tarhi? dvayamasya bhavati—śīlam, dauḥśīlyaṃ ca / [S508]
㈠雖然此人有二種。有戒有破戒。
㈡然有二名。謂持犯戒。
D3641 🈪ལྟུང་བ་གཞན་བྱུང་བ་ལ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་མེད་དོ། །
D3642 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉི་ག་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་མི་འགའ་ཞིག་ལ་ནོར་ཡང་བདོག་བུ་ལོན་ཡང་ཆགས་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤yathā kasyaciddhanaṃ syādṛṇaṃ ca / [223|10]
◤yathā kasyaciddhanaṃ syād, ṛṇaṃ ca / [S508]
㈠譬如有人有財物而負他債。
㈡如有財者負他債時名為富人及負債者。
①yathā kasyacid dhanam syāt ṛṇam ca
③དཔེར་ན་མི་འགའ་ཞིག་ལ་ནོར་ཡང་བདོག་བུ་ལོན་ཡང་ཆགས་པ་བཞིན་ནོ་།།
★◤āviṣkṛtāyāṃ tu tasyāmāpattau śīlavānbhavati na duḥśīlo yathā ṛṇaṃ śodhayitvā dhanavānbhavati na tvṛṇavāniti / [223|10-]
♂āviṣkṛtāyāṃ tu tasyāmāpattau śīlavānbhavati na duḥśīlo yathā ṛṇaṃ śodhayitvā dhanavānbhavati na tvṛṇavā{5. MS. tṛṇavān |} niti /
◤āviṣkṛtāyāṃ tu tasyāmāpattau śīlavān bhavati, na duḥśīlaḥ;[S508]
㈠發露顯示此罪已。還得具清淨戒。無復破戒。
㈡若於所犯發露悔除名具尸羅。不名犯戒。
D3643 🈪ལྟུང་བ་དེ་བཤགས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བུ་ལོན་བཙལ་ནས་ནོར་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་བུ་ལོན་ཆགས་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །
①āviṣkṛtāyām tu tasyām āpattau śīlavān bhavati na duḥśīlas yathā ṛṇam śodhayitvā dhanavān bhavati na tu ṛṇavān iti
㈢ལྟུང་བ་དེ་བཤགས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བུ་ལོན་བཙལ་ནས་ནོར་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་བུ་ལོན་ཆགས་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །
★◤yattarhi bhagavatoktam “bhikṣurbhavatyaśramaṇo 'śākyaputrīyo dhvasyate bhikṣubhāvāt /”[223|12]
♂yattarhi bhagavatoktam “bhikṣurbhavatyaśramaṇo 'śākyaputrīyo dhvasyate bhikṣubhāvāt |” katamasya bhavati śrāmaṇyaṃ dhvastaṃ patitaṃ parājitamiti /
◤yathā ṛṇaṃ śodhayitvā dhanavān bhavati, na tvṛṇavān iti / [S508]
㈠譬如有人還他債已更具財。
㈡如還債已但名富人。
①yat tarhi bhagavatā uktam bhikṣus bhavati aśramaṇas aśākya putrīyas dhvasyate bhikṣu bhāvāt
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། ཤཱཀྱའི་བུ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་དངོས་པོ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཞིག་པར་འགྱུར་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། ཤཱཀྱའི་བུ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་དངོས་པོ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཞིག་པར་འགྱུར། ཉམས་པ་དང་། བཅོམ་པ་དང་། ལྟུང་བ་དང་། ཕམ་པར་འགྱུར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤yat tarhi bhagavatoktam—[S508]
㈠若爾云何。佛世尊說。
㈡若爾何緣薄伽梵說
★◤katamasya bhavati śrāmaṇyaṃ dhvastaṃ patitaṃ parājitamiti / [223|13]
①katamasya bhavati śrāmaṇyam dhvastam patitam parājitam iti
③ཉམས་པ་དང་། བཅོམ་པ་དང་། ལྟུང་བ་དང་། ཕམ་པར་འགྱུར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་།
◤“bhikṣur{Y. abhikṣur / } bhavaty aśramaṇo 'śākyaputrīyo, dhvasyate bhikṣubhāvāt, katamasya bhavati śrāmaṇyaṃ dhvastaṃ patitaṃ parājitam” iti?[S508]
①“abhikṣur bhavati aśramaṇo aśākyaputrīya, dhvasyate bhikṣubhāvāt, katamasya bhavati śrāmaṇyaṃ dhvastaṃ, 壞滅墮落patitaṃ 他勝parājitam” iti?
㈠此人非比丘。非沙門。非釋子。從比丘護沙門義斷。墮滅退故。說名波羅夷。
㈡犯四重者不名苾芻。不名沙門非釋迦子。破苾芻體，害沙門性。壞滅墮落立他勝名。
D3644 🈪འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། ཤཱཀྱའི་བུ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་དངོས་པོ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཞིག་པར་འགྱུར། 壞ཉམས་པ་དང་། 滅བཅོམ་པ་དང་། 墮落ལྟུང་བ་དང་། 他勝ཕམ་པར་འགྱུར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤paramārthabhikṣutvaṃ saṃdhāyaitaduktam / [223|13-]
◤paramārthabhikṣutvaṃ sandhāyaitaduktam / [S508]
㈠約真實比丘故說此言。
㈡依勝義苾芻密意作是說。
①parama artha bhikṣu tvam saṃdhāya etat uktam
③དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤idam abhisāhasaṃ vartate?[S508]
㈠今不計命大過事起。
㈡此言兇勃。
D3645 🈪འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཐུག་〖PNཐུགས།〗ཐུབ་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤idamabhisāhasaṃ vartate / kimatrābhisāhasam / [223|14]
◤kimatrābhisāhasam?[S508]
㈠何者不計命大過事。
㈡兇勃者何。
①idam abhisāhasam vartate
㈢འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཐུག་〖PNཐུགས།〗ཐུབ་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །
①kim atra abhisāhasam
③འདི་ལ་ཐུག་ཐུབ་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ལ་ཐུག་〖PNཐུགས།〗ཐུབ་ཅི་ཞིག:བྱ་ཞེ་〖PNབྱས་ཤེ།〗ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ངེས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་གཞན་དུ་འདྲེན་པའོ། །
★0◤yat bhagavatā nītārthaṃ punaranyathā nīyate / [223|14-]
◤yad bhagavatā nītārthaṃ punar anyathā nīyate, dauḥśīlyāya ca bahukleśebhyaḥ pratyayā dīyante / [S508]
㈠是佛世尊立為了義。汝翻此為不了義。於破戒與緣。於多煩惱人。為作犯緣。
㈡謂於世尊了義所說以別義釋令成不了。與多煩惱者為犯重罪緣。
①yat bhagavatā nīta artham punar anyathā nīyate
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་གཞན་དུ་འདྲེན་པའོ་།།
★0◤dauḥśīlyāya ca bahukleśebhyaḥ pratyayā dīyante / [223|15]
①dauḥśīlyāya ca bahu kleśebhyas pratyayās dīyante
㈢ཉོན་མོངས་པ་མང་པོ་རྣམས་ལ་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤kathameta nītārtham / [223|15-]
♂kathameta{6. MS. drops ta |}nnītārtham /
◤kathametannītārtham?[S508]
㈠云何知此言是了義。
㈡寧知此言是了義說。
①katham eta nīta artham
③དེ་ཇི་ལྟར་ན་ངེས་པའི་དོན་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཇི་ལྟར་ན་ངེས་པའི་དོན་ཡིན་ཞེ་ན། འདུལ་བ་ལས་འདི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མིང་གི་དགེ་སློང་དང་། ཁས་འཆེ་བའི་དགེ་སློང་དང་། 〖N+དགེ།〗སློང་བས་ན་དགེ་སློང་དང་། ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པས་ན་དགེ་སློང་ངོ་། །
★★◤eṣa hi vinaye nirdeṣaḥ / “caturvidho bhikṣuḥ / [223|16]
♂eṣa hi vina [ 28a. 12A1. V ]ye nirdeśaḥ / ♂“caturvidho bhikṣuḥ /
◤eṣa hi vinaye nirdeśaḥ-- “caturvidho bhikṣuḥ-[S508]
㈠此言於毘那耶中是決判說。毘那耶云。比丘有四種。
㈡由律自釋有四苾芻。
①eṣa hi vinaye nirdeṣas caturvidhas bhikṣus
③འདུལ་བ་ལས་འདི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
★0◤saṃjñābhikṣuḥ pratijñābhikṣurbhikṣata iti bhikṣurbhinnakleśatvāt bhikṣuḥ / [223|17]
①saṃjñā abhikṣus pratijñā abhikṣus bhikṣate iti bhikṣus bhinna kleśa tvāt bhikṣus
③མིང་གི་དགེ་སློང་དང་། ཁས་འཆེ་བའི་དགེ་སློང་དང་། སློང་བས་ན་དགེ་སློང་དང་། ཉོན་མོངས་བ་བཅོམ་པས་ན་དགེ་སློང་ངོ་།།
◤1. saṃjñābhikṣuḥ, 2. pratijñābhikṣuḥ,[S508]
㈠一名比丘。二自稱比丘。
㈡一名想苾芻。二自稱苾芻。
◤3. bhikṣata iti bhikṣuḥ, 4. bhinnakleśatvāt bhikṣuḥ / [S508]
㈠三乞者比丘。四破煩惱比丘。
㈡三乞匃苾芻。四破惑苾芻。
★◤asmiṃstvarthe jñapticaturthakarmopasaṃpanno bhikṣuri”ti / [223|17-]
♂asmiṃstvarthe jñapticaturthakarmo{7. Y. omits karmma |}pasaṃpanno bhikṣuri”ti / ♂na cāsau pūrvaṃ paramārthabhikṣurāsīdyataḥ paścāda- bhikṣurbhavet /
◤asmiṃstvarthe jñapticaturthakarmopasampanno bhikṣuḥ” ( ) iti / [S508]
㈠於此義中白四羯磨受戒。說為名比丘。
㈡此義中言非苾芻者。謂非白四羯磨受具足戒苾芻。
①asmin= tu arthe jñapti caturtha karma upasaṃpannas bhikṣus iti
③དོན་འདི་ལ་ནི་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢དོན་འདི་ལ་ནི་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་སྔོན་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ལ་གང་གིས་ནི། ཕྱིས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na cāsau pūrvaṃ paramārthabhikṣurāsīdyataḥ paścādabhikṣurbhavet yaccoktamekadeśakṣobhāditi atra śāstraiva datto 'nuyoga “stadyathā tālo mastakācchinno 'bhavyo 'ṅkuritatvāya abhavyo viruḍhiṃ vṛddhiṃ vipulatāmāptu” mityupamāṃ kurvatā / [223|18-]
♂yaccoktamekadeśakṣobhāditi atra śāstraiva{8. MS. śāstreva |} datto 'nuyoga”stadyathā tālo mastakācchinno 'bhavyo 'ṅkuritatvāya abhavyo virūḍhiṃ vṛddhiṃ vipulatāmāptu{9. MS. māttu ...|} ” mityupamāṃ{10 MS. ...metyupamāṃ |} kurvatā /
◤na cāsau purvaṃ paramārthabhikṣurāsīdyataḥ pañcādabhikṣurbhavet / [S508]
㈠此人先是真實比丘。後成非比丘。無如此義。
㈡非此苾芻先是勝義。後由犯重成非苾芻。故知此言是了義說。
①na ca asau pūrvam parama artha bhikṣus āsīt yatas paścāt abhikṣus abhavet yat ca uktam eka deśa kṣobhāt iti
③དེ་སྔོན་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ལ་གང་གིས་ནི། ཕྱིས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཕྱོགས་ ****[@189b]**** ་གཅིག་ཉམས་པས་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ནི་སྟོན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་།
㈢ཕྱོགས་{189b}གཅིག་ཉམས་པས་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ནི་སྟོན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཉིད་ཀྱིས། དཔེར་ན་ཤིང་ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་ན་སྔོན་པོར་འགྱུར་དུ་མི་བཏུབ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་ཡངས་པར་〖PNཔ།〗མི་བཏུབ་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དཔེར་〖N+ན།〗མཛད་པས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །
①atra śāstra eva dattas nuyoga stat yathā tālas mastaka ācchinnas bhavyas ṅkurita tvāya abhavyas viruḍhim vṛddhim vipula tām āptu miti upamām kurvatā
③དཔེར་ན་ཤིང་ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་ན་སྔོན་པོར་འགྱུར་དུ་མི་བཏུབ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་ཡངས་པར་མི་བཏུབ་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དཔེར་མཛད་པས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤yaccoktam-- ekadeśakṣobhāditi, atra śāstreva datto 'nuyogaḥ--[S508]
㈠是汝所言。由犯一處。所餘不失。此中大師已與決判。
㈡然彼所說。非犯一邊一切律儀應遍捨者。彼言便是徵詰大師。大師此中立如是喻。
◤“tadyathā tālo mastakācchinno 'bhavyo 'ṅkuritatvāya,[S508]
㈠譬如多羅樹。於頭被斫。更不生荑。
㈡如多羅樹若被斷頭
◤abhavyo virūḍhiṃ vṛddhiṃ vipulatāmāptum” ( ) ityupamāṃ kurvatā / [S508]
㈠不應成老。不應成長。不應成大。世尊作如此譬。
㈡必不復能生長廣大。諸苾芻等犯重亦然。大師此中
◤[S509]
★★◤kaḥ punarūpamārthaḥ / [223|21]
♂kaḥ punarupamārthaḥ /
◤kaḥ punar upamārthaḥ?[S509]
㈠欲顯何義。
㈡喻顯何義。
①kas punar ūpam ārthas
③དཔེའི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དཔེའི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། རྩ་བར་གྱུར་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ཆད་པས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལྷག་མ་འཕེལ་དུ་མི་བཏུབ་ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་དགེ་སློང་གིས་〖PNགི།〗དངོས་པོའི་མཚམས་〖PNའཚམས།〗འཇིག་པར་བྱེད་པ་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ལྕི་བ་བྱུང་ན་ཁྲེལ་མེད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པའི་རྩ་བ་འཆད་པས་སྡོམ་པ་ཟད་པས་གཏོང་བར་རིགས་སོ། །
★◤evamekadeśa syāpi mūlabhūtasya cchedādabhavyaḥ saṃvaraśeṣo viroḍumiti / [223|21-]
♂evamekadeśa{11. MS. evanekādeśa |}syāpi mūlabhūtasya cchedādabhavyaḥ saṃvaraśeṣo viroḍhumiti /
◤ekamekadeśasyāpi mūlabhūtasya cchedādabhavya saṃvaraśeṣo viroḍhum iti / [S509]
㈠如此由破一分根本故。所餘護無更生起義。
㈡意顯於戒隨犯一邊根本重罪。令餘所受必不復能生長廣大。
①evam eka deśa sya api mūla bhūtasya cchedāt abhavyas saṃvara śeṣas viroḍum iti
③རྩ་བར་གྱུར་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ཆད་པས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལྷག་མ་འཕེལ་དུ་མི་བཏུབ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤sa ca gurvīṃ bhikṣubhāvamaryādābhedinīṃ maulīmāpattimāpadyamānastīvrānapatrāpyayogātsaṃvarasya mūlaṃ cchinattīti yuktaḥ kṛtsnasaṃvaratyāgaḥ / [223|22-]
♂sa ca gurvīṃ bhikṣubhāvamaryādābhedinīṃ maulīmāpattimāpadyamānastīvrānapatrāpyayogātsaṃvarasya mūlaṃ cchinattīti yuktaḥ kṛtsnasaṃvaratyāgaḥ{12. MS. kṛtsaṃvara... |} /
◤sa ca gurvīṃ bhikṣubhāvamaryādāmabhedinīṃ maulīmāpattimāpadyamānastīvrānapatrāpyayogāt saṃvarasya mūlaṃ cchinattīti yuktaḥ kṛtsnasaṃvaratyāgaḥ / [S509]
㈠若人犯根本罪最重。能破一切比丘行。與最重無慚羞相應故。此人即斷一切護根本。是故捨一切護。此義應然。
㈡謂彼毀犯諸重罪時。違越苾芻根本行故。與極猛利無慚無愧共相應故。行根既斷。理應遍捨一切律儀。
①sa ca gurvīm bhikṣu bhāva maryādā bhedinīm maulīm āpattim āpadyamānas tīvra anapatra api ayogāt saṃvarasya mūlam cchinatti iti yuktas kṛtsna saṃvar
③དེ་ཡང་དགེ་སློང་གིས་དངོས་པོའི་མཚམས་འཇིག་པར་བྱེད་པ་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ལྕི་བ་བྱུང་ན་ཁྲེལ་མེད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པའི་རྩ་བ་འཆད་པས་སྡོམ་པ་ཟད་པས་གཏོང་བར་རིགས་སོ་།།
★◤yasya caikagrāsaparibhogo 'pyekapāda pārṣṇirpradeśaparibhogo 'pi ca nābhyanujñāyate sāṃghikayorāhāravihārayoḥ sarvabhikṣusaṃbhogabahiṣkṛtaśca śāstrā yaṃ cādhikṛtyoktaṃ / [223|23-224|02]
♂yasya caikagrāsaparibhogo 'pyekapāda{13. Y. omits pāda |}pārṣṇipradeśapari- @224 bhogo 'pi ca nābhyanujñāyate sāṃdhikayorāhāravihārayoḥ sarvabhikṣusaṃbhogavahiṣkṛtaśca śāstrā yaṃ cādhikṛtyoktaṃ “nāśayata kāraṇḍavakaṃ kaśamvakamapakarṣata /
◤yasya caikagrāsaparibhogo 'pi, ekapādapārṣṇipradeśaparibhogo 'pi ca nābhyanujñāyate sāṅghikayorāhāravihārayoḥ,[S509]
㈠何以故。於大眾食及住處。佛不許此人噉一段食。踐一脚跟地。
㈡又犯重人世尊不許食僧祇食下至一摶。踐毘訶羅一足跟地。
①yasya ca eka grāsa paribhogas apyekapāda pārṣṇis pradeśa paribhogas api ca na abhyanujñāyate sa aṃghikayos āhāra vihārayos sarva bhikṣu saṃbhoga bahiṣkṛśāstrā yam ca adhikṛtya uktam
㈢སྟོན་པས་གང་ལ་དགེ་འདུན་གྱི་ཞལ་ཟས་དང་གཙུག་ལག་ཁང:ལ་ཁམ་གཅིག་དང་གོམ་པ་གཅིག་〖PNདག་ལ་ཁམ་ཅིག〗འདོར་བའི་ཕྱོགས་ལོངས་སྤྱད་པར་ཡང་མ་གནང་བ་ནི་དགེ་སློང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་བཀར་རོ། ། གང་གི་〖PNགིས།〗དབང་དུ་མཛད་ནས། དགེ་སློང་མིན་ལ་དགེ་སློང་དུ། །སྨྲ་བ་སྲེ་དེ་〖PNཏེ།〗བསལ་བར་གྱིས། །
★◤【 “nāśayata kāraṇḍavakaṃ kaśambakamapakarṣata /】[224|03-]
①nāśayata kāraṇḍavakam kaśambakam apakarṣata
③ཤིང་རུལ་དག་ནི་སྤང་བར་གྱིས་།།
㈢ཤིང་རུལ་དག་ནི་སྤང་བར་གྱིས། །སྙིང་པོ་མེད་པ་དོར་བར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པས་དེའི་དགེ་སློང་གི་〖PNགིས།〗དངོས་པོ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ནི་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙུན་དེ་〖PNཏེ།〗དགེ་སྦྱོང་བཞི་སྟེ་ལྔ་པ་མེད། ལམ་གྱི་〖PNགྱིས།〗རྒྱལ་དང་ལམ་སྟོན་དང་། །ལམ་ཕྱིར་འཚོ་དང་ལམ་སུན་འབྱིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤sarvabhikṣusaṃbhogabahiṣkṛtaś ca śāstrā;[S509]
㈠此人大師所擯出一切大眾事用外。
㈡擯出一切苾芻事業。
◤yaṃ cādhikṛtyoktam—[S509]
㈠約此人佛復說言。
㈡大師依彼說如是言。
★◤【 athotplāvinaṃ vāhayata abhikṣuṃ bhikṣuvādinam” iti //】
①atha utplāvinam vāhayata abhikṣum bhikṣu vādinam iti
③སྙིང་པོ་མེད་པ་དོར་བར་གྱིས་།།
◤“nāśayata kāraṇḍavakaṃ kaśaṃvakamapakarṣata / [S509]
◤athotplāvinaṃ vāhayata abhikṣuṃ bhikṣuvādinam” // ( ) iti / [S509]
㈠汝等應滅除甘蔗栽。拔棄空腹樹。簸却無實穀。汝今應遮斷。非比丘自稱為比丘。
㈡應速拔除稻禾稗莠。應速簡棄腐朽棟梁。應速簸颺種中穅秕。如是應速驅擯眾中實非苾芻稱苾芻者。
★◤tasya kīdṛśo bhikṣubhāvaḥ / yādṛśastādṛśo 'stu / asti tu bhikṣubhāvaḥ / [224|05]
♂athotplāvinaṃ vāhayata abhikṣuṃ bhikṣuvādina”miti tasya kīdṛśo bhikṣubhāvaḥ /
◤tasya kīdṛśo bhikṣubhāvaḥ?[S509]
㈠於此人比丘法何相。
㈡彼苾芻體其相如何。
①tasya kīdṛśas bhikṣu bhāvas yādṛśas tādṛśas stu asti tu bhikṣu bhāvas
③ཞེས་གསུངས་པས་དེའི་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ནི་ཡོད་དེ་།
◤yādṛśo 'stu, asti tu bhikṣubhāvaḥ / [S509]
㈠如相是相。雖然不無比丘法。
㈡隨相是何體必應有。
★◤tathāhi “catvāraḥ śramaṇā na pañcamo 'sti cunde”ti[224|05-]
♂yādṛśastādṛśo 'stu /
◤tathā hi—“catvāraḥ śramaṇā na pañcamo 'sti cunda” iti / bhagavānavocat—[S509]
㈠何以故。佛世尊說。准陀，沙門但四，無有第五。
㈡以世尊說，准他當知，有四沙門，更無第五。
★◤bhagavānavocat[224|07]
♂asti tu bhikṣubhāvaḥ /
①tathā hi catvāras śramaṇā na pañcamas sti cundā iti bhagavān avocat
③འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙུན་དེ་དགེ་སྦྱོང་བཞི་སྟེ་ལྔ་པ་མེད་།
◤“mārgajino mārgadeśiko mārge jīvati yaś ca mārgadūṣī” iti? asty etad uktam;[S509]
㈠四者。一道生。二說道。三道活。四污壞道。有如此說。
㈡所言四者。一勝道沙門。二示道沙門。三命道沙門。四污道沙門。雖有此說
★◤“mārgajino mārgadeśiko mārge jīvati yaśca mārgadūṣī” astyetaduktam / [224|08-]
♂tathāhi “catvāraḥ śramaṇā na pañcamo 'sti cunde”ti bhagavānavocat “mārgajino mārgadeśiko{1. Y. ...daiśiko |} mārge jīvati [ 28b. 12B1. V ] yaśca mārgadūṣī” astyetaduktam /
①mārgajinas mārga deśikas mārge jīvati yas ca mārgadūṣī asti etat uktam
③ལམ་གྱི་རྒྱལ་དང་ལམ་སྟོན་དང་།། ལམ་ཕྱིར་འཚོ་དང་ལམ་སུན་འབྱིན་།། ཞེས་གསུངས་སོ་།། དེ་སྐད་དུ་གསུངས་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི་།།
★◤sa tveṣa ākṛtimātrāvaśeṣatvācchamaṇa ukto dagdhakāṣṭhaśuṣkahladaśukanāśā pūtivījālātacakramṛtasattvavat / [224|09-]
♂satveṣa ākṛtimātrāvaśeṣatvācchramaṇa{2. MS. drops ṇa |} ukto dagdhakāṣṭhaśuṣkahradaśukanāśā{3. Y. śukanāsā |}- pūtibījālātacakramṛtasattvavat /
◤sa tveṣa ākṛtimātrāvaśeṣatvācchramaṇa ukto dagdhakāṣṭha – śuṣkahrada – śukanāśā –pūtibījālātacakramṛtasattvavat / [S509]
㈠此人唯相貌為餘故。說為沙門。譬如燒木枯池鸚鵡嘴壞種子火輪死眾生等。
㈡而彼唯有餘沙門相故名沙門。如被燒材假鸚鵡[此/束]㭰涸池敗種火輪死人。
①sa tu eṣa ākṛti mātra avaśeṣa tvāt śamaṇas uktas dagdha kāṣṭha śuṣka hlada śuka nāśā pūti vīja alāta cakra mṛta sattva vat
③དེ་ནི་ཤ་ཚུགས་ཙམ་ལུས་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་དེ། ཤིང་ཚིག་པ་དང་། མཚེའུ་སྐམས་པ་དང་། ནེ་ཙོའི་མཆུ་དང་། ས་བོན་རུལ་པ་དང་;་མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང་། སེམས་ཅན་ཤི་བ་བཞིན་ནོ་།།
㈢དེ་སྐད་དུ་གསུངས་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། །དེ་ནི་ཤ་ཚུགས་ཙམ་ལུས་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་དེ། ཤིང་ཚིག་པ་དང་། མཚེའུ་སྐམས་པ་དང་། ནེ་ཙོའི་མཆུ་དང་། ས་བོན་རུལ་པ་དང་། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང་། སེམས་ཅན་ཤི་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤yadi hi dauḥśīlyādabhikṣuḥ syāt śikṣādattako na syāt / [224|10-]
◤yadi hi dauḥśīlyādibhikṣuḥ syāt śikṣādattako na syāt?[S509]
㈠若由破戒成非比丘。不應成與學比丘。
㈡若犯重人非苾芻者。則應無有授學苾芻。
①yadi hi dauḥśīlyāt abhikṣus syāt śikṣādattakas na syāt
㈢གལ་ཏེ་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་དགེ་སློང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་བསླབ་པ་སྦྱིན་པ་པོ་〖PN-པོ།〗མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤[S510]
★★◤na vayaṃ brūmaḥ sahādhyāpattyā sarvaḥ pārājikaḥ iti / [224|11]
♂na vayaṃ brūmaḥ sahādhyāpattyā sarvaḥ pārājika iti /
◤na vayaṃ brūmaḥ-- sahādhyāpattyā sarvaḥ pārājiko bhavati / [S510]
㈠我等不說。一切犯戒人。由犯戒事。即成波羅夷。
㈡不說犯重人皆成他勝罪。
①na vayam brūmas saha adhyāpattyā sarvas pārājikas iti
③ཐམས་ཅད་ལྟུང་བ་བྱུང་བའི་མདོ་ལས་ཕས་ཕམ་པ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་པར་འགྱུར་རོ་།། ཟེར་གྱི་།
㈢ཐམས་ཅད་ལྟུང་བ་བྱུང་བའི་མདོ་ལས་ཕས་ཕམ་པ་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་ཟེར་གྱི། གང་ཕས་ཕམ་པ་པ་〖PN-པ།〗དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་སྦྱོང་〖PNསློང་།〗མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yastu pārājikaḥ so 'vaśyamabhikṣuḥ / [224|11-]
◤yastu pārājikaḥ so 'vaśyamamabhikṣuḥ / [S510]
㈠若波羅夷人。必定非比丘。
㈡但成他勝罪。定說非苾芻。
①yas tu pārājikas sas avaśyam abhikṣus
③གང་ཕས་ཕམ་བ་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་སྦྱོང་པར་འགྱུར་རོ་།།
★◤kaścittu saṃtānaviśeṣānna pārājika ekacittenāpyapraticchādanāditi vyavasthāpitaṃ dharmasvāminā / [224|12-]
♂kaścittu saṃtānaviśeṣānna pārājika ekacittenāpyapraticchādanāditi vyavasthāpitaṃ dharma vāminā /
◤kaś cittu santānaviśeṣānna pārājika ekacittenāpyapraticchādanāditi vyavasthāpitaṃ dharmasvāminā / [S510]
㈠有餘人由相續勝異。雖犯而非波羅夷。由一心不敢覆藏故。法主安立律義如此。
㈡謂或有人相續殊勝。雖犯極重戒而非他勝罪。由彼無有一念覆心。法主世尊制立如是。
①kaścid tu saṃtāna viśeṣāt na pārājikas ekacittena api apraticchādanāt iti vyavasthāpitam dharma svāminā
③ཟེར་གྱི། མ་ཡིན་ནོ་།། ལ་ལ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཕས་ཕམ་པ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་འགས་ཀྱང་མི་འཆབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་།།
㈢ལ་ལ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཕས་ཕམ་པ་པ་〖PN-པ།〗མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་འགས་ཀྱང་མི་འཆབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་〖PNརྗེ།〗རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★◤yadi tarhi pārājiko na bhikṣuḥ kiṃ punarna pravrājyate / [224|13-]
♂yadi tarhi pārājiko na bhikṣuḥ kiṃ punarna{4. Y. kiṃ na punaḥ |} pravrājyate /
◤yadi tarhi pārājiko na bhikṣuḥ, kiṃ punarna pravrājyate?[S510]
㈠若波羅夷非比丘。云何不更許出家。
㈡若犯他勝便非苾芻。何不重令出家受戒。
①yadi tarhi pārājikas na bhikṣus kim punar na pravrājyate
③གལ་ཏེ་ཕས་ཕམ་པ་པ་དགེ་སློང་མ་ཡིན་ན་ཅི་སྟེ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་འབྱུང་།
㈢གལ་ཏེ་ཕས་ཕམ་པ་པ་〖PN-པ།〗དགེ་སློང་མ་ཡིན་ན་ཅི་སྟེ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་འབྱུང་། རྒྱུད་ཁྲེལ་མེད་པ་ཤས་ཆེན་{190a}བོས་ཉམས་པར་བྱས་པས་སྡོམ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ:ལ་ལྟོས་〖PNལས་བལྟོས།〗ཏེ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བསླབ་པ་ཕུལ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤tīvrānapatrāpyavipāditatvāt saṃtateḥ saṃvarābhavyatvānna tu khalu bhikṣubhāvāpekṣayā / [224|14-]
◤tīvrānapatrāpyavipāditatvāt santateḥ saṃvarābhavyāt,[S510]
㈠由相續為最重無慚羞所壞。於護不能感生故如焦種子。
㈡由彼相續已為極重無慚愧懷。無力能發出家律儀。如焦種故。
①tīvra anapatra api avipādita tvāt saṃtates saṃvara abhavya tvāt na tu khalu bhikṣu bhāva apekṣayā
③རྒྱུད་ཁྲེལ་མེད་པ་ཤས་ཆེན་ ****[@190a]**** *་།། བོས་ཉམས་པར་བྱས་པས་སྡོམ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤na tu khalu bhikṣubhāvāpekṣayā / [S510]
㈠不由觀有比丘法故。
㈡非觀彼有苾芻律儀故。
★0◤tathā hyasau nikṣiptaśikṣo 'pi na pravrājyate / [224|15]
◤tathā hy asau nikṣiptaśikṣo 'pi na pravrājyate / [S510]
㈠何以故。此人若已捨戒。亦不許更出家故。
㈡不重令出家受戒。所以然者。設彼後時謂是苾芻更捨所學亦不許彼重出家故。
①tathā hi asau nikṣipta śikṣas api na pravrājyate
③འདི་ལྟར་དེ་ནི་བསླབ་པ་ཕུལ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ་།།
★0◤kaścāyamanarthe nirbandho yadyasau tathābhūto 'pi bhikṣurnamo 'stu tasmai tādṛśāya bhikṣutvāya / [224|15-]
◤kaś cāyamanarthe nirbandho yadyasau tathābhūto 'pi bhikṣuḥ,[S510]
㈠於此毀損。功用何益若人已成如此。猶名比丘。
㈡於此無義苦救何為。若如是人猶有苾芻性。
①kas ca ayam anarthe nirbandhas yadi asau tathābhūtas api bhikṣus namas stu tasmai tādṛśāya bhikṣu tvāya
㈢དོན་མེད་པ་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་འབད་དེ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡང་དགེ་སློང་ཡིན་ན་དགེ་སློང་ཉིད་དེ་འདྲ་བ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
◤namo 'stu tasmai tādṛśāya bhikṣutvāya![S510]
㈠勿然此為比丘義。
㈡應自歸禮如是類苾芻。
★★◤saddharmāntardhāne bu vinayakarmābhāvādapūrvasaṃvaralābho nāsti / [224|17]
♂saddharmāntardhāne tu vinayakarmābhāvādapūrvasaṃvaralābho nāsti /
◤saddharmāntardhāne tu vinayakarmābhāvād apūrvasaṃvaralābho nāsti / [S510]
㈠由正法滅盡毘那耶羯磨無故。不更得新護。
㈡正法滅時雖無一切結界羯磨及毘奈耶。未得律儀無新得理。
①saddharma antardhāne bu vinaya karma abhāvāt apūrva saṃvara lābhas na asti
③དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ན་འདུལ་བའི་ལས་མེས་པའི་ཕྱིར་སྔོན་མེད་པའི་འདུལ་བ་འཐོབ་པ་ནི་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཟིན་པ་ནི་གཏོང་ཕྱག་འཚལ་ལོ་།།
㈢དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་〖Nནུས།〗ན་འདུལ་བའི་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྔོན་མེད་པའི་འདུལ་བ་འཐོབ་པ་ནི་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཟིན་པ་ནི་གཏོང་བ་མེད་དོ། །
★0◤labdhasya tu nāsti tyāgaḥ / [224|17-]
◤labdhasya tu nāsti tyāgaḥ // 39 // [S510]
㈠若已得不捨。
㈡而先得者無有捨義。
①labdhasya tu na asti tyāgas
③བ་མེད་དོ་།།
★0◤atha dhyānānāsravasaṃvarayoḥ kathaṃ tyāgaḥ / [224|19]
①atha dhyānān āsrava saṃvarayos katham tyāgas
③ཡང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི། །ས་འཕོས་ཉམས་པ་དག་གིས་གཏོང་། །བསམ་གཏན་དུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་གཏོང་སྟེ། གོང་མ་〖PNངམ།〗འོག་ཏུ་སྐྱེ་བ་སྟེ་ས་འཕོས་པ་ལས་སམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་སོ། །
◤atha dhyānānāsravasaṃvarayoḥ kathaṃ tyāgaḥ?[S510]
㈠復次定生護及無流護。棄捨云何。
㈡靜慮無漏二律儀等。云何當捨。
★★◤ 【bhūmisaṃcārahānibhyāṃ dhyānāptaṃ tyajyate śubham /】[224|20]
♂bhūmisaṃcārahānibhyāṃ{5. MS hāṇi |} dhyānāptaṃ tyajyate śubham /
①bhūmi saṃcāra hānibhyām dhyāna āptam tyajyate śubham
③བསམ་གཏན་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི་;། ས་འཕོས་ཉམས་པ་དག་གིས་གཏོང་།།
◤bhūmisañcārahānibhyāṃ dhyānāptaṃ tyajyate śubham / [S510]
㈠〔偈曰〕：【由度地及退 棄捨定得善】。
㈡頌曰 【捨定生善法_a 由易地退等】〖41_4_b〗
★◤sarvameva dhyānāptaṃ kuśalaṃ dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parityajyate / [224|21]
♂sarvameva{6. D. adds. khalu |} dhyānāptaṃ kuśalaṃ dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parityajyate{7. D. tyajyate |} /
◤sarvameva dhyānāptaṃ kuśalaṃ dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parityajyate—[S510]
㈠釋曰。一切定得善法。由二因緣捨離。
㈡論曰。諸靜慮地所繫善法由二緣捨。
①sarvam eva dhyāna āptam kuśalam dvābhyām kāraṇābhyām parityajyate
③བསམ་གཏན་དུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་གཏོང་སྟེ་།
㈢རིས་མཐུན་པ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤upapattito vā bhūmisaṃcārādūrdhvaṃ cāvaśyaṃ parihāṇito vā samāpatternikāyasabhāgatvācca kiñcit / [224|21-]
♂upapattito vā bhūmisaṃcārādūrdhvaṃ cāvaśyaṃ{8. MS. cāvaśya / D. vā'dho vā in place of cāvaśyaṃ |} parihāṇito vā samāpatternikāyasabhāgatvācca kiṃcit /
◤1. upapattito vā bhūmisañcārādūrdhvaṃ cāvaśyam,[S510]
㈠或由受上地生度餘地。或由退上定墮下地。
㈡一由易地。謂從下地生上地時。或上地沒來生下地。
①upapattitas vā bhūmi saṃcārāt ūrdhvam ca avaśyam parihāṇitas vā samāpattes nikāyasa bhāga tvāt ca kiñcid
③གོང་མ་འོག་ཏུ་སྐྱེ་བ་སྟེ་ས་འཕོས་པ་ལས་སམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་སོ་།། རིས་མཐུན་པ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤2. parihāṇito vā samāpatteḥ, nikāyasabhāgatvācca kiñcit / [S510]
㈠或由捨聚同分。
㈡二由得退。謂從已獲勝定功德還退失時。等言為顯捨眾同分亦捨少分殊勝善根。
★◤yathā ca rūpāptaṃ kuśalaṃ bhūmisaṃcārahānibhyāṃ tyajyate[224|23]
◤yathā ca rūpāptaṃ kuśalaṃ bhūmisañcārahānibhyāṃ tyajyate,[S510]
㈠復次如色界定得善。由度餘地退及棄捨。
㈡如色界中所有善法由易地退捨。
①yathā ca rūpa āptam kuśalam bhūmi saṃcāra hānibhyām tyajyate
③ཇི་ལྟར་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བས་འཕོ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དག་གིས་གཏོང་བ་ལྟར་།།
㈢ཇི་ལྟར་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བས་འཕོ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དག་གིས་གཏོང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་〖PNབཞི།〗གཟུགས་མེད་གཏོགས་འཕགས་པ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་སྦྱངས་ཉམས་པ་ལས། །དགེ་བ་ཟག་པ་མེད:པ་ནི་〖PNཔའི།〗རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གཏོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལས་ནི་ལམ་སྔ་མ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【tathārūpyāptamāryaṃ tu phalāptyuttaptihānibhiḥ // VAkK_4.40 //】[224|24]
♂yathā ca rūpāptaṃ kuśalaṃ bhūmisaṃcārahānibhyāṃ tyajyate tathā-[ 29a. 12A1. VI ] rūpyāptamāryaṃ tu phalāptyuttaptihānibhiḥ{9. MS. hāṇi |} //40//
①tathārūpya āptam āryam tu phala apti uttapti hānibhis
③དེ་བཞིན་གཟུགས་མེད་གཏོགས་འཕགས་པ་།། འབྲས་བུ་ཐོབ་སྦྱངས་ཉམས་པ་ལས་།།
◤tathārūpyāptamāryaṃ tu phalāptyuttaptihānibhiḥ // 40 // [S510]
㈠〔偈曰〕：【無色亦爾】。釋曰。於無色界定得善。約度餘地及退亦爾。唯無定戒。
㈡無色界亦然。唯無律儀與色界異。
◤ⅰ[S510]
㈠〔偈曰〕：【聖得果練根退】。
㈡【捨聖由得果_c 練根及退失】〖41_4_d〗
◤[S511]
★0◤anāsravaṃ tu kuśalaṃ tribhiḥ kāraṇaiḥ parityakṣyate / [224|25]
◤anāsravaṃ tu kuśalaṃ tribhiḥ kāraṇaiḥ parityakṣyate—[S511]
㈠釋曰。無流善由三因緣故棄捨。
㈡無漏善法由三緣捨。
①anāsravam tu kuśalam tribhis kāraṇais parityakṣyate
③དགེ་བ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གཏོང་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤phalaprāptitaḥ pūrvako mārgaḥ parityakṣyate / [224|25-225|01]
①phala prāptitas pūrvakas mārgas parityakṣyate
③འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལས་ནི་ལམ་སྔ་མ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤1. phalaprāptitaḥ pūrvako mārgaḥ parityakṣyate,[S511]
㈠由得果棄捨前道。
㈡一由得果謂得果時捨前向道及果道故。
★◤indriyottāpanena mṛddhindriyamārgaḥ / parihāṇita uttaro mārgaḥ / [225|01]
♂@225 indriyottāpanena mṛdvindriyamārgaḥ / ♂parihāṇita uttaro mārgaḥ /
①indriya uttāpanena mṛd dhindriya mārgas
㈢དབང་པོ་སྦྱངས་པ་ལས་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་ལམ་མོ། །
◤2. indriyottāpanena mṛdvindriyamārgaḥ,[S511]
①2. indriya uttāpana mṛdvindriyamārgaḥ,
㈠由練根棄捨下劣根道。
㈡二由練根。謂練根位由得利道捨鈍道故。
★0◤phalaṃ phalaviśiṣṭo vā / [225|01-]
①parihāṇitas uttaras mārgas phalam phala viśiṣṭas vā
③ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ནི་ལམ་གོང་མ་འབྲས་བུ་འམ་འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ་།
㈢ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ནི་ལམ་གོང་མ་འབྲས་བུ་འམ་འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ། རེ་ཞིག་སྡོམ་པ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟར་གཏོང་ངོ་། །
◤3. parihāṇita uttaro mārgaḥ-- phalam, phalaviśiṣṭo vā / [S511]
㈠由退棄捨上品道。
㈡三由退失。謂得退時，退失果道勝果道故。
★0◤evaṃ tāvat saṃvarāstyajyante / [225|02]
◤evaṃ yāvat saṃvarāstyajyante // 40 // [S511]
㈠或果或於果勝道。棄捨諸護法如此。
㈡如是已說捨諸律儀。不律儀云何捨。
①evam tāvat saṃvarās tyajyante
③རེ་ཞིག་སྡོམ་པ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟར་གཏོང་ངོ་།།
★0◤ 【asaṃvaraḥ saṃvarāptimṛtyudvivyañjanodayaiḥ /】[225|03]
①asaṃvaras saṃvara āpti mṛtyu dvivyañjana udayais
③སྡོམ་མིན་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་དང་།། ཤིང་དང་མཚན་ཉིད་བྱུང་བ་ལས་།།
㈢སྡོམ་མིན་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་དང་། །ཤིང་〖PNཤི།〗དང་མཚན་ཉིད་བྱུང་བ་ལས། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་འཆད་དེ། སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་ལས་ནི་གལ་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་སམ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ན་གཉེན་པོ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤asaṃvaraḥ saṃvarāptimṛtyudvivyañjanodayaiḥ / [S511]
㈠〔偈曰〕：【捨不護得護 死二根生故】。
㈡頌曰 【捨惡戒由死_a 得戒二形生】〖42_4_b〗
★0◤tribhiḥ kāraṇairasaṃvaracchedaḥ / saṃvaraprāptitaḥ / [225|04]
◤tribhiḥ kāraṇairasaṃvaracchedaḥ--[S511]
㈠釋曰。有三因緣。能斷除不護。
㈡論曰。諸不律儀由三緣捨。
①tribhis kāraṇais asaṃvara= chedas
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་འཆད་དེ་།
①saṃvara prāptitas
③སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་ལས་ནི་གལ་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་སམ་།
◤1. saṃvaraprāptitaḥ / [S511]
㈠一由得護。
㈡2｛二由得戒。
★◤yadi saṃvaraṃ samādatte dhyānasaṃvaraṃ vā labhate / [225|04-]
♂yadi saṃvaraṃ samādatte{1. D. samāpadyate |} dhyānasaṃvaraṃ vā labhate{2. D. pratilabhate |} /
◤yadi saṃvaraṃ samādatte dhyānasaṃvaraṃ vā labhate,[S511]
㈠謂受持護。或得定生護。
㈡謂若受得別解律儀。或由獲得靜慮律儀惡戒便捨。
★◤hetupratyayabalena samādhilābhāt / tenāsaṃvaśchidyate / [225|05]
♂hetupratyayabalena samādhilābhāt / tenāsaṃvaraśchidyate{3. D. tyājyate |} /
◤hetupratyayabalena samādhilābhāt;[S511]
㈠由昔因緣力故得定。
㈡由因緣力得律儀時。
①yadi saṃvaram samādatte dhyāna saṃvaram vā labhate hetu pratyaya balena samādhi lābhāt tena asaṃvas chidyate
③རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ན་གཉེན་པོ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤pratidvandvabalīyastvāt / [225|05-]
◤tenāsaṃvaraś chidyate, pratidvandvabalīyastvāt / [S511]
㈠一切不護皆斷絕。對治力大故。
㈡諸不律儀一切皆斷。以善惡戒其性相違。善戒於中勢力強故。｝
★★◤maraṇenāśrayatyāgāt / dvivyañjanotpādenāśrayavikopanāditi / [225|06]
♂maraṇenā- śraya{4. MS. sraya / D. maraṇena cāśraya |}tyāgāt / dvivyañjanotpādenāśraya{5. D. ...tpādena cāśraya |}vikopanāditi /
①pratidvandva balīyas tvāt maraṇena āśraya tyāgāt dvi vyañjana utpādena āśraya vikopanāt iti
㈢ལུས་བོར་བའི་ཕྱིར་ཤི་བ་དང་། རྟེན་ཉམས་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་〖PNགཉིས།〗བྱུང་བ་ལས་འདོར་བར་འགྱུར་རོ། །
◤2. maraṇenāśrayatyāgāt / [S511]
㈠二由死棄捨不護。由依止破滅故。
㈡1一者由死捨所依故。
◤3. dvivyañjanotpādenāśrayavikopanād iti / [S511]
㈠三由二根俱起棄捨不護。依止變異故。
㈡三由相續二形俱生。以於爾時所依變故。
★◤śastrajālatyāge 'pyakaraṇāśayataḥ / [225|06-]
♂śastrajāla{6. D. jala |}tyāge 'pyakaraṇāśayataḥ /
◤śastrajālatyāge 'py akaraṇāśayataḥ / [S511]
㈠若人捨杖網等。由不欲作意故。
㈡住惡戒者。雖或有時起不作思捨刀網等。
★0◤saṃvaramantareṇāsaṃvaracchedo nāsti / [225|07]
◤saṃvaramantareṇāsaṃvaracchedo nāsti,[S511]
㈠雖捨離緣起。若不受對治護。不護無斷義。
㈡若不受得諸善律儀。諸不律儀無容棄捨。
①śastra jāla tyāge pyakaraṇa āśayatas saṃvaram antareṇa asaṃvara= chedas na asti
③མཚོན་དང་རྒྱུ་མི་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་བོར་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྡོམ་པ་མེད་པར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཆད་པ་ ****[@190b]**** ་མེད་དེ་།
㈢མཚོན་〖PNམཚན།〗དང་རྒྱ་མི་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་བོར་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྡོམ་པ་མེད་པར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཆད་པ་{190b}མེད་དེ། གཞི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཀྱང་སྨན་མེད་པར་ནད་རྙིང་མི་བཟློག་〖PNབཟློགས།〗པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤nidānaparivarjane 'pyauṣadhamantareṇa pravṛddharogāvinivṛttivat / [225|07-]
◤nidānaparivarjane 'pyauṣadhamantareṇa pravṛddharogāvinivṛttivat / [S511]
㈠譬如離病緣起。不服良藥重病不差。前義亦爾。
㈡譬如雖避發病因緣。不服良藥病終難愈。
①nidāna parivarjane apyauṣadham antareṇa pravṛddha roga avinivṛtti vat
③གཞི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཀྱང་སྨན་མེད་པར་ནད་རྙིང་མི་བཟློག་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤ya āsaṃvarika upavāsaṃ gṛhṇāti kimasau tasmātsaṃvarātpunarasaṃvaraṃ gacchatyāhosvinnaivasaṃvaraṃ nāsaṃvaram / [225|09-]
◤ya āsaṃvarika upavāsaṃ gṛhṇāti, kimasau tasmāt saṃvarāt punarasaṃvaraṃ gacchati?[S511]
㈠是不護人。若受優波婆娑護。為從護入不護。
㈡不律儀者。受近住戒至夜盡位捨律儀時。為得不律儀。
①yas āsaṃvarikas upavāsam gṛhṇāti kim asau tasmāt saṃvarāt punar asaṃvaram gacchati āha usvit na eva saṃvaram na asaṃvaram
③སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་གང་ཞིག་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནོད་ན་ཅི་འདི་སྡོམ་པ་དེ་ལས་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་གང་ཞིག་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནོད་ན་ཅི་འདི་སྡོམ་པ་དེ་ལས་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཏན་དུ་གཏོང་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ་ཡང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤āhosvinnaivasaṃvaraṃ nāsaṃvaram?[S511]
㈠為從護入非護非不護。
㈡為名處中者。
D3668 🈪སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅན་གང་ཞིག་བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནོད་ན་ཅི་འདི་སྡོམ་པ་དེ་ལས་ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན།
★0◤asaṃvaramityeke / tyāgāśayasyānātyantikatvāt / [225|10]
◤asaṃvaramityeke; tyāgāśayasyānātyantikatvāt / [S511]
㈠有餘師說。還入不護。以捨意不定故。
㈡有餘師說。得不律儀。惡阿世耶非永捨故。
🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཏན་དུ་གཏོང་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ།
①asaṃvaram iti eke tyāga āśayasya anātyantika tvāt
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཏན་དུ་གཏོང་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་ན། འགྱུར་ཏེ་།
★◤pradīptaivāyaḥpiṇḍaḥ punaḥ śyāmatāṃ nāprayujyamāno gacchatītyapare / [225|10-]
♂pradīpta{7. MS. pratīpta |} ivāyaḥpiṇḍaḥ punaḥ śyāmatāṃ nāprayujyamāno gacchatītyapare /
◤pradīpta ivāyaḥpiṇḍaḥ punaḥ śyāmatāṃ nāprayujyamāno gacchatītyapare;[S511]
㈠譬如赤鐵更還青色。毘婆沙師說。是義不然。若人更行先事。還入不護。
㈡如停熱鐵赤滅青生。有餘師言。若不更作無緣令彼得不律儀。
🈪ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ་ཡང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D3669 🈪གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་ན་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①pradīptā eva ayas piṇḍas punar śyāma tām na aprayujyamānas gacchati iti apare
③ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་འབར་བ་ཡང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། འགྱུར་ཏེ། རོ་།།
★◤tallābhasya vijñaptyadhīnatvāt / [225|11-]
♂tallābhasya{8. MS. tallobhasya |} vijñaptyadhīnatvāt /
◤tallābhasya vijñaptyadhīnatvāt / [S511]
㈠由此至得隨屬有教故。
㈡以不律儀依表得故。
D3670 🈪 ཡང་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན། བར་མ་ཤུགས་བླངས་བྱ་བ་དང་། །དོན་ཚེ་རྩ་བ་ཆད་པ་ལས། །རབ་ཏུ་དང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་གང་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་〖PNཔའི།〗འདི་འཕངས་པ་དེ་ཆད་པ་〖PNཔས།〗དེ་ཡང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྫ་མཁན་གྱི་འཁོར་ལོ་དང་། མདའི་འགྲོས་བཞིན་ནོ། །
①tad lābhasya vijñapti adhīna tvāt
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་ན་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤ 【atha saṃvarāsaṃvaravinirmuktā kathamavijñaptistyajyate /】[225|13]
①atha saṃvarā saṃvara vinirmuktā katham avijñaptis tyajyate
③ཡང་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན། བར་མ་ཤུགས་བླངས་བྱ་བ་དང་། །དོན་ཚེ་རྩ་བ་ཆད་པ་ལས། །རབ་ཏུ་དང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་གང་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་〖PNཔའི།〗འདི་འཕངས་པ་དེ་ཆད་པ་〖PNཔས།〗དེ་ཡང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྫ་མཁན་གྱི་འཁོར་ལོ་དང་། མདའི་འགྲོས་བཞིན་ནོ། །
◤atha saṃvarāsaṃvaravinirmuktā kathamavijñaptistyajyate?[S511]
㈠復次異護不護無教云何棄捨。
㈡處中無表捨復云何。
🈪4151 ཡང་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་གཏོང་ཞེ་ན།
★◤ 【vegādānakriyārthāyurmūlacchedaistu madhyamā // VAkK_4.41 //】[225|14]
♂vegādānakriyārthāryumūlacchedaistu madhyamā{9. Y. says “vegāṃdāna...madhyama iti ca paṭhitavyam” |} //41//
①vega ādāna kriyā artha āyus mūla= chedais tu madhyamā
③བར་མ་ཤུགས་བླངས་བྱ་བ་དང་།། དོན་ཚེ་རྩ་བ་ཆད་པ་ལས་།།
◤vegādānakriyārthāyurmūlacchedais tu madhyamā // 41 // [S511]
①vega-ādāna-kriyā-artha-āyur-mūla-cchedais tu madhyamā||41||
㈠〔偈曰〕：【疾心受行物 命根斷捨中】。
㈡頌曰 【捨中由受勢_c 作事壽根斷】〖42_4_d〗
🈪བར་མ་ཤུགས་བླངས་བྱ་བ་དང༌། །དོན་ཚེ་རྩ་བ་ཆད་པ་ལས། །
◤[S512]
★◤yena hyasau prasādakleśavegenāvijñaptirākṣiptā bhavati tasya cchedātsā 'pi cchidyate / [225|15-]
♂ye-[ 29b. 12B1. VI ]na hyasau prasādakleśavegenāvijñaptirākṣiptā bhavati tasya cchedātsā'pi cchidyate / ♂kumbhakāracakreṣugativat{10. MS. kumbhacakreṣu...|} /
◤yena hy asau prasādakleśavegenāvijñaptir ākṣiptā bhavati,[S512]
①yena hy asau prasāda-kleśa-vegena avijñaptir ākṣiptā bhavati,
㈠釋曰。由善心強疾。或由煩惱必強疾。能引無教生。
㈡論曰.處中無表捨由六緣.2｛二由勢力斷壞故捨。謂由淨信煩惱勢力所引無表。
🈪རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་གང་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་འདི་འཕངས་པ་དེ་ཆད་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ།
①yena hi asau prasāda kleśa vegena avijñaptis ākṣiptā bhavati tasya cchedāt sā api cchidyate
③རབ་ཏུ་དང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་གང་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་འདི་འཕངས་པ་དེ་ཆད་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤tasya cchedāt sāpi cchidyate / [S512]
㈠此心若斷無教即斷。
㈡彼二限勢若斷壞時無表便捨。
★◤kumbhakāracakreṣugativat / ādānatyāgādapi cchidyate / [225|16]
♂ādānatyāgādapi cchidyate /
◤kumbhakāracakreṣugativat / [S512]
①kumbhakāra-cakra-iṣu-gati-vat|
㈠譬如陶師轉輪及放箭等行。
㈡如所放箭及陶家輪。弦等勢力盡時便止。｝
🈪རྫ་མཁན་གྱི་འཁོར་ལོ་དང༌། མདའི་འགྲོས་བཞིན་ནོ། །
①kumbhakāra cakra iṣu gati vat
③རྫ་མཁན་གྱི་འཁོར་ལོ་དང་། མདའི་འགྲོས་བཞིན་ནོ་།།
◤ādānatyāgād api cchidyate / [S512]
①ādāna-tyāgād api cchidyate |
㈠由受心斷無教亦爾。
㈡1｛一由受心斷壞故捨。
🈪4152 གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་འདིས་ཆོག་གོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་གཏོང་ན་ཀུན་དུ་བླངས་པ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤yadi samādānaṃ tyajatyalaṃ samādāneneti / [225|17]
♂{11. D. omits yadi...samādāneneti |}yadi samādānaṃ tyajatyalaṃ samādāneneti{11. D. omits yadi...samādāneneti |} /
◤yadi samādānaṃ tyajati, alaṃ samādāneneti / [S512]
①yadi samādānaṃ tyajati, alaṃ samādānena iti|
㈠若人捨受心。謂勿如此受
㈡謂捨所受。作是念言。我從今時棄先所受。｝
①ādāna tyāgāt api cchidyate yadi samādānam tyajati alam samādānena iti
㈢གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་འདིས་ཆོག་གོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་གཏོང་ན་ཀུན་དུ་བླངས་པ་བཏང་བ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤kriyāvicchedādapi vicchidyate yathāsamāttamakurvataḥ / [225|17-]
◤kriyāvicchedādapi vicchidyate[S512]
㈠由行事斷此亦斷。
㈡三由作業斷壞故捨。
①kriyā vicchedāt api vicchidyate yathāsamāttam akurvatas
③ཇི་ལྟར་བླངས་པ་བཞིན་མ་བྱས་པའི་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཆད་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཇི་ལྟར་བླངས་པ་བཞིན་མ་བྱས་པའི་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཆད་〖PNཆད།〗པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yathāsamāttamakurvataḥ / [S512]
㈠如本所作事即若不更行。
㈡謂如所受後更不作。
🈪4153 ཇི་ལྟར་བླངས་པ་བཞིན་མ་བྱས་པའི་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཆད་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
🈪4154 དོན་རྣམ་པར་འཆད་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤arthavicchedādapi vicchidyate / katamasyārthasya / [225|18]
◤arthavicchedādapi vicchidyate / [S512]
㈠由具物斷此亦斷。
㈡四由事物斷壞故捨。
①artha vicchedāt api vicchidyate
㈢དོན་རྣམ་པར་འཆད་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
①katamasya arthasya
③དོན་གང་ཞེ་ན་།
㈢དོན་གང་ཞེ་ན། མཆོད་རྟེན་དང་། ཀུན་དགའ་ར་བ་དང་། གཙུག་ལག་ཁང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། གོས་〖PNགདོས།〗དང་། རྒྱ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི། །ཚེ་ཆད་པ་ལས་ཀྱང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤caityārāmavihāraśayanāsana yantrajālādino vastunaḥ / [225|18-]
♂caityārāmavihāraśayanāsana{12. MS. ...śayanāśana |}yantrajālādino vastunaḥ /
◤katamasyārthasya? caityārāmavihāraśayanāsanayantrajālādino vastunaḥ / [S512]
㈠何者具物。謂支提園眠坐具延多羅網等具類。
㈡事物者何。謂所捨施寺舍敷具制多園林。及所施為罝網等事。
①caitya ārāma vihāra śayana āsana yantra jāla ādinas vastunas
③མཆོད་རྟེན་དང་། ཀུན་དགའ་ར་བ་དང་། གཙུག་ལག་ཁང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། གོས་དང་། རྒྱ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་།།
㈢དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་འཆད་〖Nཆད།〗པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་རྩོམ་པ་ནའོ། །
★◤āyuṣo 'pi kuśalalmūlānāmapi cchedādvicchidyate / [225|19-]
♂āyuṣo 'pi kuśalamūlānāmapi cchedādvicchidyate /
◤āyuṣo 'pi kuśalamūlānāmapi cchedād vicchidyate / [S512]
㈠由壽命斷。或由善根斷。此亦即斷。
㈡五由壽命斷壞故捨。謂所依止有轉易故。六由善根斷壞故捨。
①āyuṣas api kuśalalmūlānām api cchedāt vicchidyate
③ཚེ་ཆད་པ་ལས་ཀྱང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ་།། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་འཆད་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་དེ་དྲུག་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤yadā kuśalamūlāni samucchettumārabhata ityebhiḥ ṣadbhiḥ kāraṇairavijñaptirmadhyamā tyajyate / [225|20-]
♂yadā kuśalamūlāni samucchettumārabhata ityebhiḥ ṣaḍbhiḥ kāraṇairavijñaptirmadhyamā tyajyate /
◤yadā kuśalamūlāni samucchettum ārabhata iti / [S512]
①yadā kuśalamūlāni samucchettum ārabhate iti|
㈠若人作斷善根方便。
㈡謂起加行斷善根時。便捨善根所引無表。
①yadā kuśala mūlāni samucchettum ārabhate iti ebhis ṣadbhis kāraṇais avijñaptis madhyamā tyajyate
③གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་རྩོམ་པ་ནའོ་།། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་དེ་དྲུག་གིས་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤ 【kāmāptaṃ kuśalārūpaṃ mūlacchedordhvajanmataḥ /】[225|22]
①kāma āptam kuśala arūpam mūla= cheda ūrdhva janmatas
③འདོད་གཏོགས་དགེ་བ་གཟུགས་མིན་ནི་།། རྩ་ཆད་གོང་དུ་སྐྱེས་པ་ལས་།།
㈢འདོད་གཏོགས་དགེ་བ་གཟུགས་མིན་ནི། །རྩ་ཆད་གོང་དུ་སྐྱེས་པ་ལས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས:གཏོང་སྟེ〖PNཏེ།〗། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་ཆད་པའམ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལས་སོ། །
◤ebhiḥ ṣaḍbhiḥ kāraṇairavijñaptirmadhyamā tyajyate // 41 // [S512]
㈠由此六種因即棄捨。此中無教
㈡(處中無表捨由六緣。)
◤kāmāptaṃ kuśalārūpaṃ mūlacchedordhvajanmataḥ / [S512]
㈠〔偈曰〕：【欲界無色善根斷上生捨】。
㈡欲非色善及餘一切非色染法，捨復云何。頌曰 【捨欲非色善_a 由根斷上生】〖43_4_b〗
★0◤kāmāvacaraṃ kuśalamarūpasvabhāvaṃ dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parityajyate / [225|23]
◤kāmāvacaraṃ kuśalamarūpasvabhāvaṃ dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parityajyate--[S512]
㈠釋曰。若欲界中一切非色性善。由二種因棄捨。
㈡論曰。欲界一切非色善法捨由二緣。
★◤kuśalamūlasamucchedādrūpārūpyadhātūpapattito vā / [225|23-]
♂kuśalamūlasamucchedādrūpārūpyadhātū- papattito vā /
①kāma avacaram kuśalam arūpa svabhāvam dvābhyām kāraṇābhyām parityajyate kuśala mūla samucchedāt rūpārūpya dhātu upapattitas vā
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་གཏོང་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་ཆད་པའམ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལས་སོ་།།
◤1. kuśalamūlasamucchedād,[S512]
①1. kuśala-mūla-samucchedād,
㈠謂善根斷。
㈡一斷善根。
★◤ 【pratipakṣodayāt kliṣṭamarūpaṃ tu vihīyate // VAkK_4.42 //】[225|25]
♂pratipakṣodayāt kliṣṭamarūpaṃ tu vihīyate //42//
①pratipakṣodayāt kliṣṭam arūpam tu vihīyate
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཟུགས་ ****[@191a]**** *་།། མིན་ནི་།། གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་རྣམ་ཉམས་འགྱུར་།།
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཟུགས་{191a}མིན་ནི། །གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་རྣམ་〖PNརྣམས།〗ཉམས་འགྱུར། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གང་གིས་〖PNགི།〗སྤོང་བའི་ལམ་གང་〖PN+གིས།〗ཡིན་པ་དེས་འདི་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤2. rūpārūpyadhātūpapattito vā / [S512]
㈠及生色無色界。
㈡二生上界。
◤pratipakṣodayāt kliṣṭamarūpaṃ tu vihīyate // 42 // [S512]
㈠〔偈曰〕：【由對治生故 捨無色染污】。
㈡【由對治道生_c 捨諸非色染】〖43_4_d〗
★◤kliṣṭaṃ tvarūpasvabhāvaṃ sarvameva pratipakṣodayādvihīyate / [226|01]
♂@226 kliṣṭaṃ tvarūpasvabhāvaṃ sarvameva pratipakṣodayādvihīyate /
◤kliṣṭaṃ tvarūpasvabhāvaṃ sarvameva pratipakṣodayād vihīyate / [S512]
㈠釋曰。一切非色性染污。由對治故棄捨。
㈡三界一切非色染法捨由一緣。謂彼但由對治道起。
①kliṣṭam tu arūpa svabhāvam sarvam eva pratipakṣa udayāt vihīyate
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤yasyopakleśaprakārasya yaḥ prahāṇamārgastenāsau saparivāraḥ parityajyate nānyathā / [226|01-]
♂yasyopakleśaprakārasya yaḥ prahāṇamārga- stenāsau saparivāraḥ parityajyate nānyathā /
◤yasyopakleśaprakārasya yaḥ prahāṇamārgastenāsau saparivāraḥ parityajyate, nānyathā // 42 // [S512]
㈠是惑種類應除。是對治種類能滅。由此對治生即棄捨。染污及伴類不由別方便。
㈡若此品類能斷道生。當捨此中所有煩惱及彼助伴。非餘方便。
①yasya upakleśa prakārasya yas prahāṇa mārgas tena asau sa parivāras parityajyate na anyathā
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གང་གིས་སྤོང་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེས་འདི་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཡོད་།
◤[S513]
★0◤atha keṣāṃ sattvānāmasaṃvaro bhavati keṣāṃ saṃvaraḥ / [226|03]
◤atha keṣāṃ sattvānāmasaṃvaro bhavati? keṣāṃ saṃvaraḥ?[S513]
㈠復次何眾生中有不護有護。
㈡善惡律儀何有情有。
①atha keṣām sattvānām asaṃvaras bhavati keṣām saṃvaras
③སྡོམ་པ་ནི་གང་དག་ལ་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཡོད། སྡོམ་པ་ནི་གང་དག་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། ཟ་མ་མ་ནིང་སྒྲ་མི་སྙན། །མཚན་གཉིས་མ་གཏོགས་མི་རྣམས་ལ། །སྡོམ་མིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་མིའི་འགྲོ་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【nṛṇāmasaṃvaro hitvā śaṇḍapaṇḍadvidhākṛtīn /】[226|04]
♂nṛṇāmasaṃvaro hitvā śaṇḍha{1. G. ṣaṇḍha |}paṇḍadvidhākṛtīn /
★◤ 【kuruṃśca 】[226|05]
①nṛṇām asaṃvaras hitvā śaṇḍa paṇḍa dvidhā ākṛtīn kurun= ca
③ཟ་མ་མ་ནིང་སྒྲ་མི་སྙན་།། མཚན་གཉིས་མ་གཏོགས་མི་རྣམས་ལ་།།
◤nṛṇāmasaṃvaro hitvā ṣaṇḍapaṇḍadvidhākṛtīn / [S513]
◤kurūṃś ca,[S513]
㈠〔偈曰〕：【人道不護除 二黃門二根 鳩婁】。
㈡頌曰 【惡戒人除北_a 二黃門二形】〖44_4_b〗
★◤manuṣyagatāvevāsaṃvaro nānyatra / [226|06]
♂kurūṃśca manuṣyagatāvevāsaṃvaro nānyatra /
◤manuṣyagatāvevāsaṃvaraḥ, nānyatra / [S513]
㈠釋曰。唯人道有不護。於餘道無。
㈡論曰。唯於人趣有不律儀。然除北洲唯三方有。
①manuṣya gatau= eva asaṃvaras na anyatra
③སྡོམ་མིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་མིའི་འགྲོ་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tatrāpi śaṇḍhapaṇḍakobhayavyañjanānutarakauravāṃśca hitvā / [226|06-]
♂tatrāpi śaṇḍhapaṇḍakobhayavyañjanānuttarakau-[ 30a. 12A1. VII ] ravāṃśca hitvā /
◤tatrāpi ṣaṇḍhapaṇḍakobhayavyañjanānuttarakauravāṃś ca hitvā / [S513]
㈠於人道中除生成黃門橫成黃門二根。及北鳩婁。
㈡於三洲內。復除扇搋及半擇迦具二形者。
①tatra api śaṇḍha paṇḍaka ubhaya vyañjana anutara kauravān= ca hitvā
㈢དེ་ལ་ཡང་ཟ་མ་དང་〖PN-དང་།〗མ་ནིང་དང་མཚན་གཉིས་པ་དང་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤ 【saṃvaro 'pyevaṃ devānāṃ ca 】[226|08]
①saṃvaras api evam devānām ca
㈢སྡོམ་པའང་དེ་བཞིན་ལ། ལྷ་ལའང་།
◤saṃvaro 'pyevaṃ devānāṃ ca,[S513]
㈠〔偈曰〕：【護亦爾 天亦】。
㈡【律儀亦在天】〖44_4_c〗
★★◤saṃvaro hi manuṣyāṇāmeva yathoktaṃ hitvā devānāṃ ceti gatidvaye saṃvaraḥ / [226|09]
♂saṃvaro 'pyevaṃ devānāṃ ca saṃvaro hi manuṣyāṇāmeva yathoktaṃ hitvā devānāṃ ceti gatidvaye saṃvaraḥ /
◤saṃvaro hi manuṣyāṇāmeva yathoktaṃ hitvā devānāṃ ceti gatidvaye saṃvaraḥ / [S513]
㈠釋曰。護於人道有除。如前所除。於天道亦有護。故二道有護。
㈡律儀亦爾。謂於人中除前所除。并天亦有。故於二趣容有律儀。
①saṃvaras hi manuṣyāṇām eva yathoktam hitvā devānām ca iti gati dvaye saṃvaras
㈢སྡོམ་པ་ཡང་ཇི་སྐད་བཤད་པ་མ་གཏོགས་པ་མི་རྣམས་དང་། ལྷ་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་འགྲོ་བ་གཉིས་ན་སྡོམ་པ་ཡོད་དོ། །
★0◤śaṇḍhādīnāṃ saṃvaro nāstīti kathaṃ gamyate / [226|09-]
◤ṣaṇḍhādīnāṃ saṃvaro nāstīti kathaṃ gamyate? sūtrād, vinayācca / [S513]
㈠云何得知黃門等無護。由經及律。
㈡復以何緣知扇搋等所有相續非律儀依。由經律中有誠證故。
①śaṇḍha ādīnām saṃvaras na asti iti katham gamyate
③ཟ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྡོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན་།
㈢ཟ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྡོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན།
★0◤sūtrādvinayācca / [226|10]
①sūtrāt vinayāt ca
③མདོ་དང་འདུལ་བ་ལས་ཏེ་།
㈢མདོ་དད་འདུལ་བ་ལས་ཏེ།
★◤sūtra uktaṃ yataśca mahānāma gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati yāvadvācaṃ bhāṣate upāsakaṃ māṃ dhāraya iyatā copāsako bhavatī”ti / [226|10-]
♂sūtra uktaṃ “yataśca mahānāma gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati yāvadvācaṃ bhāṣate upāsakaṃ māṃ dhāraya iyatā copāsako bhavatī”ti /
◤sūtra uktam—“yataś ca, mahānāman,[S513]
㈠經言摩訶那摩。
㈡謂契經說。佛告大名。
①sūtras uktam yatas ca mahānāma gṛhī avadāta vasanas puruṣas puruṣa indriyeṇa samanvāgatas buddham śaraṇam gacchati yāvat vācam bhāṣate updhāraya iyatā ca upāsakas bhavati iti
③མདོ་ལས། མིང་ཆེན་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་གྱོན་པ་སྐྱེས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ནས་བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བའི་བར་དུ་ཡང་བྱེད་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢མདོ་ལས། མིང་ཆེན་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་གྱོན་པ་སྐྱེས་པ་ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ནས་བདག་ལ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བའི་བར་དུ་ཡང་བྱེད་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤gṛhī avadātavasanaḥ puruṣaḥ puruṣendriyeṇa samanvāgato buddhaṃ śaraṇaṃ gacchati yāvadvācaṃ bhāṣate—[S513]
㈠若人在家白衣丈夫。與男根相應。歸依佛。歸依法歸依僧。亦說此言。
㈡諸有在家白衣男子男根成就。歸佛法僧起殷淨心。發誠諦語
◤‘upāsakaṃ mā dhāraya', iyatā copāsako bhavati” ( ) iti / [S513]
㈠願大德憶持。我今是優婆塞。摩訶那摩。唯由此量。此人成優婆塞。
㈡自稱我是鄔波索迦。願尊憶持慈悲護念。齊是名曰鄔波索迦。
★0◤vinaye 'pi tadrūpo nāśayitavya uktaḥ / [226|12-]
◤vinaye 'pi tadrūpo nāśayitavya uktaḥ / [S513]
㈠於律亦有文。律言如此等相人。汝等必應除。
㈡毘奈耶中亦作是說。汝應除棄此色類人。
①vinaye api tad rūpas nāśayitavyas uktas
③འདུལ་བ་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུ་གསལ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢འདུལ་བ་ལས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗དེ་ལྟ་བུ་གསལ་〖PNབསལ།〗བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇameṣāṃ saṃvaro nāsti / [226|13]
◤ki punaḥ kāraṇameṣāṃ saṃvaro nāsti?[S513]
㈠復由何因故。於彼無護。
㈡故知律儀非彼類有。復由何理彼無律儀。
①kim punar kāraṇam eṣām saṃvaras na asti
③ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མེད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་〖N+ཞེ་ན།〗དེ་དག་ལས་སྡོམ་པ་མེད་ཅེ་ན། རྟེན་གཉི་གའི་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དང་། སོ་སོར་རྟོག་པ་མི་བཟོད་པའི་ཕྱིར་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ubhayāśrayakleśādhimātratayā pratisaṃkhyānākṣamatvāttīvrahrīvyapatrāpyābhāvācca / [226|13-]
♂ubhayāśrayakleśādhimātraṃtayā pratisaṃkhyānākṣamatvāttīvrahrīvyapatrāpyābhāvācca /
◤ubhyāśrayakleśādhimātratayā pratisaṅkhyānākṣamatvāt tīvrahrīvyapatrāpyābhāvāc ca / [S513]
①ubhya-āśraya-kleśā-adhimātra-tā pratisaṃkhyāna-akṣama-tvāt tīvra-hrī-vyapatrāpya-abhāvāt ca|
㈠二依止惑過量故。正思簡擇相續無能故，下品慚羞亦無故。是故無護。
㈡由二所依所起煩惱.於一相續俱增上故，於正思擇無堪能故，無有極重慚愧心故。
🈪ubhayāśrayakleśādhimātraṃtayā pratisaṃkhyānākṣamatvāttīvrahrīvyapatrāpyābhāvācca |
①ubhaya āśraya kleśa adhimātra tayā pratisaṃkhyāna akṣama tvāt tīvra hrīvī apatrāpya abhāvāt ca
③རྟེན་གཉི་གའི་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དང་། སོ་སོར་རྟོག་པ་མི་བཟོད་པའི་ཕྱིར་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤asaṃvarastarhi kasmānnāsti / [226|14]
◤asaṃvarastarhi kasmānnāsti?[S513]
㈠若爾何故無不護。
㈡若爾何故無不律儀。
①asaṃvaras tarhi kasmāt na asti
③འོ་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མེད་ཅེ་ན་།
㈢འོ་ན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མེད་ཅེ་ན། སྡིག་པ་ལ་ཡང་བསམ་པ་མི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་དང་། གང་ལ་སྡོམ་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤pāpe 'pyasthirāśayatvāt / [226|14-]
◤pāpe 'pyasthirāśayatvāt / [S513]
㈠於惡中依止不定實故。
㈡彼於惡中心不定故。
★★◤yatraiava ca saṃvarastatrāsaṃvaro 'pi pratidvandvabhāvāt / [226|15]
♂yatraiva ca saṃvarastatrāsaṃvaro 'pi pratidvaṃdvabhāvāt /
◤yatraiva ca saṃvaraḥ, tatrāsaṃvaro 'pi;[S513]
㈠若是處有護。是處則有不護。
㈡又若是處有善律儀。則惡律儀於彼亦有。
①pāpe pyasthirāśaya tvāt yatra eava ca saṃvaras tatra asaṃvaras api pratidvandva bhāvāt
③སྡིག་པ་ལ་ཡང་བསམ་པ་མི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་དང་། གང་ལ་སྡོམ་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤pratidvandvabhāvāt / [S513]
㈠二相對治故。
㈡由此二種相翻立故。
★◤uttarakoravāṇāṃ samādānasamādhyabhāvāt pāpakriyāśayābhāvācca saṃvarāsaṃvarābhāvaḥ / [226|15-]
♂uttarakauravāṇāṃ samādānasamādhyabhāvāt pāpakriyāśayābhāvācca saṃvarāsaṃvarā- bhāvaḥ /
◤uttarakauravāṇāṃ samādānasamādhyabhāvāt, pāpakriyāśayābhāvācca saṃvarāsaṃvarābhāvaḥ / [S513]
①uttarakauravāṇāṃ samādāna-samādhi-abhāvāt, pāpakriyāśayābhāvācca saṃvarāsaṃvarābhāvaḥ|
㈠北鳩婁人。求受及定心不有故。於惡無欲作故意故。是故無護亦無不護。
㈡北俱盧人無受及定。及無造惡勝阿世耶。是故彼無善戒惡戒。
①uttarakoravāṇām samādāna samādhyabhāvāt pāpa kriyā āśaya abhāvāt ca saṃvarā saṃvara abhāvas
③བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྡིག་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཕྱིར་དང་། མེད་དོ་།
㈢བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྡིག་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མེད་དོ།
★◤āpāyikānāmapi tīvraṃ hrīvyapatrāpyaṃ nāsti yadyogād yadvipādanācca saṃvarāsaṃvarau syātām / [226|16-]
♂āpāyikānāmapi tīvraṃ hrīvyapatrāpyaṃ nāsti yadyogād{2. MS. drops d |} yadvipādanācca saṃvarāsaṃvarau syātām /
◤āpāyikānāmapi tīvraṃ hrīvyapatrāpyaṃ nāsti;[S513]
㈠於惡道云何無護無不護。
㈡猛利慚愧惡趣中無。故律不律儀於彼亦非有。
①āpāyikānām api tīvram hrī vyapatrāpyam na asti yat yogāt yad vipādanāt ca saṃvarā saṃvarau syātām
㈢ངན་སོང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་གང་དང་ལྡན་པ་དང་གང་མེད་པས་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཏུ་འགྱུར་བ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་མེད་དོ། །
㈢{191b}གཞན་ཡང་ཟ་མ་དང་། མ་ནིང་དང་། མཚན་གཉིས་པ་དང་། ངན་སོང་བ་དེ་དག་གི་ལུས་ཉིད་དུ་〖PN+དུ།〗ལུས་གང་ལ་སྡོམ་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་བ་ཞིང་ཚ་སྒོ་ཅན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཞིང་ཚ་〖PNཚྭ།〗སྒོ་ཅན་ལ་〖PN+ཡང་།〗འབྲུ་ཡང་ཚར་ཅིག་མི་སྐྱེ། རྩྭ་ཡང་ཚར་〖PNམཚར།〗ཅིག་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །
◤yadyogād yadvipādanācca saṃvarāsaṃvarau syātām / [S513]
㈠無極重慚羞故。由與此二相應及壞故。方得護不護。
㈡與勝慚愧相應相違。方有律儀不律儀故。
★◤api khalvāśraya eva sa teṣāṃ tādṛśa ūṣarakṣetrabhūtaḥ śaṇḍapaṇḍakobhayavyañjanottarakauravāpāyikānāṃ yatrāśraye saṃvaro pi na virohatyasaṃvaro 'pyūṣara iva kṣetre sasyamapyatimātraṃ kakvamapīti / [226|18-]
♂api khalvāśraya eva sa teṣāṃ tādṛśa ūṣarakṣetrabhūtaḥ śaṇḍhapaṇḍakobhayavyañja- nottarakauravāpāyikānāṃ yatrāśraye saṃvaro 'pi na virohatyasaṃvaro 'pyūṣara iva kṣetre sasyamapyatimātraṃ kakva{3. MS. looks like kakva... Is it kattṛṇa ?}mapīti /
◤api khalvāśraya eva sa teṣāṃ tādṛśa ūṣarakṣetrabhūtaḥ ṣaṇḍhapaṇḍakobhayavyañjanottarakauravāpāyikānām,[S513]
㈠復次彼依止。有如此失。轉成瘠田。謂二黃門二根。惡道眾生
㈡又扇搋等如[鹼]醎鹵田故
①api khalvāśrayas eva sa teṣām tādṛśas ūṣara kṣetra bhūtas śaṇḍa paṇḍaka ubhaya vyañjana uttara kaurava apāyikānām
③ ****[@191b]**** ་གཞན་ཡང་ཟ་མ་དང་། མ་ནིང་དང་། མཚན་གཉིས་པ་དང་། ངན་སོང་བ་དེ་དག་གི་ལུས་ཉིད་དུ་ལུས་གང་ལ་སྡོམ་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་བ་ཞིང་ཚ་སྒོ་ཅན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ་།
①yatra āśraye saṃvaras api na virohati asaṃvaras pyūṣaras iva kṣetre sasyam api atimātram kakvam api iti
③ཞིང་ཚ་སྒོ་ཅན་ལ་འབྲུ་ཡང་ཚར་ཅིག་མི་སྐྱེ་།
◤[S514]
◤yatrāśraye saṃvaro 'pi na virohati, asaṃvaro 'pi ūṣara iva kṣetre śasyamapyatimātraṃ pakvamapīti / [S514]
㈠於此依止。護不生。不護亦不生。譬如於醎澁瘠田苗嘉不生穢草亦不生。
㈡不能生善戒惡戒。世間現見諸[鹼]醎鹵田。不能滋生嘉苗穢草。
★◤yattarhi sūtra uktam “aṇḍajo bhikṣavo nāgo 'ṣṭamyāṃ pakṣasya bhāvanādabhyudgamyāṣṭāṅgasamanvāgatamupavāsamupavasatī”ti / [226|20-]
♂yattarhi sūtra uktam “aṇḍajo bhikṣavo nāgo 'ṣṭamyāṃ pakṣasya bhāvanādabhyudgamyā- ṣṭāṅgasa-[ 30b. 12B1. VII ] manvāgatamupavāsamupavasatī”ti /
◤yattarhi sūtra uktam—[S514]
㈠於經中云何言。
㈡若爾何故契經中言
①yat tarhi sūtras uktam aṇḍa jas bhikṣavas nāgas aṣṭamyām pakṣasya bhāvanāt abhyudgamya aṣṭa aṅga samanvāgatam upavāsam upavasati iti
③ཙྭ་ཡང་ཚར་ཅིག་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ་།། འོ་ན་མདོ་ལས་;་དགེ་སློང་དག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀླུ་ནི་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཀྱི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་གནས་ནས་བྱུང་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་བསྙེན་གནས་ལ་ཉེ་བར་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
◤“aṇḍajo bhikṣavo nāgo 'ṣṭamyāṃ pakṣasya bhāvanādabhyudgamyāṣṭāṅgasamanvāgatamupavāsamupavasati” ( ) iti?[S514]
㈠比丘有卵生龍。於半月八日。從龍宮出。受八分相應優波婆娑。
㈡有卵生龍半月八日。每從宮出來至人間。求受八支近住齋戒。
◤sucarimātraṃ tat teṣām, na saṃvaraḥ / [S514]
㈠此行但是善行。於彼無護故。
㈡此得妙行。非得律儀。
★◤sucaritamātraṃ tatteṣāṃ na saṃvaraḥ / tasmādevamanuṣyāṇāmeva saṃvaraḥ / tatra punaḥ[226|22]
①su carita mātram tat teṣām na saṃvaras
③དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་མ་བུ་ཞེ་ན། ཡིན་ནོ་།།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས།དགེ་སློང་དག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀླུ་ནི་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཀྱི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་གནས་ནས་བྱུང་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་བསྙེན་གནས་ལ་ཉེ་བར་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①tasmāt eva manuṣyāṇām eva saṃvaras
③དེ་ལྟ་བས་ན་སྡོམ་པ་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཁོ་ན་བུ་ཞེ་ན། ཡིན་ནོ་།། ལ་ཡོད་དོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་སྡོམ་པ་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དོ། །
★◤ 【nṛṇāṃ trayaḥ // VAkK_4.43 //】[226|23]
①tatra punar nṛṇām trayas
㈢དེ་ལ་ཡང་མི་རྣམས་ལ་གསུམ་མོ། །
◤tasmādeva manuṣyāṇāmeva saṃvaraḥ / [S514]
㈠是故唯於人天道有護。
㈡是故律儀唯人天有。
◤tatra punaḥ-- nṛṇāṃ trayaḥ // 43 // [S514]
㈠復於中〔偈曰〕：【人具三】。
㈡ 【唯人具三種】〖44_4_d〗
★◤manuṣyāṇāṃ sarve trayaḥ prātimokṣādisaṃvarāḥ saṃvidyante / [226|24]
♂sucaritamātraṃ tatteṣāṃ na saṃvaraḥ /
◤manuṣyāṇāṃ sarve trayaḥ prātimokṣādisaṃvarāḥ saṃvidyante // 43 // [S514]
㈠釋曰。人道中一切三護皆具有。謂波羅提木叉等三護。
㈡然唯人具三種律儀。謂別解脫靜慮無漏。
①manuṣyāṇām sarve trayas prātimokṣa ādi saṃvarās saṃvidyante
㈢མི་རྣམས་ལ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ། །
★◤ 【kāmarūpajadevānāṃ dhyānajaḥ 】[226|25]
♂tasmādeva manuṣyāṇāmeva saṃvaraḥ / ♂tatra punaḥ nṛṇāṃ trayaḥ //43// manuṣyāṇāṃ sarve trayaḥ prātimokṣādisaṃvarāḥ saṃvidyante /
①kāmarūpa ja devānām dhyāna jas
③འདོད་དང་གཟུགས་སྐྱེས་ལྷ་རྣམས་ལ་།། བསམ་གཏན་སྐྱེས་ཡོད་།
㈢འདོད་དང་གཟུགས་སྐྱེས་ལྷ་རྣམས་ལ། །བསམ་གཏན་སྐྱེས་ཡོད། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ:ནི་འདོད་པ་དང་〖PN-འདོད་པ་དང་།〗གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་བའི་ལྷ་〖PNཔ།〗རྣམས་ལ་ཡོད་ཀྱི་གོང་ན་ནི་མེད་དོ། །
◤kāmarūpajadevānāṃ dhyānajaḥ,[S514]
㈠〔偈曰〕：【生欲色界天 定護】。
㈡ 【生欲天色界_a 有靜慮律儀】〖45_4_b〗
★◤dhyānasaṃvaraḥ kāmarūpadhātūpapannānāṃ devānāmurdhvaṃ nāsti / [226|26]
♂kāmarūpajadevānāṃ dhyānajaḥ dhyānasaṃvaraḥ kāmarūpadhātūpapannānāṃ devānāmūrdhvaṃ nāsti /
◤dhyānasaṃvaraḥ kāmarūpadhātūpannānāṃ devānāmūrdhvaṃ nāsti / [S514]
㈠釋曰。若諸天生欲色界。有定生護。於上界則無。
㈡若生欲天及生色界。皆容得【有靜慮律儀】〖45_4_b〗。生無色界彼必非有。無漏律儀亦在無色。
①dhyāna saṃvaras kāmarūpa dhātu upapannānām devānām urdhvam na asti
③བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་བའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཡོད་ཀྱི་གོང་ན་ནི་མེད་དོ་།།
★◤ 【anāsravaḥ punaḥ /】[226|27]
♂anāsravaḥ punaḥ{4. MS. punardhānā |} /
①anāsravas punar
③ཟག་མེད་ནི་།
㈢ཟག་མེད་ནི།〖PNལ།〗 བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་〖PN+ཅན་དང་།〗འདུ་ཤེས་མེད〖PNཔའི།〗། སེམས་ཅན་〖PN+དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས།〗མ་གཏོགས་〖PN+པ།〗གཟུགས་མེད:ནའང་། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདོད་〖PN-ནའང་།ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདོད།〗པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་ལ་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་〖PN-ཡང་ཡོད་ལ་བསམ་གཏན་……རྣམས་ལ་ཡང་།〗ཡོད་དེ། དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗ནི་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་〖PN-དུ།〗གྱུར་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤anāsravaḥ punaḥ / [S514]
★◤ 【dhyānāntarāsaṃjñisattvavarjyānāmapyarūpiṇām // VAkK_4.44 //】[227|01]
♂@227 dhyānāntarāsaṃjñisattvavarjyānāmapyarūpiṇām //44//
①dhyāna antarā saṃjñi sattva varjyānām api arūpiṇām
③བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་འདུ་ཤེས་མེད་།། སེམས་ཅན་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་ནའང་།།
㈢ལས་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པས་འདི་མན་ཆད་ནི་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ལས་རྣམས་བཤད་པར་བརྩམ་མོ། །
◤dhyānāntarāsaṃjñisattvavarjyānāmapyarūpiṇām // 44 // [S514]
㈠〔偈曰〕：【復無流 除中定無想 天及無色界】。
㈡【無漏并無色_c 除中定無想】〖45_4_d〗
★0◤anāsravasaṃvarastu kāmarūpadhātūpapannānāmapyasti dhyānāntarikāsaṃjñisatvopapannānvarjayitvā / [227|02-]
◤anāsravasaṃvarastu kāmarūpadhātūpapannānāmapyasti dhyānāntarikāsaṃjñisattvopapannān varjayitvā / [S514]
㈠釋曰。無流護生欲色界天有。除中間定無想天及無色界。
㈡謂若生在欲界天中及生色界中。除中定無想，皆容得有無漏律儀。
★★◤ārūpyopapannānāmapi teṣāṃ tu samanvāgamato 'sti na saṃmukhībhāvataḥ / [227|03]
♂ārūpyopapannānāmapi teṣāṃ tu samanvāgamato{1. MS. samanvāgato |} ‘sti na saṃmukhībhāvataḥ /
◤ārūpyopapannānāmapi teṣāṃ tu samanvāgamato 'sti, na sammukhībhāvataḥ // 44 // [S514]
㈠若生無色界諸天。由至得有定護及無流護。不由現前有。
㈡生無色中唯得成就以無色故必不現起。
①anāsrava saṃvaras tu kāmarūpa dhātu upapannānām api asti dhyāna antarikā saṃjñi satva upapannānvarjayitvā ārūpya upapannānām api teṣām tu samanvāgamatas sti na saṃmukhībhāvatas
③ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་ལ་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★★◤ataḥ paramidānīṃ karmanirdeśādhikārātsūtrīddiṣṭānāṃ karmaṇāṃ nirdeṣa ārapsyate / [227|04]
♂ataḥ paramidānīṃ karmanirdeśādhikārātsūtroddiṣṭānāṃ karmaṇāṃ nirdeśa ārapsyate /
◤ataḥ paramidānīṃ karmanirdeśādhikārāt sūtroddiṣṭānāṃ karmaṇāṃ nirdeśa ārapsyate—[S514]
㈠從此向後。由依分別說業故。如經中略說業。今當廣分別說
㈡因辯諸業性相不同。當釋經中所摽諸業。且經中說。
①atas param idānīm karma nirdeśa adhikārāt sūtrī ddiṣṭānām karmaṇām nirdeṣas ārapsyate
③དེ་དག་གིས་ནི་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ལས་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པས་འདི་མན་ཆད་ནི་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ལས་རྣམས་བཤད་པར་བརྩམ་མོ་།།
★◤trīṇi karmāṇi / kuśalaṃ karmākuśalamavyākṛtaṃ kameti / tatra[227|05]
♂trīṇi karmāṇi / kuśalaṃ karmākuśalamavyākṛtaṃ karmeti /
◤trīṇi karmāṇi-- kuśalaṃ karma, akuśalam, avyākṛtaṃ karmeti / [S514]
㈠業有三種。謂善惡無記。
㈡業有三種。善惡無記。
①trīṇi karmāṇi
③ལས་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢ལས་ནི་གསུམ་སྟེ། ལས་དགེ་བ་དང་ལས་〖PN-ལས།〗མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་ལ། ལས་བདེ་མི་བདེ་དང་གཞན་ནི། །དགེ་དང་མི་དགེ་ནི་〖PNདང་།〗གཞན་ཡིན། །འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ལས་བདེ་བ་ནི་དུས་རེ་ཞིག་དང་། གཏན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①kuśalam karma akuśalam avyākṛtam kama iti tatra
③ལས་དགེ་བ་དང་ལས་མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་ལ་།
★◤ 【kṣemākṣemetaratkarma kuśalākuśaletarat /】[227|06]
♂tatra kṣemākṣemetaratkarma kuśalākuśaletarat /
①kṣemākṣema itarat karma kuśala akuśala itarat
③ལས་བདེ་མི་བདེ་དང་གཞན་ནི་།། དགེ་དང་མི་དགེ་ནི་གཞན་ཡིན་།།
㈢མི་དགེ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་〖PNགི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །
◤tatra[S514]
◤kṣemākṣemetarat karmaṇāṃ nirdeśa ārapsyate trīṇi karmāṇi kuśalaṃ karma akuśalam avyākṛtaṃ karmeti / [S514]
◤tatra[S514]
◤kṣemākṣemetarat karma kuśalākuśaletarat / [S514]
㈠此中〔偈曰〕：【平不平異業 善不善異二】。
㈡其相云何。頌曰 【安不安非業_a 名善惡無記】〖46_4_b〗
★0◤idaṃ kuśalādīnāṃ lakṣaṇam / [227|07]
◤idaṃ kuśalādīnāṃ lakṣaṇam / [S514]
㈠釋曰。此是善等相。
㈡論曰。如是名為善等業相。
①idam kuśala ādīnām lakṣaṇam
③འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ་།
★0◤kṣemaṃ karma kuśalaṃ yadiṣṭavipākaṃ nirvāṇaprāpakaṃ ca duḥkhaparitrāṇāt / [227|07-]
◤kṣemaṃ karma kuśalam, yadiṣṭavipākaṃ nirvāṇaprāpakaṃ ca; duḥkhaparitrāṇāt / [S514]
㈠若業平安立為善。若果報可愛。若能令至涅槃。是名平安。暫永二時能救濟苦故。
㈡謂安隱業說名為善。能得可愛異熟涅槃。暫永二時濟眾苦故。
①kṣemam karma kuśalam yat iṣṭa vipākam nirvāṇa prāpakam ca duḥkha paritrāṇāt
③ལས་བདེ་བ་ནི་དུས་རེ་ཞིག་དང་། གཏན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།། མི་དགེ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤tatkālamatyantaṃ ca akṣemamakuśalaṃ kṣemapratidvandvabhāvena yasyāniṣṭo vipākaḥ / [227|08-]
♂tatkālamatyantaṃ ca akṣemamakuśalaṃ kṣemapratidvaṃdvabhāvena yasyāniṣṭo vipākaḥ /
◤tatkālamatyantaṃ ca akṣemamakuśalam, kṣemapratidvandvabhāvena yasyāniṣṭo vipākaḥ / [S514]
㈠若不平安。說名不善。為對治平安故。若業果報。非可愛及能障解脫。
㈡不安隱業名為不善。由此能招非愛異熟。
①tad kālam atyantam ca akṣemam akuśalam kṣema pratidvandva bhāvena yasya aniṣṭas vipākas
③གང་གིས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ་།།
★0◤tābhyāmitaratkarma naiva kṣemaṃ nākṣemaṃ yattatkuśalākuśalābhyāmitarat veditavyam / [227|09-]
◤tābhyāmitarat karma naiva kṣemaṃ nākṣemam,[S514]
㈠異前二業。非平安非非平安故。
㈡與前安隱性相違故。
①tābhyām itarat karma na eva kṣemam na akṣa imam yat tat kuśala akuśalābhyām itarat veditavyam
㈢དེ་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ལས་གཞན་པ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་བདེ་བ་{192a}ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་གཞན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། །
◤yattat kuśalākuśalābhyāmitarad veditavyam / [S514]
㈠是故應知。非善非非善。
㈡非前二業立無記名。
★◤avyākṛtamityarthaḥ / punaḥ[227|10]
♂avyākṛtamityarthaḥ /
◤avyākṛtamityarthaḥ / [S514]
㈠此言何義。以無記為義。
㈡不可記為善不善故。
①avyākṛtam iti arthas
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
㈢ཡང་། བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན་མི་། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ལ་སོགས་གསུམ། །ལས་ནི་གསུམ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བའོ། །
①punar
③ཡང་།
★◤ 【puṇyāpuṇyamaviñjaṃ ca sukhavedyādi ca trayam // VAkK_4.45 //】[227|11]
♂punaḥ puṇyāpuṇyamaniñjaṃ ca sukhave-[ 31a 12A1. VIII ] dyādi ca trayam //45//
①puṇya apuṇyam aviñjam ca sukha vedya ādi ca trayam
③བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན་མི་གཡོ་།། བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ལ་སོགས་གསུམ་།།
◤punaḥ--[S514]
㈠復次
㈡又經中說。業有三種。福非福等。其相云何。
◤puṇyāpuṇyamaniñjaṃ ca sukhavedyādi ca trayam // 45 // [S514]
㈠〔偈曰〕：【福非福不動 苦受等復三】。
㈡頌曰 【福非福不動】〖46_4_c〗
D3697 🈪དེ་ཉིད་〖PNགཉིས།〗ལས་གཞན་པ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་གཞན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
🈪ཡང་། བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན་མི་། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ལ་སོགས་གསུམ། །ལས་ནི་གསུམ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བའོ། །
★◤trīṇī karmāṇi puṇyamapuṇyamāneñjaṃ ca / punaḥ trīṇi / [227|12]
♂trīṇi karmāṇi puṇyamapuṇyamāneñjaṃ{2. Y. explains two spellings of this word viz. ānejya and āniṃjya |} ca / ♂punaḥ trīṇi /
◤trīṇi karmāṇi-- puṇyam, apuṇyam, āniñjyaṃ ca / [S514]
㈠釋曰。復有三業。謂福德業。非福德業。不動業。
①trīṇī karmāṇi puṇyam apuṇyamāneñjam ca
③ལས་ནི་གསུམ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བའོ་།།
①punar trīṇi
③ཡང་གསུམ་སྟེ་།
㈢ཡང་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ། །
★◤sukhavedanīyaṃ karma duḥkhavedanīyamaduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca / [227|12-]
♂sukhavedanīyaṃ karma duḥkhavedanīya- maduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca /
◤punastrīṇi-- sukhavedanīyaṃ karma, duḥkhavedanīyaṃ, karma duḥkhavedanīyam aduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca // 45 // [S514]
㈠復有三業。謂有樂受業。有苦受業。有不樂不苦受業。
◤[S515]
◤tatra tāvat—[S515]
★◤tatra tāvat[227|13]
①sukha vedanīyam karma duḥkha vedanī yam aduḥkha asukha vedanīyam ca tatra tāvat
③བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ་།།
◤kāmadhātau śubhaṃ karma puṇyam āniñjyam ūrdhvajam / [S515]
㈠此中〔偈曰〕：【欲善業福德】。2〔偈曰〕：【上界善不動】。
㈡【欲善業名福〖46_4_d〗 不善名非福_a 上界善不動】〖47_4_b〗D3698 🈪ཡང་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ། །
D3699 🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག བསོད་ནམས་འདོད་ཁམས་〖PN-འདོད་ཁམས།〗དགེ་བའི་ལས། །མི་གཡོ་གོང་མ་ལས་སྐྱེས་པའི། །དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་དགེ་བ་ནི་མི་་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【kāmadhātau śubhaṃ karma puṇyamāneñjamūrdhvajam /】[227|14]
♂tatra tāvat kāmadhātau śubhaṃ karma puṇyamāneñjamūrdhvajam{3. G. ānijyam |} /
①kāmadhātau śubham karma puṇyamāna iñjam ūrdhvajam
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་བསོད་ནམས་འདོད་ཁམས་དགེ་བའི་ལས་།། མི་གཡོ་གོང་མ་ལས་སྐྱེས་པའི་།།
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག བསོད་ནམས་འདོད་ཁམས་〖PN-འདོད་ཁམས།〗དགེ་བའི་ལས། །མི་གཡོ་གོང་མ་ལས་སྐྱེས་པའི། །དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་དགེ་བ་ནི་མི་་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤śubhamiti vartate / rūpārūpyāvacaraṃ kuśalaṃ karmāneñjam / [227|15]
◤‘śubham’ iti vartate / [S515]
㈠1釋曰。於欲界善業。由能清淨故。由能數引可愛報故。說名福德。
㈡論曰。欲界善業說名為福。招可愛果益有情故。諸不善業說名非福。招非愛果損有情故。
①śubham iti vartate
③དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①rūpārūpya avacaram kuśalam karma aneñjam
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་དགེ་བ་ནི་མི་གཡོ་བ་ཡིན་ནོ་།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་།
◤rūpārūpyāvacaraṃ kuśalaṃ karma āniñjam / [S515]
①rūpa-ārūpya-avacaraṃ kuśalaṃ karma āniñjam āniñjya
㈠釋曰。色界無色界善業。說名不動
㈡上二界善說名不動。
★0◤nanu ca trīṇi dhyānāni señjitānyuktāni bhagavatā / [227|15-]
◤nanu ca trīṇi dhyānāni señjitānyuktāni bhagavatā—[S515]
㈠為不爾耶。佛世尊說。三定有動。
㈡豈不世尊說下三定皆名有動。
D3700 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདི་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་འདིར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཡོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པོ་གཡོ་བ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
★◤“yadatra vitarkitaṃ vicāritamidamatrāryā iñjitamityāhurityevamādi / [227|16-]
♂“yadatra vitarkitaṃ vicāritamidamatrāryā iñjitamityāhurityevamādi{4. MS. drops va / Y. puts ityevamādi after vicāritam |} /
◤“yadatra vitarkitaṃ vicāritamidamatrāryā iñjatamityāhuḥ” ityevamādi?[S515]
㈠於中是覺是觀。所餘諸行。諸聖說名動。廣說如經。
㈡聖說此中有尋伺等名為動故。
①nanu ca trīṇi dhyānāni sa iñjitāni uktāni bhagavatā yat atra vitarkitam vicāritam idam atra āryās iñjitam iti āhus iti evamādi
③འདི་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་འདིར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཡོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པོ་གཡོ་བ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདི་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་འདིར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཡོ་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པོ་གཡོ་བ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ལས་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་དུ་〖PN-དུ།〗གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི། དེ་དག་ནི་མི〖PN-མི།〗་གཡོ་འི་མདོ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ལས་བརྩམས་ཏེ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་སོ། །
★◤samādau sāpakṣālatāṃ teṣāmadhikṛtyaivamuktam / [227|17]
♂samādhau{5. MS. samādho |} sāpakṣālatāṃ{6. MS. sāpakṣalatāṃ |} teṣāmadhikṛtyaivamuktam{7. D. samādhyāpakṣālāsteṣāṃ saṃdhāyai...|} /
◤samādhau sāpakṣālatāṃ teṣāmadhikṛtyaivamuktam / [S515]
㈠約彼定有過失。故說如此。
㈡由下三定有尋伺等災患未息故立動名。
🈪དེ་དག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ལས་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་དུ་〖PN-དུ།〗གསུངས་པར་ཟད་ཀྱི།
①samādau sa apakṣāla tām teṣām adhikṛtya evam uktam
③དེ་དག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ལས་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་དུ་གསུངས་པར་ན། ཟད་ཀྱི་།
★★◤āniñjānyapi tu tānyuktānyāniñjasūtre / [227|18]
♂āniñjānyapi{8. D. anejyā... |} tu tānyuktānyāniñjasūtre /
◤āniñjyāny api tu tānyuktāny āniñjyasūtre āniñjyapratyayagāminīṃ pratipadamārabhya / [S515]
①āniñjyāny api tu tāni uktāni āniñjya-sūtre āniñjyapratyayagāminīṃ pratipadamārabhya|
㈠是三定等。於不動經中。約能成不動善緣道。或說名不動。
㈡不動經中據能感得不動異熟說名不動。
🈪དེ་དག་ནི་མི་གཡོ་འི་མདོ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ལས་བརྩམས་ཏེ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་སོ། །
★◤āniñjasaṃpreyagāminīṃ pratipadamārabhya / [227|18-]
♂āniñjasaṃpreyagāminīṃ{9. Y. (N) adopts āniṃjyapratyayagāminīm / ♂ but his MSS. also read āniṃjyasaṃpreyagāminīm / ♂ (See his note) |} pratipadamārabhya /
①āniñjāni api tu tāni uktān yān iñja sūtre āniñja saṃpreya gāminīm pratipadam ārabhya
③དེ་དག་ནི་མི་གཡོ་བའི་མདོ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ལས་བརྩམས་ཏེ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་སོ་ན། ཟད་ཀྱི་།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ señjitamevānyatrāniñjamuktam / [227|19]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ señjitamevānyatrāniñjyamuktam?[S515]
㈠復有何因。此定實有動。有時說為不動。
㈡如何有動定招無動異熟。雖此定中有災患動。
D3701 🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་གཞན་〖PNཡིན་བཞིན།〗དུ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་ཤེ་ན།
①kim punar kāraṇam sa iñjitam eva anyatra aniñjam uktam
③།། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་གཞན་དུ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་ཤེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་གཞན་〖PNཡིན་བཞིན།〗དུ་མི་གཡོ་བར་གསུངས་ཤེ་ན། གང་ཕྱིར་ས་ནི་དེ་དག་ཏུ། །ལས་རྣམས་སྨིན་ཕྱིར་མི་གཡོའི་ཕྱིར། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【tadbhūmiṣu yataḥ karmavipākaṃ prati neñjati // VAkK_4.46 //】[227|20]
♂tadbhū miṣu yataḥ karmavipākaṃ prati neñjati //46//
①tat bhūmiṣu yatas karma vipākam prati na iñjati
③གང་ཕྱིར་ས་ནི་དེ་དག་ཏུ་།། ལས་རྣམས་སྨིན་ཕྱིར་མི་གཡོའི་ཕྱིར་།།
◤tadbhūmiṣu yataḥ karmavipākaṃ prati neñjati // 46 // [S515]
㈠〔偈曰〕：【由業於自地 約報不可動】。
㈡【約自地處所_c 業果無動故】〖47_4_d〗
🈪གང་ཕྱིར་ས་ནི་དེ་དག་ཏུ། །ལས་རྣམས་སྨིན་ཕྱིར་མི་གཡོའི་ཕྱིར། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kāmāvacaraṃ hi vipākaṃ prati kampate / kathaṃ kampate / avyavasthānāt / [227|21]
♂kāmāvacaraṃ hi karma vipākaṃ prati kampate / ♂kathaṃ kampate / ♂avyavasthānāt /
◤kāmāvacaraṃ hi karma vipākaṃ prati kampate / [S515]
㈠釋曰。若欲界業。約果報有動義。
㈡而業對果非如欲界有動轉
D3702 🈪ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ལ། ལྷའི་རིས་གཞན་པ་ཡང་ལྷའི་རིས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ།
①kāma avacaram hi vipākam prati kampate
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤kathaṃ kampate? avyavasthānāt / [S515]
㈠云何動報。於處無定故。
㈡故立不動名。
★◤anyagati kamapi hyanyasyāṃ gatau vipacyate / [227|21-]
♂anyagatikamapi hyanyasyāṃ gatau vipacyate /
◤anyagatikamapi hyanyasyāṃ gatau vipacyate / [S515]
㈠是業已感別道。於餘道亦得熟。
㈡謂欲界中餘趣處業。
①katham kampate avyavasthānāt anyagati kam api hi anyasyām gatau vipacyate
③ཇི་ལྟར་གཡོ་ཞེ་ན་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ལ་།
㈢ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ལ། ལྷའི་རིས་གཞན་པ་ཡང་ལྷའི་རིས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བོད་ཚོད་དང་སྟོབས་དང་〖PN+སྟོབས་དང་།〗ཁ་དོག་དང་བདེ་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རེས་འགའ་རྐྱེན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤anyadevanaikāyikaṃ cānya devanikāye / [227|22]
♂anyadevanaikāyikaṃ cānya{10. D. cānyatra |} devanikāye /
◤anyadeva naikāyikaṃ cānyadeva nikāye / [S515]
㈠復有業已感別天聚同分。於餘天聚同分亦得熟。
㈡由別緣力異趣處受。
①anya deva naikāyikam ca anya deva nikāye
③ལྷའི་རིས་གཞན་པ་ཡང་ལྷའི་རིས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤yadeva hi pramāṇabalavarṇakarmānyabhūmika sukhabhogādi saṃvartanīyaṃ karma deveṣu vipacyate tadeva kadācidanyapratyayavaśānmanuṣyatiryakapreteṣu vipacyate / [227|22-]
♂yadeva hi pramāṇavala- varṇakarmānyabhūmika{11. D. omits karmmānyabhūmika |}sukhabhogādi saṃvartanīyaṃ karma deveṣu vipacyate{12. D. vipacyeta |} tadeva kadācidanyapratyaya- vaśānmanuṣyatiryakpreteṣu vipacyate /
◤yadeva hi pramāṇabalavarṇakarmānyabhūmikasukhabhogādi saṃvartanīyaṃ karma deveṣu vipacyate,[S515]
㈠何以故。是業能感量力色樂欲塵等。於天上應熟。
㈡以或有業能感外內財位形量色力樂等。於天等中此業應熟。
🈪བོད་ཚོད་དང་སྟོབས་དང་〖PN+སྟོབས་དང་།〗ཁ་དོག་དང་བདེ་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རེས་འགའ་རྐྱེན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①yat eva hi pramāṇa bala varṇa karma anya bhūmika sukha bhoga ādi saṃvartanīyam karma deveṣu vipacyate tat eva kadācid anya pratyaya vaśāt manuṣyavipacyate
③བོང་ཚོད་དང་སྟོབས་དང་ཁ་དོག་དང་བདེ་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རེས་འགའ་རྐྱེན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དགས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤tadeva kadācidanyapratyayavaśānmanuṣyatiryakpreteṣu vipacyate / [S515]
㈠此業有時。由隨別緣。於人畜生鬼神道中熟。
㈡由別緣力所引轉故。於人等中此業便熟。
★◤rūpārūpyāvacaraṃ tu karmānyabhūmikamanyasyāṃ bhūmau vipaktuṃ na jātūtsahate / [227|24-]
♂rūpārūpyāvacaraṃ tu karmānyabhūmikamanyasyāṃ bhūmau vipaktuṃ @228 na jātūtsahate /
◤rūpārūpyāvacaraṃ tu karmānyabhūmikamanyasyāṃ bhūmau vipaktuṃ na jātūtsahate / [S515]
㈠若色無色界業。於餘地無因緣得熟。
㈡色無色界餘地處業。無容轉令異地處受。
D3703 🈪གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ནི་ས་གཞན་ལས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ནམ་ཡང་མི་ནུས་སོ། །
①rūpārūpya avacaram tu karma anyabhūmikam anyasyām bhūmau vipaktum na jātu utsahate
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ནི་ས་གཞན་ལས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ནམ་ཡང་མི་ནུས་སོ། །
★0◤tasmādvyavasthitavipākatvādāneñjamityucyate / [227|25-228|01]
①tasmāt vyavasthita vipāka tva ādāneñjam iti ucyate
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་ ****[@192b]**** ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་{192b}པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
◤tasmād vyavasthitavipākatvād ‘āneñjyam’ ityucyate / [S515]
㈠由果報於處定故。是故說名不動。
㈡業果處定立不動名。
★★◤apuṇyaṃ tu karmākuśalamiti prasiddhaṃ loke / [228|01]
♂apuṇyaṃ tu karmākuśalamiti prasiddhaṃ [ 31b. 12B1. VII ] loke /
◤apuṇyaṃ tu karmākuśalamiti prasiddhaṃ loke / [S515]
㈠非福業者。於世間明了。
★◤yaśca lokato 'rthaḥ prasiddhaḥ kiṃ tatra yatnena / kṛtaḥ puṇyādīnāṃ karmaṇāṃ nirdeśaḥ / [228|02]
♂yaśca lokato 'rthaḥ prasiddhaḥ kiṃ tatra yatnena{1. MS. yatnenaṃ |} /
◤yaś ca lokato 'rthaḥ prasiddhaḥ, kiṃ tatra yatnena! // 46 // [S515]
㈠謂非善若義世間所成。於中何須作功用。
①apuṇyam tu karma akuśalam iti prasiddham loke yas ca lokatas arthas prasiddhas kim tatra yatnena
③བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་མི་དགེ་བའོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་བས་འཇིག་རྟེན་ལས་གྲགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འབད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་།
㈢བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་མི་དགེ་བའོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་〖PNན།〗གྲགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འབད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །
①kṛtas puṇya ādīnām karmaṇām nirdeśaḥ
③བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་བསྟན་ཟིན་ཏོ་།།
◤kṛtaḥ puṇyādīnāṃ karmaṇāṃ nirdeśaḥ // [S515]
㈠分別說福德等業已。
★◤sukhavedanīyādīnāṃ kartavyaḥ / sa eṣa kriyate / [228|03]
♂kṛtaḥ puṇyādīnāṃ karmaṇāṃ nirdeśaḥ /
◤sukhavedanīyādīnāṃ kartavyaḥ / [S515]
㈠有樂受等業今當說。
㈡又經中說。業有三種。順樂受等。其相云何。
①sukha vedanīya ādīnām kartavyas sas eṣa kriyate
㈢བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་དེ་ཙམ་〖PNལ་བརྩམ།〗མོ། །
★◤ 【sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyāt 】[228|04]
♂sukhavedanīyādīnāṃ kartavyaḥ / ♂sa eṣa kriyate /
①sukha vedyam śubham dhyānāt ātṛtīyāt
③བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ་།། བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་།
㈢བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་གྱིས་〖PNགྱི།〗ལས་དགེ་བ་ནི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་བདེ་བའི་ཚོར་བའི་ས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་མོ། །
◤sa eṣa kriyate—[S515]
◤sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyāt,[S515]
㈠〔偈曰〕：【樂善至三定】。
㈡頌曰 【順樂苦非二_a 善至三順樂】〖48_4_b〗
★◤kuśalaṃ karma sukhavedanīyaṃ yāvat tṛtīyāddhyānāt / [228|05]
♂sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyāt kuśalaṃ karma sukhavedanīyaṃ yāvat tṛtīyāddhyānāt /
◤kuśalaṃ karma sukhavedanīyaṃ yāvat tṛtīyād dhyānāt / [S515]
㈠釋曰。若業是善。說於樂受好。此業乃至三定。
㈡論曰。諸善業中始從欲界至第三靜慮名順樂受業。
①kuśalam karma sukha vedanīyam yāvat tṛtīyāt dhyānāt
③བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་གྱིས་ལས་དགེ་བ་ནི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་བདེ་བའི་ཚོར་བའི་ས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་།
★0◤eṣā hi bhūmiḥ sukhāyā vedanāyā yaduta kāmadhātustrīṇi ca dhyānāni / [228|05-]
◤eṣā hi bhūmiḥ sukhāyā vedanāyā yaduta kāmadhātustrīṇi ca dhyānāni / [S515]
㈠何以故。樂受地但極於此。是故欲界及三定是彼地。
㈡以諸樂受唯至此故。諸不善業名順苦受。
①eṣā hi bhūmis sukhāyās vedanāyās yat uta kāmadhātus trīṇi ca dhyānāni
③འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་མོ་;། དེ་ཡན་ཆད་།
★★◤ 【ataḥ param 】[228|07]
♂ataḥ param /
◤[S516]
★◤ 【aduḥkhāsukhavedyaṃ tu 】[228|08]
♂aduḥkhāsukhavedyaṃ tu śubhamiti vartate /
◤ataḥ param / [S516]
◤aduḥkhāsukhavedyaṃ tu,[S516]
㈠過此〔偈曰〕：【向上善非二】。
㈡ 【上善順非二】〖48_4_d〗
◤‘śubham’ iti vartate / [S516]
★◤śubhamiti vartate / [228|09]
①atas param aduḥkha asukha vedyam tu śubham iti vartate
③སྡུག་མིན་བདེ་མིན་མྱོང་འགྱུར་བ་།།
★◤tṛtīyadhyānāt pareṇa kuśalaṃ karmāduḥkhāsukhavedanīyaṃ sukhaduḥkhavedanā 'bhāvāt / [228|09-]
♂tṛtīyadhyānāt pareṇa kuśalaṃ karmāduḥkhāsukhavedanīyaṃ sukhaduḥkhavedanā'bhāvāt /
◤tṛtīyadhyānāt pareṇa kuśaleṃ karmāduḥkhāsukhavedanīyam; sukhaduḥkhavedanābhāvāt / [S516]
㈠釋曰。過第三定向上。一切善業。於不苦不樂好。於中無苦樂果報故。
㈡過三靜慮上地諸善業。說名為順不苦不樂受。此上都無苦樂受故。
①tṛtīya dhyānāt pareṇa kuśalam karma aduḥkha asukha vedanīyam sukha duḥkha vedanā bhāvāt
③བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ཡན་ཆད། སྡུག་མིན་བདེ་མིན་མྱོང་འགྱུར་བ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【duḥkhavedyamihāśubham // VAkK_4.47 //】[228|11]
♂duḥkhavedyamihāśubham //47//
①duḥkha vedyam iha aśubham
③སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་འདིའི་མི་དགེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་འདིའི་མི་དགེ། ལས་མི་དགེ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ། །
◤duḥkhavedyamihāśubham // 47 // [S516]
㈠〔偈曰〕：【於欲界惡業 立名有苦受】。
㈡【諸不善順苦】〖48_4_c〗
★0◤akuśalaṃ karma duḥkhavedanīyam / ihagrahaṇaṃ kāmadhātāveva tadbhāvajñāpanārtham / [228|12]
◤akuśalaṃ karma duḥkhavedanīyam / ihagrahaṇaṃ kāmadhātāveva tadbhāvajñāpanārtham / [S516]
㈠釋曰。欲界言。為顯唯於欲界有。餘處定無。
㈡非此諸業唯感受果。
①akuśalam karma duḥkha vedanīyam
③ལས་མི་དགེ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ་།།
①ihagrahaṇam kāmadhātau= eva tad bhāva jñāpana artham
㈢འདིའི་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ན་དེ་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤na caiṣāṃ vedanaiva phalam / [228|12-]
◤na caiṣāṃ vedanaiva phalam / [S516]
①na ca eṣāṃ vedanā eva phalam |
㈠此等業不但受為果報。
㈡應知亦感彼受資糧。
①na ca eṣām vedanā eva phalam
㈢འདི་དག་གི་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ནི་མ་ཟད་དོ། །
★0◤kiṃ tarhi / sasaṃbhārā / [228|13]
◤kiṃ tarhi? sasambhārā // 47 // [S516]
㈠受資糧亦是果報。
㈡受及資糧此中名受。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཚོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
①sa saṃbhārā
③ཚོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【adho 'pi madhyamastyeke /】[228|14]
♂adho 'pi madhyamastyeke anye punarāhuḥ /
①adhas api madhyam asti eke
③འོག་ནའང་བར་མ་ཡོད་དོ་ཞེས་།།
㈢འོག་ནའང་བར་མ་ཡོད་དོ་ཞེས། །ཁ་ཅིག་ཟེར་ཏེ། གཞན་དག་ན་རེ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་མན་ཆད་ན་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤adho 'pi madhyamastyeke,[S516]
㈠〔偈曰〕：【餘說下有中】。
㈡【餘說下亦有】〖49_4_a〗
★◤anye punarāhuḥ tadetanmadhyamaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmoktametaccaturthadhyānādadho 'pyasti / [228|15]
♂tadetanmadhyamaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmoktametaccaturthadhyānādadho 'pyasti /
◤anye punarāhuḥ--[S516]
㈠釋曰。有師說。
㈡有餘師說。
①anye punar āhus tat etad madhyama duḥkha asukha vedanīyam karma uktam etat caturtha dhyānāt adhas apyasti
③ཁ་ཅིག་ཟེར་ཏེ། གཞན་དག་ན་རེ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་མན་ཆད་ན་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤tadetanmadhyamaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmoktam,[S516]
㈠是中業能感不苦不樂受。
◤etaccaturthadhyānādadho 'pysti / [S516]
㈠從第四定以上有。於下地亦有。
㈡下諸地中亦有第三順非二業。
★0◤kiṃ kāraṇam / [228|16]
◤kiṃ kāraṇam?[S516]
㈠何因知有。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་རྣམ་སྨིན་ལས། །དེ་ལྟར་〖PNལྟ།〗མ་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པའམ། ལས་གང་གིས་ཀྱང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ 【dhyānāntaravipākataḥ /】[228|17]
①dhyāna antara vipākatas
③བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་རྣམ་སྨིན་ལས་།།
◤dhyānāntaravipākataḥ / [S516]
㈠〔偈曰〕：【中間定報故】。
㈡【由中招異熟】〖49_4_b〗 由中定業招異熟故。
★0◤itarathā hi dhyānāntarakarmaṇo vipāko na syāddhyānāntaraṃ vā kasyacitkarmaṇaḥ / [228|18]
◤itarathā hi dhyānāntarakarmaṇo vipāko na syād,[S516]
㈠釋曰。若不爾。中間定業應無果報。
㈡若異此者。中間定業應無異熟。
①itarathās hi dhyāna antara karmaṇas vipākas na syāt dhyāna antaram vā kasyacid karmaṇas
③དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པའམ། ལས་གང་གིས་ཀྱང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
◤dhyānāntare vā kasyacit karmaṇaḥ,[S516]
㈠或於中間定有別類業。
㈡或應無業。
★◤tatra sukhaduḥkhayorabhāvāt / [228|18-]
♂tatra sukhaduḥkhayo- rabhāvāt /
◤tatra sukhaduḥkhayorabhāvāt / [S516]
㈠於中無苦無樂故。
㈡以無苦樂異熟果故。
①tatra sukha duḥkhayos abhāvāt
③དེ་ན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★★◤dhyānāntarakarmaṇo dhyāna eva sukhendrīyaṃ vipāka ityeke / [228|19]
♂dhyānāntarakarmaṇo dhyāna eva sukhendriyaṃ vipāka ityeke /
◤dhyānāntarakarmaṇo dhyāna eva sukhendriyaṃ vipāka ityeke / [S516]
㈠中間定業。於定樂根是其報。餘師說如此。
㈡有餘師說。此業能感根本地中樂根異熟。
①dhyāna antara karmaṇas dhyānas eva sukha indrī iyam vipākas iti eke
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསམ་གཏན་ཀྱི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤naiva tasya vedanā vipāka ityapare / [228|19-]
◤naiva tasya vedanā vipāka ityapare / [S516]
㈠復有餘師說。此業決無定為報。
㈡有說。此業不感受果。
①na eva tasya vedanā vipākas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཚོར་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཚོར་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤tadetaducchāstram / [228|20]
◤tadetaducchāstram / [S516]
㈠此執與阿毘達磨藏相違。
㈡二說俱與本論相違。
①tat etat uccha astram
㈢འདི་ནི་བསྟན་བཅོས་དང་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ།
★◤śāstre hi paṭhitaṃ “syātkarmaṇaścaitasikyeva vedanā vipāko vipacyeta / [228|20-]
♂śāstre hi paṭhitaṃ “syātkarmaṇaścaitasikyeva vedanā vipāko vipacyeta /
◤śāstre hi paṭhitam—[S516]
㈠何以故。於彼藏有如此文。文言。
㈡故本論言。
①śāstre hi paṭhitam syāt karmaṇas caitasikyā iva vedanā vipākas vipacyeta
㈢བསྟན་བཅོས་ལས་ནི། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་རྣམ་{193a}པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དོ། །
★★◤syātkuśalasyāvitarkasya karmaṇa” iti / [228|21]
♂syātkuśalasyāvitarkasya karmaṇa” iti /
①syāt kuśalasya avitarkasya karmaṇas iti
㈢རྟོག་པ་མེད་པའི་ལས་བདག་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤“syāt karmaṇaś caitasikyeva vedanā vipāko vipacyeta / [S516]
㈠為有如此不。由此業以心法為體受。為此業熟果報不。
㈡頗有業感心受異熟非身耶。
★◤ 【apurvācaramaḥ pākastrayāṇāṃ ceṣyate yataḥ // VAkK_4.48 //】[228|22]
♂apūrvācaramaḥ pākastrayā[ 32a. 13A. I ]ṇāṃ ceṣyate yataḥ //48//
①apurvācaramas pākas trayāṇām ca iṣyate yatas
③སྔ་ཕྱི་མེད་གསུམ་སྨིན་འདོད་ཕྱིར་།།
㈢སྔ་ཕྱི་མེད་གསུམ་སྨིན་འདོད་ཕྱིར། །
◤syāt kuśalasyāvitarkasya karmaṇaḥ” iti // [S516]
㈠有。謂無覺善業。
㈡曰有。謂善無尋業。
◤[S517]
◤apūrvācaramaḥ pākastrayāṇāṃ ceṣyate yataḥ // 48 // [S517]
㈠〔偈曰〕：【無前後報熟 由佛說三業】。
㈡【又許此三業_c 非前後熟故】〖49_4_d〗
★★◤yataścoktaṃ sūtre “syāttrayāṇāṃ karmaṇāmapūrvācaramo vipāko vipacyeta / [228|23]
♂yataścoktaṃ sūtre{2. There are three letters on the top margin after yataśco not clear. These may be either ktaṃ sūtre (according to Paramartha) or ktaṃ śāstre (according to Huen Tsang). } “syāttrayāṇāṃ karmaṇāmapūrvācaramo vipāko vipacyeta /
◤yataś coktaṃ sūtre—[S517]
㈠釋曰。於經中由說此文。
㈡又本論說。
①yatas ca uktam sūtre syāt trayāṇām karmaṇām apūrvācaramas vipākas vipacyeta
㈢ཇི་ལྟར་ལས་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་ངམ[*དམ?]་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་གཟུགས་སོ། །
◤“syāt trayāṇāṃ karmaṇāmapūrvācaramo vipāko vipacyeta / [S517]
㈠有三業果報熟無前無後不。
㈡頗有三業非前非後受異熟耶。
★◤syātsukhavedanīyasya rūpaṃ duḥkhavedanīyasya cittacaittā dharmāḥ / [228|23-]
♂syātsukhavedanīyasya rūpaṃ duḥkhavedanīyasya cittacaittā{3. D. caitasikāḥ |} dharmāḥ /
◤syāt sukhavedanīyasya rūpaṃ duḥkhavedanīyasya cittecaittā dharmāḥ / [S517]
㈠有。有樂受業色熟為果報。有苦受業心及心法熟為果報。
㈡曰有。謂順樂受業色。順苦受業心心所法。
①syāt sukha vedanīyasya rūpam duḥkha vedanīyasya citta caittās dharmās
③ཡོད་དེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་གཟུགས་སོ་།། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
★◤aduḥkhāsukhavedanīyasya cittaviprayuktā” ityato 'pyastyaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmādhastāt / [228|24-]
♂aduḥkhāsukhavedanīyasya cittaviprayuktā” ityato 'pya- styaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmādhastāt /
◤aduḥkhāsukhavedanīyasya cittaviprayuktāḥ” iti,[S517]
㈠有不苦不樂受業非心相應法熟為果報。
㈡順不苦不樂受業心不相應行。乃至廣說。
①aduḥkha asukha vedanīyasya citta viprayuktās iti atas pyasti aduḥkha asukha vedanīyam karma adhastāt
③བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ་ཞེས་འབྱུང་སྟེ། འདིའི་ཕྱིར་ཡང་འོག་ན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་དེ་།
㈢བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི:ལས་〖PNབ།〗ནི་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ་ཞེས་འབྱུང་སྟེ། འདིའི་ཕྱིར་ཡང་འོག་ན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་ཁམས་ལས་གཞན་ན་〖PN-ན།〗ནི་ལས་གསུམ་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་ལྡན་པ་མེད་དོ། །
◤ato 'pyastyaduḥkhāsukhavedanīyaṃ karmādhastāt / [S517]
㈠是故於下地有不苦不樂業。
㈡由此證知下地亦有順非二業。
★◤nahi kāmadhātoranyatrāsti yugapatkarmatrayasya vipāke saṃyogaḥ / [228|25-229|01]
♂nahi kāmadhātoranyatrāsti yugapatkarmatrayasya vipāke @229 saṃyogaḥ /
◤na hi kāmadhātoranyatrāsti yugapat karmatrayasya vipāke saṃyogaḥ / [S517]
㈠若離欲界。於餘處此三業無一時俱熟。
㈡非離欲界有此三業俱時熟故。
①nahi kāmadhātos anyatra asti yugapad karma trayasya vipāke saṃyogas
③འདོད་པའི་ཁམས་ལས་གཞན་ན་ནི་ལས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་ལྡན་པ་མེད་དོ་།།
★◤kimidānīṃ tatkukśalamāhosvidakuśalaṃ / [229|01]
♂kimidānīṃ tatkuśalamāhosvidakuśalam /
◤kimidānīṃ tat kuśalam? āhosvidakuśalam? durbalaṃ tu tat ![S517]
㈠此業為善為非善。是善而體羸弱。
㈡此業為善為不善耶。是善而劣。
①kim idānīm tad kukśalam āhosvidh akuśalam
③ད་ནི་ཅི་ལས་དེ་དགེ་བ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ད་ནི་ཅི་ལས་དེ་དགེ་བ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་སྟེ་སྟོབས་ཆུང་ངུ་ནི་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤durbalaṃ tu tat / [229|01-]
①durbalam tu tat
③དགེ་བ་སྟེ་སྟོབས་ཆུང་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤evaṃ tarhi “sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyā” “diṣṭa-vipākaṃ ca kuśala” mityasya virodhaḥ / [229|02-]
♂evaṃ tarhi “sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyā” “diṣṭa-vipākaṃ ca kuśala”mityasya virodhaḥ /
◤evaṃ tarhi “sukhavedyaṃ śubhe dhyānādātṛtīyāt” (abhi- ko- 4.47),[S517]
㈠若爾前說樂善至三定。
㈡若爾便與所說相違。謂善至三名順樂受。
◤“iṣṭavipākaṃ ca kuśalam” ity asya virodhaḥ?[S517]
㈠復說若果報可愛。若能令至涅槃。是名善。則與此言相違。
㈡得可愛果名為善業。
★0◤bāhulika eṣa nirdeśo draṣṭavyaḥ / [229|03]
◤bāhulika eṣa nirdeśo draṣṭavyaḥ / [S517]
㈠此說應知從多。
㈡應知彼據多分為言。
D3723 🈪དེ་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ། །
①evam tarhi sukha vedyam śubham dhyānāt ātṛtīyā diṣṭa vipākam ca kuśala miti asya virodhas bāhulikas eṣa nirdeśas draṣṭavyas
③དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ་།། བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དང་འགལ་ལོ་།། དེ་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་〖PN-བ།〗དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དང་འགལ་ལོ། །
㈢དེ་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ། །
★◤kathaṃ punaravedanāsvabhāvaṃ karma sukhādivedinīyamityucyate / [229|03-]
♂kathaṃ punaravedanāsvabhāvaṃ karma sukhādivedanīyamityucyate /
◤kathaṃ punaravedanāsvabhāvaṃ karma sukhādivedanīyam ity ucyate?[S517]
㈠此業不以受為性。云何說有樂受等。
㈡此業與受體性既殊。如何說為順樂受等。
D3724 🈪ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ལས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།
①katham punar avedanā svabhāvam karma sukha ādi vedinīyam iti ucyate
③ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ལས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་;་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའམ་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ལས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའམ། འདིའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤sukhavedanāyai hitaṃ sukhavedanoyaṃ sukho 'sya vedanīya iti vā / [229|04-]
♂sukhavedanāyai{1. Y. drops yai |} hitaṃ sukhavedanīyaṃ sukho 'sya vedanīya iti vā /
◤sukhavedanāyai hitaṃ sukhavedanīyam, [S517]
①sukha-vedanāyai hitaṃ sukha-vedanīyam(vedanā→vedanīya aṆ 【P5.1.1】 注145, ch→īy§685【P7.1.2】) , sukho 'sya vedanīya iti vā|
㈠於樂受等好，故說有樂受等。
㈡業與樂受體性雖殊，而能為因利益樂受。
🈪བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའམ།
①sukha vedanāyai hitam sukha vedanoyam sukhas sya vedanīyas iti vā
③འདིའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤sukho 'sya vedanīya iti vā / [S517]
㈠復次是此業樂必應受。
㈡或復此業是樂所受。
🈪འདིའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kaśca vedanīyaḥ / yo vipākaḥ / [229|05]
◤kaś ca vedanīyaḥ? yo vipākaḥ / sa hy asau vidyate[S517]
①[樂即順受，樂是能受，持業轉有財。]
㈠此受受何法。是樂報應受報。樂於此業中有故。
㈡彼樂如何能受於業。樂是此業異熟果故。
D3725 🈪མྱོང་བར་འགྱུར་〖PNབྱ།〗བ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། དེ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①kas ca vedanīyas
③མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢མྱོང་བར་འགྱུར་〖PNབྱ།〗བ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། དེ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①yas vipākas
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་།
★0◤sa hyasau vidyate sukhasya vā vedanīyaṃ yena sukhaṃ vedayate / [229|05-]
◤sukhasya vā vedanīyaṃ yena sukhaṃ vedayate, snānīyakaṣāyavat / [S517]
①sukhasya vā vedanīyaṃ yena sukhaṃ vedayate, snānīya kaṣāya vat|(順浴散：以散浴身。以業受樂。)
㈠復次由此業應受樂報故。說此業有樂受。譬如欲散
㈡或復彼樂是業所受。由此能受樂異熟故。如順浴散。
D3726 🈪ཡང་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། གང་གི་〖PNགིས།〗བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི།〖PNསྟེ།〗 འཁྲུ་བར་བྱེད་པའི་འདག་པའི་ཆལ་བཞིན་ནོ། །
①sa hi asau vidyate sukhasya vā vedanīyam yena sukham vedayate
③དེ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། གང་གི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི། འཁྲུ་བར་བྱེད་པའི་འདག་པའི་ཆལ་བཞིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ན་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། གང་གི་〖PNགིས།〗བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི།〖PNསྟེ།〗 འཁྲུ་བར་བྱེད་པའི་འདག་པའི་ཆལ་བཞིན་ནོ། །
●yathā yena snāti, sa snānīyaḥ kaṣāyaḥ.
★◤snānīyakapāyavat / [229|06]
[kaṣāyaḥ A decoction with one part of a drug mixed with four, eight, or sixteen parts of water (the whole being boiled down until one quarter is left)]
★◤evaṃ duḥkhavedanīyamaduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca draṣṭavyam / [229|06-]
♂snānīyakaṣāyavat |{2. Y. adds etad |} evaṃ duḥkhavedanīya- maduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca draṣṭavyam /
◤evaṃ duḥkhavedanīyam, aduḥkhāsukhavedanīyaṃ ca draṣṭavyam // 48 // [S517]
㈠有苦受業。有不苦不樂受業。應知亦爾。
㈡此亦應然。是故名為順樂受業。順餘二業應知亦爾。
D3727 🈪སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
①snānīya kapāya vat evam duḥkha vedanī yam aduḥkha asukha vedanīyam ca draṣṭavyam
③སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བ་ལྟ་བར་བྱའོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
◤[S518]
◤api ca—[S518]
★◤api ca / [229|07]
①api ca
③གཞན་ཡང་།
㈢གཞན་ཡང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་〖P+པར།〗ལྡན་དང་། །དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་སྨིན་དང་། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་གྱུར་བ་ལས། །མྱོང་འགྱུར་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
◤svabhāvasamprayogābhyāmālambanavipākataḥ / [S518]
㈠〔偈曰〕：【自性及相應 境界與果報】。
㈡【謂自性相應_b 及所緣異熟】〖50_4_c〗
D3728 🈪གཞན་ཡང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་〖P+པར།〗ལྡན་དང་། །དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་སྨིན་དང་། །
★◤ 【■svabhāvasaṃprayogābhyāmālambanavipākataḥ /】[229|08-]
♂api ca svabhāvasaṃprayogābhyāmālambanavipākataḥ /
①svabhāva saṃprayogābhyām ālambana vipākatas
③ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་ལྡན་དང་།། དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་སྨིན་དང་།། མངོན་སུམ་དུ་ནི་གྱུར་བ་ལས་།།
㈢ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཚོར་བ་རྣམས་སོ། །
★◤【 saṃmukhībhāvataśceti pañcadhā vedanīyatā // VAkK_4.49 //】
♂saṃmukhībhāvataśce ti pañcadhā vedanīyatā //49//
◤sammukhībhāvataś ceti pañcadhā vedanīyatā // 49 // [S518]
㈠【或由令現前 受義有五種】。
㈡【現前差別故_d 順受總有五】〖50_4_a〗
🈪མངོན་སུམ་དུ་ནི་གྱུར་བ་ལས། །མྱོང་འགྱུར་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
★◤svabhāvavedanīyatā vedanānām / svabhāvenaiva vedanīyatvāt / [229|10]
♂svabhāvavedanīyatā vedanānām /
①saṃmukhībhāvatas ca iti pañcadhā vedanīya tā svabhāva vedanīya tā vedanānām
③མྱོང་འགྱུར་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ་།།
①svabhāvena eva vedanīya tvāt
③ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཚོར་བ་རྣམས་སོ་།།
♂svabhāvenaiva vedanīyatvāt /
◤1. svabhāvavedanīyatā vedanānām; svabhāvenaiva vedanīyatvāt / [S518]
①1. svabhāva-vedanīya-tā vedana; svabhāvenaiva vedanīyatvāt|
㈠釋曰。受若約義有五種。一自性受。謂苦樂等。
㈡總說順受略有五種。一自性順受。謂一切受。如契經說。受樂受時如實了知受於樂受。乃至廣說。
D3729 🈪ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཚོར་བ་རྣམས་སོ། །
★0◤saṃprayogavedanīyatā sparśasya / [229|10-]
①saṃprayoga vedanīya tā sparśasya
③མཚུངས་པར་ལྡན་པས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རེག་པ་སྟེ་།
㈢མཚུངས་པར་ལྡན་པས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རེག་པ་སྟེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །
★★◤“sukhavedanīyaḥ sparśaḥ” iti / ālambanavedanīyatā viṣayāṇām / [229|11]
♂“sukhavedanīyaḥ sparśaḥ” iti / ♂ālambanavedanīyatā viṣayāṇām /
①sukha vedanīyas sparśas iti
③བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བའོ་།།
①ālambana vedanīya tā viṣayāṇām
③དམིགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡུལ་རྣམས་ཏེ་།
㈢དམིགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡུལ་རྣམས་ཏེ།{193b}ཇི་སྐད་དུ། མིག་〖PNམིང་།〗གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་གཟུགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་སྟེ། དམིགས་པ་ན་〖PNནི།〗ཚོར་བས་དེ་དག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །
◤2. samprayogavedanīyatā sparśasya; “sukhavedanīyaḥ sparśaḥ” iti / [S518]
①2. samprayoga-vedanīyatā sparśasya; “sukhavedanīyaḥ sparśaḥ” iti|
㈠二相應受。謂觸。如經言。應受樂觸。
㈡二相應順受。謂一切觸。如契經說。順樂受觸。乃至廣說。
D3730 🈪མཚུངས་པར་ལྡན་པས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རེག་པ་སྟེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །
◤3. ālambanavedanīyatā viṣayāṇām / [S518]
㈠三境界受。謂六塵。
㈡三所緣順受。謂一切境。
D3731 🈪དམིགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡུལ་རྣམས་ཏེ།
★◤yathoktaṃ “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā rūpapratisaṃvedī bhavati notu rūparāgapratisaṃvedī”tyevamādi / [229|11-]
♂yathoktaṃ “cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā rūpapratisaṃvedī bhavati no-[ 32b. 13B. I ] tu rūparāgaprati- saṃvedī”tyevamādi /
◤yathoktam—“cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā rūpapratisaṃvedī bhavati, no tu rūparāgapratisaṃvedī” ( ) ityevamādi[S518]
㈠如經言。由眼見色。是人受色不受色欲。如此等。
㈡如契經說。眼見色已。唯受於色不受色貪。乃至廣說。
🈪ཇི་སྐད་དུ། མིག་〖PNམིང་།〗གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་གཟུགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་སྟེ།
①yathā uktam cakṣuṣā rūpāṇi dṛṣṭvā rūpa pratisaṃvedī bhavati na utu rūpa rāga pratisaṃvedi iti evamādi
③ ****[@193b]**** ་ཇི་སྐད་དུ། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་གཟུགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་སྟེ་།
★0◤vedanayā hi tāmālambamānaḥ pratisaṃvedayate / [229|13]
◤vedanayā hi tāmālambamānaḥ pratisaṃvedayate / [S518]
㈠何以故。由受故緣此境界。故說受此境。
㈡由色等是受所緣故。
🈪དམིགས་པ་ན་〖PNནི།〗ཚོར་བས་དེ་དག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །
①vedanayā hi tām ālambamānas pratisaṃvedayate
③དམིགས་པ་ན་ཚོར་བས་དེ་དག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ་གསུངས་པ་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ལས་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་〖PNའགྱུར།〗བའོ། །
★0◤vipākavedanīyatā karmaṇaḥ / [229|13-]
①vipāka vedanīyatā karmaṇas
③།། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ལས་ཡིན་ཏེ་།
◤4. vipākavedanīyatā karmaṇaḥ;[S518]
㈠四果報受。謂業受。
㈡四異熟順受。謂感異熟業。
D3732 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ལས་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་〖PNའགྱུར།〗བའོ། །
★0◤“dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karme”ti vistaraḥ / saṃmukhībhāvavedanīyatā / [229|14]
◤“dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma” iti vistaraḥ / [S518]
㈠如經言。現法受業。生受業。後受業。不定受業。
㈡如契經說。順現受業。乃至廣說。
①dṛṣṭa dharma vedanīyam karma iti vistaras
③མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའོ་།།
①saṃmukhībhāva vedanīya tā
③མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་།
㈢མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ། གང་གི་ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་〖PN+དེའི།〗ཚོར་བ་གཉིས་འགག་པར་འགྱུར་རོ་〖PN-རོ།〗ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། གང་གི་〖PNགི།〗ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་འཇུག་པ་དེའི་ཚེ་གང་གིས་ན་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་〖PN+ཚོར་བ།〗གཞན་ནི་མེད་ཀྱི་དེས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ན་ནི་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱང་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་〖PNཔར།〗བརྗོད་དོ། །
◤5. sammukhībhāvavedanīyatā / [S518]
㈠五現前受。謂隨與一相應。
㈡五現前順受。謂正現行受。
★0◤yathoktaṃ “yasmin samaye sukhāṃ vedanāṃ vedayate dve asya vedane tasminsamaye niruddhe bhavata” iti / [229|15-]
◤yathoktam—“yasmin samaye sukhāṃ vedanāṃ vedayate,[S518]
㈠如經言。是時受樂受。
㈡如契經言。受樂受時
①yathoktam yasmin samaye sukhām vedanām vedayate dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavatas iti
③གང་གི་ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་གཉིས་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ་།
◤dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavataḥ” iti / [S518]
㈠是時中二受皆滅離。
㈡二受便滅。乃至廣說。
★◤nahi yasminsamaye sukhā vedanā vartate tasminpunaranyā vedanā 'sti sa yāṃ tāṃ vedayate / [229|16-]
♂nahi yasminsamaye sukhā vedanā vartate tasminpunaranyā vedanā'sti sa yāṃ{3. MS. yā |} tāṃ vedayate /
◤nahi yasmin samaye sukhā vedanā vartate tasmin punaranyā vedanāsti, sa yāṃ tāṃ vedayate / [S518]
㈠何以故。是時樂受生。餘受不得生。由彼應受此受。
㈡非此樂受現在前時有餘受能受此樂受。
★0◤saṃmukhīkurvastu tāṃ vedayata ityucyate / [229|17]
◤sammukhīkurvaṃstu tāṃ vedayata ityucyate / [S518]
㈠若現前可說能受此受。
㈡但據樂受自體現前即說名為受於樂受。
①na hi yasmin samaye sukhā vedanā vartate tasmin punar anyā vedanā sti sa yām tām vedayate saṃmukhīkurvas tu tām vedayate iti ucyate
③གང་གི་ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་འཇུག་པ་དེའི་ཚེ་གང་གིས་ན་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་གཞན་ནི་མེད་ཀྱི་དེས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ན་ནི་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
★0◤ato vipākasya vedanīyatvāt karmāpyucyate sukhavedanīyamityevamādi / [229|17-]
◤ato vipākasya vedanīyatvāt karmāpy ucyate sukhavedanīyamityevamādi // 49 // [S518]
㈠是故由應受果報。說應受樂業。苦等亦爾。
㈡此中但說異熟順受。由業能招受異熟故。雖業與受體性有殊。而得名為順樂受等。
①atas vipākasya vedanīya tvāt karma api ucyate sukha vedanīyam iti evamādi
③དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱང་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་དོ་།།
★◤ 【niyatāniyataṃ tacca 】[229|19]
①niyata aniyatam tat ca
③དེ་ཡང་ངེས་དང་མ་ངེས་པ་།།
㈢དེ་ཡང་ངེས་དང་མ་ངེས་པ། །བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་ངེས་པ་དང་། མ་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གདོན་མི་ཟ་བར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤niyatāniyataṃ tacca,[S518]
㈠〔偈曰〕：【此或定不定】。
㈡如是三業有定不定。其相云何。頌曰 【此有定不定】〖51_4_a〗
★◤taccaitatsukhavedanīyādi trividhaṃ karma niyataṃ cāniyataṃ ca veditavyam / [229|20]
♂niyatāniyataṃ tacca taccaitatsukhavedanīyādi trividhaṃ karma niyataṃ cāniyataṃ ca veditavyam /
◤taccaitat sukhavedanīyādi trividhaṃ karma niyataṃ cāniyataṃ ca veditavyam / [S518]
㈠釋曰。此應受樂受等三業。應知各有定不定。
㈡論曰。此上所說順樂受等。應知各有定不定異。
★0◤nāvaśyavedanīyamaniyatam / [229|20-]
◤nāvaśyavedanīyamaniyatam / [S518]
㈠由此不必應受故。
㈡非定受故立不定名。
①tat ca etat sukha vedanīya ādi trividham karma niyatam ca aniyatam ca veditavyam na avaśya vedanīyam aniyatam
③བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་ངེས་པ་དང་། མ་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གདོན་མི་ཟ་བར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ 【niyataṃ trividhaṃ punaḥ /】[229|22]
◤niyataṃ trividhaṃ punaḥ / dṛṣṭadharmādivedyatvāt,[S518]
㈠〔偈曰〕：【復定受有三 現等受報故】。
㈡【定三順現等】〖51_4_b〗
D3735 🈪མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །མྱོང་འགྱུར་ཕྱིར་ན་ངེས་རྣམ་〖PNརྣམས།〗གསུམ། །
★◤ 【dṛṣṭadharmādivedyatvāt 】[229|23]
①niyatam trividham punar dṛṣṭa dharma ādi vedya tvāt
③མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་།། མྱོང་འགྱུར་ཕྱིར་ན་ངེས་རྣམ་གསུམ་།།
㈢མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །མྱོང་འགྱུར་ཕྱིར་ན་ངེས་རྣམ་〖PNརྣམས།〗གསུམ། །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ལས:རྣམ་པ་〖Nརྣམས། 〗འདི་གསུམ་ནི་ངེས་པའོ།
★◤dṛṣṭadharmavedanīyamupapadyavedanīyamaparaparyāyavedanīyaṃ cetyetattrividhaṃ karma niyatamityetaccaturvidhaṃ karma bhavati sahāniyatavedanīyena / [229|24-]
♂dṛṣṭadharmādivedyatvāt dṛṣṭadharmavedanīyamupapadyavedanīyamaparaparyāyavedanīyaṃ cetyeta{4. MS. ceta... |}ttrividhaṃ karma niyatamityetaccaturvidhaṃ karma bhavati sahāniyatavedanīyena /
①dṛṣṭa dharma vedanīyam upapadya vedanīyam apara paryāya vedanīyam ca iti etat trividham karma niyatam iti etat caturvidham karma bhavati saha aniya
③མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ལས་རྣམ་པ་འདི་གསུམ་ནི་ངེས་པའོ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ལས་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ལས་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
◤[S519]
★◤ 【pañcadhā karma kecana // VAkK_4.50 //】[229|26]
♂pañcadhā karma kecana //50//
①pañcadhā karma kecana
③ཁ་ཅིག་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཞེས་ཟེར་།
㈢ཁ་ཅིག་ལས:རྣམ་པ་〖PNརྣམས།〗ལྔ་ཞེས་ཟེར〖PN+རོ།〗། གཞན་དག་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་〖PNཔ།〗ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་ལས་རྣམ་པ་ལྔར་ཡོད་〖PNའདོད།〗དོ། །
◤dṛṣṭadharmavedanīyam, upapadyavedanīyam, aparaparyāyavedanīyaṃ ca-- ityetat trividhaṃ karma niyatamiti / [S519]
①dṛṣṭadharma-vedanīyam, upapadya-vedanīyam, aparaparyāya-vedanīyaṃ ca-- ityetat trividhaṃ karma niyatamiti |
㈠釋曰。定業有三。謂現法應受。生應受。後應受。
㈡定復有三。一順現法受。二順次生受。三順後次受。
🈪མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ལས:རྣམ་པ་〖Nརྣམས། 〗འདི་གསུམ་ནི་ངེས་པའོ།
◤etaccaturvidhaṃ karma bhavati sahāniyatavedanīyena / [S519]
㈠此三種定業。合不定受業。故成四種。【論卷第十一(終)】
㈡此三定業并前不定總成四種。
🈪དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ལས་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
◤pañcadhā karma kecana // 50 // [S519]
㈠〔偈曰〕：【復有五種業】。
㈡【或說業有五】〖51_4_c〗
D3736 🈪ཁ་ཅིག་ལས:རྣམ་པ་〖PNརྣམས།〗ལྔ་ཞེས་ཟེར〖PN+རོ།〗། གཞན་དག་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་〖PNཔ།〗ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་ལས་རྣམ་པ་ལྔར་ཡོད་〖PNའདོད།〗དོ། །
★0◤apare punaḥ pañcavidhaṃ karmecchanti / aniyatavedanīyaṃ dvidhā kṛtvā / [229|27]
◤a-upare punaḥ pañcavidhaṃ karmecchanti--[S519]
㈠釋曰。復有餘師說。業有五種。
㈡2并定業三合成五種
★◤vipākena niyatamaniyataṃ ceti / [229|27-230|01]
♂vipākena niyatamaniyataṃ @230 ceti /
◤aniyatavedanīyaṃ dvidhā kṛtvā, vipākena niyatamaniyataṃ ceti / [S519]
㈠不定受業分為二。謂於報或定。於報或不定。
㈡1或有欲令不定受業復有二種。謂於異熟有定不定。
①apare punar pañcavidham karma icchanti aniyata vedanīyam dvidhā kṛtvā vipākena niyatam aniyatam ca iti
③གཞན་དག་ནི་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་ལས་རྣམ་པ་ལྔར་ཡོད་དོ་།།
0◤tatra dṛṣṭadharmavedanīyaṃ yatra janmani kṛtaṃ tatraiva vipacyate / [230|01][S519]
㈠此中現法應受業者。於此生造業。即於此生熟。
㈡順現法受者。謂此生造即此生熟。
D3737 🈪དེ་ལ་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གང་དུ་བྱས་པ་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའོ། །
①tatra dṛṣṭa dharma vedanīyam yatra janmani kṛtam tatra eva vipacyate
③དེ་ལ་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གང་དུ་བྱས་པ་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའོ་ལྔར་ཡོད་དོ་།།
㈢དེ་ལ་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གང་དུ་བྱས་པ་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའོ། །
0◤upapadyavedanīyaṃ dvitīye janmani / [230|01-][S519]
①upapadya-vedanīyam-- dvitīye janmani |
㈠生應受業者。於此生造業。於第二生熟。
㈡順次生受者。謂此生造第二生熟。
D3738 🈪སྐྱེས་ནས〖PNསྐྱེ་གནས།〗་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གཉིས:པ་ལའོ〖PNཔའོ།〗། །ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ཕན་ཆད་དུའོ། །
①upapadya vedanīyam dvitīye janmani
★0◤aparaparyāyavedanīyaṃ tasmāt pareṇa / [230|02][S519]
㈠後應受業者。於此生造業。從第二生後熟。
㈡順後次受者。謂此生造從第三生後次第熟。
①apara-paryāya-vedanīyam-- tasmāt pareṇa
③།། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ལའོ་;། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ཕན་ཆད་དུའོ་།།
㈢སྐྱེས་ནས〖PNསྐྱེ་གནས།〗་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གཉིས:པ་ལའོ〖PNཔའོ།〗། །ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ཕན་ཆད་དུའོ། །
0◤janmān[ 33a. 13A. II ]tare 'py asti dṛṣṭadharmavedanīyasya karmaṇo vipāka ārambhavaśāt tannāmavyavasthānam ity apare / [230|02-][S519]
㈠有餘師說。現法應受業果報。於餘生亦有。由隨此功力立名故。
㈡有餘師說。順現法受業。餘生亦得熟。隨初熟位建立業名為順現等。
①janma antare apy asti dṛṣṭa dharma vedanīyasya karmaṇas vipākas ārambha-vaśāt tad-nāma-vyavasthānam iti apare
0◤mā bhūd yadevamiṣṭakarma tasyālpiṣṭho vipākaḥ{S. vipāka} iti / tadevaṃ necchanti vaibhāṣikāḥ / [230|04][S519]
㈠勿最強力業果報劣薄。毘婆沙師不許此義。
㈡勿強力業異熟果少。毘婆沙師不許此義。
①mā bhūt yat evam iṣṭa karma tasya alpiṣṭhas vipākas iti tat evam na icchanti vaibhāṣikās
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆེས་〖Nཆོས།〗སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆུང་ཆེས་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ན་ཡང་{194a}། །ཡོད་མོད་ཀྱི་རྩོམ་པའི་དབང་གིས་མིང་དེ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་དེ་མི་འདོད་དོ། །
0◤asti hi karma saṃnikṛṣṭaphalaṃ na viprakṛṣṭaphalam asti viparyayād bāhyabījavat / [230|05-][S519]
㈠何以故。彼說有業果報親近果報非勝。有業翻此。譬如外種子。
㈡以或有業果近非勝。或有相違。譬如外種
①asti hi karma saṃnikṛṣṭa phalam na viprakṛṣṭa phalam, asti viparyayāt, bāhya bīja(vīja) vat
㈢འབྲས་བུ་ཉེ་ལ་འབྲས་བུ་རིང་བ་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད། བཟློག་པ་ཡང་ཡོད་དེ་ཕྱིའི་ས་བོན་བཞིན་ནོ།
0◤yathā tripakṣā suvarcalā tribhiḥ pakṣaiḥ phalaṃ dadhāti yavagodhūmādayaḥ ṣaḍbhir māsair iti / [230|06-][S519]
㈠葵三月半結實。麥等六月結實。
㈡經三半月葵便結實。要經六月麥方結實。
①yathā tripakṣā suvarcalā葵ལྕམ་པ秒苗(Y:喻煩惱向境，如向日葵一樣有向陽性) tribhis pakṣais phalaṃ dadhāti, yava大麥-godhūma小麦-ādayas ṣaḍbhir māsair iti||50||
㈢ཇི་ལྟར་ལྕམ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་སྨིན་ལ། ནས་དང་གྲོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཟླ་བ་དྲུག་གིས་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་བཞིན་ནོ། །
0◤ 【catuṣkoṭikamityanye 】[230|08][S519]
㈠〔偈曰〕：【餘師說四句】。
㈡【餘師說四句】〖51_4_d〗
①catuṣkoṭikam iti anye
㈢གཞན་དག་མུ་ནི་བཞི་ཞེས་ཟེར། །
0◤dārṣṭāntikāstu catuṣkoṭikaṃ kurvanti / [230|09][S519]
㈠釋曰譬喻部師。說有四句。
㈡譬喻者說業有四句。
①dārṣṭa antikās tu catuṣkoṭikam kurvanti asti karma avasthā niyatam na vipāke niyatam
㈢དཔེས་སྟོན་པ་རྣམས་ནི་གནས་སྐབས:ངེས་ལ་〖PNལ་ངེས་པ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པར་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ།
0◤asti karmāvasthāniyataṃ na vipāke niyatam / yat karma dṛṣṭadharmādivedanīyaṃ vipāke 'niyatam / [230|10][S519]
㈠有業於位定於報不定。若業現報於報不定。
㈡一者有業於時分定異熟不定。謂順現等三非定得異熟。
①yat karma dṛṣṭa dharma ādi vedanīyam vipāke anīyatam
㈢མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མ་ངེས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །
0◤asti vipāke niyataṃ nāvasthāyām / yat karmāniyatavedanīyaṃ{1. MS. yatkarmma niyata... |} vipāke niyatam / [230|11][S519]
㈠有業於報定於位不定。
㈡二者有業於異熟定時分不定。謂不定業定得異熟。
①asti vipāke niyatam na avasthāyām yad karma aniyata vedanīyam vipāke niyatam
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་ལ་གནས་སྐབས:དག་ཏུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
㈢རྣམ་པར་སྨིན:པ་ནི་〖PNཔར།〗ངེས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་〖PNབར།〗ནི་མ་ངེས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །
0◤astyubhayaniyataṃ yad dṛṣṭadharmādivedanīyaṃ vipāke niyatam / [230|11-][S519]
㈠有業二處皆定。若現報等於報亦定。
㈡三者有業於二俱定。謂順現等定得異熟。
①asti ubhaya niyatam yadṛṣṭa dharma ādi vedanīyam vipāke niyatam
㈢གཉི་ག་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ཡང་ངེས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །
0◤asti nobhayaniyataṃ yat karmāniyatavedanīyaṃ vipāke aniyatam / [230|12][S519]
㈠有業於二處皆不定。若業不必應受。於報亦不定。
㈡四者有業於二俱不定。謂不定業非定得異熟。
①asti na ubhaya niyatam yat karma aniyata vedanīyam vipāke aniyatam
㈢གཉི་ག་མ་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ངེས་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ཡང་མ་ངེས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་བྱེད་དེ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ལས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ།
0◤teṣāṃ tat karmāṣṭavidhaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ niyatam aniyataṃ ca / evaṃ yāvad aniyatavedanīyam / [230|13][S519]
㈠於彼人此業成八種。現報有二種。定不定乃至定不。定亦爾。
㈡彼說諸業總成八種。謂順現受有定不定。乃至不定亦有二種。2｛.頌曰。
①teṣām tat karma aṣṭavidham dṛṣṭa dharma vedanīyam niyatam aniyatam ca evam yāvat aniyata vedanīyam
㈢མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་། མ་ངེས་པ་ནི་〖PNནས།〗མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
0◤niyatam eva tu dṛṣṭadharmādivedanīyamaniyataṃ caturtham iti varṇayanti / [230|14][S519]
㈠彼說現報等為定。第四不定。
㈡論曰。順現法受等三業唯定并不定為四。是說為善。此中唯顯時定不定。
①niyatam eva tu dṛṣṭa dharma ādi vedanīyam aniyatam caturtham iti varṇayanti
㈢མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ངེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
㈢བཞི་པ་ནི་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★0◤syādekasmin kṣaṇe caturvidhaṃ karmākṣipet / [230|14-]
◤syād ekasmin kṣaṇe caturvidhaṃ karmākṣipet / [S519]
①syād ekasmin kṣaṇe caturvidhaṃ karma ākṣipet|
㈠於一剎那中。得引四業。俱起不得。
㈡釋經所說四業相故。頗有四業俱時作耶。
①syāt ekasmin kṣaṇe caturvidham karma ākṣipet
③སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ལས་རྣམ་པ་བཞི་འཕེན་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
㈢སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ལས་རྣམ་པ་བཞི་འཕེན་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། ཕ་རོལ་པོ་གསུམ་ལ་སྦྱར་ནས་བདག་ཉིད་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ། དེ་དག་ཅིག་ཅར་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་〖PNགྱུར།〗ནའོ། །
★◤syāttriṣu paraṃ prayojya kāmamithyācāre svayaṃ prayuktasteṣāṃ yugapatsamāptau / [230|15-]
♂syāttriṣu paraṃ prayojya kāmamithyācāre svayaṃ prayuktasteṣāṃ yugapatsamāptau{2. Y. parisamāptau |} /
◤syāt triṣu paraṃ prayojya kāmamithyācāre svayaṃ prayuktasteṣāṃ yugapat parisamāptau / [S519]
㈠云何得。於三教他自行邪婬。此四若一時究竟。
㈡容有。云何。遣三使已自行邪欲俱時究竟。｝
①syāt triṣu param prayojya kāma mithyā ācāre svayam prayuktas teṣām yugapad samāptau
③ཕ་རོལ་པོ་གསུམ་ལ་སྦྱར་ནས་བདག་ཉིད་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ། དེ་དག་ཅིག་ཅར་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་ནའོ་།།
◤[S520]
★◤eṣāṃ ca punaścaturṇāṃ karmaṇāṃ / [230|16]
♂eṣāṃ ca punaścaturṇāṃ karmaṇāṃ nikāyākṣepaṇaṃ tribhiḥ /
◤eṣāṃ ca punaś caturṇā karmaṇāṃ[S520-522]
㈠是四業中。
㈡1於此所說業差別中。3幾業能引眾同分耶。
①eṣām ca punar caturṇām karmaṇām
③ལས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་།
㈢ལས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས། གསུམ་གྱིས་རིས་ནི་འཕེན་པར་བྱེད། །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས་ནི་རིས་མཐུན་པ་འཕེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །
★◤ 【nikāyākṣepaṇaṃ tribhiḥ /】[230|17]
①nikāya ākṣepaṇam tribhis
③གསུམ་གྱིས་རིས་ནི་འཕེན་པར་བྱེད་།།
◤nikāyākṣepaṇaṃ tribhiḥ / [S520-522]
①nikāya-ākṣepaṇaṃ tribhiḥ|
㈠〔偈曰〕：【引聚同分三】。
㈡【四善容俱作_a 引同分唯三】〖52_4_b〗 能引唯三。
★★◤nahi dṛṣṭadharmavedanīyena karmaṇā nikāyasabhāga ākṣipyate / [230|18]
♂nahi dṛṣṭadharmavedanīyena karma-[ 33b. 13B. II ]ṇā nikāyasabhāga ākṣipyate /
◤na hi dṛṣṭadharmavedanīyena karmaṇā nikāyasabhāga ākṣipyate / [S520-522]
①na hi dṛṣṭa-dharma-vedanīyena karmaṇā nikāya-sabhāga ākṣipyate|
㈠釋曰。何以故。此現報業。不能引聚同分。現有同分故。
㈡除順現受。現身同分先業引故。
①na hi dṛṣṭa dharma vedanīyena karmaṇā nikāya sa bhāgas ākṣipyate
③མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས་ནི་རིས་མཐུན་པ་འཕེན་པར་མི་བྱེད་དོ་།། ཁམས་གང་ངམ་།
★0◤katamasmindhātau katividhaṃ karmākṣipyate kasyāṃ vā gatau / [230|19]
◤katamasmin dhātau katividhaṃ karmākṣipyate? kasyāṃ vā gatau?[S520-522]
①katamasmin dhātau kati-vidhaṃ karma ākṣipyate? kasyāṃ vā gatau?
㈠於何界何道中。幾種業可引。
㈡何界何趣能造幾業。
①katamasmin dhātau katividham karma ākṣipyate kasyām vā gatau
③འགྲོ་བ་གང་ན་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
★◤ 【sarvatra caturākṣepaḥ /】[230|20]
①sarvatra catur ākṣepas
③ཐམས་ཅད་ན་ནི་འཕེན་པ་བཞི་།།
◤sarvatra caturākṣepaḥ,[S520-522]
①sarvatra catur-ākṣepaḥ,
㈠〔偈曰〕：【一切處四引】。
㈡【諸處造四種】〖52_4_c〗
★◤sarveṣu triṣu dhātuṣu sarvāsu ca gatiṣu caturṇāṃ karmaṇāmākṣepaḥ kuśalānāmakuśalānāṃ ca yathāsaṃbhavam / [230|21-]
♂sarvatra caturākṣepaḥ sarveṣu triṣu dhātuṣu sarvāsu ca gatiṣu caturṇāṃ karmaṇāmākṣepaḥ kuśalānāmakuśalānāṃ ca yathāsaṃbhavam /
◤sarveṣu triṣu dhātuṣu sarvāsu ca gatiṣu caturṇāṃ karmaṇām ākṣepaḥ kuśalānām akuśalānāṃ ca yathāsambhavam / [S520-522]
①sarveṣu triṣu dhātuṣu sarvāsu ca gatiṣu caturṇāṃ karmaṇām ākṣepaḥ kuśalānām akuśalānāṃ ca yathā-sambhavam|
㈠釋曰。於三界及一切道中。四種業皆有引義。此四或善或惡。此引如相應。
㈡諸界諸趣或善或惡。隨其所應皆容造四。
①sarveṣu triṣu dhātuṣu sarvāsu ca gatiṣu caturṇām karmaṇām ākṣepas kuśalānām akuśalānām ca yathāsaṃbhavam
③ཁམས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་དང་། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་ལས་བཞིའི་འཕེན་པ་ཡོད་དེ་།
㈢ཁམས་གང་ངམ། འགྲོ་བ་གང་ན་〖PN-ན། 〗ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་ན་ནི་འཕེན་པ་བཞི། །ཁམས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་དང་། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་ལས་བཞིའི་འཕེན་པ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་བསྟན་པ་{194b}འདིའི་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དམྱལ་བ་ན་ནི་དགེ་བའི་གསུམ། །དམྱལ་བ་དག་ན་ནི་ལས་དགེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཕེན་པ་ཡོད་ཀྱི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་མེད་དེ། དེ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤asyotsargasyāyamapavādaḥ / [230|22]
◤asyotsargasyāyam apavādaḥ--[S520-522]
①asya utsargasya ayam apavādaḥ--
㈠此開今更立遮。
㈡總開如是若就別遮。
①asya utsargasya ayam apavādas
③སྤྱིར་བསྟན་པ་ ****[@194b]**** ་འདིའི་དམིགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་།
★◤ 【śubhasya narake tridhā // VAkK_4.51 //】[230|23]
♂śubhasya narake tridhā //51//
①śubhasya narake tridhā
③དམྱལ་བ་ན་ནི་དགེ་བའི་གསུམ་།།
◤śubhasya narake tridhā // 51 // [S520-522]
㈠〔偈曰〕：【地獄引善三】。
㈡【地獄善除現】〖52_4_d〗
★★◤narakeṣu kuśalasya karmaṇastrividhasyā kṣepo na dṛṣṭadharmavedanīyasya / [230|24]
♂narakeṣu kuśalasya karmaṇastrividhasyā{3. Y. adds eva |}kṣepo na dṛṣṭadharmavedanīyasya /
◤narakeṣu kuśalasya karmaṇas trividhasyaivākṣepaḥ, na dṛṣṭadharmavedanīyasya;[S520-522]
①narakeṣu kuśalasya karmaṇas trividhasya eva ākṣepaḥ, na dṛṣṭadharma-vedanīyasya;
㈠釋曰。於地獄中三種善業有引。現報無引。
㈡於地獄中善除順現。
①narakeṣu kuśalasya karmaṇas trividhasyā kṣepas na dṛṣṭa dharma vedanīyasya
③དམྱལ་བ་དག་ན་ནི་ལས་དགེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཕེན་པ་ཡོད་ཀྱི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་མེད་དེ་།
★◤tatreṣṭavipākābhāvāt / [230|24-]
♂tatre{4. Y. atra |}ṣṭavipākābhāvāt /
◤atreṣṭavipākābhāvāt // 51 // [S520-522]
①atra iṣṭa-vipāka-abhāvāt||51||
㈠於中無可愛報故。
㈡無愛果故。餘皆得造。
①tatra iṣṭa vipākā bhāvāt
③དེ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ 【yadviraktaḥ sthiro bālastatra notpadyavedyakṛt /】[230|26]
①yat viraktas sthiras bālas tatra na utpadya vedya kṛt
③གང་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བརྟན་པའི་།། བྱིས་པ་དེར་སྐྱེས་མྱོང་མི་བྱེད་།།
㈢གང་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བརྟན་པའི། །བྱིས་པ་དེར་སྐྱེས་མྱོང་མི་བྱེད། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པ་〖PNལ།〗དེ་ཡང་བརྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཞིག་ན་དེ་ནི་ས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་མི་བྱེད་དོ། །
◤yadviraktaḥ sthiro bālas tatra notpadyavedyakṛt / [S520-522]
①yad-viraktaḥ sthiras bālas tatra na utpadya-vedyakṛt|
㈠〔偈曰〕：【凡於離欲處 堅不引生報】。
㈡【堅於離染地_a 異生不造生】〖53_4_b〗
D3750 🈪གང་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བརྟན་པའི། །བྱིས་པ་དེར་སྐྱེས་མྱོང་མི་བྱེད། །
★0◤yato bhūmeḥ vītarāgapṛthagjano bhavatyasau ca sthiro bhavatyaparihāṇadharmā sa tatropapadyavedanīyaṃ karma na karoti / [230|27-]
◤yato bhūmeḥ vītarāgapṛthagjano bhavati, asau ca sthiro bhavaty aparihāṇadharmā,[S520-522]
①yato bhūmeḥ vīta-rāga-pṛthagjano bhavati, asau ca sthiras bhavati aparihāṇa-dharman
㈠釋曰。凡夫人若於此地已得離欲。若堅住無退失，
㈡不退姓名堅。彼於離染地。若異生類，
🈪སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པ་〖PNལ།〗དེ་ཡང་བརྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཞིག་ན་
◤sa tatrotpadyavedanīyaṃ karma na karoti / [S520-522]
①sa tatra-utpadya-vedanīyaṃ karma na karoti|
㈠於此下地中，不得造生報業。
㈡除順生受，
🈪དེ་ནི་ས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་མི་བྱེད་དོ། །
★0◤kimanyatkaroti / [230|28]
◤kimanyat karoti?[S520-522]
㈠能造餘三。
㈡可造餘三。
D3751 🈪གཞན་དག་〖PN-དག〗རྣམ་པ་གསུམ་ནི་བྱེད་དོ། །
①yatas bhūmes vīta rāga pṛthagjanas bhavati asau ca sthiras bhavati aparihāṇa dharmā sa tatra upapadya vedanīyam karma na karoti kim anyat karoti
③སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བརྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཞིག་ན་དེ་ནི་ས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་མི་བྱེད་དོ་།། གཞན་དག་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་བྱེད་དོ་།།
㈢གཞན་དག་〖PN-དག〗རྣམ་པ་གསུམ་ནི་བྱེད་དོ། །
★◤ 【nānyavedyakṛdapyāryaḥ 】[231|01]
♂@231 nānyavedyakṛdapyāryaḥ sthira iti vartate /
①na anya vedya kṛt api āryas
③འཕགས་པ་གཞན་དུའང་མྱོང་མི་བྱེད་།།
㈢འཕགས་པ་གཞན་དུའང་མྱོང་མི་བྱེད། །བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་ན་ས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། འདི་ན་〖PNནི།〗ཡངས་འོག་མར་འོང་བར་〖PNབའི〗རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤nānyavedyakṛdapyāryaḥ,[S520-522]
㈠〔偈曰〕：【聖不造餘報】。
㈡【聖不造生後】〖53_4_c〗
D3752 🈪འཕགས་པ་གཞན་དུའང་མྱོང་མི་བྱེད། །བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
◤‘sthiraḥ’ iti vartate / [S520-522]
㈠釋曰。堅言流至此句。
★◤thara iti vartate / [231|02]
①tharas iti vartate
③བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
㈢གང་དུ་སྐྱེས་པར་མ་ངེས་པ་དང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་བྱེད་དོ། །
★◤āryapudgalastu yato vītarāgo na ca parihāṇadharmā sa tatropapadyadanīyaṃ cāparaparyāyavedanīyaṃ ca karma na karoti / [231|02-]
♂āryapudgalastu yato vītarāgo na ca parihāṇadharmā sa tatropapadyavedanīyaṃ cāparaparyāyavedanīyaṃ ca karma na karoti /
◤āryapudgalastu yato vītarāgo na ca parihāṇadharmā,[S520-522]
㈠若聖人於此地已得離欲。無復退墮。
㈡聖者雙除順生順後
🈪འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་ན་ས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ།
①ārya pudgalas tu yatas vīta rāgas na ca parihāṇa dharmā sa tatra upapadyadanīyam ca apara paryāya vedanīyam ca karma na karoti
③འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་ནས་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེར་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། འདི་ན་ཡངས་འོག་མར་འོང་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདོད་རྩེའི་མི་བརྟན་པ་ཡང་མིན། །འདོད་པའི་ཁམས་སམ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དེ་དག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཡང་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱེད་པར་རུང་བ་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤sa tatropapadyavedanīyaṃ cāparaparyāyavedanīyaṃ ca karma na karoti / [S520-522]
㈠不能造二業。謂生報及後報。
㈡可造餘二。
0◤na hy asau bhavyaḥ punarādhastanīṃ{1. MS. ...rādhastīṃ |} bhūmim āyātum aniyataṃ{2 MS. ...niyata |} kuryād dṛṣṭadharmavedanīyaṃ cātro{3. 0Y. yatra |}papannaḥ / [231|03-][S520-522]
①na hi asau bhavyas punar ādhastanīm bhūmim āyātum, aniyatam kuryāt dṛṣṭa-dharma-vedanīyam ca yatra upapannas
㈠何以故。此人不能更感下地生故。但能造現報業及不定報業。於隨現生處。
㈡異生不退，無次更生，後還生下[梵藏陳-]。不退聖者必無還生下諸地故。隨所生地容造順現受。造不定業一切處無遮。
D3753 🈪འདི་ན་〖PNནི།〗 ཡངས་འོག་མར་འོང་བར་〖PNབའི〗རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་དུ་སྐྱེས་པར་མ་ངེས་པ་དང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་བྱེད་དོ། །
◆521♂
0◤ 【kāme 'gre{4. G. kāmāgre |} vā'sthiro[S: vāsthiro] 'pi na // VAkK_4.52 //】[231|05][S520-522]
①kāme agre vā asthiras api na
㈠〔偈曰〕：【欲頂退不造】。
㈡【并欲有頂退】〖53_4_d〗
D3754 🈪འདོད་རྩེའི་མི་བརྟན་པ་ཡང་མིན། །
0◤parihāṇadharmāpi tv āryapudgalaḥ kāmadhātor bhavāgrād{5. Y. adds vā |} vītarāgaḥ tayor upapadyāparaparyāyavedanīyaṃ karmābhavyaḥ karttum / [231|06-][S520-522]
①parihāṇa-dharmā api tu ārya pudgalas kāmadhātos bhava-agrā vīta rāgas tayas upapadya-aparaparyāya-vedanīyaṃ karma abhavyas karttum
㈠釋曰。若聖人有退墮，已離欲界及有頂，於此二界，不得造生報及後報業。
㈡然諸聖者.若於欲界及有頂處.已得離染，雖有退墮，而亦不造順生後業。
🈪འདོད་པའི་ཁམས་སམ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དེ་དག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཡང་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱེད་པར་རུང་བ་ནི་〖PN-ནི།〗མ་ཡིན་ནོ། །
0◤kiṃ kāraṇam / phalāddhi sa parihīṇo bhavati / [231|07][S520-522]
㈠何以故。此人已退果。
㈡從彼退者必退果故。
①kim kāraṇam
③།། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ནི་འཆི་བ་མེད་དོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★◤na cāsti laparihīṇasya kālakriyeti paścātpravedayiṣyāmaḥ / [231|07-]
♂na cāsti phalaparihīṇasya kālakriyeti paścātpravedayiṣyāmaḥ /
◤na cāsti phalaparihīṇasya kālakriyeti paścāt pravedayiṣyāmaḥ // 52 // [S520-522]
㈠無捨壽義。此義後當廣說。
㈡諸退果已必不命終。如後當辯。
D3755 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ནི་འཆི་བ་མེད་དོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①phalāt hi sa parihīṇas bhavati na ca asti lapari hīṇasya kāla kriyā iti paścāt pravedayiṣyāmas
③དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་ནི་འཆི་བ་མེད་དོ་ཞེས་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་།།
★◤kimantarābhave 'pyasti karmaṇa ākṣepaḥ / astītyāha / [231|09]
♂ki-[ 34a. 13A. III ] mantarābhave 'pyasti karmaṇa ākṣepaḥ / ♂astītyāha /
◤kimantarābhave 'pyasti karmaṇa ākṣepaḥ? astītyāha—[S520-522]
㈠於中陰有引業義不。有。〔偈曰〕：
㈡住中有位亦造業耶。亦造。云何。頌曰
D3756 🈪ཅི་སྲིད་པ་བར་མ་ན་ཡང་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། སྲིད་པ་བར་མ་འདོད་ཁམས་སུ། །འཕེན་པ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ལས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་འཕེན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་སྟེ། ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། གོར་གོར་པོ་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སོ། །
①kim antarābhave apyasti karmaṇas ākṣepas
③ཅི་སྲིད་པ་བར་མ་ན་ཡང་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ་།
㈢ཅི་སྲིད་པ་བར་མ་ན་ཡང་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། སྲིད་པ་བར་མ་འདོད་ཁམས་སུ། །འཕེན་པ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ལས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་འཕེན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་སྟེ། ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། གོར་གོར་པོ་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སོ། །
①asti iti āha
③ཡོད་དེ་།
★0◤ 【dvāviṃśatividhaṃ kāmeṣvākṣipatyantarābhavaḥ /】[231|10]
①dvāviṃśatividham kāmeṣu ākṣipati antarābhavas
③སྲིད་པ་བར་མ་འདོད་ཁམས་སུ་།། འཕེན་པ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གཉིས་།།
◤dvāviṃśatividhaṃ kāmeṣvākṣipatyantarābhavaḥ / [S520-522]
㈠【二十二種業 於欲中陰引】。
㈡【欲中有能造_a 二十二種業】〖54_4_b〗
★◤gāmāvacaro hyantarābhavo dvāviṃśatividhaṃ karmākṣipati / kathaṃ kṛtvā / [231|11]
♂kāmāvacaro hyantarābhavo dvāviṃśatividhaṃ karmākṣipati / ♂kathaṃ kṛtvā /
◤kāmāvacaro hyantarābhavo dvāviṃśatividhaṃ karmākṣipati / [S520-522]
㈠釋曰。若欲界中陰。能引二十二種業。
㈡論曰。於欲界中住中有位。容有能造二十二業。謂中有位及處胎中。出胎以後各有五位。
①gāmāvacaras hi antarābhavas dvāviṃśatividham karma ākṣipati
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་ལས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་འཕེན་ཏེ་།
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
◤kathaṃ kṛtvā pañca hi garbhāvasthāḥ-- kalala – arvuda– peśī –ghana– praśākhāvasthāḥ / [S520-522]
㈠此云何。胎位有五。謂柯羅邏。頞浮陀。俾尸。伽訶那。波羅捨佉。
㈡胎中五者。一羯剌藍。二頞部曇。三閉尸。四鍵南。五鉢羅奢佉。
★0◤pañca hi garbhāvasthāḥ / [231|11-]
◤pañca jātāvasthāḥ--[S520-522]
㈠已生位有五。
㈡胎外五者。
①pañca hi garbha avasthās
③མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་སྟེ་།
★0◤kalalārvudapeśīghanapraśākhāvasthāḥ / pañca jātāvasthāḥ / [231|12]
①kalalāru udapeśī ghana praśākhā avasthās
③ནུར་ནུར་པོ་དང་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནར་ནར་པོ་དང་། གོར་གོར་པོ་དང་། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སོ་།།
①pañca jāta avasthās
③སྐྱེས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་།
㈢སྐྱེས་པའི་གནས་སྐབས:རྣམ་པ་〖PN-རྣམ་པ།〗ལྔ་སྟེ། བྱིས་པ་དང་། གཞོན་ནུ་དང་། དར་ལ་བབ་པ་དང་། དར་ཡོལ་བ་དང་། རྒན་པོའི་〖PNཔའི།〗གནས་སྐབས་རྣམས་སོ། །
★◤bālakumāravamadhyavṛddhāvasthāḥ / [231|12-]
♂bālakumārayuvamadhyavṛddhāvasthāḥ /
◤bāla – kumāra –yuva– madhya –vṛddhāvasthāḥ / [S520-522]
㈠謂嬰兒童子少壯中老。
㈡一嬰孩。二童子。三少年。四中年。五老年。
D3757 🈪སྐྱེས་པའི་གནས་སྐབས:རྣམ་པ་〖PN-རྣམ་པ།〗ལྔ་སྟེ། བྱིས་པ་དང་། གཞོན་ནུ་དང་། དར་ལ་བབ་པ་དང་། དར་ཡོལ་བ་དང་། རྒན་པོའི་〖PNཔའི།〗གནས་སྐབས་རྣམས་སོ། །
①bāla kumārava madhya vṛddha avasthās
③བྱིས་པ་དང་། གཞོན་ནུ་དང་། དར་ལ་བབ་པ་དང་། དར་ཡོལ་བ་དང་། རྒན་པོའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སོ་།།
★0◤tatrāntarābhavaḥ kalalavedanīyaṃ karmākṣipatyaniyataṃ niyataṃ ca / [231|13]
◤tatrāntarābhavaḥ kalalavedanīyaṃ karmākṣipati aniyataṃ niyataṃ ca / [S520-522]
㈠於此位中中陰眾生。有時引柯羅邏受業。或不定或定。
㈡住中有位能造中有
D3758 🈪དེ་ལ་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་། །ནུར་ནུར་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པའི་ལས་ཀྱང་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་རྒན་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །
★★◤evaṃ yāvadvṛddhavedanīyamantarābhavavedanīyaṃ ca / [231|14]
♂evaṃ yāvadvṛddhavedanīyamantarābhava- vedanīyaṃ ca /
◤evaṃ yāvad vṛddhavedanīyamantarābhavavedanīyaṃ ca / [S520-522]
㈠乃至老位應受。及中陰中應受。
㈡乃至老年定不定業。應知
①tatra antarābhavas kalala vedanīyam karma akṣipati aniyatam niyatam ca evam yāvat vṛddhavedanīyam antarā abhava vedanīyam ca
㈢དེ་ལ་སྲིད་པ་བར་མ་ནི་{195a}། །ནུར་ནུར་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པའི་ལས་ཀྱང་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ནས། དེ་བཞིན་དུ་རྒན་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤ 【dṛṣṭadharma phalaṃ tacca 】[231|15]
①dṛṣṭa dharma phalam tat ca
③དེ་ནི་མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཡིན་།།
㈢དེ་ནི་མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཡིན། །སྲིད་པ་བར་མའི་〖PNམ།〗ལས་ངེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་〖PNལས། 〗མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤dṛṣṭadharmaphalaṃ tacca,[S520-522]
㈠〔偈曰〕：【此業但現報】。
㈡【皆順現受攝】〖54_4_c〗
D3759 🈪དེ་ནི་མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཡིན། །
★◤taccaitadantarābhavikaṃ karma yanniyatamekādaśavidhamuktaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tadveditavyam / [231|16]
♂dṛṣṭadharma{6. MS. drops dharma |} phalaṃ tacca taccaitadantarābhavikaṃ karma yanniyatamekādaśavidhamuktaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tadveditavyam{7. MS. looks like ...dvedinīyetavyaṃ |} /
◤taccaitadantarābhavikaṃ karma yanniyatamekādaśavidhamuktaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tad veditavyam / [S520-522]
㈠釋曰。此中陰所引業。定有十一種。應知必是現報。
㈡如是中有所造十一種定業。【皆順現受攝】〖54_4_c〗。
🈪སྲིད་པ་བར་མའི་〖PNམ།〗ལས་ངེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་〖PNལས། 〗མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①tat ca etat antarābhavikam karma yat niyatam ekādaśavidham uktam dṛṣṭa dharma vedanīyam tat veditavyam
③སྲིད་པ་བར་མའི་ལས་ངེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / [231|17]
◤kiṃ kāraṇam? nikāyo hyeka eva saḥ // 53 // [S520-522]
㈠何以故。〔偈曰〕：【彼是一果報】。
㈡【類同分一故】〖54_4_d〗
D3760 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་རིས་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་རིས་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན། །དེ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། སྲིད་པ་བར་མ་གང་ཡིན་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【nikāyo hyeka eva saḥ // VAkK_4.53 //】[231|18]
♂nikāyo hyeka eva saḥ //53//
①nikāyas hi ekas eva sas
③དེ་ནི་རིས་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་།།
★◤eka eva hyasau nikāyasabhāga ekakarmākṣipto yaścāntarābhavo yāśca tadanvayā daśāvasthāḥ / [231|19-]
♂eka eva hyasau nikāyasabhāga ekakarmākṣipto{8. MS. e karmmā... |} yaścāntarābhavo yāśca tadanvayā{9 MS. reads yā ( or pā) śratadanvīyā |} daśāvasthāḥ /
◤eka eva hy asau nikāyasabhāga ekakarmākṣiptaḥ,[S520-522]
㈠釋曰。此聚同分唯有一。一業所引故。
㈡由類同分無差別故。
🈪དེ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ།
①ekas eva hi asau nikāya sa bhāgas eka karma ākṣiptas yas ca antarābhavas yās ca tad anvayās daśa avasthās
③དེ་ནི་རིས་མཐུན་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། སྲིད་པ་བར་མ་གང་ཡིན་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤yaś cāntarābhavo yāś ca tadanvayā daśāvasthāḥ / [S520-522]
㈠是中陰聚同分。及中陰後類十位。
㈡謂此中有位與自類十位。一眾同分一業引故。
🈪སྲིད་པ་བར་མ་གང་ཡིན་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་གནས་སྐབས་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ata evānyadantarābhavavedanīyaṃ karma noktam / [231|20]
◤ata evānyadantarābhavavedanīyaṃ karma noktam;[S520-522]
㈠是故不說別業感中陰。
㈡由此不別說順中有受業。
🈪◦2353དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་མ་བཤད་དེ། དེ་ནི་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ནས་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3761 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་མ་བཤད་དེ། དེ་ནི:སྐྱེས་ནས་〖PNསྐྱེ་གནས།〗མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ནས་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤upapadyavedanīyena ca tasyākṣepāt / [231|20-]
♂upapadyavedanīyena ca{10. Y. eva |} tasyākṣepāt /
◤upapadyavedanīyena eva tasyākṣepāt // 53 // [S520-522]
㈠由此二同生報業所引故。
㈡即順生等業所引故。
①atas eva anyat antarā bhava vedanīyam karma na uktam upapadya vedanīyena ca tasya ākṣepāt
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲིད་པ་བར་མ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་མ་བཤད་དེ། དེ་ནི:སྐྱེས་ནས་〖PNསྐྱེ་གནས།〗མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ནས་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S522]
★★◤kīdṛśaṃ karma niyataṃ veditavyam / [231|22]
♂kīdṛśaṃ punaḥ karma niyataṃ veditavyam /
◤kīdṛśaṃ punaḥ karma niyataṃ veditavyam?[S522]
㈠復有何相應。知此業是定。
㈡諸定受業其相云何。
🈪◦2354ཡང་ངེས་པའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རབ་དང་དྲག་པོ་དང་། །ཡོན་ཏན་ཞིང་དང་རྒྱུན་ཆགས་སུ། །བྱས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། །ཕ་མ་གསོད་གང་དེ་ངེས་སོ། །
D3762 🈪ཡང་ངེས་པའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རབ་དང་དྲག་པོ་དང་། །ཡོན་ཏན་〖PN-ཏན།〗ཞིང་དང་རྒྱུན་ཆགས་སུ། །བྱས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། །ཕ་མ་གསོད་གང་དེ་ངེས་སོ། །
①kīdṛśam karma niyatam veditavyam
③ཡང་ངེས་པའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ངེས་པའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རབ་དང་དྲག་པོ་དང་། །ཡོན་ཏན་〖PN-ཏན།〗ཞིང་དང་རྒྱུན་ཆགས་སུ། །བྱས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། །ཕ་མ་གསོད་གང་དེ་ངེས་སོ། །
★◤ 【■tīvrakleśaprasādena sātatyena ca yatkṛtam /】[231|23-]
♂tīvrakleśaprasādena sātatyena{11. G. mātṛghnena |} ca yatkṛtam /
①tīvra kleśa prasādena sātatyena ca yat kṛtam
③ཉོན་མོངས་རབ་དང་དྲག་པོ་དང་།། ཡོན་ཏན་ཞིང་དང་རྒྱུན་ཆགས་སུ་།།
◤tīvrakleśaprasādena sātatyena ca yatkṛtam / [S522]
㈠〔偈曰〕：【重惑及淨心 或是恒所行】。
㈡頌曰 【由重惑淨心_a 及是恒所造】〖55_4_b〗
D3763 🈪ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོས་བྱས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དང་། རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★◤【 guṇakṣetre ca niyataṃ tatpitrorghātakaṃ ca yat // VAkK_4.54 //】
♂guṇakṣetre ca niyataṃ tatpitrorghātakaṃ ca yat //54//
①guṇa kṣetre ca niyatam tat pitros ghātakam ca yat
③བྱས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།། ཕ་མ་གསོད་གང་དེ་ངེས་སོ་།།
◤guṇakṣetre ca niyataṃ tat pitrorghātakaṃ ca yat // 54 // [S522]
㈠【於功德田定 能損自父母】。
㈡ 【於功德田起_c 害父母業定】〖55_4_d〗
🈪◦2355ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོས་བྱས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དང་། རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★◤yaddhi karma tīvreṇa kleśena kṛtaṃ yacca tīvreṇa prasādena yacca sātatyena gunakṣetre ca tanniyataṃ veditavyam / [231|25-232|01]
♂yaddhi karma tīvreṇa kleśena kṛtaṃ yacca tīvreṇa prasādena yacca sātatyena guṇakṣetre ca tanniyataṃ @232 veditavyam /
◤yaddhi karma tīvreṇa kleśena kṛtam, yacca tīvreṇa prasādena,[S522]
㈠釋曰。是業由重惑所造。或由重善心所造。
㈡論曰。若所造業。由重煩惱或淳淨心。
◤yacca sātatyena, guṇakṣetre ca, tanniyataṃ veditavyam / [S522]
㈠或恒時所行。或於有功德田所起。應知此業必定
㈡或常所作。或於增上功德田起。
★0◤tatra guṇakṣetraṃ trīṇi ratnāni / [232|01]
◤tatra guṇakṣetram-- trīṇi ratnāni / [S522]
㈠此中有功德田。謂三寶
㈡功德田者。謂佛法僧。
🈪དེ་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མམ། འགའ་ཞིག་གིས་〖PNགི།〗འབྲས་བུ་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ།
①yat hi karma tīvreṇa kleśena kṛtam yat ca tīvreṇa prasādena yat ca sātatyena guna kṣetre ca tat niyatam veditavyam tatra guṇa kṣetram trīṇi ratnāni
③ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོས་བྱས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དང་། རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མམ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོས་བྱས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དང་། རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མམ། འགའ་ཞིག་གིས་〖PNགི།〗འབྲས་བུ་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤pudgalaviśeṣo vā kaścitphalasamāpattiviśeṣaprāptaḥ / [232|01-]
♂pudgalaviśeṣo vā kaścitphalasamāpattiviśeṣaprā- [ 34b. 13B. III ]ptaḥ /
◤pudgalaviśeṣo vā kaś cit phalasamāpattiviśeṣaprāptaḥ / [S522]
㈠或人差別。人差別者。若人至果勝類。或定勝類。
㈡或勝補特伽羅。謂得勝果勝定。
🈪དེ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །
①pudgala viśeṣas vā kaścid phala samāpatti viśeṣa prāptas
③འགའ་ཞིག་གིས་འབྲས་བུ་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ་།
★0◤tatra hyantareṇāpi tīvrakleśaprasādānāṃ sātatyaṃ ca kuśalamakuśalaṃ ca karma niyataṃ saṃpadyate / [232|02-]
◤tatra hyantareṇāpi tīvrakleśaprasādānāṃ sātatyaṃ ca kuśalamakuśalaṃ ca karma niyataṃ sampadyate / [S522]
㈠此中若無重惑心。及重善心。此業或善或惡。必成定業。若恒所行亦爾。
㈡於此田所雖無重惑及淳淨心亦非常行。若善不善所起諸業。
①tatra hi antareṇa api tīvra kleśa prasādānām sātatyam ca kuśalam akuśalam ca karma niyatam saṃpadyate
③དེ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རབ་ཏུ་དང་བ་དྲག་པོ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་ངེས་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤pitarau punarmātā ca pitā ca / [232|03]
◤pitarau punarmātā ca pitā ca, tayoś cāpi yat ghātikaṃ karma yathā tathā ca tanniyataṃ sampadyate, nānyat // 54 // [S522]
㈠復次若依自父母。以率爾心造隨類違損業。此業亦必定受報。餘業則不定。
㈡或於父母隨輕重心行損害事。如是一切皆定業攝。餘非定受。
D3764 🈪ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མ་སྟེ། ཕ་དང་མ་གཉིས་གསོད་པའི་ལས་དེ་ནི་ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ། ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །
D3765 🈪གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①pitarau punar mātā ca pitā ca
③ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མ་སྟེ་།
㈢ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མ་སྟེ། ཕ་དང་མ་གཉིས་གསོད་པའི་ལས་དེ་ནི་ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ། ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤tayoścāpi yatra ghātikaṃ karma yathā tathā vā tanniyataṃ saṃpadyate nānyat / [232|04]
♂tayoścāpi yatra ghātikaṃ karma yathā tathā vā{1. Y. ca |} tanniyataṃ saṃpadyate nānyat /
①tayos ca api yatra ghātikam karma yathā tathā vā tat niyatam saṃpadyate na anyat
③ཕ་དང་མ་གཉིས་གསོད་པའི་ལས་དེ་ནི་ཅི་འདྲ་ཡང་རུང་སྟེ་།
㈢གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤atha dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma kīdṛśaṃ veditavyam / [232|05]
◤atha dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma kīdṛśaṃ veditavyam?[S522]
㈠復次現法應受業。其相云何。
㈡現法果業其相云何。
①atha dṛṣṭa dharma vedanīyam karma kīdṛśam veditavyam
③ངེས་པར་འགྱུར་རོ་།། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཡང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
★0◤ 【dṛṣṭadharmaphalaṃ karma kṣetrāśayaviśeṣataḥ /】[232|06]
①dṛṣṭa dharma phalam karma kṣetra āśaya viśeṣatas
③མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས་།། ཞིང་དང་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ལས་།།
◤dṛṣṭadharmaphalaṃ karma kṣetrāśayaviśeṣataḥ / [S522]
①dṛṣṭa-dharma-phalaṃ karma kṣetra-āśaya-viśeṣataḥ|
㈠〔偈曰〕：【此業成現報 由田意勝異】。
㈡頌曰 【由田意殊勝_a】【定招現法果】〖56_4_d〗
★0◤dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma kṣetraviśeṣādvā bhavati / [232|07]
◤dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma kṣetraviśeṣād vā bhavati / [S522]
㈠釋曰。現報業者。或由田勝異成。
㈡ 論曰。由田勝者。
①dṛṣṭa dharma vedanīyam karma kṣetra viśeṣāt vā bhavati
③མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་།།
㈢ཡང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས། །ཞིང་དང་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ལས། །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས། །ཞིང་གི་ཁྱད་པར་ལས་འགྱུར་བ་ནི་དཔེར་ན་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་དགེ་འདུན་ལ་བུད་མེད་དོ་ཞེས་ཐབ་མོ་བརྒལ་བ་ལས་མཚན་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གྲགས་〖PNགྲག།〗པ་ལྟ་བུའོ། །
★0◤yathā saṃghastrīvādasamudācārādvyañjanaparivṛttiḥ śrūyate / [232|07-]
◤yathā-- saṅghastrīvādasamudācārād vyañjanaparivṛttiḥ śrūyate / [S522]
㈠如傳說。有一比丘。於大眾中行女人言。故現身即轉根成女。此傳有文。
㈡聞有苾芻於僧眾中作女人語。彼於現世轉作女人。此等傳聞其類非一。
①yathā saṃgha strī vāda samudācārāt vyañjana parivṛttis śrūyate
③ཞིང་གི་ཁྱད་པར་ལས་འགྱུར་བ་ནི་དཔེར་ན་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་དགེ་འདུན་ལ་བུད་མེད་དོ་ཞེས་ཐབ་མོ་བརྒལ་བ་ལས་མཚན་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤āśayaviśeṣādvā / [232|08]
◤āśayaviśeṣād vā / [S522]
㈠由故意勝異者。
㈡由意勝者。
★0◤yathā śaṇḍhasya gavāmapuṃstvapratimokṣaṇātpumbhāvaḥ / [232|08-]
◤yathā-- ṣaṇḍhasya gavāmapuṃstvapratimokṣaṇāt pumbhāvaḥ / [S522]
㈠如傳說。有一黃門。由解脫牛黃門事故。現身即轉根成男。
㈡聞有黃門救脫諸牛黃門事故。彼於現世轉作丈夫。此等傳聞事亦非一。
①āśaya viśeṣāt vā yathā śaṇḍhasya gavāma puṃstva pratimokṣaṇāt pumbhāvas
③བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ ****[@195b]**** ་ལས་ནི་དཔེར་ན་ཉུང་རུམ་ཞིག་གིས་གླང་ཞིག་རླིག་པ་དབྱུང་བ་ལས་ཐར་བར་བྱས་པས་སྐྱེས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢བསམ་པའི་ཁྱད་པར་{195b}ལས་ནི་དཔེར་ན་ཉུང་རུམ་ཞིག་གིས་གླང་ཞིག་རླིག་པ་དབྱུང་བ་ལས་ཐར་བར་བྱས་པས་སྐྱེས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤atha vā—[S522]
★◤athavā[232|09]
①athavā
③ཡང་ན་།
◤tadbhūmyatyantavairāgyāt,[S522]
①tadbhūmy-atyanta-vairāgyāt,
㈠復次〔偈曰〕：【永離欲地故】。
㈡【得永離地業】〖56_4_c〗
★◤ 【tadbhūmyatyantavairāgyāt 】[232|10]
①tat bhūmi atyanta vairāgyāt
③ས་དེའི་འདོད་ཆགས་གཏན་བྲལ་ཕྱིར་།།
◤[S523]
◤tasya vā karmaṇo yā bhūmiḥ kuśalasyākuśalasya vā,[S523]
㈠釋曰。若業或善或惡。依此地生。
㈡或生此地，
★◤tasya vā karmaṇo yā bhūmiḥ kuśalasyākuśalasya vā tato 'tyantavairāgyāttatkarma dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma saṃpadyate / [232|11-]
♂athavā tadbhū myatyantavairāgyāt tasya vā karmaṇo yā bhūmiḥ kuśalasyākuśalasya vā tato 'tyantavairāgyāttatkarma dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma saṃpadyate /
①tasya vā karmaṇas yā bhūmis kuśalasya akuśalasya vā tatas atyanta vairāgyāt tat karma dṛṣṭa dharma vedanīyam karma saṃpadyate
③ཡང་ན་ལས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་གང་ཡིན་དེ་ལས་གཏན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་དེ་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཡང་ན། ས་དེའི་འདོད་ཆགས་གཏན་བྲལ་ཕྱིར། །ཡང་ན་ལས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་〖PNས།།〗གང་ཡིན་དེ་ལས་གཏན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ:བ་ཡིན་པའི་〖PNབའི།〗ཕྱིར་ལས་དེ་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །
◤tato 'tyantavairāgyāt tat karma dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma sampadyate / [S523]
㈠由永離欲。此地此業。則成現報業。
㈡永離此地染，於此地中諸善不善業。
★◤tasyāṃ bhūmau jātasya kīdṛśaṃ karmetyāha[232|12]
♂tasyāṃ bhūmau jātasya kīdṛśaṃ karmetyāha vipāke niyataṃ hi yat //55//
◤tasyāṃ bhūmau jātasya kīdṛśaṃ karma? ityāha—[S523]
㈠此業何相。
①tasyām bhūmau jātasya kīdṛśam karma iti āha
③ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན། རྣམ་སྨིན་ངེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【vipāke niyataṃ hi yat // VAkK_4.55 //】[232|13]
①vipāke niyatam hi yat
③རྣམ་སྨིན་ངེས་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤vipāke niyataṃ hi yat // 55 // [S523]
㈠〔偈曰〕：【若業於報定】。
㈡【及定招異熟】〖56_4_b〗
★0◤yaddhi karma niyataṃ vipāke na tvavasthāyāṃ nāpyaniyataṃ tatyaiṣa niyamaḥ / [232|14]
◤yaddhi karma niyataṃ vipāke na tvavasthāyaṃ nāpyaniyatam, tasyaiṣa niyamaḥ / [S523]
㈠釋曰。若業於果報定。於位不定。此業是所說現報業。
㈡於異熟定位不定者。此業必能招現法果。
①yat hi karma niyatam vipāke na tu avasthāyām na api aniyatam tatya eṣa niyamas
③ལས་གང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་ལ། གནས་སྐབས་སུ་ཡང་མ་ཡིན་།
㈢ལས་གང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་ལ། གནས་སྐབས་སུ་ཡང་མ་ཡིན〖PN+པ།〗། མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་ངེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་གཏན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་〖PNའབྲལ།〗མི་སྲིད་པས་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yatpunaravasthāntaraniyataṃ tasya tatraiva niyato vipākastadvato 'tyantavairāgyāsaṃbhavāt / [232|14-]
①yat punar avasthā antara niyatam tasya tatra eva niyatas vipākas tadvatas atyanta vais āgya asaṃbhavāt
③མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་ངེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་གཏན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་མི་སྲིད་པས་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤yat punaravasthāntare niyataṃ tasya tatraiva niyato vipākaḥ; tadvato 'tyantavairāgyāsambhavāt / [S523]
㈠若業於餘位中定。此業定於餘位中與報。有此業人無離欲故。
㈡若有餘位順定受業。彼必定無永離染義。必於餘位受異熟果。
★0◤yaccāniyataṃ tasyāvipāka evātyantavairāgyāt / [232|15-]
◤yaccāniyataṃ tasyāvipāka eva, atyantavairāgyāt // 55 // [S523]
㈠若不定云何。此業無報。由永離欲故。
㈡若於異熟亦不定者。永離染故不受異熟。
①yat ca aniyatam tasya avipākas eva atyanta vairāgyāt
㈢མ་ངེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཏན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མི་〖PN-མི།〗སྨིན་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤kīdṛśaṃ punaḥ kṣetraṃ yatrāvaśyaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma saṃpadyate / āha / [232|17]
◤kīdṛśaṃ punaḥ kṣetraṃ yatrāvaśyaṃ dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma sampadyate?[S523]
㈠此田何相。於中所造業。必定得現報。
㈡何田起業定即受耶。2｛論曰。於如是類功德田中為善惡業定即受果。
①kīdṛśam punar kṣetram yatra avaśyam dṛṣṭa dharma vedanīyam karma saṃpadyate āha
③གང་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་འགྱུར་བའི་ཞིང་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན་པ་ཉིད་དོ་།།
㈢གང་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སུ་འགྱུར་བའི་ཞིང་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་དང་གང་ཟག་ལྔ་པོ། །
★◤buddhapramukho bhikṣusaṃghaḥ pudgalāstu pañca / [232|17-]
♂buddhapramukho bhikṣusaṃghaḥ pudgalāstu[ 35a. 13A. IV ] pañca /
①buddha pramukhas bhikṣu saṃghas pudgalās tu pañca
③། སྨྲས་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་དང་གང་ཟག་པ་ཉིད་དོ་།། ། ལྔ་པོ་།།
◤āha-- buddhapramukho bhikṣusaṅghaḥ, pudgalāstu pañca / [S523]
㈠若總說。大比丘眾以佛為現前上首。若約人差別有五。
㈡功德田者。謂佛上首僧。約補特伽羅差別有五。｝
★◤ 【■ye nirodhāraṇāmaitrīdarśanārhatphalotthitāḥ /】[232|19-]
♂ye nirodhāraṇāmaitrīdarśanārhatphalotthitāḥ /
①ye nirodhāraṇā maitrī darśana arhat phala utthitās
③གང་དག་འགོག་བྱམས་ཉོན་མོངས་མེད་།། མཐོང་དང་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་ལངས་པ་།།
㈢གང་དག་འགོག་བྱམས་ཉོན་མོངས་མེད། །མཐོང་དང་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་ལངས་པ། །དེ་ལ་〖Nན།〗ཕན་གནོད་བྱས་པ་ཡིས〖PNཡི།〗། །འབྲས་བུ་འཕྲལ་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མཆོག་ཏུ་ཞི་བ་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་སོན་པ་ལས་སླར་ལོག་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤【 teṣu kārāpakārasya phalaṃ sadyo 'nubhūyate // VAkK_4.56 //】
♂teṣu kārāpakārasya phalaṃ sadyo 'nubhūyate //56//
◤ye nirodhāraṇāmaitrīdarśanārhatphalotthitāḥ / [S523]
㈠〔偈曰〕：【滅定無諍慈 見羅漢果起】。
㈡1頌曰 【於佛上首僧_a 及滅定無諍】〖57_4_b〗
①teṣu kāra apakārasya phalam sadyas anubhūyate
③དེ་ལ་ཕན་གནོད་བྱས་པ་ཡིས་།། འབྲས་བུ་འཕྲལ་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར་།།
◤teṣu kārāpakārāṇāṃ phalaṃ sadyo 'nubhūyate // 56 // [S523]
㈠【於彼損益業 果於現法受】。
㈡ 【慈見修道出_c 損益業即受】〖57_4_d〗
★0◤nirodhasamāpattivyutthitaḥ parāṃ cittaśāntiṃ labhate / nirvāṇasadṛśatvātsamāpatteḥ / [232|21]
◤nirodhasamāpattivyutthitaḥ parāṃ cittaśāntiṃ labhate; nirvāṇasadṛśatvāt samāpatteḥ / [S523]
㈠釋曰。若人出無。心定觀。即得最極心寂靜。由此定似涅槃故。
㈡一從滅定出。謂此定中得心寂靜。此定寂靜似涅槃故。
★★◤sa hi gatapratyāgata eva nirvāṇādbhavati / [232|22]
♂sa hi gatapratyāgata iva nirvāṇādbhavati /
◤sa hi gatapratyāgata iva nirvāṇād bhavati / [S523]
㈠此人因此定。如往還於涅槃。
㈡若從此定初起心時。如入涅槃還復出者。
①nirodha samāpatti vyutthitas parām citta śāntim labhate nirvāṇa sadṛśa tvāt samāpattes sa hi gata pratyāgatas eva nirvāṇāt bhavati
③འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མཆོག་ཏུ་ཞི་བ་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་སོན་པ་ལས་སླར་ལོག་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤araṇāvyutthitasyāpramāṇasattvāraṇāhitādhyāśayānugatātyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanānugatā ca saṃtatirvartate / [232|22-]
♂araṇāvyutthitasyāpramāṇasattvāraṇāhitādhyāśayānugatā- tyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanā{2. Y. paribhāvitā but notes ...bhāvanā MSS. |}nugatā ca saṃtatirvartate /
◤araṇāvyutthitasyāpramāṇasattvāraṇāhitādhyāśayānugatātyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanānugatā ca santatir vartate / [S523]
㈠若人出無諍三摩提。觀無量眾生。無諍利益。善意所隨逐最猛盛。無量福德熏修所變。相續正起。
㈡二從無諍出。謂此定中有緣無量有情為境。增上利益意樂隨逐。出此定時。有為無量最勝功德所熏修身相續而轉。
★◤maitrīvyutthitasyāpramāṇasattvasukhādhyāśayānugatātyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanānugatā ca saṃtativartate / [232|23-]
♂maitrīvyutthitasyāpramāṇasattvasukhādhyā- śayānugatātyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanānugatā ca saṃtatirvartate /
◤maitrīvyutthitasyāpramāṇasattvasukhādhyāśayānugatātyudagrāpramāṇapuṇyaparibhāvanānugatā ca santatirvartate / [S523]
㈠若人出無量慈觀。無量眾生安樂善意所隨逐最猛盛。無量福德薰修所變相續正起。
㈡三從慈定出。謂此定中有緣無量有情為境。增上安樂意樂隨逐。出此定時。有為無量最勝功德所熏修身相續而轉。
①araṇa avyutthitasya apramāṇa sattva āraṇa āhita adhyāśaya anugata ati udagra apramāṇa puṇya paribhāvanā anugatā ca saṃtatis vartate maitrī vyutthitasya apramāṇa sattva sukha adhyāśaya anugata ati udagrā pramāṇa puṇya paribhāvanā anugatā ca saṃtativartate
③ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ་།། བྱམས་པ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ་།། མཐོང་བའི་ལམ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢བྱམས་པ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤darśanamārgavyutthitasyāśeṣadarśanaprahātavyaprahāṇāt pratyagrāśrayaparivṛttinirmalā saṃtatirvartate / [232|25-]
㈢མཐོང་བའི་ལམ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
♂darśanamārgavyutthitasyāśeṣadarśana- prahātavyaprahāṇāt pratyagrāśrayaparivṛttinirmalā saṃtatirvartate /
◤darśanamārgavyutthitasyāśeṣadarśanaprahātavyaprahāṇāt pratyagrāśrayaparivṛttinirmalā santatirvartate / [S523]
㈠若人出四諦觀。見諦所破惑滅盡無餘。故新得轉依。清淨相續即起。
㈡四從見道出。謂此道中永斷一切見所斷惑得勝轉依。從此出時淨身續起。
D3775 🈪མཐོང་བའི་ལམ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①darśana mārga vyutthitasya aśeṣa darśana prahātavya prahāṇāt pratyagra āśraya parivṛtti nirmalā saṃtatis vartate
③དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་བསྒོམ་ ****[@196a]**** *་།།
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་བསྒོམ་{196a}། །པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར:སྤངས་པའི་〖PNསྤང་བའི།〗ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S524]
★◤arhatphalavyutthitasyāśeṣabhāvanāprahātavyaprahāṇātpratyagrāśrayaparivṛttiśuddhā saṃtatirvartate / [232|26-]
♂arhatphalavyutthitasyāśeṣabhāvanā- prahātavyaprahāṇātpratyagrāśrayaparivṛttiśuddhā saṃtatirvartate /
◤arhatphalavyutthitasyāśeṣabhāvanāprahātavyaprahāṇāt pratyagrāśrayaparivṛttiśuddhā santatirvartate / [S524]
㈠若人出阿羅漢果觀。修道所破惑滅盡無餘。故新得轉依。清淨相續即起。
㈡五從修道出。謂此道中永斷一切修所斷惑得勝轉依。從此出時淨身續起。
D3776 🈪དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལས་ལངས་པའི་རྒྱུད་ནི་བསྒོམ་། །པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར:སྤངས་པའི་〖PNསྤང་བའི།〗ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①arhat phala vyutthitasya aśeṣa bhāvanā prahātavya prahāṇāt pratyagra āśraya parivṛtti śuddhā saṃtatis vartate
③པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་ཡིན་པས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ata eteṣu kṛtānāṃ kārāpakārāṇāṃ phalaṃ dṛṣṭa eva dharme niyataṃ prāpyate / [232|27-233|01]
♂ata eteṣu kṛtānāṃ kārāpakārāṇāṃ @233 phalaṃ dṛṣṭa eva dharme{1. MS. dharmma |} niyataṃ prāpyate /
◤ata eteṣu kṛtāṇāṃ kārāpakārāṇāṃ phalaṃ dṛṣṭa eva dharme niyataṃ prāpyate / [S524]
㈠是故於此五人或作善利益事。或作惡損惱事。此業果報。於現世必定應得。
㈡故說此五名功德田。若有於中為損益業。此業必定能招即果。
★◤śeṣasya tu bhāvanāmārgasyāparipūrṇasvabhāvaphalatvācca tadvyutthitānāṃ na tathā pratyagrāśrayaparivṛttiśuddhāśayasaṃtatirvartata iti na te tathā puṇyakṣetraṃ bhavati / [233|01-]
♂śeṣasya tu bhāvanāmārgasyāparipūrṇasvabhāvaphalatvācca tadvyutthitānāṃ{2. MS. tat vyu... |} na tathā pratyagrāśrayaparivṛttiśuddhāśayasaṃtatirvartata iti n ate tathā puṇyakṣetraṃ bhavati{3. Y. bhavaṃti |} /
◤śeṣasya tu bhāvanāmārgasyāparipūrṇasvabhāvaphalatvācca tadvyutthitānāṃ na tathā pratyagrāśrayaparivṛttiśuddhāśayasantatirvartata iti na te tathā puṇyakṣetraṃ bhavanti // 56 // [S524]
㈠餘人所修得道。未究竟故。若出未圓滿自性果觀。新得轉依清淨不爾。是故彼不及前人福田。
㈡若從餘定餘果出時。由前所修定非殊勝修所斷惑未畢竟盡故彼相續非勝福田。
①atas eteṣu kṛtānām kāra apakārāṇām phalam dṛṣṭas eva dharme niyatam prāpyate śeṣasya tu bhāvanā mārgasya aparipūrṇa svabhāva phala tvāt ca tad vyutthitānām na tathā pratyagra āśraya parivṛtti śuddha āśaya saṃtatis vartate ititathā puṇya kṣetram bhavati
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ལས་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ངེས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་།། ལྷག་མ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རང་བཞིན་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཅན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ལས་ལངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ལྟར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་དང་དག་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ལས་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ངེས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །
㈢ལྷག་མ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རང་བཞིན་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཅན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ལས་ལངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ལྟར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་དང་དག་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vipākaḥ punarvedanāpradhānaḥ / tadidānīṃ vicāryate / [233|04]
◤vipākaḥ punar vedanāpradhānaḥ / [S524]
㈠若果報受為勝。
㈡異熟果中受最為勝。
D3777 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་ལས་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ངེས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །
①vipākas punar vedanā pradhānas tat idānīm vicāryate
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཙོ་བོ་ནི་ཚོར་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཙོ་བོ་ནི་ཚོར་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དཔྱད་〖PNསྤྱད།〗པར་བྱ་སྟེ། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ། ལུས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ནི། །སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འདོད། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དག་ན་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤tadidānīṃ vicāryate—[S524]
㈠是故此義應思。
㈡今應思擇。
D3778 🈪ལྷག་མ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རང་བཞིན་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཅན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ལས་ལངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ལྟར་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་སར་པ་དང་དག་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤syāt karmaṇaścaitasikyeva vedanā vipāko vipacyeta na kāyikī / [233|04-]
◤syāt karmaṇaś caitasikyeva vedanā vipāko vipacyeta na kāyikī,[S524]
㈠有業但以心受為果報非身受不。
㈡於諸業中頗有唯招心受異熟。
①syāt karmaṇas caitasikyā iva vedanā vipākas vipacyeta na kāyikī
③ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ་།
◤syāt kāyikyeva na caitasikī syād? ityāha—[S524]
㈠有業但以身受為果報非心受不。說有。
㈡或招身受非心受耶。亦有。云何。
🈪4271 རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཙོ་བོ་ནི་ཚོར་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ། ལུས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ།
D3779 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གཙོ་བོ་ནི་ཚོར་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དཔྱད་〖PNསྤྱད།〗་པར་བྱ་སྟེ། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དམ། ལུས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ནི། །སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འདོད། ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དག་ན་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤syāt kāyikyeva na caitasikī syādityāha[233|05-]
①syāt kāyikī ā iva na caitasikī syāt iti āha
③ལུས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི་།།
★◤ 【kukśalasyāvitarkasya karmaṇo vedanā matā / vipākaścaitasikyeva 】[233|07-]
♂syāt kāyikyeva na [ 35b. 13B. IV ]caitasikī syādityāha kuśalasyāvitarkasya karmaṇo vedanā matā /
①kukśalasya avitarkasya karmaṇas vedanā matā
③དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ནི་།།
①vipākas caitasikī ā iva
③སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འདོད་།།
◤kuśalasyāvitarkasya karmaṇo vedanā matā / vipākaś caitasikyeva,[S524]
①kuśalasya avitarkasya karmaṇo vedanā matā vipākaś caitasikī eva,
㈠〔偈曰〕：【若善業無覺 許受為果報 此受是心法】。
㈡頌曰 【諸善無尋業_a 許唯感心受】〖58_4_b〗
🈪རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ནི། །སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འདོད། །
★◤avitarkaṃ karma dhyānāntarāt prabhṛti yāvat bhavāgre / [233|09]
♂vipākaścaitasikyeva avitarkaṃ karma dhyānāntarāt prabhṛti yāvat bhavāgre /
◤avitarkaṃ karma dhyānāntarāt prabhṛti yāvad bhavāgre / [S524]
㈠釋曰。無覺業者。從中間定乃至有頂。
㈡論曰。善無尋業。謂從中定乃至有頂
🈪4272 རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དག་ན་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①avitarkam karma dhyāna antarāt prabhṛti yāvat bhava agre
③རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དག་ན་ཡོད་དེ་།
★◤tasyāvitarkasya kuśalasya karmaṇaścaitasikyeva vedanā vipākaḥ / [233|09-]
♂tasyāvitarkasya kuśalasya karmaṇaścaitasi- kyeva vedanā vipākaḥ /
◤tasyāvitarkasya kuśalasya karmaṇaś caitasikyeva vedanā vipākaḥ / [S524]
㈠此無覺善業。唯以心受為果報。
㈡所有善業。於中能招受異熟者。應知但感心受
①tasya avitarkasya kuśalasya karmaṇas caitasikī ā iva vedanā vipākas
③དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kasmānna kāyikī / [233|10]
◤kasmānna kāyikī? tasyā avaśyaṃ savitarkasavicāratvāt / [S524]
㈠云何非身受。此身受必與覺觀俱起故。
㈡非身。身受必與尋伺俱故。
🈪4273 ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་དཔྱད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3780 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་དཔྱད་〖PNབཅས།〗་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kasmāt na kāyikī
③ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་དཔྱད་〖PNབཅས།〗པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tasyā avaśyaṃ savitarkavicāratvāt / [233|10-]
♂tasyā avaśyaṃ savitarkavicāratvāt{4. Y. ...savicāra...|} /
◤kāyikyevāśubhasya tu // 57 // [S524]
㈠〔偈曰〕：【若惡唯身受】。
㈡【惡唯感身受_c 是感受業異】〖58_4_d〗
🈪4274 མི་དགེ་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཡིན། །མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
D3781 🈪མི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗ནི་ལུས་ཀྱི་ཡིན། །མི་དགེ་བའི་〖PN+ནི།〗ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①tasyās avaśyam sa vitarka vicāra tvāt
③དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་དཔྱད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【kāyikyevāśubhasya tu // VAkK_4.57 //】[233|12]
♂kāyikyevāśubhasya tu //57//
①kāyikī ā iva aśubhasya tu
③མི་དགེ་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཡིན་།།
㈢མི་དགེ་བ་〖PNབའི།〗ནི་ལུས་ཀྱི་ཡིན། །མི་དགེ་བའི་〖PN+ནི།〗ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤akuśalasya karmaṇaḥ kāyikyeva vedanā vipākaḥ / kasmānna caitasikī / [233|13]
◤akuśalasya karmaṇaḥ kāyikyeva vedanā vipākaḥ / [S524]
㈠釋曰。若惡業定以身受為果報。
㈡諸不善業能感受者。應知但感身受非心。
①akuśalasya karmaṇas kāyikī eva vedanā vipākas
③མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
①kasmāt na caitasikī
③ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡིན་ལ། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤kasmānna caitasikī? tasya hi duḥkhā vedanā vipākaḥ / [S524]
㈠云何心受非彼報。此業以苦受為報。
㈡以不善因苦受為果
★0◤tasya hi duḥkhā vedanā vipākaścaitasikī ca duḥkhā vedanā daurmanasyaṃ na ca daurmanasyaṃ vipāka iti vyākhyātametat / [233|13-]
◤caitasikī ca duḥkhā vedanā daurmanasyam / [S524]
㈠若苦受在心地則成憂根。
㈡心俱苦受。決定名憂
D3782 🈪ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡིན་ལ། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①tasya hi duḥkhā vedanā vipākas caitasikī ca duḥkhās vedanā daurmanasyam na ca daurmanasyam vipākas iti vyākhyātam etat
③དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡིན་ལ། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
◤na ca daurmanasyaṃ vipāka iti vyākhyātametat // 57 // [S524]
㈠此憂根非果報。於前已說。
㈡憂非異熟。如前已辯。
◤[S525]
◤yat tarhi sattvānāṃ cittakṣepo bhavati, katamasminnasau citte bhavati, kena vā kāraṇena?[S525]
㈠若爾眾生有癲狂。此癲狂於何心有。復由何因生。
㈡有情心狂何識因處。
★0◤yattarhi sattvānāṃ cittakṣepo bhavati / katamasminnasau citte bhavati kena vā kāraṇena / [233|16]
①yat tarhi sattvānām citta kṣepas bhavati
③འོ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་གང་ཞིག་ལ་གནས་པ་ཡིན་།
㈢འོ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་གང་ཞིག་ལ་གནས་པ་ཡིན། རྒྱུ་ནི་ཅི་ཞིག་གིས་འགྱུར་ཞེ་ན།གཡེང་བའི་〖PNགཡེངས་བའི།〗སེམས་ནི་ཡིད་སེམས་ལས།།〖PNལ།〗 ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།
①katamasmin= asau citte bhavati kena vā kāraṇena
③རྒྱུ་ནི་ཅི་ཞིག་གིས་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★◤ 【cittakṣepo manaścitte /】[233|17]
♂cittakṣepo manaścitte manovijñāna ityarthaḥ /
①citta kṣepas manas citte
③གཡེང་བའི་སེམས་ནི་ཡིད་སེམས་ལས་།།
◤cittakṣepo manaś citte,[S525]
㈠〔偈曰〕：【心癲於心心】。
㈡頌曰 【心狂唯意識】〖59_4_a〗
🈪འོ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་གང་ཞིག་ལ་གནས་པ་ཡིན། རྒྱུ་ནི་ཅི་ཞིག་གིས་འགྱུར་ཞེ་ན།གཡེང་བའི་〖PNགཡེངས་བའི།〗སེམས་ནི་ཡིད་སེམས་ལས།།〖PNལ།〗 ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།
★◤manovijñāna ityarthaḥ / nahi pañcasu vijñānakāyeṣu cittaṃ kṣipyate / avikalpakatvāt / [233|18]
♂nahi pañcasu vijñānakāyeṣu cittaṃ kṣipyate / ♂avikalpakatvāt{5. MS. avikalpatvāt |} /
◤manovijñāna ityarthaḥ / [S525]
㈠釋曰。心心謂意識。
㈡論曰。有情心狂唯在意識。
①manas vijñānas iti arthas
③ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།
①na hi pañcasu vijñāna kāyeṣu cittam kṣipyate
③རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་གཡེང་བ་མེད་དེ་།
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་གཡེང་བ་〖PNགཡེངས་པ།〗མེད་དེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①avikalpaka tvāt
③རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ 【sa ca karmavipākajaḥ /】[233|19]
①sa ca karma vipāka jas
③དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་།།
㈢དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །:གཡེང་བའི་〖PNགཡེངས་པའི།〗སེམས་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་དང་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྦྱོར་{196b}བས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་པའམ། མི་འདོད་བཞིན་དུ་དུག་དང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ལྡུད་པའམ། རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་སྐྲག་པར་བྱེད་པའམ། ནགས་མེས་གཏོང་བ་འམ། གཡང་དུ་འདོར་བར་བྱེད་པ་འམ། གཞན་གང་ཡང་རུང་བས་ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་སེམས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལས་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཆེ་ཕྱི་མ་ལ་སེམས་གཡེངས་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་རོ། །
◤nahi pañcasu vijñānakāyeṣu cittaṃ kṣipyate; avikalpakatvāt / [S525]
㈠何以故。若人在於五識。則無癲亂事。五識無分別故。
㈡若在五識必無心狂。以五識身無分別故。
🈪རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་གཡེང་བ་〖PNགཡེངས་པ།〗མེད་དེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sa caiṣa cittakṣepaḥ sattvānāṃ karmajaḥ / [233|20]
◤sa ca karmavipākajaḥ / [S525]
㈠〔偈曰〕：【此從業報生】。
㈡【由業異熟生】〖59_4_b〗
D3783 🈪དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །:གཡེང་བའི་〖PNགཡེངས་པའི།〗སེམས་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་དང་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་པའམ། མི་འདོད་བཞིན་དུ་དུག་དང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ལྡུད་པའམ། རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་སྐྲག་པར་བྱེད་པའམ། ནགས་མེས་གཏོང་བ་འམ། གཡང་དུ་འདོར་བར་བྱེད་པ་འམ། གཞན་གང་ཡང་རུང་བས་ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་སེམས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལས་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཆེ་ཕྱི་མ་ལ་སེམས་གཡེངས་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་རོ། །
①sa ca eṣa citta kṣepas sattvānām karma jas
③གཡེང་བའི་སེམས་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་དང་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྦྱོར་ ****[@196b]**** ་བས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་པའམ་།
◤sa caiṣa cittakṣepaḥ sattvānāṃ karmajaḥ / [S525]
㈠釋曰。此心癲亂。從眾生業報生。
㈡由五因故有情心狂。
★◤ye hi dravyamantraprayogeṇa vā pareṣāṃ cittaṃ kṣepayanti akāmakaṃ vā viṣaṃ madyaṃ vā pāyayanti trāsayanti vā mṛgayādiṣvagnim vā dāveṣutsṛjanti prapātādvā pātayantyanyena vā kenacitpareṣāṃ smṛtiṃ bhraṃśayanti teṣāṃ tasya karmaṇo vipākenāyatyāṃ cittaṃ kṣipyate / [233|20-]
♂ye{6. MS. yo |} hi dravyamantraprayogeṇa vā pareṣāṃ cittaṃ kṣepayanti akāmakaṃ vā viṣaṃ madyaṃ vā pāyayanti trāsayanti vā mṛgayādiṣvagniṃ vā dāveṣūtsṛjanti{7. MS ...tsṛjati |} prapātādvā pātayantyanyena vā kenacitpareṣāṃ smṛtiṃ bhraṃśayanti teṣāṃ tasya karmaṇo vipākenāyatyāṃ cittaṃ kṣipyate /
◤ye hi dravyamantraprayogeṇa vā pareṣāṃ cittaṃ kṣepayanti,[S525]
㈠若人以物呪及增加所作。散壞他心。
㈡一由有情業異熟起。謂由彼用藥物呪術令他心狂。
①ye hi dravya mantra prayogeṇa vā pareṣām cittam kṣepayanti akāmakam vā viṣam madyam
③མི་འདོད་བཞིན་དུ་དུག་དང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ལྡུད་པའམ་།
①vā pāyayanti trāsayanti vā mṛgayā ādiṣu agnim vā dāveṣutsṛjanti prapātāt vā pātayanti anyena
③རི་དགས་ལ་སོགས་པ་སྐྲག་པར་བྱེད་པའམ། ནགས་མེས་གཏོང་བ་འམ། གཡང་དུ་འདོར་བར་བྱེད་པ་འམ་།
①vā kenacid pareṣām smṛtim bhraṃśayanti teṣām tasya karmaṇas vipākena āyatyām cittam kṣipyate
③གཞན་གང་ཡང་རུང་བས་ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་སེམས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལས་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཆེ་ཕྱི་མ་ལ་སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤akāmakaṃ vā viṣaṃ madyaṃ vā pāyayanti, trāsayanti vā, mṛgayadiṣv[S525]
㈠或不求欲眾生。令飲毒飲酒。或恐怖眾生。於獵等時。
㈡或復令他飲非所欲若毒若酒。或現威嚴怖禽獸等。
◤agniṃ vā dāveṣūtsṛjanti{MS ...tsṛjati / }, prapātād vā pātayanty,[S525]
㈠或在礦野等處。縱火焚燒。又以坑穽陷墜眾生。
㈡或放猛火焚燒山澤。或作坑穽陷墜眾生。
①agniṃ vā dāveṣu utsṛjanti,
◤anyena vā kenacit pareṣāṃ smṛtiṃ bhraṃśayanti, teṣāṃ tasya karmaṇo vipākenāyatyāṃ cittaṃ kṣipyate / [S525]
㈠或由餘業令眾生失念。因此業報。此眾生於未來世心則癲亂。
㈡或餘事業令他失念。由此業因於當來世感別異熟能令心狂。
★◤ 【bhayopaghātavaiṣamyaśokaiśca 】[233|24]
♂bhayopaghātavaiṣamyaśokaiśca kathaṃ tāva-[ 36a. 13A. V ]dbhayena /
①bhaya upaghāta vaiṣamya śokais ca
③སྐྲག་གནོད་མ་མཉམ་མྱ་ངན་གྱིས་།།
㈢སྐྲག་གནོད་མ་མཉམ་〖Nཉམ།〗མྱ་ངན་གྱིས།།〖Pགྱི།〗 རེ་ཞིག་སྐྲག་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མི་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་མི་སྡུག་པས་མིའི་གན་དུ་ཉེ་བར་འོངས་ལ་དེ་དག་གིས་སྐྲག་པ་རྣམས་སེམས་གཡེང་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་རོ། །
◤bhayopaghātavaiṣamyaśokaiś ca,[S525]
㈠復有別因。〔偈曰〕：【怖打不平憂】。
㈡ 【及怖害違憂】〖59_4_c〗
D3784 🈪སྐྲག་གནོད་མ་མཉམ་〖Nཉམ།〗མྱ་ངན་གྱིས།།〖Pགྱི།〗 རེ་ཞིག་སྐྲག་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མི་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་མི་སྡུག་པས་མིའི་གན་དུ་ཉེ་བར་འོངས་ལ་དེ་དག་གིས་སྐྲག་པ་རྣམས་སེམས་གཡེང་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་རོ། །
◤kathaṃ tāvad bhayena?[S525]
㈠釋曰。怖者。
㈡二由驚怖。
★◤kathaṃ tāvadbhayena / [233|25]
①katham tāvat bhayena
③རེ་ཞིག་སྐྲག་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
★◤amanuṣyādayo manuṣyānvirūpeṇa rūpeṇopasaṃkrāmanti / [233|25-]
♂amanuṣyādayo{8. MS. amanuṣyādi |} manuṣyānvirūpeṇa rūpeṇopasaṃkrāmanti /
◤amanuṣyādayo manuṣyān virūpeṇa rūpeṇopasaṃkrāmanti,[S525]
㈠諸鬼神作可畏形相來逼。
㈡謂非人等現可怖形來相逼迫。
D3785 🈪གནོད་པས་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མི་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་དུ་〖PN-དུ།〗འཁྲུགས་ནས་གནད་དུ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་སོ།
★◤tebhyo bhītānāṃ cittaṃ kṣīpyate / kathamupaghātena / [233|26]
♂tebhyo bhītānāṃ cittaṃ kṣipyate /
◤tebhyo bhītānāṃ cittaṃ kṣipyate / [S525]
㈠此人見即驚怖。
㈡有情見已遂致心狂。
①amanuṣya ādayas manuṣyān virūpeṇa rūpeṇa upasaṃkrāmanti tebhyas bhītānām cittam kṣīpyate
③མི་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་མི་སྡུག་པས་མིའི་གན་དུ་ཉེ་བར་འོངས་ལ་དེ་དག་གིས་སྐྲག་པ་རྣམས་སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་རོ་།།
①katham upaghātena
③གནོད་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢གནོད་པས་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མི་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་དུ་〖PN-དུ།〗འཁྲུགས་ནས་གནད་དུ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་སོ།
◤kathamupaghātena?[S525]
㈠打者
㈡三由傷害。
★◤amanuṣyā eva kupitā manuṣyāṇāṃ marmasu praharanti / [233|26-234|01]
♂kathamupaghātena |{9. MS ...ghātenāmanuṣyā |} amanuṣyā eva kupitā manuṣyāṇāṃ @234 marmasu praharanti /
◤amanuṣyā eva kupitā manuṣyāṇāṃ marmasu praharanti / [S525]
㈠諸鬼神。因人惡行起憎恚心。於此人末摩作打拍事。
㈡謂因事業惱非人等由彼瞋故傷其支節遂致心狂。
①amanuṣyās eva kupitās manuṣyāṇām marmasu praharanti
③མི་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་དུ་འཁྲུགས་ནས་གནད་དུ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་སོ་།
★◤kathaṃ mahābhūtavaiṣamyeṇa / [234|01]
♂kathaṃ mahābhūtavaiṣamyeṇa{1. MS. veṣamyena |} /
◤kathaṃ mahābhūtavaiṣamyeṇa? vātapittaśleṣmāḥ prakopamāpadyante / [S525]
①kathaṃ mahābhūtavaiṣamyeṇa? vāta-pitta-śleṣman prakopamāpadyante|
㈠不平者。風熱淡互相違反。令身四大皆不調適。
㈡四由乖違。謂由身內風熱痰界互相違反大種乖適故致心狂。
🈪འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མ་མཉམ་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དག་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པའོ། །
①katham mahābhūta vaiṣamyeṇa
③འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མ་མཉམ་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མ་མཉམ་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དག་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པའོ། །
★0◤vātapittaśleṣmāṇaḥ prakopamāpadyante / [234|01-]
①vāta pitta śleṣmāṇas prakopam āpadyante
③རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དག་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པའོ་།།
★0◤kathaṃ śokena / yathā vāsiṣṭhīprabhṛtīnām / [234|02]
◤kathaṃ śokena? yathā vāśiṣṭhīprabhṛtīnām / [S525]
㈠憂者。如婆師絺等。
㈡五由愁憂。謂因喪失親愛等事。愁毒纏懷心遂發狂。如婆私等。
①katham śokena
③མྱ་ངན་གྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢མྱ་ངན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་གནས་བྱེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①yathā vāsiṣṭhī prabhṛtīnām
③དཔེར་ན་གནས་བྱེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★0◤yadi mano vikṣipyate karmavipākajaśca cittakṣepaḥ / [234|02-]
◤yadi mano vikṣipyate karmavipākajaś ca cittakṣepaḥ / [S525]
㈠若意識癲亂。此心癲亂。從業報生。
㈡若在意識方有心狂。復許心狂業異熟起。
D3786 🈪མྱ་ངན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་གནས་བྱེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
D3787 🈪གལ་ཏེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཡེང་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་ལ། སེམས་གཡེང་བ་ཡང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་གོ།
①yadi manas vikṣipyate karma vipāka jas ca citta kṣepas
㈢གལ་ཏེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཡེང་བར་〖PNགཡེངས་པར།〗འགྱུར་ལ། སེམས་གཡེང་བ་ཡང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་གོ།
◤[S526]
★0◤kathaṃ na caitasikī vedanā vipākaḥ prāpnoti / [234|03]
◤kathaṃ na caitasikī vedanā vipākaḥ prāpnoti?[S526]
㈠云何言心受非果報。
㈡如何心受非異熟耶。
🈪ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
①katham na caitasikī vedanā vipākas prāpnoti
③ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
★◤nahi brūmastadeva cittavipāka ityapi tu yo mahābhūtānāṃ prakopaḥ sa vipākaḥ / [234|03-]
♂nahi brū mastadeva cittavipāka ityapi tu yo{2. Y. omits yaḥ saḥ |} mahābhūtānāṃ prakopaḥ sa{2. Y. omits yaḥ saḥ |} vipākaḥ /
◤nahi brūmaḥ-- tadeva cittavipāka iti,[S526]
㈠我等不說此心是果報。
㈡不說心狂是業異熟。
★0◤tasmājjātamato vipākajam / [234|04-]
①na hi brūmas tat eva citta vipākas iti api tu yas mahābhūtānām prakopas sa vipākas tasmāt jātam atas vipāka jam
③སེམས་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ་།། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་འཁྲུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ལས་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་འཁྲུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ལས་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་འཁྲུགས་པས་སེམས་འཁྲུགས་པ་དང་། དབང་མེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན་སེམས་གཡེང་པ་ཞེས་བྱའོ། །
◤api tu yo mahābhūtānāṃ prakopaḥ sa vipākaḥ, tasmājjātam, ato vipākajaṃ cittam / [S526]
㈠何為四大違損是果報。從此心起故。說心從果報生。
㈡但言是業異熟所生。謂惡業因感不平等異熟大種。
D3788 🈪དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་འཁྲུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ལས་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་འཁྲུགས་པས་སེམས་འཁྲུགས་པ་དང་། དབང་མེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན་སེམས་གཡེང་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤karmajena hi dhātunā vaiṣamyeṇa vyākulamavaśaṃ bhraṣṭasmṛtikaṃ cittaṃ vartata iti kṣiptamityucyate / [234|05-]
♂karmajena hi dhātunā vaiṣamyeṇa{3. MS. veṣamyena |} vyākulamavaśaṃ bhraṣṭasmṛtikaṃ cittaṃ vartata iti kṣiptamityucyate /
◤karmajena hi dhātunā vaiṣamyeṇa vyākulamavaśaṃ bhraṣṭasmṛtikaṃ cittaṃ vartata iti kṣiptam ity ucyate / [S526]
㈠由業所生四大不平等。故心狂亂。不自在失念。說此心名癲狂。
㈡依此大種心便失念。故說為狂。
①karma jena hi dhātunā vaiṣamyeṇa vyākulam avaśam bhraṣṭa smṛtikam cittam vartate iti kṣiptam iti ucyate
③ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཁམས་རྣམས་འཁྲུགས་པས་སེམས་འཁྲུགས་པ་དང་། དབང་མེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན་སེམས་གཡེངས་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤evaṃ cedaṃ catuṣkoṭikaṃ yujyate / [234|06]
◤evaṃ cedaṃ catuṣkoṭikaṃ yujyate-- asti cittaṃ kṣiptaṃ na vikṣiptam iti vistaraḥ / [S526]
㈠若作如此四句得成。有心狂故亂。非散故亂。廣說應知。
㈡如是心狂對於心亂應作四句。謂有心狂而非心亂。乃至廣說。
◤1. kṣiptaṃ tāvanna kṣiptaṃ vikṣiptacittasya / [S526]
㈠狂亂非散亂者。心不自在無染污。
㈡狂非亂者。謂諸狂者不染污心。
D3789 🈪དེ་ལྟར་ན་དེ་〖PNའདི།〗ནི་སེམས་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མུ་བཞིར་རུང་སྟེ། རེ་ཞིག་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ནི་སེམས་〖PN+གཡེངས་པའི།〗ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
D3790 🈪རྣམ་པར་གཡེངས་ལ་སེམས་མ་་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
★0◤asti cittaṃ kṣiptaṃ na vikṣiptamiti vistaraḥ / [234|06-]
①evam ca idam catuṣkoṭikam yujyate asti cittam kṣiptam na vikṣiptam iti vistaras
③དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་སེམས་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མུ་བཞིར་རུང་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་〖PNའདི།〗ནི་སེམས་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མུ་བཞིར་རུང་སྟེ། རེ་ཞིག་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ནི་སེམས་〖PN+གཡེངས་པའི།〗ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
★★◤kṣiptaṃ tāvanna kṣiptaṃ vikṣiptacittasya / [234|07]
♂kṣiptaṃ tāvanna{4. MS. tāvanni |} kṣiptaṃ vikṣiptacittasya /
①kṣiptam tāvat na kṣiptam vikṣipta cittasya
③རེ་ཞིག་གཡེངས་ལ་རྣམ་པར་མ་གཡེངས་པ་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་རུང་སྟེ་།
㈢རྣམ་པར་གཡེངས་ལ་སེམས་མ་་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤2. kliṣṭaṃ cittaṃ vikṣiptaṃ na kṣiptaṃ svasthacittasya kliṣṭam / [S526]
㈠散亂非狂亂者。心自在有染污。
㈡亂非狂者。謂不狂者諸染污心。
★0◤kliṣṭaṃ cittaṃ vikṣiptaṃ na kṣiptaṃ svasthacittasya kliṣṭam / [234|07-]
①kliṣṭam cittam vikṣiptam na kṣiptam svastha cittasya kliṣṭam
③པའོ་།། རྣམ་པར་གཡེངས་ལ་སེམས་མ་གཡེངས་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ་།།
◤3. ubhayaṃ kṣiptacittasya kliṣṭam / [S526]
㈠狂亂亦散亂者。心不自在有染污。
㈡狂亦亂者。謂諸狂者諸染污心。
D3791 🈪གཉི་ག་ཡིན་པ་ནི་སེམས་གཡེངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
★0◤ubhayaṃ kṣiptacittasya kliṣṭam / [234|08]
①ubhayam kṣipta cittasya kliṣṭam
㈢གཉི་ག་ཡིན་པ་ནི་སེམས་གཡེངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །
◤4. nobhayaṃ svasthacittasyākliṣṭam / [S526]
㈠無狂亂亦無散亂者。心自在無染污。
㈡非狂亂者。謂不狂者不染污心。
D3792 🈪གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-ཅན་ནོ། །གཉི་ག་……ཉོན་མོངས་པ།〗ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
★0◤nobhayaṃ svasthacittasyākliṣṭam / [234|09]
①na ubhayam svastha cittasya akliṣṭam
③གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་།།
㈢གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་རྣལ་དུ་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-ཅན་ནོ། །གཉི་ག་……ཉོན་མོངས་པ།〗ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །
◤[S527]
★0◤katameṣāṃ punaḥ sattvānāṃ cittaṃ kṣipyate / [234|10]
◤katameṣāṃ punaḥ sattvānāṃ cittaṃ kṣipyate?[S527]
㈠何眾生有狂亂心。
①katameṣām punar sattvānām cittam kṣipyate
③སེམས་ཅན་གང་དག་གི་སེམས་གཡེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྒྲ་མི་སྙན་མིན་འདོད་ལྡན་རྣམས་།།
㈢སེམས་ཅན་གང་དག་གི་སེམས་གཡེངས་〖PN-གཡེངས།〗པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྒྲ་མི་སྙན་མིན་〖PN-མི།〗འདོད་ལྡན་རྣམས། །སྒྲ་མི་སྙན་མ་ཡིན་པ་འདོད་{197a}པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་ལྷ་སྨྱོན་པ་ཡོད་ན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ནང་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་སེམས་གཡེངས་〖PN-གཡེངས།〗པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་དག་གིས་གནད་གཅོད་〖PNབཅོམ།〗པའི་ཚོར་བ་དྲག་པོ་དག་གིས་མངོན་པར་ཉེན་པ་དེ་དག་ནི་རེ་ཞིག་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་དྲན་ན་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། འདིར་ཀྱི་ཧུད་སེམས་ཞེས་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའི་དམྱལ་བ་དཔེར་བྱའོ། །
㈢སངས་རྒྱས་མ་གཏོགས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་མ་མཉམ་〖Pམ་ཉམས།Nཉམས།〗པས་སེམས་གཡེང་བ་ཡོད་དོ།
◤akurukāminām // 58 // [S527]
★◤ 【akurukāminām // VAkK_4.58 //】[234|11]
♂akurukāminām //58//
①akuru kāminām
③སྒྲ་མི་སྙན་མ་ཡིན་པ་འདོད་ *་།།
㈢ལས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པ་ནི་སྔོན་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠〔偈曰〕：【欲界除鳩婁】。
㈡【除北洲在欲】〖59_4_d〗
D3793 🈪སེམས་ཅན་གང་དག་གི་སེམས་གཡེངས་〖PN-གཡེངས།〗པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྒྲ་མི་སྙན་མིན་〖PN-མི།〗འདོད་ལྡན་རྣམས། །
🈪སྒྲ་མི་སྙན་མ་ཡིན་པ་འདོད་[@197a]པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་ལྷ་སྨྱོན་པ་ཡོད་ན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ནང་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།
0◤akurūṇāṃ kāminām / deveṣvapi hi deva /{5. MS. devonmattāḥ |} unmattāḥ santi prāgeva manuṣyatiryakpreteṣu / [234|12][S527]
◤akurūṇāṃ kāminām /
㈠釋曰。於欲界中有。唯除北鳩婁。
㈡除北俱盧.所餘欲界諸有情類，容有心狂。
①akuruṇām kāminām deveṣu api hi deva unmattās santi prāk eva manuṣya tiryak preteṣu
③པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་ལྷ་སྨྱོན་པ་ཡོད་ན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ལི་དགས་ཀྱི་ནང་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་།
㈢མ་ངེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་སྨིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◇སྒྲ་མི་སྙན་མ་ཡིན་པ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་
◤deveṣvapi hi devā unmattāḥ santi prāgeva manuṣyatiryakpreteṣu / [S527]
㈠何以故。於天中亦有狂天。何況於人畜生鬼神道中。
㈡謂欲天心尚有狂者。況人惡趣得離心狂。
◇ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་ལྷ་སྨྱོན་པ་ཡོད་ན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ལི་དགས་ཀྱི་ནང་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།
★0◤nārakāstu nityaṃ kṣiptacittā eva / [234|13]
◤nārakāstu nityaṃ kṣiptacittā eva / [S527]
㈠地獄眾生皆恒狂亂。
㈡地獄恒狂。
①nārakās tu nityam kṣipta cittās eva
③དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་སེམས་གཡེངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢འཇིགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིགས་པ་ལྔ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◇དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་སེམས་གཡེངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ།
D3793 🈪དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་སེམས་གཡེངས་〖PN-གཡེངས།〗པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ།
0◤te hi vividhayātanāsahasravyatibhinnamarmāṇastīvrābhirveda[ 36b. 13B. V ]nābhirabhitunnā{6. S.Y. abhinunnā |} ātmānamapi tāvannābhicetayanti kiṃ punaḥ kāryamakāryaṃ vā / [234|13-][S527]
㈠是彼眾生萬種損惱恚害。末摩量重難忍。苦受所逼。於自身亦不了別。何況能識是非等事。
㈡多苦逼故。謂諸地獄恒為種種異類苦具傷害末摩猛利難忍。苦受所逼尚不自識。況了是非。
①te hi vividha yātanā sahasra vyatibhinna marmāṇas tīvrābhis vedanābhis abhitunnās ātmānam api tāvat na abhicetayanti, kim punar kāryam akāryam vā
D3793 🈪གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་དག་གིས་གནད་གཅོད་〖PNབཅོམ།〗པའི་ཚོར་བ་དྲག་པོ་དག་གིས་མངོན་པར་ཉེན་པ་དེ་དག་ནི་རེ་ཞིག་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་དྲན་ན་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ།
★0◤hācittaparidevakaścātra nāraka udāhāryaḥ / [234|15]
◤hācittaparidevakaś cātra nāraka udāhāryaḥ / [S527]
①hā citta paridevakas ca atra nārake udāhṛ hāryas
㈠何心何啼天地獄傳.此中應說。
㈡故地獄中，怨心傷歎，猖狂馳叫，世傳有文。
①hācitta paridevakas ca atra nārakas udāhāryas
D3793 🈪འདིར་ཀྱི་ཧུད་སེམས་ཞེས་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའི་དམྱལ་བ་དཔེར་བྱའོ། །
★◤āryāṇāmapi cittaṃ kṣipyate bhūtavaiṣamyeṇānyatra buddhāt / [234|15-]
♂āryāṇāmapi cittaṃ kṣipyate bhūtavaiṣamyeṇānyatra{7. MS. ...vaiṣamyenā...|} buddhāt /
◤āryāṇām api cittaṃ kṣipyate bhūtavaiṣamyeṇa, anyatra buddhāt / [S527]
①āryāṇām api cittaṃ kṣipyate bhūta-vaiṣamya, anyatra buddhāt|
㈠於聖人亦有心狂亂。由四大不平等故。除佛世尊。
㈡欲界聖中唯除諸佛。大種乖適容有心狂。
①āryāṇām api cittam kṣipyate bhūta vaiṣamyeṇa anyatra buddhāt
D3794 🈪སངས་རྒྱས་མ་གཏོགས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་མ་མཉམ་〖Pམ་ཉམས།Nཉམས།〗པས་སེམས་གཡེང་བ་ཡོད་དོ།
★0◤na karmaṇā niyatasya pūrvaṃ vipākādaniyatasyāvipākāt / [234|16-]
◤na karmaṇā; niyatasya pūrvaṃ vipākād, aniyatasyāvipākāt / [S527]
㈠若約先定業。受報已畢。若約不定業則無果報。
㈡無異熟生。若有定業必應先受後方得聖。若非定業。由得聖故。能令無果
①na karmaṇā niyatasya pūrvam vipākāt aniyatasya avipākāt
🈪ལས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པ་ནི་སྔོན་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ངེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་སྨིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤na bhayena / pañcabhayasamatikramāt / [234|17][S527]
㈠不由怖畏。已度五怖畏故。
㈡亦無驚怖。超五畏故。
①na bhayena pañca bhaya samatikramāt
D3796 🈪འཇིགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིགས་པ་ལྔ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤nopaghātena / manuṣyaprakopakāraṇasyāprāsādikasyākaraṇāt / [234|17-]
◤nopaghātena; manuṣyaprakopakāraṇasyāprāsādikasyākaraṇāt / [S527]
①na upaghātena
③གནོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གནོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། མི་མ་ཡིན་པ་འཁྲུགས་པའི་རྒྱུ་མི་མཛེས་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①manuṣya prakopa kāraṇasya aprāsādikasya akaraṇāt
③མི་མ་ཡིན་པ་འཁྲུགས་པའི་རྒྱུ་མི་མཛེས་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈠不由損害。永無惡行能生鬼神憎恚心故。
㈡亦無傷害以諸聖者無非人等憎嫌事故。
D3797 🈪གནོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། མི་མ་ཡིན་པ་འཁྲུགས་པའི་རྒྱུ་མི་མཛེས་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤na śokena / dharmatābhijñatvāt / [234|18]
♂na śokena / dharmatābhijñatvāt{8. Y ... bhijñānatvāt |} /
◤na śokena; dharmatābhijñatvāt // 58 // [S527]
①na śokena; dharmata-abhijñatvāt||58||
㈠不由憂惱。證見法如實性故。
㈡亦無愁憂證法性故。
D3798 🈪མྱ་ངན་གྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཉིད་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na śokena
③མྱ་ངན་གྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མྱ་ངན་གྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཉིད་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①dharmatā abhijña tvāt
③ཆོས་ཉིད་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤punastrayo vaṅkā uktāḥ sūtre-- kāyavaṅkaḥ, vāgvaṅkaḥ, manovaṅkaḥ / [S527]
㈠復次於經中說有三曲。身曲口曲意曲。
㈡又經中說。業有三種。謂曲
D3799 🈪མདོ་ལས། ཡོན་པོ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་དང་། ངག་གི་ཡོན་པོ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཡོན:པོའོ།།〖PNཔོ་དང་།〗 ཉེས་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང་། ངག་གི་ཉེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པའོ། །
★◤punastrayo vaṅkā uktāḥ sūtre / kāyavaṅkok vāgvaṅko manovaṅkaḥ / trayo doṣāḥ / [234|19]
①punar trayas vaṅkās uktās sūtre
③མདོ་ལས། ཡོན་པོ་གསུམ་གསུངས་ཏེ་།
㈢མདོ་ལས། ཡོན་པོ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་དང་། ངག་གི་ཡོན་པོ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཡོན:པོའོ།།〖PNཔོ་དང་།〗
①kāya vaṅkoś vāc vaṅkas manas vaṅkas
③ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་དང་། ངག་གི་ཡོན་པོ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཡོན་པོའོ་།།
①trayas doṣāḥ
③ཉེས་པ་གསུམ་སྟེ་།
♂punastrayo vaṅkā uktāḥ sūtre / ♂kāyavaṅko vāgvaṅko manovaṅkaḥ / ♂trayo doṣāḥ /
◤trayo doṣāḥ-- kāyadoṣaḥ, vāgdoṣaḥ, manodoṣaḥ / [S527]
㈠復有三麁。身麁口麁意麁。
㈡穢
★◤kāyadoṣo vāgdoṣo manodoṣaḥ / trayaḥ kaṣāyāḥ / [234|20]
♂kāyadoṣo vāgdoṣo manodoṣaḥ /
①kāya doṣas vāc doṣas manas doṣas
③ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང་། ངག་གི་ཉེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པའོ་།།
㈢ཉེས་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང་། ངག་གི་ཉེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པའོ། །
①trayas kaṣāyāḥ
③སྙིགས་མ་གསུམ་སྟེ་།
♂trayaḥ kaṣāyāḥ /
◤trayaḥ kaṣāyāḥ-- kāyakaṣāyaḥ, vākkaṣāyaḥ, manaḥkaṣāya iti / [S527]
㈠復有三澁。身澁口澁意澁。
㈡濁。
D3800 🈪སྙིགས་མ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང་། ངག་གི་སྙིགས་མ་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མའོ། །
★◤kāyakaṣāyo vākkaṣāyo manaḥ kaṣāyaḥ iti / [234|20-]
♂kāyakaṣāyo vākkaṣāyo manaḥkaṣāyaḥ iti /
①kāya kaṣāyas vākkaṣāyas manas kaṣāyas iti
③ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང་། ངག་གི་སྙིགས་མ་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མའོ་།། དེ་ལ། ཡོན་པོ་སྙིགས་མར་གསུངས་པ་ནི་།།
㈢སྙིགས་མ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་དང་། ངག་གི་སྙིགས་མ་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མའོ། །
★0◤tatra yathākramaṃ veditavyāḥ / [234|21]
◤tatra yathākramaṃ veditavyāḥ--[S527]
㈠此中次第應知。
㈡2論曰。身語意三各有三種。謂曲穢濁。如其次第應知
D3801 🈪དེ་ལ། ཡོན་པོ་〖PNསྐྱོན།〗སྙིགས་མར་གསུངས་པ་ནི། །
①tatra yathākramam veditavyās
③དེ་དག་ཀྱང་རིམ་བཞིན་དུ་།
★★◤ 【vaṅkadoṣakaṣāyoktiḥ śāṭhyadveṣajarāgaje /】[234|22]
♂vaṅkadoṣakapāyoktiḥ śāṭhyadveṣajarāgaje /
①vaṅka doṣa kaṣāya uktis śāṭhya dveṣa ja rāgaje
③གཡོ་དང་ཞེ་སྡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་།།
㈢དེ་ལ། ཡོན་པོ་〖PNསྐྱོན།〗སྙིགས་མར་གསུངས་པ་ནི། །དེ་དག་ཀྱང་རིམ་བཞིན་དུ། གཡོ་དང་ཞེ་སྡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེས། །ལུས་ཀྱི་〖PN+ལས།〗གཡོ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གྱ་གྱུའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཞེས་བཤད་དེ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤vaṅkadoṣakaṣāyoktiḥ śāṭhyadveṣajarāgaje / [S527]
①vaṅka-doṣa-kaṣāya uktiḥ śāṭhya-dveṣa-ja-rāgaje|
㈠〔偈曰〕：【說曲麁澁業 諂曲瞋欲生】。
㈡1其相云何。頌曰 【說曲穢濁業_a 依諂瞋貪生】〖60_4_b〗
🈪དེ་དག་ཀྱང་རིམ་བཞིན་དུ། གཡོ་དང་ཞེ་སྡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེས། །
★◤śaṭhyajaṃ kāyakarma kāyavaṅka ityuktam / kuṭilānvayatvāt / evaṃ vāṅmanovaṅkau / [234|23]
♂śāṭhyajaṃ kāyakarma kāyavaṅka ityuktam / ♂kuṭilānvayatvāt / ♂evaṃ vāṅmanovaṅkau /
◤śāṭhyajaṃ kāyakarma kāyavaṅka ityuktam; kuṭilānvayatvāt / eva vāṅmanovaṅkau / [S527]
㈠釋曰。若身業從諂曲生。說名身曲業。邪曲性類故。口意曲業亦爾。
㈡依諂瞋貪所生。謂依諂生身語意業名為曲業。諂曲類故。
🈪ལུས་ཀྱི་〖PN+ལས།〗གཡོ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གྱ་གྱུའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཞེས་བཤད་དེ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①śaṭhya jam kāya karma kāya vaṅkas iti uktam kuṭila anvaya tvāt evam vāc manas vaṅkau
③ལུས་ཀྱི་གཡོ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གྱ་གྱུའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཞེས་བཤད་དེ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡོན་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤dveṣajaṃ kāyakarma kāyadoṣa ityuktam / cittapradoṣānvayatvāt / evaṃ vāṅmanodoṣau / [234|24]
◤dveṣajaṃ kāyakarma kāyadoṣa ityuktam; cittapradoṣānvayatvāt / evaṃ vāṅmanodoṣau / [S527]
㈠若身業從瞋恚生。說名身麁業。忿怒性類故。口意麁業亦爾。
㈡若依瞋生身語意業名為穢業。瞋穢類故。
🈪◦2399ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྡང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
D3802 🈪ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྡང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①dveṣa jam kāya karma kāya doṣas iti uktam citta pradoṣa anvaya tvāt
③ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྡང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཞེས་བཤད་དེ་།
㈢ལུས་ཀྱི་ལས་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྡང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①evam vāc manas doṣau
③ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★★◤rāgajaṃ kāyakarma kāyakaṣāya ityuktam / rāñjanānvayatvāt / evaṃ vāṅmanaḥkaṣāyau / [234|25]
♂rāgajaṃ kāyakarma kāyakapāya{9. MS. kaṣāya seems to be written twice as kāyakaṣāya kaṣāya and one struck off. } ityuktam / ♂rañjanānvayatvāt / ♂evaṃ vāṅmanaḥkaṣāyau /
◤rāgajaṃ kāyakarma kāyakaṣāya ityuktam, rañjanānvayatvāt / evaṃ vāṅmanaḥkaṣāyau / [S527]
㈠若身業從貪欲生說名身澁業。染污性類故。口意澁業亦爾。
㈡若依貪生身語意業名為濁業。貪濁類故。【卷第十五(終)】
🈪◦2400ལུས་ཀྱི་ལས་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
D3803 🈪ལུས་ཀྱི་ལས་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①rāga jam kāya karma kāya kaṣāyas iti uktam rāñjana anvaya tvāt
③ལུས་ཀྱི་ལས་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཞེས་བཤད་དེ་།
㈢ལུས་ཀྱི་ལས་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཞེས་བཤད་དེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①evam vāc manas kaṣāyau
③ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★◤ 【kṛṣṇaśuklādibhedena punaḥḥ karma caturvidham // VAkK_4.59 //】[234|26]
♂kṛṣṇaśuklādibhedena punaḥ karma caturvidham //59//
①kṛṣṇa śukla ādi bhedena punaḥs karma caturvidham
㈢དཀར་ནག་ལ་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
◤kṛṣṇaśuklādibhedena punaḥ karma catuvidham // 59 // [S527]
㈠〔偈曰〕：【黑白等差別 復說業四種】。
㈡1其相云何。頌曰 【依黑黑等殊_c 所說四種業】〖60_4_d〗2｛又經中說。業有四種。
🈪◦2401དཀར་ནག་ལ་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
D3804 🈪དཀར་ནག་ལ་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
◤1. asti karma kṛṣṇaṃ kṛṣṇavipākam / [S527]
㈠釋曰。有黑業黑果報。
㈡謂或有業黑黑異熟。
🈪◦2402གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད། དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད།
D3805 🈪གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད།དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད།
★◤“asti karma kṛṣṇaṃ kṛṣṇavipākam / asti karma śuklaṃ śuklavipākam / [235|01]
♂@235 “asti karma kṛṣṇaṃ kṛṣṇavipākam / ♂asti karma śuklaṃ śuklavipākam /
①asti karma kṛṣṇam kṛṣṇa vipākam asti karma śuklam śukla vipākam
③གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ ****[@197b]**** ་ཡོད་;་དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་།
㈢གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་{197b}ཡོད།དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད། དཀར་གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད། མི་དཀར་མི་གནག་ཅིང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་〖PNལ།〗ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལ། མི་དགེ་གཟུགས་དང་འདོད་གཏོགས་པའི〖PNཔའོ།〗། །དགེ་བ་ཉིད་ནི་རིམ་བཞིན་དུ། །གནག་དང་དཀར་དང་གཉི་གའི་ལས། །དེ་ཟད་〖Pཟ།〗བྱེད་པ་ཟག་མེད་ཡིན〖PNམིན།〗། །ལས་མི་དགེ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་གནག་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་གནག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤2. asti karma śuklaṃ śuklavipākam / [S527]
㈠有白業白果報。
㈡或復有業白白異熟。
★0◤asti karma kṛṣṇaśuklaṃ kṛṣṇaśuklavipākam / [235|01-]
①asti karma kṛṣṇa śuklam kṛṣṇa śukla vipākam
③དཀར་གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་།
★◤asti karmākṛṣṇamaśuklamavipākam / [235|02-]
♂asti ka-[ 37a. 13A. VI ]rmākṛṣṇamaśuklamavipākam /
◤3. asti karma kṛṣṇaśuklaṃ kṛṣṇaśuklavipākam / [S527]
㈠有黑白業黑白果報。
㈡或復有業黑白黑白異熟。
🈪དཀར་གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་གནག་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད།
◤4. asti karma akṛṣṇam aśuklam avipākam / yat tat karma karmakṣayāya saṃvartate iti // 59 // [S527]
㈠有不黑不白業不黑不白果報。生能滅盡餘諸業故。
㈡或復有業非黑非白無異熟。能盡諸業。｝
🈪མི་དཀར་མི་གནག་ཅིང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་〖PNལ།〗ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དེ།
{MN057 atthi, puṇṇa, kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇha-asukkavipākaṃ, kammakkhayāya saṃvattati}
◤[S528]
◤tatra—[S528]
★◤yattatkarma karmakṣayāya saṃvartata” iti / tatra[235|03]
♂yattatkarma karmakṣayāya saṃvartata” iti /
①asti karma akṛṣṇam aśu klam avipākam yat tat karma karma kṣayāya saṃvartate iti tatra
③མི་དཀར་མི་གནག་ཅིང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་།
◤aśubhaṃ rūpakāmāptaṃ śubhaṃ caiva yathākramam / [S528]
㈠〔偈曰〕：【非善欲色有 善次第應知】。
㈡【惡色欲界善_a 能盡彼無漏】〖61_4_b〗
🈪དེ་ལ། མི་དགེ་གཟུགས་དང་འདོད་གཏོགས་པའི〖PNཔའོ།〗། །དགེ་བ་ཉིད་ནི་རིམ་བཞིན་དུ། །གནག་དང་དཀར་དང་གཉི་གའི་ལས། །དེ་ཟད་〖Pཟ།〗བྱེད་པ་ཟག་མེད་ཡིན〖PNམིན།〗། །
★◤ 【■aśubhaṃ rūpakāmāptaṃ śubhaṃ caiva yathākramam /】[235|04-]
♂tatra aśubhaṃ rūpakāmāptaṃ śubhaṃ caiva yathākramam /
①aśubham rūpa kāma āptam śubham ca eva yathākramam
③མི་དགེ་གཟུགས་དང་འདོད་གཏོགས་པའི་།། དགེ་བ་ཉིད་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་།།
㈢གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི། །མི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དཀར་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤【 kṛṣṇaśuklobhayaṃ karma tatkṣayāya nirāsravam // VAkK_4.60 //】
①kṛṣṇa śukla ubhayam karma tad kṣayāya nirāsravam
③གནག་དང་དཀར་དང་གཉི་གའི་ལས་།། དེ་ཟད་བྱེད་པ་ཟག་མེད་ཡིན་།།
◤kṛṣṇaśuklobhayaṃ karma tatkṣayāya nirāsravam // 60 // [S528]
㈠【黑白有二業 能滅彼無流】。
㈡【應知如次第_c 名黑白俱非】〖61_4_d〗
★◤aśubhaṃ karma ekāntena kṛṣṇaṃ kliṣṭatvāt kṛṣṇavipākaṃ cāmanojñavipākatvāt / [235|06]
♂kṛṣṇaśuklobhayaṃ karma tatkṣayāya nirāsravam{1. MS. nirāśravam |} //60// aśubhaṃ{2. D. adds khalu |} karma ekāntena kṛṣṇaṃ kliṣṭatvāt kṛṣṇavipākaṃ cāmanojñavipākatvāt /
◤aśubhaṃ karma ekāntena kṛṣṇaṃ kliṣṭatvāt,[S528]
㈠釋曰。非善業者。一向名黑。本性黑故。
㈡論曰。佛依業果性類不同所治能治殊說黑黑等四。諸不善業一向名黑。染污性故。
🈪ལས་མི་དགེ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་གནག་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་གནག་པ་ཡིན་ནོ། །
①aśubham karma ekāntena kṛṣṇam kliṣṭa tvāt kṛṣṇa vipākam ca amanojña vipāka tvāt
③ལས་མི་དགེ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་གནག་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་གནག་པ་ཡིན་ནོ་།། གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི་།།
◤kṛṣṇavipākaṃ cāmanojñavipākatvāt / [S528]
㈠果報亦黑。果報非可愛故。此業唯欲界。
㈡異熟亦黑。不可意故。
★◤rūpāptaṃ śubhamekāntena śuklamakuśalenāvyatibhedāt / [235|07]
♂rūpāptaṃ{3. D. adds tu |} śubhamekāntena śuklamakuśalenāvyatibhedāt{4. D. avyavakīrṇatvāt |} /
◤rūpāptaṃ śubhamekāntena śuklam; akuśalenāvyatibhedāt / [S528]
㈠有色界善業一向白。非黑所雜故。
㈡色界善業一向名白。不雜惡故。
D3806 🈪གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི། །མི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དཀར་བ་ཡིན་ནོ། །
①rūpa āptam śubham ekāntena śuklam akuśalena avyati bhedāt
③མི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་ཡིན་ལ་།
★◤śuklavipākaṃ ca manojñavipākatvāt / [235|07-]
♂śuklavipākaṃ ca{5. D. samanojña... |} manojñavipākatvāt /
◤śuklavipākaṃ ca manojñavipākatvāt / [S528]
㈠果報亦白。果報可愛故。
㈡異熟亦白。是可意故。
①śukla vipākam ca manojña vipāka tvāt
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དཀར་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ārūpyāptaṃ kasmānnocyate / [235|08]
♂ārūpyāptaṃ kasmānnocyate /
◤ārūpyāptaṃ kasmānnocyate,[S528]
㈠云何不說無色界業。
㈡何故不言無色界善。
D3807 🈪ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་མ་བཤད་ཅེ་ན།
①ārūpya āptam kasmāt na ucyate
③ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་མ་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་མ་བཤད་ཅེ་ན། གང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་སྲིད་པ་བར་མ་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་〖PNཔ།〗ཡོད་པ་དང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཁོ་ནར་བཤད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། མདོ་གཞན་ལས་དེ་ཡང་བཤད་དོ། །
★◤yatra kila dvividho 'sti vipāka āntarābhavika aupapattibhavikaśca / [235|08-]
♂yatra kila dvividho 'sti vipāka āntarābhavika aupapattibhavikaśca{6. D. antarābhavikaścopapattibhavikaśca |} /
◤yatra kila dvividho 'sti vipākaḥ-- āntarābhavikaḥ aupapattibhavikaś ca?[S528]
㈠若是處有二種果報。謂中陰生陰。
㈡傳說若處有二異熟謂中生有。
🈪གང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་སྲིད་པ་བར་མ་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་〖PNཔ།〗ཡོད་པ་དང་།
★◤trividhasya kāyavāṅmanaskarmaṇo yatraiva saṃbhavastatraivoktamiti / [235|09-]
♂trividhasya{7. Y. D. adds ca |} kāya{8. MS. drops kāya |} vāṅmanaskarmaṇo yatraiva saṃbhavastatraivoktamiti /
◤vividhasya ca kāyavāṅmanaskarmaṇo yatraiva sambhavastatraivoktamiti / [S528]
㈠有三種業。謂身口意。此中說黑白業。餘處不說。
㈡具三種業謂身語意。則說非餘。
🈪ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཁོ་ནར་བཤད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ།
①yatra kila dvividhas sti vipākas āntarābhavikas aupapatti bhavikas ca trividhasya kāya vāc manaskarmaṇas yatra eva saṃbhavas tatra eva uktam iti
③གང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་སྲིད་པ་བར་མ་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཁོ་ནར་བཤད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ་།
★0◤tadapi tūktaṃ sūtrāntare / [235|10]
◤tad api tūktaṃ sūtrāntare / [S528]
①tad api tu uktaṃ sūtrāntare|
㈠有餘師云，此亦於餘經中說。
㈡然契經中，有處亦說。
🈪མདོ་གཞན་ལས་དེ་ཡང་བཤད་དོ། །
①tat api tu uktam sūtra antare
③མདོ་གཞན་ལས་དེ་ཡང་བཤད་དོ་།།
★◤“kāmāptaṃ śubhaṃ karma kṛṣṇaśuklamakuśalavyavakīrṇatvat kṛṣṇaśuklavipākaṃ vyavakīrṇavipākatvāt” / [235|10-]
♂“kāmāptaṃ śubhaṃ{9. D. śuklaṃ |} karma{10. D. omits karma |} kṛṣṇaśuklamakuśalavyavakīrṇatvāt kṛṣṇaśuklavipākaṃ vyavakīrṇavipākatvāt” /
◤kāmāptaṃ śubhaṃ karma kṛṣṇaśuklamakuśalavyavakīrṇatvāt,[S528]
㈠欲界善業名黑白業。非善所雜故。
㈡欲界善業名為黑白。惡所雜故。
D3808 🈪འདོད་པར་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི་མི་དགེ་བ་དང་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་དཀར་གནག་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དཀར་གནག་ཡིན་ནོ། །
◤kṛṣṇaśuklavipākaṃ vyavakīrṇavipākatvāt / [S528]
㈠果報亦黑白。果報相雜故。
㈡異熟亦黑白。非愛果雜故。
★0◤saṃtānata etadvyavasthāpitaṃ na svabhāvataḥ / [235|11-]
◤santānata etadvyavasthāpitam, na svabhāvataḥ / [S528]
㈠若分別此業。須約相續。不得約性。
㈡此黑白名依相續立。非據自性。
D3809 🈪འདི་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ལས་སམ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཅིག་ལ་དཀར་པོ་ཡང་ཡིན། ནག་པོ་ཡང་ཡིན་པས་〖PNཔ།〗དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗 ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①kāma āptam śubham karma kṛṣṇa śuklam akuśala vyavakīrṇa tvat kṛṣṇa śukla vipākam vyavakīrṇa vipāka tvāt saṃtānate etat vyavasthāpitam na svabhāvatas
㈢འདོད་པར་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི་མི་དགེ་བ་དང་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་དཀར་གནག་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དཀར་གནག་ཡིན་ནོ། །
★◤na hyevañjātīyakamekaṃ karmāsti vipāko vā yat kṛṣṇaṃ ca syāt śuklaṃ cānyonyavirodhāt / [235|12-]
♂na hyevaṃjātīyakamekaṃ karmāsti vipāko vā yat kṛṣṇaṃ ca syāt śuklaṃ cānyonyavirodhāt /
◤na hyevañjātīyakamekaṃ karmāsti vipāko vā yat kṛṣṇaṃ ca syāt, śuklaṃ ca; anyonyavirodhāt / [S528]
㈠何以故。無一業如此種類及果報。此業是黑即是白。無如此義。互相違故。
㈡所以者何。以無一業及一異熟是黑亦白。互相違故。
①na hi evan jātīyakam ekam karma asti vipākas vā yat kṛṣṇam ca syāt śuklam ca anyonya virodhāt
③འདི་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ལས་སམ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཅིག་ལ་དཀར་པོ་ཡང་ཡིན། ནག་པོ་ཡང་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད་དོ་།། ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འདི་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ལས་སམ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཅིག་ལ་དཀར་པོ་ཡང་ཡིན། ནག་པོ་ཡང་ཡིན་པས་〖PNཔ།〗དེ་ལྟ་བུ་ནི་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗
★◤nanu caivamakuśalasyāpi karmaṇaḥ kuśalavyavakīrṇatvāt kṛṣṇaśuklatvaṃ prāpnoti / [235|13-]
♂nanu caivamakuśalasyāpi karmaṇaḥ kuśalavyavakīrṇatvāt{11. MS. kuśalamavakīrṇatvāt / D. kuśalavyavakīrṇatvāt |} kṛṣṇaśuklatvaṃ prāpnoti /
◤nanu caivamakuśalasyāpi karmaṇaḥ kuśalavyavakīrṇatvāt kṛṣṇaśuklatvaṃ prāpnoti?[S528]
㈠若爾惡業為善業所雜故。應成白黑業。
㈡豈不惡業果善業果雜故。是則亦應名為白黑。
D3810 🈪དེ་ལྟ་ན་〖PNནི།〗མི་དགེ་བ་ཡང་དགེ་བ་དང:འདྲེས་པའི་ཕྱིར།〖PN-འདྲེས་པའི་ཕྱིར།〗 དཀར་གནག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་མི་དགེ་བ་གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་བ་དང་འདྲེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D3811 🈪དགེ་བ་ནི་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་འདྲེ་བར་འགྱུར་རོ། །
①nanu ca evam akuśalasya api karmaṇas kuśala vyavakīrṇa tvāt kṛṣṇa śukla tvam prāpnoti
③དེ་ལྟ་ན་མི་དགེ་བ་ཡང་དགེ་བ་དང་འདྲེས་པའི་ཕྱིར། དཀར་གནག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤nāvaśyamakuśalaṃ kuśalena vyavakīryate / [235|14]
◤nāvaśyamakuśalaṃ kuśalena vyavakīryate;[S528]
㈠惡為善所雜。此義不成。
㈡不善業果非必應為善業果雜。
★★◤kāmadhātau tasya balavattvāt / kukśalaṃ tu vyavakīryate / durbalatvāditi / [235|15]
♂kāmadhātau tasya{12. D. tvasya |} balavattvāt{13. MS. valatvāt |} / ♂kuśalaṃ tu{14. MS. tva |} vyavakīryate / ♂durbalatvāditi /
◤kāmadhātau tasya balavattvāt / [S528]
㈠於欲界中惡力強故。
㈡2以欲界中惡勝善故。
①na avaśyam akuśalam kuśalena vyavakīryate kāmadhātau tasya balavat tvāt kukśalam tu vyavakīryate
③འདོད་པའི་ཁམས་ནི་མི་དགེ་བ་གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་བ་དང་འདྲེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ན་〖PNནི།〗མི་དགེ་བ་ཡང་དགེ་བ་དང:འདྲེས་པའི་ཕྱིར།〖PN-འདྲེས་པའི་ཕྱིར།〗 དཀར་གནག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་མི་དགེ་བ་གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་བ་དང་འདྲེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①durbala tvāt iti
㈢དགེ་བ་ནི་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་འདྲེ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤kuśalaṃ tu vyavakīryate; durbalatvāditi / [S528]
㈠唯善可雜。由力弱故。
㈡1欲善業果必定應為惡業果雜。
◤[S529]
◤anāsravaṃ karmaiṣāṃ trayāṇāṃ karmaṇāṃ kṣayāya prahāṇāya saṃvartate / [S529]
㈠無流業者。若起能滅盡此三。
㈡諸無漏業能永斷盡前三業者
D3812 🈪ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་ལས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཟད་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤anasravaṃ karmaiṣāṃ trayāṇāṃ karmaṇāṃ kṣayāya prahāṇāya saṃvartate / [235|16]
♂anāsravaṃ karmaiṣāṃ{15. MS. karmmeṣāṃ |} trayāṇāṃ karmaṇāṃ kṣayāya prahāṇāya saṃvartate /
①anasravam karma eṣām trayāṇām karmaṇām kṣayāya prahāṇāya saṃvartate
㈢ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ནི་ལས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཟད་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤taddhyakṛṣṇamakliṣṭatvādaśuklaṃ vipākaśuklatā 'bhāvāt / [235|16-]
♂taddhyakṛṣṇamakliṣṭatvādaśuklaṃ vipākaśuklatā'bhāvāt /
①tat hi akṛṣṇam akliṣṭa tvāt aśuklam vipāka śukla tā bhāvāt
③དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་གནག་པའོ་།། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་པོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་དཀར་བའོ་།།
㈢དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་གནག་〖PNགནས།〗པའོ། །
◤tad dhy akṛṣṇam akliṣṭatvād,[S529]
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་པོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་དཀར་བའོ། །
㈠何以故。此業非黑。無染污故。
㈡名為非黑。不染污故。
D3813 🈪དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་གནག་〖PNགནས།〗པའོ། །
◤akuśalaṃ vipākaśuklatābhāvāt / [S529]
㈠非白。無白果報故。
㈡亦名非白。以不能招白異熟故。
★◤ābhiprāyiko hyeṣo 'śukla śabdaḥ / [235|17-]
♂ābhiprāyiko hyeṣo 'śukla{16. D. ...pyeśa (ṣa) śukla |}- [ 37b. 13B. VI ] śabdaḥ /
◤ābhiprāyiko hy eṣo 'śuklaśabdaḥ / [S529]
㈠此不白言。是不了義說。有別意故。
㈡此非白言是密意說。
D3814 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་པོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་དཀར་བའོ། །
D3815 🈪མི་དཀར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་〖PN-འདི།〗ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་མི་སློབ་པའི་ཆོས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཀུན་དགའ་བོ་ཆོས་འདི་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ། གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①ābhiprāyikas hi eṣas aśukla śabdas
③མི་དཀར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ་།
㈢མི་དཀར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་〖PN-འདི།〗ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་མི་སློབ་{198a}པའི་ཆོས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཀུན་དགའ་བོ་ཆོས་འདི་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ། གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤uktaṃ tu bhagavatā mahatyāṃ śunyatāyā maśaikṣān dharmānārabhya “ime te ānanda dharmā ekāntakuśalā ekāntānavadyā” iti / [235|18-]
♂uktaṃ tu bhagavatā mahatyāṃ śūnyatāyā{17. MS. drops yā |} maśaikṣān{18. D. aśaikṣa... |} dharmānārabhya “ime te ānanda dharmā ekāntakuśalā{19. D. ...śuklā |} ekāntānavadyā” iti /
◤uktaṃ tu bhagavatā mahatyāṃ śūnyatāyām aśaikṣān dharmānārabhya—[S529]
㈠佛世尊於大空經中。依無學法說。
㈡以佛於彼大空經中告
①uktam tu bhagavatā mahatyām śunyatāyās maśaikṣān dharmān ārabhyas ime te ānanda dharmās ekānta kuśalās ekānta anavadyās iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་མི་སློབ་ ****[@198a]**** *་།། པའི་ཆོས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཀུན་དགའ་བོ་ཆོས་འདི་དག་ནི་གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ། གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤“ime te ānanda, dharmā ekāntakuśalā ekāntānavadyāḥ” iti / [S529]
㈠阿難如此法。一向白一向善一向無訶。
㈡阿難陀。諸無學法純善純白一向無罪。
★0◤śāstre ca / [235|19]
◤śāstre ca—[S529]
㈠於阿毘達磨藏中說。
㈡本論亦言。
①śāstre ca
㈢བསྟན་བཅོས་ལས་ཀྱང་།
★◤“śuklā dharmāḥ katame / [235|19-]
♂“śuklā{20. D. śukla |} dharmāḥ{21. MS. dharmmā |} katame /
①śuklās dharmās katame
㈢ཆོས་དཀར་པོ་རྣམས་གང་ཞེ་ན།
◤“śuklā dharmāḥ katame? kuśalā dharmā anivṛtāvyākṛtāś ca” ( ) iti / [S529]
㈠何者為白法善法及無覆無記法。
㈡云何白法。謂諸善法無覆無記。
★★◤kuśalā dharmā anivṛtāvyākṛtāśce”ti / [235|20]
♂kuśalā dharmā anivṛtāvyākṛtāśce”ti /
①kuśalās dharmās anivṛta avyākṛtās ca iti
㈢དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★◤avipākaṃ dhātvapatitatvāt pravṛttivirodhācca / [235|20-]
♂avipākaṃ dhātva{22. MS. ...ndhātvā |} patitatvāt pravṛttivirodhācca{23. Y. virodhataḥ |} /
◤avipākaṃ dhātvapatitatvāt, pravṛttivirodhācca // 60 // [S529]
㈠無果報者。不墮於界故。與生死相違故。
㈡無異熟者不墮界故。與流轉法性相違故。
①avipākam dhātvapatita tvāt pravṛtti virodhāt ca
㈢འཇུག་པ་དང་འགལ་བས་ཁམས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kiṃ punaḥ sarvamanāsravaṃ karma sarvasyāsya trividhasya karmaṇaḥ kṣayāya saṃvartate / [235|22]
♂kiṃ punaḥ sarvamanāsravaṃ karma sarvasyāsya trividhasya karmaṇaḥ kṣayāya{24. MS. seems to drop kṣayāya / D. has kṣayāya |} saṃvartate /
◤kiṃ punaḥ sarvamanāsravaṃ karma sarvasyāsya trividhasya karmaṇaḥ kṣayāya saṃvartate? na ity ucyate / [S529]
㈠一切無流業為悉能滅白等三業不。不。
㈡諸無漏業為皆能盡前三業不。不爾。
D3817 🈪འཇུག་པ་དང་འགལ་བས་ཁམས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
D3818 🈪ཅི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་དང་ལས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim punar sarvam anāsravam karma sarvasya asya trividhasya karmaṇas kṣayāya saṃvartate
③ཅི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་དང་ལས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཅི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་དང་ལས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤netyucyate / kiṃ tarhi / [235|23]
①na iti ucyate
③མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཆོས་བཟོད་འདོད་ཆགས་བྲལ་〖PNའབྲལ།〗བ་ཡི། །བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་གང་། །སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དེ། །ནག་པོ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས། །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་བཞི་དང་། འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་〖PN-པ།〗རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཡིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi?[S529]
㈠此云何。
㈡云何。
D3819 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཆོས་བཟོད་འདོད་ཆགས་བྲལ་〖PNའབྲལ།〗བ་ཡི། །བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་གང་། །སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དེ། །ནག་པོ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས། །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་བཞི་དང་། འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་〖PN-པ།〗རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■dharmakṣāntiṣu vairāgye cānantaryapathāṣṭake /】[236|01-]
♂@236 dharmakṣāntiṣu vairāgye cānantaryapathāṣṭake /
①dharma kṣāntiṣu vairāgye ca anantarya patha aṣṭake
③ཆོས་བཟོད་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་ཡི་།། བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་གང་།།
◤dharmakṣāntiṣu vairāgye cānantaryapathāṣṭake / [S529]
㈠〔偈曰〕：【於法忍離欲 於八次第道】。
㈡頌曰 【四法忍離欲_a 前八無間俱】〖62_4_b〗
◤yā cetanā dvādaśadhā karma kṛṣṇakṣayāya tat // 61 // [S529]
㈠【十二種故意 此能滅黑業】。
㈡ 【十二無漏思_c 唯盡純黑業】〖62_4_d〗
★◤【 yā cetanā dvādaśadhā karma kṛṣṇakṣayāya tat // VAkK_4.61 //】
①yā cetanā dvādaśadhā karma kṛṣṇa kṣayāya tat
③སེམས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དེ་།། ནག་པོ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་།།
★◤darśanamārge catasṛṣu dharmajñānakṣāntiṣu kāmavairāgye cāṣṭāsvānantaryamārgeṣu yā cetanā seyaṃ dvādaśavidhā cetanā kṛṣṇasya karmaṇaḥ prahāṇāya karma / [236|03-]
♂yā cetanā dvādaśadhā karma kṛṣṇakṣayāya{1. Y. seems to read karmma karmakṣayāya |} tat //61// darśanamārge catasṛṣu dharmajñānakṣāntiṣu kāmavairāgye cāṣṭāsvānantaryamārgeṣu{2. MS. cāṣṭāsvana...|} yā cetanā seyaṃ dvādaśavidhā cetanā kṛṣṇasya karmaṇaḥ prahāṇāya karma /
◤darśanamārge catasṛṣu dharmajñānakṣāntiṣu[S529]
㈠釋曰。於見諦道中有四法忍。
㈡論曰。於見道中四法智忍。
①darśana mārge catasṛṣu dharma jñāna kṣāntiṣu kāma vairāgye ca aṣṭa asu ānantarya mārgeṣu yā cetanā sā iyam dvādaśavidhā cetanā kṛṣṇasya karmaṇkarma
③མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་བཞི་དང་། འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ལས་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས་པ་སྟེ། ཡིན་ནོ་།།
★0◤ 【navame cetanā yā sā kṛṣṇaśuklakṣayāya ca /】[236|05]
①navame cetanā yā sā kṛṣṇa śukla kṣayāya ca
③དགུ་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་།།
㈢དགུ་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་དཀར་ནག་ཟད་བྱེད་ཡིན། །འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང:བྲལ་བ་ལས་〖PNའབྲལ་བ་ལ།〗བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་པའི་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཀར་གནག་སྟེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནག་པོ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kāmavairāgye ca aṣṭāsvānantaryamārgeṣu[S529]
㈠於離欲欲界中有八次第道。
㈡及於修道離欲染位前八無間聖道
◤yā cetanā seyaṃ dvādaśavidhā cetanā kṛṣṇasya karmaṇaḥ sā kṛṣṇaśuklasya kuśalasya karmaṇaḥ kṛṣṇasya cākuśalasya navamasya prakārasya prahāṇāya karma // 61 // [S529]
①yā cetanā sā iyaṃ dvādaśavidhā cetanā kṛṣṇasya karmaṇaḥ sā kṛṣṇaśuklasya kuśalasya karmaṇaḥ kṛṣṇasya cākuśalasya navamasya prakārasya prahāṇāya karma||61||
㈠於此中是故意有十二種。此業一向能滅黑業。
㈡俱行有十二思唯盡純黑。
★◤navame kāmavairāgyānantaryamārge yā cetanā sā kṛṣṇaśuklasya kuśalasya karmaṇaḥ kṛṣṇasya cākuśalasya navamasya prakārasya prahāṇāya / [236|06-]
♂navame kāmavairāgyānantaryamārge yā cetanā sā kṛṣṇaśuklasya kuśalasya karmaṇaḥ kṛṣṇasya{3. MS. kṛṣṇasyā |} cākuśalasya navamasya prakārasya prahāṇāya /
◤navame cetanā yā sā kṛṣṇaśuklakṣayāya ca / [S529]
㈠〔偈曰〕：【於第九故意 能滅黑白業】。
㈡【第九無間思_b 一盡雜純黑】〖63_4_c〗
D3820 🈪དགུ་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་དཀར་ནག་ཟད་བྱེད་ཡིན། །འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང:བྲལ་བ་ལས་〖PNའབྲལ་བ་ལ།〗བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་པའི་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཀར་གནག་སྟེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནག་པོ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①navame kāma vairāgya ānantarya mārge yā cetanā sā kṛṣṇa śuklasya kuśalasya karmaṇas kṛṣṇasya ca akuśalasya navamasya prakārasya prahāṇā
③དེ་ནི་དཀར་ནག་ཟད་བྱེད་ཡིན་།། འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དགུ་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཀར་གནག་སྟེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ནག་པོ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【śuklasya dhyānavairāgyeṣvantyānantaryamārgajā // VAkK_4.62 //】[236|08]
♂śuklasya dhyānavairāgyeṣvantyānantarya{4. MS. ...nantarye... |} mārgajā //62//
①śuklasya dhyāna vairāgyeṣu anti a ānantarya mārga jā
③དཀར་པོ་བསམ་གཏན་ཆགས་བྲལ་ལ་།། བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་ཐ་མས་།།
㈢དཀར་པོ་བསམ་གཏན་ཆགས་བྲལ་ལ། །བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་ཐ་མས། །བསམ་གཏན་དང་བསམ་གཏན་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་〖PNའབྲལ།〗བར་བྱེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཐ་མ་དགུ་པ་དེའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ནི་དཀར་པོའི་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤navame kāmavairāgyānantaryamārge yā cetanā sā kṛṣṇaśuklasya kuśalasya karmaṇaḥ kṛṣṇasya cākuśalasya navamasya prakārasya prahāṇāya / [S529]
㈠釋曰。於第九離欲。欲界次第道故意。能滅黑白業及黑業。
㈡離欲界染第九無間聖道俱行一無漏思。雙令黑白及純黑盡。此時總斷欲界善故。
◤śuklasya dhyānavairāgyeṣvantyānantaryamārgajā // 62 // [S529]
㈠〔偈曰〕：【白業離欲定 後次第道生】。
㈡ 【離欲四靜慮_a 四令純白盡】〖63_4_d〗
D3821 🈪དཀར་པོ་བསམ་གཏན་ཆགས་བྲལ་ལ། །བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་ཐ་མས། །བསམ་གཏན་དང་བསམ་གཏན་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་〖PNའབྲལ།〗བར་བྱེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཐ་མ་དགུ་པ་དེའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ནི་དཀར་པོའི་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤dhyānādvyānādvairāgyaṃ kurvato yo 'ntyo navama ānantaryamārgastatra yā cetanā iyaṃ caturvidhā cetanā śuklasya karmaṇaḥ prahāṇāya / [236|09-]
♂dhyānāddhyānādvairāgyaṃ kurvato yo 'ntyo navama ānantaryamārgastatra yā cetanā iyaṃ caturvidhā cetanā śuklasya karmaṇaḥ prahāṇāya /
◤dhyānāddhyānād vairāgyaṃ kurvato yo 'ntyo navama ānantaryamārgastatra yā cetanā iyaṃ caturvidhā cetanā śuklasya karmaṇaḥ prahāṇāya / [S529]
㈠釋曰。若人定定作離欲。是第九次第道。此中有四種故意。一向能滅白業。
㈡亦斷第九不善業故。離四靜慮一一地染。第九無間道俱行無漏思。此四唯令純白業盡。
①dhyānāt vyānāt vairāgyam kurvatas yas ntyas navamas ānantarya mārgas tatra yā cetanā iyam caturvidhā cetanā śuklasya karmaṇas prahāṇāya
③བསམ་གཏན་དང་བསམ་གཏན་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཐ་མ་དགུ་པ་དེའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ནི་དཀར་པོའི་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S530]
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamantyenaivānantaryamārgeṇa kuśalasya karmaṇaḥ prahāṇaṃ nānyena / [236|10-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇamantyenaivānantamārgeṇa kuśalasya karmaṇaḥ prahāṇam, na anyena?[S530]
㈠云何但第九次第道。能滅白業。不由餘。
㈡何緣諸地有漏善法。唯最後道能斷非餘。
D3822 🈪ཅིའི་ཕྱིར་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ལམ་ཐ་མ་ཁོ་ནས་〖Nན་སྟེ།〗སྤོང་བར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྤོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤངས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kim punar kāraṇam antyena eva ānantarya mārgeṇa kuśalasya karmaṇas prahāṇam na anyena
③ཅིའི་ཕྱིར་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་ལམ་ཐ་མ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ལམ་ཐ་མ་ཁོ་ནས་〖Nན་སྟེ།〗སྤོང་བར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྤོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤངས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤nahhi tasya svabhāvaprahāṇaṃ prahīṇasyāpi saṃmukhībhāvāt / [236|11-]
♂nahi tasya svabhāvaprahāṇaṃ prahīṇasyāpi saṃmukhībhāvāt /
◤na hi tasya na svabhāvaprahāṇam; prahīṇasya api sammukhībhāvāt / [S530]
㈠此善非自性滅。已滅可更現前故。
㈡以諸善法非自性斷。已斷有容現在前故。
①nahhi tasya svabhāva prahāṇam prahīṇasya api saṃmukhībhāvāt
③དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྤོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤངས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
#དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྤོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་། སྤངས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ
★★◤kiṃ tarhi / tadālambanakleśaprahāṇāt / [236|12]
♂kiṃ tarhi / tadālamba-[ 38a. 13A. VII ] ankleśaprahāṇāt /
◤kiṃ tarhi? tadālambanakleśaprahāṇāt / [S530]
㈠雖然緣彼為境惑滅故。
㈡然由緣彼煩惱盡時方說名為斷彼善法。爾時善法得離繫故。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་མི་སྤོང་བ་མི་འཐད་དོ། །
①tad ālambana kleśa prahāṇāt
③དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤ato yāvadeko 'pi tadālambanakleśaprakāra āste tāvadasya prahāṇaṃ nopapadyate / [236|12-]
♂ato yāvadeko 'pi tadālambanakleśaprakāra āste{5. D. asti |} tāvadasya prahāṇaṃ{6. MS. prahāṇaḥ |} nopapadyate{7. D. nopalabhyate |} /
◤ato yāvadeko 'pi tadālambanakleśaprakāra āste tāvad asya prahāṇaṃ topapadyate // 62 // [S530]
㈠故說彼滅。是故乃至餘一品惑。猶以彼為境未滅。未可說彼已滅。
㈡由此乃至緣彼煩惱餘一品在。斷義不成。善法爾時未離繫故。
D3823 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་མི་སྤོང་བ་མི་འཐད་དོ། །
①atas yāvat ekas api tad ālambana kleśa prakāras āste tāvat asya prahāṇam na upapadyate
③དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་མི་སྤོང་བ་མི་འཐད་དོ་།།
★◤ 【anye narakavedyānyakāmavedyaṃ dvayaṃ viduḥ /】[236|14]
♂anye narakavedyānyakāmavedyaṃ dvayaṃ viduḥ{8. MS. siddhaḥ |} /
①anye naraka vedyā anya kāma vedyam dvayam vidus
③གཞན་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་ ****[@198b]**** ་འགྱུར་དང་།། འདོད་གཞན་མྱོང་འགྱུར་གཉིས་སུ་རིགས་།།
㈢གཞན་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་{198b}འགྱུར་དང་། །འདོད་གཞན་མྱོང་འགྱུར་གཉིས་སུ་རིགས〖PNརིག〗། །སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། དམྱལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་ནག་པོ་དང་དཀར་ནག་ཡིན་ཏེ། དམྱལ་བ་ན་ནི་ལས་མི་དགེ་བ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ནག་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤anye punarācāryāḥ paśyanti narakavedanīyaṃ narakāccānyakāmadhātuvedanīyaṃ karma yathākrama kṛṣṇaṃ kṛṣṇaśuklaṃ ceti / [236|15-]
♂anye punarācāryāḥ paśyanti narakavedanīyaṃ narakāccānyakāmadhātuvedanīyaṃ karma yathākramaṃ kṛṣṇaṃ kṛṣṇaśuklaṃ ceti / ♂narake hyakuśalasyaiva karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ{9. MS. tāvadvedanīyaṃ |} kṛṣṇamityucyate /
◤anye narakavedyānyakāmavedyaṃ dvayaṃ viduḥ / [S530]
㈠〔偈曰〕：【餘說地獄報 及欲受報二】。
㈡頌曰 【有說地獄受_a 餘欲業黑雜】〖64_4_b〗
D3824 🈪གཞན་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་འགྱུར་དང་། །འདོད་གཞན་མྱོང་འགྱུར་གཉིས་སུ་རིགས〖PNརིག〗། །
①anye punar ācāryās paśyanti naraka vedanīyam narakāt ca anya kāma dhātuvedanīyam karma yathākrama kṛṣṇam kṛṣṇa śuklam ca iti
③སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། དམྱལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་ནག་པོ་དང་དཀར་ནག་ཡིན་ཏེ། དམྱལ་བ་ན་ནི་ལས་མི་དགེ་བ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ནག་པོ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤anye punarācāryāḥ paśyanti—[S530]
㈠釋曰。有餘師見。
㈡論曰。有餘師說。
🈪སློབ་དཔོན་གཞན་དག་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་།
◤narakavedanīyaṃ narakāc ca anyakāmadhātuvedanīyaṃ karma yathākramaṃ kṛṣṇaṃ kṛṣṇaśuklaṃ ceti / [S530]
㈠應受地獄報業。離地獄於欲界餘道應受報業。次第應知。是黑業是黑白業。
㈡順地獄受及欲界中順餘受業如次名為純黑雜業。
🈪དམྱལ་བ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་རིམ་བཞིན་དུ་ནག་པོ་དང་དཀར་ནག་ཡིན་ཏེ།
★◤narake hyakuśalasyaiva karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ kṛṣṇamityucyate ato 'nya kāmadhātau kuśalākuśalasya karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ kṛṣṇaśuklamityuktam / [236|16-]
♂ato 'nya{10. Y. anyatra |} kāmadhātau kuśalākuśalasya karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ kṛṣṇaśuklamityuktam /
◤narake hy akuśalasya eva karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ kṛṣṇam ity ucyate / [S530]
㈠何以故。唯地獄定是惡業報故。說受地獄報業名黑業。
㈡謂地獄異熟唯不善業感。故順彼受名純黑業。
🈪དམྱལ་བ་ན་ནི་ལས་མི་དགེ་བ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ནག་པོ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【dṛgdheyaṃ kṛṣṇamanye 】[236|19]
①narake hi akuśalasya eva karmaṇas vipākas tena tat vedanīyam kṛṣṇam iti ucyate atas nya kāmadhātau kuśala akuśalasya karmaṇas vipākas tena tat kṛṣṇa śuklam iti uktam dṛgdheyam kṛṣṇam anye
㈢དེ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་ལས་དགེ་བ་〖N-བ།〗དང་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དཀར་ནག་ཅེས་བྱ་བར་ལྟའོ། །
◤ato 'nyatra kāmadhātau kuśalākuśalasya karmaṇo vipākastena tadvedanīyaṃ kṛṣṇaśuklam ity uktam / [S530]
㈠離地獄於欲界餘道中。有善惡業報。是故受彼報業。名黑白業。
㈡唯除地獄餘欲界中異熟皆通善惡業感。故順彼受名黑白業。
D3825 🈪དེ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་ལས་དགེ་བ་〖N-བ།〗དང་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དཀར་ནག་ཅེས་བྱ་བར་ལྟའོ། །
◤dṛggheyaṃ kṛṣṇamanye,[S530]
㈠〔偈曰〕：【餘說見滅黑】。
㈡【有說欲見滅】〖64_4_c〗
D3826 🈪གཞན་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་གནག།
★◤anye punarāhurdarśanaprahātavyaṃ karma kṛṣṇa kuśalenāmiśratvāt / [236|20]
♂dṛggheyaṃ kṛṣṇamanye anye punarāhurdarśanaprahātavyaṃ karma kṛṣṇa kuśalenāmiśratvāt /
◤anye punar āhuḥ-- darśanaprahātavyaṃ karma kṛṣṇam; kuśalenāmiśratvāt / [S530]
㈠釋曰。有餘師說。見諦所滅業名黑業。與善不相雜故。
㈡有餘師說。欲見所斷及欲界中所有餘業。如次名為純黑俱業。謂見所斷無善雜故名純黑業。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ནི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་ནག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①anye punar āhus darśana prahātavyam karma kṛṣṇa kuśalena āmiśra tvāt
㈢གཞན་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་གནག། གཞན་དག་ན་རེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ནི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་ནག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【anyatkṛṣṇaśuklaṃ tu kāmajam // VAkK_4.63 //】[236|21]
♂anyatkṛṣṇaśuklaṃ tu kāmajam //63//
◤anyat kṛṣṇaśuklaṃ tu kāmajam // 63 // [S530]
㈠〔偈曰〕：【餘欲業黑白】。
㈡【餘欲業黑俱】〖64_4_d〗
D3827 🈪འདོད་པ་ལས་སྐྱེས་གཞན་དཀར་གནག།
★★◤anyattu kāmāvacaraṃ karma kṛṣṇaśuklam / kiṃ tadanyat / bhāvanāprahātavyam / [236|22]
♂anyattu kāmāvacaraṃ karma kṛṣṇaśuklam /
◤anyattu kāmāvacaraṃ karma kṛṣṇaśuklam / [S530]
㈠釋曰。欲界業異見諦所滅業。名黑白業。
㈡3故名俱業。
🈪འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་གཞན་ནི་དཀར་གནག་ཡིན་ནོ། །
①anyat kṛṣṇa śuklam tu kāma jam anyat tu kāma avacaram karma kṛṣṇa śuklam
㈢འདོད་པ་ལས་སྐྱེས་གཞན་དཀར་གནག། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་གཞན་ནི་དཀར་གནག་ཡིན་ནོ། །
①kim tat anyat
③དེ་ལས་གཞན་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་།
①bhāvanā prahātavyam
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྟེ་།
♂kiṃ tadanyat / ♂bhāvanāprahātavyam /
◤kiṃ tadanyat? bhāvanāprahātavyam / [S530]
㈠此異云何。謂修道所滅。
㈡1欲修所斷
D3828 🈪དེ་ལས་གཞན་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྟེ།
★0◤taddhi kuśalaṃ cākuśalaṃ ceti / [236|22-]
◤tad dhi kuśalaṃ ca akuśalaṃ ca sambhavati // 63 // [S530]
㈠何以故。此業有善有惡。
㈡2有善不善
🈪དེ་ནི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①tat hi kuśalam ca akuśalam ca iti
③དེ་ནི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། མདོ་ལས་ཐུབ་པའི་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢དེ་ལས་གཞན་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤[S531]
◤sūtra uktam—“trīṇi mauneyāni—[S531]
①sūtra uktam—“trīṇi mauneya [moneyya道德完美]
㈠於經中說。有三牟那。
㈡又經中說有三牟尼。又經中言有三清淨。
★0◤sūtra uktaṃ trīṇi mauneyāni kāyamauneyaṃ vāṅmauneyaṃ manomauneyaṃ ca / [236|23-]
①sūtras uktam trīṇi mauneyāni kāya mauneyam vāc mauneyam manas mauneyam ca
③ཐུབ་པའི་ལུས་དང་། ཐུབ་པའི་ངག་དང་། ཐུབ་པའི་ཡིད་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་།
又經中說有三牟尼。མདོ་ལས་ཐུབ་པའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐུབ་པའི་ལུས་དང་། ཐུབ་པའི་ངག་དང་། ཐུབ་པའི་ཡིད་ཡོད་……頌曰 【無學身語業_a 即意三牟尼】〖65_4_b〗
◤kāyamauneyam, vāṅmauneyaṃ, manomauneyaṃ ca” / [S531]
㈠謂身牟那口牟那意牟那。
㈡俱身語意。
D3829 🈪མདོ་ལས་ཐུབ་པའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐུབ་པའི་ལུས་དང་། ཐུབ་པའི་ངག་དང་། ཐུབ་པའི་ཡིད་ཡོད་〖PN-ཡོད།〗དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ།
◤tatra—[S531]
★◤tatra[236|24]
◤aśaikṣaṃ kāyavakkarma manaś caiva yathākramam / [S531]
★◤ 【aśaikṣaṃ kāyavākkarma manaścaiva yathākramam / maunatrayam 】[237|01-]
♂tatra @237 aśaikṣaṃ kāya{1. MS. drops kāya |} vākkarma manaścaiva yathākramam /
①tatra aśaikṣam kāya vāc karma manas ca eva yathākramam
③མི་སློབ་ལུས་ངག་ལས་ཡིད་ཉིད་།། ཐུབ་པའི་གསུམ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན་།།
㈢མདོ་ལས་ཐུབ་པའི་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐུབ་པའི་ལུས་དང་། ཐུབ་པའི་ངག་དང་། ཐུབ་པའི་ཡིད་ཡོད་〖PN-ཡོད།〗དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ། མི་སློབ་ལུས་ངག་ལས་ཡིད་ཉིད། །ཐུབ་པའི་གསུམ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན། །མི་སློབ་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་ནི་ཐུབ་པའི་ལུས་དང་དག་ཡིན་ནོ། །
◤maunatrayam,[S531]
㈠此中〔偈曰〕：【無學身口業 意應知次第 三牟那】。
㈡相各云何。頌曰 【無學身語業_a 即意三牟尼】〖65_4_b〗
🈪མི་སློབ་ལུས་ངག་ལས་ཡིད་ཉིད། །ཐུབ་པའི་གསུམ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན། །མི་སློབ་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་ནི་ཐུབ་པའི་ལུས་དང་དག་ཡིན་ནོ། །
D3830 🈪མི་སློབ་པའི་ཡིད་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤aśaikṣe kāyavākkarmaṇī kāyavāṅmauneye / [237|03]
♂maunatrayam{2. MS. ...trayamaśaikṣe |} aśaikṣe kāyavākkarmaṇī kāyavāṅmauneye{3. Y. seems to read ...maune |} /
◤aśaikṣe kāyavākkarmaṇī kāya–vāṅmauneye / [S531]
㈠釋曰。無學身口二業。名身口牟那。
㈡論曰。無學身語業名身語牟尼。
①mauna trayam aśaikṣe kāya vāc karmaṇī kāya vāc mauneye
③མི་སློབ་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་ནི་ཐུབ་པའི་ལུས་དང་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢མི་སློབ་པའི་ཡིད་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤aśaikṣaṃ tu mana eva manomauneyaṃ na manaskarmeti / [237|03-]
♂aśaikṣaṃ tu mana eva manomauneyaṃ{4. Y. manomaunam |} na manaskarmeti /
◤aśaikṣaṃ tu mana eva manomaunam, na manaskarmeti / [S531]
㈠無學心名意牟那。非意業。
㈡意牟尼即無學意。非意業。
①aśaikṣam tu manas eva manas mauneyam na manaskarma iti
③མི་སློབ་པའི་ཡིད་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / cittaṃ hi paramārthamuniḥ / [237|04]
◤kiṃ kāraṇam? cittaṃ hi paramārthamuniḥ / [S531]
㈠何以故。心是真實聖者。
㈡所以者何。勝義牟尼唯心為體。
D3831 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་དོན་དམ་པར་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་གི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ། གཞན་ཡང་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་ནི་སྤོང་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་གྱི་སེམས་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་དོན་དམ་པར་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་གི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ།
①cittam hi parama artha munis
③སེམས་ནི་དོན་དམ་པར་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ་།
★◤tat kila kāyavākkarmabhyāmanumīyata iti / [237|04-]
♂tat kila kāyavākkarmabhyāmanumīyata iti |{5. MS. ityapi |} api khalu kāyavākkarmaṇī viratisvabhāvena{6. Y. ...svabhāvaṃ |} na manaskarma /
◤tat kila kāyavākkarmabhyāmanumīyata iti / [S531]
㈠此由身口故定可比量。
㈡謂由身語二業比知。
①tat kila kāya vāc karmabhyām anumīyate iti
③དེ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་གི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ་།
◤api khalu kāyavākkarmaṇī viratisvabhāvam, na manaskarma; cittāvijñaptyabhāvāt / [S531]
㈠復次此身口二業。離惡為性。意業但思。非有教故。
㈡又身語業是遠離體。意業不然。無無表故
★◤api khalu kāyavākkarmaṇī viratisvabhāvena na manaskarma / [237|05]
★◤cittā vijñaptyabhāvāt / [237|05-]
♂cittāvijñaptyabhāvāt /
①api khalu kāya vāc karmaṇī virati svabhāvena na manaskarma cittās vijñapti abhāvāt
㈢གཞན་ཡང་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དག་ནི་སྤོང་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་གྱི་སེམས་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤viramārthena ca maunam / ato mana eva virataṃ maunamityucyate / [237|06]
◤viramārthena ca maunam / [S531]
①virama-arthena ca maunam|
㈠不能比量為離。故說牟那。
㈡由遠離義建立牟尼。
D3832 🈪ཐུབ་པའི་ཡང་སྤོང་བའི་དོན་གྱིས་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗སྤོང་བ་ལ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①virama arthena ca maunam
③ཐུབ་པའི་ཡང་སྤོང་བའི་དོན་གྱིས་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཐུབ་པའི་ཡང་སྤོང་བའི་དོན་གྱིས་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗སྤོང་བ་ལ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①atas manas eva viratam maunam iti ucyate
③དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཉིད་སྤོང་བ་ལ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤ato mana eva virataṃ maunam ity ucyate / [S531]
㈠是故唯心能離故。說名牟那。
㈡是故即心由身語業能有所離，故名牟尼。
★★◤kasmādaśaikṣameva nānyat / arhataḥ parmārthamunitvāt / [237|07]
♂kasmādaśaikṣameva nānyat / a-[ 38b. 13B. VII ]rhataḥ paramārthamunitvāt /
◤kasmād aśaikṣam eva, nānyat?[S531]
㈠云何說無學不說餘。
㈡何故牟尼唯在無學。
★0◤sarvakleśajalpoparateḥ / [237|07-]
◤arhataḥ paramārthamunitvāt; sarvakleśajalpoparateḥ // [S531]
㈠阿羅漢是真實聖者故。一切或言分別滅故。
㈡以阿羅漢是實牟尼諸煩惱言永寂靜故。
D3833 🈪ཅིའི་ཕྱིར་མི་སློབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པས་དོན་དམ་པར་ཐུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤trīṇi śauceyāni uktāni sūtre / kāyaśauceyaṃ vākśauceyaṃ manaḥsauceyaṃ ca / [237|08]
♂trīṇi śauceyāni uktāni sūtre / kāyaśauceyaṃ vākśauceyaṃ manaḥśauceyaṃ ca /
◤trīṇi śauceyāni uktāni sūtre—“kāyaśauceyam, vākśauceyam, manaḥśauceyaṃ ca” / [S531]
㈠2釋曰。於經中說。有三種清淨。謂身清淨。口清淨。意清淨。
㈡諸身語意三種妙行名身語意三種清淨。
①kasmāt aśaikṣam eva na anyat arhatas parma artha muni tvāt sarva kleśa jalpa uparates trīṇi śauceyāni uktāni sūtre
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མི་སློབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པས་དོན་དམ་པར་ཐུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tadetat—[S531]
★◤tadetat / [237|09]
①kāya śauceyam vāc śauceyam manas sauceyam ca tat etat
③མདོ་ལས་ལུས་གཙང་བྱེད་དང་ངག་གཙང་བྱེད་དང་ཡིད་གཙང་བྱེད་དང་། གཙང་བྱེད་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ནི་།
㈢མདོ་ལས་ལུས་གཙང་བྱེད་དང་ངག་གཙང་བྱེད་དང་ཡིད་གཙང་བྱེད་དང་། གཙང་བྱེད་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ནི〖PNལ།〗། ལེགས་སྤྱད་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །གཙང་བྱེད་རྣམ་{199a}། །པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
◤tridhā śaucaṃ sarvaṃ sucaritatrayam // 64 // [S531]
㈠1〔偈曰〕：【三淨】 3此三種清淨。〔偈曰〕：【一切三善行】。
㈡ 【三清淨應知_c 即諸三妙行】〖65_4_d〗
D3834 🈪མདོ་ལས་ལུས་གཙང་བྱེད་དང་ངག་གཙང་བྱེད་དང་ཡིད་གཙང་བྱེད་དང་། གཙང་བྱེད་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ནི〖PNལ།〗། ལེགས་སྤྱད་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །གཙང་བྱེད་རྣམ་། །པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【tridhā śaucaṃ sarvaṃ sucaritatrayam // VAkK_4.64 //】[237|10]
♂tadetat tridhā śaucaṃ sarvaṃ sucaritatrayam //64//
①tridhā śaucam sarvam su carita trayam
③ལེགས་སྤྱད་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་།། གཙང་བྱེད་རྣམ་ ****[@199a]**** *་།། པ་གསུམ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤sarvaṃ kāyasucaritaṃ kāyaśaucam / sarvaṃ vāṅmanaḥ sucaritaṃ vāṅmanaḥ śaucam / [237|11]
♂sarvaṃ kāyasucaritaṃ kāyaśaucam / sarvaṃ vāṅmanaḥsucaritaṃ vāṅmanaḥśaucam /
◤sarvaṃ kāyasucaritaṃ kāyaśaucam / [S531]
㈠釋曰。一切身善行。名身清淨。
①sarvam kāya su caritam kāya śaucam
㈢ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུས་གཙང་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
①sarvam vāc manas su caritam vāc manas śaucam
③ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་གཙང་བྱེད་ཡིན་ཏེ་།
㈢ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗གཙང་བྱེད་ཡིན་ཏེ། དུས་རེ་ཞིག་དང་གཏན་དུ་ཉེས་པར་〖《 སྣར 》ཉེ་བར།〗སྤྱད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་སྤོངས་པའི་〖PNསྤོང་བའི།〗ཕྱིར་རོ།
★◤duścaritamalāpakarṣaṇāttāvatkālamatyantaṃ vā / [237|11-]
♂duścaritamalāpakarṣaṇā- ttāvatkālamatyantaṃ vā{7. Y. ca |} /
①duścarita mala apakarṣaṇāt tāvat kālam atyantam vā
③དུས་རེ་ཞིག་དང་གཏན་དུ་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་སྤོངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།
◤sarva vāṅmanaḥsucaritaṃ vāṅmanaḥśaucam / [S531]
㈠一切口意善行。名口意清淨。
◤duś caritamalāpakarṣaṇāt tāvatkālamatyantaṃ ca / [S531]
①duś carita mala apakarṣaṇa√kṛṣ tāvatkālamatyantaṃ ca |
㈠能除遮惡行及惑污故。或暫或永。
㈡暫永遠離一切惡行煩惱垢故名為清淨。
★◤eṣā ca deśanā mithyāmauna śaucādhimuktikānāṃ vivecānārtham / [237|12-]
♂eṣā ca deśanā mithyāmauna{8. MS. ...maunaṃ...|}śaucādhimuktikānāṃ{9 Y. ...dhimuktānāṃ |} vivecanārtham /
◤eṣā ca deśanā mithyāmaunaśaucādhimuktānāṃ vivecanārtham // 64 // [S531]
㈠此正說何為。眾生信樂邪牟那及邪清淨。為令思量遠離故。
㈡說此二者為息有情計邪牟尼邪清淨故。
①eṣā ca deśanā mithyāmauna śauca adhimuktikānām vivecāna artham
③དེ་ལྟར་བསྟན་པ་འདི་ནི་ལོག་པའི་ཐུབ་པ་དང་གཙང་སྦྲ་ལ་མོས་པ་རྣམས་དཀར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟར་བསྟན་པ་འདི་ནི་ལོག་པའི་ཐུབ་པ་དང་གཙང་སྦྲ་ལ་མོས་པ་རྣམས་དཀར་〖PNབསྒར།〗བའི་ཕྱིར་རོ།།〖PN-རོ།〗
◤[S532]
★◤trīṇi duścaritānyuktāni / tatra[237|13]
♂trīṇi duścaritānyuktāni /
◤trīṇi duś caritānyuktāni / [S532]
㈠經中復說有三種惡行。
㈡又經中說有三惡行又經中言有三妙行。俱身語意。相各云何。
D3835 🈪ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུས་གཙང་བྱེད་ཡིན་ནོ། །
D3836 🈪ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗གཙང་བྱེད་ཡིན་ཏེ། དུས་རེ་ཞིག་དང་གཏན་དུ་ཉེས་པར་〖Nཉེ་བར།〗སྤྱད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་སྤོངས་པའི་〖PNསྤོང་བའི།〗ཕྱིར་རོ། དེ་ལྟར་བསྟན་པ་འདི་ནི་ལོག་པའི་ཐུབ་པ་དང་གཙང་སྦྲ་ལ་མོས་པ་རྣམས་དཀར་〖PNབསྒར།〗བའི་ཕྱིར་རོ།།〖PN-རོ།〗 ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ལ། ལུས་ཀྱི་ལ་སོགས་མི་དགེ་བ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་མི་དགེ་བ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
①trīṇi duścaritāni uktāni tatra
③ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ལ་།
㈢ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ལ། ལུས་ཀྱི་ལ་སོགས་མི་དགེ་བ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་མི་དགེ་བ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【aśubhaṃ kāyakarmādi mataṃ duścarita trayam /】[237|14]
♂tatra aśubhaṃ kāyakarmādi mataṃ duścarita{10. G. duścaritaṃ |} trayam /
①aśubham kāya karma ādi matam duścarita trayam
③ལུས་ཀྱི་ལ་སོགས་མི་དགེ་བ་།།
◤tatra—[S532]
◤aśubhaṃ kāyakarmādi mataṃ duś caritatrayam / [S532]
㈠〔偈曰〕：【惡身口意業 說名三惡行】。
㈡頌曰 【惡身語意業_a 說名三惡行】〖66_4_b〗
★0◤akuśalaṃ kāyavāṅmanaskarma yathākramaṃ kāyavāṅmanoduścaritam / [237|15]
◤akuśalaṃ kāyavāṅmanaskarma, yathākramaṃ kāyavāṅmanoduś caritam / [S532]
㈠釋曰。身口意業若不善。次第應知。名身口意惡行。
㈡論曰。一切不善身語意業。如次名身語意惡行。
①akuśalam kāya vāc manaskarma yathākramam kāya vāc manas duścaritam
③ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་དུ་འདོད་།། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་མི་དགེ་བ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་།། བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་ལས་མིན་ཡང་།།
㈢བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་ལས:མིན་ཡང་〖PNསྨིན་སྤང་།〗། །ཡིད་ཀྱི་ཉེས་སྤྱད་རྣམ་གསུམ་མོ། །
★◤ 【akarmāpi tvabhidhyādimanoduścaritaṃ tridhā // VAkK_4.65 //】[237|16]
♂akarmāpi tvabhidhyādimanoduścaritaṃ tridhā //65//
①akarmā api tu abhidhi ādi manas duścaritam tridhā
③ཡིད་ཀྱི་ཉེས་སྤྱད་རྣམ་གསུམ་མོ་།།
◤akarmāpi tvabhidhyādi manoduś caritaṃ tridhā // 65 // [S532]
㈠〔偈曰〕：【非業貪瞋等 說意惡行三】。
㈡ 【及貪瞋邪見】〖66_4_c〗
D3837 🈪བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་ལས:མིན་ཡང་〖PNསྨིན་སྤང་།〗། །ཡིད་ཀྱི་ཉེས་སྤྱད་རྣམ་གསུམ་མོ། །
★0◤akarmasvabhāvamapyasti trividhaṃ manoduścaritaṃ cetanārthāntarabhūtamabhidhyā vyāpādo mithyādṛṣṭiśca / [237|17-]
◤akarmasvabhāvam apy asti trividhaṃ manoduś caritaṃ cetanārthāntarabhūtam – abhidhyā, vyāpādaḥ, mithyādṛṣṭiś ca / [S532]
㈠釋曰。亦有惡行非業性，謂三意惡行別類。非故意故。
㈡然意惡行復有三種，謂非意業貪瞋邪見。貪等離思別有體故。
D3838 🈪ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་〖PNསྤྱོད།〗པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། སེམས་པ་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་བརྣབ་སེམས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །
①akarma svabhāvam api asti trividham manas duścaritam cetanā artha antara bhūtam abhidhyā vyāpādas mithyādṛṣṭis ca
㈢ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་〖PNསྤྱོད།〗པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། སེམས་པ་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་བརྣབ་སེམས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །
★★◤abhidhyādaya eva manaskarmeti dārṣṭāntikāḥ / [237|18]
♂abhidhyādaya eva manaskarmeti dāṣṭāntikāḥ /
◤abhidhyādaya eva manaskarmeti dārṣṭāntikāḥ;[S532]
①abhidhyādaya eva manas karma iti dārṣṭāntikāḥ;
㈠譬喻部說：貪等名意業。
㈡譬喻者言：貪瞋邪見即是意業。
★0◤saṃcetanīyasūtre vacanāt / [237|18-]
◤sañcetanīyasūtre vacanāt / [S532]
①saṃcit sañcetanīya-sūtre vacanāt|
㈠於故心作經中說。
㈡故思經中，說此三種為意業故。
D3839 🈪དཔེས་སྟོན་པ་རྣམས་ན་རེ་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱ་བའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①abhidhyā ādayas eva manaskarma iti dārṣṭa antikās saṃcetanīya sūtre vacanāt
㈢དཔེས་སྟོན་པ་རྣམས་ན་རེ་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱ་བའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤evaṃ tu sati karmakleśayoraikyaṃ syāt / [237|19]
◤evaṃ tu sati karmakleśayoraikyaṃ syāt? [S532]
㈠若執如此，惑業成一性。
㈡若爾，則應業與煩惱合成一體。
D3840 🈪དེ་ལྟ་ན་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
①evam tu sati karma kleśayos aikyam syāt
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
★◤kim syād yadi kaścit kleśo 'pi karma syāt / [237|19-]
♂kiṃ syād yadi kaścit kleśo 'pi karma syāt /
◤kiṃ syād yadi kaś cit kleśo 'pi karma syāt?[S532]
㈠若爾何有，若惑成業。
㈡許有煩惱即是意業，斯有何失。
🈪གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་སུ་གྱུར་ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར།
①kim syāt yadi kaścid kleśas api karma syāt
③གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་སུ་གྱུར་ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར་།
㈢གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་སུ་གྱུར་ན་ཡང་ཅིར་འགྱུར། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་མདོ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མེད་དེ། མདོ་ལས་ནི་དེའི་སྒོ་ནས་སེམས་པ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗དེ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤naitadasti / sūtraṃ viruddhaṃ syāt / [237|20]
◤na etad asti; sūtraṃ viruddhaṃ syāt / [S532]
㈠無如此義。
㈡毘婆沙師說彼非理，若許爾者，便與眾多理教相違成大過失。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་མདོ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མེད་དེ།
①na etat asti sūtram viruddham syāt
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་མདོ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མེད་དེ་།
★0◤sūtre tu cetanāyāstanmukhena pravṛttestaistāṃ darśayatīti vaibhāṣikāḥ / [237|20-]
◤sūtre tu cetanāyāstanmukhena pravṛttestaistāṃ darśayatīti vaibhāṣikāḥ / [S532]
㈠於經中，由故意因，此門起故。大師由彼顯故意。毘婆沙師說如此。若不爾，惑業成一體，十二緣生分，則不成就，故不許如此。
㈡然契經說是意業者，顯思以彼為門轉故。
🈪མདོ་ལས་ནི་དེའི་སྒོ་ནས་སེམས་པ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་〖PNགི།〗དེ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sūtre tu cetanāyās tad mukhena pravṛttes tais tām darśayati iti vaibhāṣikās
③མདོ་ལས་ནི་དེའི་སྒོ་ནས་སེམས་པ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤aniṣṭaphalatvātkuṭsitaḥ kāyavāṅmanaścāro duścaritam / [237|21-]
♂aniṣṭaphala- tvātkutsitaḥ kāyavāṅmanaścāro duścaritam /
◤aniṣṭaphalatvāt kutsitaḥ kāyavāṅmanaś cāro duś caritam // 65 // [S532]
㈠由此於果報非可愛，聰慧人所訶故，說身口意行，名惡行。
㈡由此能感非愛果故，是聰慧者所訶厭故。此行即惡，故名惡行。
D3842 🈪ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྨད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ། །
①aniṣṭa phala tvāt kuṭsitas kāya vāc manas cāras duścaritam
③ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྨད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ་ཟེར་རོ་།། །། བཟློག་པ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་།།
㈢ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྨད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【viparyayātsucaritam 】[237|23]
①viparyayāt su caritam
③ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་པར་འདོད་དེ་།
◤viparyayāt sucaritam,[S532]
㈠〔偈曰〕：【翻此名善行】。
㈡【三妙行翻此】〖66_4_d〗 三妙行者，翻此應知。
D3843 🈪བཟློག་པ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་པར་འདོད་དེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་དང་། བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང་། གནོད་སེམས་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །
★◤iṣṭaṃ kuśalaṃ kāyavāṅmanaskarmānabhidhyā 'vyāpādasamyagdṛṣṭayaśca / [237|24]
♂viparyayātsucaritam{11. MS. ...caritamiṣṭaṃ |} iṣṭaṃ kuśalaṃ kāyavāṅmanaskarmānabhidhyā'vyāpādasamyagdṛṣṭayaśca{12. MS. ...samyak...|} /
◤iṣṭaṃ kuśalaṃ kāyavāṅmanaskarma-- anabhidhyā'vyāpādasamyagdṛṣṭayaś ca / [S532]
㈠釋曰。由翻惡行應許為善行。謂善身口意業。及無貪無瞋正見。
㈡謂身語意一切善業。非業無貪無瞋正見。正見邪見。
①iṣṭam kuśalam kāya vāc manaskarmān abhidhyās vyāpāda samyak dṛṣṭayas ca
③ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་དང་། བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང་། གནོད་སེམས་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་སོ་།།
㈢བཟློག་པ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡིན་པར་འདོད་དེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་དང་། བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང་། གནོད་སེམས་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །
★◤parānugrahopaghātābhisaṃdhyabhāve kathaṃ samyagdṛṣṭimithyādṛṣṭavyoḥ kuśalākuśalatvam / [237|24-238|02]
♂parānugrohopaghātābhisaṃdhyabhāve @238 ka[ 39a. 13A. VIII ]thaṃ samyagdṛṣṭimithyādṛṣṭyoḥ{1. MS. samyak |} kuśalākuśalatvam /
◤parānugrahopaghātābhisandhyabhāve kathaṃ samyagdṛṣṭimithyādṛṣṭyoḥ kuśalākuśalatvam?[S532]
①parānugrahopaghātābhisandhyabhāve kathaṃ samyagdṛṣṭi-mithyādṛṣṭyoḥ kuśalākuśalatvam?
㈠無利益損惱他事故。云何正見邪見得成。善惡性
㈡既無故思欲益他損他。如何成善惡。
①para anugraha upaghāta abhisaṃdhi abhāve katham samyak dṛṣṭi mithyā dṛṣṭa vyos kuśala akuśala tvam tad mūla tvāt
㈢ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་གནོད་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པར་ན་ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལོག་པའི་ལྟ་བ་དག་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རྩ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tanmūlatvāt / yāni caitāni duścaritasucaritānyuktāni[238|02]
♂tanmūlatvāt / yāni caitāni duścaritasucaritānyuktāni tadaudārikasaṃgrahāt /
◤tanmūlatvāt / [S532]
㈠為損益根本故。
㈡能與損益為根本故。
①yāni ca etāni duścarita su caritāni uktāni
③ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་།
㈢ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་ལས་ཆེ་ལོང་བསྡུས་ནས་ནི། །དགེ་དང་མི་དགེ་ཅི་རིགས་བར། །{199b}ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་བཅུར་གསུངས་སོ། །
★◤ 【■tadaudārikasaṃgrahāt /】[238|03-]
①tad audārika saṃgrahāt
③དེ་ལས་ཆེ་ལོང་བསྡུས་ནས་ནི་།།
◤yāni caitāni duś caritasucaritānyuktāni,[S532]
㈠是所說惡行及善行。
㈡又經中言有十業道。或善或惡。
D3844 🈪ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་གནོད་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པར་ན་ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལོག་པའི་ལྟ་བ་དག་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རྩ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S533]
★◤【 daśa karmapathā uktā yathāyogaṃ śubhāśubhāḥ // VAkK_4.66 //】
♂daśa karmapathā uktā yathāyogaṃ śubhāśubhāḥ //66//
①daśa karma pathās uktās yathāyogam śubha aśubhās
③དགེ་དང་མི་དགེ་ཅི་རིགས་པར་།། ****[@199b]**** ་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་བཅུར་གསུངས་སོ་།།
◤tadaudārikasaṃgrahāt / [S533]
◤daśakarmapathā uktā yathāyogaṃ śubhāśubhāḥ // 66 // [S533]
㈠此中〔偈曰〕：【由攝彼麁品 故說十業道 如理謂善惡】。
㈡其相云何。頌曰 【所說十業道_a 攝惡妙行中_b 麁品為其性_c 如應成善惡】〖67_4_d〗
D3845 🈪ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་ལས་ཆེ་ལོང་བསྡུས་ནས་ནི། །དགེ་དང་མི་དགེ་ཅི་རིགས་བར། ། ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་བཅུར་གསུངས་སོ། །
★◤teṣāmeva sucaritaduścaritānāṃ caudārikasaṃgraheṇa daśa karmapathāḥ sūtra uktāḥ yathāyogaṃ kuśalāḥ sucaritebhyo 'kuśalā duścaritebhyaḥ / [238|05-]
♂teṣāmeva sucaritaduścaritānāṃ caudārikasaṃgraheṇa daśa karmapathāḥ sūtra uktāḥ yathāyogaṃ kuśalāḥ sucaritebhyo 'kuśalā duścaritebhyaḥ{2. Y. adds ca |} /
◤teṣām eva sucaritaduś caritānāṃ caudārikasaṃgraheṇa[S533]
㈠釋曰。前所說惡行及善行中。由攝明了易知善惡二業。
㈡論曰。於前所說。惡妙行中若麁顯易知攝
D3846 🈪ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དེ་དག་ཉིད་པས་〖PNལས།〗ཆེ་ལོང་བསྡུས་ཏེ་ཅི་རིགས་པར་མདོ་ལས་ལས་ཀྱི་ལམ་〖PNཉིད་ཀྱི།〗བཅུར་གསུངས་ཏེ། དགེ་བ་རྣམས་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དག་ལས་སོ། །
①teṣām eva su carita duścaritānām ca audārika saṃgraheṇa daśa karma pathās sūtras uktās yathāyogam akuśalās su caritebhyas akuśalās duścaritebhyas
㈢ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དེ་དག་ཉིད་པས་〖PNལས།〗ཆེ་ལོང་བསྡུས་ཏེ་ཅི་རིགས་པར་མདོ་ལས་ལས་ཀྱི་ལམ་〖PNཉིད་ཀྱི།〗བཅུར་གསུངས་ཏེ། དགེ་བ་རྣམས་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དག་ལས་སོ། །
㈢མི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དག་ལས་སོ། །
◤daśa karmapathāḥ sūtra utkāḥ yathāyogam—[S533]
㈠是故經中說十業道。如理應知。
㈡為十業道。
◤kuśalāḥ sucaritebhyaḥ, akuśalā duś caritebhyaś ca / [S533]
㈠若善從善行出。若惡從惡行出。
㈡如應若善攝前妙行。不善業道攝前惡行。
★0◤kimatra duścaritamasaṃgṛhītaṃ kiṃ vā sucaritam / [238|06-]
◤kim atra duś caritamasaṃgṛhītam? kiṃ vā sucaritam?[S533]
㈠於中何惡行及善行非所攝。
㈡不攝何等惡妙行耶。
①kim atra duścaritam asaṃgṛhītam kim vā su caritam
③འདིར་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཅི་ཞིག་གམ། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཅི་ཞིག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན་།
㈢འདིར་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཅི་ཞིག་གམ། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཅི་ཞིག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། རེ་ཞིག་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སུ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་〖Nའཇུག〗དང་། ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་གཞན་ཡང་མ་བསྡུས་ཏེ། དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་རགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤akukśaleṣu tatkarmapathesu kāyaduścaritasya pradeśo na saṃgṛhītaḥ prayogapṛṣṭhabhūtaḥ kliṣṭaścānyo 'pi bandhānādiḥ / [238|07-]
♂akuśaleṣu tatkarmapatheṣu kāyaduścaritasya pradeśo na saṃgṛhītaḥ prayogapṛṣṭhabhūtaḥ kliṣṭaścānyo 'pi {3. Y. adds vadha / MS. bandhanādi |}bandhanādiḥ /
◤akuśaleṣu tatkarmapatheṣu kāyaduś caritasya pradeśo na saṃgṛhītaḥ prayogapṛṣṭhabhūtaḥ kliṣṭaś cānyo 'pi vaghabandhanādiḥ;[S533]
㈠於惡業道中。是身惡行一分非所攝。謂前分後分。所餘染污亦爾。
㈡且不善中身惡業道。於身惡行不攝一分。謂加行後起餘不善身業。即飲諸酒執打縛等。
①akukśaleṣu tad karma pathesu kāya duścaritasya pradeśas na saṃgṛhītas prayoga pṛṣṭha bhūtas kliṣṭas ca anyas api bandhānādis
③རེ་ཞིག་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སུ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཞན་ཡང་མ་བསྡུས་ཏེ་།
★0◤tasya nātyaudārikatvāt / [238|08]
◤tasya nātyaudārikatvāt / [S533]
㈠此非麁顯故。
㈡以加行等非麁顯故。
①tasya na ati audārika tvāt
③དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་རགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤yaddhi kāyaduścaritaṃ pareṣāṃ jīvitabhogadārebhyaścyāvakaṃ tatkarmapatha uktaṃ tato vivecanārtham / [238|08-238|09]
◤yaddhi kāyaduś caritaṃ pareṣāṃ jīvitabhogadārebhyaś cyāvakaṃ[S533]
㈠若身惡行。能令他失離壽命財物妻妾。
㈡若身惡行令他有情失命失財失妻妾等
①yat hi kāya duścaritam pareṣām jīvita bhoga dārebhyas cyāvakam tat karma pathas uktam tatas vivecana artham
㈢ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གཞན་དག་འཚོ་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ཆུང་མ་རྣམས་དང་འབྲལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་འབྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་བཤད་དོ། །
◤tat karmapatha uktaṃ tato vivecanārtham / [S533]
㈠說名業道。欲令他分別離此故。
㈡說為業道。令遠離故。
★0◤vāgduścaritamapi yadeva praśādaṃ tatkarmapatha uktaṃ tadarthameva / [238|10]
◤vāgduś caritam api yadeva praśastaṃ tatkarmapatha uktaṃ tadarthameva / [S533]
①vāc duścaritam api yat eva praśādam tat karma pathas uktam tad artham eva
㈢ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཡང་ཚབས་པོ་ཆེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་བཤད་དོ། །
ⅰ㈡語惡業道於語惡行不攝加行後起及輕。
★◤manoduścaritasya ca pradeśacetanā / [238|10-]
♂manoduścaritasya ca pradeśa{4. Y. pradeśaḥ |}cetanā /
◤manoduś caritasya ca pradeśaś cetanā / [S533]
㈠於惡行別立意惡行一分名故意。
㈡意惡業道於意惡行不攝惡思及輕貪等。
①manas duścaritasya ca pradeśa cetanā
㈢ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་སེམས་པ་ཡང་མ་བསྡུས་སོ། །
★◤kuśaleṣvapi kāyasucaritasya pradeśaḥ prayogapṛṣṭhamadyādiviratidānejyādiko vāksucaritasya priyavacanādiko manaḥ sucaritasya cetanā / [238|11-]
♂kuśaleṣvapi kāyasucaritasya pradeśaḥ prayogapṛṣṭhamadyādiviratidānejyādiko vāksucaritasya priyavacanādiko manaḥsucaritasya cetanā /
◤kuśaleṣvapi kāyasucaritasya pradeśaḥ prayogapṛṣṭhamadyādiviratidānejyādikaḥ;[S533]
㈠於善業道中。是身善行一分非所攝。謂前後分。及離飲酒等。布施供養等。
㈡善業道中身善業道於身妙行不攝一分。謂加行後起及餘善身業。即離飲酒施供養等。
①kuśaleṣu api kāya su caritasya pradeśas prayoga pṛṣṭha madya ādi virati dānejyā ādikas vāc su caritasya priya vacana ādikas manas su caritasya ceta
③དགེ་བ་ལ་ཡང་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་མ་བསྡུས་སོ་།། ངག་གི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཡང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་མ་བསྡུས་སོ་།། ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཡང་སེམས་པ་མ་བསྡུས་སོ་།།
㈢དགེ་བ་ལ་ཡང་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་མ་བསྡུས་སོ། །
㈢ངག་གི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཡང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་མ་བསྡུས་སོ། །
◤vāksucaritasya priyavacanādikaḥ, manaḥsucaritasya cetanā // 66 // [S533]
㈢ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ཡང་སེམས་པ་མ་བསྡུས་སོ། །
㈠口善行如愛語等。意善行如故。意
㈡語善業道於語妙行不攝一分。謂愛語等。意善業道於意妙行不攝一分。謂諸善思。
◤eṣāṃ ca karmapathānām[S533]
㈠如此業道中。
㈡十業道中。前七業道為皆定有表無表耶。不爾。云何。
★◤eṣāṃ ca karmapathānām[238|13]
①eṣām ca karma pathānām
③ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་རྣམས་ལས་།
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་རྣམས་ལས། མི་དགེ་དྲུག་ནི་རྣམ་རིག་མིན། །མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དྲུག་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་། ངག་ཀྱལ་པ་རྣམས་ནི་གཞན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ལ་དངོས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【aśubhāḥ ṣaḍavijñaptiḥ 】[238|14]
①aśubhās ṣaṣ avijñaptis
③མི་དགེ་དྲུག་ནི་རྣམ་རིག་མིན་།།
◤aśubhāḥ ṣaḍavijñaptiḥ,[S533]
㈠〔偈曰〕：【六惡有無教】。
㈡頌曰 【惡六定無表】〖68_4_a〗
★◤akuśalāḥ ṣaṭ karmapathā avaśyamavijñaptisvabhāvāḥ prāṇātipātādattādānamṛṣāvādapaiśunyapārūpyasaṃbhinnapralāpāḥ / [238|15-]
♂eṣāṃ ca karmapathānām aśubhāḥ ṣaḍavijñaptiḥ akuśalāḥ ṣaṭ karmapathā avaśyamavijñaptisvabhāvāḥ prāṇātipātādattādānamṛṣāvādapaiśunyapāruṣya- saṃbhinnapralāpāḥ /
◤akuśalāḥ ṣaṭ karmapathā avaśyamavijñaptisvabhāvāḥ prāṇātipātādattādānamṛṣāvād – paiśunya – pāruṣya – sambhinnapralāpāḥ;[S533]
㈠釋曰。唯六不善業道。定以無教為性。謂殺盜妾語兩舌惡口無義語。
㈡論曰。七惡業道中。六定有無表。謂殺生不與取虛誑語離間語麁惡語雜穢語。
★0◤pareṇa kārayato maulavijñaptyabhāvāt / [238|16]
◤pareṇa kārayato maulavijñaptyabhāvāt / [S533]
㈠若教他作。無根本有教故。
㈡如是六種若遣他為。根本成時自表無故。
①akuśalās ṣaṭ karma pathās avaśyam avijñapti svabhāvās prāṇa atipāta ādatta ādānam ṛṣāvāda paiśunī a pārūpya saṃbhinna pralāpās pareṇa kārayatas maula vijñapti abhāvāt
③མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དྲུག་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་། ངག་ཀྱལ་པ་རྣམས་ནི་གཞན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ལ་དངོས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【dvidhaikaḥ 】[238|17]
①dvidhā ekas
㈢གཅིག་རྣམ་〖PNརྣམས།〗གཉིས་སོ། །
◤dvidhaikaḥ,[S533]
㈠〔偈曰〕：【一二種】。
㈡【婬二】
◤[S534]
◤kāmamithyācāro nityaṃ vijñaptyavijñaptisvabhāvaḥ;[S534]
㈠釋曰。邪婬恒以有教無教為性。
㈡2｛唯欲邪行必具二種。
★◤kāmamithyācāro nityaṃ vijñaptyavijñaptisvabhāvastasya svayeva niṣṭhāpanāt / [238|18-]
♂dvidhaikaḥ kāmamithyācā-[ 39b. 13B. VIII ]ro nityaṃ vijñaptyavijñaptisvabhāvastasya svayeva niṣṭhāpanāt /
①kāma mithyā ācāras nityam vijñapti avijñapti svabhāvas tasya svayā iva niṣṭhāpanāt
③འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་དུས་དེའི་ཚེ་ཤི་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད:པ་ལ་ནི་དུས་དེའི་ཚེ་ཤི་ན་〖PNཔའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དེ་གཞན་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བར་དགའ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tasya svayam eva niṣṭhāpanāt / [S534]
㈠何以故。此自身所成就故。
㈡要是自身所究竟故。
★0◤nahi taṃ pareṇa kārayatastādṛśī prītirbhavatīti / [238|19]
◤na hi taṃ pareṇa kārayatastādṛśī prītirbhavatīti / [S534]
㈠若令他作歡喜。不如自作故。
㈡非遣他作。如自生喜。｝
①na hi tam pareṇa kārayatas tādṛśī prītis bhavati iti
③དེ་གཞན་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བར་དགའ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ 【te 'pi kurvataḥ /】[238|20]
①te api kurvatas
③དེ་དག་ཀྱང་བྱེད་ན་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་བྱེད་ན། ལས་ཀྱི་ལམ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་ལ་ནི་དུས་དེའི་ཚེ་ཤི་ན་རྣམ་པར་{200a}། །རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །
★0◤te 'pi ṣaṭ karmapathāḥ svayaṃ kurvato dvividhā bhavanti vijñaptiravijñaptiśca tatkālamaraṇe paścāt maraṇe tvavijñaptireva / [238|21-]
◤te 'pi kurvataḥ / [S534]
㈠〔偈曰〕：【自作】。
㈡【彼自作】
◤te 'pi ṣaṭ karmapathāḥ svayaṃ kurvato dvividhā bhavanti-- vijñaptiḥ, avijñaptiś ca / [S534]
㈠釋曰。是六種業道。若自作亦各二種。謂有教無教。
㈡1｛若有自作彼六業道。則六皆有表無表二。
◤tatkālamaraṇe pañcānmaraṇe tv avijñaptir eva / [S534]
㈠若正起有教時彼即死。則具有教無教。若起有教後方死。但是無教。
㈡謂起表時彼便死等。後方死等與遣使同。根本成時唯無表故。｝
◤kuśalānāṃ punaḥ karmapathānāṃ[S534]
㈠若善業道。
★◤kuśalānāṃ punaḥ karmapathānāṃ[238|23]
①te api ṣaṭ karma pathās svayam kurvatas dvividhās bhavanti vijñaptis avijñaptis ca tad kāla maraṇe paścāt maraṇe tu avijñaptis eva kuśalānām punar karma pathānām
③ལས་ཀྱི་ལམ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་ལ་ནི་དུས་དེའི་ཚེ་ཤི་ན་རྣམ་པར་ ****[@200a]**** *་།། རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ་།། ཕྱིས་ཤི་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ལས་ནི་།།
㈢ཕྱིས་ཤི་ན་ནི་རྣམ་པར་〖PN-རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར།〗རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར:རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【dvividhāḥ sapta kuśalāḥ 】[238|24]
♂kuśalānāṃ punaḥ karmapathānāṃ dvividhāḥ sapta kuśalāḥ kuśalāḥ sapta rūpiṇaḥ karmapathā{5. MS. ...pathāvaśyaṃ |} avaśyaṃ dviprakārā vijñaptiravijñaptiśca /
①dvividhās sapta kuśalās
③དགེ་བ་བདུན་རྣམ་གཉིས་།
㈢དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ལས་ནི། །དགེ་བ་བདུན་རྣམ་〖PNནམ།〗གཉིས། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་གཟུགས་ཅན་བདུན་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །
◤dvividhāḥ sapta kuśalāḥ,[S534]
㈠〔偈曰〕：【七二種唯善】。
㈡【善七受生二】〖68_4_c〗
◤kuśalāḥ sapta rūpiṇaḥ karmapathā avaśyaṃ dviprakārāḥ-- vijñaptiḥ, avijñaptiś ca;[S534]
㈠釋曰。善有色七業道。必定二種。謂有教無教。
㈡七善業道若從受生。必皆具二。謂表無表。
★◤kuśalāḥ sapta rūpiṇaḥ karmapathā avaśyaṃ dviprakārā vijñaptiravijñaptiśca / [238|25]
★◤vijñaptyadhīnatvātsamādānaśīlasya / [238|25-]
♂vijñaptyadhīnatvātsa- mādāna{6. D. samāhita |}śīlasya /
◤vijñaptyadhīnatvāt samādāna-śīlasya / [S534]
①vijñapti-adhīna-tvāt samādāna-śīlasya|
㈠受所得戒依屬有教故。
㈡受生尸羅必依表故。
①kuśalās sapta rūpiṇas karma pathās avaśyam dvi prakārā vijñaptis avijñaptis ca vijñapti adhīna tvāt samādāna śīlasya
③ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་གཟུགས་ཅན་བདུན་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【avijñaptiḥ samādhijāḥ // VAkK_4.67 //】[239|01]
♂@239 avijñaptiḥ samādhijāḥ //67//
①avijñaptis samādhi jās
③ཏིང་འཛིན་ལས་སྐྱེས་རྣམ་རིག་མིན་།།
㈢ཏིང་འཛིན་ལས་སྐྱེས་རྣམ་རིག་མིན། །བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཙམ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤avijñaptiḥ samādhijāḥ // 67 // [S534]
㈠〔偈曰〕：【無教從定生】。
㈡【定生唯無表】〖68_4_d〗
★0◤dhyānānāsravasaṃvarasaṃgṛhītāḥ samādhijāḥ ucyante / [239|02]
◤dhyānānāsravasaṃvarasaṃgṛhītāḥ samādhijā ucyante / [S534]
㈠釋曰。定所生定無流所攝諸護。說名定生。
㈡靜慮無漏所攝律儀名為定生。
①dhyānān āsrava saṃvara saṃgṛhītās samādhi jās ucyante
③བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་།
★0◤te hyavijñaptireva cittamātrādhīnatvāt / [239|02-]
◤te hyavijñaptireva; cittamātrādhīnatvāt // 67 // [S534]
㈠彼唯無教。但依屬心故。
㈡此唯無表。但依心力而得生故。
①te hi avijñaptis eva citta mātra adhīna tvāt
③དེ་དག་ནི་སེམས་ཙམ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【sāmantakāstu vijñaptiḥ 】[239|04]
①sāmantakās tu vijñaptis
③ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་།།
㈢ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས།〗རྣམས་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད། །ལས་ཀྱི་ལམ་ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས།〗རྣམས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་〖PN+ནི།〗ཡིན་ནོ། །
◤sāmantakāstu vijñaptiḥ,[S534]
㈠〔偈曰〕：【近方便有教】。
㈡加行後起如根本耶。不爾。云何。頌曰 【加行定有表】〖69_4_a〗
★◤karmapathasāmantakāstu vijñaptisvabhāvā avaśyam / [239|05]
♂sāmantakāstu vijñaptiḥ karmapathasāmantakāstu vijñaptisvabhāvā avaśyam /
◤karmapathasāmantakāstu vijñaptisvabhāvā avaśyam / [S534]
㈠釋曰。業道前方便。必有教為性。
㈡論曰。業道加行必定有表。
★0◤ 【avijñaptirbhavenna vā /】[239|06]
①karma patha sāmantakās tu vijñapti svabhāvās avaśyam avijñaptis bhavet na vā
③ལས་ཀྱི་ལམ་ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་;། རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་འགྱུར་བའམ་།། མ་ཡིན་།
㈢རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་འགྱུར་བའམ། །མ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དྲག་པོའམ། རབ་ཏུ་དང་བ་ལྷུར་ལེན་པ་ཆེན་པོས་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པ་〖PNན།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་〖PN-དུ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤avijñaptirbhavenna vā / [S534]
㈠〔偈曰〕：【無教或有無】。
㈡【無表或有無】〖69_4_b〗
D3863 🈪རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་འགྱུར་བའམ། །མ་ཡིན།
★◤yadi tīvreṇa paryavasthānena pramādena vā ghanarasena prayogamārabheta syādavijñaptiranyathā na syāt / [239|07-]
♂yadi tīvreṇa paryavasthānena pramādena vā ghanarasena prayogamārameta syādavijñaptiranyathā na syāt /
◤yadi tīvreṇa paryavasthānena pramādena vā ghanarasena prayogamārabheta, syād avijñaptiḥ,[S534]
㈠釋曰。若最重上心惑所污惑。蜜味心清淨。作方便加行。則有無教。
㈡此位無表或有或無。若猛利纏淳淨心起則有無表。
🈪གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དྲག་པོའམ། རབ་ཏུ་དང་བ་ལྷུར་ལེན་པ་ཆེན་པོས་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པ་〖PNན།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི།
①yadi tīvreṇa paryavasthānena pramādena vā ghana rasena prayogam ārabheta syāt avijñaptis anyathā na syāt
③གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དྲག་པོའམ། རབ་ཏུ་དང་བ་ལྷུར་ལེན་པ་ཆེན་པོས་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【viparyayeṇa pṛṣṭhāni 】[239|09]
①viparyayeṇa pṛṣṭhāni
㈢བཟློག་པ་མཇུག་〖PNའཇུག〗ཡིན་ནོ། །
◤anyathā na syāt / [S534]
㈠若異此則無。
㈡異此則無。
🈪གཞན་དུ་〖PN-དུ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤viparyayeṇa pṛṣṭhāni,[S534]
㈠〔偈曰〕：【後分則翻此 前分三根生】。
㈡【後起此相違】〖69_4_c〗
D3864 🈪བཟློག་པ་མཇུག་〖PNའཇུག〗ཡིན་ནོ། །
★◤sāmantakebhyo viparyayeṇa karmapathānāṃ pṛṣṭhāni veditavyāti / [239|10]
♂viparyayeṇa{1. MS. na |} pṛṣṭhāni sāmantakebhyo viparyayeṇa karmapathānāṃ pṛṣṭhāni veditavyāti /
◤sāmantakebhyo viparyayeṇa karmapathānāṃ pṛṣṭhāni veditavyāni / [S534]
㈠釋曰。翻前分方便義。應如是業道後分。
㈡後起翻前。
D3865 🈪ཉེར་བསྡོགས་〖Nསྡོགས།〗ལས་བཟློག་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sāmantakebhyas viparyayeṇa karma pathānām pṛṣṭhāni vedita vyāti
③ཉེར་བསྡོགས་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཉེར་བསྡོགས་〖Nསྡོགས།〗ལས་བཟློག་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tāni avaśyamavijñaptisvabhāvāni / [239|10-]
◤tāni avaśyamavijñaptisvabhāvāni / [S534]
㈠何以故。此後分必無教為性。
㈡定有無表。
①tāni avaśyam avijñapti svabhāvāni
③དེ་དག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤vijñaptistu bhavenna vā / [239|11]
◤vijñaptistu bhavenna vā / [S534]
㈠有教或有或無。
㈡此位表業或有或無。
①vijñaptis tu bhavet na vā
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་ནི་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་ནི་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ལས་ཀྱི་ལམ་བྱས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྤྱོད་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadi karmapathaṃ kṛṭvā punastasyānudharmaṃ ceṣṭeta tasya syāt vijñaptiranyathā na syāt / [239|11-]
♂yadi karmapathaṃ kṛtvā punastasyānudharmaṃ ceṣṭeta tasya{2. MS. tasyā |} syāt vijñaptiranyathā na syāt /
◤yadi karmapathaṃ kṛtvā punas tasyānudharmaṃ ceṣṭeta; tasya syād vijñaptiḥ, anyathā na syāt / [S534]
㈠若人已作業道。後更起同類法。則有有教。異此悉無。
㈡謂若後時起隨前業。則有表業。異此便無。
D3866 🈪རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་ནི་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ལས་ཀྱི་ལམ་བྱས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྤྱོད་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yadi karma patham kṛṭvā punar tasya anudharmam ceṣṭeta tasya syāt vijñaptis anyathā na syāt
③གལ་ཏེ་ལས་ཀྱི་ལམ་བྱས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྤྱོད་ན་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S535]
★0◤atha kuto yāvadeṣāṃ prayogamaulapṛṣṭhānāṃ vyavasthānam / [239|12-]
◤atha kuto yāvad eṣāṃ prayoga – maula – pṛṣṭhānāṃ vyavasthānam?[S535]
㈠復次此業道前分。根本後分。從何位可得安立。
㈡於此義中如何建立加行根本後起位耶。
D3867 🈪ཡང་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་འདི་དག་རྣམ་པར་བཞག་ཅེ་ན།
①atha kutas yāvat eṣām prayoga maula pṛṣṭhānām vyavasthānam
③ཡང་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་འདི་དག་རྣམ་པར་བཞག་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་དང་མཇུག་འདི་དག་རྣམ་པར་བཞག་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་རེ་ཞིག་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕྱུགས་གསོད་པར་འདོད་ལ། ཁྲི་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡང་〖PNལྟ།〗བར་བྱེད། རིན་ལེན་པར་བྱེད། འགྲོ་བར་བྱེད། ནོམ་པར་བྱེད། ཕྱུགས་ཉོ་བར་བྱེད། འཁྲིད་པར་བྱེད། དྲན་པར་བྱེད། འཛུད་པར་བྱེད། གནོད་པར་བྱེད། མཚོན་ལེན་པར་བྱེད། མཚོན་ལེན་གཅིག་གམ་ལན་གཉིས་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྲོག་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadā tāvadiha kaścit paśuṃ hantukāmo mañcakāduttiṣṭhati mūlyaṃ gṛhlāti gacchatyāmṛśati paśuṃ krīṇātyānayati puṣṇāti praveśayati nihantuṃ śāstramādatte prahāramekaṃ dadāti dvau vā yāvanna jīvitā dvacyaparopayati tāvat prayogaḥ / [239|13-]
♂yadā tāvadiha kaścit paśuṃ hantukāmo mañcakāduttiṣṭhati mūlyaṃ gṛhṇāti gacchatyāmṛśa-[ 40a. 13A1. I ]ti paśuṃ krīṇātyānayati puṣṇāti praveśayati nihantuṃ śastramādatte prahāramekaṃ dadāti dvau vā yāvanna jīvitādvyaparopayati tāvat prayogaḥ /
◤yadā tāvadiha kaś cit paśuṃ hantukāmo mañcakād uttiṣṭhati, mūlyaṃ gṛhṇāti, gacchati, āmṛśati, paśuṃ krīṇāti, ānayati, kuṣṇāti, praveśayati, nihantuṃ śastramādatte, prahāramekaṃ dadāti, dvau vā yāvanna jīvitād vyaparopayati tāvat prayogaḥ / [S535]
㈠譬如有人欲殺禽獸。從床起捉直行往彼所。揣觸其身，即買牽還。將入屠所欲就殺之。即便捉仗與一下手或再下手。乃至未令命斷。名殺前分。
㈡且不善中最初殺業。如屠羊者將行殺時。先發殺心，從床而起。執持價直，趣賣羊廛，[(㨊＝揣【三宮】)]㨊觸羊身，酬價捉取。牽還養飯，將入屠坊。手執杖刀，若打若刺.或一或再，至命未終。如是皆名殺生加行。
🈪འདི་ལྟར་རེ་ཞིག་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕྱུགས་གསོད་པར་འདོད་ལ། ཁྲི་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡང་〖PNལྟ།〗བར་བྱེད། རིན་ལེན་པར་བྱེད། འགྲོ་བར་བྱེད། ནོམ་པར་བྱེད། ཕྱུགས་ཉོ་བར་བྱེད། འཁྲིད་པར་བྱེད། དྲན་པར་བྱེད། འཛུད་པར་བྱེད། གནོད་པར་བྱེད། མཚོན་ལེན་པར་བྱེད། མཚོན་ལེན་གཅིག་གམ་ལན་གཉིས་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྲོག་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
①yadā tāvat iha kaścid paśum hantu kāmas mañcakāt uttiṣṭhati mūlyam gṛhlāti gacchati āmṛśati
③འདི་ལྟར་རེ་ཞིག་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕྱུགས་གསོད་པར་འདོད་ལ། ཁྲི་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡང་བར་བྱེད་།
①paśum krīṇātyānayati puṣṇāti praveśayati nihantum śāstram ādatte prahāram ekam dadāti
③རིན་ལེན་པར་བྱེད། འགྲོ་བར་བྱེད། ནོམ་པར་བྱེད་;་ཕྱུགས་ཉོ་བར་བྱེད། འཁྲིད་པར་བྱེད། དྲན་པར་བྱེད། འཛུད་པར་བྱེད། གནོད་པར་བྱེད། མཚོན་ལེན་པར་བྱེད་།
①dvau vā yāvat na jīvitās dvacyaparopayati tāvat prayogas
③མཚོན་ལེན་གཅིག་གམ་ལན་གཉིས་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྲོག་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yena tu prahāreṇa jīvitādvyaparopayati tatra yā vijñaptistatkṣaṇikā vā 'vijñaptirayaṃ maulaḥ karmapathaḥ / [239|16-]
♂yena tu prahāreṇa jīvitādvyaparopayati{3. MS. drops paro |} tatra yā vijñaptistatkṣaṇikā vā{4. Y. seems to read cā / D. cā |} 'vijñaptirayaṃ{5. D. sa |} maulaḥ karmapathaḥ /
◤yena tu prahāreṇa jīvitād vyaparopayati tatra yā vijñaptiḥ,[S535]
㈠是事能令命斷。此中是有教無教身業。
㈡隨此表業彼正命終。
D3868 🈪བསྣུན་པ་གང་གིས་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་།
①yena tu prahāreṇa jīvitāt vyaparopayati tatra yā avijñaptis tad kṣaṇikās vā avijñaptis ayam maulas karma pathas
㈢བསྣུན་པ་གང་གིས་སྲོག་གཅོད་{200b}པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། དེའི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ།〗དེ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡིན་ནོ། །
◤tatkṣaṇikā vā'vijñaptir ayaṃ maulaḥ karmapathaḥ / [S535]
㈠共一剎那起。是名根本業道。
㈡此剎那頃表無表業。是謂殺生根本業道。
🈪དེའི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ།〗དེ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡིན་ནོ། །
★◤dvābhyāṃ hi kāraṇābhyāṃ prāṇātipātāvadyena spṛśyate prayogataḥ mṛte sati phalaparipūritaśca / [239|17-]
♂dvābhyāṃ hi kāraṇābhyāṃ prāṇātipātāvadyena spṛśyate{6. MS. spṛśate |} prayogataḥ mṛte sati phalaparipūritaśca{7. MS. phalapūritaśca |} /
◤dvābhyaṃ hi kāraṇābhyāṃ prāṇātipātāvadyena spṛśyate-- prayogataḥ, mṛte sati phalaparipūritaś ca / [S535]
①dvābhyaṃ hi kāraṇābhyāṃ prāṇa-atipāta-avadyena spṛśyate-- prayogataḥ, mṛte sati phalaparipūritaś ca |
㈠何以故。由二種因緣。是人為殺生罪所觸。由作加行及果究竟故。
㈡由二緣故。令諸有情根本業道殺罪所觸。一由加行。二由果滿。
D3869 🈪རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྦྱོར་བ་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་སོ། །
①dvābhyām hi kāraṇābhyām prāṇa atipāta avadyena spṛśyate prayogatas mṛte sati phala paripūritas ca
㈢རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྦྱོར་བ་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་སོ། །
★◤tata ūrdhvamavijñaptikṣaṇāḥ pṛṣṭhaṃ bhavanti / [239|18-]
♂tata ūrdhva{8 Y. seems to read tataḥ param |} mavijñaptikṣaṇāḥ{9. MS. seems to be kṣaṇātāḥ |} pṛṣṭhaṃ{10. D. pṛṣṭhī |} bhavanti /
◤tataḥ paramavijñaptikṣaṇāḥ pṛṣṭhaṃ bhavanti / [S535]
㈠從此剎那後無教剎那。悉是業道後分。
㈡此剎那後殺無表業隨轉不絕名殺後起。
①tatas ūrdhvam avijñapti kṣaṇās pṛṣṭham bhavanti
㈢དེ་ཕྱིན་ཆད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ནི་མཇུག་ཡིན་ནོ།
★◤yāvacca taṃ paśuṃ kuṣṇāti śodhayati vikrīṇīte pacati khādayatyanukīrtayati vā tāvadasya vijñaptikṣaṇā api pṛṣṭhaṃ bhavanti / [239|19-]
♂yāvacca{11. Y. seems to omit ca / D. yāvaddhataṃ |} taṃ paśuṃ kuṣṇāti{12. D. kṛṣṇāti / Y. (w) seems to adopt kṣīṇāti and gives in note : - ktasnati'sº C, ktasnati'sº N. } śodhayati vikrīṇīte{13. D. vikrīṇāti |} pacati khādayatyanukīrtayati{14. D. khādati kīrttayati |} vā{15. D. yadi |} tāvadasya vijñaptikṣaṇā api pṛṣṭhaṃ bhavanti /
◤yāvacca taṃ paśuṃ kuṣṇāti, śodhayati, vikrīṇīte, pacati khādayati, anukīrtayati vā, tāvadasya vijñaptikṣaṇā api pṛṣṭhaṃ bhavanti / [S535]
㈠乃至治洗販賣。或煮自食稱讚其美。如此等有教剎那。悉成後分。
㈡及於後時剝截治洗。若稱若賣或煮或食讚述其美表業剎那。如是亦名殺生後起。
①yāvat ca tam paśum kuṣṇāti śodhayati vikrīṇīte pacati khādayati anukīrtayati vā tāvat asya vijñapti kṣaṇās api pṛṣṭham bhavanti
㈢ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱུགས་དེའི་པགས་པ་འཆུ་བའམ། བཀྲུ་བཤལ་བྱེད་པ་འམ། འཚོང་བའམ། འཚེད་པའམ། ཟ་བའམ་རྗེས་སུ་སྒྲོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་དག་ཀྱང་མཇུག་ཡིན་ནོ། །
★0◤evamanyeṣvapi yathāsaṃbhavaṃ yojyam / [239|21]
◤evam anyeṣv api yathāsambhavaṃ yojyam / [S535]
㈠如此於餘六業道中。前分根本後分義。如理應知。
㈡餘六業道隨其所應三分不同。准例應說。
①evam anyeṣu api yathāsaṃbhavam yojyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དྲུག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤abhidhyādīnāṃ nāsti prayogo na pṛṣṭhaṃ saṃmukhībhāvamātrātkarmapathaḥ / [239|21-]
♂abhidhyādīnāṃ nāsti prayogo na pṛṣṭhaṃ saṃmukhībhāvamātrā{16. D. adds eva |}tkarmapathaḥ /
◤abhidhyādīnāṃ nāsti prayogaḥ, na pṛṣṭham;[S535]
㈠不平貪等三無前後分。
㈡貪瞋邪見2故無加行後起差別。
①abhidhyādīnām na asti prayogas na pṛṣṭham saṃmukhībhāva mātrāt karma pathas
㈢བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ཡང་མེད་ལ་མཇུག་ཀྱང་མེད་དོ། །
◤sammukhībhāvamātrāt karmapathaḥ / [S535]
㈠由現前起即成業道。
㈡1纔現在前。即說名為根本業道。
★0◤idamatra vaktavyam / [239|23]
◤idam atra vaktavyam—[S535]
◤㈠汝今應說[S535]
㈡此中應說。
★◤kiṃ tāvat maraṇabhavasthe tasmin prāṇini ye vijñaptyavijñaptī te karmapatha āhosvinmṛte / [239|23-]
♂kiṃ tāvat{17. MS. tāvatmaraṇa...|}maraṇabhavasthe tasmin prāṇini ye vijñaptyavijñaptī te karmapatha āhosvinmṛte /
◤kiṃ tāvat maraṇabhavasthe tasmin prāṇini ye vijñaptyavijñaptī te karmapathaḥ? āhosvinmṛte?[S535]
㈠此為是眾生正在死有有教無教成業道。為已死成業道。
㈡為所殺生住死有時能殺生者彼剎那頃表無表業即成業道。為死後耶。
①idam atra vaktavyam kim tāvat maraṇa bhava sthe tasmin prāṇini ye vijñapti avijñaptī te karma pathas āhosvit mṛte
㈢འདིར་ཅི་རེ་ཞིག་སྲོག་ཆགས་དེ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ་དེའི་ཚེ་〖PNཚེའི།〗རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གང་དག་〖PN+ཡིན་པ་དེ་དག〗ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་ཤི་བའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ་དེའི:ཚེ་ཡིན་པ་〖PNཚེའི་ཡིན།〗ཞེས་བྱ་བ་འདི་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤kiṃ cātaḥ / [239|24]
◤kiṃ cātaḥ?[S535]
㈠若爾何有。
㈡若爾何失。二俱有過。
①kim ca atas
③དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
㈢དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ན་ནི་གསོད་པའམ། གསོད་དུ་འཇུག་པ་ལྷན་ཅིག་ཤི་བ་ཡང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་ནི་དེ་སྐད་དུ་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★◤yadi tāvanmaraṇabhavasthe sahamṛṭasyāpio anturghātayiturvā prāṇātipātāvadyena yogaḥ prāpnoti / [239|24-]
♂yadi tāvanmaraṇabhavasthe sahamṛtasyāpi hanturdhātayiturvā @240 prāṇātipātāvadyena yogaḥ prāpnoti /
◤yadi tāvanmaraṇabhavasthe, sahamṛtasyāpi hanturghātayitur vā prāṇātipātāvadyena yogaḥ prāpnoti, na caiṣa siddhāntaḥ?[S535]
㈠若所殺眾生正在死有。能殺及令殺人。若共一時死。應有犯殺生罪。悉檀義不爾。
㈡若所殺生正住死有能殺生者業道即成。即能殺者與所殺生。俱時命終應成業道。然宗不許彼業道成。
①yadi tāvat maraṇa bhava sthe saha mṛṭasya apio antur ghātayitus vā prāṇa atipāta avadyena yogas prāpnoti
③རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ན་ནི་གསོད་པའམ། གསོད་དུ་འཇུག་པ་ལྷན་ཅིག་ཤི་བ་ཡང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤na ceṣa siddhāntaḥ / [239|25-240|01]
♂na caiṣa siddhāntaḥ /
◤atha mṛte, yaduktam—[S535]
㈠若已死成業道。是悉檀所說。
㈡若所殺生命終以後。能殺生者業道方成。
★◤atha mṛte / [240|01]
①na ca iṣa siddhāntas atha mṛte
③གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་ནི་དེ་སྐད་དུ་མི་འབྱུང་ངོ་།།
◤“yena tu prahāreṇa jīvitād vyaparopayati tatra yā vijñaptistatkṣaṇikā cāvijñaptirayaṃ maulaḥ karmapathaḥ”[S535]
㈠謂若由此害事。能令彼離壽命。是有教身業。及共一剎那起無教。是名業道。
㈡2隨此表業彼正命終。此剎那頃表無表業。是謂殺生根本業道。又應違害毘婆沙師釋本論中加行未息。
★◤yaduktaṃ “yena tu prahāreṇa jīvitādvacyaparopayati tatra yā vijñaptistatkṣaṇikā vā 'vijñaptirayaṃ maulaḥ karmapatha” iti tanā vaktavyam / [240|01-]
♂atha mṛto yaduktaṃ “yena tu prahāreṇa jīvitādvyaparopayati tatra yā vijñaptistatkṣaṇikā vā{1. Y. cā |}‘vijñaptirayaṃ maulaḥ karmapatha” iti tanna vaktavyam /
◤iti tanna vaktavyam?[S535]
㈠此言不應說。
㈡1是則不應先作是說。
①yat uktam yena tu prahāreṇa jīvitāt vacī aparopayati tatra yā vijñaptis tad kṣaṇikās vā vijñaptis ayam maulas karma pathas iti tanā vaktav
㈢འོན་ཏེ་ཤི་བ་ཡིན་ན་ནི་བསྣུན་པ་གང་གིས་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། དེའི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །
★★◤yaccāpīdaṃ śāstra uktaṃ “syāt prāṇī hataḥ prāṇātipātaścāniruddhaḥ / [240|03]
♂yaccāpīdaṃ śāstra uktaṃ “syāt prāṇī hataḥ prāṇātipātaścāniruddhaḥ /
◤yaccāpīdaṃ śāstra uktam—[S535]
㈠復次於阿毘達磨藏中說。
㈡謂本論說：
①yat ca api idam śāstre uktam syāt prāṇī hatas prāṇa atipātas ca aniruddhas
③གང་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་ཆགས་བསད་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་མ་འགགས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
㈢གང་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་ཆགས་བསད་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་མ་འགགས་〖PNའགག〗པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་〖PNབཅད།〗ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པར:མི་འགྱུར་བ་〖PNམ་གྱུར་པ།〗ལྟ་བུའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདིར་མཇུག་〖Nའཇུག〗སྦྱོར་བའི་སྒྲར་གསུངས་སོ་〖PN-སོ།〗ཞེས་བྱ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་དོན་ནི་འགལ་ཏེ། དེའི་ཚེ་དངོས་ཁོ་ན་མ་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤“syāt prāṇī hataḥ prāṇātipātaś cāniruddhaḥ / [S535]
㈠為有如此義不。是眾生已被殺。是人未離殺生事。
㈡頗有已害生殺生未滅耶。
★◤syādyathā hi tatprāṇī jīvitādvyaparopito bhavati prayogaścāpratiprasragdha” ityatra pṛṣṭhaṃ prayogaśabdenoktamiti vaibhāṣikīyo 'rthavirodho maulasyaiva tadānīmaniruddhatvāt / [240|03-]
♂syādyathā hi tatprāṇī jīvitādvya-[ 40b. 13B1. I ]paropito bhavati prayogaścāpratiprasrabdha” ityatra pṛṣṭhaṃ{2. MS. has śabda extra, but it seems to be cancelled. } prayogaśabdenoktamiti vaibhāṣikīyo 'rthavirodho maulasyaiva tadānīmaniruddhatvāt{3. MS. ...maviruddhatvāt |} /
◤syād yathā hi sa prāṇī jāvitād vyaparopito bhavati prayogaś cāpratiprasrabdhaḥ” iti,[S535]
㈠有。譬如已令此眾生離命根。能殺加行未捨未息。
㈡曰有。如已斷生命彼加行未息。
①syāt yathā hi tad prāṇī jīvitāt vyaparopitas bhavati prayogas ca apratiprasragdhas iti atra pṛṣṭham prayoga śabdena uktam iti vaibhāṣikīyas artha viromaulasya eva tadānīm aniruddha tvāt
③འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདིར་མཇུག་སྦྱོར་བའི་སྒྲར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་དོན་ནི་འགལ་ཏེ། དེའི་ཚེ་དངོས་ཁོ་ན་མ་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤atra pṛṣṭhaṃ prayogaśabdenoktamiti vaibhāṣikīyo 'rthavirodhaḥ, maulasyaiva tadānīmaniruddhatvāt?[S535]
㈠此中後分由前分名說。此文句與毘婆沙義相違。是根本此時中未滅故。
㈡毘婆沙者釋此文言。此中於後起以加行聲說。應言於根本說加行聲。許命終後根本未息故。
◤[S536]
★★◤yathā na doṣastathā 'stu / kathaṃ ca na doṣaḥ / [240|06]
♂yathā na doṣastathā'stu / ♂kathaṃ ca na doṣaḥ /
◤yathā na doṣastathāstu / [S536]
㈠是故如無失道理。應許如此。
㈡如無有過此中應說。
①yathā na doṣas tathā stu
㈢ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤kathaṃ ca na doṣaḥ?[S536]
㈠云何無失。
㈡此中說何名為無過。
★0◤maula evātra prayogaśabdenokta iti / [240|06-]
◤maula eva atra prayogaśabdena ukta iti / [S536]
㈠此中用前分名說根本。此則無失。
㈡謂於根本說加行聲。
①katham ca na doṣas maulas eva atra prayoga śabdena uktas iti
③ཇི་ལྟར་ན་ཉེས་པ་མེད་པ་དེ་དངོས་ཁོ་ན་སྦྱོར་བའི་སྒྲར་གསུངས་ཞེས་བྱ་ ****[@201a]**** *་།།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཉེས་པ་མེད་པ་དེ་〖PN+དག〗དངོས་ཁོ་ན་སྦྱོར་བའི་སྒྲར་གསུངས་ཞེས་བྱ་{201a}པའོ། །
★0◤vijñaptistarhi tadā kathaṃ maulaḥ karmapatho bhavati / [240|07]
◤vijñaptis tarhi tadā kathaṃ maulaḥ karmapatho bhavati? kathaṃ ca na bhavitavyam? asāmarthyāt / [S536]
㈠若爾如此相有教。云何成根本業道。云何不成。無能故。
㈡若爾于時所有表業如何可成根本業道。何為不成。以無用故。
①vijñaptis tarhi tadā katham maulas karma pathas bhavati
③བའོ་;་།འོ་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་སུ་འགྱུར་།
㈢འོ་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་སུ་འགྱུར། ཇི་ལྟར་ན་མི་འགྱུར། མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kathaṃ ca na bhavitavyam / [240|07-]
◤avijñaptiridānīṃ kathaṃ bhavati?[S536]
㈠若爾無教云何成業道。
㈡無表於此有何用耶。
①katham ca na bhavitavyam
③ཇི་ལྟར་ན་མི་འགྱུར་།
★★◤asāmarthyat / avijñaptiridānīṃ kathaṃ bhavati / [240|08]
♂asāmarthyāt / ♂avijñaptiridānīṃ kathaṃ bhavati /
①asāmarthyat
③མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①avijñaptis idānīm katham bhavati
③དེ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་།།
㈢དེ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། །དེའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚེ་གཉི་ག་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasmāt prayogaphalaparipūrikāle tadubhayaṃ karmapathaḥ syāt karmatpatho 'pyanyasya prayogaḥ pṛṣṭhaṃ ca bhavati / [240|08-]
♂tasmāt prayogaphalaparipūrikāle tadubhayaṃ karmapathaḥ syāt karmapatho 'pyanyasya prayogaḥ pṛṣṭhaṃ ca bhavati /
◤tasmāt prayogaphalaparipūrikāle tadubhayaṃ karmapathaḥ syāt / [S536]
㈠是故加行果成就時。此二成業道。
㈡故業道成非由有用。但由加行果圓滿時。此二俱成根本業道。
①tasmāt prayoga phala paripūri kāle tat ubhayam karma pathas syāt karmat pathas apyanyasya prayogas pṛṣṭham ca bhavati
③དེའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚེ་གཉི་ག་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ་།། ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བའམ་མཇུག་ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
◤karmapatho 'py anyasya prayogaḥ pṛṣṭhaṃ ca bhavati / [S536]
㈠業道者。有時是餘業道前分。或是餘業道後分。
㈡又諸業道展轉相望容有互為加行後起。
★0◤prāṇātipātasya daśāpi karmapathāḥ prayogaḥ / [240|10]
◤prāṇātipātasya daśāpi karmapathāḥ prayogaḥ / [S536]
㈠是殺生事位。有時成業道。有時成前分。
㈡今且應說殺生業道以十業道為起加行。
①prāṇa atipātasya daśā api karma pathās prayogas
③སྲོག་གཅོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་ཚར་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བའམ་མཇུག་〖《སྣར 》འཇུག〗ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། སྲོག་གཅོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་ཚར་ཡང་〖PNཅར།〗ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་དགྲ་གསད་〖PNབསད།〗པའི་ཕྱིར་གཤེད་བྱེད་གསད་〖PNསྦེད།〗བར་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོགས་〖PNཕྲོགས།〗ནས་ཕྱུགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གཏོར་མ། བྱེད་པ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་གསོད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཆུང་མ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་གང་དག་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མཛའ་བོ་ལ་བརྫུན་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་། ཀྱལ་〖PNབརྐྱལ།〗པ་དག་གིས་དབྱེན་བྱེད་པ་དང་། དེའི་ནོར་ལ་བརྣབ་སེམས་བྱེད་པ་དང་། དེ་ཉིད་ལ་གནོད་སེམས་བྱེད་པ་དང་། དེ་གསད་〖PNབསད།〗པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ལྟ་བ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤yathā ca śatrorvadhārthaṃ kṛtyaṃ samupasthāpayan paśunā valiṃ kuryāt parakīyaṃ kṛtvā dāreṣu cāsya vipratipadyeta taireva tadghātanārtham anṛtapiśunaparuṣasāntavaiścāsya mitrabhedaṃ kuryādyānyasya paritrāṇāya kalperan abhidhyāṃ ca tatsva kuryāttatraiva ca vyāpādaṃ tadvadhārthaṃ ca mithyādṛṣṭiṃ vṛṃhayediti / [240|10-]
♂yathā ca śatrorvadhārthaṃ kṛtyaṃ samupasthāpayan paśunā baliṃ kuryāt parakīyaṃ kṛtvā dāreṣu{4. MS. dāreṣa |} cāsya vipratipadyeta taireva taddhātanārtham{5. MS. tat |} anṛtapiśunaparuṣasāntvaiścāsya mitrabhedaṃ kuryādyānyasya paritrāṇāya kalperan abhidhyāṃ ca tatsva{6. Y. tatsve |}kuryāttatraiva ca vyāpādaṃ tadvadhārthaṃ ca mithyādṛṣṭiṃ bṛṃhayediti /
◤yathā ca śatrorvadhārthaṃ kṛtyaṃ samupasthāpayan paśunā baliṃ kuryāt,[S536]
㈠譬如有人欲殺怨家。作惡方術殺禽獸祠鬼神。
㈡謂如有人欲害怨敵。設諸謀計合搆殺緣。或殺眾生祈請助力。
①yathā ca śatros vadha artham kṛtyam samupasthāpayan paśunā valim kuryāt parakīyam kṛtvā
③དཔེར་ན་དགྲ་གསད་པའི་ཕྱིར་གཤེད་བྱེད་གསད་བར་གཞན་གྱི་ནོར་འགྲོགས་ནས་ཕྱུགས་ཀྱིས་གཏོར་མ་།
①dāreṣu ca asya vipratipadyeta tais eva tad ghātanā artham anṛta piśuna paruṣa sāntavais ca asya mitra bhedam kuryāt yānyasya paritrāṇāya kalperan abhidhyām ca tat sva kuryāt tatra eva ca vyāpādam tad vadha artham ca mithyā dṛṣṭim vṛṃhayet iti
③བྱེད་པ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་གསོད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཆུང་མ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་གང་དག་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མཛའ་བོ་ལ་བརྫུན་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་། ཀྱལ་པ་དག་གིས་དབྱེན་བྱེད་པ་དང་། དེའི་ནོར་ལ་བརྣབ་སེམས་བྱེད་པ་དང་། དེ་ཉིད་ལ་གནོད་སེམས་བྱེད་པ་དང་། དེ་གསད་པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ལྟ་བ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
★0◤evamanyeṣvapi yathāyogaṃ yojyam / [240|14]
◤parakīyaṃ kṛtvā dāreṣu cāsya vipratipadyeta taireva tadghātanārtham / [S536]
㈠或由偷他物。或於彼婦作邪婬。共彼人欲殺怨家。
㈡或盜他物以資殺事。或婬彼婦令殺其夫。
①evam anyeṣu api yathāyogam yojyam
③དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ་།།
◤anṛtapiśunaparuṣasāntvaiś cāsya mitrabhedaṃ kuryād, yānyasya paritrāṇāya kalperan / [S536]
㈠或說妄語兩舌惡口軟語。破彼親友隨多少能為救護者。
㈡或為乖離彼親友故起語四過令生猜阻。設有勢力無救護心。
◤abhidhyāṃ ca tatsve kuryāt tatraiva ca vyāpādaṃ tadvadhārthaṃ ca mithyādṛṣṭiṃ bṛhayed iti / [S536]
㈠或於彼起不平貪。或於彼生瞋。或為殺彼增長邪見。
㈡或於彼財心生貪著。或即於彼起瞋恚心。或起邪見，長養殺業然後方殺。
◤evam anyeṣv api yathāyogaṃ yojyam / [S536]
㈠如此於餘業道。如理應思。
㈡如是名為以十業道為殺加行。殺怨敵已復於後時誅其所親收其財物婬彼所愛。乃至復起貪瞋邪見。次第現前。此十名為殺生後起。所餘業道如應當知。
◤[S537]
★0◤na tvabhidhyādayaḥ prayogā yujyante / [240|14-]
◤na tv abhidhyādayaḥ prayogā yujyante / [S537]
㈠貪等不應成前分。
㈡貪等不應能為加行。
①na tu abhidhi ādayas prayogās yujyante
③བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་པར་མི་རུང་སྟེ་།
㈢བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་པར་མི་རུང་སྟེ། བྱ་བ་མ་བརྩམས་པའི་ཕྱིར་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nahi cittotpādamātreṇa prayukto bhavati / kriyānārambhāt / [240|15]
◤na hi cittotpādamātreṇa prayukto bhavati; kriyānārambhāt / [S537]
㈠何以故。若由唯發起心。是人正行前分。無如此義。若離行事
㈡非唯心起加行即成。唯起心時未作事故。
①na hi citta utpāda mātreṇa prayuktas bhavati kriyā anārambhāt
③བྱ་བ་མ་བརྩམས་པའི་ཕྱིར་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤sūtra uktaṃ “prāṇātipāto bhikṣavastrividho lobhajo dveṣajo mohajo yāvanmithyādṛṣṭi”riti / [240|16-]
♂sūtra uktaṃ “prāṇātipāto bhikṣavastrividho lobhajo dveṣajo mohajo yāvanmithyādṛṣṭi”- riti /
◤sūtre uktam—“prāṇātipāto bhikṣavastrividhaḥ--[S537]
㈠經中說。比丘殺生有三種。
㈡又經中說。苾芻當知。殺有三種。
D3883 🈪མདོ་ལས་དགེ་སློང་དག་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ།
◤lobhajaḥ, dveṣajaḥ, mohajo yāvanmithyādṛṣṭiḥ” ( ) iti / [S537]
㈠一從貪欲生。二從瞋恚生。三從無明生。乃至邪見亦爾。
㈡一從貪生。二從瞋生。三從癡生。乃至邪見有三亦爾。
🈪ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། །གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
★0◤tatra kīdṛśaḥ prāṇātipāto lobhaja ityevamādi vaktavyam / [240|17-]
◤tatra kīdṛśaḥ prāṇātipāto lobhajaḥ?[S537]
㈠此經中如此殺生相云何。
㈡此中應說。何相殺生名從貪生。
①sūtras uktam prāṇa atipātas bhikṣavas trividhas lobha jas dveṣa jas moha jas yāvat mithyā adṛṣṭis iti tatra kīdṛśas prāṇa atipātas lobha jas iti evamādi vaktavyam
③མདོ་ལས་དགེ་སློང་དག་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་།། གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢མདོ་ལས་དགེ་སློང་དག་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། །གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སྦྱོར་བ་རྩ་བ་གསུམ་ལས་〖PNལ།〗སྐྱེས། །དེ་དག་གི་སྦྱོར་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་ན་དང་པོ་〖PNཔོའི〗ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཚིག་ལས་དེ་སྐད་བཤད་དོ། །
◤ityevamādi vaktavyam,[S537]
ⅰ㈡問餘亦爾。
★★◤nātra sarveṣāṃ karmapathānāṃ lobhādibhirniṣṭhā / [240|18]
♂nātra sarveṣāṃ karma- [ 41a. 13A1. II ]pathānāṃ lobhādibhirniṣṭhā /
◤nātra sarvaṣāṃ karmapathānāṃ lobhādibhirniṣṭhā?[S537]
①na atra sarveṣām karma pathānām lobha ādibhis niṣṭhā
③འདི་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་།
㈢དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ལུས་〖PNདུས།〗ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཕྱིར་རམ། ནོར་གྱི་ཕྱིར་རམ། རྩེད་མོའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་〖Nཕྱིའི།〗སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ། །
ⅰ㈡非諸業道一切皆由三根究竟。然其加行不與彼同。云何不同。
★◤ 【prayogastu trimūlajaḥ // VAkK_4.68 //】[240|19]
①prayogas tu trimūla jas
③སྦྱོར་བ་རྩ་པ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་།།
འདི་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི།
◤prayogastu trimūlajaḥ // 68 // [S537]
ⅰ㈡頌曰 【加行三根起〖69_4_d〗 彼無間生故_a 貪等三根生】〖70_4_b〗
🈪སྦྱོར་བ་རྩ་བ་གསུམ་ལས་〖PNལ།〗སྐྱེས། །
★★◤prayogasteṣāmakuśalamūlatrayājjāta ityādisamutthānavacanādevamuktaḥ / [240|20]
♂prayogastu trimūlajaḥ{7. MS. drops tri |} //68// prayogasteṣāmakuśalamūlatrayājjāta ityādisamutthānavacanādevamuktaḥ /
◤prayogasteṣāmakuśalamūlatrayājjāta ityādisamutthānavacanādevamuktaḥ / [S537]
①prayogas teṣām akuśala mūla trayāt jātas ityādi samutthāna vacanāt evam uktas
③དེ་དག་གི་སྦྱོར་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་ན་དང་པོ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཚིག་ལས་དེ་སྐད་བཤད་དོ་།། དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཕྱིར་རམ། ནོར་གྱི་ཕྱིར་རམ། རྩེད་མོའི་ཕྱིར་རམ་།
㈢ཞེ་སྡང་ལས་{201b}སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །
ⅰ㈡論曰。不善業道加行生時。一一由三不善根起。依先等起故作是說。
🈪དེ་དག་གི་སྦྱོར་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་ན་དང་པོ་〖PNཔོའི〗ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཚིག་ལས་དེ་སྐད་བཤད་དོ། །
★◤tatra lobhajapraṇātipāto yathā taccharīrāvayavārthamarthārthaṃ krītārthaṃ ca prāṇinaṃ jīvitādvyaparopayati ātmasuhṛtparitrāṇāya / [240|20-]
♂tatra lobhajaprāṇātipāto yathā taccharīrāvayavārthamarthārthaṃ krītārthaṃ ca prāṇinaṃ{8. MS. prāṇijaṃ |} jīvitādvyaparopayati ātmasuhṛtparitrāṇāya /
◤tatra lobhajaprāṇātipāto yathā-- taccharīrāvayavārthamarthārthaṃ krītārthaṃ ca prāṇinaṃ jīvitād vyaparopayati ātmasuhṛtparitrāṇāya / [S537]
㈠殺從貪生者。若為得彼身分。為得物。為戲樂等事。令他失命。或為救濟自身及自眷屬。
㈡殺生加行由貪起者。如有為欲得彼身分或為得財或為戲樂或為拔濟親友自身。從貪引起殺生加行。
D3884 🈪དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ལུས་〖PNདུས།〗ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཕྱིར་རམ། ནོར་གྱི་ཕྱིར་རམ། རྩེད་མོའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་〖Nཕྱིའི།〗སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ། །
D3885 🈪ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །
①tatra lobhaja praṇāti pātas yathā tat śarīra avayava artham artha artham krīta artham ca prāṇinam jīvitāt vyaparopayati ātma suhṛd paritrāṇāya
③བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ་།། ཞེ་སྡང་ལས་ ****[@201b]**** ་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསོད་པར་བྱེད་པའོ་།།
★0◤dveṣajo yathā vairanipīḍanārtham / [240|22]
◤dveṣajo yathā vairanipīḍanārtham / [S537]
㈠從瞋生者，如為報怨。
㈡從瞋起者，如為除怨，發憤恚心起殺加行。
①dveṣa jas yathā vaira nipīḍana artham
③གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་རྣམས་དང་། རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བློས་གསོད་པ་དག་སྟེ། མེ་བསྒྲུངས་པ་རྣམས་ཆད་པས་བཅད་ན།རྒྱལ་པོ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲགས་〖PNགྲག〗པ་ལྟ་བུ་དང་། པར་སིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ། ཕ་དང་མ་རྒས་སམ་ནད་ཚབས་ཆེན་པོས་ཐེབས་ན་གསད་〖PNབསད།〗པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤mohajo yathā yājñikānāṃ dharmabuddhyā rājñāṃ ca dharmapāṭhakaprāmāṇyāddhiṃsatām / [240|22-]
♂mohajo yathā yājñikānāṃ dharmabuddhyā rājñāṃ ca dharmapāṭhaka- prāmāṇyāddhiṃsatām{9. MS. ...ddhiṃśatām |} /
◤mohajo yathā-- yājñikānāṃ dharmabuddhyā[S537]
㈠從癡生者，如大祠捨施人，由行善法意故。
㈡從癡起者，如有祠中.謂是法心，起殺加行。
D3886 🈪གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་རྣམས་དང་།
①moha jas yathā yājñikānām dharma buddhyā rājñām ca dharma pāṭhaka prāmāṇyāt hiṃsatām
③མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་རྣམས་དང་། རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བློས་གསོད་པ་དག་སྟེ་།
◤rājñāṃ ca dharmapāṭhakaprāmāṇyād dhiṃsatām / [S537]
①rājñāṃ ca dharmapāṭhaka-prāmāṇyād hiṃsatām|
㈠又如諸王，隨法文句量故，
㈡又諸王等，依世法律，
🈪རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བློས་གསོད་པ་དག་སྟེ།
★0◤duṣṭānāṃ kila nigrahaṃ kurvanto rājānaḥ puṇyabhājo bhavantīti / [240|23-]
◤duṣṭānāṃ kila nigrahaṃ kurvanto rājānaḥ puṇyabhājo bhavantīti / [S537]
㈠行重罰怨家及惡人，諸王得生大福德。
㈡誅戮怨敵除剪凶徒，謂成大福起殺加行。
🈪མེ་བསྒྲུངས་པ་རྣམས་ཆད་པས་བཅད་ན།རྒྱལ་པོ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲགས་〖PNགྲག〗པ་ལྟ་བུ་དང་།
★◤pārasīkānāṃ ca / te hyevamāhuḥ / [240|24]
♂pārasīkānāṃ ca /
◤pārasīkānāṃ ca / [S537]
㈠又波尸國人殺業，亦從癡生。
㈡又波剌私.
🈪པར་སིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ། ཕ་དང་མ་རྒས་སམ་ནད་ཚབས་ཆེན་པོས་ཐེབས་ན་གསད་〖PNབསད།〗པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①duṣṭānām kila nigraham kurvantas rājānas puṇya bhājas bhavanti iti pārasīkānām ca
③མི་བསྒྲུངས་པ་རྣམས་ཆད་པས་བཅད་ན་;་རྒྱལ་པོ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞས་གྲགས་པ་ལྟ་བུ་དང་། པར་སིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་སྟེ་།
①te hi evam āhus
③དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་དུ་།
◤te hyevamāhuḥ--[S537]
㈠何以故。彼說如此言，
㈡作如是說，
D3887 🈪གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་སྦྲུལ་དང་སྡིག་པ་དང་སྦྲང་བུ་ཏྲྱ་〖PNཏྲཻ།〗མ་བུ་ཀ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་ལ་གདུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་གསད་〖Nབསད།〗པར་བྱའོ། །
★◤“mātāpitarau jīrṇau vā glānau vā hantavyā”viti / [240|25]
♂te hyevamāhuḥ / ♂“mātāpitarau jīrṇau vā glānau{10. MS. glānau not clear. } vā{11. MS. looks like vya |} hantavyā”viti /
◤“mātāpitau jīrṇau vā, glānau vā hantavyau” iti / [S537]
㈠若二親老困.及有重疾，必應為捨命。
㈡父母老病，若令命終.得免困苦，便生勝福。
①mātā pitarau jīrṇau vā glānau vā hantavyau= iti
③ཕ་དང་མ་རྒས་སམ་ནད་ཚབས་ཆེན་པོས་ཐེབས་ན་གསོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤ye cānye 'pyevamāhurahivṛścikatryamvukādayo manuṣyāṇāmupaghātāpakā hantavyāḥ mṛgapaśupakṣimahiṣādayaścopabhogārthatvāditi / [240|25-241|01]
♂ye cānye 'pyevamāhurahivṛścikatryambukādayo manuṣyāṇāmupaghātāpakā hantavyāḥ @241 mṛgapaśupakṣimahiṣādayaścopabhogārthatvāditi /
◤ye cānye 'pyevamāhuḥ--[S537]
㈠有頻那柯外道說。
㈡又諸外道有作是言。
D3888 🈪རི་དྭགས་དང་ཕྱུགས་དང་བྱ་དང་མ་ཧེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་། གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་སྲོག་གཅོད་པའོ། །
①ye ca anye apyevam āhus ahi vṛścika tryamvuka ādayas manuṣyāṇām upaghātāpakās hantavyās mṛga paśu pakṣi mahiṣa ādayas ca upabhoga artha tvāt iti
㈢གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་སྦྲུལ་དང་སྡིག་པ་དང་སྦྲང་བུ་ཏྲྱ་〖PNཏྲཻ།〗མ་བུ་ཀ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་ལ་གདུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་གསད་〖Nབསད།〗པར་བྱའོ། །
◤“ahivṛś cikatryambukādayo manuṣyāṇāmupaghatātāpakā hantavyāḥ; mṛgapaśupakṣimahiṣādayaś copabhogārthatvād” iti / [S537]
㈠蛇蜈蚣嚙毒等，恒能傷害人，此必應殺。鹿羊鳥牛等，為供人庖廚故受生，
㈡蛇蠍蜂等為人毒害，若能殺者便生勝福。羊鹿水牛及餘禽獸，本擬供食，
★0◤yaśca mithyādṛṣṭipravartitaḥ prāṇātipātaḥ / [241|01-]
◤yaś ca mithyādṛṣṭipravartitaḥ prāṇātipātaḥ / [S537]
㈠若殺無失。
㈡故殺無罪。
①yas ca mithyā dṛṣṭi pravartitas prāṇa atipātas
㈢རི་དྭགས་དང་ཕྱུགས་དང་བྱ་དང་མ་ཧེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་། གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་སྲོག་གཅོད་པའོ། །
★◤lobhajamadattādānaṃ yo yenārthi sa tadvarati anyalābhasatkārayaśo 'rthaṃ vā ātmasukṛtaparitrāṇāya vā / [241|02-]
♂lobhajamada- ttādānaṃ yo yenārthī sa taddharati anyalābhasatkārayaśo 'rthaṃ vā ātmasukṛtaparitrāṇāya vā /
◤lobhajamadattādānam—[S537]
㈠若殺生從邪見生。亦是從癡生。
㈡又因邪見殺害眾生。此等加行皆從癡起。
①lobha jam adatta ādānam yas yena arthi sa tat varati anya lābha satkāra yaśas artham vā ātma su kṛta paritrāṇāya vā
㈢མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གང་ཞིག་གང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེས་འཕྲོག་པའམ། གཞན་གྱི་རྙེད་པའམ་བཀུར་སྟིའམ་〖PNསྟི།〗གྲགས་པའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པའོ། །
◤yo yenārthī sa taddharati, anyalābhasatkārayaśo 'rthaṃ vā, ātmasukṛtaparitrāya vā / [S537]
㈠盜從貪生者。隨其所求不與而取。或為得別利養愛重好名。為救濟自身及自眷屬。
㈡偷盜加行從貪起者。謂隨所須起盜加行。或為別利恭敬名譽。或為救拔自身親友。從貪引起偷盜加行。
D3889 🈪མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གང་ཞིག་གང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེས་འཕྲོག་པའམ། གཞན་གྱི་རྙེད་པའམ་བཀུར་སྟིའམ་〖PNསྟི།〗གྲགས་པའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པའོ། །
D3890 🈪ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤dveṣajaṃ yadvairanipīḍanārtham / [241|03]
◤dveṣajam-- yadvairanipīḍanārtham / [S537]
㈠從瞋生者。如為報怨。
㈡從瞋起者。謂為除怨發憤恚心起盜加行。
①dveṣa jam yat vaira nipīḍana artham
㈢ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤mohajaṃ yathā rājñāṃ dharmapāṭhakaprāmāṇyāt / [241|03-]
◤mohajaṃ yathā-- rājñāṃ dharmapāṭhakaprāmāṇyāt duṣṭanigrahārtham / [S537]
㈠從癡生者，如諸王由隨法文句量，為罰惡人故奪其物。
㈡從癡起者，謂諸王等依世法律奪惡人財，謂法應爾，無偷盜罪。
D3891 🈪གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་མི་བསྒྲུངས་〖PNསྒྲུངས།〗པ་ཆད་པས་བཅད་པའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པ་ལྟ་བུ་དང་།
①moha jam yathā rājñām dharma pāṭhaka prāmāṇyāt
③གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་མི་བསྒྲུངས་པ་ཆད་པས་བཅད་པའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པ་པའོ་།།
㈢གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་རྒྱལ་པོས་ཆོས་འདོན་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་མི་བསྒྲུངས་〖PNསྒྲུངས།〗པ་ཆད་པས་བཅད་པའི་ཕྱིར་འཕྲོག་པ་ལྟ་བུ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་ཚངས་པས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་བྱིན་པ་ཡིན་ན་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དམས་པས་དམངས་རིགས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་ཟད་དེ〖PNདོ།〗། དེ་ལྟ་བས་ན་བྲམ་ཟེ་འཕྲོག་〖PNའཕྲོགས།〗པ་ན་བྲམ་ཟེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལེན་པ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཟ་བ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གྱོན་པ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤yathā brāhmaṇā āhuḥ--[S537]
㈠又如婆羅門言。
㈡又婆羅門作如是說。
★◤duṣṭanigrahārthaṃ yathā brāhmaṇā āhuḥ “sarvamidaṃ brahmaṇā brāhmaṇebhyo dattaṃ brāhmaṇānāṃ daurbalyādvṛṣlāḥ paribhuñjate / [241|04-]
♂duṣṭanigrahārthaṃ yathā brāhmaṇā āhuḥ “sarvamidaṃ brahmaṇā{1. MS. brāhmaṇā / D. prajāpatinā |} brāhmaṇebhyo dattaṃ brāhmaṇānāṃ daurbalyādvṛṣalāḥ paribhuñjate /
◤“sarvamidaṃ brahmaṇā brāhmaṇebhyo dattaṃ brāhmaṇānāṃ daurbalyād vṛṣalāḥ paribhuñjate / [S537]
㈠一切物梵王已捨與婆羅門，由婆羅門力弱，諸蠻謾取受用。
㈡世間財物於劫初時，大梵天王施諸梵志，於後梵志勢力微劣，為諸卑族侵奪受用。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་ཚངས་པས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་བྱིན་པ་ཡིན་ན་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དམས་པས་དམངས་རིགས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་ཟད་དེ〖PNདོ།〗།
①duṣṭa nigraha artham yathā brāhmaṇās āhus sarvam idam brahmaṇā brāhmaṇebhyas dattam brāhmaṇānām daurbalyāt vṛṣlās paribhuñjate
③ལྟ་བུ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་ཚངས་པས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་བྱིན་པ་ཡིན་ན་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དམས་པས་དམངས་རིགས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་ཟད་དེ་།
★◤tasmādapaharan brāhmaṇaḥ sumādatte svameva brāhmaṇo bhuṅkte svaṃ vaste svaṃ dadāti ce” ti / [241|05-]
♂tasmādapaharan brāhmaṇaḥ svamādatte svameva brāhmaṇo bhuṅkte svaṃ vaste svaṃ dadāti ce”[ 41b. 13B1. II ]ti /
◤tasmādapaharan brāhmaṇaḥ svamādatte, svameva brāhmaṇo bhuṇkte, svaṃ vaste, svaṃ dadāti ca” ( ) iti / [S537]
㈠是故若婆羅門奪取奪取自物。若食食自物。若衣衣自物。若施施自物。
㈡今諸梵志於世他財若奪若偷。充衣充食或充餘用。或轉施他皆用己財無偷盜罪。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་བྲམ་ཟེ་འཕྲོག་〖PNའཕྲོགས།〗པ་ན་བྲམ་ཟེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལེན་པ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཟ་བ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗གྱོན་པ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །
①tasmāt apaharan brāhmaṇas sumādatte svam eva brāhmaṇas bhuṅkte svam vas te svam dadāti ce ti
③དེ་ལྟ་བས་ན་བྲམ་ཟེ་འཕྲོག་པ་ན་བྲམ་ཟེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལེན་པ་པར་ཟད་དེ། ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཟ་བ་ཡིན། བདག་ཉིས་ཀྱིས་གྱོན་པ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ་།།
★★◤na caiśāmaparasvasaṃjñā bhavati / yacca mithyādṛṣṭipravarttitam / [241|07]
♂na caiṣāmaparasvasaṃjñā bhavati / ♂yacca mithyādṛṣṭipravarttitam /
◤na caiṣāmaparasvasaṃjñā bhavati / [S537]
㈠於彼無非他財想。
㈡然彼取時有他物想。
D3892 🈪དེ་དག་ལ་བདག་དང་〖PN-དང་།〗གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་མི་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①na ca aiśāma parasva saṃjñā bhavati
㈢དེ་དག་ལ་བདག་དང་〖PN-དང་།〗གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་མི་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yat ca mithyā dṛṣṭi pravarttitam
㈢གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའོ། །
◤yac ca mithyādṛṣṭipravarttitam / [S537]
①yac ca mithyādṛṣṭi-pravartita
㈠若盜從邪見生。亦是從癡生。
㈡又因邪見盜他財物。皆名從癡起盜加行。
D3893 🈪གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའོ། །
★◤lobhajaḥ kāmamithyācāraḥ dārādiṣu tatsaṃrāgādabrahmacaryaṃ lābhasatkārārthamātmasuhṛtparitrāṇāya / [241|07-]
♂lobhajaḥ kāmamithyācāraḥ parade#rādiṣu tatsaṃrāgādabrahmacaryaṃ lābhasatkārārthamātmasuhṛtparitrāṇāya /
◤lobhajaḥ kāmamithyācāraḥ--[S537]
㈠邪婬從貪生者。
㈡邪婬加行從貪起者，
D3894 🈪འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ལ་ཆགས་པའམ། རྙེད་པ་འམ་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འོ། །
①lobha jas kāma mithyā ācāras dāra ādiṣu tad saṃrāgāt abrahmacaryam lābha satkāra artham ātma suhṛd paritrāṇāya
㈢འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ལ་ཆགས་པའམ། རྙེད་པ་འམ་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་རམ། བདག་གམ་{202a}མཛའ་བོ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འོ། །
◤paradārādiṣu tatsarāgādabrahmacaryaṃ lābhasatkārārthamātmasuhṛtparitrāṇāya / [S537]
㈠於他妻妾，先起貪愛.方行邪婬，及為得利養愛重，為救濟自身及自眷屬。
㈡謂於他妻等起染著心，或為求他財.名位恭敬，或為救拔自身他身，從貪著心起婬加行。
★0◤dveṣajo vairanipīḍanārtham / [241|08-]
◤dveṣajaḥ-- vairanipīḍanārtham / [S537]
㈠從瞋生者。如為報怨。
㈡從瞋生者，謂為除怨發憤恚心起婬加行。
D3895 🈪ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①dveṣa jas vaira nipīḍana artham
㈢ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཁོ་ན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤mohajo yathā pārasīkānāṃ mātrādigamanaṃ gosave ca yajñe / [241|09]
◤mohajo yathā-- pārasīkānāṃ mātrādigamanam, [S537]
㈠從癡生者，如波尸國人娶母等事。
㈡從癡生者，如波剌私讚於母等行非梵行。
D3896 🈪གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། པར་སིག་〖PN+པ།〗ལ་སོགས་པ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉལ་བ་དང་།
★◤yothoktaṃ “brāhmaṇo gosaveneṣṭyā saṃvatsaragovratī bhavati / [241|10]
♂yathoktaṃ “brāhmaṇo gosaveneṣṭyā saṃvatsaragovratī bhavati /
◤gosave ca yajñe / yathoktam—“brāhmaṇo gosaveneṣṭyā saṃvatsaragovratī bhavati / [S537]
①gosave ca yajñe| yathoktam—“brāhmaṇo gosavena iṣṭyā saṃvatsaragovratī bhavati|
㈠又如於瞿娑婆祠中。
㈡又諸梵志讚牛祠中
🈪བ་ལང་འབྲིང་〖PNའབྲང་།〗གི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་ཆོ་ག་ཅན་གྱི་
①moha jas yathā pārasīkānām mātrādi gamanam gosave ca yajñe yotha uktam brāhmaṇas go savena iṣṭyā saṃvatsara go vratī bhavati
③གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། པར་སིག་ལ་སོགས་པ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉལ་བ་དང་། བ་ལང་འབྲིང་གི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་ཆོ་ག་ཅན་གྱི་ཆུ་བཏུང་ངོ་།། རྩྭ་བཅད་དོ་།།
㈢གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། པར་སིག་〖PN+པ།〗ལ་སོགས་པ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉལ་བ་དང་། བ་ལང་འབྲིང་〖PNའབྲང་།〗གི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་ཆོ་ག་ཅན་གྱི་ཆུ་བཏུང་ངོ་། །
㈢རྩྭ་བཅད་དོ། །
◤[S538]
★◤upahā udakaṃ cūṣati tṛṇāni cchinatti upaiti mātaramupasvasāramupa sagotrā”miti / [241|10-]
♂upahā udakaṃ cūṣati{2. D. cūṣayati |} tṛṇāni cchinatti upaiti mātaramupa svasāramupa sagotrā”miti /
◤upahā udakaṃ cūṣati, tṛṇāni cchinatti,[S538]
①upahā udakaṃ cūṣati, tṛṇāni chinatti,
㈠有餘女吸水嚙草，
㈡有諸女男受持牛禁，吸水齧草，
🈪ཆུ་བཏུང་ངོ་། །རྩྭ་བཅད་དོ། །
①upahās udakam cūṣati tṛṇāni cchinatti upaiti mātaram upasvasāram upa sa gotrām iti
③མའི་གན་དུ་ཉལ་པོ་ལ་འགྲོའོ་།། སྲིང་མོའི་གན་དུ་འགྲོའོ་།། རུས་གཅིག་པའི་གན་དུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། གང་དང་གང་ན་འདི་དག་རྙེད་པ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་བྱ་སྟེ་།
㈢མའི་གན་དུ་ཉལ་པོ་ལ་འགྲོའོ། །
◤upaiti mātaram, upasvasāram, upasagotrām” ( ) iti / [S538]
①upaiti mātaram, upa-svasāram, upa-sagotrām” ( ) iti|
㈠是人行著其親，或著姑姨姊妹同姓等。
㈡或住或行，不簡親疎隨遇隨合。
D3898 🈪མའི་གན་དུ་ཉལ་པོ་ལ་འགྲོའོ། །སྲིང་མོའི་གན་དུ་འགྲོའོ། །རུས་གཅིག་པའི་གན་དུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། གང་དང་གང་ན་འདི་དག་རྙེད་པ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་〖PN-བས།〗ན་བ་ལང་དང་〖PNའདི།〗འཇིག་རྟེན་ལས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དང་།
★◤ye cāhu “rudūkhalapuṇyaphalapakvānnatīrthamārgaprakhyo mātṛgrāma” iti / [241|11-]
♂ye cāhu”rudūkhalapuṇyaphalapakvānnatīrthamārgaprakhyo mātṛgrāma” iti /
◤ye cāhuḥ-- “udūkhalapuṇya{puṣpa}phalapakvānnatīrthamārgaprakhyo mātṛgrāmaḥ” iti / [S538]
①ye ca āhuḥ-- “udūkhala- puṇyaपुण्य पुष्प - phala- pakvānna- tīrtha- mārga- prakhyo mātṛgrāmaḥ” iti|
㈠又如頻那柯外道說：女人如臼花菓熟食.水渚道路等。
㈡又諸外道作如是言：一切女人，如臼花果熟食.階隥道路橋船，世間眾人應共受用。此等加行從癡所生。
🈪གང་དག་བུད་མེད་ནི་གཏུན་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་དང་། ཟས་སྨིན་པ་དང་། ངོགས་དང་ལམ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །
①ye ca āhu rudūkhala puṇya phala pakva anna tīrtha mārga prakhyas mātṛ grāmas iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་བ་ལང་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དང་། གང་དག་བུད་མེད་ནི་གཏུན་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་དང་། ཟས་སྨིན་པ་དང་། ངོགས་དང་ལམ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢སྲིང་མོའི་གན་དུ་འགྲོའོ། །
㈢རུས་གཅིག་པའི་གན་དུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། གང་དང་གང་ན་འདི་དག་རྙེད་པ་དེ་དང་དེར་འགྲོ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་〖PN-བས།〗ན་བ་ལང་དང་〖PNའདི།〗འཇིག་རྟེན་ལས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དང་། གང་དག་བུད་མེད་ནི་གཏུན་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་དང་། ཟས་སྨིན་པ་དང་། ངོགས་དང་ལམ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །
★◤mṛṣāvādādayo lobhajā dveṣajāścapūrvavat / [241|12-]
♂mṛṣāvādādayo lobhajā dveṣajāśca pūrvavat /
◤mṛṣāvādādayo lobhjā dveṣajāś ca pūrvavat / [S538]
㈠妄語等從貪瞋生，如前。
㈡虛誑語等語四業道從貪瞋生。類前應說。
D3901 🈪བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །
①mṛṣāvāda ādayas lobha jās dveṣa jās capūrvavat
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །
★◤mohajo mṛṣāvādo yathāha / [241|13]
♂mohajo mṛṣāvādo yathāha “na narmayuktamanṛtaṃ hi nāsti{3. D. vacanaṃ hinasti |} na strīṣu rājanna vivāhakāle /
◤mohajo mṛṣāvādaḥ, yathāha—[S538]
㈠妄語從癡生者。如皮陀言
㈡然虛誑語所有加行.從癡生者，如外論言
D3902 🈪བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་〖PN-ནི།〗ཇི་སྐད་དུ། །
①moha jas mṛṣāvādas yathā āha
③བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་།།
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་〖PN-ནི།〗ཇི་སྐད་དུ། །རྒྱལ་པོ་བཞད་〖PNགཞད།〗གད་ལྡན་དང་བུད་མེད་དང་། །བག་མ་ལེན་པའི་ཚེ་དང་གསོད་པ་དང་། །ནོར་ཀུན་འཕྲོག་ཚེ་བརྫུན་བྱས་གནོད་མེད་དེ〖PNདོ།〗། །བརྫུན་ལྔ་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་མིན་ཞེས་བཤད། །ཞེས་སྨྲས་པ་〖PNཅེས་སྨྲ་བ །〗ལྟ་བུ་དང་། གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའོ། །
★◤ “na narmayuktamanṛtaṃ hi nāsti[241|14-]
★◤ na strīṣu rājanna vivāhakāle / prāṇātyaye sarvadhanāpahāre
♂prāṇātyaye sarvadhanāpahāre pañcānṛtānyāhurapātakānī”ti /
◤“na narmayuktam anṛtaṃ hinasti na strīṣu rājan na vivāhakāle / [S538]
①“1 na narma-yuktam anṛtaṃ hinasti 2 na strīṣu rājan 3 na vivāhakāle|
㈠ 戲笑及女人 娶婦并救命
㈡ 若人因戲笑 嫁娶對女王
🈪རྒྱལ་པོ་བཞད་〖PNགཞད།〗གད་ལྡན་དང་བུད་མེད་དང་། །བག་མ་ལེན་པའི་ཚེ་དང་གསོད་པ་དང་། །
①na narma yuktam anṛtam hi na asti na strīṣu rājan na vivāha kāle prāṇa atyaye sarva dhana apahāre
③རྒྱལ་པོ་བཞད་གད་ལྡན་དང་བུད་མེད་དང་།། བག་མ་ལེན་པའི་ཚེ་དང་གསོད་པ་དང་།། ནོར་ཀུན་འཕྲོག་ཚེ་བརྫུན་བྱས་གནོད་མེད་དེ་།།
★◤ pañcānṛtānyāhurapātakānī”ti /
♂yaśca mithyādṛṣṭipravartito mṛṣāvādaḥ /
①pañca anṛtāni āhus apātakāni iti
③བརྫུན་ལྔ་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་མིན་ཞེས་བཤད་།།
◤prāṇātyaye sarvadhanāpahāre pañcānṛtāny āhur apātakāni” // ( )iti // [S538]
①4 prāṇātyaye 5 sarvadhana-apahāre pañca anṛtāni āhur a-pātaka ||( )iti||
㈠ 救財故妄語 梵王說無害
㈡ 及救命救財 虛誑語無罪
🈪ནོར་ཀུན་འཕྲོག་ཚེ་བརྫུན་བྱས་གནོད་མེད་དེ〖PNདོ།〗། །བརྫུན་ལྔ་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་མིན་ཞེས་བཤད། །ཞེས་སྨྲས་པ་〖PNཅེས་སྨྲ་བ །〗ལྟ་བུ་དང་།
★◤yaṣca mithyādṛṣṭipravartito mṛṣāvādaḥ / paiśunyādayastu mithyādṛṣṭipravartitā mohajāḥ / [241|18]
♂paiśunyādayastu mithyādṛṣṭipravartitā mohajāḥ /
◤yaś ca mithyādṛṣṭipravartito mṛṣāvādaḥ / paiśunyādayas tu mithyādṛṣṭipravartitā mohajāḥ / [S538]
①yaś ca mithyādṛṣṭi-pravartito mṛṣāvādaḥ| paiśunya-ādayas tu mithyādṛṣṭi-pravartitā mohajāḥ|
㈠若妄語從邪見生，亦是從癡生。兩舌等若從邪見生，亦是從癡生。
㈡又因邪見起虛誑語離間語等所有加行，當知一切從癡所生。
🈪གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའོ། །ཕྲ་མ་〖PNབ།〗ལ་སོགས་པ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་དང་། གང་ཡང་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་བསྟན་བཅོས་ངན་པ་རྡོལ་〖PNབརྡོལ།〗བའོ། །
①yat ca mithyā dṛṣṭi pravartitas mṛṣāvādas
③ཞེས་སྨྲས་པ་ལྟ་བུ་དང་། གང་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའོ་།།
★◤yaṣcaca vedādyasacchāstrapralāpaḥ / [241|19]
♂yaśca vedādyasacchāstrapralāpaḥ /
◤yaś ca vedādyasacchāstrapralāpaḥ // 68 // [S538]
㈠一切從四皮陀所出邪論言。皆是無義語。
㈡又諸吠陀及餘邪論。皆雜穢語攝。加行從癡生。
①paiśunya ādayas tu mithyā dṛṣṭi pravartitās moha jās yaṣca ca veda ādi a sat śāstra pralāpas
③ཕྲ་མ་ལ་སོགས་པ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་དང་། གང་ཡང་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་བསྟན་བཅོས་ངན་པ་རྡོལ་བའོ་།།
㈢ཕྲ་མ་〖PNབ།〗ལ་སོགས་པ་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་དང་། གང་ཡང་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་བསྟན་བཅོས་ངན་པ་རྡོལ་〖PNབརྡོལ།〗བའོ། །
★0◤abhidhyādayaḥ kathaṃ lobhajāḥ / [241|20]
◤abhidhyādayaḥ kathaṃ lobhajāḥ?[S538]
㈠不平貪等。云何從貪等生。
㈡貪瞋等三既無加行。如何可說從貪等生。
D3904 🈪ཇི་ལྟར་ན་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
①abhidhyādayas katham lobha jās
③ཇི་ལྟར་ན་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་ལས་བྱུང་ཕྱིར། །བརྣབ་སེམས་སོགས་རྩ་གསུམ་ལས་སྐྱེས། །ཆགས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【tadanantarasaṃbhūterabhidhyādyāstrimūlajāḥ /】[241|21]
①tad anantara saṃbhūtes abhidhi ādyās tri mūla jās
③དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་ལས་བྱུང་ཕྱིར་།། བརྣབ་སེམས་སོགས་རྩ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་།།
㈢ཞེ་སྡང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤tadanantarasambhūtairabhidhyādyāstrimūlajāḥ / [S538]
㈠〔偈曰〕：【從彼次第生 貪等三根生】。
㈡以從三根無間生故。可說貪等從三根生。【彼無間生故_a 貪等三根生】〖70_4_b〗
🈪དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་ལས་བྱུང་ཕྱིར། །བརྣབ་སེམས་སོགས་རྩ་གསུམ་ལས་སྐྱེས། །
◤lābhādanantaramutpannā lobhajāḥ, dveṣādanantaraṃ dveṣajāḥ, mohādanantaraṃ nohajāḥ / [S538]
㈠釋曰。從貪次第生故。說彼從貪生。從瞋次第生故。說彼從瞋生。從癡次第生故。說彼從癡生。
㈡謂或有時從貪無間生貪業道。從二亦然。瞋及邪見從三亦爾。
🈪ཆགས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
D3905 🈪ཞེ་སྡང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
D3906 🈪གཏི་མུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤lobhādanantaramutpannā lobhajāḥ dveṣādanantaraṃ dveṣajā mohādanantaraṃ mohajāḥ / [241|22]
♂lobhādanantaramutpannā lobhajāḥ dveṣādanantaraṃ{4. MS. dveṣānantaraṃ |} dveṣajāḥ mohādanantaraṃ mohajāḥ /
①lobhāt anantaram utpannās lobha jās dveṣāt anantaram dveṣa jās mohāt anantaram moha jās
③ཆགས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། ཞེ་སྡང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། གཏི་མུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཏི་མུག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤uktā kuśalāḥ karmapathāḥ / [241|22-]
♂uktā akuśalāḥ karmapathāḥ /
◤uktā akuśalāḥ karmapathāḥ // [S538]
㈠說惡業道已。
㈡已說不善從三根生。
①uktā kuśalās karma pathās
㈢མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤kuśalāḥ katham? ityāha—[S538]
㈠善業道云何。
㈡善復云何。
D3907 🈪མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
★◤kuśalāḥ kathamityāha[241|24]
①kuśalās katham iti āha
③དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དགེ་བ་སྦྱོར་དང་མཇུག་བཅས་རྣམས། །ཆགས་སྡང་གཏི་མུག་མེད་ལས་སྐྱེས། །དགེ་བའི་ལས་{202b}ཀྱི་ལམ་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། བཅས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【kuśalāḥ saprayogāntā alobhadveṣamohajāḥ // VAkK_4.69 //】[241|25]
♂kuśalāḥ kathamityāha kuśalāḥ saprayogāntā alobhadveṣamohajāḥ //69// saprayogapṛṣṭhāḥ kuśalāḥ karmapathā alobhadveṣamohajāḥ /
①kuśalās sa prayoga antās alobha dveṣa moha jās
③དགེ་བ་སྦྱོར་དང་མཇུག་བཅས་རྣམས་།། ཆགས་སྡང་གཏི་མུག་མེད་ལས་སྐྱེས་།།
◤kuśalā saprayogāntā alobhadveṣamohajāḥ // 69 // [S538]
①kuśalā saprayogāntā a-lobha-dveṣa-moha-jāḥ||69||
㈠〔偈曰〕：【善業道前後 無貪瞋癡生】。
㈡頌曰 【善於三位中_c 皆三善根起】〖70_4_d〗
🈪དགེ་བ་སྦྱོར་དང་མཇུག་བཅས་རྣམས། །ཆགས་སྡང་གཏི་མུག་མེད་ལས་སྐྱེས། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། བཅས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་དང་།
◤saprayogapṛṣṭhāḥ kuśalāḥ karmapathā alobhadveṣamohajāḥ;[S538]
①saprayogapṛṣṭhāḥ kuśalāḥ karmapathā a-lobha-dveṣa-moha-jāḥ;
㈠釋曰。共前分後分。一切善業道。從無貪無瞋無癡生。
㈡論曰。諸善業道所有加行根本後起。皆從無貪無瞋無癡善根所起。
★◤saprayogapṛṣṭhāḥ kuśalāḥ karmapathā alobhadveṣamohajāḥ / [241|26]
★◤kuṣalacittasamutthitatvāt / [241|26-]
♂ku [ 42a. 13A1. III ]śalacitta- samutthitatvāt /
◤kuśalacittasamutthitatvāt / [S538]
㈠善故意所生故。
㈡以善三位皆是善心所等起故。
①sa prayoga pṛṣṭhās kuśalās karma pathās alobha dveṣa moha jās kuṣala citta samutthita tvāt
③དགེ་བའི་ལས་ ****[@202b]**** ་ཀྱི་ལམ་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དང་། བཅས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤tasya ca avaśya malobhādibhiḥ saṃprayogāt tatrākuśala karmapathaprayogādviratiḥ kuśalakarmapathaprayogaḥ / [241|27-242|01]
♂tasya ca avaśya{5. MS. āvaśya |}malobhādibhiḥ saṃprayogāt tatrākuśalakarmapathaprayogādviratiḥ @242 kuśalakarmapathaprayogaḥ /
◤tasya ca avaśyamalobhādibhiḥ samprayogāt[S538]
㈠此善故意。必定與無貪等三善根相應故。前分等三其相云何。
㈡善心必與三種善根共相應故。此善三位其相云何。
🈪དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤tatrākuśalakarmapathaprayogād viratiḥ kuśalakarmapathaprayogaḥ / [S538]
①tatra akuśala-karma-patha-prayogād viratiḥ kuśala-karma-patha-prayogaḥ|
㈠此中若遠離惡業道前分。即是善業道前分。
㈡謂遠離前不善三位，離惡加行即善加行。
D3908 🈪དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་〖PNགྱི།〗སྦྱོར་བ་སྤོང་བ་ནི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤maulādviratiḥ maulaḥ / [242|01]
◤maulād viratiḥ maulaḥ / [S538]
㈠若遠離根本即是根本。
㈡離惡根本即善根本。
D3909 🈪དངོས་སྤོང་བ་ནི་དངོས་ཡིན་ནོ། །
①tasya ca avaśya malobha ādibhis saṃprayogāt tatra akuśala karma patha prayogāt viratis kuśala karma patha prayogas maulāt viratis maulas
③དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་སྦྱོར་བ་སྤོང་བ་ནི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་།། དངོས་སྤོང་བ་ནི་དངོས་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་〖PNགྱི།〗སྦྱོར་བ་སྤོང་བ་ནི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
㈢དངོས་སྤོང་བ་ནི་དངོས་ཡིན་ནོ། །
★0◤pṛṣṭhād viratiḥ pṛṣṭhaḥ / [242|01-]
◤pṛṣṭhād virati pṛṣṭhaḥ / [S538]
㈠若遠離後分即是後分。
㈡離惡後起即善後起。
D3910 🈪མཇུག་སྤོང་བ་ནི་མུག་ཡིན་ཏེ། །
①pṛṣṭhāt viratis pṛṣṭhas
③མཇུག་སྤོང་བ་ནི་མུག་ཡིན་ཏེ་།།
㈢མཇུག་སྤོང་བ་ནི་མུག་ཡིན་ཏེ། །
★0◤tadyathā śrāmaṇera upasaṃpādyamāno nānāvāsaṃ praviśati bhikṣūnvandate upādhyāyaṃ yācate yāvadekaṃ karmavācanaṃ kriyate dvitīyaṃ ca / [242|02-]
◤tadyathā śrāmaṇera upasampādyamāno nānāvāsaṃ praviśati, bhikṣūn vandate, upādhyāyaṃ yācate, yāvadekaṃ karmavācanaṃ kriyate dvitīyaṃ ca-- ayaṃ prayogaḥ / [S538]
㈠譬如沙彌欲受大戒。入不共住禮拜比丘。請優波陀訶。乃至說一羯磨。及第二羯磨。此名前分。
㈡且如勤策受具戒時。來入戒壇禮苾芻眾。至誠發語請親教師。乃至一白二羯磨等。皆名為善業道加行。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ་དགེ་ཚུལ་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་གནས་སྣ་ཚོགས་པར་འཇུག་པར་བྱེད། །དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད། མཁན་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ནས་ལས་ལན་གཅིག་བརྗོད་པ་དང་། ལན་གཉིས་བརྗོད་པའི་བར་འདི་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
①tadyathā śrāmaṇeras upasaṃpādyamānas nānā vāsam praviśati bhikṣūn vandate upādhyāyam yācate yāvat ekam karma vācanam kriyate dvitīyam ca
㈢འདི་ལྟ་སྟེ་དགེ་ཚུལ་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་གནས་སྣ་ཚོགས་པར་འཇུག་པར་བྱེད། །དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད། མཁན་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ནས་ལས་ལན་གཅིག་བརྗོད་པ་དང་། ལན་གཉིས་བརྗོད་པའི་བར་འདི་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
◤tṛtīyakarmavācane yā vijñaptistatkṣaṇikā cāvijñaptiḥ--[S538]
㈠第三羯磨竟時。是有教業共一剎那無教。
㈡第三羯磨竟一剎那中表無表業
D3911 🈪ལན་གསུམ་པ་བརྗོད་པའི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་དེའི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ།〗འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡིན་ནོ། །
◤[S539]
★0◤ayaṃ prayogaḥ / [242|03]
◤ayaṃ maulaḥ karmapathaḥ / [S539]
㈠是根本業道
㈡名根本業道。
★◤tṛtīya karmavācane yā vijñaptistatkṣaṇikā cāvijñaptirayaṃ maulaḥ karmapathaḥ / [242|03-]
♂tṛtīya{1. Y. tṛtīye |}karmavācane yā vijñaptistatkṣaṇikā cā{2. Y. vā |} vijñaptirayaṃ maulaḥ karmapathaḥ /
①ayam prayogas tṛtīya karma vācane yā vijñaptis tad kṣaṇikā ca avijñaptis ayam maulas karma pathas
㈢ལན་གསུམ་པ་བརྗོད་པའི་ཚེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་དེའི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ:གང་ཡིན་པ་〖PN-གང་ཡིན་པ།〗འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡིན་ནོ། །
★◤tata ūrdhvaṃ yāvanniśrayā ārocyante tadadhiṣṭhānaṃ ca vijñapayati avijñaptica yāvadatuvartate idaṃ pṛṣṭham / [242|04-]
♂tata ūrdhvaṃ yāvanniśrayā ārocyante tadadhiṣṭhānaṃ ca vijñapayati avijñaptiśca yāvadanuvartate idaṃ pṛṣṭham /
◤tata ūrdhvaṃ yāvan niśrayā ārocyante, tadadhiṣṭhānaṃ ca vijñapayati avijñaptiś ca yāvadanuvartate-- idaṃ pṛṣṭham // 69 // [S539]
①tata ūrdhvaṃ yāvan niśrayā ā-rocyante āruc , tad-adhiṣṭhānaṃ ca vijñapayati avijñaptiś ca yāvadanuvartate-- idaṃ pṛṣṭham||69||
㈠從此後，乃至說四依，依此根本所有有教業及無教業，乃至相續未斷，是名後分。
㈡從此以後，至說四依，及餘依前相續隨轉表無表業，皆名後起。
D3912 🈪དེའི་འོག་ཏུ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་བསྒོ:བའམ། དེའི་རྟེན་〖PNབ་དང་།དེའི་བརྟེན།〗རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་པར་〖PN-པར།〗བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་འདི་ནི་མཇུག་〖Nའཇུག〗ཡིན་ནོ། །
①tatas ūrdhvam yāvat niśrayās ārocyante tad adhiṣṭhānam ca vijñapayati avijñapti ca yāvat atuvartate idam pṛṣṭham
③དེའི་འོག་ཏུ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་བསྒོ་བའམ། དེའི་རྟེན་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་འདི་ནི་མཇུག་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་བསྒོ:བའམ། དེའི་རྟེན་〖PNབ་དང་།དེའི་བརྟེན།〗རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་པར་〖PN-པར།〗བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་འདི་ནི་མཇུག་〖Nའཇུག〗ཡིན་ནོ། །
★★◤yaduktaṃ “na sarveṣāṃ karmapathānāṃ lobhādibhirniṣṭhe”tyatha kasya kena niṣṭhā / [242|06]
♂yaduktaṃ “na sarveṣāṃ karmapathānāṃ lobhādibhirniṣṭhe”tyatha kasya ken aniṣṭhā /
◤yaduktam—“na sarveṣāṃ karmapathānāṃ lobhādibhirniṣṭhā” iti, atha kasya kena niṣṭhā?[S539]
㈠是所說言。非一切業道由貪等究竟。此中何業道。由何惡根得究竟。
㈡如先所說。非諸業道一切皆由三根究竟。何根究竟何業道耶。
①yat uktam na sarveṣām karma pathānām lobha ādibhis niṣṭhā iti atha kasya kena niṣṭhā
③ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་ན། འོ་ན་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་ན། འོ་ན་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གསོད་དང་གནོད་སེམས་ཚིག་རྩུབ་པོ། །
★◤ 【vadhavyāpādapāruṣyaniṣṭhā dveṣeṇa 】[242|07]
①vadha vyāpāda pāruṣya niṣṭhās dveṣeṇa
③གསོད་དང་གནོད་སེམས་ཚིག་རྩུབ་པོ་།། ཞེ་སྡང་གིས་ནི་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་།།
◤vadhavyāpādapāruṣyaniṣṭhā dveṣeṇa,[S539]
①vadha-vyāpādapāruṣyaniṣṭhā dveṣeṇa,
㈠〔偈曰〕：【殺生瞋惡口 成就皆由瞋】。
㈡頌曰 【殺麁語瞋恚_a 究竟皆由瞋】〖71_4_b〗
D3913 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་བཤད་ན། འོ་ན་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གསོད་དང་གནོད་སེམས་ཚིག་རྩུབ་པོ། །
★◤eṣāṃ prāṇātipātavyāpādapāruṣpāṇāṃ dveṣeṇa samāptiḥ / [242|08]
♂vadhavyāpādapāruṣyaniṣṭhā dveṣeṇa eṣāṃ prāṇātipātavyāpādapāruṣyāṇāṃ dveṣeṇa samāptiḥ /
◤eṣāṃ prāṇātipāta – vyāpāda – pāruṣyāṇāṃ dveṣeṇa samāptiḥ;[S539]
㈠釋曰。殺生瞋恚惡口。必由瞋得究竟。
㈡論曰。惡業道中殺生麁語瞋恚業道由瞋究竟。
🈪ཞེ་སྡང་གིས་ནི་མཐར་ཕྱིན་བྱེད། །སྲོག་གཅོད་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་འདི་དག་ནི་ཞེ་སྡང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དེ། ཡོངས་སུ་འདོར་བ་དང་། རྩུབ་བའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①eṣām prāṇa atipāta vyāpāda pāruṣpāṇām dveṣeṇa samāptis
③སྲོག་གཅོད་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་འདི་དག་ནི་ཞེ་སྡང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དེ་།
㈢ཞེ་སྡང་གིས་ནི་མཐར་ཕྱིན་བྱེད། །སྲོག་གཅོད་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང་འདི་དག་ནི་ཞེ་སྡང་གིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དེ། ཡོངས་སུ་འདོར་བ་དང་། རྩུབ་བའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤parityāgaparuṣacittasaṃmukhī bhāvāt / [242|08-]
♂parityāgaparuṣacittasaṃmukhībhāvāt /
◤parityāgaparuṣacittasammukhībhāvāt / [S539]
㈠捨心澁心現前。此三得成故。
㈡要無所顧極麁惡心現在前時。此三成故。
★0◤ 【lobhataḥ /】[242|10]
①parityāga paruṣa citta saṃmukhī bhāvāt lobhatas
③ཡོངས་སུ་འདོར་བ་དང་། རྩུབ་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤lobhataḥ[S539]
★◤ 【parastrīgamanābhidhyā 'dattādānasamāpanam // VAkK_4.70 //】[242|11]
①para strī gamana abhidhyā adatta ādāna samāpanam
③ལོག་གཡེམ་བརྣབ་སེམས་མ་བྱིན་ལེན་།།
㈢ལོག་གཡེམ་བརྣབ་སེམས་མ་བྱིན་ལེན། །ཆགས་པ་སེམས་〖PNཡི།〗ནི་རྫོགས་པར་བྱེད། །འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཆགས་པས་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །
◤parastrīgamanābhidhyā'dattādānasamāpanam // 70 // [S539]
㈠〔偈曰〕：【邪婬貪欲盜 由貪故究竟】。
㈡【盜邪行及貪_c 皆由貪究竟】〖71_4_d〗
D3914 🈪ལོག་གཡེམ་བརྣབ་སེམས་མ་བྱིན་ལེན། །ཆགས་པ་སེམས་〖PNཡི།〗ནི་རྫོགས་པར་བྱེད། །འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཆགས་པས་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །
★◤lobhena kāmamithyācārābhidhyā 'dattādānānāṃ samāptiḥ / [242|12]
♂parastrīgamanābhidhyā'dattādānasamāpanam //70// lobhena kāmamithyācārābhidhyā'dattādānānāṃ samāptiḥ /
◤lobhena kāmamithyācārābhidhyā'dattādānānāṃ samāptiḥ // 70 // [S539]
㈠釋曰。由貪欲現前故。邪婬貪欲偷盜得成就。
㈡諸不與取欲邪行貪。此三業道由貪究竟。要有所顧極染污心現在前時。此三成故。
①lobhena kāma mithyā ācāra abhidhyā datta ādānānām samāptis
③ཆགས་པ་སེམས་ནི་རྫོགས་པར་བྱེད་།། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཆགས་པས་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤ 【mithyādṛṣṭestu mohena 】[242|13]
①mithyā dṛṣṭes tu mohena
③ལོག་པར་ལྟ་བ་གཏི་མུག་གིས་།།
㈢ལོག་པར་ལྟ་བ་གཏི་མུག་གིས། །ཆེར་རྨོངས་པར་གྱུར་ན་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དོ། །
◤mithyādṛṣṭestu mohena,[S539]
㈠〔偈曰〕：【邪見由無明】。
㈡【邪見癡究竟】〖72_4_a〗
D3915 🈪ལོག་པར་ལྟ་བ་གཏི་མུག་གིས། །ཆེར་རྨོངས་པར་གྱུར་ན་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤adhimātrabhūto hi tāṃ niṣṭhāpayati / [242|14]
♂mithyādṛṣṭestu mohena adhimātrabhūto hi tāṃ niṣṭhāpayati /
◤adhimātrabhūto hi tāṃ niṣṭhāpayati / [S539]
㈠釋曰。若人起最重品癡。能成就邪見。
㈡邪見究竟要由愚癡。由上品癡現前成故。
①adhimātra bhūtas hi tām niṣṭhāpayati
③ཆེར་རྨོངས་པར་གྱུར་ན་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དོ་།།
★0◤ 【śeṣāṇāṃ tribhiriṣyate /】[242|15]
①śeṣāṇām tribhis iṣyate
③ལྷག་མ་གསུམ་གྱིས་རྫོགས་པར་འདོད་།།
㈢ལྷག་མ་གསུམ་གྱིས་རྫོགས་པར་འདོད〖PNབྱེད།〗། །ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་〖PN+ཅིག〗ཅེ་ན། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཆགས་པའམ། ཞེ་སྡང་ངམ། གཏི་མུག་གསུམ་ཀས་〖PNགྱིས།〗ཀྱང་མཐར་ཕྱིན་པར་{203a}། །བྱེད་དོ། །
◤śeṣāṇāṃ tribhiriṣyate / [S539]
㈠〔偈曰〕：【許所餘由三】。
㈡【許所餘由三】〖72_4_b〗
★0◤ke punaḥ śeṣāḥ / mṛṣāvādapaiśunyasaṃbhinnapralāpāḥ / [242|16]
◤ke punaḥ śeṣāḥ? mṛṣāvādapaiśunyasambhinnapralāpāḥ / [S539]
①ke punaḥ śeṣāḥ? mṛṣāvāda-paiśunya-sambhinna-pralāpāḥ|
㈠釋曰。何者為餘。謂妄語兩舌無義語。
㈡虛誑離間雜穢語三許
D3916 🈪ལྷག་མ་གསུམ་གྱིས་རྫོགས་པར་འདོད〖PNབྱེད།〗། །ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་〖PN+ཅིག〗ཅེ་ན། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཆགས་པའམ། ཞེ་སྡང་ངམ། གཏི་མུག་གསུམ་ཀས་〖PNགྱིས།〗ཀྱང་མཐར་ཕྱིན་པར་། །བྱེད་དོ། །
①ke punar śeṣās
③ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་ཅེ་ན་།
㈢གང་འདི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཆ་བཞིར་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་དང་། གསུམ་དང་། གཅིག་དང་། གསུམ་དང་། གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། གཞི་〖PNབཞི།〗ནི་སེམས་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །མིང་དང་གཟུགས་དང་མིང་ཡིན་ནོ། །
①mṛṣā vāda paiśunya saṃbhinna pralāpās
③བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཆགས་པའམ་།
★◤eṣāṃ tribhirapi niṣṭhā lobhena dveṣeṇa mohena vā[242|16-]
♂eṣāṃ tribhirapi niṣṭhā lobhena dveṣeṇa mohena vā ya ete karmapathāścaturbhiḥ kāṇḍairuktāstrayastraya ekastrayaśca [ 42b. 13B1. III ] eṣāṃ yathākramaṃ sattvabhogāvadhiṣṭhānaṃ nāmarūpaṃ ca nāma ca //71// sattvādhiṣṭhānā vadhādayaḥ /
◤eṣāṃ tribhirapi niṣṭhā—lobhena, dveṣeṇa, mohena vā / [S539]
㈠此三由三惡根。隨一成就。或由貪或由瞋或由癡。
㈡一一由三根究竟。以貪瞋等現在前時一一能令此三成故。
①eṣām tribhis api niṣṭhā lobhena dveṣeṇa mohena vā
③ཞེ་སྡང་ངམ། གཏི་མུག་གསུམ་ཀས་ཀྱང་མཐར་ཕྱིན་པར་ ****[@203a]**** *་།།
◤ya ete karmapathāś caturbhiḥ kāṇḍairuktāstrayastraya ekastrayaś ca, eṣāṃ yathākramam—[S539]
㈠是業道約四節所說。謂三三一三。如此次第應知。
㈡諸惡業道何處起耶。2論曰。如前所說四節業道。三三一三隨其次第於有情等四處而生。
D3917 🈪གང་འདི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཆ་བཞིར་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་དང་། གསུམ་དང་། གཅིག་དང་། གསུམ་དང་། གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ།
★◤ya ete karmapathāścaturbhiḥ kāṇḍairuktāstrayastraya ekastrayaśca eṣāṃ yathākramaṃ[242|18-]
①ye ete karma pathās caturbhis kāṇḍais uktās trayas trayas ekas trayas ca eṣām yathākramam
③བྱེད་དོ་;། གང་འདི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཆ་བཞིར་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་དང་། གསུམ་དང་། གཅིག་དང་། གསུམ་དང་། གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ་།
★◤ 【sattvabhogāvadhiṣṭhānaṃ nāmarūpaṃ ca nāma ca // VAkK_4.71 //】[242|20]
①sattva bhogauvadhiṣṭhānam nāma rūpam ca nāma ca
③གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་དང་།། མིང་དང་གཟུགས་དང་མིང་ཡིན་ནོ་།།
◤sattvabhogāv adhiṣṭhānaṃ nāmarūpaṃ ca nāma ca // 71 // [S539]
①sattva-bhogāv adhiṣṭhānaṃ nāmarūpaṃ ca nāma ca ||71||
㈠〔偈曰〕：【眾生受用依 名色及名聚】。
㈡1頌曰 【有情具名色_c 名身等處起】〖72_4_d〗
🈪གཞི་〖PNབཞི།〗ནི་སེམས་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །མིང་དང་གཟུགས་དང་མིང་ཡིན་ནོ། །
★◤sattvādhiṣṭhānā vadhādayaḥ / bhogādhiṣṭhānāṃ parastrīgamanādayaḥ / [242|21]
♂bhogādhiṣṭhānāḥ parastrīgamanādayaḥ /
◤sattvādhiṣṭhānā vadhādayaḥ / [S539]
①sattva-adhiṣṭhānā vadhādayaḥ |
㈠釋曰。殺等依止眾生起。
㈡謂殺等三有情處起。
D3918 🈪སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①sattva adhiṣṭhānās vadha ādayas bhoga adhiṣṭhānām para strī gamana ādayas
③སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ཡིན་ནོ་;། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ཡིན་ནོ། །
㈢གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཡིན་ནོ། །
◤bhogādhiṣṭhānāḥ parastrīgamanādayaḥ / [S539]
①bhoga-adhiṣṭhānāḥ parastrīgamanādayaḥ|
㈠邪婬等依止受用物起。
㈡偷盜等三眾具處起。
D3919 🈪གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཡིན་ནོ། །
★◤nāmarūpādhiṣṭhāmithyādṛṣṭiḥ / [242|21-]
♂nāmarūpādhiṣṭhānā mithyādṛṣṭiḥ /
◤nāmarūpādhiṣṭhānā mithyādṛṣṭiḥ / [S539]
①nāma-rūpa-adhiṣṭhānā mithyādṛṣṭiḥ|
①nāma rūpa adhiṣṭhā mithyā dṛṣṭis
㈢ལོག་པར་ལྟ་བའི་གཞི་ནི་མིང་དང་། གཟུགས་ཡིན་ནོ། །
nāmarūpādhiṣṭhāmithyādṛṣṭiḥ
㈠邪見依止名色起。
㈡唯邪見一名色處起。
D3920 🈪ལོག་པར་ལྟ་བའི་གཞི་ནི་མིང་དང་། གཟུགས་ཡིན་ནོ། །
★0◤nāmakāyādhiṣṭhānā mṛṣāvādādayaḥ / [242|22]
◤nāmakāyādhiṣṭhānā mṛṣāvādādayaḥ // 71 // [S539]
①nāma-kāya-adhiṣṭhānā mṛṣāvādādayaḥ||71||
㈠妄語等依止名聚起。
㈡虛誑語等三【名身等處起】〖72_4_d〗。
D3921 🈪བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་〖PN-ནི།〗མིང་གི་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །
①nāmakāya adhiṣṭhānās mṛṣāvāda ādayas
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ནི་〖PN-ནི།〗མིང་གི་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །
◤[S540]
★◤yaḥ paraṃ maraṇānniyamayya samaṃ tena pūrvaṃ vā mriyate kimasya maulaḥ karmapatho bhavatyutāho na / [242|23-]
♂yaḥ paraṃ maraṇānniyamayya samantena pūrvaṃ vā mriyate kimasya maulaḥ karmapatho bhavatyutāho na /
◤yaḥ paraṃ maraṇān niyamayya samaṃ tena pūrvaṃ vā mriyate,[S540]
㈠若人起定心。為殺彼人。或與彼同時死。或在彼前死。
㈡有起加行定欲殺他。而與所殺生俱死或前死
D3922 🈪གང་ཞིག་གི་〖PNགིས།〗ཕ་རོལ་པོ་འཆི་བར་ངེས་པར་བྱས་ནས་དེ་དང་མགོ་མཉམ་དུ་འམ་སྔར་ཤི་ན་ཅི་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་མེད་ཅེ་ན།
①yas param maraṇān niyamayya samam tena pūrvam vā mriyate kim asya maulas karma pathas bhavati uta aho na
③གང་ཞིག་གི་ཕ་རོལ་པོ་འཆི་བར་ངེས་པར་བྱས་ནས་དེ་དང་མགོ་མཉམ་དུ་འམ་སྔར་ཤིན་ཅི་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་མེད་ཅེ་ན་།
㈢གང་ཞིག་གི་〖PNགིས།〗ཕ་རོལ་པོ་འཆི་བར་ངེས་པར་བྱས་ནས་དེ་དང་མགོ་མཉམ་དུ་འམ་སྔར་ཤི་ན་ཅི་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཡོད་དམ་འོན་ཏེ་མེད་ཅེ་ན། སྔ་དང་མཉམ་དུ་ཤི་བ་ལ། །དངོས་པོ་〖PN-པོ།〗མེད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །སྦྱོར་བ་ཡང་བྱས་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་མཆིས་སམ། བཀའ་སྩལ་པ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གསོད་པ་པོ་སྔར་རམ་མཉམ་དུ་ཤི་བར་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤ 【samaṃ prāk ca mṛtasyāsti na maulaḥ 】[242|25]
①samam prāk ca mṛtasya asti na maulas
③སྔ་དང་མཉམ་དུ་ཤི་བ་ལ་།།
◤kimasya maulaḥ karmapatho bhavati? utāho na?[S540]
㈠為有根本業道不。
㈡亦得根本業道罪耶。
◤samaṃ prāk ca mṛtasya asti na maulaḥ,[S540]
㈠〔偈曰〕：【俱死及前死 無根】。
㈡頌曰 【俱死及前死〖73_4_a〗 無根】
🈪སྔ་དང་མཉམ་དུ་ཤི་བ་ལ། །དངོས་པོ་〖PN-པོ།〗མེད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །སྦྱོར་བ་ཡང་བྱས་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་མཆིས་སམ།
★◤ata evocyate “syāt prayogaṃ kuryāt phalaṃ ca paripūrayenna ca prāṇātipātāvadyena spṛśyate / [242|26-]
♂samaṃ prāk ca mṛtasyāsti na maulaḥ ata evocyate “syāt prayogaṃ kuryāt phalaṃ ca paripūrapenna ca prāṇātipātāvadyena spṛśyate /
◤ata eva ucyate—“syāt prayogaṃ kuryāt phalaṃ ca paripūrayenna ca prāṇātipātāvadyena spṛśyate?[S540]
㈠釋曰。是故顯此問。若人行殺生事。果亦究竟。不犯殺生罪。有如此義不
㈡論曰。若能殺者與所殺生俱時命終。或在前死。彼定不得根本業道故。有問言。頗有殺者起殺加行及令果滿而彼不為殺罪觸耶。
◤āha—syāt, yathā api tadvyaparopakaḥ pūrvaṃ sa vā kālaṃ kuryāt” ( ) iti / [S540]
㈠有。若能殺人。或在前死。或同時死。
㈡曰有。云何。謂能殺者與所殺生俱死前死。
🈪བཀའ་སྩལ་པ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གསོད་པ་པོ་སྔར་རམ་མཉམ་དུ་ཤི་བར་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤kiṃ punas tat kāraṇam?[S540]
㈠若爾何因
㈡何緣如是。
◤na hi vadhye jīvati hantuḥ prāṇātipātāvad yena asti yogaḥ,[S540]
㈠所殺人猶活未死。殺者與殺生罪不相應。
㈡以所殺生其命猶存不可令彼能殺生者成殺罪故。
D3923 🈪དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གསད་པར་བྱ་བ་གསོན་བཞིན་དུ་གསོད་པ་པོ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་མེད་ལ། གསོད་པ་པོ་ཤི་བ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་གཞན་སྐྱེས་ཕྱིར་རོ། །
D3924 🈪ལུས་གང་གིས་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དེ་ནི་ཆད་ལ་རིས་མཐུན་པ་ཐ་དད་པ་གཞན་གྱི་ལུས་ཁོ་ན་ཞིག་བྱུང་སྟེ། དེ་ནི་སྦྱོར་བ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་དང་ལྡན་པར་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤āha / [242|27]
①atas eva ucyate syāt prayogam kuryāt phalam ca paripūrayet na ca prāṇa atipāta avadyena spṛśyate āha
③དངོས་པོ་མེད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་།། སྦྱོར་བ་ཡང་བྱས་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་མཆིས་སམ། བཀའ་སྩལ་པ་ཡོད་དེ་།
★◤syāt yathāpi tadvyaparopavaḥ pūrvaṃ saha vā kālaṃ kuryā”d iti kiṃ punastatkāraṇam nahi vadhye jīvati hantuḥ prāṇātipātāvadyenāsti yogo nāpi sahamṛtasya hantuḥ / [242|27-243|02]
♂syāt yathāpi tadvyaparopakaḥ pūrvaṃ saha vā kālaṃ kuryā”d iti / ♂kiṃ punastatkāraṇam / ♂@243 nahi vadhye jīvati hantuḥ prāṇātipātāvadyenāsti yogo nāpi sahamṛtasya hantuḥ /
◤na api sahamṛtasya hantuḥ / [S540]
㈠若殺者同時死亦不相應。
㈡非能殺者其命已終可得殺罪。
①syāt yathā api tad vyapara upavas pūrvam saha vā kālam kuryāt iti kim punar tad kāraṇam nahi vadhye jīvati hantus prāṇa atipāta avadyena asti ysaha mṛtasya hantus
③འདི་ལྟ་སྟེ་གསོད་པ་པོ་སྔར་རམ་མཉམ་དུ་ཤི་བར་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།། དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གསད་པར་བྱ་བ་གསོན་བཞིན་དུ་གསོད་པ་པོ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་མེད་ལ། གསོད་པ་པོ་ཤི་བ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གསད་པར་བྱ་བ་གསོན་བཞིན་དུ་གསོད་པ་པོ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་མེད་ལ། གསོད་པ་པོ་ཤི་བ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་གཞན་སྐྱེས་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ 【anyāśrayodayāt /】[243|03]
①anya āśraya udayāt
③ལུས་གཞན་སྐྱེས་ཕྱིར་རོ།།
◤anyāśrayodayāt / [S540]
㈠云何不相應。〔偈曰〕：【別依生】。
㈡【依別故】別依生故。
★◤thenāśrayeṇa tatprayogaḥ kṛtaḥ sa ucchinno 'nya evāśrayo nikāyasabhāgabhinna utpannaḥ / [243|04]
♂yenāśrayeṇa tatprayogaḥ kṛtaḥ sa ucchinno 'nya evāśrayo nikāyasabhāgabhinna utpannaḥ /
①thena āśrayeṇa tad prayogas kṛtas sas ucchinnas anyas eva āśrayas nikāya sa bhāga bhinnas utpannas
③ལུས་གང་གིས་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དེ་ནི་ཆད་ལ་རིས་མཐུན་པ་ཐ་དད་པ་གཞན་གྱི་ལུས་ཁོ་ན་ཞིག་བྱུང་སྟེ་།
㈢ལུས་གང་གིས་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དེ་ནི་ཆད་ལ་རིས་མཐུན་པ་ཐ་དད་པ་གཞན་གྱི་ལུས་ཁོ་ན་ཞིག་བྱུང་སྟེ། དེ་ནི་སྦྱོར་བ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་དང་ལྡན་པར་རིག་〖PNརིགས།〗པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yena āśrayeṇa tatprayogaḥ kṛtaḥ sa ucchinnaḥ,[S540]
㈠釋曰。由此依止。於彼行殺事。此依止已斷滅。
㈡謂殺加行所依止身今已斷滅。
◤anya eva āśrayo nikāyasabhāgabhinna utpannaḥ,[S540]
㈠有別依止生。異先聚同分。此依止不行殺事故。
㈡雖有別類身同分生。非罪依止。此曾未起殺生加行。
D3925 🈪གང་དམག་གིས་〖PNགི།〗གདབ་པ་དང་། ལིངས་འདེབས་པ་དང་། མ་འཕྲིགས་པར་གདབ་པ་དག་ཏུ་ཕ་རོལ་པོ་གསད་〖PNགསོད།〗པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་〖PNཔོའི།〗ཚོགས་པས་བཏབ་〖PN+པ།〗ལ་གཅིག་ཅིག་གིས་སྲོག་གཅོད་ན་དེ་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།
★0◤tasya prayoktṛtvāt karmapathena yogo na yuktaḥ / [243|05]
◤tasya prayoktṛtvāt karmapathena yogo na uktaḥ / [S540]
㈠是故無與業道相應義。
㈡成殺業道理不應然。
★0◤yatsenāpātamṛgayāvaskandheṣu pareṣāṃ vadhārthaṃ bahavaḥ samagrāḥ patantyekaśca prāṇātipātaṃ karoti kastena samanvāgato bhavati / [243|05-]
◤yatsenāpātamṛgayāvaskandheṣu pareṣāṃ vadhārthaṃ bahavaḥ samagrāḥ patanti,[S540]
㈠復次若為殺他故。集眾為軍。或掘坑或獵或偷破。多人聚集同為此事。
㈡若有多人集為軍眾欲殺怨敵。或獵獸等。
①tasya prayoktṛ tvāt karma pathena yogas na yuktas yat sena āpāta mṛgayā avaskandheṣu pareṣām vadha artham bahavas samagrās patanti ekas ca prāṇa atipātam karoti kas tena samanvāgatas bhavati
③དེ་ནི་སྦྱོར་བ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་དང་ལྡན་པར་རིག་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། གང་དམག་གིས་གདབ་པ་དང་། ལིངས་འདེབས་པ་དང་། མ་འཕྲིགས་པར་གདབ་པ་དག་ཏུ་ཕ་རོལ་པོ་གསད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་ཚོགས་པས་བཏབ་ལ་གཅིག་ཅིག་གིས་སྲོག་གཅོད་ན་དེ་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★◤ 【senādiṣvekakāryatvāt sarve kattṛvadanvitāḥ // VAkK_4.72 //】[243|07]
♂senādiṣvekakāryatvāt sarve karttṛvadanvitāḥ{1. G. senādeścaikakāryatvāt sarvakarttṛvadasti saḥ |} //72//
①senādiṣu eka kārya tvāt sarve kattṛ vat anvitās
③དམག་ལ་སོགས་པར་དོན་གཅིག་ཕྱིར་།། ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་བློ་བཞིན་ལྡན་།།
㈢གང་དམག་གིས་〖PNགི།〗གདབ་པ་དང་། ལིངས་འདེབས་པ་དང་། མ་འཕྲིགས་པར་གདབ་པ་དག་ཏུ་ཕ་རོལ་པོ་གསད་〖PNགསོད།〗པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མང་པོ་〖PNཔོའི།〗ཚོགས་པས་བཏབ་〖PN+པ།〗ལ་གཅིག་ཅིག་གིས་སྲོག་གཅོད་ན་དེ་དང་སུ་ཞིག་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དམག་ལ་སོགས་པར་〖PNཔ།〗དོན་གཅིག་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་བློ་〖PNཔོ།〗བཞིན་ལྡན། །དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ནི་དོན་གྱིས་ན་ཕན་ཚུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་〖PN+ན།〗ཡིན་ནོ། །
◤ekaś ca prāṇātipātaḥ karoti, kas tena samanvāgato bhavati?[S540]
㈠於中一人若行殺生事。何人得殺生罪。
㈡於中隨有一殺生時。何人得成殺生業道。
◤senādiṣvekakāryatvāt sarve katṛvadanvitāḥ // 72 // [S540]
㈠〔偈曰〕：【軍等同事故 悉得如作者】。
㈡頌曰 【軍等若同事_c 皆成如作者】〖73_4_d〗
🈪དམག་ལ་སོགས་པར་〖PNཔ།〗དོན་གཅིག་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་བློ་〖PNཔོ།〗བཞིན་ལྡན། །དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ནི་དོན་གྱིས་ན་ཕན་ཚུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་〖PN+ན།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤yathaiva hi karttā tathā sarve samanvāgatā bhavantyekakāryatvāt / [243|08]
◤yathā eva hi karttā, tathā sarve samanvāgatā bhavanti, ekakāryatvāt / [S540]
㈠釋曰。如作者犯罪，如此一切人.同犯一罪。共一事故。
㈡論曰。於軍等中.若隨有一作殺生事，如自作者.一切皆成殺生業道。由彼同許為一事故。
①yathā eva hi karttā tathā sarve samanvāgatās bhavanti eka kārya tvāt
③དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤arthato hi te 'yonyaṃ payoktāro bhavanti / [243|08-]
♂arthato hi te 'nyonyaṃ prayoktāro bhavanti /
◤arthato hi te 'nyonyaṃ prayoktāro bhavanti / [S540]
㈠若由義此彼更互相殺。
㈡如為一事展轉相教。故一殺生餘皆得罪。
①arthatas hi te yonyam payoktāras bhavanti
③དེ་དག་ནི་དོན་གྱིས་ན་ཕན་ཚུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤yas tarhi balān nīyate, so 'pi samanvāgato bhavati?[S540]
㈠若人由他勢力所逼引令入中。是人亦與此罪相應。
㈡若有他力逼入此中。因即同心亦成殺罪。
D3926 🈪འོ་ན་གང་ཞིག་ནན་གྱིས་ཁྲིད་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།〖PNཏེ།〗 གང་ཞིག་འདི་སྙམ་དུ་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་སྲོག་ཆགས་མི:གསོད་དེ་〖PNགསད་དོ།〗ཞེས་བྱ་བར་ངེས་པར་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
◤anyatra ya evaṃ niś citya yāyāt—‘yāvaj jīvitahetor api prāṇinaṃ na haniṣyāmi’ iti // 72 // [S540]
㈠若人依此誓去，謂隨有命為救自命。我亦不殺。唯除此人。
㈡唯除若有立誓自要，救自命緣亦不行殺。雖由他力逼在此中，而無殺心故無殺罪。
★◤yastarhi balānnīyate so'pi samanvāgato bhavatyanyatra ya evaṃ naścitya yāyāt yāvajjīvitahetorapi prāṇinaṃ na haniṣyāmīti / [243|09-]
①yas tarhi balāt nīyate sa upi samanvāgatas bhavati anyatra yas evam nas citya yāyāt yāvat jīvita hetos api prāṇinam na haniṣyāmi iti
㈢འོ་ན་གང་ཞིག་ནན་གྱིས་ཁྲིད་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།〖PNཏེ།〗 གང་ཞིག་འདི་སྙམ་དུ་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་སྲོག་ཆགས་མི:གསོད་དེ་〖PNགསད་དོ།〗ཞེས་བྱ་བར་ངེས་པར་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
㈢{203b}རང་གི་〖PNགིས།〗སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ལོག་པར་ལྟ་བའི་〖PN+བར་གྱི།〗ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བརྗོད་དོ། །
★◤kiyatā punaḥ prāṇātipātaṃ svayaṃ kurvataḥ karmapatho bhavati kiyatā yāvanmithyādṛṣṭiḥ karmapathaḥ iti lakṣaṇaṃ vaktavyaṃ taducyate / [243|12-]
♂yastarhi balānnīyate so 'pi samanvāgato bhavatyanyatra ya evaṃ niścitya yāyāt yāvajjīvi-[ 43a. 13A1. IV ] tahetorapi prāṇinaṃ na haniṣyāmīti kiyatā punaḥ prāṇātipātaṃ svayaṃ kurvataḥ karmapatho bhavati kiyatā yāvanmithyādṛṣṭiḥ karmapathaḥ iti lakṣaṇaṃ vaktavyaṃ taducyate /
◤kiyatā punaḥ prāṇātipātaṃ svayaṃ kurvataḥ karmapatho bhavati?[S540]
㈠若人自作殺生事。此行幾量成業道。
㈡今次應辯成業道相。謂齊何量名曰殺生。
D3927 🈪རང་གི་〖PNགིས།〗སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ལོག་པར་ལྟ་བའི་〖PN+བར་གྱི།〗ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བརྗོད་དོ། །
①kiyatā punar prāṇa atipātam svayam kurvatas karma pathas bhavati kiyatā yāvat mithyā dṛṣṭis karma pathas iti lakṣaṇam vaktavyam tat ucyate
③ ****[@203b]**** ་རང་གི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ལོག་པར་ལྟ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བརྗོད་དོ་།།
★0◤ 【prāṇātipātaḥ saṃcintya parasyābhrāntimāraṇam /】[243|14]
①prāṇa atipātas saṃcintya parasya abhrānti māraṇam
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ནི་བསམས་བཞིན་དུ་མ་ནོར་བ་〖PNབར།〗ནི་གཞན་གསད་པའོ། །
◤kiyatā yāvan mithyādṛṣṭiḥ karmapathaḥ-- iti lakṣaṇaṃ vaktavyam?[S540]
㈠乃至邪見。成業道此相應說。
㈡乃至齊何名為邪見。且先分別殺生相者。
◤tad ucyate—[S540]
◤prāṇātipātaḥ sañcintya parasyābhrāntimāraṇam / [S540]
㈠〔偈曰〕：【殺生有故意 他想不亂殺】。
㈡頌曰 【殺生由故思_a 他想不誤殺】〖74_4_b〗
D3928 🈪སྲོག་གཅོད་པ་ནི་བསམས་བཞིན་དུ་མ་ནོར་བ་〖PNབར།〗ནི་གཞན་གསད་པའོ། །
★0◤yadi mārayiṣyāmyenamiti saṃjñāya paraṃ mārayati tameva ca mārayati nānyaṃ bhramitvā / [243|15]
◤yadi ‘mārayiṣyāmy enam’ iti saṃjñāya paraṃ mārayati,[S540]
㈠釋曰。若人有故意。我必應殺彼。於彼有彼想。
㈡論曰。要由先發欲殺故思於他有情他有情想作殺加行不誤而殺。
D3929 🈪གལ་ཏེ་འདི་བསད་〖PNགསད།〗དོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་ལ། གཞན་དང་མ་ནོར་བར་དེ་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་〖PNཔར།〗ཡིན་ནོ། །
①yadi mārayiṣyāmi enam iti saṃjñāya param mārayati tam eva ca mārayati na anyam bhramitvā
③གལ་ཏེ་འདི་བསད་དོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་ལ་།
㈢གལ་ཏེ་འདི་བསད་〖PNགསད།〗དོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་ལ། གཞན་དང་མ་ནོར་བར་དེ་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་〖PNཔར།〗ཡིན་ནོ། །
◤tam eva ca mārayati na anyaṃ bhramitvā—[S540]
㈠唯殺彼不漫殺餘。
㈡謂唯殺彼不漫殺餘。
★0◤iyatā prāṇātipāto bhavati / [243|16]
◤iyatā prāṇātipāto bhavati / [S540]
㈠由此三義殺生成業道。
㈡齊此名為殺生業道。
★0◤yastarhi saṃdigdho mārayati kimayaṃ prāṇī na prāṇīti sa evānyo veti so 'pyavaśyametaṃ niścayaṃ labdhvā tatra praharati / [243|16-]
◤yas tarhi sandigdho mārayati—[S540]
㈠若爾有人。心疑不決而殺生。
㈡有猶豫殺亦成殺生。
D3930 🈪འོ་ན་གང་ཞིག་འདི་ཅི་སྲོག་ཆགས་སམ་སྲོག་ཆགས་མ་ཡིན། དེ་འམ་གཞན་ཞིག་ཡིན་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་ཟོས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་གང་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ངེས་པ་འདི་རྙེད་ནས་དེ་ལ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་དེས་ན་འདོར་བའི་སེམས་སུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①iyatā prāṇa atipātas bhavati yas tarhi saṃdigdhas mārayati kim ayam prāṇī na prāṇi iti sas eva anyas vā iti sas apyavaśyam etam niścayam labdhvā tatra praharati
③གཞན་དང་མ་ནོར་བར་དེ་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ་།། འོ་ན་གང་ཞིག་འདི་ཅི་སྲོག་ཆགས་སམ་སྲོག་ཆགས་མ་ཡིན། དེ་འམ་གཞན་ཞིག་ཡིན་སྙམ་དུ་ཐེ་ཙོམ་ཟོས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གང་ཞིག་འདི་ཅི་སྲོག་ཆགས་སམ་སྲོག་ཆགས་མ་ཡིན། དེ་འམ་གཞན་ཞིག་ཡིན་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་ཟོས་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་གང་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ངེས་པ་འདི་རྙེད་ནས་དེ་ལ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་དེས་ན་འདོར་བའི་སེམས་སུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤kim ayaṃ prāṇī na prāṇī iti, sa eva anyo vā iti,[S540]
㈠謂此為是眾生。為非眾生。為是彼為非彼。
㈡謂彼先於所欲殺境心懷猶豫為生非生。設復是生為彼非彼。
★0◤yo 'stu so 'stviti kṛtamevānena tyāgacittaṃ bhavati / [243|17-]
◤so 'py avaśyam etaṃ niś cayaṃ labdhvā tatra praharati / [S540]
㈠此人於殺已決方殺。謂若是若非我必須殺。
㈡後起決志若是若非我定當殺。
①yas stu sas stu iti kṛtam eva anena tyāga cittam bhavati
③དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་གང་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ངེས་པ་འདི་རྙེད་ནས་དེ་ལ་སྣུན་པར་བྱེད་པས་དེས་ན་འདོར་བའི་སེམས་སུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤yo 'stu so 'stv iti kṛtam eva anena tyāgacittaṃ bhavati / [S540]
㈠此人已作捨心。若殺生得殺生罪。
㈡由心無顧。若殺有情亦成業道。
◤[S541]
◤kathaṃ kṣaṇikeṣu skandheṣu prāṇātipāto bhavati?[S541]
①kathaṃ kṣaṇikeṣu skandheṣu prāṇa-atipāta bhavati?
㈠於剎那剎那滅五陰中，云何斷波羅那。
㈡於剎那滅蘊，如何成殺生。
D3931 🈪ཕུང་པོ་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
★0◤kathaṃ kṣaṇikeṣu skandheṣu prāṇātipāto bhavati / [243|18]
①katham kṣaṇikeṣu skandheṣu prāṇa atipātas bhavati
③ཕུང་པོ་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཕུང་པོ་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྲོག་ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པའི་རླུང་ཡིན་ཏེ། དེ་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤prāṇo nāma vāyuḥ kāyacittasaṃniśrito vartate / tamabhipātayati / [243|19]
♂prāṇo nāma vāyuḥ kāyacittasaṃniśrito vartate / tamabhipātayati{2. Y. api pātayati, D. atipātayati |} /
◤prāṇo nāma vāyuḥ kāyacittasanniśrito vartate, tam atipātayati / [S541]
①prāṇo nāma vāyuḥ kāya-citta-saṃniśrita vartate, tam atipātayati|
㈠此名有何義。以風為義。此風依身依心起。
㈡息風名生。依身心轉。
🈪སྲོག་ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པའི་རླུང་ཡིན་ཏེ། དེ་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །
①prāṇas nāma vāyus kāya citta saṃniśritas vartate
③སྲོག་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པའི་རླུང་ཡིན་ཏེ་།
①tam abhipātayati
③དེ་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་།།
★0◤yathā pradīpaṃ nirodhayati ghaṇṭāsvanaṃ vā / [243|19-]
◤yathā pradīpaṃ nirodhayati, ghaṇṭāsvanaṃ vā / [S541]
①yathā pradīpaṃ nirodhayati, ghaṇṭā-svanaṃ vā|
㈠若人斷此風，譬如風滅燈光.手滅鈴聲，斷此風亦爾，是名斷波羅那。
㈡若有令斷不更續生，如滅燈光鈴聲，名殺。
D3932 🈪དཔེར་ན་མར་མེ་འམ། དྲིལ་བུའི་སྐད་འགག་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲའོ། །
①yathā pradīpam nirodhayati ghaṇṭā svanam vā
㈢དཔེར་ན་མར་མེ་འམ། དྲིལ་བུའི་སྐད་འགག་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲའོ། །
★0◤jīvitendriyaṃ vā prāṇāstannirodhayati / [243|20]
◤jīvitendriyaṃ vā prāṇaḥ, tan nirodhayati / [S541]
㈠或以命根為義。
㈡或復生者即是命根。
D3933 🈪ཡང་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་སྲོག་ཡིན་ཏེ། དེ་འགག་པར་བྱེད་དོ། །
①jīvita indriyam vā prāṇās tat nirodhayati
③ཡང་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་སྲོག་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་སྲོག་གི་དབང་པོ་སྲོག་ཡིན་ཏེ། དེ་འགག་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤yadyekasyāpi jīvitakṣaṇasyotpadyamānasyāntarāyaṃ karoti prāṇātipātāvadyena spṛśyate nānyathā / [243|20-]
◤yady ekasya api jīvitakṣaṇasya utpadyamānasya antarāyaṃ karoti, prāṇātipātāvadyena spṛśyate, nānyathā / [S541]
①yady ekasya api jīvitakṣaṇasya utpadyamānasya antarāyaṃ karoti, prāṇa-atipāta-avadyena spṛśyate, nānyathā|
㈠是一剎那命根。正欲生。若遮礙此。即犯殺生罪。異此不犯。
㈡若有令斷不續名殺。謂以惡心隔斷他命。乃至一念應生不生。唯此非餘殺罪所觸。
D3934 🈪གལ་ཏེ་སྲོག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྐྱེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ན་ཡང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yadi ekasya api jīvi takṣaṇasya utpadyamānasya antarāyam karoti prāṇa atipāta avadyena spṛśyate na anyathā
③དེ་འགག་པར་བྱེད་དོ་།། གལ་ཏེ་སྲོག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྐྱེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ན་ཡང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གལ་ཏེ་སྲོག་གི་དབང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྐྱེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ན་ཡང་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kasya tajjīvitaṃ yastadabhāvānmṛto bhavati / [243|22]
◤kasya tajjīvitaṃ yas tad abhāvānmṛto bhavati?[S541]
㈠此命屬何人。由命斷彼死。說此命屬彼人。
㈡此所斷命為屬於誰。謂命若無彼便死者。
D3935 🈪དེ་མེད་པས་གང་ཞིག་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་སྲོག་དེ་གང་〖PN+གི།〗ཡིན་ཞེ་ན།
①kasya tat jīvitam yas tad abhāvāt mṛtas bhavati
③དེ་མེད་པས་གང་ཞིག་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་སྲོག་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་མེད་པས་གང་ཞིག་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་སྲོག་དེ་གང་〖PN+གི།〗ཡིན་ཞེ་ན།
★0◤kasyeti ṣaṣṭhīṃ pudgalavāde vicārayiṣyāmaḥ / [243|22-]
◤‘kasya’ iti ṣaṣṭhī pudgalavāde cintayiṣyāmi / [kasyeti ṣaṣṭhīṃ pudgalavāde vicārayiṣyāmaḥ / ][S541]
①‘kasya’ iti ṣaṣṭhī pudgalavāde cintayiṣyāmi|
㈠何物為彼。此義於破說我中當共思量。
㈡既標第六非我而誰。破我論中當廣思擇。
①kasya iti ṣaṣṭhīm pudgala vāde vicārayiṣyāmas
㈢གང་གི་ཞེས་བྱ་བའི་དྲུག་པ་ནི་གང་ཟག་ཏུ་སྨྲ་བ་དགག་པར་དཔྱད་པར་བྱའོ། །
◤uktaṃ tu bhagavatā—[S541]
㈠佛世尊說
㈡故薄伽梵所說頌言
D3936 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་། གང་ཚེ་ཚེ་དང་དྲོད་རྣམས་ཤེས། །འདི་དག་གིས་ནི་ལུས་འདོར་ཞིང་། །བོར་ན་〖PNནས།〗དེ་ཚེ་འདུག་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་ཤིང་ལ་སེམས་མེད་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ།
★◤uktaṃ tu bhagavatā[243|23]
①uktam tu bhagavatā
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་།
★◤ “āyuruṣmā 'tha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī / apaviddhastadā śete yathā kāṣṭhamacetana” // iti / [243|24-]
♂uktaṃ tu bhagavatā “āyurūṣmā'tha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī / ♂apaviddhastadā śete yathā kāṣṭhamacetana{3. D. acetanam |}” // ♂iti /
①āyus uṣmā tha vijñānam yadā kāyam jahati amī
㈢གང་ཚེ་ཚེ་དང་དྲོད་རྣམས་ཤེས། །འདི་དག་གིས་ནི་ལུས་འདོར་ཞིང་། །བོར་ན་〖PNནས།〗དེ་ཚེ་འདུག་པ་ནི། །
①apaviddhas tadā śete yathā kāṣṭham acetana iti
㈢ཇི་ལྟར་ཤིང་ལ་སེམས་མེད་བཞིན། །
◤“āyurūṣmā'tha vijñānaṃ yadā kāyaṃ jahatyamī / [S541]
㈠命根暖及識 若三棄捨身
㈡ 壽煖及與識 三法捨身時
◤apaviddhastadā śete yathā kāṣṭham acetanam” // ( ) iti / [S541]
㈠彼捨即永眠 如枯木無覺
㈡ 所捨身僵仆 如木無思覺
★0◤tasmātsendriyaḥ kāyo jīvatītyucyate anindriyo mṛta iti / [243|26]
◤tasmāt sendriyaḥ kāyo jīvatīty ucyate, anindriyo mṛta iti / [S541]
㈠是故有命根身名活。無命根身名死。
㈡故有根身名有命者。無根名死。其理決然。
①tasmāt sa indriyas kāyas jīvati iti ucyate anindriyas mṛtas iti
㈢ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ནི་གསོན་པོ་ཞེས་བྱ་ལ། དབང་པོ་མེད་པ་ནི་ཤི་བ་ཞེས་བྱའོ། །
◤“abuddhipūrvādapi prāṇivadhāt karturadharmaḥ,[S541]
㈠尼乾陀子說。若不以知為先殺生。殺者亦得罪。
㈡離繫者言。不思而殺亦得殺罪。
★◤abuddhipūrvādapi prāṇivadhāt karturadharmo yathā 'gnisaṃyogāddāha iti nirgranthāḥ / [243|26-]
♂abuddhipūrvādapi prāṇivadhāt [ 43b. 13B1. IV ] karturadharmo yathā'gnisaṃyogāddāha iti nirgranthāḥ /
①abuddhi pūrvāt api prāṇi vadhāt kartus adharmas yathā gni saṃyogāt dāha iti nirgranthās
㈢གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ན་རེ་བློ་སྔར་མ་བཏང་བའི་སྲོག་གཅོད་པས་ཀྱང་བྱེད་པ་པོ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མེ་དང་རེག་པ་ལས་ཚིག་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤yathā-- agnisaṃyogād dāhaḥ” iti nirgranthāḥ / [S541]
㈠譬如不以知為先觸火亦被燒。
㈡猶如觸火設不先思亦被燒害。
★◤teṣāṃ paradāradarśane 'pyeṣa prasaṅgaḥ / [243|27-244|01]
♂teṣāṃ @244 paradāradarśane 'pyeṣa{1. Y. parastrīdarśanasparśana eṣa |} prasaṅgaḥ /
◤teṣāṃ parastrīdarśanasaṃsparśana eṣa prasaṅga / [S541]
㈠於彼若遇見他婦及觸。此義亦應然。
㈡若爾汝等遇見他妻。或誤觸身亦應有罪。
①teṣām para dāra darśane apyeṣa prasaṅgas
㈢དེ་དག་གི་ལྟར་ན་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་མཐོང་བ་དང་། རེག་པ་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤nirgranthaśiroluñcane ca kaṣṭatapodeśane ca śāstuḥ tadvisūcikāmaraṇe ca dāturvaidyānāṃ cāturapīḍane maraṇe ca mātṛgabhasthayoścānyonyaṃ duḥkhanimittatvāt / [244|01-]
♂nirgranthaśiroluñcane ca kaṣṭatapodeśane ca śāstuḥ tadvisūcikāmaraṇe ca dāturvaidyānāṃ cāturapīḍane maraṇe ca mātṛgabhasthayoścānyo 'nyaṃ{2. Y. anyonya... |} duḥkhanimittatvāt /
◤nirgranthaśiroluñcane ca kaṣṭatapodeśane ca śāstuḥ,[S541]
㈠拔尼乾陀子髮。教彼修苦行。
㈡又善心者拔離繫髮。或師慈心勸修苦行。
①nirgrantha śiras luñcane ca kaṣṭa tapas deśane ca śāstur tad visūcikā maraṇe ca dātus vaidyānām ca ātura pīḍane maraṇe ca mātṛ gabhasthayos ca anyas
㈢གཅེར་བུ་པ་སྐྲ་འབལ་བ་དང་། དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོའི་ལུང་{204a}འབོགས་〖PNའབོག〗པ་དང་། དེ་དག་གསད་དེ་ཤི་ན་ཡང་སྦྱིན་པ་པོ་ལ་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢མ་དང་བུ་ལྟོ་ན་ཡོད་པ་དག་ཀྱང་ཕུན་ཚུན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤tadvisūcikāmaraṇe ca dātuḥ, vaidyānāṃ cāturapīḍane,[S541]
㈠彼腹脹死。施主應得罪。
㈡或因施主宿食不消。此等皆應獲苦他罪。
◤maraṇe ca mātṛ - garbhasthayoś ca;[S541]
㈠母及胎
㈡又胎與母
D3940 🈪མ་དང་བུ་ལྟོ་ན་ཡོད་པ་དག་ཀྱང་ཕུན་ཚུན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤[S542]
◤anyonyaduḥkhanimittatvāt / [S542]
㈠互為困苦因故。
㈡互為苦因。應母與胎有苦他罪。
★◤vadhyasyāpi ca tatkriyāsaṃbandhādagnisvāśrayadāhavat / [244|03]
♂vadhyasyāpi ca tatkriyāsaṃbandhādagnisvāśrayadāhavat{3. MS. ...ṣbāstraya... |} /
◤vadhyasya api ca tatkriyāsambandhād, agnisvāśrayadāhavat / [S542]
㈠犯罪人由與殺事相應故。如火燒自依。
㈡又所殺者既與殺合。亦應如火能燒自依。
①vadhyasya api ca tad kriyā saṃbandhāt agni sva āśraya dāhavat
③གསོད་པར་བྱ་བ་ཡང་དེའི་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། མེས་རང་གི་རྟེན་སྲེག་པ་བཞིན་ནོ་།།
㈢གསོད་པར་བྱ་བ་ཡང་དེའི་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཐལ་པར་འགྱུར་ཏེ། མེས་རང་གི་རྟེན་སྲེག་〖PNབསྲེག〗པ་བཞིན་ནོ། །
★◤kāryataścāprasaṅgastadasambandhāt / [244|03-]
♂kārayataścāprasaṅgastadasaṃbandhāt /
①kāryatas ca aprasaṅgas tad asambandhāt
③བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ལ་ཡང་ཐལ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ལ་ཡང་ཐལ་པར་མི་〖PN-མི།〗འགྱུར་ཏེ། གཞན་མེ་ལ་རེག་ཏུ་འཇུག་པ་མེ་〖PN-མེ།〗དེས་མ་འཆིག་པ་བཞིན་ནོ། །
◤kārayataś cāprasaṅgaḥ; tadasambandhāt / [S542]
㈠若人教他殺。不應得罪。
㈡不應但令能殺得罪。又遣他殺殺罪應無。
D3941 🈪གསོད་པར་བྱ་བ་ཡང་དེའི་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཐལ་པར་འགྱུར་ཏེ། མེས་རང་གི་རྟེན་སྲེག་〖PNབསྲེག〗པ་བཞིན་ནོ། །
D3942 🈪བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ལ་ཡང་ཐལ་པར་མི་〖PN-མི།〗འགྱུར་ཏེ། གཞན་མེ་ལ་རེག་ཏུ་འཇུག་པ་མེ་〖PN-མེ།〗དེས་མ་འཆིག་པ་བཞིན་ནོ། །
★★◤pareṇāgnim sparśayatastenādāhavat / [244|04]
♂pareṇāgniṃ sparśayatastenādāhavat /
◤pareṇāgniṃ sparśayatastena adāhavat / [S542]
㈠譬如教他觸火。由教故自不被燒。
㈡如火不燒教觸火者。
①pareṇa agnim sparśayatas tena adāhavat
③གཞན་མེ་ལ་རེག་ཏུ་འཇུག་པ་མེ་དེས་མི་འཚིག་པ་བཞིན་ནོ་།།
★◤acetanānāṃ ca kāṣṭhādīnāṃ gṛhapāte prāṇivadhāt pāpaprasaṅgo na vā dṛṣṭāntamātrātsiddhiriti / [244|04-]
♂acetanānāṃ ca kāṣṭhādīnāṃ gṛhapāte prāṇivadhāt{4. MS. prāṇivadhyata / Y. prāṇināṃ vadhāt |} pāpaprasaṅgo na vā dṛṣṭāntamātrātsiddhiriti /
◤acetanānāṃ ca kāṣṭhādīnāṃ gṛhapāte prāṇināṃ vadhāt pāpaprasaṅgaḥ / [S542]
㈠無意土木等亦應得罪。如屋倒殺生故。又於犯死罪理。
㈡又諸木等應為罪觸。如舍等崩亦害生故。
D3943 🈪ཁྱིམ་རྡིབ་〖PNསྡིབ།〗ན་སྲོག་ཆགས་དག་འཆི་བའི་ཕྱིར་ཤིང་ལ་སོགས་པ་〖PN+སེམས་པ།〗མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་དང་ལྡན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
D3944 🈪ནད་པ་ལ་གནོད་པ་དང་། ཤི་བ་ན་སྨན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①acetanānām ca kāṣṭha ādīnām gṛhapāte prāṇi vadhāt pāpa prasaṅgas na vā dṛṣṭānta mātrāt siddhis iti
③ཁྱིམ་རྡིབ་ན་སྲོག་ཆགས་དག་འཆི་བའི་ཕྱིར་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་དང་ལྡན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།། ནད་པ་ལ་གནོད་པ་དང་། ཤི་བ་ན་སྨན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།། ཡང་ན་དཔེ་ཙམ་གྱིས་ནི་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཁྱིམ་རྡིབ་〖PNསྡིབ།〗ན་སྲོག་ཆགས་དག་འཆི་བའི་ཕྱིར་ཤིང་ལ་སོགས་པ་〖PN+སེམས་པ།〗མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་དང་ལྡན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢ནད་པ་ལ་གནོད་པ་དང་། ཤི་བ་ན་སྨན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤na vā dṛṣṭāntamātrāt siddhir iti / [S542]
㈢ཡང་ན་དཔེ་ཙམ་གྱིས་ནི་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
㈠不應但由立譬得成。
㈡又非但喻立義可成。
D3945 🈪ཡང་ན་དཔེ་ཙམ་གྱིས་ནི་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤uktaḥ prāṇātipātaḥ / [244|06]
◤uktaḥ prāṇātipātaḥ // [S542]
㈠說殺生罪已。
㈡已分別殺生。
①uktas prāṇa atipātas
㈢སྲོག་གཅོད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【adattādānamanyasvasvīkriyā balacauryataḥ // VAkK_4.73 //】[244|07]
♂adattādānamanyasvasvīkriyā balacauryataḥ //73//
①adatta ādānam anya sva svīkriyās bala cauryatas
③མ་བྱིན་ལེན་པ་གཞན་གྱི་ནོར་།། མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད་།།
㈢མ་བྱིན་ལེན་པ་གཞན་གྱི་ནོར། །མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད། །མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་བདག་གིར་བྱས་པ་ལ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད་ཅིང་། གང་དུ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་〖PN-བདག་གིར།〗བྱ་བར་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤adattādānamanyasvasvīkriyā balacauryataḥ // 73 // [S542]
㈠〔偈曰〕：【偷盜於他物 力闇取屬己】。
㈡當辯不與取。頌曰 【不與取他物_c 力竊取屬己】〖74_4_d〗
D3946 🈪སྲོག་གཅོད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །མ་བྱིན་ལེན་པ་གཞན་གྱི་ནོར། །མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད། །མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་བདག་གིར་བྱས་པ་ལ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད་ཅིང་། གང་དུ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་〖PN-བདག་གིར།〗བྱ་བར་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤abhrāntyeti vartate / [244|08]
◤‘abhrāntyā’ iti vartate / [S542]
㈠釋曰。不亂言流。
㈡論曰。前不誤等如其所應。流至後門故不重說。
①abhrāntya iti vartate
③མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤yadi balādvā cauryeṇa vā parasvaṃ svīkaroti yatraiva ca balacauryābhiprāyeṇānyatra saṃjñāvibhramāt iyatā 'dattādānaṃ bhavati / [244|08-]
♂yadi balādvā cauryeṇa vā parasvaṃ svīkaroti yatraiva ca balacauryābhiprāyeṇānyatra{5. MS .... nyatrāsaṃjñā...|} saṃjñāvibhramāt iyatā'dattādānaṃ bhavati /
◤yadi balād vā cauryeṇa vā parasvaṃ svīkaroti[S542]
㈠若人由強力。或由闇竊取他財物屬己。
㈡謂要先發欲盜故思。
①yadi balāt vā cauryeṇa vā para svam svīkaroti yatra eva ca bala caurya abhiprāyeṇa anyatra saṃjñā vibhramāt iyatā datta ādānam bhavati
③གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་བདག་གིར་བྱས་པ་ལ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད་ཅིང་། གང་དུ་མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱ་བར་བསམས་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤yatra eva ca balacauryābhiprāyeṇa anyatra saṃjñāvibhramāt, iyatā'dattādānaṃ bhavati / [S542]
㈠於他物中若有取意。由力由暗除亂取。因此量成盜業道。
㈡於他物中起他物想。或力或竊起盜加行。不誤而取令屬己身。齊此名為不與取罪。
★◤stūpādapaharato buddhāda dattādānam / [244|09-]
♂stūpādapaharato buddhādadattādānam /
◤stūpād apaharato buddhād adattādānam / [S542]
㈠若盜藪抖波物。從佛得罪。
㈡若有盜取窣堵波物。彼於如來得偷盜罪。
D3947 🈪མཆོད་རྟེན་ལས་ཕྲོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལས་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་〖PN-ལས།〗འདའ་བའི་ཆེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བའི་ཕྱིར་རོ། །
①stūpādapa haratas buddhāda datta ādānam
③མཆོད་རྟེན་ལས་ཕྲོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལས་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མཆོད་རྟེན་ལས་ཕྲོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལས་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་〖PN-ལས།〗འདའ་བའི་ཆེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤sarvaṃ hi tadbhagavatā parinirvāṇakāle parigṛthītamiti / [244|10]
♂sarvaṃ hi tadbhagavatā parinirvāṇakāle parigṛhītamiti /
◤sarvaṃ hi tad bhagavatā parinirvāṇakāle parigṛhītam iti / [S542]
㈠何以故。一切供養物。於般涅槃時。佛世尊悉已受。
㈡以佛臨欲入涅槃時哀愍世間總受所施。
①sarvam hi tat bhagavatā parinirvāṇa kāle parigṛthītam iti
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤yeṣāṃ samrakṣyamityapare / [244|10-]
♂yeṣāṃ saṃrakṣyamityapare /
◤yeṣāṃ saṃrakṣyam ity apare / [S542]
㈠有餘師說。若人能護此物。從此人得罪。
㈡有餘師說。望守護者。
D3948 🈪གཞན་དག་ན་རེ་སྲུང་〖PNསྲུངས།〗མ་གང་དག་ཡིན་པ་ལས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yeṣām samrakṣyam iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྲུང་〖PNསྲུངས།〗མ་གང་དག་ཡིན་པ་ལས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤asvāmikaṃ ca nidhimuddharato viṣayasvāmikāt parivartakaṃ harataḥ kṛte karmaṇi sīmāprāptebhyaḥ akṛte sarvabuddhaśaikṣyebhyaḥ / [244|11-]
♂asvāmikaṃ ca nidhimuddharato viṣayasvāmikāt parivartakaṃ harataḥ kṛte karmaṇi sīmāprāptebhyaḥ{6. MS. prāptebhya |} akṛte sarvabuddhaśaikṣyebhyaḥ /
◤asvāmikaṃ ca nidhimuddharato viṣayasvāmikāt[S542]
㈠若掘窖得無主物。從國主得罪。
㈡若有掘取無主伏藏。於國主邊得偷盜罪。
D3949 🈪བདག་པོ་མེད་པའི་གཏེར་བྲུས་ན་ནི་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ལས་སོ། །
①asvāmikam ca nidhi muddharatas viṣaya svāmikāt parivartakam haratas kṛte karmaṇi sīmā prāptebhyas akṛte sarva buddha śaikṣyebhyas
③བདག་པོ་མེད་པའི་གཏེར་བྲུས་ན་ནི་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ལས་སོ་།། ཤི་བའི་ནོར་ཕྲོགས་ན་ལས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མཚམས་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལས་སོ་།། མ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་ལས་སོ་།།
㈢བདག་པོ་མེད་པའི་གཏེར་བྲུས་ན་ནི་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ལས་སོ། །
★★◤ 【agamyagamanaṃ kāmamithyācāraścaturvidhaḥ /】[244|13]
♂agamya{7. G. agamyā |}gamanaṃ kāmamithyācāraścaturvidhaḥ /
①agamya gamanam kāma mithyā ācāras caturvidhas
③བགྲོད་མི་མ་འགྲོ་བ་འདོད་པ་ཡིས་།། ལོག་པར་གཡེམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་།།
㈢ཤི་བའི་ནོར་ཕྲོགས་ན་ལས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མཚམས་〖PNའཚམས།〗ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །
◤parivartakaṃ harataḥ kṛte karmaṇi sīmāprāptebhyaḥ,[S542]
㈠若人偷迴轉物。若已作羯磨。從至不共住人得罪。
㈡若有盜取諸迴轉物。已作羯磨於界內僧。
D3950 🈪ཤི་བའི་ནོར་ཕྲོགས་ན་ལས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མཚམས་〖PNའཚམས།〗ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །
◤akṛte sarvabuddhaśaikṣebhyaḥ // 73 // [S542]
㈠若未作羯磨。從一切佛弟子得罪。
㈡若羯磨未成。普於佛弟子得偷盜罪。
◤ⅰ[S542]
㈡餘例應思。已辯不與取。當辯欲邪行。
D3951 🈪མ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་ལས་སོ། །
㈢མ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་ལས་སོ། །
◤agamyagamanaṃ kāmamithyācāraś catuvidhaḥ / [S542]
㈠〔偈曰〕：【行非行邪婬 說此有四種】。
㈡頌曰 【欲邪行四種_a 行所不應行】〖75_4_b〗
㈢བགྲོད་མིན་འགྲོ་བ་འདོད་པ་ཡིས། །ལོག་པར་གཡེམ་པ་རྣམ་པ་བཞི། །
0◤catuṣprakāramagamyagamanaṃ kāmamithyācāraḥ / [244|14][S542]
㈠釋曰。四種行不應行名邪婬。
㈡論曰。總有四種行不應行。皆得名為欲邪行罪。
①catuṣprakāram agamya gamanam kāma mithyā ācāras
㈢བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།
0◤agamyāṃ gacchati paraparigṛhītāṃ vā mātaraṃ duhitaraṃ{8. MS. drops ta |} vā mātṛ-[ 44a. 13A1. V ]pitṛsaṃbandhinīṃ{S. ॰sambadhinīṃ} vā / [244|14-][S542]
㈠一行不應行。謂他所攝，若母女、父母親。
㈡一於非境行不應行。謂行於他所攝妻妾，或母或父，或父母親乃至或王所守護境。
①a-gamyām gacchati para-parigṛhītām vā mātaram duhitaram vā mātṛ-pitṛ-saṃbandhinīm vā
㈢འགྲོད་པ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་འམ། མ་འམ། བུ་མོའམ། ཕ་དང་མ་དང་འབྲེལ་བའི་གན་དུ་འགྲོའམ〖PNའགྲོ་བའམ།〗།
0◤anaṅge vā gacchati svām api bhāryām apāne mukhe vā / [244|15-][S542]
㈠二行不應行，謂非分。若自婦於下道及口。
㈡二於非道行不應行。謂於自妻口及餘道。
①anaṅge vā gacchati svām api bhāryām apāne mukhe vā
㈢རང་གི་ཆུང་མ་ཡིན་ཡང་ཡན་ལག་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་སྟེ། ཁའམ་རྐུབ་ཏུ་འཇུག་པའམ། །
★★◤adeśe vā gacchati prakāśe caitye vihāre vā / [244|16]
♂adeśe vā gacchati prakāśe caitye{9. MS. cetye |}vihāre vā /
◤3. adeśe vā gacchati prakāśe caitye vihāre vā,[S542]
㈠三行不應行，謂非處。若露處，支提處，修梵行處。
㈡三於非處行不應行。謂於寺中.制多.逈處。
①adeśe vā gacchati prakāśe caitye vihāre vā
㈢{204b}ཡུལ་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བའམ།〖PNབ་སྟེ།〗 སྣང་བའམ།མཆོད་རྟེན་ནམ། །གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། །
◤4. akāle vā gacchati / [S542]
㈠四行不應行。
㈡四於非時行不應行。
㈢དུས་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་སྟེ།
◤[S543]
◤kaḥ punaḥ akālaḥ?[S543]
㈠謂非時。
㈡非時者何。
★0◤akāle vā gacchati / kaḥ punaḥ akālaḥ / [244|17]
①akāle vā gacchati
③གཙུག་ལག་ཁང་ངམ་།། དུས་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་སྟེ་།
①kas punar akālas
③དུས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན་།
㈢དུས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྦྲུམ་མའམ། ནུ་ཞོ་འཐུང་བའམ། ངེས་པ་དང་བཅས་པའི་གན་དུ་འགྲོ་བའོ། །
★0◤garbhiṇīṃ vā gacchati pāyayantīṃ vā saniyamāṃ vā / [244|17-]
◤garbhiṇīṃ vā gacchati, pāyayantīṃ vā, saniyamāṃ vā / [S543]
㈠若自婦有胎時。飲兒時。受護時。
㈡謂懷胎時飲兒乳時受齋戒時。
①garbhiṇīm vā gacchati pāyayantīm vā sa niyamām vā
③སྦྲུམ་མའམ། ནུ་ཞོ་འཐུང་བའམ། ངེས་པ་དང་བཅས་པའི་གན་དུ་འགྲོ་བའོ་།།
★0◤yadi bharturanujñayā saniyamā bhavatītyeke / abhrāntyeti vartate / [244|18]
◤yadi bharturanujñayā saniyamā bhavatītyeke / [S543]
㈠若由夫聽許故得護。此為非時。餘部說如此。
㈡設自妻妾亦犯邪行。有說。若夫許受齋戒而有所犯方謂非時。
D3953 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་གལ་ཏེ་ཁྱོས་〖PNཁྱོད།〗གནང་ན་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yadi bhartus anujñayā sa niyamā bhavati iti eke
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་གལ་ཏེ་ཁྱོས་〖PNཁྱོད།〗གནང་ན་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①abhrāntya iti vartate
③མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
㈢མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ〖PNརོ།〗། གལ་ཏེ་བདག་གི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཆུང་མའི་གན་དུ་སོང་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །
◤‘abhrāntyā’ iti vartate / [S543]
㈠不亂言流。
㈡既不誤言亦流至此。
★0◤yadi svasaṃjñī parastriyaṃ yāyāt na syāt karmapathaḥ / [244|18-]
◤yadi svasaṃjñī parastriyaṃ yāyāt, na syāt karmapathaḥ / [S543]
㈠若往他婦所。作自婦想。不成業道。
㈡若於他婦謂是己妻，或於己妻謂為他婦，道非道等，但有誤心，雖有所行而非業道。
D3954 🈪མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ〖PNརོ།〗། གལ་ཏེ་བདག་གི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཆུང་མའི་གན་དུ་སོང་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །
①yadi sva saṃjñī para striyam yāyāt na syāt karma pathas
③གལ་ཏེ་བདག་གི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཆུང་མའི་གན་དུ་སོང་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤yadyanyaḥ parastrīsaṃjñayā 'nyāmabhigacchet paradāraprayogādvastuparibhogācca syādityeke / [244|19-]
♂yadyanyaḥ{10. MS. yadyanya |} parastrīsaṃjñayā'nyāmabhigacchet paradāraprayogādvastuparibhogācca syādityeke /
◤yady anyaḥ parastrīsaṃjñayānyām abhigacchet paradāraprayogād, vastuparibhogāc ca syād ity eke / [S543]
㈠若作他婦想。往餘他婦所。餘師說。由行於他婦及受用此類故成業道。
㈡若於此他婦作餘他婦想.行非梵行，成業道耶。有說.亦成，以於他婦起婬加行及受用故。
D3955 🈪གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་ཞིག་གི་གན་དུ་སོང་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ:སྦྱར་བར་〖PNསྦྱོར་བ།〗བྱས་པའི་ཕྱིར་དང་། དངོས་པོ་〖PN+ཡང་།〗ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yadi anyas para strī saṃjñayā nyām abhigacchet para dāra prayogāt vastu paribhogāt ca syāt iti eke
㈢གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་ཞིག་གི་གན་དུ་སོང་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ:སྦྱར་བར་〖PNསྦྱོར་བ།〗བྱས་པའི་ཕྱིར་དང་། དངོས་པོ་〖PN+ཡང་།〗ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤anyatra prayogānna syāt prāṇāti pātavadityapare / [244|20-244|21]
♂anyatra prayogānna syāt prāṇātipātavadityapare /
◤anyatra prayogānna syāt prāṇātipātavad ity apare / [S543]
㈠別處欲作.於別處行故，無業道罪。譬如殺生。餘師說如此。
㈡有說.不成，如殺業道於此起加行於餘究竟故。
①anyatra prayogāt na syāt prāṇāti pāta vat iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྦྱོར་བ:གཞན་དུ་〖PN-གཞན་དུ།〗བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པ་བཞན་〖PNབཞིན།〗ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤bhikṣuṇīṃ gacchataḥ kasyāntikāt kāmamithyācāraḥ / [244|21]
◤bhikṣuṇīṃ gacchataḥ kasya antikāt kāmamithyācāraḥ? [S543]
㈠若於比丘尼行此事。從何處得罪。
㈡於苾芻尼行非梵行。為從何處得業道耶。
①bhikṣuṇīm gacchatas kasya antikāt kāma mithyā ācāras
㈢དགེ་སློང་མའི་གན་དུ་འགྲོ་བ་སུ་ལས་འདོད་པ:ལ་〖PNཔས།〗ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
0◤viṣayasvāminaḥ / tasya hi tan na marṣaṇīyam / [244|21-][S543]
㈠從國主得罪。何以故。此事非國主所忍許故。
㈡此從國王，不忍許故。
①viṣaya svāminas tasya hi tat na marṣaṇīyam
㈢ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ལས་ཏེ་དེས་ནི་དེ་མི་བཟོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
0◤tasyāpi saniyamā svabhāryeva tu sā na gamyā / [244|22][S543]
㈠若自婦有戒.尚不可行，何況比丘尼。
㈡於自妻妾受齋戒時.尚不應行，況出家者。
①tasya api sa-niyamā sva-bhāryā iva tu sā na gamyā
㈢དེས་〖PNདེ།〗ནི་རང་གི་ཆུང་མ་ངེས་པ་དང་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་〖PNབྱས་པ།〗མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★★◤kumārīṃ gacchato yasya nisṛṣṭā no cedyasya rakṣā 'ntato rājñaḥ / [244|23]
♂kumārīṃ gacchato yasya nisṛṣṭā no cedyasya rakṣā'ntato rājñaḥ /
◤kumārīṃ gacchato yasya nisṛṣṭā[S543]
㈠若於童女行此事。於父母所許人得罪。
㈡若於童女行非梵行。為從何處得業道耶。若已許他於所許處。
①kumārīm gacchatas yasya nisṛṣṭās no ced yasya rakṣā ntatas rājñas
③གཞོན་ནུ་མའི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གང་ལ་བྱིན་པ་ལས་སོ་།། གལ་ཏེ་སྦྱིན་པ་མེད་ན་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཐ་ན་རྒྱལ་པོ་ལས་སོ་།།
㈢གཞོན་ནུ་མའི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གང་ལ་བྱིན་པ་ལས་སོ། །
㈢གལ་ཏེ་སྦྱིན་〖PNབྱིན།〗པ་མེད་ན་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཐ་ན་རྒྱལ་པོ་ལས་སོ། །
◤no ced yasya rakṣā, antato rājñaḥ / [S543]
㈠若未許人。於守護人得罪。乃至於王得罪。
㈡未許他者於能護人。此及所餘皆於王得。
D3960 🈪གལ་ཏེ་སྦྱིན་〖PNབྱིན།〗པ་མེད་ན་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཐ་ན་རྒྱལ་པོ་ལས་སོ། །
★◤ 【anyathāsaṃjñino vākyamarthābhijñe mṛṣāvacaḥ // VAkK_4.74 //】[244|24]
♂anyathāsaṃjñino{11. G. anyasaṃjñoditaṃ |} vākyamarthābhijñe mṛṣāvacaḥ //74//
◤anyasaṃjñoditaṃ vākyamarthābhijñe mṛṣāvacaḥ // 74 // [S543]
①anyasaṃjñoditaṃ vākyamartha-abhijñe mṛṣāvacaḥ||74||
㈠〔偈曰〕：【別想說此言 於解義妄語】。
㈡已辯欲邪行。當辯虛誑語。頌曰 【染異想發言_c 解義虛誑語】〖75_4_d〗
①anyathā saṃjñinas vākyam artha abhijñe mṛṣā vacas
③བརྫུན་ཚིག་འདུ་ཤེས་གཞན་བསྒྱུར་བའི་།།
㈢བརྫུན་ཚིག་འདུ་ཤེས་གཞན་བསྒྱུར་པའི། །ཚིག་དོན་མངོན་པར་གོ་བའོ། །
★0◤yadi yamarthaṃ bravīti tasminnanyathāsamjñī bhavati yaṃ cādhikṛtya bravīti sa tasya vākyasyārthābhijño @245 bhavati tadvākyaṃ mṛṣāvādaḥ / [244|25-245|01]
◤yadi yam arthaṃ bravīti tasminn anyathāsaṃjñī bhavati,[S543]
㈠釋曰。是其所說義。於此義中。起別異想說言。
㈡論曰。於所說義異想發言。
①yadi yam artham bravīti tasmin= anyathā samjñī bhavati yam ca adhikṛtya bravīti sa tasya vākyasya artha abhijñas bhavati tat vākyam mṛṣāvādas
③ཚིག་དོན་མངོན་པར་གོ་བའོ་།། དོན་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་ལ་དེས་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨྲས་པའི་ཚིག་དེའི་དོན་ཡང་གོ་ན་ཚིག་དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་ཡིན་ནོ་།།
㈢དོན་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་གཞན་དུ་བསྒྱུར:ལ་དེས་〖PNཔ་དེ།〗གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས:སྨྲས་པའི་〖PNསྨྲ་བའི།〗ཚིག་དེའི་དོན་ཡང་གོ་ན་ཚིག་དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་ཡིན་ནོ། །
◤yaṃ ca adhikṛtya bravīti sa tasya vākyasyārthābhijño bhavati,[S543]
①yaṃ ca adhikṛtya bravīti sa tasya vākyasyārtha-abhijño bhavati,
㈠所依人若解此言義。此言成妄語。
㈡及所誑者解所說義。染心不誤成虛誑語。
D3962 🈪དོན་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་གཞན་དུ་བསྒྱུར:ལ་དེས་〖PNཔ་དེ།〗གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས:སྨྲས་པའི་〖PNསྨྲ་བའི།〗ཚིག་དེའི་དོན་ཡང་གོ་ན་ཚིག་དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་ཡིན་ནོ། །
D3963 🈪མངོན་པར་མ་གོ་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཚིག་ཀྱལ་པར་འགྱུར་རོ། །
◤tadvākyaṃ mṛṣāvādaḥ / [S543]
㈠若所依人不解此言義。
㈡若所誑者未解言義。
★0◤anabhijñe kiṃ syāt / [245|01]
◤anabhijñe kiṃ syāt? sambhinnapralāpaḥ syāt / [S543]
㈠此言云何。此言則成無義語。
㈡此言是何。是雜穢語。
①anabhijñe kim syāt
③མངོན་པར་མ་གོ་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢མངོན་པར་མ་གོ་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཚིག་ཀྱལ་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤saṃbhinnapralāpaḥ syāt / [245|01-]
①saṃbhinna pralāpas syāt
③ཚིག་ཀྱལ་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤vākyamityucyate / [245|02]
◤‘vākyam’ ity ucyate, kadā cic ca bahavo varṇā vākyaṃ bhavanti iti[S543]
㈠所說言者。有時多文字成語。
㈡既虛誑語是所發言有多字成言。
D3964 🈪ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རེས་འགའ་ཡི་གི་མང་པོ་ཞིག་ལས་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་ན་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཐ་མ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★◤kadācicca bahavo varṇā vākyaṃ bhavantīti katamaḥ tatra karmapathaḥ / [245|02-]
♂kadācicca bahavo varṇāṃ vākyaṃ bhavantīti katamaḥ tatra karmapathaḥ /
◤katamas tatra karmapathaḥ?[S543]
㈠於此語中何字成業道。
㈡何時成業道。
①vākyam iti ucyate kadācid ca bahavas varṇās vākyam bhavanti iti katamas tatra karma pathas
③ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རེས་འགའ་ཡི་གེ་མང་པོ་ཞིག་ལས་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་ན་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རེས་འགའ་ཡི་གི་མང་པོ་ཞིག་ལས་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་ན་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཐ་མ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པའོ། །
★0◤paścimaḥ sahāvijñaptyā yatra cārthābhijño bhavati / pūrve tu varṇāḥ prayogaḥ / [245|03]
◤paścimaḥ sahāvijñaptyā,[S543]
㈠最後字共無教成業道。
㈡與最後字俱生表聲及無表業成此業道。
①paścimas saha avijñaptyā yatra ca artha abhijñas bhavati
③ཐ་མ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པའོ་།། ཡང་ན་གང་ལས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་།
①pūrve tu varṇās prayogas
③ཡི་གེ་སྔ་མ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ན་གང་ལས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཡི་གི་སྔ་མ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
◤yatra ca arthābhijño bhavati / [S543]
①yatra ca artha-abhijño bhavati |
㈠或隨處。彼人已解義。
㈡或隨何時所誑解義。表無表業成此業道。
D3965 🈪ཡང་ན་གང་ལས་དོན་གོ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཡི་གི་སྔ་མ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
◤pūrve tu varṇāḥ prayogaḥ / [S543]
㈠前文字但是前分加行。
㈡前字俱行皆此加行。
D3966 🈪དོན་མངོན་པར་གོ་བ:ཞེས་བྱ་བ་ཅི་རེ་ཞིག་ཉན་པ་པོས་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་〖PN-ཞེས་བྱ་བ་ཅི་རེ་ཞིག་ཉན་པ་པོས་དོན་མངོན་པར་གོ་བ།〗ཡིན་ནམ〖PNཔས།〗། འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་〖PN-གོ་བར།〗ནུས་པ་ཞིག་ཡིན།
◤‘arthābhijñe’ ity ucyate, kiṃ tāvad abhijñātārthe śrotari? āhosvid abhijñātuṃ samarthe? kiṃ ca ataḥ?[S543]
★0◤arthābhijña ityucyate / [245|04]
★◤ki tāvadabhijñātārthe śrotari āhosvit abhijñātuṃ samarthe / [245|04-]
♂kiṃ tāvadabhijñātārthe śrotari āhosvit [ 44b. 13B1. V ] abhijñātuṃ samarthe /
①artha abhijñas iti ucyate
③དོན་མངོན་པར་གོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་རེ་ཞིག་ཉན་པ་པོས་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་ཡིན་ནམ་།
㈢དོན་མངོན་པར་གོ་བ:ཞེས་བྱ་བ་ཅི་རེ་ཞིག་ཉན་པ་པོས་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་〖PN-ཞེས་བྱ་བ་ཅི་རེ་ཞིག་ཉན་པ་པོས་དོན་མངོན་པར་གོ་བ།〗ཡིན་ནམ〖PNཔས།〗། འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་〖PN-གོ་བར།〗ནུས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལས་〖PNལ།〗ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་{205a}ཕྱིར་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འགགས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་རོ། །
①ki tāvat abhijñāta arthe śrotari āhosvit abhijñātum samarthe
③འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན་།
㈢འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་ནི་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐད་བྱང་བ་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའོ། །
①‘artha-abhijñe’ ity ucyate, kiṃ tāvad abhijñātārthe śrotari? āhosvid abhijñātuṃ samarthe? kiṃ ca ataḥ?
㈠說解義者。為得聞已解義為得聞能解義。若爾何有。
㈡所言解義定據何時。為據已聞正解名解。為據正聞能解名解。若爾何失。
★0◤kiṃ cātaḥ / [245|05]
①kim ca atas
③དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
★◤yadyabhijñātārthe manovijñānaviṣayatvādvākyārthasya śrotravijñānena saha nirodhācca vāgvijñapteravijñaptireva syāt karmapathaḥ / [245|05-]
♂yadyabhijñātārthe manovijñānaviṣayatvādvākyāthasya{1. MS. drops sya |} śrotravijñānena saha nirodhācca vāgvijñapteravijñaptireva syāt karmapathaḥ /
◤yady abhijñātārthe manovijñānaviṣayatvād, vākyārthasya[S543]
㈠若已解義。語義是意識境界故
㈡若據已聞正解名解。言所詮義意識所知。
🈪དེ་ལས་〖PNལ།〗ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འགགས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་རོ། །
①yadi abhijñāta arthe manas vijñāna viṣaya tvāt vākya arthasya śrotra vijñānena saha nirodhāt ca vāc vijñaptes avijñaptis eva syāt karma pathas
③གལ་ཏེ་དོན་མངོན་པར་གོ་བ་ཡིན་ན་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ ****[@205a]**** *་།། ཕྱིར་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འགགས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡན་པ་ཁོ་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་རོ་།།
◤śrotṛvijñānena saha nirodhāc ca vāgvijñapter avijñaptir eva syāt karmapathaḥ?[S543]
㈠言語與耳識俱滅故。應但以無教為業道。
㈡語表耳識俱時滅故。應此業道唯無表成。
★0◤athābhijñātuṃ samarthe / [245|06-]
★0◤evaṃ doṣo na bhavati / [245|07]
◤atha abhijñātuṃ samarthe; evaṃ doṣo na bhavati / [S543]
㈠若能解義則無此失。
㈡若據正聞能解名解。雖無有失然未了知。
D3967 🈪འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་ནི་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐད་བྱང་བ་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའོ། །
①atha abhijñātum samarthe evam doṣas na bhavati
③འོན་ཏེ་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་ནི་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་གོ་བར་ནུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★0◤kathaṃ cābhijñātuṃ samartho 'pyutpannabhāva utpanne śrotravijñāne / [245|07-]
◤kathaṃ ca abhijñātuṃ samartho 'py utpannabhāva utpanne śrotravijñāne?[S543]
㈠云何成能解。解語人在於耳識。此人為能解。
㈡如何正聞可名能解。善言義者無迷亂緣。耳識已生名為能解。
①katham ca abhijñātum samarthas apyutpanna bhāvas utpanne śrotra vijñāne
③སྐད་བྱང་བ་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའོ་།།
★★◤yathā na doṣastathā 'stu / [245|08]
♂yathā na doṣastathā'stu /
◤yathā na doṣas tathā astu // 74 // [S543]
㈠如執無失可許。
㈡如無失者應取為宗。
D3968 🈪ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མེད་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤[S544]
◤ṣoḍaśa vyavahārāḥ sūtra uktāḥ--[S544]
㈠如此於經中說。言說有十六種。
㈡經說諸言略有十六。
D3969 🈪མདོ་ལས་ཐ་སྙད་བཅུ་དྲུག་གསུངས་པ་ལ་〖PNལས།〗མ་མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། མ་ཐོས་པ་དང་། མ་རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ལ་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་འཕགས་པ་མ་〖PNལ།〗ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ṣodaśa vyavahārāḥ sūtra uktāḥ / [245|09]
♂ṣoḍaśa vyavahārāḥ sūtra uktāḥ /
①yathā na doṣas tathā stu ṣodaśa vyavahārās sūtras uktās
㈢ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མེད་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤“adṛṣṭe dṛṣṭavāditā aśrute 'mate 'vijñāte vijñātavāditā dṛṣṭe adṛṣṭavāditā yāvad vijñāte 'vijñātavāditā itīme 'nāryā aṣṭau vyavahārāḥ / [245|09-][S544]
㈠不見說見。乃至不知說知。見說不見。乃至知說不知。此八非聖言說。
㈡謂於不見不聞不覺不知事中.言實見等，或於所見所聞所覺所知事中.言不見等。如是八種名非聖言。
①adṛṣṭe dṛṣṭa-vāditās, aśrute, amate, avijñāte vijñāta-vāditās, dṛṣṭe adṛṣṭa-vāditās, yāvat vijñāte avijñāta-vāditās iti ime anāryās aṣṭau vyavahārās
㈢མདོ་ལས་ཐ་སྙད་བཅུ་དྲུག་གསུངས་པ་ལ་〖PNལས།〗མ་མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། མ་ཐོས་པ་དང་། མ་རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ལ་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་འཕགས་པ་མ་〖PNལ།〗ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤dṛṣṭe dṛṣṭavāditā yāvadvijñāte vijñātavāditā adṛṣṭ 'dṛṣṭavāditā yāvadavijñāte avijñātavāditā itīme āryā aṣṭau vyavahārāḥ / [245|11-]
♂dṛṣṭe dṛṣṭavāditā yāvadvijñāte vijñātavāditā adṛṣṭe 'dṛṣṭavāditā yāvadavijñāte avijñātavāditā itīme āryā aṣṭau vyavahārāḥ /
◤dṛṣṭe dṛṣṭavāditā, yāvadvijñāte vijñātavāditā, adṛṣṭe 'dṛṣṭavāditā, yāvad avijñāte 'vijñātavāditā iti ime āryā aṣṭau vyavahārāḥ / [S544]
㈠不見說不見。乃至不知說不知。已見說見。乃至已知說知。此八是聖言說。
㈡若於不見乃至不知言不見等或於所見乃至所知言實見等。如是八種名為聖言。
①dṛṣṭe adṛṣṭa vādi tās yāvat vijñāte vijñāta vādi tās adṛṣṭ adṛṣṭa vādi tās yāvat avijñāte avijñāta vāditās iti ime āryās aṣṭau vyavahārās
㈢མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནས་〖PN+རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་བར་དང་། མ་མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནས་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་བར་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatraiṣāṃ dṛṣṭaśrutamatavijñātānāṃ kiṃ lakṣaṇam / [245|12-]
◤tatra eṣāṃ dṛṣṭaśrutamatavijñātānāṃ kiṃ lakṣaṇam?[S544]
㈠此中見聞覺知相云何。
㈡何等名為所見等相。
D3970 🈪མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནས་〖PN+རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་བར་དང་། མ་མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནས་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་བར་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་དག་ཡིན་ནོ། །
①tatra eṣām dṛṣṭa śruta mata vijñātānām kim lakṣaṇam
③དེ་ལ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན། མིག་རྣ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་〖PN+པར།〗ཤེས་དང་། །གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་གང་དེས〖PNདེ།〗། །མཐོང་ཐོས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། །རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ:གོ་རིམས་〖PNརིམ་བཞིན།〗བཤད། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །
★◤ 【■cakṣuḥ śrotramanaścittairanubhūtaṃ tribhiśca yat /】[245|14-]
♂cakṣuḥ{2. G. cakṣu... |}śrotramanaścittairanubhūtaṃ tribhiśca yat /
①cakṣus śrotra manas cittais anubhūtam tribhis ca yat
③མིག་རྣ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དང་།། གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་གང་དེས་།།
㈢རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤cakṣuḥśrotramanaś cittairanubhūtaṃ tribhiś ca yat / [S544]
㈠〔偈曰〕：【眼耳及意識所證并餘三】。
㈡頌曰 【由眼耳意識_a 并餘三所證】〖76_4_b〗
D3971 🈪དེ་ལ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན། མིག་རྣ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་〖PN+པར།〗ཤེས་དང་། །
★◤【 taddṛṣṭaśrutavijñātaṃ mataṃ coktaṃ yathākramam // VAkK_4.75 //】
♂taddṛṣṭaśrutavijñātaṃ{3. G. .. vijñātamataṃ |} mataṃ coktaṃ yathākramam //75//
◤tad dṛṣṭaśrutavijñātaṃ mataṃ coktaṃ yathākramam // 75 // [S544]
㈠【此名見聞知 次第或說覺】。
㈡ 【如次第名為_c 所見聞知覺】〖76_4_d〗
🈪གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་གང་དེས〖PNདེ།〗། །མཐོང་ཐོས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། །རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ:གོ་རིམས་〖PNརིམ་བཞིན།〗བཤད། །
①tad dṛṣṭa śruta vijñātam matam ca uktam yathākramam
③མཐོང་ཐོས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་།། རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ་གོ་རིམས་བཤད་།།
★0◤yaccakṣurvijñānenānubhūtaṃ taddṛṣṭamityuktam / yacchrotravijñānena tacchrutam / [245|16]
①yat cakṣus vijñānena anubhūtam tat dṛṣṭam iti uktam yat śrotra vijñānena tat śrutam
③མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བ་ཞེས་བཤད་དོ་།། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་ཞེས་བཤད་།། དོ་།།
◤yac cakṣurvijñānena anubhūtaṃ tad dṛṣṭam ity uktam / [S544]
㈠釋曰。若眼識所證為見。
㈡論曰。2｛若境由眼識所證名所見。
🈪མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤yac chrotravijñānena tac chrutam / [S544]
㈠耳識所證為聞。
㈡若境由耳識所證名所聞。
D3972 🈪རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
★◤yanmano vijñānena tat vijñātam / [245|16-]
♂yanmanovijñānena tat vijñātam /
◤yan manovijñānena tat vijñātam / [S544]
㈠意識所證為知。
㈡若境由意識所證名所知。
D3973 🈪ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
①yat manas vijñānena tat vijñātam
㈢ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
★0◤yat ghrāṇajihvākāyavijñānaistanmatam / kiṃ kāraṇam / [245|17]
◤yat ghrāṇajihvākāyavijñānais tan matam / [S544]
㈠鼻舌身識所證為覺。
㈡若境由鼻識舌識及身識所證名所覺。
D3974 🈪སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
D3975 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཤི་བ་དང་འདྲ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་〖PN+ཞེས་བྱའོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yat ghrāṇa jihvā kāya vijñānais tat matam
㈢སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཤི་བ་དང་འདྲ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་〖PN+ཞེས་བྱའོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤gandharasaspraṣṭavyānyavyākṛtatvānmṛtakalpāni / ata eteṣu matākhyeti vaibhāṣikāḥ / [245|18]
♂gandharasaspraṣṭavyānya- vyākṛtatvānmṛtakalpāni /
①gandha rasa spraṣṭavyāni avyākṛta tvāt mṛta kalpāni
③དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཤི་བ་དང་འདྲ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤kiṃ kāraṇam? gandharasaspraṣṭavyānyavyākṛtatvān mṛtakalpāni / [S544]
㈠何以故。香味觸本性無記故。譬如死屍。
㈡所以然者。香味觸三無記性故如死無覺。
①atas eteṣu mata ākhyā iti vaibhāṣikāḥ
③དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
♂ata eteṣu matākhyeti vaibhāṣikāḥ /
★0◤kimatra jñāpakam / sūtraṃ yuktiśca / [245|19]
◤ata eteṣu matākhyā iti vaibhāṣikāḥ / [S544]
㈠是故緣彼識說為覺。毘婆沙師說如此。
㈡故能證者偏立覺名。｝1毘婆沙師作如是說。
D3976 🈪དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kim atra jñāpakam
③འདི་ལ་ཁུངས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ལ་ཁུངས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། མདོ་དང་། རིགས་པ་ཡོད་དེ། རེ་ཞིག་མདོ་ནི་མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གཟུགས་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་མིག་གིས་མ་〖PN-མ།〗མཐོང་སྟེ་སྔོན་མ་མཐོང་{205b}ཞིང་མི་ལྟ་ལ། ཁྱོད་འདི་སྙམ་དུ་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་མི་སེམས་ན། གཞི་དེ་ལས་ཁྱོད་འདུན་པའམ། འདོད་ཆགས་སམ་འདོད་པའམ་དགའ་བའམ། ཆགས་པའམ། འཆུམས་པའམ། ལྷག་པར་ཆགས་པ་སྐྱེ་བའམ།〖PNའམ།〗 བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ། །
①sūtram yuktis ca
③མདོ་དང་། རིགས་པ་ཡོད་དེ་།
◤kim atra jñāpakam? sūtram, yuktiś ca / [S544]
㈠此中以何為證。有二種證。謂阿含及道理。
㈡何證知然。由經理證。
D3977 🈪འདི་ལ་ཁུངས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། མདོ་དང་། རིགས་པ་ཡོད་དེ།
★◤sūtraṃ tāvat “tatkiṃ manyase māhakīmātaḥ yāni tvayā cakṣuṣā rūpāṇi na dṛṣṭāni na dṛṣṭapūrvāṇi na paśyasi nāpi te evaṃ bhavati paśyeyamiti / [245|19-]
♂sūtraṃ tāvat “tatkiṃ manyase māhakīmātaḥ{4. Y. one reading seems to be mālakīmātaḥ |} yāni tvayā cakṣuṣā rūpāṇi na dṛṣṭāni na dṛṣṭapūrvāṇi[ 45a. 13A1. VI ] na paśyasi nāpi te evaṃ bhavati paśyeyamiti /
◤sūtraṃ tāvat—[S544]
㈠阿含云。
㈡言由經者。謂契經說。
🈪རེ་ཞིག་མདོ་ནི་
①sūtram tāvat tat kim manyase māhakīmātas yāni tvayā cakṣuṣā rūpāṇi na dṛṣṭāni na dṛṣṭa pūrvāṇi na paśyasi na api te evam bhavati paś
③རེ་ཞིག་མདོ་ནི་མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གཟུགས་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་མིག་གིས་མ་མཐོང་སྟེ་སྔོན་མ་མཐོང་ ****[@205b]**** ་ཞིང་མི་ལྟ་ལ། ཁྱོད་འདི་སྙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་མི་སེམས་ན་།
◤“tat kiṃ manyase, māhakīmātaḥ,{4. Y. one reading seems to be mālakīmātaḥ / }[S544]
①“tat kiṃ manyase, māhakīmātaḥ,{ mālakī-mātṛ }
㈠摩羅枳母。汝意云何。
㈡佛告大母。汝意云何。
🈪མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས།
◤yāni tvayā cakṣuṣā rūpāṇi na dṛṣṭāni na dṛṣṭapūrvāṇi na paśyasi, na api te evaṃ bhavati paśyeyam iti;[S544]
①yāni tvayā cakṣuṣā rūpāṇi na dṛṣṭāni na dṛṣṭa-pūrvāṇi na paśyasi, na api te evaṃ bhavati paśyeyam iti;
㈠是色非汝眼昔所曾見。非今正所見。非汝作心。我當應見。
㈡諸所有色非汝眼見。非汝曾見。非汝當見。非希求見。
🈪གཟུགས་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་མིག་གིས་མ་〖PN-མ།〗མཐོང་སྟེ་སྔོན་མ་མཐོང་ཞིང་མི་ལྟ་ལ། ཁྱོད་འདི་སྙམ་དུ་བལྟ་〖PNལྟ།〗བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་མི་སེམས་ན།
★◤api nu te tannidānamutpannaśchando vā rāgo vā sneho vā yena vā ālayo vā nīyatiradhyavasānaṃ vā / [245|21-]
♂api nu te tannidānamutpannaśchando vā rāgo vā sneho vā yena vā ālayo vā niyatiradhyavasānaṃ vā /
◤api nu te tannidānam utpannaś chando chando vā rāgo vā sneho vā yena vā ālayo vā niyatir adhyavasānaṃ vā? no bhadanta ![S544]
①api nu te(yuṣmad) tannidāna utpannam chanda vā rāga vā sneha vā yena (premam pemam) vā ālaya vā niyati adhyavasāna vā? no bhadanta ! (SĀ 312; SN 35,95)
㈠汝為因此色.得起欲起愛.起喜起著.起結起貪不。不爾。婆檀多。
㈡汝為因此.起欲起貪.起親起愛起阿賴耶.起尼延底.起耽著不。不爾。大德。
🈪གཞི་དེ་ལས་ཁྱོད་འདུན་པའམ། འདོད་ཆགས་སམ་འདོད་པའམ་དགའ་བའམ། ཆགས་པའམ། འཆུམས་པའམ། ལྷག་པར་ཆགས་པ་སྐྱེ་བའམ།〖PNའམ།〗 བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ། །
①api nu te tat nidānam utpannas chandas vā rāgas vā snehas vā yena vā ālayas vā nīyatis adhyavasānam vā
③གཞི་དེ་ལས་ཁྱོད་འདུན་པའམ། འདོད་ཆགས་སམ་འདོད་པའམ་དགའ་བའམ། ཆགས་པའམ། འཆུམས་པའམ། ལྷག་པར་ཆགས་པ་སྐྱེ་བའམ་།
★0◤no bhadanta / [245|22]
①nas bhadanta
③བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ་།།
★◤ye tvayā śrotreṇa śabdā na śrutā na śrutapūrvā vistareṇa yāvanmanasā dharmā na vijñātā vistareṇa yāvanno bhadanta / [245|22-]
♂ye tvayā{5. MS. ye yā |} śrotreṇa śabdā na śrutā na śrutapūrvā vistareṇa yāvanmanasā dharmā na vijñātā vistareṇa yāvanno bhadanta /
◤ye tvayā śrotreṇa śabdā na śrutā na śrutā na śrutapūrvāḥ, vistareṇa yāvanmanasā dharmā na vijñātāḥ vistareṇa yāvan no bhadanta![S544]
㈠是聲非汝耳昔所曾聞。乃至是法非汝意昔所曾知。廣說乃至。不爾。婆檀多。
㈡諸所有聲非汝耳聞。廣說乃至諸所有法非汝意知。廣說乃至。不爾。大德。
D3978 🈪སྒྲ་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣ་བས་མ་ཐོས་ཏེ། སྔོན་མ:ཐོས་ཞེས་〖PNཤེས།〗བྱ་བ་དང་། རྒྱས་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་མ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་པར་དུའོ། །
①ye tvayā śrotreṇa śabdās na śrutās na śruta pūrvā vistareṇa yāvat manasā dharmās na vijñātā vistareṇa yāvat nas bhadanta
③སྒྲ་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་རྣ་བས་མ་ཐོས་ཏེ། སྔོན་མ་ཐོས་ཞེས་བྱ་བ་དང་། རྒྱས་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་མ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ་།།
㈢སྒྲ་གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣ་བས་མ་ཐོས་ཏེ། སྔོན་མ:ཐོས་ཞེས་〖PNཤེས།〗བྱ་བ་དང་། རྒྱས་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་མ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་པར་དུའོ། །
★◤atra ca te māhakīmātardṛṣṭe dṛṣṭamātraṃ bhaviṣyati śrute mate vijñāte vijñātapātramityu”ktam / [245|24-]
♂atra ca te māhakīmātardṛṣṭe dṛṣṭamātraṃ bhaviṣyati śrute mate vijñāte vijñātamātramityu”ktam /
◤atra ca te māhakīmātar dṛṣṭe dṛṣṭamātraṃ bhaviṣyati, śrute mate vijñāte vijñātamātram” ( ) ity uktam / [S544]
①atra ca te māhakīmātar dṛṣṭe dṛṣṭa-mātraṃ bhaviṣyati, śrute mate vijñāte vijñāta-mātram” ( ) ity uktam |
㈠摩羅枳母。汝意云何。為於此中於見唯有見生。於聞唯有聞生。於覺唯有覺生。於知唯有知生。於經中說如此。
㈡復告大母。汝於此中應知所見，唯有所見，應知所聞所覺所知，唯有所聞所覺所知。
D3979 🈪མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་ཁྱོད་འདི་ལ་མཐོང་ན་ཡང་མཐོང་བ་ཙམ་དུ་འགྱུར་ལ། ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་བ་ཡིན་ཏེ།
①atra ca te māhakī mātar dṛṣṭe dṛṣṭa mātram bhaviṣyati śrute mate vijñāte vijñāta pātram iti uktam
③མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་ཁྱོད་འདི་ལ་མཐོང་ན་ཡང་མཐོང་བ་ཙམ་དུ་འགྱུར་ལ། ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་;་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མཆོད་བྱེད་ཀྱི་མ་ཅན་ཁྱོད་འདི་ལ་མཐོང་ན་ཡང་མཐོང་བ་ཙམ་དུ་འགྱུར་ལ། ཐོས་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་གསུམ་ལ་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྒྲས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོགས་〖PN+པ།〗ཞེས་བྱ་བར་གོ་འོ〖PN-འོ།〗། །དེ་ལྟར་མི་འདོད་ན་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་ནང་དུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤atastriṣu viṣayeṣu dṛṣṭaśrutavijñātaśabdāpadeśādgandhādiṣu matākhyā amyate / [245|25-]
♂atastriṣu viṣayeṣu dṛṣṭaśrutavijñātaśabdāpadeśā- dgandhādiṣu matākhyā gamyate /
◤atas triṣu viṣayeṣu dṛṣṭaśrutavijñātaśabdāpadeśād gandhādiṣu matākhyā gamyate / [S544]
①atas triṣu viṣayeṣu dṛṣṭa-śruta-vijñāta-śabdāpadeśād gandhādiṣu matākhyā gamyate|
㈠既於三塵說見聞知。故知於餘三塵同立覺名。
㈡此經既於色聲法境。說為所見所聞所知。准此定於香等三境。總合建立一所覺名。
🈪དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་གསུམ་ལ་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྒྲས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོགས་〖PN+པ།〗ཞེས་བྱ་བར་གོ་འོ〖PN-འོ།〗། །
①atas triṣu viṣayeṣu dṛṣṭa śruta vijñāta śabda apadeśāt gandha ādiṣu matā ākhyā amyate
③དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་གསུམ་ལ་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྒྲས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བར་གོ་འོ་།།
★◤ata evaṃ cāniṣyamāṇe dṛṣṭādibhāvabāhyatvāt gandhādiṣu vyavahāro na syādityeṣā yuktiḥ / [245|26-]
♂ata evaṃ cāniṣyamāṇe{6. MS. cāniṣyamāne |} dṛṣṭādibhāvabāhyatvāt gandhādiṣu vyavahāro na syādityeṣā{7. MS. ..tyeṣo |} yuktiḥ /
◤ata evaṃ ca aniṣyamāṇe dṛṣṭādibhāvabāhyatvāt gadhādiṣu vyavahāro na syād ity eṣā yuktiḥ / [S544]
㈠若不許如此。此三在見等三外故。於香等應無言說。是名道理。
㈡若不許然何名所覺。又香味觸在所見等外。於彼三境應不起言說。是名為理。
🈪དེ་ལྟར་མི་འདོད་ན་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་ནང་དུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①atas evam ca aniṣyamāṇe dṛṣṭa ādi bhāva bāhya tvāt gandha ādiṣu vyavahāras na syāt iti eṣā yuktis
③དེ་ལྟར་མི་འདོད་ན་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་ནང་དུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤sūtraṃ tāvajjñāpakamanyārthatvāt / [245|27]
◤sūtraṃ tāvaj jñāpakam, anyārthatvāt / [S544]
㈠此經非證。有別義故。
㈡此證不成。且經非證。經義別故。
D3980 🈪རེ་ཞིག་མདོ་འདི་〖PNནི།〗དོན་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁུངས་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་ལ་〖PNལས།〗ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sūtram tāvat jñāpa kam anya artha tvāt
③རེ་ཞིག་མདོ་འདི་དོན་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁུངས་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རེ་ཞིག་མདོ་འདི་〖PNནི།〗དོན་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁུངས་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤na hyatra sūtre bhagavān vyavahārānāṃ lakṣāṇaṃ śāsti sma / [245|27-]
♂na hyatra sūtre bhagavān vyavahārāṇāṃ lakṣaṇaṃ śāsti sma /
◤na hy atra sūtre bhagavān vyavahārāṇāṃ lakṣaṇaṃ śāsti sma / [S544]
㈠何以故。於此經中非佛世尊欲判四言說相故。
㈡非此經中世尊為欲決判見等四所言相。
①na hi atra sūtre bhagavān vyavahārānām lakṣāṇam śāsti sma
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་ལ་〖PNལས།〗ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
0◤kiṃ tarhi / [245|28]
㈠說此言說何為。佛言摩羅枳母。於六境界中。及於見等四種言說中。為但見等言說起。
㈡然…2｛謂佛勸彼於六境中。及於見等四所言事。應知但有所見等言。
0◤‘atra ca te{S.Y. tava} ṣaḍvidhe viṣaye caturṣu vyavahāreṣu dṛṣṭādivyavahāramātraṃ @246 bhaviṣyati [S544]
0◤na{1. Y. D. add hi |} priyāpriyanimittādhyāropa{2. MS. adhyāhāropa / It should be either adhyāhāro or adhyāropa / Y. adhyāropa |}’ ityayamatra{3. MS. ...mato |} sūtrārtho dṛśyate / [245|28-246|01][S544]
㈠為更增足愛不愛等因。於此說中見經義如此。
㈡不應增益愛非愛相。｝1見此經所說義者。
①atra ca te ṣaḍvidhe viṣaye caturṣu vyavahāreṣu dṛṣṭa ādi vyavahāra mātram bhaviṣyati na priya apriya nimitta adhyāropas iti ayam atra sūtra arthas
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདིར་ནི་ཁྱོད་ཡུལ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་ལ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་བཞི་ལ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མར་སྒྲོ་འདོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་〖PN-ནི།〗མདོའི་དོན་ཡིན་པར་སྣང་ངོ་། །
◤[S545]
0◤kiṃ punar dṛṣṭaṃ kiṃ ca yāvad vijñātam / kecit tāvad āhuḥ / [246|01][S545]
㈠若爾，何相為見，乃至何相為知。
㈡若爾，何相名所見等。
㈢ཡང་མཐོང་བ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན།
①kim punar ḍṛṣṭam, kim ca yāvat vijñātam
0◤“yat pañcabhir indriyaiḥ pratyakṣaṃ tad dṛṣṭam / [246|01-][S545]
㈠有餘師說：五根所證為見。
㈡有餘師說：若是五根現所證境，名為所見。
①kecid tāvat āhus yat pañcabhis indriyais pratyakṣam tat dṛṣṭam
㈢རེ་ཞིག་ཁ་ཅིག་ན་རེ་དབང་བོ་ལྔས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ། །
★0◤yat parata āgamitaṃ tacchrutam / [246|02]
◤yat parata āgamitaṃ tac śrutam / [S545]
㈠從他傳得為聞。
㈡若他傳說名為所聞。
①yat paratas āgamitam tat śrutam
㈢ཕ་རོལ་ལས་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པའོ། །
★◤yat svayaṃ yuktyanumānato rucitaṃ tanmatam / [246|02-]
♂yat svayaṃ{4. Y. omits svayaṃ |} yuktyanumānato rucitaṃ tanmatam /
◤yad yuktyanumānato rucitaṃ tan matam / [S545]
㈠是時所籌量。自意所許為覺。
㈡若運自心以種種理。比度所許名為所覺。
D3984 🈪བདག་ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རིགས་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པའོ། །
★◤yanmanaḥpratyakṣabhāvenādhiṣṭitaṃ pratyātmavedyaṃ tadvijñātami”ti / [246|03-]
♂yanmanaḥpratyakṣabhāvenādhiṣṭhitaṃ pratyātmavedyaṃ tadvijñātami”ti /
◤yan manaḥ pratyakṣabhāvena adhiṣṭhitaṃ pratyātmavedyaṃ tad vijñātam iti / [S545]
㈠自心所證為知。
㈡若意現證名為所知。
D3985 🈪ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་བསྒོམས་ན་ས་རྟོགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་〖PNརིགས།〗པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །
★★◤ete ca pañca viṣayāḥ pratyekaṃ dṛṣṭā iti vā kṛtvā vyavahrilyante / [246|04]
♂ete ca pañca viṣayāḥ pratyekaṃ dṛṣṭā iti vā kṛtvā vyavahriyante /
◤ete ca pañca viṣayāḥ pratyekaṃ dṛṣṭā iti vā kṛtvā vyavahriyante, śrutā matā vijñātā iti vā / [S545]
㈠是五塵隨一所見故。因此義立見言說。若事非自所證。但從他傳得說此名聞。若事約五塵。由自思量所立。自所許故。說此名覺。
㈡於五境中一一容起見聞覺知四種言說。
①yat svayam yukti anumānatas rucitam tat matam yat manas pratyakṣa bhāvena adhiṣṭitam pratyātma vedyam tat vijñātam iti ete ca pañca viṣayās pratyekam dṛṣṭās iti vā kṛtvā vyavahrilyante
③བདག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པའོ་།། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་བསྒོམས་ན་ས་རྟོགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་།། །། ཡང་ཡུལ་ལྔ་པོ་འདི་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཐོང་ ****[@206a]**** *་།།
㈢བདག་ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རིགས་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པའོ། །
★0◤śrutā matā vijñātā iti vā / [246|05]
①śrutā matās vijñātā iti vā
③བའམ་ཐོས་པའམ། རྟོགས་པའམ་།
★◤ṣaṣṭho 'nyatra dṛṣṭāditi nāsti gandhādiṣu vyavahārābhāvaprasaṅgaḥ / [246|05-]
♂ṣaṣṭho 'nyatra [ 45b. 13B1. VI ] dṛṣṭāditi nāsti gandhādiṣu vyavahārābhāvaprasaṅgaḥ /
◤ṣaṣṭhonyatra dṛṣṭād iti na asti gandhādiṣu vyavahārābhāvaprasaṅgaḥ / [S545]
㈠第六塵異五故。但意識所證。說此名知。是故於香等無無言說。
㈡於第六境除見有三。由此覺名非無所目。香等三境言說非無。
D3986 🈪ཡང་ཡུལ་ལྔ་པོ་འདི་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཐོང་བའམ་ཐོས་པའམ། རྟོགས་པའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་ལ། དྲུག་པ་ལ་ནི་མཐོང་བ་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རིགས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①ṣaṣṭhas anyatra dṛṣṭāt iti na asti gandha ādiṣu vyavahāra abhāva prasaṅgas
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་ལ། དྲུག་པ་ལ་ནི་མཐོང་བ་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ་།
㈢ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་བསྒོམས་ན་ས་རྟོགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་〖PNརིགས།〗པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །
★★◤tasmādyuktiṃrapyeṣā yuktirna bhavati / [246|06]
♂tasmādyuktirapyeṣā yuktirna{5. Y. na yuktiḥ |} bhavati /
◤tasmād yuktir apy eṣāṃ yuktir na bhavati / [S545]
㈠是故汝所立道理。不成道理。
㈡故彼理言亦為無理。
①tasmāt yuktiṃrapi eṣā yuktis na bhavati
③དེ་ལྟ་བས་ན་རིགས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢ཡང་ཡུལ་ལྔ་པོ་འདི་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཐོང་{206a}བའམ་ཐོས་པའམ། རྟོགས་པའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་ལ། དྲུག་པ་ལ་ནི་མཐོང་བ་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རིགས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤pūrvācāryā evamāhuḥ / [246|06-]
◤pūrvācāryā evam āhuḥ-- tad dṛṣṭaṃ yat pratyakṣīkṛtaṃ cakṣuṣā / [S545]
㈠先舊諸師說如此。眼根所證說名見。
㈡先軌範師作如是說：眼所現見，名為所見。
D3987 🈪སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ནི་འདི་སྐད་དུ། །མིག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ། །
①pūrva ācāryās evam āhus
③སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ནི་འདི་སྐད་དུ་།།
㈢སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ནི་འདི་སྐད་དུ། །མིག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ། །
★◤yad dṛṣṭaṃ yat pratyakṣīkṛtaṃ cakṣuṣā / śrutaṃ yac chrotreṇa parataścākharitam / [246|07]
♂yaddṛṣṭaṃ yat pratyakṣīkṛtaṃ cakṣuṣā / ♂śrutaṃ yacchrotreṇa parataścākharitam{6. MS. It may be read as ścākharitaṃ or ścākhanitaṃ / Y. ścāgamitaṃ |} / ♂mataṃ yatsvayaṃ cintitam /
①yat dṛṣṭam yat pratyakṣīkṛtam cakṣuṣā
③མིག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ་།།
①śrutam yat śrotreṇa paratas ca ākharitam
㈢རྣ་བས་ཐོས་པ་དང་། ཕ་རོལ་ལས་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པའོ། །
◤śrutaṃ yac chrotreṇa parataś ca āgamitam / [S545]
㈠從他傳得說名聞。
㈡從他傳聞，名為所聞。
★◤mataṃ yat svayaṃ cintitam / vijñātaṃ yat pratyātmapratisaṃveditamadhigataṃ cotpannam / [246|08]
♂vijñātaṃ yat pratyātma{7. Y. pratyātmaṃ |} pratisaṃveditamadhigataṃ cotpannam /
◤mataṃ yat svayaṃ cintitam / [S545]
㈠是自所思說名覺。
㈡自運己心諸所思搆，名為所覺。
D3988 🈪རྣ་བས་ཐོས་པ་དང་། ཕ་རོལ་ལས་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པའོ། །
①matam yat svayam cintitam
㈢བདག་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པའོ། །
①vijñātam yat pratyātma pratisaṃveditam adhigatam ca utpannam
③བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་སོ་།
㈢བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤vijñātaṃ yat pratyātmaṃ prati saṃveditam adhigataṃ cotpannam / [S545]
①vijñātaṃ yat pratyātmaṃ prati saṃveditam adhigataṃ ca utpannam|
㈠對自身所受所得說名知。
㈡自內所受及自所證名為所知。
D3989 🈪བདག་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པའོ། །
◤[S546]
★◤prasaṅgena śāstraṃ pravartayatām / yaḥ kāyenānyathātvaṃ prāpyetsyānmṛṣāvādaḥ / [246|09]
♂prasaṅgena śāstraṃ pravartayatām / yaḥ kāyenānyathātvaṃ prāpayetsyānmṛṣāvādaḥ / ♂syāt / ♂ata evocyate /
◤prasaṅgena śāstraṃ pravartatām / [S546]
㈠勿廣論此。更釋此論。
㈡且止傍言應申正論。
①prasaṅgena śāstram pravartayatām
③།། ། བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ་།
①yas kāyena anyathātvam prāpya it syāt mṛṣā vādas
③གང་ཞིག་ལུས་ཀྱི་དོན་གཞན་གོ་པར་བྱེད་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢ཞར་ལ་〖PNལས།〗འོངས་པ་རྫོགས་སོ། །
◤yaḥ kāyena anyathātvaṃ prāpayet syān mṛṣāvādaḥ? syāt / [S546]
㈠若人由身顯義異。為有妄語不。有。
㈡頗有由身表異想義不由發語成虛誑語耶。曰有。
◤ata eva ucyate—“syān na kāyena parākrameta, prāṇātipātāvadyena ca spṛśyeta / [S546]
㈠是故阿毘達磨藏說。為有不由身行殺生事犯殺生罪不。
㈡故論言。頗有不動身殺生罪觸耶。
★◤syāt / ata evocyate / “syiānna kāyena parākrameta prāṇātipātāvadyena ca spṛśyeta / [246|10]
♂“syānna kāyena parākrameta prāṇātipātāvadyena ca spṛśyeta /
◤syād vācā parākrameta[S546]
㈠有。若由言行。
㈡曰有。謂發語。
①syāt
③འགྱུར་རོ་།།
㈢། །བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཞིག་ལུས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗དོན་གཞན་གོ་བར་བྱེད་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། འགྱུར་རོ། །
①atas eva ucyate
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ལུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗མི་བྱེད་ན་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་〖PNབས།〗རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དོ། །
①syiāt na kāyena parākrameta prāṇa atipāta avadyena ca spṛśyeta
③ལུས་ཀྱིས་མི་བྱེད་ན་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་པའི་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད་དོ་།། ངག་གིས་བྱེད་པར་འགྱུར་ནའོ་།།
㈢ངག་གིས་〖PNགི།〗བྱེད་པར་འགྱུར་ནའོ། །
★0◤syādvācā parākrameta syānna vācā parākrameta mṛṣāvādāvadyena ca spṛśyeta / [246|11]
◤syān na vācā parākrameta, mṛṣāvādāvadyena ca spṛśyeta / [S546]
㈠為有不由言行妄語事犯妄語罪不。
㈡頗有不發語誑語罪觸耶。
①syāt vācā parākrameta syāt na vācā parākrameta mṛṣā vāda avadyena ca spṛśyeta
㈢ངག་གིས་མི་བྱེད་ན་བརྫུན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་ཡོད:དོ〖PNདེ།〗། །ལུས་ཀྱིས་བྱེད་པར་འགྱུར་ནའོ། །
★◤syāt kāyena parākrameta syānna kāyena na vācā parākrakmeta ubhayāvadyena ca spṛśyeta / [246|11-]
♂syāt kāyena parākrameta syānna kāyena na vācā parākrameta ubhayāvadyena ca{8. Y. vā |} spṛśyeta /
◤syāt kāyena parākrameta,[S546]
㈠有。若由身行。
㈡曰有。謂動身。
①syāt kāyena parākrameta syāt na kāyena na vācā parākrakmeta ubhayāvadyena ca spṛśyeta
③ལུས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་བྱེད། ངག་གིས་ཀྱང་མི་བྱེད་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་གཉི་གས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
㈢ལུས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་བྱེད། ངག་གིས་ཀྱང་མི་བྱེད་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་གཉི་གས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། འདིར་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཡིད་རབ་ཏུ་ཁྲོས་པ་དང་། གསོ་སྦྱོང་དཔེར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤syān na kāyena na vācā parākrameta, ubhayāvadyena vā spṛśyate / [S546]
①syān na kāyena na vācā parākrameta, ubhaya-avadyena vā spṛśyate |
㈠為有不由身口行此事犯殺生妄語罪不。
㈡頗有不動身不發語二罪所觸耶。
★★◤syāt ṛśīṇāṃ manaḥpradoṣeṇa poṣadhanidarśanaṃ cātre”ti / [246|13]
♂syāt ṛṣīṇāṃ manaḥpradoṣeṇa poṣadhanidarśanaṃ cātre”ti /
◤syāt ṛṣīṇāṃ manaḥpradopeṇa / [S546]
㈠有。如由仙人心忿責。
㈡曰有。謂仙人意憤
①syāt ṛśīṇām manas pradoṣeṇa poṣa dhani darśanam ca atra iti
③འདིར་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཡིད་རབ་ཏུ་ཁྲོས་པ་དང་། གསོ་སྦྱོང་དཔེར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤poṣadhanidarśanaṃ ca atra” iti / [S546]
㈠此中引布薩譬為證。
㈡及布灑他時。
★◤yadyubhayathā 'pi na parākrameta na cāvijñaptikāstyavijñaptiḥ kāmāvacarī kathaṃ tayoḥ karmapathaḥ siddhyati / [246|13-]
♂yadyubhayathā'pi na parākrameta na cāvijñaptikāstyavijñaptiḥ kāmāvacarī{9. MS. ...vijñaptiṃ kāmāvacarīṃ |} kathaṃ tayoḥ karmapathaḥ siddhyati / ♂kartavyo 'tra yatnaḥ /
◤yady ubhayathā api na parākrameta na ca avijñaptikā asty avijñaptiḥ kāmāvacarī,[S546]
㈠若由身口不行。無欲界無教不以有教為先故。
㈡若不動身亦不發語。欲無無表離表而生。
①yadi ubhayathā api na parākrameta na ca avijñaptikā asti avijñaptis kāmāvacarī katham tayos karma pathas siddhyati kartavyas atra yatnas
③གཉི་གས་ཡང་མི་བྱེད་ན་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པ་ཅན་ཡང་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལ་འབད་པར་བྱའོ་།།
㈢གཉི་གས་〖PNག།〗ཡང་མི་བྱེད་ན་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མེད་པ་ཅན་ཡང་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ལས་ཀྱི་〖PNལས་ཀྱི།〗ལམ་དུ་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །
◤kathaṃ tayoḥ karmapathaḥ siddhyati? kartavyo 'tra yatnaḥ // 75 // [S546]
㈠云何此無教成業道。汝今於中應作功用。
㈡此二如何得成業道。於如是難應設劬勞。
★◤kartavyo 'tra yatnaḥ / gato mṛṣāvādaḥ / [246|15]
♂gato mṛṣāvādaḥ /
◤gato mṛṣāvādaḥ // [S546]
㈠說妄語已。
㈡已辯虛誑語。當辯餘三語。
①gatas mṛṣāvādas
③བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་རྫོགས་སོ་།
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་པ་རྫོགས་སོ། །
★0◤ 【paiśunyaṃ kliṣṭacittasya vacanaṃ parabhedane /】[246|16]
①paiśunyam kliṣṭa cittasya vacanam para bhedane
③།། ། ཕྲ་མ་ཕ་རོལ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་།། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཚིག་།
㈢། །ཕྲ་མ་ཕ་རོལ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར། །ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཚིག། ཕ་རོལ་པོ་དག་དབྱེ་ཞིང་མི་མཛའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྲ་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་མངོན་པར་གོ་བ་དང་། མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
◤paiśunyaṃ kliṣṭacittasya vacanaṃ paramabhedane / [S546]
㈠〔偈曰〕：【破語有染心 所說壞他愛】。
㈡頌曰 【染心壞他語_a 說名離間語】〖77_4_b〗
★0◤yat kliṣṭacittasya pareṣāṃ bhedāya vacanamaprītaye tat paiśunyam / [246|17]
◤yat kliṣṭacittasya pareṣāṃ bhedāya vacanamaprītaye tat paiśunyam / [S546]
㈠釋曰。2若有染污心。為壞他和合及相喜愛。是名破語。
㈡論曰。若染污心發壞他語。若他壞不壞俱成離間語。
①yat kliṣṭa cittasya pareṣām bhedāya vacanam aprītaye tat paiśunyam
③ཕ་རོལ་པོ་དག་དབྱེ་ཞིང་མི་མཛའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྲ་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤arthabhijña iti vartate abhrāntyeti ca / [246|17-]
♂arthābhijña iti vartate abhrāntyeti ca /
◤‘arthābhijñe’ iti vartate, ‘abhrāntyā’ iti ca / [S546]
①‘artha-abhijñe’ iti vartate, ‘abhrāntyā’ iti ca |
㈠1解義言無亂言流。
㈡解義不誤流至此中。
①artha bhijñas iti vartate abhrāntyā iti ca
③དོན་མངོན་པར་གོ་བ་དང་། མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ་།།
0◤ 【pāruṣyam apriyaṃ 】[246|19][S546]
㈠〔偈曰〕：【惡語非他愛】。
㈡【非愛麁惡語】〖77_4_c〗 若以染心發非愛語毀呰於他，名麁惡語。
①pāruṣyam apriyam
㈢ཚིག་རྩུབ་པོ་ནི་མི་སྙན་པ། །
◤[S547]
0◤vacanam / kliṣṭacittasyeti vartate / arthābhijñe abhrāntyeti ca / [246|20][S547]
㈠釋曰。有染污心。2此三言流。1解義不亂。
㈡前染心語流至此故。解義不誤亦與前同。
①vacanam / kliṣṭa-cittasya iti vartate / artha-abhijñe abhrāntyā iti ca
㈢སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་དང་། དོན་མངོན་པར་གོ་བ་དང་། མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
0◤yat kliṣṭacittasya pareṣāmapriyavacanamarthābhijñe tatraiva ca yat{S. yad} vivakṣi-[ 46a. 13A1. VII ]taṃ tat pāruṣyam / [246|20-][S547]
㈠此三何義。若人有染污心。於解義人。是所欲說處。是所欲說語。即說是名惡語。
㈡謂本期心所欲罵者。解所說義業道方成。一切染心所發諸語名雜穢語。所以者何。染所發言皆雜穢故。
①yat kliṣṭa-cittasya pareṣām apriya vacanam artha-abhijñe tatra eva ca yat vivakṣitam tat pāruṣyam
㈢སེམས་{206b}ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་ཅིའི་〖PNགྱི།〗ཚིག་མི་སྙན་པ་ཕ་རོལ་པོ་ལ་སྨྲས་ཤིང་དོན་མངོན་པར་གོ་ལ་གང་ལ་སྨྲ་བར་འདོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚིག་རྩུབ་པོ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sarvaṃ kliṣṭaṃ bhinna{10. MS. saṃbhinna |} pralāpitā // VAkK_4.76 //】[246|23]
♂sarvaṃ kliṣṭaṃ bhinna{10. MS. saṃbhinna |} pralāpitā //76//
◤sarvaṃ kliṣṭaṃ bhinnapralāpitā // 76 // [S547]
㈠〔偈曰〕：【諸染非應語】。
㈡【諸染雜穢語】〖77_4_d〗
①sarvam kliṣṭam bhinna pralāpitā
③ཉོན་མོངས་ཅན་ཀུན་ཀྱལ་པ་ཉིད་།།
㈢ཉོན་མོངས་ཅན་ཀུན་ཀྱལ་པ་ཉིད། །ཚིག་ཅེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་སྦྱར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤vākyam ity adhikāro vartate / [246|24][S547]
①vākyam iti adhikāras vartate
③ཚིག་ཅེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་སྦྱར་ཏེ་།
ⅰ㈡唯前語字流至此中。
0◤sarvaṃ kliṣṭaṃ vacanaṃ saṃbhinnapralāpaḥ / [246|24][S547]
㈠釋曰。一切染污言。與義不相應故。名非應語。
①sarvam kliṣṭam vacanam saṃbhinna pralāpas
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤saiva saṃbhinnapralāpitā / [246|24-]
♂saiva{11. Y. adds ca |} saṃbhinnapralāpitā /
◤sā eva ca sambhinnapralāpitā / [S547]
㈠亦名散語。
①sā eva saṃbhinna pralāpitā
㈢དེ་ཉིད:ན་ནི་〖PN-ན་ནི།〗ཀྱལ་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ།
★0◤tadyogena hi saṃbhinnapralāpī bhavati / [246|25]
◤tadyogena hi sambhinnapralāpī bhavati // 76 // [S547]
㈠於義不相攝故。
①tad yogena hi saṃbhinna pralāpī bhavati
㈢དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【@247 ato 'nyat kliṣṭamityanye 】[247|01]
①atas anyat kliṣṭam iti anye
㈢གཞན་ནི་དེ་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས།
◤ato 'nyat kliṣṭam ity anye,[S547]
㈠〔偈曰〕：【餘說異三染】。
㈡【餘說異三染】〖78_4_a〗
0◤ato mṛṣāvādādikādvākkarmaṇo{1. S.Y. ...vādāditrayāt and omits vākkarmmaṇo |} yadanyat{2. Y. yadanyakliṣṭaṃ |} kliṣṭaṃ vacanaṃ tat{3. S.Y. sa |}saṃbhinnapralāpa ity apare / [247|02][S547]
㈠釋曰。有餘師說。從妄語等口業。若有染污口業。異彼是名非應語。
㈡有餘師說。異虛誑等前三種語所有一切染心發言，名雜穢語。
①atas mṛṣāvāda ādikāt vākkarmaṇas yat anyat kliṣṭam vacanam tad saṃbhinna-pralāpas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ངག་གི་ལས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ།
0◤ 【lapanāgītanāṭyavat /】[247|03][S547]
0◤ 【kuśāstravac ca 】[247|04]
㈠〔偈曰〕：【佞悲歌舞曲 邪論】。
㈡【佞歌邪論等】〖78_4_b〗 此謂佞歌及邪論等。
①lapanā-gīta-nāṭya-vat kuśāstra-vat ca
㈢ཁ་གསག་གླུ་དང་ཟློས་གར་བཞིན། །བསྟན་བཅོས་ངན་བཞིན〖PNཞིང་།〗།
0◤tadyathā bhikṣur mithyājīvī lapanāṃ karoti [247|05][S547]
㈠釋曰。譬如邪命比丘.為得利養.作諂佞言。復有人為別離憂所逼.作悲思言。
㈡佞謂諂佞，如有苾芻.邪命居懷.發諂佞語。
㈢དཔེར་ན་དགེ་སློང་ལོག་པས་འཚོ་བ་ཅན་ཁ་གསག་བྱེད་པ་དང་།
①tadyathā bhikṣus mithyā jīvī lapanām karoti
0◤raktāś ca kecit{S. cid} gāyanti nāṭye ca naṭāḥ{4. MS. naṭaḥ |} pareṣāṃ rañjanārthaṃ pralapanti / [247|05-][S547]
㈠復有人由欲染心故歌。復有舞兒.於舞時為染污他作諸詞曲。
㈡歌謂歌詠，如世有人以染污心諷吟相調。及倡伎者，為悅他情以染污心作諸詞曲。
㈢ཆགས་པས་ཁ་ཅིག་གླུ་ལེན་པ་དང་། ཟློས་གར་མཁན་རྣམས་ཟློས་གར་གྱི་ཚེ་གཞན་དག་མགུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཁྱལ་པ་དང་།
①raktās ca kecid gāyanti, nāṭye ca naṭās pareṣām rañjana-artham pralapanti
★◤kukśāstrāṇi ca taddṛṣṭayo 'pi gadanti / [247|06]
♂kuśāstrāṇi ca taddṛṣṭayo 'pi gadanti /
◤kuśāstrāṇi ca taddṛṣṭayo 'pi gadanti;[S547]
㈠復有人執邪論。起見弘說此論乃至俗話等言。
㈡言邪論者。謂廣辯說諸不正見所執言詞。等謂染心所發悲嘆。及諸世俗戲論言詞。
①kukśāstrāṇi ca tat dṛṣṭayas api gadanti
★0◤evaṃ paridevasaṃgaṇikādikamapi yadanyanmṛṣāvādādibhyaḥ kliṣṭaṃ vākkarma tatsaṃbhinnapralāpaḥ / [247|06-]
◤evaṃ parivedasaṅgaṇikādikam api yad anyan mṛṣāvādādibhyaḥ kliṣṭaṃ vākkarma tat sambhinnapralāpaḥ / [S547]
㈠異妄語等三。所有染污言。皆名非應語。
㈡但異前三染心所發一切皆是雜穢語收。
①evam parideva saṃgaṇika ādikam api yat anyat mṛṣāvāda ādibhyas kliṣṭam vākkarma tad saṃbhinna pralāpas
㈢དེའི་ལྟ་བར་གྱུར་ནས་བསྟན་བཅོས་ངན་པ་དག་གདོན་〖PNའདོན།〗པ་དང་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། འདུ་འཛིའི་གཏམ་ལ་སོགས་པ་〖PN-པ།〗བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ cakravartikāle gītaṃ cāsti na ca saṃbhinnapralāpaḥ / [247|07-]
◤kathaṃ cakravartikāle gītaṃ ca asti na ca sambhinnapralāpaḥ?[S547]
㈠轉輪王時有歌。云何非非應語。
㈡輪王現時亦有歌詠。如何不是雜穢語收。
①katham cakravarti kāle gītam ca asti na ca saṃbhinna pralāpas
㈢ཇི་ལྟར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཚེ་གླུ་ཡང་ཡོད་ལ་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
0◤naiṣkramyopasaṃhitāni hi tadānīṃ gīyante sma na grāmyarasopasaṃhitāni / [247|08-][S547]
㈠是時彼人所歌，一切與出離義相應，不與邪味相應。
㈡由彼語從出離心發.能引出離，非預染心。
①naiṣkramya upasaṃhitāni hi tadānīm giyante sma, na grāmya-rasa-upasaṃhitāni
㈢དེའི་ཚེ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པའི་གླུ་དག་བླངས་ཀྱི་སྟེགས་སྔགས་དང་ལྡན་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadāpyāvāhavivāhadyabhilāpasadbhāvādasti saṃbhinnapralāpo na karmapatha ityapare / [247|09-]
♂tadāpyāvāhavivāhādyabhilāpasadbhāvādasti{5. MS. satbhāvā...|} saṃbhinnapralāpo na karmapatha ityapare /
①tadā api āvāha vivāha di abhilāpa sadbhāvāt asti saṃbhinna pralāpas na karma pathas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེའི་ཚེ་ཡང་བག་མ་ལེན་པ་དང་། །བག་མ་〖PNམར།〗གཏོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཡོད་པས་ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤tadā apy āvāhavivāhādyabhilāpasadbhāvād asti sambhinnapralāpo na karmapatha ityapare / [S547]
㈠是時有求婦迎婦等語。雖是非應語而非業道。餘師說如此。
㈡有餘師言。爾時亦有成嫁娶等所發染言。由過輕故不成業道。
D4005 🈪གཞན་དག་ན་རེ་དེའི་ཚེ་ཡང་བག་མ་ལེན་པ་དང་། །བག་མ་〖PNམར།〗གཏོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཡོད་པས་ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【abhidhyā tu parasvaviṣamaspṛhā // VAkK_4.77 //】[247|11]
①abhidhyā tu para sva viṣama spṛhā
③བརྣབ་སེམས་ནི་།
㈢བརྣབ་སེམས་ནི། ལོག་པས་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས། །ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གི་ཡིན་པར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་ནས་གཞན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ནོར་དག་ལ་མཐུའམ་འཇབ་བུ་འང་རུང་ལོག:པར་མི་རིགས་〖PNཔ་མི་སྲིད།〗པས་བདག་གིར་〖PNགིས།〗བྱེད་འདོད་པ་〖PNཔས།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
◤ⅰ[S547]
㈡已辯三語。當辯意三。
◤abhidhyā tu parasvaviṣamaspṛhā // 77 // [S547]
①abhidhyā tu parasva-viṣama-spṛhā||77||
㈠〔偈曰〕：【貪欲者 他財不平欲】。
㈡頌曰 【惡欲他財貪】〖78_4_c〗
D4006 🈪བརྣབ་སེམས་ནི། ལོག་པས་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས། །
★◤aho vata yat pareṣāṃ tanmama syāditi parasvebhyo yā viṣameṇānyāyena spṛhā svīkaranecchā balādvā copāyādvā sā 'bhidhyā karmapathaḥ / [247|12-]
♂abhidhyā tu parasvaviṣamaspṛhā //77// aho vata yat pareṣāṃ tanmama myāditi parasvebhyo yā viṣameṇānyāyena spṛhā svīkaraṇecchā balādvā copāyādvā{6. MS. drops yā |} sā'bhidhyā karmapathaḥ /
◤‘aho vata yat pareṣāṃ tan mama syāt’ iti parasvebhyo yā viṣameṇānyāyena spṛhā svīkaraṇecchā[S547]
①‘aho vata yat pareṣāṃ tan mama syāt’ iti parasvebhyo yā viṣameṇa a-nyāyena spṛhā svīkaraṇecchā
㈠釋曰。於他財物非道理非平等求得。為屬自己作是意願。如此等物皆悉屬我。
㈡論曰。於他財物惡欲名貪。謂於他財非理起欲。如何令彼屬我非他。
🈪ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གི་ཡིན་པར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་ནས་གཞན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ནོར་དག་ལ་མཐུའམ་འཇབ་བུ་འང་རུང་ལོག:པར་མི་རིགས་〖PNཔ་མི་སྲིད།〗པས་བདག་གིར་〖PNགིས།〗བྱེད་འདོད་པ་〖PNཔས།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
①aho vata yat pareṣām tat mama syāt iti para svebhyas yā viṣameṇa anyāyena spṛhā svīkaranā icchā balāt vā ca upāyāt vā sā bhidhyā karma pathas
③ལོག་པས་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས་།། ཕ་རོལ་པོ་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གི་ཡིན་པར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་ནས་གཞན་གྱི་ནོར་དག་ལ་མཐུའམ་འཇབ་བུ་འང་རུང་ལོག་པར་མི་རིགས་པས་བདག་གི་ར་བྱེད་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་〖Nམིན།〗ཏེ། འདི་ལྟར་སྒྲིབ་པའི་སྐབས་སུ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མདོ་ལས་དེ་{207a}འཇིག་རྟེན་ན་བརྣབ་སེམས་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤balād vā copāyād vā, sā'bhidhyā karmapathaḥ / [S547]
①balād vā ca upāyād vā, sā abhidhyā karmapathaḥ|
㈠或由力或由闇。此貪欲名業道。
㈡起力竊心耽求他物。如是惡欲名貪業道。
★◤sarvaiva kāmāvacarī tṛṣṇābhidhyetyapare / [247|13-]
♂sarvaiva kāmāvacarī tṛṣṇābhidhyetyapare{7. MS. dṛṣṭā .. Y. tṛṣṇā...} /
◤sarvā eva kāmāvacarī tṛṣṇā abhidhyā ity apare / [S547]
㈠有餘師說。一切欲界愛欲。皆是貪欲業道。
㈡有餘師言。諸欲界愛皆貪業道。
D4007 🈪གཞན་དག་ན་རེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་〖Nམིན།〗ཏེ།
①sarvā eva kāmāvacarī tṛṣṇā abhidhya iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཚེ་ལོང་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་〖PN+རོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤tathā hi nivaraṇādhikāre kāmacchandamadhikṛtyoktaṃ sūtre “so 'bhidhyāṃ loke prahāye” tyevamādi / [247|14-]
♂tathā hi nivaraṇādhikāre{8. Y. seems to be kāreṇa |} kāmacchandamadhikṛtyoktaṃ sūtre “so 'bhidhyāṃ loke prahā- [ 46b. 13B1. VII ]ye” tyevamādi /
◤tathā nivaraṇādhikāre kāmacchandam adhikṛtyā uktaṃ sūtre—[S547]
㈠何以故。於五蓋經。依愛欲有如此言。
㈡所以者何。五蓋經中依貪欲
🈪འདི་ལྟར་སྒྲིབ་པའི་སྐབས་སུ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མདོ་ལས་དེ་འཇིག་རྟེན་ན་བརྣབ་སེམས་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tathā hi nivaraṇa adhikāre kāma= chandam adhikṛtya uktam sūtre sas abhidhyām loke prahāye ti evamādi
③འདི་ལྟར་སྒྲིབ་པའི་སྐབས་སུ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མདོ་ལས་དེ་ ****[@207a]**** *་།། འཇིག་རྟེན་ན་བརྣབ་སེམས་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། །། གཞན་དག་ན་རེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་།
◤“so 'bhidhyāṃ loke prahāya” ity evamādi / [S547]
㈠此人捨於世間貪欲蓋。
㈡蓋佛說應斷此世間貪。故知貪名總說欲愛。
◤[S548]
★◤yadyapi sarvābhidhyā natu sarvā karmapatha audārikaduṣcaritasaṃgrahādityapare / [247|15-]
♂yadyapi sarvābhidhyā natu sarvā karmapatha audārika- duścaritasaṃgrahādityapare /
◤yady api sarvābhidhyā na tu sarvā karmapathaḥ;[S548]
㈠若一切愛皆是貪欲。非一切悉是業道。
㈡有說。欲愛雖盡名貪。而不可說皆成業道。
◤audārikaduścaritasaṃgrahād ity apare / [S548]
①audārika-duścarita-saṃgrahād ity apare|
㈠由攝重品惡故。
㈡此惡行中攝麁品故。
★◤mā bhūccakravartināmapyuttarakauravānāṃ pābhidhyā karmapatha iti / [247|16-247|17]
♂mā bhūccakravartināmapyu{9. Y. omits api |} ttarakoravāṇāṃ cābhidhyā karmapatha iti /
◤mā bhūc cakravartinām apy{Y. omits api / } uttarakauravāṇāṃ ca abhidhyā karmapatha iti // 77 // [S548]
①mā bhūt cakra-vartinām uttara-kauravāṇāṃ ca abhidhyā karmapatha iti||77||
㈠勿一切轉輪王及北鳩婁人有貪欲業道。餘師說如此。
㈡勿輪王世及北俱盧所起欲貪成貪業道。
D4008 🈪གཞན་དག་ན་རེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོད་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཚེ་ལོང་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་〖PN+རོ།〗ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yadi api sarva abhidhyā na tu sarvā karma patha audārika duṣcarita saṃgrahāt iti apare mā bhūt cakravartinām api uttara kauravānām pā abhidhyā karma pathas iti
③གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་བརྣབ་སེམས་ཡིན་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་བས། ། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཆེ་ལོང་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤ 【vyāpādaḥ sattvavidveṣaḥ 】[247|18]
①vyāpādas sattva vidveṣas
③གནོད་སེམས་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ་།།
㈢གནོད་སེམས་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ། །སེམས་ཅན་དག་ལ་ཞེ་སྡང་བ་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ཡིན་ནོ། །
◤vyāpādaḥ sattvavidveṣaḥ,[S548]
①vyāpādaḥ sattva-vidveṣaḥ,
㈠〔偈曰〕：【瞋恚捨眾生】。
㈡【憎有情瞋恚】〖78_4_d〗 於有情類憎恚名瞋。
D4009 🈪གནོད་སེམས་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ། །
★◤sattveṣu vidveṣo vyāpādaḥ parapīḍākārapravṛttaḥ / [247|19]
♂vyāpādaḥ sattvavidveṣaḥ sattveṣu vidveṣo vyāpādaḥ parapīḍākārapravṛttaḥ{10. MS. pavṛttaḥ |} /
◤sattveṣu vidveṣo vyāpādaḥ parapīḍākārapravṛttaḥ / [S548]
㈠釋曰。緣眾生過失。起害捨心。於損傷他事中。心強疾故成業道。
㈡謂於他有情欲為傷害事。如是憎恚名瞋業道。
🈪སེམས་ཅན་དག་ལ་ཞེ་སྡང་བ་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ཡིན་ནོ། །
①sattveṣu vidveṣas vyāpādas para pīḍā ākāra pravṛttas
③སེམས་ཅན་དག་ལ་ཞེ་སྡང་བ་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ཡིན་ནོ་།།
★0◤ 【nāstidṛṣṭiḥ śubhāśubhe /】[247|20]
①nāstidṛṣṭis śubha aśubhe
③དགེ་དང་མི་དགེ་མེད་ལྟ་བ་།།
㈢དགེ་དང་མི་དགེ་མེད་ལྟ་བ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན། ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ལྟ་བ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །
◤na asti dṛṣṭiḥ śubhāśubhe / mithyādṛṣṭiḥ,[S548]
㈠〔偈曰〕：【於善惡無見 邪見】。
㈡ 【撥善惡等見_a 名邪見業道】〖79_4_b〗
★◤ 【mithyādṛṣṭiḥ 】[247|21]
①mithyādṛṣṭis
③ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་།
★◤śubhe cāśubhe ca karmaṇi yā nāstīti dṛṣṭiḥ sā mithyādṛṣṭiḥ / [247|22]
♂mithyādṛṣṭiḥ śubhe cāśubhe ca karmaṇi yā nāstīti dṛṣṭiḥ sā mithyādṛṣṭiḥ /
◤śubhe ca aśubhe ca karmaṇi yā na asti iti dṛṣṭiḥ sā mithyādṛṣṭiḥ / [S548]
㈠釋曰。於善惡二業撥云無業。是名邪見。
㈡於善惡等惡見撥無。此見名為邪見業道。
D4010 🈪དགེ་དང་མི་དགེ་མེད་ལྟ་བ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན། ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ལྟ་བ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ།
①śubhe ca aśubhe ca karmaṇi yā na asti iti dṛṣṭis sā mithyādṛṣṭis
③ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ལྟ་བ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་།།
★◤tadyathā “nāsti dattaṃ nāstīṣṭaṃ nāsti hutaṃ nāsti sucaritaṃ nāsti duścaritamityevamādi yāvanna santi loke 'hanta” iti / [247|22-]
♂tadyathā “nāsti dattaṃ nāstīṣṭaṃ nāsti hutaṃ nāsti sucaritaṃ nāsti duścaritamityevamādi yāvanna santi loke 'hanta” iti /
◤tad yathā—“na asti dattam, na asti iṣṭam, na asti hutam, na asti sucaritam, na asti duś caritam ity evamādi yāvan na santi loke 'rhantaḥ” iti / [S548]
①tad yathā—“na asti dattam, na asti iṣṭam, na asti hutam, na asti sucaritam, na asti duś caritam ity evamādi yāvan na santi loke arhantaḥ” iti |
㈠如經言：無施.無供養.無嗅多.無善行無惡行，於世間無沙門婆羅門是阿羅漢。
㈡如經說：無施與.無愛樂.無祠祀.無妙行無惡行。無妙惡行業果異熟。無此世間無彼世間。無母無父。無化生有情。世間無沙門或婆羅門是阿羅漢。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་〖PNསྤྱོད།〗པ་མེད་དོ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནས་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་
①tadyathā na asti dattam na asti iṣṭam na asti hutam na asti su caritam na asti duścaritam iti evamādi yāvat na santi loke ahantas iti
③མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་།། སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ་།། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་།།
㈢མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །
㈢སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ། །
★0◤saiṣā sākalyena karmaphalāryāpavādikā mithyādṛṣṭirbhavati / [247|24-]
㈢ལེགས་པར་སྤྱད་〖PNསྤྱོད།〗པ་མེད་དོ། །
◤sā eṣā sākalyena karmaphalāryāpavādikā mithyādṛṣṭir bhavati / [S548]
㈠此邪見具足。謂撥業撥果撥聖人。
㈡彼經具顯謗業謗果謗聖邪見。
🈪ལས་དང་འབྲས་བུ་དང་འཕགས་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་རིལ་〖PNའདི་ནི་རིམ།Cནི་རིམ།〗གྱིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །
①sā eṣā sākalyena karma phala ārya apavādikā mithyā dṛṣṭis bhavati
㈢ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནས་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ལས་དང་འབྲས་བུ་དང་འཕགས་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་རིལ་〖PNའདི་ནི་རིམ།Cནི་རིམ།〗གྱིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ādimātraṃ tu śloke darśitam / evaṃlakṣaṇā ete daśa karmapathāḥ / [247|25]
♂ādimātraṃ tu śloke darśitam / @248 evaṃlakṣaṇā ete daśa karmapathāḥ /
◤ādimātraṃ tu śloke darśitam / [S548]
㈠於經中有多種文句。此偈但顯重。
㈡此頌舉初等言攝後。【卷第十六(終)】
D4015 🈪ཚིགས་སུ་བཅད་པར་ནི་དང་པོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །
①ādi mātram tu śloke darśitam
㈢ཚིགས་སུ་བཅད་པར་ནི་དང་པོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །
①evaṃlakṣaṇās ete daśa karma pathās
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤evaṃ lakṣaṇā ete daśa karmapathāḥ / [S548]
㈠是十業道體相。
㈡如是已辯十業道相。
D4016 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★★◤karmapathā iti ko'rthaḥ / [248|01]
♂karmapathā iti ko 'rthaḥ /
◤karmapathā iti ko 'rthaḥ?[S548]
㈠如此業道是何義。
㈡依何義名業道。
D4017 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། འདི་ལ། གསུམ་མམ་བདུན་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན། །བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ལས་ཀྱི:ལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་〖PNལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི།〗ལམ་དག་ཡིན་ནོ། །
①karma pathās iti korthas
③ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། འདི་ལ། གསུམ་མམ་བདུན་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན། །བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ལས་ཀྱི:ལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་〖PNལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི།〗ལམ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【trayo hyatra panthānaḥ sapta karma ca // VAkK_4.78 //】[248|02]
♂trayo hyatra panthānaḥ sapta karma ca //78//
①trayas hi atra panthānas sapta karma ca
③འདི་ལ། གསུམ་མམ་བདུན་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན་།།
◤trayo hy atra panthānaḥ, sapta karma ca // 78 // [S548]
㈠〔偈曰〕：【此後三 唯道七業道】。
㈡頌曰 【此中三唯道_c 七業亦道故】〖79_4_d〗
★0◤abhidhyādayo hi trayaḥ karmaṇaḥ panthāna iti karmapathāḥ / [248|03]
◤abhidhyādayo hi trayaḥ karmaṇaḥ panthāna iti karmapathāḥ / [S548]
㈠釋曰。貪欲等三是業家道，故說業道。
㈡論曰。十業道中後三唯道，業之道故.立業道名。
①abhidhyādayas hi trayas karmaṇas panthānas iti karma pathās
③བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ཡིན་ནོ་།།
0◤tatsaṃprayogiṇī hi cetanā teṣāṃ vāhena vahati teṣāṃ gatyā gacchati / tadvaśena tathābhisaṃskaraṇāt / [248|03-][S548]
㈠發起故意依彼起故。
㈡彼相應思.說名為業，彼轉故轉，彼行故行，如彼勢力而造作故。
①tad-saṃprayogiṇī hi cetanā teṣām vāhena vahati, teṣām gatyā gacchati ; tad-vaśena tathā abhisaṃskaraṇāt
㈢དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཅན་གྱི་སེམས་པ་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུ་བས་རྒྱུ་སྟེ། དེ་དག་གི་དབང་གིས་དེ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་འགྲོས་ཀྱིས་འགྲོའོ། །
◤[S549]
0◤sapta tu prāṇātipātādayaḥ karma ca kāyavākkarmatvāt{1. Y. ...karmmasvabhāvatvāt | S. ॰karma॰ } [248|04-][S549]
㈠前七亦業亦道。能顯本意故。
㈡前七是業，身語業故。
①sapta tu prāṇa atipāta ādayas karma ca kāya vāc karma tvāt
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་བདུན་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱང་ཡིན་ལ་〖N-ལ།〗
0◤karmaṇaś ca panthāna iti karmapathās [248|05][S549]
ⅰ㈡亦業之道，思所遊故。
①karmaṇas ca panthānas iti karma pathās
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་ཡིན་ཏེ།
0◤tatsamutthānacetanāyāstān adhiṣṭhāya pravṛtteriti / [248|05-][S549]
㈠是彼種類故，是故名業。業道如前。
㈡由能等起身語業思.託身語業為境轉故。業業之道，立業道名。
①tad-samutthāna-cetanāyās tān adhiṣṭhāya pravṛttes
㈢དེ་དག་ཀུན་ནས་སློང་བའི་སེམས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤karmapathāś ca karma ca karmapathāś ceti karmapathāḥ / asarūpāṇām apy ekaśeṣasiddheḥ / [248|06][S549]
ⅰ㈡故於此中言業道者，具顯業道業業道義。雖不同類而一為餘，於世典中俱極成故。
①karma-pathāś ca karma ca karma-pathāś ca iti karma-pathāḥ; a-sarūpa apy eka-śeṣa-siddheḥ|
㈢དེ་ལྟར་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་དང་། ལས་དང་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པས་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་སྟེ། མི་འདྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་གཅིག་བསྡུས་〖PNལུས།〗པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
{ekaśeṣa（Pā 1.2.64−73）}
0◤evam anabhidhyādayaḥ prāṇātipāta{2. MS. ...pātā...|} [ 47a. 13A1. VIII ]viratyādayaś ca jñeyāḥ / [248|07-][S549]
㈠無貪等及離殺生等。應知亦如此。
㈡離殺等七無貪等三.立業道名，類此應釋。
①evam anabhidhi ādayas prāṇa atipāta virati ādayas ca jñeyās
㈢བརྣབ་སེམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
★◤prayogapṛṣṭāni karmāṇi karmapathāḥ yasmāttadarthaṃ tanmūlikā ca teṣāṃ pravṛttiḥ / [248|08-]
♂prayogapṛṣṭhāni karmāṇi karmapathāḥ yasmāttadarthaṃ tanmūlikā ca teṣāṃ pravṛttiḥ /
◤prayogapṛṣṭhāni karmāṇi karmapathāḥ; yasmāt tadarthaṃ tanmūlikā ca teṣāṃ pravṛttiḥ / [S549]
㈠前後二分.云何非業道。由彼生為成此及依止。此為根本故。
㈡此加行後起.何緣非業道。為此依此.彼方轉故。
D4022 🈪ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང་མཇུག་དག་ལས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་〖PNནི།〗དེའི་དོན་དང་། དེའི་རྩ་བ་ཅན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
①prayoga pṛṣṭāni karmāṇi karma pathās yasmāt tad artham tad mūlikā ca teṣām pravṛttis
③ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་ ****[@207b]**** ་བ་དང་མཇུག་དག་ལས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་དེའི་དོན་དང་། དེའི་རྩ་བ་ཅན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་{207b}བ་དང་མཇུག་དག་ལས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་〖PNནི།〗དེའི་དོན་དང་། དེའི་རྩ་བ་ཅན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yathaudārikaṃ ca grahaṇādityuktaṃ prāk / [248|09-248|09-]
♂yathaudārikaṃ ca grahaṇādityuktaṃ prāk{3. Y. yathaudārikasagrahādityuktaṃ prāk / But in the karika 66, there is tadaudārikasaṃgrahāta |} /
◤“tadaudārikasaṃgrahāt” (abhi- ko- 4.33) ity uktaṃ prāk / [S549]
㈠如麁攝為業道故。此如前說。
㈡又前說此攝麁品故。
①yathā audārikam ca grahaṇāt iti uktam prāk
㈢སྔར་ཡང་ཆེ་ལོང་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཤད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤yeṣāṃ cotkarṣāpakarṣeṇādhyātmikabāhyānāṃ bhāvānāmutkarṣāpakarṣau loke bhavataḥ / [248|09-]
♂yeṣāṃ cotkarṣāpakarṣeṇādhyātmikavāhyānāṃ{4. MS. ...bāhyāṇāṃ |} bhāvānāṃmutkarṣāpakarṣau loke bhavataḥ /
◤yeṣāṃ cotkarṣāpakarṣeṇa adhyātmikabāhyānāṃ bhāvānām utkarṣāpakarṣau loke bhavataḥ / [S549]
㈠復次由彼增減。於世間一切內外物。勝劣顯現故。立彼為業道。
㈡又若由此有減有增令內外物有增有減立為業道。異此不然。
D4023 🈪སྔར་ཡང་ཆེ་ལོང་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཤད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
D4024 🈪འཇིག་རྟེན་ན་གང་དག་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པ་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་〖PNའགྲིབས།〗པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①yeṣām ca utkarṣa apakarṣeṇa ādhyātmika bāhyānām bhāvānām utkarṣa apakarṣau loke bhavatas
㈢འཇིག་རྟེན་ན་གང་དག་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པ་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་〖PNའགྲིབས།〗པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤[S550]
★0◤ye tarhi dārṣṭāntikā abhidhyādīneva manaskarmecchanti teṣāṃ te kathaṃ karmapathāḥ / [248|10-]
◤ye tarhi dārṣṭāntikā abhidhyādīn eva manaskarmā icchanti,[S550]
㈠若爾譬喻部師執但貪愛等是意業。
㈡譬喻論師執貪瞋等即是意業。
★★◤ta eva hi praṣṭavyāḥ / [248|11]
♂ta eva hi{5. Y. omits hi |} praṣṭavyāḥ /
①ye tarhi dārṣṭa antikās abhidhyādīn eva manaskarma icchanti teṣām te katham karma pathās te eva hi praṣṭavyās
③འོ་ན་མདོ་སྡེ་པ་གང་དག་བརྣབ་སེམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལས་སུ་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ལ་དྲིས་ཤིག་།
㈢འོ་ན་མདོ་སྡེ་པ་གང་དག་བརྣབ་སེམས་པ་〖PN-པ།〗ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལས་སུ་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ལ་དྲིས་ཤིག། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བརྗོད་པར་ནུས་ཏེ། དེ་དག་ནི་〖PN-ནི།〗བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་〖PNཀྱི།〗ཡིན་ལ་ལམ་ཡང་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་གཅིག་གིས་གཅིག་འདྲེན་པས་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
◤teṣāṃ te kathaṃ karmapathāḥ? ta eva praṣṭavyāḥ / [S550]
㈠此三於彼云何成業道。汝應問彼師。
㈡依何義釋彼名業道。應問彼師。
D4025 🈪འོ་ན་མདོ་སྡེ་པ་གང་དག་བརྣབ་སེམས་པ་〖PN-པ།〗ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལས་སུ་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ལ་དྲིས་ཤིག། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བརྗོད་པར་ནུས་ཏེ།
★0◤api tu śakyaṃ vaktuṃ karma ca te panthānaśca sugatidurgatīnāmiti karmapathāḥ / [248|12]
◤api tu śakyaṃ vaktum—[S550]
㈠此亦可答。
㈡然亦可言。
①api tu śakyam vaktum karma ca te panthānas ca sugati durgatīnām iti karma pathās
③དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བརྗོད་པར་ནུས་ཏེ། དེ་དག་ནི་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ལམ་ཡང་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་གཅིག་གིས་གཅིག་འདྲེན་པས་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ་།།
◤karma ca te panthānaś ca sugatidurgatīnām iti karmapathāḥ / [S550]
①karma ca te panthānaś ca sugati-durgatīnām iti karmapathāḥ|
㈠彼是業亦是惡趣道故，彼名業道。
㈡彼是意業惡趣道故，立業道名。
🈪དེ་དག་ནི་〖PN-ནི།〗བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་〖PNཀྱི།〗ཡིན་ལ་ལམ་ཡང་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་གཅིག་གིས་གཅིག་འདྲེན་པས་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
★0◤itaretarāvāhanādvā / [248|12-]
◤itaretarāvāhanād vā // 78 // [S550]
㈠復次更互相乘故。皆名業道。
㈡或互相乘皆名業道。
★◤ya ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ sarve ete kuśalānāṃ karmaṇāṃ samudācāravirodhinaḥ / [248|13-]
♂ya ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ sarve ete kuśalānāṃ{6. Y. sarva ete 'kuśalānāṃ |} karmaṇāṃ samudācāravirodhinaḥ /
◤ya ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ sarve ete 'kuśalānāṃ karmaṇāṃ samudācāravirodhinaḥ / [S550]
㈠是所說十惡業道。此一切與善法行相違故。故說名惡。
㈡如是所說十惡業道。皆與善法現起相違。
★◤ 【mūlacchedastvasaddṛṣṭyā 】[248|15]
♂mūlacchedastvasaddṛṣṭyā{7. MS. ...saddṛṣṭā / G. ...śchedadṛṣṭyā |}
①itaretarāvāhanāt vā ye ete daśa akuśalās karma pathās sarve ete kuśalānām karmaṇām samudācāra virodhinas mūla= chedas tu asat dṛṣṭyā
③མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ལ། མེད་པར་ལྟ་བས་རྩ་བ་གཅོད་།།
㈢མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ལ། མེད་པར་ལྟ་བས་〖PNབ།〗རྩ་བ་གཅོད། །དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གཅོད་དོ། །
◤mūlacchedas tv asaddṛṣṭyā,[S550]
㈠〔偈曰〕：【斷根由邪見】。
㈡諸斷善根由何業道。斷續善相差別云何。頌曰 【唯邪見斷善】〖80_4_a〗
D4026 🈪མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ལ། མེད་པར་ལྟ་བས་〖PNབ།〗རྩ་བ་གཅོད། །
★◤kuśalamūlacchedastu mithyādṛṣṭyā bhavatyadhimātraparipūrṇayā / [248|16]
♂ kuśalamūlacchedastu mithyādṛṣṭyā bhavatyadhimātraparipūrṇayā /
◤kuśalamūlacchedas tu mithyādṛṣṭyā bhavaty adhimātraparipūrṇayā / [S550]
①kuśalamūlacchedas tu mithyādṛṣṭyā bhavaty adhimātra-paripūrṇayā|
㈠釋曰。於十惡中.由何惡斷善根。由最上上品圓滿邪見。
㈡論曰。惡業道中.唯有上品圓滿邪見能斷善根。
🈪དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གཅོད་དོ། །
①kuśala mūla= chedas tu mithyā dṛṣṭyā bhavati adhimātra paripūrṇayā
③དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གཅོད་དོ་།།
◤kiṃ tarhi śāstra uktam—[S550]
㈠若爾於阿毘達磨藏中云何說言。
㈡若爾何緣本論中說
◤“katamāny adhimātrāṇy akuśalamūlāni?[S550]
㈠何者最上上品惡根。
㈡云何上品諸不善根。
D4027 🈪འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་ལ་མི་〖PNལས།〗དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་〖PNལས།〗འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ན་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྤོང་བ་〖PN+གང་།〗དག་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་ཅེ་ན། ལོག་པར་ལྟ་བ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་བསྟན་པར་མཛད་དེ།
★◤yattarhi śāstra uktaṃ “katamānyadhimātrāṇyakuśalamūlāni / [248|16-]
♂yattarhi{8. Y. kiṃ tarhi |} śāstra uktaṃ “katamānya- dhimātrāṇyakuśalamūlāni /
◤yair akuśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinatti[S550]
㈠是彼能斷滅善根。
㈡謂諸不善根能斷善根者。
★◤yairakuśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinatti kāmavairāgyaṃ cānuprāpnuvan yāni tatprathamata upalikhatī”ti / [248|17-]
♂yairakuśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinatti kāmavairāgyaṃ cānuprāpnuvan yāni tatprathamata upalikhatī”ti /
◤kāmavairāgyaṃ ca anuprāpnuvan yāni tat prathāmata upalikhati” iti?[S550]
㈠若人正至離欲欲界位。最初所除。
㈡或離欲位最初所除。
①yat tarhi śāstre uktam katamāni adhimātrāṇi akuśala mūlāni yais akuśala mūlais kuśala mūlāni samucchinatti kāma vairāgyam ca anuprāpnuvan yāni tat prathamatas upalikhati iti
③འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་ལ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ན་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྤོང་བ་དག་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་ལ་མི་〖PNལས།〗དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་〖PNལས།〗འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ན་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྤོང་བ་〖PN+གང་།〗དག་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་ཅེ་ན། ལོག་པར་ལྟ་བ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་བསྟན་པར་མཛད་དེ། དཔེར་ན་མེ་〖PN-མེ།〗ཁོ་ནས་གྲོང་སྲེག་པར་བྱེད་ན་རྐུན་པོ་རྣམས་མེ:དེ་འདྲེན་པ་〖PNའདྲེན་པར།〗བྱེད་པ་ཡིན་པས་རྐུན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གྲོང་བསྲེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤akuśalamūlādhyāhṛtatvāt mithyādṛṣṭesteṣveva tatkarmāpadeśa eṣa kriyate tadyathāgnireva grāmaṃ dahani caurāstu tasyādhyāhārakā iti caurairgrāmo dagdha ityucyate / [248|18-]
♂akuśalamūlādhyāhṛtatvāt{9. MS. ...mūlāvyākṛtatvāt / Y. ...dhyāhṛta... |} mithyādṛṣṭesteṣveva tatkarmāpadeśa{10. Y. karmopadeśaḥ |} eṣa kriyate tadyathāgnireva grāmaṃ dahani caurāstu tasyādhyāhārakā iti caurairgrāmo dagdha ityucyate /
◤akuśalamūlādhyāhṛtatvāt[S550]
㈠由邪見為惡根所引起故。
㈡由不善根能引邪見。
①akuśala mūla adhyāhṛta tvāt mithyā dṛṣṭes teṣu eva tad karma apadeśas eṣa kriyate tadyathā agnis eva grāmam dahani caurās tu tasya adhyāhārakās iti ca odagdhas iti ucyate
③ལོག་པར་ལྟ་བ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བས་དྲངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་བསྟན་པར་མཛད་དེ། དཔེར་ན་མེ་ཁོ་ནས་གྲོང་སྲེག་པར་བྱེད་ན་རྐུན་པོ་རྣམས་མེ་དེ་འདྲེན་པ་བྱེད་པ་ཡིན་པས་རྐུན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གྲོང་བསྲེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
◤mithyādṛṣṭesteṣv eva tatkarmopadeśa eṣa kriyate / [S550]
㈠於惡根中立邪見事。
㈡故邪見事推在彼根。
◤tad yathā agnir eva grāmaṃ dahati, caurāstu tasya adhyāhārakā iti caurair grāmo dagdha ity ucyate / [S550]
㈠譬如火能燒國土。劫能引火令起故。說國土為劫所燒。
㈡如火燒村火由賊起故世間說彼賊燒村。
དཔེར་ན་མེ་〖PN-མེ།〗ཁོ་ནས་གྲོང་སྲེག་པར་བྱེད་ན་རྐུན་པོ་རྣམས་མེ:དེ་འདྲེན་པ་〖PNའདྲེན་པར།〗བྱེད་པ་ཡིན་པས་རྐུན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གྲོང་བསྲེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤katameṣāṃ kuśalamūlānāṃ samucchedo bhavati / [248|21]
◤katam eṣāṃ kuśalamūlānāṃ samucchedo bhavati?[S550]
㈠何者是所滅善根。
㈡何等善根為此所斷。
①katameṣām kuśala mūlānām samucchedas bhavati
③དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གཅིག་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གཅིག་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【kāmāptotpattilābhinām /】[248|22]
♂kāmāptotpattilābhinām{11. G. ...lābhikaḥ |} /
①kāma āpta utpatti lābhinām
③འདོད་གཏོགས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་།།
◤kāmāptotpattilābhinām / [S550]
㈠〔偈曰〕：【欲界生得善】。
㈡【所斷欲生得】〖80_4_b〗
D4028 🈪དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གཅིག་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདོད་གཏོགས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤kāmāvacarāṇi kuśalamūlāni samuchidyante / [248|23]
♂kāmāvacarāṇi kuśalamūlāni samucchidyante /
◤kāmāvacarāṇi kuśalamūlāni samucchidyante;[S550]
㈠釋曰。唯欲界中善根被斷。
㈡謂唯欲界生得善根。
①kāmāvacarāṇi kuśala mūlāni samuchidyante
③འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤rūpārūpyāvacarairasamanvāgatatvāt / [248|23-]
♂[ 47b. 13B1. VIII ] rūpārūpyāvacarai- rasamanvāgatatvāt /
◤rūpārūpyāvacarair asamanvāgātatvāt / [S550]
㈠與色無色界善根不相應故。
㈡色無色善先不成故。
①rūpārūpya avacarais asamanvāgata tvāt
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤prajñaptibhāṣyaṃ tarhi kathaṃ nīyate / [248|24]
◤prajñaptibhāṣyaṃ tarhi kathaṃ nīyate—[S550]
㈠若爾假名分別論云何。將彼論云。
㈡施設足論當云何通。如彼論言。
★◤“iyatā 'nena pudgalena traidhātukāni kuśalamūlāli samucchinnāni bhavantī”ti / [248|24-]
♂“iyatā'nena pudgalena traidhātukāni @249 kuśalamūlāni samucchinnāni bhavantī”ti /
◤“iyatā anena pudgalena traidhātukāni kuśalamūlāni samucchinnāni bhavanti” iti?[S550]
㈠唯由此量。是人已斷三界善根。
㈡唯由此量是人已斷三界善根。
★0◤tatprāptidūrīkaraṇamabhisaṃdhāyaitaduktam / [248|25-249|01]
◤tatprāptidūrīkaraṇam abhisandhāya etad uktam;[S550]
㈠上界善根至得。依最遠相離義故說此言。
㈡依上善根得更遠說。
①prajñapti bhāṣyam tarhi katham nīyate iyatā nena pudgalena traidhātukāni kuśala mūla āli samucchinnāni bhavanti iti tad prāpti dūrīkaraṇam abhisaṃdhāya etat uktam
③འོ་ན་བཏགས་པ་ལས་འདི་ཙམ་གྱིས་ན་གང་ཟག་འདིས་ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བ་ཤད་པ་ཇི་ལྟར་གྲངས་དེ་ནི་དེའི་ཐོབ་པ་ཐག་སྲིང་པར་བྱེད་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེའི་སྣོད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ ****[@208a]**** *་།།
㈢འོ་ན་བཏགས་པ་ལས་འདི་ཙམ་གྱིས་ན་གང་ཟག་འདིས་ཁམས་གསུམ་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅད་〖PNབཅད།〗པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་གྲངས་〖PNདྲང་།〗དེ་ནི་དེའི་ཐོབ་པ་ཐག་སྲིང་པར་བྱེད་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེའི་སྣོད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་{208a}བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤saṃtatestadabhājanatvāpādanāt / [249|01]
♂saṃtate- stadabhājanatvāpādanāt /
◤santatestadabhājanatvāpādanāt / [S550]
㈠由令相續非彼器故。
㈡令此相續非彼器故。
①saṃtates tad abhājana tva āpādanāt
③བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤[S551]
★0◤upapattipratilābhikānyeva ca samucchidyante / [249|01-]
◤upapattipratilābhikāny eva ca samucchidyante? prāyogikebhyaḥ pūrvaṃ parihīṇatvāt / [S551]
㈠唯生得善根被斷滅。是一切加行得善已退失故。
㈡何緣唯斷生得善根。加行善根先已退故。
①upapatti pratilābhikāni eva ca samucchidyante
③སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་དག་ཀུན་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་དག་ཀུན་དུ་ཆད་〖PNའཆད།〗པར་འགྱུར་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དག་ལས་ནི་སྔར་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤prāyogikebhyaḥ pūrvaṃ parihīṇatvāt / [249|02]
♂ prāyogikebhyaḥ pūrvaṃ parihīṇatvāt{1. MS. ...hīnatvāt |} /
①prāyogikebhyas pūrvam parihīṇa tvāt
③སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དག་ལས་ནི་སྔར་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kim ālambanayā mithyādṛṣṭyā samucchidyante?[S551]
㈠此邪見能斷善根。緣何境界。
㈡緣何邪見能斷善根。
◤phalahetvapavādinyā,[S551]
㈠〔偈曰〕：【謂撥無因果】。
㈡【撥因果】謂定撥無因果邪見。
★◤kimālambanayā mithyādṛṣṭyā samucchidyante[249|02-]
①kim ālambanayā mithyā dṛṣṭyā samucchidyante
③ཅི་ལ་དམིགས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཅི་ལ་དམིགས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་ལ་〖PN+བུ།〗སྐུར་འདེབས་པ〖PNཔས།〗། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །
★◤ 【phalahetvapavādinyā 】[249|04]
①phala hetu apavādinyā
③རྒྱུ་དང་འབྲས་ལ་སྐུར་འདེབས་པ་།།
◤yā ca hetum apavadate—na asti sucaritaṃ na asti duś caritam iti,[S551]
㈠釋曰。此邪見若能撥因。謂無善惡行。
㈡撥無因者。謂定撥無妙行惡行。
★◤yā ca hetumapavadate nāsti sucaritaṃ nāsti duścaritamiti yā ca phalaṃ nāsti sucaritaduścaritānāṃ karmaṇāṃ phalavipāka iti / [249|05-]
♂kimālambanayā mithyādṛṣṭyā samucchidyante phalahetvapavādinyā yā ca hetumapavadate nāsti sucaritaṃ nāsti duścaritamiti yā ca phalaṃ nāsti sucaritaduścaritānāṃ karmaṇāṃ phalavipāka iti /
①yā ca hetum apavadate na asti su caritam na asti duścaritam iti yā ca phalam na asti su carita duścaritānām karmaṇām phala vipākas iti
③ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་།། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
㈢ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང་། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་〖PN+ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤yā ca phalam—na asti sucaritaduś caritānāṃ karmaṇāṃ phalavipāka iti / [S551]
㈠若撥果謂無善惡行業所有果報。
㈡撥無果者。謂定撥無彼果異熟。
★0◤ānantaryavimuktimārgasthānīye ete ityapare / [249|06-]
◤ānantaryavimuktimārgasthānīye ete ity apare / [S551]
㈠此二邪見。似次第道及解脫道。餘部師說。
㈡有餘師說。此二邪見猶如無間解脫道別。有餘師說。
①ānantarya vimukti mārga sthānīye ete iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་དག་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤sāsravālambanayaiva nānāsravālambanayā sabhāgadhātvālambanayaiva ca na visabhāgadhātvālambanayā / [249|07-]
◤sāsravālambanayaiva na anāsravālambanayā,[S551]
㈠如此緣有流為境。不緣無流。
㈡斷善邪見唯緣有漏。非無漏緣。
①sa āsrava ālambanayā eva nānā srava ālambanayā sa bhāga dhātu ālambanayā eva ca na visa bhāga dhātu ālambanayā
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་ནི་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤sabhāgadhātvālambanayaiva ca na visabhāgadhātvālambanayā;[S551]
㈠緣同分界不緣非同分界。
㈡唯自界緣不緣他界。
★★◤saṃprayogamātrānuśāyitvena durbalatvādityeke / [249|08]
♂saṃprayogamātrā- nuśāyitvena durbalatvādityeke /
◤samprayogamātrānuśāyitvena durbalatvādityeke / [S551]
㈠唯由相應隨眠故。故彼力弱。
㈡由彼唯作相應隨眠。境不隨增。勢力劣故。如是說者通一切緣。隨因亦增。有強力故。
①saṃprayoga mātra anuśāyi tvena durbala tvāt iti eke
③མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་〖PNགྱིས།〗སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པས་ཉམ་〖PNཉམས།〗ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤evaṃ tu varṇayanti / [249|08-]
◤evaṃ tu varṇayanti—[S551]
㈠2釋曰。諸師分別說。
㈡有餘師說。
★◤ 【sarvathā 】[249|10]
◤sarvayā,[S551]
㈠1〔偈曰〕：【一切次】。
㈡【一切】
◤navaprakārāṇy api kuśalamūlāni sakṛt samucchidyante / [S551]
㈠如此一切邪見。九品善根一時能斷。
㈡九品善根由一剎那邪見頓斷。
★◤navaprakārāṇyapi kuśalamūlāni sakṛtsamucchidyante / darśanaprahātavyavadityeke / [249|11]
♂sarvathā navaprakārāṇyapi kuśalamūlāni sakṛtsamucchidyante /
①evam tu varṇayanti sarvathā nava prakārāṇi api kuśala mūlāni sakṛt samucchidyante
③འདི་སྐད་དུ་ཀུན་གྱིས་ཁ་ཅིག་ན་རེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་དགུ་ཆར་ཡང་ཅིག་ཅར་དུ་འཆད་དེ་།
㈢འདི་སྐད་དུ་ཀུན་གྱིས་ཁ་ཅིག་ན་རེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་དགུ་〖Nདགུར།〗ཆར་ཡང་ཅིག་ཅར་དུ་འཆད་དེ། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①darśana prahātavyavat iti eke
③མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
♂darśanaprahātavyava{2. Y. ...prahātavyā iva |}dityeke /
◤darśanaprahātavyā iva ity eke / [S551]
㈠譬如見諦滅惑。
㈡如見道斷見所斷惑。
★0◤evaṃ tu varṇayanti / [249|11-]
◤evaṃ tu varṇayanti—[S551]
㈠復有餘師說。
㈡如是說者
★◤ 【kramaśaḥ 】[249|13]
①evam tu varṇayanti kramaśas
③འདི་སྐད་དུ་རིམ་གྱིས་ཞེས་བརྗོད་དེ་།
㈢འདི་སྐད་དུ་རིམ་གྱིས་ཞེས་བརྗོད་དེ། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོས་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམ་པ་དགུས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་དགུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་མོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ།〖PNདེ།〗 གང་དག་མེད་པས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ཀུན་དུ་འཆད་〖PNཆད།〗པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་བསྐྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kramaśaḥ,[S551]
㈠次第斷。
㈡【漸斷】漸斷善根。
◤[S552]
◤navaprakārayā mithyādṛṣṭyā navaprakārāṇi kuśalamūlāni samucchidyante / [S552]
㈠由九品邪見。九品善根被斷。
㈡謂九品善根由九品邪見逆順相對漸次而斷。
★◤navaprakārayā mithyādṛṣṭyā navaprakārāṇi kuśalamūlāni samucchidyante / [249|14]
♂karmaśaḥ navaprakārayā mithyādṛṣṭyā navaprakārāṇi kuśalamūlāni samucchidyante /
★◤bhāvanā heyakleśavat yāvadadhimātrādhimātrayā mṛdumṛdūnīti / [249|14-]
♂bhāvanāheyakleśavat yāvadadhimātrādhimātrayā mṛdumṛdūnīti{3. Y. mṛdumṛduḥ kuśalaprakāra iti |} /
◤bhāvanāheyakleśavat yāvad adhimātrādhimātrayā mṛdumṛdūni iti / [S552]
㈠譬如修道滅惑。乃至最上上品邪見。斷最下下品善根。
㈡如修道斷修所斷惑。即下下邪見。能斷上上善根。乃至下下善根。上上邪見所斷。
★0◤evamayaṃ granthaḥ pālito bhavati / [249|15-]
◤evam ayaṃ granthaḥ pālito bhavati—[S552]
㈠若執如此。毘婆沙伽蘭他。則被守護。伽蘭他言。
㈡若作是說符本論文。如本論言。
①nava prakārayā mithyā dṛṣṭyā nava prakārāṇi kuśala mūlāni samucchidyante bhāvanā heya kleśa vat yāvat adhimātra adhimātrayā mṛdu mṛdūni iti evam ayam granthas pālitas bhavati
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོས་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམ་པ་དགུས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་དགུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ་།
★★◤“katamānyaṇusahagatāni kuśalamūlāni / āha / [249|16]
♂“katamānyaṇusaha- gatāni kuśalamūlāni / ♂āha /
◤“katamāny aṇusahagatāni kuśalamūlāni?[S552]
㈠何者善根最細恒隨。
㈡云何名微俱行善根。
①katamāni aṇu saha gatāni kuśala mūlāni
③དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་མོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་པར་བྱེད་དེ་།
①āha
③གང་ཞེ་ན་།
◤āha—yair akuśalamūlaiḥ kuśalāni samucchinnāni sarvapaścāt vijahāti,[S552]
㈠是斷善根人。最後所斷。
㈡謂斷善根時最後所捨者。
★◤yairakuśalamūlaiḥ kuśalāni samucchinnāni sarvapaścāt vijahāti yaiḥ vikīrṇaiḥ samucchinna kuśalamūla iti saṃkhyāṃ gacchatī”ti / [249|16-]
♂yairakṛśalamūlaiḥ kuśalāni sa-[ 48a. 14A. I ] mucchinnāni sarvapaścāt vijahāti yaiḥ vikīrṇaiḥ samucchinnakuśalamūla iti saṃkhyāṃ gacchatī”ti /
◤yaiḥ vikīrṇaiḥ samucchinnakuśalamūla iti saṃkhyāṃ gacchati” ( ) iti / [S552]
㈠由彼斷滅。此人得斷善根名。
㈡由捨彼故名斷善根。
①yais akuśala mūlais kuśalāni samucchinnāni sarva paścāt vijahāti yais vikīrṇais samucchit na kuśala mūlas iti saṃkhyām gacchati iti
③དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འདོར་བ་གང་དག་ཡིན་པར་བྱེད་དེ། གང་ཞེ་ན། པ་སྟེ། གང་དག་མེད་པས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་འཆད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲང་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་བསྐྱབ་པ་པར་བྱེད་དེ། གང་ཞེ་ན་།
★0◤asya tarhi granthasya ko nayaḥ / [249|18]
◤asya tarhi granthasya ko nayaḥ--[S552]
㈠若爾此伽蘭他義云何。將伽蘭他言。
㈡若爾彼文何理復說
①asya tarhi granthasya kas nayas
③པ་སྟེ། ཡིན་ནོ་།།
★◤“katamānyadhiṃmātrādhimātrāṇyakuśalamūlāni / [249|18-]
♂“katamānyadhimātrādhimātrāṇyakuśalamūlāni{4. MS. drops lā |} /
①katamāni adhiṃmātra adhimātrāṇi akuśala mūlāni
③འོ་ན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་〖PNབ།〗གཞུང་འདིའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན།དེ་དག་གིས་མ་ལུས་པར་གཅོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་རྫོགས་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་རྣམ་པ་གཅིག་མ་ཆད་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །
◤“katamāny adhimātrāṇy akuśalamūlāni?[S552]
㈠何者最上上品惡根。
㈡云何上品諸不善根。
★◤yairakukśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinattī”ti / [249|19-]
♂yairakuśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinattī”ti /
◤yair akuśalamūlaiḥ kuśalamūlāni samucchinatti” ( ) iti?[S552]
㈠若是惡根能除滅善根。名最上上品。
㈡謂諸不善根能斷善根者。
★★◤samāptimetat saṃdhāyoktam / tainiravaśeṣacchedāt / [249|20]
♂samāptimetat saṃdhāyoktam / tairniravaśeṣacchedāt /
◤samāptim etat sandhāya uktam;[S552]
㈠約圓滿事故說此言。
㈡彼依究竟密說此言。
①yais akukśala mūlais kuśala mūlāni samucchinatti iti samāptim etat saṃdhāya uktam tainiravaśeṣa= chedāt
③མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདིའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་;་དེ་དག་གིས་མ་ལུས་པར་གཅོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་རྫོགས་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ན་;་ཡིན་ཏེ་།
◤tair niravaśeṣacchedāt / [S552]
㈠何以故。由此滅無餘故。
㈡由此善根斷無餘故。
★◤eko 'pi hi prakāra steṣāmasamucchinnaḥ sarveṣāṃ punarutpattau hetuḥ syāditi / [249|20-]
♂eko 'pi hi prakāṃrasteṣāmasamucchinnaḥ sarveṣāṃ punarutpattau hetuḥ syāditi /
◤eko 'pi hi prakāras teṣām asamucchinnaḥ sarveṣāṃ punar utpattau hetuḥ syād iti / [S552]
㈠無一品類在不被斷。為彼作生因。
㈡謂若猶有一品善根。餘品善根因斯可起。
①ekas api hi prakāra steṣām asamucchinnas sarveṣām punar utpattau hetus syāt iti
③དེ་དག་ལས་རྣམ་པ་གཅིག་མ་ཆད་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་ན་;་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་མཐོང་བའི་ལམ་བཞིན་དུ་མ་ལངས་པར་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤darśanamārgavadabhyutthānena cchinattītyeke / [249|21-]
◤darśanamārgavad abhyutthānena cchinatti ity eke / [S552]
㈠如見諦道中間不出觀。斷善根亦爾。
㈡未可說彼名斷善根。斷究竟時方名斷善。故唯說上品名能斷善根。有餘師言。斷九品善終無中出如見道中。
①darśana mārgavat abhyutthānena cchinatti iti eke
③འགྱུར་རོ་།། ཁ་ཅིག་ན་རེ་མཐོང་བའི་ལམ་བཞིན་དུ་མ་ལངས་པར་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤evaṃ tu varṇayantyubhayatheti / [249|22]
♂evaṃ tu varṇayantyubhayatheti{5. Y. one reading is ubhayena |} /
◤evaṃ tu varṇayanti—ubhayatheti / [S552]
㈠復有餘師說。此事有二種。
㈡如是說者通出不出。【二俱捨】
①evam tu varṇayantī ubhayathā iti
③འདི་སྐད་དུ་གཉི་གར་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ ****[@208b]**** ་བརྗོད་དོ་།།
㈢འདི་སྐད་དུ་གཉི་གར་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་{208b}བརྗོད་དོ། །
★0◤pūrvaṃ saṃvaraṃ vijahāti paścāt kuśalamūlāni samucchinattītyeke / [249|22-]
◤pūrvaṃ saṃvaraṃ vijahāti paścāt kuśalamūlāni samucchinatti ity eke / [S552]
㈠復有餘師說。先斷除護類善根。後斷自性善根。
㈡有餘師說先捨律儀後斷善根。未易捨故。
①pūrvam saṃvaram vijahāti paścāt kuśala mūlāni samucchinatti iti eke
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་སྔར་སྡོམ་པ:སྤངས་ལ་〖PNསྤོང་བ།〗ཕྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤evaṃ tu varṇayanti / [249|23]
◤evaṃ tu varṇayanti—yasya cittasya phalasaṃvaras tattyāgāt tasya tyāga iti / [S552]
㈠復有餘師說。若護是心果。由捨此心。護亦被捨。
㈡如是說者若彼律儀是此品心所等起果。此品心斷捨彼律儀。以果與因品類同故。
★◤yasya cittasya phalasaṃvarastattyāgāttasya tyāga iti / [249|23-]
♂yasya cittasya phalasaṃvarastattyāgāttasya{6. MS. ...ttasyā |} tyāga iti /
①evam tu varṇayanti yasya cittasya phala saṃvaras tad tyāgāt tasya tyāgas iti
㈢འདི་སྐད་དུ་སྡོམ་པ་སེམས་གང་གི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ:གཏོང་བ་〖PNབཏང་བས།〗དེ་ཡང་གཏོང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤atha kuśalamūlāni samucchidyante[249|24]
♂atha kuśalamūlāni samucchidyante nṛṣu //79// manuṣyeṣveva nāpāyeṣu /
◤atha kuśalamūlāni samucchidyante?[S552]
㈠於何處善根可斷滅。
㈡為在何處能斷善根。
①atha kuśala mūlāni samucchidyante
③གང་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་ཅེ་ན་།
㈢གང་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་གཅོད་ཅེ་ན། མིའི་ནང་དུ་མིའི་ནང་ཁོ་ན་དག་ཏུ་གཅོད་ཀྱི་ངན་སོང་དག་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་མི་བསྟན་〖PNབརྟན།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【nṛṣu // VAkK_4.79 //】[249|25]
◤nṛṣu // 79 // [S552]
㈠〔偈曰〕：【人道】。
㈡【人三洲】
★◤manuṣyeṣveva nāpāyeṣu / kliṣṭākliṣṭayoḥ prajñayoradṛḍhatvāt / [249|26]
♂kliṣṭākliṣṭayoḥ prajñayoradṛḍhatvāt /
◤manuṣyeṣv eva na apāyeṣu;[S552]
㈠釋曰。於人道中。非惡道有。
㈡人趣三洲非在惡趣。
①nṛṣu manuṣyeṣu eva na apāyeṣu kliṣṭa akliṣṭayos prajñayos adṛḍha tvāt
③མིའི་ནང་དུ་མིའི་ནང་ཁོ་ན་དག་ཏུ་གཅོད་ཀྱི་ངན་སོང་དག་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་;་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་མི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་མེད་དེ་།
㈢ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་མེད་དེ། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ:འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
◤kliṣṭākliṣṭayoḥ prajñayoradṛḍhatvāt / [S552]
㈠染無染智不堅牢故。
㈡2所以者何。以惡趣中染不染慧不堅牢故。
★◤na deveṣu karmaphala pratyakṣatvāt / [249|26-]
♂na deveṣu karmaphala{7. Y. ...phale |} pratyakṣatvāt /
◤na deveṣu; karmaphale pratyakṣatvāt / [S552]
㈠於天道證見業果報故。
㈡1亦非天趣。3以天趣中現見善惡諸業果故。
①na deveṣu karma phala pratyakṣa tvāt
③ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤triṣu dvīpeṣu nottarakurau / apāpāśayatvāt jambūdvīpa evetyapare / [249|27]
◤triṣu dvīpeṣu, na uttarakurau / [S552]
㈠於三洲非北鳩婁。
㈡言三洲者。除北俱盧。
①triṣu dvīpeṣu na uttara kurau
③གླིང་གསུམ་དག་ན་ཡོད་ཀྱི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་ཡང་མེད་དེ་།
㈢གླིང་གསུམ་དག་ན་ཡོད་ཀྱི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་〖PN-དག〗ན་ཡང་མེད་དེ། སྡིག་པའི་བསམ་པ་ཅན་〖PN-ཅན།〗མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S553]
◤apāpāśayatvāt[S553]
㈠彼本來無惡意故。
㈡彼無極惡阿世耶故。
◤jambūdvīpa eva ity apare / [S553]
㈠餘師說。唯剡浮洲人。
㈡有餘師說。唯贍部洲。
★★◤teṣāmayaṃ grantho virudhyate / “jāmbūdvīpakaḥ sarvālpairaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgataḥ / [249|28]
♂teṣāmayaṃ grantho virudhyate / @250 “jāmbūdvīpakaḥ sarvālpairaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgataḥ /
◤teṣām ayaṃ grantho virudhyate—[S553]
㈠若執如此。與伽蘭他相違。伽蘭他云。
㈡若爾便違本論所說。如本論說。
①apāpa āśaya tvāt jambūdvīpas eva iti apare teṣām ayam granthas virudhyate
③སྡིག་པའི་བསམ་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ཁོ་ན་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
①jāmbūdvīpakas sarva alpais aṣṭābhis indriyais samanvāgatas
③འཛམ་བུའི་གླིང་པ་ཐམས་ཅད་པས་ཉུང་ན་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤“jāmbūdvīpakaḥ sarvālpair aṣṭābhir indriyaiḥ samanvāgataḥ / [S553]
㈠剡浮洲人。若與最少根相應。唯與八根相應。
㈡贍部洲人極少成八根。
★◤evaṃ pūrvavidehako godānīyaka” iti / tāni punaḥ[250|01]
♂evaṃ pūrvavidehako{1. Y. paurvavidehako |} godānīyaka{2. Y. gaudānīyaka |}” iti /
◤evaṃ paurvavidehako gaudānīyakaḥ” ( ) iti // 79 // [S553]
㈠東毘提訶西瞿耶尼亦爾。
㈡東西洲亦爾。
①evam pūrva videhakas godānīyakas iti tāni punar
③ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པོ་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་།། དེ་དག་ཀྱང་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ཁོ་ན་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འཛམ་བུའི་〖PNབུ།〗གླིང་པ་ཐམས་ཅད་པས་ཉུང་ན་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པོ་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【chinatti strī pumān 】[250|02]
♂tāni punaḥ{3. MS. punaśchinatti |} chinatti strī pumān strī ca samucchinatti puruṣaśca /
①chinatti strī pumān
③སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ཀྱིས་གཅོད་དོ་།།
㈢དེ་དག་ཀྱང་། སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ཀྱིས་གཅོད་དོ། །
◤tāni punaḥ chinatti strī pumān,[S553]
㈠此善根〔偈曰〕：【能斷唯男女】。
㈡【男女】
★◤stri ca samucchinatti puruṣaśca mandacchandavīryaprajñatvāt[250|03]
♂mandacchandavīryaprajñatvāt /
◤strī ca samucchinatti, puruṣaś ca;[S553]
㈠釋曰。若斷善根。唯男女能斷。
㈡如是斷善依何類身。唯男女身。志意定故。
①stri ca samucchinatti puruṣas ca manda= chanda vīrya prajña tvāt
③སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ་།
㈢སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། གཞན་དག་ན་རེ་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་བུད་མེད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། གོང་མའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་〖PN-དག〗གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤mandacchandavīryaprajñatvāt / [S553]
㈠2智根精進根昧鈍故。
㈡2欲勤慧等皆昧鈍故。
★0◤na strītyapare /
◤na strī ity apare / [S553]
㈠1餘師說。3女人不斷。
㈡1有餘師說。亦非女身。
①na strī iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་བུད་མེད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ལས་ཀྱང་སྲེད་པ་སྤྱད་པས་ནི་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་མི་བྱེད་དེ། བསམ་པ་གཡོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ayaṃ grantho virudhyeta / [250|03-]
◤ayaṃ grantho virudhyeta—[S553]
㈠若爾此執與伽蘭他則相違。伽蘭他云。
㈡若爾便違本論所說。如本論說。
★0◤“yaḥ strīndriyeṇa samanvāgato niyatamasāvaṣṭābhirindriyaiḥ samanvāgata” iti / [250|04-]
◤“yaḥ strīndriyeṇa samanvāgato niyatamasāv aṣṭābhir indriyaiḥ samanvāgataḥ” ( ) iti?[S553]
㈠若人與女根相應。此人必定與八根相應。
㈡若成女根定成八根。
①ayam granthas virudhyeta yas strī indriyeṇa samanvāgatas niyatam asau= aṣṭābhis indriyais samanvāgatas iti
③གོང་མའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་དབང་པོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་འདི་དང་འགལ་བར་ཟེར་ཏེ་།
0◤teṣām[ 48b. 14B. I ] api tṛṣṇācarito na samucchinatti / calāśayatvāt / [250|05][S553]
㈠於男女中貪愛行。不能斷善根。意地動弱故。
㈡男根亦爾。
①teṣām api tṛṣṇā ācaritas na samucchinatti calāśaya tvāt
③འགྱུར་རོ་།། དེ་དག་ལས་ཀྱང་སྲེད་པ་སྤྱད་པས་ནི་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་མི་ཟེར་ཏེ། འགྱུར་རོ་།། བྱེད་དེ། བསམ་པ་གཡོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
0◤kas tarhi / [250|06][S553]
㈠若爾何行人能斷。
㈡為何行者能斷善根。
①kas tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ལྟ་སྤྱད་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། ལྟ་སྤྱད། སྡིག་པའི་བསམ་པ་བརྟན་པ་དང་། །མཁྱུད་〖PNའཁྱུད།〗པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤ 【dṛṣṭicaritaḥ 】[250|07][S553]
㈠〔偈曰〕：【見行】。
㈡【見行】唯見行人非愛行者。諸愛行者惡阿世耶極躁動故。
★0◤dṛḍhagūḍhapāpāśayatvāt / [250|08]
◤dṛḍhagūḍhapāpāśayatvāt / [S553]
㈠釋曰。此人惡意甚深堅牢故。
㈡諸見行者惡阿世耶極堅深故。
①dṛṣṭi caritas dṛḍha gūḍha pāpa āśaya tvāt
③སྡིག་པའི་བསམ་པ་བརྟན་པ་དང་།། མཁྱུད་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ata eva na śaṇḍādayastṛṣṇācarite pakṣyatvāt /
♂ata eva na śaṇḍā{4. Y. ṣaṇḍā... |}dayastṛṣṇācarite pakṣyatvāt{5. Y. caritapakṣatvāt |} /
◤ata eva na ṣaṇḍhādayaḥ; tṛṣṇācaritapakṣatvāt / [S553]
㈠是故黃門等不能斷。是貪愛行部類故。
㈡由斯理趣非扇搋等能斷善根。愛行類故。
①atas eva na śaṇḍa ādayas tṛṣṇā ācarite pakṣya tvāt
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་ནིང་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་ནིང་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། སྲེད་པའི་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང་། ངན་སོང་〖PN+བ།〗བཞིན་ནོ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་འཆད་པའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་ལྡན་པའོ།
★0◤āpāyikavacca[250|08-]
◤āpāyikavac ca / [S553]
㈠猶如惡道。
㈡又此類人如惡趣故。
★0◤kiṃ svabhāvaḥ kuśalamūlasamucchedaḥ / [250|09]
◤kiṃ svabhāvaḥ kuśalamūlasamucchedaḥ?[S553]
㈠此斷善根體相云何。
㈡此善根斷其體是何。
①āpāyika vat ca kiṃsvabhāvas kuśala mūla samucchedas
③སྲེད་པའི་སྤྱད་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང་། ངན་སོང་བཞིན་ནོ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་འཆད་པའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
0◤ 【so 'samanvayaḥ /】[250|10][S553]
①sas asamanvayas
③དེ་ནི་མི་ལྡན་པའོ་།
㈠〔偈曰〕：【此非得】。
㈡【斷非得】善斷應知非得為體。
◤[S554]
★0◤yadā hi kuśalamūlānāṃ prāptirna punarutpadyate aprāptirapyutpadyate / [250|11]
◤yadā hi kuśalamūlānāṃ prāptir na punar utpadyate, aprāptir apy utpadyate / [S554]
㈠釋曰。是時善根至得斷不更生。非至得生。
㈡以斷善位善得不生。非得續生
①yadā hi kuśala mūlānām prāptis na punar utpadyate aprāptis api utpadyate
③གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་ལ་མ་ཐོབ་པ་སྐྱེ་བ་སྟེ་།
㈢གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་ལ་མ་ཐོབ་པ་སྐྱེ་བ་སྟེ། མི་ལྡན་པ་དེ་སྐྱེས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་〖PN+ཀྱང་།〗ཀུན་དུ་ཆད་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤tasminnasamanvāgama utpanne samucchinnāni kuśalamūlānyucyante / [250|11-]
◤tasminn asamanvāgama utpanne samucchinnāni kuśalamūlāny ucyante / [S554]
㈠於非至得生時。說善根已斷。
㈡替善根得非得生位名斷善根。故斷善根非得為體。
①tasmin= asamanvāgamas utpanne samucchinnāni kuśala mūlāni ucyante
③མི་ལྡན་པ་དེ་སྐྱེས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀུན་དུ་ཆད་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
★0◤teṣāṃ samucchinnānāṃ kathaṃ punaḥ pratisaṃdhiḥ / [250|12-]
◤teṣāṃ samucchinnānāṃ kathaṃ punaḥ pratisandhiḥ?[S554]
㈠此善根已斷。云何更相續。
㈡善根斷已由何復續。
D4052 🈪ཀུན་དུ་ཆད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞེ་ན།
①teṣām samucchinnānām katham punar pratisaṃdhis
③ཀུན་དུ་ཆད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་ཞེ་ན་།
㈢ཀུན་དུ་ཆད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞེ་ན།
★◤ 【saṃdhiḥ kāṅkṣāstidṛṣṭibhyāṃ /】[250|14]
♂saṃdhiḥ kāṅkṣāstidṛṣṭibhyāṃ{6. G. ...dṛṣṭeḥ syān |}
◤sandhiḥ kāṅkṣāstidṛṣṭibhyāṃ,[S554]
㈠〔偈曰〕：【接善疑有見】。
㈡【續善疑有見】〖81_4_c〗 由疑有見。
①saṃdhis kāṅkṣā astidṛṣṭibhyām
㈢མཚམས་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་ལྟ་བས། །
★◤yadā'sya hetuphale vicikitsā cotpadyate / aṣṭidṛṣṭir{S.P67. asti॰} vā samyak{S. ॰g} dṛṣṭir ity arthaḥ / [250|15][S554]
㈠釋曰。此人於因果中若生疑心。或生有見。此名正見。
㈡謂因果中有時生疑，此或應有。或生正見定有非無。
①yadā asya hetu phale vicikitsā ca utpadyate, astidṛṣṭis vā, samyak dṛṣṭis iti arthas
㈢ནམ་ཞིག་འདི་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པའམ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ།
★0◤tadā punaḥ tatprāptisamutpādāt pratisaṃdhitāni kuśalamūlānyucyante / [250|16]
◤tadā punas tatprāptisamutpādāt pratisandhitāni kuśalamūlāny ucyante / [S554]
㈠是時正見至得更起故，說接善根。
㈡爾時善根得還續起，善得起故，名續善根。
㈢ཡོད་པར་ལྟ་བ་སྐྱེས་པ་དེའི་ཚེ་ཡང་དེའི་ཐོབ་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞེས་བྱའོ། །
①tadā punar tad prāpti samutpādāt pratisaṃdhitāni kuśala mūlāni ucyante
★◤navaprakārāṇāṃ yugapat pratisaṃdhānaṃ krameṇa tu saṃmukhībhāva ārogyabalalābhavat / [250|16-]
♂navaprakārāṇāṃ yugapat pratisaṃdhānaṃ krameṇa tu saṃmukhībhāva ārogyavalalābhavat /
◤navaprakārāṇāṃ yugapat pratisandhānaṃ krameṇa tu sammukhībhāvaḥ, ārogyabalalābhavat / [S554]
㈠昔時九品已斷。今一時相接。由次第現前。譬如得無病及力。
㈡有餘師言。九品漸續。如是說者頓續善根。然後後時漸漸現起。如頓除病氣力漸增。
①nava prakārāṇām yugapad pratisaṃdhānam krameṇa tu saṃmukhībhāvas ārogya bala lās bhavat
㈢ཉིང་མཚམས་ནི་རྣམ་པ་དགུ་ཅིག་ཅར་དུ་སྦྱར་〖PNསྦྱོར།〗བ་ལ། མངོན་སུམ་{209a}། །དུ་ནི་རིམ་གྱིས་འགྱུར་ཏེ། ནད་མེད་ནས་སྟོབས་རྙེད་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤sa punas teṣāṃ pratisaṃdhiḥ / [250|17-]
◤sa punas teṣāṃ pratisandhiḥ / [S554]
㈠是彼人接善根。
㈡於現身中能續善不。
①sa punar teṣām pratisaṃdhis
③ཡང་དེ་དག་གི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་།
★◤ 【nehānantaryakāriṇaḥ // VAkK_4.80 //】[250|19]
♂nehānantaryakāriṇaḥ //80//
◤na iha ānantaryakāriṇaḥ // 80 // [S554]
㈠〔偈曰〕：【今非作無間】。
㈡【頓現除逆者】〖81_4_d〗
㈢ཡང་དེ་དག་གི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི། མཚམས་མེད་བྱེད:པ་འདི་ལས་〖PNཔའི་འདི་ལ།〗མིན། །
①na iha ānantarya kāriṇas
③མཚམས་མེད་བྱེད་པ་འདི་ལས་མིན་།།
★0◤anyasyaiveha syādānantaryakāriṇastu neha syāt / [250|20]
◤anyasya eva iha syāt,[S554]
㈠釋曰。餘斷善根人。於今生有接善根義。
㈡亦有能續，
①anyasya eva iha syāt ānantarya kāriṇas tu na iha syāt
㈢གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗ནི་འདི་ཉིད་ལ་འགྱུར་གྱི་〖Pཉིང་ལ།N-གྱི།〗མཚམས་མེད:པར་བྱེད་པ་〖PNཔ་བྱེད་པའི།〗ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
◤ānantaryakāriṇas tu na iha syāt / [S554]
㈠若作無間業人。今生無接善根義。
㈡除造逆人。
★◤tameva saṃdhāyoktam [250|20-]
◤tam eva sandhāya uktam—[S554]
㈠依此人故經中說。
㈡經依彼人作如是說。
①tam eva saṃdhāya uktam abhavyoyam pudgalas dṛṣṭas eva dharme kuśala mūlāni pratisaṃdhātum niyata mayam navakebhyas cyavamānas vā upapadyamānas pratisaṃdhāsyati iti
㈢དེ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས། གང་ཟག་འདི་ནི་མཐོང་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐལ་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་ངེས་པར་དམྱལ་བ་དག་ན་〖PNནས།〗འཆི་འཕོ་བ་འམ་སྐྱེ་བ་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ནི་སྲིད་པ་བར་མ་ལ་གནས་པའོ། །
★◤“abhavyo 'yaṃ pudgalo dṛṣṭa eva dharme kuśalamūlāni pratisaṃdhātuṃ [250|21-]
◤“abhavyo 'yaṃ pudgalo dṛṣṭa eva dharme kuśalamūlāni pratisandhātum,[S554]
㈠此人不應今生得接善根。
㈡彼定於現法不能續善根。
★◤niyatamayaṃ navakebhyaścyavamāno vā upapadyamāno vā kuśalamūlāni pratisaṃdhāsyatī”ti / [250|21-]
◤niyatam ayaṃ navakebhyaś cyavamāno vā upapadyamāno vā kuśalamūlāmni pratisandhāsyati” ( ) iti / [S554]
㈠此人或從地獄。正退正生。是時應接善根。
㈡彼人定從地獄將歿。或即於彼將受生時能續善根。非餘位故。
★0◤upapadyamāno 'ntarābhavasthaś [250|22]
◤upapadyamāno 'ntarābhavasthaḥ,[S554]
①upapadyamāno 'ntarābhava-sthaḥ,
㈠正生謂住中陰。
㈡言將生位。謂中有中。
①upapadyamānas antarā abhava sthas cyavamānas cyuti abhimukhas tatra punar yas hetu balena samucchinatti sa cyavamānas pratisaṃdadhāti yas pratyaysas upapadyamānas
③འཆི་འཕོ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའོ་།། དེ་ལ་གང་ཞིག་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ན་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ་།། གང་ཞིག་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢འཆི་འཕོ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའོ། །
★0◤cyavamānaścyutyabhimukhas [250|22-]
◤cyavamānaś cyuty abhimukhaḥ / [S554]
㈠正退謂將死。
㈡將歿時言。謂彼將死。
D4055 🈪འཆི་འཕོ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའོ། །
★0◤tatra punaryo hetubalena samucchinatti sa cyavamānaḥ pratisaṃdadhāti [250|23]
◤tatra punar yo hetubalena samucchinatti sa cyavamānaḥ pratisandadhāti,[S554]
㈠此中若由因力斷善根。是退時接善根。
㈡若由因力彼斷善根，將死時續。
D4056 🈪དེ་ལ་གང་ཞིག་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ན་〖PNནི།〗ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yaḥ pratyayabalena sa upapadyamānaḥ / [250|24]
◤yaḥ pratyayabalena s aupapadyamānaḥ / [S554]
㈠若由緣力斷善根。是正生時接善根。
㈡若由緣力彼斷善根將生時續。
D4057 🈪གང་ཞིག་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་〖Pཀྱི།〗ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་〖PN+དེ་ཡང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤evaṃ [ 49a. 14A. II ] yaḥ svabalena parabalena / [250|24-]
♂evaṃ [ 49a. 14A. II ] yaḥ svabalena{7. From Y. it seems that svabalena is dropped here in the MS. } parabalena /
◤evaṃ yaḥ svabalena parabalena / [S554]
㈠由自力由他力亦爾。
㈡由自他力應知亦爾。
①evam yas sva balena para balena
③རང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་འདྲའོ་།།
㈢དེ་ལ་གང་ཞིག་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ན་〖PNནི།〗ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤punarāha / [250|25]
◤punar āha-- ya āśayavipannaḥ samucchinatti sa dṛṣṭe dharme pratisandadhāti / [S554]
㈠復次若人由自意壞斷善根。此人於現世得接善根。
㈡又意樂壞非加行壞斷善根者。是人現世能續善根。
D4058 🈪ཡང་སྨྲས་པ། གང་ཞིག་བསམ་པ་ཉམས་པས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །
①punar āha
③ཡང་སྨྲས་པ་།
㈢གང་ཞིག་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་〖Pཀྱི།〗ཀུན་དུ་གཅོད་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་〖PN+དེ་ཡང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤ya āśayavipannaḥ samucchinatti sa dṛṣṭe dharme pratisaṃdadhāti / [250|25-]
♂ya āśayavipannaḥ samucchinatti sa dṛṣṭe dharma pratisaṃdadhāti /
①yas āśaya vipannas samucchinatti sa dṛṣṭe dharme pratisaṃdadhāti
③གང་ཞིག་བསམ་པ་ཉམས་པས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཡང་སྨྲས་པ། གང་ཞིག་བསམ་པ་ཉམས་པས་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤ya āśayaprayogavipannaḥ sa bhedātkāyasyeti / [250|26]
◤ya āśayaprayogavipannaḥ sa bhedāt kāyasyeti / [S554]
㈠若人由自意壞。及他教壞斷善根。此人於捨身後得接善根。
㈡若意樂壞加行亦壞斷善根者。要身壞後方續善根。
①yas āśaya prayoga vipannas sa bhedāt kāyasya iti
③གང་ཞིག་བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ཉམས་པས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ལུས་ཞིག་ནས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གང་ཞིག་བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ཉམས་པས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ལུས་ཞིག་ནས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། ལྟ་བ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་〖PN-དེ་ཡང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤evaṃ yo dṛṣṭivipanno dṛṣṭi śīlavipanna iti / [250|26-251|01]
♂evaṃ yo dṛṣṭivipanno{8. Y. adds yo |} @251 dṛṣṭi śīlavipanna iti /
◤evaṃ yo dṛṣṭivipanno dṛṣṭiśīlavipanna iti / [S554]
㈠若人由見壞。由見戒壞亦爾。
㈡見壞戒不壞見壞戒亦壞斷善根者應知亦爾。
①evam yas dṛṣṭi vipannas dṛṣṭi śīla vipannas iti
③ལྟ་བ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
◤syāt samucchinnakuśalamūlo na mithyātvaniyata iti catuṣkoṭikam / [S554]
㈠有斷善根不墮邪定聚。此義有四句。
㈡有斷善根非墮邪定。應作四句。
★★◤syātsamucchinna kuśalamūlo na mithyātvaniyata iti / [251|01]
♂syātsamucchinna{1. MS. samucchinnaḥ |}kuśalamūlo na mithyātvaniyata iti /
◤prathamā koṭiḥ-- pūraṇādayaḥ / [S554]
㈠第一句者。如富樓那等。
㈡第一句者。謂布剌拏等。
★★◤catuṣkoṭikam / prathamā koṭiḥ pūraṇādayaḥ / dvitīyā 'jātaśatruḥ / tṛtīyā devadattaḥ / [251|02]
♂catuṣkoṭikam / prathamā koṭiḥ pūraṇādayaḥ / dvitīyā{2. MS. dvitīyo ajāta...|}'jātaśatruḥ / ♂tṛtīyā devadattaḥ /
①syāt samucchin na kuśala mūlas na mithyātva niyate iti catuṣkoṭikam
③དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་འཆད་པ་ཡིན་ལ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ་།
㈢དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་འཆད་〖PNཆད།〗པ་ཡིན་ལ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞི་སྟེ། མུ་དང་པོ་ནི་〖PN+འོད་སྲུངས།〗རྫོགས་བྱེད་ལ་སོགས་པའོ། །
①prathamā koṭis pūraṇa ādayas
③མུ་དང་པོ་ནི་རྫོགས་བྱེད་ལ་སོགས་པའོ་།།
①dvitīyās jātaśatrus
㈢གཉིས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་དགྲའོ། །
①tṛtīyā devadattas
③གསུམ་པ་ནི་ལྷ་སྦྱིན་ནོ་།།
㈢གསུམ་པ་ནི:ལྷ་སྦྱིན་〖PNལྷས་བྱིན།〗ནོ། །
◤dvitīyā-- ajātaśatruḥ / [S554]
㈠第二句者。如未生怨王等。
㈡第二句者。謂未生怨等。
◤tṛtīyā-- devadattaḥ / [S554]
㈠第三句者。如提婆達多等。
㈡第三句者。謂天授等。
★★◤caturthyetānākārān sthāpayitvā / [251|03]
♂caturthyetānā- kārān sthāpayitvā /
◤caturthy-- etān ākārān sthāpayitvā / [S554]
①caturthī-- etān ākārān sthāpayitvā|
㈠第四句者。除前三句。【論卷第十二(終)】
㈡第四句者。謂除前相。
①caturthī etān ākārān sthāpayitvā
㈢བཞི་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །
◤[S555]
★0◤kuśalamūlasamucchedikāyā mithyādṛṣṭeravīcau vipākaḥ / [251|03-]
◤kuśalamūlasamucchedikāyā mithyādṛṣṭeravīcau vipākaḥ / [S555]
①kuśala mūla samucchedikāyās mithyā dṛṣṭes avīcau vipākas
㈢དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མནར་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ānantaryakāriṇāṃ tu tatra vā 'nyatra vā narake / [251|04]
♂ānantaryakāriṇāṃ tu tatra vā'nyatra vā narake /
◤ānantaryakāriṇāṃ tu tatra vā, anyatra vā narake // 80 // [S555]
①ānantarya kāriṇām tu tatra vā nyatra vā narake
③མཚམས་མེད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེར་རམ་གཞན་གྱི་ནང་དུའོ་།།
㈢མཚམས་མེད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ནི་དེར་རམ་གཞན:གྱི་ནང་〖PN-གྱི་ནང་།〗དུའོ། །
★0◤karmapathaprasaṅga evāyaṃ vartate / [251|05]
◤karmapathaprasaṅga eva ayaṃ vartate / [S555]
㈠由分別安立業道。
㈡已乘義便辯斷善根。
★0◤tatra vaktavyaṃ katibhiḥ karmapathaiḥ saha cetanā yugapadutpannā vartata iti / [251|05-]
◤tatra vaktavyam-- katibhiḥ karmapathaiḥ saha cetanā yugapadutpannā vartata iti?[S555]
㈠此中是義應說。幾種業道故意。與彼相應俱起。
㈡今應復明本業道義。所說善惡二業道中。有幾並生與思俱轉。
D4066 🈪འདི་ནི་ལས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པས་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཞིག་དང་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗ལྷན་ཅིག་ཏུ་〖PN-ཏུ།〗འབྱུང་བར་འགྱུར་པར་〖PNབ།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
①karma patha prasaṅgas eva ayam vartate tatra vaktavyam katibhis karma pathais saha cetanā yugapad utpannā vartate iti
③འདི་ནི་ལས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པས་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཞིག་དང་སེམས་པ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདི་ནི་ལས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པས་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཞིག་དང་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗ལྷན་ཅིག་ཏུ་〖PN-ཏུ།〗འབྱུང་བར་འགྱུར་པར་〖PNབ།〗བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མི་དགེ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དག་དང་། །སེམས་པ་ཅིག་ཅར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་། །རེ་ཞིག་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་གཞན་མེད་པར་བརྣབ་སེམས་ལ་{209b}སོགས་པར་〖PNཔ།〗མངོན་དུ:འགྱུར་བའམ〖PNགྱུར་པའམ།〗། སེམས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན〖PN+མ་ཡིན་པ་ཅན།〗། དེའི་སྦྱོར་བས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ནའོ། །
★0◤ 【yugapadyāvadaṣṭābhiraśubhaiḥ saha vartate /】[251|07]
◤yugapad yāvadaṣṭābhiraśubhaiḥ saha vartate / [S555]
㈠〔偈曰〕：【故意俱乃至 與八惡業道】。
㈡頌曰 【業道思俱轉 不善一至八】論曰。於諸業道思俱轉中。且不善與思從一唯至八。
🈪མི་དགེ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དག་དང་། །སེམས་པ་ཅིག་ཅར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་། །
★◤ 【cetanā 】[251|08]
★◤ekena tāvatsaha vartate / [251|09]
♂cetanā ekena tāvatsaha vartate /
◤cetanā, ekena tāvat saha vartate / [S555]
㈠釋曰。有時故意。與一惡業道俱起。
㈡一俱轉者。
🈪རེ་ཞིག་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་གཞན་མེད་པར་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པར་〖PNཔ།〗མངོན་དུ:འགྱུར་བའམ〖PNགྱུར་པའམ།〗། སེམས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན〖PN+མ་ཡིན་པ་ཅན།〗། དེའི་སྦྱོར་བས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ནའོ། །
①yugapad yāvat aṣṭābhis aśubhais saha vartate cetanā ekena tāvat saha vartate
③མི་དགེ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དག་དང་།། སེམས་པ་ཅིག་ཅར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་།།
★◤vinā 'nyenābhidhyādisaṃmukhībhāve akliṣṭacetaso vā tatprayogeṇa rūpiṇāmanyatamaniṣṭhāgamane / [251|09-]
♂vinā'nyenābhidhyādisaṃmukhībhāve akliṣṭacetaso vāṃ tatprayogeṇa rūpiṇāmanyatamaniṣṭhāgamane{3. Y. niṣṭāpane |} /
◤vinā'nyena abhidhyādisammukhībhāve akliṣṭacetaso vā tatprayogeṇa rūpiṇāmanyatamaniṣṭhāgamane / [S555]
㈠離餘業道，若貪欲等起現前。若人無染污心，由先教他作有色業道，隨一成就時。
㈡謂離所餘，貪等三中隨一現起。若先加行造惡色業，不染心時隨一究竟。
★◤dvabhyāṃ saha vartate / [251|10]
♂dvābhyāṃ saha vartate /
◤dvābhyāṃ saha vartate / [S555]
㈠與二俱起者。
㈡二俱轉者。
D4067 🈪གཉིས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་ནི་གནོད་སེམས་སུ:འགྱུར་བ་〖PNགྱུར་པ། 〗སྲོག་གཅོད་པ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའམ། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པའམ། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་ནའོ། །
①vinā nyena abhidhyādi saṃmukhībhāve akliṣṭa cetasas vā tad prayogeṇa rūpiṇām anyatama niṣṭha āgamane dvabhyām saha vartate
③རེ་ཞིག་སེམས་པ་གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་གཞན་མེད་པར་བརྣབ་སེམས་ལ་ ****[@209b]**** ་སོགས་པར་མངོན་དུ་འགྱུར་བའམ། སེམས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན། དེའི་སྦྱོར་བས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ནའོ་།།
★◤vyāpannacittasya prāṇivadhe abhidhyāviṣṭasya vā 'dattādāne kāmamithyācāre saṃbhinnapralāpe vā / [251|10-]
♂vyāpannacittasya prāṇivadhe abhidhyāviṣṭasya vā{4. D. cā |}'dattādāne kāmamithyācāre saṃbhinnapralāpe vā{5. Y. ca |} /
◤vyāpannacittasya prāṇivadhe, abhidhyāviṣṭasya vā'dattādāne, kāmamithyācāre, sambhinnapralāpe ca / [S555]
㈠若人起瞋恚心.殺生時。或貪欲所染心，行盜及邪婬時.或說非應語。
㈡謂瞋心時，究竟殺業。若起貪位，成不與取.或欲邪行.或雜穢語。
①vyāpanna cittasya prāṇi vadhe abhidhyā āviṣṭasya vā datta ādāne kāma mithyā ācāre saṃbhinna pralāpe vā
㈢གཉིས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་ནི་གནོད་སེམས་སུ:འགྱུར་བ་〖PNགྱུར་པ། 〗སྲོག་གཅོད་པ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའམ། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པའམ། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་ནའོ། །
◤[S556]
★★◤tribhiḥ saha vartate / vyāpannacittasya parakīya prāṇimāraṇāpaharaṇe yugapat / [251|12]
♂tribhiḥ saha vartate / vyāpannacittasya parakīya{6. Y. omits parakīya |} prāṇimāraṇāpaharaṇe yugapat /
◤tribhiḥ saha vartate / [S556]
㈠與三俱起者。
㈡三俱轉者。
D4068 🈪གསུམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ:་ན་བརྣབ་〖PNནི་གནོད།〗སེམས་དང་ལྡན་པ་ཅིག་ཅར་དུ་གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗སྲོག་ཆགས་བསད་〖PNགསད།〗པས་འཕྲོག་ནའོ། །
①tribhis saha vartate vyāpanna cittasya parakīya prāṇi māraṇa apaharaṇe yugapad
③གསུམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་ན་བརྣབ་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཅག་ཅར་དུ་གཞན་གྱིས་སྲོག་ཆགས་བསད་པས་འཕྲོག་ནའོ་།།
㈢གསུམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ:་ན་བརྣབ་〖PNནི་གནོད།〗སེམས་དང་ལྡན་པ་ཅིག་ཅར་དུ་གཞན་གྱིས་〖PNགྱི།〗སྲོག་ཆགས་བསད་〖PNགསད།〗པས་འཕྲོག་ནའོ། །
◤vyāpannacittasya prāṇimāraṇāpaharaṇe yugapat / [S556]
㈠若人起瞋恚心。於他眾生俱時殺盜。
㈡謂以瞋心於屬他生俱時殺盜。
★◤na tarhīdānīmadattādānasya lobhenaiva niṣṭā sidhyati / [251|12-]
♂na tarhīdānīmadattādānasya lobhenaiva niṣṭhā sidhyati /
◤na tarhīdānīm adattādānasya lobhena eva niṣṭhā sidhyati?[S556]
①na tarhi idānīm adattādānasya lobhena eva niṣṭhā sidhyati?
㈠若爾，是時偷盜不由貪欲成就。
㈡若爾，所說偷盜業道由貪究竟理應不成。
D4069 🈪འོ་ན་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗ཆགས་པ་ཁོ་ནས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་མི་འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།
①na tarhi idānīm adatta ādānasya lobhena eva niṣṭā sidhyati
③འོ་ན་ནི་དེ་ཆགས་པ་ཁོ་ནས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་མི་འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗ཆགས་པ་ཁོ་ནས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་མི་འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ངེས་པ་དེ་ནི་སེམས་གཞན་དང་མི་ལྡན་པའི་དེ་རྫོགས་པ་ལ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
★◤ananyacittasya tatsamāptau sa niyamo jñeyaḥ / [251|13-]
♂ananyacittasya tatsamāptau{7. Y. tatparisamāptau |} sa niyamo jñeyaḥ /
◤ananyacittasya tatparisamāptau sa niyamo jñeyaḥ / [S556]
①an-anya-cittasya tat-parisamāptau sa niyamo jñeyaḥ |
㈠若人心不異成就業道時，應知前決義。
㈡依不異心所作究竟，故作如是決判應知。
🈪ངེས་པ་དེ་ནི་སེམས་གཞན་དང་མི་ལྡན་པའི་དེ་རྫོགས་པ་ལ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
①ananya cittasya tad samāptau sa niyamas jñeyas
③ངེས་པ་དེ་ནི་སེམས་གཞན་དང་མི་ལྡན་པའི་དེ་རྫོགས་པ་ལ་ཤེས་པར་བྱའོ་།།
★◤abhidhyādyāviṣṭasya ca tatprayogeṇa rūpidvayaniṣṭhāgamane tribhireva / [251|14-]
♂abhidhyādyāviṣṭasya [ 49b. 14B. II ] ca tatprayogeṇa rūpidvayaniṣṭhāgamane tribhireva /
◤abhidhyādyāviṣṭasya ca tatprayogeṇa rūpidvayaniṣṭhāgamane tribhir eva / [S556]
㈠若人貪欲等所染。由教他有色二業道成就時。如此等與三
㈡若先加行造惡色業，貪等起時.隨二究竟。
①abhidhyādi a āviṣṭasya ca tad prayogeṇa rūpi dvaya niṣṭhā gamane tribhis eva caturbhis saha vartate
㈢བརྣབ་སེམས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེའི་སྦྱོར་བས་གཟུགས་ཅན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ན་ཡང་གསུམ་ཁོ་ན་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤caturbhiḥ saha vartate / [251|15]
◤caturbhiḥ saha vartate—[S556]
㈠與四俱起者。
㈡四俱轉者。
★◤bhedābhiprāyasyānṛta vacane paruṣavacane vā / [251|15-]
♂bhedābhiprāyasyānṛta{8. D. nandana |}vacane paruṣavacane vā /
◤bhedābhiprāyasyānṛtavacane, paruṣavacane vā / [S556]
①bhedābhiprāyasya an-ṛta-vacana, paruṣa-vacana vā|
㈠若人有欲破他和合意，說妄語.惡語。
㈡謂欲壞他，說虛誑言.或麁惡語，
①bheda abhiprāyasya anṛta vacane paruṣa vacane vā
㈢བཞི་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་དབྱེ་ན་བྱ་བའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་གམ་ཚིག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་ན་སྟེ།
★★◤tatra hi mānasa eko bhavati vācikāstrayaḥ / [251|16]
♂tatra hi mānasa eko bhavati vācikāstrayaḥ /
◤tatra hi mānasa eko bhavati, vācikās trayaḥ / [S556]
㈠此中意業道隨一。口業道有三。
㈡意業道一，語業道三。
①tatra hi mānasas ekas bhavati vācikās trayas
㈢དེ་ལ་ནི་ཡིད་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ལ་ངག་གི་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
★◤abhidhyādigatasya vā tatprayogeṇā nyarūpitraya niṣṭhāgamane / [251|16-]
♂abhidhyādigatasya vā tatprayogeṇānyarūpitraya{9. Y. anyakarmapathatrayasya / D. prayoge 'nyatraya...|} niṣṭhāgamane /
◤abhidhyādigatasya vā tatprayogeṇa anyarūpitrayaniṣṭhāgamane / [S556]
㈠有時貪欲等所染。由教他別三成就時。
㈡若先加行造惡色業，貪等現前.隨三究竟。
★◤evaṃ paṇcaṣaṭsaptabhiryo jayitavyā / [251|17]
♂evaṃ pañcaṣaṭsaptabhiryojayitavyā{10. D. yojyam |} /
◤evaṃ pañcaṣaṭsaptabhir yojayitavyā / [S556]
㈠餘五六七應知。合如此義。
㈡如是五六七皆如理應知。
①abhidhyādi gatasya vā tad prayogeṇās nyarūpitraya niṣṭhā gamane evam paṇca ṣaṭsaptabhis yas jayitavyā aṣṭābhis saha vartate
㈢ཡང་ན་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པར་གྱུར་པ་དེའི་སྦྱོར་བས་གཞན་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ན་སྟེ། ལྔ་དང་དྲུག་དང་བདུན་དང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★0◤aṣṭābhiḥ saha vartate / [251|17-]
◤aṣṭābhiḥ saha vartate / [S556]
㈠與八俱起者。
㈡八俱轉者。
★★◤ṣaṭsu prayoggaṃ kṛtvā svayaṃ kāmabhithyācāraṃ kurvataḥ samaṃ niṣṭhāgamane / [251|18]
♂ṣaṭsu prayogaṃ kṛtvā{11. D.adds pare saṃpreṣaṇena |} svayaṃ kāmamithyācāraṃ kurvataḥ samaṃ{12. D. sama... |} niṣṭhāgamane /
◤ṣaṭsu prayogaṃ kṛtvā svayaṃ kāmamithyācāraṃ kurvataḥ samaṃ niṣṭhāgamane / [S556]
㈠於六教他。自行邪婬。若彼共一時俱成。
㈡謂先加行造作所餘六惡色業，自行邪欲，俱時究竟。
①ṣaṭsu prayoggam kṛtvā svayam kāma bhithi ācāram kurvatas samam niṣṭhā gamane
㈢བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་མངོན་〖PNསྔོན།〗དུ་གྱུར་པ་ཁོ་ན་དྲུག་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དག་〖PNབདག〗ཉིད་ཀྱིས་བྱེད་ལ་མཉམ་དུ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་ན〖PNགྱུར།〗འོ། །
★0◤evaṃ tāvadakuśalaiḥ / [251|19]
◤evaṃ tāvad akuśalaiḥ / [S556]
㈠由惡業道義極於此
㈡後三業道.自力現前.必不俱行，故無九十。如是已說.不善業道與思俱轉數有不同。
①evam tāvat akuśalais
㈢རེ་ཞིག་མི་དགེ་བ་དག་དང་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤[S557]
◤daśabhiryāvacchubhaiḥ,[S557]
㈠〔偈曰〕：【若善乃至十】。
㈡【善總開至十】〖82_4_c〗
D4075 🈪དགེ་བ་བཅུ་ཡི་བར་དག་དང་། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ནི་བཅུའི་བར་དང་སེམས་པ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ངོ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་ནས་དམིགས་ཀྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་མིན། །ལས་ཀྱི་ལམ་གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【daśabhiryāvacchubhaiḥ 】[251|20]
★◤kuśalaiḥ punaḥ karmapatharyāvat daśabhiḥ saha cetanā vartata ity utsargaṃ kṛtvā 'pavādaṃ karoti[251|21]
♂daśabhiryāvacchubhaiḥ{13. MS. daśabhiḥ yāva... |} kuśalaiḥ punaḥ karmapathairyāvat daśabhiḥ saha cetanā vartata ity utsargaṃ kṛtvā'pavādaṃ karoti naikāṣṭapañcabhiḥ //81//
◤kuśalaiḥ punaḥ karmapathair yāvad daśabhiḥ saha cetanā vartata iti / [S557]
㈠釋曰。若論故意與善業道相應不相應。乃至得與十業道相應。
㈡善業道與思總開容至十。
①daśabhis yāvat śubhais kuśalais punar karma patharyāvat daśabhis saha cetanā vartate iti utsargam kṛtvā pavādam karoti
㈢དགེ་བ་བཅུ་ཡི་བར་དག་དང་། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ནི་བཅུའི་བར་དང་སེམས་པ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ངོ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་ནས་དམིགས་ཀྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ།
◤utsargaṃ kṛtvā'pavādaṃ karoti—[S557]
㈠已作如此通說。為簡擇此故。更作別說。
㈡別據顯相。
★◤ 【naikāṣṭapañcabhiḥ // VAkK_4.81 //】[251|22]
◤naikāṣṭapañcabhiḥ // 81 // [S557]
㈠〔偈曰〕：【不共一八五】。
㈡【別遮一八五】〖82_4_d〗
①na eka aṣṭa pañcabhis
③གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་མིན་།།
㈢གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་མིན། །ལས་ཀྱི་ལམ་གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★★◤ekenāṣṭābhi pañcabhiśca karmapathaiḥ saha na vartate / tatra dvābhyāṃ saha vartate / [251|23]
♂ekenāṣṭābhiḥ{14. MS ekā seems to be corrected into eke |} pañcabhiśca karmapathaiḥ saha na vartate / ♂tatra dvābhyāṃ saha vartate /
◤ekenāṣṭābhiḥ pañcabhiś ca karmapathaiḥ saha na vartate / [S557]
㈠釋曰。故意無與一八五業道相應義。
㈡遮一八五。
①ekena aṣṭa abhi pañcabhis ca karma pathais saha na vartate
③ལས་ཀྱི་ལམ་གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ་།།
◤tatra dvābhyāṃ saha vartate—[S557]
㈠此中與二相應者。
㈡二俱轉者。
D4076 🈪དེ་ལ་གཉིས་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི:དེ་དག་〖PNདགེ་བའི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་གནས་པ་ནི〖PNདང་།〗། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་གནས་པའོ། །
★◤kuśaleṣu pañcasu vijñāneṣu / [251|23-252|01]
♂kuśaleṣu @252 pañcasu vijñāneṣu /
◤kuśaleṣu pañcasu vijñāneṣu, ārūpyasamāptau ca kṣayānutpādajñānayoḥ / [S557]
㈠於善五識起時。入無色定時。盡智無生智起時。
㈡謂善五識及依無色盡無生智現在前時無散善七。
★◤ārūpyasamāpattau ca kṣayānutpādajñānayoḥ / [252|01]
♂ārūpyasamāpattau ca kṣayānutpādajñānayoḥ |{1. MS. ...jñānayostribhiḥ |}
①tatra dvābhyām saha vartate kuśaleṣu pañcasu vijñāneṣu ārūpya samāpattau ca kṣaya anutpāda jñānayos
㈢དེ་ལ་གཉིས་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི:དེ་དག་〖PNདགེ་བའི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་གནས་པ་ནི〖PNདང་།〗། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་གནས་པའོ། །
★◤tribhiḥ samyagdṛṣṭisaṃprayukte manovijñāne / [252|01-]
♂tribhiḥ samyagdṛṣṭisaṃprayukte{2. MS. samyak |} manovijñāne /
◤tribhiḥ-- samyagdṛṣṭisamprayukte manovijñāne / [S557]
①tribhiḥ-- samyag-dṛṣṭi-samprayukte mano-vijñāne|
㈠與三相應者。與正見相應意識起時。
㈡三俱轉者。謂與正見相應意識現在前時，無七色善。
①tribhis samyak dṛṣṭi saṃprayukte manas vijñāne
㈢གསུམ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་པའོ། །
★◤caturbhirakuśalāvyākṛtacittasyo pāsakaśrāmaṇerasaṃvarasamādāne / [252|02-]
♂caturbhirakuśalāvyākṛtacittasyo{3. MS. ...vyākṛtasyo... / Y. ...vyākṛtacittasyo... |}pāsakaśrāmaṇerasaṃvarasamādāne /
①caturbhis akuśala avyākṛta cittasyas pāsaka śrāmaṇes asaṃvara samādāne
㈢བཞི་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི:དགེ་བ་དང་〖PN-དགེ་བ་དང་།〗། མི་དགེ་བ་དང་〖PNཡང་།〗ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ། །
◤caturbhiḥ-- akuśalāvyākṛtacittasyopāsakaśrāmaṇerasaṃvarasamādāne / [S557]
①caturbhiḥ-- akuśala-avyākṛta-cittasya upāsaka-śrāmaṇera-saṃvara-samādāne|
㈠與四相應者。惡心無記心起時。正受優婆塞護及沙彌護。
㈡四俱轉者。謂惡無記心現在前位。得近住近事勤策律儀。
◤[S558]
◤ṣaḍbhiḥ-- kuśaleṣu pañcaṣu vijñāneṣu, tatsamādāne / [S558]
①ṣaḍbhiḥ-- kuśaleṣu pañcaṣu vijñāneṣu, tat-samādāne|
㈠與六相應者。善五識起時。受前二護。
㈡六俱轉者。謂善五識現在前時得上三戒。
★★◤ṣaḍbhiḥ kuśaleṣu pañcaṣu vijñānakāyeṣu tatsamādāne / [252|03]
♂ṣaḍbhiḥ kuśaleṣu pañcaṣu vijñānakāyeṣu{4. Y. vijñāneṣu |} tatsamādāne /
①ṣaḍbhis kuśaleṣu pañcaṣu vijñāna kāyeṣu tad samādāne
㈢དྲུག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་གནས་པ་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ། །
★0◤saptabhiḥ kuśale manovijñāne tatsamādāna eva akuśalāvyākṛtacittasya ca bhikṣusaṃvarasamādāne / [252|03-]
◤saptabhiḥ-- kuśale manovijñāne, tatsamādāna eva,[S558]
①saptabhiḥ-- kuśale manovijñāne, tat-samādāna eva,
㈠與七相應者。善意識起時。受前二護。
㈡七俱轉者。謂善意識無隨轉色.正見相應現在前時，得上三戒。
①saptabhis kuśale manas vijñāne tad samādānas eva akuśala avyākṛta cittasya ca bhikṣu saṃvara samādāne
㈢བདུན་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་དགེ་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་{210a}། །ཤེས་པ་ལ་གནས་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ། །
◤akuśalāvyakṛtacittasya ca bhikṣusaṃvarasamādāne / [S558]
㈠或惡心或無記心起時。受比丘護。
㈡或惡無記心現前時，得苾芻戒。
★0◤navabhiḥ kuśaleṣu pañcaṣu vijñāneṣu / [252|05]
◤navabhiḥ-- kuśaleṣu pañcaṣu vijñāneṣu, tatsamādāne,[S558]
㈠與九相應者。善五識起時。受比丘護。
㈡九俱轉者。謂善五識現在前時.得苾芻戒。
★◤tatsamādāne kṣayānutpādajñānasaṃprayukte ca manovijñāne tasminneva ca dhyānasaṃgṛhīte / [252|05-]
♂tatsamādāne kṣayānutpādajñānasaṃprayukte ca manovijñāne [ 50a. 14A.III ] tasminneva ca dhyānasaṃgṛhīte /
◤kṣayānutpādajñānasamprayukte ca manovijñāne, tasminn eva ca dhyānasaṃgṛhīte / [S558]
㈠若意識與盡智無生智相應。是盡智無生智相應心。與定相應。
㈡或依無色盡無生智現在前時.得苾芻戒。或靜慮攝盡無生智相應意識.現在前時。
★0◤daśabhistato 'nyatra kuśale manovijñāne bhikṣusaṃvarasamādāna eva / [252|06-]
◤daśabhiḥ-- tato 'nyatra kuśale manovijñāne bhikṣusaṃvarasamādāna eva / [S558]
①daśabhiḥ-- tato'nyatra kuśale manovijñāne bhikṣu-saṃvara-samādāna eva|
㈠與十相應者。異此於餘處善意識起時。受比丘護。
㈡十俱轉者。謂善意識無隨轉色正見相應現在前時得苾芻戒。
①navabhis kuśaleṣu pañcaṣu vijñāneṣu tad samādāne kṣaya anutpāda jñāna saṃprayukte ca manas vijñāne tasmin= eva ca dhyāna saṃgṛhīte daśabhis tatas anyatra kuśale manas vijñāne bhikṣu saṃvara samādānas eva
㈢དགུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་གནས་པ་དང་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་། དེ་ཉིད་བསམ་གཏན་གྱིས་བསྡུས་པ་ལ་གནས་པ་〖PNཔའོ།〗བཅུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི:དགེ་བའི་〖PN-དགེ་བའི།〗ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ཁོ་ན་དང་། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དག་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་པ་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་སེམས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །
★◤sarvā ca dhyānānāsrava saṃvarasahavartinī cetanā 'nyatra kṣayānutpādajñānābhyām saṃvaranirmuktena tvekenāpi saha syādanya cittasyaikāṅgaviratisamādāne / [252|07-]
♂sarvā ca dhyānānāsrava{5. MS. dhyānāśrava... |}saṃvarasahavartinī{6. D. samāvartinī |} cetanā'nyatra kṣayānutpādajñānābhyām / ♂saṃvaranirmuktena tvekenāpi saha syādanya{7. MS. looks like syādasya |}cittasyaikāṅgaviratisamādāne /
◤sarvā ca dhyānānāsravasaṃvarasahavartinī cetanā, anyatra kṣayānutpādajñānābhyām / [S558]
㈠一切定護無流護相應故意。離盡智無生智。
㈡或餘一切有隨轉色正見相應心正起位。別據顯相所遮如是。
①sarvā ca dhyānān āsrava saṃvara sahavartinī cetanā nyatra kṣaya anutpāda jñānābhyām saṃvara nirmuktena tu ekena api saha syāt anya cittasya e
③སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ་།
㈢སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པར་ནི་གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། སེམས་གཞན་དང་ལྡན་པ་སྤོང་བའི་ཡན་ལག་གཅིག་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ། །
◤saṃvaranirmuktena tv ekena api saha syād anyacittasya ekāṅgaviratisamādāne / [S558]
㈠若與非護所攝。亦得與一相應。若人異心受一遠離分。
㈡通據隱顯則無所遮。謂離律儀有一八五。一俱轉者。謂惡無記心現在前時得一支遠離。
★0◤pañcāṣṭābhirapi syātkuśale manovijñāne dvipañcāṅgasamādāne yugapat / [252|09-]
◤pañcāṣṭābhir api syāt, kuśale manovijñāne dvipañcāṅgasamādāne yugapat // 81 // [S558]
㈠亦得與五八相應。若人善意識起時。一時受二遠離分。或受五遠離分。
㈡五俱轉者。謂善意識無隨轉色正見相應現在前時得二支等。八俱轉者。謂此意識現在前時得五支等。
①pañca aṣṭābhis api syāt kuśale manas vijñāne dvi pañcāṅga samādāne yugapad
③སེམས་གཞན་དང་ལྡན་པ་སྤོང་བའི་ཡན་ལག་གཅིག་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ་།། ལྔ་དང་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཅིག་ཅར་དུ་ཡན་ལག་གཉིས་དང་ལྔ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ་།།
㈢ལྔ་དང་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཅིག་ཅར་དུ་ཡན་ལག་གཉིས་དང་ལྔ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནའོ། །
★◤kasyāṃ gatau kati karmapathā akuśalā kuśalā vā saṃmukhībhāvataḥ samanvāgamato vā / [252|11-]
♂kasyāṃ gatau kati karmapathā akuśalā vā saṃmukhībhāvataḥ samanvāgamato vā /
◤kasyāṃ gatau kati karmapathā akuśalāḥ kuśalā vā sammukhībhāvataḥ, samanvāgamato vā?[S558]
㈠復於何道幾業道。或惡或善。由現前及至得俱起。
㈡善惡業道於何界趣處。幾唯成就幾亦通現行。
①kasyām gatau kati karma pathā akuśalā kuśalās vā saṃmukhībhāvatas samanvāgamatas vā
③འགྲོ་བ་གང་ན་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཞིག་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འགྲོ་བ་གང་ན་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་གྱི་ལམ་དུ་ཞིག་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་ཅེ་ན། དམྱལ་བ་ན་ནི་ཀྱལ་པ་དང་། །ཚིག་རྩུབ་གནོད་སེམས་རྣམ་གཉིས་སོ། །
★★◤ 【bhinnapralāpapāruṣyavyāpādā narake dvidhā /】[252|13]
♂bhinna{8. MS. saṃbhinna...| G. saṃbhinnālāpa...|}pralāpapāruṣyavyāpādā narake dvidhā /
①bhinna pralāpa pāruṣya vyāpādā narake dvidhā
③དམྱལ་བ་ན་ནི་ཀྱལ་པ་དང་།། ཚིག་རྩུབ་གནོད་སེམས་རྣམ་གཉིས་སོ་།།
㈢དམྱལ་བ་ན་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་གསུམ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉི་གའི་〖PNགཉིས་ཀའི།〗སྒོ་ནས་ཡོད་དེ། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའི་ཕྱིར་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S559]
◤sambhinnālāpapāruṣyavyāpādā narake dvidhā / [S559]
㈠〔偈曰〕：【非應語惡語 瞋於地獄二】。
㈡頌曰 【不善地獄中_a 麁雜瞋通二】〖83_4_b〗
★0◤ityete trayaḥ karmapathā narake dvābhyāṃ saprakārābhyāṃ santi / [252|14]
◤ity ete trayaḥ karmapathā narake dvābhyāṃ saprakārābhyāṃ santi-- sammukhībhāvataḥ, samanvāgamabhāvataś ca / [S559]
㈠釋曰。是三種業道。於地獄由二種義有。一由現前有。二由至得有。
㈡論曰。且於不善十業道中。那落迦中三通二種。謂麁惡語雜穢語瞋三種，皆通現行成就。【雜語通現成】〖84_4_a〗
★0◤saṃmukhībhāvataḥ samanvāgamabhāvataśca / [252|14-]
①iti ete trayas karma pathās narake dvābhyām sa prakārābhyām santi saṃmukhībhāvatas samanvāgama bhāvatas ca
③དམྱལ་བ་ན་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་གསུམ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པ་གཉི་གའི་སྒོ་ནས་ཡོད་དེ་།
◤parivedanāt sambhinnapralāpaḥ / [S559]
㈠由悲泣有非應語。
㈡由相罵故有麁惡語。
★★◤paridevanātsaṃbhinnapralāpaḥ / parasparaparitāpanātpāruṣyaṃ rukṣasaṃtānatayā / [252|15]
♂paridevanātsaṃbhinnapralāpaḥ / parasparaparitāpanātpāruṣyaṃ{9. MS. tapaṇātpārūṣyaṃ |} rukṣasaṃtānatayā /
◤parasparaparitāpanāt pāruṣyaṃ rūkṣasantānatayā / [S559]
㈠由互相罵有惡語。
㈡由悲叫故有雜穢語。
①paridevanāt saṃbhinna pralāpas
③སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའི་ཕྱིར་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་ནོ་།།
①paraspara paritāpanāt pāruṣyam rukṣa saṃtāna tayā
㈢ཕན་ཚུན་བརྒྱད་གགས་〖PNགག〗བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཚིག་རྩུབ་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤parasparadveṣādvyāpādaḥ / [252|16]
◤parasparadveṣād vyāpādaḥ / [S559]
①paraspara-dveṣād vyāpādaḥ|
㈠由相續惱互相憎故有瞋恚。
㈡身心麁強𢤱悷不調。由互相憎故有瞋恚。
①paraspara dveṣāt vyāpādas
㈢གཅིག་ལ་གཅིག་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྩུབ་པོས་ཞེ་སྡང་བའི་ཕྱིར་གནོད་སེམས་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【samanvāgamato 'bhidhyāmithyādṛṣṭī /】[252|17]
♂samanvāgamato 'bhidhyāmithyādṛṣṭī na saṃmukhībhāvataḥ /
①samanvāgamatas abhidhyā mithyā adṛṣṭī
㈢བརྣབ་སེམས་ལོག་ལྟ་ལྡན་པས་སོ། །
◤samanvāgamato 'bhidhyāmithyādṛṣṭī,[S559]
①samanvāgamato 'bhidhyā-mithyādṛṣṭī,
㈠〔偈曰〕：【由至得貪欲 邪見】。
㈡【貪邪見成就】〖83_4_c〗
★◤na saṃmukhībhāvataḥ / rañjanīyavastvabhāvātkarmaphalapratyakṣatvācca / [252|18]
♂rañjanīyavastvabhāvātkarmaphalapratyakṣatvācca /
◤na sammukhībhāvataḥ / [S559]
㈠釋曰。若由至得有貪愛邪見。不由現前有。
㈡貪及邪見成而不行。
◤rañjanīyavastvabhāvāt, karmaphalapratyakṣatvāc ca / [S559]
㈠無可愛塵故。證知業果故。
㈡無可愛境故。現見業果故。
★◤karmakṣayeṇa maraṇānna prāṇātipātaḥ / [252|18-]
♂karmakṣayeṇa maraṇānna{10. MS. maraṇāt |} prāṇātipātaḥ /
◤karmakṣayeṇa maraṇān na prāṇātipātaḥ,[S559]
㈠由業盡死故無殺生。
㈡業盡死故無殺業道。
①na saṃmukhībhāvatas rañjanīya vastu abhāvāt karma phala pratyakṣa tvāt ca karma kṣayeṇa maraṇāt na prāṇa atipātas
③ཆགས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མེད་དོ་།། ལས་ཟད་ནས་འཆི་བའི་ཕྱིར་དང་། རྫས་དང་བུད་མེད་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དག་མེད་དོ་།།
㈢ཆགས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མེད་དོ། །
㈢ལས་ཟད་ནས་འཆི་བའི་ཕྱིར་དང་། རྫས་དང་བུད་མེད་ཡོངས་སུ་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྶྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དག་མེད་དོ། །
★◤dravyastrīparigrahābhāvānnadattādānakāmamithyācārau prayojanābhāvānna mṛṣāvādaḥ / [252|19-]
♂dravyastrīparigrahābhāvānnādattādānakāmamithyācārau prayojanābhāvānna mṛṣāvādaḥ /
◤dravyastrīparigrahābhāvānnādattādānakāmamithyācārau,[S559]
㈠不攝財及婦故無偷盜邪婬。
㈡無攝財物及女人故。無不與取及欲邪行。
①dravya strī parigraha abhāva anna datta ādāna kāma mithyā ācārau prayojana abhāvāt na mṛṣāvādas
㈢དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་མེད་དོ། །
◤prayojanābhāvān na mṛṣāvādaḥ / [S559]
㈠無用故無妄語。
㈡以無用故無虛誑語。
★◤ata eva na paiśunyaṃ nityabhinnatvācca / [252|20]
♂ataeva na paiśunyaṃ nityabhinnatvācca /
◤ata eva na paiśunyam; nityabhinnatvāc ca / [S559]
㈠恒自無和合故無破語。
㈡即由此故及常離故無離間語。
①atas eva na paiśunyam nitya bhinna tvāt ca
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། རྟག་ཏུ་བྱེད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཕྲ་མ་〖Pབ།〗མེད་དོ། །
★◤ 【kurau trayaḥ // VAkK_4.82 //】[252|21]
♂kurau trayaḥ //82// ♂samanvāgamata{11. MS. drops ma |} iti vartate /
①kurau trayas samanvāgamate iti vartate
③སྒྲ་མི་སྙན་ ****[@210b]**** ་ན་གསུམ་ཡོད་དོ་།།
㈢སྒྲ་མི་སྙན་{210b}ན་〖PN-ན།〗གསུམ་ཡོད་དོ། །
◤kurau trayaḥ // 82 // [S559]
㈠〔偈曰〕：【北洲三】。
㈡北俱盧洲【北洲成後三】〖83_4_d〗
★◤samanvāgamata iti vartate / abhidhyāvyāpādamithyādṛṣṭayo na saṃmukhībhāvataḥ / [252|22]
♂abhidhyāvyāpādamithyādṛṣṭayo na saṃmukhībhāvataḥ /
◤‘samanvāgamataḥ’ iti vartate / [S559]
㈠釋曰。由至得言流。
①abhidhyā vyā pāda mithyā dṛṣṭayas na saṃmukhībhāvatas
◤abhidhyāvyāpādamithyādṛṣṭayo na sammukhībhāvataḥ / [S559]
㈠貪欲瞋恚邪見。不由現前有。
㈡貪瞋邪見，皆定成就而不現行。
㈢བརྣབ་སེམས་དང་། གནོད་སེམས་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དག་སྟེ། ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་པར་སྦྱར་གྱི་
0◤amamāparigrahatvāt{12. Y.adopts the reading amama, but quotes MSS. amamā |}{S. amama॰ } snigdha[ 50b. 14B. III ]saṃtānatvād āghātavastvabhāvād apāpāśayatvāc ca / [252|23][S559]
㈠無我所無攝故。相續軟滑故。瞋恚類境無故。無惡意故。
㈡不攝我所故。身心柔軟故。無惱害事故。無惡意樂故。
①amama aparigraha tvāt snigdha-saṃtāna-tvāt āghāta-vastu-abhāvāt apāpāśaya-tvāt ca
㈢ང་ཡིར་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྒྱུད་འཇམ་པའི་ཕྱིར་དང་། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མངོན་〖PN+གསུམ།〗དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【saptamaḥ svayamapyatra 】[252|25]
①saptamas svayam api atra
③དེ་ན་བདུན་པ་དངོས་སུ་ཡང་།།
㈢དེ་ན་བདུན་པ་དངོས་སུ་ཡང་། །
㈢དེ་ན་ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་〖PN-ནི།〗མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཡང་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་སུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རེས་འགའ་གླུ་དག་〖PNནི་ཀྱང་།〗ལེན་ཏོ། །
◤saptamaḥ svayam apy atra,[S559]
㈠〔偈曰〕：【第七彼自有】。
㈡【前七唯成就】〖85_4_b〗
★◤asaṃbhinnapralāpaḥ saṃmukhībhāvato 'pyasti / te hi kliṣṭacittāḥ kadācit gāyanti / [252|26]
♂saptamaḥ svayamapyatra{13. MS. ...mapyatrāsaṃbhinna... |} asaṃbhinnapralāpaḥ saṃmukhībhāvato 'pyasti / ♂te hi kliṣṭacittāḥ kadācit gāyanti /
◤asambhinnapralāpaḥ sammukhībhāvato 'py asti / [S559]
㈠釋曰。非應語於彼現前有。
㈡唯雜穢語通現及成。
①asaṃbhinna pralāpas saṃmukhībhāvatas apyasti
③དེ་ན་ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཡང་ཡོད་དེ་།
①te hi kliṣṭa cittās kadācid gāyanti
③ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་སུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རེས་འགའ་གླུ་དག་ལེན་ཏོ་།།
◤te hi kliṣṭacittāḥ kadā cid gāyanti / [S559]
㈠何以故。彼人有時起染污心歌。
㈡由彼有時染心歌詠。
★◤apāpāśayatvāt na prāṇatipātādayaḥ / [253|01]
♂@253 apāpāśayatvāt na prāṇātipātādayaḥ /
◤apāpāśayatvāt na prāṇātipātādayaḥ / [S559]
㈠無惡意故。無殺生等。
㈡無惡意樂故。彼無殺生等。
★0◤niyatāyuṣkatvāddravyastrīparigrahābhāvāt prayojanābhāvācca / [253|01-]
◤niyatāyuṣkatvād, dravyastrīparigrahābhāvāt, prayojanābhāvāc ca / [S559]
㈠壽命定故。不攝財及婦故。無用故。
㈡壽量定故。無攝財物及女人故。身心軟故。及無用故。隨其所應。
①apāpa āśaya tvāt na prāṇa tipāta ādayas niyata āyuṣka tvāt dravya strī parigraha abhāvāt prayojana abhāvāt ca
㈢སྡིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཚེ་ངེས་པའི་ཕྱིར་དང་། རྫས་དང་བུད་མེད་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་〖PN+ཀྱང་།〗མེད་དོ། །
★0◤kathameṣāmabrahmacaryam / [253|02]
①katham eṣām abrahmacaryam
③ཇི་ལྟར་འདི་དག་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་འདི་དག་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་བུད་མེད་གང་དག་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་འདོད་པ་དེའི་ལག་ནས་གཟུང་ནས་ཞིང་གི་དྲུང་དུ་འགྲོ་སྟེ། གལ་ཏེ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་〖PN+ནི།〗ཤིང་གིས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་དེ་དག་དེ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་དོ། །
◤katham eṣām abrahmacaryam?[S559]
㈠彼人云何作非梵行。
㈡彼人云何行非梵行。
★0◤te khalu yayā striyā sārdhaṃ rantukāmā bhavanti tāṃ bāhau gṛhītvā vṛkṣamūlamupasarpanti / [253|02-]
◤te khalu yayā striyā sārdhaṃ rantukāmā bhavanti tāṃ bāhau gṛhītvā vṛkṣamūlam upasarpanti / [S559]
㈠彼人若欲共此女人和合戲。即執彼手俱往樹下。
㈡謂彼男女互起染時。執手相牽往詣樹下。
①te khalu yayā striyā sārdham rantu kāmās bhavanti tām bāhau gṛhītvā vṛkṣa mūlam upasarpanti
③དེ་དག་ནི་བུད་མེད་གང་དག་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་འདོད་པ་དེའི་ལག་ནས་གཟུང་ནས་ཞིང་གི་དྲུང་དུ་འགྲོ་སྟེ་།
★0◤gamyā cet vṛkṣaśchādayati tāṃ te gacchanti / [253|03-]
◤gamyā ced, vṛkṣaś chādayati tāṃ te gacchanti / [S559]
㈠此女若堪行。樹即密覆。便與交通。
㈡樹枝垂覆知是應行。
①gamyā ced vṛkṣas chādayati tām te gacchanti
③གལ་ཏེ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཤིང་གིས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་དེ་དག་དེ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་དོ་།།
★0◤agamyā cenna chādayati tāṃ te na gacchanti / [253|04]
◤agamyā cen na chādayati, tāṃ te na gacchanti // [S559]
㈠若不堪行樹則不覆。即相背去。
㈡樹不垂枝並愧而別。
①agamyā ced na chādayati tām te na gacchanti
㈢ཅི་སྟེ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྒྲིབ་པར་མི་བྱེད་པས་ནི་〖PN-ནི〗དེ་དག་དེ་ལ་ཉལ་པོ་མི་བྱེད་དོ། །
★0◤ 【kāme 'nyatra daśāśubhāḥ /】[253|05]
◤kāme 'nyatra daśāśubhāḥ / [S559]
①kāme anyatra daśa aśubhās
③འདོད་པ་གཞན་ན་མི་དགེ་བཅུ་།།
㈢འདོད་པ་གཞན་ན་མི་དགེ་བཅུ། །དངོས་སུ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དམྱལ་བ་དང་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗སྒོ་ནས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་དང་〖PN-དང་།〗ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
㈠〔偈曰〕：【於餘欲十惡】。
㈡【餘欲十通二】〖84_4_b〗
★0◤svayamapīti vartate / [253|06]
◤‘svayam api’ iti vartate?[S559]
㈠釋曰。自有言流。
①svayam api iti vartate
③དངོས་སུ་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★0◤narakottarakurubhyāmanyatra kāmadhātau daśākuśalāḥ karmapathāḥ saṃmukhībhāvato 'pi vidyante / [253|06-]
◤narakottarakurubhyām anyatra kāmadhātau daśākuśalāḥ karmapathāḥ sammukhībhāvato 'pi vidyante / [S559]
㈠除地獄及北洲。於餘處十種惡業道。由現前亦有。
㈡除前地獄北俱盧洲餘欲界中十皆通二。謂於欲界天鬼傍生及人三洲十惡業道皆通成現。然有差別。
①naraka uttara kurubhyām anyatra kāmadhātau daśa akuśalās karma pathās saṃmukhībhāvatas api vidyante
③དམྱལ་བ་དང་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
★◤tiryakpretadeveṣvasaṃvaranirmuktāḥ / [253|07]
♂tiryakpretadeveṣvasaṃvaranirmuktāḥ{1. Y. seems to be ... deveṣu saṃvaranirmuktāḥ |} /
◤tiryakpretadeveṣv asaṃvaranirmuktāḥ / [S559]
㈠於畜生鬼神天道中。有非不護業道。
㈡謂天鬼傍生。前七業道唯有處中攝無不律儀。
★0◤manuṣyeṣvasaṃvarasaṃgṛhītā api / [253|07-253|08]
◤manuṣyeṣv asaṃvarasaṃgṛhītā api / [S559]
㈠於人道中。不護所攝業道亦有。
㈡人三洲中二種俱有。
①tiryak preta deveṣu asaṃvara nirmuktās manuṣyeṣu asaṃvara saṃgṛhītās api
③དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དགས་དང་ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་སོ་།། མི་དག་གི་ནང་ན་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་།།
㈢མི་དགེ་གི་ནང་ན་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །
◤[S560]
★0◤yadyapi devo devaṃ na mārayati anyagatisthaṃ tu mārayati / [253|08]
◤yady api devo devaṃ na mārayati, anyagatisthaṃ tu mārayati / [S560]
㈠若天不能殺餘天。能殺餘道眾生。
㈡雖諸天眾無有殺天。而或有時殺害餘趣。
①yadi api devas devam na mārayati anya gati stham tu mārayati
㈢གལ་ཏེ་ཡང་ལྷས་ལྷ་མི་གསོད་ཀྱང་འགྲོ་བ་གཞན་ན་གནས་ན་〖PNཔ།〗ནི་གསོད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤devā api śiromadhyacchedāt bhriyanta ityapare / [253|08-]
♂devā api śiromadhyacchedāt mriyanta ityapare /
◤devā api śiromadhyacchedād mriyanta ityapare / [S560]
㈠諸天若斬首斬腰。即便捨命。
㈡有餘師說。天亦殺天。斬首截腰其命方斷。
①devās api śiras madhya= chedāt bhriyantas iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ལྷ་ཡང་མགོ་དང་རྐེད་པ་བཅད་ན་འཆིའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤uktā aśubhāḥ / [253|09]
◤uktā aśubhāḥ // [S560]
㈠說惡業道已。
㈡已說不善。
①uktās aśubhās
㈢མི་དགེ་བ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【śubhāstrayastu sarvatra saṃmukhībhāva lābhataḥ // VAkK_4.83 //】[253|10]
♂śubhāstravastu sarvatra saṃmukhībhāva{2. G. ...bhūta... |}lābhataḥ //83//
①śubhās trayas tu sarvatra saṃmukhībhāva lābhatas
③དགེ་བ་གསུམ་ནི་ཐམས་ཅད་ན་།། རྙེད་དང་མངོན་དུ་གྱུར་སྒོ་ནས་།།
㈢དགེ་བ་གསུམ་ནི་ཐམས་ཅད་ན། །རྙེད་དང་མངོན་དུ་གྱུར་སྒོ་ནས། །བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང་། གནོད་སེམས་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་〖PNཔ།〗ཐམས་ཅད་ན〖PNདང་།〗། འགྲོ་བ་ལྔ་ཆར་དུ་ནི་〖PNན།〗མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་དོ། །
◤śubhāstrayas tu sarvatra sammukhībhāvalābhataḥ // 83 // [S560]
㈠〔偈曰〕：【後三一切有 現前至得故】。
㈡【善於一切處_c 後三通現成】〖84_4_d〗
★◤pañcasu gatiṣu traidhātuke sarvatrānabhidhyā 'vyāpādasamyagdṛṣṭyaḥ saṃmukhībhāvataḥ samanvāgamataśca vidyante / [253|11-]
♂pañcasu gatiṣu traidhātuke{3. MS. tredhātuke |} sarvatrānabhidhyā'vyāpādasamyagdṛṣṭayaḥ{4. MS. samyak |} saṃmukhībhāvataḥ samanvāgamataśca vidyante /
◤pañcasu gatiṣu traidhātuke sarvatra anabhidhyā'vyāpādasamyagdṛṣṭayaḥ sammukhībhāvataḥ samanvāgamataś ca vidyante // 83 // [S560]
㈠釋曰。於五道及三界。一切處無貪無瞋正見。由現前及至得皆有。
㈡善業道中，無貪等三，於三界五趣皆通二種。謂成就現行。
①pañcasu gatiṣu traidhātuke sarvatra anabhidhyā vyāpāda samyak dṛṣṭyas saṃmukhībhāvatas samanvāgamatas ca vidyante
③བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང་། གནོད་སེམས་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ན། འགྲོ་བ་ལྔ་ཆར་དུ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་དོ་།།
★◤ 【ārūpyāsaṃjñisattveṣu lābhataḥ sapta 】[253|13]
①ārūpya asaṃjñi sattveṣu lābhatas sapta
③གཟུགས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་སེམས་ཅན་།། རྙེད་པ་བདུན་ཡོད་།
㈢གཟུགས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་སེམས་ཅན། །:རྙེད་པ་〖Pརྙེད་པསNབརྙེད་པས།〗བདུན་ཡོད།{211a}། །གཟུགས་མེད་པ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་〖PN-མེད།〗པའི་སེམས་ཅན་དག་ན་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་དགེ་བའི་〖Nབ།〗ལས་ཀྱི་ལམ་བདུན་ལྡན་པའི་སྒོ་ཁོ་ན་ནས་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་〖PNསྐྱེ་བའི།〗འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་〖PN-དག།〗དང་ལྡན་པའི་〖N-པའི།〗ཕྱིར་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ārūpyāsaṃjñisattveṣu lābhataḥ sapta,[S560]
㈠〔偈曰〕：【無色無想天 由至得七】。
㈡【無色無想天】〖85_4_a〗
★◤kāyikavācikāḥ sapta kuśalā ārūpyeṣvasaṃjñisattveṣu samanvāgamata eva / [253|14]
♂ārūpyāsaṃjñisattveṣu lābhataḥ sapta kāyikavācikāḥ sapta kuśalā ārūpyedhvasaṃjñisattveṣu samanvāgamata eva /
◤kāyikavācikāḥ satpa kuśalā ārūpyeṣv asaṃjñisattveṣu samanvāgamata eva / [S560]
㈠釋曰。身口七善業道。於無色界及無想天中。
㈡身語七支無色無想但容成就
①kāyika vācikās sapta kuśalās ārūpyeṣu asaṃjñi sattveṣu samanvāgamatas eva
③ ****[@211a]**** *་།། གཟུགས་མེད་པ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དག་ན་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བདུན་ལྡན་པའི་སྒོ་ཁོ་ན་ནས་ཡོད་དེ་།
★◤ārūpyoopapannānāmāryāṇāmatītānāgatānāsravasaṃvarasamanvāgamāt / [253|14-]
♂ā-[ 51a 14A. IV ] rū{5. MS. drops rū |}pyopapannānāmāryāṇāmatotānāgatānāsravasaṃvarasamanvāgamāt /
◤ārūpyopapannānām āryāṇām atītānāgatānāsravasaṃvarasamanvāgamāt / [S560]
㈠但由至得有。聖人已生無色界。與過去未來無流護至得相應故。
㈡必不現行。謂聖有情生無色界。成就過未無漏律儀。
★◤asaṃjñisattvānāṃ ca dhyānasaṃvarasamanvāgamāt / [253|16]
♂asaṃjñisattvānāṃ ca dhyānasaṃvara- samanvāgamāt /
◤asaṃjñisattvānāṃ ca dhyānasaṃvarasamanvāgamāt / [S560]
㈠無想天與定護至得相應。
㈡無想有情必成過未第四靜慮靜慮律儀。
①ārūpya ua upapannānām āryāṇām atīta anāgatān āsrava saṃvara samanvāgamāt asaṃjñi sattvānām ca dhyāna saṃvara samanvāgamāt
③གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་འཕགས་པས་〖P+ས།〗གང་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྐྱེད་དེ་འགག་པ་ནི་འདས་〖Pའཕགས།Nའཕགས་པ་ནི་འོངས། 〗པ་དེ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤yadbhūmyā śrayamāryeṇānāsravaṃ śīlamutpāditaṃ nirodhitaṃ bhavati tenārūpyeṣvatītena samanvāgato bhavati / [253|16-]
♂yadbhūbhyā{6. MS. yat gammā... / D. yāvadbhūmyāśrayaṃ |} śrayamāryeṇānāsravaṃ śīlamutpāditaṃ nirodhitaṃ bhavati tenārūpyeṣvatītena samanvāgato bhavati /
◤yadbhūmyāśrayam āryeṇa anāsravaṃ śīlam utpāditaṃ nirodhitaṃ bhavati,[S560]
㈠隨所依止地。聖人所生及所捨無流護。
㈡然聖隨依何地依止曾起曾滅無漏律儀。
①yat bhūmyā śrayam āryeṇa anāsravam śīlam utpāditam nirodhitam bhavati tena arūpyeṣu atītena samanvāgatas bhavati pañca bhūmi āśrayeṇa tu anāgatena śeṣite
★★◤pañca bhūmyāśrayeṇa tvanāgatena / [253|18]
♂pañca{7. D. ṣaḍ |}bhūmyāśrayeṇa tvanāgatena /
◤tena arūpyeṣv atītena samanvāgato bhavati / [S560]
㈠若生無色界。與此過去護相應。
㈡生無色時成彼過去。
★0◤ 【śeṣite /】[253|19]
③གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་འཕགས་པས་གང་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྐྱེད་དེ་འགག་པ་ནི་འདས་པ་དེ་དང་ལྡན་ནོ་།། ས་ལྔ་ཆར་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་དང་མ་འདས་པ་དང་ལྡན་ནོ་།།
㈢ས་ལྔ་ཆར་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་དང་མ་འདས་〖PNནི་མ་འོངས།〗པ་དང་ལྡན་ནོ། །
◤pañcabhūmyāśrayeṇa tv anāgatena / [S560]
㈠與依五地未來護亦相應。
㈡若未來世依五地身。無漏律儀皆得成就
★◤ 【saṃmukhībhāvataścāpi hitvā sanarakān kurun // VAkK_4.84 //】[253|20]
♂saṃmukhībhāvataścāpi hitvā sanarakān kurūn //84// ♂śeṣa kṛtaḥ śeṣitaḥ /
①saṃmukhībhāvatas ca api hitvā sa narakān kurun
③ལྷག་པར་བྱས་ན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་།། དམྱལ་བཅས་སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས་།།
㈢ལྷག་པར་བྱས་ན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་། །དམྱལ་བཅས་སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས། །ལྷག་མར་བྱས་པས་ན་ལྷག་བྱས་ཏེ་ལྷག་མར་བྱས་པས་〖PNཔ།〗ནི་ཁམས་སམ་འགྲོ་བ་གཞན་གང་ཡིན་པའོ། །
◤śeṣite / [S560]
◤sammukhībhāvataś cāpi hitvā sanarakān kurūn // 84 // [S560]
㈠〔偈曰〕：【餘 由現前亦有 除地獄北洲】。
㈡【餘處通成現_c 除地獄北洲】〖85_4_d〗
★◤śesaḥ kṛtaḥ śeṣitaḥ / yo 'nyo dhātuḥ śeṣito gatirvā / [253|21]
♂yo 'nyo dhātuḥ śeṣito gatirvā /
◤śeṣaḥ kṛtaḥ śeṣitaḥ / [S560]
㈠釋曰。餘者謂別界別道。
①śesas kṛtas śeṣitas yas anyas dhātus śeṣitas gatis vā
③ལྷག་མར་བྱས་པས་ན་ལྷག་བྱས་ཏེ་ལྷག་མར་བྱས་པས་ནི་ཁམས་སམ་འགྲོ་བ་གཞན་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤yo 'nyo dhātuḥ śeṣito gatirvā,[S560]
㈠於餘界餘道中。
㈡餘界趣處，
★0◤tatraite sapta kuśalāḥ karmapathāḥ saṃmukhībhāvato 'pi saṃvidyante 'nyatra narakottarakurubhyaḥ / [253|21-]
◤tatra ete sapta kuśalāḥ karmapathāḥ sammukhībhāvato 'pi saṃvidyante,[S560]
㈠是七種善業道。由現前亦有。
①tatra ete sapta kuśalās karma pathās saṃmukhībhāvatas api saṃvidyante anyatra naraka uttara kurubhyas
③དམྱལ་བ་དང་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་ན་ནི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བདུན་པོ་འདི་དག་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢དམྱལ་བ་དང་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་〖PN+དག〗ན་ནི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བདུན་པོ་འདི་དག་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཡོད་དེ〖PNདོ།〗། དེ་དག་ཀྱང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ནང་དག་ན་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
◤anyatra narakottarakurubhyaḥ / [S560]
㈠除地獄及北洲。
㈡【除地獄北洲】〖85_4_d〗。七善皆通現行及成就。然有差別。
★0◤te punastiryakpreteṣu saṃvaranirmuktā rūpadhātau tu saṃvarasaṃgṛhītā anyatrobhayathā / [253|22-]
◤te punas tiryakpreteṣu saṃvaranirmuktā rūpadhātau tu saṃvarasaṃgṛhītāḥ,[S560]
㈠是餘者謂畜生鬼神。於中唯有非護。於色界但護所攝。
㈡謂鬼傍生有離律儀處中業道。若於色界唯有律儀。
①te punar tiryak preteṣu saṃvara nirmuktā rūpa dhātau tu saṃvara saṃgṛhītā anyatra ubhayathā
③དེ་དག་ཀྱང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དགས་ཀྱི་ནང་དག་ན་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ་།། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་རྣམས་སོ་།། གཞན་ན་ནི་གཉིས་ག་ཡོད་དོ་།།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་རྣམས་སོ། །
㈢གཞན་ན་ནི་གཉིས་ཀ་ཡོད་དོ། །
◤anyatra ubhayathā // 84 // [S560]
㈠於餘處具有二種。
㈡三洲欲天皆具二種。
◤[S561]
★◤ta ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ kuśalāśca[253|23-]
♂ta ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ kuśalāśca sarve 'dhipatiniṣyandavipākaphaladā matāḥ /
◤ta ete daśākuśalāḥ karmapathāḥ kuśalāś ca[S561]
㈠復次是十種惡業道。及善業道。
㈡不善善業道所得果云何。
①te ete daśa akuśalās karma pathās kuśalās ca
③དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་།
㈢དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི། ཐམས་ཅད་བདག་པོ་རྒྱུ་མཐུན་དང་། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་འདོད། །རེ་ཞིག་མི་དགེ་བ་ཀུན་དུ་བསྟན་〖PNབསྟེན།〗པ་དང་གོམས་པར་བྱས་པ་དང་། ལན་མང་དུ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་དམྱལ་བ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sarve 'dhipatiniṣyandavipākaphaladā matāḥ /】[253|25]
①sarve adhipati niṣyanda vipāka phala dās matās
③ཐམས་ཅད་བདག་པོ་རྒྱུ་མཐུན་དང་།། རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་འདོད་།།
◤sarve 'dhipatiniṣyandavipākaphaladā matāḥ / [S561]
㈠〔偈曰〕：【一切皆能與 增上流報果】。
㈡頌曰 【皆能招異熟_a 等流增上果】〖86_4_b〗
★★◤akuśalaistāvatsarvairevāsevitabhāvitabahulīkṛtaiḥ narakeṣrapapadyate / tadeṣāṃ vipākaphalam / [253|26]
♂akuśalaistāvatsarvairevāsevitabhāvitabahulīkṛtaiḥ narakeṣūpapadyate / ♂tadeṣāṃ vipākaphalam /
①akuśalais tāvat sarvais eva āsevita bhāvita bahulīkṛtais narakeṣrapapadyate
③རེ་ཞིག་མི་དགེ་བ་ཀུན་དུ་བསྟན་པ་དང་གོམས་པར་བྱས་པ་དང་། ལན་མང་དུ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་དམྱལ་བ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
①tat eṣām vipāka phalam
③འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་།།
◤akuśalais tāvat sarvair eva āsevitabhāvitabahulīkṛtaiḥ narakeṣu upapadyate / [S561]
㈠釋曰。今且論惡。由一切十惡所事修習數起故。生於地獄。
㈡論曰。且先分別十惡業道各招三果。其三者何。異熟等流增上別故。謂於十種若習若修若多所作。由此力故。生那落迦
◤tad eṣāṃ vipākaphalam / [S561]
㈠是名果報果。
㈡是異熟果。
★◤sa ceditthaṃ tvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ praṇātipātenālpāyurbhavati adattādānena bhogavyasanī bhavatikāmamithyācārena sa saṃpannadāraḥ mṛṣāvādenābhyākhyānabahulaḥ paiśunyena mitrabhedo 'sya bhavati pāruṣyeṇāmanojñaśabdaśravaṇaṃ saṃbhinnapralāpenānādeyavākyaḥ abhidhyayā tīvrarāgaḥ vyāpādena tīvradveṣaḥ mithyādṛṣṭyā tīvramohaḥ / [254|01-]
♂sa @254 ceditthaṃtvamāgacchati{1. MS. looks like ...dicchaṃtva... |} manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ prāṇātipātenālpāyurbhavati adattādānena bhogavyasanī bhavati kāmamithyācāreṇa sa saṃpannadāraḥ{2. D sapatnadāraḥ |} mṛṣāvādenābhyākhyānabahulaḥ paiśunyena mitrabhedo 'sya bhavati pāruṣyeṇāmanojñaśabdaśravaṇaṃ saṃbhinnapralāpenānādeyavākyaḥ abhidhyayā{3. MS.drops bhi |} tīvrarāgaḥ vyāpādena tībradveṣaḥ mithyādṛ-[ 51b. 14B. IV ]ṣṭyā tīvramohaḥ /
◤sa ced itthan tvam āgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ[S561]
㈠若受地獄報竟。得如此類。謂人道等聚同分。
㈡從彼出已來生此間。人同分中受等流果。
①sa ced ittham tvam āgacchati manuṣyāṇām sabhā gatām praṇāti pātena alpa āyus bhavati adatta ādānena
㈢བརྒྱ་ལ་འདི་ལྟ་བུར་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་འོངས་ན་〖PNནས།〗ཡང་སྲོག་གཅོད་པས་ནི་ཚེ་ཐུང་བར་འགྱུར་རོ། །
①bhoga vyasanī bhavati kāma mithyā ācārena sa saṃpanna dāras mṛṣāvādena abhyākhyāna bahulas
③མ་བྱིན་པར་ལེན་པས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་རོ་།། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པས་ནི་དགྲ་དང་བཅས་པའི་ཆུང་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་།། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་ནི་སྐུར་བ་མང་པོར་འགྱུར་རོ་།།
㈢མ་བྱིན་པར་ལེན་པས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་རོ། །
①paiśunyena mitra bhedas sya bhavati pāruṣyeṇa amanojña śabda śravaṇam saṃbhinna pralāpena anādeya vākyas
㈢འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པས་ནི་དགྲ་དང་བཅས་པའི་ཆུང་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་ནི་སྐུར་བ་མང་པོར་འགྱུར་རོ། །
③ཕྲ་མས་ནི་དེ་མཛའ་བོ་དང་འབྱེད་པར་འགྱུར་རོ་།། ཚིག་རྩུབ་པོས་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་སྒྲ་ཐོས་པར་འགྱུར་རོ་།། ཚིག་ཀྱལ་པས་ནི་ཚིག་གཟུང་བར་མི་འོས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཕྲ་མས་ནི་དེ་མཛའ་བོ་དང་འབྱེད་པར་〖PNདབྱེ་བར།〗འགྱུར་རོ། །
①abhidhyayā tīvra rāgas vyāpādena tīvra dveṣas mithyā dṛṣṭyā tīvra mohas
㈢ཚིག་རྩུབ་པོས་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་སྒྲ་ཐོས་པར་འགྱུར་རོ། །
㈢ཚིག་ཀྱལ་པས་ནི་ཚིག་གཟུང་〖PNབཟུང་།〗བར་མི་འོས་པར་འགྱུར་རོ། །
③བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་ནི་འདོད་ ****[@211b]**** ་ཆགས་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ་།། གནོད་སེམས་ཀྱས་ནི་ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ་།། ལོག་པར་ལྟ་བས་ནི་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་ནི་འདོད་{211b}ཆགས་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤prāṇātipātena alpāyur bhavati, adattādānena bhogavyasanī bhavati,[S561]
㈠由斷命故。壽命短促。由偷盜故。有財物障難。
㈡謂殺生者壽量短促。不與取者資財乏匱。
◤kāmamithyācāreṇa sasapatnadāraḥ, mṛṣāvādena abhyākhyānabahulaḥ,[S561]
㈠由邪婬故多怨憎。於妻妾有障礙。由妄語故。多被誹謗。
㈡欲邪行者妻不貞良。虛誑語者多遭誹謗。
◤paiśunyena mitrabhedo 'sya bhavati, pāruṣyeṇa amanojñaśabdaśravaṇam,[S561]
㈠由破語故。親友不和穆。由惡語故。恒聞不可愛聲。
㈡離間語者親友乖穆。麁惡語者恒聞惡聲。
◤sambhinnapralāpena anādeyavākyaḥ, abhidhyayā tīvrarāgaḥ,[S561]
㈠由非應語故。有理實言人不信受。由貪欲故多重貪欲。
㈡雜穢語者言不威肅。貪者貪盛。
◤vyāpādena tīvradveṣaḥ,[S561]
①vyāpādena tīvra-dveṣaḥ,
㈠由瞋恚故多重瞋恚。
㈡瞋者瞋增。
◤mithyādṛṣṭyā tīvramohaḥ;[S561]
㈠由邪見故。闇鈍多癡。
㈡邪見者增癡。
★0◤tasyā mohabhūyastvāt / idameṣāṃ niḥṣyandaphalam / [254|05]
◤tasyā mohabhūyastvāt / [S561]
①tasyā moha-bhūyas-tvāt|
㈠此見多無明故。
㈡彼品癡增故。
①tasyās moha bhūyas tvāt
③དེ་ལ་ནི་གཏི་མུག་མང་པོའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢གནོད་སེམས་ཀྱས་ནི་ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །
①idam eṣām niḥṣyanda phalam
㈢ལོག་པར་ལྟ་བས་ནི་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་ཏེ།〖Pརོ།།Nཏོ།〗 དེ་ལ་ནི་གཏི་མུག་མང་པོའི་〖PNབའི།〗ཕྱིར་རོ། །
㈢འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤idam eṣāṃ niḥṣyandaphalam / [S561]
㈠是名十惡等流果。
㈡是名業道等流果別。
★0◤alpamapyāyurmanuṣyeṣu kuśalaphalam / [254|05-]
◤alpam apy āyur manuṣyeṣu kuśalaphalam / [S561]
㈠於人道中壽命若短促。亦是善業果。
㈡人中短壽亦善業果。
★0◤tat kathaṃ prāṇātipātasya niḥṣyandaphalaṃ bhavati / [254|06]
◤tat kathaṃ prāṇātipātasya niḥṣyandaphalaṃ bhavati?[S561]
㈠此云何是殺生等流果。
㈡如何可說是殺等流。
①alpam api āyus manuṣyeṣu kuśala phalam tat katham prāṇa atipātasya niḥṣyanda phalam bhavati
③མ་དག་གི་ནང་ན་ཚེ་ཐུང་བ་ཡང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢མི་དག་གི་ནང་ན་ཚེ་ཐུང་བ་ཡང་མི་〖PN-མི།〗དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཚེ་དེ་ཉིད་དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
★0◤nocyate tadevāyustasya phalam / [254|06-]
◤na ucyate tad eva āyus tasya phalam, kiṃ tarhi?[S561]
㈠不說人壽命是等流果。何者
㈡不言人壽即殺業果。
①na ucyate tat eva āyus tasya phalam
③ཚེ་དེ་ཉིད་དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ་།།
★0◤kiṃ tarhi / tenālpāyurbhavatīti / [254|07]
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེས་ཚེ་ཐུང་ངུར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་ཚེ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤tena alpāyur bhavati iti / [S561]
㈠由惡業令壽命減少。
㈡但言由殺人壽量短。
★◤ato 'ntarāyahetuḥ prāṇāti pātastasyāyuṣo bhavatīti veditavyam / [254|07-]
♂ato 'ntarāyahetuḥ{4. MS. ato antarāya...|} prāṇātipātastasyāyuṣo bhavatīti veditavyam /
①tena alpa āyus bhavati iti atas antarāya hetus prāṇāti pātas tasya āyuṣas bhavati iti veditavyam
③དེས་ཚེ་ཐུང་ངུར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་ཚེ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
◤ato 'ntarāya hetuḥ prāṇātipātas tasya āyuṣo bhavati iti veditavyam / [S561]
㈠殺生是人道壽命障礙因。此義應知。
㈡應知殺業與人命根作障礙因令不久住。
★◤prāṇātīpātenātyāsevitena bāhyā bhāvā alpaujaso bhavantīti / [254|08-]
♂prāṇātipātenātyāsevitena{5. D. ...nāsevitena |} bāhyā bhāvā alpaujaso bhavantīti /
◤prāṇātipātena atyāsevitena bāhyā bhāvā alpaujaso bhavanti iti / [S561]
㈠增上果者。由殺生所事修習數起。一切外資生具無復勢味。
㈡此十所得增上果者。謂外所有諸資生具。由殺生故光澤鮮少。
①prāṇātīpātena ati āsevitena bāhyās bhāvās alpa ojasas bhavanti iti
③སྲོག་གཅོད་པ་ཧ་ཅང་ཀུན་དུ་བསྟེན་པས་ནི་ཕྱིའི་དངོས་པོ་རྣམས་གཟི་མཐུ་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ་།། མ་བྱིན་པར་ལེན་པས་ནི་སེར་བ་དང་ཆར་བ་མང་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢སྲོག་གཅོད་པ་ཧ་ཅང་ཀུན་དུ་བསྟེན་པས་ནི་ཕྱིའི་དངོས་པོ་རྣམས་གཟི་མཐུ་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢མ་བྱིན་པར་ལེན་པས་ནི་སེར་བ་དང་ཆར་བ་མང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤adattādānenāśanirajobahulāḥ kāmamithyācāreṇa rajo 'vakīrṇāḥ mṛṣāvādena durgandhāḥ paiśunyenotkūlanikūlāḥ pāruṣyeṇoparajāṅgalā pratikuṣṭāḥ pāpabhūmayaḥ saṃbhinnapralāpena viṣamartupariṇāmāḥ abhidhyayā śuṣkaphalāḥ vyāpādena kaṭukaphalā mithyādṛṣṭyā 'lpaphalā aphalā vā / [254|09-]
♂adattādānenāśanirajobahulāḥ kāmamithyācāreṇa rajo 'vakīrṇāḥ mṛṣāvādena durgandhāḥ paiśunyenotkūlanikūlāḥ pāruṣyeṇoṣarajāṅgalā{6. Y. ...jaṃgalāḥ |} pratikruṣṭāḥ pāpabhūmayaḥ saṃbhinnapralāpena viṣamartuṃpariṇāmāḥ abhidhyayā{7. MS. abhidhyāyā |} śuṣkaphalāḥ{8. MS. śūṣka |} vyāpādena kaṭukaphalā mithyādṛṣṭyā- ‘lpaphalā aphalā vā{9. MS. ...lpaphalāphalā vā |} /
◤adattādānena aśanirajobahulāḥ,[S561]
㈠由偷盜故。多霹靂多塵。
㈡不與取故多遭霜雹。
①adatta ādānena aśani rajas bahulās kāma mithyā ācāreṇa rajas avakīrṇās mṛṣā vādena durgandhās
③འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པས་ནི་རྔུལ་གྱིས་འཁྲིག་པར་འགྱུར་རོ་།། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་ནི་དྲིང་བར་འགྱུར་རོ་།། ཕྲ་མས་ནི་མཐོན་དམན་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པས་ནི་རྡུལ་གྱིས་འཁྲིག་〖PNའཁྲིགས།〗པར་འགྱུར་རོ། །
①paiśunyena utkūla nikūlās pāruṣyeṇa upara jāṅgalā pratikuṣṭās pāpa bhūmayas saṃbhinna pralāpena
㈢བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་ནི་དྲིང་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢ཕྲ་མས:ནི་མཐོན་དམན་〖PNབས་ནི་མཐོ་དམའ།〗ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །
③ཚིག་རྩུབ་པོས་ནི་ས་ཚྭ་སྒོ་ཅན་དང་། དགོན་དུང་དང་། ཐ་ཆད་དང་། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་སར་འགྱུར་རོ་།། ཚིག་ཀྱལ་པས་ནི་དུས་ལོག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཚིག་རྩུབ་པོས་ནི་ས་ཚྭ་སྒོ་〖PNརྒོ།〗ཅན་དང་། དགོན་དུང་དང་། ཐ་ཆད་དང་། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་སར་འགྱུར་རོ། །
①viṣama ṛtu pariṇāmās abhidhyayā śuṣka phalās vyāpādena kaṭukaphalā mithyādṛṣṭyā lpaphalā aphalā vā
㈢ཚིག་ཀྱལ་པས་ནི་དུས་ལོག་པ་〖PN-པ།〗ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །
③བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་ནི་འབྲས་བུ་ཕྲ་མོར་འགྱུར་རོ་།། གནོད་སེམས་ཀྱིས་ནི་འབྲས་བུ་ཁ་བར་འགྱུར་རོ་།། ལོག་པར་ལྟ་བས་ནི་འབྲས་བུ་ཆུང་ངུའམ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་ནི་འབྲས་བུ་ཕྲ་མོར་འགྱུར་རོ། །
◤kāmamithyācāreṇa rajo 'vakīrṇāḥ, mṛṣāvādena durgandhāḥ,[S561]
㈠由邪婬故多塵垢。由妄語故多臭穢。
㈡欲邪行故多諸塵埃。虛誑語故多諸臭穢。
◤paiśunyena utkūlanikūlāḥ, pāruṣyeṇa ūṣarajaṅgalā pratikruṣṭāḥ pāpabhūmayaḥ,[S561]
㈠由破語故。外器有高深。由惡語故其地惡味。高燥相違不宜一切。
㈡離間語故所居險曲。麁惡語故，田多荊棘.磽确[鹼]醎鹵，稼穡匪宜。
★0◤idameṣāmadhipatiphalam / [254|12]
◤sambhinnapralāpe viṣamartuṃ pariṇāmāḥ,[S561]
①sambhinna-pralāpa viṣama ṛtu pariṇāma
㈠由非應語故，時節不調適，四大變異不平等。
㈡雜穢語故，時候變改。
①idam eṣām adhipati phalam
③འདི་ནི་དེ་དག་གི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གནོད་སེམས་ཀྱིས་ནི་འབྲས་བུ་ཁ་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢ལོག་པར་ལྟ་བས་ནི་འབྲས་བུ་〖PN+ཡིན།〗ཆུང་ངུའམ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤abhidhyayā śuṣkaphalāḥ, vyāpādena kaṭukaphalāḥ,[S561]
㈠由貪欲故。一切所種菓實少弱。由瞋恚故。一切所生皆悉薟苦。
㈡貪故果少。瞋故果辣。
◤mithyādṛṣṭyā alpaphalā aphalā vā / idam eṣām adhipatiphalam / [S561]
㈠由邪見故。一切資生或少果或無果。是名十惡增上果。
㈡由邪見故果少或無。是名業道增上果別。
★★◤kiṃ tenaiva karmaṇā 'yamihālpāyurbhavatyathānyena / tenevetyeke / [254|13]
♂kiṃ tenaiva karmaṇā'yamihālpāyurbhavatyathānyena / ♂tenaivetyeke /
◤kiṃ tena eva karmaṇāya mihālpāyur bhavati, atha anyena?[S561]
㈠為由此業今生壽命短促。為由別業。
㈡為一殺業感那落迦異熟果已復令人趣壽量短促。為更有餘。
①kim tena eva karmaṇā yam i ha alpa āyus bhavati atha anyena
③ཅི་ལས་དེ་ཁོ་ནས་དེ་འདིར་ཚེ་ཐུང་ངུར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་ཞིག་གིས་ཤེ་ན་།
㈢ཅི་ལས་དེ་ཁོ་ནས་དེ་འདིར་ཚེ་ཐུང་ངུར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་ཞིག:གིས་ཤེ་〖PNཅེ།〗ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་ཁོ་ནས་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ་འདི་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tena iva iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་ཁོ་ནས་ཏེ་།
★0◤tadvipākaphalamidaṃ niṣyandaphalamiti / [254|13-]
①tad vipāka phalam idam niṣyanda phalam iti
③དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ་འདི་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤tena eva ity eke / tad vipākaphalam, idaṃ niṣyandaphalam iti / [S561]
㈠有餘師說即是此業。何以故。昔時此業果報果已。成今時是其等流果。
㈡有餘師言。即一殺業先感彼異熟後感此等流。
★★◤tatra prayogeṇeha maulelnetyeke / [254|14]
♂tatra prayogeṇeha maulenetyeke /
◤tatra prayogeṇa iha maulena ity eke / [S561]
㈠有餘師說。昔時由前分。今時由根本。
㈡有餘復言。二果因別。先謂加行後謂根本。
①tatra prayogeṇa iha maulelnā iti eke
③གཞན་དག་ན་རེ་དེར་ནི་སྦྱོར་བས་ཡིན་ལ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེར་ནི་སྦྱོར་བས་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་དངོས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། འཁོར་དང་བཅས་པ་སྨོས་པའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པས་〖PNཔར།〗ཞེས་གསུངས་པར་〖Nཔ།〗ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S562]
★0◤pare saparivāragrahaṇāttu prāṇātipātenetyuktamiti / [254|14-]
◤pare saparivāragrahaṇāt tu prāṇātipātena ity uktam iti / [S562]
㈠由執共伴類故是所說。
㈡雖復總說一殺生言。而實通收根本眷屬。
①pare sa parivāra grahaṇāt tu prāṇa atipātena iti uktam iti
③འདིར་ནི་དངོས་ཀྱིས་ཡིན་ཏེ། འཁོར་དང་བཅས་པ་སྨོས་པའི་ཕྱིར་སྲོག་གཅོད་པས་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★★◤yadapyetanniḥṣyandaphalamuktaṃ naitaddvayamativartate vipākaphalamadhipatiphalaṃ ca / [254|15]
♂yadapyetanniḥṣyandaphalamuktaṃ naitaddrayamativartate vipākaphalamadhipatiphalaṃ ca /
①yat api etat niḥṣyanda phalam uktam na etat dvayam ativartate vipāka phalam adhipati phalam ca
③རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་གཉིས་པོ་འདི་ལས་ནི་མི་འདའི་།
㈢རྒྱུ་མཐུན་པའི་〖PNཔའི།〗འབྲས་བུར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་〖PN-བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང།〗གཉིས་པོ་འདི་ལས་ནི་མི་འདའི། འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ལས་དེ་སྐད་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །
◤yad apy etan niḥṣyandaphalam uktaṃ na etad dvayam ativartate—vipākaphalam adhipatiphalaṃ ca / [S562]
㈠殺生等等流果者。非等流種類。
㈡此中所說等流果言非越異熟及增上果。
★0◤sādṛśyaviśeṣāttu tathoktam / [254|16]
◤sādṛśyaviśeṣāt tu tathā uktam / [S562]
㈠由相似差別故說如此。
㈡據少相似假說等流。
①sādṛśya viśeṣāt tu tathā uktam
③འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ལས་དེ་སྐད་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ་།།
★◤kiṃ punaḥ kāraṇameṣāṃ karmapathānāmetattrividhaphalamabhinivartate / [254|16-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇameṣāṃ karmapathānāmetattrividhaphalamabhinirva [ 52a. 14A. V ] rtate /
◤kiṃ punaḥ kāraṇam eṣāṃ karmapathānām etat trividhaphalam abhinirvartate?[S562]
㈠復次云何十業道。有三種果生。
㈡此十何緣各招三果。
①kim punar kāraṇam eṣām karma pathānām etat trividha phalam abhinivartate
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་དག་གིས་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་དག་གིས་〖PNགི།〗འབྲས་བུ་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅེ་ན། རེ་ཞིག་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པས་ནི་གསད་པར་བྱ་བ་སྡུག་{212a}བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། གསད་པ་དང་གཟི་བྱིན་མེད་པར་བྱ་བས་〖PNབྱས་པ།〗ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི། སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་དང་གསད་ཕྱིར་དང་། །གཟི་བྱིན་མེད་ཕྱིར་འབྲས་རྣམ་གསུམ། །ཕ་རོལ་པོ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤prāṇātipātaṃ hi tāvatkurvatā māryamāṇasya duḥkhamutpāditaṃ māritamojo nāśimato 'sya[254|17-]
♂prāṇātipātaṃ hi tāvatkurvatā māryamāṇasya duḥkhamutpāditaṃ māritamojo nāśitamato 'sya duḥkhanānmāraṇādojonāśanāttrividhaṃ phalam //85//
◤prāṇātipātaṃ hi tāvat kurvatā māryamāṇasya duḥkham utpāditam, māritam, ojo nāśitam, ato 'sya[S562]
㈠若人作殺生事。生被殺者苦故。斷彼命故。除彼勢味故。是故彼〔偈曰〕：
㈡且初殺業於殺他位令他受苦斷命失威。
①prāṇa atipātam hi tāvat kurvatā māryamāṇasya duḥkham utpāditam māritam ojas nāśimatas sya
③རེ་ཞིག་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པས་ནི་གསད་པར་བྱ་བ་སྡུག་ ****[@212a]**** *་།། བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། གསད་པ་དང་གཟི་བྱིན་མེད་པར་བྱ་བས་ཡིན་ཏེ་།
★◤ 【duḥkhanānmāraṇādojonāśanāttrividhaṃ phalam // VAkK_4.85 //】[254|19]
①duḥkhanāt māraṇāt ojas nāśanāt trividham phalam
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི། སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་དང་གསད་ཕྱིར་དང་།། གཟི་བྱིན་མེད་ཕྱིར་འབྲས་རྣམ་གསུམ་།།
◤duḥkhanān māraṇād ojonāśanāt trividhaṃ phalam // 85 // [S562]
㈠【由困苦除命 滅勢味果三】。
㈡【此令他受苦_c 斷命壞威故】〖86_4_d〗
★★◤parasya duḥkhanādvipākaphalena narake duḥkhito bhavati / [254|20]
♂parasya{10. MS. paramaduḥkha...|} duḥkhanādvipākaphalena narake duḥkhito bhavati /
◤parasya duḥkhanād vipākaphalena narake duḥkhito bhavati / [S562]
㈠釋曰。由困苦他故。有果報果故。於地獄受害困苦。
㈡謂殺生時令他受苦故墮於地獄受苦異熟果。
①parasya duḥkhanāt vipāka phalena narake duḥkhitas bhavati
③ཕ་རོལ་པོ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤māraṇanniḥṣyandaphalenālpāyurbhavati / [254|20-]
♂māraṇānniḥṣyandaphalemālpāyurbhavati /
①māraṇat niḥṣyanda phalena alpa āyus bhavati
㈢གསད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུས་ཚེ་ཐུང་ངུར་འགྱུར་རོ། །
◤māraṇān niḥṣyandaphalam alpāyur bhavati / [S562]
㈠由行殺故。故有等流果。今生可愛壽命短促。
㈡斷他命故來生人中受命短促為等流果。
★★◤ojonāśanādadhipati phalenālpaujaso bāhyā auṣadhayo bhavanti / [254|21]
♂ojonāśanādadhipati{11. MS. drops pati |} phalenālpaujaso{12. MS. ...nālpojaso |} bāhyā{13. MS. bāhya |} oṣadhayo bhavanti /
◤ojonāśanād adhipatiphalena alpaujaso bāhyā auṣadhayo bhavanti / [S562]
㈠由減他勢味故。有增上果。外草藥等勢味或無或弱。
㈡壞他威故感諸外物鮮少光澤為增上果。
★0◤evamanyeṣvapi yojyam / [254|23]
◤evam anyeṣv api yojyam / [S562]
㈠所餘業道三果。應知亦爾。
㈡餘惡業道如理應思。
①ojas nāśanāt adhipati phalena alpa ojasas bāhyās auṣadhayas bhavanti evam anyeṣu api yojyam
㈢གཟི་བྱིན་མེད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་བདག་པོའི་འབྲས་བུས་ཕྱིའི་སྨན་རྣམས་གཟི་མཐུ་ཆུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★◤evaṃ kuśalānāmapi karmapathānāṃ phalatrayaṃ veditavyam prāṇātipātaviratyā āsevitayā bhāvitayā bahulīkṛtayā deveṣupapadyate / [254|23-]
♂evaṃ kuśalānāmapi karmapathānāṃ phalatrayaṃ veditavyam / ♂prāṇātipātaviratyā āsevitayā bhāvitayā bahulīkṛtayā deveṣūpapadyate /
◤evaṃ kuśalānām api karmapathānāṃ phalatrayaṃ veditavyam / [S562]
㈠善業道三果。應知亦如此。
㈡由此應准知善業道三果。
①evam kuśalānām api karma pathānām phalatrayam veditavyam prāṇa atipāta viratyai āsevitayā bhāvitayā bahulīkṛtayā deveṣupapadyate
③དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསུམ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པ་དང་། གོམས་པར་བྱས་པ་དང་། ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསུམ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་〖Nཔ།〗བྱ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་〖PNབརྟེན།〗པ་དང་། གོམས་པར་བྱས་པ་དང་། ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་པར་〖PNསྐྱེ་བར།〗འགྱུར་རོ། །
◤prāṇātipātaviratyā āsevitayā bhāvitayā bahulīkṛtayā deveṣu upapadyate / [S562]
ⅰ㈡謂離殺等若習若修若多所作。由此力故。生於天中受異熟果。
★◤sa ceditthantvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ dīrghāyurbhavatītyakuśalaviparyayeṇa sarvaṃ yojayitavyam / [254|24-]
♂sa ceditthaṃtvamāgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ dīrghāyurbhavatītyakuśalaviparyayeṇa sarvaṃ yojayitavyam /
◤sa ced itthantvam āgacchati manuṣyāṇāṃ sabhāgatāṃ dīrghāyur bhavati ity akuśalaviparyayeṇa sarvaṃ yojayitavyam // 85 // [S562]
①sa ced itthantvam āgacchati manuṣyāṇām sabhā gatām dīrgha āyus bhavati iti akuśala viparyayeṇa sarvam yojayitavyam
㈢བརྒྱ་ལ་འདི་ལྟ་བུར་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་འོངས་ན་ཡང་ཚེ་རིང་པོར་འགྱུར་ཏེ། ཐམས་ཅད་མི་དགེ་བ་ལས་བཟློག་སྟེ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
ⅰ㈡從彼歿已來生此間。人同分中受等流果。謂離殺者得壽命長。餘上相違如理應說。
◤[S563]
◤yad bhagavatā—“mithyāvāṅ mithyākarmānto mithyājīvaḥ” ityuktam,[S563]
㈠佛世尊所說。有邪語邪業邪命。
㈡又契經說。八邪支中分色業為三。謂邪語業命。
★◤yadbhagavatā “mithyāvāṃimathyākarmānto mithyājīva” ityuktaṃ ko 'yamanyastābhyāṃ mithyājīvaḥ / [254|25-]
♂yadbhagavatā “mithyāvāṅmithyākarmānto mithyājīva” ityuktaṃ ko 'yamanyastābhyāṃ mithyājīvaḥ /
①yat bhagavatā mithyā vāṃimathyā karmāntas mithyā jīvas iti uktam kas ayama nyastābhyām mithyā ājīvas
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལོག་པའི་ངག་དང་། ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལོག་པའི་ངག་དང་། ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་གཞན་ནི་མེད་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་ལས་ཆགས་ལས་སྐྱེས། །ལོག་འཚོ། །
★◤nāyamanyo 'sti / tadeva tu[254|26]
♂nāyamanyo 'sti /
◤ko 'yam anyas tābhyāṃ mithyājīvaḥ? na ayam anyo 'sti / [S563]
㈠有何邪命。異於此二。無異此二。
㈡離邪語業邪命是何。雖離彼無。而別說者。
①na ayam anyo sti tat eva tu
③འདི་གཞན་ནི་མེད་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་།
★◤ 【lobhajaṃ kāyavākkarma mithyājīvaḥ 】[255|01]
◤tad eva tu lobhajaṃ kāyavākkarma mithyājīvaḥ,[S563]
㈠〔偈曰〕：【貪生身口業 別立為邪命】。
㈡頌曰 【貪生身語業〖87_4_a〗 邪命】
★◤dveṣamohajau tu kāyavākkarmāntau / sa caiṣa tābhyāṃ[255|02]
♂tadeva tu @255 lobhajaṃ kāyavākkarma mithyājīvaḥ dveṣamohajau tu kāyavākkarmāntau /
◤dveṣamohajau tu kāyavākkarmāntau / [S563]
①dveṣa-moha-ja tu kāya-vāk-karmānta
㈠釋曰。若於眾生從瞋癡生身口二業。名邪語邪業。
㈡論曰。瞋癡所生語身二業。如次名為邪語邪業。
①lobha jam kāya vākkarma mithyājīvas dveṣa moha jau tu kāya vāc karmāntau
③ལུས་དང་ངག་ལས་ཆགས་ལས་སྐྱེས་།། ལོག་འཚོ་།། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ངག་དང་། ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ནི་སྦྱང་དཀའི་ཕྱིར་།
㈢ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ངག་དང་། ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【pṛthak kṛtaḥ /】[255|03]
♂sa caiṣa tābhyāṃ pṛthak kṛtaḥ /
◤sa ca eṣa tābhyām[S563]
㈠異此二
㈡從貪所生身語二業。
★◤ 【duḥśodhatvāt 】[255|04]
♂duḥśodhatvāt hārī hi lobhadharmaḥ /
①sa ca eṣa tābhyām pṛthak kṛtas duḥśodha tvāt
③དེ་གཉིས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ་།།
㈢དེ་ནི་སྦྱང་དཀའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །
◤pṛthak kṛtaḥ / [S563]
㈠別立為邪命。
㈡2別立邪命。
◤duḥśodhatvāt,[S563]
㈠〔偈曰〕：【難治】。
㈡1以難除故。【難除故】
★◤hārī hi lobhadharmaḥ / tatsamutthāt karmaṇaścittaṃ na surakṣyam / [255|05]
♂tatsamutthāt karmaṇaścittaṃ na surakṣyam /
◤hārī hi lobhadharmaḥ / [S563]
㈠釋曰。貪欲法通引眾生。
㈡謂貪能奪諸有情心。
①hārī hi lobha dharmas tad samutthāt karmaṇas cittam na su rakṣyam
③ཆགས་པའི་ཆོས་ནི་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལས་ལས་སེམས་བསྲུང་བར་སླ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆགས་པའི་ཆོས་ནི་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་〖PNཔ།〗དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལས་ལས་སེམས་བསྲུང་〖PNསྲུང་།〗བར་སླ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྦྱང་དཀའ་བས་བསྒྲིམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེར་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །
◤tatsamutthāt karmaṇaś cittaṃ na surakṣyam / [S563]
㈠是故從彼所生業。中心難可禁護。
㈡彼所起業難可禁護。
★◤ata ājīvo duḥkhaśodha ityādarotpādanārthaṃ tatrāsau pṛthagnirdiṣṭaḥ / [255|05-]
♂ata ājīvo duḥkhaśodha ityādarotpādanārthaṃ tatrāsau pṛthagnirddiṣṭaḥ /
◤ata ājīvo duḥkhaśodha ity ādarotpādanārthaṃ tatra asau pṛthagnirddiṣṭaḥ / [S563]
㈠是故正命不易可治。於中為生他慇重心故。今此二立為第三。
㈡為於正命令殷重修故。佛離前別說為一。
①atas ājīvas duḥkha śodhas iti ādara utpādana artham tatra asau pṛthak nirdiṣṭas
③དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྦྱང་དཀའ་བས་བསྒྲིམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེར་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་ཏོ་།།
◤āha ca atra—[S563]
㈠此中說偈
㈡如有頌曰
★◤āha cātra[255|06]
①āha ca atra
③འདིར་སྨྲས་པ་།
㈢འདིར་སྨྲས་པ། རྟག་ཏུ་ལྟ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས〖PNཀྱི།〗། །ཁྱིམ་པས་ལྟ་བ་སྦྱང་བར་དཀའ། །གཞན་ལ་འཚོ་བ་རག་ལུས་པའི། །དགེ་སློང་གིས་ནི་འཚོ་བར་དཀའ〖PNབ་ཉིད།〗། །གལ་ཏེ་ཡོ་བྱད་ལ། ཆགས་བསླང་། གང་ཞིག་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ལ། །ཆགས་པས་བསླང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཁོ་ན་ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་{212b}དགའ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་གར་དང་གླུ་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཡིན་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི། མདོ་དང་འགལ་ཕྱིར་མིན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་མདོ་ལས་གླང་པོ་ཆེ་འཐབ་པ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ལོག་པའི་འཚོ་བ་གཞག་སྟེ་དེ་〖PNབར་བཞག་སྟེ།〗ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤【 “duḥśodhā gṛhiṇāṃ dṛṣṭirnityaṃ vividhadṛṣṭinā /】[255|07-]
♂āha cātra “duḥśodhā gṛhiṇāṃ dṛṣṭirnityaṃ vividhadṛṣṭinā /
①duḥśodhās gṛhiṇām dṛṣṭis nityam vividha dṛṣṭinā
③རྟག་ཏུ་ལྟ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་།། ཁྱིམ་པས་ལྟ་བ་སྦྱང་བར་དཀའ་།། གཞན་ལ་འཚོ་བ་རག་ལུས་པའི་།།
◤“duḥśodhā gṛhiṇāṃ dṛṣṭirnityaṃ vividhadṛṣṭinā / [S563]
㈠ 在家見難治 恒執種種見
㈡ 俗邪見難除 由恒執異見
★◤【 ājīvo bhikṣuṇā caiva pareṣvāyattadṛṣṭine”ti //】
♂ājīvo bhikṣuṇā caiva pareṣvāyattadṛṣṭine” ti //
①ājīvas bhikṣuṇā ca eva pareṣu āyatta dṛṣṭinā iti
③དགེ་སློང་གིས་ནི་འཚོ་བར་དཀའ་།། གལ་ཏེ་ཡོ་བྱད་ལ་།
◤ājīvo bhikṣuṇā caiva pareṣvāyattavṛttinā // ( )iti / [S563]
㈠ 比丘命難治 資生屬他故
㈡ 道邪命難護 由資具屬他
★◤ 【pariṣkāralobhotthaṃ cet 】[255|09]
①pariṣkāra lobha uttham ced
③ཆགས་བསླང་།
◤pariṣkāralobhotthaṃ cet,[S563]
㈠〔偈曰〕：【資貪生 若執】。
㈡【執命資貪生】〖87_4_c〗
★◤yo manyate jīvitpariṣkāralobhotthameva kāyavākkarma mithyājīvonānyat / [255|10]
♂pariṣkāralo-[ 52b. 14B. V ] bhotthaṃ{1. G. ...lābhotthaṃ...|} cet yo manyate jīvitapariṣkāralobhotthameva kāyavākkarma mithyājīvo nānyat /
◤yo manyate-- jīvitapariṣkāralobhottham eva kāyavākkarma mithyājīvaḥ, na anyat;[S563]
㈠釋曰。若有人執命資糧。貪欲所生身口二業。名邪命非餘。
㈡有餘師執。緣命資具貪欲所生身語二業方名邪命。非餘貪生。
①yas manyate jīvit pariṣkāra lobha uttham eva kāya vākkarma mithyā jīvonā anyat
③གང་ཞིག་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ལ་།། ཆགས་པས་བསླང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཁོ་ན་ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤nahyātmaratinimittaṃ nṛttagītādi ājīvayoga iti tat[255|10-]
♂nahyātmaratinimittaṃ nṛttagītādi ājīvayoga iti tat{2. MS. tanna sūtrataḥ |} na sūtrataḥ //86//
①na hi ātma rati nimittam nṛtta gīta ādi ājīva yogas iti tat
③བདག་ ****[@212b]**** ་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་གར་དང་གླུ་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཡིན་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ནི་།
◤na hy ātmaratinimittaṃ nṛttagītādi ājīvayoga iti, tat[S563]
㈠何以故。為自身遊戲於舞歌等。不立為命資糧。
㈡所以者何。為自戲樂作歌舞等。非資命故。
★◤ 【na sūtrataḥ // VAkK_4.86 //】[255|12]
①na sūtratas
③མདོ་དང་འགལ་ཕྱིར་མིན་།
◤na sūtrataḥ // 86 // [S563]
㈠〔偈曰〕：【非經故】。
㈡【違經故非理】〖87_4_d〗 此違經故。
★★◤śīlaskandhikāyāṃ hi bhagavatā hastiyuddha darśanādīnyapi mithyājīve nyastāni / [255|13]
♂śīlaskandhikāyāṃ hi bhagavatā hastiyuddha{3. MS. ...yuddhi... |}darśanādīnyapi mithyājīve nyastāni /
◤śīlaskandhikāyāṃ hi bhagavatā hastiyuddhadarśanādīny api mithyājīve nyastāni / [S563]
㈠釋曰。是義不然。何以故。由經言。於戒聚經中。看象鬪等事。佛世尊安立於邪命中。
㈡理定不然。戒蘊經中觀象鬪等。世尊亦立在邪命中。
①śīla skandhikāyām hi bhagavatā hasti yuddha darśana ādīni api mithyājīve nyastāni kim kāraṇam
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་མདོ་ལས་གླང་པོ་ཆེ་འཐབ་པ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ལོག་པའི་འཚོ་བ་གཞག་སྟེ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
★★◤kiṃ kāraṇam / mithyaviṣayaparibhogāt / gatametat / [255|14]
♂kiṃ kāraṇam / mithyāvipayaparibhogāt / ♂gatametat /
◤kiṃ kāraṇam / mithyāviṣayaparibhogāt // 86 // [S563]
㈠何以故。由邪受用塵故。
㈡邪受外境虛延命故。
①mithya viṣaya paribhogāt
③ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①gatam etat
㈢འདི་ནི་རྫོགས་སོ། །
◤gatam etat // [S563]
㈠此義已竟。
㈡正語業命翻此應知。
D4144 🈪འདི་ནི་རྫོགས་སོ། །
◤[S564]
★0◤yāni pūrvaṃ pañca phalānyuktāni teṣāṃ katamat karma katibhiḥ phalaiḥ prahāṇam / [255|15]
◤yāni pūrvaṃ pañca phalāny uktāni, teṣāṃ katamat karma katibhiḥ phalaiḥ prahāṇam?[S564]
㈠先於前所說五種果。於中何業由幾果有果。
㈡如前所言果有五種。此中何業有幾果耶。
D4145 🈪། །གོང་དུ་འབྲས་བུ་ལྔ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་ལས་གང་ཞིག་འབྲས་བུ་དུ་ཞིག་〖PN+འབྲས་བུ་དུ་ཞིག〗འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
①yāni pūrvam pañca phalāni uktāni teṣām katamat karma katibhis phalais prahāṇam
③།། ། གོང་དུ་འབྲས་བུ་ལྔ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་ལས་གང་ཞིག་འབྲས་བུ་དུ་ཞིག་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དྲིར་བཅས་སྤོང་བའི་ལམ་དག་གིས་།།
㈢། །གོང་དུ་འབྲས་བུ་ལྔ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་ལས་གང་ཞིག་འབྲས་བུ་དུ་ཞིག་〖PN+འབྲས་བུ་དུ་ཞིག〗འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དྲིར་བཅས་སྤོང་བའི་ལམ་དག་གིས། །ལས་ནི་ལྔ་ཡི་འབྲས་བུར་བཅས། །སྤོང་པའི་ཕྱིར་ལམ་ཡིན་པའམ། །འདིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་སྤོང་བའི་ལམ་སྟེ། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【prahāṇamārge samale saphalaṃ karma pañcabhiḥ /】[255|16]
♂prahāṇamārge{4. MS. ...mārgeṇa and / (stop) after samale |} samale saphalaṃ karma pañcabhiḥ /
①prahāṇa mārge sa male saphalam karma pañcabhis
③ལས་ནི་ལྔ་ཡི་འབྲས་བུར་བཅས་།།
◤prahāṇamārge samale saphalaṃ karma pañcabhiḥ / [S564]
㈠〔偈曰〕：【於滅道有垢 業有果由五】。
㈡頌曰 【斷道有漏業_a 具足有五果】〖88_4_b〗
🈪དྲིར་བཅས་སྤོང་བའི་ལམ་དག་གིས། །ལས་ནི་ལྔ་ཡི་འབྲས་བུར་བཅས། །
★★◤prahāṇārthaṃ mārgaḥ prahīyante vā 'nena kleśā iti prahāṇamārgaḥ ānantaryamārgaḥ / [255|17]
♂prahāṇārthaṃ mārgaḥ prahīyante vā'nena kleśā iti prahāṇamārga ānantaryamārgaḥ /
◤prahāṇārthaṃ mārgaḥ, prahīyante vā'nena kleṣā iti prahāṇamārga ānantaryamārgaḥ,[S564]
①prahāṇārthaṃ mārgaḥ, prahīyante vā anena kleṣā iti prahāṇa-mārga ānantarya-mārgaḥ,
㈠釋曰。為得滅故修此道。復由此道故惑滅故。說名滅道。謂次第道。
㈡論曰。道能證斷。及能斷惑。得斷道名。即無間道。
🈪སྤོང་པའི་ཕྱིར་ལམ་ཡིན་པའམ། །འདིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་སྤོང་བའི་ལམ་སྟེ། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
①prahāṇa artham mārgas prahīyante vā nena kleśās iti prahāṇa mārgas ānantarya mārgas
③སྤོང་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཡིན་པའམ་།། འདིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་སྤོང་བའི་ལམ་སྟེ། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tasminsāsrave yat karma tat pañcabhiḥ phalaiḥ saphalam / [255|18]
◤tasmin sāsrave yat karma tat pañcabhiḥ phalaiḥ saphalam / [S564]
㈠此道若有流。於中所有業。有五種果為果。
㈡此道有二種。謂有漏無漏。有漏道業具有五果。
D4146 🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པ་〖PNཔའི།〗དེའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ།
①tasmin sā āsrave yat karma tat pañcabhis phalais saphalam
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དེའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་〖PNཔའི།〗དེའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རང་གི་སར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་〖PN-མི།〗འོང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasya hi vipākaphalaṃ svabhūmāviṣṭo vipākaḥ / [255|18-]
◤tasya hi vipākaphalam-- svabhūmāviṣṭo vipākaḥ / [S564]
㈠何以故。此業於自地中所得可愛果。是名果報果。
㈡異熟果者。謂自地中斷道所招可愛異熟。
🈪དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རང་གི་སར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་〖PN-མི།〗འོང་བ་ཡིན་ནོ། །
①tasya hi vipāka phalam sva bhūma ā= iṣṭas vipākas
③དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རང་གི་སར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤niḥṣyandaphalaṃ samādhijā uttare sadṛśā dharmāḥ / [255|19]
◤niṣyandaphalam-- samādhijā uttare sadṛśā dharmāḥ / [S564]
㈠後時或等或勝相似法。是等流果。
㈡等流果者。謂自地中後等若增諸相似法。
D4147 🈪རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་འདྲ་བ་ཕྱི་མ་རྣམས་སོ། །
①niḥṣyanda phalam samādhi jās uttare sadṛśās dharmās
㈢རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་འདྲ་བ་ཕྱི་མ་རྣམས་སོ། །
★0◤visaṃyogaphalaṃ visaṃyoga eva / [255|19-]
◤visaṃyogaphalam - visaṃyoga eva yat tat prahāṇam / [S564]
㈠相離果者。謂擇滅心離諸結。
㈡離繫果者。謂此道力斷惑所證擇滅無為。
①visaṃyoga phalam visaṃyogas eva
③བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ནི་བྲལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ནི་བྲལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yattat prahāṇam / [255|20]
①yat tat prahāṇam
③སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་ནོ་།།
★◤puruṣakāraphalaṃ tadākṛṣṭā dharmastadyathā 'dhimuktimārgastatsahabhuvaśca / [255|20-]
♂puruṣakāraphalaṃ tadākṛṣṭā dharmāstadyathā'dhimuktimārgastatsahabhuvaśca /
◤puruṣakāraphalam - tadākṛṣṭā dharmāḥ,[S564]
㈠功力果者。是道所引生諸法。
㈡士用果者。謂道所牽
★★◤yaccānāgataṃ bhāvyate tacca prahāṇam / [255|21]
♂yaccānāgataṃ bhāvyate tacca{5. D. yacca |} prahāṇam /
①puruṣakāra phalam tadākṛṣṭās dharmas tadyathā dhimukti mārgas tad sahabhuvas ca yat ca anāgatam bhāvyate tat ca prahāṇam
㈢སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དེས:དྲང་པའི་〖PNདྲངས་པའི།〗ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང་དེ་དག་〖PNདང་།〗ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། གང་ཡང་མ་འོངས་པ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་དང་། སྤངས་པ་དེ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
◤tad yathā—adhimuktimārgastatsahabhuvaś ca, yac ca anāgataṃ bhāvyate tac ca prahāṇam / [S564]
㈠謂解脫道及俱起諸法。未來應得餘法。及此擇滅。
㈡俱有解脫所修及斷。
★0◤adhipatiphalaṃ svabhāvādanye sarvasaṃskārāḥ pūrvotpannavarjyāḥ / [255|21-]
◤adhipatiphalam—svabhāvād anye sarvasaṃskārāḥ pūrvotpannavarjyāḥ / [S564]
㈠增上果者。離自性所餘有為法。除前生。
㈡增上果者。謂離自性餘有為法。唯除前生。
①adhipati phalam svabhāvāt anye sarva saṃskārās pūrva utpanna varjyās
㈢བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི་སྔར་བྱུང་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་གཞན་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དོ། །
★◤ 【caturbhiramale 】[255|23]
①caturbhis amale
③དྲི་མེད་བཞི་ཡིས་།
㈢དྲི་མེད་བཞི་ཡིས། སྤོང་བའི་ལམ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་བཞིས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤catubhir amale,[S564]
㈠〔偈曰〕：【於無垢由四】。
㈡【無漏業有四】〖88_4_c〗
★◤anāsrave prahāṇamārge yatkarma taccaturbhiḥ phalaiḥ saphalaṃ vipākaphalaṃ hitvā / [255|24]
♂caturbhiramale anāsrave prahāṇamārge yatkarma taccaturbhiḥ phalaiḥ saphalaṃ vipākaphalaṃ hitvā /
◤anāsrave prahāṇamārge yat karma tac caturbhiḥ phalaiḥ saphalam, vipākaphalaṃ hitvā / [S564]
㈠釋曰。於無流滅道中業。由四果有果。除果報果。
㈡即斷道中無漏道業唯有四果。謂除異熟。
①anāsrave prahāṇa mārge yat karma tat caturbhis phalais saphalam vipāka phalam hitvā
③སྤོང་བའི་ལམ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་བཞིས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ 【anyacca sāsravaṃ yacchubhāśubham // VAkK_4.87 //】[255|25]
♂anyacca sāsravaṃ yacchubhāśubham //87//
①anyat ca sa āsravam yat śubha aśubham
③ཟག་བཅས་གཞན། དགེ་དང་མི་དགེ་གང་ཡིན་པའང་།།
㈢ཟག་〖Nཟས།〗བཅས་གཞན། དགེ་དང་མི་དགེ་གང་ཡིན་པའང་། །སྤོང་བའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལས་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འབྲས་བུ་བཞིས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤anyac ca sāsravaṃ yac chubhāśubham // 87 // [S564]
㈠〔偈曰〕：【有流餘善惡】。
㈡【謂唯除異熟】〖88_4_d〗
★◤yaccānyat prahāṇamārgātsāsravaṃ kuśalaṃ karmaṃ yaccākuśalaṃ tadapi caturbhirvisaṃyogaphalaṃ hitvā / [256|01-]
♂@256 yaccānyat prahāṇamārgātsāsravaṃ kuśalaṃ karma yaccākuśalaṃ tadapi caturbhirvisaṃyo [ 53a. 14A. VI ]- gaphalaṃ hitvā /
①yat ca anyat prahāṇa mārgāt sa āsravam kuśalam karmam yat ca akuśalam tat api caturbhis visaṃyoga phalam hitvā
③སྤོང་བའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལས་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འབྲས་བུ་བཞིས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ་།།
★★◤ 【anāsravaṃ punaḥ śeṣāṃ tribhiravyākṛtaṃ ca yat /】[256|03]
♂anāsravaṃ punaḥ śeṣaṃ tribhiravyākṛtaṃ ca yat /
①anāsravam punar śeṣām tribhis avyākṛtam ca yat
㈢ཟག་པ་མེད་པ་ལྷག་མ་དང་། ལུང་བསྟན་མིན་གང་གསུམ་གྱིས་སོ། །
◤[S565]
◤yac ca anyat prahāṇamārgāt sāsravaṃ kuśalaṃ karma yac ca akuśalaṃ tad api, caturbhir visaṃyogaphalaṃ hitvā // 87 // [S565]
㈠釋曰。若善有流業。異於滅道及惡業。此二由四果有果。除相離果。
㈡餘有漏善及不善業亦有四果。謂除離繫。【餘有漏善惡_a 亦四除離繫】〖89_4_b〗
◤anāsravaṃ punaḥ śeṣaṃ tribhiravyākṛtaṃ ca yat / [S565]
㈠〔偈曰〕：【所餘無流業 由三無記爾】。
㈡ 【餘無漏無記_c 三除前所除】〖89_4_d〗
★0◤prahāṇamārgādanyadanāsravaṃ karma avyākṛtaṃ ca karma tribhirvipākavisaṃyogaphale hitvā / [256|04]
◤prahāṇamārgād anyad anāsravaṃ karma avyākṛtaṃ ca karma tribhiḥ,[S565]
㈠釋曰。所有無流業。若異滅道及無記業。由三果有果。
㈡異前斷道故說為餘。次後餘言例此應釋。謂餘無漏及無記業。唯有三果除前所除。
①prahāṇa mārgāt anyat ana āsravam karma avyākṛtam ca karma tribhis vipāka visaṃyoga phale hitvā
㈢སྤོང་པའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལས་ཟག་པ་མེད་པ་དང་ལུང་དུ་མ་{213a}བསྟན་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་གསུམ་གྱི་〖PNགྱིས།〗འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤ 【catvāri dve tathā trīṇi kuśalasya śubhādayaḥ // VAkK_4.88 //】[256|05]
♂catvāri dve tathā trīṇi kuśalasya śubhādayaḥ //88//
◤vipāka-visaṃyogaphale hitvā / [S565]
㈠除果報果及相離果。
㈡謂除前所除異熟及離繫。
◤ⅰ[S565]
㈡已總分別諸業有果。次辯異門業有果相。於中先辯善等三業。
◤catvāri dve tathā trīṇi kuśalasya śubhādayaḥ // 88 // [S565]
㈠〔偈曰〕：【四二及餘三 善業善等果】。
㈡頌曰 【善等於善等_a 初有四二三】〖90_4_b〗
㈢དགེ་བའི་དགེ་ལ་སོགས་པ་ནི། །བཞི་དང་གཉིས་དང་དེ་བཞིན་གསུམ། །
①catvāri dve tathā trīṇi kuśalasya śubha ādayas
0◤‘anukramam’ iti paścād vakṣyati / [256|06][S565]
㈠釋曰。此義應知次第。後當說之。
㈡論曰。最後所說皆如次言。顯隨所應遍前門義。且善不善無記三業一一為因。如其次第對善不善無記三法辯有果數。後例應知。
㈢རིམ་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་དོ། །
①anukramam iti paścāt vakṣyati
0◤kuśalasya karmaṇaḥ{1. Y. omits karmaṇaḥ |} kuśalā dharmāś catvāri phalāni vipākaphalaṃ hitvā / [256|06-][S565]
㈠有時善業以善法為果則有四果。除果報果。
㈡謂初善業以善法為四果除異熟。
①kuśalsya karmaṇas kuśalās dharmās catvāri phalāni vipāka phalam hitvā
㈢ལས་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཆོས་དགེ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
0◤akuśalā dve puruṣakārādhipatiphale / [256|07][S565]
㈠若以惡法為果則有二果。謂功力果增上果。
㈡以不善為二果。謂士用及增上。
①akuśalā dve puruṣakāra-adhipati-phale
㈢མི་དགེ་བ་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་〖PNབུའོ།〗། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
0◤avyākṛtās{2. Y. avyākṛtaḥ |} trīṇi niḥṣyandavisaṃyogaphale hitvā / [256|07-][S565]
㈠若以無記法為果則有三果。除等流果及相離果。
㈡以無記為三果。除等流及離繫。
①avyākṛtās trīṇi, niḥṣyanda visaṃyoga phale hitvā
③རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ་།།
0◤ 【aśubhasya śubhādyā dve trīṇi catvāryanukramam /】[256|08][S565]
㈠〔偈曰〕：【若惡善等二 三四如次第】。
㈡【中有二三四】〖90_4_c〗
①aśubhasya śubha ādyās dve trīṇi catvāri anukramam
㈢མི་དགེའི་〖PNདགེ་བའི།〗དགེ་སོགས་གཉིས་དང་ནི། །གསུམ་དང་བཞི་སྟེ་རིམ་པ་བཞིན། །
★0◤yathākramamityarthaḥ / akuśalasya karmaṇaḥ kuśalā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [256|10]
◤yathākramam ity arthaḥ / [S565]
㈠釋曰。此義應知次第。
①yathākramam iti arthas
㈢གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ།
①akuśalasya karmaṇas kuśalās dharmās dve puruṣakāra adhipati phale
㈢ལས་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཆོས་དགེ་བ་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
◤akuśalasya karmaṇaḥ kuśalā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [S565]
㈠若惡業以善法為果則有二果。謂功力果增上果。
㈡中不善業以善法為二果。謂士用及增上。
0◤akuśalās trīṇi vipākavisaṃyogaphale hitvā / [256|11][S565]
㈠若以惡法為果則有三果。除果報果及相離果。
㈡以不善為三果。除異熟及離繫。
🈪4677 མི་དགེ་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
①akuśalās trīṇi, vipāka visaṃyoga phale hitvā
㈢མི་དགེ་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་བཞི་སྟེ་བྲལ་བ་མ་གཏོགས་སོ། །
0◤avyākṛtāś catvāri visaṃyogaphalaṃ hitvā / [256|11-][S565]
㈠若以無記法為果則有四果。除相離果等流果。
㈡以無記為四果。除離繫。等流
🈪4678 ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་བཞི་སྟེ་བྲལ་བ་མ་གཏོགས་སོ། །
①avyākṛtās catvāri, visaṃyoga phalam hitvā
0◤avyākṛte hi satkāyāntagrāhadṛṣṭī akuśalānāṃ sarvatragāṇāṃ duḥkhadarśanaheyānāṃ ca niḥṣyandaphalam / [256|12-][S565]
㈠云何。謂無記身見邊見。是見苦諦所滅。不善遍行惑等流果。
㈡云何。謂遍行不善及見苦所斷餘不善業。以有身見邊執見品諸無記法為等流故。
🈪4679 ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་འཇིག་ཚོགས་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དག་ནི་མི་དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
①avyākṛte hi satkāya-anta-grāha-dṛṣṭī akuśalānām sarvatragāṇām duḥkha-darśana-heyānām ca niḥṣyanda phalam
③ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་བཞི་སྟེ་བྲལ་བ་མ་གཏོགས་སོ་།། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་འཇིག་ཚོགས་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དག་ནི་མི་དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་འཇིག་ཚོགས་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དག་ནི་མི་དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
◤[S566]
0◤ 【avyākṛtasya dve trīṇi trīṇi caite śubhādayaḥ // VAkK_4.89 //】[256|14][S566]
㈠〔偈曰〕：【無記有二三 三復於善等】。
㈡【後二三三果】〖90_4_d〗
①avyākṛtasya dve trīṇi trīṇi ca ete śubha ādayas
㈢ལུང་བསྟན་མིན་གྱི་དགེ་ལ་སོགས། །དེ་དག་གཉིས་དང་གསུམ་དང་གསུམ། །
0◤avyākṛtasya karmaṇaḥ kuśalā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [256|15][S566]
㈠釋曰若無記業以善法為果則有二果。謂功力果及增上果。
㈡後無記業以善法為二果。謂士用及增上。
①avyākṛtasya karmaṇas kuśalās dharmās dve puruṣakāra adhipati phalel
㈢ལས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་འབྲས་བུ་ཆོས་དགེ་བ་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
0◤akuśalāḥ{3. MS. akuśalā |} trīṇi vipākavisaṃyogaphale hitvā / [256|15-][S566]
㈠若以惡法為果則有三果。除果報果及相離果。
㈡以不善為三果。除異熟及離繫。
①akuśalās trīṇi, vipāka visaṃyoga phale hitvā
㈢མི་དགེ་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
0◤akuśalā hi duḥkhadarśanādiheyā{4. S.Y. duḥkhādidarśanaheyāḥ |} avyākṛtayor dṛṣṭyor niḥṣyandaphalam / [256|16-][S566]
㈠云何如此。見苦諦所滅不善惑，是無記二見等流果。
㈡等流云何。謂有身見邊執見品諸無記業，以諸不善為等流故。
①akuśalās hi duḥkha darśana ādi heyās avyākṛtayos dṛṣṭyos niḥṣyanda phalam
㈢སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་མི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །
0◤avyākṛtā dharmā etāny eva trīṇi / [256|17][S566]
㈠若以無記法為果則有三果。
㈡以無記為三果。除異熟及離繫。已辯三性。當辯三世。
①avyākṛtās dharmās etāni eva trīṇi
㈢ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། 〖PNལྟ་བ་གཉིས་ཀྱི།〗རྒྱུ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
0◤ 【sarve 'tītasya catvāri 】[256|18][S566]
㈠〔偈曰〕：【過去一切四】。
㈡頌曰 【過於三各四】〖91_4_a〗
㈢འདས་པའི་ཐམས་ཅད་བཞི་ཡིན་ནོ། །
①sarve atītasya catvāri
0◤sarva iti traiyadhvikāḥ / [256|19][S566]
㈠釋曰。一切謂三世法。
㈡論曰。過去現在未來三業一一為因。
①sarve iti traiyadhvikās
㈢ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གསུམ་པ་རྣམས་ཏེ།
★◤atītasya karmaṇastraiyadvikāḥ dharmāścatvāri phalāni / [256|19-]
♂atītasya karmaṇastraiya-[ 53b. 14B. VI ]dhvikāḥ dharmāścatvāri phalāni /
◤atītasya karmaṇastraiyadhvikāḥ dharmāś catvāri phalāni, visaṃyogaphalaṃ hitvā / [S566]
㈠此法若為過去業果。各有四果除相離果。
㈡如其所應以過去等為果別者。謂過去業以三世法各為四果。唯除離繫。
①atītasya karmaṇas traiyat vikās dharmās catvāri phalāni
③འདས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དུས་གསུམ་པའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ་།
㈢འདས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དུས་གསུམ་པའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
★★◤visaṃyogaphalalṃ hitvā / [256|20]
♂visaṃyogaphalaṃ hitvā /
①visaṃyoga phalalm hitvā
③བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ 【madhyamasyāpyanāgatāḥ /】[256|21]
♂{5. MS. ma is written above sā of sādhya... and there is no sign of cancellation of sā |}madhyamasyāpyanāgatāḥ /
◤madhyam asya apy anāgatāḥ / [S566]
㈠〔偈曰〕：【中業來果爾】。
㈡ 【現於未亦爾】〖91_4_b〗
🈪4687 བར་མ་ཡི་ནི་མ་འོངས་པའང༌། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆོས་མ་འོངས་པ་ཡང་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ། །
①madhyamasya api anāgatās
③བར་མ་ཡི་ནི་མ་འོངས་པའང་།།
㈢བར་མ་ཡི་ནི་མ་འོངས་པའང་། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆོས་མ་འོངས་པ་ཡང་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ། །
★★◤pratyutpannasyāpi karmaṇo{6. Y. omits karmaṇo |} 'nāgatā dharmāś catvāri phalāny etāny eva / [256|22][S566]
㈠釋曰。若現世業。以未來法為。果則有四果。如前。
㈡現在業以未來為四果如前說。
①pratyutpannasya api karmaṇas anāgatās dharmās catvāti phalāni etāni eva
③ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆོས་མ་འོངས་པ་ཡང་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ་།།
★◤ 【madhyamā dve 】[256|23]
①madhyamā dve
㈢བར་མ་གཉིས་སོ། །
◤madhyamā dve,[S566]
㈠〔偈曰〕：【中果二】
㈡ 【現於現二果】〖91_4_c〗
🈪4688 བར་མ་གཉིས་སོ། །
★◤pratyutpannā dharmāḥ pratyupannasya dve puruṣakārādhipatiphale / [256|24]
♂madhyamā dve pratyutpannā dharmāḥ pratyutpannasya dve puruṣakārādhipatiphale /
◤pratyutpannā dharmāḥ pratyutpannasya dve puruṣakārādhipatiphale / [S566]
㈠釋曰若現世法為現世業果。但有二果。謂功力果及增上果。
㈡以現在為二果。謂士用及增上。
🈪4689 ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
①pratyutpannās dharmās pratyupannasya dve puruṣakāra adhipati phale
③ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ ****[@213b]**** ་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ་།། མ་སྐྱེས་པའི་།
㈢ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་{213b}ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
★◤ 【ajātasya phalāni triṇyanāgatāḥ // VAkK_4.90 //】[256|25]
♂ajātasya phalāni trīṇyanāgatāḥ //90//
①ajātasya phalāni triṇi anāgatās
③འབྲས་བུ་མ་འོངས་གསུམ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མ་སྐྱེས་པའི། འབྲས་བུ་མ་འོངས་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
◤ajātasya phalāni trīṇyanāgatāḥ // 90 // [S566]
㈠〔偈曰〕：【來業 未來果有三】。
㈡【未於未果三】〖91_4_d〗
🈪4690 མ་སྐྱེས་པའི། འབྲས་བུ་མ་འོངས་གསུམ་ཡིན་ནོ། །
◤[S567]
◤anāgatasyānāgatāni trīṇi phalāni, niḥṣyandavisaṃyogaphale hitvā // 90 // [S567]
㈠釋曰。若未來業以未來法為果則有三果。除等流果及相離果。
㈡未來業以未來為三果。除等流及離繫。不說後業有前果者。前法定非後業果故。已辯三世。當辯諸地。
🈪4691 མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་མ་འོངས་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤anāgatasyānāgatāni trīṇi phalāni / niḥṣyandavisaṃyogaphale hitvā / [257|01]
♂@257 anāgatasyānāgatāni trīṇi phalāni /
①anāgatasya anāgatāni trīṇi phalāni
③མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་མ་འོངས་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་མ་འོངས་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
①niḥṣyanda visaṃyoga phale hitvā
③རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ 【svabhūmidharmāścatvāri 】[257|02]
♂niḥṣyandavisaṃyogaphale hitvā /
①sva bhūmi dharmās catvāri
㈢རང་གི་ས་པ་ཡིན་〖PNབཞིན།〗ནོ། །
★★◤svabhūmikasya karmaṇaḥ svabhūmikā dharmāścatvāri phalāni visaṃyogaphalaṃ hitvā / [257|03]
♂svabhūmidharmāścatvāri{1. G. svabhūmikasya catvāri |} svabhūmikasya karmaṇaḥ svabhūmikā dharmāścatvāri phalāni visaṃyogaphalaṃ hitvā /
◤svabhūmikasya catvāri,[S567]
㈠〔偈曰〕：【同地法有四】。
㈡頌曰 【同地有四果】〖92_4_a〗
🈪4692 རང་གི་ས་པ་ཡིན་ནོ། །
①sva bhūmikasya karmaṇas sva bhūmikās dharmās catvāri phalāni visaṃyoga phalam hitvā
③རང་གི་ས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རང་གི་ས་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ་།། གཞན་གྱི་ས་པ་གསུམ་དང་གཉིས་།།
㈢རང་གི་ས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རང་གི་ས་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
★★◤ 【trīṇi dve vā 'nyabhūmikāḥ /】[257|04]
♂trīṇi dve vā{2. G. cā... |}'nyabhūmikāḥ /
◤svabhūmikasya karmaṇaḥ svabhūmikā dharmāś catvāri phalāni visaṃyogaphale hitvā / [S567]
㈠釋曰。除相離果。所餘皆有。
㈡論曰。於諸地中隨何地業以同地法為四果。除離繫。
🈪4693 རང་གི་ས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རང་གི་ས་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤trīṇi dve vā'nyabhūmikāḥ / [S567]
㈠〔偈曰〕：【三二若異地】。
㈡【異地二或三】〖92_4_b〗
D4172 🈪གཞན་གྱི་ས་པ་གསུམ་དང་གཉིས། །
★0◤anyabhūmikā dharmā anāsravāścet trīṇi phalāni / vipākavisaṃyogaphale hitvā / [257|05]
◤anyabhūmikā dharmā anāsravāś cet trīṇi phalāni, vipākavisaṃyogaphale hitvā; dhātvapatitatvāt / [S567]
㈠釋曰。異地業若無流則有三果。除果報果及相離果。由不墮界故。
㈡2若是無漏以異地法為三果。除異熟及離繫。不墮界故不遮等流
🈪གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ས་པའི་ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འབྲས་བུ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
D4173 🈪ཁམས་གསུམ་〖PNསུ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①trīṇi dve vā nyabhūmikās anya bhūmikās dharmās anāsravās ced trīṇi phalāni
③གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ས་པའི་ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འབྲས་བུ་གསུམ་སྟེ་།
㈢གཞན་གྱི་ས་པ་གསུམ་དང་གཉིས། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ས་པའི་ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་འབྲས་བུ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
①vipāka visaṃyoga phale hitvā
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤sāsravāś ced, dve puruṣakārādhipatiphale / [S567]
㈠若有流則有二果。謂功力果及增上果。
㈡1若是有漏以異地法為二果。謂士用及增上。
🈪4697 གལ་ཏེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང༌། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
D4174 🈪གལ་ཏེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །སློབ་པའི་སློབ་པ་〖PNལ།〗སོགས་པ་གསུམ། །སློབ་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤dhātvapatitatvāt / sāsravāścet dve puruṣakārādhipatiphale / [257|06]
①dhātvapatita tvāt
㈢ཁམས་གསུམ་〖PNསུ།〗མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sa āsravās ced dve puruṣakāra adhipati phale
㈢གལ་ཏེ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
★◤ 【śaikṣasya trīṇi śaikṣādyāḥ 】[257|07]
①śaikṣasya trīṇi śaikṣa ādyās
③སློབ་པའི་སློབ་པ་སོགས་པ་གསུམ་།།
㈢སློབ་པའི་སློབ་པ་〖PNལ།〗སོགས་པ་གསུམ། །སློབ་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
◤ⅰ[S567]
㈡已辯諸地。當辯學等。
★★◤śaikṣasya karmaṇaḥ śaikṣā dharmāstrīṇi phalāni vipākavisaṃyogaphale hitvā / [257|08]
♂śaikṣasya trīṇi śaikṣādyāḥ śaikṣasya karmaṇaḥ śaikṣā dharmāstrīṇi phalāni vipākavisaṃyogaphale{3. MS. phalāni |} hitvā /
◤śaikṣasya trīṇi śaikṣādyāḥ,[S567]
㈠〔偈曰〕：【有學三學等】。
㈡頌曰 【學於三各三】〖92_4_c〗 論曰。學無學.非學非無學〖93_4_a〗.三業一一為因。如其次第各以三法為果別者。
①śaikṣasya karmaṇas śaikṣās dharmās trīṇi phalāni vipāka visaṃyoga phale hitvā
③སློབ་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤śaikṣasya karmaṇaḥ śaikṣā dharmās trīṇi phalāni, vipākavisaṃyogaphale hitvā / [S567]
㈠釋曰。若有學業以有學法為果則有三果。除果報果及相離果。
㈡謂學業以學法為三果。除異熟及離繫。
★0◤aśaikṣā apyevam / [257|08-]
◤aśaikṣā apy evam / [S567]
㈠若以無學法為果亦爾。
㈡以無學法為三亦爾。
D4175 🈪མི་སློབ་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①aśaikṣās api evam
㈢མི་སློབ་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤na eva śaikṣanāśaikṣā api vipākaniḥṣyandaphale hitvā / [S567]
㈠若以非學非非學法為果則有三果。除果報果及等流果。
㈡以非二為三果。除異熟及等流。
D4176 🈪སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★★◤naivaśaikṣānāśaikṣā api vipākaniḥṣyandaphale hitvā / [257|09]
♂naivaśaikṣānāśaikṣā api vipākaniḥpyandaphale hitvā /
◤aśaikṣasya tu karmaṇaḥ // 91 // dharmāḥ śaikṣādikā ekaṃ phalaṃ trīṇyapi ca dvayam / [S567]
㈠〔偈曰〕：【無學業學等 諸法但一果 或三果及二】。
㈡ 【無學一三二〖92_4_d〗 非學非無學_a 有二二五果】〖93_4_b〗
D4177 🈪མི་སློབ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། །སློབ་པ་ཡི་ནི་ཆོས་ལ་སོགས། །གཅིག་དང་གསུམ་དང་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
①na eva śaikṣān āśaikṣā api vipāka niḥṣyanda phale hitvā
㈢སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★◤ 【aśaikṣasya tu karmaṇaḥ // VAkK_4.91 //】[257|10]
♂aśaikṣasya tu karmaṇaḥ //91//
①aśaikṣasya tu karmaṇas
③མི་སློབ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་།།
㈢མི་སློབ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། །སློབ་པ་ཡི་ནི་ཆོས་ལ་སོགས། །གཅིག་དང་གསུམ་དང་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【dharmāḥ śaikṣādikā ekaṃ phalaṃ trīṇyapi ca dvayam /】[257|11]
①dharmās śaikṣa ādikās ekam phalam trīṇi api ca dvayam
③སློབ་པ་ཡི་ནི་ཆོས་ལ་སོགས་།། གཅིག་དང་གསུམ་དང་གཉིས་ཡིན་ནོ་།།
★★◤aśaikṣasya karmaṇaḥ śaikṣā dharmāḥ ekamadhipatiphalam / [257|12]
♂aśaikṣasya karmaṇaḥ{4. Y. omits karmaṇaḥ |} śaikṣā dharmā ekamadhipatiphalam /
◤aśaikṣasya karmaṇaḥ śaikṣā dharmā ekam adhipatiphalam / [S567]
㈠釋曰。若無學業以有學法為果則有一果。謂增上果。
㈡無學業以學法為一果。謂增上。
D4178 🈪མི་སློབ་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གཅིག་སྟེ། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
①aśaikṣasya karmaṇas śaikṣās dharmās ekam adhipati phalam
㈢མི་སློབ་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གཅིག་སྟེ། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
★0◤aśaikṣāstrīṇi vipākavisaṃyogaphale hitvā / [257|12-]
◤aśaikṣāstrīṇi, vipākavisaṃyogaphale hitvā / [S567]
㈠若以無學法為果則有三果。除果報果及相離果。
㈡以無學為三果除異熟及離繫。
D4179 🈪མི་སློབ་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་〖PNདག〗བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་〖PN-དག།〗མ་གཏོགས་སོ། །
①aśaikṣās trīṇi vipāka visaṃyoga phale hitvā
③མི་སློབ་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
㈢མི་སློབ་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་〖PNདག〗བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་〖PN-དག།〗མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤naivaśaikṣānāśaikṣā dve puruṣakārādhipatiphale / [257|13]
◤naivaśaikṣanāśaikṣā dve puruṣakārādhipatiphale / [S567]
㈠若以非學非非學法為果則有二果。謂功力果及增上果。
㈡以非二為二果。謂士用及增上。
D4180 🈪སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
①na eva śaikṣān āśaikṣā dve puruṣakāra adhipati phale
③སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ་།། དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་།།
㈢སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ། །
★◤ 【tābhyāmanyasya śaikṣādyā dve dve pañca phalāni ca // VAkK_4.92 //】[257|14]
♂tābhyāmanyasya śaikṣādyā dve dve pañca phalā-[ 54a. 14A. VII ] ni ca //92//
①tābhyām anyasya śaikṣa ādyās dve dve pañca phalāni ca
③སློབ་སོགས་གཉིས་དང་གཉིས་དང་ལྔ་།།
㈢དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །སློབ་སོགས་གཉིས་དང་གཉིས་དང་ལྔ། །སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་གཞན་པའི:འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ།།〖PNཔ།〗
◤[S568]
◤tābhyāmanyasya śaikṣādyā dve dve pañca phalāni ca // 92 // [S568]
㈠〔偈曰〕：【異此二學等 二二及五果】。
🈪དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །སློབ་སོགས་གཉིས་དང་གཉིས་དང་ལྔ། །
★0◤śaikṣāśaikṣābhyāmanyasya karmaṇo naivaśaikṣānāśaikṣasya śaikṣā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [257|15-]
◤śaikṣāśaikṣābhyām anyasya karmaṇo na eva śaikṣanāśaikṣasya śaikṣā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [S568]
㈠釋曰。異學無學業。謂非學非無學業。若以有學法為果則有二果。謂功力果及增上果。
㈡非二業以學法為二果。謂士用及增上。
🈪སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་གཞན་པའི:འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ།།〖PNཔ།〗 སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ །
①śaikṣā śaikṣābhyām anyasya karmaṇas na eva śaikṣān āśaikṣasya śaikṣā dharmās dve puruṣakāra adhipati phale
③སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དག་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ་;་སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ་།།
㈢སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སློབ་པའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ །
★0◤aśaikṣā apyevam / naivaśaikṣānāśaikṣāḥ pañca phalāni / [257|16]
◤aśaikṣā apy evam,[S568]
㈠以無學法為果亦爾。
㈡以無學法為二亦爾。
D4181 🈪མི་སློབ་པའང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①aśaikṣās api evam
㈢མི་སློབ་པའང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①na eva śaikṣān āśaikṣās pañca phalāni
③སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔ་ཆར་ཡིན་ནོ་།། མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་དེ་ལ་སོགས་།།
㈢སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【trīṇi catvāri caikaṃ ca dṛgdheyasya tadādayaḥ /】[257|17]
♂trīṇi catvāri caikaṃ ca dṛggheyasya tadādayaḥ /
①trīṇi catvāri ca ekam ca dṛgdheyasya tad ādayas
③གསུམ་དང་བཞི་དང་གཅིག་ཡིན་ནོ་།།
㈢མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་དེ་ལ་སོགས། །གསུམ་དང་བཞི་དང་གཅིག་ཡིན་ནོ། །
◤na eva śaikṣanāśaikṣāḥ pañca phalāni // 91-92 // [S568]
㈠若以非學非無學法為果則有五果。
㈡以非二為五果。已辯學等。當辯見所斷等。
D4182 🈪སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་ལྔ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
◤trīṇi catvāri ca ekaṃ ca dṛggheyasya tadādayaḥ / [S568]
㈠〔偈曰〕：【三四果及一 見滅業彼等】。
㈡頌曰 【見所斷業等_c 一一各於三〖93_4_d〗 初有三四一】〖94_4_a〗
D4183 🈪མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་དེ་ལ་སོགས། །གསུམ་དང་བཞི་དང་གཅིག་ཡིན་ནོ། །
★★◤darśanaheyasya karmaṇodarśanaheyā dharmāstrīṇi phalāni vipākavisaṃyogaphalehitvā / [257|18]
♂darśanaheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmāstrīṇi phalāni vipākavisaṃyogaphale hitvā /
◤darśanaheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmās trīṇi phalāni, vipākavisaṃyogaphale hitvā / [S568]
㈠釋曰。若見諦所滅業。以見諦所滅法為果則有三果。除果報果及相離果。
㈡論曰。見所斷修所斷非所斷三業一一為因。如其次第各以三法為果別者。初見所斷業以見所斷法為三果。除異熟及離繫。
①darśana heyasya karmaṇas darśana heyās dharmās trīṇi phalāni vipāka visaṃyoga phalehitvā
㈢མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་{214a}ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★★◤bhāvanāheyāścatvāri visaṃyogaphalaṃ hitvā / apraheyā ekamadhipatiphalam / [257|19]
♂bhāvanāheyā- ścatvāri visaṃyogaphalaṃ hitvā / ♂apraheyā ekamadhipatiphalam /
◤bhāvanāheyāś catvāri, visaṃyogaphalaṃ hitvā / [S568]
㈠若以修道所滅法為果則有四果。除相離果。
㈡以修所斷法為四果。除離繫。
D4184 🈪མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
D4185 🈪བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
D4186 🈪སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཅིག་སྟེ། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
①bhāvanā āheyās catvāri visaṃyoga phalam hitvā
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
①apraheyās ekam adhipati phalam
㈢སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཅིག་སྟེ། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
★◤ 【te dve catvāryatha trīṇi bhāvanāheyakarmaṇaḥ // VAkK_4.93 //】[257|20]
♂te dve catvāryatha trīṇi bhāvanāheyakarmaṇaḥ //93//
①te dve catvāri atha trīṇi bhāvanā heya karmaṇas
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་ལས་ཀྱི་།། དེ་དག་གཉིས་དང་བཞི་དང་གསུམ་།།
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་〖Nསྤོང་།〗བར་བྱ་〖PN+བ།〗ལས་ཀྱི། །དེ་དག་གཉིས་དང་བཞི་དང་གསུམ〖PN+དང་།〗། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་〖Nཔོའོ།〗འབྲས་བུ་དག་གོ། །
◤apraheyā ekam adhipatiphalam / [S568]
㈠若以非所減法為果則有一果。謂增上果。
㈡以非所斷法為一果。謂增上。
◤te dve catvāryatha trīṇi bhāvanāheyakarmaṇaḥ // 93 // [S568]
㈠〔偈曰〕：【二果四及三 修道所滅業】。
㈡【中二四三果】〖94_4_b〗
★0◤bhāvanāheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [257|21]
◤bhāvanāheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmā dve puruṣakārādhipatiphale / [S568]
㈠釋曰。若修道所滅業。以見諦所滅法為果則有二果。謂功力果及增上果。
㈡果修所斷業以見所斷法為二果。謂士用及增上。
D4187 🈪བསྒོམ་པས་སྤང་〖Nསྤོང་།〗བར་བྱ་〖PN+བ།〗ལས་ཀྱི། །དེ་དག་གཉིས་དང་བཞི་དང་གསུམ〖PN+དང་།〗། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་〖Nཔོའོ།〗འབྲས་བུ་དག་གོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་〖PN-དག〗མ་གཏོགས་སོ། །
①bhāvanā āheyasya karmaṇas darśana heyās dharmās dve puruṣakāra adhipati phale
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དག་གོ་།།
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་〖PN-དག〗མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤bhāvanāheyāścatvāri visaṃyogaphalaṃ muktvā / [257|21-]
◤bhāvanāheyāś catvāri, visaṃyogaphalaṃ muktvā / [S568]
㈠若以修道所滅法為果則有四果。除相離果。
㈡以修所斷法為四果。除離繫。
①bhāvanā āheyās catvāri visaṃyoga phalam muktvā
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཞི་སྟེ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ་།།
★0◤apraheyāstrīṇi vipākaniḥṣyandaphale muktvā / [257|22]
◤apraheyās trīṇi, vipākaniḥṣyandaphale muktvā // 93 // [S568]
㈠若以非所滅法為果則有三果。除果報果及等流果。
㈡以非所斷法為三果。除異熟及等流。
D4188 🈪སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
①apraheyās trīṇi vipāka niḥṣyanda phale muktvā
㈢སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དག་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤ 【apraheyasya te tvekaṃ dve catvāri yathākramam /】[257|23]
①apraheyasya te tu ekam dve catvāri yathākramam
③སྤང་བྱ་མིན་པའི་དེ་དག་གཅིག་།། གཉིས་དང་བཞི་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན་།།
㈢སྤང་བྱ་མིན་པའི་དེ་དག་གཅིག། །གཉིས་དང་བཞི་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཅིག་སྟེ་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
★0◤apraheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmā ekamadhipatiphalam / [257|24]
◤apraheyasya te tv ekaṃ dve catvāri yathākramam / [S568]
㈠〔偈曰〕：【非滅業彼一 二四果次第】。
㈡【後有一二四_c 皆如次應知】〖94_4_d〗
D4189 🈪སྤང་བྱ་མིན་པའི་དེ་དག་གཅིག། །གཉིས་དང་བཞི་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཅིག་སྟེ་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
①apraheyasya karmaṇas darśana heyās dharmās ekam adhipati phalam
③སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཅིག་སྟེ་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ་།།
◤apraheyasya karmaṇo darśanaheyā dharmā ekam adhipatiphalam / [S568]
㈠釋曰。非所滅業。若以見諦所滅法為果則有一果。謂增上果。
㈡後非所斷業以見所斷法為一果。謂增上。
★0◤bhāvanāheyā dve puruṣakārādhipatiphale / [257|24-258|01]
◤bhāvanāheyā dve puruṣakārādhipatiphale / [S568]
㈠若以修道所滅法為果則有二果。謂功力果及增上果。
㈡以修所斷法為二果。謂士用及增上。
D4190 🈪བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
①bhāvanā heyās dve puruṣakāra adhipati phale
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །
★◤apraheyāścatvāri vipākaphalaṃ muktvā / [258|01]
♂@258 apraheyāścatvāri vipākaphalaṃ muktvā /
◤apraheyāś catvāri, vipākajaṃ muktvā / [S568]
㈠若以非所滅法為果則有四果。除果報果。
㈡以非所斷法為四果。除異熟。
D4191 🈪སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་〖PN-ནི།〗བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
①apraheyās catvāri vipāka phalam muktvā
㈢སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་〖PN-ནི།〗བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤punaryathākramagrahaṇamādyantavanmadhye 'pi jñāpanārtham / [258|01-]
①punar yathākrama grahaṇam ādi anta vad madhye api jñāpana artham
③ཡང་གོ་རིམས་བཞིན་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དབུས་སུ་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཡང་གོ་རིམས་བཞིན་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དབུས་སུ་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་མཐུན་པར་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །
★★◤eṣa hi peyāladharmaḥ / [258|02]
♂eṣa hi peya ladharmaḥ /
◤punar yathākramagrahaṇam ādyantavan madhye 'pi jñāpanārtham / eṣa hi peyāladharmaḥ / [S568]
①punar yathākrama-grahaṇam ādy-antavat madhye 'pi jñāpanārtham| eṣa hi peyālam-dharmaḥ|
㈠更說次第言者，應知於前中後.為顯因果，重說諸義。
㈡皆如次者，隨其所應.遍上諸門，略法應爾。
D4192 🈪ཡང་གོ་རིམས་བཞིན་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དབུས་སུ་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་མཐུན་པར་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །
①eṣa hi peyāla dharmas
③དེ་ནི་མཐུན་པར་སྦྱོར་བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ་།།
[依梵本及稱友：以初三性.及後三斷.二如次言，顯中諸門皆如次知。]
★0◤karmanirdeśaprasaṅgenedamapi paripraśnyate / [258|03]
◤karmanirdeśaprasaṅgenedamapi paripraśnyate—[S568]
㈠由分別業相應義故。此業體相亦應問。
㈡因辯諸業應復問言。
D4193 🈪ལས་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་འདི་ཡང་ཡོངས་སུ་བྲི་〖PNདྲི།〗བར་བྱ་སྟེ།
①karma nirdeśa prasaṅgena idam api paripraśnyate
③ལས་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་འདི་ཡང་ཡོངས་སུ་བྲི་བར་བྱ་སྟེ་།
㈢ལས་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་འདི་ཡང་ཡོངས་སུ་བྲི་〖PNདྲི།〗བར་བྱ་སྟེ། བསྟན་བཅོས་དག་ལས། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན། རིགས་མིན་བསྐྱེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །ཁ་ཅིག་ཆོ་ག་ཉམས་པ་〖P-པ།〗ཞེའོ། །
★◤śāstreṣu ayogavihitaṃ yogavihitam, naivayogavihitaṃ nāyogavihitaṃ ca karmoktam / [258|03-]
♂śāstreṣu ayogavihitaṃ yogavihitaṃ naivayogavihitaṃ nāyogavihitaṃ ca karmoktam /
◤śāstreṣu ayogavihitam, yogavihitam, naiva yogavihitaṃ nāyogavihitaṃ ca karmoktam,[S568]
①śāstreṣu ayogavihitam, yogavihitam, na eva yogavihitaṃ nāyogavihitaṃ ca karma uktam,
㈠於阿毘達磨藏中。說有三業。謂非理作。如理作。非理非非理作。
㈡如本論中所說三業。謂應作業不應作業。及非應作非不應作業。
🈪བསྟན་བཅོས་དག་ལས། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན།
①śāstreṣu ayoga vihitam yoga vihitam
③བསྟན་བཅོས་དག་ལས་།
★0◤tasya kiṃ lakṣaṇam / [258|04]
◤tasya kiṃ lakṣaṇam?[S568]
㈠此業其相云何。
㈡其相云何。
①na eva yoga vihitam na ayoga vihitam ca karma uktam tasya kim lakṣaṇam
③རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང་། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན་།
★◤ 【ayogavihitaṃ kliṣṭaṃ vidhibhraṣṭaṃ ca kecana // VAkK_4.94 //】[258|05]
♂ayogavihitaṃ kliṣṭaṃ vidhibhraṣṭaṃ ca kecana //94//
①ayoga vihitam kliṣṭam vidhi bhraṣṭam ca kecana
③རིགས་མིན་བསྐྱེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་།།
◤ayogavihitaṃ kliṣṭaṃ vidhibhraṣṭaṃ ca kecana // 94 // [S568]
㈠〔偈曰〕：【非理作有染 餘說非方次】。
㈡頌曰 【染業不應作_a 有說亦壞軌】〖95_4_b〗
🈪རིགས་མིན་བསྐྱེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །ཁ་ཅིག་ཆོ་ག་ཉམས་པ་〖P-པ།〗ཞེའོ། །
★★◤kliṣṭaṃ karmāyogavihitamayoniśomanaskārasaṃbhūtatvādityeke / [258|06]
♂kliṣṭaṃ karmāyogavihi-[ 54b. 14B. VII ] tamayoniśomanaskārasaṃbhūtatvādityeke /
◤kliṣṭaṃ karmāyogavihitam; ayoniśomanaskārasambhūtatvād ity eke / [S568]
①kliṣṭaṃ karmāyogavihitam; a-yoniśas-manaskārasambhūtatvād ity eke|
㈠釋曰。若業有染污。說名非理作。從不正思生故。餘師說如此。
㈡論曰。有說。染業名不應作。以從非理作意所生。
D4194 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ནི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ལས་བྱེད་པ་〖PNལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ།〗ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kliṣṭam karma ayoga vihitam ayoni śoma naskāra saṃbhūta tvāt iti eke
③ཁ་ཅིག་ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཞེའོ་།། ཁ་ཅིག་ན་རེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ནི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ལས་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ནི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ལས་བྱེད་པ་〖PNལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ།〗ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S569]
★★◤vidhibhraṣṭamapītyapare / [258|07]
♂vidhi- bhraṣṭamapītyapare /
◤vidhibhraṣṭam api ity āpare / [S569]
㈠或有師說。失方便次第，名非理作。
㈡有餘師言。諸壞軌則身語意業亦不應作。
D4195 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང་། གནས་པར་བྱ་བ་དང་། བཟའ་བར་བྱ་བ་དང་། བགོ་བར་བྱ་བ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པ་དེ་གཞན་དུ་བྱེད་ན་དེ་〖PN-དེ།〗ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྐྱེས་〖PNབསྐྱེད།〗པ་ཞེས་བྱའོ། །
①vidhi bhraṣṭam api iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང་། གནས་པར་བྱ་བ་དང་། བཟའ་བར་བྱ་བ་དང་། བགོ་བར་བྱ་བ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པ་དེ་གཞན་དུ་བྱེད་ན་དེ་〖PN-དེ།〗ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བྱེད་{214b}པའི་ཕྱིར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྐྱེས་〖PNབསྐྱེད།〗པ་ཞེས་བྱའོ། །
★0◤yena yathā gantavyaṃ sthātavyaṃ bhoktavyaṃ pravicaritavyamityevamādi / [258|07-]
◤yena yathā gantavyaṃ sthātavyaṃ bhoktavyaṃ pravicaritavyam ity evam ādi,[S569]
㈠若人應如此行。應如此住。應如此噉食。應如此著衣。如此等事
㈡謂諸所有應如是行。應如是住。應如是說。應如是著衣。應如是食等。
★0◤taccānyathā vidadhāti / tadayuktavidhānādayogavihitamiti / [258|08]
◤tac ca anyathā vidadhāti tad ayuktavidhānād ayogavihitam iti / [S569]
㈠若作不如。此名非理作。此業由非應理所造故。悉名非理作。
㈡若不如是名不應作。由彼不合世俗禮儀。
①yena yathā gantavyam sthātavyam bhoktavyam pravicaritavyam iti evamādi tat ca anyathā vidadhāti tad ayukta vidhānāt ayoga vihitam iti
③གང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང་། གནས་པར་བྱ་བ་དང་། བཟའ་བར་བྱ་བ་དང་། བགོ་བར་བྱ་བ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པ་དེ་གཞན་དུ་བྱེད་ན་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བྱེད་ ****[@214b]**** ་པའི་ཕྱིར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
◤kuśalaṃ karma yogavihitam, avidhibhraṣṭaṃ cety apare / [S569]
①kuśalaṃ karma yogavihitam, avidhibhraṣṭaṃ ca ity apare|
㈠一切善業名如理作。及不失方便次第。亦名如理作。
㈡與此相翻名應作業。有說。善業名為應作。以從如理作意所生。有餘師言。諸合軌則身語意業亦名應作。【應作業翻此_c 俱相違第三】〖95_4_d〗
★◤kuśalaṃ karmaṃ yogavihitamavidhibhraṣṭaṃ cetyapare / [258|08-]
♂kuśalaṃ karma yogavihitamavidhibhraṣṭaṃ cetyapare /
①kuśalam karmam yoga vihitam avidhi bhraṣṭam ca iti apare
㈢རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ནི་ལས་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཆོ་ག་མ་ཉམས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤ubhābhyāmanyannobhayathā / [258|09]
♂ubhābhyāma{1. Y tadubhābhyām |}nyannobhayathā /
★0◤naivayogavihitaṃ nāyogavihitam / [258|09-]
①ubhābhyām anyanna ubhayathā na eva yoga vihitam na ayoga vihitam
◤tadubhābhyām anyat na ubhayathā—na eva yogavihitaṃ na ayogavihitam // 94 // [S569]
㈠異此二名非理非非理作業。
㈡俱違前二名為第三。隨其所應二說差別。
㈢དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་པའོ། །
◤kim ekaṃ karma ekam eva janmākṣipati? atha na ekam api?[S569]
①kim ekaṃ karma ekam eva janma ākṣipati? atha na ekam api?
㈠為一業引一生。為一業引多生。
㈡為由一業但引一生。為引多生。
D4199 🈪ཅི་ལས་གཅིག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་ཏམ་འོན་ཏེ་དུ་མ་ཡང་འཕེན། དེ་བཞིན་དུ་ལས་དུ་མས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་ཏམ།
★0◤kimekaṃ karma ekameva janmākṣipati atha naikamapi / [258|11]
①kim ekam karma ekam eva janma ākṣipati atha na ekam api
③ཅི་ལས་གཅིག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་ཏམ་འོན་ཏེ་དུ་མ་ཡང་འཕེན་།
㈢ཅི་ལས་གཅིག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་ཏམ་འོན་ཏེ་དུ་མ་ཡང་འཕེན། དེ་བཞིན་དུ་ལས་དུ་མས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་ཏམ། འོན་ཏེ་དུ་མ་ཁོ་ན་ཞིག་འཕེན་ཞེ་ན། འདི་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་གིས་〖PNགི།〗སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་〖PNའཕེལ།〗ཏོ། །
★◤tathā kimekamapi karmaikaṃ janmākṣipatyathānekam / [258|11-]
♂tathā kimekamapi karmaikaṃ janmākṣipatya- thānekam /
◤tathā kim ekam api karmaikaṃ janmākṣipati? atha anekam?[S569]
①tathā kim ekam api karmaikaṃ janma ākṣipati? atha anekam?
㈠復次為多業引一生。為一業引一生。
㈡又為一生但一業引。為多業引。
🈪འོན་ཏེ་དུ་མ་ཁོ་ན་ཞིག་འཕེན་ཞེ་ན།
①tathā kim ekam api karma ekam janma ākṣipati atha anekam
③དེ་བཞིན་དུ་ལས་དུ་མས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་ཏམ། འོན་ཏེ་དུ་མ་ཁོ་ན་ཞིག་འཕེན་ཞེ་ན་།
★0◤eṣa hi siddhāntaḥ / [258|12]
◤eṣa hi siddhāntaḥ--[S569]
㈠若約此悉檀應說如此。
🈪འདི་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ།
①eṣa hi siddhāntas
③འདི་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ་།
★◤ 【ekaṃ janmākṣīpatyekam 】[258|13]
①ekam janma akṣīpati ekam
③གཅིག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་ཏོ་།།
◤ekaṃ janmākṣipaty ekam,[S569]
①ekaṃ janma ākṣipati ekam,
㈠〔偈曰〕：【一業引一生】。
㈡頌曰 【一業引一生】〖96_4_a〗
🈪གཅིག་གིས་〖PNགི།〗སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་〖PNའཕེལ།〗ཏོ། །
★◤ekameva janmākṣipatyekameva ca karma nānekaṃ janmeti nikāyasabhāgasyākhyā / [258|14]
♂ekaṃ janmākṣipatyekam ekameva janmākṣipatyekameva ca karma nānekaṃ janmeti nikāyasabhāgasyākhyā /
◤ekam eva janmākṣipati ekam eva ca karma, na anekam / [S569]
㈠釋曰。但一生唯一業能引。不能引多生。
㈡論曰。依我所宗應作是說。但由一業唯引一生。
🈪ལས་གཅིག་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་གྱི་དུ་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①ekam eva janma ākṣipati ekam eva ca karma na anekam janma iti nikāya sa bhāgasya ākhyā
③ལས་གཅིག་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་གྱི་དུ་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིས་མཐུན་པ་ལ་བྱ་སྟེ་།
㈢ལས་གཅིག་ཁོ་ནས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཁོ་ན་འཕེན་གྱི་དུ་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤janmā iti nikāyasabhāgasya ākhyā / [S569]
㈠生者是聚同分名。
㈡此一生言顯一同分。
D4200 🈪སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིས་མཐུན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེར་ཕྱིན་ནས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★0◤tatra hi labdhe jāta ityucyate / [258|14-]
◤tatra hi labdhe jāta ity ucyate / [S569]
㈠若得彼說名生。
㈡以得同分方說名生。
①tatra hi labdhe jātas iti ucyate
③དེར་ཕྱིན་ནས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
㈢སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིས་མཐུན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེར་ཕྱིན་ནས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤yattarhi sthavirāniruddhenoktaṃ “so 'haṃ tasyaikapiṇḍapātasya vipākena saptakṛtvastrayastriṃśeṣu deveṣūpapanno yāvadetahyrādye śākyakule jāta” iti / [258|15-]
♂yattarhi sthavirāniruddhenoktaṃ “so 'haṃ tasyaikapiṇḍapātasya vipākena saptakṛtvastrayastriṃśeṣu deveṣūpapanno yāvadetarhyādye śākyakule jāta” iti /
◤yat tarhi sthavirāniruddhena uktam—[S569]
㈠若爾大德阿尼婁馱。云何說言。
㈡若爾何緣尊者無滅自言。
D4201 🈪འོ་ན་གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་བདག་ནི་བསོད་སྙོམས་གཅིག་པོ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ལན་བདུན་གྱི་བར་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ནས་ད་ལྟར་ཤཱཀྱ་ཕྱུག་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་དེས་འབྱོར་པ་རྙེད་ནས་ཚེ་རབས་དྲན་པ་དང་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་བྱས་པས་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗སློབ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།
①yat tarhi sthavira aniruddhena uktam sas ham tasya eka piṇḍapātasya vipākena sapta kṛtvas trayastriṃśeṣu deveṣu upapannas yāvat etahyrādye śākyaiti
③འོ་ན་གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་བདག་ནི་བསོད་སྙོམས་གཅིག་པོ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ལན་བདུན་གྱི་བར་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ནས་ད་ལྟར་ཤཱཀྱ་ཕྱུག་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་བདག་ནི་བསོད་སྙོམས་གཅིག་པོ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ལན་བདུན་གྱི་བར་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ནས་ད་ལྟར་ཤཱཀྱ་ཕྱུག་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་དེས་འབྱོར་པ་རྙེད་ནས་ཚེ་རབས་དྲན་པ་དང་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་བྱས་པས་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗སློབ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་དོང་ཙེ་གཅིག་གིས་སྟོང་དུ་བསྒྱུར་〖PNསྒྱུར།〗ཏེ་བདག་ནི་དོང་ཙེ་〖PNརྩེ།〗གཅིག་གིས་དབང་ཕྱུག་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤“so 'haṃ tasya ekapiṇḍapātasya vipākena saptakṛtvas trayastriṃśeṣu deveṣu upapanno yāvad etarhy ādye śākyakule jātaḥ” ( ) iti?[S569]
㈠我今由昔時所施一食果報故。七反生三十三天。七反作轉輪王已。乃至今猶於大富釋迦家生。
㈡我憶昔於一時於殊勝福田一施食異熟，便得七返生三十三天。七生人中為轉輪聖帝。最後生在大釋迦家豐足珍財多受快樂。
★★◤tena hyasau samṛdviṃ labdvā jātismaraḥ punaranyat puṇyaṃ kṛtavān / [258|17]
♂tena hyasau samṛddhiṃ labdhvā jātismaraḥ punaranyat puṇyaṃ kṛtavān /
◤tena hy asau samṛddhiṃ labdhvā jātismaraḥ punar anyat puṇyaṃ kṛtavān / [S569]
㈠由此業果報得大富果。及得憶持宿住事。更生別業。
㈡彼由一業感一生中大貴多財及宿生智。乘斯更造感餘生福。如是展轉至最後身生富貴家得究竟果。
★0◤tata utthānaṃ darśayati sma / [258|17-]
◤tata utthānaṃ darśayati sma / [S569]
㈠欲顯功能故說此言。
㈡顯由初力故作是言。
①tena hi asau samṛdvim labdvā jātismaras punar anyat puṇyam kṛtavān tatas utthānam darśayati sma
③འདི་དེས་འབྱོར་པ་རྙེད་ནས་ཚེ་རབས་དྲན་པ་དང་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་བྱས་པས་དེའི་ཕྱིར་སློབ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yathā manuṣyo dīnārottho 'nena sahasraṃ nirviśyāha ekena dīnāreṇāhamaita dīśvaryaṃ prāpta iti / [258|18-]
♂yathā manuṣyo dīnārottho 'nena sahasraṃ nirviśyāha{2. Y. adopts the reading of nirvattya |} ekena dīnāreṇāhamaitadīśvaryaṃ prāpta iti /
◤yathā manuṣyo dīnārottho 'nena sahasraṃ nirvarty āha—[S569]
㈠譬如有人由一金錢作功力得千金錢。方說此言。
㈡譬如有人持金錢一。展轉貿易得千金錢。唱如是言。
①yathā manuṣyas dīnāra utthas anena sahasram nirviśya āha ekena dīnāreṇa ahamaita dīśvaryam prāptas iti
③དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་དོང་ཙེ་གཅིག་གིས་སྟོང་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་བདག་ནི་དོང་ཙེ་གཅིག་གིས་དབང་ཕྱུག་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟ་བུའོ་།།
དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་དོང་ཙེ་གཅིག་གིས་སྟོང་དུ་བསྒྱུར་〖PNསྒྱུར།〗ཏེ་བདག་ནི་དོང་ཙེ་〖PNརྩེ།〗གཅིག་གིས་དབང་ཕྱུག་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟ་བུའོ། །
◤‘ekena dīnāreṇa aham aitadaiśvaryaṃ prāptaḥ’ iti / [S569]
㈠我今由一金錢故得大富。
㈡我本由有一金錢故獲大富樂。
★0◤apare tvāhuḥ / [258|19]
◤apare tv āhuḥ--[S569]
㈠復說
㈡復有說者。
D4202 🈪ཡང་སྨྲས་པ། དེ་བསོད་སྙོམས་དེ་〖PN-དེ།〗ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་མང་པོ་བྱུང་ནས་འགའ་ཞིག་གི་〖PNགིས།〗འབྲས་བུ་འགའ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①apare tu āhus
③ཡང་སྨྲས་པ་།
㈢ཡང་སྨྲས་པ། དེ་བསོད་སྙོམས་དེ་〖PN-དེ།〗ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་མང་པོ་བྱུང་ནས་འགའ་ཞིག་གི་〖PNགིས།〗འབྲས་བུ་འགའ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤tasya taṃ piṇḍapātamadhiṣṭhānaṃ kṛtvā dānacetanānāṃ pravāho mahānutpannaḥ kayācit kiñcitphalaṃ parigṛhītamiti / [258|19-]
♂tasya taṃ piṇḍapātamadhiṣṭhānaṃ kṛtvā dānacetanānāṃ pravāho mahānutpannaḥ kayācit kiṃcitphalaṃ parigṛhītamiti /
◤tasya taṃ piṇḍapātam adhiṣṭhānaṃ kṛtvā dānacetanānāṃ pravāho mahānutpannaḥ kayā cit kiñ cit phalaṃ parigṛhītam iti / [S569]
㈠此人。以此時施食為依止。諸故意相續最長大起。於中有諸故意。能引攝果報。
㈡彼於昔時一施食。為依起多勝思願有感天上。有感人中。剎那不同熟有先後。
★◤anekenāpyekamākṣipyate mā bhūt khaṇḍaśo nikāyasabhāgasyākṣepa iti / [258|20-]
♂anekenāpyeka-[ 55a. 14A. VIII ] mākṣipyate mā bhūt khaṇḍaśo nikāyasabhāgasyākṣepa iti /
◤anekena apy ekam ākṣipyate-- mā bhūt khaṇḍaśo nikāyasabhāgasyākṣepa iti / [S569]
㈠不得多業感一生。勿分分所引聚同分。成此聚同分。
㈡故非一業能引多生。亦無一生多業所引。勿眾同分分分差別。
D4203 🈪རིས་མཐུན་པ་དུམ་བུར་འཕེན་པ་〖PNཔར།〗འགྱུར་དུ་འོངས་པས་〖PNའོང་བས།〗དུ་མས་ཀྱང་གཅིག་འཕེན་པ་མ་ཡིན་གྱི་
①tasya tam piṇḍapātam adhiṣṭhānam kṛtvā dāna cetanānām pravāhas mahān utpannas kayācid kiñcitphalam parigṛhītam iti anekena api ekam ākṣipyate mā bhūt khaṇḍaśas nikāya sa bhāgasya ākṣepas iti
③དེ་བསོད་སྙོམས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་མང་པོ་བྱུང་ནས་འགའ་ཞིག་གི་འབྲས་བུ་འགའ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤ekena tu karmaṇā kliṣṭasya nikāyasabhāgasyeṣyate karma / [258|22]
♂ekena tu karmaṇā kliṣṭasya nikāyasabhāgasyeṣyate{3. MS. ...ṣyaṃpyate |} karma /
◤ekena tu karmaṇā kliṣṭasya nikāyasabhāgasya iṣyate karma / [S569]
㈠由一業所引許餘業。
㈡雖但一業引一同分。
🈪ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པའི་རིས་མཐུན་པ་ལ་
★0◤ 【anekaṃ paripūrakam /】[258|23]
◤anekaṃ paripūrakam / [S569]
㈠〔偈曰〕：【多業能圓滿】。
㈡ 【多業能圓滿】〖96_4_b〗 而彼圓滿許由多業。
🈪ལས་ཡོངས་〖PN+སུ།〗རྫོགས་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡིན་པར་འདོད་དེ།
★★◤yathā citrakara ekayā vartyā rūpamālikhya vahvībhiḥ paripūrayati / [258|24]
♂yathā citrakara ekayā varttyā rūpamālikhya bahrībhiḥ paripūrayati /
◤yathā citrakara ekayā varttyā rūpamalikhya bahvībhiḥ paripūrayati;[S569]
㈠釋曰。譬如畫師由一色畫人形貌。以多色圓滿。
㈡譬如畫師先以一色圖其形狀後填眾彩。
①ekena tu karmaṇā kliṣṭasya nikāya sa bhāgasya iṣyate karma anekam paripūrakam yathā citrakaras ekayā vartyā rūpam ālikhya vahvībhis paripūrayati
③རིས་མཐུན་པ་དུམ་བུར་འཕེན་པ་འགྱུར་དུ་འོངས་བས་དུ་མས་ཀྱང་གཅིག་འཕེན་པ་མ་ཡིན་གྱི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པའི་རིས་མཐུན་པ་ལ་ལས་ཡོངས་རྫོགས་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡིན་པར་འདོད་དེ། དཔེར་ན་རི་མོ་མཁན་གྱི་རི་ལུ་གཅིག་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ས་བཅད་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲ་སྟེ་།
㈢རིས་མཐུན་པ་དུམ་བུར་འཕེན་པ་〖PNཔར།〗འགྱུར་དུ་འོངས་པས་〖PNའོང་བས།〗དུ་མས་ཀྱང་གཅིག་འཕེན་པ་མ་ཡིན་གྱི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པའི་རིས་མཐུན་པ་ལ་ལས་ཡོངས་〖PN+སུ།〗རྫོགས་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡིན་པར་འདོད་དེ། དཔེར་ན་རི་མོ་མཁན་གྱི་〖PNགྱིས།〗རི་ལུ་གཅིག་གིས་〖Pགི།〗གཟུགས་ཀྱི་ས་བཅད་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ལྟར་མིར་མཚུངས་མོད་ཀྱི། ཁ་ཅིག་དབང་པོ་དང་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་ཚང་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཁ་དོག་དང་ཤ་ཚུགས་དང་བོང་ཚོད་དང་ཉམས་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས:རྣམ་པར་〖PN-རྣམ་པར།〗མཛེས་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་དག་ལས་ལ་ལམ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ། །
དཔེར་ན་རི་མོ་མཁན་གྱི་〖PNགྱིས།〗རི་ལུ་གཅིག་གིས་〖Pགི།〗གཟུགས་ཀྱི་ས་བཅད་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲ་སྟེ།
★◤tathā hi tulye mānuṣye kaścit sakalendriyāṅgapratyaṅgo bhavativarṇakṛtipramāṇabalasaṃpadā vibhrājamānaḥ kaścideṣāṃ kenacidvikalaḥ / [258|24-]
♂tathā hi tulye mānuṣye kaścit sakalendriyāṅgapratyaṅgo bhavati varṇākṛtipramāṇabalasaṃpadā vibhrājamānaḥ kaścideṣāṃ kena- cidvikalaḥ{4. MS. kenacitphalaḥ |} /
◤tathā hi tulye 'pi mānuṣye kaś cit sakalendriyāṅgapratyaṅgo bhavati varṇākṛtipramāṇabalasampadā vibhrājamānaḥ,[S569]
㈠何以故。於世間中有眾生。同人聚同分。有具足根身及。身分色形貌量力端正等相圓滿故。於人聚中最分明可愛。
㈡是故雖有同稟人身。而於其中有具支體諸根形量色力莊嚴。
①tathā hi tulye mānuṣye kaścid sakala indriya aṅga pratyaṅgas bhavati varṇa kṛti pramāṇa bala saṃpadā vibhrājamānas kaścid eṣām kenacid vikalas
③འདི་ལྟར་མིར་མཚུངས་མོད་ཀྱི། ཁ་ཅིག་དབང་པོ་དང་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་ཚང་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཁ་དོག་དང་ཤ་ཚུགས་དང་བོང་ཚོད་དང་ཉམས་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་རྣམ་པར་མཛེས་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་དག་ལས་ལ་ལམ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ་།།
འདི་ལྟར་མིར་མཚུངས་མོད་ཀྱི། ཁ་ཅིག་དབང་པོ་དང་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་ཚང་བར་འགྱུར་ཞིང་།
◤kaś cid eṣāṃ kena cid vikalaḥ / [S569]
㈠有餘人於中不具分。
㈡或有於前多缺減者。
🈪ཁ་དོག་དང་ཤ་ཚུགས་དང་བོང་ཚོད་དང་ཉམས་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས:རྣམ་པར་〖PN-རྣམ་པར།〗མཛེས་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་དག་ལས་ལ་ལམ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤[S570]
0◤na ca kevalaṃ karmaivākṣepakaṃ janmanaḥ / [258|26][S570]
㈠不但唯業能引生。
㈡非唯業力能引滿生。一切不善善有漏法有異熟故皆容引滿。以業勝故但標業名。然於其中業俱有者能引能滿。隨業勝故。若不與業為俱有者。能滿非引。勢力劣故。
①na ca kevalam karma eva ākṣepakam janmanas
㈢ལས་འབའ་ཞིག་ཚེ་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤kiṃ tarhi /{5. MS. kintarhyanyadapi |} anyadapi savipākam / sarvathā tu[258|27]
◤kiṃ tarhi? anyad api savipākam / sarvathā tu [S570]
㈠何為所餘有果報法。若一切種。
㈡如是二類其體是何。
①kim tarhi anyat api sa vipākam sarvathā tu
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་གཞན་ཡང་ཡིན་ནོ། ། {215a}རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ།
★◤ 【nākṣepike samāpattī acitte prāptayo na ca // VAkK_4.95 //】[259|01]
♂@259 nākṣepike samāpattī acitte prāptayo na ca //95//
①na ākṣepike samāpattī acitte prāptayas na ca
㈢སེམས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་〖PNདག〗། །འཕེན་བྱེད་མ་ཡིན་ཐོབ་པའང་ཡིན། །
◤nākṣepike samāpattī acitte prāptayo na ca // 95 // [S570]
㈠〔偈曰〕：【二定非能引 無心及至得】。
㈡頌曰 【二無心定得_c 不能引餘通】〖96_4_d〗
★◤avipākābhyāmapyacittasamāpattibhyāṃ nikāyasabhāgo nākṣipyate / [259|02]
♂savipākābhyāmapyacittasamāpattibhyāṃ nikāyasabhāgo nākṣipyate /
◤savipākābhyām apy acittasamāpattibhyāṃ nikāyasabhāgo na ākṣipyate;[S570]
㈠釋曰。二無心定亦有果報。不能引聚同分。
㈡論曰。二無心定雖有異熟。而無勢力引眾同分。
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་སེམས་མེད་པའི་〖PNཔར།〗སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་གིས་ཀྱང་རིས་མཐུན་པ་འཕེན་པར་མི་བྱེད་དེ〖PNདོ།〗། ལས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤karmāsahabhūtatvāt / [259|02-]
♂karmāsahabhūtatvāt{1. Y. ...sahabhūtvāt |} /
◤karmāsahabhūtvāt, prāptibhiś ca, karmaṇānekaphalatvāt // 95 // [S570]
㈠與業不俱起故。至得亦爾。與業不同果故。
㈡以與諸業非俱有故。得亦無力引眾同分。以與諸業非一果故。所餘一切皆通引滿。
①avipākābhyām api acitta samāpattibhyām nikāya sa bhāgas na ākṣipyate karma asaha bhūta tvāt
★◤prāptibhiśca karmaṇo 'nekaphalatvāt / [259|03]
♂prāptibhiśca karmaṇo{2. Y. karmaṇā |}'nekaphalatvāt / ♂trīṇyāvaraṇānyuktāni bhagavatā /
①prāptibhis ca karmaṇas neka phala tvāt
㈢ཐོབ་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ལས་དང་འབྲས་བུ:མ་ཡིན་〖PNམི་གཅིག〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤trīṇyāvaraṇāny uktāni bhagavatā-- karmāvaraṇam, kleśāvaraṇam, vipākāvaraṇaṃ ca;[S570]
㈠佛世尊說。障有三種。謂業障煩惱障果報障
㈡薄伽梵說。重障有三。謂業障煩惱障異熟障。
★◤triṇyāvaraṇānyuktāni bhagavatā / karmāvaraṇaṃ kleśāvaraṇaṃ vipākāvaraṇaṃ ca / [259|04]
♂karmāvaraṇaṃ kleśāvaraṇaṃ vipākāvaraṇaṃ ca /
★0◤teṣāṃ kaḥ svabhāvaḥ / [259|04-]
◤teṣāṃ kaḥ svabhāvaḥ?[S570]
㈠此三障體性云何。
㈡如是三障其體是何。
①triṇi āvaraṇāni uktāni bhagavatā karma āvaraṇam kleśa āvaraṇam vipāka āvaraṇam ca teṣām kas svabhāvas
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན།
★◤ 【■ānantaryāṇi karmāṇi tīvrakleśo 'tha durgatiḥ /】[259|06-]
♂ānantaryāṇi karmāṇi tīvrakleśo 'tha durgatiḥ /
◤ānantaryāṇi karmāṇi tīvrakleśo 'tha durgatiḥ / [S570]
㈠〔偈曰〕：【無間等重業 染住惑惡道】。
㈡頌曰 【三障無間業_a 及數行煩惱】〖97_4_b〗
★◤【 kauravāsaṃjñisattvāśca matamāvaraṇatrayam // VAkK_4.96 //】
♂kauravāsaṃjñisattvāśca mata{3. MS. matta... |}māvaraṇatrayam //96//
①ānantaryāṇi karmāṇi tīvra kleśas tha durgatis kaurava asaṃjñi sattvās ca matam āvaraṇa trayam
㈢མཚམས་མེད་པ་ཡི་ལས་རྣམས་དང་། །ཉོན་མོངས་ཤས་ཆེན་ངན་འགྲོ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དང་། སྒྲ་མི་སྙན་སྒྲིབ་གསུམ་དུ་འདོད། །
◤kauravāsaṃjñisattvāś ca matamāvaraṇatrayam // 96 // [S570]
㈠【北洲無想天 說此名三障】。
㈡ 【并一切惡趣_c 北洲無想天】〖97_4_d〗
★0◤pañcānantaryāṇi karmāvaraṇam / [259|08]
◤pañcānantaryāṇi karmāvaraṇam / [S570]
㈠釋曰。有五無間業等。是名業障
㈡論曰。言無間業者。謂五無間業。
①pañca ānantaryāṇi karma āvaraṇam
㈢མཚམས་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ།
0◤tadyathā mātṛvadhaḥ pitṛvadho 'rhadvadhaḥ saṃghabhedaḥ tathāgataśarīre duṣṭacittarudhirotpādanam / [259|08-][S570]
㈠謂殺母殺父。殺阿羅漢。破僧和合。於如來身有害意出血。是名業障。
㈡其五者何。一者害母。二者害父。三者害阿羅漢。四者破和合僧。五者惡心出佛身血。如是五種名為業障。
①tadyathā mātṛ-vadhas, pitṛ-vadhas, arhadvadhas, saṅgha-bhedas, tathāgata-śarīre duṣṭa-citta-rudhira-utpādanam
㈢མ་གསོད་པ་དང་། ཕ་གསོད་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་གསོད་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་འབྱིན་པའོ། །
0◤tīvrakleśatā kleśāvaraṇam / [259|09][S570]
◤tīvrakleśatā kleśāvaraṇam /
㈠染住惑名煩惱障。
①tīvra kleśa tā kleśa āvaraṇam
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེན་པོ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའོ། །
0◤dvividho hi kleśaḥ / tīvraś ca ya abhīkṣṇikaḥ{S. ābhīkṣ॰} tīkṣṇaś ca yo 'dhimātraḥ / [259|09][S570]
㈠惑有二種。一染住。謂恒行。二強利。謂重品。
㈡煩惱有二。一者數行。謂恒起煩惱。二者猛利。謂上品煩惱。
①dvividhas hi kleśas, tivras ca yas abhikṣṇikas, tīkṣṇas ca yas adhimātras
㈢ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་རྣོ་བའོ། །
㈢དེ་ལ་ཤས་ཆེ་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤tatra yastīvraḥ sa āvaraṇam{4. MS. āvaraṇaḥ |} / [259|10]
♂tatra yastīvraḥ sa āvaraṇam{4. MS. āvaraṇaḥ |} /
◤tatra yas tīvraḥ sa āvaraṇam, yathā ṣaṇḍhādīnām / [S570]
㈠此中染住惑名煩惱障。譬如黃門等。
㈡應知此中唯數行者名煩惱障。如扇搋等。
㈢རྣོ་བ་ནི་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །
①tatra yas tīvras sas āvaraṇam
㈢དེ་ལ་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཟ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །
★0◤yathā śaṇṭhādīnām / [259|11]
①yathā śaṇṭha ādīnām
③དཔེར་ན་ཟ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ་།།
★◤śakto hyadhimatravego 'pi kleśaḥ kādācitko nihantuṃ natu samūho 'pyājasrikaḥ / [259|11-]
♂śakto hyadhimātrabego-[ 55b. 14B. VIII ]'pi kleśaḥ kādācitko nihantuṃ na tu samūho 'pyājasrikaḥ /
◤śakto hy adhimātravego 'pi kleśaḥ kādā cit ko nihantum, na tu samūho 'py ājasrikaḥ / [S570]
①śakto hy adhimātra-vega 'pi kleśaḥ kādā cit ko nihantum, na tu samūho'py ājasrikaḥ|
㈠惑強利惑非障。何以故。若惑由重品故強利此惑有時起不恒故。有時可滅。非輕品惑恒起。
㈡煩惱數行難可伏除故說為障。上品煩惱雖復猛利非恒起故易可伏除。於下品中數行煩惱雖非猛利而難伏除。
D4213 🈪ཉོན་མོངས་པ་རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ནི་ཤུགས་དྲག་ཀྱང་གཞོམ་པར་ནུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དཔལ་〖PNདལ།〗ཡང་མ་ཡིན་ཏེ།
①śaktas hi adhimatra vegas api kleśas kādācid kas nihantum na tu samūhas apyājasrikas
③ཉོན་མོངས་པ་རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ནི་ཤུགས་དྲག་ཀྱང་གཞོམ་པར་ནུས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དཔལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ནི་ཤུགས་དྲག་ཀྱང་གཞོམ་པར་ནུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དཔལ་〖PNདལ།〗ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དེ་ངེས་པར་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་རྩོལ་བའི་དུས་མི་རྙེད་དོ། །
★◤ājasrike he kleśe tannirghātāya parākramakālaṃ na labhate / [259|12-]
♂ājasrike hi kleśe tannirghātāya parākramakālaṃ na labhate /
◤ājasrike hi kleśe tannirghātāya parākramakālaṃ na labhate / [S570]
㈠何以故。若惑恒起為滅。此不得人功時。
㈡由彼恒行難得便故。
🈪ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དེ་ངེས་པར་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་རྩོལ་བའི་དུས་མི་རྙེད་དོ། །
★0◤tasya mṛduṃ pratītya madhya upajāyate / madhyaṃ pratītyādhimātraḥ / [259|13]
◤tasya mṛduṃ pratītya madhya upajāyate / madhyaṃ pratītyādhimātraḥ / [S570]
㈠此惑依輕品成中品。依中品成上品故。
㈡謂從下品為緣生中。中品為緣復生上品。令伏除道無便得生。故煩惱中隨品上下。
D4214 🈪དེ་ནི་ཆུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲིང་སྐྱེའོ། །
D4215 🈪འབྲིང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆེན་པོ་སྐྱེ་སྟེ།
①ājasrike he kleśe tad nirghātāya parākrama kālam na labhate tasya mṛdum pratītya madhye upajāyate
③ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དེ་ངེས་པར་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་རྩོལ་བའི་དུས་མི་རྙེད་དོ་།། དེ་ནི་ཆུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲིང་སྐྱེའོ་།།
㈢དེ་ནི་ཆུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲིང་སྐྱེའོ། །
①madhyam pratītya adhimātras
③འབྲིང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆེན་པོ་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢འབྲིང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆེན་པོ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ།
★◤tasmāt evāvaraṇaṃ trividhā durgatiḥ vipākāvaraṇaṃ sugateśca pradeśaḥ auttarakauravā asaṃjñisattvāśca / [259|14-]
♂tasmāt evāvaraṇaṃ trividhā durgatiḥ vipākāvaraṇaṃ{5. MS. vipākakāraṇaṃ |} sugateśca pradeśaḥ auttarakauravā asaṃjñisattvāśca /
◤tasmād eva āvaraṇam / [S570]
㈠此惑是正障。
㈡但數行者名煩惱障。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ།
①tasmāt eva āvaraṇam trividhā durgatis vipāka āvaraṇam sugates ca pradeśas auttara kauravās asaṃjñi sattvās ca
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། ངན་འགྲོ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། བདེ་འགྲོའི་ཕྱོགས་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ངན་འགྲོ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། བདེ་འགྲོའི་ཕྱོགས་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམ་པར་〖PN+རྣམས་ནི།〗སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤trividhā durgatiḥ vipākāvaraṇam—sugateś ca pradeśaḥ, auttarakauravāḥ, asaṃjñisattvāś ca / [S570]
㈠三種惡道名果報障。善道一分亦爾。謂北洲人及無想天。
㈡全三惡趣人趣北洲及無想天名異熟障。
🈪ངན་འགྲོ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། བདེ་འགྲོའི་ཕྱོགས་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམ་པར་〖PN+རྣམས་ནི།〗སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kasya etāny āvaraṇāni? āryamārgasya āryamārgaprāyogikāṇāṃ ca kuśalamūlānām / [S570]
㈠此三障障何法。能障聖道及障聖道加行善根。
㈡此障何法。謂障聖道及障聖道加行善根。
D4216 🈪འདི་དག་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་བོ། །
★0◤kasyaitānyāvaraṇāni / [259|15]
◤anyāny api hy apāyādiniyatāani aṇḍajasaṃsvedajastrītvāṣṭamabhavaniyatāni karmāṇi vaktavyāni syuḥ?[S570]
㈠復有餘業於惡道等報定。謂於卵生濕生。生女人身。生第八有中定。亦應說為業障。
㈡又業障中理亦應說餘決定業。謂餘一切定感惡趣卵生濕生及女人身第八有等。
①kasya etāni āvaraṇāni
③འདི་དག་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན་།
㈢འདི་དག་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་བོ། །
★◤āryamārgasyāryamārgaprāyogikāṇāṃ ca kuśalamūlānām anyānyapi hyapāyādiniyatāni aṇḍajasaṃsvedajastrītvāṣṭamabhavayatāni karmāṇi vaktavyāni syuḥ / [259|15-]
♂āryamārgasyāryamārgaprāyogikāṇāṃ ca kuśalamūlānām anyānyapi hyapāyādiniyatāni aṇḍaja- saṃsvedajastrītvāṣṭamabhavaniyatāni karmāṇi vaktavyāni syuḥ /
①ārya mārgasya ārya mārga prāyogikāṇām ca kuśala mūlānām anyāni api hi apāya ādi niyatāni aṇḍaja saṃsveda ja strī tva aṣṭamabhava yatāni karmāṇi va
③འཕགས་པའི་ལམ་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་བོ་།། ངན་སོང་ལ་སོགས་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ****[@215b]**** ་དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བུད་མེད་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པ་བརྒྱད་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
◤[S571]
★◤yānyeva tu pañcabhiḥkāraṇaiḥ sudarśakāni pajñakāni adhiṣṭhānataḥ phalato gatitaḥ upapattitaḥ pudgalataśca tānyevoktāni nānyāni / [259|17-]
♂yānyeva tu pañcabhiḥ kāraṇaiḥ sudarśakāni suprajñakāni{6. Y. suprajñapakāni |} adhiṣṭhānataḥ phalato gatita upapattitaḥ pudgalataśca tānyevoktyani nānyāni /
◤yāny eva tu pañcabhiḥ kāraṇaiḥ sudarśakāni suprajñakāni—[S571]
㈠若業由五種因可了可說。立此業為障。
㈡然若有業由五因緣易見易知。此中偏說。
D4217 🈪ངན་སོང་ལ་སོགས་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བུད་མེད་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པ་བརྒྱད་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་〖Nགང་།〗བརྗོད་པར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། གང་དག་གཞི་དང་། འབྲས་བུ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། གང་ཟག་དང་། རྒྱུ་ལྔས་བསྟན་པར་སླ་ཞིང་གདགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་བཤད་ཀྱིས་〖PNབཏགས་པར་སླ།〗གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
D4218 🈪དེ་དག་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་ཤལ་ཡིན་ནོ། །
①yāni eva tu pañcabhis kāraṇais sudarśakāni pajñakāni adhiṣṭhānatas phalatas gatitas upapattitas pudgalatas ca tāni eva uktāni na anyāni
③གང་དག་གཞི་དང་། འབྲས་བུ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། གང་ཟག་དང་། རྒྱུ་ལྔས་བསྟན་པར་སླ་ཞིང་གདགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་བཤད་ཀྱིས་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ངན་སོང་ལ་སོགས་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་།{215b}དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བུད་མེད་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པ་བརྒྱད་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་〖Nགང་།〗བརྗོད་པར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། གང་དག་གཞི་དང་། འབྲས་བུ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། གང་ཟག་དང་། རྒྱུ་ལྔས་བསྟན་པར་སླ་ཞིང་གདགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་བཤད་ཀྱིས་〖PNབཏགས་པར་སླ།〗གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤adhiṣṭhānataḥ, phalataḥ, gatitaḥ, upapattitaḥ, pudgalataś ca, tāny eva uktāni na anyāni / [S571]
㈠何者為五。一由依。二由果。三由道。四由生。五由人。故但說五。
㈡謂處趣生果及補特伽羅。於諸業中唯五無間具此五種易見易知。餘業不然故此不說。餘障廢立如應當知。
★0◤kleśāvaraṇaṃ caiṣāṃ sarvajaghanyam / tataḥ karmāvaraṇam / [259|19]
◤kleśāvaraṇaṃ ca eṣāṃ sarvajaghanyam / tataḥ karmāvaraṇam / [S571]
㈠於中惑障最麁。業障次麁。
㈡此三障中煩惱與業二障皆重。
①kleśa āvaraṇam ca eṣām sarva jaghanyam
㈢དེ་དག་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་ཤལ་ཡིན་ནོ། །
①tatas karma āvaraṇam
③དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྟེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་གསོར་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤tāmyāṃ hi dvitīye 'pi janmanyacikitso bhavatyuttarottarāvāhanāditi vaibhāṣikāḥ / [259|19-]
♂tābhyāṃ hi dvitīye 'pi janmanyacikitso bhavatyuttarottarāvāhanāditi vaibhāṣikāḥ /
◤tābhyāṃ hi dvitīye 'pi janmanyacikitso bhavati;[S571]
㈠何以故。由此二於第二生。是人不可治。
㈡以有此者第二生內亦不可治。
D4219 🈪དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་གསོར་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །
①tāmyām hi dvitīye api janmani acikitsas bhavati uttarottara āvāhanāt iti vaibhāṣikās
③དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་གསོར་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤uttarottarāvāhanād iti vaibhāṣikāḥ / [S571]
㈠毘婆沙師說。後後能乘故。
㈡毘婆沙師作如是釋。由前能引後故後輕於前。
D4220 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤ānantaryāṇīti ko 'rthaḥ / [259|21]
◤ānantaryāṇīti ko 'rthaḥ?[S571]
①ānantaryāṇi iti ko 'rthaḥ? ānantarya
㈠故次第說。無間者何義。
㈡此無間名為目何義。
D4221 🈪མཚམས་མེད་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན།
①ānantaryāṇi iti kas arthas
③མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢མཚམས་མེད་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས་དག་གི་〖PNགིས།〗རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་ནུས་པས་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། ཟིལ་གྱིས་མི:གནོན་ཞེས་བྱ་བ〖PNནོན་ཅེས།〗འི་ཐ་ཚིག་གོ། །
★0◤nāntarāyituṃ śakyāni vipākaṃ prati janmāntaraphalena karmāntareṇetyānantaryāṇi / [259|21-]
◤na āntarāyituṃ śakyāni vipākaṃ prati jamāntaraphalena karmāntareṇa ity ānantaryāṇi / [S571]
①na ān-tarāya-tuṃ śakyāni vipākaṃ prati jamāntaraphalena karmāntareṇa ity ānantaryāṇi |
㈠於生果報中，無別業及別生果能遮礙。
㈡約異熟果，決定更無餘業餘生能為間隔。
🈪ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས་དག་གི་〖PNགིས།〗རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་ནུས་པས་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཏེ།
①na antarāyitum śakyāni vipākam prati janma antara phalena karma antareṇa iti ānantaryāṇi
③ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་ནུས་པས་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཏེ་།
◤na tiraskartum ity arthaḥ / [S571]
①na tiras-kartum ity arthaḥ|
★0◤na tiraskartumityarthaḥ / [259|22]
①na tiraskartum iti arthas
③ཟིལ་གྱིས་མི་གནོན་ཞེས་བྱ་པའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
ⅰ㈡故此唯目無間隔義。
🈪ཟིལ་གྱིས་མི:གནོན་ཞེས་བྱ་བ〖PNནོན་ཅེས།〗འི་ཐ་ཚིག་གོ། །
★0◤na vā tatkāriṇaḥ pudgalasyetaścyutasyāntaramasti narakopapattigamanaṃ pratītyanantaraḥ / [259|22-]
◤na vā tatkāriṇaḥ pudgalasya itaś cyutasyāntaram asti narakopapattigamanaṃ pratītyanantaraḥ / [S571]
①na vā tat-kārin pudgalasya itas cyutasya antaram asti naraka-upapatti-gamanam prati iti anantaraḥ |
㈠復次作此業人，若捨壽命無間生地獄果無法能礙。
㈡或造此業補特伽羅，從此命終.定墮地獄，中無間隔.故名無間。
🈪ཡང་ན་དེ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་པ་དང་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལ་བར་ཆད་མེད་པས་དེ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །
★★◤tadbhāva ānantaryam / [259|23]
♂tadbhāva{7. MS. tatbhāva |} ānantaryam /
◤tadbhāva ānantaryam / [S571]
①na vā tad kāriṇas pudgalasya itas cyutasya antaram asti naraka upapatti gamanam prati iti anantaras tat bhāvas ānantaryam
③ཡང་ན་དེ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་པ་དང་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལ་བར་ཆད་མེད་པས་དེ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ་།། དེའི་དངོས་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་ཉིད་དེ་།
㈢ཡང་ན་དེ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་པ་དང་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལ་བར་ཆད་མེད་པས་དེ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །
ⅰ㈡彼有無間得無間名。
D4222 🈪དེའི་དངོས་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་〖PN+དེ།〗ཉིད་དེ།
★★◤yasya dharmasya yogātso 'nantaro bhavati / śrāmaṇyavat / [259|24]
♂yasya dharmasya yogātso 'nantaro bha-[ 56a. 14A1. I ]vati / ♂śrāmaṇyavat /
◤yasya dharmasya yogāt so 'nantaro bhavati, śrāmaṇyavat // 96 // [S571]
①yasya dharmasya yogāt so anantara bhavati, śrāmaṇya-vat||96||
㈠是人由與此法相應。於生地獄中無間故。說為無間。譬如沙門。
㈡與無間法合故名無間。如與沙門合故名沙門。
🈪ཆོས་གང་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་བཞིན་ནོ། །
①yasya dharmasya yogāt sas anantaras bhavati
③ཆོས་གང་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེའི་དངོས་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་〖PN+དེ།〗ཉིད་དེ། ཆོས་གང་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་བཞིན་ནོ། །
①śrāmaṇya vat
③དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་བཞིན་ནོ་།།
[Y: yasya dharmasya yogāt pitṛvadhādeḥ so 'naṃtaro bhavati / tasyābhidhāne bhāvapratyayaḥ / ānaṃtaryam iti / ……]
★◤athaiṣāmāvaraṇānāṃ katamat kasyāṃ gatau veditavyam / ekāntena tāvat[259|25]
♂athaiṣāmāvaraṇānāṃ katamat kasyāṃ gatau veditavyam / ekāntena tāvat
◤atha eṣām āvaraṇānāṃ katamat kasyāṃ gatau veditavyam? ekāntena tāvat[S571]
㈠復次此三種障。應知於何道中有。若決定者。
㈡三障應知何趣中有。
①atha eṣām āvaraṇānām katamat kasyām gatau veditavyam ekāntena tāvat
㈢ཡང་སྒྲིབ་པ་འདི་དག་ལས་གང་ཞིག་ཁམས་གང་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གཅིག་ཏུ།
★◤ 【triṣu dvīpeṣvānantarya 】[260|01]
♂@260 triṣu dvīpeṣvānantaryaṃ{1. G. ...svanantaryaṃ |}
◤triṣu dvīpeṣv ānantaryam,[S571]
㈠〔偈曰〕：【於三洲無間】。
㈡頌曰 【三洲有無間】〖98_4_a〗
①triṣu dvīpeṣu ānantarya
㈢མཚམས་མེད་གླིང་གསུམ་དག་ན་ཡོད། །
★◤nottarakurau nānyāsu gatiṣu / kuta evānyatra dhātau / teṣv api strīpuruṣāṇām eva / [260|02]
◤na uttarakurau na anyāsu gatiṣu / kuta eva anyatra dhātau? teṣv api strīpuruṣāṇām eva[S571]
㈠釋曰。於北洲及餘道皆無。何況餘界。於人道中男女二人能作此業。
㈡論曰。且無間業唯人三洲。非北俱盧餘趣。餘界。於三洲內。唯女及男造無間業。
①na uttarakurau na anyāsu gatiṣu kutas eva anyatra dhātau
①tetṣu api stri puruṣāṇām eva
㈢བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དང་། འགྲོ་བ་གཞན་དག་ན་ཡང་མེད་ན་〖PN+ཡང་།〗ཁམས་གཞན་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་དག་ན་ཡང་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ཀྱི།
★◤ 【śaṇḍā dīnāṃ tu neṣyate /】[260|03]
♂śaṇḍhā{2. G. ṣaṇḍhā..|}dīnāṃ tu neṣyate / ♂kiṃ kāraṇam /
◤ṣaṇḍhādīnāṃ tu neṣyate / [S571]
㈠〔偈曰〕：【黃門等不許】。
㈡【非餘扇搋等】〖98_4_b〗 非扇搋等。
①śaṇḍā dīnām tu na iṣyate
㈢ཟ་མ་ལ་སོགས་པ་〖PNསོགས་ལ།〗མི་འདོད་དོ། །
◤[S572]
★◤kiṃ kāraṇaṃ / tadevāsaṃvarābhāve kāraṇamuddiṣṭam / api ca[260|04]
♂tadevāsaṃvarābhāve kāraṇamuddiṣṭam /
◤kiṃ kāraṇam? yad evāsaṃvarābhāve kāraṇam uddiṣṭam / [S572]
①kiṃ kāraṇam? yad eva a-saṃvara-abhāve kāraṇam uddiṣṭam|
㈠釋曰。何因。是彼無護因即是此因。
㈡所以者何。即前所說彼無斷善不律儀因，即是此中無逆所以。
①kim kāraṇam
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྡོམ་པ་མེད་པའི་གཏན་ཚིགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
①tat eva asaṃvara abhāve kāraṇam uddiṣṭam
①api ca
★◤ 【alpopakārālajjitvāt 】[260|05]
♂api ca alpopakārālajjitvāt
①alpa upakāra alajjitvāt
◤api ca— alpopakārālajjitvāt,[S572]
㈠復有別因。〔偈曰〕：【少恩少慚羞】。
㈡ 【少恩少羞恥】〖98_4_c〗2如次少恩少羞恥故。
㈢གཞན་ཡང་། ཕན་དང་ངོ་ཚ་ཆུང་པའི་ཕྱིར། །
0◤yathākramaṃ mātāpitros teṣāṃ ca / [260|06][S572]
①yathākramam mātā pitroḥ, teṣām ca
㈠釋曰：次第，父母於某，某於父母，
㈡1又彼父母及彼己身。
㈢ཕ་མ་དང་དེ་དག་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ།
0◤alpopakārau kilaiṣāṃ mātāpitarau / vikalātmabhāvādhipatitvād alpasnehatvāc ca / [260|06-][S572]
①alpa-upakārau kila eṣāṃ mātāpitarau; vikalātmabhāvādhipatitvād, alpa-sneha-tvāt ca |
㈠父母於某恩少，由不具身分為增上故；愛念少故。
㈡謂彼父母於彼少恩。為彼缺身增上緣故。又由於彼少愛念故。
㈢ཕ་མ་ནི་དེ་དག་གི་ལུས་མ་ཚངས་བའི་བདག་པོར:འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗ཕྱིར་དང་། བྱམས་པ་ཆུང་པའི་ཕྱིར་ཕན་པ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①alpa upakārau kila eṣām mātā pitarau vikala ātma bhāva adhipati tvāt alpa sneha tvāt ca
★◤teṣāmapi na tīvraṃ hyapatrāpyaṃ mātāpitrorantike pratyupasthitaṃ yadvipādanādānantaryeṇa spṛśyeran / [260|07-]
♂teṣāmapi na tīvraṃ hyapatrāpyaṃ mātāpitrorantike pratyupasthitaṃ yadvipādanādānantūryeṇa spṛśyeran /
◤teṣām api na tīvraṃ hy apatrāpyaṃ mātāpitror antike pratyupasthitam, yadvipādanād ānantūryeṇa{ānantaryeṇa} spṛśyeran / [S572]
①teṣām api na tīvraṃ hy apa-trāp-yaṃ mātā-pitror antike praty-upasthitam, yad-vipādanād ānantarya spṛśyeran|
㈠某於父母不起重品慚羞，由破此慚羞.為無間罪所觸。
㈡彼於父母慚愧心微。以無現前增上慚愧可言壞故觸無間罪。
D4226 🈪དེ་དག་ཀྱང་ཕ་མ་ལ་གང་དག་〖PN-དག〗མེད་པར་བྱས་པས་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ཤས་ཆེས་པོ་ཉེ་བར་མི་གནས་ཏེ།
①teṣām api na tīvram hi apatrāpyam mātā pitros antike pratyupasthitam yad vipādanāt ānantaryeṇa spṛśyeran
③དེ་དག་ཀྱང་ཕ་མ་ལ་གང་དག་མེད་པར་བྱས་པས་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ཤས་ཆེས་པོ་ཉེ་བར་མི་གནས་ཏེ།
㈢དེ་དག་ཀྱང་ཕ་མ་ལ་གང་དག་〖PN-དག〗མེད་པར་བྱས་པས་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ཤས་ཆེས་པོ་ཉེ་བར་མི་གནས་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་ལ་ཡང་མི་འདོད་དོ་{216a}། །ཞེས་གྲག་གོ། །
★★◤ata eva tiryavapretānāmapi neṣyate / [260|08]
♂ata eva tiryakpretānāmapi neṣyate /
◤ata eva tiryakpretānām api na iṣyate / [S572]
㈠由此因故。畜生鬼神道中。不許有無間業。
㈡由此已釋。鬼及傍生雖害母等而非無間。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་ལ་ཡང་མི་འདོད་དོ་། །ཞེས་གྲག་གོ། །བཙུན་པ་ན་རེ་བློ་གསལ་བ་རྣམས་ལ་འགྱུར་ཏེ་རྟ་ཅང་ཤེས་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①atas eva tiryava pretānām api na iṣyate
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡི་དགས་དང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་ལ་ཡང་མི་འདོད་དོ་ ****[@216a]**** *་།། ཞེས་གྲག་གོ་།།
★0◤paṭubuddhīnāṃ syādaśvājāneyavaditi bhadantaḥ / [260|09]
◤paṭubuddhīnāṃ syād aśvājāneyavad iti bhadantaḥ / [S572]
㈠大德說。若智慧明了。有五無間。譬如聰慧馬故。
㈡然大德說。若覺分明亦成無間。如聰慧馬。
①paṭu buddhīnām syāt aśva ajāneya vat iti bhadantas
㈢བཙུན་པ་ན་རེ་བློ་གསལ་བ་རྣམས་ལ་འགྱུར་ཏེ་རྟ་ཅང་ཤེས་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤manuṣyasyāpyamānuṣau mātāpitarau mārayato na syādānantaryam // [260|09-]
♂manuṣyasyāpyamānuṣau mātāpitarau{3. Y. amānupaṃ mātāpitaraṃ |} mārayato na syādānantaryam //
◤manuṣyasya apy amānuṣaṃ mātāpitaraṃ mārayato na syād ānantaryam // [S572]
㈠若人殺非人父母。無無間業。
㈡若有人害非人父母不成逆罪。心境劣故。
D4227 🈪མིའི་ཡང་ཕ་མ་མི་མ་ཡིན་པ་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①manuṣyasya api amānuṣau mātā pitarau mārayatas na syāt ānantaryam
㈢མིའི་ཡང་ཕ་མ་མི་མ་ཡིན་པ་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤uktaṃ karmāvaraṇam // [260|10]
◤uktaṃ karmāvaraṇam // [S572]
㈠說業障已。
㈡已辯業障唯人三洲。
①uktam karma āvaraṇam
㈢ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【śeṣe gatiṣu pañcasu // VAkK_4.97 //】[260|11]
♂śeṣe gatiṣu pañcasu //97//
◤śeṣe gatiṣu pañcasu // 97 // [S572]
㈠〔偈曰〕：【餘障於五道】。
㈡ 【餘障通五趣】〖98_4_d〗 餘障應知五趣皆有。
①śeṣe gatiṣu pañcasu
③ལྷག་མ་འགྲོ་བ་ལྔ་དག་ན་།།
㈢ལྷག་མ་འགྲོ་བ་ལྔ་དག་ན། །ལྷག་མ་གང་དག་ཅི་〖PNགཅིག〗ཡིན་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། མི་དག་གི་ནང་ན་ནི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་〖PN+རྣམས།〗རྣམ་པར་སྨན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤ke punaḥ śeṣe / kleśavipākāvaraṇe / manuṣyeṣu vipākāvaraṇam / kauravā deveṣv asaṃjñisattvāḥ / [260|12][S572]
㈠釋曰。何者為餘。謂惑障果報障。
①ke punar śeṣe ? kleśa vipāka āvaraṇe manuṣyeṣu vipāka āvaraṇam kauravās deveṣu asaṃjñi sattvās
③ལྷག་མ་གང་དག་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། མི་དག་གི་ནང་ན་ནི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམ་པར་སྨན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤㈠果報障者。於人道中北洲人。於天道中無想天。[S572]
㈡然於人趣唯北俱盧。在天趣中唯無想處。【卷第十七(終)】
★0◤
①
㈢ལྷ་དག་གི་ནང་ན་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །
★0◤kiṃsvabhāvānyānantaryāṇi / [260|13]
◤kiṃ svabhāvāny ānantaryāṇi?[S572]
㈠此無間業體性云何。
㈡於前所辯三重障中。說五無間為業障體。五無間業其體是何。
①kiṃsvabhāvāni ānantaryāṇi
③མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། བཞི་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཡིན་ལ་།།
㈢མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། བཞི་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཡིན་ལ། །གཅིག་ནི་ངག་གི་ལས་ཡིན་ཏེ། །གསུམ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤catvāri kāyakarma ekaṃ vākkarma trīṇi prāṇātipāta ekaṃ mṛṣāvādaḥ ekaṃ prāṇātipātaprayogaḥ / [260|13-]
◤catvāri kāyakarma, ekaṃ vākkarma, trīṇi prāṇātipātaḥ, ekaṃ mṛṣāvādaḥ, ekaṃ prāṇātipātaprayogaḥ / [S572]
㈠四身業為體。一口業為體。三殺生為性。一妄語為性。一殺生前分為性。
㈡頌曰 【此五無間中_a 四身一語業_b 三殺一誑語_c 一殺生加行】〖99_4_d〗 論曰。五無間中四是身業。一是語業。三是殺生。一虛誑語根本業道。一是殺生業道加行。
①catvāri kāya karma ekam vākkarma trīṇi prāṇa atipātas ekam mṛṣāvādas ekam prāṇa atipāta prayogas
③གཅིག་ནི་ངག་གི་ལས་ཡིན་ཏེ་།། གསུམ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ་།། གཅིག་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ་།། གཅིག་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ་།
㈢གཅིག་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤anupakramadharmāṇo hi tathāgatāḥ / [260|14-]
◤anupakramadharmāṇo hi tathāgatāḥ // 97 // [S572]
㈠諸佛如來不可殺害為法。
㈡以如來身不可害故。
①anupakrama dharmāṇas hi tathāgatās
③དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཉེ་བར་མི་བརྫི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་།། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པའམ་།
㈢གཅིག་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཉེ་བར་མི་བརྫི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །
◤[S573]
0◤hetau phalopacārāt saṃghabheda ānantaryam uktam / bhidyate vā'neneti kṛ[ 56b. 14B1. I ]tvā / [260|15][S573]
㈠於因立果名故，說僧和合破為無間業。僧由此因破故，因得破名。此破其義云何。
㈡破僧無間是虛誑語，既是虛誑語，何緣名破僧。因受果名，或能破故。若爾僧破其體是何。能所破人誰所成就。
①hetau phala-upacārāt saṅgha-bhedas ānantaryam uktam, bhidyate vā anena iti kṛtvā|
③འདིས་འབྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་ལ་མཚམས་མེད་པ་ཞེས་བཤད་ཀྱི་།
◤saṅghabhedastvasāmagrī svabhāvo viprayuktakaḥ / [S573]
★★◤saṃghabhedastvasāmagrīsvabhāvo viprayuktakaḥ / [260|17]
♂saṃghabhedastvasāmagrī svabhāvo viprayuktakaḥ /
①saṃgha bhedas tu asāmagrī svabhāvas viprayuktakas
③དགེ་འདུན་དབྱེན་ནི་མི་འཕྲོད་པའི་།།
◤akliṣṭāvyākṛto dharmaḥ,[S573]
㈠〔偈曰〕：【僧破非和合 性非相應法 無染無記法】。
㈡頌曰 【僧破不和合_a 無覆無記性】〖100_4_c〗
★◤akliṣṭāvyākṛto dharmaḥ[260|18]
①akliṣṭa avyākṛtas dharmas
③རང་བཞིན་ལྡན་པས་མ་ཡིན་ཆོས་།། ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་།།
㈢རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པའམ། འདིས་འབྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་ལ་མཚམས་མེད་པ་ཞེས་བཤད་ཀྱི། དགེ་འདུན་དབྱེན་ནི་མི་འཕྲོད་པའི། །རང་བཞིན་ལྡན་པས་〖PNཔ།〗མ་ཡིན་ཆོས། །ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན། །དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་ནི་མི་འཕྲོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་དེ། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར། དེ་དང་བྱེད་〖PNའབྱེད།〗པ་པོར་ཡང་མི་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤asāmagrī nāna cittaviprayuktaḥ saṃskāro 'nivṛtāvyākṛtaḥ saṃghabhedaḥ / [260|19]
♂akliṣṭāvyākṛto dharmaḥ asāmagrī nāna cittaviprayuktaḥ saṃskāro 'nivṛtāvyākṛtaḥ saṃghabhedaḥ /
◤asāmagrī nānācittaviprayuktaḥ saṃskāro 'nivṛtāvyākṛtaḥ saṅghabhedaḥ / [S573]
㈠釋曰。和合者。謂與心不相應行無覆無記。僧破亦爾。
㈡論曰。僧破體是不和合性。無覆無記心不相應行蘊所攝。
①asāmagrī nāna citta viprayuktas saṃskāras anivṛta avyākṛtas saṃgha bhedas
③དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་ནི་མི་འཕྲོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་དེ། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ན་དེ་ཇི་ལྟར་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་།
★◤sa kimānantaryaṃ bhaviṣyati naiva ca tena bhettā samanvāgataḥ / [260|19-]
♂sa kimānantarya bhaviṣyati naiva ca tena bhettā samanvāgataḥ /
◤sa kim ānantaryaṃ bhaviṣyati ![S573]
㈠此云何成無間業。
㈡豈成無間。
①sa kim ānantaryam bhaviṣyati na eva ca tena bhettā samanvāgatas
③དེ་དང་བྱེད་པ་པོར་ཡང་མི་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
◤na eva ca tena bhettā samanvāgataḥ / [S573]
㈠能破人與此不相應
㈡如是僧破因誑語生。故說破僧是無間果。
0◤kiṃ tarhi / [260|20]
0◤ 【saṃghas tena samanvitaḥ // VAkK_4.98 //】[260|21][S573]
㈠何為〔偈曰〕：【眾與此相應】。
㈡【所破僧所成】〖100_4_d〗
①kim tarhi saṃghas tena samanvitas
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་དང་དགེ་འདུན་ཡང་དག་ལྡན། །
★0◤yo hi bhinnastasya bhedo na bhettuḥ / atha bhettā kena samanvāgataḥ / [260|22]
◤yo hi bhinnastasya bhedaḥ, na bhettuḥ // 98 // [S573]
㈠釋曰。何以故。是破屬所破不屬能破。
㈡非能破者成此僧破。但是所破僧眾所成。
①yas hi bhinnas tasya bhedas na bhettus
㈢གང་བྱེ་བ་དེ་དབྱེན་དང་ལྡན་གྱི། འབྱེད་པ་པོ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①atha bhettā kena samanvāgatas
㈢འོ་ན་འབྱེད་པ་པོ་ཅི་དང་ལྡན་ཞེ་ན།
◤atha bhettā kena samanvāgataḥ?[S573]
㈠若爾能破。與何法相應。
㈡此能破人何所成就。破僧異熟何處幾時。
0◤ 【sadavadya{4. G. tadavadyaṃ |}mṛṣāvādastena bhettā samanvitaḥ /】[260|23][S573]
㈠〔偈曰〕：【依此妄語罪 能破與相應】。
㈡頌曰 【能破者唯成_a 此虛誑語罪】〖101_4_b〗
㈢དེ་ཡི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བརྫུན། །དེ་དང་བྱེད་〖PNའབྱེད།〗པོ་ཡང་དག་ལྡན། །
①tad-avadya-mṛṣāvādas tena bhettā samanvitaḥ|
①tad-avadya-mṛṣā-vādas tena bhettā samanvitas
0◤saṃghabhedāvadyena bhettā samanvāgataḥ / tat punar mṛṣāvādaḥ / [260|24][S573]
㈠釋曰。能破人與破僧和合罪相應。此罪謂妄語。
㈡論曰。能破僧人成破僧罪。此破僧罪誑語為性。
①saṃgha-bheda-avadyena bhettā samanvāgatas tat punar mṛṣāvādas
㈢འབྱེད་པ་པོ་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་ཏེ། དེ་ནི་བརྫུན་ཡིན་ནོ། །
0◤sa punaḥ saṃghabhedasahaje vāgvijñaptyavijñaptī / [260|24-][S573]
㈠復次此妄語。與僧和合破俱起有教無教。
㈡即僧破俱生語表無表業。
①sa punar saṃgha bheda sahaje vāc vijñapti avijñaptī
㈢དེ་ཡང་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་〖Nབྱེས།〗མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
0◤sa ca tenāvadyena samanvāgato bhettā / [260|25][S573]
㈠能破與此罪相應。
①sa ca tena avadyena samanvāgatas bhettā
㈢ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དེ་དང་ལྡན་པའི:བྱེད་པ་〖PNཔ་འབྱེད།〗པོ་དེ་ནི།
0◤ 【avīcau pacyate kalpam 】[261|01][S573]
㈠〔偈曰〕：【毘指一劫熟】。
㈡【無間一劫熟】〖101_4_c〗
①avīcau pacyate kalpan
㈢བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་སྨིན་འགྱུར། །
0◤antarakalpamavīcau mahānarake vipacyate / anyais tu nāvaśyam avīcau / [261|02][S573]
㈠釋曰。一別劫果報。於阿毘指大地獄熟。所餘無間業不決定。於阿毘指大地獄熟。
㈡此必無間大地獄中經一中劫受極重苦。餘逆不必生於無間。
①antara kalpam avīcau mahānarake vipacyate
㈢བར་གྱི་བསྐལ་པར་མནར་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །
①anyais tu na avaśyam avīcau
㈢གཞན་གྱིས་ནི་མནར་མེད་པར་མ་ངེས་སོ། །
0◤atha yena bahūny ānantaryāṇi kṛtāni bhavanti anantaram eva tāni vipacyante / [261|02-][S573]
㈠若人作多無間業。此多業悉無間熟。
㈡若作多逆罪皆於次生熟
①atha yena bahuni ānantaryāṇi kṛtāni bhavanti, anantaram eva tāni vipacyante
㈢ཡང་གང་ཞིག་གིས་མཚམས་མེད་པ་མང་པོ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་{216b}བར་ཆད་མེད་པ་ཁོ་ན་〖PNནར།〗སྨིན་པར་འགྱུར་ན་
0◤kiṃ tu tais tasya bhavati{S. bhavanti} / [261|03-][S573]
㈠由此業是人何所得。
㈡如何多逆同感一生。
①kim tu tais tasya bhavati
㈢དེ་ལ་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན།
0◤ 【adhikairadhikā rujaḥ // VAkK_4.99 //】[261|05][S573]
㈠〔偈曰〕：【如增苦受增】。
㈡【隨罪增苦增】〖101_4_d〗 隨彼罪增苦還增劇。
①adhhikais adhikās rujas
㈢ལྷག་པས་གནོད་པ་ལྷག་པར་འགྱུར། །
★◤sahi bhūyobhirānantaryaistasminnavīcau ghanataraṃ sukumārataraṃ cāśrayaṃ labhate kāraṇāśca bahutarāstīvratarāśca yena dvitricatuṣpañcaguṇāṃ vedanāṃ vedayate / [261|06-]
♂sa hi bhūyobhirānantaryaistasminnavīcau ghanataraṃ sukumārataraṃ cāśrayaṃ labhate kāraṇāśca bahutarāstī- vratarāśca yena dvitricatuṣpañcaguṇāṃ vedanāṃ vedayate /
◤sa hi bhūyobhir ānantaryais tasminn avīcau ghanataraṃ sukumārataraṃ cāśrayaṃ labhate,[S573]
㈠釋曰。此人由多無間業熟。於阿毘指地獄。得最大最厚柔軟依止。
㈡謂由多逆感地獄中大柔軟
①sa hi bhūyobhis ānantaryais tasmin= avīcau ghanataram sukumārataram ca āśrayam labhate kāraṇās ca bahutarās tīvratarās ca yena dvi tri catuṣpañcvedanām vedayate
㈢དེ་མཚམས་མེད་པ་མང་པོས་མནར་མེད་པ་དེར་གང་གིས་ན་གཉིས་དང་གསུམ་དང་བཞི་དང་ལྔར་འགྱུར་〖PNལྔ་གྱུར།〗གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལུས་ཆེན་པོ་དང་། ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་གྱི་ལུས་འཐོབ་ཅིང་། གནོད་པ་ཡང་རབ་ཏུ་མང་བ་དང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤kāraṇāś ca bahutarāstīvratarāś ca, yena dvitricatuṣpañcaguṇāṃ vedanāṃ vedayate // 99 // [S573]
㈠是苦惱事最多種最難忍。起由此二因。所受苦受。二三四五分增。
㈡身多猛苦具。受二三四五倍重苦。
★◤kaḥ punareṣa saṃghaṃ bhanatti / [261|07-]
♂kaḥ punareṣa saṃghaṃ bhinatti /
◤kaḥ punar eṣa saṅghaṃ bhinatti?[S573]
㈠何人能破僧和合。
㈡誰於何處能破於誰。破在何時。經幾時破。
①kas punar eṣa saṃgham bhanatti
③དགེ་འདུན་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་སུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དགེ་འདུན་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་སུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང:དཀའ་སྤྱོད་〖PNལྟ་སྤྱད།〗ཚུལ་ལྡན་པས། །འབྱེད་དོ། །
★◤ 【bhikṣurdu kvacarito vṛttī bhinatti /】[261|09]
①bhikṣus du kvacaritas vṛttī bhinatti
③དགེ་སློང་དཀའ་སྤྱོད་ཚུལ་ལྡན་པས་།།
㈢དགེ་སློང་གིས་འབྱེད་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དགེ་སློང་མ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤bhikṣur dṛkcarito vṛttī bhinatti,[S573]
①bhikṣur dṛkcaritas vṛttī bhinatti,
㈠〔偈曰〕：【比丘見好行 破】。
㈡頌曰 【苾芻見淨行〖102_4_a〗 破】
★★◤bhikṣurbhinatti na gṛhī na bhikṣuṇyādayaḥ / sa ca dṛṣṭicarita eva na tṛṣṇācaritaḥ / [261|10]
♂bhikṣurdṛkcarito vṛttī bhinatti bhikṣurbhinatti na gṛhī na bhikṣuṇyādayaḥ / ♂sa ca dṛṣṭicarita eva na tṛṣṇācaritaḥ /
①bhikṣus bhinatti na gṛhī na bhikṣuṇyādayas
③འབྱེད་དོ་།། དགེ་སློང་གིས་འབྱེད་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དགེ་སློང་མ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
①sa ca dṛṣṭi caritas eva na tṛṣṇā ācaritas
③དེ་ཡང་ལྟ་བ་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནས་འབྱེད་ཀྱི་སྲེད་པ་སྤྱོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཚུལ་དང་ལྡན་པས་འབྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཉམས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ཡང་ལྟ་བ་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནས་འབྱེད་ཀྱི་སྲེད་པ་སྤྱོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S574]
◤bhikṣur bhinatti, na gṛhī na bhikṣuṇyādayaḥ / [S574]
㈠釋曰。在家不能破比丘。尼等亦不能破。
㈡論曰。能破僧者要大苾芻。必非在家苾芻尼等。
◤sa ca dṛṣṭicarita eva, na tṛṣṇācaritaḥ / [S574]
㈠是比丘多見行。非貪愛行。
㈡唯見行者非愛行人。
★◤ṛtastho na bhinnavṛttastasyānādeyavākyatvāt / kva bhinatti / [261|11]
♂vṛttastho na bhinnavṛttastasyānādeyavākyatvāt /
◤vṛttastho na bhinnavṛttaḥ, tasyānādeyavākyatvāt / [S574]
①vṛttasthas na bhinnavṛttaḥ, tasyānādeyavākyatvāt|
㈠住於正行。由行不可訶。邪行不能破。
㈡住淨行人非犯戒者。
①ṛtasthas na bhinna vṛttas tasya anādeya vākya tvāt
③དེའི་ཚིག་མི་བཙན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཚུལ་དང་ལྡན་པས་འབྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཉམས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚིག་མི་བཙན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kva bhinatti
③གང་དུ་འབྱེད་ཅེ་ན་།
㈢གང་དུ་འབྱེད་ཅེ་ན། གང་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་སུམ་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ལས། གཞན་དུའོ། །
◤kva bhinatti? yatra bhagavān sannihitastataḥ[S574]
㈠何以故。此人教不可信受故。何處得破。
㈡以犯戒者言無威故。
★◤atra bhagavān saṃnihitastataḥ / [261|12]
♂[ 57a. 14A1. II ] nava bhinatti /
◤anyatra,[S574]
㈠〔偈曰〕：【餘處】。
㈡【異處】
①atra bhagavān saṃnihitas tatas
③གང་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་སུམ་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ལས་།
★◤ 【anyatra 】[261|13]
①anyatra
③གཞན་དུའོ་།།
◤na hi śāstur eva sannidhau śakyo bhettum;[S574]
㈠釋曰。若世尊在此處。異此處故得破。不得親對世尊。
㈡要異處破。非對大師。
★◤nahi śāstureva saṃnidhau śakyo bhettum / tathāgatānāṃ duṣprasahatvādādeyavākyatvācca / [261|14]
♂yatra bhagavān saṃnihitastataḥ anyatra nahi śāstureva saṃnidhau śakyo bhettum / ♂tathāgatānāṃ duṣprasahatvādādeyavākyatvācca /
①na hi śāstur eva saṃnidhau śakyas bhettum tathāgatānām duṣprasaha tvāt ādeya vākya tvāt ca
㈢དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་དང་། བཀའ་སྩལ་〖PNབཙན།〗བའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བཞུགས་པ་ཉིད་དུ་དབྱེ་པར་མི་ནུས་སོ། །
◤tathāgatānāṃ duṣprasahatvād, ādeyavākyatvāc ca / [S574]
㈠諸佛如來不可輕逼故。言教最可信受故。
㈡以諸如來不可輕逼。言詞威肅對必無能。
★0◤kān bhinatti / [261|15]
◤kān bhinatti?[S574]
㈠若破何人。
①kān bhinatti
③སུ་དག་ཅིག་འབྱེད་ཅེ་ན་།
㈢སུ་དག་ཅིག་འབྱེད་ཅེ་ན། བྱིས་པ་རྣམས། བྱིས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ 【bāliśān /】[261|16]
①bāliśān
③བྱིས་པ་རྣམས། བྱིས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤bāliśān / [S574]
㈠〔偈曰〕：【凡夫】。
㈡【愚夫】〖102_4_b〗
★0◤pṛthagjanāneva nāryān pratyakṣadharmatvāt / tānapi na kṣāntilābhina ityapare / [261|17]
◤pṛthagjanān eva, na āryān; pratyakṣadharmatvāt / [S574]
①pṛthagjanān eva, na āryān; pratyakṣa-dharma-tvāt |
㈠釋曰。但破凡夫僧和合不能破聖人。自證見正理法故。
㈡唯破異生非破聖者。以諸聖者證法性故。
①pṛthagjanān eva nāryān pratyakṣa dharma tvāt
③ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tān api na kṣāntilābhina ity apare / [S574]
㈠是凡夫未得忍前。餘師說如此。
㈡有說。得忍亦不可破。為含二義說愚夫言。
★0◤kiyatā bhinnaḥ saṃgho bhavati / [261|17-]
◤kiyatā bhinnaḥ saṅgho bhavati?[S574]
㈠由幾量僧得破。
①tān api na kṣānti lābhinas iti apare kiyatā bhinnas saṃghas bhavati
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཐོབ་〖Nཐོགས།〗པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【śāstṛmārgāntarakṣāntau bhinnaḥ 】[261|19]
①śāstṛ mārga antara kṣāntau bhinnas
③སྟོན་དང་ལམ་གཞན་ལ་བཟོད་པ་།།
㈢ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྟོན་དང་ལམ་གཞན་ལ་བཟོད་པ། །:བྱེ་བའོ〖PNབྱེད་པའོ།〗། །གང་གི་ཚེ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཞན་པའི་སྟོན་པ་དང་དེས་བསྟན་པའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལམ་ལ་བཟོད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
◤śāstṛmārgāntarakṣāntau bhinnaḥ,[S574]
㈠〔偈曰〕：【別師道忍時 已破】。
㈡【忍異師道時〖102_4_c〗 名破】
D4248 🈪ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྟོན་དང་ལམ་གཞན་ལ་བཟོད་པ། །:བྱེ་བའོ〖PNབྱེད་པའོ།〗། །གང་གི་ཚེ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཞན་པའི་སྟོན་པ་དང་དེས་བསྟན་པའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལམ་ལ་བཟོད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★◤yadā tebhyastathāgatādanyaḥ śāstā kṣamate tadupadiṣṭācca mārgādanyo mārga iyatā bhinnaḥ saṃgho vaktavyaḥ / [261|20-]
♂śāstṛmārgāntarakṣāntau{1. G. ...kṣānto |} bhinnaḥ yadā tebhyastathāgatādanyaḥ śāstā kṣamate tadupadiṣṭācca mārgādanyo mārga iyaṃtā bhinnaḥ saṃgho vaktavyaḥ /
◤yadā tebhyas tathāgatādanyaḥ śāstā kṣamate, tadupadiṣṭāc ca mārgād anya mārga iyatā bhinnaḥ saṅgho vaktavyaḥ / [S574]
㈠釋曰。是時彼僧忍受別師異如來。及信受別道。異如來所說正道。由此量應說僧已破。
㈡要所破僧忍師異佛。忍異佛說有餘聖道。應說僧破
①yadā tebhyas tathāgatāt anyas śāstā kṣamate tad upadiṣṭāt ca mārgāt anyas mārgas iyatā bhinnas saṃghas vaktavyas
③བྱེ་བའོ་།། གང་གི་ཚེ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཞན་པའི་སྟོན་པ་དང་དེས་བསྟན་པའི་ལམ་ལས་གཞན་པའི་ལམ་ལ་བཟོད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་དགེ་འདུན་བྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
★◤kiyantaṃ kālaṃ bhinna āste / tāmeva rātriṃ[261|21]
♂kiyantaṃ kālaṃ bhinna āste /
◤kiyantaṃ kālaṃ bhinna āste? tām eva rātriṃ[S574]
㈠破已幾時得住。此夜。
㈡在如是時。
D4249 🈪བྱེ་ནས་དུས་ཇི་སྲིད་དུ:ཅིག་ཏུ་〖PN-ཅིག་ཏུ།〗འདུག་ཅེ་ན།
①kiyantam kālam bhinnas āste
③བྱེ་ནས་དུས་ཇི་སྲིད་དུ་ཅིག་ཏུ་འདུག་ཅེ་ན་།
㈢བྱེ་ནས་དུས་ཇི་སྲིད་དུ:ཅིག་ཏུ་〖PN-ཅིག་ཏུ།〗འདུག་ཅེ་ན། དེ་ཉིད་ཀྱི་ནུབ་གཅིག་ཏུ་དེ་ནི་མི་གནས་སོ། །
★◤ 【na vivasatyasau // VAkK_4.100 //】[261|22]
♂tāmeva rātriṃ na vivasatyasau //100//
①tām eva rātrim na vivasati asau
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ནུབ་གཅིག་ཏུ་དེ་ནི་མི་གནས་སོ་།།
◤na vivasatyasau // 100 // [S574]
㈠〔偈曰〕：【不宿住】。
㈡【不經宿】〖102_4_d〗
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ནུབ་གཅིག་ཏུ་དེ་ནི་མི་གནས་སོ། །
★◤aparyuṣita eva hi saṃghabhede saṃgho 'vaśyaṃ pratisaṃdhīyate / yo 'yaṃ saṃghabheda uktaḥ[261|23]
♂aparyuṣita eva hi saṃghabhede saṃgho 'vaśyaṃ pratisaṃghīyate /
◤aparyuṣita eva hi saṅghabhede saṅgho 'vaśyaṃ pratisandhīyate // 100 // [S574]
㈠釋曰。大眾已破。不度此夜。必定更和合。
㈡此夜必和不經宿住。
D4250 🈪དགེ་འདུན་དབྱེ་〖PNབྱེ།〗ན་གདོན་མི་ཟ་པར་ནམ་མ་〖PN-མ།〗ལངས་པ་ཉིད་དུ་དགེ་འདུན་སླར་འདུམ་པར་འགྱུར་རོ། །
①aparyuṣitas eva hi saṃghabhede saṃghas avaśyam pratisaṃdhīyate
③དགེ་འདུན་དབྱེ་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་ནམ་མ་ལངས་པ་ཉིད་དུ་དགེ་འདུན་སླར་འདུམ་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དགེ་འདུན་དབྱེ་〖PNབྱེ།〗ན་གདོན་མི་ཟ་པར་ནམ་མ་〖PN-མ།〗ལངས་པ་ཉིད་དུ་དགེ་འདུན་སླར་འདུམ་པར་འགྱུར་རོ། །
①yas yam saṃgha bheda uktas
③དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་དུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།
㈢དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་དུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། དེ་ནི་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་དུ་འདོད། །དེའི་ཚེ་ལམ་དུ་〖PN-དུ།〗འཇུག་པའི་བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡང་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཁོར་ལོའི་〖PNལོ།〗དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དགེ་འདུན་{217a}གྱི་དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
★◤ 【cakrabhedaḥ sa ca mataḥ 】[261|24]
①cakra bhedas sa ca matas
③དེ་ནི་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་དུ་འདོད་།།
◤yo 'yaṃ saṅghabheda uktaḥ[S574]
㈠是所說破僧和合。
㈡如是名曰破法輪僧。
D4251 🈪དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་དུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ།
◤cakrabhedaḥ sa ca mataḥ,[S574]
㈠〔偈曰〕：【說此名破輪】。
🈪དེ་ནི་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་དུ་འདོད། །
★◤dharmacakraṃ hi tadā bhagavato bhinnaṃ bhavati / mārgapravṛttiviṣṭhāpanāt / [261|25]
♂yo 'yaṃ saṃghabheda uktaḥ cakrabhedaḥ sa ca mataḥ dharmacakraṃ hi tadā bhagavato bhinnaṃ bhavati / ♂mārgapravṛttiviṣṭhāpanāt /
◤dharmacakraṃ hi tadā bhagavato bhinnaṃ bhavati; mārgapravṛttiviṣṭhāpanāt / [S574]
㈠釋曰。何以故。是時佛世尊法輪已破。能障礙聖道生起故。
㈡能障聖道輪，
🈪དེའི་ཚེ་ལམ་དུ་〖PN-དུ།〗འཇུག་པའི་བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡང་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ།
①dharma cakram hi tadā bhagavatas bhinnam bhavati mārga pravṛtti viṣṭhāpanāt
③དེའི་ཚེ་ལམ་དུ་འཇུག་པའི་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡང་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤ata eva cakrādaścocyate saṃghabhedaśca / [261|25-]
♂ata eva cakrabheda- ścocyate saṃghabhedaśca /
◤ata eva cakrabhedaś cocyate, saṅghabhedaś ca / [S574]
①ata eva cakra-bhedaś ca ucyate, saṅgha-bhedaś ca|
㈠故名輪破，或說僧破。
㈡壞僧和合故。
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཁོར་ལོའི་〖PNལོ།〗དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །
①atas eva cakrādas ca ucyate saṃgha bhedas ca
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དགེ་འདུན་ ****[@217a]**** *་།། གྱི་དབྱེན་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ་།།
★0◤kva punaścakrabhedo bhavati / [261|26]
◤kva punaś cakrabhedo bhavati?[S574]
㈠此輪破何處得成。
㈡何洲人幾破法輪僧。破羯磨僧何洲人幾。
①kva punar cakra bhedas bhavati
③འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ཡང་གང་ན་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ཡང་གང་ན་ཡོད་ཅེ་ན། འཛམ་བུའི་གླིང་ནའོ། །
★◤ 【jambūdvīpe 】[262|01]
♂@262 jambūdvīpe nānyeṣu dvīpeṣu /
①jambūdvīpe
③འཛམ་བུའི་གླིང་ནའོ་།།
◤[S575]
◤jambūdvīpe,[S575]
㈠〔偈曰〕：【剡浮洲】。
㈡頌曰 【贍部洲】
D4252 🈪འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ཡང་གང་ན་ཡོད་ཅེ་ན། འཛམ་བུའི་གླིང་ནའོ། །
★◤nānyeṣu dvīpeṣu / katibhirbhikṣubhiḥ / [262|02]
♂katibhirbhikṣubhiḥ /
◤na anyeṣu dvīpeṣu / [S575]
㈠釋曰。但於剡浮洲破。餘處則無。
㈡論曰。唯贍部洲人。少至九。或復過此能破法輪。非於餘洲。以無佛故。有世尊處方有異師。
D4253 🈪གླིང་གཞན་དག་ན་ནི་མེད་དོ། །
①na anyeṣu dvīpeṣu
㈢གླིང་གཞན་དག་ན་ནི་མེད་དོ། །
①katibhis bhikṣubhis
③དགེ་སློང་དུ་ཞིག་གིས་ཤེ་ན་།
㈢དགེ་སློང་དུ་ཞིག་གིས་ཤེ་ན། དགུ་སོགས་ཀྱིས་དགུ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པས་ཡན་ཆད་ནི་མ་ངེས་སོ། །
★0◤ 【navādibhiḥ /】[262|03]
◤katibhir bhikṣubhiḥ?[S575]
㈠由幾人得破。
◤navādibhiḥ / [S575]
㈠〔偈曰〕：【九等】。
㈡【九等】
D4254 🈪དགེ་སློང་དུ་ཞིག་གིས་ཤེ་ན།
◤navādiṃ kṛtvā / pareṇāniyamaḥ / [S575]
㈠釋曰。定取九為破。過此無定。
㈡要八苾芻分為二眾.以為所破，能破第九。故眾極少猶須九人。等言為明過此無限。
🈪དགུ་སོགས་ཀྱིས་དགུ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པས་ཡན་ཆད་ནི་མ་ངེས་སོ། །
★◤navādiṃ kṛtvā / pareṇāniyamaḥ / aṣṭau bhikṣayaḥ saṃgho bhavati / navamo bhettā / [262|04]
①nava ādibhis nava ādim kṛtvā pareṇa aniyamas
③དགུ་སོགས་ཀྱིས་དགུ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པས་ཡན་ཆད་ནི་མ་ངེས་སོ་།།
㈢དགེ་སློང་བརྒྱད་ནི་དགེ་འདུན་ཡིན་ནོ། །
①aṣṭau bhikṣayas saṃghas bhavati
③དགེ་སློང་བརྒྱད་ནི་དགེ་འདུན་ཡིན་ནོ་།།
①navamas bhettā
③དགུ་པ་ནི་འབྱེད་པ་པོ་ཡིན་ཏེ་།
♂navādiṃ kṛtvā / ♂pareṇāniyamaḥ / ♂aṣṭau bhikṣavaḥ saṃgho bhavati / ♂navamo bhettā /
◤aṣṭau bhikṣavaḥ saṅgho bhavati / navamo bhettā / [S575]
㈠八比丘是名僧，第九為能破。
D4255 🈪དགེ་སློང་བརྒྱད་ནི་དགེ་འདུན་ཡིན་ནོ། །དགུ་པ་ནི་འབྱེད་པ་པོ་ཡིན་ཏེ།
★◤avaśyaṃ hi saṃghena dvayoḥpakṣayoḥ sthātavyam / [262|04-]
♂avaśyaṃ hi saṃghena dvayoḥ pakṣayoḥ sthātavyam /
◤avaśyaṃ hi saṅghena dvayoḥ pakṣayoḥ sthātavyam / [S575]
㈠何以故。僧必定應於二聚二助中住。
🈪གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་འདུན་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་〖PN-ནི།〗བྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ bhinno bhavati / anyastu saṃghabhedaḥ karmabhedād bhavati / [262|05]
◤evaṃ bhinno bhavati / anyas tu saṅghabhedaḥ karmabhedād bhavati / [S575]
㈠若爾得破別有僧破。從羯磨破成。
①avaśyam hi saṃghena dvayos pakṣayos sthātavyam evam bhinnas bhavati
③གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་འདུན་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དགུ་པ་ནི་འབྱེད་པ་པོ་ཡིན་ཏེ། གདོན་མི་ཟ་བར་དགེ་འདུན་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་〖PN-ནི།〗བྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①anyas tu saṃgha bhedas karma bhedāt bhavati
③དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་གཞན་ནི་ལས་ཀྱི་དབྱེན་ལས་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་གཞན་ནི་ལས་ཀྱི་དབྱེན་ལས་འགྱུར་ཏེ།
★◤yadyekasīmāyāṃ vyagrāḥ karma kurvanti / sa caiṣa[262|06]
♂yadyekasīmāyāṃ vyagrāḥ karma{1. Y. karmāṇi |} kurvanti / sa caiṣa
◤yady ekasīmāyāṃ vygrāḥ karmāṇi kurvanti / sa ca eṣa— [S575]
㈠若於一別住不和合作羯磨。是名羯磨破。
㈡唯破羯磨，
①yadi eka sīmāyām vyagrās karma kurvanti sa ca eṣa
㈢གལ་ཏེ་མཚམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་མི་མཐུན་པས་ལས་དག་བྱེད་ནའོ། །
★◤【karmabhedastriṣu dvīpeṣu】[262|07]
♂karmabhedastriṣu{2. MS. ...bhedaḥ / triṣu |} dvīpeṣu
◤karmabhedastriṣu dvīpeṣu,[S575]
㈠此破〔偈曰〕：【三洲有破業】。
㈡【方破法輪僧_b 唯破羯磨僧_c 通三洲】〖103_4〗 通在三洲。
①karma bhedas triṣu dvīpeṣu
③ལས་ཀྱི་དབྱེན་ནི་གླིང་གསུམ་ན་ཡོད་དེ་།
㈢ལས་ཀྱི་དབྱེན་ནི་གླིང་གསུམ་〖PNནའོ།〗ན་ཡོད་དེ།
★◤yeṣv eva śāsanam / katibhirbhikṣubhiḥ[262|08]
♂yeṣv eva[ 57b. 14B1. II ] śāsanam / katibhirbhikṣubhiḥ /
◤yeṣv eva śāsanam / katibhir bhikṣubhiḥ / [S575]
㈠釋曰。於三洲等若有如來正教。此由幾比丘成。
㈡2通三洲者。有聖教故。
①yeṣu eva śāsanam
㈢གང་དག་ན་བསྟན་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ནའོ། །
①katibhis bhikṣubhis
③དགེ་སློང་དུ་ཞིག་གིས་ཤེ་ན་།
㈢དགེ་སློང་དུ་ཞིག་གིས་ཤེ་ན། དེ་ནི་བརྒྱད་དག་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ནི་དུས་དྲུག་དག་ཏུ་མི་འབྱུང་སྟེ། གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན། དང་པོ་མཐའ་སྐྱོན་ཟུང་གཅིག་གི། །སྔ་རོལ་ཐུབ་པ་ནོངས་པ་དང་། །མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་། །འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ནི་མི་འབྱུང་ངོ་། །
0◤ 【aṣṭābhiradhikaiś ca saḥ // VAkK_4.101 //】[262|09][S575]
㈠〔偈曰〕：【此由八及餘】。
㈡【八等】1極少八人。多亦無限。
★0◤cakrabhedastu ṣaṭsu kāleṣu na bhavati / katameṣu / [262|10]
◤cakrabhedastu ṣaṭsu ṣaṭsu kāleṣu na bhavati // 101 // [S575]
㈠釋曰。此中但作羯磨。不立十四破類法故。以八為定。是破輪於六時不得成。
㈡要一界中僧分二部。別作羯磨故須八人。過此無遮故亦言等。
①aṣṭābhis adhikais ca sas cakra bhedas tu ṣaṭsu kāleṣu na bhavati katameṣu
③དེ་ནི་བརྒྱ་ད་དག་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འཁོར་ལོའི་དབྱེ་ན་ནི་དུས་དྲུག་དག་ཏུ་མི་འབྱུང་སྟེ། གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན། དང་པོ་མཐའ་སྐྱོན་ཟུང་གཅིག་གི་།།
◤katameṣu?[S575]
ⅰ㈡於何時分無破法輪。
★◤ 【■ādāvante 'rbudāt pūrvaṃ yugāccoparate munau /】[262|11-]
♂ādāvante 'rbudāt pūrvaṃ yugāccoparate munau /
◤ādāvante 'rbudāt pūrvaṃ yugāc coparate munau / [S575]
①ādāvante 'rbudāt pūrvaṃ yugāc ca uparate munau|
①ādau= ante arbudāt pūrvam yugāt ca uparate munau
③སྔ་རོལ་ཐུབ་པ་ནོངས་པ་དང་།། མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་།།
★◤【 sīmāyāṃ cāpy abaddhāyāṃ cakrabhedo na jāyate // VAkK_4.102 //】
♂sīmāyāṃ cāpy abaddhāyāṃ cakrabhedo na jāyate //102//
◤sīmāyāṃ ca apy abaddhāyāṃ cakrabhedo na jāyate // 102 // [S575]
㈠〔偈曰〕：【初後頞浮前 雙前師滅時 未結別住時 破輪不得成】。
㈡頌曰 【初後皰雙前_a 佛滅未結界_b 於如是六位_c 無破法輪僧】〖104_4_d〗
①sīmāyām ca api abaddhāyām cakra-bhedas na jāyate
③འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ནི་མི་འབྱུང་ངོ་།།
★0◤ādāvacirapravartite dharmacakre / ante parinirvāṇakāle bhagavataḥ / [262|13]
◤ādāvacirapravartite dharmacakre / [S575]
㈠釋曰。初者轉法輪未久。
㈡論曰。初謂世尊轉法輪未久。
D4260 🈪དང་པོ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་དང་། ཐ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་དང་། གནས་སྐབས་དེ་གཉིས་སུ་ནི་དགེ་འདུན་ཤ་གཅིག་མ་〖PNཔ།〗ཡིན་ནོ། །
◤ante parinirvāṇakāle bhagavataḥ / [S575]
㈠後者世尊將般涅槃時。
㈡後謂善逝將般涅槃時。
★0◤etayorhi dvayoravasthayoḥ saṃgha ekaraso bhavati / [262|13-]
◤etayor hi dvyor avasthayoḥ saṅgha ekaraso bhavati / [S575]
㈠此二時中大眾恭敬修。同一味故無破。
㈡此二時中僧一味故。2要二皰生方可破故。
①ādau= acira pravartite dharma cakre ante parinirvāṇa kāle bhagavatas etayos hi dvayos avasthayos saṃghe ekarasas bhavati
③དང་པོ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་དང་། ཐ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་དང་། གནས་སྐབས་དེ་གཉིས་སུ་ནི་དགེ་འདུན་ཤ་གཅིག་མ་ཡིན་ནོ་།། བར་དུ་ཡང་སྐྱོན་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་འབྱེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དང་པོ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་དང་། ཐ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་དང་། གནས་སྐབས་དེ་གཉིས་སུ་ནི་དགེ་འདུན་ཤ་གཅིག་མ་〖PNཔ།〗ཡིན་ནོ། །
★◤madhye 'pyarbudāt pūrvaṃ na bhidyate yāvacchāsane śīlārbudaṃ dṛṣṭyarbudaṃ ca notpannaṃ bhavati / [262|14-]
♂madhye 'pyarbudāt pūrvaṃ na bhidyate yāvacchāsane śīlārbudaṃ dṛṣṭyarbudaṃ ca{3. Y. dṛṣṭyarbudaṃ śīlārbudaṃ vā |} notpannaṃ bhavati /
◤madhye 'py arbudāt pūrvaṃ na bhidyate, yāvac chāsane śīlārbudaṃ dṛṣṭyarbudaṃ ca na utpannaṃ bhavati / [S575]
㈠於中間在頞浮陀前僧不破。於正法中。乃至戒頞浮陀見頞浮陀未起時。
㈡1於正戒見皰未起時。
D4261 🈪བར་དུ་ཡང་སྐྱོན་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་འབྱེད་པར་〖PNའབྱེ་བར།〗མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་། ལྟ་བའི་སྐྱོན་མ་བྱུང་གི་བར་དུའོ། །
①madhye apyarbudāt pūrvam na bhidyate yāvat śāsane śīla arbudam dṛṣṭi arbudam ca na utpannam bhavati
③ཇི་སྲིད་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་། ལྟ་བའི་སྐྱོན་མ་བྱུང་གི་བར་དུའོ་།།
㈢བར་དུ་ཡང་སྐྱོན་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་འབྱེད་པར་〖PNའབྱེ་བར།〗མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་། ལྟ་བའི་སྐྱོན་མ་བྱུང་གི་བར་དུའོ། །
◤[S576]
★0◤yugācca pūrvaṃ na bhidyate yāvacchrāvakāgrayugaṃ notpannaṃ bhavati / [262|15-]
◤yugāc ca pūrvaṃ na bhidyate yāvac chrāvakāgrayugaṃ na utpannaṃ bhavati / [S576]
㈠於雙前亦不破。乃至二弟子奢摩他毘鉢舍那雙未起時。
㈡未立止觀第一雙時。
①yugāt ca pūrvam na bhidyate yāvat śrāvaka agra yugam na utpannam bhavati
③ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་ཡང་དབྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཆོག་ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་སྟེ་།
㈢ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་ཡང་དབྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཆོག་ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་སྟེ། བྱེ་བ་ཡོངས་སུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཕྱིར་སྡུམ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤bhinnanyāyaparivāsāttena ca pratisaṃdhānīyatvāt / [262|16]
◤bhinnanyāyaparivāsāt tena ca pratisandhānīyatvāt / [S576]
㈠由已破不經宿故。由二更和合故。
㈡法爾由彼速還合故。
D4262 🈪ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དུ་ཡང་དབྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཆོག་ཟུང་གཅིག་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་སྟེ། བྱེ་བ་ཡོངས་སུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཕྱིར་སྡུམ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhinna nyāya parivāsāt tena ca pratisaṃdhānīya tvāt
③བྱེ་བ་ཡོངས་སུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཕྱིར་སྡུམ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤uparate munau śāstari parinirvṛte pratidvandvābhāvāt / [262|16-]
♂uparate munau śāstari parinirvṛte pratidvaṃdvābhāvāt /
◤upaste munau, śāstari parinirvṛte pratidvandvābhāvāt / [S576]
㈠若大師已般涅槃時。無相對立故
㈡佛滅後時無真大師為敵對故。
D4263 🈪ཐུབ་པ་ནོངས་ན་ཡང་མི་འབྱུང་སྟེ། སྟོན་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①uparate munau śāstari parinirvṛte pratidvandva abhāvāt
③ཐུབ་པ་ནོངས་ན་ཡང་མི་འབྱུང་སྟེ། སྟོན་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་སྟེ་།
㈢ཐུབ་པ་ནོངས་ན་ཡང་མི་འབྱུང་སྟེ། སྟོན་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤sīmāyāmabaddhāyāṃ yāvat sīmā na baddhā bhavati / [262|17-]
♂sīmāyāmabaddhāyāṃ{4. MS. ...manabaddhāyā |} yāvat sīmā na baddhā bhavati{5. MS. bhavanti |} /
◤sīmāyām abaddhāyām, yāvat sīmā na baddhā bhavati / [S576]
①sīmā abaddha , yāvat sīmā na baddhā bhavati|
㈠無破。乃至未結別住時亦無破。
㈡未結界時無
D4264 🈪མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་མཚམས་མ་བཅད་པར་མི་འབྱུང་སྟེ། མཚམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར་བྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
①sīmāyām abaddhāyām yāvat sīmā na baddhā bhavati
③ཇི་སྲིད་དུ་མཚམས་མ་བཅད་པར་མི་འབྱུང་སྟེ་།
㈢མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་མཚམས་མ་བཅད་པར་མི་འབྱུང་སྟེ། མཚམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར་བྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ekasīmāyāṃ hi pakṣadvayāvasthānātsaṃghabheda ityeṣu kālesu cakrabhedona bhavati / [262|18-]
♂ekasīmāyāṃ hi pakṣadvayāvasthānātsaṃghabheda ityeṣu kāleṣu cakrabhedo na bhavati /
◤ekasīmāyāṃ hi pakṣadvayāvasthānāt saṅghabheda iti / [S576]
㈠何以故。若共一別住安立二助。則名僧破。
㈡一界中分二部故。
①eka sīmāyām hi pakṣa dvaya avasthānāt saṃgha bhedas iti eṣu kālesu cakra bhedas na bhavati
③མཚམས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར་བྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ་།། དེ་ལྟར་ན་དུས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཏུ་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་མི་འབྱུང་ངོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་དུས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཏུ་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་མི་འབྱུང་ངོ་། །
◤eṣu kāleṣu cakrabhedo na bhavati / [S576]
㈠於此六時破輪不成。
㈡於此六位無破法輪。
D4265 🈪དེ་ལྟར་ན་དུས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཏུ་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་མི་འབྱུང་ངོ་། །
D4266 🈪ལས་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་ཡང་དབྱེན་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤na ca punaḥ sarveṣāṃ baddhānāṃ cakrabhedaḥ / karmādhīnatvāt / [262|19]
◤na ca punaḥ sarveṣāṃ baddhānāṃ cakrabhedaḥ; karmādhīnatvāt // 102 // [S576]
㈠非一切佛皆有此破輪。此事依業成故。
㈡非破法輪諸佛皆有。必依宿業有此事故。
①na ca punar sarveṣām baddhānām cakra bhedas karma adhīna tvāt
㈢ལས་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་ཡང་དབྱེན་མི་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤kasmāt mātṛvadhādiṣvānantaryaṃ nānyatra / [262|20]
◤kasmāt mātṛvadhādiṣv ānantaryam, na anyatra?[S576]
㈠云何殺母等事中有無間業。於餘處無。
㈡且止傍論應辯逆緣。2論曰。何緣害母等成無間非餘。
D4267 🈪ཅིའི་ཕྱིར་མ་བསད་པ་ལ་སོགས་པ་མཚམས་མེད་པ་ཡིན་ལ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། །
①kasmāt mātṛ vadha ādiṣu ānantaryam na anyatra
③ཅིའི་ཕྱིར་མ་བསད་པ་ལ་སོགས་པ་མཚམས་མེད་པ་ཡིན་ལ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ ****[@217b]**** ་ན་;། ཕན་འདོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཞིང་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མ་བསད་པ་ལ་སོགས་པ་མཚམས་མེད་པ་ཡིན་ལ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་{217b}ན། །ཕན་འདོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཞིང་། །སྤངས་དང་མེད་པར་བྱས་ཕྱིར་རོ། །
★★◤ 【upakāriyuṇakṣetranirākṛtivipādanāt /】[262|21]
♂upakāriguṇakṣetranirākṛtivipādanāt /
①upakāriyuṇa kṣetra nirākṛti vipādanāt
③སྤངས་དང་མེད་པར་བྱས་ཕྱིར་རོ་།།
◤upakāriguṇakṣetranirākṛtivipādanāt / [S576]
①upakārin-guṇa-kṣetra-nirākṛti-vipādanāt|
㈠〔偈曰〕：【有恩功德田 由捨離除故】。
㈡1頌曰 【棄壞恩德田】〖105_4_a〗
🈪ཕན་འདོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཞིང་། །སྤངས་དང་མེད་པར་བྱས་ཕྱིར་རོ། །
★0◤mātāpitṛvadhe tāvadupakāriṇo nirākaraṇāt / kathaṃ tāvupakāriṇau / [262|22]
◤mātāpitṛvadhe tāvad upakāriṇo nirākaraṇāt / [S576]
㈠釋曰。於殺父母中。由捨有恩人。
㈡由棄恩田壞德田故。謂害父母是棄恩田。
D4268 🈪རེ་ཞིག་ཕ་མ་གསད་〖PNབསད།〗པ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་མེད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D4269 🈪ཇི་ལྟར་དེ་གཉིས་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ལས་〖PNལུས།〗ལུས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
D4270 🈪དེ་དག་སྤངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་བོར་བའོ། །
①mātā pitṛ vadhe tāvat upakāriṇas nirākaraṇāt
③རེ་ཞིག་པ་མ་གསད་པ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་མེད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢རེ་ཞིག་ཕ་མ་གསད་〖PNབསད།〗པ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་མེད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①katham tau= upakāriṇau
③ཇི་ལྟར་དེ་གཉིས་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་དེ་གཉིས་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ལས་〖PNལུས།〗ལུས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤ātmabhāvasya tatprabhavatvāt / [262|22-]
◤kathaṃ tāvupakāriṇau? ātmabhāvasya tatprabhavatvāt / [S576]
㈠云何彼有恩。是自身生本故。
㈡如何有恩。身生本故。
①ātma bhāvasya tad prabhava tvāt
③དེ་དག་ལས་ལུས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤kiṃ tayornirākaraṇam / parityāgaḥ / guṇakṣetratvādarhadvadhād ānantaryam / [262|23]
◤kiṃ tayor nirākaraṇam parityāgaḥ / [S576]
㈠云何捨彼。謂除彼命根。
㈡如何棄彼。謂捨彼恩。
①kim tayos nirākaraṇam
③དེ་དག་སྤངས་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག་སྤངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་བོར་བའོ། །
①parityāgas
③ཡོངས་སུ་བོར་བའོ་།།
①guṇa kṣetra tvāt arhat vadhāt ānantaryam
㈢ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་གསད་〖PNབསད།〗པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མཚམས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤guṇakṣetratvād arhadvadhād ānantaryam / [S576]
①guṇa-kṣetratvād arhat-vadhād ānantaryam|
㈠功德田者，謂阿羅漢。阿羅漢身是三界惑擇滅.及戒等陰器故，故名功德田[梵藏-]。由除此身故成無間業。
㈡德田，謂餘阿羅漢等。具諸勝德.及能生故[梵藏-]。壞德所依故成逆罪。
D4271 🈪ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་གསད་〖PNབསད།〗པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མཚམས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadi punarmāturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syāt piturvā tatraikasminnāmnāyo[262|24-]
♂yadi [ 58a. 14A1. III ] punarmāturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syāt piturvā tatraikasminnāmnāyo @263 vyañjanāntarito{1. G. ntarite... |}'pi syāt ata evocyate “syāt puruṣaṃ jīvitādvyaparopayenna pitaraṃ nārhantam /
◤yadi punar mātur vyañjanaṃ parivṛttaṃ syāt, pitur vā, tatra ekasminn āmnāyo[S576]
①yadi punar mātur vyañjanaṃ parivṛttaṃ syāt, pitur vā, tatra ekasminn āmnāyas
㈠若父母轉根。於此一依止中。
㈡父母形轉殺成逆耶。逆罪亦成。依止一故。
D4272 🈪གལ་ཏེ་ཕའམ་མ་མཚན་གྱུར་པ་〖PN-པ།〗ན་ཡང་ལུས་གཅིག་པ་དེ་ལ་ནི།
①yadi punar mātur vyañjanam parivṛttam syāt pitus vā tatra ekasmin= āmnāyas
③གལ་ཏེ་ཕའམ་མ་མཚན་གྱུར་པ་ན་ཡང་ལུས་གཅིག་པ་དེ་ལ་ནི་།
㈢གལ་ཏེ་ཕའམ་མ་མཚན་གྱུར་པ་〖PN-པ།〗ན་ཡང་ལུས་གཅིག་པ་དེ་ལ་ནི། མཚན་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་ཀྱང་འགྱུར། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། མ་མཚན་གྱུར་པས་〖PNཔ།〗བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【vyañjanāntarito 'pi syāt 】[263|01]
①vyañjana antaritas api syāt
③མཚན་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་ཀྱང་འགྱུར་།།
◤vyañjanāntarito 'pi syāt,[S576]
㈠〔偈曰〕：【別根障亦有】。
㈡【轉形亦成逆】〖105_4_b〗
🈪མཚན་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་ཀྱང་འགྱུར། །
◤ata evocyate—“syāt puruṣaṃ jīvitād vyaparopayenna pitaram, na arhantam / [S576]
㈠釋曰。是故經中說云。為有如此不令男人離命根。非父非阿羅漢。
㈡由如是義故。有問。言頗有令男離命根。非父阿羅漢
🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། མ་མཚན་གྱུར་པས་〖PNཔ།〗བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ata evocyate “syāt puruṣaṃ jīvitādvacyaparopayenna pitaraṃ nārhantam / [263|02]
①atas eva ucyate syāt puruṣam jīvitāt vacī aparopayet na pitaram na arhantam
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན་།
◤[S577]
★0◤ānantaryāvadyena ca spṛśyeta / [263|02-]
◤ānantaryāvadyena ca spṛśyeta / [S577]
①ānantarya-avadya ca spṛśyeta|
㈠而為無間罪所觸不。
㈡而為無間罪觸不。
★0◤syānmāturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syāditi / [263|03]
①ānantarya avadyena ca spṛśyeta syāt mātur vyañjanam parivṛttam syāt iti
③ཡོད་དེ། མ་མཚན་གྱུར་པས་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤syān māturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syād iti / [S577]
㈠有。若母轉根。
㈡曰有。謂母轉形。
★0◤syāt strīṃ jīvitādvyaparopayenna mātaraṃ nārhantīm ānantaryāvadyena ca spṛśyeta / [263|03-]
◤syāt strīṃ jīvitād vyaparopayenna mātaram, na arhantīm, ānantaryaṃ yāvad yena ca spṛśyeta / [S577]
㈠令女人離命根。非母非阿羅漢。而為無間罪所觸不
㈡頗有令女離命根非母阿羅漢而為無間罪觸不。
D4273 🈪མ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བུད་མེད་གཅིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། ཕ་མཚན:གྱུར་པས་〖PNའགྱུར་བ།〗བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ། །
①syāt strīm jīvitāt vyaparopayet na mātaram na arhantīm ānantarya avadyena ca spṛśyeta
③མ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བུད་མེད་གཅིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ་།
㈢མ་ཡང་མ་ཡིན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བུད་མེད་གཅིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། ཕ་མཚན:གྱུར་པས་〖PNའགྱུར་བ།〗བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ། །
★◤syāt piturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syādi”ti / [263|04-]
♂syāt piturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syādi”ti /
◤syāt piturvyañjanaṃ parivṛttaṃ syāt” ( ) iti / [S577]
㈠有。若父轉根。
㈡曰有。謂父轉形。
★0◤anyasyāḥ striyāḥ kalalaṃ prasrutamanyayā yonyā pītam / [263|05]
◤anyasyāḥ striyāḥ kalalaṃ prasrutamanyayā yonyā pītam / [S577]
㈠有女人柯羅邏墮。有別女人。即取安置產門中。
㈡設有女人羯剌藍墮。餘女收取置產門中生子。
D4274 🈪བུད་མེད་གཞན་ལས་〖PNལ།〗ནུར་ནུར་པོ་ཟགས་ནས་བུད་མེད་གཞན་གྱི་མངལ་དུ་བླུགས་ན་གང་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་མ། །སེམས་ཅན་དེ་གང་〖PNདག།〗གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དེའི་མ་ཡིན་ནོ། །
①syāt pitus vyañjanam parivṛttam syāt iti anyasyās striyās kalalam prasrutam anyayā yonyā pītam
③ཕ་མཚན་གྱུར་པས་བསད་ན་མཚམས་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ་།།
★0◤katarā tasya mātā yāṃ ghnataḥ syādānantaryam / [263|05-]
◤katarā tasya mātā yāṃ ghnataḥ syād ānantaryam?[S577]
㈠此人以何女為母。若殺於何女成無間業。
㈡殺何成害母逆。
🈪◦2890བུད་མེད་གཞན་ལས་ནུར་ནུར་པོ་ཟགས་ནས་བུད་མེད་གཞན་གྱི་མང་ལ་དུ་བླུགས་ན་གང་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
①katarā tasya mātā yām ghnatas syāt ānantaryam
③བུད་མེད་གཞན་ལས་ནུར་ནུར་པོ་ཟགས་ནས་བུད་མེད་གཞན་གྱི་མང་ལ་དུ་བླུགས་ན་གང་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢བུད་མེད་གཞན་ལས་〖PNལ།〗ནུར་ནུར་པོ་ཟགས་ནས་བུད་མེད་གཞན་གྱི་མངལ་དུ་བླུགས་ན་གང་ཞིག་བསད་ན་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་མ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་མ། །སེམས་ཅན་དེ་གང་〖PNདག།〗གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དེའི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【mātā yacchoṇitodbhavaḥ // VAkK_4.103 //】[263|07]
♂mātā yacchoṇitodbhavaḥ //103//
①mātā yat śoṇita udbhavas
③གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་མ་།།
㈢གཉིས་པ་ཡང་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཁུ་〖PNཞུ།〗པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ནུ་ཞོ་ལྡུད་པར:བྱེད་〖PN-པར་བྱེད།〗པ་དང་། གསོ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤mātā yacchoṇitodbhavaḥ // 103 // [S577]
㈠〔偈曰〕：【從血生是母】。
㈡【母謂因彼血_c 誤等無或有】〖105_4_d〗。
🈪གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་མ། །
★★◤yasyāḥ śoṇitādasāvudbhūtaḥ sattvaḥ sā 'sya mātā dvitīyā tu sarvakṛtyeṣvavalokyā / [263|08]
♂yasyāḥ{2. MS. yasyā |} śoṇitādasāvudbhūtaḥ{3. MS. ...vutbhūtaḥ |} sattvaḥ sā'sya mātā dvitīyā tu sarvakṛtyeṣvavalokyā /
◤yasyāḥ śoṇitādasāvudbhūtaḥ sattvaḥ, sāsya mātā / [S577]
㈠釋曰。若從此女人血成此人身。此女是其生母。
㈡因彼血者身生本故。
🈪སེམས་ཅན་དེ་གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དེའི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yasyās śoṇitāt asau= udbhūtas sattvas sā sya mātā dvitīyā tu sarva kṛtyeṣu avalokyā
③སེམས་ཅན་དེ་གང་གི་ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དེའི་མ་ཡིན་ནོ་།། གཉིས་པ་ཡང་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཁུ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་།
◤dvitīyā tu sarvakṛtyeṣv avalokyā / [S577]
㈠於第二女人。一切事中皆應問聽。
㈡諸有所作應諮後母。
D4275 🈪གཉིས་པ་ཡང་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཁུ་〖PNཞུ།〗པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ནུ་ཞོ་ལྡུད་པར:བྱེད་〖PN-པར་བྱེད།〗པ་དང་། གསོ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤sā hyāpāyikā poṣikā saṃvardhikā ca / [263|09]
♂sā hyāpāyikā{4. Y. āpyāyikā |} poṣikā saṃvardhikā ca /
◤sā hy āpyāyikā, poṣikā, saṃvardhikā ca / [S577]
㈠何以故。此女能飲此兒。及能長養教訓是非。
㈡能飲能養能長成故。
①sā hi āpāyikā poṣikā saṃvardhikā ca
③དེ་ནི་ནུ་ཞོ་ལྡུད་པར་བྱེད་པ་དང་། གསོ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yadi mātari prayogaṃ kṛtvā 'nyāṃ mārayenna syādānantaryam / [263|09-]
♂yadi mātari prayogaṃ kṛtvā'nyāṃ mārayenna syādānantaryam /
◤yadi mātari prayogaṃ kṛtvā'nyāṃ mārayet, na syād ānantaryam / [S577]
㈠若人於母行殺害方便。誤殺餘人。無無間業。
㈡若於父母起殺加行。誤殺餘人無無間罪。
D4276 🈪གལ་ཏེ་མ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་གཞན་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ་
★0◤amātṛprayogeṇa mārayettathāpi na syāt / [263|10]
◤amātṛprayogeṇa mārayet, tathā api na syāt / [S577]
㈠不於自母行殺害方便。誤殺自母。亦無無間業。
㈡於非父母起殺加行。誤殺父母亦不成逆。
🈪མ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་མ་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་〖PN+མི།〗འགྱུར་ཏེ།
①yadi mātari prayogam kṛtvā nyām mārayet na syāt ānantaryam amātṛ prayogeṇa mārayet tathā api na syāt
③གལ་ཏེ་མ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་གཞན་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ་མ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་མ་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་མ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་གཞན་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ་མ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་མ་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་〖PN+མི།〗འགྱུར་ཏེ། མ་ཁྲིའུའི་འོག་ན་འདུག་པ་བསད་པ་དང་། ཁྲུས་པའི་བུས་སྦྲང་བུ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པས་ཕ་བསད་པ་དཔེར་བྱའོ། །
★◤mañcatalāvalīnamātṛmāraṇaṃ cātrodāhārya dhāvakasya ca putreṇa masaka prayogeṇa piturmāraṇaṃ ca / [263|10-]
♂mañcatalāvalīnamātṛmāraṇaṃ cātrodāhāryaṃ{5. MS. ...dāhāryaḥ |} dhāvakasya ca putreṇa masaka{6. Y. maśaka...|}prayogeṇa piturmāraṇaṃ ca /
◤mañcatalāvalīnamātṛmāraṇaṃ ca atra udāhāryam, dhāvakasya ca putreṇa maśakaprayogeṇa piturmāraṇaṃ ca / [S577]
①mañca tala avalīna mātṛ māraṇam ca atra udāhārya , dhāvaka ca putra maśaka prayoga pitṛ māraṇam ca
㈠因子欲殺方便.母隱床中，父走餘處故死。此人成無間業。
㈡如子執杖.擊父身蚊。母隱在床.謂餘而殺。
🈪མ་ཁྲིའུའི་འོག་ན་འདུག་པ་བསད་པ་དང་། ཁྲུས་པའི་བུས་སྦྲང་བུ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པས་ཕ་བསད་པ་དཔེར་བྱའོ། །
①mañca tala avalīna mātṛ māraṇam ca atra udāhārya dhāvakasya ca putreṇa masaka prayogeṇa pitus māraṇam ca
③མ་ཁྲིའུ་འི་འོག་ན་འདུག་པ་བསད་པ་དང་། ཁྲུས་པའི་བུས་སྦྲང་བུ་ལ་སྦྱོར་བ་བྱས་པས་ཕ་བསད་པ་དཔེར་བྱའོ་།།
★0◤ekena prahāreṇa mātaramanyāṃ ca mārayato dve avijñaptī bhavataḥ / [263|11-]
◤ekena prahāreṇa mātaramanyāṃ ca mārayato dve avijñaptī bhavataḥ / [S577]
㈠若人行一害事，殺母及殺餘人，二無教業並起。
㈡若一加行害母及餘，二無表生。
D4277 🈪མཚོན་ཐབས་གཅིག་གིས་མ་དང་གཞན་ཞིག་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗བསད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་མཚམས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ལས་དེ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①ekena prahāreṇa mātaram anyām ca mārayatas dve avijñaptī bhavatas
③མཚོན་ཐབས་གཅིག་གིས་མ་དང་གཞན་ཞིག་ཀྱང་བསད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཡིན་ལ་།
㈢མཚོན་ཐབས་གཅིག་གིས་མ་དང་གཞན་ཞིག་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗བསད་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉིས་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་མཚམས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ལས་དེ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤vijñaptis tv ānantaryam eva; tasya karmaṇo balīyastvāt / [S577]
㈠有教唯無間業。由此無間業力強故。
㈡表唯逆罪。以無間業勢力強故。
★0◤vijñaptistvānantaryameva / [263|12]
◤paramāṇusañcitatvād vijñaptir api dvidheti bhadantaghoṣakaḥ / [S577]
㈠大德瞿沙說。隣虛所成故。有教亦有二種。
㈡尊者妙音說有二表。表是積集極微成故。
D4278 🈪བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①vijñaptis tu ānantaryam eva
③རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་མཚམས་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
★★◤tasya karmaṇo balīyastvāt / paramāṇusaṃcitatvādvijñaptirapi dvidheti bhadantaghoṣakaḥ / [263|13]
♂tasya karmaṇo balīyastvāt / paramāṇusaṃcita- tvādvijñaptirapi dvidheti bhadantaghoṣakaḥ /
①tasya karmaṇas balīyas tvāt
③ལས་དེ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①paramāṇu saṃcita tvāt vijñaptis api dvidhā iti bhadantaghoṣakas
㈢བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ན་རེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་{218a}ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤anarhatsaṃjñayā 'pi arhadghāte bhavatyānantaryam aham hanmītyāśrayāvadhāraṇāt / [263|14-]
♂anarhatsaṃjñayā'pi arhadghāte bhavatyānantaryam aham ha{7. MS. ...nantarya ama hanmī..|}-[ 58b. 14B1. III ]nmītyāśrayāvadhāraṇāt /
◤anarhatsaṃjñayā'pi arhaddhāte bhavaty ānantaryam, ‘ahaṃ hanmi’ ity āśrayāvadhāraṇāt / [S577]
㈠若不想是阿羅漢。殺阿羅漢。有無間業。謂我今必殺。於此依止意決定故。
㈡若害阿羅漢無阿羅漢想。於彼依止起定殺心。無簡別故亦成逆罪。
D4279 🈪དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་གསད་〖PNབསད །〗དོ་སྙམ་དུ་རྟེན་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①anarhat saṃjñayā api arhat ghāte bhavati ānantaryam aham hanmi iti āśraya avadhāraṇāt
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་བསད་ན་ཡང་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་གསད་〖PNབསད །〗དོ་སྙམ་དུ་རྟེན་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤yaḥ pitaramarhantaṃ hiṃsyāttasyāpyekameva syādānantaryamāśrayaikatvāt / [263|15]
♂yaḥ pitaramarhantaṃ hiṃsyāttasyāpyekameva{8. MS. hisyāttasyāpyakameva |} syādānantaryamāśrayaikatvāt /
◤yaḥ pitaramarhantaṃ hiṃsyāt, tasya apy ekam eva syād ānantaryam; āśrayaikatvāt / [S577]
㈠若人殺父。父是阿羅漢。此人但得一無間業。由依止一故。
㈡若有害父父是阿羅漢得一逆罪。以依止一故。
D4280 🈪གང་ཞིག་གིས་ཕ་དགྲ་བཅོམ་པ་བསད་ན་ཡང་དེ་ལ་མཚམས་མེད་པ་ནི་གཅིག་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། རྟེན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yas pitaram arhantam hiṃsyāt tasya api ekam eva syāt ānantaryam āśraya eka tvāt
㈢གང་ཞིག་གིས་ཕ་དགྲ་བཅོམ་པ་བསད་ན་ཡང་དེ་ལ་མཚམས་མེད་པ་ནི་གཅིག་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། རྟེན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤[S578]
★★◤idamavadānaṃ kathaṃ nīyate “gaccha śikhaṇḍinaṃ brūhi dve ānantarye bhavatā kṛte / [263|16]
♂idamavadānaṃ kathaṃ nīyate “gaccha śikhaṇḍinaṃ brūhi dve ānantarye bhavatā kṛte /
◤idam avadānaṃ kathaṃ nīyate—[S578]
㈠若爾此阿婆陀那經云何。將經云。
㈡若爾喻說當云何通。
①idam avadānam katham nīyate gaccha śikhaṇḍinam brūhi dve ānantarye bhavatā kṛte
③སོང་ལ་སྐྲ་ཅན་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་མཚམས་མེད་པ་གཉིས་བྱས་ཏེ་།
㈢སོང་ལ་སྐྲ་ཅན་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་མཚམས་མེད་པ་གཉིས་བྱས་ཏེ། ཕ་གསད་〖PNབསད།〗པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་གསད་〖PNབསད།〗པའོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་〖PNཔར།〗འདི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤“gaccha śikhaṇḍinaṃ brūhi, dve ānantarye bhavatā kṛte—[S578]
㈠汝去語始看持。汝今造二無間業。
㈡佛告始欠持。汝已造二逆。
D4281 🈪སོང་ལ་སྐྲ་ཅན་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་མཚམས་མེད་པ་གཉིས་བྱས་ཏེ། ཕ་གསད་〖PNབསད།〗པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་གསད་〖PNབསད།〗པའོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་〖PNཔར།〗འདི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤yacca pitā jīvitādvyaparopito yaccārhanni”ti / [263|16-]
♂yacca pitā jīvitādvyaparopito yaccārhanni”ti /
◤yac ca pitā jīvitād vyaparopitaḥ, yac ca arhan” ( ) iti / [S578]
㈠由汝令父離命根。亦令阿羅漢離命根。
㈡所謂害父殺阿羅漢。
①yat ca pitā jīvitāt vyaparopitas yat ca arhan= iti
③ཕ་གསད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། གང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་གསད་པའོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་འདི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
★0◤dvābhyāṃ kāraṇābhyāmiti vaktavyam / [263|17]
◤dvābhyāṃ kāraṇābhyām iti vaktavyam / [S578]
㈠顯此無間業由二因緣所成。故說此言。
㈡彼顯一逆由二緣成。
①dvābhyām kāraṇābhyām iti vaktavyam
③རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
0◤dvābhyāṃ vā mukhābhyāṃ paribhāṣitaḥ / [263|18][S578]
㈠復次由此二門訶責彼人。故說此言。
㈡或以二門訶責彼罪。
D4282 🈪ཡང་ན་སྒོ་གཉིས་〖PN+ཀྱིས།〗ནས་སྤྱོས་པ་ཡིན་ནོ། །
①dvābhyām vā mukhābhyām paribhāṣitas
㈢ཡང་ན་སྒོ་གཉིས་〖PN+ཀྱིས།〗ནས་སྤྱོས་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤kim avaśyaṃ tathāgatasyāsti kuduṣṭacittarudhirotpādanād ānantaryam / [263|18-][S578]
㈠為決定於如來邊起惡心出血故。有無間業為不。
㈡若於佛所惡心出血。一切皆得無間罪耶。
①kim avaśyam tathāgatasya asti kuṭuṣṭa-citta-rudhira-utpādanāt ānantaryam
㈢དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་ཕྱུང་བས་གདོན་མི་ཟ་བར་མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
0◤vadhābhiprāyasya syāt / [263|19][S578]
㈠若由殺意故有無間業。
㈡要以殺心方成逆罪。
①vadha abhiprāyasya syāt
㈢བགྲོད་〖PNབགྲོངས།〗པར་སེམས་པ་ལ་ནི་འགྱུར་གྱི།
★◤ 【buddhe na tāḍanecchasya 】[263|20]
♂buddhe na tāḍanecchasya
◤buddhe na tāḍanecchasya,[S578]
㈠〔偈曰〕：【於佛打意無】。
㈡ 【打心出佛血】〖106_4_a〗
①buddhe na tāḍana icchasya
㈢སངས་རྒྱས་བརྡེག་པར་སེམས:པ་ལའང་〖PNལ།〗མིན། །
0◤yadi tāḍanābhiprāya utpādayen na syāt / [263|21][S578]
㈠釋曰。若人唯有打故意出佛血。則無無間業。
㈡打心出血，無間則無。
①yadi tāḍana abhiprāya utpādayet, na syāt
★◤yadyanarhati praharetsa ca prahārādūrdhvamarhan syāt[263|21]
♂yadyanarhati praharetsa ca prahārādūrdhvamarhan syāt
①yadi anarhati praharet sa ca prahārāt ūrdhvam arhan syāt
◤yady anarhati praharet, sa ca prahārādūrdhvamarhan syāt[S578]
㈠若人於非阿羅漢行殺害事。害後成阿羅漢。得無間業不。
㈡若殺加行時彼非阿羅漢將死方得阿羅漢果。能殺彼者有逆罪耶。
🈪གལ་ཏེ་དགྲ་མ་ཆོམས་པའི་ཚེ་བསྣུན་ལ་བསྣུན་〖PNབསྣུམ་ལ་བསྣུམ།〗པའི་འོག་ཏུ་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ན།
㈢གལ་ཏེ་དགྲ་མ་ཆོམས་པའི་ཚེ་བསྣུན་ལ་བསྣུན་〖PNབསྣུམ་ལ་བསྣུམ།〗པའི་འོག་ཏུ་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ན།
0◤ 【prahārān nordhvam arhati /】[263|22][S578]
㈠〔偈曰〕：【害後無學無】。
㈡【害後無學無】〖106_4_b〗
①prahārāt na ūrdhvam arhati
㈢བསྣུན་〖PNབསྣུམ།〗འོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་མིན། །
0◤‘syād ānantaryam’ iti vartate / na hi tena tatra prayogaḥ kṛtaḥ / [263|23][S578]
㈠釋曰。於此人無無間業。何以故。此殺方便不於阿羅漢起故。
㈡無。於無學身無殺加行故。
①syāt ānantaryam iti vartate na hi tena tatra prayogas kṛtas
㈢མཚམས་མེད་པར་འགྱུར་བཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དེས་ནི་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་མ་〖PN-མ།〗བྱས་སོ། །
0◤kim ānantarye prayogaṃ kṛtvā tasminn avyāvartite vairāgyaṃ phalaṃ vā na prāpnuyāt / [263|23-][S578]
㈠若人已作無間方便。未轉方便時。為先得離欲及聖果不。
㈡若造無間加行不可轉。為有離染及得聖果耶。
①kim ānantarye prayogam kṛtvā tasmin= avyāvartite vairāgyam, phalam vā na prāpnuyāt
㈢ཅི་མཚམས་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་བྱས་ཏེ། དེ་ཡང་མ་〖PN-མ།〗བཟློག་པར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་〖PN+རམ། 〗ཞེ་ན།
0◤ 【nānantaryaprayuktasya vairāgyaphalasaṃbhavaḥ // VAkK_4.104 //】[263|25][S578]
㈠〔偈曰〕：【行無間前人 無離欲及果】。釋曰。若人作無間業方便，必定應成。是方便時中，無離欲及得聖果。
㈡頌曰 【造逆定加行_c 無離染得果】〖106_4_d〗 論曰。無間加行，若必定成，中間決無離染得果。
㈢མཚམས་མེད་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་ལ། །འདོད་ཆགས་བྲལ་〖N+བ། 〗འབྲས་མི་སྲིད་དོ། །
①na anantarya prayuktasya vairāgya phala saṃbhavas
★◤anyakarmaphalapathaprayogaṃ tu kṛtvāryamārgotpattau na punaḥ karmapathotpattirāśrayasyātyantaṃ tadviruddhatvāt / [264|01-]
♂@264 anyakarmaphalapathaprayogaṃ{1. MS. prayoyogaṃ |} tu kṛtvāryamārgotpattau na punaḥ karmapathotpattirāśrayasyātyantaṃ tadviruddhatvāt /
◤anyakarmaphalapathaprayogaṃ tu kṛtvāryamārgotpattau na punaḥ karmapathotpattiḥ,[S578]
㈠若不定則不如。若人於餘業道.作前方便道生時，得離欲及聖果，後業道不生。
㈡餘惡業道加行中間。若聖道生，業道不起。
①anyakarmaphalapatha-prayogaṃ tu kṛtvā āryamārga utpattau na punaḥ karmapatha-utpattiḥ,
①anya karma phala patha prayogam tu kṛtvā ārya mārga utpattau na punar karma patha utpattis āśrayasya atyantam tat viruddha tvāt
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་ཡང་ལས་ཀྱི་ལམ་མི་སྐྱེ་སྟེ། རྟེན་དེ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤eṣāmānantaryāṇāṃ katamat mahāsāvadyam / [264|03]
♂eṣāmā{2. MS. drops mā |}nantaryāṇāṃ{3. MS. nantaryāṇaṃ |} katamat mahāsāvadyam /
◤āśrayasyātyantaṃ tadviruddhatvāt // 104 // [S578]
㈠何以故。是今依止與彼業一向相違故。
㈡依止與彼定相違故。
D4286 🈪ལས་ཀྱི་ལམ་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་ཡང་ལས་ཀྱི་ལམ་མི་སྐྱེ་སྟེ། རྟེན་དེ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①eṣām ānantaryāṇām katamat mahāsāvadyam
③མཚམས་མེད་པའི་ལས་འདི་དག་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོབ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢མཚམས་མེད་པའི་ལས་འདི་དག་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་འདུན་དབྱེ་〖Nདབྱེན། 〗ཕྱིར་བརྫུན་སྨྲ་བ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་རབ་ཆེར་〖PNཆེན། 〗འདོད། །གང་ཞིག་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་དགེ་འདུན་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་ན་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【saṃghamede mṛṣāvādo mahāvadyatamo mataḥ /】[264|04]
♂saṃghabhede mṛṣāvādo mahāvadyatamo mataḥ /
①saṃghamede mṛṣāvādas mahāvat yatamas matas
③དགེ་འདུན་དབྱེ་ཕྱིར་བརྫུན་སྨྲ་བ་།།
◤eṣām ānantaryāṇāṃ katamat mahāsāvadyam?[S578]
㈠於五無間中何無間業罪最重。
㈡於諸惡行無間業中何罪最重。於諸妙行世善業中何最大果。
D4287 🈪མཚམས་མེད་པའི་ལས་འདི་དག་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
◤saṅghabhede mṛṣāvādo mahāvadyatamo mataḥ / [S578]
㈠〔偈曰〕：【破僧和妄語 許最大重罪】。
㈡頌曰 【破僧虛誑語_a 於罪中最大】〖107_4_b〗
🈪དགེ་འདུན་དབྱེ་〖Nདབྱེན། 〗ཕྱིར་བརྫུན་སྨྲ་བ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་རབ་ཆེར་〖PNཆེན། 〗འདོད། །
★0◤yaḥ saṃghabhedanimittaṃ mṛṣāvādo dharmādharmajñasya viparyayadyotanāt sa sarveṣāṃ duścaritānāṃ mahāvadyatamaḥ / [264|05-]
◤yaḥ saṅghabhedanimittaṃ mṛṣāvādo dharmādharmajñasya viparyayadyotanāt,[S578]
㈠釋曰。了別法非法人。妄語是僧和合破。因顯翻倒理故。
㈡論曰。雖了法非法。為欲破僧而起虛誑語顛倒顯示。
🈪གང་ཞིག་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་དགེ་འདུན་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་ན་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①yas saṃgha bheda nimittam mṛṣāvādas dharma adharma jñasya viparyayat yotanāt sa sarveṣām duścaritānām mahāvat yatamas
③ཁ་ན་མ་ཐོ་བར་ཆེར་འདོད་།། གང་ཞིག་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་དགེ་འདུན་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་ན་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤na sarveṣāṃ duś caritānāṃ mahāvadyatamaḥ / [S578]
㈠於一切邪行是最大重罪。
㈡此無間中為最大罪。
★0◤kiṃ kāraṇam / [264|06]
◤kiṃ kāraṇam? tathāgatadharmaśarīraprahāritatvāt, lokānāṃ ca svargāpavargamārgāntarāyakatvāt / [S578]
㈠何以故。能害諸如來法身故。能障礙世間天道及涅槃道故。
㈡由此傷毀佛法身故。障世生天解脫道故。
D4288 🈪དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བསྣུན་〖PNབསྣུམ། 〗པའི་ཕྱིར་དང་། འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་མཐོ་རིས་དང་བྱང་གྲོལ་གྱི་ལམ་གྱི་〖PN-ལམ་གྱི། 〗བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
①kim kāraṇam
③དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
★◤tathāgatadharmaśarīraprahāritatvāt lokānāṃ ca svargāpavargamārgāntarāyakatvāt / [264|06-]
♂tathāga-[ 59a. 14A1. IV ] tadharmaśarīraprahāritatvāt lokānāṃ ca svargāpavarga- mārgāntarāyakatvāt /
①tathāgata dharma śarīra prahārita tvāt lokānām ca svarga apavarga mārga antarāyaka tvāt
㈢དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བསྣུན་〖PNབསྣུམ། 〗པའི་ཕྱིར་དང་། འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་མཐོ་{218b}རིས་དང་བྱང་གྲོལ་གྱི་ལམ་གྱི་〖PN-ལམ་གྱི། 〗བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགེ་འདུན་དབྱེ་〖PNབྱེ། 〗ན་ཇི་སྲིད་དུ་སླར་མ་དུམ་〖PNཐུམ། 〗གྱི་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་།
◤[S579]
◤saṅghe hi bhinne lokasya niyāmāvakrāntiphalaprāptivairāgyāsravakṣayāḥ pratibadhyante,[S579]
㈠何以故。大眾正破時。世間入正定聚證果。離欲流盡等悉皆被遮。
㈡謂僧已破乃至未合。一切世間入聖得果離染盡漏皆悉被遮。
🈪དགེ་འདུན་དབྱེ་〖PNབྱེ། 〗ན་ཇི་སྲིད་དུ་སླར་མ་དུམ་〖PNཐུམ། 〗གྱི་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་། འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། ཟག་པ་ཟད་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞིང་།
★◤saṃghe hi bhinne lokasya niyāmāvakrantiphalaprāptivairāgyāsravakṣayāḥ pratibadhyante dhyānādhyayanasvādhyāyacintākarmāṇyapi na pravartante sadevanāgamanuṣyaṃ jagaccākulaṃ vimanaskaṃ vartate yāvat punarna pratisaṃdhito bhavatiyasmāccāvicau kalpaṃ vipākaḥ / [264|07-]
♂saṃghe hi bhinne{4. MS. bhinna |} lokasya niyāmāvakrāntiphalaprāptivairāgyāsravakṣayāḥ prativadhyante dhyānādhyayanasvādhyāyacintākarmāṇyapi na pravartante sadevanāgamanuṣyaṃ jagaccākulaṃ vimanaskaṃ vartate yāvat punarna pratisaṃdhito bhavati yasmāccāvīcau kalpaṃ vipākaḥ /
①saṃghe hi bhinne lokasya niyāma avakranti phala prāpti vairāgya āsrava kṣayās pratibadhyante
㈢འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། ཟག་པ་ཟད་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞིང་།
①dhyāna adhyayana svādhyāya cintā karmāṇi api na pravartante sa deva nāga manuṣyam jagat ca ākulam
㈢བསམ་གཏན་དང་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་དང་སེམས་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱང་མི་འཇུག་ཅིང་། ལྷ་དང་ཀླུ་དང་མིར་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་ཡང་འཁྲུགས་པ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། རང་དབང་མེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ།
①vimanaskam vartate yāvat punar na pratisaṃdhitas bhavatiyasmāt ca avicau kalpam vipākas
㈢འདི་ལྟར་འདིའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་མནར་མེད་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤dhyānādhyayanasvādhyāyacintākarmāṇyapi na pravartante,[S579]
㈠修定讀誦一切正思事並不得起。
㈡習定溫誦思等業息。大千世界法輪不轉。
🈪བསམ་གཏན་དང་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་དང་སེམས་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱང་མི་འཇུག་ཅིང་།
◤sadevanāgamanuṣyaṃ jagaccākulaṃ vimanaskaṃ vartate,[S579]
㈠一切世間及人天。皆紛擾生憂惱亂心。
㈡天人龍等身心擾亂故
🈪ལྷ་དང་ཀླུ་དང་མིར་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་ཡང་འཁྲུགས་པ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། རང་དབང་མེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ།
◤yāvat punar na pratisandhito bhavati, yasmāc ca avīcau kalpaṃ vipākaḥ / [S579]
㈠此事乃至僧未更和合。復次由此業報。於阿毘指地獄熟具滿一劫。故言大重。
㈡招無間一劫異熟。由此破僧罪為最重。
🈪འདི་ལྟར་འདིའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་མནར་མེད་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤śeṣāṇāmānantaryāṇāṃ yathākramaṃ pañcamatṛtīyaprathamāni gurutarāṇi sarvalaghuḥ pitṛvadhaḥ / [264|10-]
♂śeṣāṇāmānantaryāṇāṃ yathākramaṃ pañcamatṛtīyaprathamāni gurutarāṇi sarvalaghuḥ{5. MS. ...lagnaḥ |} pitṛvadhaḥ /
◤śeṣāṇām ānantaryāṇāṃ yathākramaṃ pañcamatṛtīyaprathamāni gurutarāṇi, sarvalaghuḥ, pitṛvadhaḥ / [S579]
㈠所餘無間業次第應知。第五第三第一為重。一切中第二最輕。
㈡餘無間罪如其次第第五三一後後漸輕。第二最輕。恩等少故。
D4289 🈪མཚམས་མེད་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལྔ་པ་དང་གསུམ་པ་དང་〖PN-དང་།〗དང་པོ་རྣམས་ཆེས་ལྕི་བ་ཡིན་ཏེ། ཕ་གསོད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་བ་ཡིན་ནོ། །
①śeṣāṇām ānantaryāṇām yathākramam pañcama tṛtīya prathamāni gurutarāṇi sarva laghus pitṛ vadhas
㈢མཚམས་མེད་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལྔ་པ་དང་གསུམ་པ་དང་〖PN-དང་།〗དང་པོ་རྣམས་ཆེས་ལྕི་བ་ཡིན་ཏེ། ཕ་གསོད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yattarhi bhagavatā trayāṇāṃ daṇḍānāṃ manodaṇḍo mahāsāvadya uktaḥ punarmithyādṛṣṭiḥ paramavadyānāmityuktam ānantaryāṇi niyamasya saṃghabhedo mahāsāvadya uktaḥ / [264|11-]
◤yat tarhi bhagavatā trayāṇāṃ daṇḍānāṃ manodaṇḍo mahāsāvadya uktaḥ,[S579]
㈠若爾佛世尊說。於三種治罰中。意治罰最重。
㈡若爾何故三罰業中。佛說意罰為最大罪。
D4290 🈪འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ན་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེ་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་ལ། ལས་གསུམ་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་གསུངས། ལྟ་བ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གསུངས་པའམ།
①yat tarhi bhagavatā trayāṇām daṇḍānām manodaṇḍas mahāsā= adyas uktas punar mithyā dṛṣṭis parama vadyānām iti uktam ānantaryāṇi niyamasya smahāsā= adyas uktas
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ན་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེ་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་ལ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ན་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེ་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་ལ། ལས་གསུམ་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་གསུངས། ལྟ་བ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གསུངས་པའམ། ཡང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་འཆི་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་གཅོད་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤punar mithyādṛṣṭiḥ paramavadyānām ity uktam,[S579]
㈠復說。一切罪中邪見最勝。
㈡又說罪中邪見最大。
◤ānantaryāṇi niyamasya saṅghabhedo mahāsāvadya uktaḥ?[S579]
㈠於無間業中定判破僧為最重罪。此言云何。若約無間一劫果報。無勝破僧妄語。
㈡據五無間說破僧重。
★◤trīṇi karmāṇi niyamayya manodaṇdaḥ dṛṣṭīrniyamayya mithyādṛṣṭiḥ / [264|13-]
♂trīṇi karmāṇi niyamayya manodaṇḍaḥ dṛṣṭīrniyamayya mithyādṛṣṭiḥ /
◤trīṇi karmāṇi niyamayya manodaṇḍaḥ,[S579]
㈠若決判三業。意治罰最重。餘治罰隨此故。
㈡約三罰業說意罪大。
①trīṇi karmāṇi niyamayya manas daṇdas dṛṣṭīs niyamayya mithyādṛṣṭis
③། ལས་གསུམ་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་གསུངས། ལྟ་བ་རྣམས་ངེས་པར་མཛད་ནས་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གསུངས་པའམ་།
◤dṛṣṭīrniyamayya mithyādṛṣṭiḥ / [S579]
㈠若決判諸見邪見最重。非撥彼境界故。
㈡就五僻見說邪見重。
★◤athavā vipākavistaraṃ mahājanavyāpādanaṃ kuśalamūlasamucchedaṃ cādhikṛtya yathākramam / [264|14-]
♂athavā vipākavistaraṃ{6. MS. vipākavipākavistaraṃ |} mahājanavyāpādanaṃ kuśalamūlasamucchedaṃ cādhikṛtya yathākramam /
◤atha vā vipākavistaram, mahājanavyāpādanam, kuśalamūlasamucchedaṃ cādhikṛtya yathākramam / [S579]
①atha vā vipākavistaram, mahājana-vyāpādanam(vy-ā-√pad), kuśalamūlasamucchedaṃ cādhikṛtya yathākramam|
㈠復次依大果報。依殺害多眾生。依斷除善根。故說此言。次第應知。
㈡或依大果，害多有情斷諸善根。如次說重。
🈪ཡང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་འཆི་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་གཅོད་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sucaritānāṃ punaḥ katamat mahāphalatamam / [264|16]
◤sucaritānāṃ punaḥ katamat mahāphalatamam?[S579]
㈠於善行中何善行果報最大。
D4291 🈪ལེགས་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ལས་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་〖PNཔ།〗དགེ་བ་ལ། སྲིད་རྩེའི་སེམས་པ་〖PN-པ།〗འབྲས་རབ་〖PN+ཏུ།〗ཆེ། །ལས་དགེ་བ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་སེམས་པ་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཁྲིར་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །
①athavā vipāka vistaram mahā jana vyāpādanam kuśala mūla samucchedam ca adhikṛtya yathākramam su caritānām punar katamat mahā phalatamam
③ཡང་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་འཆི་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་གཅོད་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ལས་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
★◤ 【bhavāgracetanā loke mahāphalatamā śubhe // VAkK_4.105 //】[264|17]
♂bhavāgracetanā loke mahāphalatamā śubhe //105//
①bhava agra cetanā loke mahā phalatamā śubhe
③འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་ལ། སྲིད་རྩེའི་སེམས་པ་འབྲས་རབ་ཆེ་།།
◤bhavāgracetanā loke mahāphalatamā śubhe // 105 // [S579]
㈠〔偈曰〕：【世有頂故意善中最大果】。
㈡ 【感第一有思_c 世善中大果】〖107_4_d〗
★0◤kuśale punaḥ karmaṇi bhavāgracetanā sarveṣāṃ mahāphalatamā / [264|18]
◤kuśale punaḥ karmaṇi bhavāgracetanā sarveṣāṃ mahāphalatamā / [S579]
㈠釋曰。於善業中非想非非想故意果報最大。
㈡感第一有異熟果思。於世善中為最大果。
①kuśale punar karmaṇi bhava agra cetanā sarveṣām mahā phalatamā
③ལས་དགེ་བ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་སེམས་པ་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tasyā aśītikalpasahasrāṇyatipraśānto vipākaḥ / [264|18-]
◤tasyā aśītikalpasahasrāṇyatipraśānto vipākaḥ / [S579]
㈠何以故。於八萬大劫微妙寂靜。是其果報故。
㈡感八萬大劫極靜異熟故。
①tasyās aśīti kalpa sahasrāṇi ati praśāntas vipākas
③དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཁྲིར་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ལེགས་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ལས་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་〖PNཔ།〗དགེ་བ་ལ། སྲིད་རྩེའི་སེམས་པ་〖PN-པ།〗འབྲས་རབ་〖PN+ཏུ།〗ཆེ། །ལས་དགེ་བ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་སེམས་པ་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཁྲིར་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤vipākaphalaṃ cādhikṛtyaitaduktam / [264|19]
◤vipākaphalaṃ cādhikṛtyaitad uktam / [S579]
㈠此言約果報果說。
㈡約異熟果故說此言。
D4292 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་སྐད་〖PN+དུ།〗བཤད་ཀྱི། བྲལ་བའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་གཏུགས་པ་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①vipāka phalam ca adhikṛtya etat uktam
③རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་སྐད་བཤད་ཀྱི་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་སྐད་〖PN+དུ།〗བཤད་ཀྱི། བྲལ་བའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་གཏུགས་པ་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢དེ་{219a}ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཞེས་བཤད་དོ། །
★◤visaṃyogaphalaṃ tvadhikṛtya vajropamasamādhicetanā sarveṣāṃ mahāphalā sarvasamyojanaparyādānaphalatvāt / [264|19-]
♂visaṃyogaphalaṃ tvadhikṛtya vajropamasamādhicetanā sarveṣāṃ mahāphalā sarvasaṃ-[ 59b. 14B1. IV ] yojanaparyādānaphalatvāt /
◤visaṃyogaphalaṃ tvadhikṛtya vajropamasamādhicetanā sarveṣāṃ mahāphalā;[S579]
㈠若約相離果。金剛三摩提故意。於一切中為最大果。
㈡據離繫果則金剛喻定相應思能得大果。
①visaṃyoga phalam tu adhikṛtya vajra upama samādhi cetanā sarveṣām mahā phalā sarva samyojana paryādāna phala tvāt
③བྲལ་བའི་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སེམས་པ་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་གཏུགས་པ་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། དེ་ ****[@219a]**** *་།།
◤sarvasaṃyojanaparyādānaphalatvāt / [S579]
㈠一切結滅盡為果故。
㈡諸結永斷為此果故。
★0◤ata eva loka ityuktam / [264|21]
◤ata eva loka ity uktam / [S579]
㈠是故說於世間。
㈡為簡此故說世善言。
D4293 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཞེས་བཤད་དོ། །
D4294 🈪ཅི་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། མཚམས་〖N+པ།〗མེད་པ་དང་ཆ་〖PN-ཆ།〗འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
D4295 🈪གཞན་དག་ན་རེ་བར་ཆད་མེད་པ་〖PNཔར།〗ཁོ་ནར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①atas eva lokas iti uktam
③ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཞེས་བཤད་དོ་།།
◤kim ānantayair eva avaśyaṃ narakeṣūpapadyate? ānantaryasabhāgair apy avaśyam upapadyate / [S579]
①kim ānantayair eva avaśyaṃ narakeṣu upapadyate? ānantaryasabhāgair apy avaśyam upapadyate|
㈠為由無間業於地獄得無間生。為亦由無間同類。由二種。
㈡為唯無間罪定生地獄。諸無間同類亦定生彼。
◤na tv anantaram eva ity apare // 105 // [S579]
㈠有餘師說。唯由無間業必定得無間生。由同類不定。
㈡有餘師說。非無間生。
★0◤kimānantaryairevāvaśyaṃ narakeṣūpapadyate / ānantaryasabhāgairapyavaśyamupapadyate / [264|22]
◤katamāni tāni? ity āha—[S579]
㈠何者為無間同類。
㈡同類者何。
D4296 🈪དེ་དག་གྱང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།
①kim ānantaryais eva avaśyam narakeṣu upapadyate
③ཅི་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། མཚམས་〖N+པ།〗མེད་པ་དང་ཆ་〖PN-ཆ།〗འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
①ānantarī a sa bhāgais api avaśyam upapadyate
③མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤natvanantaramevetyapare / katamāni tānītyāha[264|23]
♂natvanantarameve- tyapare /
①na tu anantaram eva iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བར་ཆད་མེད་པ་〖PNཔར།〗ཁོ་ནར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①katamāni tāni iti āha
③དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢དེ་དག་གྱང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་བྱས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས[*ངེས]་གནས་དང་། །སློབ་པ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་གྱི། །འདུ་བའི་སྒོ་ནི་འཕྲོགས་〖PNའཕྲོག〗པ་དག། མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་སྟེ། །ལྔ་པ་མཆོད་རྟེན་འཇིག་པ་ཡིན། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་དང་ཆ་འདྲ་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་〖PN+འབྱིན།〗པར་བྱེད་པ་དང་། ངེས་པར་རྟོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསོད་པ་དང་། སློབ་པ་གསོད་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཞལ་དུ་འདུ་བའི་སྒོ་འཕྲོགས་〖PNའཕྲོག〗པ་དང་། མཆོད་རྟེན་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །
◤dūṣaṇaṃ māturarhantyā niyatisthasya māraṇam / [S579]
㈠〔偈曰〕：【污母阿羅漢 殺定地菩薩】。
㈡頌曰 【污母無學尼_a 殺住定菩薩】〖108_4_b〗
🈪མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་བྱས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་གནས་དང་། །སློབ་པ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་གྱི། །འདུ་བའི་སྒོ་ནི་འཕྲོགས་〖PNའཕྲོག〗པ་དག། མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་སྟེ། །ལྔ་པ་མཆོད་རྟེན་འཇིག་པ་ཡིན། །
★◤ 【■dūṣaṇaṃ māturarhantyā niyatisthasya māraṇam /】[264|24-]
♂katamāni tānītyāha dūṣaṇaṃ māturarhantyā niyatisthasya{7. MS. niyatistasya |} māraṇam /
①dūṣaṇam mātur arhantyā niyati sthasya māraṇam
③མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་བྱས་དང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་་གནས་དང་།། སློབ་པ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་གྱི་།།
◤[S580]
★◤【 bodhisattvasya śaikṣasya saṃghāyadvārahārikā // VAkK_4.106 //】
♂bodhisattvasya śaikṣasya saṃghāyadvārahārikā //106//
①bodhisattvasya śaikṣasya saṃghāya dvārahārikā
③འདུ་བའི་སྒོ་ནི་འཕྲོགས་པ་དག་།
◤bodhisattvasya śaikṣasya saṅghāyadvārahārikā // 106 // [S580]
㈠【及有學聖人 奪僧和合緣】。
㈡【及有學聖者_c 奪僧和合緣】〖108_4_d〗
★◤ 【ānantaryasabhāgāni pañcamaṃ stūpabhedanam /】[265|01]
♂@265 ānantaryasabhāgāni pañcamaṃ stūpabhedanam /
①ānantarī a sa bhāgāni pañcamam stu upabhedanam
③མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་སྟེ་།། ལྔ་པ་མཆོད་རྟེན་འཇིག་པ་ཡིན་།།
◤ānantaryasabhāgāni pañcamaṃ stūpabhedanam / [S580]
㈠【是無間同類 五破佛支提】。
㈡ 【破壞窣堵波_a 是無間同類】〖109_4_b〗
★★◤etāni pañca pañcānāmānatnaryāṇāṃ yathākramam sabhāgāni / [265|02]
♂etāni pañca pañcānāmānantaryāṇāṃ yathākramam sabhāgāni /
◤etāni pañca pañcānām ānantaryāṇāṃ yathākramaṃ sabhāgāni--[S580]
㈠釋曰。如此五業與五無間業。應知次第同類。
㈡論曰。如是五種隨其次第是五無間同類業體。
🈪ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་དང་ཆ་འདྲ་པ་ཡིན་ཏེ།
①etāni pañca pañcānāmānatnaryāṇām yathākramam sa bhāgāni
③ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་དང་ཆ་འདྲ་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yadi mātaramarhantīṃ dūṣayatyabrahmacaryakaraṇāt niyatipatītaṃ bodhisattvaṃ mārayati śaikṣaṃ mārayati saṃghasya sukhāyadvārikaṃ harati stūpabhedaṃ karoti / [265|02-]
♂yadi mātaramarhantīṃ dūṣayatyabrahmacaryakaraṇāt niyatipatitaṃ bodhisattvaṃ mārayati śaikṣaṃ mārayati saṃghasya sukhāyadvārikaṃ harati stūpabhedaṃ karoti /
◤1. yadi mātaram arhantīṃ dūṣayatyabrahmacaryakaraṇāt,[S580]
㈠若人污壞自母阿羅漢。由行非梵行故。
㈡謂有於母阿羅漢尼行極污染謂非梵行。
🈪གལ་ཏེ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་〖PN+འབྱིན།〗པར་བྱེད་པ་དང་། ངེས་པར་རྟོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསོད་པ་དང་། སློབ་པ་གསོད་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཞལ་དུ་འདུ་བའི་སྒོ་འཕྲོགས་〖PNའཕྲོག〗པ་དང་། མཆོད་རྟེན་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །
①yadi mātaram arhantīm dūṣayati abrahmacarya karaṇāt niyatipatītam bodhisattvam mārayati śaikṣam mārayati saṃghasya sukhāyat vārikam harkaroti
③གལ་ཏེ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་པར་བྱེད་པ་དང་། ངེས་པར་རྟོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསོད་པ་དང་། སློབ་པ་གསོད་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཞལ་དུ་འདུ་པའི་སྒོ་འཕྲོགས་པ་དང་། མཆོད་རྟེན་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ་།།
◤2. niyatipatitaṃ bodhisattvaṃ mārayati, 3. śaikṣaṃ mārayati,[S580]
㈠若人殺至住定地菩薩。若殺有學聖人。
㈡或有殺害住定菩薩。或殺學聖者。
◤4. saṅghasya sukhāyadvārikaṃ harati, 5. stūpabhedaṃ karoti / [S580]
㈠若奪大眾和合因緣。若起佛支提想。破佛藪斗波。此業說名無間同類。
㈡或奪僧合緣。或破窣堵波。是五逆同類。
★0◤anyadapi tu karma savipākaṃ triṣu kāleṣvatyarthaṃ vighnayati / [265|04-]
◤anyad api tu karma savipākaṃ triṣu kāleṣv atyarthaṃ vighnayati // [S580]
㈠有餘業若有果報。於三時中最急起障。
㈡有異熟業於三時中極能為障。
D4297 🈪རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་གཞན་ཡང་དུས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་དེ།
★◤katameṣu trisu / [265|05]
♂katameṣu triṣu /
◤katameṣu triṣu?[S580]
㈠何者三時。
㈡言三時者。
🈪གསུམ་པོ་གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན།
①anyat api tu karma sa vipākam triṣu kāleṣu atyartham vighnayati katameṣu trisu
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་གཞན་ཡང་དུས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་བགེགས་བྱེད་དེ། གསུམ་པོ་གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་གཞན་ཡང་དུས་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱེད་དེ། གསུམ་པོ་གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན། བཟོད་དང་ཕྱིར་མི་འོང་དགྲ་བཅོམ། །འཐོབ་པ་ལས་བགེགས་〖PNགེགས།〗ཤིན་ཏུ་བྱེད། །རྩེ་མོ་ལས་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ལ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ས་ལས་འདའ་པའི་ཕྱིར་ངན་སོང་བའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་ཏེ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཡུལ་འདོར་བར་བྱེད་པ་ལ་བུ་ལོན་པ་དག་ལྡང་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【kṣāntyanāgāmitārhattvaprāptau karmātivighnakṛt // VAkK_4.107 //】[265|06]
♂kṣāntyanāgāmitārhattvaprāptau karmātivighnakṛt //107//
①kṣānti anāga amita arhat tva prāptau karma ati vighna kṛt
③བཟོད་དང་ཕྱིར་མི་འོང་དགྲ་བཅོམ་།། འཐོབ་པ་ལས་བགེགས་ཤིན་ཏུ་བྱེད་།།
◤kṣāntyanāgāmitārhattvaprāptau karmātivighnakṛt // 107 // [S580]
㈠〔偈曰〕：【忍那含羅漢 位中業起障】。
㈡頌曰 【將得忍不還_c 無學業為障】〖109_4_d〗
🈪བཟོད་དང་ཕྱིར་མི་འོང་དགྲ་བཅོམ། །འཐོབ་པ་ལས་བགེགས་〖PNགེགས།〗ཤིན་ཏུ་བྱེད། །
★0◤mūrdhabhyaḥ kṣāntimākirata āpāyikāni karmāṇi vighnāyopatiṣṭhante / [265|07]
◤mūrdhabhyaḥ kṣāntimākirata āpāyikāni karmāṇi vidhāyopatiṣṭhante; tadvipākabhūmyatikramāt / [S580]
㈠釋曰。若人從頂思想忍。是時一切引惡道果報業。悉起為障。由應過彼果報地故。
㈡論曰。若從頂位將得忍時感惡趣業皆極為障。以忍超彼異熟地故。
🈪རྩེ་མོ་ལས་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ལ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ས་ལས་འདའ་པའི་ཕྱིར་ངན་སོང་བའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་ཏེ།
★0◤tadvipākabhūmyatikramāt / [265|07-]
①mūrdhabhyas kṣāntim ākirate āpāyikāni karmāṇi vighnāya upatiṣṭhante tad vipāka bhūmi atikramāt
③རྩེ་མོ་ལས་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ལ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ས་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་ངན་སོང་བའི་ལས་རྣམས་བགེགས་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་།
★◤yathā puruṣasya deśatyāgaṃ kurvato dhanikā upatiṣṭhante / [265|08]
♂yathā puruṣasya deśatyāgaṃ kurvato dhanikā upatiṣṭhante{1. Y. uttiṣṭhante |} /
◤yathā puruṣasya deśatyāgaṃ kurvato ghanikā uttiṣṭhante / [S580]
㈠譬如有人應捨離自國土。一切債主皆起諸業亦爾。
㈡如人將離本所居國一切債主皆極為障。
🈪དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཡུལ་འདོར་བར་བྱེད་པ་ལ་བུ་ལོན་པ་དག་ལྡང་བ་བཞིན་ནོ། །
①yathā puruṣasya deśa tyāgam kurvatas dhanikās upatiṣṭhante
③དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཡུལ་འདོར་བར་བྱེད་པ་ལ་བུ་ལོན་པ་དག་ལྡང་བ་བཞིན་གནས་ཏེ། ནོ་།།
★◤anāgāmiphalaṃ prāpnuvataḥ kāmāvacarāṇi vighnāyopatiṣṭhante tathaiva sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma / [265|08-]
♂anāgāmi{2. MS. ānāgāmi... |}phalaṃ prāpnuvataḥ kāmāvacarāṇi vighnāyopatiṣṭhante tathaiva sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma /
◤anāgāmiphalaṃ prāpnuvataḥ kāmāvacarāṇi vidhāyopatiṣṭhante,[S580]
㈠若人應至阿那含果。一切欲界雜業。悉起為障。
㈡若有將得不還果時。欲界繫業皆極為障。
D4298 🈪དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མི་འོང་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ལ་ནི། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་ཏེ།
①anāgāmi phalam prāpnuvatas kāma avacarāṇi vighnāya upatiṣṭhante tathā eva sthāpayitvā dṛṣṭa dharma vedanīyam karma
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མི་འོང་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ལ་ནི། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་ཏེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
◤tathā eva sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ karma / [S580]
㈠唯除現報業。
㈡唯除隨順現法受業。
🈪མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤arhattvaṃ prāpnuvato rūpārūpyāvacarāṇi tathaiva / [265|10]
◤arhattvaṃ prāpnuvato rūpārūpyāvacarāṇi tathā eva // 106-107 // [S580]
㈠若人應至阿羅漢果。一切色界無色界業。悉起為障。
㈡若有將得無學果時。色無色業皆極為障。亦除順現。二喻如前。
D4299 🈪དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ལ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་སོ། །
①arhat tvam prāpnuvatas rūpa ārūpya avacarāṇi tathā eva
㈢དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ལ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་རྣམས་བགེགས་〖PNགེགས།〗བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་སོ། །
★◤yaduktaṃ “bodhisattvasya māraṇa”miti[265|10-]
♂yaduktaṃ “bodhisattvasya māraṇa”miti bo-[ 60a. 14A1. V ]dhisattvaḥ kuto yāvat kuta upādāya bodhisattvo vaktavyaḥ /
◤yad uktam—“bodhisattvasya māraṇam” iti,[S580]
㈠於前已說。若人殺定地菩薩。
㈡如上所言住定菩薩
D4300 🈪བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསད་པ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ།
①yat uktam bodhisattvasya māraṇam iti
③བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསད་པ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་།
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསད་པ་ཞེས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། གང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན། །གང་ན་གཟུང་〖PNནས་བཟུང་།〗སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། གང་ནས་མཚན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་གང་ཕན་ཆད་ནས་མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་{219b}འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་བྱེད་པར་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【bodhisattvaḥ kuto yāvat 】[265|12]
①bodhisattvas kutas yāvat
③གང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་།།
◤bodhisattvaḥ kuto yāvat,[S580]
㈠〔偈曰〕：【菩薩從何位】。
㈡為從何位得住定名。
🈪གང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན། །
◤kuta upādāya bodhisattvo vaktavyaḥ?[S580]
㈠釋曰。取何位應說此是菩薩。
㈡彼復於何說名為定。
★◤kuta upādāya bodhisattvovaktavyaḥ / [265|13]
①kutas upādāya bodhisattva uvaktavyas
③གང་ན་གཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་།
★★◤ 【yato lakṣaṇa karmakṛt /】[265|14]
♂yato lakṣaṇa{3. MS. lakṣaṇaṃ |} karmakṛt /
◤yato lakṣaṇakarmakṛt / [S580]
㈠〔偈曰〕：【從作相業時】。
㈡頌曰 【從修妙相業_a 菩薩得定名】〖110_4_b〗
🈪གང་ན་གཟུང་〖PNནས་བཟུང་།〗སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ།
★0◤yataḥ prabhṛti lakṣaṇavipākāni karmāṇyārabhate kartuṃ sa hi tadānīṃ niyatipatito bhavati / [265|15-]
◤yataḥ prabhṛti lakṣaṇavipākāni karmāṇyārabhate kartum,[S580]
㈠釋曰。從修行能感三十二相八十隨相果報業時。
㈡論曰。從修能感妙三十二大丈夫相異熟果業。
🈪གང་ནས་མཚན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་གང་ཕན་ཆད་ནས་མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་བྱེད་པར་རྩོམ་པ་
①yatas lakṣaṇa karma kṛt yatas prabhṛti lakṣaṇa vipākāni karmāṇi ārabhate kartum sa hi tadānīm niyati patitas bhavati
③གང་ནས་མཚན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་གང་ཕན་ཆད་ནས་མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ ****[@219b]**** ་འགྱུར་བའི་ལས་རྣམས་བྱེད་པར་རྩོམ་བ་དེའི་ཚེ་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤sa hi tadānīṃ niyatipatito bhavati / [S580]
㈠何以故。此人於此時中。已入菩薩正定位。
㈡菩薩方得立住定名。
🈪དེའི་ཚེ་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / sa hi tasmāt kālāt prabhṛti nityaṃ bhavati / [265|16]
◤kathaṃ kṛtvā? sa hi tasmāt kālāt prabhṛti nityaṃ bhavati / [S580]
㈠云何如此。此人從此時。向後恒爾。
㈡以從此時乃至成佛常生善趣及貴家等。
D4301 🈪ཇི་ལྟ་ཞེ་ན།
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དུས་དེ་ཕན་ཆད་རྟག་ཏུ་ཡང་〖PN-ཡང་། 〗། །བདེ་འགྲོར་རིགས་མཐོར་སྐྱེ་དབང་ཚང་། །ཕོར་འགྱུར་ཚེ་རབས་དྲན་མི་ལྡོག། པ་ཡིན་ནོ། །
①sa hi tasmāt kālāt prabhṛti nityam bhavati
③དེ་ནི་དུས་དེ་ཕན་ཆད་རྟག་ཏུ་ཡང་།།
★◤ 【sugatiḥ kulajo 'vyakṣaḥ pumān jātismaro 'nivṛt // VAkK_4.108 //】[265|17]
♂sugatiḥ kulajo 'vyakṣaḥ{4. G. dhyakṣaḥ |} pumān jātismaro 'nivṛt //108//
①sugatis kula jas avyakṣas pumān jātismaras anivṛt
③བདེ་འགྲོར་རིགས་མཐོར་སྐྱེ་དབང་ཚང་།། ཕོར་འགྱུར་ཚེ་རབས་དྲན་མི་ལྡོག་།
㈢འདིའི་འགྲོ་བ་རབ་ཏུ་བསྔགས་〖PNསྔགས།〗པ་ཡིན་པས་ན་བདེ་འགྲོ་སྟེ། ལྷ་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sugatiḥ kulajo 'vyakṣaḥ pumān jātismaro 'nivṛt // 108 // [S580]
㈠〔偈曰〕：【善道貴家具 男憶宿不退】。
㈡【生善趣貴家〖110_4_c〗 具男念堅故】
🈪དེ་ནི་དུས་དེ་ཕན་ཆད་རྟག་ཏུ་ཡང་〖PN-ཡང་། 〗། །བདེ་འགྲོར་རིགས་མཐོར་སྐྱེ་དབང་ཚང་། །ཕོར་འགྱུར་ཚེ་རབས་དྲན་མི་ལྡོག། པ་ཡིན་ནོ། །
◤praśastā gatir asya iti sugatiḥ; devamanuṣyopapatteḥ / [S580]
㈠釋曰。善道者。最勝可讚故名善道。由生於人天道中故。
㈡生善趣者。謂生人天。趣妙可稱故名善趣。
D4302 🈪འདིའི་འགྲོ་བ་རབ་ཏུ་བསྔགས་〖PNསྔགས།〗པ་ཡིན་པས་ན་བདེ་འགྲོ་སྟེ། ལྷ་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
D4303 🈪འགྲོ་བ་དེ་དག་ཏུ་ཡང་རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུར་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི་རིགས་དམའ་བར་ནི་མི་སྐྱེའོ། །
D4304 🈪འདིའི་དབང་པོ་རྣམས་མ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་མ་ཚང་བའོ། །
D4305 🈪དབང་པོ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་ཚང་བ་སྟེ། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
★0◤praśastā gatirasyeti sugatirdevamanuṣyopapatteḥ / [265|18]
①praśastā gatis asya iti sugatis deva manuṣya upapattes
③པ་ཡིན་ནོ་།། འདིའི་འགྲོ་བ་རབ་ཏུ་བསྔགས་པ་ཡིན་པས་ན་བདེ་འགྲོ་སྟེ། ལྷ་དང་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤tasyāṃ ca sugatau kṣatriyabrāhmaṇagṛhapatimahāśālakulajo bhavati nānyaḥ kulīnaḥ / [265|18-]
♂tasyāṃ ca sugatau kṣatriyabrāhmaṇagṛhapatimahāśāla- kulajo{5. MS. ...mahāśālajo / Y. mahāśālakulajaḥ |} bhavati nānyaḥ kulīnaḥ /
◤tasyāṃ ca sugatau kṣatriya-brāhmaṇa-gṛhapatimahāśālakulajo{MS. ...mahāśālajo / Y. mahāśālakulajaḥ / } bhavati, na anyaḥ kulīnaḥ / [S580]
①tasyāṃ ca sugatau kṣatriya-brāhmaṇa-gṛhapati-mahāśālakula-jo bhavati, na anyaḥ kulīnaḥ|
㈠復於善道中，生剎帝利種姓.婆羅門種姓，大長者種姓，於中生摩訶婆羅家。
㈡於善趣內，常生貴家。謂婆羅門.或剎帝利.巨富長者，大婆羅家(娑羅)。
①tasyām ca sugatau kṣatriya brāhmaṇa gṛhapati mahāśāla kula jas bhavati na anyas kulīnas
㈢འགྲོ་བ་དེ་དག་ཏུ་ཡང་རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུར་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི་རིགས་དམའ་བར་ནི་མི་སྐྱེའོ། །
◤[S581]
★★◤vikalānyakṣāṇyasyeti vyakṣaḥ / [265|19]
♂vikalānyakṣāṇyasyeti{6. MS. vikalānyakṣīṇyasyeti |} vyakṣaḥ /
◤vikalānyakṣāṇyasyeti vyakṣaḥ, na vyakṣo 'vyakṣaḥ / [S581]
㈠此人已生貴家。有貴家人具根。有不具根。此根有二種。謂色根法根。若不具此。是從明向闇。若具此。是從明向明。
㈡於貴家中根有具缺。
①vikalāni akṣāṇi asya iti vyakṣas
③འདིའི་དབང་པོ་རྣམས་མ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་མ་ཚང་བའོ་།། དབང་པོ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་ཚང་བ་སྟེ་།
㈢འདིའི་དབང་པོ་རྣམས་མ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་མ་ཚང་བའོ། །
◤avikalendriya ity arthaḥ / [S581]
ⅰ㈡然彼菩薩恒具勝根。
★★◤na vyakṣo 'vyakṣaḥ avikalendriyaḥ ityarthaḥ / puruṣa eva na strī kuta eva śaṇḍhādiḥ / [265|20]
♂na vyakṣo 'vyakṣaḥ avikalendriyaḥ ityarthaḥ / ♂puruṣa eva na strī kuta eva śaṇḍhādiḥ /
◤puruṣa eva na strī, kuta eva ṣaṇḍhādiḥ / [S581]
㈠恒得丈夫身。非女人身。何況作黃門等。
㈡恒受男身尚不為女。何況有受扇搋等身。
🈪ཕོ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི་མོར་ཡང་མི་འགྱུར་ན་ཟ་མ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཚེ་རབས་དྲན་པར་འགྱུར་རོ། །
①na avyakṣas avyakṣas avikala indriyas iti arthas puruṣas eva na strī kutas eva śaṇḍha ādis
③དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
㈢དབང་པོ་ཚང་བས་ན་དབང་པོ་ཚང་བ་སྟེ། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
㈢ཕོ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི་མོར་ཡང་མི་འགྱུར་ན་ཟ་མ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།
0◤jātismaraś ca bhavati / sarvasyāṃ jātau nivartata iti nivṛt / na nivṛdanivṛt / anivartaka ity arthaḥ / [265|21][S581]
㈠此人憶一切生中一切宿住事。由聞思二慧圓滿故。
㈡生生常能憶念宿命。所作善事常無退屈。
①jātismaras ca bhavati sarvasyām jātau nivartate iti nivṛt na nivṛdanivṛt anivartakas iti arthas
㈢སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཚེ་རབས་དྲན་པར་འགྱུར་རོ། ། ནུར་བས་ན་ལྡོག་པའོ། ། ནུར་བ་མེད་པས་ན་མི་ལྡོག་པ་སྟེ། ལྡོག་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ།
★0◤sattvahitārthaṃ sarvaduḥkhaprakāraiḥ sarvasattvavipratipattibhiścākheditatvāt / [265|22-]
◤sattvahitārthaṃ sarvaduḥkhaprakāraiḥ sarvasattvavipratipattibhiś cākheditatvāt / [S581]
㈠於安樂利益眾生事中。由一切苦品類。由一切他違逆惡事不厭極故。
㈡謂於利樂有情事中。眾苦逼身皆能堪忍。雖他種種惡行違逆。而彼菩薩心無厭倦。
①sattva hita artham sarva duḥkha prakārais sarva sattva vipratipattibhis ca ākhedita tvāt
㈢སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྐྱོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤yattalloka ucyate “apaṇakrīto dāsa” iti / [265|23]
◤yattalloka ucyate—‘apaṇakrīto dāsaḥ’ iti / [S581]
①yattalloka ucyate—‘a-paṇa-krīta dāsa’ iti|
㈠是世間所說，非直買得陀婆。
㈡如世傳有無價䭾娑。
①yat tat lokas ucyate apaṇa krītas dāsas iti
㈢འཇིག་རྟེན་ན་〖PN-ན།〗ཟོང་གིས་མ་ཉོས་པའི་བྲན་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ཡིན་ཏེ།
★0◤bodhisattvāste te hi mahātmānaḥ sarvasaṃpatprakarṣaviśeṣaprāptā [265|23-]
◤bodhisattvāste te hi mahātmanaḥ sarvasampatprakarṣaviśeṣaprāptā[S581]
㈠應知是菩薩。何以故。是諸大士。已至一切勝德最上上品位。
㈡當知此言目彼菩薩。由彼大士雖已成就一切殊勝圓滿功德。
①bodhisattvās te te hi mahātmānas sarva saṃpad prakarṣa viśeṣa prāptās
㈢བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི། །འབྱོར་པའི་མཆོག་ཁྱད་པར་ཅན་ཐམས་ཅད་བརྙས་〖PNབརྙེས།〗ཀྱང་
★0◤api santo niṣkāraṇakaruṇāpāratantryāt [265|24]
◤api santo niṣkāraṇakaruṇāpāratantryāt[S581]
①api santas niṣkāraṇa-karuṇā-pāratantrya
㈠無餘因緣，唯由繫屬大悲故。
㈡而由久習無緣大悲。任運恒時繫屬他故。
① api santas niṣkāraṇa karuṇā pāratantryāt
㈢ཐུགས་རྗེའི་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་
★0◤sarvasattveṣu caṇḍālakumārakasadṛśamātmānaṃ nirmānatayā vyavasthāpya [265|24-]
◤sarvasattveṣu caṇḍālakumārakasadṛśamātmānaṃ nirmānatayā vyavasthāpya[S581]
㈠於一切眾生。安立自身。似彼僕使。由無憍慢故。
㈡普於一切有情類中。以無慢心皆攝同己。或常觀己如彼僕使。
①sarva sattveṣu caṇḍāla kumāraka sadṛśam ātmānam nirmāna tayā vyavasthāpya
㈢བདག་ཉིད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཁྱི་དང་འདྲ་བར་ང་རྒྱལ་མེད་པར་གནས་ཏེ།
★0◤sattvebhyaḥ sarvakadarthānāṃ{7. Y. seems to be kadarthanānāṃ |} soḍhāro bhavanti [265|25]
◤sattvedbhyaḥ sarvakadarthanānāṃ soḍhāro bhavanti,[S581]
㈠於一切眾生。能忍受一切最難求。
㈡故於一切難求事中皆能堪忍。及
①sattvebhyas sarva kadarthānām soḍhāras bhavanti
①sattvedbhyas sarva-kadarthana soḍhāras bhavanti,
㈢སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྙས་གནོད་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་ཅིང་
★0◤sarvaśramayantraṇānāṃ codvoḍhāraḥ / [265|26]
◤sarvaśramayantraṇānāṃ codvoḍhāraḥ / [S581]
㈠欲恒荷負一切苦行事。由礙他故。不立自事。是故說非直買得
㈡於一切勞迫事中皆能荷負。
㈢ངལ་བ་དང་མནགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །
①sarva-śramaངལ་བ-yantraṇaམནགས་པ ca udvoḍhāras ud-vah
★◤yaccaitallakṣaṇavipā-[ 60b. 14B1. V ]kaṃ karmetyuktam / [265|26-]
♂yaccaitallakṣaṇavipā-[ 60b. 14B1. V ]kaṃ karmetyuktam /
◤yac ca etal lakṣaṇavipākaṃ karmety uktam // 108 // [S581]
㈠是所說。能感相果報業者。
㈡修妙相業其相
①yat ca etat lakṣaṇa vipākam karma iti uktam
㈢མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་སུ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ།
★◤ 【■jambūdvīpe pumāneva saṃmukhaṃ buddhacetanaḥ /】[266|01-]
♂@266 jambūdvīpe pumāneva saṃmukhaṃ buddhacetanaḥ /
◤jambūdvīpe pumāneva sammukhaṃ buddhacetanaḥ / [S581]
㈠〔偈曰〕：【剡浮洲丈夫 對佛佛故意】。
㈡云何。頌曰 【贍部男對佛_a 佛思思所成】〖111_4_b〗
①jambūdvīpe pumān eva saṃmukham buddha cetanas
㈢དེ་ནི་འཛམ་〖PN+བུ།〗གླིང་ཕོར་གྱུར་ཉིད། །མངོན་སུམ་སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་པ། །
★◤【 cintāmayaṃ kalpaśate śeṣa ākṣipate hi tat // VAkK_4.109 //】
♂cintāmayaṃ kalpaśate śeṣa ākṣipate hi tat //109//
◤cintāmayaṃ kalpaśate śeṣa ākṣipate hi tat // 109 // [S581]
㈠【思慧類百劫 於餘得引此】。
㈡ 【餘百劫方修】〖111_4_c〗
①cintā mayam kalpa śate śeṣas ākṣipate hi tat
㈢བསམས་པ་ལས་བྱུང་བསྐལ་པ་བརྒྱ། །ལུས་པ་དག་ཏུ་འཕེན་པར་བྱེད། །
★0◤jambūdvīpa eva bodhisattvo lakṣaṇavipākaṃ karmākṣipati / nānyatra / [266|03]
◤jambūdvīpa eva bodhisattvo lakṣaṇavipākaṃ karmākṣipati, nānyatra;[S581]
㈠釋曰。唯於剡浮洲菩薩修引相報業。非餘洲
㈡論曰。菩薩要在贍部洲中。方能造修引妙相業。
①jambūdvīpas eva bodhisattvas lakṣaṇa vipākam karma ākṣipati na anyatra
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་ཁོ་ནར་མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་འཕེན་པར་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★0◤jāmbūdvīpakānāṃ tīkṣṇabuddhitvāt / [266|03-]
◤jāmbūdvīpakānāṃ tīkṣṇabuddhitvāt / [S581]
㈠何以故。剡浮洲人。智根最利故。
㈡此洲覺慧最明利故。
①jāmbūdvīpakānām tīkṣṇa buddhi tvāt
㈢འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རྣམས་བློ་རྣོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤puruṣa eva na strī / [266|04]
◤puruṣa eva, na strī / [S581]
㈠唯丈夫非女人。
㈡唯是男子非女等身。
①puruṣas eva na strī
㈢ཕོ་ལོ་ནས་འཕེན་གྱི་མོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤saṃmukhībhūta eva śāstari buddhālambanayaiva cetanayā cintāmayaṃ tatkarma na śrutamayaṃ na bhāvanāmayam / [266|04-]
◤sammukhībhūta eva śāstari, buddhālambanayaiva cetanayā / [S581]
㈠過女人位故。此修於何時。大師在現前時。由緣佛為境故意故。
㈡爾時已超女等位故。唯現對佛。緣佛起思
①saṃmukhībhūtas eva śāstari buddha ālambanayā eva cetanayā cintā mayam tat karma na śruta mayam na bhāvanā mayam
㈢སྟོན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་པའི་{220a}སེམས་པ་〖PNདཔའ།〗ཁོ་ནས་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ལུས་པའི་ཚེ་འཕེན་གྱི་མང་པོ་ལུས་པའི་ཚེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤cintāmayaṃ tatkarma; na śrutamayam, na bhāvanāmayam / [S581]
㈠此業思慧為類。非聞修慧。
㈡是思所成。非聞修類。
㈢ལས་དེ་ཡང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kalpaśate ca śeṣa ākṣipati na bahubhavesu / [266|05-]
♂kalpaśate ca śeṣa ākṣipati na bahubhaveṣu /
◤kalpaśate ca śeṣa ākṣipati na bahubhaveṣu / [S581]
㈠於餘時謂百大劫量。非於多餘。
㈡唯餘百劫造修非多。
★◤bhagavatā tu śākyamuninottaptavīryatayā nava kalpā apāvartitā ekanavatyā kalpairākṣiptam / [266|06-]
♂bhagavatā tu śānayamuninottaptavīryatayā{1. MS. ...vīryetayā |} nava kalpā apāvartitā ekanavatyā kalpairākṣiptam /
◤bhagavatā tu śākyamuninottaptavīryatayā nava kalpā apāvartitā ekanavatyā kalpairākṣiptam / [S581]
㈠一切佛皆爾。唯釋迦牟尼世尊。正勤最熾盛故。能超九劫。於九十一劫引所餘相業。
㈡諸佛因中法應如是。唯薄伽梵釋迦牟尼。精進熾然能超九劫。九十一劫妙相業成。
①kalpa śate ca śeṣas ākṣipati na bahu bhavesu bhagavatā tu śākya muninā uttapta vīrya tayā nava kalpās apāvartitās ekanavatyā kalpais ākṣiptam
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་ན་〖PNནི།〗བརྩོན་འགྲུས་སྤྱད་〖PNསྦྱངས།〗པས་བསྐལ་པ་དགུ་བསྡུམས་ཏེ། བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ལུས་པའི་ཚེ་འཕངས་སོ། །
★◤ata eva cokta “mito 'haṃ grāmaṇīrekanavataṃ kalpamupādāya na samanusmarāmi nābhijānāmi yadekakulamapi pakṣabhikṣāpradānahetoḥ kṣataṃ vā syādupahataṃ ve”ti / [266|07-]
♂ata eva cokta”mito 'haṃ{2. MS. ..mitoha |} grāmaṇīrekanavataṃ{3. Y. grāmaṇi ekanavataṃ |} kalpamupādāya na samanusmarāmi nābhijānāmi yadekakulamapi pakṣabhikṣāpradānahetoḥ kṣataṃ vā syādupahataṃ ve”ti /
◤ata eva coktam—[S581]
①ata eva ca uktam—
㈠是故如來說。
㈡是故如來告聚落主。
D4314 🈪དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གྲོང་དཔོན་
①atas eva ca ukta mitas ham grāmaṇīs ekanavatam kalpam upādāya na samanusmarāmi na abhijānāmi yat eka kulam api pakṣa bhikṣā pradāna hetos kṣatavā iti
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གྲོང་དཔོན་ངས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ། ཟས་སྨིན་པ་སྟེར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་འགའ་ལ་ཡང་མི་འདི་བ་འམ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གྲོང་དཔོན་ངས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ། ཟས་སྨིན་པ་སྟེར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་འགའ་ལ་ཡང་མི་བདེ་བ་འམ། གནོད་པར་གྱུར་པ་〖PNའགྱུར་བ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་མི་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཚུན་ཆད་རང་བཞིན་གྱིས་ཚེ་རབས་དྲན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤“ito 'haṃ, grāmaṇi, ekanavataṃ kalpamupādāya na samanusmarāmi na abhijānāmi[S581]
㈠土主我從此生前所經九十一劫。不憶不見。
㈡我憶九十一劫以來。不見
🈪ངས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ།
◤yad ekakulam api pakṣabhikṣāpradānahetoḥ kṣataṃ vā syād upahataṃ vā” ( ) iti / [S581]
①yad ekakulam api pakṣa-bhikṣā-pradāna-hetoḥ kṣataṃ vā syād upahataṃ vā” ( ) iti|
㈠昔時於一家生中。因施一熟食。有間有損。何況大事。
㈡一家因施我食有少傷損。唯成大利。
🈪ཟས་སྨིན་པ་སྟེར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་འགའ་ལ་ཡང་མི་བདེ་བ་འམ། གནོད་པར་གྱུར་པ་〖PNའགྱུར་བ།〗གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་མི་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ།
★◤tataḥ prabhṛti prakṛtijātismaratvāt prathamakalpāsaṃkhyeyaniryāta eva bodhisattva etāṃścaturo doṣān vyāvartayati dvau ca guṇo pratilabhata iti pūrvācāryāḥ / [266|09-]
♂tataḥ prabhṛti prakṛtijātismaratvāt prathamakalpāsaṃkhyeyaniryāta eva bodhisattva etāṃścaturo doṣān vyāvartayati dvau ca guṇau pratilabhata iti pūrvācāryā /
◤tataḥ prabhṛti prakṛtijātismaratvāt [S581]
①tataḥ prabhṛti prakṛti-jāti-smaratvāt
㈠從此時自性念宿住故。
㈡從此自性恒憶宿生。是故但言九十一劫。
🈪དེ་ཚུན་ཆད་རང་བཞིན་གྱིས་ཚེ་རབས་དྲན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tatas prabhṛti prakṛti jāti smara tvāt prathama kalpa asaṃkhyeya niryātas eva bodhisattvas etān= caturas doṣān vyāvartayati dvau ca guṇas pratiliti pūrva ācāryās
③གནོད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་མི་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཚུན་ཆད་རང་བཞིན་གྱིས་ཚེ་རབས་དྲན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཚར་ཕྱིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ནས་སྐྱོན་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བཟློག་པར་བྱེད་པ། ཡོན་ཏན་གཉིས་པོ་ནི་འཐབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཚར་ཕྱིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ནས་སྐྱོན་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བཟློག་པར་བྱེད་པ〖PNལ།〗། ཡོན་ཏན་གཉིས་པོ་〖PN-པོ།〗ནི་འཐབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤prathamakalpāsaṃkhyeya-niryāta eva bodhisattva etāṃś caturo doṣān vyāvartayati, dvau ca guṇau pratilabhata iti pūrvācāryāḥ // 109 // [S581]
①prathama-kalpa-a-saṃkhyeya-niryāta eva bodhisattva etāṃś caturo doṣān vyāvartayati, dvau ca guṇau pratilabhata iti pūrvācāryāḥ||109||
㈠已出初阿僧祇菩薩，除滅四種過失。恒得二種最勝德。宿舊師說如此。
㈡宿舊師說。菩薩出初無數劫來。離四過失得二功德。
D4315 🈪སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་བསྐལ་པ་དང་པོ་ཚར་ཕྱིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ནས་སྐྱོན་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བཟློག་པར་བྱེད་པ〖PNལ།〗། ཡོན་ཏན་གཉིས་པོ་〖PN-པོ།〗ནི་འཐབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤teṣāṃ ca lakṣaṇānām[S581]
㈠於菩薩諸相中。
㈡如前所辯。一一妙相百福莊嚴。
★◤teṣāṃ ca lakṣaṇānām[266|11]
★◤ 【ekaikaṃ puṇyaśatajam 】[266|12]
①teṣām ca lakṣaṇānām ekaikam puṇya śata jam
③མཚན་དེ་དག་ཀྱང་རེ་རེ་འང་བསོད་ནམས་བརྒྱ་ལས་སྐྱེས་།
㈢མཚན་དེ་དག་ཀྱང་རེ་རེ་འང་བསོད་ནམས་བརྒྱ་ལས་སྐྱེས། བསོད་ནམས་ཀྱི་ནི་〖PN-ནི།〗ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན〖Nནོ།〗། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S582]
◤ekaikaṃ puṇyaśatajam,[S582]
㈠〔偈曰〕：【一一百福生】。
㈡【各百福嚴飾】〖111_4_d〗
◤kiṃ puṇyasya parimāṇam?[S582]
㈠釋曰。此福量云何。
㈡何等名為一一福量。
★◤kiṃ puṇyasya parimāṇam / [266|13]
①kim puṇyasya parimāṇam
③བསོད་ནམས་ཀྱི་ནི་ཚད་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན་།
★◤saṃnikṛṣṭabodhisattvaṃ sthāpayitvā yāvat sarvasattvānāṃ bhogaphalamityeke / [266|13-]
♂teṣāṃ ca lakṣaṇānām ekaikaṃ puṇyaśatajam kiṃ puṇyasya parimāṇam /
◤sannikṛṣṭaṃ bodhisattvaṃ sthāpayitvā yāvat sarvasattvānāṃ bhogaphalam ity eke / [S582]
㈠除近行菩薩。一切十方眾生。能感富樂業為量。餘師說如此。
㈡有說。唯除近佛菩薩所餘一切有情所修富樂果業名一福量。
①saṃnikṛṣṭa bodhisattvam sthāpayitvā yāvat sarva sattvānām bhoga phalam iti eke
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤yāvat sarvasattvānāṃ karmādhipatyena trisāhasramahāsāhasrako loko 'bhinivartata ityapare / [266|14-]
♂saṃnikṛṣṭabodhisattvaṃ sthāpayitvā yāvat sarvasattvānāṃ bhogaphalamityeke / ♂yāvat sarvasattvānāṃ karmādhipatyena trisāhasramahāsāhasrako loko{4. MS. ..sāhasraloloke |}'bhinivartata{5. Y. trisāhasrako nirvarttate, but explains as yena sarvasattvakarmādhipatyena trisāhasramahāsāhasra- prādurbhāvaḥ |} ityapare /
◤yāvat sarvasattvānāṃ karmādhipatyena trisāhasramahāsāhasrako loko nivartata ity apare / [S582]
㈠如眾生業增上緣。能感三千大千世界生。如此量。毘婆沙師說如此。
㈡有說。世界將欲成時。一切有情感大千土業增上力為一福量。
①yāvat sarva sattvānām karma ādhipatyena tri sāhasra mahā sāhasrakas lokas bhinivartate iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་སྟོང་གསུམ་འཆགས་པ་ཇི་སྙེད་ཙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤buddhā eva ca tatparimāṇajñā ityapare / [266|15]
◤buddhā eva ca tatparimāṇajñā ity apare / [S582]
㈠有餘師說。唯諸佛能知此業數量。
㈡有說。此量唯佛乃知。
①buddhās eva ca tad parimāṇa jñās iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེའི་ཚད་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤atha bodhisattvabhūto bhagavān kiyato buddhān paryupāsayāmāsa / [266|15-]
◤anya bodhisattvabhūto bhagavān kiyato buddhān paryupāsayāmāsa?[S582]
①anya bodhisattvabhūto bhagavān kiyatas buddhān pary-upāsayām āsa迂回完成时
㈠復次今世尊.昔在菩薩位中，事幾諸佛。
㈡今我大師昔菩薩位，於三無數劫供養幾佛耶。
①atha bodhisattva bhūtas bhagavān kiyatas buddhān paryupāsayāmāsa
③ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ན་སངས་རྒྱས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཤེ་ན། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ལ་བསྙེན་ཤེ་ན། བཀུར་བྱས་སོ་།། གཉིས་པ་ལ་ནི་བདུན་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ་ཤེ་ན། བཀུར་བྱས་སོ་།།
㈢ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་〖PNཔར།〗གྱུར་པ་ན་སངས་རྒྱས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཤེ་ན། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ། །
★◤pratheme kalpāsaṃkhyeye pañcasaptatisahasrāṇi dvitīye ṣaṭsaptatiṃ tṛtīye saptasaptatim / [266|16-]
♂prathame kalpāsaṃkhyeye pañcasaptatisahasrāṇi [ 61a. 14A1. VI ] dvitīye ṣaṭsaptati tṛtīye saptasaptatim /
◤prathame kalpāsaṃkhyeye pañcasaptatisahasrāṇi, dvitīye ṣaṭsaptatim, tṛtīye saptasaptatim / [S582]
㈠於初阿僧祇事七十五千佛。於第二阿僧祇事七十六千佛。於第三阿僧祇事七十七千佛。
㈡頌曰 【於三無數劫_a 各供養七萬_b 又如次供養_c 五六七千佛】〖112_4_d〗
①pratheme kalpa asaṃkhyeye pañca saptati sahasrāṇi dvitīye ṣaṭsaptatim tṛtīye saptasaptatim
③།། གསུམ་པ་ལ་ནི་བདུན་ཁྲི་བདུན་སྟོང་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཤེ་ན་།
㈢གཉིས་པ་ལ་ནི་བདུན་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ། །
◤ⅰ[S582]
㈡論曰。初無數劫中供養七萬五千佛。次無數劫中供養七萬六千佛。後無數劫中供養七萬七千佛。
★◤atha kasya kalpāsaṃkhyeyasyānte katamo buddha āsīt / [266|18]
♂atha kasya kalpāsaṃkhyeyasyānte katamo buddha āsīt{6. MS. āsate |} /
◤atha kasya kalpāsaṃkhyeyasyānte katamo buddha āsīt?[S582]
㈠一一阿僧祇最後時。何佛世尊出。
㈡三無數劫一一滿時。及初發心各逢何佛。
①atha kasya kalpa asaṃkhyeyasya ante katamas buddhas āsīt
③བཀུར་བྱས་སོ་།། །། སོ་།། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གང་གི་ཐ་མར་སངས་རྒྱས་གང་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཞེ་ན་།
★◤pratilomānukrameṇa yathākramam / [266|18-]
♂pratilomānukrameṇa yathākramam asaṃkhyeyatrayāntyajāḥ{7. G. ...ntajāḥ |} /
◤pratilomānukrameṇa yathākramam—[S582]
㈠由逆時應知次第。
㈡2論曰。言逆次者。自後向前。
①pratiloma anukrameṇa yathākramam
③བཟློག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། རྣམ་གཟིགས་མར་མེ་རིན་ཆེན་གཙུག་།
㈢གསུམ་པ་ལ་ནི་བདུན་ཁྲི་བདུན་སྟོང་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ། །
★◤ 【asaṃkhyeyatrayāntyajāḥ /】[266|20]
①asaṃkhyeya traya antyajās
③གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཐ་མར་བྱུང་།།
㈢བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གང་གི་〖PNགིས།〗ཐ་མར་སངས་རྒྱས་གང་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་〖PNའགྱུར་ཅེ།〗ཞེ་ན། བཟློག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་〖Nཀྱི།〗གོ་རིམས་པ་ཞིན་དུ། རྣམ་གཟིགས་མར་མེ་རིན་ཆེན་གཙུག། གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཐ་མར་བྱུང་། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཅན་གྱི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་{220b}པ་དང་པོ་རྫོགས་སོ། །
◤asaṅkhyeyatrayāntyajāḥ / vipaśyī dīpakṛd ratnaśikhī,[S582]
㈠〔偈曰〕：【三僧祇後出 毘婆尸燃燈 寶光】。
㈡1頌曰 【三無數劫滿_a 逆次逢勝觀_b 然燈寶髻佛】〖113_4_c〗
★◤ 【vipaśyī dīpakṛdratnaśikhī 】[266|21]
★◤ratnaśikhini samyaksaṃbuddhe prathamo 'saṃkhyeyaḥ samāptaḥ / dīpaṅkare bhagavati dvitīyaḥ / [266|22]
♂vipaśyī dīpakṛdratnaśikhī ratnaśikhini samyaksaṃbuddhe prathamo 'saṃkhyeyaḥ samāptaḥ /
◤ratnaśikhini samyaksambuddhe prathamo 'saṅkhyeyaḥ samāptaḥ / [S582]
㈠釋曰。於剌那尸棄佛世尊。第一阿僧祇究竟。
㈡5第一劫滿所逢事佛名為寶髻。
①vipaśyī dīpa kṛt ratna śikhī ratna śikhini samyaksaṃbuddhe prathamas saṃkhyeyas samāptas
③ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཅན་གྱི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་ ****[@220b]**** ་པ་དང་པོ་རྫོགས་སོ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་མར་མེ་མཛད་ཀྱི་ཚེ་ནི་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ། །
①dīpaṅkare bhagavati dvitīyaḥ
③བཅོམ་ལྡན་འདས་མར་མེ་མཛད་ཀྱི་ཚེ་ནི་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ་།།
♂dīpaṃkare bhagavati dvitīyaḥ /
◤dīpaṅkare bhagavati dvitīyaḥ / [S582]
㈠於燃燈佛世尊。第二阿僧祇究竟。
㈡4第二劫滿所逢事佛名曰然燈。
★◤vipaśyini tathāgate tṛtīyaḥ / sarveṣāṃ tu teṣāṃ[266|23]
♂vipaśyini tathāgate tṛtīyaḥ /
◤vipaśyini tathāgate tṛtīyaḥ / [S582]
㈠於毘婆尸佛世尊。第三阿僧祇究竟。
㈡3謂於第三無數劫滿所逢事佛名為勝觀。
①vipaśyini tathāgate tṛtīyas
㈢དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམ་པར་གཟིགས་ཀྱི་ཚེ་ནི་གསུམ་པ་རྫོགས་སོ། །
①sarveṣām tu teṣām
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཡིན་།
㈢དེ་དག་〖PN-དག〗ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཡིན། སྔོན་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པའི་ཚེ་བདག་ཀྱང་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཁོ་ནར་སངས་རྒྱས་པར་ཤོག་ཤིག་〖PNཅིག〗ཅེས་དང་པོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་བྱུང་སྟ། དེ་ཡང་འདི་བཞིན་དུ་རྩོད་པའི་དུས་ཁོ་ན་ལ་བྱུང་ལ། དེའི་བསྟན་པ་ཡང་ལ་སྟོང་གི་མཐའི་བར་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཏོ། །
★◤ 【śāsyamuniḥ purā // VAkK_4.110 //】[266|24]
♂sarveṣāṃ tu teṣāṃ śākyamuniḥ purā //110//
◤[S583]
◤sarveṣāṃ tu teṣāṃ--[S583]
㈠於一切佛。
◤śākyamuniḥ purā // 110 // [S583]
㈠〔偈曰〕：【先釋迦】。
㈡【初釋迦牟尼】〖113_4_d〗 最初發心位逢釋迦牟尼。
★★◤śākyamunirnāma samyaksaṃbuddhaḥ pūrvaṃ vabhūva / [266|25]
♂śākyamunirnāma samyaksaṃbuddhaḥ pūrvaṃ babhūva /
◤śākyamunirnāma samyaksambuddhaḥ pūrvaṃ babhūva / [S583]
㈠釋曰。有佛世尊。號釋迦牟尼。昔已出世。
㈡謂我世尊昔菩薩位最初逢一佛號釋迦牟尼。
★◤yatra bhagavatā bodhisattvabhūtenādyaṃ praṇidhānaṃ kṛtam evaṃprakāra evāhaṃ buddho bhaveyamiti no 'pyevaṃ kaliyuga evotpannavānāryavattasyāpyevaṃ varṣa sahasrāntaṃ śāsanaṃ babhūva / [266|25-267|02]
♂yatra bhagavatā bodhisattvabhūtenādyaṃ praṇidhānaṃ @267 kṛtam evaṃprakāra evāhaṃ buddho bhaveyamiti no 'pyevaṃ kaliyuga evotpannavānāryavattasyāpyevaṃ varṣasahasrāntaṃ śāsanaṃ babhūva /
◤yatra bhagavatā bodhisattvabhūtena ādyaṃ praṇidhānaṃ kṛtam—[S583]
㈠於此世尊所。今佛世尊求修菩薩行。初發菩提願。
㈡遂對其前發弘誓願。
①śāsya munis purā śākyamunis nāma samyaksaṃbuddhas pūrvam vabhūva yatra bhagavatā bodhisattva bhūtena ādyam praṇidhānam kṛtam evaṃprakāras eva aham buddhas
③སྔོན་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པའི་ཚེ་བདག་ཀྱང་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཁོ་ནར་སངས་རྒྱས་པར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་དང་པོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་བྱུང་སྟེ་།
①bhaveyam iti no pi evam kali yugas eva utpannavān ārya vat tasya api evam varṣa sahasra antam śāsanam babhūva
③དེ་ཡང་འདི་བཞིན་དུ་རྩོད་པའི་དུས་ཁོ་ན་ལ་བྱུང་ལ་། དེའི་བསྟན་པ་ཡང་ལ་སྟོང་གི་མཐའི་བར་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཏོ་།།
◤‘evamprakāra eva ahaṃ buddho bhaveyam’ iti, no 'py evaṃ kaliyuga eva utpannavānāryavat,[S583]
㈠願我成佛。皆同如此相。昔時世尊。如今末世時生。
㈡願我當作佛一如今世尊。彼佛亦於末劫出世。
◤tasya apy evaṃ varṣasahasrāntaṃ śāsanaṃ babhūva // 110 // [S583]
㈠乃至世尊正法住唯一千年內。
㈡滅後正法亦住千年。故今如來一一同彼。
★★◤atha kasyāmavasthāvāṃ bodhisattvaḥ kāṃ pāramitāṃ paripūrayate / [267|03]
♂atha kasyāmavasthāyāṃ bodhisattvaḥ kāṃ pāramitāṃ paripūrayate /
◤atha kasyām avasthāyāṃ bodhisattvaḥ kāṃ pāramitāṃ paripūrayate?[S583]
㈠菩薩在於何位。圓滿何波羅蜜。
㈡我釋迦菩薩於何位中何波羅蜜多修習圓滿。
①atha kasyām avasthāvām bodhisattvas kām pāramitām paripūrayate
③ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནས་སྐབས་གང་དག་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནས་སྐབས་གང་དག་ཏུ་〖PN-ཏུ།〗ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཀུན་ལ་ཐམས་ཅད་སྙིང་རྗེ་ཡིས། །སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་སྦྱིན་པ་རྫོགས། །གང་གི་ཚེ་གང་ལ་ཀུན་ལ་ནི་མིག་གི་བར་དང་རྐང་གི་བར་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཁྱད་པར་ལ་〖PN-ལ།〗མི་རེ་བར་སྙིང་རྗེས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤ 【sarvatra sarvaṃ dadataḥ kāruṇyāddānapūraṇam /】[267|04]
♂sarvatra sarvaṃ dadataḥ{1. MS. dadattaḥ |} kāruṇyāddānapūraṇam /
①sarvatra sarvam dadatas kāruṇyāt dāna pūraṇam
③ཀུན་ལ་ཐམས་ཅད་སྙིང་རྗེ་ཡིས་།། སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་སྦྱིན་པ་རྫོགས་།།
◤sarvatra sarvaṃ dadataḥ kāruṇyād dānapūraṇam / [S583]
㈠〔偈曰〕：【遍處施一切 由大悲施滿】。
㈡頌曰 【但由悲普施】〖114_4_a〗
0◤yadā sarvasmai sarvaṃ dadāti ā akṣṇaḥ ā majjāyāḥ{2. MS. ā majjaḥ |} [S583]
㈠釋曰。是時於一切眾生。平等一切所應施類。若施財乃至眼及骨髓。若施法無師祕密。若施無畏現在未來二世救濟。
㈡論曰。若時菩薩普於一切能施一切乃至眼髓。
①yadā sarvasmai sarvam dadāti ā akṣṇas, ā majjāyās
③གང་གི་ཆ་གང་ལ་ཀུན་ལ་ནི་མིག་གི་བར་དང་རྐང་གི་བར་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མི་རེ་བར་སྙིང་རྗེས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ་།། ཆགས་བཅས་ཡན་ལག་བཅད་ཀྱང་ནི་།།
0◤kāruṇyān nābhyudayaviśeṣaṃ lipsamānaḥ iyatā dānapāramitā paripūrṇā bhavati / [267|05-][S583]
㈠唯有大悲無所求。為由此量施波羅蜜得圓滿。
㈡所行惠捨但由悲心。非自希求勝生差別。齊此布施波羅蜜多修習圓滿。
①kāruṇyāt na abhyudaya viśeṣam lipsamānas-- iyatā dāna pāramitā paripūrṇā bhavati
0◤ 【aṅgacchede 'py akopāt tu rāgiṇaḥ kṣāntiśīlayoḥ // VAkK_4.111 //】[267|07][S583]
㈠〔偈曰〕：【分斫身無怪 有欲戒忍成】。
㈡【被析身無忿】〖114_4_b〗
①aṅga= chede apy akopāt tu rāgiṇas kṣānti śīlayos
③མི་འཁྲུག་བཟོད་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་།།
㈢ཆགས་བཅས་ཡན་ལག་བཅད་ཀྱང་ནི། །མི་འཁྲུག་བཟོད་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི། །
0◤yadā'yam avītarāgo 'pi cchidyamāneṣv aṅgeṣu nālpam api kupyati [267|08-][S583]
㈠釋曰。若是時菩薩未得離欲法。若被斬斫身分分斷。於自他無愛憎故。最輕怪心亦不起。
㈡若時菩薩被析身支。雖未離欲貪而心無少忿。
①yadā ayam avīta-rāgo 'pi chidyamāneṣu aṅgeṣu na alpam api kupyati,
★0◤tadā'sya kṣāntiśīlapāramite paripūrṇe bhavataḥ / [267|09]
◤tadā asya kṣāntiśīlapāramite paripūrṇe bhavataḥ // 111 // [S583]
①tadā asya kṣānti-śīla-pāramite paripūrṇe bhavataḥ||111||
㈠是時戒忍波羅蜜二俱圓滿。
㈡齊此戒忍波羅蜜多。修習圓滿。
①tadā sya kṣānti śīla pāramite paripūrṇe bhavatas
③གང་གི་ཚེ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་བཅད་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འཁྲུག་པ་དེའི་ཚེ་འདིའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ་།། སྐར་རྒྱལ་བསྟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་།།
㈢གང་གི་ཚེ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་བཅད་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འཁྲུག་པ་དེའི་ཚེ་འདིའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【tiṣyastotreṇa vīryasya 】[267|10]
◤tiṣyastotreṇa vīryasya,[S583]
㈠〔偈曰〕：【讚底沙精進】。
㈡【讚歎底沙佛】〖114_4_c〗
①tiṣya-stotreṇa vīryasya
D4327 🈪སྐར་རྒྱལ་བསྟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི། །
㈢སྐར་རྒྱལ་བསྟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི། །
★◤tiṣyaṃ tathāgataratnaguhāyāṃ tejodhātusamāpannadṛṣṭyā bhagavān bodhisattvabhūta ekena pādena sthitvā sapta divasān stutavānekagāthayā[267|11-]
♂tiṣyaṃ tathāgataratnaguhāyāṃ tejodhātusamāpannadṛṣṭyā bhaga-[ 61b. 14B1. VI ] vān bodhisattvabhūta ekena pādena sthitvā sapta divasān stutavānekagāthayā
◤tiṣyaṃ tathāgataratnaguhāyāṃ tejodhātusamāpannadṛṣṭyā bhagavān bodhisattvabhūta ekena pādena sthitvā sapta divasān stutavān ekagāthayā—[S583]
①tiṣyaṃ tathāgata-ratna-guhā tejas-dhātu-samāpanna-dṛṣṭyā bhagavān bodhisattva-bhūta ekena pādena sthitvā saptan divasa stutavat ekagāthayā—
㈠釋曰。昔有如來號底沙，於寶山巖中入火界定。今佛世尊昔在菩薩位，以別意行遇見此如來，一脚著地一脚未下，於七日七夜.誦一偈讚歎已方坐，
㈡若時菩薩勇猛精進，因行遇見底沙如來.坐寶龕中入火界定，威光赫奕特異於常，專誠瞻仰忘下一足，經七晝夜無怠，淨心以妙伽他讚彼佛曰：
①tiṣyam tathāgata ratna guhāyām tejas dhātu samāpanna dṛṣṭyā bhagavān bodhisattva bhūtas ekena pādena sthitvā sapta divasān stutavān eka gāthayā
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པའི་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐར་རྒྱལ་རིའི་ཕུག་ཅིག་ན་མེའི་ཁམས་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་མཐོང་ནས་རྐང་པ་གཅིག་གི:ས་འགྲེངས་ཏེ〖PNའགྲེང་སྟེ།〗་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ། སྐྱེས་བུ་ཁྱུ་མཆོག་ཁྱོད་འདྲིའི་དགེ་སྦྱོང་ཆེན་པོ་གཞན་དག་ལྷ་ཡུལ་པ་〖PNས།〗ལ་མེད། །
★◤【 “na divi bhuvi vā nāsmin loke na vaiśravaṇālaye /】[267|13-]
♂“na divi bhuvi vā nāsmin loke na vaiśravaṇālaye /
◤“na divi bhuvi vā nāsmin loke na vaiśravaṇālaye,[S583]
㈠偈曰 地天梵靜處皆無
㈡ 天地此界多聞室
①“na div bhū vā na asmin loka na vaiśravaṇa-alaya ,
㈢འཇིག་རྟེན་འདི་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་རྣམ་ཐོས་བུ་ཡི་གནས་ནའང་ཡོད་མ་ཡིན། །
0◤【 na marubhavane divye{S. divya-} sthāne na dikṣu vidikṣu vā {3. S.Y. ca |} //】[267|14][S583]
㈠ 三世十方未曾有
㈡ 逝宮天處十方無
①na maru-bhavana divya-sthāna na diś vidiś vā
㈢ལྷ་ཡི་ཕོ་བྲང་གནས་མཆོག་དག་ནའང་ཡོད་མིན་ཕྱོགས་སམ་ཕྱོགས〖PN-ཕྱོགས།〗་མཚམས་དག་ནའང་མེད། །
0◤【 caratu vasudhāṃ sphītāṃ kṛtsnāṃ saparvatakānanām /】[267|15][S583]
㈠ 遍行尋此地山林
㈡ 丈夫牛王大沙門
③རི་དང་ནགས་སུ་བཅས་པའི་ས་སྟེང་རྒྱས་པར་ཀུན་ཏུ་ཡུལ་གཅིག་ག་ལ་ཡོད་།།
①caratu vasudhām sphītām kṛtsnām sa parvata kānanām puruṣa vṛṣabhas tvad tulyas anyas mahā āśramaṇas kutas iti
★◤【 puruṣavṛṣabhastvattulyo 'nyo mahāśramaṇaḥ kuta” iti //】[267|16]
♂puruṣavṛṣabhastvattulyo 'nyo mahāśramaṇaḥ{4. MS. ...śramaṇa |} kuta” iti /
◤puruṣavṛṣabhas tvat tulyo 'nyo mahāśramaṇaḥ kutaḥ” // ( ) iti / [S583]
①puruṣa-vṛṣabhas tvat tulya anya mahāśramaṇaḥ kutaḥ”|| ( ) iti|
㈠ 何人等尊由三德
㈡ 尋地山林遍無等
㈢རི་དང་ནགས་སུ་བཅས་པའི་ས་སྟེང་རྒྱས:པར་ཀུན་ཏུ་〖PNཔ།〗ཡུལ་གཅིག་ག་ལ་ཡོད། །
★0◤tadā kila vīryapāramitā paripūrṇā nava ca kalpāḥ pratyudāvartitāḥ / [267|17]
◤tadā kila vīryapāramitā paripūrṇā, nava ca kalpāḥ pratyudāvartitāḥ / [S583]
㈠是時精進波羅蜜已圓滿。九大劫已超究竟。
㈡如是讚已便超九劫。齊此精進波羅蜜多修習圓滿。
🈪ཅེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་དེའི་ཚེ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ལ། བསྐལ་པ་དགུ་ཡང་བསྡུམས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་། །
㈢ཅེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་དེའི་ཚེ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ལ། བསྐལ་པ་དགུ་ཡང་བསྡུམས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་{221a}། །
★0◤ 【dhīsamādhyoranantaram /】[267|18]
◤dhīsamādhyor anantaram / [S583]
㈠〔偈曰〕：【定慧覺無間】。
㈡【次無上菩提】〖114_4_d〗
①tadā kila vīrya pāramitā paripūrṇās nava ca kalpās pratyudāvartitās dhī samādhyos anantaram
㈢དེ་མ་ཐག་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བློའི་
🈪དེ་མ་ཐག་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བློའི་
◤[S584]
0◤bodheḥ{5. MS. bodhiḥ |} pūrvasamanantaraṃ dhyānaprajñāpāramitayoḥ paripūrir vajropamasamādhau [267|19-][S584]
㈠釋曰。先無上菩提。持訶那波羅蜜。般若波羅蜜已圓滿。於金剛三摩提位。
㈡若時菩薩處金剛座。將登無上正等菩提。次無上覺前住金剛喻定，齊此定慧波羅蜜多修習圓滿。
①bodhes pūrva samanantaram dhyāna prajñāpāramitayos paripūris, vajra upama samādhau
㈢བྱང་ཆུབ་པའི་〖PNསེམས་དཔའི།〗སྔོན་རོལ་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚེ་བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ།
0◤svasyāḥ saṃpadaḥ pāragamanāt pāramitāḥ / [267|19-][S584]
㈠此六云何名波羅蜜多。由至自圓德際故。復次，波羅摩者，謂菩薩最上品故，是彼正行.名波羅美(眠履反)，是彼正行聚.名波羅美多，互不相離故。
㈡能到自所往圓德彼岸故，此六名曰波羅蜜多。
①svasyās saṃpadas pāra gamanāt pāramitās
㈢རང་རང་གི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤sūtra uktaṃ “trīṇi puṇyakriyāvastūni / [267|21]
♂sūtra uktaṃ “trīṇi puṇyakriyāvastūni /
◤sūtra uktam—“trīṇi puṇyakriyāvastūni / [S584]
㈠經中說有三福業類。
㈡契經說。有三福業事。
★◤dānamayaṃ puṇyakriyāvastu śīlamayaṃ bhāvanāmayami”ti / [267|21-]
♂dānamayaṃ puṇyakriyāvastu śīlamayaṃ bhāvanāmayami”ti /
◤dānamayaṃ puṇyakriyāvastu, śīlamayam, bhāvanāmayam” ( ) iti / [S584]
㈠一施性福業類。二戒性福業類。三修性福業類。
㈡一施類福業事。二戒類福業事。三修類福業事。
①sūtras uktam trīṇi puṇya kriyā vastūni dāna mayam puṇya kriyā vastu śīla mayam bhāvanā mayam iti
㈢མདོ་ལས་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་དང་། བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་དང་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་གསུམ་གསུངས་པ།
★0◤kathametattrayaṃ puṇyakriyāvastu / [267|22]
◤katham etat trayaṃ puṇyakriyāvastu?[S584]
㈠此三云何名福業類
㈡此云何立福業事名。
①katham etat trayam puṇya kriyā vastu
㈢ཇི་ལྟར་ན་གསུམ་པོ་འདི་དག་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤ 【puṇyaṃ kriyā'tha tadvastu trayaṃ karmapathā yathā // VAkK_4.112 //】[267|23]
♂puṇyaṃ kriyā'tha tadvastu trayaṃ karmapathā yathā //112//
◤puṇyaṃ kriyā'tha tadvastu trayaṃ karmapathā yathā // 112 // [S584]
㈠〔偈曰〕：【福業福業類 此三如業道】。
㈡頌曰 【施戒修三類_a 各隨其所應_b 受福業事名_c 差別如業道】〖116_4_d〗
①puṇyam kriyā atha tat vastu trayam karma-pathās yathā
㈢གསུམ་པོ་བསོད་ནམས་བྱ་བ་དང་། །དེའི་གཞི་དཔེར་ན་ལས་ལམ་བཞིན། །
★★◤puṇyamapyetattrayaṃ kriyā 'pi vastvapi yathāyogamiti puṇyakriyāvastu / [267|24]
♂puṇyamapyetattrayaṃ kriyā'pi vastvapi yathāyogamiti puṇyakriyāvastu /
◤puṇyam apy etat trayaṃ kriyāpi, vastv api, yathāyogam iti puṇyakriyāvastu / [S584]
㈠釋曰。此施等三。亦福亦業亦類。如應次第。
㈡論曰。三類皆福。或業或事。隨其所應
①puṇyam api etat trayam kriyā api vastu api yathāyogam iti puṇya kriyā vastu
㈢གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཅི་རིགས་པར་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན། བྱ་བ་ཡང་ཡིན〖PN+ལ།〗། གཞི་ཡང་ཡིན་པས་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་སྟེ།
★◤tadyathā karma ca te panthānaśca panthāna eva ca karmaṇa iti karmaṃpathā uktāḥ / [267|24-268|01]
♂tadyathā karma ca te @268 panthānaśca panthāna eva ca karmaṇa iti karmapathā uktāḥ /
◤tad yathā-- karma ca te panthānaś ca panthāna eva ca karmaṇa iti karmapathā uktāḥ / [S584]
㈠譬如業道。彼亦業亦道。但業家道非業。故說業道。
㈡如業道說。謂如分別十業道中有業亦道有道非業。此中有福亦業亦事。有福業非事。有福事非業。有唯是福非業非事。
①tadyathā karma ca te panthānas ca panthānas eva ca karmaṇas iti karmaṃpathās uktās
③དཔེར་ན་དེ་དག་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་ཡིན་པ་དང་། ལས་ཀྱི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་མོ་ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ་།།
㈢དཔེར་ན་དེ་དག་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་ཡིན་པ་དང་། ལས་ཀྱི་〖PN+ལས།〗ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་མོ་ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤tatra dānamaye tāvat puṇyakriyāvastuni kāyavākkarma tridhā bhavati / [268|01-]
♂tatra dānamaye tāvat puṇyakriyāvastuni kāyavākkarma tridhā{1. Y. trividhā |} bhavati /
◤tatra dānamaye tāvat puṇyakriyāvastuni kāyavākkarma tridhā bhavati—[S584]
㈠此三亦爾。於施性福業類中。身口業有三種。
㈡且施類中身語二業具福業事三種義名。
①tatra dāna maye tāvat puṇya kriyā vastuni kāya vākkarma tridhā bhavati
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ལ་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatsamutthāpikā cetanā puṇyaṃ ca kriyā ca / [268|02-]
◤tatsamutthāpikā cetanā, puṇyaṃ ca, kriyā ca / [S584]
㈠能發起故。意有二。亦福亦業。
㈡彼等起思唯名福業。
D4330 🈪དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatsahabhuvo dharmāḥ puṇyameva / śīlamayaṃ tu kāyavākkarmaiveti tridhā bhavati / [268|03]
◤tatsahabhuvo dharmāḥ puṇyam eva / [S584]
㈠餘諸法共彼俱起。但福非業非類。
㈡思俱有法唯受福名。
D4331 🈪དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①tad samutthāpikā cetanā puṇyam ca kriyā ca tad sahabhuvas dharmās puṇyam eva
③དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་།། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
㈢དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①śīla mayam tu kāya vāc karma eva iti tridhā bhavati
③ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ་།།
♂bhāvanāmayo{2. D. bhāvanāmayaṃ |} maitrī pu-[ 62a. 14A. VII ]ṇyaṃ ca{3. MS. has one more puṇyañca extra |} puṇyakriyāyāśca vastu /
◤śīlamayaṃ tu-- kāyavākkarmaiveti tridhā bhavati / [S584]
㈠於戒性中但身口業故唯有三種。
㈡戒類既唯身語業性故。皆具受福業事名。
D4332 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
◤bhāvanāmayam—maitrī, puṇyaṃ ca, puṇyakriyāyāś ca vastu / [S584]
㈠於修性中慈無量修。但福亦是福業類。
㈡修類中慈唯名福事。業之事故。
D4333 🈪:བསྒོམ་པ་ལས་〖PNབསྒོམས་པ་ལ།〗བྱུང་བ་ལ་བྱས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་ཡིན་ཏེ། བྱམས་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤bhāvanāmayo maitrī puṇyaṃ ca puṇyakriyāyāśca vastu / [268|04]
①bhāvanā mayas maitrī puṇyam ca puṇya kriyāyās ca vastu
③བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་བྱས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །
★0◤tatsaṃprayuktāyāścetanāyā maitrīmukhenābhisaṃskaraṇāt tatsahabhuvaścetanā śīlaṃ ca puṇyaṃ ca kriyā ca / [268|04-]
◤tatsamprayuktāyāś cetanāyā maitrīmukhenābhisaṃskaraṇāt tatsahabhūś cetanā, śīlaṃ ca, puṇyaṃ ca, kriyā ca / [S584]
㈠與此相應故意。由慈門所生起故。與此觀俱起故。意及戒亦福亦業。
㈡慈相應思以慈為門。而造作故。慈俱思戒唯名福業。
①tad saṃprayuktāyās cetanāyās maitrī mukhena abhisaṃskaraṇāt tad sahabhuvas cetanā śīlam ca puṇyam ca kriyā ca
③བྱམས་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སེམས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
㈢:བསྒོམ་པ་ལས་〖PNབསྒོམས་པ་ལ།〗བྱུང་བ་ལ་བྱས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ཡང་ཡིན་ཏེ། བྱམས་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སེམས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤anye tatsahabhuvaḥ puṇyameva puṇyasya vā kāraṇaṃ puṇyakriyā puṇyaprayogastasyā etāni trīṇi vastūni / [268|06-]
♂anye tatsahabhuvaḥ puṇyameva puṇyasya vā kāraṇaṃ puṇyakriyā{4. D. puṇyakriyā ca |} puṇyaprayogastasyā etāni trīṇi vastūni /
◤anye tatsahabhuvaḥ puṇyam eva puṇyasya vā kāraṇaṃ puṇyakriyā puṇyaprayogastasyā etāni trīṇi vastūni / [S584]
㈠所餘信等相應法。但福非餘。復次造作福名福業。謂福前分行。此三是前分依止類。
㈡餘俱有法唯受福名。或福業名顯作福義。謂福加行事顯所依。謂施戒修是福業之事。
D4334 🈪དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་སེམས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
D4335 🈪དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གཞན་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
D4336 🈪ཡང་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་ནི་བསོད་ནམས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱོར་བའོ། །
①anye tad sahabhuvas puṇyam eva puṇyasya vā kāraṇam puṇya kriyā puṇya prayogas tasyās etāni trīṇi vastūni
③དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གཞན་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་ནི་བསོད་ནམས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱོར་བའོ་།།
㈢དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གཞན་ནི་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
㈢ཡང་ན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་ནི་བསོད་ནམས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱོར་བའོ། །
★0◤eṣāṃ saṃpādanārthaṃ puṇyaprayogārambhāditi / [268|07]
◤eṣāṃ sampādanārthaṃ puṇyaprayogārambhād iti / [S584]
㈠為成就此三。是故作福
㈡為成彼三起福加行故。
D4337 🈪འདི་དག་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྱོར་བ་རྩོམ་པའི་ཕྱིར་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །
①eṣām saṃpādana artham puṇya prayoga ārambhāt iti
㈢འདི་དག་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྱོར་བ་རྩོམ་པའི་ཕྱིར་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །
★0◤kuśalacetanāparamārthena puṇyakriyā / [268|07-]
◤kuśalacetanāparamārthena puṇyakriyā / [S584]
㈠真實福業唯是故意。
㈡有說。唯思是真福業。
D4338 🈪གཞན་དག་ན་རེ་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་པ་དགེ་བ་ཡིན་ལ། འདི་དག་ནི་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①kuśala cetanā parama arthena puṇya kriyā
③གཞན་དག་ན་རེ་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་པ་དགེ་གཞི་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་པ་དགེ་བ་ཡིན་ལ། འདི་དག་ནི་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་{221b}ཟེར་རོ། །
★0◤tasyā etāni vastūnītyapare / [268|08]
◤tasyā etāni vastūnītyapare // 112 // [S584]
㈠此三是故意所緣福業類。餘師說如此。
㈡福業之事謂施戒修。以三為門福業轉故。
①tasyās etāni vastūni iti apare
③བ་ཡིན་ལ། འདི་དག་ནི་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ ****[@221b]**** ་ཟེར་རོ་།།
◤[S585]
◤kim idaṃ dānaṃ nāma? yadapi dīyate tad dānam / [S585]
㈠施者是何法。或說所施名施。
㈡何法名施。施招何果。
🈪◦2957སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
D4339 🈪སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
★◤kimidaṃ dānaṃ nāma / yadapi dīyate daddānam / iha tu[268|09]
♂kimidaṃ dānaṃ nāma /
①kim idam dānam nāma
㈢སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
①yat api dīyate daddānam iha tu
㈢གང་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་སྦྱིན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིར་ནི།
★◤ 【dīyate yena daddānaṃ 】[268|10]
♂yadapi dīyate taddānam / ♂iha tu dīyate yena taddānaṃ
①dīyate yena daddānam bhavati sma
◤iha tu dīyate yena taddānam, bhavati sma / [S585]
㈠此三中〔偈曰〕：【由此施是施】。
㈡頌曰 【由此捨名施】〖117_4_a〗
★0◤bhavati sma /
㈢གང་གིས་སྦྱིན་བྱེད་དེ་སྦྱིན་པ། །
★◤rāgādibhirapi dīyate / na cātra tadiṣṭam / ato viśeṣaṇārthamāha[268|11]
♂rāgādibhirapi dīyate / ♂na cātra tadiṣṭam / ato viśeṣaṇārthamāha
◤rāgādibhir api dīyate,[S585]
㈠釋曰。若由此因施事得成。說此因為施。由怖畏求得愛欲等。施事亦成。
㈡論曰。雖所捨物亦得施名。而於此中捨具名施。謂由此具捨事得成故。捨所由是真施體。
◤na ca atra tadiṣṭam,[S585]
㈠此中不許彼為施因。
㈡或由怖畏希求貪等捨事亦成。非此意說。
🈪འཇིགས་པ་དང་། ལན་ལ་རེ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི། དེ་ནི་འདིར་མི་འདོད་པས་
◤ato viśeṣaṇārtham āha—[S585]
㈠為簡別彼故說此言。
㈡簡彼故說為供益言。
🈪དེའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།
①rāga ādibhis api dīyate
㈢འཇིགས་པ་དང་། ལན་ལ་རེ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི།
①na ca atra tat iṣṭam atas viśeṣaṇa artham āha
㈢དེ་ནི་འདིར་མི་འདོད་པས་དེའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།
★◤ 【pūjānugrahakāmyayā /】[268|12]
♂pūjānugrahakāmyayā{5. Y. ...kāmayā |} /
◤pūjānugrahakāmayā / [S585]
㈠〔偈曰〕：【欲供養利意】。
㈡ 【謂為供為益】〖117_4_b〗
①pūjā anugraha kāmyayā
㈢མཆོད་དང་ཕན་གདགས་འདོད་པ་ཡིས། །
★0◤pareṣāṃ pūjānugrahakāmatābhyāṃ yena dīyate / [268|13]
◤pareṣāṃ pūjānugrahakāmatābhyāṃ yena dīyate / [S585]
㈠釋曰。於他由欲作供養及利益事故施，是故此二是施因。若爾，則施但因非業。雖然，若正由此法起故施得成，此正是施。
㈡謂為於他供養饒益而有所捨，此具名施。
①pareṣām pūjā-anugraha kāma tābhyām yena dīyate
㈢ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་གཞན་དག་ལ་མཆོད་པ་དང་། ཕན་གདགས་པར་འདོད་པ་དག་གིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །
★0◤kiṃ punas tat syād yena dīyate / [268|13]
◤kiṃ punas tat syād yena dīyate?[S585]
㈠此法何相。
㈡具名何謂。
①kim punar tat syāt yena dīyate
㈢གང་གིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན།
◤kāyavākkarma sotthānam,[S585]
㈠〔偈曰〕：【身口及緣起】。
㈡【身語及能發】〖117_4_c〗 謂身語業及此能發。
★◤ 【kāyavākkarma sotthānaṃ 】[268|14]
♂kāyavākkarma sotthānaṃ
①kāya vākkarma sa utthānam
㈢ལུས་དང་ངག་ལ་〖PNལས།〗སློང་དང་བཅས། །
◤kiṃ punas tadutthānam? yena kalāpena tadutthāpyate / [S585]
①kiṃ punas tadutthānam? yena kalāpa tadutthāpyate|
㈠釋曰。緣起是何法。是法聚能生起身口業。此名緣起。
㈡能發謂何。謂無貪俱能起此聚。
🈪སློང་བ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ཚོགས་〖PN+པ།〗གང་གིས་དེ་སློང་བར་བྱེད་པའོ། །
★◤kiṃ punas tadutthānam / yena kalāpena tadutthāpyate / āha cātra[268|15]
♂kiṃ punas tadutthānam / ♂yena kalāpena tadutthāpyate / āha cātra
①kim punar tad utthānam
①yena kalāpena tat utthāpyate
①āha ca atra
㈢སློང་བ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ཚོགས་〖PN+པ།〗གང་གིས་དེ་སློང་བར་བྱེད་པའོ། །
◤āha cātra[S585]
㈠此中說偈
㈡如有頌曰
㈢འདིར་སྨྲས་པ།
0◤ “śubhena manasā dravyaṃ svaṃ dadāti yadā pumān / [268|16-][S585]
㈠ 慧人由善心 若捨財於他
㈡ 若人以淨心 輟己而行施
①śubhena manasā dravyam svam dadāti yadā pumān
㈢གང་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དགེ་ཡིད་ཀྱིས། །རང་གི་རྫས་ངག་སྦྱིན་བྱེད་པ། །
0◤ tat kṣaṇaṃ kuśalāḥ skandhāḥ dānamityabhidhīyate //” iti / [268|16-][S585]
㈠ 此剎那善陰 說此名施業
㈡ 此剎那善蘊 總立以施名
①tat kṣaṇam kuśalās skandhās dānam iti abhidhīyate iti
㈢དེ་ཚེ་དགེ་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས། །སྦྱིན་པ་ཞེས་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའོ། །
0◤ 【mahābhogyaphalaṃ ca tat // VAkK_4.113 //】[268|18][S585]
㈠〔偈曰〕：【此大富為果】。
㈡【此招大富果】〖117_4_d〗
①mahā-bhogya-phalam ca tat
㈢དེ་འབྲས་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཅན། །
★0◤taccaitaddānamayaṃ puṇyakriyāvastu mahābhogyaphalam /
◤tac ca etad dānam ayaṃ puṇyakriyāvastu mahābhogyaphalam / [S585]
㈠釋曰。是施性福業類。能得大富樂果報。
㈡應知如是施類福業事。能招當現大財富為果。
①tat ca etat dāna mayam puṇya kriyā vastu mahā-bhogya-phalam
㈢སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་〖PN+ཅན།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤svabhāve caiṣa mayaḍ veditavyaḥ / [268|19]
◤svabhāve caiṣa mayaḍ veditavyaḥ / [S585]
㈡言施類福者，顯施為體義。
①svabhāve ca eṣa mayaḍ[mayaṬ §75§716] veditavyaḥ |ⅰ
㈢འབྱུང་〖PNབྱུང་།〗བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།
★0◤tadyathā tṛṇamayaṃ gṛhaṃ parṇamayaṃ bhājanamiti / [268|20]
◤tad yathā-- tṛṇam ayaṃ gṛham, parṇamayaṃ bhājanam iti // 113 // [S585]
ⅰ㈡如葉類器草類舍等。戒修類言准此應釋。
①tadyathā tṛṇa mayam gṛham parṇa mayam bhājanam iti
㈢དཔེར་ན་རྩྭ་〖Nརྩ།〗ལས་བྱུང་བའི་ཁྱིམ་དང་། ལོ་མ་ལས་བྱུང་བའི་སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
0◤tat khalv etad dānaṃ [268|20][S585]
㈠此施復何為。
㈡為何所益而行施耶。
①tat khalu etat dānam
㈢ཡང་སྦྱིན་པ་དེ་ནི།
0◤ 【svaparārthobhayārthāya{6. MS. ...bhayārthoya |} nobhayārthāya dīyate /】[268|21][S585]
㈠〔偈曰〕：【為利自他二 不為二故施】。
㈡頌曰 【為益自他俱_a 不為二行施】〖118_4_b〗
①sva para artha ubhaya arthāya na ubhaya arthāya dīyate
㈢བདག་གཞན་དོན་ཕྱིར་གཉིས་དོན་ཕྱིར། །གཉི་གའི་དོན་དུ་མིན་ཕྱིར་སྦྱིན། །
0◤tatra yadavītarāgaḥ āryaḥ pṛthagjano vā [ 62b. 14B1. VII ] vītarāgaś caitye dānaṃ dadāti{7. MS. looks like ...ndāditi |} [268|22-][S585]
㈠釋曰。此中若未離欲聖人。及未離欲凡夫。於支提施物。
㈡論曰。此中一切未離欲貪及離欲貪諸異生類。持己所有奉施制多。
①tatra yat avīta rāgas āryas pṛthagjanas vā vīta rāgas caitye dānam dadāti tat asya ātmanas eva arthāya
㈢དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའམ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འདོད་ཆགས་དང་མ་〖PN-མ།〗བྲལ་བས་མཆོད་རྟེན་ལ:སྦྱིན་པ་〖PN-སྦྱིན་པ།〗སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་〖P+དེ་ནི།Nདེའི།〗དེས་ཕ་རོལ་པོ་དག་ལ་ཕན་འདོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤tadasyātmana evārthāya / pareṣāṃ tenānugrahābhāvāt / [268|23][S585]
㈠此施唯利益自身。不為利他。他由此無利益故
㈡此施名為唯為自益。非他由此有獲益故。
①pareṣām tena anugraha abhāvāt
★◤yadāryo vītarāgaḥ parasattvebhyo dānaṃ @269 dadāti sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tatra dānaṃ pareṣāmarthāya / [268|23-269|01]
♂yadāryo vītarāgaḥ parasattvebhyo dānaṃ @269 dadāti sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tatra dānaṃ pareṣāmarthāya /
◤yadāryo vītarāgaḥ parasattvebhyo dānaṃ dadāti sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ tatra dānaṃ pareṣāmarthaya;[S585]
㈠若已離欲聖人。以物施他眾生。除現報業。此施但為利他。
㈡若諸聖者已離欲貪。施諸有情除順現受。此施名曰唯為益他。
◤[S586]
★0◤tena teṣāmanugrahāt / [269|01-]
◤tena teṣāmanugrahāt / [S586]
㈠他由此得利益故。
㈡以他由此獲饒益故。
★★◤nātmano 'rthāya / tadvipākabhūmeratyantasamatikrāntatvāt / [269|02]
♂nātmano 'rthāya / ♂tadvipākabhūmeratyantasamatikrāntatvāt /
◤nātmano 'rthāya; tadvipākabhūmeratyantasamatikrāntatvāt / [S586]
㈠不為自身。此業果報地。永已過故。
㈡非為自益。超果地故。
①yat ā āryas vīta rāgas para sattvebhyas dānam dadāti sthāpayitvā dṛṣṭa dharma vedanīyam tatra dānam pareṣām arthāya tena teṣām anugrahāt na ātmanas arthāya tad vipāka bhūmes atyanta samatikrānta tvāt
㈢འཕགས་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་པོ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་〖PNཔའི།〗དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་གཏོགས་པར་དེས་དེ་དག་ལ་ཕན་བཏགས་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ས་ལས་ཤིན་ཏུ་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yadavītarāgaḥ pṛthagjano vā vītarāgaḥ parasattvebhyo dadāti taddānamubhayeṣāmarthāya / [269|02-]
♂yadavītarāgaḥ pṛthagjano vā vītarāgaḥ parasattvebhyo{1. MS. drops sa |} dadāti taddānamubhayeṣāmarthāya /
◤yadavītarāgaḥ pṛthagjano vā vītarāgaḥ parasattvebhyo dadāti taddānamubhayeṣām arthāya / [S586]
㈠若未離欲聖人。及未離欲凡夫。以物施他眾生。此施為二利。謂自他。
㈡若彼一切未離欲貪。及離欲貪諸異生類。持己所有施諸有情。此施名為為二俱益。
①yat avīta rāgas pṛthagjanas vā vīta rāgas para sattvebhyas dadāti tad dānam ubhayeṣām arthāya
㈢འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའམ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཅན་〖PN-ཅན།〗ཕ་རོལ་པོ་〖PN-པོ།〗དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉི་གའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །
★0◤yadāryo vītarāgaścaitye dadāti sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyaṃ taddānamubhayeṣāṃ nārthāya / [269|03-]
◤yadāryo vītarāgaś caitye dadāti sthāpayitvā dṛṣṭadharmavedanīyam, taddānamubhayeṣāṃ nārthāya / [S586]
㈠若已離欲聖人。於支提施物。除現報業。此業不為二利。謂自他。
㈡若彼聖者已離欲貪。奉施制多除順現受。此施名曰不為益二。
①yat ā āryas vīta rāgas caitye dadāti sthāpayitvā dṛṣṭa dharma vedanīyam tat dānam ubhayeṣām na arthāya
③འཕགས་པ་འདོད་ཆགས་ ****[@222a]**** *་།། དང་བྲལ་བས་མཆོད་རྟེན་ལ་འབུལ་བར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་གཏོགས་པར་གཉི་གའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་བཀུར་སྟི་དང་།
㈢འཕགས་པ་འདོད་ཆགས་{222a}དང་བྲལ་བས་མཆོད་རྟེན་ལ་འབུལ་བར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མ་གཏོགས་པར་གཉི་གའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། བྱས་པ་གཟོ་བ་འབའ་ཞིག་གིས་〖PN-གིས།〗འབུལ་བར་ཟད་དོ། །
★◤taddhi kevalaṃ gauravaṃ kṛtjñābhyāṃ dīyate / [269|04-]
♂taddhi kevalaṃ gauravaṃ kṛtajñābhyāṃ dīyate /
◤taddhi kevalaṃ gauravaṃ kṛtajñābhyāṃ dīyate / [S586]
㈠此施唯為恭敬知恩故施。
㈡以此唯為恭敬報恩。
①tat hi kevalam gauravam kṛtjñābhyām dīyate
③བྱས་པ་གཟོ་བ་འབའ་ཞིག་གིས་འབུལ་བར་ཟད་དོ་།།
★0◤sāmānyena dānaṃ mahābhogyaphalamuktam / [269|05]
◤sāmānyena dānaṃ mahābhogyaphalam uktam / [S586]
㈠若約通義說，此施以大富樂為果報。
㈡前已總明施招大富。今次當辯施果別因。
D4348 🈪སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཅན་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ།
①sāmānyena dānam mahā bhogya phalam uktam
③སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཅན་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ་།
㈢སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཅན་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ། དེའི་ཁྱད་པར་སྦྱིན་བདག་དང་། །དངོས་དང་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་ལས། །དེ་ལ་རེ་ཞིག། སྦྱིན་བདག་ཁྱད་འཕགས་དད་སོགས་ཀྱིས། །དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་བདག་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【tadviśeṣaḥ punardātṛvastukṣetraviśeṣataḥ // VAkK_4.114 //】[269|06]
♂tadviśeṣaḥ punardātṛvastukṣetraviśeṣataḥ //114//
①tad viśeṣas punar dātṛ vastu kṣetra viśeṣatas
③དེའི་ཁྱད་པར་སྦྱིན་བདག་དང་།། དངོས་དང་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་ལས་།།
◤tadviśeṣaḥ punar dātṛvastukṣetraviśeṣataḥ // 114 // [S586]
①tad-viśeṣaḥ punar dātṛ-vastu-kṣetra-viśeṣataḥ||114||
㈠〔偈曰〕：【勝別由能施 施類由[田]勝故】。
㈡頌曰 【由主財田異_c 故施果差別】〖118_4_d〗 論曰。施有差別由三種因，謂主財田有差別故。施差別故，果有差別。
🈪དེའི་ཁྱད་པར་སྦྱིན་བདག་དང་། །དངོས་དང་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་ལས། །
◤tatra tāvat—[S586]
㈠釋曰。此中能施勝者。
㈡且由施主差別云何。
🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག།
★◤tatra tāvat[269|07]
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
★◤ 【dātā viśiṣṭaḥ śraddhādyaiḥ 】[269|08]
①dātā viśiṣṭas śraddhā ādyais
③སྦྱིན་བདག་ཁྱད་འཕགས་དད་སོགས་ཀྱིས་།།
㈢སྦྱིན་བདག་དེའི་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་བདག་གི་ཁྱད་པར་གྱིས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྦྱིན་བདག་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི། གུས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད། གུས་པ་དང་། རང་གི་ལག་དང་། དུས་སུ་དང་། གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་〖PNདེའི།〗ཕྱིར་བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་དང་། །དུས་དང་བར་ཆད་མེད་པར་རྙེད། །དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་བདག་འདིའི་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུར་བྱིན་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་པར་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། བཀུར་སྟི་རྙེད་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་དད་པ་རྙེད་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་དུས་ལས་〖PNལ།〗མི་ཡོལ་བར་དུས་སུ་རྙེད་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་བར་ཆད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིའི་ལོངས་སྤྱོད་གཞན་དག་གིས་བར་དུ་མི་ཆོད་ཅིང་། མེ་ལ་སོགས་པས་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤dātā viśiṣṭaḥ śraddhādyaiḥ,[S586]
㈠〔偈曰〕：【由信等人勝】。
㈡頌曰 【主異由信等】〖119_4_a〗
🈪སྦྱིན་བདག་ཁྱད་འཕགས་དད་སོགས་ཀྱིས། །
★◤śraddhāśīlaśrutādiguṇayukto dātā viśiṣṭo bhavati / [269|09]
♂tatra tāvat dātā viśiṣṭaḥ śraddhādyaiḥ śraddhāśīlaśrutādiguṇayukto dātā viśiṣṭo bhavati /
◤śraddhāśīlaśrutādiguṇayukto dātā viśiṣṭo bhavati / [S586]
㈠釋曰。由信戒聞等德相應故為勝。此人所行施。
㈡論曰。由施主成信戒聞等差別功德。故名主異。
🈪དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་བདག་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①śraddhā śīla śruta ādi guṇa yuktas dātā viśiṣṭas bhavati
③དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་བདག་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tasya taddānadātṛviśeṣeṇa phaladānaṃ prativiśiṣyate / [269|09-]
◤tad dānadātṛviśeṣeṇa phaladānaṃ prati viśiṣyate / [S586]
㈠由施主有勝德。於與果最勝。
㈡由主異故施成差別。由施差別與果有異。[合下文dātā viśiṣyate, tadviśeṣācca dānaviśeṣaḥ]
D4349 🈪སྦྱིན་བདག་དེའི་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་བདག་གི་ཁྱད་པར་གྱིས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྦྱིན་བདག་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི།
①tasya tad dāna dātṛ viśeṣeṇa phala dānam prativiśiṣyate
③སྦྱིན་བདག་དེའི་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་བདག་གི་ཁྱད་པར་གྱིས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤sa ca tādṛśo dātā[S586]
㈠若施主有如此德。
㈡諸有施主具如是德。
★◤sa ca tādṛśo dātā[269|10]
①sa ca tādṛśas dātā
③སྦྱིན་བདག་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་།
★◤ 【satkṛtyādi dadāti 】[269|11]
①satkṛtya ādi dadāti
③གུས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད་།
◤satkṛtyādi dadāti,[S586]
㈠〔偈曰〕：【以敬重等施】。
㈡ 【行敬重等施】〖119_4_b〗
🈪གུས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད།
★◤satkṛtya svahastaṃ kāle parānupahatya dadāti / [269|12]
♂sa ca tādṛśo dātā satkṛtyādi dadāti satkṛtya svahastaṃ kāle parānupahatya dadāti /
◤satkṛtya svahastaṃ kāle parānupahatya dadāti / [S586]
①satkṛtya sva-hastaṃ kāle para-anupahatya[upahan] dadāti|
㈠釋曰。若敬重心行施。自手行施。應時行施。不損惱行施。
㈡2謂若施主行敬重施。4若自手施。6若應時施.8若無損施
🈪གུས་པ་དང་། རང་གི་ལག་དང་། དུས་སུ་དང་། གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ།
★0◤ 【ataḥ /】[269|13]
①satkṛtya sva hastam kāle parān upahatya dadāti atas
③གུས་པ་དང་། རང་གི་ལག་དང་། དུས་སུ་དང་། གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ་།
◤ataḥ / satkārodārarucitā kālānācchedyalābhitā // 115 // [S586]
㈠是故〔偈曰〕：【得尊重大樂 應時及難奪】。
㈡ 【得尊重廣愛_c 應時難奪果】〖119_4_d〗
🈪དེ་〖PNདེའི།〗ཕྱིར་བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་དང་། །དུས་དང་བར་ཆད་མེད་པར་རྙེད། །
★◤ 【satkārodārarucitā kālānācchedyalābhitā // VAkK_4.115 //】[269|14]
♂satkārodārarucitā kālānācchedyalābhitā{2. G. ...nācchidya...|} //115//
①satkāra udāra ruci tā kāla anāt chedya lābhitā
③དེ་ཕྱིར་བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་དང་།། དུས་དང་བར་ཆད་མེད་པར་རྙེད་།།
★0◤ato 'sya dātustattādṛśaṃ dānaṃ dattvā yathākramaṃ catvāro viśeṣā bhavanti / [269|15]
◤ato 'sya dātustat tādṛśaṃ dānaṃ dattvā yathākramaṃ catvāro viśeṣā bhavanti--[S586]
㈠釋曰。若施主能行四德施。次第得四種可愛勝果。
㈡1能如法行敬重等四施。如次便得尊重等四果。
🈪དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་བདག་འདིའི་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུར་བྱིན་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་པར་བཞིར་འགྱུར་ཏེ།
①atas sya dātus tat tādṛśam dānam dattvā yathākramam catvāras viśeṣās bhavanti
③དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་བདག་འདིའི་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུར་བྱིན་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་པར་བཞིར་འགྱུར་ཏེ་།
★0◤satkāralābhī bhavati / [269|15-]
①satkāra lābhī bhavati
③བཀུར་སྟི་རྙེད་པར་འགྱུར་།
◤1. satkāralābhī bhavati / [S586]
㈠謂得他恭敬尊重。
㈡3便感常為他所尊重。
🈪བཀུར་སྟི་རྙེད་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་དད་པ་རྙེད་པར་འགྱུར།
★★◤udāreṣu ca bhogeṣu ruciṃ labhate / [269|16]
♂udāreṣu ca bhogeṣu{3. Y. udārebhyo bhogebhyo |} ruciṃ labhate /
①udāreṣu ca bhogeṣu rucim labhate
③ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་དད་པ་རྙེད་པར་འགྱུར་།
★◤kālelna ca bhogān labhate nātikrāntikālena / [269|16-]
♂kālena{4. Y. kāle |} ca{5. Y. omits ca |} bhogān labhate nā-[ 63a. 14A1. VIII ]- tikrāntikālena{6. Y. ...kālāt |} /
◤2. udārebhyo bhogebhyo ruciṃ labhate / [S586]
㈠於大勝可愛塵起受用意樂。
㈡5便能感得於廣大財愛樂受用。
①kālelna ca bhogān labhate na atikrānti kālena
③ལོངས་སྤྱོད་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བར་དུས་སུ་རྙེད་པར་འགྱུར་།
★0◤anācchedyāṃśca bhogān labhate / [269|17]
①anācchedyān= ca bhogān labhate
③ལོངས་སྤྱོད་བར་ཆད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
◤3. kāle bhogān labhate nātikrāntikālāt / [S586]
㈠應受用時即得財物。不過受用時。
㈡7感應時財。所須應時不過時故。
ལོངས་སྤྱོད་དུས་ལས་〖PNལ།〗མི་ཡོལ་བར་དུས་སུ་རྙེད་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་བར་ཆད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིའི་ལོངས་སྤྱོད་གཞན་དག་གིས་བར་དུ་མི་ཆོད་ཅིང་། མེ་ལ་སོགས་པས་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤4. anācchedyāṃś ca bhogān labhate / [S586]
㈠所得財物不可侵奪。
㈡9便感資財。
★0◤nāsya bhogāḥ parairācchādyante nāpyagnyādibhirvināśyante / [269|17-]
◤nāsya bhogāḥ parairācchādyante, nāpyagnyādibhirvināśyante / [S586]
㈠謂怨親水火等。
㈡不為他侵及火等壞。
①na asya bhogās parais ācchādyante na api agni ādibhis vināśyante
③འདིའི་ལོངས་སྤྱོད་གཞན་དག་གིས་བར་དུ་མི་ཆོད་ཅིང་། མེ་ལ་སོགས་པས་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★0◤uktaṃ yathā dātā viśiṣyate tadviśeṣācca dānaviśeṣaḥ / [269|18-]
◤uktaṃ yathā-- dātā viśiṣyate, tadviśeṣācca dānaviśeṣaḥ // 115 // [S586]
㈠說施主勝德義已。由施主有勝德故。施有勝類。
D4350 🈪ཇི་ལྟར་ན་སྦྱིན་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam yathā dātā viśiṣyate tad viśeṣāt ca dāna viśeṣas
㈢ཇི་ལྟར་ན་སྦྱིན་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤atha vastu kathaṃ viśiṣyate / [269|20]
◤atha vastu kathaṃ viśiṣyate?[S586]
㈠復次所施物有勝德云何。
㈡由所施財差別云何。
🈪ཇི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་དོག་ལ་སོགས་ཕུན་སུམ་དངོས། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་〖PNཔར།〗ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
①atha vastu katham viśiṣyate
③ཇི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་དོག་ལ་སོགས་ཕུན་སུམ་དངོས། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་〖PNཔར།〗ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། གལ་ཏེ་གང་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དེ་ཁ་དོག་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་〖PNཔ།〗རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་〖PN-གིས།〗ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་ན། དེ་ལྟ་བུ་ནི་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【varṇādisampadā vastu 】[269|21]
①varṇa ādi sampadā vastu
③ཁ་དོག་ལ་སོགས་ཕུན་སུམ་དངོས་།།
◤[S587]
◤varṇādisampadā vastu,[S587]
㈠〔偈曰〕：【色等德物勝】。
㈡頌曰 【財異由色等】〖120_4_a〗
◤‘viśiṣṭam’ iti vartate / [S587]
★◤viśiṣṭamiti vartate / [269|22]
♂varṇādisaṃpadā vastu viśiṣṭamiti vartate /
①viśiṣṭam iti vartate
③ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤yadi yaddīyate dadvarṇagandharasasparśānāmanyatamenāpi saṃpannaṃ bhavati / [269|22-]
♂yadi yaddīyate tadvarṇagandharasasparśānāmanyatamenāpi saṃpannaṃ bhavati /
◤yadi yad dīyate tad varṇagandharasasparśānāmanyatamena api sampannaṃ bhavati / [S587]
㈠釋曰。若所施物色香味觸等德隨一相應。
㈡論曰。由所施財或闕或具色香味觸。如次便得或闕或具妙色等果。
🈪གལ་ཏེ་གང་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དེ་ཁ་དོག་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་〖PNཔ།〗རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་〖PN-གིས།〗ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་ན། དེ་ལྟ་བུ་ནི་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①yadi yat dīyate dadvarṇa gandha rasa sparśānām anyatamena api saṃpannam bhavati
③གལ་ཏེ་གང་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དེ་ཁ་དོག་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ན་།
★◤evaṃ vastu viśiṣyate / tādṛśaṃ vastu dattvā kiṃ bhavati / yathākramam[269|23]
♂evaṃ vastu viśiṣyate / tādṛśaṃ vastu dattvā kiṃ bhavati /
◤evaṃ vastu viśiṣyate / [S587]
㈠此物由此德勝
①evam vastu viśiṣyate
③དེ་ལྟ་བུ་ནི་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
①tādṛśam vastu dattvā kim bhavati
③དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་བྱིན་པས་ཅི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་བྱིན་པས་ཅི་ལྟར་〖PNཅིར།〗འགྱུར་ཞེ་ན། རིམ་པ་བཞིན་དུ། དེ་ལས་གཟུགས་བཟང་གྲགས་ལྡན་དང་། །དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན། །དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་ལུས་འགྱུར། །:རེག་བྱ་〖PNཁ་དོག〗ཕུན་སུམ་ཚོགས་{222b}པ་བྱིན་པས་ནི་གཟུགས་བཟང་པོར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【■surūptvaṃ yaśasvi vā /】[269|24-]
♂yathākramam surūpatvaṃ yaśasvivā /
①yathākramam surūptvam yaśasvi vā
③རིམ་པ་བཞིན་དུ་།
◤tādṛśaṃ vastu dattvā kiṃ bhavati? yathākramam[S587]
㈠若施如此有德物此施何。有次第應知。
D4351 🈪དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་བྱིན་པས་ཅི་ལྟར་〖PNཅིར།〗འགྱུར་ཞེ་ན། རིམ་པ་བཞིན་དུ། དེ་ལས་གཟུགས་བཟང་གྲགས་ལྡན་དང་། །དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན། །དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་ལུས་འགྱུར། །:རེག་བྱ་〖PNཁ་དོག〗ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་གཟུགས་བཟང་པོར་འགྱུར་རོ། །
★◤【 priyatā sukumārartusukhasparśāṅtā tataḥ // VAkK_4.116 //】
♂priyatā sukumārartusukhasparśāṅgatā tataḥ //116// ♂varṇasaṃpannaṃ dattvā surūpo bhavati /
①priya tā sukumāra ṛtu sukha sparśa aṅtā tatas
③དེ་ལས་གཟུགས་བཟང་གྲགས་ལྡན་དང་།། དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་།། དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་ལུས་འགྱུར་།།
◤surūpatvaṃ yaśasvi vā / [S587]
◤priyatā sukumārartusukhasparśāṅgatā tataḥ // 116 // [S587]
㈠〔偈曰〕：【妙色好名聞 可愛相軟滑 隨時樂觸身】。
㈡【得妙色好名_b 眾愛柔軟身_c 有隨時樂觸】〖120_4_d〗
D4352 🈪དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་དྲི་བཞིན་དུ་གྲགས་པས་ཕྱོགས་སུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤varṇasampannaṃ dattvā surūpo bhavati / gandhasaṃpannaṃ dattvā yaśasvī bhavati / [269|26]
♂gandhasaṃpannaṃ dattvā yaśasvī bhavati /
◤varṇasampannaṃ dattvā surūpo bhavati / [S587]
㈠釋曰。若施有色德物。得端正可愛色報。
㈡謂所施財色具足故便感妙色。
①varṇa sampannam dattvā surūpas bhavati
③རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ ****[@222b]**** ་པ་བྱིན་པས་ནི་གཟུགས་བཟང་པོར་འགྱུར་རོ་།།
◤gandhasampannaṃ dattvā yaśasvī bhavati;[S587]
㈠若施有香德物。得大好名聞。
㈡香具足故便感好名。
D4353 🈪རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་རོ་ཞིམ་པོ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤gandhavadyaśaso dikṣu vidhāraṇāt / [269|26-270|01]
♂gandhavadyaśaso dikṣu @270 vidhāraṇāt /
◤gandhavad yaśaso dikṣu vidhāraṇāt / [S587]
㈠如香於四方名聞遍覆。
㈡如香芬馥遍諸方故。
①gandha saṃpannam dattvā yaśasvī bhavati gandhavat yaśasas dikṣu vidhāraṇāt
㈢དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་དྲི་བཞིན་དུ་གྲགས་པས་ཕྱོགས་སུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤rasasaṃpannaṃ dattvā priyo bhavati / rasa iva svāduḥ / [270|01]
◤rasasampannaṃ dattvā priyo bhavati / [S587]
㈠若施有味德物。得報2為一切世間所愛。
㈡味具足故便感眾愛。
①rasa saṃpannam dattvā priyas bhavati rasas iva svādus
㈢རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་རོ་ཞིམ་པོ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤rasa iva syāduḥ / [S587]
㈠1如美味。
㈡如味美妙眾所愛故。
★◤sparśasaṃpannaṃ dattvā sukumārāṅgāśca bhavati ṛtusukhasparśāni cāsyāṅgāni bhavanti yathā strīratnasya / [270|01-]
♂sparśasaṃpannaṃ dattvā sukumārāṅgaśca{1. MS. sukumārāṃgañca |} bhavati ṛtusukhasparśāni cāsyāṅgāni bhavanti yathā strīratnasya /
◤sparśasampannaṃ dattvā sukumārāṅgaś ca bhavati,[S587]
㈠若施有觸德物。得柔軟細滑身。
㈡觸具足故感柔軟身
D4354 🈪རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་ལུས་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདིའི་དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་བའི་ལུས་སུ་འགྱུར་རོ། །
①sparśa saṃpannam dattvā sukumāra aṅgās ca bhavati ṛtu sukha sparśāni ca asya aṅgāni bhavanti yathā strī ratnasya
㈢རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱིན་པས་ནི་ལུས་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདིའི་དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་བའི་ལུས་སུ་འགྱུར་རོ། །
◤ṛtusukhasparśāni cāsyāṅgāni bhavanti, yathā strīratnasya // 116 // [S587]
㈠復得隨時安樂觸身。譬如寶女身田。
㈡及有隨時生樂受觸。如女寶等。果有減者由因闕故。如是亦由具色香等故名財異。由財異故。施體及果皆有差別。
★★◤atha kṣetraṃ kathaṃ viśipyate / [270|04]
♂atha kṣetraṃ kathaṃ viśiṣyate /
◤atha kṣetraṃ kathaṃ viśiṣyate?[S587]
㈠何德為勝。
㈡由所施田差別云何。
D4355 🈪ཡང་〖PN+ན།〗ཇི་ལྟར་ན་ཞིང་ཁྱད་〖PN+པར།〗དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
①atha kṣetram katham viśipyate
③ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཞིང་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་〖PN+ན།〗ཇི་ལྟར་ན་ཞིང་ཁྱད་〖PN+པར།〗དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འགྲོ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཕན་འདོགས་དང་། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་ཁྱད་འཕགས། །རེ་ཞིག་འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་དུ་〖PNགྱི།〗འཕགས་པ་འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སླར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བརྒྱ་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ། །
★0◤ 【gatiduḥkhopakāritvaguṇaiḥ kṣetraṃ viśiṣyate /】[270|05]
①gati duḥkha upakāri tva guṇais kṣetram viśiṣyate
③འགྲོ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཕན་འདོགས་དང་།། ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་ཁྱད་འཕགས་།།
◤gatiduḥkhopakāritvaguṇaiḥ kṣetraṃ viśiṣyate / [S587]
㈠〔偈曰〕：【由道苦恩德 施田有勝德】。
㈡頌曰 【田異由趣苦_a 恩德有差別】〖121_4_b〗
🈪འགྲོ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཕན་འདོགས་དང་། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་ཁྱད་འཕགས། །རེ་ཞིག་འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་དུ་〖PNགྱི།〗འཕགས་པ་འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སླར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བརྒྱ་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ། །
★★◤gativiśeṣātāvadviśiṣyate / [270|06]
♂gativiśeṣāttāvadviśiṣyate /
◤gativiśeṣāt tāvad viśiṣyate / [S587]
ⅰ㈡論曰。由所施田趣苦恩德各有差別。故名田異。由田異故施果有殊。由趣別者。
★◤tathā hyuktaṃ bhagavatā “tiryagyonigatāya dānaṃ dattvā śataguṇo vipākaḥ pratikāṅkṣitavyaḥ / [270|06-]
♂tathā hyuktaṃ bhagavatā “tiryagyonigatāya dānaṃ dattvā śataguṇo vipākaḥ pratikāṅkṣitavyaḥ /
◤tathā hy uktaṃ bhagavatā—[S587]
㈠釋曰。如世尊說。
㈡如世尊說。
D4356 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བར་གྱུར་པའི་མི་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སྟོང་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤“tiryagyonigatāya dānaṃ dattvā śataguṇo vipākaḥ pratikāṅkṣitavyaḥ / [S587]
㈠若施物於畜生。應受百倍果報。
㈡若施傍生受百倍果。
★◤duḥśīlāya manuṣyabhūtāya dānaṃ dattvā sahasraguṇa” iti / [270|07-]
♂duḥśīlāya manuṣyabhūtāya dānaṃ{2. D. omits dānaṃ |} dattvā sahasraguṇa” iti / ♂duḥkhaviśeṣā{3. D. adds kṣetraṃ |} dviśiṣyate /
◤duḥśīlāya manuṣyabhūtāya dānaṃ{D. omits dānaṃ / } dattvā sahasraguṇa” ( ) iti / [S587]
①duḥśīlāya manuṣyabhūtāya dānaṃ dattvā sahasraguṇas” ( ) iti|
㈠若施物於人道破戒眾生。應受千倍果報。
㈡施犯戒人受千倍果。
①gati viśeṣa atāvat viśiṣyate tathā hi uktam bhagavatā tiryagyoni gatāya dānam dattvā śataguṇas vipākas pratikāṅkṣitavyas duḥśīlāya manuṣya bhūtāya dānam dattvā sahasraguṇas iti
③རེ་ཞིག་འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སླར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བརྒྱ་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ་།། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བར་གྱུར་པའི་མི་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སྟོང་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བར་གྱུར་པའི་མི་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སྟོང་འགྱུར་དུ་རེ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤duḥkhaviśeṣā dviśiṣyate / [270|08]
◤duḥkhaviśeṣād{D. adds kṣetraṃ / } viśiṣyate / [S587]
①duḥkhaviśeṣād viśiṣyate|
㈠由苦差別。田有勝德者。
㈡由苦別者。
D4357 🈪སྡུག་བསྔལ་གྱི་〖PN+ཁྱད་པར་གྱིས།〗ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་
★◤tathā hyaupadhikeṣu puṇyakriyāvastuṣu / glāne dānaṃ glānopasthāpake dānam / [270|08-]
♂tathā hyaupadhikeṣu{4. D. yathopadhikeṣu |} puṇyakriyāvastuṣu / glāne{5. D. glānāya |} dānaṃ glānopa- sthāpake{6. D. glānopasthāpakāya |} dānam /
◤tathā hy aupadhikeṣu{D. yathopadhikeṣu / } puṇyakriyāvastuṣu, glāne{D. glānāya / } dānam, glānopasthāpake{D. glānopasthāpakāya / } dānam, śītalikādiṣu{D. adds vardalikā / } ca dānam uktvoktam—[S587]
①tathā hy aupadhika puṇyakriyāvastu, glāna dānam, glāna-upasthāpaka dānam, śītalika-ādi ca dānam uktvā uktam—
㈠如有攝福業類中說。一於病人行施。二於看治病人行施。三於寒時行施。說如此等施。
㈡如七有依福業事中，先說應施客行病侍.園林.常食，及寒風熱隨時食等。
🈪འདི་〖PN+ཇི།〗ལྟར་རྫས་ལས་བྱུང་བའི:བསོད་ནམས་བྱ་བའི་〖PN-བསོད་ནམས་བྱ་བའི།〗དངོས་པོ་〖PN+ལ།〗དག་ཏུ་ནད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། ནད་〖PN-ནད།〗གཡོག་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲང་བ་ལ་སོགས:པ་ལ་སྦྱིན་པར་〖PNཔར་སྦྱིན་པ།〗གསུངས་ནས། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་འདི་བདུན་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①duḥkha viśeṣās dviśiṣyate tathā hi aupadhikeṣu puṇya kriyā vastuṣu glāne dānam glāna upasthāpake dānam
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དག་ཏུ་ནད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། ནད་གཡོག་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲང་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱིན་པར་གསུངས་ནས་།
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་〖PN+ཁྱད་པར་གྱིས།〗ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་འདི་〖PN+ཇི།〗ལྟར་རྫས་ལས་བྱུང་བའི:བསོད་ནམས་བྱ་བའི་〖PN-བསོད་ནམས་བྱ་བའི།〗དངོས་པོ་〖PN+ལ།〗དག་ཏུ་ནད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། ནད་〖PN-ནད།〗གཡོག་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲང་བ་ལ་སོགས:པ་ལ་སྦྱིན་པར་〖PNཔར་སྦྱིན་པ།〗གསུངས་ནས། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་འདི་བདུན་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤śītalikādiṣu ca dānamuktvoktame“ bhiḥ saptabhiḥ auṣadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥsamanvāgatasya śrāddhasya kulaputrasya vā kuladuhiturvā na labhyaṃ puṇyānāṃ pramāṇamudgrahītumi”ti / [270|09-]
♂śī-[ 63b. 14B1. VIII ]talikādiṣu{7. D. adds vardalikā |} ca dānamuktvoktame”bhiḥ saptabhiḥ aupadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥ samanvāgatasya śrāddhasya kulaputrasya vā kuladuhiturvā na labhyaṃ puṇyānāṃ pramāṇamudgrahītumi”ti /
①śītalikā ādiṣu ca dānam uktvā uktame bhis saptabhis auṣadhikais puṇya kriyā vastubhis samanvāgatasya śrāddhasya kula putrasya vā kula duhitus vāpuṇyānām pramāṇam udgrahītum iti
③རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་འདི་བདུན་དང་ལྡན་པའི་དད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
◤‘ebhiḥ saptabhiḥ aupadhikaiḥ puṇyakriyāvastubhiḥ samanvāgatasya śrāddhasya kulaputrasya vā kuladuhiturvā na labhyaṃ puṇyānāṃ pramāṇamudgrahītum” ( ) iti / [S587]
㈠復說。若與此有攝七種福業類相應。有信善男子善女人。所得福德不可校量。
㈡復說。若有具足淨信男子女人，成此所說七種有依福業事者，所獲福德不可取量。
★◤upakāritvaviśeṣādyathā mātāpitroranyeṣāṃ copakāriṇām ṛṣyamṛgajātakādyudāharaṇāt / [270|12-]
♂upakāritvaviśeṣādyathā mātāpitroranyeṣāṃ copakāriṇām ṛṣyamṛgajātakādyudāharaṇāt{8. Y. ṛkṣa... |} /
◤upakāritvaviśeṣād yathā—mātāpitror anyeṣāṃ copakāriṇām; ṛkṣamṛgajātakādyudāharaṇāt / [S587]
㈠由恩差別田有勝德者。如父母及餘有恩人。譬如熊鹿本生經說。
㈡由恩別者。如父母師及餘有恩。如熊鹿等本生經說諸有恩類。
①upakāri tva viśeṣāt yathā mātā pitros anyeṣām ca upakāriṇām ṛṣya mṛga jātaka ādi udāharaṇāt
㈢ཕན་འདོགས་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཕ་མ་དང་། ཕན་འདོགས་པ་གཞན་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་སྟེ། དོམ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེས་པའི་རབས་དཔེར་བྱའོ། །
★★◤guṇaviśeṣādyathā“ śīlavate dattvā śatasahasraguṇo vipāka” ityevamādi / [270|13]
♂guṇaviśeṣādyathā” śīlavate dattvā śatasahasraguṇo vipāka” ityevamādi /
◤guṇaviśeṣād yathā—“śīlavate dattvā śatasahasraguṇo vipākaḥ” ( ) ityevamādi / [S587]
㈠由德差別田有勝德者。如經言。若施物於有戒人。應受百千倍果報。如此等。
㈡由德別者。如契經言。若施持戒人受億倍果等。
①guṇa viśeṣāt yathā śīlavate dattvā śata sahasra guṇas vipākas iti evamādi
㈢ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལ་〖PN+ནི།〗བྱིན་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འབུམ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
◤[S588]
◤sarveṣāṃ tu dānānām—[S588]
㈠於一切施中。
㈡於諸施福最勝者何。
★◤sarveṣāṃ tu dānānām[270|14]
①sarveṣām tu dānānām
③སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་།།
㈢སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན། །མཆོག་ནི་གྲོལ་བས་གྲོལ་བ་ལའང་། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་བྱིན་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤ 【agraṃ muktasya muktāya 】[270|15]
①agram muktasya muktāya
③མཆོག་ནི་གྲོལ་བས་གྲོལ་བ་ལའང་།།
◤agraṃ muktasya muktāya,[S588]
㈠〔偈曰〕：【脫人施脫勝】。
㈡頌曰 【脫於脫】
★◤“yadvītarāgo vītarāgāya dattvā 'tidānamidaṃ śreṣṭhamāmiṣadāneṣu dānamityuktaṃ bhagavatā / [270|16]
♂sarveṣāṃ tu dānānām agraṃ muktasya muktāya “yadvītarāgo vītarāgāya dattvā'tidānamidaṃ śreṣṭhamāmiṣadāneṣu dānamityuktaṃ bhagavatā /
◤“yadvītarāgo vītarāgāya dattvā'tidānam, idaṃ śreṣṭhamāmiṣadāneṣu dānam” ( ) ityuktaṃ bhagavatā / [S588]
㈠釋曰。若離欲人。施物於離欲人。此施於一切財施中。佛世尊說最勝。
㈡論曰。薄伽梵說。若離染者於離染者施諸資財。於財施中此為最勝。
★◤ 【bodhisattvasya ca 】[270|17]
①yad vīta rāgas vīta rāgāya dattvā tidānam idam śreṣṭham āmiṣa dāneṣu dānam iti uktam bhagavatā bodhisattvasya ca
③འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་བྱིན་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས་།
◤bodhisattvasya ca,[S588]
㈠〔偈曰〕：【菩薩】
㈡【菩薩】
🈪◦2980བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས། ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པས་མ་གྲོལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་བྱིན་ན་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
★◤yadvā dānaṃ bodhisattve dadāti sarvasattvahitahetostadamuktasyāpyamukte 'bhyādānamagram / [270|18]
♂bodhisattvasya ca yadvā dānaṃ bodhisattve dadāti sarvasattvahitahetostadamuktasyāpyamukte 'bhyādānamagram /
◤yadvā dānaṃ bodhisattve dadāti sarvasattvahitahetoḥ, tadamuktasyāpyamukte 'bhyādānamagram / [S588]
㈠釋曰菩薩所行施。此施是一切眾生安樂利益事因故。此施若非離欲人所行。及不於離欲人施。
㈡若諸菩薩所行惠施。是普利樂諸有情因。雖不名為脫施於脫。
①yat vā dānam bodhisattve dadāti sarva sattva hita hetos tat amuktasya api amukte abhyādānam agram
③ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པས་མ་གྲོལ་ ****[@223a]**** *་།། བ་རྣམས་ལ་ཡང་བྱིན་ན་མཆོག་ཡིན་ནོ་།།
㈢བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས། ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་〖PN+ནི། 〗སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན:པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་〖PN-པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན། 〗པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པས་མ་གྲོལ་{223a}བ་རྣམས་ལ:ཡང་བྱིན་ན་〖PN-ཡང་བྱིན་ན། 〗མཆོག་ཡིན་ནོ། །
★◤tat sthāpayitvā yāni bhagavato 'nyānyaṣṭau dānānyuktāni teṣām[270|19]
♂tat sthāpayitvā yāni bhagavato 'nyānyaṣṭau dānānyuktāni teṣām aṣṭamam //117//
◤tat sthāpayitvā yāni bhagavato 'nyāny aṣṭau dānānyuktāni, teṣām—[S588]
㈠此施於一切施最勝。除菩薩施。是佛世尊所說八種施。於中
㈡而於施福亦為最勝。除此更有八種施中。第八施福亦為最勝。
🈪◦2981དེ་མ་གཏོགས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་དག་སྦྱིན་པ་བརྒྱད་གསུངས་པ་དེ་དག་གི་ནང་ན་ནི་བརྒྱད་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
★◤ 【aṣṭamam // VAkK_4.117 //】[270|20]
①tat sthāpayitvā yāni bhagavatas nyāni aṣṭau dānāni uktāni teṣām aṣṭamam agram iti vartate
㈢དེ་མ་གཏོགས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PNཀྱི། 〗གང་དག་སྦྱིན་པ་བརྒྱད་གསུངས་པ་དེ་དག་གི་ནང་ན་ནི་བརྒྱད་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །
◤aṣṭamam // 117 // [S588]
㈠〔偈曰〕：【及第八】。
㈡【第八施最勝】〖121_4_d〗
🈪◦2982བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་དང་། བདག་ལ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་། བདག་ལ་སྦྱིན་པར་འགྱུར་བས་སྦྱིན་པ་དང་། སྔོན་བདག་གི་ཕ་དང་མེས་པོ་དག་གིས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་དང་། མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲགས་པའི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་དོན་དང་། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དང་། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་དོན་དང་། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་བྱིན་པའོ། །
◤‘agram’ iti vartate / [S588]
★0◤agramiti vartate / katamānyaṣṭau / [270|21]
①katamāni aṣṭau
③བརྒྱད་གང་ཞེ་ན་།
㈢བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་དང་། བདག་ལ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་།: བདག་ལ་〖PN-བདག་ལ། 〗སྦྱིན་པར་འགྱུར་བས་སྦྱིན་པ་དང་། སྔོན་བདག་གི་ཕ་དང་མེས་པོ་དག་གིས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་དང་། མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲགས་པའི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་དོན་དང་། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དང་། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་དོན་དང་། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་བྱིན་〖PNསྦྱིན། 〗པའོ། །
◤katamānyaṣṭau?[S588]
㈠釋曰。最勝何者為八。
㈡八施者何。
★◤āsādya dānaṃ bhayadānam adānme dānaṃ dāsyati me dānaṃ dattpūrvaṃ me dānaṃ pitṛbhiśca pitāmahaiśceti dānaṃ dadāti svargārthaṃ dānaṃ kīrtyarthaṃ dānaṃ cittālaṅkārārthaṃ dānaṃ cittapariṣkārārthaṃ yiogasaṃbhārārthamuttamārthasya prāptaye dānaṃ dadāti / [270|21-]
♂āsādya dānaṃ bhayadānam adānme dānaṃ dāsyati me dānaṃ dattapūrvaṃ me dānaṃ{9. MS.This dānaṃ seems to be extra. } pitṛbhiśca pitāmahaiśceti dānaṃ dadāti svargārthaṃ dānaṃ kīrtyarthaṃ dānaṃ cittālaṃkārārthaṃ dānaṃ cittapariṣkārārthaṃ yogasaṃbhārārthamuttamārthasya prāptaye dānaṃ dadāti /
◤1. āsādya dānam,[S588]
㈠一已至施。
㈡一隨至施。
①āsādya dānam bhaya dānam adāt me dānam dāsyati me dānam datt pūrvam me dānam pitṛbhis ca pitāmahais ca iti dānam dadāti svarga artham dānam kīrti artham dānam citta alaṅkāra artham dānam citta pariṣkāra artham yioga saṃbhāra artham uttama arthasya prāptaye dānam dadāti
③ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་དང་། བདག་ལ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་། བདག་ལ་སྦྱིན་པར་འགྱུར་བས་སྦྱིན་པ་དང་། སྔོན་བདག་གི་ཕ་དང་མེས་པོ་དག་གིས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པས་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་དང་། མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། གྲགས་པའི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་དོན་དང་། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དང་། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་དོན་དང་། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་བྱིན་པའོ་།།
◤2. bhayadānam, 3. ‘adānme dānam.[S588]
㈠二怖畏施。三已施我施。
㈡二怖畏施。三報恩施。
◤4. dāsyati me dānam, 5. dattapūrvaṃ me dānaṃ pitṛbhiś ca pitāmahaiś ca’ iti dānaṃ dadāti,[S588]
㈠四當施我施。五昔已施施。謂父及先亡等。
㈡四求報施。五習先施。2習先施者。謂習先人父祖家法而行惠施。
◤6. svargārthaṃ dānam, 7. kīttyarthaṃ dānam,[S588]
㈠六為得天道施。七為得好名聞施。
㈡1｛六希天施。七要名施。
◤8. cittālaṅkārārthaṃ dānam, cittapariṣkārārtham, yogasambhārārtham, uttamārthasya prāptaye dānaṃ dadāti / [S588]
㈠八為莊嚴心施。為心資糧施。為應眾理施。為得最上品己利施。
㈡八為莊嚴心為資助心為資瑜伽為得上義而行惠施。
★◤tatrāsādya dānaṃ yat āsannebhya upagatebhyo dānaṃ dadātīti paurāṇāḥ / [270|24]
♂tatrāsādya dānaṃ yat āsannebhya upagatebhyo dānaṃ dadātīti paurāṇāḥ{10. MS. porāṇāḥ |} /
◤tatrāsādya dānaṃ yat āsannebhya upagatebhyo dānaṃ dadātīti paurāṇāḥ / [S588]
①tatra āsādya dānaṃ yat āsanna upagata dānaṃ dadāti iti paurāṇa
㈠已至施者。先舊師解。於已至及親近人所行施。
㈡隨至施者。宿舊師言。隨近己[已]至.方能施與。
🈪◦2983དེ་ལ་ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་སྔ་མ་དག་ན་རེ་ནམ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་ཉེ་བར་ལྷགས་པ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tatra āsādya dānam yat āsannebhyas upagatebhyas dānam dadāti iti paurāṇās
③དེ་ལ་ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་སྔ་མ་དག་ན་རེ་ནམ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་ཉེ་བར་ལྷགས་པ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ལ་ཉེ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་སྔ་མ་དག་ན་རེ་ནམ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་ཉེ་བར་ལྷགས་པ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་〖PN-པར་བྱེད། 〗པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤bhayadānaṃ yadvināśābhimukhaṃ dṛṣṭvā varaṃ dadāmīti dadāti / [270|25]
♂bhayadānaṃ yadvināśābhimukhaṃ [ 64a. 15A. I ] dṛṣṭvā varaṃ dadāmīti dadāti /
◤bhayadānaṃ yad vināśābhimukhaṃ dṛṣṭvā varaṃ dadāmīti dadāti / [S588]
㈠怖畏施者。此人見財物現前向滅壞。若施勝自滅壞。由此意故行施。
㈡怖畏施者。謂見此財壞相現前寧施不失。｝
🈪◦2984འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་ནི་མེད་པར་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ནས་དམ་པ་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①bhaya dānam yat vināśa abhimukham dṛṣṭvā varam dadāmi iti dadāti
㈢འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་ནི་མེད་པར་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ནས་དམ་པ་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤śeṣaṃ sugamatvānna vibhaktam / [270|25-]
◤śeṣaṃ sugamatvānna vibhaktam // 117 // [S588]
㈠所餘易解故不分別。
㈡餘施易了故不別釋。
🈪◦2985ལྷག་མ་ནི་གོ་སླ་བས་རྣམ་པར་མ་ཕྱེའོ། །
🈪◦2986མདོ་ལས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞལ་དུ་མེད་དོ། །
①śeṣam sugama tvāt na vibhaktam
㈢ལྷག་མ་ནི་གོ་སླ་བས་རྣམ་པར་མ་ཕྱེའོ། །
★★◤srota-āpattiphalapratipannakāya dānaṃ dattvā'prameyavipākaḥ / [270|26]
♂srota{11. MS. śrota...|}āpattiphalapratipannakāya dānaṃ dattvā'prameyavipākaḥ /
◤srota-āpattiphalapratipannakāya dānaṃ dattvā aprameyavipākaḥ,[S588]
㈠若施物於須陀洹向人。此施果報不可稱量。
㈡如契經說。施預流向。其果無量。施預流果果量更增。
①srotas āpatti phala pratipannakāya dānam dattvā aprameya vipākas
㈢མདོ་ལས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞལ་དུ་མེད་དོ། །
★★◤tato 'prameyataraḥ srota-āpannāyeti vistareṇoktaṃ sūtre /[270|27]
♂tato 'prameyataraḥ srota-āpannāyeti vistareṇoktaṃ sūtre /
◤tato 'prameyataraḥ srota-āpannāyeti vistareṇoktaṃ sūtre / [S588]
㈠若施物於須陀洹。百倍無量。如此廣說。應知如經。
㈡乃至廣說頗有施非聖果亦無量耶。
①tatas aprameyataras srotas āpannāya iti vistareṇa uktam sūtre api tu
③རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་བྱིན་ན་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་གཞལ་དུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་མོད་ཀྱི་།
㈢རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་བྱིན་ན་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་གཞལ་དུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་མོད་ཀྱི། གཞན་ཡང་།འཕགས་པ་མིན་ཡང་ཕ་མ་དང་། །ནད་པ་དང་ནི་ཆོས་སྨྲ་དང་། །སྐྱེ་མཐའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ཡོན་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་ཡང་འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་ཡོན་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤api tu—
0◤ api tu @271【■mātṛpitṛglānadhārmakathikebhyo 'ntyajanmane /】[271|01-][S588]
0◤【 bodhisattvāya cāmeyā anāryebhyo 'pi dakṣiṇā{1. G. dakṣiṇāḥ |} // VAkK_4.118 //】
㈠復次〔偈曰〕：【父母病說法 人後生菩薩 雖凡夫中施 果報無數量】。
㈡頌曰 【父母病法師_a 最後生菩薩_b 設非證聖者_c 施果亦無量】〖122_4_d〗
①mātṛ pitṛ glāna dhārma kathikebhyas antyajanmane
③གཞན་ཡང་;་འཕགས་པ་མིན་ཡང་ཕ་མ་དང་།། ནད་པ་དང་ནི་ཆོས་སྨྲ་དང་།། སྐྱེ་མཐའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་།།
①bodhisattvāya ca āmeyās anāryebhyas api dakṣiṇā
③ཡོན་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན་།།
★0◤ebhyaḥ pañcabhyaḥ pṛthagjanabhūtebhyo 'py aprameyā phalato dakṣiṇā bhavati / [271|03]
◤ebhyaḥ pañcabhyaḥ pṛthagjanabhūtebhyo 'py aprameyā phalato dakṣiṇā bhavati / [S588]
㈠釋曰。此五人若皆是凡夫。於彼行施。約果報無數無量。
㈡論曰。如是五種設是異生。但施亦能招無量果。
①ebhyas pañcabhyas pṛthagjana-bhūtebhyas apy aprameyā phalatas dakṣiṇā bhavati
③ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་ཡང་འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་ཡོན་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤tatrāntyajanmā bodhisattvaś caramabhavikaḥ / [271|03-]
♂tatrāntyajanmā bodhisattvaś caramabhavikaḥ /
◤tatrāntyajanmā bodhisattvaś caramabhavikaḥ / [S588]
①tatra antya-janman bodhisattvaś caramabhavikaḥ|
㈠於中最後生菩薩說法人。
㈡住最後有名最後生。
①tatra antya janmā bodhisattvas caramabhavikas
③དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ཐ:མ་པའི་〖PNམའི།〗བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤dharmakathikaścaturvidhe kṣetraviśeṣe katamasmin pakṣe dikṣeptavyaḥ / [271|04-]
♂dhārmakathikaścaturvidhe kṣetraviśeṣe katamasmin pakṣe nikṣeptavyaḥ /
◤dhārmakathikaś caturvidhe kṣetraviśeṣe katamasmin pakṣe nikṣeptavyaḥ? upakāripakṣe / [S588]
㈠於四種勝田中。安立在何田。入恩田攝。
㈡法師四田中是何田所攝。是恩田攝。
D4370 🈪ཆོས་སྨྲ་བ་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་བཞི་པོའི་ཕྱོགས་གང་དུ་གཏོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན།
①dharma kathikas caturvidhe kṣetra viśeṣe katamasmin pakṣe dikṣeptavyas
③ཆོས་སྨྲ་བ་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་བཞི་པོའི་ཕྱོགས་གང་དུ་གཏོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཆོས་སྨྲ་བ་ཞིང་གི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་བཞི་པོའི་ཕྱོགས་གང་དུ་གཏོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ནི་སྐྱེ་དགུ་མ་རིག་པས་ལྡོངས་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཟག་པ་མེད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་། མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །
★0◤upakāripakṣe / [271|05]
①upakāri pakṣe
③ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་ཏེ་།
★◤sa hi mahākalyāṇamitram avidyāndhāyāṃ prajāyāṃ prajñācakṣuṣo dātā samaviṣamasya prakāśayitā anāsravasya dharmakāyasyātinivartayitā samāsato buddhakṛtyasya kartā / [271|05-]
♂sa hi mahākalyāṇamitram{2. MS. ...mahākelyāṇamitraṃ / ke looks like tka / According to Chinese it should be loke mahākalyāṇamitram |} avidyāndhāyāṃ prajāyāṃ prajñācakṣuṣo dātā samaviṣamasya prakāśayitā{3. MS. prakāśayitvā |} anāsravasya dharmakāyasyātinivartayitā samāsato buddhakṛtyasya kartā /
◤sa hi mahākalyāṇamitram avidyāndhāyāṃ prajāyāṃ prajñācakṣuṣo dātā,[S588]
㈠何以故。此人是善知識。世間無明所闇。能施慧眼。
㈡所以者何。為諸世間大善友故。無明所盲者能施慧眼故。
🈪ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ནི་སྐྱེ་དགུ་མ་རིག་པས་ལྡོངས་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།
①sa hi mahā kalyāṇa mitram avidyā andhāyām prajāyām prajñācakṣuṣas dātā samaviṣamasya prakāśayitā anāsravasya dharma kāyasya ati nivartayitbuddha kṛtyasya kartā
③དེ་ནི་སྐྱེ་དགུ་མ་རིག་པས་ལྡོངས་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཟག་པ་མེད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་། མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ་།།
◤samaviṣamasya prakāśayitā,[S588]
①sama-viṣama pra-kāś
㈠能顯示平等不平等。
㈡開示世間安危事故。
🈪མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཟག་པ་མེད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་།
◤āsravasya dharmakāyasyābhinivartayitā,[S588]
㈠能生起無流法身。
㈡令有情生起無漏法身故。
◤samāsato buddhakṛtyasya kartā // 118 // [S588]
㈠若略說此人能作佛所應作事。
㈡以要說者。善說法師乃至能為佛所作事故。於彼行施便招無量果。
🈪མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །
◤[S589]
★◤karmaṇāṃ tu gurulaghutvaṃ jñātukāmena samāsataḥ ṣaṭ kāraṇāni jñeyāni / tadyathā [271|08]
♂karmaṇāṃ tu gurulaghutvaṃ jñātukāmena samāsataḥ ṣaṭ kāraṇāni jñeyāni /
◤karmaṇāṃ tu gurulaghutvaṃ jñātukāmena samāsataḥ ṣaṭ kāraṇāni jñeyāni / tadyathā—[S589]
㈠若人欲知諸業輕重相。略說應知。有六種因。
㈡欲知諸業輕重相者。應知輕重略由六因。其六者何。
D4371 🈪ལས་རྣམས་ཀྱི་ལྕི་བ་དང་། ཡང་བ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པས་མདོར་ན་རྒྱུ་དྲུག་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཇུག་དང་ཞིང་དང་གཞི་དང་ནི། །སྦྱོར་དང་སེམས་པ་བསམ་པ་སྟེ། །དེ་དག་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ལས〖PNལ།〗། །ལས་ཀྱང་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ཉིད། །མཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①karmaṇām tu guru laghu tvam jñātu kāmena samāsatas ṣaṭ kāraṇāni jñeyāni
③ལས་རྣམས་ཀྱི་ལྕི་བ་དང་། ཡང་བ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པས་མདོར་ན་རྒྱུ་དྲུག་ ****[@223b]**** ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ལས་རྣམས་ཀྱི་ལྕི་བ་དང་། ཡང་བ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པས་མདོར་ན་རྒྱུ་དྲུག་{223b}ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཇུག་དང་ཞིང་དང་གཞི་དང་ནི། །སྦྱོར་དང་སེམས་པ་བསམ་པ་སྟེ། །དེ་དག་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ལས〖PNལ།〗། །ལས་ཀྱང་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ཉིད། །མཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①tadyathā
③འདི་ལྟ་སྟེ་།
★◤ 【■pṛṣṭhaṃ kṣetramadhiṣṭhānaṃ prayiogaścetanāśayaḥ /】[271|09-]
♂tadyathā pṛṣṭhaṃ kṣetramadhiṣṭhānaṃ prayogaścetanāśayaḥ /
①pṛṣṭham kṣetram adhiṣṭhānam prayiogas cetanā āśayas
③མཇུག་དང་ཞིང་དང་གཞི་དང་ནི་།། སྦྱོར་དང་སེམས་པ་བསམ་པ་སྟེ་།།
◤pṛṣṭhaṃ kṣetram adhiṣṭhānaṃ prayogaś cetanāśayaḥ / [S589]
◤eṣāṃ mṛdvadhimātratvāt karmamṛdvadhimātratā // 119 // [S589]
①eṣāṃ mṛdv-adhimātra-tvāt karma-mṛdv-adhimātra-tā||119||
㈠〔偈曰〕：【後分田及依 前分故意願 此下上品故 故業有下上】。
㈡頌曰 【後起田根本_a 加行思意樂_b 由此下上故_c 業成下上品】〖123_4_d〗
★◤【 eṣāṃ mṛdvadhimātratvāt karmamṛdvadhimātratā // VAkK_4.119 //】
♂eṣāṃ mṛdvadhimātratvāt karmamṛdvadhimātratā //119//
①eṣām mṛdu adhi mātra tvāt karma mṛdvadhimātra tā
③དེ་དག་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ལས་།། ལས་ཀྱང་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ཉིད་།།
★0◤pṛṣṭhaṃ nāma yatkṛtasya punaranukriyā / kṣetraṃ nāma yatra kārāpakārāḥ kriyante / [271|11]
◤pṛṣṭhaṃ nāma yat kṛtasya punaranukriyā / [S589]
㈠釋曰。後分者。若作此業已。復更數數隨作。
㈡論曰。後起者謂作已隨作。
①pṛṣṭham nāma yat kṛtasya punar anukriyā
③མཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤kṣetraṃ nāma yatra kārāpakārāḥ kriyante / [S589]
㈠田者是處行損行益。
㈡田謂於彼作損作益。
D4372 🈪ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དུ་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དག་བྱེད་པའོ་
★0◤adhiṣṭhānaṃ karmapathaḥ / prayogastadarthaṃ kāyavākkarma / [271|12]
◤adhiṣṭhānaṃ karmapathaḥ / [S589]
㈠依者謂業道。
㈡根本者謂根本業道。
🈪གཞི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་མོ། །
①kṣetram nāma yatra kāra apakārās kriyante adhiṣṭhānam karma pathas
㈢ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དུ་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དག་བྱེད་པའོ་གཞི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་མོ། །
㈢སྦྱོར་བ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ལུས་དང་ངག་གིས་〖PNགི།〗ལས་བྱེད་པའོ། །
①prayogas tad artham kāya vāc karma
③སྦྱོར་བ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ལུས་དང་ངག་གིས་ལས་བྱེད་པའོ་།།
◤prayogastadarthaṃ kāyavākkarma / [S589]
㈠前分者。為得業道。身口故意。
㈡加行者謂引彼身語。
★0◤cetanā yayā karmapathaṃ niṣṭhāpayati / [271|12-]
◤cetanā yayā karmapathaṃ niṣṭhāpayati / [S589]
㈠若由此業道究竟。
㈡思謂由彼業道究竟。
①cetanā yayā karma patham niṣṭhāpayati
③སེམས་པ་ནི་གང་གིས་ལས་ཀྱི་ལམ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ་།། བསམ་པ་ནི་དེ་དག་ལ་དེ་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ནི་བྱའོ་།།
㈢སེམས་པ་ནི་གང་གིས་ལས་ཀྱི་ལམ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །
㈢བསམ་པ་ནི་དེ་དག་ལ་དེ་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ནི་བྱའོ། །
★◤āśayastadabhiprāya evaṃ caivaṃ ca kuryāmevaṃ caivaṃ ca na kariṣyāmīti / [271|13-]
♂āśayastadabhiprāya evaṃ caivaṃ ca kuryāme-[ 64b. 15B. I ]vaṃ caivaṃ ca na kariṣyāmīti /
◤āśayastadabhiprāyaḥ-- ‘evaṃ caivaṃ ca kuryām', ‘evaṃ caivaṃ ca na kariṣyāmi’ iti / [S589]
㈠故意者。如此如此我應作。如此如此我正作。願者謂求當來用。
㈡意樂者謂所有意趣。我應造作如是如是。我當造作如是如是。
①āśayas tad abhiprāyas evam ca evam ca kuryām evam ca evam ca na kariṣyāmi iti
③དེ་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ནི་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་སྟེ་།
㈢དེ་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ནི་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་སྟེ། ལ་ལའི་མཇུག་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཁོ་ན་〖PNནས།〗ལས་དེ་ལྕི་བར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་〖PNཔ།〗ངེས་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kasyacit pṛṣṭhaparigraheṇaiva tatkarma guru saṃpadyate / [271|14]
◤kasyacit pṛṣṭhaparigraheṇaiva tatkarma guru sampadyate; vipākanaiyamyāvasthānāt / [S589]
①kasyacit pṛṣṭhaparigraheṇaiva tatkarma guru sampadyate; vipāka-naiyamya-avasthānāt|
㈠有人由屬後分故。成重品業。定安立果報故。
㈡或有諸業唯由後起所攝受故得成重品。定安立彼異熟果故。
①kasyacid pṛṣṭha parigraheṇa eva tat karma guru saṃpadyate
③ལ་ལའི་མཇུག་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཁོ་ན་ལས་དེ་ལྕི་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤vipākanaiyamyenāvasthānāt / [271|14-]
♂vipākanaiyamyenāvasthānāt{4. Y. naiyamyāvasthānāt |} /
①vipāka naiyamyena avasthānāt
③རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kasyacit kṣetravaśenaiva / [S589]
①kasyacit kṣetra-vaśena eva |
㈠復有人由屬田故業成重品
㈡或有諸業由田成重。
★0◤kasyacit kṣetravaśenaiva / [271|15]
①kasyacid kṣetra vaśena eva
㈢ལ་ལའི་ནི་ཞིང་གི་དབང་ཁོ་ནས་སོ། །
★0◤tatraiva kṣetre punaradhiṣṭhānavaśāt guru saṃpadyate nānyathā / [271|15-]
◤tatraiva kṣetre punar adhiṣṭhānavaśāt guru sampadyate, nānyathā / [S589]
①tatraiva kṣetre punar adhiṣṭhāna-vaśāt guru sampadyate, nānyathā|
㈠於田由屬依止。此業成重品不由。餘因依止謂業道。
㈡或有於田由根本力成重非餘。
①tatra eva kṣetre punar adhiṣṭhāna vaśāt guru saṃpadyate na anyathā
③ཞིང་དེ་ཉིད་ལ་གཞིའི་དབང་གིས་ལྕི་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཞིང་དེ་ཉིད་ལ་གཞིའི་དབང་གིས་ལྕི་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཕ་དང་མ་ལ་སྲོག་གཅད་〖PNབཅད།〗པས་ལྕི་བར་འགྱུར་བ་ལྟར་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yathā mātāitroḥ prāṇātipātāt na tvevamadattādānādikāt / [271|16]
♂yathā mātāpitroḥ prāṇātipātāta{5. Y. ..pātanāt |} na tvevamadattā- dānādikāt /
◤yathā-- mātāpitroḥ prāṇātipātāt, na tv evam adattādānādikāt / [S589]
㈠譬如父母及餘眾生。由殺生依止重。不由偷盜等重。
㈡如父母田行殺罪重非盜等業。由餘成重。
①yathā mātā aitros prāṇa atipātāt na tu evam adatta ādāna ādikāt
③ཇི་ལྟར་ཕ་དང་མ་ལ་སྲོག་གཅད་པས་ལྕི་བར་འགྱུར་བ་ལྟར་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤evamanyadapi yojyam / [271|16-]
◤evam anyad api yojyam / [S589]
㈠所餘應知亦爾。
㈡例此應思。
①evam anyat api yojyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
★0◤yasya tu sarvāṇyadhimātrāṇi bhavanti tasyātyarthamadhimātraṃ guru karma veditavyam / [271|17-]
◤yasya tu sarvāṇyadhimātrāṇi bhavanti, tasyātyarthamadhimātraṃ guru karma veditavyam / [S589]
㈠若人作業。此六因一切皆是上品。應知此業是最重品。
㈡若有六因皆是上品。此業最重。
①yasya tu sarvāṇi adhimātrāṇi bhavanti tasya atyartham adhimātram guru karma veditavyam
㈢གང་གི་ཐམས་ཅད་ཆེ་བ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཆེས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤yasya mṛdūni tasyātyarthaṃ mṛdu veditavyam // [271|18]
◤yasya mṛdūni, tasyātyarthaṃ mṛdu veditavyam // 119 // [S589]
㈠若人作業。此六因一切皆是下品。應知此業是最輕品。
㈡翻此最輕。除此中間非最輕重。
①yasya mṛdūni tasya atyartham mṛdu veditavyam
③གང་གི་ཆུང་ངུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་པར་བྱའོ་།།
㈢གང་གི་ཆུང་ངུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★0◤kṛtaṃ copacitaṃ ca karmocyate / kathaṃ karmopacitaṃ bhavati / pañcabhiḥ karaṇaiḥ / [271|19]
◤kṛtaṃ ca, upacitaṃ ca karmocyate / [S589]
①kṛtaṃ ca, upacitaṃ ca karma ucyate|
㈠經中說業有二種。一所作。二所長。
㈡如契經說。有二種業。一造作業。二增長業。
①kṛtam ca upacitam ca karma ucyate katham karma upacitam bhavati pañcabhis karaṇais
③།། ལས་བྱས་པ་དང་བསགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ན་ལས་བསགས་པ་ཡིན་པར་བྱའོ་།། །། ཞེ་ན་།
㈢ལས་བྱས་པ་དང་བསགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ན་ལས་བསགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བསམས་བཞིན་པ་དང་རྫོགས་པ་དང་། །མི་འགྱོད་གཉེན་པོ་མེད་པ་དང་། །འཁོར་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས། །བསགས་པའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན། །བསམས་བཞིན་པ་〖PN-པ།〗ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཆེད་དུ་བསམས་ནས་བྱས་པ་ཡིན་གྱི་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བབ་ཅོལ་དུ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【■saṃcetanasamāptibhyāṃ niṣkaukṛtya vipakṣataḥ /】[271|20-]
♂saṃcetanasamāptibhyāṃ niṣkaukṛtya{6. G. niḥkaukṛtya |} vipakṣataḥ /
①saṃcetana samāptibhyām niṣkaukṛtya vipakṣatas
③བསམས་བཞིན་པ་དང་རྫོགས་པ་དང་།། མི་འགྱོད་གཉེན་པོ་མེད་པ་དང་།། འཁོར་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་།།
★◤【 parivārādvipākācca karmopacitamucyate // VAkK_4.120 //】
♂parivārādvipākācca{7. G. parivāravipākācca |} karmopacitamucyate //120// ♂kathaṃ saṃcetanataḥ /
①parivārāt vipākāt ca karma upacitam ucyate
③བསགས་པའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་།།
◤kathaṃ karmopacitaṃ bhavati? pañcabhiḥ karaṇaiḥ / [S589]
㈠云何業是所長。由五種因。
㈡何因說業名增長耶。由五種因。何等為五。
★◤kathaṃ saṃcenataḥ / saṃcintya kṛtaṃ bhavati nābuddhipūrvaṃ na sahasā kṛtam / [271|22]
♂saṃcintya kṛtaṃ bhavati nābuddhipūrvaṃ na sahasā kṛtam /
①katham saṃcenatas
③བསམས་བཞིན་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
①saṃcintya kṛtam bhavati na abuddhi pūrvam na sahasā kṛtam
③ཆེད་དུ་བསམས་ནས་བྱས་པ་ཡིན་གྱི་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བབ་ཅོལ་དུ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ་།།
◤sañcetanasamāptibhyāṃ niṣkaukṛtyavipakṣataḥ / [S589]
◤parivārād vipākācca karmopacitamucyate // 120 // [S589]
㈠〔偈曰〕：【故意作圓滿 無憂悔對治 由伴類果報說業所增長】。
㈡頌曰 【由審思圓滿_a 無惡作對治_b 有伴異熟故_c 此業名增長】〖124_4_d〗
★0◤kathaṃ samāpattitaḥ / [271|22-]
◤kathaṃ sañcetanataḥ? sañcintya kṛtaṃ bhavati nābuddhipūrvam, na sahasā kṛtam / [S589]
㈠釋曰。云何由故意作。此業故意所作。非無意為先非怱促所作。熟研尋簡擇然後方作。
㈡論曰。由審思故者。謂彼所作業非先全不思。非率爾思作。
①katham samāpattitas
③རྫོགས་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢རྫོགས་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ནི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གཅིག་གིས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་གསུམ་གྱི་བར་གྱིས་འགྲོ་བ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་ལས་གྱི་ལམ་གཅིག་གིས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་བཅུའི་བར་གྱིས་འགྲོ་བ་དེ་〖PN+ལ།〗གང་ཞིག་གིས་ཇི་ཙམ་གྱིས་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་རྫོགས་པར་མ་བྱས་ན་ཡང་ལས་དེ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི་བསགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kaścidekena duścaritenāpāyānyātikaścidyāvattribhiḥ / [271|23]
♂kaścidekena duścaritenāpāyānyāti kaścidyāvattribhiḥ /
◤kathaṃ samāptiḥ? kaś cidekena duś caritenāpāyānyāti, kaś cid yāvat tribhiḥ / [S589]
㈠云何由圓滿。有人由一邪行墮惡道。有人乃至由三。
㈡由圓滿故者。謂諸有情中。或由一惡行便墮惡趣。或乃至三。
①kaścid ekena duścaritena apāyānyātikaścid yāvat tribhis
③ཁ་ཅིག་ནི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གཅིག་གིས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་ལ་།
㈢རྫོགས་ན་ནི་བསགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kaścidekena karmapathena kaścidyāvaddaśabhiḥ / [271|23-]
◤kaś cidekena karmapathena, kaś cid yāvad daśabhiḥ / [S589]
㈠有人由一業道墮惡道。乃至有人由十墮惡道。
㈡或由一業道便墮惡趣。或乃至十。
①kaścid ekena karma pathena kaścid yāvat daśabhis
③ཁ་ཅིག་ནི་གསུམ་གྱི་བར་གྱིས་འགྲོ་བ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་གཅིག་གིས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་ལ་།
★◤tatra yo yāvatā gacchati tasminnasamāpte kṛtaṃ tatkarma nopacitam samāpte tūpacitam / [271|24-]
♂tatra yo yāvatā gacchati tasminnasamāpte{8. MS. looks like ...samāpti |} kṛtaṃ tatkarma{9. Y. seems to omit tat |} nopacitam samāpte tūpacitam /
◤tatra yo yāvatā gacchati tasminn asamāpte kṛtaṃ[S589]
㈠此中若人由此業量應墮惡道。此量未圓滿。
㈡此中若有齊此量業應墮惡趣。未圓滿時
①tatra yas yāvatā gacchati tasmin= asamāpte kṛtam tat karma na upacitam samāpte tu upacitam
③ཁ་ཅིག་ནི་བཅུའི་བར་གྱིས་འགྲོ་བ་དེ་གང་ཞིག་གིས་ཇི་ཙམ་གྱིས་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་རྫོགས་པར་མ་བྱས་ན་ཡང་ལས་དེ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི་བསགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། རྫོགས་ན་ནི་བསགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤tat karma nopacitam, samāpte tūpacitam / [S589]
①tat karma na upacitam, samāpte tūpacitam|
㈠此業但是所作未是所長。若已圓滿方是所長。
㈡但名造作不名增長。若此已圓滿亦得增長名。
◤[S590]
◤kathaṃ niṣkaukṛtyavipakṣataḥ? nirvipratisāraṃ ca tat karma bhavati, niṣpratipakṣaṃ ca / [S590]
①kathaṃ niṣkaukṛtyavipakṣataḥ? nir-vipratisāra ca tat karma bhavati, niṣ-pratipakṣa ca|
㈠云何由無憂悔對治。若人作業於中無憂悔心，不受善行為對治。
㈡由無惡作對治故者。謂無追悔無對治業。
★★◤kathaṃ niṣkaukṛtyavipakṣataḥ / [271|25]
♂kathaṃ @272 niṣkaukṛtyavipakṣataḥ /
①katham niṣkaukṛtya vipakṣatas
③མི་འགྱོད་པ་དང་། གཉེན་པོ་མེད་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢མི་འགྱོད་པ་དང་། གཉེན་པོ་མེད་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ལས་དེ་ལ་ཡིད་ལ་གཅགས་{224a}། །པ་མེད་པ་དང་། གཉེན་པོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nirvipratisāraṃ ca tat karma bhavati niṣpratipakṣaṃ ca / [271|25-272|01]
①nirvipratisāram ca tat karma bhavati niṣpratipakṣam ca
③ལས་དེ་ལ་ཡིད་ལ་གཅགས་ ****[@224a]**** *་།། པ་མེད་པ་དང་། གཉེན་པོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kathaṃ parivārataḥ / [272|01]
◤kathaṃ parivārataḥ? akuśalaṃ cākuśalaparivāraṃ ca bhavati / [S590]
㈠云何由伴類。惑作惡以惡為伴類。
㈡由有伴故者。謂作不善業不善為助伴。
①katham parivāratas
③འཁོར་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འཁོར་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མི་དགེ་བ་ལ་འཁོར་ཡང་མི་དགེ་བ་མ་〖PN-མ།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤akuśalaṃ cākuśalaparivāraṃ ca bhavati / [272|01-]
①akuśalam ca akuśala parivāram ca bhavati
③མི་དགེ་བ་ལ་འཁོར་ཡང་མི་དགེ་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤kathaṃ vipākataḥ / vipākadāna niyataṃ bhavati / [272|02]
♂kathaṃ vipākataḥ / vi-[ 65a. 15A. II ]- pākadāna{1. Y. ...dāne |} niyataṃ bhavati /
◤kathaṃ vipākataḥ? vipākadāne niyataṃ bhavati / [S590]
㈠云何由果報。此業已定能與果報。
㈡由異熟故者。謂定與異熟
①katham vipākatas
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འབྱིན་པར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
①vipāka dāna niyatam bhavati
③རྣམ་པར་སྨིན་པ་འབྱིན་པར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤evaṃ kuśalamapi yojyam / ato 'nyathā karma kṛtaṃ bhavati nopacitam / [272|03]
◤evaṃ kuśalamapi yojyam / [S590]
㈠善業亦應如此思。
㈡善翻此應知。
①evam kuśalam api yojyam
㈢དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
①atas nyathā karma kṛtam bhavati na upacitam
㈢དེ་ལས་གཞན་དུ་བྱས་པའི་ལས་ནི་མ་བསགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ato 'nyathā karma kṛtaṃ bhavati, nopacitam // 120 // [S590]
㈠若異此相所作業。但作非長。
㈡異此諸業唯名造作。
★0◤caitye sarāgasyātmārthaṃ dānamityuktam / [272|04]
◤caitye sarāgasyātmārthaṃ dānamityuktam / [S590]
㈠前已說.未離欲人.於支提施物，此施但為自利不為利他。
㈡如前所明，未離欲等.持己所有奉施制多。
★◤tatrāsatyupabhoktari kathaṃ puṇyaṃ bhavati / [272|04-]
♂tatrāsatyupabhoktari{2. MS. ...satyapa... |} kathaṃ puṇyaṃ bhavati /
◤tatrāsatyupabhoktari kathaṃ puṇyaṃ bhavati?[S590]
㈠此中若無能受用施物。云何此業成福。
㈡此施名為唯為自益。既無受者福如何成。頌曰。
①caitye sa rāgasya ātma artham dānam iti uktam tatra asati upabha uktari katham puṇyam bhavati
③འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པས་མཆོད་རྟེན་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་ནི་བདག་གི་དོན་དུའོ་ཞེས་བཤད་པ། དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པས་མཆོད་རྟེན་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་ནི་བདག་གི་དོན་དུའོ་ཞེས་བཤད་པ། དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། བསོད་ནམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བཏང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་བཏང་བ་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤dvividhaṃ hi puṇyaṃ tyāgānvayaṃ tyāgādeva yadupapadyate paribhogānvayaṃ ca deyadharmaparibhogādyadutpadyate / [272|05-]
◤dvividhaṃ hi puṇyam—[S590]
㈠福業有二種。
㈡論曰。福有二類。一捨二受。
①dvividham hi puṇyam tyāga anvayam tyāgāt eva yat upapadyate paribhoga anvayam ca deya dharma paribhogāt yat utpadyate
③བསོད་ནམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བཏང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་བཏང་བ་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ་།། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ་།།
㈢ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【caitye tyāgānvayaṃ puṇyaṃ 】[272|07]
♂caitye tyāgānvayaṃ puṇyaṃ paribhogānvayaṃ puṇyaṃ nāsti /
①caitye tyāga anvayam puṇyam paribhogān vyam puṇyam na asti
㈢དེ་ལ་མཆོད་རྟེན་ལ་བཏང་རྒྱུས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །
◤1. tyāgānvayam, tyāgādeva yadupapadyate; 2. paribhogānvayaṃ ca, deyadharmaparibhogād yadutpadyate / [S590]
㈠一棄捨為類。若由捨物此福業生。二受用為類。若由受用所施物此福業生。
㈡捨類福者。謂由善心但捨資財施福便起。受類福者。謂所施田受用施物施福方起。
◤caitye tyāgānvayaṃ puṇyam,[S590]
㈠此中〔偈曰〕：【支提捨類福】。
㈡ 【制多捨類福】〖125_4_a〗
★◤paribhogānvyaṃ puṇyaṃ nāsti / kathaṃ tatrāpratigṛhṇati kasmiṃścit puṇyam / [272|08]
♂kathaṃ tatrāpratigṛhṇati kasmiṃścit puṇyam /
◤paribhogānvayaṃ puṇyaṃ nāsti / [S590]
㈠釋曰。於中無受用類福。
㈡於制多所奉施供具雖無受類有捨類福。
①katham tatra apratigṛhṇati kasmiṃścid puṇyam
③དེ་ལ་ལེན་པ་སུ་ཡང་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་ཡིན་ཞེ་ན། ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡོད་ན་ནི་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལ་ལེན་པ་སུ་ཡང་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་ཡིན་ཞེ་ན། ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡོད་ན་ནི་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་ལ། མེད་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། སུ་ལ་ཡང་ཕན་〖PN-ཕན།〗བཏགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kathaṃ tatrāpratigṛhṇati kasmiṃś cit puṇyam?[S590]
㈠彼若不受云何有福。何因為證。
㈡彼既不受福由何生。復以何因知福生者
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ sati pratigrahītari bhavitavyaṃ nāsatīti / [272|08-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ sati pratigrahītari bhavitavyam, nāsatīti?[S590]
㈠若有能受必有福。若無能受則無福。
㈡要由彼受不受不生。
①kim punar kāraṇam sati pratigrahītari bhavitavyam na asati iti
③མེད་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
★0◤kasyacidapyanugrahābhāvāt / idamakāraṇam / [272|09]
◤kasyacidapyanugrahābhāvāt?[S590]
㈠隨一無利益故。
㈡不受於他無攝益故。
①kasyacid api anugraha abhāvāt
③སུ་ལ་ཡང་ཕན་བཏགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①idam akāraṇam
③འདི་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འདི་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཕན་བཏགས་པ་ཁོ་ནས་བསོད་ནམས་སུ་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ན་ནི། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྒོམས་པ་རྣམས་བསོད་ནམས་〖PNབསྒོམས་པ་རྣམས།〗སུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་སུ་འདོད་པར་བྱའོ། །
◤idamakāraṇam / [S590]
㈠此因不成證。
㈡此非定證。
★★◤yadi hi puṇyaṃ parānugrahādeva syāt maitryādyapramāṇasamyagdṛṣṭibhāvanāyāṃ na syāt / [272|10]
♂yadi hi puṇyaṃ parānugrahādeva syāt maitryādyapramāṇasamyagdṛṣṭibhāvanāyāṃ{3. MS. ...bhāvāyāṃ |} na syāt /
◤yadi hi puṇyaṃ parānugrahādeva syāt, maitryādyapramāṇasamyagdṛṣṭibhāvanāyāṃ na syāt / [S590]
①yadi hi puṇyaṃ parānugrahādeva syāt, maitryādy-apramāṇa-samyagdṛṣṭi-bhāvanāyāṃ na syāt|
㈠何以故。若福由利他故。成修慈等無量及正見應無福。
㈡若福要由攝益他成。則修慈等及正見等應不生福。
①yadi hi puṇyam para anugrahāt eva syāt maitrī ādya pramāṇa samyak dṛṣṭi bhāvanāyām na syāt
③གལ་ཏེ་ཕན་བཏགས་པ་ཁོ་ནས་བསོད་ནམས་སུ་གྱུར་ན་ནི། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྒོམས་པ་རྣམས་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ཏེ་།
★★◤tasmādeṣṭavyaṃ caityai 'pi puṇyam / [272|11]
♂tasmādeṣṭavyaṃ caityai'pi puṇyam /
◤tasmādeṣṭavyaṃ caitye 'pi puṇyam / [S590]
㈠是故應許此義。於支提福唯捨為類。
㈡是故應許供養制多有多福生。
①tasmāt eṣṭavyam ca etyai api puṇyam
③དེ་ལྟ་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་སུ་འདོད་པར་བྱའོ་།།
★0◤ 【maitryādivadagṛhṇati /】[272|12]
①maitrī ādi vat agṛhṇati
③ལེན་མེད་བྱམས་སོགས་བཞིན་།
㈢ལེན་མེད་བྱམས་སོགས་བཞིན།
◤maitryādivadagṛhṇati / [S590]
㈠〔偈曰〕：【如慈雖不受】。
㈡【如慈等無受】〖125_4_b〗
★◤yathā maitryādiṣvantareṇāpi pratigrāhakaṃ parānugrahaṃ vā puṇyaṃ bhavati svacittaprabhavaṃ tathābhyatīte 'pi guṇavati tadbhaktikṛtaṃ svacittāt puṇyaṃ bhavati / [272|13-]
♂yathā maitryādiṣvantareṇāpi pratigrāhakaṃ parānugrahaṃ vā puṇyaṃ bhavati svacittaprabhavaṃ{4. MS. ...prābhavaṃ |} tathābhyatīte 'pi{5. Y. adopts the reading hyatīte and notes svatīte MSS. |} guṇavati tadbhaktikṛtaṃ{6. MS. tat |} svacittāt puṇyaṃ bhavati /
◤yathā maitryādiṣvantareṇāpi pratigrāhakaṃ parānugrahaṃ vā puṇyaṃ bhavati svacittaprabhavam,[S590]
㈠釋曰。譬如於慈悲等觀中。雖無能受及利益他事。有無量福生。從自心起。
㈡如修慈等。謂如有一修慈等定。雖無受者及攝益他。而從自心生無量福。
①yathā maitrī ādiṣu antareṇa api pratigrāhakam para anugraham vā puṇyam bhavati sva citta prabhavam tathā abhyatīte api guṇavati tad bhakti kṛtam svpuṇyam bhavati
㈢ཇི་ལྟར་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལེན་པར་བྱེད་པ་འམ། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་〖PNཔ།〗མེད་ཀྱང་རང་གི་སེམས་ཀྱི་མཐུས་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་བ་
◤tathā hyatīte 'pi guṇavati tadbhaktikṛtaṃ svacittāt puṇyaṃ bhavati / [S590]
㈠如此若有德人已滅。敬事心所作。從自心起福。
㈡如是有德者雖已滅過去而追伸敬養福由自心生。
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་འདས་ཀྱང་དེ་ལ་དད་པ་བྱས་པ་རང་གི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་རོ། །
◤[S591]
★◤dānamānakriyā tarhi vyarthā prāpnoti / [272|14-]
♂dānamānakriyā tarhi vyarthā{7. MS.seems to drop vyarthā / Y. vyarthā prāpnoti |} prāpnoti /
◤dānamānakriyā tarhi vyarthā prāpnoti? na;[S591]
㈠若爾施恭敬等業。應成無果。是義不然。
㈡豈不唐捐此施敬業。不爾
①dāna māna kriyā tarhi vyarthā prāpnoti na
③འོ་ན་ནི་སྦྱིན་པ་དང་མཆོད་པར་བྱ་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་འགྱུར་རོ་།། ། མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢འོ་ན་ནི་སྦྱིན་པ་དང་མཆོད་པར་〖PNཔ།〗བྱ་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལས་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་དད་པ་ནི་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དགྲ་གསད་པའི་བསམ་པ་ཅན་དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་ཤི་བཞིན་དུ་དགྲའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་བསམས་〖PNབསམ།〗པ་{224b}ཙམ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྟོན་པ་འདས་ཀྱང་དེ་ལ་དད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་སྦྱིན་པ་དང་མཆོད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་དད་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤na / tatkarmasamutthāpikāyā bhakteḥ prakṛṣṭataratvāt / [272|15]
①tad karma samutthāpikāyās bhaktes prakṛṣṭatara tvāt
③ལས་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་དད་པ་ནི་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་ཞིང་བཟང་པོ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ས་བོན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་ཡིན:ནོ།།〖PNན།〗
◤tatkarmasamuttāpikāyā bhakteḥ prakṛṣṭataratvāt / [S591]
㈠何以故。業生緣敬事心最勝故。
㈡發業心方勝故。
★◤yathā hi śatruvadhābhiprāyasya tatsamutthāpitaṃ kāyavākkarma / [272|15-]
♂yathā hi śatruvadhābhiprāyasya tatsamutthāpitaṃ{8. Y. tatsamutthitaṃ |} kāyavākkarma /
◤yathā hi śatruvadhābhiprāyasya tatsamutthitaṃ kāyavākkarma śatrusaṃjñayā tasmin mṛte 'pi kurvato bahutaramapuṇyaṃ jāyate nābhiprāyamātreṇa;[S591]
㈠譬如有人欲殺怨家。怨家先已死。此人猶想怨家起故意。造身口業生多非福。不但由欲殺意。
㈡謂如有一欲害怨家。彼命雖終猶懷怨想發起種種惡身語業。生多非福非但起心。
★0◤śatrusaṃjñayā tasminmṛte 'pi kurvato bahutaramapuṇyaṃ jāyate / [272|16-]
①yathā hi śatru vadha abhiprāyasya tat samutthāpitam kāya vāc karma śatru saṃjñayā tasmin mṛte api kurvatas bahutaram apuṇyam jāyate
③ཇི་ལྟར་དགྲ་གསང་པའི་བསམ་པ་ཅན་དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དེ་ཤི་བཞིན་དུ་དགྲའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་བསམས་པ་ ****[@224b]**** ་ཙམ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་།
★0◤nābhiprāyamātreṇa / [272|17]
★◤tathābhyatīte śāstari tadbhaktisamutthāṃ dānamānakriyāṃ kurvato bahutaraṃ puṇyaṃ jāyate / [272|17-]
♂tathābhyatīte{9. Y. adopts the reading hyatīte and notes bhyatīte MSS. |} śāstari ta-[ 65b. 15B. II ]dbhaktisamutthāṃ{10. MS. tat |} dānamānakriyāṃ kurvato bahutaraṃ puṇyaṃ jāyate /
◤tathā hyatīte 'pi śāstari tadbhaktisamutthāṃ dānamānakriyāṃ kurvato bahutaraṃ puṇyaṃ jāyate, na bhaktimātreṇa / [S591]
㈠如此大師已去世。若人由敬事心起恭敬施等事。最生多福。不但由敬事心。
㈡如是大師雖已過去追伸敬養起身語業。方生多福非但起心。
★0◤na bhaktimātreṇa / [272|19]
①nābhi prāya mātreṇa tathā abhyatīte śāstari tad bhakti samutthām dāna māna kriyām kurvatas bahutaram puṇyam jāyate na bhakti mātreṇa
③སྟོན་པ་འདས་ཀྱང་དེ་ལ་དད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་སྦྱིན་པ་དང་མཆོད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་དད་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་བཞིན་དུ་།
★◤yadi svakṣetre dānakriyāvījamiṣṭaphalaṃ bhavati tatkṣetre tarhyaniṣṭaphalaṃ bhaviṣyati / [272|19-]
♂yadi svakṣetre dānakriyābījamiṣṭaphalaṃ bhavati tatkṣetre{11. Y. kukṣetre |} tarhyaniṣṭaphalaṃ bhaviṣyati /
◤yadi svakṣetre dānakriyābījamiṣṭaphalaṃ bhavati, kukṣetre tarhyaniṣṭaphalaṃ bhaviṣyati?[S591]
㈠若於善田行施。及起恭敬等業種子。得可愛報。若於惡田應得不可愛報。
㈡若於善田殖施業種可招愛果。若於惡田雖施但應招非愛果。此不應爾。所以者何。
🈪4939 གལ་ཏེ་ཞིང་བཟང་པོ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ས་བོན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
🈪4940 འོ་ན་ཞིང་ངན་པ་ལ་བྱིན་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
①yadi sva kṣetre dāna kriyā avījam iṣṭa phalam bhavati tad kṣetre tarhi aniṣṭa phalam bhaviṣyati
③ནོ་།། གལ་ཏེ་ཞིང་བཟང་པོ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ས་བོན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་ཡིན་ནོ་།། འོ་ན་ཞིང་ངན་པ་ལ་བྱིན་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
★◤ 【kukṣetre 'pīṣṭaphalatā phalabījāviparyayāt // VAkK_4.121 //】[272|21]
♂kukṣetre 'pīṣṭaphalatā phalabījāviparyayāt{12. MS. bīja ...|} //121//
①kukṣetre apīṣṭa phala tā phala bīja aviparyayāt
③རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་ཕྱིར་།། ངན་པའི་ཞིང་ལའང་འབྲས་ཡིད་འོང་།།
◤kukṣetre 'pīṣṭaphalatā phalabījāviparyayāt // 121 // [S591]
㈠〔偈曰〕：【惡田有好菓 菓種不倒故】。
㈡頌曰 【惡田有愛果_c 種果無倒故】〖125_4_d〗
🈪རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་ཕྱིར། །ངན་པའི་ཞིང་ལའང་འབྲས་ཡིད་འོང་། །
0◤kukṣetre 'pi{13. Y. adds hi |} phalasya bījādaviparyayo dṛṣṭo [272|22-][S591]
㈠釋曰。於惡田見果。從種子無倒。
㈡論曰。現見田中種果無倒。
🈪ཞིང་ངན་པ་ལ་ཡང་ས་བོན་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་བ་མཐོང་སྟེ། རྒུན་འབྲུམ་གྱི་ས་བོན་ལས་ནི་རྒུན་འབྲུམ་གྱི་འབྲས་བུ་མངར་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་ལ༑ ནིམ་པའི་ས་བོན་ལས་ནི་ནིམ་པའི་འབྲས་བུ་ཁ་བ་ཁོ་ན་སྐྱེའོ། །
①kukṣetre api phalasya bījāt aviparyayas dṛṣṭas
③ཞིང་ངན་པ་ལ་ཡང་ས་བོན་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་བ་མཐོང་སྟེ། རྒུན་འབྲུམ་གྱི་ས་བོན་ལས་ནི་རྒུན་འབྲུམ་གྱི་འབྲས་བུ་མངར་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་ལ་;་ནིམ་པའི་ས་བོན་ལས་ནི་ནིམ་པའི་འབྲས་བུ་ཁ་བ་ཁོ་ན་སྐྱེའོ་།།
㈢འོ་ན་ཞིང་ངན་པ་ལ་བྱིན་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་〖PN+མི།〗འོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་ཕྱིར། །ངན་པའི་ཞིང་ལའང་འབྲས་ཡིད་འོང་། །ཞིང་ངན་པ་ལ་ཡང་ས་བོན་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་བ་མཐོང་སྟེ། རྒུན་འབྲུམ་〖PN-འབྲུམ།〗གྱི་ས་བོན་ལས་ནི་རྒུན་འབྲུམ་〖PN-འབྲུམ།〗གྱི་འབྲས་བུ་མངར་བ་ཁོ་ན་སྐྱེ་ལ། ནིམ་པའི་ས་བོན་ལས་ནི་ནིམ་པའི་འབྲས་བུ:ཁ་བ་〖N-ཁ་བ། 〗ཁོ་ན་སྐྱེའོ། །
0◤mṛdvīkābījānmṛdvīkāphalamevotpadyate madhuraṃ nimbabījānnimbameva tiktam / [272|22-][S591]
㈠謂從蒲桃種子。唯蒲桃子生。其味甘美。從維婆種子。唯維婆子生。其味薟苦。
㈡從末度迦種末度迦果生。其味極美。從賃婆種賃婆果生。其味極苦。非由田力種果有倒。
①mṛdvīkā bījān mṛdvīkā phalam eva utpadyate madhuram, nimba vījān nimbam eva tiktam
★◤evaṃ kukṣetre 'pi parahitādhyāśayapravṛttasya dānabījasyeṣṭameva phalaṃ nirvartate nāniṣṭam / [272|23-]
♂evaṃ kukṣetre 'pi parahitādhyāśayapravṛttasya dānabījasyeṣṭameva phalaṃ @273 nirvartate nāniṣṭam /
◤evaṃ kukṣetre 'pi parahitādhyāśayapravṛttasya dānabījasyeṣṭam eva phalaṃ nirvartate, nāniṣṭam / [S591]
㈠如此於惡田由安樂利益他意。所生施業種子。唯可愛果報生。非不可愛。
㈡如是施主雖於惡田而益他心殖諸施種。但招愛果不招非愛。
🈪4941 དེ་བཞིན་དུ་ཞིང་ངན་པ་ལ་ཡང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལ་ཞུགས་པའི་སྦྱིན་པའི་ས་བོན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཁོ་ན་འགྲུབ་ཀྱི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①evam kukṣetre api para hita adhyāśaya pravṛttasya dāna bījasya iṣṭam eva phalam nirvartate na aniṣṭam
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཞིང་ངན་པ་ལ་ཡང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལ་ཞུགས་པའི་སྦྱིན་པའི་ས་བོན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཁོ་ན་འགྲུབ་ཀྱི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kṣetradoṣāttu tadvījamalpaphalaṃ vā bhavatyaphalaṃ vā / [272|24-273|01]
◤kṣetradoṣāt tu tadbījamalpaphalaṃ vā bhavati, aphalaṃ vā // 121 // [S591]
㈠惡行亦爾。由田過失此種子或少果或無果。
㈡然由田過令所殖種或生果少或果全無。
①kṣetra doṣāt tu tad vījam alpa phalam vā bhavati aphalam vā
㈢ཞིང་གི་སྐྱོན་གྱིས་ནི་ས་བོན་དེའི་འབྲས་བུ་ཆུང་བ་འམ། འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤gataṃ dānamayapuṇyakriyāvastu saprasaṅgam // [273|01]
◤gataṃ dānamayapuṇyakriyāvastu saprasaṅgam // [S591]
㈠說施性福業類及有立破已。
㈡施類福業事傍論已了。
①gatam dāna maya puṇya kriyā vastu sa prasaṅgam
㈢སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞི་ཞར་ལ་འོངས་པ་དང་བཅས་ཏེ་རྫོགས་སོ། །
★◤śīlamayaṃ vaktavyam / taducyate[273|02]
♂śīlamayaṃ vaktavyam /
◤śīlamayaṃ vaktavyam? taducyate—[S591]
㈠戒性今當說。
㈡今次應辯戒類福業事。
①śīla mayam vaktavyam
③།། ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེས་〖PNདེ།《〗སྨྲས་པ། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་དགེའི་གཟུགས། །དེ་སྤོང་ཚུལ་ཁྲིམས། གཟུགས་མི་དགེ་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །
①tat ucyate
③དེས་སྨྲས་པ་།
★◤ 【dauḥśītlamaśubhaṃ rūpaṃ śīlaṃ tadviratiḥ 】[273|03]
①dauḥśītlam aśubham rūpam śīlam tat viratis
③འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་དགེའི་གཟུགས་།། དེ་སྤང་ཚུལ་ཁྲིམས་།
◤dauḥśīlyam aśubhaṃ rūpaṃ śīlaṃ tadviratiḥ,[S591]
㈠〔偈曰〕：【邪戒謂惡色 正戒離此二】。
㈡頌曰 【離犯戒及遮_a 名戒各有二】〖126_4_b〗
★◤akuśalaṃ hi rūpaṃ dauḥśīlyamucyate / tasmādviratiḥ śīlam / sā punarviratiḥ[273|04]
♂taducyate dauḥśīlyamaśubhaṃ rūpaṃ śīlaṃ{1. MS. śītaṃ |} tadviratiḥ akuśalaṃ hi rūpaṃ dauḥśīlyamucyate /
◤akuśalṃ hi rūpaṃ dauḥśīlyam ucyate / [S591]
①akuśalṃ hi rūpaṃ dauḥśīlya ucyate |
㈠釋曰。惡性色，謂身口業，說名惡戒。
㈡論曰。諸不善色，名為犯戒。
①akuśalam hi rūpam dauḥśīlyam ucyate
③གཟུགས་མི་དགེ་བ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ་།།
①tasmāt viratis śīlam
㈢དེ་སྤོང་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །
①sā punar viratis
㈢སྤོང་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་〖པེ》N-བ། 〗གཉིས་སོ། །
★◤ 【dvidhā /】[273|05]
♂tasmādviratiḥ śīlam / ♂sā punarviratiḥ{2. MS. ...rviratirdvidhā |} dvidhā /
◤tasmād viratiḥ śīlam / [S591]
㈠遠離此業，說名善戒。
◤sā punarviratiḥ-- dvidhā / [S591]
㈠此遠離戒有二種。
★0◤yayā ca viramyate vijñaptyā yacca tadviramaṇam avijñaptiḥ / [273|06]
◤yayā ca viramyate vijñaptyā, yacca tadviramaṇam avijñaptiḥ / [S591]
㈠有教身口業。能遠離惡說名有教戒。但是遠離性類說名無教戒。
㈡此中性罪，立犯戒名。
①dvidhā yayā ca viramyate vijñaptyā yat ca tad viramaṇam avijñaptis
㈢རྣམ་པར་རིག་བྱེད་གང་གིས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤[S592]
★0◤na ca kevalaṃ dauḥśīlyādviratiḥ śīlam / [273|06-]
◤na ca kevalaṃ dauḥśīlyād viratiḥ śīlam, kiṃ tarhi?[S592]
㈠不但遠離惡戒名善戒。何者。
①na ca kevalam dauḥśīlyāt viratis śīlam
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་〖པེ》N-ནི།〗འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་སྤོང་བ་འབའ་ཞིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤pratikṣiptācca buddhena,[S592]
㈠〔偈曰〕：【及是佛遮制】。
㈡
◤yad api na prakṛtyā dauḥśīlyam,[S592]
㈠釋曰。此業雖非自性惡戒。
㈡5以身語業為自性故。
★◤kiṃ tarhi / [273|07]
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བཅད་པ་ཡང་། །རང་བཞིན་གྱིས་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཡིན་ཡང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཅད་པ་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤོང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཏེ། སླབ་〖PNབསླབ།〗པ་མནོས་པས་དེ་དག་སྤྱད་ན་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【pratikṣiptācca buddhena 】[273|08]
①pratikṣiptāt ca buddhena
③སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བཅད་པ་ཡང་།།
◤bhagavatā ca buddhena pratikṣiptamakālabhojanādikam,[S592]
㈠為守人及正法故。佛世尊立遮制戒。如非時食等遠離所遮制名善戒。
㈡1遮謂所遮非時食等。雖非性罪而佛為護法及有情別意遮止。3簡性罪故但立遮名。離性及遮俱說名戒。
★◤yadapi na prakṛtyā dauḥśīlayaṃ bhagavatā ca buddhena pratikṣiptamakālabhojanādikaṃ tasmādapi dvidhā viratiḥ śīlam / [273|09-]
♂kiṃ tarhi pratikṣiptācca buddhena yadapi na prakṛtyā dauḥśīlyaṃ bhagavatā ca buddhena pratikṣiptamakālabhojanādikaṃ tasmādapi dvidhā viratiḥ śīlam /
◤tasmādapi dvidhā viratiḥ śīlam / [S592]
㈠此戒有二種。謂有教無教。
㈡4此各有二。謂表無表。
①yat api na prakṛtyā dauḥśīlayam bhagavatā ca buddhena pratikṣiptam akāla bhojana ādikam tasmāt api dvidhā viratis śīlam
③རང་བཞིན་གྱིས་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཡིན་ཡང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཅད་པ་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤོང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཏེ་།
★0◤samāttaśikṣasya tu tadadhyācārāddauḥśīlyaṃ jāyate // [273|10]
◤samāttaśikṣasya tu tadadhyācārād dauśīlyaṃ jāyate // [S592]
①samāttaśikṣasya tu tad-adhyācāra dauśīlya jāyate||
㈠若人受此戒，由犯事故.得破戒罪。
㈡2受戒者犯，亦名犯戒。
①samātta śikṣasya tu tat adhyācārāt dauḥśīlyam jāyate
③སླབ་པ་མནོས་པས་དེ་དག་སྤྱད་ན་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་འགྱུར་རོ་།།
★◤uktaṃ tamāsena śīlam // [273|10-]
♂uktaṃ samāsena śīlam //
◤uktaṃ samāsena śīlaṃ // [S592]
㈠若由略義戒性已說。
㈡已略辯戒自性差別。
🈪ཚུལ་ཁྲིམས་མདོར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktam tamāsena śīlam
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་མདོར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【viśuddhaṃ tu caturguṇam // VAkK_4.122 //】[273|12]
①viśuddham tu caturguṇam
㈢རྣམ་དག་ཡོན་ཏན་བཞི་ལྡན་ནོ། །
◤viśuddhaṃ tu caturguṇam // 122 // [S592]
㈠〔偈曰〕：【此清淨四德】。
D4407 🈪རྣམ་དག་ཡོན་ཏན་བཞི་ལྡན་ནོ། །
★◤tattu śīlaṃ caturguṇaṃ bhavati / viparyayādaviśuddham / atha kathaṃ caturguṇamityāha[273|13]
♂viśuddhaṃ tu caturguṇam //122// [ 66a. 15A. III ] tattu śīlaṃ caturguṇaṃ bhavati / ♂viparyayādaviśuddham /
◤tattu śīlaṃ caturguṇaṃ bhavati / [S592]
㈠釋曰。若具四德名清淨戒。
㈡若具四德得清淨名。
D4408 🈪ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ། །
①tat tu śīlam caturguṇam bhavati
㈢ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ། །
①viparyayāt aviśuddham
③ ****[@225a]**** *་།། བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢{225a}། །བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །
①atha katham caturguṇam iti āha
③ཇི་ལྟར་ན་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ན་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཚུལ་〖PNའཆལ།〗ཁྲིམས་དེ་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་〖PNཕྱུང་།〗། །དེ་ཡི་གཉེན་པོ:ཞི་ལ་བརྟེན〖PNདང་གཞི་ལ་རྟེན།〗། །རེ་ཞིག་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【dauḥśīlyataddhetvahataṃ tadvipakṣaśamāśritam /】[273|14]
♂atha kathaṃ caturguṇamityāha dauḥśīlyataddhetvahataṃ tadvipakṣaśamāśritam{3. G. ...samāśritam |} /
①dauḥśīlya tad hetu ahatam tad vipakṣaśama āśritam
③ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་།།
㈢འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤viparyayādaviśuddham // 122 // [S592]
㈠若翻四德名染污戒。
㈡與此相違名不清淨。
D4409 🈪། །བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །
◤atha kathaṃ caturguṇam? ityāha—[S592]
㈠云何具四德。
㈡言四德者。
D4410 🈪ཇི་ལྟར་ན་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤dauḥśīlyataddhetvahataṃ tadvipakṣasamāśritam / [S592]
㈠〔偈曰〕：【非邪戒因污 依對治寂滅】。
㈡【非犯戒因壞_c 依治滅淨等】〖126_4_d〗
🈪ཚུལ་〖PNའཆལ།〗ཁྲིམས་དེ་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་〖PNཕྱུང་།〗། །དེ་ཡི་གཉེན་པོ:ཞི་ལ་བརྟེན〖PNདང་གཞི་ལ་རྟེན།〗། །
★★◤dauḥśītyena tāvadanupahataṃ bhavati yathoktena dauḥśīlyena / hetunā 'pyanupahataṃ bhavati / [273|15]
♂dauḥśīlyena tāvadanupahataṃ bhavati yathoktena dauḥśīlyena{4. MS. drops na / Y. dauḥśīlyena yathoktena |} / ♂hetunā'pyanupahataṃ bhavati /
◤dauḥśīlyena tāvadanupahataṃ bhavati yathoktena dauḥśīlyena / [S592]
㈠釋曰。非邪戒所污者。如前所說。
㈡一者不為犯戒所壞。犯戒謂前諸不善色。
🈪རེ་ཞིག་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①dauḥśītyena tāvat anupahatam bhavati yathā uktena dauḥśīlyena hetunā api anupahatam bhavati
③དེ་ཡི་གཉེན་པོ་ཞི་ལ་བརྟེན་།། རེ་ཞིག་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་;་།འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤hetunāpy anupahataṃ bhavati / [S592]
㈠破戒相隨一所不毀犯。
㈡二者不為彼因所壞。
★0◤lobhādibhiḥ kleśopakleśaiḥ dauḥśīlyavipakṣāśritaṃ ca bhavati / [273|16]
◤lobhādibhiḥ kleśopakleśaiḥ dauḥśīlyavipakṣāśritaṃ ca bhavati / [S592]
①lobhādibhiḥ kleśa upakleśaiḥ dauḥśīlyavipakṣāśritaṃ ca bhavati|
㈠貪等諸煩惱及利等染污。皆所不觸。此戒依止。破戒對治。
㈡彼因謂貪等煩惱隨煩惱。三者依治。
D4411 🈪འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་ནི་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤smṛtyupasthānasaṃniśritatvāt samāśritaṃ ca bhavati / [273|16-]
◤smṛtyupasthānasanniśritatvāt samāśritaṃ ca bhavati / [S592]
㈠謂依念處等故。此戒依止寂滅起。
㈡謂依念住等。此能對治犯戒及因故。四者依滅。
D4412 🈪འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
①lobha ādibhis kleśa upakleśais dauḥśīlya vipakṣa āśritam ca bhavati smṛti upasthāna saṃniśrita tvāt samāśritam ca bhavati
㈢འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤nopapattiviśeṣāśritam / [273|17]
◤nopapattiviśeṣāśritam; nirvāṇapariṇāmitatvāt / [S592]
㈠不依止善道生勝類起。為得涅槃所迴向故。
㈡謂依涅槃迴向涅槃非勝生故。等言為顯復有異說。
D4413 🈪ཞི་བ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་ནི་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མི་བརྟེན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤nirvāṇapariṇāmitavāt / [273|17-]
♂nirvāṇapariṇāmitatvāt{5. MS. ...parimitatvāt |} /
①na upapatti viśeṣa āśritam nirvāṇa pariṇāmitavāt
㈢ཞི་བ་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན།〗པ་ནི་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མི་བརྟེན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤pañcabhiḥ kāraṇaiḥ ityapare / [S592]
㈠有餘師說。由五因故得清淨。
㈡有說。戒淨由五種因。
D4414 🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་ལྔ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པ་དང་། ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས། 〗དག་གིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་〖PNཕྱུང་། 〗བ་དང་། དྲན་པས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤pañcabhiḥ kāraṇaiḥ ityapare / [273|18]
♂ pañcabhiḥ kāraṇaiḥ ityapare /
①pañcabhis kāraṇais iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་ལྔ་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྒྱུ་ལྔ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པ་དང་། ཉེར་བསྡོགས་〖PNསྡོགས། 〗དག་གིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་〖PNཕྱུང་། 〗བ་དང་། དྲན་པས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤maulaiḥ karmapathairviśuddhaṃ bhavati sāmantakairviśuddhaṃ vitarkairanupahataṃ smṛtyā 'nuparigahītaṃ nirvāṇapariṇāmitaṃ ceti / [273|18-]
♂maulaiḥ karmapathairviśuddhaṃ bhavati sāmantakairviśuddhaṃ vitarkairanupahataṃ smṛtyā'nuparigṛhītaṃ nirvāṇapariṇā- mitaṃ ceti /
◤1. maulaiḥ karmapathairviśuddhaṃ bhavati,[S592]
㈠一由根本業道清淨。
㈡一根本淨。
①maulais karma pathais viśuddham bhavati sāmantakais viśuddham vitarkais anupahatam smṛtyā nu pari gahītam nirvāṇa pariṇāmitam ca iti
③ལས་ཀྱི་ལམ་དངོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པ་དང་། ཉེར་བསྡོགས་དག་གིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེན་མ་བྱུང་བ་དང་;་དྲན་པས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤2. sāmantakairviśuddham, 3. vitarkairanupahatam,[S592]
㈠二由前分清淨。三非邪覺觀所侵觸。
㈡二眷屬淨。三非尋害。
◤4. smṛtyānuparigṛhītam, 5. nirvāṇapariṇāmitaṃ ceti / [S592]
㈠四四念處所攝持。五於涅槃所迴向。
㈡四念攝受。五迴向寂。
★◤caturvidhaṃ śīlamityapare / [273|19-]
♂caturvidhaṃ śolamityapare /
◤caturvidhaṃ śīlamityapare / [S592]
㈠有餘師說。戒有四種。
㈡有餘師說。戒有四種。
D4415 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།
①caturvidham śīlam iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འཇིགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཚོ་བ་མེད་པ་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པ་དང་ཆད་པ་དང་། ངན་འགྲོས་འཇིགས་ནས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤bhayaśīlaṃ yadā jīvikāślokadaṇḍadurgatibhayāt pālyate / [273|20]
①bhaya śīlam yadā jīvikā śloka daṇḍa durgati bhayāt pālyate
③འཇིགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཚོ་བ་མེད་པ་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པ་དང་ཆད་པ་དང་། ངན་འགྲོས་འཇིགས་ནས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤1. bhayaśīlam-- yadā jīvikāślokadaṇḍadurgatibhayāt pālyate / [S592]
①1. bhayaśīlam-- yad ajīvikā aśloka daṇḍa durgati bhayāt pālyate|
㈠一怖畏戒。由無資糧憂惱重罰惡道怖畏所得。
㈡一怖畏戒。謂怖不活惡名治罰惡趣畏故，受護尸羅。
🈪འཇིགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འཚོ་བ་མེད་པ་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པ་དང་ཆད་པ་དང་། ངན་འགྲོས་འཇིགས་ནས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤āśāstiśīlaṃ yadbhavabhogasatkāratṛṣṇākṛtam / [273|20-]
①āśāsti śīlam yad bhava bhoga satkāra tṛṣṇā kṛtam
㈢ལེགས་སུ་སྨོན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སྲིད་པ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་། བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་ནས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★◤bodhyaṅgānulomaṃ śīlaṃ yanmokṣārthaṃ samyagdṛṣṭikāṇām / [273|21-]
♂bodhyaṅgānulomaṃ śīlaṃ yanmokṣārthaṃ samyagdṛṣṭikānām{6. MS. samyak |} /
①bodhi aṅga anulomam śīlam yat mokṣa artham samyak dṛṣṭikāṇām
㈢བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཅན་རྣམས་ཐར་པའི་དོན་དུ་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤2. āśāstiśīlam-- yad bhavabhogasatkāratṛṣṇākṛtam / [S592]
①2. āśāstiśīlam-- yad bhava bhoga satkāra tṛṣṇā kṛtam|
㈠二望得戒。謂生死樂具及他恭敬利養好名貪欲所得。
㈡二希望戒。謂貪諸有勝位多財恭敬稱譽，受持淨戒。
D4416 🈪ལེགས་སུ་སྨོན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སྲིད་པ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་། བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་ནས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤pariśuddhaṃ śīlamanāsravaśīlaṃ nirmalatvāditi // [273|22]
①pariśuddham śīlam anāsrava śīlam nirmala tvāt iti
㈢ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་དྲི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤3. bodhyaṅgānulomaṃ śīlam-- yan mokṣārthaṃ samyagdṛṣṭikānām / [S592]
①3. bodhyaṅgānulomaṃ śīlam-- yat mokṣārthaṃ samyag-dṛṣṭika
㈠三順覺分戒。謂能引解脫。有正見人。厭患生死。求出離所得。
㈡三順覺支戒。謂為求解脫及正見等，受持淨戒。
D4417 🈪བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཅན་རྣམས་ཐར་པའི་དོན་དུ་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤4. pariśuddhaṃ śīlam—anāsravaśīlam; nirmalatvād iti // [S592]
㈠四無流戒。能對治諸惑。是無垢清淨。
㈡四清淨戒。謂無漏戒。彼能永離業惑垢故。
D4418 🈪ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་དྲི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤gataṃ śīlam //
◤gataṃ śīlam // [S592]
㈠說戒性已。修性福業類今當說。
㈡已辯戒類。修類當辯。
D4419 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་རྫོགས་སོ། །
①gatam śīlam
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་རྫོགས་སོ། །
★◤ 【samāhitaṃ tu kuśalaṃ bhāvanā 】[273|23]
①samāhitam tu kuśalam bhāvanā
③།། ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་དགེ་བ་ནི་སྒོམ་པའོ་།།
㈢། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་དགེ་བ་ནི་སྒོམ་〖PNབསྒོམ། 〗པའོ། །
◤[S593]
◤samāhitaṃ tu kuśalaṃ bhāvanā,[S593]
㈠〔偈曰〕：【寂靜地善業修】。
㈡頌曰 【等引善名修】〖127_4_a〗
D4420 🈪། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་དགེ་བ་ནི་སྒོམ་〖PNབསྒོམ། 〗པའོ། །
★◤kimidaṃ samāhitaṃ nāma / samādhisvabhāvaṃ sahabhū yat / kimarthametat bhāvanetyucyate / [273|24]
♂samāhitaṃ tu kuśalaṃ bhāvanā kimidaṃ samāhitaṃ nāma / ♂samādhisvabhāvaṃ sahabhū{7. Y. ...svabhāvasahabhū / It should be ...sahabhu |} yat / ♂kimarthametat bhāvanetyucyate /
①kim idam samāhitam nāma
③མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་།
㈢མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་〖PN-ཅི། 〗ཞིག་ཅེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
①samādhi svabhāvam sahabhū yat
③ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ་།།
①kim artham etat bhāvanā iti ucyate
③འདི་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢འདི་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སེམས་ལ་སྒོ་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【cittavāsanāt // VAkK_4.123 //】[274|01]
♂@274 cittavāsanāt //123//
①citta vāsanāt
③སེམས་ལ་སྒོ་ཕྱིར་རོ་།།
◤kim idaṃ samāhitaṃ nāma? samādhisvabhāvaṃ sahabhū yat / [S593]
㈠釋曰。寂靜者何法。業與定地自性法俱起。
㈡論曰。言等引善其體是何。謂三摩地自性俱有。
D4421 🈪མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་〖PN-ཅི། 〗ཞིག་ཅེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རང་བཞིན་དང་། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །
sam-ā-√dhā
◤kim artham etat bhāvanety ucyate?[S593]
①kim artham etat bhāvana ity ucyate?
㈠云何說此法名修。
㈡修名何義。
◤cittavāsanāt // 123 // [S593]
①citta-vāsanā
㈠〔偈曰〕：【能薰心故】。
㈡【極能熏心故】〖127_4_b〗
D4422 🈪འདི་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སེམས་ལ་སྒོ་ཕྱིར་རོ། །
★★◤taddhi samāhitaṃ kuśalamatyarthaṃ cittaṃ vāsayati / guṇaistanmayīkaraṇātsaṃtateḥ / [274|02]
♂taddhi samāhitaṃ kuśalamatyarthaṃ cittaṃ vāsayati{1. Y. saṃvāsayati |} / ♂guṇaistanmayīkaraṇātsaṃtateḥ /
◤taddhi samāhitaṃ kuśalamatyarthaṃ cittaṃ vāsayati; guṇaistanmayīkaraṇāt santateḥ / [S593]
㈠釋曰。云何薰習。此寂靜地善業最極能薰習心。能令心與德成一性故。及相續亦爾。
㈡謂熏習心以定地善於心相續極能熏習令成德類。
①tat hi samāhitam kuśalam atyartham cittam vāsayati guṇais tad mayīkaraṇāt saṃtates
③མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྒོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢མཉམ་པར་མ་〖PN-མ།〗བཞག་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྒོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། མེ་ཏོག་རྣམས་{225b}ཀྱིས་ཏིལ་ལ་བསྒོས་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤puṣpaistilabhāvanāvat / [274|02-]
♂puṣpaistila- bhāvanāvat{2. Y. ...vāsanāvat |} /
◤puṣpais tilavāsanāvat / [S593]
①puṣpais tila-vāsanā-vat|
㈠譬如以花熏麻。
㈡如花熏苣蕂。
D4423 🈪མཉམ་པར་མ་〖PN-མ།〗བཞག་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྒོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། མེ་ཏོག་རྣམས་ཀྱིས་ཏིལ་ལ་བསྒོས་པ་བཞིན་ནོ། །
①puṣpais tila bhāvanā vat
③མེ་ཏོག་རྣམས་ ****[@225b]**** ་ཀྱིས་ཏིལ་ལ་བསྒོས་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤dānaṃ tāvanmahābhogatāyai saṃvartata ityuktam / [274|03]
◤dānaṃ tāvanmahābhogatāyai saṃvartata ityuktam // 123 // [S593]
㈠前已說。此施以大富樂為果報。
㈡是故獨名修。前辯施福能招大富。
①dānam tāvat mahā bhoga tāyai saṃvartate iti uktam
③རེ་ཞིག་སྦྱིན་པས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་ན་།
㈢རེ་ཞིག་སྦྱིན་པས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་ན། ཡང་ན་〖PN-ན།〗ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསྒོམ་〖PNབསྒོམས།〗པས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། མཐོ་རིས་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །འབྲལ་བའི་དོན་དུ་བསྒོམ་གཙོའི་ཕྱིར། །སྦྱིན་པ་ཡང་མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤atha śīlaṃ bhāvanā ca?[S593]
㈠戒修云何。
㈡戒修二類所感云何。
★◤atha śīlaṃ bhāvanā ca[274|03-]
①atha śīlam bhāvanā ca
③ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསྒོམ་པས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★◤ 【svargāya śīlaṃ prādhānyāt visaṃyogāya bhāvanā /】[274|05]
①svargāya śīlam prādhānyāt visaṃyogāya bhāvanā
③མཐོ་རིས་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་།། འབྲལ་བའི་དོན་དུ་བསྒོམ་གཙོའི་ཕྱིར་།།
◤svargāya śīlaṃ prādhānyād visaṃyogāya bhāvanā / [S593]
㈠〔偈曰〕：【由勝戒感天 修感相離果】。
㈡頌曰 【戒修勝如次_c 感生天解脫】〖127_4_d〗
D4424 🈪རེ་ཞིག་སྦྱིན་པས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་ན། ཡང་ན་〖PN-ན།〗ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསྒོམ་〖PNབསྒོམས།〗པས་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། མཐོ་རིས་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །འབྲལ་བའི་དོན་དུ་བསྒོམ་གཙོའི་ཕྱིར། །
★◤dānamapi svargāya śīlaṃ prādhānyāt / śīlamapi visaṃyogāya / bhāvanā tu prādhānyāt / [274|06]
♂atha śī-[ 66b. 15B. III ]laṃ bhāvanā ca svargāya śīlaṃ prādhānyāt visaṃyogāya bhāvanā / ♂dānamapi svargāya śīlaṃ prādhānyāt / ♂śīlamapi visaṃyogāya / ♂bhāvanā tu prādhānyāt /
◤dānamapi svargāya śīlaṃ prādhānyāt / [S593]
㈠釋曰。施亦能感天道。
㈡論曰。戒感生天。3就勝為言。謂施亦能感生天果
🈪སྦྱིན་པ་ཡང་མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①dānam api svargāya śīlam prādhānyāt
③སྦྱིན་པ་ཡང་མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①śīlam api visaṃyogāya bhāvanā tu prādhānyāt
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཀྱང་འབྲལ་བར་མི་〖PNནི།〗འགྱུར་མོད་ཀྱི་བསྒོམ་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤śīlam api visaṃyogāya / [S593]
㈠戒由勝能能感天道。亦能感相離果等。
㈡1修感解脫。4就勝說戒。持戒亦能感離繫果
D4425 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཀྱང་འབྲལ་བར་མི་〖PNནི།〗འགྱུར་མོད་ཀྱི་
◤bhāvanā tu prādhānyāt / [S593]
㈠修由勝能能感相離果。亦能感天道等。
㈡2勝言為顯.5就勝說修。
🈪བསྒོམ་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤sutra uktaṃ “catvāraḥ pudgalā brāhmaṇyaṃ puṇyaṃ prasavantī”ti / [274|07]
♂sūtra uktaṃ “catvāraḥ pudgalā brāhmaṇyaṃ{3. Y. brāhmaṃ |} puṇyaṃ prasavantī”ti /
◤sūtra uktam—“catvāraḥ pudgalā brāhmaṃ puṇyaṃ prasavanti” ( ) iti / [S593]
㈠經中說有四人能生梵福業。
㈡經說四人能生梵福。
D4426 🈪མདོ་ལས་གང་ཟག་བཞི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་སྐྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ།
①sutras uktam catvāras pudgalās brāhmaṇyam puṇyam prasavanti iti
③རོ་།། མདོ་ལས་གང་ཟག་བཞི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་སྐྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་།
◤㈠2說此業有四種。何者為四。一若此地處，未經建立如來支提，於中造立如來藪斗波。二若此地處，未經建立僧伽藍，於中造立僧伽藍。三世尊弟子眾已破，能更引攝令和合。四於十方眾生.修四無量心觀。[S593]
㈡一為供養如來䭾都，建窣堵波於未曾處。二為供養四方僧伽，造寺施園.四事供給。三佛弟子破已能和。四於有情普修慈等。
◤[S594]
★◤katamat tad brāhmapuṇyam / [274|07-]
♂katamattadbrāhmapupyam /
◤katamat tad brāhmapuṇyam?[S594]
㈠1｛何法名梵福。
㈡如是梵福其量云何。頌曰.
🈪ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན།
①katamat tat brāhma puṇyam
③ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་ལས་གང་ཟག་བཞི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་སྐྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ། ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། མཚན་མ་〖PN-མ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཚད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤yattallakṣaṇavipākasya karmaṇaḥ parimāṇajñāpanāyoktam iti vaibhāṣikāḥ / [274|08]
♂yattallakṣaṇavipākasya{4. Y. omits tat |} karmaṇaḥ parimāṇajñāpanāyoktamiti vaibhāṣikāḥ /
◤yattallakṣaṇavipākasya karmaṇaḥ parimāṇajñāpanāyoktamiti vaibhāṣikāḥ / [S594]
㈠毘婆沙師說。為校量能感相報業故。說梵福業。隨一業菩薩所修。能令得諸相中一相。此業量說名梵福。
㈡2毘婆沙師作如是說。即於分別妙相業中。所辯福量此即同彼。等言為顯如是異說。
🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། མཚན་མ་〖PN-མ།〗རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཚད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yat tad lakṣaṇa vipākasya karmaṇas parimāṇa jñāpanāya uktam iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ། མཚན་མ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཚད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤pūrvācāryās tu vyācakṣate / [274|09]
♂pūrvācāryāstu vyācakṣate{5. MS. vyacakṣate |} /
◤pūrvācāryās tu vyācakṣate—[S594]
㈠先舊諸師說。
㈡1｛論曰。先軌範師作如是說。
D4427 🈪སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ། བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དག་〖PNདགའ།〗གནས་ཕྱིར། །
①pūrva ācāryās tu vyācakṣate
③སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་།
㈢སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ། བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དག་〖PNདགའ།〗གནས་ཕྱིར། །བཞི་ཡི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན། །ཞེས་ཟེར་ཏེ། བསོད་ནམས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་སུ་དགའ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན་ཏེ། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་བསྐལ་པར་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【caturṇāṃ brāhmapuṇyatvaṃ kalpaṃ svargeṣu modanāt // VAkK_4.124 //】[274|10]
♂caturṇāṃ brāhmapuṇyatvaṃ kalpaṃ svargeṣu modanāt //124//
①caturṇām brāhma puṇya tvam kalpam svargeṣu modanāt
③བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དག་གནས་ཕྱིར་།། བཞི་ཡི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན་།།
◤caturṇāṃ brāhmapuṇyatvaṃ kalpaṃ svargeṣu modanāt // 124 // [S594]
㈠〔偈曰〕：【四業名梵福 劫生天樂故】。
㈡ 【感劫生天等_a 為一梵福量】〖128_4_b〗
🈪བཞི་ཡི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན། །ཞེས་ཟེར་ཏེ། བསོད་ནམས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་སུ་དགའ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན་ཏེ། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་བསྐལ་པར་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤yāvatā puṇyena kalpaṃ svargeṣu modate idaṃ brāhmaṃ puṇyam / [274|11]
◤yāvatā puṇyena kalpaṃ svargeṣu modate, idaṃ brāhmaṃ puṇyam;[S594]
㈠釋曰。隨福業量。能感一劫天道生及樂報。此業名梵福。｝
㈡隨福能感一劫生天受諸快樂是一福量。
①yāvatā puṇyena kalpam svargeṣu modate idam brāhmam puṇyam
③ཞེས་ཟེར་ཏེ། བསོད་ནམས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་སུ་དགའ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན་ཏེ་།
★0◤brahmapurohitānāṃ kalpāyuṣkatvāt / [274|11-]
◤brahmapurohitānāṃ kalpāyuṣkatvāt / [S594]
㈠此四種人。如梵先行壽量，於天道中生.受喜樂報，梵先行天壽量一劫，故佛說此人業.同彼福業。
㈡由彼所感受快樂時.同梵輔天一劫壽故。
①brahma purohitānām kalpa āyuṣka tvāt
③ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་བསྐལ་པར་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤nikāyāntare gāthāṃ paṭhanti—[S594]
㈠於別部中彼師說此偈
㈡以於餘部有伽他言
D4428 🈪སྡེ་པ་གཞན་〖PN+དག〗ལས་ཀྱང་། ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པ་ནི། །བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དགའ་བར་གནས། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་ངོ་། །
★◤nikāyāntare gāthāṃ paṭhanti[274|12]
①nikāya antare gāthām paṭhanti
③སྡེ་པ་གཞན་ལས་ཀྱང་།
㈢སྡེ་པ་གཞན་〖PN+དག〗ལས་ཀྱང་། ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པ་ནི། །བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དགའ་བར་གནས། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་ངོ་། །
★◤“brāhmaṃ puṇyaṃ prasavati kalpaṃ svargeṣu modata” iti / [274|13]
♂nikāyāntare gāthāṃ paṭhanti “brāhmaṃ puṇyaṃ prasavati kalpaṃ svargeṣu modata” iti /
◤“brāhmaṃ puṇyaṃ prasavati kalpaṃ svargeṣu modate” ( ) iti // 124 // [S594]
㈠ 有信正見人 若修十勝行 即生梵福業 劫生天樂故
㈡ 有信正見人 修十勝行者 便為生梵福 感劫天樂故｝
①brāhmam puṇyam prasavati kalpam svargeṣu modate iti
③ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པ་ནི་།། བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དགའ་བར་གནས་།། ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་ངོ་།།
★0◤āmiṣadānamuktam / dharmadānaṃ vaktavyam / tadidamucyate / [274|14]
◤āmiṣadānamuktam // [S594]
㈠說財施已。
㈡財施已說。
①āmiṣa dānam uktam
㈢ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①dharma dānam vaktavyam
③ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེས་〖PNདེ།〗སྨྲས་པ། ཆོས་སྦྱིན་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པས། །མདོ་སོགས་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་སྟོན། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མདོ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་མ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྟོན་པའོ། །
①tat idam ucyate
③དེས་སྨྲས་པ་།
★★◤ 【dharmadānaṃ yathābhūta sūtrādyakliṣṭadeśanā /】[274|15]
♂dharmadānaṃ yathābhūta{6. G. yathābhūtaṃ |} sūtrādyakliṣṭadeśanā /
①dharma dānam yathābhūta sūtra ādi akliṣṭa deśanā
③ཆོས་སྦྱིན་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པས་།། མདོ་སོགས་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་སྟོན་།།
◤dharmadānaṃ vaktavyam / [S594]
㈠法施今當說。
㈡法施云何。
◤tadidamucyate—[S594]
◤dharmadānaṃ yathābhūtaṃ sūtrādyakliṣṭadeśanā / [S594]
①dharmadānaṃ yathābhūtaṃ sūtrādy akliṣṭa deśanā|
㈠〔偈曰〕：【法施如實理 無染說經等】。
㈡頌曰 【法施謂如實_c 無染辯經等】〖128_4_d〗
D4429 🈪ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེས་〖PNདེ།〗སྨྲས་པ། ཆོས་སྦྱིན་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པས། །མདོ་སོགས་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་སྟོན། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མདོ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་མ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྟོན་པའོ། །
★0◤sūtrādīnāṃ yathābhūtamakliṣṭadeśanā dharmadānam / [274|16]
◤sūtrādīnāṃ yathābhūtamakliṣṭadeśanā dharmadānam / [S594]
㈠釋曰。修多羅等十二部正教如實道理。無染污心顯釋文義。是名法施。
㈡論曰。若能如實為諸有情以無染心辯契經等令生正解名為法施。
①sūtra ādīnām yathābhūtam akliṣṭa deśanā dharma dānam
③ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མདོ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྟོན་པའོ་།།
★0◤ato mahatīṃ ta ātmanaḥ puṇyajyāniṃ kurvanti ye viparītadharmaṃ deśayanti / [274|16-]
◤ato mahatīṃ ta ātmanaḥ puṇyajyāniṃ kurvanti,[S594]
㈠是故此人自作最廣大。自福減失及損他福。
D4430 🈪དེའི་ཕྱིར་གང་དག་ཆོས་ལོག་པར་འཆད་པར་བྱེད་པའམ། སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་〖PN-པ།〗རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་། གྲགས་པ་འདོད་པས་ཆད་〖PNའཆད།〗པ་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ye viparītadharmaṃ deśayanti / [S594]
㈠若人顛倒說法。
㈡故有顛倒
★◤kliṣṭacittā vā lābhasatkāra yaśāṃsi vāñchantaḥ / [274|17-]
♂kliṣṭacittā vā lābhasatkāra{7. MS. ...satkārā...|} yaśāṃsi vāñchantaḥ{8. MS. vāñchataḥ |} /
◤kliṣṭacittā vā lābhasatkārayaśāṃsi vāñchantaḥ / [S594]
㈠或有染污心。為求利養恭敬名聞故說法。此人亦爾。
㈡或染污心求利名譽恭敬辯者。是人便損自他大福。
①atas mahatīm te ātmanas puṇya jyānim kurvanti ye viparīta dharmam deśayanti kliṣṭa cittās vā lābha satkāra yaśāṃsi vāñchantas
㈢དེའི་ཕྱིར་གང་དག་ཆོས་ལོག་པར་འཆད་པར་བྱེད་པའམ། སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་〖PN-པ།〗རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་། གྲགས་པ་འདོད་པས་ཆད་〖PNའཆད།〗པ་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
0◤uktaṃ puṇyakriyāvastubhedena trividhaṃ kuśalaṃ [274|18][S594]
㈠說福業類差別已。復有三種業類差別。
㈡前已別釋三福業事。今釋經中順三分善。
①uktam puṇya kriyā vastu bhedena trividham kuśalam punar
㈢བསོད་ནམས་བྱ་བའི་གཞིར་〖PNགཞིའི།〗བྱེ་བྲག་གིས་དགེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཟིན་ཏོ།།〖PN+ཡང་།〗
0◤punaḥ [274|18][S594]
0◤ 【puṇyanirvāṇanirvedhabhāgīyaṃ kuśalaṃ tridhā // VAkK_4.125 //】[274|19][S594]
①puṇya-nirvāṇa-nirvedha-bhāgīyaṃ kuśalaṃ tridhā
㈠〔偈曰〕：【福解脫決擇 能感善有三】。
㈡頌曰 【順福順解脫_a 順決擇分三_b 感愛果涅槃_c 聖道善如次】〖129_4_d〗
㈢བསོད་ནམས་མྱ་ངན་འདས་པ་དང་། །ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དགེ་རྣམས་〖PNརྣམ།〗གསུམ། །
0◤puṇyabhāgīyaṃ yad iṣṭavipākaṃ [274|20-][S594]
①puṇya-bhāgīyaṃ yad iṣṭa-vipākaṃ
㈠釋曰。復有別三種業類差別。一福德分能。若此業能感人天可愛報。
㈡論曰。言順福分者。謂感世間可愛果善。
㈢བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །
①puṇya bhāgīyam yat iṣṭa vipākam
0◤mokṣabhāgīyaṃ yasminn utpanne niyataṃ parinirvāṇadharmā bhavati / [274|20-][S594]
①mokṣa-bhāgīyam, yasmin= utpanne niyatam parinirvāṇa-dharmā bhavati
㈠二解脫分能。若業已起。此人後時必定以涅槃為法。
㈡順解脫分者。謂定能感涅槃果善。此善生已。令彼有情名為身中有涅槃法。
㈢ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་{226a}ནི་གང་སྐྱེས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་སུ་ནམ་〖PN-ནམ།〗འགྱུར་བ་སྟེ།
◤[S595]
0◤yasya saṃsārā-[ 67a. 15A. IV ]dīnavanairātmyanirvāṇaguṇadyotikāṃ kathāṃ śrutvā romaharṣāśrupātau bhavatas [274|21-][S595]
㈠若人聽聞生死過失諸法無我涅槃功德。諸佛恩德相應正說。毛竪淚落悲讚等事起。
㈡若有聞說生死有過諸法無我涅槃有德。身毛為竪悲泣墮淚。
①yasya saṃsāra ādīn avanairātmya nirvāṇa guṇa dyotikām kathām śrutvā roma-harṣa-aśru-pātau bhavatas
㈢གང་ལ་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བདག་མེད་པ་དང་། :དམྱལ་བ་〖PNམྱ་ངན།〗ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་གཏམ་ཐོས་ནས་སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་དང་། མཆི་མ་འཁྲུག་ཅེས་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།
0◤tasyāsti mokṣabhāgīyaṃ kuśalamūlamityavaseyaṃ{9. MS. ...vaśeyaṃ |} [274|21-][S595]
①tasyāsti mokṣa-bhāgīyaṃ kuśalamūlamityavaseyam|
㈠此人昔已有解脫分能善根。應如此決。
㈡當知彼已殖順解脫分善。
①tasya asti mokṣa-bhāgīyam kuśala-mūlam iti avaseyam
0◤prāvṛṣīvāṅkuraprarohāt khalavileṣu bījāstitvam / [274|21-][S595]
㈠譬如於夏月由見芽生知地坎坼中先有種子。
㈡如見得雨場有芽生知其穴中先有種子。
㈢དབྱར་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ལས་ན་གསེབ་ན་ས་བོན་ཡོད་པར་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །
①prāvṛṣi iva aṅkura prarohāt khala vileṣu bīja astitvam
★◤nirvedhabhāgīyamuṣmādi caturvidhaṃ paścādvyākhyāsyāmaḥ / [274|23-]
♂nirvedhabhāgīyamūṣmādi caturvidhaṃ paścādvyākhyāsyāmaḥ /
◤nirvedhabhāgīyamūṣmādi catuvirdhaṃ paścād vyākhyāsyāmaḥ // 125 // [S595]
㈠三決擇分能。於暖等位有四種。後當說。
㈡順決擇分者。謂近能感聖道果善。即煖等四。後當廣說。
①nirvedha bhāgīya muṣmā ādi caturvidham paścāt vyākhyāsyāmas
㈢ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ནི་དྲོ་བར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★◤yadidaṃ loka ucyate lipimudrāgaṇanā kāvyaṃ saṃkhyeti ka eṣāṃ svabhāvaḥ / [275|01]
♂@275 yadidaṃ loka ucyate lipimudrāgaṇanā kāvyaṃ saṃkhyeti ka eṣāṃ svabhāvaḥ /
◤yadidaṃ loka ucyate lipimudrāgaṇanā kāvyaṃ saṃkhyeti,[S595]
㈠是世間所說。謂字印算量文章數。
㈡如世間所說書印算文數。
D4434 🈪འཇིག་རྟེན་ཡིག་འབྲུ་དང་། རྒྱ་དང་། བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག་དང་། གྲངས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན།
①yat idam lokas ucyate lipi mudrā gaṇanā kāvyam saṃkhyā iti kas eṣām svabhāvas
③འཇིག་རྟེན་ཡིག་འབྲུ་དང་། རྒྱ་དང་། བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག་དང་། གྲངས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢འཇིག་རྟེན་ཡིག་འབྲུ་དང་། རྒྱ་དང་། བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག་དང་། གྲངས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། རིགས་པའི་〖PNཔས།〗རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་ལས། རྣམ་གསུམ་ཀུན་སློང་བཅས་པ་ནི། །ཡིག་འབྲུ་རྒྱ་དང་གྲངས་བཅས་པའི། །སྙན་ངག་གྲངས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན། །རིགས་པས་བཅུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུག་པའོ། །
★◤ 【■yogapravartitaṃ karma sasamutthāpakaṃ tridhā /】[275|02-]
♂yogapravartitaṃ karma sasamutthāpakaṃ{1. MS. asamutthāpakaṃ |} tridhā /
①yoga pravartitam karma sa samutthāpakam tridhā
③རིགས་པའི་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་ལས་།། རྣམ་གསུམ་ཀུན་སློང་བཅས་པ་ནི་།།
◤ka eṣāṃ svabhāvaḥ?[S595]
㈠此五體相云何。
㈡此五自體云何應知。
★◤【 lipimudre sagaṇanaṃ kāvyaṃ saṃkhyā yathākramam // VAkK_4.126 //】
♂lipimudre sagaṇanaṃ kāvyaṃ saṃkhyā yathākramam //126//
①lipi mudre sa gaṇanam kāvyam saṃkhyā yathākramam
③ཡིག་འབྲུ་རྒྱ་དང་གྲངས་བཅས་པའི་།།
◤yogapravartitaṃ karma sasamutthāpakaṃ tridhā / [S595]
◤lipimudre sagaṇanaṃ kāvyaṃ saṃkhyā yathākramam // 126 // [S595]
㈠〔偈曰〕：【如理所成業 共緣起有三 字印及算量 文章數次第】。
㈡頌曰 【諸如理所起_a 三業并能發_b 如次為書印_c 算文數自體】〖130_4_d〗
🈪རིགས་པའི་〖PNཔས།〗རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་ལས། རྣམ་གསུམ་ཀུན་སློང་བཅས་པ་ནི། །ཡིག་འབྲུ་རྒྱ་དང་གྲངས་བཅས་པའི། །སྙན་ངག་གྲངས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན། །
★0◤yogapravartitamiti upāyaviśeṣapravartitam / tridhā karmeti kāyavāṅmanaskarma / [275|04]
◤yogapravartitam iti upāyaviśeṣapravartitam / [S595]
①yogapravartitam iti upāya-viśeṣa-pravartitam|
㈠釋曰。如理所成者。正方便所生。
㈡論曰。如理起者。正加行生。
🈪རིགས་པས་བཅུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུག་པའོ། །
①yoga pravartitam iti upāya viśeṣa pravartitam
③སྙན་ངག་གྲངས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན་;། རིགས་པས་བཅུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུག་པའོ་།།
①tridhā karma iti kāya vāc manaskarma
㈢ལས་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་སོ། །
◤tridhā karmeti kāyavāṅmanaskarma / [S595]
㈠有三者。謂身口意業。
㈡三業應知即身語意。能發即是能起此三。如其所應受想等法。
🈪ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་སོ། །
D4435 🈪ལས་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་སོ། །
★◤tatra lipimudre tāvadyogapravartitaṃ kāyakarma samutthāpanam / [275|04-]
♂tatra lipimudre tāvadyogapravartitaṃ kāyakarma samutthāpanam {2. Y. samamutthānam |} /
◤tatra lipimudre tāvad yogapravartitaṃ kāyakarma sasamutthānam / [S595]
㈠此中字印。若勝方便所作屬身業。此共緣起。
㈡此中書印以前身業及彼能發五蘊為體。
🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིག་འབྲུ་དང་རྒྱ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་རིགས་པས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
①tatra lipi mudre tāvat yoga pravartitam kāya karma samutthāpanam
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིག་འབྲུ་དང་རྒྱ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་རིགས་པས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ:རེ་ཞིག་〖PN-རེ་ཞིག〗ཡིག་འབྲུ་དང་རྒྱ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་རིགས་པས་རབ་ཏུ་བཅུག་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་〖PNབས།〗དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤gaṇanā kāvyaṃ ca vākkarma / [275|05]
◤gaṇanā kāvayaṃ ca vākkarma / [S595]
㈠算量文章若勝方便所作屬口業。亦共緣起。
㈡次算及文以前語業及彼
🈪བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག་ནི་ངག་གི་ལས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
①gaṇanā kāvyam ca vākkarma
③བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག་ནི་ངག་གི་ལས་ཏེ་།
㈢བགྲང་བ་དང་། སྙན་ངག:ནི་ངག་〖PN-ནི་ངག〗གི་ལས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
★★◤ityetāni pañcaskandhasvabhāvāni / saṃkhyā manaskarma / yanmanasā saṃkalanaṃ dharmāṇām / [275|06]
♂ityetāni pañcaskandha- svabhāvāni / ♂saṃkhyā manaskarma / ♂yanmanasā saṃkalanaṃ dharmāṇām /
◤ityetāni pañcaskandhasvabhāvāni / [S595]
㈠此四五陰為性。
㈡能發五蘊為體。
①iti etāni pañca skandha svabhāvāni
③དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་།།
①saṃkhyā manaskarma
③གྲངས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཏེ་།
㈢གྲངས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཆོས་རྣམས་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
①yat manasā saṃkalanam dharmāṇām
③ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ་།།
◤saṃkhyā manaskarma, yanmanasā saṅkalanaṃ dharmāṇām // 126 // [S595]
①saṃkhyā manaskarma, yan manasā saṅkalanaṃ dharmāṇām||126||
㈠數若勝方便所作屬意業。亦共緣起。四陰為性。此數即是心思。
㈡後數應知。以前意業及彼能發四蘊為體，但由意思能數法故
🈪གྲངས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
★0◤dharmāṇāmidānīṃ kecit paryāyā ucyante / [275|07]
◤dharmāṇām idānīṃ kecit paryāyā ucyante—[S595]
㈠諸法眾名今當說。
㈡今應略辯諸法異名。
🈪ད་ནི་རྣམ་གྲངས་ཁ་ཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲབ་ངན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བཅས། །ཉོན་མོངས་ཅན་ཆེས། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། ངན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ། །
①dharmāṇām idānīm kecid paryāyās ucyante
③ད་ནི་རྣམ་གྲངས་ཁ་ཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ད་ནི་རྣམ་གྲངས་ཁ་ཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲིབ་〖PNབསྒྲིབས།〗ངན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བཅས། །ཉོན་མོངས་ཅན་〖PN+གྱི།〗ཆོས། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། ངན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【sāvadyā nivṛtā hīnāḥ kliṣṭā dharmāḥ 】[275|08]
①sāvadyās nivṛtās hīnās kliṣṭās dharmās
③སྒྲབ་ངན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བཅས་།། ཉོན་མོངས་ཅན་ཆེས་།
◤sāvadyā nivṛtā hīnāḥ kliṣṭā dharmāḥ,[S595]
㈠〔偈曰〕：【有訶覆下性 染污】。
㈡頌曰 【染有罪覆劣】〖131_4_b〗
★◤kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ sāvadyā nivṛtā hīnā iti paryāyāḥ / [275|09]
♂sāvadyā nivṛtā hīnāḥ kliṣṭā dharmāḥ kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ sāvadyā nivṛtā hīnā iti paryāyāḥ /
◤kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ sāvadyā nivṛtā hīnā iti paryāyāḥ / [S595]
㈠釋曰。若法有染污。有時說名有訶。或說為有覆。或說為下劣性。
㈡2諸染污法亦名有罪有覆及劣。准此妙劣餘中已成。故頌不辯。
①kliṣṭānām dharmāṇām sāvadyās nivṛtās hīnās iti paryāyās
③ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། བསྒྲིབས་པ་དང་། ངན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【śubhāmalāḥ /】[275|10]
①śubha amalās
③དྲི་མེད་དགེ་།
㈢དྲི་མེད་དགེ། གྱ་ནོམ། གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་ཟག་པ:མེད་པ་〖PN+མེད་པ།〗རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །
◤[S596]
★◤ 【praṇītāḥ 】[275|11]
♂śubhāmalāḥ{3. MS. prabhā amalāḥ |} /
①praṇītās
③གྱ་ནོམ་།
◤śubhāmalāḥ / [S596]
◤praṇītāḥ,[S596]
㈠〔偈曰〕：【善無 流美妙】。
㈡【善無漏名妙】〖131_4_a〗
🈪དྲི་མེད་དགེ །གྱ་ནོམ། གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །
★◤kuśalānāsravāṇāṃ praṇītā iti paryāyaḥ / [275|12]
♂praṇītāḥ kuśalānāsravāṇāṃ praṇītā iti paryāyaḥ /
◤kuśalānāsravāṇāṃ praṇītā iti paryāyaḥ / [S596]
㈠釋曰。若善無流說名美妙。
㈡1論曰。善無漏法亦名為妙。
①kuśala anāsravāṇām praṇītās iti paryāyas
③གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ་།།
★◤hīnapraṇītebhyo 'nye madhyā iti siddhaṃ bhavati / [275|12-]
♂hīnapraṇītebhyo '[ 67b. 15B. IV ]nye madhyā iti siddhaṃ bhavati /
◤hīnapraṇītebhyo 'nye madhyā iti siddhaṃ bhavati / [S596]
㈠異下性及美妙法。應知此名中。
🈪ངན་པ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
①hīna praṇītebhyas anye madhyās iti siddham bhavati saṃskṛta śubhās sevyās
③ངན་པ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།། འདུས་བྱས་དགེ་བསྟེན་བྱ་།
㈢ངན་པ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་བར་མ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【saṃskṛtaśubhāḥ sevyāḥ 】[275|14]
◤saṃskṛtaśubhāḥ sevyāḥ,[S596]
㈠〔偈曰〕：【有為善 應事】。
㈡ 【善有為應習】〖131_4_c〗
🈪འདུས་བྱས་དགེ་བསྟེན་བྱ། བསྟེན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །
★◤kusalasaṃskṛtānāṃ sevitavyā iti paryāyaḥ / śeṣā asevitavyā iti siddhaṃ bhavati / [275|15]
♂saṃskṛtaśubhāḥ sevyāḥ kuśalasaṃskṛtānāṃ sevitavyā iti paryāyaḥ /
◤kuśalasaṃskṛtānāṃ sevitavyā iti paryāyaḥ / [S596]
㈠釋曰。若善有為說此名應事。
㈡諸有為善亦名應習。
🈪ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
①kusala saṃskṛtānām sevitavyās iti paryāyas
③བསྟེན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདུས་བྱས་དགེ་བསྟེན་བྱ། བསྟེན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །
①śeṣās asevitavyās iti siddham bhavati
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྟེན་〖PNབརྟེན།〗པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤śeṣā asevitavyā iti siddhaṃ bhavati / [S596]
㈠所餘不應事此義自成。
㈡餘非應習義准已成。
★◤kasmādasaṃskṛtaṃ na sevyam / anabhyasanīyatvādaphalatvācca / phalarthaṃ hi sevā bhavati / [275|16]
♂śeṣā asevitavyā iti siddhaṃ bhavati / ♂kasmādasaṃskṛtaṃ na sevyam / ♂anabhyasanīyatvādaphalatvācca / ♂phalārthaṃ hi sevā bhavati /
◤kasmādasaṃskṛtaṃ na sevyam? anabhyasanīyatvād, [S596]
㈠云何無為不應事。不可數習增長故。
㈡何故無為不名應習。不可數習令增長故。
🈪ཅིའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་བསྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གོམས་པར་བྱར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང་།
①kasmāt asaṃskṛtam na sevyam
③ཅིའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་བསྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་བསྟེན་〖PNབརྟེན།〗པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གོམས་པར་བྱར་{226b}མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུའི་དོན་དུ་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①anabhyasanīya tvāt aphala tvāt ca phalartham hi sevā bhavati
③གོམས་པར་བྱར་ ****[@226b]**** ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུའི་དོན་དུ་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤aphalatvāc ca / phalārthaṃ hi sevā bhavati // [S596]
㈠又無果故，一切事皆為得果。
㈡又習為果，此無果故。
🈪འབྲས་བུའི་དོན་དུ་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sottarā anye sarvadharmāḥ / [275|17]
◤sottarā anye sarvedharmāḥ / [S596]
㈠一切餘法皆有上。何法獨無上。
①sa uttarās anye sarva dharmās
③ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་བླ་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི་།
㈢ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་བླ་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། ཐར་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་མེད་ཀྱི། དེ་ནི་དགེ་བ་དང་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ།།
★◤ 【mokṣastvanuttaraḥ // VAkK_4.127 //】[275|18]
♂mokṣastvanuttaraḥ //127//
①mokṣas tu anuttaras
③ཐར་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་།།
◤mokṣastvanuttaraḥ // 127 // [S596]
㈠〔偈曰〕：【脫無上】。
㈡【解脫名無上】〖131_4_d〗
🈪ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་བླ་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། ཐར་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན། །
★◤nahi nirvāṇādviśiṣṭataramasti / tacca sarvebhyo viśiṣṭaṃ kuśalanityatvāt / [275|19]
♂nahi nirvāṇādviśiṣṭatara{4. Y. viśiṣṭatamam |}masti /
◤nahi nirvāṇād viśiṣṭataramasti / [S596]
㈠釋曰。涅槃是出離一切生死法。故名解脫。
㈡解脫涅槃亦名無上。
🈪མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་མེད་ཀྱི། དེ་ནི་དགེ་བ་དང་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①nahi nirvāṇāt viśiṣṭataram asti
③མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་མེད་ཀྱི་།
㈢ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ལས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་གནས་བཞི་པའོ།། །།
★◤=====================================================================
♂tacca sarvebhyo viśiṣṭaṃ kuśalanityatvāt /
◤tacca sarvebhyo viśiṣṭam; kuśalanityatvāt // 127 // [S596]
㈠此法於一切法無等。何以故。善真實常住故。尚無法等涅槃。何況有上。
㈡以無一法能勝涅槃是善是常超眾法故。餘法有上義准已成
★0◤abhidharmakośabhāṣye karmanirddeśo nāma caturthaṃ kośasthānamiti // [275|20-]
◤abhidharmakośabhāṣye karmanirdeśo nāma caturthaṃ kośasthānamiti // [S596]
㈠阿毘達磨俱舍釋【論卷第十三(終)】
㈡說一切有部俱舍論【卷第十八(終)】
D4446 🈪ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ལས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་གནས་བཞི་པའོ།། །།
①tat ca sarvebhyas viśiṣṭam kuśala nitya tvāt abhidharma kośa bhāṣye karma nirddeśas nāma caturtham kośa sthānam iti pañcamam kośa sthānam om namas buddhāya
③དེ་ནི་དགེ་བ་དང་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ་།། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ལས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་གནས་བཞི་པའོ་།།། །། ། ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་།། ཞེས་བཤད་པ་།
♂@276 BLANK
◤ABHIDHARMAKOŚA[S596]
◤[S597]
◤* oṃ namo buddhāya *[S597]
0◤@277 pañcamaṃ kośasthānam[S597]
★0◤[ Ib. 15B. V ] oṃ namo buddhāya
◤(anuśayanirdeśaḥ)[S597]
㈠分別惑品第五
㈡分別隨眠品第五之一
㈢སྐབས་ལྔ་པ།
★◤“karmajaṃ lokavaicitrya” mityuktam / [277|03]
♂“karmajaṃ lokavaicitrya”mityuktam /
◤“karmajaṃ lokavaicitryam” (abhi- 4. 1.) ity uktam / [S597]
㈠前已說。世間多種異從業生。
㈡前言世別皆由業生。
D4449 🈪ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །ཞེས་བཤད་པ།
★◤tāni karmāṇyanuśayavaśādupacayaṃ gacchanti antareṇa cānuśayān bhavābhinirvarttane na samarthāni bhavanti / [277|03-]
♂tāni{1. Y. adds ca |} karmāṇyanuśayavaśādupacayaṃ gacchanti antareṇa cānuśayān bhavābhinirvarttane na samarthāni bhavanti /
◤tāni ca karmāṇy anuśayavaśād upacayaṃ gacchanti,[S597]
①tāni ca karmāṇy anuśaya-vaśād upacayaṃ gacchanti,
㈠諸業由隨屬惑故。至得生長。
㈡業由隨眠方得生長。
🈪ལས་དེ་དག་ཀྱང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དབང་གིས་བསགས་པར་འགྱུར་གྱི།
◤antareṇa cānuśayān bhavābhinirvarttane na samarthāni bhavanti / [S597]
①antareṇa ca anuśayān bhava-abhi-nir-vartane na samarthāni bhavanti |
㈠若離隨眠惑，於生諸有，諸業無復功能。
㈡離隨眠業.無感有能。
🈪ཕྲ་རྒྱས་མེད་པར་ནི་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར།
0◤ato veditavyāḥ[277|04][S597]
㈠是故應知。
㈡所以者何。隨眠有幾。頌曰。
①karma jam loka vaicitrya miti uktam tāni karmāṇi anuśaya vaśāt upacayam gacchanti antareṇa ca anuśayān bhava abhinirvarttane na samarthāni bhavanti atas veditavyās
③ལས་དེ་དག་ཀྱང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དབང་གིས་བསགས་པར་འགྱུར་གྱི་;་ཕྲ་རྒྱས་མེད་པར་ནི་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར་།
㈢ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །ཞེས་བཤད་པ། ལས་དེ་དག་ཀྱང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དབང་གིས་བསགས་པར་འགྱུར་གྱི། ཕྲ་རྒྱས་མེད་པར་ནི་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར། སྲིད་པའི་རྩ་བ་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་འཇུག་པ་ན་བྱ་བ་བཅུ་བྱེད་དེ། རྩ་བ་བརྟན་པར་བྱེད་དོ། །
0◤ 【mūlaṃ bhavasyānuśayāḥ 】[277|05][S597]
㈠彼〔偈曰〕：【隨眠惑有本】。
㈡論曰。由此隨眠是諸有本。故業離此.無感有能[加文]。 【隨眠諸有本】〖01_5_a〗
①mūlam bhavasya anuśayās
③སྲིད་པའི་རྩ་བ་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤kleśo hi pravartamāno daśa kṛtyāni karoti / [277|06]
♂kleśo hi pravartamāno daśa kṛtyāni karoti /
◤kleśo hi pravartamāno daśa kṛtyāni karoti—[S597]
㈠釋曰。云何為有本。若惑現在正起，能作十種事。
㈡何故隨眠能為有本。以諸煩惱現起.能為十種事故。
🈪ཉོན་མོངས་པ་འཇུག་པ་ན་བྱ་བ་བཅུ་བྱེད་དེ།
①kleśas hi pravartamānas daśa kṛtyāni karoti
③ཉོན་མོངས་པ་འཇུག་པ་ན་བྱ་བ་བཅུ་བྱེད་དེ། རྩ་བ་བརྟན་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤mūlaṃ ca dṛḍhīkaroti saṃtatimavasthāpayati kṣetramāpādayati niḥṣyandaṃ nirvartayati karmabhavamabhinirharati svasaṃbhāraṃ arigṛhṇāti ālambane saṃmohayati vijñānasroto namayati kuśalapakṣādvyutkrāmati pandhanārthaṃ ca spharati dhātvanatikramayogeneti / [277|06-]
♂mūlaṃ ca{2. Y. omits ca |} dṛḍhīkaroti saṃtatimava- sthāpayati kṣetramāpādayati niḥṣyandaṃ nirvartayati karmabhavamabhinirharati svasaṃbhāraṃ parigṛhṇāti ālambane saṃmohayati vijñānasroto namayati kuśalapakṣādvyutkrāmati{3. Y. vyutkramayati |} bandhanārthaṃ ca spharati dhātvanatikramayogeneti{4. Y. ॰tikramaṇa |} /
◤mūlaṃ dṛdhīkaroti, santatim avasthāpayati,[S597]
㈠一堅固根本。二安立相續。
㈡一堅根本。二立相續。
🈪རྩ་བ་བརྟན་པར་བྱེད་དོ། །
D4450 🈪རྒྱུད་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
①mūlam ca dṛḍhīkaroti saṃtatim avasthāpayati kṣetram āpādayati niḥṣyandam nirvartayati
③རྒྱུད་གནས་པར་བྱེད་དོ་།། ཞིང་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་།། རྒྱུ་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་;། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢རྒྱུད་གནས་པར་བྱེད་དོ། །
①karma bhavam abhinirharati sva saṃbhāram ari gṛhṇāti ālambane saṃmohayati vijñāna srotas
㈢ཞིང་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
㈢རྒྱུ་མཐུན་པར་〖PNཔ།〗སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
㈢ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
③རང་གི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ་།། དམིགས་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ་།། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་འཁྲིད་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢རང་གི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །
①namayati kuśala pakṣāt vyutkrāmati pandhana artham ca spharati dhātu anatikrama yogena iti
㈢དམིགས་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །
㈢རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་འཁྲིད་པར་བྱེད་དོ། །
③དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལས་གཡོ་བར་བྱེད་དོ་།། ཁམས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་འཆིང་བའི་དོན་དུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལས་་བར་བྱེད་དོ། །
㈢ཁམས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་འཆིང་བའི་དོན་དུ་ཁྱབ་〖Pཁྱད།〗པར་བྱེད་དོ། །
◤kṣetram āpādayati, niḥṣyandaṃ nirvartayati,[S597]
㈠三數治自田。四生起等流。
㈡三治自田。四引等流。
D4451 🈪ཞིང་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
D4452 🈪རྒྱུ་མཐུན་པར་〖PNཔ།〗སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
◤karmabhavam abhinirharati, svasambhāraṃ parigṛhṇāti,[S597]
㈠五能引生業有。六圓滿自資糧。
㈡五發業有。六攝自具。
D4453 🈪ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །
D4454 🈪རང་གི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །
◤[S598]
◤ālambane sammohayati, vijñānasroto namayati,[S598]
㈠七令迷境界。八引將識相續。
㈡七迷所緣。八導識流。
D4455 🈪དམིགས་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །
D4456 🈪རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་འཁྲིད་པར་བྱེད་དོ། །
◤kuśalapakṣādvyutkrāmyati, bandhanārthaṃ ca spharati dhātvanatikrama{Y. +ṇa}yogeneti / [S598]
①kuśalapakṣādvyutkrāmyati, bandhanārthaṃ ca spharati dhātv-an-atikramaṇa-yogena iti|
㈠九令離淨品善法類。十成就縛義，由不得過自界故。
㈡九越善品。十廣縛義，令不能越自界地故。由此隨眠能為有本，故業因此有感有能。[加文]
D4457 🈪དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལས་་བར་བྱེད་དོ། །ཁམས་ལས་མི་འདའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་འཆིང་བའི་དོན་དུ་ཁྱབ་〖Pཁྱད།〗པར་བྱེད་དོ། །
0◤kati ceme 'nuśayāḥ / [277|10][S598]
◤samāsena [S598]
★0◤samāsena ṣaṭ / katame[277|10]
①kati ca ime 'nuśayāḥ? samāsena
㈠彼隨眠惑有幾種。若略說有。
㈡此略應知，差別有六。
①kati ca ime anuśayās
㈢ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཀྱང་དུ་ཞིག་ཅེ་ན།
①samāsena ṣaḍ
㈢མདོར་བསྡུས་〖PNབསྡུ།〗ན། དྲུག་དྲུག་གང་ཞེ་ན།
①katame
★0◤ 【ṣaḍrāgaḥ pratighas tathā /】[277|11]
◤ṣaḍ,[S598]
㈠〔偈曰〕：【六】。
㈡【此差別有六】〖01_5_b〗
①ṣaṣ
㈢འདོད་ཆགས་དེ་བཞིན་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །ང་རྒྱལ་མ་རིག་ལྟ་བ་དང་། །ཐེ་ཚོམ་ཡིན་ཏེ།
◤katame ṣaṭ / [S598]
㈠釋曰。何者為六。
🈪དྲུག་གང་ཞེ་ན།
◤rāgaḥ pratighas tathā /
0◤ 【māno 'vidyā ca dṛṣṭiś ca vicikitsā ca 】[277|12][S598]
①rāgas pratighas tathā mānas avidyā ca dṛṣṭis ca vicikitsā ca
㈠〔偈曰〕：【謂如欲瞋 憍慢無明見 心疑】。
㈡【謂貪瞋亦慢_c 無明見及疑】〖01_5_d〗 謂貪瞋慢無明見疑。
🈪འདོད་ཆགས་དེ་བཞིན་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །ང་རྒྱལ་མ་རིག་ལྟ་བ་དང་། །ཐེ་ཚོམ་ཡིན་ཏེ།
0◤tathāgrahaṇaṃ rāgavaśenānyeṣām {Y. adds apy} ālambanānuśāyitajñāpanārtham / [277|13][S598]
㈠釋曰。如欲者，顯餘惑.與欲同由境界隨眠故。
㈡頌說亦言，意顯慢等.亦由貪力.於境隨增，
①tathā-grahaṇaṃ rāga-vaśena anyeṣām apy ālambana-anuśāyita-jñāpana-artham
㈢དེ་བཞིན་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་〖Nཔས།〗འདོད་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་གཞན་དག་དམིགས་པ་ལས་〖PNལ།〗རྒྱས་པ:ར་གྱུར་པ་ཉིད་〖PNའགྱུར་བ།〗ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
0◤etac ca paścāt pravedayiṣyāmaḥ / [277|13-][S598]
㈠此義後當說。
㈡由貪隨增.義如後辯。及聲顯六體各不同[加文]。
㈢དེ་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①etat ca paścāt pravedayiṣyāmas
★◤ 【te punaḥ // VAkK_5.1 //】[277|15]
◤te punaḥ{G. teṣu naḥ / } // 1 // ṣaḍrāgabhedā saptoktāḥ,[S598]
①te punaḥ||1|| aḍrāgabhedā saptoktāḥ,
㈠〔偈曰〕：【復說彼】。【六由欲別七】。
㈡頌曰 【六由貪異七】〖02_5_a〗
㈡若諸隨眠體唯有六，何緣經說有七隨眠。
D4460 🈪དེ་དྲུག་ཀྱང་། འདོད་ཆགས་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་བཤད། །
★◤ 【ṣaḍrāgabhedātsaptoktāḥ 】[277|16]
♂te punaḥ{6. G. teṣu naḥ |} //1//
①te punar ṣaṣ rāga bhedāt sapta uktās
③དེ་དྲུག་ཀྱང་། འདོད་ཆགས་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་བཤད་།།
㈢དེ་དྲུག་ཀྱང་། འདོད་ཆགས་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་བཤད། །ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ལས་འདོད་ཆགས་ཕྱེ་ནས་བདུན་དུ་བཤད་དེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། མ་རིག་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་སོ། །
◤[S599]
◤ta ete ṣaḍanuśayāḥ sūtre rāgasya dvidhā bhedaṃ kṛtvā sapta uktāḥ--[S599]
㈠釋曰。於前偈中所說。六隨眠惑。於中分欲為二。更說彼為七。
㈡論曰。即前所說六隨眠中分貪為二。故經說七。何等為七。
🈪ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ལས་འདོད་ཆགས་ཕྱེ་ནས་བདུན་དུ་བཤད་དེ།
★◤ta ete ṣaḍnuśayāḥ sūtre rāgasya dvidhā bhedaṃ kṛtvā saptoktāḥ / [277|17]
♂ṣaḍrāgabhedātsaptoktāḥ{7. G. bhedāḥ |} ta ete ṣaḍanuśayāḥ sūtre rāgasya dvidhā bhedaṃ kṛtvā saptoktāḥ /
①te ete ṣaḍnuśayās sūtre rāgasya dvidhā bhedam kṛtvā sapta uktās
③ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ལས་འདོད་ཆགས་ཕྱེ་ནས་བདུན་དུ་བཤད་དེ་།
★◤kāmarāgānuśayaḥ pratighānuśayo bhavarāgānuśayo mānānuśyaḥ avidyānuśayo dṛṣṭyanuśayo vicikitsānuśaya iti / [277|17-]
♂kāmarāgānuśayaḥ pratighānuśayo bhavarāgānuśayo mānānuśayaḥ avidyānuśayo dṛṣṭyanuśayo vicikitsānuśaya iti /
◤kāmarāgānuśayaḥ pratighānuśayo bhavarāgānuśayo mānānuśayaḥ avidyānuśayo dṛṣṭyanuśayo vicikitsānuśaya iti / [S599]
①kāmarāgānuśayaḥ, pratighānuśayaḥ, bhavarāgānuśayaḥ, mānānuśayaḥ, avidyānuśayo dṛṣṭyanuśayaḥ, vicikitsānuśaya iti|
㈠謂欲欲隨眠。瞋隨眠。有欲隨眠。憍慢隨眠。無明隨眠。心見隨眠。疑隨眠。
㈡一欲貪隨眠。二瞋隨眠。三有貪隨眠。四慢隨眠。五無明隨眠。六見隨眠。七疑隨眠。
🈪འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། མ་རིག་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་སོ། །
①kāma rāga anuśayas pratigha anu śayas bhava rāga anuśayas māna anuśyas avidyā anuśayas dṛṣṭi anuśayas vicikitsā anuśayas iti
③འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། མ་རིག་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་སོ་།། ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་།
★◤kathamidaṃ jñātavyaṃ kāmarāga evānuśayaḥ kāmarāgānuśayaḥ āhosvit kāmarāgasyānuśayaḥ kāmarāganuśayaḥ / [277|19-278|01]
♂kathamidaṃ jñātavyaṃ kāmarāga evānuśayaḥ{8. Y. kāmarāga evānuśayaḥ comes after āhosvit / The order seems to be changed. } kāmarāgānuśayaḥ āhosvit kāmarāgasyānuśayaḥ kā- @278 [ 2a. 15A. VI ]marāgānuśayaḥ /
◤katham idaṃ jñātavyam—[S599]
㈠此義云何應知。
㈡欲貪隨眠依何義釋。
D4461 🈪ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདོད་། །པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར།
①katham idam jñātavyam kāma rāgas eva anuśayas kāma rāga anuśayas āhosvit kāma rāgasya anuśayas kāmarāj anuśayas
③འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདོད་ ****[@227a]**** *་།། པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་།
◤kāmarāga eva anuśayaḥ kāmarāgānuśayaḥ,[S599]
㈠為隨眠即是欲欲。
㈡為欲貪體即是隨眠。
◤ahosvit kāmarāgasya anuśayaḥ kāmarāgānuśayaḥ?[S599]
㈠為隨眠異欲欲。譬如石子體及提婆達多衣。
㈡為是欲貪之隨眠義。於餘六義徵問亦爾。
🈪གལ་ཏེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི། འདི་ན་ལ་ལས་〖PNལ།〗འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས:ཀྱི་ལས་〖PNཀྱིས་ལན།〗མང་དུ་མི་གནས་ལ།
★0◤kiṃ cātaḥ / [278|01]
◤kiṃ ca ataḥ? kāmarāga eva anuśayaś cet sūtravirodhaḥ--[S599]
㈠若爾何有。若欲欲即是隨眠。則違佛經。
㈡若爾何失。二俱有過。若欲貪體即是隨眠。便違契經。
①kim ca atas
③དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར་།
㈢ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདོད་{227a}། །པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན། དེ་ལས་ཅིར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི། འདི་ན་ལ་ལས་〖PNལ།〗འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས:ཀྱི་ལས་〖PNཀྱིས་ལན།〗མང་དུ་མི་གནས་ལ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་〖Nལ།〗བྱུང་ན་ཡང་ཕྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་། དེའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེའི་མཐུས་ཡང་དག་པར་ཤིན་ཏུ་〖PN+ཡང་དག་པར་ཤིན།〗ཀུན་ནས་འཇོམས་ཤིང་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པར་སྤོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
★◤kāmarāga evānuśayaścet sūtravirodhaḥ / [278|01-]
♂kāmarāga evānuśayaścet{1. D. rāgādaya eva anuśayāścet |} sūtravirodhaḥ /
①kāma rāgas eva anuśayas ced sūtra virodhas
③གལ་ཏེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི་།
㈢གལ་ཏེ་དེ་〖PN-དེ།〗འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པར་〖PNཔ།〗མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ནི་དབང་པོ་གསུམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཆོས་མངོན་པ་དང་འགལ་ལོ། །
◤“iha ekatyo na kāmarāgaparyavasthitena cetasā bahulaṃ viharati / [S599]
㈠經云。世間有人。非欲欲上心惑所染心數數長時住。
㈡如契經說。若有一類。非於多時為欲貪纏纏心而住。
🈪འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་〖Nལ།〗བྱུང་ན་ཡང་ཕྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་། དེའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེའི་མཐུས་ཡང་དག་པར་ཤིན་ཏུ་〖PN+ཡང་དག་པར་ཤིན།〗ཀུན་ནས་འཇོམས་ཤིང་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པར་སྤོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ། །
★★◤“ihaikatyo na kāmarāgaparyavasthitena cetasā bahulaṃ viharati / [278|02]
♂“ihaikatyo na kāmarāgaparyavasthitena cetasā bahulaṃ viharati /
①iha ekatyas na kāma rāga paryavasthitena cetasā bahulam viharati
③འདི་ན་ལ་ལས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ཀྱི་ལས་མང་དུ་མི་གནས་ལ་།
★◤utpannasya kāmarāgaparyavasthānasyottari niḥsaraṇaṃ yathābhūtaṃ prajānāti / [278|02-]
♂utpannasya kāmarāgaparyavasthānasyottari{2. Y. uttara. uttare; D. uttare |}- niḥsaraṇaṃ{3. Ms. niḥsaharaṇaṃ |} yathābhūtaṃ prajānāti /
◤utpannasya kāmarāgaparyavasthānasya uttaraniḥsaraṇaṃ yathābhūtaṃ prajānāti / [S599]
㈠如實見知是欲欲上心惑出離義。
㈡設心暫爾起欲貪纏尋如實知出離方便。
①utpannasya kāma rāga paryavasthānasya uttari niḥsaraṇam yathābhūtam prajānāti
③འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བྱུང་ན་ཡང་ཕྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ལ་།
★◤tasya tatkāmarāgaparyavasthānaṃ sthāmaśaḥ samyaktvasamavahataṃ sānuśayaṃ prahīyata”iti / [278|03-]
♂tasya tatkāmarāgaparyavasthānaṃ sthāmaśaḥ samyaktvasamavahataṃ{4. Y. susamavahataṃ, D. samyaksusaṃvahataṃ |} sānuśayaṃ prahīyata” iti /
◤tasya tatkāmarāgaparyavasthānaṃ sthāmaśaḥ samyaktvasusamavahataṃ sānuśayaṃ prahīyate” iti / [S599]
㈠於此人是欲欲上心惑。由根由力。正所斷除。及與隨眠永得滅離。
㈡彼由此故於欲貪纏能正遣除并隨眠斷。
①tasya tad kāma rāga paryavasthānam sthāmaśas samyaktva samavahatam sa anuśayam prahīyatā eti
③། དེའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེའི་མཐུས་ཡང་དག་པར་ཤིན་ཏུ་ཀུན་ནས་འཇོམས་ཤིང་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པར་སྤོང་བར་བྱེད་དོ་ཞས་གསུངས་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ་ལ་།
★◤kāmarāgasyānuśayaścedviprayuktānuśayaprasaṅgādabhidharmavirodhaḥ “kāmarāgānuśayastribhirindriyaiḥ saṃprayukta” iti / [278|04-]
♂kāmarāgasyānuśayaścedviprayuktānuśayaprasaṅgādabhidharmavirodhaḥ “kāma- rāgānuśayastribhirindriyaiḥ saṃprayukta” iti / ♂kāmarāga evānuśaya iti vaibhāṣikāḥ{5. D. karmadhāraya eva pariṃgṛhyate na ṣaṣṭhīsamāsa iti vaibhāṣikāḥ |} /
①kāma rāgasya anuśayas ced viprayukta anuśaya prasaṅgāt abhidharma virodhas kāma rāga anuśayas tribhis indriyais saṃprayuktas iti
③། ;། གལ་ཏེ་དེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པར་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ནི་དབང་པོ་གསུམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞས་འབྱུང་བའི་ཆོས་མངོན་པ་དང་འགལ་ལོ་།།
◤kāmarāgasya anuśayaś ced viprayuktānuśayaprasaṅgād abhidharmavirodhaḥ--[S599]
㈠若汝執別欲別隨眠。由立隨眠與欲不相應。則與阿毘達磨藏相違。
㈡若是欲貪之隨眠義，隨眠應是心不相應，便違對法。
🈪གལ་ཏེ་དེ་〖PN-དེ།〗འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ན་ནི་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པར་〖PNཔ།〗མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས
◤“kāmarāgānuśayas tribhir indriyaiḥ samprayuktaḥ” iti?[S599]
㈠彼藏云。欲欲隨眠與三根相應。
㈡如本論說。欲貪隨眠三根相應。
🈪་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ནི་དབང་པོ་གསུམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཆོས་མངོན་པ་དང་འགལ་ལོ། །
◤kāmarāga eva anuśaya iti vaibhāṣikāḥ / evaṃ yāvad vicikitsā eva anuśaya iti / [S599]
㈠毘婆沙師說：欲欲即是隨眠，乃至疑即是隨眠。
㈡毘婆沙師作如是說：欲貪等體.即是隨眠。
D4462 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། ཐེ་ཚོམ་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤kāmarāga evānuśya iti vaibhāṣikāḥ / [278|06]
①kāma rāgas eva anuśyas iti vaibhāṣikās
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ཏེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། ཐེ་ཚོམ་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤evaṃ yāvadvicikitsaivānuśaya iti / [278|06-]
①evam yāvat vicikitsā eva anuśayas iti
③ཐེ་ཚོམ་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤nanu coktamevaṃ sūtravirodha iti / nāsti virodhaḥ / sānuśayaṃ sānubandham ity arthaḥ / [278|07]
♂nanu coktamevaṃ sūtravirodha iti / nāsti virodhaḥ / sānuśayaṃ sānubandham ity arthaḥ{6. Y. ityarthāt |} /
◤nanu coktam—evaṃ sūtravirodha iti? na asti virodhaḥ / [S599]
①nanu ca uktam—evaṃ sūtravirodha iti? na asti virodhaḥ|
㈠前不說與經相違耶。無相違。
㈡豈不違經。無違經失。
D4463 🈪དེ་ལྟ་ན་མདོ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། འགལ་བ་མེད་དེ།
①nanu ca uktam evam sūtra virodhas iti
③དེ་ལྟ་ན་མདོ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་མདོ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། འགལ་བ་མེད་དེ། ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①na asti virodhas
③འགལ་བ་མེད་དེ་།
①sa anuśayam sa anubandham iti arthas
③ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲལ་བ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་;་།
◤sānuśayaṃ sānubandham ity arthāt / [S599]
㈠何以故。經云及與隨眠永得滅離者。與隨從法永得滅離。
㈡并隨眠者并隨縛故。
🈪ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤aupacāriko vā sūtre 'nuśayaśabdaḥ prāptau / yathā duḥkho 'gniriti / [278|08]
♂aupacāriko vā sūtre 'nuśayaśabdaḥ prāptau{7. Ms. prāpto |} / ♂yathā duḥkho 'gniriti /
◤aupacāriko vā sūtre 'nuśayanuśabdaḥ prāptau / [S599]
㈠復次於經中隨眠言。是方便語。或至得語。
㈡或經於得假說隨眠。
D4464 🈪ཡང་ན་མདོ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ།
①aupacārikas vā sūtre anuśaya śabdas prāptau
③ཡང་ན་མདོ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་ན་མདོ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མེ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①yathā duḥkhas gnis iti
③དཔེར་ན་མེ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
◤tad yathā-- duḥkho 'gnir iti / [S599]
㈠譬如地獄苦天上樂及說火苦。
㈡如火等中立苦等想。
🈪དཔེར་ན་མེ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤lākṣaṇikastvabhidharme kleśa evānuśayaśabdaḥ / [278|08-]
◤lākṣaṇikas tv abhidharme kleśa eva anuśayaśabdaḥ / [S599]
㈠阿毘達磨藏言。皆依直相起。隨眠即是惑故。
㈡阿毘達磨依實相說。即諸煩惱說名隨眠。
①lākṣaṇikas tu abhidharme kleśas eva anuśaya śabdas
③ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ལ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ལ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasmātsaṃyuktā evānuśayāḥ / kathamidaṃ gamyate / [278|09]
♂tasmātsaṃyuktā evānuśayāḥ |{8. ... D. omits kathamidaṃ gamyate....evantu sādhu |}kathamidaṃ gamyate /
◤tasmāt samprayuktā eva anuśayāḥ / [S599]
㈠一切隨眠皆與受相應。
㈡由此隨眠是相應法。
①tasmāt saṃyuktās eva anuśayās
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
①katham idam gamyate
③འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི། སེམས་ནི་ཉོན་མོངས་བྱེད་〖PNམེད།〗ཕྱིར་དང་། །སྒྲིབ་ཕྱིར་དགེ་དང་འགལ་ཕྱིར་དང་། །གང་གི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། སྔོན་མེད་པའི་དགེ་བ་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སྐྱེས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་〖PN+མ་ཡིན་པ །〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤katham idaṃ gamyate?[S599]
㈠云何得知。
㈡何理為證知定相應。
◤anuśayānāṃ “cittakleśakaratvād āvaraṇatvāc chubhair viruddhatvāt” / [S599]
㈠由隨眠起心染污故。能為障故。與善相違故。
㈡以諸隨眠染惱心故。覆障心故。能違善故。
★◤anuśayānāṃ[278|10]
★◤ “cittakleśakaratvādāvaraṇatvācchubhairviruddhatvāt” / [278|11]
♂anuśayānāṃ “cittakleśakaratvādāvaraṇatvācchubhairviruddhatvāt” /
★0◤yasmādanuśayaiḥ kliṣṭaṃ cittaṃ bhavatyapūrvaṃ kuśalaṃ notpadyate utpannācca parihīyate tasmānna viprayuktāḥ / [278|12-]
◤yasmād anuśayaiḥ kliṣṭaṃ cittaṃ bhavaty apūrvaṃ kuśalaṃ na utpadyate, utpannāc ca parihīyate,[S599]
㈠由心為隨眠惑所染污。未生善不得生。從已生善亦退故。
㈡謂隨眠力能染惱心。未生善不生。已生善退失。
①anuśayānām citta kleśa kara tvāt āvaraṇa tvāt śubhais viruddha tvāt yasmāt anuśayais kliṣṭam cittam bhavati apūrvam kuśalam na utpadyate utpannāt ca parihīyate tasmāt na viprayuktās
③སེམས་ནི་ཉོན་མོངས་བྱེད་ཕྱིར་དང་།། སྒྲིབ་ཕྱིར་དགེ་དང་འགལ་ཕྱིར་དང་།། གང་གི་ཕྱིར་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། སྔོན་མེད་པའི་དགེ་བ་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སྐྱེས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S600]
◤tasmān na viprayuktāḥ / [S600]
㈠故知隨眠惑與心不相離。
㈡故隨眠體非不相應。
★0◤atha viprayuktairapyevaṃ syāt / [278|13]
◤atha viprayuktair apy evaṃ syāt, kuśalaṃ na kadā cid apy upalabhyeta;[S600]
㈠若由不相應。此義得成。無時善法可得。
㈡若不相應能為此事。則諸善法應無起時。
★◤kuśalaṃ na kadācidupalabhyeta / [278|13-]
♂kuśalaṃ na kadācidupalabhyeta{9. Y. kadācidapi |} /
★◤teṣāṃ nityaṃ saṃnihitatvāt / upalabhyate ca / ataḥ[278|14]
♂teṣāṃ nityaṃ saṃnihita- tvāt / ♂upalabhyate ca /
◤teṣāṃ nityaṃ sannihitatvāt / [S600]
㈠由彼恒在故。
㈡以不相應恒現前故。
①atha viprayuktais api evam syāt kuśalam na kadācid upalabhyeta teṣām nityam saṃnihita tvāt upalabhyate ca
③འོན་ཏེ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་དག་རྟག་ཏུ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ནམ་ཡང་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དམིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བ་འང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ན་འདིར། ཕྲ་ ****[@227b]**** ་རྒྱས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་མིན་།།
㈢འོན་ཏེ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་དག་རྟག་ཏུ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ནམ་ཡང་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དམིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བ་འང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ན་འདིར། ཕྲ་{227b}རྒྱས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་མིན། །འདི་ནི་གཏན་ཚིགས་སུ་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་གང་ཞིག་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་ཡང་འདི་ཐམས་ཅད་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱིས་བྱས་པར་ནི་མི་འདོད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པས་〖PNཔར།〗བྱས་པ་ཁོ་ནར་འདོད་དོ། །
①atas
③འདི་ནི་གཏན་ཚིགས་སུ་མི་རུང་སྟེ་།
◤upalabhyate ca, ataḥ[S600]
㈠由善法有時可得故。
㈡既諸善法容有起時。
★◤“kuśalasya copalambhādaviprayuktāḥ atha ihānuśayāḥ” iti / [278|15-]
♂ataḥ “kuśalasya copalambhāda-[ 2b. 15B. VI ] viprayuktāḥ atha{10. Y. omits atha |} ihānuśayāḥ” iti /
◤“kuśalasya copalambhād aviprayuktā iha anuśayāḥ” // ( )iti / [S600]
①“kuśalasya ca upalambhād aviprayuktā iha anuśayāḥ”||( )iti|
㈠知隨眠與心相應。
㈡故知隨眠是相應法。
◤tad idam ajñāpakam;[S600]
㈠經部師說此義非證。
㈡此皆非證。
★◤tadidamajñāpakaṃ yasmādyo viprayuktamanuśayamicchati sa etatsarvamanuśayakṛtaṃ necchati / [278|17-]
♂tadidamajñāpakaṃ yasmādyo{11. Y. add hi |} viprayuktamanuśayamicchati sa etatsarvamanuśayakṛtaṃ{12. Y. sarvametad |} necchati /
◤yasmād yo hi viprayuktam anuśayam icchati sa etat sarvam anuśayakṛtaṃ na icchati, kleśakṛtam eva icchati / [S600]
㈠若人執隨眠惑不與心相應。此三義彼不執為隨眠所作。但是上心所作。
㈡所以者何。若許隨眠非相應者。不許上三事是隨眠所為。
①kuśalasya ca upalambhāt aviprayuktās atha iha anuśayās iti tat idam ajñāpakam yasmāt yas viprayuktam anuśayam icchati sas etat sarvam anuśaya kṛtam na icchati kleśa kṛtam eva icchati
③འདི་ལྟར་གང་ཞིག་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་ཡང་འདི་ཐམས་ཅད་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱིས་བྱས་པར་ནི་མི་འདོད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པས་བྱས་པ་ཁོ་ནར་འདོད་དོ་།།
★◤kleśakṛtamevecchati / evaṃ tu sādhu yathā sautrāntikānām / [278|18]
♂kleśakṛtamevecchati / evaṃ tu sādhu yathā sautrāntikānām{13. D. dārṣṭāntikānām |} / ♂kathaṃ ca sautrāntikānām{14. D. dārṣṭāntikānām |} /
①evam tu sādhu yathā sautra antikānām
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་〖PNལྟར།〗བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤evaṃ tu sādhu yathā sautrāntikānām / [S600]
㈠若作如此執。則無過失。如經部執。
㈡然經部師所說最善。
◤kathaṃ ca sautrāntikānām?[S600]
★◤kathaṃ ca sautrāntikānām / kāmarāgasyānuśayaḥ kāmarāgānuśaya iti / [278|19]
♂kāmarāgasyānuśayaḥ kāmarāgānuśaya iti /
①katham ca sautra antikānām
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ལ། དེ་རྫས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྲ་རྒྱས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་ཉལ་བ་ལ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་ལ། སད་པ་ལ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །
①kāma rāgasya anuśayas kāma rāga anuśayas iti
③འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཡིན་ལ་།
ⅰ㈡經部於此所說如何。
◤kāmarāgasya anuśayaḥ kāmarāgānuśaya iti / [S600]
㈠隨眠者是欲欲隨眠。
㈡彼說欲貪之隨眠義。
★◤na cānuśayaḥ saṃprayukto na viprayuktastasyādravyāntaratvāt / [278|19-]
♂na cānuśayaḥ saṃprayukto na viprayuktastasyādravyāntara- tvāt /
◤na ca anuśayaḥ samprayukto na viprayuktaḥ; tasyādravyāntaratvāt / [S600]
㈠此隨眠不與心相應。亦不與心相離。由非別類故。
㈡然隨眠體非心相應。非不相應。無別物故。
①na ca anuśayas saṃprayuktas na viprayuktas tasya adravya antara tvāt
③དེ་རྫས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྲ་རྒྱས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་།
★★◤prasupto hi kleśo 'nuśaya ucyate / [278|20]
♂prasupto{15. D. supto |} hi kleśo 'nuśaya ucyate /
◤prasupto hi kleśo 'nuśaya ucyate, prabuddhaḥ paryavasthānam / [S600]
㈠若惑眠說名隨眠。若惑覺說名上心。
㈡煩惱睡位說名隨眠。於覺位中即名纏故。
①prasuptas hi kleśas anuśayas ucyate
③ཉོན་མོངས་པ་ཉལ་བ་ལ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་ཞེས་བྱ་ལ་།
★◤prabuddhaḥ paryavasthānam / kā ca tasya prasuptiḥ / asaṃmukhībhūtasya bījabhāvānubandhaḥ / [278|21]
♂prabuddhaḥ paryavasthānam / kā ca tasya prasuptiḥ /
①prabuddhas paryavasthānam
③སང་པ་ལ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཞེས་བྱའོ་།།
①kā ca tasya prasuptis
③དེ་ལ་ཉལ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དེ་ལ་ཉལ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་〖PNཔ།〗པར་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ལོ〖PNཔའོ།〗། །སད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་དུ:འགྱུར་བའོ〖PNགྱུར་པའོ།〗། །ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེས།〗པའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དྲན་པ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗པའི་མཐུ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སཱ་〖PNས།〗ལུའི་འབྲས་བུ་ལས་བསྐྱེད་〖PNལས་སྐྱེས་པ་ས་ལུའི་འབྲས་བུ་སྐྱེད།〗པའི་མཐུ་དང་འདྲའོ། །
①asaṃmukhībhūtasya bīja bhāva anubandhas
③མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་པར་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ལོ་།།
◤kā ca tasya prasuptiḥ? asammukhībhūtasya bījabhāvānubandhaḥ / [S600]
㈠此惑眠何相。不在現前種子隨逐
㈡何名為睡。謂不現行種子隨逐。
★◤kaḥ prabodhaḥ / saṃmukhībhāvaḥ / ko 'yaṃ vījabhāvo nāma / [278|22]
♂asaṃmukhībhūtasya bījabhāvānubandhaḥ / ♂kaḥ prabodhaḥ / ♂saṃmukhībhāvaḥ / ♂ko 'yaṃ bījabhāvo nāma /
◤kaḥ prabodhaḥ? sammukhībhāvaḥ / [S600]
㈠惑覺。何相正現前起。
㈡何名為覺。謂諸煩惱現起纏心。
①kas prabodhas
③སད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་།
①saṃmukhībhāvas
③མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའོ་།།
①kas yam vījabhāvas nāma
③ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
◤ko 'yaṃ bījabhāvo nāma? ātmabhāvasya kleśajā kleśotpādanaśaktiḥ / [S600]
㈠何者惑種子。是身相續功能。從惑生能生惑。說名種子。
㈡何等名為煩惱種子。謂自體上差別功能。從煩惱生能生煩惱。
◤yathā anubhavajñānajā smṛtyutpādanaśaktiḥ,[S600]
★0◤ātmabhāvasya kleśajā kleśotpādanaśaktiḥ / [278|22-]
①ātma bhāvasya kleśa jā kleśa utpādana śaktis
③ལུས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ་།
ⅰ㈡如念種子是證智生能生當念功能差別。
★◤yathānubhavajñānajā smṛtyutpādanaśaktiryathā cāṅkurādīnāṃ śāliphalajā śāliphalotpādanaśaktiriti / [278|23-]
♂yathānubhavajñānajā smṛtyutpādanaśaktiryathā cāṅkurā- dīnāṃ śāliphalajā śāliphalotpādanaśaktiriti /
◤yathā cāṅkurādīnāṃ śāliphalajā śāliphalotpādanaśaktir iti / [S600]
㈠譬如牙等。從舍利子生。能生舍利子。
㈡又如芽等有前果生能生後果功能差別。
①yathā anubhava jñāna jā smṛti utpādana śaktis yathā ca aṅkura ādīnām śāli phala jā śāli phala utpādana śaktis iti
③དཔེར་ན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དྲན་པ་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སཱ་ལུའི་འབྲས་བུ་ལས་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་དང་འདྲའོ་།།
★◤yastu kleśānāṃ bījārthamarthāntaraṃ vīprayuktamanuśayaṃ kalpayati tena smṛtibījamapyarthāntaraṃ kalpayitavyaṃ jāyate / [278|24-279|01]
♂yastu kleśānāṃ bījārthamarthāntaraṃ viprayukta- @279 manuśayaṃ kalpayati tena smṛtibījamapyarthāntaraṃ kalpayitavyaṃ jāyate{1. D. omits yastu...jāyate |} /
◤yas tu kleśānāṃ bījārtham arthāntaraṃ viprayuktam anuśayaṃ kalpayati[S600]
㈠若人執諸惑種子是別法。謂隨眠不相應。
㈡若執煩惱別有隨眠.心不相應，名煩惱種。
①yas tu kleśānām bīja artham artha antaram vīprayuktam anuśayam kalpayati tena smṛti bījam api artha antaram kalpayitavyam jāyate
㈢གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་དོན་དུ་ཕྲ་རྒྱས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དོན་གཞན་དུ་རྟོག་〖Nརྟོགས།〗པར་བྱེད་པ་དེས་ན་དྲན་པའི་ས་བོན་ཡང་དོན་གཞན་དུ་བརྟག་པར་བྱ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤tena smṛtibījam apy arthāntaraṃ kalpayitavyaṃ jāyate / [S600]
㈠此人應立別法為念種子。
㈡應許念種
◤㈠若說隨眠非相應非非相應。[S600]
㈡非但功能別有不相應能引生後念。此既不爾。彼云何然。差別因緣不可得故。
◤[S601]
◤yat tarhi sūtre kleśa eva anuśaya uktaḥ ṣaṭṣaṭke—[S601]
㈠於六六經中。此義云何經言。
㈡若爾六六契經相違。
★◤yattarhi sūtre kleśa evānuśaya uktaḥ ṣaṭṣaṭke “so 'sya bhavati sukhāyāṃ vedanāyāṃ rāgānuśaya” iti / [279|01-]
♂yattarhi sūtre kleśa- evānuśaya uktaḥ ṣaṭṣaṭke “so 'sya{2. Y. adds pudgalasya |} bhavati sukhāyāṃ vedanāyāṃ rāgānuśaya” iti /
①yat tarhi sūtre kleśas eva anuśayas uktas ṣaṣ ṣaṭke sas sya bhavati sukhāyām vedanāyām rāga anuśayas iti
③འོ་ན་མདོ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་སུ་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་འགྱུར་རོ་།། བུ་སྟེ། དྲུག་ཚན་དྲུག་པ་ལས་འདིའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་།། རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་ཤེ་ན་།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཕྲ་རྒྱས་སུ་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་སྟེ། དྲུག་ཚན་དྲུག་པ་ལས་འདིའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་〖PN-ལ།〗རྒྱས་པར་འགྱུར:རོ།།〖PNཏེ།〗
◤“so 'sya pudgalasya bhavati sukhāyāṃ vedanāyāṃ rāgānuśayaḥ” iti / [S601]
㈠此惑於此人樂受成欲隨眠。
㈡經說於樂受有貪隨眠故。
★★◤bhavatīti vacanānnāsau tadaivānuśayaḥ / kadā tarhi bhavati / [279|03]
♂bhavatīti vacanānnāsau {3. D. vacanādadoṣaḥ / nāsau |} tadaivānuśayaḥ{4. Ms. D. tadevā |} / ♂kadā tarhi bhavati /
◤bhavati iti vacanān na asau tadā eva anuśayaḥ / [S601]
㈠由此等言。此惑是時未得隨眠。
㈡經但說有。不言爾時即有隨眠。
①bhavati iti vacanāt na asau tadā eva anuśayas
③འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ནི་ཕྲ་རྒྱས་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་ཤེ་ན། འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ནི་ཕྲ་རྒྱས་མ་ཡིན་ནོ། །
①kadā tarhi bhavati
③འོ་ན་ནམ་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ནམ་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཉལ་བ་ན་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadā prasupto bhavati / [279|03-]
◤kadā tarhi bhavati? yadā prasupto bhavati / [S601]
㈠若爾於何時。眠時是時。
㈡何所違害。於何時有。於彼睡時。
①yadā prasuptas bhavati
③གང་གི་ཚེ་ཉལ་བ་ན་འགྱུར་རོ་།།
★◤hetau vā tadupacāra eṣa draṣṭavyaḥ / tiṣṭhatu prasaṅgaḥ / śāstraṃ pravarttatām / [279|04]
♂haitau vā tadupacāra{5. D. phalopacāra |} eṣa draṣṭavyaḥ / ♂tiṣṭhatu prasaṅgaḥ / ♂śāstraṃ pravarttatām /
◤hetau vā tadupacāra eṣa draṣṭavyaḥ // [S601]
㈠或於因說果名。故稱隨眠。
㈡或假於因立隨眠想。
①hetau vā tad upacāras eṣa draṣṭavyas tiṣṭhatu prasaṅgas
③ཡང་ན་འདི་ནི་རྒྱུ་ལས་དེ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་།།
㈢ཡང་ན་འདི་ནི་རྒྱུ:ལས་དེ་〖PNལ།〗ཉེ་བར་བཏགས་〖PNབརྟགས།〗པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
①śāstram pravarttatām
③ཞར་ལ་འོངས་པ་བཞག་ནས་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཞར་ལ་འོངས་པ་བཞག་ནས་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་ལས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་འདོད་ཆགས་ཆེ་〖PNཕྱེ།〗བ་གང་ཡིན་པ། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན། ཁམས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་སྲིད་འདོད་ཆགས། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས{228a}ལས་སྐྱེས་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤tiṣṭhatu prasaṅgaḥ / śāstraṃ pravarttatām / [S601]
㈠且置此論。應更顯本義。
㈡傍論且止。應辯正論。
★◤ya eṣa sūtre rāgasya bhedaḥ kṛtaḥ kāmarāgo bhavarāga iti / [279|05]
♂ya e-[ 3a. 15A. VII ]ṣa sūtre rāgasya bhedaḥ kṛtaḥ kāmarāgo bhavarāga iti /
◤ya eṣa sūtre rāgasya bhedaḥ kṛtaḥ--[S601]
㈠於經中所說欲差別。
㈡言貪分二。
①yas eṣa sūtre rāgasya bhedas kṛtas kāma rāgas bhava rāgas iti
③མདོ་ལས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་འདོད་ཆགས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་།
★0◤ko 'yaṃ bhavarāgaḥ / [279|06]
①kas yam bhava rāgas
③སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན། ཁ་ནི་ནང་དུ་བལྟས་ཕྱིར་དེར། །ཐར་བའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་〖PN+པའི།〗ཕྱིར་བཤད། །དེ་དག་ནི་ཕལ་ཆེར་སྙོམས་པར་འཇུག:པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་〖PN-སྙོམས་པར་འཇུག་པའི།〗འདོད་ཆགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཁ་ཅིག་ཁམས་དེ་གཉིས་ལས་ཐར་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤‘kāmarāgo bhavarāgaḥ’ iti, ko 'yaṃ bhavarāgaḥ?[S601]
㈠謂欲欲有欲。此有欲是何法。
㈡謂欲有貪。此中有貪以何為體。
★0◤ 【bhavarāgo dvidhātujaḥ /】[279|07]
①bhava rāgas dvi dhātu jas
③ཁམས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་སྲིད་འདོད་ཆགས་།།
◤bhavarāgo dvidhātujaḥ / [S601]
㈠〔偈曰〕：【有欲二界生】。
㈡【有貪上二界】〖02_5_b〗
★★◤rūpārūpyadhātujo rāgo bhavarāgaḥ kṛṭaḥ / kiṃ kāraṇamevaṃ kṛtaḥ / [279|08]
♂rūpārūpyadhātujo rāgo bhavarāgaḥ kṛtaḥ /
◤rūpārūpyadhātujo rāgo bhavarāgaḥ kṛtaḥ / [S601]
㈠釋曰。色界無色界中生欲。說名有欲。
㈡謂色無色二界中貪此。
①rūpa ārūpya dhātu jas rāgas bhava rāgas kṛṭas
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ ****[@228a]**** *་།། ལས་སྐྱེས་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ་།།
①kim kāraṇam evam kṛtaḥ
③ཅིའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བཤད་ཅེ་ན་།
♂kiṃ kāraṇamevaṃ kṛtaḥ /
◤kiṃ kāraṇamevaṃ kṛtaḥ?[S601]
㈠為何因作如此名。
㈡名何因唯於彼立。
★◤ 【antarmukhatvāttanmokṣasaṃjñāvyāvṛttaye kṛtaḥ // VAkK_5.2 //】[279|09]
♂antarmukhatvāttanmokṣasaṃjñāvyāvṛttaye kṛtaḥ //2//
①antar mukha tvāt tad mokṣa saṃjñā vyāvṛttaye kṛtas
③ཁ་ནི་ནང་དུ་བལྟས་ཕྱིར་དེར་།། ཐར་བའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་ཕྱིར་བཤད་།།
◤antarmukhatvāttanmokṣasaṃjñāvyāvṛttaye kṛtaḥ // 2 // [S601]
㈠〔偈曰〕：【內門起故說斷彼解脫想】。
㈡【於內門轉故_c 為遮解脫想】〖02_5_d〗 彼貪多託內門轉故。
★0◤samāpattirāgo hi teṣāṃ prāyeṇa / sa cāntarmukhapravṛttastasmāt bhavarāgaḥ / [279|10]
◤samāpattirāgo hi teṣāṃ prāyeṇa / [S601]
㈠釋曰。於彼二界人。多起三摩跋提欲。
㈡謂彼二界多起定貪。
①samāpatti rāgas hi teṣām prāyeṇa
③དེ་དག་ནི་ཕལ་ཆེར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འདོད་ཆགས་པ་ཡིན་ལ་།
①sa ca antar mukha pravṛttas tasmāt bhava rāgas
③དེ་ཡང་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤sa cāntarmukhapravṛttaḥ, tasmād bhavarāgaḥ uktas[S601]
㈠此欲依內門起故。說名有欲。
㈡一切定貪.於內門轉，故唯於彼立有貪名。
★★◤uktastayoḥ kila dhātvormokṣasaṃjñāvyāvyavarttanārthamekeṣāmiti / [279|11]
♂uktastayoḥ kila dhātvormokṣasaṃjñāvyāvarttanā{6. Ms. vyavarttanā. Y. vicchandanā |}rthamekeṣāmiti /
◤tayoḥ kila dhātvor mokṣasaṃjñāvicchandanārtham ekeṣām iti / [S601]
㈠復次於此二界中。有餘人起涅槃想。為除彼涅槃想故。說此欲名有欲。
㈡又由有人於上二界起解脫想。為遮彼故。謂於上界立有貪名。顯彼所緣非真解脫。
★0◤ātmabhāva eva tu bhavaḥ / [279|11-]
◤ātmabhāva eva tu bhavaḥ / [S601]
㈠有者謂身體。即是五陰。
㈡此中自體立以有名。
①uktas tayos kila dhātvos mokṣa saṃjñā vyāvya varttana artham ekeṣām iti ātma bhāvas eva tu bhavas
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཁ་ཅིག་ཁམས་དེ་གཉིས་ལས་ཐར་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤te ca sattvāḥ samāpattiṃ sāśrayā māsvādayanta ātmabhāvamevāsvādayanti kāmavītarāgatvāt / [279|12-]
♂te ca sattvāḥ samāpattiṃ sāśrayā{7. Ms. sāsrayā |}māsvādayanta ātmabhāvamevāsvādayanti kāmavītarāgatvāt /
◤te ca sattvāḥ samāpattiṃ sāśrayām āsvādayanta ātmabhāvam eva āsvādayanti; kāmavītarāgatvāt / [S601]
㈠於彼眾生噉三摩跋提及依止味。離欲欲界故。
㈡彼諸有情多於等至及所依止深生味著故。說彼唯味著自體。非味著境。離欲貪故。
①te ca sattvās samāpattim sa āśrayās mā āsvādayantas ātma bhāvam eva āsvādayanti kāma vīta rāga tvāt
③ལུས་ཁོ་ན་སྲིད་པ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཁོ་ན་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ལུས་ཁོ་ན་སྲིད་པ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཁོ་ན་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དེ་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ། །
★◤ataḥ sa rāgo bhavarāga ityuktaḥ / [279|13]
♂ataḥ{8. Ms. atha |} sa rāgo bhavarāga ityuktaḥ /
◤ataḥ sa rāgo bhavarāga ity uktaḥ // 2 // [S601]
㈠是故此欲名有欲。
㈡由此唯彼立有貪名。
①atas sa rāgas bhava rāgas iti uktas
③དེའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དེ་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་དོ་།།
★0◤punarete ṣaḍanuśayā abhidharme daśa kriyante / [279|13-]
◤punar ete ṣaḍanuśayā abhidharme daśa kriyante / kathaṃ kṛtvā?[S601]
㈠此六種隨眠。於阿毘達磨藏中復分為十。云何為十。
㈡既說有貪在上二界。義准欲界貪名欲貪。故於頌中不別顯示。即上所說六種隨眠。於本論中復分為十。如何成十。
①punar ete ṣaṣ anuśayās abhidharme daśa kriyante
③ཡང་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་ལས་བཅུར་ཡང་འཆད་དེ་།
㈢ཡང་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་ལས་བཅུར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗འཆད་དེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། ལྟ་བ་ལྔ་སྟེ་འཇིག་〖Nའཇིགས།〗ཚོགས་དང་། །ལོག་དང་མཐར་འཛིན་ལྟ་བ་དང་། །ལྟ་བ་དང་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་དང་བཅུ། །ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་ལས་ལྟ་བ་〖PN+ལ།〗རྣམ་པ་ལྔར་བྱས་ན་བཅུར་འགྱུར་ཏེ། ལྟ་བའི་རང་བཞིན་ལྔ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། :ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་།〖PN-ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་།〗མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་།〖PN+ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་།〗 ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །
★0◤kathaṃ kṛtvā / [279|14]
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
★0◤ 【■dṛṣṭayaḥ pañca satkāyamithyāntagrāhadṛṣṭayaḥ /】[279|15-]
①dṛṣṭayas pañca sat kāya mithyā anta grāha dṛṣṭayas dṛṣṭi śīla vṛta parāmarśau= iti punar daśa
③ལྟ་བ་ལྔ་སྟེ་འཇིག་ཚོགས་དང་།། ལོག་དང་མཐར་འཛིན་ལྟ་བ་དང་།། ལྟ་བ་དང་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་དང་བཅུ་།།
◤[S602]
★◤【 dṛṣṭiśīlavṛtaparāmarśāviti punardaśa // VAkK_5.3 //】
♂dṛṣṭiśīlavrataparāmarśā{9. Ms. parāmarṣā |}viti punardaśa{10. Ms. punadaśaḥ |} //3//
◤dṛṣṭayaḥ pañca satkāyamithyāntagrāhadṛṣṭayaḥ / dṛṣṭiśīlavrataparāmarśāv iti punar daśa // 3 // [S602]
㈠〔偈曰〕：【見五 謂身見 邊見及邪見 見取戒執取 由此復成十】。
㈡頌曰 【六由見異十_a 異謂有身見_b 邊執見邪見_c 見取戒禁取】〖03_5_d〗
★0◤ṣaṇṇāmanuśayānāṃ dṛṣṭiṃ pañcadhā kṛtvā daśa bhavanti / [279|17]
◤ṣaṇṇām anuśayānāṃ dṛṣṭiṃ pañcadhā kṛtvā daśa bhavanti / [S602]
㈠釋曰。本立六為隨眠惑。於中分見為五故成十。
㈡論曰。六隨眠中見行異為五。餘非見五積數總成十故
①ṣaṇṇām anuśayānām dṛṣṭim pañcadhā kṛtvā daśa bhavanti
③ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་ལས་ལྟ་བ་རྣམ་པ་ལྔར་བྱས་ན་བཅུར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤pañca dṛṣṭisvabhāvāḥ satkāyadṛṣṭirantagrahadṛṣṭirmithyādṛṣṭirdṛṣṭiparāmarśaḥ śīlavṛtaparāmarśaśca / [279|17-]
♂pañca dṛṣṭisvabhāvāḥ saṃtkāya- dṛṣṭirantagrāhadṛṣṭirmithyādṛṣṭirdṛṣṭiparāmarśaḥ śīlavrataparāmarśaśca /
◤pañca dṛṣṭisvabhāvāḥ--[S602]
㈠於中五以見為自性。
㈡於十中五是見性。
①pañca dṛṣṭi svabhāvās sat-kāya-dṛṣṭis anta graha dṛṣṭis mithyā dṛṣṭis dṛṣṭi parāmarśas śīla vṛta parāmarśas ca
③ལྟ་བའི་རང་བཞིན་ལྔ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའོ་།།
㈢ལྟ་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལྔ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། །ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་མོ། །
◤satkāyadṛṣṭiḥ, antagrāhadṛṣṭiḥ, mithyādṛṣṭiḥ, dṛṣṭiparāmarśaḥ, śīlavrataparāmarśaś ca / [S602]
㈠謂身見邊見邪見見取戒執取。
㈡一有身見。二邊執見。三邪見。四見取。五戒禁取。
★◤yathā dṛṣṭisvabhāvāḥ rāgahpratidhho māno 'vidyā vicikitsā / [278|18-]
♂yathā dṛṣṭisvabhāvāḥ rāgaḥ pratigho māno 'vidyā vicikitsā /
◤yathā dṛṣṭisvabhāvāḥ--[S602]
㈠五以非見為性。
㈡五非見性。
①yathā dṛṣṭi svabhāvās rāgahpratidhhas mānas avidyā vicikitsā
③ལྟ་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལྔ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་།། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་མོ་།།
◤rāgaḥ, pratighaḥ, mānaḥ, avidyā, vicikitsā // 3 // [S602]
㈠謂欲瞋慢無明疑。
㈡一貪二瞋三慢四無明五疑。
★0◤ete punarete daśānuśayā abhidharme 'ṣṭānavatiḥ kriyante / [279|19-]
◤ete punar ete daśānuśayā abhidharme 'ṣṭānavatiḥ kriyante—[S602]
㈠復次此十隨眠惑。於阿毘達磨藏中。更立為九十八。
㈡又即所說六種隨眠。於本論中說九十八。依何義說九十八耶。
①ete punar ete daśa anuśayās abhidharme aṣṭānavatis kriyante
㈢ཡང་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་།
★◤kāmāvacarāḥ ṣaṭtriṃśad rūpāvacarā ekatriṃśat ārūpyāvacarā ekatriṃśat / [279|20-]
♂kāmā- vacarāḥ ṣaṭtriṃśad rūpāvacarā ekatriṃśat ārūpyāvacarā ekatriṃśat /
◤kāmāvacarāḥ ṣaṭtriṃśad, rūpāvacarā ekatriṃśat, ārūpyāvacarā ekatriṃśat / [S602]
㈠於欲界中有三十六。色界中有三十一。無色界中有三十一。
㈡頌曰【六行部界異_a】論曰。六種隨眠由行部界有差別【故成九十八】〖04_5_b〗。謂於六中由見行異分別為十。如前已辯。即此所辯十種隨眠。部界不同成九十八。
①kāma avacarās ṣaṭtriṃśat rūpāvacarā ekatriṃśat ārūpya avacarā ekatriṃśat
㈢གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་ཡང་འཆད་དོ། །
★★◤kathaṃ kṛtvā / [279|21]
♂kathaṃ [ 3b. 15B. VII ] kṛtvā /
◤kathaṃ kṛtvā? samāsato hy ete 'nuśayās traidhātukā darśanaprahātavyā bhāvanāprahātavyāś ca / [S602]
㈠若略說此隨眠惑名三界惑。或說名見修所滅惑。
㈡部謂見四諦修所斷五部。界謂欲色無色三界。且於欲界五部不同乘十隨眠成三十六。謂見苦諦至修所斷。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཁམས་གསུམ་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤samāsato hyete 'nuśayāstraidhātukā darśanaprahātavyā bhāvanāprahātavyāśca / [279|21-]
①samāsatas hi ete anuśayās traidhātukās darśana prahātavyās bhāvanā prahātavyās ca
③ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཁམས་གསུམ་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tatra tāvat kāmāvacarā darśanaprahātavyā dvātriṃśat / [279|22-]
◤tatra tāvat kāmāvacarā darśanaprahātavyā dvātriṃśat / [S602]
㈠於中欲界見諦所滅有三十二。
①tatra tāvat kāmāvacarā darśana prahātavyā dvātriṃśat
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྤྱོད་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །
◤katame te? ity āha—[S602]
㈠何者三十二。
★◤katame ta ityāha[279|23]
①katame te iti āha
③དེ་དག་གང་ཞེ་ན་།
㈢དེ་དག་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་བཅུ་དང་བདུན་བདུན་བརྒྱད། །ལྟ་བ་གསུམ་གཉིས་མ་གཏོགས་པར〖PNཔ།〗། །འདོད་ན་{228b}སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ། །མཐོང་བས་རིམ་བཞིན་སྤོང་བར་བྱེད། །ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཕྲ་རྒྱས་བཅུར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཅུ་〖PN+ཆར།〗ཡོད་དོ། །
★◤ 【■daśaite saptasaptāṣṭau tridvidṛṣṭivivarjitāḥ /】[280|01-]
♂katame ta ityāha- @280 daśaite saptasaptāṣṭau tridvidṛṣṭivivarjitāḥ /
①daśā ete sapta sapta aṣṭau tri dvidṛṣṭi vivarjitās
③དེ་དག་བཅུ་དང་བདུན་བདུན་བརྒྱད་།། ལྟ་བ་གསུམ་གཉིས་མ་གཏོགས་པར་།།
◤daśaite saptasaptāṣṭau tridvidṛṣṭivivarjitāḥ / [S602]
◤yathākramaṃ prahīyante kāme duḥkhādidarśanaiḥ // 4 // [S602]
㈠〔偈曰〕：【彼十七七八 三二見所離 次第俱斷滅 見欲苦等故】。
㈡【欲見苦等斷_c 十七七八四〖04_5_d〗 謂如次具離_a 三二見見疑】〖05_5_b〗 如次有十七七八四。即上五部。於十隨眠一二一一如其次第。具離三見二見見疑。
★◤【 yathākramaṃ prahīyante kāme duḥkhādidarśanaiḥ // VAkK_5.4 //】
♂yathākramaṃ prahīyante kāme duḥkhādidarśanaiḥ //4//
①yathākramam prahīyante kāme duḥkha ādi darśanais
③འདོད་ན་ ****[@228b]**** ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་།། མཐོང་བས་རིམ་བཞིན་སྤོང་བར་བྱེད་།།
★0◤ya ete daśānuśayā uktā ete kāmadhātau daśāpi duḥkhadarśanaheyāḥ santi / [280|03]
◤ya ete daśānuśayā uktā ete kāmadhātau daśāpi duḥkhadarśanaheyāḥ santi / [S602]
㈠釋曰。是所說十惑。於欲界具十見苦所滅。
㈡謂見苦諦所斷具十。
①ye ete daśa anuśayās uktās ete kāmadhātau daśā api duḥkha darśana heyās santi
③ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཕྲ་རྒྱས་བཅུར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཅུ་ཡོད་དོ་།།
★◤ebhya eva sapta samudayadarśanapraheyāḥ / [280|04]
♂ebhya eva sapta samudayadarśanapraheyāḥ{1. Y. ॰darśanaheyāḥ |} /
◤ebhya eva sapta samudayadarśanaheyāḥ / [S602]
㈠於中七見集所滅。
㈡見集滅諦所斷各七。
①ebhyas eva sapta samudaya darśana praheyās
③དེ་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་འབྱུང་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་བདུན་དང་;་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་བདུན་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་འབྱུང:དགོག་པ་〖PN-དགོག་པ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་བདུན་དང་། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་བདུན་ཏེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མ་གཏོགས་སོ། །
★0◤sapta nirodhadarśanaheyāḥ satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ śīlavrataparāmarśaṃ ca varjayitvā / [280|04-]
◤sapta nirodhadarśanaheyāḥ,[S602]
㈠七見滅所滅。
①sapta nirodha darśana heyās sat-kāya-dṛṣṭimanta grāha dṛṣṭim śīla vrata parāmarśam ca varjayitvā
③འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མ་གཏོགས་སོ་།།
◤satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ śīlavrataparāmarśaṃ ca varjayitvā / [S602]
㈠除身見邊見戒執取故。
㈡離有身見邊見戒取。
★◤aṣṭau mārgadarśanaheyāḥ / [280|05]
♂aṣṭau mārgadarśanaheyāḥ{2. Ms. drops na |} /
◤aṣṭau mārgadarśanaheyāḥ, satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ ca varjayitvā / [S602]
㈠八見道所滅。除身見邊見故。
㈡見道諦所斷八。離有身見及邊執見。
①aṣṭau mārga darśana heyās
③ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་དེ་།
㈢ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་དེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤ⅰ[S602]
㈡修所斷四。離見及疑。如是合成三十六種。
★◤satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ ca varjayitvā / [280|05-]
♂satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭi ca varjayitvā /
①sat-kāya-dṛṣṭimanta grāha dṛṣṭim ca varjayitvā
③འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་སོ་།།
★◤ityete kāmāvacarā dvātriṃśadanuśayā darśanaprahātavyāḥ / [280|06]
♂ityete kāmāvacarā dvātriṃśadanuśayā darśanaprahātavyāḥ| satyānāṃ darśanamātreṇa prahāṇāt /
◤ity ete kāmāvacarā dvātriṃśadanuśayā darśanaprahātavyāḥ;[S602]
㈠如此欲界三十二惑說名見諦所滅。
㈡前三十二名見所斷。
①iti ete kāmāvacarās dvātriṃśat anuśayās darśana prahātavyās
③དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ་།། དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ།།〖PNཔོ།〗
◤satyānāṃ darśanamātreṇa prahāṇāt // 4 // [S602]
㈠由唯見諦除滅故。
㈡纔見諦時彼則斷故。
★◤satyānāṃ darśanamātreṇa prahāṇāt / [280|07]
①satyānām darśana mātreṇa prahāṇāt
③བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཏེ། བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【catvāro bhāvanāheyāḥ 】[280|08]
◤catvāro bhāvanāheyāḥ,[S602]
㈠〔偈曰〕：【四惑名修滅】。
㈡最後有四名修所斷。
🈪5036 བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌།
①catvāras bhāvanā heyās
③བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན་།། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་〖PNཏེ།〗། །བདེན་པ་མཐོང་བས་ཕྱིས་ལམ་གོམས་པར་བྱས་པས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tadyathā rāgaḥ pratigho māno 'vidyā ca / [280|09]
♂catvāro bhāvanāheyāḥ tadyathā rāgaḥ pratigho māno 'vidyā ca /
◤tad yathā-- rāgaḥ, pratighaḥ, mānaḥ, avidyā ca / [S602]
㈠釋曰。四惑者。謂欲瞋慢無明。
🈪5037 ང་རྒྱལ་དང༌། །དེན་པ་མཐོང་བས་ཕྱིས་ལམ་གོམས་པར་བྱས་པས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤dṛṣṭasatyasya paścāt mārgābhyāsena prahāṇāt / [280|09-]
♂dṛṣṭasatyasya paścāt{3. Ms. paścātmārggā॰ |} mārgābhyāsena prahāṇāt /
◤dṛṣṭasatyasya paścāt mārgābhyāsena prahāṇāt / [S602]
㈠彼云何是修所滅。若人先已見四諦。後由數修習道。方能滅除。
㈡見四諦已後後時中數數習道彼方斷故。
🈪5038 དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①tadyathā rāgas pratighas mānas vidyā ca dṛṣṭa satyasya paścāt mārga abhyāsena prahāṇāt
③འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་།། དེན་པ་མཐོང་བས་ཕྱིས་ལམ་གོམས་པར་བྱས་པས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤tadevaṃ satkāyadṛṣṭirekaprakārā bhavati duḥkhadarśanaheyā / [280|10]
◤tad evaṃ satkāyadṛṣṭir ekaprakārā bhavati duḥkhadarśanaheyā / [S602]
㈠如此身見。於中但一品見苦所滅。
㈡如是已顯。十隨眠中薩迦耶見唯在一部。謂見苦所斷。
①tat evam sat-kāya-dṛṣṭis eka prakārā bhavati duḥkha darśana heyā
③དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤evam antagrāhadṛṣṭiḥ / [S602]
㈠邊見亦爾。
㈡邊執見亦爾。
★◤evamantagrāhadṛṣṭiḥ mithyādṛṣṭiścatuṣprakārā bhavati / [280|10-]
♂evamantagrāhadṛṣṭiḥ / ♂mithyādṛṣṭiścatuṣprakārā bhavati /
◤mithyādṛṣṭiś catuṣprakārā bhavati catuḥsatyadarśanaheyā / [S602]
㈠邪見有四品。見苦集滅道所滅。
㈡2｛邪見通四部。謂見苦集滅道所斷。
🈪5039 ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
①evam anta grāha dṛṣṭis mithyādṛṣṭis catuṣprakārā bhavati
③མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
★★◤duḥkhasamudayanirodhamārgadarśanaheyā / [280|11]
♂duḥkhasamudayanirodhamārga{4. Y. catuḥsatya॰ |}darśanaheyā /
①duḥkha samudaya nirodha mārga darśana heyā
③སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ་།
★0◤evaṃ dṛṣṭiparāmarśo vicikitsā ca / [280|11-]
◤evaṃ dṛṣṭiparāmarśo vicikitsā ca / [S602]
㈠見取疑亦爾。
㈡見取疑亦爾。｝
①evam dṛṣṭi parāmarśas vicikitsā ca
③ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
㈢ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗དང་། ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗དང་། འགོག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤[S603]
★★◤śīlavrataparāmaṛśo dviprakāraḥ duḥkhamārgadarśanaheyaḥ / [280|12]
♂śīlavrata- parāmarśo dviprakāraḥ duḥkhamārgadarśanaheyaḥ /
◤śīlavrataparāmarśo dviprakāraḥ duḥkhamārgadarśanaheyaḥ / [S603]
①śīla-vrata-parāmarśo dvi-prakāraḥ duḥkha-mārga-darśana-heyaḥ|
㈠戒執取有二品。見苦道所滅。
㈡1戒禁取通在二部。謂見苦見道所斷。
🈪5040 ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཚོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①śīla vrata parāmaṛśas dvi prakāras duḥkha mārga darśana heyas
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤rāgapratighamānāvidyāḥ pañcaprakārāścatuḥsatyadarśanaheyā bhāvanāheyāśca / [280|13-]
♂rāgapratighamānāvidyāḥ [ 4a. 15A. VIII ] pañcaprakārāścatuḥsatyadarśanaheyā bhāvanāheyāśca /
◤rāgapratighamānāvidyāḥ pañcaprakārāś catuḥsatyadarśanaheyāḥ, bhāvanāheyāś ca / [S603]
㈠欲瞋慢無明有五品。見四諦及修道所滅。
㈡餘貪等四各通五部。謂見四諦及修所斷。
D4490 🈪འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བདེན་པ་བཞི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①rāga pratighamāna avidyās pañca prakārās catuḥsatya darśana heyās bhāvanā heyās ca
㈢འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བདེན་པ་བཞི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kīdṛśā ete duḥkhadarśanaheyāḥ kīdṛśā yāvad bhāvanāheyāḥ / [280|14]
◤kīdṛśā ete duḥkhadarśanaheyāḥ? kīdṛśā yāvad bhāvanāheyāḥ?[S603]
㈠於中彼何相見苦所滅。乃至何相修道所滅。
㈡此中何相見苦所斷。乃至何相是修所斷。
D4491 🈪སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་ཅི་〖PNབའི་བར་དུ་ནི་ཇི།〗ལྟ་བུ་ཡིན། :བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན།〗ཞེ་ན།
①kīdṛśās ete duḥkha darśana heyās kīdṛśās yāvat bhāvanā heyās
③སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་ཅི་ལྟ་བུ་ཡིན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་ཅི་〖PNབའི་བར་དུ་ནི་ཇི།〗ལྟ་བུ་ཡིན། :བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན།〗ཞེ་ན། གང་དག་གང་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཅན་དེ་དག་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ་ལྷག་མ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤ye yaddarśanaheyālambanās te taddarśanaheyā avaśiṣṭā bhāvanāheyāḥ / [280|14-]
◤ye yaddarśanaheyālambanās te taddarśanaheyāḥ / [S603]
㈠由見諦相彼滅。及能緣彼故。說見諦滅。
㈡若緣見此所斷為境名，見此所斷。
🈪གང་དག་གང་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཅན་དེ་དག་ནི་དེ་〖PN-དེ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ་
①ye yad-darśanaheya-ālambanās te tad-darśanaheyās avaśiṣṭās bhāvanā heyās
③གང་དག་གང་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཅན་དེ་དག་ནི་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ་ལྷག་མ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།། དེ་དག་ལ་ལྟ་བ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ་།། ཐེ་ཚོམ་ནི་ ****[@229a]**** *་།། བཞི་ཡིན་ནོ་།། འདོད་ཆགས་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ་།། ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་དག་ལ་ལྟ་བ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
●tatra ya iti rāgādayaḥ.
◤avaśiṣṭā bhāvanāheyāḥ / [S603]
①avaśiṣṭa bhāvanāheyāḥ|
㈠所餘名修道所滅。
㈡餘名修所斷。
🈪ལྷག་མ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤[S604]
★◤tā eva dvādaśa dṛṣṭayo bhavanti catasro vicikitsāḥ pañca rāgāḥ pañca pratighāḥ pañca mānāṃ pañcāvidyā ityete kāmāvacarāḥ ṣaṭtriṃśadanuśayā bhavanti / [280|15-]
♂tā eva dvādaśa dṛṣṭayo bhavanti catasro vicikitsāḥ pañca rāgāḥ pañca pratighāḥ pañca mānāḥ pañcāvidyā ityete kāmāvacarāḥ ṣaṭtriṃśadanuśayā bhavanti /
◤tā eva dvādaśa dṛṣṭayo bhavanti,[S604]
㈠若立如此見成十二。
㈡如是六中見分十二。
D4492 🈪དེ་དག་ལ་ལྟ་བ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
①tās eva dvādaśa dṛṣṭayas bhavanti catasras vicikitsās pañca rāgās pañca pratighās pañca mānām pañca avidyās iti ete kāma avacarās ṣaṭtriṃś te eva apratighās punar
③ང་རྒྱལ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ་།། མ་རིག་པ་རྣམས་ནི་ལྔ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་།། ཁོད་ཁྲོམ་གཏོགས་དེ་དག་ཉིད་།།
㈢ཐེ་ཚོམ་ནི་{229a}བཞི་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【ta evāpratighāḥ punaḥ /】[280|18]
◤catasro vicikitsā, pañca rāgāḥ, pañca pratidhāḥ, pañca mānāḥ, pañcāvidyāḥ--[S604]
㈠疑成四欲五瞋五慢五無明五。
㈡疑分為四。餘四各五。
D4493 🈪ཐེ་ཚོམ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །
D4494 🈪འདོད་ཆགས་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
D4495 🈪ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
D4496 🈪:ང་རྒྱལ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
D4497 🈪〖PN-ང་རྒྱལ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ།〗མ་རིག་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་ལྔ་ཡིན་ཏེ།
★◤ 【rūpadhātau 】[280|19]
①rūpa dhātau
③གཟུགས་ཁམས་།
㈢འདོད་ཆགས་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
◤ity ete kāmāvacarāḥ ṣaṭtriṃśadanuśayā bhavanti / [S604]
㈠如此欲界惑。合成三十六種。
㈡故欲界中有三十六。
🈪དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ta evāpratighāḥ punaḥ / rūpadhātau,[S604]
㈠〔偈曰〕：【合彼唯除瞋 色惑】。
㈡【色……除瞋 餘等如欲說】〖05_5_d〗
D4498 🈪ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་དེ་དག་ཉིད། །གཟུགས་ཁམས། ཁོང་ཁྲོ་བ་ལྔ་བོར་ནས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤pañcaprakāraṃ pratighamapahāya ta eva rūpāvacarā ekatriṃśadanuśayā bhavanti / [280|20]
♂rūpadhātau pañcaprakāraṃ pratighamapahāya ta eva rūpāvacarā ekatriṃśadanuśayā bhavanti /
◤pañcaprakāraṃ pratighamapahāya ta eva rūpāvacarā ekatriṃśadanuśayā bhavanti / [S604]
㈠釋曰。除五品瞋。如此名色界惑。合三十一。
㈡色無色界五部各除瞋。餘與欲同。故各三十一。
①pañca prakāram pratigham apahāya te eva rūpāvacarās ekatriṃśat anuśayās bhavanti
③ཁོང་ཁྲོ་བ་ལྔ་བོར་ནས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
㈢:ང་རྒྱལ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ། །〖PN-ང་རྒྱལ་ནི་ལྔ་ཡིན་ནོ།〗
◤yathā rūpadhātau[S604]
㈢མ་རིག་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་ལྔ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
㈠如色界惑。
㈢ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་དེ་དག་ཉིད། །གཟུགས་ཁམས། ཁོང་ཁྲོ་བ་ལྔ་བོར་ནས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
★◤yathā rūpadhātau[280|21]
★◤ 【tathārūpye 】[280|22]
①yathā rūpa dhātau tathā ārūpye
③གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ཇི་ལྟ་བར་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་།
㈢གཟུགས་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗ཁམས་ན་ཇི་ལྟ་བར་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་〖PN-པ་ཡང་།〗དེ་དང་འདྲ། ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། །〖PNཡིན་ཏེ།〗དེ་ལྟར་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་〖PN+དུ།〗འདོད། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་རྣམ་པ་དང་། བྱེ་བྲག་དང་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་པས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འདོད་དོ།
◤tathārūpye,[S604]
㈠〔偈曰〕：【無色爾】。
㈡【無色】
★◤ekatriṃśadanuśayā bhavanti / [280|23]
♂yathā rūpadhātau tathārūpye ekatriṃśadanuśayā bhavanti /
◤ekatriṃśadanuśayā bhavanti / [S604]
㈠釋曰。無色界惑亦三十一。
①ekatriṃśat anuśayās bhavanti
③ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ་།།
ⅱ🈪◦3125གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ཇི་ལྟ་བར་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ། ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། །
D4499 🈪གཟུགས་ཀྱི་〖PN-ཀྱི།〗ཁམས་ན་ཇི་ལྟ་བར་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་〖PN-པ་ཡང་།〗དེ་དང་འདྲ། ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། །〖PNཡིན་ཏེ།〗དེ་ལྟར་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་〖PN+དུ།〗འདོད། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་རྣམ་པ་དང་། བྱེ་བྲག་དང་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་པས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འདོད་དོ། ཅི་མཐོང་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་〖PN-ཆོས།〗ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ངེས་པར་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་ངམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【ityaṣṭānavatirmatāḥ // VAkK_5.5 //】[280|24]
♂ityaṣṭānavatirmatāḥ //5//
①iti aṣṭānavatis matās
③དེ་ལྟར་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་འདོད་།།
◤ity aṣṭānavatirmatāḥ // 5 // [S604]
㈠〔偈曰〕：【故立九十八】。
㈡【故成九十八】〖04_5_b〗
🈪དེ་ལྟར་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་འདོད། །
★◤ta evamete ṣaḍanuśayā ākāraprakāradhātubhedairaṣṭānavatirmatāḥ āmidhārmikāṇām / [280|24-]
♂ta evamete ṣaḍanuśayā ākāraprakāradhātubhedairaṣṭānavatirmatāḥ ābhidhārmikāṇām /
◤ta evam ete ṣaḍanuśayā ākāraprakāradhātubhedairaṣṭānavatirmatā ābhidhāmikāṇām // 5 // [S604]
①ta evam ete ṣaḍanuśayā ākāra prakāra dhātu bhedairaṣṭānavatirmatā ābhidhāmikāṇām||5||
㈠釋曰。如此六隨眠惑。所緣法相及對治并界差別故。阿毘達磨師。立為九十八隨眠惑。
㈡由是本論以六隨眠行部界殊說九十八。
🈪དེ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་?་པ་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་རྣམ་པ་དང་། བྱེ་བྲག་དང་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་པས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འདོད་དོ།
①te evam ete ṣaṣ anuśayās ākāra prakāra dhātu bhedais aṣṭānavatis matās āmi dhārmikāṇām
③དེ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པ་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག་པོ་དེ་དག་རྣམ་པ་དང་། བྱེ་བྲག་དང་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་པས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འདོད་དོ་།
◤ⅰ[S604]
㈡於此所辯九十八中，八十八見所斷.忍所害故，十隨眠修所斷.智所害故。
★◤ya ime darśanaprahātavyānuśayā uktāḥ kimete niyataṃ darśanenaiva prahīyante / [281|01]
♂@281 ya ime darśanaprahātavyānuśayā uktāḥ kimete niyataṃ darśanenaiva prahīyante /
◤ya ime darśanaprahātavyānuśayā uktāḥ kim ete niyataṃ darśanena eva prahīyante? na ity āha / [S604]
㈠是見諦所滅隨眠惑為決定。唯由見四諦滅。為非。說非。
㈡如是所說見修所斷為決定爾。不爾
🈪◦3126ཅི་མཐོང་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ངེས་?་པར་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་ངམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①ye ime darśana prahāta vyānu śayās uktās kim ete niyatam darśanena eva prahīyante
③ཅི་མཐོང་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ངེས་པར་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་ངམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་མཐོང་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་〖PN-ཆོས།〗ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ངེས་པར་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་ངམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
◤kiṃ tarhi?[S604]
㈠云何
㈡云何。
🈪◦3127འོ་ན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
★0◤netyāha / kiṃ tarhi / [281|02]
◤bhavāgrajāḥ kṣāntivadhyā dṛggheyā eva,[S604]
㈠〔偈曰〕：【有頂忍所滅 定見滅】。
㈡頌曰 【忍所害隨眠_a 有頂唯見斷】〖06_5_b〗
🈪སྲིད་རྩེ་ལས་སྐྱེས་བཟོད་པ་ཡིས། །གཞོམ་བྱ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །
D4500 🈪འོ་ན་ཅི:ལྟ་བུ་〖PN-ལྟ་བུ〗ཞེ་ན། སྲིད་རྩེ་ལས་སྐྱེས་བཟོད་པ་ཡིས། ། གཞོམ་བྱ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཅི:ལྟ་བུ་〖PN-ལྟ་བུ〗ཞེ་ན། སྲིད་རྩེ་ལས་སྐྱེས་བཟོད་པ་ཡིས། །གཞོམ་བྱ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་〖PN-ས།〗ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【bhavāgrajāḥ kṣāntivadhyā dṛggheyā eva 】[281|03]
①bhava agrajās kṣānti vadhyās dṛś gheyās eva
③སྲིད་རྩེ་ལས་སྐྱེས་བཟོད་པ་ཡིས་།།
◤ye bhavāgrabhūmijā anvayajñānakṣāntiheyā anuśayāste darśanaheyā eva, na bhāvanāheyāḥ / [S604]
㈠釋曰。此隨眠惑。於有頂生類忍所滅。是彼必定見諦所滅。非修道所滅。
㈡論曰。忍聲通說法類智忍。於忍所害諸隨眠中有頂地攝唯見所斷。唯類智忍方能斷故。餘八地攝通見修斷。謂聖者斷唯見非修。
🈪སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་〖PN-ས།〗ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ye bhavāgrabhūmijā anvayajñānakṣāntiheyā anuśayāste darśanaheyā eva na bhāvanāheyāḥ / [281|04]
♂bhavāgrajāḥ kṣāntivadhyā dṛggheyā eva ye bhavāgrabhūmijā anvayajñānakṣāntiheyā anuśayāste darśanaheyā eva na bhāvanāheyāḥ /
★0◤ 【śeṣajāḥ /】[281|05]
①ye bhava agra bhūmi jās anvaya jñāna kṣānti heyās anuśayās te darśana heyās eva na bhāvanā heyās śeṣa jās
③གཞོམ་བྱ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད་།། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤śeṣajāḥ / dṛgbhāvanābhyām,[S604]
㈠〔偈曰〕：【餘生 見修滅】。
㈡【餘通見修斷】〖06_5_c〗
🈪◦3128ལྷག་སྐྱེས་མཐོང་དང་བསྒོམ་གཉིས་ཀྱིས། །
★◤ 【dṛgbhāvanābhyām 】[281|06]
①dṛś bhāvanābhyām
③ལྷག་སྐྱེས་མཐོང་དང་བསྒོམ་གཉིས་ཀྱིས་།།
㈢ལྷག་སྐྱེས་མཐོང་དང་བསྒོམ་གཉིས་ཀྱིས། །བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ས་ལྷག་མ་དག་ན་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་བཟོད་པ་〖PNཔས།〗སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤‘kṣāntivadhyāḥ’ iti varttate / [S604]
㈠釋曰。忍所滅此言流。
㈡法類智忍如應斷故。
🈪བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
D4501 🈪ལྷག་སྐྱེས་མཐོང་དང་བསྒོམ་གཉིས་ཀྱིས། །བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ས་ལྷག་མ་དག་ན་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་བཟོད་པ་〖PNཔས།〗སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤kṣāntivadhyā iti vartate / [281|07]
♂dṛgbhāvanābhyām kṣāntivadhyā iti varttate /
①kṣānti vadhyās iti vartate
③བཟོད་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
㈢བཟོད་པས་གཞོམ་མིན་བསྒོམ་ཁོ་ནས། །ས་ཐམས་ཅད་ན་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཤེས་པས་གཞོམ་པར་〖PNཔས།〗བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་གཉི་གའི་ཡང་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤śeṣāsu bhūmiṣu yathāyogaṃ dharmānvayajñānakṣāntiheyā anuśayā āryāṇāṃ darśanaheyāḥ pṛthagjanānāṃ bhāvanāheyāḥ / [281|07-]
♂śeṣāsu bhūmiṣu yathāyogaṃ dharmānvayajñānakṣāntiheyā anuśayā āryāṇāṃ darśanaheyāḥ pṛ-[ 4b. 15B. VIII ]thagjanānāṃ bhāvanāheyāḥ /
◤śeṣāsu bhūmiṣu yathāyogaṃ dharmānvayajñānakṣāntiheyā anuśayā[S604]
㈠於所餘地如理法忍類忍所滅隨眠惑。
㈡若異生斷唯修非見。數習世俗智所斷故。
🈪ས་ལྷག་མ་དག་ན་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་བཟོད་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་
①śeṣāsu bhūmiṣu yathāyogam dharma anvaya jñāna kṣānti heyās anuśayās āryāṇām darśana heyās pṛthagjanānām bhāvanā heyās
③ས་ལྷག་མ་དག་ན་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་བཟོད་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་;། བཟོད་པས་གཞོམ་མིན་བསྒོམ་ཁོ་ནས་།།
★◤ 【akṣāntivadhyā bhāvanayaiva tu // VAkK_5.6 //】[281|09]
♂akṣāntivadhyā bhāvanayaiva tu //6//
◤āryāṇāṃ darśanaheyāḥ, pṛthagjannānāṃ bhāvanāheyāḥ / [S604]
㈠於聖人是見諦所滅。於凡夫是修道所滅。ⅱ
🈪འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤[S605]
◤akṣāntivadhyā bhāvanayaiva tu // 6 // [S605-607]
㈠〔偈曰〕：【非忍滅 必修道滅】。
㈡【智所害唯修】〖06_5_d〗
🈪◦3129བཟོད་པས་གཞོམ་མིན་བསྒོམ་ཁོ་ནས། །ས་ཐམས་ཅད་ན་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཤེས་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་གཉི་གའི་ཡང་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
D4502 🈪བཟོད་པས་གཞོམ་མིན་བསྒོམ་ཁོ་ནས། །ས་ཐམས་ཅད་ན་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཤེས་པས་གཞོམ་པར་〖PNཔས།〗བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་གཉི་གའི་ཡང་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤sarvāsu bhūmiṣu ye 'nuśayā jñānavadhyāste ubhayeṣāṃ nityaṃ bhāvanāheyāḥ / [281|10]
◤sarvāsu bhūmiṣu ye 'nuśayā jñānavadhyāste ubhayeṣāṃ nityaṃ bhāvanāheyāḥ / [S605-607]
㈠釋曰。於一切地中惑。凡是智所滅。於二人恒修道所滅。
㈡智所害諸隨眠。一切地攝。唯修所斷。以諸聖者及諸異生。如其所應。皆由數習無漏世俗智所斷故。
①akṣānti vadhyās bhāvanayā eva tu sarvāsu bhūmiṣu ye anuśayās jñāna vadhyās te ubhayeṣām nityam bhāvanā heyās
③ས་ཐམས་ཅད་ན་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཤེས་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་གཉི་གའི་ཡང་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤naiva hi bāhyakānāṃ darśanaprahātavyāḥ prahīyanta ityapare / [281|10-]
◤na eva hi bāhyakānāṃ darśanaprahātavyāḥ prahīyanta ity apare / [S605-607]
㈠有餘師說。見諦所滅惑。非外凡夫所滅。
㈡有餘師說。外道諸仙不能伏斷見所斷惑。
D4503 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་〖PNམི།〗སྤོང་པ་ཁོ་ན་སྟེ།
①na eva hi bāhyakānām darśana prahātavyās prahīyante iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་སྤོང་བ་ཁོ་ན་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་〖PNམི།〗སྤོང་པ་ཁོ་ན་སྟེ། འདི་ལྟར་ལས་རྣམ་པར་འབྱེད:པ་ཆེན་པོའི་〖PNཔའི།〗མདོ་དང་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་〖PNལ།〗རྟོག་པ:སྤོང་བ་〖PN-སྤོང་བ།〗རྣམས་ལས་རྟག་པར་སྨྲ་པ་རྣམས་དང་། ལ་ལ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང་། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་སྨྲ་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་〖PNལས།〗འདོད་པའི་ཁམས་ལས་དམིགས་པའི་{229b}ལྟ་བ་ཀུན་དུ་〖PN-དུ།〗འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◆606♂ca kāmadhātvālambanānāṃ
★◤tathāhi mahākarmavibhāgasūtre pūrvāntakalpakānāṃ ca śāśvatavādināmekatyaśāśvatikānām ahetusamutpattikānāṃ ca vītarāgāṇāṃ ca kāmadhātvālambanānāṃ dṛṣṭīnāṃ samudācāra uktaḥ / [281|12-]
♂tathāhi mahākarmavibhāgasūtre pūrvānta- kalpakānāṃ{1. Ms. pūrvāntakarmmalpakānāṃ} ca śāśvatavādināmekatyaśāśvatikānām ahetusamutpattikānāṃ ca vītarāgāṇāṃ ca kāmadhātvālambanānāṃ dṛṣṭīnāṃ samudācāra uktaḥ /
◤tathā hi-- mahākarmavibhāgasūtre pūrvāntakalpakānāṃ ca śāśvatavādinām ekatyaśāśvatikānām ahetusamutpattikānāṃ ca vītarāgāṇāṃ ca kāmadhātvālambanānāṃ dṛṣṭīnāṃ samudācāra uktaḥ / [S605-607]
㈠何以故。於大分別業經中說。分別前際人說常住。或說隨一常住。或說不由因生。此三離欲人。緣欲界起諸見。說有通行。
㈡如大分別諸業契經說。離欲貪諸外道類有緣欲界邪見現行。及梵網經亦說。彼類有緣欲界諸見現行。謂於前際分別論者。有執全常。有執一分。有執諸法無因生等。
🈪འདི་ལྟར་ལས་རྣམ་པར་འབྱེད:པ་ཆེན་པོའི་〖PNཔའི།〗མདོ་དང་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་〖PNལ།〗རྟོག་པ:སྤོང་བ་〖PN-སྤོང་བ།〗རྣམས་ལས་རྟག་པར་སྨྲ་པ་རྣམས་དང་། ལ་ལ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང་། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་སྨྲ་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་〖PNལས།〗འདོད་པའི་ཁམས་ལས་དམིགས་པའི་ལྟ་བ་ཀུན་དུ་〖PN-དུ།〗འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ།
①tathā hi mahā karma vibhāga sūtre pūrva anta kalpakānām ca śāśvata vādinām ekatya śāśvatikānām ahetu samutpattikānām ca vīta rāgāṇām ca kāmadhdṛṣṭīnām samudācāras uktas
③འདི་ལྟར་ལས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་དང་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་རྟོག་པ་སྤོང་བ་རྣམས་ལས་རྟག་པར་སྨྲ་པ་རྣམས་དང་། ལ་ལ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང་། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་སྨྲ་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་དམིགས་པའི་ ****[@229b]**** ་ལྟ་བ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ་།
◤[S607]
★◤na ca rūpāvacarāṇāṃ kleśānāṃ kāmadhāturālambanaṃ vītarāgatvāt / [281|13-]
♂na ca rūpāvacarāṇāṃ kleśānāṃ kāmadhāturā- lambanaṃ vītarāgatvāt /
◤na ca rūpāvacarāṇāṃ kleśānāṃ kāmadhātur ālambanam; vītarāgatvāt / [S607-609]
㈠若色界惑。不能以欲界法為境。由離欲界欲故。
㈡非色界惑緣欲界生。於欲界境已離貪故。
🈪གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①na ca rūpāvacarāṇām kleśānām kāmadhātus ālambanam vīta rāga tvāt
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གསུངས་ཏེ། ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤tasmāt kāmapratisaṃyuktā eva tā aprahīṇā iti / [281|14-]
◤tasmāt kāmapratisaṃyuktā eva tā aprahīṇā iti / [S607-609]
㈠是故知欲界相應諸見不得滅。
㈡定是欲界諸見未斷。
🈪5058 དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་མ་སྤངས་པེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D4504 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་མ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①tasmāt kāma pratisaṃyuktās eva tās aprahīṇās iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་མ་སྤངས་པེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་མ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤dṛṣṭyutpādasamakālaṃ te parihīṇā devadatta iveti vaibhāṣikāḥ / [281|15-]
◤dṛṣṭyutpādasamakālaṃ te parihīṇā devadatta iva iti vaibhāṣikāḥ // 6 // [S607-609]
㈠同諸見生時。彼已退定。猶如提婆達多毘婆沙師說如此。
㈡毘婆沙師釋彼經義。起見時暫退。如提婆達多。
D4505 🈪བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་དག:ཀྱང་ལྟ་བ་བསྐྱེད་〖PNལྟ་བ་སྐྱེད།〗པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལྷ་སྦྱིན་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①dṛṣṭi utpāda sama kālam te parihīṇās devadattas iva iti vaibhāṣikās
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་དེ་དག:ཀྱང་ལྟ་བ་བསྐྱེད་〖PNལྟ་བ་སྐྱེད།〗པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལྷ་སྦྱིན་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤dṛṣṭayaḥ paṇca nāmato nirdiṣṭā na tu svabhāvatastat kastāsāṃ svabhāvaḥ / [281|17]
♂dṛṣṭayaḥ pañca nāmato nirdiṣṭā na tu svabhāvatastat kastāsāṃ svabhāvaḥ /
◤dṛṣṭayaḥ pañca nāmato nirdiṣṭāḥ, na tu svabhāvataḥ, tat kastāsāṃ svabhāvaḥ?[S607-609]
㈠此五見由名已說。不由自性。彼自性云何。
㈡由行有殊分見為五。名先已列。自體如何。
D4506 🈪ལྟ་བ་ལྔ་མིང་གི་སྒོ་ནས་བསྟན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་བསྟན་པས་འདི་དག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་ཅི་ཞེ་ན།
①dṛṣṭayas paṇca nāmatas nirdiṣṭā na tu svabhāvatas tat kas tāsām svabhāvas
③ལྟ་བ་ལྔ་མིང་གི་སྒོ་ནས་བསྟན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་བསྟན་པས་འདི་དག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ལྟ་བ་ལྔ་མིང་གི་སྒོ་ནས་བསྟན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་བསྟན་པས་འདི་དག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་ཅི་ཞེ་ན། བདག་དང་བདག་གི་རྟག་ཆད་དང་། །:མེ་དང་སྨན་〖PNམེད་དང་དམན།〗ལ་མཆོག་ལྟ་དང་། །རྒྱུ་མིན་ལམ་མིན་དེར་ལྟ་བ། །དེ་དག་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■ātmātmīyadruvocchedanāstihīnā gradṛṣṭayaḥ /】[281|18-]
♂ātmātmīyadhruvocchedanāstihīnā{2. Ms. hīṇā |}gradṛṣṭayaḥ /
①ātma ātmīya druvā ucchedana asti hīnās gradṛṣṭayas
③བདག་དང་བདག་གི་རྟག་ཆད་དང་།། མེ་དང་སྨན་ལ་མཆོག་ལྟ་དང་།། རྒྱུ་མིན་ལམ་མིན་དེར་ལྟ་བ་།།
★◤【 ahetvamārge taddṛṣṭiretāstāḥ pañca dṛṣṭayaḥ // VAkK_5.7 //】
♂ahetvamārge taddṛṣṭi{3. Ms. tat dṛṣṭi |}retāstāḥ pañca dṛṣṭayaḥ //7//
①ahetu amārge tad dṛṣṭis etās tās pañca dṛṣṭayas
③དེ་དག་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་ནོ་།།
◤ātmātmīyadhruvocchedanāstihīnāgradṛṣṭayaḥ / [S607-609]
㈠〔偈曰〕：【我我所常斷 無於下勝見】。
㈡頌曰 【我我所斷常_a 撥無劣謂勝】〖07_5_b〗
🈪བདག་དང་བདག་གི་རྟག་ཆད་དང་། །:མེ་དང་སྨན་〖PNམེད་དང་དམན།〗ལ་མཆོག་ལྟ་དང་། །རྒྱུ་མིན་ལམ་མིན་དེར་ལྟ་བ། །དེ་དག་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ātmadṛṣṭirātmīyadṛṣṭirvā satkāyadṛṣṭiḥ / sīdatīti sat / [281|20]
①ātma dṛṣṭis ātmīya dṛṣṭis vā sat-kāya-dṛṣṭis
③བདག་གམ་བདག་གིར་ལྟ་བ་ནི་།། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ་།། འཇིག་པས་ན་འཇིག་པའོ་།།
㈢བདག་གམ་བདག་གིར་ལྟ་བ་ནི། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །
①sīdati iti sat
㈢འཇིག་པས་ན་འཇིག་པའོ། །
③བསགས་པས་ན་ཚོགས་པ་སྟེ་།
㈢བསགས་པས་ན་ཚོགས་པ་སྟེ〖PNཏེ།〗། མང་པོ་དང་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
◤ahetvamārge taddṛṣṭiretāstāḥ pañca dṛṣṭayaḥ // 7 // [S607-609]
㈠【非因道此見 是名五見性】。
㈡ 【非因道妄謂_c 是五見自體】〖07_5_d〗
◤1.ātmadṛṣṭir ātmīyadṛṣṭir vā satkāyadṛṣṭiḥ / [S607-609]
㈠釋曰。我及我所見，名身見。
㈡論曰。執我及我所，是薩迦耶見。
D4507 🈪བདག་གམ་བདག་གིར་ལྟ་བ་ནི། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །
◤sīdatīti sat / [S607-609]
①sīdati iti sat |
㈠由剎那剎那壞故說滅。
㈡sad壞故名薩。
D4508 🈪འཇིག་པས་ན་འཇིག་པའོ། །
★0◤cayaḥ kāyaḥ saṃghātaḥ skandha ityarthaḥ / [281|20-]
◤cayaḥ kāyaḥ saṅghātaḥ, skandha ityarthaḥ / [S607-609]
㈠由聚集故名身。以陰為義。
㈡聚謂迦耶。即是無常和合蘊義。
D4509 🈪བསགས་པས་ན་ཚོགས་པ་སྟེ〖PNཏེ།〗། མང་པོ་དང་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །
①cayas kāyas saṃghātas skandhas iti arthas
③མང་པོ་དང་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
★0◤saccāyaṃ kāyaśceti satkāyaḥ pañcopādānaskandhāḥ / [281|21]
◤saccāyaṃ kāyaś ceti satkāyaḥ= pañcopādānaskandhāḥ / [S607-609]
㈠此法亦壞亦聚故名滅身。謂五取陰。
㈡迦耶即薩，名薩迦耶。此薩迦耶.即五取蘊。
🈪འདི་ནི་འཇིག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཚོགས་ཀྱང་ཡིན་པས་འཇིག་ཚོགས་ཏེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །
①sat ca ayam kāyas ca iti satkāyas pañca upādāna skandhās
㈢འདི་ནི་འཇིག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཚོགས་ཀྱང་ཡིན་པས་འཇིག་ཚོགས་ཏེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །
★★◤nityasaṃjñāṃ piṇḍasaṃjñāṃ ca tyājayitumevaṃ dyotitā / etatpūrvako hi teṣvātmagrahaḥ / [281|22]
♂nityasaṃjñāṃ piṇḍasaṃjñāṃ ca tyājayitu- mevaṃ dyotitā / ♂etatpūrvako hi teṣvātmagrahaḥ /
◤nityasaṃjñā piṇḍasaṃjñā ca tyājayitum evaṃ dyotitāḥ / [S607-609]
㈠為除彼計常想。及於聚執一想。故說如此。
㈡為遮常一想故立此名。
D4510 🈪རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། དེ་སྐད་དུ་བཤད་དེ།
①nitya saṃjñām piṇḍa saṃjñām ca tyājayitum evam dyotitā
③རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་།
㈢རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། དེ་སྐད་དུ་བཤད་དེ། དེ་དག་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①etat pūrvakas hi teṣu ātma grahas
③དེ་སྐད་དུ་བཤད་དེ། དེ་དག་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ་།།
◤etat pūrvako hi teṣv ātmagrahaḥ / [S607-609]
㈠何以故。彼我見於五陰以此想為先。
㈡要此想為先方執我故。
🈪དེ་དག་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
◤ⅰ[S607-609]
㈡毘婆沙者作如是釋：sat有故名薩，身義如前。勿無所緣計我我所。故說此見緣於有身。
(Abhidharmadīpa)hetu-bala-sāmarthyād asacchāstra-śravaṇāc ca pṛthagjanasyāhaṃ mameti pañcasūpādānaskandheṣu ya ātmagrāhaḥ sā satkāyadṛṣṭir ity ucyate | sati sīdati vā kāye dṛṣṭir viparītākārā satkāyadṛṣṭir iti nirvacanam | [正理]由因教力有諸愚夫.五取蘊中執我我所，此見名為薩迦耶見。有故名薩.聚謂迦耶.即是和合積聚為義，迦耶即薩名薩迦耶，即是實有非一為義…
★0◤satkāye dṛṣṭiḥ satkāyadṛṣṭiḥ / [281|23]
◤satkāye dṛṣṭiḥ satkāyadṛṣṭiḥ / [S607-609]
㈠於滅及身。不如執說名身見。
㈡緣薩迦耶而起此見。故標此見名薩迦耶。
D4511 🈪འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ན་〖PN-ན།〗འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །
①satkāye dṛṣṭis sat-kāya-dṛṣṭis
㈢འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ན་〖PN-ན།〗འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །
★◤sarvaiva sāsravālambanā dṛṣṭiḥ satkāye / [281|23-]
♂sarvaiva sāsravā- lambanā[ 5a. 15A1. I ]dṛṣṭiḥ satkāye /
◤sarvaiva sāsravālambanā dṛṣṭiḥ satkāye / [S607-609]
㈠一切見能緣有流法為境。悉緣滅身。
㈡諸見但緣有漏法者。皆應標以薩迦耶名。
🈪5067 ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཅི་ནས་ཀྱང་འདི་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི། བདག་གམ་བདག་གི་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
D4512 🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཅི་ནས་ཀྱང་འདི་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི། བདག་གམ་བདག་གི་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①sarvā eva sa āsrava ālambanā dṛṣṭis satkāye
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་།
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཅི་ནས་ཀྱང་འདི་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི། བདག་གམ་བདག་གི་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ātmātmīyadṛṣṭireva tu satkāyadṛṣṭiruktā / [281|24]
◤ātmātmīyadṛṣṭir eva tu satkāyadṛṣṭir uktā / [S607-609]
㈠而但立我我所見名滅身見者。
㈡然佛但於我我所執摽此名者。
①ātma ātmīya dṛṣṭis eva tu sat-kāya-dṛṣṭis uktā
③ཅི་ནས་ཀྱང་འདི་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི་།
㈢ཞེས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཁོ་ན་འཇིག་ཚོགས་ཇི་〖PNཀྱི།〗ལྟ་བར་བཤད་དེ། ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ:ལྔ་པོ་〖PN-ལྔ་པོ།〗འདི་དག་ལ་ལྟ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★◤yathā gamyeta satkāyadṛṣṭiriyaṃ nātmani nātmīye veti / [281|24-282|01]
♂yathā gamyeta @282 satkāyadṛṣṭiriyaṃ nātmani nātmīye veti /
◤yathā gamyeta satkāyadṛṣṭir iyaṃ na ātmani na ātmīye veti / [S607-609]
㈠欲令彼知此見唯於滅於身起。非於我我所。
㈡令知此見緣薩迦耶。非我我所。以我我所畢竟無故。
D4513 🈪ཞེས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཁོ་ན་འཇིག་ཚོགས་ཇི་〖PNཀྱི།〗ལྟ་བར་བཤད་དེ། ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ:ལྔ་པོ་〖PN-ལྔ་པོ།〗འདི་དག་ལ་ལྟ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①yathā gamyeta sat-kāya-dṛṣṭis iyam na ātmani na ātmīye vā iti
③བདག་གམ་བདག་གི་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ཞེས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཁོ་ན་འཇིག་ཚོགས་ཇི་ལྟ་བར་བཤད་དེ་།
★0◤yathoktaṃ “ye kecid bhikṣavaḥ śramaṇā vā brāhmaṇā vā ātmeti samanupaśyantaḥ samanupaśyanti sarve ta imāneva pañcopādānaskandhāni”ti / [282|01-]
◤yathā uktam—“ye ke cid bhikṣavaḥ śramaṇā vā brāhmaṇā vā ātmeti samanupaśyantaḥ samanupaśyanti sarve ta imān eva pañcopādānaskandhān” ( ) iti / [S607-609]
①yathā uktam—“ye ke cid bhikṣavaḥ śramaṇā vā brāhmaṇā vā ātmeti samanupaśyantaḥ samanupaśyanti sarve te imān eva pañcopādānaskandhān” ( ) iti|
㈠如經言。世間若有沙門婆羅門，起見謂有我，是彼一切唯於五陰起。
㈡如契經說：苾芻當知，世間沙門婆羅門等，諸有執我等隨觀見，一切唯於五取蘊起。
①yathoktam ye kecid bhikṣavas śramaṇās vā brāhmaṇās vā ātmā iti samanupaśyantas samanupaśyanti sarve te imān eva pañca upādāna skandhān iti
③ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ལྟ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
★★◤tasyaivātmābhimatasya vastuno dhruvadṛṣṭirucchedadṛṣṭirvā 'ntagrāhadṛṣṭiḥ / [282|03]
♂tasyai- vātmābhimatasya vastuno dhruvadṛṣṭirucchedadṛṣṭirvā'ntagrāhadṛṣṭiḥ /
①tasya eva ātma abhimatasya vastunas dhruva dṛṣṭis uccheda dṛṣṭis vā nta grāha dṛṣṭis
③བདག་ཏུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བའམ། ཆད་པར་ལྟ་བ་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ་།
㈢བདག་ཏུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བའམ། ཆད་པར་ལྟ་བ་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ། རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤2. tasya eva ātmābhimatasya vastuno dhruvadṛṣṭir ucchedadṛṣṭir vā antagrāhadṛṣṭiḥ;[S607-609]
㈠我見是類彼所許為我。或執見為常。或執見為斷。是名邊見。
㈡即於所執我我所事執斷執常名邊執見。
D4514 🈪བདག་ཏུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བའམ། ཆད་པར་ལྟ་བ་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ། རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤śāśvatocchedāntagrahaṇāt / sati duḥkhādisatye nāstīti dṛṣṭirmithyādṛṣṭiḥ / [282|04]
◤śāśvatocchedāntagrahaṇāt / [S607-609]
㈠由執常邊斷邊故。
㈡以妄執取斷常邊故。
①śāśvata uccheda anta grahaṇāt
③རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①sati duḥkha ādi satye na asti iti dṛṣṭis mithyā dṛṣṭis
③སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་ཡོད་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ་།། ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་ ****[@230a]**** *་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་ཡོད་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་〖PNལྟ།〗བ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །
◤3. sati duḥkhādisatye na asti iti dṛṣṭir mithyādṛṣṭiḥ / [S607-609]
㈠於實有苦等諦執見為無。故名邪見。
㈡於實有體苦等諦中。起見撥無名為邪見。
D4515 🈪སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་ཡོད་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་〖PNལྟ།〗བ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །
★◤sarvaiva hi viparītasvabhāvapravṛṭtā dṛṣṭirmithyādṛṣṭiḥ ekaiva tūktā / [282|04-]
♂sarvaiva hi viparītasvabhāvapravṛttā dṛṣṭirmithyādṛṣṭiḥ ekaiva tūktā /
◤sarvaiva hi viparītasvabhāvapravṛttā dṛṣṭir mithyādṛṣṭiḥ ekaiva tu uktā; atiśayavattvāt durgandhakṣatavat / [S607-609]
①sarvaiva hi viparītasvabhāvapravṛttā dṛṣṭir mithyādṛṣṭiḥ ekaiva tu uktā; atiśaya-vat-tvāt dur-gandha-kṣata-vat|
㈠一切見皆翻違理起。悉是邪見。但說一見為邪見者。由此見最惡能斷善根故。故說為邪見。譬如臭酥及惡旃陀羅。
㈡一切妄見皆顛倒轉並應名邪。而但撥無名邪見者。以過甚故。如說臭酥惡執惡等。
D4516 🈪ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པ་ལས་མར་དྲང་〖PNདྲི་ང་།〗བ་བཞིན་དུ་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཁོ་ན་བཤད་དེ།
★0◤atiśayavattvāt durgandhakṣatavat / [282|05-]
①sarvā eva hi viparīta svabhāva pravṛṭtā dṛṣṭis mithyā dṛṣṭis ekā eva tu uktā atiśayavat tvāt durgandha kṣata vat
③ཅད་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པ་ལས་མར་དྲང་བ་བཞིན་དུ་ཧ་ཅང་ཆབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཁོ་ན་བཤད་དེ། འདི་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ་།
㈢ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་{230a}ཅད་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པ་ལས་མར་དྲང་〖PNདྲི་ང་།〗བ་བཞིན་དུ་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཁོ་ན་བཤད་དེ། འདི་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
◇◆608♂anyāstu samāropikāḥ
★0◤eṣā hyapavādikā anyāstu samāropikāḥ / hīne agradṛṣṭirdṛṣṭiparāmarśaḥ / [282|06]
◤eṣā hyapavādikā, anyāstu samāropikāḥ / [S607-609]
㈠此一向非撥故，所餘諸見但有增益。
㈡此唯損減，餘增益故。
🈪འདི་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣā hi apavādikās anyās tu samāropikās
③གཞན་དག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་།།
①hīne agra dṛṣṭis dṛṣṭi parāmarśas
㈢དམན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་〖PNཔའི།〗ལྟ་བ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །
◤4. hīne agradṛṣṭir dṛṣṭiparāmarśaḥ / [S607-609]
㈠於下品法執為最勝。說名見取。
㈡於劣謂勝名為見取。
D4517 🈪དམན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་〖PNཔའི།〗ལྟ་བ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །
★★◤kiṃ hīnam / sarvaṃ sāsravam / āryaiḥ prahīṇatvāt / tasyāgrato grahaṇaṃ dṛṣṭiparāmarśaḥ / [282|07]
♂kiṃ hīnam / sarve sāsravam / ♂āryaiḥ{1. Y. ārya |} prahīṇatvāt / ♂tasyāgrato grahaṇaṃ dṛṣṭiparāmarśaḥ /
◤kiṃ hīnam? sarvaṃ sāsravam; āryaiḥ prahīṇatvāt / [S607-609]
㈠何法名下品。謂一切有流法。聖人所棄捨故。
㈡有漏名劣。聖所斷故。
①kim hīnam
③དམན་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དམན་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས:སྤང་བའི་〖PNསྤངས་པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
①sarvam sa āsravam
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དེ་།
①āryais prahīṇa tvāt
③འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①tasya agratas grahaṇam dṛṣṭi parāmarśas
③དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱེད་དོ〖PNབྱས་སོ།〗། །རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ〖PNསྟེ།〗། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའམ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོའམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཙམ་དང་། གྲངས་ཅན་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐར་པའི་ལམ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདིར་ཡང་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤tasyāgrato grahaṇaṃ dṛṣṭiparāmarśaḥ / [S607-609]
㈠執此法為最勝。是名見取。
㈡執劣為勝總名見取。
D4518 🈪དམན་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས:སྤང་བའི་〖PNསྤངས་པའི།〗ཕྱིར་རོ། །
★0◤dṛṣṭyādiparāmarśa iti vaktavye ādiśabdalopaḥ kṛtaḥ / [282|08]
◤‘dṛṣṭyādiparāmarśaḥ’ iti vaktavye ādiśabdalopaḥ kṛtaḥ / [S607-609]
㈠應說見等勝取見。此中除等見言。
㈡理實應立見等取名。略去等言。但名見取。
D4519 🈪དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱེད་དོ〖PNབྱས་སོ།〗། །
①dṛṣṭi ādi parāmarśas iti vaktavye ādi śabda lopas kṛtas
③ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤ahetau hetudṛṣṭiramārge mārgadṛṣṭiḥ śīlavṛtaparāmarśaḥ / [282|08-]
♂ahetau hetudṛṣṭiramārge{2. Y. adds ca |} mārgadṛṣṭiḥ śīlavrataparāmarśaḥ /
◤5. ahetau hetudṛṣṭir amārge ca mārgadṛṣṭiḥ śīlavrataparāmarśaḥ / [S607-609]
①5. ahetau hetudṛṣṭir amārge ca mārgadṛṣṭiḥ śīla-vrata-parāmarśaḥ |
㈠非因中因見。非道中道見。名戒執取見。
㈡於非因道謂因道見。一切總說名戒禁取。
🈪རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ〖PNསྟེ།〗། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའམ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོའམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་།
①ahetau hetu dṛṣṭis amārge mārga dṛṣṭis śīla vṛta parāmarśas
③རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྡུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tadyathā maheśvaro na heturlokānām / [282|09]
◤tad yathā-- maheśvaro na hetur lokānām, taṃ ca hetuṃ paśyati prajāpatim anyaṃ vā / [S607-609]
㈠譬如摩醯首羅非世間因。彼觀為因。世主天等所餘諸物亦爾。
㈡如大自在生主。或餘非世間因妄起因執。
①tadyathā maheśvaras na hetus lokānām
③འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའམ་།
★◤taṃ ca hetuṃ paśyati prajāpatimanyaṃ vā / [282|09-]
♂taṃ ca hetuṃ paśyati prajāpati- manyaṃ vā /
①tam ca hetum paśyati prajāpatim anyam vā
③སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོའམ། གཞན་ཡང་རུང་སྟེ་།
★0◤agnijalapraveśādayaśca na hetuḥ svargasya tāṃśca hetuṃ paśyati / [282|10-]
◤agnijalapraveśādayaś ca na hetuḥ svargasya, tāṃś ca hetuṃ paśyati / [S607-609]
㈠入火水等非生天因。彼觀為因。
㈡投水火等種種邪行，非生天因，妄起因執。
🈪མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་།
①agni jala praveśa ādayas ca na hetus svargasya tān= ca hetum paśyati
③འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་། མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང་།
★◤śīlavratamātrakaṃ sāṃkhyayogajñānādayaśca na mārgo mokṣāsya tāṃśca mārgaṃ paśyati / [282|11-]
♂śīlavratamātrakaṃ sāṃkhya- yogajñānādayaśca na{3. Ms. nā |} mārgo mokṣasya tāṃśca mārge paśyati /
◤śīlavratamātrakaṃ sāṃkhyayogajñānādayaś ca na mārgo mokṣasya, tāṃś ca mārgaṃ paśyati / [S607-609]
①śīlavrata-mātrakaṃ sāṃkhya-yoga-jñānādayaś ca na mārgo mokṣasya, tāṃś ca mārgaṃ paśyati|
㈠唯執僧佉踰伽等智，非解脫道，彼觀為道。
㈡唯受持戒禁.數相應智等，非解脫道，妄起道執。
🈪ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཙམ་དང་། གྲངས་ཅན་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐར་པའི་ལམ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ།
①śīla vrata mātrakam sāṃkhya yoga jñāna ādayas ca na mārgas mokṣa asya tān= ca mārgam paśyati
③ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཙམ་དང་། གྲངས་ཅན་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐར་པའི་ལམ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ལམ་དུ་ལྟ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
★◤atrāpi kilādiśabdalopaḥ kṛta ityetāstāḥ pañca dṛṣṭayo veditavyāḥ / [282|12-]
♂atrāpi kilādiśabdalopaḥ kṛta ityetāstāḥ pañca [ 5b. 15B1. I ] dṛṣṭayo veditavyāḥ /
◤atra api kilādiśabdalopaḥ kṛta ityetāstāḥ pañca dṛṣṭayo veditavyāḥ / [S607-609]
㈠此中應知除等見言。如此五見性應知。
㈡理實應立戒禁等取名。略去等言但名戒禁取。是謂五見自體。應知。
🈪འདིར་ཡང་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①atra api kila ādi śabda lopas kṛtas iti etās tās pañca dṛṣṭayas veditavyās
③འདིར་ཡང་སོགས་པའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་།། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
★★◤satyakāraṇe kāraṇadṛṣṭiḥ śilavrataparāmarśaḥ / [282|13]
♂satyakāraṇe kāraṇadṛṣṭiḥ śīlavrata- parāmarśaḥ /
◤satyakāraṇe kāraṇadṛṣṭiḥ śīlavrataparāmarśaḥ // 7 // [S607-609]
★0◤kasmādayaṃ na samudayadarśanaprahātavyaḥ / [282|13-]
◤kasmād ayaṃ na samudayadarśanaprahātavyaḥ / [S607-609]
㈠若非因中起因見。云何此見非見集所滅。
㈡若於非因起是因見。此見何故非見集斷。頌曰。
①satya kāraṇe kāraṇa dṛṣṭis śila vrata parāmarśas kasmāt ayam na samudaya darśana prahātavyas
③གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུར་ལྟ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་〖PNམ་ཡིན་པ་ལ།〗རྒྱུར་ལྟ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང:བས་མཐོང་བས་སྤང་〖PNམཐོང་བས་སྤོང་།〗བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ལ་ལ་དབང་ཕྱུག་གམ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟག་པ་〖PN+དང་།〗གཅིག་པུ་དང་བདག་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ལྟ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ལྟར། དབང་ཕྱུག་〖PN+ལ།〗སོགས་རྒྱུར་མངོན་ཞེན་པ། དེ་ནི་རྟག་བདག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་འཇུག་པས་དེ་ཕྱིར་དེ། །སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །དེ་དག་ལ་རྟག་པ་དང་། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེས་བྱས་པ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་〖PN-ཀྱིས།〗སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །
㈢{230b}འོ་ན་གང་མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་འདག་པར་ལྟ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ལས་འདི་སྐད་དུ། གང་དག་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་གང་ཞིག་བ་ལང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། རི་དྭགས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྱ་གག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པ་སྟེ〖PNདེ།〗། ངེས་དག་པར་འགྱུར། གྲོལ་བར་འགྱུར། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདའ་བར་འགྱུར་ཞིང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་ཡང་རྗེས་སུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ་། །
★◤yo hi kaścidīśvaraḥ prajāpatimanyaṃ vā kāraṇaṃ paśyati sa tannityamekaṃ cātmānaṃ kartāramabhiniviśya / [282|14-]
♂yo hi kaścidīśvaraṃ prajāpatimanyaṃ vā kāraṇaṃ paśyati sa tannityamekaṃ cātmānaṃ kartāramabhiniviśya /
◤yo hi kaś cid īśvaraṃ prajāpatim anyaṃ vā kāraṇaṃ paśyati sa tinnityam evaṃ cātmānaṃ kartāram abhiniviśya / [S607-609]
㈠若有人見自在及世主為因。此人必執此為常為一我作者。
㈡論曰。執大自在生主或餘為世間因生世間者。必先計度彼體是常一我作者方起因執。
D4520 🈪གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་〖PNམ་ཡིན་པ་ལ།〗རྒྱུར་ལྟ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང:བས་མཐོང་བས་སྤང་〖PNམཐོང་བས་སྤོང་།〗བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ལ་ལ་དབང་ཕྱུག་གམ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟག་པ་〖PN+དང་།〗གཅིག་པུ་དང་བདག་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ལྟ་སྟེ།
①yas hi kaścid īśvaras prajāpatim anyam vā kāraṇam paśyati sa tat nityam ekam ca ātmānam kartāram abhiniviśya
③གང་ལ་ལ་དབང་ཕྱུག་གམ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་དང་བདག་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ལྟ་སྟེ་།
◤tadyasmāt saḥ--[S607-609]
㈠是故此
★◤tadyasmāt sa[282|15]
①tat yasmāt sa
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ལྟར་།
★◤ 【■īśvarādiṣu nityātmaviparyāsāt pravartate /】[282|16-]
♂tadyasmāt sa īśvarādiṣu nityātmaviparyāsāt pravartate /
①īśvara ādiṣu nitya ātma viparyāsāt pravartate
③དབང་ཕྱུག་སོགས་རྒྱུར་མངོན་ཞེན་པ། དེ་ནི་རྟག་བདག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས་།། རབ་ཏུ་འཇུག་པས་དེ་ཕྱིར་དེ་།།
㈢དེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤īśvarādiṣu nityātmaviparyāsāt pravartate / [S607-609]
◤kāraṇābhiniveśo 'to duḥkhadṛggheya eva saḥ // 8 // [S607-609]
㈠〔偈曰〕：【於自在等處 從常我倒生 因等虛妄執 是故見苦滅】。
㈡ 【於大自在等_a 非因妄執因_b 從常我倒生_c 故唯見苦斷】〖08_5_d〗
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ལྟར། དབང་ཕྱུག་〖PN+ལ།〗སོགས་རྒྱུར་མངོན་ཞེན་པ། དེ་ནི་རྟག་བདག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་འཇུག་པས་དེ་ཕྱིར་དེ། །སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །དེ་དག་ལ་རྟག་པ་དང་། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེས་བྱས་པ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་〖PN-ཀྱིས།〗སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤【 kāraṇābhiniveśo 'to duḥkhadṛggheya eva saḥ // VAkK_5.8 //】
♂kāraṇābhiniveśo 'to duḥkhadṛggheya eva saḥ //8//
①kāraṇa abhiniveśas tas duḥkha dṛś heyas eva sas
③སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད་།།
★0◤duḥkhadarśanādeva hi teṣu tau nityātmagrāhau prahīyete / [282|18]
◤duḥkhadarśanād eva hi teṣu tau nityātmagrāhau prahīyete / [S607-609]
㈠釋曰。由見苦諦。於自在等處。常執我執俱滅。
㈡纔見苦時於自在等。常執我執永斷無餘故。
★0◤tasmāttatkṛto 'pi kāraṇābhiniveśastata eva prahīyate / [282|18-]
◤tasmāt tatkṛto 'pi kāraṇābhiniveśastata eva prahīyate / [S607-609]
㈠非因執是二倒所作。是故與此見共滅。
㈡彼所生因執亦斷。
①duḥkha darśanāt eva hi teṣu tau nitya ātma grāhau prahīyete tasmāt tad kṛtas api kāraṇa abhiniveśas tatas eva prahīyate
③དེ་དག་ལ་རྟག་པ་དང་། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤yastarhi jalāgnipraveśādibhiḥ svargopapattiṃ paśyati śīlavṛtena vā śuddhiṃ so 'pi duḥkhadarśanaprahātavya eva / [282|19-]
♂yastarhi jalāgnipraveśādibhiḥ svargopapattiṃ paśyati śīlavratena vā śuddhiṃ so 'pi duḥkhadarśanaprahātavya eva /
◤yas tarhi jalāgnipraveśādibhiḥ svargopapattiṃ paśyati śīlavratena vā śuddhim,[S607-609]
㈠若人由入火水等方便起生天執。由戒及執計得清淨。
㈡若爾有執投水火等種種邪行是生天因。或執但由受持戒禁等便得清淨。
D4521 🈪འོ་ན་གང་མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་འདག་པར་ལྟ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ལས་འདི་སྐད་དུ། གང་དག་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་གང་ཞིག་བ་ལང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་།
①yas tarhi jala agni praveśa ādibhis svarga upapattim paśyati śīla vṛtena vā śuddhim sas api duḥkha darśana prahātavyas eva
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེས་བྱས་པ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་།། ****[@230b]**** ་འོ་ན་གང་མེ་དང་ཆུར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་འདག་པར་ལྟ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་།
◤so 'pi duḥkhadarśanaprahātavya eva / [S607-609]
㈠此執亦見苦所滅。
㈡不應見苦斷。
★0◤eṣa hi śāstrapāṭhaḥ / [282|20]
◤eṣa hi śāstrapāṭhaḥ--[S607-609]
㈠阿毘達磨藏文言如此。復言。
㈡然本論說
①eṣa hi śāstra pāṭhas
③བསྟན་བཅོས་ལས་འདི་སྐད་དུ་།
★◤“ye caivaṃ dṛṣṭaya evaṃvādino yadayaṃ puruṣapudgalo gośīlaṃ samādāya vartate mṛgaśīlaṃ kukkuraśīlaṃ, sa tena śudhyati mucyate sukhaduḥkhaṃ vyatikrāmati sukhaduḥkhavyatikramaṃ cānuprāpnoti / [282|20-]
♂“ye caivaṃdṛṣṭaya evaṃvādino yadayaṃ puruṣa- pudgalo gośīlaṃ samādāya vartate mṛgaśīlaṃ kukkuraśīlaṃ, sa tena śudhyati mucyate sukhaduḥkhaṃ vyati- krāmati sukhaduḥkhavyatikramaṃ cānuprāpnoti /
◤“ye caivandṛṣṭaya evaṃvādino yadayaṃ puruṣapudgalo gośīlaṃ samādāya vartate mṛgaśīlaṃ kukkuraśīlam, sa tena śudhyati mucyate,[S607-609]
㈠若有人執說如此。是時善男子受持牛戒。行鹿戒狗戒。由此行清淨解脫出離。
㈡有諸外道。起如是見立如是論。若有士夫補特伽羅受持牛戒鹿戒狗戒便得清淨解脫出離。
🈪རི་དྭགས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྱ་གག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པ་སྟེ〖PNདེ།〗། ངེས་དག་པར་འགྱུར། གྲོལ་བར་འགྱུར། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདའ་བར་འགྱུར་ཞིང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་ཡང་རྗེས་སུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ་། །
①ye ca evam dṛṣṭayas evaṃvādinas yat ayam puruṣa pudgalas go śīlam samādāya vartate mṛga śīlam kukkura śīlam
③གང་དག་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་གང་ཞིག་བ་ལང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། རིད་གས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྱ་གག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པ་སྟེ། དེས་དག་པར་འགྱུར། གྲོལ་བར་འགྱུར། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་།
◤[S609]
◤sukhaduḥkhaṃ vyatikrāmati, sukhaduḥkhavyatikramaṃ cānuprāpnoti / [S609]
㈠過度苦樂得至過苦樂處。
㈡永超眾苦樂至超苦樂處。
★◤akāraṇaṃ kāraṇataḥ pratyeti śīlavrataparāmarśo duḥkhadarśanaprahātavyaḥ” iti vistaraḥ / [282|22-]
♂akāraṇaṃ kāraṇataḥ pratyeti śīlavrataparāmarśo duḥkha- darśanaprahātavyaḥ” iti vistaraḥ /
◤akāraṇaṃ kāraṇataḥ pratyeti śīlavrataparāmarśo duḥkhadarśanaprahātavyaḥ” ( ) iti vistaraḥ / [S609]
㈠若信非因為因。戒執取見。見苦所滅。廣說如彼藏。
㈡如是等類非因執因。一切應知。是戒禁取見苦所斷。如彼廣說。
①sa tena śudhyati mucyate sukha duḥkham vyatikrāmati sukha duḥkha vyatikramam ca anuprāpnoti akāraṇam kāraṇatas pratyeti śīla vrata parāmarśas duḥkha darśana prahātavyas iti vistaras
③བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདའ་བར་འགྱུར་ཞིང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་ཡང་རྗེས་སུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུར་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ་སྟེ་།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamasau duḥkhadarśanaprahātavyaḥ / [282|23-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇam asau duḥkhadarśanaprahātavyaḥ?[S609]
①kiṃ punaḥ kāraṇam asau duḥkha-darśana-prahā-tavyaḥ?
㈠云何此執見苦所滅。
㈡此復何因是見苦斷。
D4522 🈪དེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན།
①kim punar kāraṇam asau duḥkha darśana prahātavyas
③།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་།
★★◤duḥkhe vipratipannatvāt / [282|24]
♂duḥkhe viprati- pannatvāt /
◤duḥkhe vipratipannatvād [S609]
①duḥkhe viprati-panna-tvād
㈠於苦乖違故。
㈡迷苦諦故。
🈪སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①duḥkhe vipratipanna tvāt
③སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤sarveṣāṃ sāsravālambanānāṃ duḥkhe vipratipannatvāt / [282|24-]
◤atiprasaṅgaḥ, sarveṣāṃ sāsravālambanānāṃ duḥkhe vipratipannatvāt / [S609]
㈠此執太過為失。一切緣有流境。或於苦乖違。與非因執因。
㈡有太過失。緣有漏惑皆迷苦故。
D4523 🈪ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①sarveṣām sa āsrava ālambanānām duḥkhe vipratipanna tvāt
㈢ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤kīdṛśo vā 'nyaḥ śīlavṛtaparāmarśo mārgedarśanaprahātvyaḥ / [282|25-]
♂kīdṛśo vā'nyaḥ śīlavrata- parāmarśo mārgadarśanaprahāta-[ 6a. 15A1. II ]vyaḥ /
◤kīdṛśo vā'nyaḥ śīlavrataparāmarśo mārgadarśanaprahātavyaḥ?[S609]
①kīdṛśas vā anyas śīla vṛta parāmarśas mārgedarśana prahātvyas
㈢ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན:པ་ལ་〖PNལམ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཞན་ཛི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ།
◤㈠復有何相。別戒執取。見道所滅。[S609]
㈡復有何相別戒禁取。可說彼為見道所斷。
★0◤yo mārgadarśanaprahātavyālambanaḥ / [282|26]
◤yo mārgadarśanaprahātavyālambanaḥ / [S609]
㈠緣見道所滅法為境。
㈡諸緣見道所斷法生。
①yas mārga darśana prahāta vyālambanas
③ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ་།
★0◤so 'pi hi nāma duḥkhe vipratipannaḥ / [282|26-]
◤so 'pi hi nāma duḥkhe vipratipannaḥ / [S609]
㈠此於苦亦乖違。
㈡彼亦應名迷苦諦故。
①sas api hi nāma duḥkhe vipratipannas
㈢དེ་ཡང་སྡུག་བསྡལ་ལ་ལོགས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yasya ca mārgālambanā mithyādṛṣṭirvicikitsā vā 'sti sa nāsti mokṣamārga iti paśyan vicikitsan vā kathaṃ tayā śuddhiṃ pratyeṣyati / [282|27-]
♂yasya ca mārgālambanā mithyādṛṣṭirvicikitsā vā'sti sa nāsti mokṣamārga iti paśyan vicikitsan vā kathaṃ tayā śuddhiṃ pratyeṣyati /
◤yasya ca mārgālambanā mithyādṛṣṭirvicikitsā vā'sti, sa nāsti mokṣamārga iti paśyan vicikitsan vā kathaṃ tayā śuddhiṃ pratyeṣyati![S609]
㈠若人緣道起邪見及疑。或謂無解脫道。或思此道為是解脫道。為非依此二。云何分別觀為清淨。
㈡又緣道諦邪見及疑。若撥若疑無解脫道。如何即執此能得永清淨。
①yasya ca mārga ālambanā mithyādṛṣṭis vicikitsā vā sti sa na asti mokṣa mārgas iti paśyan vicikitsan vā katham tayā śuddhim pratyeṣyati
㈢ཡང་གང་ལ་ལམ་ལ་དམིགས་པ་ལོག་པར་ལྟ་བའམ། ཐེ་ཚོམ་ཡོད་པ་དེ་ཐར་པའི་ལམ་མེད་དོ་ཞེས་ལྟ་བའམ། ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ན་ཇི་ལྟར་དཔེ་〖PNནི་ཇི་ལྟར་དེ།〗དག་པར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར།
★◤athānyaṃ mokṣamārgaṃ parāmṛśya eṣa mokṣamārgo nāstītyāha / [283|01]
♂@283 athānyaṃ mokṣamārgaṃ parāmṛśya{1. Ms. parāmṛṣya |} eṣa mokṣamārgo nāstītyāha /
◤athānyaṃ mokṣamārgaṃ parāmṛśya eṣa mokṣamārgo nāstītyāha,[S609]
㈠若彼執別有解脫道故。撥無此解脫道。
㈡若彼撥無真解脫道。妄執別有餘清淨因。
①atha anyam mokṣa mārgam parāmṛśyas eṣa mokṣa mārgas na asti iti āha
㈢འོན་ཏེ་ཐར་པའི་ལམ་གཞན་མཆོག་ཏུ་བཟུང་ནས་འདི་ནི་ཐར་པ་ཡིན་གྱི་ལམ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲའོ་ཞེ་ན།
★0◤so 'pi tenaivānyena śuddhiṃ pratyeti na tayā mithyādṛṣṭyeti / [283|01-]
◤so 'pi tenaivānyena śuddhiṃ pratyeti, na tayā mithyādṛṣṭyeti / [S609]
㈠是人由別解脫道。執計為清淨。不由邪見。
㈡是則執餘能得清淨。非邪見等。
★0◤tasyāpyasau mārgadarśanaprahātavyālambano na sidhyati / [283|02-]
◤tasya apy asau mārgadarśanaprahātavyālambano na sidhyati / [S609]
㈠是故此執不成緣見道。所滅惑為境。
㈡此緣見道所斷諸法。理亦不成。
①sas api tena eva anyena śuddhim pratyeti na tayā mithyā adṛṣṭyā iti tasya api asau mārga darśana prahāta vyālambanas na sidhyati
㈢དེ་ཡང་གཞན་དེ་ཁོ་ནས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་〖PNདེས།〗ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་དེ་ཡང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པར་མི་འགྲུབ་བོ། །
★0◤yaścāpi samudayanirodhadarśanaprahātavyālambanayā mithyādṛṣṭyā śuddhiṃ pratyeti sa kasmānna taddarśanaheyaḥ / [283|03-]
◤yaś cāpi samudayanirodhadarśanaprahātavyālambanayā mithyādṛṣṭyā śuddhiṃ pratyeti sa kasmān na taddarśanaheyaḥ ![S609]
㈠若人由見集滅二諦所滅邪見。計為清淨。云何此戒執取。非見集滅諦所滅。
㈡又若有緣見集滅諦所斷邪見等執為清淨因。此復何因非見彼斷。
①yas ca api samudaya nirodha darśana prahāta vyālambanayā mithyā dṛṣṭyā śuddhim pratyeti sa kasmāt na tad darśana heyas
㈢ཡང་གང་ཞིག་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་མཐོང་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དག་པར་ཡིང་ཆེས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་{231a}། །
★0◤tasmāt parīkṣya eṣo 'rthaḥ / [283|04]
◤tasmāt parīkṣya eṣo 'rthaḥ // 8 // [S609]
㈠是故汝所執義更須簡擇。
㈡故所執義應更思擇。
①tasmāt parīkṣya eṣas arthas
㈢འདི་ནི་རྟག་པར་བྱ་བ་〖PNབརྟག་པར་བྱ་བས།〗ཡིན་ནོ། །
◤[S610]
◤yad uktam—“nityātmaviparyāsāt” iti / [S610]
㈠是前所說。有常倒我倒為唯此名倒。
㈡如前所說。常我倒生。
D4526 🈪ཡང་གང་ཞིག་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་མཐོང་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དག་པར་ཡིང་ཆེས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་། །འདི་ནི་རྟག་པར་བྱ་བ་〖PNབརྟག་པར་བྱ་བས།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤yaduktaṃ “nityātmaviparyāsādi”ti / kimetāveva dvau viparyāsau / [283|05]
①yat uktam nitya ātma viparyāsāt iti
③བདག་རྟག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས་།། ཞེས་གང་བཤད་པ་།
㈢བདག་རྟག་〖PNརྟག་བདག〗ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །ཞེས་གང་བཤད་པ། ཅི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་གཉིས་ཁོ་ནར་ཟད་དམ་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བཞི་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བ་དང་། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བ་དང་། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །
①kim etau= eva dvau viparyāsau
③ཅི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་གཉིས་ཁོ་ནར་ཟད་དམ་ཞེ་ན་།
◤kim etāv eva dvau viparyāsau?[S610]
㈠為更有餘說。
㈡為但有斯二種顛倒。
◤[S611]
★0◤catvāro viparyāsāḥ / [283|05-]
◤catvāro viparyāsāḥ--[S611]
㈠顛倒有四。
㈡應知顛倒總有四種。
★0◤anitye nityamiti / duḥkhe sukhamiti / aśucau śucīti / [283|06]
◤anitye nityam iti, duḥkhe sukham iti, aśucau śucīti, anātmanyātmeti / [S611]
㈠謂於無常常顛倒。於苦樂顛倒。於不淨淨顛倒。於無我我顛倒。
㈡一於無常執常顛倒。二於諸苦執樂顛倒。三於不淨執淨顛倒。四於無我執我顛倒。
D4527 🈪བདག་རྟག་〖PNརྟག་བདག〗ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །ཞེས་གང་བཤད་པ། ཅི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་གཉིས་ཁོ་ནར་ཟད་དམ་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བཞི་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བ་དང་། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བ་དང་། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །
①catvāras viparyāsās anitye nityam iti
③ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བཞི་སྟེ་།
★0◤anātmanyātmeti / [283|06-]
◤atha etad viparyāsacatuṣkaṃ kiṃ svabhāvam?[S611]
㈠此四種顛倒體相云何。
㈡如是四倒其體云何。
D4528 🈪ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ཚན་འདིའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན།
①duḥkhe sukham iti aśucau śuci iti anātmani ātmā iti
③མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བ་དང་། མི་གཅང་བ་ལ་གཙང་བ་དང་། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ་།།
★★◤athaitadviparyāsacatuṣkaṃ kiṃsvabhāvam / [283|07]
♂athaitadviparyāsa- catuṣkaṃ kiṃsvabhāvam /
◤dṛṣṭitrayād viparyāsacatuṣkam,[S611]
㈠〔偈曰〕：【從二見半生四倒】。
㈡頌曰 【四顛倒自體_a 謂從於三見】〖09_5_b〗 論曰。從於三見立四倒體。
🈪ལྟ་བ་གསུམ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག། བཞི་ཚན། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལས་རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི། རྟག་པར་ནི་〖PN-ནི།〗ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་དང་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་〖PN+དག〗གོ། །
①atha etat viparyāsa catuṣkam kiṃsvabhāvam
③ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ཆན་འདིའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ཚན་འདིའི་རང་བཞིན་ཅི་ཞེ་ན། ལྟ་བ་གསུམ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག། བཞི་ཚན། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལས་རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི། རྟག་པར་ནི་〖PN-ནི།〗ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །
★◤ 【dṛṣṭitrayādviparyāsacatuṣkaṃ 】[283|08]
♂dṛṣṭitrayādviparyāsacatuṣkaṃ antagrāhadṛṣṭeḥ śāśvatadṛṣṭirnityaviparyāsaḥ /
①dṛṣṭi trayāt viparyāsa catuṣkam
③ལྟ་བ་གསུམ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་།
◤[S612]
★◤antagrāhadṛṣṭeḥ śāśvatadṛṣṭirnityaviparyāsaḥ / [283|09]
◤antagrāhadṛṣṭeḥ śāśvatadṛṣṭir nityaviparyāsaḥ / [S612]
㈠釋曰。從邊見中取常見為常顛倒。
㈡謂邊見中唯取常見以為常倒。
①anta grāha dṛṣṭes śāśvata dṛṣṭis nitya viparyāsas
③བཞི་ཚན། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལས་རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི། རྟག་པར་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་།།
★0◤dṛṣṭiparāmarśātsukhaśuciviparyāsau / [283|09-]
◤dṛṣṭiparāmarśāt sukhaśuciviparyāsau / [S612]
㈠從見取立樂顛倒淨顛倒。
㈡諸見取中取計樂淨為樂淨倒。
①dṛṣṭi parāmarśāt sukha śuci viparyāsau
㈢ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་དང་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་〖PN+དག〗གོ། །
★★◤satkāyadṛṣṭerātmadṛṣṭirātmaviparyāsaḥ / sakaletyapare / [283|10]
♂satkāya- dṛṣṭerātmadṛṣṭirātmaviparyāsaḥ / ♂sakale{2. Ms. saphale॰ |}tyapare /
①sat kāya dṛṣṭes ātma dṛṣṭis ātma viparyāsas
㈢འཇིག་ཚོགས་སུ་ལྟ་བ་ལས་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །
①sakala iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤satkāyadṛṣṭer ātmaviparyāsaḥ / [S612]
㈠從身見立我見為我顛倒。
㈡有身見中唯取我見以為我倒。
🈪འཇིག་ཚོགས་སུ་ལྟ་བ་ལས་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །
★0◤kathamātmīyadṛṣṭirviparyāsaḥ / [283|10-]
①katham ātmīya dṛṣṭis viparyāsas
③ཅི་ལྟར་ན་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་།
㈢ཅི་〖PNཇི།〗ལྟར་ན་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། ཅི་〖PNཡིན།ཇི།〗ལྟར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་མདོ་ལས་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sakalety apare / [S612]
㈠餘師說。見取
㈡有說。我倒攝身見全。
🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤katham ātmīyadṛṣṭir viparyāsaḥ / [S612]
㈠云何以我所為倒。
㈡我倒如何攝我所見。
D4529 🈪ཅི་〖PNཇི།〗ལྟར་ན་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན།
★◤kathaṃ ca na viparyāsaḥ / viparyāsasūtrād / [283|11]
♂kathaṃ ca na viparyāsaḥ{3. Y. bhavitavyam |} /
◤kathaṃ ca na viparyāsaḥ{3. Y. bhavitavyam / } ? viparyāsasūtrād / [S612]
①kathaṃ ca na bhavitavyam? viparyāsasūtrād |
①katham ca na viparyāsas
③ཅི་ལྟར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་།
①viparyāsa sūtrāt
③ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་མདོ་ལས་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
ⅰ㈡如何不攝。由倒經故。
🈪ཅི་〖PNཡིན།ཇི།〗ལྟར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་མདོ་ལས་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ātmānameva tatra vaśinaṃ paśyennātmīyaṃ paśyatītyātmadṛṣṭirevāsau dvimukhī athāhamityetasmāt mameti dṛṣṭyantaraṃ syāt / [283|11-]
♂viparyāsasūtrād |{4. Ms. ॰sūtrādātmā॰ |} ātmānameva tatra vaśinaṃ{5. Y. vāśinaṃ |} paśyannātmīyaṃ paśyatītyātmadṛṣṭirevāsau dvimukhī athāhamityetasmā-[ 6b. 15B1. II ]t mameti dṛṣṭyantaraṃ syāt /
◤ātmānam eva tatra vasinaṃ paśyann ātmīyaṃ paśyati ity ātmadṛṣṭir eva asau dvimukhī [S612]
㈠彼見我於是處自在故，於是處起我所見。是故此見皆是身見，由二門起。
㈡諸有計我於彼事中有自在力，是我所見。此即我見由二門轉。
D4530 🈪དེ་ལས་ནི་བདག་ཁོ་ན་དབང་བྱེད་པར་〖Nཔ།〗ལྟ་བ་ན། བདག་གིར་ལྟ་བར་འགྱུར་བར་〖Nབ།〗བཤད་པ་ཡིན་པས། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འདི་ཉིད་སྒོ་གཉིས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
①ātmānam eva tatra vaśinam paśyet na ātmīyam paśyati iti ātma dṛṣṭis eva asau dvi mukhī atha aham iti etasmāt mama iti dṛṣṭi antaram syāt
㈢དེ་ལས་ནི་བདག་ཁོ་ན་དབང་བྱེད་པར་〖Nཔ།〗ལྟ་བ་ན། བདག་གིར་ལྟ་བར་འགྱུར་བར་〖Nབ།〗བཤད་པ་ཡིན་པས། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འདི་ཉིད་སྒོ་གཉིས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །
★◤mayā mahyamityetadapi syāt / [283|13]
♂mayā mahyamityetadapi syāt{6. D. yadi ca mametyetad dṛṣṭyantaraṃ syāt mayā mahyamityevamādyapi syād |} /
◤atha aham ity etasmāt mama iti dṛṣṭyantaraṃ syāt / mayā mahyam ity etad api syāt / [S612]
㈠若汝計我是第一執.我所是第二執，若我與帶物稱我.此二文應成別執。
㈡是我屬我。若是別見由我為我見亦應別。
D4531 🈪འོན་ཏེ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ལས་བདག་གི་ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་ལྟ་བ་གཞན་ཞིག་ཡིན་〖PN-ཞིག་ཡིན།〗ན་ནི་བདག་གིས་〖PNགི།〗ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་〖PNའདི།〗ཡང་འགྱུར་རོ། །
①mayā mahyam iti etat api syāt
③འོན་ཏེ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ལས་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་པ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཡང་འགྱུར་རོ་།།
㈢འོན་ཏེ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ལས་བདག་གི་ཞེས་〖PNཅེས།〗བྱ་བ་ལྟ་བ་གཞན་ཞིག་ཡིན་〖PN-ཞིག་ཡིན།〗ན་ནི་བདག་གིས་〖PNགི།〗ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་〖PNའདི།〗ཡང་འགྱུར་རོ། །
★0◤kasmādanye kleśā na viparyāsāḥ / [283|14]
◤kasmād anye kleśā na viparyāsāḥ?[S612]
㈠云何不立餘惑為顛倒。
㈡何故餘惑非顛倒體。
①kasmāt anye kleśās na viparyāsās
③ཅིའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་〖PN+རྣམས།〗རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་〖PNགིས་ཤེ།〗ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཕྱིར་དང་། ངེས་རྟོག་ཕྱིར་དང་སྒྲོ་འདོགས་ཕྱིར། །དམིགས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་དང་། ངེས་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་། སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ〖PNདེ །〗། ཆད་པར་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་མེད་པའི་སྒོར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་། 〗སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤yasmāt tribhiḥ kāraṇairviparyāsānāṃ vyavasthānam katamaistribhiḥ / [283|14-]
♂yasmāt tribhiḥ kāraṇairviparyāsānāṃ vyavasthānam / ♂katamaistribhiḥ /
◤yasmāt tribhiḥ kāraṇair viparyāsānāṃ vyavasthāpanam / [S612]
㈠由以三因成立顛倒義故。
㈡要具三因勝者成倒。
①yasmāt tribhis kāraṇais viparyāsānām vyavasthānam katamais tribhis
③འདི་ལྟར་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན་།
★◤ 【vīparītataḥ /】[283|16]
♂viparītataḥ /
◤katamais tribhiḥ?[S612]
㈠何者為三。
㈡言三因者。
D4532 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་〖PN+རྣམས།〗རྣམ་པར་བཞག་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་〖PNགིས་ཤེ།〗ན།
★◤ 【nitīraṇāt samāropāt 】[283|17]
①vīparītatas nitīraṇāt samāropāt
③ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཕྱིར་དང་། ངེས་རྟོག་ཕྱིར་དང་སྒྲོ་འདོགས་ཕྱིར་།།
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་ཙམ་〖PN-ཙམ། 〗ཞིག་གིས། འདག་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤viparītataḥ / [S612]
◤nitīraṇāt samāropāt,[S612]
㈠〔偈曰〕：【顛倒故 決度增益故】。
㈡【唯倒推增故】〖09_5_c〗
🈪ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཕྱིར་དང་། ངེས་རྟོག་ཕྱིར་དང་སྒྲོ་འདོགས་ཕྱིར། །དམིགས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་དང་། ངེས་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་། སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ〖PNདེ །〗། ཆད་པར་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་མེད་པའི་སྒོར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་〖PN-དང་། 〗སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ekāntaviparyastatvādālambane nitīrakatvātsamāropaṇācca / [283|18]
♂nitīraṇāt samāropāt ekāntaviparyastatvādālambane nitīrakatvātsamāropaṇācca /
◤ekāntaviparyastatvād ālambane nitīrakatvāt, samāropaṇāc ca / [S612]
㈠釋曰。此二見半。一向顛倒故。於境界決定度故。增益義故。
㈡一向倒故。推度性故。妄增益故。
①ekānta viparyasta tvāt ālambane nitīraka tvāt samāropaṇāt ca
③དམིགས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་དང་། ངེས་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང་། སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ucchedadṛṣṭirmithyādṛṣṭiśca na samāropike / [283|18-]
♂ucchedadṛṣṭirmithyādṛṣṭiśca na samā- ropike /
◤ucchedadṛṣṭir mithyādṛṣṭiś ca na samāropike; abhāvamukhapravṛttatvāt / [S612]
㈠斷見邪見不能增益。非有門起故。
㈡2斷見邪見非妄增益。無門轉故。
★0◤abhāvamukhapravṛttatvāt / [283|19]
★◤śīlavrataparāmarśo naikāntaviparyastastanmātraśuddhyālambanatvāt / [283|19-]
♂śīlavrataparāmarśo naikāntaviparyastastanmātraśuddhyālambana- tvāt /
◤śīlavrataparāmarśo na ekāntaviparyastaḥ; tanmātraśuddhyālambanatvāt / [S612]
㈠戒執取非一向倒。隨分量清淨為境界故。
㈡1謂戒禁取非一向倒。緣少淨故。
D4533 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་ཙམ་〖PN-ཙམ། 〗ཞིག་གིས། འདག་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
D4534 🈪ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ནི་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་མ་ཡིན་ནོ། །
①uccheda dṛṣṭis mithyādṛṣṭis ca na samāropike abhāva mukha pravṛtta tvāt śīla vrata parāmarśas na ekānta viparyastas tanmātra śuddhi ālambana tvāt
③ཆད་པར་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་མེད་པའི་སྒོར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་ཙམ་ཞིག་གིས་།
★0◤anye kleśā na santīrakā ato na viparyāsāḥ / [283|20-]
◤anye kleṣā na santīrakāḥ, ato na viparyāsāḥ / [S612]
㈠所餘諸惑不能決度。是故不立為顛倒。
㈡所餘煩惱不能推度。非見性故。由具三因勝者成倒。是故餘惑非顛倒體。
①anye kleśās na santīrakās atas na viparyāsās
③འདག་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ནི་དེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤[S613]
◤yat tarhi sūtre uktam—“anitye nityam iti saṃjñāviparyāsaḥ, cittaviparyāso dṛṣṭiviparyāsaḥ” ( ) iti?[S613]
㈠若爾於經中。說於無常執常。是名想倒心倒見倒。
㈡若爾何故契經中言於無常計常。有想心見倒。於苦不淨無我亦然。
★◤yattarhi sūtre ukta “manitye nityamiti saṃjñāviparyāsaḥ cittaviparyāso dṛṣṭiviparyāsa” iti / [283|21-]
♂yattarhi sūtre{7. D. nanu ca sūtre |} ukta“manitye nitya- miti saṃjñāviparyāsaḥ cittaviparyāso dṛṣṭiviparyāsa” iti{8. D. evaṃ yāvadātmani iti (?) |} /
①yat tarhi sūtre ukta manitye nityam iti saṃjñā viparyāsas citta viparyāsas dṛṣṭi viparyāsas iti
③འོ་ན་མདོ་ལས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ ****[@231b]**** ་དང་;་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་མདོ་ལས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་{231b}དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདིར་ནི་ལྟ་བ་ཁོ་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་〖PN+པ། 〗ཡིན་ལ། སེམས་དང་འདུ་ཤེས་དེའི་དབང་གིས་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་〖PNཁོ་ནས། 〗དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཤད་དོ། །
★0◤dṛṣṭirevātra viparyāsaḥ / [283|22]
◤dṛṣṭir eva atra viparyāsaḥ / [S613]
㈠此中云何[唯見為倒。
㈡理實應知。唯見是倒。
①dṛṣṭis eva atra viparyāsas
③འདིར་ནི་ལྟ་བ་ཁོ་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ལ་།
★◤ 【saṃjñācitte tu tadvaśāt // VAkK_5.9 //】[284|01]
♂@284 saṃjñācitte tu tadvaśāt //9//
◤saṃjñācitte tu tadvaśāt // 9 // [S613]
㈠〔偈曰〕：【想心隨見故】。
㈡【想心隨見力】〖09_5_d〗
★0◤dṛṣṭiviparyāsavaśādeva tatsaṃprayukte saṃjñācitte viparyāsāvuktau / [284|02]
◤dṛṣṭiviparyāsavaśād eva tatsamprayukte saṃjñācitte viparyāsāv uktau / [S613]
㈠釋曰。由隨屬見倒與見倒相應。想及心亦說為倒。
㈡想心隨見亦立倒名。與見相應行相同故。
①saṃjñā citte tu tad vaśāt dṛṣṭi viparyāsa vaśāt eva tad saṃprayukte saṃjñā citte viparyāsau= uktau
③སེམས་དང་འདུ་ཤེས་དེའི་དབང་གིས་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཤད་དོ་།།
★0◤vedanādayo 'pi kasmānnoktāḥ / [284|02-]
◤vedanādayo 'pi kasmān na uktāḥ? lokaprasiddhyā / [S613]
㈠云何不說受等為倒。由世間成故。
㈡若爾何故不說受等。彼於世間不極成故。
①vedanā ādayas api kasmāt na uktās
③ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མ་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མ་བཤད་ཅེ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་〖PNམ། 〗གྲགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་གྲགས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་ནི་མ་གྲགས་སོ། །
★0◤lokaprasiddhyā / [284|03]
①loka prasiddhyā
③འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤loke hi viparyastasaṃjño viparyastacitta iti prasiddhaṃ na punarviparyastavedana iti / [284|03-]
♂loke hi viparyastasaṃjño viparyastacitta iti prasiddhaṃ na punarviparyastavedana{1. D. adds viparyastacetanaḥ |} iti /
◤loke hi viparyastasaṃjño viparyastacitta iti prasiddham, na punar viparyastavedana iti / [S613]
㈠於世間說。此人顛倒想顛倒心。此義明了。不說顛倒受。
㈡謂心想倒世間極成。受等不然。故經不說。
①loke hi viparyasta saṃjñas viparyasta cittas iti prasiddham na punar viparyasta vedanas iti
③འཇིག་རྟེན་ན་ནི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་གྲགས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་ནི་མ་གྲགས་སོ་།།
★◤ta ete viparyāsāḥ sarve 'pi srota-āpannasya prahīṇā bhavanti / [284|04-]
♂ta ete viparyāsāḥ sarve 'pi srota-āpannasya{2. Ms. śrota |} prahīṇā bhavanti /
◤ta ete viparyāsāḥ sarve 'pi srota-āpannasya prahīṇā bhavanti;[S613]
㈠如此顛倒於須陀洹人一切皆滅。
㈡如是諸倒預流已斷。
①te ete viparyāsās sarve api srotas āpannasya prahīṇās bhavanti
③ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་སྤང་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་དག་〖PN-དག 〗ཐམས་ཅད་ཀྱང་། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ། 〗ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་མཚུངས་〖PNགསུངས།〗པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤darśanapraheyatvāt dṛṣṭīnāṃ sasaṃprayogāṇām / dvādaśa viparyāsāḥ / [284|05]
◤darśanapraheyatvād dṛṣṭīnāṃ sasamprayogāṇām / [S613]
㈠由諸見見諦所滅故。餘相應法亦同滅。
㈡見及相應見所斷故。
①darśana praheya tvāt dṛṣṭīnām sa saṃprayogāṇām
③ལྟ་བ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤dvādaśa viparyāsāḥ--[S613]
㈠顛倒有十二種。
㈡有餘部說。倒有十二。
★0◤anitye nityamiti saṃjñādṛṣṭicittaviparyāsāstrayaḥ / [284|05-]
◤anitye nityam iti saṃjñādṛṣṭicittaviparyāsāstrayaḥ, evaṃ yāvad anātmanyātmeti / [S613]
㈠於無常計常。是想心見顛倒。乃至於無我計我。是想心見顛倒。
㈡謂於無常計常倒中有想心見三種顛倒。乃至於無我計我倒亦爾。
★0◤evaṃ yāvadanātmanyātmeti / [284|06]
①dvādaśa viparyāsās anitye nityam iti saṃjñā dṛṣṭi citta viparyāsās trayas evam yāvat anātmani ātmā iti
③སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གསུམ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བར་གསུམ་སྟེ་།
㈢སྡེ་པ་གཞན་དག་ན་རེ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པའི་〖PNདུ།〗འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གསུམ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བར་གསུམ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །
★◤tatrāṣṭau darśanaprahātavyāścatvāro bhāvanāprahātavyāḥ / [284|06-]
♂tatrāṣṭau darśanaprahāta-[ 7a. 15A1. III ]vyāścatvāro bhāvanā- prahātavyāḥ /
◤tatra aṣṭau darśanaprahātavyāḥ, catvāro bhāvanāprahātavyāḥ / [S613]
㈠於中八倒見諦所滅。四倒修道所滅。
㈡於中八唯見斷。四通見修斷。
①tatra aṣṭau darśana prahātavyās catvāras bhāvanā prahātavyās
③ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལ་བརྒྱད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལ་བརྒྱད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤duḥkhe ca saṃjñā cittaviparyāsāvaśucau ceti nikāyāntarīyāḥ / [284|07-]
♂duḥkhe ca saṃjñācittaviparyāsāvaśucau ceti nikāyāntarīyāḥ /
◤duḥkhe ca saṃjñācittaviparyāsāvaśucau ceti nikāyāntarīyāḥ / [S613]
①duḥkhe ca saṃjñācittaviparyāsāvaśucau ca iti nikāyāntarīyāḥ|
㈠謂於苦計樂。是想心倒。於不淨計淨。是想心倒。餘部說如此。
㈡謂樂淨想心。
①duḥkhe ca saṃjñā citta viparyāsau= aśucau ca iti nikāya antarīyās
㈢སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗དང་། མི་གཙང་བ་ལ་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤itarathā hi kathamantareṇa sukhaśucisaṃjñāmavītarāgasyāryasya kāmarāgaḥ saṃbhavediti / [284|08-]
♂itarathā hi kathamantareṇa sukhaśucisaṃjñāmavītarāgasyāryasya{3. Ms. drops sya |} kāmarāgaḥ saṃbhavediti /
◤itarathā hi katham antareṇa sukhaśucisaṃjñām avītarāgasya āryasya kāmarāgaḥ sambhaved iti / [S613]
㈠若不爾。離樂想倒及淨想倒。未離欲聖人。云何婬欲欲得起。
㈡若謂不然。未離欲聖離樂淨想。寧起欲貪。
①itarathās hi katham antareṇa sukha śuci saṃjñā m avīta rāgasya āryasya kāma rāgas saṃbhavet iti
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་བདེ་བ་དང་། གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དག་མིད་པར་ཇི་ལྟར་ན། འཕགས་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་བདེ་བ་དང་། གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དག་མིད་〖PNམེད།〗པར་ཇི་ལྟར་ན། འཕགས་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས:སྐྱེས་པར་〖PNསྐྱེ་བར།〗འགྱུར་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤tadetannecchanti vaibhāṣikāḥ / [284|09]
◤tad etan na icchanti vaibhāṣikāḥ / [S613]
㈠毘婆沙師不許此義。
㈡毘婆沙師不許此義。
★0◤yadi hi sukhaśucisaṃjñācittasamudācārādāryasya tadviparyāsāvīkṣyete / [284|10]
◤yadi hi sukhaśucisaṃjñācittasamudācārādāryasya tadviparyāsāvīkṣyete,[S613]
㈠何以故。彼言。若由樂淨想心生起故。於聖人立此二為顛倒。
㈡若有樂淨想心現行。便許聖者有樂淨倒。
①tat etat na icchanti vaibhāṣikās yadi hi sukha śuci saṃjñā citta samudācārāt āryasya tad viparyāsau= īkṣyete
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདི་མི་འདོད་དེ་གལ་ཏེ་འཕགས་པ་ལ་བདེ་བ་དང་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་། དེ་དག་གི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་ཏུ་འདོད་ན་ནི་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདི་མི་འདོད་དེ་གལ་ཏེ་འཕགས་པ་ལ་བདེ་བ་དང་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཀུན་དུ་འབྱུང:བ་དང་〖PNབས།〗། དེ་དག་གི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་ཏུ་འདོད་ན་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བས་དེ་དག་གི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་〖PN-དག〗ཏུ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད། བུད་མེད་དང་བདག་ལ་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་〖N-པ།〗མེད་པར་མི་〖PNནི།〗འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤sattvasaṃjñācittasamudācārāttadviparyāsāvapi kiṃ neṣyete / [284|10-]
♂sattva- saṃjñācittasamudācārāttadviparyāsāvapi kiṃ neṣyete /
◤sattvasaṃjñācittasamudācārāt tadviparyāsāv api kiṃ neṣyete![S613]
㈠眾生想心生起故。云何不立此二為我顛倒。
㈡聖者亦起有情想心。是則亦應許有我倒。
①sattva saṃjñā citta samudācārāt tad viparyāsau= api kim neṣyete
③སེམས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བས་དེ་དག་གི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་ཏུ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད་།
★◤na hi striyāmātmani ca vinā sattvasaṃjñāyā kāmarāgo yukta iti / [284|11-]
♂na hi striyāmātmani ca vinā sattvasaṃjñayā kāmarāgo yukta iti /
◤na hi striyām ātmani ca vinā sattvasaṃjñayā kāmarāgo yukta iti / [S613]
㈠何以故。於女人及自身。若離眾生想。婬欲欲不應成。
㈡非於女等及於自身離有情想心有起欲貪故。
①na hi striyām ātmani ca vinā sattva saṃjñāyās kāma rāgas yuktas iti
③བུད་མེད་དང་བདག་ལ་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་པར་མི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤sūtre 'pi coktaṃ “yataśca śrutavānāryaśrāvaka idaṃ duḥkhamāryasatyamiti yathābhūtaṃ prajānāti / [284|12-]
♂sūtre 'pi coktaṃ “yataśca śrutavānāryaśrāvaka idaṃ duḥkhamāryasatyamiti yathābhūtaṃ prajānāti /
◤sūtre 'pi coktam—[S613]
①sūtre'pi ca uktam—
㈠復於經中說。
㈡由契經說。
①sūtre api ca uktam yatas ca śrutavān ārya śrāvakas idam duḥkham ārya satyam iti yathābhūtam prajānāti
③མདོ་ལས་ཀྱང་འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་།
㈢མདོ་ལས་ཀྱང་འདི་ལྟར་འཕགས་པའི་〖PNཔ།〗ཉན་ཐོས་ཐོས་〖PN-ཐོས།〗པ་དང་ལྡན་པ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེའི་ཚེ་དེའི་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་{232a}སྤོང་བར་བྱེད་དོ་〖N-དོ།〗ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
◤“yataś ca śrutavānāryaśrāvaka idaṃ duḥkham āryasatyam iti yathābhūtaṃ prajānāti / [S613]
㈠由多聞聖弟子是苦聖諦如實已見已知。
㈡若有多聞諸聖弟子。於苦聖諦如實見知。
★◤yāvat tasya tasmin samaye yo 'nitye nityamiti saṃjñāviparyāsaḥ cittaviparyāso dṛṣṭivīparyāsaḥ sa prahīyata” iti vistaraḥ / [284|13-]
♂yāvat tasya tasmin samaye yo 'nitye nityamiti saṃjñāviparyāsaḥ citta- viparyāso dṛṣṭiviparyāsaḥ sa prahīyata” iti vistaraḥ /
◤yāvat tasya tasmin samaye yo 'nitye nityam iti saṃjñāviparyāsaḥ cittaviparyāso dṛṣṭiviparyāsaḥ sa prahīyate” iti ( ) vistaraḥ / [S613]
㈠乃至此聖弟子。於此時中於無常計常。想倒心倒見倒。皆悉永滅。廣說如經。
㈡乃至爾時彼聖弟子。無常計常想心見倒皆已永斷。乃至廣說。
①yāvat tasya tasmin samaye yas anitye anityam iti saṃjñā viparyāsas citta viparyāsas dṛṣṭivīparyāsas sa prahīyate iti vistaras
③དེའི་ཚེ་དེའི་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་ནས། ། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ ****[@232a]**** *་།། སྤོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་།།
◤[S614]
◤tasmād dṛṣṭisamutthe eva saṃjñācitte viparyāsau, na anye;[S614]
㈠是故若從見生想心。則成顛倒非餘。
㈡故知想心唯取見倒相應力起。是倒非餘。
◤tatkālabhrāntimātratvādalātacakracitrakṣayabhrāntivat / [S614]
㈠由暫時心亂故。譬如於火輪心亂。及夜叉心亂。
㈡然聖有時暫迷亂故。率爾於境欲貪現前。如於旋火輪畫藥叉迷亂。
★◤tasmād dṛṣṭisamutye eva saṃjñācitte viparyāsau nānye tatkāla bhrāntimātratvādalātacakracitra yakṣabhrāntivat / [284|14-]
♂tasmād dṛṣṭisamutthe{4. Ms. samuttha |} eva saṃjñācitte viparyāsau nānye tatkālabhrāntimātratvādalātacakracitrayakṣabhrāntivat /
①tasmāt dṛṣṭi samutye eva saṃjñā citte viparyāsau na anye tad kāla bhrānti mātra tvāt alāta cakra citra yakṣa bhrānti vat
③དེ་ལྟ་བས་ན་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཁོ་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་དུས་སུ་འཁྲུལ་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང་། རི་མོའི་གནོད་སྦྱིན་ལ་འཁྲུལ་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་འོ་ན་གནས་བརྟན་ཀུན་དགའ་བོས་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་ལྟ་བས་〖Nབ།〗ཀུན་ནས་བསླང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཁོ་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་དུས་སུ་འཁྲུལ་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང་། རི་མོའི་གནོད་སྦྱིན་ལ་འཁྲུལ་པ〖PN-པ།〗་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤yattarhi sthavirānandenārthaṃ vāgīśamadhikṛtyoktaṃ[284|16]
♂yattarhi sthavirānandenāryaṃ vāgīśamadhikṛtyoktaṃ “viparyāse ca saṃjñānāṃ cittaṃ te paridahyate” /
◤yat tarhi sthavirānandenāryavāgīśamadhikṛtya uktam—[S614]
㈠若爾大德阿難依婆耆舍大德。說言
㈡若爾何故尊者慶喜告彼尊者辯自在言
🈪5109 གཞན་དག་ན་རེ་འོ་ན་གནས་བརྟན་ཀུན་དགའ་བོས། འཕགས་པ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས།
①yat tarhi sthavirānandena artham vāgīśam adhikṛtya uktam
③འཕགས་པ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་འོ་ན་གནས་བརྟན་ཀུན་དགའ་པོས། འཕགས་པ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གདུང་། །ཞེས་གང་སྨྲས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། དེའི་〖PNདེ།〗ཕྱིར་སློབ་པས་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྤངས་པ་ཁོ་ནའོ། །
★◤【 “viparyāse ca saṃjñānāṃ cittaṃ te paridahyate” /】[284|17-]
◤“viparyāsena saṃjñānāṃ cittaṃ te paridahyate / [S614]
㈠ 由起想顛倒 故汝心焦熱
㈡ 由有想亂倒 故汝心燋熱
★◤【 nimittaṃ varjyatāṃ tasmācchubhaṃ rāgopasaṃhitam //】
♂nimittaṃ varjyatāṃ tasmācchubhaṃ rāgopasaṃhitam //
①viparyāse ca saṃjñānām cittam te paridahyate nimittam varjyatām tasmāt śubham rāga upasaṃhitam
③འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས་།། ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གདུང་།།
◤nimittaṃ varjyatāṃ tasmāc chubhaṃ ragopasaṃhitam” // [S614]
ⅰ㈡ 遠離彼想已 貪息心便淨
🈪འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གདུང༌། །ཞེས་གང་སྨྲས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། དེའི་ཕྱིར་སློབ་པས་འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྤངས་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤tasmāt sarva evāṣṭau saṃjñācittaviparyāsāḥ śaikṣasyāprahīṇā ityapare / [284|19]
◤tasmāt sarva eva aṣṭau saṃjñācittaviparyāsāḥ śaikṣasyāprahīṇā ity apare / [S614]
㈠此言云何。將是故一切八想倒及心倒。於聖人未滅。餘部說如此。
㈡故有餘師復作是說。八想心倒學未全斷。
①tasmāt sarve eva aṣṭau saṃjñā citta viparyāsās śaikṣasya aprahīṇās iti apare
③ཞེས་གང་སྨྲས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། དེའི་ཕྱིར་སློབ་པས་འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྤངས་པ་ཁོ་ནའོ་།།
★◤te 'pi cāryasatyānāṃ yathābhūtaparijñānāt prahīyante / [284|19-]
♂te 'pi cāryasatyānāṃ yathābhūtaparijñānāt{5. Y. yathābhūtajñānāt |} prahīyante /
◤te 'pi ca āryasatyānāṃ yathābhūtajñānāt prahīyante / [S614]
㈠若爾云何不違佛經。是八終由如實見知四諦。方皆滅盡。
㈡如是八種纏。由如實見知聖諦方得永斷。
🈪5110 དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས་སྤང་བར་འགྱུར་གྱི། དེ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐབས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མདོ་དང་འགལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①te api ca ārya satyānām yathābhūta parijñānāt prahīyante
③དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས་སྤང་བར་འགྱུར་གྱི་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས་སྤང་〖PNསྤོང་།〗བར་འགྱུར་གྱི། དེ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐབས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མདོ་དང་འགལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤na vinā tenetyupāyasamā khyānānnāsti sūtravirodhaḥ / [284|20-]
♂na vinā tenetyupāyasamā-[ 7b. 15B1. III ]khyānānnāsti sūtravirodhaḥ /
◤na vinā tena ity upāyasamākhyānān na asti sūtravirodhaḥ // 9 // [S614]
㈠離四諦觀無得滅義。由說滅方便故。故不相違。
㈡離此無餘永斷方便。故此所說不違彼經。
①na vinā tena iti upāya samā khyānāt na asti sūtra virodhas
③དེ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐབས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མདོ་དང་འགལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★◤atha kiṃ dṛṣṭyanuśayasya eva bhedo nānyasya / mānasyāpyasti / kathamityāha[284|22]
♂atha kiṃ dṛṣṭyanuśayasya eva bhedo nānyasya /
◤atha kiṃ dṛṣṭyanuśayasya eva bhedaḥ, na anyasya? mānasya apy asti / [S614]
㈠為唯見倒有差別。為餘惑亦有。慢亦有。
㈡為唯見隨眠有多差別。為餘亦有。慢亦有。
🈪5111 ཡང་ཇི་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ལ་མེད་དམ་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་ལ་ཡང་ཡོད་དེ།
①atha kim dṛṣṭi anuśayasya eva bhedas na anyasya
③ཡང་ཇི་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ལ་མེད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཇི་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་ལ་མེད་དམ་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་ལ་ཡང་ཡོད་དེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་བདུན། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
①mānasyā api asti
③ང་རྒྱལ་ལ་ཡང་ཡོད་དེ་།
①katham iti āha
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
◤katham? ity āha—[S614]
㈠云何有差別。
㈡云何。
◤[S615]
◤sapta mānāḥ,[S615]
㈠〔偈曰〕：【七慢】。
㈡頌曰 【慢七】
🈪ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་བདུན། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★◤ 【sapta mānāḥ 】[284|23]
♂mānasyāpyasti /
①sapta mānās
③ང་རྒྱལ་བདུན་།
★◤māno 'timāno mānātimāno 'smimāno 'bhimāna ūnamāno mithyāmānaśca / [284|24]
♂kathamityāha— sapta mānāḥ māno 'timāno mānātimāno 'smimāno 'bhimāna ūnamāno mithyāmānaśca / ♂abhedena citta- syonnatirmāna uktaḥ /
◤mānaḥ, atimānaḥ, mānātimānaḥ, asmimānaḥ, abhimānaḥ, ūnamānaḥ, mithyāmānaś ca / [S615]
㈠釋曰。何者為七。一慢。二過慢。三過過慢。四我慢。五增上慢。六下慢。七邪慢。
㈡論曰。且慢隨眠差別有七。一慢二過慢三慢過慢四我慢五增上慢六卑慢七邪慢。
①mānas atimānas māna atimānas smimānas abhimānas ūna mānas mithyāmānas ca
③ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ་།།
◤abhedena cittasya unnatir māna uktaḥ / [S615]
㈠若不分別。但以心高為慢。
㈡令心高舉總立慢名。
🈪5112 བྱེ་བྲག་མེད་པར་སེམས་ཁེངས་པ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་བཤད་དོ། །
🈪5113 དེ་ལ་འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ཏེ།
◤sa pravṛttibhedāt saptadhā bhavati--[S615]
㈠此心高由生起差別故成七種。
㈡行轉不同故分七種。
★◤abhedena cittasyonnatirmāna uktāḥ / sa pravṛttibhedāt saptadhā bhavati / [284|25]
♂sa pravṛttibhedāt saptadhā bhavati /
①abhedena cittasya unnatis mānas uktās
㈢བྱེ་བྲག་མེད་པར་སེམས་ཁེངས་པ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་བཤད་དོ། །
①sa pravṛtti bhedāt saptadhā bhavati
③དེ་ལ་འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་〖PN-ལ།〗འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ཏེ། ཆུང་ངུ་བས་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའམ། མཉམ་པ་དང་མཉམ་མོ་སྙམ་དུ་སེམས་〖PN+པའི།〗པ་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★◤hīnādviśiṣṭaḥ samena vā samo 'smīti manyamānasyonnatirmānaḥ / [284|25-285|01]
♂hīnādviśiṣṭaḥ samena vā samo 'smīti @285 manyamānasyonnatirmānaḥ /
◤1. hīnād viśiṣṭaḥ samena vā samo 'smi iti manyamānasya unnatir mānaḥ / [S615]
㈠於下計自勝。或與等計自同。若人如此分別起高心名慢。
㈡於劣於等如其次第謂己為勝謂己為等令心高舉總說為慢。
🈪ཆུང་ངུ་བས་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའམ། མཉམ་པ་དང་མཉམ་མོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
①hīnāt viśiṣṭas samena vā samas smi iti manyamānasya unnatis mānas
③ཆུང་ངུ་བས་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའམ། མཉམ་པ་དང་མཉམ་མོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ་།།
★0◤samādviśiṣṭo 'smītyabhimānaḥ / [285|01]
◤2. samād viśiṣṭo 'smi ity atimānaḥ / [S615]
㈠於等計自勝，名過慢。
㈡於等於勝如其次第謂勝謂等，總名過慢。
🈪5114 མཉམ་པ་བས་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་སྙམ་པ་ནི་ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
①samāt viśiṣṭas smi iti abhimānas
㈢མཉམ་པ་བས་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་སྙམ་〖PNམཉམ།〗པ་ནི་ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤viśiṣṭādviśiṣṭo 'smīti mānātimānaḥ / [285|02]
◤3. viśiṣṭād viśiṣṭo 'smi iti mānātimānaḥ / [S615]
㈠於上品計自勝名過過慢。
㈡於勝謂勝名慢過慢。
🈪5115 ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་ཀྱང་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་སྙམ་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ལོ། །
①viśiṣṭāt viśiṣṭas smi iti māna atimānas
㈢ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་ཀྱང་བདག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་སྙམ་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ལོ། །
◤4. pañcopādānaskadhānātmata ātmīyato vā manyamānasya asmimānaḥ / [S615]
㈠於五取陰分別計是我及我所名我慢。
㈡於五取蘊執我我所令心高舉名為我慢。
🈪5116 ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་གམ་བདག་གིས་སེམས་པ་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤pañcopādānaskandhānātmata ātmīyato vā manyamānasyāsmimānaḥ / [285|02-]
①pañca upādāna skandhān ātmatas ātmīyatas vā manyamānasya asmimānas
㈢ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་གམ་བདག་གིས་〖PNགིར།〗སེམས་པ་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
◤5. aprāpte viśeṣādhigame prāpto mayā ity abhimānaḥ / [S615]
㈠未至勝德計自己[已]得，名增上慢。
㈡於未證得殊勝德中謂已證得，名增上慢。
🈪5117 ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པར་བདག་གིས་ཐོབ་པོ་སྙམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
🈪5118 ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤aprāpte viśeṣādhigame prāpto mayetyabhimānaḥ / [285|03]
①aprāpte viśeṣa adhigame prāptas mayā iti abhimānas
㈢ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པར་བདག་གིས་ཐོབ་པོ་སྙམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤bahvantaraviśiṣṭādalpāntarahīno 'smītyūnamānaḥ / [285|03-]
◤6. bahvantaraviśiṣṭād alpāntarahīno 'smi ity ūnamānaḥ / [S615]
㈠於多量勝計自少量劣名下慢。
㈡於多分勝謂己少劣名為卑慢。
①bahu antara viśiṣṭāt alpa antara hīnas smi iti ūna mānas
㈢ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
◤7. aguṇavato guṇavān asmi iti mithyāmānaḥ / [S615]
㈠實自無德計自有德名邪慢。
㈡於無德中謂己有德名為邪慢。
🈪5119 ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★0◤aguṇavato guṇavānasmīti mithyāmānaḥ / [285|04]
①aguṇavatas guṇavān asmi iti mithyāmānas
㈢ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་{232b}སྙམ་པ་ནི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །
★★◤yattarhi śāstre nava mānavidhā uktāḥ / “śreyānasmīti mānavidhā / [285|05]
♂yattarhi śāstre{1. D. nanu punarjñānaprasthāne |} nava mānavidhā uktāḥ / ♂“śreyānasmīti{2. D. śreyānahamasmīti |} mānavidhā /
◤yat tarhi śāstre nava mānavidhā uktāḥ--[S615]
㈠若爾於阿毘達磨藏中說慢類有九種。
㈡然本論說慢類有九。
🈪5120 འོ་ན་བསྟན་བཅོས་ལས་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། བདག་དང་འདྲའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། བདག་དམན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་བདག་པས་མཆོག་ཡོད་དོ། །
①yat tarhi śāstre nava mānavidhās uktās
③འོ་ན་བསྟན་བཅོས་ལས་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ་།
㈢འོ་ན་བསྟན་བཅོས་ལས་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ〖Nཔའི།〗་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་། བདག་དང་འདྲའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་། བདག་དམན་ནོ་སྙམ་པའི་〖PNཔ།〗ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་བདག་པས་མཆོག་ཡོད་དོ། །
★◤sadṛśo 'smīti mānavidhā / [285|05-]
♂sadṛśo '- smīti mānavidhā /
◤“śreyān asmi iti mānavidhā, sadṛśo 'smi iti mānavidhā, hīno 'smi iti mānavidhā,[S615]
㈠一我勝慢類。二我等慢類。三我下慢類。
㈡一我勝慢類。二我等慢類。三我劣慢類。
🈪5121 བདག་དང་མཉམ་པ་ཡོད་དོ། །
㈢བདག་དང་མཉམ་པ་ཡོད་དོ། །
🈪5122 བདག་པས་དམན་པ་ཡོད་དོ། །
㈢བདག་པས་〖Nདག〗དམན་པ་ཡོད་དོ། །
🈪5123 བདག་པས་མཆོག་མེད་དོ། །
🈪5124 བདག་དང་མཉམ་པ་མེད་དོ། །
★★◤hīno 'smīti mānavidhā / [285|06]
♂hīno 'smīti{3. D. sadṛśāddhīno 'hamasmīti |} mānavidhā /
①śreyān asmi iti mānavidhā sadṛśas smi iti mānavidhā hīnas smi iti mānavidhā
③བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་། བདག་དང་འདྲའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་། བདག་དམན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་བདག་པས་མཆོག་ཡོད་དོ་།།
㈢བདག་པས་མཆོག་མེད་དོ། །
★0◤asti me śreyānasti me sadṛśo 'sti me hīnaḥ / [285|06-]
◤asti me śreyān, asti me sadṛśaḥ, asti me hīnaḥ,[S615]
㈠四有勝我慢類。五有等我慢類。六有劣我慢類。
㈡四有勝我慢類。五有等我慢類。六有劣我慢類。
①asti me śreyān asti me sadṛśas sti me hīnas
③བདག་དང་མཉམ་པ་ཡོད་དོ་།།
㈢བདག་དང་མཉམ་པ་མེད་དོ། །
★★◤nāsti me śreyānnāsti me sadṛśo nāsti me hīna” iti / [285|07]
♂nāsti me śreyānnāsti me sadṛśo nāsti me hīna” iti /
◤na asti me śreyān, na asti me sadṛśaḥ, na asti me hīnaḥ” iti?[S615]
㈠七無勝我慢類。八無等我慢類。九無下我慢類。此義云何。
㈡七無勝我慢類。八無等我慢類。九無劣我慢類。
①na asti me śreyān na asti me sadṛśas na asti me hīnas iti
③བདག་པས་དམན་པ་ཡོད་དོ་།། བདག་པས་མཆོག་མེད་དོ་།། བདག་དང་མཉམ་པ་མེད་དོ་།། བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་〖PN-པ།〗དགུ་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལས:བྱུང་བ་〖PNའབྱུང་།〗སྟེ། གསུམ་གང་ལས་ཤེ་ན། ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ལས་སོ། །
★◤ebhya eva mānebhya etāḥ / [285|07-]
♂ebhya eva mānebhya etāḥ navavidhāstribhyaḥ katamebhyastribhyaḥ /
◤ebhya eva mānebhya etāḥ[S615]
㈠此九從前七慢生。
㈡如是九種從前七慢三中離出。
★◤ 【navavidhāstribhyaḥ 】[285|09]
①ebhyas eva mānebhyas etās navavidhās tribhyas
③རྣམ་པ་དགུ་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་སྟེ་།
◤navavidhās tribhyaḥ,[S615]
㈠〔偈曰〕：【九慢類 從三】。
㈡【九從三】
🈪5125 བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་གང་བཤད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དགུ་པ་དེ་དག་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། གསུམ་གང་ལས་ཤེ་ན། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ལས་སོ། །
★◤katamebhyastribhyaḥ mānātimānonamānebhyaḥ / [285|10]
♂mānātimānonamānebhyaḥ /
◤katamebhyas tribhyaḥ? mānātimānonamānebhyaḥ / [S615]
㈠釋曰。何者為三。謂從過慢慢下慢。
㈡從三者何。謂從前慢過慢卑慢。
①katamebhyas tribhyas māna atimānonamānebhyas
③གསུམ་གང་ལས་ཤེ་ན། ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ལས་སོ་།།
★0◤tatra prathamaṃ trayaṃ dṛṣṭisaṃniśritāstrayo mānāḥ / [285|10-]
◤tatra prathamaṃ trayam-- dṛṣṭisanniśritās trayo mānāḥ atimānamānonamānāḥ / [S615]
㈠此中第一三慢。依止見起。即是三慢。謂過慢慢下慢。
㈡如是三慢若依見生，行次有殊，成三三類。初三如次即過慢慢卑慢。
🈪5126 དེ་ལ་དང་པོའི་གསུམ་ནི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ང་རྒྱལ་གསུམ་སྟེ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
①tatra prathamam trayam dṛṣṭi saṃniśritās trayas mānās
③དེ་ལ་དང་པོའི་གསུམ་ནི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ང་རྒྱལ་གསུམ་སྟེ་།
㈢དེ་ལ་དང་པོའི་གསུམ་ནི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ང་རྒྱལ་གསུམ་སྟེ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
★0◤atimānamānonamānāḥ / dvitīyaṃ trayamūnamānamānātimānāḥ / [285|11]
①atimāna māna unamānās
③ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ་།།
①dvitīyam traya mūna māna māna atimānās
㈢གཉིས་པའི་གསུམ་ནི་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
◤dvitīyaṃ trayam-- ūnamānamānātimānāḥ / [S615]
㈠下慢慢過慢。即是第二三慢。
㈡中三如次即卑慢慢過慢。
🈪5127 གཉིས་པའི་གསུམ་ནི་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
★◤tṛtīyaṃ trayaṃ mānātimānonamānāḥ / [285|11-]
♂tṛtīyaṃ trayaṃ [ 8a. 15A1. IV ] mānātimānonamānāḥ /
◤tṛtīyam-- mānātimānonamānāḥ / [S615]
㈠慢過慢下慢。即是第三三慢。
㈡後三如次即慢過慢卑慢。
🈪5128 གསུམ་པའི་གསུམ་ནི་ང་རྒྱལ་དང༌། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
①tṛtīyam trayam māna atimāna unamānās
㈢གསུམ་པའི་གསུམ་ནི་ང་རྒྱལ་དང་། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
★◤yuktastāvad bahvantaraviśiṣṭādalpāntarahīno 'smītyūnamāna unnatisthānatvāt / [285|12-]
♂yuktastāvad bahvantaraviśiṣṭādalpāntarahīno 'smītyūnamāna unnati- sthānatvāt /
◤yutkas tāvad bahvantaraviśiṣṭād alpāntarahīno 'smi ity ūnamānaḥ; unnatisthānatvāt / [S615]
㈠此義相應。於多量為勝。計自少量為劣立為慢。有高處故。
㈡於多分勝謂己少劣卑慢可成。有高處故。
①yuktas tāvat bahu antara viśiṣṭāt alpa antara hīnas smi iti ūna mānas unnati sthāna tvāt
③རེ་ཞིག་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་སེམས་ཁེངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དུ་རིགས་ན་།
㈢རེ་ཞིག་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་སེམས་〖PN-སེམས།〗ཁེངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དུ་རིགས་ན། བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་འདི་ལ་གོ་ཁེངས་པའི་གནས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། གང་ཞིག་མངོན་པར་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་དམ་པའི་ནང་ན་བདག་ཉིད་དམན་ཡང་ཐ་གིའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡོད་དོ། །
◤[S616]
◤‘na asti me hīnaḥ’ ity atra kim unnatisthānam?[S616]
㈠計無他下劣於自。此中何為高處。
㈡無劣我慢高處是何。
🈪5129 རེ་ཞིག་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་སེམས་ཁེངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དུ་རིགས་ན། བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་འདི་ལ་གོ་ཁེངས་པའི་གནས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན།
★◤nāsti me hīna ityatra kimunnati sthānam / [285|13-]
♂nāsti me hīna ityatra kimunnatisthānam /
①na asti me hīnas iti atra kim unnati sthānam
③བདག་པས་དམན་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་འདི་ལ་གོ་ཁེངས་པའི་གནས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་།
★0◤asti sadṛśo yo 'bhiprete vare sattvarāśau nihīnamapyātmānaṃ bahu manyate / [285|14]
◤asti sadṛśo yo 'bhiprete vare sattvarāśau nihīnam apy ātmānaṃ bahu manyate / [S616]
㈠有如此高處，於自所樂最下劣眾生聚中，知自最下，於自起尊重心。
㈡謂於如是自所愛樂勝有情聚，雖於己身知極下劣，而自尊重。
🈪གང་ཞིག་མངོན་པར་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་དམ་པའི་ནང་ན་བདག་ཉིད་དམན་ཡང་ཐ་གིའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡོད་དོ། །
★0◤api cāstyeva jñānaprasthānavihito vidhiḥ / [285|15]
◤api ca asty eva jñānaprasthānavihito vidhiḥ / [S616]
㈠復次於發慧論中分明說此事。
㈡如是且依發智論釋。
①asti sadṛśas yas bhiprete vare sattva rāśau nihīnam api ātmānam bahu manyate api ca asti eva jñāna prasthāna vihitas vidhis
③གང་ཞིག་མངོན་པར་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་དམ་པའི་ནང་ན་བདག་ཉིད་དམན་ཡང་ཐ་གིའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡོད་དོ་།། གཞན་ཡང་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས་བཤད་པའི་ལུགས་ཡིན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ་།
㈢གཞན་ཡང་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས་བཤད་པའི་ལུགས་ཡིན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ། བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་འདི་ནི་དམན་པ་དང་། མཉམ་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་〖PN-དུ།〗འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ལ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ:ཡང་ཡིན〖PNདང་།〗། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤prākaraṇaṃ tu nirdeśaṃ parigṛhya śreyānasmītyekeṣu māno 'pi syādati māno 'pi mānātimāno 'pi hīnasamaviśiṣṭāpekṣayā / [285|15-]
♂prākaraṇaṃ tu nirdeśaṃ parigṛhya śreyānasmītyekeṣu{4. Ms. ॰tyekeṣa |} māno 'pi syādati{5. Ms. syāditi |} māno 'pi mānātimāno 'pi hīnasama- viśiṣṭāpekṣayā /
◤prākaraṇaṃ tu nirdeśaṃ parigṛhya śreyān asmi ity ekeṣu māno 'pi syāt, atimāno 'pi, mānātimāno 'pi;[S616]
㈠如言我是王旃陀羅。若依分別道理論說。計我勝此慢。或慢或過慢或過過慢。
㈡依品類足釋慢類者。且我勝慢從三慢出。謂慢過慢慢過慢三。
🈪5130 གཞན་ཡང་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ལས་བཤད་པའི་ལུགས་ཡིན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ། བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་འདི་ནི་དམན་པ་དང༌། མཉམ་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ལ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①prākaraṇam tu nirdeśam parigṛhya śreyān asmi iti ekeṣu mānas api syāt ati mānas api māna atimānas api hīna sama viśiṣṭa apekṣayā
③བདག་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་འདི་ནི་དམན་པ་དང་། མཉམ་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ལ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན་ནོ་།།
◤hīnasamaviśiṣṭāpekṣyā / [S616]
㈠由觀下等勝品人故。
㈡由觀劣等勝境別故。
★◤athaite sapta mānāḥ kiṃprahātavyā ityāha[285|18]
♂athaite sapta mānāḥ kiṃprahātavyā ityāha dṛgbhāvanākṣayāḥ /
◤atha ete sapta mānāḥ kim prahātavyāḥ? ity āha—[S616]
㈠復次此七種慢。何法所滅。故說
㈡如是七慢何所斷耶。
①atha ete sapta mānās kiṃprahātavyās iti āha
③ཡང་ན་ང་རྒྱལ་བདུན་པོ་འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་།
㈢ཡང་ན་〖PN-ན།〗ང་རྒྱལ་བདུན་པོ་འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཐོང་དང་བསྒོམ་པས་ཟད་བྱ་བ། །དེ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དག་གིས་ཟད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནས་འདི་སྐད་དུ་ཐམས་ཅད་{233a}། །མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【dṛgbhāvanākṣyāḥ /】[285|19]
①dṛś bhāvanā akṣyās
③མཐོང་དང་བསྒོམ་པས་ཟད་བྱ་བ་།།
◤dṛgbhāvanākṣayāḥ / [S616]
㈠〔偈曰〕：【見修滅】。
㈡【皆通見修斷】〖10_5_b〗
★0◤dṛgbhāvanābhyāmeṣāṃ kṣayaḥ / [285|20]
◤dṛgbhāvanābhyām eṣāṃ kṣayaḥ / [S616]
㈠釋曰。由見及修故說彼滅。
🈪5131 ཡང་ན་ང་རྒྱལ་བདུན་པོ་འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཐོང་དང་བསྒོམ་པས་ཟད་བྱ་བ། །དེ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དག་གིས་ཟད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནས་འདི་སྐད་དུ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
①dṛś bhāvanābhyām eṣām kṣayas
③དེ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དག་གིས་ཟད་པར་བྱ་བ་སྟེ་།
★◤etaduktaṃ bhavati sarve darśanabhāvanāprahātavyā iti yadbhāvanāheyamaprahīṇaṃ kimavaśyaṃ tadāryāṇāṃ samudācarati / [285|20-]
♂etaduktaṃ bhavati sarve darśanabhāvanāprahātavyā iti yad bhāvanāheyama- prahīṇaṃ kimavaśyaṃ tadāryāṇāṃ samudācarati /
◤etad uktaṃ bhavati-- sarve darśanabhāvanāprahātavyā iti yad bhāvanāheyam aprahīṇaṃ kim avaśyaṃ tad āryāṇāṃ samudācarati? na avaśyam, tadyathā—[S616]
㈠一切七見諦修道所滅。是修道所滅。於聖人未滅。為必定於聖人現前起。為不起。不定。譬如
㈡一切皆通見修所斷。諸脩所斷聖未斷時為可現行。此不決定。謂有脩所斷。而聖定不行。
◤vadhādiparyavasthānaṃ heyaṃ bhāvanayā,[S616]
①vadhādi-paryavasthānaṃ heyaṃ bhāvanayā,
㈠〔偈曰〕：【殺等上心惑 修滅如彼爾】。
㈡【如殺纏等 有修斷】 如殺生纏是脩所斷。
★◤nāvaśyaṃ tadyathā[285|21]
①etat uktam bhavati sarve darśana bhāvanā prahātavyā iti yat bhāvanāheyam aprahīṇam kim avaśyam tad ā āryāṇām samudācarati na avaśyam tadyathā
③དེ་ནས་འདི་སྐད་དུ་ཐམས་ཅད་ ****[@233a]**** *་།། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ་།། ཅི་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དམ་ཞེ་ན། ངེས་པ་མེད་དེ་འདི་ལྟར་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི། གསོད་སོགས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའོ། །
★◤ 【vadhādiparyavasthānaṃ heyaṃ bhāvanayā 】[285|22]
①vadha ādi paryavasthānam heyam bhāvanayā
③ངེས་པ་མེད་དེ་འདི་ལྟར་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི། གསོད་སོགས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའོ་།།
◤yena kleśaparyavasthānena sañcintya prāṇivadhaṃ kuryād yāvan mṛṣāvādam,[S616]
㈠釋曰。有上心惑。能起故意為作。殺生乃至說妄語。
㈡2殺生纏者。顯由此惑發起故思斷眾生命。等言為顯盜婬誑纏.
🈪5132 ཅི་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དམ་ཞེ་ན། ངེས་པ་མེད་དེ་འདི་ལྟར་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི། གསོད་སོགས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའོ། །
★◤yena kleśaparyavasthānena saṃcintya prāṇivadhaṃ kuryādyāvanmṛṣāvādaṃ tad bhāvanāheyaṃ bhāvanāheyadharmālambanatvāt / [285|23-]
♂nāvaśyaṃ tadyathā vadhādiparyavasthānaṃ heyaṃ bhāvanayā yena kleśaparyavasthānena saṃcintya prāṇivadhaṃ kuryādyāvanmṛṣāvādaṃ tad bhāvanāheyaṃ bhāvanāheyadharmā- lambanatvāt /
①yena kleśa paryavasthānena saṃcintya prāṇi vadham kuryāt yāvat mṛṣā vādam tat bhāvanā āheyam bhāvanā heya dharma ālambana tvāt
㈢ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དགྲིས་པ་གང་གི་〖PNགིས།〗ཆེད་དུ་བསམས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི:བསྒོས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་〖PN-བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ།〗བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【tathā // VAkK_5.10 //】[285|25]
◤tad bhāvanāheyam; bhāvanāheyadharmālambanatvāt / [S616]
㈠此皆修道所滅。緣修道所滅法為境界故。
㈡4此諸纏愛一切皆緣脩所斷故唯脩所斷。
🈪5133 ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་གི་ཆེད་དུ་བསམས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ཕ་ནས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི་བསྒོས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【vibhavecchā 】[286|01]
♂tathā //10//
①tathā vibhava icchā
③དེ་བཞིན་འཇིག་སྲེད་།
㈢དེ་བཞིན་འཇིག་སྲེད། འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
◤tathā // 10 // vibhavecchā;[S616]
㈠復次〔偈曰〕：【非有愛聖人不起】。
㈡聖【不行】 1而諸聖者必不現行。
🈪◦3199དེ་བཞིན་འཇིག་སྲེད།
🈪5134 དེ་བཞིན་འཇིག་སྲེད། འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤vibhavatṛṣṇā 'pi bhāvanāheyā / vibhavo nāma ka eṣa dharmaḥ / traidhātukī anityatā / [286|02]
♂@286 vibhavecchā vibhavatṛṣṇā'pi bhāvanāheyā / ♂vibhavo nāma ka eṣa dharmaḥ / ♂traidhātukī anityatā / ♂tatra prārthanā vibhavatṛṣṇā /
◤vibhavatṛṣṇā'pi bhāvanāheyā / [S616]
㈠釋曰。非有貪愛亦修道所滅。
㈡3｛無有愛全，有愛一分。
🈪འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①vibhava tṛṣṇā api bhāvanā heyā
③འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་མི་རྟག་པ་སྟེ། དེ་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་འཇིག་པའི་སྲེད་པའོ། །
①vibhavas nāma kas eṣa dharmas
③འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
①traidhātukī anitya tā
③ཁམས་གསུམ་པའི་མི་རྟག་པ་སྟེ་།
◤vibhavo nāma ka eṣa karmaḥ? traidhātukī anityā / [S616]
㈠此非有是何法。謂於三界不有。
㈡無有名何法.謂三界無常。
🈪◦3200འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་མི་རྟག་པ་སྟེ།
◤tatra prārthanā vibhavatṛṣṇā / [S616]
㈠於中起愛樂名非有愛。
㈡於此貪求名無有愛。
🈪དེ་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་འཇིག་པའི་སྲེད་པའོ། །
🈪5135 འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་མི་རྟག་པ་སྟེ། དེ་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་འཇིག་པའི་སྲེད་པའོ། །
★◤tatra prarthanā vibhavatṛṣṇā / tathāśabdena bhavatṛṣṇāyāḥ pradeśo gṛhyate / [286|03]
♂tathāśabdena bhavatṛṣṇāyāḥ pradeśo gṛhyate /
①tatra prarthanā vibhava tṛṣṇā
③དེ་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་འཇིག་པའི་སྲེད་པའོ་།།
◤tathāśabdena bhavatṛṣṇāyāḥ pradeṣo gṛhyate / [S616]
㈠如言顯有愛一分。
㈡有愛一分
🈪◦3201དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་སྐྱེ་བའི་སྲེད་པའི་ཕྱོགས་བདག་ནི་
★◤“aho vatāhamairāvaṇaḥ syāṃ nāgarāja” ityevamādi / [286|03-]
♂“aho batāhamairāvaṇaḥ syāṃ{1. Y. syāṃ Comes after nāgarājaḥ |} nāgarāja” ityevamādi /
◤“aho batāhamairāvaṇo nāgarājaḥ syām” ity evam ādi / [S616]
㈠謂彼願我生成伊羅槃那象王等。
㈡謂願當為藹羅筏拏大龍王等。｝
🈪གླང་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་པོ་ས་སྲུང་གི་བུར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ངོ་། །
①tathā śabdena bhava tṛṣṇāyās pradeśas gṛhyate aho vata aham airāvaṇas syām nāga rājas iti evamādi
㈢དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་སྐྱེ་བའི་སྲེད་པའི་ཕྱོགས་བདག་ནི་གླང་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་པོ་ས་སྲུང་གི་བུར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗ངོ་། །
◤[S617]
㈠〔偈曰〕：【慢類等】。
㈡已說慢類等。有是脩所斷。何緣聖者未斷不起。頌曰 【慢類等我慢】〖11_5_a〗
★◤mānavidhā api bhāvanāprahātavyāḥ santītyuktamasmimamānaśca / [286|04-]
♂mānavidhā api bhāvanāprahātavyāḥ sa-[ 8b. 15B1. IV ]ntī- tyuktamasmimānaśca /
◤mānavidhā api bhāvanāprahātavyāḥ santi ity uktam asmimānaś ca / [S617]
㈠釋曰。九慢類中，有慢類修道所破。我慢亦爾。
㈡2此慢類等我慢惡悔。
①mānavidhās api bhāvanā prahātavyās santi iti uktam asmimamānas ca
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་བཤད་ལ། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི།
★0◤ 【na cāryasya saṃbhavanti vidhādayaḥ /】[286|06][S617]
◤na ca āryasya sambhavanti vidhādayaḥ /
★0◤ 【nāsmitā 】[286|07][S617]
㈠如此等於聖人不現前起。九慢類非我慢。
㈡【聖有而不起】〖11_5_c〗
①na ca āryasya saṃbhavanti vidha-ādayas na asmitā
㈢འཕགས་པ་ལ། རྣམ་སོགས་ངའོ་སྙམ་མི་འབྱུང་། །
★◤ādigrahaṇena yāvadvibhavatṛṣṇāyā grahaṇam / [286|08]
♂ādigrahaṇena yāvadvibhavatṛṣṇāyā{2. Y. ॰bhavatṛṣṇāyā |} grahaṇam /
◤ādigrahaṇena yāvad bhavatṛṣṇāyā grahaṇam / [S617]
㈠由等言乃至攝非有愛。
㈡1論曰。等言為顯殺等諸纏無有愛全有愛一分。
①ādi grahaṇena yāvat vibhava tṛṣṇāyās grahaṇam
㈢སོགས་པ་〖PN-པ།〗སྨོས་པས་ནི་འཇིག་པའི་སྲེད་པའི་བར་དུ་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗ངོ་། །
★◤kiṃ kāraṇamaprahīṇā apyete na samudācaranti / [286|08-]
♂kiṃ kāraṇamaprahīṇā apyete na samudā- caranti{3. Y. na saṃbhavanti and it is explained as na samudācaranti |} /
◤kiṃ kāraṇamaprahīṇā apy ete na sambhavanti?[S617]
㈠何因如此等法未滅。非現前起。ⅱ
①kim kāraṇam aprahīṇās api ete na samudācaranti
㈢ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་མ་སྤངས་ཀྱང་མི་འབྱུང་ཞེ་ན།
0◤ 【dṛṣṭipuṣṭatvāt 】[286|10][S617]
㈠〔偈曰〕：【無見所圓故】。釋曰。由見圓滿故。故彼不起。
㈡【見疑所增故】〖11_5_d〗 是見及疑親所增長。
①dṛṣṭi-puṣṭa-tvāt,
㈢ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཕྱིར་རོ། །
0◤satkāyadṛṣṭipuṣṭā hi mānavidhā asmimānaś ca / ato bhagnapṛṣṭhatvāt notthātum punar utsahante / [286|11][S617]
①satkāyadṛṣṭipuṣṭā hi mānavidhā asmi-mānaś ca, ato bhagna-pṛṣṭha-tvāt na utthātuṃ punar utsah
㈠此義云何。九慢類及我慢。身見所圓滿。由背折故不能更起。
㈡雖脩所斷而由見疑背已折故。聖不能起。謂慢類我慢有身見所增。
①sat-kāya-dṛṣṭi puṣṭās hi mānavidhās asmimānas ca atas bhagna pṛṣṭha tvāt na utthātum punar utsahante
㈢ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་རྣམས་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། ། དེའི་ཕྱིར་རྐེད་〖Pསྐེད།Nསྐད།〗པ་བཅག་པའི་ཕྱིར་ཡང་ལྡན་པར་མི་ནུས་སོ། །
★◤vadhādiparyavasthānaṃ mithyādṛṣṭipuṣṭatvāt / [286|12]
♂badhādiparyavasthānaṃ mithyādṛṣṭipuṣṭatvāt /
◤vadhādiparyavasthānaṃ mithyādṛṣṭipuṣṭatvāt / [S617]
①vadhādi-paryavasthānaṃ mithyādṛṣṭipuṣṭatvāt|
㈠殺生等上心惑。邪見所圓滿故。
㈡殺生等纏邪見所增。
🈪5141 གསོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vibhavatṛṣṇā uccheddṛṣṭipuṣṭatvāt / [286|12-]
♂vibhavatṛṣṇā ucchedadṛṣṭipuṣṭatvāt /
◤vibhavatṛṣṇā ucchedadṛṣṭipuṣṭatvāt / [S617]
㈠非有愛斷見所圓滿故。
㈡諸無有愛斷見所增。
🈪5142 འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①vadha ādi paryavasthānam mithyā dṛṣṭi puṣṭa tvāt vibhava tṛṣṇā ucchet dṛṣṭi puṣṭa tvāt
㈢གསོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
㈢འཇིག་པའི་སྲེད་པ་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤bhavatṛṣṇāyāḥ pradeśaḥ śāśvatadṛṣṭipuṣṭatvāt / [286|13]
◤bhavatṛṣṇāyāḥ pradeśaḥ śāśvatadṛṣṭipuṣṭatvāt / [S617]
㈠有愛一分常見所圓滿故。
㈡有愛一分常見所增。
🈪◦3208སྐྱེ་བའི་སྲིད་པའི་ཕྱོགས་ནི་རྟག་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪5143 སྐྱེ་བའི་སྲིད་པའི་ཕྱོགས་ནི་རྟག་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①bhava tṛṣṇāyās pradeśas śāśvata dṛṣṭi puṣṭa tvāt
㈢སྐྱེ་བའི་སྲིད་〖PNསྲེད།〗པའི་ཕྱོགས་ནི་རྟག་པར་ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【kaukṛtyaṃ nāpi cāśubham // VAkK_5.11 //】[286|14]
♂kaukṛtyaṃ nāpi cāśubham //11//
①kaukṛtyam na api ca aśubham
③མི་དགེ་བའི་འགྱོད་པའམ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢མི་དགེ:བའི་འགྱོད་པའམ་〖PNདགེའི་འགྱོད་པའང་།〗མ་ཡིན་ནོ། །
◤kaukṛtyaṃ na api cāśubham // 11 // [S617]
㈠〔偈曰〕：【惡性憂亦無】。
㈡【惡作中不善】〖11_5_b〗
🈪◦3209མི་དགེ་བའི་འགྱོད་པའམ་མ་ཡིན་ནོ། །
🈪5144 མི་དགེ་བའི་འགྱོད་པའམ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤akukśalaṃ cāpi kaukṛtyaṃ bhāvanāprahātavyam / [286|15]
♂akuśalaṃ cāpi{4. Ms. cādhi |} kaukṛtyaṃ bhāvanāprahātavyam /
◤akuśalaṃ ca api kaukṛtyaṃ bhāvanāprahātavyam / [S617]
㈠釋曰。憂悔心若是惡性。亦是修道所滅。
㈡不善惡作是疑所增。
★◤na cāryasya tatsaṃbhavati vicikitsā samutthitatvāt / [286|15-]
♂na cāryasya tatsaṃbhavati vicikitsāsamutthita- tvāt /
◤na ca āryasya tat sambhavati; vicikitsāsamutthitatvāt // 10-11 // [S617]
㈠於聖人亦不得現前起。疑惑所圓滿故。
㈡故聖身中皆定不起。
①akukśalam ca api kaukṛtyam bhāvanā prahātavyam na ca āryasya tad saṃbhavati vicikitsā samutthita tvāt
③འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ན་འཕགས་པ་ལ་ནི་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་〖PN-བ།〗ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་〖PN+མ།〗ཡིན་ན་འཕགས་པ་ལ་ནི་〖PN+དེ།〗མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླང:བ་ཡིན་པའི་〖PNབའི།〗ཕྱིར་རོ། །
★0◤athaiṣāmaṣṭānavateranuśayānāṃ kati sarvatragāḥ katyasarvatragāḥ / [286|17]
①atha eṣām aṣṭānavates anuśayānām kati sarvatragās kati asarvatragās
③ཡང་ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་།། དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན། །དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ། །ལྟ་དང་དེ་{233b}བཞིན་ཐེ་ཚོམ་དང་། གང་དེ་ལྷན་ཅིག་མ་འདྲེས་པའི། །མ་རིག་གང་ཡིན་ཀུན་དུ་འགྲོ། །
◤atha eṣām aṣṭānavateram anuśayānāṃ kati sarvatragāḥ? katy asarvatragāḥ?[S617]
㈠復次於九十八惑中。幾惑遍行幾惑非遍行。
㈡九十八隨眠中幾是遍行幾非遍行。
🈪5145 འགྱོད་པ་མི་དགེ་བ་ཡང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ན་འཕགས་པ་ལ་ནི་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
🈪5146 ཡང་ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན། །དུ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ། །ལྟ་དང་དེ་བཞིན་ཐེ་ཚོམ་དང༌། གང་དེ་ལྷན་ཅིག་མ་འདྲེས་པའི། །མ་རིག་གང་ཡིན་ཀུན་དུ་འགྲོ། །
🈪5147 སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལྟ་བ་རྣམས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་མ་རིག་པ་མ་འདྲེས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལྟ་བ་བདུན་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གཉིས་དང༌། མ་རིག་པ་གཉིས་དང༌། ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་ཁམས་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■sarvatragā duḥkhahetudṛggheyā dṛṣṭayastathā /】[286|18-]
♂sarvatragā duḥkhahetudṛggheyā dṛṣṭayastathā /
◤sarvatragā duḥkhahetudṛggheyā dṛṣṭayastathā / [S617]
㈠〔偈曰〕：【遍行見苦集 滅惑謂諸見】。
㈡頌曰 【見苦集所斷_a 諸見疑相應】〖12_5_b〗
◤vimatiḥ saha tābhiś ca yā'vidyā''veṇikī ca yā // 12 // [S617]
㈠【疑共彼無明 及獨行無明】。
㈡ 【及不共無明_c 遍行自界地】〖12_5_d〗
◤[S618]
★◤【 vimatiḥ saha tābhiśca yā 'vidyā 'veṇikī ca yā // VAkK_5.12 //】
♂vimatiḥ{5. G. dvimatiḥ |} saha tābhiśca yā'vidyā'veṇikī ca yā //12//
①sarvatragās duḥkha hetu dṛś heyās dṛṣṭayas tathā vimatis saha tābhis ca yā vidyā veṇikī ca yā
③སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལྟ་བ་རྣམས་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་〖PN-བ།〗དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་མ་རིག་པ་མ་འདྲེས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལྟ་བ་བདུན་དང་། ཐེ་ཚོམ་གཉིས་དང་། མ་རིག་པ་གཉིས་དང་། ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་ཁམས་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤duḥkhasamudayadarśanaprahātavyā dṛṣṭayo vicikitsā ca tābhiśca saṃprayuktā avidyā āveṇikī ca duḥkhasamudayaprahātavye cāvidyā / [286|20-]
◤duḥkhasamudayadarśanaprahātavyā dṛṣṭayo vicikitsā ca,[S618]
㈠釋曰。見苦集所滅諸見及疑惑。
㈡論曰。唯見苦集所斷見疑
①duḥkha samudaya darśana prahātavyā dṛṣṭayas vicikitsā ca tābhis ca saṃprayuktā avidyā āveṇikī ca duḥkha samudaya prahātavye ca avidyā
③ལྟ་དང་དེ་ ****[@233b]**** ་བཞིན་ཐེ་ཚོམ་དང་། གང་དེ་ལྷན་ཅིག་མ་འདྲེས་པའི་།། མ་རིག་གང་ཡིན་ཀུན་དུ་འགྲོ་།། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལྟ་བ་རྣམས་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་མ་རིག་པ་མ་འདྲེས་པ་ཁོ་ན་སྟེ་།
◤tābhiś ca samprayuktā avidyā āveṇikī ca duḥkhasamudayaprahātavye cāvidyā / [S618]
㈠與彼共相應起無明及獨行無明。皆見苦集所滅。
㈡及彼相應不共無明力。能遍行自界地五部故。
★0◤itīme ekādaśānuśayāḥ sabhāgadhātusarvatragāḥ / [286|20-287|01]
◤iti ime ekādaśānuśayāḥ sabhāgadhātusarvatragāḥ--[S618]
㈠此十一惑。於非同類部界中說名遍行。
㈡此十一皆得遍行名。
★★◤sapta dṛṣṭayo dve vicikitse dve avidye sakalasvadhātvālambanatvāt / [287|01]
♂sapta dṛṣṭayo @287 dve vicikitse dve avidye sakalasvadhātvālambanatvāt /
◤sapta dṛṣṭayaḥ, dve vicikitse, dve avidye; sakalasvadhātvālambanatvāt / [S618]
㈠七見二疑二無明故成十一。緣具自界生起故。
㈡謂七見二疑二無明十一。如是十一於自界地五部諸法遍緣。隨眠為因遍生五部染法。依此三義立遍行名。
①iti ime ekādaśa anuśayās sa bhāga dhātu sarvatragās sapta dṛṣṭayas dve vicikitse dve avidye sakala sva dhātu ālambana tvāt
③དེ་ལྟར་ན་ལྟ་བ་བདུན་དང་། ཐེ་ཚོམ་གཉིས་དང་། མ་རིག་པ་གཉིས་དང་། ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་ཁམས་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤kimebhiryugapadālambate āhosvit krameṇa / yadi krameṇa anyeṣāmapi prasaṅga / [287|02]
♂kimebhiryugapadālambate āhosvit krameṇa / yadi krameṇa anyeṣāmapi prasaṅgaḥ /
①kim ebhis yugapad ālambate āhosvit krameṇa yadi krameṇa anyeṣām api prasaṅga
㈢ཅི་རེ་ཞིག་རིམ་གྱིས་སམ་འོན་ཏེ་ཅིག་ཅར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དམིགས། གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་ན་ནི་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤kim ebhir yugapadālambate, āhosvit krameṇa? yadi krameṇa, anyeṣām api prasaṅgaḥ? atha yugapat, kaḥ sakalena kāmadhātunā śuddhiṃ pratyetyakāraṇaṃ vā kāraṇataḥ?[S618]
㈠有何人以具欲界計執為清淨。以非因緣計執為因緣。
㈡此中所言遍緣五部。為約漸次。為約頓緣。若漸次緣餘亦應遍。若頓緣者誰復普於欲界諸法頓計為勝能得清淨或世間因。
★◤atha yugapat kaḥ sakalena kāmadhātunā śuddhiṃ pratyetyakāraṇaṃ vā kāraṇataḥ / [287|02-]
♂atha yugapat kaḥ [ 9a. 15A1. V ] sakalena kāmadhātunā śuddhiṃ pratyetyakāraṇaṃ vā kāraṇataḥ /
①atha yugapad kas sakalena kāmadhātunā śuddhim pratyetyakāraṇam vā kāraṇatas
③འོན་ཏེ་ཅིག་ཅར་རོ་ཞེ་ན་ནི། སུ་ཞིག་འདོད་པའི་ཁམས་མཐའ་དག་གིས་འདག་པར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་བའམ། མཐའ་དག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་།
㈢འོན་ཏེ་ཅིག་ཅར་རོ་ཞེ་ན་ནི། སུ་ཞིག་འདོད་པའི་ཁམས་མཐའ་དག:གིས་འདག་པར་〖PNགི་དག་པས།〗ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་བའམ། མཐའ་དག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ལས་〖PNལ།〗རྒྱུར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར། མཐའ་དག་ལ་ནི་〖PN-ནི།〗ཅིག་ཅར་དུ་དམིགས་སོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ། །
★◤sakalaṃ nocyate sakalaṃ yugapadālambanta iti / [287|04]
♂sakalaṃ nocyate{1. Y. nocyate sakalam |} sakalaṃ{2. Y. svadhātuṃ |} yugapadālagbanta{3. Ms. ॰lambata |} iti |{4. Ms. ityapi |} api tu pañcaprakāramapi sarve yugapat{5. Y. sarvayugapad |} /
◤na ucyate sakalaṃ svadhātuṃ yugapadālambanta iti,[S618]
㈠不說具由緣具自界及一時起。
㈡不說頓緣自界地一切。
①sakalam na ucyate sakalam yugapad ālambante iti
③མཐའ་དག་ལ་ནི་ཅིག་ཅར་དུ་དམིགས་སོ་ཞེས་ནི་མི་ཟེར་རོ་།།
◤api tu pañcaprakāramapi sarvaṃ yugapat / [S618]
㈠雖不然能緣一切五品自界故。說能緣具自界。
㈡然說有力能頓緣五部。
★◤api tu pañcaprakāramapi sarvaṃ yugapat / [287|04-]
①api tu pañca prakāram api sarvam yugapad
㈢འོན་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཅིག་ཅར་དུ་དམིགས་སོ། །
★◤evamapi yatrātmadṛṣṭistatrātmatṛṣṇā yatrāgraśuddhidṛṣṭī tatra tatprārthanā tena ca māna iti tṛṣṇāmānayorapi sarvatragatvaṃ prāpnoti / [287|05-]
♂evamapi yatrātmadṛṣṭistatrātmatṛṣṇā yatrāgraśuddhidṛṣṭī tatra tat- prārthanā{6. Y. omits tat |} tena ca māna iti tṛṣṇāmānayorapi sarvatragatvaṃ prāpnoti /
◤evam api yatrātmadṛṣṭis tatrātmatṛṣṇā,[S618]
㈠若爾不可唯立十一為遍行惑。是處有我見必有我愛。
㈡雖爾遍行亦非唯此。以於是處有我見行。是處必應起我愛慢。
①evam api yatra ātma dṛṣṭis tatra ātma tṛṣṇā yatra agra śuddhi dṛṣṭī tatra tad prārthanā tena ca mānas iti tṛṣṇā mānayos api sarvatraga tvam prāpnas
㈢དེ་ལྟ་ན་ཡང་གང་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཡོད་པ་དེ་ལ་བདག་ལ་སྲེད་པ་ཡོད་ལ〖PNཔ།〗། གང་ལ་མཆོག་དང་དག་པར་ལྟ་བ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེའི་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡོད་ཅིང་། དེས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བས་སྲེད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་རུང་〖PN-རུང་།〗ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◤yatrāgraśuddhidṛṣṭī tatra prārthanā, tena ca māna iti tṛṣṇāmānayor api sarvatragatvaṃ prāpnoti,[S618]
㈠是處有勝見清淨見。此中必有樂得。由此等起高心。是故愛及慢應成遍行惑。
㈡若於是處淨勝見行。是處必應希求高舉。是則愛慢應亦遍行。
★◤evaṃ sati darśanabhāvanāheyālambanatvādetadubhayaṃ kiṃprahātavyaṃ syāt / [287|06-]
♂evaṃ sati darśanabhāvanāheyā- lambanatvādetadubhayaṃ kiṃprahātavyaṃ syāt /
◤evaṃ sati darśanabhāvanāheyālambanatvādetadubhayaṃ kim prahātavyaṃ syāt?[S618]
㈠若爾此二惑。緣見滅修滅為境界。此二何道所滅。
㈡若爾頓緣見脩斷故。應言此二何所斷耶。
★0◤bhāvanāprahātavyaṃ vyāmiśrālambanatvāt / [287|07-]
◤bhāvanāprahātavyam; vyāmiśrālambanatvāt / [S618]
㈠修道所滅。雜亂境界故。
㈡應言脩所斷。雜緣境故。
①evam sati darśana bhāva nāheya ālambana tvāt etat ubhayam kiṃprahātavyam syāt bhāvanā prahātavyam vyāmiśra ālambana tvāt
③དེ་ལྟ་ཡིན་ན་དེ་གཉི་ག་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདྲེན་མ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་ཡིན་ན་དེ་གཉིག་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདྲེན་མ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
◤[S619]
★0◤athavā punarastu darśanaprahātavyaṃ dṛṣṭibalādhānavartitvāt / [287|08]
◤athavā punar astu darśanaprahātavyam? dṛṣṭibalādhānavartitvāt / [S619]
㈠復次或執見諦所滅。由見力所生立故。
㈡或應見所斷。見力引故。
①athavā punar astu darśana prahātavyam dṛṣṭi bala ādhāna varti tvāt
㈢ཡང་ན་ལྟ་བའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་བཅུ་〖PNབཅུག།〗པ་ཅན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤svalakṣaṇakleśāvetau na sāmānyakleśau / [287|08-]
◤svalakṣaṇakleśāvetau na sāmānyakleśau / [S619]
㈠此二是別相惑非通相惑。
㈡2｛此二煩惱自相非共。
①sva lakṣaṇa kleśau= etau na sāmānya kleśau
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཉོན་མོངས་པ་འདི་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤྱི་པ་འདི་ནི་ཡིན་ནོ་།། མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་ཉོན་མོངས་པ་འདི་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤྱི་པ་འདི་〖PN-འདི།〗ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤tasmānna sarvatragāviti vaibhāṣikāḥ / [287|09]
◤tasmān na sarvatragāv iti vaibhāṣikāḥ // 12 // [S619]
㈠是故非遍行。毘婆沙師說如此。
㈡無頓緣力故非遍行。｝1毘婆沙師作如是說。
①tasmāt na sarvatragau= iti vaibhāṣikās
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་〖PN-ཡང་།〗སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་དགུ་གང་〖PNགོང་།〗དུ་དམིགས། ལྟ་བ་གཉིས་པོ་མ་གཏོགས་སོ། །
◤ya ete sabhāgadhātusarvatragā ekādaśānuśayā uktāḥ,[S619]
㈠於非同類部界。是所說遍行惑有十一種。
㈡是故遍行唯此十一。餘非。准此不說自成。
★◤va ete sabhāgadhātusarvatragā ekādaśānuśayā uktāḥ[287|10]
①vas ete sa bhāga dhātu sarvatragās ekādaśa anuśayās uktās
③མ་ཡིན་ཏེ། ཟེར་རོ་།། ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་དགུ་གང་དུ་དམིགས་།
★◤ 【navodhrvālambanā eṣāṃ dṛṣṭidvayavivarjitāḥ /】[287|11]
♂ya ete sabhāgadhātusarvatragā ekādaśānuśayā uktāḥ navordhvālambanā{7. Ms. nevo |} eṣāṃ dṛṣṭidvayavivarjitāḥ /
◤navordhvālambanā eṣāṃ dṛṣṭidvayavivarjitāḥ / [S619]
㈠於中〔偈曰〕：【九惑上地境 於彼除二見】。
㈡【於中除二見_a 餘九能上緣】〖13_5_b〗
★★◤satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ ca varjayitvā 'nye navānuśayā visabhāgadhātusarvatragāḥ / [287|12]
♂satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ ca varjayitvā'nye navānuśayā{8. Ms. na cā |} visabhāgadhātusarvatragāḥ /
◤satkāyadṛṣṭimantagrāhadṛṣṭiṃ ca varjayitvā'nye navānuśayā visabhāgadhātusarvatragāḥ / [S619]
㈠釋曰。於十一中除身見邊見。所餘九惑說名遍行。非同類界惑。
㈡於十一中除身邊見。所餘九種亦能上緣。上言正明上界上地。兼顯無有緣下隨眠。此九雖能通緣自上。然理無有自上頓緣。
①nava udhru ālambanās eṣām dṛṣṭi dvaya vivarjitās sat-kāya-dṛṣṭimanta grāha dṛṣṭim ca varjayitvā anye nava anuśayās visabhāga dhātu sarvatragās
③ལྟ་བ་གཉིས་པོ་མ་གཏོགས་སོ་།། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དགུ་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལས་〖PN-ལས།〗མ་གཏོགས་པ་ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དགུ་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤kadācittu visabhāgamekaṃ dhātumālambante kadācit dvau / [287|13]
♂kadācittu{9. Y. omits tu |} visabhāgamekaṃ dhātumālambante{10. Y. ॰lambate |} kadācit dvau /
◤kadā cit visabhāgam ekaṃ dhātum ālambante, kadā cid dvau;[S619]
㈠有時能緣一不同類界為境。或緣二界。
㈡於緣上中且約界說。或唯緣一或二合緣。
①kadācid tu visa bhāgam ekam dhātum ālambante kadācid dvau
③རེས་ ****[@234a]**** *་།། འགའ་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་གཅིག་ལ་དམིགས་སོ་།། རེས་འགའ་ནི་གཉིས་ལ་དམིགས་ཏེ་།
㈢རེས་{234a}། །འགའ་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་གཅིག་ལ་དམིགས་སོ། །
★◤“ye 'nuśayāḥ kāmapratisaṃyuktā rūpapratisaṃyuktālambanāḥ / [287|13-]
♂“ye 'nuśayāḥ kāmapratisaṃyuktā rūpapratisaṃyuktā- lambanāḥ /
①ye anuśayās kāma pratisaṃyuktās rūpa pratisaṃyukta ālambanās
③འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ལ་།
◤“ye 'nuśayāḥ kāmapratisaṃyuktā rūpapratisaṃyuktālambanāḥ,[S619]
㈠如阿毘達磨藏云。是惑於欲界相應。有時能緣色界相應法為境。
㈡故本論言。有諸隨眠是欲界繫緣色界繫。
★◤kāmapratisaṃyuktā ārūpyapratisaṃyuktālambanāḥ kāmapratisaṃyuktā rūpārūpyapratisaṃyuktālambanā” iti vacanāt / [287|14-]
♂kāmapratisaṃyuktā ārūpyapratisaṃyuktālambanāḥ kāmapratisaṃyuktā rūpārūpyapratisaṃyuktā- lambanā” iti vacanāt /
◤kāmapratisaṃyuktā ārūpyapratisaṃyuktālambanāḥ,[S619]
㈠是惑於欲界相應。有時能緣無色界相應法為境。
㈡有諸隨眠是欲界繫緣無色界繫。
①kāma pratisaṃyuktās ārūpya pratisaṃyukta ālambanās kāma pratisaṃyuktās rūpa ārūpya pratisaṃyukta ālambanās iti vacanāt
③གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢རེས་འགའ་ནི་གཉིས་ལ་དམིགས་ཏེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ལ〖PNདང་། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ།〗། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་〖PN+གཟུགས་དང་།〗གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kāmapratisaṃyuktā rūpārūpyapratisaṃyuktālambanāḥ” ( ) iti vacanāt / [S619]
㈠是惑於欲界相應。有時能緣色界無色界相應法為境。
㈡有諸隨眠是欲界繫緣色無色界繫。
◤ⅰ[S619]
㈡有諸隨眠是色界繫緣無色界繫。
★◤yadā kāmadhātau sthito brahmaṇi sattvadṛṣṭiṃ nityadṛṣṭiṃ cojtpādayati tadā kathaṃ satkāyānta grāhadṛṣṭī visabhāgadhātvālambane na bhavataḥ / [287|15-]
♂yadā kāmadhātau sthito brahmaṇi sattvadṛṣṭiṃ nityadṛṣṭiṃ cotpādayati tadā kathaṃ satkāyānta-[ 9b. 15B1. V ]grāhadṛṣṭī visabhāgadhātvālambane{11. Ms. drops dhā |} na bhavataḥ /
◤yadā kāmadhātau sthito brahmaṇi sattvadṛṣṭiṃ nityadṛṣṭiṃ cotpādayati,[S619]
①yadā kāmadhātau sthito brahmaṇi sattvadṛṣṭiṃ nityadṛṣṭiṃ ca utpādayati,
㈠由此文句應知此義。若人生在欲界。於梵王起眾生見及常見。
㈡約地分別准界應思。生在欲界若緣大梵起有情見。或起常見。
①yadā kāmadhātau sthitas brahmaṇi sattva dṛṣṭim nitya dṛṣṭim ca ujtpādayati
③གང་གི་ཚེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་གནས་པ་ཚངས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བ་དང་། རྟག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བསྐལ་པ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གང་གི་ཚེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་གནས་པ་ཚངས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བ་དང་། རྟག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤tadā kathaṃ satkāyāntagrāhadṛṣṭī visabhāgadhātvālambane na bhavataḥ?[S619]
㈠云何身見及邊見。不立緣不同類上界為境。
㈡如何身邊見不緣上界地。
①tadā katham satkāya anta grāha dṛṣṭī visa-bhāga-dhātu ālambane na bhav
★◤ātmātmīyatvenāgrahaṇādantagrāhadṛṣṭiśca tatsamutthitatvāt / [287|17-]
♂ātmā- tmīyatvenāgrahaṇādantagrāhadṛṣṭiśca tatsamutthitatvāt /
◤ātmātmīyatvenāgrahaṇāt / [S619]
㈠由不執為自我及自我所故。
㈡不執彼為我我所故。
①ātma ātmīya tvena agrahaṇāt anta grāha dṛṣṭis ca tad samutthita tvāt
㈢བདག་དང་བདག་གིར་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་པ་ཡང་དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར:རོ།།〖PNདང་།〗
◤antagrāhadṛṣṭiś ca? tatsamutthitatvāt / [S619]
㈠邊見從此起故。
㈡邊見必由身見起故。
★0◤kā tarhīyaṃ dṛṣṭiḥ / [287|18]
◤kā tarhi iyaṃ dṛṣṭiḥ?[S619]
㈠此是何見。
㈡若爾計彼為有情常是何見攝。
①kā tarhi iyam dṛṣṭis
③འོ་ན་འདི་ལྟ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་འདི་ལྟ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★0◤neyaṃ dṛṣṭirmithyājñānaṃ punaḥ etadityābhidhārmikāḥ / [287|18-]
◤na iyaṃ dṛṣṭiḥ, mithyājñānaṃ punar etad ity ābhidhārmikāḥ / [S619]
㈠此二執非見。但是邪智。
㈡對法者言。此二非見是邪智攝。
①na iyam dṛṣṭis mithyā jñānam punar etat iti ābhidhārmikās
③ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤[S620]
★◤kuto nu khalvetadanyā tadālambanā dṛṣṭireṣā na dṛṣṭiriti siddhāntastu pramāṇayitayaḥ / [287|19-]
♂kuto nu khalvetadanyā tadālambanā{12. Ms. tada lambanā |} dṛṣṭireṣā na dṛṣṭiriti siddhāntastu pramāṇayitavyaḥ /
◤kuto nu khalv etad anyā tadālambanā dṛṣṭiḥ![S620]
①kutas nu khalu etat anyā tad ālambanā dṛṣṭis eṣā na dṛṣṭis iti siddhāntas tu pramāṇayitayas
③ཡང་དེ་ལ་དམིགས་པ་གཞན་དག་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་ཤེ་ན། གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་ཚད་མར་བྱ་དགོས་སོ་།།
㈢ཡང་〖PN-ཡང་།〗དེ་ལ་དམིགས་པ་གཞན་དག་ནི་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི་འདི་ནི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་〖PNཔ།〗འདི་ག་ལས་ཤེ་ན། གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་ཚད་མར་བྱ་དགོས་སོ། །
ⅰ㈡何緣所餘緣彼是見。
◤eṣā na dṛṣṭir iti siddhāntastu pramāṇayitavyaḥ / [S620]
ⅰ㈡此亦緣彼而非見耶。以宗為量故作是說。
★0◤kiṃ khalvanuśayāḥ eva sarvatragāḥ / netyāha / [287|21]
◤kiṃ khalv anuśayā eva sarvatragāḥ? na ity āha / [S620]
㈠為一切遍行皆是惑邪。說非。
㈡為遍行體唯是隨眠。不爾。
①kim khalu anuśayās eva sarvatragās
③ཡང་ཅི་ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅི་ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ནི་ལྷན་ཅིག་གང་〖PNདང་།〗། །འབྱུང་དེའང་ཀུན་འགྲོ་ཐོབ་མ་གཏོགས། །ཆོས་གཞན་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤ 【prāptivarjyāḥ sahabhuvo ye'pyebhiste 'pi sarvagāḥ // VAkK_5.13 //】[287|22]
♂prāptivarjyāḥ sahabhuvo ye 'pyebhiste 'pi sarvagāḥ{13. Ms. sarvvatragāḥ |} //13//
①prāpti varjyās sahabhuvas yepyebhis te api sarvagās
③དེ་དག་དང་ནི་ལྷན་ཅིག་གང་།། འབྱུང་དེ་འང་ཀུན་འགྲོ་ཐོབ་མ་གཏོགས་།།
◤prāptivarjyāḥ sahabhuvo ye 'pyebhiste 'pi sarvatragāḥ // 13 // [S620]
㈠〔偈曰〕：【離至得與彼 俱起亦遍行】。
㈡【除得餘隨行_c 亦是遍行攝】〖13_5_d〗
★0◤sarvatragairanuśayaiḥ sahabhuvo ye 'pyanye dharmāste 'pi sarvatragāḥ prāptayastu naivam / [287|23]
◤sarvatragair anuśayaiḥ sahabhuvo ye 'pyante dharmās te 'pi sarvatragāḥ / [S620]
㈠釋曰。與遍行惑俱起所餘諸法皆是遍行至得。
㈡云何并隨行法。謂上所說十一隨眠并彼隨行皆遍行攝。
★◤aneka phalatvāt / [287|23-288|01]
♂anekaphalatvāt /
①sarvatragais anuśayais sahabhuvas ye pyanye dharmās te api sarvatragās prāptayas tu na evam aneka phalatvāt
③ཆོས་གཞན་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ་།། ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་འབྲས་བུ་དུ་མའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་འབྲས་བུ་དུ་མའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤prāptayastu na evam; anekaphalatvāt / [S620]
㈠不爾果不一故。
㈡然除彼得。非一果故。
★◤ata eva syuḥ sarvatragānuśayā na sarvatrahetunā heturiti catuṣkoṭikaṃ kriyate / [288|01-]
♂@288 ata eva syuḥ sarvatragānuśayā na sarvatrahetunā heturiti catuṣkoṭikaṃ kriyate /
◤ata eva ‘syuḥ sarvatragānuśayā na hetuḥ’ iti catuṣkoṭikaṃ kriyate / [S620]
㈠是故說四句。有遍行惑不由遍行因成因。此中應立四句。
㈡由此故有作是問言。諸遍行隨眠皆遍行因不。答言。於此應作四句。
①atas eva syus sarvatraga anuśayās na sarvatra hetunā hetus iti catuṣkoṭikam kriyate
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ལ་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ལ་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་མུ་བཞིར་བྱ་སྟེ། མུ་དང་པོ་འདི་〖PNནི།〗མ་འོངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
★◤prathamā koṭiranāgatāḥ sarvatragā anuśayāḥ / [288|02]
♂prathamā koṭiranāgatāḥ sarvatragā anuśayāḥ{1. Ms. sarvvatragānuśayā |} /
◤prathamā koṭiḥ-- anāgatāḥ sarvatragā anuśayāḥ / [S620]
㈠初句者。謂未來世遍行惑。
㈡第一句者。謂未來世遍行隨眠。
①prathamā koṭis anāgatās sarvatragās anuśayās
③མུ་དང་པོ་འདི་མ་འོངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ་།།
★◤dvitīyā 'tītapratyupannāstatsahabhuvaḥ / [288|02-]
♂dvitīyā'tītapratyutpannāstatsahabhuvaḥ /
◤dvitīyā-- atītapratyutpannāstatsahabhuvaḥ / [S620]
㈠第二句者。過去現世俱起餘法。
㈡第二句者。謂過現世彼俱有法。
①dvitīyā tīta pratyupannās tad sahabhuvas
㈢གཉིས་པ་ནི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་སོ། །
★◤tṛtīyācatuthau yojye / [288|03]
♂tṛtīyācaturthau{2. Ms. Y. tṛtīya |} yojye{3. Ms. yojyā |} /
◤tṛtīyacaturthyau yojye // 13 // [S620]
㈠第三第四。應自思立。
㈡第三第四如理應辯。
①tṛtīyā catuthau yojye
㈢གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་དག་ནི་སྦྱར་〖PNསྦྱོར།〗བར་བྱའོ། །
★0◤eṣāmaṣṭānavateranuśayānāṃ kati sāsravālambanāḥ katyanāsravālambanāḥ / [288|04]
①eṣām aṣṭānavates anuśayānām kati sa āsrava ālambanās kati anāsrava ālambanās
③ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།། དུ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ་།།
㈢ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཡིན:ནོ།།〖PN-ནོ།〗
◤eṣām aṣṭāmavater anuśayānāṃ kati sāsravālambanāḥ? katy anāsravālambanāḥ?[S620]
㈠於九十八惑中。幾惑緣有流法為境。幾惑緣無流法為境。
㈡九十八隨眠中。幾緣有漏。幾緣無漏。
★◤ 【■mithyādṛgvimatī tābhyāṃ yuktā 'vidyā 'tha kevalā /】[288|05-]
♂mithyādṛgvimatī tāgyāṃ yuktā'vidyā'tha kevalā /
①mithyā adṛś vimatī tābhyām yuktā vidyā tha kevalā
③ལོག་ལྟ་ཐེ་ཚོམ་དེ་དག་དང་།། ལྡན་དང་འབའ་ཞིག་མ་རིག་པ་།།
★◤【 nirodhamārgadṛggheyāḥ ṣaḍanāsravagocarāḥ // VAkK_5.14 //】
♂nirodhamārgadṛggheyāḥ ṣaḍanāsravagocarāḥ //14//
◤mithyādṛgvimatī tābhyāṃ yuktā'vidyā'tha kevalā / [S620]
◤nirodhamārgadṛggheyāḥ ṣaḍanāsravagocarāḥ // 14 // [S620]
㈠〔偈曰〕：【邪見疑與二 應無明獨行 見滅道所滅 六無流為境】。
㈡頌曰 【見滅道所斷_a 邪見疑相應_b】 【及不共無明_c 六能緣無漏】〖14_5_d〗
★◤nirodhadarśanaprahātavyāstrayo 'nuśayā mithyādṛṣṭirvicikitsā 'vidyā ca tābhyāṃ saṃprayuktā '; 'veṇikī ca / [288|07-]
♂nirodhadarśanaprahātavyāstrayo 'nuśayā mithyādṛṣṭiviṃcikitsā'vidyā ca tābhyāṃ saṃprayuktā''veṇikī ca /
◤nirodhadarśanaprahātavyāstrayo 'nuśayā mithyādṛṣṭivicikitsā'vidyā ca, tābhyāṃ samprayuktā''veṇikī ca / [S620]
㈠釋曰。見滅所滅三惑。謂邪見疑與二相應無明。及獨行無明。
㈡論曰。唯見滅道所斷邪見疑彼相應不共無明。
★0◤mārgadarśanaprahātavyā apyeta eva trayaḥ / [288|08]
◤mārgadarśanaprahātavyā apy eta eva trayaḥ / [S620]
㈠見道所滅。亦是此三
㈡各三
①nirodha mārga dṛś heyās ṣaḍana āsrava gocarās nirodha darśana prahātavyās trayas nuśayā mithyādṛṣṭis vicikitsā vidyā ca tābhyām saṃprayuktā veṇikī ca mārga darśana prahātavyās api ete eva trayas
③དྲུག་ནི་ཟག་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་ ****[@234b]**** ་ཅན་;་།འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་གསུམ་པོ་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། དེ་དག་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་མ་རིག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡང་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དེ་།
㈢དུ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ། །ལོག་ལྟ་ཐེ་ཚོམ་དེ་དག་དང་། །ལྡན་དང་འབའ་ཞིག་མ་རིག་པ〖PNདང་།〗། །དྲུག་ནི་ཟག་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་{234b}ཅན། །འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་གསུམ་པོ་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། དེ་དག་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་མ་རིག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
★0◤ityete ṣaḍanāsravālambanāḥ / [288|08-]
◤ity ete ṣaḍanāsravālambanāḥ, śeṣāḥ sāsravālambanā iti siddham // 14 // [S620]
㈠如此六惑緣無流法為境。所餘諸惑緣有流為境。此義自成。
㈡成六。能緣無漏。餘緣有漏准此自成。
①iti ete ṣaḍana āsrava ālambanās
③དེ་ལྟར་ན་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤tatra punaḥ--[S620]
㈠復次此中
◤svabhūmyuparamo mārgaḥ ṣaḍbhūminavabhūmikaḥ / [S620]
◤[S621]
◤tadgocarāṇāṃ viṣayo mārgo hyanyo 'nyahetukaḥ // 15 // [S621]
①svabhūmyuparamo mārgaḥ ṣaḍbhūminavabhūmikaḥ|
①tadgocarāṇāṃ viṣayo mārgo hyanyo'nyahetukaḥ||15||
㈠〔偈曰〕：【自地滅及道 六地及九地 緣無流惑境 由道互為因】。
㈡【於中緣滅者_a 唯緣自地滅_b 緣道六九地_c 由別治相因】〖15_5_d〗
D4601 🈪ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་〖PN-དག〗ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །དེ་ལ་ཡང་། རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་དང་། །ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པས། །ས་དྲུག་ས་དགུའི་ལམ་ནི་དེའོ། །
★◤śeṣāṃ sāsravālambanā iti siddham / tatra punaḥ[288|09]
♂śeṣāḥ sāstravā- lambanā iti siddham /
①śeṣām sa āsrava ālambanās iti siddham tatra punar
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ་།། དེ་ལ་ཡང་།
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་〖PN-དག〗ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
★◤ 【■svabhūmyuparamo mārgaḥ ṣaḍbhūminavabhūmikaḥ /】[288|10-]
♂tatra punaḥ [ 10a. 15A1. VI ] svabhūmyuparamo mārgaḥ ṣaḍbhūminavabhūmikaḥ /
①sva bhūmi uparamas mārgas ṣaṣ bhūmi nava bhūmikas
③རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་དང་།། ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པས་།། ས་དྲུག་ས་དགུའི་ལམ་ནི་དེའོ་།།
㈢དེ་ལ་ཡང་། རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་དང་། །ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པས། །ས་དྲུག་ས་དགུའི་ལམ་ནི་དེའོ། །
★◤【 tadgocarāṇāṃ viṣayo mārgo hyanyo 'nyahetukaḥ // VAkK_5.15 //】
♂tadgocarāṇāṃ{4. Ms. tat gocarāṇāṃ |} viṣayo mārgo hyanyo 'nyahetukaḥ //15//
①tad gocarāṇām viṣayas mārgas hi anyas anyahetukas
㈢སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nirodhālambanānāṃ mithyādṛṣṭyādīnāṃ svabhūminirodha evālambanaṃ kāmāvacarāṇāṃ kāmadhātoreva yāvat bhavāgrabhūmikānāṃ bhavāgrasyaiva / [288|12-]
◤nirodhālambanānāṃ mithyādṛṣṭyādīnāṃ svabhūminirodha eva ālambanaṃ kāmāvacarāṇāṃ kāmadhātor eva, yāvad bhavāgrabhūmikānāṃ bhavāgrasya eva / [S621]
㈠釋曰。邪見等諸惑。能緣滅諦為境。自地滅是其境。若行欲界欲界滅。乃至行有頂有頂滅。
㈡於此六中緣滅諦者。各以自地滅為所緣。滅互相望非因果故。謂欲界繫三種隨眠。唯緣欲界諸行擇滅。乃至有頂三種隨眠。
D4602 🈪སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །
D4603 🈪འགོག་པ་ལ་དམིགས་པ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①nirodha ālambanānām mithyā dṛṣṭi ādīnām sva bhūmi nirodhas eva ālambanam kāmāvacarāṇām kāmadhātos eva yāvat bhava agra bhūmikānām bhava agrasya eva
㈢འགོག་པ་ལ་དམིགས་པ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤mārgālambanānāṃ kāmāvacarāṇāṃ ṣaḍbhūmiko dharmajñānapakṣo mārgaḥ sarva evālambanam / [288|13-]
◤mārgālambanānāṃ kāmāvacarāṇāṃ ṣaḍbhūmiko dharmajñānapakṣo mārgaḥ sarva eva ālambanam / [S621]
㈠緣道為境。行欲界惑。一切六地法智類道為境。
㈡唯緣有頂諸行擇滅。緣道諦者緣六九地。謂欲界繫三種隨眠。唯緣六地法智品道。
D4604 🈪ལམ་ལ་དམིགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་ས་དྲུག་གི་ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། གང་ཡང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
①mārga ālambanānām kāma avacarāṇām ṣaṣ bhūmikas dharma jñāna pakṣas mārgas sarve eva ālambanam
㈢ལམ་ལ་དམིགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་ས་དྲུག་གི་ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། གང་ཡང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
★◤yo 'pi rūpārūpyapratipakṣaḥ rūpārūpyāvacarāṇāmapyadṛṣṭabhūmikānāṃ navabhūmikaḥ / [288|14-]
♂yo 'pi rūpārūpyapratipakṣaḥ rūpārūpyāvacarāṇāmapyadṛṣṭabhūmikānāṃ{5. D. mapyaṣṭabhūmikānāṃ (?) |} navabhūmikaḥ /
◤yo 'pi rūpārūpyapratipakṣaḥ rūpārūpyāvacarāṇām apy adṛṣṭabhūmikānāṃ navabhūmikaḥ, sa evānvayajñānapakṣyo mārga ālambanam;[S621]
㈠若色無色界對治。緣道為境。行色界無色界八地惑。一切九地類智類道為境。
㈡若治欲界若能治餘皆彼所緣。以類同故。色無色界八地各有三種隨眠。一一唯能通緣九地類智品道。
D4605 🈪གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པས་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡངས:དགུ་པའི་〖PNདགུའི།〗རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sa evānvayajñānapakṣyo mārga ālambanaṃ mārgasyānyo 'nyahetukatvāt / [288|15-]
①yas api rūpārūpya pratipakṣas rūpārūpya avacarāṇām api adṛṣṭa bhūmikānām nava bhūmikas sas eva anvaya jñāna pakṣyas mārgas ālambanam mārgasya anyas anyahetuka tvāt
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པས་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡངས:དགུ་པའི་〖PNདགུའི།〗རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤mārgasyānyonyahetukatvāt / [S621]
㈠何以故。由道互相因故。
㈡若治自地若能治餘皆彼所緣。以類同故。
D4606 🈪གལ་ཏེ་ཆོས་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་ཀྱང་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་མ་ཡིན་པས་ལམ་ལ་དམིགས་པས་〖PNཔ།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ལ་ནི་མི་དམིགས་སོ། །
★◤yadyapi dharmajñānānvayajñāne apyanyonyahetuke natvanvayajñānaṃ kāmadhātupratipakṣa iti / [288|16-]
♂yadyapi dharma- jñānānvayajñāne apyanyonyahetuke natvanvayajñānaṃ{6. Y. omits tu and na comes after anvayajñānam |} kāmadhātupratipakṣa iti /
◤yady api dharmajñānānvayajñāne apy anyonyahetuke anvayajñānaṃ na kāmadhātupratipakṣa iti;[S621]
㈠雖復法智類智更互相因。類智非欲界對治故。
㈡何故緣滅自地非餘。緣道便通六九同類。以諸地道互相因故。雖法類品亦互相因。
★◤na kāmāvacarā mārgālambanā anvayajñānapakṣānālambante / [288|17-]
♂na kāmāvacarā mārgā- lambanā anvayajñānapakṣānālambante /
◤na kāmāvacarā mārgālambanā anvayajñānapakṣānālambante / [S621]
㈠緣道為境。行欲界惑。不能緣類智類道為境。
㈡而類智品不治欲界。故類智品道非欲三所緣。
◤[S622]
★◤dharmajñānaṃ tarhi rūpārūpyapratipakṣatvāttadbhūmikānāṃ mārgalambanānāmālambanaṃ bhaviṣyati / [288|18-]
♂dharmajñānaṃ tarhi rūpārūpyapratipakṣatvāttadbhūmikānāṃ mārgā- lambanānāmālambanaṃ bhaviṣyati /
◤dharmajñānaṃ tarhi rūpārūpyapratipakṣatvāt tadbhūmikānāṃ mārgālambanām ālambanaṃ bhaviṣyati / [S622]
㈠若爾法智是色無色界對治故，緣道為境.行色無色界惑，應成所緣境。
㈡法智品既能治色無色，應為彼八地各三所緣。
D4607 🈪འོ་ན་ནི་ཆོས་ཤེས་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལམ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པར་〖PN+རམ།〗འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
①yadi api dharma jñāna anvaya jñāne api anyonya hetuke na tu anvaya jñānam kāmadhātu pratipakṣas iti na kāmāvacarās mārga ālambanās anvaya jñāna pakṣa an ālambante dharma jñānam tarhi rūpārūpya pratipakṣa tvāt tad bhūmikānām mārga lambanānām ālambanam bhaviṣyati
③གལ་ཏེ་ཆོས་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་ཀྱང་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་མ་ཡིན་པས་ལམ་ལ་དམིགས་པས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ལ་ནི་མི་དམིགས་སོ་།། འོ་ན་ནི་ཆོས་ཤེས་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལམ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཆོས་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་ཀྱང་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་མ་ཡིན་པས་ལམ་ལ་དམིགས་པས་〖PNཔ།〗འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལམ་ལ་ནི་མི་དམིགས་སོ། །
★◤na tat sakalaṃ pratipakṣo duḥkhasamudayadharmajñānayoratatpratipakṣatvāt / [288|19-]
♂na tat sakalaṃ pratipakṣo duḥkhasamudayadharmajñānayoratatpratipakṣa tvāt{7. Y. adopts etadapratipakṣatvāt |} /
◤na tat sakalaṃ pratipakṣaḥ, duḥkhasamudayadharmajñānayor etad-apratipakṣatvāt / [S622]
①na tat sakalaṃ pratipakṣaḥ, duḥkha-samudaya-dharma-jñānayos etad-apratipakṣa-tvāt|
㈠此法智類道非具對治。苦集法智。非色無色界對治故。
㈡非此皆能治色無色。苦集法智品非彼對治故。
🈪སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དག་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNདེ།〗མཐའ་དག་ཀྱང་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ལ།
①na tat sakalam pratipakṣas duḥkha samudaya dharma jñānayos a tad pratipakṣa tvāt
③སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དག་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་མཐའ་དག་ཀྱང་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ལ་།
㈢འོ་ན་ནི་ཆོས་ཤེས་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལམ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པར་〖PN+རམ།〗འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
㈢སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དག་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNདེ།〗མཐའ་དག་ཀྱང་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ལ།
★◤nāpi sakalayo rūpārūpyayyordarśanaprahātavyānāmapratipakṣatvādityādyābhāvānna bhavatyālambanam / [288|20-]
♂nāpi sakalayo rūpārūpyayordarśanaprahātavyānāmapratipakṣatvādityādyābhāvānna bhavatyā- lambanam /
◤na api sakalayo rūpārūpyayor darśanaprahātavyānām apratipakṣatvād ity ādyābhāvān na bhavaty ālambanam // 15 // [S622]
①na api sakalayos rūpārūpyayor darśana-prahātavyānām apratipakṣatvād ity ādya-abhāvāt na bhavati ālambanam||15||
㈠又非具色無色界惑對治故。前後無故，是故非境。[具【大】，見【三宮】]
㈡亦非全能治色無色，不能治彼見所斷故。二初無故。非彼所緣。即由此因顯遍行惑有緣苦集諸地無遮。境互為緣因。非能對治故。
①na api sakalayas rūpa ārūpyayyos darśana prahātavyānāma pratipakṣa tvāt ityādya abhāvāt na bhavati ālambanam
㈢མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་མཐའ་དག་གི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དང་པོ་རྣམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མ་〖PN-པ་མ།〗ཡིན་ནོ། །
★★◤atha kasmādrāgapratighamānā dṛṣṭiśīlavṛataparāmarśau cānāsravālambanā neṣyante / [288|22]
♂atha kasmādrāgapratighamānā dṛṣṭiśīlavrataparāmarśau cānāsravālambanā neṣyante /
◤atha kasmādrāgapratighamānā dṛṣṭiśīlavrataparāmarśai cānāsravālambanā neṣyante?[S622]
㈠復次云何欲瞋慢見取戒執取。不許彼緣無流為境。
㈡何緣貪瞋慢戒禁取見取見。無漏斷非無漏緣。
①atha kasmāt rāga pratighamānās dṛṣṭi śīla vṛata parāmarśau ca anāsrava ālambanās na iṣyante
㈢ཡང་〖PN-ཡང་།〗{235a}ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དག་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དག་ཏུ་མི་འདོད་ཅེ་ན།
★◤ 【na rāgastasya varjyatvāt 】[288|23]
◤na rāgastasya varjyatvāt,[S622]
㈠〔偈曰〕：【非欲所離故】。
㈡ 【並非無漏緣】〖16_5_b〗
㈢འདོད་ཆགས་མིན་ཏེ་སྤང་བྱའི་ཕྱིར། །
①na rāgas tasya varjya tvāt
★◤varjanīyo hi rāgaḥ yadi cānāsravālambanaḥ syānna varjanīyaḥ syātkuśaladharmacchandavat / [289|01-]
♂na rāgastasya varjyatvāt @289 varjanīyo hi rāgaḥ [ 10b. 15B1. VI ] yadi cānāsravālambanaḥ syānna varjanīyaḥ syātkuśala- dharmacchandavat /
◤varjanīyo hi rāgaḥ yadi cānāsravālambanaḥ syānna varjanīyaḥ syāt; kuśaladharmacchandavat / [S622]
㈠釋曰。欲者必應捨離。若此緣無流為境。則不應可離。譬如欲樂善法。
㈡以貪隨眠應捨離故。若緣無漏便非過失。如善法欲不應捨離。
①varjanīyas hi rāgas yadi ca anāsrava ālambanas syāt na varjanīyas syāt kuśala dharma= chanda vat
㈢འདོད་ཆགས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ན་གལ་ཏེ་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ན་གོ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་བཞིན་ནོ། །
★0◤ 【na dveṣo 'napakārataḥ /】[289|03]
①na dveṣas anapakāratas
③གནོད་མི་བྱེད་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་མིན་།།
㈢གནོད་མི་བྱེད་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་མིན། །གནོད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་ན་འགོག་པ་དང་ལམ་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na dveṣo 'napakārataḥ / [S622]
㈠〔偈曰〕：【非瞋非過故】。
㈡【應離境非怨】〖16_5_c〗
D4609 🈪གནོད་མི་བྱེད་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་མིན། །གནོད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་ན་འགོག་པ་དང་ལམ་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤apakāravastuni hi pratigha utpadyate / na caivaṃ nirodhamāgauṃ / [289|04]
♂apakāravastuni hi pratigha utpadyate / na caivaṃ nirodhamārgau /
◤apakāravastuni hi pratigha utpadyate / [S622]
㈠釋曰。瞋者若起緣他過失起。
㈡緣怨害事起瞋隨眠。
①apakāra vastuni hi pratighas utpadyate na ca evam nirodham āgaum
③གནོད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་ན་འགོག་པ་དང་ལམ་དང་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【na māno na parāmarśau śāntaśuddhayagrabhāvataḥ // VAkK_5.16 //】[289|05]
♂na māno na parāmarśau{1. Ms. parāmārśau |} śāntaśuddhayagrabhāvataḥ //16//
①na mānas na parāmarśau śānta śuddhayagrabhāvatas
③ཞི་དང་དག་དང་མཆོག་གྱུར་ཕྱིར་།། ང་རྒྱལ་མ་ཡིན་མཆོག་འཛིན་མིན་།།
㈢ཞི་དང་དག་དང་མཆོག་གྱུར་ཕྱིར། །ང་རྒྱལ་མ་ཡིན་མཆོག་འཛིན་མིན། །འགོག་པ་དང་ལམ་དག་ནི་ཞི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཁེངས་པར་འགྱུར:བ་འོངས་པ་〖PNབར་འོས་པ།〗ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ལ་དག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
◤na ca evaṃ nirodhamārgau / [S622]
㈠滅道諦既非過失故。瞋不緣此起。
㈡滅道非怨故非瞋境。
D4610 🈪ཞི་དང་དག་དང་མཆོག་གྱུར་ཕྱིར། །ང་རྒྱལ་མ་ཡིན་མཆོག་འཛིན་མིན། །
◤na māno na parāmarśo śāntaśuddhyagrabhāvataḥ // 16 // [S622]
㈠〔偈曰〕：【非慢非二取靜淨勝性故】。
㈡【貪瞋慢二取_a 靜淨勝性故】〖16_5_d〗
★0◤nirodhamārgayoḥ śānta-tvān na tābhyām unnatir bhavitum arhati / [289|06][S622]
㈠釋曰。滅道二諦.寂靜為性故，必不由此二起於高心。
㈡緣麁動事起慢隨眠。滅道寂靜故非慢境。
🈪འགོག་པ་དང་ལམ་དག་ནི་ཞི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཁེངས་པར་འགྱུར:བ་འོངས་པ་〖PNབར་འོས་པ།〗ཡང་མ་ཡིན་ལ།
①nirodha mārgayos śānta-tvāt na tābhyām unnatis bhavitum arhati
③འགོག་པ་དང་ལམ་དག་ནི་ཞི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་འོངས་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་།
★0◤bhūtārthaśuddhitvānna tayoḥ śuddhigrāhaḥ śīlavrataparāmarśaḥ / [289|06-]
◤bhūtārthaśuddhitvānna tayoḥ śuddhigrāhaḥ śīlavrataparāmarśaḥ / [S622]
①bhūtārtha-śuddhitvāt na tayoḥ śuddhigrāhaḥ śīlavrataparāmarśaḥ|
㈠由此二是自己真實清淨故，於二清淨執.不成戒執取。
㈡於非淨法執為淨因名戒禁取。滅道真淨故不應為戒禁取境。
🈪ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ལ་དག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
①bhūta artha śuddhi tvāt na tayos śuddhi grāhas śīla vrata parāmarśas
③ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ལ་དག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤agrau ca tau / hīne cāgragrāho dṛṣṭiparāmarśaḥ / [289|07]
♂agrau{2. Ms. agrā |} ca tau / ♂hīne cāgragrāho dṛṣṭiparāmarśaḥ /
◤agrau ca tau / [S622]
㈠此二法於一切法中最勝。
㈡於非勝法執為最勝名為見取。
①agrau ca tau hīne ca agra grāhas dṛṣṭi parāmarśas
③དམན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན་དེ་གཉིས་ནི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ་།
㈢དམན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན་དེ་གཉིས་ནི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasmādayuktameṣāmanāsravālambanatvam / [289|08]
♂tasmādayuktameṣāmanāsravā- lambanatvam /
◤hīne cāgragrāhau dṛṣṭiparāmarśaḥ / [S622]
㈠於下劣法中起勝執。說名見取。
㈡滅道真勝故亦不應為見取境。
D4611 🈪དམན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན་ན་དེ་གཉིས་ནི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tasmād ayuktam eṣām anāsravālambanatvam // 16 // [S622]
㈠是故如此等惑。不應緣無流法為境。
㈡是故貪等不緣無漏。
◤[S623]
★0◤eṣāmaṣṭānavateranuśayānāṃ katyālambanato 'nuśerate kati saṃprayogata eva / [289|09]
◤eṣāmaṣṭānavateranuśayānāṃ kasyālambanato 'nuśerate? kati samprayigata eva?[S623]
㈠於九十八隨眠惑中。幾惑由緣境隨眠。幾惑由相應隨眠。
㈡九十八隨眠中。幾由所緣故隨增。幾由相應故隨增。
★◤ 【■sarvatragā anuśayāḥ sakalāmanuśerate /】[289|10-]
♂sarvatragā anuśayāḥ sakalāmanuśerate /
①tasmāt ayuktam eṣām anāsrava ālambana tvam eṣām aṣṭānavates anuśayānām kati ālambanatas nuśerate kati saṃprayogatas eva sarvatragās anuśayās sakalām anuśerate
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།། ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་།། ;་དུ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ནའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
◤sarvatragā anuśayāḥ sakalāmanuśerate / [S623]
◤svabhūmim ālambanataḥ svanikāyam asarvagāḥ // 17 // [S623]
㈠〔偈曰〕：【遍行隨眠惑 具自地隨眠 唯由緣緣故】。2〔偈曰〕：【非遍行自部】。
㈡頌曰 【未斷遍隨眠_a 於自地一切_b 非遍於自部_c 所緣故隨增】〖17_5_d〗
★◤【 svabhūmimālambanataḥ svanikāyamasarvagāḥ // VAkK_5.17 //】
♂svabhūmimālambanataḥ svanikāyamasarvagāḥ //17//
①sva bhūmim ālambanatas sva nikāyam asarvagās
③ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་རྣམས་ནི་།། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་ས་།།
㈢ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་〖PNདང་།〗ལས་དུ་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར། དུ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ནའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་དུ་འགྲོ་རྣམས་ནི། །དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གིས། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་རང:རིས་སོ〖PNགིས་སུ།〗། །ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་ས་པའི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤ye sarvatragā anuśayāste sakalāṃ pañcaprakārāmapi svāṃ bhūmimālambanato 'nuśerate / [289|12-]
♂ye sarvatragā{3. D. svadhātubhūmisarvatragā |} anuśayāste sakalāṃ pañcaprakārāmapi svāṃ bhūmimālambanato 'nuśerate /
◤ye sarvatragā anuśayās te sakalāṃ pañcaprakārām api svāṃ bhūmim ālambanato 'nuśerate / [S623]
㈠1釋曰。遍行諸惑。於自地緣自部及他部。得生起增長。
㈡論曰。遍行隨眠。普於自地五部諸法所緣隨增。
①ye sarvatragās anuśayās te sakalām pañca prakārām api svām bhūmim ālambanatas anuśerate
③ཐམས་ཅད་དུ་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར་།། ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་རང་རིས་སོ་།། ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་ས་པའི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཐམས་ཅད་དུ་ནི་〖PN-ནི།〗འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་སར་རང་གི་རིས་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་བའི་བར་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤asarvatragāstu svasyāṃ bhūmau svameva nikāyamālambanato 'nuśerate nānyam / [289|13]
◤asarvatragās tu svasyāṃ bhūmau svam eva nikāyamālambanato 'nuśerate, na anyam / [S623]
㈠釋曰。所餘非遍行惑。於自地中但緣自部隨眠。
㈡以能遍緣自地法故。2所緣隨增唯於自部。唯以自部為所緣故。
①asarvatragās tu svasyām bhūmau svam eva nikāyam ālambanatas anuśerate na anyam
③ཐམས་ཅད་དུ་ནི་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་སར་རང་གི་རིས་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
★★◤tadyathā duḥkhadarśanaprahātavyā duḥkhadarśanaprahātavyameva nikāyam / [289|14]
♂tadyathā duḥkhadarśana- prahātavyā duḥkhadarśanaprahātavyameva nikāyam /
◤tad yathā-- duḥkhadarśanaprahātavyā duḥkhadarśanaprahātavyam eva nikāyam,[S623]
㈠譬如見苦所滅惑。緣見苦所滅惑部隨眠。
①tadyathā duḥkha darśana prahātavyā duḥkha darśana prahātavyam eva nikāyam
③འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ་།
★0◤evaṃ yāvadbhāvanāprahātavyā bhāvanāprahātavyameva nānyam / [289|14-]
◤evaṃ yakdbhāvanāprahātavyā bhāvanāprahātavyam eva, na anyam // 17 // [S623]
㈠乃至修道所滅惑。緣修道所滅惑部隨眠。不緣餘部。
㈡1所餘五部非遍隨眠。
①evam yāvat bhāvanā prahātavyā bhāvanā prahātavyam eva na anyam
③དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ལ་རྒྱས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤utsargaṃ kṛtvā'pavādaṃ karoti—[S623]
㈠作通說已今更簡別。
㈡此據總說。別分別者。
★◤utsargaṃ kṛtvā 'pavādaṃ karoti[289|15]
①utsargam kṛtvā apavādam karoti
③སྤྱིར་བཏང་བར་བྱས་ནས་དམིགས་ཀྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ་།
㈢སྤྱིར་བཏང་བར་བྱས་ནས་དམིགས་ཀྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། ཟག་མེད་གོང་མའི་ཡུལ་{235b}ཅན་མིན། །ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་〖P-ནི།〗དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【nānāsravordhvaviṣayāḥ 】[289|16]
◤na anāsravordhvaviṣayāḥ,[S623]
㈠〔偈曰〕：【非無流上境】。
㈡【非無漏上緣】〖18_5_a〗
★◤anāsravālambanā anuśayā naivālambanato 'nuśerate / nāpyūrdhvabhūmyālambanāḥ / [289|17]
♂utsarga kṛtvā'pavādaṃ karoti nānāsravordhvaviṣayāḥ anāsravālambanā anuśayā naivālambanato 'nuśerate / ♂nāpyūrdhvabhūmyālambanāḥ /
◤anāsravālambanā anuśayā na eva ālambanato 'nuśerate, na apy ūrdhvabhūmyālambanāḥ,[S623]
㈠釋曰。此惑若緣無流為境。不由所緣境故。隨眠緣上地為境亦爾。
㈡六無漏緣九上緣惑於所緣境無隨增義。
①nānā āsrava ūrdhva viṣayās anāsrava ālambanās anuśayās na eva ālambanatas anuśerate
③ཟག་མེད་གོང་མའི་ཡུལ་ ****[@235b]**** ་ཅན་མིན་།། ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་།
①na api ūrdhva bhūmi ālambanās
③ས་གོང་མ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / [289|17-]
◤kiṃ kāraṇam? tadālambanasya vastunaḥ[S623]
㈠何因如此是彼所緣法
㈡所以者何。無漏上境
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ནི། བདག་གིར་མ་བྱས་གཉེན་པོའི་ཕྱིར། །དངོས་པོ་གང་ཞིག་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་སྲེད་པ་དག་གིས་བདག་གིར་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དག་ཀྱང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བར་ནུས་ཏེ། སྣམ་བུ་གཤེར་བ་ལ་རྡུལ་ཆགས་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤tadālambanasya vastunaḥ[289|18]
①tad ālambanasya vastunas
③དེ་དག་གི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ནི་།
◤asvīkārādvipakṣataḥ / [S623]
㈠〔偈曰〕：【非自取對故】。
㈡【無攝有違故】〖18_5_b〗 非所攝受及相違故。
★◤ 【asvīkārādvipakṣataḥ /】[289|19]
♂tadālamba-[ 11a. 15A1. VII ]nasya vastunaḥ aravīkārādvipakṣataḥ /
①asvīkārāt vipakṣatas
③བདག་གིར་མ་བྱས་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་།།
★0◤yaddhi vastvātmadṛṣṭitṛṣṇābhyāṃ svīkṛtaṃ bhavati tatrānye 'pyanuśayā anugamayitumutsahante / [289|20-]
◤yadi vastvātmadṛṣṭitṛṣṇābhyāṃ svīkṛtaṃ bhavati tatra anye 'py anuśayā anugamayitum utsahante / [S623]
㈠釋曰。若是法類我見我愛執取為自依。於此中餘惑亦能緣彼隨眠。
㈡謂若有法為此地中身見及愛攝為己有，可有為此身見愛地中所有隨眠所緣隨增理。
★★◤ārdra iva paṭe rajāṃsi saṃsthātum / [289|21]
♂ārdra eva paṭe rajāṃsi saṃsthātum /
◤ārdra iva paṭe rajāṃsi saṃsthātum / [S623]
㈠譬如於濕衣埃塵及於濕田種子。
㈡如衣潤濕埃塵隨住。
①yat hi vastu ātma dṛṣṭi tṛṣṇābhyām svīkṛtam bhavati tatra anye api anuśayās anugamayitum utsahante ārdras iva paṭe rajāṃsi saṃsthātum
③དངོས་པོ་གང་ཞིག་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་སྲེད་པ་དག་གིས་བདག་གིར་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དག་ཀྱང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བར་ནུས་ཏེ། སྣམ་བུ་གཤེར་བ་ལ་རྡུལ་ཆགས་པ་བཞིན་ནོ་།།
★0◤na caivamanāsravā nāpyevamūrdhvā bhūmiḥ / [289|21-]
◤na ca evam anāsravāḥ, na apy evam ūrdhvā bhūmiḥ / [S623]
㈠無流法不爾。上地亦不爾。
㈡非諸無漏及上地法
①na ca evam anāsravā na api evam ūrdhvā bhūmis
③ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ལ་།
㈢ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ལ། ས་འོག་མ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ནི་དེ་དག་ལ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★★◤ato na tadālambanāsteṣvanuśerate / yastvihasthastāṃ bhūmiṃ prārthayate / [289|22]
♂ato na tadālambanāste- ṣvanuśerate / ♂yastvihasthastāṃ bhūmiṃ prārthayate /
◤ato na tadālambanās teṣv anuśerate / [S623]
㈠是故緣彼為境。或於彼無隨眠義。
㈡為諸下身見愛攝為己有故緣彼下惑非所緣隨增。
①atas na tad ālambanās teṣu anuśerate
③ས་འོག་མ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ནི་དེ་དག་ལ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
①yas tu ihasthas tām bhūmim prārthayate
㈢གང་ཞིག་འདི་ན་གནས་པ་ལས་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མི་〖PN-མི།〗དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤kuśalo 'sau dharmmacchandaḥ vipakṣabhūtau ca nirvāṇamārgau tadālambanānāṃ kleśānāmūrdhvā ca bhūmiradharāṇām / [289|23-290|01]
♂kuśalo 'sau dharmmacchandaḥ vipakṣabhūtau ca nirvāṇa- @290 mārgau tadālambanānāṃ kleśānāmūrdhvā ca bhūmiradharāṇām /
◤yastvihasthastāṃ bhūmiṃ prārthayate, kuśalo 'sau dharmacchandaḥ vipakṣabhūtau ca nirvāṇamārgau tadālambanānāṃ kleśānām ūrdhvā ca bhūmiradharāṇām / [S623]
㈠若人在下界求得上地。此是善法欲非惑。涅槃及道。是能緣諸惑對治上地。亦是下地惑對治。
㈡住下地心求上地等。是善法欲非謂隨眠。聖道涅槃及上地法與能緣彼下惑相違故。
★0◤ato na teṣu pratiṣṭhāṃ labhante / [290|01]
◤ato na teṣu pratiṣṭhāṃ labhante tapta ivopale talāni pādānām / [S623]
㈠是故彼惑於此三境不得依住。譬如於熱石蹠下不得住。
㈡彼二亦無所緣隨增理。如於炎石足不隨住。
①kuśalas sau dharmmacchandas vipakṣa bhūtau ca nirvāṇa mārgau tad ālambanānām kleśānām ūrdhvā ca bhūmis adharāṇām atas na teṣu pratiṣṭhām labhante
③མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ལམ་ནི་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་ཡང་འོག་མ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དག་ཏུ་གནས་མི་མཐོང་སྟེ་།
㈢མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ལམ་ནི་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ས་གོང་མ་ཡང་འོག་མ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དག་ཏུ་གནས་མི:མཐོང་སྟེ〖PNཐོད་དེ།〗། རྡོ་བསྲེག་པ་ལ་རྐང་མཐིལ་དག་གི་གནས་མི:མཐོང་བ་〖PNཐོད་པ།〗བཞིན་ནོ། །
★0◤tapta ivopale talāni pādānām / [290|01-]
①taptas iva upale talāni pādānām
③རྡོ་བསྲེག་པ་ལ་རྐང་མཐིལ་དག་གི་གནས་མི་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ་།།
★★◤ānuguṇyārtho 'trānuśayārthaḥ / na ca te tadanuguṇā ityapare / [290|02]
♂ānuguṇyārtho 'trānuśayārthaḥ / ♂na ca te tadanuguṇā ityapare /
◤ānuguṇyārtho 'trānuśayārthaḥ / [S623]
㈠隨眠言者。隨長為義。
㈡有說。隨眠是隨順義。
①ānuguṇya arthas tra anuśaya arthas na ca te tad anuguṇās iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དོན་ཡིན་དེ་དག་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དོན་ཡིན་ན་དེ་དག་ནི〖PNཉིད།〗་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རླུང་ནད་ཅན་ལ་ཁ་ཟས་རྩུབ་པོ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤na ca te tadanuguṇā ity apare / [S623]
㈠雖可緣於中無有隨長。
㈡非無漏上境順。諸下隨眠故。雖是所緣而無隨增理。
★◤vātikasya rukṣānanuśayanavat / [290|02-]
♂vātikasya rūkṣānanuśayanavat /
◤vātikasya rūkṣānanuśayanavat / [S623]
㈠不如風病服麁澁藥。
㈡如風病者服乾澁藥病者於藥非所隨增。
★◤ata uktā ālambanato 'nuśerate / [290|03]
♂ata{1. M. drops ta |} uktā ālambanato 'nuśerate /
◤ata uktā ālambanato 'nuśerate / [S623]
㈠若惑由緣境隨眠已說。
㈡已約所緣辯隨增義。今次應辯相應隨增。
①vātikasya rukṣān anuśayana vat atas uktās ālambanatas anuśerate
③རླུང་ནད་ཅན་ལ་ཁ་ཟས་རྩུབ་པོ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【yena yaḥ saṃprayuktastu sa tasmin saṃprayogataḥ // VAkK_5.18 //】[290|04]
♂yena yaḥ saṃprayuktastu sa tasmin saṃprayāgataḥ{2. Ms. drops pra |} //18//
①yena yas saṃprayuktas tu sa tasmin saṃprayogatas
③གང་ཞིག་གང་དང་མཚུངས་ལྡན་པ་།། དེ་ནི་དེར་མཚུངས་ལྡན་སྒོ་ནས་།།
㈢གང་ཞིག་གང་དང་མཚུངས་ལྡན་པ། །དེ་ནི་དེར་མཚུངས་ལྡན་སྒོ་ནས། །རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཕྲ་རྒྱས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེར་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །
◤[S624]
◤yena yaḥ samprayuktastu sa tasmin samprayogataḥ // 18 // [S624]
㈠〔偈曰〕：【若彼與相應 於此由相應】。
㈡【隨於相應法_c 相應故隨增】〖18_5_d〗
◤‘anuśarete’ iti varttate / [S624]
㈠釋曰。隨眠言流。
★◤anuśareta iti vartate / [290|05]
①anuśareta iti vartate
③རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤yo 'nuśayo yena dharmeṇa saṃprayuktastasmin saṃprayogato 'nuśete / [290|05-]
♂anuśareta iti varttate yo 'nuśayo yena dharmeṇa saṃprayuktastasmin saṃprayogato 'nuśete{3. D. anuśerate (?) |} /
◤yo 'nuśayo yena dharmeṇa saṃprayuktastasmin saṃprayogato 'nuśete / [S624]
㈠若惑與此法相應。彼惑於此法由相應故得隨眠。
㈡謂隨何隨眠於自相應法由相應故於彼隨增。諸說隨增。
①yas anuśayas yena dharmeṇa saṃprayuktas tasmin saṃprayogatas anuśete
③ཕྲ་རྒྱས་གང་ཞིག་ཆོས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེར་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤yāvadaprahīṇa iti viśeṣaṇārthastuśabdaḥ / [290|06]
◤yāvad aprahīṇa iti viśeṣaṇārthastuśabdaḥ / [S624]
㈠乃至未滅。
㈡謂至未斷故。初頌首標未斷言。
①yāvat aprahīṇas iti viśeṣaṇa arthas tuśabdas
㈢ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་མ་སྤངས་བ་ཞེས:་བྱ་བ་〖PN-བྱ་བ།〗ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤syuranuśayā nānāsravālambanā na visabhāgadhātusarvatragāḥ / [290|06-]
♂syuranuśayā nānāsravālambanā na visabhāgadhātu- sarvatragāḥ /
◤syur anuśayā nānāsravālambanā na visabhāgadhātusarvatragāḥ / [S624]
㈠有諸惑不緣無流為境。非遍行不同分界。
㈡頗有隨眠不緣無漏不緣上界
①syus anuśayās nānā srava ālambanās na visabhāga dhātu sarvatragās
③ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཀྱང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་གྱི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དག་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ས་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་སོ།
★◤te cānuśayāḥ saṃprayogato 'nuśayīrannālambanataḥ na syurvisabhāgabhūmisarvatragā anuśayāḥ / [290|07-]
♂te cānuśayāḥ saṃprayogato 'nuśayīrannālambanataḥ na{4. Ms. seem to drop na here. One na is expected here |} syurvisabhāgabhūmisarvatragā anu- śayāḥ{5. Ms. ॰sarvatragānuśayāḥ |} /
◤te cānuśayāḥ samprayogato 'nuśayīrannālambanataḥ, na syur visabhāgabhūmisarvatragā anuśayāḥ // 18 // [S624]
㈠此惑但由相應得隨眠。不由緣境不。有。謂遍行非同分地惑。
㈡而彼隨增但於相應非所緣不。有。謂緣上地諸遍行隨眠。
①te ca anuśayās saṃprayogatas anuśayīs anna ālambanatas na syus visabhāga bhūmi sarvatragās anuśayās
③། ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཀྱང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་གྱི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དག་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། སྐལ་པ་མི་མཉམ་པའི་ས་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་སོ་།
◤eṣām aṣṭānavater anuśayānāṃ katy akuśalāḥ? katy avyākṛtāḥ?[S624]
㈠九十八惑中。幾惑惡性。幾惑無記性。
㈡九十八隨眠中幾不善幾無記。
★0◤eṣāmaṣṭānavateranuśayānāṃ katyakuśalāḥ katyavyākṛtāḥ / [290|09]
◤ūrdhvāmavyākṛtāḥ sarve,[S624]
㈠〔偈曰〕：【上界惑無記】。
㈡頌曰 【上二界隨眠】〖19_5_a〗
①eṣām aṣṭānavates anuśayānām kati akuśalās kati avyākṛtās
③ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན། དུ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཕྲ་རྒྱས་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན། དུ་ནི་ལུང་དུ་〖PN-དུ།〗མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན།{236a}། །གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལུང་མ་བསྟན། །རེ་ཞིག་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【ūrdhvamavyākṛtāḥ sarve】[290|10]
①ūrdhvam avyākṛtās sarve
③ ****[@236a]**** *་།། གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལུང་མ་བསྟན་།།
◤rūpārūpyāvacarāstāvat sarva eva avyākṛtāḥ / [S624]
㈠釋曰。一切色界無色界惑。無記為性。
㈡論曰。色無色界一切隨眠唯無記性。
★◤rūpārūpyāvacarāstāvatsarva evāvyākṛtāḥ / kiṃ kāraṇam / [290|11]
♂ūrdhvamavyākṛtāḥ sarve rūpārūpyāvacarāstā-[ 11b. 15B1. VII ] vatsarva evāvyākṛtāḥ / ♂kiṃ kāraṇam /
①rūpārūpya avacarās tāvat sarve eva avyākṛtās kim kāraṇam
③རེ་ཞིག་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★★◤kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ duḥkhavipākaḥ syāt / tacca tayoirnāsti paravyābādhahetvabhāvāt / [290|12]
♂kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ duḥkhavipākaḥ syāt / tacca tayornāsti paravyābādhahetvabhāvāt /
◤kiṃ kāraṇam? kliṣṭānāṃ dharmāṇāṃ duḥkhavipākaḥ syāt / [S624]
㈠何以故。一切惡性染污有苦受果報。
㈡以染污法若是不善有苦異熟。
①kliṣṭānām dharmāṇām duḥkha vipākas syāt
③ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ན་མེད་དེ་།
㈢ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ན་མེད་དེ། ཕ་རོལ་པོ་ལ་ཡང་གནོད་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tat ca tayois na asti para vyābādha hetu abhāvāt
③ཕ་རོལ་པོ་ལ་ཡང་གནོད་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ 【kāme satkāyadarśanam /】[290|13]
◤tac ca tayor na asti; paravyābādhahetvabhāvāt / [S624]
①tac ca tayor na asti; para-vyābādha-hetv-abhāvāt|
㈠此苦報於彼無。非他逼惱因故。
㈡苦異熟果上二界無。他逼惱因彼定無故。
D4623 🈪ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ན་མེད་དེ། ཕ་རོལ་པོ་ལ་ཡང་གནོད་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【antagrāhaḥ sahābhyāṃ ca mohaḥ 】[290|14]
①kāme satkāya darśanam anta grāhas sahābhyām ca mohas
③འདོད་ན་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་དང་།། མཐར་འཛིན་ལྷན་ཅིག་མ་རིག་པ་།།
㈢འདོད་ན་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་དང་། །མཐར་འཛིན་ལྷན་ཅིག་མ་རིག་པ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། དེ་དག་〖PN-དག〗དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
◤kāme satkāyadarśanam / [S624]
◤antagrāhaḥ sahābhyāṃ ca mohaḥ,[S624]
㈠〔偈曰〕：【於欲界身見 邊見共無明】。
㈡ 【及欲身邊見_b 彼俱癡無記】〖19_5_c〗
D4624 🈪འདོད་ན་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་དང་། །མཐར་འཛིན་ལྷན་ཅིག་མ་རིག་པ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། དེ་དག་〖PN-དག〗དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་〖PN-དག〗ཡིན་ནོ། །
★◤kāmadhātau satkāyāntagrāhadṛṣṭī tatsaṃprayuktā cāvidyā avyākṛtāḥ / [290|15]
♂antagrāhaḥ sahābhyāṃ ca mohaḥ kāmadhātau satkāyāntagrāhadṛṣṭī tatsaṃprayuktā cāvidyā avyākṛtāḥ /
◤kāmadhātau satkāyāntagrāhadṛṣṭī tatsamprayuktā ca avidyā avyākṛtāḥ / [S624]
㈠釋曰。於欲界中身見邊見。及與二相應無明。此三無記為性。
㈡身邊二見及相應癡欲界繫者亦無記性。
①kāmadhātau satkāya anta grāha dṛṣṭī tad saṃprayuktā ca avidyās avyākṛtās
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤kiṃ kāraṇam / [290|15-]
◤kiṃ kāraṇam? dānādibhir aviruddhatvāt / [S624]
㈠何因如此。與施等不相違故。
㈡所以者何。此與施等不相違故。
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང་〖PNཏེ།〗། བདག་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་〖PN+སྦྱིན་པ།〗སྦྱིན་པར་བྱེད། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །
★0◤dānādibhiraviruddhatvāt / [290|16]
◤‘ahaṃ pretya sukhī bhaviṣyāmi’ iti dānaṃ dadāti śīlaṃ rakṣati / [S624]
㈠謂我於未來世必應受樂故。今世行善持戒修定。
㈡為我當樂現在勤脩施戒等故。
★0◤ahaṃ pretya sukhī bhaviṣyāmīti dānaṃ dadāti śīlaṃ rakṣati / [290|16-]
①dāna ādibhis aviruddha tvāt aham pretya sukhī bhaviṣyāmi iti dānam dadāti śīlam rakṣati
③སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང་། བདག་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་སྦྱིན་པར་བྱེད་།། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བར་བྱེད་དོ་།།
★★◤ucchedadṛṣṭirapi mokṣānukūlā / [290|17]
♂uccheda- dṛṣṭirapi mokṣānukūlā /
◤ucchedṛṣṭir api mokṣānukūlā / [S624]
㈠邊見既隨順解脫。
㈡執斷邊見能順解脫。
D4625 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང་〖PNཏེ།〗། བདག་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་〖PN+སྦྱིན་པ།〗སྦྱིན་པར་བྱེད། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །
D4626 🈪ཆད་པར་ལྟ་བ་ཡང་ཐར་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་〖PNཔའི།〗རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་མེད་པར་གྱུར་ཅིག། བདག་གི་མེད་པར་གྱུར་ཅིག། བདག་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག། བདག་གི་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས:བྱ་བའི་〖PN-བྱ་བའི།〗ལྟ་བ་འདི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①uccheda dṛṣṭis api mokṣa anukūlā
③ཆད་པར་ལྟ་བ་ཡང་ཐར་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་།
㈢ཆད་པར་ལྟ་བ་ཡང་ཐར་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་〖PNཔའི།〗རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་མེད་པར་གྱུར་ཅིག། བདག་གི་མེད་པར་གྱུར་ཅིག། བདག་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག། བདག་གི་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས:བྱ་བའི་〖PN-བྱ་བའི།〗ལྟ་བ་འདི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★◤ata evoktaṃ bhagavatā “etadagraṃ bāhyakānāṃ dṛṣṭigatānāṃ yaduta no ca syāṃ no ca me syāt na bhaviṣyāmi na me bhaviṣyatī”ti / [290|17-]
♂ataevoktaṃ bhagavatā “etadagraṃ{6. D. idamagrya |} bāhyakānāṃ{7. Y. seems to omit bāhyakānāṃ |} dṛṣṭigatānāṃ yaduta no ca syāṃ no{8. D. na |} ca me syāt na bhaviṣyāmi na me bhaviṣyatī”tiṃ /
◤ata-eva uktaṃ bhagavatā—[S624]
㈠是故世尊說。
㈡故世尊說。
①atas eva uktam bhagavatā etat agram bāhyakānām dṛṣṭi gatānām yat uta no ca syām no ca me syāt na bhaviṣyāmi na me bhaviṣyati iti
③བདག་གི་མེད་པར་གྱུར་ཅིག། བདག་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག། བདག་གི་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་ལྟ་བ་འདི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤“etadagraṃ dṛṣṭigatānāṃ yaduta no ca syāṃ no ca me syāt na bhaviṣyāmi na me bhaviṣyati” ( ) iti / [S624]
㈠於外五見中此見最勝。謂我不有我所不有我。當不有我所亦爾。
㈡於諸外道諸見趣中此見最勝。謂我不有我所亦不有。我當不有我所當不有。
★★◤api cānayordṛṣṭyoḥ svadravyasaṃmūḍhatvādaparapīḍāpravṛttatvācca / [290|19]
♂api cānayordṛṣṭyoḥ sva- dravyasaṃmūḍhatvādaparapīḍāpravṛttatvācca /
◤api cānayor dṛṣṭyoḥ svadravyasammūḍhatvād aparapīḍāpravṛttatvāc ca[S624]
①api cānayor dṛṣṭyoḥ sva-dravya-sammūḍha-tvād aparapīḍāpravṛttatvāc ca
㈠此二執無苦果報。迷於自體故。不逼惱他生起故。
㈡又此二見迷自事故。非欲逼害他有情故。
D4627 🈪གཞན་ཡང་ལྟ་བ་འདི་གཉིས་ནི་རང་གི་རྫས་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཕ་རོལ་པོ་ལ་གནོད་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①api ca anayos dṛṣṭyos sva dravya saṃmūḍha tvāt apara pīḍā pravṛtta tvāt ca
㈢གཞན་ཡང་ལྟ་བ་འདི་གཉིས་ནི་རང་གི་རྫས་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཕ་རོལ་པོ་ལ་གནོད་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤svargatṛṣṇā 'smimānayorapyevaṃ prasaṅgaḥ / [290|19-]
♂svargatṛṣṇā'smimānayorapyevaṃ{9. Y. apyeṣa |} prasaṅgaḥ /
◤svargatṛṣṇā'smimānayor apy eṣa prasaṅgaḥ / [S624]
㈠若爾，貪愛天上.及我慢，應同此義。
㈡若爾，貪求天上快樂及起我慢，例亦應然。
D4628 🈪མཐོ་རིས་ལ་སྲེད་པ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①svarga tṛṣṇā smimānayos api evam prasaṅgas
③མཐོ་རིས་ལ་སྲེད་པ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ་།
㈢མཐོ་རིས་ལ་སྲེད་པ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★★◤sahajā satkāyadṛṣṭiravyākṛtā / [290|20]
♂sahajā satkāya- dṛṣṭiravyākṛtā /
◤sahajā satkāyadṛṣṭir avyākṛtā / [S624]
㈠生得身見是無記。
㈡｛俱生身見是無記性。
★0◤yā mṛgapakṣiṇāmapi varttate / [290|20-]
◤yā mṛgapakṣiṇām api varttate / [S624]
㈠若於禽獸等有。
㈡如禽獸等身見現行。
D4629 🈪སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①sahajā sat-kāya-dṛṣṭis avyākṛtā yā mṛga pakṣiṇām api varttate
③ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རི་དགས་དང་བྱ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ན་རེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤vikalpitā tvakuśaleti pūrvācāryāḥ / [290|21]
♂vikalpitā tvakuśaleti{10. Ms. tvakuśaleneti |} pūrvācāryāḥ /
◤vikalpitā tvakuśaleti pūrvācāryāḥ / [S624]
㈠若有分別則成惡。先舊諸師說如此。
㈡若分別生是不善性。｝先軌範師作如是說。
D4630 🈪རྣམ་པར་བརྟག་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①vikalpitā tu akuśala iti pūrva ācāryās
㈢རྣམ་པར་བརྟག་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【śeṣastvihāśubhāḥ // VAkK_5.19 //】[291|01]
♂@291 śeṣāstvihāśubhāḥ //19//
①śeṣas tu iha aśubhās
㈢ལྷག་མ་རྣམས་འདིར་མི་དགེ་བའོ། །
◤[S625]
◤śeṣāstvihāśubhāḥ // 19 // [S625]
㈠〔偈曰〕：【所餘惑惡性】。
㈡【此餘皆不善】〖19_5_d〗
D4631 🈪ལྷག་མ་རྣམས་འདིར་མི་དགེ་བའོ། །
D4632 🈪ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤śeṣās tvaśubhā anuśayāḥ kāmadhātāvakuśalāḥ / [291|02]
♂śeṣāstvaśubhā anuśayāḥ{1. Ms. ॰śubhānuśayāḥ |} kāmadhātāvakuśalāḥ /
◤śeṣāstvaśubhā anuśayāḥ kāmadhātāv akuśalāḥ // 19 // [S625]
㈠釋曰。於欲界異此二諸惑皆不善。
㈡餘欲界繫一切隨眠與上相違皆不善性。
①śeṣās tu aśubhās anuśayās kāmadhātauvakuśalās
㈢ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤katy akuśalamūlāni? kati na?[S625]
㈠幾惑非善根。幾惑非非善根。
㈡於上所說不善惑中。幾是不善根。幾非不善根。
◤kāme 'kuśalamūlāni rāgapratighamūḍhayaḥ / [S625]
①kāme akuśala-mūlāni rāga-pratigha-mūḍhayas
㈠〔偈曰〕：【於欲界惡根 貪欲瞋無明】。
㈡頌曰 【不善根欲界_a 貪瞋不善癡】〖20_5_b〗
D4633 🈪དུ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཡིན། །དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་ན་འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་དང་། ། རྨོངས་རྣམས་མི་དགེའི་རྩ་བ་ཡིན། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྨོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་པ་〖PNཔོ།〗ཆགས་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། གཏི་མུག་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ཞིག་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །
D4634 🈪ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
★0◤katyakuśalamūlāni kati na / [291|03]
①kati akuśala mūlāni kati na
③དུ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཡིན་།། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢དུ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཡིན། །དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་ན་འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །རྨོངས་རྣམས་མི་དགེའི་རྩ་བ་ཡིན། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྨོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་པ་〖PNཔོ།〗ཆགས་{236b}པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། གཏི་མུག་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ཞིག་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །
★0◤ 【kāme 'kuśalamūlāni rāgapratighamūḍhayaḥ /】[291|04]
①kāme akuśala mūlāni rāga pratigha mūḍhayas
③འདོད་ན་འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་དང་།། རྨོངས་རྣམས་མི་དགེའི་རྩ་བ་ཡིན་།།
★◤kāmadhātau sarvarāgaḥ sarvapratighaḥ sarvo moho 'nyatra satkāyāntagrāhadṛṣṭisaṃprayuktādyathākramam / [291|05-]
♂kāmadhātau sarvarāgaḥ sarvapratighaḥ sarvo moho 'nyatra satkāyāntagrāhadṛṣṭisaṃprayuktādyathā- kramam /
◤kāmadhātau sarvarāgaḥ sarvapratighaḥ sarvo moho 'nyatra satkāyāntagrāhadṛṣṭisamprayuktād yathākramam / [S625]
㈠釋曰。於欲界中一切欲一切瞋一切無明。除與身見邊見相應。餘惑次第
㈡論曰。唯欲界繫一切貪瞋及不善癡不善根攝。如其次第
★◤ 【trīṇyakuśalamūlāni 】[291|07]
♂trīṇyakuśalamūlāni
①kāmadhātau sarva rāgas sarva pratighas sarvas mohas nyatra satkāya anta grāha dṛṣṭi saṃprayuktāt yathākramam trīṇi akuśala mūlāni
③འདོད་པའི་ཁམས་ན་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇིག་ཚོགས་དང་། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་གཏོགས་པའི་རྨོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་པ་ཆགས་ ****[@236b]**** ་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་།
◤trīṇyakuśalamūlāni,[S625]
㈠說為三不善根。
㈡世尊說為2三不善根。
★◤lobho 'kuśalamūlaṃ dveṣo moho 'kuśalamūlam / [291|08]
♂lobho 'kuśalamūlaṃ dveṣo moho-[ 12a. 15A1. VIII ]'kuśalamūlam /
◤lobho 'kuśalamūlam, dveṣo moho 'kuśalamūlam / [S625]
㈠謂貪欲不善根。瞋恚不善根。無明不善根。
㈡1貪瞋癡
①lobhas kuśala mūlam dveṣas mohas kuśala mūlam
③ཞེ་སྡང་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། གཏི་མུག་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yaddhyakuśalaṃ cākuśalasya ca mūlaṃ tadevākuśalamūlamiṣṭam / [291|08-]
♂yaddhyakuśalaṃ{2. Ms. It was dropped and is written on the top margin. It is very faint and not clear in the photo. Y. The reading seems to be “yadyakuśalaṃ cākuśalasyaiva ca mūlamiṣṭam | eta evākuśalamūlāni | śeṣā anuśayā nākuśalamūlānīti siddham |} cā- kuśalasya ca mūlaṃ{3. D. ye dharmā akuśalāścākuśala- mūlaṃ ca |} tadevākuśalamūlamiṣṭam /
◤yady akuśalaṃ ca akuśalasya eva mūlamiṣṭam, eta eva akuśalamūlāni / [S625]
㈠若惑非善。又為非善法根。許此法為不善根。
㈡性唯不善煩惱為不善法根立不善根。
①yat hi akuśalam ca akuśalasya ca mūlam tat eva akuśala mūlam iṣṭam
③གང་ཞིག་མི་དགེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པར་འདོད་དོ་།།
★◤śeṣā anuśayā nākuśalamūlānīti siddham / [291|09-]
♂śeṣā anuśayā nākuśalamūlānīti siddham /
◤śeṣā anuśayā na akuśalamūlāni iti siddham / [S625]
㈠所餘諸惑非非善根。此義自成。
㈡餘則不爾。所餘煩惱非不善根。義准已成。故頌不說。
◤katya vyākṛtamūlāni? kati na?[S625]
♂katyavyākṛtamūlāni kati na /
㈠幾法為無記根。幾法非。
㈡於上所說無記惑中。幾是無記根。幾非無記根。
D4635 🈪དུ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
◤trīṇy avyākṛtamūlāni / [S625]
♂trīṇyavyākṛta{2. Ms. It was dropped and is written on the top margin. It is very faint and not clear in the photo. Y. The reading seems to be “yadyakuśalaṃ cākuśalasyaiva ca mūlamiṣṭam / eta evākuśala- mūlāni / śeṣā anuśayā nākuśalamūlānīti siddham |} mūlāni /
㈠〔偈曰〕：【無記根有三】。
㈡頌曰 【無記根有三】〖20_5_c〗
🈪ལུང་〖PN+དུ།〗མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་གསུམ། །
★◤katyavyākṛtamūlāni kati na / trīṇyavyākṛta mūlāni / katamāni trīṇi / [291|11]
♂katamāni trīṇi /
◤katamāni trīṇi?[S625]
㈠釋曰。何者為三。
①śeṣās anuśayā na akuśala mūlāni iti siddham kati avyākṛta mūlāni kati na
③ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ་།། དུ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཕྲ་རྒྱས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
①trīṇi avyākṛta mūlāni
③ལུང་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་གསུམ་།།
①katamāni trīṇi
③གསུམ་པོ་གང་དག་ཅེ་ན་།
♂tṛṣṇā{4. Ms. dṛṣṭya / G. Y. tṛṣṇā |} vidyā matiśca sā //20//
★◤ 【tṛṣṇā 'vidyā matiśca sā // VAkK_5.20 //】[291|12]
①tṛṣṇā vidyā matis ca sā
③དེ་ནི་སྲེད་དང་མ་རིག་བློ་།།
㈢དུ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ལུང་〖PN+དུ།〗མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་གསུམ། །གསུམ་པོ:གང་དག་ཅེ་〖PNགང་ཞེ།〗ན། དེ་ནི་སྲེད་དང་མ་རིག་བློ། །
◤tṛṣṇāvidyā matiś ca sā // 20 // [S625]
㈠〔偈曰〕：【愛無明及慧】。
㈡【無記愛癡慧】〖20_5_d〗
🈪གསུམ་པོ:གང་དག་ཅེ་〖PNགང་ཞེ།〗ན། དེ་ནི་སྲེད་དང་མ་རིག་བློ། །
★◤setyavyākṛtatāṃ darśayati yā kācidavyākṛtā tṛṣṇā avidyā prajñā cāntato vipākajā api sarvā 'sāvavyākṛtamūlamiti kāśmīrāḥ / [291|13-]
♂setyavyākṛtatāṃ darśayati yā kācidavyākṛtā tṛṣṇā avidyā prajñā cāntato vipākajā- api sarvā'sāvavyākṛtamūlamiti kāśmīrāḥ /
①sā ityavyākṛta tām darśayati yā kācid avyākṛtā tṛṣṇā avidyā prajñā ca antatas vipāka jās api sarvā sau= avyākṛta mūlam iti kāśmīrās
③དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྲེད་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཐ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། གང་ཅུང་ཟད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་རྩ་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན:པ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྲེད་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཐ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། གང་ཅུང་ཟད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་〖PNཔའི།〗རྩ་བ་དག་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【dvaidhordhvavṛtternāto 'nyau 】[291|15]
①dvaidha ūrdhva vṛttes na atas anyau
③རྣམ་གཉིས་མཐོར་འཇུག་ཕྱིར་དེ་ལས་།། གཞན་མིན་།
㈢རྣམ་གཉིས་མཐོར་འཇུག་〖Nམཇུག〗ཕྱིར་དེ་ལས། །གཞན་མིན། ཐེ་ཚོམ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཉིད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྩ་བར:འོང་བ་〖PNའོས་པ།〗མ་ཡིན་ཏེ།གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤‘sā’ ity avyākṛtatāṃ darśayati / [S625]
◤yā kā cid avyākṛtā tṛṣṇā avidyā prajñā cāntato vipākajā api sarvā'sāvavyākṛtamūlam iti kāśmīrāḥ // 20 // [S625]
㈠釋曰。隨有無記貪愛無明及果報生慧。如此等一切是無記根。罽賓國師說如此。
㈡論曰。迦濕彌羅國諸毘婆沙師說無記根亦有三種。謂諸無記愛癡慧三。下至異熟生亦無記根攝。
🈪དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན:པ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་སྲེད་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཐ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། གང་ཅུང་ཟད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་〖PNཔའི།〗རྩ་བ་དག་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S626]
◤dvaidhordhvavṛtternāto 'nyau,[S626]
㈠〔偈曰〕：【二緣高生故 餘非】。
㈡【非餘二高故】〖21_5_a〗 何緣疑慢非無記根。疑二趣轉。慢高轉故。
D4636 🈪རྣམ་གཉིས་མཐོར་འཇུག་〖Nམཇུག〗ཕྱིར་དེ་ལས། །གཞན་མིན། ཐེ་ཚོམ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཉིད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྩ་བར:འོང་བ་〖PNའོས་པ།〗མ་ཡིན་ཏེ།གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vicikitsā kila dvaidhavṛtterna mūlaṃ bhavitumarhati / calatvāt / [291|16]
♂dvaidhordhvavṛtternāto{5. Ms. rnātau |}'nyau vicikitsā kila dvaidhavṛtterna mūlaṃ bhavitumarhati / ♂calatvāt /
◤vicikitsā kila dvaidhavṛtterna mūlaṃ bhavitum arhati; calatvāt / [S626]
㈠釋曰。彼說疑者由二緣生。不應成根。以轉動故。
㈡彼師謂疑二趣相轉。性動搖故不應立根。
①vicikitsā kila dvaidha vṛttes na mūlam bhavitum arhati
③ཐེ་ཚོམ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཉིད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྩ་བར་འོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་།
①cala tvāt
③གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤unnatilakṣaṇenordhvavṛtterna māno mūlam / [291|16-]
◤unnatilakṣaṇenor dhvavṛtterna māno mūlam / [S626]
㈠慢以高生為相。由高生故。非根異根法故。
㈡慢於所緣高舉相轉。異根法故亦不立根。
D4637 🈪ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཐོན་པོར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། རྩ་བ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①unnati lakṣaṇena ūrdhva vṛttes na mānas mūlam
㈢ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཐོན་པོར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། རྩ་བ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤vividhasmṛtimūlāni hi sthirāṇyadhovṛttīni ca loke dṛṣṭānnīti / [291|17-]
♂vividha{6. Ms. drops one vi |}smṛtimūlāni hi sthirāṇyadhovṛttīni ca loke dṛṣṭānīti /
◤vividhasmṛtimūlāni hi sthirāṇy adhovṛttīni ca loke dṛṣṭānīti / [S626]
㈠何以故。根者堅著下生。此義世間所了。疑慢無此義故。不立為根。
㈡為根必應堅住下轉。世間共了故彼非根。
①vividha smṛti mūlāni hi sthirāṇi adhas vṛttīni ca loke dṛṣṭānni iti
㈢འཇིག་རྟེན་ན་རྩ་བ་རྣམས་ནི་བརྟན་པ་དང་། འོག་ན་གནས་པ་དག་ཡིན་པར་མཐོང་ངོ་ཞེས་གྲག་〖PNདྲག〗གོ། །
★◤ 【catvāryeveti bāhyakāḥ /】[292|01]
♂@292 catvāryeveti bāhyakāḥ /
①catvāri eva iti bāhyakās
③བཞི་ཞེས་ཉི་འོག་པ་།
㈢བཞི་ཞེས་ཉི་འོག་པ། ཉི་འོག་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་བཞིར་འདོད་དེ། དེ་དག་སྲེད་ལྟ་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏེ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པའོ། །
◤catvāry eva iti bāhyakāḥ / [S626]
㈠〔偈曰〕：【外師說 四】。
㈡【外方立四種】〖21_5_b〗
D4638 🈪འཇིག་རྟེན་ན་རྩ་བ་རྣམས་ནི་བརྟན་པ་དང་། འོག་ན་གནས་པ་དག་ཡིན་པར་མཐོང་ངོ་ཞེས་གྲག་〖PNདྲག〗གོ། །བཞི་ཞེས་ཉི་འོག་པ། ཉི་འོག་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་བཞིར་འདོད་དེ། དེ་དག་སྲེད་ལྟ་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏེ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པའོ། །
★★◤bāhyakā ścatvāryavyākṛtamūlānīcchanti / [292|02]
♂bāhyakā{1. D. bahirdeśīyakāḥ |}ścatvāryavyākṛtamūlānīcchanti /
◤bāhyakāś catvāry avyākṛtamūlāni icchanti / [S626]
㈠釋曰。罽賓國外諸師說。無記根有四。
㈡外方諸師立此有四。
①bāhyakā ścatvāri avyākṛta mūlāni icchanti
③ཉི་འོག་པ་རྣམས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་བཞིར་འདོད་དེ་།
★◤ 【tṛṣṇādṛṅ mānamohāste 】[292|03]
♂tṛṣṇādṛṅmānamohāste ta ityavyākṛtā iti darśayati /
①tṛṣṇā dṛś māna mohās te
③དེ་དག་སྲེད་ལྟ་ང་རྒྱལ་རྨོངས་།།
◤tṛṣṇādṛṅmānamohāste,[S626]
㈠〔偈曰〕：【謂愛見慢癡】。
㈡【中愛見慢癡】〖21_5_c〗
★◤sa ityavyākṛtā iti darśayati / avyākṛtā tṛṣṇā dṛṣṭirmāno 'vidyā ca / [292|04]
♂avyākṛtā tṛṣṇā dṛṣṭirmāno 'vidyā ca /
◤ta ity avyākṛtā iti darśayati / [S626]
㈠釋曰。此四但無記。
㈡2無記名中遮善惡故。
①sas iti avyākṛtās iti darśayati
③དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏེ་།
①avyākṛtā tṛṣṇā dṛṣṭis mānas vidyā ca
③ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པའོ་།།
◤avyākṛtā tṛṣṇā dṛṣṭirmāno 'vidyā ca / [S626]
㈠謂無記愛無記見無記慢無記無明。
㈡1謂諸無記愛見慢癡。
★◤kiṃ kāraṇametānyavyākṛtamūlānīcchanti / [292|04-]
♂kiṃ kāraṇametānya- vyākṛtamūlānīcchanti /
◤kiṃ kāraṇam etāny avyākṛtamūlāni icchanti?[S626]
㈠何因此四成無記根。
㈡何緣此四立無記根。
D4639 🈪ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་རྣམས་སུ་འདོད་ཅེ་ན། བསམ་གཏན་པ་〖PNཔས།〗གསུམ་མ་རིག་ལས། །འདི་ལྟར་བསམ་གཏན་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཀྱང་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་རོ། །
①kim kāraṇam etāni avyākṛta mūlāni icchanti
③ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་རྣམས་སུ་འདོད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་རྣམས་སུ་འདོད་ཅེ་ན། བསམ་གཏན་པ་〖PNཔས།〗གསུམ་མ་རིག་ལས། །འདི་ལྟར་བསམ་གཏན་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཀྱང་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【dhyāyitritvādavidyayā // VAkK_5.21 //】[292|06]
♂dhyāyitritvādavidyayā //21//
①dhyāyi tri tvāt avidyayā
③བསམ་གཏན་པ་གསུམ་མ་རིག་ལས་།།
◤dhyāyitritvād avidyayā // 21 // [S626]
㈠〔偈曰〕：【三觀人由癡】。
㈡【三定皆癡故】〖21_5_d〗
★0◤yasmāttrayo dhyāyinaḥ / tṛṣṇādṛṣṭimānottaradhyāyinaḥ / te cāvidyāvaśādbhavantīti / [292|07]
◤yasmat trayo dhyāyinaḥ / [S626]
㈠釋曰。由修定人有三。
㈡以諸愚夫脩上定者
①yasmāt trayas dhyāyinas
③འདི་ལྟར་བསམ་གཏན་པ་ནི་གསུམ་སྟེ་།
①tṛṣṇā dṛṣṭi māna uttara dhyāyinas
③སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དག་ཡིན་ལ་།
①te ca avidyā vaśāt bhavanti iti
③དེ་དག་ཀྱང་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་རོ་།།
◤tṛṣṇādṛṣṭimānottaradhyāyinaḥ / te ca avidyāvaśād bhavanti iti // 21 // [S626]
㈠謂由愛見慢修上觀行。此三人由依無明故得成三。
㈡不過依託愛見慢三。此三皆依無明力轉。故立此四為無記根。
★0◤yāni sūtre caturdaśāvyākṛtavastūni kiṃ tāni avyākṛtatvāt / netyāha / [292|08]
◤yāni sūtre caturdaśāvyākṛtavastūni,[S626]
㈠於經中所說。有十四種無記類。
㈡諸契經中說十四無記事。
D4640 🈪མདོ་ལས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་བཅུ་བཞི་གསུངས་པ་ཅི་དེ་དག་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནམ། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①yāni sūtre caturdaśa avyākṛta vastūni kim tāni avyākṛta tvāt
③མདོ་ལས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་བཅུ་བཞི་གསུངས་པ་ཅི་དེ་དག་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནམ་།
㈢མདོ་ལས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་བཅུ་བཞི་གསུངས་པ་ཅི་དེ་དག་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནམ། སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤kiṃ tarhi / sthāpanīyaḥ praśno 'vyākṛta ityuktam / caturvidho hi praśnaḥ / [292|09]
♂kiṃ tarhi / sthāpanīyaḥ{2. D. sthāpanīyatvāt |} praśno 'vyākṛta ityuktam / ♂caturvidho hi praśnaḥ /
◤kiṃ tāni avyākṛtatvāt? na ity āha / [S626]
㈠為彼無記故說無記。為由別義。非。
㈡彼亦是此無記攝耶。不爾。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། གཞག་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖Nའདྲི།〗བ་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
①sthāpanīyas praśnas vyākṛtas iti uktam
③གཞག་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བཤད་དོ་།།
①caturvidhas hi praśnas
③འདྲི་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་།
㈢འདྲི་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་〖P+དུ་མ།〗བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་〖PNསྟེ།〗ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་{237a}དང་། དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་གཞག་པར་བྱ་བའོ། །
◤[S627]
◤kiṃ tarhi? sthāpanīyaḥ praśno 'vyākṛta ity uktam / [S627]
㈠云何。若問應遮斷說名無記。
㈡云何。彼經但約應捨置問立無記名。
D4641 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ཞེ་ན། གཞག་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖Nའདྲི།〗བ་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤caturvidho hi praśnaḥ--[S627]
㈠問有四種。
㈡謂問記門總有四種。何等為四。頌曰。
D4642 🈪འདྲི་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་〖P+དུ་མ།〗བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་〖PNསྟེ།〗ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་གཞག་པར་བྱ་བའོ། །
★◤ekāṃśavyākaraṇīyo vibhajyavyākaraṇīyaḥ paripṛcchayya vyākaraṇīyaḥ sthāpanīyaśca / [292|09-]
♂ekāṃśavyākaraṇīyo vibhajya- vyākaraṇīyaḥ paripṛcchaya vyākaraṇīyaḥ sthāpanīyaśca /
◤ekāṃśavyākaraṇīyaḥ, vibhajyavyākaraṇīyaḥ, paripṛcchya vyākaraṇīyaḥ, sthāpanīyaś ca / [S627]
㈠一應一向記。二應分別記。三應反問記。四應置記。
㈡論曰。且問四者。一應一向記。二應分別記。三應反詰記。四應捨置記。
①eka aṃśavyākaraṇīyas vibhajya vyākaraṇīyas paripṛcchayya vyākaraṇīyas sthāpanīyas ca
③མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ ****[@237a]**** *་།། དང་;་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་གཞག་པར་བྱ་བའོ་།།
★0◤tatra yathākramaṃ veditavyam / [292|10-]
◤tatra yathākramaṃ veditavyam—[S627]
㈠此中次第應知。
㈡此四如次。
①tatra yathākramam veditavyam
③དེ་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་།
㈢དེ་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། མགོ་གཅིག་དང་ནི་རྣམ་ཕྱེ་དང་། །དྲི་དང་གཞག་པར་ལུང་བསྟན་པ། །འཆི་དང་སྐྱེ་དང་ཁྱད་པར་འཕགས། །བདག་གཞན་ལ་སོགས་ལྟ་བུ་ཡིན། །བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཆི་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན། འཆི་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་〖PN-ལུང་།〗བསྟན་པར་བྱའོ། །
★◤ 【■ekāṃśato vyākaraṇaṃ vibhajya paripṛcchaya ca /】[292|12-]
♂ekāṃśato vyākaraṇaṃ vibhajya paripṛcchya ca /
①eka aṃśatas vyākaraṇam vibhajya paripṛcchaya ca
③མགོ་གཅིག་དང་ནི་རྣམ་ཕྱེ་དང་།། དྲི་དང་གཞག་པར་ལུང་བསྟན་པ་།།
㈢ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
◤ekāṃśato vyākaraṇaṃ vibhajya paripṛcchya ca / [S627]
㈠〔偈曰〕：【一向記分別 反問及置記】。
㈡ 【應一向分別_a 反詰捨置記】〖22_5_b〗
◤sthāpyaṃ ca maraṇotpattiviśiṣṭātmā'nyatādivat // 22 // [S627]
㈠【譬如死生勝 及我異等義】。
㈡ 【如死生殊勝_c 我蘊一異等】〖22_5_d〗
◤ⅰ[S627]
㈡如有問者。問死生勝我一異等。記有四者。謂答四問。
D4643 🈪དེ་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། མགོ་གཅིག་དང་ནི་རྣམ་ཕྱེ་དང་། །དྲི་དང་གཞག་པར་ལུང་བསྟན་པ། །འཆི་དང་སྐྱེ་དང་ཁྱད་པར་འཕགས། །བདག་གཞན་ལ་སོགས་ལྟ་བུ་ཡིན། །བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཆི་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན། འཆི་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་〖PN-ལུང་།〗བསྟན་པར་བྱའོ། །
★◤【 sthāpyaṃ ca maraṇotpatti viśiṣṭātmā 'nyatādivat // VAkK_5.22 //】
♂sthāpyaṃ ca maraṇotpatti vi-[ 12b. 15B1. VIII ] śiṣṭātmā'nyatādivat //22//
①sthāpyam ca maraṇa utpatti viśiṣṭa ātmā nyata ādi vat
③འཆི་དང་སྐྱེ་དང་ཁྱད་པར་འཕགས་།། བདག་གཞན་ལ་སོགས་ལྟ་བུ་ཡིན་།།
★0◤kiṃ sarvasattvā mariṣyantītyekāṃśena vyākarttavyaṃ mariṣyantīti / [292|15]
◤‘kiṃ sarvesattvā mariṣyanti’ ity ekāṃśena vyākartavyam-- mariṣyanti iti / [S627]
㈠釋曰。若問一切眾生皆應死不。應一向記。定皆應死。
㈡若作是問。一切有情皆當死不。應一向記一切有情皆定當死。
①kim sarva sattvās mariṣyanti iti eka aṃśena vyākarttavyam mariṣyanti iti
③བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་;་ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཆི་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན། འཆི་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ་།། ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན་།
★◤kiṃ sarve janiṣyanta iti vibhajya vyākarttavyaṃ saṃkleśā janiṣyante na niḥkleśā iti / [292|15-]
♂kiṃ sarve janiṣyanta iti vibhajya vyākarttavyaṃ saṃkleśā{3. Y. sakleśāḥ. One reading is saṃkleśāḥ |} janiṣyante na niḥkleśā iti /
◤‘kiṃ sarve janiṣyante’ iti vibhajya vyākarttavyam-- sakleśā janiṣyante, na niḥkleśā iti / [S627]
㈠若問已死一切更生不。應分別記。若有惑則更生。無惑則不生。
㈡若作是問。一切死者皆當生不。應分別記有煩惱者當生非餘。
D4644 🈪ཅི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་ན། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
①kim sarve janiṣyante iti vibhajya vyākarttavyam saṃkleśās janiṣyante na niḥkleśās iti
③ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ་།།
★◤kiṃ manuṣyo viśiṣṭo hīna iti paripṛcchayya vyākattevyam / [292|16-]
♂kiṃ manuṣyo viśiṣṭo hīna iti pari- pṛcchaya vyākarttavyam /
◤‘kiṃ manuṣyo viśiṣṭo hīnaḥ’ iti paripṛcchya vyākarttavyam-- kān adhikṛtya praśnayasīti{D. pṛcchasi / } / [S627]
①‘kiṃ manuṣyo viśiṣṭo hīnaḥ’ iti paripṛcchya vyākarttavyam-- kān adhikṛtya praśnayasi iti
㈠若問人道為勝為劣。應反問記。汝今依何問此。
㈡若作是問。人為勝劣。應反詰記。為何所方。
D4645 🈪ཅི་མི་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནམ་དམན་པ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན། གང་ལས་ལྟོས་ཏེ་འདྲི་ཞེས་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ལྷ་རྣམས་ལ་〖PNལས།〗ལྟོས་ཏེའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་དམན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
①kim manuṣyas viśiṣṭas hīnas iti paripṛcchayya vyākattevyam
③ཅི་མི་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནམ་དམན་པ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན་།
㈢ཅི་མི་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནམ་དམན་པ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན། གང་ལས་ལྟོས་ཏེ་འདྲི་ཞེས་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ལྷ་རྣམས་ལ་〖PNལས།〗ལྟོས་ཏེའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་དམན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
★◤kānadhikṛtya praśnayasīti / [292|17]
♂kānadhikṛtya praśnayasīti{4. D. pṛcchasi |} /
①kān adhikṛtya praśnayasi iti
③གང་ལས་ལྟོས་ཏེ་འདྲི་ཞེས་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤yadi brūyād devāniti / [292|17-]
◤yadi brūyād – devān iti / [S627]
㈠若彼答依天。
㈡若言方天
★★◤hīna iti vyākarttavyam / atha brūyādapāyāniti / [292|18]
♂hīna iti vyā- karttavyam / ♂atha brūyādapāyāniti /
◤hīna iti vyākarttavyam / [S627]
㈠應記人劣。
㈡應記人劣。
①yadi brūyāt devān iti hīnas iti vyākarttavyam
③གལ་ཏེ་ལྷ་རྣམས་ལ་ལྟོས་ཏེའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་དམན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ་།།
◤atha brūyād—apāyān iti / [S627]
㈠若彼答依惡道。
㈡若言方下
D4646 🈪འོན་ཏེ་ངན་སོང་རྣམས་ལས་ལྟོས་ཏེའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
★0◤viśiṣṭa iti vyākarttavyam / [292|18-]
◤viśiṣṭa iti vyākarttavyam / [S627]
㈠應記人勝。
㈡應記人勝。
①atha brūyāt apāyān iti viśiṣṭas iti vyākarttavyam
㈢འོན་ཏེ་ངན་སོང་རྣམས་ལས་ལྟོས་ཏེའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
★0◤kimanyaḥ skandhebhyaḥ sattvo 'nanya iti sthāpanīyaḥ / [292|19]
◤‘kim anyaḥ skandhebhyaḥ sattvo 'nanyaḥ’ iti sthāpanīyaḥ;[S627]
㈠若問眾生與五陰為一為異。此應置記。
㈡若作是問。蘊與有情為一為異。應捨置記。
D4647 🈪ཅི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན། སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་སྔོ་བསངས་སམ་དཀར་ཤམ་〖PNགཤམ།〗ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
①kim anyas skandhebhyas sattvas ananyas iti sthāpanīyas
③ཅི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན་།
㈢ཅི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན། སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་སྔོ་བསངས་སམ་དཀར་ཤམ་〖PNགཤམ།〗ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤sattvadravyasyābhāvāt vandhyāputraśyāmagauratādivat / [292|19-]
♂sattvadravyasyābhāvāt bandhyāputraśyāmagauratādivat /
◤sattvadravyasya abhāvāt, bandhyāputraśyāmagauratādivat / [S627]
㈠眾生非實有故。譬如石女兒黑白等色。
㈡有情無實故一異性不成。如石女兒白黑等性。
①sattva dravyasya abhāvāt vandhyā putra śyāma gaura ta ādi vat
③སེམས་ཅན་གྱི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་སྔོ་བསངས་སམ་དཀར་ཤམ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་།།
★★◤katham etad vyākaraṇaṃ bhavati avyākṛtam etad iti / evaṃ vyākaraṇāt / [292|21]
♂katham etad vyākaraṇaṃ bhavati / ♂avyākṛtam etad iti / ♂evaṃ vyākaraṇāt /
◤katham etad vyākaraṇaṃ bhavati-- avyākṛtam etad iti? evaṃ vyākaraṇāt / [S627]
㈠云何此置成記。此不可記有此記故。
㈡如何捨置而立記名。以記彼問言此不應記故。
D4648 🈪འདི་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་མ་〖PNདུ།〗བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ལུང་མ་བསྟན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་ལུང་དུ་〖PNམི་བསྟན་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལུང་།〗བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①katham etat vyākaraṇam bhavati avyākṛtam etat iti
③འདི་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ལུང་མ་བསྟན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་མ་〖PNདུ།〗བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ལུང་མ་བསྟན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་ལུང་དུ་〖PNམི་བསྟན་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལུང་།〗བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤apara āha / idamapyekāṃśavyākaraṇaṃ yanna sarve janiṣyanta iti / [292|22]
♂apara āha / idamapyekāṃśavyākaraṇaṃ{5. Y. ekāṃśena |} yanna sarve janiṣyanta iti /
◤apara āha—idam apy ekāṃśena vyākaraṇaṃ yan na sarve janiṣyanta iti / [S627]
㈠復有餘師說。此義亦一向應記。謂非一切應生。
㈡有作是說。彼第二問亦應一向記非一切當生。
①evam vyākaraṇāt aparas āha idam api eka aṃśa vyākaraṇam yat na sarve janiṣyante iti
㈢གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤[S628]
◤yas tu pṛcched ye mariṣyanti kiṃ te janiṣyanta iti, tasya vibhajyavyākaraṇīyaṃ syāt / [S628]
㈠若有人問若眾生當死彼為更生不。此應分別記。
㈡然問者言一切死者皆當生不。理應分別記彼所問。總答不成。雖令總知仍未解故。
D4649 🈪གཞན་དག་ན་རེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D4650 🈪གང་ཞིག་ཅི་གང་དག་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་བ་དེ་ལ་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤yastu pṛcchedye mariṣyanti kiṃ te janiṣyanta ityetadvibhajyavyākaraṇīyaṃ syāt / [292|23-]
♂yastu pṛcchedye mariṣyanti kiṃ te janiṣyanta ityetadvibhajyavyākaraṇīyaṃ{6. Y. iti tasya vibhajyavyākaraṇaṃ |} syāt /
①yas tu pṛcchet ye mariṣyanti kim te janiṣyante iti etat vibhajya vyākaraṇīyam syāt
㈢གང་ཞིག་ཅི་གང་དག་འཆི་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་འདྲི་བ་དེ་ལ་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤manuṣyeṣu cobhayamasti hīnatvaṃ viśiṣṭatvaṃ cāpekṣikamityubhayamekāṃśena vyākarttavyam / [292|24-293|01]
♂manuṣyeṣu cobhayamasti hīnatvaṃ viśiṣṭatvaṃ cāpekṣikamityu- @293 bhayamekāṃśena vyākarttavyam /
◤manuṣyeṣu cobhayam asti-- hīnatvaṃ viśiṣṭatvaṃ cāpekṣikam ity ubhayam ekāṃśena vyākarttavyam / [S628]
①manuṣyeṣu ca ubhayam asti-- hīnatvaṃ viśiṣṭatvaṃ cāpekṣikam ity ubhayam ekāṃśena vyākarttavyam|
㈠於人道中有二種。謂有劣有勝。此二各有所觀。是故此二一向應記。
㈡又作是說。彼第三問亦應一向記。人亦勝亦劣。所待異故
D4651 🈪མི་ལ་ཡང་དམན་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གཉི་ག་ཡོད་དེ། ལྟོས་པ་ཡིན་པས་མགོ་གཅིག་ཏུ་གཉིས་ཀར་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་དགོས་ཏེ།
①manuṣyeṣu ca ubhayam asti hīna tvam viśiṣṭa tvam ca apekṣikam iti ubhayam eka aṃśena vyākarttavyam
③མི་ལ་ཡང་དམན་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གཉི་ག་ཡོད་དེ། ལྟོས་པ་ཡིན་པས་མགོ་གཅིག་ཏུ་གཉིས་ཀར་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་དགོས་ཏེ་།
㈢མི་ལ་ཡང་དམན་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གཉི་ག་ཡོད་དེ། ལྟོས་པ་ཡིན་པས་མགོ་གཅིག་ཏུ་གཉིས་ཀར་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤tadyathā vijñānaṃ kāryaṃ kāraṇaṃ ceti ekāntena tu pṛcchato naikāntavyākaraṇāt vibhajyavyākaraṇaṃ yujyate / [293|01-]
♂tadyathā{1. Y. adds kiṃ |} vijñānaṃ kāryaṃ kāraṇaṃ ceti ekāntena tu pṛcchato naikānta- vyākaraṇāt vibhajyavyākaraṇaṃ yujyate /
◤tadyathā ‘kiṃ vijñānaṃ kāryaṃ kāraṇaṃ ca’ iti ekāntena tu pṛcchato naikāntavyākaraṇād vibhajyavyākaraṇaṃ yujyate / [S628]
①tadyathā ‘kiṃ vijñānaṃ kāryaṃ kāraṇaṃ ca’ iti ekāntena tu pṛcchato na ekānta-vyākaraṇād vibhajya-vyākaraṇaṃ yujyate|
㈠譬如識亦因亦果。若人一向問，由不一向記，應成分別記。
㈡如識果因。然彼問者一向為問，非一向記故，應成分別記。但此應詰問意所方故此名為應反詰記。
🈪དཔེར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །གཅིག་ཏུ་འདྲི་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་དུ་མི་རུང་བས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་རིགས་སོ། །
①tadyathā vijñānam kāryam kāraṇam ca iti ekāntena tu pṛcchatas na ekānta vyākaraṇāt vibhajya vyākaraṇam yujyate
③དཔེར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་།། གཅིག་ཏུ་འདྲི་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་དུ་མི་རུང་བས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་རིགས་སོ་།།
㈢གཅིག་ཏུ་འདྲི་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་དུ་མི་རུང་བས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པར་རིགས་སོ། །
★0◤skandhebhyo 'nyaḥ sattva ityetadavyākṛtameva / [293|02-]
◤skandhebhyo 'nyaḥ sattva ity etad avyākṛtam eva / [S628]
㈠眾生與五陰為異不。說非所記。
㈡又作是說。彼第四問既全不記蘊與有情若異若一。
D4653 🈪ཕུང་པོ་དག་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི་〖PN-ནི། 〗ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་〖N+མ།〗ཡིན་ཏེ།
①skandhebhyas anyas sattvas iti etat avyākṛtam eva
③ཕུང་པོ་དག་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཕུང་པོ་དག་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི་〖PN-ནི། 〗ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་〖N+མ།〗ཡིན་ཏེ། ལུང་དུ:མ་{237b}བསྟན་པ་ཁོ་ན་ནི་ལུང་〖PN-མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ནི་ལུང་།〗བསྟན་པར་མི་རུང་བའོ〖PNངོ།〗། །གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཡིན་པ་གཞག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ལུང་སྟོན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་〖PN-དུ། 〗མ་བསྟན་པ་ཡིན། ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗རྣམས་ན་རེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་དང་། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གདགས་པ་ནས་ལམ་གདགས་པའི་བར་ནི་〖PN-ནི།〗དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
★★◤na cāvyākaraṇameva vyākaraṇaṃ yujyata iti / [293|03]
♂na cāvyā- karaṇameva vyākaraṇaṃ yujyata iti /
◤na ca avyākraraṇam eva vyākaraṇaṃ yujyata iti / [S628]
㈠此非記不應成記。此應置記問。
㈡云何名記。然彼所問理應捨置。
①na ca avyākaraṇam eva vyākaraṇam yujyate iti
③ལུང་དུ་མ་ ****[@237b]**** ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ནི་ལུང་བསྟན་པར་མི་རུང་བའོ་།།
★◤yastu sthāpanīyaḥ praśnaḥ sthāpanīyatvena vyākriyate / [293|03-]
♂yastu sthāpanīyaḥ praśnaḥ sthāpanīyatvena vyākri-[ 13a. 16A.I ] yate /
◤yas tu sthāpanīyaḥ praśnaḥ sthāpanīyatvena vyākriyate, kathaṃ na vyākṛto bhavati?[S628]
①yas tu sthāpanīyaḥ praśnaḥ sthāpanīya-tvena vyākriyate, kathaṃ na vyākṛto bhavati?
㈠由置如此應記。此云何不成記。
㈡記言應捨置。如何不名記。
🈪ལུང་དུ:མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ནི་ལུང་〖PN-མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ནི་ལུང་།〗བསྟན་པར་མི་རུང་བའོ〖PNངོ།〗། །གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཡིན་པ་གཞག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ལུང་སྟོན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་〖PN-དུ། 〗མ་བསྟན་པ་ཡིན།
★0◤kathaṃ na vyākṛto bhavati / [293|04]
①yas tu sthāpanīyas praśnas sthāpanīya tvena vyākriyate katham na vyākṛtas bhavati
③གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཡིན་པ་གཞག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ལུང་སྟོན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་།
★0◤ābhidharmikā āhuḥ / [293|05]
◤ābhirdhāmikā āhuḥ--[S628]
㈠阿毘達磨師說。
㈡對法諸師作如是說。
🈪ཆོས་མངོན་པ་〖PN+པ།〗རྣམས་ན་རེ་
★◤“tathāgato bhagavānarhan samyaksaṃbuddhaḥ svākhyāto 'sya dharmaḥ supratipannaḥ śrāvakasaṃghaḥ rūpamanityaṃ yāvadvijñāna duḥkhaprajñaptiryāvanmārgaprajñaptirekāṃśena vyākarttavyamarthopasaṃhitatvāt / [293|05-]
♂“tathāgato bhagavānarhan samyak- saṃbuddhaḥ svākhyāto 'sya dharmaḥ supratipannaḥ śrāvakasaṃghaḥ rūpamanityaṃ yāvadvijñāna duḥkhaprajñaptiryāvanmārga- prajñaptirekāṃśena vyākarttavyamarthopasaṃhitatvāt /
◤tathāgato bhagavānarhan, samyak svākhyāto 'sya dharmaḥ, supratipannaḥ śrāvakasaṅghaḥ rūpam anityaṃ yāvad vijñānaṃ dukhaprajñaptir yāvan mārgaprajñaptir ekāṃśena vyākarttavyam arthopasaṃhitatvāt / [S628]
㈠多他阿伽覩婆伽婆阿羅訶三若三佛陀。此法正說。弟子眾正行。色無常乃至識。說苦乃至說道。如此等應一向記。由與利他相應故。
㈡一向記者。若有問言世尊是如來應正等覺耶。所說法要是善說耶。諸弟子眾行妙行耶。色乃至識皆無常耶。苦乃至道善施設耶。應一向記契實義故。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་དང་། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གདགས་པ་ནས་ལམ་གདགས་པའི་བར་ནི་〖PN-ནི།〗དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
①ābhidharmikās āhus tathāgatas bhagavān arhan samyaksaṃbuddhas su ākhyātas sya dharmas su pratipannas śrāvaka saṃghas rūpam anityam yāvat vijñāna duḥkha prajñaptis yāvat mārga prajñaptis eka aṃśena vyākarttavyam artha upasaṃhita tvāt
③ཆོས་མངོན་པ་རྣམས་ན་རེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་;་དེའི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་དང་། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གདགས་པ་ནས་ལམ་གདགས་པའི་བར་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ་།།
★◤vibhajjavyākaraṇaṃ nāma yadi kaścid brūyāddharmān vadeti sa vaktavyo bahavo dharmā atītā anāgatāḥ pratyutpannāḥ katamān vadāmīti / [293|07-]
♂vibhajyavyākaraṇaṃ nāma yadi kaścid brūyāddharmān vadeti sa vaktavyo bahavo dharmā atītā anāgatāḥ pratyutpannāḥ katamān vadāmīti / ♂yadi brūyāda- tītāniti /
◤vibhajyavyākaraṇaṃ nāma yadi kaś cid brūyāt-- dharmān vadeti?[S628]
㈠分別記者。若有人言。請尊說法。
㈡分別記者。若有直心請言。願尊為我說法。
①vibhajjavyākaraṇam nāma yadi kaścid brūyāt dharmān vada iti sa vaktavyas bahavas dharmās atītās anāgatās pratyutpannās katamān vadāmi iti
㈢རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་ཆོས་དག་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདས་པ་དག་དང་། མ་འོངས་པ་དག་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་དང་། ཆོས་མང་པོ་〖PNམོ།〗ཞིག་ཡོད་ན་གང་དག་སྨྲ་བར་བྱ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤sa vaktavyaḥ-- bahavo dharmā atītā anāgatāḥ pratyutpannāḥ katamān vadāmi iti / [S628]
㈠此人應問。彼諸法多。或過去現世未來。何法我所應說。
㈡應為分別。法有眾多。謂去來今。欲說何者。
D4654 🈪རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལུང་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་ཆོས་དག་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདས་པ་དག་དང་། མ་འོངས་པ་དག་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་དང་། ཆོས་མང་པོ་〖PNམོ།〗ཞིག་ཡོད་ན་གང་དག་སྨྲ་བར་བྱ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤yadi brū yādatītāniti / sa vyaktavyo 'tītā api bahavo rūpaṃ yāvadvijñānamiti / [293|09]
♂sa vaktavyo 'tītā api bahavo rūpaṃ yāvadvijñānamiti / ♂atha brūyādrūpamiti /
◤yadi brūyād atītān iti, sa vaktavyaḥ-- atītā api bahavo rūpaṃ yāvad vijñānam iti / [S628]
㈠若彼言應說過去法。應問彼過去法多。謂色乃至識。
㈡若言為我說過去法。應復分別。過去法中亦有眾多色乃至識。
D4655 🈪གལ་ཏེ་འདས་པ་དག་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གཟུགས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་མང་དུ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། འོན་ཏེ་གཟུགས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། གཟུགས་ལ་ཡང་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①yadi brū yāt atītān iti
③གལ་ཏེ་འདས་པ་དག་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན་།
㈢གལ་ཏེ་འདས་པ་དག་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གཟུགས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་མང་དུ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ།
①sa vyaktavyas tītās api bahavas rūpam yāvat vijñānam iti
③དེ་ལ་འདས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གཟུགས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་མང་དུ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།
★◤athaṃ brūyādrūpamiti / sa vaktavyo rūpamapi trividhaṃ kuśalamakuśalamavyākṛtaṃ ca / [293|10]
♂sa vaktavyo rūpamapi trividhaṃ kuśalamakuśalamavyākṛtaṃ ca /
◤atha brūyād rūpam iti, sa vaktavyaḥ-- rūpam api trividhaṃ kuśalam akuśalam avyākṛtaṃ ca / [S628]
㈠若彼言應說色。應問彼色有多種。謂善惡無記。
㈡若請說色。應分別言。色中有三。善惡無記。
①atham brūyāt rūpam iti
③འོན་ཏེ་གཟུགས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན་།
㈢འོན་ཏེ་གཟུགས་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། གཟུགས་ལ་ཡང་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①sa vaktavyas rūpam api trividham kuśalam akuśalam avyākṛtam ca
③གཟུགས་ལ་ཡང་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
★0◤yadyāha kuśalamiti / [293|11]
◤yady āha—kuśalam iti, tadapi saptaprakāraṃ prāṇātipātādviratir yāvat sambhinnapralāpād iti / [S628]
㈠若彼言應說善色。應問彼善色有七種。謂離殺生乃至離無義語。
㈡若請說善應分別言。善中有七。謂離殺生廣說乃至離雜穢語。
D4656 🈪གལ་ཏེ་དགེ་བ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ཚིག་ཀྱལ་〖PN+ལས།〗པ་ལས་སྤོང་བའི་བར་དུ་རྣམ་པ་བདུན་ཡོད་དོ་〖PNན།〗ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①yadi āha kuśalam iti
③གལ་ཏེ་དགེ་བ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན་།
㈢གལ་ཏེ་དགེ་བ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ཚིག་ཀྱལ་〖PN+ལས།〗པ་ལས་སྤོང་བའི་བར་དུ་རྣམ་པ་བདུན་ཡོད་དོ་〖PNན།〗ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★0◤tadapi saptaprakāraṃ prāṇātipātādviratiryāvatsaṃbhinnapralāpāditi / [293|11-]
①tat api sapta prakāram prāṇa atipātāt viratis yāvat saṃbhinna pralāpāt iti
③དེ་ལ་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ཚིག་ཀྱལ་པ་ལས་སྤོང་བའི་བར་དུ་རྣམ་པ་བདུན་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
◤[S629]
★0◤yadyāha prāṇātipātādviratimiti / [293|12]
◤yady āha-- prāṇātipātādviratim iti, sā'pi triprakārā—alobhajā, adveṣajā, amohajā / [S629]
㈠若彼言應說離殺生。應問彼離殺生有三種。謂從無貪無瞋無癡生。
㈡若彼復請說離殺生。應分別言。此有三種。謂無貪瞋癡三善根所發。
D4657 🈪གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་སྤོང་བ་སྨྲོས་ཤིག་〖PN+ཅེས།〗ཟེར་ན། དེ་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་། གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ལ་མ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བརྗོད་པར:བྱ་བ་ཡིན་ནོ〖PNབྱའོ།〗། ། གཡོན་ཅན་གྱི་འདྲི་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ལུང་བསྟན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཆོས་མང་པོ་〖PNམོ།〗ཞིག་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། ཅང་མི་སྨྲ་བའམ། བདག་ཉིད་ལུང་སྟོན་དུ་གཞུག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yadi āha prāṇa atipātāt viratim iti
③གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་སྤོང་བ་སྨྲོས་ཤིག་ཟེར་ན་།
㈢གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་སྤོང་བ་སྨྲོས་ཤིག་〖PN+ཅེས།〗ཟེར་ན། དེ་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་། གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ལ་མ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བརྗོད་པར:བྱ་བ་ཡིན་ནོ〖PNབྱའོ།〗། །གཡོན་ཅན་གྱི་འདྲི་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ལུང་བསྟན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཆོས་མང་པོ་〖PNམོ།〗ཞིག་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། ཅང་མི་སྨྲ་བའམ། བདག་ཉིད་ལུང་སྟོན་དུ་གཞུག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤sā 'pi triprakārā alobhajā 'dveṣajā 'mohajā / [293|12-]
♂sā'pi triprakārā alobhajā'dveṣajā'mohajā /
★0◤yadyāhālobhajāmiti / [293|13]
◤yady āha—alobhajām iti; alobhajāpi dvividhā—vijñaptyavijñaptibhedād ity evaṃ vibhajya vaktavyam iti / [S629]
㈠若彼言應說無貪。應問彼從無貪生有二種。謂有教無教差別故。如此名分別記。
㈡若彼請說無貪發者。應分別言。此復有二。謂表無表。欲說何者。反詰記者。
★◤alobhajā 'pi dvividhā vijñāptyavijñaptibhedādityevaṃ vibhajya vaktavyamiti / [293|13-]
♂alobhajā'pi dvividhā vijñaptya- vijñaptibhedādityevaṃ vibhajya vaktavyamiti /
①sā api tri prakārā alobha jā dveṣa jā moha jā yadi āha ālobha jām iti alobha jā api dvividhā vijñāpti avijñapti bhedāt iti evam vibhajya vaktavyam iti
③དེ་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་། གཏི་མུག་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ལ་མ་ཆགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤etadeva ca śaṭhasya paripṛcchya vyākaraṇam / [293|14]
♂etadeva ca{2. Y. omits ca |} śaṭhasya paripṛcchya vyākaraṇam /
◤etad eva śaṭhasya paripṛcchya vyākaraṇam / [S629]
㈠若諂曲心人作如此問。應如此分別記。
㈡若有諂心請言願尊為我說法。
①etat eva ca śaṭhasya paripṛcchya vyākaraṇam
③གཡོན་ཅན་གྱི་འདྲི་བ་ལ་ལུང་བསྟན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tasya vaktavyaṃ dharmā bahava iti / [293|14-]
◤tasya vaktavyam-- dharmā bahava iti / [S629]
㈠對彼應言。諸法多
㈡應反詰彼。法有眾多欲說何者。
①tasya vaktavyam dharmās bahavas iti
③དེ་ལ་ནི་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་ནི་མི་བྱ་སྟེ་།
★★◤na tu vibhaktavyā yāvattūṣṇim vā tiṣṭhati svayaṃ vā vyākarotīti / [293|15]
♂na tu vibhaktavyā yāvattuṣṇīṃ vā tiṣṭhati svayaṃ vā vyākarotīti /
◤na tu vibhaktavyā yāvat tūṣṇīṃ vā tiṣṭhati svayaṃ vā vyākaroti iti / [S629]
㈠不應自分別。乃至彼默然住。及彼自記。
㈡不應分別。乃至令彼默然而住。或令自記無便求非。
①na tu vibhaktavyā yāvat tu uṣṇim vā tiṣṭhati svayam vā vyākaroti iti
③ཅང་མི་སྨྲ་བའམ། བདག་ཉིད་ལུང་སྟོན་དུ་གཞུག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། གང་གི་ཚེ་དེ་གཉིས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་ ****[@238a]**** *་།།
★◤yadā tau na kiñcit pṛcchataḥ kevalamadhyeṣayataḥ tayośca na kiñcit vyākriyate kevalaṃ paripraśnyete tat kathamanayoḥ praśno bhavati kathaṃ vā vyākaraṇam / [293|16-]
♂yadā tau na kiṃcit pṛcchataḥ ke-[ 13b. 16B. I ]valamadhyeṣayataḥ tayośca na kiṃcit vyākriyate kevalaṃ paripraśnyete{3. Y. paripṛcchrayete |} tat kathamanayoḥ praśno bhavati kathaṃ vā vyākaraṇam /
◤yadā tau na kiñ cit pṛcchataḥ kevalamadhyeṣayataḥ, tayoś ca na kiñ cit vyākriyate kevalaṃ paripṛcchyate, tat katham anayoḥ praśno bhavati, kathaṃ vā vyākaraṇam?[S629]
㈠此二人無所問。一向互請說。此二人無一有記。一向互相問。云何彼成問此成記。此中二義皆成。
㈡豈不二中都無有問唯有請說亦無有記唯反詰言欲說何者。如何此二成問記耶。
D4658 🈪གང་གི་ཚེ་དེ་གཉིས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི:འདྲ་བའི་ 〖PNའདྲིའི།〗གསོལ་བ་འདེབས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ལ། དེ་གཉིས་ལ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལུང་མི་སྟོན་གྱི་འདྲི་བ་འབའ་ཞིག་〖PN+ཏུ།〗ཟད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་འདྲི་བ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་སྟོན་པ་ཡིན། གང་ཞིག་ལམ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། ཅི་དེས་ལམ་མ་〖PN-མ།〗དྲིས་པ་ཡིན་ནམ། དྲི་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལུང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པ་མ་ཡིན། གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
①yadā tau na kiñcid pṛcchatas kevalam adhyeṣayatas tayos ca na kiñcid vyākriyate kevalam paripraśnyete tat katham anayos praśnas bhavativā vyākaraṇam
③གསོལ་བ་འདེབས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ལ། དེ་གཉིས་ལ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལུང་མི་སྟོན་གྱི་འདྲི་བ་འབའ་ཞིག་ཟད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་འདྲི་བ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་སྟོན་པ་ཡིན་།
★◤yo hhi panthānaṃ brūhītyāha kim tena panthā na pṛṣṭo bhavati / [293|18]
♂yo hi panthānaṃ brūhītyāha kiṃ tena panthā na pṛṣṭo bhavati /
◤yo hi panthānaṃ brūhi ity āha, kiṃ tena panthā na pṛṣṭo bhavati ![S629]
㈠何以故。若人言請為說道。此人為不問道耶。
㈡如有請言為我說道。豈非問道。
①yas hhi panthānam brūhi iti āha kim tena panthās na pṛṣṭas bhavati
③གང་ཞིག་ལམ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། ཅི་དེས་ལམ་མ་དྲིས་པ་ཡིན་ནམ་།
㈢གང་གི་ཚེ་དེ་གཉིས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི:འདྲ་བའི་ 〖PNའདྲིའི།〗{238a}གསོལ་བ་འདེབས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ལ། དེ་གཉིས་ལ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལུང་མི་སྟོན་གྱི་འདྲི་བ་འབའ་ཞིག་〖PN+ཏུ།〗ཟད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་འདྲི་བ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ལུང་དུ་སྟོན་པ་ཡིན། གང་ཞིག་ལམ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་ན། ཅི་དེས་ལམ་མ་〖PN-མ།〗དྲིས་པ་ཡིན་ནམ། དྲི་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལུང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པ་མ་ཡིན། གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །
★◤paripṛcchayaiva vyākaraṇāt kathaṃ na paripṛcchāvyākaraṇaṃ bhavati / [293|18-]
♂paripṛcchayaiva{4. Y. paripṛcchayaiva ca |} vyākaraṇāt kathaṃ na paripṛcchā- vyākaraṇaṃ bhavati /
◤paripṛcchayā eva ca vyākaraṇāt kathaṃ na paripṛcchāvyākaraṇaṃ bhavati / [S629]
㈠由問彼故記彼問。若爾此云何非反問記耶。
㈡即由反詰記彼所問。豈非記道。若爾應俱是反詰記。不爾。問意直諂有殊。記有分別無分別故。
①paripṛcchayā eva vyākaraṇāt katham na paripṛcchā vyākaraṇam bhavati
③དྲི་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལུང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པ་མ་ཡིན་།
★◤sthāpanīyastu yathā antavān loko 'nantavānityevamādi sūtrāntādeva tu praśnavyākaraṇānāṃ lakṣaṇaṃ draṣṭavyam / [293|19-]
♂sthāpanīyastu yathā antavān loko 'nantavānityevamādi sūtrāntādeva tu praśnavyākaraṇānāṃ lakṣaṇaṃ draṣṭavyam{5. Ms. drops ṣṭa |} /
◤sthāpanīyas tu yathā-- antavān loko 'nantavān ity evam ādi / [S629]
㈠置記者。謂世間有邊及無邊等。
㈡捨置記者。若有問言。世為有邊為無邊等。此應捨置不應為說。
①sthāpanīyas tu yathā antavān lokas anantavān iti evamādi sūtrāntāt eva tu praśna vyākaraṇānām lakṣaṇam draṣṭavyam
③གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ་།། དྲི་བ་ལུང་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་འདི་ནི་མདོ་ཁོ་ན་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་།
◤sūtrāntād eva tu praśnavyākaraṇānāṃ lakṣaṇaṃ draṣṭavyam / [S629]
㈠復次依經應見有四問記相。
㈡今依契經辯問記相。
D4659 🈪དྲི་བ་ལུང་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོ་ཁོ་ན་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བཙུན་པ་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་སྡེ་པ་རྣམས་〖PN+མདོ།〗དགེ་སློང་དག་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི། དྲི་བ་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ཏེ།
★0◤bhadantamahāsāṅghikāḥ sūtraṃ paṭhanti / [293|20-]
◤bhadantamahāsāṅghikā sūtraṃ paṭhanti—[S629]
㈠大德摩訶僧祇說經言。
㈡如大眾部契經中言。
①bhadantamahā sa aṅghikās sūtram paṭhanti
③བཙུན་པ་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་སྡེ་པ་རྣམས་དགེ་སློང་དག་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་།
★★◤“catvārīmāni bhikṣavaḥ praśnavyākaraṇānīti / [293|21]
♂“catvārī- māni bhikṣavaḥ praśnavyākaraṇānīti /
◤“catvārīmāni bhikṣavaḥ praśnavyākaraṇāni iti / [S629]
㈠比丘記問有四種。
㈡苾芻當知。問記有四。
①catvāri imāni bhikṣavas praśna vyākaraṇāni iti
③དྲི་བ་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢དྲི་བ་ལུང་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོ་ཁོ་ན་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བཙུན་པ་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་སྡེ་པ་རྣམས་〖PN+མདོ།〗དགེ་སློང་དག་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི། དྲི་བ་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་དུ་〖PN-དུ།〗བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་ཡང་ཡོད། གཞག་པར་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་དེ〖PNདོ།།〗། དགེ་སློང་དག་〖PNངས།〗མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི། དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖PNའདྲི།〗བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤katamāni catvāri / [293|21-]
◤katamāni catvāri? asti bhikṣva ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ, asti yāvat sthāpanīyaḥ / [S629]
㈠何者為四。比丘有問應一向記。乃至有問應置記。
㈡何等為四。謂或有問應一向記。乃至有問但應捨置。
🈪བཞི་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་དུ་〖PN-དུ།〗བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་ཡང་ཡོད། གཞག་པར་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་དེ〖PNདོ།།〗། དགེ་སློང་དག་〖PNངས།〗མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི། དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖PNའདྲི།〗བ་ཡིན་ནོ། །
①katamāni catvāri
③བཞི་གང་ཞེ་ན་།
★0◤asti bhikṣava ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / asti yāvat sthāpanīyaḥ / [293|22]
①asti bhikṣavas eka aṃśa vyākaraṇīyas praśnas
③དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་དུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་ཡང་ཡོད་།
㈢དགེ་སློང་དག་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱ་བའི་ལས:བྱས་ནས་〖PN-བྱས་ནས།〗ཅི་ཞིག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར:ཞེ་ན〖PNཞེས།〗། འདྲི་བ་འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་མགོ་〖PN-མགོ།〗རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ། །
①asti yāvat sthāpanīyas
③གཞག་པར་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་དེ་།
★0◤katamaśca bhikṣavaḥ ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|23]
◤katamaś ca bhikṣavaḥ ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ?[S629]
㈠比丘。何者問應一向記。
㈡云何有問應一向記。
①katamas ca bhikṣavas eka aṃśa vyākaraṇīyas praśnas
③དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖Nའདྲི།〗བ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་སྐྱེས:བུ་བདག་ཉིད་〖PNབུའི་བདག〗ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ལ། བདག་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་〖PNདག〗གང་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཞེས་འདྲི་〖PNདྲི།〗བར་བྱའོ། །
★0◤sarve saṃskārā anityā ityayaṃ bhikṣava ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|23-]
◤‘sarve saṃskārā anityāḥ’ ity ayaṃ bhikṣva ekāṃśavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [S629]
㈠一切有為無常。比丘。
㈡謂問諸行皆無常耶。此問名為應一向記。
①sarve saṃskārās anityās iti ayam bhikṣavas eka aṃśa vyākaraṇīyas praśnas
③འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་འདི་ནི། དགེ་སློང་དག་མགོ་གཅིག་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤katamaśca bhikṣavo vibhajyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|24]
♂katamaśca bhikṣavo vibhajyavyā- karaṇīyaḥ praśnaḥ /
◤katamaś ca bhikṣavo vibhajyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ?[S629]
㈠何者問應分別記。
㈡云何有問應分別記。
①katamas ca bhikṣavas vibhajya vyākaraṇīyas praśnas
③དགེ་སློང་དག་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན་།
★◤saṃcetanīyaṃ karma kṛtvā kiṃ prativedayata ityayam vibhajyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|24-]
♂saṃcetanīyaṃ karma kṛtvā kiṃ prativedayata ityayaṃ vibhajyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ /
◤‘sañcetanīyaṃ karma kṛtvā kiṃ prativedayate’ ity ayaṃ vibhajyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [S629]
㈠若人問若故意造業受何果報。此問應分別記。
㈡謂若有問諸有故思造作業已為受何果。此問名為應分別記。
D4660 🈪དགེ་སློང་དག་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱ་བའི་ལས:བྱས་ནས་〖PN-བྱས་ནས།〗ཅི་ཞིག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར:ཞེ་ན〖PNཞེས།〗། འདྲི་བ་འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་མགོ་〖PN-མགོ།〗རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ། །
①saṃcetanīyam karma kṛtvā kim prativedayate iti ayam vibhajya vyākaraṇīyas praśnas
③ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱས་ནས་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདྲི་བ་འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་མགོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤katamaśca bhikṣavaḥ paripṛcchyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|25-]
◤katamaś ca bhikṣavaḥ paripṛcchyavyākaraṇīyaḥ praśnaḥ?[S629]
㈠比丘。何者問應反問記。
㈡云何有問應反詰記。
D4661 🈪དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་〖Nའདྲི།〗བ་གང་ཞེ་ན།
①katamas ca bhikṣavas paripṛcchya vyākaraṇīyas praśnas
③དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་སྐྱེས་བུ་བདག་ཉིད་ཡིན་ནམ་།
★◤saṃjñāsu puruṣasyātmā utāho 'nyāsaṃjñā anya ātmeti pṛṣṭena satā paripraṣṭavyaḥ katamaṃ punarāyuṣmānātmānaṃ pratyeti / [293|26-]
♂saṃjñāsu puruṣasyātmā utāho 'nyā saṃjñā anya ātmeti pṛṣṭena satā paripraṣṭavyaḥ katamaṃ punarāyuṣmānātmānaṃ pratyeti /
◤saṃjñāsu puruṣasyātmā, utāho 'nyā saṃjñā anya ātmeti pṛṣṭena satā paripraṣṭavyaḥ--[S629]
①saṃjñāsu puruṣasya ātmā, utāho anyā saṃjñā anya ātmā iti pṛṣṭena satā paripraṣṭavyaḥ--
㈠若人問，想為即是我,為想異我。若彼此問應反問。
㈡謂若有問，士夫想與我為一為異耶。應反詰言。
🈪འདུ་ཤེས་སྐྱེས:བུ་བདག་ཉིད་〖PNབུའི་བདག〗ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ལ། བདག་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན།
①saṃjñāsu puruṣasya ātmā uta aho nyāsaṃjñā anyas ātmā iti pṛṣṭena satā paripraṣṭavyas katamam punar āyuṣmān ātmānam pratyeti
③འོན་ཏེ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ལ། བདག་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་གང་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཞེས་འདྲི་བར་བྱའོ་།།
★◤sa cedevaṃ vadedau dārikaṃ khalvahayāyuṣmannātmānaṃ pratyemi / [293|27-]
♂sa cedevaṃ vadedaudārikaṃ khalvahayāyuṣmannātmānaṃ pratye-[ 14a. 16A. II ]mi /
①sa ced evam vadedau dārikam khalu ahayāyuṣman= ātmānam pratyemi
③གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་གིས་ནི་རིག་པ་བདག་ཡིན་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན་།
㈢གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་གིས་ནི་རིག་〖PNརགས།〗པ་བདག་ཡིན་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་འདི་སྐད་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ལ་བདག་ཀྱང་གཞན་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་〖PN+དུ།〗བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་འདི་〖PN-འདི།〗ཡིན་ནོ། །
◤katamaṃ punar āyuṣmānātmānaṃ pratyeti? sa ced evaṃ vaded—[S629]
㈠彼長老汝依何我作如此問。
㈡汝依何我作如是問。
🈪ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་〖PNདག〗གང་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཞེས་འདྲི་〖PNདྲི།〗བར་བྱའོ། །
★◤evaṃ satyanyā saṃjñā anya ātmetyevaṃ vacanīyaḥ / [293|28-]
♂evaṃ satyanyā saṃjñā anya ātme{6. Ms. anyātme |} tyevaṃ vacanīyaḥ /
①evam sati anyā saṃjñā anyas ātmā iti evam vacanīyas
③དེ་ལྟ་ཡིན་ན་འདི་སྐད་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ལ་བདག་ཀྱང་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
◤audārikaṃ khalvahayāyuṣman na ātmānaṃ pratyemi / evaṃ satyanyā saṃjñā anya ātmety evaṃ vacanīyaḥ / [S629]
㈠若答問麁我。應記我異想異。比丘。
㈡若言依麁我。應記與想異。
D4662 🈪གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བདག་གིས་ནི་རིག་〖PNརགས།〗པ་བདག་ཡིན་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་འདི་སྐད་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཞན་ལ་བདག་ཀྱང་གཞན་ཡིན་〖PN-ཡིན།〗ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
◤[S630]
★0◤ayaṃ hi paripṛcchya vyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [293|29]
◤ayaṃ hi paripṛcchya vyākaraṇīyaḥ praśnaḥ / [S630]
㈠是名反問記。
㈡此問名為應反詰記。
🈪འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་〖PN+དུ།〗བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་འདི་〖PN-འདི།〗ཡིན་ནོ། །
①ayam hi paripṛcchya vyākaraṇīyas praśnas
③འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་དྲིས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དྲི་བ་འདི་ཡིན་ནོ་།།
★0◤katamaśca bhikṣavaḥ sthāpanīyaḥ praśnaḥ / [293|29-294|01]
◤katamaś ca bhikṣavaḥ sthāpanīyaḥ praśnaḥ?[S630]
㈠比丘。何者問應置記。
㈡云何有問但應捨置。
D4663 🈪དགེ་སློང་དག་གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཞིག་གམ། མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ། རྟག་ཀྱང་རྟག་ལ:མི་རྟག་ཀྱང་〖PN-མི་རྟག་ཀྱང་།〗མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ།
①katamas ca bhikṣavas sthāpanīyas praśnas
③དགེ་སློང་དག་གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན་།
㈢དགེ་སློང་དག་གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་གང་ཞེ་ན། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཞིག་གམ། མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ། རྟག་ཀྱང་རྟག་ལ:མི་རྟག་ཀྱང་〖PN-མི་རྟག་ཀྱང་།〗མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ།
★◤tadyathā śāśvato loko 'śāśvataḥ / [294|01]
♂@294 tadyathā śāśvato loko 'śāśvataḥ / ♂śāśvataścāśāśvataśca{1. Ms. śāśvaścāśāśvaśca |} naiva śāśvato nāśāśvataḥ / ♂anta- vānantataḥ /
◤tadyathā-- śāśvato loko 'śāśvataḥ, śāśvataś ca aśāśvataś ca, na eva śāśvato na aśāśvataḥ;[S630]
㈠謂十四非記類。世間常非常亦常非常非常非非常。
㈡謂若有問。世為常無常亦常亦無常非常非無常。
D4664 🈪རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མཐའ་མེད་ཀྱང་མེད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། དེ་བཞིན་འོངས་པ་ཤི་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྲོག་ཀྱང་གཞན་ལ་ལུས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་〖PN-དུ།〗འདྲི་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་〖PN-དག〗གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོན་ཏོ།
①tadyathā aśāśvatas lokas aśāśvatas
③དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཞིག་གམ། མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ་།
★◤śāśvataścāśāśvataśca / [294|01-]
♂antavāṃścānantaśca /
①śāśvatas ca aśāśvatas ca
③རྟག་ཀྱང་རྟག་ལ་མི་རྟག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཞིག་གམ་།
★◤naiva śāśvato nāśāśvataḥ / antavānantataḥ / antavāṃścānantaśca / [294|02]
①na eva śāśvatas nāśāśvatas
③རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་ ****[@238b]**** ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ་།
㈢རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་{238b}པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མཐའ་མེད་ཀྱང་མེད་པ་ཞིག་གམ། མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ། དེ་བཞིན་འོངས་པ་ཤི་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྲོག་ཀྱང་གཞན་ལ་ལུས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་〖PN-དུ།〗འདྲི་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་〖PN-དག〗གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོན་ཏོ།
①antavān antatas
③མཐའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ་།
①antavān= ca anantas ca
③མཐའ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མཐའ་མེད་ཀྱང་མེད་པ་ཞིག་གམ་།
◤antavānantaś ca na evāntavān nānantavān / [S630]
①antavānantaś ca na eva antavān na anantavān|
㈠世間有邊無邊亦有邊無邊非有邊非無邊。
㈡世為有邊無邊亦有邊亦無邊非有邊非無邊。
★0◤naivāntavānnānantavān / [294|02-]
①na eva antavān na anantavān
③མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ་།
★◤bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇānna bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇāt yāvadanyo jīvo 'nyaccharīramityayaṃ bhikṣavaḥ sthāpanīyaḥ praśna” iti / [294|03-]
♂bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇānna bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇāt yāvadanyo jīvo 'nyaccharīramityayaṃ bhikṣavaḥ sthāpanīyaḥ praśna” iti /
◤bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇānna bhavati tathāgataḥ paraṃ maraṇāt,[S630]
㈠如來異死不異死。亦異死不異死。非異死非非異死。
㈡如來死後為有非有亦有亦非有非有非非有。
①bhavati tathāgatas param maraṇāt na bhavati tathāgatas param maraṇāt yāvat anyas jīvas nyat śarīram iti ayam bhikṣavas sthāpanīyas praśnas it
③དེ་བཞིན་འོངས་པ་ཤི་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྲོག་ཀྱང་གཞན་ལ་ལུས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་གམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་འདྲི་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་སློང་དག་གཞག་པར་བྱ་བའི་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོན་ཏོ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
◤yāvad anyo jīvo 'nyaccharīram ity ayaṃ bhikṣavaḥ sthāpanīyaḥ praśnaḥ” iti // 22 // [S630]
㈠命者即是身。命者異於身。
㈡為命者即身。為命者異身。此問名為但應捨置。【卷第十九(終)】
★0◤yasya pudgalasya yo 'nuśayo yasminnālambane 'nuśete sa tena tasmin saṃprayuktaḥ / [294|04-]
◤yasya pudgalasya yo 'nuśayo yasmin na ālambane 'nuśete sa tena tasmin samprayuktaḥ / [S630]
㈠若人隨眠惑於境界中生起。此人由此惑於此境界相應。
㈡諸有情類於此事中隨眠隨增名繫此事。
🈪གང་ཟག་གང་གི་ཕྲ་རྒྱས་གང་ཞིག་དམིགས་པ་གང་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་འདི་〖PNདེ།〗ནི་དེས་དེ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ།
①yasya pudgalasya yas anuśayas yasmin= ālambane anuśete sa tena tasmin saṃprayuktas
③། གང་ཟག་གང་གི་ཕྲ་རྒྱས་གང་ཞིག་དམིགས་པ་གང་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་དེས་དེ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ལྟ་བུ་སྟེ་།
㈢གང་ཟག་གང་གི་ཕྲ་རྒྱས་གང་ཞིག་དམིགས་པ་གང་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་འདི་〖PNདེ།〗ནི་དེས་དེ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ།
★◤idaṃ tu vaktavyamatīte na kasmin yāvat pratyupanne na kasminniti / [294|05-]
♂idaṃ tu vaktavyamatīte na kasmin yāvat pratyutpanne na kasminniti /
◤idaṃ tu vaktavyam-- atīte na kasmin yāvat pratyutpanne na kasminnn iti?[S630]
㈠此義應說。由過去惑於何境相應。乃至由現世惑於何境相應。
㈡應說過去現在未來何等隨眠能繫何事。頌曰。
🈪འདས་པས་ནི་གང་དང་ལྡན་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་བྱ་བ་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བས་ནི་གང་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
①idam tu vaktavyam atīte na kasmin yāvat pratyupanne na kasmin= iti
③། ། འདས་པས་ནི་གང་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བས་ནི་གང་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
★★◤samāsata ime dvividhāḥ kleśāḥ / svalakṣaṇakleśāśca rāgaprativamānāḥ / [294|07]
♂samāsata ime dvividhāḥ kleśāḥ / svalakṣaṇakleśāśca rāgapratighamānāḥ /
◤samāsata ime dvividhāḥ kaleśāḥ-- svalakṣaṇakleśāś ca, rāgapratighamānāḥ / [S630]
㈠若略說諸惑有二種。一別相惑。謂欲瞋慢。
㈡論曰。且諸隨眠總有二種。一者自相。謂貪瞋慢。
D4665 🈪ཉོན་མོངས་པ་སྤྱི་པ་ནི་ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་མ་རིག་པ་རྣམས་སོ། །
①samāsatas ime dvividhās kleśās
③མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ཏེ་།
①sva lakṣaṇa kleśās ca rāga prativamānās
③རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ་།།
㈢འདས་པས་ནི་གང་དང་ལྡན་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་བྱ་བ་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བས་ནི་གང་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་རྣམས་སོ། །
★◤sāmānyakleśāśca dṛṣṭivicikitsāda 'vidyāḥ / tatra tāvat / [294|08]
♂sāmānya- kleśāśca dṛṣṭivicikitsāḍavidyāḥ /
◤sāmānyakleśāś ca dṛṣṭivicikitsā'vidyāḥ / [S630]
㈠二通相惑。謂見疑無明。
㈡二者共相。謂見疑癡。
①sāmānya kleśās ca dṛṣṭi vicikitsāda vidyās
㈢ཉོན་མོངས་པ་སྤྱི་པ་ནི་ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་མ་རིག་པ་རྣམས་སོ། །
★◤ 【■rāgapratighamānaiḥ syādatītapratyupasthitaiḥ /】[294|09-]
♂tatra tāvat rāgapratighamānaiḥ syādatītapratyupasthitaiḥ /
①tatra tāvat rāga pratighamānais syāt atīta pratyupasthitais
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།འདས་དང་ཉེར་གནས་འདོད་ཆགས་དང་།། ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་དག་གིས་ནི་།།
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག། འདས་དང་ཉེར་གནས་འདོད་ཆགས་དང་། །ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་དག་གིས་ནི། །གང་ལ་དེ་སྐྱེས་མ་སྤངས་པའི། །དངོས་པོ་ད་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །དངོས་པོ་གང་ལ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་རྣམས་སྐྱེས་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་གི་〖PN-གིས།〗དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་ཏེ། དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤tatra tāvat—[S630]
㈠於中
★◤【 yatrotpannā 'prahīṇāste tasmin vastuni saṃyutaḥ // VAkK_5.23 //】
♂yatrotpannā'prahīṇāste tasmin vastuni saṃyutaḥ //23//
①yatra utpannā prahīṇās te tasmin vastuni saṃyutas
③གང་ལ་དེ་སྐྱེས་མ་སྤངས་པའི་།།
◤rāgapratighamānaiḥ syādatītapratyupasthitaiḥ / [S630]
◤yatrotpannā'prahīnāste tasmin vastuni saṃyutaḥ // 23 // [S630]
㈠〔偈曰〕：【由欲瞋高慢 過去及現世 是處起未滅 於此類相應】。
㈡ 【若於此事中_a 未斷貪瞋慢_b 過現若已起_c 未來】〖23_5〗
D4666 🈪དེ་ལ་རེ་ཞིག། འདས་དང་ཉེར་གནས་འདོད་ཆགས་དང་། །ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་དག་གིས་ནི། །གང་ལ་དེ་སྐྱེས་མ་སྤངས་པའི། །དངོས་པོ་ད་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །དངོས་པོ་གང་ལ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་རྣམས་སྐྱེས་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་གི་〖PN-གིས།〗དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་ཏེ། དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤atītāḥ pratyutpannāśca rāgapratighamānā yasmin vastunyutpannā na ca prahīṇāstasmin vastuni taiḥ saṃyuktaḥ / [294|11-]
♂atītā pratyutpannāśca rāgapratighamānā yasmin vastunyutpannā na ca prahīṇāstasmin vastuni taiḥ saṃyuktaḥ{2. D. saṃprayuktāḥ |} ete hi svalakṣaṇakleśatvānna sarvasyāvaśyaṃ sarvatrotpadyante /
◤atītā pratyutpannāś ca rāgapratighamānā yasmin vastunyutpannā na ca prahīṇāstasmin vastuni taiḥ saṃyuktaḥ / [S630]
㈠釋曰。過去現世欲瞋慢。是處已起乃至未滅。於此處中三是眾生與彼相應。
㈡事雖有多此說所繫。如應未斷流至後門。若此事中有貪瞋慢。於過去世已生未斷。現在已生能繫此事。
①atītās pratyutpannās ca rāga pratighamānās yasmin vastuni utpannās na ca prahīṇās tasmin vastuni tais saṃyuktas
③དངོས་པོ་ད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་།། དངོས་པོ་གང་ལ་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་རྣམས་སྐྱེས་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་ཏེ་།
★◤ete hi svalakṣaṇakleśatvānna sarvasyāvaśyaṃ sarvatrotpadyante / [294|12]
◤ete hi svalakṣaṇakleśatvān na sarvasya avaśyaṃ sarvatra utpadyante // 23 // [S630]
①ete hi sva-lakṣaṇa-kleśatvān na sarvasya avaśyaṃ sarvatra utpadyante||23||
㈠何以故。此三是別相惑。非必一切一切處起。
㈡以貪瞋慢是自相惑。非諸有情定遍起故。
①ete hi sva lakṣaṇa kleśa tvāt na sarvasya avaśyam sarvatra utpadyante
③དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤sarvatrānāgatair ebhir mānasaiḥ,[S630]
★◤ 【sarvatrānāgatairebhirmānasaiḥ 】[294|13]
①sarvatra anāgatair ebhir mānasaiḥ,
①sarvatra anāgatais ebhis mānasais
③ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་མ་འོངས་པས་།།
㈢ཉིད་ཀྱིས་〖PNཡིད་ཀྱི།〗དེ་དག་མ་འོངས་པས། །ཀུན་དང་། གང་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་མ་འོངས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ཏེ། ཡིད་དག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
㈠〔偈曰〕：【一切中由當心地】。
㈡【意遍行】〖23_5〗
D4667 🈪ཉིད་ཀྱིས་〖PNཡིད་ཀྱི།〗དེ་དག་མ་འོངས་པས། །ཀུན་དང་།
◤[S631]
◤‘yatrāprahīṇāste’ iti vartate / [S631]
㈠釋曰。已起未滅此言流。
🈪གང་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
★◤yatrāprahīṇāste iti varttate / [294|14]
♂sarvatrānāgatairebhirmānasaiḥ yatrāprahīṇāste iti varttate /
①yatra aprahīṇās te iti varttate
③ཀུན་དང་། གང་ལ་མ་སྤངས་པ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤anāgatairebhireva rāgapratighamānairmanobhūmikaiḥ sarvatra vastuni saṃyutastraiyadhvike / [294|14-]
♂anāgatairebhireva rāgapratighamā-[ 14b. 16B. II ]nairmano- bhūmikaiḥ sarvatra vastuni saṃyuta{3. Y. saṃyuktaḥ |}straiyadhvike /
◤anāgatair ebhir eva rāgapratighamānair manobhūmikaiḥ sarvatra vastuni saṃyuktas traiyadhvike; mānasānāṃ tryadhvaviṣayatvāt {D. traiyadhva...} / [S631]
①anāgatair ebhir eva rāgapratighamānair manobhūmikaiḥ sarvatra vastuni saṃyuktas traiyadhvike; mānasānāṃ tryadhvaviṣayatvāt|
㈠由未來欲瞋慢。依心地起。一切類中相應。謂於三世。
㈡若未來世意識相應貪瞋慢三遍於三世乃至未斷皆能繫縛。
🈪ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་མ་འོངས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ཏེ། ཡིད་དག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①anāgatais ebhis eva rāga pratighamānais manas bhūmikais sarvatra vastuni saṃyutas traiyadhvike
③ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་མ་འོངས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ཏེ་།
★◤mānasānāṃ tryadhvaviṣayatvāt[294|15]
♂mānasānāṃ tryadhvaviṣayatvāt{4. D. traiyadhva...} /
①mānasānām tri adhva viṣaya tvāt
③ཡིད་དག་གི་ཡུལ་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤svādhvikai paraiḥ / [S631]
㈠〔偈曰〕：【餘自世】。
㈡【五可生自世】〖24_5_a〗
🈪◦3311གཞན་གྱིས་རང་དུས་པ། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
D4668 🈪གཞན་གྱིས་རང་དུས་པ〖N+དང་།〗། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
★★◤ 【svādhvike paraiḥ /】[294|16]
♂svādhvike{5. G. sādhvike |} paraiḥ /
①svādhvike parais
③གཞན་གྱིས་རང་དུས་པ་།
㈢གཞན་གྱིས་རང་དུས་པ〖N+དང་།〗། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
★0◤anyai rāgapratighairanāgatairanāgata eva vastuni saṃyuktaḥ / ke punaranye / [294|17]
◤anyai rāgapratighair anāgatair anāgata eva vastuni saṃyuktaḥ / [S631]
㈠釋曰。欲瞋慢異心地惑。在未來世。但於未來境相應。
㈡未來五識相應貪瞋，若未斷可生，唯繫未來世。
①anyais rāga pratighais anāgatais anāgatas eva vastuni saṃyuktas ke punar anye
③འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ་།། གཞན་ཡང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
★◤ye pañca vijñānakāyikā rāgāśca pratighāśca / [294|17-]
♂ye pañca vijñāna- kāyikā rāgāśca pratighāśca /
◤ke punar anye? ye pañca vijñānakāyikā rāgāś ca pratighāś ca / [S631]
㈠云何為餘。依五識起故。
㈡未來五識相應，
①ye pañca vijñāna kāyikās rāgās ca pratighās ca
③གང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ་།
㈢གཞན་ཡང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་〖PNདག〗རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས:ཀྱི་ནི་〖PNཀྱིས།〗དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
★◤utpattidharmabhireva / taireva tu[294|18]
♂utpattidharmabhireva /
◤utpattidharmabhir eva tair eva tu—[S631]
㈠定生為法。由彼惑，D4669 🈪གཞན་ཡང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་〖PNདག〗རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས:ཀྱི་ནི་〖PNཀྱིས།〗དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །
①utpatti dharmabhis eva
③སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【ajaiḥ sarvatra 】[294|19]
①tais eva tu ajais sarvatra
③དེ་དག་ཉིད་།
㈢དེ་དག་ཉིད། མི་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དང་། །མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་{239a}། །ལྔ་པོ་དག་གིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
◤ajaiḥ sarvatra,[S631]
㈠〔偈曰〕：【不生一切中】。
㈡【不生亦遍行】〖24_5_b〗
D4670 🈪དེ་དག་ཉིད། མི་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དང་། །མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་། །ལྔ་པོ་དག་གིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤anutpattidharmabhiḥ pañcavijñānakāyikairapi sarvatra vastuni saṃyuktaḥ / traiyadhvike 'pi[294|20]
♂taireva tu ajaiḥ sarvatra anutpattidharmabhiḥ pañcavijñānakāyikairapi sarvatra vastuni saṃyuktaḥ /
◤anutpattidharmabhiḥ pañcavijñānakāyikairapi sarvatra vastuni saṃyuktaḥ / traiyadhvike 'pi—[S631]
①anutpattidharmabhiḥ pañcavijñānakāyikairapi sarvatra vastuni saṃyuktaḥ| triyadhvan adhvan 'pi—
㈠釋曰。此三惑若不生為法依五識起，尚於一切類相應，謂三世。
㈡貪瞋若未斷不生亦能繫三世。
①anutpatti dharmabhis pañca vijñāna kāyikais api sarvatra vastuni saṃyuktas traiyadhvike pi
③མི་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དང་།། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ ****[@239a]**** *་།། ལྔ་པོ་དག་གིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ནོ་།།
★◤ 【śeṣais tu sarvaiḥ sarvatra saṃyutaḥ // VAkK_5.24 //】[294|21]
♂traiyadhvike 'pi śeṣaistu sarvaiḥ sarvatra saṃyutaḥ //24//
①śeṣais tu sarvais sarvatra saṃyutas
③ལྷག་མ་ཀུན་གྱི་ཀུན་དང་ལྡན་།།
㈢ལྷག་མ་ཀུན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ཀུན་དང་ལྡན། །
◤śeṣais tu sarvaiḥ sarvatra saṃyutaḥ // 24 // [S631]
㈠〔偈曰〕：【一切餘中應】。
㈡【餘過未遍行_c 現正緣能繫】〖24_5_d〗
D4671 🈪ལྷག་མ་ཀུན་གྱི་〖PNགྱིས།〗ཀུན་དང་ལྡན། །
★◤ke punaḥ śeṣāḥ / dṛṣṭivicikitsā'vidyās traiyadhvikāḥ / [295|01]
♂@295 ke punaḥ śeṣāḥ / dṛṣṭivicikitsā'vidyās traiyadhvikāḥ /
◤ke punaḥ śeṣāḥ? dṛṣṭivicikitsā'vidyās traiyadhvikāḥ / [S631]
①ke punaḥ śeṣāḥ? dṛṣṭi-vicikitsā-avidyās traiyadhvikāḥ|
㈠釋曰。何者為餘。謂見疑無明。此三若三世，
㈡所餘一切見疑無明，去來未斷遍縛三世。
①ke punar śeṣās dṛṣṭi vicikitsā vidyās traiyadhvikās
③ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་ཅིག་ཡིན་ཞེ་ན་། ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་ཏེ་།
㈢ལྷག་མ་ཡང་གང་དག་ཅིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལྟ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་ཏེ།
★0◤taiḥ sarvair api sarvasmin vastuni saṃyuktaḥ / sāmānyakleśatvāt / [295|01-]
◤taiḥ sarvair api sarvasmin vastuni saṃyuktaḥ, sāmānyakleśatvāt / [S631]
①taiḥ sarvair api sarvasmin vastuni saṃyuktaḥ, sāmānya-kleśa-tvāt|
㈠於一切境及一切世中與彼相應。彼是通相惑故。
㈡由此三種是共相惑，一切有情俱遍縛故。若現在世正緣境時，隨其所應能繫此事。
①tais sarvais api sarvasmin vastuni saṃyuktas sāmānya kleśa tvāt
㈢ཉོན་མོངས་པ་སྤྱི:དང་ལྡན་〖PN-དང་ལྡན།〗པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུས་གསུམ:པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་〖PNཔ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་།〗དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་〖PN+དང་།〗ལྡན་ནོ།
★0◤yāvadaprahīṇā ity adhikāro 'nuvarttata eva / [295|02]
①yāvat aprahīṇās iti adhikāras nuvarttate eva
㈢ཇི་སྲིད་དུ་མ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤‘yāvad aprahīṇāḥ’ ity adhikāro 'nuvarttata eva // 24 // [S631]
㈠乃至未滅此言流。
🈪ཇི་སྲིད་དུ་མ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤kiṃ punaridamatītānāgatamucyate 'styatha na / [295|02-]
♂kiṃ punaridamatītānāgatamucyate-{1. Ms. nāgataṃ ucyate |} ‘styatha na /
◤kiṃ punar idam atītānāgatam ucyate 'sti, atha na?[S631]
㈠過去未來為實有物。為假名有。
㈡應辯諸事過去未來。為實有無方可說繫。
D4672 🈪ཅི་འདས་པ་དང་། མ་འོངས:པའི་དངོས་པོ་〖PNཔ་དང་།〗རྫས་སུ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་མེད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །
①kim punar idam atīta anāgatam ucyate sti atha na
③ནོ་།། ཅི་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་རྫས་སུ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་མེད་།
★0◤yadyasti sarvakālāstitvātsaṃskārāṇāṃ śāśvatatvaṃ prāpnoti / [295|03-]
◤yady asti sarvakālāstitvāt, saṃskārāṇāṃ śāśvatatvaṃ prāpnoti;[S631]
㈠若實有於一切時有故。一切有為法應成常住。
㈡若實是有則一切行恒時有故應說為常。
①yadi asti sarva kāla astitvāt saṃskārāṇām śāśvata tvam prāpnoti
③གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཅི་འདས་པ་དང་། མ་འོངས:པའི་དངོས་པོ་〖PNཔ་དང་།〗རྫས་སུ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་མེད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །
★★◤atha nāsti / kathaṃ tatra tena vā saṃyukto bhavati visaṃyukto vā / [295|04]
♂atha nāsti / kathaṃ tatra tena vā{2. Y. ca |} saṃyukto bhavati visaṃyukto vā /
◤atha na asti, kathaṃ tatra tena ca saṃyukto bhavati visaṃyukto vā?[S631]
㈠若無於無中由無物。云何相應及解脫。
㈡若實是無如何可說有能所繫及離繫耶。
D4673 🈪འོན་ཏེ་མེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དང་ངམ། དེས་ལྡན་པའམ་བྲལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་དམ་མི:འཆའོ〖PNའཆའི།〗། །དུས་རྣམས་ཀུན་དུ་ཡོད་པར་ནི་གསལ་བར་དམ་འཆའོ། །
①atha na asti
③འོན་ཏེ་མེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དང་ངམ་།
㈢འོན་ཏེ་མེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་དང་ངམ། དེས་ལྡན་པའམ་བྲལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་〖PN-དང་།〗ལྡན་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་དམ་མི:འཆའོ〖PNའཆའི།〗། །དུས་རྣམས་ཀུན་དུ་ཡོད་པར་ནི་གསལ་བར་དམ་འཆའོ། །
①katham tatra tena vā saṃyuktas bhavati visaṃyuktas vā
③དེས་ལྡན་པའམ་བྲལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★0◤na saṃskārāṇāṃ śāśvatatvaṃ pratijñāyate vaibhāṣikaiḥ saṃskṛtalakṣaṇayogāt / [295|04-]
◤na saṃskārāṇāṃ śāśvatatvaṃ pratijñāyate vaibhāṣikaiḥ; saṃskṛtalakṣaṇayogāt / [S631]
㈠毘婆沙師。成立一切有為法非常住。由與行相相應故。
㈡毘婆沙師定立實有。然彼諸行不名為常。由與有為諸相合故。
★◤pratijñāyate tu viśadaṃ[295|05-]
♂pratijñāyate tu viśadaṃ{3. Ms. viṣadaṃ |} sarvakālāstitā kiṃ kāraṇam /
◤pratijñāyate tu viśadam—[S631]
㈠彼成立此義分明。
㈡為此所立決定增明應略標宗顯其理趣。
①na saṃskārāṇām śāśvata tvam pratijñāyate vaibhāṣikais saṃskṛta lakṣaṇa yogāt pratijñāyate tu viśadam
③བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་དམ་མི་འཆའོ་།།
★◤ 【sarvakālāstitā 】[295|07]
①sarva kāla astitā
③དུས་རྣམས་ཀུན་དུ་ཡོད་པར་ནི་གསལ་བར་དམ་འཆའོ་།།
◤[S632]
◤sarvakālāstitā,[S632]
㈠謂〔偈曰〕：【三世有】。
㈡頌曰 【三世有】 論曰。三世實有。
◤kiṃ kāraṇam?[S632]
㈠釋曰。何因為證。
㈡所以者何。
D4674 🈪ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།
★◤kiṃ kāraṇam / [295|08]
①kim kāraṇam
③ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གསུངས་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་འདས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གང་གི་ཕྱིར་འདས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【uktatvāt 】[295|09]
◤uktatvāt,[S632]
㈠〔偈曰〕：【說故】。
㈡【由說】
★◤uktaṃ hi bhagavatā “'tītaṃ ced bhikṣavo rūpaṃ nābhaviṣyanna śrutavānāryaśrāvako 'tīte rūpe 'napekṣo 'bhaviṣyat / [295|10-]
♂uktatvāt uktaṃ hi bhagavatā “'tītaṃ ced bhikṣavo rūpaṃ nābhaviṣyanna śrutavānāryaśrāvako 'tīte rūpe{4. Ms. seems to drop rūpe |}'na- pekṣo 'bhaviṣyat /
◤uktaṃ hi bhagavatā—[S632]
㈠釋曰。佛世尊說。
㈡由契經中世尊說故。
🈪གསུངས་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
①ukta tvāt uktam hi bhagavatā tītam ced bhikṣavas rūpam na abhaviṣyan na śrutavān ārya śrāvakas atīte rūpe napekṣas abhaviṣyat
③གསུངས་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་འདས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་།
★0◤yasmāttarhyastyatītaṃ rūpaṃ tasmācchrutavānāryaśrāvako 'tīte rūpe 'napekṣo bhavati / [295|11-]
◤“atītaṃ ced bhikṣavo rūpaṃ na abhaviṣyan na śrutavānāryaśrāvako 'tīte rūpe 'napekṣo 'bhaviṣyat / [S632]
㈠比丘過去色若不有。多聞聖弟子。於過去色。不應成無所觀惜。
㈡謂世尊說。苾芻當知。若過去色非有。不應多聞聖弟子眾於過去色勤脩厭捨。
🈪དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་འདས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གང་གི་ཕྱིར་འདས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །
①yasmāt tarhi asti atītam rūpam tasmāt śrutavān ārya śrāvakas atīte rūpe anapekṣas bhavati
③གང་གི་ཕྱིར་འདས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཞིག་ན། ནོ་།།
◤yasmāt tarhy asty atītaṃ rūpaṃ tasmāc chrutavānāryaśrāvako 'tīte rūpe 'napekṣo bhavati / [S632]
㈠由過去色有。是故多聞聖弟子。於過去色成不觀惜。
㈡以過去色是有故。應多聞聖弟子眾於過去色勤脩厭捨。
★◤anāgataṃ cedrūpaṃ nābhaviṣyat na śrutavānāryaśrāvako 'nāgataṃ rūpaṃ nābhyanandiṣyat / [295|12-]
♂a-[ 15a. 16A. III ]nāgataṃ cedrūpaṃ nābhaviṣyat na{5. Ms. seems to drop na |} śrutavānāryaśrāvako 'nāgataṃ rūpaṃ nābhyanandiṣyat /
◤anāgataṃ ced rūpaṃ na abhaviṣyat na śrutavānāryaśrāvako 'nāgataṃ rūpaṃ nābhyanandiṣyat / [S632]
①anāgataṃ ced rūpaṃ na abhaviṣyat na śrutavānāryaśrāvako 'nāgataṃ rūpaṃ na abhy-a-nandiṣyat
㈠未來色若不有。多聞聖弟子。於未來色不應成無所求欲。
㈡若未來色非有。不應多聞聖弟子眾於未來色勤斷欣求。
D4675 🈪གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གང་གི་ཕྱིར་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
①anāgatam ced rūpam na abhaviṣyat na śrutavān ārya śrāvakas anāgatam rūpam na abhyanandiṣyat
③གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིག་ན། ནོ་།། བ་ཞིག་ན་།
㈢གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཤིག་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གང་གི་ཕྱིར་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
★◤yasmāttarhyastyanāgataṃ rūpamiti” vistaraḥ / [295|13-]
♂yasmāttarhyastyanāgataṃ rūpamiti” vistaraḥ /
①yasmāt tarhi asti anāgatam rūpam iti vistaras
③གང་གི་ཕྱིར་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཡོད་པ་ཞེས་རྒྱས་ཞིག་ན། ནོ་།། བ་ཞིག་ན། པར་གསུངས་སོ་།།
◤yasmāt tarhy asty anāgataṃ rūpam” iti vistaraḥ / [S632]
㈠由未來色有。是故多聞聖弟子。於未來色成無所求欲。
㈡以未來色是有故。應多聞聖弟子眾於未來色勤斷欣求。
★◤ 【dvayāt 】[295|15]
①dvayāt
③གཉིས་ཕྱིར་།
㈢གཉིས་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ནས་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ཡིན་ཏེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་〖PNགང་།〗མེད་ན་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན〗པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤dvayāt,[S632]
㈠復次〔偈曰〕：【由二】。
㈡【二】
★◤“dvayaṃ pratītya vijñānasyotpāda” ityuktam / dvayaṃ katamat / [295|16]
♂dvayāt “dvayaṃ pratītya vijñānasyotpāda” ityuktam / ♂dvayaṃ katamat /
◤“dvayaṃ pratītya vijñānasya utpādaḥ” ity uktam / [S632]
㈠釋曰。依二識生。此義是經所說。
㈡又具二緣識方生故。謂契經說。識二緣生。
D4676 🈪གཉིས་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ནས་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ཡིན་ཏེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་〖PNགང་།〗མེད་ན་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་〖PNརྟེན〗པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①dvayam pratītya vijñānasya utpādas iti uktam
③རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ་།
①dvayam katamat
③གཉིས་གང་ཞེ་ན་།
★◤cakṣū rūpāṇi yāvat mano dharmā iti / [295|16-]
♂cakṣu rūpāṇi yāvat mano dharmā iti /
◤dvayaṃ katamat? cakṣū rūpāṇi yāvat manodharmā iti / [S632]
㈠何者為二。謂眼及色。乃至意及法。
㈡其二者何。謂眼及色。廣說乃至意及諸法。
①cakṣus rūpāṇi yāvat manas dharmās iti
③མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ནས་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ཡིན་ཏེ་།
★★◤asati vā 'tītānāgate tadālambanaṃ vijñānaṃ dvayaṃ pratītya na syāt / [295|17]
♂asati vā'tītānāgate tadālambanaṃ vijñānaṃ dvayaṃ pratītya na syāt /
◤asati vā'tītānāgate tadālambanaṃ vijñānaṃ dvayaṃ pratītya na syāt / [S632]
㈠彼經云。過去未來若無。能緣彼識不由二生。
㈡若去來世非實有者。能緣彼識應闕二緣。
①asati vā tīta an āgate tad ālambanam vijñānam dvayam pratītya na syāt
③འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་མེད་ན་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★★◤evaṃ tāvadāgamato 'styatītānāgataṃ yuktito 'pi / [295|18]
♂evaṃ tāvadāgamato- 'styatītānāgataṃ yuktito 'pi /
◤evaṃ tāvad āgamato 'sty atītānāgatam / [S632]
㈠如此由阿含證。得知過去未來是有。
㈡已依聖教證去來有。
D4677 🈪རེ་ཞིག་ལུང་ལས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། རིགས་པས་ཀྱང་། ཡུལ་ཡོད་ཕྱིར། ཡུལ་ཡོད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①evam tāvat āgamatas sti atīta anāgatam yuktitas pi
③རེ་ཞིག་ལུང་ལས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། རིགས་པས་ཀྱང་།
㈢རེ་ཞིག་ལུང་ལས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ།
★◤ 【sadviṣayāt 】[295|19]
①sat viṣayāt
③ཡུལ་ཡོད་ཕྱིར་།
㈢རིགས་པས་ཀྱང་། ཡུལ་ཡོད་ཕྱིར། ཡུལ་ཡོད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤yuktito 'pi—[S632]
㈠若以道理為證。
㈡當依正理證有去來。
◤sadviṣayāt,[S632]
㈠〔偈曰〕：【有境】。
㈡【有境】
★◤sati viṣaye vijñānaṃ pravartate nāsati / [295|20]
♂sadviṣayāt sati viṣaye vijñānaṃ pravartate nāsati /
◤sati viṣaye vijñānaṃ pravartate, na asati / [S632]
㈠釋曰。若有塵識得生非無塵。
㈡以識起時必有境故。謂必有境識乃得生。無則不生。其理決定。
①sati viṣaye vijñānam pravartate na asati
③ཡུལ་ཡོད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤yadi cātītānāgataṃ na syādasadālambanaṃ vijñānaṃ syāt / [295|20-]
◤yadi ca atītānāgataṃ na syād asadālambanaṃ vijñānaṃ syāt / [S632]
㈠過去未來塵若無。應有緣無為境識。
㈡若去來世境體實無。是則應有無所緣識。
D4678 🈪གལ་ཏེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མེད་ན་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤tato vijñānameva na syādālambanābhāvāt / [295|21]
◤tato vijñānam eva na syād; ālambanābhāvāt / [S632]
㈠是故因此義。識亦不應有。所緣境無故。
㈡所緣無故識亦應無。
①yadi ca atīta anāgatam na syāt asat ālambanam vijñānam syāt tatas vijñānam eva na syāt ālambana abhāvāt
㈢གལ་ཏེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མེད་ན་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའི་རྣམ་{239b}པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤ 【phalāt /】[295|22]
①phalāt
③འབྲས་ཕྱིར་།
㈢འབྲས་ཕྱིར། གལ་ཏེ་འདས་པ་ཞིག་མེད་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་〖PNབུར་སྐྱེད།〗པའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་〖PN-གྱི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་དོ། །
◤phalāt / [S632]
㈠復次〔偈曰〕：【果】。
㈡【果故】又已謝業有當果故。
D4679 🈪འབྲས་ཕྱིར། གལ་ཏེ་འདས་པ་ཞིག་མེད་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་〖PNབུར་སྐྱེད།〗པའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་〖PN-གྱི།〗རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་〖PN-ནི།〗མེད་དོ། །
◤[S633]
★0◤yadi cātītaṃ na syāt śubhāśubhasya karmaṇaḥ phalamāyatyāṃ kathaṃ syāt / [295|23]
◤yadi ca atītaṃ na syāt śubhāśubhasya karmaṇaḥ phalam āyatyāṃ kathaṃ syāt![S633]
㈠釋曰。過去法若無。善惡二業於未來云何有果。
㈡謂若實無過去體者。善惡二業當果應無。
①yadi ca atītam na syāt śubha aśubhasya karmaṇas phalam āyatyām katham syāt
③གལ་ཏེ་འདས་པ་ཞག་མེད་ན་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་〖PNན་རེ།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤na hi phalotpattikāle varttamāno vipākaheturastīti / [295|23-296|01]
♂na hi phalotpattikāle @296 varttamāno vipākaheturastīti /
◤na hi phalotpattikāle varttamāno vipākahetur asti iti / [S633]
㈠何以故。於果報生時。果報因必不在。
㈡非果生時有現因在。
★0◤tasmādastyevātītānāgatamiti vaibhāṣikāḥ / [296|01-]
①na hi phala utpatti kāle varttamānas vipāka hetus asti iti tasmāt asti eva atītān āgatam iti vaibhāṣikās
③འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་མེད་དོ་;། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤tasmād asty eva atītānāgatam iti vaibhāṣikāḥ / [S633]
㈠是故知過去未來是。有毘婆沙師立如此。
㈡由此教理。毘婆沙師。定立去來二世實有。
D4680 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་〖PNན་རེ།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤avaśyaṃ ca kilaitatsarvāstivādena satā 'bhyupagantavyam / yasmāt[296|02]
♂avaśyaṃ ca kilaitatsarvāstivādena satā'bhyupagantavyam /
◤avaśyaṃ ca kila etat sarvāstavādena satā'bhyupagantavyam / [S633]
㈠若人自說我是薩婆多部同學。此義必應信受。
㈡若自謂是說一切有宗決定應許實有去來世。
①avaśyam ca kila etat sarva asti vādena satā bhyupagantavyam
③ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཕན་ཆད་གདོན་མི་ཟ་བར་འདི་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་གྲགས་ཏེ་།
㈢ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཕན་ཆད་གདོན་མི་ཟ་བར་འདི་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་གྲགས་ཏེ〖PNགྲག་སྟེ།〗། འདི་ལྟར། དེ་ཡོད་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད། །ཡོད་པར་སྨྲ་བར་འདོད། གང་དག་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་〖PNནི།〗ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི། གང་དག་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗པའི་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་ཡོད། མ་འོངས་པ་དང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཟིན་པའི་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་མེད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①yasmāt
③འདི་ལྟར་།
★◤ 【tadastivādāt sarvāstivādā iṣṭāḥ 】[296|03]
①tad astivādāt sarva astivādās iṣṭās
③དེ་ཡོད་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་།།
◤yasmāt[S633]
㈠何以故。
◤tadastivādāt sarvāstivādā iṣṭāḥ,[S633]
㈠〔偈曰〕：【由執說一切 有許】。
㈡【說三世有故_c 許說一切有】〖25_5_d〗 以說三世皆定實有故。許是說一切有宗。
D4681 🈪ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཕན་ཆད་གདོན་མི་ཟ་བར་འདི་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་གྲགས་ཏེ〖PNགྲག་སྟེ།〗། འདི་ལྟར། དེ་ཡོད་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད། །ཡོད་པར་སྨྲ་བར་འདོད། གང་དག་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་〖PNནི།〗ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི།
★◤ye he sarvamastīti vadanti atītamanāmataṃ pratyutpannaṃ ca te sarvāstivādāḥ / [296|04]
♂yasmāt tadastivādāt sarvāstivādā iṣṭāḥ ye hi sarvamastīti vadanti atītamanāgataṃ pratyutpannaṃ ca te sarvāstivādāḥ /
◤ye hi sarvam asti iti vadanti atītam anāgataṃ pratyutpannaṃ ca, te sarvāstivādāḥ / [S633]
㈠釋曰。若人說一切有。謂過去未來現世。虛空擇滅。非擇滅。許彼為說一切有部。
㈡謂若有人說三世實有。方許彼是說一切有宗。
①ye he sarvam asti iti vadanti atīta manāmatam pratyutpannam ca te sarva astivādās
③ཡོད་པར་སྨྲ་བར་འདོད། གང་དག་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི། གང་དག་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པའི་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་ཡོད་།
★◤ye tu kecidasti yat pratyutpannamadattaphalaṃ cātītaṃ karma kiñcinnāsti yaddattaphalamatītamanāgataṃ ceti vibhajya vadanti te vibhajyavādinaḥ / [296|04-]
♂ye tu kecidasti yat pratyutpannamadattaphalaṃ cātītaṃ karma kiṃcinnāsti yaddattaphalamatītamanāgataṃ ceti vibhajya vadanti te vibhajyavādinaḥ /
◤ye tu ke cid asti yat pratyutpannam adattaphalaṃ ca atītaṃ karma, kiñcin na asti yaddattaphalam[S633]
㈠復有餘人說。現世法必有過去業。若未與果是有。若過去業已與果。及未來無果此皆是無。
㈡若人唯說有現在世及過去世未與果業。說無未來及過去世已與果業。
🈪གང་དག་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗པའི་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་ཡོད། མ་འོངས་པ་དང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཟིན་པའི་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་མེད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①ye tu kecid asti yat pratyutpannam adatta phalam ca atītam karma kiñcid nā asti yat datta phalam atītam anāgatam ca iti vibhajya vadanti te vibha
③མ་འོངས་པ་དང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཟིན་པའི་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་མེད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤atītam anāgataṃ ceti vibhajya vadanti, te vibhajyavādinaḥ / [S633]
①atītam anāgataṃ ca iti vibhajya vadanti, te vibhajyavādinaḥ|
㈠若如此分別故。說三世有。此人非說一切有部攝。是說分別部所攝。
㈡彼可許為分別說部。非此部攝。
★◤kati caite sarvāstivādā ityāha[296|06-]
♂kati caite sarvāstivādā ityā-[ 15b. 16B. III ]ha caturvidhāḥ //25//
◤kati caite sarvāstivādāḥ? ityāha—[S633]
㈠說一切有部中有幾種人。
㈡今此部中差別有幾。誰所立世最善可依。
★◤ 【caturvidhāḥ // VAkK_5.25 //】[296|08]
①kati ca ete sarva astivādās iti āha caturvidhās
③ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་།
㈢ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག། རྣམ་བཞི་དངོས་དང་མཚན་ཉིད་དང་། །གནས་སྐབས་གཞན་གཞན་〖Pགཞན།〗འགྱུར་ཞེས་བྱ། །དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི། བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་རྫས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གསེར་གྱི་སྣོད་བཅོམ་ནས་གཞན་དུ་བྱེད་པ་ན། དབྱིབས་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁ་དོག་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་འོ་མ་ཞོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ན་རོ་དང་མཐུ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དག། ཡོངས་སུ་འདོར་གྱི་ཁ་དོག་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱང་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ:འོངས་པ་〖PNའོང་བ།〗ན་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤caturvidhāḥ // 25 // [S633]
★★◤ 【te bhāvalakṣaṇāvasthā 'nyathā 'nyathikasaṃjñitāḥ /】[296|09]
♂te bhāvalakṣaṇāvasthā'nyathā'nyathikasaṃjñitāḥ /
①te bhāva lakṣaṇa avasthās nyathās nyathika saṃjñitās
③རྣམ་བཞི་དངོས་དང་མཚན་ཉིད་དང་།། གནས་སྐབས་གཞན་གཞན་འགྱུར་ཞེས་བྱ་།། དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་།
◤te bhāvalakṣaṇāvasthā'nyathā'nyathikasaṃjñitāḥ / [S633]
①te bhāva-lakṣaṇa avasthā anyathā anyathika saṃjñitāḥ|
㈠〔偈曰〕：【彼四種 彼師有相位 異異分別名】。
㈡頌曰 【此中有四種_a 類相位待異】〖26_5_b〗
D4682 🈪ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག། རྣམ་བཞི་དངོས་དང་མཚན་ཉིད་དང་། །གནས་སྐབས་གཞན་གཞན་〖Pགཞན།〗འགྱུར་ཞེས་བྱ། །
★0◤bhāvānyathiko bhadantadharmatrātaḥ / sa kilāha / [296|10]
◤bhāvānyathiko bhadantadharmatrātaḥ / [S633]
①bhāvānyathika bhadanta-dharmatrātaḥ|
㈠釋曰。大德達磨多羅，分別「有異」故，安立三世。
㈡論曰。尊者法救作如是說，由類不同，三世有異。
🈪དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི། བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་ཡིན་ཏེ།
①bhāvāni athikas bhadanta dharma trātar sa kila āha dharmasya adhvasu
③བཙུན་པ་ཆོས་སྐྱོབ་ཡིན་ཏེ་།
★◤dharmasyādhvasu, pravartamānasya bhāvānyathātvaṃ bhavati na dravyānyathātvam / [296|10-]
♂dharmasyādhvasu, pravartamānasya bhāvā- nyathātvaṃ bhavati{1. D. anāgatādibhāvamātramanyathā bhavati |} na dravyānyathātvam /
①pravartamānasya bhāvān yathātvam bhavati na dravyānyathātvam
③དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་རྫས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
◤sa kilāha-- dharmasyādhvasu pravartamānasya bhāvānyathātvaṃ bhavati, na dravyānyathātvam / [S633]
①sa kila āha-- dharmasya adhvasu pravartamānasya bhāvānyathātvaṃ bhavati, na dravyānyathātvam|
㈠彼說若法行於世。唯有有異。非物類異。
㈡彼謂諸法行於世時。由類有殊非體有異。
🈪དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་རྫས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
★◤yathā suvarṇabhājanasya bhittvā 'nyathā kriyamāṇasya saṃsthānānyathātvaṃ bhavati na varṇānyathātvam / [296|11-]
♂yathā suvarṇabhājanasya{2. D. suvarṇasya |} bhittvā'nyathā kriyamāṇasya saṃsthā- nānyathātvaṃ bhavati na varṇānyathātvam{3. D. pūrvasaṃsthānanāśo na suvarṇanāśaḥ |} /
◤yathā suvarṇabhājanasya bhittvā'nyathā kriyamāṇasya saṃsthānānyathātvaṃ bhavati, na varṇānyathātvam / [S633]
㈠譬如打破金器作別莊嚴具。有別形相故有異。不由物類異故異。色等同故。
㈡如破金器作餘物時。形雖有殊而體無異。
🈪དཔེར་ན་གསེར་གྱི་སྣོད་བཅོམ་ནས་གཞན་དུ་བྱེད་པ་ན། དབྱིབས་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁ་དོག་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་དང་།
①yathā suvarṇa bhājanasya bhittvā nyathā kriyamāṇasya saṃsthānāni athātvam bhavati na varṇān yathātvam
③དཔེར་ན་གསེར་གྱི་སྣོད་བཅོམ་ནས་གཞན་དུ་བྱེད་པ་ན་།
◤yathā ca kṣīraṃ dadhitvena pariṇamad rasavīryavipākān parityajati, na varṇam / [S633]
㈠復次譬如乳變異成酪。捨味力熟等，不捨色。
㈡又如乳變成於酪時。捨味勢等。非捨顯色。
🈪ཡང་དཔེར་ན་འོ་མ་ཞོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ན་རོ་དང་མཐུ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དག །ཡོངས་སུ་འདོར་གྱི་ཁ་དོག་ནི་མ་ཡིན་པ་
★◤yathā ca kṣīraṃ dadhitvena pariṇamadrasavīryavipākān parityajati na varṇam / [296|12-]
ཡང་དཔེར་ན་འོ་མ་ཞོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ན་རོ་དང་མཐུ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དག། ཡོངས་སུ་འདོར་གྱི་ཁ་དོག་ནི་མ་ཡིན་པ་
★◤evaṃ dharmo 'pyanāgatādadhvanaḥ pratyutpannamadhvānamāgacchannanāgatabhāvaṃ jahāti na dravyabhāvam / [296|13-]
♂yathā ca kṣīraṃ dadhitvena pariṇamadrasavīryavipākān parityajati na varṇam |{4. D. omits evaṃ...dravyabhāvamiti |}evaṃ dharmo 'pyanāgatādadhvanaḥ pratyutpannamadhvānamāgacchannanāgatabhāvaṃ jahāti na dravyabhāvam /
◤eṣa dharmo 'py anāgatād adhvanaḥ pratyutpannam adhvānam āgacchann anāgatabhāvaṃ jahāti, na dravyabhāvam / [S633]
①eṣa dharmo 'py anāgatād adhvanaḥ pratyutpannam adhvānam āgacchann anāgata-bhāvaṃ jahāti, na dravyabhāvam|
㈠法亦如此。從未來世正行現世，捨未來有相，不捨自物類。
㈡如是諸法行於世時，從未來至現在，
🈪དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱང་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་འོངས་པ་ན་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①yathā ca kṣīram dadhi tvena pariṇamat rasa vīrya vipākān parityajati na varṇam evam dharmas apyanāgatāt adhvanas pratyutpannam adhvānam āgacchan= anāgata bhāvam jahāti na dravya bhāvam
③དབྱིབས་གཞན་དུ་འགྱུར་གྱི་ཁ་དོག་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་འོ་མ་ཞོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ན་རོ་དང་མཐུ་དང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དག། ཡོངས་སུ་འདོར་གྱི་ཁ་དོག་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱང་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་འོངས་པ་ན་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱང་མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ:འོངས་པ་〖PNའོང་བ།〗ན་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ pratyutpannādatītamadhvānaṃ gacchan pratyutpannabhāvaṃ jahāti na dravyabhāvamiti / [296|14-]
♂evaṃ pratyutpannādatītamadhvānaṃ gacchan pratyutpannabhāvaṃ jahāti na dravya- bhāvamiti{4. D. omits evaṃ...dravyabhāvamiti |} /
◤evaṃ pratyutpannād atītamadhvānaṃ gacchan pratyutpannabhāvaṃ jahāti, na dravyabhāvam iti / (1)[S633]
①evaṃ pratyutpannād atītam adhvānaṃ gacchan pratyutpanna-bhāvaṃ jahāti, na dravya-bhāvam iti|(1)
㈠從現世正行過去世，捨現世有相，不捨自物類。
㈡從現在入過去，唯捨得類，非捨得體。
D4683 🈪དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་འདས་པའི་དུས་སུ་འགྲོ་བ་ན་〖PN+ཡང་།〗ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི། རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①evam pratyutpannāt atītam adhvānam gacchan pratyutpanna bhāvam jahāti na dravya bhāvam iti
㈢དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་འདས་པའི་དུས་སུ་འགྲོ་བ་ན་〖PN+ཡང་།〗ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་འདོར་གྱི། རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤lakṣāṇānyathiko bhadantaghoṣakaḥ / sa kilāha / [296|16]
♂lakṣaṇānyathiko bhadantaghoṣakaḥ / ♂sa kilāha /
◤lakṣaṇānyathiko bhadantaghoṣakaḥ / [S633]
㈠大德瞿沙說。由相別異故立三世。
㈡尊者妙音作如是說。由相不同三世有異。
🈪མཚན་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་འདས་པ་ན་། །འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་ལ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དག་〖PN+དང་།〗ནི་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
①lakṣāṇāni athikas bhadantaghoṣakas sa kila āha
㈢མཚན་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ཡིན་ཏེ།
★◤dharmo 'dhvasu pravarttamāno 'tīto 'tītalakṣaṇayukto 'nāgatapratyutpannābhyāṃ lakṣaṇābhyāmaviyuktaḥ / [296|16-]
♂dharmo 'dhvasu pravarttamāno 'tīto 'tīta- lakṣaṇayukto 'nāgatapratyutpannābhyāṃ lakṣaṇābhyāmaviyuktaḥ /
◤sa kila āha-- dharmo 'dhvasu pravarttamāno 'tīto 'tītalakṣaṇayuktaḥ,[S633]
㈠彼說若法行於世。若過去與過去相相應。
㈡彼謂諸法行於世時。過去正與過去相合。
①dharmas adhvasu pravarttamānas atītas atīta lakṣaṇa yuktas anāgata pratyutpannābhyām lakṣaṇābhyām aviyuktas
㈢དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་འདས་པ་ན་{240a}། །འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་ལ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དག་〖PN+དང་།〗ནི་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤anāgato 'nāgatalakṣaṇayukto 'tītapratyutpannābhyāmaviyuktaḥ / [296|17-]
♂anāgato 'nāgatalakṣaṇayukto 'tīta- pratyutpannābhyāmaviyuktaḥ /
①anāgatas anāgata lakṣaṇa yuktas atīta pratyutpannābhyām aviyuktas
㈢མ་འོངས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལ་འདས་པ་〖PNའདས་པ་དང་།〗ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ནི་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
◤anāgatapratyutpannābhyām aviyuktaḥ / [S633]
㈠與未來現世相亦不相離。
㈡而不名為離現未相。
D4684 🈪མ་འོངས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལ་འདས་པ་〖PNའདས་པ་དང་།〗ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ནི་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
D4685 🈪དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་འདས་པ་དང:མ་འོངས་པ་〖PNད་ལྟར་བྱུང་བ།〗དག་དང་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
◤㈠若未來與未來相相應。與過去現世相亦不相離。[S633]
㈡未來正與未來相合。而不名為離過現相。
★0◤evaṃ pratyutpanno 'pyatītānāgatābhyāmaviyuktaḥ / [296|18-]
◤evaṃ pratyutpanno 'py atītānāgatābhyām aviyuktaḥ / [S633]
㈠若現世與現世相相應。與過去未來相亦不相離。
㈡現在正與現在相合。而不名為離過未相。
①evam pratyutpannas apyatīta anāgatābhyām aviyuktas
③དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་དང་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་འདས་པ་དང:མ་འོངས་པ་〖PNད་ལྟར་བྱུང་བ།〗དག་དང་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་བུད་མེད་དག་ཅིག་〖PNགཅིག〗ལ་ཆགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤tadyathā puruṣa ekasyāṃ striyāṃ raktaḥ śeṣāsvavirakta iti / [296|19]
◤tadyathā-- puruṣa ekasyāṃ striyāṃ raktaḥ, śeṣāsvavirakta iti / (2)[S633]
㈠譬如有人愛著一婦。於餘亦不離欲。諸法亦爾。
㈡如人正染一妻室時。於餘姬媵不名離染。
🈪དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་བུད་མེད་དག་ཅིག་〖PNགཅིག〗ལ་ཆགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①tadyathā puruṣas ekasyām striyām raktas śeṣāsu aviraktas iti
③དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་བུད་མེད་དག་ཅིག་ལ་ཆགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤[S634]
★★◤avasthā 'nyathiko bhadantavasumitraḥ / sa kilāha / [296|20]
♂avasthā'nyathiko bhadantavasumitraḥ / ♂sa kilāha /
◤avasthā'nyathiko bhadantavasumitraḥ / [S634]
㈠大德婆須蜜多羅說。由位別異故立三世。
㈡尊者世友作如是說。由位不同三世有異。
🈪གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་གནས་སྐབས་དང་གནས་སྐབས་སུ་ཕྱིན་ནས་གནས་སྐབས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་སྟོན་གྱི་རྫས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རི་ལུ་〖PNབུ།〗གཅིག་གཅིག་གི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ། བརྒྱའི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་བརྒྱ། སྟོང་གི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①avasthā nyathikas bhadantavasumitras
③གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཡིན་ཏེ་།
㈢གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་པ་ནི་བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་གནས་སྐབས་དང་གནས་སྐབས་སུ་ཕྱིན་ནས་གནས་སྐབས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་སྟོན་གྱི་རྫས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རི་ལུ་〖PNབུ།〗གཅིག་གཅིག་གི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ། བརྒྱའི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་བརྒྱ། སྟོང་གི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤dharmo 'dhvasu pravartamāno 'vasthāmavasthāṃ prāpyānyo 'nyo nidiśyate avasthāntarato na dravyāntarataḥ / [296|20-]
♂dharmo 'dhvasu pravartamāno 'vasthā- mavasthāṃ prāpyānyo 'nyo{5. D. anyathā'nyathā'stīti |} nirdiśyate avasthāntarato na dravyāntarataḥ /
◤sa kilāha-- dharmo 'dhvasu pravartamāno 'vasthām avasthāṃ prāpyānyo 'nyo{D. anyathā'nyathā'stīti / } nirdiśyate avasthāntarataḥ, na dravyāntarataḥ / [S634]
①sa kila āha-- dharmo'dhvasu pravartamāno avasthām avasthāṃ prāpya anyo anyo nirdiśyate avasthā-antarataḥ, na dravya-antarataḥ|
㈠彼說若法行於世。至位位說為異異。由位異故異。不由物異故異。
㈡彼謂諸法行於世時。至位位中作異異說。由位有別非體有異。
①sa kila āha dharmas adhvasu pravartamānas avasthām avasthām prāpya anyas anyas nidiśyate avasthā antaratas na dravya antaratas
③དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་གནས་སྐབས་དང་གནས་སྐབས་སུ་ཕྱིན་ནས་གནས་སྐབས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་སྟོན་གྱི་རྫས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yathaikā vartikā ekāṅke nikṣiptā ekamityucyate śatāṅke śataṃ sahasrāṅke sahasramiti / [296|21-]
♂yathaikā vartikā{6. Y. gulikā, D. nikṣepavarttikā |} ekāṅke nikṣiptā ekamityucyate śa-[ 16a. 16A. IV ]tāṅke śataṃ sahasrāṅke sahasramiti /
◤yathaikā vartikā{Y. gulikā, D. nikṣepavarttikā / } ekāṅke nikṣiptā ekam ity ucyate, śatāṅke śatam, sahasrāṅke sahasram iti / (3)[S634]
①yathā ekā vartikā ekāṅke nikṣiptā ekam ity ucyate, śatāṅke śatam, sahasrāṅke sahasram iti |(3)
㈠譬如一畫。安置一處說為一。若安置十印位說為十。若安置百印位說為百。若安置千印位說為千。法於三世亦爾。
㈡如運一籌，置一名一，置百名百，置千名千。
①yathā ekā vartikā eka aṅke nikṣiptās ekam iti ucyate śatāṅke śatam sahasra aṅke sahasram iti
③དཔེར་ན་རི་ལུ་གཅིག་གཅིག་གི་ཤད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ། བརྒྱའི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་བརྒྱ། སྟོང་གི་ཤོད་མིག་ཏུ་གཞག་ན་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤anyathānyathiko bhadantabuddhadevaḥ / sa kilāha / [297|01]
♂@297 anyathānyathiko bhadantabuddhadevaḥ / ♂sa kilāha /
◤anyathānyathiko bhadantabuddhadevaḥ / [S634]
㈠大德佛陀提婆說。由異異故立三世。
㈡尊者覺天作如是說。由待有別三世有異。
🈪གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་〖PN+པ།〗ནི་བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡིན་ཏེ།
①anyathā anyathikas bhadanta buddhadevas
③གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་〖PN+པ།〗ནི་བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡིན་ཏེ། དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ལ་ལྟོས་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་བརྗེད་དེ། དཔེར་ན་བུད་མེད་གཅིག་ལ་མ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། བུ་མོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤dharmo 'dhvasu pravartamānaḥ pūrvāparamapekṣyānyo 'nya ucyate avasthāntarato na dravyāntarataḥ / [297|01-]
♂dharmo 'dhvasu pravartamānaḥ pūrvāparama- pekṣyā{1. D. mavekṣyā |}nyo 'nya ucyate avasthāntarato na{2. Ms. drops na |} dravyāntarataḥ /
◤sa kilāha-- dharmo 'dhvasu pravartamānaḥ pūrvāparamapekṣayānyo 'nya ucyate avasthāntarataḥ, na dravyāntarataḥ / [S634]
①sa kila āha-- dharmo 'dhvasu pravartamānaḥ pūrvāparamapekṣayānyo 'nya ucyate avasthā-antarataḥ, na dravya-antara-taḥ|
㈠彼說若法行於世，觀前觀後。說異異。
㈡彼謂諸法行於世時，前後相待，立名有異。
🈪དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ལ་ལྟོས་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་བརྗེད་དེ།
①sa kila āha dharmas adhvasu pravartamānas pūrva aparam apekṣya anyas anyas ucyate avasthā antaratas na dravya antaratas
③དེ་ན་རེ་ཆོས་དུས་རྣམས་སུ་འཇུག་པ་ན་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ལ་ལྟོས་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཞེས་བརྗོད་དེ་།
★◤yathaikā strī mātā vocyate duhitā veti / [297|02-]
♂yathaikā strī mātā vocyate{3. D. cocyate |} duhitā veti{4. D. Y. ceti |} /
◤yathaikā strī mātā vocyate{D. cocyate / } duhitā veti{D. Y. ceti / }(4)[S634]
①yathā ekā strī mātā vā ucyate duhitā ca iti|(4)
㈠譬如一女或說為子或說為母。法於三世亦爾。
㈡如一女人名母名女。
🈪དཔེར་ན་བུད་མེད་གཅིག་ལ་མ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། བུ་མོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་སྟེ།
①yathā ekā strī mātā vā ucyate duhitā vā iti
③དཔེར་ན་བུད་མེད་གཅིག་ལ་མ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་;་བུ་མོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་སྟེ་།
★0◤ityete catvāraḥ sarvāstivādāḥ / [297|03]
◤ity ete catvāraḥ sarvāstivādāḥ / [S634]
①ity ete catvāraḥ sarvāsti-vādāḥ|
㈠是薩婆多部師中。
㈡此四種說一切有中。
🈪དེ་ལྟར་ན་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①iti ete catvāras sarva astivādās
③དེ་ལྟར་ན་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★0◤eṣāṃ tu prathamaḥ pariṇāmavāditvāt sāṃkhyapakṣe nikṣeptavyaḥ / [297|04]
◤eṣāṃ tu prathamaḥ pariṇāmavāditvāt sāṅkhyapakṣe nikṣeptavyaḥ / [S634]
①eṣāṃ tu prathamaḥ pariṇāma vādi tvāt sāṅkhya-pakṣe nikṣeptavyaḥ|
㈠第一由說變異立世故。引置僧佉義中。
㈡第一執法有轉變故。應置數論外道朋中。
D4686 🈪དེ་དག་ལས་དང་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་གྲངས་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བསླན་པར་བྱའོ། །
①eṣām tu prathamas pariṇāma vādi tvāt sāṃkhya pakṣe nikṣeptavyas
㈢དེ་དག་ལས་དང་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་གྲངས་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བསླན་པར་བྱའོ། །
★0◤dvitīyasyādhvasaṃkaraḥ prāpnoti / [297|04-]
◤dvitīyasya adhvasaṅkaraḥ prāpnoti, sarvasya sarvakṣaṇayogāt / [S634]
㈠於第二。三世義相雜。一切世與一切相相應故。
㈡第二所立世相雜亂。三世皆有三世相故。
D4687 🈪གཉིས་པའི་ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དུས་འཆོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཞིག་〖PN-ཞིག〗བུད་མེད་ལ་ལ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་འབྱུང་ལ། ལ་ལ་ལ་ནི་ལྡན་པ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་〖PNའདི།〗ཅི་ཞིག་མཚུངས། བཞི་པའི་ཡང་དུས་གཅིག་ལ་དུས་གསུམ་ཆར་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདས་པའི་དུས་ལ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་དག་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། དབུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤sarvasya sarvakṣaṇayogāt / [297|05]
①dvitīyasya adhva saṃkaras prāpnoti sarvasya sarva kṣaṇa yogāt
③གཉིས་པའི་ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དུས་འཆོལ་བར་འགྱུར་བྱའོ་།། ཏེ་།
㈢གཉིས་པའི་ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དུས་འཆོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཞིག་〖PN-ཞིག〗བུད་མེད་ལ་ལ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་འབྱུང་ལ། ལ་ལ་ལ་ནི་ལྡན་པ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་〖PNའདི།〗ཅི་ཞིག་མཚུངས། བཞི་པའི་ཡང་དུས་གཅིག་ལ་དུས་གསུམ་ཆར་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདས་པའི་དུས་ལ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་དག་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། དབུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤puruṣasya tu kasyāñcit striyāṃ rāgaḥ samudācarati kasyāñcit kevalaṃ samanvāgama iti kimatra sāmyam / [297|05-]
♂puruṣasya tu kasyāṃcit striyāṃ rāgaḥ samudācarati kasyāṃ- cit kevalaṃ samanvāgama iti kimatra sāmyam /
◤puruṣasya tu kasyāñ cit striyāṃ rāgaḥ samudācarati kasyāñcit kevalaṃ samanvāgama iti kim atra sāmyam![S634]
㈠彼立人為譬。謂此人於一婦起欲心。於餘婦唯有至得。此中何義為同。
㈡人於妻室貪現行時。於餘境貪唯有成就。現無貪起何義為同。
①puruṣasya tu kasyāñcid striyām rāgas samudācarati kasyāñcid kevalam samanvāgamas iti kim atra sāmyam
③སྐྱེས་བུ་ཞིག་བུད་མེད་ལ་ལ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་འབྱུང་ལ། ལ་ལ་ལ་ནི་ལྡན་པ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཅི་ཞིག་མཚུངས་།
★0◤caturthasyāpyekasminnevādhvani trayo 'dhvānaḥ prāpnuvanti / [297|06-]
◤caturthasya apy ekasminn eva adhvani trayo 'dhvānaḥ prāpnuvanti / [S634]
㈠於第四。一世中三世俱至。
㈡第四所立前後相待。一世法中應有三世。
①caturthasya api ekasmin= eva adhvani trayas adhvānas prāpnuvanti
③བཞི་པའི་ཡང་དུས་གཅིག་ལ་དུས་གསུམ་ཆར་དུ་འགྱུར་ཏེ་།
◤[S635]
★◤atīte 'dhvani pūrvapaścimau kṣaṇāvatītānāgatau madhyamaḥ kṣaṇaḥ pratyutpanna iti / [297|07-]
♂atīte 'dhvani pūrvapaścimau kṣaṇāvatītānāgatau madhyamaḥ kṣaṇaḥ pratyutpanna iti / ♂evamanāgate 'pi /
◤atīte 'dhvani pūrvapaścimau kṣaṇāv atītānāgatau, madhyamaḥ kṣaṇaḥ pratyutpanna iti / [S635]
㈠於過去世有前後剎那。名過去未來。中剎那名現世。
㈡謂過去世前後剎那。應名去來中為現在。
①atīte adhvani pūrva paścimau kṣaṇau= atīta an āgatau madhyamas kṣaṇas pratyutpannas iti evam anāgate pi
③འདས་པའི་དུས་ལ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་དག་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། དབུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤evamanāgate 'pi / ata eṣāṃ sarveṣāṃ[297|08]
♂ata eṣāṃ sarveṣāṃ tṛtīyaḥ śobhanaḥ yo 'yamavasthā'nyathikaḥ /
◤evamanāgate 'pi / [S635]
㈠餘世亦爾。
㈡未來現在類亦應然。
①atas eṣām sarveṣām
③དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན། གསུམ་པ་བཟང་སྟེ། གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་〖PN+པ།〗གང་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【tṛtīyaḥ śobhanaḥ 】[297|09]
①tṛtīyas śobhanas
③གསུམ་པ་བཟང་སྟེ་།
◤ata eṣāṃ sarveṣāṃ[S635]
㈠是故於四師中。
㈡故此四中
D4688 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན།
◤tṛtīyaḥ śobhanaḥ,[S635]
㈠〔偈曰〕：【第三可】。
㈡【第三約作用_c，立世最為善】〖26_5_d〗 第三最善。
🈪གསུམ་པ་བཟང་སྟེ། གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་〖PN+པ།〗གང་ཡིན་པའོ། །
◤yo 'yamavasthā'nyathikaḥ / [S635]
①yo 'yamavasthā 'nyathikaḥ |
㈠釋曰。若師以位異立世。
㈡以約作用位有差別。由位不同立世有異。
★◤yo 'yamavasthā 'nyathikaḥ / tasya kila[297|10]
①yas yam avasthā anyathikas
③གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ་།།
①tasya kila
③དེ་ཡིས་ནི་།
㈢དེ་ཡིས་〖PNདེའི།〗ནི། བྱ་བ་ཡིས། དུས་{240b}རྣམས་རྣམ་གཞག་གང་གི་ཚེ་ཆོས་དེ་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ། གང་གི་ཚེ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན། གང་གི་ཚེ་བྱས་ནས་འགགས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤ 【adhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitāḥ // VAkK_5.26 //】[297|11]
♂tasya kila adhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitāḥ //26//
①adhvānas kāritreṇa vyavasthitās
③བྱ་བ་ཡིས་།
◤tasya kila[S635]
㈠於此人。
D4689 🈪དེ་ཡིས་〖PNདེའི།〗ནི།
◤adhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitāḥ // 26 // [S635]
㈠〔偈曰〕：【諸世 由功能立故】。
㈡【約作用 立世】
🈪བྱ་བ་ཡིས། དུས་རྣམས་རྣམ་གཞག་
★★◤yadā sa dharmaḥ kāritraṃ na karoti tadā 'nāgataḥ / yadā karoti tadā pratyutpannaḥ / [297|12]
♂yadā sa dharmaḥ kāritraṃ na karoti tadā'nāgataḥ{5. Ms. looks like tadyanāgataḥ |} / ♂yadā karoti tadā pratyutpannaḥ /
◤yadā sa dharmaḥ kāritraṃ na karoti tadā anāgataḥ / [S635]
㈠釋曰。若是時諸法未作功能說為未來。
㈡彼謂諸法作用未有名為未來。
🈪གང་གི་ཚེ་ཆོས་དེ་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ།
①yadā sa dharmas kāritram na karoti tadā anāgatas
③དུས་ ****[@240b]**** ་རྣམས་རྣམ་གཞག་གང་གི་ཚེ་ཆོས་དེ་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ལ་།
①yadā karoti tadā pratyutpannas
③གང་གི་ཚེ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་།
★★◤yadā kṛtvā niruddhastadā 'tīta iti / parigatametatsarvam / idaṃ tu vaktavyam / [297|13]
♂yadā kṛtvā niruddhastadā'tīta iti / ♂parigatametatsarvam / ♂idaṃ tu vaktavyam /
◤yadā karoti tadā pratyutpannaḥ / [S635]
㈠是時正作功能說為現在。
㈡有作用時名為現在。
🈪གང་གི་ཚེ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན།
①yadā kṛtvā niruddhas tadā tīte iti parigatam etat sarvam
③གང་གི་ཚེ་བྱས་ནས་འགགས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤yadā kṛtvā niruddhastadā atīta iti / [S635]
㈠是時作功能已謝說為過去。
㈡作用已滅名為過去。
🈪གང་གི་ཚེ་བྱས་ནས་འགགས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★◤yadyatītamapi dravyato 'styanāgatamiti / [297|13-]
♂yadyatītamapi dravyato 'styanā- gatamiti /
◤parigatam etat sarvam / [S635]
㈠此師於功能執勝於法體與彼同。彼執不過此義。
㈡非體有殊。此已具知。
🈪དེ་དག་〖PN-དག〗ཐམས་ཅད་ནི་ཡོངས་སུ་གོ་ན་
①idam tu vaktavyam yadi atītam api dravyatas sti ana āgatam iti
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཡོངས་སུ་གོ་ན་གལ་ཏེ་འདས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ན་།
㈢དེ་དག་〖PN-དག〗ཐམས་ཅད་ནི་ཡོངས་སུ་གོ་ན་གལ་ཏེ་འདས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ན།
★0◤kasmāttadatītamityucyate 'nāgatamiti vā / [297|14]
①kasmāt tat atītam iti ucyate anāgatam iti vā
◤idaṃ tu vatkavyam—[S635]
㈠此義汝今應說。
㈡彼應復說。
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདས་པའམ་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
◤yady atītam api dravyato 'sty anāgatam iti kasmāt tad atītam ity ucyate, anāgatam iti vā?[S635]
㈠若法已過去。由物類實有。未來亦爾。云何說名過去未來。
㈡若去來世體亦實有應名現在。何謂去來。
🈪གལ་ཏེ་འདས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ལ་མ་འོངས་པ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདས་པའམ་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
★◤nanu coktamadhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitā iti / [297|14-]
♂nanu coktamadhvānaḥ kāritreṇa vya- vasthitā iti /
◤nanu coktam adhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitā iti?[S635]
①nanu ca uktam adhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitā iti?
㈠為前不已說耶。謂諸世由功能所安立。
㈡豈不前言約作用立。
D4690 🈪བྱ་བ་ཡིས། དུས་རྣམས་རྣམ་གཞག་ཅེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
①nanu ca uktam adhvānas kāritreṇa vyavasthitās iti
③དུས་རྣམས་རྣམ་གཞག་ཅེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ་།
㈢བྱ་བ་ཡིས། དུས་རྣམས་རྣམ་གཞག་ཅེས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
★◤yadyevaṃ pratyutpannasya tatsabhāgasya cakṣuṣaḥ kiṃ kāritram / [297|15-]
♂yadyevaṃ pratyutpannasya tatsabhā-[ 16b. 16B. IV ]gasya cakṣuṣaḥ kiṃ kāritram /
◤yady evam, pratyutpannasya tatsabhāgasya cakṣuṣaḥ kiṃ kāritram? phaladānapratigrahaḥ / [S635]
★◤phaladānapratigrahaṇam / [297|16]
♂phaladānapratigrahaṇam{6. Y. adopts parigrahaḥ |} /
㈠若爾正現世非等分眼根。有何功能感果與果。
㈡若爾現在有眼等根彼同分攝有何作用。彼豈不能取果與果。
㈢གལ་ཏེ་ཁྱིམ་〖PN-ཁྱིམ།〗དེ་ལྟ་ན་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མིག་དེ་དང་འདྲ་བའི་བྱ་བ་གང་ཞིག་ཡིན། འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་དང་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །
①yadi evam pratyutpannasya tad sa bhāgasya cakṣuṣas kim kāritram phala dāna pratigrahaṇam
★◤atītānāmapi tarhi sabhāgahetvādīnāṃ phaladānāt kāritraprasaṅgo 'rdhakāritrasya veti lakṣaṇasaṃkaraḥ / [297|16-]
♂atītānāmapi tarhi sabhāgahetvādīnāṃ phaladānāt kāritraprasaṅgo 'rdha- kāritrasya veti lakṣaṇasaṃkaraḥ /
◤atītānām api tarhi sabhāgahetvādīnāṃ phaladānāt kāritraprasaṅgo 'rdhakāritrasya veti lakṣaṇasaṅkaraḥ // 26 // [S635]
㈠復次，是未來同類等因。由正感果故。已立有功能。或立半功能。是故立世相相雜。
㈡是則過去同類因等既能與果。應有作用，有半作用，世相應雜。
①atītānām api tarhi sabhāga hetu ādīnām phala dānāt kāritra prasaṅgas ardhakāritrasya vā iti lakṣaṇa saṃkaras
㈢འོ་ན་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་བྱ་བའམ་བྱ་བ་བྱེད་〖PNཕྱེད།〗དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་མཚན་ཉིད་འཆོལ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤[S636]
★◤idaṃ ca vaktavyam / [297|18]
♂idaṃ ca vaktavyam /
◤idaṃ ca vaktavyam—[S636]
㈠復次此義應說。
㈡已略推徵。次當廣破。頌曰。
①idam ca vaktavyam
㈢འདི་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ།
★◤tenaivātmanā sato dharmasya nityaṃ kāritrakaraṇe[297|18]
♂tenaivātmanā sato dharmasya nityaṃ kāritrakaraṇe
◤tena eva ātmanā sato dharmasya nityaṃ kāritrakaraṇe—[S636]
㈠謂此法由自體恒有。應恒作功能。
㈡論曰。應說若法自體恒有。應一切時能起作用。
㈢གལ་ཏེ་ཆོས་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་རྟག་ཏུ་བྱ་བ་བྱེད་པ་ལ།
①tena eva ātmanā satas dharmasya nityam kāritra karaṇe
★0◤ 【kiṃ vighnaṃ 】[297|19]
◤kiṃ vighnam?[S636]
㈠〔偈曰〕：【何礙】。
㈡ 【何礙】
㈢བགེགས་〖PNགེགས།〗སུ་བྱེད།
①kim vighnam
★◤yena kadācit kāritraṃ karoti kadācinneti / [297|20]
♂yena kadācit kāritraṃ karoti kadācinneti /
◤yena kadā cit kāritraṃ karoti kadācinnati / [S636]
㈠釋曰。何法為礙。由此礙故。是法有時作功能。有時不作。
㈡以何礙力令此法體所起作用時有時無。
①yena kadācid kāritram karoti kadācid na iti
㈢གང་གིས་ན་རེས་འགའ་ནི་བྱ་བ་བྱེད་ལ་རེས་འགའ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ།
★◤pratyayānāmasāmagrayam iti cet / na / nityamāstitvābhyupagamāt / [297|20]
♂pratyayānāmasāmagryamiti cet / ♂na / ♂nityamasti- tvābhyupagamāt / ♂
◤pratyayānāmasāmagryam iti cet? na; nityamastitvābhyupagamāt / [S636]
㈠〔偈曰〕：【緣不具 非常】。釋曰。若汝言因緣不具故。是義不然。由汝執彼體恒有故。
㈡若謂眾緣不和合者。此救非理。許常有故。
㈢གལ་ཏེ་རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མི་རུང་སྟེ། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①pratyayānām asām agrayam iti ced na nityam āstitva abhyupagamāt
★◤yacca tat kāritramatītānāgataṃ pratyutpannaṃ cocyate[297|21]
♂yacca tat kāritramatītānāgataṃ{7. Y. seems to be atītamanāgatam |} pratyutpannaṃ cocyate
◤yacca tat kāritramatītānāgataṃ pratyutpannaṃ cocyate[S636]
①yacca tat kāritramatītānāgataṃ pratyutpannaṃ ca ucyate
㈠2釋曰。由功能為因故。說此法過去未來現世。
㈡又此作用云何得說為去來今。
①yat ca tat kāritram atīta anāgatam pratyutpannam ca ucyate
③བྱ་བ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་།
㈢བྱ་བ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར། བྱ་བ་ལ་ཡང་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡོད་དམ་ཅི། འོན་ཏེ་དེ་〖PN-དེ།〗འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་གི་ཚེ་ཆོས་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ།
★◤ 【tatkathaṃ 】[297|22]
♂tatkathaṃ{8. G. kiṃ vipnakṛt kathaṃ |}
①tat katham
③དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་།
◤tat katham?[S636]
㈠1復次〔偈曰〕：【此云何】。
㈡【用云何】
D4693 🈪བྱ་བ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ།
★◤kiṃ kāritrasyāpy anyadasti kāritram / [298|01]
♂@298 kiṃ kāritrasyāpy anyadasti kāritram{1. Y. anyat kāritramasti |} /
◤kiṃ kāritrasya apy anyad asti kāritram![S636]
㈠此功能於汝云何。為更別有功能為無。
㈡豈作用中而得更立有餘作用。
🈪དེ་ཡང་ཇི་ལྟར། བྱ་བ་ལ་ཡང་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡོད་དམ་ཅི།
①kim kāritrasya api anyat asti kāritram
③བྱ་བ་ལ་ཡང་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡོད་དམ་ཅི་།
★0◤atha tannaivātītaṃ nāpyanāgataṃ na pratyutpannamasti ca / [298|01-]
◤atha tan na eva atītaṃ na apy anāgataṃ na pratyutpannam asti ca / [S636]
㈠〔偈曰〕：【壞悉檀理故】。釋曰。若汝言。此功能非過去未來現世而有。
㈡若此作用非去來今，而復說言作用是有，
🈪འོན་ཏེ་དེ་〖PN-དེ།〗འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་ན་ནི་
①atha tat na eva atītam na api anāgatam na pratyutpannam asti ca
③འོན་ཏེ་དེ་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་།
★0◤tenāsaṃskṛtatvānnityamastīti prāptam / [298|02]
①tena asaṃskṛta tvāt nityam asti iti prāptam
③ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
◤tena asaṃskṛtatvān nityam asti iti prāptam / [S636]
㈠若爾此功能。由非有為故義至恒有。
㈡則無為故應常非無
🈪དེས་ན་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཏེ།
★◤ato na vaktavyaṃ yadā karitraṃ na karoti dharmastadā 'nāgata iti / [298|02-]
♂ato na vaktavyaṃ yadā karitraṃ na karoti dharmastadā'nāgata iti /
◤ato na vaktavyam—[S636]
㈠是故不應說此言。
㈡故不應言
🈪དེའི་ཕྱིར་གང་གི་ཚེ་ཆོས་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ།
①atas na vaktavyam yadā karitram na karoti dharmas tadā anāgatas iti
③དེའི་ཕྱིར་གང་གི་ཚེ་ཆོས་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ་།
★◤syādeṣa doṣo yadi dharmāt kāritramanyatsyāt / tattu khalu[298|04]
♂syādeṣa doṣo yadi dharmāt kāritramanyatsyāt /
◤yadā kāritraṃ na karoti dharmas tadā anāgata iti / [S636]
㈠謂是時諸法未作功能說為未來。是時正作功能說為現世。是時作功能已謝說為過去。
㈡作用已滅及此未有法名去來。
★◤ 【nānyat 】[298|05]
①syāt eṣa doṣas yadi dharmāt kāritram anyat syāt tat tu khalu na anyat
③གལ་ཏེ་ཆོས་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྐྱོན་དེར་ཡང་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་ཆོས་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྐྱོན་དེར་ཡང་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤syād eṣa doṣo yadi dharmāt kāritram anyat syāt, tattu khalu—[S636]
㈠3若功能與法異可有此失。由功能與法不異故無此失。
㈡若許作用異法體者。可有此失。然無有異。
🈪གལ་ཏེ་ཆོས་ལས་བྱ་བ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་སྐྱོན་དེར་ཡང་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤na anyat,[S636]
㈠1〔偈曰〕：【非能不異故】。
㈡【無異】
D4694 🈪དེ་ལྟ་ན་ནི〖PN-ནི།〗་འོ་ན་དེ་ཉིད་དུས་སུ་མི་རུང་སྟེ།
★◤ato na bhavatyeṣa doṣaḥ / evaṃ tahi sa eva[298|06]
♂tattu khalu nānyat ato na bhavatyeṣa doṣaḥ /
◤ato na bhavaty eṣa doṣaḥ / [S636]
㈠2釋曰。無如此失。
㈡故不應言有此過失。
①atas na bhavati eṣa doṣas
③དེའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དེར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤ 【adhvāyogaḥ 】[298|07]
①evam tahi sas eva adhva ayogas
③དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་དེ་ཉིད་དུས་སུ་མི་རུང་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི〖PN-ནི།〗་འོ་ན་དེ་ཉིད་དུས་སུ་མི་རུང་སྟེ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཁོ་ན་བྱ་བ་ཡིན་ན་ཆོས་དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་ཡོད་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་རེས་འགའ་ནི་འདས་པ་ཞེས་བྱ། རེས་འགའ་ནི་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མི་འགྲུབ་བོ། །
◤evaṃ tarhi sa eva[S636]
㈠若爾終不免本失。
㈡若爾所立
◤adhvāyogaḥ,[S636]
㈠謂〔偈曰〕：【世義則不成】。
㈡【世便壞】世義便壞。
🈪གལ་ཏེ་ཆོས་ཁོ་ན་བྱ་བ་ཡིན་ན་ཆོས་དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་ཡོད་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་རེས་འགའ་ནི་འདས་པ་ཞེས་བྱ། རེས་འགའ་ནི་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།
★◤yadi dharma eva kāritraṃ kasmātsa eva dharmastenaivātmanā vidyamānaḥ kadācidatīta ityucyate kadācidanāgata ityadhvanāṃ vyavasthā na sidhyati / [298|08-]
♂evaṃ tarhi sa eva adhvāyogaḥ yadi dharma eva kāritraṃ kasmātsa eva dharmastenaivātmanā vidyamānaḥ kadācidatīta ityucyate kadā- cidanāgata ityadhvanāṃ vyavasthā na sidhyati /
◤yadi dharma eva kāritraṃ kasmāt sa eva dharmastena eva ātmanā vidyamānaḥ kadā cid atīta ity ucyate, kadā cid anāgata[S636]
㈠釋曰。若汝言。法即是功能。此法由體恒有。云何有時說為過去。有時說為未來。
㈡謂若作用即是法體。體既恒有用亦應然。何得有時名為過未。
①yadi dharmas eva kāritram kasmāt sas eva dharmas tena eva ātmanā vidyamānas kadācid atītas iti ucyate kadācid anāgatas iti adhvanām vyavasthā na
③གལ་ཏེ་ཆོས་ཁོ་ན་བྱ་བ་ཡིན་ན་ཆོས་དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་ཡོད་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་རེས་འགའ་ནི་འདས་པ་ཞེས་བྱ། རེས་འགའ་ནི་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མི་འགྲུབ་བོ་།།
◤ity adhvanāṃ vyavasthā na sidhyati / [S636]
㈠是故安立三世不成。
㈡故彼所立世義不成。
🈪དུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མི་འགྲུབ་བོ། །
★0◤kimatra na sidhyati / [298|09]
◤kim atra na sidhyati?[S636]
㈠此中何世義不成。
㈡何為不成。
①kim atra na sidhyati yas hi ajātas dharmas sas anāgatas
㈢ཆོས་གང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S637]
★★◤yo hy ajāto dharmaḥ so 'nāgataḥ / yo jāto bhavati na ca vinaṣṭaḥ sa varttamānaḥ / [298|10]
♂yo hyajāto dharmaḥ so 'nāgataḥ / ♂yo jāto bhavati na ca vinaṣṭaḥ sa varttamānaḥ /
◤yo hy ajāto dharmaḥ so 'nāgataḥ, yo jāto bhavati na ca vinaṣṭaḥ sa varttamānaḥ, yo vinaṣṭaḥ so 'tīta iti / [S637]
㈠若法未生。是名未來世。若法已生未滅。是名現在世。若法已謝滅。是名過去世
㈡以有為法未已生名未來。若已生未已滅名現在。若已滅名過去。
D4695 🈪ཆོས་གང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །
D4696 🈪གང་སྐྱེས་ལ་མ་ཞིག་པ་དེ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
D4697 🈪གང་ཞིག་པ་དེ་ནི་འདས་པ་〖PN+མ།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་མི་འགྲུབ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།
①yas jātas bhavati na ca vinaṣṭas sa varttamānas
③གང་སྐྱེས་ལ་མ་ཞིག་པ་དེ་ནི་ད་ལྟར་ ****[@241a]**** *་།། བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གང་སྐྱེས་ལ་མ་ཞིག་པ་དེ་ནི་ད་ལྟར་{241a}བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤yo vinaṣṭaḥ so 'tītaḥ iti / etadevātra vaktavyam / [298|11]
♂yo vinaṣṭaḥ so 'tītaḥ iti / ♂etadevātra vaktavyam /
①yas vinaṣṭas sas atītas iti etat eva atra vaktavyam
③གང་ཞིག་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་མི་འགྲུབ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འདིར་དེ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ་།
㈢གང་ཞིག་པ་དེ་ནི་འདས་པ་〖PN+མ།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་མི་འགྲུབ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འདིར་དེ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་ཡོད་ན་ནི། དེ་བཞིན་དུ། ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར:མ་སྐྱེས་ཤིག〖PNསྐྱེ་ཞིག〗། ཆོས་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་ནི་〖PN-ནི།〗ཇི་ལྟར་ན་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། གང་ཞིག་མེད་པས་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་〖PNའདི།〗སྔོན་ཅི་ཞིག་མ་བྱུང་བར་འགྱུར〖PNགྱུར།〗། གང་ཞིག་མེད་པས་ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཕྱིས་ཅི་ཞིག་མེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གལ་ཏེ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། བྱུང་ནས་ཀྱང་ཡང་མི་འབྱུང་བར་མི་འདོད་ཕན་ཆད་དུས་གསུམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འགྲུབ་བོ། །
◤etad eva atra vaktavyam—[S637]
㈠此中是義汝必應說。
㈡彼復應說
🈪འདིར་དེ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ།
★◤yadi yathā varttamānaṃ dravyato 'sti tathā 'tītamanāgataṃ cāsti / [298|11-]
♂yadi yathā varttamānaṃ dravyato 'sti tathā'tītamanā-[ 17a. 16A. V ]gataṃ cāsti / ♂tasya tathā sataḥ{2. G. mataḥ |} /
◤yadi yathā varttamānaṃ dravyato 'sti tathā'tītam anāgataṃ ca asti / [S637]
㈠若如現世法是實有物。過去未來亦爾者。
㈡若如現在法體實有，去來亦然。
🈪གལ་ཏེ་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ཡང་ཡོད་ན་ནི། དེ་བཞིན་དུ།
①yadi yathā varttamānam dravyatas sti tathā tītam anāgatam ca asti
◤tasya [S637]
◤tathā sataḥ / ajātanaṣṭatā kena?[S637]
㈠〔偈曰〕：【未生滅云何】。
㈡【有誰未生滅】〖27_5_c〗
🈪ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར:མ་སྐྱེས་ཤིག〖PNསྐྱེ་ཞིག〗།
★◤tasya[298|12]
①tasya
③གལ་ཏེ་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་ཡང་ཡོད་ན་ནི་།
★◤ 【tathā sataḥ /】[298|13]
①tathā satas
★◤ 【ajātanaṣṭatā kena 】[298|14]
①ajātanaṣṭatā kena
③དེ་བཞིན་དུ་།
◤tena eva svabhāvena sato dharmasya katham idaṃ sidhyaty ajāta iti yo vinaṣṭa iti vā iti / [S637]
㈠釋曰。若法由自體實有。此言云何成。謂此法未生。此法已滅。
㈡誰未已生誰復已滅。謂有為法體實恒有。如何可得成未已生已滅。
🈪ཆོས་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་ནི་〖PN-ནི།〗ཇི་ལྟར་ན་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། གང་ཞིག་མེད་པས་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་〖PNའདི།〗
★◤tenaiva svabhāvena sato dharmasya kathamidaṃ sidhyatyajāta iti yo vinaṣṭaḥ iti veti / [298|15]
♂ajātanaṣṭatā kena tenaiva svabhāvena sato dharmasya kathamidaṃ sidhyatyajāta iti yo vinaṣṭa iti veti /
①tena eva svabhāvena satas dharmasya katham idam sidhyati ajātas iti yas vinaṣṭas iti vā iti
③ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་ཤིག། ཆོས་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་།
★0◤kimasya pūrvaṃ nāsīdyasyābhāvādajāta ityucyate / [298|16]
◤kim asya pūrvaṃ nāsīd yasyābhāvād ajāta ity ucyate![S637]
㈠於前世何法先不有。由此故說此法未生。
㈡先何所闕。彼未有故名未已生。
🈪སྔོན་ཅི་ཞིག་མ་བྱུང་བར་འགྱུར〖PNགྱུར།〗། གང་ཞིག་མེད་པས་ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཕྱིས་ཅི་ཞིག་མེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གལ་ཏེ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་།
①kim asya pūrvam na āsīt yasya abhāvāt ajātas iti ucyate
③གང་ཞིག་མེད་པས་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་ཅི་ཞིག་མ་བྱུང་བར་འགྱུར་།
★◤kiṃ ca paścānnāsti yasyābhāvā dvinaṣṭa ityucyate / [298|16-]
♂kiṃ ca paścānnāsti yasyābhāvādvinaṣṭa ityucyate /
◤kiṃ ca paścān na asti yasyābhāvād vinaṣṭa ity ucyate![S637]
㈠復由何法後不有。由此故說此法已滅。
㈡後復闕何。彼已無故名為已滅。
①kim ca paścāt na asti yasya abhāvās dvi naṣṭas iti ucyate
③གང་ཞིག་མེད་པས་ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཕྱིས་ཅི་ཞིག་མེད་དེ་།
★★◤tasmānna sidhyati sarvathā 'pyatrādhvatrayam / [298|17]
♂tasmānna sidhyati sarvathā'pyatrādhvatrayam /
◤tasmān na sidhyati sarvathā apy atra adhvatrayam,[S637]
㈠是故三世義一切種皆不成就。
㈡2則三世義。應一切種皆不成立。
🈪བྱུང་ནས་ཀྱང་ཡང་མི་འབྱུང་བར་མི་འདོད་ཕན་ཆད་དུས་གསུམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འགྲུབ་བོ། །
★◤yadyabhutvā bhavatīti neṣyate bhūtvā ca punarna bhavatīti / [298|17-]
♂yadyabhūtvā bhavatīti neṣyate bhūtvā ca punarna bhavatīti /
◤yady abhūtvā bhavati iti na iṣyate bhūtvā ca punar na bhavati iti / [S637]
㈠若不信受此義。謂未有有已有方無。
㈡1故不許法本無今有有已還無
①tasmāt na sidhyati sarvathā pyatra adhva trayam yadi abhutvā bhavati iti na iṣyate bhūtvā ca punar na bhavati iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་གལ་ཏེ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། བྱུང་ནས་ཀྱང་ཡང་མི་འབྱུང་བར་མི་འདོད་ཕན་ཆད་དུས་གསུམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འགྲུབ་བོ་།།
★0◤yadapyuktaṃ “saṃskṛtalakṣaṇayogānna śāśvatatvaprasaṅga” iti / [298|18-]
◤yad apy uktam—“saṃskṛtalakṣaṇayogān na śāśvatatvaprasaṅgaḥ” iti / [S637]
①yad apy uktam—“saṃskṛtalakṣaṇayogān na śāśvata-tva-prasaṅgaḥ” iti|
㈠是汝所言：由行相相應故，是法不應成常住。
㈡然彼所說.恒與有為諸相合故.行非常者，
◤tad idaṃ kevalaṃ vāṅmātramutpādavināśayor ayogāt / [S637]
㈠此言一向但有言，與生滅不相應故。
㈡此但有虛言，生滅理無故。
🈪5282 གང་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དག་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ཙམ་སྟེ།
D4698 🈪གང་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་། འཇིག་པ་དག་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ཙམ་སྟེ། ཆོས་དེ་རྟག་པ་〖PNཔར།〗ཡང་ཡོད་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tadidaṃ kevalaṃ vāṅmātramutpādavināśayorayogāt / [298|19]
♂tadidaṃ kevalaṃ vāṅmātramutpāda- vināśayorayogāt /
①yat api uktam saṃskṛta lakṣaṇa yogāt na śāśvata tva prasaṅgas iti tat idam kevalam vāc mātram utpāda vināśayos ayogāt
③གང་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་བོ་།།
㈢གང་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་། འཇིག་པ་དག་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ཙམ་སྟེ། ཆོས་དེ་རྟག་པ་〖PNཔར།〗ཡང་ཡོད་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nityaṃ ca nāmāsti sa dharmo na ca nitya ityapūrvaiṣā vāco yuktiḥ / [298|19-]
◤nityaṃ ca nāmāsti sa dharmo na ca nitya ity apūrvaiṣā vācoyuktiḥ / [S637]
①“nityam ca nāma asti sa dharmo, na ca nitya” ity apūrva eṣā vācoyuktiḥ |
㈠此法恒有而非常住。此言及理所未曾有。
㈡許體恒有說性非常。如是義言所未曾有。
🈪ཆོས་དེ་རྟག་པ་ཡང་ཡོད་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
①nityam ca nāma asti sa dharmas na ca nityas iti apūrvā eṣā vācas yuktis
③། འཇིག་པ་དག་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ཙམ་སྟེ། ཆོས་དེ་རྟག་པ་ཡང་ཡོད་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
◤āha khalv api—[S637]
㈠此中說偈
㈡依如是義。故有頌言
★◤āha khalvapi[298|20]
①āha khalu api
③ཡང་སྨྲས་པ་།
㈢ཡང་སྨྲས་པ། རང་བཞིན་ཡང་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད། །དངོས་པོ་ཡང་ནི་རྟག་མི་འདོད། །རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་དངོས་མི་གཞན། །དབང་ཕྱུག་ཐ་སྙད་ཡིན་པར་གསལ། །གང་ཡང་གསུངས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ། །ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས:སྨྲས་ཏེ〖PNསྨྲ་སྟེ།〗། སྔོན་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ལ། རྐྱེན་ཡོད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བྱས་ནས་ཡོད་དེ་〖PNདོ།〗ཞེས་བྱའི། རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
★◤ “svabhāvaḥ sarvadā cāsti bhāvo nityaśca neṣyate / na ca svabhāvād bhāvo 'nyo vyaktamīśvaraceṣṭitam /”[298|21-]
♂āha khalvapi “svabhāvaḥ sarvadā cāsti bhāvo nityaśca neṣyate na ca svabhāvād bhāvo 'nyo vyaktamīśvaraceṣṭitam |” @299 yattūktamuktatvāditi /
①svabhāvas sarvadā ca asti bhāvas nityas ca na iṣyate
③རང་བཞིན་ཡང་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་།། དངོས་པོ་ཡང་ནི་རྟག་མི་འདོད་།།
①na ca svabhāvāt bhāvas anyas vyaktam īśvara ceṣṭitam
③རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་དངོས་མི་གཞན་།། དབང་ཕྱུག་ཐ་སྙད་ཡིན་པར་གསལ་།།
◤“svabhāvaḥ sarvadā cāsti bhāvo nityaś ca neṣyate / [S637]
①“svabhāvaḥ sarvadā cāsti bhāvo nityaś ca na iṣyate|
㈠ 法體性恒有 而不許法常
㈡ 許法體恒有 而說性非常
🈪ཡང་སྨྲས་པ། རང་བཞིན་ཡང་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད། །དངོས་པོ་ཡང་ནི་རྟག་མི་འདོད། །
◤na ca svabhāvād bhāvo 'nyo vyaktamīśvaraceṣṭitam” // [S637]
㈠ 有法不異性 是真自在事
㈡ 性體復無別 此真自在作
🈪རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་དངོས་མི་གཞན། །དབང་ཕྱུག་ཐ་སྙད་ཡིན་པར་གསལ། །
Self nature always exists, but this does not mean that being is eternal, nor that
being is different from its self nature: this is clearly stated by the Lord.
◤yat tu uktam—uktatvād iti / [S637]
㈠是汝等所說。由佛說故。故三世是有。
㈡又彼所言世尊說故。去來二世體實有者。
🈪གང་ཡང་གསུངས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ། །
★◤yattūktamuktatvāditi / vayamapi brūmo 'sty atītānāgatamiti / [299|01]
♂vayamapi brūmo 'sty atītānāgatamiti /
◤vayam api brūmo 'sty atīta-anāgatam iti / [S637]
㈠我等亦說過去未來有。
㈡我等亦說有去來世。
🈪ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ། སྔོན་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ལ། རྐྱེན་ཡོད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བྱས་ནས་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱའི། རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
①yat tu ukta mukta tvāt iti
③གང་ཡང་གསུངས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ་།།
①vayam api brūmas sti atīta an āgatam iti
③ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ་།
★0◤atītaṃ tu yad bhūtapūrvam / [299|01-]
◤atītaṃ tu yad bhūtapūrvam, anāgataṃ yatsati hetau bhaviṣyati / [S637]
㈠過去者。若法昔曾有。未來者若有因法當有。
㈡謂過去世曾有名有。未來當有。有果因故。
①atītam tu yat bhūta pūrvam
③སྔོན་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡིན་ལ་།
★0◤anāgataṃ yatsati hetau bhaviṣyati / [299|02]
①anāgatam yat sati hetau bhaviṣyati
③རྐྱེན་ཡོད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བྱས་ནས་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱའི་།
★◤evaṃ ca kṛtvā 'stītyucyate na tu punardravyataḥ / [299|02-]
♂evaṃ ca{1. Y. hi |} kṛtvā'stītyucyate na tu punardravyataḥ /
◤evaṃ hi kṛtvā'sti ity ucyate na tu punar dravyataḥ / [S637]
㈠若如此立義可得說有。不由實有故說。
㈡依如是義說有去來。非謂去來如現實有。
①evam ca kṛtvā sti iti ucyate na tu punar dravyatas
③རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།
◤[S638]
◤kaś ca evam āha—varttamānavat tad asti iti?[S638]
㈠何人說如此如現世有。過去未來亦爾
㈡誰言彼有如現在世。非如現世
🈪ད་ལྟར་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཟེར། གཞན་དུ་ན་ཇི་ལྟར་ཡོད། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་མོད། གལ་ཏེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གནས་སོ། དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་སྔོན་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང༌། ཕྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་འབྲས་བུ་སྔོན་བྱུང་བ་ཉིད་དང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བར་འདས་པ་ཡོད་དོ། །
★★◤kaścaivamāha / vartamānavattadastīti / kathamanyathā 'sti / [299|03]
♂kaścaivamāha / vartta- mānavattadastīti / ♂kathamanyathā'sti /
①kas ca evam āha vartamāna vat tat asti iti
③ད་ལྟར་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཟེར་།
㈢ད་ལྟར་〖PNལྟ།〗བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཟེར། གཞན་དུ་ན་ཇི་ལྟར་ཡོད། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་མོད། གལ་ཏེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གནས་སོ།
①katham anyathā sti
③གཞན་དུ་ན་ཇི་ལྟར་ཡོད་།
★◤atītā nāgatātmanā / [299|03-]
♂atītānāgatātmanā /
◤katham anyathā'sti? atītānāgatātmanā / [S638]
㈠若異此云何有。〔偈曰〕：【由去來體故】。釋曰由過去未來體故有此言。
㈡彼有云何。彼有去來二世自性。
①atītā anāgata ātmanā
③འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་མོད་།
★0◤idaṃ punastavopasthitam / [299|04]
◤idaṃ punas tava upasthitam-- kathaṃ tad atītam anāgataṃ cocyate yadi nityam asti iti / [S638]
①idaṃ punas tava upasthitam-- kathaṃ tad atītam anāgataṃ ca ucyate yadi nityam asti iti|
㈠今復來。云何說名過去未來。
㈡此復應詰。若俱是有如何可言是去來性。故說彼有。
★0◤kathaṃ tadatītamanāgataṃ cocyate yadi nityamastīti / [299|04-]
①idam punar tava upasthitam katham tat atītam anāgatam ca ucyate yadi nityam asti iti
③གལ་ཏེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གནས་སོ་།
★◤tasmāt bhūtapūrvasya ca hetorbhāvinaśca phalasya bhūtapūratāṃ bhāvitāṃ ca jñāpayituṃ hetuphalāpavādadṛṣṭipratiṣedhārthamuktaṃ bhagavatā “astyatītamastyanāgatami”ti / [299|05-]
♂tasmāt bhūtapūrvasya ca hetorbhāvinaśca phalasya bhūtapūrvatāṃ bhāvitāṃ ca jñāpayituṃ hetuphalāpavādadṛṣṭipratiṣe [ 17b. 16B. V ]dhārthamuktaṃ bhagavatā “astyatītamastyanāgatami”ti /
◤tasmāt bhūtapūrvasya ca hetor bhāvinaś ca phalasya bhūtapūrvatāṃ bhāvitāṃ ca jñāpayituṃ hetuphalāpavādadṛṣṭipratiṣedhārtham uktaṃ bhagavatā—“asty atītam asty anāgatam” iti / [S638]
㈠是故先曾有因。當應有果。為令他解。欲除彼撥因果邪見故。佛世尊說。有過去有未來。
㈡但據曾當因果二性。非體實有。世尊為遮謗因果見據曾當義說有去來。
①tasmāt bhūta pūrvasya ca hetos bhāvinas ca phalasya bhūtapūra tām bhāvitām ca jñāpayitum hetu phalā apavāda dṛṣṭi pratiṣedha artham uktam bhagavatā
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་སྔོན་བྱུང་བའི་〖PNབ།〗རྒྱུ་དང་། ཕྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་འབྲས་བུ་སྔོན་བྱུང་བ་ཉིད་དང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བར་འདས་པ་ཡོད་དོ། །
㈢མ་འོངས་{241b}པ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པར་ཟད་དོ། །
★0◤astiśabdasya nipātatvāt / [299|07]
◤astiśabdasya nipātatvāt / [S638]
①asti-śabdasya nipāta-tvāt
㈢ཡོད་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཚིག་གི་སྒྲ་〖PNཕྲད།〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
ⅰ㈡有聲通顯有無法故。
●trikālaviṣayo hi nipātaḥ. āsīdarthe bhaviṣyadarthe 'pi vartate.
◤yathā'sti dīpasya prāgabhāvo 'sti paścād abhāva iti vaktāro bhavanti,[S638]
㈠如說：有燈先無.有燈後無。於世間中有如此言。
㈡如世間說：有燈先無，有燈後無。
㈢དཔེར་ན་སྨྲ་བ་པོ་མར་མེ:སྔ་མ་མེད་པ་〖PNམེད།〗ཡོད་དོ། །
★◤yathā 'sti dīpasya prāgabhāvo 'sti paścādabhāva iti vaktāro bhavanti yathā cāsti niruddhaḥ sa dīpo na tu mayā nirodhita iti / [299|07-]
♂yathā'sti dīpasya prāgabhāvo 'sti paścādabhāva iti vaktāro bhavanti yathā cāsti niruddhaḥ sa dīpo{2. Y. adopts sa pradīpo, better sa tu dīpo |} na tu mayā nirodhita iti /
◤yathā ca asti niruddhaḥ sa pradīpo na tu mayā nirodhita iti / [S638]
㈠復有世言，如說有燈已滅非我所滅。
㈡又如有言：有燈已滅，非我今滅。
①yathā sti dīpasya prāgabhāvas sti paścāt abhāvas iti vaktāras bhavanti yathā ca asti niruddhas sa dīpas na tu mayā nirodhitas iti
③དཔེར་ན་སྨྲ་བ་པོ་མར་མེ་སྔ་མ་མེད་པ་ཡོད་དོ་།། ཕྱིས་མེད་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་མར་མེ་དེ་ཤི་བ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་ཁོ་བོས་ནི་མ་བསད་དོ་ཞེས་འཛེར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི་།
㈢ཕྱིས་མེད་པ་ཡོད་དོ་ཞེས:སྨྲས་པ་〖PNསྨྲ་བ།〗དང་། ཡང་དཔེར་ན་མར་མེ་དེ་〖PN-དེ།〗ཤི་བ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་ཁོ་བོས་ནི་མ་བསད་དོ་ཞེས་འཛེར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མི་འགྲུབ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
★◤evamatītānāgatamapyastītyuktam / [299|09]
♂evamatītānāgatamapyastītyuktam{3. Y. omits api |} /
◤evam atītānāgatam asti ity uktam / [S638]
㈠說過去未來有言亦如此。
㈡說有去來其義亦應爾。
★◤anyathā hyatītānāgatabhāva eva na sidhyet / [299|09-]
♂anyathā hyatītānāgatabhāva{4. Y. omits bhāva |} eva na sidhyet /
◤anyathā hy atītānāgata eva na sidhyet / [S638]
㈠若不爾。過去未來義則不得成。
㈡若不爾者去來性不成。
🈪5286 ཕྱིས་མེད་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། ཡང་དཔེར་ན་མར་མེ་དེ་ཤི་བ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་ཁོ་བོས་ནི་མ་བསད་དོ་ཞེས་འཛེར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མི་འགྲུབ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
①evam atīta anāgatam api asti iti uktam anyathā hi atīta anāgata bhāvas eva na sidhyet
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མི་འགྲུབ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ་།།
★◤yattarhi laguḍaśikhīyakānparivrājakānadhikṛṭyoktaṃ bhagavatā “yatkarmābhyatītaṃ kṣīṇaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ tadastī”ti / [299|10-]
♂yattarhi laguḍaśikhīyakānparibrājakānadhikṛtyoktaṃ bhagavatā “yatkarmābhyatītaṃ kṣīṇaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ tadastī”ti /
◤yat tarhi laguḍaśikhīyakān parivrajākān adhikṛtya uktaṃ bhagavatā—[S638]
㈠是汝所言。佛世尊為杖勝外道說。
㈡若爾何緣世尊依彼杖髻外道說
①yat tarhi laguḍa śikhīyakān parivrājakān adhikṛṭyā uktam bhagavatā yat karma abhyatītam kṣīṇam niruddham vigatam vipariṇatam tat asti iti
③འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་རྒྱུ་དབྱུག་ཐོགས་ཐོར་ཚུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ལས་འདས་པ་དང་། ཟད་པ་དང་། འགོག་པ་དང་;་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་།
㈢འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་རྒྱུ་དབྱུག་ཐོགས་ཐོར་ཚུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ལས་འདས་པ་དང་། ཟད་པ་དང་། འགོག་〖PNའགག〗པ་དང་། བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ〖Nབུས།〗། ཅི་དེ་དག་ལས་དེ་སྔོན་བྱུང་བ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པར་གྱུར་ཏམ། དེ་ལས་ནི་རྒྱུད་དེ་ལས་〖PNལ།〗དེས་ཀུན་དུ་དྲངས་པར་〖PNཔ། 〗འབྲས་བུ་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗པའི་མཐུ་ཡོད་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ te tasya tasya karmaṇo bhūtapūrvatvaṃ necchanti sma / [299|11-]
①kim te tasya tasya karmaṇas bhūta pūrva tvam na icchanti sma
③ཅི་དེ་དག་ལས་དེ་སྔོན་བྱུང་བ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པར་གྱུར་ཏམ་།
◤“yat karmābhyatītaṃ kṣīṇaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ tad asti” iti kiṃ te tasya tasya karmaṇo bhūtapūrvatvaṃ na icchanti sma?[S638]
㈠若業已謝滅盡過壞。此業亦有。為彼不許此業先時已有故。說是有為已許。若爾佛何故為彼更說有。
㈡業過去盡滅變壞而猶是有。豈彼不許業曾有性。而今世尊重為說有。
🈪5287 འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་རྒྱུ་དབྱུག་ཐོགས་ཐོར་ཚུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ལས་འདས་པ་དང༌། ཟད་པ་དང༌། འགོག་པ་དང༑ བྲལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ། ཅི་དེ་དག་ལས་དེ་སྔོན་བྱུང་བ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པར་གྱུར་ཏམ། དེ་ལས་ནི་རྒྱུད་དེ་ལས་དེས་ཀུན་དུ་དྲངས་པར་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་ཡོད་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra punastadāhitaṃ tasyāṃ saṃtatau phaladānasāmarthyaṃ saṃdhāyoktam / [299|12-]
♂tatra punastadāhitaṃ tasyāṃ saṃtatau phaladānasāmarthye saṃdhāyoktam /
◤tatra punas tadāhitaṃ tasyāṃ santatau phaladānasāmarthyaṃ sandhāya uktam / [S638]
㈠此中佛世尊依自相續。有宿業功能。能與今後二世果報故說此言。
㈡依彼所引現相續中與果功能。密說為有。
①tatra punar tat āhitam tasyām saṃtatau phala dāna sāmarthyam saṃdhāya uktam
③དེ་ལས་ནི་རྒྱུད་དེ་ལས་དེས་ཀུན་དུ་དྲངས་པར་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་ཡོད་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤anyathā hi svena bhāvena vidyamānamatītaṃ na sidhyet / [299|13]
◤anyathā hi svena bhāvena vidyamānam atītaṃ na sidhyet / [S638]
㈠若不爾此業由自體性有。則不成過去。
㈡若不爾者。彼過去業現實有性過去豈成。
🈪5288 དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་འདས་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
①anyathā hi svena bhāvena vidyamānam atītam na sidhyet
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་འདས་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་།། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནར་ཡོད་ན་འདས་པ་〖PNཔར།〗འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★◤itthaṃ caitadevaṃ yat paramārthaśūnyatayāmuktaṃ bhagavatā “cakṣurutpadyamānaṃ na kutaścidāgacchati nirudhyamānaṃ na kvacitsaṃnicayaṃ gacchati / [299|13-]
♂itthaṃ caitadevaṃ yat paramārthaśūnyatāyāmuktaṃ bhagavatā “cakṣurutyadyamānaṃ na{5. Ms. drops na |} kutaścidā- gacchati nirudhyamānaṃ na kvacitsaṃnicayaṃ gacchati /
◤itthaṃ ca etad evaṃ yat paramārthaśūnyatāyām uktaṃ bhagavatā—[S638]
㈠此義汝必應然。由佛世尊於真實空經中說。
㈡理必應爾。以薄伽梵於勝義空契經中說。
①ittham ca etat evam yat parama artha śūnya tayā amuktam bhagavatā cakṣus utpadyamānam na kutaścid āgacchati nirudhyamānam na kvacid saṃnicayam g
③འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལས། མིག་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ལ། འགག་པ་ན་ཡང་གང་དུ་ཡང་སོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལས། མིག་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་〖PN-ཀྱང་།〗མི་འོང་ལ། འགག་པ་ན་ཡང་གང་དུ་ཡང་སོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◇◦◦3354◦དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལས། མིག་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ལ། འགག་པ་ན་ཡང་གང་དུ་ཡང་སོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
🈪5289 དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལས། མིག་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ལ། འགག་པ་ན་ཡང་གང་དུ་ཡང་སོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
◤[S639]
◤“cakṣur utpadyamānaṃ na kutaś cid āgacchati, nirudhyamānaṃ na kva cit sannicayaṃ gacchati / [S639]
㈠眼根若生無所從來。若滅無所增集。
㈡眼根生位無所從來。眼根滅時無所造集。
★◤iti hi bhikṣavaścakṣurabhūtvā bhavati bhūtvā ca pratigacchatī”ti[299|15-]
♂iti hi bhikṣavaścakṣurabhūtvā bhavati bhūtvā ca pratigacchatī”ti /
◤iti hi bhikṣavaś cakṣur abhūtvā bhavati bhūtvā ca pratigacchati” iti / [S639]
㈠比丘如此眼根先未有有。有已後無。
㈡本無今有有已還無。
①iti hi bhikṣavas cakṣus abhūtvā bhavati bhūtvā ca pratigacchati iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་མིག་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ཞིང་བྱུང་ནས་ཀྱང་སླར་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་མིག་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ཞིང་བྱུང་ནས་ཀྱང་སླར་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་མིག་ཅིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས:གསུངས་པར་〖PNགསུང་བར།〗མི་འགྱུར་རོ། །
◇◦◦3355◦དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་མིག་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ཞིང་བྱུང་ནས་ཀྱང་སླར་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་མིག་ཅིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
★0◤yadi cānāgataṃ cakṣuḥ syānnoktaṃ syād bhūtvā na bhavatīti / [299|16-]
◤yadi ca anāgataṃ cakṣuḥ syān na uktaṃ syād—bhūtvā na bhavati iti / [S639]
㈠若未來眼根是有則無此說。謂未有有等。
㈡去來眼根若實有者。經不應說本無等言。
①yadi ca anāgatam cakṣus syāt na uktam syāt bhūtvā na bhavati iti
③གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་མིག་ཅིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པར་མི་འགྱུར་རོ་།།
★◤varttamāne 'dhvanyabhūtvā bhavatīti cet na / [299|17]
♂varttamāne 'dhvanya- bhūtvā bhavatīti cet na |{6. Ms. nādhvano |} adhvano bhāvādanarthāntaratvāt / ♂atha svātmanyabhūtvā bhavati /
◤varttamāne 'dhvanyabhūtvā bhavati iti cet? na; adhvano bhāvādanarthāntaratvāt // [S639]
㈠若汝執此言。謂於現世中未有有。是義不然。何以故。世與法義不異故。
㈡若謂此言依現世說此救非理。以現世性與彼眼根體無別故。
①varttamāne adhvani abhūtvā bhavati iti ced na
③གལ་ཏེ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་མི་མི་འགྱུར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་མི་རུང་སྟེ། དུས་ནི་དངོས་པོ་ལས་དོན་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◇◦◦3356◦གལ་ཏེ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་མི་རུང་སྟེ། དུས་ནི་དངོས་པོ་ལས་དོན་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤adhvano bhāvādanarthāntaratvāt / [299|17-]
①adhvanas bhāvāt anartha antara tvāt
③རུང་སྟེ། དུས་ནི་དངོས་པོ་ལས་དོན་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◇◦◦3357◦འོན་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་ནི་མ་འོངས་པའི་མིག་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤atha svātmanyabhūtvā bhavati / siddhamidamanāgataṃ cakṣurnāstīti / [299|18]
♂siddhamidamanāgataṃ cakṣurnāstīti /
◤atha svātmanyabhūtvā bhavati? siddham idam anāgataṃ cakṣur na asti iti / [S639]
㈠若汝執於自體未有有此義自成。謂未來眼根無
㈡若許現世本無今有有已還無。是則眼根去來無體義已成立。
★◤yadapyuktaṃ “dvayaṃ pratītya vijñānasyotpādāditi idaṃ tāvadiha saṃpradhāryam / [299|18-]
♂yadapyuktaṃ “dvayaṃ pratītya vijñānasyotpādāditi [ 18a. 16A. VI ] idaṃ tāvadiha saṃpradhāryam /
◤yad apy uktam—“dvayaṃ pratītya vijñānasya utpādāt” iti, idaṃ tāvad iha sampradhāryam—[S639]
㈠是汝所說。由緣二識生故。此言今應思。
㈡又彼所說。要具二緣識方生故。去來二世體實有者。應共尋思。
①atha sva ātmani abhūtvā bhavati siddham idam anāgatam cakṣus na asti iti yat api uktam dvayam pratītya vijñānasya utpādāt iti idam tāvat iha saṃpradhāryam
③འོན་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་ནི་མ་འོངས་པའི་མིག་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།། གང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་འདིར་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིད་སྐྱེས་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་།། འམ་།
㈢འོན་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་ནི་མ་འོངས་པའི་མིག་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◇◦◦3358◦གང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་འདིར་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིད་སྐྱེས་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་འམ།
★◤yanmanaḥ pratītya dharmaścotpadyate manovijñānaṃ kiṃ tasya yathā manojanakaḥ pratyaya evaṃ dharmā āhosvidālambanamātraṃ dharmā iti / [299|20-]
♂yanmanaḥ pratītya dharmaścotpadyate manovijñānaṃ kiṃ tasya yathā mano- janakaḥ pratyaya evaṃ dharmā āhosvidālambanamātraṃ dharmā iti /
◤yanmanaḥ pratītya dharmaś cotpadyate manovijñānam,[S639]
①yanmanaḥ pratītya dharmaś ca utpadyate manovijñānam,
㈠依意根緣法塵。是所生意識。
㈡意法為緣生意識者。
①yat manas pratītya dharmas ca utpadyate manas vijñānam kim tasya yathā manojanakas pratyayas evam dharmās āhosvit ālambana mātram dharmās iti
③འོན་ཏེ་ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་ཙམ་ ****[@242a]**** *་།། ཞིག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
◤kiṃ tasya yathā manojanakaḥ pratyaya evaṃ dharmāḥ,[S639]
㈠為如意根於此識作生緣法塵亦爾。
㈡為法如意作能生緣。
◤āhosvid ālambanamātraṃ dharmā iti?[S639]
㈠為但作所緣境。
㈡為法但能作所緣境。
◇འོན་ཏེ་ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
★◤yadi tāvat janakaḥ pratyayo dharmāḥ kathaṃ yadanāgataṃ kalpasahasreṇa bhaviṣyati vā na vā tadidānīṃ vijñānaṃ janayiṣyati / [299|21-]
♂yadi tāvat janakaḥ pratyayo dharmāḥ kathaṃ yadanāgataṃ kalpasahasreṇa{7. Y. sahasraiḥ |} bhaviṣyati vā na vā tadidānīṃ vijñānaṃ janayiṣyati /
◤yadi tāvat janakaḥ pratyayo dharmāḥ,[S639]
㈠若諸法為識作生緣。
㈡若法如意作能生緣。
◇རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་
◤kathaṃ yad anāgataṃ sahasrair bhaviṣyati vā,[S639]
㈠是未來法當來千劫應有。
㈡如何未來百千劫後當有彼法。
◇ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་བསྐལ་པ་སྟོང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མི་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་མི་འཐད་དོ། །
◤na vā tadidānīṃ vijñānaṃ janayiṣyati / [S639]
㈠或不有彼法。云何能生今識。
㈡或當亦無為能生緣生今時識。
★0◤nirvāṇaṃ ca sarvapravṛttinirodhājjanakaṃ nopapadyate / athālambanamātraṃ dharmā bhavanti / [299|23]
◤nirvāṇaṃ ca sarvapravṛttinirodhājjanakaṃ na upapadyate / [S639]
㈠復次涅槃能違一切生。云何可立為意識生緣。
㈡又涅槃性違一切生立為能生不應正理。
①yadi tāvat janakas pratyayas dharmās katham yat anāgatam kalpa sahasreṇa bhaviṣyati vā na vā tat idānīm vijñānam janayiṣyati nirvāṇam ca sarva pravṛtti nirodhāt janakam na upapadyate atha ālambana mātram dharmās bhavanti
③རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་བསྐལ་པ་སྟོང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མི་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར། ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་མི་འཐད་དོ་།།
㈢གང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རེ་ཞིག་འདིར་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཇི་ལྟར་ཡིད་སྐྱེས་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་འམ། འོན་ཏེ་ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་ཙམ་{242a}། །ཞིག་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས:སྐྱེད་པར་〖PNསྐྱེ་བར།〗བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་མ་འོངས་པ་བསྐལ་པ་སྟོང་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་མི་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ད་〖PNདེ།〗ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར། མྱ་ངན་ལས་〖N-ལས།〗འདས་པ་ཡང་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་མི་འཐད་དོ། །
★★◤atītānāgatamapyālambanaṃ bhavatīti brūmaḥ / yadi nāsti kathamālambanam / [299|24]
♂atītānāgatamapyā- lambanaṃ bhavatīti brūmaḥ / ♂yadi nāsti kathamālambanam /
①atīta anāgatam api ālambanam bhavati iti brūmas
㈢འོན་ཏེ་ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །
①yadi na asti katham ālambanam
③གལ་ཏེ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ཡིན་ན་ཞེ་།།
㈢གལ་ཏེ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ཡིན:ན་ཞེ〖PNཞེ་ན།〗། །ད་ནི་འདིར་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲའོ། །
◤atha ālambanamātraṃ dharmā bhavanti atītānāgatam apy ālambanaṃ bhavati iti brūmaḥ / [S639]
㈠若執諸法但是所緣境。我等亦說。未來諸法唯是所緣境。
㈡若法但能為所緣境。我說過未亦是所緣。
◤yadi na asti katham ālambanam?[S639]
㈠若無云何作境界。
㈡若無如何成所緣境。
★0◤atredānīṃ brūmaḥ / [299|24-]
◤atrekānīṃ brūmaḥ-- yadā tadālambanaṃ tathā asti, kathaṃ tadālambanam abhūt bhaviṣyati ceti / [S639]
①atrekānīṃ brūmaḥ-- yadā tadālambanaṃ tathā asti, kathaṃ tadālambanam abhūt bhaviṣyati ca iti |
㈠此中我說。如成境界如此有。云何成境界。已有當有。
㈡我說彼有.如成所緣。如何成所緣。謂曾有當有。
①atra idānīm brūmas
③ད་ནི་འདིར་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲའོ་།།
㈢དེའི་〖PNདེ།〗ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱུང་བར་གྱུར་པ་དང་། འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། འདས་པའི་གཟུགས་སམ། ཚོར་བ་དྲན་པ་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ནི་སུ་ཡང་མི་ལྟའོ། །
★0◤yadā tadālambanaṃ tathāsti kathaṃ tadālambanam abhūt bhaviṣyati ceti / [299|25]
①yadā tad ālambanam tathā asti katham tad ālambanam abhūt bhaviṣyati ca iti
③དེའི་ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱུང་བར་གྱུར་པ་དང་། འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་།
★◤na hi kaścidatītaṃ rūpaṃ vedanāṃ vā smarannastīti paśyati / [299|25-]
♂na hi kaścidatītaṃ rūpaṃ vedanāṃ vā smaranna- stīti paśyati /
◤na hi kaś cid atītaṃ rūpaṃ vedanāṃ vā smarann asti iti paśyati / [S639]
㈠何以故。無有人憶念過去色受等觀此為有。
㈡非憶過去色受等時。如現分明觀彼為有。但追憶彼曾有之相。逆觀未來當有亦爾。
①na hi kaścid atītam rūpam vedanām vā smaran= asti iti paśyati
③འདས་པའི་གཟུགས་སམ། ཚོར་བ་དྲན་པ་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ནི་སུ་ཡང་མི་ལྟའོ་།།
★★◤kiṃ tarhi / abhūditi / [299|26]
♂kiṃ tarhi |{8. Ms. kintarhya |} abhūditi /
◤kiṃ tarhi? abhūd iti / [S639]
㈠何為已有。
①kim tarhi
③འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ་།།
㈢འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ〖PNབལྟའོ།〗། །ཡང་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་གཟུགས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ལྟར་འདས་པ་ཡང་དྲན་ནོ། །
★0◤yathā khalvapi varttamānaṃ rūpamanubhūtaṃ tathā tadatītaṃ smaryate / [299|26-]
◤yathā khalv api varttamānaṃ rūpam anubhūtaṃ tathā tad atītaṃ smaryate / [S639]
㈠如人正受現世色。若過去憶念亦如此。
㈡謂如曾現在所領色相。如是追憶過去為有。
★◤yathā cānāgataṃ varttamānaṃ bhaviṣyati tathā buddhyā gṛhyate / [299|27-]
♂yathā cānāgataṃ vartamānaṃ bhaviṣyati tathā buddhyā gṛhyate /
◤yathā ca anāgataṃ vartamānaṃ bhaviṣyati tathā buddhyā gṛhyate / [S639]
㈠如彼於現世應有。諸佛如來見彼亦爾。
㈡亦如當現在所領色相如是逆觀未來為有。
①abhūt iti yathā khalu api varttamānam rūpam anubhūtam tathā tat atītam smaryate yathā ca anāgatam varttamānam bhaviṣyati tathā buddhyā gṛhyate
③ཡང་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་གཟུགས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ལྟར་འདས་པ་ཡང་དྲན་ནོ་།།
★★◤yadi ca tattathaivāsti vartamānaṃ prāpnoti / [299|28]
♂yadi ca tattathaivāsti vartamānaṃ {9. Y. puts tat before varttamānaṃ |} prāpnoti /
◤yadi ca tattathā eva asti varttamānaṃ prāpnoti,[S639]
㈠若彼法如今有。應成現世。
㈡若如現有應成現世。
①yadi ca tat tathā eva asti vartamānam prāpnoti
③མ་འོངས་པ་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཏོ་།། གལ་ཏེ་ཡང་དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ནི་ད་ལྟར་དུ་འགྱུར་རོ་།།
㈢མ་འོངས་པ་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཏོ། །
㈢གལ་ཏེ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ནི་ད་〖Nདེ།〗ལྟར་དུ་འགྱུར་རོ། །
★0◤atha nāsti / [299|28-]
◤atha na asti asad apy ālambanaṃ bhavati iti siddham / [S639]
㈠若不如今有。是故有緣無法為境識。此義應成。
㈡若體現無。則應許有緣無境識。其理自成。
★◤asadapyālambanaṃ bhavatīti siddham / tadeva tadvikīrṇamiti cet / na / [299|29]
♂asadapyālambanaṃ bhavatīti siddham /
①atha na asti asat api ālambanam bhavati iti siddham
㈢འོན་ཏེ་མེད་དོ་ཞེ་ན་ནི་མེད་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S640]
①tat eva tat vikīrṇam iti ced na
③གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་སིལ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ་།
♂tadeva tadvikīrṇamiti cet / ♂@300 na /
★★◤vikīrṇasyāgrahaṇāt / yadi ca tattadeva rūpaṃ kevalaṃ paramāṇuśo vibhaktam / [300|01]
♂vikīrṇasyāgrahaṇāt / yadi ca tattadeva rūpaṃ kevalaṃ paramāṇuśo{1. Ms. looks like paramārthaśo |} vibhaktam /
①vikīrṇasya agrahaṇāt
③སིལ་བུ་ལ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་སིལ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། སིལ་བུ་ལ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①yadi ca tat tat eva rūpam kevalam paramāṇuśas vibhaktam
③གལ་ཏེ་ཡང་དེ་ནི་གཟུགས་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་གྱེས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ་ཞེ་ན་།
㈢གལ་ཏེ་ཡང་དེ་ནི་གཟུགས་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་གྱེས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་དང་གྱེས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་འགག་པ་ཡང་མེད་པས་འཚོ་བྱེད་ཀྱི་རྩོད་པ་བླངས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tad eva tad vikīrṇam iti cet? na; vikīrṇasya agrahaṇāt / [S640]
㈠若汝執此法已散是義不然。何以故。已散不可知故。
㈡若謂去來極微散亂有而非現。理亦不然。取彼相時非散亂故。
★◤evaṃ sati paramāṇavo nityāḥ prāpnuvanti / [300|01-]
♂evaṃ sati paramāṇavo nityāḥ prāpnuvanti{2. Y. nityāḥ paramāṇavaḥ syuḥ |} /
◤yadi ca tat tad eva rūpaṃ kevalaṃ paramāṇuśo vibhaktam? evaṃ sati paramāṇavo nityāḥ syuḥ / [S640]
㈠若汝執彼色由隣虛分散。若爾隣虛應成常住。
㈡又若彼色有同現在。唯有極微散亂為異。則極微色其體應常。
★◤paramāṇusaṃcaryāvabhāgamātraṃ caivaṃ sati prāpnoti / [300|02-]
♂paramāṇusaṃcayavibhāgamātraṃ caivaṃ sati prāpnoti /
◤paramāṇusañcayavibhāgamātraṃ ca evaṃ sati prāpnoti / [S640]
㈠唯有隣虛和合及分散。
㈡又色唯應極微聚散
★◤na tu kiñcidutpadyate nāpi nirudhyata ityājīvikavāda ālambito bhavati / [300|03-]
♂na tu kiṃcidutpadyate nāpi niru-[ 18b. 16B. VI ]dhyata ityājīvikavāda ālambito{3. Y. parigṛhīto |} bhavati /
◤na tu kiñcid utpadyate na api nirudhyata ity ājīvikavādaḥ parigṛhīto bhavati / [S640]
㈠無有一物能生能滅。汝今便信受裸形外道執而棄捨佛經。
㈡竟無少分可名生滅。是則遵崇邪命者論棄背善逝所說契經。
①evam sati paramāṇavas nityās prāpnuvanti paramāṇu saṃcarya avabhāga mātram ca evam sati prāpnoti na tu kiñcid utpadyate na api nirudhyate iti ājīvika vādas ālambitas bhavati
③དེ་ལྟ་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ་;་དེ་ལྟ་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་དང་གྱེས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་འགག་པ་ཡང་མེད་པས་འཚོ་བྱེད་ཀྱི་རྩོད་པ་བླངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤sūtraṃ cāpaviddhaṃ bhavati “cakṣurutpadyamānaṃ na kutaścidāgacchatī”ti vistaraḥ / [300|04-]
♂sūtraṃ cāpaviddhaṃ{4. Y. apāstaṃ |} bhavati “cakṣurutpadyamānaṃ na kutaścidāgacchatī”ti vistaraḥ /
◤sūtraṃ ca apaviddhaṃ bhavati—“cakṣur utpadyamānaṃ na kutaś cid āgacchati” iti vistaraḥ / [S640]
㈠經言。是眼根若生無所從來。廣說如經。
㈡如契經說。眼根生位無所從來。乃至廣說。
①sūtram ca apaviddham bhavati cakṣus utpadyamānam na kutaścid āgacchati iti vistaras
㈢མིག་ནི་ནམ་〖PN-ནམ།〗སྐྱེ་བ་ན་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་མདོ་ཡང་བོར་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤aparamāṇusaṃcitānāṃ vedanādīnāṃ kathaṃ vikīrṇatvam / [300|05]
♂aparamāṇusaṃcitānāṃ vedanādīnāṃ kathaṃ vikīrṇatvam{5. Y. viprakīrṇatvam |} /
◤aparamāṇusañcitānāṃ vedanādīnāṃ kathaṃ viprakīrṇatvam / [S640]
㈠受等非隣虛聚成。云何分散。
㈡又非受等極微集成。如何可言去來散亂。
①aparamāṇu saṃcitānām vedanā ādīnām katham vikīrṇa tvam
③ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་སིལ་བུ་ཉིད་ཡིན་།
㈢ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་སིལ་བུ་ཉིད་ཡིན། དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཞིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དྲན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཡང་དེ་དག་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤te 'pi ca yathotpannānubhūtāḥ smaryante / [300|05-]
◤te 'pi ca yathā utpannānubhūtāḥ smaryante / [S640]
㈠是彼如正生所受如此憶念。
㈡然於受等追憶逆觀。亦如未滅已生時相。
①te api ca yathā utpanna anubhūtās smaryante
③དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཞིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དྲན་ཏེ་།
★0◤yadi ca te tathaiva santi nityāḥ prāpnuvanti / [300|06]
◤yadi ca te tathā eva santi, nityāḥ prāpnuvanti / [S640]
㈠若彼如昔今有。義至應成常住。
㈡若如現有體應是常。
①yadi ca te tathā eva santi nityās prāpnuvanti
③གལ་ཏེ་ཡང་དེ་དག་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ་།།
★0◤atha na santi / [300|06-]
◤atha na santi, asad apy ālambanam iti siddham / [S640]
㈠若不有緣無法為境。此義自成。
㈡若體現無。還應許有緣無境識。理亦自成。
①atha na santi
③འོན་ཏེ་མེད་དོ་ཞེ་ན་ནི་།
㈢འོན་ཏེ་མེད་དོ་ཞེ་ན་ནི། མེད་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་{242b}བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤asadapyālambanamiti siddham / [300|07]
①asat api ālambanam iti siddham
③མེད་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་ ****[@242b]**** ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yadyasadapyālambanaṃ syāt trayodaśamapyāyatanaṃ syāt / [300|07-]
♂yadyasadapyālambanaṃ syāt trayodaśamapyāyatanaṃ{6. Y. adds ālambanaṃ |} syāt /
◤yady asad apy ālambanaṃ syāt, trayodaśam apy ālambanam āyatanaṃ syāt / [S640]
㈠若無所有亦是識境界。應立為第十三入以攝此境。
㈡若體全無是所緣者第十三處應是所緣。
①yadi asat api ālambanam syāt trayodaśam api āyatanam syāt
㈢གལ་ཏེ་མེད་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
◇◦◦3372◦གལ་ཏེ་མེད་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤atha trayodaśamāyatanaṃ nāstītyasya vijñānasya kimālambanam / [300|08]
◤atha trayodaśam āyatanaṃ na asti ity asya vijñānasya kim ālambanam? etad eva nāmālambanam / [S640]
㈠若無第十三入。此識以何入為境。如此名即是境界。
㈡諸有達無第十三處。此能緣識為何所緣。若謂即緣彼名為境。
①atha trayodaśam āyatanam na asti iti asya vijñānasya kim ālambanam
③འོ་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདིའི་དམིགས་པ་རོ་།། ཅི་ཞིག་ཡིན་།
㈢འོ་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདིའི་དམིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན། མིང་དེ་ཉིད་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◇◦◦3373◦འོ་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདིའི་དམིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན། མིང་དེ་ཉིད་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
🈪5309 འོ་ན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གསུམ་པ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདིའི་དམིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན། མིང་དེ་ཉིད་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S641]
◤evaṃ tarhi nāma eva na asti iti pratīyate / [S641]
㈠若爾，此智應緣名，於名作無解
㈡是則應撥彼名為無。
★★◤etadeva nāmalambanam / evaṃ tarhi nāma eva nāstīti pratīyeta / [300|09]
♂etadeva nāmālambanam / ♂evaṃ tarhi nāma eva nāstīti pratīyeta /
①etat eva nāma lambanam
③མིང་དེ་ཉིད་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
①evam tarhi nāmas eva na asti iti pratīyeta
③དེ་ལྟ་ནི་འོ་ན་མིང་དེ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེ་ལྟ་〖PN+ན།〗ནི་འོ་ན་མིང་དེ་〖PN-དེ།〗ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
◇◦◦3374◦དེ་ལྟ་ནི་འོ་ན་མིང་དེ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤yaśca śabdasya prāgabhāvamālambate kiṃ tasyālambanam / [300|09-]
◤yaś ca śabdasya prāgabhāvam ālambate kiṃ tasya ālambanam? śabda eva / [S641]
㈠若人緣聲先無為境。於此人以何法為境。聲為境。
㈡又若緣聲先非有者。此能緣識為何所緣。若謂即緣彼聲為境
①yas ca śabdasya prāc abhāvam ālambate kim tasya ālambanam
③གང་ཞིག་སྒྲའི་སྔ་ན་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་དམིགས་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན་།
㈢གང་ཞིག་སྒྲའི་སྔ་ན་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་དམིགས་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན། སྒྲ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◇◦◦3375◦གང་ཞིག་སྒྲའི་སྔ་ན་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དེའི་དམིགས་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན། སྒྲ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤śabda eva / [300|10]
①śabdas eva
③སྒྲ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
★0◤evaṃ tarhi yaḥ śabdābhāvaṃ prārthayate tasya śabda eva kartavyaḥ syāt / [300|10-]
◤evaṃ tarhi yaḥ śabdābhāvaṃ prārthayate tasya śabda eva kartavyaḥ syāt / [S641]
㈠若爾，若人未得無聲，此人必應作聲。
㈡求聲無者，應更發聲。
①evam tarhi yas śabda abhāvam prārthayate tasya śabdas eva kartavyas syāt
㈢དེ་ལྟ་ན་ནི་འོ་ན་གང་ཞིག་སྒྲ་མེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་ལ་སྒྲ་དབྱུང་དགོས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །
★★◤anāgatāvasya iti cet / [300|11]
♂anāgatāvastha iti cet /
◤anāgatāvastha iti cet? sati kathaṃ na asti buddhiḥ / [S641]
㈠若汝言此境在未來位。是義不然。何以故。此是有於中云何作無解。
㈡若謂聲無，住未來位。未來實有，如何謂無。
🈪5313 གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ཡོད་ན་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པའི་བློར་འགྱུར། གལ་ཏེ་ད་ལྟར་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤sati kathaṃ nāstibuddhiḥ / [300|11-]
①anāgata avasyas iti ced sati katham nāstibuddhis
③གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ཡོད་ན་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པའི་བློར་འགྱུར་།
㈢གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་ཡོད་ན་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པའི་བློར་འགྱུར། གལ་ཏེ་ད་ལྟར་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤vartamāno nāstīti cet / na / ekatvāt / [300|12]
♂vartamāno nāstīti cet / na |{7. Ms. naikatvāt |} ekatvāt /
◤vartamāno na asti iti cet? na; ekatvāt / [S641]
㈠若汝執未來無現世。是義不然。何以故。此境一故。
㈡若謂去來無現世者。此亦非理。其體一故。
🈪5314 ཡང་ན་དེའི་བྱེ་བྲག་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་འགྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དེ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། འོ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་ཤེས་པའམ་མཐོང་བ་འདི་ནི་གནས་མེད་དོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ། འདིར་བསམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གཞན་དག་སྣང་བ་མེད་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་ལྟའི་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །
①vartamānas na asti iti ced na
③གལ་ཏེ་ད་ལྟར་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
①eka tvāt
③གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤yāvatā tasya viśeṣastasyābhūtvābhāvasiddhiḥ / [300|12-]
◤yo vā tasya viśeṣas tasya abhūtvābhāvasiddhiḥ / [S641]
㈠復次是未來境差別。未有有則成。
㈡若有少分體差別者。本無今有其理自成。
①yāvatā tasya viśeṣas tasya abhūtvā abhāva siddhis
③ཡང་ན་དེའི་བྱེ་བྲག་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་འགྲུབ་སྟེ་།
㈢ཡང་ན་དེའི་བྱེ་བྲག་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་འགྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དེ་〖PN-དེ།〗གཉི་ག་ཡིན་ནོ།
★★◤tasmādubhayaṃ vijñānasyālambanam bhāvaścābhāvaśca / [300|13]
♂tasmādubhayaṃ vijñānasyālambanaṃ bhāvaścābhāvaśca /
◤tasmād ubhayaṃ vijñānasya ālambanam—bhāvaś ca, abhāvaś ca / [S641]
㈠是故識境界成有二種。謂有及無。
㈡故識通緣有非有境。
①tasmāt ubhayam vijñānasya ālambanam bhāvas ca abhāvas ca
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དེ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ་།
★◤yattarhi bodhisattvenoktam “yattat loke nāstitadahaṃ jñāsyāmi vā drakṣyāmi vā nedaṃ sthānaṃ vidyata” iti / [300|14-]
♂yattarhi bodhisattvenoktam “yattat loke{8. Y. yalloke, D. yadvat loke |} nāsti {9. Y. tajjñāsyāmītyeṣa saṃbhavo nāsti |}tadahaṃ jñāsyāmi vā drakṣyāmi vā nedaṃ sthānaṃ vidyata” iti{9. Y. tajjñāsyāmītyeṣa saṃbhavo nāsti |} /
◤yat tarhi bodhisattvena uktam—“yal loke na asti tad ahaṃ jñāsyāmi vā drakṣyāmi vā na idaṃ sthānaṃ vidyate” iti / [S641]
㈠若爾菩薩所說經云何言：若法於世間無，我應知我應見.無有是處。此證不然。非經意故。
㈡然菩薩說「世間所無，我知我見.無是處」者。
①yat tarhi bodhisattvena uktam yat tat loke na astita daham jñāsyāmi vā drakṣyāmi vā na idam sthānam vidyate iti
㈢འོ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་〖PNདཔས།〗འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་〖PNབདག〗གིས་ཤེས་པའམ་མཐོང་བ་འདི་ནི་གནས་མེད་དོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་〖PN-དེ།〗ཇི་ལྟ་བུ།
★0◤apare ābhimānikā bhavantyasantamapyavabhāsaṃ santaṃ paśyanti / [300|15-]
◤apare ābhimānikā bhavanty asantam apy avabhāsaṃ santaṃ paśyanti / [S641]
㈠經說諸外道起增上慢。定相實未有。彼見已有我今不爾。
㈡｛他人懷增上慢亦於非有現相謂有。
①apare ābhimānikās bhavanti asantam api avabhāsam santam paśyanti
㈢འདིར་བསམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གཞན་དག་སྣང་བ་མེད་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་ལྟའི་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །
★★◤ahaṃ tu santamevārstīti paśyāmītyayaṃ tatrābhiprāyaḥ / [300|16]
♂ahaṃ tu santamevāstīti paśyāmītyayaṃ tatrābhiprāyaḥ /
◤ahaṃ tu santam eva asti iti paśyāmi ity ayaṃ tatra abhiprāyaḥ / [S641]
㈠若定相實有我則見有。此是經意。
㈡我唯於有方觀為有。｝意說。
①aham tu santam eva arstī iti paśyāmi iti ayam tatra abhiprāyas
③འདིར་བསམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གཞན་དག་སྣང་བ་མེད་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་ལྟའི་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ་།།
★◤itarathā hi sarvabuddhīnāṃ sadālambanatve kuto 'sya vimarśaḥ syāt ko vā viśeṣaḥ / [300|16-]
♂itarathā hi sarvabuddhīnāṃ sa-[ 19a. 16A. VII ]dālambanatve kuto 'sya vimarśaḥ syāt ko vā viśeṣaḥ /
◤itarathā hi sarvabuddhīnāṃ sadālambanatve kuto 'sya vimarśaḥ syāt, ko vā viśeṣaḥ![S641]
㈠若不爾。一切智以實有法為境故。疑及簡擇云何成。復有何差別。
㈡若異此者則一切覺皆有所緣。何緣於境得有猶豫。或有差別。
🈪5315 དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་འདི་རྟོག་པར་ཡང་ག་ལ་འགྱུར། ཡང་ན་ཁྱད་པར་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་དུ་ངའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དེ་ངས་ནང་གཏམས་ན་ནུབ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ། །
①itarathās hi sarva buddhīnām sat ālambana tve kutas sya vimarśas syāt kas vā viśeṣas
③དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་འདི་རྟོག་པར་ཡང་ག་ལ་འགྱུར། ཡང་ན་ཁྱད་པར་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡོད་།
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་འདི་རྟོག:པར་ཡང་〖PNཔ།〗ག་ལ་འགྱུར། ཡང་ན་ཁྱད་པར་ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཅི་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་དུ་ངའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དེ་ངས་ནང་གཏམས་ན་ནུབ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ། །
★◤itthaṃ caitadevam / [300|18]
♂itthaṃ caitadevam{10. Ms. cetadevaṃ |} /
◤itthaṃ ca etad evam / [S641]
㈠復次此義由此證。必定應爾。
㈡理必應然。
①ittham ca etat evam
③དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ནུབ་གཏམས་ན་ནང་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་སྟེ། ཡོད་པ་ལ་〖PN+ཡང་།〗ཡོད་པར་ཤེས་ལ། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་སོ། །
◤[S642]
◤yad anyatra bhagavatā uktam—[S642]
㈠於餘經中佛世尊說。
㈡以薄伽梵於餘處說
★◤yadanyatra bhagavatoktam “etat bhikṣurmama śrāvako yāvatsa mayā kalpamavoditaḥ sāyaṃ viśeṣāya paraiṣyati / [300|18-]
♂yadanyatra bhagavatoktam “etat bhikṣurmama śrāvako yāvatsa mayā kalpamavoditaḥ sāyaṃ viśeṣāya paraiṣyati /
①yat anyatra bhagavatā uktam etat bhikṣus mama śrāvakas yāvat sa mayā kalpam avoditas sāyam viśeṣāya para eṣyati
③འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་དུ་ངའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་སློང་ཚུར་ཤོག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དེ་ངས་ནང་གཏམས་ན་ནུབ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་།། ནུབ་གཏམས་ན་ནང་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་སྟེ། ཡོད་པ་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་ལ། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་སོ་།།
◤“etat bhikṣur mama śrāvako yāvat sa mayā kalpam avoditaḥ sa ayaṃ viśeṣāya paraiṣyati / [S642]
㈠善來比丘。為我弟子。若我朝教汝暮至證勝得。
㈡善來苾芻。汝等若能為我弟子。無諂無誑有信有勤。我旦教汝令暮獲勝。
★◤sāyamavoditaḥ kalpaṃ viśeṣāya paraiṣyati / [300|19-]
♂sāyamavoditaḥ{11. Ms. ॰vodita |} kalpaṃ{12. Ms. kālpa |} viśeṣāya paraiṣyati{13. Ms. paresyati |} /
◤sa ayam avoditaḥ kalpaṃ viśeṣāya paraiṣyati / [S642]
㈠若暮教汝朝至證勝得。
㈡我暮教汝令旦獲勝。
①sāyamavā uditas kalpam viśeṣāya para eṣyati
③བླ་ན་ཡོད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར་ཤེས་ལ་།
㈢བླ་ན་ཡོད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར་ཤེས་ལ། བླ་ན་མེད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་གཏན་ཚིགས་སུ་མི་རུང་ངོ་། །
★◤sacca sato jñāsyati asaccāsataḥ sottarañca sottarataḥ anuttaraṃ cānurattarata” iti / [300|20-]
♂sacca{14. Ms. yacca. Y. sacca |} sato jñāsyati asaccāsataḥ sottaraṃ ca sottarataḥ anuttaraṃ cānuttarata” iti / ♂tasmādaya- mapyahetuḥ{15. Ms. ॰mapyehetuḥ |} /
◤sac ca sato jñāsyati, asac ca asataḥ,[S642]
㈠若有汝應知有。若無汝應知無。
㈡便知有是有。非有是非有。
🈪5316 ནུབ་གཏམས་ན་ནང་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་སྟེ། ཡོད་པ་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་ལ། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་སོ། །
①sat ca satas jñāsyati asat ca asatas sa uttarañca sa uttaratas anuttaram ca anurattaratas iti
③བླ་ན་མེད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ་།
◤sa uttaraṃ ca sa uttarataḥ, anuttaraṃ ca anuttarataḥ” iti / [S642]
㈠若有上汝應知有上。若無上汝應知無上。
㈡有上是有上。無上是無上。
🈪5317 བླ་ན་ཡོད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར་ཤེས་ལ། བླ་ན་མེད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་གཏན་ཚིགས་སུ་མི་རུང་ངོ༌། །
★◤tasmādayamapyahetuḥ / sadālambanatvādvijñānasyeti / [300|21]
♂sadālambanatvādvijñānasyeti /
◤tasmād ayam apy ahetuḥ sadālambanatvād vijñānasya iti / [S642]
㈠是故此言非證。謂由識必有境故。
㈡由此彼說。識有境故有去來者。亦不成因。
①tasmāt ayam api ahetus sat ālambana tvāt vijñānasya iti
③དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡོད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་གཏན་ཚིགས་སུ་མི་རུང་ངོ་།།
★◤yadaṣyuktaṃ phalāditi / [300|21-]
♂yadapyuktaṃ phalāditi /
◤yad apy uktam—phalād iti / [S642]
㈠是汝所言。由業有果報故。
㈡又彼所言。業有果故
①yat aṣi uktam phalāt iti
③གང་ཡང་འབྲས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ་།
㈢གང་ཡང་འབྲས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ནི་ལས་དང་〖PN-དང།〗འདས་པ་ལས་{243a}འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་མི་བརྗོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★★◤naiva hi sautrāntikā atītāt karmaṇaḥ phalotpatti varṇayanti / [300|22]
♂naiva hi sautrāntikā atītāt karmaṇaḥ phalotpattiṃ{16. Ms. kālotpattiṃ |} varṇayanti /
◤na eva hi sautrāntikā atītāt karmaṇaḥ phalotpattiṃ varṇayanti / [S642]
㈠過去世不無者。此中今共論之。何以故。諸經部師不說。從過去業果報得生。
㈡有去來者。理亦不然。非經部師作如是說。即過去業能生當果。
🈪5318 གང་ཡང་འབྲས་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ནི་ལས་དང་འདས་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་མི་བརྗོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
①na eva hi sautra antikās atītāt karmaṇas phala utpatti varṇayanti
③མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ནི་ལས་དང་འདས་པ་ལས་ ****[@243a]**** *་།། འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་མི་བརྗོད་པ་ཁོ་ནའོ་།།
★★◤kiṃ tarhi / tatpūrvakātsaṃtānaviśeṣādityātmavādapratiṣedhe saṃpravedayiṣyāmaḥ / [300|23]
♂kiṃ tarhi / tatpūrvakā{17. Ms. pūrvākāt |} tsaṃtānaviśeṣādityā- tmavādapratiṣedhe saṃpravedayiṣyāmaḥ /
◤kiṃ tarhi? tatpūrvakāt santānaviśeṣād ity ātmavādapratiṣedhe sampravedayiṣyāmaḥ / [S642]
㈠此云何從昔相續轉異勝類生。此義於破說我品中當顯示。
㈡然業為先所引相續。轉變差別令當果生。彼[破]我品中當廣顯示。
🈪5319 འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཏེ། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དགག་པ་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཏེ། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དགག་པ་〖PN-པ།〗ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①tad pūrvakāt saṃtāna viśeṣāt iti ātma vāda pratiṣedhe saṃpravedayiṣyāmas
③དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཏེ། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དགག་པ་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་།།
★◤yasya tvatītānāgataṃ dravyato 'sti tasya phalaṃ nityamevāstīti kiṃ tatra karmaṇaḥ sāmarthyam / [300|24-]
♂yasya tvatītānāgataṃ dravyato 'sti tasya phalaṃ nityamevāstīti kiṃ tatra karmaṇaḥ sāmarthyam / ♂utpādane{18. Ms. utpādene |} sāmarthyam /
◤yasya tv atītānāgataṃ dravyato 'sti tasya phalaṃ nityam eva asti iti[S642]
㈠若人執過去未來實有物。於此人果報恒有。
㈡若執實有過去未來則一切時果體常有
🈪5320 གང་གི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དེའི་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་བས་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བསྐྱེད་པར་ནུས་སོ། །
①yasya tu atīta anāgatam dravyatas sti tasya phalam nityam eva asti iti kim tatra karmaṇas sāmarthyam utpādane sāmarthyam
㈢གང་གི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དེའི་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་བས་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། བསྐྱེད་པར་ནུས་སོ། །
◤kiṃ tatra karmaṇa sāmarthyam?[S642]
㈠於此果報業有何能。
㈡業於彼果有何功能。
★◤utpādane sāmarthyam / utpādastarhyabhūtvā bhavatīti siddham / [300|25]
♂utpādastarhyabhūtvā bhavatīti siddham / ♂@301 atha sarvameva{1. Y. sarva eva |} cāsti{2. Y. omits ca |} /
◤utpādane sāmarthyam / [S642]
㈠若汝說於生有能。
㈡若謂能生
①utpādas tarhi abhūtvā bhavati iti siddham
㈢འོ་ན་ནི་སྐྱེ་བ་མ་བྱུང་བ་ལས་དང་〖PN-དང་།〗འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤utpādas tarhy abhūtvā bhavati iti siddham / [S642]
㈠若爾生者以未有有義。是故本無今有。此義自成。
㈡則所生果本無今有其理自成。
🈪5321 འོ་ན་ནི་སྐྱེ་བ་མ་བྱུང་བ་ལས་དང་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤atha sarvameva cāsti / kasyedānīṃ kva sāmarthyam / [301|01]
♂kasyedānīṃ kva sāmarthyam /
◤atha sarva eva asti, kasya idānīṃ kva sāmarthyam?[S642]
㈠若如汝所執一切皆有。今於何法何處。應有功能。
㈡若一切法一切時有。誰於誰有能生功能。
🈪5322 ཡང་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ད་ནི་གང་ལ་གང་ཞིག་འདུས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ལོ་རྩིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་སྐད་དུ་གང་ཡོད་པ་དི་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
①atha sarvam eva ca asti kasya idānīm kva sāmarthyam
③ཡང་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ད་ནི་གང་ལ་གང་ཞིག་འདུས་ཏེ་།
㈢ཡང་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ད་ནི་གང་ལ་གང་ཞིག་འདུས་〖PNནུས།〗ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ལོ་རྩིས་〖PNརྩིབ།〗པ་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་སྐད་དུ་གང་ཡོད་པ་དི་〖PNདེ།〗ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
㈢གང་མེད་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤vārṣagaṇyavādaścaivaṃ dyotito bhavati / [301|01-]
◤vārṣagaṇyavādaś ca evaṃ dyotito bhavati—[S642]
㈠若執如此婆沙乾若義則被隨順。
㈡又應顯成雨眾外道所黨邪論。
◤“yad asty asty eva tat / [S642]
㈠彼言若有必有。
㈡彼作是說。有必常有。
🈪5323 གང་མེད་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★◤“yadastyastyeva tat / yannāsti nāstyeva tat / asato nāsti saṃbhavaḥ / [301|02]
①vārṣagaṇya vādas ca evam dyotitas bhavati yat asti asti eva tat
③དེ་ལྟ་ན་ལོ་རྩིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་སྐད་དུ་གང་ཡོད་པ་དི་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་།།
㈢མེད་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
①yat na asti na asti eva tat
③གང་མེད་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་།།
①asatas na asti saṃbhavaḥ
③མེད་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ་།།
♂“yadastyastyeva tat / ♂yannāsti nāstyeva tat / ♂asato nāsti saṃbhavaḥ / ♂sato nāsti vināśa” iti /
◤yan na asti na asty eva tat / [S642]
㈠若無必無。
㈡無必常無。
🈪5324 མེད་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
★◤sato nāsti vināśa” iti / vartamānīkaraṇe tarhi sāmarthyam / [301|03]
♂vartamānīkaraṇe tarhi sāmarthyam /
◤asato na asti sambhavaḥ, sato na asti vināśaḥ” iti / [S642]
㈠若無不生。若有不滅。
㈡無必不生。有必不滅。
①satas na asti vināśas iti
㈢ཡོད་པ་ལ་ནི་འཇིག་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །
①vartamānīkaraṇe tarhi sāmarthyam
㈢འོ་ན་ད་ལྟར་དུ་བྱེད་པ་〖PN-པ།〗ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤vartamānīkaraṇe tarhi sāmarthyam / [S642]
㈠令成現世因有功能。
㈡若謂能令果成現在
🈪5325 ཡོད་པ་ལ་ནི་འཇིག་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kimidaṃ varttamānīkaraṇaṃ nāma / [301|03-]
◤kim idaṃ varttamānīkaraṇaṃ nāma?[S642]
㈠令成現世是何法
㈡如何令果成現在耶。
🈪5326 འོ་ན་ད་ལྟར་དུ་བྱེད་པ་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །
①kim idam varttamānīkaraṇam nāma
③ད་ལྟར་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན་།
㈢ད་ལྟར་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡུལ་གཞན་དུ་འདྲེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★★◤deśāntarākarṣaṇam cet / nityaṃ prasaktam / arūpiṇāṃ ca kathaṃ tat / [301|04]
♂deśāntarākarṣaṇaṃ cet / ♂nityaṃ prasaktam / ♂arūpiṇāṃ ca kathaṃ tat /
◤deśāntarākarṣaṇaṃ cet, nityaṃ prasaktam / [S642]
㈠引至於餘處。若爾此法應成常住。
㈡若謂引令至餘方所則所引果其體應常。
🈪5327 ད་ལྟར་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡུལ་གཞན་དུ་འདྲེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①deśa antara ākarṣaṇam ced nityam prasaktam
③གལ་ཏེ་ཡུལ་གཞན་དུ་འདྲེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་།།
①arūpiṇām ca katham tat
③གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་།
㈢གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗དེ་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་འདྲེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
◤arūpiṇāṃ ca kathaṃ tat? yacca tadākarṣaṇaṃ cet nityaṃ prasaktam / [S642]
◤arūpiṇāṃ ca kathaṃ tat?[S642]
㈠若無色於中云何是因引功能。
㈡又無色法當如何引。
🈪5329 གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་འདྲེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
★◤yacca tadākarṣaṇaṃ tadabhūtvā bhūtam / [301|04-]
♂yaśca tadākarṣaṇaṃ tadabhūtvā-[ 19b. 16B. VII ] bhūtam /
◤yacca tadākarṣaṇaṃ tadabhūtvābhūtam / [S642]
㈠未有有此義自成。
㈡又此所引應體本無。
①yat ca tat ākarṣaṇam tat abhūtvā bhūtam
③དེ་འདྲེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤svabhāvaviśeṣaṇaṃ cet siddhamabhūtvā bhavanam / [301|05-]
◤svabhāvaviśeṣaṇaṃ cet?[S642]
㈠若汝執自性差別是因功能。
㈡若謂但令體有差別。
🈪5330 གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
①svabhāva viśeṣaṇam ced siddham abhūtvā bhavanam
③གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ་།
㈢གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤siddham abhūtvābhavanam / [S642]
㈠未有有此義亦自然成。
㈡本無今有其理自成。
◤[S643]
★0◤tasmānnaivaṃ sarvāstivādaḥ śāsane sādhurbhavati / [301|06]
◤tasmān na evaṃ sarvāstivādaḥ śāsane sādhur bhavati yad atītānāgataṃ dravyato 'sti iti vadati / [S643]
㈠是故於說一切有部法中。此義不如道理。謂一切過去未來有。
㈡是故此說一切有部。若說實有過去未來。於聖教中非為善說。
🈪5331 དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ། གང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ནི་བསྟན་པ་ལ་ལེགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤yadatītānāgataṃ dravyato 'stīti vadati / [301|06-]
①tasmāt na evam sarva astivādas śāsane sādhus bhavati yat atīta anāgatam dravyatas sti iti vadati
③གང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ནི་བསྟན་པ་ལ་ལེགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་།
★★◤evaṃ tu sādhurbhavati / yathā sūtre sarvamastītyuktaṃ tathā vadati / [301|07]
♂evaṃ tu sādhurbhavati / yathā sūtre sarva- mastītyuktaṃ tathā vadati /
◤evaṃ tu sādhur bhavati-- yathā sūtre sarvam asti ity uktaṃ tathā vadati / [S643]
㈠若如經中說。一切有義。若執如此此執最勝。
㈡若欲善說一切有者。應如契經所說而說。
①evam tu sādhus bhavati yathā sūtre sarvam asti iti uktam tathā vadati
③ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ། གང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་〖PNཔ།〗རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ:བ་ནི་〖PNབའི།〗བསྟན་པ་ལ་ལེགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་〖PNལྟ་བུ།〗ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathaṃ ca sūtre sarvamastītyuktam / “sarvamastīti brāhmaṇa yāvadeva dvādaśāyatanānī”ti / [301|08]
◤kathaṃ ca sūtre sarvam asti ity uktam?[S643]
㈠云何經中說一切有。
㈡經如何說。
🈪5332 མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྲམ་ཟེ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①katham ca sūtre sarvam asti iti uktam
③མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཤེ་ན་།
㈢མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་〖PNབུར།〗ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་གསུང་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྲམ་ཟེ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①sarvam asti iti brāhmaṇa yāvat eva dvādaśa āyatanāni iti
③ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྲམ་ཟེ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
◤“sarvam asti iti, sarvamastīto brāhmaṇa, yāvad eva dvādaśāyatanāni” iti / [S643]
㈠如經言。婆羅門若說一切有唯十二入。
㈡如契經言。梵志當知。一切有者。唯十二處
★0◤adhvatrayaṃ vā / [301|09]
◤adhvatrayaṃ vā / [S643]
㈠或唯三世。
㈡或唯三世。
🈪5333 ཡང་ན་དུས་གསུམ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①adhva trayam vā
③ཡང་ན་དུས་གསུམ་སྟེ་།
㈢ཡང་ན་དུས་གསུམ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤yathā tu tadasti tathoktaṃ athāsatyatītātānāgate kathaṃ tena tasminvā saṃyukto bhavati / [301|09-]
♂yathā tu{3. Y. yathātra |} tadasti tathoktam / ♂athāsatyatītānāgate kathaṃ tena tasminvā saṃyukto bhavati /
◤yathā atra tad asti tathā uktam / [S643]
㈠若如道理應有必如此有。
㈡如其所有而說有言。
①yathā tu tat asti tathā uktam atha asati atītātān āgate katham tena tasmin vā saṃyuktas bhavati
③དེ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།། ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེས་སམ། དེར་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗དེས་སམ། དེར་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལས་སྐྱེས་པ། དེའི་རྒྱུའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དེས་ལྡན་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པས་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤atha saty atītānāgate kathaṃ tena tasmin vā saṃyukto bhavati?[S643]
㈠若過去未來無有實物。云何眾生由此於此相應。
㈡若去來無如何可說有能所繫及離繫耶
🈪5334 ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེས་སམ། དེར་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལས་སྐྱེས་པ། དེའི་རྒྱུའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དེས་ལྡན་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པས་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tajjataddhetvanuśayabhāvāt kleśena tadālambane kleśānuśayabhāvādvastuni saṃyukto bhavati / [301|10-]
♂tajjataddhetvanuśayabhāvāt{4. Ms. looks like tajataddhā॰ |} kleśena tadālambane{5. Y. tadālambanakleśā॰ |} kleśā- nuśayabhāvādvastuni saṃyukto bhavati /
◤tajjataddhetvanuśayabhāvāt kleśena tadālambanakleśānuśayabhāvād vastuni saṃyukto bhavati / [S643]
㈠從彼生以彼為因惑生故。緣彼為境惑隨眠生故。故說於此二世類相應
㈡彼所生因隨眠有故。說有去來能繫煩惱。緣彼煩惱隨眠有故。說有去來所繫縛事。若隨眠斷得離繫名。
①tad jatat hetu anuśaya bhāvāt kleśena tad ālambane kleśa anuśaya bhāvāt vastuni saṃyuktas bhavati
③དེ་ལས་སྐྱེས་པ། དེའི་རྒྱུའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དེས་ལྡན་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཡོད་པས་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤astyeva tvatītānāgatamiti vaibhāṣikāḥ / [301|11]
◤asty eva tv atītānāgatam iti vaibhāṣikāḥ / [S643]
㈠是故毘婆沙師說。實有過去未來世。
㈡毘婆沙師作如是說。如現實有過去未來。
🈪5335 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①asti eva tu atītān āgatam iti vaibhāṣikās
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤yatra netum śakyate tatrātmakātmanaivaṃ veditavyam / [301|11-]
♂yatra netuṃ śakyate tatrātmakātmanaivaṃ veditavyam /
◤yatra netuṃ śakyate tatra ātmakātmanaivaṃ veditavyam / [S643]
㈠若義證比聖言。可得了達。自愛人於中必應信受。
㈡所有於中不能通釋。諸自愛者應如是知。
①yatra netum śakyate tatra ātmaka ātmanā evam veditavyam
③གང་ཞིག་དྲང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལ་ནི་འདི་ལྟར་།
㈢གང་ཞིག་དྲང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལ་ནི་འདི་ལྟར། ཆོས་ཉིད་དག་ནི་ཟབ་པ་ཡིན། །{243b}དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོགས་〖PNརྟོག〗པས་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【gambhīrā khaludharmatā // VAkK_5.27 //】[301|13]
♂gambhīrā khalu{6. G. jātu |}dharmatā //27//
①gambhīrā khalu dharma tā
③ཆོས་ཉིད་དག་ནི་ཟབ་པ་ཡིན།།
◤gambhīrā khalu dharmatā // 27 // [S643]
㈠若不爾。自愛人於中應作如此知是法如最甚深。非必定由自思量之所能解。
㈡【此法性甚深】〖27_5_d〗。法性甚深非尋思境。
🈪5336 གང་ཞིག་དྲང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལ་ནི་འདི་ལྟར། ཆོས་ཉིད་དག་ནི་ཟབ་པ་ཡིན།།
🈪5337 དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོགས་པས་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤nāvaśyaṃ tarhyasādhyā bhavatīti / asti paryāyo yadutpadyate tannirudhyate / [301|14]
♂nāvaśyaṃ tarhyasādhyā bhavatīti /
◤na avaśyaṃ tarhy asādhyā bhavati iti / [S643]
㈠是故不應非撥。
㈡豈不能釋便撥為無。
①na avaśyam tarhi asādhyā bhavati iti
③ ****[@243b]**** ་དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟོགས་པས་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①asti paryāyas yat utpadyate tat nirudhyate
③གང་སྐྱེས་པ་དེ་འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གང་སྐྱེས་པ་དེ་〖PNདེས།〗འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་སྐྱེ་ལ་གཟུགས་འགག་གོ། །
◤asti paryāyo yad utpadyate tan nirudhyate / [S643]
㈠有別義是生即是滅。
㈡有異門故此生此滅。
★◤rūpamutpadyate rūpaṃ nirudhyate / asti paryāyo 'nyadutpadyate 'nyannirudhyate / [301|15]
♂asti paryāyo yadutpadyate tannirudhyate / ♂rūpamutpadyate rūpaṃ nirudhyate / ♂asti paryāyo 'nyadutpadyate 'nyannirudhyate /
◤rūpam utpadyate rūpaṃ nirudhyate / [S643]
㈠謂色生色滅。
㈡謂色等生即色等滅。
🈪5338 གང་སྐྱེས་པ་དེ་འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་སྐྱེ་ལ་གཟུགས་འགག་གོ། །
①rūpam utpadyate rūpam nirudhyate
③གཟུགས་སྐྱེ་ལ་གཟུགས་འགག་གོ་།།
①asti paryāyas nyat utpadyate nyat nirudhyate
③གཞན་སྐྱེ་ལ་གཞན་འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢གཞན་སྐྱེ་ལ་གཞན་འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ། མ་འོངས་པ་སྐྱེ་ལ་ད་ལྟར་འགག་གོ །
◤asti paryāyo 'nyad utpadyate 'nyan nirudhyate / [S643]
㈠有別義別生別滅。
㈡有異門故異生異滅。
🈪5339 གཞན་སྐྱེ་ལ་གཞན་འགག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡོད་དེ། མ་འོངས་པ་སྐྱེ་ལ་ད་ལྟར་འགག་གོ༑ །དུས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དུས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤anāgatamutpadyate varttamānaṃ nirudhyate / [301|15-]
◤anāgatam utpadyate varttamānaṃ nirudhyate / [S643]
㈠謂未來生現世滅。
㈡謂未來生現在世滅。
①anāgatam utpadyate varttamānam nirudhyate adhvā pyutpadyate
③མ་འོངས་པ་སྐྱེ་ལ་ད་ལྟར་འགག་གོ་;། དུས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ་།
★◤adhvā 'pyutpadyate / utpadyamānasyādhvasaṃgṛhītatvāt / [301|16]
♂adhvā'pyutpadyate / ♂utpadyamānasyādhvasaṃgṛhītatvāt / ♂adhvano{7. Ms. adhvāno |}'pyutpadyate /
◤adhvā'py utpadyate; utpadyamānasyādhvasaṃgṛhītatvāt / [S643]
㈠有別義世生。正生世所攝故。
㈡有異門故即世名生。以正生時世所攝故。
①utpadyamānasya adhva saṃgṛhīta tvāt
③སྐྱེ་བ་དུས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢དུས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དུས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤adhvano 'pyutpadyate / anekakṣaṇikatvādanāgatasyādhvanaḥ / [301|17]
♂anekakṣaṇikatvāda- nāgatasyādhvanaḥ /
◤adhvano 'py utpadyate; anekakṣaṇikatvād anāgatasyādhvanaḥ // 27 // [S643]
㈠從世生。未來世不同剎那故。未來世應有未有。從應有至現有。【論卷第十四(終)】
㈡有異門故說世有生。未來世有多剎那故。
D4749 🈪དུས་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་སྐད་ཅིག་མ་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①adhvanas pyutpadyate
③དུས་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢དུས་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་སྐད་ཅིག་མ་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①aneka kṣaṇika tvāt anāgatasya adhvanas
③མ་འོངས་པའི་དུས་སྐད་ཅིག་མ་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤gatametat yatprasaṅgenāgatam / [301|17-]
◤gatametat yatprasaṅgenāgatam // [S643]
㈠說世義已。由相應故來。
㈡傍論已了。
D4750 🈪ཞར་ལ་འོངས་པ་འདི་རྫོགས་སོ། །
①gatam etat yat prasaṅgena āgatam idānīm idam vicāryate
㈢ཞར་ལ་འོངས་པ་འདི་རྫོགས་སོ། །
◤[S644]
★0◤idānīmidaṃ vicāryate / yadvastu prahīṇaṃ visaṃyuktaḥ sa tasminvastuni / [301|19]
◤idānīm idaṃ vicāryate—[S644]
㈠今應思此義。
㈡今應思擇。
①yat vastu prahīṇam visaṃyuktas sa tasmin vastuni
③།། ། ད་ནི་དངོས་པོ་གང་ཞིག་སྤངས་ན་དེ་དངོས་པོ་དེ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནམ་།
㈢། །ད་ནི་དངོས་པོ་གང་ཞིག་སྤངས་ན་དེ་དངོས་པོ་དེ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནམ། གང་དང་བྲལ་ན་དེས་〖PNདེ།〗དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་གང་དང་བྲལ་ན་དེས་དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་〖PN+ནི།〗ཡིན་ནོ། །
◤yadvastu prahīṇaṃ visaṃyuktaḥ sa tasmin vastuni;[S644]
㈠是類已滅眾生於中得相離不。
㈡諸事已斷彼離繫耶。
★◤yatra vā visaṃ yuktaḥ prahīṇaṃ tasya tadvastviti / [301|19-]
♂yatra vā visaṃ- [ 20a. 16A. VIII ]yuktaḥ prahīṇaṃ tasya tadvastviti /
◤yatra vā visaṃyuktaḥ prahīṇaṃ tasya tadvastv iti / [S644]
㈠復次眾生於此類處已得相離。此類為已滅不。
㈡設事離繫彼已斷耶。
D4751 🈪། །ད་ནི་དངོས་པོ་གང་ཞིག་སྤངས་ན་དེ་དངོས་པོ་དེ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནམ། གང་དང་བྲལ་ན་དེས་〖PNདེ།〗དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
①yatra vā visam yuktas prahīṇam tasya tat vastu iti
③གང་དང་བྲལ་ན་དེས་དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤yatra tāvadvisaṃyuktaḥ prahīṇaṃ tasya tadvastu / [301|20-]
◤yatra tāvad visaṃyuktaḥ prahīṇaṃ tasya tadvastu / [S644]
㈠於中若已相離。此類於此人必定已滅。
㈡若事離繫彼必已斷。
🈪རེ་ཞིག་གང་དང་བྲལ་ན་དེས་དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་〖PN+ནི།〗ཡིན་ནོ། །
①yatra tāvat visaṃyuktas prahīṇam tasya tat vastu
③རེ་ཞིག་གང་དང་བྲལ་ན་དེས་དངོས་པོ་དེ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤syāt tu prahīṇaṃ na ca tatra visaṃyuktaḥ, tad yathā—[S644]
㈠若類已滅。於中眾生或已相離或未相離。譬如
㈡有事已斷而非離繫。斷非離繫其事云何。
🈪སྤངས་ལ་〖PNཔ།〗དེ་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ།
★◤syātu prahīṇaṃ na ca tatra visaṃyuktastadyathā[301|21]
①syātu prahīṇam na ca tatra visaṃyuktas tadyathā
③སྤངས་ལ་དེ་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢སྤངས་ལ་〖PNཔ།〗དེ་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་བྱ་སྤངས་ཀྱང་། །ཀུན་འགྲོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྡན། །དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ཀྱང་དེའི། །ཡུལ་ཅན་དྲི་མ་ལྷག་རྣམས་ཀྱིས། །སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་ནི་སྐྱེས་ལ། །ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【■prahīṇe duḥkhadṛggheye saṃyuktaḥ śeṣasarvagaiḥ /】[301|22-]
♂syāttu prahīṇaṃ na ca tatra visaṃyuktastadyathā prahīṇe duḥkhadṛggheye saṃyuktaḥ śeṣasarvagaiḥ /
①prahīṇe duḥkha dṛś heye saṃyuktas śeṣa sarvagais
③སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་བྱ་སྤངས་ཀྱང་།། ཀུན་འགྲོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྡན་།།
◤prahīṇe duḥkhadṛggheye saṃyuktaḥ śeṣasarvagaiḥ / [S644]
①prahīṇe duḥkhadṛggheye saṃyuktaḥ śeṣa-sarvagaiḥ|
㈠〔偈曰〕：【滅苦下惑中 由餘遍行應】。
㈡頌曰 【於見苦已斷_a 餘遍行隨眠】〖28_5_b〗
D4752 🈪སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་བྱ་སྤངས་ཀྱང་། །ཀུན་འགྲོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྡན། །
★◤【 prāk prahīṇe prakāre ca śeṣaistadviṣayairmalaiḥ // VAkK_5.28 //】
♂prāk prahīṇe prakāre ca{8. G. prakāraiśca |} śeṣaistadviṣayairmalaiḥ //28//
◤prāk prahīṇe prakāre ca śeṣais tadviṣayair malaiḥ // 28 // [S644]
①prāñc prahīṇe prakāre ca śeṣais tadviṣayair malaiḥ||28||
㈠【於前類已滅 餘同境惑應】。
㈡ 【及前品已斷_c 餘緣此猶繫】〖28_5_d〗
🈪དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ཀྱང་དེའི། །ཡུལ་ཅན་དྲི་མ་ལྷག་རྣམས་ཀྱིས། །
①prāk prahīṇe prakāre ca śeṣais tad viṣayais malais
③དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ཀྱང་དེའི་;། ཡུལ་ཅན་དྲི་མ་ལྷག་རྣམས་ཀྱིས་།།
★◤duḥkhajñāne samutpanne samudayajñāne 'nutpanne duḥkhadarśanaprahātavyo nikāyaḥ prahīṇo bhavati / [301|24-302|01]
♂duḥkhajñāne samutpanne{9. D. utpanne |} samudayajñāne 'nutpanne duḥkhadarśanaprahātavyo nikāyaḥ{10. D. prahātavyaṃ vastu |} prahīṇo bhavati /
◤duḥkhajñāne samutpanne samudayajñāne 'nutpanne[S644]
㈠釋曰。苦智已生集智未生。
㈡論曰。且見道位。苦智已生集智未生。
🈪སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་ནི་སྐྱེས་ལ། །ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །
①duḥkha jñāne samutpanne samudaya jñāne anutpanne duḥkha darśana prahātavyas nikāyas prahīṇas bhavati
③སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་ནི་སྐྱེས་ལ་།། ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤duḥkhadarśanaprahātavyo nikāyaḥ prahīṇo bhavati / [S644]
㈠見苦所滅類聚皆已滅盡。
㈡見苦所斷諸事已斷。
★◤tasmin prahīṇe tadālambanaiḥ samudayadarśanaprahātavyaiḥ sarvatragaiḥ saṃyuktaḥ / [302|01]
♂@302 tasmin prahīṇe tadālambanaiḥ samudayadarśanaprahātavyaiḥ sarvatragaiḥ saṃyuktaḥ /
◤tasmin prahīṇe tadālambanaiḥ samudayadarśanaprahātavyaiḥ sarvatragaiḥ saṃyuktaḥ / [S644]
㈠由見集諦所滅緣彼為境。餘遍行惑於彼相應。
㈡見集所斷遍行隨眠若未永斷能緣此者於此猶繫。
D4753 🈪དེ་སྤངས་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་པ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྡན་ནོ། །
①tasmin prahīṇe tad ālambanais samudaya darśana prahātavyais sarvatragais saṃyuktas
㈢དེ་སྤངས་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་པ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྡན་ནོ། །
★◤bhāvanāprahātavye 'pi nikāye navānāṃ prakārāṇāṃ yaḥ prakāraḥ prāk prahīṇastasmin prahīṇe 'pi śeṣaistadālambanaiḥ kleśaiḥ saṃyukto veditavyaḥ / [302|02-]
♂bhāvanāprahātavye 'pi nikāye navānāṃ prakārāṇāṃ yaḥ prakāraḥ prāk{1. Ms. prak, D. pūrvaṃ |}prahīṇastasmin prahīṇe 'pi śeṣaistadālambanaiḥ kleśaiḥ saṃyukto veditavyaḥ /
◤bhāvanāprahātavye 'pi nikāye navānāṃ prakārāṇāṃ yaḥ prakāraḥ prāk prahīṇas tasmin prahīṇe 'pi śeṣais tadālambanaiḥ kleśaiḥ saṃyukto veditavyaḥ // 28 // [S644]
㈠於脩道所滅類聚中有九品惑。於先已滅品中。由餘惑緣彼為境。於彼相應此義應知。
㈡及脩道位隨何道生。九品事中前品已斷。餘未斷品所有隨眠能緣此者於此猶繫。斷非離繫。如是應知。
D4754 🈪བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་ལ་ཡང་རྣམ་པ་དགུ་ལས་དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ན་དེ་སྤངས་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
①bhāvanā prahātavye api nikāye navānām prakārāṇām yas prakāras prāk prahīṇas tasmin prahīṇe api śeṣais tad ālambanais kleśais saṃyuktas ved
㈢བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་ལ་ཡང་རྣམ་པ་དགུ་ལས་དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ན་དེ་སྤངས་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤kasminvastuni katyanuśayā anuśerata iti etatpratipadamabhidhīyamānaṃ bahutaraṃ vaktavyaṃ jāyate / [302|04-]
♂kasminvastuni katyanuśayā anuśerrata iti etatpratipadamabhidhīyamānaṃ bahutaraṃ vaktavyaṃ jāyate /
◤kasmin vastuni katy anuśayā anuśerata iti[S644]
㈠於何類中幾惑能緣彼類生。
㈡何事有幾隨眠隨增。
D4755 🈪དངོས་པོ་གང་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་
◤etatpratipadam abhidhīyamānaṃ bahutaraṃ vaktavyaṃ jāyate,[S644]
㈠若句句答此問。應說無數法。
㈡若隨事別答。便費多言論。
🈪ཚིག་འདི་རེ་རེ་ནས་བཤད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ།
★0◤tasmāt piṇḍavibhāṣāṃ kurvanti / [302|05]
◤tasmāt piṇḍavibhāṣāṃ kurvanti—[S644]
㈠是故先舊師造略集毘婆沙。
㈡是故應造略毘婆沙。
★◤kathamalpenālpena yatnena mahato mahataḥ praśnaughān pratipādyemahīti / [302|05-]
♂kathamalpenālpena yatnena mahato mahataḥ praśnaughān pratipādyemahīti{2. Ms. pratipādyemahīti |} /
◤katham alpena alpena yatnena mahato mahataḥ praśnaughān pratipādyemahīti?[S644]
㈠彼云。云何。由少功力。我等應度最大問流。
㈡由此雖勞少少功力。而能越渡大大問流。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་ཅི་ནས་ཀྱང་འབད་པ་ཆུང་ངུ་ཆུང་ངུས་འདྲི་〖PNདྲི།〗བའི་ཚོགས་མང་པོ་གོ་བར་འགྱུར་བར་བསྡུས་ཏེ་རྣམ་པར་འཆད་པར་བྱེད་དོ། །
①kasmin vastuni kati anuśayās anuśerate iti etat pratipadam abhidhīyamānam bahutaram vaktavyam jāyate tasmāt piṇḍa vibhāṣām kurvanti katham alpena alpena yatnena mahatas mahatas praśna oghān pratipādyemahi iti
③དངོས་པོ་གང་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་རེ་རེ་ནས་བཤད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཅི་ནས་ཀྱང་འབད་པ་ཆུང་དུ་ཆུང་དུས་འདྲི་བའི་ཚོགས་མང་པོ་གོ་བར་འགྱུར་བར་བསྡུས་ཏེ་རྣམ་པར་འཆད་པར་བྱེད། དོ་།།
㈢དངོས་པོ་གང་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་རེ་རེ་ནས་བཤད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཅི་ནས་ཀྱང་འབད་པ་ཆུང་ངུ་ཆུང་ངུས་འདྲི་〖PNདྲི།〗བའི་ཚོགས་མང་པོ་གོ་བར་འགྱུར་བར་བསྡུས་ཏེ་རྣམ་པར་འཆད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤samāsata ime ṣoḍaśa dharmāḥ kāmarūpārūpyāvacarāḥ pañcaprakārāḥ anāsravāśca / [302|06-]
♂samāsata ime ṣoḍaśa dharmāḥ kāmarūpārūpyāvacarāḥ pañcaprakārāḥ anāsravāśca /
◤samāsata ime ṣoḍaśa dharmāḥ kāmarūpārūpyāvacarāḥ pañcaprakārāḥ anāsravāś ca / [S644]
㈠若略說有十六種法。謂欲色無色界相應各有五品。及無流
㈡謂法雖多略為十六種即三界五部及無漏法。
D4756 🈪མདོར་བསྡུ་ན་ཆོས་ནི་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལྔ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །
D4757 🈪སེམས་ཀྱང་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ། །
①samāsatas ime ṣoḍaśa dharmās kāmarūpārūpya avacarās pañca prakārās anāsravās ca
㈢མདོར་བསྡུ་ན་ཆོས་ནི་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལྔ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །
★★◤cittānyapi ṣoḍaśa etānyeva / [302|07]
♂cittānyapi{3. D. vijñānānyapi |} ṣoḍaśa etānyeva /
◤cittāny api ṣoḍaśa etāny eva / [S644]
㈠心。亦有十六同此類。
㈡能緣彼識名數亦然
①cittāni api ṣoḍaśa etāni eva
㈢སེམས་ཀྱང་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ། །
★◤tatra katamo dharmaḥ kasya cittasyālambanamiti jñātvā amuṣminniyanto 'nuśayā anuśerata ityetadabhyūhitavyam / [302|07-]
♂tatra katamo dharmaḥ kasya cittasyālambanamiti jñātvā amuṣminni- yanto 'nuśayā anuśerrata ityetadabhyūhitavyam{4. Ms. ॰bhyāhitavyam |} /
◤tatra katamo dharmaḥ kasya cittasya ālambanam iti[S644]
㈠於中何法為何心境界。
㈡但應了知何法何識境。
①tatra katamas dharmas kasya cittasya ālambanam iti jñātvā amuṣmin niyantas anuśayā anuśerate iti etat abhyūhitavyam
③དེ་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་སེམས་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་འདི་ལ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་འདི་དེ་སྙེད་ཅིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རྟག་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་སེམས་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་འདི་ལ་ནི་ཕྲ་རྒྱས་འདི་དེ་〖PN-དེ།〗སྙེད་ཅིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རྟག་〖PNབརྟག〗པར་བྱའོ། །
◤jñātvā ‘amuṣmin niyanto 'nuśayā anuśerate’ ity etad abhyūhitavyam / [S644]
①jñātvā ‘amuṣmin niyanto anuśayā anuśerate’ ity etad abhyūhitavyam|
㈠若人已了知如此。於中如此多惑緣彼得生。此義方可思量。
㈡易思何事何隨眠隨增。此中且應知何法何識境。
◤tatra tāvat—[S644]
㈠此中
★◤tatra tāvat[302|09]
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་གོམས་པ་ཡིས། །སྤང་བྱ་{244a}། །འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ། །རང་གི་གསུམ་དང་གཟུགས་གཏོགས་གཅིག། དྲི་མེད་རྣམ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
★◤ 【■duḥkhahetudṛgabhyāsapraheyāḥ kāmadhātujāḥ /】[302|10-]
♂tatra tāvat duḥkhahetudṛgabhyāsapraheyāḥ kāmadhātujāḥ /
①duḥkha hetu dṛś abhyāsa praheyās kāmadhātu jās
③སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་གོམས་པ་ཡིས་།། སྤང་བྱ་ ****[@244a]**** *་།། འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ་།།
◤[S645]
★◤【 svakatrayaikarūpāptāmalavijñānagocarāḥ // VAkK_5.29 //】
♂svakatrayaikarūpāptāmalavijñānagocarāḥ //29//
①svakatraya eka rūpa āpta amala vijñāna gocarās
③རང་གི་གསུམ་དང་གཟུགས་གཏོགས་གཅིག། དྲི་མེད་རྣམ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ་།།
◤duḥkhahetudṛgabhyāsapraheyāḥ kāmadhātujāḥ / [S645]
㈠〔偈曰〕：【見苦集修滅 是欲相應法】。
㈡頌曰 【見苦集脩斷 若欲界所繫】〖29_5_b〗
◤svakatrayaika rūpāptāmalavijñānagocarāḥ // 29 // [S645]
㈠【自界三一色 無垢識境界】。
㈡ 【自界三色一_c 無漏識所行】〖29_5_d〗
★★◤svakaṃ ca tattrayaṃ ca svakatrayam / [302|12]
♂svakaṃ[ 20b. 16B. VIII ] ca tatrayaṃ ca svakatrayam /
◤svakaṃ ca tat trayaṃ ca svakatrayam,[S645]
㈠釋曰。此法是自界法。有三部故說自界三。
①svakam ca tat trayam ca svakatrayam
㈢དེ་དག་ནི་རང་གི་ཡང་ཡིན་ལ་གསུམ་ཡང་ཡིན་པས་རང་གི་གསུམ་མོ། །
★0◤ekaṃ ca tadrūprāptaṃ ca ekarūpāptam / [302|12-]
◤ekaṃ ca tadrūpāptaṃ ca ekarūpāptam-- eṣā vigrahajātiḥ / [S645]
㈠此法一部是色界法故說一色。
★0◤eṣā vigrahajātiḥ / [302|13]
①ekam ca tad rū prāptam ca eka rūpa āptam eṣā vigraha jātis
③དེ་ནི་གཅིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡང་ཡིན་པས་གཟུགས་གཏོགས་གཅིག་སྟེ་།
㈢དེ་ནི་གཅིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡང་ཡིན་པས་གཟུགས་གཏོགས་གཅིག་སྟེ། དེ་ནི་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kāmāvacarāstāvad duḥkhasamudayadarśanaheyā bhāvanāheyāśca dharmāḥ pañcānāṃ cittānāmālambanam / [302|13-]
◤kāmāvacarāstāvad duḥkhasamudayadarśanaheyā bhāvanāheyāś ca dharmāḥ pañcānāṃ cittānām ālambanam / [S645]
㈠於欲界相應行法。見苦集所滅。及修道所滅。皆是五識境。
㈡論曰。若欲界繫見苦見集脩所斷法。各五識緣。
①kāma avacarās tāvat duḥkha samudaya darśana heyās bhāvanā heyās ca dharmās pañcānām cittānām ālambanam
③དེ་ནི་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ་།། རེ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ལྔའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཁམས་པ་གསུམ་སྟེ་།
㈢རེ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ〖PN-བ།〗་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ལྔའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཁམས་པ་〖Nཔ།〗གསུམ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཅིག་སྟེ། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣāmeva ūrdhvadhātukasyaikasya bhāvanāheyasyaiva anāsravasya ceti / [302|14-]
◤svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣām eva ūrdhvadhātukasya ekasya bhāvanāheyasya eva, anāsravasya ceti // 29 // [S645]
①svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣām eva ūrdhvadhātukasya ekasya bhāvanāheyasya eva, anāsravasya ca iti||29||
㈠於自界有三識。謂是前三色界心一。謂修道所滅及無流心。
㈡謂自界三即如前說。及色界一即脩所斷。無漏第五。皆容緣故。
①sva dhātukānām trayāṇām teṣām eva ūrdhva dhātukasya ekasya bhāvanā heyasya eva anāsravasya ca iti
③དེ་དག་ཉིད་དང་;་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་གཅིག་སྟེ། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【svadādharatrayordhvaikāmalānāṃ rūpadhātujāḥ /】[302|16]
♂svakādharatrayordhvaikāmalānāṃ rūpadhātujāḥ /
①sva dādharatraya ūrdhva ekāmalānām rūpa dhātu jās
③གཟུགས་ཁམས་ལས་སྐྱེས་རང་གི་དང་།། འོག་གསུམ་གོང་གཅིག་དྲི་མེད་ཀྱི་།།
㈢གཟུགས་ཁམས་ལས་སྐྱེས་རང་གི་དང་། །འོག་གསུམ་གོང་གཅིག་དྲི་མེད་ཀྱི། །ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་སེམས་བརྒྱད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཁམས་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དང་། ཁམས་འོག་མ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དང་། ཁམས་གོང་མ་པ་གཅིག་སྟེ〖PN-དེ་དག་ཉིད་དང་། ཁམས་གོང་མ་པ་གཅིག་སྟེ།〗། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤svakādharatrayor dhvaikāmalānāṃ rūpadhātujāḥ / [S645]
㈠〔偈曰〕：【自界下界三 上一淨識境】。
㈡【色自下各三_a 上一淨識境】〖30_5_b〗
◤[S646]
★0◤rūpāvacarāsta eva triprakārā dharmā aṣṭānāṃ cittānāmālambanam / [302|17]
◤rūpāvacarāsta eva triprakārā dharmā aṣṭānāṃ cittānām ālambanam / [S646]
㈠釋曰。於色界相應行。如前三部法。是八心所緣境。
㈡若色界繫即前所說三部諸法各八識緣。
◤svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣām eva / [S646]
㈠謂自界心三如前。
㈡謂自下三皆如前說。
★◤svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣāmeva / [302|17-]
①rūpāvacarās te eva tri prakārās dharmās aṣṭānām cittānām ālambanam sva dhātukānām trayāṇām teṣām eva
③ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་སེམས་བརྒྱད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཁམས་པ་གསུམ་སྟེ་།
★◤adharadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣāmeva / [302|18]
♂svadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣāmeva adharadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣāmeva /
◤adharadhātukānāṃ trayāṇāṃ teṣām eva / [S646]
㈠下界心三亦如前。
①adhara dhātukānām trayāṇām teṣām eva
③དེ་དག་ཉིད་དང་། ཁམས་འོག་མ་པ་གསུམ་སྟེ་།
★0◤ūrdhvadhātukasyaikasya bhāvanāheyasyaiva / [302|18-]
◤ūrdhvadhātukasya ekasya bhāvanāheyasya eva anāsravasya ceti / [S646]
①ūrdhvadhātukasya ekasya bhāvanāheyasya eva anāsravasya ca iti|
㈠上界心一。謂修道所滅心及無流心。
㈡及上界一即脩所斷。無漏第八。皆容緣故。
①ūrdhva dhātukasya ekasya bhāvanā āheyasya eva
③དེ་དག་ཉིད་དང་། ཁམས་གོང་མ་པ་གཅིག་སྟེ། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤anāsravasya ceti / [302|19]
♂anāsra- vasya ceti /
◤ārūpyajās tridhātvāptatrayānāsravagocarāḥ // 30 // [S646]
㈠〔偈曰〕：【無色三界三 無流識境界】。
㈡【無色通三界_c 各三淨識緣】〖30_5_d〗
★◤ 【ārūpyajāstridhātvāptatrayānāsravagocarāḥ // VAkK_5.30 //】[302|20]
♂ārūpyajāstridhātvāptatrayānāsravagocarāḥ //30//
①anāsravasya ca iti ārūpya jās tridhā tu a āpta trayāna āsrava gocarās
㈢གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་ཁམས་གསུམ་གཏོགས། །གསུམ་དང་ཟག་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
★0◤ārūpyāvacarāsta eva triprakārā dharmā daśānāṃ cittānāmālambanam / [302|21]
◤ārūpyāvacarāsta eva triprakārā dharmā daśānāṃ cittānām ālambanam / [S646]
㈠釋曰。於無色界相應行三部法。是十心所緣境。
㈡若無色繫即前所說三部諸法各十識緣。
★0◤traidhātukānāṃ triprakārāṇāṃ teṣāmeva / [302|21-]
◤traidhātukānāṃ triprakārāṇāṃ teṣām eva / [S646]
㈠謂三界心各三如前。
㈡謂三界三皆如前說。
①ārūpya avacarās te eva tri prakārās dharmās daśānām cittānām ālambanam traidhātukānām tri prakārāṇām teṣām eva
③ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་བཅུའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་སྟེ་།
㈢ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་〖PNཔ་ནི།〗སེམས་བཅུའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་སྟེ། :དེ་དག་ཉིད་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ།
★0◤anāsravasya ceti / [302|22]
◤anāsravasya ceti // 30 // [S646]
①anāsravasya ca iti||30||
㈠無流心一。
㈡無漏第十皆容緣故。
★0◤uktāstraidhātukā duḥkhasamudayadarśanaheyā bhāvanāheyāśca dharmāḥ / [302|22-]
◤uktās traidhātukā duḥkhasamudayadarśanaheyāś ca dharmāḥ // [S646]
㈠說三界見苦集所滅及修道所滅已。
①anāsravasya ca iti uktās traidhātukās duḥkha samudaya darśana heyās bhāvanā heyās ca dharmās
③དེ་དག་ཉིད་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ཁམས་གསུམ་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ཁམས་གསུམ་པ་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【nirodhamārgadṛggheyāḥ sarve svādhikagocarāḥ /】[302|24]
♂nirodhamārgadṛggheyāḥ sarve svādhikagocarāḥ{5. Y. sarvasvādhika |} /
①nirodha mārga dṛś heyās sarve sva adhika gocarās
㈢འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་ཀུན། །རང་གིས་གླགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
◤nirodhamārgadṛggheyāḥ sarvasvādhikagocarāḥ / [S646]
㈠〔偈曰〕：【見滅道所滅一切自長境】。
㈡【見滅道所斷_a 皆增自識行】〖31_5_b〗
★◤nirodhamārgadarśanaheyānāṃ svaṃ cittaṃ nirodhamārgadarśanaheyameva / [303|01]
♂@303 nirodhamārgadarśanaheyānāṃ svaṃ cittaṃ nirodhamārgadarśanaheyameva /
◤nirodhamārgadarśanaheyānāṃ sva cittaṃ nirodhamārgadarśanaheyam eva / [S646]
㈠釋曰。見滅道所滅法中是自心。謂見滅道所滅心。
㈡見滅見道所斷諸法。
①nirodha mārga darśana heyānām svam cittam nirodha mārga darśana heyam eva
③འགག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་སེམས་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།།
㈢འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་སེམས་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། །ཆོས་དེ་དག་ནི་དེས་གླགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། སྔར་བཤད་པ་{244b}ལྔ་དང་། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གླགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tasyādhikasya te dharmā ālambanaṃ jñeyāḥ / [303|01-]
◤tasya adhikasya te dharmā ālambanaṃ jñeyāḥ / [S646]
㈠此心為長應知。彼法是此心境。
㈡應知一一增自識緣。
①tasya adhikasya te dharmās ālambanam jñeyās
③ཆོས་དེ་དག་ནི་དེས་གླགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤kathaṃ kṛtvā / [303|02]
◤kathaṃ kṛtvā? kāmāvacarā hi nirodhadarśanaheyā dharmāḥ ṣaṇṇāṃ vijñānānām ālambanam—[S646]
㈠云何如此。欲界相應見滅所滅法。唯六識境界
㈡此復云何。謂欲界繫見滅所斷為六識緣。
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
★0◤kāmāvacarā hi nirodhadarśanaheyā dharmāḥ ṣaṇṇāṃ vijñānānāmālambanam / [303|02-]
①kāmāvacarās hi nirodha darśana heyās dharmās ṣaṇṇām vijñānānām ālambanam
③འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤pūrvoktānāṃ pañcānāṃ tasyaiva ca nirodhadarśanaprahātavyasyādhikasya / [303|03-]
♂pūrvoktānāṃ pañcānāṃ tasyai-[ 20a. 16A1. I ]va{1. Ms. drops va |} ca nirodhadarśanaprahātavyasyādhikasya /
◤pūrvoktānāṃ pañcānām, tasya eva ca nirodhadarśanaprahātavyasya adhikasya / [S646]
㈠謂前所說五識及自長識。
㈡五即如前。增見滅斷。
①pūrva uktānām pañcānām tasya eva ca nirodha darśana prahātavyasya adhikasya
③སྔར་བཤད་པ་ ****[@244b]**** ་ལྔ་དང་། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གླགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤mārgadarśanaheyā apyevam / [303|04]
♂mārga- darśanaheyā{2. Y. prahātavyā |} apyevam /
◤mārgadarśanaprahātavyā apy evam—[S646]
㈠見道所滅法亦爾。
㈡見道所斷為六識緣。
①mārga darśana heyās api evam
③ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་།
㈢ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་ལྔ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་འགོག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་གླགས་པ་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་སེམས་དགུ་དང་། བཅུ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤pañcānāṃ pūrvoktānāṃ tasyaiva ca mārgadarśanaprahātavyasyādhikasya / [303|04-]
◤pañcānāṃ pūrvoktānāṃ, tasya eva ca mārgadarśanaprahātavyasya adhikasya / [S646]
㈠謂前所說五識及自長識。
㈡五亦如前。增見道斷。
①pañcānām pūrva uktānām tasya eva ca mārga darśana prahātavyasya adhikasya
③སྔར་བཤད་པ་ལྔ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གླགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤evaṃ rūpārūpyāvacarāṇi / [303|05]
◤evaṃ rūpārūpyāvacarāṇi / [S646]
㈠如此色無色界見滅道所滅法。
㈡色無色界見滅道斷。
◤[S647]
★0◤nirodhamārgadarśanaprahātavyāstasyaiva nirodhamārgadarśanaprahātavyasyādhikasya cittasyālambanamiti navānāmekādaśānāṃ ca cittānāmālambanaṃ bhavanti / [303|05-]
◤nirodhamārgadarśanaprahātavyās tasya eva nirodhamārgadarśanaprahātavyāsya adhikasya cittasya ālambanam[S647]
㈠是見滅道所滅。自長識境界故。
①evam rūpa ārūpya avacarāṇi nirodha mārga darśana prahātavyās tasya eva nirodha mārga darśana prahātavyasya adhikasya cittasya ālambanam iti navānām ekādaśānām ca cittānāmāl
③དེ་བཞིན་དུ་འགོག་པ་དང་། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སེམས་གླགས་པ་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་སེམས་དགུ་དང་། བཅུ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤iti navānām ekādaśānāṃ ca cittānām ālambanaṃ bhavanti / [S647]
㈠是故為九識。及十一識境。
㈡隨應為九十一識緣。
★◤uktāstraidhātukāḥ pañcaprakārāḥ dharmāḥ / [303|07-]
♂uktāstraidhātukāḥ pañcaprakārā dharmāḥ /
◤uktās traidhātukāḥ pañcaprakārā dharmāḥ // [S647]
㈠說三界五部法已。
D4768 🈪ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་〖PN+ལྔ།〗བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤ 【anāsravāstridhātvantyatrayānāsravagocarāḥ // VAkK_5.31 //】[303|09]
♂anāsravāstridhātvantyatrayānāsravagocarāḥ //31//
①uktās traidhātukās pañca prakārās dharmās anāsravās tridhātu anti atrayāna āsrava gocarās
③ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་བཤད་ཟིན་ཏོ་;། ཟག་མེད་ཁམས་གསུམ་མཐའ་གསུམ་དང་།། ཟག་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ་།།
㈢ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་〖PN+ལྔ།〗བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤anāsravās tridhātvantyatrayānāsravagocarāḥ // 31 // [S647]
㈢ཟག་མེད་ཁམས་གསུམ་མཐའ་གསུམ་དང་། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
㈠〔偈曰〕：【無流三界後 三無流心境】。
㈡【無漏三界中_c 後三淨識境】〖31_5_d〗
🈪ཟག་མེད་ཁམས་གསུམ་མཐའ་གསུམ་དང་། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
★0◤anāsravā dharmā daśānāṃ cittānāmālambanam / [303|10]
◤anāsravā dharmā daśānāṃ cittānām ālambanam / [S647]
㈠釋曰。若無流法為十心境界。
㈡若無漏法為十識緣。
D4769 🈪ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་བཅུའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པའི་ཐ་མ་གསུམ་སྟེ། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་〖PNབ་དང་བསྒོམ་པས།〗སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
D4770 🈪ཡང་དོན་དེ་ཉིད་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པ་〖PN-པ།〗དང་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་དང་། །བསྒོམ་〖PNགོམས།〗པས་སྤང་བྱ་ཟག་པ་མེད། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི། །རྣམ་ཤེས་བཅུ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། །འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་ཀུན། །རང་གིས་གླགས་〖PNབཀླགས།〗པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
①anāsravās dharmās daśānām cittānām ālambanam
③ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་བཅུའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་བཅུའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པའི་ཐ་མ་གསུམ་སྟེ། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་〖PNབ་དང་བསྒོམ་པས།〗སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤traidhātukānāmantyānāṃ triprakārāṇāṃ nirodhamārgadarśanabhāvanāheyānāmanāsravasyeti / [303|10-]
♂traidhātukānāmantyānāṃ triprakārāṇāṃ nirodhamārga- darśanabhāvanāheyānāmanāsravasyeti /
◤traidhātukānām antyānāṃ triprakārāṇāṃ nirodhamārgadarśanabhāvanāheyānām anāsravastyeti / [S647]
㈠謂三界後三部心。即見滅道修所滅心。及無流心。
㈡謂三界中各後三部。即見滅道脩所斷識。無漏第十。皆容緣故。
①traidhātukā nām antyānām tri prakārāṇām nirodha mārga darśana bhāvanā heyānām anāsravasya iti
③ཁམས་གསུམ་པའི་ཐ་མ་གསུམ་སྟེ། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤punar asya eva arthasyādhyardhena ślokena saṃgraho bhavati—[S647]
㈠復次為攝此義故。造一偈半
㈡為攝前義。復說頌言
★0◤punarasyaivārthasyādhyardhena ślokena saṃgraho bhavati / [303|11-]
◤“duḥkhahetudṛgabhyāsaheyā dhātutraye 'malāḥ / [S647]
㈠ 見苦集修滅 於三界無流
㈡ 見苦集脩斷 欲色無色繫
①punar asya eva arthasya adhyardhena ślokena saṃgrahas bhavati
③ཡང་དོན་དེ་ཉིད་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པ་དང་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡང་དོན་དེ་ཉིད་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པ་〖PN-པ།〗དང་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་དང་། །བསྒོམ་〖PNགོམས།〗པས་སྤང་བྱ་ཟག་པ་མེད། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི། །རྣམ་ཤེས་བཅུ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། །འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་ཀུན། །རང་གིས་གླགས་〖PNབཀླགས།〗པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །
★◤ “duḥkhahetudṛgabhyāsaheyā dhātutraye 'malāḥ[303|13-]
①duḥkha hetu dṛś abhyāsa heyās dhātu traye amalās
③ཁམས་གསུམ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་དང་།། བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཟག་པ་མེད་།།
◤pañcāṣṭadaśavijñānadaśavijñānagocarāḥ / [S647]
㈠ 五八及十識 十識所緣境
㈡ 應知如次第 五八十識緣
★◤ pañcāṣṭadaśavijñānadaśavijñānagocarāḥ
♂“duḥkhahetudṛgabhyāsaheyā dhātutraye 'malāḥ pañcāṣṭadaśavijñānadaśavijñānagocarāḥ{3. G. only these two lines are regarded as a separate karika |} nirodhamārgadṛggheyāḥ sarve svādhikagocarāḥ” /
①pañca aṣṭa daśa vijñāna daśa vijñāna gocarās
③རྣམ་ཤེས་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི་།། རྣམ་ཤེས་བཅུ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་།།
★◤ nirodhamārgadṛggheyāḥ sarve svādhikagocarāḥ” / iti /
♂iti /
①nirodha mārga dṛś heyās sarve sva adhika gocarās iti
③འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་ཀུན་།། རང་གིས་གླགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ་།།
◤nirodhamārgadṛggheyāḥ sarvasvādhikagocarāḥ” // iti // [S647]
㈠ 見滅道所滅 一切自長境
㈡ 見滅道所斷 各增自識緣 無漏法應知 能為十識境
◤[S648]
★◤evameṣāṃ ṣoḍaśānāṃ cittānāṃ ṣoḍaśadharmālambanavyavasthāṃ viditvā kathamanuśayakāryāṃ yojayitavyam / [303|16-]
♂evameṣāṃ ṣoḍaśānāṃ cittānāṃ ṣoḍaśadharmālambanavyavasthāṃ viditvā kathamanuśayakāryaṃ yojayitavyam /
◤evam eṣāṃ ṣoḍaśānāṃ cittānāṃ ṣoḍaśadharmālambanavyavasthāṃ viditvā[S648]
㈠已解安立如此十六心。於十六境隨眠正事。
㈡如是了知十六種法為十六識所緣境已。
D4771 🈪དེ་ལྟར་སེམས་བཅུ་དྲུག་པོ་〖PNཔོ།〗དེ་དག་གི་དམིགས་པར་ཆོས་བཅུ་དྲུག་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་ནས། ཇི་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་པ་ཡིན་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར:བྱ་སྟེ〖PNབྱའོ།〗།
①evam eṣām ṣoḍaśānām cittānām ṣoḍaśa dharma ālambana vyavasthām viditvā katham anuśaya kāryām yojayitavyam
③དེ་ལྟར་སེམས་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་དམིགས་པར་ཆོས་བཅུ་དྲུག་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་ནས། ཇི་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་པ་ཡིན་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟར་སེམས་བཅུ་དྲུག་པོ་〖PNཔོ།〗དེ་དག་གི་དམིགས་པར་ཆོས་བཅུ་དྲུག་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་ནས། ཇི་ལྟར་ན་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་པ་ཡིན་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར:བྱ་སྟེ〖PNབྱའོ།〗། བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དྲི་བ་འོངས་པ་ལ་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །
★◤diṅamātraṃ darśayiṣyāmaḥ / [303|17]
♂diṅmātraṃ darśayiṣyāmaḥ /
◤katham anuśayakāryaṃ yojayitavyam? diṅmātraṃ darśayiṣyāmaḥ--[S648]
㈠於中云何思量。我等為安立此義故顯唯方。
㈡今應思何事何隨眠隨增。若別疏條恐文煩廣。故我於此略示方隅。
①diṅa mātram darśayiṣyāmas
③ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤sukhendriyālambane vijñāne katyanuśayāḥ anuśerata iti praśna āgate vicārayitavyam / [303|18-]
♂sukhendriyālambane vijñāne katyanuśayā anuśerata iti praśna āgate vicārayitavyam /
◤‘sukhendriyālambane vijñāne katyanuśayā anuśerate’ iti[S648]
㈠於緣樂根為境識中。幾隨眠惑依彼得生。
㈡且有問言。所繫事內樂根有幾隨眠隨增。
🈪བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དྲི་བ་འོངས་པ་ལ་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
①sukha indriya ālambane vijñāne kati anuśayās anuśerate iti praśnas āgate vicārayitavyam
③བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དྲི་བ་འོངས་པ་ལ་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
◤praśna āgate vicārayitavyam--[S648]
㈠若有如此問來。應自思量。
㈡應觀
★0◤sukhendriyaṃ saptavidhaṃ kāmāvacaraṃ bhāvanāprahātavyaṃ rūpāvacaraṃ ca pañcaprakāramanāsravaṃ ceti / [303|19-]
◤sukhendriyaṃ saptavidhaṃ kāmāvacaraṃ bhāvanāprahātavyaṃ[S648]
㈠樂根有七種。於欲界中唯有修道所滅。
㈡樂根總有七種。謂欲界一即脩所斷。
🈪བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་།
①sukha indriyam saptavidham kāma avacaram bhāvanā prahātavyam rūpāvacaram ca pañca prakāram anāsravam ca iti
③བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ་།།
◤rūpāvacaraṃ ca pañcaprakāram anāsravaṃ ceti / [S648]
①rūpāvacaraṃ ca pañcaprakāram anāsravaṃ ca iti|
㈠於色界五部及無流。
㈡色界五部。無漏第七。一切無漏非諸隨眠之所隨增。如前已說。此中前六隨其所應欲脩所斷及諸遍行色界一切隨眠隨增。
🈪གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །
★◤tadetatsamāsato dvādaśadharmasya vijñānasyālambanaṃ bhavati / [303|20-]
♂tade- [ 20b. 16B1. I ]tatsamāsato dvādaśadharmasya{4. D. dvādaśavidhasya |} vijñānasyālambanaṃ bhavati /
◤tad etat samāsato dvādaśadharmasya vijñānasya ālambanaṃ bhavati;[S648]
㈠此樂根若略說。是十二心境界。
㈡若有問言。緣樂根識復有幾種隨眠隨增。應觀此識總有十二。
D4772 🈪དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གཅུ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ།
①tat etat samāsatas dvādaśa dharmasya vijñānasya ālambanam bhavati
③དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གཅུ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གཅུ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་〖PN-དང་།〗། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།{245a}ལམ་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖Nཔའི།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤kāmāvacarasya catuṣprakārasyānyatra nirodhadarśanaheyāt / [303|21]
◤kāmāvacarasya catuṣprakārasya anyatra nirodhadarśanaheyāt / [S648]
㈠欲界四心。除見滅所滅心。
㈡謂欲界四除見滅斷。
🈪འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་〖PN-དང་།〗། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལམ་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་〖Nཔའི།〗ཡིན་ནོ། །
①kāmāvacarasya catuṣprakārasya anyatra nirodha darśana heyāt
③འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ****[@245a]**** *་།། ལམ་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤rūpāvacarasya pañcaprakārasyārūpyāvacarasya dviprakārasya mārgadarśanabhāvanāheyasyānāsravasya ca / [303|22-]
◤rūpāvacarasya pañcaprakārasya arūpyāvacarasya dviḥprakārasya mārgadarśanabhāvanāheyasya anāsravasya ca / [S648]
㈠色界心有五。無色有二心。謂見道修道所滅心及無流心。
㈡色界五部。無色界二。即見道諦及脩所斷。無漏第十二。
★0◤idaṃ dvādaśavidhaṃ sukhendriyālambanaṃ vijñānam / [303|23]
◤idaṃ dvādaśavidhaṃ sukhendriyālambanaṃ vijñānam / [S648]
㈠如此十二識能緣樂根為境。
㈡皆能緣樂根。
★◤tatra yathāsaṃbhavaṃ kāmāvacarāścatvāro nikāyā rūpāvacarāśca saṃskṛtālambanā ārūpyāvacarau ca dvau nikāyau sarvatragāścānuśayā anuśerata iti jñātavyam / [303|23-]
♂tatra yathāsaṃbhavaṃ{5. D. yathāyogaṃ |} kāmāvacarāścatvāro nikāyā rūpāvacarāśca saṃskṛtālambanā ārūpyāvacarau ca dvau nikāyau sarvatragāścānuśayā anuśerrata iti jñātavyam{6. Y. vijñātavyam, D. omits jñātavyam |} /
◤tatra yathāsambhavaṃ kāmāvacarāś catvāro nikāyā rūpāvacarāś ca saṃskṛtālambanāḥ,[S648]
㈠於中如理。欲界部惑。色界部惑。緣有為境。
㈡此隨所應欲界四部。色界有為緣。
D4773 🈪དེ་ལ་ཅི་རིགས་པར་ཕྲ་རྒྱས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་གཉིས་དང་། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
①rūpāvacarasya pañca prakārasya ārūpya avacarasya dvi prakārasya mārga darśana bhāvanāheyasya anāsravasya ca idam dvādaśavidham sukha indriya ālambanam vijñānam tatra yathāsaṃbhavam kāma avacarās catvāras nikāyās rūpāvacarās ca saṃskṛta ālambanās ārūpya avacarau ca dvau nikāyau sarvatragās ca anuśayās anuśejñātavyam
③རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལ་ཅི་རིགས་པར་ཕྲ་རྒྱས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་གཉིས་དང་། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ་།།
㈢དེ་ལ་ཅི་རིགས་པར་ཕྲ་རྒྱས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་གཉིས་དང་། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
◤ārūpyāvacarau ca dvau nikāyau, sarvatragāś ca anuśayā anuśerata iti vijñātavyam / [S648]
㈠無色界二部。并遍行諸惑。於中隨眠生。應知如此。
㈡無色界二部。及諸遍行隨眠隨增。
◤[S649]
★0◤sukhendriyālambanālambane vijñāne katyanuśayā anuśerate / [303|25-]
◤sukhendriyālambanālambane vijñāne katy anuśayā anuśerate?[S649]
㈠於緣能緣樂根為境。心中幾隨眠惑依彼得生。
㈡若復有問言。緣緣樂根識復有幾種隨眠隨增。
D4774 🈪བདེ་བའི་〖Nབ།〗དབང་པོ་ལ་〖PN+དམིགས་པ་ལ།〗དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།
①sukha indriya ālambana ālambane vijñāne kati anuśayās anuśerate
③བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
㈢བདེ་བའི་〖Nབ།〗དབང་པོ་ལ་〖PN+དམིགས་པ་ལ།〗དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྲ་རྒྱས་དུ་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་〖PNདག〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཡང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PNབ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤tat punaḥ sukhendriyālambanālambanaṃ dvādaśavidhaṃ vijñānaṃ katamasya vijñānasyālambanam / [303|26-304|01]
♂tat punaḥ sukhendriyālambanālambanaṃ dvādaśavidhaṃ vijñānaṃ katamasya @304 vijñānasyālambanam /
◤tat punaḥ sukhendriyālambanaṃ dvādaśavidhaṃ vijñānaṃ katamasya vijñānasya ālambanam?[S649]
㈠所說能緣樂根為境。十二識復為何識境界。
㈡應觀此識總有十四。
①tat punar sukha indriya ālambana ālambanam dvādaśavidham vijñānam katamasya vijñānasya ālambanam
③བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ན་།
★◤tasyaiva dvādaśavidhāsyārūpyāvacarasya ca bhūyo dviprakārasya duḥkhasamudayadarśanaprahātavyasya / [304|01-]
♂tasyaiva dvāvaśavidhasyārūpyāvacarasya ca bhūyo dviprakārasya duḥkhasamudaya- darśanaprahātavyasya{1. D. omits darśana |} /
◤tasya eva dvādaśavidhasyārūpyāvacarasya ca bhūyo dviḥprakārasya duḥkhasamudayadarśanaprahātavyasya / [S649]
㈠即是前所說十二識類。復次無色界有二部謂見苦集所滅心。
㈡於前十二更加二種。即無色界見苦集斷。
🈪བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་〖PNདག〗རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཡང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PNབ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
①tasya eva dvādaśavidhāsya ārūpya avacarasya ca bhūyas dvi prakārasya duḥkha samudaya darśana prahātavyasya
③རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཡང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ་།
◤dvādaśavidhasyārūpyāvacarasya ca bhūyo dviprakārasya duḥkhasamudayadarśanaprahātavyasya / [S649]
★◤idaṃ caturdaśavidhaṃ sukhendriyālambanālambanaṃ vijñānaṃ tatrārūpyāvacarau dvau duḥkhasamudayadarśanaheyau vardhayitvā kāmāvacarā ārūpyāvacarāścatvāro nikāyā rūpāvacarāḥ saṃskṛtālambanā anuśayā anuśerata iti jñātavyam / [304|02-]
♂idaṃ caturdaśavidhaṃ sukhendriyālambanālambanaṃ{2. D. sukhendriyālambanaṃ |} vijñānaṃ{3. Y. sukhendriyālambanavijñānālambanam |} tatrārūpyāvacarau dvau{4. Y. D. omit dvau |} duḥkhasamudayadarśanaheyau vardhayitvā kāmāvacarā ārūpyāvacarāścatvāro nikāyā rūpāvacarāḥ saṃskṛtālambanā anuśayā anuśerata iyi jñātavyam /
◤idaṃ caturdaśavidhaṃ sukhendriyālambanaṃ vijñānam / [S649]
㈠是十四心。應知緣能緣受識為境。
㈡如是十四識能緣緣樂根。
①idam caturdaśavidham sukha indriya ālambana ālambanam vijñānam tatra ārūpya avacarau dvau duḥkha samudaya darśana heyau
③རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་པོ་འདི་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་བསྐྱེད་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ་།། བཞི་དང་།
①vardhayitvā kāmāvacarās ārūpya avacarās catvāras nikāyās rūpāvacarās saṃskṛta ālambanā anuśayā anuśerate iti jñātavyam
③གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢དེ་ལ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗ནས་འདོད་པ་ན་〖PNདང་།〗སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ལམ་འདིས་གཞན་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ〖PNབྱའོ།〗། ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་གི་〖PNགིས།〗སེམས་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་སེམས་དེ་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་〖PNཞིང་།〗མ་སྤངས་ལ་དེ་ལ་〖PN-དེ་ལ།〗དམིགས་པ་ཡང་མ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤tatra arūpyāvacarau duḥkhasamudayadarśanaheyau vardhayitvā[S649]
㈠此中更增無色界見苦集所滅心。
㈡此隨所應欲色如上。
◤kāmāvacarā ārūpyāvacarāś catvāro nikāyā rūpāvacarāḥ saṃskṛtālambanā anuśayā anuśerata iti jñātavyam / [S649]
㈠欲界有四心。緣有為境。色界有五心。緣有為境。依此十四心隨眠惑得生。此義應知。
㈡無色四部隨眠隨增。
◤[S650]
★◤anayā vartanyā 'nyadapyanugantavyam / [304|05]
♂anayā vartanyā'nyadapyanugantavyam{5. Y. gantavyam |} /
◤anayā vartanyā'nyad api gantavyam / [S650]
㈠由此方所餘亦應知。
㈡准此方隅餘應思擇。
D4775 🈪དེ་ལ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་བསྐྱེད་〖PNསྐྱེད།〗ནས་འདོད་པ་ན་〖PNདང་།〗སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རིས་བཞི་བཞི་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་འདུས་བྱས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།
①anayā vartanyās nyat api anugantavyam
③ལམ་འདིས་གཞན་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ་།
★◤yairanuśayairyaccittaṃ sānuśayaṃ te 'nuśayāstasmiścitte 'nuśerate / [304|05-]
♂yairanuśayairyaccittaṃ sānuśayaṃ te 'nuśayāstasmiṃścitte 'nuśerate /
①yais anuśayais yat cittam sa anuśayam te anuśayās tasmis citte anuśerate
③ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་སེམས་དེ་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
◤yair anuśayair yac cittaṃ sānuśayaṃ te 'nuśayās tasmiṃś citte 'nuśerate / [S650]
㈠若由此惑心則有縛。此諸惑於此心中皆隨眠不。
㈡若心由彼名有隨眠。彼於此心定隨增不。此不決定。
🈪ལམ་འདིས་གཞན་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ〖PNབྱའོ།〗། ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་གི་〖PNགིས།〗སེམས་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་སེམས་དེ་ལ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
★0◤syuranuśerate / [304|06]
①syus anuśerate
③རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
★◤ye 'nuśayāstena cittena saṃprayuktā aprahīṇāstadālambanāścāprahīṇāṃ / [304|06-]
♂ye '[ 22a. 16A1. II ] nuśayāstena cittena saṃprayuktā aprahīṇāstadālambanāścāprahīṇāḥ /
◤syur anuśerate / [S650]
㈠得隨眠。
㈡或有隨眠。
🈪རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ།
①ye nuśayās tena cittena saṃprayuktās aprahīṇās tad ālambanās ca aprahīṇām
③སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་མ་སྤངས་ལ་དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་མ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
★0◤syurnānuśerate / [304|07]
◤ye 'nuśayās tena cittena saṃprayuktā aprahīṇās tadālambanāś cāprahīṇāḥ / [S650]
㈠若惑與心相應不滅。及能緣彼為境亦不滅。
㈡謂與心相應。及緣心未斷
🈪སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་〖PNཞིང་།〗མ་སྤངས་ལ་དེ་ལ་〖PN-དེ་ལ།〗དམིགས་པ་ཡང་མ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
①syus na anuśerate
③རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་།
㈢རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
◤syur nānuśerate / [S650]
①syur na anuśerate|
㈠有不能隨眠。
㈡2則不隨增。
D4776 🈪རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ།
★0◤ye 'nuśayāstena cittena saṃprayuktāḥ prahīṇāstadālambanāśca / [304|07-]
◤ye 'nuśayās tena cittena samprayuktāḥ prahīṇās tad ālambanāś ca // 31 // [S650]
㈠若惑與心相應已滅。
㈡1相應已斷
🈪སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
①ye anuśayās tena cittena saṃprayuktās prahīṇās tad ālambanās ca
③སེམས་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སྤངས་པའི་ཕྲ་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
◤[S651]
◤tad evaṃ kṛtvā bhavati—[S651]
㈠若作如此義。
㈡依此義門應作是說。
D4777 🈪དེ་ལྟར་བྱས་ན།
★0◤tadevaṃ kṛtvā bhavati / [304|08]
①tat evam kṛtvā bhavati
③དེ་ལྟར་བྱས་ན་།
㈢དེ་ལྟར་བྱས་ན། ཉོན་མོངས་ཕྲ་རྒྱས་བཅས་རྣམ་〖PNཅན་རྣམས།〗གཉིས། །ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་རྒྱས་འགྱུར་གྱི〖PNགྱིས།〗། །སེམས་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས:པ་མ་སྤངས་པར་བྱ་བའི་〖PNཔའི།〗ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ:སྤངས་པ་〖PN-སྤངས་པ།〗{245b}རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【dvidhā sānuśayaṃ kliṣṭamakliṣṭamanuśāyakaiḥ /】[304|09]
♂dvidhā sānuśayaṃ kliṣṭamakliṣṭamanuśāyakaiḥ{6. Ms. ॰śāyākaiḥ |} /
①dvidhā sa anuśayam kliṣṭam akliṣṭam anuśāyakais
③ཉོན་མོངས་ཕྲ་རྒྱས་བཅས་རྣམ་གཉིས་།། ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་།།
◤dvidhā sānuśayaṃ kliṣṭam akliṣṭam anuśāyakaiḥ / [S651]
㈠〔偈曰〕：【有縛心二種 染無染由眠】。
㈡頌曰 【有隨眠心二_a 謂有染無染】〖32_5_b〗 論曰。有隨眠心.總有二種。有染無染心差別故。
🈪ཉོན་མོངས་ཕྲ་རྒྱས་བཅས་རྣམ་〖PNཅན་རྣམས།〗གཉིས། །ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་རྒྱས་འགྱུར་གྱི〖PNགྱིས།〗། །སེམས་ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗ཅན་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས:པ་མ་སྤངས་པར་བྱ་བའི་〖PNཔའི།〗ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ:སྤངས་པ་〖PN-སྤངས་པ།〗རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kliṣṭaṃ cittamanuśayānaiścānuśayaiḥ sānuśayaṃ tatsaṃprayuktatadālambanairaprahīṇairananuśayānaiśca tatsaṃprayuktaiḥ prahīṇaistatsahitatvāt / [304|10-]
♂kliṣṭaṃ cittamanuśayānaiścānuśayaiḥ sānuśayaṃ tatsaṃprayuktatadālambanairaprahīṇairananuśayānaiśca{7. Ms. ॰śāyānaiśca |} tatsaṃprayuktaiḥ prahīṇaistatsahitatvāt /
◤kliṣṭaṃ cittam anuśayānaiś ca anuśayaiḥ sānuśayam;[S651]
㈠釋曰。若心有染污。由惑能隨眠是故心有縛。
㈡於中有染或有隨增。謂相應緣隨眠未斷。
①kliṣṭam cittam anuśayānais ca anuśayais sa anuśayam tad saṃprayukta tad ālamba nais a prahīṇais ananuśayānais ca tad saṃprayuktais prahīṇais tad sahita
③སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པ་མ་སྤངས་པར་བྱ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་དང་། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སྤངས་པ་ ****[@245b]**** ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་པ་མ་སྤངས་པ་〖PN+ཕྲ།〗རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དག་ཁོ་ནས་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tatsamprayuktatadālambanair aprahīṇair ananuśayānaiś ca tatsamprayuktaiḥ prahīṇais tatsahitatvāt / [S651]
㈠及由與心相應。緣彼為境惑由不能隨眠。惑與彼相應未滅。互相應故。
㈡相應已斷則不隨增。仍說有隨眠。以恒相應故。
★0◤akliṣṭaṃ tu cittamanuśayānaireva tadālambanairaprahīṇairiti / [304|11-]
◤akliṣṭaṃ tu cittam anuśayānair eva tadālambanair aprahīṇair iti / [S651]
㈠若無染污心。但由能隨眠惑及能緣彼為境。惑不滅為縛。
㈡【無染局隨增】〖32_5_d〗 若無染者。唯局隨增。緣此隨眠必未永斷。此唯據隨增名有隨眠故。
★0◤athaiṣāṃ daśānāmanuśayānāṃ kathaṃ pravṛttiriti / [304|13]
◤atha eṣāṃ daśānām anuśayānāṃ kathaṃ pravṛttir iti?[S651]
㈠復次十種惑生起云何。
㈡如上所說十種隨眠次第生時。誰前誰後。頌曰.
①akliṣṭam tu cittam anuśayānais eva tad ālambanais aprahīṇais iti atha eṣām daśānām anuśayānām katham pravṛttis iti
③སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་པ་མ་སྤངས་པ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དག་ཁོ་ནས་ཕྲ་རྒྱས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་།། ཡང་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་།
★◤ādita eva tāvadavidyāyyogātsatyeṣu sa muhyati / [304|13-]
♂ādita eva tāvadavidyāyogātsatyeṣu{8. Ms. satyeya |} sa muhyati /
◤ādita eva tāvad avidyāyogāt satyeṣu sa muhyati, duḥkham asmai na rocate yāvat mārgaḥ / [S651]
㈠從初者由癡相應故。迷闇於諦境。彼人不樂觀苦苦相。於彼人不顯現。乃至道亦爾。
㈡論曰。且諸煩惱次第生時。先由無明於諦不了。不欲觀苦乃至道諦。
①āditas eva tāvat avidyāyyogāt satyeṣu sa muhyati
③རེ་ཞིག་དང་པོ་ཁོ་ནར་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
★◤duḥkhamasmai na rocate yāvat mārgastataḥ[304|14]
♂duḥkhamasmai na rocate{9. Ms. rocete |} yāvat{10. Ms. yāvatmārgga |} mārgastataḥ mohākāṅkṣā{11. Ms. mohātkākṣāṃ |} mūḍhasya pakṣadvayaṃ śrutvā vicikitsotpadyate /
◤tataḥ[S651]
㈠是故
①duḥkham asmai na rocate yāvat mārgas tatas
③དེ་སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་མི་འདོད་དོ་།། དེའི་འོག་ཏུ་།
★◤ 【mohākāṅkṣā 】[304|15]
①moha ākāṅkṣā
③རྨོངས་ལས་ཐེ་ཚོམ་།
㈢ཡང་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་དང་པོ་ཁོ་ནར་མ་〖PNམི།〗རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་མི་འདོད་དོ། །
◤mohākāṅkṣā,[S651]
㈠〔偈曰〕：【從癡疑】。
㈡ 【無明疑】由不了故，次引生疑。
★◤mūḍhasya pakṣadvayaṃ śrutvā vicikitsotpadyate / duḥkhaṃ nvidaṃ natvidaṃ duḥkhamityevamādi / [304|16]
♂duḥkhaṃ nvidaṃ natvidaṃ duḥkhamityevamādi /
◤mūḍhasya pakṣadvayaṃ śrutvā vicikitsotpadyate—[S651]
㈠釋曰。若人已癡聞。二義起疑惑。
㈡謂聞二途便懷猶豫。
①mūḍhasya pakṣa dvayam śrutvā vicikitsā utpadyate
③ཐེ་ཚོམ་རྨོངས་པར་གྱུར་པ་ཕྱོགས་གཉིས་ཐོས་ནས་འདི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནམ་།
①duḥkham nu idam na tu idam duḥkham iti evamādi
③འདི་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
㈢དེའི་འོག་ཏུ། རྨོངས་ལས་ཐེ་ཚོམ། ཐེ་ཚོམ་〖PNཙོམ།〗རྨོངས་པར་གྱུར་པ་ཕྱོགས་གཉིས་ཐོས་ནས་འདི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནམ། འདི་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་〖PN+པ།〗སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【tato mithyādṛṣṭiḥ 】[304|17]
①tatas mithyādṛṣṭis
③དེ་ནས་ནི་ལོག་ལྟ་།
㈢དེ་ནས་ནི་ལོག་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ལས་ལོག་པའི་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་ལོག་པར་ཐོས་པ་དང་། བསམས་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་ངེས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤duḥkhaṃ nv idam, na tv idaṃ duḥkham ity evam ādi / [S651]
㈠謂此為是苦。此為非苦。乃至道亦爾。
㈡為苦非苦。乃至廣說。
◤tato mithyādṛṣṭiḥ,[S651]
㈠〔偈曰〕：【邪見】。
㈡【邪】
★◤vicikitsāyā mithyādṛṣṭiḥ pravartate / [304|18]
♂tato mithyādṛṣṭiḥ vicikitsāyā mithyādṛṣṭiḥ pravartate /
◤vicikitsāyā mithyādṛṣṭiḥ pravartate / [S651]
㈠釋曰。從疑惑起邪見。
㈡從此猶豫引邪見生。
①vicikitsāyās mithyādṛṣṭis pravartate
③ཐེ་ཚོམ་ལས་ལོག་པའི་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ་།
★0◤saṃśayitasya mithyāśramaṇacittānāṃ mithyāniścayotpatteḥ / [304|18-]
◤saṃśayitasya mithyāśramaṇacittānāṃ mithyāniś cayotpatteḥ--[S651]
㈠若人有疑心。由邪聞邪思故。決定邪智起。
㈡謂邪聞思生邪決定
★★◤nāsti duḥkhamityevmādi / [304|19]
♂nāsti duḥkhamityevamādi /
◤na asti duḥkham ity evam ādi / [S651]
㈠乃至撥無苦等。
㈡撥無苦諦乃至廣說。
①saṃśayitasya mithyā śramaṇa cittānām mithyā niścaya utpattes na asti duḥkham iti evmādi
③ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་ལོག་པར་ཐོས་པ་དང་། བསམས་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་ངེས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【satkāyadṛktataḥ // VAkK_5.32 //】[304|20]
♂satkāyadṛktataḥ //32//
①satkāya dṛś tatas
③དེ་ནས་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་།
㈢དེ་ནས་འཇིག་ཚོགས་ལྟ། ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་〖PNལས།〗འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཕུང་པོ་བསལ་ནས་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
◤satkāyadṛk tataḥ // 32 // [S651]
㈠〔偈曰〕：【從身見】
㈡【身】
★◤mithyādṛṣṭeḥ kila satkāyadṛṣṭiḥ pravartate / duḥkhataḥ skandhānapohyātmato 'bhiniveśāt / [304|21]
♂mithyādṛṣṭeḥ kila satkāyadṛṣṭiḥ pravartate /
◤mithyādṛṣṭeḥ kila satkāyadṛṣṭiḥ pravatate;[S651]
㈠釋曰。彼說從邪見身見生
㈡由撥無諦引身見生。
①mithyā dṛṣṭes kila sat-kāya-dṛṣṭis pravartate
③ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ་།
①duḥkhatas skandhān apohya ātmatas bhiniveśāt
③སྡུག་བསྔལ་ལས་ཕུང་པོ་བསལ་ནས་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤ 【tato 'ntagrahaṇaṃ 】[304|22]
♂duḥkhataḥ skandhānapohyātmato 'bhiniveśāt /
◤duḥkhataḥ skandhānapohyātmato 'bhiniveśāt / [S651]
㈠由苦除五陰由我我所執故。
㈡謂取蘊中撥無苦理。便決定執此是我故。
◤tato 'ntagrahaṇam,[S651]
㈠〔偈曰〕：【邊見】。
㈡【邊見】
★◤satkāyadṛṣṭerantagrāhadṛṣṭiḥ pravartate / ātmanaḥ śāśvatocchedāntagrahaṇāt / [305|01]
♂tato 'ntagrahaṇaṃ @305 satkāyadṛṣṭerantagrāhadṛṣṭiḥ pravartate /
◤satkāyadṛṣṭer antagrāhadṛṣṭiḥ pravartate;[S651]
㈠釋曰從身見邊見生。
㈡從此身見引邊見生。
①tatas antagrahaṇam satkāya dṛṣṭes anta grāha dṛṣṭis pravartate
③དེ་ནས་མཐར་འཛིན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལས་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ་།
㈢དེ་ནས་མཐར་འཛིན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལས་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་འཇུག་སྟེ། བདག་རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①ātmanas śāśvata uccheda anta grahaṇāt
③བདག་རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། དེ་ནས་ནི་། ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་འཛིན་།
◤ātmanaḥ śāśvatocchedāntagrahṇāt / [S651]
㈠由執我斷常二邊故。
㈡謂依我執斷常邊故
★◤ 【tasmācchhīlāmarśaḥ 】[305|02]
♂ātmanaḥ śāśvatocchedāntagrahaṇāt /
★◤antagrahācchīlavrataparāmarśaḥ / [305|03]
♂tasmācchīlāmarśaḥ antagrahācchīlavrataparāmarśaḥ /
①tasmāt śhīlā āmarśas anta grahāt śīla vrata parāmarśas
③མཐར་འཛིན་པ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་འཇུག་སྟེ་།
㈢དེ་ནས་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་འཛིན། མཐར་འཛིན་པ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་འཇུག་སྟེ། གང་ཁོ་ན་ལ་མཐར་འཛིན་པ་དེས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tasmāc chīlāmarśaḥ,[S651]
㈠〔偈曰〕：【從此戒執取】。
㈡【戒】
◤antagrahāc chīlavrataparāmarśaḥ / [S651]
㈠釋曰。從邊見戒執取見生。
㈡從此邊見引生戒取。
★◤yamevāntaṃ gṛhṇāti tena śuddhipratyāgamanāt / [305|03-]
♂yamevāntaṃ gṛhṇāti te-[ 22b. 16A1. II ]na śuddhipratyāgamanāt /
◤yamevānataṃ gṛhṇāti tena śuddhipratyāgamanāt / [S651]
㈠何以故。若人隨執一邊。由此邊計執清淨故。
㈡謂由於我隨執一邊便計此執為能淨故。
①yam eva antam gṛhṇāti tena śuddhi pratyāgamanāt
③གང་ཁོ་ན་ལ་མཐར་འཛིན་པ་དེས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ 【tato dṛśaḥ /】[305|05]
①tatas dṛśas
③དེ་ནས་ལྟེ་།
㈢དེ་ནས་ལྟ། མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་འཇུག་སྟེ། གང་གིས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དེ་ལས་〖PNལ།〗མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤tato dṛśaḥ / [S651]
㈠〔偈曰〕：【次見取】。
㈡【見取】
◤[S652]
◤‘āmarśaḥ’ iti vartate / [S652]
★0◤āmarśa iti vartate / śīlavrataparāmarśāddṛṣṭiparāmarśaḥ pravartate / [305|06]
①āmarśas iti vartate
③མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
①śīla vrata parāmarśāt dṛṣṭi parāmarśas pravartate
③ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་འཇུག་སྟེ་།
◤śīlavrataparāmarśād dṛṣṭiparāmarśaḥ pravartate / [S652]
㈠釋曰。從戒執取見見取生。
㈡從戒禁取引見取生。
★0◤yena śuddhiṃ pratyeti tasyāgrato grahaṇāt / [305|06-]
◤yena śuddhiṃ pratyeti tasyāgrato grahaṇāt / [S652]
㈠何以故。若由此法計執清淨。必執此法為最勝。於下執勝為見取故。
㈡謂計能淨已必執為勝故。
①yena śuddhim pratyeti tasya agratas grahaṇāt
③གང་གིས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དེ་ལས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tataḥ-- rāgaḥ svadṛṣṭau mānaś ca,[S652]
㈠〔偈曰〕：【自見 欲慢】。
㈡【貪慢】
★◤tato / [305|07]
①tatas
③དེ་ནས་ནི་།
㈢དེ་ནས་ནི། རང་གི་〖PNགང་།〗ལྟ་ལ་ང་རྒྱལ་ཆགས། །དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཁེངས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【rāgaḥ svadṛṣṭau mānaśca 】[305|08]
①rāgas sva dṛṣṭau mānas ca
③རང་གི་ལྟ་ལ་ང་རྒྱལ་ཆགས་།།
◤tasyām abhiṣvaṅgāt, tathā connatigamanāt / [S652]
㈠釋曰。於自見愛著心起故。由自見高心起故。是故從自見欲起慢起。
㈡從此見取次引貪生。謂自見中情深愛故。從此貪後次引慢生。謂自見中深愛著己{已}。恃生高舉𣣋蔑他故。
D4785 🈪དེ་ནས་ནི། རང་གི་〖PNགང་།〗ལྟ་ལ་ང་རྒྱལ་ཆགས། །དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཁེངས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤tasyāmabhiṣvaṅgāt tayā connatigamanāt / [305|09]
♂tato rāgaḥ svadṛṣṭau mānaśca tasyāmabhiṣvaṅgāt tayā connatigamanāt /
①tasyām abhiṣvaṅgāt tayā ca unnati gamanāt
③དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་ཁེངས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【dveṣo 'nyatra 】[305|10]
◤dveṣo 'nyatra,[S652]
㈠〔偈曰〕：【於他見瞋起】。
㈡【瞋】
D4786 🈪གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་།
★◤svadṛṣṭyadhyavasitasya tatpratyanīkabhūtāyāṃ paradṛṣṭau dveṣaḥ pravartate / [305|11]
♂dveṣo 'nyatra svadṛṣṭyadhyavasitasya tatpratyanīkabhūtāyāṃ paradṛṣṭau dveṣaḥ pravartate / ♂apare svadṛṣṭāvevānyatra gṛhīte tyaktāyāṃ dveṣamicchanti /
◤svadṛṣṭyadhyavasitasya tatpratyanīkabhūtāyāṃ paradṛṣṭau dveṣaḥ pravartate / [S652]
①svadṛṣṭy-adhyavasitasya tat-pratyanīka違-bhūtāyāṃ para-dṛṣṭau dveṣaḥ pravartate|
㈠釋曰。若人愛著自見。於他見能對治自見。則起瞋恚。
㈡從此慢後次引生瞋。謂自見中深愛恃己{已}。於他所起違己見中情不能忍必憎嫌故。
🈪རང་གི་ལྟ་བ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པར་གྱུར་པ་དེའི་དགྲ་བོར་གྱུར་པ་གཞན་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ཞེ་སྡང་འཇུག་གོ། །
①dveṣas anyatra sva dṛṣṭi adhyavasitasya tad pratyanīka bhūtāyām para dṛṣṭau dveṣas pravartate
㈢གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་། རང་གི་ལྟ་བ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པར་གྱུར་པ་དེའི་དགྲ་བོར་གྱུར་པ་གཞན་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ཞེ་སྡང་འཇུག་གོ། །
★◤apare svadṛṣṭāvevānyatra gṛhīte tyaktāyāṃ dveṣamicchanti darśanaheyānāṃ rāgādīnāṃ svāsāntānikadṛṣṭyālambanatvāt / [305|11-]
♂darśanaheyānāṃ rāgādīnāṃ svāsāntānikadṛṣṭyālambanatvāt /
◤apare svadṛṣṭāv eva anyatra gṛhīte tyaktāyāṃ dveṣam icchanti / darśanaheyānāṃ rāgādīnāṃ svasāntānikadṛṣṭyālambanatvāt / [S652]
㈠有餘師說：於自見已取已捨中，起瞋恚。
㈡有餘師說：於自見解取捨位中.起憎嫌故。見諦所斷貪等生時.緣自相續見為境故。
🈪གཞན་དག་ནི་རང་གི་ལྟ་བ་བླངས་ནས་བོར་བ་གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་བར་འདོད:དོ〖PNདེ།〗། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་ལྟ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①apare sva dṛṣṭau= eva anyatra gṛhīte tyaktāyām dveṣam icchanti darśana heyānām rāga ādīnām svāsa antānika dṛṣṭi ālambana tvāt
㈢གཞན་དག་ནི་རང་གི་ལྟ་བ་བླངས་ནས་བོར་བ་གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་བར་འདོད:དོ〖PNདེ།〗། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་{246a}། །རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་ལྟ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【ityanukramaḥ // VAkK_5.33 //】[305|14]
♂ityanukramaḥ //33//
①iti anukramas
③དེ་ལྟར་རིམ་།
㈢དེ་ལྟར་རིམ། འདི་ནི་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤ity anukramaḥ // 33 // [S652]
㈠〔偈曰〕：【如次第】。
㈡【如次 由前引後生】〖33_5_d〗
D4787 🈪དེ་ལྟར་རིམ།
★0◤eṣa eṣāṃ daśānāṃ kleśānāṃ pravṛttikramaḥ / [305|15]
◤eṣa eṣāṃ daśānāṃ kleśānāṃ pravṛttikramaḥ // 33 // [S652]
㈠釋曰。見諦所滅欲等諸惑。緣依自相續見起故。生起次第如此。
㈡如是且依次第起。說越次起者前後無定。
🈪འདི་ནི་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣas eṣām daśānām kleśānām pravṛtti kramas
③འདི་ནི་ཕྲ་རྒྱས་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤utpadyamānastu tribhiḥ kāraṇairutpadyate / [305|16]
◤utpadyamānas tu tribhiḥ kāraṇair utpadyate—[S652]
㈠若惑欲生起。必由三因緣得起。能起因緣者。
㈡諸煩惱起由幾因緣。
①utpadyamānas tu tribhis kāraṇais utpadyate
③སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་སྐྱེ་སྟེ་།
㈢སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་སྐྱེ་སྟེ། ཕྲ་རྒྱས:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗མ་ཡིན་དང་། །ཡུལ་ནི་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ལས། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ:འདོད་པའི་〖PN-འདོད་པའི།〗འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་མ་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པ་ཡིན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་སྣང་བར་འགྱུར་བ་〖PNགྱུར་པ།〗ཡིན། དེ་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་〖PNཁྲིམས།〗མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤ 【aprahīṇādanuśayādviṣayāt pratyupasthitāt[305|17-]
①aprahīṇāt anuśayāt viṣayāt pratyupasthitāt
③ཕྲ་རྒྱས་སྤང་བ་མ་ཡིན་དང་།། ཡུལ་ནི་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་།། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ལས་།།
◤aprahīṇād anuśayād viṣayāt pratyupasthitāt / [S652]
㈠〔偈曰〕：【從未滅隨眠 及對根現塵】。
㈡頌曰 【由未斷隨眠_a 及隨應境現】〖34_5_b〗
★◤ ayoniśo manaskārāt kleśaḥ 】
①ayoniśas manaskārāt kleśas
③ཉོན་མོངས་སྐྱེ་སྟེ་།
◤ayoniśo manaskārāt kleśaḥ,[S652]
①a-yoniśas manaskārāt kleśaḥ,
㈠【由不正思惟 惑起】。
㈡ 【非理作意起】〖34_5_c〗
◤tad yathā-- rāgānuśayo 'prahīṇo bhavaty aparijñātaḥ kāmarāgaparyavasthānīyāś ca dharmā ābhāsagatā bhavanti / [S652]
①tad yathā-- rāgānuśayo'prahīṇo bhavaty aparijñātaḥ kāmarāga-paryavasthānīyāś ca dharmā ābhāsagatā bhavanti|
㈠釋曰。惑者譬如欲隨眠。此未滅未永離。欲惑相應。塵對根顯現。
㈡論曰。由三因緣諸煩惱起。且如將起欲貪纏時。未斷未遍知欲貪隨眠故。
★◤tadyathā rāgānuśayo 'prahīṇo bhavatyaparijñātaḥ kāmarāgaparyavasthānīyāśca dharmā ābhāsagatā bhavanti tatra cāyoniśo manaskāra evaṃ kāmarāga utpadyate / [305|19-]
♂aprahīṇādanuśayādviṣayāt pratyupasthitāt ayoniśo manaskārāt kaleśaḥ tadyathā rāgānuśayo 'prahīṇo bhavatyaparijñātaḥ kāmarāgaparyavasthānīyāśca dharmā ābhāsagatā bhavanti tatra cāyoniśo manaskāra evaṃ kāmarāga utpadyate /
◤tatra cāyoniśo manaskāra evaṃ kāmarāga utpadyate / [S652]
①tatra cā-yoniśas manaskāra evaṃ kāmarāga utpadyate|
㈠於中起不正思惟。由具三故欲惑得起。
㈡順欲貪境現在前故。緣彼非理作意起故。由此力故便起欲貪。
①tadyathā rāga anuśayas aprahīṇas bhavati aparijñātas kāma rāga paryavasthānīyās ca dharmās ābhāsa gatās bhavanti tatra ca ayoniśas manaskāras evam kāutpadyate
③འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱས་མ་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པ་ཡིན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་སྣང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན། དེ་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
★◤tānyetāni yathākramaṃ hetuviṣayaprayogabalāni / [305|20-]
♂tānyetāni yathākramaṃ hetuviṣaya- prayogabalāni /
◤tāny etāni yathākramaṃ hetu-viṣaya-prayogabalānī / [S652]
㈠此三次第。謂因緣加行力。
㈡此三因緣如其次第即因境界加行三力。
①tāni etāni yathākramam hetu viṣaya prayoga balāni
③དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྒྱུ་དང་ཡུལ་དང་སྦྱོར་བའི་སྟོབས་དག་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྒྱུ་དང་ཡུལ་དང་སྦྱོར་བའི་སྟོབས་དག་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤evamanyo 'pi kleśa utpadyata iti veditavyo yaḥ[305|21]
♂evamanyo 'pi kleśa utpadyata iti veditavyo yaḥ saṃpūrṇakāraṇaḥ //34//
◤evam anyo 'pi kleśa utpadyata iti veditavyaḥ, yaḥ--[S652]
㈠2釋曰。若餘惑有具因生。應知亦如此。
㈡餘煩惱起類此應知。
★◤ 【saṃpūrṇakāraṇaḥ // VAkK_5.34 //】[305|22]
①evam anyas api kleśas utpadyate iti veditavyas yas saṃpūrṇa kāraṇas
③ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ་།། གང་ཞིག་རྒྱུ་ནི་ཚངས་པ་ཡིན་།
◤sampūrṇākāraṇaḥ // 34 // [S652]
㈠1〔偈曰〕：【具因緣】。
㈡【說惑具因緣】〖34_5_d〗 謂此且據具因緣說。
★◤kadācitkial viṣayabalenaivotpadyante / na hetubalena / [306|01]
♂@306 kadācitkila viṣayabalenaivotpadyante / ♂na hetubalena /
◤kadā cit kila viṣayabalena eva utpadyante, na hetubalena / [S652]
㈠彼說有時由塵力惑亦生。起不由因。力
㈡或有唯託境界力生。
①kadācid kiat viṣaya balena eva utpadyante
③རེས་འགའ་ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཁོ་ན་།།
①na hetu balena
③སྐྱེའི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ཞིག རྒྱུ་ནི:ཚངས་པ་〖PNཚང་བ།〗ཡིན། རེས་འགའ་ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཁོ་ན〖PNནས།〗། སྐྱེའི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★0◤yathā parihāṇadharmakasyārhata iti / [306|01-]
◤yathā-- parihāṇadharmakasyārhata iti // 34 // [S652]
①yathā-- parihāṇadharma-kasya-arhatas iti||34||
㈠譬如退法阿羅漢。
㈡如退法根阿羅漢等。
①yathā parihāṇa dharmakasya arhatas iti
③དཔེར་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤eta evānuśayāḥ sūtre bhagavatā traya āsravā uktāḥ kāmasravo bhavāsravo 'vidyāsrava iti / [306|02-]
♂eta evānuśayāḥ sūtre bhagavatā traya āsravā{1. Ms. Here and later on, it is spelt as āśrava in the Ms. |} uktāḥ kāmāsravo bhavāsravo 'vidyāsrava iti /
◤eta eva anuśayāḥ sūtre bhagavatā traya āsravā uktāḥ--[S652]
㈠是隨眠惑於經中世尊說為三流。
㈡即上所說隨眠并纏。經說為漏瀑流軛取。
①ete eva anuśayās sūtre bhagavatā trayas āsravās uktās kāma sravas bhava āsravas avidyā āsravas iti
㈢ཡང་〖PN-ཡང་།〗ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟག་པ་གསུམ་དུ་གསུངས་ཏེ། འདོད་པའི་ཟག་པ་དང་། སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང་། མ་རིག་པའི་ཟག་པའོ། །
◤[S653]
◤kāmāsravaḥ, bhavāsravaḥ, avidyāsrava iti / [S653]
㈠謂欲流有流無明流。
㈡漏謂三漏。一欲漏。二有漏。三無明漏。
★◤catvāra oghāḥ kāmaugho bhavaugho dṛṣṭyobho 'vidyaughaśca / [306|03-]
♂catvāra oghāḥ kāmaugho [ 23a. 16A1. III ] bhavaugho dṛṣṭyogho 'vidyaughaśca /
◤catvāra oghāḥ-- kāmaughaḥ, bhavaudhaḥ, dṛṣṭyoghaḥ, avidyaughaś ca / [S653]
㈠或說為四暴河。謂欲暴河有暴河見暴河無明暴河。
㈡言瀑流者。謂四瀑流。一欲瀑流。二有瀑流。三見瀑流。四無明瀑流。
①catvāras oghās kāma oghas bhava oghas dṛṣṭi obho avidyā oghas ca
㈢ཆུ་བོ་〖PN+ནི།〗བཞི་སྟེ། འདོད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་དང་། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོའོ། །
★0◤catvāro yogā eta eva / [306|04]
◤catvāro yogā eta eva / [S653]
㈠或說為四繫。
㈡軛謂四軛。
①catvāras yogās ete eva
㈢སྦྱོར་བ་〖PN+ནི།〗བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་དོ། །
★◤catvāryupādānāni kāmopādānaṃ dṛṣṭyupādānaṃ śīlavṛtopādānamātmavādopādānamiti / [306|04-]
♂catvāryupādānāni kāmopadānaṃ dṛṣṭyupādānā śīlavratopādānamātmavādopādānamiti /
◤catvāryupādānāni—kāmopādānam, dṛṣṭyupadānam, śīlavratopādānam, ātmavādopādānam iti / [S653]
㈠即是四河或說為四取。謂欲取見取戒執取我言取。
㈡如瀑流說。取謂四取。一欲取。二見取。三戒禁取。四我語取。
①catvāri upādānāni kāma upādānam dṛṣṭi upādānam śīla vṛta upādānam ātma vāda upādānam iti
③ཉེ་བར་ལེན་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། ལྟ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པའོ་།།
㈢ཉེ་བར་ལེན་པ་〖PN+ནི།〗བཞི་སྟེ། འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། ལྟ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། 〖PN-དང་། 〗བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །
◤tatra tāvat[S653]
㈠於中
㈡如是漏等其體云何。
★◤tatra tāvat[306|05]
①tatra tāvat
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་།འདོད་ན་གཏི་མུག་མ་གཏོགས་པའི་།།
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག། འདོད་ན་གཏི་མུག་མ་གཏོགས་པའི། །ཉོན་མོངས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་བཅས་ཟག། མ་རིག་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་〖PNརྟོགས། 〗པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་〖PNཔ། 〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བཅས་པ:དང་ཟག་པ་མེད་པ་〖PN-དང་ཟག་པ་མེད་པ། 〗རྫས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཅིག་ནི་འདོད་པའི་ཟག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མ་རིག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ། །
★◤ 【kāme saparyavasthānāḥ kleśāḥ kāmāsravo vinā /】[306|06]
①kāme sa paryavasthānās kleśās kāma āsravas vinā
③ཉོན་མོངས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་བཅས་ཟག་།
◤kāme saparyavasthānāṃ kleśāḥ kāmāsravo vinā / [S653]
①kāme sa-paryavasthānāṃ kleśāḥ kāmāsravo vinā|
★◤ 【mohena 】[306|07]
◤mohena,[S653]
㈠〔偈曰〕：【欲界共倒起 煩惱名欲流 離癡】。
㈡頌曰 【欲煩惱并纏_a 除癡名欲漏】〖35_5_b〗
★◤avidyāṃ varjayitvā 'nye kāmāvacarāḥ kleśāḥ saha paryavasthānaiḥ kāmāsravo veditavya ekacatvāriṃśaddravyāṇi / [306|08-]
♂tatra tāvat kāme saparyavasthānāḥ kleśāḥ kāmāsravo{2. G. kāmāsravā |} vinā mohena avidyāṃ varjayitvā'nye kāmāvacarāḥ kleśāḥ saha paryavasthānaiḥ kāmāsravo veditavya ekacatvā- riṃśaddravyāṇi /
◤avidyāṃ varjayitvā'nye kāmāvacarāḥ kleśāḥ saha paryavasthānaiḥ kāmāsravo veditavya ekacatvāriṃśad dravyāṇi / [S653]
㈠釋曰。除無明所餘欲界行惑共諸倒起惑。應知名欲流。有四十一物。
㈡論曰。欲界煩惱并纏除癡四十一物總名欲漏。
①mohena avidyām varjayitvā anye kāma avacarās kleśās saha paryavasthānais kāma āsravas veditavyas ekacatvāriṃśat dravyāṇi
③མ་རིག་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་རྫས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཅིག་ནི་འདོད་པའི་ཟག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་།
★0◤ekatriṃśadanuśayāḥ pañcaprakārāmavidyāṃ hitvā daśa paryavasthānāni / [306|09-]
◤ekatriṃśadanuśayāḥ pañcaprakārāmavidyāṃ hitvā daśa paryavasthānāni / [S653]
㈠三十一隨眠惑。除五種無明并十倒起惑。此但惑非隨眠。
㈡謂欲界繫根本煩惱三十一并十纏。
①ekatriṃśat anuśayās pañca prakārām avidyām hitvā daśa paryavasthānāni
③མ་རིག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་ཕྲ་རྒྱས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་དང་ཀུན་ནས་སྟེ། དཀྲིས་པ་བཅུའོ་།།
★◤ 【anuśayā eva rūpārūpye bhavāsravaḥ // VAkK_5.35 //】[306|11]
♂anuśayā eva rūpārūpye bhavāsravaḥ //35//
①anuśayās eva rūpa ārūpye bhava āsravas
③གཟུགས་དང་གཟུགས་ནི་མེད་པ་ན་།། ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཟག་།
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་ནི་མེད་པ་ན། །ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཟག། མ་རིག་པ་མ:གཏོགས་པ་〖PNགཏོགས། 〗ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། མ་རིག་{246b}པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་〖PNཔ།《〗གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྫས་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་གོ།
◤anuśayā eva rūpārūpye bhavāsravaḥ // 35 // [S653]
㈠〔偈曰〕：【唯隨眠 色無色有流】。
㈡【有漏上二界〖35_5_c〗 唯煩惱】
★0◤vinā moheneti vartate / [306|12]
◤‘vinā mohena’ iti vartate / [S653]
㈠釋曰。除無明言流。
㈡【除癡】
①vinā mohena iti vartate
③མ་རིག་པ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤rūpārūpyāvacarā avidyāvarjyā anuśayā bhavāsravo dvāpañcāśaddravyāṇi / [306|12-]
♂rūpārūpyāvarā avidyāvarjyā anuśayā bhavāsravo dvāpañcāśad- dravyāṇi /
◤rūpārūpyāvacarā avidyāvarjyā anuśayā bhavāsravo dvāpañcāśad dravyāṇi—[S653]
㈠一切色無色界行隨眠惑。除無明名有流。有五十二物。
㈡色無色界煩惱除癡五十二物總名有漏。
★0◤rūpāvacarāḥ ṣaḍviṃśatiranuśayāḥ pañcaprakārāmavidyāṃ hitvā / [306|13]
◤rūpāvacarāḥ ṣaḍviṃśatiranuśayāḥ pañcaprakārāmavidyāṃ hitvā ārūpyāvacarāḥ ṣaḍviṃśatiḥ / [S653]
㈠色界惑二十六。除五部無明。無色界亦爾。
㈡謂上二界根本煩惱各二十六。
①rūpa ārūpya avacarās avidyā varjyās anuśayās bhava āsravas dvāpañcāśat dravyāṇi rūpāvacarās ṣaḍviṃśatis anuśayās pañca prakārām avidyām hitvā
③མ་རིག་ ****[@246b]**** ་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྫས་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག། དང་།
★★◤ārūpyāvacarāḥ ṣaḍviṃśatiḥ / nanu ca tatrāpyasti paryavasthānadvayaṃ styānamauddhatyaṃ ca / [306|14]
♂ārūpyāvacarāḥ ṣaḍ viṃśatiḥ / ♂nanu ca tatrāpyasti paryavasthānadvayaṃ styānamauddhatyaṃ ca /
①ārūpya avacarās ṣaḍviṃśatis
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་གོ་།།
①nanu ca tatra api asti paryavasthāna dvayam styānam auddhatyam ca
③དེ་ན་ཡང་རྨུགས་པ་དང་རྒོད་པ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཉིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཀྱང་།
㈢དེ་ན་ཡང་རྨུགས་པ་དང་རྒོད་པ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཉིས་ཡོད་པ་〖པེ》Nཔ།〗མ་ཡིན་ནམ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་ལས་ཀྱང་། སྲིད་པའི་ཟག་པ་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་དེ་མ་སྨོས་ཤེ་ན། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་རང་དབང་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤nanu ca tatra apy asti paryavasthānadvayam-- styānamauddhatyaṃ ca,[S653]
①nanu ca tatra apy asti paryavasthāna-dvayam-- styānamauddhatyaṃ ca,
㈠於上界為不有疲弱掉起二種倒起惑邪。
㈡豈不彼有惛沈掉舉二種纏耶。
★★◤prakaraṇeṣu coktaṃ “bhavāsravaḥ katamaḥ / [306|15]
♂prakaraṇeṣu coktaṃ “bhavāsravaḥ katamaḥ /
◤prakaraṇeṣu coktam “bhavāsravaḥ katamaḥ?[S653]
①prakaraṇeṣu ca uktam “bhavāsravaḥ katamaḥ?
㈠如分別道理論說。何者為有流。
㈡品類足中亦作是說。云何有漏。
①prakaraṇeṣu ca uktam bhava āsravas katamas
③སྲིད་པའི་ཟག་པ་གང་ཞེ་ན་།
★0◤avidyāṃ sthāpayitvā yāni tadanyāni rūpārūpyapratisaṃyuktāni / [306|15-]
◤avidyāṃ sthāpayitvā yāni tadanyāni rūpārūpyapratisaṃyuktāni / [S653]
㈠除無明是所餘諸惑。與色無色界相應。
㈡謂除無明餘色無色二界
★★◤saṃyojanabandhanānuśayopakleśaparyavasthānānī”ti / [306|16]
♂saṃyojanabandhanānuśayopa- kleśaparyavasthānānī”ti /
◤saṃyojanabandhanānuśayopakleśaparyavasthānāni” ( ) iti,[S653]
①saṃyojanabandhanānuśaya upakleśa paryavasthānāni” ( ) iti,
㈠謂結縛隨眠小惑倒起惑。
㈡所繫結縛隨眠隨煩惱纏。
★◤kasmā diha tasyāgrahaṇam / [306|16-]
♂kasmādiha tasyāgrahaṇam /
◤kasmād iha tasyāgrahaṇam? asvātantryād iti kāśmīrāḥ // 35 // [S653]
㈠此中云何不攝。罽賓國師云。由不自在故。
㈡今於此中何故不說。迦濕彌羅國毘婆沙師言。彼界纏少不自在故。
①avidyām sthāpayitvā yāni tad anyāni rūpa ārūpya pratisaṃyuktāni saṃyojana bandhana anuśaya upakleśa paryavasthānāni iti kasmai diha tasya agrahaṇam
③མ་རིག་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་ཞེས་བཤད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་དེ་མ་སྨོས་ཤེ་ན་།
★0◤asvātantryāditi kāśmīrāḥ / [306|17]
①asvātantryāt iti kāśmīrās
③ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ན་རེ་རང་དབང་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ rūpārūpyāvacarā anuśayāḥ samasyaiko bhavāgra uktaḥ / [306|18]
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ rūpārūpyavacarā anuśayāḥ samasyaiko bhavāgra uktaḥ?[S653]
㈠復有何因緣。色無色界合說一有流。
㈡何緣合說二界隨眠為一有漏。
①kim punar kāraṇam rūpa ārūpya avacarās anuśayās samasya ekas bhava agras uktas
③ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་སྲིད་པའི་ཟག་པར་བཤད་ཅེ་ན། དེ་ལུང་མ་བསྟན་ཁ་ནང་བལྟས་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་སྲིད་པའི་ཟག་པར་བཤད་ཅེ་ན། དེ་ལུང་མ་བསྟན་〖PNགཞགས།〗ཁ་ནང་བལྟས། །མཉམ་གཞག་〖PNཀྱིས།〗པ་ཡི་ཕྱིར་གཅིག་བྱས། །དེ་གཉི་ག་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། ཁ་ནང་དུ་བལྟས་ཏེ་འཇུག་པ་དང་། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། རྒྱུ་གང་གིས་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་〖PNདེ།〗སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
★◤ 【avyākṛtāntarmukhā hi te samāhitabhūmikāḥ /】[306|19]
①avyākṛta antarmukhās hi te samāhita bhūmikās
③མཉམ་གཞག་པ་ཡི་ཕྱིར་གཅིག་བྱས་།།
◤avyākṛtāntarmukhā hi te samāhitabhūmikāḥ / [S653]
★◤ 【ata ekīkṛtāḥ /】[306|20]
◤ata ekīkṛtāḥ,[S653]
㈠〔偈曰〕：【無記內門起 依寂靜地生 故合一】。
㈡【同無記內門_a 定地故合一】〖36_5_b〗
★◤te hyūbhaye 'pyavyākṛtā antarmukhapravṛttāḥ samāhitabhūmikāśceti trividhena sādhamyerṇaikatāḥ / [306|21-]
♂avyākṛtāntarmukhā hi te samāhitabhūmikāḥ ata ekīkṛtāḥ te[ 23b. 16B1. III ] hyubhaye 'pyavyākṛtā antarmukhapravṛttāḥ samāhitabhūmikāśceti trividhena sādharmyeṇaikatāḥ /
◤te hy ubhaye 'py avyākṛtā antarmukhapravṛttāḥ samāhitabhūmikāś ceti trividhena sādharmyeṇa ekīkṛtāḥ / [S653]
①te hy ubhaye'py avyākṛtā antarmukhapravṛttāḥ samāhitabhūmikāś ca iti trividhena sādharmyeṇa ekīkṛtāḥ|
㈠釋曰。是二界惑同無記性。依內門起。依定地生。由此三法等。是故合立為一。
㈡同無記性於內門轉。依定地生。由三義同故合為一。
◤[S654]
★0◤yenaiva ca kāraṇena bhavarāga uktastenaiva bhavāsravaḥ ityavidyedānīṃ traidhātukyavidyāsrava iti siddham / [306|22-]
◤yena eva ca kāraṇena bhavarāga uktas tena eva bhavāsrava ity[S654]
㈠由此因立有欲義。更由此因立有流義。
㈡如前所說名有貪因。即是此中名有漏義。
①atas ekīkṛtās te hyūbhaye pyavyākṛtās antarmukha pravṛttās samāhita bhūmikās ca iti trividhena sādhamyerṇa ekatās yena eva ca kāraṇena bhava rāgas uktas tena eva bhava āsravas iti avidyā idānīm traidhātukya vidyā sravas iti siddham
③དེ་གཉི་ག་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། ཁ་ནང་དུ་བལྟས་ཏེ་འཇུག་པ་དང་། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ་;་རྒྱུ་གང་གིས་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཞེས་ཏེ་;་བྱའོ་།།
◤avidyedānīṃ traidhātukyavidyāsrava iti siddham / [S654]
㈠今三界無明立為無明流。此義自成。
㈡准此三界2無明義至已立為無明漏。
D4797 🈪ད་〖PNཔ།〗ནི་མ་རིག་པའི་〖PNལྷ་པ་རྣམས་བསལ།〗ཁམས་གསུམ་པ་རྫས་བཅོ་ལྔ་ནི་མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
★0◤tāni pañcadaśa dravyāṇi / [306|23]
◤tāni pañcadaśa dravyāṇi / [S654]
㈠有十五物。
㈡1十五
①tāni pañcadaśa dravyāṇi
③ད་ནི་མ་རིག་པའི་ཁམས་གསུམ་པ་རྫས་བཅོ་ལྔ་ནི་མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ་།།
㈢ད་〖PNཔ།〗ནི་མ་རིག་པའི་〖PNལྷ་པ་རྣམས་བསལ།〗ཁམས་གསུམ་པ་རྫས་བཅོ་ལྔ་ནི་མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །
★0◤kiṃ kāraṇamasau pṛthagvyavasthāpyate / [306|23-]
◤kiṃ kāraṇam asau pṛthagvyavasthāpyate? sarveṣāṃ teṣām—[S654]
㈠云何別立此無明為流。一切流
㈡何緣唯此別立漏名。
D4798 🈪ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི། རྩ་བ་མ་རིག་ཡིན་པས་ན། །ལོགས་ཤིག་ཏུ་ནི་ཟག་པར་བསྟན། །
①kim kāraṇam asau pṛthak vyavasthāpyate
③ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི། རྩ་བ་མ་རིག་ཡིན་པས་ན། །ལོགས་ཤིག་ཏུ་ནི་ཟག་པར་བསྟན། །ཟག་པ་དེ་དག་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ལྟར། ཆུ་བོ་སྦྱོར་བའང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
★◤sarveṣāṃ hi teṣāṃ[306|24]
①sarveṣām hi teṣām
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་།
◤mūlamavidyetyāsravaḥ pṛthak // 36 // [S654]
㈠〔偈曰〕：【為根 立無明別流】。
㈡【無明諸有本_c 故別為一漏】〖36_5_d〗
★◤ 【mūlamavidyetyāsravaḥ pṛthak // VAkK_5.36 //】[307|01]
♂sarveṣāṃ hi{3. Y. omits hi |} teṣāṃ @307 mūlamavidyetyāsravaḥ pṛthak //36//
①mūlam avidyā iti āsravas pṛthak
③རྩ་བ་མ་རིག་ཡིན་པས་ན་།། ལོགས་ཤིག་ཏུ་ནི་ཟག་པར་བསྟན་།།
★◤yathā caite āsravā uktā veditavyāḥ[307|02]
♂yathā caite āsravā uktā veditavyāḥ tathaughayogā{1. G. ॰yogād |} dṛṣṭīnāṃ pṛthagbhāvastu{2. Ms. pṛthak…|} pāṭavāt /
◤yathā ca ete āsravā uktā veditavyā,[S654]
㈠釋曰。一切流無明為根。是故別立無明為流。如說流應知餘亦爾。
㈡無明能為諸有本故。
①yathā ca ete āsravās uktās veditavyās
③ཟག་པ་དེ་དག་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ལྟར། ཆུ་བོ་སྦྱོར་བའང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།། ལྷ་རྣམས་གསལ་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་བསྟན་།།
★◤ 【tathaughayogā dṛṣṭīnāṃ pṛthagbhāvastu pāṭavāt /】[307|03]
◤tathaughayogā dṛṣṭīnāṃ pṛthagbhāvastu pāṭavāt / [S654]
㈠〔偈曰〕：【暴河繫亦爾 別立見明故】。
㈡【瀑流軛亦然_a 別立見利故】〖37_5_b〗
🈪ཟག་པ་དེ་དག་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ལྟར། ཆུ་བོ་སྦྱོར་བའང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
[ཆུ་བོ་སྦྱོར་བའང་དེ་བཞིན་དུ། །ལྷ་རྣམས་གསལ་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་བསྟན། །]D4799 🈪:ལྷ་རྣམས་གསལ་〖Nལྟ་རྨམས་བསལ།〗ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་བསྟན། །
★0◤kāmāsrava eva kāmaughaḥ kāmayogaśca / [307|04]
◤kāmāsrava eva kāmaughaḥ kāmayogaś ca / [S654]
㈠釋曰。是所說欲流。即是欲暴河。及欲繫。
㈡瀑流及軛體與漏同。然於其中見亦別立。謂前欲漏即欲瀑流及欲軛。
①tathā ogha yogās dṛṣṭīnām pṛthak bhāvas tu pāṭavāt kāma āsravas eva kāma oghas kāma yogas ca
③ལྟ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ནར་འདོད་བའི་ཆུ་བོ་དང་། འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ་།
㈢:ལྷ་རྣམས་གསལ་〖Nལྟ་རྨམས་བསལ།〗ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་བསྟན། །ལྟ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ནར་〖PNན།〗འདོད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ bhavāsrava eva bhavaugho bhavayogaścānyatra dṛṣṭibhyaḥ / [307|04-]
◤evaṃ bhavāsrava eva bhavaugho bhavayogaś ca, anyatra dṛṣṭibhyaḥ / [S654]
㈠是所說有流。即是有暴河。及有繫。除諸見。
㈡如是有漏即有瀑流及有軛。析出諸見
🈪ལྟ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་འདོད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ནར་〖PNན།〗འདོད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །
①evam bhava āsravas eva bhava oghas bhava yogas ca anyatra dṛṣṭibhyas
③དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང་། སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤tāḥ kila paṭutvādoghayogeṣu pṛthak sthāpitāḥ / [307|05]
◤tāḥ kila paṭutvādoghayogeṣu pṛthak sthāpitāḥ / [S654]
㈠彼言由了別故。於暴河及繫。立見為別品。
㈡為見瀑流及見軛者，謂猛利故。
D4800 🈪དེ་དག་ནི་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་དང་སྦྱོར་བ་དག་ནི་〖PNགི།〗ནང་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ:བསལ་བའི་〖PNབསལ་བའི།〗རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་གྲག་གོ།
①tās kila paṭu tvāt ogha yogeṣu pṛthak sthāpitās
㈢དེ་དག་ནི་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་དང་སྦྱོར་བ་དག་ནི་〖PNགི།〗ནང་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ:བསལ་བའི་〖PNབསལ་བའི།〗རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★◤ 【nāsraveṣvasahāyānāṃ na kilāsyānukūlatā // VAkK_5.37 //】[307|06]
♂nāsraveṣvasahāyānāṃ na kilāsyānukūlatā //37//
①na āsraveṣu asahāyānām na kila āsya anukūla tā
③ཟག་པ་མ་ཡིན་གྲོགས་མེད་རྣམས་།། འཇོག་པའི་རྗེས་ ****[@247a]**** *་།། སུ་མི་མཐུན་ལོ་།།
㈢ཟག་པ་མ་ཡིན་གྲོགས་མེད་རྣམས། །འཇོག་པའི་རྗེས་{247a}། །སུ་མི་མཐུན་ལོ། །
◤nāsraveṣv asahāyānāṃ na kilāsyānukūlatā // 37 // [S654]
①na āsrava asahāya na kila 住āsya-順anukūlata
㈠〔偈曰〕：【非於流無伴 由非順流故】。
㈡【見不順住故_c 非於漏獨立】〖37_5_d〗
🈪ཟག་པ་མ་ཡིན་གྲོགས་མེད་རྣམས། །འཇོག་པའི་རྗེས་སུ་མི་མཐུན་ལོ། །
★◤āsayantītyāsravāṇāṃ nirvacanaṃ paścādvakṣyate / [307|07]
♂āsayantītyāsravāṇāṃ nirvacanaṃ paścādvakṣyate{3. Y. vakṣyati |} /
◤āsayantītyāsravāṇāṃ nirvacanaṃ paścād vakṣyati / [S654]
㈠釋曰。能令流故名流。流等名後當釋。
㈡令住名漏。如後當說。
D4801 🈪ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་ན།
①āsayanti iti āsravāṇām nirvacanam paścāt vakṣyate
③ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་ན་།
㈢ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེས་འོག་ནས་འཆད་ན། ལྟ་བ་རྣམས་འབའ་ཞིག་ནི་བསལ་〖PNགསལ།〗བའི་ཕྱིར་འཇོག་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དག་ཏུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བཞག་གི་བསྲེས་ཏེ་ནི་བཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★◤na ca kila kevalā dṛṣṭya āsyānukūlāḥ paṭutvāt / [307|07-]
♂na ca kila kevalā dṛṣṭaya āsyānukūlāḥ paṭutvāt /
◤na ca kila kevalā dṛṣṭaya āsyānukūlāḥ, paṭutvāt / [S654]
㈠彼說若見獨無伴。不隨順流。由明了故。
㈡見不順彼。性猛利故。
🈪ལྟ་བ་རྣམས་འབའ་ཞིག་ནི་བསལ་〖PNགསལ།〗བའི་ཕྱིར་འཇོག་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དག་ཏུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བཞག་གི་བསྲེས་ཏེ་ནི་བཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ།
[由明了故paṭutvāt(calatvāt動搖)(4421安慧.4093滿增.གཡོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གསལ་བའི་ཕྱིར་)][別立見利故，長行有kila傳說གྲག་ . 見不順住故.非於漏獨立，頌及長行中有kila傳說གྲག་ ][4093.འཇོག་པ་རྗེས་སུ་མི་མཐུན་ལོ། ། ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟ་བ་རྣམས་གཡོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གསལ་བའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དག་ཏུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བཤད་ན། དེས་ན་མ་རིག་པ་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་ཆུ་པོ་དང་སྦྱོར་བ་དག་ཏུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །]
★★◤ata āsraveṣu na pṛṭhak sthāpitāḥ / [307|08]
♂ata āsraveṣu na pṛthak sthāpitāḥ /
◤ata āsraveṣu na pṛthak sthāpitāḥ / [S654]
㈠是故於流不立為別品。
㈡由此於漏不獨立名。
①na ca kila kevalās dṛṣṭyas āsya anukūlās paṭu tvāt atas āsraveṣu na pṛṭhak sthāpitās
③ལྟ་བ་རྣམས་འབའ་ཞིག་ནི་བསལ་བའི་ཕྱིར་འཇོག་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དག་ཏུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བཞག་གི་བསྲེས་ཏེ་ནི་བཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★◤miśrīkṛtya sthāpitā iti tadevaṃ kāmaugha ekānnatriṃśaddravyāṇi / [307|08-]
♂miśrīkṛtya sthāpitā iti tadevaṃ kāmaugha ekānna- triṃśaddravyāṇi /
◤miśrīkṛtya sthāpitā iti / [S654]
㈠合立為流品。
㈡但可與餘合立為漏。
①miśrīkṛtya sthāpitās iti tat evam kāma oghas ekānna triṃśat dravyāṇi
③དེ་ལྟར་ན་འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་སྟེ་།
㈢དེ་ལྟར་ན་འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་བཅོ་ལྔ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ། །
◤[S655]
◤tad evaṃ kāmaugha ekānnatriṃśad dravyāṇi / [S655]
㈠是欲暴河。有二十九物。
㈡如是已顯二十九物名欲瀑流
🈪དེ་ལྟར་ན་འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་བཅོ་ལྔ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ། །
★0◤rāgapratighamānāḥ pañcadaśa vicikitsāścatasro daśa paryavasthānānīti / [307|09-]
◤rāgapratighamānāḥ pañcadaṣa vicikitsāś catasro daśa paryavasthānānīti / [S655]
㈠謂欲瞋慢有十五。疑有四并十倒起惑。
㈡謂貪瞋慢各有五種疑四纏十。
①rāga pratighamānās pañcadaśa vicikitsās catasras daśa paryavasthānāni iti
③འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་བཅོ་ལྔ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ་།།
★★◤bhavaugho 'ṣṭāviṃsatidravyāṇi / [307|10]
♂bhavaugho- ‘ṣṭāviṃśatidravyāṇi /
①bhava oghas ṣṭāviṃsati dravyāṇi
③སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་སྔས་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་དེ་།
㈢སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ། །
◤bhavaugho 'ṣṭāviṃśatidravyāṇi / [S655]
㈠有暴河有二十八物。
㈡二十八物名有瀑流。
D4802 🈪སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ། །
★◤rāgamānā viṃśatirvicikitsā 'ṣṭau / [307|10-]
♂rāgamānā viṃśativicikitsā'ṣṭau /
◤rāgamānā viṃśatiḥ / [S655]
㈠謂欲慢有二十。
㈡謂貪與慢各十
①rāgamānā viṃśatis vicikitsā ṣṭau
③འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ་།།
◤vicikitsā'ṣṭau / [S655]
㈠疑八
㈡疑八。
★0◤dṛṣṭyoghaḥ ṣaṭtriṃśaddravyāṇi / [307|11]
◤dṛṣṭyoghaḥ ṣaṭtriṃśad dravyāṇi / [S655]
㈠見暴河有三十六物。
㈡三十六物名見瀑流謂三界中各十二見。
D4803 🈪ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གོ། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་བཅོ་ལྔ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ཡང་ཆུ་བོ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
①dṛṣṭi oghas ṣaṭtriṃśat dravyāṇi
㈢ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གོ།
★0◤avidyaughaḥ pañcadaśa dravyāṇi / [307|11-]
◤avidyaughaḥ pañcadaśa dravyāṇi / [S655]
㈠無明暴河有十五物。
㈡十五物名無明瀑流。謂三界無明各有五。
①avidyaughas pañcadaśa dravyāṇi
③མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་བཅོ་ལྔ་སྟེ་།
㈢མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི་རྫས་བཅོ་ལྔ་སྟེ། སྦྱོར་བ་ཡང་ཆུ་བོ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
◤oghavad yogā veditavyāḥ // 37 // [S655]
㈠如暴河應知繫亦爾。
㈡應知四軛與瀑流同。四取應知體同四軛。
★◤oghavad yogā veditavyāḥ / [307|12]
①oghavat yogās veditavyās
③སྦྱོར་བ་ཡང་ཆུ་བོ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་།།
★◤ 【yathoktā eva sā 'vidyā dvidhā dṛṣṭivivecanāt /】[307|13]
♂oghavad yogā veditavyāḥ{4. Ms. yogādveditavyāḥ |} /
①yathā uktās eva sā vidyā dvidhā dṛṣṭi vivecanāt
③ཇི་སྐད་བཤད་ཉིད་མ་རིག་བཅས་།།
㈢ཇི་སྐད་བཤད་ཉིད་མ་རིག་བཅས། །ཉེར་ལེན་རྣམས་ཏེ་ལྟ་རྣམ་〖Pབ་རྣམས།Nརྣམས།〗གཉིས། །ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤yathoktā eva sā'vidyā dvidhā dṛṣṭervivecanāt / [S655]
★◤ 【upādānāni 】[307|14]
①upādānāni
③ཉེར་ལེན་རྣམས་ཏེ་ལྟ་རྣམ་གཉིས་།།
◤upādānāni,[S655]
㈠〔偈曰〕：【如所說共癡 有二分見故名取】。
㈡【欲有軛并癡_a 見分二名取】〖38_5_b〗 然欲我語各并無明。見分為二與前軛別。
D4804 🈪ཇི་སྐད་བཤད་ཉིད་མ་རིག་བཅས། །ཉེར་ལེན་རྣམས་ཏེ་ལྟ་རྣམ་〖Pབ་རྣམས།Nརྣམས།〗གཉིས། །ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤kāmayoga evasahāvidyayā kāmopādānaṃ catustriṃśaddravyāṇi / [307|15]
♂yathoktā eva sā'vidyā dvidhā dṛṣṭi-[ 24a. 16A1. IV ]vivecanāt upādānāni kāmayoga eva sahāvidyayā kāmopādānaṃ catustriṃśaddravyāṇi /
◤kāmayoga eva sahāvidyayā kāmopādānaṃ catuśtriṃśad dravyāṇi—[S655]
㈠釋曰。是欲繫共無明立為欲取。有三十四物。
㈡即前欲軛并欲無明三十四物總名欲取。
①kāma yogas eva sahā avidyayā kāma upādānam catustriṃśat dravyāṇi
③ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་ཁོ་ན་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤rāgapratighamānā 'vidyāviṃśatirvicikitsāścatasro daśa paryavasthānāni / [307|15-]
♂rāgapratighamānā'vidyā viṃśatirvicikitsāścatasro daśa paryavasthānāni /
◤rāgapratighamānā'vidyā viṃśatiḥ, vicikitsāś catasraḥ, daśa paryavasthānāni / [S655]
㈠謂欲瞋慢無明有二十。疑有四。并十倒起惑。
㈡謂貪瞋慢無明各五疑有四并十纏。
D4805 🈪འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་ཁོ་ན་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ། །
①rāga pratighamānās vidyā viṃśatis vicikitsās catasras daśa paryavasthānāni
③འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ་།།
㈢འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་ཁོ་ན་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཉི་ཤུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བཞི་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུའོ། །
★◤bhavayoga eva sahāvidyayā ātmavādopādānamaṣṭatriṃśaddravyāṇi / [307|16-]
♂bhavayoga eva sahāvidyayā ātmavādopādānamaṣṭa- triṃśaddravyāṇi /
◤bhavayoga eva sahāvidyayā ātmavādopādānam aṣṭatriṃśad dravyāṇi / [S655]
㈠是有繫共無明立為我言取。有三十八物。
㈡即前有軛并二界無明三十八物總名我語取。
D4806 🈪སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཉེ་བར་〖PN-ཉེ་བར།〗མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཁོ་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སུམ་ཅུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ། །
①bhava yogas eva saha avidyayā ātma vāda upādānam aṣṭatriṃśat dravyāṇi
③སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཉེ་བར་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཁོ་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྲིད་པའི་སྦྱོར་བ་ཉེ་བར་〖PN-ཉེ་བར།〗མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཁོ་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སུམ་ཅུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ། །
★0◤rāgamānāvidyāstriṃśadvicikitsā aṣṭau / [307|17]
◤rāgamānāvidyāstriśadvicikitsā aṣṭau / [S655]
㈠謂欲慢無明有三十。疑有八。
㈡謂貪慢無明各十疑有八。
①rāgamāna avidyās triṃśat vicikitsā aṣṭau
③འདོད་ཆགས་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སུམ་ཅུ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བརྒྱད་དོ་།།
★★◤dṛṣṭiyogācchīlavrataṃ niṣkṛṣya dṛṣṭyu pādānaṃ triṃśaddravyāṇi / [307|18]
♂dṛṣṭiyogācchīlavrataṃ niṣkṛṣya dṛṣṭyupādānaṃ triṃśaddravyāṇi /
◤dṛṣṭiyogāc chīlavrataṃ niṣkṛpya dṛṣṭthupādānaṃ triśad dravyāṇi / [S655]
㈠是見繫除戒執取。立為見取。有三十物。
㈡於見軛中除戒禁取餘三十物總名見取。
D4807 🈪ལྟ་བའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་〖PN+མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ།〗ཕྱུང་སྟེ། ལྟ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ཉེ་བར་ལེན་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་ཡིན་ནོ། །
①dṛṣṭi yogāt śīla vratam niṣkṛṣya dṛṣṭyu pādānam triṃśat dravyāṇi
㈢ལྟ་བའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་〖PN+མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ།〗ཕྱུང་སྟེ། ལྟ་བ་ལ་〖PN-ལ།〗ཉེ་བར་ལེན་པ་རྫས་སུམ་ཅུ་ཡིན་ནོ། །
★◤śīlavratopādānaṃ ṣaḍdravyāṇi karmadṛṣṭibhyo niṣkṛṣṭam / [307|18-]
♂śīlavratopādānaṃ ṣaḍdravyāṇi karmadṛṣṭibhyo{5. D. kasmāt punaretat |} niṣkṛṣṭam /
◤śīlavratopādānaṃ ṣaḍdravyāṇi karmadṛṣṭibhyo niṣkṛṣṭam / [S655]
㈠是戒執取有六物。云何從諸見中。離戒執取立為別取。
㈡所除六物名戒禁取。何緣別立戒禁取耶。
D4808 🈪ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་རྫས་དྲུག་གོ། ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱུང་ཞེ་ན། ལམ་གྱི་དགྲར་འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗ཕྱིར་དང་། ཕྱོགས་གཉི་ག་བསླུ་〖PNསླུ།〗བའི་ཕྱིར་ཏེ།
①śīla vrata upādānam ṣaṣ dravyāṇi karma dṛṣṭibhyas niṣkṛṣṭam
③ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་རྫས་དྲུག་གོ་།། ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱུང་ཞེ་ན་།
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་རྫས་དྲུག་གོ།
★◤mārgapratidvandvitvā dubhayapakṣavipralambhanācca / [307|19]
♂mārga- pratidvandvitvā{6. Y. pratidvaṃdvāt |}dubhayapakṣavipralambhanācca{7. D. pratidvandvabhūtaṃ hyetadubhayapakṣavipralambhakaṃ ca |} /
◤mārgapratidvandvād, ubhayapakṣavipralambhanāc ca / [S655]
㈠由對治聖道故。由欺誑二部故。
㈡由此獨為聖道怨故。雙誑在家出家眾故。
①mārga pratidvandvitvā dubhaya pakṣa vipralambhanāt ca
③ལམ་གྱི་དགྲར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང་། ཕྱོགས་གཉི་ག་བསླུ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★◤gṛhiṇo 'pyanena vipralabdhā anaśanādibhiḥ svargamārgasaṃjñayā pravrajitā apīṣṭaviṣayaparivarjanena śuddhipratyāgamanāditi / [307|20-]
♂gṛhiṇo 'pyanena vipralabdhā anaśanādibhiḥ svarga- mārgasaṃjñayā pravrajitā apīṣṭaviṣayaparivarjanena{8. D. parivartane |} śuddhipratyāgamanāditi /
◤gṛhiṇo 'py anena vipralabdhā anaśanādibhiḥ svargamārgasaṃjñayā / [S655]
㈠在家部由此惑遭誑計。執自餓為天道故。
㈡謂在家眾由此誑惑計自餓等為天道故。
🈪འདིས་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་〖PN-པ།〗ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པས་ཟས་མི་ཟ་བ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་ལ།
①gṛhiṇas apyanena vipralabdhās anaśana ādibhis svarga mārga saṃjñayā pravrajitās api iṣṭa viṣaya parivarjanena śuddhi pratyāgamanāt iti
③འདིས་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པས་ཟས་མི་ཟ་བ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་ལ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པས་བསླུས་སོ་།།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱུང་ཞེ་ན། ལམ་གྱི་དགྲར་འགྱུར་བའི་〖PNགྱུར་པའི།〗ཕྱིར་དང་། ཕྱོགས་གཉི་ག་བསླུ་〖PNསླུ།〗བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིས་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་〖PN-པ།〗ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པས་ཟས་མི་ཟ་བ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་ལ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པས་བསླུས་〖PNབསྡུས།〗སོ། །
◤pravrajitā apīṣṭaviṣayaparivarjanena śuddhipratyāgamanād iti / [S655]
㈠出家部由捨離可愛塵。修習苦澁為道。計應得解脫故。
㈡諸出家眾由此誑惑計捨可愛境為清淨道故。
🈪རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པས་བསླུས་〖PNབསྡུས།〗སོ། །
◤㈠欲取及見取者，是在家出家二部鬪諍因故，故立為二取。在家由取五塵故，與在家起鬪諍。出家由取諸見各不同故，與出家起鬪諍。此二部取定及定果.為解脫道及解脫果故，故立二界惑.為我言取。[加文][S655]
★◤kiṃ kāraṇamavidyāṃ miśrayitvopādānamuktaṃ na pṛthak / [307|21-]
♂kiṃ kāraṇamavidyāṃ miśra- yitvopādānamuktaṃ na pṛthak /
◤kiṃ kāraṇam avidyāṃ miśrayitvopādānam uktaṃ na pṛthak? bhavagraḥaṇād upādānāni / [S655]
㈠云何合無明說取不別為取。由能取生死故立為取。
㈡何緣無明不別立取。能取諸有故立取名。
①kim kāraṇam avidyām miśrayitvā upādānam uktam na pṛthak
㈢ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་བསྲེས་ཏེ་ཉེ་བར་ལེན་པར་བཤད་ལ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བཤད་ཅེ་ན།
★0◤bhavagrahaṇādupādānāni / [307|22]
①bhava grahaṇāt upādānāni
㈢སྲིད་པ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤[S656]
★◤ 【avidyā tu grāhikā neti miśritā // VAkK_5.38 //】[307|23]
♂avidyā tu grāhikā neti miśritā //38//
①avidyā tu grāhikā na iti miśritā
㈢མ་རིག་པ། འཛིན་པར་བྱེད་པ་མིན་ཕྱིར་བསྲེས། །
◤avidyā tu grāhikā neti miśritā // 38 // [S656]
㈠〔偈曰〕：【由無明 非能取故合】。
㈡【無明不別立_c 以非能取故】〖38_5_d〗 然諸無明，非能取故。
★◤asaṃprakhyānalakṣaṇatayā 'paṭutvādavidyā na grāhikā bhavatyataḥ kila miśritā / [308|01]
♂@308 asaṃprakhyānalakṣaṇatayā'paṭutvādavidyā na grāhikā bhavatyataḥ kila miśritā /
◤asamprakhyānalakṣaṇatayā'paṭutvād avidyā na grāhikā bhavati, ataḥ kila miśritā / [S656]
①a-saṃprakhyāna-lakṣaṇa-tayā apaṭu-tvād avidyā na grāhikā bhavati, ataḥ kila miśritā|
㈠釋曰。無明以不了為相故，昧鈍故，故不能取。是故共惑合為取。
㈡謂不了相說名無明，彼非能取，非猛利故。但可與餘.合立為取。
①asaṃprakhyāna lakṣaṇa tayā paṭu tvāt avidyā na grāhikā bhavati atas kila miśritā
㈢མ་རིག་པ་ནི་མི་ཤེས་པའི་མཚན་{247b}ཉིད་ཀྱིས་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བསྲེས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★◤sūtre tu bhagavatoktaṃ “kāmayogaḥ katamaḥ / [308|01-]
♂sūtre tu bhagavatoktaṃ “kāmayogaḥ katamaḥ /
◤sūtre tu bhagavatoktam—[S656]
㈠於經中佛世尊說。
㈡然契經說。
🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་ནི་
①sūtre tu bhagavatā uktam kāma yogas katamas
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་ལས་ནི་འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་འདིའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང་།
★◤vistareṇa yāvadyo 'sya bhavati kāmeṣu kāmarāgaḥ kāmacchandaḥ kāmasnehaḥ kāmaprema kāmecchā kāmamūrcchā kāmagṛddhaḥ kāmaparigarddhaḥ kāmanandī kāmaniyantiḥ kāmādhyavasānaṃ tadanyacittam paryādāya tiṣṭhati / [308|02-]
♂vistareṇa yāvadyo 'sya bhavati kāmeṣu kāmarāgaḥ kāmacchamdaḥ kāmasnehaḥ kāmaprema kāmecchā kāmamūrcchā kāmagṛddhaḥ kāmaparigarddhaḥ kāmanandī kāmaniyantiḥ kāmādhyavasānaṃ tadanyacittaṃ paryādāya tiṣṭhati /
①vistareṇa yāvat yas sya bhavati kāmeṣu kāma rāgas kāma= chandas kāma snehas kāma prema kāmecchā kāma mūrcchā kāma gṛddhas kāma parigarddhas kāma nandī kāma niyantis kāma adhyavasānam tad anya cittam paryādāya tiṣṭhati
◤“kāmayogaḥ katamaḥ? vistareṇa yāvad yo 'sya bhavati kāmeṣu kāmarāgaḥ kāmacchandaḥ kāmasnehaḥ kāmaprema kāmecchā kāmamūrcchā kāmagarddhaḥ kāmaparigarddhaḥ kāmanandī kāmaniyantiḥ kāmādhyavasānam, tadanyacittaṃ paryādāya tiṣṭhati--[S656]
㈠何者為欲繫。廣說如經。乃至於欲塵。眾生欲染污欲求欲愛欲喜欲欲欲亂欲著欲遍著欲樂欲定欲貪。此欲變異眾生心住。
㈡欲軛云何。謂諸欲中欲貪欲欲欲親欲愛欲樂欲悶欲耽欲嗜欲喜欲藏欲隨欲著纏壓於心。
㈢འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་སྲེད་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་དད་〖PN+པ།〗ཆེ་བ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདོད་པས་བརྒྱལ་བ་དང་། འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་དང་〖PN+འདོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་དང་།〗། འདོད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། འདོད་པ་ལ་འཆུམས་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་འདིའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཏེ་གནས་པ་འདི་ནི་འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང་། ལྟ་བའི་སྦྱོར་བ་ཡང་དེ་དང་〖PN-དང་།〗འདྲ་བའི་བར་〖PN+དུ།〗གསུངས་སོ། །
★0◤ayamucyate kāmayogaḥ / [308|04-]
◤ayam ucyate kāmayogaḥ / [S656]
㈠說此名欲繫。
㈡是名欲軛。
🈪འདི་ནི་འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང་།
①ayam ucyate kāma yogas
③མདོ་གཞན་དག་ལས་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ་།
㈢མདོ་གཞན་དག་ལས་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་〖PN+དེ།〗ནི་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །
★★◤evaṃ yāvadbhavayogaḥ” / [308|05]
♂evaṃ yāva-[ 24b. 16B1. IV ]dbhava- yogaḥ” /
◤evaṃ yāvad bhavayogaḥ” / [S656]
㈠乃至有繫等亦如此
㈡有軛見軛應知亦爾。
🈪ལྟ་བའི་སྦྱོར་བ་ཡང་དེ་དང་〖PN-དང་།〗འདྲ་བའི་བར་〖PN+དུ།〗གསུངས་སོ། །
★◤cchandarāgaścopādānamuktaṃ sutrāntareṣvato vijñāyate kāma hyupādānamapi kāmādiṣu cchandarāga iti / [308|05-]
♂cchandarāgaścopādānamuktaṃ sūtrāntareṣvato vijñāyate kāmā hyupādānamapi kāmādiṣu{1. Y. adds yaḥ |} cchandarāga iti /
◤( ) chandarāgaś copādānam uktaṃ sūtrāntareṣu,[S656]
㈠於餘經中說。愛欲亦名取。
㈡又餘經說。欲貪名取。
D4811 🈪མདོ་གཞན་དག་ལས་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་〖PN+དེ།〗ནི་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །
◤ato vijñāyate kāmā hy upādānam api kāmādiṣu yaś chandarāga iti // 38 // [S656]
㈠是故知欲等取。於欲等中唯愛欲為取。
㈡由此故知。於欲等四所起欲貪名欲等取。
★★◤uktamidamanuśayā evāsravaughayogopādānasaṃśabditāḥ sūtreṣviti / [308|07]
♂uktamidamanuśayā evāsravauṣayogopādānasaṃśabditāḥ{2. Ms. ॰pādānaṃ॰ |} sūtreṣviti /
◤uktam idam anuśayā evāsravaughayogopādānasaṃśabditāḥ sūtreṣv iti / [S656]
㈠此義已說。於經中唯隨眠惑說名流暴河繫取。
㈡如是已辯隨眠并纏。經說為漏瀑流軛取。
D4812 🈪མདོ་དག་ལས་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཁོ་ན་ཟག་པ་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་མིང་དུ་གསུངས་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①evam yāvat bhava yogas cchandarāgas ca upādānam uktam sutra antareṣu atas vijñāyate kāma hi upādānam api kāma ādiṣu = chandarāgas iti uktam idam anuśayās eva āsrava ogha yoga upādāna saṃśabditās sūtreṣu iti
③དེའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་ནི་འདོད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ་།། མདོ་དག་ལས་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཁོ་ན་ཟག་པ་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་མིང་དུ་གསུངས་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ་།།
㈢མདོ་དག་ལས་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཁོ་ན་ཟག་པ་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་མིང་དུ་གསུངས་པ་འདི་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤atha ko 'yamanuśayārthaḥ kaśca yāvadupādānārthaḥ / [308|08]
◤atha ko 'yam anuśayārthaḥ? kaś ca yāvad upādānārthaḥ?[S656]
㈠復次隨眠名有何義。乃至取名有何義。
㈡此隨眠等名有何義。
🈪ཡང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་བར་གྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
①atha kas yam anuśaya arthas kas ca yāvat upādāna arthas
③ཡང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་བར་གྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་བར་གྱི་དོན་ནི་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་དེ་དག་ཕྲ་བ་དང་། རྗེས་འབྲེལ་རྣམ་གཉིས་རྒྱས་འགྱུར་དང་། །རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཕྲ་རྒྱས་རྟག་〖PNདག〗ཏུ་བཤད་པ་ཡིན། །དེ་ལ་ཕྲ་བ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བས་རྒྱུ་བ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【■aṇavo 'nugatāś caite dvidhā cāpy anuśerate /】[308|09-]
♂aṇavo 'nugatāś caite dvidhā cāpy anuśerate /
◤aṇavo 'nugatāś caite dvidhā cāpy anuśerate / [S656]
★◤【 anubadhnanti yasmācca tasmādanuśayāḥ smṛtāḥ // VAkK_5.39 //】
♂anubadhnanti yasmācca tasmādanuśayāḥ smṛtāḥ{3. G. matāḥ |} //39//
◤anubadhnanti yasmāc ca tasmād anuśayāḥ smṛtāḥ // 39 // [S656]
①aṇu微細 anu-gatāś隨逐 ca ete dvidhā二種 ca apy anu-śerate隨增|
①anu-badhnanti隨縛 yasmāt ca tasmāt anu-śayāḥ隨眠 smṛtāḥ传统认为||39||
③གང་ཕྱིར་དེ་དག་ཕྲ་བ་དང་། རྗེས་འབྲེལ་རྣམ་གཉིས་རྒྱས་འགྱུར་དང་།། རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ཡི་ཕྱིར་།།
㈠〔偈曰〕：【微細隨逐故 二種隨眠故 非功用恒故 故說彼隨眠】。
㈡頌曰 【微細二隨增_a 隨逐與隨縛_b 住流漂合執_c 是隨眠等義】〖39_5_d〗
🈪གང་ཕྱིར་དེ་དག་ཕྲ་བ་དང་། རྗེས་འབྲེལ་རྣམ་གཉིས་རྒྱས་འགྱུར་དང་། །རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཕྲ་རྒྱས་རྟག་〖PNདག〗ཏུ་བཤད་པ་ཡིན། །
③ཕྲ་རྒྱས་རྟག་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན་།།
★0◤tatrāṇavaḥ sūkṣmapracāratvāt durvijñānatayā /
◤tatra aṇavaḥ sūkṣmapracāratvāt durvijñānatayā / [S656]
㈠釋曰。此中微細者。行相最細故。故非他可知。
㈡論曰。根本煩惱現在前時，行相難知，故名微細。
①tatra aṇavas sūkṣma-pracāra-tvāt durvijñāna tayā
③དེ་ལ་ཕྲ་བ་རྣམས་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བས་རྒྱུ་བ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
🈪དེ་ལ་ཕྲ་བ་རྣམས་〖PN-རྣམས།〗ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བས་རྒྱུ་བ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤anugatāḥ prāptyanuṣaṅgataḥ / [S656]
㈠隨逐者。由至得恒有故。
㈡2言隨逐者，謂能起得恒隨有情，常為過患。
D4813 🈪རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པས་སོ། །
★0◤anugatāḥ prāptyanuṣaṅgataḥ / [308|11]
①anugatās prāpti anuṣaṅgatas
③རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང་རྗེས་སུ་འགྲེལ་པས་སོ་།།
㈢རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པས་སོ། །
★0◤anuśerate dvābhyāṃ prakārābhyāmālambanataḥ saṃprayogataśca / [308|11-]
◤anuśerate dvābhyāṃ prakārābhyām-- ālambanataḥ, saṃprayogataś ca / [S656]
㈠二種隨眠者。隨流行眾生相續中能作二種縛。謂境界縛相應縛。
㈡1二隨增者，能於所緣及所相應增惛滯故。
🈪5421 རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །
D4814 🈪རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །
①anuśerate dvābhyām prakārābhyām ālambanatas saṃprayogatas ca
㈢རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །
★◤anubadhnanty aprayogeṇa prativārayato 'pi punaḥ punaḥ saṃmukhībhāvāt / [308|12-]
♂anubadhnanty aprayogeṇa prativārayato 'pi{4. Y. pratinivārayato 'pi |} punaḥ punaḥ saṃmukhībhāvāt /
◤anubadhnanti, aprayogeṇa pratinivārayato 'pi punaḥ punaḥ sammukhībhāvāt / [S656]
㈠非功用恒故者，若不作功用為生彼，若作對治為遮彼，數數現前故。
㈡不作加行為令彼生，或設劬勞為遮彼起，而數現起，故名隨縛。
D4815 🈪རྗེས་སུ་འབྲང་བས་〖PNབ།〗ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཏེ། བཟློག་བཞིན་དུ་ཡང་〖PN+ཡང་།〗དང་ཡང་དུ་མངོན་པར་〖PNདུ།〗འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
D4816 🈪རྒྱུ་དེ་དག་གིས་ན་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
①anubadhnanti aprayogeṇa prativārayatas api punar punar saṃmukhībhāvāt
③རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཏེ། བཟློག་བཞིན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་མངོན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢རྗེས་སུ་འབྲང་བས་〖PNབ།〗ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཏེ། བཟློག་བཞིན་དུ་ཡང་〖PN+ཡང་།〗དང་ཡང་དུ་མངོན་པར་〖PNདུ།〗འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤ebhiḥ kāraṇairanuśayā ucyante / [308|13]
♂ebhiḥ karaṇairanuśayā ucyante /
◤ebhiḥ karaṇairanuśayā ucyante // [S656]
㈠由此三義故。說彼惑名隨眠。
㈡由如是義故名隨眠。
◤āsayantyāsravantyete haranti śleṣayantyatha / [S656]
★◤ 【■āsayantyāsravantyete haranti śleṣayantyatha /】[308|14-]
♂āsayantyāsravantyete{5. Ms. āsrayantyā |} haranti śleṣayantyatha{6. Ms. śleṣamanmathaḥ |} /
①ebhis kāraṇais anuśayās ucyante āsayanti āsravanti ete haranti śleṣayanti atha
㈢རྒྱུ་དེ་དག་གིས་ན་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །
◤upagṛhṇanti cetyeṣāmāsravādiniruktayaḥ // 40 // [S656]
㈠〔偈曰〕：【令住及令流 能牽及能合 能取故說彼 名流暴河等】。ⅱ
🈪◦3478དེ་དག་འཇོག་བྱེད་ཟག་བྱེད་དང་། །ཁྱེར་བར་བྱེད་དང་འབྱར་བྱེད་དང་། །ཉེ་བར་འཛིན་ཕྱིར་ཟག་ལ་སོགས། །དེ་དག་གི་ནི་ངེས་ཚིག་ཡིན། །
D4817 🈪དེ་དག་འཇོག་བྱེད་ཟག་བྱེད་དང་། །ཁྱེར་〖PNའཁྱེར།〗བར་བྱེད་དང་འབྱར་བྱེད་དང་། །ཉེ་བར་འཛིན་ཕྱིར་ཟག་ལ་སོགས། །དེ་དག་གི་ནི་ངེས་ཚིག་ཡིན། །
★◤【 upagṛhṇanti cetyeṣāmāsravādiniruktayaḥ // VAkK_5.40 //】
♂upagṛhṇanti cetyeṣāmāsravādiniruktayaḥ //40//
①upagṛhṇanti ca iti eṣām āsrava ādi niruktayas
③དེ་དག་འཇོག་བྱེད་ཟག་བྱེད་དང་།། ཁྱེར་བར་བྱེད་དང་འབྱར་བྱེད་དང་།། ཉེ་བར་འཛིན་ཕྱིར་ཟག་ལ་སོགས་།། དེ་དག་གི་ནི་ངེས་ཚིག་ཡིན་།།
㈢དེ་དག་འཇོག་བྱེད་ཟག་བྱེད་དང་། །ཁྱེར་〖PNའཁྱེར།〗བར་བྱེད་དང་འབྱར་བྱེད་དང་། །ཉེ་བར་འཛིན་ཕྱིར་ཟག་ལ་སོགས། །དེ་དག་གི་ནི་ངེས་ཚིག་ཡིན། །འཁོར་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང་། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྨ་ནས་འཛག་པས་ན་ཟག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★★◤āsayanti saṃsāre āsravanti bhavāgrādyāvadavīciṃ ṣaṅbhirāyatanavraṇair ityāsravāḥ / [308|16]
♂āsayanti saṃsāre āsravanti bhavāgrādyāvadavīciṃ ṣaḍbhirāyatanavraṇairityāsravāḥ /
◤āsayanti saṃsāre, āsravanti bhavāgrād yāvad avīciṃ ṣaḍbhir āyatanavraṇair ity āsravāḥ / [S656]
① ās saṃsāra, ā-sru bhavāgra yāvat avīci ṣaṣ āyatana vraṇa ity āsravāḥ|
㈠釋曰。令住不護中，從六門漏能流生死[混雜而譯]，從有頂至阿毘指，故名流。
㈡稽留有情久住生死。或令流轉於生死中，從有頂天至無間獄，由彼相續於六瘡門泄過無窮，故名為漏。
🈪འཁོར་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང་། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྨ་ནས་འཛག་པས་ན་ཟག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
①āsayanti saṃsāre āsravanti bhava agrāt yāvat avīcim ṣaṅbhis āyatana vraṇais iti āsravās
③འཁོར་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང་།། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་མནར་མེད་པའི་བར་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྨ་ནས་འཛག་པས་ན་ཟག་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཁྱེར་〖PNའཁྱེར།〗བར་བྱེད་པས་ན་〖PNཔ།〗ཆུ་བོ་དག་ཡིན་{248a}ནོ། །
◤[S657]
★★◤harantītyoghāḥ / śleṣayantīti yogāḥ / upagṛhṇantīti upadānāni / [308|17]
♂harantī- tyoghāḥ / ♂śleṣayantīti yogāḥ / ♂upagṛhṇantīti upādānāni /
◤haranti ity oghāḥ / [S657]
㈠能牽引眾生。令入苦海故名瀑河。
㈡極漂善品故名瀑流。
🈪◦3479ཁྱེར་བར་བྱེད་པས་ན་ཆུ་བོ་དག་ཡིན་ནོ། །
①haranti iti oghās
③ཁྱེར་བར་བྱེད་པས་ན་ཆུ་བོ་དག་ཡིན་ ****[@248a]**** *་།།
㈢འབྱར་བར་བྱེད་པས་ན་སྦྱོར་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
①śleṣayanti iti yogās
③ནོ་;་།འབྱར་བར་བྱེད་པས་ན་སྦྱོར་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
①upagṛhṇanti iti upadānāni
㈢ཉེ་བར་འཛིན་པས་ན་〖PN-ན།〗ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤śleṣayanti iti yogāḥ / [S657]
㈠能合眾生令不離苦故名繫。
㈡和合有情故名為軛。
🈪◦3480འབྱར་བར་བྱེད་པས་ན་སྦྱོར་བ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤upagṛhṇanti iti upādānāni / [S657]
㈠因此眾生取欲等及生生具，故說名取。
㈡能為依執故名為取。
🈪5426 ཉེ་བར་འཛིན་པས་ན་ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★0◤evaṃ tu sādhīyaḥ syād / [308|17-]
◤evaṃ tu sādhīyaḥ syād-- āsravaty ebhiḥ santatir viṣayeṣv ity āsravāḥ / [S657]
①evaṃ tu sādhīyaḥ syāt-- āsravati ebhis saṃtatis viṣayeṣu ity āsravāḥ|
㈠又若如此解是為最勝。由彼故，相續於六塵中流，故說彼名流。
㈡若善釋者應作是言。諸境界中，流注相續，泄過不絕，故名為漏。
🈪5427 འདི་སྐད་དུ་འདི་དག་གིས། རྒྱུད་ཡུལ་རྣམས་ལ་འཛག་པར་བྱེད་པས་ན་ཟག་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ།
①evam tu sādhīyas syāt
③འདི་སྐད་དུ་འདི་དག་གིས་།
㈢འདི་སྐད་དུ་འདི་དག་གིས། རྒྱུད་〖PNརྒྱུས།〗ཡུལ་རྣམས་ལ་འཛག་པར་བྱེད་པས་ན་ཟག་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། ཚེ་དང་ལྡན་པས་དཔེར་ན་གྲུ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་ཆུའི་བཟློག་ཕྱོགས་སུ་བཀྲི་བ་དེ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དེ་དག་ཉིད་མེད་པར་ཚེགས་ཆུང་ངུས་ཆུའི་འབབ་ཕྱོགས་སུ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤āsravatyebhiḥ saṃtatirviṣayeṣvityāsravāḥ / [308|18]
①āsravati ebhis saṃtatis viṣayeṣu iti āsravās
③རྒྱུད་ཡུལ་རྣམས་ལ་འཛག་པར་བྱེད་པས་ན་ཟག་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ་།
★◤“tadyathā āyuṣmanto naurmahadbhirabhisaṃskāraiḥ pratisroto nīyate / [308|18-]
♂“tadyathā āyuṣmanto naurmahadbhirabhisaṃskāraiḥ pratisroto{7. Ms. pratiśroto |} nīyate /
◤“tadyathā āyuṣmanto naur mahadbhir abhisaṃskāraiḥ pratisroto nīyate / [S657]
①“tadyathā āyuṣmanto naur mahadbhis abhisaṃskāraiḥ pratisroto nīyate|
㈠如經言。長老。譬如船由大功用牽引逆流，
㈡如契經說。具壽當知。譬如挽船逆流而上，
🈪ཚེ་དང་ལྡན་པས་དཔེར་ན་གྲུ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་ཆུའི་བཟློག་ཕྱོགས་སུ་བཀྲི་བ་དེ་
★◤sā teṣāmeva saṃskārāṇāṃ gratiprasravdhyā 'lpakṛcchreṇānusrota uhyata''; iti sūtravādānusārāt / [308|19-]
♂sā teṣāmeva saṃskārāṇāṃ gratiprasravdhyā'lpakṛcchreṇānusrota{8. Ms. ॰śrota |} uhyata iti sūtravādānu- [ 25a. 16A1. V ]sārāt /
◤sā teṣām eva saṃskārāṇāṃ pratiprasrabdhyā'lpakṛcchreṇa anusrota uhyate” iti sūtravādānusārāt / [S657]
①sā teṣām eva saṃskārāṇāṃ pratiprasrabdhyā 'lpakṛcchreṇa anusrota uhyate” iti sūtravādānusārāt|
㈠若捨功用此船隨流而去.則無復難。諸惑亦爾。由隨經文句。
㈡設大功用.行尚為難；若放此船順流而去，雖捨功用.行不為難。起善染心應知亦爾。准此經意，於境界中煩惱不絕，說名為漏。
🈪མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དེ་དག་ཉིད་མེད་པར་ཚེགས་ཆུང་དུས་ཆུའི་འབབ་ཕྱོགས་སུ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tadyathā āyuṣmantas naus mahadbhis abhisaṃskārais pratisrotas nīyate sā teṣām eva saṃskārāṇām grati prasravdhyā lpakṛcchreṇa anusrotas uhyata iti sūtra vāda anusārāt
③ཚེ་དང་ལྡན་པས་དཔེར་ན་གྲུ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་ཆུའི་བཟློག་ཕྱོགས་སུ་བཀྲི་བ་དེ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དེ་དག་ཉིད་མེད་པར་ཚེགས་ཆུང་དུས་ཆུའི་འབབ་ཕྱོགས་སུ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མདོའི་ཚིག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤adhimātravegatvādoghāḥ / tarhi tadvānuhyate tadanuvidhānāt / [308|21]
◤abhimātravegatvād oghāḥ / [S657]
㈠應知流義過量猛疾。故說此惑名暴河。
㈡若勢增上說名瀑流。
🈪5428 ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་དག་སྟེ།
①adhimātra vega tvāt oghās
③ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་དག་སྟེ་།
㈢ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་དག་སྟེ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྱེད་〖PNབྱེད།〗པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་དེ་དག་〖PN-དག〗དང་ལྡན་པ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་རོ། །
①tarhi tat vā anuhyate tad anuvidhānāt
③དེའི་རྗེས་སུ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤tarhi tadvānuhyate tadanuvidhānāt / [S657]
㈠何以故。由此惑眾生漂逝。唯得隨順不可違逆故。
㈡謂諸有情若墜於彼。唯可隨順無能違逆。涌泛漂激難違拒故。
🈪དེའི་རྗེས་སུ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་འཁྱེར་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤nātimātrasamudācāriṇo 'pi yogā vividhaduḥkhasaṃyojanāt / [308|21-]
♂nātimātra{9. Y. nādhimātra॰ |}samudācāriṇo 'pi yogā vividhaduḥkhasaṃyojanāt{10. Y. ॰duḥkhayojanāt |} /
◤nādhimātrasamudācāriṇo 'pi yogāḥ; vividhaduḥkhayojanāt / [S657]
㈠若非過量行名繫。能令與種種苦和合故。
㈡於現行時非極增上說名為軛。但令有情與種種類苦和合故。
🈪5429 ཆེ་བ་དང་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་དག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་དང་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །
①na atimātra samudācāriṇas api yogās vividha duḥkha saṃyojanāt
③ཆེ་བ་དང་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་དག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་དང་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རམ་།
㈢ཆེ་བ་དང་〖PNཐང་དུ།〗ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་དག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་དང:སྦྱོར་བའི་〖Nསྤྱོད་པའི།〗ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །
★◤ābhīkṣṇyānuṣaṅgato vā kāmādyupādānādupādānānīti / [308|22-]
♂ābhīkṣṇyānuṣaṅgato{11. Y. abhīkṣṇā॰ |} vā kāmādyupādānādupādānānīti /
◤abhīkṣṇānuṣaṅgato vā kāmādyupādānād upādānāni iti // 40 // [S657]
㈠或數數相應故。能取欲等故。取所生故能。生取故故。名為取。由如此義故說彼名流。乃至名取。
㈡或數現行故名為軛。執欲等故說名為取。【卷第二十(終)】
🈪5430 འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①ābhīkṣṇya anuṣaṅgatas vā kāma ādi upādānāt upādānāni iti
③ཡང་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སོ་།། འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་ནི་〖PN-ནི།〗ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【saṃyojanādibhedena punaste pañcadhoditāḥ /】[308|24]
①saṃyojana ādi bhedena punar te pañcadhā uditās
③དེ་དག་ཀུན་དུ་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི་།།
㈢དེ་དག་ཀུན་དུ་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི། །དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་ལྔར་བཤད་དོ། །
◤ⅰ[S657]
㈡如是已辯隨眠并纏。世尊說為漏瀑流等。為唯爾所。為復有餘。
◤saṃyojanādibhedena punas te pañcadhoditāḥ / [S657]
㈠〔偈曰〕：【由結等差別 復說彼五種】。
㈡頌曰 【由結等差別_a 復說有五種】〖40_5_b〗
🈪5431 དེ་དག་ཀུན་དུ་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི། །དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་ལྡར་བཤད་དོ། །
★◤ta evānuśayāḥ punaḥ saṃyojanabandhanānuśayopakleśaparyavasthānabhedena pañcadhā bhittvoktāḥ / [309|01-]
♂@309 ta evānuśayāḥ punaḥ saṃyojanabandhanānuśayopakleśaparyavasthānabhedena pañcadhā bhittvoktāḥ /
◤ta eva anuśayāḥ punaḥ saṃyojanabandhanānuśayopakleśaparyavasthānabhedena pañcadhā bhittvā uktāḥ / [S657]
①ta eva anuśayāḥ punaḥ saṃyojana-bandhana-anuśaya upakleśa paryavasthāna-bhedena pañcadhā bhittvā uktāḥ|
㈠釋曰。是隨眠惑，由結縛隨眠染污倒起差別更說五種。
㈡論曰。即諸煩惱，結縛隨眠隨煩惱纏義差別故。復說五種。
🈪5432 ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། ཕྲ་རྒྱས་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་ཕྱེ་ནས་བཤད་དེ།
①te eva anuśayās punar saṃyojana bandhana anuśaya upakleśa paryavasthāna bhedena pañcadhā bhittvā uktās
③དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་ལྡར་བཤད་དོ་།། ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་ཕྱེ་ནས་བཤད་དེ་།
㈢ཕྲ་རྒྱས་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་〖PNཔ་ནི།〗དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་ཕྱེ་ནས་བཤད་དེ། དེ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་དགུ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ། །
★◤tatra nava saṃyojanānyanunvayapratighamānāvidyādṛṣṭiparāmarśavicikitserṣyā mātsaryasaṃyojanāni / [309|02-]
♂tatra nava saṃyojanānyanunayapratighamānāvidyādṛṣṭiparāmarśavicikitserṣyā mātsaryasaṃyojanāni /
◤tatra nava saṃyojanāni—[S657]
㈠此中結有九種。
㈡且結云何。頌曰 【結九】 論曰。結有九種。
🈪དེ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་དགུ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ། །
①tatra nava saṃyojanāni anunvaya pratighamāna avidyā dṛṣṭi parāmarśa vicikitsā īrṣyā mātsarya saṃyojanāni
③དེ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་དགུ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ་།།
◤anunayapratighamānāvidyādṛṣṭiparāmarśavicikitserṣyāmātsaryasaṃyojanāni / [S657]
㈠謂隨順結違逆結慢結無明結見結取結疑結嫉姤結慳悋結。
㈡一愛結。二恚結。三慢結。四無明結。五見結。六取結。七疑結。八嫉結。九慳結。
◤[S658]
★0◤tatrānunayasaṃyojanaṃ traidhātuko rāgaḥ / [309|03]
◤tatrānunayasaṃyojanaṃ traidhātuko rāgaḥ / [S658]
㈠此中隨順結者。謂三界欲。
㈡此中愛結謂三界貪。
🈪5433 དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །
①tatra anunaya saṃyojanam traidhātukas rāgas
③དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱོར་〖PNསྦྱར།〗བར་བྱའོ། །
★◤evamanyāni yathāsaṃbhavam yojyāni / [309|03-]
♂evamanyāni yathāsaṃbhavaṃ yojyāni /
◤evam anyāni yathāsambhavaṃ yojyāni / [S658]
㈠所餘諸結應如理思。
㈡餘隨所應當辯其相。
①evam anyāni yathāsaṃbhavam yojyāni
③དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱོར་བར་བྱའོ་།།
★0◤dṛṣṭisaṃyojanaṃ tisro dṛṣṭayaḥ / parāmarśasaṃyojanaṃ dve dṛṣṭī / [309|04]
◤dṛṣṭisaṃyojanaṃ tisro dṛṣṭayaḥ / [S658]
㈠見結者謂三見。
㈡見結謂三見。
🈪5434 ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ལྟ་བ་གསུམ་མོ། །
①dṛṣṭi saṃyojanam tisras dṛṣṭayas
㈢ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ལྟ་བ་གསུམ་མོ། །
①parāmarśa saṃyojanam dve dṛṣṭī
㈢མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ལྟ་བ་གཉིས་སོ། །
◤parāmarśasaṃyojanaṃ dve dṛṣṭī / [S658]
㈠取結者謂二見。
㈡取結謂二取。
🈪5435 མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ལྟ་བ་གཉིས་སོ། །
★0◤ata evocyate [309|05-]
◤ata eva ucyate—[S658]
㈠是故說此言。
㈡依如是理故。有說言。
①atas eva ucyate syāt dṣṭi saṃprayukteṣu dharmeṣu anunaya saṃyojanena saṃyuktas na dṛṣṭi saṃyojanena na ca tatra dṛṣṭi anuśayas na anuśayīta
③དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ལྡན་ཞིང་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པ། དེ་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ་།
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ལྡན་ཞིང་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པ〖PNཔས་མ་ཡིན་ལ།〗། དེ་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་〖PN-པ།〗ལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་{248b}བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ〖PNདང་སྟེ།〗། དེ་དག་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པར་〖PNཔས།〗ལྡན་ལ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ནི་མི་ལྡན་ཏེ། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཅན་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤syāt dṛṣṭisaṃprayukteṣu dharmeṣvanunayasaṃyojanena saṃyukto na dṛṣṭisaṃyojanena [309|05-]
◤syād dṛṣṭisamprayuktaṣu dharmeṣv anunayasaṃyojanena saṃyukto na dṛṣṭisaṃyojanena;[S658]
㈠為有此義不。與見相應法中。但由隨順結相應。不由見結。
㈡頗有見相應法為愛結繫非見結繫。
🈪5436 དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ལྡན་ཞིང་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པ། དེ་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡོད་དེ། ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པར་ལྡན་ལ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ནི་མི་ལྡན་ཏེ།
★0◤na ca tatra dṛṣṭyanuśayo nānuśayīta / [309|05-]
◤na ca tatra dṛṣṭyanuśayo na anuśayitā / [S658]
㈠於中見結隨眠非非隨眠。
㈡非不有見隨眠隨增。
★◤āha syāt samudayajñāne utpanne nirodhajñāne 'nutpanne nirodhamārgadarśānaprahātavyeṣu dṛṣṭiśīlavrataparāmarśasaṃprayukteṣu dharmeṣu / [309|06-]
♂āha syāt samudayajñāne utpanne nirodhajñāne 'nutpanne nirodhamārgadarśanaprahātavyeṣu dṛṣṭiśīlavrataparāmarśasaṃprayukteṣu{1. Y. adds yāvat |} dharmeṣu /
◤āha-- syāt samudayajñāne utpanne nirodhajñāne 'nutpanne[S658]
㈠說有。集智已生滅智未生。
㈡曰有。云何。集智已生滅智未生
①āha syāt samudaya jñāne utpanne nirodha jñāne anutpanne nirodha mārga darśāna prahātavyeṣu dṛṣṭi śīla vrata parāmarśa saṃprayukteṣu dharmeṣu
③ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་ ****[@248b]**** ་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་འཛིན་པ་དང་། ཏེ་།
★★◤teṣvanunayasaṃyojanena saṃyuktastadālambanena dṛṣṭisaṃyojanenāsaṃyuktaḥ / [309|08]
♂teṣvanunayasaṃyojanena{2. Y. teṣu hyanunaya…} saṃyuktastadālambanena dṛṣṭisaṃyojanenāsaṃyuktaḥ /
◤nirodhamārgadarśanaprahātavyeṣu dṛṣṭiśīlavrataparāmarśasamprayukteṣu yāvad dharmeṣu / [S658]
㈠於見滅道所滅法中。與見取戒執取相應。
㈡見滅道所斷二取相應法。
①teṣu anunaya saṃyojanena saṃyuktas tad ālambanena dṛṣṭi saṃyojanena asaṃyuktas
③དེ་དག་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་དམིགས་པར་ལྡན་ལ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བས་ནི་འཛིན་པ་དང་།
◤teṣu hy anunayasaṃyojanena saṃyuktas tadālambanena dṛṣṭisaṃyojanena asaṃyuktaḥ;[S658]
㈠何以故。彼法與隨順結相應。與見結不相應。
㈡彼為愛結為所緣繫非見結繫。
★0◤sarvatragasya prahīṇatvādasarvatragasya ca tadālambanasaṃprayogiṇo dṛṣṭisaṃyojanasyābhāvāt / [309|09-]
◤sarvatragasya prahīṇatvād asarvatragasya ca tadālambanasaṃprayogiṇo dṛṣṭisaṃyojanasya abhāvāt / [S658]
㈠遍行已滅故。非遍行以彼為境界故。相應見結無有故。
㈡遍行見結已永斷故。非遍見結所緣相應二俱無故。
🈪ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཅན་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sarvatragasya prahīṇa tvāt asarvatragasya ca tad ālambana saṃprayogiṇas dṛṣṭi saṃyojanasya abhāvāt
③ཏེ། མི་ལྡན་ཏེ། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཅན་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤dṛṣṭyanuśayaśca teṣvanuśete / [309|10]
◤dṛṣṭyanuśayaś ca teṣv anuśete / [S658]
㈠見隨眠於彼隨眠。
㈡然彼有見隨眠隨增。
🈪དེ་དག་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དག་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ།
①dṛṣṭi anuśayas ca teṣu anuśete
③དེ་དག་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དག་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་དག་ལ་ལྟ་བའི་ཕྲ་རྒྱས་དག་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས:བྱ་བ་ནས〖PNབྱའོ།〗། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དག་གི་ནང་དུ་ལྟ་བ་གསུམ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བཤད་ལ། གཉིས་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ནང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། རྫས་དང་མཆོག་འཛིན་འདྲ་བའི་ཕྱིར། །ལྟ་གཉིས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་〖N+བ།〗གཞན་ནོ། །
★◤te eva parāmarśaḍṛṣṭī saṃprayogataḥ / [309|10-]
♂te eva parāmarśadṛṣṭī saṃprayo-[ 25b. 16B1. V ]gataḥ /
◤te eva parāmarśadṛṣṭī samprayogataḥ / [S658]
㈠謂二取見，但由相應故。
㈡二取見隨眠於彼隨增故。
🈪མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས།
①te eva parāmarśa ḍṛṣṭī saṃprayogatas
③མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་།
★◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ saṃyojaneṣu tisro dṛṣṭayo dṛṣṭisaṃprayojanaṃ pṛthaguktaṃ dve punardṛṣṭī parāmarśāsaṃyojanaṃ pṛthak / [309|12-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇaṃ saṃyojaneṣu tisro dṛṣṭyo dṛṣṭisaṃprayojanaṃ pṛthagukta dve punardṛṣṭī parāmarśa- saṃyojanaṃ pṛthak /
◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ saṃyojaneṣu tisro dṛṣṭayo dṛṣṭisaṃyojanaṃ pṛthag uktam,[S658]
㈠復有何因。於結中合三見立為別見結。
㈡何緣三見別立見結
🈪ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དག་གི་ནང་དུ་ལྟ་བ་གསུམ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བཤད་ལ། གཉིས་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ནང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། རྫས་དང་མཆོག་འཛིན་འདྲ་བའི་ཕྱིར། །ལྟ་གཉིས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་གཞན་ནོ། །
①kim punar kāraṇam saṃyojaneṣu tisras dṛṣṭayas dṛṣṭi saṃprayojanam pṛthak uktam dve punar dṛṣṭī parāmarśa asaṃyojanam pṛthak
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དག་གི་ནང་དུ་ལྟ་བ་གསུམ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བཤད་ལ། གཉིས་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ནང་དུ་བཤད་ཅེ་ན་།
★◤ 【dravyāmarśana sāmānyāddṛṣṭī saṃyojanāntaram // VAkK_5.41 //】[309|14]
♂dravyāmarśana{3. Ms. drops na. D. dravyāmarśaṇa (?)} sāmānyāddṛṣṭī saṃyojanāntaram //41//
①dravya āmarśana sāmānyāt dṛṣṭī saṃyojana antaram
③རྫས་དང་མཆོག་འཛིན་འདྲ་བའི་ཕྱིར་།། ལྟ་གཉིས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་གཞན་ནོ་།།
◤dve punar dṛṣṭī parāmarśasaṃyojanaṃ pṛthak?[S658]
①dve punar dṛṣṭī parāmarśa saṃyojanaṃ pṛthak?
㈠復以二見別立為取結。
㈡二取別立為取結耶。
◤[S659]
◤dravyāmarśanasāmānyād dṛṣṭiḥ saṃyojanāntaram // 41 // [S659]
①dravyā-marśana sāmānyād dṛṣṭiḥ saṃyojanāntaram||41||
㈠〔偈曰〕：【物取平等故 立見為別結】。
㈡【物取等 立見取二結】〖40_5_d〗 三見二取物取等故。
🈪5438 ལྟ་བ་མཆོག་གསུམ་ཡང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་ལ། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྫས་མཉམ་པས་འདི་གཉིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་གཞན་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤aṣṭādaśa dravyāṇi tisro dṛṣṭayaḥ / aṣṭādaśaiva dve parāmarśadṛṣṭī / [309|15]
◤aṣṭādaśa dravyāṇi tisro dṛṣṭayaḥ / [S659]
㈠釋曰。三見唯十八物。
㈡謂彼三見有十八物。
①aṣṭādaśa dravyāṇi tisras dṛṣṭayas
③ལྟ་བ་མཆོག་གསུམ་ཡང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་ལ་།
㈢ལྟ་བ་མཆོག་〖PN-མཆོག〗གསུམ་ཡང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་ལ། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྫས་མཉམ་པས་འདི་གཉིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་གཞན་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ།
①aṣṭādaśa eva dve parāmarśa dṛṣṭī
③མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱང་རྫས་བཅོ་བརྒྱད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
◤aṣṭādaśa eva dve parāmarśadṛṣṭī / [S659]
㈠二取亦唯十八物。
㈡二取亦然。
★◤ataḥ kila dravya sāmānyādete saṃyojanāntaram kṛte / [309|15-]
♂ataḥ kila dravya{4. … D. nāma |} sāmānyādete saṃyojanāntaraṃ kṛte /
◤ataḥ kila dravyasāmānyād ete saṃyojanāntaraṃ kṛte / [S659]
㈠是故彼言。由物等故。離見立為二結。
㈡故名物等。三等所取。
①atas kila dravya sāmānyāt ete saṃyojana antaram kṛte
③དེའི་ཕྱིར་རྫས་མཉམ་པས་འདི་གཉིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་གཞན་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
★0◤ete ca dve parāmarśasvabhāvena śeṣāiti parāmarśanasāmānyādapyete pṛthagvihite grāhyagrāhakabhedāt / [309|16-]
◤ete ca dve parāmarśasvabhāve, na śeṣā iti parāmarśanasāmānyād apy ete pṛthāgvihite;[S659]
①ete ca dve parāmarśasvabhāve, na śeṣā iti parāmarśana-sāmānyād apy ete pṛthāgvihite;
㈠此二見以能取為性。所餘不爾。但是所取。
㈡二等能取。故名取等。
①ete ca dve parāmarśa svabhāvena śeṣāiti parāmarśana sāmānyāt api ete pṛthak vihite grāhya grāhaka bhedāt
㈢འདི་གཉིས་ནི་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་པས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་གཉིས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཤད་དེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤grāhyagrāhakabhedāt // 41 // [S659]
㈠由能取所取差別故。立為二結。
㈡所取能取有差別故立為二結。
🈪5439 འདི་གཉིས་ནི་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་པས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་གཉིས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཤད་དེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤atha kasmādīṣryāmātsarye saṃyojane pṛthaksaṃyojanadvayamuktaṃ nānyat paryavasthānam / [309|18-]
♂atha kasmādīrṣyāmātsarye saṃyojane pṛthaksaṃyojanadvayamuktaṃ nānyat paryavasthānam /
◤atha kasmād īrṣyāmātsarye saṃyojane pṛthak saṃyojanadvayam uktaṃ na anyat paryavasthānam?[S659]
①atha kasmād īrṣyā-mātsarye saṃyojane pṛthak saṃyojanadvayam uktaṃ na anyat paryavasthānam?
㈠云何嫉姤慳悋。於諸結中立為二結。不立餘倒起
㈡何故纏中嫉慳二種建立為結非餘纏耶。
🈪5440 ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དག་ཏུ་ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གཉིས་སུ་བཤད་ལ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
①atha kasmāt īṣrya amātsarye saṃyojane pṛthak saṃyojana dvayam uktam na anyat paryavasthānam
③ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དག་ཏུ་ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གཉིས་སུ་བཤད་ལ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དག་ཏུ་ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣ་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གཉིས་སུ་བཤད་ལ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་གཉི་ག་གཅིག་ཏུ་ནི། །མི་དགེ་རང་དབང་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་དེ་དག་ལས། །ལོགས་ཤིག་ཀུན་སྦྱོར་གཉིས་སུ་བཤད། །གང་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བ་དང་རང་དབང་ཅན་འདི་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【■ekāntākuśalaṃ yasmāt svatantraṃ cobhayaṃ yataḥ /】[309|20-]
♂ekāntākuśalaṃ yasmāt svatantraṃ cobhayaṃ yataḥ /
①ekānta akuśalam yasmāt svatantram ca ubhayam yatas
③གང་ཕྱིར་གཉི་ག་གཅིག་ཏུ་ནི་།། མི་དགེ་རང་དབང་དེ་ཡི་ཕྱིར་།།
★◤【 īṣryāmātsaryameṣūktaṃ pṛthak saṃyojanadvayam // VAkK_5.42 //】
♂īrṣyāmātsaryameṣūktaṃ pṛthak saṃyojanadvayam //42//
①īṣryāmātsaryameṣu uktam pṛthak saṃyojana dvayam
③ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་དེ་དག་ལས་།། ལོགས་ཤིག་ཀུན་སྦྱོར་གཉིས་སུ་བཤད་།།
◤ekāntākuśalaṃ yasmāt svatantraṃ cobhayaṃ yataḥ / [S659]
★◤nahyanyatparyavasthānamevañjātīyakamasti yatraitadubhayaṃ syādekāntākuśalatvaṃ svatantratvaṃ ceti / [309|22-]
♂nahyanyatparyavasthānamevaṃjātīyakamasti yatraitadubhayaṃ syādekāntākuśalatvaṃ svatantratvaṃ ceti /
①na hi anyat paryavasthānam evan jātīyakam asti yatra etat ubhayam syāt ekānta akuśala tvam svatantra tvam ca iti
③གང་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བ་དང་རང་དབང་ཅན་འདི་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མེད་དོ་།།
◤īrṣyāmātsaryam eṣūktaṃ pṛthak saṃyojanadvayam // 42 // [S659]
①ekāntākuśalaṃ yasmāt svatantraṃ cobhayaṃ yataḥ|
①īrṣyā-mātsaryam eṣu uktaṃ pṛthak saṃyojanadvayam||42||
㈠〔偈曰〕：【由一向不善 由二自在故 於中惑姤悋 別立為二結】。
㈡【由二唯不善_a 及自在起故_b 纏中唯嫉慳_c 建立為二結】〖41_5_d〗
🈪གང་ཕྱིར་གཉི་ག་གཅིག་ཏུ་ནི། །མི་དགེ་རང་དབང་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་དེ་དག་ལས། །ལོགས་ཤིག་ཀུན་སྦྱོར་གཉིས་སུ་བཤད། །
★★◤yasyāṣṭau paryavasthānāni tasyevaṃ syāt / [309|23]
♂yasyāṣṭau paryavasthānāni tasyaivaṃ syāt /
◤na hy anyat paryavasthānam evañ jātīyakam asti yatra etad ubhayaṃ syād—[S659]
㈠釋曰。無餘倒起惑。如此種性。若二在於此處。
㈡2謂唯此二兩義具足。餘皆不然。故唯立二。
◤ekāntākuśalatvaṃ svatantratvaṃ ceti / [S659]
①ekāntākuśalatvaṃ svatantratvaṃ ca iti|
㈠此處則一向不善。此二又自在起。不隨屬他。
㈡1二唯不善自在起故。
🈪གང་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བ་དང་རང་དབང་ཅན་འདི་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཞན་ནི་མེད་དོ། །
★0◤yasya punardaśa tasya krodhamrakṣāvapyubhayaprakārau / [309|23-]
◤yasya aṣṭau paryavasthānāni tasya evaṃ syāt / [S659]
㈠若人執唯八是倒起。於此人可有如此答。
㈡若纏唯八此釋可然。
D4834 🈪གཞན་དག་ན་རེ་གང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བརྒྱད་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ནི་དེ་ལྟར་འགྱུར་གྱི།
★★◤tasmānna bhavatyayaṃ parihāra ityapare / [309|24]
♂tasmānna bhavatyayaṃ parihāra{5. Here there seems to be a passage missing. The passage includes one karika and a quotation of half of a verse, which is commented upon by Yasomitra. It is found in both of the Chinese translations. } ityapare /
◤yasya punar daśa tasya krodhamrakṣāv apy ubhayaprakārau / tasmān na bhavaty ayaṃ parihāra ity apare // 42 // [S659]
㈠若人立十為倒起。於此人忿恨及覆藏。亦有此二種性。是故此救不成救難。
㈡許有十纏此釋非理。以忿覆二種亦具兩義故。
🈪གང་གི་བཅུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྲོ་བ་དང་འཆབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིག་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་〖PN-ལ།〗ལན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①yasya aṣṭau paryavasthānāni tasya ivam syāt yasya punar daśa tasya krodhamrakṣau= api ubhaya prakārau tasmāt na bhavati ayam parihāras iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་གང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བརྒྱད་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ནི་དེ་ལྟར་འགྱུར་གྱི། གང་གི་བཅུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྲོ་བ་དང་འཆབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་ལན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བརྒྱད་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗ནི་དེ་ལྟར་འགྱུར་གྱི། གང་གི་བཅུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྲོ་བ་དང་འཆབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིག་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་〖PN-ལ།〗ལན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤{Here there seems to be a passage missing. The passage includes one karika and a quotation of half of a verse, which is commented upon by Yasomitra. It is found in both of the Chinese translations. }[S659]
◤稱友引正理論釋：atrācāryasaṃghabhadra āha / [S659]
◤[Y]abhīkṣṇasamudācāritvād īrṣyāmātsaryayoḥ pṛthaksaṃyojanam iti / ……[S659]
①abhīkṣṇa-samudācāri-tvād īrṣyā-mātsaryayoḥ pṛthak-saṃyojanam iti / …
◤[Y]【alpeśākhyālpabhogakāraṇatvāt sarvasūcanāt / dvipakṣasaṃkleśatvāc ca / mātsaryerṣye pṛthak kṛte /】 ……[S659]
①alpeśākhya-alpabhoga-kāraṇa-tvāt sarvasūcanāt / dvipakṣasaṃkleśatvāc ca / mātsarya-īrṣye pṛthak kṛte / …
◤㈠〔偈曰〕：【無貴重富財 因故遍相故 能損二部故 別立姤悋結】。[S659]
㈡【或二數行故_a 為賤貧因故_b 遍顯隨惑故_c 惱亂二部故】〖42_5_d〗
◤㈠釋曰。有餘師說：於倒起中.妬悋有三重失。1由嫉妬得輕賤報，由慳悋得貧窮報。如偈言：無貴重乏財，非自親所敬。[S659]
◤㈠2由憂喜相起故.能顯示諸惑相。3由嫉姤能損他部，由慳悋能損自部。他得利益事不能忍，故自不能為他作利益事故。是故立姤悋為二結。[S659]
㈡由此若許具有十纏。應言嫉慳過失尤重。謂此二種數現行故。又二能為賤貧因故。遍顯慼歡隨煩惱故。惱亂出家在家部故。或惱亂天阿素洛故。或惱人天二勝趣故。或惱亂他及自部故。
◤[S660]
◤punar anyatra bhagavatā saṃyojanam uktam—[S660]
㈠復有餘處。佛世尊說結。
㈡佛於餘處依差別門。即以結聲說有五種。
D4835 🈪ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་། །གཞན་དུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་རྣམ་ལྔ། །གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་སོ། །
★◤punaranyatra bhagavatā saṃyojanamuktam[309|24-]
①punar anyatra bhagavatā saṃyojanam uktam
③ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ ****[@249a]**** *་།། གཞན་དུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་།
㈢ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་{249a}། །གཞན་དུ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་རྣམ་ལྔ། །གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་སོ། །
★◤ 【pañcadhā 'varabhāgīyaṃ 】[310|01]
①pañcadhā avara bhāgīyam
③ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་རྣམ་ལྔ་།།
★◤tadyathā satkāyadṛṣṭiḥ śīlavrataparāmarśo vicikitsā kāmacchando vyāpāda iti / [310|02]
♂punaranyatra bhagavatā saṃyojanamuktam @310 paścadhā'varabhāgīyaṃ tadyathā satkāyadṛṣṭiḥ śīlavrataparāmarśo vicikitsā kāmacchando vyāpāda iti /
①tadyathā sat-kāya-dṛṣṭis śīla vrata parāmarśas vicikitsā kāma= chandas vyāpādas iti
③གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་སོ་།།
◤pañcadhā'varabhāgīyam,[S660]
㈠〔偈曰〕：【五種下分結】。
㈡頌曰 【又五順下分】〖43_5_a〗
★★◤kasmādetānvavarabhāgīyānyucyante / avarabhāgahitatvāt / [310|03]
♂kasmādetānyavara- bhāgīyānyucyante / ♂avarabhāgahitatvāt /
①kasmāt etān vavara bhāgīyāni ucyante
③ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཐ་མའི་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐ་མའི་ཆ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ལ། འདི་དག་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་〖PN-པ།〗ལས་མི་འདའ་ལ། གསུམ་པོ་ཡིས་ནི་ཕྱིར་ཟློག་བྱེད། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་གིས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་མི་འདའོ། །
①avara bhāga hita tvāt
③ཐ་མའི་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
◤tad yathā satkāyadṛṣṭiḥ, śīlavrataparāmarśaḥ, vicikitsā, kāmacchandaḥ, vyāpāda iti / [S660]
㈠釋曰。何者為五。謂身見戒執取疑貪欲瞋恚。
㈡論曰。何等為五。謂有身見戒禁取疑欲貪瞋恚。
D4836 🈪ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཐ་མའི་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐ་མའི་ཆ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ལ། འདི་དག་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་〖PN-པ།〗ལས་མི་འདའ་ལ།
◤kasmād etāny avarabhāgīyāny ucyante? avarabhāgahitatvāt / [S660]
①kasmād etāny avarabhāgīyāni ucyante? avarabhāgahitatvāt|
㈠云何說彼為下分結。於下分好故。
㈡何緣此五名順下分。此五順益下分界故。
★0◤avaro hi bhāgaḥ kāmadhāturetāni ca tasyānuguṇāni / [310|03-]
◤avaro hi bhāgaḥ kāmadhātuḥ, etāni ca tasya anuguṇāni / [S660]
㈠下分者謂欲界。此五惑於欲界隨順事故好。
㈡謂唯欲界得下分名。此五於彼能為順益。
①avaras hi bhāgas kāmadhātus etāni ca tasya anuguṇāni
③ཐ་མའི་ཆ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ལ། འདི་དག་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ་།
★◤yasmāt / [310|04]
♂ya-[ 26a. 16A1. VI ]smāt /
◤yasmāt—[S660]
㈠云何為好。
★0◤ 【dvābhyāṃ kāmānatikramaḥ /】[310|05]
①yasmāt dvābhyām kāma an atikramas
③འདི་ལྟ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལས་མི་འདའ་ལ་།
◤dvābhyāṃ kāmānatikramaḥ / [S660]
★◤ 【tribhistu punarāvṛttiḥ 】[310|06]
①tribhis tu punarāvṛttis
③གསུམ་པོ་ཡིས་ནི་ཕྱིར་ཟློག་བྱེད་།།
◤tribhistu punar āvṛttiḥ,[S660]
㈠〔偈曰〕：【由二不過欲 由三更還下】。
㈡【由二不超欲_b 由三復還下】〖43_5_c〗
🈪གསུམ་པོ་ཡིས་ནི་ཕྱིར་ཟློག་བྱེད། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་གིས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་མི་འདའོ། །
★◤kāmacchandavyāpādābhyāṃ kāmadhātuṃ nātikrāmati / [310|07]
♂tribhistu punarāvṛttiḥ kāmacchandavyāpādābhyāṃ kāmadhātuṃ nātikrāmati /
◤kāmacchandavyāpādābhyāṃ kāmadhātuṃ na atikrāmati / [S660]
㈠釋曰。由貪欲瞋恚。眾生不能出離欲界。
㈡由後二種不能超欲界。
①kāma= chanda vyāpādābhyām kāmadhātum na atikrāmati
③འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་གིས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་མི་འདའོ་།།
★◤satkāyadṛṣṭyādibhiratikrānto 'pi punarāvartyate dauvārikānucarasādharmyāt / [310|07-]
♂satkāyadṛṣṭyādibhiratikrānto 'pi punarāvartyate{1. D. punarāvarttate |} dauvārikānucarasādharmyāt /
◤satkāyadṛṣṭyādibhir atikrānto 'pi punar āvartyate;[S660]
㈠由身見等三。若已出離。更還欲界。
㈡設有能超由前三還下。
D4837 🈪འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ནི་འདས་ཀྱང་ཕྱིར་ཟློག་པར་བྱེད་དེ། སྒོ་བ་དང་། རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①satkāya dṛṣṭi ādibhis atikrāntas api punar āvartyate dauvārika anucara sādharmyāt
㈢འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ནི་འདས་ཀྱང་ཕྱིར་ཟློག་པར་བྱེད་དེ། སྒོ་བ་དང་། རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤dauvārikānucarasādharmyāt / [S660]
㈠譬如守門及尋叛。
㈡如守獄卒防邏人故。
★0◤tribhiḥ sattvāvaratāṃ nātikrāmati pṛthagjanatvaṃ dvābhyāṃ dhātvavaratāṃ kāmadhātum / [310|08-]
◤tribhiḥ sattvāvaratāṃ na atikrāmati pṛthagjanatvam,[S660]
㈠復由三不得過下分眾生。所謂凡夫眾生。
㈡｛言下分者。謂下有情即諸異生。及下界即欲界。前三能障超下有情。
①tribhis sattva avaratām na atikrāmati pṛthagjana tvam dvābhyām dhātu avaratām kāmadhātum
③གཞན་དག་ན་རེ་གསུམ་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཐ་མ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ལས་མི་འདའ་ལ། གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཁམས་ཀྱི་ཐ་མ་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་མི་འདའ་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གསུམ་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཐ་མ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ལས་མི་འདའ་ལ། གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཁམས་ཀྱི་ཐ་མ་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་མི་འདའ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤dvābhyāṃ dhātvavaratāṃ kāmadhātum / [S660]
㈠由二不得過下分界。所謂欲界。
㈡後二能令不超下界。
★◤ata eva tānyavarabhāgīyānītyapare / [310|09-]
♂ata{2. Y. tasmād |} eva{3. Ms. evā |} tānyavarabhāgīyānītyapare /
◤tasmād eva tāny avarabhāgīyāni ity apare / [S660]
㈠故說此五為下分結。
㈡故五皆得順下分名。｝有餘師說。
①atas eva tāni avara bhāgīyāni iti apare
③དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤[S661]
★◤yadā srota-āpannasya paryādāya trisaṃyojanaprahāṇāt ṣaṭkleśāḥ prahīṇāḥ kimarthaṃ tisro dṛṣṭīrapahāya trayamevāha satkāyadṛṣṭiṃ śīlavrataparāmarśaṃ vicikitsāṃ ca / [310|10-]
♂yadā srota-āpannasya{4. Ms. śrota |} paryādāya trisaṃyojanaprahāṇāt{5. D. prahāṇe |} ṣaṭkleśāḥ prahīṇāḥ kimarthaṃ tisro dṛṣṭīrapahāya trayamevāha satkāyadṛṣṭiṃ śīlavrataparāmarśaṃ vicikitsāṃ ca /
◤yadā srota-āpannasya paryādāya trisaṃyojanaprahāṇāt ṣaṭkleśāḥ prahīṇāḥ,[S661]
㈠若須陀洹人。由三結滅盡故。六煩惱已滅。
㈡諸得預流六煩惱斷。
①yadā srotas āpannasya paryādāya tri saṃyojana prahāṇāt ṣaṣ kleśās prahīṇās kim artham tisras dṛṣṭīs apahāya trayam eva āha sat-kāya-dṛṣṭim śvicikitsām ca
③གང་གི་ཚེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཏེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་སྤངས་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་གསུམ་བོར་ལ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གསུམ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན་།
㈢གང་གི་ཚེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས:ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཏེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་〖PN-ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཏེ་སྤང་བའི་ཕྱིར།〗ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་སྤངས་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་གསུམ་བོར་ལ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གསུམ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན། དེ་དག་〖PN-དག〗ཐམས་ཅད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་། སྒོ་དང་རྩ་བ་བསྡུས་ཕྱིར་གསུམ། །དུ་བཤད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པ་གཅིག་དང་། རྣམ་པ་གཉིས་དང་། རྣམ་པ་བཞི་དག་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་སྒོ་ནི་འདི་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་སོ། །
◤kim arthaṃ tisro dṛṣṭīrapahāya trayam eva āha—[S661]
㈠何因除三見。但說滅三結。
㈡何緣但說斷三結耶。
◤satkāyadṛṣṭiṃ śīlavrataparāmarśaṃ vicikitsāṃ ca?[S661]
㈠謂身見戒執取疑。
★◤sarvametadvaktavyaṃ syāt / kiṃ tūktaṃ[310|12]
♂sarvametadvaktavyaṃ syāt /
◤sarvam etad vaktavyaṃ syāt, kin tu uktam—[S661]
㈠若欲說應說一切。今何為
㈡理實應言斷六煩惱。
①sarvam etat vaktavyam syāt kim tu uktam
③དེ་དག་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་།
★◤ 【mukhamūlagrahāttrayam // VAkK_5.43 //】[310|13]
♂kiṃ tūktaṃ mukhamūlagrahāttrayam //43//
①mukha mūla grahāt trayam
③སྒོ་དང་རྩ་བ་བསྡུས་ཕྱིར་གསུམ་།།
◤mukhamūlagrahāt trayam // 43 // [S661]
㈠〔偈曰〕：【由執門根三】。
㈡【攝門根故三】〖43_5_d〗 攝門根故但說斷三。
★★◤triprakārāḥ kila kleśā ekaprakārā dviprakārākścatuprakārākśca / [310|14]
♂triprakārāḥ kila kleśā ekaprakārā{6. Ms. ekārā |} dviprakārāścatuṣprakārāśca /
◤triprakārāḥ kila kleśāḥ-- ekaprakārā dviprakārāś catuṣprakārāś ca / [S661]
㈠釋曰。諸惑有三類。謂一種二種四種。
㈡謂所斷中類有三種。唯一通二通四部故。
①tri prakārās kila kleśās eka prakārās dvi prakārāks catu prakārāk= ca
③དུ་བཤད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པ་གཅིག་དང་། རྣམ་པ་གཉིས་དང་། རྣམ་པ་བཞི་དག་ཡིན་ལ་།
★0◤teṣām ebhis tribhirmukhaṃ gṛhītam iti / [310|14-]
◤teṣām ebhis tribhir mukhaṃ gṛhītam iti / [S661]
㈠一切惑門此三能執。
㈡說斷三種攝彼三門。
①teṣām ebhis tribhis mukham gṛhītam iti
③དེ་དག་གི་སྒོ་ནི་འདི་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་སོ་།།
★0◤apicāntagrāhadṛṣṭiḥ satkāyadṛṣṭipravartitā / [310|15]
◤api cāntagrāhadṛṣṭiḥ satkāyadṛṣṭipravartitā, dṛṣṭiparāmarśaḥ śīlavrataparāmarśaḥ pravartitaḥ, mithyādṛṣṭirvicikitsā pravartitā / [S661]
㈠復次邊見由身見生。見取由戒執取生。邪見由疑惑生。
㈡又所斷中三隨三轉。謂邊執見隨身見轉。見取隨戒取轉。邪見隨疑轉。說斷三種攝彼三根。
①apicānta grāha dṛṣṭis sat-kāya-dṛṣṭi pravartitā
③གཞན་ཡང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་བཅུག་ལ་།
㈢གཞན་ཡང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་ལྟ་〖PN-ལྟ།Cབ།〗བས་རབ་ཏུ་བཅུག་ལ། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པས་རབ་ཏུ་བཅུག། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་རབ་ཏུ་བཅུག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྩ་བ་བསྡུས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ།
★◤dṛṣṭiparāmarśaḥ śīlavrataparāmarśapravartitaḥ mithyādṛṣṭirvicikitsāpravatitā / [310|15-]
♂dṛṣṭiparāmarśaḥ śīlavrataparāmarśapravartitaḥ mithyādṛṣṭirvicikitsāpravartitā |{7. Y. adds ato |} mūlaṃ gṛhītamiti /
◤ato mūlaṃ gṛhītam iti // 43 // [S661]
㈠是故彼為能執根。
㈡故說斷三已說斷六。
★◤mūlaṃ gṛhītam iti / [310|16]
①dṛṣṭi parāmarśas śīla vrata parāmarśa pravartitas mithyādṛṣṭis vicikitsā pravatitā mūlam gṛhītam iti
③ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པས་རབ་ཏུ་བཅུག། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་རབ་ཏུ་བཅུག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྩ་བ་བསྡུས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ་།
★0◤apare punarāhuḥ / [310|17]
◤apare punar āhuḥ--[S661]
㈠有餘師說。
㈡有作是釋。
①apare punar āhus
③གཞན་དག་ན་རེ་བཅུག་སྟེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ། འགྲོ་མི་འདོད་དང་ལམ་{249b}ནོར་དང་། །ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་དེ་སྙེད་ཅིག། ཐར:པ་བགྲོད་པ་བགེགས་〖Pཔ་བགྲོད་མ་གེགས།Nཔར་བགྲོད་ལ་གེགས།〗བྱེད་པ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །
★◤ 【■agantukāmatāmārgavibhramo mārgasaṃśayaḥ /】[310|18-]
♂agantukāmatāmārgavibhramo mārgasaṃśayaḥ /
①agantu kāma tā mārga vibhramas mārga saṃśayas
③། འགྲོ་མི་འདོད་དང་ལམ་ ****[@249b]**** ་ནོར་དང་།། ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་དེ་སྙེད་ཅིག། ཐར་པ་བགྲོད་པ་བགེགས་བྱེད་པ་།།
★◤【 ityantarāyā mokṣasya gamane 'tastrideśanā // VAkK_5.44 //】
♂ityantarāyā mokṣasya gamane 'tastrideśanā{8. This karika is a problem. The Tsang Yao edition does not include this karika at its proper place and gives note that this Sanskrit Gatha does not occur in the original Sanskrit. But other editions of Chinese translations regard it as a karika. Yasomitra in Sphutartha says, “apare punar āhur ity ayam evācāryaḥ” / (p. 492). This Ms. reads as “apare punar āhuḥ āgantumākāmatā mārgavibhramo mārgāsaṃśrayaṇānmārgasaṃśayaś ca / evaṃ mokṣagamane 'pyeta eva ityantarāyā mokṣasya gamane 'tastrideśanā / trayo 'ntarāyā deśāntaragamane bhavanti / ♂agantu- kāmatā mārgavibhramo 'nyamārgāsaṃśrayaṇānmārgasaṃśayaśca / Of this the first mārgavibhramo is on the top margin and ityantarāyā....mārgasaṃśaya, of which most part is not distinct, is on the lower margin. Here mārgasaṃśrayaṇāt presents a problem to regard it as a Gatha. G. has it as karika punctuating as agantukā matā |} //44//
①iti antarāyās mokṣasya gamane tas tri deśanā
③དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་གསུམ་བསྟན་ཏོ་།།
★★◤trayo 'ntarāyā deśāntaragamane bhavanti / [311|01]
♂@311 trayo 'ntarāyā deśāntaragamane bhavanti /
①trayas antarāyās deśa antara gamane bhavanti
③ཡུལ་གཞན་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ནི་གསུམ་ཡོད་དོ་།།
㈢ཡུལ་གཞན་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ནི་གསུམ་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
★◤agantukāmatā mārgavibhramo 'nyamārgasaṃśrayaṇāt mārgasaṃśayaśca / [311|01-]
♂agantukāmatā mārgavibhramo 'nyamārgasaṃśrayaṇāt mārga- saṃśayaśca /
◤agantukāmatā mārgavibhramo mārgasaṃśayaḥ / [S661]
①agantu kāma tā mārga vibhramas nya mārga saṃśrayaṇāt mārga saṃśayas ca
㈢འགྲོ་མི་འདོད་པ་དང་། ལམ་གཞན་ལ་བརྟེན་〖Nརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་ལམ་ནོར་བ་དང་། ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའོ། །
◤ityantarāyā mokṣasya gamane 'tastrideśanā // 44 // [S661]
㈠〔偈曰〕：【不欲去亂道 疑道是三事 是障解脫行 故說滅三結】。
㈡【或不欲發趣_a 迷道及疑道_b 能障趣解脫_c 故唯說斷三】〖44_5_d〗
◤[S662]
◤trayo 'ntarāyā deśāntaragamane bhavanti—[S662]
㈠釋曰若人欲。行於餘處。有三種障。
㈡凡趣異方有三種障。
◤agantukāmatā, mārgavibhramo 'nyamārgasaṃśrayaṇāt, mārgasaṃśayaś ca / [S662]
㈠一不欲去。二迷亂路。由取異路故。三於路心有疑。
㈡一不欲發。二迷正道。依邪道故。三疑正道。
★0◤evaṃ mokṣagamane 'pyeta eva trayontarāyāḥ / [311|02]
◤evaṃ mokṣagamane 'pyeta eva trayo 'ntarāyāḥ / [S662]
㈠若人欲行求解脫。即有如此三障。
㈡趣解脫者，亦有如斯相似三障。
★◤tatra satkāyadṛṣṭyā mokṣādutrāsamāpannasyāgantukāmatā bhavati / [311|02-]
♂tatra satkāyadṛṣṭyā mokṣādutrāsamāpanna- syāgantukāmatā bhavati /
◤tatra satkāyadṛṣṭyā mokṣāduttrāsamāpannasyāgantukāmatā bhavati / [S662]
㈠此中由身見於解脫生怖畏心故不欲去。
㈡謂由身見，怖畏解脫，不欲發趣。
①evam mokṣa gamane pyetas eva tra yontarāyās tatra sat kāya dṛṣṭyā mokṣāt utrāsam āpannasya āgantu kāma tā bhavati
③དེ་བཞིན་དུ་ཐར་བ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་བར་ཆད་བྱེད་དེ། དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ནི་ཐར་པས་སྐྲག་པར་འགྱུར་བས་འགྲོ་མི་འདོད་པར་འགྱུར། རོ་།།
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཐར་པ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་བར་ཆད་བྱེད་དེ། དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ནི་ཐར་པས་སྐྲག་པར་འགྱུར་བས་〖PNགྱུར་པས།〗འགྲོ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤śīlavrataparāmarśenānyamārgasaṃśrayaṇānmokṣavibhramaḥ / [311|03-]
◤śīlavrataparāmarśenānyamārgasaṃśrayaṇān mokṣavibhramaḥ / [S662]
①śīla-vrata-parāmarśa anya-mārga-saṃśrayaṇāt mokṣa-vibhramaḥ|
㈠由戒執取.捨聖道.取餘道故，於道心迷亂。
㈡由戒禁取依執邪道迷失正路。
①śīla vrata parāmarśena anya mārga saṃśrayaṇāt mokṣa vibhramas
㈢ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པས་ནི་ལམ་གཞན་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལམ་ནོར་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤vicikitsayā mārgasaṃśayaḥ / [311|04]
◤vicikitsayā mārgasaṃśayaḥ / [S662]
㈠由疑惑於世出世道起二道心故不得進。
㈡由疑於道深懷猶預。
①vicikitsayā mārga saṃśayas
③ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ནི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ནི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་ཐར་པར་〖PNཔ།〗བགྲོད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དེ་དག་སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗སྟོན་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་ཁོ་ན:སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤eṣāṃ mokṣagamanāntarāyāṇāṃ prahāṇaṃ dyotayan bhagavān kleśatrayasyaiva prahāṇaṃ deśitavān / [311|04-]
♂eṣāṃ mokṣagamanāntarāyā-[ 26b. 16B1. VI ]ṇāṃ prahāṇaṃ dyotayan bhagavān kleśatrayasyaiva prahāṇaṃ deśitavān /
◤eṣāṃ mokṣagamanāntarāyāṇāṃ prahāṇaṃ dyotayan bhagavān kleśatrayasya eva prahāṇaṃ deśitavān // 44 // [S662]
㈠由滅三解脫行障故。得進至解脫道成須陀洹。佛世尊為顯須陀洹德故說滅三結。
㈡佛顯預流永斷如是趣解脫障，故說斷三。
①eṣām mokṣa gamana antarāyāṇām prahāṇam dyotayan bhagavān kleśa trayasya eva prahāṇam deśitavān
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་ཐར་པར་བགྲོད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དེ་དག་སྤང་བར་སྟོན་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་ཁོ་ན་སྤང་བར་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PN+འདི།〗ཇི་ལྟར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་ལྔ་ཉིད། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་པའི། །འདོད་ཆགས་གཉིས་རྒོད་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །ཞེས་〖PN+བྱ་བ་སྨོས།〗ཏེ། འདི་དག་གི་〖པེ》Nནི།〗ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གོང་མའི་ཅ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སྟེ། དེ་དག་མ་སྤངས་པར་ཁམས་〖PN-ཁམས།〗གོང་མ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yathā bhagavatā pañcavidhamavarabhāgīyaṃ saṃyojanamuktam / evaṃ punaḥ[311|06]
♂yathā bhagavatā pañcavidhamavarabhāgīyaṃ saṃyojanamuktam /
◤yathā bhagavatā pañcavidhamavarabhāgīyaṃ saṃyojanam uktam / [S662]
㈠如世尊已說五種下分結。
㈡佛於餘經如順下分。
D4844 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་〖PN+འདི།〗ཇི་ལྟར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་།
①yathā bhagavatā pañcavidham avarabhāgīyam saṃyojanam uktam evam punar
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་།
★◤ 【pañcadhaivordhvabhāgīyaṃ 】[311|07]
①pañcadhā eva ūrdhva bhāgīyam
③གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་ལྔ་ཉིད་།།
◤evaṃ punaḥ--[S662]
㈠復如此說。
㈡說順上分亦有五種。
◤pañcadhaivordhvabhāgīyam,[S662]
㈠〔偈曰〕：【上分結有五】。釋曰。復有五結於上分好。
㈡頌曰 【順上分亦五】〖45_5_a〗
🈪གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་ལྔ་ཉིད། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན།
◤katham? ity āha—[S662]
㈠云何為五。
★◤kathamityāha[311|08]
①katham iti āha
③ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་།
★◤ 【dvau rāgau rūpyarūpijau 】[311|09]
①dvau rāgau rūpya rūpi jau
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་པའི་།།
◤dvau rāgau rūpyarūpijau / [S662]
①dvau rāgau rūpī-arūpī-jau|
◤tau[S662]
★◤tau[311|10]
★◤ 【auddhatyamānamohāśca 】[311|11]
♂evaṃ punaḥ pañcadhaivordhvabhāmīyaṃ kathamityāha dvau rāgau rūpyarūpijau tau auddhatyamānamohāśca ityetāni pañcordhvabhāgīyāni saṃyojanāni /
◤auddhatyamānamohāś ca,[S662]
①auddhatyamāna-mohāś ca,
㈠〔偈曰〕：【二色非色欲 掉起慢無明】。
㈡ 【色無色二貪_b 掉舉慢無明】〖45_5_c〗
🈪གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་པའི། །འདོད་ཆགས་གཉིས་རྒོད་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །ཞེས་〖PN+བྱ་བ་སྨོས།〗ཏེ།
①tau auddhatyamāna mohās ca
③འདོད་ཆགས་གཉིས་རྒོད་ང་རྒྱལ་རྨོངས་།།
◤ity etāni pañcordhvabhāgīyani saṃyojanāni / [S662]
㈠釋曰。應知此五是隨順上分結。
🈪འདི་དག་གི་〖PNནི།〗ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གོང་མའི་ཅ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ།
★◤ityetāni pañcordhvabhāgīyāni saṃyojanāni / [311|12]
①iti etāni pañca ūrdhva bhāgīyāni saṃyojanāni
③ཞེས་ཏེ། འདི་དག་གི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ་།
★0◤tadyathā rūparāga ārūpyarāga auddhatyaṃ māno 'vidyā ca / [311|12-]
◤tadyathā-- rūparāgaḥ, ārūpyarāgaḥ, auddhatyam, mānaḥ, avidyā ca / [S662]
㈠謂色界欲無色界欲掉起慢無明。
🈪འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སྟེ། དེ་དག་མ་སྤངས་པར་ཁམས་〖PN-ཁམས།〗གོང་མ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①tadyathā rūpa rāgas ārūpya rāgas auddhatyam mānas avidyā ca
③འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་སྟེ་།
★0◤eṣāmaprahāṇenordhvadhātvanatikramāt / samāptaḥ saṃyojanaprasaṅgaḥ / [311|13]
◤eṣāmaprahāṇenordhvadhātvanatikramāt / [S662]
㈠由未滅此五。不能得出離上界。故說此五。
㈡【令不超上故】〖45_5_d〗 論曰。如是五種若未斷時。能令有情不超上界。順益上界故名順上分結。
①eṣā ām aprahāṇena ūrdhva dhātu anatikramāt
③དེ་དག་མ་སྤངས་པར་ཁམས་གོང་མ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
①samāptas saṃyojana prasaṅgas
㈢ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་སྐབས་རྫོགས་སོ། །
◤samāptaḥ saṃyojanaprasaṅgaḥ // [S662]
㈠於上界好分別結義已。
㈡已辯結。
D4845 🈪ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་སྐབས་རྫོགས་སོ། །
★0◤bandhanāni katamāni / trīṇi bandhanāni / [311|14]
◤bandhanāni katamāni?[S662]
㈠何者為縛。
㈡縛云何。頌曰。
D4846 🈪། ། འཆིང་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འཆིང་བ་ནི་གསུམ་སྟེ།
①bandhanāni katamāni
③།། ། འཆིང་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
㈢། །འཆིང་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འཆིང་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། འཆིང་བ་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། འཆིང་བ་ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་ཐམས་ཅད་དོ། །
①trīṇi bandhanāni
③འཆིང་བ་ནི་གསུམ་སྟེ་།
◤trīṇi bandhanāni / [S662]
㈠縛有三。
㈡論曰。縛有三種。
★0◤rāgo bandhanaṃ sarvaḥ dveṣo bandhanaṃ sarvaḥ moho bandhanaṃ sarvaḥ / [311|14-]
◤rāgo bandhanaṃ sarvaḥ, dveṣo bandhanaṃ sarvaḥ, moho bandhanaṃ sarvaḥ / [S662]
㈠一欲縛。謂一切欲。二瞋縛。三無明縛。謂一切無明。
㈡一貪縛。謂一切貪。二瞋縛。謂一切瞋。三癡縛。謂一切癡。
🈪འཆིང་བ་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། འཆིང་བ་ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་ཐམས་ཅད་དོ། །
①rāgas bandhanam sarvas dveṣas bandhanam sarvas mohas bandhanam sarvas
③འཆིང་བ་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་། འཆིང་བ་ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་ཐམས་ཅད་དོ་།།
★0◤kasmādetadeva trayaṃ bandhanamuktaṃ bhagavatā / [311|15]
◤kasmād etad eva trayaṃ bandhanam uktaṃ bhagavatā?[S662]
㈠云何說此三名縛。
㈡何緣唯說此三為縛。
①kasmāt etat eva trayam bandhanam uktam bhagavatā
③ཅིའི་ཕྱིར་གསུམ་པོ་ནི་འཆིང་བར་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་གསུམ་པོ་ནི་〖PNའདི།〗འཆིང་བར་བཤད་ཅེ་ན། ཚོར་བའི་དབང་གིས་འཆིང་བ་གསུམ། །ཆོར་བ་གསུམ་གྱི་〖PNགྱིས།〗དབང་གིས་འཆིང་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ། སྡུག་བསྔལ་〖PN+བ།〗ལ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་། །
★◤ 【vidvaśād bandhanatrayam // VAkK_5.45 //】[311|16]
♂vidvaśād bandhanatrayam //45//
①vidvaśāt bandhana trayam
③ཚོར་བའི་དབང་གིས་འཆིང་བ་གསུམ་།།
◤vidvaśād bandhanatrayam // 45 // [S662]
㈠〔偈曰〕：【因受說三縛】。
㈡ 【縛三由三受】〖46_5_a〗
★◤trivedanāvaśārttīṇi bandhanāni / [312|01]
♂@312 trivedanāvaśāttrīṇi bandhanāni /
◤trivedanāvaśāt trīṇi bandhanāni / [S662]
㈠釋曰。由隨屬三受故說三縛。
㈡由隨三受說縛有三。
①tri vedanāvaśārttīṇi bandhanāni
③ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་དབང་གིས་འཆིང་བ་གསུམ་སྟེ་།
★0◤sukhāyāṃ hi vedanāyāṃ rāgo 'nuśete ālambanasaṃprayogābhyām / [312|01-]
◤sukhāyāṃ hi vedanāyāṃ rāgo 'nuśete ālambanasamprayogābhyām / [S662]
㈠何以故。於樂受欲縛隨眠。由緣緣及由相應故。
㈡謂於樂受貪縛隨增。所緣相應俱隨增故。
①sukhāyām hi vedanāyām rāgas anuśete ālambana saṃprayogābhyām
③བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ་།
★0◤duḥkhāyāṃ dveṣaḥ / aduḥkhāsukhāyāṃ moho na tathā rāgadveṣau / [312|02]
◤duḥkhāyāṃ dveṣaḥ / [S662]
㈠於苦受瞋。
㈡於苦受瞋。
①duḥkhāyām dveṣas
③སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་།།
①aduḥkha asukhāyām mohas na tathā rāga dveṣau
③བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་གཏི་མུག་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ ****[@250a]**** *་།།
㈢བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་〖PN-ལ།〗ནི་གཏི་མུག་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་{250a}ནོ། །
◤aduḥkhāsukhāyāṃ moho na tathā rāgadveṣau / [S662]
㈠於不苦不樂受無明隨眠。欲瞋不爾。
㈡於捨受癡。應知亦爾。雖於捨受亦有貪瞋非如癡故。
★0◤svāsāṃtanikālambanato vā niyamaḥ / [312|02-]
◤svasāntānikālambanato vā niyamaḥ // 45 // [S662]
㈠復次以自相續為境界故。定如此
㈡約自相續樂等三受為縛所緣作此定說。
①svāsa aṃtanikā ālambanatas vā niyamas
③ནོ་;། ཡང་ན་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡང་ན་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤[S663]
★★◤anuśayāḥ pūrvamevoktāḥ / [312|03]
♂anuśayā pūrvamevoktāḥ /
◤anuśayā pūrvam eva uktāḥ // [S663]
㈠隨眠。義於前已釋。
㈡已分別縛。隨眠云何。頌曰 【隨眠前已說】〖46_5_b〗 論曰。隨眠有六。或七或十或九十八。如前已說。隨眠既已說。
D4850 🈪ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྔར་བཤད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །
①anuśayās pūrvam eva uktās
㈢ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྔར་བཤད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །
★0◤upakleśāḥ vaktavyāḥ / tatra ye yāvat kleśā upakleśā api te / [312|04]
◤upakleśāḥ vaktavyāḥ / [S663]
㈠小分惑今當說。
㈡隨煩惱云何。頌曰。【隨煩惱此餘_c 染心所行蘊】〖46_5_d〗
D4851 🈪ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།
①upakleśās vaktavyās
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་〖Nལས།〗རེ་ཞིག་གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tatra ye yāvat kleśās upakleśās api te
③དེ་ལ་རེ་ཞིག་གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
★0◤cittopakleśanāt / [312|04-]
◤tatra ye yāvat kleśā upakleśā api te; cittopakleśanāt / [S663]
㈠是大分惑。應說名煩惱。能染污心故。小分惑亦爾。何者為小分惑。
㈡論曰。此諸煩惱亦名隨煩惱。以皆隨心為惱亂事故。
🈪དེ་ལ་〖Nལས།〗རེ་ཞིག་གང་དག་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①citta upakleśanāt
③སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【■ye 'pyanye caitasāḥ kliṣṭāḥ saṃskāraskandhasaṃjñitāḥ /】[312|06-]
♂yepyanye caitasāḥ kliṣṭāḥ saṃskāraskandhasaṃjñitāḥ /
①ye pyanye ca etasās kliṣṭās saṃskāra skandha saṃjñitās
③ཉོན་མོངས་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས་ཅན་།། སེམས་བྱུང་འདུ་བྱེད་ཕུང་ཞེས་བྱ་།།
㈢ཉོན་མོངས་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས་ཅན། །སེམས་བྱུང་འདུ་བྱེད་ཕུང་ཞེས་བྱ〖PNཔ།〗། གང་དེའང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་ཏེ། །དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཞེས་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་〖Nལ།〗ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ལས་བྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་བའོ། །
◤ye 'py anye caitasāḥ kliṣṭāḥ saṃskāraskandhasaṃjñitāḥ / [S663]
★◤【 kleśebhyaste 'pyupakleśāste tu na kleśasaṃjñitāḥ // VAkK_5.46 //】
♂kleśebhyaste 'pyupakleśāste tu na kleśasaṃjñitāḥ //46//
①kleśebhyas te apyupakleśās te tu na kleśa saṃjñitās
③གང་དེའང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་ཏེ་།། དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཞེས་མི་བྱ་།།
◤kleśebhyas te 'py upakleśās te tu na kleśasaṃjñitāḥ // 46 // [S663]
①ye 'py anye caitasāḥ kliṣṭāḥ saṃskāraskandhasaṃjñitāḥ|
①kleśebhyas te 'py upakleśās te tu na kleśa-saṃjñitāḥ||46||
㈠〔偈曰〕：【餘染污心法 說名為行陰 於煩惱小分 說彼非煩惱】。
㈡ 【隨煩惱此餘_c 染心所行蘊】〖46_5_d〗
D4852 🈪ཉོན་མོངས་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས་ཅན། །སེམས་བྱུང་འདུ་བྱེད་ཕུང་ཞེས་བྱ〖PNཔ།〗། གང་དེའང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་ཏེ། །དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཞེས་མི་བྱ། །
★◤ye 'pyanye kleśebhyaḥ kliṣṭā dharmāḥ saṃskāraskandhasaṃgṛhītāścaitasikāsta upakleśāste punarye kṣudravastuke paṭhitāḥ / [312|08-]
♂ye 'pyanye kleśebhyaḥ kliṣṭā dharmāḥ saṃskāraskandhasaṃgṛhī-[ 27a. 16A1. VII ]tāścaita- sikāsta upakleśāste{1. Y. upakleśā eva te |} punarye kṣudravastuke paṭhitāḥ /
◤ye 'py anye kleśebhyaḥ kliṣṭā dharmāḥ saṃskāraskandhasaṃgṛhītāś caitasikās ta upakleśās {Y. upakleśā eva / } / [S663]
①ye 'py anye kleśebhyaḥ kliṣṭā dharmāḥ saṃskāraskandha-saṃgṛhītāś caitasika ta upakleśā eva |
㈠釋曰。有染污餘法異大煩惱。是行陰所攝。是心相應法。說名小分惑非是大惑。
㈡復有此餘異諸煩惱.染污心所.行蘊所攝，隨煩惱起故.亦名隨煩惱。不名煩惱，非根本故。
🈪ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་〖Nལ།〗ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།
①ye apyanye kleśebhyas kliṣṭās dharmās saṃskāra skandha saṃgṛhītās caitasikās te upakleśās te punar ye kṣudra vastuke paṭhitās
③ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ལས་བྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་བའོ་།།
◤te punar ye kṣudravastuke paṭhitāḥ / [S663]
㈠是彼於麁類中所說。
㈡廣列彼相如雜事中。
🈪དེ་དག་ཀྱང་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ལས་བྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་བའོ། །
★◤iha tu paryasthānakleśamalasaṃgṛhītāneva nirdekṣyāmaḥ / [312|09-]
♂iha tu paryavasthānakleśamalasaṃgṛhītāneva nirdekṣyāmaḥ /
◤iha tu paryavasthānakleśamalasaṃgṛhītān eva nirdekṣyāmaḥ // 46 // [S663]
㈠此中倒起。煩惱垢所攝。我今當說。
㈡後當略論纏煩惱垢攝者。且應先辯。
D4853 🈪འདིར་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ།
①iha tu paryasthāna kleśa mala saṃgṛhītān eva nirdekṣyāmas
③འདིར་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདིར་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤kāni punaḥ paryavasthānānītyāha / [312|10]
◤kāni punaḥ paryavasthānāni? ityāha-- kleśā api iha paryavasthānam;[S663]
㈠何法為倒起。煩惱亦名倒起。
㈡纏相云何。頌曰。 論曰。根本煩惱亦名為纏。
🈪ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①kāni punar paryavasthānāni iti āha
③ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན་།
★◤kleśā apīhiparyavasthānaṃ kāmarāgaparyavasthānapratyayaduḥkhamiti sūtre vacanāt / [312|10-]
♂kleśā apīhi{2. Ms. kleśā pi hi |} paryavasthānaṃ kāmarāgaparyavasthāna- pratyayaduḥkhamiti sūtre vacanāt /
①kleśās api īhi paryavasthānam kāma rāga paryavasthāna pratyaya duḥkham iti sūtre vacanāt
③སྨྲས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤kāmarāgaparyavasthānapratyayaduḥkham iti sūtre vacanāt / [S663]
㈠由經中說。欲欲倒起所變心。
㈡經說欲貪纏為緣故。
◤prakaraṇaśāstre tu—[S663]
㈠於分別道理論說。
㈡然品類足說有八纏。
★◤prakaraṇaśāstre tu[312|11]
①prakaraṇa śāstre tu
③བསྟན་བཅོས་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་ནི་།
㈢བསྟན་བཅོས་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་ནི། ངོ་ཚ་མེད་དང་ཁྲེལ་མེད་དང་། །ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་རྒོད་པ་དང་། །འགྱོད་དང་རྨུགས་དང་གཉིད་དང་ནི། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །འབྱུང་ངོ་། །
★◤ 【■āhlīkyamanapatrāpyamīrṣyāmātsaryamuddhavaḥ /】[312|12-]
♂prakaraṇaśāstre tu āhrīkyamanapatrāpyamīrṣyāmātsaryamuddhavaḥ /
◤āhrīkyamanapatrāpyamīrṣyāmātsaryamuddhavaḥ / [S663]
◤kaukṛtyaṃ styānamiddhaṃ ca paryavasthānam aṣṭadhā // 47 // [S663]
㈠〔偈曰〕：【無羞及無慚 姤悋及掉起 憂悔疲弱睡 倒起惑有八】。
㈡ 【纏八無慚愧_a 嫉慳并悔眠_b 及掉舉惛沈〖47_5_c〗 無慚慳掉舉】〖48_5_a〗
★◤【 kaukṛtyaṃ styānamiddhaṃ ca paryavasthānamaṣṭadhā // VAkK_5.47 //】
♂kaukṛtyaṃ styānamiddhaṃ ca paryavasthānamaṣṭadhā //47//
①āhlīkyam anapatrāpyam īrṣya amātsaryam uddhavas kaukṛtyam styānam iddham ca paryavasthānam aṣṭadhā
③ངོ་ཚ་མེད་དང་ཁྲེལ་མེད་དང་།། ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་རྒོད་པ་དང་།། འགྱོད་དང་རྨུགས་དང་གཉིད་དང་ནི་།། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་།།
★◤vaibhāṣikanyāyena punardaśa paryavasthānānyetāni cāṣṭau[312|14]
♂vaibhāṣikanyāyena punardaśa paryavasthānānyetāni cāṣṭau krodhamrakṣau ca tatrāhrīkyānapatrāpye vyākhyāte /
◤vaibhāṣikanyāyena punar daśa paryavasthānāni-- etāni ca aṣṭau,[S663]
㈠2釋曰。若隨毘婆沙道理說。有十種倒起。八如前。
㈡毘婆沙宗說纏有十。謂於前八
①vaibhāṣika nyāyena punar daśa paryavasthānāni etāni ca aṣṭau
③འབྱུང་ངོ་།། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུ་སྟེ་།
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་〖PN-ནས།〗དཀྲིས་པ་བཅུ་སྟེ། བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་། ཁྲོ་དང་འཆབ་པའོ། །
★◤ 【krodhabhrakṣau ca 】[312|15]
①krodha bhrakṣau ca
③བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་། ཁྲོ་དང་འཆབ་པའོ་།།
◤krodhamrakṣau ca,[S663]
①krodha-mrakṣa ca,
㈠1【及忿覆】。3并忿恨及覆藏為十。
㈡【或十加忿覆】〖47_5_d〗 更加忿覆。
★◤tatrāhlīkyānapatrāpye vyākhyāte / parasaṃpattau cetaso vyāroṣa īrṣyā / [312|16]
♂parasaṃpattau cetaso vyāroṣa īrṣyā /
◤tatrāhrīvayānapatrāpye vyākhyāte / [S663]
㈠此中無羞無慚。於前已釋。
㈡無慚無愧如前已釋。
①tatra āhlīkya anapatrāpye vyākhyāte
㈢དེ་ལ་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲིལ་མེད་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①para saṃpattau cetasas vyāroṣas īrṣyā
㈢ཕྲག་དོག་ནི་གཞན་གྱི་དོན་〖PN-དོན །〗ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སེམས་ཁོང་ནས་འཁྲུག་པའོ། །
◤parasampattau cetaso vyāroṣa īrṣyā / [S663]
㈠於他圓德心不安喜名嫉姤。
㈡嫉謂於他諸興盛事令心不喜。
★◤dharmāmiṣakauśalapradānavirodhī cittāgraho mātsaryam / [312|16-]
♂dharmāmiṣakauśalapradāna- virodhī cittāgraho mātsaryam /
◤dharmāmiṣakauśalapradānavirodhī cittāgraho mātsaryam / [S663]
㈠與法財施聰解相違心執名慳悋。
㈡慳謂財法巧施相違令心悋著。
①dharma āmiṣa kauśala pradāna virodhī citta agrahas mātsaryam
③སེར་སྣ་ནི་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་དང་མཁས་པ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་དང་འགལ་བ་ཅན་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་འཛིན་པའོ་།།
㈢སེར་སྣ་ནི་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་དང་མཁས་པ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་དང་འགལ་བ་ཅན་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་〖PNཀྱི་ཀུན་ཏུ།〗འཛིན་པའོ། །
◤[S664]
★0◤auddhatyaṃ cetaso 'vyupaśamaḥ / [312|17]
◤auddhatyaṃ cetaso 'vyupaśamaḥ / [S664]
㈠心散不靜名掉起。
①auddhatyam cetasas avyupaśamas
㈢རྒོད་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བའོ། །
★0◤kaukṛtyaṃ styānaṃ ca vyākhyāte / [312|17-]
◤kaukṛtyaṃ styānaṃ ca vyākhyāte / [S664]
㈠憂悔疲弱於前已釋。
㈡悔即惡作。如前已辯。
①kaukṛtyam styānam ca vyākhyāte
㈢འགྱོད་པ་དང་རྨུགས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★0◤kāyasaṃdhāraṇāsamarthaścittābhisaṃkṣepo middham / [312|18]
◤kāyasandhāraṇāsamarthaś cittābhisaṃkṣepo middham / [S664]
㈠於持身無能。心細昧名睡。
㈡眠謂令心昧略為性。無有功力執持於身。
①kāya saṃdhāraṇā samarthas citta abhisaṃkṣepas middham
㈢གཉིད་ནི་ལུས་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་〖PN-པར།〗མི་ནུས་པ་སེམས་མངོན་པར་སྡུད་པའོ། །
★0◤tattu kliṣṭameva paryavasthānam / [312|18-]
◤tat tu kliṣṭam eva paryavasthānam, kaukṛtyaṃ ca / [S664]
㈠安立彼必有染污。憂悔亦爾。
㈡悔眠二纏唯取染污。掉舉惛沈亦如前釋。
①tat tu kliṣṭam eva paryavasthānam
㈢དེ་དང་འགྱོད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ནོ། །
★★◤kaukṛtyaṃ ca vyāpāda vihiṃsāvarjitaḥ sattvāsattvayorāghātaḥ krodhaḥ / [312|19]
♂kaukṛtyaṃ ca / ♂vyāpāda{3. Ms. vyāvāda |}vihiṃsāvarjitaḥ sattvāsattvayorāghātaḥ{4. Ms. dropsḥ } krodhaḥ / ♂avadyapracchādanaṃ mrakṣaḥ /
①kaukṛtyam ca vyāpāda vihiṃsā varjitas sattva asattvayos āghātas krodhas
㈢ཁྲོ་བ་ནི་གནོད་སེམས་དང་། རྣམ་པར་{250b}འཚེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་ཅན་དང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
◤vyāpādavihiṃsāvarjitaḥ sattvāsattvayorāghātaḥ krodhaḥ / [S664]
①vyāpāda-vihiṃsā-varjitaḥ sattvāsattvayorāghātaḥ krodhaḥ|
㈠除瞋恚及逼惱。於眾生非眾生心逆名忿恨。
㈡除瞋及害於情非情令心憤發說名為忿。
★◤avadyapracchādanaṃ bhrakṣaḥ / eṣāṃ ca daśānāṃ paryavasthānānāṃ[312|20]
♂eṣāṃ ca daśānāṃ paryavasthānānāṃ rāgotthā āhrīkyauddhatyamatsarāḥ /
◤avadya-pracchādanaṃ mrakṣaḥ / [S664]
㈠隱祕可訶名覆藏。
㈡隱藏自罪說名為覆。
①avadya pracchādanam bhrakṣas
㈢འཆབ་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མཁྱུད་〖PNའཁྱུད།〗པའོ། །
①eṣām ca daśānām paryavasthānānām
③ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་རྣམས་ལས་།།
㈢ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་རྣམས་ལས། །འདོད་ཆགས་དང་〖PNཀྱིས།〗། ངོ་ཚ་མེད་རྒོད་སེར་སྣ་བསླང་། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【rāgotthā āhlīkyauddhatyamatsarāḥ /】[312|21]
①rāga utthās āhlīkya auddhatya matsarās
③འདོད་ཆགས་དང་། ངོ་ཚ་མེད་རྒོད་སེར་སྣ་བསླང་།།
◤eṣāṃ ca daśānāṃ paryavasthānānāṃ[S664]
㈠是十種倒起惑。
㈡於此所說十種纏中
◤rāgotthā āhrīkyauddhatyamatsarāḥ / [S664]
㈠〔偈曰〕：【欲生 無羞掉起悋】。
㈡【無慚慳掉舉_a 皆從貪所生_b 無愧眠惛沈_c 從無明所起】〖48_5_d〗
★0◤ete traya upakleśā rāganiḥṣyandāḥ / [312|22]
◤ete traya upakleśā rāganiḥṣyandāḥ / [S664]
㈠釋曰。此三小分惑。是貪欲等流。
㈡無慚慳掉舉是貪等流。{}無愧眠惛沈是無明等流。嫉忿是瞋等流。悔是疑等流。{}
①ete trayas upakleśās rāga niḥṣyandās
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【bhrakṣe vivādaḥ 】[313|01]
◤mrakṣe vivādaḥ,[S664]
①mrakṣa vivādaḥ,
㈠〔偈曰〕：【於覆諍】
㈡ 【覆諍】
★◤tṛṣṇāniḥṣyanada ityeke / avidyāniḥṣyanda ityapare / ubhayorityanye / [313|02]
♂@313 mrakṣe vivādaḥ tṛṣṇāniḥṣyanda ityeke /
◤tṛṣṇāniḥṣyanda ity eke / [S664]
㈠釋曰。有餘師說。覆藏是愛欲等流。
㈡有說。覆是貪等流。
①bhrakṣe vivādas tṛṣṇā niḥṣya nadas iti eke
㈢འཆབ་པ་རྩོད་དོ། །
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ། སྲེད་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①avidyā niḥṣyandas iti apare
③ཁ་ཅིག་ན་རེ་། སྲེད་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།། གཞན་དག་ན་རེ་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
①ubhayos iti anye
③གཞན་དག་ན་རེ་དེ་གཉི་གའི་ཡིན་ཏེ་།
♂avidyāniḥṣyanda ityapare / ♂ubhayorityanye /
㈢གཞན་དག་ན་རེ་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤avidyāniḥṣyānda ity apare / ubhayor ity anye / [S664]
㈠有餘師說。是無明等流。有餘師說。是欲癡等流。
㈡有說。是無明等流。有說。是俱等流。
★◤yathā kramaṃ jñātājñātānāmiti / [313|02-]
♂yathākramaṃ jñātājñātānāmiti /
◤yathākramaṃ jñātājñātānām iti / [S664]
㈠次第已知。未知
㈡有知無知如其次第。
①yathā kramam jñāta ajñātānām iti
③གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་དེ་〖PN-དེ།〗གཉི་གའི་ཡིན་ཏེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★◤ 【avidyātaḥ styānamiddhānapatrapāḥ // VAkK_5.48 //】[313|04]
♂avidyātaḥ styānamiddhānapatrapāḥ //48//
①avidyātas styānam iddha anapatrapās
㈢མ་རིག་པ་〖PN-པ། 〗ལས། རྨུགས་དང་གཉིད་དང་ཁྲེལ་མེད་དོ། །
◤avidyātaḥ styānamiddhānapatrapāḥ // 48 // [S664]
①avidyātaḥ styāna middha anapatrapāḥ||48||
㈠〔偈曰〕：【癡生疲弱睡無慚】。
㈡【無愧眠惛沈_c 從無明所起】〖48_5_d〗
㈡{無愧眠惛沈.是無明等流。
★◤ete trayo 'vidyāniḥṣyandāḥ / [313|05]
♂ete trayo 'vidyāniḥṣyandāḥ / ♂kaukṛtyaṃ vi-[ 27b. 16B1. VII ]cikitsātaḥ{1. Y. adopts vicikitsājam, but notes ta Ms. |} kodherṣye pratighānvaye pratighasamutthe /
◤ete trayo 'vidyāniḥṣyandāḥ // 48 // [S664]
㈠釋曰。此三小惑是無明等流。
①ete trayas avidyā niḥṣyandās
㈢གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤kaukṛtyaṃ vicikitsātaḥ kodherṣye pratighānvaye / [313|06-]
♂ityete ca daśa kleśaniḥṣyandā upakleśāḥ /
◤kaukṛtyaṃ vicikitsājaṃ krodherṣye pratighānvaye / [S664]
㈠〔偈曰〕：【憂悔從疑生】。釋曰。若人於義不了故。疑必生憂悔心。〔偈曰〕：【忿姤瞋恚流】。
㈡【嫉忿從瞋起〖49_5_a〗 悔從疑】
㈡嫉忿是瞋等流。悔是疑等流。}
①kaukṛtyam vicikitsātas kodha īrṣye pratigha anvaye
③ཐེ་ཚོམ་ལས་འགྱོད་ཁྲོ་བ་དང་། ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་།།
㈢ཐེ་ཚོམ་ལས་འགྱོད་ཁྲོ་བ་དང་། ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་། །ཁོང་ཁྲོ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤pratighasamutthe ityete ca daśa kleśaniḥṣyandā upakleśāḥ / [313|08]
♂anye ca ṣaṭkleśamalāḥ tadyathā mayā śāṭhyaṃ madastathā //49//
◤pratighasamutthe iti / [S664]
㈠釋曰。此二小惑從瞋恚生。
①pratigha samutthe iti ete ca daśa kleśa niḥṣyandās upakleśās
③ཁོང་ཁྲོ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
◤ete ca daśa kleśaniḥṣyandā upakleśāḥ / [S664]
㈠如此十種。由大惑流故說名小惑。
㈡餘煩惱垢其相云何。
★◤ 【anye ca ṣaṭkleśamalāḥ 】[313|09]
①anye ca ṣaṣ kleśa malās
③གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་དྲུག་།འདི་ལྟ་སྟེ་།
㈢གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་དྲུག། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་འཚིག་དང་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ། དེ་ལ་སྒྱུ་〖PNརྒྱུ།〗ནི་གཞན་འདྲིད་པའོ། །
◤anye ca ṣaṭkleśamalāḥ[S664]
㈠〔偈曰〕：【復餘六惑垢】
㈡頌曰 【煩惱垢六】
◤tadyathā—[S664]
㈠釋曰。復有六種小惑。說名惑垢。
㈡7如是六種從煩惱生。穢污相麁名煩惱垢。
★◤tadyathā[313|10]
★◤ 【māyā śāṭhyaṃ madastathā // VAkK_5.49 //】[313|11]
★◤ 【pradāśa upanāhaśca vihiṃsā ceti 】[313|12]
♂pradāśa upanāhaśca vihiṃsā ceti tatra paravañcanā māyā /
①tadyathā māyā śāṭhyam madas tathā pradāśas upanāhas ca vihiṃsā ca iti
③སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་དང་།། དེ་བཞིན་འཚིག་དང་ཁོན་འཛིན་དང་།། རྣམ་འཚེ་།
◤māyā śāṭhyaṃ madas tathā // 49 // [S664]
◤[S665]
◤pradāśa upanāhaś ca vihiṃsā ceti,[S665]
①māyā誑 śāṭhyaṃ諂 madas憍 tathā||49||
①pradāśa惱 upanāhaś恨 ca vihiṃsā害 ceti,
㈠謂〔偈曰〕：【誑諂醉如前 不捨及結過 逼惱】。
㈡【惱 害恨諂誑憍】〖49_5_d〗
🈪◦3536གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་དྲུག །འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་འཚིག་དང་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ།
◤tatra paravañcanā māyā / [S665]
㈠釋曰。此中於他假偽名誑心。
㈡5誑謂惑他。
🈪དེ་ལ་སྒྱུ་ནི་གཞན་འདྲིད་པའོ། །
★◤tatra paravañcanā māyā / [313|13]
①tatra para vañcanā māyā
③དེ་ལ་སྒྱུ་ནི་གཞན་འདྲིད་པའོ་།།
★◤cittakauṭilyaṃ śāṭhyaṃ yena yathābhūtaṃ nāviṣkaroti vikṣipatya parisphuṭaṃ vā pratipadyate / [313|13-]
♂cittakauṭilyaṃ śāṭhyaṃ yena yathābhūtaṃ nāviṣkaroti vikṣi- patya{2. Y. kṣipati |}parisphuṭaṃ vā pratipadyate /
◤cittakauṭilyaṃ śāṭhyam,[S665]
㈠邪曲名諂曲。
㈡4｛諂謂心曲。
🈪◦3537གཡོ་ནི་སེམས་གྱ་གྱུ་བ་སྟེ། གང་གིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་འཆགས་གྱི་གཏམ་རླུང་བསྐུར་བ་འམ་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའོ། །
①citta kauṭilyam śāṭhyam yena yathābhūtam na āviṣkaroti vikṣipatya parisphuṭam vā pratipadyate
㈢གཡོ་ནི་སེམས་གྱ་གྱུ་བ་སྟེ། གང་གིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་འཆགས་གྱི[*ཀྱི?]་གཏམ་རླུང་བསྐུར་〖PNསྐུར།〗བ་འམ་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའོ། །
◤yena yathābhūtaṃ nāviṣkaroti vikṣipatyaparisphuṭaṃ vā pratipadyate / [S665]
㈠此惑不能如實顯自意。作方便為避不分明信受。於前已釋。
㈡由此不能如實自顯。或矯非撥。或設方便令解不明。｝
★0◤madaḥ pūrvoktaḥ / [313|14]
◤madaḥ pūrvoktaḥ / [S665]
㈠醉亦如前釋。
㈡6憍前已釋。
🈪◦3538རྒྱགས་པ་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①madas pūrva uktas
㈢རྒྱགས་པ་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
★◤sāvadyavastudṛḍhagrāhitā pradāśo yena nyāyasaṃjñaptiṃ na gṛhṇāti / [313|14-]
♂sāvadyavastudṛḍhagrāhitā pradāśo{3. Ms. padāśo |}yena nyāya- saṃjñaptiṃ na gṛhṇāti /
◤sāvadyavastudṛḍhagrāhitā pradāśaḥ, yena nyāyasaṃjñaptiṃ na gṛhṇāti / [S665]
①sāvadya vastu dṛḍha grāhitā pradāśa , yena nyāyasaṃjñaptiṃ na gṛhṇāti|
㈠堅執有何類說名不捨。由此惑如實所教不受正教。
㈡1論曰。惱謂堅執諸有罪事。由此不取如理諫誨。
🈪◦3539འཚིག་པ་ནི་ཁ་ན་མཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་དམ་དུ་འཛིན་པ་སྟེ། གང་གིས་རིག་པར་གཏམས་པ་མི་འཛིན་པའོ། །
①sāvadya vastu dṛḍha grāhitā pradāśas yena nyāya saṃjñaptim na gṛhṇāti
㈢འཚིག་པ་ནི་ཁ་ན་མཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་དམ་དུ་འཛིན་པ་སྟེ། གང་གིས་རིག་〖PNརིགས།〗པར་གཏམས་པ་མི་འཛིན་པའོ། །
★★◤āghātavastuvahulīkāra upanāhaḥ / [313|15]
♂āghātavastubahulīkāra upanāhaḥ /
◤āghātavastubahulīkāra upanāhaḥ / [S665]
㈠數思忿心所緣事名結過。
㈡3恨謂於忿所緣事中數數尋思結怨不捨。
🈪◦3540ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །
①āghāta vastu va hulīkāras upanāhas
③ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པའོ་།། རྣམ་པར་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པ་སྟེ་།
㈢ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །
★★◤viheṭhnaṃ vihiṃsā yena prahārapāruṣyādibhiḥ parān viheṭhyate / [313|16]
♂viheṭhanaṃ vihiṃsā yena prahārapāruṣyā- dibhiḥ parān viheṭhayate /
◤viheṭhanaṃ vihiṃsā, yena prahārapāruṣyādibhiḥ parān viheṭhayate / [S665]
㈠損辱他意名逼惱。由此惑故。行打罵等事困苦於他。
㈡2害謂於他能為逼迫。由此能行打罵等事。
D4875 🈪རྣམ་པར་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་〖PNའཚམ།〗པ་སྟེ། གང་གིས་མཚོན་ཆ་དང་ཚིག་རྩུབ་པོ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་པར་ཐོ:འཚམས་པར་བྱེད་པའི་〖PNའཚམ་པར་བྱེད་པའོ།〗
★◤eṣāṃ punaḥ ṣaṇṇāṃ kleśamalānāṃ[313|16-]
♂eṣāṃ punaḥ ṣaṇṇāṃ kleśamalānāṃ
◤eṣāṃ punaḥ ṣaṇṇāṃ kleśamalānāṃ[S665]
㈠此六種惑垢中。
㈡於此六種煩惱垢中。
🈪ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས།
♂rāgajau
★◤ 【rāgajau 】[313|18]
◤rāgajau / [S665]
①viheṭhnam vihiṃsā yena prahāra pāruṣya ādibhis parān viheṭhyate eṣām punar ṣaṇṇām kleśa malānām rāgajau
③གང་གིས་མཚོན་ཆ་དང་ཚིག་རྩུབ་པོ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་ནི་།
㈢རྣམ་པར་འཚེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་〖PNའཚམ།〗པ་སྟེ། གང་གིས་མཚོན་ཆ་དང་ཚིག་རྩུབ་པོ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་པར་ཐོ:འཚམས་པར་བྱེད་པའི་〖PNའཚམ་པར་བྱེད་པའོ།〗ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་ནི། འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོང་ཁྲོ་ལས་སྐྱེས་སོ། །
★◤ 【māyāmadau pratighaje upanāhavihiṃsane // VAkK_5.50 //】[313|19]
♂māyāmadau pratighaje upanāhavihisaṃne //50//
◤māyāmadau pratighaje upanāhavihisaṃne // 50 // [S665]
①māyā-madau pratigha-je upanāha-vihiṃsane
③འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་ཁོན་འཛིན་དང་།། རྣམ་འཚེ་ཁོང་ཁྲོ་ལས་སྐྱེས་སོ་།།
㈠〔偈曰〕：【從欲生 誑醉】。
㈠釋曰。此二小惑。由自愛故欺誑。及不計他故。是欲等流垢。
㈠〔偈曰〕：【瞋恚生 結過及逼惱】。
㈠釋曰。此二小惑。於他損心所生故。故是瞋恚等流垢。
★◤ 【dṛṣṭyāmarśāt pradāśastu śāṭhyaṃ dṛṣṭisamutthitam /】[314|01]
♂@314 dṛṣṭyāmarśāt pradāśastu śāṭhyaṃ dṛṣṭisamutthitam /
◤dṛṣṭyāmarśāt pradāśastu śāṭhyaṃ dṛṣṭisamutthitam / [S665]
㈠〔偈曰〕：【從見取不捨 從見諂曲生】。
㈠釋曰。若人於戒執取起見取。此人有二僻執。如理教捨。由此二見不能捨此僻執故。是二見等流垢。[陳譯多出長行。]
㈡【誑憍從貪生_a 害恨從瞋起_b 惱從見取起_c 諂從諸見生】〖50_5_d〗
㈡誑憍是貪等流。害恨是瞋等流。惱是見取等流。諂是諸見等流。
①dṛṣṭi āmarśāt pradāśas tu śāṭhyam dṛṣṭi samutthitam
③འཚིག་པ་ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་ལས་།། གཡོ་ནི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་།།
㈢འཚིག་པ་ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་ལས། །གཡོ་ནི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་། །གྱ་གྱུ་ཅི་ཡིན་སྡིག་ཅན་ལྟ། །ཞེས་{251a}ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཡོ་ནི་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རུང་ངོ་། །
🈪སྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་ནི། འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོང་ཁྲོ་ལས་སྐྱེས་སོ། །
D4876 🈪འཚིག་པ་ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་ལས། །གཡོ་ནི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་། །
★0◤“kiṃ kuṭilaṃ pāpikā dṛṣṭiriti” gāthāvacanād yujyate / [314|02]
◤“kiṃ kuṭilam? pāpikā dṛṣṭiḥ” iti gāthāvacanād yujyate / [S665]
㈠如偈言 何法名邪曲 謂邪見等見
㈡如言：何曲?謂諸惡見。
🈪གྱ་གྱུ་ཅི་ཡིན་སྡིག་ཅན་ལྟ། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་
①kim kuṭilam pāpikā dṛṣṭis iti gāthā vacanāt yujyate
③གྱ་གྱུ་ཅི་ཡིན་སྡིག་ཅན་ལྟ་།། ཞེས་ ****[@251a]**** *་།།
★◤śāṭhyaṃ dṛṣṭiniḥṣyandaḥ / [314|02-]
♂śāṭhyaṃ{1. Ms. looks like śāśva |} dṛṣṭiniḥṣyandaḥ /
◤śāṭhyaṃ dṛṣṭiniḥṣyandaḥ // 49-50 // [S665]
㈠是故諂曲是諸見等流垢。
㈡故諂定是諸見等流。此垢并纏從煩惱起。是故皆立隨煩惱名。
🈪གཡོ་ནི་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རུང་ངོ་། །
①śāṭhyam dṛṣṭi niḥṣyandas
③ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཡོ་ནི་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རུང་ངོ་།།
★◤ka eṣāṃ kiṃprahātavyaḥ / yāni tāvat daśa paryavasthānānyuktāni[314|04]
♂ka eṣāṃ kiṃprahātavyaḥ /
◤ka eṣāṃ kim prahātavyaḥ? yāni tāvat daśa paryavasthānāny uktāni,[S665]
㈠於中何惑何道所滅。前所說十倒起惑。
㈡此垢及纏為何所斷。
D4877 🈪འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ།
①kas eṣām kiṃprahātavyas
③འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འདི་དག་ཅི་ཞིག་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་ལས་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། །ཁྲེལ་མེད་རྨུགས་གཉིད་རྒོད་རྣམ་གཉིས། །ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། གང་ཞིག་གང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①yāni tāvat daśa paryavasthānāni uktāni
③རེ་ཞིག་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཅུར་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་།
★◤ 【tatrāhlīkyānapatrāpyastyānamiddhoddhavā dvidhā // VAkK_5.51 //】[314|05]
♂yāni tāvat daśa paryavasthānānyuktāni tatrāhrīkyānapatrāpyastyānamiddhoddhavā{2. Ms. ॰middhādvadhā |} dvidhā //51//
①tatra ahlīkya anapatra api astyānam iddha uddhavā dvidhā
③དེ་ལས་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་།། ཁྲེལ་མེད་རྨུགས་གཉིད་རྒོད་རྣམ་གཉིས་།།
◤tatrāhrīkyānapatrāpyastyānamiddhoddhavā dvidhā // 51 // [S665]
㈠〔偈曰〕：【此中無羞慚 疲弱睡掉起 有二】。
㈡頌曰 【纏無慚愧眠〖51_5_a〗 惛掉見】
🈪དེ་ལས་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། །ཁྲེལ་མེད་རྨུགས་གཉིད་རྒོད་རྣམ་གཉིས། །
★0◤ete pañca dharmā dvividhā darśanabhāvanāprahātavyā ubhayaprakārakleśasaṃprayogāt / [314|06]
◤ete pañca dharmā dvividhā darśanabhāvanāprahātavyāḥ; ubhayaprakārakleśasaṃprayogāt / [S665]
㈠釋曰。是五法有二種。或見諦所滅。或修道所滅。與二部惑相應故。
㈡論曰。且十纏中無慚等五通見修斷。由此通與二部煩惱相應起故。
🈪ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། གང་ཞིག་གང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
①ete pañca dharmās dvividhās darśana bhāvanā prahātavyā ubhaya prakāra kleśa saṃprayogāt
③ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ་།
★◤yaśca yaddarśanaheyasaṃprayuktaḥ sa taddarśanaprahātavyaḥ / [314|06-]
♂yaśca yaddarśanaheya- saṃprayuktaḥ sa taddarśanaprahātavyaḥ /
◤yaś ca yaddarśanaheyasamprayuktaḥ sa taddarśanaprahātavyaḥ // 51 // [S665]
㈠此惑隨與見諦所滅相應。即由見此諦滅
㈡隨與見此諦所斷相應。即說名為見此諦所斷。
★0◤ 【tadanye bhāvanāheyāḥ 】[314|08]
①yas ca yad darśana heya saṃprayuktas sa tad darśana prahātavyas tad anye bhāvanā heyās
③གང་ཞིག་གང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལས་གཞན་ནི་བསྒོམ་སྤང་བྱ་།།
◤tad anye bhāvanāheyāḥ,[S665]
㈠〔偈曰〕：【餘修滅】
㈡【修斷 餘】
D4878 🈪དེ་ལས་གཞན་ནི་བསྒོམ་སྤང་བྱ། །
★◤tebhyo 'nye paryavasthānasaṃgṛhītā upakleśā bhāvanāheyā eva / [314|09]
♂tebhyo 'nye paryavasthānasaṃgṛhītā upakleśā bhāvanāheyā eva /
◤tebhyo 'nye paryavasthānasaṃgṛhītā upakleśā bhāvanāheyā eva / [S665]
◤īrṣyāmātsaryakaukṛtyakrodhamrakṣāḥ svatantrāś ca / [S665]
㈠釋曰。餘倒起惑異此五。必定修道所滅。謂嫉姤慳悋憂悔忿恨覆藏。
㈡餘嫉慳悔忿覆并垢，自在起故唯修所斷。
🈪དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་བསྡུས་པ་ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། འཆབ་པ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་།
★◤irṣyāmātsaryakaukṛtyakrodhabhrakṣāḥ svatantrāśca / [314|09-]
♂īrṣyāmā-[ 28a, 16A1. VIII ] tsaryakaukṛtyakrodhamrakṣāḥ svatantrāśca /
①tebhyas anye paryavasthāna saṃgṛhītās upakleśās bhāvanā heyās eva irṣyā mātsarya kaukṛtya krodha bhrakṣās svatantrās ca
㈢དེ་ལས་གཞན་ནི་བསྒོམ་སྤང་བྱ། །དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་བསྡུས་པ་ཕྲག་དོག་དང་། སེར་སྣ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། འཆབ་པ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་དང་།
★0◤svatantrāścaite pañcopakleśā adhimātrasaṃprayogitvāt / [314|10-]
◤svatantrāś ca[S665]
㈠〔偈曰〕：【及自在惑垢】。
㈡【及煩惱垢】
㈢ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི། རང་དབང་ཅན་ཡིན་ཏེ།
①svatantrās ca ete pañca upakleśās adhimātra saṃprayogi tvāt
◤ete pañcopakleśāḥ; adhimātrasamprayogitvāt / [S665]
㈠釋曰。此五小分惑，唯與無明相應故。
㈡唯與修斷他力無明共相應故，名自在起。
㈢མ་རིག་པ་ཙམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤yathaite īrṣyādayaḥ pañcopakleśā bhāvanāheyāḥ[314|11]
♂yathaite īrṣyādapaḥ pañcopakleśā bhāvanāheyāḥ svatantrāśca tathā malāḥ /
◤yathā ete īrṣyādayaḥ pañcopakleśā bhāvanāheyāḥ,[S665]
㈠如嫉姤等。五小分惑修道所滅。
D4879 🈪ཇི་ལྟར་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་།
①yathā ete īrṣyā ādayas pañca upakleśās bhāvanā heyās
③ཇི་ལྟར་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། རང་དབང་ཅན་ཡིན་པ་།
㈢ཇི་ལྟར་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། རང་དབང་ཅན་ཡིན་པ། དེ་བཞིན་དྲི་མ་རྣམས། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤ 【svatantrāś ca tathā malāḥ /】[314|12]
♂ṣaṭkleśamalā{3. Ms. ॰mālā |}stathaiva /
①svatantrās ca tathā malās
③དེ་བཞིན་དྲི་མ་རྣམས་།
◤svatantrāś ca tathā malāḥ / [S665]
㈠自在惑垢亦爾。
㈡【自在故唯修】〖51_5_d〗
🈪རང་དབང་ཅན་ཡིན་པ། དེ་བཞིན་དྲི་མ་རྣམས། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤ṣaṭkleśamalāstathaiva / [314|13]
◤ṣaṭkleśamalās tathā eva / [S665]
㈠是六種惑垢。由自在故。修道所滅。
①ṣaṣ kleśa malās tathā eva
③ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★◤ete punaryathoktā upakleśāḥ[314|13]
♂ete punaryathoktā upakleśāḥ
◤ete punar yathā uktā upakleśāḥ[S665]
㈠如前所說。一切小惑。
㈡此隨煩惱誰通何性。
①ete punar yathā uktās upakleśās
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་།
㈢ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་དག་ནི། འདོད་ན་མི་དགེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན:ནོ། །
D4880 🈪ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་དག་ནི།
★◤ 【kāme 'śubhāḥ 】[314|14]
♂kāme 'śubhāḥ
◤kāme 'śubhāḥ,[S665]
㈠〔偈曰〕：【於欲惡】。
㈡頌曰 【欲…餘惡】
🈪འདོད་ན་མི་དགེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན:ནོ། །
◤[S666]
◤kāmadhātāv akuśalāḥ / [S666]
㈠釋曰。若在欲界皆悉是惡。
㈡論曰。欲界所繫2所餘一切皆唯不善。
★◤kāmadhātāvakuśalāḥ / tatrāpi[314|15]
♂kāmadhātāvakuśalāḥ / tatrāpi
①kāme śubhās kāmadhātauvakuśalās
③འདོད་ན་མི་དགེ་།འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ནོ་།།
①tatra api
③དེ་དག་ལས་ཀྱང་།
㈢དེ་དག་〖PNདེ།〗ལས་ཀྱང་། གསུམ་རྣམ་གཉིས། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། གཉིད་རྣམས་ནི་མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【trayo dvidhā 】[314|16]
♂trayo dvidhā{4. G. dve vā |}
①trayas dvidhā
③གསུམ་རྣམ་གཉིས་།
◤tatra api[S666]
◤trayo dvidhā,[S666]
㈠〔偈曰〕：【三二】。
㈡【三二】
★◤styānauddhatyamiddhānyakuśalāvyākṛtāni / [314|17]
◤styānauddhatyamiddhāni akuśalāvyākṛtāni / [S666]
♂styānauddhatya{5. Ms. styānamauddhatya |}middhānyakuśalāvyākṛtāni /
㈠釋曰。疲弱掉起睡。或惡或無記。
㈡1眠惛掉三皆通不善無記二性
①styāna auddhatyam iddhāni akuśala avya akṛtāni
③རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། གཉིད་རྣམས་ནི་མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【pareṇāvyākṛtāstataḥ // VAkK_5.52 //】[314|18]
♂pareṇāvyākṛtāstataḥ //52//
①pareṇa avyākṛtās tatas
③དེ་ཡན་ཆད་ནི་ལུང་མ་བསྟན་།།
㈢དེ་ཡན་ཆད་ནི་ལུང་མ་བསྟན། །འདོད་པའི་ཁམས་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །
◤pareṇa avyākṛtāstataḥ // 52 // [S666]
㈠〔偈曰〕：【上界彼無記】
㈡【上界皆無記】〖52_5_b〗
★★◤kāmadhātorurdhvamavyākṛtāḥ upakleśā yathāsaṃbhavam / [314|19]
♂kāmadhātorūrdhvamavyākṛtāḥ upakleśā yathāsaṃbhavam /
◤kāmadhātor ūrdhvam avyākṛtāḥ upakleśā yathāsambhavam // 52 // [S666]
㈠釋曰。從欲界上。隨所有小分惑。皆是無記。
㈡上二界中隨應所有一切唯是無記性攝。
①kāmadhātos urdhvam avyākṛtās upakleśās yathāsaṃbhavam
③འདོད་པའི་ཁམས་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་པར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤kati punareṣāṃ kutastyā veditavyāḥ / [315|01]
♂@315 kati punareṣāṃ kutastyā veditavyāḥ /
◤kati punareṣāṃ kutastyā veditavyāḥ?[S666]
㈠於中幾惑於何界有。應知
㈡此隨煩惱誰何界繫。
①kati punar eṣām kutastyās veditavyās
③དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་གང་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན་;་འདོད་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་།
㈢དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་གང་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདོད་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན། གཡོ་སྒྱུ། འདི་གཉིས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ཡོད་དོ། །
★◤ 【māyā śāṭhyaṃ ca kāmādyadhyānayoḥ 】[315|02]
◤māyā śāṭhyaṃ ca kāmādyadhyānayoḥ,[S666]
㈠〔偈曰〕：【誑諂從欲界 初定】。
㈡頌曰 【諂誑欲初定】〖52_5_c〗
★◤etau dvau kāmadhātau prathame ca dhyāne / kathaṃ brahmaloke māyāḥ / [315|03]
♂māyā śāṭhyaṃ ca kāmādyadhyānayoḥ etau dvau kāmadhātau prathame ca dhyāne /
◤etau dvau kāmadhātau prathame ca dhyāne / [S666]
㈠釋曰。此二惑於欲界及初定有。
㈡論曰。諂誑唯在欲界初定。
①māyā śāṭhyam ca kāma ādi adhyānayos etau dvau kāmadhātau prathame ca dhyāne
③གཡོ་སྒྱུ། འདི་གཉིས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ཡོད་དོ་།།
①katham brahma loke māyāḥ
③ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སྒྱུ་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན་།
♂kathaṃ brahmaloke māyāḥ /
◤kathaṃ brahmaloke māyā?[S666]
㈠云何知於梵處有欺誑。
㈡寧知梵世有諂誑耶。
★0◤ 【brahmavañcanāt /】[315|04]
①brahma vañcanāt
③ཚངས་པས་འདྲིད་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སྒྱུ་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། ཚངས་པས་འདྲིད་ཕྱིར་རོ། །
◤brahmavacanāt / [S666]
㈠〔偈曰〕：【梵誑故】。
★0◤sa hi tatra mahābrahmā vitathātmasaṃdarśanatayā āyuṣmantamaśvajitaṃ vañcayituṃ pravṛttaḥ / [315|05-]
◤sa hi tatra mahābrahmā vitathātmasandarśanatayā āyuṣmantam aśvajitaṃ vañcayituṃ pravṛttaḥ / [S666]
㈠釋曰。於色界大梵王。由不如顯示自體故。欺誑淨命阿輸實。
㈡以大梵王匿己情事。現相誑惑馬勝苾芻。
①sa hi tatra mahā brahmā vitatha ātma saṃdarśana tayā āyuṣmantam aśva jitam vañcayitum pravṛttas
③ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ལོག་པར་ཀུན་ ****[@251b]**** ་སྟོན་པས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རྟ་ཐུལ་ལ་འདྲེད་པར་ཞུགས་སོ་།།
㈢ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་〖PN+དེ་ན།〗བདག་ཉིད་ལོག་པར་ཀུན་དུ{251b}སྟོན་པས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རྟ་ཐུལ་ལ་འདྲེད་〖PNའདྲིད།〗པར་ཞུགས་སོ། །
★★◤uktamapi śāṭhyaṃ prasaṅgāgataṃ punarevoktam / [315|06]
♂uktamapi śāṭhyaṃ prasaṅgāgataṃ{1. Y. seems to be prasaṅgeṇāgatam |} punarevoktam /
◤uktampi śāṭhyaṃ prasaṅgeṇāgataṃ punar eva uktam / [S666]
㈠於前已說。諂曲由義相應今更說。於中亦說有諂曲。由相應至故。
㈡此二於前雖已分別義相應故今復重辯。
①uktam api śāṭhyam prasaṅga āgatam punar eva uktam
㈢གཡོ་ནི་བཤད་ཟིན་མོད་ཀྱི་ཞར་ལ་འོངས་པས་〖PN+ཡང་།〗སྨོས་སོ། །
★◤ 【styānauddhatyamadā dhātutraye 】[315|07]
♂styānauddhatyamadā dhātutraye ete trayastraidhātukāḥ /
①styān a auddhatya madās dhātu traye
③རྨུགས་རྒོད་རྒྱགས་པ་ཁམས་གསུམ་ན་།།
㈢རྨུགས་རྒོད་རྒྱགས་པ་ཁམས་གསུམ་ན། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ཡིན་ནོ།
◤styānauddhatyamadā dhātutraye,[S666]
㈠〔偈曰〕：【疲掉醉三界】。
㈡ 【三三界】
◤ete trayas traidhātukāḥ / [S666]
㈠釋曰。此三小惑，於三界皆有。
㈡惛掉憍三，通在三界。
★◤ete trayastraidhātukāḥ / [315|08]
①ete trayas traidhātukās
③གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ཡིན་ནོ་།
★◤ 【anye kāmadhātujāḥ // VAkK_5.53 //】[315|09]
♂anye kāmadhātujāḥ //53//
◤anye kāmadhātujāḥ // 53 // [S666]
㈠〔偈曰〕：【餘惑唯欲界】。
㈡【餘欲】所餘一切，皆唯在欲。
★0◤ṣoḍaśabhyaḥ pañcāpanīyānya ekādaśopakleśāḥ kāmāvacarā eva / [315|10]
◤ṣoḍaśabhyaḥ pañcāpanīyānya ekādaśopakleśāḥ kāmāvacāra eva // 53 // [S666]
㈠釋曰。於十六中除五惑，所餘十一小惑，但行於欲界。
㈡謂十六中.五如前辯，所餘十一，唯欲界繫。
①anye kāmadhātu jās ṣoḍaśabhyas pañca apanīyānyas ekādaśa upakleśās kāmāvacarās eva
③གཞན་དག་ན་འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ་;་བཅུ་དྲུག་ལས་ལྔ་བོར་ཏེ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་གཅིག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་〖PN-ན།〗འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ། བཅུ་དྲུག་ལས་ལྔ་བོར་ཏེ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་གཅིག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤uktā kleśāḥ upakleśāśca / [315|10-]
♂uktāḥ kleśā upakleśāśca /
◤uktāḥ kleśā upakleśāś ca // [S666]
㈠說惑及小惑已。
㈡已辯隨眠及隨煩惱。
①uktā kleśās upakleśās ca
㈢ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤atha eṣām anuśayānāṃ kati manobhūmikāḥ? kati ṣaḍvijñānakāyikāḥ? saṃkṣepataḥ[S666]
㈠於中，幾惑依意識地起，幾惑依六識地起。若略說。
㈡於中，有幾唯在意地，有幾通依六識地起。頌曰。論曰。略說應知。
★◤athaiṣāmanuśayānāṃ kati manobhūmikāḥ kati ṣaḍvijñānakāyikāḥ / saṃkṣepataḥ[315|12]
♂athaiṣāmanuśayānāṃ kati manobhūmikāḥ kati ṣaḍvijñānakāyikāḥ /
◤samānamiddhā dṛggheyā manovijñānabhūmikāḥ / [S666]
㈠〔偈曰〕：【見滅及慢睡 依意識地生】。
㈡ 【見所斷慢眠_a 皆唯意地起】〖53_5_c〗
①atha eṣām anuśayānām kati manas bhūmikās kati ṣaṣ vijñāna kāyikās
③ཡང་དེ་རྣམས་ལས་ཡིད་ཀྱིས་པ་ནི་དུ་ཞིག་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ས་པ་ནི་དུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡང་དེ་རྣམས་ལས་ཡིད་ཀྱིས་པ་ནི་དུ་ཞིག་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ས་པ་ནི་དུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། མཐོང་སྤང་བྱ་ཉིད་〖PNགཉིད།〗ང་རྒྱལ་བཅས། །ཡིད་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ས་པ་ཡིན། །མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ཏེ། གཉིད་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་ཡང་བཅས་པ:ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ཏེ〖PN-ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ཏེ།〗། དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ནོ།
①saṃkṣepatas
③མདོར་བསྡུ་ན་།
★◤ 【samānasiddhā dṛggheyā manovijñānabhūmikāḥ /】[315|13]
♂saṃkṣepataḥ samānamiddhā dṛggheyā manovijñānabhūmikāḥ /
①samāna siddhās dṛś heyās manas vijñāna bhūmikās
③མཐོང་སྤང་བྱ་ཉིད་ང་རྒྱལ་བཅས་།། ཡིད་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་།། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ཏེ་།
◤[S667]
★◤darśanaprahātavyāḥ sarve manobhūmikāḥ saha mānasiddhābhyāṃ bhāvanāheyābhyāmapi / [315|14-]
♂darśanaprahātavyāḥ sarve manobhūmikāḥ saha mānasiddhābhyāṃ bhāvanā-[ 28b. 16B1. VIII ]heyā- bhyāmapi /
◤darśanaprahātavyāḥ sarve namobhūmikāḥ saha mānasiddhābhyāṃ bhāvanāheyābhyām api / [S667]
㈠釋曰。一切見諦所滅惑，皆依意地起。慢睡亦爾。若此二修道所滅。
㈡諸見所斷及修所斷一切慢眠，隨煩惱中自在起者。
①darśana prahātavyās sarve manas bhūmikās saha māna siddhābhyām bhāvanā heyābhyām api
③གཉིད་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་ཡང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ཏེ་།
★0◤te hi sakale manobhūmike / [315|15]
◤te hi sakale manobhūmike / [S667]
㈠何以故。此具起於心地。
㈡如是一切皆依意識。
①te hi sakale manas bhūmike
③དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ནོ་།།
★◤ 【upakleśāḥ svatantrāśca 】[315|16]
①upakleśās svatantrās ca
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་རང་དབང་ཡང་།།
㈢ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་རང་དབང་ཡང་། །ཉོན་མོངས་པ་〖PN-པ།〗རང་དབང་ཅན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ།
◤upakleśāḥ svatantrāś ca,[S667]
㈠〔偈曰〕：【自在小分惑】
㈡【自在隨煩惱】〖53_5_b〗
★◤ye ca kecidupakleśāḥ svatantrāste bhāvanāheyā api santo manobhūmikā eva draṣṭavyāḥ / [315|17-]
♂upakleśāḥ svatantrāśca ye ca kecidupakleśāḥ svatantrāste bhāvanāheyā api santo manobhūmikā eva draṣṭavyāḥ /
◤ye ca ke cid upakleśāḥ svatantrās te bhāvanāheyā api santo manobhūmikā eva draṣṭavyāḥ / [S667]
㈠釋曰。隨有小分惑自在起.若是修道所滅，應知亦依心地起。
㈡依五識身無容起故。
①ye ca kecid upakleśās svatantrās te bhāvanā heyās api santas manas bhūmikās eva draṣṭavyās
③ཉོན་མོངས་པ་རང་དབང་ཅན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཡང་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་།
★◤ 【ṣaḍvijñānāśrayāḥ pare // VAkK_5.54 //】[315|19]
♂ṣaḍvijñānāśrayāḥ pare //54//
①ṣaṣ vijñāna āśrayās pare
③གཞན་ནི་རྣམ་ཤེས་དྲུག་རྟེན་ཅན་།།
㈢གཞན་ནི་རྣམ་ཤེས་དྲུག་རྟེན་ཅན། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ས་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །
◤ṣaḍvijñānāśrayāḥ pare // 54 // [S667]
㈠〔偈曰〕：【餘依六識起】。
㈡【餘通依六識】〖53_5_d〗
★★◤anye kleśopakleśāḥ ṣaḍvijñānabhūmikāḥ veditavyāḥ / ke punaranye / [315|20]
♂anye kleśopakleśāḥ ṣaḍvijñānabhūmikāḥ{2. Ms. drops na |} veditavyāḥ / ♂ke punaranye /
◤anye kleśopakleśāḥ ṣaḍvijñānabhūmikāḥ veditavyāḥ / [S667]
㈠釋曰。所餘大惑及小惑，應知依六識地起。
㈡所餘一切，通依六識。
①anye kleśa upakleśās ṣaṣ vijñāna bhūmikās veditavyās
③ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གིས་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་།།
①ke punar anye
③གཞན་ཡང་གང་དག་ཅིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་ཡང་གང་དག་ཅིག་ཡིན་ཞེ་ན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས:པ་མང་པོ་པ་དག་〖Nམང་པོ་བདག〗གི་ནང་དུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
★★◤bhāvanāprahātavyā rāgapratighāvidyā upakleśāśca tatsaṃprayuktāḥ / [316|01]
♂bhāvanāprahātavyā @316 rāgapratighāvidyā upakleśāśca tatsaṃprayuktāḥ /
◤ke punar anye? bhāvanāprahātavyā rāgapratighāvidyā upakleśāś ca tatsamprayuktāḥ,[S667]
㈠何者為餘。修道所滅欲瞋無明，及餘小分惑.與欲等相應.
㈡謂修所斷貪瞋無明，及彼相應諸隨煩惱.
★◤āhlīkyānapatrāpyastyānauddhatyāni / [316|01-]
♂āhrīkyānapatrāpyastyānauddhatyāni /
◤āhrīkyānapatrāpyastyānauddhatyāni, ye ca kleśamahābhūmikeṣūktāḥ // 54 // [S667]
★◤ye ca kleśamahābhūmikeṣūktāḥ / [316|02]
♂ye ca{1. Ms. seems to drop ca / Y. has ca |} kleśa- mahābhūmikeṣūktāḥ /
㈠又無羞無慚.疲弱掉起.及餘於惑大地所說。
㈡即無慚愧惛掉.及餘大煩惱地法所攝隨煩惱，依六識身.皆容起故。
①bhāvanā prahātavyās rāga pratighā vidyās upakleśās ca tad saṃprayuktās āhlīkya anapatra api astyāna auddhatyāni ye ca kleśa mahā bhūmikeṣu uktās
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། མ་རིག་པ་རྣམས་དང་། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་པ་མང་པོ་བ་དག་གི་ནང་དུ་བཤད་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
★0◤yānīmāni sukhādīni pañcendriyāṇi eṣāṃ katamenendriyeṇa katamaḥ kleśa upakleśo vā saṃprayuktaḥ / [316|03-]
◤yānīmāni sukhādīni pañcendriyāṇi,[S667]
㈠是前所說。樂受等五根。
㈡如先所辯樂等五受根。
◤eṣāṃ katamena indriyeṇa katamaḥ kleśa upakleśo vā samprayuktaḥ?[S667]
㈠於中與何根有何惑。及小惑相應。
㈡今此所明煩惱隨煩惱。何煩惱等何根相應。於此先應辯諸煩惱。
★◤ 【sukhabhyāṃ saṃprayukto hi rāgaḥ 】[316|05]
◤sukhābhyāṃ samprayukto hi rāgaḥ,[S667]
①yāni imāni sukha ādīni pañca indriyāṇi eṣām katamena indriyeṇa katamas kleśas upakleśas vā saṃprayuktas sukhabhyām saṃprayuktas hi rāgas
③བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་ལས་དབང་པོ་གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་འམ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་〖Nཔ།〗གང་དག་ཡིན་པ། དེ་དག་ལས་དབང་པོ་གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་འམ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཞེ་ན། བདེ་བ་དག་དང་འདོད་ཆགས་སུ། །མཚུངས་ལྡན། འདོད་ཆགས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་{252a}། །ལྡན་ནོ། །
㈠〔偈曰〕：【欲與喜樂應】。
㈡頌曰 【欲界諸煩惱_a 貪喜樂相應】〖54_5_b〗
★◤sukhasaumanasyābhyāṃ rāgaḥ saṃprayuktaḥ / [316|06]
♂sukhābhyāṃ saṃprayukto hi rāgaḥ sukhasaumanasyābhyāṃ rāgaḥ saṃprayuktaḥ /
◤sukhasaumanasyābhyāṃ rāgaḥ samprayuktaḥ / [S667]
㈠釋曰。如理應知。欲與樂喜二根相應。
㈡論曰。欲界所繫諸煩惱中。【貪喜樂相應】〖54_5_b〗。以歡行轉遍六識故。
①sukha saumanasyābhyām rāgas saṃprayuktas
③བདེ་བ་དག་དང་འདོད་ཆགས་སུ་།། མཚུངས་ལྡན། འདོད་ཆགས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ ****[@252a]**** *་།།
★0◤ 【dveṣo viparyayāt /】[316|07]
①dveṣas viparyayāt
③ལྡན་ནོ་;། ཞེ་སྡང་བཟློག་པའོ་།།
◤dveṣo viparyayāt / [S667]
㈠〔偈曰〕：【瞋與憂苦應】。
㈡【瞋憂苦】
★0◤duḥkhābhyāmityarthaḥ / duḥkhena daurmanasyena ca / [316|08]
◤duḥkhābhyām ity arthaḥ / duḥkhena daurmanasyena ca / [S667]
㈠釋曰。瞋與苦憂二根相應。
㈡瞋憂苦相應。
①duḥkhābhyām iti arthas
③སྡུག་བསྔལ་དག་དང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་།
㈢ཞེ་སྡང་བཟློག་པའོ། །
①duḥkhena daurmanasyena ca
③སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་དག་〖PNབདག〗དང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དག་ནི་དགའ་བ་དང་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤harṣadainyākāravartitvāt ṣaṅvijñānabhūmikatvācca rāgadveṣayoḥ / [316|08-]
♂harṣadainyākāravartitvāt ṣaḍvijñānabhūmikatvācca rāgadveṣayoḥ /
◤harṣadainyākāravartitvāt ṣaḍvijñānabhūmikatvāc ca rāgadveṣayoḥ / [S667]
㈠何以故。此二惑由歡喜憂惱相起故。由六識為地故。
㈡以慼行轉遍六識故。
①harṣa dainya ākāra varti tvāt ṣaṅvijñāna bhūmika tvāt ca rāga dveṣayos
③འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དག་ནི་དགའ་བ་དང་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤ 【mohaḥ sarvaiḥ 】[316|10]
◤mohaḥ sarvaiḥ,[S667]
㈠〔偈曰〕：【無明一切應】。
㈡【癡遍】
D4893 🈪མ་རིག་པ་དག་ཐམས་ཅད་དང་། །
★◤avidyāyāḥ sarvakleśasaṃprayogitvāt pañcabhirapīndriyaiḥ saṃprayogaḥ / [316|11]
♂mohaḥ sarvaiḥ avidyāyāḥ sarvakleśasaṃprayogitvāt pañcabhirapīndriyaiḥ saṃprayogaḥ /
◤avidyāyāḥ sarvakleśasamprayogitvāt pañcabhir apy indriyaiḥ samprayogaḥ / [S667]
①avidyāyāḥ sarvakleśa-samprayogitvāt pañcabhir api indriyaiḥ samprayogaḥ|
㈠釋曰。無明與一切惑相應故，是故與五根相應。
㈡無明遍與前四相應，歡慼行轉，遍六識故。
🈪མ་རིག་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་ཆར་དང་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【asaddṛṣṭirmanoduḥkhasukhena tu // VAkK_5.55 //】[316|12]
♂asaddṛṣṭirmanoduḥkhasukhena tu //55//
①mohas sarvais avidyāyās sarva kleśa saṃprayogi tvāt pañcabhis api indriyais saṃprayogas asat dṛṣṭis manas duḥkha sukhena tu
㈢མ་རིག་པ་དག་ཐམས་ཅད་དང་། །མ་རིག་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་ཆར་དང་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
◤asaddṛṣṭir manoduḥkhasukhena tu // 55 // [S667]
㈠〔偈曰〕：【邪見憂喜應】
㈡【邪見憂及喜】〖54_5_d〗
D4894 🈪མེད་ལྟ་ཡིད་བདེ་སྡུག་བསྔལ་དང་། །ཡིད་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །
★0◤manoduḥkhaṃ daurmanasyaṃ manaḥsukhaṃ saumanasyaṃ ca / [316|13]
◤manoduḥkhaṃ daurmanasyam, manaḥsukhaṃ saumanasyaṃ ca / [S667]
㈠釋曰。邪見依心地起故。是故與憂喜相應
㈡邪見通與憂喜相應。歡慼行轉唯意地故。
①manas duḥkham daurmanasyam manas sukham saumanasyam ca
③མེད་ལྟ་ཡིད་བདེ་སྡུག་བསྔལ་དང་།། ཡིད་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ་།། ཡིད་བདེ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་སྟེ་།
㈢མེད་ལྟ་ཡིད་བདེ་སྡུག་བསྔལ་དང་། །ཡིད་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །
★◤tābhyaṃ mithyādṛṣṭiḥ saṃprayuktā puṇyakarmaṇāṃ pāpakarmaṇāṃ ca yathākramam / [316|13-]
♂tābhyāṃ mithyādṛṣṭiḥ saṃprayuktā puṇyakarmaṇāṃ pāpa- karmaṇāṃ ca yathākramam /
◤tābhyāṃ mithyādṛṣṭiḥ samprayuktā puṇyakarmaṇāṃ pāpakarmaṇāṃ ca yathākramam // 55 // [S667]
㈠如次第於有福行無福行人。
㈡何緣邪見歡慼行轉。如次先造罪福業故。
D4895 🈪ཡིད་བདེ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་སྟེ། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་དག་དེ་〖PN-དེ།〗དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཅན་རྣམས་དང་། སྡིག་པའི་ལས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །
①tābhyam mithyādṛṣṭis saṃprayuktā puṇya karmaṇām pāpa karmaṇām ca yathākramam
③ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་དག་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཅན་རྣམས་དང་། སྡིག་པའི་ལས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ་།།
㈢ཡིད་བདེ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་སྟེ། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་དག་དེ་〖PN-དེ།〗དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཅན་རྣམས་དང་། སྡིག་པའི་ལས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །
★◤ 【daurmanasyena kāṅkṣā 】[316|15]
①daurmanasyena kāṅkṣā
㈢ཡིད་མི་བདེ་བ་〖PN-བ།〗དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །
◤daurmanasyena kāṅkṣā,[S667]
㈠〔偈曰〕：【疑憂應】。
㈡【疑憂】
D4896 🈪ཡིད་མི་བདེ་བ་〖PN-བ།〗དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །
◤[S668]
◤saṃśayito hi niś cayenārthī durmanāyate // [S668]
㈠釋曰。若人有疑心求得決知。是故由疑生憂。
㈡疑憂相應。以慼行轉唯意地故。懷猶預者求決定知心愁慼故。
D4897 🈪ཐེ་ཚོམ་ཟོས་པ་ངེས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ན། ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །
★◤saṃśayito hi niścayenārthī durmanāyate / [316|16]
♂daurmanasyena kāṅkṣā saṃśayito hi niścayenārthī durmanāyate /
①saṃśayitas hi niścayena arthī durmanāyate
③ཐེ་ཚོམ་ཟོས་པ་ངེས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ན་།
㈢ཐེ་ཚོམ་ཟོས་པ་ངེས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ན། ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །
◤anye saumanasyena,[S668]
㈠〔偈曰〕：【餘惑與喜應】。
㈡【餘五喜】
D4898 🈪གཞན་ཡིད་བདེ་〖PN+བ།〗དང་། ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དག་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
★◤anye saumanasyena[316|17]
①anye saumanasyena
③ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་རོ་།།
◤anye 'nuśayāḥ saumanasyena eva saṃprayuktāḥ / [S668]
㈠釋曰。所餘諸惑與喜相應。
㈡餘2與喜相應。
★◤anye 'nuśayāḥ saumanasyenaiva saṃprayuktāḥ / ke punaranye / catasro dṛṣṭano mānaśca / [316|18]
♂anye sauma-[ 29a. 17A. I ]nasyena anye 'nuśayāḥ saumanasyenaiva saṃprayuktāḥ / ♂ke punaranye / ♂catasro dṛṣṭano mānaśca / ♂harṣākāra- vartitvāt{2. D. harṣākāravṛttitvāt |} /
◤ke punar anye? catasro dṛṣṭayaḥ, mānaś ca / [S668]
㈠何者為餘。謂四見慢。
㈡1四見慢
D4899 🈪གཞན་ཡང་གང་དག་གཅིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལྟ་བ་བཞི་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ། དགའ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①anye anuśayās saumanasyena eva saṃprayuktās
㈢གཞན་ཡིད་བདེ་〖PN+བ།〗དང་། ཕྲ་རྒྱས་གཞན་དག་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
①ke punar anye
③གཞན་ཡང་གང་དག་གཅིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གཞན་ཡང་གང་དག་གཅིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལྟ་བ་བཞི་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ། དགའ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①catasras dṛṣṭanas mānas ca
③ལྟ་བ་བཞི་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ་།
★◤harṣākāravartitvāt / kiṃpratisaṃyuktā ime 'nuśayā nirdiṣṭāḥ / āha / [316|19]
♂kiṃpratisaṃyuktāime 'nuśayā nirdiṣtāḥ / ♂āha /
◤harṣākāravartitvāt / [S668]
㈠由歡喜相故。
㈡以歡行轉唯意地故。
①harṣa ākāra varti tvāt
③དགའ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
①kiṃpratisaṃyuktās ime nuśayās nirdiṣṭās āha
③ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་དེ་དག་ཅི་ཞིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན་།
㈢ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་དེ་དག་ཅི་〖PNགང་།〗ཞིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། འདོད་ལས་སྐྱེས། དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་བཤད་ནས་སྤྱིར་སྨྲས་པ། བཏང་སྙོམས་དང་ཀུན། །ཕྲ་རྒྱས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འཆད་པའི་དུས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་གནས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
★0◤ 【kāmajāḥ /】[316|20]
①kāma jās
③འདོད་ལས་སྐྱེས་།
◤kiṃ pratisaṃyuktā ime 'nuśayā nirdiṣṭāḥ? āha—[S668]
㈠如此分判已。諸惑與何界相應。
D4900 🈪ཕྲ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་དེ་དག་ཅི་〖PNགང་།〗ཞིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན།
◤kāmajāḥ / [S668]
㈠〔偈曰〕：【欲生】。
◤evaṃ pratiniyataṃ samprayogam uktvā sāmānyena āha—[S668]
①evaṃ prati-niyataṃ samprayogam uktvā sāmānyena āha—
㈠釋曰。於欲界生諸惑，應如此判說決定相應惑已，通相應今當說。
㈡已約別相說受相應。就通相說受相應者。
🈪འདོད་ལས་སྐྱེས། དེ་ལྟར་ན་〖PN-ན།〗མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་བཤད་ནས་སྤྱིར་སྨྲས་པ།
★◤evaṃ pratiniyataṃ saṃprayogamuktvā sāmānyenāha[317|01]
①evam pratiniyatam saṃprayogam uktvā sāmānyena āha
③དེ་ལྟར་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་བཤད་ནས་སྤྱིར་སྨྲས་པ་།
★◤ 【sarve 'pyupekṣayā 】[317|02]
♂@317 evaṃ pratiniyataṃ saṃprayogamuktvā sāmānyenāha sarve 'pyupekṣayā sarve 'pyete 'nuśayā upekṣendriyeṇa saṃprayuktāḥ /
①sarve apyupekṣayā
③བཏང་སྙོམས་དང་ཀུན་།།
◤sarve 'py upekṣayā,[S668]
㈠〔偈曰〕：【一切與捨應】。
㈡【一切捨相應】〖55_5_b〗
🈪བཏང་སྙོམས་དང་ཀུན། །ཕྲ་རྒྱས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ།
★◤sarve 'pyete 'nuśayā upekṣendriyeṇa saṃprayuktāḥ / [317|03]
①sarve apyete anuśayās upekṣa indriyeṇa saṃprayuktās
③ཕྲ་རྒྱས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
◤sarve 'py ete 'nuśayā upekṣendriyeṇa samprayuktāḥ / [S668]
㈠釋曰。一切隨眠惑與捨根相應。
㈡一切皆與捨受相應。
★◤pravāhacchedakāle kila kleśānāmavaśyamupekṣā saṃtiṣṭhate / [317|03-]
♂pravāhacchedakāle kila kleśānāmavaśyamupekṣā saṃtiṣṭhate{1. D. sammukhībhavati |} /
◤pravāhacchedakāle kila kleśānām avaśyam upekṣā santiṣṭhate / [S668]
㈠相續斷時。彼說諸惑必定依捨受起。
㈡以諸隨眠相續斷位勢力衰歇必住捨受。
🈪ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འཆད་པའི་དུས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་གནས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །
①pravāha= cheda kāle kila kleśānām avaśyam upekṣā saṃtiṣṭhate
③ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འཆད་པའི་དུས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་གནས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ་།།
◤adhobhūmikāḥ katham? ity āha—[S668]
㈠若爾上地惑云何判。
㈡欲界既爾。上地云何。
🈪ཡང་ས་གོང་མ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེ་ན།
★◤adhobhūmikāḥ kathamityāha[317|04]
①adhas bhūmikās katham iti āha
③ཡང་ས་གོང་མ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེ་ན། ས་གོང་མ་རྣམས་།
㈢ཡང་ས་གོང་མ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེ་ན། ས་གོང་མ་རྣམས〖PN-རྣམས།〗། ས་ཇི་བཞིན་དུ་རང་རང་དང་། ས་གོང་མའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་ས་གང་ན་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་〖PN-ཅིག〗ཡོད་པ་རང་རང་གི་དབང་པོ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། དེ་ན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞི་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞི་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ལ་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་དང་{252b}མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【svaiḥ svairyathābhumyūrdhvabhūmikāḥ // VAkK_5.56 //】[317|05]
♂adhobhūmikāḥ kathamityāha svaiḥ svairyathābhūmyūrdhvabhūmikāḥ //56//
★★◤svaiḥ svairindriyairurdhvabhūmikā anuśayāḥ saṃprayujyante / yasyāṃ bhūmau yāvantīndriyāṇi / [317|06]
♂svaiḥ svairindriyairūrdhvabhūmikā anuśayāḥ saṃprayujyante / ♂yasyāṃ bhūmau yāvantīndriyāṇi /
◤svaiḥ svairyathābhūmyūrdhvabhūmikāḥ // 56 // [S668]
㈠〔偈曰〕：【隨自自如地上地惑相應】。
㈡【上地皆隨應_c 遍自識諸受】〖55_5_d〗
🈪ས་གོང་མ་རྣམས〖PN-རྣམས།〗། ས་ཇི་བཞིན་དུ་རང་རང་དང་། ས་གོང་མའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་ས་གང་ན་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་〖PN-ཅིག〗ཡོད་པ་རང་རང་གི་དབང་པོ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། དེ་ན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞི་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞི་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ལ་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
①svais svais yathā abhumi u ūrdhva bhūmikās svais svais indriyais urdhva bhūmikās anuśayās saṃprayujyante yasyām bhūmau yāvanti indriyāṇi
③ས་ཇི་བཞིན་དུ་རང་རང་དང་། ས་གོང་མའི་ཕྲ་རྒྱས་རྣམས་ནི་ས་གང་ན་དབང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་རང་རང་གི་དབང་པོ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
◤svaiḥ svair indriyair ūrdhvabhūmikā anuśayāḥ samprayujyante / [S668]
㈠釋曰。上地諸惑與自受根。相應
㈡皆隨所應遍與自地自識俱起諸受相應。
◤yasyāṃ bhūmau yāvantīndriyāṇi,[S668]
㈠若於彼地隨根量多少。
㈡2上諸地中識受多少如前已辯。故不別說。
★0◤tatrāpi cāturvijñānakāyikāścāturvijñānakāyikairmanobhūmikā manobhūmikaireva yathāsaṃbhavam / [317|07-]
◤tatra api cāturvijñānakāyikāś cāturvijñānakāyikaiḥ, manobhūmikā manobhūmikair eva yathāsaṃbhavam // 56 // [S668]
㈠如於彼地。若惑依四識地起。如理應知。與四識地受相應。
㈡1謂若地中具有四識彼一一識所起煩惱.各遍自識諸受相應。若諸地中唯有意識即彼意識所起煩惱遍與意識識受相應。
①tatra api cāturvijñāna kāyikās cāturvijñāna kāyikais manas bhūmikā manas bhūmikais eva yathāsaṃbhavam
③དེ་ན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞིན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བཞི་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ལ་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་དང་ ****[@252b]**** ་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ་།།
★★◤uktaḥ kleśānāmindriyasaṃprayogaḥ / [317|08]
♂uktaḥ kle- śānā{2. Ms. drops nā |}mindriyasaṃprayogaḥ /
◤uktaḥ kleśānām indriyasamprayogaḥ // [S668]
㈠說隨眠惑與根相應已。
㈡已辯煩惱諸受相應。
D4901 🈪ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
①uktas kleśānām indriya saṃprayogas
㈢ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
◤upakleśānāṃ punaḥ[S668]
㈠小惑相應今當說
㈡今次復應辯隨煩惱。
🈪ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས།
★◤upakleśānāṃ punaḥ[317|09]
①upakleśānām punar
③ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་།
㈢ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས། འགྱོད་དང་ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོ་〖PNཁྲོ་བ།〗དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་། །འཆབ་〖PNའཚིག〗པ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །མཚུངས་པར་ལྡན་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འདི་དག་ནི་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNརོ།〗། སེར་སྣ་དག་གི་〖PNནི།〗བཟློག་པ་ཡིན། །ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།།〖PNསྟེ།〗
★◤ 【daurmanasyena kaukṛtyamīrṣyā krodho vihiṃsanam /】[317|10]
♂upakleśānāṃ punaḥ daurmanasyena kaukṛtyamorṣyā krodho vihiṃsanam /
◤daurmanasyena kaukṛtyamīrṣyā krodho vihiṃsanam / [S668]
★◤ 【upanāhaṃ pradāśaśca 】[317|11]
♂upanāhaḥ pradāśaśca saṃprayuktānīti vartate /
◤upanāhaḥ pradāśaś ca,[S668]
㈠〔偈曰〕：【憂根應憂悔 嫉姤忿逼惱 結過不捨耶】。
㈡頌曰 【諸隨煩惱中_a 嫉悔忿及惱_b 害恨憂俱起】〖56_5_c〗
🈪འགྱོད་དང་ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོ་〖PNཁྲོ་བ།〗དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་། །འཆབ་〖PNའཚིག〗པ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །མཚུངས་པར་ལྡན་པ་〖PN-པ།〗ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ།
◤‘samprayuktāni’ iti vartate / [S668]
㈠釋曰。如此等惑與憂根相應。
㈡論曰。隨煩惱中嫉等六種。一切皆與憂根相應。
◤dainyākāravartitvād eṣām, manobhūmikatvāc ca / [S668]
㈠緣憂惱相起故。依意地起故。
㈡以慼行轉唯意地故。
🈪འདི་དག་ནི་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་〖PNརོ།〗།
◤[S669]
◤mātsaryaṃ tu viparyayāt // 57 // [S669]
㈠〔偈曰〕：【慳悋翻此義】。
㈡【慳喜受相應】〖56_5_d〗
🈪སེར་སྣ་དག་གི་〖PNནི།〗བཟློག་པ་ཡིན། །ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།།〖PNསྟེ།〗 ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་〖PNབས།〗དགའ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤saṃprayuktānīti vartate / dainyākāravartitvādeṣāṃ manobhūmikatvācca / [317|12]
♂dainyākāravartitvādeṣāṃ manobhūmikatvācca /
①daurmanasyena kaukṛtyam īrṣyā krodhas vihiṃsanam upanāham pradāśas ca saṃprayuktāni iti vartate
③འགྱོད་དང་ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོ་དང་།། རྣམ་འཚེ་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་།། འཆབ་པ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་།། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ་།
★◤ 【mātsaryaṃ tu viparyayāt // VAkK_5.57 //】[317|13]
♂mātsaryaṃ tu viparyayāt //57//
①dainya ākāra varti tvāt eṣām manas bhūmika tvāt ca mātsaryam tu viparyayāt
③འདི་དག་ནི་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེར་སྣ་དག་གི་བཟློག་པ་ཡིན་།།
★0◤saumanasyenetyarthaḥ / lobhānvayatvena harṣākāravartitvāt / [317|14]
◤saumanasyena ity arthaḥ / [S669]
㈠釋曰。此惑與喜根相應。
㈡慳喜相應。
①saumanasyena iti arthas
③ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ་།།
①lobha anvaya tvena harṣa ākāra varti tvāt
㈢ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་〖PNབས།〗དགའ་བའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤ 【māyā śāṭhyamathī bhrakṣo middhaṃ cobhayathā 】[317|15]
①māyā śāṭhyam athī bhrakṣas middham ca ubhayathā
③གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་འཆབ་གཉིད་།།
㈢གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་འཆབ་གཉིད〖PNའཆབ་དང་ནི།〗། །གཉི་ག་དང་ལྡན། ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་འདྲིད་པར་བྱེད་ལ། རེས་འགའ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གིས་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
◤lobhānvayatvena harṣākāravartitvāt // 57 // [S669]
㈠由是貪愛等類故。緣歡喜相生故。
㈡以歡行轉唯意地故。歡行轉者。慳相與貪極相似故。
◤māyā śāṭhyamatho mrakṣo middhaṃ cobhayathā,[S669]
①māyā śāṭhyamatho mrakṣo middhaṃ ca ubhayathā,
㈠〔偈曰〕：【欺誑及諂曲 覆藏睡二種】。
㈡【諂誑及眠覆_a 通憂喜俱起】〖57_5_b〗
D4902 🈪གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་རྒྱགས་འཆབ་གཉིད〖PNའཆབ་དང་ནི།〗། །གཉི་ག་དང་ལྡན། ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་འདྲིད་པར་བྱེད་ལ། རེས་འགའ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གིས་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
★◤saumanasyadaurmanasyābhyāṃ saṃprayujyante / kadāciddhi sumanāḥ paraṃ vañcayate / [317|16]
♂māyā śāṭhyamatho{3. Ms. ॰mathā |} mrakṣo middhaṃ cobhayathā saumanasyadaurmanasyābhyāṃ saṃprayujyante / ♂kadāciddhi sumanāḥ paraṃ vañcayate /
◤saumanasyadaurmanasyābhyām / [S669]
㈠釋曰。此四惑與喜憂二根相應。
㈡諂誑眠覆憂喜相應。
①saumanasya daurmanasyābhyām saṃprayujyante
③གཉི་ག་དང་ལྡན། ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
①kadācid hi sumanās param vañcayate
③རེས་འགའ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དག་གིས་ཕ་རོལ་པོ་འདྲིད་པར་བྱེད་ལ་།
★0◤kadāciddurmanāḥ / [317|16-]
◤kadā cid dhi sumanāḥ paraṃ vañcayate, kadā cid durmanāḥ / [S669]
㈠何以故。有時心歡喜欺誑他有時憂惱心。
㈡歡慼行轉唯意地故。歡慼行者。謂或有時以歡喜心而行諂等。或時有以憂慼心行。
①kadācid durmanās
③རེས་འགའ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་གིས་ཏེ་།
★0◤evaṃ yāvat svapiti / [317|17]
◤evaṃ yāvat svapiti / [S669]
㈠乃至睡亦爾。
①evam yāvat svapiti
③གཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★0◤ 【madaḥ /】[317|18]
◤madaḥ / [S669]
★◤ 【sukhābhyām 】[317|19]
①madas sukhābhyām
③བདེ་དག་དང་། རྒྱགས་པ་།
㈢བདེ་དག་དང་། རྒྱགས་པ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
◤sukhābhyām,[S669]
㈠〔偈曰〕：【醉喜樂】。
㈡【憍喜樂】憍喜樂相應。歡行唯意故。
D4903 🈪བདེ་དག་དང་། རྒྱགས་པ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
★◤tṛtīye dhyāne sukhenādhastātsaumanasyena ūrdhvamupekṣayā / yasmāt[318|01]
♂[ 29b. 17B. I ] sukhābhyām @318 tṛtīye dhyāne sukhenādhastātsaumanasyena ūrdhvamupekṣayā /
◤tṛtīye dhyāne sukhenādhatāt,[S669]
㈠釋曰。若醉在第三定。與樂根相應。
㈡在第三靜慮與樂相應。
①tṛtīye dhyāne sukhena adhastāt saumanasyena ūrdhvam upekṣayā yasmāt
③བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན་ནི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ་།། མན་ཆད་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ་།། ཡན་ཆད་ན་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ་།།
㈢མན་ཆད་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
★◤ 【sarvagopekṣā 】[318|02]
①sarva gopekṣā
③འདི་ལྟར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་།།
㈢ཡན་ཆད་ན་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ〖PNཔ་ཏེ།〗། །འདི་ལྟར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་འགྲོ། །
◤saumanasyena ūrdhvam upekṣyā / [S669]
㈠若在下地與喜根相應。若在上地與捨根相應。
㈡若在下諸地與喜相應。
D4904 🈪མན་ཆད་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །
◤yasmāt[S669]
㈠何以故。
◤sarvagopekṣā,[S669]
㈠〔偈曰〕：【捨遍】
㈡【皆捨】
D4905 🈪ཡན་ཆད་ན་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ〖PNཔ་ཏེ།〗། །འདི་ལྟར་བཏང་སྙོམས་ཀུན་དུ་འགྲོ། །ཐམས་ཅད་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། དེ་ནི་མ་རིག་པ་བཞིན་དུ་གང་ལ་ཡང་འགག་〖PNདགག〗པ་མེད་དོ། །
★◤atastayā sarve 'nuśayāḥ saṃprayujyante / [318|03]
♂yasmāt{1. Ms. yasmātsarvva |} sarvagopekṣā atastayā sarve 'nuśayāḥ saṃprayujyante /
◤atastayā sarve 'nuśayāḥ samprayujyante / [S669]
㈠釋曰。一切小分惑與捨受相應。
㈡此上所說諸隨煩惱一切皆與捨受相應。相續斷時皆住捨故。有通行在唯捨地故。
①atas tayā sarve anuśayās saṃprayujyante
③ཐམས་ཅད་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
㈢ཐམས་ཅད་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། དེ་ནི་མ་རིག་པ་བཞིན་དུ་གང་ལ་ཡང་འགག་〖PNདགག〗པ་མེད་དོ། །
★◤na hi tasyāḥ kvacit pratiṣedho yathā 'vidyāyāḥ / [318|03-]
♂na hi tasyāḥ kvacit pratiṣedho yathā'vidyāyāḥ /
◤na hi tasyāḥ kvacit pratiṣedhaḥ, yathā'vidyāyāḥ / [S669]
㈠何以故。捨根無遮處譬如無明。
㈡捨於一切相應無遮。譬如無明遍相應故。
①na hi tasyās kvacid pratiṣedhas yathā vidyāyās
③དེ་ནི་མ་རིག་པ་བཞིན་དུ་གང་ལ་ཡང་འགག་པ་མེད་དོ་།།
★◤ 【cātvāryanyāni pañcabhiḥ // VAkK_5.58 //】[318|05]
♂catvāryanyāni pañcabhiḥ //58//
◤catvāryanyāni pañcabhiḥ // 58 // [S669]
㈠〔偈曰〕：【餘四五根應】
㈡【餘四遍相應】〖57_5_d〗
D4906 🈪བཞི་པོ་གཞན་ནི་ལྔ་དག་དང་། །
★◤āhlīkyamanapatrāpyaṃ styānamauddhatyaṃ caitānicatvāri paryavasthānāni pañcabhirapīndriyaiḥ saṃprayujyante / [318|06-]
♂āhrīkyamanapatrāpyaṃ styānamauddhatyaṃ caitāni catvāri paryavasthānāni pañcabhirapīndriyaiḥ saṃprayu- jyante /
◤āhrīkyamanapatrāpyaṃ styānamauddhatyaṃ ca etāni catvāri paryavasthānāni pañcabhir api indriyaiḥ saṃprayujyante;[S669]
㈠釋曰。無羞無慚疲弱掉起。此四惑與五根相應。
㈡餘無慚愧惛沈掉舉四皆遍與五受相應。
🈪ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ཆར་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①cātvāri anyāni pañcabhis āhlīkyam anapatrāpyam styānam auddhatyam ca etānicatvāri paryavasthānāni pañcabhis api indriyais saṃprayujyante
③བཞི་པོ་གཞན་ནི་ལྔ་དག་དང་།། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ཆར་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ་།
㈢བཞི་པོ་གཞན་ནི་ལྔ་དག་དང་། །ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ཆར་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་པ་〖PN-པ།〗ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★0◤akuśalamahābhūmikatvāt kleśamahābhūmikatvācca / [318|07]
◤akuśalamahābhūmikatvāt, kleśamahābhūmikatvāc ca // 58 // [S669]
㈠屬惡大地故。屬惑大地故。
㈡前二是大不善地法攝故。後二是大煩惱地法攝故。
①akuśala mahā bhūmika tvāt kleśa mahā bhūmika tvāt ca
③མི་དགེ་བའི་ས་མང་པོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ས་མང་པོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།། མདོ་ལས་།
◤ⅰ[S669]
㈡所說煩惱隨煩惱中。有依異門。佛說為蓋。今次應辯。蓋相云何。頌曰。
★◤yāni sūtre pañca nivaraṇāni uktāni kāmacchando vyāpādaḥ styānamiddhamauddhatyakaukṛtyaṃ vicikitsā ca / [318|08-]
♂yāni sūtre pañca nivaraṇāni uktāni kāmacchando vyāpādaḥ styānamiddhamauddhatya- kaukṛtyaṃ vicikitsā ca /
◤yāni sūtre pañca nivaraṇāni uktāni—[S669]
㈠經中所說五蓋
㈡論曰。佛於經中說蓋有五。
D4907 🈪མདོ་ལས། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་〖PNརྨུག〗པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་གསུངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཅི་རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཁམས་གསུམ་པ་དག་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗ངམ། འོན་ཏེ་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ཁོ་ན་གཟུང་ཞེ་ན།
★◤tatra kiṃ traidhātukyaḥ styānauddhatyavicikitsā gṛhyante / [318|09-]
♂tatra kiṃ traidhātukyaḥ{2. Ms. kiṃdhātukyaḥ Y. kiṃ traidhātukyaḥ |} styānauddhatyavicikitsā{3. Ms. styānamauddhatya…} gṛhyante /
①yāni sūtre pañca nivaraṇāni uktāni kāma= chandas vyāpādas styānam iddham auddhatya kaukṛtyam vicikitsā ca tatra kim traidhātukyas styān a auddhatya vicikitsā gṛhyante
③འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་གསུངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཅི་རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཁམས་གསུམ་པ་དག་བཟུང་ངམ་།
㈢མདོ་ལས། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་〖PNརྨུག〗པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་གསུངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཅི་རྨུགས་པ་དང་། རྒོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཁམས་གསུམ་པ་དག་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗ངམ། འོན་ཏེ་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ཁོ་ན་གཟུང་ཞེ་ན། མདོ་ལས། འདི་ནི་མི་དགེ་བའི་ཕུང་པོ་མ་འདྲེས་པ་ཡོངས་སུ་{253a}། །རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང〖PN-དང་།〗་། འདོད་ན་སྒྲིབ་རྣམས། ཡོད་ན་〖PNཀྱི།〗ཁམས་གཞན་ན་ནི་མེད་དོ། །
◤kāmacchandaḥ, vyāpādaḥ, styānamiddham, auddhatyakaukṛtyam, vicikitsā ca / [S669]
㈠謂貪欲瞋恚睡弱掉悔疑。
㈡一欲貪蓋。二瞋恚蓋。三惛眠蓋。四掉悔蓋。五疑蓋。
★0◤atha kāmapratisaṃyuktā eva / [318|10]
◤kiṃ traidhātukyaḥ styānauddhatyavicikitsā gṛhyante? atha kāmapratisaṃyuktā eva?[S669]
㈠於此中為並取三界所攝睡弱掉悔疑。為但取欲界所攝。
㈡此中所說惛掉及疑。為如欲貪瞋恚眠悔唯在欲界。通三界耶。應知此三亦唯在欲。
①atha kāma pratisaṃyuktās eva
③འོན་ཏེ་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ཁོ་ན་གཟུང་ཞེ་ན། མདོ་ལས། འདི་ནི་མི་དགེ་བའི་ཕུང་པོ་མ་འདྲེས་པ་ཡོངས་སུ་ ****[@253a]**** *་།། རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་།
★◤“kevalo 'yaṃ paripūrṇo'kuśala rāśiryaduta pañca nivaraṇānī”tyekāntākuśalatvavacanātsūtre / [318|10-]
♂“kevalo 'yaṃ paripūrṇo 'kuśala{4. Ms. paripūrṇākuśalā...|} rāśiryaduta pañca nivaraṇānī”tyekāntā- kuśalatvavacanātsūtre /
◤“kevalo 'yaṃ paripūrṇo 'kuśalarāśiryaduta pañca nivaraṇāni” ity ekāntāḥ; kuśalatvavacanāt sūtre / [S669]
㈠是無雜圓滿惡聚是五蓋。由經中說。彼一向惡故。
㈡以契經說如是五種純是圓滿不善聚故。色無色界無有不善。然此五種純不善故。
🈪མདོ་ལས། འདི་ནི་མི་དགེ་བའི་ཕུང་པོ་མ་འདྲེས་པ་ཡོངས་སུ་། །རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང〖PN-དང་།〗་། འདོད་ན་སྒྲིབ་རྣམས། ཡོད་ན་〖PNཀྱི།〗ཁམས་གཞན་ན་ནི་མེད་དོ། །
★◤ 【kāme nivaraṇāni 】[318|12]
♂kāme nivaraṇāni nānyatra dhātau /
①kevalas yam paripūrṇa ukuśala rāśis yat uta pañca nivaraṇāni iti ekānta akuśala tva vacanāt sūtre kāme nivaraṇāni
③སྒྲིབ་པ་ལྔའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། འདོད་ན་སྒྲིབ་རྣམས་།
◤kāme nivaraṇāni,[S669]
㈠〔偈曰〕：【欲界中五蓋】。
㈡ 【蓋五唯在欲】〖58_5_a〗
◤na anyatra dhātau / [S669]
㈠釋曰。於餘界不立五蓋故
★◤nānyatra dhātau / [318|13]
①na anyatra dhātau
③ཡོད་ན་ཁམས་གཞན་ན་ནི་མེད་དོ་།།
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇaṃ dve styānamiddhe ekaṃ nivaraṇamuktaṃ dve cauddhatyakaukṛtye ekam / [318|13-]
◤kiṃ punaḥ kāramaṃ dve styānamiddhe evaṃ nivaraṇam uktam, dve cauddhatyakaukṛtye ekam?[S669]
㈠唯欲界中有五蓋。復有何因。立睡弱二小惑為一蓋。合掉悔亦爾。
㈡唯在欲界非色無色。何故惛眠掉悔二蓋各有二體合立一耶。
①kim punar kāraṇam dve styānam iddhe ekam nivaraṇam uktam dve ca auddhatya kaukṛtye ekam
③ཅིའི་ཕྱིར་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་གཉིས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་གཅིག་ཏུ་བཤད་ལ། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་གཉིས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བཤད་ཅེ་ན། མི་མཐུན་དང་། ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་གཅིག། གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་ནི་གཉིས་གཅིག་གོ། །
★0◤ 【ekavipakṣāhārakṛtyataḥ /】[318|15]
①eka vipakṣa āhāra kṛtyatas
③མི་མཐུན་དང་། ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་།།
◤[S670]
★◤ 【dvyekatā 】[318|16]
♂dvekatā dvayorekatā dvayekatā /
①dvi eka tā
③གཉིས་གཅིག་།
◤ekavipakṣāhārakṛtyataḥ / [S670]
◤dvyekatā[S670]
㈠〔偈曰〕：【一對治食事 合二一】。
㈡【食治用同故_b 雖二立一蓋】〖58_5_c〗
D4908 🈪ཅིའི་ཕྱིར་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་གཉིས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བཤད་ཅེ་ན། མི་མཐུན་དང་། ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་གཅིག། གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་ནི་གཉིས་གཅིག་གོ། །མི་མཐུན་པ་དག་〖PN-དག〗དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གཅིག་གོ། ། མདོ་ལས་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དག་གི་ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ལྔ་སྟེ། རྨྱ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། བྱ་རྨྱང་〖PNསྨྱངས།〗དང་། ཁ་ཟས་ཀྱི་དྲོད་མི་ཟིན་པ་དང་། སེམས་ཞུམ་པ་ཉིད་དོ། །
★◤dvayorekatā dvyekatā / vipakṣaḥ pratipakṣo 'nāhāra ityeko 'rthaḥ / [318|17]
♂vipakṣaḥ pratipakṣo 'nāhāra ityeko 'rthaḥ /
①dvayos eka tā dvi eka tā
③གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་ནི་གཉིས་གཅིག་གོ་།།
①vipakṣas pratipakṣas na āhāras iti ekas rthas
㈢མི་མཐུན་པ་དག་〖PN-དག〗དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གཅིག་གོ། །
◤dvayor ekatā dvyekatā / [S670]
㈠釋曰。此二雙同一對治故。
㈡食治用同故合立一。
◤vipakṣaḥ pratipakṣo 'nāhāra ity eko 'rthaḥ / [S670]
㈠同食故。同一事故。故合為一。
㈡食謂所食。亦名資糧。治謂能治。亦名非食。用謂事用。亦名功能。
★◤styānamiddhayoreka āhāraḥ sūtre 'nāhāraśca / [318|17-]
♂styānamiddhayoreka- āhāraḥ sūtre 'nāhāraśca /
◤styānamiddhayor eka āhāraḥ sūtre, anāhāraś ca / [S670]
㈠經中說。睡弱一食一非食。
㈡由此經中作如是說。惛眠雖二食非食同。
①styānam iddhayos ekas āhāras sūtre anāhāras ca
③མདོ་ལས་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དག་གི་ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ་།
㈢མདོ་ལས་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དག་གི་ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ལྔ་སྟེ། རྨྱ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། བྱ་རྨྱང་〖PNསྨྱངས།〗དང་། ཁ་ཟས་ཀྱི་དྲོད་མི་ཟིན་པ་དང་། སེམས་ཞུམ་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤kaḥ styānamiddhanivaraṇasyāhāraḥ / pañca dharmāḥ / [318|18]
◤kaḥ styānamiddhanivaraṇasyāhāraḥ? pañca dharmāḥ--[S670]
㈠何法是睡弱蓋食。有五種法。
㈡何等名為惛眠蓋食。謂五種法。
①kas styānam iddha nivaraṇasya āhāras
③རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན་།
㈢རྨུགས་པ་〖PN-པ།〗དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་སོ། །
①pañca dharmās
③ཆོས་ལྔ་སྟེ་།
★★◤tandrā aratirvijṛmbhikā bhakte 'samatā cetaso līnatvamiti / [318|19]
♂tandrā{5. Ms. looks like tandrī |} arati- rvijṛmbhikā{6. Ms. arativijṛmbhikā |} bhakte 'samatā cetaso līnatvamiti /
◤tandrā, aratiḥ, vijṛmbhikā, bhakte 'samatā, cetaso līnatvam iti / [S670]
㈠謂惓不安頻申不節食心沈下。
㈡一𧄼瞢。二不樂。三頻申。四食不平性。五心昧劣性。
①tandrā aratis vijṛmbhikā bhakte sama tā cetasas līna tvam iti
③རྨྱ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། བྱ་རྨྱང་དང་། ཁ་ཟས་ཀྱི་དྲོད་མི་ཟིན་པ་དང་། སེམས་ཞུམ་པ་ཉིད་དོ་།།
★◤atha styānamiddhanivaraṇasyānāhāraḥ ālokasaṃjñeti / [318|19-]
♂atha styānamiddhanivaraṇasyānāhāraḥ āloka- saṃjñe-[ 30a. 17A. II ]ti /
◤atha styānamiddha-nivaraṇasyānāhāraḥ? ālokasaṃjñeti / [S670]
㈠何法非睡弱蓋。食謂光明想。
㈡何等名為此蓋非食。謂光明想。
D4909 🈪རྨུགས་པ་〖PN-པ།〗དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་སོ། །
①atha styānam iddha nivaraṇasya anāhāras āloka saṃjñā iti
③རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་སོ་།།
★0◤kṛtyamanayorapyekam / [318|20]
◤kṛtyamanayor apy ekam / [S670]
㈠彼事亦一。
㈡如是二種事用亦同。
①kṛtyam anayos api ekam
③འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ་།
㈢འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ། འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་ཞུམ་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤ubhe api hyete cittaṃ layaṃ codayataḥ / [318|20-319|01]
◤ubhe api hy ete cittaṃ layaṃ codayataḥ / [S670]
①ubhe api hy ete cittaṃ layaṃ ca udayataḥ|
㈠謂此二小惑。能令心沈下。
㈡謂俱能令心性沈昧。
D4910 🈪འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ། འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་ཞུམ་པར་བྱེད་དོ། །
①ubhe api hi ete cittam layam codayatas
③འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་ཞུམ་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤auddhatyakaukṛtyayorapyeka āhāra uktaḥ ekonāhāraḥ / [319|01]
♂@319 auddhatyakaukṛtyayorapyeka āhāra uktaḥ ekonāhāraḥ{1. Ms. kenāhāraḥ |} /
◤auddhatyakaukṛtyayor apy eka āhāra uktaḥ, eko 'nāhāraḥ / [S670]
㈠掉悔二小惑。亦說同一食同一非食。
㈡掉悔雖二食非食同。
①auddhatya kaukṛtyayos api ekas āhāras uktas ekona āhāras
③རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ་།
㈢རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་〖PNགི་ཡང་།〗ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་〖PN+སྒྲིབ་པའི།〗ཟས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་བཞི་སྟེ། ཉེ་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། མི་འཆི་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྔོན་དགོད་པ་དང་། རྩེས་པ་དང་། དགའ་〖PNརྒ〗བ་དང་། དགའ་མགུར་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤kaścauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyāhāraḥ / catvāro dharmāḥ / [319|02]
♂kaścauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyāhāraḥ /
①kas ca auddhatya kaukṛtya nivaraṇasya āhāras
③རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན་།
㈢རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་སོ། །
◤kaś cauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyāhāraḥ? catvāro dharmāḥ--[S670]
㈠何法是掉悔蓋食。有四法。
㈡何等名為掉悔蓋食。謂四種法。
①catvāras dharmāḥ
③ཆོས་བཞི་སྟེ་།
♂catvāro dharmāḥ /
★◤jñātivitarko janapadavitarko 'maravitarkaḥ paurāṇasya ca hasitakriḍitaramitaparibhāvitasyānusmartā bhavatīti / [319|02-]
♂jñātivitarko janapadavitarko 'maravitarkaḥ paurāṇasya ca hasitakrīḍitaramita- paribhāvitasyānusmartā bhavatīti /
◤jñātivitarkaḥ, janapadavitarkaḥ, amaravitarkaḥ,[S670]
㈠親屬覺。國土覺。不死覺。
㈡一親里尋。二國土尋。三不死尋。
①jñāti vitarkas janapada vitarkas amara vitarkas paurāṇasya ca hasita kriḍita ramita paribhāvitasya anusmartā bhavati iti
③ཉེ་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། མི་འཆི་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྔོན་དགོད་པ་དང་། རྩེས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དགའ་མགུར་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤kaścauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyānāhāraḥ / śamatha iti / kṛtyamapyanayorekam / [319|04]
♂kaścauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyānāhāraḥ / śamatha iti / kṛtya- mapyanayorekam /
①kas ca auddhatya kaukṛtya nivaraṇasya anāhāras
③རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན་།
①śamathas iti
③ཞི་གནས་སོ་།།
①kṛtyam api anayos ekam
③འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ་།
㈢འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ། འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བར་བྱེད་དོ། །
◤paurāṇasya ca hasitakrīḍitaramitaparibhāvitasyānusmartā bhavati iti / [S670]
①paurāṇasya ca hasitakrīḍitaramita-paribhāvita anusmartā bhavati iti|
㈠數憶昔所更事。謂遊戲安樂給侍。
㈡四隨念昔種種所更戲笑歡娛承奉等事。
D4911 🈪རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་〖PNགི་ཡང་།〗ཟས་ཀྱང་གཅིག། ཟས་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་〖PN+སྒྲིབ་པའི།〗ཟས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་བཞི་སྟེ། ཉེ་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། མི་འཆི་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྔོན་དགོད་པ་དང་། རྩེས་པ་དང་། དགའ་〖PNརྒ〗བ་དང་། དགའ་མགུར་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kaś cauddhatyakaukṛtyanivaraṇasyānāhāraḥ? śamatha iti / [S670]
㈠何法非掉悔蓋食。謂奢摩他。
㈡何等名為此蓋非食。謂奢摩他。
D4912 🈪རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་སོ། །
◤kṛtyamapyanayor ekam / [S670]
㈠此二亦同一事。
㈡如是二種事用亦同。
★0◤ubhe api hyete cittamavyupaśāntaṃ vartayataḥ / [319|04-]
◤ubhe api hy ete cittam avyupaśāntaṃ vartayataḥ / [S670]
㈠何以故。此二同能令心不寂靜
㈡謂俱能令心不寂靜。
D4913 🈪འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་སྟེ། འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བར་བྱེད་དོ། །
①ubhe api hi ete cittam avyupaśāntam vartayatas
③འདི་གཉི་གས་ཀྱང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་བར་བྱེད་དོ་།།
★0◤ata ekavipakṣāhārakṛtyatvāt dvayorapyekatvamuktam / [319|05-]
◤atha ekavipakṣāhārakṛtyatvāt dvayor apy ekatvam uktam / [S670]
㈠是故同一對治食事故。合二立一蓋
㈡由此說食治用同故，惛眠掉悔二合為一。
D4914 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་མི་མཐུན་པ་དང་། ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བཤད་དོ། །
①atas eka vipakṣa āhāra kṛtya tvāt dvayos api eka tvam uktam
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མི་མཐུན་པ་དང་། ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བཤད་དོ། །
★0◤yadi sarvakleśā nivaraṇaṃ kasmāt pañcaivoktāni / [319|06]
◤yadi sarvakleśā nivaraṇam, kasmāt pañca eva uktāni?[S670]
㈠若一切惑皆是蓋。云何唯說五為蓋。
㈡諸煩惱等皆有蓋義。何故如來唯說此五。
D4915 🈪གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ལྔ་ཁོ་ནར་བཤད་ཅེ་ན། ཕུང་པོ་གནོད་བྱེད་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཕྱིར་ན་ལྔ་ཉིད་དོ། །
①yadi sarva kleśās nivaraṇam kasmāt pañca eva uktāni
③གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ལྔ་ཁོ་ནར་བཤད་ཅེ་ན་།
㈢གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ལྔ་ཁོ་ནར་བཤད་ཅེ་ན། ཕུང་པོ་གནོད་བྱེད་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཕྱིར་ན་ལྔ་ཉིད་དོ། །
★◤ 【pañcatā skandhavidhātavicikitsanāt // VAkK_5.59 //】[319|07]
♂pañcatā skandhavighātavicikitsanāt //59//
①pañcatā skandha vidhāta vici kitsanāt
③ཕུང་པོ་གནོད་བྱེད་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཕྱིར་ན་ལྔ་ཉིད་དོ་།།
◤pañcatā skandhavighātavicikitsanāt // 59 // [S670]
①pañcatā skandha-vighāta-vicikitsanāt||59||
㈠〔偈曰〕：【能破法聚起 疑故】。
㈡【障蘊故唯五】〖58_5_d〗
★◤kāmacchandavyāpādābhyāṃ śīlaskandhavidhātaḥ / [319|08]
♂kāmacchandavyāpādābhyāṃ śīlaskandhavighātaḥ / ♂styānamiddhena prajñāskandhasyauddhatyakaukṛtyena samādhiskandhasya /
◤kāmacchandavyāpādābhyāṃ śīlaskandhavighātaḥ / [S670]
①kāmacchanda-vyāpādābhyām śīlaskandhavighātaḥ |
㈠釋曰由貪欲瞋恚蓋。戒法聚破壞。
㈡唯此於五蘊能為勝障故。謂貪恚蓋能障戒蘊。
D4916 🈪འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་གིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
①kāma= chanda vyāpādābhyām śīla skandha vidhātas
㈢འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་གིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་{253b}ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
◤styānamiddhena prajñāskandhasya, auddhatyakaukṛtyena samādhiskandhasya / [S670]
㈠由睡弱蓋。慧法聚破壞。由掉悔蓋。定法聚破壞。
㈡惛沈睡眠能障慧蘊。掉舉惡作能障定蘊。
D4917 🈪རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
D4918 🈪རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
★◤styānamiddhena prajñāskandhasyauddhatyakaukṛtyena samādhiskandhasya samādhiprajñayorabhāve satyeṣu vicikitsako bhavatītyataḥ pañcoktāni / [319|08-]
♂samādhiprajñayorabhāve satyeṣu vicikitsako bhavatītyataḥ pañcoktāni /
①styānam iddhena prajñā skandhasya auddhatya kaukṛtyena samādhi skandhasya samādhi prajñayos abhāve satyeṣu vicikitsakas bhavati iti atas pañca uktāni
③རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ་།། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ་།། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་དག་མེད་ན། བདེན་པ་དག་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ལྔར་བཤད་དོ་།།
㈢རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
◤samādhiprajñayor abhāve satyeṣu vicikitsako bhavati ity ataḥ pañcoktāni / [S670]
①samādhi-prajñayor abhāve satyeṣu vicikitsako bhavati ity ataḥ pañcoktāni|
㈠若定慧無，則於四諦起疑惑心，故解脫解脫知見破壞。由此義故，說五為蓋。
㈡定慧無故.於四諦疑，疑故能令乃至解脫解脫智見皆不得起。故唯此五建立為蓋。
D4919 🈪ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་དག་མེད་ན། བདེན་པ་དག་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ལྔར་〖PNསྔར།〗བཤད་དོ། །
★◤etasyāṃ tu kalpanāyāṃ samādhiskandhavirodhina auddhatyakaukṛtyanivaraṇasya pūrva grahaṇaṃ prāpnoti / [319|10-]
♂etasyāṃ tu kalpanāyāṃ samādhiskandhavirodhina auddhatyakaukṛtyanivaraṇasya pūrvaṃ grahaṇaṃ prāpnoti /
◤etasyāṃ tu kalpanāyāṃ samādhiskandhavirodhina auddhatyakaukṛtyānivaraṇasya pūrvaṃ grahaṇaṃ prāpnoti / [S670]
㈠於此執中與定法聚相違。掉悔蓋應在慧障前。
㈡若作如是解釋經意。掉悔理應惛眠前說。以必依定方有慧生。定障亦應先慧障故。
★★◤ato yathāsaṃkhyametābhyāṃ samādhiprajñāskandhopaghāta ityapare / [319|11]
♂ato yathā- saṃkhyametābhyāṃ samādhiprajñāskandhopaghāta ityapare /
◤ato yathāsaṅkhyametābhyāṃ samādhikprajñāskandhopaghāta ityapare / [S670]
㈠是故餘師說。如其次第能破定聚及慧聚。
㈡依如是理。有餘師言。此五蓋中。惛眠掉悔如次能障定蘊慧蘊。
D4920 🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྟོག་པ་འདི་ལ་〖PNལྟ་ན།〗ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་དང་འགལ་བ་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་སྔར་སྨོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གྲངས་བཞིན་དུ་འདི་གཉིས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་〖PNཔ།〗བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་འཇིགས་ལ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པས་འཇིགས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①etasyām tu kalpanāyām samādhi skandha virodhinas auddhatya kaukṛtya nivaraṇasya pūrva grahaṇam prāpnoti atas yathāsaṃkhyam etābhyām samādhi prajñā skandha upaghātas iti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་རྟོག་པ་འདི་ལ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་དང་འགལ་བ་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་སྔར་སྨོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གྲངས་བཞིན་དུ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །
★0◤samādhiprayuktasya hi styānamiddhādbhayam / dharmapravicayaprayuktasyauddhatyakaukṛtyāditi / [319|12]
◤samādhiprayuktasya hi styānamiddhād bhayam,[S670]
㈠何以故。經中說。若人修行定觀。怖畏睡弱
㈡由此契經作如是說。修等持者怖畏惛眠。
①samādhi prayuktasya hi styānam iddhāt bhayam
③ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་འཇིགས་ལ་།
㈢ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་དག་མེད་ན། བདེན་པ་དག་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ལྔར་〖PNསྔར།〗བཤད་དོ། །
①dharma pravicaya prayuktasya auddhatya kaukṛtyāt iti
③ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པས་འཇིགས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྟོག་པ་འདི་ལ་〖PNལྟ་ན།〗ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་དང་འགལ་བ་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་སྔར་སྨོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གྲངས་བཞིན་དུ་འདི་གཉིས་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནོད་པར་〖PNཔ།〗བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་འཇིགས་ལ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པས་འཇིགས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤dharmapravicayaprayuktasyauddhatyakaukṛtyād iti / [S670]
㈠若人修行簡擇法。怖畏掉悔。
㈡修擇法者怖畏掉悔。
◤[S671]
★0◤anye tvanyathā varṇayanti / kathaṃ varṇayanti / [319|13]
◤anye tv anyathā varṇayanti / [S671]
㈠有餘師釋。蓋義有異。
㈡有餘別說。唯立五因。
D4921 🈪གཞན་དག་ནི་གཞན་དུ་བརྗོད་དོ། །
①anye tu anyathā varṇayanti
㈢གཞན་དག་ནི་གཞན་དུ་བརྗོད་དོ། །
①katham varṇayanti
③ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན་།
㈢ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན། རྒྱུ་བར་གྱུར་པས་གཟུགས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་དག་ལ་མཚན་མར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་དང་པོ་ཉིད་དུ་བར་ཆད་བྱེད་དོ། །
★◤cāragatasya priyāpriyarūpeṣu viṣayeṣu nimittagrāhādvihāragatasya tatpūrvakau kāmacchandavyāpādau samādhipraveśasyādito 'ntarāyaṃ kurutaḥ / [319|13-]
♂cāragatasya[ 30b. 17B. II ] priyāpriyarūpeṣu viṣayeṣu nimittagrāhādvihāragatasya tatpūrvakau kāmacchandavyāpādau samādhipraveśasyādito 'ntarāyaṃ kurutaḥ /
◤kathaṃ varṇayanti? cāragatasya priyāpriyarūpeṣu viṣayeṣu nimittagrāhād vihāragatasya tatpūrvakau kāmacchanadavyāpādau samādhipraveśasyādito 'ntarāyaṃ kurutaḥ / [S671]
㈠云何釋。若人在六識行位。於可愛可憎相塵中。由執相故。若在住位。是貪欲瞋恚。以彼為先因故起障。初正欲入定相心。
㈡彼說云何。謂在行位。先於色等種種境中取可愛憎二種相故。後在住位由先為因。便起欲貪瞋恚二蓋。此二能障將入定心。
D4922 🈪ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེ་ན། རྒྱུ་བར་གྱུར་པས་གཟུགས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་དག་ལ་མཚན་མར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་དང་པོ་ཉིད་དུ་བར་ཆད་བྱེད་དོ། །
①cāra gatasya priya apriya rūpeṣu viṣayeṣu nimitta grāhāt vihāra gatasya tad pūrvakau kāma= chanda vyāpa ādau samādhi praveśasya āditas antarāyam kur
③རྒྱུ་བར་གྱུར་བས་གཟུགས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་དག་ལ་མཚན་མར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལ། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་དག་དང་པོ་ཉིད་དུ་བར་ཆད་བྱེད་དོ་།།
★◤tataḥ samādhipraviṣṭasyāprayogeṇa śamathavipaśyanā sevanāt styānamiddhamauddhatyakaukṛtyaṃ vicikitsā ca yathākramaṃ śamathavipaśyanayorantarāyaṃ kurutaḥ / [319|15-]
♂tataḥ samādhipraviṣṭasyāprayogeṇa śamathavipaśyanāsevanāt styānamiddhamauddhatyakaukṛtyaṃ vicikitsā{2. Y. one reading is auddhatyakaukṛtyavicikitse |} ca yathākramaṃ śamathavipaśyanayo- rantarāyaṃ kurutaḥ /
◤tataḥ samādhipraviṣṭasyāprayogeṇa śamathavipaśyanāsevanāt styānamiddhamauddhatyakaukṛtyaṃ vicikitsā ca yathākramaṃ śamathavipaśyanayor antarāyaṃ kurutaḥ / [S671]
㈠次若已入定。不如理修奢摩他毘鉢舍那。故起睡弱掉悔疑。如次第障奢摩他毘鉢舍那。
㈡由此後時正入定位於止及觀不能正習。由此便起惛眠掉悔如其次第障奢摩他毘鉢舍那令不得起。
★0◤vyutthitasyāpi dharmanidhyānakāle vicikitsāntarāyaṃ karoti / [319|17]
◤vyutthitasya api dharmanidhyānakāle vicikitsā antarāyaṃ karoti / [S671]
㈠故解脫解脫知見不得成。
㈡由此於後出定位中思擇法時疑復為障。
D4923 🈪དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཞུགས་པས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་བསྟན་〖PNབརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དགེ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ལ། ལངས་པ་ལ་ཡང་ཆོས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའི་ཚེ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་〖PNགྱིས།〗བར་ཆད་བྱེད་དེ།
①tatas samādhi praviṣṭasya aprayogeṇa śamatha vipaśyanā sevanāt styānam iddham auddhatya kaukṛtyam vicikitsā ca yathākramam śamatha vipaśyanayos kurutas vyutthitasya api dharma nidhyāna kāle vicikitsā antarāyam karoti
③དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཞུགས་པས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དགེ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ལ། ལངས་པ་ལ་ཡང་ཆོས་ལ་འོས་པར་རྟོག་པའི་ཚེ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་བར་ཆད་བྱེད་དེ་།
㈢དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཞུགས་པས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་བསྟན་〖PNབརྟེན།〗པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དགེ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་ལ། ལངས་པ་ལ་ཡང་ཆོས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའི་ཚེ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་〖PNགྱིས།〗བར་ཆད་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་ལྔར་བཤད་དོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
★0◤ataḥ pañca nivaraṇānyuktāni / [319|18]
◤ataḥ pañca nivaraṇānyuktāni // 59 // [S671]
㈠是故說五為蓋。
㈡故建立蓋唯有此五。
🈪དེའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་ལྔར་བཤད་དོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
①atas pañca nivaraṇāni uktāni
③དེའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་ལྔར་བཤད་དོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་།།
★0◤idaṃ vicāryate / [319|19]
◤idaṃ vicāryate—[S671]
㈠今應思此義。
㈡今應思擇。
D4924 🈪འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ།
①idam vicāryate
③འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ་།
㈢འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ལ་རྣམས་གང་གི་ཚེ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་ལ། གང་གི་ཚེ་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ་〖PNབ།〗དེའི་ཚེ་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་དག་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཟད་པར་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤visabhāgadhātusarvatragāṇāṃ nirodhamārgadarśanaprahātavyānāṃ ca sāsravālambanānāṃ yadālambanaṃ parijñāyate tadā na prahīyante / [319|19-]
♂visabhāgadhātusarvatragāṇāṃ nirodhamārgadarśanaprahātavyānāṃ ca sāsravā- lambanānāṃ yadālambanaṃ parijñāyate tadā na{3. Y. na te tadā |} prahīyante /
◤visabhāgadhātusarvatragāṇāṃ nirodhamārgadarśanaprahātavyānāṃ ca sāsravālambanānāṃ yadālambanaṃ parijñāyate te tadā na prahīyante,[S671]
㈠是遍行不同分界惑。見滅道所滅。緣有流法為境諸惑。是時若觀察彼境。是時彼不滅。
㈡他界遍行及見滅道斷有漏緣諸惑於彼斷位不知彼所緣。
🈪སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ལ་རྣམས་གང་གི་ཚེ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་ལ།
①visa bhāga dhātu sarvatragāṇām nirodha mārga darśana prahātavyānām ca sa āsrava ālambanānām yad ālambanam parijñāyate tadā na prahīyante
③སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང་། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ལ་རྣམས་གང་གི་ཚེ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་ལ་།
★0◤yadā prahīyante tadālambanaṃ na parijñāyate iti kathameṣāṃ prahāṇam / [319|20-]
◤yadā prahīyante tadālambanaṃ na parijñāyate iti katham eṣāṃ prahāṇam?[S671]
㈠是彼滅時。彼境不可觀察。由此義。彼云何可滅。
㈡知彼所緣時而彼不斷。如是諸惑斷由何因。
①yadā prahīyante tad ālambanam na parijñāyate iti katham eṣām prahāṇam
③གང་གི་ཚེ་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ་དེའི་ཚེ་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་དག་སྤོང་ཞེ་ན་།
★0◤nāvaśyamālambanaparijñānāt kleśānāṃ kṣayo bhavati / [319|21-]
①na avaśyam ālambana parijñānāt kleśānām kṣayas bhavati
③ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཟད་པར་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na avaśyam ālambanaparijñānāt kleśānāṃ kṣayo bhavati / [S671]
㈠非必定。唯由了別境界諸惑得滅。
㈡非要遍知所緣故斷。
🈪གང་གི་ཚེ་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ་〖PNབ།〗དེའི་ཚེ་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་དག་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཟད་པར་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤kim tarhi / caturbhiḥ prakāraiḥ / katamaiścaturbhiḥ / [319|22]
♂kiṃ tarhi / ♂caturbhiḥ prakāraiḥ /
◤kiṃ tarhi? caturbhiḥ prakāraiḥ / [S671]
㈠何為由四種因諸惑得滅。
㈡若爾斷惑總由幾因。由四種因。
D4925 🈪འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཞིས་སོ། །
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་{254a}བཞིས་སོ། །
①caturbhis prakārais
③རྣམ་པ་ ****[@254a]**** *་།། བཞིས་སོ་།།
①katamais caturbhis
③རྣམ་པ་བཞི་པོ་གང་དག་གིས་ཤེ་ན་།
㈢རྣམ་པ་བཞི་པོ་གང་དག་གིས་ཤེ་ན། རེ་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར། །ཟད་དང་དམིག་ས་པ་སྤངས་པས་སོ། །
★◤darśanaheyānāṃ tāvat[319|22-]
♂katamaiścaturbhiḥ /
①darśana heyānām tāvat
③རེ་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་།
◤katamaiś caturbhiḥ? darśanaheyānāṃ tāvat—[S671]
㈠何者為四。若約見諦所滅惑。由三因。
㈡何等為四。
D4926 🈪རྣམ་པ་བཞི་པོ་གང་དག་གིས་ཤེ་ན། རེ་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི།
★◤ 【ālambanaparijñānāttadālambanasaṃkṣayāt /】[319|24]
♂darśanaheyānāṃ tāvat ālambanaparijñānāttadālambanasaṃkṣayāt /
①ālambana parijñānāt tad ālambana saṃkṣayāt
③དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་།།
★◤ 【ālambanagrahāṇācca 】[319|25]
①ālambana grahāṇāt ca
③ཟད་དང་དམིགས་པ་སྤངས་པས་སོ་།།
◤ālambanaparijñānāt, tadālambanasaṃkṣayāt / [S671]
★◤tatrālambanaparijñānād duḥkhasamudayadarśanaheyānāṃ svabhūmyālambanānāmanāsravālambanānāṃ ca / [319|26-]
♂ālambanaprahāṇācca tatrālambanaparijñānād duḥkhasamudayadarśanaheyānāṃ svabhūmyālambanānāmanāsravālambanānāṃ ca /
①tatra ālambana parijñānāt duḥkha samudaya darśana heyānām sva bhūmi ālamba nānām anāsrava ālambanānām ca
㈢དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རང་གི་ས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་བ་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །
◤ālambanaprahāṇāc ca,[S671]
㈠〔偈曰〕：【由了別 彼境 能緣境滅故 境界惑滅故】。
㈡頌曰 【遍知所緣故_a 斷彼能緣故_b 斷彼所緣故】〖59_5_c〗
🈪དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར། །ཟད་དང་དམིག་ས་པ་སྤངས་པས་སོ། །
◤[S672]
◤tatra ālambanaparijñānād duḥkhasamudayadarśanaheyānāṃ svabhūmyālambanānām āsravālambanānāṃ ca / [S672]
㈠釋曰。此中由了別彼境者。謂見苦集所滅惑能緣自地起。及緣無流法為境。
㈡論曰。且見所斷惑斷由前三因。一由遍知所緣故斷。謂見苦集斷自界緣。及見滅道斷無漏緣。
D4927 🈪དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རང་གི་ས་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་དང་། འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་བ་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤tadālambanasaṃkṣayād visabhāgadhātusarvatragāṇām / [319|27]
◤tadālambanasaṃkṣayād visabhāgadhātusarvatragāṇām / [S672]
①tad-ālambana-saṃkṣayād vi-sabhāga-dhātu-sarvatraga
㈠能緣境滅故者。謂遍行不同分界惑。
㈡二由斷彼能緣故斷。謂見苦集斷他界緣。
D4928 🈪དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་ཟད་པས་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ།
①tad ālambana saṃkṣayāt visa bhāga dhātu sarvatragāṇām
③དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་ཟད་པས་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་ཟད་པས་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་པས་དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཡིན་ནོ། །
★◤tadālambanā hi sabhāgadhātusarvatragāḥ / [319|27-320|01]
♂tadālambanā hi{4. Y. omits hi |} sabhāgadhātusarvatragāḥ /
◤tadālambanāḥ sabhāgadhātusarvatragāḥ / [S672]
①tadālambanāḥ sabhāgadhātu-sarvatragāḥ|
㈠何以故。遍行同分界惑，是彼境[是以彼為境]。
㈡以自界緣.能緣於彼。
🈪དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་པས་
★◤teṣu prahīṇeṣu te 'pi prahīṇā bhavanti / [320|01]
♂@320 teṣu prahīṇeṣu te 'pi prahīṇā bhavanti /
◤teṣu prahīṇeṣu te 'pi prahīṇā bhavanti / [S672]
㈠若所緣為境惑滅，能緣亦同滅。[錯譯]
㈡能緣若斷，彼隨斷故。
🈪དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཡིན་ནོ། །
①tad ālambanās hi sa bhāga dhātu sarvatragās teṣu prahīṇeṣu te api prahīṇās bhavanti
③དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་ཁམས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་པས་དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང་སྤང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤ālambanaprahāṇānnirodhamārgaheyānāṃ sāsravālambanānām / [320|01-]
♂ālambanaprahāṇānnirodhamārgaheyānāṃ sāsravālambanā- nām /
◤ālambanaprahāṇāt nirodhamārgaheyānāṃ sāsravālambanānām / [S672]
㈠境界惑滅故。彼滅者謂見滅道所滅惑.緣有流境起。
㈡三由斷彼所緣故斷。謂見滅道斷有漏緣。
D4929 🈪དམིགས་པ་སྤངས་པས་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ།
①ālambana prahāṇān nirodha mārga heyānām sa āsrava ālambanānām
③དམིགས་པ་སྤངས་པས་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢དམིགས་པ་སྤངས་པས་ནི་འགོག་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་〖PNདེ་དག〗ནི་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཡིན་ནོ། །
★◤te hyanāsravālambanāsteṣāmālambanam / [320|02-]
♂te hyenāsravālamba-[ 31a. 17A. III ]nāsteṣāmālambanam /
◤te hy anāsravālambanās teṣām ālambanam / [S672]
㈠何以故。緣無流境起惑。是彼境界。
㈡以無漏緣能為彼境，
🈪ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་〖PNདེ་དག〗ནི་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་
①te hi anāsrava ālambanās teṣām ālambanam
③ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ནི་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང་སྤང་བ་ཡིན་ནོ་།།
★◤atasteṣu prahīṇeṣu te 'piprahīṇā bhavanti / bhāvanāheyānāṃ punaḥ[320|03]
♂atasteṣu prahīṇeṣu te 'pi prahīṇā bhavanti /
◤atas teṣu prahīṇeṣu te 'pi prahīṇā bhavanti / [S672]
㈠此惑若滅，彼亦同滅。
㈡所緣若斷，彼隨斷故。
🈪དེ་དག་སྤངས་ན་དེ་དག་ཀྱང:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཡིན་ནོ། །
★◤ 【pratipakṣodayāt kṣayaḥ // VAkK_5.60 //】[320|04]
♂bhāvanāheyānāṃ punaḥ pratipakṣodayāt kṣayaḥ //60//
①atas teṣu prahīṇeṣu te piprahīṇās bhavanti bhāvanā heyānām punar pratipakṣa udayāt kṣayas
③བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་ཟད་པར་འགྱུར་།
㈢བསྒོམ་པས:སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗བྱ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་ཟད་པར་འགྱུར། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གང་དག་〖PN-དག〗གི་གཉེན་པོ་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྐྱེས་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །
◤bhāvanāheyānāṃ punaḥ--[S672]
㈠修道所滅惑。云何得滅。
㈡若修所斷惑斷由後一因。
D4930 🈪བསྒོམ་པས:སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗བྱ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་ཟད་པར་འགྱུར།
◤pratipakṣodayāt kṣayaḥ // 60 // [S672]
㈠〔偈曰〕：【對治起故盡】。
㈡【對治起故斷】〖59_5_d〗 謂但由第四對治起故斷。
🈪ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གང་དག་〖PN-དག〗གི་
★0◤yasya hi kleśaprakārasya pratipakṣo mārga utpadyate sa prahīyate / [320|05]
◤yasya hi kleśaprakārasya pratipakṣo mārga utpadyate sa prahīyate / [S672]
㈠釋曰。此惑品若是對治道起。此惑即滅。
㈡以若此品對治道生則此品中諸惑頓斷。
🈪གཉེན་པོ་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྐྱེས་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །
①yasya hi kleśa prakārasya pratipakṣas mārgas utpadyate sa prahīyate
③ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གང་དག་གི་གཉེན་པོ་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྐྱེས་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ་།།
★0◤kasya punaḥ kaḥ pratipakṣaḥ / [320|05-]
◤kasya punaḥ kaḥ pratipakṣaḥ?[S672]
㈠何惑是所對治。何道是能對治。
㈡何品諸惑誰為對治。
D4931 🈪གང་གི་〖PN+ཚེ།〗གཉེན་པོ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན།
①kasya punar kas pratipakṣas
③གང་གི་གཉེན་པོ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢གང་གི་〖PN+ཚེ།〗གཉེན་པོ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཆེན་པོའི་ཆེན:པོ་ནི་〖PNཔོའི།〗ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྒྱས་པར་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
★0◤adhimātrādhimātrasya mṛdumṛduriti vistāreṇa paścāt pravedayiṣyāmaḥ / [320|06]
◤adhimātrādhimātrasya mṛdumṛdur iti vistareṇa paścāt pravedayiṣyāmaḥ // 60 // [S672]
㈠最上上品惑是所對治。最下下品道是能對治。此義後當廣說。
㈡謂上上品所有諸惑。下下品道能為對治。至下下品所有諸惑。上上品道能為對治。如是義門後當廣辯。
🈪ཆེན་པོའི་ཆེན:པོ་ནི་〖PNཔོའི།〗ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྒྱས་པར་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །
①adhimātra adhimātrasya mṛdu mṛdus iti vistāreṇa paścāt pravedayiṣyāmas
③ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྒྱས་པར་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་།།
◤kati vidhaś ca pratipakṣaḥ? ity āha—[S672]
㈠此對治有幾種。
㈡所言對治總有幾種。
D4932 🈪གཉེན་པོ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་སྨྲས་པ།
★◤katividhaśca pratipakṣa ityāha[320|07]
①katividhas ca pratipakṣas iti āha
③གཉེན་པོ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་སྨྲས་པ་།
㈢གཉེན་པོ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན་སྨྲས་པ། གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་སྤོང་བ་དང་། །གཞི་དང་སྲིད་ཉིད་རྣམ་པར་ནི། །སུན་འབྱིན་ཞེས་བྱ་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ། །
★◤ 【prahāṇādhārabhūtatvadūṣaṇāruyaścaturvidhaḥ /】[320|08]
♂katividhaśca pratipakṣa ityāha prahāṇādhārabhūtatva{1. G. dūratva. It seems to be correct |} dūṣaṇākhyaścaturvidhaḥ /
①prahāṇa ādhāra bhūta tva dūṣaṇa āruyas caturvidhas
③གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་སྤོང་བ་དང་།། གཞི་དང་སྲིད་ཉིད་རྣམ་པར་ནི་།།
◤prahāṇādhāradūratvadūṣaṇākhyaś caturvidhaḥ / [S672]
★◤ 【pratipakṣaḥ 】[320|09]
◤pratipakṣaḥ,[S672]
㈠〔偈曰〕：【滅持能遠離 厭惡對治四 說次異】。
㈡頌曰 【對治有四種_a 謂斷持遠厭】〖60_5_b〗
🈪གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་སྤོང་བ་དང་། །གཞི་དང་སྲིད་ཉིད་རྣམ་པར་ནི། །
★◤prahāṇapratipakṣaḥ ānantaryamārgaḥ / [320|10]
♂pratipakṣaḥ prahāṇapratipakṣaḥ ānantaryamārgaḥ /
◤prahāṇapratipakṣaḥ ānantaryamārgaḥ / [S672]
㈠釋曰。一滅對治。謂無間道。
㈡論曰。諸對治門總有四種。一斷對治。謂無間道。
🈪སུན་འབྱིན་ཞེས་བྱ་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ། །
①pratipakṣas prahāṇa pratipakṣas ānantarya mārgas
③སུན་འབྱིན་ཞེས་བྱ་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ་།།
★◤ādhārapratipakṣastasmātpareṇāryo mārgo yena tatprāpitaṃ prahāṇamādhāryate / [320|10-]
♂ādhārapratipakṣastasmātpareṇāryo mārgo yena tatprāpitaṃ prahāṇa- mādhāryate{2. Ms. mādharyate |} /
◤ādhārapratipakṣas tasmāt pareṇāryo mārgo yena tatprāpitaṃ prahāṇamādhāryate / [S672]
㈠二持對治。謂次此後道。由此道能持前道所得滅。
㈡二持對治。謂此後道。由彼能持此斷得故。
D4933 🈪གཞི་〖PNབཞི།〗གཉེན་པོ་ནི་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་དེས:ཐོབ་པའི་སྤོང་བ་〖PNསྤོངས་པའི་ཐོབ་པ།〗ཀུན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །
①ādhāra pratipakṣas tasmāt pareṇa āryas mārgas yena tat prāpitam prahāṇam ādhāryate
③གཞི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་དེས་ཐོབ་པའི་སྤོང་བ་ཀུན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ་།།
㈢གཞི་〖PNབཞི།〗གཉེན་པོ་ནི་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་དེས:ཐོབ་པའི་སྤོང་བ་〖PNསྤོངས་པའི་ཐོབ་པ།〗ཀུན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །
◤[S673]
★0◤dūrībhāvapratipakṣo vimuktimārgātpareṇa yo mārgaśchinnaprāptidūrīkaraṇāt / [320|11-]
◤dūrībhāvapratipakṣo vimuktimārgāt pareṇa yo mārgaś chinnaprāptidūrīkaraṇāt / [S673]
㈠三遠離對治。謂解脫道。後所有諸道。能令已斷滅惑至得遠相離故。
㈡三遠分對治。謂解脫道後所有道。由彼道能令此所斷惑得更遠故。
D4934 🈪ཐག:བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་〖PNསྲིང་བའི་ངོ་བོ།〗གཉེན་པོ་ནི་〖PNན།〗རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྙེད་པ་ཆད་པ་ཐག་བསྲིང་〖PNསྲིང་།〗བའི་ཕྱིར་རོ། །
①dūrībhāva pratipakṣas vimukti mārgāt pareṇa yas mārgas chinna prāpti dūrīkaraṇāt
③ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྙེད་པ་ཆད་པ་ཐག་བསྲིང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཐག:བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་〖PNསྲིང་བའི་ངོ་བོ།〗གཉེན་པོ་ནི་〖PNན།〗རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྙེད་པ་ཆད་པ་ཐག་བསྲིང་〖PNསྲིང་།〗བའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤vimuktimārgo 'pītyapare / so 'pi hi tāṃ prāpti dūrīkaroti / [320|12]
♂vimukti- mārgo 'pītyapare / ♂so 'pi hi tāṃ prāptiṃ{3. Y. kleśaprāptiṃ |} dūrīkaroti /
◤vimuktimārgo 'pi ity apare / [S673]
㈠有餘師說。此即是解脫。
㈡有餘師說。亦解脫道。
D4935 🈪གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡང་ཡིན་ཏེ།
①vimukti mārgas pīti apare
③གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡང་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཞན་དག་ན་རེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེས་ཀྱང་ཐོབ་པ་དེ་ཐག་〖PNདག〗སྲིད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①sas api hi tām prāpti dūrīkaroti
③དེས་ཀྱང་ཐོབ་པ་དེ་ཐག་སྲིད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ་།།
◤so 'pi hi tāṃ kleśaprāptiṃ dūrīkaroti / [S673]
㈠此道能令惑至得最遠相離。
㈡以解脫道如彼能令此所斷惑得更遠故
🈪དེས་ཀྱང་ཐོབ་པ་དེ་ཐག་〖PNདག〗སྲིད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤vidūṣaṇāpratipakṣo yena mārgeṇa taṃ dhātum doṣato darśanādvidūṣayati / [320|13]
♂vidūṣaṇāpratipakṣo yena mārgeṇa taṃ dhātuṃ doṣato darśanādvidūṣayati /
◤vidūṣaṇapratipakṣo yena mārgeṇa taṃ dhātuṃ doṣato darśanād vidūṣayati / [S673]
㈠四厭惡對治。謂由此道觀察諸界所有過患。於中起厭離心。
㈡四厭患對治。謂若有道見此界過失深生厭患。
★◤api tveṣāmiyamātupūrvīṃ sādhvī bhavet / [320|13-]
♂api tveṣāmiyamānupūrvī{4. Y. omits eṣām |} sādhvī bhavet /
◤api tv iyamānupūrvī sādhvī bhavet / [S673]
㈠復次四對治應如此次第。
㈡然此對治若欲善說。理實應為如是次第。
①vidūṣaṇa apratipakṣas yena mārgeṇa tam dhātum doṣatas darśanāt vidūṣayati api tu eṣām iya mātu pūrvīm sādhvī bhavet
③རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་ ****[@254b]**** ་པའི་གཉེན་པོ་ནི་ལམ་གང་གིས་ཁམས་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་ནས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ་།།
㈢རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་{254b}པའི་〖PNཔ།〗གཉེན་པོ་ནི་ལམ་གང་གིས་ཁམས་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་ནས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ〖PNཔའོ།〗། །གཞན་ཡང་འདི་དག་གི་གོ་རིམས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་〖PNཔ།〗གཉེན་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་དམིགས་པ་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །
★0◤vidūṣaṇāpratipakṣo duḥkhasamudayālambanaḥ prayogamārgaḥ / [320|14]
◤vidūṣaṇapratipakṣo duḥkhasamudayālambanaḥ prayogamārgaḥ / [S673]
㈠一厭惡對治。謂緣苦集所修方便道。
㈡一厭患對治。謂緣苦集起加行道。
D4936 🈪རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་〖PNཔ།〗གཉེན་པོ་ནི་ལམ་གང་གིས་ཁམས་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་ནས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ〖PNཔའོ།〗། །གཞན་ཡང་འདི་དག་གི་གོ་རིམས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་〖PNཔ།〗གཉེན་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་དམིགས་པ་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །
D4937 🈪སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དོ། །
①vidūṣaṇa apratipakṣas duḥkha samudaya ālambanas prayoga mārgas
③གཞན་ཡང་འདི་དག་གི་གོ་རིམས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ་།།
★★◤prahāṇapratipakṣaḥ sarva ānantaryamārgaḥ / ādhārapratipakṣo vimuktimārgaḥ / [320|15]
♂prahāṇapratipakṣaḥ sarva ānantaryamārgaḥ{5. Y. sarvānantarya॰ |} / ♂ādhārapratipakṣo vimuktimārgaḥ /
◤prahāṇapratipakṣaḥ sarva ānantaryamārgaḥ / [S673]
㈠二滅對治。即是前無間道。
㈡二斷對治。謂緣一切起無間道。
①prahāṇa pratipakṣas sarve ānantarya mārgas
㈢སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དོ། །
①ādhāra pratipakṣas vimukti mārgas
㈢གཞི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མོ། །
◤ādhārapratipakṣo vimuktimārgaḥ / [S673]
㈠三持對治。即是解脫道。
㈡三持對治。謂緣一切起解脫道。
D4938 🈪གཞི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མོ། །
★0◤dūrībhāvapratipakṣo viśeṣamārga iti / [320|15-]
◤dūrībhāvapratipakṣo viśeṣamārga iti / [S673]
㈠四遠離對治。謂勝德道。
㈡四遠分對治。謂緣一切起勝進道。
D4939 🈪ཐག:བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་〖PNསྲིང་བའི་ངོ་བོ།〗གཉེན་པོ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆེས་ལིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
①dūrībhāva pratipakṣas viśeṣa mārgas iti
③ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་གཉེན་པོ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆེས་ལེགས་པར་འགྱུར་རོ་།།
㈢ཐག:བསྲིང་བའི་ངོ་བོའི་〖PNསྲིང་བའི་ངོ་བོ།〗གཉེན་པོ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆེས་ལིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★0◤prahīyamāṇaḥ kleśaḥ kutaḥ prahātavyaḥ / [320|17]
◤prahīyamāṇaḥ kleśaḥ kutaḥ prahātavyaḥ?[S673]
㈠若惑正滅。何處可滅。
㈡諸惑永斷為定從何。
D4940 🈪ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ན་གང་ལས:སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗བྱ་ཞེ་ན།
①prahīyamāṇas kleśas kutas prahātavyas
③ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ན་གང་ལས་སྤང་བར་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ན་གང་ལས:སྤང་བར་〖PNསྤངས་པར།〗བྱ་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤང་བར་〖PN-བར།〗བྱར་འདོད། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་སོ། །
★◤ 【prahātavyaḥ kleśa ālambanāt mataḥ // VAkK_5.61 //】[320|18]
♂prahātavyaḥ kleśa ālambanāt mataḥ{6. Ms. ॰nātmataḥ |} //61//
①prahātavyas kleśas ālambanāt matas
③དམིགས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤང་བར་བྱར་འདོད་།
㈢དམིགས་པ་ལས་ནི་ནུས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་ནས་མི་སྐྱེའོ།
◤prahātavyaḥ kleśa ālambanāt mataḥ // 61 // [S673]
①prahātavya kleśa ālambana mataḥ||61||
㈠〔偈曰〕：【應除 惑於自境界】。
㈡頌曰 【應知從所緣_c 可令諸惑斷】〖60_5_d〗
🈪དམིགས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤང་བར་〖PN-བར།〗བྱར་འདོད།
★0◤na hi saṃprayogāt kleśo vivecayituṃ śakyate ālambanācca śakyate / [320|19]
◤na hi samprayogāt kleśo vivecayituṃ śakyate / [S673]
㈠釋曰。何以故。諸惑若正滅。不可令與相續相離相應。
㈡論曰。應知諸惑得永斷時。不可令其離相應法。
🈪མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་སོ། །
①na hi saṃprayogāt kleśas vivecayitum śakyate ālambanāt ca śakyate
③མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་སོ་།། དམིགས་པ་ལས་ནི་ནུས་ཏེ་།
◤ālambanāc ca śakyate;[S673]
㈠處不可知故。可令與境界相離。
㈡但可令彼遠離所緣。
D4941 🈪དམིགས་པ་ལས་ནི་ནུས་ཏེ།
★◤yasmān na punas tad ālambyotpadyate / [320|19-]
♂yasmān na punas ta-[ 31b. 17B. III ]d ālambyotpadyate /
◤yasmān na punas tad ālambyotpadyate / [S673]
①yasmāt na punas tad ālambya-utpadyate|
㈠由此惑不能更緣境生。
㈡令於所緣不復生故。
🈪འདི་ལྟར་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་ནས་མི་སྐྱེའོ།
①yasmāt na punar tadālambya utpadyate
③འདི་ལྟར་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་ནས་མི་སྐྱིའོ་།།
★0◤anāgatas tāvac chakyet ālambanād vivecayitum / atītas tu katham / [320|20-]
①anāgata tāvat śakyet ālambana vi-vecayitum vi-vic , atīta tu katham?
㈠若爾，未來煩惱，可令與境相離。若已過去，云何可令與境相離。
㈡斷未來惑理且可然，容令於境不復生故。過去諸惑云何說斷。
🈪རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ད་བྱེ་བར་ཡང་ནུས་གྲང་ན་འདས་པ་གོ་ཇི་ལྟར་ནུས།
①anāgatas tāvat śakyeta ālambanāt vivecayitum atītas tu katham
③རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ད་བྱེ་བར་ཡང་ནུས་གྲང་ན་འདས་པ་གོ་ཇི་ལྟར་ནུས་།
㈢རེ་ཞིག་མ་འོངས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ད་བྱེ་བར་ཡང་ནུས་གྲང་ན་འདས་པ་གོ་ཇི་ལྟར་ནུས། འོན་ཏེ་འདིའི་དོན་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་དེ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
★★◤athālambana parijñānātprahātavya ity ayam asyārthaḥ / eṣo 'pi naikāntaḥ / [320|21]
♂athālambana{7. Ms. ॰lambanaṃ |}parijñānātprahātavya ity ayam asyārthaḥ / ♂eṣo 'pi naikāntaḥ /
◤atha ālambanaparijñānāt prahātavya ity ayam asyārthaḥ? eṣo 'pi naikāntaḥ / [S673]
①atha ālambana-parijñānāt prahātavya ity ayam asyārthaḥ? eṣo 'pi naikāntaḥ|
㈠若汝言。由了別境界此惑可令相離。此義不必可定。
㈡若謂.頌說從所緣言.意顯遍知所緣故斷，此亦非理，不決定故。
🈪འོན་ཏེ་འདིའི་དོན་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་དེ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ།
①atha ālambana parijñānāt prahātavyas iti ayam asya arthas eṣas spi na ekāntas
③འོན་ཏེ་འདིའི་དོན་ནི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་དེ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ་།
㈢ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ནི་ཐོབ་པ་ཆད་པས་སོ། །
★◤tasmādvaktavyametat / kiyatā kleśaḥ prahīṇo vaktavyaḥ / [321|01]
♂♂tasmādvaktavyametat / @321 kiyatā kleśaḥ prahīṇo vaktavyaḥ /
◤tasmād vaktavyam etat-- kiyatā kiyatā kleśaḥ prahīṇo vaktavyaḥ?[S673]
㈠是故應說此義。有幾量應說此惑已滅。
㈡由此應說煩惱等斷定何所從。
🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
①tasmāt vaktavyam etat kiyatā kleśas prahīṇas vaktavyas
★0◤svāsaṃtānikaḥ prāpticchedāt / [321|01-]
◤svāsāntānikaḥ prāpticchedāt / [S673]
㈠若惑依自相續生，由至得斷絕。
㈡自相續中煩惱等斷，由得斷故。
D4942 🈪ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ནི་ཐོབ་པ་ཆད་པས་སོ། །
①svāsaṃtānikas prāpti= chedāt
◤[S674]
★◤pārasāṃtānikastu kleśaḥ sarvaṃ ca rūpamakliṣṭaśca dharmastadālambanasvāsāṃtānikakleśaprahāṇāt / [321|02-]
♂pārasāṃtānikastu kleśaḥ sarve ca rūpamakliṣṭaśca dharmastadālambanasvāsāṃtānikakleśaprahāṇāt /
◤pārasāntānikastu kleśaḥ sarvaṃ ca rūpam akliṣṭaś ca dharmaḥ;[S674]
㈠若惑依他相續生。一切色及一切無染污法。
㈡他相續中諸煩惱等及一切色不染法斷。
D4943 🈪གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད:པ་ནི་〖PNཔའི།〗ཉོན་མོངས་པ་དང་། གཟུགས:མེད་པ་〖PN-མེད་པ།〗ཐམས་ཅད་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ནི་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་སྤངས་པའོ། །
①pārasāṃtānikas tu kleśas sarvam ca rūpam akliṣṭas ca dharmas tad ālambana svāsa aṃtānika kleśa prahāṇāt dūrībhāvas iti ucyate
◤tadālambanasvāsāntānikakleśaprahāṇāt // 61 // [S674]
㈠能緣彼等為境。自相續惑滅故。
㈡由能緣彼自相續中所有諸惑究竟斷故。
★★◤dūrībhāva ityucyate / katividhho dūrībhāvaḥ / caturvidhā kila dūratā / [321|04]
♂dūrībhāva ityucyate / katividho dūrībhāvaḥ / ♂caturvidhā kila dūratā /
◤dūrībhāva ity ucyate, katividho dūrībhāvaḥ? caturvidhā kila dūratā / [S674]
㈠說彼永所遠離。若爾遠義有幾種。
㈡所言遠分遠性有幾。頌曰 【遠性有四種】〖61_5_a〗D4944 🈪ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐག་བསྲིང་〖PNཔས་སོ། །
D4945 🈪ཐག་སྲིང་།〗བའི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། ཐག་བསྲིང་〖PNསྲིང་།〗བའི་ངོ་བོ་ནི་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞི་ཡོད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ།
①katividhhas dūrībhāvas
③ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན་།
㈢གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད:པ་ནི་〖PNཔའི།〗ཉོན་མོངས་པ་དང་། གཟུགས:མེད་པ་〖PN-མེད་པ།〗ཐམས་ཅད་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ནི་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་སྤངས་པའོ། །
①caturvidhā kila dūra tā
③ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ་།
㈢ཐག་བསྲིང་བའི་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐག་བསྲིང་〖PNཔས་སོ། །ཐག་སྲིང་།〗བའི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། ཐག་བསྲིང་〖PNསྲིང་།〗བའི་ངོ་བོ་ནི་རྣམ་པ་〖PN-པ།〗བཞི་ཡོད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཡུལ་རྣམས་〖PNརྣམ།〗ཆད་དང་དུས་ཀྱིས་ཏེ། །འབྱུང་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕྱོགས་དང་ནི། །དུས་གཉིས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །
★◤ 【■vailakṣaṇyādvipakṣatvāddeśavicchedakālataḥ /】[321|05-]
♂vailakṣaṇyādvi{1. Ms. vailakṣaṇyādi |}pakṣatvāddeśavicchedakālataḥ /
①vailakṣaṇyāt vipakṣa tvāt deśa viccheda kālatas
③མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་མི་མཐུན་ཕྱོགས་།། ཡུལ་རྣམས་ཆད་དང་དུས་ཀྱིས་ཏེ་།།
★◤【 bhūtaśīlapradeśādhvadvayānāmiva dūratā // VAkK_5.62 //】
♂bhūtaśīlapradeśādhvadvayānāmiva dūratā //62//
①bhūta śīla pradeśa adhva dvayānām iva dūra tā
③འབྱུང་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕྱོགས་དང་ནི་།། དུས་གཉིས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ་།།
◤vailakṣaṇyād vipakṣatvād deśavicchedakālataḥ / [S674]
★◤vilakṣaṇadūratā yathā mahābhūtānām / vailakṣaṇyātsahajānāmapi dūratā / [321|07]
♂vilakṣaṇadūratā yathā mahābhūtānām /
◤bhūtaśīlapradeśādhvadvayānāmiva dūratā // 62 // [S674]
㈠〔偈曰〕：【相異對治故 各處別時故 四大戒處所 世二如遠義】。
㈡【謂相治處時_b 如大種尸羅_c 異方二世等】〖61_5_d〗
🈪མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཡུལ་རྣམས་〖PNརྣམ།〗ཆད་དང་དུས་ཀྱིས་ཏེ། །འབྱུང་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕྱོགས་དང་ནི། །དུས་གཉིས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །
◤1. vilakṣaṇadūratā, yathā mahābhūtānām / [S674]
①1. vilakṣaṇa-dūratā, yathā mahābhūtānām|
㈠釋曰。相遠者。譬如四大。
㈡論曰。傳說。遠性總有四種。一相遠性。如四大種。
D4946 🈪མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཡང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །
★◤vipakṣadūratā yathā śīlasya dauḥśīlyam / [321|07-]
♂vailakṣaṇyātsahajānāmapi dūratā / ♂vipakṣadūratā{2. Ms. seems to drop vipakṣadūratā / It is expected here. } yathā śīlasya dauḥśīlyam /
◤vailakṣaṇyāt sahajānām api dūratā / [S674]
㈠由相不同故。雖共生說互相遠。
㈡雖復俱在一聚中生以相異故亦名為遠
①vilakṣaṇa dūra tā yathā mahābhūtānām vailakṣaṇyāt sahajānām api dūra tā vipakṣa dūra tā yathā śīlasya dauḥśīlyam
③མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཡང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ་།། གཉེན་པོས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བུའོ་།།
㈢མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཡང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །
㈢གཉེན་པོས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བུའོ། །
★◤deśavicchedadūratā yathā viprakṛṣṭadeśānāṃ deśavicchedāt pūrvapaścimasamudravat / [321|08-]
♂deśavicchedadūratā yathā viprakṛṣṭadeśānāṃ deśavicchedāt pūrvapaścima- samudravat /
①deśa viccheda dūra tā yathā viprakṛṣṭa deśānām deśa vicchedāt pūrva paścima samudra vat
㈢ཡུལ་གྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་བསྐལ་པའི་ཡུལ་〖PN+རྣམས་ཡུལ།〗རྣམ་པར་{255a}ཆད་པས་ཏེ། ཤར་དང་ནུབ་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་བཞིན་ནོ། །
◤2. vipakṣadūratā, yathā śīlasya dauḥśīlyam / [S674]
①2. vipakṣa-dūratā, yathā śīlasya dauḥśīlyam|
㈠對治遠者。譬如戒於破戒。破戒於戒亦爾。
㈡二治遠性。如持犯戒。雖復俱在一身中行以相治故亦名為遠。
D4947 🈪གཉེན་པོས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བུའོ། །
◤[S675]
◤3. deśavicchedadūratā, yathā viprakṛṣṭadeśānāṃ deśavicchedāt pūrvapaścimasamudravat / [S675]
㈠處遠者。最相去遠法。由處各別故說名遠。譬如東西海。
㈡三處遠性。如東西海。雖復俱在一世界中方處隔故亦名為遠。
D4948 🈪ཡུལ་གྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་བསྐལ་པའི་ཡུལ་〖PN+རྣམས་ཡུལ།〗རྣམ་པར་ཆད་པས་ཏེ། ཤར་དང་ནུབ་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་བཞིན་ནོ། །
◤4. kāladūratā, yathā atītānāgatadūram ucyate / [S675]
㈠時遠者。譬如說過去未來為遠。
㈡四時遠性。如過未世。雖復俱依一法上立時分隔故亦名為遠。
D4949 🈪དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་〖PN-དཔེར་ན།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★★◤kāladūratā yathā atītānāgatadūramucyate / dutastaddūram / [321|09]
♂kāladūratā yathā atītānāgatadūramucyate / kutastaddūram /
◤kutas tad dūram? vartamānāt / [S675]
㈠此二於何世遠。於現世
㈡望何說遠。望現在世。
D4950 🈪རིང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ལས་རིང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་ལས་སོ། །
①kāla dūra tā yathā atīta anāgata dūram ucyate
③དུས་ཀྱིས་རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢དུས་ཀྱིས་〖PNཀྱི།〗རིང་བ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་〖PN-དཔེར་ན།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①dutas tad dūram
㈢རིང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ལས་རིང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་ལས་སོ། །
★★◤vartamānāt / yadanantarātamutpadyamānaṃ vā tat kathaṃ dūram / [321|10]
♂vartamānāt / yada- nantarātītamutpadyamānaṃ vā{3. Y. ca |} tat kathaṃ dūram /
◤yadanantarātītam utpadyamānaṃ ca tat kathaṃ dūram?[S675]
㈠若無間已滅。及向生。於現世云何遠。
㈡無間已滅及正生時與現相隣。如何名遠。
D4951 🈪འདས་མ་ཐག་པ་དང་། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རིང་བ་ཡིན། དེ་ནི་དུས་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཡིན་གྱི་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ན་བྱུང་བ་དང་། འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①vartamānāt yat anantarātam utpadyamānam vā tat katham dūram
③འདས་མ་ཐག་པ་དང་། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རིང་བ་ཡིན་།
㈢འདས་མ་ཐག་པ་དང་། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་རིང་བ་ཡིན། དེ་ནི་དུས་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཡིན་གྱི་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ན་བྱུང་བ་དང་། འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤adhvanānātvena taddūraṃ na cirabhūtabhāvitvena / [321|10-]
◤adhvanānātvena tad dūraṃ na cirabhūtabhāvitvena / [S675]
㈠由世別異故遠。不由久已滅及久方生。
㈡由世性別故得遠名。非久曾當方得名遠。
①adhva nānātvena tat dūram na cira bhūta bhāvi tvena
③དེ་ནི་དུས་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རིང་བ་ཡིན་གྱི་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ན་བྱུང་བ་དང་། འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤vartamānamapyevaṃ dūraṃ prāpnoti / akāritrā ttarhi taddūram / [321|11]
♂vartamānamapyevaṃ{4. Ms. looks like ॰madhyevaṃ |} dūraṃ prāpnoti / ♂akāritrā{5. Ms. kāritrā |}ttarhi taddūram /
◤vartamānam apy evaṃ dūraṃ prāpnoti? akāritrāt tarhi tad dūram / [S675]
㈠若爾亦應立現世為遠。不爾。由約功能故說遠。
㈡若爾現在亦應得遠名。以望去來世性亦別故。若謂去來法無作用離作用故名為遠者。
D4952 🈪དེ་ལྟར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
D4953 🈪འོ་ན་ནི་བྱེད་པས་རིང་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ། །
①vartamānam api evam dūram prāpnoti
㈢དེ་ལྟར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །
①akāritrā ttarhi tad dūram
㈢འོ་ན་ནི་བྱེད་པས་རིང་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤asaṃskṛtasya kathamantikatvaṃ sidhyati / sarvatra tatprāpteḥ / [321|12]
◤asaṃskṛtasya katham antikatvaṃ sidhyati? sarvatra tatprāpteḥ / [S675]
㈠若爾無為近義云何成。於一切世中有至得故。
㈡諸無為法作用說無。云何名近。若謂由現遍得無為故名近者。
D4954 🈪འདུས་མ་བྱས་ཇི་ལྟར་ན་ཉེ་བ་ཉིད་དུ་འགྲུབ། དེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①asaṃskṛtasya katham antika tvam sidhyati
③འདུས་མ་བྱས་ཇི་ལྟར་ན་ཉེ་བ་ཉིད་དུ་འགྲུབ་།
㈢འདུས་མ་བྱས་ཇི་ལྟར་ན་ཉེ་བ་ཉིད་དུ་འགྲུབ། དེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①sarvatra tad prāptes
③དེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★◤atītānāgate 'pi tatprasaṅgaḥ / [321|12-]
♂atītānāgate 'pi tatprasaṅgaḥ{6. Y. omits tat |} /
◤atītānāgate 'pi prasaṅgaḥ / [S675]
㈠若爾於過去未來。亦應如此。
㈡去來二世例亦應然。
D4955 🈪འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
①atīta anāgate api tad prasaṅgas
㈢འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
★0◤ākāśaṃ ca katham / [321|13]
◤ākāśaṃ ca katham? evaṃ tarhyatītānāgatamanyonyaṃ varttamānavyavahitatvād dūram / [S675]
㈠虛空復云何。若爾過去未來更互遠現世所隔故。
㈡虛空無為如何名近。若謂過未更互相望由隔現在故名為遠。
D4956 🈪ནམ་མཁའ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉེ་བ་ཡིན། དེ་ལྟ་ན:འོ་ན་ནི་〖PNནི་འོ་ན།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་〖N+དེ།〗ད་ལྟར་གྱིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་དུ་རིང་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ། །
D4957 🈪དེ་ལྟར་ནི་གཉི་ག་དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ལ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ། །
①ākāśam ca katham
③ནམ་མཁའ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉེ་བ་ཡིན་།
㈢ནམ་མཁའ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉེ་བ་ཡིན། དེ་ལྟ་ན:འོ་ན་ནི་〖PNནི་འོ་ན།〗འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་〖N+དེ།〗ད་ལྟར་གྱིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་དུ་རིང་བ་ཉིད་〖PN-ཉིད།〗ཡིན་ནོ། །
★◤evaṃ tarhyatītānāgatamanyo 'nyaṃ varttamānavyavahitatvād dūram / [321|13-]
♂evaṃ tarhyatītānā- gatamanyo 'nyaṃ varttamānavyavahitatvād dūram /
①evam tarhi atīta anāgatam anyas nyam varttamāna vyavahita tvāt dūram
③དེ་ལྟ་ན་འོ་ན་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་དུ་རིང་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་།།
★★◤varttamānamubhayo rāsannatvādantikam / [321|14]
♂varttamānamubhayo-[ 32a. 17A. IV ]rāsanna- tvādantikam /
◤varttamānamubhayorāsannatvādantikam / [S675]
㈠現世於二近故成近。
㈡現望二世俱極相隣。
①varttamānam ubhayos rāsanna tvāt antikam
③དེ་ལྟར་ནི་གཉི་ག་དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ལ་།
㈢དེ་ལྟར་ནི་གཉི་ག་དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ལ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ། །
★0◤asaṃskṛtaṃ cāpyavyavahitatvāditi / [321|14-]
◤asaṃskṛtaṃ ca apy avyavahitatvād iti / [S675]
㈠無為法無隔故近。
㈡無為無隔故皆近者。
①asaṃskṛtam ca api avyavahita tvāt iti
③འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤evamapyatītānāgataṃ varttamānasyāntikatvādubhayaṃ prāpnoti / [321|15]
♂evamapyatītānāgataṃ varttamānasyāntikatvā- dubhayaṃ prāpnoti /
①evam api atīta anāgatam varttamānasya antika tvāt ubhayam prāpnoti
㈢དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ:དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་〖Pདང་ད་ལྟར།Nད་ལྟར།〗དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་གཉི་གར་འགྱུར་རོ། །
◤evam apy atītānāgataṃ varttamānasyāntikatvād ubhayaṃ prāpnoti?[S675]
㈠若爾過去未來於現世近故。應具二義。
㈡則應去來隣現在世。相望有隔故具二名。不應一向說名為遠。
D4958 🈪དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ:དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་〖Pདང་ད་ལྟར།Nད་ལྟར།〗དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་གཉི་གར་འགྱུར་རོ། །
★0◤evaṃ tu yuktaṃ syāt / [321|15-]
◤evaṃ tu yuktaṃ syāt— dharmasvalakṣaṇādanāgataṃ dūram asamprāptatvāt, atītaṃ ca pracyutatvād iti // 62 // [S675]
㈠若作此執。是義可然。於法自體相未來世遠。未得至故。過去已謝滅故遠。
㈡若依正理應說去來離法自相故名為遠。未來未得法自相故。過去已捨法自相故。等言為明舉事未盡。
D4959 🈪འདི་སྐད་དུ་མ་འོངས་པ་ནི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་རིང་བ་ཡིན་ལ། འདས་པ་ནི་ཞིག་པའི་ཕྱིར་རིང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
★★◤dharmasvalakṣaṇādanāgataṃ dūramasaṃprāptatvāt / atītaṃ ca pracyutatvāditi / [321|16]
♂dharmasvalakṣaṇādanāgataṃ dūramasaṃprāptatvāt{7. Ms. seems to cancel three letters dantika |} / ♂atītaṃ ca pracyutatvāditi /
①evam tu yuktam syāt dharma sva lakṣaṇāt anāgatam dūram asaṃprāpta tvāt
③འདི་སྐད་དུ་མ་འོངས་པ་ནི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་རིང་བ་ཡིན་ལ་།
㈢འདི་སྐད་དུ་མ་འོངས་པ་ནི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་རིང་བ་ཡིན་ལ། འདས་པ་ནི་ཞིག་པའི་ཕྱིར་རིང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །
①atītam ca pracyuta tvāt iti
③འདས་པ་ནི་ཞིག་པའི་ཕྱིར་རིང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ་།།
◤[S676]
★◤kim mārgaviśeṣagamanāt kleśānāṃ punaḥ prahāṇaviśeṣo bhavati / naitadasti / [321|17]
♂kiṃ mārgaviśeṣagamanāt kleśānāṃ punaḥ prahāṇaviśeṣo bhavati / naitadasti /
◤kiṃ mārgaviśeṣagamanāt kleśānāṃ punaḥ prahāṇaviśeṣo bhavati? na etad asti / [S676]
㈠由急恒修故進勝道，諸惑滅亦漸漸轉勝為。不爾，無如此。
㈡前言惑斷由治道生。道勝進時所斷諸惑為再斷不。所得離繫有重得耶。
D4960 🈪ཅི་ལམ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤངས་པ་〖PN+ཡང་།〗ཡང་དང་ཡང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མེད་དེ་
①kim mārga viśeṣa gamanāt kleśānām punar prahāṇa viśeṣas bhavati
③ཅི་ལམ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤངས་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་ལམ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤངས་པ་〖PN+ཡང་།〗ཡང་དང་ཡང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན།
★◤sarveṣāṃ hi kleśānāṃ [321|18][S676]
♂sarveṣāṃ hi kleśānāṃ
◤sarveṣāṃ hi kleśānām—[S676]
①na etat asti sarveṣām hi kleśānām
③དེ་ནི་མེད་དེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལན་ཅིག་ཏུ་ཟད་།
㈢དེ་ནི་མེད་དེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལན་ཅིག་ཏུ་ཟད།
♂sakṛt kṣayaḥ
◤sakṛt kṣayaḥ,[S676]
㈠何以故。〔偈曰〕：【諸惑同一滅】。
㈡頌曰 【諸惑無再斷】〖62_5_a〗
🈪ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལན་ཅིག་ཏུ་ཟད།
★◤ 【sakṛt kṣayaḥ 】[321|19]
★◤yasya yaḥ prahāṇamārgastenaiva tasya kṣayaḥ / [321|20]
♂yasya yaḥ praṇāṇamārgastenaiva tasya kṣayaḥ /
◤yasya yaḥ prahāṇamārgastenaiva tasya kṣayaḥ / [S676]
㈠釋曰。彼惑若應滅。此道若是彼滅道。由此道彼則同一滅。
㈡論曰。諸惑若得彼能斷道，即由彼道此惑頓斷，必無後時再斷惑義。
🈪གང་གི་སྤོང་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ནས་〖PNནར །〗དེ་ཟད་པ་ཡིན་ནོ། །
①sakṛt kṣayas yasya yas prahāṇa mārgas tena eva tasya kṣayas
③གང་གི་སྤོང་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ནས་དེ་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢གང་གི་སྤོང་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ནས་〖PNནར །〗དེ་ཟད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【visaṃyogalābhasteṣāṃ punaḥ punaḥ /】[321|21]
♂visaṃyogalābhasteṣāṃ{8. G. stveṣāṃ |} punaḥ punaḥ{9. Ms. drops one punaḥ |} /
①visaṃyoga lābhas teṣām punar punar
③དེ་དག་གི་དྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་།
㈢དེ་དག་གི་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་། དུས་དུ་ཞིག་ཏུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དུས་དྲུག་ཏུ་སྟེ། གཉེན་པོ་སྐྱེས་དང་འབྲས་ཐོབ་དང་། དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་རྣམས་སུ། །:འདི་ནི་གཉེན་པོའི་〖PNའདིར་ནི་གཉེན་པོ།〗རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མིན་〖PNཡིན།〗པར་བསམས་པའོ། །
◤visaṃyogalābhasteṣāṃ punaḥ punaḥ / [S676]
㈠〔偈曰〕：【重得彼永離】。
㈡【離繫有重得】〖62_5_b〗 所得離繫雖無隨道漸勝進理，而道進時.容有重起彼勝得義。
★◤katiṣu kāleṣvityāha ṣaṭsu kāleṣu / [322|01]
♂@322 katiṣu kāleṣvityāha ṣaṭsu kāleṣu /
◤katiṣu kāleṣu? ityāha-- ṣaṭsu kāleṣu / [S676]
㈠釋曰。有幾時中重得說於六時。何者為六。
㈡所言重得總有幾時。總有六時。何等為六。
①katiṣu kāleṣu iti āha ṣaṭsu kāleṣu
③དུས་དུ་ཞིག་ཏུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དུས་དྲུག་ཏུ་སྟེ་།
★◤ 【pratipakṣodayaphalaprāptīndriyavivṛddhiṣu // VAkK_5.63 //】[322|02]
♂pratipakṣodayaphalaprāptīndriyavivṛddhiṣu //63//
①pratipakṣa udaya phala prāpti indriya vivṛddhiṣu
③གཉེན་པོ་སྐྱེས་དང་འབྲས་ཐོབ་དང་། དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་རྣམས་སུ་།།
◤pratipakṣodayaphalaprāptīndriyavivṛddhiṣu // 63 // [S676]
㈠〔偈曰〕：【對治生得果 練根六時中】。
㈡【謂治生得果_c 練根六時中】〖62_5_d〗 謂治道起得果練根。
D4961 🈪དེ་དག་གི་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་། དུས་དུ་ཞིག་ཏུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དུས་དྲུག་ཏུ་སྟེ། གཉེན་པོ་སྐྱེས་དང་འབྲས་ཐོབ་དང་། དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་རྣམས་སུ། །:འདི་ནི་གཉེན་པོའི་〖PNའདིར་ནི་གཉེན་པོ།〗རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མིན་〖PNཡིན།〗པར་བསམས་པའོ། །
★◤pratipakṣo vimuktimārga etasminnabhipretaḥ / phalāni catvāri śrāmaṇyaphalāni / [322|03]
♂pratipakṣo vimuktimārga etasminnabhipretaḥ / phalāni catvāri śrāmaṇyaphalāni / indriya- vivṛddhirindriyasaṃcāraḥ /
◤pratipakṣo vimuktimārga etasminn abhipretaḥ,[S676]
㈠釋曰。對治生者。此義中謂解脫道。
㈡治道起時。謂解脫道。
①pratipakṣas vimukti mārgas etasmin= abhipretas
③འདི་ནི་གཉེན་པོའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མིན་པར་བསམས་པའོ་།།
①phalāni catvāri śrāmaṇya phalāni
㈢འབྲས་བུ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་བཞིའོ། །
◤phalāni catvāri śrāmaṇyaphalāni,[S676]
㈠得果者。謂四沙門果。
㈡得果時者。謂得預流一來不還阿羅漢果。
D4962 🈪འབྲས་བུ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་བཞིའོ། །
★◤indriyavivṛddhirindriyasaṃcāraḥ / eteṣu kāleṣu kleśasya visaṃyogalābhaḥ / [322|04]
♂eteṣu kāleṣu kleśasya visaṃyogalābhaḥ /
◤indriyaviveddhirindriyasaṃcāraḥ--[S676]
①indriya-viveddhir indriya saṃcāraḥ--
㈠練根者。謂修增勝根道。
㈡練根時者。謂轉根時。
D4963 🈪དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་〖PNལྔ་བོ།〗འཕོ་བའོ། །
①indriya vivṛddhis indriya saṃcāras
㈢དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་〖PNལྔ་བོ།〗འཕོ་བའོ། །
①eteṣu kāleṣu kleśasya visaṃyoga lābhas
㈢དུས་དེ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་བྲལ་བ་འཐོབ་བོ། །
◤eteṣu kāleṣu kleśasya visaṃyogalābhaḥ / [S676]
㈠於此六時中數得諸惑永離。
㈡此六時中諸惑離繫隨道勝進重起勝得。
D4964 🈪དུས་དེ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་བྲལ་བ་འཐོབ་བོ། །
★0◤sa punareṣa yathāyogaṃ draṣṭavyaḥ / [322|04-]
◤sa punar eṣa yathāyogaṃ draṣṭavyaḥ / [S676]
㈠此得應如理知。
㈡然諸離繫隨應當知。
★◤keṣāñcit ṣaṭsu kāleṣu keṣāñcid yāvaddvayoḥ / [322|05]
♂keṣāṃcit ṣaṭsu kāleṣu keṣāṃcid yāvaddvayoḥ /
◤keṣāñ cit ṣaṭsu kāleṣu, keṣāñ cid yāvad dvayoḥ // 63 // [S676]
㈠有餘人於六時得有餘人。乃至二時得此永離。
㈡有具六時起勝得者。乃至亦有唯具二時。
D4965 🈪དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་ཁ་ཅིག་གིས་〖PNགི་ནི།〗དུས་དྲུག་ཏུ་འཐོབ་པ་ནས་ཁ་ཅིག་གིས་〖PNགི།〗ནི་དུས་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཐོབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
①sa punar eṣa yathāyogam draṣṭavyas keṣāñcid ṣaṭsu kāleṣu keṣāñcid yāvat dvayos
㈢དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་ཁ་ཅིག་{255b}གིས་〖PNགི་ནི།〗དུས་དྲུག་ཏུ་འཐོབ་པ་ནས་ཁ་ཅིག་གིས་〖PNགི།〗ནི་དུས་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཐོབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
◤ⅰ[S676]
㈡謂欲界繫見四諦斷及色無色見三諦斷所有離繫具六時得。色無色界見道諦斷所有離繫唯五時得。由治生時即得果故。不應於此分為二時。欲界修斷五品離繫亦五時得。除預流果。第六離繫唯四時得。謂於前五又除一時。得果治生時無異故。第七八品亦四時得。得果四中除前二故。第九離繫唯三時得。謂於前四又除一時。亦治生時即得果故。色無色界修所斷中。唯除有頂第九離繫所餘離繫亦三時得。得果四中除前三故。有頂第九唯二時得。謂前三內又除一時。亦治生時即得果故。如是且說容有理說。以利根者前諸位中一一皆除練根得故。諸有超越入聖道者隨應有除預流等故。
◤[S677]
★0◤sa eva visaṃyogastāsu tāsvavasthāsu parijñāsaṃjñāṃ labhate / [322|06]
◤sa eva visaṃyogastāsu tāsv avasthāsu parijñāsaṃjñāṃ labhate / [S677]
㈠於別別位中得永斷智名。
㈡即諸離繫彼彼位中得遍知名。
D4966 🈪བྲལ་བ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་བོ། །
①sas eva visaṃyogas tāsu tāsu avasthāsu parijñā saṃjñām labhate
㈢བྲལ་བ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་བོ། །
★0◤dve hi parijñe jñānaparijñā prahāṇaparijñā ca / [322|06-]
◤dve hi parijñe—jñānaparijñā, prahāṇaparijñā ca / [S677]
㈠永斷有二種。一智永斷。二滅永斷。
㈡遍知有二。一智遍知。二斷遍知。
D4967 🈪ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །
①dve hi parijñe jñāna parijñā prahāṇa parijñā ca
㈢ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །
★0◤tatra jñānaparijñā sāsravaṃ jñānam / [322|07]
◤tatra jñānaparijñā sāsravaṃ jñānam / [S677]
㈠智永斷謂無流智。
㈡智遍知者。謂無漏智。
D4968 🈪དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །
①tatra jñāna parijñā sa āsravam jñānam
㈢དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །
★◤prahāṇaparijñā tu prahāṇameva / [322|07-]
♂prahāṇaprarijñā tu prahāṇameva /
◤prahāṇaparijñā tu prahāṇam eva / [S677]
㈠滅永斷唯滅。
㈡斷遍知者。謂即諸斷。
D4969 🈪སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཁོ་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①prahāṇa parijñā tu prahāṇam eva
③སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་སྤང་བ་ཁོ་ན་སྟེ་།
㈢སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི:སྤང་བ་〖PNསྤངས་པ།〗ཁོ་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
0◤phale hetūpacārāt / [322|08][S677]
①phale hetu upacāra
㈠合此名永斷智。於果說因故。
㈡此於果上立因名故。
①phale hetu upacārāt
③འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤kimekaiva parijñā sarvaprahāṇam / netyāha / kiṃ tarhi / [322|08]
◤kim eka eva parijñā sarvaprahāṇam? na ity āha / kiṃ tarhi?[S677]
㈠為一切滅悉是永斷智不。說云何為。
㈡為一切斷立一遍知。不爾。云何。
①kim ekā eva parijñā sarva prahāṇam na iti āha kim tarhi
㈢ཅི་སྤངས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། ། འོ་ན་ཇི་〖PNཅི།〗ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
0◤ 【parijñā nava 】[322|09][S677]
㈠〔偈曰〕：【永斷九】。
㈡頌曰 【斷遍知有九】〖63_5_a〗
①parijñā nava
㈢ཡོངས་སུ་ཤེས་དགུ།
0◤tatra tāvat[322|10][S677]
㈠釋曰。云何九。此中
㈡論曰。諸斷總立九種遍知。謂三界繫見諦所斷煩惱等斷立六遍知。所餘三界修道所斷煩惱等斷立三遍知。且三界繫見諦所斷煩惱等斷立六云何。
①tatra tāvat
㈢དེ་ལ་རེ་ཞིག་འདོད་པ་ན། །
0◤ 【kāmādyaprakāradvayasaṃkṣayaḥ /】[322|11][S677]
0◤ 【ekā 】[322|12]
㈠〔偈曰〕：【欲界 初二部惑滅一】。
㈡【欲初二斷一】〖63_5_b〗 謂欲界繫初二部斷，立一遍知。
㈢དང་པོའི་རྣམ་གཉིས་ཟད་ལ་གཅིག། འདོད་པའི་ཁམས་ན་དང་པོའི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།
①kāma ādya-prakāra-dvaya saṃkṣayas ekā
◤[S678]
0◤kāmadhātāvādyasya prakāradvayasya duḥkhasamudayada-[ 32b. 17B. IV ]rśanaheyasya prahāṇam ekā parijñā / [322|13-][S678]
㈠釋曰。於欲界中初二部惑滅離，謂見苦集諦所滅惑為一永斷智。
㈡初二部言即顯見苦見集所斷。
①kāmadhātauvādyasya prakāra-dvayasya duḥkha-samudaya-darśana heyasya prahāṇam ekā parijñā
㈢སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【dvayoḥ kṣaye dve te 】[322|15]
◤dvayoḥ kṣaye dve te,[S678]
㈠〔偈曰〕：【後二滅離二】。
㈡【二各一合三】〖63_5_c〗
①dvayos kṣaye dve te
㈢གཉིས་ཟད་པ་ནི་དེ་གཉིས་སོ། །
★◤kāmadhātāveva nirodhadarśanaheyasya prakārasyaprahāṇamekā parijñā / [322|16]
♂dvayoḥ kṣaye{1. G. kṣayo |} dve te kāmadhātāveva nirodhadarśanaheyasya prakārasya prahāṇamekā parijñā /
◤kāmadhātāv eva nirodhadarśanaheyasya prakārasya prahāṇam ekā parijñā / [S678]
㈠釋曰。於欲界見滅所滅惑滅離為二。
㈡次二部斷各立一遍知。
①kāmadhātau= eva nirodha darśana heyasya prakārasya prahāṇam ekā parijñā
③འདོད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ན་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་སྤངས་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཡིན་ལ་།
㈢འདོད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ན་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་སྤངས་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཡིན་ལ། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་སྤངས་པ་ཡང་གཅིག་ཡིན་ནོ། །
★0◤mārgadarśanaheyasyaikā / [322|16-]
◤mārgadarśanaheyasya ekā / [S678]
㈠見道所滅惑滅離為三。
㈡次二部言顯見滅道斷。
①mārga darśana heyasya ekā
③ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་སྤངས་པ་ཡང་གཅིག་ཡིན་ནོ།།
★◤yathā kāmāvacarāṇāṃ darśanaprahātavyānāṃ prahāṇaṃ tisraḥ parijñāḥ[322|17]
♂yathā kāmāvacarāṇāṃ darśanaprahātavyānāṃ prahāṇaṃ tisraḥ parijñāḥ tathordhva tisra eva tāḥ //64//
◤yathā kāmāvacarāṇāṃ darśanaprahātavyānāṃ prahāṇaṃ tisraḥ parijñāḥ,[S678]
㈠如欲界相應見諦所滅惑。有三永斷智。
㈡如是欲界見諦所斷煩惱等斷立三遍知。
①yathā kāmāvacarāṇām darśana prahātavyānām prahāṇam tisras parijñās
③ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་ཡིན་པ་ལྟར་།
㈢ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་〖PNཔ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་ཡིན་པ་ལྟར།
㈢དེ་བཞིན་གོང་མའི་དེ་གསུམ་ཉིད།
★◤ 【tathordhvaṃ nisra eva tāḥ // VAkK_5.64 //】[322|18]
①tathā ūrdhvam nisras eva tās
③དེ་བཞིན་གོང་མའི་དེ་གསུམ་ཉིད་།
◤tathordhvaṃ tisra eva tāḥ // 64 // [S678]
㈠〔偈曰〕：【上三亦爾】。
㈡【上界三亦爾】〖63_5_d〗 如欲界三上界亦爾。
★0◤rūpārūpyāvacarāṇāṃ darśanaprahātavyānāṃ prahāṇaṃ tathaiva tisraḥ parijñā bhavanti / [322|19]
◤rūpārūpyāvacarāṇāṃ darśanaprahātavyānāṃ prahāṇaṃ tathā eva tisraḥ parijñā bhavanti,[S678]
㈠釋曰。色無色界相應見諦所滅惑滅離。立三永斷智亦如此。
㈡謂色無色二界所繫。亦初二斷一，二各一合三。
①rūpārūpya avacarāṇām darśana prahātavyānām prahāṇam tathā eva tisras parijñās bhavanti
③དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་སྤངས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་〖PNཔ།〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་〖PNཔར། 〗སྤངས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ།
★0◤duḥkhasamudayadarśanaprahātavyānāṃ prahāṇamekā nirodhadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ dvitīyā mārgadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ tṛtīyeti [322|19-]
◤duḥkhasamudayadarśanaprahātavyānāṃ prahāṇam ekā, nirodhadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ dvitīyā, mārgadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ tṛtīyā—[S678]
①duḥkha-samudaya-darśana-prahātavyānāṃ prahāṇam ekā, nirodhadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ dvitīyā, mārgadarśanaheyānāṃ prahāṇaṃ tṛtīyā—
㈠見苦集所滅惑滅離為一。見滅所滅惑滅離為二。見道所滅惑滅離為三。
㈡是見苦集見滅見道所斷法斷合立三義。
①duḥkha samudaya darśana prahātavyānām prahāṇam ekā nirodha darśana heyānām prahāṇam dvitīyā
㈢སྡུག་བསྔལ་དང་། ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་གཅིག་ཡིན་ནོ། །
㈢འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་གཉིས〖PN+པ།〗་ཡིན་ནོ། །
①mārga darśana heyānām prahāṇam tṛtīyā
㈢ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་གསུམ་〖PN+པ། -ཕྱིར།〗ཡིན་ནོ། །
★0◤traidhātukānāṃ darśanaheyānāṃ prahāṇaṃ ṣaṭ parijñā bhavanti / [322|19-]
◤iti traidhātukānāṃ darśanaheyānāṃ prahāṇaṃ ṣaṭ parijñā bhavanti // 64 // [S678]
㈠如此三界見諦所滅惑滅離。成六永斷智。
㈡如是名為三界見諦所斷法斷六種遍知。
①iti traidhātukānām darśana heyānām prahāṇam ṣaṭ parijñās bhavanti
㈢དེ་ལྟར་ན་ཁམས་གསུམ་པའི་ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར། 〗མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །
★◤ 【anyā avarabhāgīyarūpasarvāsravakṣayāḥ /】[323|01]
♂@323 anyā avarabhāgīyarūpasarvāsravakṣayāḥ /
①anyās avara bhāgīya rūpa sarva āsrava kṣayās tisras parijñās
③ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་གསུམ་སྟེ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་གཟུགས་དང་། ཟག་པ་ཀུན་ཟད་།
㈢ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་གསུམ་སྟེ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་གཟུགས་དང་། ཟག་པ་ཀུན་ཟད། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པ་ཡང་། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་{256a}། །ཡིན་ནོ། །
◤anyā avarabhāgīyarūpasarvāsravakṣayāḥ / [S678]
★0◤ 【tisraḥ parijñāḥ 】[323|02]
◤tisraḥ parijñāḥ,[S678]
①anyā avarabhāgīya-rūpa-sarva-āsrava-kṣaya
①tisraḥ parijñāḥ,
㈠〔偈曰〕：【所餘下分色 一切惑滅盡 更三永斷智】。
㈡【餘五順下分_a 色一切斷三】〖64_5_b〗 餘三界繫修道所斷煩惱等斷立三云何。
★◤avarabhāgīyaprahāṇamekā parijñā / rūpāsravaprahāṇamekā rūparāgakṣayaparijñā / [323|03]
♂avarabhāgīyaprahāṇamekā parijñā /
◤avarabhāgīyaprahāṇam ekā parijñā / [S678]
㈠釋曰。下分惑滅離為一。
㈡謂欲界繫修道所斷煩惱等斷立一遍知。應知即是五順下分結盡遍知。并前立故。
①avara bhāgīya prahāṇam ekā parijñā
③ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པ་ཡང་། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ ****[@256a]**** *་།།
㈢གཟུགས་ཀྱི་ཟག་པ་སྤངས་པ་ཡང་གཅིག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །
①rūpa āsrava prahāṇam ekā rūpa rāga kṣaya parijñā
③ཡིན་ནོ་;། གཟུགས་ཀྱི་ཟག་པ་སྤངས་པ་ཡང་གཅིག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ་།།
♂rūpāsravaprahāṇamekā rūparāgakṣayaparijñā /
◤rūpāsravaprahāṇam ekā rūparāgakṣayaparijñā / [S678]
㈠色流滅離為二。謂色欲永斷
㈡色界所繫修道所斷煩惱等斷立一遍知。應知此即是色愛盡遍知。
★◤ārūpyāptānāṃ sarvāsravaprahāṇamekā sarvasaṃyojanaparyādāna parijñā / [323|04]
♂ārūpyā- ptānāṃ sarvāsravaprahāṇamekā sarvasaṃyojanaparyādāna{1. From here upto sāmantakasyaikā, the sphuṭārtha is missing |}parijñā /
◤ārūpyāptānāṃ sarvāsravaprahāṇam ekā sarvasaṃyojanaparyādānaparijñā / [S678]
㈠一切流滅離為三。謂一切結滅盡永斷。
㈡無色界繫修道所斷煩惱等斷，立一遍知。即一切結永盡遍知，此亦并前合立一故。如是名為三界修道所斷法斷.三種遍知。
①ārūpya āptānām sarva āsrava prahāṇam ekā sarva saṃyojana paryādāna parijñā
㈢ཟག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཡང་གཅིག་ཡིན་ཏེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །
★◤kasmādrūpārūpyāvacarāṇāṃ bhāvanāheyānāṃ prahāṇaṃ pṛthak parijñā na darśanaheyānām / [323|04-]
♂kasmādrūpārūpyāvacarāṇāṃ bhāvanā- heyānāṃ prahāṇaṃ pṛthak parijñā na darśanaheyānām /
①kasmāt rūpārūpya avacarāṇām bhāvanā heyānām prahāṇam pṛthak parijñā na darśana heyānām
③ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཐ་དད་པར་བསྟན་ལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཐ་དད་པར་བསྟན་ལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། བསྒོམ་པས་སྤོང་〖PNསྤང་། 〗བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མི་འདྲ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤kasmād rūpārūpyāvacarāṇāṃ bhāvanāheyānāṃ prahāṇaṃ pṛthak parijñā, na darśanaheyānām?[S678]
㈠云何色無色界修道所滅惑滅離.立為別永斷智，見諦所滅不爾。
㈡以何因緣色無色界修道所斷煩惱等斷.別立遍知，非見所斷。
★0◤bhāvanāheyānāmatulyapratipakṣatvāt / [323|05-]
◤bhāvanāheyānām atulyapratipakṣatvāt / [S678]
㈠修道所滅惑對治不同故。
㈡以修所斷治不同故。
★◤ityetā nava parijñāḥ / āsāṃ pūrvikāḥ[323|06]
♂ityetā nava parijñāḥ /
◤ity etā nava parijñāḥ / [S678]
㈠如此九永斷智。
㈡如是所立九種遍知。
①bhāvanā heyānām atulya pratipakṣa tvāt iti etās nava parijñās
③བསྒོམ་པས་སྤོང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མི་འདྲ་པའི་ཕྱིར་རོ་;། དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དེ་དགུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དེ་དགུ་ཡིན་ནོ། །
①āsām pūrvikās
③དེ་དག་ལས་།
㈢དེ་དག་ལས། སྔ་མ་དྲུག་བཟོད་འབྲས། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤངས་པའི་རང་བཞིན་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
★◤ 【ṣaṭ kṣāntiphalaṃ 】[323|07]
①ṣaṭ kṣānti phalam
③སྔ་མ་དྲུག་བཟོད་འབྲས་།
◤āsāṃ pūrvikāḥ[S678]
㈠於前
㈡應辯於中幾何道果。
◤ṣaṭ kṣāntiphalam,[S678]
㈠〔偈曰〕：【六忍果】。
㈡頌曰 【於中忍果六】〖64_5_c〗
★◤yā eva darśanaheyaprahāṇasvabhāvāḥ / [323|08]
♂āsāṃ pūrvikāḥ ṣaṭ kṣāntiphalaṃ yā eva darśanaheyaprahāṇasvabhāvāḥ /
◤yā eva darśanaheyaprahāṇasvabhāvāḥ / [S678]
㈠釋曰。見諦所滅惑滅離為性。是八忍果。
㈡論曰。於此九中且應先辯與忍智道為果差別。忍果有六。謂三界繫見斷法斷六種遍知。
①yās eva darśana heya prahāṇa svabhāvās
③མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤངས་པའི་རང་བཞིན་གང་དག་ཡིན་པའོ་།།
★◤ 【jñānasya śeṣitāḥ // VAkK_5.65 //】[323|09]
♂jñānasya śeṣitāḥ //65//
①jñānasya śeṣitās
③ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཤེས་པ་ཡིས་།།
㈢ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཤེས:པ་ཡིས〖PNཔའི་ཡིན། 〗། །ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤jñānasya śeṣikāḥ // 65 // [S678]
㈠〔偈曰〕：【餘智果】。
㈡【餘三是智果】〖64_5_d〗
★★◤avarabhāgīyaprahāṇādiparijñā bhāvanāmārgaphalatvāt / [323|10]
♂avarabhāgīyaprahāṇādipari-[ 33a. 17A. V ]jñā bhāvanāmārgaphalatvāt /
◤avarabhāgīyaprahāṇādiparijñā bhāvanāmārgatvāt // 65 // [S678]
㈠釋曰。下分惑滅離等。三永斷智。是修道果故。說名智果。
㈡智果有三。謂順下分色愛一切結盡遍知。由此三遍知是修道果故。
①avara bhāgīya prahāṇa ādi parijñā bhāvanā mārga phala tvāt
③ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤kathaṃ kṣāntiphalaṃ parijñā bhavanti / kṣāntīnāṃ jñānaparivāratvāt / [323|11]
◤kathaṃ kṣāntiphalaṃ parijñā bhavanti? kṣāntīnāṃ jñānaparivāratvāt / [S678]
㈠若爾云何說為忍果。由忍是智伴類故。是故約忍說智事。
㈡如何忍果說為遍知。諸忍皆是智眷屬故。
①katham kṣānti phalam parijñās bhavanti
③ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་〖PNཔའི། 〗བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། བཟོད་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་པའི་འཁོར་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ལ་རྒྱལ་པོ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་བཞིན་པ་དང་། ཤེས་པ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①kṣāntīnām jñāna parivāra tvāt
③བཟོད་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་པའི་འཁོར་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
★0◤rājaparivāre rājopacāravat / [323|11-]
◤rājaparivāre rājopacāravat / [S678]
㈠譬如於王伴類說王事。
㈡如王眷屬假立王名。
★0◤jñānaikaphalatvācca / [323|12]
◤jñānaikaphalatvāc ca / [S678]
①jñāna-ekaphala-tvāt ca|
㈠復次與智同果故。
㈡或忍與智同一果故。
①rāja parivāre rāja upacāra vat jñāna eka phala tvāt ca
③རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ལ་རྒྱལ་པོ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་བཞིན་པ་དང་། ཤེས་པ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤ⅰ[S678]
㈡今次應辯與靜慮地眷屬根本為果差別。
★◤ 【anāgamyaphalaṃ sarvā dhyānānāṃ pañca vāthavā /】[323|13]
♂anāgamyaphalaṃ sarvā dhyānānāṃ pañca vāthavā{2. Ms. vā athavā |} /
①anāgamya phalam sarvās dhyānānām pañca vā athavā
㈢མི་ལྕོགས་མེད་འབྲས་ཐམས་ཅད་དོ། །
★◤ 【aṣṭau 】[323|14]
①aṣṭau
③བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་ལྔའམ་བརྒྱད་།།
㈢བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་ལྔའམ་བརྒྱད། །
◤anāgamyaphalaṃ sarvā dhyānānāṃ pañca vātha vā / [S678]
◤aṣṭau,[S678]
㈠〔偈曰〕：【非至果一切 本定 五或八】。
㈡【未至果一切_a 根本五或八】〖65_5_b〗 未至靜慮果具有九。謂此為依能斷三界見修所斷煩惱等故。根本靜慮果五或八。
◤[S679]
◤vaibhāṣikamatena mauladhyānaphalaṃ pañca parijñā yā rūpārūpyāvacarakleśaprahāṇasvabhāvāḥ;[S679]
㈠釋曰。若約毘婆沙意判。一切九品永斷智。是非至定果。何以故。依此地能滅三界見修所滅二部惑故。若論根本定果有五。謂色無色界相應惑滅離為性。
㈡所言五者。毘婆沙師說。根本地唯能永斷色無色攝煩惱等故。
★◤vaibhāṣikamatena mauladhyānaphalaṃ pañca parijñā yā rūpārūpyāvacarakleśaprahāṇa svabhāvāḥ / [323|15-]
♂aṣṭau vaibhāṣikamatena mauladhyānaphalaṃ pañca parijñā yā rūpārūpyāvacarakleśaprahāṇasvabhāvāḥ /
①vaibhāṣika matena maula dhyāna phalam pañca parijñā yās rūpārūpya avacara kleśa prahāṇa svabhāvās
㈢བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱིས་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་〖PN-གྱི། 〗དངོས་གཞིའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལྔ་སྟེ། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་ལ་〖PNན། 〗སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོངས་〖PNསྤངས། 〗པའི་རང་བཞིན་གང་དག་ཡིན་པའོ། །
★★◤kāmāvacarakleśaprahāṇasyānāgamyaphalatvāt bhadantaghoṣakasya matenāṣṭau / [323|16]
♂kāmāvacarakleśaprahāṇasyānāgamyaphalatvāt / ♂bhadantaghoṣakasya matenāṣṭau /
◤kāmāvacarakleśaprahāṇasyānāgamyaphalatvāt / [S679]
㈠一切欲界惑滅離。是非至定果故。
㈡欲界所繫煩惱等斷彼唯許是未至果故。
①kāma avacara kleśa prahāṇa sya anāgamya phala tvāt bhadantaghoṣakasya matena aṣṭau
㈢འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་རྣམས་〖PN-རྣམས། 〗ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤bhadantaghoṣakasya matenāṣṭau / [S679]
①bhadantaghoṣakasya matena aṣṭau|
㈠大德瞿沙意云。八永斷智是根本定果。
㈡所言八者。尊者妙音說。根本地亦與欲界諸煩惱等為斷對治。
㈢བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་ནི་བརྒྱད་དེ།
★◤sa hi vītarāgasyāpi kāmāvacarāṇāṃ darśanaheyānāṃ prahāṇaṃ darśanamārgaphalamicchanti / [323|17]
♂sa hi vītarāga- syāpi kāmāvacarāṇāṃ darśanaheyānāṃ prahāṇaṃ darśanamārgaphalamicchanti / ♂anāsravavisaṃyogaprāpti- lābhāt /
◤sa hi vītarāgasya api kāmāvacarāṇāṃ darśanaheyānāṃ prahāṇaṃ darśanamārgaphalam icchati;[S679]
㈠何以故。此師意明。已離欲人若入四諦觀，一切欲界見諦惑滅離.是見道果，依此定成，
㈡諸有先離欲界染者.依根本地入見諦時，於欲界繫見斷法斷.2由此亦是彼見道果，
①sa hi vīta rāgasya api kāma avacarāṇām darśana heyānām prahāṇam darśana mārga phalam icchanti anāsrava visaṃyoga prāpti lābhāt
㈢དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ཡང་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟད་〖PNཟག〗པ་མེད་པ་རྙེད་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུར་འདོད་དོ། །
★◤anāsravavisaṃyogaprāptilābhāt / avarabhāgīyaprahāṇaparijñā tvanāgamyaphalameva / [323|18]
♂avarabhāgīyaprahāṇaparijñā tvanāgamyaphalameva /
◤anāsravavisaṃyogaprāptilābhāt / [S679]
①anāsrava-visaṃyoga-prāpti-lābhāt|
㈠因此定得無流相離果故。
㈡1許別道引無漏得故。
①avara bhāgīya prahāṇa parijñā tu anāgamya phalam eva
㈢ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
◤avarabhāgīyaprahāṇaparijñā tv anāgamyaphalam eva / [S679]
㈠此永斷智屬此地果。下分惑滅離。但是非至定果。
㈡除順下分結盡遍知。以彼唯是未至果故。無容修彼斷對治故。
D4990 🈪ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★◤dhyānāntaraṃ dhyānavaddraṣṭavyam / ārūpyāṇāṃ tu[323|19]
♂dhyānāntaraṃ dhyānavaddraṣṭavyam /
◤dhyānāntaraṃ dhyānavad draṣṭavyam / [S679]
㈠中間定應知如定。
㈡中間靜慮如根本說。
①dhyāna antaram dhyāna vat draṣṭavyam
③བསམ་ ****[@256b]**** ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡང་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་།།
㈢བསམ་{256b}གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡང་བསམ་གཏན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
★◤ 【sāmantakasyaikā 】[323|20]
①ārūpyāṇām tu sāmantakasya ekā
③གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཉེ་བར་བསྡོགས་པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཉེ་བར་བསྡོགས་〖PNཀྱི་ནི། ཉེབའི་བསྡོགས་པའི།〗པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །
◤ārūpyāṇāṃ tu[S679]
㈠若約無色定。
㈡今次應辯與無色地眷屬根本為果差別。
◤sāmantakasya ekā,[S679]
㈠〔偈曰〕：【無色定果一】。
㈡【無色邊果一】〖65_5_c〗 無色邊地果唯有一。
★◤ākāśānantyāyatanasāmantakasyaikā rūparāgakṣayaparijñā phalam / [323|21]
♂ārū- pyāṇāṃ tu sāmantakasyaikā ākāśānantyāyatanasāmantakasyaikā rūparāgakṣayaparijñā phalam /
◤ākāśānantyāyatanasāmantakasyaikā rūparāgakṣayaparijñā phalam / [S679]
㈠釋曰。空遍入道果。是一永斷智。謂離欲色界永斷智。
㈡謂依空處近分地道得色愛盡遍知果故。
①ākāśa ānantyāyatana sāmantakasya ekā rūpa rāga kṣaya parijñā phalam
③ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ་།།
★◤ 【maulārūpyatrayasya ca // VAkK_5.66 //】[324|01]
♂@324 maulārūpyatrayasya ca //66//
①maulā rūpya trayasya ca
③གཟུགས་མེད་དངོས་གཞི་གསུམ་གྱི་ཡང་།།
㈢གཟུགས་མེད་དངོས་གཞི་གསུམ་གྱི་ཡང་། །གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
◤maulārūpyatrayasya ca // 66 // [S679]
㈠〔偈曰〕：【本三無色一】。
㈡ 【三根本亦爾】〖65_5_d〗 前三根本果亦唯一。
★0◤maulānāṃ ca trayāṇāmārūpyāṇāmekaiva sarvasaṃyojanaparyādānaparijñā phalam / [324|02]
◤maulānāṃ ca trayāṇāmārūpyāṇāmekaiva sarvasaṃyojanaparyādānaparijñā phalam // 66 // [S679]
㈠釋曰。根本三無色定。唯一永斷智為果。謂一切結滅盡為果。
㈡謂依無色前三根本得一切盡遍知果故。
①maulānām ca trayāṇām ārūpyāṇām ekā eva sarva saṃyojana paryādāna parijñā phalam
③གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤ⅰ[S679]
㈡今次應辯與世俗道及諸聖道為果差別。
★◤ 【āryamārgasya sarvāḥ 】[324|03]
◤āryamārgasya sarvāḥ,[S679]
㈠〔偈曰〕：【聖道果一切】。
㈡【聖九】2｛聖道果九。
★◤nava parijñāḥ phalam / [324|04]
♂āryamārgasya sarvāḥ nava parijñāḥ phalam /
◤nava parijñāḥ phalam / [S679]
㈠釋曰。九永斷智皆是聖道果。
㈡謂聖道力遍能永斷三界法故。｝
①ārya mārgasya sarvās nava parijñās phalam
③ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་པོ་ཐམས་ཅད་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ་།།
㈢ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་པོ་ཐམས་ཅད་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ།།〖PN+འཇིག་རྟེན་པའི།〗
★◤ 【dve laukikasya 】[324|05]
①dve laukikasya
③གཉིས། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་།
㈢གཉིས། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི། ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དག་གོ། །
◤dve laukikasya,[S679]
㈠〔偈曰〕：【世道二】。
㈡【俗果二】 1｛俗道果二。
★◤laukisya mārgasya dve avarabhāgīyarūparāgakṣayaparijñe phalam / [324|06]
♂dve laukikasya laukikasya mārgasya dve avarabhāgīyarūparāgakṣayaparijñe phalam /
◤laukikasya mārgasya dve avarabhāgīyarūparāgakṣayaparijñe phalam / [S679]
㈠釋曰。若約世道論。下分惑及色界惑滅離。此二永斷智。但是世道果。
㈡謂俗道力唯能獲得順下分盡及色愛盡遍知果故。｝
①laukisya mārgasya dve avara bhāgīya rūpa rāga kṣaya parijñe phalam
③ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དག་གོ་།། རྗེས་སུ་ཡང་།
◤ⅰ[S679]
㈡今次應辯與法類智為果差別。
★0◤ 【anvayasya ca /】[324|07]
◤anvayasya ca / [S679]
㈠〔偈曰〕：【類爾】。
㈡【類二】1｛類智果二。
★★◤anvayajñānasyāpi dveparijñe phalaṃ paścime / [324|08]
♂anvayajñānasyāpi dve parijñe phalaṃ paścime /
◤anvayajñānasyāpi dve parijñe phalaṃ paścime / [S679]
㈠釋曰。類智果亦有二。謂最後二。
㈡謂類智力但能永斷色無色界修所斷故。得後二果。｝
①anvayasya ca anvaya jñānasya api dvepa rijñe phalam paścime
③རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་ཏེ་ཐ་མ་དག་གོ་།།
㈢རྗེས་སུ་ཡང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་ཏེ་ཐ་མ་དག་གོ། །
★◤ 【dharmajñānasya tisrastu 】[324|09]
①dharma jñānasya tisras tu
③ཆོས་ཤེས་པ་ནི་གསུམ་ཡིན་ནོ་།། ཐ་མ་དག་ཁོ་ན་སྟེ་།
㈢ཆོས་ཤེས:པ་ནི་〖PNཔའི།〗གསུམ་ཡིན་ནོ། །
◤dharmajñānasya tisrastu,[S679]
㈠〔偈曰〕：【法智三】。
㈡【法智三】2｛法智果三。
★◤paścimā eva tridhātukabhāvanāheya pratipakṣatvāt / [324|10]
♂dharmajñānasya tisrastu paścimā eva traidhātu-[ 33b. 17B. V ]kabhāvanāheya{1. Ms. looks like heyā॰ |} pratipakṣatvāt /
◤paścimā eva traidhātukabhāvanāheyapratipakṣatvāt / [S679]
㈠釋曰。法智由通能對治三界修道所滅惑故。以最後三永斷智為果。
㈡謂法智力能斷三界修所斷故得後三果。｝
①paścimā eva tri dhātuka bhāva nāheya pratipakṣa tvāt
③ཁམས་གསུམ་པའི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཐ་མ་དག་ཁོ་ན་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤ⅰ[S679]
㈡今次應辯與法類智同品諸道為果差別。
★◤ 【ṣaṭ tatpakṣasya pañca ca // VAkK_5.67 //】[324|11]
♂ṣaṭ tatpakṣasya pañca ca{2. Y. vā |} //67//
①ṣaṭ tad pakṣasya pañca ca
③དེའི་ཕྱོགས་མཐུན་གྱི་དྲུག་དང་ལྔ་།
㈢དེའི་ཕྱོགས་མཐུན་གྱི་དྲུག་དང་ལྔ། ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་དག་ཡིན་པ་ཁོ་ནའོ། །
◤ṣaṭ tatpakṣasya pañca vā // 67 // [S679]
㈠〔偈曰〕：【二類 六五永斷智】。
㈡【法智品果六_c 類智品果五】〖66_5_d〗
◤[S680]
★★◤dharmajñānapakṣasya ṣaṭ parijñāḥ phalaṃ yā eva dharmajñāna kṣantijñānānām / [324|12]
♂dharmajñānapakṣasya ṣaṭ parijñāḥ{3. Ms. parijñā |} phalaṃ yā eva dharmajñāna{4. Ms. drops na |}kṣāntijñānānām /
◤dharmajñānasya ṣaṭ parijñāḥ phalam, yā eva dharmajñānakṣāntijñānānām / [S680]
㈠釋曰。法智類道以六永斷智為果。謂法忍法智果類智類道。
㈡【法智品果六】〖66_5_c〗。謂即是前法智法忍所得六果。
①dharma jñāna pakṣasya ṣaṭ parijñās phalam yās eva dharma jñāna kṣanti jñānānām
③ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་དག་ཡིན་པ་ཁོ་ནའོ་།།
★0◤anvayajñānapakṣasya pañca yā evānvayakṣāntijñānānām / [324|12-]
◤anvayajñānapakṣasya pañca, yā evānvayakṣāntijñānānām / [S680]
㈠以五為果。謂類忍類智果。
㈡【類智品果五】〖66_5_d〗。謂即是前類智類忍所得五果。
①anvaya jñāna pakṣasya pañca yās eva anvaya kṣānti jñānānām
㈢རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན:པ་ནི་ལྔ་ཡིན་ཏེ〖PNཔའི་ནི་ལྔ་སྟེ།〗། རྗེས་ཀྱི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་དག་ཡིན་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤pakṣagrahaṇena hi kṣāntijñānāni gṛhyante / [324|13]
◤pakṣagrahaṇena hi kṣāntijñānāni gṛhyante // 67 // [S680]
㈠由說類故。通攝忍及智。
㈡品言通攝智及忍故。
①pakṣa grahaṇena hi kṣānti jñānāni gṛhyante
③ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་སྨོས་པས་ནི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་བཟུང་ངོ་།།
㈢ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་སྨོས་པས་ནི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་བཟུང་〖PNགཟུང་།〗ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་སྤངས་པ་རེ་རེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་རེ་ཞིག་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་བྲལ་བ་ནི། བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟག་མེད་དང་། །སྲིད་རྩེ་ཉམས་པར་བྱས་པ་དང་། །རྒྱུ་གཉིས་ཀུན་དུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར། །ཡོངས་ཤེས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །
★0◤kasmānnaikaikaṃ prahāṇaṃ parijñā vyavasthāpyate / [324|14]
◤kasmān na ekaikaṃ prahāṇaṃ parijñā vyavasthāpyate? yasmāt kṣāntiphalaṃ tāvat prahāṇaṃ vyavasthāpyate / [S680]
㈠云何不立一滅離為永斷智。由安立忍果為滅故。
㈡何故一一斷不別立遍知。唯就如前九位建立。
①kasmāt na ekaikam prahāṇam parijñā vyavasthāpyate
③ཅིའི་ཕྱིར་སྤངས་པ་རེ་རེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་ཅེ་ན་།
◤anāsravaviyogāpterbhavāgravikalīkṛteḥ / [S680]
◤hetudvayasamuddhātāt parijñā,[S680]
㈠是故〔偈曰〕：【得無流離故 損有頂分故 拔除二因故 斷智】。
㈡頌曰 【得無漏斷得_a 及缺第一有_b 滅雙因越界_c 故立九遍知】〖67_5_d〗
★0◤yasmāt kṣāntiphalaṃ tāvat prahāṇaṃ vyavasthāpyate / [324|14-]
①yasmāt kṣānti phalam tāvat prahāṇam vyavasthāpyate
③འདི་ལྟར་རེ་ཞིག་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་བྲལ་བ་ནི་།
◤ⅰ[S680]
㈡論曰。有漏法斷雖多體位。而四緣故.立九遍知。且由三緣立六忍果。謂得無漏離繫得故。缺有頂故。滅雙因故。
★0◤ 【anāsravaviyogāpterbhavāgravikalīkṛteḥ /】[324|16]
①anāsrava viyoga āptes bhava agra vikalīkṛtes
③བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟག་མེད་དང་།། སྲིད་རྩེ་ཉམས་པར་བྱས་པ་དང་།། རྒྱུ་གཉིས་ཀུན་དུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་།།
★◤ 【hetudvayasamudghātāt parijñā 】[324|17]
①hetu dvaya samudghātāt parijñā
③ཡོངས་ཤེས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་།།
◤yatra etāni trīṇi kāraṇāni bhavanti tat prahāṇaṃ parijñocyate / [S680]
㈠釋曰。若於滅中具有三因。可說為永斷智。
㈡諸斷要具如是三緣立遍知名。闕則不爾。
★◤yatraitāni trīṇi kāraṇāni bhavanti tat prahāṇaṃ parijñocyate / [324|18]
♂hetudvayasamudghātāt parijñā yatraitāni trīṇi kāraṇāni bhavanti tat prahāṇaṃ parijñocyate /
①yatra etāni trīṇi kāraṇāni bhavanti tat prahāṇam parijñā ucyate
③གང་ལ་རྒྱུ་འདི་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་།
㈢གང་ལ་རྒྱུ་འདི་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་〖PN-ཞེ།〗ན། རེ་ཞིག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བྲལ་〖Pའབྲལ།〗བའི་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ཉམས་པར་བྱེད་{257a}པ་མེད་པས་འདིའི་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་མི་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗བོ། །
★0◤pṛthagjanasya tāvadanāsravā visaṃyogaprāptirnāsti bhavāgravikalīkaraṇaṃ ceti nāsya prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate / [324|18-325|01]
◤pṛthagjanasya tāvad anāsravā visaṃyogaprāptirnāsti bhavāgravikalīkaraṇaṃ ceti nāsya prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate / [S680]
㈠凡夫無有由無流得滅離。亦無損有頂分。是故凡夫所得滅。不名永斷智。
㈡如異生位有滅雙因無無漏斷得。未缺有頂故。雖亦得斷不名遍知。
①pṛthagjanasya tāvat anāsravā visaṃyoga prāptis na asti bhava agra vikalīkaraṇam ca iti na asya prahāṇam parijñā ākhyām labhate
③རེ་ཞིག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ཉམས་པར་བྱེད་ ****[@257a]**** *་།། པ་མེད་པས་འདིའི་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་མི་ཐོབ་བོ་།།
★★◤āryasyāpi yat kṣāntiphalaṃ tāvat prahāṇam / [325|01]
♂āryasyāpi @325 yat kṣāntiphalaṃ tāvat prahāṇam /
◤āryasyāpi yat kṣāntiphalaṃ tāvat prahāṇam / [S680]
㈠若聖人有忍果滅。於此滅中乃至在苦類忍。
㈡若聖位中從入見諦至苦類忍現行以前。
①āryasya api yat kṣānti phalam tāvat prahāṇam
③འཕགས་པ་ལ་ཡང་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་།
㈢འཕགས་པ་ལ་ཡང་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་གནས་པ། དེ་སྲིད་དུ་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མཉམ་〖PNཉམས།〗པར་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤tatra yāvat duḥkhe 'nvayajñānakṣāntāvanāsravā visaṃyogaprāptirasti na tu bhavāgravikalīkṛṭam / [325|01-]
♂tatra yāvat duḥkhe 'nvaya{1. Ms. drops ya |}jñānakṣāntāvanāsravā visaṃyogaprāpti- rasti na tu bhavāgravikalīkṛtam /
◤tatra tāvad duḥkhe 'nvayajñānakṣāntāvanāsravā visaṃyogaprāptirasti, na tu bhavāgravikalīkṛtam / [S680]
㈠有無流永離至得。未有損有頂分。
㈡雖有已得無漏斷得，未缺有頂未滅雙因。
①tatra yāvat duḥkhe anvaya-jñāna kṣāntau= anāsravā visaṃyoga prāptis asti na tu bhava agra vikalīkṛṭam
③དེ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་གནས་པ། དེ་སྲིད་དུ་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མཉམ་པར་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★0◤duḥkhe 'nvayajñāne ubhayamasti na tu hetudvayasamudghātaḥ / [325|02-]
◤duḥkhe 'nvayajñāne ubhayam asti, na tu hetudvayasamuddhātaḥ / [S680]
㈠於苦類智具有此二義。無拔除二因義。
㈡至苦類智集法忍位。雖亦缺有頂猶未滅雙因。
①duḥkhe nu aya jñāne ubhayam asti na tu hetu dvaya samudghātas
③སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་ནི་གཉིས་ཡོད་མོད་ཀྱི། རྒྱུ་གཉིས་ཀུན་དུ་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་ནི་གཉིས་〖PNགཉི་ག།〗ཡོད་མོད་ཀྱི། རྒྱུ་གཉིས་ཀུན་དུ་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★◤samudayadarśanaprahātavyasya sarvatragahetoraprahīṇatvāt / [325|03-]
♂samudaya- darśanaprahātavyasya sarvatragahetoraprahīṇatvāt /
◤samudayadarśanaprahātavyasya sarvatragahetoraprahīṇatvāt / [S680]
㈠見集所滅遍行因未滅故。
㈡未滅見集斷諸遍行因故。
①samudaya darśana prahātavyasya sarvatraga hetos aprahīṇa tvāt
③རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤anyeṣu dharmānvayajñāneṣu sarvaṃ trayamasti / [325|04]
◤anyeṣu dharmānvayajñāneṣu sarvaṃ trayam asti / [S680]
㈠於餘法類智中。具有三義。
㈡至後法智類智位中諸所得斷。三緣具故。
①anyeṣu dharma anvaya jñāneṣu sarvam trayam asti
③ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་དག་ལ་ནི་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པས་།
㈢ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་དག་ལ་ནི་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པས། དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་དེ་〖PN-དེ།〗སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ། །
★◤atastāsvavasthāsu prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate / [325|04-]
♂atastā- svavasthāsu prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate /
◤atastāsvavasthāsu prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate / [S680]
㈠是故於此位中所有滅離。得永斷智名。
㈡於一一位建立遍知。具由四緣
①atas tāsu avasthāsu prahāṇam parijñā ākhyām labhate
③དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་དེ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ་།།
★0◤jñānaphalaṃ tu prahāṇam / ataśca kāraṇatrayāt parijñākhyāṃ labhate / [325|05]
◤jñānaphalaṃ tu prahāṇam / [S680]
㈠此滅是智果。
㈡立三智果。
①jñāna phalam tu prahāṇam
③ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་སྤངས་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དང་། བཞི་པ་ཁམས་ལས་འདས་པ་ལས་།།
㈢ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་སྤངས་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དང་། བཞི་པ་ཁམས་ལས་འདས་པ་ལས། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་སྟེ། །ཁམས་མཐའ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། གང་གི་ཚེ་ཁམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་ནའོ། །
◤ataś ca kāraṇatrayāt parijñākhyāṃ labhate / [S680]
㈠由前三因2說名永斷智。
㈡謂於前三
★◤caturthācca[325|06]
♂caturthācca dhātvatikramāt //68//
◤caturthācca—[S680]
㈠1及第四因。
㈡加越界故。
①atas ca kāraṇa trayāt parijñā ākhyām labhate caturthāt ca
③ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་སྟེ་།།
★◤ 【dhātvatikramāt // VAkK_5.68 //】[325|07]
①dhātu atikramāt
③ཁམས་མཐའ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་།
◤dhātvatikramāt // 68 // [S680]
㈠〔偈曰〕：【過界故】。
㈡【越界】言越界者。
★0◤yadā dhātuṃ samatikrāmati / [325|08]
◤yadā dhātuṃ samatikrāmati / [S680]
㈠釋曰。若人出離界。
㈡謂此界中煩惱等法皆全離故。
①yadā dhātum samatikrāmati
③གང་གི་ཚེ་ཁམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་ནའོ་།།
★◤kṛtsnadhātuverāgyāt ubhayasaṃyogaviyogaṃ pañcamaṃ kāraṇamāhurapare / [325|08-]
♂kṛtsnadhātuvairāgyāt[ 34a. 17A. VI ] ubhayasaṃyogaviyogaṃ{2. Y. visaṃyogaṃ |} pañcamaṃ kāraṇamāhurapare /
◤kṛtsnadhātuvairāgyāt ubhayasaṃyogavisaṃyogapañcamaṃ kāraṇamāhurābhidharmikāḥ / [S680]
㈠由離欲一切界故。得二結相離。彼說是第五因。
㈡有立離俱繫亦是一緣故。立遍知緣總有五種。
①kṛtsna dhātu verāgyāt ubhaya saṃyoga viyogam pañcamam kāraṇam āhus apare
③གཉིས་པ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་རྒྱུ་ལྔ་པ་དེ་སྨྲས་པ་།
㈢གཉིས་པ་〖PN-པ།〗ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་རྒྱུ་ལྔ་པ་དེ་〖PN-དེ།〗སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གང་ཞིག་སྤངས་ལ་གལ་ཏེ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ནི་〖PN-ནི།〗རྒྱུ་གཉི་ག་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང་། ཁམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པར་〖PNཔས།〗མི་བརྗོད་དོ། །
◤[S681]
★0◤yaḥ prakāraḥ prahīṇo yadi tatrānyena tadālambanena kleśena visaṃyukto bhavatīti / [325|09-]
◤yaḥ prakāraḥ prahīṇo yadi tatra anyena tadālambanena kleśena visaṃyukto bhavati / [S681]
㈠若於中與能緣。彼為境別惑相離。此義可然。
㈡離俱繫者。謂此雖斷未立遍知。要離所餘緣此境。或方可建立。
①yas prakāras prahīṇas yadi tatra anyena tad ālambanena kleśena visaṃyuktas bhavati iti
③རྣམ་པ་གང་ཞིག་སྤངས་ལ་གལ་ཏེ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་།
★◤sa tu nāsya ubhayahetusamudghātāt dhātusamatikramācceti na brūmaḥ / [325|10-]
♂sa tu nāsya ubhayahetusamuddhātāt dhātusamatikramācceti na brūmaḥ /
◤sa tu nānyat ubhayahetusamuddhātāt dhātusamatikramācceti na brūmaḥ // 68 // [S681]
㈠此出離界不異拔除二因故。是故不須立出離界義為第五因。
㈡此離俱繫與滅雙因及越界緣。用無別故。雖義有異而不別說。雖諸越界位皆滅雙因而滅雙因時非皆越界故。滅雙因外別立越界緣。滅三地雙因未立遍知故。
①sa tu na asya ubhaya hetu samudghātāt dhātu samatikramāt ca iti na brūmas
③དེ་ནི་རྒྱུ་གཉི་ག་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང་། ཁམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པར་མི་བརྗོད་དོ་།།
★0◤kaḥ katibhiḥ parijñābhiḥ samanvāgataḥ / [325|12]
◤kaḥ katibhiḥ parijñābhiḥ samanvāgataḥ?[S681]
㈠何人得幾永斷智相應。
㈡誰成就幾遍知。
①kas katibhis parijñābhis samanvāgatas
③གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དུ་ཞིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། གཅིག་ལ་གནས་མིན་མཐོང་ལ་གནས་པ་ནི་།།
㈢གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དུ་〖P-དུ།〗ཞིག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། གཅིག:ལ་གནས་〖PN-ལ་གནས།〗མིན་མཐོང་ལ་གནས་པ་ནི། །ལྔ་པའི་བར་དང་ཡང་དག་ལྡན། །རེ་ཞིག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་〖PN+ནི།〗མི་ལྡན་པ་ཁོ་ནའོ། །
★0◤ 【naikayā pañcabhiryāvaddarśanasthaḥ samanvitaḥ /】[325|13]
①na ekayā pañcabhis yāvat darśana sthas samanvitas
③ལྔ་པའི་བར་དང་ཡང་དག་ལྡན་།།
◤na ekayā pañcabhir yāvad darśanasthaḥ samanvitaḥ / [S681]
㈠〔偈曰〕：【無與一至五 在見位相應】。
㈡頌曰 【住見諦位無_a 或成一至五】〖68_5_b〗
★◤pṛthagjanastāvannaiva samanvāgataḥ / [325|14]
♂pṛthagjanastāvannaiva samanvāgataḥ{3. Ms. seems to drop ga |} /
◤pṛthagjanastāvan na eva samanvāgataḥ / [S681]
㈠釋曰。凡夫人與永斷智無相應。
㈡論曰。異生定無成遍知理。
①pṛthagjanas tāvat na eva samanvāgatas
③རེ་ཞིག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མི་ལྡན་པ་ཁོ་ནའོ་།།
★◤āryo 'pi darśanamārgastho yāvatsamudayadharmajñānakṣāntiṃ naiva samanvāgataḥ / [325|14-]
♂āryo 'pi darśanamārgasyo yāvatsamudayadharmajñānakṣāntiṃ{4. Y. ॰kṣāntau |} naiva samanvāgataḥ /
◤āryo 'pi darśanamārgastho yāvatsamudayadharmajñānakṣāntau naiva samanvāgataḥ / [S681]
㈠若聖人在見諦道中。乃至在集法忍。亦不與此相應。
㈡若諸聖者住見諦位。從初乃至集法忍時。於諸遍知亦未成就。
①āryas api darśana mārga sthas yāvat samudaya dharma jñāna kṣāntim na eva samanvāgatas
㈢འཕགས་པ་མཐོང་བའི་〖PN-བའི།〗ལམ་ལ་གནས་པ་ཡང་། ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་གནས་པའི་བར་དུ་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤samudaye dharmajñāna ekayā samanvāgataḥ / [325|15]
◤samudayadharmajñāna ekayā samanvāgataḥ / [S681]
㈠於集法智與一相應。
㈡至集法智集類忍時唯成就一。
①samudaye dharma jñānas ekayā samanvāgatas
㈢ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི་གཅིག་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤samudaye 'nvayajñāne dvābhyām / [325|15-]
♂samudaye 'nvayajñāne{5. Y. samudayānvayajñāne |} dvābhyām /
◤samudayānvayajñāne dvābhyām, nirodhadharmajñāne tisṛbhiḥ,[S681]
㈠於集類智與二相應。於滅法智與三相應。
㈡至集類智滅法忍時便成就二。至滅法智滅類忍時便成就三。
①samudaye nu aya jñāne dvābhyām
㈢ཀུན་འབྱུང་བ་〖PN-བ།〗ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤nirodhe dharmajñāne tisṛbhhirnirodhānvayajñāne catasṛbhirmārgadharmajñāne pañcabhiḥ / [325|16-]
♂nirodhe{6. Y. nirodha॰ |} dharmajñāne tisṛbhirnirodhānvayajñāne catasṛbhirmārgadharmajñāne pañcabhiḥ /
◤nirodhānvayajñāne catasṛbhiḥ, mārgadharmajñāne pañcabhiḥ / [S681]
㈠於滅類智與四相應。於道法智與五相應。於道類忍亦與五相應。未離見位故。
㈡至滅類智道法忍時便成就四。至道法智道類忍時便成就五。
①nirodhe dharma jñāne tisṛbhhis nirodha anvaya jñāne catasṛbhis mārga dharma jñāne pañcabhis
③འགོག་ ****[@257b]**** ་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི་གསུམ་དང་ལྡན་ནོ་།། འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི་ལྔ་དང་ལྡན་ནོ་།།
㈢འགོག་{257b}པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་〖PN-པ།〗ནི་གསུམ་དང་ལྡན་ནོ། །
㈢འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི་བཞི་དང་ལྡན་ནོ།
★◤ 【bhavanāsthaḥ punaḥ ṣaṅbhirekayā vā dvayena vā // VAkK_5.69 //】[325|18]
♂bhāvanāsthaḥ punaḥ ṣaḍbhirekayā vā dvayena vā //69//
◤bhāvanāsthaḥ punaḥ ṣaḍbhirekayā vā dvayena vā // 69 // [S681]
㈠〔偈曰〕：【住修復與六 乃至與一二】。
㈡ 【修成六一二_c 無學唯成一】〖68_5_d〗
①bhavana āsthas punar ṣaṅbhis ekayā vā dvayena vā
③བསྒོམ་པ་ལ་གནས་པ་དྲུག་གམ་ནི། གཅིག་གམ་ཡང་ན་གཉིས་དང་ངོ་།།
㈢ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི་ལྔ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤bhāvanāmārgasthaḥ punarāryapudgalo mārgānvayajñāne ṣaḍibhiḥ parijñābhiḥ samanvāgato yāvat kāmavairāgyaṃ na prāptaḥ / [325|19-]
㈢བསྒོམ་པ་〖N-པ།〗ལ་གནས་པ་དྲུག་གམ་ནི། གཅིག་གམ་ཡང་ན་གཉིས་དང་ངོ་། །
♂bhāvanāmārgasthaḥ punarāryapudgalo mārgānvayajñāne ṣaḍbhiḥ parijñābhiḥ samanvāgato yāvat kāmavairāgyaṃ na prāptaḥ /
◤bhāvanāmārgasthaḥ punar āryapudgalo mārgānvayajñāne ṣaḍbhiḥ parijñābhiḥ samanvāgato[S681]
㈠釋曰。若聖人在修位中。謂道類智等與六相應。
㈡住修道位道類智為初。3皆成就六。
①bhāvanā mārga sthas punar ārya pudgalas mārga anvaya jñāne ṣaḍibhis parijñābhis samanvāgatas yāvat kāma vairāgyam na prāptas
㈢འཕགས་པའི་གང་ཟག་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་ཇི་སྲིད་དུ། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་འཐོབ་〖PNཐོབ།〗པའམ། དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤yāvat kāmavairāgyaṃ na prāptaḥ / [S681]
㈠乃至未離欲欲界
㈡1乃至未得全離欲界染
◤[S682]
★◤parihīṇo vā tataḥ kāmavairāgyaṃ prāptaḥ pūrvaṃ paścād vā ekayā 'varabhāgīyaprahāṇaparijñayā / [325|20-]
♂parihīṇo vā tataḥ kāmavairāgyaṃ prāptaḥ pūrvaṃ paścād vā ekayā'vara- bhāgīyaprahāṇaparijñayā{7. Ms. prahāṇaṃ...|} /
◤parihīṇo 'pi tataḥ kāmavairāgyaṃ prāptaḥ pūrvaṃ paścād vā ekayā avarabhāgīyaprahāṇaparijñayā / [S682]
㈠及已退。次從此位。若至離欲欲界位。或前或後。與一下分惑滅離永斷智相應。
㈡2及離欲退4至全離欲色愛未盡。或先離欲從道類智未起色盡
①parihīṇas vā tatas kāma vairāgyam prāptas pūrvam paścāt vai ekayā vara bhāgīya prahāṇa parijñayā
③སྔོན་ནམ་ཕྱིས་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པ་ནི། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་དང་ལྡན་ནོ་།། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི་།
㈢སྔོན་ནམ་ཕྱིས་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ནི། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་〖PNཔ།〗སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤arhattvaṃ prāpta ekayaiva sarvasaṃyojanaparyādānaparijñayā / [325|21-]
♂arhattvaṃ prāpta{8. Y. arhattvaprāpta |} ekayaiva sarvasaṃyojanaparyādānaparijñayā /
◤arhattvaprāpta ekayaiva sarvasaṃyojanaparyādānaparijñayā / [S682]
㈠若至阿羅漢果。更與一相應。謂一切結永斷智相應。
㈡勝果道前。唯成一遍知。謂順下分盡。
①arhat tvam prāptas ekayā eva sarva saṃyojana paryādāna parijñayā
③ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ་།། གཟུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་།
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤parihīṇo 'pi rūpāvacareṇa paryavasthānenaikayā 'varabhāgīyaprahāṇaparijñayā / [325|22-]
♂parihīṇo 'pi rūpāvacareṇa paryavasthānenaikayā'varabhāgīyaprahāṇaparijñayā{9. Ms. prahāṇaṃ...|} /
◤parihīṇo 'pi rūpāvacareṇa paryavasthānena ekayā avarabhāgīyaprahāṇaparijñayā / [S682]
㈠若退由色界上心惑。但與一下分惑永斷智相應
㈡從色愛盡及無學位起色纏退亦一如前。
①parihīṇas api rūpāvacareṇa paryavasthānena ekayā vara bhāgīya prahāṇa parijñayā
③ཡང་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་དང་ལྡན་ནོ་།།
㈢གཟུགས:ཀྱི་སྤྱོད་པས་〖PNན་སྤྱོད་པའི།〗ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས། ཡང་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་དང་ལྡན་ནོ། །
★◤rūpavairāgyaṃ prāpto dvabhyāmavarabhāgīyaprahāṇarūparāgakṣayaparijñābhyām / [325|23-]
♂rūpavairāgyaṃ prāpto dvābhyāmavarabhāgīya- prahāṇarūparāgakṣayaparijñābhyām /
◤rūpavairāgyaṃ prāpto dvābhyām avarabhāgīyaprahāṇa-rūparāga-kṣayaparijñābhyām / [S682]
㈠若至離欲色界位。與二相應。謂與下分惑及色界惑永斷智相應。
㈡有色愛者從色愛永盡先離色者從起色盡道至未全離無色愛前成下分盡色愛盡二。
①rūpa vairāgyam prāptas dvabhyām avara bhāgīya prahāṇa rūpa rāga kṣaya parijñābhyām
㈢གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པ་ནི།ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་དང་ལྡན་ནོ། །
★★◤prahīṇo 'pyārūpyāvacareṇa paryavasthānenābhyāmeva / [325|24]
♂prahīṇo 'pyārūpyāvacareṇa{10. Y. parihīṇo…|} paryavasthānenābhyāmeva /
①prahīṇas apyārūpya avacareṇa paryavasthān ena ābhyām eva
③གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡང་གཉིས་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་ནོ་;་།
㈢གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡང་གཉིས་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་ནོ། །
◤parihīṇo 'pyārūpyāvacareṇa paryavasthānenābhyāmeva // 69 // [S682]
㈠若退由無色界上心惑。亦但與此二相應。
㈡從無學退起無色纏成二遍知。名如前說。
★◤kiṃ punaḥ kāraṇamanāgāmyarhatorekaiva parijñā vyavasthāpyate na bhūyasyaḥ / [325|24-]
♂kiṃ punaḥ kāraṇamanāgāmya-[ 34b. 17B. VI ]rhatorekaiva parijñā vyavasthāpyate na bhūyasyaḥ /
◤kiṃ punaḥ kāraṇamanāgāmyarhatorekaiva parijñā vyavasthāpyate, na bhūyasyaḥ? yasmāt[S682]
㈠何因唯阿那含。及阿羅漢。安立與一一永斷智相應。不立與多相應。由此義
㈡住無學位唯成就一。謂一切結永盡遍知。何緣不還阿羅漢果總集諸斷立一遍知。
①kim punar kāraṇam anāgāmi arhatos ekā eva parijñā vyavasthāpyate na bhūyasyas
③ཅིའི་ཕྱིར། ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་གཞག་གི་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར། ཕྱིར་〖PN-ཕྱིར།〗མི་འོང་བ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་གཞག་གི། མང་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་〖PN-དང་།〗བྲལ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དེ་དག་བསྡོམས། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམས་སྡོམ་ཞིང་། །གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་ནི། །ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་〖PN-པ།〗དང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ལ། དེ་གཉི་ག་ཡང་གནས་སྐབས་དེ་{258a}གཉིས་ན་སྲིད་པས། དེའི་ཕྱིར་སྤང་〖PNསྤངས།〗པ་ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཤེས་〖PNཅེས།〗བྱའོ། །
◤tāsāṃ saṅkalanaṃ dhātuvairāgyaphalalābhataḥ / [S682]
㈠〔偈曰〕：【算彼由離界 及至沙門果】。
㈡頌曰 【越界得果故_a 二處集遍知】〖69_5_b〗
★◤yasmāt[325|25-]
①yasmāt
③མང་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
★◤ 【tāsāṃ saṃkalanaṃ dhātuvairāgyaphalalābhataḥ /】[326|01]
♂yasmāt @326 tāsāṃ saṃkalanaṃ dhātuvairāgyaphalalābhataḥ /
①tāsām saṃkalanam dhātu vairāgya phala lābhatas
③འདི་ལྟར་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དེ་དག་བསྡོམས་།།
★◤dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parijñānāṃ saṃkalanaṃ bhavatyekatvena vyavasthāpanaṃ dhātuvairāgyāt phalaprāptitaśca / [326|02-]
♂dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parijñānāṃ saṃkalanaṃ bhavatyekatvena vyapasthāpanaṃ dhātuvairāgyāt phalaprāptitaśca /
◤dvābhyāṃ kāraṇābhyāṃ parijñānāṃ saṃkalanaṃ bhavati, ekatvena vyavasthāpanam—[S682]
㈠釋曰。由二種因計算。永斷智安立為一。
㈡論曰。具二緣故。於一切斷總集建立為一遍知。
①dvābhyām kāraṇābhyām parijñānām saṃkalanam bhavati ekatvena vyavasthāpanam dhātu vairāgyāt phala prāptitas ca
③ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམས་སྡོམ་ཞིང་།། གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་ནི་།། ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་དང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིན་ལ་།
◤dhātuvairāgyāt phalaprāptitaś ca / [S682]
㈠何者為二。由離欲諸界及得沙門果
㈡一者越界。二者得果。
★0◤tayoścāvasthayoretadubhayaṃ bhavati / [326|03]
◤tayoś cāvasthāyor etad ubhayaṃ bhavati / [S682]
㈠此二位中。具有二因。
㈡唯彼兩位具足二緣。
①tayos ca avasthayos etat ubhayam bhavati
③དེ་གཉི་ག་ཡང་གནས་སྐབས་དེ་ ****[@258a]**** *་།། གཉིས་ན་སྲིད་པས་།
★◤ataḥ sarvaṃ prahāṇaṃ saṃkalayyaikā parijñocyate / [326|03-]
♂ataḥ sarvaṃ prahāṇaṃ saṃkalayyaikā parijñocyate{1. Y. ekaparijño॰ |} /
◤ataḥ sarvaṃ prahāṇaṃ saṅkalayyaikaparijñocyate / [S682]
㈠是故合一切滅離。立為一一永斷智。
㈡故彼遍知總集為一。
①atas sarvam prahāṇam saṃkalayya ekā parijñā ucyate
③དེའི་ཕྱིར་སྤང་པ་ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཤེས་བྱའོ་།།
◤[S683]
★0◤atha kaḥ kati parijñāstyajati labhate vā / [326|05]
◤atha kaḥ kati parijñāstyajati? labhate vā?[S683]
㈠復次何人捨幾永斷智及得亦爾。
㈡誰捨誰得幾種遍知。
①atha kas kati parijñās tyajati labhate vā
③ཡང་གང་ཞིག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་གཏོང་ངམ། འཐོབ་ཅེ་ན་།
㈢ཡང་གང་ཞིག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་གཏོང་ངམ། འཐོབ་ཅེ་ན། ལ་ལ་གཅིག་གཉིས་ལྔ་དང་དྲུག། གཏོང་སྟེ་ཐོབ་〖PNའཐོབ།〗པ་ལྔ་མིན་ནོ། །
★◤ 【ekāṃ dve pañca ṣaṭ kaścijjahātyāpnoti pañca na // VAkK_5.70 //】[326|06]
♂ekāṃ dve pañca ṣaṭ kaścijjahātyāpnoti pañca na //70//
①ekām dve pañca ṣaṣ kaścid jahāti āpnoti pañca na
③ལ་ལ་གཅིག་གཉིས་ལྔ་དང་དྲུག། གཏོང་སྟེ་ཐོབ་པ་ལྔ་མིན་ནོ་།།
★0◤ekāṃ tyajati arhattvāt kāmavairāgyād vā parihīyamāṇaḥ / [326|07]
◤ekāṃ dve pañca ṣaṭ kaś cijjahātyāpnoti pañca na // 70 // [S683]
㈠〔偈曰〕：【有人捨一二 五六無得五】。
㈡頌曰 【捨一二五六_c 得亦然除五】〖69_5_d〗
①ekām tyajati arhat tvāt kāma vairāgyāt vā parihīyamāṇas
③དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དམ། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས། ཡོངས་སུ་ཉམས་ན་གཅིག་གཏོང་ངོ་།།
㈢དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དམ། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས། ཡོངས་སུ་ཉམས་ན་གཅིག་གཏོང་〖PNགཏང་།〗ངོ་། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ན། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཉིད་〖PNགཉིས།〗གཏོང་ངོ་། །
◤ekāṃ tyajati arhattvāt kāmavairāgyādvā parihīyamāṇaḥ // [S683]
㈠釋曰。捨一者。若從阿羅漢果退。及從離欲欲界退。
㈡論曰。言捨一者。謂從無學及色愛盡全離欲退。
★0◤dve parijñe tyajatyanāgāmī rūpavītarāgaḥ kāmavairāgyāt parihīyamāṇaḥ / [326|07-]
◤dve parijñe tyajatyanāgāmī rūpavītarāgaḥ kāmavairāgyāt parihīyamāṇaḥ / [S683]
㈠捨二者。阿那含人。離欲色界已後退離欲欲界。
㈡言捨二者。謂諸不還從色愛盡起欲纏退。及彼獲得阿羅漢時。
①dve parijñe tyajati anāgāmī rūpa vīta rāgas kāma vairāgyāt parihīyamāṇas
③ཕྱིར་མི་འོང་བ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ན། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཉིད་གཏོང་ངོ་།།
★0◤pañca tyajati vītarāgapūrvī mārgānvayajñāne / [326|08-]
◤pañca tyajati vītarāgapūrvī mārgānvayajñāne / [S683]
㈠捨五者。若人先已離欲欲界。後在道類智位。
㈡言捨五者。謂先離欲後入見諦道類智時
①pañca tyajati vīta rāga pūrvī mārga anvaya jñāne
③འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ། ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་ལྔ་སྟོང་སྟེ་།
㈢འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ། ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་ལྔ་སྟོང་〖PNགཏོང་།〗སྟེ། དེ་ནི་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ:འཐོབ་པ་〖PNཐོབ།〗ན། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྔ་མ་ལྔ་གཏོང་ངོ་། །
★0◤sa hyavarabhāgīyaprahāṇaparijñālābhe pūrvikāḥ pañca parijñāstyajati / [326|09-]
◤sa hyavarabhāgīyaprahāṇaparijñālābhe pūrvikāḥ pañca parijñāstyajati / [S683]
㈠何以故。此人得下分惑滅離時。捨前五永斷智。
㈡得下分盡捨前五故。
①sa hi avara bhāgīya prahāṇa parijñā lābhe pūrvikās pañca parijñās tyajati
③དེ་ནི་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྤངས་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་འཐོབ་པ་ན། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྔ་མ་ལྔ་གཏོང་ངོ་།།
★★◤ṣaṭ parijñāstyajatyānupoūrvikaḥ kāmavairāgyāt / lābhe 'pyevameva / [326|10]
♂ṣaṭ parijñāstyajatyānupūrvikaḥ kāmavairāgyāt / ♂lābhe{2. Y. lābho |}'pyevameva /
◤ṣaṭ parijñāstyajatyānupūrvīkaḥ; kāmavairāgyāt / [S683]
㈠捨六者。若人次第修。由離欲欲界。
㈡言捨六者。謂未離欲所有聖者得離欲時。
①ṣaṭ parijñās tyajatyānupoūrvikas kāma vairāgyāt
③མཐར་གྱིས་པ་ལ་འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པས་ནི། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་གཏོང་ངོ་།།
㈢མཐར་གྱི་ས་པ་ལ་〖PN-ལ།〗འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པས་ནི། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་གཏོང་ངོ་། །
◤lābho 'pyevameva / [S683]
㈠如捨得亦爾。
㈡得亦然者。謂有得一得二得六。唯除得五。
★◤kaścidekāṃ parijñāṃ labhate / [326|10-]
♂kaścidekāṃ parijñāṃ{3. Y. omits parijñāṃ |} labhate /
◤kaś cidekāṃ labhate, yaḥ kaś cidapūrvaṃ labhate,[S683]
㈠有人得一。若人得未曾得。
㈡言得一者。謂得未得。及從無學起色纏退。
①lābhe pyevam eva kaścid ekām parijñām labhate
③དེ་བཞིན་དུ་ཐོབ་པ་ཡང་ལ་ལས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འཐོབ་སྟེ་།
㈢དེ་བཞིན་དུ་ཐོབ་པ་〖PN+ལ།〗ཡང་ལ་ལས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཅིག:ཁོ་ན་〖PN-ཁོ་ན།〗འཐོབ་སྟེ། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་སྔོན་མེད་པ་འཐོབ་བོ〖PNཐོབ་པའོ།〗། །ལ་ལས་ནི་གཉིས་ཏེ། གང་ཞིག་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ལས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས:པས་སོ〖PNཔའོ།〗། །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་དྲུག་སྟེ། གང་ཞིག་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའོ། །
◤kaś cid dve,[S683]
㈠有得二。
㈡言得二者。謂從無學起無色界諸纏退時。
◤[S684]
★★◤yaḥ kaścidapūrvā labhate / [326|11]
♂yaḥ kaścidapūrvā{4. Y. apūrvaṃ (?)} labhate /
◤yaḥ kevalādārūpyavairāgyāt parihīyate / [S684]
㈠若人退無色界離欲有得六。
㈡言得六者。
①yas kaścid apūrvā labhate
③གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་སྔོན་མེད་པ་འཐོབ་བོ་།།
★◤kaścid dve yaḥ kevalādārūpyadhātuvairāgyāt parihīyate / [326|11-]
♂kaścid dve yaḥ kevalādārūpyadhātuvairāgyāt{5. Y. omits dhātu |} parihīyate /
◤kaś cit ṣaṭ yo 'nāgāmiphalāt parihīyate / pañca tu naiva kaś cillabhate // 70 // [S684]
㈠若人退阿那含果無退六還得五。
㈡謂退不還。
①kaścid dve yas kevalāt ārūpya dhātu vairāgyāt parihīyate
③ལ་ལས་ནི་གཉིས་ཏེ། གང་ཞིག་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ལས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་སོ་།།
★★◤kaścit ṣaṭ yo 'nāgāmiphalāt parihīyate / [326|12]
♂kaścit ṣaṭ yo 'nāgāmiphalāt pari- hīyate /
◤samāptaḥ parijñāprasaṅgaḥ // [S684]
㈠論永斷智竟
㈡因辯隨眠分別斷竟
①kaścid ṣaṣ yas anāgāmi phalāt parihīyate
③ཁ་ཅིག་གིས་ནི་དྲུག་སྟེ། གང་ཞིག་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའོ་།།
◤abhidharmakośabhāṣye 'nuśayanirdeśo nāma[S684]
★0◤pañca tu nai kaścillabhate / [326|12-]
◤pañcamaṃ kośasthānaṃ samāptamiti // [S684]
㈠阿毘達磨俱舍釋【論卷第十五(終)】
㈡說一切有部俱舍論【卷第二十一(終)】
①pañca tu nai kaścid labhate
㈢ལྔ་འཐོབ་པ་ནི་〖PN-ནི།〗འགའ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །
★0◤ samāptaḥ parijñāprasaṅgaḥ // [326|14]
①samāptas parijñā prasaṅgas
㈢ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་སྐབས་རྫོགས་སོ།། །།
★◤=====================================================================
★◤ abhidharmakośabhāṣye 'nuśayanirddeśo nāma[326|15-]
♂adhidharmakośabhāṣye 'nuśayanirddeśo nāma pañcamaṃ kośasthānaṃ samāptamiti //
①abhidharma kośa bhāṣye anuśayanirddeśas nāma
★◤ pañcamaṃ kośasthānaṃ samāptmiti //
①pañcamam kośa sthānam samāptm iti
★★◤ śrīlāmāvākasya yadatra puṇyam / [326|17]
♂śrīlābhāvākasya yadatra puṇyam /
①śrī lāmāvākasya yat atra puṇyam
③།། ། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་;་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་གནས་ལྔ་པའོ་།
◤ABHIDHARMAKOŚA[S684]
◤[S685]
◤* namo buddhāya *[S685]
0◤@327 ṣaṣṭhaṃ kośasthānam[S685]
★0◤[śrī 1b. 17B. VII ] namo buddhāya //
◤(mārgapudgalanirdeśaḥ)[S685]
㈠分別聖道果人品第六之一
㈡分別賢聖品第六之一
🈪ལམ་དང་གང་ཟག་བསྟན་པ
③།། ། སརྦ་མངྒཱ་ལམ་།
★◤uktaṃ yathā prahāṇaṃ parijñākhyāṃ labhate / tadapi ca[327|03]
♂uktaṃ yathā prahāṇaṃ parijñākhyāṃ{1. Y. parijñāṃ |} labhate /
◤uktaṃ yathā prahāṇaṃ parijñāṃ labhate / [S685]
㈠此義已說。謂如滅得名永斷智。
㈡如是已說煩惱等斷於九勝位得遍知名。然斷必由道力故得。
🈪◦3709[DD]་༄༅༅། །ཇི་སྐད་དུ་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་བོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཡང་། བདེན་པ་མཐོང་དང་བསྒོམ་པ་ལས། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་ཞེས་བཤད་པ། །
①uktam yathā prahāṇam parijñā ākhyām labhate tat api ca
③ ****[@1b]**** ་#་།། ཇི་སྐད་དུ་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཡང་།
★◤ 【kleśaprahāṇamākhyātaṃ satyadarśanabhāvanāt /】[327|04]
♂tadapi ca kleśaprahāṇamākhyātaṃ satyadarśanabhāvanāt /
①kleśa prahāṇam ākhyātam satya darśana bhāvanāt
③བདེན་པ་མཐོང་དང་བསྒོམ་པ་ལས་།། ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་ཞེས་བཤད་པ་།།
㈢ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས། ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མཛོད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗གནས་ལྔ་པའོ།། །།〖PN+མངྒྰ་ལཾ།〗
◤tad api ca—[S685]
㈠復次此義。
㈡此所由道其相云何。
◤kleśaprahāṇamākhyātaṃ satyadarśanabhāvanāt / [S685]
㈠〔偈曰〕：【煩惱滅已說 由見修四諦】。
㈡頌曰 【已說煩惱斷_a 由見諦修故】〖01_6_b〗
★◤darśanaheyā bhāvanāheyāśca kleśā iti vistareṇākhyātam / [327|05]
♂darśanaheyā bhāvanāheyāśca kleśā iti vistareṇākhyātam{2. Y. vistareṇoktam |} /
◤darśanaheyā bhāvanāheyāś ca kleśā iti vistareṇa uktam / [S685]
㈠釋曰。諸煩惱有二種。一由見諦所滅。二由修道所滅。此義於前已廣說。
㈡論曰。前已廣說諸煩惱斷由見諦道及修道故。
🈪ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བཤད་པ།
①darśana heyās bhāvanā heyās ca kleśās iti vistareṇa ākhyātam
③ཉོན་[ད◎d]་མོངས་པ་རྣམས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་།
★◤tāvidānīṃ darśanabhāvanāmārgau kimanāsravau sāsravāviti vaktavyam / [327|05-]
♂tāvidānīṃ darśanabhāvanāmārgo kimanāsravau sāsravāviti vaktavyam /
◤tāv idānīṃ darśanbhāvanāmārgau kim anāsravau? sāsravau? iti vaktavyam / [S685]
㈠彼滅亦爾。見修二道今當說。此二道為是有流。為是無流。
㈡道唯無漏亦有漏耶。
🈪དེ་?་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་དག་ཅི་ཟག་པ་མེད་པའམ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་བརྗོད་དེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཟག་པ་མེད། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །
①tau= idānīm darśana bhāvanā mārgau kim anāsravau sa āsravau= iti vaktavyam
③ད་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་དག་ཅི་ཟག་པ་མེད་པའམ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན་།
◤ata idam ucyate—[S685]
㈠是故說此言。
★◤ata idamucyate[327|06]
①atas idam ucyate
③དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་བརྗོད་དེ་།
㈢སརྦ་མངྒཱ་ལཾ།། །།
★◤ 【dvividho bhāvanāmārgo darśanakhyastvanāsravaḥ // VAkK_6.1 //】[327|07]
♂ata idamucyate dvividho bhāvanāmārgo darśanākhyastvanāsravaḥ //1//
①dvividhas bhāvanā mārgas darśa nakhyas tu anāsravas
③བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ་།། མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཟག་པ་མེད་།།
㈢སྐབས་དྲུག་པ།
◤dvividho bhāvanāmārgo darśanākhyas tv anāsravaḥ // 1 // [S685]
㈠〔偈曰〕：【修道有二種 見道唯無流】。
㈡【見道唯無漏_c 修道通二種】〖01_6_d〗 見道應知唯是無漏。
★◤dvidho bhavanāmārgo laukikok lokottaraśca / [327|08]
♂dvividho bhāvanāmārgo laukiko lokottaraśca /
①dvidhas bhavanāmārgas laukikok loka uttaras ca
③བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ་།། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ་།།
㈢༄༅། །ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ།〖མཚན་བྱང་འདི་ཆོས་ཚན་འདིའི་མཚན་བོད་སྐད་དུ་སྨོས་པ་ལྟར་བཀོད།〗
㈢{1a}༄༅༅།།ཇི་སྐད་དུ་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ་ཞེས་བཤད་པ་དེ་ཡང་། བདེན་པ་མཐོང་དང་བསྒོམ་〖PNབསྒོམས།〗པ་ལས། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་ཞེས་བཤད་པ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བཤད་པ། ད་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་དག་ཅི་ཟག་པ་མེད་པའམ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་〖PN-དག〗བརྗོད་དེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་〖PN+པ།〗གཉིས་ཏེ། །མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཟག་པ་མེད། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །
◤dvividho bhāvanāmārgaḥ-- laukikaḥ, lokottaraś ca / [S685]
㈠釋曰。云何修道有二種。由依世修及依出世修故。
㈡修道通二。所以者何。
★◤darśanamārgastu lokottara eva traidhātukapratipakṣatvāt / [327|08-]
♂darśanamārgastu{3. Ms. drops na |} lokottara eva traidhātukaprati- pakṣatvāt /
◤darśanamārgas tu lokottara eva; traidhātukapratipakṣatvāt / [S685]
㈠見道一向是出世。能對治三界惑故。
㈡見道速能治三界故。
🈪◦3710མཐོང་བའི་ལམ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པ་དགུ་ཅིག་ཅར་དུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ནི་དེ་འདྲ་བའི་མཐུ་མེད་དོ། །
★★◤navaprakārāṇāṃ darśana heyānāṃ sakṛtprahāṇācca / [327|09]
♂navaprakārāṇāṃ darśana{4. Ms. drops na |} heyānāṃ sakṛtprahāṇācca /
◤navaprakārāṇāṃ darśanaheyānāṃ sakṛtprahāṇāc ca / [S685]
㈠復能一時滅見諦所滅九品惑故。
㈡頓斷九品見所斷故。
★0◤na hi laukikasya eṣā śaktirasti / [327|09-]
◤na hi laukikasya eṣā śaktir asti // 1 // [S685]
㈠何以故。世道無如此能。由惑強道弱故。
㈡非世間道有此堪能，故見位中道唯無漏，修道有異.故通二種。
①darśana mārgas tu lokottaras eva traidhātuka pratipakṣa tvāt nava prakārāṇām darśana heyānām sakṛt prahāṇāt ca na hi laukikasya eṣā śaktis asti
㈢མཐོང་བའི་ལམ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པ་དགུ་ཅིག་ཅར་དུ་སྤང་〖PNསྤོང་།〗བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ནི་དེ་འདྲ་བའི་མཐུ་མེད་དོ། །
★0◤satyadarśanādityuktam / kānīmāni satyāni kati ca / [327|11]
◤‘satyadarśanāt’ ity uktam / [S685]
㈠前已說由見四諦。
㈡如向所言。由見諦故。
🈪◦3711བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ཞེས་བཤད་པ། བདེན་པ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། བདེན་པ་དག་ནི་བཞིར་བཤད་དོ། །
①satya darśanāt iti uktam
③བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ཞེས་བཤད་པ་།
㈢བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ཞེས་བཤད་པ། བདེན་པ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། བདེན་པ་དག་ནི་བཞིར་བཤད་དོ། །
①kāni imāni satyāni kati ca
③བདེན་པ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞིག་ཏུ་།
★◤ 【satyānyuktāni catvāri 】[327|12]
♂satyānyuktāni catvāri kvoktāni /
①satyāni uktāni catvāri
③བདེན་པ་དག་ནི་བཞིར་བཤད་དོ་།།
◤kāni imāni satyāni? kati ca?[S685]
㈠何法名四諦。
㈡此所見諦其相云何。
★◤vavoktāni / sāsravānāsravadharmanirdeśe / [327|13]
♂sāsravānāsravadharmanirdeśe /
①vava uktāni
③གང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། ཆོས་ ****[@2a]**** *་།།
㈢གང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། ཆོས་{2a}། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་བསྟན་པར་ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །
①sa āsrava anāsrava dharma nirdeśe
③ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་བསྟན་པར་ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་བ་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ་།།
◤[S686]
◤satyānyuktāni catvāri,[S686]
㈠〔偈曰〕：【已說諦有四】。
㈡頌曰 【諦四名(先)已說】 論曰。諦有四種。名先已說。
🈪◦3712གང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་བསྟན་པར་ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །
◤kva uktāni?[S686]
㈠釋曰。何處說。
㈡於何處說。
◤sāsravānāsravadharmanirdeśe (dra- abhi- ko- pra- ko-, 4-8 kā-) / [S686]
㈠於分別有流無流法中。
㈡謂初品中分別有漏無漏法處。
★◤“anāsravā mārgasatyami”ti svaśabdena “pratisaṃkhyānirodho yo visaṃyoga” iti nirodhasatyaṃ “duḥkhaṃ samudayo loka” ityatra duḥkhasamudayasatye / [327|13-]
♂“anāsravā mārgasatyami”ti svaśabdena “pratisaṃkhyā- nirodho yo visaṃyoga” iti nirodhasatyaṃ “duḥkhaṃ samudayo loka” ityatra duḥkhasamudayasatye /
◤“anāsravā mārgasatyam” iti svaśabdena[S686]
㈠云何說。如偈言。無流法聖道。此約自名說。
㈡彼如何說。謂彼頌言。無漏謂聖道。此說道諦。
①anāsravās mārga satyam iti sva śabdena pratisaṃkhyā nirodhas yas visaṃyogas iti nirodha satyam duḥkham samudayas lokas iti atra duḥkha samudayasa
③སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་།། བྲལ་བའོ་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་བ་བསྟན་ཏོ་།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་།། ཞེས་བྱ་བ་དེར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་བདག་བསྟན་ཏོ་།།
㈢སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་། །བྲལ་བའོ་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་བ་བསྟན་ཏོ། །
㈢སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་། །ཞེས་བྱ་བ་དེར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་དག་བསྟན་ཏོ། །
◤“pratisaṅkhyānirodhī yo visaṃyogaḥ” iti nirodhasatyam,[S686]
①“pratisaṃkhyānirodhī yo visaṃyogaḥ” iti nirodhasatyam,
㈠滅諦亦已說。如偈言。擇滅謂永離。各各對諸結。
㈡擇滅謂離繫。此說滅諦。
🈪◦3713སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་གང་། །བྲལ་བའོ་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །
◤“duḥkhaṃ-samudayo lokaḥ” ity atra duḥkha samudayasatye / [S686]
㈠苦諦集諦亦已說。如偈言。苦集諦世間。見處及三有。
㈡及苦集世間。此說苦集諦。
🈪◦3714སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་། །ཞེས་བྱ་བ་དེར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་དག་བསྟན་ཏོ། །
★0◤kimeṣa evaiṣāmanukramaḥ / netyāha / kiṃ tarhi / [327|15]
◤kim eṣa eva eṣām anukramaḥ? na ity āha / kiṃ tarhi?[S686]
㈠四諦次第為如前所說不。說非。雖然復有別義。
㈡四諦次第如彼說耶。不爾。云何。
🈪◦3715ཅི་འདི་དག་གི་རིམ་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①kim eṣas eva eṣām anukramas
③ཅི་འདི་དག་གི་རིམ་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འདི་དག་གི་རིམ་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །
①na iti āha
③སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ་།།
①kim tarhi
③འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དེ་བཞིན་དུ། །འགོག་དང་ལམ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན། །དེ་དག་གི་རིམ་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །
★0◤ 【duḥkhaṃ samudayastathā /】[327|16]
①duḥkham samudayas tathā
③སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དེ་བཞིན་དུ་།།
◤duḥkhaṃ samudayastathā / [S686]
★◤ 【nirodhamārga iti 】[327|17]
♂nirodhamārga iti eṣa eṣāmanukramaḥ /
①nirodha mārgas iti
③འགོག་དང་ལམ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་།།
◤nirodhamārga iti,[S686]
㈠〔偈曰〕：【謂苦諦集諦 滅道諦亦爾】。
㈡【謂苦集滅道_b 彼自體亦然】〖02_6_c〗2一苦二集三滅四道。
🈪◦3716འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དེ་བཞིན་དུ། །འགོག་དང་ལམ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན། །དེ་དག་གི་རིམ་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །
★◤eṣa eṣāmanukramaḥ / svabhāvastu yathā pūrvamuktastayaivetipradarśanārthastathāśabdaḥ / [327|18]
♂svamāvastu yathā pūrvamuktastathaivetipradarśanārthastathāśabdaḥ /
◤eṣa eṣām anukramaḥ / [S686]
㈠釋曰。此中是彼次第。
㈡1如今所列。
①eṣas eṣām anukramas
③དེ་དག་གི་རིམ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་།།
①svabhāvas tu yathā pūrvam uktas tayā eva iti pradarśana arthas tathā śabdas
③དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་།། དེ་ནི། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མངོན་རྟོགས་རིམ་།།
㈢དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤svabhāvas tu yathā pūrvam uktas tathā eva iti pradarśanārthas tathāśabdaḥ / [S686]
㈠如前所說。四諦體性。今說亦爾。為顯此義故有爾言。不復重釋。
㈡四諦自體亦有異耶。不爾。云何。如先所辯。為顯體同彼故說亦然聲。
🈪◦3717དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
◤sa punar ayam—[S686]
★◤sa punarayam[327|18-]
ⅰ㈡四諦何緣如是次第。
★◤ 【eṣāṃ yathā 'bhisamayaṃ kramaḥ // VAkK_6.2 //】[327|20]
♂sa punarayam eṣāṃ yathā'bhisamayaṃ kramaḥ //2//
◤eṣāṃ yathā'bhisamayaṃ kramaḥ // 2 // [S686]
㈠〔偈曰〕：【對正觀次第】。
㈡【次第隨現觀】〖02_6_d〗 隨現觀位先後而說。
🈪◦3718དེ་ནི། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མངོན་རྟོགས་རིམ། །བདེན་པ་གང་ཞིག་སྔར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་སྔར་བསྟན་ཏོ། །
★◤yasya hi satyasyābhisamayaḥ pūrvasya pūrvanirdeśaḥ / [328|01]
♂@328 yasya hi satyasyā-[ 2a. 17A. VIII ]bhisamayaḥ pūrvasya{1. Is it pūrvastasya ?} pūrvanirdeśaḥ /
◤yasya hi satyasya abhisamayaḥ pūrvas tasya pūrvanirdeśaḥ / [S686]
㈠釋曰。若觀先緣此諦起。依觀立此諦為先。後三亦爾。
㈡謂現觀中先所觀者便在先說。
①sa punar ayam eṣām yathā bhisamayam kramas yasya hi satyasya abhisamayas pūrvasya pūrva nirdeśas
③བདེན་པ་གང་ཞིག་སྔར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་སྔར་བསྟན་ཏོ་།།
㈢དེ་ནི། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མངོན་རྟོགས་རིམ། །བདེན་པ་གང་ཞིག་སྔར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་སྔར་བསྟན་ཏོ། །
★◤itarathā hi pūrvaṃ hetunirdeśo 'bhaviṣyat paścāt phalanirdeśaḥ / [328|01-]
♂itarathā hi pūrvaṃ hetu- nirdeśo 'bhaviṣyat paścāt phalanirdeśaḥ /
◤itarathā hi pūrvaṃ hetunirdeśo 'bhaviṣyat, paścāt phalanirdeśaḥ / [S686]
㈠若不爾應先說因次後說果。
㈡若異此者應先說因後方說果。
🈪◦3719དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རྒྱུ་ནི་སྔར་བསྟན་ལ་འབྲས་བུ་ནི་ཕྱིས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །
①itarathās hi pūrvam hetu nirdeśas abhaviṣyat paścāt phala nirdeśas
㈢དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རྒྱུ་ནི་སྔར་བསྟན་ལ་འབྲས་བུ་ནི་ཕྱིས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །
★◤keṣāñcidutpattyanukūlā deśanāḥ / [328|02]
♂keṣāṃcidutpattyanukūlā{2. Y. seems to be upapattyanukūlā |} deśanā /
◤keṣāñ cid utpattyanukūlā deśanā, yathā smṛtyupasthānadhyānādīnām / [S686]
㈠何以故。有餘法隨生立次第。譬如念處及定等。
㈡然或有法說次隨生。如念住等。
🈪◦3720ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
①keṣāñcid utpatti anukūlās deśanās
③ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་ཏེ་།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
★★◤yathā smṛtyupasthānadhyānādīnām / [328|03]
♂yathā smṛtyupasthāna- dhyānādīnām /
◤keṣāñ cit prarūpaṇānukūlā deśanā, yathā samyakprahāṇānām / [S686]
㈠有餘法隨顯相說次第。如說正勤。
㈡或復有法說次隨便。如正勝等。
🈪◦3721ཁ་ཅིག་ནི་རབ་ཏུ་བརྟག་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ། གང་སྔར་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་ལ། ཕྱིས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པའི་ངེས་པ་འདི་ནི་མེད་དོ། །
①yathā smṛti upasthāna dhyāna ādīnām
③དཔེར་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་;་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་།། ཁ་ཅིག་ནི་རབ་ཏུ་བརྟག་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་ཏེ་།
★◤deṣāñcitprarūpaṇānukūlā deśanā yathā samyak prahāṇānām / [328|03-]
♂keṣāṃcitprarūpaṇānukūlā deśanā yathā samyak prahāṇānām /
①deṣa añcid prarūpaṇa anukūlā deśanā yathā samyak prahāṇānām
③དཔེར་ན་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ་།
◤na hy eṣa niyamo yat pūrvam utpannānāṃ prahāṇāya chandaṃ janayati,[S686]
㈠何以故。無此定義。謂先起欲為滅已生。
㈡謂此中無決定理趣起。如是欲先斷已生
★◤na hyeṣa niyamo yat pūrvamutpannānāṃ prahāṇāya cchandaṃ janayati / [328|04]
♂nah yeṣa niyamo yat pūrvamutpannānāṃ prahāṇāya cchandaṃ janayati /
★0◤paścādanutpannānāmanutpādāyeti / [328|04-]
①na hi eṣa niyamas yat pūrvam utpannānām prahāṇāya cchandam janayati paścāt anutpannānām anutpādāya iti
③གང་སྔར་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་ལ། ཕྱིས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ ****[@2b]**** ་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་བསྐྱེད་པའི་ངེས་པ་འདི་ནི་མེད་དོ་།།
㈢ཁ་ཅིག་ནི་རབ་ཏུ་བརྟག་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་ལྟ་བུ་སྟེ། གང་སྔར་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗ལ། ཕྱིས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་{2b}མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པའི་ངེས་པ་འདི་ནི་མེད་དོ། །
◤paścād anutpannānām anutpādāyeti / [S686]
㈠後起欲為令未生不生。
㈡後遮未生。
★★◤satyānāṃ tvabhisamayānukūlā deśanā / [328|05]
♂satyānāṃ tvabhisamayā- nukūlā deśanā /
◤satyānāṃ tv abhisamayānukūlā deśanā / [S686]
㈠有餘法隨正說立次第。譬如八分聖道等。今說四諦。隨修對正觀次第。
㈡但隨言便。今說四諦隨瑜伽師現觀位中先後次第。
🈪◦3722བདེན་པ་?་རྣམས་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
①satyānām tu abhisamaya anukūlā deśanā
㈢བདེན་པ་རྣམས་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kiṃ punaḥ kāraṇamevameṣāṃ satyānāmabhisamayaḥ / [328|05-]
◤kiṃ punaḥ kāraṇam evam eva eṣāṃ satyānām abhisamayaḥ?[S686]
㈠復有何因。修觀有如此次第。
㈡何緣現觀次第必然。加行位中如是觀故。何緣加行必如是觀。
🈪◦3723ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་རྣམས་དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་ཤེ་ན། གང་ལ་ཆགས་པ་དང་། གང་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གང་ལས་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དེ་ཉིད་ལ་དང་པོར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡོངས་སུ་རྟོག་ལ། ཕྱིས་འདིའི་རྒྱུ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ ། །
①kim punar kāraṇam evam eṣām satyānām abhisamayas
③ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་རྣམས་དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་ཤེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་རྣམས་དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་ཤེ་ན། གང་ལ་ཆགས་པ་དང་། གང་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གང་ལས་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དེ་ཉིད་ལ་དང་པོར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡོངས་སུ་རྟོག་ལ། ཕྱིས་འདིའི་རྒྱུ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ། །
★◤yatra hi satto yena ca vādhyate yataśca mokṣaṃ prarthayate tadevādau vyavacāraṇāvasthāyāṃ duḥkhasatyaṃ parīkṣyate / [328|06-]
♂yatra hi sakto yena ca bādhyate yataśca mokṣaṃ prārthayate tadevādau vyavacāraṇāvasthāyāṃ duḥkhasatyaṃ parīkṣyate /
◤yatra hi sakto yena ca bādhyate yataś ca mokṣaṃ prārthayate,[S686]
①yatra hi saktas yena ca bādhyate yataś ca mokṣaṃ prārthayate,
㈠是愛著處於處能縛。能所縛解脫。因此求解脫。
㈡謂若有法是愛著處能作逼惱。為求脫因。
①yatra hi sattas yena ca vā adhyate yatas ca mokṣam prarthayate tat eva ādau vyavacāraṇa avasthāyām duḥkha satyam parīkṣyate
③གང་ལ་ཆགས་པ་དང་། གང་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གང་ལས་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་བདེ་ཉིད་ལ་དང་པོར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡོངས་སུ་རྟོག་ལ་།
◤[S687]
◤tad eva ādau vyavacāraṇāvasthāyāṃ duḥkhasatyaṃ parīkṣyate / [S687]
㈠觀察位中初發觀次第如此故。先簡擇苦。
㈡此法理應最初觀察。故修行者加行位中最初觀苦。苦即苦諦。
★◤paścātko 'sya heturiti samudayasatyaṃ ko 'sya nirodha iti nirodhasatyaṃ ko 'sya mārga iti mārgasatyam / [328|07-]
♂paścātko 'sya hetu- riti samudayasatyaṃ ko 'sya nirodha iti nirodhasatyaṃ ko 'sya mārga iti mārgasatyam /
◤paścāt ko 'sya hetur iti samudayasatyam,[S687]
㈠此苦以何法為因。故次簡擇集。
㈡次復觀苦以誰為因。便觀苦因。因即集諦。
①paścāt kas sya hetus iti samudaya satyam kas sya nirodhas iti nirodha satyam kas sya mārgas iti mārga satyam
③ཕྱིས་འདིའི་རྒྱུ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ་།། འདིའི་འགོག་པ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་བ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ་།། འདིའི་ལམ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་སྟེ་།
㈢འདིའི་འགོག་པ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ། །
◤ko 'sya nirodha iti nirodhasatyam,[S687]
㈠此苦以何法為滅。故次簡擇滅。
㈡次復觀苦以誰為滅。便觀苦滅。滅即滅諦。
🈪འདིའི་འགོག་པ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ ། །
◤ko 'sya mārga iti mārgasatyam / [S687]
㈠此滅以何法為道。故次簡擇道。
㈡後觀苦滅以誰為道。便觀滅道。道即道諦。
🈪འདིའི་ལམ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་སྟེ། ནད་མཐོང་བས་དེའི་གཞི་དང་ཟག་པ་དང་སྨན་ཚོལ་བ་བཞིན་ནོ། །
★◤vyādhiṃ dṛṣṭvā tannidānakṣayameṣajānveṣāṇavat / [328|08-]
♂vyādhiṃ dṛṣṭvā tannīdānakṣayabheṣajānveṣaṇavat /
◤vyādhiṃ dṛṣṭvā tannidānakṣayabheṣajānveṣaṇavat / [S687]
㈠譬如先觀病次尋思病因緣及滅病藥。
㈡如見病已次尋病因。續思病愈後求良藥。
①vyādhim dṛṣṭvā tad nidāna kṣaya meṣa ja anveṣāṇa vat
③ནད་མཐོང་བས་དེའི་གཞི་དང་ཟད་པ་དང་སྨན་ཚོལ་བ་བཞིན་ནོ་།།
㈢འདིའི་ལམ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་སྟེ། ནད་མཐོང་བས་དེའི་གཞི་དང་ཟད་པ་དང་སྨན་ཚོལ་བ་བཞིན་ནོ། །
★0◤sūtre 'pyeṣa eva satyānāṃ dṛṣṭānto darśitaḥ / [328|09]
◤sūtre 'py eṣa eva satyānāṃ dṛṣṭānto darśitaḥ / [S687]
㈠於經中。佛世尊所顯。四諦譬如此
㈡契經亦說諦次第喻。
🈪◦3724བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་འདི་ནི་མདོ་ལས་ཀྱང་བཤད་དོ། །
①sūtre apyeṣas eva satyānām dṛṣṭāntas darśitas
③བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་འདི་ནི་མདོ་ལས་ཀྱང་བཤད་དོ་།།
㈢བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་འདི་ནི་མདོ་ལས་ཀྱང:བཤད་དོ〖PNབསྟན་ཏོ།〗། །མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན། ཡན་ལག་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྨན་པས་〖PNཔ།〗ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལས་བསྟན་ཏོ། །
★◤katamasmin sūtre / “caturbhiraṅgaiḥ samanvāgato bhiṣaktalpasartte”tyatra / [328|10]
♂katamasmin sūtre / “caturbhiraṅgaiḥ samanvāgato bhiṣaktalpasartte”tyatra{3. Ms. looks like bhiṣaktalpasartte॰ / Y. adopts bhiṣak śalyāpaharttā and gives in note kalpāpaha॰ Mss |} /
◤katamasmin sūtre? “caturbhir aṅgaiḥ samanvāgato bhiṣak śalyāpahartā” ity atra / [S687]
㈠於何經中。醫譬經中。經言。若醫與四分德相應。能拔治他刺。
㈡何契經說。謂良醫經。如彼經言。夫醫王者。謂具四德能拔毒箭。
🈪◦3725མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན། ཡན་ལག་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྨན་པས་ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལས་བསྟན་ཏོ། །
①katamasmin sūtre
③མདོ་གང་ལས་ཤེ་ན་།
①caturbhis aṅgais samanvāgatas bhiṣaj talpa saṛttā iti atra
③ཡན་ལག་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྨན་པས་ཟུག་རྡུ་འབྱིན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལས་བསྟན་ཏོ་།།
★◤yathā ca vyavacāraṇāvasthāyāṃ satyaparīkṣā tathābhisamayāvasthāyāṃ satyābhisamayaḥ / [328|10-]
♂yathā ca vyavacāraṇāvasthāyāṃ satya- parīkṣā tathābhisamayāvasthāyāṃ satyābhisamayaḥ /
◤yathā ca vyavacāraṇāvasthāyāṃ satyaparīkṣā tathābhisamayāvasthāyāṃ satyābhisamayaḥ / [S687]
㈠何者四分德。一識病。二識病因緣。三識病滅。四識治病藥。廣說如經。如觀察位中次第。簡擇四諦。修觀位中。見四諦次第亦爾。
㈡一善知病狀。二善知病因。三善知病愈。四善知良藥。如來亦爾為大醫王如實了知苦集滅道。故加行位如是次觀。現觀位中次第亦爾。
🈪◦3726སྔར་འཕངས་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གདས་སྐབས་ན་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་བདེན་པ་མངོན་བར་རྟོགས་ཏེ། དཀྱུས་ས་བསྟན་པའི་རྟ་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་རྒྱུག་པ་བཞིན་ནོ། །
★◤pūrvavedhāt / [328|11-]
♂pūrvāvedhāt /
◤pūrvāvedhāt, dṛṣṭabhūminiḥsaṅgāśvaprasaraṇavat / [S687]
㈠由先習利故。譬如於己所見地無礙縱馬令走。
㈡由加行力所引發故。如已觀地縱馬奔馳。
①yathā ca vyavacāraṇa avasthāyām satya parīkṣā tathā abhisamaya avasthāyām satya abhisamayas pūrva vedhāt
③སྔར་འཕངས་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེན་བ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་ཏེ་།
㈢སྔར་འཕངས་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་ཏེ། དཀྱུས་ས་བསྟན་〖Pབརྟན།Nལས་བསྟན།〗པའི་རྟ་ཐགས་〖PNཐག〗ཐོགས་མེད་པར་རྒྱུག་〖PNབརྒྱུག〗པ་བཞིན་ནོ། །
★★◤dṛṣṭabhūminiḥsaṃgāśvadhāvanavat / abhisamaya iti ko 'rthaḥ / [328|12]
♂dṛṣṭabhūminiḥsaṃgāśvadhāvanavat{4. Ms. dhānavat / Y. prasaraṇa॰ |} / ♂abhisamaya iti ko 'rthaḥ /
①dṛṣṭa bhūmi niḥsaṃga aśva dhāvana vat
③དཀྱུས་ས་བསྟན་པའི་རྟ་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་རྒྱུག་པ་བཞིན་ནོ་།།
①abhisamayas iti kas rthas
③མངོན་བར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་ཅི་ཞེ་ན། མངོན་པར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའོ། །
◤abhisamaya iti ko 'rthaḥ? abhisambodhaḥ / iṇo bodhanārthatvāt / [S687]
①abhisamaya iti ko 'rthaḥ? abhisambodhaḥ| iṇ-as bodhana-artha-tvāt| [Dh: iṇ gatau]
㈠對正觀者。此句何義。趣向正覺為義。
㈡此現觀名為目何義。應知此目現等覺義。
🈪◦3727མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་ཅི་ཞེ་ན། མངོན་པར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའོ། །
★0◤abhisaṃbodha iṇo bodhanārthatvāt / [328|12-]
①abhisaṃbodhas iṇas bodhana artha tvāt
③མངོན་པར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའོ་།།
★◤karamādanāsrava eva na sāsravaḥ / sa hi nirvāṇābhimukhaḥ samyakbodhaḥ / [328|13]
♂kasmādanāsrava eva na sāsravaḥ / ♂sa hi nirvāṇābhimukhaḥ samyak bodhaḥ /
◤kasmād anāsrava eva, na sāsravaḥ?[S687]
㈠云何此唯無流非有流。
㈡何緣說此唯是無漏。
🈪◦3728ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་བྲག་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན།
①karamādana āsravas eva na sa āsravas
③ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་བ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་ཡང་དག་པར་རྟོག་〖PNརྟོགས།〗པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་〖PNཔར།〗ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུའོ། །
①sa hi nirvāṇa abhimukhas samyak bodhas
③དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་སྟེ་།
★★◤samyagiti tattvena / tatra phalabhūtā upādānaskandhā duḥkhasatyam / [328|14]
♂samyagiti tattvena / tatra pha-[ 2b. 17B. VIII ]labhūtā upādānaskandhā duḥkhasatyam /
◤sa hi nirvāṇābhimukhaḥ samyagbodhaḥ / samyag iti tattvena / [S687]
①sa hi nirvāṇa-abhimukhaḥ samyagbodhaḥ| samyag iti tattvena |
㈠由此趣向於涅槃緣真實境起故名正。未曾知知故名覺。如實能通清淨境故。
㈡對向涅槃正覺境故。此覺真淨故得正名。
🈪དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུའོ། །
①samyak iti tattvena
③ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུའོ་།།
①tatra phala bhūtās upādāna skandhās duḥkha satyam
㈢དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །
◤tatra phalabhūtā upādānaskandhā duḥkhasatyam / [S687]
①tatra phala-bhūtā upādāna-skandhā duḥkha-satyam|
㈠此中是果取陰名苦諦。
㈡應知此中果性取蘊名為苦諦。
🈪◦3729དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ།།
★0◤hetubhūtāḥ samudayasatyam / samudetyasmāditi kṛtvā / [328|15]
◤hetubhūtāḥ samudayasatyam, samudetyasmād iti kṛtvā / [S687]
㈠因取陰名集諦。從此聚集苦生故。
㈡因性取蘊名為集諦。是能集故。
🈪◦3730རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①hetu bhūtās samudaya satyam
③རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
①samudeti asmāt iti kṛtvā
③འདི་ལས་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་།།
★0◤ata eva tayoḥ phalahetubhāvānnāmato bhedo na dravyataḥ / [328|15-]
◤ata eva tayoḥ phalahetubhāvānnāmato bhedaḥ, na dravyataḥ / [S687]
㈠是故此二諦。由果因義異故名有異不由物異。
㈡由此苦集因果性分。名雖有殊非物有異。
①atas eva tayos phala hetu bhāvān nāmatas bhedas na dravyatas
㈢དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་གཉིས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པས་མིང་གི་སྒོ་ནས་བྱེ་བྲག་ཡོད་ཀྱི་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤nirodhamārgayostu dravyato 'pi / [328|16]
◤nirodhamārgayos tu dravyato 'pi / [S687]
㈠滅道二諦不但由名異。亦由物異。
㈡滅道二諦物亦有殊。
①nirodha mārgayos tu dravyatas pi
㈢འགོག་པ་དང་ལམ་ནི་རྫས་སུ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ། །
★0◤āryasatyānīti sūtra ucyante / [328|16-]
◤āryasatyāni iti sūtra ucyante / ko 'syārthaḥ?[S687]
①ārya-satyāni iti sūtra ucyante| ko 'syārthaḥ?
㈠於經中說有四聖諦。此說有何義。
㈡何義經中說為聖諦。
★0◤ko 'syārthaḥ / [328|17]
①ārya satyāni iti sūtras ucyante kas syārthas
③མདོ་ལས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་འབྱུང་བ་དེའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན་།
㈢མདོ་ལས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་འབྱུང་བ་དེའི་དོན་ཅི་ཞེ་ན། འདི་དག་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པས། དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་ཁོ་ན་ལས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བཤད་དོ། །
◤āryāṇām etāni satyāni tasmād āryasatyāni iti sutra eva uktam / [S687]
①āryāṇām etāni satyāni tasmād ārya-satyāni iti sutra eva uktam|
㈠此法唯是聖人諦。是故經說名聖諦。
㈡是聖者諦故得聖名。
★◤āryāṇāmetānisatyāni tasmādāryasatyānīti sūtra evoktam / [328|17-]
♂āryāṇāmetāni satyāni tasmādāryasatyānīti sūtra evoktam /
①āryāṇām etā nisatyāni tasmāt ārya satyāni iti sūtre eva uktam
③འདི་དག་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པས། དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་ཁོ་ན་ལས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བཤད་དོ་།།
★0◤kimanyeṣāmetāni mṛṣā / sarveṣāmetāni satyānyaviparītatvāt / [328|18]
①kim anyeṣām etāni mṛṣā
③ཅི་འདི་དག་གཞན་རྣམས་ལ་བརྫུན་ནམ་ཞེ་ན་།
㈢ཅི་འདི་དག་གཞན་རྣམས་ལ་བརྫུན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདི་དག་ཇི་ལྟ་བདེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་{3a}གཟིགས་ཀྱི་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། འཕགས་པས་བདེ་བར་གང་གསུངས་པ། །དེ་ནི་གཞན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་རིག། གཞན་གྱིས་བདེ་བར་གང་སྨྲས་པ། །དེ་ནི་འཕགས་པས་སྡུག་བསྔལ་རིག། ཅེས་འབྱུང་ངོ་། །
◤kim anyeṣām etāni mṛṣā? sarveṣām etāni satyāni; aviparītatvāt / [S687]
㈠若爾，此四於餘人是妄。不於一切人皆是諦。以無顛倒故。
㈡於非聖者此豈成妄。於一切是諦，性無顛倒故。
★0◤āryaistu yathaitāni tathā dṛṣṭāni nānyaiḥ / [328|18-]
◤āryais tu yathā etāni tathā dṛṣṭāni, na anyaiḥ / [S687]
㈠此中如聖人觀。彼餘人不能如此觀
㈡然唯聖者實見非餘。
★◤ata āryāṇāmetāni satyānyucyante na tvanāryāṇāṃ vīparītadarśanāt / [328|19-]
♂ata āryāṇāmetāni satyānyucyante na tvanāryāṇāṃ viparītadarśanāt /
◤ata āryāṇām etāni satyāny ucyante, na tv anāryāṇām; viparītadarśanāt / [S687]
㈠故。說此唯於聖人是諦。於非聖人則非。由顛倒觀故。
㈡是故經中但名聖諦。非非聖諦，顛倒見故。
①sarveṣām etāni satya ani aviparīta tvāt āryais tu yathā etāni tathā dṛṣṭāni na anyais atas āryāṇām etāni satyāni ucyante na tu anāryāṇām vīparīta darśanāt
③འདི་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདི་དག་ཇི་ལྟ་བདེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ ****[@3a]**** *་།། གཟིགས་ཀྱི་གཞན་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདི་དག་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་།། ཡིན་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། འཕགས་པས་བདེ་བར་གང་གསུངས་པ་།།
◤[S688]
★◤【 “yadāryāḥ sukhataḥ prāhustat pare duḥkhato biduḥ /】[328|21-]
♂“yadāryāḥ sukhataḥ prāhustat pare duḥkhato viduḥ /
①yadā āryās sukhatas prāhus tat pare duḥkhatas bidus
③དེ་ནི་གཞན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་རིག། གཞན་གྱིས་བདེ་བར་གང་སྨྲས་པ་།།
◤“yadāryāḥ sukhataḥ prāhustat pare duḥkhato viduḥ / [S688]
㈠2聖人說是樂 餘人說為苦
㈡2｛聖者說是樂。非聖說為苦。
★◤【 yatpare sukhatḥ prāhustadāryā duḥkhato biduḥ //”】
♂yatpare sukhataḥ prāhustadāryā duḥkhato viduḥ //” iti gāthā /
◤yat pare sukhataḥ prāhustadāryā duḥkhato viduḥ // ”( )[S688]
㈠3餘人說是淨 聖人說為苦
㈡聖者說為苦。非聖說是樂｝
①yat pare sukhats prāhus tad āryās duḥkhatas bidus
③དེ་ནི་འཕགས་པས་སྡུག་བསྔལ་རིག་།
★◤iti gāthā / dve āryāṇāṃ satye dve ārye cāryāṇāṃ ca satye ityapare / [328|23]
♂dve āryāṇāṃ satye dve ārye cāryāṇāṃ ca satye ityapare /
◤iti gāthā / [S688]
㈠1如偈言
㈡1如有頌言。
①iti gāthā
③ཅེས་འབྱུང་ངོ་།།
①dve āryāṇām satye dve ārye ca āryāṇām ca satye iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་གཉིས་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཉིས་ནི་འཕགས་པ་ཡང་ཡིན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤dve āryāṇāṃ satye dve ārye ca āryāṇāṃ ca satye ity apare // 2 // [S688]
㈠有二諦唯聖諦。有三諦聖非聖諦。餘師說如此。
㈡有餘師說：二唯聖諦，餘二通是聖非聖諦。
★◤yathā vedanaikadeśo duḥkhasvabhāvaḥ / [328|23-]
♂yathā vedanaikadeśo duḥkha- svabhāvaḥ /
◤yadā vedanaikadeṣo duḥkhasvabhāvaḥ, kathaṃ sarve sāsravāḥ saṃskārā duḥkham ity ucyante?[S688]
㈠若受一分是苦自性。云何說一切有為有流皆名苦諦。
㈡唯受一分是苦自體，所餘並非，如何可言諸有漏行皆是苦諦。
★0◤kathaṃ sarve sāsravāḥ saṃskārā duḥkhamityucyante / [328|24]
①yathā vedanā eka deśas duḥkha svabhāvas katham sarve sa āsravās saṃskārās duḥkham iti ucyante
③གང་གི་ཚེ་ཚོར་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་ན་འདུ་བྱེད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན། ཡིད་འོང་ཡིད་དུ་མི་འོང་དང་།། དེ་ལས་གཞན་ཟག་བཅས་རྣམས་ཉིད་།།
㈢གང་གི་ཚེ་ཚོར་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་ན་འདུ་བྱེད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན། ཡིད་འོང་ཡིད་དུ་མི་འོང་དང་། །དེ་ལས་གཞན་ཟག་བཅས་རྣམས་〖PNརྣམ།〗ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གསུམ་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཅི་རིགས་མ་ལུས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །
◤duḥkhāstriduḥkhatāyogād yathāyogamaśeṣataḥ / [S688]
㈠〔偈曰〕：【苦由三苦應 如理皆無餘】。
㈡頌曰 【苦由三苦合_a 如所應一切】〖03_6_b〗
★◤ 【■duḥkhāstriduḥkhatāyogādyathāyogamaśeṣataḥ /】[328|25-]
♂duḥkhā{5. G. duḥkhaṃ |}striduḥkhatāyogādyathāyogamaśeṣataḥ /
①duḥkhās tri duḥkha tā yogāt yathāyogam aśeṣatas
③སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གསུམ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་།། ཅི་རིགས་མ་ལུས་སྡུག་བསྔལ་ལོ་།། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ནི་གསུམ་སྟེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ནི་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དོ། །
★◤【 manāṣā amanāpāśca tadanye caiva sāsravāḥ // VAkK_6.3 //】
♂manāpā amanāpāśca tadanye caiva sāsravāḥ //3//
◤manāpā amanāpāś ca tadanye caiva sāsravāḥ // 3 // [S688]
㈠【可愛非可愛 及餘有流行】。
㈡ 【可意非可意_c 餘有漏行法】〖03_6_d〗
★◤tisro hi duḥkhatā duḥkhaduḥkhatā saṃskāraduḥkhatā vipariṇāmaduḥkhatā ca / [329|01]
♂@329 tisro hi duḥkhatā duḥkhaduḥkhatā saṃskāraduḥkhatā vipariṇāmaduḥkhatā ca /
◤tisro hi duḥkhatāḥ-- duḥkhaduḥkhatā, vipariṇāmadukhatā, saṃskāraduḥkhatā ca / [S688]
㈠釋曰。苦類有三。一苦苦類。二行苦類。三壞苦類。
㈡論曰。有三苦性。一苦苦性。二行苦性。三壞苦性。
①manāṣās amanāpās ca tad anye ca eva sa āsravās tisras hi duḥkha tā duḥkha duḥkha tā saṃskāra duḥkha tā vipariṇāma duḥkha tā ca
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དོ་།།
★◤tābhiryathāyogamaśeṣataḥ sarva sāsravāḥ saṃskārā duḥkhāḥ / [329|01-]
♂tābhiryathāyogama- śeṣataḥ sarve sāsravāḥ saṃskārā duḥkhāḥ /
①tābhis yathāyogam aśeṣatas sarve sa āsravās saṃskārās duḥkhās
③དེ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་འདུ་བྱེད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་འདུ་བྱེད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་〖Pལས།〗ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ནི་འགྱུར་བའི:སྡུག་བསྔལ་གྱིས་〖Pསྡུག་བསྔལ་གྱིས།Nསྡུག་བསྔལ་གྱི།〗སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ། །
◤tābhir yathāyogam aśeṣataḥ sarve sāsravāḥ saṃskārā duḥkhāḥ / [S688]
㈠無餘與二苦如理相應故。是故一切有為有流，皆是苦。
㈡諸有漏行，如其所應與此三種苦性合故。皆是苦諦。亦無有失。
★★◤tatra manāṣā vipariṇāmaduḥkhatayā / [329|02]
♂tatra manāpā vipariṇāmaduḥkhatayā / ♂amanāpā duḥkhaduḥkhatayā /
◤tatra manāpā vipariṇāmaduḥkhatayā, amanāpā duḥkhaduḥkhatayā / [S688]
①tatra manāpā vi-pariṇāma duḥkhatayā, amanāpā duḥkha-duḥkhatayā|
㈠此中可愛，由壞苦故苦；非可愛，由苦苦故苦。
㈡此中，可意有漏行法，與壞苦合，故名為苦。諸非可意有漏行法，與苦苦合，故名為苦。
①tatra manāṣā vipariṇāma duḥkha tayā
③དེ་ལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་བ་ཡིན་ཏེ་།
㈢ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་〖PN+སྡུག་བསྔལ་གྱི།〗སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ། །
★◤amanāṣā duḥkhaduḥkhatayā / tebhyo 'nye saṃskāraduḥkhatayā / [329|03]
♂tebhyo 'nye saṃskāraduḥkhatayā /
①amanāṣā duḥkha duḥkha tayā
③ཉིད་དོ་།། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་བ་ཡིན་ཏེ། ཉིད་དོ་།། ཉིད་དོ་།།
①tebhyas anye saṃskāra duḥkha tayā
㈢དེ་དག་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་〖PNགྱི།〗སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ། །
◤tebhyo 'nye saṃskāraduḥkhatayā / [S688]
①tebhyo anye saṃskāra-duḥkhatayā|
㈠異此二所餘，由行苦故苦。
㈡除此所餘有漏行法，與行苦合，故名為苦。
D5052 🈪དེ་དག་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་〖PNགྱི།〗སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ། །
★◤ke punarmanāpāḥ ke 'manāṣāḥ ke knobhayathā / [329|03-]
♂ke punarmanā-[ 3a. 17A1. I ]pāḥ ke 'manāpāḥ ke nobhayathā /
◤ke punarmanāpāḥ? ke 'manāpāḥ? ke nobhayathā?[S688]
①ke punar manāpāḥ? ke 'manāpāḥ? ke na ubhayathā?
㈠何者為可愛非可愛非二。
㈡何謂為可意非可意餘。
D5053 🈪ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན།
①ke punar amanāpās ke amanāṣās ke kna ubhayathā
③ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན་།
㈢ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་གང་དག་ཡིན། གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ནི་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། ཚོར་བ་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། དེའི་དབང་གིས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ། །
★0◤tisro vedanā yathākramaṃ tadvaśena sukhavedanīyādayo 'pi saṃskārā manāpādisaṃjñāṃ labhante / [329|04-]
◤tisro vedanā yathākramaṃ tadvaśena sukhavedanīyādayo 'pi saṃskārā manāpādisaṃjñāṃ labhante / [S688]
㈠謂三受如次第。由三受相應故。一切有為有流。得可愛非可愛等名。
㈡謂樂等三受.如其次第。由三受力，令順樂受等諸有漏行.得可意等名。
🈪ཚོར་བ་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། དེའི་དབང་གིས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ། །
①tisras vedanā yathākramam tad vaśena sukha vedanīya ādayas api saṃskārās manāpādi saṃjñām labhante
③ཚོར་བ་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། དེའི་དབང་གིས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་འཐོབ་པོ་།།
★0◤sukhāyā hi vedanāyā vipariṇāmena duḥkhatā / [329|05-]
◤sukhāyā hi vedanāyā vipariṇāmena duḥkhatā / [S688]
㈠何以故。此樂受變異即是苦。
㈡所以者何。若諸樂受，由壞成苦性。
🈪བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་〖PNབས།〗སྡུག་བསྔལ་〖PNC+བ།〗ཉིད་དེ།
①sukhāyās hi vedanāyās vipariṇāmena duḥkha tā
③བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེ་།
㈢བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་〖PNབས།〗སྡུག་བསྔལ་〖PNC+བ།〗ཉིད་དེ། མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་བདེ། གནས་པ་ན་ཡང་བདེ་ལ། འགྱུར་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
◤[S689]
★◤sūtra uktaṃ “sukhā vedanā utpādamukhā sthitisukhā vipariṇāmaduḥkh”ti / [329|06-]
♂sūtra uktaṃ “sukhā vedanā utpādasukhā sthitisukhā vipariṇāmaduḥkhe”ti /
◤sūtra uktam—“sukhā vedanā utpādasukhā sthitisukhā vipariṇāmaduḥkhā” iti / [S689]
㈠如經言。樂受生時樂。住時樂。壞時苦。
㈡如契經言，諸樂受，生時樂.住時樂，壞時苦。
🈪མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་བདེ། གནས་པ་ན་ཡང་བདེ་ལ། འགྱུར་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①sūtras uktam sukhā vedanā utpāda mukhā sthiti sukhās vipariṇāma duḥkhti
③མདོ་ལས། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་བདེ། གནས་པ་ན་ཡང་བདེ་ལ་།
★0◤duḥkhāyāḥ duḥkhasvabhāvenaiva duḥkhatā / [329|07]
◤duḥkhāyāḥ duḥkhasvabhāvenaiva duḥkhatā / [S689]
①duḥkhāyāḥ duḥkhasvabhāvena eva duḥkhatā|
㈠苦受由性故苦。
㈡若諸苦受由體成苦性。
D5054 🈪སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དེ།
①duḥkhāyās duḥkha svabhāvena eva duḥkha tā
③འགྱུར་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།། སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དེ་།
㈢སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དེ། མདོ་ལས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ། གནས་པ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
★0◤“duḥkhā vedanā utpādaduḥkhā sthitiduḥkhā” iti sūtre / [329|07-]
◤“duḥkhā vedanā utpādaduḥkhā sthitiduḥkhā” ( ) iti sūtre / [S689]
㈠謂生時苦住時苦。
㈡如契經言：諸苦受，生時苦.住時苦。
🈪མདོ་ལས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ། གནས་པ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
①duḥkhās vedanā utpāda duḥkhā sthiti duḥkhās iti sūtre
③མདོ་ལས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ། གནས་པ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ་།།
㈢བདེ་བ་ཡང་མ་{3b}ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བའི་ཚོར་བ་ནི་རྐྱེན་གྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དེ། གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
★0◤aduḥkhāsukhāvedanāyāḥ saṃskāreṇaiva duḥkhatā / [329|08] pratyayābhisaṃskaraṇād
◤aduḥkhāsukhāvedanāyāḥ saṃskāreṇaiva dukhatā / pratyayābhisaṃskaraṇād [S689]
㈠不苦不樂受。由行故苦。因緣所生起故。
㈡不苦不樂受.由行成苦性，眾緣造故。
D5055 🈪བདེ་བ་ཡང་མ[@3b]་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བའི་ཚོར་བ་ནི་རྐྱེན་གྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དེ།
①aduḥkha-asukhā-vedanāyās saṃskāreṇa eva duḥkha-tā pratyaya abhisaṃskaraṇāt
0◤“yad anityaṃ tad duḥkham” iti / [329|09][S689]
㈠如經言。若無常即是苦。
㈡如契經言：若非常.即是苦。
🈪གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
① yat anityam tat duḥkham iti
★◤vedanāvattadvedanīyā api saṃskārā ucyante / [329|09-]
♂vedanāvattadvedanīyā api saṃskārā ucyante{1. Y. veditavyāḥ |} /
◤vedanāvat tadvedanīyā api saṃskārā veditavyāḥ / [S689]
①vedanā vat tat vedanīyās api saṃskārās ucyante
㈢དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཚོར་བ་དང་འདྲ་བར་བརྗོད་དོ། །
◤vedanāvat tadvedanīyā api saṃskārā veditavyāḥ / [S689]
㈠如受，與受相應有為法，亦應說如此。
㈡如受，順受諸行亦然。
D5056 🈪དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཚོར་བ་དང་འདྲ་བར་བརྗོད་དོ། །
★0◤duḥkhameva duḥkhatā duḥkhaduḥkhatā / evaṃ yāvat saṃskārā eva duḥkhatetyapare / [329|10]
◤duḥkham eva duḥkhatā duḥkhaduḥkhatā / [S689]
㈠有餘師說。苦受唯由苦類故苦。
㈡有餘師釋：苦即苦性名苦苦性。
D5057 🈪གཞན་དག་ན་རེ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ལ།
①duḥkham eva duḥkha tā duḥkha duḥkha tā evam yāvat saṃskārās eva duḥkha tā iti apare
㈢གཞན་དག་ན་རེ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
◤evaṃ yāvat saṃskārā eva duḥkhatetyapare / [S689]
◤evaṃ yāvat saṃskārā eva duḥkhatā ity apare / [S689]
㈠樂受唯由壞故苦。乃至行苦亦爾。
㈡如是乃至行即苦性名行苦性。
🈪འདུ་བྱེད་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
★★◤asādhāraṇatvāt manāṣā 'manāpānāṃ vipariṇāmaduḥkhaduḥkhate ukte / [329|11]
♂asādhāraṇatvāt{2. Ms. ॰tvātma॰ |} manāpā'manāpānāṃ vipariṇāmaduḥkhaduḥkhate ukte /
◤asādhāraṇatvāt manāpāmanāpānāṃ vipariṇāmaduḥkhaduḥkhate ukte / [S689]
㈠由可愛非可愛不遍故。故此二名不具分苦。
㈡應知此中說可意非可意為壞苦苦苦者，由不共故。
D5058 🈪འགྱུར་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །
★◤sarve tusaṃskārāḥ saṃskāraduḥkhatayā duḥkhāḥ / [329|11-]
♂sarve tu saṃskārāḥ saṃskāraduḥkhatayā duḥkhāḥ /
◤sarve tu saṃskārāḥ saṃskāraduḥkhatayā duḥkhāḥ / [S689]
㈠一切有為由行苦故皆是苦。
㈡理實一切行苦故苦。
D5059 🈪འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ལ་དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་གཟིགས་སོ། །
★★◤tāṃstvāryā eva paśyanti // [329|12]
♂tāṃstvāryā{3. Y. tāṃ tvāryā |} eva paśyanti //
◤tāṃstvāryā eva paśyanti / [S689]
◤tāṃs tv āryā eva paśyanti / [S689]
㈠前二受亦由行苦故苦。故此一名具分苦。此苦唯聖人能見。
㈡此唯聖者所能觀見。
①asādhāraṇa tvāt manāṣā manāpānām vipariṇāma duḥkha duḥkhate ukte sarve tu saṃskārās saṃskāra duḥkha tayā duḥkhās tān= tu āryās eva paśyanti
③འགྱུར་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ་།། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ལ་དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་གཟིགས་སོ་།།
㈢འགྱུར་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །
㈢འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ལ་དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་གཟིགས་སོ། །
★0◤āha cātra /
◤āha cātra [S689]
◤āha ca atra—[S689]
㈠此中說偈
㈡故有頌言
①āha ca atra
㈢འདིར་སྨྲས་པ།
★0◤【 “ūrṇāpakṣma yathaiva hi karatalasaṃsthaṃ na vedyate pumbhiḥ】[329|13-]
◤“ūrṇāpakṣma yathaiva hi karatalasaṃsthaṃ na vedyate pumbhiḥ / [S689]
㈠ 譬如一睫毛 在掌人不覺
㈡ 如以一睫毛 置掌人不覺
①ūrṇā pakṣma yathā eva hi kara tala saṃstham na vedyate pumbhis
㈢ལག་མཐིལ་སྤུ་ཉག་གཅིག་འདུག་པ། །མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མི་རྟོགས་ལ། །
◤akṣigataṃ tu tathaiva hi janayatyaratiṃ ca pīḍāṃ ca // [S689]
㈠ 此若落眼中 作損及不安
㈡ 若置眼睛上 為損及不安
★◤【 akṣigataṃ tu tathaiva hi janayatyaratiṃ ca pīḍaṃ ca /】
♂akṣigataṃ tu tathaiva hi janayatyaratiṃ ca pīḍāṃ ca /
①akṣi gatam tu tathā eva hi janayati aratim ca pīḍam ca
㈢དེ་ཉིད་མིག་ཏུ་སོང་ན་ནི། །མི་བདེ་བ་དང་གནོད་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗ལྟར། །
★◤【 karatalasadṛśo bālo na vetti{4. Ms. vaitti |} saṃskāraduḥkhatāpakṣma】
♂karatalasadṛśo bālo na vetti{4. Ms. vaitti |} saṃskāraduḥkhatāpakṣma
◤karatalasadṛśo bālo na vetti saṃskāraduḥkhatāpakṣma / [S689]
㈠ 凡夫如手掌 不覺行苦睫
㈡愚夫如手掌 不覺行苦睫
①kara tala sadṛśas bālas na vetti saṃskāra duḥkha tā pakṣma
㈢བྱིས་པ་ལག་མཐིལ་འདྲ་བ་ཡིས། །འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་སྤུ་མི་རྟོགས། །
★◤【 akṣisadṛśastu vidvāṃstenaivodvijyate gāḍhami”ti //】
♂akṣisadṛśastu vidvāṃstenaivodvajyate gāḍhami”ti //
◤akṣisadṛśas tu vidvāṃs tenaivodvejyate gāḍham” // iti[S689]
㈠ 聖人如眼睛 由此生厭怖
㈡智者如眼睛 緣極生厭怖
㈢འཕགས་པ་མིག་དང་འདྲ་བ་ནི། །དེ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡིད་ཀྱང་འབྱུང་། །
①akṣi sadṛśas tu vidvān= tena eva udvijyate gāḍham iti
◤[S690]
★0◤na hi bālānāmāvīcikeṣvapi skandheṣu tathā duḥkhabuddhiḥ pravartate yathāryāṇāṃ bhāvāgrikeṣvapīti / [329|17-]
◤na hi bālānāmāvīcikeṣvapi skandheṣu tathā duḥkhabjddhiḥ pravartate yathāryāṇāṃ bhāvāgrikeṣvapīti / [S690]
◤na hi bālānām āvīcikeṣv api skandheṣu tathā duḥkhabuddhiḥ pravartate, yathāryāṇāṃ bhāvāgrikeṣv api iti / [S690]
㈠何以故。凡夫眾生於阿毘指五陰生苦怖意。亦不及聖人於有頂諸陰生苦怖意。
㈡以諸愚夫於無間獄受劇苦蘊生苦怖心。不如眾聖於有頂蘊。
①na hi bālānām āvīcikeṣu api skandheṣu tathā duḥkha buddhis pravartate yathā āryāṇām bhāva agrikeṣu api iti
㈢ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་〖PNམོས།〗བ་དག་ལ་ཡང་〖PN-ཡང་།〗སྡུག་བསྔལ་གྱི་བློ་འཇུག་པ་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་མནར་མེད་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བློ་མི་འཇུག་གོ། །
★0◤evaṃ tarhi mārgasyāpi{5. S.Y. mārge 'pi |} saṃskāraduḥkhatāprasa-[ 3b. 17B1. I ]ṅgaḥ / saṃskṛtatvāt / [329|18][S690]
㈠若爾於道諦應立行苦義。由是有為故。
㈡道諦亦應是行苦攝。有為性故。
①evam tarhi mārgasya api saṃskāra-duḥkhatā-prasaṅgas saṃskṛta-tvāt
㈢དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་འོ་ན་ནི་ལམ་ཡང་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
★0◤pratikūlaṃ hi duḥkhamiti lakṣaṇānna mārgo{6. Y. mārgo na |} duḥkham / [329|19]
①pratikūlam hi duḥkham iti lakṣaṇāt na mārgas duḥkham
㈢སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ།
◤pratikūlaṃ hi duḥkhamiti lakṣṇānna mārgo duḥkham / [S690]
◤pratikūlaṃ hi duḥkham iti lakṣaṇān na mārgo duḥkham / [S690]
㈠是義不然。何以故。苦是違逆意為相。故道非苦。
㈡道諦非苦。違逆聖心是行苦相。
★◤na hi tasyotpāda āryāṇāṃ pratikūlaḥ sarvaduḥkhakṣayāvāhanāt / [329|19-]
♂na hi tasyotpāda āryāṇāṃ pratikūlaḥ sarvaduḥkhakṣayā- vāhanāt /
◤na hi tasyotpād āryāṇāṃ pratikūlaḥ sarvaduḥkhakṣayāvāhanāt / [S690]
◤na hi tasya utpāda āryāṇāṃ pratikūlaḥ; sarvaduḥkhakṣayāvāhanāt / [S690]
㈠何以故。此道生起。不違聖人意故。能引得一切苦滅盡故。
㈡非聖道起違逆聖心。由此能引眾苦盡故。
①na hi tasya utpādas āryāṇām pratikūlas sarva duḥkha kṣaya āvāhanāt
㈢དེ་སྐྱེ་བ་ནི་〖PNབའི།〗སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་འདྲེན་པའི་〖PN+ཕྱིར།〗འཕགས་པ་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པ་མེད་དོ། །
★◤yadāpi te nirvāṇaṃ śāntataḥ paśyanti tadāpi yadeva duḥkhato dṛṣṭaṃ tasyaiva nirodhaṃ śāntataḥ paśyantina mārgasya / [329|20-]
♂yadāpi te nirvāṇaṃ śāntataḥ paśyanti tadāpi yadeva duḥkhato dṛṣṭaṃ tasyaiva nirodhaṃ śāntataḥ paśyanti na mārgasya /
◤yadāpi te nirvāṇaṃ śāntataḥ paśyanti tadāpi yadeva duḥkhato dṛṣṭaṃ tasyaiva nirodhaṃ śāntataḥ paśyanti na mārgasya / [S690]
◤yadā api te nirvāṇaṃ śāntataḥ paśyanti, tadā api yad eva duḥkhato dṛṣṭaṃ tasya eva nirodhaṃ śāntataḥ paśyanti, na mārgasya / [S690]
㈠若聖人由寂靜相觀察涅槃。是法由苦相聖人觀之為苦。唯此法滅聖人觀為寂靜。
㈡若觀諸有為涅槃寂靜者。亦由先見彼法是苦後觀彼滅以為寂靜故。
①yadā api te nirvāṇam śāntatas paśyanti tadā api yat eva duḥkhatas dṛṣṭam tasya eva nirodham śāntatas paśyantina mārgasya
㈢གང་གི་ཚེ་དེ་དག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བ་དེའི་ཚེ་ཡང་། སྡུག་བསྔལ་དུ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁོ་ནའི་འགོག་པ་ལ་ཞི་བར་ལྟའོ། །
★0◤yadāpi duḥkhamapyatrāsti tasmāt duḥkhamevāryasatyamucyate / [329|21-]
◤yadāpi duḥkhamapyatrāsti tasmād duḥkhamevāryasatyamuyate sukhasyālpatvāt [S690]
◤yadā api duḥkham apy atra asti tasmād duḥkham eva āryasatyam ucyate, sukhasya alpatvāt;[S690]
㈠於諸法中若有樂受。云何說唯苦聖諦。由樂少故。
㈡有為言唯顯有漏。若諸法中亦許有樂。何緣但說苦為聖諦。有一類釋。由樂少故。
①yadā api duḥkham api atra asti tasmāt duḥkham eva ārya satyam ucyate
③གང་གི་ཚེ་འདི་དག་ལ་བདེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བདེ་བ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢གང་གི་ཚེ་འདི་དག་〖PN-དག〗ལ་བདེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བདེ་བ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། མོན་སྲན་སྡེའུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་མོན་སྲན་གྲེའུའི་〖Pགྲེའུ།Nགྲེའུའོ།〗ཕུང་བོ་ཞེས་སྟོན་〖Nསྟེན།〗པ་བཞིན་ཏེ། མཁས་པ་སུ་ཞིག་ཆུས་བཏབ་པའི་བདེ་བ་ཆུང་ངུས་འབྲས་བུ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར། ཡང་སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནི་རྒྱུ་ཕྱིར་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་བསྐྱེད་ཕྱིར་དང་། སྡུག་བསྔལ་{4a}། །ཡོད་ན་བདེ་འདོད་ཕྱིར། །བདེ་བ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་རྟོག་གོ། །〖NNརྟོགས་སོ།〗
★◤sukhasyālpatvāt mūdgādibhāve 'pi māṣarāśyapadeśavadityeke / [329|22-]
♂sukhasyālpatvāt mudgādibhāve 'pi māṣarāśyapadeśavadityeke /
①sukhasya alpa tvāt mūdga ādi bhāve api māṣa rāśi apadeśa vat iti eke
③མོན་སྲན་སྡེའུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་མོན་སྲན་གྲེའུའི་ཕུང་བོ་ཞེས་སྟོན་པ་བཞིན་ཏེ་།
◤mudgādibhāve 'pi māṣarāśyapadeśavad ity eke / [S690]
◤mudgādibhāve 'pi māṣarāśyapadeśavad ity eke / [S690]
㈠譬如烏豆聚中亦有綠豆而說為烏豆聚。餘師說如此。
㈡如置綠豆烏豆聚中。以少從多名烏豆聚。
★0◤ko hi vidvān pariṣekasukhāṇukena gaṇḍasukhamiti vyavasyet / [329|23-]
◤ko hi vidvān pariṣekasukhāṇukena gaṇḍasukhamiti vyavasyet / āha khalv api—[S690]
◤ko hi vidvān pariṣekasukhāṇukena gaṇḍasukham iti vyavasyet! āha khalv api—[S690]
㈠何以故。何智慧人。由以冷水稍稍澆癰所生輕樂。計癰為樂。此中餘部師說偈
㈡誰有智者瀝水澆癰有少樂生計癰為樂。有餘於此以頌釋言
D5062 🈪གང་གི་ཚེ་འདི་དག་〖PN-དག〗ལ་བདེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ་བདེ་བ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། མོན་སྲན་སྡེའུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་མོན་སྲན་གྲེའུའི་〖Pགྲེའུ།Nགྲེའུའོ།〗ཕུང་བོ་ཞེས་སྟོན་〖Nསྟེན།〗པ་བཞིན་ཏེ། མཁས་པ་སུ་ཞིག་ཆུས་བཏབ་པའི་བདེ་བ་ཆུང་ངུས་འབྲས་བུ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར། ཡང་སྨྲས་པ།
①kas hi vidvān pariṣeka sukha aṇukena gaṇḍa sukham iti vyavasyet
③མཁས་པ་སུ་ཞིག་ཆུས་བཏབ་པའི་བདེ་བ་ཆུང་དུས་འབྲས་བུ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་།
★◤āha khalvapi[329|24]
①āha khalu api
③ཡང་སྨྲས་པ་།
★◤【 “duḥkhasya ca hetutvāt duḥkhaiścānalpakaiḥ samuditatvāt /】[329|25-]
♂āha khalvapi “duḥkhasya ca hetutvāt duḥkhaiścānalpakaiḥ samuditatvāt /
◤“duḥkhasya ca hetutvāt duḥkhaiś cānalpakaiḥ samuditatvāt / [S690]
①“duḥkhasya ca hetutvāt duḥkhaiś ca analpakaiḥ samuditatvāt|
㈠ 由能為苦因 與眾苦雜故
㈡ 能為苦因故 能集眾苦故
🈪སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནི་རྒྱུ་ཕྱིར་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་བསྐྱེད་ཕྱིར་དང་། སྡུག་བསྔལ་། །ཡོད་ན་བདེ་འདོད་ཕྱིར། །བདེ་བ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་རྟོག་གོ། །〖NNརྟོགས་སོ།〗སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བདེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རོ་གཅིག་པའི་〖PNཔས།〗འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་དུ་གཟིགས་ཏེ།
①duḥkhasya ca hetu tvāt duḥkhais ca analpakais samudita tvāt
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནི་རྒྱུ་ཕྱིར་དང་།། སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་བསྐྱེད་ཕྱིར་དང་། སྡུག་བསྔལ་ ****[@4a]**** *་།།
◤duḥkhe ca sati tadiṣṭer duḥkham iti sukhaṃ vyavastyanti // ” iti[S690]
◤duḥkhe ca sati tadiṣṭer duḥkham iti sukhaṃ vyavasyanti” // iti[S690]
㈠ 由苦所愛故 故說樂為苦
㈡ 有苦希彼故 說樂亦名苦
★◤【 duḥkhe ca sati tadiṣṭerduḥkhaṃ sukhamiti vyavasyanti” iti //】
♂duḥkhe ca sati tadiṣṭerduḥkhaṃ sukhamiti{7. Ms. duḥkhaduḥkhamiti / Y. duḥkhamiti sukham |} vyavasyanti” iti //
①duḥkhe ca sati tat iṣṭes duḥkham sukham iti vyavasyanti iti
③ཡོད་ན་བདེ་འདོད་ཕྱིར་།། བདེ་བ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་རྟོག་གོ་།།
◤sahaiva tu sukhena sarvaṃ bhavamāryā duḥkhataḥ paśyanti saṃskāraduḥkhataikarasatvāt / [S690]
◤saha eva tu sukhena sarva bhavam āryā duḥkhataḥ paśyanti; saṃskāraduḥkhataikarasatvāt / [S690]
㈠一切有苦樂聖人觀為苦。由行苦同一味故。
㈡理實應言。聖者觀察諸有及樂體皆是苦。以就行苦同一味故。
★◤sahaiva tu sukhena sarvaṃ bhavamāryā duḥkhataḥ paśyanti / saṃskāraduḥkhataikarasatvāt / [330|01]
♂@330 sahaiva tu sukhena sarvaṃ bhavamāryā duḥkhataḥ paśyanti / ♂saṃskāraduḥkhataikarasatvāt /
①saha eva tu sukhena sarvam bhavam āryās duḥkhatas paśyanti saṃskāra duḥkha tā ekarasatvāt
③སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བདེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རོ་གཅིག་བའི་འཕགས་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་དུ་གཟིགས་ཏེ་།
㈢སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བདེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རོ་གཅིག་པའི་〖PNཔས།〗འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་དུ་གཟིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པར་རྣམ་པར:གཞག་གི་བདེན་པ་〖Pབཞག་གི་བདེན་པ།Nབཞག་གི་བདེ་བ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
◤[S691]
★◤ato duḥkhamevāryāsatyaṃ vyavasthāpyate na sukham / [330|01-]
♂ato duḥkhamevārya- satyaṃ vyavasthāpyate na sukham /
◤ato duḥkhamevāryasatyaṃ vyavasthāpyate na sukham / [S691]
◤ato duḥkham eva āryasatyaṃ vyavasthāpyate, na sukham / [S691]
㈠是故立苦為聖諦。不立為樂。
㈡由此立苦為諦非樂。
🈪དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པར་རྣམ་པར:གཞག་གི་བདེན་པ་〖Pབཞག་གི་བདེན་པ།Nབཞག་གི་བདེ་བ།〗ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathamidānīṃ sukhasvabhāvāṃ vedanāṃ duḥkhataḥ paśyanti / [330|02-]
◤kathamidārno sukhasvabhāvāṃ vedanāṃ duḥkhataḥ paśyanti anityatayā pratikūlatvāt / [S691]
◤katham idānīṃ sukhasvabhāvāṃ vedanāṃ duḥkhataḥ paśyanti? anityatayā pratikūlatvāt / [S691]
㈠云何以苦相。觀喜樂自性受為苦。由有流無常能違意故苦。
㈡如何亦觀樂受為苦。由性非常違聖心故。
D5063 🈪ད་ནི་ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་ཞེ་ན། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་གཟུགས་དང་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་〖PNབལྟ།〗མོད་ཀྱི། དེ་དག་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
①atas duḥkham eva āryāsatyam vyavasthāpyate na sukham katham idānīm sukha svabhāvām vedanām duḥkhatas paśyanti anitya tayā pratikūla tvāt
③དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འཕགས་པའི་བདེན་བར་རྣམ་པར་གཞག་གི་བདེན་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།། ད་ནི་ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་ཞེ་ན་།། ། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢ད་ནི་ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་ཞེ་ན། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་གཟུགས་དང་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་〖PNབལྟ།〗མོད་ཀྱི། དེ་དག་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །
◤yathā rūpasaṃjñādīnyapi duḥkhataḥ paśyanti / [S691]
◤yathā rūpasaṃjñādīny api duḥkhataḥ yaśyanti / [S691]
㈠譬如彼以苦相觀色想等。
㈡如以苦相觀色等時
★0◤anityatayā pratikūlatvāt / yathā rūpasaṃjñādīnyapi duḥkhataḥ paśyanti / [330|03]
①yathā rūpa saṃjñā ādīni api duḥkhatas paśyanti
③དཔེར་ན་གཟུགས་དང་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་མོད་ཀྱི་།
㈢གང་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤na catānyevaṃ duḥkhāni yathā duḥkhavedaneti / yas tu manyate duḥkhahetutvād iti / [330|04]
♂na ca tānyevaṃ duḥkhāni yathā duḥkha- vedaneti{1. Y. duḥkhā... |} / ♂yas tu manyate duḥkhahetutvād iti /
◤na ca tānyevaṃ duḥkhāni yathā duḥkhā vedaneti / [S691]
◤na ca tāny evaṃ duḥkhāni, yathā duḥkhā vedaneti / [S691]
㈠色等亦非苦如苦受。
㈡非彼苦相一如苦受。
◤yas tu manyate-- duḥkhahetutvād iti / [S691]
㈠是汝所言。由苦因故苦。
㈡有謂。樂受是苦因故。諸聖亦觀彼為苦者。
D5064 🈪གང་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★★◤tasyāsau samudayākāraḥ syānna duḥkhakāraḥ / [330|05]
♂tasyāsau samudayākāraḥ syānna duḥkhākāraḥ /
◤tasyāsau samudayākāraḥ syānna duḥkhākāraḥ / [S691]
◤tasya asau samudayākāraḥ syān na duḥkhākāraḥ / [S691]
㈠是義不然。何以故。此執是集相非苦相。
㈡此釋非理。能為苦因是集行相，豈關於苦。
①na catāni evam duḥkhāni yathā duḥkha vedanā iti yas tu manyate duḥkha hetu tvāt iti tasya asau samudaya ākāras syāt na duḥkha kāras
③དེ་དག་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ་།། གང་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
★◤āryāṇāṃ carūpārūpyopapattau kathaṃ duḥkhasaṃjñā pravarteta / [330|05-]
♂āryāṇāṃ ca rūpārūpyopapattau kathaṃ duḥkhasaṃjñā pravarteta{2. Y. pravartate |} /
◤āryāṇāṃ ca rūpārūpyopapattau kathaṃ kuḥkhasaṃjñā pravartate / [S691]
◤āryāṇāṃ ca rūpārūpyopapattau kathaṃ duḥkhasaṃjñā pravartate![S691]
㈠諸聖人於色無色界生中。云何起苦想。
㈡又諸聖者生色無色。緣彼如何有苦想轉。
D5065 🈪གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དག་གིས་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །
①āryāṇām carūpārūpya upapattau katham duḥkha saṃjñā pravarteta
③གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དག་གིས་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ་།
㈢གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དག་གིས་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤na hi punasteṣāṃ duḥkhavedanāhetuḥ skandhā bhavanti / [330|06-]
♂na hi punasteṣāṃ{3. Y. omits punaḥ |} duḥkhavedanāhetuḥ skandhā bhava-[ 4a. 17A1. II ]nti /
◤na hi teṣāṃ duḥkhavedanāhetuḥ skandhā bhavanti / [S691]
◤na hi teṣāṃ duḥkhavedanāhetuḥ skandhā bhavanti / [S691]
㈠何以故。於彼眾生五陰非復苦因故。
㈡非彼諸蘊為苦受因。
①na hi punar teṣām duḥkha vedanā hetus skandhās bhavanti
③དེ་དག་གི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ་།།
★★◤saṃskāraduḥkhatā ca sūtre kimarthaṃ pṛthaguktā bhavet / [330|07]
♂saṃskāraduḥkhatā ca sūtre kimarthaṃ pṛthaguktā{4. Y. omits pṛthak |} bhavet /
◤saṃskāraduḥkhatā ca sūtre kim artham uktā bhavet![S691]
㈠復次於經中說。行苦何用。
㈡又經復說行苦何用。
D5066 🈪མདོ་ལས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་གསུངས་པར་གྱུར།
①saṃskāra duḥkha tā ca sūtre kimartham pṛthak uktā bhavet
③མདོ་ལས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་གསུངས་པར་གྱུར་།
㈢མདོ་ལས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་གསུངས་པར་གྱུར། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ལྟ་ན་འོ་ན་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད། སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་〖PNཔའི།〗ལྟ་ལ། མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་〖PNབལྟ།〗སྟེ། མི་རྟག་པར་མཐོང་ན་མི་མཐུན་པར་འགྱུར་བས་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
★◤yadi tarhyanityatvāt duḥkhataḥpaśyanti / [330|07-]
♂yadi tarhyanityatvāt duḥkhataḥ paśyanti /
★0◤anityaduḥkhākārayoḥ kaḥ prativiśeṣaḥ / [330|08]
◤yadi tarhy anityatvāt duḥkhataḥ paśyanti, anityaduḥkhākārayoḥ kaḥ prativiśeṣaḥ?[S691]
㈠若聖人於樂由無常故觀苦。無常相苦相有何差別。
㈡若由非常觀樂為苦。非常苦觀行相何別。
🈪གལ་ཏེ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ལྟ་ན་འོ་ན་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད།
★◤udayavyayadharmitvādanityaṃ paśyanti / [330|08-]
♂udayavyaya- dharmitvādanityaṃ paśyanti /
◤udayavyayadharmitvād anityaṃ paśyanti / [S691]
㈠由生滅為法。是故無常。
㈡生滅法故觀為非常。
🈪སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་〖PNཔའི།〗ལྟ་ལ།
①yadi tarhi anitya tvāt duḥkhataḥpaśyanti anitya duḥkha ākārayos kas prativiśeṣas udaya vyaya dharmi tvāt anityam paśyanti
③གལ་ཏེ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ལྟ་ན་འོ་ན་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད། སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་ལྟ་ལ་།
★◤pratikūlatvāt duḥkham / [330|09]
♂{5. Y. adds yathā |}pratikūlatvāt duḥkham /
◤yathā pratikūlatvād duḥkham / [S691]
㈠由有流能違意。是故為苦。
㈡違聖心故觀之為苦。
🈪མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་〖PNབལྟ།〗སྟེ།
①pratikūla tvāt duḥkham
③མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་སྟེ་།
★◤anityaṃ tu dṛśyamānaṃ pratikūlaṃ bhavatītyanityākāro duḥkhākāramākarṣati / [330|09-]
♂anityaṃ tu dṛśyamānaṃ pratikūlaṃ bhavatītya- nityākāro duḥkhākāramākarṣati /
◤anityaṃ tu dṛśyamānaṃ pratikūlaṃ bhavatīty anityākāro duḥkhākāram ākarṣati / [S691]
①anityaṃ tu dṛśyamānaṃ pratikūlaṃ bhavati ity anityākāro duḥkhākāram ākarṣati|
㈠若見無常此所見即能違意。是故無常想能引苦想。
㈡但見非常.知違聖心，故非常行相能引苦行相。
🈪མི་རྟག་པར་མཐོང་ན་མི་མཐུན་པར་འགྱུར་བས་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །
①anityam tu dṛśyamānam pratikūlam bhavati iti anitya ākāras duḥkha ākāram ākarṣati
③མི་རྟག་པར་མཐོང་ན་མི་མཐུན་པར་འགྱུར་བས་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ་།།
★◤nāstyeva sukha vedanetyekīyā duḥkhaiva tu sarvā / [330|10-]
♂nāstyeva sukhā vedanetyekīyā duḥkhaiva tu sarvā /
◤na asty eva sukhā vedanety ekīyāḥ, duḥkhaiva tu sarvā / [S691]
①na asty eva sukhā vedanā iti ekīya , duḥkhaiva tu sarvā|
㈠有餘部說：決定無樂受，一切受唯苦。
㈡有餘部師作如是執：定無實樂，受唯是苦。
D5067 🈪ཁ་ཅིག་ན་རེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
①na asti eva sukha vedanā iti ekīyā duḥkhā eva tu sarvā
㈢ཁ་ཅིག་ན་རེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
★0◤kathamidaṃ gamyate / sūtrādyuktitaśca / kathaṃ tāvatsūtrāt / [330|11]
◤katham idaṃ gamyate? sūtrād, yuktitaś ca / [S691]
㈠云何知然。由阿含及道理。
㈡云何知然。由教理故。
①katham idam gamyate
③འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན་།
㈢འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། མདོ་དང་། རིགས་པ་ལས་ཏེ། རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །
①sūtra ādi uktitas ca katham tāvat sūtrāt
③མདོ་དང་། རིགས་པ་ལས་ཏེ་།
★◤uktaṃ hi bhagavatā “yatkiñcidveditamidamatra duḥkhasye”ti / [330|11-]
♂uktaṃ hi bhagavatā “yatkiṃcidveditamidamatra duḥkhasye”ti /
◤kathaṃ tāvat sūtrāt ? uktaṃ hi bhagavatā—[S691]
㈠云何由阿含佛世尊說。
㈡云何由教。如世尊言。
D5068 🈪འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། མདོ་དང་། རིགས་པ་ལས་ཏེ། རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །
◤“yat kicid veditam idam atra duḥkhasya” iti,[S691]
㈠隨所有受皆是苦別名。
㈡諸所有受無非是苦。
★◤“duḥkhā vedanā duḥkhato draṣṭavye”ti / [330|12-]
♂“duḥkhā{6. Y. sukhā |} vedanā duḥkhato draṣṭavye”ti /
◤“sukhā vedanā duḥkhato draṣṭavyā” iti,[S691]
㈠復有別說。應以苦相觀樂受。
㈡又契經言。汝應以苦觀於樂受。
★◤“duḥkhe sukhamiti saṃjñāviparyāsa” iti / evaṃ tāvatsūtrāt / kathaṃ yuktitaḥ / [330|13]
♂“duḥkhe sukhamiti saṃjñāviparyāsa” iti /
◤“duḥkhe sukhamiti saṃjñāviparyāsaḥ” iti / [S691]
㈠復有別說。於苦計執樂想說名顛倒。
㈡又契經言。於苦謂樂名為顛倒。
①uktam hi bhagavatā yat kiñcid veditam idam atra duḥkhasya iti duḥkhās vedanā duḥkhatas draṣṭavyā iti duḥkhe sukham iti saṃjñā viparyāse iti
③རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་།
㈢རིགས་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁ་ཅིག་བདེ་བའི་རྒྱུ་བཏུང་བ་དང་བཟའ་བ་དང་གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཧ་ཅང་སྤྱད་པ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
①evam tāvat sūtrāt
③རེ་ཞིག་མདོ་ལས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ་།།
①katham yuktitaḥ
③རིགས་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་།
♂evaṃ tāvatsūtrāt / ♂kathaḥ yuktitaḥ /
◤[S692]
★0◤sukhahetvavyavasthānāt / [330|14]
①sukha hetu avyavasthānāt
③བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་།
㈢{4b}བདེ་བའི་རྒྱུ་འཕེལ་བའམ་མཉམ་པས་ནི་དུས་གཞན་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དང་པོ་ཁོ་ན་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཡིན་ཞིང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ལ། མཇུག་ཏུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་འཕེལ་བར:འགྱུར་བས་〖PNགྱུར་པས།〗བསལ་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དེ། སྤྱོད་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤evaṃ tāvat sūtrāt / [S692]
㈠由阿含證如此。
◤kathaṃ yuktitaḥ? sukhahetvavyavasthānāt / [S692]
㈠云何由道理。樂因不定故。
㈡云何由理。以諸樂因皆不定故。
D5069 🈪རིགས་པ་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁ་ཅིག་བདེ་བའི་རྒྱུ་བཏུང་བ་དང་བཟའ་བ་དང་གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཧ་ཅང་སྤྱད་པ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །
★◤ya eva hi kecitpānabhojanaśītoṣṇādaya iṣyante sukhahetavasta evātyupayuktā akālopayuktāśca punarduḥkhahetavaḥ saṃpadyante / [330|14-]
♂ya eva hi kecitpānabhojana- śītoṣṇādaya iṣyante sukhahetavasta evātyupayuktā akālopayuktāśca punarduḥkhahetavaḥ saṃpadyante /
◤ya eva hi ke cit pānabhojanaśītoṣṇādaya iṣyante sukhahetavaḥ,[S692]
㈠何以故。隨所有飲食冷熱等。眾生計為樂因。
㈡謂諸所有衣服飲食冷煖等事。諸有情類許為樂因。
①yas eva hi kecid pāna bhojana śīta uṣṇa ādayas iṣyante sukha hetavas te eva atyupayuktās akāla upayuktās ca punar duḥkha hetavas saṃpadyante
③ཁ་ཅིག་བདེ་བའི་རྒྱུ་བཏུང་བ་དང་བཟའ་བ་དང་གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཧ་ཅང་སྤྱད་པ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ་།།
◤ta evātyupayuktā akālopayuktāś ca / punar duḥkhahetavaḥ sampadyante / [S692]
㈠若過量用非時用。此因復成苦因。
㈡此若非時過量受用便能生苦。
★◤na ca yuktā sukhahetubṛddhacyā samena vā 'nyasminkāle duḥkhotpattirityādita eva te duḥkhahetavo na sukhasya / [330|15-]
♂na ca yuktā sukhahetuvṛddhyā samena vā'nyasminkāle duḥkhotpattirityādita eva te duḥkhahetavo na sukhasya /
◤na ca yuktā sukhohetuvṛddhyā samena vā'nyasmin kāle duḥkhotpattir[S692]
㈠此義不應然。謂由樂因增長。或由平等於非時悉皆生苦。
㈡復成苦因不應樂因。於增盛位或雖平等但由非時便成苦因能生於苦。
D5070 🈪བདེ་བའི་རྒྱུ་འཕེལ་བའམ་མཉམ་པས་ནི་དུས་གཞན་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དང་པོ་ཁོ་ན་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཡིན་ཞིང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ལ། མཇུག་ཏུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་འཕེལ་བར:འགྱུར་བས་〖PNགྱུར་པས།〗བསལ་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དེ། སྤྱོད་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
D5071 🈪སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེ་བའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་དང་ངལ་བ་དང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་གཙེས་པར་མ་གྱུར་བ་དེ་སྲིད་དུ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་ཚོར་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗 དེ་ལྟ་བས་ན་མི་མཁས་པ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་ཁོ་ན་ལ་བདེ་བའི་བློ་འཇུག་གི་བདེ་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་ཕྲག་པ་ནས་ཕྲག་པར་ཁུར་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤ity ādita eva te duḥkhahetavaḥ, na sukhasya / [S692]
㈠是故彼從初皆為苦因。非是樂因。
㈡故知衣等本是苦因。
★0◤ante tu tadduḥkhaṃ vṛddhimāpannaṃ vyaktimāpadyata iti / [330|17]
◤ante tu tad duḥkhaṃ vṛddhimāpannaṃ vyaktimāpadyata iti / [S692]
㈠後時此苦漸漸增長。方得顯了。
㈡苦增盛時其相方顯。
①na ca yuktā sukha hetu bṛddhacyā samena vā nyasmin kāle duḥkha utpattis iti āditas eva te duḥkha hetavas na sukhasya ante tu tad duḥkham vṛddhim āpannam vyaktim āpadyate iti
③ ****[@4b]**** ་བདེ་བའི་རྒྱུ་འཕེལ་བའམ་མཉམ་པས་ནི་དུས་གཞན་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་དང་པོ་ཁོ་ན་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དག་ཡིན་ཞིང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ལ། མཇུག་ཏུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བསལ་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དེ་མ་ཡིན་ལ་།
★◤evamīryāpathavikalpe 'pi vaktavyam / [330|17-]
♂evamīryāpathavikalpe 'pi{7. Ms. vikalepi |} vakta- vyam /
①evam īryāpatha vikalpe api vaktavyam
③། སྤྱོད་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
◤evam īryāpathavikalpe 'pi vaktavyam / [S692]
㈠威儀差別亦應如此。
㈡威儀易脫理亦應然。
★0◤duḥkhapratikāre ca sukhabuddherduḥkhavikalpe ca / [330|18]
◤duḥkhapratikāre ca sukhabuddher duḥkhavikalpe ca / [S692]
㈠於苦對治。及於苦差別。由起樂想故。
㈡又治苦時方起樂覺。及苦易脫樂覺乃生。
★◤na hi tāvat sukham iti vedyate kiñcidyāvanna duḥkhāntareṇopadruto bhavati kṣutpipāsāśītoṣṇaśramakāmarāgaprabhaveṇa / [330|18-]
♂na hi tāvat sukham iti vedyate kiñcidyāvanna duḥkhāntareṇopadruto bhavati kṣutpipāsāśītoṣṇaśramakāmarā-[ 4b. 17B1. II ]ga- prabhaveṇa{8. Ms. prabhavena |} /
◤na hi tāvat sukham iti vedyate kiñ cid yāvan na duḥkhāntareṇa upadruto bhavati kṣutpipāsāśītoṣṇaśramakāmarāgaprabhaveṇa / [S692]
㈠何以故。隨世間所有飲食等生具。乃至未為別苦所逼。若受則不許為樂。別苦者。謂飢渴寒熱疲惓。愛欲所生苦。
㈡謂若未遭飢渴寒熱疲欲等苦所逼迫時。不於樂因生於樂覺。
①duḥkha pratikāre ca sukha buddhes duḥkha vikalpe ca na hi tāvat sukham iti vedyate kiñcid yāvat na duḥkha antareṇa upadrutas bhavati kṣudh pipāsā śīta uṣṇa śrama kāma rāga prabhaveṇa
③སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེ་བའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་དང་ངལ་བ་དང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་གཙེས་པར་མ་གྱུར་བ་དེ་སྲིད་དུ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་ཚོར་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ་།།
㈢སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེ་བའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་དང་ངལ་བ་དང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་གཙེས་པར་མ་གྱུར་བ་དེ་སྲིད་དུ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་ཚོར་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད:དོ།།〖PNདེ།〗
★◤tasmāt pratīkāra evāviduṣāṃ sukhabuddhirnasukhe duḥkhavikalpe ca vālaḥ sukhabuddhimutpādaynti yathāṃśādaṃśaṃ bhāraṃ saṃcārayantaḥ / [330|20-]
♂tasmāt pratīkāra evāviduṣāṃ sukhabuddhirna sukhe duḥkhavikalpe ca bālāḥ sukhabuddhi- mutpādayanti yathāṃśādaṃśaṃ bhāraṃ saṃcārayantaḥ /
◤tasmāt pratīkāra evāviduṣāṃ sukhabuddhiḥ,[S692]
㈠是故愚人於苦對治起樂想。
㈡故於對治重苦因中。愚夫妄計此能生樂。
①tasmāt pratīkāras eva aviduṣām sukha buddhis na sukhe duḥkha vikalpe ca vālas sukha buddhim utpādaynti yathā aṃśādaṃśam bhāram saṃcārayantas
③དེ་ལྟ་བས་ན་མི་མཁས་པ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་ཁོ་ན་ལ་བདེ་བའི་བློ་འཇུག་གི་བདེ་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་ཕྲག་པ་ནས་ཕྲག་པར་ཁུར་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ་།།
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་མི་མཁས་པ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོ་ཁོ་ན་ལ་བདེ་བའི་བློ་འཇུག་གི་བདེ་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།
㈢བྱིས་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡང་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེད་〖PNབསྐྱེད།〗པར་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་ཕྲག་པ་ནས་ཕྲག་པར་ཁུར་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །
◤na sukhe duḥkhavikalpe ca bālāḥ sukhabuddhim utpādayanti,[S692]
㈠非於樂於苦差別亦爾。一切凡夫於中起樂想。
㈡實無決定能生樂因。苦易脫中愚夫謂樂。
◤yathā-- aṃśād aṃśaṃ bhāraṃ sañcārayantaḥ / [S692]
①yathā-- aṃśād aṃśaṃ bhāraṃ saṃcārayantaḥ |
㈠譬如擔重易肩。
㈡如荷重擔暫易肩等。
◤tasmān na asty eva sukham iti / [S692]
㈠是故由此道理。定知無樂。
㈡故受唯苦。定無實樂。
D5072 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་བདེ་བ་ནི་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
D5073 🈪ཆོས་མངོན་པ་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་ན་རེ། ཡོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
D5074 🈪ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། རེ་ཞིག་བདེ་བ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དེ་ལ་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། གལ་ཏེ་གནོད་པའི་བདག་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
D5075 🈪གལ་ཏེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཕན་པར་བྱེད་པ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་འདོད་པ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་འདོད་པ་དེ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཚེ་མི་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་གཞན་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤tasmānnāstyeva sukhamiti / astyevetyābhivārmikāḥ / eṣa eva canyāyaḥ / [330|22]
♂tasmānnāstyeva sukhamiti / astyevetyābhi- dhārmikāḥ / ♂eṣa eva ca nyāyaḥ /
①tasmāt na asti eva sukham iti
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་བདེ་བ་ནི་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
①asti eva iti ābhivārmikās
③ཆོས་མངོན་པ་པ་རྣམས་ན་རེ། ཡོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་།
㈢ཆོས་མངོན་པ་པ་〖PN-པ།〗རྣམས་ན་རེ། ཡོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
①eṣas eva ca nyāyas
③འདི་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་།།
◤asty eva ity ābhidhārmikāḥ / eṣa eva ca nyāyaḥ / [S692]
㈠阿毘達磨師說決定有樂。此執應理。
㈡對法諸師言樂實有。此言應理。
★0◤kathaṃ kṛtvā / [330|22-]
◤kathaṃ kṛtvā? idaṃ hi tāvad ayaṃ praṣṭavyaḥ sukhāpavādī—[S692]
㈠云何知然。此中應問撥無樂人。
㈡云何知然。且應反徵撥無樂者
①katham kṛtvā
③ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན་།
㈢ཇི་ལྟར་བྱས་པས་ཤེ་ན། རེ་ཞིག་བདེ་བ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དེ་ལ་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། གལ་ཏེ་གནོད་པའི་བདག་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
★◤idaṃ hi tāvadayaṃ praṣṭavyaḥ sukhāpavādī / kimidaṃ duḥkhaṃ nāma / [330|23]
♂idaṃ hi tāvadayaṃ praṣṭavyaḥ sukhāpavādī / kimidaṃ duḥkhaṃ nāma / yadvādhanātmakaṃ cet{9. Ms. looks like ceti |} / ♂kathamiti vaktavyam /
◤kim idaṃ duḥkhaṃ nāma, yad bādhanātmakaṃ cet,[S692]
㈠何法名苦。若汝言逼惱為體名苦。
㈡何名為苦。若謂逼迫既有適悅有樂應成。
①idam hi tāvat ayam praṣṭavyas sukha apavādī
③རེ་ཞིག་བདེ་བ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དེ་ལ་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ་།
①kim idam duḥkham nāma
③སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན་།
★◤yadvādhanātmakaṃ cet / [330|23-]
♂upaghātakaṃ cet /
①yat vā adhana ātmakam ced katham iti vaktavyam
③གལ་ཏེ་གནོད་པའི་བདག་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་།།
㈢གལ་ཏེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཕན་པར་བྱེད་པ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
◤katham iti vaktavyam? upaghātakaṃ cet, anugrāhakaṃ sukham iti siddham / [S692]
㈠此樂云何逼惱。若汝言。損害為苦。樂能增益。
㈡若謂損害既有饒益有樂應成。
★◤kathamiti vaktavyam / upaghātakaṃ cet / anugrāhakaṃ sukhamiti siddham / [330|24]
♂anugrāhakaṃ sukhamiti siddham /
①upaghātakam ced anugrāhakam sukham iti siddham
③གལ་ཏེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་ཕན་པར་བྱེད་པ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ་།།
★0◤anabhipretaṃ cet / [330|24-]
◤anabhipretaṃ cet, abhipretaṃ sukham iti siddham / [S692]
㈠云何損害。若汝言非所愛為苦。此即是所愛
㈡若謂非愛既有可愛有樂應成。
★0◤abhipretaṃ sukhamiti siddham / [330|25]
①anabhipretam ced abhipretam sukham iti siddham
㈢གལ་ཏེ་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་འདོད་པ་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པོ། །
◤tad eva hy abhipretaṃ punar anabhipretaṃ bhavaty āryāṇāṃ na eva alpakāle / [S692]
㈠云何為苦。是所愛後於聖人更非所愛。謂於離欲時。
㈡若謂可愛體非成實。以諸聖者於離染時可愛復成非可愛故。
★◤tadeva hyabhipretaṃ punaranabhipretaṃ bhavatyāryāṇāṃ naivālpakāle / [330|25-]
♂tadeva hyabhipretaṃ punaranabhi- pretaṃ{10. Y. adopts anabhiprītaṃ and gives in note ॰prźt॰ Mss |} bhavatyāryāṇāṃ naivālpakāle /
①tat eva hi abhipretam punar anabhipretam bhavati āryāṇām na eva alpa kāle
③གལ་ཏེ་འདོད་པ་དེ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཚེ་མི་བཞེད་གྲུབ་པོ་།། པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་འདོད་པ་དེ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཚེ་མི་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་གཞན་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
★★◤tasmādaniṣpanamabhipretatvaṃ cet / na / anyathā 'nabhipretatvāt / [330|26]
♂tasmādaniṣpannamabhipretatvaṃ cet / ♂na / ♂anyathā'nabhipreta- tvāt /
①tasmāt aniṣpanam abhipreta tvam ced na
③དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་།
①anyathā nabhipreta tvāt
③མི་འདོད་པ་ནི་གཞན་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
◤tasmād aniṣpannam abhipretatvaṃ cet? na; anyathā'nabhipretatvāt / [S692]
㈠是故此樂不成就。不成就故非所愛。不由餘義。
㈡不爾。可愛聖離染時。由異門觀為非愛故。
★★◤yā hi vedanā svena lakṣaṇenābhipretā nāsau pouonastenaiva jātvanabhipretā bhavati / [330|27]
♂yā hi vedanā svena lakṣaṇenābhipretā nāsau punastenaiva jātvanabhipretā bhavati /
◤yā hi vedanā svena lakṣaṇena abhipretā, na asau punas tena eva jātvanabhipretā bhavati![S692]
㈠何以故。若受由自體性是所愛。此受由自體性。無時無因成非所愛。此義應然。
㈡謂若有受自相可愛。此受未常成非可愛。
D5076 🈪ཚོར་བ་གང་ཞིག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་དེ་ཁོ་ནས་མི་འདོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་གང་གིས་ན་མི་བཞེད་པར་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་། འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཅན་དང་། མི་རྟག་པར་ལྟའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣམ་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
D5077 🈪གལ་ཏེ་འདི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་འདོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ལ་སུ་ཡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། །གང་གི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆེད་དུ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་སྐྱོན་ཅན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
①yā hi vedanā svena lakṣaṇena abhipretās na asau pouonas tena eva jātu anabhipretā bhavati
③ཚོར་བ་གང་ཞིག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་དེ་ཁོ་ནས་མི་འདོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་།
㈢ཚོར་བ་གང་ཞིག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་དེ་ཁོ་ནས་མི་འདོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་གང་གིས་ན་མི་བཞེད་པར་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་། འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཅན་དང་། མི་རྟག་པར་ལྟའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་〖PNཀྱིས།〗རྣམ་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
★◤tathā hyenāmākārāntareṇa vidūṣayantyāryāḥ pramādapadaṃ caināṃ paśyanti mahābhisaṃskārasādhyāṃ ca vipariṇāminīṃ cānityāṃ cayenānabhipretā bhavati / [330|27-331|02]
♂tathā @331 hyenāmākārāntareṇa vidūṣayantyāryāḥ pramādapadaṃ caināṃ paśyanti mahābhisaṃskārasādhyāṃ ca vipariṇā- minīṃ cānityāṃ ca yenānabhipretā bhavati /
◤tathā hy enām ākārāntareṇa vidūṣayanty āryāḥ,[S692]
㈠何以故。由聖人以別過失相厭惡此受故。
㈡然諸聖者於離染時。以餘行相厭患此受。
①tathā hi ena āma ākāra antareṇa vidūṣayanti āryās pramāda padam ca enām paśyanti mahā abhisaṃskāra sādhyām ca vipariṇāminīm ca anityām cayena anabhip
③འདི་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་འདི་གང་གིས་ན་མི་བཞེད་པར་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་། འདི་ལ་བག་མེད་པའི་གནས་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཆེན་པོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཅན་དང་། མི་རྟག་པར་ལྟའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤pramādapadaṃ ca enāṃ paśyanti mahābhisaṃskārasādhyāṃ ca vipariṇāminīṃ ca anityāṃ ca, yena anabhipretā bhavati / [S692]
㈠彼觀此受。是放逸處。大功力所成易變異無常。由如此義故。非所愛
㈡謂觀此受是放逸處。要由廣大功力所成變壞無常故非可愛。
★0◤na tu khalu svalakṣaṇākāreṇa / [331|02]
◤na tu khalu svalakṣaṇākāreṇa / [S692]
㈠不由自體相。
㈡非彼自相是非愛法。
①na tu khalu sva lakṣaṇa ākāreṇa
③གལ་ཏེ་འདི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་འདོད་པ་ ****[@5a]**** *་།།
㈢གལ་ཏེ་འདི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་འདོད་པ་{5a}ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ལ་སུ་ཡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། །གང་གི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆེད་དུ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་སྐྱོན་ཅན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །
★◤yadi cāsau svenātmanānabhipretā bhavennaiva tasyāṃ kasyacidrāgo bhavedyato vairāgyārthaṃ prakārāntareṇāpi doṣavatīṃ paśyeyuḥ / [331|03-]
♂yadi cāsau svenātmanānabhipretā bhavennaiva tasyāṃ kasyacidrāgo bhavedyato vairāgyārthe prakārāntareṇāpi{1. Y. ākārāntareṇāpi |} doṣavatīṃ paśyeyuḥ /
◤yadi ca asau svenātmanānabhipretā bhaven na eva tasyāṃ kasya cid rāgo bhaved;[S692]
㈠若此受由自體本非所愛。於中無有人生起愛欲。
㈡若彼自體是非可愛不應於中有起愛者。
①yadi ca asau svena ātmanā anabhipretās bhavet na eva tasyām kasyacid rāgas bhavet yatas vairāgya artham prakāra antareṇa api doṣavatīm paśyeyus
③ཞིག་ཡིན་བར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ལ་སུ་ཡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་།། གང་གི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆེད་དུ་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་སྐྱོན་ཅན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ་།
◤yato vairāgyārtham ākārāntareṇa api doṣavatīṃ paśyeyuḥ / [S692]
㈠不應為離欲。此受以別道理觀察過失。
㈡若不起愛於離染時聖者不應以餘行相觀察樂受深生厭患。
★★◤tasmādastyeva svalakṣaṇataḥ sukha vedanā // [331|04]
♂tasmādastyeva svalakṣaṇataḥ sukhā vedanā //
◤tasmād asty eva svalakṣaṇataḥ sukhā vedanā // [S692]
㈠是故知由自體相定有樂受。
㈡故由自相有實樂受。
①tasmāt asti eva sva lakṣaṇatas sukha vedanā
③དེ་ལྟ་བས་ན་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཁོ་འགྱུར་ཏེ། ནའོ་།།
◤[S693]
◤yat tu bhagavatoktam—[S693]
㈠是汝所言。佛世尊說。
㈡然世尊言
★◤yattu bhagavatoktaṃ “yatkiñcidveditamidamatra duḥkhasye”ti tadbhagavataiva nītārthaṃ “saṃskārānityatāmānanda mayā saṃghāya bhāṣitaṃ saṃskāraviopariṇāmatāṃ ca yatkiñcidveditamidamatra duḥkhasye”ti / [331|05-]
♂yattu bhagavatoktaṃ “yatkiṃcidvedita- midamatra duḥkhasye”ti tadbhagavataiva nītārthaṃ “saṃskārānityatāmānanda ma-[ 5a. 17A1. III ]yā saṃdhāya bhāṣitaṃ saṃskāravipariṇāmatāṃ ca yatkiṃcidveditamidamatra duḥkhasye”ti /
◤“yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya”[S693]
㈠隨所有受皆是苦別名。
㈡諸所有受無非苦者。
◤iti tadbhagavataiva nītārtham—[S693]
㈠此經世尊自顯了其義。
㈡佛自釋通。如契經言。
D5078 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་ཀུན་དགའ་བོ་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངས་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ལ་〖PNལས།〗དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་དོན་ངེས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
D5079 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
◤“saṃskārānityatām ānanda mayā sandhāya bhāṣitaṃ saṃskāravipariṇāmatāṃ ca,[S693]
㈠經云阿難陀。我依諸行無常及有為變異故說。
㈡佛告慶喜。我依諸行皆是無常。及諸有為皆是變壞。密作是說。
◤yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya” iti / [S693]
㈠隨所有受皆是苦別名。
㈡諸所有受無非是苦。
★◤ato na duḥkha-dukhatāṃ saṃdhāyaitaduktamiti siddhaṃ bhavati / [331|07-]
♂ato na duḥkha- duḥkhatāṃ saṃdhāyaitaduktamiti siddhaṃ bhavati /
◤ato na duḥkhaduḥkhatāṃ sandhāya etad uktam iti siddhaṃ bhavati / [S693]
㈠是故知不依苦苦說此經。此義自然成。
㈡故知此經不依苦苦作如是說。
①yat tu bhagavatā uktam yat kiñcid veditam idam atra duḥkhasya iti tat bhagavatā eva nīta artham saṃskāra anitya tām ānanda mayā saṃghāya bhāṣitam saṃskāra viopariṇāma tām ca yat kiñcid veditam idam atra duḥkhasya iti atas na duḥkha dukha tām saṃdhāya etat uktam iti siddham bhavati
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་ཀུན་དགའ་བོ་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངས་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་དོན་ངེས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ་།། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་ཀུན་དགའ་བོ་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངས་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ལ་〖PNལས།〗དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་དོན་ངེས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤yadica svabhāvata eva sarvaṃ veditavyaṃ duḥkhamabhaviṣyatkimarthamāryānanda evaṃ bhagavantamaprakṣyat / [331|08-]
♂yadi ca svabhāvata eva sarvaṃ veditavyaṃ duḥkhamabhavi- ṣyatkimarthamāryānanda evaṃ bhagavantamaprakṣyat /
◤yadi ca svabhāvat eva sarvaṃ veditavyaṃ duḥkham abhaviṣyat,[S693]
㈠復次若由自性。一切受皆是苦。
㈡若由自相說受皆苦。
D5080 🈪གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ལགས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ལགས་པ་དང་ཚོར་བ་འདི་གསུམ་ཡང་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ཏེ། དེས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བཀའ་〖PN+མ།〗སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་འགྱུར་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་སྐད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་གསུམ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་ཡོད་ལ། གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་〖Nའདི་ཡི།〗སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་〖PN+ནི།〗ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཚིག་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
◤kim artham āryānanda evaṃ bhagavantam aprakṣyat—[S693]
㈠何用淨命。阿難陀問佛如此。
㈡何緣慶喜作是問言。
★★◤tisra ime vedanā uktā bhagavatā sukhā duḥkhā 'duḥkhāsukhā ca / [331|09]
♂tisra ime vedanā uktā bhagavatā sukhā duḥkhā'- duḥkhāsukhā ca /
◤“tisra ime vedanā uktā bhagavatā sukhā duḥkhā'duḥkhāsukhā ca / [S693]
㈠問云何世尊說。受有三種。謂樂苦不苦不樂。
㈡佛於餘經說有三受。謂樂及苦不苦不樂。
★★◤uktaṃ cedaṃ bhagavatā “yatkiñcidveditamidamatra duḥkhasye”ti / [331|10]
♂uktaṃ cedaṃ bhagavatā “yatkiṃcidveditamidamatra duḥkhasye”ti /
◤uktaṃ cedaṃ bhagavatā-- yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya iti / [S693]
①uktaṃ ca idaṃ bhagavatā-- yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya iti|
㈠世尊復說。隨所有受皆是苦別名。
①yadica svabhāvatas eva sarvam veditavyam duḥkham abhaviṣyat kim artham ārya ānanda evam bhagavantam aprakṣyat tisras ime vedanā uktā bhagavatā sukhā duḥkhā duḥkha asukhā ca uktam ca idam bhagavatā yat kiñcid veditam idam atra duḥkhasya iti
③གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ལགས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ལགས་བ་དང་ཚོར་བ་འདི་གསུམ་ཡང་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ན། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་གྱུར་ཏེ་།
㈢གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ལགས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ལགས་པ་དང་ཚོར་བ་འདི་གསུམ་ཡང་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་གྱུར་〖PNའགྱུར།〗ཏེ། དེས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བཀའ་〖PN+མ།〗སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་འགྱུར་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་སྐད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་གསུམ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་ཡོད་ལ། གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་〖Nའདི་ཡི།〗སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་〖PN+ནི།〗ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཚིག་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
★◤kiṃ nu saṃdhāya bhagavatā bhāṣitam yatkiñcidveditamidamatra duḥkhasyeti / [331|10-]
♂kiṃ nu saṃdhāya bhagavatā bhāṣitaṃ yatkiṃcidveditamidamatra duḥkhasyeti /
◤kiṃ nu sandhāya bhagavatā bhāṣitam—yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya’ iti / [S693]
㈠世尊依何義說此言。謂隨所有受皆是苦別名。
㈡依何密意此經復言諸所有受無非是苦。
★◤evaṃ hi so 'prakṣyat kiṃ nu saṃdhāya bhāṣitaṃ tisro vedanā iti / [331|11-]
♂evaṃ hi so 'prakṣyat kiṃ nu saṃdhāya bhagavatā bhāṣitaṃ tisro vedanā iti /
◤evaṃ hi so 'prakṣyat—‘kiṃ nu sandhāya bhagavatā bhagavatā bhāṣitaṃ tisro vedanāḥ’ iti / [S693]
㈠若如汝所執。是理淨命。阿難陀應問佛如此。世尊依何義說此言。謂受有三
㈡慶喜但應作如是問。依何密意說有三受。
★★◤bhagavānaṣyeva vyākariṣyat / [331|12]
♂bhagavānapyevaṃ{2. Y. api caivaṃ |} vyākariṣyat /
◤bhagavān api ca evaṃ vyākariṣyat—‘idaṃ mayā saṃdhāya bhāṣitaṃ tisro vedanāḥ’ iti, na tv evam āha / [S693]
㈠佛世尊應答阿難陀言。阿難陀此說是由別意說。謂受有三。佛世尊既不說如此。
㈡世尊亦應但作是答。我依此密意故說有三受。經中既無如是問答。
◤tasmāt santy eva svabhāvatas tisro vedanāḥ / [S693]
㈠是故由體性實有三受。
㈡故由自相實有三受。
D5081 🈪གང་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དེ་ལ་གཉི་ག་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗 རང་གི་ངོ་བོས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ནི་བདེ་བ་ཉིད་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
D5082 🈪དེ་ལ་བདེ་བར་〖PNབདེན་པར།〗མཐོང་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ཅན་རྣམས་དེའི་རོ་མྱོང་〖PNམྱང་།〗བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འཆིང་བར་འགྱུར་ལ། སྡུག་བསྔལ་དུ་མཐོང་ན་ནི་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐར་བར་འགྱུར་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཇི་ལྟར་〖PNསྙམ།〗མཐོང་ན་ཐར་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བཀའ་སྩལ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤idaṃ mayā saṃdhāya bhāṣitaṃ tisro vedanā iti / [331|12-]
◤‘idaṃ tu sandhāya mayā bhāṣitaṃ yat kiñ cid veditam idam atra duḥkhasya’ ity ābhiprāyakam etad vākyaṃ darśayati / [S693]
㈠故知此經言依別意說。謂隨所有受皆是苦別名。
㈡世尊既言我密意說諸所有受無非是苦。即已顯示此所說經依別意說非真了義。
①kim nu saṃdhāya bhagavatā bhāṣitam yat kiñcid veditam idam atra duḥkhasya iti evam hi sas prakṣyat kim nu saṃdhāya bhāṣitam tisras vedanā iti bhagavān aṣyā iva vyākariṣyat idam mayā saṃdhāya bhāṣitam tisras vedanā iti na tu evam āha
③དེས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་ཞུས་པར་འགྱུར་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་སྐད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ཏེ་།
★0◤na tvevamāha / tasmātsantyeva svabhāvatastisro vedanāḥ / [331|13]
①tasmāt santi eva svabhāvatas tisras vedanās
③དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་གསུམ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་ཡོད་ལ་།
◤yad apy uktam—“sukhā vedanā duḥkheti draṣṭavyā” iti / [S693]
㈠是汝所言。應以苦相觀樂受。是義不然。何以故。
㈡又契經言。汝應以苦觀樂受者。
★◤idaṃ tu saṃdhāya mayā bhāṣitaṃ yatkimcidveditamidamatra duḥkhasyetyābhīprāyikametadvākyaṃ darśayati / [331|14-]
♂idaṃ tu saṃdhāya mayā bhāṣitaṃ yatkiṃcidveditamidamatra duḥkhasyetyābhiprāyikametadvākyaṃ darśayati /
①idam tu saṃdhāya mayā bhāṣitam yat kimcid veditam idam atra duḥkhasya iti ābhīprāyikam etat vākyam darśayati
③གང་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ངས་དགོངས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཚིག་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤yadaṣyuktaṃ “sukhā vedanā duḥkheti draṣṭavye”ti / ubhayaṃ tasyāmasti / [331|15]
♂yadapyuktaṃ “sukhā vedanā duḥkheti draṣṭavye”ti / ♂ubhayaṃ tasyāmasti /
◤ubhayaṃ tasyām asti / [S693]
㈠此受中有二性。
㈡應知此經意顯樂受有二種性。
①yat aṣi uktam sukhā vedanā duḥkha iti draṣṭavyā iti ubhayam tasyām asti
③གང་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དེ་ལ་གཉི་ག་ཡོད་དོ་།།
㈢གང་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དེ་ལ་གཉི་ག་ཡོད:དོ།།〖PNདེ།〗
★◤sukhatvaṃ ca svabhāvatomanāpatvād duḥkhatvaṃ ca paryāyato vipariṇāmānityadharmatvāt / [331|15-]
♂sukhatvaṃ ca svabhāvato manāpatvādduḥkhatvaṃ ca paryāyato vipariṇāmānityadharmatvāt /
◤sukhatvaṃ ca svabhāvato manāpatvād,[S693]
㈠一有樂性。由自性是所愛故。
㈡一有樂性。謂此樂受依自相門是可愛故。
①sukha tvam ca svabhāva tomanāpa tvāt duḥkha tvam ca paryāyatas vipariṇāma anitya dharma tvāt
③རང་གི་ངོ་བོས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ནི་བདེ་བ་ཉིད་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ག་ཡོད་དོ་།། ནོ་།།
㈢རང་གི་ངོ་བོས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ནི་བདེ་བ་ཉིད་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
◤duḥkhatvaṃ ca paryāyato vipariṇāmānityadharmitvāt / [S693]
㈠二有苦性。由別道理。是變異無常法故。
㈡二有苦性。謂依異門亦是無常變壞法故。
★0◤sā tu sukhato dṛśyamānā bandhāya kalpate tadāsvādanāt / [331|16-]
◤sā tu sukhato dṛśyamānā bandhāya kalpate, tadāsvādanāt / [S693]
㈠若以樂相觀此受。則生他繫縛。由有欲眾生樂噉此味故。
㈡然觀樂時能為繫縛。諸有貪者噉此味故。
★0◤duḥkhato dṛśyamānā mokṣāya kalpate / [331|17-]
◤duḥkhato dṛśyamānā mokṣāya kalpate, tadvairāgyād iti / [S693]
㈠若以苦相觀此受。則能解脫。有縛眾生由於此得離欲故。
㈡若觀苦時能令解脫。如是觀者得離貪故。
①sā tu sukhatas dṛśyamānās bandhāya kalpate tad āsvādanāt duḥkhatas dṛśyamānā mokṣāya kalpate
③དེ་ལ་ ****[@5b]**** ་བདེ་བར་མཐོང་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ཅན་རྣམས་དེའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འཆིང་བར་འགྱུར་ལ་།
㈢དེ་ལ་{5b}བདེ་བར་〖PNབདེན་པར།〗མཐོང་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ཅན་རྣམས་དེའི་རོ་མྱོང་〖PNམྱང་།〗བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འཆིང་བར་འགྱུར་ལ། སྡུག་བསྔལ་དུ་མཐོང་ན་ནི་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐར་བར་འགྱུར་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཇི་ལྟར་〖PNསྙམ།〗མཐོང་ན་ཐར་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བཀའ་སྩལ་པ་ཡིན་ནོ། །
★0◤tadvairāgyāditi / [331|18]
★0◤yathā dṛśyamānā mokṣāya kalpate tathaināṃ draṣṭumājñāpayanti buddhāḥ / [331|18-]
◤yathā dṛśyamānā mokṣāya kalpate tathā enāṃ draṣṭum ājñāpayanti buddhāḥ / [S693]
㈠如理所見能令解脫。諸佛世尊隨如此理。善教眾生令修學此觀。
㈡佛以觀苦能令解脫故。勸有情觀樂為苦。
①tad vairāgyāt iti yathā dṛśyamānās mokṣāya kalpate tathā enām draṣṭum ājñāpayanti buddhās
③སྡུག་བསྔལ་དུ་མཐོང་ན་ནི་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐར་བར་འགྱུར་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་ཐར་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བཀའ་སྩལ་པ་ཡིན་ནོ་།།
★◤kathamidaṃ gamyate svabhāvataḥ sā sukheti / ya dāha[331|19]
♂kathamidaṃ gamyate svabhāvataḥ sā sukheti /
◤katham idaṃ gamyate-- svabhāvataḥ sā sukheti? yad āha—[S693]
㈠云何得知。此受由自性故樂。由此偈言
㈡如何知此自相是樂。如有頌言
①katham idam gamyate svabhāvatas sā sukha iti
③དེ་རང་གི་ངོ་བོས་བདེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་པ་ཡིན་ནོ་།།
㈢དེ་རང་གི་ངོ་བོས་བདེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རབ་མཁྱེན་གྱིས། །འདུ་བྱེད་མི་རྟག་ཉིད་དང་ནི། །རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་མཁྱེན་ནས། །ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བར་གསུངས་སོ། །
①yas dāha
③ན། འདི་ལྟར། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རབ་མཁྱེན་གྱིས་།།
★◤【 “saṃskārānityatāṃ jñātvā atho vipariṇāmatām /】[331|20-]
♂ya-[ 5b. 17B1. III ]dāha- saṃskārānityatāṃ jñātvā atho{3. Ms. is not clear. It looks like akho or sukho |} vipariṇāmatām /
①saṃskāra anitya tām jñātvā atho vipariṇāma tām
③འདུ་བྱེད་མི་རྟག་ཉིད་དང་ནི་།། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་མཁྱེན་ནས་།།
㈢ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
◤“saṃskārānityatāṃ jñātvā atho vipariṇāmatām / [S693]
㈠ 已知行無常 復觀彼變異
㈡ 諸佛正遍覺 知諸行非常
★◤【 vedanā duḥkhataḥ proktā saṃbuddhena prajānaneti” //】
♂vedanā duḥkhataḥ proktā saṃbuddhena prajānateti //
①vedanā duḥkhatas proktā saṃbuddhena prajānana iti
③ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བར་གསུངས་སོ་།། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ་།།
◤vedanā duḥkhataḥ proktā sambuddhena prajānatā // ”iti( ) / [S693]
㈠ 故說諸受苦 正遍覺智者
㈡ 及有為變壞 故說受皆苦
◤yad api coktam—“duḥkhe sukham iti saṃjñāviparyāsaḥ” iti? ābhiprāyika eṣa nirdeśaḥ / [S693]
①yad api ca uktam—“duḥkhe sukham iti saṃjñāviparyāsaḥ” iti? ābhiprāyika eṣa nirdeśaḥ |
㈠是汝所言。於苦計執樂想。說名顛倒。故知無樂。是義不然。何以故。此言是不了義說。
㈡又契經言於苦謂樂名顛倒者。此別意說。
D5083 🈪དེ་རང་གི་ངོ་བོས་བདེ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རབ་མཁྱེན་གྱིས། །འདུ་བྱེད་མི་རྟག་ཉིད་དང་ནི། །རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་མཁྱེན་ནས། །ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བར་གསུངས་སོ། །
D5084 🈪ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །
D5085 🈪གང་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་བསྟན་པ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ།
★0◤yadapi coktaṃ “duḥkhe sukhamiti saṃjñāviparyāsa” iti / ābhiprāyika eṣa nirdeśaḥ / [331|22]
①yat api ca uktam duḥkhe sukham iti saṃjñā viparyāse iti ābhiprāyikas eṣa nirdeśas
③གང་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་བསྟན་བ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ་།
㈢གང་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་བསྟན་པ་འདི་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་སོ། །
◤[S694]
★0◤lokasya hi sukhasaṃjñā vedanāyāṃ kāmaguṇeṣūpapattau ca / [331|23]
◤lokasya hi sukhasaṃjñā vedanāyāṃ kāmaguṇeṣu upapattau ca / [S694]
㈠世間有樂想.於受、欲塵及生處中。
㈡以諸世間.於諸樂受.妙欲.諸有一分樂中
🈪འཇིག་རྟེན་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་སོ། །
①lokasya hi sukha saṃjñā vedanāyām kāma guṇeṣu upapattau ca
③འཇིག་རྟེན་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་སོ་།།
★◤tatra sūkhaṃ vedanāṃ paryāyeṇa duḥkhaṃ satīmekāntasukhāṃ paśyato viparyāsaḥ / [331|23-]
♂tatra sukhāṃ vedanāṃ paryāyeṇa duḥkhāṃ satī- mekāntasukhāṃ paśyato viparyāsaḥ /
◤tatra sukhāṃ vedanāṃ paryāyeṇa duḥkhāṃ satīmekāntasukhāṃ paśyato viparyāsaḥ / [S694]
㈠此中樂受。由別道理有苦。若見此一向樂。是見名顛倒。欲塵少樂多苦。一向觀有樂名顛倒。
㈡一向計樂故成顛倒。謂諸樂受若依異門亦有苦性。然諸世間唯觀為樂故成顛倒。諸妙欲境樂少苦多。唯觀為樂故成顛倒。
D5086 🈪དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡོད་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ལ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ཡང་བདེ་བ་ནི་ཆུང་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་མང་བ་ཡིན་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་〖PN+ཡང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
①tatra sūkham vedanām paryāyeṇa duḥkham satīm ekānta sukhām paśyatas viparyāsas
③དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡོད་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ལ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ཡང་བདེ་བ་ནི་ཆུང་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་མང་བ་ཡིན་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡོད་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ལ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ཡང་བདེ་བ་ནི་ཆུང་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་མང་བ་ཡིན་ན་གཅིག་ཏུ་བདེ་བར་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་〖PN+ཡང་།〗དེ་དང་འདྲའོ། །
★0◤evamupapattim / [331|24]
◤evam upapattim / [S694]
㈠生處亦爾。
㈡諸有亦然。
①evam upapattim
③སྐྱེ་བ་ལ་དེ་དང་འདྲའོ་།།
★★◤tasmānnātaḥ sukhavedanā 'bhāvasiddhiḥ / [331|25]
♂tasmānnātaḥ sukhavedanā'bhāvasiddhiḥ /
◤tasmān na ataḥ sukhavedanā'bhāvasiddhiḥ / [S694]
㈠是故由此證撥無樂。此義不成。
㈡故不由此能證樂受無實理成。
D5087 🈪དེ་ལྟ་བས་ན་〖PN+དེ་ལས།〗བདེ་བའི་ཚོར་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་〖PN་གྱུར།〗ན་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ནི་ངས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
①tasmāt na atas sukha vedanā bhāva siddhis
㈢དེ་ལྟ་བས་ན་〖PN+དེ་ལས།〗བདེ་བའི་ཚོར་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་པོ། །
★◤yadi tu svabhāvata eva sarvaṃ veditaṃ duḥkhamabhaviṣyat tisro vedanā iti vacane koguṇo 'bhaviṣyat / [331|25-]
♂yadi tu svabhāvata eva sarve veditaṃ duḥkhamabhaviṣyat tisro vedanā iti vacane ko guṇo 'bhaviṣyat /
◤yadi tu svabhāvata eva sarvaṃ veditaṃ duḥkham abhaviṣyat,[S694]
㈠若由自性一切受皆苦。
㈡若受自相實皆苦者。
①yadi tu svabhāvatas eva sarvam veditam duḥkham abhaviṣyat tisras vedanā iti vacane koguṇas abhaviṣyat
③གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་།
㈢གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་〖PN་གྱུར།〗ན་ཚོར་བ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ནི་ངས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
◤‘tisro vedanāḥ’ iti vacane ko guṇo 'bhaviṣyat / [S694]
㈠復說受有三。此言有何功德。
㈡佛說三受有何勝利。
★0◤lokānuvṛttyeti cet na / [331|26-332|01]
◤lokānuvṛttyeti cet na?[S694]
㈠若汝言由隨順世間故說。是義不然。
㈡若謂世尊隨俗說者。不應正理。
①loka anuvṛttyā iti ced na
③གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ་ཡོད་པར་འགྱུར་།
★◤sarvaveditaduḥkhatvasya saṃskāravipariṇāmānityatāṃ saṃdhāya bhāṣitavacanāt yathābhūtavacanācca / [332|01-]
♂sarvaveditadukhatvasya @332 saṃskāravipariṇāmānityatāṃ{1. Ms. ॰vipariṇāma… |} saṃdhāyabhāṣitavacanāt yathābhūtavacanācca /
◤sarvaveditaduḥkhatvasya saṃskāravipariṇāmānityatāṃ sandhāyabhāṣitavacanāt,[S694]
㈠何以故。一切受皆苦。此言由別意說故。
㈡以世尊言我密說受無非苦故。
①sarva vedita duḥkha tvasya saṃskāra vipariṇāma anitya tām saṃdhāya bhāṣita vacanāt yathā bhūta vacanāt ca
③། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ནི་ངས་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པའི་ཕྱིར་རོ་།།
㈢ཡང་དག་པར་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས་གང་གིས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་ཞིང་། དེའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །
◤yathābhūtavacanāc ca / [S694]
㈠復次由說真實言。
㈡又於觀五受說如實言故。
D5088 🈪ཡང་དག་པར་〖PNཔ།〗ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས་གང་གིས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་ཞིང་། དེའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །
★◤“yacca sukhendriyaṃ yacca saumanasyendriyaṃ sukhaiṣā vedanā draṣṭavye” ti vistareṇoktvā “yenemāni pañcendriyāṇyevaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā dṛṣṭāni trīṇi cāsya saṃyojanāni prahīṇāni bhavantī” tyevamādi / [332|02-]
♂“yacca sukhendriyaṃ yacca saumanasyendriyaṃ sukhaiṣā vedanā draṣṭavye”ti vistareṇoktvā “yenemāni pañcendriyāṇyevaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā dṛṣṭāni trīṇi cāsya saṃyojanāni{2. Ms. drops ni |}prahīṇāni bhavantī”tyevamādi /
◤“yac ca sukhendriyaṃ yac ca saumanasyendriyaṃ sukhaiṣā vedanā draṣṭavyā” iti vistareṇa uktvā[S694]
㈠如經云。是樂根是喜根。應見此名樂受。是苦根是憂根。應見此名苦受。如此廣說已。
㈡謂契經說。所有樂根所有喜根應知此二皆是樂受。乃至廣說。
①yat ca sukha indriyam yat ca saumanasya indriyam sukha eṣā vedanā draṣṭavye ti vistareṇa uktvā
③ཡང་དག་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཡང་ཕྱིར་ཏེ། བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས་གང་གིས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་ཞིང་།
㈢འཇིག་རྟེན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རྟོག་པར་འགྱུར་གལ་ཏེ་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་བློ་སྐྱེའོ་〖Pསྐྱེ་བ།Nསྐྱེ་བོ།〗ཞེ་ན་ནི་བདེ་བ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་{6a}ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་བློ་སྐྱེ་བར་〖PNབ།〗འགྱུར་རོ། །
①yena imāni pañca indriyāṇi evam yathābhūtam samyak prajñayā dṛṣṭāni trīṇi ca asya saṃyojanāni prahīṇāni bhavantī ti evamādi
③དེའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ཡང་སྦངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ་།།
㈢གང་གི་ཚེ་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁྱད་པར་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བ་སང་〖PNམྱོང་།〗བ་དེའི་ཚེ་གང་ལ་འདི་བདེ་བའི་བློར་འགྱུར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུར་གྱུར་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་དེ་མ་སྐྱེས་པ་དང་འགགས་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་བློ་ཤིན་ཏུ་ཆེས་སྐྱེ་བར་〖PNཆོས་སྐྱེ་བར་ཡང་།〗འགྱུར་ཏེ། འདོད་པའི་བདེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
◤“yena imāni pañcendriyāṇy evaṃ yathābhūtaṃ samyak prajñayā dṛṣṭāni, trīṇi ca asya saṃyojanāni prahīṇāni bhavanti” ity evam ādi / [S694]
㈠若人如此。由如實正智觀察五根。此人即滅離三結如此等。
㈡復作是說。若以正慧如實觀見如是五根三結永斷。乃至廣說。
★0◤loko 'pi ca kathaṃ duḥkhāṃ vedanāṃ trividhāṃ vyavasyet / [332|04-]
◤loko 'pi ca kathaṃ duḥkhāṃ vedanāṃ trividhāṃ vyavasyet![S694]
㈠云何世間分別苦受有三品。
㈡又佛如何於一苦受。隨順世俗分別說三。
★0◤mṛdvadhimātramadhyāsu yathākramaṃ sukhādibuddhiriti cet / na / [332|05]
◤mṛdvadhimātramadhyāsu yathākramaṃ sukhādibuddhiriti cet? na;[S694]
㈠若汝言於下上中品中。如次第世間起樂受等意。是義不然
㈡若謂世間於下上中苦。如其次第起樂等三覺。佛隨順彼說樂等三。理亦不然。
D5089 🈪འཇིག་རྟེན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རྟོག་པར་འགྱུར་གལ་ཏེ་ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་བློ་སྐྱེའོ་〖Pསྐྱེ་བ།Nསྐྱེ་བོ།〗ཞེ་ན་ནི་བདེ་བ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་[@6a]ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་བློ་སྐྱེ་བར་〖PNབ།〗འགྱུར་རོ། །
①lokas api ca katham duḥkhām vedanām trividhām vyavasyet mṛdvadhi mātra madhyāsu yathākramam sukha ādi buddhis iti ced na
★★◤sukhasyāpi trividhatvāt mṛdvādiṣu duḥkheṣvadhimātrā disukhabuddhiḥ syāt / [332|06]
♂sukhasyāpi trividhatvāt mṛdvādiṣu duḥkheṣvadhimātrā{3. Ms. drops trā |}disukhabuddhiḥ syāt /
◤sukhasya api trividhatvāt mṛdvādiṣu duḥkheṣv adhimātrādisukhabuddhiḥ syāt / [S694]
㈠樂亦有三品故。於輕品得苦中。應起最上品樂意。
㈡樂亦三故。應於下等三苦唯起上等樂覺。
①sukhasya api trividha tvāt mṛdu ādiṣu duḥkheṣu adhimātrā disukha buddhis syāt
★◤yadā ca gandharasaspraṣṭavyaviśeṣajaṃ sukhaṃ vedayate tadā katamat duḥkhaṃ mṛdubhūtaṃ yatrāsya sukhabuddhirbhavati / [332|06-]
♂yadā ca gandhara-[ 6a. 17A1. IV ]saspraṣṭavyaviśeṣajaṃ sukhaṃ vedayate tadā katamat duḥkhaṃ mṛdubhūtaṃ yatrāsya sukhabuddhirbhavati /
◤yadā ca gandharasaspraṣṭavyaviśeṣajaṃ sukhaṃ vedayate,[S694]
㈠若人正受香味觸等勝類所生樂。
㈡又受殊勝香味觸等所生樂時。
D5090 🈪གང་གི་ཚེ་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁྱད་པར་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བ་སང་〖PNམྱོང་།〗བ་དེའི་ཚེ་གང་ལ་འདི་བདེ་བའི་བློར་འགྱུར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུར་གྱུར་པ་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན།
①yadā ca gandha rasa spraṣṭavya viśeṣa jam sukham vedayate tadā katamat duḥkham mṛdu bhūtam yatra asya sukha buddhis bhavati
◤[S695]
◤tadā katamad duḥkhaṃ mṛdubhūtam, yatra asya sukhabuddhir bhavati![S695]
㈠是時受何苦。正受輕苦。於輕苦中起樂心。
㈡有何下苦而世於中起樂受覺。
★◤anutpannavinaṣṭe catasminmṛduni duḥkhe sutarāṃ sukabuddhiḥ syāt / [332|08-]
♂anutpannavinaṣṭe ca tasminmṛduni duḥkhe sutarāṃ sukhabuddhiḥ syāt / ♂aśeṣa- duḥkhāpagamāt /
◤anutpanaviṣṭe ca tasmin mṛduni duḥkhe sutarāṃ sukhabuddhiḥ syāt; aśeṣaduḥkhāpagamāt / [S695]
㈠若爾此輕苦受未生時及滅時。應生最上品樂意。由苦滅無餘故。
㈡若許爾時有下苦者。如是下苦已滅未生。世應爾時有極樂覺。此位眾苦都無有故。
🈪སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་དེ་མ་སྐྱེས་པ་དང་འགགས་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་བློ་ཤིན་ཏུ་ཆེས་སྐྱེ་བར་〖PNཆོས་སྐྱེ་བར་ཡང་།〗འགྱུར་ཏེ།
①anutpanna vinaṣṭe catasmin mṛduni duḥkhe sutarām suka buddhis syāt aśeṣa duḥkha apagamāt
★◤aśeṣaduḥkhāpagamāt / evaṃ kāmasukhasaṃmukhībhāve 'pi vaktavyam / [332|09]
♂evaṃ kāmasukhasaṃmukhībhāve 'pi vaktavyam /
◤evaṃ kāmasukhasammukhībhāve 'pi vaktavyam / [S695]
㈠欲塵樂現前時。應說如此。
㈡受欲樂時徵問亦爾。
🈪འདོད་པའི་བདེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
①evam kāma sukha saṃmukhībhāve api vaktavyam
★◤kathaṃ ca nāmedaṃ yojyate yanmṛdunivedite suvyaktastīvro 'nubhavo gṛhyate madhye punaravyakta iti / [332|10-]
♂kathaṃ ca nāmedaṃ{4. Y. nāmaitat |} yojyate{5. Y. adopts yokṣyate |} yanmṛduni vedite suvyaktastīvro 'nubhavo{6. Y. tīvrānubhavo |} gṛhyate madhye punaravyakta iti /
◤kathaṃ ca nāmaitad yokṣyate yanmṛduni vedite suvyaktastīvro 'nubhavo gṛhyate, madhye punar avyakta iti / [S695]
㈠復次此執云何與理相應。謂於輕品苦受中明了最重領起。於中品苦受中而不分明。
㈡又下品受現在前時。許受分明猛利可取。許中品受現在前時與此相違。如何應理。
①katham ca nāma idam yojyate yat mṛdu nivedite su vyaktas tīvras anubhavas gṛhyate madhye punar avyaktas iti
③ཚོར་བ་ཆུང་དུ་ལ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་ཤས་ཆེན་པོར་འཛིན་ལ། འབྲིང་ལ་ནི་མི་གསལ་བར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་བ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་རུང་།
㈢ཚོར་བ་ཆུང་ངུ་ལ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་ཤས་ཆེན་པོར་འཛིན་ལ། འབྲིང་ལ་ནི་མི་གསལ་བར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་རུང་། བསམ་གཏན་གསུམ་ན་བདེ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུར་ཡང་འགྱུར་ལ། གང་〖PNགོང་།〗ན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་འབྲིང་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་གཞག་〖PNབཞག ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་གཞག་ཅེས་པ་རྣམས་PN་ལ་བཞག་ཅེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།〗ཏུ་མི་རུང་ངོ་། །
D5091 🈪ཚོར་བ་ཆུང་ངུ་ལ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་ཤས་ཆེན་པོར་འཛིན་ལ། འབྲིང་ལ་ནི་མི་གསལ་བར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡང་ཇི་ལྟར་རུང་།
★★◤triṣu ca dhyāneṣu sukhavacanāt mṛdu duḥkhaṃ syāt / [332|11]
♂triṣu ca dhyāneṣu sukhavacanāt mṛdu dukhaṃ syāt /
◤triṣu ca dhyāneṣu sukhavacanāt mṛdu duḥkhaṃ syāt![S695]
㈠復次於三定樂受是輕苦。
㈡又下三定說有樂故。應有下苦。
🈪བསམ་གཏན་གསུམ་ན་བདེ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུར་ཡང་འགྱུར་ལ།
①triṣu ca dhyāneṣu sukha vacanāt mṛdu duḥkham syāt
③བསམ་གཏན་གསུམ་ན་བདེ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་དུར་ཡང་འགྱུར་ལ་།
★◤ūrdhvamaduḥkhasukhavacanānmadhyaṃ duḥkhamiti na yujyate mṛdvādiṣu duḥkheṣu duḥkheṣu sukhādivedanāvyavasthānam / [332|11-]
♂ūrdhvamaduḥkhasukhavacanānmadhyaṃ duḥkhamiti na yujyate mṛdvādiṣu duḥkheṣu sukhādi- vedanāvyavasthānam /
◤ūrdhvam aduḥkhasukhavacanānmadhyaṃ duḥkham iti na yujyate mṛdvādiṣv aduḥkheṣu sukhādivedanāvyavasthānam / [S695]
㈠從第四定以上非苦非樂受。是中苦此執云何如理。謂於輕品等苦中分別樂受等。
㈡以上諸地說有捨故。應有中苦。定勝苦增。豈應正理。故不應依下等三苦如次建立樂等三受。
🈪གང་〖PNགོང་།〗ན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་འབྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་འབྲིང་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པར་གཞག་〖PNབཞག ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་གཞག་ཅེས་པ་རྣམས་PN་ལ་བཞག་ཅེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།〗ཏུ་མི་རུང་ངོ་། །
①ūrdhvam aduḥkha sukha vacanāt madhyam duḥkham iti na yujyate mṛdu ādiṣu duḥkheṣu duḥkheṣu sukha ādi vedanā vyavasthānam
★0◤uktaṃ ca bhagavatā “rūpaṃ cenmahānāmannekāntaduḥkhamabhaviṣyanna sukhaṃ na sukhānugatami”tyevamādi / [332|12-]
◤uktaṃ ca bhagavatā—“ rūpaṃ cen mahānāman ekāntaduḥkhamabhaviṣyan na sukhaṃ na sukhānugatam” ity evam ādi / [S695]
㈠佛世尊說云。摩訶那摩。若色但苦非樂。非樂所隨。廣說如經。
㈡又契經說。佛告大名。若色一向是苦非樂非樂所隨。乃至廣說。
D5092 🈪བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་མིང་ཆེན་གལ་ཏེ་གཟུགས་གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་བདེ་བ་ཡང་མེད། བདེ་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་〖PN+ནི།〗ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དེ། རེ་ཞིག་དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་མདོ་ལས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་བོ། །
①uktam ca bhagavatā rūpam ced mahānām annekānta duḥkham abhaviṣyat na sukham na sukha anugatam iti evamādi
③བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་མིང་ཆེན་གལ་ཏེ་གཟུགས་གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་བདེ་བ་ཡང་མེད་།
㈢བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་མིང་ཆེན་གལ་ཏེ་གཟུགས་གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་བདེ་བ་ཡང་མེད། བདེ་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་〖PN+ནི།〗ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དེ། རེ་ཞིག་དེ་ལྟ་〖PNལྟར།〗ན་མདོ་ལས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་བོ། །
★★◤tasmādapyasti kiñcitsukham / [332|14]
♂tasmādapyasti kiṃcitsukham /
◤tasmād apy asti kiñcit sukham / [S695]
㈠是故知有樂受。
㈡故知定有少分實樂。
★◤evaṃ tāvanna sūtrātsukhavedanā 'bhāvaḥ sidhyati / [332|14-]
♂evaṃ tāvanna sūtrātsukhavedanā'bhāvaḥ sidhyati /
◤evaṃ tāvan na sūtrāt sukhavedanā'bhāvaḥ sidhyati / [S695]
㈠但不成就。不可由如汝所引經無樂受義得成。
㈡如是且辯彼所引教顯無實樂為證不成。所立理言亦不成證。
①tasmāt api asti kiñcid sukham evam tāvat na sūtrāt sukha vedanā bhāvas sidhyati
③བདེ་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་དེ། རེ་ཞིག་དེ་ལྟ་ན་མདོ་ལས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་བོ་།།
★★◤yatpunaḥ sukhahetvavyavasthānādityuktam / hetvaparijñānādidamucyate / [332|15]
♂yatpunaḥ sukhahetvavyavasthānādityuktam / hetvaparijñānā{7. Ms. seems to drop nā |}didamucyate /
◤yat punaḥ sukhahetvavyavasthānād ity uktam, hetvaparijñānād idam ucyate / [S695]
㈠是汝所言。由樂因不定故無樂。是義不然。由不解因義故說此言。
㈡且以諸樂因皆不定故者。此非正理。迷因義故。
①yat punar sukha hetu avyavasthānāt iti uktam
③གང་ཡང་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་།
㈢གང་ཡང་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ། དེ་ཡང་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་སྨྲ་བར་ཟད་དེ། རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་〖PNབལྟོས། ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་ལྟོས་ཞེས་པ་རྣམས་PN་ལ་བལྟོས་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།〗པའི་ཡུལ་བདེ་བའི་རྒྱུ་འམ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
①hetu aparijñānāt idam ucyate
③དེ་ཡང་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་སྨྲ་བར་ཟད་དེ་།
◤[S696]
★★◤āśrayaviśeṣāpekṣo hi viṣayaḥ sukhaheturvā bhavati duḥkhaheturvā / na kevalo viṣayaḥ / [332|16]
♂āśrayaviśeṣā- pekṣo hi viṣayaḥ sukhaheturvā bhavati duḥkhaheturvā / ♂na kevalo viṣayaḥ /
◤āśrayaviśeṣāpekṣo hi viṣayaḥ sukhahetur vā bhavati, duḥkhahetur vā / [S696]
㈠何以故。諸塵觀依止位差別。成為樂因。或成苦因。
㈡謂觀所依分位差別諸外境界方為樂因或為苦因。
D5093 🈪གང་ཡང་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ། དེ་ཡང་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་སྨྲ་བར་ཟད་དེ། རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་〖PNབལྟོས། ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་ལྟོས་ཞེས་པ་རྣམས་PN་ལ་བལྟོས་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།〗པའི་ཡུལ་བདེ་བའི་རྒྱུ་འམ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
D5094 🈪དེ་ལུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཞིག་དང་ཕྲད་ན་〖PNནས།〗བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་ན་〖PNནས།〗མ་ཡིན་པ་ནི་〖P+དེ།〗ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བཙོ་བར་བྱ་བའི་འབྱུང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་པའི་མེ་〖PNམེད། 〗དེ་ཉིད་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཉིད་མི་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ་བཙོ་བར་བྱ་བའི་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་གང་དང་ཕྲད་ནས་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་དང་ཕྲད་ནས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་〖PN-ནི་མ་ཡིན་པ། 〗བཞིན་ཏེ་འདི་ནི་དཔེ་ཡིན་ནོ། །
①āśraya viśeṣa apekṣas hi viṣayas sukha hetus vā bhavati duḥkha hetus vā
③རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་པའི་ཡུལ་བདེ་བའི་རྒྱུ་འམ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ་།།
◤na kevalo viṣayaḥ / [S696]
㈠不但唯塵。
㈡非唯外境。
★◤sa yāṃ kāmavasthāṃ prāpya sukhaheturbhavati na tāṃ punaḥ prāpya kadācinna bhavatīti vyavasthita eva sukhahetuḥ / [332|17-]
♂sa yāṃ kāmavasthāṃ{8. Ms. yāṃ kāvasthāṃ |} prāpya sukhaheturbhavati na tāṃ punaḥ prāpya kadācinna bhavatīti vyavasthita eva sukhahetuḥ /
◤sa yāṃ kāmavasthāṃ prāpya sukhahetur bhavati na tāṃ punaḥ prāpya kadā cin na bhavati iti vyavasthita eva sukhahetuḥ / [S696]
㈠若至此依止位差別。諸塵必成樂因。無時至此不成樂因。是故可立樂因為定。
㈡若此外境至此所依如是分位能為樂因。未嘗至此不為樂因。是故樂因非不決定。
①na kevalas viṣayas sa yām kāmavasthām prāpya sukha hetus bhavati na tām punar prāpya kadācid na bhavati iti vyavasthitas eva sukha hetus
③དེ་ལུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཞིག་དང་ཕྲད་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་ན་མ་ཡིན་པ་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་།
㈢དེ་ལུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཞིག་དང་ཕྲད་ན་〖PNནས།〗བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་ན་〖PNནས།〗མ་ཡིན་པ་ནི་〖P+དེ།〗ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བདེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བཙོ་བར་བྱ་བའི་འབྱུང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་པའི་མེ་〖PNམེད། 〗དེ་ཉིད་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཉིད་མི་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ་བཙོ་བར་བྱ་བའི་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་གང་དང་ཕྲད་ནས་ཞིམ་པར་ཚོས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་དང་ཕྲད་ནས་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་〖PN-ནི་མ་ཡིན་པ། 〗བཞིན་ཏེ་འདི་ནི་དཔེ་ཡིན་ནོ། །
★◤tadyathā sa evāgniḥ pākyabhūtaviśeṣāpekṣaḥ svādupākaheturbhavati sa evāsvādapākahetuḥ na tu yāṃ pākyabhūtāvasthāṃ prāpya svadupākahetustāṃ punaḥ prāpya na heturityeṣa dṛṣṭāntaḥ / [332|18-]
♂tadyathā sa evāgniḥ pākyabhūtaviśeṣāpekṣaḥ svādupākaheturbhavati sa evāsvādapākahetuḥ na tu yāṃ pākyabhūtā- vasthāṃ prāpya svādupākahetustāṃ punaḥ prāpya na heturityeṣa dṛṣṭāntaḥ /
◤tad yathā—sa eva agniḥ pākyabhūtaviśeṣāpekṣaḥ svādupākahetur bhavati sa evāsvādapākahetuḥ,[S696]
㈠譬如火勢。觀應熟飲食位差別成為美熟因。此火勢即是美熟因。若至此應熟飲食位差別必成美熟因。
㈡如世間火觀所煮炙分位差別為美熟因或為違因非唯彼火。若此火至此所煮炙如是分位。為美熟因。
①tadyathā sas eva agnis pākya bhūta viśeṣa apekṣas svādu pāka hetus bhavati sas eva āsvāda pāka hetus na tu yām pākya bhūta avasthām prāpya svat upāka hepunar prāpya na hetus iti eṣa dṛṣṭāntas